Fulgence de Ruspe (saint ; 0467-0532).

Sancti Fulgentii, episcopi ruspensis, Felicis IV et Bonifacii II, summorum pontificum, sanctorum Eleutherii et Remigii tornacensis
rhemensisque episcoporum, necnon Prosperi, ex Manichaeo conversi, et Montani, episcopi tole.... 1847.

1/ Les contenus accessibles sur le site Gallica sont pour la plupart des reproductions numériques d'oeuvres tombées dans le domaine public provenant des collections de la
BnF.Leur réutilisation s'inscrit dans le cadre de la loi n°78-753 du 17 juillet 1978 :
*La réutilisation non commerciale de ces contenus est libre et gratuite dans le respect de la législation en vigueur et notamment du maintien de la mention de source.
*La réutilisation commerciale de ces contenus est payante et fait l'objet d'une licence. Est entendue par réutilisation commerciale la revente de contenus sous forme de produits
élaborés ou de fourniture de service.

Cliquer ici pour accéder aux tarifs et à la licence

2/ Les contenus de Gallica sont la propriété de la BnF au sens de l'article L.2112-1 du code général de la propriété des personnes publiques.

3/ Quelques contenus sont soumis à un régime de réutilisation particulier. Il s'agit :

*des reproductions de documents protégés par un droit d'auteur appartenant à un tiers. Ces documents ne peuvent être réutilisés, sauf dans le cadre de la copie privée, sans
l'autorisation préalable du titulaire des droits.
*des reproductions de documents conservés dans les bibliothèques ou autres institutions partenaires. Ceux-ci sont signalés par la mention Source gallica.BnF.fr / Bibliothèque
municipale de ... (ou autre partenaire). L'utilisateur est invité à s'informer auprès de ces bibliothèques de leurs conditions de réutilisation.

4/ Gallica constitue une base de données, dont la BnF est le producteur, protégée au sens des articles L341-1 et suivants du code de la propriété intellectuelle.

5/ Les présentes conditions d'utilisation des contenus de Gallica sont régies par la loi française. En cas de réutilisation prévue dans un autre pays, il appartient à chaque utilisateur
de vérifier la conformité de son projet avec le droit de ce pays.

6/ L'utilisateur s'engage à respecter les présentes conditions d'utilisation ainsi que la législation en vigueur, notamment en matière de propriété intellectuelle. En cas de non
respect de ces dispositions, il est notamment passible d'une amende prévue par la loi du 17 juillet 1978.

7/ Pour obtenir un document de Gallica en haute définition, contacter reutilisation@bnf.fr.

 PATROLOGIiE

CURSUS'COMPLETUS
SIVE- '
BIBLIOTHECA UNIVERSALIS, INTEGRA, UNIFORMIS, GOMMODA, OECONOMICA, .

OMNIUM SS, PATRUM, DOCTORM SCRIPTORUMQUE ECCLESIASTICOMl

t
'QUI

AB JEYO APOSTOLICO AD INNOCENTII III TEMPORA

FLOROERUNT
;'
RECUSIO CHRONOLOGICA
OMNIUMQVM EXSTITERE MONUMENTORUM CATHOLICE TRADITIONISPER DUODECIMPRIOR^
ECCLESLE S^ECULA,
JUXTAEDITIONES ACCORATISSIMAS , 1NTERSE CDMQUE NONNULLIS CODICIBUS MANCSCRIPTIS COLLATAS,
PERQUAM DILIGENTER CASTIGATA ;
•DISSERTATIONIBOS,COMMENTARIIS LECTIONIBUSQUE VARIANTIBUS CONTINENTERILLUSTRATA 5
OMNIBUS OPERIBCS POSTAMPLISSIMAS EDITIONES QU/ETRIBUS NOVISSIMIS S^ECCLIS DEBENTCR ABSOLUTAS
DETECTIS, AUCTA ;
INDICIBUSPARTICULARIBUS ANALVTICIS, SINGULOS SIVETOHOS,SIVEACCTORES ALICUJUS MOMENTI
SDBSEQUENTIBUS, DONATA ; v•
CAPITULIS
INTRA IPSUM TEXTUM RITEDISrOSlTlS, NECNON ET TITULIS SINGULARUM PAGINARUM MARGINEM SUPERIOREM
DISTINGUENTIBUS -SUBJECTAMQUE MATERIAM SIGNIFICANTIBUS, ADORNATA;
OPERIBUS CUM DUBIISTUMAPOCRVPHIS, ALIQOA VERO AUCTORITATE INORDINE ADTRADITIONEM
ECCLESIASTICAM POLLENTIBUS, AMPLIFICATA;
DUOBUS INDICIBUS GENERALIBCS LOCCPLETATA : ALTCRO SCILICET RERUM, QCOCONSCLTO, QOIDQUID
UNUSQUISQUE PATRUM ]N QUODLIBET TnEMASCRIPSERIT UNOINTCITU CONSFICIATUR; ALTERO J
SCRIPTURM SACRiE, EX QUOLECTORI COMPERIRE SIT OBVIUM QUINAM PATRES
ET IN QUIROS OPERCM SOORUM LOCISSINGULOS SINGULOROM LIBRORUM
SCRIPTUR^! TEXTOS COMMENTATI SINT.
EDITIOACCURATISSIMA, CETERISQOE OMNIBUS EACILE ANTEPONENBA_, SI PERPENDANTUR : CHARACTERUM NITIDITAS
CHART.E QUALITAS, INTEGRITAS TEXTUS,PEREECTIO CORRECTIONIS, OPERUM RCCCSORUM TOMVABIETAS
TDMNUMERUS , FORMA VOLOMINUM PERQOAM COMMODA SIBIQUE IN TQTOOPERIS DECORSO CONSTANTEB»: -^
PRETIIEXICDITAS,
SIMILIS, PRJESERTIMQUE ISTACOLLECTIO, UNA, METHODJCAETCHRONOLOGICA/^ lw\
SEXCENTORUM ERAGMENTOROM OPCSCOLORUMQUE HACTENOS IIIC ILLICSPARSORDM, / /TV^*\
PRIWUM AOTEM TNNOSTRA BIBLIOTHECA, EX OPERIBCS AD OMNES jETATES, / * fXP\S<y\ '
LOCOS,LINGUAS TORMASQUE PERTINENTIBOS, COADUNATORCM. / -1 <L \?P
'
SERIES PRIMA. C
\r\ \^~
1N tfUAFROBEUNTPATRES,DOCTORES SCRIPTORESQUE ECrXESLELATIN^E\ ^\ —\ \C3
A TERTUIXIANOAD GREGORIUM MAGNUM. \- ,\ -%- \5i
\>\ x^" =c
ACCURANTE J.-P. MIGNE, o
V^\ ^
ellnSirUM
COMPLETOnUM * SINGCLOS SCIENTIJSl
ECCLESIASTIfiiE
IUMOS CDITORE. \ \ f° /<"a

PATROLOGIJ3 TOMUS LXV.

FELIX IV, PROSPER EX MANICHJEOCONVERSUS , BONIFACIUS II, MONTANUS,
S. ELEUTHERIUS, S. FULGENTIUS, S. RHEMIGIUS RHEMEKSIS. ^^
TOMUS UNICUS
/Wf^Z

PARISIIS, VENIT APUD EDHOREM,

IN YIA DICTA D'AMBOISE,PRES LA BARRIERE D'ENFER,
OU FETIT-MONTROUGE.'
18V?
 -
SANCTI

FULGENTII
,
- EPISCOPI RUSPENSIS,

FELICISIV ET BONIFACIIII

SUMMORUM PONTIEICUM,

SANCTORUM

ELEUTHERII ET REMIGII
TORNACENSISRHEMENSISQUEEPISCOPORUM,

NECNON '

RROSPERI EX MANICILEO CONYERSI

ET - . . , .
'
"••'
MONTANI-
TOLETAM.
CPISCOPI ,

OPERA OMNIA,

MAUG
EDITJONIBUSMANGEANTII,MANSI, GALLANDII.-
EX MEMORATISSIMIS ARINIDE LA HIGSS,
FUANCISClDE LORENZANA
ACCURATISSIME 'EXlPUliSSA.

TOMUS UNICUS.

PUIX;: 7 VRANCS.

VENIT APUD EDITOREM,

PARISIIS,
IN VIA DICTA D'AMCOISE,PRES LA BARRIERE D'ENFER,
ou PETIT-MONTROUGE.
/
i8W
 ELENCHUS.OPERUM

QUJE IN HOC TOMO CONTINENTUR.

FELIX PAPA IV.

EpistoJse et decrela Col. 9
PROSPER EX MANICH-EO CONVERSUS.
tfidei calholicae Professio 23
BONIFACIUS PAEA II.
Epistolae. 29
•
MQNTANUS.
Epislolas » 51
S. ELEUTHERIUS.
Eleutherii Vita, auctore Guiberto 89
Sermones v 83
S. FULGENTIUS.
Vita Fulgentii a quodam ejus discipulo adornala ... 117
Libri tres ad Monimum 151
Libri tres ad Trasimundum T 223
Epistolae ..,../. 303
De Trinitate. .497
' 507
Contra sermonem Faslidiosi Ariani
De remissione peccalorum 527
De incarnalione Filii Dei. 573
De verilate prsedeslinalionis et gratiee Dci 603
De fule • ; . \ . 671
'
Pro fide catholica 707
Sermones genuini 719
Inslrumenta Gdei calliolicaj 749
Exeerptum ex Iibro III Hincmari necnon ex lihro III Ratrami. 833
Sermones duo inediti Ibid.
Liber de praedestinatione et gratia 843
Sermones LXXX, paucis exeeplis, supposifilii. 855
S. REMIGIUS REMENSIS.
Epistola? quatuor . 963
Teslamentum 969
MARCELLINUS COMES.
Chromcou { m noc tomo memoralum, editu->i aulem Palrologiee lom. LI, col. 913 ). 975

ERRATA.
Pag. i.';-l6, versus fiuein: apmdix; leReappendix.— Ibidem,postepisfofaII, adde, olimI.— Col.51,p-o Epislola
prima (olimXI), lese Epklola prima\Qlim 11). — Col. 41, itilir lineam 2 el lineam 5, supple: LlBELl.ua n.—
Pag. 89-60, anie Vitam Eleiuherii, ''ivpographorum • OBcitantiasequens omi>susest litulus : AKNODOSH»!DXXXI..
S JiLEUTHERlDR ,

Paris.—Imprimerie de VRAYET
PE SURCY,
rue de Sevres, 51.
 ANNISD0MINIDXi.VJ-DXXX

FELIX PAPA IV.

NOTITIA.

(3ix libro ponlilirnh.)

aFelix natione Samnius (Samuiia), ex patre Ca- A.Saturnini, via Salaria, quam a solo refecit. Qui eliam
slorio, b sedil annos 4 menses 2 dies 15 (an. 5 m. 2 ordinalus est cum quiete, et vixit usque ad tempora
Q.15, a 24 Julii an. 527). Fuil aulem lemporibus Athalarici. Hic feeit ordinationes duas in urbeRonui
Theodorici regis et (o) JustinianiAugusli, aconsulalu - per mensem Februarium et Martium : presbyteros
Maburti (Mavorlii) usque ad eonsulatum Lampadii et 55, diaconos 4, episcopos per diversa loca 29. Q_ui
Orestis, a die iv iduum Juliarum usuue iu diem iv etiam sepullus esl in basilica beali Petri aposlohyiv
idus Octobris. Hic fecit basilicam sanclorum Cosmoe idus Octobris (obiit temporibus Alhalarici regis suli
et Damiam i.n urbe Roma, in loco qui appellaiur via die 5 Octobris, qui sepultus estapud beatumPetrum).
Sacra. juxla templum urbis Romaj. Hujus tempoii- Etc cessavit episcopatus dies 5.
bus consumpta est ince.idio basiliea sancli martyris
* Yariantes sive notas
quse ad ulramque paginas mavit. Derebus ecclesiasticis leges quas promulgavit,
«ram postLabbaiumMansi exscripserat, nosplerum- ipsius sallem nomine Conslantinopolitani episcopi
que inlra parentheses in lextu posuimus, aliquoties ediderunt, ut major earum essel observanlia : vel si
ad calcempaginarum asterisco prsalixo. EDIT. quas ille sancivit, fecit illud non quod sibi munus
a Felix] Theodoricus interfeclor Joannis, usurpalo episcopi assumeret: sed polius ut haerelicos eano-
sibi jurc lemere eligendi et nominandi sedis aposto- num contemptores auctoritate imperaloria coerceret.
lieseepiscopum : postquarn hac de re quinquaginta el B Cum ex hoc foedere Gothi arroganliores facli'jura
octo dieruin interregno disceptaluni esset, Felicem Ecclesiarum invaderent, et clerieos passim ad laica-
virum in Romano clero probatissimum nominavit: ne lia tribunalia traherent, Felixponlifex una cum Ro-
qua occasionesuaevoluntati resisti posseL Accidit ea mano clero de his apud ipsuin rcgem vehementer ex-
nominatio, nominatique a toto clero facla approba- postulavit : qui ubi eos beuigne audisset, humani-
tio, vigesimaquarla Julii, an. Domini 526. Juslini im- terque tractassel, ex ipsorum sententia sanctlonem
peratoris anno imperii nono, Theqdorici regis 54 edidil, qua adeo nefaria et inconcessa, temereque
anno regni Italiaj. Sed absque dilalione Deus auclo- prsesumpta, lieri onmino prohibuit. Ipsa conslitulio
rem lanti sceleris Theodoricum saevum, barbai um, exbtat apud Cassiod., lib. vm, cap. 24.
durumque tyrannum repentina vindicla ccolitus im- Dionysius Exiguus, qui primus a nativilate Chrisli
missa prostravit, et post acceleralum dirum exitium annos numerare coapit, canonesque Grsecorummale
ad inferos perpetuo relegavit. Accidit, inquit Proco- translalos elegantiori Lalinitate donavit, a secundo
pius de Bello Gothorum lib. l, cum coonanti illi mi- anno Felicis, qui est Christi 527, cyclum paschalem
nislri apposuissenl mirsc magnitudinispiscis caput de- exorsus, eum ad 95 annorum curricula perduxit.
coclum, Symmachi nuper oecisi eaput illi vjsum fue- Fragmenlum illius cyeli recitat Marianus Scolus in
ril praciixisel exsiantibus inferiore in labro dentibus •cbronicissub consulaiu Mavortii anno quarlo (Errai
el torve intuentibus oculis furibunde sibi et acerbe Binius) pontificalus Felicis, qui est Christi 529. Ju-
comminari; qua visione territus iu morbum inciderii, stinianus imperalor codicem denomine suo Justmia-
et non longe post morluus fuerit. Refert S. Grego- neum appellatum absolulum eonfirmavitetvulgavil.
rius lib. iv Dial., cap. 50, quod quidam solitarius vi- p^ Usus est hac in re opera imprimis Triboniani hominis
derit eum inler Joanneni papam et Symmachum pa- elhnicl aurique cupidissimi, apud quem justilia veiia-
tricium, quos occiderat, discinctum el discalceatum, lis erat. Ne mireris ergo si impios imperatores Zeno-
et vinctis manibus deductum in Yulcani ollam jactari. nem el Anastasium senienlia pontiflcis, concilii Con-
Successit illi in regno ltalise Athalarieus ex (ilia ne- slanlinopolilani et Jusiini e catalogo ioiperalorum
pos, qui exaelo a Romanis fldelilalis jnramento, pre- abrasos, penitusque damnalos, insigni pietalis tilulo
cibus episcoporum regnum suum stabiliri per littoras in codice nominatos reperias. SEV.BINIUS.
expetivil. flujus lempore S Ephrem AntiochenseEc-' b Sedit annos 4j Annis 4 mensibus 2 et diebus 18
clesisefaclus esl episcopus. Juslinus morbo senioque sedisse, colligitur ex principio et fme pontilicatus.'
gravalus, eum sunmia sequilate etreligioneinipefium SEV.BINICS.
usque ad nonum annum adminislrasset, consulens c Cessavitepiscopalusdies tres] Ab obilu Felicis
fuluris reipublicai commodis, cum consensu tolius usque ad electionem Bonifacii secundi tres dieg^nSS
senalus Justinianum ex sorore nepotem imperii suc- lercesserunl,"quod alicubi legilur sedes vacaiseiVih^
cessoreni delegit. Principio imperii Agapetus diaco- /nense et quindecim diebus; intelligen^um^slv-dii
nus S. R. Ecclesiie scripto eum admonuit, quomodo tempore illo, quando post schisma sublati|inl.Boml'aJo
se in administralione imperii gercre deberel. Inila cius cognilus est ab omnibus legilimus pmuvifex.,'Si.\.,'
cum Afhalarico aliisque nationibus pace et concor- BIMUS. '•' '" <„_'
Uia fidem catholicam edictis et sanctionibus ronlir- (a) Justiiii. Ms. Luc. 490. <- -<
PATROL.LXV.
 '
*{ FELICIS PAPiE IV i2

CttfeE&ffiU
Bj^&tac
^KatiiiS
BKtTtSa BBfcTftegB
f Iliffnma?MIgff

EPISTOJLEET BECRETA.
EPISTOLAPRIMA (OLIMIII). A Ponlificali Ravennalensiumepiscoporumvulgutoa Cl,
PELIXPAPAIVADC/ESABIDM ARELATENSEff. Bacchinio,et wcuso ac ad ms. cod. recensitoa Mura-
De laicis ad sacerdotium anle probutionem non pro- torio Rer. Ital. tom. II, parl. 1, ad vitam S. Ecclesiw
movendis. Ravennatensisepiscopi Constitutum quoddam Felicis
Dilectissimofratri CsssarioFelix. papmservavil, dalum occasionedissidii cujusdam in
Legi quod inter fraternilatem vestram e=t consli- Erclesiam, et elericosdilionis sum.En illud :
tutum, non licere ex laica conversatione ad offlcium CONSTITUTUMFELICIS IV.
sacerdotale ante probationem lemere promoveri: DEECCLCSIA RAVENNATENSI.'
de qua re etiam ad nos pervenit opinio, aliquos post Felix (IV, MUR.)episcopus urbis Romse.
ordinationem ad vitse snscularismores fuisse trans- Laudanda est decessorum nostrorum sollicitudo
gressos. Et licet sit talis nefanda proesumplio, plus de pace et quiete ecclesiastica (conslitutum, MUR.),
tamen est-periculosa negleclio. Qui enim potest ve- quia pastorqui advigilans continere debet conlen
nienli malo resistere, et hoc dissimulans fieri per- • tiones, aut damnat, aut corrigit, Oporlet in hunc
mittit, ipse magis mali auctor operis approbalur. ipsum tramitem nobis ambulanlibus similis cum eis
Nemose ilaque pcr antiquam consuetudinem speret conspici; quia quorum per Dei misericordiamlocum
eruere ; quia quceillicile inchoata sunt, si damnentur B gerimus, ipsorum sequi nos decet exempla. Ex invi
in posterum, suos fruclus generare non possunt. dia sacerdotibus EcclesioaRavennatis lalia contige
Nam quod gradibus erudilur, si sine perfectione do- runl, quae(quod,MUR.)omniumcatholieorum animos
cirinai ad suum perveniat constilutum, errat per contristasse noscuntur, allercaliones, secfitiones,
examinationem, quia non recipit iirmilatem; nec ho- prautales, quse omnem disciplinam ecclesiasticam
norem quis per timorem polest servare, qui in ejus disffismpere niterentur. Ista "nos iterum yerum
gloriam semel labore pervenit. Et laus inanis cui Dei timorem ante oculos habentes, ut nec illioitis
tribuilur lsedit, ad elationem nutriens magis quam audaciam demus excessibus, et non abjiciamus...;.
provoeans ad operam verse virtutis. Yas electionis per constitutum nostrum ordinare, quoJ justum est
ad suum vernaculum Timotheum scribil dicens : Nc- secundum Salomonem dicentem : Non dures (dares,
mini cilo manus imposueris, nec communicaverispec- MUR.)transitum aqum. Ergo recensenles capilulis a
catis alienis (I Tim. v). Quid sibi vult: ne cilius fratre nostro (deest, MUR.)Ecclesio, et apreshjte-
imponas manus ? Quia dignitas quse datur, ideo da- ris, et diaconibus,et clericis (clero, MuR.),et nolariis
lur, ut durel immobilis.Bebet enim, anlequam con-, Ecclesise Ravennatis nohis oblatis, prsesenlibus fra-
cedatur, longa sub deliberatione tractari. Unde ma- tre et consacerdote nostro Ecclesio, et ejus clericis
gisler qui elementorum ignorat initia ? Unde guber- C inferius designalis, quod rationi vidimus convenire,
nator qui inter nautas sua servitia non monstravit ? censemus eos clericalus offlcium debere suseipere,
Ignorat qussnam ratio magistris debelur qui ad quorum vitam et conversationemsacrorum canonum
obedienliam sua corda non flexit, unde quemadmo- non possit impugnare auctoritas. Clericos vero se-
dum in domo Dei conversari debeat posleris sit cundum sanctorum Patrum regulas volentes dun-
exemplum. Sit in omnibus clericis, cl in his maxime laxat et denuntiatos; quantum ad preshyteros el dia-
qui sunt ad sacerdotia deligendi, apostolicsemoni- conos pertinet, statulis jubemus temporibus solem-
tionis eloquium, qui ait: Oporlet el iestimoniumlia- niter promoveri. De vero Ravennatum el Classicano-
bere bonum ab liis qui foris sunt (I Tim. m). Qua- rum Ecclesia, antiqua consuetudo servetur. Clerici
propter communi consensu, sub observatione vene- vero vel monachi ad indebilumobtinendum ordinem,
rabilium canonum, ordinandum eligite sacerdotem : vel locum, polenlium patrocinia non requirant, per
ut et de nostra simus salute sollicili, et illorum uli- quse, aut non faciendo ingratus, aut facicndo inju-
litatibus consulamus, qui fuerint ad hunc ordinem stus videatur episcopus. Quarla patrimoiiii Raven-
diligenter adsciti, Deus te incolumem custodiat, fra- natensis Ecelesisa, hoc est tria millia solidorum, so-
ter rarissime. Data m nonas Februarias " post litis erogationibusclericis omnibus,vel quibuserogari
consulatum Mavortii viri clarissimi (anno Christi 0 est solitum, complealur. Si quld tamen ex pensioni-
528) bus vel hsereditatibus crescere, Domino nostro vo-
AgnellusRavennatensis,noni sceculiscriptor, in suo lente contigerit, eodem Domino mediante, eliam
R Post consulalmn Mavorlii] Vulgati P. C. M. seu dice Arelatensi vera leclione, discussaesunt ambages,
BOETIIv. c. Quaefalsa subscriptio suspensos dudum et reddita auctori suo epistola, id est Felici IV, cu-
Jiabuit viros doctos, cum Felicis III lemporibus, cui jus annus secundus in eum ineidit, qui iuit post
LSBC epistola propter Boetii consulatum tribuebatur, consulatum Mavortii, id est in annum Christi 528,
Csesarii,qui episcppus nondum eratp eongruere no- quo Csesarius annum agehatann. in episcopatu suo 25
men non posse intelligerent, et conlra cum Felice IV, (imo 29, eum ad eum jain-ab 602 scripserit Svin-
cai congrueret Csasarii episcopalus, Boelii consula machus papa). JAC.SIRHONDUS.
tum minime convenire. Nunc vero, resiituta ex co-
 '
13 EP1ST0L.E ET DECRETA. U
quarlse portiom adjicianlur (pronciat, MUR.); sic A / scnptione suscipiant, ut quoliens exegent cam=a,
lamen ut brevihus ordinatis, quod singulis distri- fldeliter proferanlur, contradant, atque recipiant.
buitur latere non possit secundum merita, se- Omnia tamen cum jussione et ordinalione episcopi
cuudum loca, quia omnia Deus secundum justitiam sui eosdem jubemus efflcere. Ideo enim universa
et mensuram eonsljtuit ita ut unusquisque extra describenda sunl ecclesiastica documenta, ne ullo
necessitatem infirmitatis aut causam idoneam allaris - modo, aut suscepla pereant, aul tempore quo sunt
omnia in suo ofiicio vigilanter observet. Redditus necegsaria utilitatibus ecclesiasticis exhiberi non
{excepia, MCR.)vcro prsediorum ^sive accessiones possint. Qui tamen notarii in officiosuo observan-
propterrei familiaris expensas, vel exenia, qusediver- tes, slrenui, conseqnantur sine imminulione com-
sisofferuntur, etconviviaquseeis exhibere,velpro loci moda sibi, ve) prioribus suis anliquitus deputata.
sui, vel merilo, vel pro advenientium susceplione, Ipsi etiam, sicut exigit ratio, et antiquitas ordinavk
necesse esl, episcopo consliluimus debere proficere. libellos, et securitales totius palrimonii ecclesiastici,
Nullam conjurationem, nullum conventiculum, quod quorum interest subscriplos episcopi manu, contra-
vel apud laicos esse non potesl impunitum in Eccle- dant. Quibus vero cum ssecularis .conversationisho
sia Dei, ullus facere tentet ex clero. Nam sicut nos minibus nullam necessitatem rei familiaris toleran-
optamus ne superna misericordia patiatur admitti, B 1 tibus ecclesiaslici juris prsedia, vel urbana,, ,velru-
sic, si quis lentaverit, senliat auctoritatem canonum, stica data sunt, episeopi sollicitudine per eos,_qui-
et ecclesiasticam disciplinanr secundum Apostolum bus jusserit clericos ad dominium revocet Ecclesiae,
dicenlem : Eacedentes in conspectu omiiium torrige, nec deinceps, prseter causam superius comprehen-
ut residui timorem habeant. Mereanlur boni laudem, sam, dare prsesumatr- Mastalo vero archidiaconus
qui in operibus Dei vigilant; eentiant affectum pro- Ecelesise Ravennatis commoda ejusdem (eidem,
prii sacerdotis, qui per obedientiam suam videntur MUR.)loco juxla antiquam consueludinem deputata
ornare propositum; glorientur de sui amore ponli- sine imminutione percipiat, sicuf eos qui anle eum
ficis, qui in suis officiis ab operibus Deo placilis fuerunt, claruerit ccnsecutos. Monasterja yero virO'
cum ejusobsequiisnojidesistunt; sicutdivinaloquun- rmn sive aucillarum Dei ab episcopo ordinentur, ut
tur eloquia: Digmis est operarius mercedesua, Ad pa- omnibus ratio, juslitia, pax et disciplina servetur.
trimonium vero Ecclesiseex eorum episcopi judicio... A nobis hosc loci nostri exigil ratio non lacere (ta-
ex clero personse eleclse cum solatiis quarpro no- ceri, MUR.),fratri nostro Ecclesio ea imminet custo-
lilia deputaverit episcopus sub idonea fidejussione dire, quia pacem generat cum canonibus servata
mittantur, quorum fldes fuerit, el industria conipro- justitia, De justitia caritas procedit, per quarn Deum
hata, ut et alimonia pauperum fraudem non patia- G I videmus, et per cujus gratiam haee possumus prse-
lur,- et quantitas palrimonii Ecclesise latere non cepla servare. In nullo ergo esse convenit negli-
possit, et unusquisque clericus suh timore Dei, et gentes, sed vigilantes ad omnia, ul lalenlum, .quod
proprii sacerdotis de his quse sibi commissa fuerint nobis est creditum, cum boni operis augumento
exponat'fide)iter rationes, IJlud vero quod omniho (augmento, MUR., ipsi omnium bonorum datori
' ac
religioso debet exsecrari proposilo, nos nec opor- reddamus. Recognovimus. Gcelius,
lebat loqui, aiee verbis exponere. Pervenit ad nos Fclix episcopus Ecclesise ^calholicse urbis Romsa
aliquos de cleto speclaeulo interesse, quse res ita "huic constitulo inter paries subscripsi..
crudelis est, ut animas catholicorum pro sui exs&- KOMINA PRESBMERORUM, DIACONORUH, VELCLERJCORUM
cratione conturhet, ut quos in domo Dei-divina elo- RAVENNATENSIS ECCLESIiE, QUIROMAM yENERUNT CUM
EPISCOPO.
quia recitantes audivit, eosdem contra mandata in Patritius Faustinus acolytus.
convenire. presbyter.
spectaculis aspiciat In his disciplina con- Stephanus presbyter. Romanus acolylus.
iimdiiur, divina prsecepla calcantur. Unde oportet Constantinus presbyter Severinus acolytus.
«piscopum et de hac parte sollicitudinem gerere, ul Servandus
si non faciunt, non faciant in futuro, et si faciunt, presbyter. (Andreas acolytus. Mcn.)
Q (Honorius presbyter, Pelrus lector.
juxla disciplinam ecclesiasticam corrigantur. Si qul
• vero de clero pr33diaurbana, vel rustica ad Eccle- MUR,) Marcus lector.
siam perlinentia delinet, eisdem libellis sub justa . Exuperantius presbyter. Asterius lector.
Clemens diaconus. Petrus alter lector.
pensionis sestimalione factis statuimus icollocanda, Ursus diaconus. Andreas lector.
hacratione (ut exinde, MUR.)quod in quo modis suis Felieissimus diaconus - Mariivus
defensor..
solent accipere ipsi reliueant, quod superest eccle- Yigilius diaconus.
Majqranus notarius de-
siasticis inferant compendiis profuturum. Circa prae- Neon diaconus.
ferisor,
dia urbana, vel rustica cseteraque mobilia pro anirnse Joannes
diaconus. Hermolaus primicerius
suse mercede a fldelibus nominalim diversis basilicis
Stephanus diaconus. defensor.
derelicta, vetus consuetudo servelur. Notarii vero Gerontius subdiaconus. Honorius canlor.
juxla ordinem matriculse, primicerii, secundicerii, Honorius subdiaconus. Tranquillus cantor.
lerlius, quartus, quintus, sexlus, septimus, suo pe- Petrus subdiaconus. Antonius canlor-
riculo in conspectu presbyterorum, efc diaconorum Yitalis subdiaconus, Melitusfan/oi"
.dacumenia ecclesiastica. sub fideJium hrevium de- jfuhanus aeolytus.
 45 Al) EPISTOLAS FELICIS VKPJE IY 16
NOMJKA 1'Kr.iBYTERORUM,DIACO.NORTO QUlROMAM VE-A ex Manichseocirca usec tempora conversi, legendis
NERUNT CUMVICTORE PRESBYTERO ET MASTALONC apud Labheum lom. V, pag. 800 Vcn. edit. Deni-
'DIACONO. que Semipelagianormu dogma exagitat coneilium
-Laurentius presbyler. Florus lector. Arausicanum n anno eodem 529 habitum. His in
Rusticus presbyler. Reparatus lector. antecessum animadversis, modo epitome illa pro-
VicXorpresbyler. Luminosus leclor. menda, quam profero ut est in codice cum numera-
Thomas presbyter. -Calunnius lector. * libus notis singulis canonibus ascriplis; quse sane
Mastalus diaconus. Ysaac lector. notoe cum numerorum seriem minime quidem con-
Magnusdiaconus. Laurenlius horrearius. tinuatam, sed ordinem interruptum servent, aperto
Paulus diaconus. Petrus decanus. '-salis indicio demonstranl e majori aliquo excerpto
Agnellusdiaconusv Stephanus decanus. ea quseibi dantur decerpta fuisse.
Maurussubdiaeonu<.» Yindemiusacolylus. EXEPISTOLA
Slephanus acolytu^. Colos acolytus. FELICIS ADSICILIENSES J5PJSCOPOS.
Yincemalusacolytus. Cassianus acolytus. XVII. a Arianos in catholiea flde venienles per ma-
Thomas Iector. Laurentius acolytus. nos impositionisrecipianter [leg^permanuum imposi-
Laurentius leclor. Slephanus acolytus. B tionem recipianl].
AD SEQUENTEMEPISTOLAMADMONITIO. XYIII. b Omni dominico die eommunicare bonum
Antiquam illam canonum epitomen, quam in ve- est, si se abslinent a peccato.
tustissimo Lucensi codice nongentorum annorum XXIY. c Sine invitatione Dei uullus ad salutenj
nactus sum, evolventi, occurrit synopsis epistolae venit.
cujusdam Felicis ad Siculienses episcopos, quo suh XXVII.d Malum non esse a Deo faclum.
tilulo canones 8 collocantur. Cuni vero in iis cano- XXX.e Bonsesunt nuplije.
nibus qusedam-agnoverim quoe ad Arianorum resi- XXXI. Melior est conlinenlia.
piscentium receplionem in Ecclesiam perlinenl, alia NOT^JJ INEXCERPTA SUPERIORIS EPISTOLjE FELICIS.
a Arianos, etc Ita Siricius papa ad HeimeriemiE
-vero quoePelagianorum vel Semipelagianorum hse-
1.
resim jugulabant, ac tandem qusedam in Manicbseo- cap. h Omni Dominico die, etc. De communione diemis
rum dogma de malo a Deo producto invecta; hsc feslis quse pro consueto more accipi diebus illis
omnia nonnisi cum Feliee IV congruere posse censui. obtinuerat, vide eoncilrum Emeritense ornno 666,
Primo enim hseresis Pelagiana cum Felice II cohse- cap.14. c Sine invitalione Dei. Yide concmum Arausicanum
rere nequaquam potest,diu enim post decessum n. cap. 19.
Felicis II innotescere ac damnari ccepit. Eo igitur G &Malum non esse a Deo facium. Yide analhe-
malismos a Prospero ManicliKOsignatos. eap. 1.
pontifice remoto, FelixIII, et Felix IV succederent. el2.
A Felice III cur epitome lisec nostra removealur id e Bonm sunt nuptim, melior est conlinentia. Yide
suadet, quod ejus lempore Manichseos Ecclesiam Auguslinum toto lib. de Bono conjugali (a).
turbasse nullibi legimus. Vicissim autem cum Fe- EPISTOLAATHALARICIREGIS
lice IY omnia congruunt. Ariani qui Africam el lla-
liam infeslabanl, ul ex concilio Yasensi anno 529, DEELECTIONE FELICIS.
id esl suh Felice IV celebrato cap. 5 discimus. Do (Hanc epistolam vidcsis infra inter opp. Cassio
Manichseis planum est ex anathemalismis Prosperi dori, Yariarum lib. vm, epist. xv.)
(a) Hoc ipsum excerptum epislolse Felicis ad Si- quam eumdem de dogmatibus librum designari.
cilienses in Yeronensi codice 59 nacli Ballerini fra- Nomen vero Felicis ideo pia?fixuni censent (juod
tres animadverlunt sententias sub hoc tilulo allalas in codice, unde h3ec hreviator desumpsit, statim
conlulisse se cum librode EcalesiasticisDogmatibus )>ostFelicisTII epislolam ad Siciliensemsuccederent.
edito in append. tom. "VIIIS. Augustini, atque ex Yide Ballerin. Oper. S. Leonis tom. III, pag. 261.
iuuneris ac rebus ipsis comperisse nihil a'iud hisc BIANSI.

APENDIX

AB EFISTOLAS FELIGIS IV.

EPISTOLAII. D Magno muiiere (S. Leo, ep. 54) miserieordia Dei
FELIXPAPA IVADOMNES EPISCOPOS. tolius Ecclesise catholicse multiplicala sunt gaudia,
(Haecet sequens epistola voSsia?viliolaborant.) cum Ecclesiarnm slatus eo viget-ordine quo apor-to-
I. Quod missarumcelebratioalibi quam in Deo dica-
tis locis non debeatfieri nisi magua compulerit ne- lorum successores illum statuerunt. El cum anliqui
cessitas. hostis astutia eum lurbari agnoscimus, non modico
II. De ecclesiarumsacrationis aubilatione quid sit conlristamur moerore. Quam ob causam (fratres) hor-
agendum.
Dileclissimis fratribus omnibus episcopis per diver- tamur, monemus et flagilamus, ut a tramile aposto-
sas provincias constitutis Felix episcopus jjj Domiiio licseinslitutionis nequaquam reeedalis (Idem, ep. 84),
alulem nec a canile dissideatis, sed fidemet ordiueui quem
 17 APPENDIX. IS
apostoli et apostolici viri staluerunt absque ulla A j lum sanguinem, quem effuderat, prohibitus est, el
hsesitationeleneatis. Nam si columnse alicujus ma- Ipse collegerat expensas, Saloinonque filius ejus idip -
gnsedomus ruerint, ipsa»poslea domus minime sta- sum, quod ipse facere oplaverat, jubenle et auxilianie
bit. Sic et vos, qui columnseEcclesisc estis, si labe- Deo, perfecit, et lemplum cum allari, et reliqua ad
factari coeperilis, sancta Ecclesia, quse per vos regi- divinum cultum paragendum, consecravil, in libro
lur, tabescit el labitur. Hsee (fralres) quaedico valde Regum inler csetera legitur ita : JEdificans (inquit
limenda sunt, el summo moderamine pensanda, at- Salomon Domino [III Reg. vm}) mdificaviin habi-
que ne fiant cavenda. Ipsa enim per se veritas ait : taculum tuum, forlissimum (firmissimum; ila et c.
Vos estis sul ierrm; quod si sal evanuerit, in quo sa- Just.j solium lunm in sempilernum.Convertitque rex
lietur (Mattk. v)? Ideo (carissimi) vos moneo, quia faciem suam, et 'benedixitomni ecclesimIsrael. Omnis
debitor sum vobis, et valde vos diligo. Et quando enim ecclesia'hrael stubat, et ait: BenedictusDomi-
hona audio de vobis, nimis sum gavisus : et econlra nus Deus Israel, qui loculus est ore suo ad David pa-
quando mala, nimis conlurbatus. Ego vero, quamvis irem meum, et in manibus ejus perfecil, dicens: A die
a vobis per longa terrarum alque maris intervalla qua eduxi populummeum Israel de dlgijplo, non elegi
disjunclus sim, sum tamen omnino vobis corde con- civilalem de universis tribubus Israel, ut asdificaretur
junclus. Idque de beatitudine vestra erga me modis Q l domus, et esset nomen mcum ibi; sed elegi IJavid, ut
omnibus confido, quia cum me vicissim diiigitis, a me essel super populum meumIsrael. VohdlqueDavid pa-
ionge non estis. Unde gratias referimus illi grano ter meus mdificaredomumnomini Domini Dei Israel,
sinapi (huc. xiv; Matth. xm), qui ex modici despica- et ait Dominusad David palrem meum: Quod cogitasli
bilisque seminis specie , ita ramis ex eadem radice in corde tuo mdificare domumnoinini meo, bcne feci-
surgentibus, atque se distendentibus, usquequaque sii, hocipsum menletractans. Verumtamentti non mdi-
diffusis, ut in eis volatilia cceli (cuncta) hidificent: ficabis domum,sed filius tttus, qui egredietur de reni-
graliaque sit fermento illi quod tribus farinse salis bus luis,'ipse mdificabitdomumnoininimeo. Confirmti-
tolius humani generis massam in unilate conspersit: vit Dominussermonemsuum. quem locutus est, sietil-
atque parvo Iapidi, qui abscissus est de monte sine que pro David patre meo, et sedi super ihronumIsrael,
manibus, et oecupavil universam faciem orhis terrse, sicut loculus esl Dominus. EtMdificavi domumnomini
qui adhoc seusquequaque distendit, ut omni humano Domini Dei Israel. Et constitui ibi locumarcm, in qtia
genere in unitalenv redacto, lotius corpus perficere- fcedusDominiest, quodpercussit cum patribus nostris,
tur Ecclesise,atqiie ita ad totius compagis pertineret quando egressi sunt de terra JEgypti. Stelit autmn
commodummembrorumparlialis ista distinctio. Unde Salomon ante altare Domini in conspeclu ecclesicc
nos quoque a vobis non longe sumus : quia in illo Qlsruel, et expandit manus suasin coztum, et ait: Do,-
qui ubique est unum sumus (Joan. xx). Agamus ergo mine Deus Israel, non est similis tui in ctelodesuper,
ei gratias, quia solulis iuimicitiis in carne sua fecit ut et super terram deorsum, qui cuslodis pactum et mise-
in onmi orbe terrarum unus esset grex, et unum ricordiam servis tuis, qui ambulant coram le in lolo
ovile suh se uno pastore, semper memores quid nos corde suo. Qui cuslodisti servo tuo David patri meo
egregius prsedicalor admoneat dicens : Sollicili ser- qam locutuses ei. Ore locutuses, et manibusperfecisli,
vare unitateni spiritus in vinculo pacis (Ephes. iv). ut kmc dies probat.Nunc igitur, DomineDeus Israel,
Sanctitatisveslrsescripta, quse ad sedem apostolicam conservaDavid famulo luo patri meo qum locutus cs
misistis super quibusdam consullis, quasi ad caput, ei, dicens : Non auferetur de le vir coram me, qui se-
ut inde acciperetis responsa, unde omnis Ecclesia deat super thronum Israel, ita tamen, si cuslodierini
totius religionis sumpsitexordium,gralantersuscepi, filii tui viam suam, ut ambulent coram me, sicul tu
et breviter vobis respondere curavi. ambulastiin conspeclumeo. El nunc, Deus Israel, fir-
I. De ecclesiarum enint eonsecratione, et de mis- mentur verba lua, qnm loculus es David servo tuo pa-
sarum celebralionibus, non alicubi quam in sacratis; tri meo. Ergone putandum esl quod vere Deus habitet
Dominolocis absque magna necessitate fieri debere, super terram ? Si enim cmlumet cmlicmlorumte capere
. Iiquet omnibus quibus sunt nola Novi et Yeteris Te-. j) non possunt, quanlo magis domus hmc, quam mdifica-
stamenti prsecepta.TabernaeulumveroMosen Domino vi? Sed respice ad orationem servi lui, et ad preces
praecipientefecisse, et sacrasse, cum mensa et altari cjus, Domine Deus meus. Audi, Domine, liymnumet
ejus, et cceleris vasis utensilibus ad divinum cultum oralionem, quam servus tuus orat coram te hodie : ut
explendum legimus (Num. vn): et non snlum divinisi sinl ocuii tui aperti super domum hanc nocte el die,
prseceplis ac precihus ca sacrasse, sed etiam sanctii super domumde qua dixisti: Erit nomen meum ibi, ut
olei unctione, Domino jubente, perlinisse novimus. exaudias oralioiiem, quam orat in loco isto ad te ser-
Qualiler aulem hscc facta sint, et qiiomodo ipsa sacra{ vus tuus; ut exaudiasdeprecationemservi lui, et populi
non alii quam sacerdoies. sacra unctione. delibuli, tui Israel, quodcunqueoraverintin
loco'isto, et exau
Dominoque cum vestibus sanctis sacrali, et levitse: dias in loco hubituculi tui in cmlo, et cum exaudieris,
tractabant, ferehant, erigebant, et deponebant, in ip-... propitius eris. Si peccuveritliomoin proximumsuum,
sis institutionibus, quse (Domino jubente) per Moseni et habueril aliquod
juramentum, quo tenealur astriclus,
conscriptsesunl, in lege Domini reperitur. Qualiter et venerit propter juramentum coram altari tuo in do-
ergo Davidregtimpiissiinus amplificaveritcultum Dei, nmm Inam, tu exaudies in cmlu, et facies, et judkabis
21 templum Dominiaedificarevoluii. sed propler mub- servosluos, condetnnans
itnpinm, et reddens iam suatn..
 '
1§ AD EPISTOLAS FELICIS PAP^E IY 20
super caput ejvs, justificansque justum, et retrwuenset A i tern, ut sint oculi tui aperti ad deprecationem servi lui
secundumjttstiiiam suani. Sifugeril populus tuuslsrael et populi iui Israel et exaudies eos in universis, pro
inimicossuos (quiapeccaiurusesl tibi) el agentespceni- quibus invocaverintte. Tu enim separasti eos in luere-
tektiam, et confilentesnomini luo, venerint, et orave- dilatem de uuiversis populis terrm, sicnt locutus es per
rint, et deprecaii te fuerint in domohac, exaudiincmlo, Mosenservum tuum, quando eduxisti patres nostros de
cl dimitle peccatumpopidi lui Ismel, el reduces eos in terra JEgypti (JEgypto), Domine Deus. Faclum est, ir
terram quam dedisti palribus eorum. Si clausum autem, cum complesset Sulomon orans Dominum om-
fueiit cmliim el iion pluerit^ propler peccatum eo- nem orationemet deprecationemhanc, surrexit de con-
rum, et orantes in loco isto pmnitenliam egerint no- spectu altaris Domini. Dlrumque_enim genu in teria\
mini ttio, cl a peccalis suis conversi fuerint propter fixerat, et manus expanderat ad cmlum. Stelit ergo, et
afjlictionemsuam, exaudi 'eosin cmlo, et dimille pec- benedixit omni ecclesimIsrael, voce magna dicens : i
cata servorum tuorum, et populi lui Israel^ et oslende Benediclns Dominus, qui dedit requiem populo suo
cis viam bonam, per quam utnbulent,et da pluviam su Israel juxtu omnia qum loculns est; non cecidit ne i
per lerrutn, quam dedisti populo tuo in possessionem. unus quidemsermoi'n omnibus (ex omnibusbonis)qum\
Fames si oborta fueril in tefra, aut pestilentia, aut locutus est per Mosen senum suum. Sit DominusDeui'
rofruptus aer, aut mrugo, aut locusta, vel rubiyo, el B 1 noster nobiscum, sicut fuit cum patribus nostris, non I
afftixerit eum inimicus ejtts portas obsidens, omitispla- derelinquens, neque projiciens, sed inclinel corda no-
ga, nniversa htfirmilas, cunctaque devolatioet impre- stra ad se, ut ambulemusin universisviis ejus, et custo-,
vatio, qum acciderit omni liominMe populotuo Israel; diamusmandata ejus, et cmremonias,et judiciu, qum-
5»
' quis agnoveril plagain cordis sui, et expanderit ma- cunque mundavitpalribus nostris, et sint sermonesmci |
nus sucis in domo hac, tu exaudies in cmlo, in loco isti, quibus deprecalus sum coram Domino, appropin-
iiabitationis tum, el repropitiaberis, el facies, ut des quanles DominoDeo nostro die ac nocle, ul faciat ju-
unicuique secundumomnes vias suus, sicul videris cor dicium servo suo, et populosuoIsrael per singulosdies,
ejus (quia tu nosli solus cor omnium filiorum Itomi- et sciant omnes populi lerrce, quia Dominus ipse est
num); iit tiiheant le cunclis dnbus quibus vivunt super Deus, el non est ultra absque eo. Sit quoque cor no- ,
faciem lerrm, cfuam dediiti palribus noslris. Insuper slrum perfectum cum Domino Deo nostrg, ul untbule-
el alienigena, qui non est de popttto tuo Israel, cum mus in decretis ejus, el custodiamusmandala ejus sicul
veneritde lerru louginqua propter nomen tuum (uudie- el hodie. Igitur rex cl omnis Isruel cumeo immolabanl I
iur enim nomeh luum magnum, et manus tua fortis, el viclimas coram Domino. MactavitqueSulomon Itostias
bmchium tuum extentum ubique), cum venerit ergo, et pacificas, quas immoluvit Domino, boum viginti duo
oraveritin loco hoc, tu exaudiesin cmlo, in firmamenio {C millia, et ovium centum viginti millia, et dedicaveruni
habitaculi lui, et facies omnia proquibus invocaverilte templumDomini rex et filii Israel. In die itla snncli-
atienigena, ut discahi universi populi terrarum nomen ficavit rex medium atrii, quod erat anle domum Do-
tuum limere, sicut populus Israel: et probent quia no- mini. Fecit autem ibi holocaustum,el sacrificium, et
men tmtm inkocatumesl super domumhanc', quam mdi- adipem pacificorum; quia allare mneumquod eral co-
ficavi. Si egressus fuerit populus tuus ad bellum con- ram Domino, minus erat, et capere non poierut Iwlo-
ira inimicos suos, per viam quocunquemiseris eos, ora- causium, et sacrificium, el adipem pacificorum. Fecit
built le conira viant civilalis quam elegisti, et contra ergo Salomon in tempore illo feslivitatem celebrem, et
domum quam mdtficavi nomini tuo, et exuudies in omnis Ismel cum eo, mullitudo magna ab introitu
ccelooralionem eorum et preces eorum, el facies judi- Emath usque ad rivumJHgypti coramDominoDeono-
tium ebrum. Quod si peccaverinl tibi (non est enim stro septem diebus et seplem diebus, id est qualuorde-
honio qui non peecet), el iralus tradideris eos inimicis cim diebus, el in die octava dimisit populos. Judasi
suis, et captivi ducti juerint in terram inimicorumlonge ergo loca in quibus Domino sacrificabant divinis
vel prope, ct egerinl pmniteniiam in corde sno in loco habebant supplicationibus consecrata (supplicationi-
captiviiatis, et conversi deprecati fuerint te in caplivi- hus consecrabant), nec in aliis quam in Deo dicatis
tate sua, dicentes : PecCavimus, inique egimus, impie: D locis munera Domino offerebant. Si enim Jada?i, qui
gSssimus,et reversi fueriht ud te in universo corde suo, umbrfe legis deserviehant, hsec faciebant, multo
el lola anima suurin ierra inimicorumsuorum, ad quamt magis quibus verilas pateiacta est (u) templa Do-
iaptivi ducli fuerant, e't oraverit le canlra viam terrm> mino sedificare, et (proul melius, possumus) ornare,
ium, cmam dedisti putribus eorum, et civiialis quami eaque divinis precibus, et sanclis unclionibus suis
elegisli, el templi quodmdificavinomini tuo; exaudiesi cum altaribus el vasis, vestibus quoque, et reliquis
in cmlo, in firiiiamento solii tui, oralionem eorum el[ ad divinum cultum explendum utensilibus, devote
preces eorum, el faciesjudicium eorum, et propitiaberisi et solemniter sacrare, et non in aliis locis quam in
popuio luo, qui peccuviltibi: et.omnibus iniquitalibuss Domino sacratis ab episcopis, et non a chorepisco-
eorum, quibus prmvaricati 'sunt in tej et dabis miseri-- pis, qui saepe prohibiti sunt, nisi (ut praedictum esl)
cordiumcorum eis, qui eos caplivoshabuerint, ul mise- summa exigente necessilale, rhissas celebrare, nec
reaniur eis. Pbpulus eniin tuus est, et hmredilus lua,, sacrificia offerre Domino debemus. Et hoc si summa
tjuoseduxisti -deterra JEyypli, de medio fornacis fer- necessilas agere compulerit, non in domibus, quia in
(«) Burcb. addit lib. ili, cap. 59. el aratia, el veritas per Jcsum dala est. MANSI.
 21 ' APPENDIX. 22
tacris canonihus sacrificia in domihus offerri probi- A ; tres, ut Jicla apostolici replicemus, corripite iuquic-
bita sunt, sed in labernaculis, divinis precibus a tos, coiisolaminipusillanimes,suscipile infirmos, p«-
punlilicihusdicalis, et in mensis Dominosacralis, el tientes estote ad omnes. Videte ne quis malumpro
in sacraunctionea pontificihusdelibutis, pro summa malo alicui reddat; sed semper,quod bonum est se-
(ut proefixumest) necessitate, et non pro libitu cu- ctamini in invicem, et in omnes.' Semper gaudete-
jusquam.et pigritia agalur. (Slatutum) Satius ergo sine inlermissioneorale, in omnibusgratias agite. Hai
est, missamnon canlare (Concil. Paris. lib. i, cap. est enimvoluntasDei in ChristoJesuin omnibusvobis.
47 ; el Capilul. vn, 554), aul non audire (S. Gregor. Spiritum nolile exstinguere, prophetias noiite sper-
ep. 18, tib. m), quam in illis locisubi fieri non opor- nere; omnia autemprobale, quod bonumest tenete.
tet: nisi (ut soepedictum esl) pro summa contingat.. Ab omni specie mala abslineie vos. Ipse aulem Deus
necessitate, quoniam necessitas non habet legem. pacis sanctificet vos per omnia, ul integerspirilus-ve-
Unde scriptum est : Yide ne offeras liolocauslutuu ster, et anima, et corpustine quereiain adventuDo-
in omniloco quemvideris, sed in loco quem.elegerit mini nostri Jesu Chrisli servetur(II Thess. 5). Dala
DominusDeusluus (Deut. x). El in Exodo legitur : calendisMarlii, Lampadio et Oresle viris clarissimis
Vbsvidistis, quia de cmlo loculus sum vobis: Non consulibus (anno Christi 550).
facielisdeosargenleos,nec deos aureos facielisvobis; B ] EPISTOLAIII (OLIMII).
altare de terra facietis milii, el offerelissuper illud ADSABINAM.
liolocauslael pacifica veslra; ovesvestras et bovesin Laudat in ea sludium
cultumquein ecclesiam,quodque
omniloco in quo memoria fuerit nominis mei (Exod. stirpis honores vanamquepompamreligioni posl-
xx). Et sicut non alii quam sacrati Dominosacer- habeat,
'
dotes jiebent missas cantare, nec sacrificia super Singulare membrum Ecclesise, tuse feligioni*
altare offerre; sic-nec in aliis quam in prsefatisDo- ainplitudinem exislere, et a nobis reverentissime
minosacratis locis missas cantare aut sacrificiaof- coli, satis est omnibus manifestum. In ipsb enim
ferre licebit. Si-aulem,ul legitur in concilioLaodi- apice nobilitalis, multo nobilioremEcclesioedevolio-
censi (ex versioneDionysiiExigui) capite 26, quod(a) nem impendis, et magis IsetaChrisli agnitione prse-
hi qui non sunt ab episcopisordinali taro,in eccle- ceptis ejus obtemperas, et in fide potius exsullas,
siis quam in domibus exorcizare non possunt, quam tanti generis ilore jactaris. Summa virtus
multo magis(minus)majoris gradus ministeria, nisi (Summsevirtutis) est vicisse gloriam carnis , et
ab eis qui ad eos gradus simt sacrati quibus fungi magna est Christi gratia (magnoegratise) nobili-
debent officia agi vel sacrificia offerri licet. Quod tatem moribus superasse, domina filia merito illu-
autem (ut paulo superius proalibatumesl) oblationes Q _, stris. Certa igitur existens, dileclissima, vitse hujus,
in domibus-offerri non debent, in eodem concilio qusecunque suntr, spatia seternis divinisque offlciis
illusirare contende, ut qui insignemle prosslitit,red-
oapile 58 (b) prohibitum habetur, ita : Non oporlet. dat
itudomibusoblationescelebrari ab episcopiset presby-_ sibi per sseculaclariorem.
leris. Solemnitates vero dedicationum ecclesiarum Quapropter tuam hortamur dileclionem, ut bo-
et sacerdotum per singulos annos solemniter sunt num, quod coepisti,semper implere non differas; quia
non laudatur initium, sed linis. Sapienliamjenimlc
celebrandse,ipso Domino exempla dante, qui ad fe-
ttiim dedicationis templi, omnibus id faciendodans hortamur diligere et scrutari, ut rationabiliter et
formam,eum reliquispopulis eamdem feslivitatem sapienter disponas et judices ea quoe tibi jeommissa,
celebraturus venit, -sicut scriplum *st: Facla sunt sjinl, dicenteDominoperprophelam : Erudimini,qui
tncmniain Hierosolymis,et liiemserat; et ambulabat judicatis terram. Time ergo Dominum, el mandata
Jesusin iemplo,in porlicu Salomonis(Joan. x). Quod ejus serva, el diligeeumtotis visceribus, et proximum
autem octo Jierum sint encseniacelebranda,in libro tuumsicul teipsum.Deus altissimuscreavit sapientiam
in Spiritu suncto, et vidil, el dinumeravilea terram,
Regum (III Reg.vui), peracta dediealione templi,
el mensusesl, el ejfudit illam super omnia opera sua,
reperies (reperielis).
II. De ecclesiarum vero' consecratione ( S. Leo , JJ r. et super omnemcarnemsecundumdatum suumprmbuil
epist. 92, cnp.115)-quoties dubitatur, et nec certa illam diligentibusse. Timor Domini, gloria el gloria-
scriplura, nee certi lesles existunt, a quibus conse- lio, et coronaexsullalionis. Timor Domini delectabit
cratio scialur, absque ulla dubitalione scitofe eas cor, et dabit lcelitiamel gaudiumin longitudinemdie-
esse consecrandas, ne talis trepidatio faciat deterio- rum. TimentiDominumbeneerit in extremis, et in
rationem : quoniam non monslralur esse ileraium die defunctionissumbenedicelur.DilectioDei honora- ~
quod nescitur faclum. His, fralres, testimoniis Scri- bilis sapientia; quibusautem apparuerit in visu, dili-
pturarum apostolica auctoritate confirmatis, con- gunt eaiu in visione, el in agnilione magnaliumsuo-
sullisvestris breviler respondisse sufficiat.Yobista- rum. Iniiium sapienliaitimorDomini; el cum fidelibus
men prsevidendumest, et omnibus prsedicandum,ut in vulvaconcreatusesl, el cumelectisfeminisgradilur,
illicitajion agantur, et Domiui prsecepla conserven- et cum juslis et fidelibusagnoscitur. Timor Domini,
lur, et fideliterperagantur. Rqgamusautem vos, fru- scienlicereligiosilas.JReligiosilascustodiet, et justifi-
cabil cor, jucundilutematquegaudium dabit. Timenti
(a) Rurch. inseril si. Qusese.quunturdescripta sunl ex episl. 13 InHtK
(b) Cap. 5!'.. . cenlii quse est ad Julianam.Tom. III, p. 25.
2"" , PROSPERI EX MANICHiEOCONVERSl c 24
Dominumbene eril, el in diebtts consummationisiliius A Esl-enim confusioaddacens peccaium,et esl confusio
beneaicelur.Plenitudo supienliceest timereDominum, adducensgratiam el gloriam. Ne accipias faeiem ad-
et plenitudo a ructibus illius. Omnem domum illins versus faciem luam, nec adversusanimam iuam men-
implebit a generutionibus, et receptacula a thesuuris dacium. Non reverearis proximum tuum in casu tuo,
itiius. Corona sapienlice,timor Domini, replens pacem nec relineas•verbumin temporesalutis. Non abscondas
et saluiis fruclum; el vidit, el dinumeraviteain, nlra- sapientiam tuam in decore ejus. In lingua enim agno-
que autem sunl doua Dei. Scientiam et inlellectum scitur sapieniia, et sensus, et scientia, el doclrina in,
prudentice sapientia compartieiur, et gloriam tenen- verbis verilalis (verbosensali), et firmumentumin ope-'
thtm se exattat. Radix sapienlim est timere Domi- ribus juslilim. Non coniradieas veritali ullo modo, el
uttm, ct rami illius longmvi. In thesauris sapientim, de mendacio ineruditionis tum confundere. Non con
intellectuset scieniiw religiosiias : exsecratio autem fundaris confiteri peccaia tua; et ite subjiciaste omni
peccatoribus, sapientia. Timor Domini expellit pec- liomini pro peccuto. Noli resistere conlra faciem po-
catum;^ nam quKsinelimore esi. non polerit justifiea- tentis; nec coneris conlra iclum~fluminis.Pro justitia
ri. Iracundia enim animositatisillius, subversioillius agonizare pro anima tua, et usque ad morlem cerla
est. Usque in tempitssuslinebil puliens, et posteu red- pro justitia. et Deus expugnabilpro le inimicosluos.
ilitiojucunditalis. Bonus sensus usque ad lempus abs- B Noli citatus esse in lingua lua; el inutilis el remissus
condet verbaillius, et labia multorum enarrabunt sen- in operibustuis. Noli essesicul leo in domoluu, ever- ,
sum illius. In thesauris sapientim significatio disci- tens domesticostuos, et opprimens subjectostibi. Non
ptinm; exsecratio uutem peccalori cultura Dei. Fili, sit libi munusiua porrecta ad accipiendum,el ad dan-
concupiscenssapientiam, servajustitiam, et Deus prm- dum collecta. His fulta Scriplurarum auctoritatibus
bebil illam tibi. Sapienlia enim el disciplina, timor semper sta recta, et a via veritatis ne averiaris, ul
Domini; et hoc, quod beneplacitumest illi, fides et gratiam Dei acquiras, et bonorum hominum amicitia i
mansuetudo,el adimplebit thcsauros illius. Contumux fruaris : tantoqne tua voluntas (mens) facilius ah
non sis, et incredibilis timori Domini, el ne accesseris amore hujus sseculiexeat, quanlo et impellitur, dum
ad illum duplici corde. Ne fueris hypocrila in con- vocalur. Nam nos et pi'sesenlesvos videre cupimus,
spectu hominum, el non scandalixerisiubiis tuis. At- et absentibus per epistolarn saltem colloqui deside-
tende inillis, ne forle cadas, el ponas scundidumani- ramus. Unde et opiamus, ut.vos beatus Petrus apo-
mw tum, el adducus inhonorationem tibi et revelet slolorum princeps ad sua limina feliciter perducat,
Deus absconsatua. Pro fide ei justitia, ac pro salute qualenus in omnipotentis •graliaperfrui veslra proc-
animmcerta semper, et pro adjiitorio fralrum virililer sentia mereamur. a Data xu calendas Novembris
age, ut a Domino recipias remunerationem.Scriptum C (ann. 550 exeinte Oclobri sedebat Romoe Boni-
est enim (Eccli. iv) : Fili, conservatempus, el-devita faeius, uon Felix), Lampadio et Oresle viris clariss. '
Kmalo. Pro anima lua non confundaris dicere vcrum. coss.
a Data<xn culend: Novembris.] lloecchronoh^jia hoc mense Bonifacius jam pontifex creatus erat, ut
Jienstrua mendosa esl (sed el loia cpibt. licla). Nam patet supra. SEV.BINIUS.

EODEMTEMPORE.

PROSPER EX MAMGELEO CONVERSUS.

PROSPERI ANATHEMATISMI
. ET FIDEI CATHOLIGiE PROFESSIO.
tAPITULA SANCTI AUGUSTINIQUXDEBEANT PUBLICA VOCE D III- Qui credit partem Dei ligalam et inquinatam
.RELEGERE ETMANU PROPRUSUBSCRJBERE IN QUIBUS teneri in docmonibus,et in omnibus animalibus, fru-
SUSPICIO ESTQUOD MANICHJEI
SINT.
ctuumque (fruticumque) generibus, et per escas Ma
I. Qui credil duas esse naturas ingenitas diversis nichajorum electorum solvi atque purgari; ut cre-
principiis existentes, unam bonam, quod est Deus, datur pars Dei pollula teneri in cucumeribus, in
alteram malam, quam non creavit Deus, sibi invicem melonibus, et radiculis, el porris, et quibuscun-
adversantes, anathema sit (In codice Gervasianoha- que vilissimis herbulis (herbis), et ei subveniri,
hentem principes suos, et mala sua quse non creavit cuin ab electis Manichoeorumisla edunlur, ana-
Deus, anatb. sit). thema sit.
II. Qui credit duas naturas bellum inter se ges- IY. Qui credit hominem primum (qui est appellatus
sisse : et partem nalurse Dei in eodem bello princi- Adam) non a Deo faclum, sed a principibus tene-
liibus lenebrarum,' et omnibus gentibus ad malam brarum genitum, ul pars Dei, quse in eorum niem-
uaturam perlinentibus fuisse permixtam et al>eis bris capliva lenebalur, copiosius et abundantius in eo
'tcneri colligalam, oppressam, inquinatam, per quod leneretur, anatbcma sit.
et credi.facit Dei naluram essc uiulabilcm el coin- V. Q:ii crcdit eo morto creatum hoiniiiein, quod
quir.abilem, anathcma sit. masculi ct feminscnrincines tenebrarum concubuis-
23 ; ANATHEMATISMI ET FIDEI PROFESSIO. • 26
sent, el KIUA'suos majori principi tenebrarum de- A t rendam, et-honorem eis, vel luci isti risibili aliquid
dissent, etille omnes comedisset, et cum sua conjuge divifiitatis ascribit, et non sicut reliquam crealuram
concubuisset, alque ita ex iila Atlantem queni blas- ad minislerium humahum a Domino coeli ac-terroe
phemant patrem Adoe generasset, ligans in illo ma- condilam, anathema sit.
gnam parlem Dei, quoeligala- fueral in omnibus fe- XIV. Qui credit omnem carnem quadrupedum,
tibus principum tenebrarum, quos ei manducandos serpentium, volalilium et natalilium, vel omnium
dederunt, analhema sit. . quoe in mundo sunt, non a Deo vero creataui, sed a
VI. Qui credit prineipes tenehrarum ligalos esse principibus lenebrarum, anathema sit.
in ccelovelul sphsera, habentes in se colligatain in XY. Qui symbolum vel oralionem Manichoeorum
angustiis atque angoribus vitalem substanliam, hoc non detestans, sed venerans, aut recordari, aul oro
est partem Dei, et modo liberari de memhris eorum, proferre voluerit, analhema sit.
cum beatus pater, qui lucidas naves habet diversoria - XVI. Qui credil animas humanas ex substantia Dei
et habitacula, id est solem et lunam , virtules suas esse, el corpora humana a principe tenebrarum vel
transfigurat in feminas pulchras, quas opponit con- facta vel fleri, anathema sit.
cupiscendas masculis principum tenebrarum; et in XVII. Qui credit diabolum non esse a Deo factum
masculos pulchros , quos opponit concupiscendos j} ] angelum bonum, et propria volunlale per su-
femfnis principum lenebrarum, ut per ipsam concu- perbiam lapsum factum esse diabolum, eumdem-
piscentiam solvatur ex eis vitalis subslantia, id est que asserit non esse inter reliquos angelos a Deo
pars Dei, et ex eorum membris liberata purgelur, crealum , sed ^emper cooeternum Deo fuisse, ana-
anathema sit." - thema sil.
YII. Qui credit parlem Dei, quse de admixtione XVHI. Qui credil Manem, sive Manichoeum,qui
(commixtione)gentis tenebrarum non potuerit libe- suprascripta omnia quse analhemate et damnaliona
rari atque purgari, damnari eam, et in oelernumaf- sunt digna prsedicavit, Spirilum sanctum habuisse
figi (affici) horribili globo, iu quo globo includifur Paracletum, cum ea omnia docere non poluit Spiritus
gens tenebrarum, anathema sil. •\eritatis, sed spiritus falsilatis, anathema sit.
YIII. Qui credit legera quse dala est per Moysem XIX. Anathema etiam ipsi Mani, vel Maniehseo,
non esse a bono et vero Deo dafam, et (nec) Spirilu qui omnes supradictas impietates, et alias sacrilegas
Dei boni et veri locutos prophetas qui fuerunt in et damnabiles fabulas docuit et conscripsit, et cre-
populo Israel, et in canone Scripturarum divina- dendas miseris persuadere conatus esl, intendens
rum habentur apud calholicam Ecclesiam, anathe- spirilibiis seducloribus, el doctrinis dsemoniorumet
ma sit. , ,. r( mendaciloquorum. '
LX. Qui credit non habuisse veram carnem Filium XX. Analhema Adimanio, et omnibus discipuiis
Dei Jesuni Christum, neque ex semine David natum ac sectatoribus ejus; et, sicut jam dictum est, qui
esse de virgine Maria,neque verum corpus habmsse, in euni Spiritum Paraclelum venisse credit, ana-
nec veram carne mortem fuisse perpessum, el a thcma sit.
mortuis resurrexisse, sed lanlummodo spiritum XXI. Omnibus etiam supradictoe perversitatis au-
fuisse (sine carne), sic autem in carne apparere vo- cloribus, el doclrinoe, vel legi eorum, vel omnibus
luisse, ut et caro pularetur quoenon erat; atque hoc secretis, et catholicoe fidei conlrariis, orationibus ac
modo conlradicit Evangelio, Domino ipso dicerile : sacrilegiis eorum, el cunclis scripluris eorum quoe
Videle mumismeuset pedes meos : palpule et videte, citra canonem habenlur Ecclesioe, quas fides recta
quia spiriius ossa el carnem non liabet, sicut me vide- non suscipit, anathema sit.
ds habere (Luc, xxiv). Qui ergo sic confitelur Chri- AUJURATIO ETPROPESSIO PROSPERI.
stum Deum verum, ut integrum etiam hominem ne- In Christi noinine, ego Prosper hanc charlulam
get, anathema sit. analhematis Maniclneorum relegi, et analhema di-
X. Quicunque advenlum Spiritus Paracleli, quem cens omnibus, suprascriptis erroribus, manu pro-
-Dominus in Evangelio promittit esse venturuni in D pria subscripsi, et repudialis omnibus eorum impie-
apostolos, post ascensionem Domini, in die Pcnle- tatibus, fide plenissiniadocliinis eorum et tradilio-
cosles, non stalim credit impletum ; sed posl multos nihus anathenia dixi et dico; et me quoecunque
annos in Mane vel in Adimanto discipuloejus venisse Ecclesia.catholica confitelur credere et se*quiin om-
credit anathema sil. nibus sub leslilicatione divina polliceor alque pro-
*
XI. Quicunque carnem hanc quam gestamus, id miito. Not. sub <iie xm calendas Decembris,
Oly-
est corpora humana, resurrecluram negat, ana- brio Juniorc viro clarissimo consule (anno Christi
thema sil 52<j).
XII. Qui animas humaiias transfundi ilerum in NOTAJAGOBI SIRHONDI, S. J.
aliis corporibus vel animalibus credit, anathema sit. In codice Ecclesise Lugdunensis, qui hoec capitula
XIII. Quicunque solem et lunam naves esse coc-' nobis suppeditavit, suhjiciuniur concilio Carpentora-
ctensi : sed consulum ordo exigit ut anlecedant.
lestes dicit, ad animas vel Dei substaniiani transfe- Olybrius eniiii. aimo Chrisli S^G^consulalum gessii,
*
Qui scquu.ilur arliculi non lpgunlur in c.Gerva- pendice.penultima ad ton;. X operum oiiiiiiimi l>.
siano, exceptis 18 ct 19, quemadmodum nec in ap- Augustini.
27 PROSPERI EX MANICILEOCONVERSIANATHEMATISMIET FIDEl PROFESSIO. 28
Jiavortius anno sequenti. His porro simillima sunt, A ,1 lum timuit. Quid tu gloriaris quia non limes ho-
jiisi quod pauciora quoe apud S. Augustinum tomo X minem, cum Deum talem tibi fingas qui tenebras
in appendice legnntur suh hoc titulo : Commonitorium timuit, ut commisceret bonum et malum. Noli autetii r
_B.Augustini ad Ecclesiam (universamEcclesiam desti-
nalum) sub quu cuuielu Manichcev,si conyersifuerint, extolli animo sicut scripsisti, quia vos magnos faci-
susctpi debeanl. MUSeo quod impedire volumus venena veslra, ne ad
OBSERVATIO PfflLIPPI LABBE, S. 1. liomines peslilentia serpat. Non enim apostolus quos
In veleri codice, qui est in bibliolheca collegii Ger- canes appellat, magnos facit cum dicit: Cavetecanes;
vasiani Parisiis , dicilurque fuisse liber prioralus aut illos magiios faciebat, quorum sermonem diee-
S. Salvii episcopi et martyris ad Valenlianas in bat
marchia Francise scriplus tcmpore Hugonis prioris, serpere ul cancer. Itaque denunlio tihi in nomine
post librum S. Augustini de Hoeresibusad Quodvult- Christi, .ut si paratus es solvere qusestionem, in qua
deum episcopum proxime sequuntur nonnulla, quoa defeeil prsecessor tuus Fortunatus, et ita hinc ierat,
lucem concilient prsecedeiili opusculo. ut non rediret nisi cum suis dispulatione-collata In-.
ITEMAUGUSTINUS EPISCOPUS ECCLESIjE CATHOLICiE. veniret quid contra respondere possel, dispules cum
Jam anathemavi Maniehseum, e t doctrinam ejus et fratribus. Si autem adhocnon es paratus, dis-
spiritum qui per eum tam exsecrabiles hlasphemias cede hinc et noli pervertere vias Domini et illaquea-
locutus est, quia spirilus seductor erat, non veiita- jj re, et venenis iuficere animas inflrmas, ne
analhemo adjuvante
lis, sed nefandi erroris, et nunc supra- dextera Domini nostri quomodo non putaveris eru-
dictum Manichoeum et spiritum erroris ipsius. Ego bescas. -
Felix qui Manichseocredideram nunc anathemo eum CGMMONITORIUM SANCTJAUGUSTJNI 'EPISCOPl ECCLESLE
et doctrinam ipsius et spiritum seductorem qui in CATHOLICJS, QUOMODO SIT AGENDUM CIIMMANICH^IS
illo fuit, qui dixit Deum Patrem suum geiiti lene- QUlCONVERTUNTUR, ETt}UOS POENITET HUJUS NEFAKDl
ERRORIS.
brarum miseuisse naturam, et eam turpiter liherare,
ut virtutes suas transfiguret in feminas eontra ma- Cum anathematizaverint eamdem haeresimMani-
sculina dsemonia, ita ut postea reliquias ipsius chseorum secundum formam infra scriptam ; iibel-
lumque dederit unusquisque eorum ,-confessioniset
partis suse .configat in selernum labe tenebrarum. *
poenitentisesuse, atque anathemalis eorum petens
llas omnes et cseteras blasphemias Manichseiana-
in ecclesia vel catecliumeni, vel poenitenlis locum, si
themo. "**
- Ego conversus unus ex Manichoeisscripsi,quia libellus ejus episcopo placuerit, eumque suscepe-, .
det ei epistolam cum die et consule, nt nullam de
si discessero antequam gesta subscribantur sic rit,
vel de publicis legibus,
suum haibendus ac si Manichseum non anathemati- superiore tempore molestiam, -
> - vel de disciplina ecclesiastica patiatur. Et post ip
zaverim. ,
G sum diem sl aliquibus indiciis.Manichoeusapparuerit,
Felix conversus ex Manichoeisdixi sub lesfifica-
senlial justitise severitatem, quse talibus rehus adhi-
lione Deime omnia vera confiteri,"de qiio scioesse
benda est, id est, ut ab ejus consorlio, vel amicitia,
Manichseosvel Manichoeasin partes CsesariensesMa-
vel quacunque societate christiani se ahstineant se-
riam et Lampadiam uxorem Mercurii argentarii,
cundum apostolicam disciplinam (auctoritatem).
cum quibus etiam apud eleclum Eucharisum pariter Commendenlur autem qui epistolas ah episcopo
oravimus, Coesariam et Lucillam filiam suam, Can- catholicis vicinis vel cohabita-
commoralur Hi- acceperint religiosis
didum qui Thipasa, Victorinam, toribus suis, sive clericis, sive, laicis, per quorum
spanam, Simplicianum Anlonini palrem, el Paulum
erga se curam frequentent audientiam sermonis Dei,
et sororem suam qui fuit Hippone, quas etiam per et
quorum teslimonio possint innotescere. Nec facile
Mariam et Lampadiam scivi esse Manichoeas. Hoe admittanlur ad haptismum si catechumeni sint, nee
lantum scio. Quod si aliud inventum fuerit me scire ad
reconciliationem, si poenitentise locum acce-
supra quam dixi, me reum ego ipse eonfiteor.
perint, nisi periculo mortis urgente,,vel si eos
COMSIONITORIUM SANCTI AUGUSTINI EPISCOPl ADPRESBY-
aliquanto tempore probatos esse cognoverint epi-
TERUM MANICHzEUM.
' seopi per eorum testimonium quihus fuerinl com-
Sine causa tergivej'saris, cum longe appareat qua- D mendali.'
lis sil. Qui teeum locuti sunt fratres. jndicaverunt Forma ergo, secundum quam debenl hanc lnere-
mihi. Bene quia non times mortem, sed eam mor-
simqui corriguntur, analhematizare, ista. esl.
tem debes timere quam tibi ipse facis lalia de Deo I. Qui credil cluas esse naturas, etc, qum paulo
blasphemando, etquod intelligis mortem istam visi- ante sunl excusa nonnullis omissis, ut in noia arli-
bilem quam omnes homines norunt separalionem culi xi striclim observavimus.
esse mentis a corpore non est rnagiium intelligere.[ ITEMFORMAEPISTOL^E DATEPISCOPUS
***,QUAM
Sed quod adjungis de veslro separationem esse boni ' CONVERSIS KTAEST.
a malo, si mens bonum est, et corpus malum, qui' Quoniam te Manichseorumauditorem poenitet fuis-
ea commiscuit non est bonus : dicitis quia Deus bo- se, sicut ipse oonfessus es anathema dicens blasphe-
mis isla commiscuit. Ergo aut malus esl, aul ma- miis «t impiissimseatque immundissimoehoeresieo-
' Mendose in editis
appeudicibus tom. X operumi • gala de quodcimepiscopoipsius sectm. Indidem quo-
S. **
Augustini legitur potens. que gravis.-ima suslulimus menila., ut ex coHsliona
*"H;jecvox, penitus necessaria, abest ab editis. colliges.
Menclose habei appe idi\ tom. X hactcmis vul-
 '
58 60N1FACIUSPAPA II. NOTITIA. 50
rum, ei quo le non ,nisi fides catholica salvum fecit, A, monasterio, vel in xenodochio, donec appareant
Iiabebis hanc epistolam adversus eos qui tibi lem- penitus ipsa superstilione caruisse : ,et tunc vel ba-
poris prjeterili errorem., quanlum ad istam nefariam ptizentur, si non fuerint baptizati, vel reconcilieu-'
pertinet seclam, objiciendumputaverinl, qusescripta tur, si poenitenlise locum acceperint, ne acceplis
est die illo et consule illo. citolitteris loca, in quibus fuerant commendati, de-
Electis vero Manichseorumqui se converti dicunt serant. •
ad calhoUcamfldem, etiamsi et ipsi secundum supe- Explicit commonitorium beuti Augustini episcopi
riorem formam eamdem hseresim anathematizave- de hmresi Manichmorum sub exsecratione anathe
rint, non facile dandse sunt litterse; sed cum Dei tnatis.
servis esse debebunt, sive clericis '. sive laicis,- in

ATffllSDXXX-DXXXl.

BONIFACIUS PAPAII.

NOTITIA.
(Ex libro pontiticali.)
a Bonifaciusnaiione Romanus, ex patre SigisbulTB reclusit, quasi a damnans Dioscorum, et congregavit
do , b sedit annos 2 dies 26. Fuit autem temporibus clerum , cui tamen in episcopatu nullus subscripsit,
Athalarici regis hseretici, et (a) Justiniani AugustL dum plurima mullitudo fuisset cum Dioscoro. Hic
Hic cum Dioscoro ordinatur sub contentione. Qui presbyteris, et diaconibus",et subdiaconibus, el no-
Dioscorus ordinalur in basilica Constantiniana, Bo- tariis sculellas de adeptis hsereditatibus oblulit, et'~
nifacius vero in basilica Julii. Et fuit dissensio in alimoniis multis in periculo famis clero subvenit. c'
clero et senatu dies 29 (b). Eodem tempore defunc- Hic congregavit synodum in basilica beati Petri apo-
lus est Dioscorus pridie idus Octobris. c Ipsis diebus stoli, et lecit constitutum, (fc)utsibi suecessorem or-
Bonifaciuszelo et dolo ductus, cum grandi amaritu- dinaret. Quoconstiluto cum chirographis sacerdotum,
dine sub vinculo analhematis et chirographi recon- el jurejurando , ante confessionem heati apostoli
aliavit clerum, quemchirographum ecclesioearchivio Petri in diaconum Vigilium constituit. Eodem tcm-
* Yide not. * col. 9.
lum, non nisi uno anno et duobus diebus ponlificem
" Boni{acius\Post interregnum triduanum in ba- fuisse oportuit. SEV.BINIUS.
Mlica Julii aimo Domini 550 (829 melius), qui est C-Ipsisdiebus Bonifucius, elc.] Post obitum Dios-
quartus Justiniani, et secundusAihalarieiregis Italise, cori, Bonifaciusnimio zelo commotus eumdem Dios-
BonifaciusII genere Gothus, crealus est pontifex 15 L corum, tanquam simonisecrimiue pollutum, anathe-
die Oclohris. Conlra eum in schismale electus est in matis sententia condemnavit: et ad evitandumdein-
basilieaConstantinianaDioscorusille quem Hormisda ceps futuri schismatis periculum, convocata"synodo,
pontifex unacumGermano etJoanneepiscopis, aliisve Yigilium diaconum successorem sibi designavit. Quse
presbyteris et diaconis ad Justinianum imperatorem cum post semolos affectussacris canonibus adversari
Constantinopolimablegavit, quique de siraoniaelabe cognovisset, secundo congregato concilio, rcs a se
infamatus injusta sentenlia condemnatusfuit. Causam perperam gestasplane irritavit, factumque erroneum
schismatis dedisse videtur rex Athalaricus, qui dum peracta pcenilentia expiavit. Successores Boiiifacii,
fortasseexemploantecessorissui pontificemdcsignaret Agapetus et Silverius, res in hac synodo gestas con-
ac prsesenlaret, ev clero alios sibi suffragantes, alios firmarunt.
d
SEV.BINIUS.
adversantes habuit. Accidit autem singulari Dei be- Damnans Dioscorum] Ob causam pecuniariam,.
neficio, ut schismatico cila morte prseventoschisma Dioscorum velut simoniacuma Bonifacio condcmna-
exstinctum fuerit. tumfuisse, aperte scribitur in epislola Jusliniani im-
Inltio ponlilicalus BonifaciiBelisarius dnx militum peratoris ad Joannem papam scripla, et ad Yigiliuirt
imperialium cum exercitu suo a Persis in discrimen daia, qua sic ait: Dioscorus, cum nihil in fidem pec-
adductus est, cum quatuor annis feliciter conlra eos casset, tamen' solum propter ecclesiasticumordinem,
pugnassei. Gentes maritimas, quarum"subsidiumcon- post mortem ab eademEcclesia liomana anatltemali-
tra Persas implorarat, ex idololalris Chrislianasred- zatus est. Si igitur nihilin fidem peccantesepiscopi,
didit. Procopius de Bello Pers. libro i. Theodorico propter solumecclesiasticumordinem, el propler cau-
Francorum regi Theodobertus filius Theodorici, et sam pecuniariam analkemutiet post morlemsubjiciun-
Clodoveinepos successit. Ex Procop. et Gregor. Tu- jy ; tur, quuntomagis Theodorum,elc. Dioscorum, In-
ronensi. Baron anno 550 , n. 49. De Bonifacioscribit justa sententia condemnalum, Agapetus absolvit, ut
Adoin marlyrologio, quod ecclesiam S. Michaelisar- jsatet apud Anastasiumin Yita ejusdem Agapeli. SEV.
changeli nomine constructam in summitale circi dica- BINIUS.
verit. SEV.BINIUS. c-tiic congregavitsynodum] Cum Golhorimi reges
• b Sedit annos duos ates 26] Yerius anno (Erral hic
(a) Ms. cod. Luc. 490, Justini.
Biniusiuno etduobus diebus. Nam eum faleaturhic (b) Idem cod., xxviu. .
ipsum 17 Oclobrisannopost consulatuin Lampadii, (c) Idem cod., fecit consliiutumcum chyrograpith
qui est Chrisli 551, defunclum esse, constetque iis sacerdolum, et jusjitrandum ante confessionemapu-
qusesupra initio harum adnotationum dixi, et stoli Petrj in diacoitutn Vigilium conslituil Eoderu
15 Octobris, anno Domini550 . pontilicem esseipsum crea- tenwore.
 '
31 , BONIFACIIPAP.E II 52
porCfacla ilerum synodo.hoc censuerunlsacerdotes A sacerdotuin et cleri et senatus incendio consumpsit.
omnes propter reverentiam sanctse sedis : et quia '' Eodeni lempore venit relatio ab Afris episcopis de
contra canones hoc fuerat faclum, et quia culciaeum' constitutione, et ut cum consilio sedis apostolicoe
respiciebat, ut successorem sibi constituerel, ipse omnia Carlhaginensis episcopus faceret. Qui Bonifa-
Bonifacius papa rcum se confessus est majestalis, cius sepultus est in basilica beati Petri aposloli, suh
quod diaconum Yigilium sua subscriplione cbirogra- die 17 mensis Octobris, (o)post consulalum Lampa-
phi ante confessionem beati aposloli Petri consti- dii. Et c ecssavit episcopatus menses 2 dies 15.
tuissel, ac ipsum constitutmn in prsesentia omuium
impie sibi usurpassent Romani ponlificiseleetionem, SEV.BINIUS.
ad ejusmodi prsesumplam et vi usurpalam hcentiam s Cessavk episcopatus menses 2 dies 15] Ex hoc
ex Gothorum manibus«xlorquendam BonifaciusEc- mensium et.dierum numero dicendum foret Joannem
clesiseconsullum esse judicavit, ut nullo reUclo sedis successorem Bonifacii creatumesse pontificem ipsls
vacantis loco, successorem sibi eligerel. Quod licet calendis Januarii, secundo anno post consulatum
speciem qualndam juslitioe proe se ferret, postea la- Lampadii el Orestis, quem primo anno post dictorum
men ab omnibus est reprobalum. SEV.BINIUS. Bonifacio subrogalum fuisse non tantum
a Eodem lempore facta iterum synodo] Secundam consulatum ipse sibi contrarius fatelur Anastasius, sedeliam in-
synodum Ronjaiiam intelligit, qua acta prioris conci- i» srnptio in litulo Eudoxise, quse est in ecclesia S.
lii resci/lit el irritavit. SEV.BINIUS. Petri ad Yincula, idem manifesteindicat..Yide Baron.
-b Eodem temporevenitrelatio] Proeeralhislempo- an. 551, n. 8. SEV.BINIUS.
ribus Carlhaginensi Ecclesise Reparatus episcopus. (a) Idem cod., consulatu.

BOMFACH PAPJE II

EPISTOLJi ET DECRETA.
EPISTOLA PRIMA (OLIMXI). nostri apostolicoesedis antistites. ita ratione proben
BONIFACIUS PAPAII ADCESARIUM ARELATENSEM. lur disseruisse latissima, ut nulli ulterius deberet esse
Ejus rogatu confirmal ea qum in synodo Arausicana ambiguum, fldem quoque nobis ipsam venire de gra-
fueranl definila. tia, supersedendum duximus responsione mulliplici;
Diieclissimo fr.ilri * CoasarioBonifacius. maxime cum secundum eas quas ex Apostoio dire-
Per fllium noftrum Armenium presbylerum et ah- xisli sententias, quibus dicit: Misericordiamconsecu.
balem litteras tuse fraternitatis accepimus s quas ad C tus sum, ul fidelis essem(I Cor. vn); et alibi: Vobis
nos ut apparet inscius adhuc sacerdotii mihi com- iatum esl pro Christo, non solum ut eum credalis, ve-
missi sub eaqua inDeo tenemur caritate direxeras : rum etiam ut pro eo paliamini (Pltilip. i); evidenter
quibus credideras poslulandum, ut id quod a heatoe appareat fidem , qua in Christo credimus , sieutet
recordationis decessore nostro papa Felice pro ca- omnia bona , singulis hominibus ex dono supernse
Iholicsefidei poposceras flrmitate mea explicaretur venire gratise , non ex humanse potestale naturoe:
instanlia. Sed quia id voluntas superna disposuil, ul quod eliam fralernitatem tuam, habila collalione
quod per nos ab illo speraveras, a iiobis potius im- cum quibusdam sacerdotibus Galliarum, juxla fidetn
petrares; petitioni tuse, quam laiidabilifieri sollicitu- gaudemus sensisse catholicam : in his scilicet in qui-
dine concepisti, calholicum non distulimus dare re- bus uno, sicut indicasli, consensu diflnierunt fldem,
sponsum. Indicas enim(quod aliqui episcopi Gallia- qua in Chrislo credimus, gratia Divinitalis prseve-
rum,cum coelerajam bona ex Dei acquieverinl gralia uienle conferri; abjicientes eliam nihil esse prorsus
provenire, fidem tantum, qua in Christo credimus, secundum Deum boni, quod sine Dei quis gratia aul
naturoeesse velint (dicant), non gratise; el hominibus velle, aul incipere, aut operari, aut perlicere possit,
cx Adam, quod dici nefas est, in libero arbitrio re- dicente ipso Salvatore nostro: Sine me nihil polesiis
mansisse non etiam nunc (abest bsecproepositioac. D ! facere. Certum est enim atque calholicum, quia in om-
Palatino et aliis) in singulis misericordisedivinoelar- nibusbonis,quorumcaputestfides,noleiitesnosadliuc
gilate conferri: postulans ut prq ambiguitate tollen- misericordia divina prseveniat,aut velimus; insit nobis
da confessionem vestram, qua vos e diverso fldem cum volumus; sequatur eliam ut in fide (fine,ea;c. Pal.)
.rectam in Christo, totiusque honoevoluntatis inilium, duremus,sicut Davidpropheta dicit :Deusmeus,miseri-
juxla catholicam veritalem, per proevenientemDei cordiaejusprmvenielme(Psal. LVIII): etiterum: JIJTise-
graliam singulorum deflnilis sensibus inspirare, au- ricordia meacumipso est (Psat. LXXXVIII); et alibi:
ctoritale sedis apostolicoe firmaremus. Atqueideo, Misericordia ejus subsequeturme (Psal. xxn). Simili-
ciim de hacre niulti Patres, et proecocterisbeatoere- ter el B. Paulus dicil: Ant quis prior dedit ei, et re-
cordalionis Auguslinus episcopus, sed et majores; tribuetur illi ? quoniamex ipso, el per ipsum, el in ipso
1 exemplaribus , ex quorum ve-
CmsarioBonifacius]Tertium epislolsebujus exem- vata erant in anliquis ui apparct,
plum vidimusin codice Toliano Engolisniensi; memi- sligiisluec erui videbantur: quas adnos,sub
nitque ejusdem Cyprianus diaconus in Vita sancli inltujtis adilu sacerdotd mihi commissi ea , etc.
Coesaiii, lih. suh fiiicin. JACSIIIMOJ>DUS. JAC.SIRMONDUS.
- 2 Quas ud i,itos, s-ib ca] Qusedamhoc Ioco depra-
 55 EPISTOLJE ET DECRETA. , 51.
simt omnm (Rom. xi). Unde nimis eos qui conlra Js \ tinens, tdsi Deus dederit, et lioc ipsunVcrat sapientim,
sentiunl admiramur, usque eo velusli eiroris adhuc scire cujiis essethoc dunum (Sap. vm). Deus te iuco-
rehquiis prsegravari, ul ao Christum non credantDei luinein custodiat, frater carissime. Dala vm, calendas
*
beneficio, sed naturoe veniri; et ipsius naturse bo- Februarias, Lampadio et Oreste viris clarissimis
num, quod Adsepeccato noscitur depravatum, auclo- consulibus (anno-Clir.550).
rem noslrse fidei dicant magis esse quam Christum, • STEPHANI AD BONIFACIUMLIBELLI TRES.
nec intelligant se Dominicsereclamare sententise di- IilBELLTIS PRIMUS.
centi : Nemo venit ad me nisi dalum fuerit Uli a Palre Bomiuo meo sanclo ac per omnia bealissimo, el
meo (Joan. vi). Sed et B. Paulo simul obsislere cla- revera venerando patri patrum universali patriarchse
manti ad Hebrseos : Curramus'ad propositum nobis Bonifacio (Bonifacius edita habent ex mss.) Steplia-
certamen, aspicientesin auctorem fidei, et consumma- nus exiguus episcopus.
torem Jesum Chrislum (Hebr. xn). Quse cum sint, Non irrationabili usus fulucia adeo nec ignorans
invenire non possumus quid ad credendum in Chrislo, meam mediocritatenij sed cuni anima conlrila cl
sine Dei gralia, humanas depulent volunlati, cuui spirilu humili, el cum multis Iacrymis hanc' meam
Chrislus auctor consummatorque sit fidei. Quapro- vobis offero supplicationem, ideo acceplabilem esse
pter affectu congruo salutantes, supra scriptam con- R ] coram -te , beatissime pater, exislimo : quoniam el
fessionem vestram consentaneam calholicis Palrum aiitea et hi qui Deo cum lacrymis supplicabant, tan-
regulis approbamus. Illos autem qui prsecedenle fide quam cum holocautomatibus et arietibus atque tau-
csetera, sicut indicas, volunt (fide secundo loco coe- ris, sed cum decem millibus agnis pinguibus, confi-
tera, sicut indicas, hona"volunl) gralisedeputare, sua dentes orabant: Cor enim contrilum et hundliatum
professione constringimus, utmulto magis dono gratise Deus non spernet (Psal. i). Ergo nec tu ipse, sanctis-
etiam iidem coganlur ascribere, prseter quam nihil sime pater, me multis circumdalum inalis, et ad
est honi, quod secundum Deuni quilibet valeat ope- Deum solummodo atque vestram paterna consuetu-
rari, sicul beatus apostolus dicit: Omne quod ex fide dine pietatem respicientem habetis despectui. Quo-
non esi peccatum est (Rom. xiv). Quod cum ita sit, niam nullus ecclesiasticus ordo illam vestram, quae
aut nullum bonum gratise depulabunt, si ei fidem a Salvatore omnium et primo pastore vobis el col-
Bubtraberemoliuntur; aul si quodbonumessedicunt lala, potest prsecellere polestalem, exiguum est vel
de gratia, ipsa necessario fldes eritgratise deputanda. humile in quo providentia vestra respicit. Quant-im
Si enim nihil boni est sine fide, fides aulem ipsa ve- vos apud Deum oinnes proecellitis, tanlo vos necessc
nire negelur ex gratia, nullurn, quod absil, bonum esl cogitare, quia hoecest probaiio Deum amanlium,
erit gratise deputandum *.Ait enim Jacobus aposto- ^< ut post Deum pater el doctor sanctoeEcclesise Petrus
lus : Omne donumbonum, et omne donum perfectum vestrae et totiusmundi teslatur. Quia Dominodicente
desursum est descendens a Patre luminum (Jac. i). tertio : Amas mel pusce ovesmeas (Joan. xxi), tradit
Sed et ipsi fatentur, ut dicis, dona coetera donari per prius vobis mandata ostendens, et per vos deinde
gratiam; ipsa aulem bona per fidem subsistere non oimhibus per universum mundum sanclis Ecclesiis
ambigunt universa. Ipsa ergo necessario fides erit condonavit. Denique per hoc quia venerahiles effecti
gratioe deputanda, a qua bonum, .quod gralise li- anle vos, et quanli sanctam illam sedem habere me-
buunt, ^separare non possunt. His ilaque breviler as- ruerunl, corpore quidem iu Romana gloriosa degen-
•
signalis, contra reliquas Pelagiani erroris ineptias, les civitate , spiritu autem ea quoe rite agebantur
quas illa videtur epistola conlinere, quam a quodam omnia ornantes et transgressi, el plurimi ex corpore
tibi mandasti sacerdole transmissam, respondendum Ecclesioeab inimicorum calumnianlium violentia sunt
non duximus : quia speramus de misericordia divina, liberati a Deo et venerabili apostolica sede. TJiide
quod ita per ministerium tuaefraternitatis alque do- deprecor, judicate liumilem, elpauperem, sicut scri-
jctrinam, in omnium, quos dissenlire mandasti, digiia- ptum est(Psa/. LXXXI), juslificate.Mihi enim in saecu-
bitur cordibus operari, ut- ex hoc omnem bonam lari vita erat anlea provincialis ordo mililioe,medio-
volunlalem non ex se, sed ex divina credant gratia D criler sicut eral meam vitam humiiiter transiebam.
proficisci, cum se senserint id jam velle defendere, Sed quia Proclo heatse memorise quiescenle, qui fa-
quod nilebanlur pertinaciter impugnare. Scriptum ctus fueral LarissoeoeEcclesise episcopus, oportebal
£st enim : Prmparalur volunlas a Domino(Prov. xix, eidem prsesulemEcclesise ordinari, decretunr factum
juxta LXX), et alibi: Scio quia jton possum essecon- eSt communiter tamcleri quam popuii, metropolilani
* Addit coa. Pal. : Etemm omne bonum aonum
slenii dicitur data viu kalendas Februarias Lmnpadio
€onsiat esse divinum,'sicut scriptum esl: Omne, ete. " et Oreste V. V. C. C. coss., anno sc." 550; sed cum
1 Lampadio el Oreste consulibus] Non poluit liis Felix IV die 18 mensis
Seplembris illius anni morta-
consulibus Januario mense scribere Bonifacius, qui litatem expleverit, suspicatus est Sirmondus mendum
juxla Anaslasium mense tantum Octobrieodem anno in notam consularem irrepsisse. et legendum, post
creatus est pontifex. Quare mendum irrepsit, et le- consulatum Lampadii et Orestis, qua annus.531 in
forlasse, posl consulatum Lampadii et Ore- signitus fuil. At BonifaciusII in iis lilieris dicens, ca-
- gendum
siis, qui fuil annus Christi 551. JAC.SIRMONDUS. tholicumnon distulimusdare responsum, eam emen-
OBSERVATIO P. ANTOKII PAGIADANN.CTRISTI529, dationem evertil, et iis verbis indicat clausulam il-
NUM. 11. lam addililiam esse, floccique faciendam.
Ilivc epistola lam in editioneSirmondi, quam Hol-
 55 BOMFACIIPAP^E U 56
atque eorum quorum assensus erat actui necessa- A , cuerunt, vel tempestatem quoenuncvitsemeoeimminet,
rius, etsecundum priscam consuetudinem tribusele- aut illa quoeminantur, quia ssevlora existunt, ne quls
clis, Alexandro Sciatensi preshytero, et... presby- me protervum aui audacem essejudicetaliquadicen-
tero, ac mc exiguo: meliori leslimonio sortito elc- lem de tanto ac lalis Ecclesiseprsesule. Si vero ista ta-
ctionis palmam promerui. Sed ego conscius mej, cuero ut mihi est (Lege vmmiiiiest, HARD.),uiide enim
indignum me tanto negotio esse judicavi; totum au- habeo auxilium? sed magni Dei et Salvatoris nostri
tem Dei gralise atque clemenlisc libenler assensi, ad Jesu Ghristi, etyeslrse beatitudinis, et pietalis sere-
latronemalquepublicanumet aliahujusmodiplurima nissimi imperatoris me committens judicfo, lacerenon
exempla respiciens; quos ab extremis malis et, ut polui. Cum ergo mea accusatio ad sanctissimum ar-
dicendum est, ab ipso fundo malorum subito Deus chiepiscopumEpiphanium pervenissei (rursus ac sae-
eripuit, animabar; et qusedammihi data est spes jpius veniam peio de his quaedicturus sum, isla non
boni proposili. Igitur ex pmnibus in nie electionem protervise vel audacise, sed necesshatis esse judicetis
contulerunt, in decrelo pariler subscribenies. El quia sanclissimi palres), commonitorium, sicut ipsi vo-
ordinationem secundum priscam consuetudinem non cant, faciens ad nomen Ahdreos viri religiosissimi,
alibi, sed in eadem civitatc fieri oportehat, convenit diaconis et notariis sanctae suoeEcclesise, ad Thes-
sancta provincisesynodus, et lotius civitalis posses- B; saleam direxit provinciam; proecipiensme a sacro
^ores, omneque corpus Ecclesiae, el commuhi om- reeedere minislerio, ut pote non secundum canones
""nium lestimonio nibil consueludini detrahente, in
ordinatum; nulla accusationum probalione, nec ca-
Ecclesia sum ordinatus episcopus. Tantam enim ala- nonicaevocationeusus, alios episcopos ejusdem pro-
criialem rei istius habebat, factumque amplectebatur vinciseet clerum sancloenostrse Ecclesisea mea com-
Probianus Dei amator, Demelriadoecivitatis episco- ntunione suspendit, et quod est novissimum, nec
pus, ut etiam provocaret in Ecclesia Dei laudem in cihos aut quoe"sunt necessaria de rebus ecclesiasticis
mese humilitatis exercere personam. Et ut nihil de me habere permisit : sed quoe in conviclis solent
me ipso dicenle, ex his qui me voluerunt atque ele- fieri, hsecin me antequam aliqua examinatio judicii
gerunt, dalur intelligi, secundum Deum ordinatio proveniret exercuisse dignoscitur. Etenim in his qui
isla provenit. Quapropter deprecor, beatissiine pater, revera delinquunt plurimsemisericordioesunt ab Ec-
ut mansuete hsec audire digneris, non enim laudem clesiis constilutse. Hoecergo Andreas vir religiosus,
labiorum meorum diligens, sicul scriptum est, hscc quem snggessi superius, in me jussus est exercere,
suggero : quoniam qui in se gloriatur, apud Deum Utque ejusjuJicio, qui me a communione suspendit,
probatits esse non potest : sed ut vobis isla cogno- responsurum meam praesentiam exhiberet, Eusta-
scenlibus calumnia quse adversus me excilata est Q ( tiiiusn Gomfiensis civilatis episcopum, atque Elpi-
evidenter appareat. Quanta vero deinde dixerint et dium Thebanum, sed et Stephanum Laminensem,
provinciales episcopi, et sancloe clerus Ecclesioe «piasimagis meoe illicitoeordinationis, pariter exhi-
oslendens se pro niea electione gaudere, superfluum bere jussus est. Demetrium aulem el Probianum "vi-
judicavi vestris auribus. Quiescenle igitur bonorum TOSreligiosos, qui antea magna pars meae fueranl
omnium inimico, et Deo mea non respicienle peccata, electionis atque ordinationis habens apud se is qui
ct nullam perturbalionem sustincbat Ecclesia, el erat me ad causam compellebat, in meam pernlciem om-
caritas omnium celans deliclum, sicut scriptum est. nino fovebat. M"eautem proedictusvir religiosus An-
Sed nescio unde incitali Anloniustimoratus presbyter dreas ibidem non invenit, quia ad Thessalonicensem
atque dispensator, et Probianus defamator Deme- magnam civitatcm fueram paulo ante profeelus: clero
triadoe civitalis episcopus : illum dico, beatissime, autem, et quantos alios potuit reperire congregatis,
Probianum, qui alios feslinantes meas laudes dicere commonitorium eis relegit, et epislolam ad eos di-
repellens, ipse in Ecclesia Deo titulos meoe laudis rectam. Erant autem ad clerum tales lilterselacloeab
exercuit, pariterDemetrium Dei amalorem Sciatensis eodem sanctissimo viro : geslaque confeeitapud de-
rivitalis episcopum; et-alios suse portionis suadentes fensorem civitalis, quorum exempla exiguis meis
«sse parlicipes, nec subscripliones quse in decreto r\ I libellis subdere non pmisi. Factus est autem brevis
conlineniur erubescentes; nec Probianus suam lau- de sacris vasis atque rebus ecclesiasticis*:et aliquiab
dem et tolius Ecclesise testimonium, sed nec illa quoe ecclesiasticorum sollicitudine ab Anlonio viro reli-
dixerunlvel egerunt, quomodo meam amplectentes gioso, qui connivebat ubique viro religioso "Andrese,,
ileri ordinationem, quomodo et ante ordinationem sunt remoti : qui prsedictus Andreas ad Thessaloni-
meam sibi fuisse censem magnam civilatemveniens, mihi,et Elpidio
gratam personam; quomodo et ce-
lebratam ordinalionem Iibenler lulisse; ad regiam atque Stephano prsediclis Dei amatoribus episcopis,
. urbem subilo profecti sunl, et quamdain componen- nec qusejussa atque interrninata sunt, ostendit. EgoYero
accusalorum nec aliquorum conatus Jneluens,
tes accusatioriem sanctissimo ejusdem civitatis archi-
. cpiscopo Epiphanio querelas deposuerunt; dicenles, sed ad Deum solummodo, el ad leges sanctoeEccle-
meam ordinationem sanctiscanonibus minime con- sise^et ad principatum sanctarum Ecclesiarum tradi-
tnm vobis respiciens, mox inter acta dixi ut si.opor-
v,enire; sperantes ut in meo loco alter subrogaretur leretme adaliquem accusantem
respondere, aut de
episcopus. Ergo ifla me incipiente dicere, anguslia mea ordinatione aliquid judicare' dignatur, causam
ate ulique detinet. Si enim dixero quse in me ever- me dicere necesse
est; sed aUbi, apud quem sacn>-
 ~
57 EPISTOLiE ET DECRETA. - 5St
ram canonumlex eustoditur, et usque hactenus con- A dire. Et alia manu. Stepnanus exiguus episcopus
tuetudo servatur, memoriam faciens vestri sancti sanclse Larisssese Ecclesise huic libello a me facto
-capitis, et apostolicse"sedis; dicens,-vos esse domi- manu propria subscripsi, et domino meo sanctissimo
nos hujus examinatiohis; supplicans nihil in me de- ac per omnia beatissimo, eliam venerandissimo patri
bere novi fieri, aut quod potest bene composita patrum et universali pairiarchse Bonifacio desti-
disturbare. Nam qui locusmihi remedii -remansisset • navi.
ad vos beatissimos judicii doihinos, si hsec non di- Abundantius Demetriadce civitalis episcopus sur-
xissem? Sednechoc solum dixi, sed aliqua causse gens e consessu dixit: Proelermitlere non potui au-
profutura documenta ostendi. Significant aulem ista diens nomen Probiani. Is de quo agitur Probianus
gesta quoe facta sunt, quse meis exiguis Iibellis ad- ipse est qui meam Ecclesiam invasit, et me veniente
junxi, et decretum in me faclum et titulos laudis. ad beatitudinem vestram cum litteris episcopi, cap-
Egoquidem arbitrabar hancfidem flagitationiscausoe tans absentiam meam per temerilatem locum meum
nieseesse potuisse,"si vobis, quibps a Deb datum e?t usurpavit, et secundum sauctos canones non debei
judicare, nominatis incompelens se persona subtra- episcopus nominari: adversus quem rogo heatitudi-
heret, Non est enim Deus periurbalionis, sed pucis nem vestram, ut sedis aposlolicaemihi dLciplina sub-
(I Cor. xiv, 55). Nec hsec quidem vel alia ad quie- B veniat. Bonifacius episcopus dixit : Et libelli oblati
tem meam sufiicerepotuerunt: sed invilus ad regiam recitatio, et prosecutio fratris et coepiscopi nostri
- urbem sum deductus. Elnisi quidam limentes Deum, Abundantii gestis indatuf ; et si qua sunt alia deside-
et repositam promissionem visitalione carcerum ramus agnoscere. Theodosius Echiuiensis civitalis
"
prospicientes alque exspeclanles, meam prsesentiam episcopus provincise„Thessalioe per intorpretemdixit.
adesse proniillerenl, vinclus ulique fueram homo Et alium libeUumidein sanclissimus Slephanus me-
nullum nocens, sicut arbitror, nisi cur eligenlibus tropoliianus episcopus ad beatitudinem vestram per
meconsensi, el spei Dei me committens ordinari meum direxit obsequium; quem peto ut vestri sensi-
promerui: et quia fiducialiter dixi quod si oporteret bus felegi censeatis. Bonifacius episcopus dixit: Li-
examinationem aliquam lieri, ab eo fieri deberet qui bellus quem offerl, susceptus a.notariis recitelur.
est hujus examinationis dominus conslitutus : et alia Cumque susceptus iuisset, Menas notarius recila-
^raseiu me facta sunt, alque exerceri non dubjto. vit.
Compelloraulem, et nec aliquod tempus respiratio- LIBELIiUS II.
nis-habeo; nec quis pro me cogitetin tantis clailibus, Domino meo sancto ac beatissimo et revera- ve-
potero reperire. Deteriora vero ab his qui minantur nerando patri patrum et archiepiscopo alque.pa-
me suslinere confiteor, damnationem, exsilium, et G triarchoe Bonifacio data supplicatio a Stephaho exi-
quantoe criminum sunt vicissitudines immerenter guo. - -
exspecto. Quapropter unicum nunc a vobis, et vestroe Quoeahtea in spe erant, et metuere ac tremere,
:
apostolicse sedi jconfldens, remedium postulo Spes et sanctam apostolicam vestram sedem invocare fa-
tnim, ut divinum dicit eloquium, non confundetur ciebant, hoeccum apprehendissent atque constringe-
(Rom. v). Quod si quis esset qui prsesideret, quem .rentmeam miseram vitam, amplius magis vestram
•sancticanones in hoc negotio judicem esse decerne- beatitudinem appellare compellunt. Ecce lempus uc-
rent, oportebat, sicut existimo, eum prius de accu- ceptabile, eccenunc dies sulularis (I Cor. vi). Libera
satorum vita judicare el cognoscere; quia accusato- me ab inimicis meis, et a persequentibus eripe me :
res esse non possunt lllius qui, quamvis humilis, etenim circumspersa est aquaniihiusqueadanimam,
episcopatus honorem promeruit. Sed quia propter venerabilis pater, et abyssus novissima circumdedil
fiduciamvestri, sicut dixi, offendi, hoecsunt pro meis me : ascendal ex corruptione vita mea, sicut scri-
parlibus praemissa" et in quibus malis superius no- plum est. Si enim miseraliones Dei non proevenerinl,
minavi, sum constitulus; ideoque supplico vobis, si ego quidem opus faclus sum, quale ipsi voluerunt,
qua est Dei misericordia, si qua pietas, si qua dile- inimicorum meorum. Ploro autem atque lugeo , quia
ctio transile, et hic ipsum in sanclo Spiritu, secun-.0 tum eliam ecclesjaslicus ordo periclitatur. Quoniam
dmnbealum apostolum, auxilium mihi ferentes, ve-. enim secundum multam misericordiarn Dei, qui ho-
stri et vestrorum decessorum illiusbeatse sedis recor- minibus peccata minime reputat,- in civitate Larissa,
dantes, quia nullum unquam ab aliquo injuste noeeii quoeest provincise Thessalise, electus sum atque or-
~passisuut. Siquidem cito ^uccurratis oppresso, con- dinatus episcopus; ex his quidam qui me elegerunt,
, fldo me a malis meis ea celeritatetsalvari : si autem, et ssepiusscriplissuis suam electionem firmaveruni,
quod absit, mea peccala veslram moraverint piela- ut dignus sacerdotio judicarer, videnles mei. studii
tem, saltem si aliquid ab insidianlibusvelociler Tuerit esse, antiquam consuetudinem in noslris sanctis Ec-
"actum, el sic sanctis canonibus "adessevos convenit, clesiis revocare, separantes me apud beatissimum
et exsequi in his quse prsetermissa sunt. Hoc enim proesulemsanctoeregioeurhis Ecclesiseaccusaverunt.
i?pusvestrum est, beatissime, die ac noctu sanctorum Ille autem accusationem suscipiens, nihil ante discu-
Patrum, et venerabilis atque apostolicsevestroesedis liens de his qu,e oportet requiri de episcopo aecn-
leges atque constitula in omnibus quidem Ecclesiis, satOj conlinuo me ab omni ecclesiastico ministerio
prsecipue autem in vestra Illyricana provincia cuslo- senaravit; aliquem de religiosis clcricis sanctse suoe
50 BOMFACII PAPiE II 40
Eeclesioecum lilteris,'quascommonitorium nominant, A i sus el m secundis^adem erunt acturi: et suspico''
ad provinciam Tliessaliam dirigens. Et cum isla nec quia non usque ad hoc acquiescant; sed etiam ciua
civilitati nec mundanis legibus conveniant, nec ordo corpus meoemiserioesuas exerant inimicitias; ut me
canonum hoc fieri evidenter admittat, ut anle exa- obeunte nullus possit accusator existere. Nam cum
uiinationem judicii vindicta procedat; olim quam relicla fuisset senlenlia, mox in custodiam Dei ama-
•
maxime divina proedieanteSeriplura : Audiluminunem loribus sacreeEcclesisedefensoribusdatus sum. Sed
ne admittas; sed tamen cum venisset in Thessaloni- aliqui Deuni timentes, ot ineam niiseranles miseriam,
eam vir religiosissimus, qui proeceptumdeferebat el quod essem undique destilulus, in sua fide suscepe-
me quantitatem pecunise.promit-
aliqua mecum per conlentionem exercere voluisset, runt, multam pro
conlinuo ei dixi : Apostolicam sedem, id est vestram lenles, quia non recederem, sed observalurum -esse
in regia civitale: hunc hahenles magnopere -tracta-
beatitudinem, causas noslroe provincioe et audire ut
eonvenit et flnire. Sed regioeurbis «anctissiinus ar- lum omnes qui adversum me ista eoncinnaverunt,
non meeoiilracanones non possim ad vesligia vestroe beatitudinis convo- .
chiepiscopus quiescens,eliam
lare, et pro Dei mandato aliquam niisericordiam a
exhiberiproecepit.Etcumvenisseniconvenlumfaciens vobis percipere. Deprecor igilur vos, tniseremini ho-
•episeoporumqui ibidem commorabantur, hoc denuo mini humili el externato animo, me pei
non sancli ac beati vestri se- j} adjuvate
allegare distuli, capitis
dem apostolicam implorans, el consuctudinem quse gratiam quoevobis a Domino est collala. Si enim ei
alia peccata dimittere poleslatem a verbo Deiperce- .
usque haclenus in nostra tenuit provincia, non de- divina dicente Scriptura, quia quod in terra
bere convelli: et supplicabam, ne auctoritas sedis pislis,
solveritis, hoc et in «celis esse solutum (Malih. xvi);
aposlolicse, quoe ut a Dominonostro Jesu Christo et
magis habebilis potestaleiu in his quoc ad-
a sacris canonibus dala est, ita et per antiquam con- quanto versum me acta atque decrela sunt? Tibi enim dere-
suetudinem servata est, in aliquo violaretur. Sed nec lictusest tu es adjulor (PsuL IX); quia,
inlentione recedere : sed au- pauper, pupillo
a sua voluil assumens
ego ab omni humana spe dereliclus essectignoscor.
dienliam unum siudium habuit, ut in sanctis Thes-a Ei alia manu.
Stephanus exiguus huic supplicationi
liie provlncioeEcclesiis dominus atque judex esse vi- meoe
subscripsi.
deatur. Ego igilur fluctuantem lempestatem i-espi-
ad sanctum tutissimum vestrum Bonifaciusepiscopusdixit:Quse lecta suntecclesia-
ciens, portum sticis indantur annalibus. Et
el hsec adjeeit : Quoniam diei
confugi, petilionem faciens, ipsa suggerens esl, fulura sessione, si .qua alia
ad vestram bealiludinem destinavi; supplicans, ut in pars major exempta intimarenon differas.
me pielatem Dei et sancloeEcclesise, quse periclilan- superesse credis,
tibus semper succurrit, oslendas. Senlientes aulem,' C SESSIOSECUNDA.
iit arbilror, mesevitoe insidiatores, quia non despi-
Post consuiatum Lampadii et Orestis vv. cc. suh
cilis quse acla sunl, sed exsequimini, sicut sanclitalis die
v iduum Decembrium in consistorio beati An-
vestroemos est, et ordinem sanclarum Ecclesiarum dreoe
omni conatu usi ut apostoli, prsesidenle venerabili viro papa Boni-
vindicalis, sunt, anlequam aliqua facio, una cum Sabino Canosia*.
ordinatio veslra proveniat, suam perliciant volunta- Demelriadoe civitatis, Abundantio
civiiatis, Caroso Centumcellensis civi-
lenl. Cum igitur nihil approbatum de me fuisset, nec' - Felice Numenlanoecivitalis episcopis; residew-
ulla culpa esset canonicse ultionis digna inventa, latis,
libus etiam Sanctulo, Mercurio,Yivulo, Petro, Even-
seiilentiam prolulerunt, el condemnanies me a sa- Servo
cerdotali offtcio suspenderunt : cum me constel non tio, Albino, Urso,Pelro, Epiphanio, Benedicto,
demissum luisse pro meis plenius partibus alleg.are; Dei, Gaudioso, Petro, Yalentino, Renato, Florenlio,
Hilario, Paulo, Bacauda,Tnnocenlio, Andrea, Gau-
sed et pelenti aliqua meoe causoe profutura osteri-
dioso, Philippo, Crescenlione, Liber.tino, Januario,
dere, hon esse permissum. Quapropler supplicabam,' Sebasliano, Joanne, Pul-
non ante sententia diceretur Cyriaco, Vivulo, Dulcilio,
ut quam quse aetasunt 1
ad vos bealissimos referatur, ut inde vestra causoe lione, Andrea, Bono, Laurenlio, Seleuro, Ruslico,
' Cceleslino,
Barbaro, Laurenlio, etRedempto presby-
discussio servarelur. Quod dictum magis eos adver- j>
teris, astantibus quoque Tribuno, ^Agapito, Donalo
sum me amplius incita.vil; putantes de sacrarum ec- etProbo
diaconibus; Tribunus archidiaconus dixit:
clesiarum regise urbis jure aliquid minui, quod ego' TheodosiusEchiniensis civitatis episcopus provincioe
apostolicam vestram sedem visus sum nominasse. Thessalioc,sicul proeterita sessione constituistis, ob-
• Etenim dixi, quia auctorilas sedis
apostolicoe, quse! servat : quid jubetis? Bonifacius episcopus Eccle-
a Deo et Salvatore nostro summo aposlolorum dala1 sioecatholicoe urbisRomoe dixil : Yeniat. Cum in-
est, omnibus •sanclarum Eeclesiarum privilegiis ante- gressus fuisset, Bonifaciusepiscopus dixit : Ingres-
cellit, in cujus confessione omnesmundi requieseunt1 sus quid desiderat prosequalur. TheodosiusEchinien-
Ecclesise.Senlenlia igitur lecta justam denuo veslrami sis civitalis episcopus provincuu Thessalioeper in-
audientiam imploravi, apud quam nulla cujuslibett terpretem dixit : Elpidius Stephanus et Timotneus
disceptatio vestram potest disturbare juslitiam : sed1 venerabiles episcopi fratres mei Thessalioeprovincioe,
timor Dei qui inest in vobis, ipse unicuique sua fa- per me offerendas sacroebeatiludini vestroepreces
cit per vos jura reslitui. Arbitrorautem, venerabiles,, destinasse noscunlur; eas quoque me offerente vobis
quia despicientes illiquje olim in me gcsserunt, rur- recitari prseeipile. Bonifacius episcopus dixil: Ikcc
 «
4i AD.SCRIPTA BONtFACHPAP.E II APPENDIX,
etiam chaitulanotarii reeuatione pandatur. Cumquc A A Dominum nostrijm audire el adorare crcdimus: spe-
rantes ut miscrorum hominum pelitionem, jrpiam
Eusceptafuisset^ Menasnotarius recilavil. doloribus plcna por-
Domino nostro sanclo et bealissimo, et revera cum anima iribulalione alque is«a emcn-
et Bonifacio reximus, miniine uespicialis,; sed congrua
Venerandopatri patrum arehiepiscopo,
et Timolheus .dationecorrigenles,' rebus istis succurrenles, reme-
palriarcbse, EIpidius,.Slephanus exigui
- ' dium -dare dignemini, quia defecll sphitus noster
episcopi. dielum est ab eo qui
Necessitates quse nos constringebanl olira vestra (Psal. CXLII), sicui in Psalmis
in angustia animi supplicabat.: quatenus Dei amator-
cognovilbcatiludo; etparvum componenleslibellum, sodis aposlolicse jus custodiie contciniens
sanctissime pater, dudum mala quse pertulimus, et vir, qui auclo-
declarantes tanta visus est pericula sustiuere, apostolica
ssevioraquse.exspeelamus significanius; in ijilu-
et quia voluntaii alque niinis eorum qui adversus ritate suo restituatur officio, prospicicntcs
sancta-um Ecclesiarum «osirce
nos isla moliuntnr servientes unum habenl studium, rum ut consuetudo
Dei amator oflicio. provi ci.c nullatenus cpnvellatur. Quia si non Dei
utJ3lephanus episcopali privelur et vestra juvamina nos pravenerint,
eo aller nuntius deteriora misericordia
Sed adhuc loquenle signi-
tcrtius aul quartus mialius imilia deportans veniel,
licansyeniU Faclis^nim prioribus, audienlessanctis- i ad Steplianum Dei amalorem eorum
B
' quia non usque
simus regise urbis Ecclesioe prsesul, et quseeumeo
conquiescit intenlio, sed et aliis plurimis ista facient,"
fuerat sancta synodus, in pristina voluntale persi- etnon
a nobis ante-quiescent quam ut ad effectum desidcria
slenles, eripuerunt Slephanum.Du.amatorem - Et alia manu. Elpidius exiguus cpi-
-sua-perducant.
pastorem nostrorum (al. nostrum) etsanctscLarissoeoe scopus sanctseThebanseEcclesisesupplicans per Joan-
Ecclesise, quse est Inetropolitana civilas provincisc nem meum, quia, prae dolore manus
presbylerum
Thessalhe; condcmnalionis sententiam componenles isieai subscribere non potuj, nie jubonte subscripsil.
sicut eis compLicuit, adjecerunt non licere"eum ad Timotheus sanctoe DicaesarieiiMs
Thessaliam proficisci provinciam. Sed procdictusDei- Ecclesise exiguus episcopus, Patricius
amalor vir soepiusinter acta contestatus est sanctis- supplicans .subscripsi. exiguus.
presbyter sanctseDei Laminensis Ecclesioead regiam
et
simum regise urbis proesulem," synodum quoe.cum nrbem veniens
pro persona Stephani sancli episcopi
eo conveneral, quia hon licet eos istam audientiam
ntei-, ipso jubente supplicans subscripsi.
assumere, et quam maxime aliquid decernere, sed Bonifacius iepiscopusdixit.,: Quoe'lecta simt tran-:
apostolicaesedis id convenire bealitiidini. 111
i aulem scribantur. Et adjccit: Si quid est aliud, suggehUur.'
contemnenles ejus conieslatibnem, et quam inaxime Theodosius Echiniensis civilalis
episcopus Thessalise
inde amplius incitati, immisericordem sententiam (G
provihciseper interprelcm dixit :Ex relectiane libel-
protulerunt.. Ilhun quidem sic putaverunl a sahcta lorum veslra cognovit bealitudo qusc acta sunt contra
nostra Ecclesia removendum^ jus aulem in noslra sanctos canones et ordin lionero decessorumvestro-
provlneia sibi faccre proeparabant : ut exemplo isto1 rwn. Nain conslalvenerandossedis vesirse ponlifioes,
nemo audeat de sanclarum Ecclesiarum nostrhrum'
quamyis in toto mundo sedes apostolica Ecclesiarum
jure quidquam dicere, nec memoriam facere anti- sibi jurevindicet
principatum et solam ecclesiasticis
quilatis vel eorum quse usque hactenus tenuerunt. causis undique appellare necesse sit, speclaliter ta-
Quia sludii eorum est, ut sub ordiualionem et jus1 men gubernatioiii suoelllyrici Ecclesias vin dicisse.
. sanctseregioecivitatisEeclesiot!nos miseros effician;. Et nota sunt vohis omnium
proeccdentium scripta
Proquibus omnlbus lugentes die ac noctu omnium 1 pontificum; verumtamcii quarumdam- epistolaruin
Salvatpri JesuChristoDeo nostro lacrymas fundimus. exemplaria profero, quarum fidcm fieri ex vestro
et miseram nostram prsetendimiis canitiem, siippli- nunc scrinio
poslulo.'
canles ne nos in manibus eorum tradi paliamini. Pro>. Bonifacius e.piscopusdixit: Prolaloe epislolse reci-
his enim et veslram appellamus beatitudinem el apo- lcntur, et scriptorum fides in scdis'
apostolicoerequi-
stolicam sedem; et per eam ler heatmn Petrum1 ralur scrinio. Cumque
suscepta fuissent exemplaria
atque sanclseEcclesise primum" paslorem Clirjstumi D I.tUTAnm, Mems w tariusrecitivit.

APPEITOIX

AB'SGRIPTA'"BONIFAGII PAPJE :II.

OBSERYATiOPHILIPPI LABBE, S. J. tificum S. Leonis, Hormisrloeet Gregorii Magni.Non

Vi SEQLENTEM EPISTOLAM.
-Hane falsam et adulterinam praedieanl Baroiiius ,
Dell. aliique viri-eriiditi, nec diffitetur ipse Binius
tum hie, tuin in notis ad conc. Carlh. vi, ubi impos-
lorem , veteratorem et mendaciorum concinnatorem
- appeUalIsidorum MerCatorem, seu quem alium suli
ejuslarva laleniein. Et vero id luce meridiana clarius
eyiucuut cum alia phtra, tum verha Romanorum pon-
- -
PATROL. L>LV
est credibile, inquit Bellarm. lib. xi, cap. 25, do
Rom. pont. Gregorium a Bonifacio illa verha "sump-
sisse i siquidem stylus omnino Gr gorianus esl; quo
argumenloexsufflanlur omnes pseudo-Isidori merees.
Facessant IK*C,inquit Baronius ad 16 Octobris; non
innititur vel lulcilur palcis Dei Ecclesia, quaeest co-
lumna et firmamentum veritatis , sed cletegamus
technaia el a,periamus imposturam, etc. Euindem
vide ann, 419, h. 92 et seq.; 550, num. 5.
3
43 AD ^CRIPTA BONIFACIIPAP.E It APPENDIX. £4
' *
EPISTOLAII (OUM l) A aequales sunt, sed Inpoteslate et ordine (s;cutnoi4is)>
BONIFACH PAPJEJI ADEULU.«UM ALIXANDKIMJH . differt alter ab altero. Si ergo inler.hos qui sine pee-
cnscorijM. catn sunt consletistam esse distinclionem-, quis ho-
De reconciliationcCarlhaginensis Ecclesice. minum abnuat, lilienlcr illorum se dispositioui sub-'
Bonifacius episcopus Eulaio coepiscopo salutcm. mittere? Hic (Hinc) enim pax et caritas mulua se
Olim ab initio lanlanvpercepimus a beato Peiro vice complectunlur, el manel flrma concordia, ac in
a oslolorum principe fiduciam, uthabeamus auctori- alterna el Deo placita dilectione sinceritas. Quia igi-
lalem universali Ecclesioe(auxiliante Domino) sub- luru.iumquodque salubriter lunc complelur officium,
venire, et quidquid nocivum est auctoritate apostoli- cum fuerit unus ad quem possit recurri, proeposilus:
ca corrigereet emendare; Ad hoc enim divinacdispo- vota nosira carilalem tuam lalere nolumus , ne qui
silionis (ilispensationis) provisio gradus diversos et parlicepsfuit solliciludinis,gaudiorum fruclus(fructu)
prdines conslituit esse dislinctos, ut dum revsren- reddatur exlorris. Et ideo Carthaginensem (Constan-
tiam minores polioribus exhiberent, et potiores mi- tinopolitanam leges apud Hormisdam) Ecclesiam ad
noribus dilectionem impenderenl, una concordiaefie- communionem nostram rcdisse (domino propitiantc)
ret ex diversilste conlextio.et recte officiorum gene- tradenlibus significamus alloquiis, el mandalorum,
raretur (gereretur) adminlstratio singulorum. Neque B quoe legalis nostris dedimu-, senem in wnnilms
enim universitas aiia polerit ralione subsistere, nisi Msse complelam. De qua parte , ut ad dilec-
hujusmodi maguus eam differentioe ordo servaret. lionrm tuani plenius perfecte gaudium perveni- ,
*
Quia vero queque creatura in una eademque oequa- ret, lihelli Eulalii fratris et consacerdot".snoslriCar-
litate gubernari vel vivere non potest, coelesliummi- Ibaginensis episcopi, et Justiniani clemenlissimi prin- .
liliarum exempla nosinstruunlj[exemplarnosinslruit): cipis Orientis sacrarum exemplaria credidimus resli-
guia dum sinl angeli, sint arcbangeli,,liquet quia non nanda, indicanles nihilominus per Orientis parles
a Epistoia] Hac epislola dicitur., a lemporibus Bo- Perseculione Yandalica, caput omnium Ecclesiarum
nifacii et Cceleslininonlilicum, Africanam Ecclesiam, publice profilelur. Quid? quod genliles el Ariani (ul
propter invisum ipsi modum prosequendse appella- videre est apud eumdem Yictorem lib. i de Persecu-
lionisad sedem aposlolicaminierposiloo, opera Au- UoneYandalica,etGregor.Turon. deGloria inarl., cap.
relii Carthagiuensis episcopi schismate divisam esse 25) Africanos calholicos , Romanos"appeIlarint, nou
ab Ecclesia Romana, nequeulterius illi communicasse "aliadecausa,quam-quodcuniRomanaEcclesia in fide
usque ad tempora Bonifacii papse secundi; cum Eu- el religione communicarent, ejusque pastorem Chri-
lalius Carlhaginensis episcopus, pro ineimda con- sti uearium, pari culti omnes in Iitleris suis colerent
cordia et recuperanda Romanoo Ecclesioe commu- et observarent.
nione , prsedicto Bonifacio libellum supplicem obtu- Cum itaque ex his maniiestum sit Africanam Ec-
lisset, et sic ad communionem rediisset. Quocomnia iQ clesiam non modo nunquam a Romante Ecclesioeuni-
commentitia sunt e'tnolorie falsa. tate el communione descivisse , verum potius eam-
Nam manifeslum est communionem AfricanaeEc- dem, etiam perseculiohis tempore, veiul matrenisuoe
clesise a Bonifacio I, Coeleslinoeorumque successori- aliarumque Ecclesiarum agnovisse, quis falsiialis noii
hus permultis usque ad Bonifacium II, ne quidem ad arguat hanc epislolam , qua Eulaliusaliquis Cartha-
unius diei spalium, aut horoeunius momentum inler- ginensis episcopus pro inlegranda unione libellum
«jsam fuisse. Aurelius et qui cum eo vivcbant Coeles- ohtulisse dicitur, quando omnes episcopi calholici,
tino communicarunt, ut patet exiine epistoloesyno- regnaiile Gilimere rege Ariano, exsulabanl? Quis '
dicoefjjius quam ex concilio Africano ad ipsum dede- mendacii non accusel eam quai, sedenle Aiexandriae
runt, uhi sic scrlbunl : Dominus noster sanctilatem Timolheo ejus nominis terlio episcopo hoerelico, fin-
veslram mvolongiore orantem pro nobis custodiut, do- gilur ad Eulalium Alexandriuum (nuUus hoc nomine
mine fratef. Qusc sane mutuoe pacis , concordise et Alexandrinus vixit episcopus, ut palet e.VNicephoro
communionis catholicoesymbola, in formalis usurpari aliisque) anlislitem lransmissa?Quisdeniqueiinposlura
solita, ad ponlilieem, velut schisnialicum non serip- et fraude plenissimam esse non dicat, qua scribitut
SHse.il,siaRomanscEccleMoeunioneseprsescidissenl,: AfricanamEcclesiamultra cenlum annos schismaiicam
inaxime-cum, leste Auguslino, epislola 162 et 165 fuisse, quoene quidcm unius horse spalio ab unilate
prxdicta vcrba ad calholicos dunlaxat, non ad schis- EeclesiocRomanoese unquamprseeidit?OportehatlalQ
malicos scribi consucverinl. De Anguslino Aurelii commenlum excogilare, ut Augustinos, Eugenios,
collega seribit Coelestinus epistola ad episcopos Gal- Fulgentios, viros sanclilale celeberrimos, cum Aurelio,
lise, capile 2 : Augustinumsaiictmrecordalionis virum, D quem ipsi schismatis auctorem , Prosper vero Aqui-
pro vitcesuoemeritis in noslra communionesemper ha- lanus, Patrem el dignte memorimnominundmnaniisii--
buimus, etc. Caprcolum Auguslini.siiccessorem , sa- - tem , ccelesiismilrim ciem appellal, cum agminibus •
crosanclo cecumenico concilio Ephesino, adedque- quibusdaih sanclorum martyrum ac confessorum, qui
universse Ecclesioe, per litleras et legalos, ibidem ho- iempore "pcrseculioiiisYandaliciei pro fide calhohca
norifice acceptos, communicasse, videre est ex nolis ohierant, emslricula etsacra sanctorum tabula ex-
possent. Nam si integro abhinc sseculo,
cjusdcm coiicilii siipra. Successores AfricanoeEccle- pungerea Boniraclo
bisBcpiseopos , per Llleras quscslionum diversarum nempe usque ad hoectcmpora , Africana
1
solutionem pelentes, Leo pontifex instruxit: Hilarius Ecclesia in schismate perseveravit, nihil est ul inlerea
cjsdem ad Romani coupilii decisiones recepit. Sym- aliquis legilima corona martyrii impertiri vel aliquo
inachus papa relegatos in Sardiniam a Trasamimdo confcssionis proemio munerari poluerit, cum unani-
rege Ariano pavit alque veslivit. Dum lempore per- mi onuiium Patium consensu certum sit, nullain
seculionis episcopis ac sacerdolibus, propter edictum posseesse scbismaticorum coronam,- utpole quoenon
regis de aliis episcopis in locum defunctorum non aliis quam in stailio calholicocEcclesioe legitime cer-
subrogandis, destituerentur, Romana Ecclesia iisdem lanllbus , concedatur. Yide Baron. in notis marXyr.
ministros baplismi alioruinque sacramentorum pro- die 16 Octohr. 6. Ileiu ea quoe nolavimus supra iti
curavit, ut conslat ex Yiclore libro primo de Perse- concilio -Carlhag vi, ^erbo Concilium."~SEV. BI-
-
cutionc Yandalica. Sanctus Eugenius Carthaginensis MUS. * .
cum Arianis acturus, CP. el Jusiini; habet Horm., ex quovel.
r-piseopus/in publico convenlu Episcopi
Ecclesiam Romanam, leste eodeni Yicto:c libro n de niaximc palel fraus inlerpolaloris ridiculi.
43 AD SCRIPTA BONIFACVI PAPJSTI APPENDIX W
yluriraos episeopos sie^fccisse. Superest ut a nobis .S. stiaua reetoriluis, qui CGmpressisprovida dispensa-
cotitendealihus pnecibus divinilas cxorala concedat, lione turbinibus diu peregrinalam pacem depulsa
quatemis de afiamm quoque Ecdlcsiarum wjdinle- tempeslate.reducerent, ul in fuiiira post saeculaad
gratione gratulemnr. Ea vero quoesignificare curavi- propositi sui cxempla lcndcnles, sibi ascribendum
mus, in eorum sacerdotum, qui-fralernilali tuocvi- indubilanter ostehderenl, quidquid Domino placilum
cini sunt, curabis perferre notiliam , ut el ipsi de posteiis pro sua imifalione fecisscnt. Benedicamus
affcctu tantse rei gratias nobiscum ccelestis miseri- Dominnm, fratres carissimi, nostris hocdjebusfuisse
cordisebeneficiis referre non cessent. Aurel us enim concessum, et lolis orationum el curarum viribus an-
proefalseCarlhaginensis Ecclesiseolim episcopus, cum nilamur, ut quoeDei opc bene coepta sunl, ipso adju-
(hmcfaisissima) collegis suis (instigante diabolo) su- vante per omnia compleaiitur. Sperandum enim est
perbire lemporibus prsedeeessoruin nostrorum Boni- ut ad compagem corporis sui rriliqua, qnse adhue di-
facii alque Coclestinicontra Romanam Ecclesiamcee- visa sunt, membra fesiineiit, cl a potioribus minora
pit: sed vidcus se modo (more) pcccatis (peeeanlis) non discrepent. Ad quod, cuin mc dileclio lua Chris-
Aurelii Eulalius a RomanoeEcclesicecommuaione se- tianoe sludio carilatis horlalur, debet quod invilat
gregatum, bumilians rccognovitse (peccasse), pacem sequi, cl quod amandum suadel amplecli. Similem
•et communionem RomanoeEcclesiocpetcns, subscri- g enim jain lidei curam gerenles^ per religlosam pa-
bendo una cum collegis suis, damnavit apostolica lienliaiii , par eliam prsemiunfde boni operis spera-
aucloritale omnes scripluras quse adversus Romanse mus affeelu, Neque enim difficullalibus est ceden-
Ecelesioe"privilcgia facloe quoquo ingeniq luerunt. dum. Kon_enim faligalur asperis fldes, nec ad ooelo-
*
EXEMPLAR PRECDMEJUS, ruin ardua per proclive tcnditur, nec remiineratio-
ET JUSTJNJASI PR.SDICTl MUXCiriS. nem citra laboris esercitium quis meretur. Unde ne
a Prima salus esl recloe fidei regulam custooire et facientes bona deficiamus, speciaiiler admonemut
a conslilulis Ratrum nullalciius devlare : elquia non eliam testante Psalmista : Beali qtii custodiitnljudi-
potest Domininoslri Jesu Chrisli prselermilli sen- cium, et facinnt justitiam in omnilempore(Psatm. cv)',
tentia , diceniis : Tu es Pelrus , et super hunc petrum quia noninitium Iabnris remuneralionemproemiicoii-
mtificabo Ecclesiam meam (Malth. xvi). El haes.quse suevit invenire, scd lerminus. Ergo sludium sollics-
dicta sunl rerum probanlur effeclibus , quia in sede „tudinis assumeiites, quibus cst una in comiuunione
apostolica cxlra maculani semper est cailiolica ser- socielas ct crcdulitas, quemadmodum de unitale se-
vata religio. De qua spe el fide minime separari cu- dis apostolicocei CojistanXinopolilanoe Ecelesiae pari-
pientes, et Palrum sequentes constiluta, anathemati- ler exsultamusin Doiiiino, iia dereliquorum quoque
zamus omnes qui conlra sanctam Romanam et apos- P (sicut affectione adinone«)redintegratione lsetemur,
iolicam Ecclesiam superbiendo suas erigunt cervices; etcuremusprociuiimu/or/e primum el ila legitur iu c.
sequentes in omnibus apostolicam sedem, et prsedi" Jfist.), ut iidcm iiitegiiialemrhie noslram immacula-
cantes cjus omnia consiilula, elper omnia spero, ut tam ab omni contagione servemus, Nosli enim, fra-
in una communione vobiscum . quam sed.es aposto- ter cai issime ac sanctissime, quia ecclesiaslica ser-
lica praedieal, esse merear, in qua esl integra et vera vant vincula concordiam , quu; nos ab hscreticoruin
Christianoereligionis elperfecfa solidilas, promiltens tueatur insidiis, per qiiam etiaifi canonum cuslodiuir
sequestralos a cominuaione Ecclesioecalholicoc,id est iniegrilas ^auetorilas). His in robore suo omni cir-
non consenlieates sedi apostolicse,eorum nomina in- cumspectioue servatis , remclia speranlur. Habet
ter sacra non recitanda esse mysteria. Quod si in cr.im ccclesiaslicarum erdo regularum, ct ipsius
aliquo a professione mea deviare tentavero, his quos forma justilioe, ut medicina rationabilis benigne «t
damnavi compliccm mea sententianie esse profileor. fnleliter sperantibus non negetur, nec quisqjiam cst
Hanc autem professionem meam manu mea sub- ita ab humanitate discretus, quem non a vigore dis-
scripsi, et Bonifacio .(Hormisdanf habet libellus) iriclionis inclinct caula simplicilns. Sed ut caule
sanclo et ver.erabili papoeurbis Romaj direxi, dani- hoc, cselerasque querclas aut errores alicujus aevi
nans el anleecssores et successores msos, et omnes (rei) valeas expedire, dilcclissime fialer, pcrsonam,
qui S. B.omanoeet aposlolicoeEcelesiieprivilegiacas- meain tein hocoporlel iuduere, scientem in hnjus-
sare niluniur. Hine enim supernoe misericordioedo- modi causis fsicut pi-oediclumesl) quid caveiVdum" sit,
cumeiitum perdocetur (Ilormlsdw ep. 80, act. 5, con- ex iia omnia proevidendum, ula le non ambigas ra-
icilii CP. "swftMenna), quanilo et mundaiii principes tsonem dispensalionis hujns Deo csse reddendam, ita'
causas fidei cum reipubliese ordinalione conjungunt, lamen nt eos qui vobss fuerinlcommunione sociali,
ct Ecclesiarum prsesules, quod ad dispensationcih vel pcr vos sedi aposlolic;» vestra nobis scripla de-'
suam perilnel, officiimemores exsequuntur. Talibus ciartint, quibus etiam et quam coniiiienUamTibello-
cnim indigcbai post discordiocprocellas rcligio Chri- rum obtulerinl (coulincnlia libelloium quos oblule-
a Prhita salus] Hsccprofessio fidei Juslini esse non quod data habeaiur suh consulatu Justiniani terlio,
petest, cum is quatuor annis anle lempus edilscac cum jam jion amplius Bonilaoius, sed Joannes Ro
daiaehnjiis profcssionis obieril. Justiniani esse ne- manoe Ecclcsioe pwsidorel. lloee prudens collcclor'
«uil, luin qu'>d cx epistnla Hormisdss ponlificis ad epistolarum ponlificiarum diligenter considcrans, su-
llispaiiiarum ephcopos, ct ex jnaunis Consianiino- spectam de obrcplionc fidci Ibrmulam explosit. Ba-
pohtaiii e.iis opi, "aliisve pluribus mixia sil, adeo ut ron.* anno 550, num. 5. SEV.Bixiui.
ceuto quidari)uiale consutus tsoevidealur; tum etiam H;c quoque a callido vetcraiore cohiiclprj
 '
il MONTANUSEPISCOPUS TOLETANUS. 4b
ri;ii), inseralur. Sic quoque huiniliiatem debemus A animarum fruclu perducat. Deus te incolumeffleusto-
tenere in nienle, ut inde {lamen) ordiuis noslri digni- diat, reverendissime frater. Anien. Dalum vni kaleii-
Xafeiu servemus 111honore , qualenus in nobis , nec das Octobris (hoec falsa consulum nota) Jusliniano
humililas timida , nec ratio sit superba. Omnipolcns tertium et Oreste (Yalentino n el Oresle, viris claris-
Deus , carissime, sua te prolectione custodiat, atque simis consulihus (anno Christi 550 vel 555).
ad coeleslis remuneralionein patrio?(cum) ttraltiplicL

ANNODOMINIDXXVII.

EPISCOPUS TOLETANUS.
(Ex Collect.SS. Patrum Tolet.)

PKOLEGOMENA.
MONITUMAD LECTOREM B.ab em. Aguirrio iii.sua Colleclione conciliorum Hi-
: ad quamplures mss.
Auspicamur, lector optime, a Montano SS. PP. spanise poslremo a P. Florez
Toletanorum editionem, quoniani e tota retro anli-. codices golhicos, ut ipse asserit, collatoe,multo emen-
quilate is -printus est, non qui nioiiumenla litleraria datiores quam in prioribus editionibus exhibiloesunt-
ediderit, sed cujus scripta ad nos usque pervenerint. in appendice ad tom. Y Hispanise sacroe. Ejus nos
Quis enim dubitet Montano aliquos proecessissein editionem secutisumus, nullis exnoslro variantibus
sede Toletana doclos proesules, ac scribendi laude lectionibus adnolalis, quoniam ms! codieem, ad quem
praeclaros? DeAudencio, quem Toletanum anlistilem epistolas exigeremus, nullum habuimus. Yariantes
fuisse nemo ambigit, scitum est Gennadii elbgium, igitur descriptse sunt ex ipsa Florezii editioue: adno-
cap. li, his verbis : Audencius episcopus Hispanus lationes vero ad imam oram adhibitas ex em. card.
scripsil adversusManichwoSetSabellianos, etArianos, Aguirrio desumpsimus, quas tamen nostris animad-
qui nunc vocantur Bonosiaci, librutn qttemprcelitulavil versionibas ad calcem auximus, loeum obscurissi-
de Fide adversum omnesHmrelicos: in quo osleniil mum episloloesecundsequoquomodo illustraturi, qui
aniiquitalem Filii Dei cocelernalemPatri fuisse, nec nulli hactenus editori non negolium facessit. Quod
ihilium Deitatis tunc a Deo Pulre accepisse,-cum de p vitam Montani ejus epistolis prseligimus, non vanuiit
beata Maria Virgine liomo, Deo fabricdnte, conceptus nobis consilium visum est iniisse, ut de auctore ra-
£t uatus est. Yirum eumdemjn Scripturis exercitulum tionem prius fedderemus, quam ejus reproesentare-
habentemingenium vocat Trilhemius. Sed hoc Au- mus scripta. Itaque in cseteris Patribus edendis eam-
dencii opus, sicut et alia aliorum, periil. Monlanus dem ohservavimus mcthodum. In Monlano vero,
itaque primus occurril, cujus epistolse soeculosexlo quoniam elogium illius a S. Ildephonso conscriptum
conscriptoe,atque a S. Hdephonsolaudatse, temporis brevius est, nos vilse ejus historiam paulo longiorem
edacilatem superantes, itiwiis mss. reperlse sunt, contexuimus, colligentes ea' quoe ab aliis historicis
ex quibus erlitse primum a D. Garcia Loaysa, deinde scripta reperimus, Yale.

MONTANI VITA.

Montanus Ecclesise Toletanse post Celsumantistes Ildephonsi oetate oranium ore ferebatur, sanctissi-
florujt tempore Amalarici regis Gothorum, proefuit- jymum prsesulempulida calumnia ab hoiiiinibusinvidis
que illi ab anno 522 usque ad 551, secundum seriem appetitum, insigni miraculo suam innocentiam vindi-
prxsulum Toletanorum D. Joannis Baptistaj Perezii Casse, carbones accensos landiu ih propriis vesiibus
canonici Tolelani, et Clar. Loayssc, et Aguirrii, sustinendo quoad sacra mysteria ipse peragcret;
quam aucliorem ,el correcliorem dabimus ad.calcem quin tamen interea vestes vel levissimnm ceperini
lom. II. detrimentum, ignisve quidquam de vi sua rcmiserit.
Ex saiicto lldephonso intelligimus, quot quantis- Cujus simili purgatione posterioribus saeculisS. Au-
que virtutibus eluxerit. Fuit enim summa animi vir- selmuin aliosque sanctissimos yiros, Spirilu sancto
lute praeditus, in dicendo eloquentissimus, in guber- inspirante, usos legimus.
nando prudentissimus, omnibus summis honoribus Eloquenlia Monlani atque ejus doclrinoe splendor
dignus, alque vilas kinocentia commendatissimuset satis apparet ex duabus epistolis, quoead nos usque
bealjssimu6. pervenerunt. Prima fratribus filiisque dilectissiniis
" Et
quidem ejus sanclitatis eminenlia abunde com- territorii Palenliui, altera D. cximlo Thuribio scri-
prohatur antiquissima fidelique Iradilione, qua S. pla: necnon ex concilio Toletai<oII, cui prsefuit:
£9 PROLEGOMENA. , 50
cujus canones qui sedulo perlegerit, abs dubio.in A Arianoium grcgc tam insignia pielalis et in onho-
iilis animadvertet quamdam sermonis caslimoniam doxa religione-tuenda indefessi studii teslimouia proe-
aurea soeeula redolentem, el Gothorum temporibus bueril. Ex quo maximam in hanc sanctam melropo-
perraram. litanam Ecclesiam Toletanam gloriam redundare
nemo non videt: alque inde omnes inlelligent, quam
Insigne fuit abs dubio per omnem Hispaniam Mon- Eufemius a Montano"'
tani nomen; et ejus sapienfise fama adeo percrebuit, meritoeani caiholkam dixerit
in subscriptione m
ut synodus H-Toletana habita anno 527 hoc modo quartus hujus sedis episcopus
ha-
inscribatur : Synodus habita in civiiate Toletaha apud concilii Tolelani: nempe quia pastores semper
Monlanosimiles a recta atque orthodoxa
llontanum episcopum; ssepiusqueaPalribus postremo buisset, qui
tene-
in capite nohiinalur, asserendo, sequens concilium catholicsc EcclcsioeTidevel inler ipsas errorum
a Montano convocandum, et apud eurn debere cele- bras maximasque perseculionum procellas nunquam
brari. desciverint.
Obiit Monlanus anno ullimo Amalarici regis, epi-
Octoginta tribus annis post proefalam synodum scopatus sui nono, Incarnalionis dominicse551 : al«
iransaclis, in synodo Carihaginensi liabila sub rege que in hunc annum referenda sunt quse quamplurimi
Gundemaro anno 610 referunt Patres -acta concilii historici cum nostrates, tum exleri iradunl dedire-
Tolelani n sic indigitati : apud sanctum Montanum. g ptione Toletana' a Gallis faeta post victoriam de Ama-
Quseverba superioribus adjuncta perspicue compro- larico iinpio crudelique calholicse Clolildis vexalora
bant non.solum sapientiam, verum etiam^sanctita- reportatam. Qua ex re non lemere opinamur, san-
in
lem Montani Hispania fuisse percelebrem. ctissiiBum proesulem non lam senio quam doloro
Quamvis sanctorum Bolelanorum fastis non sit confectum, cum vidisset urbem lanta calamitate op-
ascriptus, fraudari non polest elogio sancii Ilde- pressam, Ecclesiam sponsam suam omni vita cario-
phonsi, qui eum iealissimum sacerdotem appellat, rem bonis suis exspoliatam, vasa. sacra usque ad
nechon Patrum.Carthaginensium conclamalione san- sexaginta abrepta, patinas quindecim, librorum Evan-
ttum Montanum denominanlium. geliorum thecas-viginti, omnia cx auro mundissiino
Licet virtutum oninium laude floruerit, maxime conflata atqiie preliosissimis gemmis orhata, oculos
vero zelo domus Domini ardere yisus esl, et pro fide tanta clade defatigalos clausisse; eamque rem om-
orthodoxa sarta teela tuenda atque sacroruin cano- nium luctuosissimam mortcm illi maluravisse. Pro
num discipliua instauranda, eohtra errorum monstra coronide damus verba S. Ildcphonsi, quibus lanti'
et pravos usus in Kispania grassantes assidue prse- viri elogium'expressit, Lib. de Yiris illustr. cap. 5.
- t Montanus
liari. Id epistolsejam laudatoe testautur, undique ze-, r post Celsum primoe sedis provincisa
Ium spiranles; sive presbyteros Palenlinos chrisma Carthaginis Toletanse urbis calhedram tenuit': homo
et eldquii opportunitali!
conficientes, atque aliense sortis episcopos ad conse- et virtute spiritus nilens,
crandas basilieas adsciscentes acriter coarguit; sive . decorus ,' regimen honoris reteniavit ac disposnit
simul el ordine. Scripsil
ipsorum levitatem atque vecordiam perstringit, qui condigno coelesliquejure,
abominandam Priscilliani haeresim abjicientes, ejus epistolas duas ecclesiasticoeulililatis disciplina con-
nomen bonorare pergerent; sive dum probatissimo " fertas; e quibus unam Palentioe habitatoribus, inqua
presbyleros chrisma. conficere, episcoposque alienai
presbylero TBuribio auctoritatem suam ad hsecmala
coercenda commiltit. Denique quanta veneralione dioecesisallerius lerritoriiLcclesias consecrare, ma-
Romanorumponlificum monita suspexerit, quantqque terarum gna perhibetur prohibere auctoritale, sacrarura Lit-
strfdio conciliorum sanctorum canones observarrcu- teslimoniis affirmans id ipsum (ieri peniius
non licere. Amatores quoque Priscillianoeseclse, licet
raverit, exemplo erit quod ex epistola secunda non
non operarcntur eadem, q'uia tamen meraoriam ejus
improbabililer conjicimus, alque latius in nolis ad '
eam exponemus. Cum enim quidam illegitime eleclus amore retinerent, abdicat et expfobrat, commemo-
ac ordinatus episcopus, Celso metropolitano Montani rans, quod in libris bealissimi Thurlbii episcopi_ad
Leonem papam missis, eadem Priscilhanorum bajre-
prscdecessore,compiwineialibusqiie episcopisinsciis, sis
Ecclesiam Palentinam invasissel, Montanus ad Tole- detecla, convjcta, atque decenler maneat abdicata.
tanam sedem eveclus, sonlem .diu impunitum esse Aliam vero epistolam ad Thuribium religiosum, in
non est passus, neque multorum precibus adduci po- qua coilaudans eura, quod culluram dcstruxerit ido-
- lorum, committit ei sacerdolalis auctorilatem vigoris
tuit, ut contra sancli concilii Nicsenidecrela quid-
de illorum per quam presbyleros cbrisma conficere, el episcopos
quam severilate remitteret.
alienoesorlis allerius dioecesisEcclesjas consecraro
Quse omnia eo magis Monlani virtulem comroen- magna compescal invectione. Hic vir aptiquissima
dant, quo mirabiliiis est, pastorem adeo inlegerri- fidelique relatione narralur, ad exprobrationem in-
mum, sanoequePatrum suorum doclrinse ita tenacem Tantisctandiu prunas tenuisse in veslimento ardentes
iis temporibus floruisse, cum Ariana boeresis lotam donec eoram sedis suoe sacro altari lolius missoece-
fere Hispaniam occupaverat, eum Gothis regibus in lebritatem-per semetipsum expleret. Peractis autem
tlirono jactabunda consedens. fpse vero non in aliquo solemnibus, nec prunse ignem, nec vestis inventa est
remolo angulo latueril, verum in media ipsa Hispa- amisisse decorem. Tunc Deo relalis graliarum actio-
nia coram principe hrcretico, toloque aulicorum nibus, per simplicem naluram ignis convicta est el
51 MOSTANlEPISCOPl TOLETANI S2
fallacia deieslabiHs accusanlis, et innocenlia bcalis- A Amalarici regis. Anms novcm ponlificatus lenuit
limi sacerclolte. Gloricus babltus luit temporibus dignilatem. i .

MONTA-NI EP1STOLJ2.

EPISTOLA PRIMA ', lantum, et non deteslabilis dici possit, quoeab initio
Dominis dileetissimisi fralribus flliisque territorii fidei caiholicoc nunquam prseler nunc subrepsisse
Palenlini "Montanus episcopus in Domino seternam probalur, ut id quod per manus summi pontificis
salulera. Trinse 'Divinilatis invocalio sanctificare consuevil,
* presbyler ignarus disciplinoe conficere sibi chrisma
I. Cunclarum Ecclesiarum Domini potissinios
Ezechielem prsesumeret. Hoc si ignavioeest, tam demens sacer-
proesules per propbelam (Cap. xxxln) dos esse non debuit; si prsesumptionis est, bunc
terribilis illa commonitorii dielio' sub speculatoris schismalicum esse
quis nesciat, qui inauditam rem
:
homifie cohculit, dicens Fifi Iwminis, spedrfatorem el
religioni contrariam, senescente jam mundo, lalis
dedi te dontui Isruel: audiens ergo ex ore meosermo-
B lemerator inducate.
nem, animntiubiseis ex me. Si dicente me ad impium: UL Revolvatur manibus vestris', o presbyteri, sa-
linpie, morte molieris: non annunliaveris ei, nequelo*. eratissimus Numeri liber (xi, 16), in quo vestri officii
iulus fiteris,- ut avertalur a via sua impia, et vivat; in seniorum personis auspicalus est bo-
septuaginta
ipseqtiidemin iniquitalesua morieiur, sanguinemaulem nor; et invenielis quorum negotiorum vobis prsero-
ejus de manu tua requiram, el coclero, quoehujus le- gativa concessa sit. Adjulores vos Deus d nostri la-
clionis ordo de admonealis admoiiilique aniuiis b cx- boris secundo
dignitatis gradu esse voluit., non
quhendum ostendit. temeratores sacrarum quarumdam rerum esse e per-
II. Hac ergo voce permotus, hujus oflicii necessi- misit. Sic Nadab et Abiud ignein offerentes alienum
itidinem me s-useepissenon neseiens, studere curavi, (Levit. x, 1,2), id est sui officiinon debilum, diyinus
ne' cujusquam perditi animam de ntanu mea Christus ignis absumpsit. Sic Chore, Dathan alque Abiron
inquirat; prcesertim cum Toletanoe urbi metropoli- Moysi f, Dei gratia, et divinis eloquiis perfruenti
lani privilegium velus- consuetudo tradidci'it; et ecr invidentibus, ac dicenlibus : - Non soli s tibilocutus
magis non solum parocliiarum, sed et urbium cura" est Dominus, qttia omnis congregatio sancta est (Num.
hujus urbis sollicilet sacerdotem. Ergo, ut Aposlolus xvi, 5), novis schismaticis interilus novseperditio-
dicit: Qnidltorum vnllisl in virga veniam ad vos? an G nis h adyenit, ut jejuno ore insaliabiliter terra absor-
in carilate el spiritu mansueludinis (I Cor. jv, 21)? beret, quos iudignatio divina damnasset. Quid me-
Nova namque proesumptiopraesidentium vobis pres- niorem O/.iam (II Paral. xxvi, 16 et seq.), qui non
byterorum nostros pulsavit auditus, si tamen nova contentus r. galibus fascibus, ne fungeretur et saeer-
In epistola hac MorilanusToletanoeEcclesioeme- . tibi locutus esl Dominus, citata fuisse ex translatione
tropolilanoe anlisles graviter reprehendit, quod qui- veteri, qnam sicuti Herculeo animo, efincredibili
dam presbyteri lerritorii Palenlini, inscii, aut lenie- lahore cocplt restiluere sseculoproeceQenliFlaminius
rafii,- conficerent sacrum chrisma, cum id solis epi- Nobilius, ulinam etiam perfecisset. Yi3e quaeprsemi-
scopis compelat; prseterea, quod ad consecrationem simus lom. I dissert. IV, num. 20et sequenlibus.
basillcarum episcopi extranei admiiterentur; denique Hanc ipsam Monlani epistolam commemorat, ^t
quod aliqui infamem,- et tolies fulguritam Priscillia- plures illius Iaudes prolert S. Ildephonsns lib. i.v de
nislarum seetam in honore haberent. Monet proeler- Yiris illuslribus, dicens;Jlfoftlfl)it(sposl Celsmnprimm
ea ,•ul libros Theoribii episcopi contra illam scriptos -sedis provincimCarXhagitdsToleianm urbis cathedram
legant.- Sed de' iis omnibus satis diximus supra in tenuit: homoel virtute spiritus, et eloquii opporluni-
notis ad conciiium CoesaraugustanunvToietanum i"et tate decorus, regimen honoris retemperavit ac dispo-
Hispanieum generale, atque in epistolam celebrem» suit, condignocmtesliquejure. simul et ordine. Scri-
sancti Leonis papoc ad Thuribium episcopum Aslu-- psil epistolas duas ecclesiasticw utililalis disciplina
ricensem. CAIID.' AGUIMUUS, ex lom. III Gollectionis-D confertas; e quibus unam Paleniim habituiribits, in
maximoeeonciliorum omnium Hispaiiioc presbyleroschrisma conficere, episcoposqueulienoi
* Non solum libi locutusest Dominus, quia oninis' qua dicecesisallerius terrilorii ecclesias consecrare, magna
congregutio sancta esi. Hoecveiba allegat Montanus perhibelur proldbere'awloritvle, sacrarum Scriptura-
ex cap. XVJNumeror.-juxla veterem translationem, rum teslimoniis affirmansidipsum fieri penilus non li-
qua Ecclesia usa fuit,- donec postea tempore' S.- Gre~- cere. Amaiores quoquePriseiltiunm secim, licei non
gorii Magni Yulgata prsevalere coepit ubique fere. eperarentur eadem, qida lumen memeriumejtts amore
Porro priora non habenlur apud Septuaginta,- ubi rethierenl, abdicat et exprobrat, commemoransquod
SOlumlegitur :' Ec^ifM h \>p.h>, ort TTKO-KVJGwx/.yuiy-ii.in libris beadssimi Theoribii, ipsis ad Leonem papam
navTCSKyioiy.cdEUctiroi; Kvpio; : Sufficiat vobis, quia missis; eadem Prisciltianorum limresis delecla, con-
omnis congregatio, omnes sunctif el in eis Dominus.- vicla, aiqne decentertnaneut cbdicata. Hoec ibi Ude-
Ncc prseterea exstant in HebraicoJexlu juxla transla- phonsus (ie epislola proejacta. Statim vero comme-
tionem Pagnini, nec in Paraphfasle Chaldaico. Ila- raorai aliam cjusdem Montani nunc a nobis exhiben-
que mihi dubium non esl priora illa verba, non soii dam. Ilucusque CABD. ACUHIMBS.
1 n Alius ms., peiilissimos. Loays., Domini piissimi. e Editio Loays. non ha'bet esse.
'• Gerundensis et Urgellensis mss., unima. f Urgellens. "etLoays., Mosco.
c Loays., judicut. " B Nttm soli
ALoays., adjutorcs suos Domintts. h Urgcll.,
Loavs., vrmdicaiiotds.
 ' ' S4
53 EPISTOLA PRIMA.
liolis ofllcnv conlra jns fasque poteslativo elatus « i^ in Christo counexi, lamen nec provincioe privilegiis,
cothurno, oblalionem expiationis solis sacerdotibus ncc rorum Domini noscuntur utilitalibus convcnire, ^
debitam offerre pararet, sic ullione coelesti lepra per- quia jam ad ipsum bujuscemodi fama perlata esl.
fundilur, utmunere sacerdolis et rcgni cx eo usque ldeoqne salubri ordinalione censuinms, ut si quando
ad obitum permaneretb ? Ozam pariter, quantum ad talis neccssilas incubucril, litteris nos informare dc-
ipsum erat, devoto officio, juvencis calcilranlibus, bcatis, et aut per nos, aut per eum qui nobis ex
ne arca Dei laberelm% sustinere parahlem divinitus fralribus et coepiscopis nostris visus fuerit, et con-
' secralio ecclesiarum, Deo
percussio illata consumpsit (II Reg. vi, 7) t osten- auspice, poterit cele-
dserescilicet volens, quia nullis omnino causis, ncc brari.
mb occasione humilitalis proesumentibus, divina ofli- - VII. Prselerea iierdilissirnam Priscillianistorum
oia cl sacramenta coelestia, ab eo cui non incumbit seclam lam aclis quam nomine a vobis proecipue
«ffieium, contingi aliqualenus debent. norimus honorari. Rogo, quse cst ista dementia in
1Y. Caveani ergo, caveant qui sibi pulanl esse li- rjus amore superflue labi, quem in opere non velis
citum quod alii? non ignorant c esse illicitum ; ne imilari? Nanvut pauca dc ejus spurcitiis in noti-
similis eos a horum quos memoravimus, pcena per- liam vcslri deducam, exccplis iis qusc in Divinitate
cellat. An forsilan sanclorum Palrum regulas et jj profanus erupil, et ore sacrilcgo blasphemavil, om-
constitutiones synodicas ignoratis, quibus proecipinn- • nium vit:orum in eodem congeries, veluti in sor-
<ur e parochenses presbyleri non per viliores perso- dium sentina confluxit, ut sectatricum pudorem im"-
nas, sed aut per semetipsos, aut per rectores sacra- pu.lcfaclus aduller eripcret l; et ut ad sceleris
riorum annuis vicibus chrisma a procsidenle sibi epi- ncfarii effectum facilius perveniret, maleficii usum
- Bcopo petant ? Credo quod qui petere jusserunt, gesta etiam ei assignant. Qnid tandem in hoc m reli-
poteslalem consecrandi penitus abstulerunt. Provi- gioni congruum fidelis cujusquam ani • a vcneralur,
•debit f ergo carilas vestra, ne post hujus humili- quinon^olum a sanctis sacerdotibus refulatus esl,
- latis nostrse interdictum, donec el consuetus vobis a - veruai etiam mundani
principes justitia legum sua-
Domino prseparatur anlistes, quisquam velita iterare r«m eum pro mempfati sceleris qualilate daiuna-
prsesumat, et incipiat graviorem ecclesiaslicoedislri- runt ?
ctionis sustinere censuram. Utalur qnisque honoris VIII. Hunc talem fuisse, plenius discel qui bealis-
K
sui concesso privilegio, quod proprium scit ordinis simi ac
' religibsissimi viri Thoribii * episcopi ad san-
^presbyterii; non quod summi nonlificatus est, im- ctumpapamurbisTlomoe Leonem libros
. probus minister assumat. Quisquis post hanc admo- in editosJegil,
- nilioneni in hujuscemodi rebus aliqualenus fuerit de- p quibus hanc sordidam hseresim cxplauavil, ape-
analhemaiis ruit, et occullam lenebris suis, perfldiseque nubo.
prehensus, sub insolubili vinculo se
velatamin propalulo misit. Ex ipsis etenim libris,
jioverit esse damnandum. Cui in boc ipsum non pa-
nunc eum transire qualiter cavere, quid respondere conlra sacrilegos
rum bumanilatis concedilur, quod
possit, pius lector inveniet. ° Uncle, quoeso, ut perfi-
patimur impunitum. -diam cum auctore clamnanles alque analhemalizan-
Y. Sane si Dominus voluerit, cum tempus pascha.- fidei regulam lenealis, et de omnibus su«
. lis festiviiatis adveuerit, si vobis ad petendum im- tcs,reclse
prascriptis cautiores exhibere vos procurelis, quo
possibile est, dalis litleris vestris indicare debetis h, facilius ncc mihi de laciturniliUe
cl nos sacri hujus liquoris ullro golerimus Irans- possit csse damna-
et vobis de obedienlia fruelum maximum coram
snillere graliam, dummodo J non.pnesnmatur i illi- tio,
Salvatore Deo noslro providere po.s.sith. Pax Dmnini
cila.
ciiHiomnibus vobis. Amen.
•YL Pari ralione cognovimus quod ad conseera- "
tionem basilicarum alienoo sortis a vobis episcopi EPISTOLA SECUNDA '.
invilenlur, et Iicet. sint unius iidei copula nobiscum Domino eximio , proecipuoque Chrislicolse, do-
1 Hauc commemorat S. Ildephonsus libro citat. de
conficere, el episcopos alienm sortis alleritts dioxesis
Yiris iUuslribus agens de Montano Tolctanee Eccie- ecclesias consecrare magna compescal inveclione. Sed
sioeprsesule. Poslquam enim de proecedentiillius epi- ci .slnlim insignein ejus laudem addil, hisce verbis :
stola locutus fuit, ut in notis ad eam vidimus, sub- llic vir ontiquissima fidelique rekilione narrutur, ad
jpngil: Aliam vero epistolam {scripsit Montanus) ad exprobrationem infumicetandiu prunas ieimisse in ve-
ihuribium religiosum, in qua collaudans eum, quod Siimenlis ardenles, donec coram sedis sum sacro altari
eulturam deslruxeril idolorum^ commitlil sacerdotalis iolius missa' celebrilatemper semetipsumexpleret. Pe-
auctoritutem vigoris, per qnam presbgteros chrisma ractis autem solemnibus, nec prnnm ignem, nec veilis
« Ita Ger. et Urgell.; alii veror Poteslaiis velatus. KIta Ger. et Urgell.; alii habent sit.
h Ila edidit P.-Florez ex ms.~;nos Iegendum puta- ^-Alii cod., debcbitis.
' mus : ad obilum 1 lta Gerund. et Urg.; alii dum.
" editio privaius maneret : quod conlirmal
Aguirriana :ut munere sacerdotis.eLregni care- s. Prmsumatur, non habel Loays. ediiio.
ret,c exosusque, etc. 1 Loays., prolata.
Ita Loays., Florez vero,.non ig/ioranla.. 1 Ita Loays. Florez ex Gerund. edidit,
h.tpudcru-
. a Florez ex Gerund. el Urgell. edidit reos- ,
e Florez ex eisdem-rass.. interseril ut; quod non tus— empcret.
'" Ila Loays. Florez vcro ex suis mss. edebat, Quid
probamus, nisi pro prcecipiunlur scribatur prmcipi- lamen in hunc : non absque mendo.
tur; quod nullus habel codcx. " Flor. ex mss. Loays.,. Theoiibii.
f Ita Ger^et Urgell.^ al.i., vrovidcrit. " Ita Urg. Loavs..ediilit>.wii'e«i/i/r,
 % MONTANlEPJSCOPi TOLETANI 56
jiino et fllio Thuribio ' Montanus episcopus. A bilantium tibi animos ad salubreniregiilaiiietnormara
L Alumuum le fidei calholitoe, et sanctoereligionisi regularisdisciplimeperduceres.f Quoelamenex Palen-
Tiinicum,etiaminaclismundialibus conversanlem valde' " tino convenlu ad nos.pervenerintj celsiludini veslrse
El novimus et probavimus. Cum enim adhufefloreres< indicare curavi : quo facilius per vestram increpatio-
iu soeculo, ita clariludinis » tuocvita perpatuit, ut se- nem nefanJa praesumplioin poslerum conquiescat.
'iundum senlenliam Doinini et qu.c sunl Cesaris CJC- II. Quidam (ut ad nos perlatum esf) presbyleri
Barinbn negares, et Deo quoesuasnnl, deiola mente ausu temerario res sacras non tam co.isecrare quam
persolvercs. Jure etenim auctorem " tedivini cultus in * violare proesumunl : et cunctis ab initio fiiei calho-
hac proesertim provincia nominabo. Putasne quanta Iicoesseculis inusitatum sui ordinis hoininibus, nisi
tibi apudDeum maneal merces, cujus solertia \elc in- lantum summis pontificibus debitum; jus consecratio-
btautia d el idololairue error abscessil, et Priscillia- nis chrismoe, nescio quo typo, andeme ilia dicaih,
iiistarumdeleslabilis ac pudibuudasecta contabuit?Si i (Libilanter assumunl: quod quam sacrilegum rsit,
tandem adhuc et in nomine e honorare desistant, cu- piibSimamconscienliam tuam latere non credo ; el
jus per luam admonitionem collapsa esse opera non i.leo spero, ut pro enervanda bac ipsa superfluilate,
ignorant. Nam delerrenorum dommorura iide quidlo- sevcrissimi sacerdotis auctoritale- ularis, et tantoe rei
quar ? Guiila tuumimpendisli lab orem, ut feroceseoha- B temeratores districliori increpalione coerceas. Qui
inventa est amisisse decorem. Tunc Deo relatis gratia- An Idc Thuribins ille monachus fuerit cujus meminil
rum actionibits, per simplicem naturam ignis convicla lldcphonsus, de Viris illusliibus, in Vita Montani,an
'esl el futlucia detestabilis accusaniis, et ianocenlia alter nolarius scdis apostolicma B. Leone papa missus
beaiissiml saeerdoiis. Gloriosus habitus fuit lempore in parles Hispanim ad Priscillianam hmresim exsiir-
Amalarici recjis. Anids novemienuil dignilalein. AGUIR pandam, ut c6vi;al ex conciiio Bracarensi i in exor-
MIS. dio (vocaban:vr et ii nolarii regionarii), an vero epi-
1 Quisnam sit hic Tliurihius ad quem Montanus scvpus Palenlinus et Asluriceiisis, non satis constat.
Poslremm sen entim arquiesco, ut ex prima epistola
scribil, implicaia satis quseslio est. Quidam enimno-
luntfuisse, nisi uiiieum Theoribium, sive Thuribium, pulel: et scripshse libios doctissimosadversusPriscil-
cui conveniat, qui.lquid in hac epistola legitur, lam lianos; el in secunda epistola eum vocal sacerdolem,
lioc esl episcopum: ul severissimi(inquit) sacerdotis
de libris scriplis adveisus Priscillianistas lemporc' cmcloriiate
S. Leonis papoe,quam de gestis et proedicstione ad- utaris. Lapsus, inquara, fuit dominus
versus laudatores ejus secloe, liorlatu Montani proc- t:s Loaysa; cum ex teslimonio S. lldephonsi constet sa-
sulis Toletani. Sed eniin falsam esse banc opiniohem huic Theoribium fuisse cujus meminil ille in.vita
facilc evincitur ex ipso S. Ildephonso, qui eodem M.mtani, ulpole scribentis ad illum tanquam syn-
loco, de Viris illustrihu-; , palam distinguit inter clironon deioginta chciter annis, poslquam ille al-
ter ThuribiiH notarius, sive etiam episcopus, lem-
utrumque Thuriljium. Agens enim de epistolisMon- pu
lani pivcjactis ait: (Jotnmemorans(Montanus) quod in pore S. Lemis floruerat, et memoratos libros scrip-
libris beatissimi Tliuribii ad Leonem papam missis, teral,
eadem Priscitlianorum hmresisdelecta, comicia, aique Quin ef ejusdem verilalis ii !ei facit Montanus ipse
decenlcr maneal abdicaia. Aiiitm vero epistolam ad i,i utraque epislola procjacta. In priore enim ad fra-
Thuribium rcligiosum (scripsit) in qua collaudans eum, tres cl lilios-territorii Palentini, loquens de erroribus
quod culluram des ruxeril idolorum, committit ei sa- et viliis Priscilliani, ait: liunc lalem fuisse plenius
'erdolalis dignila'em vigoris, elc, ut paulo anle scri- discet, qui beatissimi el religiosissimi viri fhuribii
psimus. Ubi palam distinguit Udephonsus duos Thu- (nnn Theoribii) episcopi ad S. papum uriis Romm
ribios : allerum episcopum, et synchronon S. Leoni Leonem libros edilos legil: iu quibus hanc sordidam
pap,«, ad quem libros miserit contra Priscillianistas , hmresim exptanaiil, aperuit, el occultam ieuebiis suis
scriptos; alterum vero posieiiorem non episcipum, perfidimquenubevetataminpropalulomisit.Ubiloqnitur
Monlanus de iis libris tanquam olim scriptis a Thu,-
sed relhjiosutn el praedicatorem adversus idolola-
triam, ad quem vivenlem scripseiit epistolam ribio episcopo lempore S. Leonis papoE.A"lvero in
hanc posleiiorein Monlanus pr.esul Toletanus. lta- hac posleriori epistola epigraphcn adhibet : Domino
que palam est duos fuhse Thuribios, non unicum. exitnio pmcipuoque Christicolm,Dotnino el filio %hu-
Quod ip;um aparte demonstralur cx Chronogra- ribio Blonlnnus episcopits. Ubi et eum fiiium vocal,
phia, juxta qu.un Thuribius epLcopus, qui libros non fratrem, qualiter deberet si essel episcopus rel
scripsil coiilra PrLcillianislas, ct misit ad Leonem tanquam vivenlem aSloquitur eo tempore, octoglnla
papam, floruii ipsius tempore, ac proinde circa nie- et circiter annis poslquam florueral Thuribius scriptor
diuin qiiiiiti sseculi: nam Leo ab anno Christi 440 D episcopus Asluricei sis.
usque ad 441 s&ii apostolicoe proefuil. Ut omitlam, Nec juvat Loaysara quod Montanus i6iJem ait :
eumdera Thuribiuin jussu ipsius Leonis papoe con- Ut severissimisacerdolis auctorilaie uturis. Inde enim
cilium in llispania celebrasse anno Chrisli -447, ut futurum colligitur, Theoribium jam lunc inler sacer-
•;uique noium est. Thuribius autem, seu polius Theo- - dotes seu presbyteros nuineratum, cui prselerea
ribius, ad quem scripla esi haecepistola, longe poste- Montanus veluti metropolilauus delegat vices suas ad
rior fuit el iloruit snb initium socculise ;uentis. Cum ea delicta coercenda. Quin et ubi in hac epistola lo-
enim Montanus ad eum vivenlem scribens interfuerit quilur de episeopis, nou filios sed fratres appellat.
et subscripserit concilio Toletano n oera 565, id est Frulres noslrt, inquit, alienm sortis episcopi. Et in
anno Christi 527, Amalarici regis 5, el S. Ildepbon- alia epistola proecedenli episcopos non appellat sa-
sus asserat eum gloriosum habitum fuisse lempore cerdoles, sed summos ponlifices, et eorum dignitatem
Amalarici recjis; consequens plane cst ut bicTheo- siiintnnmpontificatum. Mitto pleraque alia, ex qui- %
ribius sit octoginta circitef annispostcrior, ac proin- bus id ipsum confirmari posset. Sed sive hic Tlieo-
de alius omnino a Thuribio illo prsecedenti. ribius fueril episcopus tunc, sjve non, distinctio illius
Hinc constal Loaysam, doctissimum licel, lapsum a Thonbio scriptore el cpLcopo Asturicensi esl ina-
fuisse in notis ad hanc ipsain episloIani,'dujii dixit: nifesta. Hmc Acumiuus.
-» Loaysa, claritalis. d lla Urg.; alii habenl insfmciu.'
' Deest auctorem in Loaysa. < Gcr, et Urg., acllmcejii$'homca%
c Loaysa, atque. f Ger."et Urg.
 K7 EPISTOLA SECUNDA. 53
a
si post datam admoniiionein neias iterare proesum-A vesier coepiscopus fecit, iu Cxemplaribus charitati
ul scire possitis improba petitio
pserint, contumacia eorum sententia convenienli vestrae direximus;
damnabitur. qualem poluisset habere profeclum \h).
III. Simili ralionc cognovimus, eo quod necessi- IY. Et certe municipia, id est Segoviam, Briitablo,
- ludine consecrandarum basilicarum fralres nostri et Caucam eidem non quidem rationabiliter, sed pro
aliense sortis episcopi inlocis islis invilali conve- nominis dignilale concesshnus : ne collala benedi-
niant: el licet sit in tolo orbe sponsoeChristi thala- ctio, persona vagante, vilescerel. Quod ipsi tantum-
mus uhus, ejusque antistites una in eodem fibula modo, dum advivit, proestitumfuisse cognoscite. Hoc
charitatis et fideiunioneconnexi; quod tamen priyi- ergo providere volumus, ut consuetudinera antiquam
legium ' decessori noslro, necnon dominis et fra- nulla ralione proetermiltere debeatis. Quod si hsec
tribus noEtris Carpetanioe vel Celtiberise episcopis noslra admonilio in vobis nihil profecerit, necesse
Palentina eleclus quidam et ordinatus fue-
5 Super liujus periodi intelligenlia nihil omnino rat in illiusvacanle, Ecclesioe episcopum contra sacr. cano-
adnolavit-emin. card. Aguirrius. Quoetamenimplica- num disciplinam, quam Innocentius papa I in Hispa-
lissima atque densissimis lenebris circumscpta om- nia collapsam restaurare cupiens per epislolam e
nes iere harum epistolarum editores insigniler lorsit. g Palres concilii Toletani n admonuerat, ut sollicite
Conlexlus ca parle corruplissimus est. Qua vero ra- invigilarent ne quis eligeretur aut ordinarelur in epi-
lione illi medendum sit, hoc opus, hic labor. Padilloe scopum ab aliis quam ab episcopis ejusdem provin-
visurn fuit, ab iliis verhis fragmenlum legi alterius ciaecmn auctoritate nielropolitani, prout jam anlea
epistohe*", quod huic librariorum imperilia altexuisset. canon. 4 concilii Nicseni sancitum fueral. Is ergo
Sed nulla [ rohabili jalione id nobis suadet. claris. ' illegitime clectus ct ordinatus episcnpus, alque Pa-
P. Flnrez putat sententiam prsccedenlem facile re- lentinoe Ecclesioe invasor magnum CJISOmetropoli-
stitui pnsse, si post illa verba ei fidei unione conne.i tano el cseteris comproviucialibusprivilegium fecerat.
hoecalia addanlur ex superiori epislola, in qua simi- Ipsum vero Monlanussacrorum canonum zelator exi-
lem senlenlia.n ila xoncludil Monlanus : tanien ncc . mlus e sede injuste occupata expuiit juxta canon. 6
provincimprivilegiis, nec rerum domini noscunturvero uli- ejusdem concilii Niccni, quo caulum erat, eum qui
litu:ibusconveidre.PlaGCtnobis conjeclura. Quse prseter senlentiam metropolitani factus fuerit episco-
posthoecaddit, ut explicet cl. vir illius voeis privile- pu;, episcopum esse non debere. Tamen non ila
gium commodam in loco significalionem, non ita acriler in eum animadvert l, quin episcopalis ordina-
probare possumus. Aulumat enim Celsum coelerosque tionis acdignitatis ralionem hahens tria iili niunici-
Caipeianioe et Celtiberise' episcopos a Palenlino an- pia in eadem dioecesi designaverit, quorum cufam
listile teslamenti sui exsecutores fuisse forsitan con- gereret, simulque ex eis congruam caperet sustenta
slitulos, qui piam ejus, nescio quam, voluntalcm tionem.
ad effecltim perducerent; conlra quam aliquid a Hoeccum ila essent, P.ilenti.ii illius studiosi {nec
MontanoPalenlini p.istulaverint, quare ab eo fuerint enim sinemultorum suffiogio tanltmi facinus aggres-
repulsi. Neque enim apparel, inquit, qua alia ratione sus fuissel) preces Monlano adhibuerunt, eum oran-
episcopus inferlor et suifr.iganeusmetropolilano suo L tes, utproe.lictum coepiscopnm inPalentinam sedem
ct comprovincialibus privilegium fecisse dici possit, resliluere vellel; atque eam nos pulamus esse peli-'
ExposXio verbis quideai speciosa; cujus tameu vin: tionem, quam improbam vocat in hac epislola, ut
\erba sequenlia plane i fringunt: El certe, prosequi- pote qu;c- sacror. canon: severitali essel adversa :
lur Moiiianiis, municipia, id esi Segoviam, Britablo. quod ipsum abs dubio i 1exemplaribus, quoe dieit ad
ct Caucdm eidem non quidem rationabililer, sed prc eos direxisse, illis luculenter exposueral. .Atqucut
uominis dignitate concessimus; qui modus-loquendi simulintelligerel, qu-m benigne cmi illo acium esset,
aperte indicat proecedentia es^e ad hsec referenda : - addit Montanus, se iila municipia non rationabiliter,
non e.nimscriberet eidem concessimus,nisi anlea de id est, aliquo suo merilo permotum illi assignasse,
eodem coepiscopo locutus fujsset. Quibus omnibus sed.sola episcopalis dignilatis ralione adduclum. In-
attenle consideratis^ ad lioecexplananda aliam \iair super, ne Palentini animum inducerent illa munici-
aggressi sumusr pia ab Ecclesia Palentina in reliquuai rescissa man-
Itaque nos-privilegiiim non vulgata significatiom suva, neve minister iudulgenlia elalus propiium se
accipiendumpulamus, sedpolius pro injusta actione paslorem et non lanlum delegalumpularel, adjungil,
conlra a'terius jus intenlala; ila ut privilegium ideii id solum illi <lumviveret csse concessum.
sonel ac injuria damnumve alteri irrogatum. Qua si- Nec movet nos, ut ab hac -conjeclura recedamus,
gnilicaiione non semel illis temporibus fuisse ham quod legimus Segoviam anno 589 proprium jam ha-
vocem usurpalam noyimus ex Glossario Dufresneac buisse episcopum, qui concilio in Toletano subscri-
scriplorts mediae et infimie Lalinitatis, verbo PIUVI- pserit. Quanquam enim ea tunc fuerit Montani vo-
LCCICM, ubi h.£c habel: Privilegium idem quod siiprc jy luntas, ut illa tria mu.iicipia nullatenus ab Ecclesia
\ pravilegium(yideliret vox in malam partem usurpala, Palentina sejungerentur, poluit tamen fleri ut Sego^
ut sit quid contra legem) Yila S. Dunstaniloin. vienses coraniodam nacli occasionem, illo priino
IY Maii, pag. 556 Per spiritalem sacri baptismalii episcqpovila functo, pastorem proprium sibi postu-
ulerum (Ecclesia) a primi parentis privilegioregene- laverint, qui ei succederet, idque non mullo negotio
ravil. Et ex Carpentier in Glossario novo seu sup fueriit assecuti; maxime cum Palentina dioecesisila
plemenlo ad Dufresne. Privilegium idem quod ty amplissimisliinilibus contineretur, nt ab uno pastorc
rannis S. Eulogius lib. n Memorial. sanclor. commode gubernari non posset. Mullas enira hujus
cap. i : Tolamyene Iberium (Abdarragman) diro pri- modi dioecesumdivisiones faclas illo ssccufo simili
vilegiooccupavil.Eosensu, ciuu aliquis juspropriun causa legimus in Provincia Gatilmcim,ut conlractio-
alterius sibi arroganler assumit illudque loedit,privi ribus episcopatuum -lerininis uniiiscifjusjue gregis
legiiim illi facere dici polest. ralionibus melius conhulerelur. Atque hec salisdicta
His ita proejaelis,coiijecturain noslram producimu: sint, pt obscurissiino loco lucem aliquam,, quoad
eo probabiliorem, quo cum his omnibus mire con- fieri posset, adspergerenms. Interea nibil nobis arro-
' sentit quocde tolo isto negolio fusescribii idem clar gantcr assumimus, sed roeliora ab al is excogilari
auct. tom. YIII seeundoeedit. Hispanicesacroc,pag desideramus.
18. Qu.inlum ergo conjicimus,res ita se habuit: sedi
a Ila Loays. Florez ex Ger. et Urg. edidit, veste, b~Loays.,effeclum.
auoqtieepiscopus. . c Yi lesis tum. ill Collecf. coneilior. Card. A^uir
 59 5. ELEUTIIERII YITA AUCTORE GUIBERTO. fJO
nobis erit Dohiini noslri cxinde auribus inlimarc, A tanta cteniin, tribuenle Domino, ejus est pietas, ut
.paritcr etfilio noslroErgani suggercre, et hujusihodl nibil de lioc quod jus antiquum custodisse probalur,
ausum prsecepla culminis ejus tel dislrictio judicis imniulari permillat. Divina vos custodiat Tiinitas.
non sine veslro dcirimento sevcrissime vindicabunt; Aiucn.

VLTA, S. ELEUTHElUt
A GDIBERTO OJW. MINORUM ORDINATA.
(Ex liiblioUi.PP. et ms.)"

PUOI.OGUS. — 1. Revcrendo palri ac domino a Joanni, nrihi scribere, durius lantse dignitalL imperio con-
Dci gralia vencrabili Tornacensi episcopo, Guiber- traire. Nant preces veslras cur impcrium .uoit
lus, origiueb Tornaceusis, prolessione Minor, merito pellem ? - ap-
minimus, spirilu consilii tam sapienler arinari,
cpjam viriliter aniniari. Ro.i quia nudalo surpllcul ense i oloiis ,
Pelistis , domine reverende, ul actus et prseconia Sed quia dudum inila familiarilas, conciviiitalis
gloriosi confessoris Chrisli Eleutherii vel ordinare indenlitas, patria, parentela, sangujnis el affinitatis
debeam, vel diligenliori lima, vel meliore stylo prse- propinquitas, et caeteraid genus, quocvel reverenliam
senlibus et posleris explanare. Pia pelitio, per quam conciliant vel conciliatam conlinuant, exigunt et
sctas posthuma tanti pastoris concelebrando perpe- requirunt, ut vestrse voluntatis affectum, vestri affe-
tuel sanctitatem, et generatio proesens,ejus inhoerendo ctus appelens beneplacitum censere debeam impe-
vesligiis, amplius inflammelur ad Dei ct proximi cari- rium et prseceptum. Hoc autera exsequendum utilius
lalem. Hi sunt eibi quos in novalibus Patrum esse peteretis a personis pluribus oetate grandoevis, fide
sacra pagina protestalur (Prov. xin, 25), dum san- claris, opere. vulgalis, ore pj-omplis, memoria lena-
ctorum exemplis posleritas informatur. Novi petitio- - cibus, omni denique sublimium meritorum dote po-
nisjstius originem ex gloria Christi, qua nririficatur lioribus, quos habelis ad manum tam de veslrorucn
in sanclis, ex gralia speciali qua veslroc civilatis canonicorum numero, quam de vestroe dkeceseos
antistitem et patronum sincerius in Chrislo diligitis, diversis collegiis mouachoruni. Exsilis enan eloquii
ex proviJentia paslorali qua clero vestro consulilis, J-Imei mediocritas tenues admodum fruges paril, et ad
ex benevolentia singulari quam lalis et tantus ad me lanli confessoris gloriam exprimendam, nullis secundf
homuncionem lanlillum et pene nullum ostendilis, cespilis fructibus ingravescit. Ego igitur et fraudatus
derivari. Quare me quasi compellitis aul garrire noe- lempore, et occupatus animo, cui magis est humililas
isiis , aut polius ineptire. Ego igilur dum in capite appetilui, quam verborum urbanitas voluptati, vel
'
memetipsum introrsum melior, per incertos afiectus lristorica narratio consuetudini, facio quod jubetis,
distrahor et dcducor. Nam inter sollicituilines conli- offerens seriem vitoc sancti pontificis, et officium cum
nuas leclionum el inter labyrinthos inegrcssibiles suis appendiciis, sicut ex parte vestra rogalus fue-
quaeslionum , sermonum paradigmata , consiliorum ram, mitlo vobis, et ul apertius tenor paginae videa-
axiomala, quibus immergor el alleror assidue, durum tur, sub certis, si placet, c titulis distin uatur.
«Wallero cpiscopo 26 No\emb- anni 1261 morluo saltclarum, cnm Roma rediisset Sanclus. .
'succcssil Joannes Buchiavus, vita functus 25Februa- Cap. xi. De conflictu quem habuil cum hmreiicis.
rii anni 126G. * Cap. xn. De insidiis et plagis Sanclo per hwreticos
> Sequentia desunl in cxcuso; cortimquc loco ha- illatis.
belur sal. Cap. xm. De verb'.s el exhortationibus ejus novis-
c Hos hic subjungimus, ac margini dein uuda ca- £mis. ,
pila ascribimus *, coelerummore noslro dislinguimus, D in Cap. xiv. DeSnlana, quem vidil dasiantem, posiltts
>lnhoec ergo capita auclor distinxerat: exlrcmis.
Cap. l. De origine civilatis Tornacensis. Cap. xv. De muliere cmca el muta per ipsuiii illu-
Cap. n. De adveivu et prmdicalione B. Piati apud minala xvi. et curala.
. Tornacum. Cap. De festitntione sedis episcopalis.
Cap. XVII.De revelatwne B. Eleulherii - et morle
Cap. in. De retiquiis el seinine B. Piali et orlu B. Theclm.
Eleullierii.
Cap. ,jv. De bona indole B. Eleullierii. Cap. XVIII.De resuscitalione filii vidum.
Cap. v. De proscriplionefidelittm ac B'. Eleulherii a in Cap. xix. De morle mulieris et suscilalione juvenis
Tornaco'. eadem solcmnitate.
Cap. vi. De promolione B. Eleulherli in episcopum Cap. xx, De aliis miraculis eodem die factis.
Tdrnacensem. Cap. xxi. De ligalione- S,. Ferioli visitanlis septt,-
Cap. vn. De Blctndu, qum solliciluvit episcopum, el crum Sanclir
ie morte et resuscitatione ipsius. Cap. xxn. De solulione efusdemper B.Eleutheriuni
- Cap. vm. I)e mocloconversionis populi Tornuccnsis et morte tribuni.
ad fidem per B. Eleuiherium. Cap. xxin. De suscitaiione tribunv
Cap. ix. De miracults fact'.s illo lempore pcr B. nacum. Cup. xxiv. De relutione corporis a Biandinio Tor-
Eleutlierium.
. Cd}>.x. De miraculis fuclis in os<ensionereliqtdarum * Kosin notarum fronle cum eiflris
superioribus.Emii-
Gl i>. ELEUTHERII VITA AUCTORE GUIBERTO. 02
CAPUT PRIMUM. A Iloslilis a forliludinc; lertio Nervius a ' Servio Ro-
Fabulosa origo urbis Tornacensis. Fides Christi a manorum rege : sed prima lillera mulabatur, ne for-1
S. Piato-illala. lasse servilutis elogio nolaretur.
12. Recensenles diligcnlius cosmographias etchro 5. Cuni autem proccdcnle spatio leinporis i Julius
iiica lemporum, genlium historias et annales, Torna Coesarad oblinendam Galliam mitlerelur, et in bcl-
cum GalliseBelgicaelegimus antiquissimam el nolis loruni exerciliis occupatusper deceimiiim morarelur,
simam civitatem, quse potentia , nobilitate, gloria
Qucmtenuit geminisbellantemGaillialustris
super alias sibi finilimas singularem vindicat digni tandem de Gallia triumphavit, qui barbaras nationes
latem : quoea mari eoiilermina, dulribus aquis b ir
et indomitas sublimavil. Nam
rigua, frugibus copiosa, divitiis ct deliciis est referta
Cujus ager diffusus in silvis, pictus in pratis, peculiri CappadoresCilicasqueferosTaurosquesubegit,
sus est in pastoribus, el in pascuis pecorosus. Cuju Queindomituscognout Arabs,el dedila»acns
Incerli JudseaDei.
fluvius, Scalda diclus, ipsam alluens et confluens Et ut egregius ille historiographus ait: Ejus-post
Galliam dividil et Germaniam , poteslatem videlice multam
<= sanguinis fusionem paruit Gallia ditioni:
iinperialem el regalem. Hanc sicpiidem civitalen
Priscus d Tarquinius, Romanorum rex quinlus a Ro R Nimiumquerebellis
Nervius, ct cossipollutussanguine coctie
mulo, decimo regni sui anno per Romanos oedificassi (Lucan.)
legilur, et sumptuosis consurgens aediflciisalteriu Sicut mamfestius legitur in secundo libro Julii Csesa-
Romoenomine censebatur. Anno siquidem e cente ris, qui inicribilur belli Gallici a se confecti. Iisdem
simo quadragesimo terlio ab'Urbe condita civitalii vero temporibus k Turnus rex Nerviorum populo
ejusdem sedificalasunt fundamenta, circa tempus illuc proefuit: a quo civitas Tornacus nomen accepit. Quia
quo sacrosanclum Domini templum a Chaltlscissuo sicut Turnus contra yEneam, sic isle conlra Julium
censum est, et Jerusalem civitas sancta per Nabu forliler dimicavit.
chodonosor est eversa. In diebus illis transmigravi a Post mortem Julii Coesarisregnanle Augusto Cav
Ezechiel, et rex Joachim legitur caplivatus, et Ro .sare, anno-imperii ejus quadiagesimo secundo, aiino
manorum rex Tarquinius inleremptus. Successi ab orbe condilo quinqu'es millesimo cenlesimo no-
eidem f Servius , qai minorem Romam , quoe num nagesimo nono, et ab Urbe condila seplingentesimo
Tornacum dicilur, super centum viginli quinque ci quinquagesimo secundo, et a prima conditione l Tor-<
vilales vel oppida sublimavit, ut ex iis census et tri- * naci quingentesimo nonagesimo fere terlio, Dominus
bula colligeret, quoe Romanis poslmodum destinaret Jesus Christus in Bethleem de Yirgine nascitur, el
Sed insolens facta prse mullitudine virium , anno 2i Q secundo n: Neronis anno ( videlicet circa annum ab
Servii regis desiil ab impendiis tributorum, et sii incarnalione Domini quinquagesimum) a Romanig
annis 40 ab ejus conslitutione dicta civitas quievit ii Tornacensis civilas n restauratur.
pace. Sed Roniani missislegionibus in rebelles prse i. Cucurrerunt apostoli, lam viloe prodigi quain
lium suscitant, et post plurimos hinc inde congressui lahoris, ad exteras naliones : Cbristum ubique terra-
anno Scivii trigesimo quarto sub onere tributorun Tum disseminant : disseminalus germinat viros ca-
pristino rcpendendo cum Romanis pacem siiii con- tholicos et fideles. Et dum secundum Prophetam
ciliant et reformant. Nec amplius dicta est secund; (Isai. xxvu, 6 ) implent faciem oibis senrine , pur-
Roma, sed Hoslilis civilas appellala est. Sed labenti gantur zizania vitiorum; fruges exuberant morum et
tempore cum regnaret e Artaxerxes, qui regnum de fidei disciplinse. Succcsserunt post apostolos marly-
Elruxit jEgypli, civitas Hoslilis destrucla est, et Elea
^ res, confessores temporibus opportunis niundi tene-
zaro principanle Judoeis, vicesimo sexlo Ptolemse bras illuminanles, radiis verilalis fulgcnlibus. Sic
rcgis anno reaedificata, Nervius appellata est. Priu enim ad illuminandam noctem viloe prsesenlis astra.
altera Roma pro glorioe dignilale; secundo civitai
quaJque suis viribus in cccli faciem veniunt, donec iit
1 Alias etiam cap. i.
1 Alias cap. n. olvmpiadis 101, U. C. 579.
a Finibus dioecesis ultra Brugas ad mare usqur. D "t PtolemoeoPhilomelore regnanle, ab Anliocho
Oiim protensis. Epipbane rege Syrise occisi sunt Elcazarus et septem
i> fralres Macbaboei, circa annuin U. C. .586, cl 16S
. Scaldis lluvii proecipue, qui urbein secat. Christum natum.
«=Hinc iniliumdalur fabulis de origine Tornacensi, anle 1 Sed annis 560, ct ainplius post obitum Servii.
quoeipsis Tornacensibus olim in deliciis erant, sed i Anno U; C. 096 Galliam provinciam oblinuit, ac
modo tani ab illis quam externis rejiciunlur. Eas fa- -sequenti domuit Nervios , quibus Guiberlus errore
bulas revelationi Henrici Canonici, til aliquam ver tum recepto annumeral Tornacenses.
speciem se
proe ferrent, appositas fuisse clhimus. L Et hoec anilis fabula Tornacensiura est, cujus
d An huic adeo latum imperium , ac postea Julic nullum
apud Julium Cxsarem vesligiuin.
Coesari, qui Romanorum primus in_Belgicam armr I Hanc seriem annorum , quorum ne vel unicus
inlulit? Anguslis adhuc terminis regnuin Romauun recte ordinatur, refulare nolumus, quod a plurimis
sub Tarquinio conclusum. eruditis factum.
c Anno Urbis condiloe I40coepit Tarquinius re- viris >"Q. Asinio Marcelloet M. Acilio Aviola coss. sive
gnare, ad annum usque 177 , cujus regnf temporc anno icrse Christianx 54, morluo Claudio impcratori
Judociin captivilalem abducli sunl. successil Nero.
. f Servius regnaut ab anno Ul C. 177 ad 221, sec II Acla S. Piali lum primo cojidilam Iradunl urbeiU-
nii
intra regni Tarquf liiniles.
f Arlaxcrxes bellum in .•Egyplum movit anno S Toriiaceiiscm.
 05 S. ELEUTHERII VITA AUCTGRE GUIBERTO. . 64
n.atulino Luciferum honiines effulgere cernunt. No- A nomine Hirenoeus.Hic dum suos posteros infjnnavit
clurnum elenim spalium dum descendentium succe- ad fidem, sua sapientia libcravit a crinrine civitalem.
dentiumque slellaruni cursibus illustratur, magno Lte e--l Hirenoeus, qui confessus publice Christum,
cceli decore peragilur; sic cerlc donec in malutino susceplo b marlyrio migravil fcliciter ad triumphum.
glorioe Lucifer verus appareat, nox militanlis Eccle- 6. Hic c filium re ac nonrine Serenum genuit, qui
sise sibi succedenlibus erudita docloribus rulilat et diviliarum gloria , parcnlum polentia , veritalis sa-
coruscat. Pro palribus ergo nali sunl filii, viri seflicel pientia, pielatis affluentia plcnus fuit. Hujus uxor
aposlolici, qui sapientioe luce peifusi, et Udei fervore Blanda tam vcro quam proprio nomine vocabatur,
succensi, diversa mundi climata sunl sorlili. Nam ut pulares quia cordis serenitas et sermonis suavitas
sicut Tliomas sortilus esl Parthos, MalthoeusMlhio- quodam spiriluali conjugio difarenlur. Et quia arbnr
pes, Bartholomoeuscileriorcm Indiam, Andreas Scy- bona fructum bonum ex se producit, et quod patrem
thiam, Joannes Asiam, Pelrus Pontuin, Galaliam, et videril facientein , filius idem facit, declinantes ali-
coeteri coeteras illuslravere provincias; sic postmo- quantisper ad vesperam senectutis, dum ob cultuni
dum Parisiensem populnm " Dionysius cum sociis fidei propagandum vacant officio copuloeconjugalis,
adiil, Lucianus Belvaccnsem expeliit, Ambianensem :divino munere suscipiunt boeredem, lam bonorum
Quintinus, Suessionensem Crispinus et Crispinianus ; B suorum quam pietalis ac fidei_successorem. Filium
Piatus vero populnm Tornacensem. Qui cum esset autem jam in Christo renalum , et de sacro Tonle
nobilis genere, sed nobilior fide, Benevcntanus ori- subceptum, Eleulherium vocant, et quodcssel fuiu-
d
gine, prsedicator oflicio, dulcis eloquio, marlyr deri- rus oriiamenlum soeculi,quasi nominis inlerpreta-
deiio,sedapostolus zelo, gentes indomitas, etincnltas lione proesagiunl et designanl. Nonne jam renovata
posl niullam prsedicatiouis iiislantiam convertit ad videri polerat illa prsedicta per angelum fulura loe-
fidei disciplinam. Regnantibus aulem Diodetiano ct litia (Luc. i), cum Joannes nalus est de justis paren-
Max'miano, post multa genera tormentonm, tandcm libus et setate provectis Elisahelh et Zacharia? e Re-
praecisione capitis in codem territorio Tornacensi guanlibus ergo Yalentiniano et Marciano impefato-
meruit obtinere desideratum diutius bravium et co- ribus puer Eleutherius Tornaci nascituf, loco scilicet
ronam, relinquens post ejus marlyrium filios et ne- oppidano.
! 7. Pucr autem inagislris traditus litieris imbuen-
potes, quos per Evangelium in Christo genitos suoe
reddidit glorioe parlicipe-, et fidei catholicoeconfes- dr.s, adolesccbal in gratia, crescebal in sapienlia :
* Creatori caritalis
sores. ardorem, sibi castilatis decorem,
proximis huniilitalis honorcm sedulus pxhibebat :
CAPUT II.
G cor.le pius", ore sobrius, opere strenuus, vultu vere-
S. Eleutherii orlus, edncr.tio, exsilium, episcopatus. cundus, gesfu malnrus, affeclu devotn?, affatu bene-
1 5. Igitur posl Iiujns venerabilis beati
patris ex- vobis, vcstilu modestus, gratiosus in omnibus appa-
cessum . procedenle tenipore, sed vitio succedente, rebat. Taniam in se deinonslrans specieni boneslatis,
genle multiplicata, sed uon magnilicala Iselilia, ui in exieribris dispositione liominis legi posset in-
niagna pars populi Tornaeensis revertitur ut canis terioris habitus gratioe et virtutis. Sic enim in exte-
ad vomitum, et verilatis deficienle doclrina, recru- iioris domus veslibulo conjicitur facile bonitas inle-
descit infidelilas ctpeccalum. Et quoniam cum senio rior _quseiatet in donio. Inde est, quod" Medardus,
delicla nullalenus moriunlur, nec scelera lemporibus futurus poslmodum Noviomensis episcopus, spiritu
obruunlur, nec oblivionc facinus sepelitur; rautatus prophetioe proeventus, eumdem fore proedixitepisco-
est stalus optimus, periit in Tomaco"plurimorum pum Tornacensem , cum adhuc idem Eleutherius in
fides, el sicut seriptum est (Osem v, II), cccpit po- scholis positus oetalem agerel puerilem.
pulus abire post sordcs. Nam omnis arbor eradica- 8. Sed ethoc mullum ejus laudibus proficit, quod
bilur , quoe a Patre coelesli (qui solus incremeiftum inler malos puer bonoe indolis fuit. Sicut enim gra-
vegelabilibus mysticis tribuit)' non plantatur : ergo vioris culpse esl, inter bonos bonum non esse; sic
ramis succisis, foliis excussis, fructibusque dispersis B majoris esl proeconii inler malos etiam bonum esse.
succisa est arbor typicaDanielis (Dan. IV),intantum ut Inde Job magnis efferlur laudibus (Job xxx, 29), quia
fiigerenlvolucresinramorumcacuminibus babitanles. frater fuit draconum et socius strulhionum. Et de
Succisa est, non simpliciter exstirpata, quia germen Lolh dicitur (II Peir. n, 8), quoniam aspeclu et au-
radicum ipsius perseveravit, et pullulavit in terra. ditu justus erat, babitans apud eos qui de die in
Nam cum esset civitas idololatrioeIudibrio proslitula, diem animum jusli iniquis operibus crueiabanl. Sic
vitiorum spinis obsita, reperius csl in ea vir sapiens, sanclus isle, in nationis prava? et perversse medio,
fide conspicuus, doclrinoe Piati scclator prsecipuus, sicut luminare lucebat in mundo , sicul scriptum est

1 Alias m. censi,
a Alias cap. , - r Pronepolem appellat eo.demYita
cap._iv.
a Coluntur hi Galharum aposto.i, Dionysius 9 . d "EUMpw;, ingenuus, generosus, liberalis.
Oitob. , Lucinnus 8 'Januarii , ^Quinlinus 51 Oclob., c Mortui sunl Yalentiiiianus anno 451 , Marcianus
Ciispinus el Crispinianus25 Octoh. anno 457. Non sum apposita nomina imperatorum in
b Mariyrium silent Acta haftcnus data. I]lud in- ins. aut aliis Actis, uti neque Franci anliqui solebant.
nuiiur- iii Yila Eleulherii ex bferiario Ms. Torna- Nalus est S, Eleulheiius an, 456.
 m S. ELEUTlIERH VITA AUCTORE GUIBERTG. 60
in amoris Cantico (Cunt. n, 2j : Sicut lilimn inter A videbantur rediisse tempora pfopbetarum (I Esdr.ni)
spinas, sie amica mea inter filias. Spina est inler cum subZorobabel resedificarelur lemplum.Quin imo,
spinas , inter inquiefos inquielus , liiium inler lilia, jucunda nos imaginatio prolralrit ad Machabseoriim
. inter disciplinalos pacificus ; spina inter lilia, Saul consideranda tempora , cum Macbabsei fralres suos
inler proplielas : sed cum iis qui oderunt pacera erat dispersos revocanl, leges lapsas erigunt, renovanl
pacificus, et sic lilium inter spinas. ceeremonias',mundanl sacra, damna longoedesolatio-
1 9. Factum est auteni in diebus
illis, ul tribunus nis exinrio virtulis compendio redimentes. Recola-
a-Seandinensis,quietTornacensiproeeratcivitati,con- mus Ecclesioenascentis infantiam, pauperum Christi
gregatis senioribus populi, cum effrenata mullitudine statum, videbimus corisimilemhumilitatis moduluro,
paganismi decerneret in communi, ut sine delectu a quo sumpsit ecclesia Tornacensis exordium et pro-
coudilionis aul sexus indifferenler omnes fidei Chri- gressum. Non de lateribus ejus arvina pendebat,
slianse cultores ab urbe Tornaco cum ignominia pel- quando nullus proprium aliquid asserebat. Sed ne
lerenlur, et suis oir.nino possessionibus privarenlur. plebs humilis velut acephala per licentioe campos
Propelluntur igilur ad injuriam Christi Serenus et vaga, vel c tetreper bocresesdyscola periculis sub5-
Bfanda et mricus eorum filius Eleulherius ab urbe deretuf, Theodorus in primum episcopum Tornacen-
Tornaci, propriis nudati possessionibus , destitutii B sera a paucis fidelibus confirmatur. Sed r interlit
proediisel gloria temporali. Sed virtutis exercitium, divino percussus spiculo, paucorum dierum lempore
quod latuerat in prosperitale , magis ac magis inno- evoluto. Sic per apostasiocvitium primus angelus cor-
luit in adversitale. Sic cnim unguenla redolere latius: ruit; sic Saul primus Hebrocorum rex propter pec-
nesciunt nisi coramota : sic aromata h fragrantiam catum inobedientisc reprobatus fuit (I Reg. xv) : sic
non expandunt, nisi fuerint igne succensa : sic grani primus episcopus Tornacensis ultione divina percel-
sinapis virtus nequaquam cognoscilur, nisi theca va- litur, ut secundum Sapientis eloquium peslilente mul-
lide conteratur ; non contritum leve est, contrilum ctato parvulus sapienlior habeatur (Prov. xix, 25)
amplius inardescit et acrimoniam latentis energisc: Nam cum exiguo coucedalur misericordia , potenles
vehementer ostendit. Sic in persecutione virtus airimii potenler supplicia paticntur. Sed qui sedes superbo-
declaratur : sic quod iatebat in parentibus' et filio, funa evertit, et humiles pro eisdem constiluit, Eleu-
luculentius aperitur. Unde alia liltera dicit (Psalm. therium.in episcopum eligi procuroivit, etejusele-
XLI,9) : In die mandavit Dominus misericordiami ctione confirmata per s summum ponlificem, gratuito
suam,c et in nocte declaravit. Donum enim Dei gra- consecratus -est in episcopum Tornacensem post
luitum, quod in tempore serenitatis infunditur, ini Theodorumh.
tribulationibus declaralur. Sed quid paleis ad trili-' G CAPUT III.
eum? dieit Dominus (Jerem. XXIII,28). Morlua a S. Eleutherio resuscitata; cmci, claudus, te-
10. Ut igitur disjungerentur et locis, qui disjunge- sanali; Tomucencesad fidem conversi; pec-
- prosus
catum Chlodoveoregi indicaium.
bantur et actibus, mota est perseculio quasi ventus.
Et sieut invalescente ventorum turbine ventilalis pa- a 12. Sublimatus Eleutherius infula
paslorali, bonis
leis, et adulterinis granis, et vacuis jamjam rejeclis,, operibus implevit pontificem , cujus offlcium mereri
post regyraliones multiplices grana solida congloban- magis sluduerat quam mercari, vivens ordinabilirer
tur ad invicem, ut unius raassse quamdam insepara- sibi, socialiter proximo , sed humiliter in proesenlia
bilem faciant portionem, d sic a civitale regia elimi- Creatoris : compositus ad- mores , fervidus in dile-
nati cbrislicolse et fldeles, non divisi sed uniti, nonl clione, mansuetus in societate , stabilis in promisso,
contriti sed exciti, vividius glomerantur ad Eleulhe-- •fortis ad patientiam , pronus ad concordiaih , rigi lus
rium et parenles, et in loco, qui Blandinium appel- ad censuram. Erat enim in judiciis reclus, in jubendo
latur, basilicam in honore B. Petri construunt eit discretus , in dispensalione industrius , in agendo
oedificant: ubi ad Serenum multi gentilium familia- strenuns , in auxiliando sollicitus , in consiliis fidus,'
ritatis antiquoegratia, necnon et pro meritorum eju;s in responsionibus circumspectus. Qui dum oralione
excellentia confluentes, reUcto gentililalis errore,, D sua reficcret, quadam > vice spiritum , ecce vesana
renati fonte baplismalis, idololalrisesordes abjiciunt, quaedamtribuni lilia Scandinensis,^quseTalenlcr eum
catbolicsefidei eultum suscipiunt, ritum mutant. dilexerat, ab antiquo vexata spirilu libidinis oppor-
2 11. Refulgentejam sole, qui prius erat in nubilo', tunitatem nacta solitudinis, verecundisetollens
signa-
serenitas aspiravit, ccetu fidelium in ecclesia con- culum, irruit in secretum Iocum , inlerrumpit illud
gregato. Gratulabatur ccelusfidelium orthodoxorumi, .divinum alloquium. Proh oudor ! Faletur affectum,

1 Alias eap. v. actibus, tnola est persecutio in Christianos. Desunt

* Alias cap. vj. iii ms.
3 Alias cap. vn. e Excusum, lerrm.
* Evcusum, Scaudiensis; alib: , Scaudiidensis ot f Passim fulnrine percussum, et ob superbiam, vo
Sccddiniensis, ad Scaldim fluvium. lunt. Aliqui laudanl, Catullius ait iradi etiam inarly
b Excusum, fraganlim non exlendunt. rem obiisse.
•c Edilio vulgaia, et in nocle canticum ejits. ' R In aliis Actis Romam profectus dicitnr.
d Repelunlur in excuso hsec vcrba anle posita : i' Anno -487.
Vl igilur uisjitngerentur el locis qui disjungebanlttr e;/ ' Excusum, luce.
 67 S. ELEUTIIERII YITA AUCTORE CLTBERTO. 6'i
petit concnbitum , lurbat in ponlilice pecto is sabba- ,A^.u.dam fonte copiosissimo ubertim effundit. Quam
tismum. Sed eccc alter Josoph, qui reliclo pallio fu- >dum offerl sanctus pontifex in minislerium holo-
d xeniEin in sigiium muneris
git, el egressus esl foras, relinquens feminocvestem, causti statim refert
ne relinqueret caslitatem. At illa prolecta pallio, impelrali. Nam promissione mox ceriificatur ange-
postquam eam salubriler pontifex sanclus admonuit lica quod ejus oratio est exaudila.
et corripult, spiritum cxhalavit. 16. Ergo quia per omr.e flagelluin Jerusalem eru-
13. Audiens , tribunus filioe miserabilem obilum dilur, el per -vexationemintellectus acies aperilur ,
obstupescit. Sed si Chrisli fidem vero corde profiteri mox siiper paganos manus Domini pestem exagge-
volueril, B. Eleulhcrius de divina conlisus misericor- rans aggravatur. Prodire non possunt in pnblicum,
dia, suscilandam ejusTiliainrcpromitlit. Annuit pater, cogiintur doemonia negare responsum, finaliler de-
et celebratis ex more missarum solemniis , lerram cernunt genliles tribunum occidere, si non in omni-
sanctus baculo perculit pastorali: et dum patri fidem bus volueril Eleutherio consenlire. Qui venlentes ad
facere siiper promisso nililur, faclus est lerroe motus sanctuin, laerymis /usis, prosternunt se pedibus san-
iiorribilis. Quid plura ? Palris infidelitas certis indi- cli pontificis. Impletum est illud Isaisevaticinium :
ciis aperilur. Pernoclans igitur sanctus in oratione, Yenienl ad te curvi lilii eorum, qui bumiliayerunt le,
mane cceplum aggreditur. Sed ileralo terroe motupa- B j et qui delrahebant libi, adoraliunl vesligia pedum
tris infiJelitas confirmatur. Qu.icompunctus ad lem- tuorum (ISGL-TJZ, 14). Posl hoecindicto seplem die-
pus terlio redit, pcdibus ponlificis se proslravit, rea- rum solemni jejunio, die oclava tribunus et populus
tum aperif, fictionem oslendit, recipil filiam inChrisli iiiduti saccis, exeunt de Tornaco. Quos numero si-
nomine per B. Eleulherium suscilatam. Quoecateclii- gnatoruni ct elcctorum sanctus ascribil cbaractere
zata fidei ruilimcntis, sexque dierum purgata jejunio, baptismatis et fidei sacramento. Nam volentes de
regeneratur in Christo; quam Blanda venerabilis ma- tenebris prodire ad Iueeni, et amplecli suavissimam
ler episcopi de sacro fonte suscepit, Blanise nomen Qhrisli legem, susc cohversionis priuriiias baptismali
eidem imposuil. Qusctribuni fiiia postmodum Blan- lavacro necesse est consecrari, quatcnus in novam
dinio nomen dcdit. llanc paler ad iiifidelilaleni re- animoeinnocenliam et vitoe infanliam renascantur in"
diens, multis affecit molcsliis eo quod esset fidelis. aquis regenerationis deposila veluslate peccali. Ce-
Sed virgo Christum lucrifaciens, patris B abdicatione lebrala cst ergo cum gaudio dies illa solemnis quinlo
ereptum sibi palrimonium parvipendens, perseverans calendas Octobris, cum a gentilitatis errore per Eleu-
in fide, b quievit in pace. Sepulta in villa Blandinii therium conversus est ad fidem calholicam populus
pridie c calendas Junii ante B. Pelri sacrarium et Tornacensis. Hsec esl dies, quam nulla debet delere
altare. <
C oblivio, sed exubcrare vox laudis el gratiarum aclio; >-
4 14. Yolens autem Donrinus generare sibi popu- cum lam indignatione quo.m miseratione conversa
lum substantivum, corripuil Tornacenses pesle mortis est tanta populi mulliludo modo nrirabili etslupendo,
subitoe, qua percussit ibidem aliquos paganorum. La- sicut sciiptum est (Isai. LX,10) : In indignatione uiea
tebant vulnerum signa, nesciebatur effecluum causa : percussi le, el in rcconciiialione mea misertus sum
sentiebalur funcnim pcena, qiiocrebalur ineflicax me- lui. Sanclus ergo ponlifex post hoccingreditur cum
dicina. Nam qnodam noctis crepusculo cunr armis gloria civilatem, quem populus universus excepit cum
Blandinium pcrgunt, sanctum oranlem inveniunt, debita reverentia sicut palrise dcfcnsorem.
calenis vinciuiit, Censorino Csesari tribuno sistunt, 5 17, Lalucrat diu lucerna sub modio , quoejam
lcr virgis coesumincarceranl et reludunt. Sed eadem posita super candelabrum coepit amplius illustrare
nocle visitans eum angelus, eidem assistil,'forcs car- domum. Nam dum ex pii pasloris proesentia populus
ceris aperit, viam qua Blandinium pergat, ostcndit, gralulabatur, crescit amplius exsullaiionis maleria,
vincula disrumpil, vinctum educit. quia e coecusadductus ad pontificem illustralur : et
.. 15. Educlus gratias agil, et diem poslmodum mis- infusa sibi luce fidei f caecitas inlerior emundatur.
sarum vacat solernniis, faclus in exstasi, posilus in Coecumetiam alium, nonrine Manlilium, in die do-
excessn menlis, obsecrat pro tribuno, Deum preribus 1Dminici Nalalis illuminal, qui deslitutus temporali sti-
sollicital pro salute populi Tornacensis. Constitutus pendio, desolatus ductoris suffragio, petens eleemo-
cst in illa menlis affectione, et experta paucis oraiio- synam in ecclesia mendicabat. Increpatur ul taceat ,
nis dulcedine, quse sensum humanum omnino trans- a proolereuntibus :misero compatiens sanclus coeco,
cendit, quam nec sonus vocis, nec lingusemotus, nec ]iroposita coeciillius evangelici parabola (Luc. xvm),
enuniiatio veiborum ulla dislinguit. sed quam devota qui rogalus ut taceret, clamabat Smplius, signo cru-
iwens infusione coelestisilluslrata lunrinis , angcliris cis oculis ejus impresso, restituit ei visum : el die
iion bunianis designat eloquiis, sed conglobalis in quo lux vera venit in mundum ad illuminandum
ununi sensibus, et morlificalis affectibus, veiul de omnem homincm, sanctus, qui lestimonium perhibe-
1 Alias cap. VIII. d Ms., exeninm, donum bospitale, ut xeniitm, cni
* Alias cap, iv. , more Gailico e pioeponitur. De eo legendus Roswey-
B Ms-, abdicalionem et ereptttm. dus in Onomastico.
'' Post plcnnin-palrU conversionem, ab eo sepi.lta, * Evcusum , catliis. In aliis agitur eliam de coeco
ut ahi traduiil, illuurinalo.
c Ms.. pridie idus Junii. ' Idciu, rarilas
O) - S. ELEUTIIERII YITA AUCTORE GUIBERTO. . -7/,
bat de lumine, oculos coeciapcrnit, ut exlcrius per- A verbera sequebantur, ita ut multi catbolici per has-
deret coecitalem, et interius agnoscerct verilatem. relicorum violcnliam et insidias in Schalde lluvio
Qaudum etiam a nalivilale sanctus a virluti reslituit necarenlur. Decimo siquidem ordinationis suaeanno,
progressivoa. proesidente papa Anastasio , b Gelasio jam defuncto,
18. Peritius quidam nomine , lepra percussus, et dyscolos i'eduxit ad fidein, et incredulos ad ealholi-
velut abominabilis ab omnibus est contemptus. llic cara unionem : et quia frequenter erumpit in regu-
jacebat ad januaih ecclesise,quoe lunc temporis dice- lum quod occultius estconfotum, quartodecimo sui
batur Manliiia, praeslolans eleclum Dei poutificem, proesulatus anno videns vipercam sobolcm matris
ut ab eo sacramentum regenerationis acciperet, quein Ecclcsioc viscera dividentem , et conlra divinitalem
cxspeetaverat per dies circiter quadraginta. Quem imigemlLFilii Dei c toxicatis linguis invcrccundiiis
sanclus aspieiens, ct compaliens regeneravit unda oblatrantem , Romsejam proesidentem Symmacbum
baptismatis, et carni conlulit benelicium integroesa^ adiit, sermones calholicos eidem obtulit, et susce-
nilatis. Qui gralia sanclitalis eflulgens, a B. Medardo ptus ab eodem honorifice, reversus ad natalia con-
postmodum primus abbas inslitulus est civitatis. Dif- fudit hoerelicoset converlit.
fundebalur ergo niagis et magis odor boni nominis 21. In diebus aulem illis invaluit d Acepbalorum
ejus ad vilam geutium : lux clarilatis ipsius Ecclesise B haeresis : reverlitur pontifex Chrisli Romam, el anno
.replebat hemisphasrium. prsesulalus sui e vicesimo quinto, morluo jam Sym-
19. Cujus fama compulit Ludovicum regem, ut macbo rcperit f proesulantem Ilormisdam cum quo
inlraret proesuliscivitatem. Ipse etiam est Francorum super Ecclesise suoe negoliis benigne contulit, et a
rex Ludovicus primus a B. Remigio baptizatus. De- papa reliquias venerabiles, Marioesciliccl JSgypliacae,
lectabat eum mirabililer audire procdicanlemEleutbe- cum R. Slephani protomartyris humero, pius pastor
rium, el rnemoriter relinebat sermonem sapienlise impetrans, has ad natalia deportavit, et duin rever-
sale condilum. Hic peccaltim post lavacrum baptismi teretur, occurrenli sibi Tornaccnsi clero et populo
commiserat quod confiteri verecundia prohibebat. cum debila veneratione, montem S. Andreoc,qui lunc
Quod sanctus -videns in spiritu regi delulit. Rex dicebalur mons Thesauri ahsconditi, legitur ascen-
pudore suffusus el Iacrymis, illico reatum cognovil, disse; et cuin reverenter ostendcrel reliquiaspopulis
ct obsecrans rex ut inter missse solemnia sanctus qui aderant uiriversis, circumfulsit eas immensilas
ejus fieret advocatus, pro ipso veniam impelravit, claritatis : et laborantibus in turba dtiabus mulieribns
sicut rei probavit eventus. Nam mane consecraris et quatuor viris. oegritudine quoevulgo dicilur saeer
Dominici corporis et sanguinis sacramenlum, lucis in ignis, antewirosposuit prolomartyris humerum, anlo
ecclesia claritas fulsit per unius horoe spatium , ubi C mulieres vero caput /Egypliacae gloriosum.
per ministerium angelicum sanctus aecepit qualitalis Prooubuere omnes, in enlique ora lencbant
culpoe nolitiam , et quantutn adveniam , ceriitudiiris
mulliludinemad orandum,
argumenlum. Certificatus ergo rex per scriptuni ah ct excitans sanctus populi
teslatus cum fiducia,
angelo revelatum tam de culpa quam de venia, Deo sanclos obsecrat,u tsuccurranl ,pro
donec eu
gratias agcns et ad propria remeans , sancto Dei non cessaturam ab,oralione multitudinem,
contulit gratuito multa dona. Sic ergo lucerna super rali fuerint qui laboranl. O mira viri constanlia,
candelabrum posila fulsit miraculis, qui postmoduin procedens de cordc puro, cl conscientia bona, el fiiie
ssecularibus documenlis. nonficta! Yere omnia possibilia sunt credenli. Unde
diffulsifamplius
ad tanlse vocis efficaciam sunt omnes communiler
CAPUT IV. liberati. Ecce data est voci sux tanla virtutis elfica-
5. Eleutlierii ilinera Romana, synodus habita, op- cia , quod caro quam segfiludo corroserat, quam
pugnati hwretici, vulnera illi ab his in/licla. erysipelas consufnpserat, est eliam (dictu mirabile)
4 20. Quoniam, ut ait Apostolus (ICor. xi,
19), continuo reslituta.
hoereses esse oporlet, ut qui a Domino siinl probati 2 22. Jam tempus advenerat, jam meritorum digni-
fiant et hominibus manifesli, surrexerunt in diebus tas exigebat, ut post multiplicem pugnse victoriam,
illis bsereses , unitatem divinoeessentioc, mysterium vocaretur nriles emeritus ad coronam. Sic enim ex
incamalionis Filii, processionem Spiritus sancti de- legis civilis justilia ascripti milites sacramenlo, pro
slruenles. Post verborum autem jurgia, corporum republica fideliter militantes, olim expletis armorum

Alias cap. x. e Hoecin prioribns Actis referunlur ad Synmia-

Alias cap. xi.
Iderii, progressui.
Gelasio 19 Novemb. anni 498 defuncto successit
Anaslasius : sub hoccoiiverlilTornaccnses acposlea
iiscresis accessit, ut Acla alia babent.
<=Ms., exiiiniibus.
d Exorla est post concilimn Chalcedonense, conlra
qu od Eutycheli favebanl non admitlcntes duaruin in
C.hristonaturarum distinclionem. Acephalis adjim-
ct us est Anastasius imper.itor, cujus lcmpore sede
ru nt Gelasius, Anaslasiiis, Svniiiiachus, Hormisda.'
chum aut loco ^o legendiis c4 50 aliusve annus,
aut certe. aliud iler instituil anno 25 ordinationis.
t Ita L«>i/rflHCHs,archiepiscopusCanluariensis,pim-
sulanlibus anlecessoribus sttis . possessioncsquasdam
in sua tenuisse poss^ssiouedicilur in Yita Gundulfi
Roffcnsis episcopi apud Seldenmn , in notis ad Ead-
merum pag. 197, lin. 7. Hinc proesulatus, qua voce
usi Euchcrius , Beda aliique, duela a Lalino pr.csul,
,pii primus eral Saliorum. ln cxcuso positum proni-
deniem.
71 S. -ELEUTHERil YITA AUCT.RE GlTBERTO. 72
exerciliis, legitimis stipendiis solvebantur, et proediis \ in iilis diobus, qnod qui audierit, limiianl aures ejus.
unde viverent assignalis eisdem, landem ad propria Exierunt in dolo viri sanguinum et dolosi, et unairi-
nritlebanUir. Certamen lamen forle dedil ei Deus, miter impetum fecerunt in ministrum altaris, san-
ut vinceret, et linis gloriosior appareret. Jam qua- ctum pontificem, Chrislum Domini, civem coeli. Csc-
draginta ferme laboraverat annis in offlcioregiminis lera quis prosequalur siccisoculis ? In manibus eorum
pastoralis. Novem siquidem annis Ecclesiam Blan- vasa morlis, latcbrosse menlis hominibus post anguli
ditriensem , triginta et uno rexerat Tornacensem. latebras occultalis. At pater Eleulherius Christi hostia
Resuscilavit ei Dominus adversarios pertinaces boe- roox futurus, annorum numeros meritorum litulo jam -
reticos, catholicl dogmatis et Chrisli nominis ininri- grandsevuspariter et prseclarus (agebat enim septua-
cos. Sed quoniam in animarum grassabantur perni- gesimum sexlum annum) cum a Athanasio diacono
ciem, pastor bonus eorum non ferens inquietudinem, el Andoeno fideli discipulo , B. MariseYirginis egre-
ex decreto summi ponlificis pepulit a scplis et mce- diebatur templum. Et ecce generatio prava atque
nibus clvilatis eos.duntaxat qui redire nolebanl ad pcrversa , semen Chanaan cl non Juda , v.perarum
ecclesiasticoegremium unitalis. Sed ne pcanampro- progenies, scelestse factionis salellites caput illud
prioe iniquitatis ascriberent soevilioepotestatis, ul angelicis reverendum aspeclibus non verentur pro-
Scripturarum auctorilas frontes obtereret impudicas, 1] fundis vulneribus arare, sulcare elb verrere, et faciem
diem ad disputandum de fidecatholica statuunt, sy- illatn ad cceleslis pulchriludiiris figuratam imaginem
nodum episcopus convocat, ut hsereticos superel et notis turpibus deformare. Quid pan icidocnefarii, quid
confundat, et confusis indicat silenlium et imponat. fraudulenli sicarii, viruin egregium de grege catholi-
Cpnvocalis igitur utrimque parlibus , exsurgens in corum eximitis, qui per incensam deprecationem al-
hiedium, et rnanu silentium indiccns, fidem conlilelur legans paulo ante ferventer obsecrabat in templo pro
calholicam et exponit publiee paslor bonus. vobis? Sed illi minulatim iclibus iteralis et plagis
25. Exponit cnim qua veneratione Deus Paler imposilis cultorem in vinea , pontificem anle eccle-
dicatur, quo sacramento Jcsus Chrjstus Dominus siam, patronum in fundo, pastorera in caulis, palrem-
noster ejus Filius habeatur, qua perfeclione sanctus faniilias in suo proediofelinquenles semineeem abie-
ejus Spiritus nominetur, quomodo beata Trinitas runt, et, ut conformarentur DominicoeDassioni,disci-
unum in subslanlia, sed et ipsa personaliter est dis- puli, relicto pastore, fugerunt.
-
lincta, quis partus Yirginis, quse Yeriri in carne 25. Audiens ergo quod factum est Censorinus, in
nativitas, quod sacramentura crucis, quse ulilitas maleficosvehementius excandescit, et eos sublatu-
divini ad inferos descensus, quoeresurreclionis gloria rus de mcdio truculentissimo crucis tormento pro-
el animarum de inferis caplivitas revocala, quis eliar; ponit. Publieoenamque juslitioe interesl ut crudeli
ascensus in coelum et exspeclalio Judicis affuturi, ^ supplicio deleanlur qui nec Deum liment, nec Ec-
quid Ecclesia., quse adversus eam conventicula va;vi- clesse deferunl, nec sanctos diligunt, nec censuram
titis, quoepeccalormn remisrio, quas carnis resuv- canonum reverentur. Sed o mira patris et inolita
reclio, quse vila oeterna, quis interitus sempiternus. pietas! Dei Filium imitans pro malefaclorum salule
Hsec autem omnia diffusius prosequilur sermo ejus. judicm deprecatur, qui tandem ejus precibus et re-
Quidplura? Fidem unanimiter catholici confilentur, verentia temperatur. 0 quantus luetus fiJelium !
lioereliciconfunduntur, confusi fugiunt, et ad argu- quanta proecipuelamer.ta el genritus egenorum ! Lu-
mcnta nequitioe se convertunt. Dedit ergo certanti gent promiscui sexus viri et fcminoc, plangentes
victoriam, qui certandi dederat audaciam, et vin- commune discrimen omnium , imo et propriuin sin-
cendi fiduciam. Sic ergo Goliam robustum terribili- gulorum.
bus armis et ingenli forma munilum pastor Davidnno CAPUT Y. ,
lapidis iclu prostravit, exlerorum caslra lurbavit, Extremus S. Eleulherii morbus, mors, miracula.
Allophylos effugavit. Jam enim septuagesimum pri- * 26. Flebat ergo Raehel filium uleri sui, nec po«
inum agebat annum, cum adeptus esl triumphum, lerat consolari.
1 2i. Yulpes Samsonis etsi facies legantur haberc
n Namqnis eam nisinienlis ino.s :n funerenali
diversas, habent lamen caudas"ad invicem colligatas Flere\eet>
(Jud. xv, 4). Yidentes autem filiidamnalionis seter*oe In illis proecipuecruenlis exsequiis, quibus debet et
quomodo procedente lemporis tractu catholicorun compassionem airimus , el irrigalionem oculus, et
Ecclesia Tornaeensis meritis et virlute floreret, et ullionem judiciaria manus. Defertur ponlifex insan-
eidem de die in diem prosperitas arrideret, college- guine suo manibus bajuloruin ad doniura propriam,
runl concilium adversus Eleuiherium; quomodo eum in locum, quem supra diximus , oppidanum. Jubet
dqlo tenerenl et occiderenl, etperiret. Dicebanl cnim : stralum sibi conslrui cilicinum, el quinque supervi-
Quid faeinius, quia lric homo multa signa facil? Si vens hebdomadibus, ut sanctitas ejus excellenter
dinritlimus eum sic, probro ducimur, contemnimur, emineat, in illo lemporis intersiitio coecumilluminat,
exsufflamur : venite, occidamus eum , et eo mqrtuo afflictoset affectos variis aegritudinibusplures sanat.
ddatabitur nomen nostrum. Faclum esl igitur verbum Et jam in spirilu proesc'us morlis suoe, cum vicinam

1 Alias cap. xn. f Excusuni, Anaslasio.

'=Alias cap. xui. . h Ms., x:csrc.
 '
73 S. ELEUTHEitll YITA AUCTORE GLTBERTO. 74
corporis resolulionem attenderel, indicavit adslanti- A rum firnmm stat Jidei fundamentum. Inde est quod
bus suuin cxitum imminere, et eadem hebdomada se heatus pontifex Eleutherius in extremis agens et
de carcere eorporeo, de carnis ergaslulo migratufum, accersiens Andoenum , jubet utpost ipsius palris
skut experientia declarayil per evidens argumeiiluni; e.vcessumdileelus fiiius Romam acceleret, et muiri-
27. Yidens ergo quod lransirel de hoe munio ad menla fidei, quce sanclus confeeerat", summo ponli-
patrem . cum dilexisset suos , in finem dilexit eos, fici Bonifacio repr.esentet. Et iterum conversus ad
verba proniens in morlis articulo super mel et favum orationis dulccdinem, vidit a sinislris Satanam as-
pi-oedulcia.'Monet eos super unitate.sectanda, poeui- sistentem. Yolebat eniin interrumpere sermonpm
lentia facieuda, caslilaie diligenda, patienlia acqui- oranlis, vel lirrore suoe pra'sentioc conturbare spi-
renda, vaniiale saeeulicoiilemnenda, et posl morum ritum exeuntis; sed funestus ille furcifer apparebat
exhoriationem subneclil verhis prolixioribus utilem in irrilum ei duntaxat, in quo irihil reperturus erat
de Divhritalis et humanitalis--fjac seruioncm. Mox propriuni vel funesturn. Quein sanctus objurgans
inter dolores corporis et moerores mentis , velul in verbis, confusum expellit ostenso sanctse crucis
quodam meditullio constitulus , geinitus fudit et ilc- signaculo. Hinc monemur, fralres, ut, cum extrema
tus; et in se quidem corpore patieiis, Ecclesioevero debiti iiirisimminethora, exercere nos debeat oratio,
corde compatiens, conversus ad Dominum fiJem suam K conlmua. Si enim ad ignota vel longe posita loca nos
veibis ignitis reeilal, pro amicis et ininiicis Deum in-hoc mundo transire disponimusj modo nos proxi-
cbsecrat; Eeclesiam Tornacensera, el eos qui spe- morum orationibus commendamus, modo nos ipsos
cialiler el devote lenercnl eumdem in niemoria Do- in ipso profectionis ,articulo continuaTacrymarum
mino recomnfeiidat. Yidisti, inquit, Domine, agqnem inundatione perfundimus, obsecrantes Deum, ut pla-
meum, nosti desiderium mcuin: ego ehim jam deli- cidis itinefum congressibus properemus. Etsi nqslam
bor, et viam universoe carnis ingredior : tempus est studiose manentes adhuc in soeculo islud agimus,
ut terrsc commeudes, Domine, corpus meum. Sicut quanto studiosiusin fine talia facercnos debemus?
cervus desiderat aquam fontis, Tiator finem itineris, 50. Uiide et beatus prsesul incessanler orabat ad
seryus remuneralionem operis, ita sauclus perfrui Dominum ,"jecommendans in manus ejus spirltum
co.ispeclibus ^alvaloris. Nonne nobis dixisse videlur suum : et percepto corporis et sanguiiiis Dominici
hoc verbo cunr tenderetur prolixior e.us agonia, sacramenlo ,/Corona laufeaius immarcessibili, eum.
desiderio feror, corporea rnole retrahor ? Hajic sar- ihimenso lunrine, cunclis qui aderanl videntibus et '
cinam tempore prolixo porlavi, diu super populum gaudei.libus, transiitinvitatusad Cpulas paradisi. Sic' -
mihi creditum yigHavi : vellem ab hac obedictia pretiosa roargarita quon 'am ah hominibus concul-
liberari, gravi nimis indumcnto.,'quod geslo, evspo- i(_ cata, nunc thesaurizatuf in coolis, honoratur ab an- '
iiari , subtilioi e,vesliri: in te, Donrine , confido, te gelis , fruitur proesentia Trinitalis , digna thesauro
videre desidero, le requiro, le-semper in lerii- positus"' regio, digna palalio, digna ccelo : nee amplius erga-
colui, cui metota dilectionedevovi: liberame, Domine stulo clauditur, paupertale prenritur, exsilio relega-
Deus meus, qui es in sseculorum soeculabenedielus. tur, sed libere contemplatur. Hic esl enim B. Eleu-'
28. Et ecce mox certum exauditionis indiaum, per - therius , proprius apostolus Tornacensis evangelico
ispectum ^cilicel et audilum. Fulgor enim magnus ministerio, martyr sanguine proprio. Martyrem enim
apparuit: vox de ccelovelut alarum aquiloesonuit : ' causa facit et pcena: causa fuit in eo martyrii libertas
Eleulheri, tua est exaudita deprccalio^ dignus est fidei catholicoe, pcena fuil acerbitas passionis illalas.
enim operarius cibo suo ; Trinitalem catholice col- Confessofem eum nilrilominus reddidit rigor absli-'
laudasti, viriliter et sollicite decertasli : iiunc vero^' nenlise, vigor pcenilentioe: Virginem menlis puritas,
fmaliter exaudiiionis efflcaciam reportasti; quod et carnis integritas, qujbus eifiicuit graliose , nunc
coepisli, perfice serve meus , ne pbsl bonum flnem vero floret in patria gloriose.
ducatur in irrilum. Liber bonus evacuabitur , sed 31. tradidit gloriosns pon-
- tifex Hujus corpus sepulturse
reslaurabitur, in ignis incendium jacietur, sedvo-" Noviomensis et confessor Christi Medardus, ei-
lmiias -Dominiest, ut post hoec Ecclesioereveletur..' j/dem in Tornacensis populi regimen proxime succes'-;
llis dictis, vox audita cuni claritale visa disparuit. - surus, et solemnibus procuralis exsequiis, qusc magis
Sanctus autem in gratiarum actiones mirabiliter mox sunt vivorum solatia, quam subsidia mortuorum, illud
erupil. Quasqui videredesiderat; sermones ejus, quos venerabile sancti Spiritus-organum de communi con-
propriis loeis factos -causa vitandse prolixitatis omi- silio in B. Pelri Blandiniensis ecclesia est sepultum :
simus, diligenter legat. ut, qui fidem puer inler infideles tenuit, adolescens
1 29. Solliciludine non
pigros semper legimus , eamdem docuit, pro qua veleranus occubuit, in illius
exslilisse sanctos; et, quoniam haerelicorum sermo tumularetur ecclesia, cujus fldes perseverabit in soe-
- serpit ut cancer, libros et sermones
multiplices con- culum-illibala.
2 52. a Vere
slruxerunt, ne iidei valluni irrumperelur, vel perti- pretiosa est in eoilspectu Domini
naciter, vel lalenter, et Ideo per documenta sancto- mors sanctorum, sicut in die depositionls confesso-
1 Alias cap.' xiv. catuiii ab Heydilone epineopo, et post eievai;o-
1 Alias cap. xv. nem corporis ac miraeula tunc facta narratur, et
* Hqc miraculura in Yila Eleutherii ex mss.Cor- melius. Nam S. Eligius et Amandus soeculoseptiino
uelii biiunii et Tornacensi dicitur seriotori
" indi- floruerunt, ac mortui sunt. ille anno 065. hi'c anno
PATIIOL. LXV. , 3
 75 ' S. "ELEUTHERn VITA
AUCTORE GUIBERTO. 7J-
lis Christi factuin est manifestum. Qusedam enim A j videnlia , quod dignilas cathedrae Tornacensis in
inulier coecaet inuta, dum ante altare ducilur, ducta B. Medardo perdita, per B. Medardi filium fuil Tor-
dimittitur, dimissa soporatur, soporala curatur. So- nacensibus restituta.
porata riquidem modicum,'visionemvidil, quoeaurem
exterius ei.lem aperuit, dum revelavit inlerius inlel- CAPUT YI
lecium. Quid ^plura ? Locutionis usum mulier recu- Eievttt',0 corporis S. Eleutlierii, mortuus resusciiatus,
peravit et visum. Apparuit enim mulieri gloriosus wyri sanuii.
E54. Igitur in illius fluentls
pontifex Eieulherius cum Chrisli martyribus Nicasio lemporis intercapedine,
etPiato, sanctisque confessoribus Eligio et Amando; quo duai diciae diceceses legunlur unitoe, prsesidcbat
qui signum crucis mulieris impressit oculis, et quasi Heiclilo, vir inulto proeditus prscconio, * vigesimus
baculum igneum ori ejus injiciens , curavit cegritu- sextus a B. Eleutherio, cujus tempore grassata *Je-
dines palientis. 0 Chrisli confessor et marlyr, nie- gitur Normannica rabies in d Tornaco. Temporibus
rito venerabilis Eleutberi, qui genrino gratioeprivi- aulem dicti pontiiieis, mirificavit amplius Doininus
legio nrililantem Ecclesiam illuslrasli, fragilitatis sanctum suum : revelavit Cbristi fidelibus confesso-
nostroe defectus oculo respice pietalis : et tui prsesi- reni Eleutherium, non sustinens amplius e Occultari
dio palronatus, nostros, pater, expone gemitus ante 'g tain venerabilis glebam corporis; lam pretiosum
divinseproesentiainmajestalis, ut exuti tunicoemor- oerarium , tam nobile margaritum , el cujus spiritus
talis onere, liberali concupiscentioc carnalis inquie- jain gloria coronatus fulgebat in coelis, ejus corpus
^tudine , lui simus participes hravii et coronsc , proe- sepultune tradilum, singulari gratia venustatum jam
stanle DonriuoJesu Chrislo, cui cum Palre et Spirilu spirabat in lerris. Faclum esl igiiur, ul quxdam
sanclo esl oranis honor et gloria sine fine. Amen. Tornacensis malrona, nomine Tbecla, nobilis genere,
' 55. Regimini Tornacensis Ecclesioe venerabilis morum nobilior dignitate, dum purgatis sensibus
Christi conlessor et ponlifex Eleutherius annis qua- cordis et roente quietceret, et oculis corporis obdor-
draginla quinque legitur proefuisse'qui naturae soluto niissel, abriperetur in spiritu, el fieret in excessu.
debito, coelo quoque reddilo spiritu, lidelem meruit Videbatur eiiim sibi videre quasi per somnium ho-
-habere suecessorem, bealum scilicet Medardum No- nnnem dealbatum, blandum, amabilem, alacrem et
'viomensem episcopum , quem , dura adhuc viveret, modestum : admonetur secielius ab eodem nt pergat
debilitate confractus et senio, ° pro consecrandis ec- Blandinium , reperlura B. Eleulherii reliquias inler
•clesiis et ordinibus celebrandis habuerat adjulorem : corpora sepulta sanctoruin. Admonetur nihilomiiius
-ct sic procedente postmodum prolixioris temporis ut eat ad episcopum Heidiloneim,et eidem sibi faclam
referat visionem. Quoedum differt exsequi quod ju-
rspalio , proefuit unicus lantum pontifex in Noviomo ^
pariter el Tornaco. Annis enim amplius quam sex- betur, succedenlibus noctibus, eadem sibi visio terlio
cenlis proprio viduata pastore legitur civitas Torna- proesenlalur :
•censis. Sed benedictus Dei Filius, qui dispendiis com- Thecla soror, quoele suspensam insomnia lerrenl?
Non est insomnium vel •Somniumphanlaslicum, qu<?4
patitur animarum, dispersos colligens, et lapsos eri-
gens secundum modum et ordinem opportunum. vidisti, sed magis describendum oraculo, vel verius
Auno siquidem incarnalionis Doniinicse millesimo limpidissimsevisioni.
centesimo quadragesimo sexto, prsesidente papa Eu- HiPrenlnifixi prelore vullus
genio, patrocinante B. Bernardo, restitutus est pro- Yerbuqup,nee plaedammeinbrisdatcura quietem.
prius episcopus in Tornaco. Tunc enim Anselmus, 55. Quod igitur vidil terlio repetitum, factuni est
ecclesiaeB. Medardi Suessionensis dudum monachus, ei certiludinis argumentum. Mane faclo Thecla con-
merito famoe et vilseconspicuus , cum jam pluribus surgensaggredilurprofeetionem, exsequiturvisionem,
annis abbatis gessisset officium in ecclesia B. Yin- revelat Heidiloni pontifici visionem, eonvocanlur
centii Laudunensis., Romse b est in cpiscopum ab proesules urbium vicinarum , celebrantur solemnia
Eugenio consecratus, qui post reslilutionem calhe- voliva missarum, et, oratione fusa fervenlius, onines
dj-alis.regiminisin Tornaco primus dignitalem habuit, -jj lam promiscui sexus quam differenlis stalus, cum
infulalus; et sic divina gestum crcdimus esse Pro- limore reverenlioc ad locum veniunt deslinatum.

' * Alias Viierbi IXcalendas Augusti indict. 9, incarnatioids

xvi.
5 Alias cap.
cap. xvn.
684, uti 6 Februarii ad hujus Yilam probavimus. In
liluiis capitum post prsefationem posilis inlerponeba-
lur hic cap. xsi tilulus": De translalione corporis
S. Eleulheriiad civilalem Tornacensem, quod caput
ultimo loco positum est, forsan ab alio erroremtSui-
.berti eraendante.
a Hocceadem ex chronico ms. Tornacensi refert
Buzelinus : silent vetustiores scriplores. In excusa
conservandis. '
iegilur, pro
*>Domiuica die medioe Quadragesimse. At bulla
separalionis episcopaluum Noviomensis et Torna-
•censis exstat apud Cogpalum lib. i\, cap. 415, data
. Dmninkm, an. 1146, ponlificalus vero domini papm
Eugenii anno 2.
° Consule Galliam Chrislianam Ciaudii B.oberli,-a
quo eliam xxvi statuitur Hedilo.
4 Chronicon de Northmannorum geslis ad an. 896
deduclum lomo 11Chesnei pag. 527 acl an. 880 haie
tradit :- Norlhmanni Tornacum civilatem ei omnia
monasleria supra Sculdis fluvium ferro et igni deva-
slant, interfectis acco'llsierrm atqne c .pttvalis , etc.' '
Cognatus pluribus calamitatem " Tomacensibus illatain
prosequitur lib. u, cap. 70.
e Excusum, ocadium.
i
 77 . S. ELEUTHERll YITA AUCTORE GUIBERTO., • 78"
Episcopi vero sarculos habentes in manibus compe- jA Puer roortuus jacebai in leclulo ejus, et incubuit
lentes, quasi effodicntes thesaurum, gavisi sunt ve- Eliseus super puerum, posuitque os suum super cs
henienler, cum invenere sepulcrum : et, elevato ejus, el oculos suos snper oculos ejus, et manus suas
corpore de sarcophago, geminalur lrelitia lam in po- super nianus ejus, et incurvavit se super eum, et
pulo quam in clero. calefacta esl caro pueri. Os siquidem blandoe propi-
56. Thecla vero percipiens revelalionis suse sti- liationis et obsecrationis ad Deum oculos pioemise-"
pendium, orans eadem hora demigrans perrexil ad rationis ,el manus eflicacis operationis adhibuit, et
Dominum, postquam percepit a prsesule Dominici sic morluus resurrexit. Sic eliam sui ducis insignia
corporis sacramenlum. 0 felix matronoe Iransitus, renovabanlur in nriliie. qui .defunctum •>reddidit
non inleritus, de quo jocundatur imprimis sanctorum unicuin matri suse. Accepit ilaque mulier de resur-
exercitus laurea coronatus. A facie quidem maliiise rectione filium suum. Revirescil commune gaudium,,
justa collecta est et rapta , ne nialilia for^an intelle- commendatur sancli palrocinium, comprobatur ejus _
ctum ipsius immutaret. saactilas, pielas et potestas per indicium mullipliciter
1 o7. Dum sic jugis solemnilas tenderetur, ecce manifestum. 0 mira bonilas et
stupenda, dum in ea1
gaudii materia renovatur. Inlravit enim mulier vidua, dem solemnitate suscilalur juvenis, morilurque nia-
pro defuncto filio desolata. Quem cum misisset in _Btrona! Scriplum cst enim de Domino (Deut. xxxu,
agruin causa custodiendi pecoris, puerum doeinon 59) : Ego occidam, et ego yivere faciam : perculiam
impetiit, cujus erat simHiludo et species ut leonis, el sanabo. Sed ulrobiqne pielas, dum juvenis revo-
qui de saltu procedens el rugiens, impetens et otci- cabalur ad graliara, matrona vero nobilis et jam
dens, illico fugit, et in latebrosa nemora se recepit. Christo sponso nubilis vocabatur ad gloriam. .
Cognita maler misera trislis eventus serie, resoluta 59. Quid inler hocc, fratres, animadvertilis ? nisi
muhehri molliiie, gemitibus indulget el lacryrois, et quod de mortuis fiebat liquidurn arguraentum, quod
erebris suspiriis intabescit, ut, elsi matrein nescias, ad ejus transierat Sanclus consorlium qui vitoe et
matrem agnoscas : manifestat doloris affectum, el in mortis habet imperium ? Aut certe, quia fldes resur-
modo dolendi lacrymarum excessum, et sicut Jacob, rectionis propria est catbolicoereligionis, decebal ut
filium existimans a heslia devoratum, planctum age- fifles,quamSanctus docueral verbo, in ejus elevalione
bat contiiuumi, Puer unicus non comparebat, et ideo confirmaretur exempl.o, nam si suscitaius est raor-
niulier Solalimii non habebat. Yersa' esl solemniuis • luus, et nos similiter resurgemus. Suscltatio mortuo-
iri moerorem,iu compassionem kclitia. Clerus et p»- rum resurreclionis esl qualecunque vesligium, eo
pulus inlernum Iacrymis egerebat dolorem, et indultis quod ulrobique revocatur ad vilam quod fuerat viia
paulisper suspiriis, recuperata speia flducia, B. Eleu- Q privalum. Sed tamen suscitationis et resurrectipnis
therium deprccalur , ut ejus filius suscitelur. Com- est differentia , cum suscitatus revocatur ad te.mpus
patiens clerus et populus, idem flagitabat votis et ut ilerum migralurus e vita ; in resurreclione vero
precibus. Vere secundum sententiam Domini (Maitli. vita huraana perpetuabilur in octernuro, vel in gloria
xxi, 22): Impossibile est oratiohes plurium non exau- vel in paena. Sive hoc aliquis, sive aliud dixerit, certi
diri, Benediclus uempeDominus, quipost tempestatem sumus juvenem resuscilalum ad Dei gloriam et ad
tranquillum facit, el post luctum consolationem in- sancti pontificis efficaciam comprobandam. Uride et
ducit.: nubilo siquidem repulso trislitise, protinus in- de Lazaro resuscitando legilur (Joan. xi, 4) : Infir-
troduxit serenum Iselitise. Motus est terros locus in mitas hsee non est ad moriem, sed ut per eanfFilius
quo puer jacebat exanimis, et subilo circumfifsil hominis clarificetur. El si quid eorum quoeDominus
, eum clarilas immensa de cuelis. Resuscitatus est facere non disponit aliquis sanctorum rogaverit,
puer, iseiifieala est mulier, magiiiflcalus est in po- nullo modo fieri Dominusid permittil. Ex quo plane
pulo gloriosns Christi pontifex et minister, el post concluditur ut si quid a Domino sanclorum precibus
ejus resurreetionenvqui mortuus fuerat aperire ccepit; obtinetur, eoruin in ccelis efficacia declarelur.
beati ponlificis pielatem, et datam eidera a Doniinoi 3 40. Sed ecce , dum nriraculis quse dies sanclus
ccelilus potestalem. Quid enim illius potenlioe polest, pj elevationis attulil vacabamus, digressionem aliquan-
objiei, qui Omnipotentem concordem babet ejus per lulam passi sumus. Nam et fluvius dum per alveum
omnia volunlati? Quid enim mirum si sancti jam ini defluit, si valles concavas ex lalere conlingit, in eas
anima Christo conformes effecli pro dispensationej illico sui impelus cursum divertit, et in alveum post-
prsesenli circa res corporalcs nrira faciunl, ipsoi modum se refundit. Yenatoribns eliam solet contin-
proeslanle, cujus gratia jam parlicipes ejus "divini- gere ut desistant a hestia, quam sectantur, si forte
tatis existunt? viderinl aliam ex inopinato slatim emergere. Repetat
•*58. Yere prophela magnus Indie declarationis suae . igitur fluviusalvei eonsuetam viam, venalor sectatam
surgens apparuit, qui filiuni viduse tam solemniterr bestiam , stylus maleriam inchoatam. Nemus eliam
suscitavit. Nonne jam iinplebatur in Sancto spirilus• contra legera in templo Domini plantamus, si tanlum
Elisei, cum filius suscilalus redditus fuisse iegilurr verhornm foliis insistamus. Certum est enim quoties
Sunamilidi? sicut scriplum est (IV Reg. iv, 54) : in foliis segetis culrai proflciunt, niinori plenitudine
1 Alias cap. xvni. a Excusum, fidei.
c Alias cap. xix. b ln eodem hoec interponuutur, in civilate Naim
* Alias cap. xx.
filium vidum.
7« S. ELEUTHERH VITA ABCTOREGUIBERTO. 80
spicaruin grana turgescunt. Igiturin illa die solemni, .A"dicii,sicinnocentia destruitur, ubi tyrannizans soevitia
qu.am-sumushactenusproseculi, Dominus ad sancli debaccbatur.
pontiflcis declarationem duobus cxcis oculorum re- s 42. Non obliviscilur nrisereri Deus . sed justum
stituitvisionem rcontinuantur gaudia gaudiis, dum in tribulalione liberal, cum probatur pcr palientiant
succedunl ad invicem signa signis. Eadem enim die ejus virtus. Nec conlurhat juslum , quiilquid eidem
tres paralylici sunl curali, dum redditur ad inslru- acciderit, sed imnrinente lentalionis articulo se ad
menta sensuum transitus spiritui animali, et sic Dominum in oralione converlit. Unde Feriolus mor-
merabris stupidis et insensibilibus restituitur ple- tis cxspectans sentenliam , dum anle Blairdiniensem
narie sensus et molus. Claudus etiam in virtute de- transiret Ecclesiara , ubi congregalus erat clerus et
ficiens progressiva, consolidatis planlis et basibus, populus ad sancti confessoris Eleuiherii raemoriaro
statim exsiliens ambulabat. Mulier eliam iluxum cclcbrandam , ad oralionem converlitur, el Clirisli
sanguinis diu passa Jegitur ipso die sancti confe so- confessorem tolo cordis affeclu suscilans devolissime
ris precibus ab segriludiiie prislina hberata. Hoee deprecatur, et commemorans martyrii bravium, con-
igilur el bujusmodi, lam ardua, lam insolila, supra fessoris lilulum , virginitatis prseconium illibatum,
spem ,et facultatem admirantium existentia, mani- poslulal auxilium opportunum. 0 sancte, inquil, prae-
festant .expresse reverentiam, quse sanclo fiebat pon- g; sul Eieulheri, si vera sunt quoe de tuis' audivi me-
lifici, Domino placuisse, qui sic suum declaravit ritis, oppresso subveni; vinelum libera per tuoe pie-
sanctum , ut in necessilatibus exislentes portus sola- tatis mysterium. His diclis, de satellitum manibus
tium invenirenl, adcujus patrocinium fugerent. sicut liber evadit, el ad ecclesiam concilo gradu pergit :
ad auxilium opportunum. et dum staret ante sepulcrum beali confessoris in
CAPUT VII. ecclesia, vincula, quibus tenebatur adstrictus, repen-
tino molu soluta sunt, et calena divisa.
i.rpe S. F.leutlieriiFeriolusvinclus solvitur, Libertinus
a morie suscilatur. 45. Tune pestesErebi, sc leris conlasia,mousra
' '41. Crebrescebant' de die in diem Christi ma- Inferni, civesP u onis,mortisalumni,
Tartareumchaosegressi,fundunlurin orbem,
Conciliumdeforriiemovenl,glomeraiiturin iinuin
gnalia, fulgebant luce clarius miracula per Sancli
nierita, concurrebat ad Blandinium catervatim fre- Qui nec Deo gloriam, nec loco reverentiam, nec mi-
quentia populorum. Odor bonus occultari non pote- sero misericordiam, nec innocenti justiliam exhibeh-
rat, sed de gpnte m genlem pertransiens, de regno les, et qui in sordibus fueranl amplius sordescentes,
ad populum allerum exhalabat. In odorem enim un-' probnefas! catenani ilerato collo ejus injiciunt', ma-
guenlorum Sancti Tornacense territorium visitabant nus vinciunt, ut abscedal a septis ecclesise, flagellis
alienigenoeperegrini. Secundo igilur elevalionis ipsius G et nriirisconcitant ct propellunt.
anno, sacerdos quidam, nonrine Feriolus, a Yienna Oiiicltnle immanesunsjuim gessissereruntur
Tornacum venerat peregrinus. Qui cum esset inun- VelSinon Punicapinu \el rupe profiinda
Scyron,\el PlialaiUtauro, velcaicere SjIlaV
•clus oleo pietatis et profusus cxterius ad opera cari- Omnes sitiunt innocentem, omnes unani-
sanguinem
tatis erga misero niisericorditer se agebat, super miter pari voto configere crucis palibulo sanctum
quem periluri benediclio veniebal. Erat aulem in Doiminisacerdotem.
diebus illis Libertinus quidamlribunus populi Torna-
• censis. Hic hominem quemdam, poenoemortis addi- (.uis furor' o cives,quselanlalicenliaferri?
1ctum, stipatus populi multitudine, perlrahebat mise- Slans autem ante sepulcrum beati confessoris Ferio-
lus inter timoris el fiducise terminos conslilutus,
rabiliter ad tormenium. Intuens eum Feriolus, et sancti
proecoiriareplicat, replicans obsecrat, obse-
patienti •compassus, devote tribunum obsecral ul crans impetrat, impetrans liber exsultat, el ex inti-
damnalo nrisericorditer condescendat. Ille vero mo- nris Domino sabbatizat. Posilus
nilis acrior precibusque insolenlior est effectus, et cuneos timens et igitur inter hostinm
tremens, ad ccelum elevans oculos,
offensionem aiiimi loquebatur sine causa et titulo : confessorenfDomini
depiecalur , ut humililalis ejus
vultus irrationabiliter inflammatus; os enim turbi- _ oralio non
dnm , corpus trepidum , truces oculi, spuma cande- Christi spernalur. 0 gloriose , inquil, ponlifex
Eleulheri. lu Blandam tribuni filiam , divino
scens, facies fervescens, clamor immanis, nec parcejis beneplacito tuo nierito suscitasti;
satis indicare palrem virginis, et
©pprobriis., poteranl passionem cordis populum Tornacensem jugo fidei calhoiicoesubnri-
irati, et conversus ad sateltites: Ite, inquit, et arripile sisti. Per te mulieris viduoefilius legitur mirifice sus-
sacerdotem hunc sacrilegum , el vinclum calenis ad citalus: le
coeci, te iriutimirificant, tua miraculorum
patibuli .ducite crucialiim. Vere secundum judicem
el opera Deum laudarit. Tuam, pater, invoco pietatem,
populi nrinislcr ejus. Unde et dum superbiret im- ut luam ilerum manum mihi senliam adjutrieem.
pius, pauper injuste duris est compedibus obligalus. Mirum visu : repente catena solvitur, soluta frangitur,
Semper virtus est contraria vitiosis, sacrilegis exosa fracta prosilit, prosiliens tribunum in media faeie
sanctitas, corruplis inlegritas, luxuriosis frugalitas, percutit, el percussum occidit.
crudelibus dura misericordia; sed et impiis pietas Div.rso imerea miscenturiuoenialuctu.
non ferenda. Sic judicant impii sedentes in loco ju- 3 44. Sed uxor tribuni
, prsecipue fortuito cruciatur
1 Alias
cap. xxi. , - 3 Alias cap. XMII.
-5Alias cap. xxn.
 v
81 S. ELEUTHERII VITA AUCTOREGUIBERTO, 82.
evenlu, cujus solerlia corpus exstincti deferlur A mullo tempore Sanclus in palria sua.
Blaiidinium : staluitur anle sepulcrum bealissimi . 47. Libertinus aulem tribunus tandem solulo na-
confcssoris, triste piaculum suis, turpe speclaculum turse debito in sancta confessione, in 'fide catholica,.
alienis. S. Eleutherium humiliter obsecrant, et pro in spe communi, in caritale non ficta, in manu Db-
• suscilalione niortui devolis oralionibus excitant el roini spirilum commendavitj et cum Censorino Cne>-
invitant. (Sed Sancti caritas nunquam excidil, quia sare iribuno Scandiniensi in B. M&riseYirginis eccle-
jam Deo conjunclus, etsi Tragilitalis a symptomaia, sia requiescil: el ut cesset omne figmentum, evane-
caritalis visceranon abjecit. Nam in quemdam divi- scat humanum commentum,' catena , de qua supra
num mulalus affectum, qui.dpossel sapere, quid elar- dictum est, Yiennam delata est in rei. mirabilis et
'
giri miseris , nisi[iuni? Nam si Deus carilas est, mernorabilis eliicax arguraenlum.
quanto quis Deo propius conjungitur, tanto caritale CAPUT VUI.
plenior comprobatur. Cum igilur una pro tribuno Translalio corporis S. Eleulherii in urbenf
fienles implorarent misericordiam confessoris, fulsit Tornucensem.
immensa clarilas ex supernis, et vox insuper est ' 48. Factum est in diebus illis miraculum nulla
audila de ccelis. Orate, inquit, presbyterum, ut oret temporis antiquitale delendum. Clarescebant magis eU
pro Liberlino DonrinumJesum Christum. Assistenles n magis merila confessoris, laudabantur in eo>magna-
. neminera quidem viderunt, vocem tamen nihilomiiius , lia Crealoris. Cives igilur Tornacenses, sancti corporis
audieVunt.Instanles igitur oralioni, crebrius reliquias absentiamamplius non ferenles, Blandinium prope-
confessoris Feriolus super defuncli corpus imposuit, rant, ecclesiam iniranl, reliquias sanctas inveniuut,
el post horam uiidecimara, qui mortuus fueral, re- inventas accipiunt, acceplas deferunt, ut in ecclesia
iurrexit. B. MarioeVirginis eas exponant magnificenlius et re-
43. Conlicui-reoninesiulentique oia tpnebant, condant. Sic enim de divina Justilia credimusordi-
cum ea quae mortuus viderat audiebant. Referebal natuin, ut qui persecutione grassante latuerat apud
eis occursus dsemonum, diversitatem pcenarum, quse Blandinium, ibidem acciperet quasi latenlent sepul-
non solum juxta verbum propbetcum, sedetjuxta turoelocum. Et qui postmodum pontiiicatus sollicitu-
versum poeticum sensum excedebant humanuiu. Unde dinem adminislraverat in propalulo , clarescenlibus
Mantuanus ille poelarum egregius ait (Mneid. vi): ejus meritis collocaretur clarius in Tor Cives
Nonmiriisilingua?centumsint, oraque centum, ergo proedicli, sancti corporis secum ferentes reli-
Ferrea vox, omuesscelerumlomprendiTelormas,- quias , revertebanlur ad urbem cum Isetilia, sicut
Omnia.oenaruuipereunere nomiuapossim. exsultare victores sunt soliti capta proeda.
Referebat frequenler idem tribunus animse suse tri- •49. Intuentes aulem habilatores illius terriloriis
r
stem exitum, et formidabilem , et- catervam doerao- Tornacenses reliquias cum violentia deferentes,
num allenlius exspectantem. Qui cum in occursum ipsiin certaininapuguse
properassent paventis animae, prohibiti sunt tam ab Succerluul,animasi|uqui aperta periculamitlunt.
Iutendunlacres arcus amenlaquetorquent.
archangelo Michaele, quam ah Eleutherio confessore. Sternilur ecce solurntelis, pugnaasperaMirgit.
Sie ergo dsemones sunl frustrali, quia missa est ani- Ergosagilla >olntprasiiuntiamorlis, ei liOilem
Impeluosapetit : qua;n tolis viribusactam,
nia corpus revisere proprium et reverti. Motu reflexo reversam in se cum vulnere cepil, qul
46. Solebat eliam idem Libertinus tribunus inler
confessoris notilia sagittam eniisil.
csetera recitare, quod gloriosi ConBxipropriistelis tur'.aniiir a_re»lps:
multorum spatiis lemporum velut oblitterata fieret P.gritat affixusvaginsemucro, nec extra
lle laciliprodillongolorpore quiesce is,
etdeleta; sed^in novissimis temporibus, cum mun- Dcnegat officiumvariodelirusiu iciu.
dus ad seneclam vergeret, in novam adolescentiam Mira res. Quidam insectantium vulnerati, quidarii
memoria refloreret. Quod jam.nostris pro parle tem- etiam csecitate percussi, quidam autem in via semia-
poribus implelum cernimus et dolemus. Quin imo, nimes sunt relicli. Et quia .nullus civiuin vulnus
si digna vox est beneficium capienlem obligatum ad
' excepit, Deo gratiarum acliones exsoivunl, et sicad
antidora se quoclibetprofiteri, etsi nihil dignum con- _
propria revertenles.
fessori Chrisli possimus retribuere, qui civitalem LaBiitiaque fieniuiit,animosquead siilera lullunl.
Tornacensem el ejus confiniasolidavit in fide, lamen 50. Et ita cum totins gaudio civitatis-in ecclesia
in copiosis actionibus graliarum debemus ejus me- Dei genitricis Marioccollocalum est cor,pus"glorio-
moriam in cordium nostrormn penelralibus sigillare. sissimi confessoris Occarrebant Sancli reliquiis.para-
Quod si non fecerimus, vereor ne vel indevotionis; lysi laborantes; vociferabantur in plalea sedenles,
staluam, vel ingralitudinis simulacrum adoremus. qui reliquiarum aUa&u.viginii tpjinque numero con
Infausta hoec prodigiorum soboles, quarum prima " secuti sunt plenariesaijilales. Porrigebantur miracula
jnformis, secunda infamis, utraque sine laude, neutra de die in diem Sancti meritis. Unde et illis diebus
est sine sorde. Indevolionis enim obscuritas, et in- coeciseptem consecuti sunt beneflcium visionis, prse-
gratiludinis obscenitas beneficia proeterila sepeliui.t, - stante Doniino Jesu Chrislo, qui cum Patre el Spi-
prsesenliacorrumpunl, fulura repellunl. Harum fa- rilu sanclo vivit et regnal in siccula soeculorum.'
ctum est incuria, ul non fuerit in henore debito Amen. ,
1 Alias cap. xnv. i " Iu excuso, stjntheomata. -,
63 S. ELEUTIIERII TORNACEXSISEPlSCOPI *f

SERMONES S. ELEUTHERII.

SERMO, SEU CONFESSIO1)ESS. TRINITATE. A rus Deus, cujus Trinitas in personis veneranda est,
Dileclissimi, Domiuuin oninium Cbrislum Jesum uiiilns in substantia adoranda est. Trinilas perfecta
confilentes, sanctanique Triiiltatem unitate vencran- gloria, regnum sempilernum, regnum perenne e«
tes, ipsi soli subjecli estote, Deum immorlalem li- inilividiium. Nunquam enim defuit filius Pairi ,
mete, cui est honor in soccula sempilerna. Trinitas aut filio Spiritus. S. Paler sequalis Fillo unige-
sancla Deus, unusDeussiquidcm Pater Verbi vivenlis, nito : Filius par Palri ingenito secundum poten-
perfeclus perfecli genitor est, qui neque ab aliquo tinii divinitalis : minor autem in susceplione nos-
inilium habuit, neque in aliquo finein continebit. Qui trx liumaiiiintis Spiritus quoque sanctus non minor
enim ratione Pater iiigenitus filii uiiigeniii ab alio Polre et Filio, sed coeelernus consolator mcerentium,
esse haberel, qui « et w erat, et est. Unicus aulem forlitudo fragilium, septiformis, sempiternus et gra-
Filius Dei ex unoPalre Deo nasci voluil, qui est sa- tioe largitor subtilliinus. Filius verus vera imago pa-
pienlia Patris, per quem omnia creata sunt quoe exi- ternse lucis, et verus splendor internoe clarilalis, vo-
stunt, quce Horcnt, qiioe floruerunt: quoenascentur, lens omnesiiomines ad agiiitionem sui nominis per-
quoeperibiint. Filius verus de Palre vero, oeternus de venire, propter salulem eorum et peecatorum ablu-
xterno, immorlalis ue immortali, incorruptibilis de tionem de coelestibus ad terrena descendit. lncarna-
incorruptibili, invisibilis de invisibili, el unus Spiri- jj tus est, homo faclus est, passus est, deinde factus
tus sanctus, in quo permanet perfecta vita creden- obediens usque ad morlem. De cujus obedientia Pan-
tium, in quo sanctitas et sanctitatis fons et niinistra- lus aposlolus allestalur, diccns : Ctim estet Fili>it
tor verococdificalionis:per qiiero Deus in omnescre- Dei didicit ex his qum pussus esl obedienliam: et con-
denles el*super oiniics, el Filius, qui per omnes. summalus factus est emnibtts obtemperanlibus sibi
.Liamvis vero Pater a nullo esse babeat, Filiusque causa salulis mternm, appeUalus pontifex a Deosecun-
fcb ipso oriri oblineat, et Spiritus sanctus ab utroque dtim ordinem Melchisedech.Uem eliam Christus die
procedat, non taincn lri Ires dii sunt, sed unus el ve- teriia'.-»mortuis resurrexit, deinde in roelos, undo
 ' - ' ' £5
"$5 SERMONES.- - N
descenderal, ascendil, et caplivilalem nostram adnri- A Scripluras carne' perpessus est, el eral ih crucifixo
rabili rirlule sua duxil caplivam.Omnes igitur calho- corpore proprise carnis impassibililer adse referens-
Lcse fidei servientes credant illura inde venturum, et passionem.Gralia autem Dei pro omnibus horiiinibus
mortuos et viyos judicaturum. Illos autcm qui Chri- inortem gustavit, tradens eliam proprium corpus,,
stum converlibilem vel commulabilem asserunt san- quamvis naturaliler ipse sil vita efresurreetio mor-
claet catholica anathematizare debetEccIesia. Igilur tuorum. Nam ul morlem ineffabili potentia, et admi-
homo factus, id est carnem de sancta Yirgine Maria rabili virtute sua, et inscstimabili magiiificenlia prb--
suseipiens, quamvis factus sit in assumplione carnis culcarel, et prius in carne sua primogeiiiliis ex mor-
ct sanguinis, tamen id quod eral, Deus natura scilicet tuis fierei, et primitise dormienlium, viamque facerel '
et veriiate persistens. Nec carnem dicile in deitalis na- humanoc nalnrse ad incorruplionis recursura, graiia
turam esse conversam; necin subslantiam carnis in- Dei pro omnibus, ut diclum est morlem guslavit, ei
separabilem Dei verbi essentiam eommutatam. Inse- tertia die resuigens ssevissimasfauces inferni exspo—
parabilis enim, et incommutabilis, et inconvertibilis liavit. Et ideo, licct dicalur quod per hominem facta /
cst, idemque secundum Scripturas perinaiiet Dominus est resurrectio mortuorura, tamen inlelligere debetis -
omnipotens, qui est benedictus in sseculorumsoecula. bominem factum, verbum quod ex Deo est, et per
Non polest esse major, non potest esse minor ; non B eum morlis imperium" esse destructum. Ul autem-
magnitudine terminari, non tempore comprehendi. Scriplura atteslatur, Veniet novissimis temporibm»
Quod enim cceleste est, vel divinum, est sine quanti- unus Filius el Dominus in gloria Patris, uljudicet or-
lale, et sine mole cognoscitur : neque ullis terminis bem in mquilale. Necessarium quoque est ut credatis^
pontinetur. YerbumDelsecundum subsistentiam con- incamalionem Domini nostri Jesu Christi, nativita- -
filemini, nnum adorate Filium et Dominum nostrum tera, circumcisionem, apparilionem , Evangelia, pas-
Jesum Christnm, non determinate , nec seorsum po- sionem, inortcm, resurrcctioneni, et in coelosascen- -
nite Deum et hominem, velut invicem sibi dignitatis sionem. Hoecestenim fldes reeta. Sed quoniam Deum
et auctoritalis unitate conjunctum; nec Cbristum carne unilum juxta subsistenliam virgo concepit,
s, ecialiter nominale Deum verbum, quod ex Deo est, virgo peperit, idcirco eam Christi genitricem profitea- -
-nec alium simifiter Chrislum specialiler qui de mu- rainl : non quod verbi natura existendi principium de"
liere natus est. Unum autem tantum Christum Dei carne sortita sit. Eratenim in principio Verbum, et'-
Patris verbum cura propria carne cognoscite, veue- Verbumerat apud Deum, et Deus erat Verbum:el ipse- .
renrini, adorale. Unus enim est Cbrislus Filius et estcondilor socculorum,Paler univeisilatis. Tresqui-
Deus, non velut quoclibet conjunctio habeatur in demsunlqui lestimonium dcmt in cmlorPaler, Ver—
cnitale dignilatis et aucloritatis hominis ac Dei. Nun- C bum el Spiritus sancius : hi ires vnum sunt. Igitur om-
quidnara potest nalura unire sola dignitatis sequali- nium crealorem unum in substanlia, Trinitatem in-
las ? absit. Pastor elenim dominici gregis Petrus, et personis confitemini, ut ad cceleslia gaudia pervenire
virgo electus Joannes evangelista et apostolus, ad al- mereanrini, ubi florent merita sanctorum',_quorum-.
terutrum oequalissunt dignitatis : propter quod Chri- gaudium"et exsultalio non desinel usque in s"empi.ler—
sli discipuli etverilatis testesidonei vocantur. Horum rium,regnan te Dominonostro Jesu Christo, .curaPatre
lamen ulerque non unus est. Yos ergo, fllioli mei cooelerno, cooperante gratia Spiritus sancti, cui sit"
cliarissinri, neque Deum aut Dominum, Chrisli ver- laus, imperium, per omnia soeculasxculorum. Amen..
mim, DeiPalris asserite; ne iterum aperlius in duos TRANSITCS S. ELEUTHERII EPISCOPI.
dividatis unum Christum el Dominum, et in sacrile- In illis lemporibus dum bealus Eleutherius Torna—-
gii crimen incidatis. Deum illi seipsum facicntes el censis Ecclesioeponlifex prseesset secundus, liligatio-
Dominum. Unitus quidem, sieuti diximus, Beus Ve:- magna inter Tornacenses clericos e^xorta est. Qui—
bum carni secundum subsislentiam. Deus quidem dam eniro haeretici quasdam proprioe hsereseos novi-
est omnium dominator, universitatis creator omnium, tates proferebant, et praadicationem' verilalis de-
et pretiosissimo sanguine suo redemptor hominum. < struere conabanlur, audentes mysteriiim divinocdis-
Evidenter autem denegat unitatem, qui dividil in D pensationis corrumpere, el negantes paranymphum
duos Chrislos eum qui unus est: ille aposiata est, et eceleslem partum virginis nuntiasse. Alii aulem hoe-
vere infelix, vere perpeluo cruciatui subjiciendus. relici confusionem inducenles, et unam carnis et dei-
Illi diabolus et angeli ejus in rapinam consurgunt, illi tatis naluram esse male componentes, divulgabant
mahgni spiritus in receptionem animse occurrunt: tali confusione divinam naturamunigeriilipassibilem.
lormenla illi innumerabilia proeparanlur, et hiala, et purum hominem esse qni de beatissima vii-gine
quae in vila sua egerat, oculis ejus proponuntur. Igi- Maria natus est, impudenter asserebant. Alii Yero
lur, ne in hoeeterribilia loca devenialis; confitemini Spiritui sancto adversabanlur. Alii aulemDeo devoli
quod nnus intelligatur Jesus Christus Filius Dei uiri- el servienles, ci-edebantyerilali, non obedientes fal-
genilus, una servitule cum propria carne venerandus. sltati.Tanta autem litigatio inter illos erat, utctiam
Confileminipura mente, laudale perfecto corde, glo- hseretici calholicos EcclesiseToriiacensis lilios ihva-
rificale benigno ore, qui exDeo Patre natus eslFi- - derent, etin fluvio qui dicilur Scalda multos obtrun-
iius unigenilus Deus. Quamvis jiixta naturam "suam calos submergerent. Eodem tempore bealus Torna-
expers passioirisexsliterit,pr.o nobis tamgn secundumi. ccnsis Ecclesioeantisles Romam ierat,.et secumca
4J7 - S. ELEUTHERIITORNACENSISEPISCOPI «8
put MarisejEgypliacseasporlaverat. Ipsum enim ab ,A_terno,per quem et cura quo omnia quoe continenlur
Ecclesia Tiomana beati Pelri aposloli occnlte acce- in ceelo, vel in lerra, aut in marifecit Tater. Hortor
pit, et in Ecclesia Cbristi genitricis Marioe detulit. ergo vos, dilectissimi, credite Dominumno.--trumJe-
Hoc modo Igitur \ir Dei a Roma regressus cuin ma- sum Christum propter salulem hominum et sseeuli
gna exsultatione universi populi suscipil-r. Exsultanl liherationem de coelis descendisse, incarnalum, et
clerici, et dalmalicis induti, bealo pastori suo obviam bominem esse passum sub Pilato prseside. Proelerea
procedunt, sed ex improviso gaudium omnium genri- die lertia a morluis resurrexisse, et iterum in coelos,
natur. Ipse enim ponlifex rcliquias bealoeMarioe,quoe unde descenderat, ascendisse. Hoecdecreta, iilii mei
lot et tanta mala sustinuit; aflerebat. i Cum autem charissinri, tenere et observare debetis. His yos de-
Rerviam portam intraret in eodem loco miraculum vote oporlet obtemperare, si gaudia vullis promereri
magnum a Deomanifestalum esl. Occurrentibus enim coelestia. His dogmalibus et decretis antiquorum Pa-
populis gaudentibus, similiter clericorum agminibus, trum obedite, consideiantes el lucidissime intuentes
palliatus, beatus anlistes conscendeiis montem, qui qmd sit incarnalum esse, et hominem faclum Dei
dicebalur Mons thesauri abscondili; nunc aulera di- verbum. Vos enim asserere non debelis, quo'd na-
cilur Mons S. Andrese, reliquias sancloe Marioe^Egy- tura Dei immutata sit, sed magis quod cnpulaverit
pliacse, et Humerum beali Stephani protomartyris iB sibi anima ralionabili carnem animalam, Christusque
onini populo ostendit. Subito autem circa reliquias Dei Filius irreprebensibililer, ineffabiliter, subslan-
capilis sanctoeMarisequeedamclaritas de cocloadve- tialiler homo factus sit, et filiushominis eliam sit ap-
niens apparuil : quae etiam ab omnibus visa est, do- pellatus. llaque Chrislus Jesus qui ante omnia soecula
nec inirarct eccle=iam.Chrisli geuitricis. Super Hu- ex oelerno Patre natus est, eliam ex nmliere, id est
merum autem beaii Stephani, lucidior claritas in beata Yirgine Maria carnaliler procrealus esl, non
niodum circuli quasi argentei visa est Cum vero ec- quod ccelestis ipsius natura de sancla Yirgine sum-
cles am toliiis populi vallatus caterva intrarel, qua- pserit exordium, nec propler seipsam necessehabuit
tuor viri, duoomulieres iriagna inlirmitale periclita- nasci secundo, post illam gloriosam nativitalein quam
banlur, quoevocatur ignis gehennm Tunc vir Dei pie- ' habuil ex Palre. Non enim est competens, sed magis
ti»e molus. caput anle mulieies, liumeruni auteni stultum affirmare quod Jesus Chrislus Dominus nos-
;.nle virosposuil, diceus : Oremtts omnes.Procum- ler, qui ante omnia ssecula esl cooelernus Patri,
bentibus autem ct orantibus illis ail : Sancle Ste- post generationem Patris alterius ind gueril, ut per
phane protomarlyr, succurre his hominibus: Sancla illam quam in virgine assumpsit,. esse inciperet.
Maria miserere liujus[eminei sexusi Non enim profe- Sancta aulem catholica universalis Eeclesia affirmet
clo surgemus ab oratione, donec sani efficienlur.Ad 'G et credal, quod propter salutem homiimm et pecca-
Iianc vocein oranes liberati sunt. Caro autero, quam lorum ablutionein sihinatiiram copulaveiit humanam;
in ipsa infiruritate perdiderant, restitula est in ipsa et processeril ex utero virginali, ntero impolluto, sed
hora. Mulus quoque assistens locutus est, dicens: ab angelis dignissime coeleslibus consenato. Ideo
Ecce reliquim beati Stephani el sancim Marim. Tunc asserunt illum catbolici Patres, et nos auctoritate
omnes obslupefacti admirabantur. Illis temporibus majorum carnaliter esse natum. Qui benignus etmi-
rel quioe sanctorum nec in auro vel argento pone- sericors omnes volens ad semilam deitalis conver-
banlur.Hoec acta suntnonis Octobris. Beatus siqui- tere, ex ipso virginali et incoiilaminato ulcro, ut
dem Eleulherius jam Tornacensem Ecclesiam triginta supra diclum est, secum conjunxit carnem, et gene-
annis el uno rexeral, Blandinensem vero novem. Qui rationem sustinuit earnalem, suoecarnis suamfaciens
audiens filios Ecclesiocperturbatos indoluit. Deinde nativitatem. Deinde credile ipsum crueifixum esse,
auctoritate Romani papee decrevil, quatenus omnes el tertia die a mortuis resurrexisse : non quia Deus
boereticiab ipsa civitate ejicerentur, ut Christum Dei Yerbum in sua natura sub Pilato praesidesil colaphis
Patris Filium unanimiter confiterentur. Igitur a proe- coesus,deinde patibulo crucis affixus, aut quia pro
sule coacti, diem competenlem elegerunt, injjua sy- " nobis transfixiones lancese alque clavorum, et tauta
nodum suam antistes Cbrisli Eleutherius convocaret. vulnera sustinuerit (Deus namque incorporalis et
Advenii dies in quo s^modusconvocata'erat, advene- exlrapassionem est), sed quia corpusillud, quod pro-
runt eliam filii calholici, hoereticorum sectam con- prium factum est ipsius hoecpro nobis suslinuit. Hsec
fundcntes, adfuerunt et nonnulli hoereticorum illis omnia idcirco dicilur pro omnibushominihus ajlpec-
conlradicenles. Exsurgens aulem sanctus vir Dei calorum redemptionem passus esse. In eo etenim
Eleulherius, et manu faciens silentiumait: OmnesDo- corpore quod patiebatur, inerat Deus, qni nullo modo
minum Pntrem el Ftlium ejus, cum Spiritu sancto con- pati polerat. Similiter morlem ipsius intelligere de-
filenles audite. hetis. Naturaliter enini incorruptibile est et iminorlale
SERMODE TRINTTATE. vivificans Dei verbum. Scd quoniam gralia Dei,
Credite in unum Deum, Patrcm omnipotentem, proprium corpus ipsius, juxta sententiam docloris
et in Filium ejus unicuin Dominum nostrum Jesum gentium Pauli, mortem gustavit, ideo dicitur Deus
Chrislum, qui ex Deo Pali e natus est Filius uirige- pro nobis mortem esse passus. non quia mortem ipse
nitus, immensusde immenso, immortalis de immor- expertus fuisset, qtiantum ad naturam ipsius pertmet
tali, invisibilis de invisibili, sempilernus de sempi- (idoneum siquidem non esset. sed ineplum asserere
 89 SERMONES. 90
hoc), sed quod, ut superins diximus, vera caro ipsius A , Spiritus sanctus procedit. Spiritus enim sanctus mi-
inortem gustaverii. Ilacarne ipsius resurgente ilerum racula per manus sanctorum apostolorum faciens,
resurrectionein asserite, non 'quia in corruplionem Deum gloriflcabat Jesum Chrisiuni, postquam per
cecidlt, sed quod ejusdem corpus "surrexit. Itaque, gloriosam resurreclionem suam in ccelum (unde pro
dilectissiuii, deprecor fralernitatem vestram quale- ' liberatione anim_arumnostrarum descenderal) ascen-
nus Deum veruni, et Filium ejus Jesum Chrisium dil: ideo a nobis et nonnullis catholicis viris Christus
Dominumnostrum devoleveneremini, adorate beni- creditur Deus nalura existens, per Spiritum suum
gno corde, laudale pura mente, confitemini lacrymo- virlutes et gloriosa miracula genlibus per universum
sis suspiriis, non sicut hominem eum verbo glorifi- qrbem dispersis demonstrans. Inde dicebat Dominus
cantes, ne inducatis quamdam speciem divisionis, noster Jesus Christus, quia de meo dccipiet, et annun-
sed unum et eumdem honorate : quia non est corpus tiabit vobis. Sed nequaquam idem Spiritus sanclus
suum (cum quo etiam ipse -assidet Pafri) a Yerbo allerius participatione potens aut sapiens dicitur, "
alienum. Nec etiam debetis conlestari, quasi assiden- quia perfectus est per omnia et in omnibus, el nullo
tibus duobus filiis, sed uno cum carne per unitatem. penilus indigens bono. Nam paternse virlutis et sa-
Praeterea Ddes veslra credere dehet quod Chiistus pientise cceleslis, id est Filii, Spiritus sanctus credi-
Dominus nosler mediator Dei et honiinum factus est, B tur, el idcirco ipsa re et virtute subsistente virtus et
et reconciliator ad pacem Deo Patri pro nobis, offe- sapientia comprobatur. Dilectissimi fralres, bsec est
rens se in odorem suavitatis. Iileo enim dicujat per fldes recla, et omnibus calholicis viris tenenda, quam
~
prophetam Sacrificium et oblalionem noluisli; holo- nisi quisque firmiter et recte crediderit, -non poterit
causla pro peccato non tibi placuerunt, corpus autem a consortio diaboli liberari. Unum in substaiflia, tri-
perfecisli mihi. In capile scriplum est de me, ut face- num in personis confiteamini, ut ad cccleste regnuni
rem voluntatem iuatn, Deus. Proprium enim corpus pervenire et oelernis bonis perenniter gaudere me-
non pro se ipso obtulit, sed pro nobis in odorem sua- reanrini; ubi gaudcnt angeli, loelanlur apostoli, ex-
vitatis. Tralres mei, quis veslrum ultra dubitet» sultatmartyrum tuiha gloriosa, plaudil confessorum
agnum verum et immaculalum pro salute humaqi ge- et virginum calerva, quos Redemplor ihundi perenni
neris immolatum, et ah irapiis Judseis crucifixum? laurea coronat, qui vivit et regnat Deus, omnipotens,
Ipse est, qui nos per adrnirabilem virlulem et ineffa- invisibilis, .selernus, incorrupt bilis, cui est honor,'
bilem potentiam divinitatis suoeredemit, rebellesque laus, decus el imperium, potestas indeficiens, maje-
et superbos Judseos devicit, et elaustra gehennse ex- stas immarceseibilis, -gloria perpes et virtus ineffabi-
spoliavit, educens de vinculis captivatos, emittens de lis cum Patre et Spiritu sancto per infiiiita soecula
tenebrarum locis carceralos, clamantes et dicentes : C ( ssecuiorum.Amen.
0 triumphator bone sseculi, opie debellalor diabolieoe Si quis auteni his decretis conlradixerit a Patre,
fraudis, te noslra, clementissime Jesu,in his tormen- et Fiho, et Spiritu sancto, auathema sit. His diclis
torum poenis exspectabant lamenta, te, misericors beatuspontifexEleutherus sedit. Catholici autemviri
Christe, flebilium in caliginosis locis conclamabant qui ad sanctam synodum convocati erant, vocem
suspiria. Ecce advenisii quem ab antiquis temporibus cum gaudio levantes gloriflcabant'Deum, dicentes :
exspectavimus. Libera nos quem in terra posili olim Trinitalero in unitate veneramur et colimus, uriita-
devole eoluimus. Ipse est qui post destruclionem dia- lem in substanlia profllemur, et devole adoramus,
boli, et liberationem sanclorum de lenebris claman- econtra confundantur hoerelici, deiude a sacra sy-
tium die terlia resurrexil, et ascendens in reghum nodo recedunt confusi. Synodo aulem ad propria
coelestesedet ad dextram DeiPatris. Ipse est Filius reverlente, sanctus similiter Eleutherius , ad aulam
Marioe,quoevirgo de Spiritu sanclo eoncepit, quoein suam, quse in oppidano loco continebatur, cum ca-
virginitate illibata Deuni et hominem peperit, quoe tholicis viris jam sepluaginta et uno existens anno
etiam post partum Virgo el Mater Salvatoris perman- regressus esl. Interea per quinque annos Tornacen-
sit. Qui se, ut supra dictum est, hostiara immacula- sis Ecclesia, quibus sacerdos supervixil invictissimus,
tam, hostiam Deo Patri placenlera obtulit. Si quis D 1 a catholicis viris sublimatur. Inlerim auteni boereii-
autem dixerit, quia tam pro se ipso, quam pro nobis corum pars confunditur. Quid facerent? Consiliuiri"
sacrificium se Deo oblulerit, non exlremum effugiet inierunl, quid de illo fieret exquisierunt, et dicebant:
suppliciuin, sed poenas in inlerilu cum impiis dabit Si ita proevalueril apud nos, vita nostra eonteninetur;
seternas.De Spirilu quoque saneto, eum discipulis suis si aulem procvaluerimus, vicloriam laudis adepli eri-
diceret: Ille me clarificabil, hoc, filii, sentiemes unum mus. Sic illis in una dierum colloquentibus, eccebea-
Chrislum etFiliu.n, uon velut alterius gloria egeutem, tuspontifex, cum Alhai.asio diacono etAudoenofideli •
confllemini gloriam a Spiritu sancto conseeutum : discipulo ab ecclesiabealoe MarioeTornacensisegre-
quia ejusdem Spiritus me superior, me melior ipso est. chebatur; quem videiitesliaereliei posl angulum oc-
Licet vero in -substantia sua Spiritus ejus sit, et in- cullati (raultis enim modis iusidiabantur ei) dicehant:
teUigatur in persona proprietas, secundum id quod Ecce destruclor-Iegis nostroe, venile occidamus eum.
Spirilus ejus est, et.FiIius, tamen ab illo non esl alie- Igitur fustibus arj-ectis duriter ceciderunt eum, et"
nus. Appeilalus enim est Spiritus verilatis, et verilas relicto seurivivo anle
ecclesiam, plagis iiljposilis oe--
CJirislus est, Igilur a Filio sinrililer, sicut a Palre cuite, abierunl. Discipuli similiter, relicto paslore
91 S. ELEUTHERH TORNACENSISEPISCOPI 92
suo, fugerunt. Quod audiens Ceiisorinus Coesar, om- A buit, sapientiam ohtinuit, et virtutem non amisit.
nespalibulo crucis afiixisset, nisi oratio viri Dei prse- Yerbum perhibent Patres catholici Dei foftiludinem.
valuisset: fit per urbem tumultus populi, clamani Dei sapientiain, quam semper fuisse non dnbitamus,
juvenes, lugent matronoe, et virgines cinere asper- Ut aulem certius ab initio ipsam fuisse sapientiam
guntur, senes proesulemsemivivum vitlere certantes, credamus, quid dicat aperle, audiamus : Ego ex ore
ipse autem exanimis jacebat, et a sancto ejusdem Altissimi exivi. Cum enim Altissimus firmamenlum
capite, et ut ab ..ulroque latere sanguis emanabat. stabiliret, firmarel terram, et fons aqum de profundo
Tunc a civibus urbis parato, ut ipse rogaverat, stratu abyssi erumperet, ego in altissimis cum Patre eram,
cilicino, inlra domum suam delalus est: qui quinque cum ipso omnitt disponens. Et iterum dicitur : Omnis
postea vivens per hebdomadas, In ipsa inlirniilaie sapienliu a Domino Deo est, el cum ipso fuit semper,
cseeum illuminavit, el nomiullos infirmos curavil. el esi ante mvum. Ut etiam ipse Pater ostenderet ab
.Igitur finis dlerum bealissinri Eleutherii appropiavit, initio 'Verbum fujsse, apertius pronunliat dicens :
fratres suos et verse religionis eultores advocavit, et F.ruclavit cor meum Verbumbonum (Psal. XLIV,1).
palamcorpus el sanguinem Chrisli percepit, se eadem Credimus illum sic esse Deum, ut Paier semperper-
hebdomada e carcere corporeo transmigralurum proe- maneat : quoiriain Verbum, Sapientia.et Fortiludo
dixit. Quid facerent? Patrem suum coelestia deside- 13ejus est Filius. Siquidem de partu Marios Yirginis
i'are videbant, ipsumque jam deserere Christianos prophelse sunt prseconiati. De nativitate enim Christi
dellebant, quos blande alloculus ipse ait: FinemMui- I-ai.is piopheta perhibel, dicens : Ecce virgo in ulero
versmcarnis incjressurus,a Domino promissa mihi gau- "conctpiet, el pariet filium, el vocabitur cousiliuriusr
dia celerna perceplurus, liortor vos, charisshni, odia Deus fortis; cujus poteslas ei impeiium permanebit in
fugite, concordiam seminale, schismata dissipale, vir- sempiternum (lsai. ix, 7). Unigenitus itaque Patris
tutem exsequamini, mala lemporaneapro judice vestro ingenili Christus secuudum carneni ex sernine David
patiamini, quatenus dignumpmnitentim fructum Chri- nalus est, factus bomo visibilis, cujus Pater Deus est
sio exhibere mereamini. Omnis elenim Itomo fenum, invisibilis. Necessarium quidem erat humano generir
caro aulem ejts'ut siipula agri. In malulino virens ut quem Paler ab iniiio invisibilem genuerat, virgo
florescit, in vespere arida labiiur et vilescit.Palientes conciperet, virgo nobisvisibiiem produceret, etvirgo
estole, casti permanele, Dominum limele, in omnibus post partum permaneret, essetque in Deo (forle a
bonis perseverate. Audistisenim Daiid dicentem.: Ho- Deo) Christus anle omnia srecula genilus sine niulie-
mo vauitati similis faclus est. Itaque pulvis sumus, in hri concubitu ex ccelesti Patre : et perfeelus homo ex
'judicio resurgemns'unte tribunal Christi, tesle Scri- utero virginali nascerelur, absque carnali palre. In-
plura, oniiies aslabimus. H.s dictis, lanla claritas op- G grediens namque sanctus Spir.tus virgineam pu lici-
pidanuni locum, in quo natus erat, affulsit, ut om- lise aulam, talem Chrislum, hominem factum ex ea
n/ss qui ad exsequias tanti Patris venerant facti quasi fecit proce.lere, qui perdita restauraret, et omnium
in excessu menlis spirilum ejus ab angelo elevari in delicta relaxaret, quiinnocens innoeeulem sanguinera
nube viderent, et cum claritale nubis ccelos penetra- suum pro redemptione bumanoe fragililalis effuiide-
re, et clarilalem cuin ipso volantem, nullatenus ret, et per hominem visibilem Deus invisibilis unige-
apparere. Sic unda sacri sanguinis perfusa verus nitum suum visibilem bominibus prsesenlaret. Itaque
iiiarlyr el confessor in pace abiil. Pridie kalendas Jesus Chrislus secundum carnem natus et octava die
Julii. - "circumcisus est. In cujus circumcisione cainis, quem-
Hxc acta sunt ab hsereticis seplimo calendarum admodum circumcisio finem dedit, ita per baptismum
Junii etin ipso anno beatus Eleutberius obdornrivit Chribti consecratio baptismalis exordium bahuil.
in pace, regnante Domino nostro Jesu Christo, cui Ipsum enim aqua Jordanis ablueniionon sanclifieavit.
eil honor et polcstas per oninia ssecula soeculorum. se.l easdem aquas Filius Dei ingrediendo pttrifieavit.
Amen. Igitur ul Pater per propbelas suos proedixerat, virgo
SERMO DE INCARNATIONEDOMINI. coiicepit, et crealura creatorem suum lerris edidit.
tertia die post passionem resurrexisse, et in
Paterna auctorilas fraternam charitatem cohorta- [) Ipsum
coelosascendisse, videntibus apostolis, periiibens. De
lur ut credat, et ul a malis cesset cleroenter expo- Paulus aposlolus ad Plrilip-
stulat. Clamaraus, nemo mortalis obaudit. Chrisium cujus gloriosa passione
Christus ccelestis exaudit. Yerumtamen penses scribens ait: Qui cum in forma Dei essei, non
invoeamus, arbitralus est esse se mqualemDeo,sed seinet-
infideles fideliler audiant, iusipientes sapienler intel- rapinum
Deum Patrem visi- ipsum exinanivit formam servi accipiens, in similiiu-
ligant. Credimus omnipotentem,
dinem liominum factus, et habitu inventus ut homo:
bilium el invisibiliumcreatorem. Adoramus Christum
Yeiierainur Paraclitum ab hundliavil semetipsumobediensusque ad morlem, mor-
perfectura perlecli filium.
Pa- tem autemcrucis(Philip. i). Nos ergo de Deo Id-sentieii-
utroque procedentem S,riritum. Quemadmodum tes non diciniuspuruin hominem, qui de VirgineMaria
ler absque inilio est, sic eliain Filius, cujus Paler alterum filiurnborains, alte-
eum natusesl,necseparatim
Deus est, sine principio permanet. Unigenitus
ne aliam personam carnis,
ah ingeiiilo descendens, semper Deus fuit, qui sem- rum Filium Dei pi-oediearnus,
per filius, cujus Patrem Deum esse confiscmur, per- aliam Deilatis faciamus, sed in Yerbo Dei et in carne
luanrit. Anlcquain niundus fieret Yerbum Pater ha- unum Chrislum profitemur el credimus, elFilium uni-
 95 SERMONLS • • 9i
genitum secundum naturam esse teslamur et colimus. A dixeral se similem Altissimo, per superbiam elapsus,
Id etiam palam aperimus, similiter Dei Yerbum carnis rugiens ut leo, quoeritquem devoret. Non quoeritho-
et sanguinls exordium habuisse, et noslruni corpus minem infidelem, non iracundum, non illos qui foiis
suum specialiterTecisse, et perfeclum hominem de sunt, sed quoerit humilem, modeslum, rationabilem,
virgine processisse, non tamen abjecla ccelesliDci- vel aliquem de Ecclesia Christi dejicere nititur. Iste
tate, ut illam generalionem amitleret quam babebat invidus hominem de paradiso Dei ejectum in hanc
ex seterno Patre. Hoc ulique ratio catholicae fidei nriseriam et convallem lacrymarum misil, et beatum
testatur. In hac religione sanetos Patres, et Dei ele- Job a Deo longe facere voluit, nec potuil. Ipsi enim
ctos milites verosque agonistas fuisse didicimus, qui immaculato et simplici viro ^dicitur: Virlus pjits in
veraciter matrem Domini noslri Jesu Christi virgi- lumbis ejus, el polestas in umbilico ejus. Igitur per
nem crediderunt: non quia Deitas naturaque Verbi primi hominis inobedientiain, in munduni intravit
in ipsa exordium acceperit, sed quod anima raliona- raors et miseria : per natalera vero secundi bominis
bili ex ejusdem virginis impolluta alvo illud sacra- iiagressa est salus et loelilia. Slella solem dedit: Yir-
tissimum corpus Chrisli animalum natum sit, cui Dei go Deum honrifiem absque hominc; virga fiorem
Yerbum adunatum substantialiter scimus esse natum parturivit. Si Maria virgo non permansissel, non uti-
carnaliter. Hinc de eo Paulus apostolus ad Thessa- .,j que Filium Dei genuisset. 0 quam laudanda virgini-
lonicenses scribens ait: Ipsi enim de vobisannun- tas! Ait beatissimus Isaias : Exiit virgo de rudice Jes-
liant, qualem introitum habuerimus apud vos, et quo- se, et fios de rudice ejus ascendet (Isai. xi, I). Virgo
inodo conversiestis ad Deum a simulacris, servireDeo materest Christi, simplex, humilis et immaculata,
vivoel vero, et exspectare Filium ejus de cmiis,quem nullo germine extrinsecus cohserente, et ad Dei ima-
suscilavit, Jesum, qui eripuitnds a ventura ira. Nos ginem feeunda unione. Necessarium Tevera erat ho-
ergo sanctse bujus fidei cultores, ac Chrislianee legis rainibus, ut virgo Dei jFilium conciperel, Satanoequi-
sectatores profitemur secundura substautiam Dei Yer- dem moleslum, nobis autem fructuosum, De illo flore
bumcarni unitum, unumque Christum Deum, eum- quem virga Jesse protulil,-scriptum est: Ego flos
demque bomiriem cum propria carne adorandum. campi et lilium convaliium. Si virginitas virgini non
Teslamur vero corde, perlribemus pura nienlc, Gonfi- prodesset, propheta Yirginem de Virgine nasciturum
^temur modeslo ore, Filium Dei crucifixum carne, non significasset, Optima tamen est continentia vi-
inortem pertulisse carne, factumque ex mortuis pri- dualis, melior aulem castitas virginalis. Aliter autem
mogenitum, seciindum quod in ipso pennanet per- lex Moysi dala erat. Seriptum est enim : Beatus qut
fecla vita credenlium, qui ut Deus, omnium vivifl- lui.belsemen ,in Sion. Et Maledicta sterilis qum non
calor eslfidelium. „, parturii. Et alibi: Non eral in tribubus eorum infir-
Iloec, dileetissimi, scribo, ut pax et concordia Ec- mus. ln lege vero Domininostri Jesu Cliristi dicitur':
clesiarum conservetur",et indissolubile charitalis vin- Lmtare sterilis : nec te ligniim arbitreris aridum.
culum permaneat, donaque' divinse largitalis non Habebis locum pro liliis el filiabus luis in seternum.
minuantur. Trinilatem in unitale veneramur et cre- Nunc etiam qui infernus est, fortior efficitur, testanle
dimus Palrem Filiumque sic inilio fuisse, ut proce- Apostolo, qui ait: Libenter gloriabor in infirmitatibus
dentem ab utroque Paracletum confilemur et coli- meis, ut inhabilet in me virlus Christi. lgilur quia
mus, non tres deos, sed unum tantummodo Deum : Christus ante omnia soecula, ex setcriio Patregenilus
cui fideliter persolvamus debita, ut nobis relaxare est, divinsevirlutis ineffabile sacramentum fuit. Quam
noslra non dedignetur crimina Dominus ac ReJem - vero ex virgine nobis visibilis, ul homo, apparuit,
ptor noster, qui tanla in servis suis miracula mira- hwnanse gralia salutis exstilil. Mors mundum in-
bilis operalur, etroajora horum videbiraus, adjuvante gressa est per Evam; vita vero perdita reslauratur,
illo cujus majestas et pulchritudo, immarcebCibilis per Mariam. Postquam eum Yirgo in ulero concepit,
gloria, virtus el honor ineestimabilis permanet in Yirgo lumen quod illunrinat onineni hominem venien-
sseculasseculorum. Ainen. tcm in hunc munduin parturivit : Cujus prinripatus
- super humerumejus, qui est Deus forlis, pater
SERMODE NATALI DOMINI. futuri
smculi (Isai. ix, 7). Malediclio adversus omne genus
Ecce nunc tempus acceptabile, ecce nunc dies sa- liumanum solula fuil. Quis autem hoc divini
prolala
lntis. Ecce in his diebus impletum cernimus quod consilii
posset oestimare secretum, quod Yirgo in
voce Isaioepropheloe dicitur: Ecce virgo concipiet et ulero
acciperet, Yirgo Deiira ante omuia a Palre
pariel filium, et vocubitur nomen ejus Emmanuel. Ecce geniium sine nialre parturirel? Deusque invisibilis
virgo concepit absque virili semine, virgo parturivil per bominem vjsibilem appareret, et conditione bu-
absque aliqua carnis infestatione. Ejusdem eiiim filii manoe morlalitatis mortem snscipiens, nulla
naliviiate humanse plebis lsetitia augmenlalur : cujus reoe corpo-
generationis lege conceptu.s de originali utero
ortu inimicus nostrae substantiocnioerore coufunditur. /bumana sub
lege prodirel, ipsaque ejusdem Mater
Ille eteniin adversarius nosler, qui diluculo ut Lucifer
virgo incorrupta permaneret? Itaque Christus absque
oriebatur, qui in paradiso Dei deliciarum cibis dele- matre antesoccuia nalus de invisibili palre, nec
silri,
clahatur, cccidit de coelo'et auJire promeruit: Si ut sed hurnano generi hecessarimn, sine carnali
patre
aquiia exaltatus fueris, inde a Domino turpiter detra- secundo nascitur ex vlsibili inatre. Et quia
'leris. Iile-quidem i iurieus bumanoe subslantiaj, qui bamur periclita-
per priinoemulieris inobedient'am, oporlebat
 95 S. LEUTHERIITORNACENSISEPISCOPI . 96
ul salvaremur per feminam. Gaudeat genus huma- A possil, pauperes nulriat, hospitalilatem seclelur, nu-
num, Christus enim nascitur, et vilibus pannis obsi- dum vel vili vestimenlo cooperiat. Cum autem
tus in procsepi animalium ponitur. Yilitas quidem Christus de terris ad coelosascendere, de inferno ad
pannorum magnum et inenarrabile esl sacramenlum. superiora transire vellet, ut discipulissuis longe ante
IHa enim vililas pannorum a magis adoratur, ipsique prsedixerat, morlem pertulit, ut mortuos peccato li-
puero in proesepiojacenti, et super angelicam crea- beraret. Proedicavit,ut viam salutis nobis ostenderet.
turam regnanli,aurum, llmsetmyrrha offertur.Aurum Resurrexil, ut viviflcatos vivere faceret. Cujus,
decet regem, Ihuris oblatio magnum sacerdotem, carissimi, nos sequentes vesligia non placeamus
myrrha vero mortuorum sepulluram. Aurum quidem nobismetipsis, sed Deo et proximo. Slc enim Jesus
significat Filium Dei ex Virgine natum, jam in terra cum pacem annunliaret populo , discipulis ait: Non
regnare. Thus vero summum sacerdotem sepro nobis veni facere voluntatem meam , sed illius qui misil
hostiam Patri ccelesti offerre. Myrrba vero eumdem me. Cum enim Filius hominis volunlatem Dei adirar
Virginis Filium pro salule humani generis sepeliri et pleret, Judoeidicebant illum peccare in Deum,.qui.
resurgere. Panni ergo quibusYirgomater infaiuemcir- potius Filium non recipiendo quem miseral, Patreiu
cumligat, noslra scimus esse peccamina.dicentepro- exprobraverunt, et ideo Filium Dei qui nil commi-
pheta : Vere infirmitates nostras iulit , el peccata B serat, crucis patibulo sine causa affixerunt. Peccata
nostra ipse porlavil. Per hos viles pannos manifestum ergo peccantium ceciderunt super Chrislum, qui in-
esl ipsum nostra suscepisse delicta. Quod autem po- nocens inventus quasi blasphemus occisus est. Dein-
nitur in medio duorum animalium, inoestimabileest de victorDominus Jesus exspolians loca tenebr.irum,
Dei mysterium. Ecce impletum esl quod voce Aba- tertia die resurrexit, et in ccelos unde descenderat
cuc prophetoedicitur : Domine, audivi auditum luum, feliciter ascendit. Quomodo autem humanitas ascen-
et timui; consideravi opera tua et expavi: in medio dit, nisi quia Deitas prius descendit in inferiores
duorum animalium. Bene autem Filius hominis inler partes lerrse, ut humanse uniretur naturoe?Descendit
vilia ponilur animalia. Ipse est enim vita hominum, enim coelestisDeitas, ut ascenderet Redemploris hu-
paslus angelorum, etpabulum jumentorum. Oporte- manitas. Ipse est una ead mque persona. Semper
bat ergo ut ille qui erat panis vivus, inler duo ani- enim iu Patre, semperapud Palrem, semperfuit cum
snalia in cunis vagiens mitteretur. Ipse est enim qui Patre. Post ascensionem quoque bumanitatis Spiri-
ail: Ego sum panis vivus, qui de coelodescendi. Ipse tum sanctum in igneis linguis apparentem discipulis
est Agnus niundus, cujus jllibatum corpus postquam misit. Spiritus quidem Filii virlus est, quse de illo
a sacerdole fuerit attrectatum, el ab oinni fideli po- exibal, et sanabat omnes. Dlcitur lamen a Patre pro-
pulo comestum, permanet illsesumet inconsuraptum. C cedere, el ad ipsum referri solet.: de quo et ipse esf,
Postquam ergo impletum est quod de parlu Yirginis et quod ipsius est. Ipse namque Cbrislus perhibet,
prophetsc prodiderunt, et patriarchoe procconatisunt, dicens : Mea doctrina non est mea, sed ejus qui misil
/omniaque complelS quse per Gabrielem angelum de me. A Palre enim habetFilius ut siiDeus. Esl enim de
dhristo oportebat fleri, competens fuit ut novus Deo, Deus. Ab illo habet ut de ipso procedat Spirilus
homo procedens de bomine mundus, virgo exulus de sanclus. Igitur, fratres carissimi, debita veneraliono.
virgine, novam sibi acquireret familiam : ut qui in frequentemus adventum Domini nostri Jesu Chrisli.
coeloadorabatur ab angelis, angelos eliam sibi insti- Fjigiamus superbiam, ne in infernum obruamur, ut
lueret in terris. Deinde baplizari voluit a Joanne, mali angeli. Superbia eiiirn homo inflalur, avaritia
rex a milite, Dominus a servo. Non quod aliqua quatilur, ambitione delectatur. Nolite de divitiis
commisisset faeinora , sed ul nostra per ejus ba- ssecularibusgloriari; nolite aliis prseferri, ne cogila-
plismum delerenlur peccamina. Ipsum enim aqua non tio mala subrepat; et qui nunc auratas vesles con-
mundavit, sed eam ingressu suo, qui baptizabat in cupiscilis hactenus sedere in sordibus placeal, ul et
Spiritu et verilate, benedixil. Deindepopulo annun- vos Christo placeatis : cui est honor cum Patre invi-
lians verbu.n viloeet veritalis quosdam fert esse di- sibili per omnia soeculasoeculorum.Amen.
scipulos, alios aulem evangelislas. Geiniiri namque D SERMOIN ANNUNTIATIONIS FESTUM.
fratres, id est Jacobus et Joannes, reliclo palre suo De tripartila solemnitale bealissimseYirginis Ma-
Zebedoeoet navi, Salvalorem sequenles curara fami- rioc, fratres carissimi, in qua angelus annuntiat,
liae et affeetum sanguinis unanimiter postponentes Virgo concipit, unigenitusingeniti Filius carne vesti-
reliquerunt. Posl hoec multi alii discipuli, quibus a tur, pauca dicenda sunt, quamvis multimoda laude,
Doinino Jesu dictum est: St quis vull posl me venire dignus sit qui nuntial, dignior quocper aurem conci-
abnegetsemetipsum,el toilal cruceinmatn, et sequaiur pit: dignissimus autem qui nuntiat, dignior quocper
me. Sic enim Scriplura conliuel divina. Nemo nriles aurem concipil; dignissimus autem ille qui concipi-
cuin uxore pergit ad prselium. Si quis vult sequi ve- tur. Hsecesf dies salutifera, debita veneralione a no-
stigia Redemptoris , omnia relinqual, neque post bis celebranda, quoo terrena ccelestibus conciliat;
lergum, quemadmodura uxor Loth perspexil, respi- in qua ad nos Redemptoris divinitas descendit, ul ad
eiat: Nemo enimmiltens manum ad aralrum, et re- coelosnoslra conscenderet humanilas. Hoeeest illa
kpiciensretro, aptus esl regno Dei' Si quis vero ha- solemnis dies quoe ab angelo suinil cxordium, qua-
bet unde animam suairi a fraude iiiimici redimere liter Virginemde Yirgine nascilurum nunliavit, qua-
97 SERMONES. S8
liter Yirginemvirtus Altissimi obumbravit, qualiler A.'tris tui. 0 vocem angelicam plenam suavilatis et lse-
incontrectabilis Deus dignalus est contreclari, qui tiliee ! Cum enim dixil, Ave, Maria', salutationem
estaeternum lumen quod illuminal omnem hominem coelestemYirgini exhibuit. Cum aulem dixit, Gratia
venientem in hune mundum. Hsecest dies solemnis . plena, ostendit exclusam esse illam sententiam, per
quoe nos de terris ad superna exlollit et elevat, ac quam primi parenles longe a Deo facti sunt, et resti-
super coeloscoelorumbonorifice sublimat, ul vobis tulam supernoe benedictionis graliam, per' quam li-
prsesens sermo declarabit. Ejecto siquidem primo berali a servitule intra paradisum inlroducti sunt.
homine per lignum scientise a Domino velitum et Cum aulem prolulit: Benedicia iu in mulieribus, et
incongrue gustatum, fallacia doemonumhomines per benedicttts fructus ventris tui, non lantum fructum
illecebras vitiorum errantes decepit, decipiendo ca- ventris ejus benediclum expressit, sed oninium quse-
plivavit, el captivando in tenebras exteriores demer- cunque sequentes Mariam Yirginem in .virginilale'
sit. Ibi flelus et stridor dentium auditur, testante permanserint. 0 Virgo benedicta, o Virgo a iCondi-
Domino. Cum enim gloria diaboli excitasset ambi- tore mundi perelecta ! illum qui ante omnia soecula
tionem, ambitio provocasset invidiam, genus huma- genitus est, absque matre ab scterno Patre, concipies,
num de lerris ad coelostransferri dolebat. Nam quia mater effecta absque alicujus viri copulalione. Ibi
miserabiliter deciderat, solatium suoe miserise sibi B enim auricula uxor fuit,\angelieus autem sermo ma-
per hoc inferebat. Considerans igitur Pater perditio- ritus exslilit. Yirgo concipies, et post parlura virgo-
nem bumani generis per serpentis fallaciam, mundum permanebis , et Filius Dei in le descendet, ut qui
Uberare dignatus est per unigeniti Filii sui incarna- ascensurus erat cum sublimitatis potenlia et clarila-
tionem, ut quoniam feminaper exhortalionemdoenio- lis suce gloria ad Orienlem, convertal gratiam maje-
iris ejecta erat de sedibus paradisi, per salutationem statis susead Occidentem. Non te confundal auditus,
angeli gloriam mereretur excipere immortalilalis. non perturbet conceptus. Non est eirim istecoiiceptus
Decepit Evam exhortalio inimici, confortavit Mariam necessilas, sed Dei insestimabilis potestas. Yeslietur
salutatio Gabrielis. Nuntiat angelus ut fallacia dia- carne, et in tuo virginali ulero se recondet, et Filius
boli deslruatur : obumbratur Yirgo virtute Allissimi, , Dei filius hominis esse incipiet, permanens semper
nunlianle angelo-, ul lenrina reparetur jam dudum quod erat. Incommutabilem namque illum credimus,
decepla a Salanoe nunlio. Incorrnplibilis Deus carne sed misericorditer assumens quod non erat, ut in te
ves iiur et descendit, ut per hanc secundum homi- comprehendi possit, quem totus orbis bajulare noi»
nemJesumascenderetvetus bomo, qui, fruclu incon- potuit. Per hunc conceplum non nrinorabitur virgi-
grue gustato , ad hanc miseriam et convallem lacry- nalis caslitas, sed magis in te ampliabitur caslitalis
marum devenil. Legitur namque quod cum mulier C integritas. Mater Condiloris facta es, cum ipse esset
decepisset virum suum, diclum sit ei a Domino • In apud Patrem : et cum nasceretur ex te Malre mansit
dolore paries filios, ei ad virum conversiolua , et ipse apud 1'atrem. Semper eniin cum Patre, quia' absque
dominabiiur tui. Hoec tria incoramoda patiunlur, principio, non habet iiiiiinm temporale. Semper
qusecunqueMarioe-rirginitatein non imitantur : ac si enim cum Patre, qui permanet absque inilio et fine.
ei Dorainusdiceret: Quando ad virum conversio lua Facta es scala eocleslis, virga Aaron proe coeteris
eril, servituli illius suhjicieris; cum autem parturies, floruisti, id est*prse coeterisvirginitale digna spleit-
doloris et tristitioe detrimenta patieris. Hoec aulem duisli. Facla es scala in quam gloria coelestis de-
tria excluduntur a felicitale Yirginis Marioe, et non scendit ad inferiora, quatenus humililas ad coelisub-
tantum ab ipsa Yirgine, sed ab omnibus qusecunque veherelur alliora. 0 nova et inaudita conjunctio !
suam Christo devoverint virginitatem. Yenite igitur, O iueffabilis el miranda permistio ! Qui enim omnia
virgines, quoe Yirgini virginitalem vovetis , vovele ex nihilo creaverat, creatur ; qui capi non poterat,
Yirginicorporis integritatera , quoeDomino illibalam comprehenditur; qui omnes diviliis affluentes facil,
exhibuil castitatem. Quanli ergo meriti eadem Yirgo pauper efficitirr ; Christus , qui perfectus est, eva-
fuerit, audite. Non eiiini tantum meruit allocutione cuari dignatur. Dicitur enim se evacuasse a forma
angelica visitari, sed intra clauslra virginalis uleri D Deilatis in lempore , nt ditaremur ejusdem ccelesli
iUum comprebendere qui nullo modo poterat com- perfeclione. Ergo , fratres carissimi, Yirginem de-
prehendi. Mater noslra Eva tribus malis aggravatur, precemur ul hominibus Deum conciliel, el lerrena
beata vero Maria ab his excludilur, et tripartila fe- coeleslibusconcordei. Interveniat pro proeleritis, ex-
liciiate loclalur. Salutatione etenim angelica confor- orans Filium pro fuluris. 0 Yirgo, da non tanlum ci-
tatur , conforiata benedicilur , et plenitudine gralisc- buiri corporalem, sed angelorumpanem intra tui uteri
fecundaesse nuntiatur. Sic enim scriptum est: Mis- claustra descendenlem, fac ut timeamus Filium Dei.
sus est angelusadvirginem. Hanc esse virginem con- Inilium enim sapientim timor Domini. Si enim quis
fitemur, de qua in Isaia legilur : Exiel virga de radicti Umet.Dominum, mandala ipsius cuslodiet: deinde
Jesse (id est, Yirgo Maria), et flos de radice ejus carnalis purgatio sequetur, ut divini lurainis radios
ascendet,id est Christus, Ipse cnim in Canticis Can- considerare valeamus. Postquam enim carnalis pur-
licorum periribet dicens : F.go flos campi. El ingres- gatio nohis dabitur, illuminalio cordis nostri se-
sus ad eam dixit: Ave, gratia plena, Dominustecum. quetur. Audi ilaque, et inclina' aurem ad preccs
B.nediaJ Ju in mulieribus, el benediclusfruclus ven- rioslras. 0 Virgo, quse merito a nobis laudavis , quoe
 gg S. ELEUTHERU TORNACENSISEPISCOPI 100
posl partum virgo permanens a nobis veneraris, ora jA qui propter salutem humanse fragllitatis ad exinani-
pro nobis Deuin , ul proebealconstantiam , largialur tionem spontaneam se inelinavit, obtulit quidem pro-
palientiam : ut concordia firmetur, loleranlia augea- prium corpus , non pro se, sed pro nostra redem-
tur, ul cum venerit dolor raoeiorisel miserioe, cala- plione, oelerno Patri hostiam veram , bostiam Deo (
mitatis el tristitioc, nos Filio tuo unigenito digneris placentem in odorem suavilatis. Quo enim sacrificio
prsesentare . qui est unus Deus : queai in subslantia vel oblatione egeret, cum liber ab omni peccato, ut
unum, in personis trinum confitemur ; qui in omnes, Deus, exisleret. Quod si omnes peccaverunt, et egent
gl super omnes , et in omnibusnobis; qui ex parte grutia Dei, peccalis namque et malisTacinoribus hu-
exquiritur, ex parle autem cognoscilur; qui non vull mana oegrolavit natura : ipse vero non ila, licet
mortem peccatoris, sed ut-a ria sua mala converta- servi imaginem acceperit, et mortem spontanea vo-
lur. Ora, ut perfectum lumen efiiciamur ; ut collau- lunlale su-ceperit. De PatreD. N. Jesu ChrLti sen-
demus le in gloria Filii lui: cui est honor el po- tiebat David propheta cum dicebat: Redde mihi Iwii-
testas, per omnia socculasoeeulorum.Amen. lium salutaris tni, el spiritu principati confirma me
ORATIO BEATI ELEUTHERII (Psul. L). Pater enim principium omnium est, cum
ANIMVM AGENTIS ADDEUM PROTIDEET ECCLKSIA quo omnia Filius fecit, Rex regum, pater univerri-
TORKACENSI. 1 talis, el reforroalor soeculilabentis. Inter boccverba
B
Catholica fides non tres deos, sed unum Deum sancli \iri dolor ynlneruin atque animi ipsum duriter
oredit el confilctur, adoral et veneralur. Unitas coarctabat. QuiJ faceret ? Imminere obitus sui diem
permanet in Trinitate : periecta Trinitas consistit in videbat, et ecclesias quas intra muros corislruxerat
unitale. Deus verus, idem D. N. Jesus Chrislus, lapsuras esse sciebat. Itaque cum flelu conversus
de Patre vero secunduro dirinitatem natus est; pravit dicens :
vero de illibata clemenlissime in tribus '
juxta humanilaiem virgine genitus Omnipoleris, Deus, qui
est. Ab ulroque Spiritus sanctus, qui corda incredu- sanclis palriarchis tuis, Abraham videlicet, Isaac et
lorum ad agirilioiiemverilatisconvertifacial, procedit. Jacob, voluisli ttiiia invocatione gloriosura noroen
Filius par Palri ingenito,Spiritus sanctusoequalisFilio tuum invocari, ut per unigenitum Filium luum Jesum
eiusdem unigenilo ; Filius oeternum lumen de oeterno catholicoe lidei cuttores eximii agnoscerent, et per-
lumineprocessit.: lucerna indeficiensab illa invisibili " fecte crederenl, quod in Trinitale perfecla Deus sis
claritate effulsil, cum Yirgo Mariaselerni Judicis Ma- Pater ingenilus, eequalisFilio unigenitu, alque cmn-
ter praenuntiata de Spiritu sanclo concepit, et Yirgo par S. iritui sancto : Paler verus, qui Filium verum
in castilate permanens Dei Filium terris edidil, el ante mundi constitutionem et anle rerum slabilita-
post aJmirabilcm parlum Ih virgiuiUlc conshtens L tem genuisti, qui Spiritum sanclum ex te proceden-
Christum Jesum divino lacte nutrivit. 0 sanela illa lem de coelis ut corda dLcipulorum tuorum corro-
pronunlialio angelica'. Mittilur angelus Gabriel ad boraret, et noinen Christi honrinibu6 clarificaret,,
Virginein myslicocrei nesciam. Mater Redemptoris transmisisti: cujus vera Trinitas consislit in unilate,
ancilloeassimilatur, cum ab illa angelo respondelur ; una Deiias permanel in Triiritate, par Filio, oequalis
ail enim • Ecce uncilla Domini, fiat mihi secundum Spiritui sancto. Nibil enim majus tibi, nihil minus al-
verbum tuum. Igitur Filius Dei caro factus, ut sermo teri Es enim idem ubique Deus, ubique tua majestas,
angeli adimplereiur, de gloriosa Y.rgine nascilur tuum imperium, lua potentia, qui omnia ex nilrilo
divina inspiralione : in proesepejacitur, deinde pa- per Unigenitum luum formasli: qui descendens in ule-
sloribus ab angelo nuntiatur. Omnia regit regnans rum incontamiuaiocYirginisfoimam servitutisnostrse
in coelo, parvulusque Dei Filius jacet in proesepio. dignatus es aecipere, el peifeclus Deus perfeetuni
A roalre virgine nutrilur, et a magis cum munerihus bomiuein induere, ut bominibus subveniret faclus
adoralur. Qui ut humililalem potentioe, el magnifi- caro. el non credentes ad viam verilalis converleret,
centiam divinilalis sua; nobis ostenderet. omnia . ul: incarnatus bdino. Quiposl paitum Yirginispuer col-
homo absque crinrine, dignatus esl possidere. Pcc- locatus in cunabulis humiliialein condilionis sibimet
"
catuin non habuit, mortem pertulit, et nobis jnorie: exhibuil : qui pastoribus vigilantibus , magisque
sua vitam immortalis exhibuit. 0 mira unigeniti Deii jJCthiopioestella prjceunte ostensus est ab angelis gau-
nalivitas ! 0 miranda filii hominls prsedicalio ! 0 in- dentibus: qui tenlaliones diaboli el pro nobis oppro-
audita tanti juvenis sapienlia! Prodierat in synago- bria cseteraque tormenta su=linuit, ut nos a laqueis
gis Filius Dei, omnesque scribas et legis doctores; visibilium et invisibilium hoslium liberaret, noslro-
per Spiritum sanctum convincit: non tamen ei ali- rumque criminum maculas detergeret, crucis palibu-
• quam secundum quod Irilius Dei est, eodem Spiritui lum pertulil, ut nos ad gloriam cceleslis curise,quam
inferenle virtulem. Filius eiriin qui oeterno Patrii per Adam perdidimus. renovaret; et fiUushominis
coseternusest, nunquara alterius auxilio cguit,quia i incarnatus est, ut filioshoroinumfiliosDei ccelestium-
perfectus esl, el in ssecula sseculorum benedictus. que bonorum parlicipes facerel : Tibi supplico, qui
Sapientes sapienliam mundo inauditam admirantur. auctor noslrse resurrectionis exslitisli, ut nobis in-
Quam ob causam Filium^hominisJudoeia Juda irn- troitum coclestem aperires, efimperium diaboli cap-
pio et sceleralissimo traditore traditum flagellant,, tivares, et ascendens in coelumadmirabili virlute tua
et opprobriis insequuntur. Itaque Christus Jesus,, eaplivitatem noslram duceres eaptivam : qui morte
 • -. * * 102
iOl SERMONES.
tua mortuis vitam, et captivalis reddidisti medelam. A mundavit leprosos, curavit paralyiicos, mortuos su-
Te clementer invoco, te "misericorditer appello, ut scitavit, Judoeisque dicebat incredulis : Si verbismeis
Tornacenses Ecclesias, quantum polui mea parvitale non credilis, saltem virtutibus et miraculis credere
sublimalas, et bmnia habilacula sanclorum ab omni debelis. Unus est in Chrislo Filius Dei, qui sicut in
Inquietalione doemonum conserves et defendas,^su- veritaleFilius Dei esl invisibilis, ila in verilate Chri-
blimes et extullas. Oves meas pauculas proesentes slris est visibilis. Induit etenim hominem perfecium
et subseeuturas, usque in ultimam generalionem cu- Deus periectus, ut exhiberet perfeclam salutem bo-
stodias : ut sciant quia milis es, Pater misericordioc minibus. JEt de Spiritu sancto audiamus prophetam
el pielatis; dator scientioeet veritatis. Illis aulem qui oranlem et dicentem : Spiritum sanctum tuum ne
me indignum famulum tuum usque ad jnorlem gladiis auferas ra me. Temeritatis quidem magnoe est sepa-
et fustibusinseculi sunt, benigne indulge, meque cum rare Fiiium a Palre, Patrem a Filio : Spiritum san-
sanctis tuis in horreuni tuum digneris congregare. ctum quasi non procedentem ab utroque. Insepara-
IUis etiam, piissime Deus, qui memoriam meam de- 'bilis eiiim Deus el inconvertibilis el impassibilis est.
vote coluerint, largire fidem, confer aniicitiam, cle- Filius, ut supra diclum est, sequalis Patri : Spirilus
menlissime Deus, qualiler pro fide calholica, pro re- sanctus nec superior, nec melior ipso est, sed par
ligione Christiana delectari, clemenlia tua non igno- B Patri, oequalisFilio, procedens ab utroque : Spiritum
rat. Omnia siquidem nuda- et aperta sunt oculis tuis. sanclum omnipotens Deus misit in nmndum, ut Fi-
Ecce nunc tempus resolutionis mese appropinqual. lium suum clarificaret ingenilus unigenitum. Quia
jElerne Deus, quid faciam ? Milte me ut sequar Da- vero Christus Filius Dei bumana miracula faciebat,
vid dicenlem : Sicut cervus desiderat ad fonles aqua- leprosos curabat, mortuos suscitabat, el csetera
rum, ita desiderat anima mea ad te, Deus. Et iterum mundo inaudita, el ad demonstrationera Deitatis,
ait~ Siiivit anima mea ad Deum vivum: quando ve-r virtute proprii Spiritus ulebalur, ab ipso glorificuri
niam, el apparebo ante faciem Dei ? Si potest fieri, dicebalur. Verumtamen non est idoueum affirraare,
permillejne assimilari B. Joh, dicenti: Comparalus quod D. N. Jesus Christus sit a Spirilu sanclo clarifi-
sum lulo et assimilatus sum favillm et tineri. In le catus, utpote qui per eura aliena virtute usus fuerit,
confido, Deus meus, le quoero, te yidere desidero, et per eumdem Spiritum virtutem' contra immundos
quem semper iii lerris posilus colui: cui metota di- spiritus assumpserit; sed polius debemus confileri
lectioue devovi, libera me, quiesbenedictus in ssccula ejusdem Spiritum per quem lam prseclara miracula
sosculorum. fecit. Affirmare eliam convcirit omni credenli, illnm
Et mox, iterum prorumpens in laudes Dei, ail: oblationem vel sacrificium non pro se, sedproTf-
Filium illum esse perhihet fides calholica, cui per Q demptione humani generis ohlulisse Patri, cum nulla
prophetam clamat Pater, et dicit: Filius meus es lu, oblalione eguerit, qui peccatuin incontaminatus ne-
ego hodie genui le. Et ilerum : Tecum principinm in scierit. Propterea credal el aflirmel fldes catholica
"dievirluiis lum in splendoribus sunclorum, ex utero vivifleatricem et propriara ipsius Yerbi carnem esse
ante luciferum genui le. Ipse est Jesus Christus Domi- faclam. Yita enim naturaliler, ut Deus exislens, quia /
nusnoster Patri tequalis invisibilis, procedens de in- proprie carni unitus est, vivificatricem eam professus
visibili, alterius de oelerno, immortalis de immortali: est. Quia vero dicit: Amen umen dico vobis, nisi mun-
qui naturam bumanilatis nostrse juxta subsistenliam ducaveritis curnem Filii hominis, et biberitis ejus san-
sibimet uniens ex ipsa corporea et virginali alvo su- guinem, nonJiabebitisvitam mternam : non lamen eam
slinuit nalivilalem. Non quod necessario gloriosa illa ut unius hominis debemus existimare. Juxla naturam
nativitate eguerit, sed ut ipsas nosfroe subslanlioc enim suam quomodo posset esse vivilicatrix' caro
sanclificaret primilias: qualenus etiam dum Christus unius hominis? Fugial infelix Judoeus: destruatur qui
carne nnitus a benedicta Yirgine Maria processisset; nativitalem Christi deriegal lwLreticus. Collaudant
illa Tam misera malediclio, quoe adversus omne ge- ' Deura in personis trinum, in subsislentia vero unuiu
nus humanum prolata fuerat, cessarel, nee ullerius Deum fideles: quem miseri in ira exspeclant poenis
animas et mortalia corpora morli destinaret, atque n infernalibus dali, quorum consorlio gaudentmali an-
nl verum esse monstraret, quod voce prophetoe proe- geli,jusli aulem exspectant pro remuneratione laho-
dixerat: Absorpla est mors in vicloria. Et alibi: Ab- rucn, quorum collegio Dei gratulanlur angeli, adju-
stulit Deus omnemlacrymam ab omni facie : ipse est vante illo cujusheneficia proestanlur iufirmis, per quenn
Chrislus fiUus Yirginis Marioe,qui, surdis audilum, , gaudium dalur afflictis : cui sit decus, imperium; po-
coeeis visum restituit; siccis pedibus maredeambula- tentia,- cmn Patreingenito etSpirilu sancto per inf>
vit, doemonia effugavit, ventos et maria placavit, nita ssecula sseculorum. Amen.' _t
103 S. FULGENTIUSRUSPENSIS. EPISTOLA DEDICATORIA. 101

i ANNODOMINlDXXX1H,

. SANCTU8 FULGENTIUS

RUSPENSIS EPISCOPUS.

Sptetote Jrdritatarur,

lUuslrissimo Ecclesiw principi D.D.CAROLOMAUBITIOLETELLIER,Remensium archiepiscopo

a-c duci, sanctce sedis apostolicw legato nato , Belgicce secundw primati, primo Franciw pari,
capellwregis.prwfecto, etc.
Ut ralio beneficiorum cesset, quorum nobilissimce luw genti debitor sum, ea sunt in te, illu-
stijssime archiprcesul, propter quce hanc operum sancti Fulgentii novam editionem libi dicari
oportuit. Natn cum doclrince sanctorum Patruin universw le fautorem eximium adhuc exhi-
buisli, lum prcesertim eorum scriptis indulgere studio tuo, patrocinioque visus es, inquibus
exstant disciplince veteris monumenta. Idque adeo non usurpas vel captandce oblectalionis, vel
inanis gloriolo? aucupandce studio, ut exeo maximce utililates in Chrisliariam rcmpublicam
redundarint. Na?n exemplo tuo et sacrarum Liltirarum amatores excitavisli ad ecclesiaslicce
antiquitalis memoriam vcsligandam allenlius, et paslores animarum induxisli ad priorum
Ecchsiai swculorum consuetudines curiosius observandas. Neque enim salis episcopali muneri
feeisse arbitratus es, nec provinciw tuoe vicis, pagis , urbibus, locis omnibus tolies perluslra-
tis, et pastoribus ovibusque ad exsequenda rite Christiance pietatis officm qua comrnonendo
suaviter, qua vehementer exhortando compulsis; nec instituto apudRcmos clericorum semina-
rio, quos aleres de tuo maximam pnrtem, et ad rei sacrce ministerium per viros idoneos cu-
rares informari; nec sacrarum wdium exornatione, refectione, struclura ; nec sublevata pas-
sim familiarum egentium calamitate; nec snbversis hwreticorum Sedanensium scholis, et
magislrorum in eis docentium regoli slipendio , de ipsius regis concessione, in dociorum
catholicorum alimenta converso; nec denique omnibus officiis archiepiscopalis cura plenissime
defungendis : nisi tuam pro commisso grege solliciludinem faceres quodammodo perpeluam,
et ad tuos successores imitandam Iransntitleres, descriptis et compaclis inxtnum corpus, qum
Remensium dicecesi ex insliluto apprime Christiano regendw necessaria judicasli. Nam cwlera,
quw in luce tolius regni quotidie suscipis apud regem Christittnissimum, per eam qua polles
usquequaque gralia; apud hominum eruditorum convenlus, quos swpissime convocas ; apud
cleri Gallicani comitia pro divinarum rerum tuenda majestate, pro asserendis Ecclesiw Galli-
canw juribus , pro doclrinw purioris defensione, quid atlinet commemorare, cum in oculis
omnium versentur ? Ilaque dum illuslrissimus Galliarum cancellarius parens tuus in mode-
randis per universum regnum judiciis, principi ac civlbus fidem approbat suam, quam variis
maximisque publicwrei minisleriis toto vitw decursu cxercitam relinet eliamnum plenus animi
roborisque in senectute summa; dum illuslrissimus marchio fraler tuus belli pacisque admi-
nistrandis rebuspalernum in principem obsequinm wmulalur , tu sacrorum conlinendis ratio-
nibus invigilas, ac polissimum institutisEcclesiw ad antiquw pielatis exempla revocandis. Hoc
agebas nuper in Gallicano episcoporum conventualter prwses conslitutus,cum poiiticw aucla-
ritalis jura ad ecclesiasticw poteslalis momenlaeo temperamenlo dirigebas aptabasque, ut, ad-
hibitis cautionibus, quas cum summa dicendi gravitale afferebas, neutra quidquam alteri offi-
cere, ambw mutuo possent adjuvare quamplurimum : in eoque et filii reverentis in sedem pon-
lificiam, etsubditi obsequenlis inregvm animum prwstilisti. Fave igitur, illustriss. archi-
prwsul, labori noslro, et hwc opera sancli Fulgentii emendata recens atque in lucem denuo
prodeuntia nominis tui patrocinio tuere, hoc est, assere lui suffragatione judicii, ejus doclri—
nam^episcopi, cujus apostolicum studkim religionis augendw, firmandw, excolendw, agendo,
senliendoqne imilari conteridis.
Tibi addiclissimus el obsequenlissimus,
GUILLELMUSDE-PREZ.
!0S S. FULGENTIUS RUSPENSIS. PROLEGOMENA.

PROLEGGMENA.

PRJEFATIO.
Omnibus quidem Patrum scriptis ea dos inest, ut A nos liber unus ad decem objectionesdecemresponsiones
*
nou solo nientes veritatis fulgore perstringant, sed continens. Ac objectionum quidem mira tum barba-
simul intimum quemdam pietatis sensum cordibus ries, tum obscuritas; responsiones nihilominus lucu-
Iegentium inserant. Haud scio tamen an ullius pro- lenlse, et ad Patrum superiorum doclrinam exactse.
pria roagis Iaus illa fuerit quam Fulgentii.cujus ex Hinc est quod illum Scripturoe locum, Dominus crea-
scriptis is caritatis spirat ardor, ea spiritus ubertas vit me inilium viarum suarum, non de oeterna, sed de
exundat, ut pectus Deo plenum non intelligas modo, temporali Christi generatione intelligendum, docet;
sedsentias. quem tamen non incommode posteriores ad oeternam
Augustini discipulum scias, non magis ex consen- Yerbi generationem refenmt,- creandi verbo non de-
sione dogmatum quam ex similitudine virtutum, va- territi, cum Hebrsea potius sonent quod habet editio
riisque ingenii ac morum ornamentis quibus ille to- Yulgata, Dominus possedit me initium viarum suarum.
tum Augustinum expressit. Huic libro subjungendi sunt tres ad Trasimundum,
Est quidem Augustini stylus aliquanto cultior, et quorum oceasionem ipse exponit in limine. Felix
a sseculi sui vitiis intaclior, cum Fulgentio nunquam quidam regis minister nescio quod scriptum ad Ful-
curse fuerit abstergere sseculisui situm, at idem in geotium a rege detulerat raptim ac festinanter legen-
utrisque mentis vigor, idem acumen, idem sententia- B dum, seu libandum potius, statimque' extorserat:
rum pondus, eadem ingenii.felicitas, eadem in trac- huic tamen ut quam primum a Fulgentio respondere-
tandis Scripturis diligentia, deiteritas, affluentia, ea- . tur rex nihilominus perurgebat. Nunquam certe ini-
dem morum sequitas, suavitas, mansueludo, idem _ quius comparata concertatio fuit. Quis enim unquam
caritatis ardor ex scriptis emicans, idein pro veri- libro respondere jussus est cujus lectione prohibere-
tate zelus. Nec dispares utrique bostes. Nam et Au- . tur? Pugnse tameu "conditionem accepit Fulgentius,
guslino frequens cum Arianis luctatio fuit, et Ful- ite, ut ipse Ioquilur, aut fastidio lumidus, aut tacitur-
gentium hoechseresis per lotam vitam exercuit; cum nitatis culpa obstrictus putaretur. Et quoecunqueex
Seraipelagianis orientibus confliclus Augustino fuit, subitaria illa lectione iu memoriam bseserant tribus
cum iisdem adultis Fulgenlio, pari utrobique succes- libris acerrime repulit.
su. Aneutro enim hiccrror intotumcompressusest, Hos. quidam Arianorum episcopus nomine Pinta
sic tamen -ab utroque revictus et depressus est, ut refellere agressus, a Fulgentio item egrcgie confuta-
ulrique tota se Latinornm tbeologorum cohors sem- lus est. Coeterumquominus illud scriptum esse cre-
per adjunxerit. dam quod hujus editionis p. 555 hunc titulum proe-
Eum igitur cum inter Ecclesioescriptores locum fert : Pro fide catlwlica adversus Pintam Arianum,
merito Fulgentius obtineat, multis ecclesiasticarum C multa me deducunt. Primum quod nulla hic Pintoe,
litterarum amantibus aegre erat ejus opera tam in- nec librorum ad Trasimundum, nec tolius hujus con-
curiose adhuc habita, ut alienorum potius scriptorum certationis mentio. -Deinde quod illa quam affert
accessip fuerint quam in proprium collecta volumen ofiouo-iouinterpretatio Fulgentio Groece non leviter
suo jure sleterint. Quod cum emendatum cuperet erudito non satis convenit. Itaque longe probabilius
vir clarissimus, de tota Gallia ac de litteris prseser- tum Sirmundus lum alii hoc opus Fulgentio abjudi-
tim bene meritus, novam Fulgentii editionem, pro ea cant, tametsi illud et in Africa et in persecutione
qua pollebat auctoritate, quamprimum adornari praa- Yandaliea scriptum constet.
cepit. HoeciUa estquse nune in lucem prodit: in quam Non multo post Arianorum invidia in Sardiniara
mihi eorum qui editioni prsefuorunt rogalu aliquid iterumpulsus, libros ad Monimum aggressus est.
prsefaturo nihil potius visum est, quam ut eorum quoe Erat is ex proecipuis ejus amicis, virtutis etiam ac
supersunt Fulgentii operumbrevem quamdam seriem eruditionis laude prsestans. At cuni iu sancti Augu-
insliiuerem, eorumque occasiones et argumenla slric- stini doctrina rudior esset, in eam venerat opinionem,
tim exponerem. nt ad bonum, sic ad malum horaines a Deo prsede-
Fulgentius igitur exregio procuratore monachus, stinari, in eamque sententiam qusedam Augustim
tum monasterii praspositus, deinde presbyter, mox D loca torquebat; sed Fulgentio plus quam sibi cre-
episcopus, ac continuo cum aliis Africoeepiscopis in dens, rem totam ejus judicio permiserat; enixe ro-
Sardiniam relegatus; atque inde a Trasimundo, nes- gans ut quid de ea re senliendum esset prsescribero
cio quem lilterarum amorem proe se ferente, ob sin- non gravaretur. IdFulgentius primo libro lnculenter
gularem ingenii et eruditionis famam revocatus in exsequitur. Negat exAugustino homines ad ma-
Africam : post primum illum e Sardinia reditum, pro - lum prsedestinari, cum! Deus hsee tantum proede»
Ecelesioe tum defensione, tum institutione varia stinel quse ipse facturus sit ;• ex quo fit ut sicut
scripsit. mala facere a Deo alienum est, sic item ad nialum
, Prima ejus lucubratio ea videtur esse cujus in hac prsedestinare; sed quia malorum pcena malum non
editione hic titulus est: Sancti Fulgentii conlra Aria- est, sed mali ootius medicina,' ad poenam reete JJQ-
PATROL. LXV. k
 107 S. FULGENTIUS RUSPENSIS. 105
'
mines dici preedestinalosdocet, Iicet Deus ad culpam.A non teneris, et mundutn conlemnendo calcas, a quo
neininem prsedestinet.Atque hoc primi libri argumen- cum-diligerescalcabaris. QuamvisenimChristus mqua-
lum est, quem de Prsedestinalione UbrumFlorus ap- liter sit pro cunclis fidelibusmortuus, el wquulecunc-
pellat. Secundo proeter alia nonnulla, toti Trinitati tis beneficiumredemplionis impenderit, dicente Apo-
sacriflcium docet offerri, nec verum esse quod Ariani stolo, Quicunqueenimin Christo baptizali estis, Chri-
pertendebant soli Palri sacriflcari. Tertio varias eo- stnm induistis, non eslJudmus nequeGrmcus, non est
rumdem Arianorum rcfellil argutias. servus neque liber, non est piasculus neque femina;
De Remissione peccatorum libri duo, his ad Moni- omnesenim vos unum estis in Chrislo Jesu: lamen
"mumsubjungendi sunt, quos in exsilio scriplos claret conversiopotentiumsmculimultummilitat acquisilioni-
ex eius Yita. In his Fulgentius veniam peccatorum bus Christi. Sicul eniin multi fratres, amici, clienies,
neG extra Ecclesiam a Deo coneedi docet, nee extra ac subdili, noli pariter et ignoii, talium aucloritate ad
vitam; solum enim vitse spatium agendsecum fructu mundunm diteclionis exciluntur ardorem, et eo mugis
poenitentisca Deo prsestitutum. igne smcularis concupisceniimsuccenduntur, quo subli-
De ea ahtem venia loqui Fulgentium patet qua quis tnes smculi dileclionemundana libenter captivosleneri
ex injusto lit justus, ex impio pius. Coeterumutfum conspiciunt, ita quotiesUle quirespicit lerram, et facit
justis post hanc vitam poensequoedam temporarise B eam tremere, qui tangit montes, el fumigabunt, dutn
exsolvendsesupersint, quarum liberatio precibus et terreuis rebus intenta corda misericorditer respicit, el
bonis operibus impetretur, id Fulgentius neutram in consideralionejudicii sui tremere compellit in la-
partem attingit. lium tremore plurimi contremiscunt,et in talium con-
Ad idem secundi exsilii tempus referri debent va- versionemulti ad subsidiumniiseralionis divinmconfu-
rise epistolse, qusehoc ordine scriptoc videntur. giunt. Ita fil ut qui sunt in culmine constituti, autptu-
Primo loco collocanda est quam ad Probam Ro- rimos secum perdant, aut secum tnultos in via salutis
manam virginem dedit, et genere et virtulibus cla- acquirant. Magna tales vel pmna manet, si muliis prce-
ram. Erat illa ex AnicioruniTamilia,in qua tam Pro- beanl malm imilationis laqueum, aut gloria, si mullis
boe nomen frequens quam consulatus J spretisque ostendant sanctmconversationisexemplum.Nec minus
quibus innutrita fuerat deliciis, virginitatem Deo sa- notandum quodidem habet de duplici superbia. Dam-
crarat, Romanisque puellis non castilatis modo laude nabilis est, inquit, cordis humani superbia qua facit
prselucebat, sed etiam humilitatis exemplo, quarum homo quod Deusin hominibus damnat; sed illa dete-
virtutum studio, soepe cum Fulgentio egerat per stabilior qua sibi tribuil Iwmo quod Deus hominibus
quemdam Dei servum ut aliquid sibi tum de virgini- donai; damnubilis qui substunlia sceculi male utitur,
tate, tum de numilitate seribere dignarelur. Paruit G sed damnabilior qui spiritualibus donis superbus ef-
Fulgentius, Ohristo infratribus obsequi solilus, et de ferlur.
istdargumentotraclatumadProbam instituit, inepi- Reliquarum Fulgentii epistolarum tempus incer-
«tolarum quidem censum relalum, sed quem tamen tum, illiusque prsesertim quoeprima censelur. Cujus
ipse libellum appellat. argumentum, satis perplexum. Nupta cuidam viro
Ejusdem item hortatu duos de Jejunio et Oratione mulier accepta, inquit Fulgentius, in gravi morbo
iibros scripserat: quos quidam nibil aliudesse putant manus impositione, pcenitenliam secundmn morem
qnam quarlam epislolam, quse de Oralione et Com- quem habet Christiana religio peregeral, cui poeni-
punclione cordis ad Probam inscribilur. At illa cum tenliae annexum erat continenliee volum, a mariti
! in
explicanda Chrisli gralia, humilitate et compun- tanien volunlate suspensum. Id viro adhuc juveni
ctionecordis tola versetur, necdeoratione quidquam{ scrupulum injecerat, de quo ad Fulgenlium retulit.
separalim babeat, borum librorum titulo de Jejuniot Nodum ergo Fulgentius generali doclrina dissolvit;
sciUcet et Oratione non satis apte respondet. "Neca marito nec ab uxore citra mutuum consensum
Non minus illustre Galloenomen, quam ut a Ful- continentiam rite voveri posse. Cseterumsi quis vo
*
gentio litteris compellatam, sic a sancto Oregorio venli consenserit, ei mutandi proposili jus non esset
laudatam non improbabiliter Baronius existimat. D proestandunique-prorsuscuique esse quod Deo pro-
Hoec Symmacbi consulis fllia, et consuli nupta, mox miseril, aliqua licet necessitate eompulsus : nec aliud
intra aiinum vidua, mundi illecebras semel experiri tunc contra carnis tentationes reinedium, quam pre-
' satis
habuit, ac dissuadentibus licet medicis, el sij cum, et strenuse conlra concupiscenliam luclse. Nec
conlinentiam sequeretur, ob nimiuin calorem, bar- defuturum divinitus auxiliunmbi plena fuerit conti-
bam non frustra minantibus, statira a viri morte int jientioe-voluntas, et ab oratione atque operibus bonis
monasterium se abdidit : quo comperto Fulgentius; non desliterit vera cordis humilitas.
scriptis ad^cam litteris et de viri morte consolatus5 Subjicicnda huic videtur epistola ad Eugyppium
est, et de viduilatis statu et officiis erudiit. sive Egyppium abbalem simul et presbyterum non-
Simili caritatis ardore Tbeodorum Romanum se- nullis lucubrationihiis clarum. Ab hpc acceptambene-
natorem et eonsulem, qui saeculifastum Christo post- dictionem,hoc est, quemadmodum inlerpretor, mu-
ihabuerat, in sancto proposito mullis monilis confir- nusculum, multa Fulgentius grati animi teslificatione
mavit. Ex quibus istud merito commendat JBaronius:: remuneratur; et multo caritatis ardore suceensus in
J&ultumgaudeo quod iam smcularis dileclionisnexjbust eommendanda caritate totus est.
109 . , PROLEGOMENA. H«.
Episfola ad Yenantiam externam et ignotam Ful- ^Lcxagitata, tantunicjue non hsereseos dampala; post,.
gentio feminam cujusdam Junilii familiaris sui pteei- . sub Jpa_ine II pojijtjfice,jpsiusmet Joannis et iinpera-
bus concessa est. Hac peccata post baptismum conir , toris asse nsu, iptinsque Eccjesioeconspiratione prp-
missa^pcenitentia deleri posse doGet, ad spem veiriae, bata sit. Illud iajilum .obseryare nqsjri cst instituti,
sed poenitenticeconjunctam hortatur, variisque nos Spythas nionachqs omjria sjbj" Rpmoe infesta nactos,
modis ad poenitentiam vocari etallici, in quibus cor- episcpporum Ajrjcscin >Sarcliniacxsulaijrjum suffragjaj
poris infirmitates non postremo loco esse, ut qui, sibi cpjgqiliar.estuduisse,.
ffbutendo sanitate infinnilateni nobis peperimus,.per Itaque yejtente annp ,520 apt-521 reddita ,est.Pel,ri
infirmitatem sanitatis beneficia repaxemus. diaconi et soeiorum ejus nomine, JDatiano?FruUjenJio
EpisloUs accensetur tractatus ad Donatum deFide. , caeterisque cqnfessqribus hi• Sardiniji fix.ulapjjbusf
- quoedam expositio fidei ad
Cujus occasio fuit propositum illi ab Ariairis argu- epistolse iqodjum cpnein-
mentum quo Patrem majorein, filium minorem effi- nala, additis precibps,ut Afr.canLP^tres.quid,deitota
cere tendebant. In hoc priinuni laudat probatqueful- hac controversia sentirent rescribere .cUgnsrrenf.ur,.
gcntius quod, etsi ei non fuerit respondendi facuhas, Atque,ut qua de,re ageretur plenius nossent, suam
veritatis tamen firma creduiitas in corde ipsiusper- ipsj sententiam de Chrisji tum persona, (lu"m-gratia
manserit. Moxlidera catholieam de unaintribus-per- B ,accui,ate exnlo1nunt,fpJrinulam untis Ae Trinifa},e,passus
sonis natura, deindelncarnationisdoetrinamrejectis est a cabimnijs yjndicanf; ppstremo^lagium? Coele?
erroribus luculenter exponit. slium ,et Julianu.m simulque FausUUbros jmatj.enjata
1SiIcommodius his epistoiis subjici potest quam percellunt.
tractatus aFulgentioin causa Maxentiana elaborati-: iNonjdefugerunt Afrjcani Patr.es de fide interrogati
non illi quidem uno-temporenec continenter seripti, dejfide respondere, suumque d_e,prop"ositis._usestj\oni-
sed propter materiee conjunetionem minime sepa- bus sensum .exprojnere. ,Ac de IncarnaMojie qjjijleni
randi. Koruni argumenlum ex istius eonlroversise prseclare subtiliterque (dispjitarunt, tde illa -veijp-for-
bistoria petendura, e qua hic pauca libabimus. jaula, ums de T.riiiitate passu.s<js<,,minusaeuie,, cynj
Quis iste Maxentius et cnjas fuei-it apud eruditos ejus loco, quasi <ejusdemsensus, hanc Jocutionenj
non satis eonstat. Neque enim audiendus TJsserius, usurpent, una de Trinitate persona crucifixa esl; quani
qui illum eumdem esse voilt cum Antiocheno Joanne tamen ita sensu riiversam existimabarit .qui. luic ior-
eujus-Gennadius in<5atalogo memhiit, cumnec setas mulaemius p\e Tr,init(iie passus ,est iniquiores jCrant,
utriusque nec sententia eonveniat.Monachorum cerle ut »cum illam admitterent, fha,uc jfunditj.is repfldia-
.Scythioedux fuit sive defensor, iisdem quibus illi sen- rent.
sibus implicatus, non tamen Scylha : eam enim a se <3 Atque ut mojjachpi^um>sprip,tio, magna ex parte hj
opinionem ipsemet amoliri studuit. Abbatis sibi no- - explicando ,gratjsppra^de^tinatipirisquemys.terio ,v,er-
men et titulum sumpsit, at id adversariis suis non sabatur, sic Africanorum Palrum responsio in iisdeui
persuasit, qui tacitum ab ipso monaslerii sui nomen capi.tibus ;Cojflrmandissmuiiiendisque,njultaesl. Quod
itemque abbatis sub quo professionem emisisset in- utrique ea de.causaopp.orjtqnujn necessarjumque pu-
vidiose objectaverunt. In Occidente certe-natum aut taveruntj.Tu.ia,.d,gIatis,ppnstanlinopolini.Fausti ljbrj's_i
educatum stylus arguit non plane rudis, et genuinam magnseihinc inler jtnuj.p.sexpr-tseJjtescrant; dum alii
istius sevi Latinitatem referens. Augus.tinidoc.triiiaip-quasi -noy,am'inauditanjque re-
Induxerant autem sibi in animum illi monachi «puerent, alii, jn iquibus nionachi Scythse, strenjie)
Scylhoe eorumque fautor Maxentius, hseresirn"Nesto- illaro.defenderent, Faus,tqmque yehementerjoppugna-
rianam et Eutychianam non satis excludi posse,"nisi rent. J_a vero sdogmata ,qpp loco jh^bueiaut .ostendij;
nnus e Trinitate passus assereretur. Multos tamen totius res.po.nsionis cla.u.ula, in .qua §jc ;Ipquj.ntur
offendit bujus locutionis novitas, nec concilioruni, episcopi.: Hujus prmdestfngtionis ,v/.plqtem gguji )ip$
nec Leonis Magni, nee ecclesiastici usus aucloritate , ante mundi conslitulionem prmdeslhyqtfispi fi{\xfs,lp
nixse. Brevique totus Oriens in partes scissus, hanc teslatur Apostolus, si quis sdetrec.tatfiox4is£ije,dulifate
formulam probantibus aliis, aliis damnantibus. At, D recipere, vel oris cojifessioneprfifexre,tsi a^te{(dtimtim
nihilo segnius Scytbse monachi, nihil de vehementia diem vitmprmsentis impielatis sup fiojiluxpflcigfti,qup
remittere, instiganteMaxenlio, praefervidiingenii viro, Deo vivoet verorebellis fibsistit, non labje.ceyi}Jffignf-
et In quo rooderationem nonnulli desiderarunt, jure, feslum est.eum non pex.lineffiad &oxpm,^merp,r$,,q,uats
an injuria, nlhil deflnio. Deus in Christo.ante fnundi,co.ns}itutjon-em gr,atis,ete.
ac
Ilaque prhnum ad legatos subid tempus Constan- git prmdestinavit,ad mgwwm
tinopolim ab Hormisda_Romano pohtifice missos hsec; 'Nee satisfuit-Scytbis monacbis hanc-ab Africanis
causa delala, mox a monachis illos causoe suseini- episcopis «criptionem -elicuisse, sed cum nibilominus
quiores experfis Romam ad'ipsum"Hormisdam trans- Constantinopoli bse contentiones cffervescerent, -ipsos
lata est, missique ea de re Romam a monachis Ie- 'Fausti libros ad eos mittendos curaverunt. Quibus
gati, quorum Petrus diaconus unus fuit. Fulgentius egregiam respoiisionem opposuit' septem
Non esfhujus loci referre quem exitum Roniaj mo- libris comprehensara, in quibus profundam viri cal-
nacborum legalio habuerit, quove pacto illorum do- iiditatem detegebat, elinfestacatholicse-fidei dogrnata
ctrina el formula ab Hornrisda primum non leviter• pondere Scripturarum ac 'Patrum elidebat. At hujus
 ,«,' S. FULGENTIUSRUSPENSIS. ilS
. quid similis mihi data est auctoritas dignifatis ?
proestantissimioperis, et inter Fulgeritii libros longe A
prsecipui jacturam tandiu dolebunt ecclesiasticseeru- Aut vel ipsa saltem conversationisinnocenlia talis est
ditionis amantes, quandiu tarito et tam exoelendo mihi?
ihesauro lemporum injuria fraudabuntur. Superiores Fulgentii lucubrationes ut potuimus
Vix hoc labore defunctus erat Fulgentius, cum certis temporibus assignavimus. Sunt alise in quibus
Trasimundi'morte, quseanno 523,contigit, episcopo- idem proestare non licuil, in quibus primum occurrit
rum Africanorum mulata sors esl. Eos enim Hilde- egregius tractatus de Fide ad Petrum. Erat autem
ricus in catholicam fidempropensior ab exsilio revo- Petrus non diaconus, ut perperam in litulo hactenus
catos sedibus suis restituit, ac novorum ipsis episco- dictus est, nonmonachus, ut alllondello (DePrimatu
porum in demortuorum locum sufficiendorumfacul- p. M2)primuni, post incaute a Noricio creditus est,
latem concessil. sed vir militaris, qui Hierosolymam profecturus, et
' Hicreditus aliam
Fulgentio vitam, aliorum laborum ne quid sibi hsereticsepravitatis subreperet metuens,
occasiones attulit. fidei regulam a Fulgentio flagitarat. Hujus ergo pie-
' In his
primum obtinerit locum tres de Yeritale tali niorem gesturus Fulgentius, sed temporis exclu-
proedeslinationis et gratise libri ad Joannem, credo, sus angusliis, post uberiorem de Trinitate, Incarna-
Maxentium et Yenerium Constantinopolim missi, B '. tione, angelorum et bominum creatione lapsuque, ac
quorum terliumChifflelius Jesuita, vir de lilteris ac variis aliis capitibus disputalionem ;. ad extremum
de Fulgentio prsesertim bene meritus, primus publici fidei dogmata quadraginta artleulis aslringit, pibus
juris fecit. quisquis obloqui ausus fuerit, eum pro boerelico
1 Addiderunt episcopi ante exsules, tum vero in pa- habendum denuntiat. Heecilla est, opinor, fidei re-
triam reduces,"egregiam epistolam ad eosdem Joan- gula quam sibi a Fulgenlio mitti Fei-randus poslula-
nemet Yenerium, in qua praecipua Christiansegratise verat, et quam eodem nomine designat Isidorus. Diu
dogmata ad Augustini mentem et placila diligenter tamen ille tractatus Augustini operibus admixtus est;
exponunt; hos autem libros in concilio Parisiensi at postmodum variis argumentis, ac prseserlim styli
anni 823 et Aquisgranensi anni 856 laudatos re- colore Fulgentio eruditorum consensu restitutus,
peries. hno sub ejus nomine dudum a Bertramo laudatus
' Ex
prolixo in Fabianum opere duodecim libros est. In. Sardinia scriptum putat Noricius, propter
complexo nonnulla demum excerpta, sed longiuscula eam quam in operis calce habet persecutionum men-
Chiffletiusedidit. Erat aulem Fabianus non medio- tionem ; sed non satis lirma conjectura. Potuit enim
cris nominis Arianus, qui cum Fulgentio alicubi et proeteritarum meminisse, ,et futuras animo proe-
congressus, sparsis super eo colloquio falsis rumo- iC sagtre.
ribus,- eorum refellendorum ipsi necessitatem at- Ineerti temporis traclatibus accenseri debent tum
tulit. libellus de Trinitate ad Felicem nolarium, tum de
Ad idem tempus referri debet scriptus ad Victo- Incarnatione Filii Dei ad Scarilam.
rein liber adversus Fastidiosum. Hic quondam ca- Priori occasionem dedit Felicis postulatio, qui
tholicus, imo monachus, et in monasterio presbyterii hserelicorum conviclui ac sermonibus expositus, nec
dignitatem adeptus, carnis illecebris turpissime vi- satis ad illos refellendos instructus, a Fulgentio do-
ctus, professionem primum, mox fidem quoque pe- ceri voluit quo pacto illis resisli possit. Cui tam pio
nitus abjecerat, et ad Arianos defecerat. Hujus ergo desiderio obsecutus Fulgentius, non modo catholicam
sermonem sibi a Yictore missum refellens Fulgen- de Trinitate fidem adversus Arianorum argumenta-
tius neutiquam consequens esse docet ex essentiali egregie defendit, sed de aliis quoque fidei capitibus
Patris et Filii et Spiritus sancli conjunctione, ut si- proeclare disseruit. In boc opere cujusdam Patris loca
mul cum Filio Pater et Spiritus sanctus humansese tacito nomine laudata reperies, quorum pleraque
natunc copularint. saltem Augustini sunt.
Postremus Fulgentii Iabor ille est quo Regini co- Alterius operis argumentum sic narrat ipse Ful-
milis rogatu duo explicare slatuerat: primum quid D ] gentius, ipsiusmet Scarilse verbis : Dum ad mensum,
de controversia nuper inler Alexandrinos Eutychia- inquit, Christiani catholicmEcctesimfdii Eventi de Dei
nos exorla sentiendum esset, utrum Christi corpus Iricarnatione locutio nascerelur, unus ex convivishoc
stalim ab Incarnatione corruptionis expers •exsti- de lncarnalione assendt, quoniam non Deus Pater
tisset, an tale demum post resurrectionem factum carnem induit, sed solumDei Filius. Et alius dixil :
fuisset; deinde quid militari viro servandum ad re- Ipse Deus qui unus est in tribus dignatus est carnem
tinendam colendamque in eo vilse genere pielatem. assumere, ul noslram servitutem,qua per transgressio~
At necdum absoluta priori hujus operis parte ad coe- nem patris nostri Adceobligati detinebamur, ad liber-
lesle regnum evocatus est. tatem perduceret. Hujus concertationis arbitruni pla-
Post ejus morlem (ita flagitante Regino) Ferrandus cuit eligi Fulgentium, quem affluenlilumine donalum
diaconus inchoatum opus absolvit, multis prius in- noverant. Addita est alia de vilium et noxiorum ani-
dignuni se professus qui Fulgentii successor habere- malium, quaUa sunt muscse et scorpiones, procrea-
lur. Nunquid, inquit, sic repletus sum sapienlia sicut tione quseslio, quam convivarutn nonnulli Deo abju-
Ule? Nunguid eadem milu, facultos elfi.quii? Nun- dicabant, alii asserebant.
JIS . . PROLEGOMENA. 11*
, De utroque ergo eapite proeclare Fulgentius dispu-. d. tionis p. 572, clausula his verbis expressa, conversi
tat hoc tractatu cui titulus est de Incarnatione el adDominum, Augustiuum mire redolet: non indignus
viliumanimaliumAuctore ad Scarilam. - ille adeo F.ulgentiq; nec item qui de Latrone, p. 567,
Duoesupersunt ad Ferrandum diaconum epistolse et qui de Penteeoste inscribitur, p. 569.
eulibri; quorumjprimo Fulgentius respondet pro- De duobus ad calcem additis, p. 664, quid sehtien-
positis a Ferrando qusestionibus de servi .SSlhiopis dum peculiari nota lectorem monuere qui huic edi-
baptismo. Is omnibus catechumenorum officiis egre- tioni prsefueruut.
gie functus, mox lethali morbo correptus in extremo In appendicem conjecti sunt varii, quorum non-
pene baUtu ad, baptismi locum delatus est, ibiqu.e nulli Augustini sunt, quidam Chrysologi, abi antiqui
sine voce, sine motu, ministris quasi pro infante auctoris Africani, sed perperam onmes Fulgentio
respondentibus, mente absentissimus baptismuin ac- tributi.
ceperat, statimque sine eucbaristise participatione Miras porro pugnas edit Theopnylus Raynaudus ut
excesserat e vivis. Hinc duplex Ferrando scrupulus librum de Prsedestinatione et Gratia in appendicem
obortus est. Primum an adulto sufficefe ad salutem- pridem conjectum asserat Fulgentio, quasi in Sardi-
posset aliena confessio; deinde an qui accepto sa- nia scriptum. At potior multo Bellarmini, Possevini,
cramento baplismi mortis velocitate prsepediti car- B Lovaniensiumque doetorum auctoritas hoc-opus Ful-
nem Domini manducare non potuerunt, salutis com- geutio abjudicantium, imo suspecti auctoris essecon-
potes esse possent, cum nota fidelibus essent verba tendentium. Parum certe verisimile est ut post li-
Salvatoris, Nisi manducaveritis carnem Filii hominis brum hoc litulo seriplum, tribus aliis a se scriplis
et biberitis ejus sanguinem, non habebilis vitam in vo- eumdem pene titulum indidisset.
bis. Doceri ergo studebat Ferrandus super isto ca- Ex his colligijicet Fulgenlii, opera triiariam pro
pite, ulrum noceat, quanlum noceat, an omnino nihil trium temporum ralione dividi posse. -
npceal, si quis baplixatus in nomine Trinitatis sacro Primum temporis spatium illud est quod aprimo
cibo potuque fraudetur. in Africam ab exsilio rediluNad secundum exsilium
Duplicem hanc quoestionem separatim Fulgentius fluxit: huic assignanda sunt ex ante dictis opera se-
expendit: ac priori quidem respondet, sincerum quentia:
baptismi desiderium prius habitum sufflcere, dum- Contra Arianos liber unus , ad decem objectiones
niodo adhuc~vivo, tametsi nihil sentienti, baptismus decem responsiones continens, p. 51.
conferatur; alleri vero, nemini baplizatorum fraudi Ad Trasimundum libri tres, p. 69.
esse quod morle prseventus eucbaristioeparticeps esse Secuhdum spatium totum secundi exsilii tempus
nequiverit, cum per ipsum baptismum, si minus sa- C complectitur: cui ascribenda sunt opera quoa se-
crameuto, sallem re*sacramenti donatus sit. Eam quuntur :
enim vim esse baptismi, ut corpori nos cujus caput Ad Monimumlibri tres, p. 3.
est Christus inserat, ac verum ejus membrum effi- De Remissione peccatorum ad Euthymium libri
ciat: quse incorporatio ipso eucharistise sacramento duo, p. 360. ,
'
significetur. AdProbam"epistola3 duoe: quarum prima est de
Altero ad Ferrandum scripto, propositis ab ipso -Yirginitate et Humilitate, p. 165; altera de Oratione
quatuor de Trinitate qusestionibus respondet, et uni et Compunctione cordis, p. 177.
de duobus calicibus in ccena datis : quod propterea AdGallam consolatoria de mariti Morteetde
de Quinque Qumstionibusinscribitur. Statu viduitalis epislolauna, p. 151.
Atque bsec de Fulgentii scriptis quse librorum aut Ad Theodorum de Conversione a saeculo epistola
epislolarum nomine censentur. Addendum aliquid de una, p. 186.
sermonibus quos magno numero vel scriplos ab eo, De Conjugali Debito et Voto continentise una,
vel dictalos oportuit sive ab ipsomet, sive ab aliis p. 444.
pronunliandos. Ad Eugyppium abbatem de Caritate una, p. 182.
Ex eorum numero sunt qui has inscriptiones prse- D Ad Yenantiam de Recta Poenitentia una, p. 190.
ferunt: Tractalus deFideadDonatum, p. 197.
Ds Dispensatoribus Domini, p. 546. Fulgenlii et aliorum quorumdam episcoporum-
De Duplici Nalivitate Christi Domini, p. 551. Africanorum, ad Petrum diaconum et alios qui ex
De Sancto Slephano protomartyie. p. 555. Oriente in causa fidei Romam missi sunt, de Inear-
De Epiphania deque Innocentum cscde, p. 558. t natione et Gratia Domini nostri Jesu Christi liber seu
De Caritate Dei et proximi, p. 565. epistola!7, p. 286.
De sanclo Cypriano, p. 566. Tertium tempus, a secundo in Africam reditu post
Hi sancto Fulgentio plane digni. Trasimundi mortem ad vitse Fulgentii iinem extendi-
Sermo de sancto Yincentio, p. 570, by.oicmi-S>Toi;tur; huic assignanda sunt illa :
ita luxuriat, ul licet bsec flgura satis fuerit Fulgentio De Yeritate proedestinalionis et gratias ad Joannem)
familiaris, eum lamen alteri libentius quam Fulgeutio et Venerium libri ires, p., 454.
tribuerim.. Epistola episcoporum Africanorum de gratia Dei'
- Serinonis"de loco Micheae, quem habes hujusedi- et humanoarbitrioad JoannemetYeneriuin, pag.209.
iik S. FULGENTHJS RUSPENSIS. Ji6
Contra Fabiaiium libri duodeciifl quorum frag- Y petendisque niiniis crebrum. At hoc ipso sensus suos
meiita exslant, p. 577. altius aninris et clarius infigit.
Contra serriiondm Fastidiosi Ariani ad Yiclorem His prsenotatis, ea nunc breviter iridicanda quse
liber unus, p. 540. postremam hanc editionem commendanl.
• Epistola"ad Reginum, p.' 525 Primum non parvi icferre visum est omnia summi
Incerti sunt tempOris Opera sdquentia. uriscripta separatim jamhaberiposse, nec ut antoa
De Fide seu de Regula verse fidei ad Petrums vel in variis demum voluminibus dispersa reperiri,
pag. 500. vel in immensum postremse Patrum BibliothecsBpe-
De Trinitate ad F&liceninolarium, p. 528.- . Iagus immersa lalere.
De Incarnatione Filii Deiad Scarilam, p. 406: Deiride, quod majoris etiam niomenti est, cum in
Ad Ferrandum epislola ad quoestiones de saliile, cseleris edilionibus, dum errala priorum posteriofes
jiElhiopis inbribuhdi, p.- 216: inconsulte sequerenluf, mendarum numerus auctus
Ejusdeiii afl eum Ferrandum de quinque qusestio- potius esset quam iraminutus $ in hac cefte ih iis
nibiis; p. 229. • emendandis repurgahdisque multum labofis imperi-
sum multa sensu plane carenlia ih integrum re-
itqtie hoe quiderii e Fulgentii iaboribus reliquise stitutaest,
B : cujus curse fidem faciunl apposilse ad pagl-
adhucsupersuiit. Cseterumraulto plura ab illo scripta
non cbnjecturis modo, sed certis indiciisconstal.Nam learum calcem nbtnloe. Atque utinam in boc labore
mss. copia praeslo
prseter eximium illud contra Fausturii opus, quod aU- amplius progredi licuisset, eaque
ciibi fortasse ih bibliothecarum angulis delilescit, fuisset. quibus permulta quoe obscura inanseraiit
iUustrari potuissent! Est tamen aliquid csetefisin hac
sunt alia quorum inveniendorum vix ulla spes est.
emendandi diligentia prseivisse, eosque ad hancope-
Primiim mispiam exstat vera illa responsio adver- ram
sus Pintam, quairitainen ab ipso scriptam constat. majoribus adjumeritis prajstandam excitasse.
Capitum partiliones aliquoties immutatas leclor
Njjspiarii"exsiatlihef Altefcationis quo de fide cum ( offendet, sed mutationis causam facile deprehendet:
Trasimundo rege disputavit, a sancto Isidoro memo- tanta enim incuria sectiones illse olim factse
ratus. fueranl,
nt non raro eadem peribdo in duas partes scissaj
Nuspiara exstat lUjerde Spiritu sancto ad Abragi- prior prsecedentiscapitis clausulam, altera sequenlis
laiii, qrio hiultis Scrlpturarum locis Spiritum sanctum cxordium faceret, ac sic lota senlentia iucis prorsus
unum cum Patfe el Filio Deurn probabat. Ct iutellectus cxpers esset.
Nuspiam exstat prseeiara epistola ad Cartnaginen- Sicubi vero operum tituli nontiilril vel miitati, vel
ses, sublimi, ut liabet ipsius Yitoescriptor, exhorta- C aucli, tum vel ratio simul addita, ne temere factum
tioiie perspiciid, ubi pene cunclos dolos et fallacia . videri
possit; quod animadvertere esl in tractaih
blandimenta, quibus infelices animm seducebanlurad de Fide ad Petrum, ubi expunctum recte diaconi no-
morlem, gravissima conquestionedigessit. men novumque addilum titulum in nola probatum
Nuspiam exstant duo de Jejunio et Oratione libri est ex ipso Fulgenlio; vel si hoc quandoque proeter-
quos ad Probam ab eo scriptos constat. missum esl, ipsa se legenlibus ratio prodet, et quasi
Nuspiam exstant diisead Stepbaniam nobilem fe- in oculos incurret. Sic enim libro de lncarnatione
niinam et suo et episcoporum nomine in Sardinia Filii Dei additum est in lilulo et viliumaidmaliumau-
scriploe. Ex quibus locum Arianus auidam in suum ctore; tum quia istius operis pars fere dimidia in boc
germonera tfansiuierat. argumento versabatur, tum quia clarius hac acces-
Nuspiam exslat epistola ab lpso seripta ad quem- sione traclalus ille ab alio distinguebatur hune titu-
dam Joannem episcopum; qua luculentef probabat }um prseferente, de Incarnulione et Gralia.
criminum reum ssecularijudici non esse tradenduni. Erunt forte qui mirenlur ex mediocri volumine tot
Nuspiam exslant libri decem ad Fabianum, ex qui- opera in appendicem relegata. Sed id non sine justis
bus nonnisi fragmenta supersunt. evidentibusque causis factum in cujusque operisfronte
Hsecde operibus Fulgenlii procfarivisum. De qui- D demonstratum est; nec id privalo judicio tentatura,
bus quis fuerit antiquorum sensus ex Isidoro sciri sed eruditorum suffragiis diligenler expensis.
potest, a quo dicitur in Scripluris divinis copioseeru- De duobus sermonibus additis et quid viderelur
ditus, in loquendodulcis, iu disserendo subtilis. Eru- expositum, etres tota ad lectorum arbitrium remissa
ditis certe noni sseculi viris non leve studium fuit est.
magnas ex ipso Iacinias excerpendi; tota vero Ec- Additus est mss. impressorumque codicum ex qui-
clesia Lugdunensis hoc ipsum elogio dignatur : Bea- bus bsec editio emendata est iudex ad hujus volumi-
tus antisles et gloriosus confessor, qui ob admiranda jris calcem.
et veneranda scripta semper ab Ecclesia fideiiler re- Nec omiltendum lric est debitum ChiflletioJesuitoe
ceptus, et inter scriptores ecclesiaslicos luudubitiier eximiseerudilionis viro, grati animi testimonium, ob
numeratus esl. singulare ejusde Fulgentio et de hac prsesertim edi-
Est certe singularis in ipso vis ingenii, non vul- lione meritum. Quas enim ex variis olim codicibus
gari suavilale condita. Sunt tanieir qui ipsum astri- bibliolhecoeCarlusiaead Portas exscripserat variantes
ciiorem velleht el in iisdem senlenliis versandis re- jn omiiiafere Fulgenlii opera lectiones, eas ille be-
 117 . PROLEGOMENA. 118
nignissime cum iis communicavit qui postremse isti A Haecsunt quse ad publieam utilitatem promoven-
editioni emendandse operam dabant : ex quibus illi dam vel teutata, vel effectasunt. Qusesi nrinus rerum
quosexcudenda restabant Fulgentii scripta correxe- ipsarum prelio, voluntatis cerle ac studii merito,
• runt, serius acceptas in variarum lectionum
syllabum sequis judicibus probatum iri non imme.rito sperare
aceurate retulerunt. nobis videmur.

S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS VITA,

• , A (a) quodam ejus discipulo conseripta
ADFELICIANUM EPISCOPDMSAKCTIFDLGENTIISDCCESSOREM.

PROLOGUS. DIIOdoctoribuscaiholicmEcclesim~-neces-B diu vivunt adhuc qui noverunt eum vel a certissimis
saria, vita bona et suna docirina. B. Fulgentius prm- 'testibus aliquid deejus virtutibus audierunt, potest
cessor Feliciani episcopi.
1. OmnisNovi Testamenti fidelissimusdispensator, ilii prsesens memoria verum testimouium perhibere.
in quo loquilur Christus, sancle Pater Feliciane, ut Quid aget ventura progenies? Quid in iransmarinis
sibi partibus longe eonsliluta fidelium turba ? Cuni per-
exemplo suo credendum facile persuadeat, ope- venerint ad notitiam
rum bonorum curam maximam gerit, et quidquid lectionis, in qua idem beatissi-
aliis faciendum dicil, ipse primitus facit. Sine causa mus pontifex absens loquitur, mortuus vivit, ad-
mirabuntur : unde cognoscent
quippe nitilur doeere sapienter, nisi vixerit innocen- innoeentiam?profecto sapienliam
ter. Duo igitur Ecclesioe catholicoedoctoribus neces- Sicut ergo clara est ejus doctrina, sie
saria judicanlur : vila bona et sana doctrina. Vita clarior flat etiam vila. Loqnamur et narremus fratri-
enim bona commendat sapienter docentem, doclrina bus nostris quomodo tanlus ponlifex vixerit.
saua ornat beneviventem. Yita bona facit amabilem, 5. Nec timendum est ne minore facundia sacerdo-
doctrina sana laudabilem. Yita bona continuo credi- lem, qui per universas orbis Ecclesias magnum no-
tur imilanda, doctrina sana nunquam judicatur.esse men obtinuit, ego faciam parvum. Cujuslibet enim
sit meriti oralio mea, nec augere poterit tarrti viri
repudianda. Vilabona lolht occasiones detrahentibus,
doctrina sana resistit contradicentibus. Propterea C merita, nec liilnuere : sed proflcere tantummodo ad
mihi diutissime beati Fulgentii pontificis (tui scUicet testimonium carilatis, in qua illi semper inhoerere
simul nutriti et nomen desiderans, salutiferis ejus monilis ad suscipiendam
prsecessoris, aquo sumus), in illo parvis-
et graliam cogitanti, dum frequenter ante oculos professioneni monachorum eonversus,
cordis mei magisler egregius versarelur, dolebam, simo monasterio quod sibi apud Sardiniairi pro Chrisli
tanti virisolatio earuissepopulosAfrieanos. Etquam- nomine relegatus effeeerat, ubi jam tu presbyler
vis ille gautiiis coeleslibus obleclandus ad meliora (fc)habitas, diebusac noetibus, ante"eum positus vixi,
me supermel et favumdulciora ecelesiisejus
migraverit, apud nos tamen modo similem deesse quando flumina Et nisi sle-
bene conscius eloquii frcquenter (c) irrigabant.
doctorem, sapienlioe ejus suspirabam. rilitas arentis
2. Dabatur sane flebili recordationi quaedamrespi- ingenii preepediret, centesimum fructum
nostri pectoris attuiisset. Sed indignus ego da
ratio, quotiens dulcissimos libros ejus, aut epistolas, gleba lanta plenitudinc vix exiguam capere valui portio-
aut quos dedit populo proesente sermones, vel ego
nem. Tuse tamen paternitatis orationibus frelus, li-
legebam, vel legentes alios audiebam. Verumtamen belli
in illis prseclarisopusculis ingenium viri sapientiam- proesenuYlaborem suscipere cogitavi : in quo
: omnia quoememoriler nobis audientibus ipse refere-
que posse agnosci tacilus considerabam cujus autem
el illa insuper quse oculis nostris aspeximus, aut
justitise,probilatis etmisericordioefuerit, etquomodo 0 bat, sint
laudabililer vitam suam (quod tu bene nosti) cum fa- ut jam posili in docirina illius quemadmodum
: notam fal-
iniliaribus suis transegerit, sicut docuitvivens, scire gesta non ignoramus, breviter explicabo
sitatis incurrere nullaienus timens, cuncta quippe
plerosque non dubitabam, latere tamen plurimos
- sentiebara. In ne oblivione senilem tuam paternitatera minirae latenl. Nec tibi
posterum vero, longa nunc
conversalionis ejus bona nescirentur, semper et ve- aliqua quasi nescienti dicuntur, "sed tuo polius
testimonio confirmanda simpliciler (d) digeruntur.
liementiusformidabam. Dixi ergo diu cogitans: Ecce
• GenusFulgentii. Mariana mater Ful-
fulget beati Fulgentii sana doctrina, quoniam legun- CAPUTPRIMUM.
tur ab omnibus libri ejus. Quasi ille Ioquitur, quando genlii. Fulgentii instilutio. Palernam domnm gu-
bernal. Procuralor ordinatur.
codex ejus titulatus noniine legitur: qui autem fiet
ut simililer nota sit omnibus vita ejus bona? Quan- 4. Beatus igitur et vere Fulgentius, nobili secun.
(a) P. Chiffletio aliisque videtur quod a Ferrando luerp. editione, habilas. Hinc Joannes Molanus in
EcclesioeCartbaginensis diacono, propter rationes ab sua ad eamdem editionem proefatione,"scriplamarbi-
ipso allatas in prsefationeadoperaFulgentiiFerrandi tralur hanc Yitam ad Felicianum S. Fulgentii suc-
Divioneedita anno 1649. AUostamen hoe non con- cessorem in monasterii regimine. non vero in epi-
vincunl, cum Yitseauctor videatur a lalere Fulgentii scopatu. ,
non discessisse , nec id de Ferrando possit afflrmari. (c) Ms., rigabant, addilque hoec,velut paradisi rivus
Y. Bolland. 1 Jan., p. 52, § 5. aqum abundantius effluebant verba ^exore ejus , et it»
(6) In ms. Colb. nec non in Yita a Chifll. edita modum lacrgmteoculorum ejus rigabanl. ('
iuter opera Ferrandi, ubi presbyter habitabas. In An- (dj In posterioribus editionibus, diriguntur,
7
 419 y S. FULGENTIUS RUSPENSIS. i$Q
dum camjmgenere procreatus, parentes habuitexj A lur, hinc initium sumens imperandi,, et consulendi,
numero Carlhaginensium senatorum. Avus (o) enim ac gubernandi quamplurimos.^
ejus nomine Gordianus, dum rex (b) Geysericus me- CAPUTli. Felicilas tnonachorum.
moratara Carthaginem viclor invadens, senatores 6. Accepta tamen bac potestate dum clemeuter
plurimos, imocunctos, amissis omnibus bonis, ad utitnr, et neminem lasdere pro ingenita sibi pietale
Italiam navigare compellerel, inler cseteros eliam (al. bonitate) desiderat, atque in exigendis pensioni-
ipse impositam peregrinalionem libenti volunlate bus crudelitatem jubetur exercere, coepit soecularium
suscepit : volens saltem facultatibus perditis, non negotiorum gravis apparere sarcina, et displicere fe-
perdere libertatera (Vide lib. i B. Victoris de Perse- Ucitas vana; paulatimque laudabili patientia succe-
cutione Vandalorum). Post cujus obitum duo ex filiis dente, coepit vitse spirilalis amor exsurgere, deside-
ejus, spe recuperandae hoereditatis, Africanam pro- rium Iectionis insuper, et oralionis iudefessum cre'-
.vinciam repetentes, manere (c) lamen intra Cartha- scere studium. Monasteriorum proinde suavissimos
ginem minime potuerunt, domo propria donata sacer- greges frequentius visitans, servoruinDei morespro-'
dotibus Arianis. Sed possessionibus suis ex parte per positumque discebat. Inter abstinentes, nulla esse
aucloritatem regiam repetitis (d) ad Bizacium per- gaudia sseculi, sed nulla esse etiam tocdia sentiebat.
rexerunt. Ibique in Tellepte civitate unus eorum no- B ] ln summa abstinentia jviventes, videbat neminem
nrine Claudius, ex conjuge nonrine (e) Mariana, Chri- calumnialorem limere, sed se invicem diligere.' Con-
stiana scilicet et honesla femina, istum, cui lanta siderabat etiam multos adolescentes perpetuse con-
gloria debebatur,- feliciter genuit; eumque statim, tinentioe deditos, ab omni posse abslinere concubitu.
quasi (f) prsescius qualis esset futurus, Fulgentium Talibus apud semetipsum cogitationibus lluctuabat,
nonrinavit. Quem religiosa mater moriente celeriter atque in hsccverba prorumpens, Cur obsecro, aiebat,
patre Grsecis litteris imbuendum primitus tradidit: sine spe futurorum bonorum laboramus in sseculo?
et quandiu totum simul Homerum memoriter reddi- Quid.nobis aliquando prsestare poterit mundus?Si
disset, Menandri quoque multa percurreret; nibilde gaudere desideramus, licet sit melius bene flere,
Latinis permisit litteris edoceri : volens eum pere- qnammalegaudere : quanto melius tamen gaudent
grinse linguoe leneris adhuc annis percipere notio- quorum sic in Deum tranquilla est conscientia, quos
nera, quo facilius posset, victurus inter Afros, locu- minime terret exactoris improbi violentia, qui nihil
lionem Graecam, servatis aspirationibus, tanquam ibi timent nisi peccata, nihil agunt nisi unde possunt
nutritus exprimere. divina implere mandata! Non fatigantur publicis ex-
5. Nec fefellit matrem piam caula provisio. Sic cursibus, non damna rei familiaris coguntur aut fiere
enim quotiens ei Groece loqui placebat, post Ion- iG miserabiliter, aut timere defornriter. Operantes mani-
gam (g) desuetudinem loculionis ejus et leetionis, ijiis suis non adversantur utilitatibus alienis : vivunt
,non inconditis sonis verba proferebat, ul quasi quo- inter sese pacifici, sobrii, mites, humiles alque con-
tidie inter Grsecos habitare pularetur. Lilterarum cordes. Nulla illis cura libidinis : imo magna sollici-
proinde Greecarum percepta scientia, Latiuis litteris tudo et jugis custodia castitatis. Imitemur tam lauda-
(quas magistri ludi docere consueverunt) in domo biles viros, arripiamus hanc bene vivendi constan-
edoctus, artis etiam grammaticas traditur auditorio: tiam. Sit nobis utile quod revelante gratia meruimus
magnitudine ingenii cuneta sibi tradita memoriter meliora cognoscere. Abjiciamus pristinos mores, et
et veraciter retinens. Inde lamen domesticorum ne- mutemus labores. Nitebamurprius inter amicos no-
gotiorum urgente necessilale cito sublatus, paternse hiles apparere nobiliores, nitamur modo inter servos
domus gubernationem suscepit adolescens, ita se Dei
pauperes eflici pauperiores. Si coacti sumus
maternis imperiis subdens, ul ibi quoque Christi exi- exigere debitores, conemur modo convertere
pecca-
steret imitator, de quo sacra Evangelia contestantur, tores. Solet etiam de publicis exactoribus efficere
Et erat subditus illis (Luc. n, 51), id est parentibus. Chrislus Dominus noster magistros Ecclesise : de te-
Gaudebat venerabilis niater, et prseelara indole sa- lonio enim vocatus est Matthseus, ut apostolus fieret.
pientis fllii moerorem viri amissi consolabatur. Ccepe- D ] Neque nos (i) huic honori personam convenire credi-
rat in illa familia esse, qui amicis obsequium bene- xnus noslram : sed si ille, deposito offlcio exactionis,
volus redderet, inimicos (h) rationabiliter
repelleret, aecepit officium proedicalionis, milri non licebit, post
servos mansuetus et severus regeret et corrigeret, .
depositam procurationem, pcenitentis assuroere la-
patrimonium diligens coleret,sublimioribuspoteslati- jnentalionem? Refugium nostrum Deus est. Nulla de
bus carissimus fieret. Cujus rei gratia, creseente setatis imbecillitate nascatur excusalio : polcns est
per
singqlos dies fama ejus, repente procurator ordina- quippe Deus, qui dat continenliam tantis adolescen-

(«) Sic ms. In reliquis, denique. • (e) Ant., Marriana.

(b) Ms., Honoricus. Ant., Hunericus et Gensericus,
et in niargine, Geisericus.
(c) Ms. elChiffl., manere'jam.
(d) Ms. et Ant., Byzantium.-Apud Cliiffl. vero, ad
Bhacium. Idem babetur in margine apud Ant.
edit,
additurque Bijlhyniam.
(f) Ms. et Ant., prmscia. Chiffl., prmscius.
(g) Sic ms. AtChiffl. et Ant. in margine, coniueiu-
iMnem.
(li) Ms., rationabilis.
(i) Sic ms. cum Cliiffl. In Art. vero, Nepue uos
fiujus exactoris Iionci,
 421 -PROLEGOMENA. ^ lS2
tibus, quos videmusin (o) monasteriis vivere, mihi,A dere pollicenti, dicens ei, Quare, fili, mentiris, ut ser-
quoque peccatori similem gratiam donare. vos Dei fallere deleeteris? Tuue eris monachus . aut
tuarum consuetudinem sic re-
CAPUT m. ileditatur monasticam vilam. B. Augusti- antiquam deliciarum
num legens converlilur. penle mutabis, ut escarum vilium negligenlior ap- '
7. Post hsecverba diuliusin suo pectore ruminata, paratus, et vestium sordidarum (f) tuum animum
decrevit,Spiritusancto revelante, ssecularibusomnino non offendat abjectio ? Prius est, ut sis saltem laicus •
renimtiare deliciis, et illius vitoe socius fieri quam minus delieiosus, et tunc forsitan credibile piitabo,
laudabat. Prius lamen cogitans ne subita mutatio quod renuntiare soeeulo aut velis, aut valeas. Ad'
menlem simul corpusque perturbans, inter ipsa eon- hsecille juveuis magis ac magis inllammatus, repel-
versionis initia, gravissimum sibi vel impedimentum lentis manum suppliciter osculalus, sic oculis in ter-
vel scandalum gigneret, occulte arripuit rara exer- rairi deposilisprecabatur : Potens est, domine pater,
cere jejunia; dehinc paululum progrediens, antiquo- dare volenti facullatem, qui nolenli tribuit volunta-'
rum sodaUum tentabat vitare consortia. Segregatus tem. Permitte me tantum tuis inhoererevestigiis;
frequenter a turbis, in possessione propria, nescien- aperi mihi januani monasterii, prsebe sanctse sedifi-
tibus parentibus et clienlibus, quasi propler actionis calionis adjutorium, fac me unum de discipulis tuis :
laboremtristis sedebat, etihi orabat, legebat, jejuna- g] et Deus novit quomodo me liberet ab iniquitatibus
bat, epularumque immoderatam copiam rninuebat, meis. Hoecaudiens beatissimus seuex, gravissimum
ad balneas penitus non accedens; et sub ipsa adbuc putavit supplieantem diutius spernere; tandemque
professionelaica, plenus jam monachus conversaba- flexus ad consentiendum, Mane, inquit, nobiscum,
tur. Stupebant omnes qui noverant eum, (b) delicati flli, sicut vis : experiamur paucis diebus, utrum
viri mirabilem parcimoniam, causamque mutationis verbis facta concordent. Utinam superfluus sit timor
hujus interpretabantur ex angustia natam pusillani- meus, et professio tua inveniatiir stabilis!
mitatis. Apud Ulum vero per singulos dies amor san- 10. Postquairi igitur supplicanti consensum prse-
ctoe professionis et mortificationis impensior cura buit sanctus Faustus episGopus, sonuit illico per af-
crescebat. fines et notos, Fulgentium monachum factum. Gra-
8. AUquandoigitur ubi omnia quse sibi dura vide- tulabantur boni, confundebantur mali. Quosdam fa-
bantur expertus, adjutorio gratiae spiritalis voluntati ciebat vita ejus transacta in deliciis desperafe;
susesensit suppetere facultatem, beati Augustini ex- quosdam singularisingenii notissimascienlia magnum
ponentis tricesimum sextum psalmum disputatione aliquid suadebat de profeclu ejus velociter sperare.
commonituset compunctus, publicare suum statuit Quidam vero familiares ejus, quibus ab infantia ca-
votumj mulare gestiens habilum, ne vel amicabili- (p rissimus amicus et lidelissimus fuerat, eum imitari
ter ad se venientes pati cogeretur, cum quibus diu cupientes, ipsi quoque sseculum contempserunt, el
sseculariter(c) vixerat. Cogitabat autem vir pruden- se monasleriorum gregibus mortificata voluntate
tissimusconversionem sui cordis sibi soli utilem fu- junxerunt.
luram, si latere potuisset; pubUcatamvero, multis CAPUT v. Mater ejus propositoexcruciatur. Matri il-
aliis exemplum bonum dimittendi peecata pristina kim videndicopia negaiur. ConstantiaFulgenlii.
prsestituram. Quis enim mediocris aut pauper fieri 11. Audit hoc mater referentibus multis, ad eon-
monacbus erubesceret, dum Fulgenlium videret ge- sorlia monachorum fugisse Fulgenlium, totiusque
nuini fastus arrogantia recedente, duras abstinen- domus regendoeatque gubernandsecuram penitus di-
tise vias palientiaegressibus ambulantem? misisse, nec omnino jam posse de lali proposito re-
,CAPUTIV.-Ad Faustum episcopumse confert. Fit mo- vocari. Turbatur, expavescit, et amoris nimii desi*
nachus. Imilantur... alii exemplumejus. derio concitanle, quasi jam Fulgentius moreretur
9. Fuit .autem tunc temporis episcopus quidam (quamvis bene moreretur, qui sic moriebatur), coe-
iaudabiliter prsedicandus, nomine Faustus, qui pro lum nimiis lamentationibus pulsat, et sicut solent
fidecatholica non longe a cathedra sua jussus fuerat matres in funeribus filiorum, modum nescit habere
. relegari. De multis enim sacerdotibus hoc (d) Hune-10 lacrymarum. Rapitur inconsideratis cufsibus ad mo-
rici tyranni persecutoris astuta malignitas ordinave- nasterium furibunda, contuineliis el conviciis san- '
rat, ut juxta patriam propriam peregrinationis in- ctum Faustum nihil dubitans aggreditur. Redde, in-
. commodum sustinentes, ad negandum Deum facile quiens, filium matri, redde dominum servis. Sacer-
flecterentur. In eodem proinde loco ubi relegatus dotes semper multa beneficiaviduis praestant, quare
_ tenebatur, monasterium sibi construxerat, in quo nunc domus viduse per te perit ? Cui patienter (al.
spiritaUtervivens, apud omnes Chrislianos honora- sapienter) respondebat episcopus : Si tu mihi filium
biliter habebatur. Ad hunc ergo sanctus Fulgentius tulisses, ego te, mulier, deberem quantum dolor im-
(fuit quippe ei notissimus) alacriter venit, eique vo- ., peraret arguere; modo tu mihi juste contumeliam
tum sui cordis fideliterindicavit. (e) Ille autem sciens facis, quia ego tibi filium tuli. Quaudo enim tibi
saeeularem oihnino juvenem, verebatur talia cre- displicet quia serviturus est Christo, bene facis con-
(a) Ms., in monasterio. . (e) Ms., Illevero scienseum smculariteromnino.vi
(bS Ita ms. At et
reliqui, tam delicati viri, ete. ventem.
(c) Ms., Cum quibus nequiler dik vivrat, (f) In ms., lui animi propositunu
(d) Ms., Uonorki.
 ' •
125 S., FULGENTIUS RUSPENSIS. - 124
tumelias inferens Fausto. Sub his ctiam sermonibus A minis Mciens, velociter ei corporalem restituit sa-
•sequanimitertolerans, el !(a) affabiliter arridens, vi- nitalem.
ilendi saltem filium nullam prorsus dat licentiam. CAPUTvn. Porlionem substantimdonat matri.
llla sciens quanlum diligeretur a filio, magnis ante 44. Tunc animus viri sapienlis altiori pietate com-
lanuam monasterii clamoribus ejulabat; et Fulgentii mofus, cum tota mente mundum sibi crucifigeret, et
nomen frequentius inclamans, desolatiouem suam ipse mundo crueifixus,iterrecluma juvenlutesua (Eccli.
miserabiliter allegabat. H, -20), sieut scriptum est, ambularel; portionem
12. Hsecprima beatum Fulgentium tentalio multis substantise proprioe, quamvis haberet fratrem junio-
viribusimpulit, dum (b) suam genitricem, quam sem- rem nomine Claudium, per donalionem soli eontulit
per amaveral, cui maxima devotione servieral, au- matri, ut a matre postmodura, si bene servisset,
diret suis auribus flere. Sursum tamen corde positus, donaretur et fratri. Sic salubri consilio superbiam
audiebat, et non audiebat; nec illius preces adver- junioris fratris edomare desiderans, ut qui nolebat
tere dignum putabat, quia pielatem solilain religiosa esse humilis propter pietatem, discerel humilis esse
crudelitate vincebat. Ibi jam fulurocpalienlioe in la- propler hsereditatem ; maler quoque sanctisslma post
boribus multis exemplum fidelissimum proebebat, discessum dulcissimi fiUi, cujus jam non poterat ob-
et similis ebrio per spiritalem graliam faclus, utrum B sequio (al. preeseniia) loetificari, ejus meruisset be-
mater esset quodammodo ignorabat. Hic eum beatus neficio consolari. Quantas lunc ibinniversi laudes et
Faustus episcopus ex toto corde conversum primitus gratias Donnno relulerunt! cum viderent bealum
approbavit, et cum gaudio coeleris fratribus dixit: Fulgenlium, sseculari cupiditate calcala, rebus quas
Facile poterit hic juvenis lolerare quemcunque im- distrabere et donare pauperibus non poterat, ne of-
posuerimus laborem, qui potest malernum jam de- fenderet bonam matrem, renunliasse penitus, ut
spicere dolorem. IUamaler dum se plangere ssepius, Christum invenire mereretur doclorem.
nec ad se filium prodire cognosceret, in eodem loco CAPOTVIII.Propter persecutionemde priori monaste-
eumjam non esse credebat; quia si ibi esset, (c) non rio migrat. Coabbaseligilur.
ferre posse dolorem matris, adhuc virtutis ejus ne- 15. Finita jam erant cuncta quoeeum inconver-
seia putabat. Ssepeergo iens ae rediens, et episcopo sionis prhnordio vide.bantur affligere. Sed quia hoec
'
molestias, et filio plurimas afferebat insidias, donec vita nunquam potest sine suis tentationibus proete-
tsediovicta propriam reverleretur ad domum. riri, nascilur rursus talis perseculio fidei, quse sanctoe
CAPDTVI. Abslinentia ejus incredibilis. Proficiendi memorios Faustum episcopum cogeret per diversas
desiderium. latebras commigrare, nec in ipso monasterio jugiter
13. Bealus ergo Fulgentius supra credibilem mo- Q sineret requiescere. Tunc beatus Fulgentius timens
dum laboribus abstinentise se cruciabat, sine vino et aut in illo loco solus remanere, aut de loco in locum
qleo manducans et bibens, sic parce et lenuiter, ut "frequentius transmigrare, consullo prius episcopo
inedise magnitudo siccatam corporis culem fatiseere Fauslo, vicinum monasterium peliit, ubi paucis, Befl
diversis ulceribus cogeret, ac superducta quam di- simplicibus fratribus Felix nomine abbas preeerat,
cunt impetigine delieali corporis pulchritudo fceda- amicus ejus ab adolescentia, cum quo semper etiam
retur. Putabant plurimi tunc beatum Fulgentium, laicus familiariter vixerat. Tunc igitur eum Felix ab-
sub occasione ipsius infirmitatis, aut recessurum si- bas cum gaudio suscipiens, imparemque se ejus yir<
mul a proposito sanclitatis, aut reddendum deineepsi tutibus sciens, et nomen et poteslalem ei tradidit ab-
tepidum, ne vel reguloc communis parcimoniam cu- batis. Ille plenus studio bumilitalis, (d) excusat pri-
stodiret. Ille vero contra speni omiiium, misericor- vUegiumpotestatis: et posl multa cerlamina pietatis,
dioe,Dei prsevenienlis auxilio gubernatus, ex infir- ex conseiisu totius congregalionis, passus violentiam
mitate corporis ampliores animi vires capiebat, ei; caritatis, vix consentit esse collega boni consortis.
tanto abslinentior, quanto debilior, de salule per- Ita duo viri sanctissimi, diligentes oequaliter Deum
petua jugiter cogilabat, saiutem vero corporis ar- et proximum, amho moribus similes, ambo meliores
bitrio Domini commitlebat, boc plerisque dicens : jy proposito, conversatione oequales,unus scienlia su-
Scimus omnes ex epulis vitam solere servari, non perior, jugum bonum gubernandoc congregationis
sanitatem posse conferri. Nam ul sanelur Infirmitas, excipiunt.
. s.i explenda videtur guloecupiditas, quare infirmantui 16. 0 quam felix servorum Dei numerus fuit, qui-
•etiam iUi qui convmis laulioribus quotidie saginan- bus coeperat prseesseFulgentius! 0 quantum fulgebat
lur? Tolerabat ergo infirmitatem patienter, exerce- illud monasterium, cui dispensator permanserat Fe-
bat abslinenliam satis humiliter. Parvum namquci lix! Dabant sibi mutuis nominibus etiam ipsi non
putans omne quod faciehat, de die in diem melioi minoris Iaudis auspicium. Felix vocabatur Fulgentius
lieri gestiebat.. Hoc propositum cordis ejus mise- viam Domini currens, et fama (e) crescente Fulgen-
rator et misericors Deus adjutorio supemi juva- tii, capiebat fructum sui culminis Felix. Unus tamen

\a) Ms., affabiliter irridens. d) Ant. recusabal. At Chiffl.cum ms. et Ant. m

(b) Ms., sanctissimam. margine, excusat.
(c) In ms., non dolere, adhuc virtutis ejus nescia,, (e) Ant., crebrescente.
non putabal.
 125 PROLEGOMENA. 126
eorurii, beatus videlicet Fulgentius, docendis fralri- A baturi" quid profecisseut, si flagellis membra oumia
bus peculiariter vacabat, alter in quotidiano ministe- dissipantibus a fide vera minime defecissent. Ne-
rio sollicitius laborabat. Superveniefifibus fratribus, scientes ergo eogitaliones maligni serpenlis, haben-
unus verbum Dei singtilariter prsedicabat, alfer ho-' tesque fiduciam conscientise, nihil limentes, ambo si-
spitalitatein diligenter prseparabat, et hilariler offe- mul gradiebantur secum loquentes.
febat. Nihil alter sine consensu alterius faciens, sed CAPUTx. Sistuntur Ariano
presbytero. Mira crudelitas
sic ambo c&teris erant imperantes, ul sub unius se Ariani. Vehemens caritas Feiicis abbalis. Cmditur
fegfila cfederent constitutos. Ita dum timebat Ful- Felix,
gentium bfiehdefe Felix, Felicemquc Fulgentius, Et ecce subito quasi violentia sfevissimaetempe-
morlificatis Voluntalibus propriis uterque vivebat, et- statis invadit incautos, dividit junclos, ligat divisos,
de ffatrum qjfibus eorisulebani utililate Iaudabiles, et feralibus vinculis oneratos perducit ad presbyle-
et de inutua quam sibi reddebant inricein subjectione rum vinclos. Efficiuntur subito sine crimine rei, sine
sublimes. Quis istius affectus explicare possit lo- belli sorte caplivi. Quibus enim fugientibus nibil no-
. qiiendo virtutem ? Quos quiela pax aduhaveral, nec cere poluerunt Mauri, pcenas ingerunt Ariani. Tunc
bellavaluefurit feralia separare. antequam tenerentur, Felix abbas paucos solidos,
CAPUT Tx. Cogilur fugam capessere cvtn Felice. ; u,nde fratrum sustentabatur inopia, simpliciter ubi
jj
"17.Sed cum subito (a) barbaricse genlis provincia jaelus suaseral (al. invaseral) projecil, et custodien-
lurbareluf ineursu, videntes salulem temporalera dos Dei servis, ipsi Deo committit. 0 divini singu-
fugoeprsesidioVifidicaiidam,labores illico perferendoe lafis potentia miraculi! Nerao valuit solidos illos
peregririationis excipiunt, limatoque consilio procul projectos aspicere, nullus permissus est victum pau-
abseedufft, ubi nulla belli nascentis opinio con- perum paupcribus tollere : sed illi soli qui sie pro-
itfuendi monaslerii proeberet inlegram facultatem. bandi fuerant lenentur, ligantur, ad presbytenmi
Promovent igitur castra spiritalia duce.e inclyti coe- perducUntur. Quibus ore terribili violentus presbytef
lestis exefcitus, et per ignotas Africeeregiones mo- jjjtonat, Cur ex vestris regionibus occulte venislis
nachorum suorum eaterva comitante pariter gra- Christianos reges evertere? Bene enim miser Cbri-
diuntur, ubique facientes gaudium bonis, invidiani stianos reges esse diccbal,' in quibus Chiistum Re-
malis. In territorio deniqiie Siccensi drim cogitant gem regum miserabililer exsufflaverat, et quos-Fi-
ceftas sedes statuere, fegionis fecunditate deleetati, lium Patri sequalem npgare similis Antichristo do-
"
viforum eliarh fideUutri (b) devotiorie suscepti, pres- cuerat. Hlis (/') ad hoec veracissiraoe responsionis
pytef quidarri secfse Afianse in fundo Gabardillaper- verba parantibus,- inferri prsecepit verbera pri-
fidiam pfaediearis, ciii nomen quidem fuit inter ho- {n mitus.
iriines Felix, sed voluntas adversus Deum semper 19. Igitur'Felix abbas vehementi carilate com-.,
infelix; natione bafbafus, mpribus ssevus, facultati- motus, Parcite, ait,1 fratri Fulgentio, qrii non potest
bus potens, eatholicorum persecutof acerrimus, tormenta perferre. Nolite isluiri coedere inter ve-
(c) beati Fulgenlii nomeri in 'illis regionibus clarum stras manus forsitan moriturura. Converlatur in me
fieri §enliens, reconciUandos multos quos occulte de- vestra crudelitas : ego scio quid confitear, in me est
- ceperat, suspiealur. Nee "virum dignuni sacerdolio, omnis causa. Tunc dilectionis admiratione stupefa-
vere adhuc esse monaclmm credidit, sed eum sub ctus, removeri paulisper bealum Fulgentium jubet,
habitu monacbi, sacerdotis officium implere putat. atque illum gfavius csedi ministris ssevissimis Impe-
Et revera sacerdotis officium laudabililer etiam tunc rat. Tunc bilari airimo Felix abbas verberibus suhdi-
implebat, (d) non aliquos reconciliando, sed onines tur. Dolorem quippe cum gaudio sustinebat, quia
quos attingere poterat, ad reconciliaiionem salu- beatum Fulgenlium niliil adhuc pali videbat. Ecce
taribus monitis inyitando. Cujus sermo dulcis et re- quaUs fuit bealus Fulgentius circa amicos, Ut usque
cius, quia dura quoque corda molliebat, hec imme- ad mortem diligi merOrelur. Ista quippe caritas
rito hunc presbyterum sic timere pro sua perfidia beati Felicis, vitse illius sanctse magnum perhibet te-
compellebat. ]{) sliroonium. Neque enim salutem suam pro illius sa-
18. Arripit igitur presbyter, Insani furoris stimulis lute despiceret, nisi sibi primitus, et multis utilem
concitatus, sefvos Dei crudeliter persequi, et per jocundumque sentiret. Imitentur utrosque qui pla-
omnesviascustodibns(e)distributisambulariliumsim- cere Deo desiderant. Alios doceat beatus Fulgentius
pliciter. obsidet itinera. Necessarium quippe fuerat sicvivere inter fralres, ut amentur, foveanlur, et
atbietas fortissimos "vohmlariis abslinentise laboribus insummis necessitatibus adjuvandi, etiamsi pericu-
ad omnem tolerantiam prseparalos persequenlium lum non defuerit, judicentuf. Sumant alii de bono
tradi paululum manibus, nt martyrialis agonis par- factoFelicis abbalis exemplum,.melioribus frati-ibus
licipes effecti, iUala discereht "suppliciatolerare; pro- el in Dei timore plus proficienlibus omnem gratiam
(a) Sic Ant. Ghiffl., barbaricce multitudinis; ms. (d) Sic ms., et quidem reclius, ut videtur, quam
vero, Maurorum. coeteri in quibus habetur, non lantum aliquos reconci*
(b) Ms. noster cum aliquot aliis a Chiffl. visis, fa- liando, sed, elc.
vore. Idemque proefert Ant. edilio in ora libri. (e) Ita ms. et codices in notis a Cliiffl. laudati.
(c)*Sic.ms. Coeteri sic dislinguunt, persecutor acer-
*riiaus. Editi vero, deputatis ;,in margine, distribulk,'
Hic, etc. (j) Mb.f adhuc.
 427 . S, FULGENTIUS RUSPENSIS. 128
bonae voluntatis impendete. Quando enim talis ea- A. 22. Inter alios quoque Arianorum episcopus dolet
ritas inter fratres fuerit, qualis inter sanctissimos mactatum gravi csede beatum Fulgentium. Et quia
viros fuil, vis tolius"tenlationis facile superatur, ini- parentes ejus cognitos habebat idem episcopus, ip-
, micorum vero pertinacia conlinuo frangitur. Quam- sumque beatum Fulgenlium singulariter adhuc laicum
vis .tunc saevissimuspresbyter etiam de Felicis abba- dilexerat, adversus presbylerum suserehgionis elpa-
tis injuria minime satiatus, nec bealo Fulgentio par- roclrise, qui csedisauctor exstiterat, graviter commo-
, cendum putavit. vetur, vindicare bealum Fulgentium parans, si que-
CAPUTXI.' Verberalur etiam Fulgentius. Post verbera relam de memoralo presbytero deponere voluisset.
cum aliis ignominiosetdimiliitur. - Sed beatus Fulgentius, multis ut hoc faceret suaden-
20. Beatus vero Fulgentius, vir omnino deficali tibus, Non licel, ail, in Tioc saeculo vindictaui qu;e-
corporis, ut pote ex familia natus illustri, violentos rere Cliristiano. Novit Dominus quomodo servorum
impelus fustium- repenlini doloris acerbilate cre- suorum defendat injurias. Iste presbyter si gravissimi
scenie vix tolerans, sicut ipse nobis postea referebat, sceleris iuter homines me agenle receperit ultionem>
cogitavit presbyteri furentis insaniam vel mollire si; patientioe nos apud Deum perdidimus relribulionem;
maxime quia multos parvulos scandalizare poterit, si
posset, vel certe paululum donec recrudesceret avo-
care, quo facilius inter ipsas moras inveniret spa-, TJepiscopi Ariani judicium qualiscunque peecator, ta-
.tium respirandi, ne continuata posna omnino intole- men catholicus et monachus quseram. Nolens ergo
.rabilis fieret. Dico aliquid, si loquendi potestas, retribuere mala pro malis, et vitam suam sciens ne-
tribuituf, dum csederetur, exclamat. Tune presbyter, t cessariam bonis, ne quam forsan boereticorumvioleu-
.pulans eum confiteri velle, jubet quiescere csedentes, tiam denuo paterentur, ex illa provincia rursus egre-i
.et sic adhuc ad fiagella. suspensum loqui prsecipit diuntur, el ad vicina provincise suoeloca celeriler re-
quod volebat. Ubi dum beatus Fulgenlius eloquentise verluntur, magis eligentes vicinos habere Mauros
solilse sefmonibus blandis suoe peregrinationis est. quam pati molestissimos Arianos.
narrare aggressus historiam, presbyterum facit at- CAPUTXII. Fulgenlius S.meditalur iter in JHgyplum.
Appellit Syracusas. Eulalius Syracusanus episco-
tonilum, diuque nimia verborum suavitate delini- pus. Monasteriutn S. Eulalii. Ab itinere cmplore-
tum, pene totius crudelitatis reddit oblitum. Miratur vocalur propier AHgyptiorummonachorum schisma.
Hospes hospitalitalem exercet. '
presbyter beati Fulgentii facundiam, probat sapien-
tiam, magnumque aliquem virum conjiciens, erube- 25. Juxta civitatem proinde quse (d) Ididi nuncu-
scit inferre violentiam. Sed ne suis proderet suam patur, fundare monaslerium incipiunt, ubi parvo tem-
jsuperatam fuisse («) sscvitiam, Coedite, ait, iterum, pore Domino servientes insistebant operibus carita-
fortiter, et multiplicatis flagellis lacerate verbo-. Q tis, donec subito beatus Fulgentius iEgyptioruni mo-
sum. Etiam me, puto, seducere cogitat; longo- nacborum vitas admirabiles legens, inslitutionum
que inanis fabulse circuitu quid conficere moliatui simulalque coUationum spiritaUmedilatione succen-
ignoro. Recrudescit iterum manus (b) vesana tor- sus, memoratas terras navigio petere statuit: dua-
toris, ilagellisque innumeris beatus Fulgentius exa- bus videlicet ex causis, ut vel ibi deposito nomine
ratur. abbatis, sub regula viveret in humilitate, vel distric-
21. Tandem presbyter de illata csede confusus, tioris abstinentise legibus subderetur. Et quia deside-
virorum laudabilium merita sentit," nec apud se eos. rium suum impediri poterat publicatum, quseiit pri-
tenere diulius ausus est, sed deformiter decalvatos, mitus occasionem profieiscendi Carthaginem. Debinc
ablatis etiam omnibus vestimentis, ex domo sua nu- veniens ad ipsiusmoenia civitatis, uno tanlum fratre,
dos inanesque projecit. Sed nec illa decalvatio viris. cuinomen erat Redemptus, socio peregrinationis ele-
sanctissimis turpitudinem, nec nuditas attulit confu- cto, navim conscendit, Alexandriam petiturus : nul-
sionem : quia (al. quos) tolerata (c)propter amoremj los forle sumplus tantse peregrinationi necessarios
religionis injuria primsejam confessionis decoraverat secum ferens, sed in Deo qui dives est, spem suam
ornamento superna gratia fulciendos. Processerunt ; firmiter ponens, suaviter canebat cum David, Domi-
ilaque de domo presbyteri lanquam de loco gloriosi D nus pascil me, el nihil mihi deerit (Psal. xxn, 1). Yen-
certaminis, insignis victorise laureis coronati. Rever- tis ilaque ilatu prospero consequentibus, Syracusa-
sique per campum ubi fuerant capti, solidos quos ab- nu.n contigit feliciter portum, Deique summfprovi-
batem Felicem projecisse diximus, integro ibi nu- dentia gubernanle ductus est ad hanc civitatem, ubi
mero servatos inveniunt, et quasi ex divina manu tunc Ecclesiam catholicam beatus papa Eulalius gu-
restilutos hilariter aecipiunt, agenlesque ineffabiles bernabat, vir eximise sanetitatis, admirabilis hospita-
gratias Deo, qui consolatur bumiles in omni tribula- Utatis, perfectissimse caritatis, in cujus corde thesau-
lione eorum, revertuntur ad proximos fratres. Hujus rus sapientisc spiritalis absconditus, multos talerdo-
autem crudelissimifacti'detestabilis opinio cunctam rum dominicorum negotialione ditabat. Yirtute enim
simul moestilicat regionem ; nuntiatur etiam Cartha- discretionis super omnia deeoralus, monachorum
giiie fama. professionem singulariter diUgebat: habens etiam
(a) Ms. nequiliam. odium religionis, tamen propter ejusdem amorem to-
(bj In aliis, manus smva. lerala est injuria.
(c) Ms. et B.ollandus. et Ant. m margine, propter (d) Iu quiimsdam, Ydidi; in aliis, Indidi. Yide no-
odium. Utrumque bene: quia etsi illata .est propter tam Cliiffl. ad hunc locum in Ferrando.
150 • PROLEGOMENA. ,130
ipse monasterium propfium, cui semper adhserebat, A sancto Eulaiio proebente victum et hospitium con-
quoties ab ecclesiasticis actibus vacabat. gruum. Sed quia bonaementis (d) indoles nunquam
24. Adhunc ergo beatus Fulgentius veniens, inter vacat caritatis opera semper exercens, in ipso par-
alios peregrinos hospitaUtalis officiolibenter excipi- vissimi hospitii quod acceperat habitaculo, • ccepit
tur; neque tamen diu latere permittitur. Mox enim hospitalitatem multis supervenienlibus exhibere per-
(sicut moris est in convivio (a) sacerdotum), dum de egrinis, et alterius indigens solatio consolandos'sus-
divinisrebus ortus est sermo, virum singularis scien- cipere peregrinos. Miratur sanctus Eulalius affluen-
tise locutio sua continuo prodidit. Intellexit episco tem sanctianimi libertatem, magnoque gaudio sagi-,
pus ex ornatu sermonis, et responsionum modera- natur, dum per manum beati Fulgentii, cui victum
tione, sub monachico habitu magnum latere docto- quotidianum nihil habenti ministrabat, alimenta mi-
rem; distulit tamen eumdem vel quis esset, curve nislrari non habentibus videret; et si fas est dicere
advenisset, convivis prsesentibus inter epulas quoe- " comparatione minorum crescere solere majores,
rere. Post prandium vero cum meridianis horis ante. quamvis esset sanctus Eulalius in pauperibus guber-
vesperam in domo sua deambularet, episcopus per• nandis'omnino perfectus, opera tamen beati Fulgen-
fenestram respiciens, obversantem sibi sicut coeteros; tii considerans, de die in diem plus misericors effi-
bealum Fulgentium vidit. Quem continuo peculiari-. ]} ciebatur et largus
ter vocans, De institutionibus, ait, et collationibusi CAPUTXIH. Rufinianum episcopumadit. Bomatn pe-
loqui coeperas, dum pranderemus. Affer, obsecro, tit religionis causa. Mariyrum tnonumenlainvisit.
mihi codicem, si portas. Ille sine mora jussis obe- 26. Peracto itaque praesentis hiemis"lempore, cura
diens codicem delulit, in quo quid contineretur ver- vehemens beatum Fulgentium commovet, episco-
bis propriis jussus exponit. Admiratur sanctus Eula- pum quemdam Rufinianum nomine, qui persecutioriis
Kusscientiam juvenis, et tali hospite delectatus, cur violentiam fugiendo declinans ex Byzaceno concilio
ex Africa venerit, diligenter inquirit. llle metuens> mavigaral, ibique provincise Sicilioevicinus in qua-
arrogantise notam, si desiderium suum fateretur, in- dam brevissima commorabatur insula , vilam mona-
currere : Parentes, inquit, meos requiro, quos illiss chi laudabiliter gerens, videre indifferenter, ut ejus
in partibus viverc peregrinos audivi. Vere enim pa- admonitione secundo firmatus, quid facere deberet
rentes suos requirebat, quorum suavissimos mores> agaosceret. Hoc autem volebat, non quia Eulalio
imitari cupiebat. Intellexit episcopus responsum noni ponlifici minus credebat, sed in rebus dubiis nlilissi-
manifestum, totiusque itineris ejus per alterum fra- mum semper esse multorum consilium sentiebat.
treni (b) qui fuit simplex, investigat causas. Ibi tunc; Per (al. Post) multos ilaque pedeslris labores itiueris
beatus Fulgenllus salubriter proditus, veritatem sim- G ad illum Siciliseveniens locum cui plus propinquior
pliciter confitetur, itururaque se ad ultimam Thebai- illa insula fqerat ubi sanctus Rufinianus episcopus
dosregionis eremum dicit, ut Ulic, sicut lectio mone- habitabat, modica navicula deportatus, sacerdoli ve-
bat, mundo morluus viveret, ubi major abstinentium1 nerabili velociter proesentatur. A quo similiter ne in
numerus assumptioni suse nullum gigneret impedi- jEgyptum proficisci perseveraret admonitus, redire
mentum, sed forte potius prseberet exemplum. Recte2 protinus ad proprium monaslerium, neifue tamen
facis, respondit episcopus, cupiens meliora sectari:: apostolorum memoriam prseternrittere statuit.
sed scis quoniam Deo sine fideimpossibileesl placerte 27. Occasione igitur navigii felicioris inventa, Ro-
(Hebr. xi, 6). Terras ad quas pergere concupiscis, s3. macn venit, et auctorum soeculariumconsono semper
communione beati Petri perflda dissensio separavit, ore laudatam, caputque raundi veraciler appellatam,
Omiiesilli monachi, quorum prsedicatur mirabiUsabs:- feslinus ingreditur civitatem. Fuit autem lunc in
tinentia, non habebunt tecum altaris sacramentE a -Urbe maximum gaudium, (e) Theoderici regis prse-
communia. Quid ergo proderit affligere jejuniis cor- senlia Romani senatus et populi loetificanteconven-
pus, ubi solatiis spirilalibus indigebit anima, qusc e tum. Unde contigit ut beatus Fulgentius, cui mundus
multo melior est corpore? Revertere, fili, ne vitae olim fuerat crucifixus, postquam sacra martyrum
melioris intuitu periculum rectse fidei patiaris,. j) loca venerabiliter circuivit, omnesque servos Dei,
(c)Ecce et ego quondaniiuvenis,antequammeponti- quorum in brevi capere notitiam potuit, humili obse-
ficalishonoris gratia pracveniret indignum, diu cogi- quio salutavit, in loco qui Palma Aurea dicitur, me-
tavi sanclissimschujus professionis in ipsius provin-- - moralo Theoderico rege concionem faciente, Roma-
"cise monasteriis adimplere propositum : sed baai c noe cnrise nobilitatem, decus ordineinquedislinctis
causa me prohibuit assumpta perfieere. (f) decoratam gradibus aspectaret, et favores liberi
25. Consentit beatus Fulgentius monentis patrii;s
populi castis auribus audiens, qualis esset hujus soe-
consiUosalutari,suaeque intentionis fervore depositoi, culi gloriosa pompa cognosceret.
Neque-tamen in hoc
suadetur ibi apud Syracusam paucis mensibus degere}, spectaculo aliquid libenter intuetur,
(g) nec nugis il-
(«) Apud Chiffl. et nis., Saceraolis. (e) Ant., Theodorici.Emendamus ex ms. et Chiffl.
(b) Ms".paulo aUter, per alterum fratrem, fuit eninn propler rationem ab eodem in notis allatam.
simplex, etc". (/') Sic ms. referendo ad nobilitatem; cseteri, de-
(c) Sic apudChiffl. In Ant., Ego eliam. Ms., Eg,o - coratum.
enim. " - (g)-Apud Cliiffl., intuitus, nugis illis smculuri-
1 >d) Chffl., bonwindolismens.s
bus, etc.
 s
t3i S. FULGENTIUS RUSPENSIS. 152
"
lis sa3cularibussuperflua illeclus oslectatione consen- A oneris abjicerel, et sub aliorum regunine constitulus
sit; sed inde potius ad illam (a) supernse civitatis ipse potius sub regula viveret quam vivendi regulam
Hierusalem desiderandam felicitatem vehemenler cseteristraderel,secundum prseceptum Domini magis
ntile judicansimperantibus obedire quam obedienti-
exarsit, salubri dispulatione prsesentes sic admonens:
Fratres, QUAM SPECIOSA potest esse Hierusalem ccele- bus imperare. Cogitanti vero ista diulius, talis su-
in
stis, si sicfulgctRomaterresiris! Etsi in hoc sseculo bito sententia nascilur. Est medio vadosi maris (f)
datur tanti honoris dignitas diligentibus vanitaiem, sinu monasterium Yivecensi liltori proximuin, (g)
Bennefensi autem maxima ex parte contiguum, ubi
qualishonor et gloria et paxprsestabitursanctis con-
templanlibus veiitatem? neque hortos colere parvissimi scopuli limes sir.it
CAPUTXIV.In Africumredit.Conslruil monusterium. angustus, neque ligni vel potabilis aquse consolatio
Clumaliud pelit 'cmnobium, posilo abbutis nomine. saltem ministralur exigua ; sed rei utriusqne per
Exercilia S. Fulgeniii. brevissimas naviculas quotidie sufficientia proepara-
28.'MuUahisshniliabealusFulgenlius illo die sa- tur. In hoc monasterio rigidi propositi disciplina an-
lubriter disputavit, et jam tolo corde monasterium liqua ^ervatur, ab infanfia sua plurimis usque ad de-
suum revisere cupiens, ad Africam velocjter per Sar- crepitam senectutem sanctissime ibi viventibus, san-
diniaiu navigavit, vix credentibus prse nimio gaudio g ctseqne professioni opera congrua iaudabililer exer-
nionachis suis bealum Fulgentium rediisse. Nesciebat centibus. Ubi tunc duo presbyteri pecuiiares et me-
plane sancta Iratenritas quid primitus ageret, uirjjm rilo mirabiles, et immaculatse senectutis bonore ve-
de absenlia Patris quereretur, an potius de pi sesen- nerabiles, abbatis officio fungebantur, nunquam de
lia loetarelur. Nullus tamen ausus est eum quia dis- coeiiobiorecedentes, sed ecclesiasticoedignitati mul-
cesserat culpare, sed cuncti potius satagebant pro tos viros idoneos nulrienles.
reditu ejus Deo gratias agere. Junguntur ser,vorum 50. Ad hoc ergo monasterium clam beatus Ful-
Dei gaudiis etiam laici; laUanlur omnes bonestj ac gentius proficiscitur, ibique in congregatione tam
nobiles viri quod beatus F.ulgenlius AfricanoeEcclc- maxima nomen deponit abbatis: et adunatus mulli-
siae doclor procdestinalus, non diu defuissef transma- tudini monachorum, fulget .quidem super coeteros
rinis regionibus occupatus. Certatim denique isingulj • mirabili scienlia eloquentiaque speciali; sed subjici-
properant ampliora prsebere-solalia pietatis (al. cari- lur omnibus 'laudabili humililate atque obedientia
latis), quibus foveretur animus revertenlis. Offertui singulari. Slemor quippeillius evangelicse senlentise,
denique a quodam nomine (b) Sylvestro, bene Chri- qua Dominus 'iioster dicit, Non veni jacerevoiunlatein
stiano et provincise(c) Byzacenoeprimarioa locus ap- meam,sedvoluniatemejus quimisitme(Joan. vi, 58);
tus monasterio fabricando, cujus gleba pinguis a< omnes suas morliticat ivoluntates, jejuniis insuper,
p
fertilis instituendis hortis optabili fecunditate con- orationibus. vigiliis ct abstinenlioe vacans, totumque
grueret, et quod plus eligendum videbatur, longe ad se cum vvitiis et concupiscentiis soecularibuscrucifi-
huc a furore bellico constitutus, quietissiraoe paci;1 gens, manibus suis eliam deleciabiUter operabatur.
securitatem plenissimam daret: bonestis pjurimis pe. Nam et sci-iploris arle laudabiliter utebatur, et ex
vicinas possessiones commanenlibus,,quorum ffe palmarum foliis -flabellos soepissimecontexebat (cui
quens oblalio transaclionem facillimam monachi operi, etiam cum fuissel abbas^ in suo monasterio
proroiltebat, ut regnum Dei quoerentibus nulla cur: ! vacabat), 'lectioni autem in cellula frequenter coram
ssecularis transactionis obstreperet. fratribus insistebat, apud omnes amabilis, honorabi-.
29. Libenter itaque bealus Fulgentius hominis re lis et jocundas.
ligiosi devotam suscipiens oblalionem, sine mora ii 1 CAPUTxv. Cogilur redire ad abbatis officium.Presby-
loco sibi concesso monasterium fundat, plurimosqu ' ter consecralur.
ad conversionem pjis monitisinvitando, mbnachoruni 51. Se'd quantaineodemmonasterioloelitia, tanta
numerum multiplicat, el magnae (d) congregationi in illius (/;) proprio exorta est repenle tristilia. Gau-
eflicitur pater. Qui quamvis spirilalia meditari jugite debantisti qui eum susceperant, dolebant illi qui ami-
concupisceret, ampliori lamen solliciludine (e) dis • _ seranl. Nascitur inter eos nova pugna caritatis. Isti
tendi compellitur, OTIUM SANCTUM quserens ex dilec novum sociiim tenaciler amplecturitur, jlli antiquum
tione veritatis, negotia mulla suscipiens ex necessila patrem reddi sibi suppliciter deprecantur. Isli se or-
te carilatis. Unde viclus aliquando conieniplation ' nari de prscsentia ejus, illi de absentia deficere con-
meliorum, lectioni et orationi tantum vacare desi fitentur. Bealus vero Fulgentius magis volens' discere
derans, cogitavil diu quomodo sarcinam proesenti> quam docere, consentit hic esse ubi fuit inferior; et
(a) Sic.iOhiffl.cum,ms., a quo abest vox civitaih lendi compellitur. Anl. autem, Quamvis sane, elc.
Ant., ad illatn. supernam Hierttsalem feliciier deside
randam. (f,) Hic variant codices. Nam Ant. in margine, si-
lum monasterium Vincensi, etc. Ms., Juncensi, ChiffL,
(b) Ms. cum nonnulhs a Cliiffl. laudalis, Sylves Ficensf.' Qiiidam codices (ex Chiffl.i), Vivecensi;
'irio. Vincensi.
(c) Ms. cum Ant. in lextu, Bymntinm. In mars plerique,
vero, Byzacenm, conformiter Cbiffl. (g) Sic ms. cum aliis a Chiffl. laudatis. hi Ant.,
(d) Ms., conversalionis. Vennefensi, conformiter nonnullis codd. ab, eodera
(e) Sic Chiffl., excepto quod pro discendi emen visis. ChiffJ.ipse, Benefeusi.
ilamus distendi ex ms. qui paulo aliler legil sic, ejft (h) Sic apud Clriffl.Ant., in illius dhcessu. Ms.vero
eilur pater : quamvis, etc. Ampliori solliciludine dit utraque voce caret.
 153 PROLEGOMENA. 134
trepidat jllucredire.ubicunctis possit esse superior. A nem, donec inveniret beatum Fulgentium, cogitanat.
Tunc abbatis Felicis et omnium fratrum quos reli- Yerumlamen timens ne, dum diu beatus Fulgeritius
querat dolor ex necessitate consilium sumens, patro- quoeritur, fama bsec Carthaginem perveniret, atque
cinio sancti Fausti episcopi insulanos monachos pul- inde rursus regalis interdiclio nascerctur, ita com-
sat. IUe prolinus cpiscopali auctoritate suum esse pellente festinationis necessitate, suadentur sibi de
monacbum Fulgentium allegat, sibique reddi, ctubi ,suis clericis alterum quoerere.Sic per multa loca ubi
ipse jusserit vivere debere eonfirmat. Minatur ex- beatus Fulgentius aut primus, aut solus electus est,
communicationem contradicentUjus; jpsum vero Ful- postquam minime potuit inveniri, dedit aliis hono-
gentium, nisi consentiat, inobedieutibus similem pro- ris (d) summi licentiam.
nuntiat judicandum. Quidmrilta? Deponitur rursus 34. Repleta jam fuerat provincia Byzacena novis
beatus Ftdgentius ad monasterium proprium, subire •sacerdotibus, et pene vix paucarum plebium cathe-
- proecipitur abbatis officium.Et neiterum ,a desiderio droe reroanserant destitutoe. Regis quoque commota
spiritaU mutabiUs fieret, repente eum sacerdos con- ssevitia, cunctos jam decreverat exsilio mancipandos,
secrat presbyterum, ut abbatis et presbyteri decora- in ipsum primitus ordinatorem, id est primatein no-
tus officio, nec monasterium relinquere, nec in aUa mine Yjctorem, procedente sententia, qui jam a ser»
JHcclesiaposset ordinari. B vis regis exeuntibus eaptus, ad Carthaginem duce-
32. Yictus igitur et honoris compedibus vinctus, hatur. Et omnino succedente majore tristitia, versa
ccepit jam beatus Fulgentius sequanimiter monaste- fuit in publicos luctus ordinationis assumptse loetitia.
rium*suum regere, famaque crescente laudabili, su- Tunc occultis nuntiis edocentibus transisse terapus i
per omnes Africseprovincias innotescere, in ipso au- faciendse ordinationis,beatus Fulgenlius putans ca-
tem (a) Nuntorum territorio tanquam proprius epi- thedris quam maxime proximis episcopos haberi
scopus honorari, paralis omnibus, quandocunque proprios, ipse rursus monasterii sui congregalionem
facultas ordinandi episcopum concessisset, beato Ful- gubernare revertitur, nihil dubitans iieque formidans,
gentio primum (b) sacerdolium vocibus et menlibus' sed omnino se pontificalisdignitatis evasisse sarcinam
petere, nec alterum nisi beatum Fulgentium sibi gaudens.
consecrari permittere.Ttesiderium deinde populorum .CAPUT XVII.Felix diaconus Ruspensem sedem ambit.
Deus videbal.apsum quoque ieaturo Fnlgentium non Fulgentius cogitur episcopatum Ruspensem susci-
•latebat. petfi. Felix diaconus repulsus Fulgenlio varat in-
sidias.
CAPUTXVI. Interdicto regio cavetur ne ordineifur 35. Yeiumtamen altiori consilio Deus noster prse-
episcopi.Fugit episcopalum. Posl factam episcopo-
rum ordinalionem reverlitur. r>destinala perficiens, cui dederat docendi salubritei
Sed quia tunc regalis auctoritas episcopos ordi- facultatem, doctrinsesalutaris dare jam volebatauc-
nari prohibuerat, nec vjduatis plebibus providere torilatem, ne deesset fidei catholicoe contra Arianoa
pastores hcebat, seeurus interdictionis hujus tem- fidelissimusprsedicator. In tempore ergo tribulationis
pora transigebat, superfluum judicans honorem fugse abscondere noluit (al. voluit) vas electionis,per quem
prsesidio recusare, quem nec dare alicui fas erat, nec disposuerat implere officiumprsedicationis.Erat adhuc
accipere. Ruspe nobile oppidum, clarissimis hahitatoribus pror-
33. Postquam vero saera turba pontiiicum qui re- sus illuslre, cui nullus fuerat episcopus ordinatus,
manserant, communicato inter se consilio, definie- quia diaconus quidam FeliX nomine, qui ambire vo-
runt adversus prseceptum regis in omnibus locis or- lueral honorem ponliiicis, repudiatus, in illoloco nec
dinationes celebrare pontificum, cogitantes aut regis ipse merebatur, nec alterum recipere patiebatur. fjra-
iracundiam, si qua forsitan exisleret, mitigandam, ter quippe ejus geririanus amicus procuratoris, >per
quo faciUus ordinati in suis locis vel plebibus vive- potentiam soecularisactionis ministrabat vires ambi-
rent, aut si persecutionis violenlia nasceretur, eoro- tionis. Dolor honestorum civium mentes (e) vehe-
nandos etiam fidei confessione quos dignos invenie- mens exagitabat, cur soli remansissent sine patre
bantpromotione, ministeriumvero suum facilius im- :' r\ spiritali, qui videbantur super coeterosexcellere uobi-
pleturos, atque inter ipsas tribulationes propriis litate carnaii, (() cum repente fama verax ddlentibus
plebibus solatia proestituros; fit repente communis nuntiat beatum Fulgentium, quem lot loca primo
assumptio, presbyteros, diaconos, et si quos inveni- sacerdotio judicaverant dignum, nullatenus tempore
ret electio, rapere, benedicere, consecrare certa- ordinationis invenlum, remansisse presbyterum, glo-
tim (c) locis singulis properantibus; ne in tali studio ria majore vestitum, quod 'honoris superioris sic cal-
aliquis, aut tardus aut novissimus inveniretur. Tunc caverat appetitum. IUis qiribus displicebat superbus
beatus Fulgentius eligentium vota velociori praeve- ambitor, placet istelaudabilis excusator.Consentitur
niens luga,latebris incertis absconditur, nec quoesitus ab omnibus ipsum sibi esse servatum, proplerea mi-
ullatenus invenitur. Plebs ipsius loci ubi fuerat mo- nime tantis plebibus ambientibus ordinatum. 'Nesciente
nasterium constitutum, differre suam prorsus electio- igitur beato Fulgentio, Yictorprimas in itinere-peti-
. (tt) Ant. in rnarg., Vintorum. Videnotam Chiffl. (d) Chiffl., honoris sumendi.
(6) Ant., Beatum Futgenlium primum sacerdotem. (e) Ant., vehemenlerangebat.
(c) Ant., in locis. Ms. cum Chiffl. caret hac parti- (\) Sic ms. CaJteri, Tum revente. - '
crila iit.
 153 S. FULGENTIUS RUSPENSIS. , 156
tur a Ruspensibus (a) ut vicinis episcopis ordinandi A accepta pontificis dignitate,' professionis prseteritoe
Fulgentium licenliam donaret. Tunc eo annuente, • servavit integritatem.Servata vero professionis (d) in-
aggregata violentsemultitudinis manu, repente beatus • tegritas plus ornavit pontificis dignitatem. Nunquam
Fulgenlius, dolens oculos, in cella propria reperitur, denique pretiosa veslimenla qusesivit, aut quotidiana
invaditur, tenetur, ducitur, et pontifex esse non ro- jejunia prsetermisit, aut conditos suaviter eibos, vel
gatur, sed cogitur. Inde ad episcopum, qui admonitus inter hospites manducavit, aut discumbendo saltem
luerat ordinationem celebrare, perduclus, ignoti po- requiescere, et resolvere rigidum propositum voluit;
puli constiluitur pater, ita ut in illo prophelicum sed una tantum vilissima tnnica, sive per sestatem,
illud compleri videretur braculum : Populus quemnon sive per hiemeni patienter indulus, orario quidem,
cognoviservivit mihi (Psal. xvn, 45). sicut omnes episcopi, nunquam utebatur, pelliceo cin-
36. Nirais autem (b) gralissimus viri sapientis gulo tanquam monachus utebalur (forle cingebatur).
aspectus, et favores populi suffragantis augebat; et a " Sic studio humilitatis ambitionem vestium fugiebat,
quocunque tunc videbatur incognitus, humilitate ve- ' ut nec ipsa calceamenta suscipiens clericorum, aut
Btiumblandus, modestoque incessu venerabilis habe- (e) ultimis. caligis in tempore hiemis, aut caligulis
batur. Cum vero loqui quidpiara cogente interdum in tempore eestatis uteretur. Intra monasterium sane
ratione voluisset, in ore ejus omnis turba pendebat, B interdum soleas aceipiebat, frequenter nudis pedibus
ex loeulione familiari considerans qualis esset spiri- '' ambulabat. Casulam pretiosam, vel superbi coloris,
talis magistri futura doctrina. Propter quod ex omni- nee ipse habuit, nee monachos suos habere permisit.
bus possessionibus ubicunque transibat, populus con- Subtus casulam nigello vel laclinio (f) pallio circum-
fluebat ad favendum, Ruspensi Ecclesise, quanto se- ' datus incessit. Quando temperies aeris invitabat, solo
riiiSjtantomelioremconfitentesprovenissepontificem. pallio intra monasterium est coopertus. Scapulis vero
Diaconus porro videns suse ambitionis conatus vanis- nudis nunquam a nobis visus est, nec deposito saltim
simos defecisse, quod solum remanere deluso pote- cingulo somnum petivit. Suoe autem (g) continentise,
rat, ssevit, (c) et traditoribus innumeris congregalis,- Deo teste, fiduciam gerens, in qua lunica dormiebal,
venienti filio pacis scandalum (sicut sacer loquitur in ipsa sacrificabat; et tempore sacrificii, mutanda
psalraus fcxxxix, 6j) juxta semilamponit. Yiam igitur esse corda potius quam vestimenta dicebat.
- per quam veniebat Dei servus electus obsedit ambi- 38. Huic beatissimo sacerdoti nuUus aliquando ex- .
lor infeslus. Sed ubique simplicibus subvenit Cbri- torsit cujuslibet generis carnes accipere, sed sola
, stus, nec impediri potest ab homine sacerdotis electio simpliciter olera, ptisanas etova, quandiu fuit juve-
quam noropraecedit ambitio. Nescio quo sancti Spiri- nis, sine oleo; postquam vero senuit, superfuso oleo
tus admonentis imperio per alteram viam populus qui Q manducavit; (li) deo oleum persuasus accipere, ne ca-
proecedebal ambulavit, et bealum Fulgentium, dum ligoprsevalens oculorumlectionisirapediretofficium. A
adhuc hostis' sederet in via, super suam cathedram vino autem sanus semper abstinuit. Si quando vero
, coUocavit. Celebrata sunt eodem die divina solem- compellente infirmitatis necessitate vino modico uti
niter sacramenta, et de manibus beati Fulgentii com- compulsus est, calicibus plenis aqua, superfundens
municans omnis populus Isetusabscessit. Quod postea quidpiam meri, nec saporis ejus, nec odoris jocundi-
diaconus audiens, divinsc voluntati, licet lardius, tate fruebatur. Antequam vigilioenuntiarentur a fra-
cessit. Hunc illico reverlentem B.Fulgentius benigne, ., tribus, ipse semper corde et corpore vigilans, aut
, affabiliter clementerque excepit, ita ut eum postea orabat, aut legebat, aut dictabat, aut cuicunque spi-
presbyterum ordinaret. Sed ultionem debitam divina; ritali meditationi solus vacabat, quia se per diem
justilia demonstravit omnino velociter. Etenim ipse filiorum Ecclesioenecessitatibus oecupari jugiter scie-
diaconus jam presbyter intra annum mortuus, et pro-.' bat. Ad agendas cum servis Dei vigilias interdum de-
curator lei consentiens ad penuriam est redactus. scendebat, sed privatas apud se rigilias, studiis quibus
Dederunt enira pcenas lemporalis audacise, quibus; dixi, multo laudabilius exercebat.
polens est Deus proeparare in fuluro gratiam ccelestisi CAPUTXIX.Nusquam degit sine monachis. -
iudulgentine. Nos istud propterea vel coramemoran-. D 39. In nullo autem loco visus est sine monachis
dum pulavimus, ut ostenderemus hinc beato Fulgentio, habitare: propter quod a civibus Ruspensibushocpri-
majorem crevisse cirea singulos auctoritatem, dumi mum beneficium ordinatus episcopus poslulavil. nt
cognoscerent in istis vigilasse divinam severitatem. fabricando monasterio locumcongruumdarent. Tunc
CAPDTXVIII.Honores Fulgentio non mulant mores. expluribuscivibusobedirefestinantibuSjOplimosacer-
Vestilus ejus. Carnibus perpetuo abstinet. doti quidam nomirie Posthumianus, Christianissimus,
37.SuscepitinterimbeatusFulgenliusepiscopatum, , etintersuos nobiUssimuscivis, agellum prpprium fide-
sine aliqua ambitione, cum maxima devotione, ma-- liter obtulit, non longe ab ecclesia constitutum: ubi pi-
nente in contradictoribus divina ultione. Nec ita factuss nis surgentibus in excelsum, speeiosi nemoris yirebal
. est episcopus, ut esse desisteret monachus; sedI amoenitas. Excepit beatus Fulgentius Iibenlissimelo-
(a) In Ant., etvicinis... licentia datur, desuntque,, (d) Ms., integrilale.
IIDBC, eo annuente. (e) Ita codices nostri. Alii quidam a Chiffl.laudati,
(b) Ms., Nimis autemgravissimusvir sapiensaspectu. vilissimis.
(c) In ms., smviletiardus. Innumeris denique con- (f) Ms., tactinio pallido. Forlenonmale.
'gregatis venienti filio pscfs,_etc.Ant., inmmerisdevih s (g) Ant., conscientim.
eatgreqalis. (k) Chiffl., ideo vlus suasusoietm accipere,
 137 PROLEGOMENA. 438
cum, cujus etiam Ugna necessaria futurse fabricse A nec prsesumeret aliquid extorquere nolentibus. Post
conspiciebat, protinusque beatum abbatem Felicem deliberationis autem longissimas moras, quidquid de-
: venire velocius persuasit, cum maxima pene totius finitio communis invenerat, eloquenter allegandum
congregationis multitudine, nisi quod paucissiriios sensibus coeterorum , beato Fulgentio dimittebatur.
fratres in illo monasterio dereliquit, quibus unum e Huic etiam quandocunque iransmarinis lilteris de
fratribus nomine Yitalem proeposuit: tali (a) carita- lide, vel.de diversis quoestionibus interrogabanlur
tfs lege monasteria utraque prsecipiens vivere, ut episcopi, respondere pro omnibus ab omnibus impo-
quasi non fuissent locis divisa, sic essent unanimi- nebatur. Ita sicut sauetse memorisc Aurelius Cartha-
vel ginensis Ecclesiseantistes inler sua privilegia meruit
' tate conjuncta. Si quos autem novos monachos,
in isto, vel in illo monaslerio Chrislus acquireret, ut litteras ex Africano concilio dandas ipse solus
tempus inler se conversionis ordinemque servarent. scriberet; sic isle meruerat ut litteras ex illo concilio
Et si quando ad se videndos jubentibus duntaxat dirigendas solus ipse dictarel. Sexaginta quippe et
prioribus venirent, non ut bospites , sed quasi unius eo amplius episcopos tunc catena ligabat exsilii, quo-
congregationis homines susciperentur; beati vero rum lingua et ingenium beatus Fulgentius episcopus
Fulgentii episcopi provisionibus communiter guber- 'fuit. Propterea quandocunque rescribebant consulen-
nali, patrem spiritalem simplici venerarentur affe- B tibus, episcoporum cunctorum nomina dicebantur in
ctu: sic beato Fulgentio singula disponente, ne sus- titulo, sed solius beati Fulgentii sermo tenebatur in
cepta regendorum sarcina clericorum (b) consola- stylo. -
lionem perderet monachorum. 42. Prseter istas quoque publici traclalus epistolas,
CAPUTxx. Protruditur in exsilium. Ejus sentenliam si quis forte ex ipsis episcopis absenlem plebemsuam
quanti fecerint episcopi. Nomine omnium episcopo- corrigere vel monere voluisset, ad beatum Fulgen-
iiim reddil responsa litteris. Eflicacia scriptorum
Fulgentii. Monachiet clerici simul degunt. tium suppliciter accedebat, et per ministerium lin-
40. Interea -repente diriguntur ministri regalis fu- guss ejus officium suoedispensationis implebat. 0 mi-
roris, ut detentus etiam ipse cum caeteris in exsi- rabilem virum non sibi soli, sed.omnibus natum!
lium Sardiniam confessor Christi nobilis truderetur. Sola eum Ruspensis Ecclesia doetorem meruerat, et
Abductus ergo velociter, licet doleret Ecclesiam pars maxima concilii Byzaceni de ipsius sermone vi-
suam nuUisadhuc eloquiorum suorum monilis erudi- vebat. Quicunque in qualibet sacerdotum exsulan-
tam, remansuramque protinus destitutam, sapienter tium plebe tentabat inquietus existere, vel episcopi
tamen tristitiam gaudio majore vincebat, quod tam proprii jussa conlemnere, beato Fulgentio dictanta
gloriosse confessionis esse particeps inchoabat. Co- sic corripiebatur absens, ut salisfactionis remeclium
mitantibus ergo monachis simul et clericis, magister 'C quserens, enavigato mari continuo fieret proesens, et
egregius utriusque professionis exit flentibus omni- per ipsum beatum Fulgenlium, cujus eloquentiam
bus laicis de cathedra honoris ad locum beati certa- senserat excommunicatus, impetraret veniam salu- .
minis, paratus fldem catholicani mente libera, voce • briter humiliatus. Ipse namque beatus Fulgentius erat
forti, coramregibus et potestatibus confiteri. Susce- ultor, ipse inlercessor: cum collega ullor, pro mi-
pit eum Carlhago venienlem, fructumque notitise ejus nistro intercessor. Ab ipso procedebat gladius, unde
in paucis (c) diebus fideliter gustans, multa obtulit superborum cervix dura coederetur; et per ipsum
munera, quscbeatus Fulgenlius monasterio illi quod rursus benevolenlise medicina proebebatur, donec
fabricari delegaverat profutura mandavit. Ipse vero supplicum fratrum pusillanimitas sanaretur.
navim erucifixo corde et corpore nudus ascendit, 45. Inter ipsa plane primordia gloriosi exsilii, mo-
habens seeum plurimas divitias scientise singularis, nasterium eongregare, paucos secum ducens mona-
quibus orones, rihicunque veniebat, indeficiente largi- cbos minime potuit: sine fraterna tamen congrega-
tate pascebat. tione vitam ducere nesciens, coepiscopos suos, Ulus-
41. Inter alios sane episcopos cum quibus exsilium trem scilicet et Januarium, habitare secum persuasit
commune susceperat, tempore ordinationis eratin- volentes. Quibus unico serviens carilalis affectu, si-
ferior, sed patientise et caritatis virtute non inferior. D militudinem magni cujusdam monasterii monachis et
In rebus enim dubus, ubi quam maxime consilium clericis adunatis sapienter effecil. Erat quippe eis
petebatur, si quando inter se confessores beatissimi communis mensa, commune ceUarium, communis
de communi utilitate tractabant, ultimus quidem se- oratio, simul etlectio. Nullus se super alterum inso-
debal; verumtamen ipsius senlenliam primas vel Ienler efferebat, neque propriis fratribus amplius aut
omiies qui primatem sequebanlur audire et facere peculiarius consulebat, nisi quod magis illi monachi
cupiebant, quamvis ille, nihil per inanem gloriam ' qui beatum Fulgentium sequebantur, districtioris
sibi vindieans, deferret honorem congruum prioribus abstinentioe regulam custodientes, nihil omnino pro-
suis. (d) Sic enim cogebalur respondere consulenti- prium possidebant, (e) nec inter alios clericos cleri-
bus, ut paratus esset semper obedire jubenlibus, corum more vivebant. Talis erat beali Fulgentii eru-
. (a) Ant., Tali vero, in marg., prmcipiebat uniri. dire jubentibus, ne vrmsumeret, etc. Ant., Si enim...
(b) Apud Chiffl., curam vel consolationempostpone- eratparatus... nec prmsumebat.
ret monachorum. (e) Non legimus quse sequuntur in ms. nec apud
(c) Chiffl. cum ms., in paucis suis. Chiffl.
(d)Inrns., Si enim.... ita paratus erat semper obe-
PATROL. LXV. 5
 m S. FULGENTTUSRUSPENSIS. M0
ditio, quoe spiritalibiis monitis ita subjeclorum sibi 1A dirigit, a qrio sihe mora ducliis atque perdiifcius,
corda transferret a lerrehis ivohiptatibus ad spiritales pervenit Carthaginem loetus. Ubi tanquarii fidelissi-
coelestesque delicias, ut boni propositi manente cen- mus dispfensatof, efogandi lalenla sibi credita fepe-
sura, non seducerentur infirmorum fratrum inertia, riens obcasionerii, ccepit ih bospiliolo propfio venieri-
nolentium imitari quscquolidie ante oculos eorum tes ad se eaiholicbs 'brtbodoxos diligetitef doeefej
geiebantuf exempla. Quis illius habitationis digne rationem reMens qiiomodo Paler ct Filius et Spiri-
explicet laudes ? Domus illa tunc Caralitansc civitatis tus sanctus, inaiiente trium persoiiarum differeritia,
oraculum ftiit. IIIuc enim veniebat afflictus percipere Deus niitis a fidelibus prsedicetur. Tanta aulem fuit
remedium consolationis, ibi gerebantur inter discor- beato Fulgentio facundi sermonis suavitas, tauta in
dantes pacis et concordise pacta fidelia,' divinam vo- vultu "ejusmicabat hilaritas, ut ceitalim fideles uni-
lentibus audire diligentius lectionem ministrabat ibi versos sancta carilas trabefet, TCI interrogare doe-
Dominus plenissimse expositionis aedifiealibnem. De- tissimum virum, vel audire, quoiies ad inleiTOgata
lectabat nobiles viros, si fieri posset, quolidie bea- reSpondebat. Ille vero verbum Dei sine invidia ta-
J tum Fulgentium cernere dispulantem : libebal indi- bescente communicans, occurrebat inlerrogalioni-
gentiam sustinentes inde petefe suppliciter eleemo- Bus omnium, neminem dbspiciens, nulluni judicans
synam eofporalem, uude doctrinam quoque sume- IB improbum, paratus etiam ipse, si cui forte Deus per
rent spiritaleni. Frequenter enim beatus Fulgenlius Spiritum sahctum melius i-evelasset, audirC vel dis-
quos multa largiendo de temporali fame' liberabat, cere, tenere, sequi, approbare, sub officio docloris
fenuntiare socculo, sapienter admonendo, faciebat; humililatem discipuli benignus et milis exercens.
et quamvis nihil habentes, habendi voluntatem con- Dnde coiitigit ul multo doctior et seipso "meliorfieret,
"temneresuadebat, ita cupidus semper acquirendse ad lucfa Christo majora perquirens. Alios enim jam re-
coenobium fraternitatis, ut quamvis omnia onmibus baptizatos errorem suum plangere docebat, el re-
nosset esse, monachorum tameu professioni sociare conciliabat; alios autem, ne suas animas pro terfenis
ciihctos et oplaret "etvellet. Hsce fama per dies sin- commodis perderent, admonebat. Et quos jam per-
gulos crescens, Caflhaginensis qnoque Ecclesioe po- dilioni proximos Senliebat, ita blandis sermonibus
pulos ad majora gaudia provpcabat, et certissimis leniebat, ut propter ejus benevolentiam verecunda-
testibiis ex illa provincia venienlibus beatum Fulgen- rentur cogitatam implere malitiam, reversique velo-
iiiirri commendabai absentibus. citer agerent poenitentiam. Confortati alri verbis ejus
CAPUTXXI.Persecutio regis Trasamundi. Trasamun- et doctrinsc ejus sale conditi, redarguebant Arianos
dus bccersil Fulgentium. Ffuctus doctrinm S. Ful- hsereticos cum omni fiducia. Sie mirabili gratia fa-
genlii. ( ctum fuit ut per unurh sacerdotem, cujus sapientiam
G
44. Interea Trasamundi regis adversus religionem rex voluerat
experiri, sapientum numerus apud Car-
catholicam mens implacabilis et ira terribilis, inter
tbaginem eresceret, et per ministerium persecutionis
asperas persecutiones subdolasque factiones, quibus . fides cathplica incrementum potius quam defectum
gsqualem Deo Patri negare Christum catholicos nunc aceiperet.
terroribus cogebat, nunc promissionibus invitabat, CAPUTXXII.Responsio B. Fulgenlii ad decem obje-
sub intentione plus decipiendoemullitudinis simulare ctiones Arianorum.
ccepit rationem se simpliciter inquirere catholicse 46. Hoccomnia rex per bccultos nunlids discens
religionis, reperiri nemhiem putans cujus posset in egregii sacerdotis ingenium, sapientiam, doctrinarii,
suis erroribus assertione convinci. Proponebat deni- fidem, pietatem, mansuetudinem , contineiiliam pfo-
que {a) multas ineptarum tendiculas qusestionum, nec bat, et convenienter famsesuoeproeeoniis, taiem esse
si quis ei respondere voluisset, aut despiciebat, aut qualis proedicabatur agrioscit. Dicta pfoinde quocdarri,
repellebat, imo quasi patienler audiens, satis fieri veneno perfidioeplena, legenda ei celeriier dirigit,
sibi non posse jactabat. Et revera quis homo tam ob- responsionem sibi flagitans reddi. Suscepit hoecdo-
aurato cordi valuissel liimen osiehdere veritatis? etissimus pontifex, et longissimoeriarfationis ineptias
Efflciebal tamen plurimos religiosos (b) audax iidei xfj per objectionumcapitula divideris, fespousiones sub-
suse constantia per occasiones a Domino prseparatas jecit breves, probabiles, necessarias, aucloritata
studiosi regis eonvincere blasphemias. Dicitur tamen testimoniorum graves, et totius rationis lumine ra-
requirenli diulius quis pleriissime posset testimbniis diantes. "Quascum miiltls sapleniibus viris diu mril-
evidenllbus vindicare veritaiem ealhoUci dogirialis,, tumque collatas, et ad populi fidelis uotiiiam perdu-
(c) esse inter episcopos exsiilantes beatiim Fulgen- ctas, regi quoque longa exspectalione suspensotfa-
tium, cui nUiil deesset iri "scienlia, plurimhm redun- didit ingerendas. Quas rex ille barbarus intentissime*
daret in gratia, qui sapienter et eloquenter roganti periegens, QUIANUNQUAM praedestinalus fuerat ad sa-
regi satisfaceret. lutem, laudat sapientiam, miralur eloquenliam, pros-
45. Protinus rex probare eupiens sacerdolem, eui <Iicatbumilitatem, neque tamen meretur intelligefa
generaliler testimonium bdnuni tota feligionis nos- veritaterii. Carlhagihensis autem populus triumphi
troe perhibebatEcclesia, servum slfenuum celeriter spirilalis inlefpfes, propositiones regis fuisse convi-

(a) Ms., mu.tts. ,„,.»„

- (c)Ms., Dicitur tandem requirere..... DMtur esse
(6) Ant., audacei.. "',, -1 inter.
 * -
Ul PROLEGOMENA. 142
ctas Iseto murmure confitetur, et catholicam fldem ,A CAPUTxxv. Iterum relegatur Fulgentius. Prmdicit ce-
semper esse victricem, conjunctis beati Fulgentii lau- lerem reditum suum.
dibus, gloriatur. 49. Suggerentibus talia rex quasi magna necessi-
CAPUT xxm. Libelli tres ad Trasamundum regem. Li- tate constrictus assentit, et bealum Fulgenliurii rur-
ber B. Ftiigentii adversus Pintam episcopumAria- sum ad exsilium Sardinioerevocare
, num. compellit. Intem-
nocte (sic enim rex fieri delegaverat) ad
47. Adhuc tamen rex virum doctissimum probare pesta igitur
navimbealusFulgentius populo ignoranie perducitur.
desiderans, de aliis eutn qusestiohibus rursus inier- .Sed conlrario flatu resislentibus
ventis, super littus
fogat et interrogationem suam semel tantum beatb
Fiilgentio prsecepit Iegi, neque metlitandi, nequede- tantaspassusest nioras, ut per dies plurinios omnis
scribeiidi tfibuens facultatem.Timebat enim ne verba pene illuc civitas conveniret, et de manu ejus vale-
faciens communicaret. Ibi autem prophetica gratia
ejus convincenda sicut prius ?ermohibus ejiis inse-
per Spiritnm sanclum replelus, (e) Juliaieo viro re-
ferenlur, totiusque judieio civiiatis victus esse ite-
Tum probaretur. Beatus vero Fulgentius semel sibi ligioso nimis affiicto graviterque pro discessu beati
lecla vix recolere prsevalensj respbndere differebat; pontificis ingemiscenli, Diutius, ail, flere noli, cito
sed respondere eum rex magis ac magis iihperabat, • revertemur ad vos; catholicoeEcclesioe liberlate re-
B parata videbitis nos. Hoc aulem, quseso, secretum sit
responsionis argueiis moi'aS, *etcautelam viri sanctis-
simi diflidentiamjudicans. Unde idem ponlifexdiscre- apud te, quod nmiia caritas indicare me compulit.
Sic sollicite semper beatus Fulgentius. jactantiam
tionis virtute subnixus, ne qua forsiian per popiilum
nec in donis spirilalibus humanam gloriam
mendacia spargereniur, "quibus fingerelur aut non fugit,
quscsivit, testimonio conscientise suee contentus, et
potuisse, aut noluisse beatuni Fulgentium regalibus de sola misericordia Dei fretus. Lnde etiam mirabi-
quseslionibus obviare, Ires libellos mirabiles facit, lia
ubi memoratum regem simpliciter alloquens, totius facere nunquam delectatus, hanc gratiam dari sibs
nullatenus desiderayit. Sed si quando petebatur pfo
quoestionis(a) seriem quani tenui auditu perceperat,
late reventilabat, docens anhnam rationalem Cbristo infirmis et laboranlibus, vel necessitatem tempora-'
Domino in susceptione carnis minime defuisse. Tunc lium tribulalionum toleranlibus, Dominum depre-
rex admiratione maxima repletus, nihil est ampUus cari, preces suas sub hac devotiohe fundebat: Scis,
inlerrogare (b) ausus, nisi quod unus ex episcopis DOMIKE, quid animarum nostrarum saluti conveniat.
Poscentibus ergo nobis quod monet necessi.tas, hoc
ejus, Pinta nomine, quasi respondere conalus, tacere
miserieordia'tua concedat,-unde spiritalis non impe-
potius noluit quam respondere aUquid potuit. Cui
tamen iUicobealus Fulgentius, alterius operis, quod , diatur ulilitas. Oratio igitur nostroe humilitatis, si
adversus Pinlam titulavit disputatione veridica resti- G cxpedit, tunc ita a te exaudiatur, ut voluntas tua (f)
El frequenter quidem Deus
tit, et in prima defensione sua victos adversarios principaliter compleatur.
temere satis ostendit repeliisse cerlamen. omnipotens oranti sacerdoti suo multa concessit;
CAPUTxxrv. Liber seu commonitbrium de Spiritu sed ille nihil propriis tribuens meritis, eorum potius
sancto ad Abragilampresbylemm. fidei pro quibus exaudiebatur omnia deputabat, ne-
48. DeSpiritusancto interroganli presbytero Abra- que sibi, sed illis concessum hoc esse dicebat.
gilae per commonitorium parvissimum testimonia CAruTxxvi. Redit in Sardiniam cunclis Imtarftibus.
protulit plura, docens eum cum Patre et FiUo unum 50. Sed ne diu moras longissimas faeiamus, unam
Deum simpliciter confitendum. Gnjus. etiam commo- ejus sententiam de faciendis mirabiUbus inseramus.
nitorii sententias inter utrumque iUius temporis Mirabilia, aiebat, non conferunt homini justitiam,
opus ordinavit oportere describi; legentibus omni- sedhominum nptitiam. Quisquis ^autem hominibus
bus fidelibus cathobcis et mirantibus, erubescentibus fuerit notus, nisi fuerit justus, ad aeterna perveniet
Arianis et dolore (c) contra ipsum murmurantibus : supplieia condemnatus. IUe vero qui misericordise
donec maloesuggestionis occasione reperta, volenti coelestis opera justificatusi in conspectu Dei solius
eum regi intra Carlhaginem diulius retinere, dicere- vixerit juslus, etiamsi parum sit hominibus notus,
lur ab hnpiis et maUs hominibus : Sine causa, rexr ® beata sanctorum gaudia percipiet coronatus. Vir igi-
laboras; nihil tua diligentiaproficit.In tantumquippe tur mirabilis timuit babere laudem de mirabilibus,
jam doctrina Fulgentii episcopi praevaluit, ut de sa- quamvis (g) ampliori quotidie miraculo faceret ex-
cerdotibus tuis i'eeonciliet aliquantos : prbinde nisi hortatione sanctissima multos infldeles credere, mul-
cito subveneris, (d) religio nostra deficiet; et qui- tos hsereticos reconcUiari, multos pessimis moribus
cunque a nobis est baptizatus, homousion iterum deditos coiiliuentioe faciens leges excipere; dumper
pracdicabitpublice reconciUatus; nec si persecutio- ejus saluberriina monita sobrietatem discerent ebrio-
nem volueris concitare, timeri poterit regalis soevitia. si, castitalem seclarentur adultefi, distribuere om-
Multum quippe confortat stabilesque facit omnes nia pauperibus avari rapaCesque docerentur; et mu-
episcopos Fulgentii prsesentia. tato proposito, superbis humilitas, litigiosis pax,
(a) Ms., totius qumsiionis, quam tenui auditu perce- (e) Apud Chiffl. codd. alii, Julileo; alii, VUiateo,
perat, latera venlilabal. alter Villeo.
(b) Ms., nisus. (f) Anl., feliciter.
(c) Ms._sii ipso. (g) Sic ms. At Ant., ampliora quotidie miraculu fa*
(d) Ms., religioni twstrce, dejiciet. ceret exltortatione.
 '
145 3, S. FULGENTIUS RUSPENSIS. 114
iRobedientibus obedientia fieret dulcis. Talibus plane A etiamsi mereretur accipere, dicens monachos debere
wvkabilibus beatus Fulgentius piam semper operam iis queeacceperint esse conlentos. Coclerumqui sibi (c)
dedit, quibus secum comitanlibus, in omni loco et antequam aecipiant pelunt, desideriis adhuc carnali-
tempore gloriosus, favente aliquando sereni aeris bus serviunt, et omnino non perfecte de ccelestibus
tranquillilate Sardiniam reporlalus, exsulantium coe- cogitant, quandiu quid sibi necessarium sit, ipsi sibi,
piscoporum lselos animos reddidit, ipsamque provin- quia non possunl negotiando, petendo saltem provi-
ciam, cui tantorum preesentia sacerdotum tribuebat dere feslinanl. IUos quoque veros esse monachos
ornatum, prsesentioesuse luce fecit splendidam; con- dicebat qui, mortificalis (d) voluntatibus suis, parati
currenlibus undique cum gaudio Christianis homini- essent nihil velle aut nolle; sed abbalis tantummqdo
bus videre athletam Christi fortissimum, qui certa- consilia vel prsecepla servare. Propterea sine suo
mine singulari soevientisimpetum regis fregerat, ad consilio nec eura fratrem qui prsepositi gerebat offi-
divina castra rediisse insignibus laureis adornalum, cium,. sinebat aliquid agere. Laborantes fratres et
et antiquis commilitonibus junctum, tanto amplius opera carnalia indefessis viribus exercentes, lectionis
singulis exhibuisse laudabiliter humiUtatem, quanto autem studium non habentes, minus diligebat, nec
sciebat suam plus eniluisse virtutem, memor sine bonore maximo dignos judicabat. In quo autem fuis-
dubio Scripturse monentis : Fili, quanto magnus es^ B set scientise spiritabs affectus, eliamsi virtute corporis
fmmilia te in omnibus, el coramDeo invenies graliam destitulus operari manibus nunquam posset, ab eo
(Eccli. III, 20). peculiariter habebatur dilectus et gralus.
CAPUT XXVII.Novum ibi construil monasterium. Veri 53. Amabat autem quando coram fralribus dispu-
monachi qui sint. tabat, si quis ei quseslionesproposuisset acerrimas,
51. Noluil plane jam beatus Fulgentius in priofe . in quibus excellenlissimo laboraret ingeaio, licebat-
domo multis fralribus comitantibus diutius habitare : que generaliter omnibus fratribus etiam natura"shn-
eed juxta basilicam sancti martyris Saturnini, procul plicibus, parumve intelligentibus, undevellent mtef-
a strepitu civilalis vacantem reperiens locum, (a) Bru- rogare; nec priusquam satisfactum sibi confiterentur
masio (b) Calaritansa civitatis antistite venerabili rationem reddere victus tsedio vel labore cessabat.
prius, sicut decuit, postulato, novum propriis sum- , Erat enim maxima ei et mirabilis gratia, corripere
ptibus monasterium fabricavit. In quo quadraginta inquielos corde tranquillo, ita ut lunc magis quando
et amplius ffatribus congregatis, disciplinoe eoeno-
putabalur ab aliis vehementer irasci, sunima in-eo
bialis ordinem cuslodivit illaesuni,nemini dans licen-
vigeret regnarelque placidilas, et sine periuibatione-
tiam professionis sanctse regulam.proeterire, sed prin-
perturbato similis multos male agenles salutari im-
cipaliter hoc observandum monaehis tradens, ul nul- C petu perturbabat. Odiens enim vitia, diUgenshomi-
lus eorum quidquam proprium sibi vindicaret, sed
nes, tandiu severus apparebat, quandiu disciplinoe
essent omnibus omnia communia. Dicebat cnim fre-
spiritalis ulilitas exigebat. Alias autem circa singulos
quenler, nec debere, nec posse monacbum judicari, ita mansuetus fuit, et communis cl facilis, ut nemi-
cui voluntas habere privalum peculium persuaserit. nem fratrum puro nomine elamitaret, neque cura
Ut enim monachus lautioribus forsilan cihis utatur, '
typho saacularis dominationis aliquibus quamvis par-
interdum cogit iniirmitas corporis; ut autem cupiat vulis
imperarel.
in quamlibet exiguis rebus juris proprii dominium CAPUTxxvni. Qum
scripserit Fulgenlius. Rildericut
vindicare, superboe voluntatis et avarse cupidilalis rex catlwlicus episcopos ab exsilio revocat.
evidens testimoniura est. Dislribuebat plane ipse cum 54. Scripsit eodem tempore (e) Carthaginensibus
summa discrelione servis Dei necessaria vitse subsi- epistolam sublimi exhortatione perspicuam, ubi pene
dia, singulorum vires infirmitatemque considerans. cunclosdolos et fallacia blandimenla, quibus infelices
Yerumlamen quibuscunque plus cseteris consulebat, seducebanlur animocad mortem, gravissima (f) con-
eos liumilitatem custodire amplius admonebat, dicens questione digessit. Tunc eliam de remissione pecca-
eis, DE SUBSTAKTIA coniniuni quisquis aliquid plus • torum consulenti Eutbymio viro l-eligiosoduobus li-
-
aecipit, omnium fit debitor, quorum est illa substan- 1) bellis sine mora respondit. Teslimonia quoque pise-
tia: porro debitorem sola juval humilitas. Sic efficie- ' destinalionis et gratise (g) diffcrentias cupientem
bat ne quis scandalum paterelur, quando uni pro- nosse salubriter disputans docuit. Jam familiares
pter infirmitatem plus dare videbatur. epistolas, in quibus tamen spiritalis oedificalioconti-
52. Erat quoque ei nimia sollicitudo proevenire netur, et ibi apud Sardiniam commanentibus, et in
cunctorum monachorum petitiones, anle tribuendo Africa degentibus, etRomanis, proeciptiesenatoribus,
quidquid tribuendum cuilibet vel necessitas, vel ratio viduisque ac virginibus, quarum fama laudabilis ha-
manifesta monstraret. Si quis autem prsesumpsisset bebatur, frequenter direxit. Ad Probam virginem
priusquam acciperet petere, negabat ei continuo, Christi, de Jejunio et Oratione duos libellos conscri-
i
(a) £x Chiffl. Brimasio ferunt noniiulli; alii, Vilia- (e) De hoe opere in Ant. editione in ora libri scri-
teo; alter, Villeo. bitur, Puto eam esse quam ad Donatum habemus.
(b) Chiffl., Caralilanm. Ms.,cum qumslione.
sibi (f)
(c) Ant., qui plus quam indigeant. (g) In ms., differentia.
(d) Ms.. voiuvlatibussuts.
145 PROLEGOMENA. . * ., 140
psit. (a) Ita namque nolior fuit pene omnibus genti- A et proecedens, confessorum beatorum triumpnum no-
bus ut etiam illi duo libri quos Faustus episcopus bilem celebrabat. Slultitudo autem maxima populi
GaUiarumcontra graliam subdolo sermone compo- beatum Fulgenlium, quem plus cseteris honorabat,
suit, favens occulte Pelagianis, sed eatholicus tamen concurrens alacriter comprimebat: donec sancta
volens videri, Conslanlinopoli offensis plurimis fra- quorumdam Christianorum provisio rotam in circuitu
tribus, ad beatum Fulgentium probandi dirigerentur. faciens sestuanti liberum praeberet iter in medio
Quibus, ne oecultum .serperet virus, septem libris transeunti. Probare tamen adhuc Dominus cupiens
ipse respondit, plus laborans exponere quam convin- virorum fldelium carilatem, copiosis imbribus ambu-
cere, quia dubios sermones ejus exponere, hoc erat lantes mirabiliter inundavit. Et quis opera pietatis
delirantis argumenta convincere. (al. carilatis) enarrare valeat absque dispendio ve-
55.Magnus plane hujus operis labor mercedem ritatis ? Iuimensa pluvia neminem terruit, aut obse-
debitam cito suscepit. Mox enim ut es£ dictatio ipsius quium (c) sacerdoli religioso prsebere prohibuit; imo
finita, protinus est longissimse captivitatis catena potius, velut benedictione ccelesti desuper de"scen-
disrupta. Mors enim Trasamundi regis, et mirabilis denle, tantum fides nobilium crevit, nt planetis suis
bonitas Hilderici regnare incipientis, Ecclesiaecatho- super beatum Fulgenlium gratanter expansis, repel-
licoe per Africam constitutae libertatem restituens, B lerenl imbres, et novum tabernaculi genus artificiosa
Cartbaginensi plebi proprium donavit antislilem, caritate componerent: imitatores eorum effecti qui,
cunctisque in locis ordinaliones ponlificum fieri cle- prioribus temporibus, Salvatori super pullum asinaa
mentissima auctoritate mandavit. considenti, et Hierosolymam venienti, vestimentasua
CAPUT XXIX.Fulgentius Iwnorificentissimesuscipilur (sicut Evangelium loquitur) in via sternebant (Maith.
et deducitur. Carthagine egredilur. Oblata gloria xxi, 8). Tale quippe aliquid et isti faciebant, qui pro-
reddit Fulgentium humiliorem. Monachosministe- priis indumentis beati Fulgentii nudum caput unani-
riis ecclesiaslicisadhibet. Insignis ejus humilitas. miter
Plurimas scripsit homilias ac hubuit sermones ad protegebant. Yix ergo appropinquanle vespere,
populum. Libri decem contra Fabianum. Libri tres , sanctsfememorise Bonifacib episcopo reproeseutati,
de Veritate prmdestinaliojus et gralim. Sub morlem beuedixerunt omnes et laudaverunt communiter
maxime se dat pozniientice. Precatio Fulgenlii in, Deum. Tunc healus Fulgentius per omnes vicos Car-
summiset acerrimis doloribus. Fulgenlius moritu-
rus dislribuit omnia pauperibus. Moritur S. episco- thaginensis civitatis uhicunque transibat manibus et
pus. Ejus honorificum monumenlum. Mauri Rus- oculis demonstrabatur, Iaudibusque innumeris prse-
vense territorium poputantur. dicabatnr.
Beatus itaque Fulgenlius, postquam sapienter ex- 57. Postquam vero domos omnium diligentium se
pugnasset Pelagianos , lsetificatosmeruit videre ca- (_ (d) concitus visilavit, benedixit, et gaudere dignatus
tholieos. Inde, secundum quod per eum Spiritus cum gaudentibus, qui prius fleverat cum flentibus,
sanctus proedixerat, reversus est Carthaginem cum cunctorum desideria satiavit, vale faciens fratribus^
omnibus consacerdotibus, unde solus exierat. Inve- egressus est de Carthagine: per <jmnesprolixi itine-
nit lsetos, quos reliquerat moeslos. Invenit nimia ex- ris vias gaudia majora reperiens, in occursumsuum
sullatione ferventes, quos reliquerat perseculionis populis undique tendentibus, cnm lucernis et lam-
violentiam sufferentes. Invenit habentes spiritalem padibus et arborum ffondibus, (e) reddenlibus gra-
palrem, quos reliquerat dolenles viduatam Ecclesiam tiam ineffabili Deo qui beatum Fulgentium mirabili-
matrem. Invenit exspectanles se cum gaudio , quos ter in conspectu omnium fecerat gratiosum. Per
rehquerat gementes in tsedio. omnes Ecclesias tanquam proprius episcopus susci-
- 56. Tanta aulemfuit devotio Carthaginensium ci- piebatur, et sic de reditu ejus omnis Byzacena pro-
vium , beatum Fulgentium revisere cupientium, sic vincia velut plebs una gaudebat. Quem obsecro glo-
universus populus exspectabat ardenter quem vide- rise hujus non atlolleret magnitudo ? Beatum tamen
rat m conspectu suo pugnasse viriliter, ut aliis episeo- Fulgentium ad majoris humililatis studimn provoca-
-
pis ante ipsum deseendentibus, silens multitudo su- vit. Yeniens namque cum gloria populari,' et digni-
per littus staret, oculis et mentibus inter omnes JJ tatem pontificis privilegio specialis veneralionis ac-
episcopos beatum Fulgentium (quem familiariter no- cumulans, poslquam cathedram sedit, inter monachos
verat) quserens, et eum a cunctis navibus expelens. _ adhuc habilare desideravit. Et ne yideretur abbatis
Ubi vero facies ejus apparuit, immensus nascitur Felicis adventu suo minuere polestatem, imperandi
clamor, altercantibus omnibus quis primo saluta- . monachis omnem sibi ademit volunlarie facultatem,
ret (b) agnoscendum, quis caput benedicenti suppo- non suam, sed alterius volens ipse quoque seqrii vo-
neret, quis extremis vel saltem digitis mererelur luntatem. Et qui adhuc monachus dispensationem
tangere gradientem, quis videre vel oculis procul susceperat fratrum , jam episcopus dominari noluit
stantem. Resonabat divina laus ex omnibus linguis. • in proprio monasterio : sic sollicite cavens ne Feli-
Ad Sancti quippe Agilei basilicam sequens populus cem contristarel abbatem, ut exhibens supervenien-

(a) Ita Chiffl. At vero Aut., Ita erat nolior omnibus . dicendum.
genlibus ut duo libri Gonstanlinopoli offensi a (c) Ms., sacerdotibus glonosis.
plurimfs fratribus ad beatum Fulgenlium probandum (d) Sic ms.; cocleri, pelilus.
dirigerentur. (e) Cliiffl., agenlibus Deo graiias ineffabiles.
(p) Ms., agnotcendo, auis cavut supponeretad bene-
 U7 S. FULGENTIUS RUSPENSIS. 148
tihus hospitalitatem, si quando vel multiplicari pa- A §e fieri minorem guam sine caritate majorem, Su-
neui, vel aliquid amplius exliiberi necessitas expelis- phetani poslea concilii gloriosum respiciens adesse
set, abbatis prinio Felicis consilium requireret. In conventum, preceni supplicem coram omnibus fudit,
omni denique concilio Byzaceno, de rebus majoribus ul, sibi rursum se vplente, Quodvulldeus episcopus
ipse primus consulebalur ; in monaslerio proprip de prseferretyr, nt nomine suo ppsterius recitalo, Isetus
rebus minimis abbalem Felicem suppliciter consu- deinceps viyeret cpnsacerdolis auinio reeonpiliato.
lebat. Mirali sunt episcopi humilitateiu lalia poslulantis,
58. Parum fuit beatp Fulgenlio verbis et operjbus nec contrislare yoluerunf pfferentem Deo sacriflcium
hanc humUitalem sequi ac retinere, nisi per scriptu- humilitatis, ad custodiendam spiritus societatem in
ram quoque Crmaret nihil se in illo monasterio pro- vinculo caritatis. Ubi sunl nunc illi quibus eminendi
prium vindicare, nec pro potestate, sed pro carilale super cseteros doininalur affectus, qui se eliam suis
inter monachos habitare. Considerans enim vir pro- prioribus anteponunj,, indebita sibi privilegia vindi-
-vidus ne quod servi Dei simplices proejudiciumpo- cantes ? Ecce beatus Fulgentius, nec prhnatum quem
stea paterenlur, obicem contradiclionisinhacscriptu- meruit defendere voluit, quia sjne carilafe prior esse
ra successoribus suis apposuil, quia ulilitali mona- alicui minime concupivit.
chorum Deo senientium nihil praeposuit.Emittamen B 61. Calbolicse Ecclesioe shigularis magister et
juxla ecclesiam doroum, cui fabricandse curam ma- doctor, licet inter varias occupaliones hic in Africa
ximaro diligenter impendil ne futuro successori suo parum vacaret, plurimos |amen ecclesiasticos ser-
deesset hospilium. Clericorum vero si qua defuerunt -mones, quos in populis diceret, scribendos diclayit:
ministeria reparans , probalos sibi mullos ex fratri- et ubicuiique sermonem faciebat, omnium animos
bus monachis ad ecclesiaslicam militiam transtulit; demiilcebat, nec inanes et vanissimos plausus, sed
ibi quoque caritali consulens , ut dum pene omnes compunctionem generans cordis. Exspectavit eum
clericos ex illo monasterio ordinat, antiquse familia- sanclse memorise Bonifacius episcopus EcclesiseCar-
ritatis monente nolitia, nulla lis aliquando inler mo- tbaginensis apud Burnos (al. Furnos) Ecclesiam de-
nachos et clericos ventilaretur. dicans, duobus diebus se prsesente tractanlem, quo-
59. Summam quoque diligenliam prsebuit ne quis niam tanlum delectatus est audire verbum Domina
clericus ambitiosis veslibus ornaretur, ac negotiis de ore ejus, ut donec ille sermoneni finiret, ipse (b)
ssecularibus occupatus ab officio ecclesiastico diutius terram lacrymis irrigaret, gratias agens Deo , cujus
yagaretur : jubens omnes non longe ab ecclesia do- gratia seroper in Ecclesia catholica sumnios excitat
mos habere, manibus propriis hortum colere, psal- pracclarosque doctores. Multa jam reversus de exsi-
lendique suaviter aut pronuntiandi curam lnaxiniam Q lio corididit nova, decem libros Fabiaoi mentientis
gerere." Per singulas seplimanas omnes clericos ac falsa gesta convincens ; de verilate praedestinalionis
viduas, et quicunque potuisset ex laicis, quarta et et gratioe libellos tres confecit; aliaque multa diges-
sexta feria statuit jejunare, quolidianis vigiliis, jeju- sit, quoesi quis seire voluerit, in ejus monaslerio
niis, matulinis et vespertinis orationibus adesse veraciter scripta reperiet.
prsecipiens omues. Aliquantos inquietos verbis, ali-' 62. Nobis autem jam tempus est dicere quomodo
quantos verberibus coercebat, quos culpa manifesta post omnia bona opera sua requieverit, ad ccelire-
flagellari coegerat. Ita vitia cunctorum salubri dis- gna translatus. Anle annura ferme quam de islo sse-
putatione mordebat, ut nullius interserens nomen culo raperefur, profunda cordis compunctione per-
omnes cogeret metuere, et latenlia quoque peccala niotus, reliquit subito ecclesiasticas occupationes.
salubriter timendo deserere. Yerumlamen quomodo Et de ipso quoque monaslerio suo secrelo receilens,
inter proprios clericos minorem posset habere cau- ad insulam Circinam paucis comilantibus fratribus
lelam, qui diuturnas eliam finiiimarum plebium ri- navigavit, ubi in quodam brevi scopulo, cui nomen
xas el contentiosa cerlamina dirimebal ? Ipse deni- est Clrihni, ubi jam monaslcriura fabricari mandave-
•que Maximiahensis animosilalem plebis, ordinatum rat, leclioni et orationi et j'ejuniis vacans, veluti sci-
sibiepiscopumreciperenolentis, salubri admonitione f) rel appropinquare sibi novissimum diem, sic ex toto
sedavit, debitumque finem gravissimo scandalo sla- corde suo poenitentiaui gessjl. Et quamvis tola vila
tuens, cuncta inler eos modeste et salubriter pacili- ejus, ex quo liionacborum professionem conversus
cans ordinavit. ex toto corde suscepit, poenilentioefuerit lenipus,
60. In concilio quoque (a) Yincensi, jjudiciosacer- in hac tainen insula multo amplius ac multo diligen-
dotum omnium qui conveneranl, episcopo cuidam tius, incboanti similis , membra sua mortificavit, et
nomine Quodvultdeo , qui priorem se illius exislere in conspectu solius Dei flevit. Indejam plurimis da
cbnfirmabat, antepositus et preelaius, ipso die et absenlia sacerdolis murmurantibus, caritatis neces-
lempore tacuit, nec auctoritatem concilii excusando silate constrictus iterum descendit ad monasterium
minuere voluit. Sed ubi post concilium dolere sensit suum, consuela hominibus religiosis exhibere solatia,
ppiscopum, limens propter suum honorem generari laboresque durissimos pro utilitatibus proxiinorum
fratri scandalum, meUusquejudicans per caritatem longanimiter sustinere. e
i
(s) Ms., Juncensi. Anl., Vivecensi. (6) Apud Cbiffl., ipse lacrymis genas riqareL
149 PROLEGO.MENA. 150
63. Non multi autem fluxerant dies, et eece ser- A tum manibus ad ecclesiam civitatis, quee Secunda
vum ficMem bonus Dominus requirebat. Incidit enim dicitur, ubj eliam reliquias apostolorum constituerat,
monumentum.
repente in corporalis infirmitalis acerrimas passiones, deportatus, sortitus est -honorabile
nbi septuaginta prope diebus aegritudine fatigalus, Primusplane in eadembasilica pontifex ponimeruitE
'
boc solum frequenter dicebat: Domine, da mihi modb ubi nullum mortuum, neque sacerdotem, neque lai-
hic patientiam, postea indulgentiqm. Nec ab isto cum sepeliri consuetudo sinebat antiqpa. Sed magna
sermone aliquantulum (al. aliquando) cessavit, sive vis dilectionis removebat impedimentum cqnsueludi-
dolor affligeret, siye febris incenderet, sive lassiludo nis, ambientibus universis ciribus, et cpiu summa
dissolyeret. Eersuadentibus autem medicis utlayacris devolione quserentibus, nt ubi vir sanctus et Deo
balnearibus uteretur •.Nunquid balneoe, inquit, face- amabilis fueral consecralus, ibi orationibus singulo-
re pqterunt ne homo mortalis explelo vitae suoelem- ,rum semper etiam locaUter viderelur adjunclns. Pro-
pore moriatur ? (o) Si vero proximam mortem nec baveruut quippe ssepius quanta bona illis oratio
aquarum calidarum possunt fomenla repellere, cui beati Fulgentii prsestiterat, et quanta mala repuleral,
mihi, obsecro,persuadetisutrigoremdiu servatse pro- sicut postea manifestis indiciis evidenter apparuit,
fessionis in fine dissolvam ? Sic salutem suam super- quando non post plurimos dies accersilionis (al. de-
nocvoluntali fideliter credens, postquam se sensil B cessionis) ejus, inimica gens Maurorum Ruspense
sine aliqua dubitalione dissolvendum, vocans uni- territorium repente vexavit, rapinis, coedibus, incen-
versosclericossuosproesentlbus monachis, allocutus diis, multa devastans, atque inlra ipsos ecclesiae pa-
estcos dicens, Ego,fralres. animarum veslrarum rietes quos invenire potuit jugulans. Quis beati Ful-
saluti prospiciens, molestus apud vos forsitan et diffl- gentii gratiam non miretur? Quandiu vixit furorem
ciUs exsliti; ei ideo obsecro vos ut ignoscat mihi belli civitas illi commissa non sensit. Et cum tota
quisquis aliquid dolet. Et si forsitan severitas nostra pene provincia captivitatem sustineret horribilem,
modum transgressa est debitum , orate ne mihi hoc Ruspa fuit incolumis, proptef sacerdotem veuerabi-
Dominus imputet ad peccalum. Cumque taUa beato lem, cujus vita propriis civibus murus fuit.
Fulgentio lacrymosis singultibus exprimente, cuncti 66, Nec boc interim prsetereundum silentio judi-
simul super genua ejus caderent, semper bonum, cavi, quod dum ei successor idoneus qusererelur,
semper affabilem, pro omnium salute, sicut decuit, discordanlibus laicis et clericis , annum prope inte-
iuyigilasse clamantes, Provideat ergo vobis, ait, Do- grum prolixitas contentionis exegit; et iUo die san-
minus Deus meus pastorem dignum se. ctitas tua super cathedi^m ejus sedit, quo ipse de-
64. Tunc imperato silentio, paululum requievit. funetus est. Ornari quippe hoc privilegio meruit pri-
Et deinde pauperum curam gerens, requisita summa C ma solemnitas ejus deposilionis, ut multo amplius
pecuuioe, de qua fidelissimus dispensalor quotidh venerabUis fieret per gaudia tuoe ordinationis. Yis
egentibus ministrabat, lotum jussit expendi; pei autem nosse , quoroodo non fortuitis motibus ista
seipsum memoriter recolens viduarum, pupillorum provenerunl, sed illius oralionibus demonstrantur
peregrinorum, cunclorumque illic indigentium nomi- esse concessa ? Recole yisioriem fidelissimam beati
na, quibus quid singulatim daretur propria delibera- Pohtiani episcopi Tlienitani, quam sic ipse narravit:
tione conslituit; hseredes in hoc sseculo non babens Eunlimibi seeuhdum prseceplum-Datiani primalis, ul
haereditatem hujus benevolse solliciliidinis pauperi- Ruspensi Ecclesioeeligeretui\ antistes, idem beatissi-
bus derelinquens. Sed nec suos clericos debila bene mus Fulgentius per tempus quietis apparuit; el affa-
dietione fraudavit; ipsorum quoque pauperlati mise bili,sicut solebat, aspectu salutans amicabililer, Quo,
ricorditer consulens; ac secrete omnia preeordinans inquil, nunc sarictitas tua velociter ambulat? Cui
orans jugiter, etinlrantes singulos benedicens, usqui 1'espondi, Ut episcopus Ruspensi Ecclesioe eligatur.
ad exlremam horam sana mente permansit. Postre llle vero subridens, Jam, inquit, ordinatus est. Nonne.
mo die kalendarum Januariarum post peractam ve apparet illius orationibus fuisse perfectum quod est
speram, beatum spiritum feliciter in manus Domin visitante proedictum? Qui ergo conlirmationem nove-
tradidit, annum sui episcopatus agens vicesimun D rat necdum electi vel ordinati, diem quoque quo in
quintum, vitse autem totius sexagesimum quintum cathedra consedere poterat ordinatus jam orando
sicut multis ante fratribus morti proximus indi scire meruerat. Yotis ilaque continuis et fideli devo-
cavit. tione semper optamus ut glorise iUius factus parti-
65. Ipso autem die sanctum corpus ejus sepelii ceps in seternum, non indignus tanto prsecessore,
minime potuit; sed in oratorio monasterii conslitu feliciter. vivas," operisque bujus deperfectione no
lum, tota nocte iUa in psalmis, hymnis et cantici > biscum Domino gratias agas, et pro bis quse minus
spiritaUbus vigilare monachos simul et clericps invi forte dicta sunt eloquenter ab omnibus sapientibus
tavit. Mane vero postquam multitudo maxima popu lectoribus veniam petas.
lorum de locis finilimis ad exsequias venit, sacerdc

(a) Ms., si veroproximat mors, etc.

 151 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS. 152

PROLOGUS S. FULGENTH EPISGOPI RUSPENSIS

IN TRES LIBROS AD MONIMUM. • i

J Gratias ago Domino quod de bono thesauro cor- &_.possimus reddere quod debemus.Iile igilur auclor est
dis bona proferre (Matth. xn, 55) non desinis,Et debiti, qui auctor est doni. Nam et seipsum sua largi-
lingua Eucharis, aumin bonohomine abundat, purita- tate dignatus est facere debitorem, non quia indigeiis
tem tui cordis insinuat. Qum licet divinitus conces&is ab aliquo accepit, sed quoniam abundans largiter tri-
eloquentimfluentis exuberet, non lamen tantum credo buit. Seminecem quippe suo jumenloimpositum, siabu-
sermonibus exprimi, quantum scio cordis tui penetrali- ,, larioque curandum tradens, duobus denariis datis,ita
bus contineri. Divino etenim igne succensus, sicnobis se debitorem profitetur, ut diceret, Si quid superero-
jugiler compateris,-ul etiamillas tribulationes qum, li- gaveris,'b cum venero, reddam tibi (Luc. x, 55). Quid
cet acciderint nobis, Domino lamen adjuvante fuerint est aulem, si quid supererogaveris, nisi, si tmid a me
superatm, tu sic eas pro nobis pene semper pateris, magis acceperis? Nam et ipse qui supererogabat in eo
ut quolies eas corde revolveris, tolies eas pali quodam- quod non acceperat prmceplum, sed dabal ex caritate
modo competlaris. Ecce quanlum boni carilas habet, consilium, misericordiam se profitebafur ulique (al.
eccequantam laudem coram Deo el hominibus possidet, itaque) consecutum. Ait enim : De virginibus autem
ut dumdolet quod accidit Uliquemamat,frequenlius re- prseceptum Domini non habeo, sed eonsilium do,
cordando magis ipsa suslineat. Hoc ergo superest, ut tanquam misericordiam consecutus a Domino, ut sim
quodipsa caritas facere consuevit, pro nobis jugiter fa- ]B fidelis (J Cor. vn, 25.) Misericordiam est igitur conse-
ciatis. Quid autem est aliud, nisi ut illum, in quo nos cutus, non solum ut erogandumacciperet, verumetiam
jmre diligitisf ipsum semperpro nobis oretis? Semper ut amplius erogaret. Ecce qualis est Dominus noster, ul
enim caritas pro his quos diligit poscit, dum etiam donando debeat, et quanto magis donat, tanto magis '
illa qum tuta sunt tnetuit. Metuit autem non eo iimore eum debitorem esse non pigeal. In quantunvenim
gra-
quem ipsa foras expellit, nam perfecta caritas foras tis largitur, in tantum debilor invenilur. Nec enim po-
miltit timorem (I Joan. jv, 18), sed illo timorequem te&tatiquis debitorem habere, nisi in eo quod ipse di-
non ad timorem, sed ad amorem habere consuevit. Ti- gnalus fuerit gratuita largitate conferre. Ipsum igitur
met ergo non timido a timore (al. amore), sed casto. pro me jugiler posce, ut mihi targiatur reddendi debitt
Non enim timet formidine criminis, sed robore purita- facultalem, qut ionavit, ut in ipso caritalis tibi liberam
lis et firmitate virtutis. Exigis a me prmlerea debitum, debeam servitulem.
quod me celeriter, Domino adjuvante, spondeo reddi- Ut enim vere tuo cordi, quod cor meum est, totum
lurum. Non enim hoc debilum sic profiteor quemad- falear, quoniam, sicut cordi meo, ita cordi iuo aliquid
modum de quodam luus Maro memorat, quod ipse fa- celare non possum, reddendi debiti tarditatem illa mihi
tebatur, sed reddere possenegabat: sed illud (al. illo) ratio procuravit. Quoniam adversus cujusdam Itwretici
tne debere faleor, in quo me reddere posse non nego, < G vaniloquia respondere compulsussum, qui non solum
sed spondeo. Ipse enim mild donat unde reddam, qui meum nomen, sub Fotiniani (al. Fotiani) erroris nota,
donavit ut debeam.Nisi enim ab illo acciperemus, non non dubitavit lacessere; quin etiam sanctorum Augusli-
solum reddere, sed nec ipsum debere possemus. Quid ni el Hieronymi dicta, tanquam mem professioni con-
enim nobis invicem, nisi caritaiem debemus? Quod traria, in me voluit retorquere. Cujus nomen nunc lit-
ulique B. Paulus hmc loquensfideUbus,evidenterosten- teris insinuare disluli, sed potes ipse procul dubio re-
dil: Nemini quidquam, debeatis, _|>nisi ut invicem cordari. Nam ibi te nobiscum apud Carlliaginem
diUgatis (Rom. xm, 8). Quis autem fatealur debilum, posito, mild dicta ejus allaia sunl, et si benerecoio,
si negel acceptum? In eo igitur, quod nos debere di- etiamintuam notiiiam pervenerunl; nihil enim te ibi
cimushprofect»nos accepissemonslramus. Dicitquippe posilo legere possem, quod tibi recensendumofferre non
B. Apostolus: Quid enim habes quod non accepisti? possem. Eosdem igitur libellos , si Dominus voluerit,
Siautemaccepisti, quid gloriaris, quasi non acceperis veslrw caritati celeriter deslinabo. Et non dubiio quod
(Rom. v; 5)? Nam et alio loco leslatur: Quia caritas meam larditatem in tuo debito digneris palienter ferre.
Dei diffusa est in cordibus nostris per Spiritum san - Quoniam scio quanlum delecteris, vel quantum ms
ctum qui datus est nobis. Qui ergo nobis dedit quod semperipse compellas, ul nos, Domino adjuvante, tion
reddendo debeamus, ipse nobis donabit facultatem qua D pigeai hmreticisrespondere.

, a Cod. ms. Thuan., limore.

5>Haecverba, cum venero, reddam libi, absunt a cod.' ms, Thuan.
 155 AD MONIMUMLIR. I. 154

S. FUIiGENTII

AD MGNIMUM LIBRI TRES.

LIBER
PRIMUS,
DE DUPLICE PR/EDESTINATIONE DEI, UNABONOBUM AD GLORIAM, ALTERA MALORUM
AD PCENAM.

GAPIJTPJUMUH. Deus ut eum qumramus inspirat et a A debitor qiiscstionum, duas ad prsesens epistolas potui
quwrenlibusinvenilur. reperire. Dnam continentem sancti Augustini verba,
3 Litterse tuse, fili carissime Monime, quantum de- quse in libro de Perfeclibne justitise hominis, de his
monstrant delectabilem tui animi sinceritatem, lau- qui udinterilum prmdeslinali sunt, inter alia posuisse
dabriemque studii spiritalis ardorem, tantum nostrse cognoscitur. Cui alteram sjtatim subjunctam qusestio'
- nem videor invenisse, hoc esl, de sacrificio, quodsoli
responsionis, querula benignitate, videnlur arguere
tarditatem. Tanquam in eo minus quam debeo te vi- Palri quidam existimant immolari. In altera vero epi-
dear dUigere, quod inquisitionibus tuis non curave- stola positam inquisitionem inveni: Quid est quod
rim celeriter respondere. Sed crede roihi sicut in Apostotus duobus denariis quos accepil, supereroyare
caritate Christi personam luam nequaquam in corde potueril? Cum ergo has lantummodo duas epistolas
meo conlemptam, sic responsionem ineam, non vo- invenirem, lertise quoque sum protinuS recordatus,
luntate, sed occupationum varietate dilatam. Yerum- quse mihi a notario non fuit oblata, iii qua memini
tamen inter ipsas bccupationes quas invitus tolerare unam contineri de sancto Spiritu quoestionem : Cttr
compellor tantum studio tuo congratulor, quantum scilicet a Palre mittendus ad consecrandumsacrificium
tua caritate delector. Eo magis amplectens sanctum corporis et sanguinis Domini .posluletur. Hoe sunt in-
aviditatis luse propositum, quod sicut vere spiritalis B terim qualuor qusestiones, quarum tres e"x duabus
negotiator, in lerioris hominislucra consectans, et cocle- epistolis tuis, unam vero memoria suggerente reco-
sliummerclumqusestus magis acniagisamplificarede- lui. b Quod si forle sunt alise (al. positsc), quas nobis
siderans,primumquod a me fiagitas debitum, subinde misisli solvendas, nec in hoc invenis' opere positas
cumulas fenore qusestionum, ut scilicet tuorum com- aut solutas, quseso ut non ad contemplum-vel fasti-
modorum mililet incrementis ipsa nostrse necessilas diumredigas, sed oblivioni palienter ignoscas; prse-
tarditatis. Proinde confido inmisericordia.Dei nostri. sertim, cum illam de Spiritusancto, quam ego, etiam
- quia si quid mihi hujus inquisitionis ac disputalionis epistola non invenia, recolui, silenlio jjrselerire ne-
mih: quivi. Sed quia tu cunctarum (si quse forsitan sunt)
opere pro meo merito non concedilur, pro luo
desiderio concedetur.Neque enim inquisitionem tuan sine dubio meministi, non le pigeat, ul le rescribenta
Deus inventionis effectu fraudari ullatenus sinet, qui commemorer. Et spero quia in quantum Dominus
te ad inquirendum spiritaliler inflammavit, cum ip- adjuverit nostra responsio subsequetur, si prsece-
sius fidele promissum nulla ratione cassetur dicen- , den.tis vestrse orationis adjutorio~fulciatur.
tis: Pelite, et accipieds; qumrite, et invenietis; pul- CAPUTm. Prima qumslio de prwdeslinatione. Verba
sate, et aperietur vobis (Luc. xi, 9). Internus igitui Monimi de gemina prmdeslinatione.
in illius
Magister, a qup subsidium doctrinsc coelestis accipi- (] Primse igitur quseslionis intelligentiam,
mus, non solum inquirentibus nobis suorum aperii nomine qusesilurus de quo scriptum est, quia DomU
areanasermonum, seduletiam quseramus, ipsegra- nus dat sapienliam, et a facie ejus scientia et inlelle*
tisinspirat affeclum.-Quia nec esurire panem illum, ctus (Prov. n, 6), hoe convenientius atque commo-
dius arbitralus sum, ut tam verba lua quam beati
quideccelo descendit (Joan. vi, 55), possmnus, nis
( ab ipso 4 fastidientibus esuries detur, qui se ad sa Augustini, quse in tua epislola posuisti, revolyerem :
tiandos esurientes donare dignatur. Ab ipso etian: ut his releclis, facilius agnoscatur tam intentio quam
nobis cst quod ad fontem sitientesjcurrimus, qui sc solutio qusestionis. Legenli me, inquis,' librum de
nobistrUjuit, utbibamus. Ipse igitur laudandus estir Perfeetione justitise bominis, testimouium prophetse
•utriusque a muneris gratia; sive cum nos ad se quse- in ordinem relegens, auditu cauto pedelentimpaulu.
rendum dormientes exsuscitat, seu cum se inve' lum retractavi, ubi ait: Non est qui facial bonum, non
niendum nobis quserentibus donat. Qui profecto est usque ad unum (Psal. xm, 5). Et sine aliqua ne-
nuUatenus invenitur, nisi ipse nos excitet, ut quse- bula, sine aliqua dubitatione expressil interpres ipse
ratur. verissimus, genus tale esse hominum, quod non iaciat
GAPUTII. De eodem argumento. bonum, illud prscdestinatum utique ad interitum."
Revolvens igitur scripta tua, tanquam cbirographa D Atque' utluus sermo prsefati sancti viri fulcirelur «lo -
mea, ut ex his inslruerer quot vel quarum tibi essem quio, eadem verba, quse a beato Auguslino (de Per-
a Cod. ms. Thuan., munemgralim. 5>Cod..ms, Thuan., forte.
1551 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS. fS6
fect. justitim, cap. 13) sunt dicta, subnectens : Ait A j ""tenus intelligendi concessa, uihil aliud accipiendum
enim, inquis, idem gloriosissimus Augustinus: De existimo in illo sancti Augustini sermone, quo ad in-
ilto enim bono dielum hic debemusaccipere, guod ibi teritum quosdam prsedestinatos firmat, nisi ad interi-
ait: Deus de coelo prospexit super filios jiominum, tum supplicii, non delicli; neque ad malum, quod
ut videat 5 si est intelligens, aut requirens Deum injuste admittuut, sed ad cruciatum, quem justissime
(Psul. xm, 2). Hoc ergo bonum, quod est requirere patientur; nec ad peccatum, quo primse resurreclio-
Deum, non erat qui faceret, non eral usque ad unum, nis beneficium, aut non accipiunt, aut amitlunt, sed
sed in eo genere hominumguod prmdeslinatum est ad ad tormentum, Q quod illispropria iniquilas male
interilum. Hic dicta sancli Augustini determinans, et parit, et aequitas divina bene retribuit; nec ad mor-
ad me intentionem tuarum dirigens litterarum, dicis tem animse primam, in qua nascuntur parvuli, vel in
sentjreme jam cur iteriun hsecinculces, scilicet quod quam (sicut beatus Jacobus dicit) concupiscentiasua
ssepius reluctanti te niihi, prsedestinalionem nontan- abstracli et iltecti (Jacob. i, 14) recidunt crhuinosi,
tum in bono dici, sed etiani in malo, dum in maln sed ad mortem secundam, quam necesse est patian-
prsedeslinatiqnem te relegisse diperes, ipse docens tur, retribuente juslissimo judice, seu qm ante per-
aiebam ad poenam debitam, non ad malum facien- ceptam gratiam baptismi discedunt de soeculo, sive
dura, posse dici aliam prsedeslinationem. Quoa eliam B ] qui, in vucuum gratiam Dei recipientes (II Cor. vi, 1)
tu, sicut scripsisti, confirmas. Scire le tamen asseris post acceptum baptismum, usque"in finem praesentis
quid et lric respondeam, ut tuear sententiam meam, vitse maliint servi esse peccati, nec voluut, dum tem-
hoc est interitum non dici, nisi mortem. Et adjungis, pus est acceptabile, et dies satulis, converli a \ia sua
jnterim legisse le hoc, et asseverasse etiam prsedes- mala, ut vivant; et ignorantes, quoniam benignilas
tinatum populum ad interilum. Deinde admones ut Dei ad pmnitentiam eos udducii, ipsi secundum duri-
considerem ipsius loci sermonem, et ut doctor nieo- tiam sugm, et impmnitens cor, thesaurizunl sibi iram
rum discipulorum, non ut assertor mearum propo- in die irm et revelalionisjusti judicii Dei (Rom. n, k,
Bitionum, faciam vos sequenda cognoscere. 5). De illa ergo morte, quam sibi peccatores manibus
CAPDT IV. Invocatio aucloris modesla et llieologica. el verbis accersierunt, et sestimantes eam amicam
Ego quidem, carissime, quantum Domino gratui- defluxerunt, dicitur : Nolite zelare mortem in errdrem
tam graliam largiente modulum possum proprisepar- vilm vestrm, neque acquiratis perdidonem animarum
vitalis agnoscere, sub illo uuo Domino alque Magi- vestrarum, quoniam Deus nwrtem non fecit, neque im-
Btro, in ejus scbola positus, non fratrmu meorum tatur in perditione vivorum (Sap. i, 2). Et alio loco
vocari magister aut doctor affecto, quoruro in veri- de hac morte dicitur : Invidiu autem diaboti mors in-
tate condiscipulus semper esse desidero. Quapropter (G troivit in orbem terrarum. Imilantur autem eum qui
noe ab illo vero Domino ac Magistro nostro postulare sunt ex parte illius (Sap. n, 21). Quam mortem, ut ab
non desino, ut ea me, sive per eloquia Scripturarum opere ac prasdesthialione Dei agnosceremus alienam,
suarum, seu per sermocinationem fratrum condisci- Deus ipse sic loquitur per prophetam : Converlhnini,
pulorumque meorum, sive etiam per inspiralionis et averlile vos ab omnibus impielatibus vestris, et non
puseiuternam suavioremque doctrinam (ubi sine so- erunt vobis in pwnam iniquilatis. Projicile a vobisom-
his serraonum et sine elementis litterarum eo dul- nes iniquitalesvestras, quas impie fecistis adversus tne,
cius quo secretius veritas loquitur) ea me docere et facite vobis cor novumel sviritum novum.Et utquid
dignetur, qusc sic proponam, sic asseram, ut in pro- moriminidomuslsrael? Quoniam nolo mortem morien-
posilionibus atque asserlipnibus meis, veritali (quse tis, sed (al. quomodo)ut avertaturivse a via sua mala,
nec fallit, nec fallilur) semper inhseream, semper obe- et vivat anima ejus (Ezech. xvm, 50). Hsecest mors
diens consentiensque reperiar. Quoniam ut veritati impielalis, quum non fecit Deus, quse per diabolum
pbedire atque consenlire valeam, ipsa veritas illu- iniroivit in orbem lerrarum. In hac eum imitantur qui
liihiat, ipsa adjuvat, ipsa confirmat, ab ipsa poslulo sunt ex parte illius.
doceri multo plura quse nescio, a qua accepi pauca CAPUT VI. Deus Ituic morli duplam morlem retribuit.
vv Mors animm in gehenna.
quse scio. Ipsam rogo, ul, prseveniente ac subsequente \
Huic uni morti, quam peccator sibi per contemp-
misericordia, qusecunque salubriter seienda nescio
doceat me, in bis qusc vera novi custodiat me, in tum divinsejussionis injuste concupiscendo arcessi-
Deus mortem juste judicando relribuil;
quibus ut homo fallor corrigat me, in quibus veris vit, duplam
boc est; primam in ueparatione animse et corporis,
(vero) litubo confirmet me, et a falsis ac npxiis eri-
secundam in seterna crucialione animse et corporis.
piat me, ut in cogitationibus ac sermonibus meis
Ac per hoc primam, qua, discedenteanima, carosola
quod salubriter donat, invenial, et ea faciat de ore
meo procedere, quse sint coram ipsa principaliter moritur; secundam yero, quando rediensin carnem
grata, et sic iiant fidelibus cunctis accepla. anima, in eadem et eum eadem, ,in qua peccavit,
CAPUTy. Responsio ad primam qumstionemquomodo carne torquetur: utcum qua communicavit morlem
sint quidam ad interitum prmdeslinati. Peccaiorum peccati, quod Dei bonitas interdixit homini, cum,
mors non est a Deo prmdeslinata. ipsa communicel mortem supplicii, quod paravil di-
Quautum igitur, ipsa veritate (quse verum lumen vina justitia peccatori. De hacmorte Salvator noster
esl) illuminante tenebras meas (Psal. xvn, 29), in diclt: Nolite timere eos qui occidunt corpus, animam
hujus qusestionis scrutatione, facultas mihi est hac- autem non possunt occidere.Magis autetn eum timetz
 157 AD MONIMUMLIB. 1. 1^8
(
gui potest et animam et corpus perdere t« gehennam A lis postmodum ipsa voluntas sit, ut malam concupis-
(Matth. x, 28). <Juodergo ante gehennam mali pe- centiam habere non possit. Ac sic in prsesenti vita
reunt, non est diyini operis, sed humani.Quod autem gratiae adjutorio infirmitati non cedat, in futura au-
in gehenna perituri sunt, hoc facit Dei sequitas, cui tem, gratise beneficio, infirmitatem non habeal. Ei
pulla placet peccantis iniquitas. Qui enim diligil ini- nupc recreetur continuo juvamine medicaminis, tunc
quUatem,oditanimam suam (Psal.x,6).Et dicit Joan- vero fruatur ceterna plenitudine sanitatis. Hsecautera
nes : Quia omnis qui facit peccatum, et iniquitatem Deus, sieut in prsedestinatione semper habuit, sic per
facit; et peccalumestiniquitas (1 Joan. m, 4).EtDeus gratiam, sicut prsedestinaverat, facit. Prsedeslinatio-
per prophetam dicit: Quia anima qum peccaverit, nis itaque ipsius insinuatur agnitio, cum dicitScrip-
ipsa morietur (Ezech. xvm, 4). De Filio autem Dei tura : Et prmparatur voluntas a Domino (Prov. vm,
Joan. dieit: Scimus quia ille apparuit, ut peccglq tol- 35, juxta LXX). Non autem ob aliud prmparala dici-
leret, et peccatumin eo non est (I Joan. III, 5). Sicut tur, nisi quia danda prsedicitur. A quo enim prmpa-
ergo peccatum ineo non est, itapeccatum ex eo non ratur per bonitatem sempiternam, ab ipso datur per
est. Quod autem ex eo non est, opus ejus utique-non indebitam graliam. Qued ipse DominusEzechielis va-
est. 7 Quod autem nunquam est in opere ejus, nun- ticinatione testatur, dicens : Dabo vobis cor novum,
quam fuit in prsedestinalione ejus. B el spirilum novumdabo in vobis, et auferetur cor lapi-
CAEDTyn. Quomodosunt mali a Deo prmdestinati, deum de carne vestra, et dabo vobis cor carneum, el
non ad culpam, sedadpmnam. Deus salvandosprm- spiriium meum dabo in vobis.Et faciam, ut injustifi-
venit, damnandos invenit. cationtbus meis ambulelis et judicia mea observelisel
Nqn ergo prsedestinati sunt mali ad hoc quod male
a sua abstracli et illecli, faciatis (Ezech. xxxvi,26). Dat ergo Deus cor novum,
operantur, concupiscenlia ut in justiiicationibus ejns ambulemus, quod pertiuet
sed ad hoc quod juste patiunlur invili. Prsedestina-
ad bonse voluntatis initium. Dat eliam ut judicia g
tionis enim nomine non aliqua volunlatis humanse tt
observemus et faciamus quod pertinet ad honae
coactilia necessilas exprimitur, sed misericors et ju- ejus
effectum.
sta futuri operis divini sempiterna dispositio prsedica- operationis
tur. Deo autem misericordiamel judicium (Psal. c, 1) CAPUTIX. A Deo esl et voluntas et boni operis facul-
cantat Ecclesia, cujus hoc opus est in homine, ut tas. In Deo faciemus virlutem, id est opus virtutis.
occulto voluntatis suse, non tamen iojusto, consilio, Qui facit verilaiem venit ad lucem. Deus omne oput
bonuni in nobis ipse facil.
aut graluitam misericordiam pi-seroget misero, ' Unde
aut debilam justitiam rependat injusto. Imo aut mi- cognoscimus Dei esse, et ut bonum facera
velimus, et ut bonum facere valeaffius. Cui sensui
sericordiler debitori donet quod si vellet juste pos- David omnino
C concordat, gratiam benevolendi sic
set exigere, aul juste cum usuris quod suum est exi-
ostehdens divinse largitalis directione donari: A Do-
gat (Matlh. xxv, 27), et iniquo debitorl quod debe- mino
tur iniquitatibus reddat. Ac sic, aut isturii prorsus gressus hominis dirigeittur, et viam ejus volet
laMgmmmisericordiaprmveniat, autillum ira dignum in (Psalm.xxxxt, 25).Opusq'uoquebonumnonnisi aDeo
inveniat. Ipse enim.donat gratis indigno gratiam, qua nobis, et in Deo a nobis fieri protestalur, dicens :
ConfirmaIwc, Deus, quodoperalus es in nobis (Psal.
justificalus impius illuminetur munere bonse volun- Et alio loco: Iii Deo faciemus virtutem
talis, et facultate bonse pperalionis, ut prseveniente LXVII,29).
misericordia bonum velle incipiat, et'subsequente (Psal. LIX, 14), id est opus yirtutis. §ic aulem bic
virlutis viriuiem dixit fieri, sicut Joannes
misericordia bonum quod vull facere valeat. Ulrum- pro opere
' pro operejustitise_/«sfiffmndixit fieri. Ait enim : Qui
que autem prsedeslinando Deus prseparavit in illa
incommulabilivoluntate, in qua sic fulurum effectum facit justitiam, juslus est, sicut iile justus est (I Joan.
Paulus optala nobis Dei fieri volunla-
hominis renoyandi disposuit,utejusyoluntasin opere m, 7).dicens : quoque
tem, Deus autem pacis qu\ eduxit demortuis
novo nova esse non possit. ovium,in sanguine testamenti mter-
CAPUTVIII.Gratia Dei hominis tneritum et inilial ad pastorem magniim
juslitiam et corisummatad gloriam. Quomodoprm- ut ni, Dominum noslrum Jesum, aplet vos in omni bgno,
paralur volunlas a Domino. D faciaiis votuntatem ejus (Hebr. xm, 20). Qpid est
Donat etiam graliam digno in retributione merce- aulem facere volunlatem ejus, nisi faeere opera quse
dis acternse,ut sciUcet sive cum impium pie juslificat , nobis inspirat et in nobis operatur yolun.as ejus?
justus, quia de ipso Aposlolus dicit, Ut sit ipse juslus, Tale aliquid et in ipsius Redemptoris nostri serraoni-
et juslificans eum qui ex fide est Jesu (Rom. n, 26); bus invenimus, dum veritgtem fieri dicit, pro opere
seu cum justum juste glorificat pius, quia quosjusli- "yerilatis. Sic enipj loquitur : Omnis qui nxale agit,
ficavit, illos et glorificavit (Rom. vui, 5), eadem sit odit tucenx,et non venit ad [ucem, ut ngn arguantur
operatio gratiai, quse meritum hominis bonum, et opera ejus. Qui autetn facil veritatem, venit ad tucem,
initiat ad justitiam, etconsummatadgloriam.Primo ut munifestentur ejus opera, qyia in Deo sunttfacia
inchoans in homine volunlatem bonam, deinde eam- (Joan. III, 20). Hoc autem in Deo facimus, quod Deo
demvoluntatem adjuvansinchoatam, uteademvolun- in nobis facienle dalur nobis ul faciamus. Quod evi-
"tas et divmo donobona sit.et divino adjutorio malam denter in Epistola ad Hebrseos ostenditur, ubi cura
superare concupiscenliam possil, etDeoperficiente ta- de Deo diclum esset: Aptet vos in omni bono, ut fa-
a Cod. ms. Thuan., coacttva.
159 S. FULGE-NTHEPISCOPI RUSPENSIS' IGO
cialis vo.untatem ejus, continuo sequitur : Faciens in .A bonse vitee, Ulam lamen fulursevitaegraliam omnibus
vobis quod placeat coram se (Hebr. xm, 21). Orone igi- prsesentis temporis passionibus anteponit, dicens t
tur opus, quod a nobis in Deo fit, Deus in nobisfacit. Non sunt condignmpassiones hujus lemporis ad futu-
Ex ipso enim, el per ipsum, et in ipso sunt omnia(Bom. ram gloriam qum revelabiiur in nobis (Rom. vm, 18).
xi, 56). | Ex ipsb ergo est, et voluntas boua et operatio Et alio loco : Id enim quod in prmsenti est momenta-
bona. Quod Doctorgentium his verbis affirmat: Deus neum et levetribulaiionis nostrm, supra modum in su-
est enim quioperatur in vobiset velleet perficerepro bona blimilate mternum glorim pondus operatur in nobis
voluntate (Philipp. n, 13). Propterea, sicut Salomon (IlCor. iv, 17).
dicit, quia prmparalur voluntas a Domino; sic etiam CAPUT XI. Gralia prmveniendoincipit et subsequendo
custodit opns bonum. In prmdestinaiione continetur
bona opera nostra Paulus a Domino asserit prsepa- omnis gratia vocalionis, justificalionis el 'glorifica-
rata, hoc est in prsedestinalione disposita. Dicit ita- lionis.
que : Gratia salvi facii estis per fidem, et hoc non ex Hanc gratiam non solum in prsesenlis vitse justifi-
vobis, sed Dei donum est. Non ex operibus, ul ne quis eatione, sed etiam in fuluri sseculi remuneralione,
gbrietur; ipsius enim sumus faciura, creati in Christo dicit gratiam permanere, et super nos, boc est super
lesu, in operibus bonis, qum prmparavit Deus, ut in il- omnia bona cujuslibel bominis meritain Deibonitate.
tis ambutemus (Epkes. n, 8). Sicul ergo prseparata B asserit abundare, dicens : Ut ostendat in saculis su-
est per prsedeslinationein voluntas a Domino, qua pervenientibusabundantes divitias gratim sum, in boni-
bonum velimus : sic eliam opera bona prseparavit tate super nos i» Christo Jesu (Ephes. n, 7). Gralia
Deus, ut in illis ambulemus. esl igitur relributio pia, qua Deus in prsesenti tem-
malis bona retribuit: iUis videlicet quos justiD-
CAPUTx. Prmparatur a Deo perprmdestinationem non pore
sotumvoluntas, sed el opus bonumet vita mterna. cat impios, ut deputetur fides ad juslitiam. De qua
Attcndamus etiam vitam seternam, regnumque cce- retributione David.dicit: Quid retribuam Dominopro
lorum divinitus a fide fidelibus prseparatum. Ipse omnibus qum reiribuil mihi (Psal. cxv, 12)? Gralia •
quippe Christns diclurura se dextris oslendil: Venite, est et illa justa retributio, qua bonis suis meliora re-
benediciiPatris mei, percipite regnum quod vobis para- tribueiis, Deus glorificaturus est justos. Et hoc enim'
tum est ab inilio mundi (Matlh. xxv, 34). Sed et hoc gratise opus erit.Quia ut boc mereantur, ipsa prse- -
misericorditer incipit; ipsa -subsequendo,
ipsum opus est gratise. Ex gratia enim datur non veniendo,
solum justificatis vila bona, sed etiam glorificatis custodit. Ista gratia in Scripluris etiam misericordia
vita seterna. Quod Pauli tenemus prsedicalione com- nominatur. De qua dicit David : Deus meus, miseri-
: enim vecculi mors. cordia ejus prmveniet me (Psal. LVIII,II). Et alio
pertum, dicentis Stipendium 'loco : Misericordia tua subsequiiur me per omnesdies
Grulia autem Dei, vita mterna in Christo Jesu Do-
vitm mew (Psal. xxu, 6). Prsevenit igilur impium, ut
mino nostro (Rom. vi, 23). Cur autem mors sti-
fiat justus; subsequitur juslum, ne fiat impius. Prse-
pendium, g. vila vero seterna gratia dicitur, nisi
venit cseeum, ut lumen quod uon invenit, donet;
quia illa redditur, hsec donatur ? Sed ubi illam
Deus reddit, opus malum peccatoris hominis punit, vet. subscquitur yidentem, ut lunten quod contulit, ser-
Praevenitelisum, utsurgat; subsequitur
quod nullatenus fecisset homo, nisi discessisset ne cadat. Prsevenit, donans homini bonamelevatum,
a Deo. Cum vero Deus vitam scternam donal, opus volunta-
tem; subsequilur benevolenteni, operaudo in illoboui
suum quod inchoavit justificans impium, perficil glo-
operis facultatem. Hoc igitur ista misericordia Dei in
rificans jusium. Hsec autem utraque gratia, id est et homine subsequitur, quod prsevenieus ipsa largitur.
vita bona et vita selerna, in Christo Jesu Domino no- Et ideo non solum errantem
juslificando ad viam re-
stro est. De plenhudine quippe ejus nos omnes accepi- vocat, sed etiam bene ambulantem custodit et
_£©'
mus, etgratiam pro gratia (Joan. i, 16), scilicet gra- adjuvat, ul ad donum glorificationis seternse
tiam glorificalionis seternse pro gratia justificationis cal. Hsec aulem omnia, id est et vocationis perdu- nostrse
ut
indebitse, gratia justificationis omne meritum ma- initia, et juslificationis augmenta, et glorificationis
lumdeleat indebito beneficio : et merilum bonum prseraia, in pracdeslinalione semper Deus habuit:
quia
jugi confirmet auxilio, cui gralia glorificalionisjustse D et in vocalione, et in justificalione, et in glorifieatione
reddatur in prsemio. Gratia autem eliam ipsa ideo sanctorurii, gratioc suse opera futura praescivit. Ob
non injuste dicitur, quia non solum donis suis Deus hoc totum Deo assignat Apostolus dicens : Nam quos
dona sua reddit: sed quia tantumeliam ibi gratia di- prmscivitet prwdestinavif conformesfieri imaginis Filii
vinse retributionis exuberat, ut incomparabiliter at- ejus, ut sit ipse primogenitus in multis fralribus. Quos
que ineffabiliter omne meritum, quamvis bonse et ex aulem prmdestinavit, hoset vocavil: et quosvocavit,hos
Deo datse, humanse voluntatis atque operationis, ex- et justificavit: quosaulemjuslificavil,illosetglorificavil
cedat. Quamvis enim non solum credendi in Christum (Rom. VIII,29). Verumtamen cum simul justificatos
lumen, sed etlam pro illo patiendi virtulem a •Deo et glorificatos audimus, non simul et justificationis
nobis donari B. Paulus apostolus ostendat, dicens : el glorificationis opus prsesenti tempori deputemus.
Vobisenim donatum est pro Christo, non solum ut in Juslificaiioriis enim gratia in prsesentr datur, glorifi-
eumcredatis, sed ut etiuni pro illo patiamini (Philip. i, cationis autem futura servatur. Ista est iidei, illa spe-
29), quod utrumque pertinet ad gratiam prsesentis elei (al. spei). Dicit autem Paulus : Quia nunc per
a In codd. eiitis,'fide fidelibus, sed a c. ms. Thuan. fide abest.
 ibl , _ADMONIMUMLlS: I. 162
fidem ambulamus, notl per speciem (II Cor. v, 7). A hibet. Fulura Dei ira condemnatio est ad poinam.
Quod enim nunc sancti credunt, tune videbunt. Pro- Quia ergo Deus nulla neeessitate compellitur nt ,
pter quod Ecclesise dicitur, Audi, filia, etvide; quia aliquid nolens promittat, nullius utique adyersitatis
fides ex auditu, unde justus ex fide vivens, iidueiali- impeditur obstaculo, quo id quod promisit, aut minus
terdicit: Credovidere bona Domini, in terra viventium quam vult, aut tardius, faciat. Proinde potuit, sicut
(Psal. xxvr, 13). Iste igitur est in homine ordo divinse voluit, prsedestinare quosdam ad gloriam, quosdam
redemptionis ac remunerationis, ut nuncjustificatus ad poenam. Sed quos prsedestinavit ad gloriam, prse-
credat, quod tunc glorificatus accipiat. Propter quod destinavit ad justiliam. Quos autem prsedestinavit ad
Paulusait : Non quodjam acceperim, aut jam perfec- poenam, non prsedestinavit ad culpam. Posset enim
tus sim (Plnlip. m, 12). peccatum aliquod ex prsedestinatione Dei esse, si
CAPUTXU.Deus fecisse dicitur quod faciendumprmde- posset aliquis hominum juste peccare. Nullus autem
slinavit. Promissa Dei certa sunt ex omnipotentia. hominumjuste peceat, quamvis eum justeDeus ,pec-
In hac ergojustificatione sancti euntes eunt et fient, care permittat. Juste enim deseritur a Deo, qui de-
mittenies semina ,sua; in illa vero glorificatione ve- serit Deum. Et quia homo deserens Deum peccat,
nienles venienl in exsultaiione, portantes manipulos deserens peccatorem Deus justitiam servat. Quid
suos. Inhac operarn patrisfamilias.in vinea Operan- T>autem magis justum quam «t ille qui desiderio pec-
tur; in illa autem denarii mercede sine dubio potien- candi jam peccat, pro eo quod desiderans peccare,
tur. Istam Deus nunc donat, ut initium meriti boni ipse sibi noxius efficitur, semeiipsum peccato suo
illamvero in futurum repo- lsedere permittatur ?
""gratis indignus accipiat;
silam servat, qua boni meriti prsemium aeeipere di- In sanctis igitur coronat Deus justiliam quam eis
gnns possit, qui boni meriti principium, cum esset gratis ipse tribuit, gra.tis servavit, gratisque perfecit.
indignus, accepit. Dieens igitur-Paulus : Quia quos Iniquos autem condemnabit pro impietate vel injusti-
Deus justijicavil, illos et glorificavit (Rom. VIII,50), tia, quam in eis ipse non fecit. In illis enim opera
non utrumque prsesenti vitse deputat, sed ea fide quod sua glorilicat, in islis autem operanon sua condem-
futurum est, velut factum firmat, qua fide propheta nat. Hoc itaque prsedestinavit Deus, quod erat ipse
de Deo dicit: Qui fecit quw futura sunt. In Ula quippe' facturus, aut quod fuerat largiturus. Illud vero nul-
immobiUtate consilii sui, secundum bonum placituni• Iatenus prsedestinavif, quod sive per gratiam, seu.
(al. beneplacituin) ejus, quod proposuit in eo, in dis- per juslitiam facturus ipse hon fuit. Proinde diligen-
pensatione plenitudinis temporum, instaurare omnia[ tissime requirendum videtur, quid in his Deus ope-
in Christo, qumin cwlis, el qumin terra sunt (Eph. i,i
retur, quos gratis justificat; quid etiam in illis, quos
9,10); in ipso ex asternitate dispositionis suse, in1 juste condemnat. Dicit enim eximius gentium Boetor:
p
prsedestinationejam fecit, quaecunque effectu operis1 Si autem iniquitas n.ostra juslitiamyDei commendat,
sui, tempore congruo faeienda disposuit. Sicut emm1 quid dicemus? Nunquid iniquus Deus, iram ?
omne Creatoris opns sine initio non potuit, nec po- Secundum hominem dico? absit qui infert
test fieri : sic illa sempiterna voluntas ejus, nuuquam autem iram (Rom. m, 5). Hic
mutabilitati subjacet, quia initium existendi non ha- pro condemnatione posuit, sicut alibi
JoannesBaptisla dicit: Qui incredulus est Filio, non
bet. jQuod autem semper sic est, ut esse non cceperit, videbit vilam, sed ira Dei manet
estnon super eum (Joan. m,
proculdubio sieest,utidquod essenonpossit.
veravocatur 36). Ilanc iram Pharisseis el Sadducseis cum objurga-
Veraigitur immutabUitas,digne seternitas, tione denuntiat dicens : Genimina
viperarum, quis vo-
inqua selernitale ineommutabiUsvoluntatis suseCrea- Msostendit
tor ille jam fecisse dicitur, quod in creatura jnutabili, 1 fugerea futura ira (Muith.m, 7; Luc.m,7) ? ,
Ab hac ira nosDominus Chrislus eripuit, quodPauIus
prout opporlune facieudum disposuit, sic rite dispo- veridica prsedieationelirmavit, dicens Thessalonicen-
situmfacit. Etideoqusscunquepromisit,jam factadi-
sibus : Quomodoconversieslis ad Deum a simulacris,
cimus, quia.de faciendis dubitare non debemus. Abra- servire Deo vivo el
ham enim pater noster (sicut ait Apostolus) in repro- vero, et exspectare Filium ejus de
missioneDei non hmsitavit diffidentia, sed conforlatus' cmlis, quem suscilavit a mortuis Jesum, qui eripuit nos^
-p. ab ira ventura (I Thess. i, 9). Hanc iram, id est pu-
estfide, dansgloriamDeo, plenissimesciens quiaqum-
nitionem, quse parata est malis, alio loco interitum
cunque promisit, potens est et facere (Rom. iv, 20). vocat dicens : €um enim dixerint pax et securitas,
Ideo ergo In Dei promissis nulla est falsitas, quia ini
faciendis nulla omnipotenti est difficultasi Et prop- tunc repentinus ejs supervenietinteritus, sicut dotor in
terea ibi nunquam deest \\ voluntatis effectus, quia utero habenti, el non effugient(I Tliess. v, 3).
voluutas ipsa non aliud invenitiir esse quam virtus. CAPUTXIV.An opera domnandorumsint prmdeslinalti
sicut operajustorum. Inilium bonm voluntatis prce-
Quidquidautem vult, potest, qui quantum vult, tan- deslinalum a Deo. Deus facit ut faciamus bonum.
tum potest. Propterea de solo digne dieitur : Omnia1 12 Quseramus itaque utrum credendus sit Deus ,
qumcunque voluit,fecit (Psal. cxm, 11). Et iterum :: iniquorum opera prsedestinasse, pro quibus eos con-
Subest enim tibi; cum voles posse (Sap. xu, 18). Ideo> demnet, sieut in sanctis prsedeslinasse dicitur, quod
diximus tantam ibi esse virtutem voluntatls, quanta i coronet ? Cum vero causam condemnationis
iniquo-
cst voluntasipsavirtutis.Quiacui semper subest cumi rum, et glorificationis sanctorum quserimus, non
prse-
volet, posse non aliud est in illo velle quam posse. destiuatos negamus, vel iUos ad poenam, vel illos ad
CAPUT xm. Tusla Dei prmdestinatio ad pxnam pro, gloriaiu. Sed utrum, sicut creduntur prsedestinata
pecculis. Sanctis graliam, impiisjustitiam Deus ex- divinitus opera bona, pro quibus glorificabuntur ju-
165 S. FULGENTH EPISCOPI RUSPENSIS 164
sti', sic credenda sint praedestinata divinitus opera tA giatur, sie facere non possumus, nisi ipse nobis quse
mala, pro quibus in seternum punientur injusli? largilus es>toperetur,
Dicilur enim in libro Psalmorum : Injusti punien- CAPUTxv. Noh debemus tiobis aiiquid boni operis
tur, el semen impiorum peribit, salus autem justo- lanquam noslrum ascribeie. Iti Iiac vita nemo perfe-
rum a Domino (Psal. xxxvi, 28). De utrisque et ctus nisi spe fnturm glorim. Paidus perfectus et im-
Salvator noster dicil: Tunciili ibunt in combustioUem perfectus. nuliatenus
Propterea siniriiur, Imo salubriter pro-
mternam,justi auteni in vitain mternam (Matth. xxv; Bibeinur, tairi ih hoslra firle qiiam in noslro opere,
46). In ulrisque ergo, id est justis et injuslis, tria taiiquaril hbslruiii hbbis aliquid vindicare. Dicit enim
quaedahi cohsideranda exislimo, inilium volunlalis; Yas eleciiohis : Quid autem habes qilod non accepisli?
progressUnioperis, finem retributionis. Ut in his quse- si autem accepisti, quid gloriaris, quasi non acceperis
cuhque juslai el bona videmus, justo et bono Deo (I Cor-. iv, 7) ? Et in sanctb Evangelio prsecursoris
demus; illa autem Deo iiidigna hoverimus, in quibus doiriiiiici vox est: Non polest homo 'acciperequid-
nefcbdnitateiii hec juslitiam ihvenimus. Et conside- gkam, hisi 'daltlni ei fueril de cwlo (Joan. ni, 27). Ja- "
rata operum qu&lilate, illa credamus a Deo prsedesti- cobus quoijue apostolus protestatrir : Quia omne da-
nataj quscmisericordisevel aequilati divinsecondigna tum opftmutit, el olnnedonum perfeclum, dbsursumesl
reperiuhtur et fcongrua: Misericors cnim et misera- " descendeiisa Paire iuridnum (Jac. 1,17). Qriod estau- -
tor bl juslus Dohihius (Psal. cxi, 4). Ac primo lolius tehiniagis donum perfecliihi, c-iiamglorificatio futura
bbnse vbhmtalis initiuhi ab illa sempiierna Trihilate, sahfctdrum ? Nuric fenimdivihorum munerum (ut ita
quseunus solus et verus est Deus, et prsedeslinatdm aibain) nbridiim bst peilecia perfectio, utpole ubi
cbnfitethur el diriiini. Hoc eriim homini graluita jus- bmnis perfecius perfectiohis est indigus. Namque ille
lificalione tribuit prseparatum, quod in 3eteriia prse- qui dixit: Quolquot (dl. quicunque) ergo perfecti
deslirtalibne prseparaverat tribuendum. Hdhc volun- siimus, koc senliamus (Philip. iri, 15),idein dicit: Non
tatis prseparationeni, superiiis sanctoe Scriplursc tes- quod jam dcceperim, aht jam perfeclus sim (Ibid. 12),
timoriio deihonstravi, quo dictum est:Prseparatur vo- Fuit ergo perfectus spe futurse glorificalionis ; fuit
iuhtas a Doiiiino. Ab ipso ergo volunlas prseparatur, autem imperfectus ohere cbrruplionis et hiortalitatis.
'
qui in nbbis et velle el perfieere misericorditer ope- Corpus enim quod corrumpitur, aggravat animam, el
rStur. Dicit ertim Apbslolus : Deus est ehim,qui ope- deprimil terrena inhabilalio sensum tnulta cogitantem
Valur in nobis el velle el perficere pro bona voluntute (Sap. ix, 15). Fuit perfeclus exspectatioue muneris;
(Philip. n, 13). Loquens etiam Deus per prophelam, fuit imperfectus fatigatione certammis. Fuit perfectus,
se ipsum facere cohfirmat quod fldelibiis donat iit quod meiite serviebat legi Dei; -fuil Imperfectusj
faciant-, secunduih illud "oraculum,quo'd est a nobis ^1 qubd carne serviebat legi peccati.lFnit perfectus,
supra jain positum, quo dicit : Et faciam ut in jusli- desiderium habens dissolviet essecum Christo (PIMip.
ficalionibus tneis umbuletis, etjudicia mea observelis i,26);fuit autem imperfectus,quia quandiufuit in cor-
et faciatis (Ez-ech.xxxvi, 27). Quid est autem, faciam pore, peregrinabatur a Domino. Fuil perfectus, ple-
m faciatih, nisi, mei erit operis omhe bohum quod nissime sciens, quia Deus, qumcunquepromisit, potens
bperali fuerilis? Ipseergo facit iit faciamus, quo in eslet facere(Rom. iv,21); fuit autem imperfectus. quia
nobisoperahte, iit oiune bonum quodfacimus. De Deus in sanctis suis qusedain nondum fecil ex omni-
qiio dicitur ad Hebrseos : Aptet vosi)i omni bono, fa- bus qusepromisil. Propter quod fctiamomnes antiqui
tiens in vobis quod plaeeai coram se (Hebr. XIII,21). justi (sicut idem Apostolus dieit), Testimonio fidei
Demonslrata itaque Dei gralia in bona voluntale et cemprobati, non accepcrunl repromissionem, Deo pro
operalione hominis, fulurse quoquferetributionis glo- nobis melius providente, ne sine nobis perficerentur
riam, quse donabilur sanclis, quis divinse gralise non (Hcbr. xi, 39). Sicut ergo pracedentes sancli testi-
esse contendat ? cum sivfecredentes, sive operantes, mohio fideicomprobali, non suntsine subsequenliuiii
lieet nostra sit fides, et nostra sint. opera, sicut ipse perfectione perfecti: sic subsequenles sancli non pos-
Dominus dicil: Secundum fidem tuam fiat libi. Et sunt sine prsecedenlibus perlifci. Donum itaque per-
beatus Joannes prsedical : Hmc est victoria qumvin- feclum tunc omnibus dabitUr quando sanctis selerha
cit muridum, fides noslra (IJoan. v, 4). Paulus quo- glolificatio tribuetur. Tunc sicul Teritas dicit: Jusli
que ita scribil: Gralias ago Deo meo per Jesum Chri- fulgebunt sicut sol in regno Pati is sui (Mallh. XIII,
stum pro ommbus vobis, quia fides vestra annuntialur 45). Hlius est igitur etiam boc donum perfectum, a
in universomundo (Ephes. i, 4). Opera quoque nostra quo est dohi totius inilium. Quod uti^ue dbnum rion
Dominus ipse testatur dicehs : Sic luceatluxvestraco- diceretur, si non etiam hbc ex gralia donarelur.
mtn lwminibus,~utvidentesvestra bonaopera, glorificent CAPUTxvi. Gralis''op'erdhir Deus salutem noslram.
Palrem veslrum qui in cwlisest (Mallh.x, 16). Tameni Veta gwria a D"eoholobst.
quia ista cum habemus non habemus ex nobis nata,> Unus aritem Deii^ est, qui gratis et vobal prsedesti-
sed a Deo donata, sicul Apostolus dicit: Nos uuteini natos, et juslififcai vocatos, ct glbrificatjusiificatos.
non spiritum mundi accepimus-,sed spiriium quiex Deo» Sifcut auleifa iibn est aliiid justificare, riisi juslos fa-
r
est; ut sciamus J3 quw a Deo donala sunt nobis (I cere, sic rion est aliud glorifieare, riisi gloriosos fafcere.
Gor. ii, 12)j; et 5uia qusecunque nobis facienda do- Proinde, quia Deus suos el joslilicat et gloriflcat,sicUt
uat, sicut babere rion possumus, nisi iose nobis lar- gratiseipsiusbpusest,cuhifacit3ristos,sicgratise ipsius
 165 AD MONIMUMLIB. I. 16fi
opus erit, cum faciet gloriosos. Quia sicrit nemo po- A rationalis si se Deo subjicit, sublimatur; si se effert,
test habere veram justitiam, nisi fueritjuslificatus, deprimitur. Deus humiles facit, non invenit.
sic nemo potest habere veram gloriam, nisi fuerit Bonus ergo Deusbonarum est conditor naturarum.
gloriiicatus. Unde autem sit vera j[4 gloria, Salvalor Vidit enim Deus (sicut scriptum est) omniaqum fecit,
noster cum JudaeosIncreparet ostendit; dicens: Quo- et ecce bona vatde (Gen. l, 51). Iu quibus omnibus '
modo poleslis vos credere, qui gloriam nb invicemac- qnse fecil, ralionalem creaturam meliorem cseleris fe-
cipitis : et gioriam qum a.solo Deo est, non qumriiis, cit. Sic tamen poliori creaturse majus voluit inesse
(Joan. v, 44) ? Hunc sensum habens Paulus et veraci- bonum, ut eliam infimsc crealurse nullum inesset'
ter dicens : Nos autem sensum Christi habemus (I substanlialiter raalum. Acper hoc, superius esset
Cor. n,16), sicut gloriam verain a Deo esse noverat, infiinobono melius crealum bonum, cui summum bo-
ita.justiliam veram ex Deo esse confirmat dicens: Ut num-(quod creatum non est, et-a quo omne mutabile
iaveniarinillo nonhabens meamjustitiam,qumex lege r bonumcreaiumest)justedominarelur.Gu]useliampar«
est, sed illanv, qum ex fide esi Christi, qum ex Deo est ticipalione !_| bealura essel, si summo bonobumili
justiiia in fide (Philip. ui, 9). Et' quamvis abundent dilectione serviret. Creaturse' quippc rationali alia
plurima documenla, quibus clareat non solum honse beatitudo nec potuit, nec potest esse, nec poterit,
volunlatis boncequeoperalioiris gratiam, sed eliam ip- JJ nisi ut agnoscens, a quo non solum facta, sed eliam
sam sanctorum glorificalionem, diviriitus el iiichoari a quo rationalis esl facla, majorem dilectionem exbi-<
prorsus et perfici, lamen arbilror eliam bsec quaca beat bono crealori quam sibi. Neque enim ei inesse
nobis ooslia suntulcunque sufficeie. posset ullatenus ratio, nisi ei posset creatoris inesse
CAPUT xvn. Initium omnis peccali superbia. Casits et dilectio, quia nec est alia quse vera sit sapientia vel
ptEiiaLuciferi, Cat,usprimi hominis. _ intelligentia creaturse rationalis, nisi dilectio creato-
";_ Elideojam, ut libelli series temperetur, malorum ris, in qua tanto magis minusve est dilectio sui,
quoque voluntatem, operationem ac retribulionem quanto magis minusve dilectionem suo exhibet crea-
• considerare debemus. Ut agnoscamus utrum malos tori. Yoluntas porro crealurse rationalis sine quali-
Deusjustusadhocprsedesiinaveritfaciendum, quod in cunque amore non potest esse : nec sic potest dili-
eis puniturus est factum. An idcirco iniquos ad sup- gere, ut amorem suum non velit ad aliquid religare,
piifciumjiiste prsedestinaverit,qriia eoriim iriala opera, quse inter suimnmn bonum, a quo creata est, etinfi-
licet fulura prsescirel, non tamen ipse prsedeslinavit mum bonum, cui prselala est^ medio "quodam loco
st fulura essent, quia non ipse feeil uffierent.Itaque posita, profecto aut in infimo bono necesse est uiise-
si initium peccati requiritur, nihil aliud nisi superbia rabililer jaceat, aut in summo bono veraciler felici-
invenitur. Dicit enim Scriptura: Inilium omnis pec- h terque requiescat. Quodam elenim amore rapitur,
caii superbia (Eccti. x, 15). Quse ulique tune ihitium seu cum obedienlia sublevatur, et creatori bono bena
sumpsit, eum angelus adversus Deum elalus; el ipsa ^uhjicitur : sive cum superbiadeprimitur, ut crea-
elatiorie prostratus, per concupiscentiam (quse radix ttirsebonse male dominetur. Sicut^eiiim iit elatione.
est omniummalorum)'volensusurpare quod illidatum humilis, sic fit humilitate sublimis. Dicit enim Donii-
a Deo non fuit, a Deo discessit et cecidit., in quo si rius el Magister nosler : Omnis gui ie exaltuverit, /w.
stetisset-, uon cecidisset. Sed per conciipiscentiam miiiabilur : et qui se humiliaverit, 'exaltabitur (Luc.
malam; quia concupivit plus extra se, mimis faclus XIVJ11). Propter quod ilem scriptum est : Deus su-
est in se. Quam concupiscentiam, licet explerfenequi- perbis resislit; humilibusdutem dal gratiam (Jacob.tv,
verit opere, taineri retinuit vbluntaie. Sic ipse sibi 6; I Petr. v, 5). Neque vero Deris humiles. quibus
jam factus est peeaa, ut supplicium semper fessel dat graliaih, anle dalam humiles invenit : sed dando
maio voiuntas ma;a , tanquam cseco ipsa csecitas gratiam, humiles facit. Hoc ipsum enim, Deus ° per
Sua. Et concupiscentia peccaridi lornieiitum fieret gratiam donat : ut quisquis eam iacceperit, humilis
peccatori, et rebellis, ac refuga, qui illam imper- liat. Propter quod ipse Unigenitus sanctse humilitatis
turbabilem requiem fugerat, deinceps perturba - doctor alque largitor dicit: Discite a me, quia mitis
tioni seniret, atque a bono domino relinquerelur j) sum et humilis corde : et invenietis requiem animabus
juste, quem ipse reliquit injuste. Ita factum e&t vestris (Matth. xi, 29). Hanc requiem perdiderunt,
ut perseverans inordinatus ex se, ordinaretur in se : qui bumilitate rejecta adversus vitam suam luraue-
etin eo qui in se ordinem -perderet, divini ordinis runt, et in mortem per superbiam reciderunt. De
ratio non periret. Hoc et In bomiiie eontigit, quem, lalibus enim diclum est : Dejecisti eos, cum extolle-
ipse diabolus serpentina calliditale dejecit. A domino rentur (Psal. LXXII,18). Talibus autem propterea
quippe bono dissentiens, el servo malo cohsenliens, Deus resislit-, quia in eisBuperbiam ipse non fecil :
malaevoluntatis effectumplenum adipisci non potuil: per quam injuste malunt in peccatum cadere,- et per
quia ipsa malitiavoluntatis aDeo non fuii. Haric enim, quamiuslenierentur in peccato b permanere.
si a Deo non discederet, non haberel. , CAPUTXIX.Inleriius nbh 'ex Deo, s'e'dex superbia esl.
LAPUTxvm. Rationalis creaiura beata noh 'potestess'e Deus peccaii ulioi' esl, npn auctor.
nisiCreatorem plus diligat quamse ipsam. VolUntas Proiridfe,ouia ihitium irialacvoluhtatis superbia estj
i
t
8 Abest a cod. rass. ver aratiam. b Al. remanere, ut habent msss
467 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 568
quse ex Deo non esl, perspicue claret, non ex Deo A / ii, 15, lb). Hicautemmundinominehominessigniucat
esse hominibus interitum malac operationis,' sed a mundi islius dilectores : qui non ideo pro dilectione
justo judice retribui malis interilum ullionis. Mala mundi puniendi sunt, quia aliquam subslantiam ma-
quippe voluntas nbnpertinetad optimum creatorem; lam diligunt, cum substanlia naturaliter liuUa sit
jusia vcro " injusti angeli hominisque damnatio perti- "mala, sed quia dilectionis ordiuem non tenentes, dum
net ad sequissimum cognitorem. Ad voluntatem igi- plus justo diligunt mundum, minus Deum diligunt
tur malam Deus hominem non prsedestinavit, quia quam diligere debuerunt.Non autem aliquid inordi- "
homini eam daturus ipse non fuit. Quomodo enim natum Deus fecit, nec aliquid inordinatum fieri prse-
P/eusTiominem, quem ad imaginem suam fecit, prse- destinavit, qui per apostolum suum imperat, ut om-
destinaret ad malam voluntatem, quam ipse non fecil? nia honesteel secundumordinemfiant (I Cor. xiv, 40).
Itaque peccare in boc homo ccepit, in quo a Deo Propter quod et in sanctis eloquus, ut peccatum vi-
discessit. Scriptum est enim : Quia initium superbim telur, caritas ordinari pracipitur. Scriptum est enim:
apostatare a Deo (Eccli. x,,14). Et alio loco : Ecce Ordinavit in me caritatem (Cant. n, 4). Huic brdini
omnes qui se elongunt a le, peribunt: perdidisii 6m- congratulatur Apostolus dicens : Nam etsi corpore
nes qui fornicantur abs te (Psal. LXXII,27). Isli ergo absens sum, sed spirilu vobiscumsum gaudens, et vi-
quise elongant etfornicantur aDeo, ulique peccando B \ dens ordinem yeslrum (Coloss. n, 5). Peccati vero
pereunt per suam malam voluntatem, qusenon est ex initium si attendatur, puto quod nihil est aUud
Deo. Perdelautem illos Deus juste judicando, quod quam ordinatarum aDeo rerum inordinata ratlonalis
16 eompelit Deo. Non enim eos Deus judicio perde- creaturse dilectio, quse sponte perdendo dilectionis
ret, nisi per suas iniquitates ipsi periisseiit. Scriptum ordinem, perdidit et salulem. Ad hoc non esi a Deo
est enim : Defecerunt, perierunt propter iniquilatem prsedestinata ralionalis creatura. Neque enim aliaest
suam (Ibidem). Defectus ergo a summo bono ad in- ejus prsedestinatio, nisi futurorum operum ejus aeterna.
fimum bonum, boc est peccatoris proprium el volun- prseparalio, in qua nullius causamalipoterit mveniri,
tarium malum, quo malo seipsum perdit injustus. Et quia ex voluntale Dei nunquam processit origo pec-,
quia huicmalo auctor non est Deus, sed homo per- cati.
versus, digne itaque honrini, qui se perdidit peccato, CAPUTXXI.Non prmdestinat Deus hmninemad pec-
redditur in tormentis seterna perditio : ut pereat qui- candum. Prmdeslinatio bonorumest ex gratuila Dei
dem, quiperire voluit, non tamen sic pereat, quem- misericordia.
-admodum voluit. Qui enim sie periit, deleclatione 17 Misericors etenimJDominuset justus, de quo alio
peccatorum illectus, ut si posset fieri, manerel in loco scriptum est: Misericordiam et verilatem diligit
opere peccali perpetuus , juste quidem est in perdi- C Dominus Deus (Psal. LXXXIII,12). In omnibus ergo
tione peccati dimissus, quo propria cecidit voluntate. operibus ejus, aut jusla veritas custodilur, aut pia
Sed non ibi fuit impune dimittendus, ne Deus fidelis, misericordia prserogatur. Porro autem, eum negare
in quo non est iniquitas, qui est justus et sanclus, si non possimus a Deo bono factum hominem bonum,
peccatorem semperin peccato relinqueretimpunitum, si dixerimus eum a Deo prsedestinatum ad opus ali-
putaretur illi placere peccatum. Quam sententiam in quod malum, nos Deo misericordi et justo tale opus
quibusdam Deus arguit per Malachiam prophetam, (quod absit) ascribimus, ubi nec misericors possit
qiri diciint: Omnis qui facit malum, bonus est coram invcniri, nec justus. Si enim cum a Deo iieret homo,
Domino, el ipse in eo ptacuit, et ubi est Deus juslitimi sic erat in prsesenti opere Dei bonus, ut in praedesti-
(Malach. n, 17). Jusle igitur est subsecula severitas; nalione ejus esset malus, procul dubio Dei opere ma-
judicis, ubi prsecessit iniquitas peccatoris, quia ilUus lus futurus erat, a quo ad peccandum praedestinatus
rei Deus ultor est, cujus auctor non est, id est ini- liebat. Ubi statim illa consequetur absurditas, ut di-
quitalis, quam potest Deus punire, non facere. Scri- catur, quia Deus, de quo propheta dicit: Qui fecit
ptum est enim : Omnisqui facit peccalum, etiniquita- qum futura sunt (Isai. ix), in se habuerit (quod
tem facit, et peccalumest iniquilas. Et scilis, quia ille! absit) inlquitatis originem, si hominem a se faetum
apparuil ul peccata tolleret, el peccalum in eo non est., j) ipse praedeslinaverat peccatorem; prsedestinatio enim
tOmnis quiin eo manet, non peccat (IJoan. m, 4-6). E\; ejus, prseparatio est operum ejus. Et sicut competit
iterum : Deus fidelis, in quo non esl iniquitas , justus, Deo bonb ut causa sit tolius operisboni, sicincon-
el sanctus Dominus (Deut. xxxn, 4). Iniquitas igitur, gruum est ut imputetur ei causa cujuslibet operis
quia in Deo non est, ulique ex Deonon est. mali. Deinde attendamus quia nulla ratio redditur
CAPUT xx. Iniquitas ex inordinato amore mundi. Pec- quahomo ad peccatum prsedestinatusaDeo credatur.
cali initium inordinala ditectio. Si enim in his quos DeuselPalerDomininostriJesti
Quse est autem iniquilas, nisi mala concupiscentia? Chrisli benedixitin omiiibenedictionespiritali in cmle-
quam ex Deo non esse Joannes apostolusmanifestat, stibus in Chrislo Jesu, sicul elegit eos iu ipso ante
dicens : Si quis diligit mundum, twn est carilas Patris mundi constitutionem, ut essent sancli et immaculati
in eo, quia omne quod est in mundo, concupiscenlia in conspectuejus in caritate, qui prmdeslinavileos in
carnis est, et concupiscentia oculorum, et superbia adoplionem filiorum per Jesum Chrislum in ipsum
viim, qum non est ex JPalre, sed ex mundoest (1 Joan. (Ephes. i, 4, 5); si ergo iu bis causa prsedestinalionis
* Bcec verba, injusti
angeli hominisque, absunt^ cod. Thuan. etYictorino; legunlurincod. Gorbeiensi.
iC9 ADMONIMUMLIB. I. ' 170
quseratur, uon Hlique alia, sed sola graluita Deimi- _. A luntateni malam, quse est lotius origo peccati, quam
sericordia reperilur. Ipse est enim de quo dicit psal- utique aut relribuisseDeumnondum peccanti homini,
inus : Misericorsel miseralor Dominus, longunimis et aut relribuisse credendum est peccaiori. Hane ilaque
muttmmisericordim:non in finem irascelur, neque in si nondum peccanti bomini tribuit, ipse (quod absit)
mternum indignabilur: non secundum peccala nestra , auctor iniquitatis exstitit, qui malam voluntateiu de-
fecil nobis, uequesecunduminiquitates nostras reiribuil dit homini bono, per quam peccans scterno niere-
nobis. Quia secundumaltitudinem cmlia terra elonga- tur puniri sujpplicio. Et ubi est, quia Deus morlem
vit iniquilates twslras a nobis. Sicut miseretur pater non fecil (Sap. i, 13)? Et quia non est iniquilas apud
fitiis, ita misertus est Dominus limentibuseum (Psal. J)eum? Et quia juslus Dominus, et justiliam dilexit,
cn, 8). In bis omnibus tot ae talibus bonis, quse Do- asquilatem vidit vullus ejus (Psal. x, 8)? Si autem
minus retribuit malis, quid aliud quam indebita mi- malse voluntatis initium peccatori homininon tribuit,
sericordia canilur?quidve aliud qiiam gratuita pietas sed retribuit Deus, ut ab homine credatur coopisse
prsedicatur? Nam et in eo, quod non secundumpec- • peccatum, a Deo autem reddilum malse volunlatis
cata noslra fecit nobis, neque secundum iniquitates no- inilium dicalur, quod peccalum homo facere potuit,
^tlras relribuil nobis, graluita manifestatur justificatio in quo voluntas mala non fuil? cum nullus fructus ini>
impiorum. Et in eo, quod sicut miseretur pater filiis, B \ quitalis exoriri possit, nisi quem radix voluntatis
ita miserlus esl Dominus limentibuseum, graluita cla- malsc prolulerit. De corde enim (sicut Veritas ait)
ret per eamdem fidei juslifiealioneni adoptio filio- exeunt cogitationes malm, Iwmicidia, adulteria, forni-
rum. Neque enim sicut pater filiis misereretur, nisi cationes, furta, falsa leslimonia, blasphemim. Hac
hobis gratia pater factus, nos sibi filiosfacere digna- sunt qum coinquinant hominem (Maltli. xv, 19). Pro-
retur. Quotquolenim receperunt eum, dediteis pole- pter quod Deus ipse per Jeremiam sic humanse mali-
slatem filios Dei fieri (Joan. i, 12). tiam voluntatis objurgat, ut eam a se alienam esso
CAPUT XXII.Nemo prmdestinatur ad perpetranda pec- perdoceat. Dicit enim : Ego te plantavi vineam fructu
caia. feram, quomodo conversa es in amaritudinem vilit
Hsec est in sanclis causa praedeslinationis divinse, alienm (Jer. n, 21)? Alienam utique a se vilem tliclt
praeparaiio scilicetjustificalionis et adoptionis inde- non vitio tiivinoeconditionis, sed aversione proprise
biUB,quam quia non merebatur volunlas hominis voluntalis, qusejuste culpatur, pro eoquod amaritu»
tnala, non est ejus causa, nisi sola Dei volunlas dinem prolulit, quam in ea Deus ipse non fecit. Quo-
bona. In his autem qui putaulur prsedeslinati, non ad niam ipsam amaritudinem, nec ex Dei' praedestina-
luenda supplicia, sed ad perpelranda-peccala, cum tione, nec ex Dei opere, sed ex malitia suse volun-
.eausa prsedestinationis quseritur, non invenio quid Q talis habuit. Pro qua amariludine sic eam Deus per
18 respondere posset, quisquis hanc asserere me- supra memoratum prophelam denuo increpat: Scito
ditalur. Nuuquid enim, sicut recte dicimus, ad hoc quam malum est tibi el amarum reliquisse Dominum
prsedestinalossanctos, ut Deo in eis misericorditer Deum tuum; el non esse timoremmeum\apudte (Ibid.,
operante, ex malfs fierent boni, et ex impiis justi, 19). Cum ergo hoc sit homini malum et amarum re-
quod cum dieimus, ad Dei gloriam dicimus, nunquid Iiquisse Dominum, et limorem Dei apud eum non
sicrectedicere polerimus, ad hoe prsedestinatos ini- esse, quis ita sit contrarius veritati, ut putet a bono
quos, ut Deo in eis, etsi non misericorditer, sallem ac suavi Deo (de quo scriptum est:) Quam bonusDeus
juste operante, ex bonis fierent mali, aut ex_.justis Israel reclis corde (Psak LXXII,1) ? Et quia nemobo-
fierent inroii? Absit hoc a nobis atque ab omnibus nus nisi solus \Q Deus (Marc.n, 18), et dequo Apo-
ostendat in smculis supervenientibus
Cbristianis, ut causam cujuslibet peccati quisquam stolus dicit: Ut
abundantes divitias gralim suce in bonitate super no$
depulare divinse audeat sequitati: cum nec malitise,
nec impietatis cujusquam causa esse possit, nisi in (Ephes. n, 7). Et de cujus suavilate canitur : Gustate
eo qui malus atqueimpius fuerit. Ut ergo ex malis et videte quam suavisest Dominus (Psut. xxxm, 9). Et
fiant bomines boni, et ex impiis jusli, laudanda esth de cujus eloquiis denuo prsedicalur : Quam dulcia
Dei misericordia : ut autem ex bonis fiant homines. j» faucibus meis eloquia tua, super melet favum ori meo
mali, aut ex justis iniqui, si divinseprsedestinationis (Psal. CXVIII, 105). Et rursus: Judicia Dei vera, justi-
asseritur causa, erit (quod absit) vituperanda justitia. ficala in semelipsis, desiderabilia super aurum et lapi-
nec dem preliosum multum, et dulciora super mel el favum
Quinimo justitia jusla dicelur, si puniendum
reum non invenisse, sed fecisse dicatur. Major vero (Psal. xvin, 11). Quis ergo puteta bono ac suavi Deo
aut ad nialitiam voluntatis,
erit injustitia, silapso Deus retribuit pocnam, quem prsedestinalum hominem
stantem preedestinassedicitur ad ruinam. qua bonum Deum relinqueret, aut ad amariludinem
-
contumacise, qua suavem Dominum non timeret?
CAPBT XXIII.Mala hominis voluntas non est Dei plan- Proinde fidelibus congruit credere el fateri Deum bo-
talio. Suavis el bonusDominusnoncreavit amarhudi-
nem et tnaliliam volunlalisperversm. PrmscivitDeus5 num et justum prsescisse quidem peccaturos homi-
homines peccaturos, sed eos ad peccandum noni nes, quia nihil eum latere potuit futurorum (neque
prosdestinavit. enim vel futura essent, si in ejus praescientia non
Qiiseroautem cur primum hominem, quem (sicutt fuissent), non tamen prsedestinassequemlibet homi -
scriptum esl) fecit Dominus rectum (Eccles. vn, 50),, nem ad peccalum, quia si ad peccatum aUquod Uomi-
prsed«tinare potuerit ad peccandum, id est ad vo- -nenrDeus prsedestinaret, pro peecatis liomiuem aoft
PATROL. LXV. 6
 471 S. FULGENTH EPISCOPI RUSPENSIS 172
puniret. Dei enini pradestinatione aut peccatorum A vero severilas aliquando contristet. Quod prophela
prseparata est pia remissio, aut peccatorum justa meluens hujuscemodi ad Deum orationem effundit:
punitio. Nunquam jgiturDeus ad hoc hominem potuit Ne intres in judicio cumservo iuo, quia nonjustifica-
prsedestinare, quod ipse disposuerat et prseceplopro- bitur in conspectu tuo omnis vivens (Psal. CXLII,2).
hibere, et misericordia diluere, et justitia punire. Sciebat enim cunctos pari retinendbs punitionis vin-
Iniquos itaque, quos prsoscivit Deus hanc vitam in culo, nisi Deus, iu quibus vellet miserrcordiam fe-
peccato lerminaturos, praedeslinavit supplicio inter- cisse, superexaltarel judicium (Jacob. n, 13). Juslifi-
minabili puniendos, in quo sicut culpanda non est catio (al. judicio) igitur et glorificatio quse non est
prsescientia humanse iniquitalis, ila prasdestinalio hoihini ex homine, sed es Deo, quia mriltumsanctis
justissimse laudanda est ullionis, ut agnosceret non fueratprofutura, ideo praadicta esl et promissa. Pu-
.ab eo prsedeslinaiuin hominem ad qualecunque pee- nitio vero, quse in aeternumMt impiis obfutura, prse-
calum, quem prsedestinavilpeccatimeritopuriiendum. dieta est tantummodo, non promissa. Quod etiam
CAPUTXXIV.Deus prmdeslinavit bonos misericorditer divinis testimoniis facilius ostenditur. In illo quippe
ad gloriam, malosjuste ad supplicium. Deus non prophetse loco utrumque pariter invenitur expres-
omnia promisit qum prmdixit, nec omnia prmdesti- sum, ubi Deus
navit qum prmscivit. per Isaiam eos qui sibi noiiserviimt,
Deus itaque omnia hominum opera, sive bona, sen B his argnit verbis : Ecce qui serviunt mihi, manduca-
mala praeseivit, quia eum latei'e nihil potuil, sed sola bunt, vos vero•esurieiis. Ecce aui serviurit milii, bi-
vosvero sitielis. Ecce qui serviunt mihi, Imtabuh-
jjona praedeslinavil, quse se in filiis gratiae facturum beni, vos vero
esse proescivit; mala vero futura opera Ulorum quos tur, confundemini. Ecce qui serviunt mihi,
non prsedeslhiavit ad regnum, sed ad interitum prse- exsuilabunt in Iwtitia, vos aulem clamabitis propter
scivit potenlissima deitate, et ordinavit provida bo- dotorem (ai. prse dolore) cordis vestri, et a contritione
ululabilis (Isaim LXV, 13). In liis omnibus,
nitate; et quia prsescius fuit quod eadem mala, non spiritus
ad iniquoram personam pertinenl prse-
solum ipse facturus non esset, sed nec homo in quan- jjusecunque
tum ei humililei' adhsesisset, in eo nobis insuperabi- dicta sunt tantummodo, hori promissa. Neque enim
lem potentiam prsescientise suse magis ostendit, quia dicendum est bonitatis Iafgitate promissrim, quort
nec in malis prsedestinationem justitise suse vacare intentat (al. intendat) iniquitatis merito severitas iil-
reddendum fercndum. Siqua vero ad personam servlentium Deo
permisit. Ostensurus itaque Deus, quid
et quid donandum, prsedestinavit illos perlinent, el prajdieta sunt et promissa. Tale aliquid
prsesciverit, est eliam in illo Salvatoris nostri sermorie, quo ail:
ad suppjicium, quos a se prsescivit voluntalis malse
Tuncilli iburit in combusliohemaslernam, $usti autem
vitio discessuros. Et prsedestjnavit ad regnum, quos
in vitam mternam (Matth. xxv, 46). Praedixit et pro-
ad se prsescivit misericordise praevenieiilis auxilio ra- C
-misit prsemium quo fruentur Jusli, non autem pro-
djturos et in se miserjcprdise subsequentis auxilip sed praedixit supplicium quo punieritur injusti.
csse mansuros. In istis miserjcordiam cnstodiens, in misit,
sicut sanetos ad justitiam
jllis jusliliam tenens; istis quod promisit pie tj-i- Neque yero, sic prsedestinavit
^ccipiendam, praedestiiiavit iniquos ad eamdem
buens, illis nihilominus quod prsedixit juste retri-
buens. Sic autem Deus non omnia promisit quse prse- |ustitiam amittendam, quia misericors Dominus et
dixit, quamvis prsedixerit omnia quse promisit. Sicut justus, potuit gratis a pravitate liberare quem vohiit;
autem operator nuhquam fuit, quia.pra\Tis
non omnia prsedestinavitquse prscscivit, quamvis om- pravitatis
nisi in quantum a Deo discessit.
aia prsedeslinata prsesciyeril. Prsescivit enim volun- riunquam aliquis fuit,
Nec discessurum Deus praedestinavit, quamvis dis-
tates hominum bonas et malas, pvsedeslinavit autem
non malas, sed solas bonas. Et ljcet in ejus prsede- .cessurum cognilio divina prseseiverit.
stinatione non fuerit, ut malitiam voluntati humanse -CAPUT XXVI.Deus de
* bonum. Aliter Deusmalis impiorumoperibus operatur
dedisset, fuit tamen in ejus prsedeslinatione, quid hu. bonos, aliter malos prmdeslinu-
pit. Mali dicuntur vusa irm, boni vasa misericordim.
manuj voluntatis malitise reddidisset. Propter hoc, Cur potius misericordim quam justitim vasa bonos
quia sicut Psalmista lestatur, ,__|©J\iisericors est Do- " vocat Apostdlus.
minus et justus (Psal. cxiv, 5), prsedestjnavit justos Deus itaque, Ucet auetor npn sit malarum cogita-
ad gloriam, jniquos ad pcejiam. Justificandis ergo at- tionum, ordinalor tamen est malarum vpluntatum,
que glorificandis prsedestinatum misericoi_dioesuse et de malo opere eujiislibet niali nondesinit ipse bo-
opus prsedixit pariter et promisit. Iniquis autem pi-ae- num bperari. Nec in ipsis injustie volrintatis operi-
destinatum juslitise suse opus prsedixit tantummodo, bus deserlt operum suorum justum prdinem, quia et
aon promisit. liocin ipso ordinehabet, quod21 "malam justede-
- CAPUTxxv. De eodem argumenlo. serit volunlalem. Quam tamen sic in suis malis ope-
,. Quod isi quis quserat pur Deus omnia quidem prse- ribus a se discedentem deserit, ut ibi permitteritis
destinata prsedixerit, non tamen omnia praedeslinata Dei operatio bona non desit, dum etin peccantis vo-
promiserit , resporidemus promissjonem dici non luntate injusta implet ipse justitiam, et demalo, -quo
posse, Jiisi cum aliquid ad hoc prsedicitur faciendum, peccantem judieat, quibus ipse vult benelicium prse-
ut possit ei cui promittitur prodesse jam factum. Et rogat. In sanclis igitur perfeeturus est Dbminus,"quod
promissum semper esse doni, non semper esse judi- ut essent boni, gratis dedit. Quod autem daturum se
#ii, cum promissi largilas semper Isetificet, judicij praescivit, in oeterna bonitatis dispositionelpiadesti-
 175 AD MONIMUMLIB. I. 174
navit. Ipsa est enim procdestinalio Dei, sempiterna .A mercedem eis Dominus pro operibus suis redderet,
scilicet dispositio fuluri operis Dei. Porro autem in non misencordiam prserogaret: sicut idem Apostolus
iriiquis'puniturus est, quod ut essent mali, non de- alio loco dicit: Ei autem qui operalur, merces non
dit. riec.eos ad iniquilatem aliquam prsedestinavit, imputatur secundum gratiam, sed secundum debitum
"quia uTinique vellent, hoc eis daturus ipse non fuit. (Rom. iv, 4). Vasa itaque misericordise ad indebitam
Et quia maleeToluntatis perseverans iniquitas inulta sunt gloriam prseparata, quia gratis sunt misericor-
remanere non debuit, tales ad interitum prsedestina- diam consecuta. De quibus eliam ipse beatus Apo-
Vit,quia lalibus justscpunitionis supplicium prsepa- stolus se esse lestatur, dicens : Qui prius fui blasphe-
ravit. Quod utique manifesto Dominus ipse sermone thus et persecutor et contumeliosus,sed misericordiam
perdocuit, in eo quod a se ostendil' paratum, nori consecutus sum, quia ignorans feci in incredulitate
Bdlumregnum, nbi loetentur boni, sed et igiiem seter- (I Tim. i, 13). Hoc est opus Dei in vasis miserieor-
num, ubi crucienlur mali. Bonls elenim dicturus est: dise, ut blaspbemis et persecutoribus et contumelio-
Venile, venedicli Patris mei, percipite regnum quod sis, non debitus redderetur interilus, sed misericor-
vobis paratum est a constitutionemundi (Matth. xxv, disedonaretur gratuitum munus. "Vasisvero irse nim-
54); malis autem diclurus est: Ite, maledicli, in ignem quam Deus redderet interitum, si non spontaneum
wternum,qui paralus est diabolo etangelis ejus (Ifiitf., B inveniretur homo habere peccatum, quia nec Deus
46). Ecce ad quod Dominus iniquos et impios pi'3C- peccanti homini juste inferret iram, si homo ex proe-
destinavit, id est ad supplicium justum, nonadali- deslinatione Dei cecidisset in culpam. Sed quia cau-
quod opus injustum; ad poenam, non ad culpam; ad sam iniquitatis suse ex propria homo habuit volun-
punitionem, non ad transgressionem; ad interitum, tate, propterea R. Paulus sustinuisse asserit Deum
quem ira justi judicis peccantibus reddidit, non ad in multa patienlia vasa irm, aplata in interitum. Hsec
interitum,'quo in se iram Dei peccantium iniquitas igitur ira, ideo talibus vasis interilum reddidit, quia
prbvocavit. Quod beati Apostoli praedicatio mani- in.eis meritum voluntarioeiniquitatis invenit. Quando
feslat, qui malos, quos in scternum damnaturus est autem peccanti servo iram justus Dominus intulisset,
Deus,'vasa vocat irse, non culpse. Ait enim : Quod si si servus ex Domini prsedestinatione peccassel? In
volensDeus ostendereiram, et notam facere polentiam hoc itaque ista vasa Deus aptavit, in qriod prsedesti-
suam, suslimdt in tnulta palienlia vasa irm aptala in navit, hoc est in interitum, illum utique interitum,
interitum, ul ostenderetdivilias glorim sumin vasa mi- quem Paulus malis repente superventurum denuntiat,
tericordim, qumprmparavit in gloriam (Rom. ix, 22). dicens : Cumenim dixerint pax et securitas, tunc re-
Quaeso,Monime carissime, ut hunc Apostoli loeum pentinus eis superveniet interitus (IThess. v, 3). Quod
diligenler attendas.- Nolum namque est, iram Dei G si Deus tales .in peccatum- prsedestinaret, non eos
' dici non nisi ubi creditur bominis '
posse iniquitas Apostolusvasa irae mallet nominare, sed culpse, nec
prsecessisse. Neque enim Deus aut ignarus esse po- ih interitum talia vasa, sed in pgccatum dicerentur
tuit, aut injustus, qui posset aut peccantis hominis aptata. Nunc autem ideo vasa irse dicuntur, ut osten-
culpam non agnoscere, aut non peccanti judicium datur, in talibus exDei praedestinationenon hoc esse,
punilionis inferre. Nam ct ipse beatus Paulus in ini- quod est male ab eis admissum, sed quod est talibus
quitate hominis jusliliam Dei proedicat commendari, bene redditum.
nt ostendat, non injusle iram orimipoteritis inferri. CAPUTxxvn. Quam juste Deus deseritmalos et interi-
Ait namque : Si autem iniquitas nostra iusliliam Dei lum eis reddit. Iniqui prmdeslinati sunt ad stagnum
. commendat, quid dicemus? nunquidiniquus Deus, qui ignis et sulphuris. Priiiia thors animm in peccatb,
iram? honihiem secunda in siagno ignis. Vias impiorum non novii
inferi (secundum dico) absit, alioquin Dominus, quia eas non fecit. Prima nwrs animm ab
quomodojudicabit Deus mnndum (Rqm. JII, 5)?Non Iwmine^secuhda a Deo inferlur. Peccata prmdesti-
itaquefrustratalisestabeo factainter puniendosglori- navit Deusnoii facienda, sed juste punienda.
ficandosque discrelio, ut illos vocaret vasa irse, istos Bene quippe malis mleritus a Deo redditur, quam-
autem vasa misericordise, nisi ut ostenderet, lam in vis sit malus interitus eis qui nunc juste deseruntur,
vasis irse quain in vasis misericordise iniquitatem •pet poslmodum-juste tofquebuntur. In lalibus enim
propriam prseeessisse.Talisesl enim Dominus verus, Deus judicium s,uum desertione inchoat, cruciatione
cujus (al. cui) et graluila sit misericoi'dia,'et ira non consummat. Nam et hoc tempofe quo discedentes
sit injusta ; ac per hoc, et illos indignos procveniat malos deserit Deus, non operatur in eis quod ei dis-
bonitate quos justificat, et illos dignos inveniat pu- plicet, sed operatur per eos quod ei placel, posl- .
nitione quos' damnat: ac sic appareat, et in vasis modum eis redditurus quod ab ejiis justitia meren-
misericordise, non ex ipsis, sed ex Deo esse, quod "tur. Recipient enim non pro eo quod Deus bene
boni sunt, et in vasis irse, non ex Deo, sed ex ipsis usus est ebrum operibus malis, sed pro eo quod ipsi
esse quod niali sunt. Posset enim Apostolusquos di- male abusi sunfr Dei operibus bonis. Tales itaqut'
xit vasa misericordim,poliusDflsaji«fifi(Enuncupare; Deus aptavit in mterituni punitiqriis, quem peccalon
sed si vasa juslitioevocarentur, forsitan ex seipsls justus judex prsedeslinationejusta decrevit. Non iri
habere justitiam putarentur. Nunc autem cum vasa peccatum quod homo non ex prsedestinatione di-
misericordimdicit, procul dubio, quid ipsi fuerint, vina, sed ex voluntate sua, male concupiscendo coe•
non tacuil,' gg quia qriid eis a Deo collatitni sil, pit, etmale operando peffecif: concupiscentia enim
evidenler ostendit, Si enim pef seinsos essent justi, concipiens peperit peccatum, peccatum vero con>
175 g. FULGENTH EPISCOPI RUSPENSIS 476 -
suramatum genuu mortem (Jac. i, 15). Non ergo , _.a Deo habet donum et messis et seminis. Quod Pau-
iniqui prsedeslinati sunt ad mortem animse primam, Io teste cognovimus, sic enim ait: Qui autem Sat se-
sed prcedeslinati sunt ad secundam, id est ad sta- men seminanti, et panem ad manducandum prmstabit,
gnuin ignis el sulphuris. De quo beatus Joannes di- et muliiplicabit semen.veslrum, el uugebit incrementa -
cit : Et diabotus qui seducebateos, missus est in sla- frugumjustiiim veslrm (II Cor. ix, 10). Qui vero se-
gnum ignis et sulplturis (Apoc. xx, 9). El alio Ioco : minat in carne, et de carne metet corruplionem;
Et mors et infernus missi sunt in slagnum ignis. Hmc ideo non loelabitur in messe, quia non Deum, sed
esl mors secunda. El qui g3 non est inventus in libro seipsum habuit auctorem in semine. Peccata itaque
vitm scriplus, missus est in stagnum ignis (Ibid., 14). hominum cuncla quidem Deus in peccatoribus proe-
Rursus dicit: Dubiis aulem, et infidelibus, et conla- scivit fulura; et quia ipse non ea prajdestinavit fa-
minalis, et homicidis, elimpudicis, et veneficis,et ido- cienda, jusle prsedestinavit judicio punienda. Quod
lis senientibus, et omnibus menducibus, pars eorum eliam in ipsis dictis sancti Augustini, quse tuoe inse-
in stagno ardenle, et sulphure, quod est mors secunda ruisti episloloe, si consideres, profeclo cognosces,
(Apoc. xxi, 8). Illam secundam nuncupat mortem qui postquam dixit: c Hoc ergo bonum, quod est re-
qusesequitur ex senlentia justi judicis, non illam quoe quirere Deum, non erat qui faceret, tion erat usque
praecessit in roala concupiscenlia peccatoris. Qua i ad unum (Psal. LH,.4) ; t sed in eo genere quod prsc-
morte Salvator quosdam mortuos asserebat, dicens : destinatum est ad iuteritum, statim seculus adjunxit,
Dimitte mortitos sepelire morluos suos (Mutth. vm, dicens : J*_4,c Super boc enim respexil Dei prsa-
22). Et Apostolus de vidua : Qum autem in deliciis scientia, proiulitque senlenliam. J Nempe satis at-
esl vivens mortua est (I Timot. v, 6). Ad Epbesios que evidenler bis dictis ostendit, quia Deus peccata
quoque sic loquilur : Et vos, cum essetis mortui de- horainum pnescientia vidit, quibus sentenliam prse-
lictis et peccatis vestris, in quibus aliquando ambu- destinalioiie diclavit, Quid enim aliud accipere debe-
lastis, secundum smculum mundi hujus, secundum mus, in hac prolalione senlenlioe Dei, nisi paralum
principem potestatis aeris hujus, spirilus, qui nunc ope- supplicium peccatori ? Juste autem esl ad punitio-
ratur in fitiis diffidentim, in quibus et nos omnesati- nem divina aequilaie prsedeslinalus, qui peccaior est
quando conversad sumus, in desideriis camis nostrce, divina cognitione pracscitus ; ut pote, qui iniquita-
facienles volunlaiem carnis et cogitationum. Et era- tem, ad quam a Deo non est prsedeslinatus, prapria
mus nalura filii irm, sicut et cmleri; Deus autem, qui esset voluntate faclurus. Ut in quo procscientia Dei
dives est in misericordia, propter nimiam caritatem videbat futurum opus injustum,- huic per proedesti-
suam, qua dilexil nos, et cumessemusmoriui peccatis, nationis sententiam pararet supplicium juslum.
convivificavilnos Chrisio (Ephes. n, 1). Dehacmorte J CAPUTXXVIII.Confirmatur ex S. Auguslino nullius
qua homo esl mortuus in peccatis dicit Deus : Nolo humanmculpm causam in Deum esse rejerendam.
mortem morientis,"sed ut revertatur a via sua mala, Quamvis igitur tu ipse, cseterique lui similes stu-
et vivat anima ejus (Ezech. xviu, 32). Quomodo au- dio legendi, vel velocitate intelligendi, ex boc locc
tem ad mortem peecali prsedestinasse Deushoriiinem diclorum sancti Auguslini, quae in tua epistola po-
creditur, quam ipse se nolle testatur? Mors ergo suisti, facillime cognoscalis, quid catholicus habeat
ista morientis, via sua mala est: quss quia mala, intelleclus de his quos ad interitum prsedestinatos
Deoignola. Scriplum .namque est : Vias enim quma audimus, tamen ne tardiores quique hunc tantum
dextris sunt, novil Dominus; perversm aulem sunt, qum locum miiJussibi putent in hac qusestione sufficere,
a sinislris sunt (Prov. iv, 27). Yia"sergo, quas Deus de aliis quoque sancli Augustini libris qusedam in-
fecit, novit, quas non fecit, perdit, quia eas non no- serui, quibus docuit humanae iniquilalis causam so-
vit. Unde scriptum est: Novit Dominus viam justo- lam esse superbiam, nec ad peccandum homines, sed
non
rum,et iter hnpiorum peribit (Psal. i, 6). IUe igiiur, ad damnationem praedestinatos a Deo, qui ut
non in Deo. In
qui scit bmnia antequam fiant, et cujus oculi in omui adj*Uventura Deo, in ipsis causa est,
loco speculantur bonos et malos, cujus etiam vullus libro itaque secundo de Baptismo parvulorum ad
dicit (Cap. 17) :
super facientes mala, ut perdat de terra memoriam DMareellinum scribens, inter alia sic
eorum (Psul. xxxm, 17;, ideo viam malam non novit, t Ignorantia igitur et infirmitas vitia sunt, quoe im-
nou quia scientiam ipsius aliquid in operibus bomi- pediunt voluntatem, ne moveatur ad faciendum opus
Ut autem
numfugit, sed quia mortem morientisnon fecit; qui bonum, vel ab opere malo abstinendum.
laraen mortem mortuo juste retribuit. Prhna igitur innotescat quod lalebat, et suave fiat quod non de-
1 mors animoe, quam sibi homo intulit, secundseinor- leclabat, gratise Dei est, quse (al. qua) hominum ad-
lis est causa : el secunda mors quam Deus bomini juvat voluntates, qua (at. quia) ul non adjuvenlur,
reddidit, primce morlis est pojna. Et quia istam sibi in ipsis ilidem causa est, non in Deo, sive damnandi
homo injustus injuste inlulil, illam a justo judicejuste prsedeslinati sint propter iniquilatem superbise, sive
si
percepit, ut quia in ista volens semen iniquitatis semi- contra ipsam superbiam judicandi cl erudiendi,
riatpeccator improvidus, in illa metat fructum pu- . filii sint misericordise. i Hic statim sanctus Augusti-
nitionis invitus : Qui enim seminat in carne sua,'- de nus testimonium prophetse subjunxit, dicens: c Unde
came metet corruptionem: qui autem seminat in spiri- Jeremias, cum dixisset, Scio, Domine, quoniam"non
tut de spiritu melel vilam mlernam (Gul. vi, 8). Sed qui est in Iwminefia ejus, nec viri est ut ambulet, et diri-
temihai in spiritu^ el de spiritu nteiei vilam mternam, qal qiessus suos (Jetem, x, 25), conlmuo subjuniii.
 177 AD MOMMGMLU5. I. *"§
Corripe me, Domine, verumtamenin judicio, et non in .Aquia , inultum non relinquitur, quod sine operantfl
furore luo. Tanquam diceret: Scio ad correptionem Deo malus operatur.
meani pertinere, quod minus abs te adjuvor, ut per- - CAPUTxxx. ResponsioProsperi ad quartamdecimam
fecte dirigantur gressus mei. Yerumtamen ob hoc objectionem. Besponsio ad quintamdecimam. Con-
clusio de prmdeslinatione. ,
ipsum noli sic mecum agere, tanquam in furore quo- Non autem ignoras eliam prseterito tempore illi
iuiquos damuare slatuisti, sed tanquam in judicio quo luculenlissimo sancli Auguslini operi, quod scripsit
doces luos non superbire. Unde aUbi dicitur : Et
de prsedestinatione sanctorum, a quibusdam Gallis
judicia ttia adjuvabuntme(Psal. cxvm, >
175). Supra- beatus Augustinus in asserlione prse-
dictum ilaque MarceUinumtali doctrina sanctus Au- objeclum, quod
destinationis divinsc, peccatores, non ad solum prse-
gustinus informans, sequitur et dicit: t Nullius proin- destinatos diceret
de culpse humausein Deum referas causam, vitiorum judicium, sed eliam ad peccalum;
omnium humanorum causa est. • cuj"usdicta, quia ipse celeri prsevenlus est obitu,
namque superbia recta defendit fide
In istis sancli Auguslini dictis altende, quoeso,mi ca- Prosper vir, emditus et sanctus,
al. recte defendit fideli, et) copioso sermone.
rissime. Primum quia ut non homines adjuventur a et (
Ex quibus Gallorum capitulis, ut non multa nunc po-
Deo,inipsiscausaessedicitur,noninDeo.'Deinde, quia ne libellum islum,. quem prolixum facere
dicunlur namus,
propter iniquilatem superbioe preedestinati "
damnandi, quod pertinet ad judicium, non depra- facere disputandi necessitas cogit, prolixiorem voluntas
videatur, duarum responsionum loca duximus
vandi, quod pertinet ad peccatum. Tertio etiam con-
inserenda. Quartadecima quippe Gallorum objectio
sidera, quia nullius culpse humanae in Deum referen-
sic habet: < Quod qui evangelicse prsedicationi non
damadmonetcausam, qua (c/.quia) si aliqnapeccatoris
credunt, ex Dei proedeslinalione non credant. Et
iniquitas a Deo proedestinala creditur, ipsius iniqui- Deus ita definierit, ul quicunque non crednnl,
tatis causa in praedeslinatione divina pouetur (al. quod
ex ipsius constilutione non credant. > Huic ilaque
constitualur). Quod g.5 quam sit impium, quamque
fidei Christianse conlrarium, nuUum puto fugere pravilali quoe beali Augustini dictis, non ex verilate,
Christianum. Alio quoque ejusdem libri loco (Cap.~ sed ex livore objiciebatur, tali Prosper sermone
respondit: c Infidelitas non credenlium Evangelio,
19) memoratus S. Auguslinus sic dicit: c ExtoJli
in voluntatis nequaquam ex Dei prsedeslinalione generatur. Bono-
quippe superbiam proprise est homi-
num. non operis Deii Neque enim ad hoc eos com- rum enim JJeus auctor est, non malorum. 26 Proe-
deslinatio igitur Dei semper in bono est, aut ad retri-
pellit aut adj'uvat Deus. »
bulionem juslilise.autaddonationempertinens gratise.
CAPUTXXIX.Prmdestinalio sine Dei prmscientia esse
non potest, sed bene e converso. In peccatis, non ^ UniversmenimvimDominimisericordiaetverilas (Psai.
Dei opus est, sedjudicium. xxiv, 10). Proinde infidelitas non credentium, non
Et ut manifesliore dictorum ejus indicio nostra ad conslitutionem Dei,sed ad prscscientiam referenda
fujcialur assertio, aliquid nobis ponendum est de est. Quse non ideo necessitatem non credendi intulit,
libro quem scripsit de prsedestinatione sanctorum, quia falli de ea, quse futura erat, infidelitate non po-
quo manifestius ostendil, sine prsedestinatione prse- tuit. > Quintadecima etiam objectio his verbis inserta
scientiam Dei esse posse, prsedeslinalionem vero sine esl, quod idem sit prsescientia quod prsedestinatio.
praescieiiiia esse non posse; et quia Deus prsescivit Cui Prosper sic respondit: c Qui proescientiam Dei
eliam quse ipse non facit, hoc esl, peccala. In supra in nullo ab ipsius prsedeslinalione discernit. Quod
memofato igitur libro, hoecest ejusdem beali Augu- tribuendum est Deo de bonis, hoc ei eliam de malis
jtini senlenlia (Li6. i, cap. 10) : c Proedestinatio conalur ascribere. Sed cum bona ad largitorem co-
est, qusesinepraescientia non potesl esse, potest au- operaloremque eorum Deum, mala aulem ad volun-
tem esse sine prsedeslinatione prsescientia. Prsedesti- tariam ralionalis creaturoe nequitiam referenda sint,
natioue quippe Deus ea prsescivit, quoe fuerat ipse dubium non est, sine ulla temporali differentia Deum
facturus, unde dictum est : Fecit qum futura sunt. et proescisse simul,- et prsedeslinasse, quse ipso erant
Praescire autem potens est etiam quaeipse non facit, D auctore facienda, vel quoemalis meritis j'usto erarit
retribuenda : prscscisse autem laiiiuminodo,
fiicut qusecunque peccata. Quia etsi sunt qusedam judicio
non etiam praedesthiasse, quoenon ex ipso erant cau-
qnse ita peccata sunt, ut poenoesint etiam peccato- sam
rtim, unde dictum est : Tradjdit illos Deus in repro operalionis habitura. s Nos itaque, carissime,
bum mentem, ut faciant qum non conveniunt(Rom. i, hscc interim pauca de libris sancti Augustini, et de
ibi responsiohibus Prosperi, ob hoc roaluimus huic libello
124), non peccatum Dei esl, sed >
judieium. Pulo inserere, ut cuncti noverint
in his diclis beati Augustini evidenler oslensum, quid debeant de pifede-
stinatione sanctorum impiorumque sentire; simul-
bona opera sua Deum prsescisse et prsedestinasse,
que, ul appareat ejusdem beati Auguslini diclis le-
hoc est, sive quse ad misericordiam, seu quoead jusli- norem nostroe senter.ioe convenire. Proinde quia
tiam pertinent; mala vero opera, hoc est peccata, sufficienler (ut arbicror) iniquos non ad peccaturo,
prsescisse tantum, non etiam prsedestinasse; quia ibi sed ad hupplicium priedestinatos ostendiuius, huic
nou opus Dei esse dicitur, sed j'udicium. Ideo in pec- yolumini jam terminum debemus, ut ad aliarum quse-
cato opus Dei non est, quia ut peccatum fieret, prsa- .gtionum dispiuationem altentius recensendam, lec-
destinatum ab eo non est. Ideo autem judiciura est, toris riiiiovet stjadjptn temperies distincta librorum,
179 S. FULGENTIl EPISCOPl RUSPENSIS ' l&O

LIBEE SECUNDUS.
TRES QUiESTIONES COMPIiECTENS : UNAM DE SACRIFICII OBLATIONE, AliTERATMTDE
SPIRITUS SANCTI MISSIONE, TERTIAM DE SUPEREROGATIONE B. PAULI.

CAPUTPMMUM. Epilogus compendiosus de prmdesli- lA iendant. Et quoniam in ipsam sapientiam (al. ipsa
nalione juslorum et iniquorum. sapientia) peccare convmcuntur, ipsius sapientisein
27 Satis, ut ariritror, Monimecarissime, quoestio- eis sermo completur, ut dum ih ipsam peccant, in
nem de diversitate procdestinationisj'ustorum scilicet auimas suas peccatum impietatis admittaiit; sicnaih-
et iniquorum, hoc est eorum quos gratuita misericor- que dicit ipsa Sapientia : Qui autem in me peccant,
dia Dei praeveniensj'uslificandoconvertit, glorificatura impie faciunt in animas suas : et qui me oderunl dili-
conversos; et eorum quos justa Dei severitas in pec- gunt mortem (Prov.. vm, 56). Quomodo enim Dei
catis derelinquit punitura damnatos; superior sermo Filium non oderunt, quem unigenitum quidem verbis
(inquanlum Dominus pusillitatem noslram dignatus negare rion possunt, sed eum a natura Patris, iucon-
est adjuvare) el pertractatam conlinet et solutam, siderata perversitate, discernunt? aut quomodoin ani-
ita ut plerique, Iicet in ea soleant non leviler per- riias suas impie non faciunt, qui Dei unigenitum Fi-
moveri, facile possint, et divinorum librorum tesfci- lium, Deum scilicetverum, nec glorificare cum Patre
moniis instrui et sancli Augustihi libris, et Prosperi consentiunt, nec uno eodemque sacrificio pariler ho-
eruditissimi viri responsionibus informari, quibus norari permittunt? Quibus, cum Dei adj'utorio (in
agnoscant prsedestinationemDei nihil aliud esse, nisi . quanlum series prsesentis operis capit), breviter re-
praeparationem operum ejus, quoe in seterna sua dis- B j spondentes hanc interrogalionem prsemittimus, ut
positione, aut misericorditer se facturum proescivit, dicant: Utrum eam fidem Deus susedoriarit Ecclesise,
aut juste; et quia in peccatis nec misericordia inve- ijua pater noster Abrabam Deo credens placuit, e(
nitur nec justitia, ideoque omnem iniquorum malam in qua cunctas gentes terrse in suo semine beuedicen-
Voluntalem, qua peccant, prsescitam, non tamen esse das accepit: an aliam sibi reUgionis normam divini-
a Deo prsedestinatam, cum ipsam voluntatem ma- tus profiteantur traditam, ut patriarcharum et pro-
lam non aliter essent habituri, nisi in eo quo fuissent phetarum fidem sestiment abdicandam? Et licet ab
a Domino recessuri. Nec Deum prsedestinasse disces- hac fide (sicut demonstratura est verilas) omnimodis
rionem, bominis a se, cum causa ipsius discessionis habeantur extranei, ipsam tamen Ecclesioe datam
Bola voluntaria esset aversio peccatoris. Quae quia dicunt, ipsamque apud se inviolatam manere con-
Deum futura non latuit, in scterna prsescientia ejus tendunt.
proeparatam sibi pcenamjuslse retributionis invenit. CAPUT III. Qumstio sacrificii ex patrum fide delermi-
CAPUTII. SecundaqumstioMonimide.sacrificiocorpo- natur. Promissiones factm Abrahm el semild ejus.
ris el sanguinis Christi. Hmrelici sua malitia excm- Abraham construxit altare non soli.Patri, sed et
Filio sacrificaturus. Idem est invocare in nomine
cati, Trinilalem, el substantia, et Patris veneraiione Doniini quod invocare nomen Domin<.Abraham illi
dissipant. Prmmiltenda qumstio de fide Abrahm.
Q Deoconstruxit aitare qui ei visus est. lnvicium coh-
Nunc itaque ad residuas quaestiones, duce Domino,' tra hmreticos argumentum ex sacrificio et fide
indagandas nostree dispulatidnis dirigatur inlentio. Abrahm.
Dicisa nonnuilis te inlerrogatuni de sacrificio corpo- iDum ergo intef nos et illps sacrificii vertitur quse-
ris et sanguinisChristiyquod plerique soliPalri exi- stio, ad illos nobis recurrendum esl patres, quos
Btimant immolari. Hanc etiam asseris hsereticorum Deus, velut luminaria in mundo, ad inslructioneni
esse quasi palmarem interrogalionein. Sed novum nostram versefidei clarificavit indicio, quoruni fidem
non est, uthseretici, privati lumine veritatis, <§_§illis ita dignatus est a se inspiratam ostendere, ut,eormil
se propositionibus veritatem supefaturos arbitreri- se Deum inveniatur evidenlissimenominare, dicens :
tur, quibus facillime superantur : Gloria namque in Ego sum Deus Abraham, el Deus Isauc, et D,eusJfl-
confusionem ipsorum est qui terrena sapiunl (Philip. cob: hoc mihi nomen est sempilernum et mepio.riaje
III, 19). Hoc ergo sectanles haeretici, ea sihi, quasi in generationemet generaiionem(Exod. JII,,15). Ciun
palmaria et invicta, videntur proponere, unde sibi ilaque nos dicimus saciificium non soli Patri, sed
confusionem non vident imminere. Sed cuni a veri- shnul unum Patri Filioque offerri, illi autem Patri
tate superantiir, hoc in illis utique impletur, ul unde soli exislimant immolari, in sacrilicio palriarcharum,
gloriantur inde confundanlur. Non est igitur mirum, ver.c acDeo placitsequseramusimmoialionisindiciuni.
si illi, quos malitia sua (sicut scriptum esl) excseca- D Ab illo itaque nobis est documentoriirii series in-
•
tos, veritas ipsa (quse lUx est vera) deseruil, quo- cboanda, in cujus invenitur seminefutura cunclarum
Abra-*
rumque squalehlem perversi cordis obtutum tetri gentium henedictio repromissa,""dicentePaiilo ;
erroris obscuritas eircumsepsit, inseparabilem Trini- hm diclm sunt promissiones el semini ejus: Non 4kil,
tatem, quam substantiali diversitate disparem prsedi- et seminibus, quasi in tnultis, sed quasi ht uno :Et se-
' care uon
dubitant, consequenter honorificentisequo- • mini lub, quod est Cltristus (GaL m, -16). Et ilerum:
que imparis (al. impari) officio impie dissipare con- Ui in qentibus benedictio Abrahm fieret, in ChriflC
 • Afl MONIMUMLIB. II. ISi
fi81
Jesu ul pollieitaiionemSpiritus accipiamus per fidem A crificasse consentiant. Utroque enim tanquam bis
(Ibid., 14). Sit igitur omnino comperlum, .illos esse acuto gladio, nefarise diversitatis obtruncatur assei-
benediclionis divinse compoles et spiritalis gratise tio; quia, si Deum Patrem Abrahse yisum dicunt, ut
partfcipes, 29 quos constat fidei Abrahse in sacri- ei soli sacrificium asserant immolatum, in eo qubd
ficio reperiri sequaces. In libro Genesis legimus visus asseritur, non erit tanquam. invisibilis Pater in-
Visus estDominus DeusAbrahm, et dixit ei: Semini .Tisibili Filio prseponendus: si autem Filius visus est,
tuo dabo terram istam. Et mdificavit ibi Abraham al- et ei sacrificium sanctus patriarcha obtulit, noii est
tare Domino, qui visusesl ei, el recessit inde in mon- Patri Filius in aliquo prseponendus; neque enim illi
lem contra orientem Bethet, el mdificavilibi aliare Do Abraham sacrificium offerret, si potiorem illo quem-
tnino Deo, el invocavitin nomineDomini Dei, qui visus quam alium .credidisset. Acsicisti, qui fidem no-
est (Gen. xn, 7). Eligant nunc hoeretici quod volunt, stram hujus impulsu quseslionis.30 existimaht qua-
ut aut Patrem faleantur Abrahoe visum, aut cerle tiendam, utrobique necesse est mendacium suaecre-
consentiant ab Abraham Filio altare constructum; dulitatis (al. incredulitatis) agnoscarit. Et utiham
altare vero non ob aliud sedificari, nisi ad offerendum cognoscentes abjieiant, et ad veram fidem (quam
.sacrificium.Deo,Teteris Tcstamenti lectio frequenter inaniter rebelles impugnant) salubriter Jiumiles pa-
insinuai. Moyses quippe de Noe justo sic loquitur: B catique jam redeant I Abrahaih enim qui non alteri
Et adificavit Noe.aliare Deo, et tanquam interroga- Deo, sed ei qui sibi visus est altare construxit, utse-
retur, cujus rei gfatia vir j'ustus illud altare constru- "cundum id quod sentiunt hacretici convincantur, aut
xerit, seculus adjunxit: Et accepit ab omnibus peco- Patrem yidit, aut Filio sacrificavit.
ribus mundis, et ab omnibus volalilibus mundis, el ob- CAPUTIV. Isaoc Deo qui ei visusest construxit
quoque
tulil hostiam super ahare Deo (Gen. vm, 20). Claret aitare. Jaeob item eidem Deo altare jussiis conslru-
igitur sanctum quoque Abrabam, amicum Dei fide- xit. Patriarcharum sacrificia hoslris congruunt, qute
lem, etgentium fidelium patrem, ob boc Deo qui ei fiunt toti Trinilali.
visus est sedificasse altare, ut ei possef sacrilicium Hunc Deum qui visus est Abrahoe,. cuique Abra-
congruseimmolationis ofierre. Ne autem, cum in no- ham, non utique ad aliud, quam ad offerendum sa-
mine DominiDei dicitur invocasse, quisquam exisli- crificium, sedificavitallare; lsaac quoque vidit,et ei,
met alterum Deum in riomineDeialterius invocatum, paternse fidei tenax, altare construxit. Scriptum est
cum non alind sit, invocasse in nomine Domini Dei, enim de Isaac (hoc liber Geneseos continet): Ascen-
'quani invocasse noraen Domini Dei, subsequenter dit autem inde ad puteumjuramenli, et visusesl eijDo-
evidenti manifestatione hoc quoque Scriptura curavit minus inilla nocte, el dixit ei: Egosum Deus Abra-
divina monslrare; paulo post enim sic dicitur : Abra- L, liam palris lui; ne limeds, tecum enim sum, el bene-
ham autem erat ohusiusvalde pecoribuk, etargenlo, et dicamle, et muliipiicabo semen tuuni propter Abralmm
auro, eiabiil illo (al. illuc), undevenerat, in deserlum .patrem tuum. El mdificavitibi Isaac aitare, et invoca-
usqueBelltel, ad locum ubi fuerat taberndculum ejus -vit in nomine Domirix(Gen. xx, 23). Procul dubio ejus
priusj inter Bethel et inler Agge, in locumubi altare Domini, qui ei visus pnesenlise suse auxilium, et'be-
fecerat inilio, et invocaveralibi Abraham nomen Dei nedictionis donum, et mulliplicandi seminis promisit
(Gen. xm, i). Cognoscitur ilaque hoc fuisse invocare augmentum. Jacob quoque non alteri Deo, sed illi
in nomine Domini Dei, quod est invocare nomen DO- _qui visus est ei, allare feeisse cognoscitur. Et quod
miniDei. Quoeirca dicaht hseretici, ulrumPalri an amplius est, npn hoc sponte arripuit, sed divinis
-FUio Abraham existiment construxisse altare? qiiia, obediens proeeeptis implevit. Quod his verbis sancta
cui altare construxit, ipsius utique nomen invoeavit. Scriptura testalur : Dixit autem Deus ad Jqcob : Sur-
Ipse aulem non nisLDeo, qui ei visus est-, altare gens ascendein Igcum Bethel, et inhabita, ibi; el fac ibi
"construxit, quem hsereticiFilium dicere consuerunt: allare Deo, qui visusest iibi, cum fugeres a facie EsaU
nitentes quippe Patris el Filii diversam docere sub- frairis tui (Gen. xxx\. 1). Et subsequenter dicitur:
Etanliam, omnes" corporearum rerum conspicabiles Venit autem Jacobin Lusa, qumest in terraChanaan,
formas (quas ad insinuandam se hominibus omnipo-. qum ebt Beihel, ipse el omnis plebs qute erat cum eo, et
^"
tentissima deilas, creaturae totius domina, sicut vo- cedificavilibi altare, et vocavitnomen loci iltius Domus
luit, et congruere temporalibiis (al. lemporibus) locis Dei; ibi enhn apparuit eiDeus, cum fugeret a facie fra-
acpersonis noverat, coaplavil) Filio tantummodo tris sui Esau (Ibid., 6). Ecce in ore.duorum et trium
existimant deputandas : inde asserentes insequalem leslium verbum fidei nostrse consistit; ecce amico-
Patri atque imparem Filium, quod ejus narura capax rum Dei sacrificio prorsus Ecclesisecatholicsc concor-
mutahilium potuerit esse iormarumr Et tanquam eo dat oblalio, quoe sic sacrificat Patri, ut siraul omni
naturaliter ejus divinitas visibilis fuerit, quo se ad sacrificet Trinitali; quoniam,'et sancti patriarchse,
infirmas (a/. informandas) hominum mentes visibili- sacrificium quod-Filio jubebanlur qfferre, .sciebant
bus rebus demonstrare non sprevit. De qua re non se Patri simul et Filio placitis obsequiis exhibere.
est_nobis hoc opere disputandiun, cum procsentis Idcirco_auiem eis divinitus j'ubebatur, ut Filio altara
quaestionis hoc tantum deposcat inlentio : ut quia construerent, non quia sacrificandum non esset Patri,
sanctus Abraham illi Deo sacrificasse cognoscitur, sed ut quod immolabalur a sanctis, simul Filio im-
quem ei.visum fuisse divina Scriplura testatur, aut molaretur et Palri, neque ut prseponendus esset Patri
Palrem visum AbraliiBdicant= auf F.ljo Abraham sa- Filius sed ne putaretur genjjorj genitus in aJiquc»
 133 S. FULGENTn EPISCOPI RUSPENSIS i«i
postponendus, Proinde licel nulli dubium sit pa- JAque videbantur ignari, deinceps seiie debent omne
triarchalis sacrificii testimonio rectitudinem nostrse' cujuslibet honorificentise et sacrificii salularis obse-
fidei communiri, cui quandiu obduralo corde quilibet quium, et Patri et Filio et Spiritui sancto, hoc est
obnitendum existimat, a fide consorlioque sanctorum sanctae Trinitali, ab Ecclesia calholica pariter exhi-
alienus exerrat; possemus et de prophetis tesliino- beri. In cujus utique uno nomine manifestum est san-
nia non imparis firmitalis ac roboris innectere, nisi ctum quoque baptisma celebrari. Neque enim praeju-
tolius reddendi memores debili, ad residuaruiri etiam dicium Filio vel sancto Spiritui comparalur, dum ad
qusestionum solutionem mallemus quantocius festi- Patris personam precatio -ab offerenle dirigitur. Cu-
nare. jus consummatio, dum Filii et Spiritus sancti com-
CAPUTv. Aliud teslimonium ex prophetis, ut Filio plectitur nomen, ostendit nullum esse in Trinitate
quoque offeratur sacrificium. Obduratio hwreiico- discrimen. Quia dum ad solius Palris personam h*o-
rum quibilio non sacrificanl. Catholiciloti offerunt noris sermo dirigitur, bene credentis fide tola Trini-
Trinitati, etiamsi solius Palris nomen exprimqnt. tas honoralur: et cum ad Patrem litanlis deslinatur
Verumtamen, ne sub nomiue abundantisequisquam sacrificii munus omni Trinitali, uno eodem-
nos penuriam defensionis existimet obcelasse (al. ob- intentio,
unum de testimonium que offertur litantis officio. Nos itaque dum Trinitati,
velasse), prophetis proferemus, n
evidenter ostendi sanctos divini-! quoe unus et verus est Deus, unum sacrificium offeri-
quo possit prophetas
mus, vanis hsereticorum non moveamur objectis, eum
tusinspiratos,3Icertofidelissimoquevaticinioproedi- ad hoc sequendum, ac robustissime retiriendum, et
xisse, Novi quoque lempore Testamenti s.pirilales ho-
divinitus promulgatis instruamur oracnlis, et proece-
stias non Pairi tantum, sed etiamFilio a fidelibusoffe-
dentium sanctorum firmemur exemplis.
rendas,a Sophonias quippe dicit: Susline me, dicit Do-
minus,in diem resurrectionis memin lestimonium:quo- CAPUT VI. Tertia qumstio Montmi, cur in sacrificiit
niam judicium meumin congregationemgentiumeril, ut solius Spiritus missio posluletur. Non ideo-tninor
est Spirilus sancius quod missus est a Patre et Fi-
et
recipiam reges effundam super eos iram furoris mei: lio, quia el Filius missus est. Missio Filii et Spiri<us
tjuoniamin igne mmulationis memconsummabiturom- sancii non esl iocaliler facia. Scripiura docet im-
nis ierra, quia tunc transferam super populos linguam, mensilalemnon solum Palris, sed et Filii el Spiriius
in progeniesejus, ut invocent omnesnomen Domini, et sancli.
serviant ei sub jugo uno, a transflumineMthiopim sus- 32 Jam nunc eliam illa nobis est de Spiritus san-
cipiam observantes tne, qui dispersi sunl, afferent hos- cti missione qiioestiorevolvenda : Cur scilicet si omni
lias mihi in illo die (Sophon. m, 8). Quid hac, rogo, Trinitali sacrificium offertur, ad sanctittcandum (al.
valicinatione lucidius? vel quod hic tenebrosse obsti- sacrificandum) oblalionis nostrse niunus, sancti Spi-
nationis lalibulum bseretica polest infidelitas repe-. Q ritus tanlum missio postuletur : quasi vero (ut ila
rire, quo possit lumen tantoe manifestationis effugere?» dicam) ipse Paler Deus, a quo Spiritus sanclus pro-
Cum sic in sole tabernaculum suum posuerit Domi- cedit, sacrificium sibi oblatum sanctificare non pos-
nus (Psal. xvni, 6), ut non sitqui se abscondat a ca- sit; aut ipse Filius sanclificare nequeat sacrificitim
lore ej'us. Quoniam (forte A quo jam) si quis se gla- corporis sui, quod offerimus nos, cum corpus suum
ciali frigore infidelitatis stupefactus abscondat, sibi_ ipse sanctificaverit, quod obtulit, utrediraeret nos;
propitialionis polest auxilium sublrabere, se autemt aut ita Spiritus sanclus ad consecrandum Ecclesioe
non potest celare vindictce. Ecce Ule qui se exspe- sacrificium mittendus sit, tanquam Pater aut Filius
ctandum in die resurrectionis suse prsecipit,_ipsesibi[ sacrificantibus desit. Primo- ilaque meminisse nos
hostias ab omniDusgentibus offerendas ostendit: utt convenit, in huj'us vocabulo missionis nec inferiorem
agnosceretur sacrificium iilud' esse acceptabile Deo, accipidebere sanctum Spiritum, nec minorem; quia
quod communilerPatri et Filio supplex offert fidelium_ si minor, ulique inferior, et si inferior,utique minor.
puraque devotio. His atque hujusmodi leslimoniis. Hoc autem praemonuimus, scienles ab hoereticis quam
nseretici commoniti, utinam non surdis auribus au- maxime fidei noslroc frequenler objeclum, ideo Spi-
diant, sed veritalem fidei, eoncessa sibi divinitus il- ritum sanctum minorem credendum Patre et Filio,
luminalione cognoscant, ut recepto salutari lumine,t jy quia et a Patre missus est, et a Filio. Porro autem
desinant deinceps in tenebris mortiferac infidelilatiss si misso mittens potior est credendus, cognoscant
errare. Qui cum Filio sacrificium non offerunt, et aj in hoc suam convinci perfidiam, quia sicut a Patre
fide patriarcbarum ac prophetarum miserabili obdu- et Filio niissus legitur Spiritus sanctus, -sica Patre
ratione desciscunt, impie delinquentes, seipsos a se- et Spiritu missus invenitur et Filius. Quod ipse Fi-
metipsis damnatos ostendunt. Aposlolica quippe om- lius et per prophetam, multo antequam mitteretur,
nem hserelicum tali cognoscitur pronuntiatione con- dixit, et postquam missus est, propria lestificatione
demnasse sentenlia. Quod et hoereticus post primam__ firmavit. Nam veniens in Nazaretb, et synagogam in-
' et secundam
correptionem sit omnimodis evilanduss gressus, cum tradito sibi ad legeudura libro Isaioe
(Tit. in, 10), eo quod ejusraodi non solum sit subver- prophetae, illum locum revolveret ubi seriplmn est :
sus, verura etiam suo sit judicio condemnatus.. Sii Spiritus Domini super me, propter quod unxit nm,
qui vero calholiei fideles, hujus sacramenli nunc us- evangelizare pauperibus misit me (Luc. iv, 18): red-
a Huc irrepserant ex margine verba ista,
Propheime quae ideo abrasimus, qma nec in ross, hahentur, nee
testimmhwdewcrificio quod minc in Ecclesia geriturs, guidpara sensui conferunt.
 ' AD MONIMUMLIB. II. s 186
185
ditovolumme, veritatem prophetiseilliusprsesenlit.es-.A dero in infernum, ades. Et si assumpseropennas meat
tatusest effeclucompletam dicens: Uodie impletaest s ante lucem, et habilavero in novissimo tnaris , etenim
hmcscriplura in auribus vestris (Luc. iv, 21). Sed et alio illuc manus tua deducet me,' eftenebit me dexteratua
a Domino atqueab ejus Spi- "(Psal. cxxxvm, 7).
' ejusdem prophetse lo.co
ritu se missum bis verbis oslendit : Et nunc Dominus CAPIITVII. Tola Trinitas ubique est. Nomine Spiritus
misitme,et Spiritus ejus (Isai. XLVIU, 16). A sequo- qudndoquespiritalia dona gralim significanlur.
quesanclum Spirilummiltidiscipulis, antepassionem Cum ergo, sicut diximus, lola Trinitas unilate dei-
suam hoc modo pronunliat: Cutn uutem veneril Pa- talis suoenaturaliter imraensa infinitaque permaneat,
raclelus, quem ego mittam vobis a Palre Spiritum vc- et sic localiter nusquam sit ut tamen nusquam desit,
ritalis, qui aPatre pmcedil, iite testhnonium perhibebit atque ila sit ribique tota, ut nec per partes creaturse
de me (Joan. xv, 26). Superius autem eumdem Spi- totius particulariter dividi, nec universitate totius
ritum etiam a Palre mitti docuerat : Paracletus au- possit creaturoe concludi, quolies Spiritus sanctus ad
tem, inquiens, Spirilus sanctus, quem miitet Pater in consecrandum sacrilicium a Patre poscilur, prima
nomine meo, ille vos docebilomnia (Joan. xiv, 26). A est fidei ratio, prima esl cunclis Christianis salubriler
Patre ergo et a Spiritu missus est Filius, et a Palre retenlanda caulela, ut sancti Spiritus nullalenus lo-
et Filio missus est Spiritus. Verunitamen, nec Filii JB calis cogitetur aut exislimetur adventus. Fidelibus
nee Spiritus sancti missionem localiter faclam quis- quippe dicitTApostohis : Nescilis quia templum Dei
et habilat in vobis (I Cor. m, 16). Et
quam debet Christianusaccipere, sed illo missionis estis, SpirilusDei
alio loco: Orantes omni lempore in spirilu, et in ipso
nomine, opus inteUigamus manifestalionis indultse.
Sic enim non localiter inissus est Filius, nec localiter vigiluntes (Ephes. vi, 18). Et ipse Salvator discipulis"
mitlitur Spirilus sanctus, sicut nec ipsius Palris est suis dicit: Si diligitis njc, mandata mea servale, eiego
localis adventus. Cum rogabo Palrem, el alium Paracletum dabit vobis, ut
quoquam (al. quoque) lamen
Filius dilectoribus suis non tanlum suum, sed et Pa- tnaneal vobiscumin miernum, Spiritum veritatis, quem
tris promiltat adventum; ait enim : Si quis diligit me, mundus non potest accipere, quia non videl eum, nec
termonemmeum servabit, et Pater meus diligel eum, scit eum: vos autem cognoscelis eum, quia apud vos
et ad eumveniemusel mansionem apud eum faciemus manebit et in vobiserit (Joan. xiv, 15). Unde elPau-
Sicut Pater et Filius lus eutndem rios Spiritum adoptionis aecepisse sie
(lbid., 25). ergo nusquam qui-
dem desunt, et lamen ad quem volunt, venhmt (per prsedicat : Non enim accepislisspirilum serviiulis ite-
rum in timore, sed accepislisSpiritum adoplionisfilio-
gratiam enira veniunt, qui per potenliam nusquam
sic eliam in missione vel adventu rum, in quo clamamus, Abba Pater (Rom. vai, 15).
desunt), Spiritus Fidelibus
itaque, qui lemplum Dei sunt, et in quibus
sancti nullus localis illius accipiendus est motus, sed 'Q ' Dei iiiln bilal, imo qui lemplumsunt Spi.
noslroe credendus est sanctificationis effectus. Nam Spiritus
ritus sancli, sicut Apostolus dicit: Nescitis quia mem-
si localiter secundum Deitatem missus est Filius, aut bra vestra
eliam templumest SpHitus sancli, qui in vobisest,
localitermitti33Putatul'Spiritussanctus, ergo habeiis a Deo (I Cor. ni, 16) ? guibus etiam
Deus Pater -loco (quod absit) credetur inclusus. Et quem
ut in ipso orent atque in
ubi est, quod immensitalem suam Deus ipse taliler idem apostolus mandat
nobis insinuat dicens : Cmlum et terram ego impleo ipso vigilent, quomodo Spiritus sanctus, tanquam
ante absens milti credilur ? cum nec orare condigne
(Jer. XXHI,24), Filii quoque immensitalem propheti- ac
cus nobis sermo commendat. De quo sanctus Jeremias vigilare aliquis possit, nisi se illi Spiritus sanclus
infuderit. Quocirca, sicut dicitApostolus, Spiritalibus
sic loquitur : Magnus est el non habet finem : excel-
'sus et immensus (Baruch. m, 25). El quia ipse est spiritalia comparantes (I Cor. u, 15), et in Spiritu,
qui utique naluraliter 34 Deus est» iih'1 corporale,
virtus et sapientia Dei, de ipso utique dicitur : At- nihil
lemporale, nihil locale, nibil muUhile cogitan-
a ad
iingil fine usque finem foriiler, et disponit omnia . tes, considerare debemus nomine
tuaviler (Sap. vm, 1). Apostolica quoque lenemus Spiritus sancti
nonnunquam dona spiritalis gratisc nuncupari. Nam
prsedicatione compertum, quiain Christo condita sunt in libro Regum : Cum essel Elias divino mu-
ttniversain cmliset hi lerra, visibilia el invisibilia, sive r, legiinus
sive sive nerelransferendus, etdiscipulo, priusquam tollere-
throni, dominaliones, principalus, sive potes- tur, dedissel fiduciam postulandi quod vellet, ille
tates. Omnia per ipsum el in ipso creala sunt, el ipse spi-
Elias acceperat duplicem , sibi postula-
est ante omnes, et omnia in ipso constant (Coloss. i, ritum, quem
vil atlribui. Ubi ulique iiitelligimus spirilus nomine
16). Quid ergo est quod implercsua prsesenlia ne- donum spirilalis gratiocdesignari. Neque enim sub-
in
queal, quo Apostolus universa in ccelis et in terra, saneti potestvelaugerLvel roinui, qui
visibiliaet invisibUiaconstare pronuntiat? Sancli quo- staniiaSpirilus
sicut est sine mitio et sine termino sempiternus, sic
que Spiritus immensitatem Scriptura sic loquitur : est sine
augmento delrimenloque perfectus.
'Spiritus Domini replevit orbem terrarum (Sap. i, 7).
Propter quod et David sanclse Trinilatis unam sub- CAPUT vin. Dona Spirilus sancti ht nobis augen vel
minid possunt, non ipseSpiritus. Siculidem sol plus
stantialiter immeiisitatem non solum corde credens
minusque diversa illuminat, ita et idem Spirkus a
ad jiistitiam, quin eliam ore confitens ad salulem, diversis diversimoderecipitur.
sic cecinit: Quo ibo a spiritu tuo, et a~facie tua quo Cujus tamen dona, secundum ipsius imperscruta-
fugiam? Si ascenderoin cmlum,tu illic es, et si descen- hileniatque.itTeprehensibilem voluntatem, siculw
l$1 -- S. FULOENTH EPISCOPI RUSPENSIS 133
Iiominfous posse augeri credimus, sic in eis posse A Saul quoque propbetiam habuit, et Simpn Magus
minui non negamus. Nam cum dona sunt Spiriius credidit, et baplismi saeramenlum "accepit, nain et
sancti, caritas, gaudium, pax, longanhnilas, bonitas, deemones, dum credunt et -contremiscunt, videntur
benignitus, fides, modestia, continentia (Gat. v, 22); habere fidem, sed niliil eis prodest, quia nonhabeut
e"t cum alii detur per Spiritum sermo sapientiai, alii earitatem. Multi etiam facultates suas pauperibus
autem sermo scientim secundum eumdem Spiritum, erbganles, quia non curaverunt acquirendse caritatis
alteri fides in eodem Spiritu (I Cor. xn, 8); hsec ta- studium impendere, res quidem suas donaverunt,
men omniapossuntin hominibus et augeri etminui. quod ideo nibi! eis profuit, quia seipsos perdiderunt,
Unde est illud quod ipsi aposloli augmentum fidei non acquirendo caritatem, quam acquirere debue-
si.bi aDomino postulant.condonari, dicentes: Domine, runi. His igitur demonstratur indiciis ibi esse Spiri-
aduuge nobisfidem(Luc.xyii, 5). In carilalequoque nos tum sanctum ubi est finis prseeepti, hoc est, cariias.
crescere, ipse beatus demonstrat Apostolus, qui ait: de puro corde, et conscienlia bona, et fide non ficta
Veritatem autem facientes ; in caritate crescamus, in (I Tim. i, 5). Ubi autem cum iide caritas non est,
illo per omnia (Ephes. iv, 15). Quomodo autem in qusecunque dona Spiritus saneli esse posse, ipsum
cariiate crescimus, nisi cum dono gratioa spiritalis vero Spiritum sanctum esse non posse; ac per hoc,
cfementum accipimus caritatis ? Caritas enim Dei dif- B nihil prodesse illorum donorum largitatem, ubi siG
fusasest in cordibus noslris per Spiritum sanctum, qui aliquod donmn Spirilus habetur, ut ipse Spiritus non
dutus esl nobis (Rom. v). Hoc sentitur el de cseteris habeatur. Proinde tales, etsi videntur quorumlibet
spiritalibus donis, qusepro uniuscujusque captu, vel paternorum donorum participes, non tamen sunt hse-
augeri vel minui dicuntur in nobis. Quoniam talium redilatis palernoe consortes, quoniam Spiritus sanctus
crenienta detrimentaque charismatum, secundum id est pignus hmrediiatis nostrm (Ephes. i, 14).Etinhoc
dicuntur, quod quibusdam seu plus seu minus insunt, nos Deus et pater Domini nostri Jesu Christi benedixit
nqn quod in se vel augeri vel minui possunt. Nam et in omni benedictwne spiritali, in cmleslibusin Christo,
sol tantus est cum videtur ab oeulis sanis, quantus sicui elegit nos in ipso, ante mundi constilulionem, ut
cum videtur a sauciis, nee ipse minuitur, cum minus essemus suncti et immaculati in conspectuipsius in
ab oculis turbatis percipitur, nec augetur, cum am- caritate.
plius ocnlis sanis infunditur. Quia" diversitas illa vi- CAPUTx. Recte igilur in sacrificio poscit Ecclesia ad-
sionis' non ex diversitate soiis evenit, sed in diversi- vehtumSpiritus sancti. Christi incarnatione nobispax
tate sariitatis infirmitatisque consistil. Et quamvis et unitas cum Deo est. Per Spiriium sanctum el
Christus natus est et Ecclesia renuta. Cltristus el
imum minus, alterum magis illuminet, ipse tamen Ecclesia. Per Spiritum sanctum unitas esl Christi ei
unum atque idem in se lumen habet, quod unus mi- C Ecclesim. .Per Spiritum sunctum pos mdificamurh\
nus, alter amplius vjdet. Sic etiam Spiritu sancto, in Christo templum sanctum in Domino.
se sine augmento ac detrimento immutabililer per- Dum itaque Ecclesia Spirilum sanctum sibi ccelilus
mauente, duplicem sibi EHseus spirilum poposcit, postulat mitti, donum sibi caritatis ct unanimilatis
in eo quod augmentuni spirilalis gralioe postula- postulat a Deo conferri. Quando autem eongruentius
vit. quam ad conseerandum sacrificium corporis Christi
CAPUTIX. Qui dicuntur tocuti li.nguisangelorum. Qui sancta Ecclesia (quse eorpus est Christi) Spiritus san^
legem docent, et rion faciunt. Ubi carilas, ibi Spiri- cti deposcat adventum ? quoeipsum caput suum se-
tus sanctus. cundum carnem de Spiritu sancto noverit natuni.
Cum ergosancli Spiritus ad sanctificandum totius Sic enim angelico Maria informatur eloquio : Spiri-
Ecclesisesacrificium postulatur adventus, nihil aliud tus sanctus supervenietin te, el virtus Altissimi obum-
poslulari mihi videtur nisi ut per graliam spiritalem brabit tibi. Ideoque quod nascetur ex ie sauclum voca-
in corpore Cbristi (quod est Ecclesia) caritatis unitas biturFUius Dei (Luc. i, 55). Evangelista
quoque
jugiter indisrupta servelur. Hsec est enim principale Matlhoeus eodem Spiritu sancto repletus "affirmat,
Spiritus sancli donum, sine qua quisquis linguis ho- quia cum desponsata essel mater ejus Maria Joseph,
minumangelorumqueioquitur,vehd mssonans,aulcym- i. priusquam convenirenl, inventa est in ulero liabens de
bdlum tinniens, sonum dare potest, vitam habere non Spirilu sancto (Matth. i, 18;. Et ad Joseph sic inemo-
35 potest. Etsi habeat oiiinempropheliam, et noverit rat angelum in somnis dixisse : Joseph, fiii Duvid,
mysteria omnidei omnem scientiam, elsi habeat om- noli limere aecipere Mariam conjugem tuam: quod
nem fidem, ila ut monles transferat, baritatem aulem enim in ea nalum est, de Spiritu sancto esi.
non habeat, niliil est. Elsi distribuerit hi cibos paupe- Quid vero est illius incarnationis dominicse
;my-
rum onines facultates suas, et tradiderit corpus suum sterio factum, nisi ut divisa unirentiir, et- discor-
nt ardeat, carilatem autem non habeat, nihit ei prodest dantia pacarenlur ? Testis est enim Paulus de Chri-
(ICor. xui, 1, 2,5).Namquia legem dicilApostolus, sto : Quia ipse est pax nostra qui fecit utraque unum
ordinaiamperangelos in manumedialoris(Gal.m, 19), ei tnedium parietem macerim, solvens inimiciiias in
linguis locoti sunl augelorum, qui in ore, quoelegis carne sua : legem mandatorum decretis evacvans, ut
sunt (al. legebant), dpeebant, et adversus legem pra- duos ccndut in semetipso (al.
semelipsura) in unum
vis operibus militabant. De quibus ipse Salvator di- novum hominem,3S faciens pacem, utreconciliel am-
cit • Qum dicunt, facite, qumautem faciunt, facereno- bosinuno corpore Deo;'per crucem
inlerficiens inimi-
liie: dicunt enlm et non faciunt (Mat\h, xxni, 5), citias w semctipsQ; et veniens eyangelhavtt
pacem^
 189 AD MONIMUMLIB. B. _ K«
his qui longe, el pacem his qui prope, quia in ipso ha- A mur, alio' Ioeo non ad aliud fieri leslalur Apostolus,
bemusamboaccessuminurio Spirilu ad Patrem(Ephe's. nisi ad consummationem sanctorum in opiis ministe-
u, 14). Hoc ergo facturii est~Garitale divina, nt ex rii, ihsedilicationem corporis Christi. Ubi unitalem
ipso Spiritu corpiis illius capitis esset renatum, de "ej'usaeih sedificationis spiritalis, quse in caritate con-
{uo ipsum caput esl jiatum. Et ob hoc necessarium stat,' insinuans ail: Donec occurramus omnesin uni-
nobis est, ut sicut ex.Spiritu saiicto natus est Chri- taieni fidei et agh\li'onis Fiiii Dei; in virum pbrfectum,
stus, quando Deus unigenitus in ulero Yirginis, uni- 37 in mensurammtatis plenitudinis Christi, utjamnon
tus homini tanquam sponsiis processil de thalamo shnus parvuli fiuctuanles, et circumferamuromni vente
suo : sicEcclesia ddnoSpiritus sancli adhsereal Chri- doctrinm, in nequiiia hominum, in astutia ad circum-
sto^ tanquam mulier vho suo, et tanquam corpus venlionemeworis: Veritalem aulem facientes in cari-
capitisuo. Dicitenim Apostolus: Quia Christus caput tate crescamus in illo per omnia, qui est caput Cltri-
est Ecclesim,'ipse salvutor corporis. Et iterum : Quia stus-, ex guo iolum corpus compactum et connexum
membrasumus corporis ejus, de carne ejus et 'deossi- per omnemjuncturam subministralionissecuridumope-
bus ejus, propler hoc relinquet homo patrem et matrem - rdiionem in mensuram uniuscujusquemembrFuuymen-
suam, et adhmrebituxori sum, et erunt duo in carne tum corporis facit in mdificationem sui in caritale
ttna(d. carnem unam) (jGjj/ies.v^i^.-Quodexponens g (Ephes. iv, 15).
adjecit: mcramentum hoc magnum est: ego auiem CAPUTXI. Hmc mdificatiosphilatis reclissime peiilur
\dico in Christo et in Ecclesia.. floc.testimonhun Ve- quando panis et calix consecratur. ,Sanitificalio ta •
teris Testameuli, cum Dominus adversus Pharisseo- men noslra a tota fit Trinitate. Qui„(d) unilqte Et-
rum tentamenta proferret, secutus adjunxit :Jgilur clesia?recedunt, Sviritum sanctum amilluht.
fani non sunt duo, sed una caro. Quod ergo Deus con- Hsec itaque spirilalls oedificatio cprporis ,<.hristi,
jiinxit, homoflotiseparel (Matth. xix, 6). Ul ergo in -illo quse fit in_caritate (cuni scilicet secundumjjpati £e>
sancto conuubio,quodfactumestin thalamo uterivir- tri sermonem, lapides vivi mdificantur in domumspiz
ginaliSjjamnonessentduo, sedunacaro,si)iritaligralia ritalem, hi sacerdotium sanclum offerentes spiplules
factum, est. Hoc.etiam ut indisruplum jugiter tenea- Iwstias,,accep.tabilesDeo per Jesutn Christum\I Petr;
lur, spiritaiis gratia operalur,; quia ut capiti suo in- s5 5]), hsec, inquara, ocdificatio spirilalis, inmquam
hoereathssc unitas corporis, et ut sciens quia omnei opporluniuspeliturquam cum abipsoGliristicorpqrt.
qui se elongaut ab ipso peribunt, etquia perdet .omnei (quod est Ecclesia) in sacramento panis .et c_jlicis.ip-
qui fornicantur ab eo, possit ipsa caste ac suavitei sum Christi corpus ct saiignis offertur.-.CaZia;,enim
dicere: Mihi autem adhmrere Deo bonum est (Psal, quemMbimus^communicatio,sanguinis Ghrisli.gst, et
IAXII, 27). Et rursus: Adhmsit anima.mea posl te . panis quem frangimus, porticipaiiq corporis Domini
^
(Psal. LXII,9). Illa .caritas Dei facit, qtxmdiffusa esi est: quonibm unus panis, unum corpus multi sumus,
in cordibus noslris per Spiriluin sanclum, qui dalus esi omhesquede uno pane purlicipamus (I Cor. x; 16). Et
nobis (Rom. v, j?). Per hunp Spiritum sanctum lanta propterea petimus ut scilicet ea gratia qua faclum
est unitas Cbrisli et Ecclesiac,ut cum elecjionis Vas est ut Ecclesia.Christi corpus fieret, eadem gratia
dieat: Quia Chrislus caput.esl cprpgris Ecclesim (Co- fiat ut qmnia menibra, caritatis, manenle compagei
loss. i, 18), ipsum lameu corpus Christi non dubitet in unitate corporis perseverent. Hoc autem dignepe.
Christum veraciter appellare. Denique sicj.ait ad Co- tiinus illius in nobis doho Spiritus fieri, qui est unus
. rintbios scribens : Sicut enim cdrpus ,unum est, ei Spiritus et Patris_^etFilii: quia sancla naturalis tini-
membra habel mutta, omnia autem membra corporit tas et sequalilas el caritas Trinitalis, quoe unus solua
cuth sint mutta, untim est corpus, ii'a el Christus (I Cor, et verus est Deus, unanimilale sanclificat, quos ado<'
xii, 12). El ut ostendercl quia hoc cbrpus quod sic ptat. In illa quippe una substantia Trinitatis, unitas,
est Ghristi, ut Christus sit, cum multa meriibra ha- cst ih origine, sequalitas in prole, in carilate autem
beat, non nisi gratia sancti Spiritus unum permaiieai unitalis sequalitatisque communio; nullaestdivisio
atque consistat, sequitur statim dicens : Eienim ih illius unitatis, iiul.ladiversitas illius scqualitatis, nul-
•unOspiritu omnes hos inunum corpus baptizaii sumus. . lum fastidiuih illius caritatis: ibi cuim nihil discre-
sive Judcei, sive genliles, sive servi, siveliberi: et omnei pat, ijiiia scqualilas cara el una, et unitas sequalis et'
unum spiriiumpotavimus. (Iv., i 5)Ipsa ergo grati aspi- eara, et caritas sequ'alis"alqueuna, natuialiter et in-
ritalis per iinitatem pacis et caritateni corpus Cliristi commutabilifer-perseveral. Quia igitur cx ipsa {si
per dies sirigulos sedificare non desinit, quaain utero dicenduni est) commtinibne SpiritaS sancti, carilas
- Manas virginis doriuriisapienlise, quodesl capiilbujus una demoristratur Palris et Filii, quam communio-
corporis, fabricavit. Unde nos ijuoque iri ipso sedifl- hem beatus Apostolus tali sermoneconimendat: Gra-
cari beatus Apostolus his verbis ostendit: Ergo jam tia Domihi Jesu Cltristi, et carilas Dei, et communica-
non esiis hospites ei adveiim, sed estis civessanctofum tio Spiritus sancti sil cum omnibusvobis (II Cbr.ult.,
et domestici Dei, supermdificati supra fuiidamenlum 15); etalio loco : Si quod soialium caritalis, si qua
aposloloruni el prophetarum, ipso summo angulari la- communibalio Spirilus (Philip. n, 1), prbpler hric
pide Chrisld Jesu; hi qUoomnis mdificatio constructu dicitur : Quia carilas Dei diffusa esl in bordibus 'no-
crescitin templum sanctum in Domhw, in quo et vos -sfris, pef Spirilum sanclum, qui datus est nobis [Rom.
comdificaminiin Mbilacutum Dei, ifi spiritu (Ephes. v, 5;. Spirilus quippe sanctus, qui unus est Patris
•ja.19). Hanc oedificationem?qua in spiritu sedifica- (3.Filii, hoc dperalur in lus cjuibus gratiam tri}mi(
191 - S. FULGENTH EPISCOPI RUSPENSIS 192
adoptionis divinae, quod operatus est etiam in illis A in sola ijatholica Ecclesia per manus impositionem
qui in libro Actuum apostoloruminveniuntur eumdem dari dicitur, nimirura hoe intelligi majores nostri
Spiritum accepisse. De quibus dicitur : Multiludinis voluerunt quod Apostolus ait: Quoniam caritas Det
autem credentium erat cor et anima una (Act. iv, 52): diffusa est in cordibus twstris, per Spiritum sanctum
unum enim cor et animam fecerat multiludinis cre- qui dalus est nobis. s Subsequenter aulem etiam,
dentium in Deo qui Patris et Filii unus est Spiritus, quod Judas apostolus in Epistola sua posuit, remoto
et cum Palre ac Filio unus est Deus. Unde et Apo- dubitationis ambiguo, sanclus Augustinus exposuit.
stolus hanc spiritalein unitatem in vinculo pacis sol- Judas enim apostolus dicit: fli sunl qui segregantse-
licite dicit esse servandam, sic Ephesios monens : melipsos, animales, Spiritum non habentes. Et beatus
Obsecro itaque vos ego tiiiicfus in Domino, ul digne Augustinus de caritate Dei, quse diffusa est in cordi-
ambuletis vocatione qua vocati estis, cum omni humi- bus nostris per Spirilum sanetum, qui dalus est no-
litate et mansuetudine, cum patientia, supportantes bis, dicit: i Ipsa est enim carilas quam non habent
invicemin carilate, solticili servare unitatem Spiritus _ quiabEccIesioecatholicsecommunionepreecisisunl. i
in vinculopacis, unum corpus et unus spiritus (Ephes. An quisquam dicturus est, aliud esse Spiritum sane-
iv, 1). Hunc Spiritum discedendo amittunt, si qui tum per manus imposilionem redeuntibus htereticis
aut perhdia depravali, 38 aul snperbia inflati, ab B dari, quam spiritaU sacrificio divinitus tribiii? Hoe
unitate corporis Ecclesise segregantur. Quos Judas autem qui senlit, aut dicit, profecto nOndumintelli-
aposlolus sine hoc Spiritu esse evidenler ostendit, git, qualiter semetipsos exhibeant' hostiam vivam.
dicens : Ri sunt qui segtxgant semetipsos, animales, sanctam, Deo placentem, si qui schismalicorum et
Spirilumnon habentes (Jud. 19). Hi enim quia ani- haereticorum, mortiferum reliuquenles errorem, ad
ttiales sunt, ideo Spiritum non habent. Propter quod calholicse veritatis redeunl unitalem, ubi offerenles
Paulus apostolus dicit: Animalis homo non percipit sacrificium Deo spiritum contribulatum ipsi sunl ho-
Qucesunt Spiritus Dei (I Cor. n, 14). Tales itaquefa- slia viva, sancla, placens 39 Deo. Quia per contri-
ciles sunt ad divisionem, quia Spirilum non habent, tionem humiliali cordis in unitatem membrorum re-
in quo uno membra Christi caram servant spiritali- deunt illius gaeerdolis qui dilexit nos, sicut "dicit
ter unitatem. Unde manifestum est apud omnes hse- Apostolus: El obtulitsemetipsum pro nobis oblatio-
reticos Spirilus sancti gratiam non esse, nec eorum nemet Iwstiam Deoin odorem suavitatis (Ephes. v, 2).
sacrificia, quandiu hseretici sunt, posse Deo placere, Ut autem redeant et spiritale sacrificium fiant, caritas
neque spiritalis gratise sanctificationem sacrificiis eo- Dei facit quse diffusa est in cordibus noslris, per Spi-
rum tribui qui offerunt ab ecclesiastici corporis uni- ritum sanctiim qui datus est nobis. Solius itaque ca
tate disjuncti: solius enim Ecclesioe Deus delectatur Q tholicse verilatis et communionis sacrificium Deus
sacrificiis, quse sacrificia (al. quam sacrificium) Deo libenter accipit: quia dum caritatem suam per Spi-
facit unitas spiritalis : unde (ubi) etfideiveritasnullara ritum sanctum diffusam in ea custodit, ipsam Eccle-
eredit in Trinitate distantiam, et pacis tenacitas fra- siam sibi gratum sacrifieiuih facit, quse ipsum semper
ternam servat in caritale concordiam. poscit gratiam spiritaUs carilatis accipere per quam
CAPUTXII. Caritas Dei diffusa est in cordibus nostris se poscit hostiam yivara, sanclam, Deo placentem
per Spiritum sanctum. Qui ad unitalem Ecclesia jugiter exhibere.
redeunt, exhibent se hosiiam vivam Deo placenlem. CAPUTXIII. Quarta qumstio Monimi de
supereroga-
Ne quis autem nos putet, dum Ecclesia in sacrificii ' tione Apostoli. Expositio beati Ambrosii,libro vn in
prece Spiritus sancti deposcit adventum, incongrue iv JLUC.Exposilio B. Optati ante mediumlibri sexli.
sancti Spiritus vocabulo caritalem intelligere, quoe Scribis proeterea de illo Apostoli loco , ubi ait:
diffusa est in cordibus nostris per Spiritum sanctum, De virginibus aulem prmceplum Domini non habeo,
qui datus est nobis, commodura duximus paternis consilium autem do. Quod consilium in epistola
definilionem noslram proemunire sententiis. Sanclus quam ad te nuper scripsi ad illud pertinere memora-
enim Augustinus in libris de Baptismo (tib. in, cap. vi quod, duobus denariis a Domino acceptis, fidelij
16), cum quoestionemde hsereticorumj-eceptionesine " stabularius supererogavit (Luc. x, 55): Cuj'us loci
baptismatis iteratione versaret, in tertio ejusdeni sensum , licet non ila a sancto Auguslino posituni
operis Iibro, inter alia sic dicit:-c Spiritus autem asseras, alios tamen illuslres viros laliter hoc po>
Banctus, quod in sola calholica Ecclesia, per manus suisse confirmas. Est quidem verum: quia sanclus
impositionem dari dicitur, nimirum hoc intelligi ma- Augustinus hoc dixit ab Apostolo supererogatum,
jores nostri voluerunt, quod Apostolus ait: Quoniam quod cum secundum prseceptum posset, si vellet, dcs
carilas Dei diffusa est in cordibus nostris, per Spiri- Evangelio vivere, maluit lamen non solum sibi, sed
tum sanctum, qui datus est nobis (Rom. v, 5). Ipsa et his qui cum illo erant, propriis manibus laborare,
est enim caritas, quam non habent qui ab Ecclesise sicul Ephesiis veraciter dixil:. Ipsi scitis , quoniam
catholicaecommunionepREcisisuiit. > Attende, quseso (al. quomodo)ad ea qum mild opus erant, eljiis qui
beatissimum Augustinum in sanctisScripturis divini- niecumsunl, tninisiraverunt manus istm, Et omnia
tus eruditum, quomodo uno in loco non solum sancl oslendi vobis, quoniam sic luborantes oportet suscipere
apostoli Pauli, sed etiam sancti Judse apostoli sen- infirmos (Act. xx, 54). Nam et Thessalonicensibus
sum, in sancti Spiritus nomine, mirabiliter aperuit, scribens, Memoresenim eslis, inquit, fratres, laboris
Ait enim simerius : « Sniritus autem sanclus, quoc (al. laborem, ete.) nostriet fatigationh, nocte ef di(
i93 AD MONIMUM LIB. 11 194
operantes,ne quemvestrumgravaremus(IThess.m,B), A posuit hsec: c Quod infenora arcoe bicamerata et
nam et ad Corinthios hanc dicit mercedem suam, ut tricamerata conslruuntur, sicut ex omnibus genti-
Evangeliumprmdicans,sine sumptu ponat Evangelium bus vel bipartitam multiludinem congregal Ecclesia,
ut non abutalur potestale sua in Evangelio (I Cor. ix, propter circumcisionem et prseputium, vel triparti-
18). Cuin ergo hoc sanclus Augustiuus compelenter tam propter tres filios Noe, quorum progenie reple-
et congrueposuisset, non tamen incompetens videri tus est orbis. »In quintodecimo autem libro de Givi-
aut incongruum debet, quodsahclus Ambrosiusbeati tate Dei, memoratse arcae pro loci opporlunitale ag-
Pauli supererogationem vel in sermonibus atque gressus exponere sacramentum, post aliqua, in hoc
cpistolis ejus, vel in nimio Iabore mehtis et corporis quod dicilur bicameratam et tricameratam arcam
collocavit. Sanctus autero Optalus Milevitanus, iu Noe debere conslrui, illius expositionis qusc in libris
sexto adversus- Parmenianum Iibro, consilium de adversus Faustum Manichoeumcontinelur, indidit
VirginibusPaulum supererogasse testalur his verbis: menlionera , hoec subsequenler adj'iciens : c Et iieri
Virginilas enim volunlatis res est, non necessitatis. quidem potest, ut et nobis quispiam et alius~alioex-
Denique stabularius ille apostolus Paulus, cui con- ponat hoecaptius. Dum tamen ea quoe dicuntur ad
fossus peccatorum vulneribus populus commendatus hanc, de qua loquimur, Dei civitatcm in hoc soeculo
est, duos denarios quos erogasset (al. erogaret) ac- B maligno, tanquam in diluvio peregrinantem , omnia
ceperat, duo seilicelTestamenta. Hoecper doctrinam, referantur, si ab ejus sensu qui ista conscripsit, noh
quasi sumptus impendit. Docuit quomodo conjugales vult longe aberrarc qui exponit:' exempli gratia,
Christiani debeant vivere, de (al. a) quo cum quoe- velut si quispiam quod hic scriptum est, inferiora
reretur quid de virginibus prseciperet, respondit, bicameratam et tricameratam (al. bicamerata et tri-i
tibi de virginibusnihil essemundalum (I Cor. vn, 25). camerata) facies eam , non quod ego in illo opera
Confessus est, se duo Teslamenta, boc est duos de- dixi velit intelligi, quia ex omnibus gentibus Eccle-
narios erogasse. Expliciti eranl quodammodo sump- sia congcegalur, bicameratam diclam, proplerduo
lus, sed qui saucium commendaverat, promiserat se genera hominum, circunicisionem scilicet et prsepu-
redditurum quidquid in cura amplius erogasset post tium, quos Apostolus et alio modo dicit, Judmos el
impensos duos denarios. Non prsecepla, sed con- Grtecos (Galat. m) ; tricaraeratam vero , eo quod
silium erogat Paulus ad virginitatem. Nec impe- omnes gentes de tribus filiis Noe post diluvium re«
dimento est volenlibus , necnolentes impellit aut paratoe sunt. Sed aliud dicat aliquis, quod a fidei re-
cogit. gula non sit alienum. Nam quoniam non solas (al.
CAPUT XTV.Ecce unus locus Apostoti a tribus sanclis solum) in inferioribus mansiones habere arcam vo-
tripliciter esi expositus. Quin etiam idem locus ab C luit, verum etiam in superioribus, et hoecdixit bica-
uno doctore diversimodereperilur expositus. Varia merata, et in superioribus superiorum, et hsecappel-
Augusliniexpositio de arca Noe. Ulile est diversos lavit tricamerata, ut ab imo sursum versus tertia con-.
circa unum sensus allegare, sed non diversa fide.
swgeret habitalio, possunt Jiic intelligi et tria ilia
40 Oum itaque hic beati Apostoli locus tripartito qusc coramendat Aposlolus,fides, spes, caritas (I Cor.
sit modo a tribus quos nominavimusviris sanclis ex- xiu, Possunt eliam multo convefiienlius tres
15).
posilus, quisquis unnm modum ex bis tribus posuerit, illseubertates evangelicse,tricena,sexagena, centena,
a verilate utique non dissentit, neque enim necesse ut in infimo babitet
41 pudicilia conjugalis, supra
.est ut quod multipliciter intelligilur, in omnibus vidualis, hac superior virginalis, et si quid
alque-
scriptis multipliciter inseratur. Nam et ipsi sancli, aliud secundum fidem civitatis huj'us inlelligi el dici
quorum minislerio Deus Scriplurarum suaruni digna- potesl. Hoc-etiam de cceteris quoe hic exponenda
tus est aperire secreta, dixerunt pleraque non uno sunt
dixerim, quia elsi hon uno disserunlur modo,
modo tantum, sed mullipliciter, sine offensione dun- ad unam tamen calholicie fidci concordiam revocan-
taxal verae fidei non iridecenter intelligi. Sicut ipse da sunt. i
beatus Augustinus in mysterio arcse Noe fecisse co- '
Rursus idem beatus Augustinus in libro primo
gnoscitur adversus Faustum : namque Manicheeoas- j) (Cap. 5) de Trinitate- asserit ulile esse plures libros -
serente, in libris Veteris Testamenti nihil de Christi a pluribus fieri diverso stylo, non diversa fide, eliam
in carne vera futuro adventu prophetice contineri, de qusestionibuseisdem, ut ad pluriraos res ipsa per-
ostendens idem beatissimus Augustinus nostram ve- veniat, ad alios sic, ad alios autem sic. Si ergo illa,
terem Scripturam propheticis de Christo significatio- quse de arca Noe beatus Augustinus uno loco duobus
nibus plenam, et ob hoc divinitus inspiratam, sic in- posuit modis, a duobus hominibus singula assumpta
ter csetera illud exponit, quod memoratam arcam singulis ponantur in locis, nonne uterque digne le~
bicameratam et tricameralam Deus imperat con- nax prOnuntiabilur veritatis ; si tamen sic ulerque.
slruendam, ut in libro de Civilate Dei quintodecimo, unum horum suis inditum diclis videatur astruere,
duobus aliis modis ejusdem loci mysticam explana- ut illud quod aUter in suis dictis seque veritati eon-
tiouem , non doctis humanse sapientise verbis , sed
gruum ponit, magis pacatus approbet quam conten-
vere (sicut Apostolus dicit) in doctrina spiritus, non tiosus impugnet.
minus dulciter quam mirabililer explicarit. Quod ut CAPUT xv. Responsio ad qumstionemMonimi de su-
facilius aguoscalur, ulriusque operis, sicut ab eo po- pererotjiilionePauli.
sita sunt, verba subnectam. Igilur adversus Faustum Quocirca, carissime. licel ille sensus, qui a ttie po
i% S. FULGENTII EPIS.COPIRUSPENSIS 496
situsest, forsitan in sancjli Auguslini djclis non.m- iA gatione Apostoli, sive quod sanctus Ambrosius, seu
yeniatur, in sancti Optali tanien libris (sicut ipse me- quod sanctus Auguslinus, sive quod sanclus Optalus
cum iiosti) aperlissime positus invenitur. Nec tuani senseruht, a riobis quoque salva veritate fidei sentia-
prudenliam lalet eorura quoca sanclis Patribus , qui lur. Quoniam si digne credilur, duobus denariis ae-
fidei catholicse rectam in doctrina sancti Spirilus ceptis , aliquid supererogasse Paulum', in eo quod
regulam defenderunt diversis modis , vel in exposi- proprii laboris suhiptu Evarigelium proedicans, sti-
tionibus, vel in detensionibus suis, inveniuntur posita, pendium sibi dpbitum a fidelibus non exegit; digne
quidquid a nobis ponatur , ita nos illius loei astruere eliam supererogasse aliquid creditur, in eo quod de
veritaii
i congruum . i r ' ut aliis Patrum
',,.? :tii,i seiisum, >• sententiis Virginibus prseceptum Domininon habuit, sed consi-
reque verilati congruis rion denegemus assensum. lium dedit. Utrnmque sine diiliioillphabens Iargiente,
Neque enim a verilate recedilur, si in hac superero- a quonisi accepissei, supererogarenonposset.

LIBER TERTHJS.
DB VERA EXPOSITIOK^ ELLIUS DICTI BVANGBIiIOI : ET VBRBUM ERAT APUD DEUM.

CAPDTPRUIOM. Laus carilalis. Argumenlumtertii libri B Dei (quod Deus est) credendum quidem apud Patrem
conlra Arianos,. super illo dicto El Verbum erat esse, non in Patre esse, et ob hoc hec unius esse
apud Deum.'Arioiii pulant atiud esse, apud Deum
in Deo. eum Patre substantise : quoniam quidquid sic apud
quam
aChristifamulis aliquem est, nt in illo non sit, profecto sic apud il-
420uoties, dileclissimeMonime,a lum esl, ut unius cum eo subslanlise esse non ppsslt.
Virlusconsideraturacperpendituf caritalis,nonminus Hscc est eorum ratiocinatio, ralioni conlraria".'Haec
inveniturmirabilis quam suavis. Quis enim eam non
aut ea non sar- legalis disputatio legi Dei intolerabiliter inimica.
mirelur, quis admodumdelectetur, cujus CAPOTII. Absurdumest de Deo secundum corporalia
cinacumportatur,iionfatigationeanimumdebUitat, sed dispuiare. Aplitts fuisset exemplumdeflalu narium,
alacritate confortat? Ipsa enim cum onerat, sublevat, quam de birro in-manibus. • -
et miro modo, quem onerat, non permiltit comprimi, Hinc donante Christo aliquid seribere, meus exci-
quem sublevat, non sinit extolli. Hoecme tibi proele- -latus est animus, ne virulentis sermonibus parvulo.-
ritum debitum, cum Domini adjutorio, persolventem, rum perturbetur auditus, pertinet enim ad nostroe
rursus efficil debilorem. Jam enim de quatuor quse- servitutis officium, adversus nascenlem pestilentiam
stionibus quas mihi miseras pertractandas, illo adju- cujuslibet opinionis mortiferse salubria divinorum
vante qui sapientiam prsestat parvulis, duos libros _ eloquiorum remedia prseparare. Itaque cum sanctus
absolveram cupiens tibi reddere quod debebam. Sic Apostolus sollicite fideles prsemoneat, dlcens: Vi-
repente cujusdam assertionis Arianse meas aures dele ne quis vos decipiat per pldlosopliiamet inanem
perstrinxit opinio, quse tanto magis inutiji est adin- fallaciam, secundumtradilionem hominum, secundum
ventione genila, quanto magis reperilur ab omni in- elemenlamundi, el non secundum Christum: quia in
telleclu , non solum divinarum Scripturartim , sed ipso inltabitat omtds plenitudo divinitatis corporaliter
etiam ipsius -humanilatis externa. Comperi quippe (Coloss. n, 8), isli e conlrario, non solum prseterito
quamdam eos deinilio Evangelii secundum Joannem, tempore philosopbise mundialis sectantes errorem
iusolitam nunc serere (al. inserere, al. quocrere) secundum elementa mundi, de Deo existimaverunt
quscstionem ; ut illudquod dictum est, In principio dispulandum, sed ita sunt totius ranc religionis
erat Verbum, et Verbumerat apud Deum, et Deus erat oblili, ut cum de Deo disputant, nec ipsa elementa
Verbum (Joan. i, 1), ita inlelligendum atque expo- muodi istius coi'poralis attendaht: ac sic, duniocu-
nendum putent, ut id ipsum Yeriram apud Patrem los inlelligentise eliam cohlra ea quse videnlur per-
esse, non in Patre esse, sed exlra Palrera esse acci- tinaciter claudunt, nunquam invisibilia Dei per ea
piendum cxistiment: ila ut quidam eorum (quantum qumfacia sunt, intellecta conspiciurit.Quid enim po-
auditu comperi) dum de his duabus prseposilionibus, D test absurdius dici quam ul cum de Deo quis dispu-
hoe est iu et apud, inler eos orirelur quodam die tal, non nisi de crassioribus lantum corporibus
confliclus, accepto cujusdam birro , et in mauibus documenta disputationis assumal? Magnum enim
retenlo, interrogasset an in illo esset cum apud il- quiddam sibi iUe visus est invenire, cum accepto
lum esset birrus ille , quem ipse retineret. Atque birro et manibus retento inlerrogassel utrum, sicut
hunc (hinc) suam quasi sententiara firmaturum hac apud illum esset, ita In iUocsset!Uxinde docere vo-
sermonem suum definilione elausisse, cum gliquid in lens quemadmodum birrum apud hominem, sic esse
nobis esse dicitur, inlra iws inteliigendum, dum vero "Filium apud Palrem, ut quia birrus apud hominem
apud nos esse dicitur,-exlra nos accipiendum. Et quia esse possit, in homine aulem esse non possit, ila
birrus-ille, quem ipse retinebat, sicapud illum esset, "Filiussit quidem apud Patrem, -sednori sit in Patre.
ut in illo non esset, ac per hoc, ex eo quod apud ii- Rogo si de corporibus islis contrectabiiibus aliquid
lum esset, non tamen in illo esset, exlra illum, 4_J$ in exeraplum disputans delectabatur assumere, licet
lioninlraillum esset: eodem modo Verbum quoque illi adversus verilalem dispulanti, elementa qiioe a
6 Et Christi famule. Sic cod. mss. Thuan.. Vict.: sed Corbeiense ms. babeL a Christi famulis*
 497 AD MONIMJJMLIB. III. iSS
veritate facta sunt, non possent ullatenus suffragari, 4 qua" dicit de Deo: Quoniam ex ipso, el per ipsum, et
tamen ut tolerabUe aliquid dicere videretur, ut de in ipso suht omnia, ipsi gloria in smcula, amen (Rom.
cseteris taceam, cur birrum, quem manibus tenebat,' xi, 1.5)? Ecce omnja Paulus ex Deo, et per Demn, .et
ostendit, el non saltem flatum, quem naribus carpe- in Deo esse testatur, Verbum vero apud Deum esse,
bat, altendit? Quia sibirrusiUe posset dici apud Joannjs cvangelislseproedicationedignoscitur; si afe
iltum esse, et non in illo esse, flatus iste tamen, quem tem secundum Arianorum sensum, omne quod in
ex aere carpimus, cum eum spirando percipimus, et Deo est, interius est, et omne quod apud JDeumest,
apud nos est, et in nobis est: et quidquid ejus re- exterius cst, quoniam Arianus Verbum, auod apud.
spirando reddimus, cum reddiderimus, nec apud nos, Deum est, non in Deo esse, sisd exterius esse credit.
nec in nobis habemus. An forte dicturus esl, aeris Hoc reliquum est ut omnibus quse in Deo sunt, Ulud
istius elementum, cum spirando accipimus, in nobis quod apud Deum esl, inferius prsedicetur *hpc autem
tantum esse, non etiam apud nos esse?Dicat'ergo, recepto (quia de Verbo scriplum est: Omniaper ip-
quando apud nos possit esse, an cum eum reddimus, sum factasunt), ipsa erit secundum Arianos reclitudo
et eum in nobis non habemus? Sed hoc puto, quia iidei, ut prseponenda sit factura factori. Quis jam
nec de birro illo dicere audebit, si tamen eum illi a non cernit iri quod prsecipitium improvidi homines
quo acceperat reddidil. "Videt enim quia eum tunc n cadunl, qui verse fidei resistentes, perfidiam defen-
apud-se habuit, cum aceepit; postquam autem red- sare contendunt? Quid ehim aliud talibus vcrbis agi-
didit, apud se habere jam destitit. Sicut enim ac- tur, nisi rit Jiujus defensione sententioe, conditionis
ceptione factum est, ut quod non habuit, apud se suse ac redemptionis oMita, semetipsam Filio Dei,
haberet, ita redditione factum est, ut quod apud se non solum sequare, sed et praeferre audeat creatura 1
habuit, non haberet. Proinde si birrum dixit, non in Miror autem, quomodo non considerant, & quibus
se esse, sed-apud se esse, hunc tamen flatum, quem Ulud asseritur, qnam delerior ex eo fruclus nefandsa'
de circumfuso aere vicissimsumimus et _J,i|,reddinius, blasphemioe nascatur. Aiunt enim : t Quod in Deo
mihi videtur quia non dicet, nou esse apud hominem, cst, interius esse credendum, quod autera apud Deum
cum est in homine, quia tunc eum homo apud se et cst, exterius sestimandum. Quocirca si illud quod
in se habet, cum eum accipit spirando. Cum vero re- .apud Deum «stj et exlerius esl, non est eredendum
spirando reddit, sic eum apud se non habet, sicutnee unius cum Deo naturoe , dbnsequens est ut illud
in se hahet. qnod in Deo est, et inlerius est, unius eredatur cum
CAPDTm. Falsum est igilur, Verbum quoclapud Deum Beo substanlise. > Ad hanc igitur conclusionem ra-
est,extraDeum esse, non in Deo. Sunima absurditas tiocinatio ista perducilur, ut sicut Verbum, pro eo
nos esse inlerius Deo, Verbum aulem exterius. Alia
absurditasut faclura proponatur factori. Major ilem p quod apud Deum est, ab ejus natura separatur: ita
absurdttas sequilur ut crealura unius sit naturm cum creatura, pro _&5eo quod cst in Deo, unius credatur
creatore. naturse cum Deo. Unde convincuntur illa ^seiitire,
Frjustra igitur in illa disputatione, de hoc quod die- quibus nos et Filio audeant prceferre, .et Patri co-
tum est: Verbum erat apud Deum, asserere voluit nenlur
oequare. Sic totjjm confundunt, gui a veritato
quod in aliquo est esse semper interius, quod apud dissentiunt. Ecee quibus senlentijs error infidelisas-
aliquem est esse semper exterius, cum flatus re- seritur. Ecce quibus adiiiventionibus fidei veritas im-
ceptus in corpus, sie in homine sit, ut apud hominem pugnatur.
sit. Et rursus e corpore redditus, ila non sit apud
CAPUTIV.-Dixerunl upud se cogitantesnon recle. Apud
hominem, quemadmodura non est in homine. Minus • se-dicere, esl idem
quod inira se dicere. Similiier
enim atlendit in hoc, quod absurdo nitebatur asse- idem est dicefe intra se, et cogitare apud se. Ideni
rere documento, quam grayior eum subsequenler denique est apud secogitare et cogiiare iii cordesuo.
absurditas teneret innexum. Etenim cum dicitur : Sed quibuslibet arietibus Ecclesiam sanctam iise-
In principio erat Verbum, el Verbumeral apud Deum, retici quatere nitanturj certi sumusEdeDominp Deo
el Deus erat Verbum. Si exterius est omue quod apud nostro,. quoniam civita'tem supra montem cpnstitu-
Deum est, et interius est omne quod in Deo est; tam subyertere non yalebunt. Imo seipsbs prorsus
quid illi disputatori peritissimo reslai, nisi ut nos po- D subyertunt et exterminant, qui Deum verura Dei uni-
tiores FiUo Dei esse contendat? Dieit quippe Apo- cum Filium contumeliosis assertionibus exacerbaht.
stolus de Deo : Quia in ipso vivimus, et mbvemur,et Nec ab ihjuria temperant etiam Patris, dum ingrati-
sumus (Act. XVII,28). Et alio loeo : Unus Deus Pater, ficenliam reddunt gratise Salvatoris. Quapropter con-
ex quo omnia, et nos in ipso (1 Cor. vm, 6). Nuncj'am gruum videtur ut cx aliis Scripturarum locis verbi
i quisquis iUe est qui sub Chrisliano homine non me- hujus jntelligenlia requiratur, ut appareat, utruni
tuit adversus Christum tam temere disputare, cum quidquid apud aliquem esse dieitur, debeamus, secun-
'
audit 'Verbum esseapud Deum, et nos esse in Deo, si dum itlorum sententiam, seroper exterius sestimare.
audet, dicatTerbum esse exlerius, et nos interius. In libro Sapientise legimus dictum de quibusdam :
•Quod si dicendum existiinat, ipse de suis dictis ju- Dixerunt apud se cogitanies ndn recte {Sap. n, 1);
diciunt ferat; neque enim iri taU sermone judex buius loci ab Arianis exigimus ralionem, ntrum qui
iquoereudus est aUus, quando ipse qui hoc dieit a apud se cogilal, intra se an extra se cogite.l? curn
'seipso rit profeeto culpandus. Quld iterum respon- hominis cogilalio uon solum extra corpus liomiiiis
•debitadversus illam ejusdem beati Pauli sententiam, noii sit, sed nec corporis aclio sil. Enim vero quia icf
 199 S. FULGENTH EPISCOPI RTTSPENSIS 200
1
ipsum quod cogitatio dicitur non solum non extra Aaliud esse, apud se aicere, nisi in corde dicere.Ait
r.ominem, sed nec in ipso corpore hominis inveni- enim : Quce dicitis in cordibus-veslris (Psal.iv, 5).
tur, quis non videat cogilatioiiem solius esse animse, Quod si aliter distinguere voluerint, ut ipsum apud
cui per rationalem virlutem divinitus datum est co- se, non prsecedenti sermoni, sed subsequenii conjun-
gitare? In homine quippe cogitando dominatur ani- gant, ut prsemittentes dixerunt, interjecto silentio,
mus, operando autem servitium exhibet corpus. Ibi postmodum inlerant illud quod dictum est, Apud se
est enim homini dala cogitalio, ubi est inserta boni cogitanles non recle (Sap. u, 1), etiam hinc increpa-
malique discretio. Interior igitur homo cogilalionis tionem Salvaloris audianl, et cordis esse cogitationes
officiiim gerit, qui etiam inleUigendi virtutem ad agnoseant; ait enim : Quid cogilatis mata in cordibus
iinaginem Dei creatus accepit. Cum ergo apud se vestris (Luc. v, 22) ? Alio quoque loco idem Dominus
homo cogitat, non extra se, sed intra se cogitat, qui docet: Quia de corde exeunt cogilationesmulm(Matth.
non extra se cogitaret, etiamsi ad exleriorem liomi- xv, 19). Et denuo dicit: Quia bonus homo de bono
nem cogitatio pertineret. Quanto magis, ergo inlra thesauro cordis sui profert bona: el malus Itomo de
se cogilat, quandoquidem non exterior homo, sed malo thesauro cordis sui profert maltt (Mallh. xn, 55).
interior cogilat. Qui lamen secundum' Scripturoe te- Jamne cognoscunt in quaulo errore versentur qui
stimoniuni apud se cogitare dicltur, quod ntique non jj Verbum apud Deum, non inlerius, sed .cxterius asse-
in exterioris, sed interioris hominis officio reperilur. rere moliuntur ?
Ait enim Scriplura, sicul supra j'am positum est: CAPDT v. Apnd Deum nota est et apud hominesmemo- .
Dixerunt apud se cogitantesnon recle. Quid est aulem ria ejus. lntroibo ad eum, et ad ettm reniemvs et
apud se dicere, nisi in corde suo dicere ? Propier mansionem apud eum faciemus. Sic Verbumel apud
Deum elinDeo esl. Sicidem eslinDeo,etapudDeum
quod alibidicitur: Qum dicilis in cordibus vestris, etin noixest iniquitas. Unus el idem spiritus in Moyse,
cubilibusvestris compungimini(Psal, iv, S). David et Paulo.
." Hoe est ergo apud se dicere, quod est intra se di- Rursusin eodemlibro scriptum de sapientia legi-
cere. Unde el Pharisoeus ille qui Dominum poposce- mus : Immortalis enim est memoria illius, quoniam et
rat ad vescendum , cum ingressa mulier peccalrix apud Deum nota est, et apud Iwmines (Sap. iv, 1).
lacrymis rigai-et, et capillis pedes tergeret Salvatoris, Quomodo autem apud homines nola est, si non intra
qui intra se cogitabat, intra se utique dicebat quod homiues, sed exlra homines esl? Cum nisi in animam
cogitando dicebat. Ait enim evangelista : Videns hominis intraverit, nota homini esse non possit. De
•auiem Pharismus, qui vocaveral eum, ait intra se di- ipsa quippe sic dicitur, el permanens in se omnia in-
cens (Luc. vn, 59). Quid est enim, ait intra se, nisi novat, et per nationes in animas sanctas se transfert
cogitavit intra se 1 Yerumtamen Scriplura docente Q (Sap. vn, 27). Et ut non aliurt agnoscatur, in ani-
cognoscimus quia qui cogitat iulra se, cogitat apud mas se transferre, qriam in animas intrare : rursus
se. Ideo utique dicitur : Dixerunt apud se cogitantes de illa textus Scripturse sanctse sic memorat: Hmc
non recte. Altamen ue hoc quod dictum est apud populumjuslum et semen sinequerela liberavit anulio-
se, non prsecedeiili fcrmoni, sed subsequenti velint nibus qum illum comprimebant. Inlravit in miimam
Ariani conjungere, ut non dicatur, dixerunt apud se, servi Domini, et sletit contra reges horrendos in por-
sed dicatur, dixerunt, et postmodum inferatur, tentis et signis (Sap. x, 15). Hunc inlroilum suum,
apnd se cogitantes; audiant etiam hinc divinarum quo in animas inlral, etiam in Apocalypsi Joannis
46 teslimonia Scripturarum, et cognoscant officium insinuat, dicens : Ecce sto ad januani et pulso : si quit
cogitationis humanse, non ad exteriorem, sed ad in - audierit vocem meam et aperuerit januam, introibo ad
teriorem hominem pertinere. Evangelista dicit; quia eum, el cmnabocum itto, et ipse mecum(Apoc. m, 20).
"
cum Domino paralyticus offerrelur, Videns Dominus Hoc inlroilu Paler et Filius ad dilectorem suum ve-
fi,demillorum,.qmeum per tegulassubmiserant,dixit: niunt, etmansionemapudeumfaeiunt: sicutipseFilius
Confide, fili, remitluntur peccala tua; -et ecce qui- ' loquilur: Si quisdiligil me, sermonem tneum servabii,
dam de scribis dixerunt intra se : Hic blasphemat, Et el Pater meus diliget eutn, et ad eum veniemus,el man-
Jesus cogitationes eorum dixit: Utquid' j) sionem apud eum faciemus(Joan. xiv, 25). Quod si ve-
' cum vidisset
cogitatis mala in cordibus veslris (Malth. ix, 2, 5; nienles Pater et Filius ad eum, apud quem mansionem
Marc. n, 4, S; Luc. v, 18, 19)? Quos dixit evange- faciunt, non interius, sed exterius sunt, dicaturnobis,
lista intra sedixisse, ipsos Dominus dicit in cordi- ubi ad eum veniant et mansionem apud eum faciant?
bus jnala cogitasse. Quid est autem inala in cordibut! _jj,7Interim quod interius in suis fidelibus inhabitel''
cogitare, nisi cogitare apud se non recte? Quomodo- Christus, Paulo prsedicante cognovimus, qui ait: In
libel ergo hujus loci sensum Ariani distinguant, ibii interiore homine hdbilare Christum per fidem in cor-
necesse est, confusionem suse pravitatis inveniant, dibus vestris (Ephes. m, .17). An forsitan dicturi sunt,
Et utinam sic de errore confundaniur, ut ad verita- aliter in inleriore homine nostro habilare Christum
tem converlanlur. Si enira dixerint, sic istum Scri- per fidem, et aliter eum cum Palre venientem apud
pturae versiculum dividendum, quod scriptum est., dilectorem suum faeere mansionem, ut Christus in-
Dixemnt apud se, cogitantes non recte, ut ipsum apuc[ lerim solus in inleriore bomine nostro inhabitare
*e, prsecedenti sermoui jungentes, sic distinguaut : possit, Pater autem exterius remanens, apud quem
Dixerunt apud se, ut poslea inferant, cogiiantes nor,i roansionem facit, non solum ipse interius manere
recte, Davidico statim convincuntur eloguio, noi i nequeat, sed etiam Filium coinmunione adventus sui
 '
20 i -. AD MONIMUM LIB. HL . , 20t
tie in interiorehominehabitare possit lmpediat. Spi- A j dicit: Iniquitatem apud Deum non esse. Quod si eis
riium quoque sanetum sic Filius Dei promisit fideli- forsitan .videtur ut ex adverso aliud dicant, hoc eis.
bus suis, ut apud eos maneat, et in ipsis sit. Dicit reliquum est, ut aut prophelis aul Apostolo.contra-
enira : Si diligilisme, 'mandala tnea servate',et ego ro- dicaut.
gabo Putrem, et alium Paraclelum dabil vobis, Ulma- CAPOTVI. Apud quem non est transmutatio. Multa
neat vobiscumin mternum, Spiritum veritatis, quem exempla, ubi apud proin ponitur.
mundus non polest accipere, quia non vidit eum, nec Et Ucet tot tantisque teslimoniis coufulata hoere-
scit eum; vos autem cognosceiiseum, quia apud vos ticorum sententia cognoscaturriulla.veritate subnixa,
-
manebil, et invobis erit (Joan. xiv, 15). Ecce apud respondeant tamen quid de illo apostoli Jacobi loco
quos manet, in eis est Spiritus sanclus. Dicalur ergo senliunt, ubi dicit: Omne datum optimum et omne
quse hic potest esse diversitas in ep quod apud eos donum perfectum desursum est descendens a Patre
manet, et in eis est? Etenim in uno loco utraque prse- luminum, apud quem non est transmutatio, nec vicissi-
positio ponitur, ct Spiritui sancto utriusque rei pos- tudinis obumbralio (Jacob. i, 17). Apud quem autem
sibiUtas assignatur, ut npud quos manet, in eis sit. transmutatio non est, profecto jnutabilitas non est:
Itane vero Spiritus sanctus sic apud fidelesmanet ut~ et apud quem mutabilitas non est, Immulabilitas
in ipsis fidelibus esse possit: Verbum autem Deus _gest. Hoecigitur immutabilitas,' quse apud Deum est,
sic apud Deum est, ut in Deo esse non possit? Quid - dicant, utrum exterius an interius est; si enim inte-
dicam his.qui de Scripturis sic disputare desiderant, rius est, ecce hoe est in Deo esse, quod apud Deum
ut intelligentisespiritalis viam.nullatenus quserant, et esse. Desinant igitur perversa sentire, et festinent
avertentes oculos a vero Jumine, jugiter in tenebris catliolicse rectitudini consentire. Si auterii hoec im<
delectenlur errare? Hoc idem quippe esse apud mutabilitas, quse apud Deum est, non interius esse,
Deum, quod est esse in Deo, sancta' Scriptura aliis sed exterius credilur, profecto in Deo esse non cre-
quoque locis ostendit. Dicit enim Moyses-•Deus fide- ditur. Et si in Deo immutabilitas esse nori creditur,
lis, in quo non esl iniquitas,justus et sanctus Dominus consequenter Deus ipse mutabilis prsedicatur. Et ne
(Deut. xxxn, 4). David eliam canit : Quoniamjuslus hoc in Filio assignare audeant (al. velint), audiant
DominusDeus noster,et non est iniquilas in eo (Psal. in eodem loeo Palremluminumnominatum.Proinde
xci, 16). Paulus autem apostolus apud Deum non cum audimus quia apud Deum non est transmutatio,
esse iniquitatem dicit. Sic enim ait : Nunquid iniqui- hbc sentiaimis secundum catholicoe fidei veritatem,
tas apud Deum? absit (Rom. ix, 14). Eligant ihhoc quia nulla est in Deo mulatio.- Et cum dicitur, Ver-
loco quod voluerint Ariani, et, ut suam sapientiam bum erat apud Deum, non aliud sentiamus quam
evidenter ostendant, de legalibus et propheticis alque Q Verbumerat in Deo; et cum Sapientia in Prover-
apostoUcisdiclis judicium ferant. Moyses dicit: Deus biis dicit : Eram apud illum componens (Prov. vin,
.fidelis, in quo non esi iniquilas. David quoque dicit: 50), non aliud seritiamus quam eram in illo compo-
luslus DominusDeus noster, et non esl iniquitas in eo. nens. Et cum Deo dicitur:. Apud te est (ons vitm
Paulus vero dicit : -Nunquidiniquitas apud Deum? (Psal. m, 5), non aliud intelligamus quam in te esi
aBsit.Aut igitur fateantur apostolicum sensum legali fons vitm. Et cum Joannes dicit: Annuntiamus vobit
propheticoque.sensuiconvenire, aut dicant aposlolum vitam mternam, qum erat apud Patrem, et palam facla
Paulum a legali et prophetica intelligentia discre- est nobis (I Joan. i, 2): non aliud intelligamus quam
pare. Paulus equidem apostolus eumdem se spiritum vitamocternain quoc erat inPatre: vere cnim apud
fideihabere dicit, quem David beatus habuit, quemi Deum est Deus Verbum, quia in Deo est Deus Ver-
etiam Moysessanctus accepiysieut hpsetestatur, di-. ' bum. Et vere apud Deum sapientem est sapientia,
cens: Habentes aulem eumdem spiritum fidei, sicut» quia in sapiente Deoest sapientia, Et vere apud Deum
scriplum est~: Credidi, propter quod locutus sum: et; vivum est vita, quia in Deo vivo est Deus vita. Et'
nos credimus,propter quod loquimur (II Cor. iv, 15). vere apud Deum verum est Deus vieritas, quia in Deo
Quomodo autem unum spiritum fidei habuerunt, si[ vero est Deus veritas. Et vere apud Deum fortem est
de fideli Deo diversa senseruht? Magna est autem_D"Deus virtus, quia in Deo forti est Deus virtus. Sed
sentiendi diversitas, si diversum est quod dicit Pau-. . quid mirum.^si hoc esl Filio esse apud Patrem, quod
lus, Non esse iniquitatem apud Deum, ap eo quod1 est illi esse in Patre, quia scilicet naturaliter natus
Moyseset David dicunt, Non esse iniquitdtem in Deo.. de Patre" permanet semper inPatre: cum etiam da
Et si dicente Paulo, eumdem se habere spiritumi hominibus legamus (quantum ad substantiam attinet,
fidei, quem et prophetse habuerunt, in eorum fide di- qua naturaliter homines sunt) non aliud esse, cum
versus est sensus, mendax (quod absit) Apostolusi dicitur aliquid apud illos esse, quam in illis esse?
pronuntietur, qui in se Christum loqui testatur? Ant Undetestimoniamanifestissima proferemus. Inlibfo
experimenium, inquiens, qumrilis ejus qui in me loqui-- Isaiaccontinetur Ezechisc regis Oratio, quam post ad-
lur Christi (II Cor. xm, 5)? Sed quoniam vere Chri-- ' jectos sibi ad vitam annosquindecim, ad JJeum effu-
stusin Paulo locutus est, Paulus utique mendaxnoni dit, ubi inter cselera sic dicit: Spiritus meus apud me
est. Et quia cum eunidem spiritum fidei se haberei factus est, sicut lanifica prqximansdemere tetam (lsai.
dicit, hon mentitur"; ulerque 48 sensus consonansi xxxvin, 12).]Quidautem hicaliudinteHigiiur: Spiritus
invenitur: ut quod Moyses et David Uixerurit iniqui- meus apud me, nisi, Spiritus meus in me ? Aft et hie
jatem. in Deo.non esse, hoc sit, quo'd etiam Paulus> dicetur spiritum hominis apud hominem esse, in ho-
PATRGL.LXV. '"' ,--'-.
 -
SOS S. FULGENTJI EPISCOPI RUSPENSIS . . 204
ihine aulehi non esse? Cum evidenter Apostolus. di- Aapud Apostotum Petrum- quindecim diebus mansisse
cat: Quis enim scil hominum qucesunt 1wminis,.nisi (Gal. i, 18), j'urc scilicet hospitalitatis, el puritate
spiritus hoininis qui inipso est (I Gor. n, 11)? Sed et dilectionis, quorum licet per unitatem fidei el carita-
illud quod supra posuimus scriptum: Dixerunt apud tis fuerit anima una , et cor unum, non tamen sic
se, cogitantes non recte (Sap. n, 1), 4,f| quid est mansit Paulus apud Petrum , sicut Yerbum manet
aliudquam,dixerunl intra se? Rursus in libro Sapien- apud Deum, quia nec sie potest esse homo apud ho-
tise dicilur : Hmc cogitans apud me, et commemorans minem, sicut Verbum Deris esl apud Deum Patrem :
in corde meo, quoniam immortalitas est in cogitatione _ homo enim apud hominem sicest, ut non.solum apud
sapieniim (Sap. vm, 17). Quod apud se cogilat, hoc euni non esse possit, sed eliani, cum apud eum est,
iri eorde_suo commemorat, quod utrumque dum dicit, in ipso substantialitey esse nonpossit. Vere enim
iilaro utique cogilationeni et illam commemoratjo- qui sic apud alium est, extra illum est, quia cum est
nera, noh exlerius, sed inlerius sibi inesse monstra- apud illum, sincerjtale dilecti-onis, loco disccrnitur,
vit. Dicitur eliam in Proverbiis : Fili, non te compre- quantolibel affeclu inyicem. sibi uterque Jungatur.
hendat cogitatio malu, qucedereliuquit docirinamado- Sed sic est Verbum g® apud Deum , sicut est in
tescentim,et teslamenli divini oblita est; posuit fiiim mente verbum, sicut in corde consilium^ cum enim
apud moriem domum suam, et apud inferos .cum terri- B mens apud se verbum habet, utique cogitando'babet,
genis axessuos (Prov. n, 16). Si ergo cogitatio mala, quia nihil aliud est apud se dicere quam apud se eo»
quoe apud mortem posuit domum suam, extra nior-* gilare. Cum ergo mens cogitat, et cogitandp verbum
lem est, jiori iri morte, prc-feelo viyit. Et si apud in- intra se generat, de sua subslantia general verbum,
ferbs posita rion est in inferno, superest ut illa quas et-sic illud verbum generat de se, ut genilum habeal
nec in morte est, nec in inferno, vitam habpre dir apud se. Nec minus aliquid habet verbum quod ex
catur in coelo. Ideo eniih Deo dicilur: Quia eripuisti niente nasciluf, quam est mens de qua naseitur, quia
ariimdm meam de morte (Psal. cxrv, 8), quia animaj quanla est mens quse generat verbum, tantum est
per fidem vitam donavit dicens: Juslus autem meus eliam ipsum verbum. Sicut enim de tota mente na-
exfide vivit (Rom. i, 17). Et rursus idcircoipsi dici- scitur verbum, sic intra lotam permanet natum. Et
tur : Eripuisti animam meam #x inferrio inferiori qjiia cogitante mente , nou est ejus aliquid, nbi in
(Pstxl. LXXXV,15), quia idcirco animae .ab roferao ea verbum non -sit, ideo verbum tantum est, quanta
gratia Dei eriphmtur, ut in eoelis conversentur. Unde est mpns ipsa de qua est, etcum apudillamest-, in
dicit Aposlolus : Noslra autem conversalioin cmlistst illa est et quod ipsa mens est, hoc cst verbum qupd
etiam
(Pldlip. m, 20). P-orro anima, quse per "cogitationem de illa et in illa est; et quanla iUa esl_ tanlum
malam apud mortem ,fuit, qupmodo de morle libe- C verbum est, quia de tota et in tola est. Tantnmque
yata est, si in morte non fuit ? et quomodo ex infernq est ipsum verbum, quanla sirmil est fil mensipsa
erepta est, si apud infcres conslituta, in inferho non cum verbo, neque enim sic de IUa verbum nascitur.
fuit? Cum utique si in morle non esset, morlua.hoh ut ab ea localiter secernatur. Nativitas quippe-illa;
fuisset. Per malam aulem voluntatem, boe est, per quaj ostendit quid sit et de qua sit, ipsa qstendit quod
pecealum, quis nescialanimam mori? cum Deus di- extra eam de qua natum cs^ esse non possit, -nee
cat: Anima qiim pecmverit, ipsu morietur (Eiech. in aliquo rahuis sit, sed sic de ipsa sit, utapud ipsam
xviu, 20). Certum est igitur,' animam male cogitan- "et in ipsa sit, tantumque sit de illa, quantum in illa_,
tem, cum apud mprj,em est, jn morte esse, et cum et lanluni in illa, quantum cum illa.
apud inferos est, in inferno ess£. Quid quod Stiam CAPDTVIII. Non sumu,snos %nDeo sicut in Beo est
Salvator dicit: Quaj hnpossibilia-sunt apud homines, VerbumDeus. Aliter nos Deus genuit, aliter Ver-
bum.' "Blasphemimhmfeiicoruniin F.ilium Dei.
pgssibilia sunt apud Deum iMatth. xix, 26; Luc. et nosquodatnhiodd dicit Scriptura, et ih
IStquidem
xvm, 27) ? Ergone sic dicehius, omnia Deo possibilia Deo esse el Deum esse, sed non quomodo apu"^
apud
esse, ut hop ipsuiri quidem possihile "esse, sie dica- . Deum est et in Deo eslVerljum Deus,qui est unigejiilus
musapud fieum egse, ut dicamus iri Deo non esse? Filihs : dicitur -enim de hobis, quia in Deovivimuset
Quid autem posse apud se Deiis habet. si ipsum posse " et sumus. El dicitur Ipsi Deo , si ridn pec-
in se non habet? '
- • iriovemuf,
cavefmius , scinms quia apud te swnvusdeputali,' Ve-
CAPCTVII. Non credis quia tgo in P,aWe,-et Paler in
me est. Verbumesl sicutirnmenlejiser- rumiamen cum bbc de "nobisdicitur, nori haturaiis
" apud
' Deunp,
burii. . tmitas noslra. cum Deo ostenditur, sed aut potentia
His alque hujusmqdi testimoniis claret, cum dici- creatoris intelligiiur, aut pieias i;e4emp"to"ris,Sie
tur, Verbum erqtapud beum, nojj aliud iritelUgi de? cnim qui credimus, .ln Deo et apud Deum siimris,
bere quain "Verhrimerat in Deo. Nam et ipse Filius, «iput de Deo-geiiiti, filu ^, sumus. Scriplum cst
qiii est Verbuni Deus, noft solum Patremin se, sed, enim: fiqrissimi, nhnc filil Dei sumus{I Joan. m, 2).
etiarii se inPatre esse testatur, dicens: Non credis Et iterum : Voluntarie genuit iws Verbogeritatis (Jgc.
qiiia ego ih Patfe, e"tPgier in me est (Joai.j. xiv, 10). 1,18). Nos ergo"Deus Verbo veritatis genuit-, illud
Hoe autfemFilii esseapud Patrem, et esse in Patre, aulem "Verbumveritatem genuit. Nobis poiestaiem
non videatur tale quale si quis homo sit apud aliquem dedit fiiiosDeifieri; ille autem non ex potestateFilius
hominem, sive jore hospitali (al. hospitalitaiis), sive Dei factus, sed de Deo naturaliter est Dei Filius na-
earitatis aiTectii. Nam et apostolus Paulus dicit, se tus. Nos Dtus voluntarie genuit, quia,yolualas geiie-
..c - - -,
 ' '
S0.5 RESPONSIO CONTRAARIANOS. . 2 6
rationem prsecessit; in Unigeniti autem generatione, Aab unigeniti Filii contumeliis temperabunt: cui non
nulla generantis proecessit voluntas, ubi sine inilio .solum in eo quod apud Deum est detrahunt, sed
'
naturaU (al, naturalis) permanet.oeterna nativitas. . ctiam et animam bumanam in iUo negare-contendunt.
Sicsutergo geniti sumus, sed non sicut uhigenilus Quos ipse Fflius Dei uno psalmi versiculo designavil,
Deus; et filii Dei sumus, .sed non sicut unicus et ve- .dicens,: Ifoc opus eorum qui delrahunt mihi apud
rus Filius; et dii sumus, sed non sicut Verbum, qui Deum, el qui loquunlur mala adversus animam meam
.veros est Deus : ita in Deo sumus, etapud Deum .(Psal. CVJII, 20). Qiiis enim deterius Chrislo apud
snmus , sed non .sicut apud Deum est et in Deo gst Deum delrahit quam qni audiens Vcrbum Deum apud
Verbum Deus, qui de Deo naturaliler natus cst: Deum esse, dicitidem Verbum inDeo non^sse ? Aut
quamvis enim ille Filius dicalur et nos filii dicamur, ^juis amplius mala adversus Christi aniinam loquitur,
et ille Deuset nos dii, et ille genitus et nos geniti, -quam qpi jn Ohristo humanam animam diffitetur ?
multum lamen distat in re quod unum sonare vide- .-cumillud Verbum, quod Deus est, sic apud Deum
tur in nomine, quoniam iUe, quod Deus, quod Filius, sit, de quo csts ut per unilatem jiaiuroe in Deosit,
.quod Unigenitus est, naturaliter cst, quia de nalura et per eamdem unitalem naturse unus cura -illo.Deus
Patris nalus est; nos autem, quod dii. .quod filii, sit, -el illa anima simul cum carne suscepta fuerit
quod genili sumus , non natura , sed gralia suraus, g ab unigenito Deo, nt s.imulin Christo et;anima nos-
quia cum in natura non haberemus nt hoc es.sepos- 4ra salyaretur et caro, A -quoproculdubio ille sem-
.semus, gratis nobis dalum est ut -bocfacti essemus. jpitemam consequetur .salutem,qui in ep divjncehu-
Uanc discretionem si hseretici, misericorditcr Deo manseque naturoc plenam cognoyeril yeijlalem.
donante, gj, percipiant, lumen veiuim videbunt £t

S- FUL&EEfTSI

CONTRA ARIANOS LIBER IJNUS,

AD. DECEM OBJECTIONES DECEM HESPONSIONES CONTINENS.

Dictum est Patrem.de seipso, hoccstjlehocquod significant. Itelalivum vero iUud, dicimus, quqd.ad
jpse est, ineffabiliterFilium genuisse. Adauctum est alium agnoscendum referimus, pt, dum unum nomi-
quod non extrinsecus, sed ex Deo natum esse. Hoeci •i namus, alium demonstremus
. - :- sicut
- inter
- .- homines
_
responsione non indigent, _quia fidei nostroe concor- •hsecrelativa ssep.iusnominantur -pater et filius, jilius
dant. e, p.ater_ socer et_gener,.gener,et socer; nam ideo
Oljectio prima. $uid ad hoc dicitur. Si ex Deo •paler dicitur, ut filium genuisse noscatur, ct ifilius
.natus est, est de inlra Deum, sed si 11011 esl de ih- ideo dicitur,, uf de patre genitus demonstrctur. Nec
tra, nec ex ipso est; si modo vocabula diversa po- In hac diversilate iiominum •inyenilur^diversitasgia-
nuntur, quid prodest, si ipsa veritas non profi- lurarum, quoniam uterque similiter.homp dicitur,
teatur ? quamvis «nus paler et alius filius -nuhcupetur. Son
Responsio. Equidem dum nominantur Pater et ergo patris ct filu _>ossetuna cognosci na.ura-, si
Filius, in hisduobus nominibus vocabulorum diver- -lisec non essent diversa vocabula, -quoniam si jambo
-sitas agnoscitur; quin potius per hsecduo diversa vo- vocarenlur patres, essent pi_ofecto_naturadissimiles:
-cabula significatur una utriusque nalura : quoniam junusquisqu.e enim ex semelipso «onstaret cf«com-/
-istorum nomjnum diversilas non naturas diyidil, munem subslantiam cum altero non haberet, _pec
sed veritatem generationis oslendit, ut ex uno vero deitas unaesset. quibus una nalura iion-essel ;.-con-
Patre unum verum agnoscamus Filium exstitisse; sequens autem fuit utt aiuo jialres duos friios gigne-
ac sic, dum vera Patris generatio et vera Filii na- » xent, jquoniam nisi vera de isingulisjproles exisTerel,
]
-tivitas prsedicatur, in uno genitore 52 et uno #e- -palerni nomiriis in nujlo veritas appareret. 2am vcro
nito non solum unitas substantise , verum etiam in -In duobus filus de diversis patribusnatis, licel posset
,uno quoque proprietas possit agirosci personae, ne aioncsse divcrsitas -relativi nominis, •attendatur, «1
aut ipse putetur natus esse qui genuit, aut aliud pu- -posset esse "naturacommunis. Qnis non videat, jin
tetur esse qui natus est cmani -esl ille -qui genuit. Blroque filiinomen nnum esse, sed .ntriusque jiatu-
Kon.enim ipse est£ater qui ^Uius , quoniam in Tam unam-non esse ? Magis^utem unumquemque -fi-
utroque personarumproprimsreservalnr. Sed-quod lium non cum altero fflio, cum-quo unum relationis
•Patercst, hoc est ct Filius. quia de Deo-Deus , de -habuit nOmen, sedcumpatre, de quo «xsiiterffl,
perfecto perfeclus, adeimmehso immdisus, de omni- «aturam babei^e communem. Sed ^quid ulierius de
potente omnipotens, de seternoPalre natus est Fi- <luobus patribus , duobusque filiisdisputetur ? cum
lius coaeternus,cadem veritate drcenle : Omnia
quce -istius asserlionis Teritas pei-sonamm diversitale jion
habeiPaUr, mea'sunl{Joan. xvn, 10). Pater ergoet egeat ,.sedad documenlum sui facilius possit unins
filiusrelativa sunt nomiiia, quaj naturam gignentisge- hominis consideralione fulcjri, qua cognoscalur, re-
nitique non separant, sed unam sine dubitatione lativa nomina diversitate sui.non naturarum diversi-
 '
287 S. FULGENTII EPISCOPfRUSPENSIS . 2Q8
tatem ostendere, sed ad personarum signifieationem A Tanto tempore vobiscumsum , et non cognovistisme:
maxime pertinere, ut scilicet dum unus ostendilur, Philippe, qui tne vidit, vidil et 'Patrem; hoc enim
allerius quoque persona noscatur ; iUud autem no- verbo Dominus voiuit demonstrare totum in se in-
men patri semper esse filioque commune , non quo veniri quod quserebatur; riec enim fieri potestut
telatio personalis ostenditur, sed quo substantialis sempiterno et immenso Patre minus aliquid Filius
proprietas demonstratur: nempe Selh de Adam pa- ' habeat, in quo corporaliler omnis plenitudo divinitatis
tre nalus . et de hon genito genitus, Adam patris inhabitat (Coloss.n, 9). Non est, ergo ignorabilis
dietus est filius'?Iste ergo donecad virilem perveni- Deus, cum sit ineuarrabilis ; sed a fidelibus cogno-
ret setatem, ut filium gigneret, pater dici non potuit; scitur, ut ametur, quamvis ueehumanis linguis, nec
et priusquam generaret, filius tanlum fuit: quando angelicis, eriarretur. NariiigriorationemDei non aliud
autem genuit, etiampater esse j'am coepit. Accedente esse quam dsemonumservitulem Paulus demonstrat
igitur diversitate paterni nominis , nulla in eo facta apostolus, dieens : -Sed tunc quidemignorantes Deutn
est diversitas naluralis; et cum unus homo heeeduo his qui natura non sunt dii, serviebalis (Gal. rv, 9).
ccepisset habere vocabula, non est in eo mulata, aut Sicut ergo Christi divinilatem ignorare non debemus,
divisa, vel duplicata nalura : fuit enim filius, quia de licet enarrare noh possimus, ita naTtivilalisejus quam-
patre exstitit; fuit pater, quia filium genuit; nec j$ yis nulli suppelat enarratio, non est tamen fidelibus
tamen ila"naturam filii, in qua natus est, habuit, ut adempta cognilio. Quis enim nalum praedicet, cujus
in ea permanens paler esse non posset; nec aliam nativitatem ignoraret ? Quis Filium dicat, el genitum
•cumnomine patris essentiam aequisivit, ut filii sub- •nesciat ? Quis Palrem valeat credere quem non con-
stantiam, in qua natus fuerat, perdidisset; sed quod sideret genuisse ? Genuit vere Pater, et vere nalus
verum est, sicut homo fuit, quando filfus exstilit est Filius. Veram ergo Filii nalivitatem datum nobis
nascendo, sic permansit homo, quando pater iactus est agnoscere, lieet datmn non sit qualiter natus,
est generando ; 53 nec aliud fuit quam homo, quod fuerit enarrare. Quoniam et propheta non dixit.:-
«rat Adam, de quo ipse est nalus, etquod eratEnos, Generalionem autem ejus quis agnovit, sed quis enar-
qui de ipso est genitus. In Patre ergo Deo et Filio ravit (Isai. LIII,8) ? Quocirca divinam generalionem,
Deo, personarum proprietate servata impossibile non ,quanlum bomlui fas est, in eo dignecognoseimus,
dicalur , 'quod doeumento etiam cujuslibet hominis cum et veram generalionem dicimus, et ipsam gene-
"
comprobatur , sed "discernamus quid ad relalionem, ralionem, quse vera est, inenarrabilem prsedicamus.
1
quid ad subslantiam pertinere noscatur. Relationis Filius ergo vere de Patris substanlia natus agnosci-
enim sunt nomina, Pater et Filius ; substantiae vero tur, dum nativilas 54 eJus><lusede inenarrabfii Deo
nomen unum esl, quod dicitur Deus. Relationis ergo Q est, inenarrabilis prsedicatur: inenarrabilis ebim
nomina singula retinent; substantise vero nomen procul dubio est Filii natiritas vera ," quia una est
unum communiter possident, quia licet nnus dicatur illi cum inenarrabili genitore subslantia.
Pater, et alter Filius, sic tamen est Filius Deus, sic- Objectio 5. Generalionem ejus ila esl recie profir
ut Pater est Deus: illis namque duobus nominibus teri, ut dicit ipse Dominus per Scripturas : Dominus
generatio vera cognoscitur, isto autem uno communi creavil tne initium viarum suarum, anle smculafunda-
aomine substantialis unitas demonstratur. vit me (Prov. vm, 22). Et sequitur : Et ante omnes
Objectio 2. Ista nunquam nos legisse recolimus, colles genuit me. Et iterum : Ego a Patre prodii el
quse superius proposita sunt, quia scriptum est de veni in hunc tnundum (Joan. xvi, 29). Etr ilerum :
eo : Generalionem ejus quis enarrabit (Isai. LIII)? Dominus dixil ad me, Filius meus es tu , ego hodie
Et quam (al. quasi) nemo, dixit Scriptura, qui enar- genui le (Psal. n, 7). Et postquam cognilus est in
ret ? Adverlendi sunt bi homines, ut dicant se posse carne, profitetur de eo evangelista dicens: Et vidi.
nosse, quia inenarrabilis est generatio ejus, non au- mus gloriam ejus, gloriam lanquam Unigenili a Pa-
Um.ignorabilis. • tre plenum gralia et veritate (Joan. i, 14). Et Apo-
- Responsio. Scriptum est: Credidi propler quod lo- slolus ait : Qui esl Primogenitus iolius crealurm
culus sum: et nos credhnus, propter quod loquimur p. (Coloss.i, 15). Ecce creatum, fundatum et-genitum
(II Cor. iv, 15), et fiducialiter profitemur, quia Filii profitemur, sine aliqua ambiguilate irrationabili.
generatio inenarrabilis est, ignorabilis non est; ne- Resvonsio. In utraque Chrisli nativitale non falli-
que enim"consequens est ut quod non polest enar- tur, qui in Chrislo Dei, et hominis Filio, et plenam
rari non possit sciri, cum ipsum Deum nullus va- exPatre divinitalem, etplenum ex matre homhiem
leat enarrare, nec impune tamen alicui liceat igno- profitetur : atque ita in iUo ulramque substaritiam
rare. Intantum vero cognoscibilis Deus est, cum sit veram esse cognoscit, dum quid oelernitati, vel quid
inenarrabilis, ,ut quosdam ob boc inexcusabiles pro- lemporalitati congruat, fideli pjetate distinxerit. Ne^
nuntiet -beatus Apostolus, quia cum cognovissenl que enim ignorare debemus, ipsum in sseculo. se-
Deum, non sicut Deum glorificaverunt.aut gratias ege- cundum carnem creatum ex homine; qui.sine initio
runt (Rom. i, 21).' Nam si a nobis Dominus nollet secundum divinitatem creator, est generatus ex Pa-
agnosci, non dixisset: Si cognovissetisme, et Palrem tre: in illa namque nativitate, quoeinitium,non ha-
meum utique cognovisselis(Joan. xiv , 17). Nec Phi- bet, sempiternoedivinitatis maj'eslasagnoscitur; in
•
lippum dieentem : Domine, ostendenobis Palrem, el hac vero sempjfernoe divinitatis pietas invenitur:
sttfficit nobis, hac increpatione corriperet, dicens : qui enim.non creatus, sed creator de creatore pro-i
209 RESPONSIO CONTRA ARIANOS. 2".0
genitus, bonitate sua creayerat hominem, ipse post- A initium prscvenitur. Quod considerandum est, quia'
modum est pietate sua crealus ex homine. Nec suum ubicunque illa divina et setema demonstratur Filii
opus ipse dedignatus est fieri, quo posset per euin nativitas, non dicitur quando natus sit, sed anie
status sui operis reparari. Hujus igitur creationis vo- semper ponitur, ut quidquid homo infinitatis aeterni-
leus sapientia praenuriliare mysterium , ut Incarna- talisque cogitare_volueril, ante omne quod cogita-
tioriis suoefuturum osterideret sacramentum, prophe- tione concipitur, Filii semper nativitas cogitetur : ac
tico more, quo solent sub cnuritiationeLprseteriti sic, nativitas Filii Dei sine initio cognoscatur, in qua
temporis futura narrari", dixit: Dominus creavit me non aliud qoam ante positum jugiter invenitur. Vel-
initium riarum suarum in opera sua (Provl vm, 22). lemus autem nobis .responderi, utrum hoc sit geni-
Causam creatlonis ostendit dum se initium viarum tum, quod creatum? quod si unum putatur utrum-
Dei, In opera ejus ereatum esse non lacuit: nam ut que, dicatur ergo aDeo genitus mundus, a quo ge-'
ostend6ret, non illius seternoenativitatis esse , quod nerari noh potest, et creatus. Dicantur etiam incre-
creata dicitur., sed lmjus temporis, quo carnem duli homines filii Dei, qui de potestate tenebrarum
suscepisse Dei Filius invenitur, quid proemiserit at- non fuerint liberati : dicantur hseredes futurse beati-
tendatur : Si nuntiavero {inquit) vobis, -qumquotidie tudinis, qui fidem non recipiunt Salvatoris. Si autem,
fiunt; commemorabo, qum a smculo sunt, enuntiare B quod verum est, aliud est creari, aliud generari, dis-
(Ibid. 21). Ergqcum quotidie ista fierentj a sseculo cernatur, in qua Chrislus substanlla creatus" a Deo
facta proemonet nuntiari, ostendit quse dictura esl dicatur, etln qua ex Patre genitus prsedicetur: nam
nobis, non seternitatis esse, sed temporis. Ob hoc et ipse Scriplurse locus perfacile quoerentUjus mon-
statim addidit: Dominus creavit me initium viafum strat, in qua creatus natura diceridus est Christus.
tuarum in opera sua. Quod ergo sapientia creala est, In ea scilieet in qua Dominum nominat, ut veritalem
non ante saecula, sed a sseeulo est; quod autem ini- in se formacservilis ostendat, sicut~et in psalmo lo-
tium viarum Domini creatus est Filius , quid aliud quitur, dicens : 0 Domine, ego servus tuus; ego ser-
CStnisi quod ipse via nobis est factus.ut eo duce at- vus tuus et filius ancillm tum(Psal.cxv, 16). Ex ancilla
que rectore per adoptionis quam accepimus gra- ergo natus est servus, qui ex Patregeneratus est Do-
tiam divino munere ad virtutum nobis profectum minus. Propter formam igitur servi dixit : Dominut
paterej ingressus ? Qupd ut evidentius appareat, de- creavit me, non se a Patre dicit creatum, sed a Do-
bemus attendere ad hoc Filium ereaturse inilium mino. Nam ubi secundum divinitatem genilus dici<
faclum, non ut novam rursus creaturarii conderet, tur, Pater conlinuo nominatur, sicut vere jpse dixit:
sed ut vetustate (al. vetustalem ; al. vetustam) jam Ego a Patre prodii, et veni (Joan. vm, 42); et B. evan-
pridem perditam renovaret. Invenitur enim aposto- Q gelista de eo: Et vidimus gloriam ejus, gloriam quasi
los quoque huj"usfecisse creationis initium, quorum Unigeniti aPatre(Joan. i, 14). Vides,'quia non dixit
officio reparavit quod fuerat ante' collapsum, beato hic, a Domino, sed a Patre. Quod autem eum Primo-
Jacobo dicente de Deo Patre : Voluntarie genuit nos genitftmtotius creaturm (Coloss.J, 15) dicit Apostolus,
Verbo verilalis, ul simus initium aliquod creaturm ejus creatura utique inteUigitur reparata, non condita :
(Jacob. i, 18). Evidentissirais igitur demonstratur in- creatura filiorum Dei, qua ex servis ej"us facti sunt
diciis, hoc 55"I°C 0 creationem", non ad conditio- fratres ej'usquinos, secundum ApostoUdictum, noti
nem omnium creaturarum, sed ad reparationem homi- confundilur fralres vocare, dicens : Narrabo nomen
num referendam: sicutct David sanctus oravit, dum tuum frairibus meis, in medio Ecclesim laudabo te. Et
gemini fuisset criminis reeordatione perterritus, non ilerum: Ego ero fidens in eurix.Et iterum : Ecce ego
6olum temerati connubii, sed mariti eliam insontis et pueri, quos mihi dedit Deus: quoniam ergo et pueri
occisi. Dum igilur lanti faeinoris nsevum lacrymarum comtnunicaveruni sanguini ~et carni, similiter et ipse
flumine meditaretur abluere,hocinter.gemitus, quos participavitiisdem; utper mortem destrueret eum qui
testes habuit doloris, effudit: Cor mundumcrea in me, habebat morlis imperium, 56 id est diabolum; ut libe-'
Deus, et spiritum reclum innova in visceribus meis raret eos qui limore niortis per totam vitam obnoxii'
(Psal. L, 12). Hoc esse significans cor mundum in se JJ erant serviluli. Nusquam enim angelos apprehendit,
ereari, quod -erat spiritum rectum in ejus visceribus sed semenAbrahm apprehendit. Unde debuit peromnia
innovari. Ad hoc ergo Christus voluit creari, et hujus fratribus assimitari,ut misericors fieret, et fidelis pon*
creationis apostolos suos initium fieri, ut per eum lifex ad Deum, ut repropitiaret delicta populi. In eo
posset homo, qui vetustate perierat- innovari. Ante enim, quod passus est ipse et tenlatus, potens est his
sseculumautem sapientia fundatam se dixit, ut nati- qui tentantur auxiliari (Hebr. n, 11-18). Audimus
vitatem suam, qua de Patre nata est, immutabilem Cliristum habentem fratres, audimus seihen Abrahsej
demonstraret: quod enim fundaturn dicitur, nulla audimus per mortem eum qui habebat mortis impe-
ralione convelliturj, quod auteni non convellitur, non rium destruentem; audimus tentatum; audimus pas-i
mutatur. Utaulem nativitas divinitatis.ejus sine initio sum, et dubitamus Christum Primogenitum tolius
eognoscatur, debet altendi quod sequitur: Priusquam creaturse secundum Incarnationis profiterimyste-
terram faceret, priusquain abyssos consiitueret, prius- rium? Cum denuo beatusApostolus, in quo eumPri-
quam procederentfontes aquarum, priusquam montes mogeriitum debemus accipere testimonio" suse proe-
stabUirenlur,ante omnesautem colles genuit me (Prov. dicationis .ostendat: Scimus, inquiens, quoniam dili-
vnI., 25-26.) Istud ante, cura dicitur, omne prorsus gentibus Deum omnia cooperantur in bomm, his qui
 '
211 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS _j;2
secundum propositum vocati sunt sancti. Nam quos Jyfacla est, quoniam hanc Deus adimplevitfiliis nostris,
prmscivit et prmdestinavit conformes fieri imaghds resuscilans Jesum; sicul et in psalmo secundo scriptum
Filii ejus, ut sit ipse Prhnogenitus hi multis fratribus esl: Filius meus es tu, egoItodiegenuiie (Aet.xm,52).
(Rom. vm, 28," 29). Qui ergo secundum deitalem Hoc igitur quod psalmus dixit, seeundum id Appsto-
semper Unigenitus fuit sine fratribus, factus est se- lus ostenditad FiUum diclum, secundum quod a
cundum hominem Primogenitus in multis fratribus. mortuis prsedicat suscitatum. Attendatur"ergo quac a
Quod evidentius illo fursus ApostoU teslimonio per- mortuis in Christo natura surrexitfet inlelligetur se-r
- docetur-:'ubi Primogenilus ex niorluis nohdnalur (Co- cundum quid Christus hodie genitus terminos lerrse
loss. i, 18). Quid enim est Prlmogenitus ex mortuis, possidendos accepit. Agnoscatur itaijue in Christo
nisfprimus ex peccatoribushominibus homo Christus proprietas utriusque naturoe, ut sine errore possil
Jesus in Dei Filium exaltatus? Natus autem est, non intelligi, et erealus, el fundatus, et genitus: genitus
sic ex peccaloribus peccator, sicut ex bominibus quippe est et fundatus secundum quod de Domino
homo, sed natus est homo, susceptus a Deo sine ullo jnenarrabiliter natus esl Dominus; crealus autem
peccato, ul peccatores homines reconcUiaret Deo, secundum humanam generalionem qua de ancilla na-
liberatos ab omni peccato. Talem quippe hominem tus est servus, ut quem ante omnia solum Pater ge-
oportuit a Deo suscipi, per quem possenl homines •__} miit ex natura, pro nostra salute generarel ex gratia.
Deo gratuita j'ustificationeconj'ungi. Primogenitusigi- Quocirca ntrainque debemus in Curisto Domino na-
tur est tglius creaturm (Coloss. i, 15), illius profecto turam agnoscere, ut nee adversus creatoremvideamur
de qua beatum apostolum Jacobum audivimus superbi, hec beneficii nostri Salvatoris existamus
paulo.ante dixissc : Volunlarie genuit nos verboveri- (al. existimemur) ingrati, ne apud Salvatorem ipse
tqtis, ut simus iiiiiium aliquod crealurm ejus (Jac. i, sibi deneget quam quserit salutem, qui Creatoris de
18). De hac creatufa dicit etiam Paulus apostplus : Deo Patre veram denegat deitatem.
Siquaergoin Christo nova crealura (II Cor. v, 17). Objectioi. Sed qui proesumunt irralionabiliter di-
De qua etiam David proedixerat: Emille Spiritum cere de Patris substantia natum esse Filium, do-
tuum et creabuniur, et renovabis faciem terrm (Psal. ceant per Scripluras lamen quomodo non sil erroris
cui, 50). Alioquin, si secuiidum divinam nativilalem falsa pi*ofessio,qui cum dicit inenarrabilera esse ge-
Christus Primogenitus creatursp totius accipitur",qui- neralionem ej"us,asserat eum de Patris esse nalum
bus.testimoniis anle omnem crealuram Primogeni- subslantia.
tus ex mortuis ostenditur? cum dici non possent Responsio. Asserlionis defectus agnoscilur, quando
mortui,~qui needum fuerant vel creati. Unigenitnm quis ita fidei alterius destruere nitilur regulam, ut
ergo Christum cognoscimus ex Palre, Primogenilum Q credulitatis suse'•firmam nolit proferre senlenliam.
prolileamur (al. profitemur) ex virgine: in illa quippe Nos idclrco Filium Dei de Patris substantia natum,
nativitatevere est Unigenilus, in qua sine initio de boc est, de eo quod Pater est, credimus et falemur.
splo Deo solus natus est Deus : in hac autem nativi- Quoniam quidquid substantia Dei non est, non pos-
tale Primogenitus est Jgtius creaturm (Coloss.i, i6), sumus ut -Deum vel adorare, vel colere, proeceplum
id est porum quosin fratres sibi per fidem dignatus legis sollicilius observanles quo dicilur: Audi, Israel,
est adoptare. Quotquot aulem receperunl eunt, dedit Dominus Deus tuus Dominus unus est. Et, Dondnum
eis jiqtestatem filios Dei fieri, his qui credunt hi no- Deumtuitmadorabis, el illisoliservies(Deut.\<j,4,15).
mine ejus (Joan. i, 12). Hsec generalio in secundo QuemDeum, non Patrem solum-credimus, sed Pa-
quoque psalmo cognoscitur prsedicala, ubi Chrislus trem, et Filium, et Spiritum sancium. Fides enim
ex persona suseepli hominis dicit: Dominus dixil ad nostra, qua unum Deura colimus, et timemus, nec
me, Fitius meus eslu, ego liodie genui te (Psal. n, 7). unione personali oontrahitur, nec substantiali diver»
Quod ut secundum Incarnationis fulurse myslerium, sitale disj"ungitur: ne aut deos gentiliter colamus di-
dictum esse monstraret, adjunxit : Posiula a me, c. versas colendo substanlias, aut Filium et Spiritum
dabo tibi genles hmrediiatemtuam el possessionemtuam eum Sabellio denegemus, non servantes in Triniiale
terminos terrm. Quomodoenim secundum formam p. personas. Huj'us fidei rectam credulitatem, non so-
Dei terminos terrse possidendos peleret, cum regnum lum prophetica, sed et apostolica nobis insinuat in
ccelonim, quod majus est, "suisfidelibus proroittat et veritate doctrina. Nam Isaise (al. Isaias), cum Dei
donet? Jlle ergo qui permanens in forma Dei pro sa- visione dignus eflicitur, hujus fidei credulitas intima.
lute seryorum faclus est servhs, sccundum servilem tur, duobus scraphin tertio clamantibus: Sanctus,
formam, utacciperet gentes hoereditatem et posses- sanctus, sanctus (Isai. vi, 5); et semel inferentibus :
siongm, terrse terminos postulavil, quisecundum di- DominusDeus Sabaoth. Quid est quod tertio Sanctue
vinain naluram sicut universa, quoe in g_f ccelo sunt dicilur, si non trina est in Divinitate persona ? Cur
et in terra, yisibfiia et invisibilia cum.Patre fecit, - semel Dominus Deus dicitur, si non una est in Divi-
ita cum Palre semper universa possedit. Hanc gene- nitate subsfantia ? Dominus quoque per Moysen-vo-
rationem quam psalmus secundus insinuat ad Incar- lens benedicere populum, hoc benedicendum teriorc
nationis mysterium perlinere, liber Actuum aposto- mandavit: Sic (inquiens) benedices populum meuni,
lorv,.-, Paulo in synagoga loquente, lestatur; cuj'us et ego benedicameos. Benedicat te Dominus,et custo-
vjx ad Judsos bujuscemodi reperitur -.El nos vobis diul te ; Uluminetgg Dominus faciem suam super te,
mnuniiatnus eam qum ad patres ngstros repromissio et misereatur tui. Attotlat Dominusfaciem suam supef
 215 _ ftESPONSIO CONTRA ARIANQS. 2U
U, el dethbi pacem (Num. vi, 25-26). Ter Dominus A Sed forsitan dicitur ex yoluntate Patris natum esse
dicitur, et unus semper Dominus nominatur, ut in Filium: dicatur ergo utrum ex se an aliunde Pater,
Trinitate, quse verus est Deus, nec confundalur pro- Filium genuif? Si enim ex se ipso genuit, non poluil
prietas personarum, nec substanlialis unitas denege- volunlas 5Qi generationem proecedere, quia nefas est
tur. David'quoque Deo per omnia placitus, sub hac credere in Dpum aliquid quod non semper fuit no-
credulitate populo iideli divinse beuediclionis gra- yjter accidisse. Unde cognoscitur quoniam Deus om-
tiam his verbis exqptat infundi: Benedicat ngs Deus, nem quidem creaturam de nihilo condidit voluntale
Deus nestef, benedicatnos Deus, ei metuqnt eum om- sua, Filium yero substantia genuit yel nalura. Si au-
lies fuies terrm (Psal. LXVI.8). Cui sententise beatus tem aUunde Filius dicitur nalus, aut ex nihilo ejus
concordat Apostolus, qui cum quodam IOGO dixisset: oiigo asseritur, aut (sicut superius dictum est) ex-
Diius Deus Pater, ex quo omuia, et nos in ipso; et ceplo Deo', semper aliquid fuisse contra regulaih.
unus Dgminus Jesus Christus, per-quem omnia, et nos yeroe iidei proedicatur. Bealus quippe Apostolus
per ipsum (I Cor. vm, 6), de Spiritu sancto quoque sciens Filium ex Patris essentia verum Deum geni-;
diceret; Nolite cpntristare Spiritum sanclum Dei, in tum, et ob hoc cum Patre unum Dominum Deum,
quosignati eslis in diem redemptionis (Ephes. IV,50). nec immemor preecepti dominici, quo prohibemur
Cum se dixisse meminisset ex Patre a per Filium in B duobus dominis deseryire, Domino Christp sicut
Spiritu sancto, ut hanc Trinitateni unum Deum esse vero Deo proecepit serviendum, quem scqualiter cum
monstraret, alio loco *ait: Quoniam ex ipsg, et per Patre noverathonorandum, ipsdDomino dicente: Ut
ipsum,el inipso sunt omnia. Et quod singulariler in-. qmneshonorificent Filium, sicut honorificant Pairem
tulit: ipiigloria in smculasteculorum (Roni. xr, 56). (Joan. x, 23). Quem yerum Deum Joannes apostolus,
Ex substaniia Palris natum Filium, elfides Christiana ipso in se Domino loquente, testatur dicens: Ut sipius
recie prsedicat, ct sancta. Scriptura commemorat. in vero Filio ejus Jesu Christoy hic est verus Deus
Paulus apostolus de Filio Dei dicit, Qiti cum sitsplen- et vita mterna (I Joan. v, 20). Quocirca veraa fidei
dor glorim, et figura substqnlimejus (Rebr._i, 3). Do^ tenenda est regula, qua Dei Filius de Patris substan^
minus denuo dicit ad Jeremiam : Sitper niontes accipe tia, hqc est, de eo quod ipse est, ineffabiliter sine
planctum,b et homines non audierunt vocem>suf>stanlim initio natus creditur, et verus Deus cum Patre coli-
mete,a volatilibus cmliusque ad pecora.(Jerem, ix, 1J0). tur, et tenetur (al. timetur). Quia nec Cbristianis
FiUumautein Patris esse substanliam, Sapjentioc.liber licitpm est, ei qui natura non est Deus, sjcut verq
evjdenter pstendit, dicens : Esca angelorum nulristi Deo servire; nec cuiquam fas est, Christo unigenito
populum tuutn, prmparalum panem de cmlo prmstitisii Dei Filio, non sicut vero Deo servire, Nam eum qul
eis;$ine labore, omne deleclamentum in se habenlem, Q seryitChristOvplacerfrDeo beatus Pauluss qui dii$
et Qtnnemsuayilalis saporem:substanliam enim tuam (ai. his), qui natura non sunt dii, serviendum inter-
el dulcedinem tugm, quem in filios habes,ostendebas dixerat, evidentissime manifeslat, dieens: Non esl
(Sap. xvi, 20,21). Panemde ccelodatumsubstantiam Dei regnum esca, et potus, serfjustitia et ptx$, et gau-
ctdulcedinemDei esseScriptura testatur: paneni vero dium ih Spiriiu sancto: Quienim inhoc servit Christo,
, de coelodatum Filium Dei esse, ipsitis Filii verbis. placet Deo (Rom, xiv, 17). Quocirca cegnoscentes
oslenditur, qui ait: Ego smit panis vivus, qui de cmlo Christum verum Deum esse, non audeamus enm ab
descendi (Joan. vi, 41). De quo David ail : Panem sequalitatepaternse suhstantise separare: verus enim
attgelorummanducavilliotrio (Psal. LXXVH, 28). Ecce Deus est qui naturaDeus est; natura autem Deus est
, de substantia Patris exs*titisseFilium, -non solum ra; qui deitatem ex seternitale vera ,nativitatis habuit,
lionabilitercredimus, verum etiam testimoniis appro- non ex ° gratia donationis possedit. Quod enimnasci-;
bamus, Scriptura dicente: Qui diligit genitorem, diti- tur, connexum est genere; quod vero adoptatur, sola
git eum qui natus est ex eo (I Joan. v, 1); quoniam _provehitur largitate.
fidesvera q"uodcredit, non nescit, etiamsi nondum - Objectio S. Perturbationes menlium, quse sirie raB
potest videre quod sperat et credit. Hi vero quj Vi- tione dicuntur, cum hortantur advertij verifas aiou
Iium de Patris subslantia natum denegant, debenl j) videtur ab eis comprehendi, nec profiteri; ob hoc
ulique dicere, unde arbitrenlur Dei Filiuni exstitisse: quod absurdum sit dicere vel credere Patrem ct
utrum denihilo, an exaliquo? Si de nihilo exstitit. Eilium ingenitos esse. Qui sibi suadet ista excogitare,
creatura dieendus est, -non ereator. Si autem de ali-• ipse se vult fraude decipere, quoe quidemexigit illis
quo dicatur, sic etiam id ipsum Deus fecit, undc: hoc dici quiPatrem etFiliumaequalesasserunt esse.
Filium genuit. An forte cooeternum dicitur aliquici - Responsio. Perturbantquidem mentes, autignavas,
habuisse unde posset Filium generare ? Si cooeter- aul inscias, qui voluerint Patrem et Filium ingenitos
num aliquid oaslimaturunde genitus "Filius creditur, dicere; sed non hoc faciunt qi.iicognoscuntur oequales
.Manichseorumerror hac assertione firmatur. Si auten Palrem et Filium prsedicare. In duobus enim inge-
non fpit aliquid rinde generarelur Filius, nec-tamer nitis diversa Divinitas invenitur. In uno autem ge.
de substantla Patris dicitur natus, hoe superest, ul nito (al. unigenito), ex uno ingenito, naturalis unitas
evidenler ex nihilo Dei Filium exstitisse. fateanlui demonstratur. Duo quippe ingeniti non possun. miam
qui eum in divinitate minorem prsedicare contendunt, "habere naturam, ubi -nec unus in uno veram ex' sa
&Abest per a ms. Corb. eo quod non sunt. Hoecverba adduntur in ms. Corb,
**Et super semitas deserli lucfum,quia defeceruntes:' c Ms. Corb., exgrulim donaikme.
215 S. FULGENTUEPISCOPI RUSPENSIS - 216
generatiohem invenit, nec unus ex uno vere in se A Filius solus Iumen appellari creditur, ipsi Patri, qua
sobstanliabi nalivitatis agnoscit. Nos aulem Patrem lumen genuit, nomen luroinis abnegatur. Qui aulem
et Filium, nec duos ingeuitos dicimus, nec duos ge- non substantialiter possidet nomen luminis,- non po-
nitos appellamus, nec personaliterconfundimus, nec. test habere substantialiter vocabulumDeitatis. Beafcus
substantialiter separamus. El ideo aequales sine am- quippe Joannes apostolus dicit: Quoniam Deus lux
biguitale dicimus, quia diversos a se nullatenus _in- est (1 Joan. r, 5). Si ergo qui Deus est lux est, qui
venimus: unus unum genuit, unus de Urib"nalus luxnonesl Deus non est; quarelurnen ex lumine _
g0 est. Et quia de incommutabili Patre incommuta- credendus est Filius, quia de Deo natus estDcus, ne-
bilis Filius exstitit, et Pater seternus et perfectus dum Filius lumen dicitur, Deus Pater intolerabiliter-
coseternum perfectumque Filium genuit, propterea blasphemetur. Ac ne putemus Patrem conjeelura
Filius veram quam habet ex vero Patre substanliam, magis quam veritate lucem dicere, rieces.sehabemus
nec minorem habere potuit, nee diversam. Contume- hoc quoque testimoniis approbare. In sanclis eloquiis
lia est quippe divinse naturse, si Pater Filium gene- de Sapientia dicilur,: Omniummobilitantium (al. om-
raris <non potuit esse in Fifio quantus. permanet in nibus mobilibus, vel omnium mobilitatum) mobilior
seipso, et genilori (quod nefas est) potentia naturalis est Sapientia : atlingit autem ubique propter suam
adimitur, si Filio paternoe substantisc sequalitas ab- g munditiam ; vapor est @\ autem virtulis Dei, et ma-
negetur, cum hanc apostolica doctrina non taceat, natio qumdam a claritalis omnipotentisDei sincera. El
evangelisla Joanne dicente : Proplerea volebant eum ideo nihil inquinamenli in illam incurrit, candor est
Judmi interficere, quia non solum^solvebat sdbbalum, enim lucis teterna, et speculum sine macula Dei ma.
sed et Patrem suumdicebai Deum, mqualemse fuciens jeslatis, etimago bonitatis illius. Candor lucis oeternoe
Deo (Joan.y, 18). Quam sequalitatemnon malevola Sapientia dicitur, quam lucem seternam Palrem esse '
Judseorum adversitas (sicut quibusdam videtur) obje- universa Christianitas profitetur. Quod si forte aliqui
cit, sed evahgelistse veridica prorsus auctoritas de- putant istam lucem sefernam', cuj'us Sapientia candor
claravit. Qui sicut vere dixit Jesum solvisse sabba- est, Patrem aceipi non debere, necesse est ut, cMm
tum, vere etiam Patrem suum dixisse Deimr, ita vere Deum Patrem lucem aeternam denegant, aliam lucem
dixit per professionem paterni riominis cequalem se seternam quserant, cujus esse candorem Sapienlian*
feeisse divinilati et omnipotentiee genitoris." Hanc evidenter ostendant. Sed ipsi noverinl quomodo pos-
sequalitatem in se ipse verus Filius prsedicans et de- sint, aut lucem quoeDeus non sit, aut alteram lucena,
monstrans ait: Ego eP Paler unum sumus (Joan. x, • proeler Sapienliam, quee Deo coseterna sit, invenire.
30). Et alio loco, Omnia qum Pater facit, eadem et Cognoscatur ergo lux esse Pater luminis, ut saltem
Filius facit similiter (Joan. v, 19). Idem ipse dicit': Q sic Filius Patri non dubitetur vel negetursequalis..
Pater, clarifica Filium luum, ut et Filius clarificet te! Uno jam testimonio Deum Patrem lucein esse docui-
\Joan. XVII,'1). Et alio loco : Ut omnes Iwnorificent mus, melius estsi id ipsum%postolica quoquepraj-
Filium, sicut honorificant Patrem.(Joan. v, 25). Et dicatione monstremus. Beatus Paulus filios Dei nos
alia multa, quoe prolixitatem vitantes omisimus. testatur, dicens: Quicunque'Spiritu Dei -aguntur, hi
jEqualem se itaque Deo per professionem paterni filii sunt Dei: non enim accepistis spiritum servitulis ,
nominis facere, unum cum Patre esse, omnia qum iterum in timore, sed accepistis spiritum adoplionis fi-
Pater facit, eademsimiliter facere, clarificatus, etipse liorum, in quo clamamus, Abba, Pater. lpse Spiritus
clarificare, sequalitatem sibi paterni honoris cxigere, testimonium reddil spiritui noslro quod simus filii Dei
sicut minori non competunt, sic sequalem, remoto (Rom.viu, 14, 15, 16). Joannes etiam evangelista .
eerupulo dubitationis, ostendunt. dicil: Quotquol autem b crediderunt in eum, dedil eh
Objectio 6. lnterea dum de lumine dicilur, non inf- potestatemfilios Deifieri (Joan. i, 12). Ut igitur Pau-
lelligunt quod scriptum est, quia alius est Pater lu- lus Deum, cujus filii sumus, luceni esse monstraret,
jriinis",et alius est qui lumen est appeilatus, el lucet eosdem filios lucis quoque filios appeUavit, ita dicens:
jn tenebris, et tenebrse eum non comprehenderunt. Vos aulem fratres non estis in tenebris, ut vbs dies ille,
Idcirco debet adyerli quid lex mandat vel instruit r\ lanquam fur, comprehendat; omnesenimvos filiilucis
jnentes hominum, quia inter illum auctorem luminis estis, et filii diei (I Thess. v, 45). Et Filius ad disci-
et istud lumen in tenebris lucens, quod illunrinal pulos: Ut sitis filii Patris veslri, qui in cmlis esi
omnem hominem venientem in hunc mundum, per (Malth.y, 45). Ipsran veroFUium lucem esse nullus
quod vita factus est Filius, et lux est osteasus homi- poterit abnegare, de quo evangelista dicit: Erat iux
num, illo quod ostenditur factus, non est Pater, et vera qumilluminat omnemliominemvenientemin hunc
sequalis esse non potest., mtindum (Joan. i, 9). Et rursus : Et vita erat lux ko-
Responsio. Hoc sempef Patris et Filii demonstrat minum, et lux in tenebris lucet, el tenebrm eam non
sequalitas, ut quidquid fuerit derogationis vel hono- comprehenderunt(Ibid., 5). Ipse quoque Filius lucem
rificentise simul sit utrique commune. Quo fit ut, se esse propria voce testatur: Ego sum (inquiens)
dum contra fidei normam Filius a Patris oequalilate lux mundi (Joan. ym, 12). Ut aulem agnoscatur Patet
discernilur, magis Patri quam Filio detrahatur. Quod in Filio, lumen in lumine esse, in Joannis tesfin.owo •
liujus loci manifestius demonstrat assertio, qua dum perdocetur, qui ait: Deus lux est, et tenebne in eo
* Ms. Gorb., caritatis. ' i . v •» b Ms. Corb., receperunt eum.
,
 2 7 RESPONSIO CONTRA ARIANOS. - «18
non sunt iifte: atque subjunxit: Si in lumine ambule- ,\ discretam monstrat gignentis genitique personam,
mus, sicut et ipse est in tumine, societatem habemus sic diversam'non sinit putari substantiam. Alius ergo
ad invicem (I- Joan. i, 5, 7). Quod, ut se de Patre propterea dictus est Pater, ut generationis veritas
dixisse monslraret, adjunxit: Et sanguis.JesuFilii monstrarelur, non ut pularetur aut prior aut polior :
ejits rnundul nosab omni peccaxo(Ibid., 7). Patrem,, riam si potiorem accipere debfimus quem audimus
quem lucem dixit, in lumine esse asseruit: Quod alium dici, compellimur' etiam Paracletum Spiritum,
ergo Istudest jumen, nisi lumenverum, quod illumi- pro eo quod alius dictus est, potiorem Fiiio- confi-
nat omnem- hominem venieitem in hunc mundutn teri : sicut enim Palrem afium Filius dixit, ila Para-
(Joan. i, 9)? Ostensum est igitur Patrem ess&Iumeu, cletmn alium nuncupavit.Si placet igitur, et hocjidei
"
sicut est Fiiius lumen; demonslratur etiam FUius veritas exigit, ut melior putetur qui alius dicitur,
dies sieut et Pater est dies, propheta dicenle : Evan- quoniam Pater alius est dictus, et alius Paracletus,
geiizate de die in diem salutare ejus (Psal. xcv, 2); exhoc"jam FiUus subjiciatur ambobus, utsaltem sic
Quapropter agnoscatur Pater essein Filio-lumine, et Paracletus cosequetur Patri, qui pro eo. quodalius
FUius inPatre lumine, ipso de se lumine protestante: nuncUpatus est, FiUo dicitur anteponi; ut hujus
EgoiriPatre,et Paterinme (Joan.xiv, 12); tan- communione pronominis, in Patre et Paracleto de-,
quam dicerel: Ego irilumine, et lumen in me. Et B monstretur communio deitatis; si autem Paracletus,
ubi non invenilur diversitas luminis, non nege- licet alius dicatur, tamen. Filio non prsefertur, nec
tur oequalitasdeitatis,: ne dum Deiis lux esse apos- JPater ideo pTseferendusest Filio, quia alius dicitur :
tolica prsedicatione dicitur, [illequi lumen esse non hoc enim pronomine, personarum ostenditur discre-
dicitur Deus*liam esse {quodnefas.est) abnegetur. tio, non naturse,. Denique ne fidei ambiguitate veri-
Objeclio 7. Omisimus (al. Admisimus, vel amisi- latis regulam deserentes, per devios circumferaraut
Dominus nobis, et unam se cum Patre
mus) superfluas rationes, quse fastidium non facerent errores, ipse
et ad hoe est, ad retinere subslantiam, et alteram se demonstravit ha-
62 auditoribus, responsum quod
Et inter Pa- bere personam, dicens in Evangelio: Ego et Pater unum
sententia inquirebat expositionem. quia sutms (Joan. x, 50). Quod dictum, hi qui divinoe
Irem et Filium distantia est,- et quod dicitur non
unitatis in Palre et FiUo sigriificalionemtenuare con-
est, eo quod inter illos differentia non sit, ipse Sal- tendunt, non ad substantialera .unitatem, sed ad vo-
vator dicit, qui credendus est: Alius est qui testimo- " luntatis student referre concordiam. Quod si sic Do-'
nhim perhibel de me (Joan. v, 32). Item ipse Filius mihus vellet intelligi, posset dicere : Ego et Pater
dicit de Spiritu sancto : El alium Paraclelum miltam uoura volumus; non, Ego el Pater unum sumus. Sed
vobis (Joan. xiv, 16). Alium dixit Patrein, et alium (_ nunc eligat quisque quod velil^ utrum in Deo gj
dixit esse.Paracletuni, etcum non advertuntur di- aliud putet csse et aliud veUe; an hoc credat essa
yina j'ura et sacramenta, efficiuntur homines pagani- quod velle. ut ei possit hujus dicti dominici mani-
talis professores, cum asserunt Palrem et FiUum et iestius veritas apparere. Si enim aliam dixerit in Deo
sanclum unum esse Deum. voluntatem , quoe velle dicitur, et aliam e"ssentiam,
Spiritum _ quocesse cognoscilur, ad voluntalem referri non po-
Responsio. Vera fides nuhquam superfluas, sed
test, quod secundum essentiam dictum est : Ego et
rectas semper habet et habuit rationes, nec ex his Pater unum sumus. Esse enim ab essentia dicitur; si
aliquod faslidium nascitur, si modo absque contcn- autem hoc in Deo (sicul certum est) putatur esse
tioriis studio veritas audiatur, qusc ob hoc alium dixit quod velle, dum voluhtatis unilas asseritur, substan-
Palrem, ut personas discerneret, non ut substantia- tialis etiam unitas non negetur, ut et in eo quod
lem distantiam deroonstraret: nam cum w/wm.dixit, dixit unum agnoscatur non aliud esse quam Pater
- ostenditsepropriamhaberepersonam; Palremvero est, et in eo quod dixit sanms agnoscatur non ipsc
Filius esse qui Pater est. Hanc Patres npstri per ora-
nominans, demonslravit seunam cum eo habere
nia Christi sectati doctrinam, unius esse sulistanlise
substantiam, hoc modo : si enim Pater, qui leslimo- Patrem
j) Fiiiumque dixerunt. Quod Grsece Homousion
nium perhibet Filio vere alius ut
est, utriusque per- dictum
est, illa scilicet ratione quoniam in Grcecia
Eona discernatur, vere et Pater est, ut subslanlialis nova tunc emerserat hseresis, quse unigenitum sepa-
unilas demonstretur. Quod si vera est palernitas Pa- . rare nitebatur a substantia genitoris; ad-hoc.ut
tris, vera est etiam nativitas prolis; et sl est Filii quisquis illam doctrinam reciperet, non creatoris
vera nativitas, inter Palrem Filiumque substantialis cultor, sed creaturse potius .appareret. Mirum autem
non polest esse diversitas. Vera enim et oeterna sub- est quod in hoc nomine sonus tantum a quibusdam
tanlia, de qna vera nativitas exstitit, sicut generando attenditur, nec dicti intelligentia investigatur, cuin
minui dividique.non potuit, ita in se tota perina- pleraque non sint antiquitus dicta, et pro temporum
nens totam se coseternseveritati nativitatis indulsit, causarumque opporlunitatibus professioni fidei repe-
riantur inserta. Sicut ingenitus Pater, nusquam in
ut scilicet gignentis genilique non solum scqualiias
Scripturis canonicis legitur, et tamen secundum lidei
absque diversitate consisteret,*sed etiam sine confu- veritatem ingenitusproedicatur : adversus Sabelliura
sione detrimentoque naturalis uuitas permaneret. Di- scilicet qui Patrem
Filiumque non communione sub-
vinse quippe nativitatis , et nomen, et veritas sicut - stantia; unum inlelligU, sed personali singularitat?
 - S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS
219 220
coriuindit.Ojiodsisomis, nonsensus consideratur m A Deum dixisse : Ex utero anle luciferum genui le, quia
vefbis, non censeatur Ecelesia nomine calholieo, in Deo carnalis iiterus non potesl credi, sostimet hu-
quod nec in Veteri nec in Novo reperitur positum jus loci sensum ei lantummodo generationi quoe se-
Testamentof Sl vero boecomnia , cum in nullo sint cundum carnem est coaplandum, cum praicedens
canonico volumiue", digne tamen teneritur in iide, versus divinse magis intellectum generationis -insi-
cur nobirin Homousion putelurprohiberidum ," non nuet, quo Pater dicit ad Filium : Tecum principium
sonum 'dicti considerare, sed sensuro; nec attendere (Ibid.), ut agnoscatur Patrem et FiUum unum esse
novitatem veriii, sed virlulem intelligere sacramen- principium. Nomen vero uteri translato voeabulo
ti? Mirum esl autem eos qui pro unius subslantise dictum est, quo ipsa divina significarelur natura; sic-
credUlilate volunt nos homousianos dici, quomodo ut corporalibus .nominibus incorporalis substantia
se riolunt Triusianos pro tribus et diversis subslan- Dei assolet nominari, ut sensus hominum b consue-
.tiis appellari; quamvis etsi tali nomine censeri fu- lis nalmse suse vocabulis ad intelligenliam divinita-
giant, hoe eos tamen esse qualitas suoe credulitatis lis possit adduci. Dicuntur enim ocuii Dei omnia vi-
ostendat. Digne itaque Patrem et Filium, et Spiritum dere, sicut scriplum est, In omni loco oculi Dei spe-
Sanctura, personarum proprietate servata, unum co- culantur bonos et malos (Prov. xv, 5). Quisautem
liinus Deum; quoniam fides vera, nec tres deos re- j> dubitet ila Deumper naturam suamtotum videre, sic-
cipit, quod faciunt pagam-multieolse, nec Deum ut eum per naturse infifiilatem omnia fatemur ira-
suum creatum asserit, quod cultores proedicant crea- plere ? Sed et diversa corporalium membrorum voca-
turee.' bula ob hoc in Deoinvenimus (ut dictum est) nomi-
Objectio 8. Sceius et valde esse blasphemum ad- nari, ut per harum rerum eflicienlias subslantise ip-
vertant homines, qui salutaria proeceptacupiuntsec- sius incorporalis proprietas possit intelligi. Sic ergo
tafi: nam lalsitas professionis nunquam prodesse eis et hic se dikit ex utero Filium genuisse, ul quem au«
pbterit," qui quoerunta injuriaudo Deum per blasphe^ dimus .ex utero genitum, a natura Patris nullus aes-
tniam colere vel venerari. Si ab hominibus non to- timet alienum. Quod autem ante luciferum dixit, os-
leratur injuria, ab ipsq Domino auetore qualiler po- tendit Filii nativitatem per.peluam initio temporali
terit tolerari? Ostenditenim circa infideles suam ob-* non essesubjectam : Lucifer enim stellsa vocabulum,
jufgatiohem, dicendo : Poputus hic labiis me\honorat, est, et in initio nnmdi, cum Deus luriiinaria et sidera
cor autem eorum longe esl a me (lsai. xxix,p5). condidisset, jussil ea eVsein dies, -et menses, et tem-
Responsio. Apostolica fides Deum non injuriat, sed pora, et annos (Gen. i, 14), quibus nominum circulis
honorat, quoedivinam subslanliam nec minorari po- lempus omne revolvitur. In splendoribusautem sanc-
tuisse asserit nec mulari; et ideo Filium sequalem Q torum, non recte intellecta sunt vaticinia propbeta-
Patriprsedicat, quoniam una utriusque substanlia @4 rum : splendor enim sanctorum non in oflicio prse-
perfectionis suse plenitudinem in utroque consefvat.' dicationis, sed in resurreclioriis claritate consistit;
Tunc ergo Deo infertur injuria, quando per diversi- de quo splendore Dominus dicit *.Tunc justi •fulge-.
tatem divhi-.at.s cum creatore colitur creatura; cum bunt sicut sol in regno Palris sui (Malth, xm, 45).
creationis nohien in eo sit tantum accipiendum in Hunc splendorem futurse resurrectionis his verbis
Filio, quod pro redemptione hominum ex hominibus etiam Daniel propheta commemorat: Et multi dor-
factus est homo. Spiritum quoque sanctum,-si crea- mientiumin terfm fossura, hi opertione exsurgent,Min
turani Dominus vellet intelligi, nunquam prseciperet vitam mlemam, gg et hi in opprobrium et confusio-
sibi et Patri in sacramento baptismalis copulari, di- nem perpetuam: el intelligenies splendebunt, ut cplen-
cens : Ite, docete omnes gentes, baptizantcs (al. bapti- dor firmamenti, et ex justis mulli, sicut stellm insm-
zate) eos in nomine Patris et Filii, et Spiritus suncli cula (Dan.'xa, 2) ; hic aulem splendor lunc sanclis
(Matth. xxviu, 19). a Domino tribuelur, quando secundum Apostoli dic-
Qbjeclio 9. Degeneralione autem ejus quqd dictum tum, reformabit corpus humUiialis noslrm, conforme
est : Ex utero ahte luciferum genui te (Psal. cix, 5), corpori claritalis sum (PJdlip. m, 21). ln hoc ergo
quis dubitet de carnali nativitate fuisse dictum? cum j) splendore tunc integre sancti intplligent Patrem et
ipsa ante scriptio ostendat libi ad intelligendum-quod Filium unum principium esse; nec a se invicem, vel
dicit propheta, quod in splendoribus sanciorum ante substantia, velmajesfatedistare. Licetergo confitea-
' niur Filium secundum
luciferum genitussit. Et splendor,sancloritm (Ibid.) carnem ex utero Virginispro-
proeeonium ostenditur esse prophelarum,- et eormri creatum, non tamen ambigimus de utero Patris, id
vaticinatio de eo fuisse adimpleta ut manifeslaret est de Patris substantia genitum, imo sic confitemur
ipsam esse et propheta dicendo : Ex utero ante lu- Filium de c ulero Dei verum Deum natum esse, sicut
eiferum genui te, et splendidum conligit, quod per de Virginis utero verum non dubitamus hominem
virginem nasei eum os prophelicum anle dixit. Quis processisse, ne (quod absit) si de matris substantia
dubitethanc nativitatem ita contigisse ut Scriplura verusjiomo natus credatur, et verus Deus de Patris
meraorat ? substantia denegetur, potior sestimetur burnana na-
Responsio.-Multumfallitur quihujus Scripturse lo- tura quse id quod est procreare potuit quam divina
eum divinbenativitati noh credit convenire,et audiens substantia„_quoe verum Deum generare non valuil.
_ * Ms, yorb., admjuriandum Deum. t Ms. Corb., consuetudinis. « Ms. Corb., de veroDeo.
£21 RESPONSIO CONTRAARIANOS. 222
Objectio10. Non est minimum (al. nimium) dede- A tor. Erubescent et pudebunt omnes qui adversantur ei,
cus, ut fraudibus propriis decipiatur male inteUigens et ibunl cum cohfusione (Ibid., 14, et seq.). Ecce in
aniraus, ut aliquando duo dicanlur esse unus, al.i- ipsp est Deus, el prscter ipsum non est Deus, et ipse
quando tres unus. Nunquid hon occurrit beneficii est Deus Israel Salvator. Superius aulem is qui
•munus, quandp unus non est cum duobus designatus? • dixit: Ego Deus,-et non est alius prmter me, adj'unxit:
Ludibrium est credere ex tribus parlibus Deuni Justus et salvans, non esl alius prwler me. Quis autem
linum conslare, cum adhuc (quod pejus est) dicitur justus est, nisi cui.David dicit: Dilexisli justitiam, et
de eis quod sic credendus est unus Deus, cum non odisli iniquitatem (Psa/.XLiv, 8)? Quis vero est sal-
sit ipse Pater qui Filius,-non ipse Filius qui Spiritus vans, nisi de quo angelus in somnis ad Joseph locu-
sanctus; ^dequibus profitentur differenlias'inter se - tus est, dicens: Joseph Fili Dqvid, noli timere* ac-
habere, bonorem vero unusquisque suum non posse cipere Mariam conjugemtuam, quod enim in ea natum
habere, nisi malignum pectus eos.in uno Deo inve- est, de Spirilu sancto esl: pariel autem filium, el vo-
niatur copularp. cabis nomen ejus Jesum , ipse enim salvum faciet po-
Responsio. Nullis fraudibus, aut propriis aut alie- pulum suuma peccatis eorum (Matth. i, 20)? Cui vero
nis, deeipitur qui Deum unum sic colit, ut in Trini- convenit dicere : Convertimini ad me, et salvierilis,
tate noverit, nec personas confundere, nec subslan- jg quia ab extremo terrm ego sum Deus, et non est alius
tiara separare. Et illam unam naluram unum Deum (Isai. XLV,22), nisi Filio? de quo David dicit, JRcmi-
intelligit, in qua seternitatem veroe divinitalis agno- nhcentur et convertenlur ad Dominumuniversi fip.es
scit; dicitur enim nobis: Audi, Israel, DominusDeus (errm, et adorabunt in conspectu ejus omnes palriai
tuus, Dominusunus est (Deut. n, 4). Item : Dominum gentium (Psal. xxi, 58). Quod ergo sequitur : Per
Deum luum adorabis, et Uti soli servies (Ibid., 15). memelipsum (al..meipsum) juro, quis hoc credendus
Quod si Dominum Deum solum Pafrem accipere de- est dicere, nisi qui hoc modo inyenitur Abrahoe ante
bemus, Filio ergq nec ut Deo serviamus, nee eum jurasse? Hunc aulem non Patrem, sed Filium asse-
adoremus , quidquid enjm ad naturam DominiDei runt, qui Filium a Patre secundum divinam naluram,
solius non perlinet ut Deus a nobis adorari non de- minorem prsedicare contendunt. Iste autem Deus,
bet. Quid aulera dicturi srinius de Filio, quem in coe- qui per semetipsuin jUrat, ulruin maj'orem se ha-
Hs angeli omnesque virtules adorant semper et lau- beat, Paulus nobis beatus ostendit, qui ad Hoebrseqs
dant, intantum ut etiam in forma servi positum, et scribens, ait : Abrahm namquepromiltens Deus, quo-
propter passionem morlis paulo minus ab angelis niam neminemhabuil per quem juraret majorem, ju-
minoralum, adorare angeli jubeantur, Moyse dicente: ravit per semelipsum, dicens : Nisi benedicensbene-
Lmtamini, crnli, simul cum eo, et adorent eumomnes C dicsimle, et multiplicansmultiplicabo te (Hebr:\i, 13).
a
angeli Dei (Psal. xcvi, 8). Homines quoque huic Iste ergo Deus, qui per semelipsum jurat quoniam
adorationl David divinitus inspiratus, adjungens, ait: neminem ha"bet per quem juraret majorem : quid
Adbrabunt eumomnes reges terrm, omnes gentes ser- sequilur videamus : Huoniam exibit, inquit, ex ote
viunt (al. servienl) ei (Psal. LXXI,11). Quomodo meo justitia, ei verba mea non avertentur : mild enim
ergo et ab hominibu.s et ab angelis adoratur, si inclinabit _(al,inclinavil) universitas genu, et jurabit
ab unius Dei substantia separatur? Quomodo illi ser- (al. juravii) omnis liiigua per Deum (Isai. XLV,25).
yitutem quse Deo lantum debetur audemus exhibe- De cujus ore ergo exiit justitia, nisi ejus de quo
re, si una non e?t illi natnra cum Patre? Nam quia dixit Isaias : Egredielur virga de radice Jesse, et fios
unus est Deus, ita nohis gQ dicilur per prophetam : de radice ejus ascendet, et requiescet super eum spiri-
Ego Deus, et non est alius prmter me : justus el sal- tus Domhd (Isai. xi, 1). Et post paululum : Judicabit
vans, et non est alius prmter tne : convertiminiad me, in justitia pauperes, et arguet in mquitate pro tnan-
et salvi eritis, quia db exlremo ierrm ego sum Deus, et suetis terram (al: terrm) (Ibid., 4). Sequitur deinde:.
non est alius. Per memelipsum juro, quoniam exibil .Jsfe Deus, prmter quem non est alius, et diclt: Verba
(al. exivit) ex ore meo justida, el verba mea iwn gver- meq non avertentur. Cujus autem heee 67 vox est,
tentur : mihi enim inclinabit (al. inclinavil) universi- D nisi illius qui in Evangelio dicit, Ctelum et terra trans-
ias genu,'et jurabit (al.juravit) omnis. linguct per ,-ibunt, verba autem mea non trgnsibunt (Matlh. xxiv,
Deum (Isai. XLV,21, e. seq\). Ecce Deus, qui in hoc 35) ? Item adj'ungit, Deus iste proeler quero non .est
loco se tantum dicens Deum, prseler se aliuni non alius, ct dicit : Mihi enim inclinabit (al. inetinavit)
esse testatur. Quod si quisquam omnem bic noluerit universitas genu, et jurabit (al. juravil) omnis lingua
Trinitatem accipere, cogelur hanc voeem soli Filio per Deum. Hoc autem de quo inlelligi debeat, Pau-
deputare. Quis enim Deus proeter quenf alius non lus nobis, magisterio Christi doctus, ostendit, qui
est nisi ille cui Isaias djcit-: Laboravil jEgyplus, et . scribens ad Romanos sic ait: Nfemo,enim nostrum
mercalus JEthiopum el Sabaim\ (al. Saba) viri excelsi sibi vivit, et nemo sibimorilur. Sive enim vivimus,
ad te transibunt, tui erunl servi, et post te sequenlur Domino vivimus : sive morimur, Doming morimur.
aliigati vinculis, et adorabunl te, el hi ie deprecabun- Sive crgo vivimus, sive morimur, Dominisumus (Rom.
tur, qudhiam in te esl Deus, et non eslDeus prmter le; xiv, 7, 8). Et, ut se de Christo dixisse monstraret,
iu enhn es Deus, et nesciebamus, Deus Israel Salva- adjunxit : In hoc enim Christus, et morluus est, et re-
a Ita ms. At ed. habent Hominum b Mg. Corb.,
quotjue adora- accipe,
tionem,
 S55 S. FULGENTII EPISCOPI RUSfENSIS 22i
btirrexit, ul morluorum et vivorum dominelur. Tu, i. servies. Huic Domino etiam Isaias propheta dicit:
autem quid judicas ffatrem tuum? aut tu quare spernis Domine, prmtcr te alium non novimus. nomen tuum
{ratremtuum? Otimesenim stabimus ante tribunalDei nominamus. Hoc aulem nomen Salvator noster osten-
[Bom.xiv, 9,10) ?,Slatimque uoc propheticum subj'icit dit, dicens discipulis suis :' Ile, docete omnes gentes,
lestimonium, dicens": Scriplum csi enim :Vivo ego, baptizantes eos in nomine Patris et Filii et Spiritus
Hcit Doniinus, quoniam tnilit fiecietur omne genu, et sancli (Malih. xxviu, 19). Islud est nomen Domini, .
omnis lingua confilebilur Deo (Isai. XLV,24).'Ante prseter quem alium non novimus, et cujus nomine
tribunal vero Christi nos astaturos (al. astituros) ipse nominato, a morle liberamur, de potestate tenebra-
denuo testatur, dicens : Omnes enim nos manifestari rum gS.eruimur, ut in regnumFiUi transferamur.
oporlet ante tribunal Christi, ul recipiat unusquisque In Patre ergo et Filio et Spirilu sancto unitatem sub-
propria corporis, proul gessit, sive bonum, sive malum stantiseaccipimus, personas confunderenon audemus.
(II Cor. v, 10). Ipsiquoque oinne genu flectendum Beatus enim Joannes apostolus testatur, dicens: Tres
idem docet aposlolus, dicens : Ul in nomine Jesu sunt qui teslimoniumperhibenl in ccelo, Pater, Ver-
omne genu fiectalur, cmlestium,lerrestrium, et infer- bum, ei Spirilus ; ^l tres unum sunl (I Joan. v, 7).
norum : et omnis lingua confiteatur quia Dominus Quod etiam beatissimus niartyr Cyprianus, in epistola
, Jesus Christus in gloria est Dei Palris (Philip. n, 10, B de Unitate Ecclesioe'conlitetur, dicens : Qui pacem
11). Jam nunc omniaquoe superius dicta sunt demio Chrisliet concordiamrumpit, adversusChrisiumfacil}
consideremus. Dicit Deus : Ego Deus, el non est alius qui alibi prmter Ecclesiam colligil, Chrisli Ecclesiam
prceler me. Et in persona Filii dicit Isaias : Quoniam spargit. Atque' ut unam Ecclesiam unius Dei esse
in te est Deus, et prmter tc non est Deus; tu enim es monstraret, hsec corifestim testimonia de Scripturis
Deus, el nesciebamus. Deus Israel Salvator (Isai. inseruit. Dicit Dominus: Ego et Pater unum sumus.
xtv, 15). Deut autem Israel Deus unus est. Sequuntur Et iterum : De Patre el Filio et Spiritu sunctoscri-
autem coetera quoeteslimoniis supradiclis ad Filium plum est: Et tres unum sunt. Nam ct in lihro de Ora-
ostendimus pertinere : ipse enim per semelipsum tione dominica, ut ostenderet Trinitatera unius dei-
jurat, neminem habens majorem; ipse populum latis, esse nec inter se aliquam diversitatem babere,
suum salvat; ipse juste judicat; ipsi flectitur omne Danielem et tres pueros, ternarum horarum circ'uli$
genu, ca.lestium, terrestrium, et infernorum; ipsi fevolutis, oralionem fundere solitos memoravit. Ubi
omnis lingua confitetur, %quo est retributio reddenda el in triuiri horarum curriculo, et in unius orationis
factorum. Ipse ergo, de quo lioec omnia dicuntur, officio, unum Deum esse Trinitatem evidenter oslen-
per prophetam dicit: Ego Deus, el non est alius prm- dit. Non ergo ex.tribus partibus unum colimusDeum,
ter me. Nunquidnam Deum istum, prseter quem alius C sed apostolicoc fidei regulam retinentes, perfecltim
non est, ita solum Filium accipimus, ut ab eo Pa- et consempiternum Filium, de perfecto el sempiterno
trem et Spiritum sanctum separemus? Absit : hoc Patre, sine initio genitum, et potestate non impa-
enim impossibile est. Nam prseter DeumPatreni Deus rem, et natura .falemur aequalem. Sancluni quoque
Filius non est, quia de Patre est, el in Patre est. Spiritum non aliud fatemur esse quam Deum, nec a
Proeter Patrem et Fiiium Spiritus sanctus non est, Filio nec a Patrediversum, nec in Filio necin Patre
qoia Patris.et Eilii Spiritus est, et in Palre et in Filio confusum. Unus est enim atque idem Patris et Filii
est; Unde cognoscilur quoniam ista Trinitas unus Spiritus, -totus de Patre procedens, totus in utroqua
Dominus Deus est, de quo dicitur : Audi, Israel, Do- consislens, nec est divisus in singuUs, quia insepa-
minus Deus tuus, Dominus (al. Deus) unus est (Deut. rabiliter est ulrisque communis.
Vi, 4). Et: DominumDeum tuum adorabis, et illi soli

S. FULGENTII

AD TRASIMUNDUM REGEM VANDALORUM

LIBRI TRES.

LIBER PRIMUS.
DE MYSTERIO MEDIATORIS CHRISTI DUAS NATURAS XNUNA PERSONA RETINENTIS.

'CAPUTPRIMUM. Liber a rege destinatus Fulgentio. D traclum, quod nuper mihi quoddam volumen, bajulo
ResponsitFulgenliiexjussuregis.Fidem nolleasse- Felice, proeceperisdestinari, jubens me illico respon-
rere, esl fidemnegare. Responaendinecessitasesl ex dere:
prmceplodivino. Cujus, q-uia tanta fuit prolixitas, ut egeret ali-
€9 Triumphalibus tuis sensibus, piissime rex. quanto diutius recenseri, et diurni finisaderat, nocte
aequaquam crediderim oblivione (al. oblivioni) sub- -propinquante, curriculi, vix ejusdem volumiuis prin-
 625 AD TRASINUNDUMLIB. I. 326
cipia citatse delibans .ectionis excursu, poposceram, A eliam servitii quadam communione perstringit («.,
ut ad cuucta plenoereeensionis (al. recensitionis) or- pertingil), dicente Domino : Clama, ne cesses, quasi
dine periegenda 'noctis unius nobis spalium fuisset tuba exatta vocem luam (Isai. LVIII,1). Quod Isaiae
indultura; quod vestrse mansuetudinis voluntas om- cura dicitur in uno, pluribus iraperatur; ipso unige-
nino^tatuit.abnegandum, ita ut nec sallem ad tre- nito Deo discipulis loquente : Qubd uni veslrum dico,
sidua periegenda Scripturse nobis prsecepisses atlri- omnibus dico (ilfarc. xm, 37). Propterea nos etiam
bui. Ego'vero, cum spalio quorumdam dierum prdi- beatus Petrus ad respondendum paratos esse debere
nationemtui.culminis proestolarer, ac deinceps, inter • paternse jubet dilectionis instinclu: Parati, inquiens,
rogatioriis illius tenore subtracto, sola fuisset a nobis semperad respondendum omni poscenii vos ralionem
flagilala responsio, pauca, quibus,Domino adjuvanle, de fide et spe qum in vobis^est(I Pelr. III, 15). Cum
nostri parvitas sufficit ingenii, de eadem interroga- omni poseenti rationem fidei speique nostroe prseci-
tione, quam ex principio lenuiter, eognovi, vestroe pimur reddere, cessat prorsus universse tam dignita-
recensendam mansuetudini destinayi, ne forsitan aut tis exceptio quam personoe. Cui enim verilalis insi-
fastidio putarer tumidus, aut taciturnitatis culpa ju- nuatio deneganda putabitur,' cum se locutum sina
dicarer obstriclus, quem vestra celsitudo suspicare- confusione coram regibus prophela teslatur,"dicens:
in iestimohiis tuis hi conspecturegum, etnon
tur, aut superbia respdnsionem nqn reddere, aut JJ ' Loquebar
verse fidei diffidentia tacuisse. Nam studio vestro, confundebar (Psal. cxvm,'46)?
clementissimerex, compertum esse non ambigo apud CAPUTH. In respondendo habendd esl ratio' regia
eos qui Christianse • gratioe parlicipatione redempti dignnalis. Deus plus timenduset honorandus quam
rex temporalis. Laus barbari regis propler sludium
sunt. pene id esse, fidem nolle asserere, quod negare. sapienlim.
Quippe cum ipse unigenitus Deus humani generis Quocirca-, cum pro.nostra fide, in quantum faculta-
et
conditor redemptor, sicut se.-confessurum conliten- tem divinitus accepimus, libere respondemus, nulla
tem, ita se negaturum_negantem, certa prorsus de-
cotitumacioeseu contumeliee debemus suspicione no-
nuntiatione testalur, dicens :,Qui me confilebitur co-
tarj, curii nec noslroe humiUtalis, nec.regioe simus
ram hominibus, confiteboi;et ego eum coram 'Patre
in cmlis: autem me coram dignitatis immemores , sciamusque Deo timorem,
meo, qui est qui negaverit honorem regibus exhibendum, apostolica ita rios
haminibus, negabo et^ego eum coram Palre meo, qui
praemonente doctrina : Reddite omnibus debila, el
ettin cmlis(Matth. x,,32, _33)..Ita'deiiuo erubescen-
post: Cui limorem, timorem; cuihonorem, ho-
tem se suosque sermones ipse 70 quoque in sua paulo norem (Rom. xm, 7). Hujus timoris honorisque ma-
jnajestate veniens erubescet. Cujus dicti norraam tali
con- P nifesta nobis beatus Pelrus aperuit discretione noti-
Lucas sentenlia cognoscitur posuisse, ubijiujus _ tiam, dicens : Sicut servi Deiomnes honorate, - fra*
Aisionissic exitiale-firmat taciturosilentium, ut eru- iernitatem diligite, Deiim tiniete, fegem aulem honori-
•bescentem perditioni non sUeat riiancipandum . inter ficate (I Petr. n, 17). Non autem parum clementioc
aUa Dominum hsec dixissecommemorans': Quid.enim tuse dilectionis exbibet 71 et honoris, quisquis in-
proficil hontini ( al. Iwmo ), si lucrelur universum terroganti tibi hoc respondet .quod ad fidem pef tinet
rmmdu.it, se autem ipsum perdat et detrimenlum sui veritatis. Competens igitur mansuetudini tusedeferi-
faciat (Litc. ix, 21)? Causamque hujus perditionis mus honoris obsequiurii, cui regalis apicem culminis
irisinuans adjecit: Nam qui me erubuerit (al. ^erube- divina cernimus largitale collatum. Nec tameh-quem-
icil), et meos sermones, hunc Filius hominis.erubescet, quam sapienlem fugit quanto sempiternus ille Rex
cum veherit in majeslate sua,- et Palris, et sanctorum regum..etDominus dominantium timore debeat su9-
angelorum.Hiecimmerito talis servus et abjicilur et pici, qui temporales etiam reges prsecipit honorari.
punitur, quoniam uno eodemquesilenlio firniat er- Hunc si .quis parum metuit, valde contemnif; hujus
rorem,qui,terrore seutorporefa/. tepore) possessus, qui minorat (al. non memorat) horiorificentiam, au-
sileiido non aslruit veritatem. Dominieam quoque get injuriam; nec ingratirefugit culpam, qui creatq-
gloriamqui nonfirmarit, evacuat, et divinam con- ris immensitatem.perpetuamel perpetuitatem im- ,
lumeliam qui non refutarit, accumulal. Plerumque * mensam creaturarurii (al. creaturse) putaverit quali-
miles ignavus regia castra, somnolento lorpore de- tatibus sestimandam. Hoc benigna mansuetudo tua
pfessus, oppugnantibus tradit, dum .competentibus prociil dubio perspicit, hoc ingenii studiique. tui sa-
excubiis nori defendit. Hocc idcirco curavi quam gacitas recognoscit; quam vere mirandam quisquia
rfiaximeprsemittenda, ne superbse .responsionis ali- novit considerare pronuntiat, non quod insolitum
quatenus riotare tua pietas velit, cui ipsa resporideridi sit hominem Scripturarumstudiisinsistere,'sedquod
necessitas officium liberse resporisionis imponit : rarum hactenus habeatur barbari regis animum nu-"
nara cum de Deo res agitur, non levis "reatus est, si merosis regni curis jugiter occupatum" tam.ferventi
qrioil ad salutem pertinet taceatur. Ita' namquenos cognoscendse sapientiee delectatione fiammari, cum -
cportet corde ad justitiam credere, ut oris confessio hujuscemodi (al. hujusmodi)semper infatigabiles ni-
•fiatparitei*ad sa,lutem(Rom. x, 10); quoniam verbum sus non nisi vel otiosus quis habere soleat ,-vel PiO«
Dei non ettvinctum (II Tim. n', 9). Huc accedit quod manus. Per le, clementissime rex, jjpr te, inquain,
illud divinoepraeceptionis oraculum omnis ecclesia- discipUnoestudia moliuntur jura barbaricse ijentis iu-
stici prsedicatoris persoriam, non tanlum fidei, sed vadere, quoe sibi velut vernacula. proprietat» »oIe
 ffl , S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS . _ 2Ss
Inscitiain vindicare. Inventus es qui te ipso potior A ticse pravitatis errores hinc quibusdam riiullipliciter
exslitisses, dumsic Africano prsesides modefando subrepsisse, dum tnagnumpielalis sacramentum, quod
reglmini, ut magis desideres animee spatia dilatare manifestaium estin carrie,-juslificdtum est inspiritu,
quam regui. Nosti, venerabilis rex, el (ut non am- qpparuit angelis, prmdkatum estgentibus, creditum est
bigo) Urma lenes sententia comprobalum quanto in Iwc mnndo, assumpluni estin gloria (I Tim-.m, 16),
melioribus inlisereat commodis qui veritalem deside- nonnulli, aut b non sieut est eredunt, aut oinnino
rat nosse, quam qui, siibaclis gentibus, teinpofalis fion credunt; et ille lapis, qul ab sedificaufibusre-
iines regni cupit-Iatius propagare. probatus in caput faclus est anguii, quibusdaln pravse
CAPUTIII. "Studium regis firroneum in Ariana credulitatis csecilate possessis-, lapis offensioniset
._- perfidia. pelra scandali (I Pelr. n, 8) elficitur. Unde non ini
.Magnumbonum confert inquisitio veritatis, quse merilo, cum Simeon infantem Ghristum templi Do,-
Jamen luncdesideralo non frustratur effectu, sirectis minum, ad templum suum praecepto suse legis alla-
,ad veri cognilionem . lineis animus innitatur.. Tunc tum (al. illatum), gaudens ulniS 'ineruisset gestare
etiam veloci proderit ingenio cucurrisse, si tendentis senilibus (Luc.u, 28), et figuram gerens prsesentis
ad veritatem gressus nullo pravitatis teneatur (aL aavi, carnali senio jam defessi, novum vetulus homi-
teneanlur) errore. Qualiter autem salubris est credu-, _gnem sumeret, eum scilicet qui Solus possel expec-
litas sestimanda, quae putat in eo cultum religionis catoribus (longsevo diceuti": Tu ss Deus satvator
divinceconsistere,ut vel naturaliverilate sit privanda mms, el te exspectavi lota (al. toto) die [Psal. xsw,
riivinitas, dum negatar in ea (al, in re) quod non 5]) non solum inolilamvetustatemdemere, quin cliain
negatur in homine (al. in nomine), vel cum redem- juventutem, sicut aquitm, renovare (iut pole cui
ptionis nostrac pefverUtur {*/. prsevenitur) incerta etiam apostolica luba forelTeraciter canitura-: Sicul
«OJifusionemysterium,ut,DominuiuChristum, Dei et fesr «erifos in Jesu deponere vos secundum^al. sicut)
hominis Filium, vel Deum de PatrC naturaliter ve- pnsiinam conversationemveterein hominem, qut cor-
xum; vel hominem quis audeat negare perfectum; fumpitur secundum desideria erroris; renovamim au-
,aut si subjaeuisse divimtas sestimetur passionibus 'temspiritu menlis vestm, el induite novumhomhiem,
Iiominis, vel non totus homo fuisse eredatur in vir- eum (al. hovunieum) qui secmdum Deum creatus est
tutibus deitatis? Ac $w non dissimiii veritas evacua- in justilia et sanclitate veritatis (Epftes: tv, 22); iUe
tur errore, si, vel in una persona veri Dei verique, igitur Shneoni mundarioecei*nens adesse salvatioriis
hominis Chrisli quod diversuin substantialiler con- ae renovationis effeclum (non mim misil DeusJfilium
stat esse confunditurs vel in divinitate Patris et Fi- suum ut 'judicet mundum; sed Ut satvetur mundus per
liiet Spiritus sancti, substantiali diversitatecredita, Q ipsum [Soan. in, 17]), cum priraum se vitocprsesen-
quod unumatque indivisibile Trinitatjs lest separa- tis "angoribus precaretur absolvi; dicens : Nunt di-
tur_ cum nec divina simplicilas parlicularem" sibi di- mittis servum tuum,-Domine,secundum verbum luum-
versitatem ascribi permittat, 7g unde non immerito in pace: quia videruntoeuli mei salutare tuum, quod re*
jcompositioni subjaceat; nec rationalis intelUgentia pafasli * ante faciem omnium pppulorum; lumen ad
cullu diversitatis ullatenus egeat, quse unius tantum Velationemgentium, et gloriam plebis tum Israel (Luc.
simplicis sempitefnseque naturae fidem ad salutis suse u , 29-34 ); paulo post hoc de ipso teslatur : JEcce
plenitudinem fat esse cognoscat, ut_pote quse non positus 73 4sl hic in ruinam el resurrectionemmulto-
ignoret ipsum Deum«ibi-ca.lestibus oraeulisintonare: fum (Ibid., 5:1). Ibi efgo niale credenlibus rujnam
Audit Israel, Dominus flens iuus, Dominus (al. tej perlidia generat, ubi recta credulitas fideles exaltat.
ttnus esi (DeuU vi, 4). £t DominumDeum tuurn ado- In uno eodemque Christo, vero Dei veroque homi-
raois, «I illisoiiservies. Et $$oti emnt tibi diiabsque: nisfilio, minus perspicienlium tenebratur haGtenus
me. Sednec Illud es%humanis mentibus ignorandum. lippitudo^ in quo illuminatis. *veriluminis claret ma-
quanto salutis niuLcletur fa._toutetur)a3iern.e dispen- nifesta cognilio. Inde -est quod Judseus hominem
dio', quisquis' yeri Dei proprio unigenitoque Filio, Christum coecus vidit,-et cecidit, cui' jam .pridem
quantum ad diviriitalis atlinet immensam sempiter.- w Isaias oon destilit praedicare : Aure audietis, et non
namque substantiam, vsl localis jmotionis, velcujus- intelligelis, el -videntesvidebitis, el non videbitis (Isai.
quam mutabiUtatis non meluat impiis moftiFerisque ix, &). Quid vero essent non visuri videntes, subse-
contumeUamcogitationibusvel sermonibus irrogarej cutus ostendil, dum Deum ex Yir_gine nasciturum
undenonimmerito-Dayidiciicarmiiiisillo'tt.sitC"oiidem- evidenti valicinalione teslalur . Ecce^ inquiens,
banduseloquioi Dmi insipiens in vorde "suo,Non esl aiirgoin ittero concipiet, ei pariei filium, et vocabilur
Deus (Psulm: -jati, 1). Quia revera-, sHoCaiis, noa nomen ejus Emmanuel (Isai. vn, 14), quod interpre-"
immensus; si mutaMlis, nori eit ©eus. laturevangelista, dicens: NobiscumDeus (Mattlhjt
.t«AT>toi tv, Errores hmretkorum ex malo irileUectu 25).. Audiens efgo Judaeus, remansit^urdus, et vi-
- ; dens, magis factus cstcsecus; ajquo nec yteri_Patris
tirm%nyslefium incarnaiionis. Indfe eliam -ewciitxs
. Judmorum. sempiternus.atque tinigenitus Filius cr-edilur, etin-.
, iCerfum est autem p.ene oimies (AL onmis);lis8re- jeorrupljBjvirginitatisfeeunditas_abnegatur. ,

-taIta-ms. Corb.,, at«ditihabent. UlOBita^ondemkat - *-Ms.'€oTb.',-aul<sicut~est>cr-edunt,Mt,&£,'.

etoquium. 6 Abest a ms. Gorb. ante faekm,
 - * '
229 AD TJtASMUNDUMLIB. J.. _ 850
CAPDTv. Ejror Manicnmi circa earnem Christi. Ex A.intelligens de Patre Deo substanlialiter natum illud
libro Sttpieiiiite refutdtur, Cmvincituf ex epistola Verbumquod, in plenitudine temporitm caro facluiu,
Joannis. in nobis, quod secundum divi-
habitat
Hbc etiam Manichseusiri Deo vero yetam carhem nam (dl. habitavit) habet ex Patre substantiam in principiq
quam"
formidat credere, cum humanam .earnem non vitio erat, ei Deum erat, et Deus erat (Joan, i, 1).
apud
Culpse,sed naturali credeiis proprietate polliitam, Quibus tribus evangeUstsc sententiis, et sempilerna
natursemaU, quamsibi mendacitef fingitjlantamvir- Verbi nativitas, et personalis inconfusa proprietas,
tutehi coecusaltribuit, ul, si crediderit verumDeum et indiscreta j_ubstanlialisunilas Patris Filiique mon-
verarricafhisassurijpsissenalufairi, diviriitatem (qiiam ut in Yerbo caro (ul. carne) faclo, et habi-
L carnis stratur,
fallaci pfbfessione dicit incoinquinabilem) tante in nobis, qubd Jn principio Srat sempiternitatis
hon credat pollutibnis "experlerii; et ideo in Christo nativitatis auferret;
agnitio" suspicionem cceptse
parnis phahlasiaih cfedere irialuit quam naturam, et Deum etat personoe utriusqne inconfusa
sus- quod apud
tlum infinnilatem huniariam ab illa (al. ab illo) uniohem Sabelliani erroris excluderet;
noh mi- proprietas
ceptam medicinali virtute vidit, semetipsuui
quod autem Deus erat essentialis nominis veritas
ser a remedio salutis exclusit. Sed hsec impuroe de-
unitatemsubstantioe genitoris.genitiqiie mbnstrarfetj
riientia faisitatis, saucti Spiritus prsescienlia resis- Non enim dixit ditlus esl Verbum,sea
B JoanneSjDeus
tente, prius est exstincta quam genita, incoinquina- Beus vrat Verbum: rit dum Xn Deo Verbp efesehlisa
bilem sapientise staturii his verbls Inslrumenti Veteris divinoeveritas naturalis -
mobilior aghoscitur, conSequenrer pon
serie commehdahte: Omhium riiobiiitaiurii
suam mun- nuncupativi, sed naturalis nominis vefitasprbbarelmr.
esl sapientia: attingit autem ubitpwpropter Veritas enim naturoe nunquamprivatuf nofifiiiisveri-
ditiam. Vapor est enim virlutis Dei, et emanalio qum- talte. Ac sic illa noii prolativi, se|
dam clarilalis oirinipoteiitisDei sincera; et ideo nihil substanlialis vera(at. illius) Verbi, iricarnatio turic sa*
in incurrit. est enim lucis (al. verissima)
inqumameiiii Ulgm Splendor lubritef fcreditur, si .etemurii Verbum, quod cameia
et
ceternm, speculum sine macula Dei majestuiis,^ei
bonilalis illius. Et cum sit omnia (al. nostram) suscepit ex tempore, noh initio existendj
imagg um, potest; ndn persona cuin Patre confusuiri, hon
tn innovat SUbditum,
et permanens se, omnia (Sap. vn, 24, 27,). aliud
De qua sapienlise incoinquiiiabililale atque incarna- (at alium) naluracfedamus esse quSili Derim.
CAMJip VII. Error aliits negdniiuih veram in Clirisio
tionis veritate securus ille qui de pectore ipsius sa- deiialem simul el humatutaiem. Errof alius vorum
pientisemysteriorum ccelestiummeruitintelligentiam qui humanitatis epera in deilatem refdrunt.
illuminatus haurire, fiducialiter dicit: Omnisspiritus Sunt etiam quidam in eo quamplurimum gratia.
qui confileturJesum Chrislumin carne venisse,ex Deo Salvatoris ingrali, quod ia-Christo,-Deo Bcilicet
est. Omnis spiritus qui non confitelur Jesum Chrislum • vero homineque perfeclo, sic se asserunt aceipei-q
iricame venisse,exDeg nonestfet hic est Anlichristus Dei hominisqiie naluram, nt «nam falsam, alteram
(I joan, iv, 2, 3) -:fetulentse quippe carnis inquina- semiplenain non dubit<.nt ifl Dei Filio prajdicara
menta non sensit, qui ad suscipiendam verara sub- eubstantiam. Nam veram 'Ghristi deitatem nolunt
stantiam carnis et eamdem mundandam carnis fetu- credere, cujus ex Deo Patreveram nativitatemae-
lentiam venit. Quoniam ideo carnem immaculatam ~ gant substantialiter exstitisse, *olentes Beo Filio ua*
dignalus est sumere, ut carnem salvans omhem possel turam verinomlnis adimere, cui riequeurit^nomen
carriis maculam submovere, memorato rursus Joanne naturalis veritatis auferre. Dicunl enim in unigeniti
testanle"":Scimus quia ilte apparuil, ut peccula tolle- Dei nomine non natnralem ex Patris' genfcratione
ret, el peccalumin eononest (I Joan. m,S). Iterum : substantiam, sed nuncupationem solius esse.vocabuli
Inhoc apparuit Filius Dei, ut solvtit. opera diaboli donatione concessam. Humaliam quoque naturam
(Ibid., 8). ^f4 Nam quia Dei opus vinculo tenebatui sic in Christo credunt, utquod cstnieliushoininis
diaboUci6'peris, apparuit Filius Dei ut illud solveret, adimant; quod est inferius, hoe relinquant: etlniuus
hoc salvaret. considerantes magnutn pietathj qUodApostoIUsme-
CAPDIVI. Pholini hmresis.Ex initio Joannis multi morat-, sacramentum, ab illa Mediatoris mirabili sus-
cbnfutanlur errores. Deus erat Yerbuni naturaliter, ceptionerationalemnituntur animam separare, quam
neft nuncupalivesolum. in Mediatore Dei _ethominOm penittts asserunt 7S
Ignorat etiam thotinus tnagnum pieiatis, quod non fuisse. Aliud quoque ab islis iadjicitur jhemorato
Apostolus memorat, sacramenlum \1 Tim. m, 16), errori pia<_ulum,quoconfusionisadmittont telerrinias
qui Christi ex Virgine fatetur exordium : ignoraris in cauponatum. Na.m in unitate persona. (in qua Detls
uno Christo sic esse credendam veritalem carnis ex et homo unus Christus,ihconfusibilem atqueinsepa-
tempore, ut neganda non sit na.turalis yeritas sempi rabilem uliiusque veritatem jiaturoe commeridaris,
ternffi-diyinitatls.ex tatre. JSt pfopterea non credh verum se Deum divinis eperibus VCruniqueholriiriel-a
' sine initio f ubstantiaUter Deum natum ex Deo Patrej humanis passibnibus demonstfavit, impassibile h"a-
in quo carnis veritatem coniitetur ex Virgine, noii bens "perquod bomo-crcatus«st sus<»
i»ari"uS,|>assibile
* *Ita ms. Corb.. at ms. Vietor.; habet, naturam , h fta ms.€orb.et Victor.; at edili iabeht *riquU
uiiqtiahisibi, elc. Edlli Cololi. et Antuerp., iiaturm r nabilem.
malignum. Basil. vero, naturam malignam sibi men- c Abest icro ab ed. Ant. et Basil.; legitur in vag,
daciter fingit, eique. ' Corb. et ed. Colon. " '
 •25! & FULGENTH EPISCO&'RUSPENSIS SSJ. -
cipiens per quod sanaretur.infirmus) sic isti nescio & quse tamen in sapientia nuliatenus-proficeret, si na=
qua deceptione fallunlur,ntquidquid Doriiinus,veram turalem inteiligentiam (qua. hominibus fationis causa
formoe servilis susceptiohem'monstrans, humiliter concessa est) non haberet, non quia hoe susceplor
gessitaut dixit, lotum ad contumcliam" divinitalis Deus eguit, sed quia hoc pro remedio noslrse salutis
derivare nbn metuant, quam passionimutabilitalis effectus piss susceptionis exegit, ut dum earo-et
(al. mutabilitatique) subjiciunt, dum utriusque na- anima ralionalis a Deo suscipitur, utraque pariter -.
'
turse veritatem tam dietorum quam opefum mani- salvaretur : nam nec caro ipsa fuit a Dei Filio susci-
festatione clarissima resplendenlem nulla considera-' pienda,nisi divina fuisselsusceptione salvanda. Quod
. tione distinguunt: non attendentes ubi demonstretur si Deus carne non eguit, sed ut eam salvaret accepit,
infirmitas ab invicta et impassibili virtute suscepla, ita nec anima rationali Deus eguit, sed eam salvan-
ubi per infirmitatem resplendeant invictoc virtutis dam cum carne suscepit: cujus animoe humansesus- .
Insignia: atque ita divini mysterii frustrare conantur ceptionem prophetieo more David sanctus Intimat
effectum, quia revera homo salvari non potuit, si dicens : Ecce enim Deus adjuvat tne, et Dominus sus-
vel susceptor hominis naturaliter verusDeusnonfuit, ceptor est animm mem (Psal. un, 6). Adjuvit utiqua
*velin Dei veri .susceptione aliquid hominis defuit. quam suscepit, quam procul dubio, nisi susciperet,
CAPUTVIII. Mediatoris duplex natura ex Scripluris JJ non Juvisset.
demonstranda. Ex verbis Isaim tria in Christo pro- CAPUTix. Ovis errans
- peccator est a Deo aberrans.
banlur, caro, anima, et divinitas. Vite Domini fides, justilia, misericordia, et ve-
Et ut omne submoveatur dubitationis ambiguum, rilas.
in una Mediatoris Dei- et liominum hominis Christi Necessarium autem reor perfectam hominis in
persona perfectio divinse humanoeque substantise Christo susceptionem evangelicee quoque paraboloa
propKeticis est apostolicisque teslimoniis deihon- recensione monstrandam, ovis scilicet erratieae,quam
stranda. Isaias, sicut supra memoravimusj dicit: Ecce propriis bUmeris subvectam Domiuus reportavit ad
Virgo in utero concipiet, et pariet filium, et vocabilur domum; cujus quserendseDavid jam pridem flagita-
•vocabis ) nomen
( al. vocabitis vel ejus Emmanuel. bat lacrymabili postulatione subsidium, dicens: Er-
Bulyrum et mel manducabil, priusquam scial aixt pro- rdvi sicut ovis qum perierat, require servum tuum
ferat maligna, mutabit bonum; quoniam priusquam (Psal. cxvni, 176). Cum ergo niurmurarent Pharissei
tciat puer bonum aut malum, non credit malilim, ut el Seribee dicentes: Quia hic peccatores recipit, et
tligal quod bonum est, et relinquetur terra desolata; manducat cum iltis (Luc. xv, 2), refert evangelisi^
quoniqm priusquam sciai puer vocare patrem aut ma- quod hanc eis Dominus parabolam dixerit: Quis ex
trem, - accipiet virtutem Damasci, et spolia Samarim „ vobishomo qui Itabeicentum oves, et si perdideril unam
(Isai. Vn, 14-16). In hoc testimonio tota continetur ex illis, nonne dimittit (al. dimittet) nonaginla novem
salutaris mysterii plenitudo : nam verilas carnis in in deserto, et vadit ad illam qum perierat, donec inve*
virginali conceptu cognoscitur, et in electione.boni niat Ulam? Et cum invenerit eam, imponit (al. impo-
anima intehectualis ostenditur, et in Emmanuel no- nei) in humeros suos gaudens; et veniens domum,
mine vera deitatis natura monstratur; ac sic in vero convocat amicos et vicinos, dicens itlis: Congratula-
Deo, nec falsa fuit hominis, nec semiplena susceptio. ."" tnini mihi, quia inveni ovemmeam qumperierat (Ibid.,
Dignum etenim fuit -ut in sacramento redemptionis 40 seq.). Hanc ovem, in qua peccatoris hominis na-
humarise; nec veritas defuisset perfectioni, nec per- tura signatur, quali errore dicemus errasse? cordis
fectio veritati. Nairi si vera caro in Christo non fuit, an corporis? errore pedum an errore inorum? Non
quid in utero Virgo concepit? et si anima vel intel- opinor quemquam sie humanoecogitationis exsortem,
leetus natufoe in Christo defuisse credatur humanse, qui putet hominem quomodolibet (ai: quemUbet) a
quid in infante bonum malumque dicitur-ignorasse? Deo Iongiriquitate'habitationis et non perversitate
An illam divinam Filii Dei naturam ignorantise boni cogitationis errare. In via Dei non gressu corporis,
- malique subjicimus, ut humanam in Cbrislo animam sed mentis ambulatur incessu. Via Dei fidesest
recla,
denegemus ? Itane credendus est homo susceptus a _ quee in tantum via prorsus ostenditur, ut in ea nos
Deo quae Dei sunt aliquatenus potuisse sapere, in Apostolus ambulare testetur": Per fidem (inquieus)
quo ipsa sapientia cognitione boni malique dicitur ambulamus, non per speciem (II Cor. v, 7). Via Do-
caruisse? Anima igitur humana, quse rationis capax mini justilia est, per quam se beatus David deductum
naturaliter facta est, bonuro malumque in infanle esse commemorat, dicens : Super aquam refectionis
Christo nescisse dicitur,quse secundum evangelicam educavit me, animam meam convertit: deduxit me su- _,
. veritatem in puero Jesu sapientia et gratia profecisse per semitas justitim propter nomen suum (Psal. xxn,
narratur : sieut Lueas ponit et dicit: Puer autem 2). Viat etiam Domini misericordia et veritas (Psal.
erescebat, et confortabalur, plenus sapientim, et gratia xxiv, 10), per quas utique non" corporis ^ressu, sed
Dei erat in illo (Luc. n, 40)..Et paulo post:Jes«s animeemagis ambulatur affectu. Hane nobls anibu-
proficiebat 76 sapientia, mtate, et gratia apud Deum landi doctrinam beatus Joannes intimat dicens: Qui
et Iwmines (Ibid., 52). Nam sicut carnis est setate dkit se in Christo manere, debet quemadmodumille
proficere, sic est animse sapienlia et gratia profecisse, ambulavit,ttet ipse'ambulare (1 Joan. n, 6). Qua*yi?

* Ms. addit,sie
 335 AD TRASIMUNDUMLIB.I. . , - 23*
- se proeciplt Christus ipie sequendum, dicens: Si vis AChrisliloquentishoec dicit: Gaudens gaudebo inDo-
perfectus esse; vade, vende omnia quce77 hobesf et da inhio, et exsullabit animd 'mea in Deo (al. Dee meo)
pauperibus; et habebis thesaurum in cmlo; etveni, se- qui (al. quia) induit ~meveslhnentum saluiis, etrtndu-
quere me (Matth. xix, 21). Non ergo corporali gressu menlum justilim circumdedit ~me,quasi spohsum deco-
solo quisquam sequitur Cbristum, aut errat a Chri- ratum corona, elquasi sponsam decoratam monilibus-
sto. * Equidem erroris liujus qualitatem Dominus suis (Isai. LXI, 10). Ecce unus est sponsus, d est et
jpse Salvalorque noster, dum Sadducseos increparet, sponsa, qui se etiam animam habere testatur : quam
ostenditfdicens : Erratis, nescientes Scripturas, neque ut ostenderet hon sine intellectu susceptam, cor
virlulemDei (Maltli. xxn, 29). Propterea utique mi- ' (quod proprium est animso humanoe) 78 simul cum
Berabiliter errabant, quia illum, qui Dei virtus est, carne in Deo exsultasse ex persona hominis^sus-
nesciebant. Sicul ergo virtutis Dei scienlia tenax est cepti monstravit dicens : Cor meum et caro mea ex-
coelestis itineris, sic est inseitia mater erroris. Quod sultaverunt in Deum vivum (Psal. LXXXIII,2). Quia
etiam bealus David ostendit, dicens de quibusdam: •, vero naturao primilias suscipiens Dominus, sicut in
, Nescierunt, neque intellexerunt, in tenebris ambulant . suo corpore cunctorum fidelium corpus, sic in sua
- (Psal. LXXXIII, 1). His atque hujusmodi testimoniis , anima universorum fidelium animas per natursc uni-
_ evidentissime demonstratur ovis illius errorem, non B '. tatem et gratiam justificationis accepit : per haiiG
solum corpori, sed etiam animee deputandum; illa onmem Ecclesiam in conjugium sibi perpetusc ineor-
Bcilicetralione, qUoniani etsi ab homine corporaliter ruptibilitatis ascivil, cujus desponsionis mirabile sa-
videatur aliquod admitti peccatum, ex corde sumit cramentum sic fidelis sponsi seryus ipsi sponsee com-
•
exordium, nec extrinsecus quidquam perficitur, nisi _ meiidat, ut mentis intelligatur magis esse quam cor-
hoc intrinsecus cogitalionis judicio porrigatur. Cujus poris, dicens : Desppndi enim vos uni viro, vifginem
fei veritalem Veritas nobis jpsa monstravit, ita dis- caslam exhibere Christo. Timeoautem ne skut serpens
_ cipulis loquens : De eorde enim exeunl cogitaliones Evam seduxit aslutia sua, iia corrumpantur sensus
, malm, homkidia, adulteriq, fornkationes, furta, ]falsa vestri, et excidant a simplicitute, qum est in Cltrislo
-. testimonia, blasphemim.Hmc suntqum coinquinantho- (II Cor. xi, 2, 3). Ibi ergo spiritalis adulter corrum-
. minem (Matth. xv, 19). In hoe igitur unusquisque er- pere quscrit castitatem virginalis matrimonii, ubi
rat, in quo semetipsum malse cogitationis assensione cernit ccelesti sponso fidem connubii debere servari.
. commaculat; . Inaniter autem animoe castitatem custodiri mandat
CAPCTx. Ex parabola ovis reportatm probatur lotus Apostolus, si hujus primitias conjunctionis in se non
homo a Chrislo. susceptus. Chrislus per animam , habuil hoino_a.Deo susceptus; prsesertim cum eapul
suam Ecclesiam in conjugiumrecepit. Christus ca- |C et corpus Cbristum Ecclesiamque doetor idem gen-
put, Ecclesia corpus recte dicitur. tium prsedicare non cesset, dicens*. Secundumope-
Quapropter, cum error isle animeesimul intelliga- ralionem potenlim virtutis ejus quam operalus est itt
tur et corporis, si Dei Filius absque anima rationali Chiisto Jesu, suscilans illum a mortuis, et constituens
'b
solam accepit hominis carnem, inferiorem partem ad dexteram suam in cmlesiibus
supra omnem princi-
illius ovis domum retulit, mellorem vero (quod absit) et potestatem, et virtutem, et dominationem,
'
errori perpetuo dereliquit : nam manifestum est patum, et omne nomen quod nominalur, non solum in hop sm-
! hoc
quoniam revocavit, quod propriis humeris re- . culo, sed etiam in futuro : et omnia subjecii sub pedi-
" portavit. Si autem ipse totam se profitetur ovem bus
ejusj el ipsum dedit capul supra omnem Eccle-
0
propriis humeris impositam, reportasse, «otus homo .siarn, qum est corpus ipsius, plenitudo ejus, ' qui
cognoscatur In Christo. Quoniam tunc est hominis omnia in omnibus adimplel (Ephes. i, 20-22). Alio
credenda redemptio si in Filio Dei susceptionis hu-
quoque loco dicitur (al. dicit) : Vir caput est mulie-
manse, id est ovis illius reportatoo, non defuit pleni- ris, skut Christus caput est Ecciesim, ipse Salvator
,'tudo. Hoc enim Deusin nobis salvavit, quod pro nO- corporis (Ephes. v, 23). Quomodo ergo anima Eccle- '.
"bis aecepit; et illam Deus Dei Filius naturamfecit sise polerit salvari, si defuit anima Salvatori ? vel
_parlicipem salutis seternse, quam -sibi conjunxit in -i D.qualis effectus liberalionis credetur (at. crederelur)
unitate personse : illam in coelesle palatium intro- -
secuturus in corpore, qui non prsecessit in capite?
duxit, cum qua sponsus de thalamo uteri virginalis Nam sicut suls fidelibus dicit: Si vos Filius libera-
exivit: tpse enim, lanquam sponsus procedens de tha- verit, tuncjiere liberi erilis
(Joan. vm, 36), ita de se
~lamo. suo, exsultavit ut gigas ad currendam viam quoque pronuntiat: Quia fuctus est sicut Iwmo shie
(Psal. xvm, 6, 7). Quis aulem moliatur dicere Verbi adjutorio inter mortuos liber (Psal. LXXXVII, '
5). Quod
"Dei sponsam earnem fuisse, non 'animam ? cui animoc ergo caput liberum fecit in se, hoc etiam liberavit in
jam pridem dictum esfab ipsoDomino per prophetam: corpore, quia iiitrans in domum forlis, alque alli-
Et desponsabo te mihi hi mternutn; et sponsabo te gans fortem (Matlh. xn, 29), hoc ibi a servilio libe-
mihi ad jusiitiam (jal. injustitia), et in judicio, etin ravit, quod priraitus in se pro servo suscepit; nec
misericbrdia, et pietuie (Osem n, 19). Cujus mysterii aliud est in corpore f regnaturnm, quam quod in
Isaias quoque testis fidelis exstitit, qui ex persona , capite praicessit (al. processit) ad coelum.' Cujus rei
a In ms. Corb. deest esl.
|o Ms. Corb., solum.
El quidem.
~ Ms.-Corb., aMs. Corb., quia omniain omnibus adimplelur.
Abest a ms. Corb. hsec.vox impositam. {Itajms. Corb.At editi habent regnanlium.
EtTRQL. LXV. 8
!_35 > S. FULGENTIl EPISCOPI RUSPENSIS , _ %ZS
credulitatem fideliter ac fiducialiter gerens Paulu: A set ponlifex, inleger ut esset homo^ ex lege tene-
exsultat, et dicit-: Nostra autem conversatio in cceli L batur.
est (Pliilip. m, 20). Ibi ilaque (at. utique) suam ani "Est igitur Dei Filius animarum nostrarum visitator
mam conversari non ambigit, ubi humanam animan et pastor, quia fieri dignatus est animseTiumansesus-
in Christo regnare .confidit : propter quod etiamCo ceptor, cui ex persona fulurse susceplionis hiimanee
lossenses hujuscemodi (dl. hujusmodi) preedicationi dieilur in psalrao ; Suscipe me secundmh verbum
hortatur eloquio dicens : Si consurrexislis (al. con - tuum, el vivam (Psal. cxvm, 116). Christus ergo pa-
surrexistis) cum Chrislo, qum sursum sunt qumrite stor noster est, cujus nos oves esse a.postolicatesta-
ubiChrisius eslin dexlera Deisedens. tur aucloritas ; qui tamen, ut plene "susceptorem se
nostrse naluroc dignaretur ostendere, non solum pa-
:CAPUT XI. Aliaraiio ex Petro.
"storeni, sed et ovem se non dedignatus est appel-
Nec illud est aliquatenus omittendum, quod cun lare (al. appellari), ut pote de quo, sancto Spiritu
magno pfaedicationis miraculo Petrus commendatii actus (dl. tactus), prophela testalur : Sicut ovis ad
Cbrislo, quia-pecca.umiio-t 79 fecit,~necinventus es victimam adductus est, et skut Mgnuscoram tondente
dolus in ore ejus. Sic enim dicit : Christus pro nobi sine voce, sk twn 'aperuit os ~suum"{Isai.LIII, 7) ;-et
(al. vobis) morluus est, vobis relinquens exemplum-,u a ipse per («/. denuo per) Jeremiam : Ego sicut agnnt
sequamihi vesligia ejuS; qui peccatum non fecit, *ne innocens. adductus sum ut immolarer, et hescivi: in
inventus est dolus in ore ejus (I Pelr. n, 22). Nam s tne cogitaverunt cogitationem malam dicentes: Venite,
Dei Filius animam humanam in carnis susceptiom miltamus lignum in panem ejus (Jer. T_I,19); de quo
nonliabuit, et hoc beatus Pelrus de ejus creditur di etiam Joannes Baptista proclamat: Ecce Agnus Dei,
vinitate dixisse, quid est quod pro magno in lauden ecce qui lollit peccala (at. peccatum) mundi\Joan. i,
diciturChristi,-quia divinitas ejus immunis esse po- 29). Non dissimilia de Chfisto (dl. de quo) Peirus
tuit a labe peccati, cum Dei sitproprium, hon soluu quoque ponit apostolus dicens : Scienies quod -noii
non peccare, sed etiam a peccato salvare : qui pro- corruptibilibus§© argento, vel auro redemplbestis de
pterea solus potest donare indulgentiam, quia solus vana veslra conversationepaternmtraditioriis, sed pre*
adraittere non potest culpam ; ideo solus est vulne- lioso sanguine, quasi agni inconlaminati et im»icc«-
ratorum medicus, quia divina natura nunquam in se lati Jesu Christi (I Petr. j, 18, 19). Unus igilur
recipit vulnus ? Si autem hoc ad Christi carnem cre- idemque mediator Dei et homiuum, homo Cbristus
ditur referendum, quomodo ab animabus nostris ser Jesus, ipse pastor et ovis, ipse sponsus et sponsa,
vari juslitia poterit, quibus exemplum apostolic( ipse .sacerdos et Tictima, unus idemque et o"blator
memoraluin susceptio Christi non dedit?Sed ut osien- muneris etmunus factus est oblatoris, Aitnee oblator
p
deret beatus Petrus et in anima Bhriul et in cnrnt amuneris quaUtatc descisceret, nec munus ab obla-
Christi proecessisse justitiam, quam ndbis imperai - toris merito discreparet. Quisi ,minus aliquid ha-
imitandam, secutus adjunxit :Qui cum nialediceretur, <buithumanee-naturse, nec personam sumere ponti-
non remdiedk&bat(al. maledicebat); quod propriead ficis, nec offerri potuit pro peccatis': in lege enim
animae patientiam pertinet; propter quod et alio loco sacerdotio fungi non polerat, si quis homo (al. _ho-
dicit : Non reddentes malum pro malo, vel maledi- _minum) minus aliquid Jiabuisset in se, .nec vitiosura,
ctum pro mdledicto, sed 'e contrario benedicenies: vel imperfeetum pecus sA sacrificium cuiquam lice-
quia in hoc.vocati estis, uVbenedictionem hmreditalk bat offerre : pontificem vero nostrum ,Jesum Chri-
possideutis (I Pelr. m, 9). Cujus-henediclionis Salva- j_tum esse quis_ambigat, quem sub hac Jaulus evi-
tor nosler ex etifde prodire commendat exordium denter appellatione commendat x Mabentes autem
dicens : Homo •bonusde bono Ihesauro cordis sui pro- ;(inquiens) Pdntificem magnum, qui penetravit codos,
fert (al. profefet) bona (Matth. xn, 35). Constat ergo _Jesum Filium Dei, ieneamus confessionem.Non mim
in anima benevolentiam esse, unde benedielionem hqbemus poniificem qui nqn possit compati infirmi-
possimus maledicentibus redhibere. Ut aulem beatus iatibus nostrisj tenlalum auiem jper omnia pro simili-
Pelrus, et animse nobis, et carnis hi Gbristo demon- ludine absque peccato. Adeamus ergo cum fiducia ad
slraret exempium, cum dixisset : Qui cum maledi- thronum gratim, ut miserkordiam consequamur, et
ceretur, non remdledicebal (al. maledkebat), secutus gratiam inveniamus in auxilio opportuno (Hebn. iv,
adjunxit: Ctini pateretur, non comminabatur. Com- 14, 15, 1<_).Ut aulem humanse nalurae hoc pontifi-
mendabat autem judicanli a juste; qui peccata nostra catus officiumdemonstraret, -adjecit: Omnis namque
perlulit in corpore suo super lignum ,~ul a peccalismo- pontifex ex .hominibus assumptus, pro hominibuscon-
slris separati, cum juslilia vivamus,-cujus livore sa- stiluilur in his qum sunt ad Deum, nt offerat -dona et
nuti esiis (al. swmt(s). Qtii stctrt oves errabatis'; sed -sacrificia pw peccalis; qui condolere possit his qui
nunc convertimini ad pastorem, et visitaloremanima- ignorant el errant, quoniqm el ipse circumdaiusest
rum veslrarum (I Pelr. n, 23-25). -infirmitate. Et propterea debet quemadmodiim pro
CAPDTXII. Cliristus recte et pastor, et ovis ac agnus populo, ita etiam pro semelipso offerre pro peccatis.
dicilur. Alia ratio ex Levilieo, quia Christus cum es- Nec quisquam sumil sibi honorem, sed qtd vocatur a
~ Ita
editi. ,At mss. Corbeiense et Viclor. habent injuste. Ms. Port., commendabalaulem se juiicanti
judkanti se injuste. 'Venum in ms. Corb. addita est injuste.,
(eadem forte manu) partieula se etprior sjliaba vocis
 237 AD TRASIMUNDCMLIB. I. . . _, 253
Deo, tanquam Aaron. Sic et Christus non semetipsumA . eguit liberatoris auxilkh Si aulem' totum debuit libe-
clarificavit ut poniifex fieret, sed qui loculus est ad rare pietas, totum debutt suscipereHivina majestas.
eum : Filius meus es tu, ego hodie genui te (Hebr. v, Totius ergo fuil hominis a Deo suscipjenda natura,
l 5). Quem tamen pontificem dicit per omnia pro quoniam in toto fuit capliyitas capfivarida, ut ~ tota
similitudine absque peccato tentalum. Per quee :simul acquireretur de captivsita.captiyitale victoria :
autem omnia tenlatus fuerit, superius cvidenter et (al. ut), secundum prseiiicatioiiis _apostolicsesen-
ostendit dicens '. Nusquum enim angelos apprehendit, tentiam, captivam duceris eantiyjtatein (Ephes, iv,
sed semeti Abrqltm apprehendit. Unde debuit per om- 8), principatus et potestates^tf^duceret confiden-
nia fratribus similari, ut misericors fierel, et fidelis ter, palam triumphans ilios.in_3emetipsoi.Co/oss. H,
pontifex ad Deum, ut repropiliaret delicla populi. In i5). . '." ' \ .'":"".-'
eo enim quo (al. quod) passus est ipse et ientalus, CAWJT XIV.Alia vatio ia divisione-per:quatuor membra.
polens est his qui tentantur"
auxiliari (Hebr. n, 16-
Ad exlremum dicaiur cur ab illa ineffabili divini- -
- - -
18). tale non fuerit ariimse natura suscepta cum carrief
CAPUTXIII.Alia ralio ex Panlo, quia Christus et in
carne et 'in anhna tentatus est. utrum a Deo non foerit facta"?iin peccato mon fuerit
Si ergo in eo quo" (al. quod) tentatus est tenlatis -j vitiata? an -carne viliorem universalisinedicinade»-
auxilium doiial ,"profeeto"in quo tentatus non est ^spexit\ kd. despexerit)"? Anpeccativulnere saucia-
tenlalis auxiljum non niinistrat. Quo Gonficiturut taro omnipotens curare jjequivit {al. riequivepit)? Sefl
hi qui Christo solam carnem humanam assignant, et Iiorumprimum postreinumque «jui sentiunt. etad-
animam denegant, in sola carne quoerant auxilium "versusvirtutem creatoris, et conttaupbtentiairi Sal-
-Chrisli, in anima "vero remaneaht destituti: Filius vatoris rebelles «xislunt, siwel-aliquaiii crcatoam
Dei namque hoc adjuvat in homlne, quod suscepit putant a Deo non factam, vel-ad<sa'lutemanimaeconi-
pro homine. Quod si et in anima et in carne pro- ferendam poteslStem dicunt omnipotenlis invalidain.
inereri Christi delectantur ausilium, faleanlur ,ne- Duobus vero.mediis, mec "peccatum-considerant ara*-
cesse est (sicutTeritas liahet) et in ariihia pariter et .tionalis creaturee^ Jnec aneritum; non inteUigente_(
'inCafne tentatum. lEt anima igitur humana,"ei caro •carne sua viliorcm esse non ^iosse quoesdtamtribuh.
slmulest in Christo tferitata. Ouod si simul est ih -carni, «l illam ^ravius "vulneratam, queeper antelli-
Christo et anima ~it.caro T.entata, -simul est ab co gentiam magis potuit Tesistere -tentatori. Illa igitur
ntraque^usceptaj etsi utramque dignatus @J est -omnipotens virtus, ret pia ssapientia. nec despexit.
suscipere," ulramque 'dignatus est sine dnbilalione velut cxtraneam quam -a 'se ooverat factam, nec
"salvare. Dignura ^iamque fuit,nostrseque_saluti con-.,-», sprevit sanandam quamsciebat sgraviusvulneratam,
-~nec eam
veniens, «t Deus verus exvero Patre solus'substan- quamcarne"p6tiorem,fecit-a Temedio sa-
^ialiter "natus veram hominis quam ipse fecit ani- -' lulis exclusit : sed .sicutraotum Jiominem diabolus
mam carnemque susciperet, in utraque cura tentatore -decipiendo percussit,dtaDeustoltimtsuscipiendo sal-
pugnaret, in utraque vinceret, ac deineeps in utra- -vavit : @2 ut agnoscerelur,idem creatursc" totius
que tentatis subministraret auxiUum, cum in utra- conditoretRedemptoT., quipotuitet quod non erat
.ique infirmis ac morituris victorise prceberet cxem- facere', et quod dilapsum fuerat.reparare.
•plum. Hla quoque sententia sacramentum Mediatoris CAMT"XV.-Aliairaiw, ex 'nomine Mediatoris, ut ha-
manifesto demonstrat indicio, quam ipsa veritas pro- beat in se totam natumm.
tulit, dicens : VenU <enimFilius 'homiriissalvum"fa- Cunctos prseterea qui 'salutis esse cupiunt setemOB
•cerect qUmterequod 'perierdt (Luc. xix, 10). Attenda- participes oportet aguoscere pariterret tenere non
mus igitur quid"perierit tefreni liominls lapsu, et incassum hominem Jesum Christum .MediatoremDei
agnoscamus ^quidqusesitum fuferil hominis ccelestis et hominuminuncupatum, jiisi quia idem Deus totam
adventu.Consideremus quidin se peccando (al. pec- iu se naturamsuscepit hominis,et idem.homo totam
Mato) vendiderit-servus, «t 'apparebifquid-suscipiendo insehabet.substanliamdeita'tis;(a/. divinitatls). Nam
iredemerit Dominus. Attendamus squid latro in ho- gp. quia per peccatum homo fuit separatusa Deo, inler
minis seductione ^ulneraverit, fut clareat iquid me- Deum irascentem hominemque peccantem lalis uli-
dieus in hominis susceptione «anaverit. Nonneex que Mediatoris h debuit inlervenire persona", quse,ad
<carne «iraul animaque Compositus prseceptum Dei TJropitiandum Deum homini totum veraimque in se
Iionio primus aeeepit.? Quod si in ntraque prsecep- Deum de Dep natum Jiaberet, ct;ad recoiiciliandum
itum Dei .cognoscitur accepisse, in ulraque debuit .iliominem Deo tolum vemmque in 'se :de homiiie
sobedientiamprsecepti servare. Si «utem in utraque natumbominem contmeret,, -atque ita ex utroque.in
-fuit parendum" prsecepto,_ab utraque admissa esl utroque >unus^Christus esset, iut plenitudo deitatis
Iransgressio : 'quoniam sicut 'esl jnchoalum ar.imee susceptum non consumeret, sed proveheret Jjomi-
"*•
xupidilale peccalum, sic est carnali comestiorie per- nem, et pleniludo humahitatis jnec minoraret im-
fectum : et ideo, jjuod totus homo reatum trans- mensam,nec-mutaretimpassibilem deitatem :,a'csie
,-gressionisadmisit. totum sibi diabolus captivavit. hominis natura, quoamutata fuerat in deterius, jier
•Quod si totus tenebatur captivitalis vinculo, -totus illum tola redintegfaretur, quo *nihil est nieliui.
a Ms. Corb., toio, forte pro toti. Supple Itomini. ret; coeteri, debuit.
bEd. cod. Basil. babet, necesse erat ut interveni- « Editi habent immensum. Ms. 'Corb., 'imiheiwrw.
239 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 240
Propterea se Mediator Dei et hominum plenum A quia Mater Sion dket: Romo, et homo factus esi in ea,
Deutn plenumque dignatus est hominem demon- euradem verum Deum credit et prsedieat, quia ipse
"Btrare. fundavit eam Altissimus. Quem verum hominem no-
vit Joannes, audiens eum dicentem: C_K.eri.isitte oc-
CAPUTXVI. Alim quoque rationes ex diversis Scri-
• pturm locis. cidere, hominem,qui veritatem loculussum vobis(Joan.
' Quod si quis ambigit aut omnino non credit, eligat "vni, £0), eumdem verum Deum monstrat, dicens:.
utrum sibi nomine an opere velit quod asserimus Hic est verus Deus, et vita mterna. Verum homihem
demonstrari : neque enim Scriplura sancta in uno Chrislum recognoscit, quia Verbum caro factum est,
eodemque Christo, aut Dei vocabulum preetermisit, el habitavitin nobis,eumdemqueaverumDeumosten-
"authominis, evangelista dicente : In 'principio erat dit, quia in principio erat Verbum, el Verbum eral
Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat apud Deum, et Deus erat Verbum. Quem verum scie-
-Verbum : hoceral in principio apud Deum; omnia per bat hominem Paulus, quia voluntaria pietate factus
ipsum faciasunt, et sine ipso factum est nihil (Joan. est ex muliere Dominus hominis, et factus est sub
7,-1, 2).-Et paulo post : Verbum caro factum esl, et lege Dominus legis (Galat. iv, &) (sicut ipse tesfatur:
habitavil in nobis (Ibid., 14). Illud utique Verbum Quia' misit Deus Filium suum. factum ex muliere,
•carnem factum asscrit, quod Deum esse superius -Qfactum sub lege; et quia facius est ex semineDavid
•memoravit,- ut ostenderet eumdemyerum Derim ex secundum carnem; et Quorum patres, ex quibus Cltri-
Patre/qui est bomo verus ex homine. Ostendil prse- slus secundum carnem), eumdem verum Deum eonfi-
•tereainquo naluraliler sempiternum credamus ex teri non cessat, dicens : Qui esi super omniaDeus be-
•Deo Patre, et in quo lemporaliter ex homine factum nedklus in smcula.
.hominem debeamus.accipere, aliud in exordio, aliud CAPCTXVII.Objectiof quod Ghnstus est caro faclus,
•in subsequentibus monstrans. iEternitas igitur Filii ergo anima caruit. Garo pro toto homine. Attima
Dei.asseritur, dum Verbum Deus in principio prse- pro toto homine.
-dicalur. Ibi Verbum non dicit factum, quod ex Patre Neque vero illud ex adverso nescimus opponi. Quod
noverat genitum; ibi non est temporis nomen, ubi • cum Verbum caro'factum dicitur, et Factus est ex se-
sempiternitas, nec initium potest habere, nec finem. mine David secundum carnem,et Quorum palres ex
-Cum.autem.venitur ad carnis.vocabulum, lunc Ver- quibus Christus secundum carnem, in supradictis locis
bum caro dicitur faclum', ut agnoscamus eum qui ila quorumdam carnalis sensus carnis nomine tenea-
.faclusnon eratj-sed-natusdePatre semper erat,tunc lur, ut, suscepta carne, non credatur Christus eliaui
-fierivoluisse, quando quodfecerat, factus opnssuum, ralionalem anhnam suscepisse. Sed qui sic sentiunt
.dignatus' est reparare. In hoc facto beatus quoque G minus attendunt id esse locutionis humanee,qua non«
Paulus, sicut veritatemhominis.sic verilatem curavit; nunquam totum significatur a parte. Noverint igitur
temporis profiteri, dicens: Cuin hutem venit plenitudo1 in Scripluris sanctis aliquando earnis tantummodo
@3 temporis, misil Deus Filium suum factum ex mu- nomine, nonnunquam animee soUus vocabulo, totum
liere^faclum sub lege, ut eos qui sub lege erant re- hominem demonstrari; cujus rei verilatem, non so-
dimeret, ut adoptionemfiliorum reciperemus(Gal. TV, lum ex Velere Testamento, verum etiam ex Novo
i, 5). Hoc.ipsum, ubique prophelis (al. propheticis)1 -84~Iacile perdocebo. David carnis nomine totum
congruens, appstolica servat auctoritas, ut factum1 . siguificat hominem, dicens : Exaudi, Deus, orationem
piscoicans Christum, etquidfactus sit, et undefactus> meam,adleomnis caro veniel (Psal. L\IV,B). Quidest
ut evidentcr oslendat : ut agnoscatur reruin om^ autem omnis caro, nisi omnis -homo? Similiter ab
nium Dominum sic formam suscepisse servilem, utt eodem in alio psalmo dicitur : In Deo sperabo, non
non aliunde, sed ex homine veram suseepsrit car- . thnebo quid faciat mihicaro (PsaULV,3). Etut oslen-
.nem. Dicit igiturDavid : Mater Sion dket: Homo,i deret quod carnis nomine lotum hominem designa-
'et liomo factus est in ea, ct ipse fundavit eam Altissi- ret, paulo post identidem dicit: In Deo laudabover-
tnus (Psal. LXXXVI, 5). Ecce in uno Christo, sicutuna i bum, in Deo (al. Domino) laudabo sermonem,in Deo
'
persona indubitanter asserilur, sic veritas Dei atques ~Qsperabo, non timebo quid faciat mihi homo (Ibid., 11).
hominis inconfusa monstratur : qui enim homofactut! - His dictis Isaioequoque dicta concordant, cum Salva-
est in ea, ipse fundavit eam Aliissimus. Huic dicto il- toris nostri adventum in carne pronuntians, dieit:
lud aposlolicum prorsus est comparandum : Quorun1 . Erunl prava in directa, et aspera in vias ptanas, et
patres, ex quibus Christus secundum curnem, qui es,I videbitomnis caro salutare Dei (Isai. XL,4, 8). Quid
super omnia Deus benedktus in smcula (Rom. ix, 5) est autem omnis caro, nisi omnis homo? An forsitan
- Quod David dicit: El homo factus est in ea, hoc Pau- exanimem sic elevabimus carnem, ut illi non dubite-
- lus firmal dicens : Quorum patres, ex quibus Christuis mus divinam tribuere visionem? In Novo quoque
secundum camem; quod aulem David asserit : Ipst~ Testamento ipse humani generis creator et Dominus
-fundavit eam Attissimus, hocPauIussequitur, dicens • earnis nomine totum reperilur iiominem nuncupasse,
Qui est super omnia Deus benediclusin smcula. Testa duni tribulationis extrema. prsenuntiansqualitatem,
mentum Vetus concinit- Novo; David Joanni coucor- bsec discipulis 10^11.11^ : Erit enim tunc iribulatio
dat et Paulo. Quera verum hominem dicit David,1 magna, qualis non fidt ab iniiio mttndi usque tnodo,

aEditi babent Verbum,Ms. Corb., verunti

 AD TRASIMUNDUMLIB. I. _ - 242
24i
aeaue fiet: et nisi breviali fuksent dies itli, non fieret A gratia flecto genua mea ad Pdtrem Domini hostriJesu
salva omnis caro; sed propter electosbreviabuntur dies Chrisli, ex quo omnis paternitas in cmlis et in terra -
illi (Matth. xxiv, 20^ 21,^2). Animacquoque vocabulo nominatur : ut del vobis secundumdivilias glorim sum, -
totum significari hominem Veleris ita a demonstrat virtute corroborari per spiritum ejus in interiore ho- '
series Teslamenti, cum dicilur iErant aulem uni-' mine a habitare Chrislum per fidem in cordibusvestris-'
verste animmde Jacob quinque et septuaginta (Genes. (Ephes. ni, 14, 15). Ecce et animam nomiiiat, etcor '
XLVI,27).RursusineodemTestamento -.Animaqumcun- appellat,. ubi Chrislum habitare confirmat. Unde li- •
que deliquerit anle Dominum nolens, in omnibus prm- quido cognoscitur Verbum Deum totum hominem-"
ceplisDomini qum non oportet facere, et fecerit unum suscepisse, cum probetur habitationem Filii Dei iri
de his : si quidem princeps sacerdos, qui unclus est, anima magis quam in carne monstrari. Hujus inse-
"
ne sic
deliquerit, (al. nec) plebs faciat, offeral (al. of- parabiUs veritas sacramenti, quo totum hominem sus-
ferei) pro delicto suo, iit quo deliquit, vilulum ex bobus cipere dignatus est Deus , et lotus in Deo monstra-
immaculatum Domino (Levit. iv, 2, 3). Eece cttima tur hoino manere susceptus, et id quod de homine
dieilur, et sacerdos unctus deinceps liuncupatur, ut naturaliter est Filium Dei, et id quod de Deo Patre-
cum animanfaudirnus, totum simul hominem cogno- naturaliler esl Filium fecit hominis appellan, di-
scamus. Nec in Novo Testamento hujus significatio- ]_ cenle angelo ad Mariam: Spiritus sanctus superveniet
nis potuit deesse locutio : si quidem cum sancti Spi- in te, el virlus Altisshni obumbrabitlibi: ideo quod
ritus adventu firmati discipuli, rejeeta formidine,- nascelur ess le sanctum vocabitur Filiws Dei (Luc. i,
publicae prsedicalionis auspicarentur officium,,con- 35). Marci quoque non discordat asserlio, tale scili-
summatoPelri sermbne, Uber Actuum apostolorum, cet Evangelio suo ponentis exordium : Evangelium
Luca narrante, sie eontinet: Qui ergo receperunt ser- Jesu Christi Filii Dei (Marc. \, 1). Nathanael quoqua
monem ejus, baptizati sunt; et appositm sunt in die de quo dixerat : A Nazarelh polest aliquid boni
illa aninim circiier tria millia (Act. u, 41). Quisquis esse (Joan. l, 46)? non cunclatur Dei Filium ap-
hic animarum nomine signifieatos homines hititur pellare : Rabbi, inquiens, tu es Filius Dei, lu es Rex
denegare, ostendat necesse est qualiter ab.apostolis Israel (Ibid., 49). Ubi Jesus, ut plemim pietatis suse
sine corporibus aniniae credantur sacramentum ba- mysterium demonstraret, non solum id quod de Patre
plismatis accepisse. Simile huic loco quiddam beatus naturaliter semper est Ubenter audivit, sed etiam
quoque Petrus sic in sua ponit Epistola : In diebus quod ex muUere misericorditer factus est evidentis-
Noej inquiens, cum fabricarelur arca, in qua pauci, id sime.praedicavit, dicens : Amen, amen dko vobis, »£•
est oclo ahimmsalvm factm sunl per aquam (I Pelr. debitis cmlum aperlum, et angelos Dei ascendenteset
ni, 20). Cumsil igitur manifestum Scripturarum more n descendenlesjiuperFiiium hominis (Ibid., 51). Propter
tolum hominem, aUquando carnis, aliquando soUus hanc in Christo unitatem personse, et inconfusam ve«
animoc voeabulo, designari, profeeto monslratur, ritatem divinoeJiumansequesubstantise, unus idemque
i>
cum evangelista dicit: Verbum card factum est, ni- Christus, et Puer ab Isaia dicitur, el Filius ac Deus .
hil aliud intelligi debere nisi Verbum homo faetum. -pariter prsedicatur, sicut inquit: Puerjiatus est ngbis, •
CAPDT xvm. ilfediator igitur Christus loium hominem filius datus est nobis; cujus principium super humeros ,
suscepit. Propler duas in Christo haturas et homo ejus, et vocabiiur nomen ejus, Admirabilis, Consilia-
Filius Dei et Detts Filius hominis appelldtur. In ~
Chrhlo vera caro et vera anima.: rius, Deus, gQ Fortis (Isai. ix, 6). In uuo Chrislo -
85 Propterea utique Mcdiator Dei et hominum non sunt duee personse, ut alius puer, et alius Deus.
homo Chrislus Jesus ab Apostolo prsedicatur; nam fuerit nuncupatus; sed in una persona est-Deus ple»
quia D.euserat Verbum, in eo quod Deus totum ho- nus, et homo perfeclus, quia substantiaUter aliud
minem suscepit pro nobis Verbumcaro factum est, et puer, et aliud Deus, cum tamen personaliter non sit
habitavit in nobis. Verbumutique caro faclum est in alius puer, e.t alius Deus. Unus enim Filius et puer,
eo quod est una in Christo Dei hominisque persona : et Deus, quia puer, qui natus est nobis, et idem filius
Habitavit autem in nobis, quia in Christo vera tota- qui dalus est nobis, vocatur nomen ejus Admirabilis,
que permanet divina humanaque substantia, Verbum .JJ Consiliarius, Deus, Forlis. Hic tamen puer, sicut ,ve*
enim habitans in homine, non est mutatum in homi- ram carnem, sic et veram habuit animam, ut illa
nem. Ubi autem maxime Verbum potuit habitare, vera divinitas totam hominis et renovandam suscipe-
quam in Ulasubstantia quam adi suam imaginem fe- ret, et susceplam posset renovare naturam, _.sicut
cit, boc est, in anima iUiushominis quem (al. quam) superius est, Luca testante, monstratum : Quia puer,
suscepit? Quod prophetice (al. prophetica) per Salo- id est Jesus, proficiebat mlate et sapienlia el gralia
monem spiritali gratia cernimus intimatum, cum di- apud Deum el homines (Luc. u, 51). Propterea in.se
_citur: Anima justi c sedes est sapientim(Sap. vn,'27). nec carnis nomen, nec animse,Dominus ipse prseter.
Nam, ut ostendatur Christus in •animse substantia misit ostendere, carnem quidem se habere verissi-
specialiter habitare, Paulus nobis porrigat suseatte- mam monstrans, cum dicit: Quod-nascitur de carie,
stationis in veritate subsidium, qui dicit. Hujusrei caro est (Joan.iu,&). Cujusplena veritas"operum
a Ita editi, at ms. Corb. habet demonstraiur serie. Ms. Corb., sedes sapienlim.
_b Aberant ab editishsee verba usque ad finem ca- d Basil., et habitare.
~ Ant. et
pitis; sedrestitutasuntex ms. Corbeiensi. ms. Corb., Deus, Forlis,Colon.etBasil.,
c Antuerp. et Colon-, sedet esse. Basil., tedet ett. Deus (ertis.
243 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 244 .
quoqug manifestatione resplenduit, cum iufans natus A quam ut animum suam ponat quis pro amkis suis; spe-
noji soium cwris iavolvitur et angusto proesepi con- ramus ita, Domino adjuvanle, traclanda, ut appareat
cluditur, sed e.liam, eircumcisionem suscipiens, ear- veram in Chrislo carnis animseque substanliam, non
nem veram habere monstratur, Prseterea etiam post. solum vocabulis, verum etiam manifestis naturalium
resprreclionem diseipulo^ cunelantes, mformat, di- officiorum indiciis demonslratam.
cens : Palpate et videle,,quia spirilus camem el ossa CAPUTxx. Epilogus prhni libri, de divina et hutnana
non habelj skut me videlishabeje (Luc. xxiv, 59). Arji- natura Medialoris, in una persoha, Argumentum
subsequentium duorum librorum.
ream quoque se, s.uscepisse cum cajne, nec nomine
: Proinde, si verilas nostrae salutis in Salvatore cre-
cessavit inlimare, nec opere, dum dicit Animam
dilur, consequenler in uno eodemque Mediatore Dei
tneam ponopro ovihus meis-(Joaa. x,, 15); et Awtma, el homiuum homine Christo Jesu divinoe humanoe-
\nets,imbatu est (Joan.. xn, 27-); et caetera, quoe in- substantise indivisa et inconfusa perfectio nori
que
ferius ostendentur. Banc animam uon sine iiitellectu negetur;
quonlahi Dei Filius, de Patris subslantia
a
ralionali, susceptam Cliristo peit UaJa.ji,sicdivinum genitus, nec
sempiternitatem divinsenaturse perdidit,
demonstral oraculum :, Ecce hiieUigel Puer meus et dum hoc
quod erat temporale pro temporalium
el
exaliab.iiur, magmficabjiur vejiementer. oeterna salute suscepit; nec dominio naturalis ae
CAPUT XIX.Uilimaratio exActibusapostolurumaevera B verse dlyinitatis caruit, qui veritatem formseservilis'
carne ei/animu Chrhii. acceptam interminabili et inamissibili dominio su-
£t quanquam mulla supersint quibus noslra firme- blimavit; nec vera virths, cum nostram infirmltatem
trir asserlio, tamen, quoiiiain ad finem libelli series susciperet, infirmari potuit, quse vitium infirmitatls
orarionis noslrse festinal, de Actibus quoque aposlolo- ab infirmo submovit; nee imperfectus essepotuit,
rum evideutissimum hujus sacramenti iniiicem beati qui perfectionem imperfecto concessit; nec localiter
ponemus apostoli Peiri sermonem, quemde illa mi- ad infernum divinitas Christi descendit, quie- sine
rabili musli spirilalis ebrielate ructavit. Hie (al. Hinc) mole sic ubique lola consistitj ut licel ea carere nul-
etenim, cum, exauctoritate divina Judaeosinformans, lus locus possit, localiter tarijen eam loeus ulhis con-
BDavidicuraposuissel eloquium, quod divinitus edo- tinere non possit. Est enim illa Dei vera inflnitaque
ctus ex Chri&li persona cecineral, dicens : b Prooi- substantia ineffabiliter in singulis crealuris tota, et in
debam Dominumcoram me semper, quoniam a dextris omnibus tota; non minoralur In minimis, nec auge-
esl wihi, ne commovear. Propterea jocundatum esl cor tur in magnis; non concludilur tempore, non cir-
meum, el exsullavit thujua mea, insuper efcaro mea cumseribitur quantilate, non intlio coepta, non ter-.
requiescei (al. rcquiescit) in spe. Quoniam non dere- mino finienda : a qua totus homo, et crealus est ad
tinques anitnam tneam in inferno, nec dabis sanctum C juslitiam, et sine peccato gusceplus est post rujnam.
tuum videre corruplionem.Notas mihi fecisti vias vitm, Nunc igitur, quoniam de sacramento Mediatoris"
adimplebis me jocunditale cum facie lua (Psal. xv, (quantum ipse, qui Verbum Patris est, gratise suse
8-KJ). Quod leslimonium psalmi cum bealus Pelrus dono (al. dona) concessil) dispulationis veritas nihil
commemoraret, ut boc de Christo manifesle dictum dei'eliquit ambiguum, quo unus idemque Christus to-
oslerideret, seculus adjecit : Firi fratres, liceat au- - tam naluraliter habere deitatem ex Patre et totam"'
denter dicere ad vos de patriarcha David, quoniamet hominis naturam habere mpnstraretur in homine,
defundus est, el sepuilusest, el sepulcrumejus eslapud illud est deinceps providendum, quod nonnullos car-
JIOSusque in hodiernum&2 diem. Propheta igilurcum naliter quce divina sunt cogitantes, eo gravius con-
esset, el scirel quia jwejurundo jurasset itti Deus, de ceplse falsitalis ei'rord offundil, quod divinitatem
fructu lumbi ejus sedere super sedem ejus, c providens , Cbristi, aut localiter de ccelo venisse, aut ad infer-
toculus est de resurreciione Christi, quia neque dere- num descendisse localiter faleanlur; quique etiam •
iictu est anitna ejus in inferno, neque caro ejus vidil Chris-um in carne passum firmare non diibilant,
cormpiionem (Acl. ~u,29-31). Hoc equidem teslimo- - etiam divinitate eompassum. Harum ergo rerum de- -
nium-propterea pra.senli loco duximus inserendum, monstrahdoc (quanlum sat crit) veritati singulos
ut evidens nominum reruriique dictinclio carnem Jj e deputavi curare libellos, ul alter imroensamFiliiDei
simul et animam doceret in Christo. Coeterum oppor- gg divinitatem oslendat; terlius vero roysterium
tunior ei suus exhibebitur loeus, cum de myslerio dominicee passionis manifcstissima rerum clarilate
loquemur dominicse-passionis (Infra, tib. m, cap. 22, conlineat. Hunc ilaque primum libellum, servala
23 et 24); ubi etiam illud quod dixil: Trisiis est disputandi lemperies claudat, ut ad ea qua. sunt
-tnimamea usque ad moriem; et Nunc anima mea deineeps dispulanda Deus nobis oslium sermo.iis
lurbata est; et Majorem liac dileclionem nemo habet aperiat.
" Ita ms. Corb.; at editi, Davidis tamen
posmsset. fundit.
l,.MsrCorb., Prmvidebam. e Forte legendum curavi depulare, vel potius deuu-
c Ms. Corb., prmvidens. tevi ' -
d 4ta ms. Victor et Corb.; al edili habent con- libellos.
 _
v24_5 - AD TRASIMUNDUMLIB. \l. - 24&
-" ^ - ' "
- LIBER SECUHDUS.
DJE IMMEHSITATE DIVINITATIS FILH DEI,

CAPUTPRisinM.J)icotnpi,eAettstfct/I.«s-Trim'fatt's c.iw.iiE.A exemplo vel auxilib caruissel. Inquirendus ergo fuit

Essenlia ihfinila- Homo, cutn plene quod hvse est unus cujus esset refdrnianda romiere, informanda'
non cognoscat, Deum super-se mutto minus- cqgnor lumine, confirmanda virtule, ut (al. aut) sequalitas
scerepotest. -r acterna ]'ustificai*el impiam,. instruerct inseiam ve-
Quolies humanse conditionis infirmi.tassemelip- ritas, virtus firmarel invalidam. Sed hoc .nunquid.
sam prolinus cognitura fines molitur aliqttatenus suse,
cojleslis illuminationis possel homo per -solum hominem, aut In solo quo-,
parvitalis excedere', atque., libet homine reperire? Nullq modo. Quis enira homo
prsegnata conceptu, Conditoris sui ac "Ttedemp.toris posset existefemedicus humani vumeris, cum omnes
inquisilionem cojperit parturire,, sola { «/, s.olo)., iri radibe vitiata communiq circumplecteretur vitii'
quanlum arbitror, immutabilis illa sempiternitas Tri- naturalis? velqualiter posset per se solum medelam
nitatisreperietur incomprehensibilitas digria mlra- vulneratis afiefre, cujus orlus tenerelur in vulnere 1
ciilo, quse sie excedit omne quod cogitare vel sapere quove modo beneficentioe Iargitor universalis existe-
possumus, sicut snperat omne quod sumus. Ho,c no- ret, quem alieiioe opis indigum natura monstraret?
bis divinorum series voluminum veridica protestatur, Veree igitur salutis exhaustus hom.o divitns, et pe-
:
Isaia dicenle Non ehhn cogitationes mem cogitatio- renni bonorum forsilan ange-
possessione privatus,
nes vestrm, neque vim tnem vim veslrce, dicit Dominu,s. Uco fuit ut ille qui domus
exaltalm sunt B juvamine sublevandus;
Quia sicul exallanlur cteli a terta, sic, vi,m,
luteoe fseculentus ergastulo ad facultatem purioris,
a
roeceajviisvestris,et cbgpationesmem cogitalionibus vitsc
humarise nequivisset aliqualenus asplrare, gralia juva-
vestris (Isai. u\; 8, 9). Quaeergo disciplinse retur opitulationis angelicte, qua pristinae offensionis
vivacitas animi? qusecordissagacitas, illius
periti*a?quse deposuisset iUriviera, et amisssedudum puritatis re >
essentioe(idestTrinilatis,,quaj uhus verus elsolus est sumeret dignilalem. Verumtamen nec angelico po-
Deus) contingeret arcanum? quaenec coepit esse,iiec terat hoc reparationis munus adipisei.subsidio. Anr
desinil; in cujus"substantia nihil est quod non fuit,
gelica quippe natura tunc homini reparando aliqua-
nitiil potest non esse quod fuit ;,cujus.nihil loco COJI- lenus esset idonea, si cadendi mobilitate nunquamj
cluditur, quia totum immensum; nibil initio prceve- naluraliter fuisset obstricla :.cum vero se
juvaminiji
uitur, quia_tolum est sempiternum; quse se hoe prae- egenam consubstanllalis ruinae documenlo testetur,,
serlim indicio seinpiterriara, increatam ,_immutabi- ad humanse, posse
ex profecto coguoscitur multo, mjnus
Iemque monslravit, cum ex nihilo, id est eo,quod
Tedintegrationis -efficaciam.redundare, quse a pro- >
nonesset creare po.tuit quod fuisset; quacque ratio.-
pfise nequeat stabilitati sufiieere. Suis autem ad cu-
i.alein creaturse'susepai;tem hocprse cseteris.gr.atis, • stodiam sibi'sat esse viribus
sibi acternitatis el non jncongrue credere?,
privl.egio sublimavit,ut munere
tur, si nullk pars"ejus in deterius laberetur. Unilas
rafionis inditlto, 80'hihc liquidq sui creatoris ac re- JQenim
Initio esse non am- naturalls, universltatem circumplexa natursc
paratoris essentiam sine jirorsus
cum sine inilio nun- ahgelibse, tota procul dubio maneret impassibilitatis
bigeret, se, quamvisnon faclam, firmamento subnixa, si passioui non esse possej,
quam tamen omnimoda consumen.dam abolitjone obnoxia nec
Hinc etiam monpre- , unquam pateretur in reliquo quod
deinceps cognovisset. protinus non posset ih toto. Cum vero quscdam pars
lur -quahto infinitatis "atque incomprebensibilitar perpeti
ejiis QQ de ccelesti Beatitudinis culmine in*iman^
Ss culmine creatfix omnium vlrtus et sapientia mo-
cernitur devoluta, miseriam, beato
dum creaturse intelleGlualis excederet,. cum ipsam perpetuamque
Petro dicente : quia Dews angelis peccanlibus not\
rationalem creaturam plena suse comprehensibilitalis
pepercit, sed carceribus, cuiyginisinferni tradidit, i«.
agnltio, creatorl qmdem comprehensibilis et finita, reservari (II Petr. n, 4), profecto
sibi tariien incomprehensibilis atque infiuita, lassar judkio puniendos
ret: ut cum naturoe suoeinvestigatjonem, quaj extra cognoscitur uniformi cunclos opprimi potulsse ruinse
se non est, et intimam sibi cerneret ct occullam, ita corisortio, nisi quos vellet a casu pravitatis virtus
.illa defenderet (al. defendere),, quae solainaturaliler
utcumsupra se non sit, atqueinse sit, totamser non posset.
sicutest; vestigare non possitreo_magis paves.ceni, mutaridepravarlve CAJ?DT m. Sola virlus divina et Iwminem reparavit,
admirahsque supernee infinitatis magriitudinem, om- Jj
; et angelum cuslodivit. Christus ihtus et sapientiu
nes intelUgentiae terminos excedentem, cujus pax Palris. Chrislus est.naturaliler Dms, immensus, al-
(sicut Paulus dicit) superat omnem intelleclum ( Plii- lissinws, sempiternus. Sic Paier est in Filio sicul
Filius in Palre.
Hp: rv, 7), cujus etiam judicia abyssus multa (Psal.
xxxv, 7),"solo se ad cognitionem Altissimi humili- Ipsa igitur etiam homini reparando fuit neeessaria,
tatis ascensu respjeeret provehi, a quo superboe co- quia nbn alia stantem angelum aTuina poluit custo-
^gitationis casu quondam meruit segregari., dire, nisi illa quaelapsum hominem post ruinam po-
Una est in utroque gratia operata;.. _
PATOTii. Non potuisset angelica nalum hominem re- tuit reparare.
parare, quia et ipsa cecidit. jn ho'c ul surgeret, in illo ne caderet; in illo, ne
'
Sad boc nunquam prorsus. aggredi posset, sivel vulneraretur, in islo utsanaretur. Ab hoe .nBiwi-.
tjjs, Victor., propriastabilitate,
247 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 248
latem repulit, illum infirmari non sivit; illius esca, A exclusit, ne eum, quem cum Patre unmn audiremus,
istius medicina. Hunc autem quisquis sanuui sapit, nalum niiuimecrederemus. DeDeoDeus potuit nasci,-
Filium Dei esse non ambigit, qui est virlus et sapien- sed immensusab immensonon peluit segregari.Natus
iia Patris: sapientia quse cuncla disposuit, virtus enim exstilit, non abscessit: talis est enim illa di-
q.useomnia creavit; sapientia quoeilluminat, virtus vina inenarrabUisquenativitas, ut quem Pater .genuit
quse adjutorium praestat; sapientia, quia hnmutabi- ex se, haberet in se. Hanc fidei regulam per Isaiam
Iis; virtus, quia insuperabilis. Qui omni creaturse nobis unitas ipsius verse divinitatis ostendit, memo-
suaeper infinitam poteritiam naturalem semper ad- rato propheta dicente : Quoniam in te esi Deus, et
est, et immensus nunquam deest; qui hoc natura- non estDeus prmler te. 'Tu enim es Deus, et nescieba- _
Hter in se habet esse quod Paler est, et ideo potuit mus, Deus Israel Salvator. Erubescent et pudebunt
el angelum in superioribus stabilire, et pro rcpara- omnes qui' adversantur ei, et ibunt cum confusione
tione lapsi hominis ad inferiora descendere, sicut (Isai. XLY,16,17). Qui aulemFilio Dei adversanlnr,
ipse lestatur, dicens : Descendi de cmlis, non'ut fa- nisi qui Palrem in ipso, et ipsum In Patre_per uni-
cidm volunlatem meam, sed volunlatem ejus qui me tatera naturalem deneganl 'esse, atque Patrem et Fi-
~
misit Patris (Joan. vi, 38). Hunc quidam (al. qui- lium per naturalem diversitatem audent perfidsein-
deni), cum audiunt descendisse, descensionem ejus B ] fidelitatis«vitioseparare? Sic est enim Palerin Filio
affirmare nitunlur localem, quia nesciunt Dei, sicut; sicut est FUius in Patre; unitas ibi naturalis sic
oporlet, considerare virtutem, nec valent agnoscere! sequalem demonstrat utrumque, ut immensus im-
sic pro homine Deum hominem faclum, ut accepta mensum gigneret, et immensus ex immenso genitus -
hominis forma maneret immiilabilisdivina substan- immensilatis paternse nihil minus haberet.
lia ; nec sie intelligunt temporaliter nalum, ul sem- CAJPUT IV.Paler per Filium omniafecit.
per fuisse teneant. sempiternum. Hi sunt qui etiami Quseso,regnator inelyte, ne ista quse de Deo lo-,
considerare contemnunt qualiter descenderit, cum1 quimur corporaliter existimes cogitanda. Superat,
perseveraret immensus, vel qualiler huiniliatussit,i qui fecit, cuncta quse fecit. Cujus est substanlialiter
qui maneret allissimus. Si enim ejus natura qusera- sine initio esse, solius est substantialiter sine initio
liir, est essentialiler Deus, quia In principio eratE ' gehuisse ; cujus est per ineffabilem immensitatem
Verbum, efVerbum erat apud Deum, et Deus erat tolum implere quod feeit, ejus est per unitatem na-
Verbum. Est etiam sempiternus, quia sempiterna i turoetotum Filio inesse, et totum Filium in se sem-
Dei virtus est, atque divinitas (Rom. i, 20). Est im- per habere, quem genuit. Si noiromnia Filius cum
meiisus, quia de ipso Jeremias dicit : Magnus est, et. Palre disposuit, non est sapieutia, qusedicit: Cum
non habet finem,excelsus et immensus (Rar. m, 25).. Q pararel cmlum,aderam illi, et cum segregabat sedem
Et paulo post, ut hsecde Filio se dixisse demonstra- suam superventos: quando forles fackbat sursum nu-_
ret, adjecit: Hic Deus noster, el non msthnabitur r bes, el cum stabiles ponebat fonles sub ccelo(Prov.
alius ad eum. Adinvenit omnem viam disciplinm, ett VIII,28, 29) ; et inferius : Quando forlia faciebai fun-
dedit eam Jacob puero suo, el Israel dilectosuo. l~Posl l damenta terrm, eram apud eum disponens. Quod si
hmcin lerris visus est, el cum hominibusconversatus s sapienlia Patri coseterna non creditur, necesse est"
esl (Ibid., 36, 37, 38). Altissimum vero quis au- ut etiam Deus in dispositione coeptamutabilis prse-
deat Dei Filium denegare ? de quo David dicit: Ma- dicelur. Si non cuneta fecit Filius, nec virtus debeat
ter Sion c dket: Homo, et Iwmofactus est in ea, et't appellari, nec manus. Et ubi est quod per proplte-
ipse fut~davit\eam Altissimus(Psal. LXXXVI,5). De quo0 tam dicitur : Cmlummihi sedes est, terra autem sca-
etiam Zacharias, nascenle Joanne, sic pnedieat : El't bellum pedum meorum: quam domum mdificabiiis
tii, puer, prophela Allissimi vocaberis, prmibis enhn n mihi dicit Dominus?aut quis est locus requktionis
ante faciem Domini, a parare vias ejus (Luc. i, 76). Si>i mem?Nonne manus mea fecit hmc omnia (Isai. LXVI,
crgo docetur esse naluraliler Deus, si immensus, Q\1 1, 2)? Nam et evangelisla dicit: Omnia peripsum
si altissimus, si est eliam sempiternus, dicatur quid d facta sunt, el sine ipso factum est nihil (Joan. i, 3).
melius Deo, quid majus immenso, quid superius al.lr j) Si <"alicubi deest Filius, immensus non est; si non
tissimo, quid anlerius sempiterno ? Deus igitur nonn eum 82 Pater corde ructavit, Verbum non debet
discrepat a Patre, immensusnon caret Patris sequa- i- dici; si de utero Patris, Kocest de substantia Patris,
litate, nec celsitudine privatur allissimus, nee est >t non est genitus, falso'(quod absit) nomine' verus
origine posterior sempilernus. Nam quia in Deo Pa-i- Deus dicitur, de quo testatur Joannes quia hk est
tre iiihil potest esse mutabile, ex Deonatus est Deus;; verus Deus, el vila mterna (I Joan. v, 20). In prin-
quia nilril locale, ex immenso processit immensus; >; cipio quoque erat Verbum, et Verbum erat apud
quia. in Deohumile aliquid non est, allissimum ge- e- Deum, et Deuserat Verbum.Hic sempiternilas oslen-
neravit allissimus; et quia initiatum nihil in Deo po-
3- ditur, hic immensitas invenituiy hic essentialisna-
terit reperiri, sempiternum prolulit sempiternus. 5.. tura monstralur. Nam quod in priricipioeral, nun-
Generalio illa non aliquam (al. nullam) separalionem n quam non erat, quia semper erat; quod vero apud
. Palris Filiique monstvavit, sed errorem confusionis is Deum erat, locale non erat, sed immensum erat,
« Ms..Corb., Pater. d Ms. Corb., prwparare,
fcEditi, Colon. et Ant., Poslhae. e Editi alicui,
e Golon. et-Basil., dicit, __• '-'
iS
 ~
249 ADTRASIMUNDUMLIB.It 250"\
quia cum Deus localis non sit, Verbum, quod apud JA get oeternam, quisquis asserit defuturam."At ipse ,qui
Deutn erat, in loco non erat; quod autem Verbum estverusDeuselvitaselerna,justDsdicititurosinviiam
Deus erat in unitate naturae et nominis yeritate, hoc seternam. Quomodo ergojustorum vila seterna erit, si
utique erat quod" ille Deus-erat apud quem Verhtm vita ipsa oeterna quandoque non erit ? aut, ut quid hic
Deus erat. labor sanelse couversationis et conlinui adversus ten-
CAPDTv. Objeclio de eo quod dicilur, In principio, et tamenta certamiuis toleratur, si pr_emiunivictoribus
non ante principimn erat Verbum. Christus princi- quandoque tolletur ? cHoeccineestlaudabilis insanclis
pium et finis. VilajBlerna Chrislus. Quomodo veri- totius cursus intentio? propterea corpus suum casti-
ias catlwlica Christum principiuni et finem intel- -
ligit. gant, et servituti subjiciunl?ob hoc se non in incertuni
An forte, quia in principio erat audivimus dictum, praesumunt currere, et pugnantes sciunt se nonaerem
aliquod Filio existendi audebimus (dl. audemus) as- verberare (I Cor. ix, 26) ? ideo sibi noverunt non
signare principium, et ideo sine initio natus esse non esse colluctationem adversus carnem et sanguinem,
creditur, quia Joannes non eum ante principium, sed , sed adversus principatus et potestates, adversus mundi
t(_principio fuisse lestatur ? Absit ut hsec insulsa co- reclores tenebrarum harum, contra spirilalia nequitim
gitatio cujusquam mentem sapientis altingat (al. con- in cmlestibus (Ephes.\i, 12)? Idcirco leoni rugienli,
lingal) 1 absit ut haec in quoUbet lethalis perfidise B ] et indefesso circuitu quaerenti quem devoret (1 Petf.
contagio puritatem Chrislianse religionis inficiat 1. v, 8), resistunt fortiter in fide; ut poslquam hic in
Quis enim non consideret iUud digne principium dici tribulatione.patienles vixerint, consumpta quandoqiie
quod nullo potuit principio prscveniri? Nam quid- , divinse promissionis seducloria magis retribulione
quid anlequodlibetprincipium eogitare volueris, hoc quani vera, au misere vivant, aut omnino non vivant ?
necesse est verum principium fatearis. Et quoniam Vita namque Christus dicitur, sicut ait: Ego s«m.
semper cogitando principium, nullus invenil termi- via,d veritas et vita (Joan; xiv, -6). Initium et finis
num, propterea illud est dicendum vere principium, Christus dicitur, quia similiter ipse dixit: Ego sum
quod est essenlialiter sempiternum. Hinc est profecto alpha et omega, initium et finis (Apoc. I, 8); hoec au-
quod ipse Filius volens Judseis immensitatem sempi- tem vita, si, eo quod inilium dicitur, inilio nalivitatis
lernitatis_suoeeertaprorsus manifestalionemonstrare, putatursubdita, consequens est ut eo quod Jinis dici-
inlerrogantibus quis esset respondit : Principium, tur.quandoque putetur finaliter abolenda. Qualiter
quod etloquor vobis (Joan. vm, 25). Sed forsitan eo vero sine fine victuri sunt quibus vita-oeterna dabi-
quod est principium dictus, magis putabitur initio tur, si vitoe ipsius aeternitas finietur? Quod £i hJec
existendi subjeetus. Quod si ex hoc vocabulo quis- omniuo absurda sunt, consequenter veritas est ca-
quam molitur prsejudicium struere veritati, ut quem C ( thblicse atque apostolicoe fidei retinenda, qusc sicut
principii cognoscit vocari nomine, quoddam princi- Christum propterea finem nominat, quia tion soluiri
pium natlvitatis existimet habuisse, dabit profecto inilla substanlia qua natus est naturaliter sempiter-
eliam Patri (quod nefasest) aliquodexistendi prin-. nus ex Patre, sed etiam in ea quam in tempore
cipium, quem cum FiUo principium cognoscimus no- sumpsit ex malre credit sine fine perpetuum^, sic eum
minalum, sicut ipse dicit: Tecum principium in die ideo juste prsedicat veraciterque principium, quo-
virtulis tum in splendoribus sanctorum, ex utero ante 'niam in diyina Jjuam habet substantia genitori
luciferumgenui le. Quid autem respondebit, qui de semper asserit coseternum. Non autem ambigilur
«principli nomine-asserit Filium nativitatis Jiabere -vero principio nihil anterius , vero fine nihil poste-
principium? • , rius inveniri. Principium igitur Christus, quia sempi-
Quod si quis, pro eo quod priricipium dicitur, nati- ternus omniapraecedit; ^ttis Christus, quia perpeluus
vilatem Filii habere creditinitihm, consequens est «niversa concludit;' principium Christus, quia ipse
ut ipsum Filium, pro eo quod finis dicitur, finem - inchoavitperficienda; finis Christus, qhia ipse perfi-
quoque asserat habiturum: nam ipse Dominus, in- cit inchoata; principium Christus, quoniam ab ipso
terrogantibus Judseis, principium se esse firmavit, habent quoe non fuerunt ut sint; ^ttis Christus,
dicens : Principium, quod et loquorvobis. Paulus vero D i quoniam ab ipso habent quoedamquae esse coeperunt
Christum finem nonimat, dicens : Fittis enim legis ut semper sint.
Chrislus ad justitiam omni credenti (Rom. x, 4). Ipse CAPUTVI; Objeclio de Melchisedechquod dicitur sine'
• quoque de se Dominus: Ego sum alpha et omega, . palre et sine matre. Chrislus rex justilim el pacis.
ini.ium et finis (Apoc.i, 8). Quod si pro eo quod prin- C.hrisiussine matre, ul Deus; sine palrehit homo.In
una Christi persona gemina nalivitas. , •
dpium dicitur, asseritur coeptus, etiam pro eo quod
finis dicilur, putetur etiam finiendus. Et ubi erit Quid autem hine dubitationis creditur derelictum,
Joannis Ula ructatio, quam 93 de peetore vivi fon- cum in Melchisedec (qua [al. qui vel quia] Chrisli fu-
tls b bibebat? Seimus quia Filius Dei venit, et dedit turi ponlificis typum gessit) uniusejusdemqueDei et
nobis inteilectum, ut cognoscamus verum, et simus in - hominis tlhristi personam significatam demonstraret
veroFiiio ejus Jesu Chrislo : hk est verus Deus, et vita Apostolus, ostendens e eam, et secundum divinam
teterna (I Joan. v, 21). fjuam vitam necesse est he- substanliam sine initio 94 sempiternam , et secun-
a Ms. Corb., principio. a Ms. Corb., et veritas
b Basil., biberal. ' , e Ms. Corb. et Victor., ostendenseum.,,. sempiter-
* Editi, Hmc inest, , fium.,,. perpetuum.
£5i S. FULGENTII EPISCOPI R13SPENSIS' 252
dunTservilem forraam , quain in tempore aecepit, jA.sonseunitas, aut Dei m nomine, aut hominis inDeo, *'
Biuefine perpetuam. Sic idemigitur genlium doclor veram posset abolere substantiam. Et licet utraque
loquitur _adHebroeos: Hic elenim Melchisedech,rex vera in uno Cbristo subslanlia naturalem in se les-'
Salem, sacerdos Deisummi, quiobviavit Abrahcere- tetur, et originis nativitatem, et nalivitalis originem,
aresso a cmderegum, et benedixil el, cui decimasom- myslerii tamen pielas mirabilis permanens, quamdam'
nium divisit AbraJiam. Primum quidem,qui inlerpre- divinseillius et iiieffabilis ^enerationis, quaj iuitiuiu
taltir rex jusliiiai, deinde auiem et rex Saknv, qu&d nou habel, b in hac quoque humana generatione
est r-expacis, sine patre, sine matre, sine genealogia, certam nohjsinlelligentiaelineamdemonstravit: nam
neqne inilium dierum, neque ftnem viim habens, assi- qui semper Deus ex Deo, Qg idem temporaliter ex
milatus autem Filio Dei, manel sacerdos in perpe- hornine Deus et homo ; et in quo naturalem paternoe
tuum (Hebr. vn, 1, 2, 3). Posset utcunque in boc subslantioeplenitudinem nativitas sempiterna posse-
forsitan leslimonio quidquam contradictio renilen- dil, in eodem plenam hominis naluram verilas natu-i -
tiunij super hujus Melchisedech persona, lanto lu- ralis exbibuit. Filius enim Dei,' ut nostrum ex visU
mini verilatis opponere, si esset credendum quam- bilibus ad invisibilia proveheret inlellectum, verila- '
libet creaturam sine, initio naturaliter exslitisse. At lem in se demonstravit humanse naturoe, ul conse-
OTI. clareat ainnem omnimodis creaturam, ut pote B quenter. crederetur, ex veri Dei natura Deus verus
prorsus ex nihiloi factam, initio non,carere , cujus naturaiiter exstitisse, quem verum hominem natura-
origo sola Crealoris voluntate et potestale,~quando liter nalum constaret ex homine.
faciendam judicavit, qui mutabilium operum dispor CAPUT VII. Temporalis Christi naiivitas ducit in" co-
sitionem semper immulabilem habuit-, substiluta co- gnitionem mternm.hnmensa Chrisii majestas, quia
gnoscatur ex nihilo-, quoe tamen nunquam- fuerit sempiterna nativitas. Non [uii locus ante Filium
Dei in quo nascerelur. Nec fuit ullus locus Verbg
priusquam ioitio crealionis exsliteril, nuilatenus cemquosvus.
accipitur quod Melcbisedecb, aut ex patre fuerit ma- IniiiumqnoquenalivitatisiniiaturaliominisChrislus
treque non genitus (quo.djesthominis primi)aul ini- habuit,'ih qua sine iniiio non potuit mater esse quaa
tio existendi naturaliter careat, quod solius est Dei. genuit; ul agnosceretur , naturae veritale recognita,
Ille itaque figurajhujius,relinet natunaliter verilalem; i"ullumdivincenativitalis ° initfuni habuisse, ubi seim
qui in utraque nalivitate mirabilis, nec uspiam ve- pilerno Patri, sicut initiuni existendi nullum fuit, sic
ritate- natjiralis caruit originis, et in utroque mira- iiulla nativitas iniliatse generationis accessit. Ila
biliter nalus esl singularbj. Quis est enim rex justi- namque ulriusque in se Christus Jesus demonslravit
tioe,,nisi rex noster Christus, qui factus est pro nobis substantioeveritatem, "ut sicut in hominis Christi sub-
peccalum , ut nos efficeremurjustitia Deiiinipso? (1 stanlia, salva proerogativasingularis illius dignitatis,
Quis est etiam rex pacis? Nonne ille quiiait : Pa- hocsubstanlialiier invenitur, quodnaturalilerconslat
eemmeamdo,vobis, pacem meamJimillo, vobis(Joan.. in homine; sic in eodemDeoChristohoc substanlialiter
xiv, ,27) ? Ipse est enim pax noslra, qui fecit utraque-,
: esse credatur, quod naturaliter subsislit in Patre :'
unum (Ephes. H, H). Ad ipsum propheta clamat: ut cum in bomine Chrislo videtur veritas hominis,.
DomitieDeus npster, pacem luam da nobis. Omnia- in eodem Deo Christo cognoscatur paternoe verilas
enim dedisli nobis, Domine Deus nosler, posside.nos,: deitatis; et cum ista nativitas invenitur inilio sub-
Domine, pmter te alium non novimus,:nomen tuum dita, quse ex temporali homine snbstanlialis lempo-
nominamus (Isai. xxvi, 12). Matrem quoque uon ha- raliier exstitit, illa quoque sine inilio credalur esse
buit Christus, Dei, Filius in Dei substantia, quam nalivitas, quoede sempiterno Deo d substanlialis ac
semper habet ex Patre, Rursus idem palrem iu bo- sempilerna subsistit. Ipse igilur- sine matre in -divina
minis natura non habuit, quam ex sola matre.susce- substantia, e quaeest ex solo Patre, naturaliter ge-
pit. In veritate namque utriusque nativitatis singu- nitus; ipse sine Palre , fructus inviolatoeVirginis,
laritatem servavil, et parentis,_et prolis : ut quam- quam complexus non contigil' marilalis; ipse sina
vis prius de solo Palre, poslmodum de sola "Virgine genealogia',de-quoscriptum est : Generationemejus
nascerelur,, unus tamen idemque fuerit qui et prius>B-<7"'st-enarmbit (-feai. uir, 8)? ut cum in genera-
de Patre, el poslmodum sil nalus ex Virgine :, ut in lione vera Filii-Dei'fides nobis cognitionem proeslat,
unius veri Dei verique hominis Christi miro atque sermonem vero sempiternitas superat, in eo quod
ineffabili sacramento neGnaluralis genilo defuisset iidei conslanlia eredulitatis s -firmamento nutritur
ex gignente substantia, nec geminareiur in gigoenle (al. nititur), sermonis -vero audacia fideli limore
geniiove persona, licefria uno Chrislo verilatem Dei comprimitur, divinaj' generationis vera naturaiisque
et homiriis natuise a verilas inconfusa servaret, sempiternitas agnoscatur. Nam quia divina utique
unam tamen in Cbristo personam utriusque naluroe naturaliter vera est-, quia in Deovero nihil est fal-
imjivisa veritas exhiberet,, ut nec gemina nativitas sum-; quia vero nec coepta esl, nec creata, sicut om-
unius Christi'~viderelurgeminarepersonam, necper- nem coeptoe creatoeque1naturoe superat cogitationis
a Ita ms. Corb. et Yietor.;,at editi habent nalurce d Ms. Corb., substantiali sempiterna.
rtns. e M's.Victor., qua.
b Colon. et Ant., in hoc. f Colon. et Basil., enarravil.
*JMierat ab edilis iniiium, restitulum est ex mss. E Basil., (undamento.
Corb. el Yictor.~
 2S3 . AD TRASIMUNDUMLIB. II. , 254
indagiiiem, sic omnem supergredilur eloquii fac.ul- A ipsum locuni aliquod existiment esse sineDeoprinci-
lilem. An forsitan quod de Dei pace apostolicse pium,quod sempiternitate sui natnraliter-perseveret
'aucloritalisveritale~percepimus,de ejus generatione infeclum. S.ed quoniam hsec non sine impielate cre-
prorsus accipere dubilamus? cum nobis Paulus bea- , (Jnnlur , idcirco non solum Filio anterioi, sed nec
lissimus dieat : Pax Dei, qum exsuperat omnemin- lequoevusdicendus est locus. Per quem euims vmnia
telleciuni, cuslodial corda veslra, el intelligenlias factasunt (Psal. CXLVHI, S), huie facta quselibetante-
vestrasin Ckristo Jesu {Phiiip. fv, 7). Cujus ergo pax, ferri conferrive non possunt. Quoniam qui omnia in
Jicet omnem superet Iniellectum, vera tamen , sem- numero, et pondere, et mensura disposuit, sicut tem-
piteriia naluralisque creditur; cui' ejus generationi.;, pore numerari, sic loco mensurari non po,tuit. Proin-
quoesuperat ornne prorsus eloquium, naluralis veri- -depsalmus veraciter canit : Magnus Dominus Deus
las el infinlta sempiternitas abnegetur? Ubi ergo nosler, et magna,vh'tus ejus, et sapientjm ejus non est-
sempiterna p.ax est, credatur etiam sempiterna nati- numerus. Alque uthujus admlrabilis sempilernitatis_
vitas; ei cujus eslcredenda sempiterna nativilas.gg ihlinitamonstrarelur jmmensitas , alio Ioco dititur ;
non negelur immensa majestas,, nullo quippenaturali Magnus Dominus et laudabilis nimis, el magnitudpiis
fineconclulilur, quod nativitatis initio non tenetur; ejus non est finis (Psal. GXLIV,,3), Quia revera ne-
et ideo immensa prorsus agnoscitur illa substantia, g cesse est ut natjiraliter pronuntietur immensum,.
est nateraliter, sempiternum, quia quqd,
cujus est natlvitas non coepta, sed vera. Num quod quod 97
est non capitur numero,..et,quo4 ubique to-,
aliquo circumscribituriiue, necesse est ut loco tenea- semper
lur aut tempore. Quomodo aulem fecisse tempus et. tum esl non concluditur loco,, idcjrco deniaue alio.
Jocum creditur, si loeo ipse temporive subdatur? Seripluroe lestiniomo de Sapieniia dicitm\: Attingit
Nam per ipsum omnis faclusest locus , quia omnia aulem ubique propler suam munditiam (Sap. vn,,24).,
Et paulo post: Ailingil aulem a fine, usmqii,e
per ipsum [acta sunt, el sine ipso factum est nihil ad.finem
el omnia suaviter (Ibid., vm, 1-),Hic
{Jomi. i, 5j. Per ipsum quoque factum tempus agno- fortiter,cum disponil
a fine usquead iinem sapientiam audimus
seitur, de quo Paulus dicft : Multifarie mullisquemo- utique
dis olim Deus loquens palribus " in prophelis, novis- altingere, intelligendum est quia cum a fjne usquead
ihne diebus islis loculusest nobis in Filio, quem con- finem attingit, utrumque finem immensitate suoeinfi-
ttituit hmredemuniversorum, per_quemfecit el smcula nitalis excedit. Ille enim omnem potest creaturani at- '
omnis non potest.creaturaconcludere:
(Hebj. v 1, 2). Non est ergo localis per quein faclus tingere, quem
est locus, nec lenfporalis per quem factum est tem- nam sicut implens coelum perseverat immensus, sic a
ad finem attingens permanet infinilus.
pus : nam si localis ipse locum fecit, et certum est fine usque
oinne locale in loco esse; consequenter intelligitur n Tale namque est : Attingil a fine usgue ad finem for-
quod prius in loco fuerit, et sic loeum creare ^po- titer , quale est et illud quod per Jereniiam dicilur :
tuerit. Sed hic locus, Li quo fuisse Dei Filius dieitur, Egq Deus proximans, el non Deus de longinquo. Si
quajro ulcum"Filio anterior, sequsevusve credatur? absconditus fueril Jiomo in occulto, ego ergo non vi~
« Sed si aliqui anteriorem Filio existimant Iocum, vi- di>boeum? Nonne cmliimet terram egoimpleo (Jerem.
deant in quod harathrum nefarise assertionis incur- xxm, 23) ? Qui implet omnia, videt omnia. Et in eo
rant, eum rerum omnium operatori materiam-cujus- demonstravit quid sit, videbo euni, quod adjunxit
libet ojseris anteponunt. Cumque Joannes omnia per. dicens : Cpelum et terram ego impleo; neque eniiii
d
ipsum facta cgmmemoraret, nullam (quod absit) in more corporali videre credendus est Deus, tanquam
se habuisse diceudus est veritatem, si quodhbet op.us alibi sit ipse cum videt, et alibi quoii videt. Quidquid
prseeessil opificem. Quomodo enim loeum facere j)o- enim videt, non extra se videt, truia ipse implet uni-
tuit, ante quemesse, vel-sinequoesse, si ita est fa- versa q;usevidet. Nam scriptum est : Quoniam in
ctiis, ipse non potuit? Tunc deinde sollieita conside- omni locooculi DeFspeculantur konos et malos (Prov.
ratione perpendant quoniam sempiternitatis infini- xv, 3). El alio loco : Oculi Domini super justos, et
latem loeo videntur dare, quam Filio.Dei conantur aures ejus ad preces eorum, vultus autem Domihi super
adimere. NamsiproptereaFiliumDei non sine initio -. facienles mala (Psal. xxxm,~16).
natum asseruni, quia dieit eyangelista : In principio. CAPUTVIU. Quomodo inlelligenda sit divinm naturm
erat Yerbmn, et non dicit, ante prhicipium erat Yer- ubiquilas. .
bum; isli qui locum ante Yerbum fuisse asserunt, Ubi non praetereundoelocus nascitur,qusestioniSjJn-
arite priucipium quoque fuisse necesse est faleantur; eo quod Salomon dicit: In omniloco oculi Dei specn-*
quoniam id quo.d fuisse putant anteYerbum, hoc lanlur bonos et malos. Et rursus propheta dicil atl
existimantnon babuisse principi.um. Si autemprin- Dominum : Mundus-est oculus luus, ne videat,malum
cipium non hahuil locus, ipse est sempilerno Patri (Habac. i, 13). Metuendum est enim ne hic qui di-
s.iie atibio coscternus. Et quoniam sempilernum di- citur ea videre quse dicitur implerc, putetur alicuhi
ssare non potest sempiternq, talis hanc impietatem non esse, cum dicitur aliquid non videre; quoniam
profeclo e consequitur. ahsurditas, ut aut Iocalis pu- non .nbique substantialiter est, si vel in inalis non
leim'Deus,autlocushoc credatur essequodDeus, aut est, Sed in divinis sermonibus, si teneatur humilitaa
0 Basil., el prophelis. a.Mss. Corb. elYict.; commemoret.
k Basil., non potuerit, e Ms. Corb,, consequetur.
«Ms, Corb., Quidsi.
2".5 S. FULGENTII RUSPENSIS 256
cordis, nulla reperietur repugnantia veritalis. Quo- A rens quoque omnia verbo virtulis sum (Hebr. i, 5).
dammodo ergo videt omnia Deus, et quodammodo Ecce et splendor esse Filius, et otnnia gerere- perbi-
quocdamnon videt Deus, sicul quodammodo ubique belur. Si quis ergo Patrem putat immensum, Filium
tolus esl, et quodammodo alicubi non esl : non quia vero quantilale credit aliqua terminalum, demon-
substantialiter alicubi deest [de quo scriptum est, stret nobis qualiter lux el splendor diversoepossint
Omnia per ipsum el in ipso creata sunt, el ipse est esse substantioe, cum nec confundantur nomine, nec
anle omnes, et omnia in ipso constanl (Coloss.i, 16); segregenlur genere, nec alterum ab altero differat
quique secundum prophelicum dictum, Mensus est quantitate. Nam lucis et splendoris non sunt confusa
manu aquam, el ccelum palmo, el universam terram nomina, sed lucis et splendoris non est discreta na-
clausa nianu (lsai. XL,12)], sed quia non omnibus tura. Rursus luei splendor sic individuus unitur, ut
sequaliter adesl: ubique enim adest per potenliam, ab ea nullatenus separetur, lantumque lux in se ha-
non ubique per graliam : per potentiam, qua cuncta bet splendorem, quanlam In se splendor continel lu-
Deus implel et conlinet, per ipsam videt omnia; per cem; nec lux utluceat, splendore potest privari, nec
graliam vero illud videre diciturquod ipse largilur, et splendorul splendeat, luce potest aliquando destilui;
quod in suis lidelibus operatur : Vidit enim Deus om- sed qusecunque Iux complet, aequalis in splendora
nia qum fecit, et ecce bonavalde (Gen. i, 51). Acper g permanens, eadem et splendor complet, in luce pari.
hoe, et ubi quoedamnon viiiet, ut tribual, videt ut ter oequalisexistens. Quocirca si eliam Iux illa seterna
retribuat; sic etiam videt malum, et non videt ma- nec sine suo potuit splendore esse, nec eodem potest
lum, quia quod non videt ut probet, videl ut judicet, carere : consequenter aut Patri Filioque unus dabi-
et quod non videt per gratiam suamdonalum, videt a tur qualitatis quanlitalisque terminus, aut sequaliter
peccanle per justitiam 0g cxigendum : quoniam, et uterque necesse est praedicelur immensus : quantus
ubi non adest jiislificaudi largitas, non deest judi- est enim splendor illius lucis, tantam necesse est
caudi severilas, beato Paulo dicente : Yide ergo bo- lucem splendoris 99 illius fatearis; quoniam lucem
nitatem et severitatemDei: in eos quidem qui cecide- sic oequat suus in omnibus splendor, utc nec major
mnt, severitatem; in te autem bonitatem, si pennan- ibi possit esse, nec minor.
seris in bonilate (Rom. xi, 22). Quoecumita sint, quo-
CAPUTx. Non descendit Filius de cceloloealiter. Pa-
modo potest substantialiter alicubi deesse, cum lux ter quoquein Scripluris descendereet venire dicitur,
etiam in lenebris luceat, licet lenebroe eam non com- sed non localiter.
prebendanl (Joan. i, 5)? aut quomodo polest aliquid Multum vero miramur istos qui in contumeliam
subslantialiler non videre, de quo bealus Paulus evi- Filii Dei
conspiranl, oestimanteseum secundum dei-
dentissime proteslalur, dicens : Vivusesl enim Dei G tatis
substantiam, aut ad locum de loco motulocali
sermo, etejficax, el penetrabilior omnigladio ancipiti; transire, aut non posse simul omnia deitatis suseim-
et perlingens usque ad divisionem animm ac spiritus, mensitate
complere; intantum, ut cum eum audiunt
compagumquoque et medutlarum, et discretor cogila- ad terram descendere, credant eum in coelovel apud
tionum el intenlionum cordis. F.t non est ulla creatura inferos non
fuisse, et ad infernum seeundum deilatis
invisibitis in conspeclu ejus : omnia autem nuda et substantiam ila descendisse confirment, ut eum coelo
a
aperla sunl oculis ejus (Hebr. iv, 12j?Kec hic, sicut defuisse tunc et terris existiment. Quomodo non
superius diximus, ulla debet corporese visionis subin- considerant "secundum Scripturarum morem , quo
trare sUspicio, tanquam Dei Filius ih coelo sit, et
parvulorum inlellectui coelestiasolent eloquia coap-
exinde cuncta videat, ubi non sit; hoc est enini Deo in persona quoque Patris similia
tari, nonnunquam
videre quod esse, et quantam iusinuat visionem suam, ? Ut enim illa legalium voluminum loca proe-
b reperiri
lanlam Vult credi substantiam suam, ut cum au-
teream, quibus dicitur: Et descendil Dominus videre
dimus omnia nuda et aperta esse oculis ejus, nullum civitatem et turrim
(Genes.xi, S), tanquam si non
terminum putemus subslantise ejus.
descenderet, non videret; cum superius demonstra-
CAPUTIX. Quod infinitas FUio wque ac Patri con- verimus
veniat. Scripturam dixisse : In omni loco ocuti Dei
Utautem uniusinfinitatis cum PatreFilius monstra- D speculantur bonos et malos. El ipse Dominus ad pro-
relur, sancta Scriptura curavit de Sapienlia dicere : phetam : Ego sum Dominus Deus universmcarnis;
Splendor est enim lucis celemm, et speculumsinema- nunquid a me absconditur aliquid? Sed et illud, quod
culd Dei majestatis, et imugo lionitalis illius (Sap. paulo posl dicitnr :-Venite, descendamus, et confun-
vu, £6). In-hoclestimonio etnaturalis unitas, etperso- dnmus inillis linguas eorum (Ibid., 7). Ut -ergo haic
narum proprietas,-et oequalitatis immensitas Patris silenlio nunc interim depulentur, quoniam solent
monslralur. Patrem Filium hsec d aliquanti non B totius Trinitatis, sed solius
Filiique namque lucem,
vero splendorem hoc in loco nulltis ambigit appel- Filii depulare personoe, quid "de illo loco Evangelii
lari. De tiuo eliam aposlolica dicil auctoritas : Qui dicluri sunt, in quo Filius ipse discipulos, priusquam
cum sil splendor glorim, ei figura substanticeejus, ge- pateretur, informans, ait: Qui habet mandala mea,
a ILcc verba ad quem nobis sermo leguntur hie in Antuerp. el Basil.; at posteriores duo babent, ul nee
unico cod. cdiio; absunt auiem a mss. Corb. et Yict. major ibipossit esse ullatenus, nec minor dici possit.
et editi; Colon., Aniucrp. e( Basil. * Basil., atiqui.
b Basil., audiamus. c Forie melius, non toti Trinilati , sed, elc.
' « Ilams. Corb. el Victor. elantiauioresediliColon.,
 ?K7 . AD TRASIMUNDUMLIB. II. 2S8
'
21sermt ea , ille est qui diligit me ; qui autem diligit. AFilius movetur, aut Spiritus. Noverunt sic venire
-me, diligetur a Patre meo, etego diligam eum, etma- atque abire, ut nec ad locum localiter veniant, nec
mfestaboeimeipsum(Joan. xiv, 21). Cumque Judasi localiter de Ioco discedant. Hic adventus Patris , et
discipulus (non traditor) respondisset dicens: Domi- Filii, etSpiritus sancti, non mobilitalem, sedpiela-
ne, qaid factum est, quia nobis manifestaturus esi tem Dei venientis ostendit: _unaenim deitas e Trini-
teipsum, et non mundo ? ut ostenderet manifestatio- tatis,.quse omnia implet, omnia continet, illi venire
. nis graliam adventus nomine demonstrari, responditi dicitur, cui se manifestare dignatur; et ab illo disce-
Jesus, et dixit ei: Si quis diligit me, sermonem meum' dit, a quo lumen suoe dilectionis abscondit, nec la-
servabit, et Pater meus diliget (al. diligil) eum, et ad! menlocaliter absens efficitur, cum juste relinquit in-
tum veniemus,et mansionem apud eum faciemus(Ibid.;T dignum, nec loco prsesens efficitur, cum misericordi-
25). Simul diligunt, simul veniunt,"et apud suum di- ter visitat quem fecerit dignnm. Propterea, licet
lectoretn simul unam faciunt mansionem, simul se1 Deus dicat: Cmlumet terram ego iinpleo (Jerem. xxin,
manifestant, quia uno adventus sui lumine cor dilec- 24), tamen de quodam dicilur: Non est Deus in
toris illuminant. Et quoniam revelando se mani- conspeclu ejus (Psal. ix, 5); el -licet totum impleat
festant, non se.sine saneto Spirilu revelant, quia noni Pater, dicitur tamen in Iibro Sapienlise : Perversm
w sine sancto Spiritu manifestant.""Sic enim sine. j> enim. cogitationes separant a Deo d (Sap. i, 3), Et
sancto (al. suo) Spiritu cognosci non possunt, sicutt cum deTilio, id est de sapientia Dei, dicatur •."Attin--
sine suo,(o/.sancto) Spiritu esse non possunt; ct ob> git a fine usque ad finem forliter , et disponit emnia
-hoc, sicut una est manifestatio, sic una est revelatio> suaviter (Sap. ym, 1), eadem tamen de se dicit:
Trinitatis, et ubi unum est divinse revelationis mu- Qumrunt me mali, et non invenient. Et rursus dicitur:
nus, ibi unus est individuoeTrinitatis adventus : naml In malevolamanimam non introibil sapientia, nec in-
.sicut Pater revelare monstratur, ipso Filio dicente : habitabit (al. inhabilat) in corpore subdito^peccatis.
Beatus es, Simon Bar-Jona, quiacaro et sanguisnoni Spiritus quoque sanctus, cum immensus omnimpdis
revelavittibi, sed Paler meus qui estin cmlis (Matth. prsedicetur, quia Spiritus Domini replevit orbem ter-
xvi, 17); ita Filius Patrem revelare suo sermonee rarum, de eodem tamen dicitur : Sanctus enim Spiri-
monslralur; dicit enim: Nemo novit Filium , nisi;l ius effugietfictum , et auferet se a cogitationibus qum
Pater, neque Patrem quis novit, nisi JOO Filius, et:,l' sunl sine intetlectu. Quantum ergo ad substantiam
cui-volueril Filius revelare (Matth. xi, 27). Non estit et 101 potentiam suam, ubique est Trinitas , unus
ctiam sancti Spiritus dissimilis' oestimanda revelatio,l? Deus tolus, totum complens virtute, non moIe,j to-
in quo est ipsius Dei naturalis agnitio, dicente Apo- tus in singulis , totus simul in omnibus creaturis.
stolo : Quis enlm scit hominum qum sunt hominis, i, £ Quantum vero ad cogilationes atlinet nostras,, de<
nisi spiritus hominis , qui in ipso est ? iia el qum Dei _\ scendere ad nos Deus dicitur, cum sermonem suum
sunt nemo cognovit, nisi Spiritus Dei (I Cor.n, 11).I. itanobis divinitus_(al. divinitas) temperat, ut, Im>
De ipso dicit idem gentiumDoctor : Nobis enim re-•- mano nobiscum more loquens, agnitionem et dilec-
velavitDeus per Spiritum suum (Ibid.). De hoc denuoo tionem suam nobis intimare dignetur ; ascendit au-
ad Ephesios ita scribit: TJt Deus Domini nostri Jesuu tem in nobis quando nos ascendimus per earitatera.
Christi, Pater glorim, det vobis spiritum sapientim etH et scientiam deitatis, ut discamus, nec in immenso
rtvelalionis (Ephes. i, 17). Et ut ostenderet agnitio-i- quidquam locale sapere, nee de altissimo humile ali-
nem Dei in nobis revelatioriem Spiritus operari, cum a quid aestimare, nec aliquid in Deo credere mutabile,
dixisset: Det vobis Spiritum sapienlim et revelationis, s nec in sempiterno temporale aliquid-cogitare.
adjecit: In agnilione ejus. Sola vero se-polest Trini-i- CAJ?UT XII. Requievil-et operalus est Beus voluntale,
tas revelare, quia sola se plene potest ipsa Trinitas!S non labore.
'
nosse, et quantum se dederit agno/scendam, tantumn Talis est Patris, et Filii, jst Spiritus sahcti creden-
secondonat revelandam ; ibi autem estplena sui co- i- dus adyentus; quoniam sicut mundana operatione
-gnitio, ubi non est naturalis ulla discretio: a iramen- i- primordialiter consummata, requievisse dicitur Deus,
sus namque ab immenso plene cognoscitur, et scieni- rv «[ui tamen non laboravit in opere, quia cuncta sola
lise iniinitas manet ubi substantia finem b nonhabet,t, operatus est voluntate; huic enim dicitur : Subesl
nec scieutise terminus ab aliqua creatura contingitur,rj enim tibi cum voles posse (Sap. xn,,18) , sicutct in
ubi-quod immensum est nullalenus terminatur. psalmo audimus : Omnia qumcunquevoluit, fecil, in
Cir-UTxi. Deus advenit hominibus, non mobilitale. _ cmlo, el in ierra , et in mari, el in omnibus abyssis
sed pietale. (Psal. cxxxiv, 6). Cujus voluntatis omnipptentiam
Sola est ergo una Trinitas, qusecum se manifestat, t, cvahgelicus ille leprqsus divina illuminatione cogno-
ineflabiliter venit, et cum se indignis occultat, ineffa-
t- scens, hanc ad susemuudationis sufficere testatur ef-
biliter omnino discedit. Veniunt atque abeunt pro-i- fectum dicens :'Domine
, sivis, potes memundare
prio et incomprehensibili' modo Pater et Filius, el :t . (Mallh. viii, 2); cum dicit,,si vis, potes, ostendit di-
Spiritus sanclus: nec tamen localiter, aut Pater, autit vinam voluiitatetn ipsam esse plenissimam
potesla-
B Ms. Corb., immensunu c Ms. Gorb.,
1 Ita ms. Corb. et edili antiquiores. Colon., ). • d Trinitasque, omnia, etc.
Antuerp. Ita ms. Corb'., et Antuerp. ; at-Basil., Perverte,
etBasil.; editi vero duo recentiores ferunt: ullum n enim cogitanles separant se a Deo.
omnino non habet nec... contingi ullo modo potest.
SS9 S. FULGENTII RUSPENSIS -260
tem. Denique' etiam Dominus hoc misericorditer i^ serunt et lenuerunt pedes ejus , et adoraverunt eum
effeetucurationisosleudil, quod crediderat fideliler •(Matth.xxviii, 1-9). Quomodoergo se, eo quod
qui poposcit; ait enim : Volo, mundare; el confestim nondum ascendisset ad Patrem, a Maria Magdalene
mundata est lepra-ejus. Sicut faciens ergo mundum, tangi veiuit., a qua sibi eodem die pedes teneri per-
non cujusquam sensit laboris incommodum, ut vires misit ? An ita quisquain pcrverso sensu raptalur, "Ut
labore operationis exhaustas , quietis ,posset instau- •momentaneistiulel Ghristisenlentias molibus Varia-
rare successu ; sed cum se requievisse dicit, nos post' tas , tanquam qui .postmodum, melius recogit:uis,
bona opera requieturos oslendit: ita cum venisse, Marioafribuerit, >quodantea denegarit ? Sed tali co-
vel descendisse dicitur, divinas revelationis erga nos .gitalioniprotinus Vas eleclionis ohsistix, qui in Dei
gratia commendatur ; «l cum non descendere, sed Filio, secundum immulabilitalem diviriitatis oeleriise.
ascendere dicitur, profectus nostrse illuminationis knu'l!anos «inulabilitatis suspiclone pcrmitlit errare,
"agiiitionisquemonslralur. Coi'inlliiisitascribens: Dei enimFilius Jesus Chrisius
CAPUT XIII.De sensudicti: Noli me langere, etc. Dis- qui in vobisver nos prwdicatus#st, per me,~-elSilva-
solutio contrarietatis qumvideturinter Evangelia. num,-et Timotlwum,noli ftiit a inillo^st et no"n,-sed
TaleinDominusJesusascensumsigniucavit.quando esl in iUo fuil. Quotquolenim promissiones Deisunl,
'tangendi se facultatem MarioeMagdalenoeprohibuit. -jB»i'n ilto b sunt est: ideo, et per ipsum r- •dieipitis;
'Post resurreclionem namque cum flenti misericordi- Amen Deo ad {jloriamveslmm(II Cor. i, i-3,20).-Non
:ter appareret, Joannes eum dixisse commemorat: ergo liic-evangelistarum discrepat inlelleetus; nec
Noli me langere, nondum enim ascendi ad Patrem Cbrislus aulinaniter se tangi, mondnm ascendena
:meum(Joun. xx, 17). Hic tactus , de quo Dominus •ad Patrem, prohibuit, aulincassum -sibipedes teneri
loqiiitur, credulitatis probalur esse , non corporis ; .permisit. In uno enim demonstravit veritatem «ar-
alioquin repugnans evangelistarum reperietur asser- riis, in altero insinuavit gloriam deilatis ; illic per-
lio; nahi cum Joannes tangendi DominumMarioefa- jnisit manum, hic a amovit intellectum; nl Sh homi-
^ullalem prsereptam ipsius Domini tesletur imperio, ne Chrislo resuscitatse carnis fangeretirr veritas, el
dicentis : Noli me tangere, nondum enim ascendi ad •in eodem DeoCbrislopaternse divinitatiscrcderctui
tPatrem Hneum(Act. i,5), et Dominum in ccelum, tequalilas. I<leo igilur.-dicit: 'Nolinne tangere, qnia '
secundum hominem, ascendisse quadragesimo resm - nondum ascendi-cidPalrem meum, quia Maria Mag-
reclionis 'die Scriptura coniirmet (quod mon solum dalene nondum Patri oequalemcredebat, quem veltit
Ecclesiocsanctoecatholicoe fides intemerata relinet, exsiinctumfeminea pietate plangebat. Quid estcnim::
sed etiam variarum haeresum, earum duntaxat quse Noli me tangere , nondmn enim ascendi 'a'd PMrem
1©2 ver8ecarnis in Dei Filio non abnuunt sacramen- jQ meum, nisi, Noli -boc in me *tantumcrederequodpu-
tum, diversa multiformisque credulitas, uniyoco tas , noli hoc in corde firmare quod oestimas? ^uta
prorsus concelehrat assensu), si priusquam Dominus quandiu in me illa-tantum quse^unt carnis attendis,
ascendisset ad Patrem, noluit corporali aecessu Ma- a:qualitatem aneam cum Palre -non'sentis. Et revera
f ise conlingi, quomodo Mallbseusipso resurrectionis nondum illis Christus f ©3 ascendit ad Patreni^ qui
"die, Mariam Magdalenam, et aliam Mariam, pedcs Patri Filium non confitentur aiqualem. Fesiinanduid
Jesu memorat temiisse? Quod ut mamfestius agno- itaque est, ut unusquisqu.eperfectionem etveritatem
scalur, totom ejiisdemloci eapitulum, sicut Matthams humanaanaiurse in Oei Filio credens , tanquam pe-
posuit, huic operi duximus ihserenduni. Ait igitur : dcs Christi teneat, ejusdemque Filii de Patre «atam
Yesperetititenisabbati, qum lucescitin prima sabbali, suhslanliam fateatur, ul illi Christus ad Patrem , per
venit Maria Magdalene-, el'allera Maria, 'videre"se- sequalilatem naluralis divinitatis, ascendat. -Quidest
pulcrum. Etecce terrm molus facius est magnus. An- enim : Nondum ascendiad Patrem meum. nisi, infra
gelus autemDomini'Hescendilde cailo, et accedensre- Palrem existimas , quem mortuum ploras? Et quid
vdlvit lapidem, el sedebat super eum : erat autem est': Noli me tangere, Nisi, noli in eo iidei tuoe mo-
aspectus ejus siculfulgur, et veslhnehtumejus sicul tuni statuere? Quotiescunque enim volumus quolibet
nix. Prm timore autem ejiis exterrili sunt custodes, el „ membro aliquid langere, nisi ejusdem membTi«linie-
facti sunt nelul (&\..sicui)morlui. Respondens autem rimus motum, non dicimusiactum : landiu -autem
angelus dixit mulieribiis: Nolite timerevos: scioenim membrum illud necesse esl moveamus, donec ad
quod Jesum, qui crucifixus est, qumrilis; non est hic : rem, quam volumustangere, veniamus, eiukerius
iurrexil eriim,'sictitdixil ;'venite, videte locuniubi po- . autem molum memhri non porrigimus, postqnam ad
silus ei~at^Dominus.Et cito euntes , dicile discipulis taclum inlcgrum vcnerimus. SicetanimH nostri mo-
ejus quia surrexit'; et ecce prmcedit (al. prmcedel) tum illic statuimus, quod in corde nostro'ci'eduliia'to
vos in Galilmam':'ibi eum videbitis. Ecce dixi vobis. firmamus. Proiudes, si quuedigna et'congru.rsunt,
Et exierunl cito 'de iiionumeiitocumtimore el gaudioi credamus de Christo, tunc tangimus *'Chrisittifi.
magno, curreritesnuiiliafe disiipulis ejks. Et ecceJe- Qtiisquisautem Dei Filium, secunflum divinamrialu-
sus occHrrit illis -, 'dicens: Avete. Illm autem acces- ram , oequalemPatri non credit ,'nondum illi ad Pa-
R Ita editi; at ms. Corb., non fuiteslet non, juxta\ o Itaediti'; at ms. Corb. ettextus Givecus, ideo,
tfextumGroecumoOx. iyhzto val v.vxov. et per ipsum AmenDeo ad gtoriam nostram.
b
, Ita Basil. ; at ms. Corb. nec non Colon. et Ant.,, d Ms. Yiclor., admonuit.
in illo esU e Ms.Corb., alterius.
 m AD TRASIMUNDUMLIB. II. 202
tremChristus aseendit; et cui Filius non ascendit ad ,A licetur nomen tunm, non quod optemusDeo ut sancii-
Patrem, tangendi Christum non accipil facultatem: •ficeturorationibus nostris,- sed euod petimus ab eo ul
illi autem vereFilius ascendit ad Patrem, qui Filium noinen ejus sanct\ficetur in nobis. "CmterumaquoDeus'
Patri oequalem,sempiternitatis et immensitatis pari- sanclificatur, qui ipsesanctifical? sed quia ipse ctixil:
litate rionambigit, ut FiliumDeum, de Deo Patre . .Sancti eslote, quia et-ego «anctusssum.,(tew'«.xi, -44),
•naturaliter genitum, nec posteriorem sestiinet, nec id petimus, et rogamus, ut aui in baptismo sanclificati
miiiorem : quia hon sequalis, si minor immenso, nec sumus, in eo quod esse cmpimus,peneveremus, >ethoc
cosetemus , si posterior sempiterno ; uterque autem quotidie.deprecamur. Opus est enim nobis -quotidiana
sensus a Christi tactu separaf, quia non exsequat Pa- sanclificatione, ut qui >quolidie delinquimus, delicta
tri Filium, sed minorat. Hujusmodi autem digne au- nostra sanctificalione assidua b repurgemus. Si (al. si-
dit a Cbristo : Noli me tangere, nondum enim ascendi cut) ergo sanetificantes Christum, nos sanclificamur,
ad Patrem meum. .Quisquis enim tangere Christum etnomen Deisanclificariposcentes, nos donum sancti-
non sinitur, ab ejus utique corpofe separatur; quod iicationis accipimus, curcxaltantesJJeum, non potius
est aulemcorpus Christi, nisiEcdesia Cbrisli ? Unde nos per intelligeiilise,profectum cxaltari c credamus?
intelligitur quia, donec aliquis Filium Dei secundum Quod si Deum exaltanles, nos,potius exaltamur {al.
divinam substanliam sequalem non credit Patri, mem- g exaltamus), sitniliter cum nobis venire dicitur, rio-
bris Christi per tactum fidei non potest copulari; strum profectum debemus credere, in eoquod se di-
flle auiem domiriici corporis tenet profecto compa- vina majestas nostris djgnatur-cordibus rcvelare.
gem, cui Filius aseendit ad Patrem; illi autem Filius CAPUTxv. Quomodo a 'Christo virtus 'eXiit, muliere
ascendit ad Patrem, qui deitatemFiliiDeoPatri fale^ . fimbriam-ejus tangenle. QuomodoCliristusWobisve-
tur aequalem. Manifeste itaque claret per illum ad vire -dicitur, aut in .propria. Spiritus mnctus quoque
Palrem ascensum Filii, noslrse polius profectum immensusest. Tola Trinilas immensa.
fidei demonstrari, nos enim eum- quodammodo in Nam si Filius Dei ad nos locali motu -descendit,
noslris cordibus exallamus, quando sic in ejus intel- localiter de illo virtus exivit : -cum cnim qusedam
ligentia crescimus, ut de illo, tanquam de Deo vero, . mulier, in profluvio sanguinis -constituta {buo. vni,
quse diviriajcelsitudini (al. divina celsiludine) digna 43 et seq:), facultatibus viribusque-consumplis, om-
sunt cogitemus. i-ia quoshabuit propter infirmitatem finiret, el solam
CAPUTXIV. Quid sil Deum exaltare. Quid xit infirmitalem, quam habere nollet, finire non-posset,
sanctificare. . a alque a coelesti medico gratis curari desiderans,
Ad hanc nos Dei exaltalionem David sanctus hor- occulle limbriam tangens, <fidcliraptu sanitalis <sibi
tatur, dicens : Exaltate Dominum Deum nostrum, et C furaretur effectum, illecredulifatisconscius-etsalulis,
adorate scabellum pedumejus, quoniam sancium est. ail: feligit me aliquis: naiii ego novi virlutem de nie
(Psal. XCVIH,T>).Et paulo post : Exaitate Doininum exisse. Quid igilur hsec virtus quse de Dominoexivil?
Deum noslruni, et adorate in monte sanclo ejus, quo- nunquid exeundo discessit? an ad -sanandam "sio
niam sanctus Dominus Deus noster (Ibid., 9). Quid esiens jiotuit pervenire, ul a Salvatore localiter non
est autem exaltare Doniinum, nisi quseallissimasunt, posset exire? Quod si localiter ab co, -qui virtus di-
de altissimo credere ?Hocest utique in monte adorare, citur, virtus exivit, dicatur qualiter virtus a virlute
utcum de Deocogitamus, nihil de illo humilesapiamus: discessit ?. Si vero lalis credulitas iidei €hristiansa
sicinnobis vero 104 exaltatur, quandoeum exalta- videtur incongrua, non alium putemus illum de
mus, cum sitipsesemper altissimus;sicutinnobis san- Christo yirlutis exilum, ][©§ nisi divinoe curationis
ctificatur, quando eum sanctificamus, cum semper ipse offectum : tunc enim ad mulierem virtus Salvaloris
-maneat sanctus. Nam beatus Pelrus admonet nos, exivit, quando in se virtutem dftinse curationis agno'
•dicens'.Dominumvero Christum sanctificate in cordi- vit. Sic ergo Dei Filius, qui est virlus et -sapientia
Dicsveslris (I Petr. m, i'5); quid est autem Christum Dei, locorum creator.et lemporum, quemadmodum
sanctificare,nisi de Christo quse sancla sunt cogitare? lempus omnesempiternusprajcedil, sicomnemlocum
Quse cogitatio non illum, sed nos sanctificat, et san- 1) immensus excedit; qui nobis lunc venire dicitur,
'Ciificandoconservat, sicut Salomon dicit : Cogitatio cum nos illuminare dignatur. De ipso namque dicit
sancla servabil 'te. Ipsfe quoque Dominus jubet ut in evangelista : In mundo erat, et mundus ~<per -ipsum
:
oratione dicamus Sanctificelur nomen luum; et ta- (al. eum) facius est, et mundus eum non 'cognovit: in
men hunc oratioriis locum sic beatus inlellexisse propria venit, el sui eum non receperunl. Quoiriodo
eognoscituHCypriamiS/Tftin hac divini nominis san- igitur et in mundo iuisse dicitun, ct in mundum vc-
ctificatione, non Jfeuni diceret.sanclifieafi, sed nobis nisse fifmatur ? an illud est potentise, istud graaia;
<lonumsanctificalioriis 'divintc ^onferri. In epistola deputandum? Ita plane : secundum divinitatem iiam.
nanique de domlnica oratione, quibusdam prsemissis, que suam nec coelo unquam -defuit, nec inferno, mee
ita.!loqmtur: IPosthoc (al. posiliiec) dicimus : Sancti- jnundo : Omnia enim yer ipsuin "et in <ipsqcfeata

a Ita ms. Corb. ct edili; at ms. Yictor., non quoa d Hoecverba, atque a cmlesli medico
gralis -curarl
Deus sanctificalur, etc. desideraris, absuni 'a Cod. nis. Yictor.; hanerilur in
b Ms. Yictor.:,purgemus. C32leriscodd., edd. cfms. Corb.
«.Ms. Corb., credamur.
 *
263 S. FULGENTII RUSPENSIS 264
tunt, et ipse est ante omnes, et omnia in ipso conslanl.A Si absconditus fuerit homo in abscondifis, Cgo ergo
(Coloss. i, 16, 17); secundum gratiam vero lunc in non videbo eum? nonne coslum et terram egoimpleo
iriundum venit, quando pereunti mundo mira pietate (Jer. XXIII,23, 24) ? Et itemm : In omni loco oculi
gubvenit, quod etiam ipse testalur, dicens : Non Dei speculantur bonos et malos (Prov. xv, 3). Et
eilimmisil Deus Filium suum ut judicet mundum, sed quando in unum cum frat.ribus convenimus,el sacrifi-
ut salvelur mundus per ipsum (Joan. m, 17). Est igi- cia divina cum Dei sacerdote celebramus, verecundim
lur-immensus Dei Filius, sicut Pater et Spiritus, el disciplinmmemores esse debemus: nonpassimven-
quoniam de ipso diclum est : Magnus est, et non ha- tilare preces noslras inconditis vocibus,nec pelitionem
bet finem, excelsus el immensus (Baruch III, 25); de commendandam modesteDeo tumultuosa loquacitatc
quo paulo post dicitur : Post hmc in terris visus est, jactare, quia Deus non vocis, sed cordis audilor esl,
et cmn liominibusconversatus est (Ibid., 58). Immen- nec admonendusesl clamoribus, qui cogitaliones.videt,
sus esl etiam Spiritus sanctus : quod sciens prophe- probanle Ddmino et dicente: Quid cogiialis nequam
, ta,dicebat ad Deum: Quo ibo a Spirilu tuo, et a facie in cordibus vesjris (Matth. ix, 4)? Et alio loco: Scient
tua quo fugiam (Psal. cxxxvni, 7) ? Quem Spifituni omnes Ecclesioe quia ego sum scrulator d renis et
Dei, ut ipsum sanctum Spiritum propheta memoraT cordis (Apoc. n, 25). i BeatuscerteCyprianusDeum,
tus ostenderet, dicit Deo : Ne projicias me a facie B'quem dixitubique esse prsesenlem,.audire omnes ct
tua, et Spirilum sanctum tuum ne auferus^a me (Psal. videre, et majestatis suse pleniludine ° in abdita quo-
i, 13). Quem Spirilum Dei ipsum esse Spirilum san- que el occulta penetrare, ipsum quoque non vocis,
ctum Apostolus quoque hac attestatione significat : sed cordis asserit audilorem, nec admonendum cla-
Nolite conlristare Spiritum sanctum Dei, in quo si- moribus, qui eogilationes videt; ipsum quoque ponit
-
gnali eslis in a die redemptionis (Ephes. iv, 50). Et dicentem : Quid cogitatis nequam in cordibas vestiis?
alio loco : Qui autem hmc spernit, non hominemsper- Et alioloco : -Scient omnesEcclesimquia ego sum scru.
nit, sed Deum, qui eliam dcdil Spiritum sancium suum tator renis et eordis. Hoecaulem quis nesciat a Filio
. in nobis (I Thess. iv, 8). Hunc Spiritum Dei sanctum Dei dicta, sicut ApocalypsisEvangeliumque testatur?
sic immensum David pronuntiat, ut Deo (sicut su- Filius igitur (sicut sanctus.-asserit Cyprianus) ubique
perius memoravimus) dical : Quo ibo a, Spiritu tuo, prsesens est, idem omnes audit et-videl, et majesta-
el afacie lua quo [ugiaml Si cscendero in cmlum,lu, tis suoe plenitudine in abdita quoque el occulta pe-
illic es; et si descendero in infernum, ades; et i>si netrat, nec clamoribus admonendus est qui cogita-
assumpseropennas meas in direclione, sive (sicut alia liones videt. Huic sensui Joannis evangelisloedicta
. translatio habet) ante lucem, et habitavero in novis- concordant, qui dicit de quibusdam : Quia Jesus non
sirno maris i etenim illuc manus tua deducel me, £t C credebat semelipsumiilis, eo quod ipse nossel omnes.
, conlinebit me dextera tua. Manum Patris Filium nul- et quia opus ei non erat, ut quis teslimoniumperhibe,
lus ambigit nominari, de quo ipse Deus dicit: Nonne ret de homine, ipse enim sciebat quid esset in /wmine
manus mea fecit hmc omnia? c Attamen propheta, ut (Joan. n,24).
Trinitatem sequaliter pr&dicaret immensam, et Pa- CAPUTXVII.Christus nunquam suos derelinquil solos,
- trem significavit, cui dixit : Quo ibo a Spiritu tuo? quia eis ubique adest. JDeo.amniamanifesta,
et ipsum Spiritum,aquo se ire velfugere nullomodo Simile quiddam beatus Cyprianus eliam ad Tyba-
• posse testatur; et Filium demonstravit, ubi se a Dei ritanos scribens de Filii Dei immensitate, testatur
manu etiam in novissimo maris proedicat deducen» his verbis: Solus non est, cui Chrislus in fuga comet
dum: ut agnoscalur Palris et Filii et Spiritus sancti est; solus non esl, qui templum Dei servans, ubicun-
una esse immensitas, et una prsesentia in omnibus que fuerit, sine Domino non est, et si fugientemin
• creaturis. Hoecest Trinitas unus Deus, qui sicut po- soliludineac montibuslatro oppresserit, fera invaserit,
tuit solus universa cqndere, sic potest omnia solus fames, aut sitis, aut frigus afflixerit, vel per maria pro>
implere, nec localis in loco, nec temporalis in tem- cipiti navigationeproperantem, lempeslas aut procella
pore, nec terminabilis termino crealuroe. submerserit,spectat militem suum Christus ubicunqm
• CAPUTXVI.Deus est ubiquc, imo el in secrelo preces D pugnantem.107 In epistola quoque^le Lapsis, quis--
audh. quis volet, hsec inserla reperiet: Videt ille corda el
. 106 Nam lmmensitalem divinilatis Filii Dei ma- pectora singulorum et judicaturus non tanlum de fa-
. nifesta proedicatione, et eloquiorum divinorum alles- clis^ sed cl verbis et xogitalionibus nostris, omnium
tatione, beatus martyr Cyprianus affirmat in epistola mentesvoluntatesqueconceptas intraipsas adhuc clausi
de Oratione Dominica, dicens : c Denique magisterio pectoris lalebras intuetur. Filiusergo Dei,tam aucto-
suo Dominus secreto nos orare prmcepit, in abditis et ritate divina quam sanctorum Patrum fideli veraci-
secrelis locis, in cubiculis ipsis, quodmagis convenit que senlentia, seeundum divinam naturam infinitus'
fidei; ut sciamusDeum ubiqueesse'prmsentem,audire immensusque probatur, ubique proesens, omnia re-
omnes el videre, el majestatis sum plenitudine in ab- - plens, testis nunc cogilationum et operum, Juturus
dita quoque et occulta penetrare, sicut scriptum est: judex retributorque cunctorum. Quia vero idem Fi-
Ego Deus approximans, et non Deus de longinquo. lius Dei, vefus Deus, natus de Deo Patre, verus ho-
a Basil., in diem,juxta Graecumscc 6 Ms. Victor., renum.
*•Ms. Corb., siimpsero.... lenebit. fytpav. -
*Ed. Colon. et Basil. non habent fn. , ;v
c Ms. Corb.,.Ef tamen.'
g65 ^ AD TRASIMUNDUMLIB. II. , 266
mo factus est pro nohis ex bomine (factus est etiini ex ,\ suam localiter tunc esset in terra, secundum divini-
semine Daxid secundum cariiem [Rom. i, 5]), divinoe tateni tamen (quseloco hullatenus continetur) coelum
humanaeque nalu se in se continens veritatem, quse totus impleret ei terram.
fuerunt verae divinitatis non amisil, el quoe snnt CAPUTXVIH.Ex verbis Apostoli Christus et immensus
verse humanilatis accepit": unus idemque secundum et localis piobalur.Corporalis Ghristi ascensus. Ha-
bitat in nobis Chrislus. Habital in nobisDeus Paler.
carnem de matre temporaliter natus, qui secundum Habitat in nobis Spiritus sanctus.
divinitalem de Patre permanet sempiternus; unus
Istam Chrisli veram humaniiatem, quse localis est,
idemque homo localis cx homine, qui est Deus im- ct
mensus ex Patre ; unus idemque secuudum huma- veram diyinitatem, quo3immensa semper est, apo-
nam substanliam, absens ccelo cum esset in lerra, stolica^quoque nobis doctrina cernimus intimari. Nam
et derelinquens terram cum ascendissel in ccelum ; ut Christi veri hominis corpus localiter contineri
secundum divinam vero immensamque substanliam, Paulus monslraret apostolus, ait ad Thessalonicen-
nec coelum dimittens cum de coelo^descendil, nec ses : Quomodo conversi eslis adDeum a simulucris,
terram deserens cum ad coelumascendit. Quod ipsius servire Deo vito et vero, etexspectare Fiiium ejus de
Domini eertissimo potest cognosci sermone,, qui ut cmlis, quem suscitavil a mortuis Jesum (I Thess. i,
loealem oslenderet humanitatem suam, dicit discipulis g 9,10): ipsum utique riionslrans corporaliter de ecelo
suis: Ascendoad Palrem meum et ad Patrein vestrum, venturum, quem corporaliter a mortuis noverat Su-
Deum meumel Demn vestrum (Joasi. xx, 17). De La- scitatum. Propterearursus ait: Nostra autem conver-
zaro quoque cum dixisset: Lazarus mortuus est, ad- salio in cmlisest. Unde eiiam Salvatorem exspectamus
Dvminum Jesum Christum, qui reformabit (al. refor-
junxit dicens: El gaudeo propter vos, ut credalis
liumililatis nostrw conforme corpori cla-
quoni-m noneramibi (Joan. xi, 14, 15). Immensita- mavit) corpus
lem vero suse divinitatis ostendens discipulis dicit : ritatis sum, secundum operationem qua polest etiam
Ecce ego vobiscumsum omnibus diebus, usgue ad con- subjiceresibi omnia(Philip. iu, 20). Interim quoriiam
suininationem smculi (Matlh. xxvm, 20). Quomodo cloci opp'ortunitas non estprsetereundasilentio, allen-
autem ascendil in coclum, nisi quia localis et verus datur hic locus in quodAposloIus Filium dicil omni»
est homo '? Aut quomodo adesl fidelibus suis, nisi. sibi posse subjicere, ne (at. el ne) Pater existimetur
cuncta tanquam invalido subjecisse, dicit etiam cor-
quia idem immensus et verns est Deus ? De ipso
rursum dicit Scriplura : Quia vere liabitavil Deus cum pus humilitatis nostrse reformaturum conforme cor-
homimbusinterra (II Paral.yi, 18), de quo evange- pori claritalis suse. Quod si verum est corpus Christi^
lisla dicit: Yerbum caro factum est, ~elhabitavit in loco potest uliquecontineri.IIanc verilatemcorporis
twbis. Quod Vcrbum, ut agnosceretur, etiam cum <n Christi de ooelo venluri, Joannes quoque confirmat,
caro faclum cst el habitavit in nobis, nunquam di- dicens: Ecce veniet cum nubibus, el. videbiteum omnit
scessisse de coslo, proplerea David dicit: In mternum, oculus, etqui eum compunxerunt (Apoc. i, 7). In libro
Domine, permanet Yerbum tuum in ccelo(Psal. CXVIH, quoque Actuum apostolorum sic ejus corporalis in!i-
95). De ipso uno eodemque Dei sempiterno Filio, et matur ascensus : Et cum hmc dixissel, videntibusillis
futuro lunc hominis Filio, in quo permansisset vera elevatus est, et nubes suscepit eum ab oculis eprum.
et immensa divinilas, et a quo suscipienda esset vera Cumqueintuerentur in ccelum euntem illum, ecce duo
localisque humanitas, prophetiese inspirationis agni- viri aslilerunt juxla eosin vestibus albis, qui et dixe-
tione repletus, dixerat Jeremias : Hic Deus rioster, el runt: Viri Galilmi, quid statis aspieienles iyicmlum?
non mstimabiluralius ad eum. Adinvenit omnem viam Hic Jesus, quem vidisiis euntem in cmlum, sic veniet
disciplinm, el dedit eam Jacob puero suo et Israel di- quemadmodunividisiis eum eunlem.in cmlum(Act. i, 9
lecto suo. Post limcin lerris visus est, el cumJiominibus et seq). Cum ergo caio Christi localis absqne dubita-
conversatusest (Baruch m, 36, 37, 38). Et quoniam tione monstretur (al. monstraretur), divinitas tamen
de ipso superius dixerat: Magnus est, el non habet ej'us ubique semper esse, Paulo testante, cognoscitur,
finem, excelsusel immensus, ne ista Dei in terra visio qui fidelibus dicit:' An experimentum qumitit ejus,,
c' cum hominibus conversatio Deuin immensum pu- ir. qui in me loquitur, Chrislus (al. Christi) (II Cor. xm, -
taretur alienasse de coelo, propter hoc ipse Filius, ul 3)? Quomodo autem in eo loqui potuit,*si in illo non
immensitatem divinitalis suoe in terra posilus de- fuit ? Yel quomodo corporaliter ascendit in coelum,
monslraret, a et non secundum hominem, quem et in suis fidelibusesse praadicatur in terra, si non est
«usceperat in lerra positus, sed secundum 103 in illo divinitatis immensitas ^juas coelum implere
Deuui,11quod semper erat, proesenterii se eliam coolo possit et lerram ? Nam Corinthiis Paulus dicit : An
doeeret, ait: Nemo ascendil in calum,nisi quidecalo non cognoscitis.vosipsos , quiaJesus Ckrislusinvobis
descendit, Filius hominis qui est in cmlo (Joan. m, esl (Ibid., 5)? Et ad Ephesios ait: In inleriori liomine
13); non quia humana Christi substantialuisset ubi- habilareChristumperfidemincordibus vestris (Ephes.
que diflusa, sed quonjam unus idemque Dei filius m, 16). Est itaqueFilius in coelo, et habitat in nobis
atque hominis filiusverus Deuscx Palre, sicut homo in terra, scilicet illa suse immensitatis pracsenlia, qua
verus exhomine, licet secundum veram'bumanilatem in nobis Pater Spiritusque 109 sanetus habital:
a Edili codd. Colon. et Antuerp. el ms. Corb. sic' t Ed. Basil., qui.
Iiabent, et secuudum hominem quem susceperat,... el e Ed. Basil., hujus loci opportunitas nullo esl; eic.
secmidnmDeum. •'.-' d E£. Basil., beatus PauLusapostolus.
PiTKOL. LXV. 9
207 , % S. FULGENTII RUSPENSIS 26S
nam Deus Pater suam in nobis habilalionem sic, ,h. immensitalis illius incomprehensibilem majestatem
propheta loquente, monstravit : Quoniaminhabilabo ineffabiliter designari, et cum Deum in nobis habi-
m iUis, et inambulabo (al. ambulabo), et ero illorum tare atque inambulare audimus, ila spiritaliter co-
Deus, et ipsi erunt mihi populus. Propter quod exite de gnoscamus, ut non credamus quod Deus loealiler
medio eorum, el separamini, dicilDondnus: et iinmun- nioveatur in corde nostro, sed quod cor noslrum di-
dum ne ieiigeritis, et ego recipiam vos; et ero vobisin lal.elur in Deo. De qua cordis latiludine Apostolus
patrem, et vos eritss mihi in filios el filias, dicit Do- loquebatur, dicens : Os nosirum patet ad vos, o Co-
minus omnipotens(II Cor.vi, 15-17).Spirilum quoque rinthii : cor noslrum dilalalum est. Eamdem aulem
sanclum in nobis pariler habilare Paulus oslendit, ila habentes remuneralionem, lanquam filiis dico, dilata-
Corinlhiis scribens : Nescilis quia templum Dei estis, miniel vos (II Cor. \i, 11). Ubi paulo post testimo-
et Spiritus Dei habitat in vobis (I Cor. m, 16). Ac ne nium prophelse posuit superius memoralum, dicens :
quis eorum qui Spirilum sanctum minorem Patre Fi- Yos enim eslis templum Dei vivi, sicut dicit Deus,
lioque constituunl, hic ubi dictum est, Spiritus Dei quoniaminhabilabo in illis el inambulabo (Ibid., 15).
habital in vobis, ad personam sancti Spiritus deneget CAPUTxx. Immensitas Trinitalis ex forma baptismi
perlinere , quid in illo replicaturus esl loco ubi ostendilur. Conclusio secundi libri de immensitate
Apostolus Timotheum sollicitudine palerni amo- R divinilalisFilii Dei.
ris informat ? Bonum depositum, inquiens, custodi 110 Sed nec illud est aliquatenusomittendum,
manifestissimaTrinitalis immensitas, et per om-
per Spiritum sanclum, qui habitalin nobis (II Tim. quo
I, 14). - > nia non localis, sed divina mirabilisque proesentia
CAPUTXIX.Ejusmodi habitalio non localis esl, sed demonslratur, dum in noinine Patris et Filii el Spi-
immensa. Cor noslrum dilatatur Deo inhabilanle. rilus sancti, secundum ipsius Dominiprseceptumcre-
Hsec LliquePatrisel Filii et Spirilus sancliin nobis denles, ubique a cognoscimusbapljzari. Si enim om-
habitalio non localis est, sed immensa; non com- nis Trinilas in baptismale sanclificare credilur, om-
prebensibilis cogitalione, sed venerabilis fide : inha- nis ulique Trinilas adesse monslralur; cnm auiem
bitat enim Trinilas in suis fidelibus, sicut lola in ubique uno tempore per lotum orbem baptisma ccle-
siugulis, sic Xota in cunctis, quse nee cceliterrseque bralur (al. celebrelur) in nomine Trinilatis, si tofa
spalio dislenditur, nec universse creaturse lermino Trinitas adest ad sanctificandum (al. signiOcandum),
terminalui', nec per separatos homines vel ( al. et) ecce ubique mirabililer exbibet prsesentiam majesta-
separata loca, particulariter separatur, mc inferno lis immensoc: quoniam solius esl Dei, simul universa
deest, cum lerrac non desil et coelo. Qui enim potuit complere. Si autem non tota Trinilas ubique pariter
omnia facere, solus potest umversa replere. Quisquis _, adesl, si Filius aut Spiritus sanctus putatur deesse,
autem localem Filii et Spiritus sancti adventum ha- nominandus utique in baptismate non est, qui ad
bilationemve considerat, pfius est nl Patrem in no- sanelificandum adesse non polesl. Quisquis ergo pu-
bis localiter, non solum habilare, verum eliam am- tat oequalilalem immensitalis palernoe denegandam
bulare confirmel; quem bealus Paulus dixisse asserit Filio vel Spiritui sancto, nomen eorum prius auferat
per prophetam : Quoniam inhabilaboin illis et inam- de baplismatis sacramenlo. In hocigitur quam maxi-
bulabo (IICor. vi, 15). Explicelur ergo qualiler in me fidei calholieseverilas agnoscitur, quoe recle in
nobis Filius vel Spiritus sanctus inbabitet (al. inhabi- - nomine Patris et Filii et Spirilus sancli baptizare
tat). Nam si hoechumano more credimus melienda, eonsuevit, quoniam omnem Triniiatem ubique pari-
majoris est quanlilalis qui habilare lantunimodo di- ler adesse conlidit. Posset adhuc immensitas divini-
cilur, quam ille qui etiam In nobis ambulare mon- tatis Filii Dei leslimoniis innumerabilibus demonslra-
stralur : potest enihi quiliabitat totum implere quod ri; sed nos maluimus pauca de pluribus ponere,vo-
habital; qui autem Inambulare dicilur, minor ulique lentes etiam secundum Hbrumcelerius terminare;
spatio in qno ambulat, absque dubitatione monslra- quam maxime prospicientes, ul in bis qusevcslrae
tur. Sed banc cogilationis ineptiam deterior conse- clemenlioodeslinamus, animum regalibus curis bfe-'
-quetur absurditas. Procul dubio enim cordis nostri liciter oceupatum, non leclionis prolixilas oneret,
spatia videbunlur ipsa Trinitate majora, in quibus sil sed manifestatio veritalis informet. Proinde quse de
locus quem Fititis atque Spiritus sanctus inhabilandc immensitate c divinilatis Filii Dei disputata sunt,
implere possint, „et locus quem inambulando Patei isto concludamus termino, ul ea quoede sacramenlo
implere non possit. Q iod si hsec non conveniunt ve dicenda sunt dominicoe passionis, aiio rursus inci-
ritaii, credamus habitationem Trinilatis secundun piamus cxordio.
a Abest nbique ab edd.; legitur in ms. Corb. c In Basil. deest divinitatis.
t>Ms. Corb., fideliler.

LIBER TERTIUS.
PE SACRAMENTO EOMINICiE PASSIONIS.

CAPUTPIUMUH. Difficiillasleriii iibri de Passione Do- opitulaliime subnivi, divinilatem Filii Dei probaveri-
miiji. Error Tlicopaschitarum. Verbtim crucis pe- musimmensam,neclemporescilicet,necloeoconclu-
wuntikusslulliiia esl.
111 Quanauam secundo libro., superni muneris sam, ul pote quoe omnia replet, omnia continel, om-
 m AD TRASIMUNDUMLIB. III. 270
nia sempiternitate prsecedil, omnia paiiter immensi- A prielatem divinoe humai.ocque iialurae pertinent, de-
tate concludit; quod idcirco quam maxime curavimus monslrare, aut duos Christos nos exislimet credere,
demonslrandum, ut si qui nunc usque spiritaliter de secundum utramque naturam, aut quartam a nobis
Deo nequeunt cogitare, localis in Dei Filio suspicio- inseri putet Trinitati persoham. Nos enim fidem re-
nis absolverentur errore: non minor nobis est solli- tinentes evangelicocverilatis, sic in Mediatore Dei et
• ciludo residua terlii quoque hujus voluminis absol- hominum homine Christo Jesu propria
uniuscujusque
vendi, quo de sacramento dominicoepassionis, quod naturaj cognoscimus, ut unitatem personoenullatenus
ipse, qui pro nobis passus est, donaverit, sumus uti- dividamus",scientes .quodsic utriusque in Cbrisio sub-
que tractaluri. Ubi non minimo timore conculimur, slantioemanserit unita proprietas, ut in carne patiens
nec levi formidine perurgemur : sumus eniiri pror- impassibilis Deus, et veram pa^sionem (quia voluit)
sus (quantum ad nos atlinel) explicalioni tanloe pro- in c vera carne sentiret,ct in divinitale prorsus im-
fundilatis invalidi. Sed ille qui aperuil" os mutorum, passibiliterpermaneret, nec alius in carne passus
et linguas infantium fecit (al. facit) disertas (Sap. x, fuerit nisi ille qui in vera carnis passione impassibi-
21), ipse (sicut confidimus) dabit sermonem directum lis omnino permansit, nec alius semetipsuhi moiti
et bene sonanlem in os nostrum, b tantamque huic dignalus sit tradere, quam ille qui sic potuit moriendo
operi, quod per nos dignalur misericorditer operari, £ mortem vincere, ut mortem non posset in morte
demonstrandse veritatis gratiam iargietur, ut mani- . senlire. Sed hoecqualiter in unilate personoe,substau-
festis Scripturarum clareat doeumentis, et rectitudo tiarum in Christo proprietale servala, dicamus, pro-
eatholid dogmatis, et tortuosus error ac multiplex fessionis nostrae series subjecta monslrabit.
hserelicsepravilalis. Sunl enim quidam qui de sacra- CAI>"UT III. Recla fidcs de divinitate Filii Dei. Alia
menlo dominicsepassionis aliter quam se pietas ha- persona Patris, alia Filii in una natura. Christus
bel, cogitantes, dum salulem qnoerunt, dispendium - unigenilus Dei, plenus gratia; et verilatis.
salutis incurrunl, et dum in Deo id accipiunt, quod in Credimus igilur Dei Filium, ante omne prorsus ini-
hominibus cernunt, quadam velut lancea perversse tium, boc esl, sine aliquo suoe nativitatis initio, de
locutionis latus percutiunl Salvaloris; et cum incre- Patris substantia genitum, Deum de Deo, Dominum
dnli milites detrahere ausi non fuerint morienli, qui- de Domino; non ex nihilo, quia de Palre; non nim-
dam nunc, sub Chrisliani nominis fuco, non metuunt cupalivum, ' quia nomen habel ex veritate, naturoe;
derogare regnanti. Hi sunt qui cum in uno Christo non ex alia natura, quia non aliquid fuit coseter-
Deo vero homineque perfecto humanam divinamque num Deo, unde origo Filio proestaretur. Nee poste-
forsilan \\__\ nequeunt, aul cerle negligunt, secun- riorem Filium eo-qui genuit, nec minorem, sed
dum naturalem veritatem considerare subslanliam, 118 (sicut etiam in secundo libello diximus) Patri
in id erroris incurrunt, ut non humanam in Dei Filio ^ prorsus et sempiteinifate immensitatis et immensi-
naturam, manente divinoe virtulis immutabilitale, tate sempiternitalis sequalem, immulabilem mutahi-
considerent, sed ut divinam substanliam, divinsein- lium condilorem, intemporalem lemporalium facto-
firmitatis passibilitalededecorent. Quod utique divinoi rem et temporum; quem nullus continet locus, quo
Spiritu prsevidens, dicebat Apostolus : Verbum eiiims nullus carel locus, quia cuncla replet Crealbr immen-
crucis, peieuniibus quidem stultitia est, his aulein qmi sus;quinon propterea non esl Deus, quia dicittir
talvi fiunt, virtus Dei est (I Cor. i, 8). Pereunt ini genitus; sed ideo e verus digne ereditur, quia de Pa-
verbo c:ucis non solum qui putant Dei Filium quqe'. tre substantialiter genitus prsedicalur : quod enim
humana sunl in carne pati non potuisse, verum etianiL dicitur genitus, non hoc est riomen divinilatis in Fi-
qui credunt divinitatem Filii Dei dolores vel passio- lio, sed nomen est nativiiatis in Deo; ut quem con-
nem substantialiterin cruce sensisse. Quomodo autemL stat de Patre naturalitcr genilum* conslet non aliud
verbum crucis virtus est Dei, si in cruce divina sub- esse quam Deum. Hic ilaque de Patre sempiternus
stantia potuitinfirmari? vel qualiler nos ad immuta- existens, unam tenuit cum Deo Palre naturam, sed
hililatis alque incorruptionis gratiam perducturusi propriam sumpsit ex genitore personam, quia divina
(al. reducturus) est Chrislus, si ipse secundum divi- nativitas non divisionem naturalis unitatis liabuil,
nam naluram probalur in deterius commutatus, cum D sed personam Filii subsistenlis aPalre distinxit; et
divinoenaturoe sit-proprium, nee defeclum capere, ex vocabulo Patris aliuin qui natus est mohstrat, ut
nec profectum ? errorem Sabell:ansRconfu^ioim exclu tat, sicut ipse
CAPUTn. Caule de Christo tractandum proptcr duas Filius proteslatur dicens : Atius est qui teslimonium
naluras in una persona. perhibet de me, el scio quia verum est leslimonium
Igitur quid in Christo semper impassibile, quidve; qnod perhibel de me (Joan. v, 52). Et ul oslenderet
anle morlem carnis passibile fuerit, tiactaluri, pri- quem alium dicerct, post panca suhjecit : Qui misit
milus libello-huic inserenda duximus, quoede ur.o me Pater, ipse iestimoniumperhibetde me (Ibid., 57).
Christo Deo homineque credimus et lenemus : ne Alio loco simililer suam personam Patrisque discei-
quis, cum in uno Christo coeperimus ea quoead pro- nens : Non sum (inquit) solus, quia Pater inecumeit
" Mss. codd.Thuan. elYict. bahent os mutorum; d Ita ms. Thuan. et Yjct.; atjegitur in ms. Corb-
al editiel ms. Coib., os mutum. et ed. Basil., ex aliqua-maleria. In edd. Colon. et An-
b Ms. Corb., tantmque. ' ex aliqua naturd.'
_ tuerp.,
< Abesl vera a uis. Yiclor.; legilur in cdtl. et' ms. e In ms. Thoan , verfis Deus.
Corb. - -
 '
-""271 S. FOLGENTII RUSPENSIS 272
»{Joan.vni, 16). A.d hanc dislinclionem geminoeper- A rum : •stella enim ab stella differt In clarilate, sic et
«onoe, et professionem unius substantise in Patre et resurreclio mortuorum (I Cor. xv, 41); et his lamen
Tilio perdocendam, ipse Filius dicil : Qui credil in omnibus, pro illa polestale quam eis dedit filios Dei
me, non credil in me, sed in eum qui misil me : et qui fieri, simul dicelur dextris : Venile, benedictiPatiis
videt me, videt eumqui me misil (J-oan. xn, 44). Unus mei, percipile regnttm quod paralutn est vobisab ori-
est igitur Filius ex Patris natura geuilus, qui ideo gine>mundi(Maltli. xxv, 34) : simul etiam de omni-
-Unigenitusdicitur, ut ex proprietale palernaenaturoe, bus dicitur : Justi auiem d ibunt in vitum mternam
unus el genitus demonslretur. Sed hic qui Unigeni- •(Ibid.,'16). sEqualiler igitur tenebil cunctos Dei filios
lus ex Palre naturaliter dicilur, sicut inseparabilis unitas adoptivi nominis, licet merilorum qualitatem
*est unitale naturoe, sic inconfusibilis permanet pro- monslralura sit differentia clarilalis; nec in eo, quod
prielale personoe. Ob boc se tantuminodo Dei Filius spiritalis (»/,_spiritales) esse ccepimus nativilatis
Unigenitum nominat dicens : Sic eniin dilexit Deus exorlu, discernimur nomine, quamvis ex profectu si-
^mundum,ut FUium suum unigenitum daret, ut omnis •mus discemendi mercede. In eo namque quod volun-
-gui credit in eum non pereat, sed habeat vitammier- tarie genuit nos verbo verilatis pariter filios nuncu-
Hiam (Joan. m, 16). Et paulo post: Qui credit in pavit gratia genitoris. Quod si divina illa Filii sempi-
jeum, non judicabitur; qui aulein non credil,jamjudi- B ternaque nativitas, non de natura Dei Patris,- sed ex
..ealus est, quia non " credii in nomine unigeniti Filii gralia credilur substitisse, non debet Unigenitus vo-
Dei. De solo h quippe Filio Joannes proteslatur et 'caii, sed lantummodo genitus. Quoniam sicut ei no-
dicit: Verbum caro faclum esl, et habitaiit in nobis, men genili largitas adoptionis paternse contribuit,
-et vidimus gloriam ejus, gloriam quasi unigenili a Pa- sic eum ab Unigenili nomine nobis quoque tribula
tre, plenumgralim et veritalis {Joan. i, 14). 'Yerbum communio paternse adoptionis exclusit. Unigenitus
-caro factum, plenum est gralisesusceptionis humanse, enim non vocalur in e mullis , qnamvisgenitus pos-
quia Chrislus nihil in se minushominis habet; idem- sit vocari cum genitis.Quod si ila est, deleatur quod
*que Unigenitus a Paire plenus est veritatis paternoe Joannes ausus est nomen Unigenili scribere, ut pro-
-subslantise, quia omnem in se divinitatis paternse beiur falsum, quod meruit de peclore verilatis hau-
pleniludinem naturaliter habet. Plenum igitur gratim rire. Si vero proprietas Unigenili manifeslfe demons-
el veritatis evangelista cognovit, quem unum eum- irandacsl significationis indicio, sic mulli filii-Dei
demque verum hominem gratia verse incarnationis dicanlur ex gratia, ut cognoscatur unus genitus ex
ostenderet, et verum Deum Unigenitum a Palre na- natura. Quis enim natus est Deusverus de Deo vero,
tivitalis selernaeveritas declarareU Quid autem Eilio nisi unigenitus Fiiius, qui esl in sinu Patris? Quem
(3>rodestut nuncupetur Unigeniti nomine, si privatur Q4deo solum a caeleris Dei filiis excepiio segregat in-
Tocabuli veritale ? Fruslra namque Unigenitus dici- communicabilis nominis, quia in solo_ permanel de
itur, si in ejus generatione non naturalis de Deo ge- -Patre veritas naturalis.
jieranle veritas, sed creationis ex donanle largitas CAPUT V. Chrislus exinanivil seipsum, et lamen plenus
prsedicatur. Et aliisenim, Quotquotreceperunt 114 graliai veritatisque permansit.
eum, dedit eis potestatemfilios Dei fieri {lbid., 12). li.5 Hie verusDeus et vila eeterna, cumin forma
0uod sietiam unigenitus Filius iaclus dicituf exgra- Dei esset, >nanrapinam arbiiralus - etse se mqualem
tia ,-non ^'ere genitus ex natura, procul dubio no- Deo, semetipsumexinanivil, formam servi accipiens
men et veritatem Unigeniti perdidit, postquam fra- (Philip. n, 6) : aequalilatem enim Dei veri Deusverus
Ires habere jam coepit: privatur-enim hujus veritate non rapuil, guam unilate naturali sempiternus cum
^iominis, si in Unigenito non esl de Patfe verilas na- genilore possedil. Idcirco unigenitus Dei Filius, eiiam
turalis. quando formam servi accipiens semetipsum exina-
CAP-DT IV. Filii Dei adoptivi differunt non nominibus, •nivit, plenus gralioeveritatisque permattsil. Vidimus,
sed muneiibus, non vila, sed gloria. inquit Joannes, glorium,ejus, gloriam quasi Vnigeniti
Etenini in filiis Dei qui non de Dei* Patris uatura a Patre, plenum gratim s et verilalis (Joan. i, 14).
suhsistunt, adoptivaj communio dignitatis diversita- n floc est utique, quod in uno eodemque semetipsum
4em munerum potesl habere, non «ominum; et adop- exinaniente, el pleno gratioeet veritalis, accepta servi
Santis gratia, cunclis exDeo nascentibus, quamvis forma veritatem volunlarise prorsus exinanitionis
-diversaerelributionis munus pro laboris merito re- ostendit, in quo aeterna permanens Dei forma pleni-
^promiltat, unum tamen cunctis filiorum nomcn ac- tudinem gratise veritatisque monslravit. Quoeesl igi-
commodat; et una per fidem veram renatis vila coe- -tur illa Unigenili exinanilio, nisi accepta passibilis et
lestiscegni promittitur, quamvis differens regnatu- mortalis humanitas Christi? Quaeautem est Unigeniti
ris gloria tribuatur, Paulo beato dicente : Alia<clari- plenitudo, nisi permanens impassibilis atque inrnnr-
las solis, et alia clarilasiunm, et alia claritas stella- lalis divinitas Chrisli? in quo periectus hoino plenus
" Ms. Corb., credidit, Juxta «Groecunitexlum. hent bas voees in tnultis. In Basil. vero sic legilur :
b Ita mss. Yict. et Thuan.; at edd. habent, Desolo Unigenitus enim non vocatur (quamvis genituspossil
Joannes quoque. _ . . .._- vocari) cum genilis.
* Iia ms. Corb. nec non Golon. et Antuqfp,-; at '- f Ms. Corb., non rapinam arbitratus esl ... sed se-
Basil. sic habel, qui non de Patris".
d Abest ibunt a ms. Csorb.; reperilur iri editis. metipsum. Basil., esse aiqualem.
«Ms. Corb,, gratiw veritatis.
6 Jta ms. Corb.; at editi Colon. et Anl- noaha-
 ~
173 AO TKASBnJNDCM LIB. III". 27£-»
esl gratiae, et in quo perfeclus Deus plenus est veri- _V CAPUTVII. Mediatorem decebat duas habefirnaturas. -
tatis : quod (al. quo) procul dubio pleniludinis no- Deus Jiomofactus esl, absquesui mulalione.
men, ut divinitatis esse monstretur, Apostolum de Hicautem.-dum nosiraeredemptioniscommereium
Christo loquentem pariter audiamus : Quia in ipso- gererelur,- pleno veroque homini plenum verumque- -
: ut in unilateperso-
inhabilal oinnis pieniludo divinitalis corporaliter, et Deum decebat uniri sie tamen,
istis in illo (al. illa) repleti (Coloss. 11,9, 10). Quoe nse, nec in homine Deus, nec homo posset in Deo
ad vin-
aulemsit qusein Christo inhabitat plenitudodivini- -confundi :-nunquam enim quisquam hominum
talis Joannes ostendat (al. ostendit): Yerbum,inquif, cendum humani»generis inimicum fuisset idoneus, si
caro factum est, et habitavitin nobis (Joan. i, 14)._De- in Mediatore Dei ethominum, homine Christo Jesu,
ista pleniludine Baplista Joannesnos asserit accc- auf aliquid fuisselhominis minus, aul homo^a Deo
divina fuissel susceplione consumptus;.
pisse, dicens : Et de plenitudine ejus nos omnes acce* susceplus,
.non autem bumaaa riatura poterat in reparatione
phnus', elgratiam pro gialia.
tmo dum consumi, cujus pars damnala non consumetur aater-
CAPUT
* VI.
"" In Christo naturm, non confusm,. nitate supplici. Cum autem poenoe sit consumere,
sed unilm:
gratiae reparare, Redemptor humani generis, ple-
Unus igituridemqueCbristusDei et hominis-Filius,- nus
R (aL'plenius)'COnfi!iendus est Deus, plenum su- -
qui et semetipsum exinanivit, el plenus gralise veri- scipiens hominem, plenus gratioe qua< homo '"fieri
talisque permansit; vere mutabilis factus, imniuta— "dignatus esl Deus, el plenus verilatis, qua Deus
\bilis manens, vere passus, passioni non siibjacens;
vere mortuus, morlem non sentiens,sedexstinguens.. ipse qui homo factusd est permanet immiilatus, sicut
Hsse aulem cuncta unus Christus et gessit et pertulit,- per prophetam ante jam dixerat : Videte quia ego
sum et non sum mutalus (Maluch. ni, 6). De quo etiam
quia in uno eodemque Christo vera divinitaliSj vera-
Baulus bealum David cecinisse commemorat : Mu-
quehumanitatis nalura permansit, dumDeusnon con-
fusus homini, sed unitus, sic in una persona ulrius- labiseos, et mutabnntur_.Auautem idemipsees (Hebr^
naturse indicia ut ve- i,-12; Psal. ciT28). Unus ergo idemque Christus, im
que permanentis demonslravit, eo quod plenus gratiaj, nihil minus hahens humanse-
rus Deus et plenus, veris divinisque virtutibus in ho-
homonalus est exthomine; et in.ea,
jnine clareret assumpto, et veritas infirmitatis huma- •nalurae, plenus nihil minus paternse divinitatis»^
nse verum plenumque bominem monstrarel in Deo. quod plenus veritatis,
habens,. Deus plenus generatur ex Patre. Nam non •
Propter quod heatus Apostolus unum eumdemque erat
plenus gratise Unigenitus a Patrc, si in Dei Filio:
Christum, et crucifixum prsedicat, et Dei virlutem sa- minus fuit
aliquid hominis; nec eral plenus veritalis*,
pientiamque pronunliat dieens : Nos auiem,prmdica- r> si in eodem hominis filio minus "fuit
mus Christum crucifixum, Judmis quidem scandalum, aliquid deitatis.
Illeigilur ineffahilis Deus, de Palre naturaliler-sine •
gcnlibus autem stultiliam, ipsis autem vocatisJudmis initio
genituSj-pdslquam venit plenitudo temporis,-ut-
aique Grmcis, ChristumDei virtulem, et Dei sapien- missus a
tiam (1 Cor. i, 23, 24), et ut '>in infirmitate suseeptio- Patre, e~fieret ex muliere, fieret sub lege,,
nis humanse magnitudinem divinse virlulis monstra- ut ebs qui sub lege erant redimeret, utadoplionemfi- f
ret adjecit : Quod.enim H© slullum esl Dei, sapien- liorum reciperemus (Galat. iv, i>), totus est regnans--
tius esl Iwminibus, et quod infirmum est Dei, fortius in sinu Patris,. totus semetipsum formans in utenk.
est hominibus (Ibid., 25). llle igitur Dei Eilius, Dei Yirginis.
CAPUTvnr. Christus totus-r-in-Patre^el totus in utera.
virtus, et Dei sapienlia, in exordio redemplionis no- matris. -Chrislus in se dives, propler nos egenus
, slrse, diversum quiddam (al. quidem) .peregit in bo- factus est.
mine, quam quod semper habebat io Patre, quia vi- 117 Neque enim pars ejusTemansil in Patre, ei,.
delicet aliud ibimajestatis b nativilas habuit, alivd hic pars ejus descendit in Yirginem,cum totus inPatre -
pietas redemptionis exegit (a/.-exigit) : in illo enim maneret quod erat, et totusjn Virgincfierefcquod
sempiternse nativitatis a°icano sempilernus atque in- non eral: totus cum Batre.Uofum implens et conti-
eommutabilis (al. immutabilis) Pater alterum genuit nens mundum, totus sibi in utcro Yirginis sedificans
non diversum; et quantum generando protulit, tan- D-domum (scriptum estenim : Sapieniia mdificavit sibi,
lus ipse permansit; .et personaliter dislihxit a se, domum [Prov. IX, 1]), totus in Eatre sempiterno, to-
quem naturaliter iotum habet in se. Hoc ipsius Eilii tus in homine susceptc, totus in coclo, totus in mun-
nobis manifestatur eloquio dicenlis : Ego in Patre, do, totus eliam in inferno :_sicin se totum honfinem
et Pater in me (Joan. xiv, 10). Inconfusibiliter ergo -verusDeus et summus accepil,.et sic plenitudo divi--
unitc ulrumque nalura, quamvis inseparabiliter di- • nitatis, veritale divinoehumanseque subslantioeincon-
scernat utrumque persona ; ideo Filius ipse testatur ^ fusibiliter permanente^semetipsum pleno-conjunxit
Ego et Pater unum sumus (Joan. x, 30), Per hoc .homini, ut unitate deinoeps in sclernum manente -
quod unum dieit, non separatur a Deo divinitas; per personse, nec homo Cbristusa sua 'divinitate,. nec
hoc quod dicit suinws, non confunditur in genitore .idemDeusChristus a sua possethumanitate disjungi.
jialivitas. -Hoc enim infirmilatis. nostrse medela poscebaf, ,uts
8 Edd. Colon. el Ant., et ul d Abest est ab editis; legilur in ms. Corb..
b Ms. Corb., una natimtas. infirmitate. e Ms. Thuan., ut fieret.
c Itaedili; alms. f Abesl est a-ms. Corb. et edilis; Iegiiur in.ms.
Corb., unit ulmmque ' "nalurum..
ulramque personam.. Thuan,:
 275 S. FULGENTH RUSPENSIS 276
sicut i.aluralis unifas in Patre Taanet et Filio, sic A CAPUTx. Divinilas Chrisli, elsi passibilemcarnem su-
'
personaiis unilas maneret in Christo; et sicutper- scepit, impassibilis tamen permansil, quia est immu-
sonalis dislinctio duas non facit in Patre et Filio tabilis.
, substantias, sic naturalis discretio duas non faceret Sed forsilan dicetur Christum ideo in carne pas-
in Christo personas; ac rursus sicut uniias naluralis sum prsedicari. quia diviriilas, quoeante carnem pati
Palrem non confundit et Filium, s^c unitas personalis non potuif, passibilem suscipiens carnem, passionem
hominem non confunderet et Yefbum; el quemad- quoque cuni carne persensit, quia pro susceplione
modum a genilore Deo per unitatem naturse nun- passibilis carnis, ipsa impassibilis in passione per-
quam segregari potest unigenitus Filius, sic a susce- manere non potuit. Quod si ita est, primum mulabi-
ptore Deo per unitatem personae nunquam posset lis asseritur divinitas Chrisli, et Apostolo conlradici-
homo separari susceplus; sic tamen ut quamvis Chri- tur, qui Filium Dei Jesum Chrislum immutabilem
stus nec confundi posset aliquando nec dividi, unus praedicans, evidenter Corinlhiis dicit : Dei enim-Fi-
lamen atque idem Chrislus, et ex verilate passionis lius Jesus Chrislus, qui in vobis per nos prmdicalus
humanse, quse nostra fueranl redderet, et ex verilate est, per me, et Sylvanum et Timotheum, non fuiuEst
impassibililalis divinse, quoesua fuerant tribueret: ut el Non, sed Estin iilo fuil (II Cor. 1, 19). Quod ut
dum ille pauper efficeretur in suis diviliis manens, g ipsum Est prorsus immulabile denionstraret, denuo
nos ex pauperibus divites faceret, quibus suoe pau- sic ad Hebroeosloquilur, ubi evidenter de Filio me-
pertatis infinitas divitias conlulisset. Quod Yas ele- morat dictum : Tu in principio, Domine, terram fun-
clionis manifeslo videtur denunliare sermone dicens: dasli, el opera manuum luarum sunt cmli. Ipsi peri-
Scitis enim gratiam Domini nostri Jesu Christi, quia bunt, tu autetn permanes : el omnessicut vestimentum
propter vos egenusfacttts est, cum csset dives, ut illtus veterascent; etvelut amictum mutabis eos, etmutabun-
paupertate vos diviles esselis (II Cor. vm, 9). Hoc tur; tu autem idem es (Hebr. 1,-10, H). Qilid autem
igilur personoe inseparabilis unitas, in qua Deus et est idem esse, nisi immutabilem csse? Sicut de se
homo unus est Christus, fecit ut et homo Chrislus ipse teslatur, dicens : Ego sum qui sum; et dicesfilih
per gratiam nasceretur ex Deo, salva veritate ac ple- Israel: Qui esl, misil nie ad vos (Exod. m, 14). Quod
nitudine humanoenaturae, et idem Deus Christus vo; si quis inter Palrem Filiumque divinit;tis cupiens
luntarie pateretur in carne, salva impassibili ple- dififerenliamdemonstrare, locum isttim quo dictum
Iiiludine divinse substaniise. Quoniam sicul unus est est : Ego sum qui sum, personoesolius Patris asserat
de, quo Aposlolus dicif : Quorum palres, ex quibus convenire, primum meminerit, quia Patrem Moysi
Cliristus secundum cameni, qui esl super omnia Deus apparuisse fatebitur; deinde, quia si ibi in propria
benedictus in smcula (Rom. ix, 5); sic unus est de r suhstantia Pater apparuit, ergo Paler visibilis fuit.
quo idem dicft Apostolus : Nam etsi crucifixus esl ex Quod si etiam nunc visibilis permanet, jam non est
infirmitate, sed vivitex virlute Dei (II Cor. xm, 4). corporeis oculis invisibilis Deus; si autem tuiic qui-
Unus est igitur Christus, in quo crucifixo vera fuit ii:- dcm substantialiler visus, postmodum invisibilis pu-
iirmitas carnis, et in quo vivenle virtus veroe claruit talur effectus: ergo Deus antemutabilitati subjacens,
deilatis; quod humanum est, babensDeu 1?in verifale imperfectus ulique fuil, et postmodum a per pro-
humanae naturse, et quod divlnum est, habens homo feclum immulabilis factus, statumplenaiperfectionis
in veritate divinsesubstanlioe. Hinc iucomprehensibi- accepit. Quod si ex imperfecto peiTeclus est factus,
3is in cruce, inviolabilis in vulnere, impassibilis in quoerendus est alius qui semper fuisse perfeclus cre-
passione, immortalis praedicatur in morle. - dalur, a quoiste qui imperfectus fuit donum perfe-
CAPUTIX.Christo passo, non esl Deus compassus. ctionis accepit (al. acceperil).
Ug Hoecdum quidam minus altendunt, divini- CAPUTXI.Deus invisibilis in se, per subjeclam crea-
lalem Clirisli non dubitant subjicere passioni, et au- luram visibililerapparuit. Sicut Paler est immuta-
dientes Chrislum in camepassum, putanlDeum carni bilis, ita et Filius.
fuisse compassum, minus allendenles divinam illam 119 Si vero hacc Christianoementes auresque non
atque immutabilem Filii Dei substanliam, et in carne n toleranl, credalur Deus nunquam per propriam visi-
passibili passionem suscepisse, et cum carne passio- bilitei- hominibusapparuisse subslantiafn,sed persub-
nemsenlire non potuisse. Quod ulique beatus Pelrus jectani (sicut ipse voluil) creaturam; et pariter invi-
in veritate divinse inspirationis confirmat, et dicit: sibilis , sicul Paler,'credalur et Filius, qui, sicut in-
Christo igitur in carne passo, el vos eadem scienlia lemporalis permanens, potuit temporalia condere,
armamini (I Petr. iv, 1). Qui, si sciret Chrisli divi- sic invisibilis permanens, potuil in his quse visibilia
nitatem fuisse passibilem, suffecisset ut diceret : condidil visibiliter apparere. Tamelsi personse Palris
Chrislo Jgilur passo, nec addidisset, in carne. Sed a quolibel assignetur hic locus quo dicitur : Ego sutn
quoniam noverat, in uno eodemque Christo, et pas- qui sum, nee sic Filius ab oequaiitateimmutabilitalis
sibilem anle mortem fuisse humanam naluram, et paternse creditur secernendus. Quoniam, sicutPater
impassibilem semper divinam manere substantiam, dicit-. Ego sum qui sum, sic de Filio dicit Apostolus,
propterea Chrislum passum fatetur in carne, cujus sicut supra posuimus : Non fuit, Esl el Non, sed Est
divinitaiem noveral prorsus impassibilempermanere. in illo fuit. Et rursum : Tu autem idem es. Cum ila*

* Ilajms. Corb.; at edili, et postmodum,perfectum, immutabilis facius, slatum, ctc.

 *
277 AD TRASIMUNDOMLlB. HI. £7B
a Nazareth dicit,
que illud singulare EST,sicut invenitur in Patre, sic A dicatur, ut eliam Philippus, quem
reperiatur in Filio, aut uterque immutabilis creditur, Joseph filium ceslimaret: sicut ad Nalhanael loquens;
aut uterque mulabilitali subditur. Sed quoniam valde i}uem scripsit Moyses (inquit) et prophetm, invenimus
impium est ut Patrem mutabilem dicamus, hoc sine Jesum filium Joseph a Naxarelh (Joan. i, 46). tlic igi-
dubio pium est ut, sicut immutabilem Palrem , sic tur qui Spiritu sancto unclus dicilur, Deus Davidico
immutabilem Filium proedicemus; ct si immulabilis carmine nominatur; qualiter autem homo ille ha-
-est divinitas Filii, nihil ei utique accessil autdecessit bere potuit Dei nomen, nisi quoniam a Deo susceplus
in tempore, quoniam nihil mulabilitalis recipii, quod unam cum eo possedit nominis dignilalem ? Sed si iu
immutabile naturali veritate subsislit. Restat igilur eo quod dicitur : Unxit te Deus, Deustuus (Psal. xnv,
ut dhinilalem Chrisli, quani immutabilem-sancla 8), divina credilur accipienda natura, in qua putalur
Scriptura commendat, sic passam fateamur in carne, Filius a Deo unctus, eguit profecto Deus verussancti-
ut eam tamen credamus compassam non fuisse cum ficationis munere, priusquam homo verus idem nas-
carne. Ideo enim D<us in carne passus est,'quia ceretur in carne.
passibilem carnem Deus accepit; ideo autem carni CAPUTXIV.Nihil medium inler Patrem et Filium,
compassus non est, quia in carne paliens, impassi- per quod Filius ungeretur. Chrislum secundum car-
hilis natura diviua permansit. Communem passionem ° nem unxit Deus.
Dicaiur ergo quid potuit esse Dei Filio sanclius ,
divinitalis et carnis unitas personse fecit in Christo,
non divincehumansequenaturse confusio. cujus unctione sanctificalio illi, aut daretur ante non
CAPUT XII. Propier nnilatem personm Dominus glorim, habita, aut perficerelur, quse inerat imperfecta? Et
dicitur crucifixus et auclor vilm interemptus. si aliquid dicitur Dei Filio melius (cui solum praefe-
Per hanc unitatem personse Dominus glori:e asse- rendum exislimant Patrem), sine dubio, quidquid il-
ritur.erucifixus, dicenle beato Paulo : Si enim co- lud es(, Patri falebuntur sequale. Sed sive cooequelur,
gnovissenl, nunquam Dominum glorim crucifixissenli sive eliam poslponatur Palri, Filio inlerim, quid-,
a
(1 Cor. u, 8). Propterhanc unilalem personoe auclor quid aliud est, prseferatur. Injuste ergo in baptis-
vitse dieitur inleremptus, sicut iu Actibus apostolo- mate Palri el 'Filio Spiritus ^sanctus jungilur, cum
rum Petrus Judseos increpat dicens : El petislis vi-. potius illud debuerit Patri Filioque conjungi, quod
rum Iwmicidamdonari vobis, auclorem vero vitm in-. potioris merito sanctificationisFilio debuit anleponi.
teremistis (Act. III, 14, 15). Quis autem quemlibe!!, Qtialis vero virlus ilia credelur, quse divinilatem
Tiominemvitoeauctorem diceret, nisi pro nobis Deuss Filii Dei unclione sanclificavil, elejus carnem sancti-
hominem suscepisset? Exquo igitur Deus vilaeauctoiv ficare non poluit? Nam ulique si posset Chrislum ho-
hominem in unitatem personse suseepit, ex eo ille)>r,minem plene sanctificare, non opus erat ul ungere-
homo nomen vitosauctoris oblinuit; sicut ex eo, quod1 tur sanclo Spirilu et virtule. Altendalur ergo ne
Dei Filius hominem suscepit in utero virginali, ex ec> forsitan, et ipso Dei Filio, et illa qua unclus virlute
simul Deus, et homo unus coepit Dei Filius nomi- dicilur, polior atque sanolior credendus sit Spiritus
nari, angelo diceme ad Marjam : Spiritus sanciins sanclus : Jesum enim a Naxureth, hoc est, Filium
superveniel in te, el tirlus Allissimi obumbrabit tibi,, Dei secundum carnem , sicut beali Pelri manifestat
ideoquequod nascelur ex te-sanclum, vocabilur Filiuis asserlio, unxit Deus Spirilu sancto et virtute. Quod
Dei (Luc. i, 55). De quo etiam paulo superius eidenl si homo Ghristus sine sancli Spiritus gratia plene
(al. idem) Virgini dicil : Ecce concipies in utero, et sanclificari non potuit, superflua dicetur collalio il-
paries Ftlium, et vocabisnomen ejus Jesum. Hic eri ( lius unctionis. Si aulem sine sanclo" Spiritu plene
magnus, etFilius Allissimivocabitur (Ibid., 51).' NoiI sanctificari b potuit, et plenam sanctificationis gra--
solum vero Filius Dei, sectmdum id quod natus est liam sine Spiritu sanclo 1^1 Chrislus homo non
de homine, dictus esl Christus, verum etiam homc3 habuit, ut pote, quem Pater sanctificavil, et misil in
ille Deus dieitur, 120 pro eo quod est a Deo sus- mundum (Joan. x, 36), et qui de seipso di\it : Et
ceptus, quod nobis indubilanter Psalmorum libeir ego sanctifico meipsum (Joan. xvn, 19); et in quo
oslendit, in quo|.iicilur : Vironus tuus, Deus, in smcu-- sancli Spiritus sanctificatio similiter agnoscitur, quo-
lum sacuii, virga mqnilatis_virga regni lui. Dilexislj y niam unxil eum Deus Spiritu sanclo' et virlute, quo-
jusiitiam, et odisti iniquilclem : proplerea' unxit t\B modo quis Spirilum sanctum -mihorem Palre vel
Deus, Deus luus oleo exsulikienis, prm participibu.s Filio audet dicere, sine quo sanctificatioriis perfec-
luis (Psal. XLIV,7, 8). liotiein videt constare non posse? Quid aulem dubi-
- CAPUTXIII.Unciio quoque ai Iwmiiiemreferenda, latur olei nomine Spiiitum sancfum demonslralum,
potius quara ad Deum. eum David et Pelrus, lam olei quam Spirilus sancli
Hanc autem unclionem ad iominem potius refe- vocabulo , unum prsedicent unclionis Dominicsesa-
rendam, beatus Petrus oslenditdicens : Jesum a Na- cramentum ?"Davidenim dicit: Unxii te Deus, Deuss
zaretli, quem unxit Deus Spititu sancto et virlnUe luus oleo exsullationis, prm parlicipibus tuis, et ulique
(Acl. x, 58).,Quai igilur a Nazaieth, nisi humanaji l hominem significat, cuni participes nominal: nam illa
Christo natura poluit prsedicari? Nam inlanlum. ji diviniias Filii Dei nullius crealuroe habct "parliu-
Nazarelh, non divinitas Chrisli, sed humanilas prse* pium, quia cum crealura non habet- naturale"con-

, a Mss. Corb. el Thuan., qtiidq\id illtid esl. gendum, ut ms<. Yictor. elThuzii.,„potuil.
1 Legebatur m editisct-Corb.,noii
potuit; sed le-
279 S. FULGENTII RUSPENSIS 2gg
sortium : Deus ergo in carne unctus est, ut in illo _\ hominis ore laudari poterat veritatis ? Sed quod vere
homine Christo, quem sine peccato maler et conce- Ghristus fuit, hoe interrogans dixit, et quod vere
pit et peperil, plena divinoesanctificationis agnosce- Cbristus fuif, boc es ore Petri eonfitentis audivit.
returgralia, quse nomine Trinitatis esset fidelibus Filius enim hominis Christus, Dei vivi Filius fuit,
conferenda. Proplereabealus Petrus dieit: Jesum a nec immefilo divina voce promeruit beaiitudinem,
Nazarelh, quem unxit Deus Spirilu sancto et virtule qui propria voce fidei prolulit veritatem; propter
(Act. x, 58). El tamen ille Jesus a Nazareth a Deus hoc audit : Beatus es, Simon Bar-Jona, quia caro et
in psalmo dicilur : unde, quseso,nisi quoniam Deuset sanguis non revelavit tibi, sed Pater meus qui esl in
homo unus esl Christus? Et ideo manente in unilate cmlis.Etiam ipse Ghrislus Dei se ulique jam confes-
personoe naturali hominis et Dei inconfusa et inse- sus est Filium , cum a Patre suo, qui est in ecelis,
parabili veritate, sicut Deus Chrislus in homine Petro asseruit revelatum. Nechoc tamen oliose proe-
nomen hominis sumpsit, sic idem homo Christus in tereundum existimo, quod Cbrislo primum se Filium
Deo vocabulum deitatis accepil- hominis nuncupanti Pelrus dicil r Tu es Christus
CAPUTxv. Christusnon cmlesie,sed Itumannmcorpus Filiu& Dei vivi.- Pleniin Dei Filius, carnis humilitate
assumpsil. Untis idemqueCliristns et Filius Iwminis suscepla, debuit in se saeramenlum magnoepieiatrs
est et Filius Dei. B ostendere; homo vero redempfus debuit in hominis
Nam si non ex conjunclione naturali nomen Dei Filio veram
dfvinsenalivitatis substantiam preedicare,
et hominis unitas personalishabet in Clni&to,conse- ut dum a
Redemplore beneficium gratuilse misera-
quenler secundus homo,- quem de coalo coslestem tionis ostenditur, a
redempto divinoe confessionis-
prsedicat Paulus, nihil babere naturaliter puletur ex obsequium redderetur; et nemo verum Deum de na-
Yirgine, et secundum ccoleslem naluram, coelesiis tura Patris ambigerel, quem ex hoininis nalura ve-
carnis dicatur habere subslantiam, prsesertim quo- ram hominem
ac
niam ipse quoque de se Dominus profilelur : Nemo irem verum cognovisset, per hoc, quem homi-
eonstarel esse passionibus hominis,
ascendit in cmlum,nisi qui de cmlo descendit, Fitius eumdem verum
liominisqtd esl in cmlo(Joan. m, 15). Quod si coelesie Deum,crederemus operibus deilatis,
et humanum credendus est ipso Filio dkenle : Si mihi non vuitis credere, vel
corpus, jion suscepisse
veritale Davidici valicina- opetibuscredite (Joan~ x, 58). Unus ergo atque idem-
Christus, quomodo psalmi
lio fulcietur, ubi scriptum est : Ul inhabilel gloria in Christus, qui infirmitate humana passionem perlulit,
et miracula beneficiorum omnipotenlia virtutis divi-
terra nostra, verilas de lerra orta est (Psal. LXXXIV, nse
perfecit.
10, 12) ? Christum aulem quis negare audeat verita-
CAPUTXVI.In Cluislo duainaturm,sineconfiisioneet
tem, cum ipse se hoc nomine nuncuparit, dicens: G mutatione. In Chrislo totus Iwinoex vera anima et
Eg» sum via, verilas el vita (Joan. i, 6)? Si veritas carne. Ex resuscilationeLazari probalur in Chrisla
igitur de terra orla esl, quomodo secundus homo de anima, caro el divinilas. Divimlas nec ab anima
coelocoelestis,nisi quoniam a Dei Filio suscepta ma- perturbala, nec a carne morientediscessit.
teries terreni corporis, in cmlesie nomen transiil per Ab ipso namque conceptionis virginalis exordio,
consortium deitatis?El quomodo rursus Filius homi- sic iu Chrislo personalis unitas mansit, et uiriusque
nis descendit de coslo, nisi quia Filius Dei non locali ualuraeinconfusa veritas perduravit, ut nec homoa
molu, sed pietatis descendit affeclu? qui sicut in Deo divelli, nec Deusa susceptoposset homine sepa-
carne suscepta ex homine dignatus est nasci, sic pro rari; nec tamen Deus hominem consumeret, nec ho-
una Dei suscipienlis, et hominis suscepti persona, mo Deum in aliquo permutaret; et licet in Christi
qui Dei Filius erat, dignaius- est hominis Filius morte carnem morienlem fuisset anima deserlura,
nuncupari. Ad hanc unitatem personos, sine ulla divinitas tamen Christi, nec ab anima nec a.carne
confusione ulriusque subsiantise cognoscendamGhri- posset separari suscepla. Igitur quia totum hominem
slus discipulos ihlerrogal, dicens : Quem __,__\__[ b ;ne Deus ille suscepit, ideo lolius bominis In se pas-
dicunl homines esse filium Iwminis (Malth. xvi, 15) ? siones in veritale monstiavit, et aniinam quidem
Cumque illi opinionem vulgi protinus indicarent, rationalem habens, quidquid fuit infirmilatis ani-
tunc proprie ab eis qualitas veroe iidei expeli- mae sine peccato et suscepit et pertulit, ut dum
lur, ut erroris humani falsitas auferatur : hscc igilur humanae animoe passiones in anima quam acce-.
est Domini interrogatio consecuta : Vos autem quem pit vinceret, noslras mioque animas ab infirmita-
me esse dicilis? me utique filium hominis? Ibi jam tibus 123 liberaret. Carnemquoque humanam acci-
Petrus apostolus, revelationis divinse firmaniento piens, in ejusdem ver.late carnis veritatem volunla-
subnixus , generalis salutis confessus est sacramen- rise habuit passionis; ut in carne morluus, totam in
tmn : Tu es, inquil, Clnistus Filius Dei vivi. Quid esl se hominis occideref mortem, et in oeternamvitam
hoc? Quantum ad ignaros, congruit interrogalionii immortalis resurgen;, oeternae nobis vitoe gratiam
responsio? Petrus enim de Filio hominis interroga- condonaret. Yerus ffgo in anima humaiia Christus
lur, et ipse Dei Filium confitelur. Nunquid interro- Lazarum suscitaturis (sicut evangelisfa dicit) fremuit
ganlem Jesum minus audivit, aut ipse veritatem in spiiilu, et turbavit mpsum; idemque verus in carne
confessione non tenuit? Absit: quomodo enim error humana Chrislus cumdixisset : Ubi posuistis eum ?
1 M>s.Corb. ot Vietor. addunt hic qui tinctus csL Bisil., juxta texlus Graci Iectionem; at Colon.,
b Iia mss. Coili. et Yicl., aec nou Anluerp. e t Quemme dicunt honinesesse? Filium hominis?
 ?81 AD TRASIMUNDUMLIB. III. £82
Dicunt ei : Domine, veni, el vide, et lacrymatus esi A carne passus, non est carni compassus, quia Deus
Jesus (Joan. xi, 53-35). Idem quoque verus in divina passionem in carne sensit, cuni carne„non sensit.
nalur*Christus, necanimam suam, cum semelipsum Una enim persona est Dei et hominis Christi, quam
turharet, deseruit, quia ipse semetipsum turbavit; etiam Paulus commendat, dicens : Nam el ego quod
nec a carne sua, cum fleret, abscessit, quia Jesus Ia- donavi, si quid donavi, propter vos in persona
cryinas fudit, et tamen ipsa in anima carneque divi- Christi (II Cor. n,,10); et quamvisuna sit in Chrislo
nilas, immutabilis atque impassibilis manens secun- persona, non una lamen in Chrislo suhstantia : quia
dum divinam naluram, nec lacrymas proferre, nec sicverusDeus verum suscepit hominem, ut in ve-
turbaiionem potuita in amici mortesentire. Sic eliam • ritate humanse susceptionis veritatem non amilteret
passione propinquante, Christus secunuum animam deitalis; et sic dignatus est fieri quod ante non eraf,
turbatur, ipso dicenie : Nunc anima mea turbata esl ut nori desisteret esse quod semper erat, sie etiam
(Joan. xn, 27). Item in cruce Christus secundnm voluit uuam cum homine personam Deus babere, ut
carnem morilur, Aposlolo dicente : Tradidi enim licel noii alius essel Christus Deus, et alius Chrislus
vobis imprimis quod el accepi, quia Christus morluus homo, verus tamen Deus permaneret in bomine,- et
est pro peccatis nostris secundum Scripturus, et quia verus homo permaneret in Deo; atque ita in uno
sepultus est, et quia resurrexit tertia die secundum B Christo divinae humanseque naturae esset inconfusa
Scripiuras (I Cor. xv, 3, 4). Cum igitur evidenli pariler et indivisa perfeciio.
fuerit manfestatione discretum, quid in Cliristopro- CAPUTXVIII.In Christo carnis erant aut animm,
fuerit etiam qum
prium animae, quid carnis, quid deitatis, non sunl deitati uscribenda. Non est divinilas uUa-
cum unus idemque Christus fuerit etturbalus et mor- tenus compassa vet conlrislata. Probalur Scriplurce
teslimoniis.
tuus, sic tamen est utrobique verilas Dei hominisque
servala, ullicet Christussecundum animam lurbare- Non autem tunc nata est Christi divinitas in se*
tur propinquanle passione, et idem Christus secun- curn nata esl pro nobis in carne. Fuit infans Ver-
dum corpus moreretur in cruce, imperturbabilis bum secundum carnem, "etfandi non habuil faculta-
manens imraorlalisque Cbrisli divinitas, nec ab anima tem; sed idem Yeibum Deus nullo unquam potuit
perturbata, nec a corpore moriente discederet, non coerCeri silentio, quia ipse est Patris sempiterna lo-
' tamen aul turbarelur in animacturbatione, aut more- cutio. CresGebat
puer aetatis accessu, sed quia in
retur in corporis morle : unus namque Chrislus, qui Deonulla estsetas, in puero crescente non crescebat
traditus est propter delicta noslra, et resurrexit pro- divina majeslas. Sapientia quoque novimus Chri-
) 'er justificationem nostram (Rom. iv, 25), sicutvere stum secundum animam profeeisse; sed sapientia
iiiortuus niori non poluil, sic in vera passione impas- C Ghrisiusnonpotuil cum anima proficienle proficere:
sibilis mansit. Ac per hoc idem Christus, et in carne sua crevit, et
tamen et in carne siia
CAPUTxvn. Christus demonstral in se ulriusque nalu- iu anima sua profecit; qui
rm veritatem. Una est Chrisli persona, iicet non sit crescens, etln anima sua proficiens, nec cum anima
unica ndtura. saa proficere, nec cum carne sua poluil setatls iu-
Qui ad demonstrandam in se et veram mortalita- crementa sentire. Idem (al. item) etiam secundum
lem hominis, et veram immortalilalem deitaiis, Ju- susceptam animam Deus trislis fuit; sed qui in ani-
dseis dicenlibus : Quod signum oslendis nobis, quia ma tristitiam sensit, cum anima Iristitiam senlirenon
hzc facis? Respondit Jesus, et dixit eis : Solvile tem-. potuit. In sua Deus anima suamvoluitesse tristitiam,
flum hoc, et in tribus diebus exciiabo illud (Joan. n, et in sua carne suam Deus esse voluit passionem,
18, 19). Quod autem fuerit illud templum, sanctus quia totus in toto homine permanens inseparabilis
evangelista monstravit, dicens : Ipse aulem dicebat D-eus, nee animse tristanti defuit, nec carnem suam
de templocorporis sui (Ibid., 21). Oslensa est igituir in passione deseruit; sed in Chrislo tristi et passo,
et veritas humanse substantiae, quam Judsei possent licet a deitate separari non posset patiens et trislis
inChristo, ipso volente, solvere; et veritas divinoe humanilas, in toto tamen homine trisli non est divi-
naturse, qua (al. quia) Chrislus templum sui corporis D nilas conlristata (al. tristata), et in homine toto pa-
poleral suscitare : quando enim morfuo Christo ani- tienle noii est divina natura compassa; sicut mo-
ma deseruit carnem, tunc solulum est illud templum, riente carne, non soium deitas, sed nec anima
quod fuil ex anima carneque constructum ; et cum Christi potest ostendi commorlua^: aliud est enim
anima reverteretur ad carnem, tunc est illud tem- in carnepassum Deum dicere, aliud carni proedicare
plum die tertia susciiatum : et tamen propler unam eompassum ; aliud in anima eontristalum, et aliud
Chrisii Dei hominisque personam, idem mortuus est cum anima tristalum (al. contrislatum). Passus est
in corpore suo, qui suscitavit lemplum corporis sui. Deus in homine, quia nna est Dei hominisque perr
Sic 124 etiam cum secundum Isaise vaticinanlis sona; non est compassus Deus bomini, quia in uno
oraculum, dorsum suum posuit ad flagella, maxillas Chrislo non est confusa Dei hominisque substanlia.
suas ad palmas, faciem aulem suam non averlil a Quod evidenlibus Scripturarum pqtest lestimoniis
confusionesputoimn{Isai. L, 6J, hsec omaia Deus ,in comprobari, ut cognosealur ita trisliliam passionem-

* Basil., t» aniiiii mmrpre. Colou. et Ant., in animi nwrle.

 283 S. FULGENTII RUSPENSIS 284
. que a toto deputandam Christo, b ut, officiorum na- A ab eis dolor el gemitus (Isai. xxxv, 10). De his etiam
turalium veritale monslrala, non sit aliqua Dei homi- Joannes in Apocalypsi loquitur : Non esurient, neque
nisque confusio. Matthseusnarrat Dominum, propin- sitient, neque cadet super eos sol, neque ullus mslus
quante tempore passionis, dixisse Igg discipulis: (Apoc.vn, 16); el ut ostendat hane eos Chrisli dono
Sedete hic, donecvadamilluc, el orem; elassumpto Pe- gratiam adepturos, secufus adjunxit: QuiaAgnusqui
tro et duobus filiis Zebedmi, cmpit coiilristari et mms- in -tnedio llironi est reget eos, et deducet eos-ad vitm
lus esse'(Matth. xxvi, 56). Marcus vero sic posuisse fonlesaquarum, et absierget Dominus omnem lacry-
cognoscilur : Et veniunt in prmdium, cui nomen mam ab oculis eorum. Cum ergo talis hodie sit ange-
Gelhsemani,et ait discipulis suis : Sedete hic, donec lorum beala securitas et Iselilia, passionum prorsus
orem : et assumpsil Petrum, et Jacobum, el Joannem ignara, 12© ut f nullo peccali casu, nullo infirmi-
secnni, el cmpit pavere el tmdere (Marc. xiv, 52). latis quatiantur incursu; tandem respiciant (al. re-
CAPUTXIX.In relributione erunt justi sicut sipiscanl) in quod blasphemisebarathrum devolvun-
angeli Dei. tur, qui divinitatem Chrisli passionibus subjicientes
Non ignoro, quam maxime nunc noslrsec congruere humanis; Dominumangelorum conantur, in substan-
sponsionis (al. responsionis) oflicio, ut non solum lia quam babet ex Palre, inferiorem angelis demon-
vocabulis, sed eliam d effectibus, sit in Dei Filio car- g strare. Falsum igitur est quod ipse dicit : Non est
nis animsequeraonslranda proprielas : tunc enim di- servus major doininosuo (Joan. xiu, 16) ?
vinoe impassibilitalis nalura splendebit, cum quid CAPUT xx. Occurrilur objeclioni de eo quod David
aniinoe, quidve carnis sit proprium, non solum ra- dicil: Minorasli eum paulo minus ab attgeiis..
lione, sed eliam divinanim Scripturarum auctoritate An illud s objiciendum putanl, quod David dicit de
claruerit. Malthoeus itaque dicit Jesum contrislari et Filio hominis : Domine, quid esl liomo, h nisi quod
mmslumesse; Marcus, pavere, imdereque commemo- memores ejus ? aut filiushominis, quoniam visilas-eum?
ral. Dicanl igitur quihus in Christo displicet anitnse Minorasti eum paulo minus ab angclis (Psal. vm, 5,6).
humanse susceptio, Utrum tristitiam, moerorem, loe- Sed advertant Paulum apostolum hunc locum ad
cSiumet pavorem, divinitati an carni existiment de- - mortis bumanse intelligentiam referentem, ita ut is-
puiaiida'? Et si quidem carnis haecfuisse responde- tam minorationem non solum nalurae humanitatis
rint, ab omnibus passionum generibus erit excepta assignet, quin etiam -divinitatem Christi a consorfio
divinilas, quoeparticeps passionum carnis non fuit, passionis elmortis exceplet.Ila namque ad-Hebrseos
licet susceploecarni nec in passione defuerit; si au- loquitur : Eum aulem, qui modico quam angeli mino-
tem deitatem Cbristi asserunt tristiiia, mcerore, lse- ratus est, i videmus Jesum, propter passionemnwrtis,
dio et pavore concussam, passibilem diceules deita- Q gloria el honore coronulum,ut sine Deo pro omnibus
tcm, animabus nostris falebunlur sequalem. Reslat guslaret mortem (Hebr. n, 9); non autem bic Cbri-
autem ut angelorum imparem dicant, quam (al. stum divisit Apostolus , sed ostehdit iu uno Ghristo
quem) passioni subjacere pronuntiant: hoc enim no- qusesubstanlia passibilis et morlalis fuerit, quse au-
slris sunt animabus angeli quam maxime poliores, tem impassibilis et immortalis permanserit. Sine
quia sicut a peccatis, ita sunt a passionibus alieni. Deo igitur homo ille gustavit mortem, quanlum ad.
Qaod etiam recte se colentibus el sancle conversan- conditionem allinet carnis, non aulem sine Deo,
tibus in retributionem Dominus repromitlif, dicens : quanlum ad susceplionem perlinet deitatis; quia im-
Erunt sicul angeli Deiin cmlo (Mallh. xxn, 50). Tunc passibilis atque immortalis illa-divinilas, cum in ve-
ulique, cum secundum beaii Pauli leslimonium cor- rilate formse servilis, el pali voluntarie pro nobis di-
ruptibile e hoc el morlale ita induetur incorruplione gnaretur et mori, sicul in morle solius carnis im-
et immortalitate, ut corrUplio incorruplionem possi- mortalis fuil, sic in passionibus tolius hominis im-
dere non possit, qusenon solum in peecalo consistit, passibilis omnino permansit.
sed eliam in infirmilate, quos prsevaricatori ex pcena CAPUTXXI. Tristitia el similes affecius ad anhnam
cognoscitur accidisse peccali. Nam peccato nos et pertinenl.
infirmitale tunc omnimodiscarituros Aposlolus tesla- „ Sed nunc ostendendum a nobis est passionem trl-
tur et dicit : Tunc fiet sertno qui scriptus est : Absor- stitise, mceroris; taediiel timoris ad animoe substan-
plaesl mors invictoria. Ubi est, mors, contenlio lua? tiam proprie pertinere : ul in eo quod ingrati gralisa
Ubi est, mors, stimulus tuus? Stimulus autem mortis Chrisli, divinitatem ejus cupiunl aubdere passioni,
peccalum est (1 Cor. xv, 54, 55, 56). Absorpta ergo appareat quid cujusque naturoe sit pronriuni, et in eo
morte in vicloria, nulla erit animse carnisve corru- magis agnoscalur Domini mirabilis invictaque cle-
plio, quoniam cum a nobis amota fuerit omnis iniqui- menlia, cum probaverimus animsecarnisque substan-
tas, nulla remanebit infirrailas. De tahbus utique di- liam ob hoc cum suis passionibus a Deo suseeptam,
cit Isaias : Gaudium el Imlitiam oblinebunt, et fugiel ut sicut salvo divinaeirapassibililalis statu, volunta-
B Basil., tol\. Yide supra in nota
eap. 15, lib. i, mortale) ila, elc.
p. b81, toto pro loti. 1 Ms. Corb., nulli; forte pro nuUius.
, BasiL, ne officiorum,....sil, etc. s Ita mss. Corb. et Victor. Edili vero-, abji--
" Ita mss. Corb. et Vict.; at Basil., congruat. Co- ciendum.
lon. et Ant., congruet. h Basil., quid esl liomo, quod, elc.
d Basil., affectibus. ' Ila mss. Corb. et Yiclor. e( Groecus texlus; at
eIta ms. Corb. Eliti vero, corrtiptibile (lioc cst editi, vidimus.
 LIB III. ' 286
28S . AD TRASIMUNDUM
ria susceptione niortis in carne sua, raortem nostram A CAPUTXXII.Gaudium in anima Clitisli.. Desideriunu
tri-- Infirmitates Christus accepil, ut in nobis virtulem
cognoscilur occidisse, sic volunlaria susceplione
animam perficeret. In Chrislopolestasponendmet resumendm
stitte et limoris, ad hoc cognoscalur animm.
rationalem cum suis passionibus suscepisse, ut Gaudium quoque in sua Salvalor anima demon-
animas noslras ab omnibus dignaretur passioni- stravit, cum discipulis de Lazaro diceret: Laz-arus
bus liberare. Ostendamus igitur tristiliam Christi amicus noster mortuus est : et gaudeo, ut _credatis,
non ad divinilatis, nec ad carnis, sed ad ani- quia non eram ibi (Joan. xi, 14). Substantia bominis
. mae pertinuisse substantiam. Atque ut hoc integra utique gaudebat in Christo, quoepro nalurali consor-
possit manifestatione cognosci, altendamus quid tio gaudium jam habuit de Lazaro suscilando : simul
127 discipulis pene sub ipsp dixerit tempore pas- ut et discipuli verum Deum intelligerenl in homine,
sionis, ula in se veram animse substanliam non mi- quem cognovissent etiam longe posita non latere.
nus ofiicio quam nomine demonstraret. Tristis esl, Atque ul omnia in se Chrislus animse officia demon-
inquit, anima mea usque ad mortem (Malth. xxvi, 58). strarel, etiam desiderium a sua anima fieri, noluit
Quis aulem ambigat, nec in divinitalem posse trisli- alienum, dicens discipulis : Desiderio desideravihoc
liam cadere.nec ad earnis officiumpertinere? Animoe pascha 128 manducare vobiscum,antequam paliar
nainque _esl proprium meluere, desiderare, tristari, B (Luc. xxu, 15). Nerao poteslhasc omnia vel naluroe
gaudere, sicut etiam carminis Davidici texlus osten- deputare carnis, vel substanlioe deitatis, quoniam
dit dicenlis («/. dicens): Quare trislis es, anima mea, X.3LTO nec vivere potesl per semetipsam, nec sentire,
el quare conturbas me (Psal. XLI,12) ? Anima trisla- nec lristari,j nec desiderare, nec metuere, nec mce-
tur, ipsa lurbatur. Ideo et ipse Salvalor, ul ostende- rere. Deitas nihil metuit, quoniam omnium c domi-
ret perlurbationem istam non carni, sed animse de- natur; in nullo tristalur, quoniam ei nihil passionis
jmtandani, sie discipulos suos consolatur, cuin de inferlur : in nullo metuit, quia nulla est illi naluralis
fuluro ejus contrislarentur abscessu : Non lurbelur infirmilas; nihil desiderat, quia omnia potest, et
cor-veslrum, nequeformidet (Joan. xiv, 1). Ad eos- omnia possidet. Haecergo cuncta in anima quam sus-
dem denuo sic loquitur : Nunc vado ad eum qui me ceperat pertulit Christus, utveram tolafnque in d se,
misil, et netnoex vobis interrogal nie : Quovadis ? sed cum suis infirmitatibus, bominis dcmonstraret ac-
quia hmc toculus sum vobis, trislilia implevit cor ves- cepti substantiam; et infirmitatibus, quas pro infir-
trum (Joan. xvi, 5). Quis carni vel divinilali audeat -mis accepit, virlutem perficeret; quam infirmis attri-
assignare, quod ad officium cordis Dominus dicit buit. Qui et hominis carnem propterea mortalem
proprie pertinere? Nam cum superius dixerit: Non habuit, ut mortalibus plenam conferret immortalila-
turbelur cor veslrum, neque formidet, ubi proprie cor- ^ tisgratiam; et homiriis animam cum infirmitalibus
dis nomine humanam animam demonstravit, ac suis sine peccato suscepit, ut nostris animabus im-
deinde dixerit: Trislilia implevil cor veslrum, ul evi- penderet medicinani, quia sicut, Isoia tesle, vulnera-
dentius oslenderet el tristitiam et gauJium ad ani- tus est propter iniquttates nostras (quod propriura
mam pertinere, rursus Aposlolus dicil: Amen, amen carnis fuit: quippe cum jam defuncti Ialus lancea
dico vobis, quia plorabilis el fiebitis vos, mundus au- percuteret miles), ita infirmalus esl propter peccata
tem gaudebit, vos aulent 'contristabimini; sed trislilia noslra (hai. LIII, 5) (qood est animse, cujus pro no-
vestra verleiur in gaudium. Mulier cum parit, trisli- bis infirmitates suscepit). Hujus-animae ponendse ac
liam habel, quia venil hora ejus : cum autem pepererit resumendse habens plenissimam poteslatem, dicebat:
(al. pepetit) puerum, jam non meminit pressurm,pro- Propterea me Pater diiigit, quia ego pono animam
'
pter gaudium, quia nalus est homoin mundutn. Et vos meam, el ilerum sumam eam : nemo tollit eam a me,
igitur nunc qiidem trisliliam habetis',iterum autem vi- sed ego pono eam a meipso: potestalemhabeo ponendi
debovos, et gaudebitcor vestrum : et gaudium veslrum eam, el (al. sed) polestalein habeo iterum sumendi
neinotollel a vobis. Ecce proprie in homine tristitia, eam : hoc prmceplumaccepi a Patre meo (Joan. x,
formido et gaudium cordi, id eslanimoe, deputantur. 17,18j.Quaero inboclocoabhis qui in Christo huma-
Propterea et Apostolus dicit: Ipse aulem Dominus " nam animam dicunl omnimodisnon fuisse, quam hic
Jesus Christus, el Deus, h el Pater noster, qui dilexit subslantiam credant animse vocabulo nunciipatain?
nos, el dedil consolalionem mlernam, et spem bonam utrum divinitatis, an carnis? vel quoe in Christo sub-
JB gralia, consoletur (al. solelur) corda veslra, el coti- slanlia ponendoe animse sibi vindicet potestatem ?
finnel in omni opereelsermonebono (IIThess. n, 15). Quodsi divinsesubstantioehanc polestatem Iribuunt,
Ubi autem potesl adhlberi consolatio, nisi ubi potest ut carnem dicant animse vocabulommcupatam,quam
irrepere moeslitudo? quse qnia proprie ad animam in passione fuerat positura divinilas (ut secundum
pertinent, proplerea de Chrislo scriptum est: Quia eorum volunlatem nuneinterim dispulemus), si divi-
cmpitccritrislariel mmstusesse; et cmpitpavere et tm- nitas de carne dicit: Potestatem habeo ponendi ani-
dere. El ipse dicil: Tristis est anima mea usque ad mam meatn; dum carnem vocabulo animse nuncupat,
uiorlem. Et mnc anima mea lurbala est. , '
carni sine dubio cunctas eliam infirmitates assignat

a Basil., ut servatam. « iti utillo trislatur; quoniam, etc.

b Ms. Corb., et DeusPalcr nostet: d Ms. Corb.,' ut veram tolamque secutn, suis infir-
c Basil. et Anluer;)., quoniam omnium dominalor mitalibus, hominis demonslraret accepii subslantium.
 "
287 S. FULGENTIl EPISCOPI RUSPENSIS 2S£
dum dicit : Anima mea lurbala est; dum dicit : A ut animam suam quis ponat pro amicis suis (Joan. xv,
Tristis est anima mea usquead mortem.Cum ergo non 15). Unde sciens Petrus animam Christi proprio
dixerit Christus : Tristis sum usque ad mortein, sed substaniialique vocabulo nuncupatam, ne quisquam
dixerit: Tristis est anima tnea usquead moitem; nec putarel a Domino carnem nomine forsitan animsede-
dixerit: Turbatus sum, sed : Aitiiuamea turbata est-; signari, perfeclae iuiilalionis, quam fuit postmodum
has ulique passiones carnis esse monstravit, divini- acceplurus, cupiens seclari virtutem, dicenti Domino
tatem vero suam impassibilem onmino perdocuit. (al. dicente) : Quoego vadonon potes me sequimodo,
Quod si forle substaniise carnis banc tribuunt pote- sequeris autem poslea, respondit : Doimne, quare tion
statem, .tanquam caro de divinilate dixerit: Potesta- possum sequi te modo? Animum meatn pto te ponani
tem habeo ponendi animam meatn, lantumne eos divi- (Joan. xni, 56, 57). Ostendit ulique Christum pro sc
liam Christi delectat minorare substantiam, ut eam animam positurum, cum se in hoc eum sequi diceret, '
carnis suse potestaii subjiciant, ut ipsa obedieril ul eliam ipse pro Cbristo animam posuisset. Nam
carni, cum ei caro debuerit famulari? quia diviniialis naturam communem Petrus cum
CAPUTXXIII.Sola divinitas plenam habel pole- Christo non babuit, non ei de divinilate potuit di-
slatein. cere : Aniinammeain pro te ponatihRursus, si carnem
Illa ergo vox qua dictum est: Poteslatem habeopo- [j pro se nossel Cbrislum tantummodo posuisse, posset
nendi animam meam, totius hominis esse credenda etiam ipse dicere : Corpus meum pro te ponam: sic-
est. Sicut enim tolus semetipsum 129 tradidit, et ut proprie corpus ostendit Paulns, ubi dixit.: Si
totus homo semetipstim obtulit, de quo dicit Aposto- tradidero corpus meum, ut ardeam (I Cor. XIII,5).
lus : Ambulate in dileclione, sicut et Chrislus dile- Sed quoniam sciebal Petrus Chrislum pro nobis ani-
xit nos, et tradidil semelipsumpro nobis oblationem mam positurum, propterea iri eo.se Domihum 130
et hostiatn Deo, in odorem suavitalis (Ephes. v, 2), velle sequi monstravil, in quo pro eo animsepo-
ita totus homo animam suam posuil, cum-anima in nendsedemonslravit affeclum,. ul quam pro se Chrl-
crucecarne morienle discessit; quam tamen carnem slum posuisse seiret, hanc ipse pro Ghristo similiter
nec in morle divinitas deseruif, sicut nec in inferno posuisset. Et ut omnis prav.se> caligo sententise cla-
animam dereliquil; de qua etiam propheta dixerat: rissimo prorsus calbolicseveritalis lumine dissipetur,
Non derelinquesanimam meamin inferno (Psal. xv, Joannis informemur eloquio, qui, ad imitationem
10). Cum ergo homo Chrislus tanlam acceperit po- . Christi fideles exhortans, quod in.capite noverat fa-
teslatem, ut cum vellet animam poneret, et cum vel- ctwm, hoc in membris prsecipit (a/..prsecepit) faciec-
leldenuo resumeret; quantam potuit habere Christi dum. In hoc, inquiens, cogtioscimuscaritaiemDei,quo-
divinilas potestalem, eui hoc est semper velle quod p niam ille pro nobis animam suam posuit, eXnos debe-
posse? Nam in hoe loco vere impassibilis alque in- nvus pro fratribus animas ponere (I Joan. m, 16).
victa divinitas universa prorsus hsereticse falsitatis Animam igitur ponere dilectionis est proprium ; ubi
commenta destruxit. Si enim integra fuit dicentis aufem dileetio non est, corpus tradi dicitur,. anima
poteslas, volunlaria fuit palientis infirmitas; volun- poni non dicitur , sicut Yas electionis, plenum dile-
las aulem quocex potestate venit naturalem uiique ctionis, omnino lestatur : Si liadidero corpus memn,
verilatem divinilatis humanitatisque servavit: nam ulardeam; caritatem aulem non habuero, nihil mihi
potestas naluralis procul dubio defuit, si in divini- prodesl. Ostenditsine carilate corpusposse tradi,.noa
tate Cbrisli quoalibetinfirmilas fuil. Qualiler aulem animam poni; ubi aulem dilectionissuaesignificarehi-
patiendi poteslalem humanitas habuit, si plenam titur puritatem, sic Thessalonicensibus scribil: Ga-
impassibilitalem divinitas habere non potuit? Co- pide volebamustradere vobis, non solum Evangelium
gnoscalur ergo quoniam ubi naturaliter plena est po- Dei, sedetiam animas noslras (IThess* u, 8). Et ub
testas, nulla potest esse passionis infirmilas; quo- caritatis hoc esse deinonstraret, adjecit: quoniam-
niam potestas Chrlsti qua immortalis permansit cum carissimi nobis facti eslis. Ideo etiam Petrum qui se-
moriens in carne Chrislus animam poneret, ipsa sine pro Domino animam suam spoponderat posilurum,.
liistitia permansit, cum voluntariam ex potestate j. ut agnosceremus offlcium ponendse animoe in _dile-
Christus in anima tristitiam sustineret. Ideo aulem ctione conslare, primitus Christus ad confessionem
ille bomo potestalem ponendoe animse habuil, quia amoris invital; et ut facullatem, ponendseanimsesuo-
eum divina polestas in unitatem personoesuscepit. deinceps amalori eoncedat, sic eum denique interro-
Quoeaulem plena est potestas, nisi sola divinitas ? de gal: Siinon Joannis, diligis me plus his? Dicil ei:
qua dicitur: Omnia qumcunque voltdl fecit (Psal. Etiam, Dom.ne, tu scis quia amo le. Cumque hoc
CXIII,12), el cui dicitur : Subesl enim tibi, cumvoles eliam secundo dixisset, Dicit ei tertio : Simori Joan-
posse (Sap. xn, 18). Propterea in illo digne plena nis, amas me (Joan. xxi, 1'5, 17)? Cumque illelertio
poleslas credilur, cui lantum posse quanlum \elle, inlerroganti, trinum amoris sui teslimonium reddi-
et tantum velle quanlum posse, naluraliter suflfa- disset, stalira DominusPetro ponendsepro se animse
galur. largilus est facultatem, dicens: Amen, atnen dico-
CAPUT xxiv. Vera in Chrislo anima. tibi, cum esses junior, cingebas te, et ambulabasubi
Adhuc autem veram se Christus animam susce- . volebas; cum autem senueris, extendesmanus luas, et
pisse, lam nomine dignatur monstrare quam opere, alius te cinget, et ducel quo non vis (Ibid., 18). Sta-
dicens: Majorem hac dilectionemnemo habet, quam timque evangelista subjecit dicens. Hoc autcm dixit
 '
28fl - AD TRASIMUNDUMLIB. III. 290
y^V,.-
csset a Deum: et A Virginis utero suscepit, nec in morlc,-nec in se-
tignificans qua morte clarificalurus
hoc cum dixisset, dicit ej : Sequere me. Ecce qualiter pulcro deseruit; propterea secutus Joannes adjecit:
ubi crucifixus esl horlus, efin
eum et antea sequi Pelrusvolebat, quando pro eo Erat aulem iu loco
in quo nondum quisquam
animam ponere cupiebat, sicut euni postea recto horto monumentumnovum, ° Parasccven •
eo ani- positus eral. Ibi ergo propter Judmorum,
dilectionis itinere sequi meruit, quando pro
mam in passione posuit. quia juxta erat monumenlum, posuerunt Jesum (Ibid.,
CAPUT xxv. In Ckrislo verm fnerunl infirmitates bu- 41, 42). Vere divino Spiritu plenus s^n-ctus evange-
manm, sed voluntarim. Non dicilur ibi corpus J'£su lista loeulus esl, ut primitus, quid in Christo mor-
erat divi- luum fuerit et sepultum oslendens, dicerct acceplum
positum in sepulcro, sed Jesus, quia
nitas. corpus Jesu, et ligaltim linteis cum aromatibus. Et
Quocirca, quia manifesla (al. manifeste) Scriptu- quia quod Deus conjunxit homonon separal (Matth.
rarum attestatione probatunrest dileclionem deesse xi-.i, 6), propterea non corpus Jesu, sed Jesum dicit
- ubi solum corpus ponitur, ibi autem caritalem esse in monumenlo : sciebat enim quod ille sus- •
positum
ubi anima cum corpore ponilur, Christus ex Virgine ceptor pleni hominis Deus totus esset cum carne sua
plenus creden.Ius est Deus et plenus homo, id est in sepulcro, totus cum anima siia in "mferno,totus in
anima rationalis et caro. Et slcul fidei catholicse ve- 15nmndo, totus in coelo, lotus d peruniiatemnaturoein
ritas habet, in uno eodemque Cbristo credamus, se- Patfe, de quo exslitit, totus per omnipolpnliam di-
cundum veram subslantiam carnis, voluntariam et - vinitatis suoe in tota creatura quam fecit
veramfamem, cum esuriens ad ficulneam veniret; CAPDTXXVI.Unilas personm Chrisli ex verbis Apo-
voluntariam et veram sitim, cum bibere a Samari- sloli.
lana deposeerel, vel cum se silire in cruce dixisset; Hauc in Christo unitatem personoe servans Aposto-
voluntariam et veram lassitudinem, cum fatigatus ab lus, sic Corinthiorum in fide veritatis confirmat.Ec-
itinere super puteum sederet; voluntarium et verum clesiam : Tradidi enim vobis imprimls, quod et ac-
vulnus, cummilitis lancea 131 percuteretur in la- cepi, quia Christus mortuus est pro peccatis nostrii
tere; voluntariam et veram mortem, eum inclinato secundum Scripluras, el quia sepultus esl, et quia re-
capite spiritum emlsisset in cruce; volunlariam et surrexil (al. surrexil) 132 tertia die secundumScri-
veramsepulluram, cum eum depositura deligno Jo- pturas (I Cot: xv, 5, 4). Mortuutn dixit non corpus
seph et Nicodemus ponerent in sepulcro. Has enim Christi, sed Chrisluro, ut unitatem personoe Dei ho-
cirnis omnes inlirmilates voluntarias quidem, sed minisque servarel; ut autem Subslanlialem proprie-
veras, Cbristus habuit, quia carnis humancerialuram, tatem deitatis et humanitalis. oslenderet, alio loco
non in phanlasia, sed in veritale suscepit. Quas pas- r (sicut superius jam posuimus) dicit : Nam etsi cru-
siones proplerea in carne voluntarias habuit, ut in cifixus,esf. ex infirmilale, sed vivit ex viHute Dei' (II
veritate carnis divina polentia, quse nec pali poluif Gor. XIII, 4). Atlendenda est aposlolicorum virtus
aliquando nec mori, infirmilalem morlemque devin- pi-seclara dictorum. e Si enim Paulus dixisset de
ceret, et carnem suam in vitamvirtulemque perpe- Chrislo, quia crucifixus est ex infirmitate, sed vivit ex
tuain suscilaret. Quod Paulus sic ore veridico pro- vit-tute,et non addidisset, Dei, nec sic debuit infirmi-
lestalur : Christus surgens amortuisjam non moritur: tas passibilitalis humanaecum divinaevirtutis impas-*
el mors ei ultra non dominabitur. Quod enim mortuus sibililate confundi; at cum virtulem deitali Paulus
esl peccato, morluus est semel; quod autem vivit, vi- assignel, quis non videat quod ea quseinfirmitatis vi-
viiDeo (Roin. vi, 9). Quis autem ignoret Christum h dentur bominis esse.denuntiel?'Nam, et quod.dicit
nec in ^niina nec iri divinitate, sed in solo corpore de Chrislo, qnia (al. quod) vivitex virtuteDei, exsua<
mortuum et sepultum? Quod eyidenler Joannes lris deit le ulique vivit, quia ipse est virtus Dei, et sic
verbis ostendit -.Posthmc autem, inquiens, rogavit Pi- vivit sicut Patervivit, quoniam ipse est via, veritas
latum Joseph ab Arimathma (eo quod esset discipului el vifa. Nam nt unam vitam P.ttris Filiique Joanues
Jesu, occultus autem propter metum Judmorum), m nobis insinuaret Apostolus, Epistolae suse hoc ponere
lollerel corpus Jesu. Et permisit Pilatus. Venit ergo e, curavit exordium : Quod erai ab inilio, quod' audivi-
iulit corpus Jesu. Yenil aulem el Nicodemus, qui ve- ims, qtwd lidimus oculisnostris, quod inspeximus, et
tieratad Jesum nocte pftmum, ferens mixturam myr- manus nostrm conlrectaverunt de Verbo vilm, et vila
rhm et atoes, quasi libras centum. Acceperunl ergc palam faclu esi : et vidimus, el lesiamur, et nuntiamus.
wpus Jesu, et alligaverunt eum (al. illud) limeis cun vobis Vilam.mieriiam,qum erat apud Palrem, et palam
aromatibus, sicul Judmis mos est sepelire (Joan. xix, facia esl nobis (I Joan. i, 1). Filium Dei, quem Ver-
38-40). Ecce, facta disfinctione diyinitatis, carnis ef bum Dei superius dixit, Yitam in siibsequenlibus no-
animae, quantum ad proprietalem substanlioeattinet. minavit : quod est autem Verbum vitse, nisi Yer-
solum corpus Jesu dicit de cruce depositum, aroma- bum Dei? Et quoniam Yerhum,. viise vila est,
libus conditum, el linleis obvolutum; propter unila- una esl utique vila illud vitse Verbum, et vita cujus
lem vero personse, quoniam Deus hominem quem ej est Verbum. Ideo ergo Christus qui morluus est ex
. -a Sic mss. Corh. et Yicjtor. et textus Gracus. Editi ASiclegitur in ms. Victor.; at inCorb., inunita-
vero habent eum. jn edilis vero, in unitale.
b Desunl hsec verba in editis; leguntur autem in tem; e Sic ms. Corb.; edili vero, Si el Paulus; for,te l_e-
niss. Corb. el Yictor. ' gendum Eisienim Paulus. , i •,'
1 ils;. Corb. etVici., Parascsve. , <
291 S. FULGENTIIEPISCOPI RUSPENSIS 292
current el non laborabunt, ambulabunlel non esurient
infirmitate',viviiex virtuteDei, quoniam illi divinitati ,\_
hoc est vitam esse, quod est virtulem esse, et pro- (lsai. XL,28 etseq.). Ipse quoquePanis qui de coelo
nec in descendit credenlibus in se perfectam satietatem
pterea hoc est illi posse quod vivere. Et ideo,
virlulem vita deseruit, nec in morte Christi veraciler repromiltit dicens : Qui venit ad me non
passione
virtus a vita discessit, quoniam Christi divinitas (quse esuriet, el qui credit in me non sitiet in mlernum
virlus et vila esi) mulari non potuit. (Joan. vi,55)). Rogo, qualiler haecvirtus concedelur
CAPCT XXVII.Propter unilaiem personm in Christo, hominibus, si eam babere non poluit Deus? Aut
morluusdicilur Filius Dei. Non sunt Christi infir- quomodo Christus in sua divinitale non habuit,quod
mitaUs ejus deitati ascribcndm. ab eo Paulus ut baberet accepit ? Ipse enim de se si-
Rursus pro unilate personsein Christo firmissime milibusque leslatur, dicens : Tribulalionempalimur,
commendarida sic Paulus scribens Romanis ponit sed non angustiamur(II Cor. iv, 8) ; et alio loco :
Filio proprio non Quasi morientes, el ecce vivimus;ut
(al. posuil), dicens de Deo : Qui casligali, et non
pepercil, sed pro nobis omnibus iradidit illum (al. morlificali;quasi trisles, semperautemgaudenies;sic-
eitm) (Rom. vm, 52). Atque ut illa traditio volunla- ut egenles, multos aulem tocupletantes; lanquam ni-
ria cx polestate Filii monstraretur effecta, Fi- hil habenles,et omnia possidentes(II Cor. vi, 9, 10).
lium quoque pro nobis se memorat tradidisse, di- g Quam grave atqueincongruum est el a vera fidemo-
cens alio loco : Quod autem nunc vivo in carne, in dis omnibus alienum, ut Paulus in una eademque
et Iradidil semet- animse subslanlia, cum tristatur, possit in d dono
fidc* vivoFilii Dei,'qui dilexit me,
ipsum pro me (Gal. n, 20). Sed ut ostenderelur quid Chrisli semper gaudere, et de Chrisli divinitale di-
in Christo poluerit tradi, prophelice dicil liber b Job : calur quod trislis in anima quam suscepil non po-
Terra tradilaest in manus impii (Job. ix, 24). Et ta- tuil in seipsa sine trislilia permanere.
men pro unitale personse, non solum humanilalem
Christum tradilum tenet et confitetui CAPUT xxvni. Non ascribitur limor Joanni; ergo nec
Chrisli, sed debctascribj deitaii. Qumservis,accipieniibusnemo
Ecclesia, quoniam in illa traditione, salva proprietate potesladimere, Domino largienti nemo conelur au-
utriusque naturae, nec homo susceptus separari po- ferre.
tuit a Deo, nec Deus potuit ab homine segregari sus- Non limet Joannes, qui dicit: Timor non esl in
ceplo. Sicut ergo passionem morlis et. mortem pro- carilale; nam perfecla caritas foras mitlit.limorem;
pler uuitatem personoe, Dei quidem Filio Scriplura qui <r.utem limetnon est perfeclus invarilale (I Joan.
prorsus assignal, el lamen deitalem impassibileir iv, 18). Audieratenim a Domino: Nolite limere eos
133 immortalemque pYonunliat, ita et animoetri- qui occiduntcorpus, aniinam autem non possuntocci-
-stitiam et perlurbationem, quam voluntariam in ani- dere (Matlk.-s., 28). Timorem nullus audel ascribere
mn.np.iFilins habnit. sic babuisse credatur, ut elian Joanni. P.I.f.imormnrlis Jisprihilnrnpifoti?Gno^i ;.,
ipsas humanae animaepassiones, et ex voluntate ve- illo David et dicit: In Deo sperabo, non litneboquid
ras, et in veritale voluntarias non negemus. Ipsa faciat 134 ""'" homo (Psal. LV,11); idemque con-
quoque Chrisli divinilas, quoe secundum animam fidenter ingeminat: DominusiUuminaliomea et salus
eonlristari, el secundum carnem dignata pro nobis mea, quem titnebo? Doininus defensor vilm mem, a
- est inori, secundum substantise proprielatem, sicut quo trepidabo(Psal. xxvi, 1, £)? Et ipse Dominus
innnorialis, sic est et impassibilispracdicanda.Quae apostolis dicit: Non turbetur cor vestrum, nequefor-
quia verum hominem suscepit, ideo cunclasnatuioe midet (Joan. xiv, 27). Idem denuo, Gaudele, inquit,
humanosinfirmitates, veras quidem, sed voluntarias, qtiiaego vici mundum (Joan. xvi, 55). Exspectantes
, in eadem veritate naluroeduntaxat humanoesustinnil. igilur eum, fortitudinem sumunl, pennas producunt
Quis autem lam morliferam sectelur improvidusde quibus ad ccelestia subleventur, currentes nesciunt
Christo sentenliam, ut famem illam, silim, lassitudi- laborem, ignorant ambulanles esuriem, in tiibula-
nem, passionem et mortem, el rursus trislitiam, per- lione non paliuntur angustiam, morientes relinent
turbationem, metum et toedium(quoecarniset animoe vitam, trisles quidem videntur, tamen semper gau-
esse nemo potest aliquatenus dubitare), sic vera dentes essultant, egeni divilias pluribus conferunt,
fuisse credat in natura hominis, ut ab his immunem ^ et omnia possident, dum nihil habere conlendunt;
non credat^substanliamdeilalis, cum speranlibus in dileclione Christi repleli, carent limore, ab ipso illu-
, se,hocut superent Christus dederit, quod pro nobis minali, fatenlur se nullum metuere, ipso defensore,
ipse volunlate persensit (al. persenserit)? Propter nequeunt ab aliquo trepidare : de corde eorum lur-
qudU divinilusinspiratus perfidis ac mortiferis cogi- batio propellilur, et formido; gaudent, quia vident
tationibus Isaias obnititur, dicens : Deus mternus, munduma Christo devictum. Si hoecservis accipien-
Deus qui fecil fines terrm, non esuriet, neque labo- tibus nemo potest adimere, qualiter Domino lar-
rabit, neque inveniri potest prudentia ejus prmstans gienli periida csscitas, vel.potius cascaperlidia, quod
esurientibusvires, et non dolentibus mmrorem. Esu- divinum nafuraliter habet conatur auferre? Qttis
rient enim juvenes, et laborabunt adolescentes,et elecli autem non videat in illis passionibus Christi quau-
sine viribus erunt. Qui vero exspectantDominumex- dam noslraruin virtutum semina conlineri? Unus
sultabunt cumvirtute, ° producenipennass'cutaquilm, ergo idemque Christus in humanitate quoehumana
•* Mss. Corb. et Colon., Filio. c Edili, perducenl.
b Ms. Corb., libersancti Job. d Edili, in domo.
 ' AD TRASIMUNDUMLIB. III. . 294.
293
sunl sensit, in divinitate autem impassibilis lmmor- A 2, et seq.j. £.t ut propneta pienam m Uiristo substan-
talisque permansit. tiam hominis demonslraret, paulo inferius adjecit:
CAPUTXXIX.Nomina Filii Dei quoadejus divinilatem. Peccata eorum ipse portabit. Ideo ipse hmreditate pos-
Homo Christus quia propria peccata non habuit, sidebil multos, et fortium partietur spolia, propler
aliena portavit. Plena humunitas Christi. quod tradila_esl inmortetn (al. in inorte) anima ejus,
Dei enim Filius Yerbum, et Sapientia Patris, ipse et inler iniquos deputatus est. Et ipse peccata multo-
est salus de qua propheta dicit: Salus noslra cito rum sustinuit, et propter iniquitates eorum traditus est.
veniel (Isai. XLVI,13). Ipsevirtus et sapientia : Chri- Ex his prophetse verbis et anima tradita cognoscitur
stus enim Deivirtuset Dei sapienlia (I Cor. i, 24). Salvatoris el caro , quia lolus pro nobis ad crucem
Ipsesaturitas, quia panis estqui decmlodescendii (Joan. duclus est homo. Sic enim oporluit nostrorum pec-
vi, 58). Idem via, ipse veritas, ipse vita. Idem gaudium tatorum deleri chirographum , ut dum vetus homo
etlsetilianostra,de quo propheta dicit: Et faclumest nosler simul cruci afligitur , lanquam in
tropoeo,
milii verbum tuum in gaudium et Imtitiam cordis mei
lumen illuminat -triumphatoris victoria panderelur.
(Jerem. xv, 16). Ipse verum, quod
omnem hominemvenientem in hunc mundum (Joan. CIPUTxxx. Non sensit caro Chrisli corruplionem in
septdcro, nec aninia ejus pmnam in injemo. Jusld
j, 9). His nominibus superius designatis incommuta- » Dei ullio de peccato primi hominis. Salva per Chri-
Mis atque iinpassibilis invenitur. JEgrotare non po- slum et caro el anima liominis.Christuscondoluilet'
test salus; infirmari nonnovit virtus; nescit saturi- . compassus est nobis.
tas esnrire; vianequit errare; sa Jentia non mulatur; Restabat lamen, ad plenum nostrae redemplionis
vitanon moritur; lumen non exstinguitur; nec veri- effeclu P, ul illuc usque homo sine peccalo aDeo sus-
tas depravatur; nescit trislari laetitia; Deilas non ceplus descenderet, quousque homo separalus a Deo
merito cecidisset, idest ad infernum, ubi
potest superari: proplerea utique etiam Christi hu- peccati
manitas sine peccato permansit, quia eam a in uni- solebal peccatoris anima torqueri, et ad sepulcrum,
tate personae divinitas accepit, quae naturaliter pec- ubi consueveral peccatoris caro corrumpi; sic tamen
care non novit. Homo ergo Christus, quoniam pec- ut nec Christi caro in sepulcro corrumperetur; nec
cata non habuit propria, portare dignatus est aliena; inferni doloribus anima torqueretur, quoniam anima
illorum autem a se voJuit peccala portari, cum qui- ramunis a peccalo non 'erat subdenda supplicio, et
bus tenehatur consorlio uaturali, dicente Apostolo : carnem sine peccato non debuit viliare corruptio.
a
Qui enim sanclificat, el q:ii sanclificantur, ex uno oin- Nam qu peccans homo meruit in seipso per suppli-
ves. Propler quam causam non confundilur fratres cium dividi, quia maluit a Deo qui dividi non potest
eos vocare, dicens: Nunliabo nomen tuum fratribus prsevaricationis reatu disjungi, rropterea factuni est
ut peccatcris mors carnem peccali ad sepulcrum cor-
meis (Hebr.n, 11,12; ps. xxi,25). Isaias etiampropheta, C
taliter effectum ut hominis rutnpendam perduceret, animam d inferno tofquen-
pletalis hnjus proenuntiat, ' dam
in eo nomen evidenler ostendat, hsecdicens : Domine, protinus manciparet. Sed hsec ulciscentis Dei
credidit audilui nostro, et bracliium Domini cui seqtsilasfecit, quse ideo lalitcr peecalorem addixit,
quis ne peccaret ante prsedixil. Hsec fnit retribulio
revelatum esl (Isai. tm, 1)? Cum dicitbrachium Do- quia
mini, divinitalem Filii Dei osteudit; ac deinceps inci- peccatorireddenda.utjustepeccafisuppliciumlueret,
Inearnationis et Passionis qui Deo justo injuste peccasset. Ut aulem peccalor
pit 135 myslerium prsedi- esset gratuilo munere liberalus , factura est ul mor-
care : Annuntiavimus coram ipso, ut h puer, ul radix lem corporis, quam aDeo justo peccaior 13@ homo
in terra sitienti. Non est ei species , neque gloria. Et Dei Filius a peccatore pateretur 5n-
eutn et non habuil pertulerat jusle,
vidinius , speciem, neque decorem, jusle; et ad sepulcrum perveniret caro
sed species ejus sine honore, et abjecla prm omnibus jusii, quous-
que fuerat caro devoluta peccati; et usque ad infer- "
hoimnibus: liomoin plaga , et sciens ferre infirmita- num descenderet anima
c Salvatoris, ubi peccati merito
lem, quoniatn aversatus est, facies ejus dehonesiala torquebalur anima peccaloris. Hoc aulem ideo fa-
est, nec aliquid mstimata est. Hic peccala noslra por- ctum est, ut per morientem -temporalilfer carnem
lat, el pro nobis dolet, et nos existimavimuseum iu T. justi, donaretur vila seterna carni, et per descenden-
doloribus esse, et in plaga, el in vexalione : ipse autem lem ad infernum aiiimam
justi, dolores solverenlur
vulneratus est propler iniquitales nostras, el infirmita- inferni. autenv Scriptura sancta. non, ta-'
tus esl propter peccata nostra. Erudilio pacis nostrw Ulrumque
ctiit, de resurrectione qnidem carnis, sic beato Paulo
in eo (al. in eum) , el livore ejus nos sanati sumus. : Per hominemmors, el per hominem resur-
loquente
Omnesut oves erravimus : Iwmo a via sua erravit, et rectio mortuorum : et sicul in Adam omnes
moriuntui;
Dominus tradidit eum pro peccatis nostris', et ipse, ita el in Christo otnnes
' vivificabunlur (I Cor. xy, 21,
quia mnle tractatus est, non aperuit os : ul ovis ad 22). Idem homo Chfislus est, qui pro nobis et pontifex
immotandumductus est, et ut agnus ante eum qui se factus est dum
semelipsum passioni obtuHt, et hoslia
iondel sine voce, sic non aperuil os suum. In humilia- factus est dum
passionem ipse susccpil. Huic dici-
tione judicium ejus sublalum est. Generationem ejus tur: Tti es sacerdus in mternum, secundum ordineiii
quis enarrabit?.Q.uoiuamtolletur a terra vita ejus, ab Melchisedech (Psal. cix, 4). Et sacerdos tamen, et
iniquilatibus poputi me\ ductus esl ad'mortem (Ibid., hostia, humanoenaturoe tam officiacognoscuntur esse
0 Ms. Corb., in unitatem. r Edili, adversatus est.
^ Ms. Corb., !(<puei: Ms. Yict., ei puer. d Ms. Corb., in infefno.
 '
295 S. FULGENTU EPISCOPI RUSPENSIS 296
quam nomina. Et quoniam idem pontifex infirmitates A stolus dieit) oblationem et Iwstiam Deo in odorem
nostras suscepit ct habuit, propterea de ipso Aposto- suacilatis (Eplies. v , 2), sicut mortuus pro nobis,
lus dicit: Non enim habemus ponlificemqui non pos- omnes nos sibi commori fecit; sie solutis doloribus
sil compaliinfirmitalibus nostris (Hebt: iv, 15); et ut infefni, oranes fideles ab iisdem doloribus liberavit,
se de natura humana loqui doceret, adjecit : Tenla- sicut beatus Petrus leslificatur, et dicit: Jesum a Na-
tum autem per omnia pro simililudine, absquepeccato; zareth , virum approbalum q Deoin vobis, virluiibus,
et paulo inferius subdidil: Omnis enim pontifex ex et signis, el prodigiis, qum fecit per illum Deus in me-
Imminibusassumplus pro hominibus constituitur in his dio veslri, sicut vos sciiis : hunc definilo consilio , et
qum sutit ad Deum , ut offerat dona el sacrificia pro prmscientia Dei traditum, per manus iniquorum ° affi-
peccatis, qui condolere possit his qui ignorant et er- gentes interemistis: quetn Deus suseitavit, solutis do-
rant, quoniam>etipse circumdatusest infirmitate (Rebr. . loribus inferni, juxta quod impossibileerat teneri illnm
v, 1, 2). In eo ergo quo circumdatus fuit infirmilate, ab eo (Act. n, 22, 23, 24). Ubi etiam Davidicum illud
in eo condoluit ignorantise et erroribus nostris, et in quod in primo libro posuimus leslimonium ita pro-
eo compassus est infirmitatibus nostris ; ibi est enim tulisse monstratur : David enim dicit in ipsum: Pro-
unilas compassionis , ubi est unitas naturalis ; in eo videbamDominumcoram me semper,quoniama dextris
aulem nobis pontifex ille compassus est, in-quo eliam g est mihi, ne commovear. Propter hoc jocundafum est
nos compalimur, dicente bealo Aposlolo : Ipse Spi- cor meum , et exsullavit lingua mea ; insuper et caro
ritus testimonium reddit spiritui noslro quod sumus; mea requievitin spe. Quoniamnon derelinquesanimam
filii Dei. Si autem filii, et hmredes, hmredes quidem: meatn in inferno, nec dabis sanctum tuum videre cor-
Dei, cohmredes autem Chrisli. Si tamen compatimur, ruptionem. Notas mihi fecisti vias vilm, et adimplebis
ut el » congloftficeinur (Rom. vm, 16, 17). Bealusi me jocundiiate cum facie tua (Psal. xv, 8 , 9 , 10).
quoqin; Pelrus ad hujus nos gratiam compassionisi Ibi beatus Pelrus divino vere spirilu illuminatus, et
hortatur, dicens : Carissimi, nolile expavescerein fer- secundum Domirii sermonem lux mundi effectus,
vore, qui ad tentationem vobis fit. Noliie pavere, lan- .qualiter hunc locum intelligere deberemus, clarissi-
quam novi vobis aliquid contingat; sed ut cotnmuni- ma luce procdicalionis ostendit, ne quis in Christo
canles Christi passionibus gaudete, ul et in revelationei yeram carnem sic inlelligeret, ut veram in illo ani-
glorim ejus guudealis exsultantes (I Peti: iv, 12, 15). mam denegaret. Sequitur ergo : Viri fratres , liceal
In natura ergo humana ponlifex ille veritalem sustn. audenter dicere ad vos de patriarcha David, quia et
nens passionis , in ea utique novit compali membrisi defunclus est, et sepultus est, et sepulcrum ejus est
"suis. Propterea el beatus Paulus dicebat: Ut adim- apud nos usque in hodiernum diem. Propheta igitur
pleam ea qumdesunt passionum Christi in cartie mea, Q cum esset, et sciret quia jurejurando jurasset ilii Deus
pro corpore ejus, quod est Ecciesia (Coloss.i, 24). de fruclu lumbi ejus sedere super sedem ejus , provi-
. dens locutus est de resurreclione Christi, quia neque
CAPUTXXXI.Nos quoqueoporlet compati et commori
Chtisto. Sicut morimur cum Christo , ita ab infernil detelicia est anima ejus in infemo , neque caro sjus
doloribus liberamut: Divinilas Chrisli, neque car- vidit corrupiionem (Act. n, 29, 50, 51). In hocigitur
nein in sepulcro , neque animatn in inferno dese- divinitas Chrisli virlutem suse impassibilitatis osten-
ruil.
dit, quod (aL quse) ubique semper atque ineffabiliter
Qnid autem mirum quoniam (al. quod) pontifici prsesens, et secundum animam suam in inferno sine
nostro naturali communione compalimur , cum n»s' doloribus fuif, et secundum carnem suam 3n sepulcro
beatus Apostolus etiam cum illo morluos esse teste- sine "corruptione jacuit, quia nec carni suaedefuit
tur his verbis : Si morlui eslis cutn Christo, quid ad- cum animam suam in inferno dolere non sineret,
huc tanquam viventes in mundo h decernilis ? Dicit; nec animam suam in inferno deseruil cum in se-
etiam Timotheo : 137 Mcmor esto Jesum Christum pulcro carnem suam a eorruptione servaret. Dignum
resurrexisse a moriuis, ex setnine David, secundum namque fuit ut carnem sepulcri non corrumperet
Evangelium meum, in quo laboro usque ad vincula, locus, quam peccali non'corrupit affectus, et ani-
quasi male operans ; sed verbumDei non est alligatum. D mara dolor non conlingeret (al. contigisset) inferni,
Omnia autem sustineo propter electos, ul el ipsi salu- quam servilus nequivit tenere peccali. Propler hoc
tem consequanlur , qumesl in Christo Jesu cum gloria1 in psalmo, cum ex forma servi, in qua Christus no-
cmlesti (II Tim. n , 8-10). Sciens ergo Apostolus'' stra peecala porlavit, diceret: Qtda repleia esl malis
Jesum Christum ex semine David a morluis surrexisse! anitna mea, et vita mea in infernum appropinquavit
(in quo utique communio naturse manifestatur hu- ' (Psal. LXXXVII, 4), ut oslenderet 138 eamdem an;-
mame), in quo eum mortuum noverat, in eo nos illi' • mam suam a peccalo liberam in infernum pro nobis
comraortuos esse commemorat, dicens : Fidelis set1- peccaloribus descendisse, subdidit dicens : Faclu»
mo : nam si commortui sumus , et convivemus;d sus- sum sicut homo sine adjiitorio inter mortuos liber
tinebimus, et conregnabitnus (Ibid. , 11). Pontifex (Ibid., 5).
ergo ille qui semelipsumpr.onobis obttdit (sicut Apo- CAPJJTXXXII.Fiiius Dei raiione carnis dicitur mor-

" Ita ms. Corb.,juxta Gnrcum <rwSr£a.bs,usvet'; c Itams. Yictor. nec non Colon., Ant, et Basil.;~
Yulg. versionem : edili vero, ut et gtoiificemur. at ros. Corb., affligentes.
1 Ita mss. Coib. el Yietor. Editi vero j discernitis.
 2M , AD TRASIMUNDUMLIB. III. -298
luus-, el resurrexisse. Secundum divinitatem uhus A potestatis : in qiio et circumcisi estis, circumcisione
est effectus Patris el Filii. ,
- Yerumtamen cum sola caro moreretur ct resusci- norimanufacta inexspolialione corporis earnis, in cir-'
cumcisione Christi, consepulti ei in baptismo, in quo
iaretur in Christo, propter unitatem personae Dei et et cdnsurrexislis
Filius Dei pef fidem operationis Dei, qui susci-
nominis, dicitur morluus. Quod evidenter tavit illum a mortuis. Et vos, ium morlui esselis in de-
his verbis Paulus apostolusprotestatur : Sienim, liclis et prmpulio carnis vestrm, convivificavitcum illo,
cutri inimici essemus, reconciliali sumus Deo per mor-
-donansvobis omma-delicta,.delens quod adversum nos
tem Filii ejus, multo magis reconciliati sdlvterimus in
erat chirographum d decreti quod erat conlrarium
vitaip'sius (Rom. v, 10). Rursus Filium Dei resur- et ipsum tulit de medio , affigens illud cruci,
rexisse Petri proseculione iirmatur, Judseos ad cre- nobis,
exuens se carne ; principatus et potestatesIraduxitcon-
dulilatem Christi taliter exhortantis : Yvs estis fiiii
el teslamenti fidenter,' palam triumphans illos in semetipso (Col. n,
prophelarum, quod disposuit Deus ad
8-15). Non nescimus hunc locum ad personam Pa-
patres nostros,' dicens ad Abraham: Et in semine tuo tris a
benedicenturomnes familim terrm: vobis primum sus- nonnullis-referri; sed ex connexione verborum,
si cauta e legentis accedat intentio, magis,id capituli
cilans Deus Filium suum, misit eum beriedicentem, '
vobis, ul convertat se vnusquisquea nequitia sua (Act. hujusfsensus osteridit, ut unus idemque Filius, non
- ui,"24,25). Etiam in hoc capitulo, JJ solum Christus qui suscitatus est,' sed etiam Deus
quem, semen
Abrahse memorat, eumdem Filium Dei beatus Petrus ipse qui Christum suscitavit, appareat: ut eonstet
in hbc loco Dei nomen ad illam sempi-
appellat: non enim dividitur Christus. a Qui tamen, Apostolum
ut non secundumid quod est ex Deo Patre', sed se- ternam Filii, quaeest exPatre, substantiam, nomen
vero Christi ad eam, quam ex homine Dei Filiue
cundumidquod est ex semine Abrahse, cognoscatur a
mortuis surrexisse, pro unitate personse in qua Deus sumpsit, retidisse nalufam, dignum prse omnibus
et homo unus est Christus, noniricongrue Dei FiUus ducens Doclor gentium in fide et veritate, ut sicut
"dicitur suscitatus. Cujus ut secundum divinitatem eumdem Christum, qui suscitatus est, prsedicavil ho-
una probaretur natura cum Patre, unus simul fuit minem; dicens: Per Iwminemmors, el per hoiriinem
eftectus in opere. Sicut enim carnem suam in"'Virgi- resurrectio morluorum;' sicut enim in Adam onines
nis utero , faciente Patre , etiam ipse fecit (quia se- moriuntur, itain Chrislo omnes vivificabuniur(I CorJ
cundum-humanam Jialuram de Chrislo scriptum est: xy, 21, 22) ;' non minofe cautela eumdem Filium,'
Et Dominum-emn,et ChristumDeus fecit; hunc Jesum qui suamcarnem illa qua(a/l quse) sequalis est Pa-
quem vos crucifixisiis [Act. n, 36];- scriptum est tri potentia suscitavit, Deum verissime praedicaret,
etiam : Qu\a sapientia mdificavil sibi domum [Prov. sicut hujus loci textus clara*raanifestatione vulgavit.
Deus enim qui suseitavit Christum ambrluis, quique
rx,_l]), sic etiam cum traderetur a Patre, ipse quo- r'
cum morlui essetnusin delictis, el prmputio car-
que se cognoscitur tradidisse ; scriptum est eninT: nos,
jQuia Deus Fjlio *>proprio non pepercit, sed pro nobis nis nostrm,convivificavitcumillo (Coloss.n, 15),idem
^onmibustradidit illum (Rom. vm, 32); et deipso Fi- nobis delicta omnia donavit, et qui donavit delicla,
lio dicitur : Quod autem nunc vivo.in earne , in fide chirbgraphum quod adversum nos erat delevit, et
vivoFiiii Dei, qul.dilexit me, et Iradidit seipsumpro sublatum.de medio cruci affixit; .qui chirographuro
me (Galat. n, 20).' cruci affixit, idem se carne exuit;' qui" se car-
GAPUT .xxxiii. Et Pater Filium suscitavit, vl Filius ne exuit,' ille etiam principatus et potestates tra-_
snscitavit seipsum. duxit confidenler, palam triuinphans illos in semet-
In resurreclione quoque ejus invenitur- operis - ipso (Ibid., 15). Hsec autem, Paulo tesle, omnia
jequalitas, quia una est Patris Filiique majestas. De Deus fecit, qui Christum a mortuis suscitavit. At-
Patre quippe sic beatus Ioquitur Petrus : Vobis pri- tendatur itaque si Pater chirographum cruci affixit,
mum Deus susciians Filium suum,, misit eum benedir si Pater se carne exuit, <si Pater principalus et po-
centem vobis (Act. m, 25). De seipso vero sic Dei testates traduxit, palam Iriumphans itlosin semelipso;
Filius loquitur ad Judseos : Solvite templum hoc, et et si hsec omnia paternse potuerinl coaplaripersonoe,
in tribus diebus suscitabo illud (Joan. n , 19), quod JJ digne negabitur Filius hic ab Apostolo designatus,
Joannes aperuit dicens : Ipse autem dicebat de templo ille scilicet Deus qui Chrfstum a mortuis suscitavit.
' Si autem omnia superius designata Filio magis quam
corporissui (Ibid., 21). Colossensibus quoque Pau-
lusloquens, jpsum c DeiFilium humanitatem suam -Patrrconveniunt, cognoscatur unus atque idein ah
his 139 verbis significat suscitasse : Videte ne quis Apostolo prsedicatus Christus qhi a mortuis resur-
vos seducat per philosophiam, et inanem faliuciam, se- fexit, et Deus qui Christuni a moftuis suscilavit.
cundumtraditiones hominum, secundumelementa mun- Igitur.et qui suscitavit semetipsum, et suscilatus est
di, et non secundumChrislum: quia in ipso habitat (al. Chrislus : quia'_sicut in eo quod in se fecit ipse di<
inhabitat) omnis plenitudo divinitatis corporaliter, et gnatus est iieri, et in eo quod in se tradidit ipse di-
eslis in illo repleti, qui esl caput omnis principatus et gnalus est tradi, et in eo quod in se .occidi permisit

* Ita restitutus est hic locus exmss.Corb. efeBasil. «Itams^Yictor.; atms. Corb. eted.,DeumFilhim.
Colon. autem et Ant. habebant, Quitamen non se- 6 Ms. Corb., decretis, juxta textum GroccumApo-
cundumid quod exDeo Palfe, sed secundum id'auod sloli, rots ^
86,ytt«(rtv.
- « Ita mss. Corb. et Victor. _ -it editi, Sic u et le-'
surrexisse. - •
exiemineAbralmcognoscatur
b Ms. Yictor., Filio suo proprio. gentis. _ _ .
PATROL. LXV. 10
199 S. FULGENTIIEPISGOPI RUSPENSIS. ~_ 500
ipse 140 dignatus cst mori, sic in eo quod in si t A vare, sicut Apostolns dicit: Nusquam euim angelos
suscilavit ipse dignalus est suscitari. apprehendit, sed semen Abrahm apprehendit, unde
CAPUTXXXIV.Humanilas Christi non tota fuil in se debuil per omnia fralribus similari (Hebi: ir, 16, 17).
pulcro aul infemo, sed tolq ibi fuit divinitas.^Rectt' Suscepit ergo Filius Dei animam noslrani, id est me-
fides de humanitale Christi ei fdctis ejus. Yarii erro lius nostrum, quia melior esl meliore nostro; de quo
res circa Christum.' Marcionitm. Ebionilm. Ariani
Eunotniani. Apollinaristm. Noesiani. Sabelliani. Pa- Joannes dicit: Major est Deus corde noslro (I Joan.
iripassiani. Valcntiniani et Apollinaristm. Erro: III, 20), 141 sed nen sprevit etiam earnem nos-
eirca Spirilum sanctum. trarri, id est infimum (al. infirmum) nostrmu susel-
Humanitas ergo vera Filii Dei, nec tota in sepulcn pere, quia tolum hominem venerat "liberare; nee
fuit, nec tota in inferno, sed in sepulcro secundum ve intimo noslro d infimus lieri, per queni infi-
potuit
ram carnem Christus mortuus jacuit, et secundum am mum nostrum in illud nomen quod super otnne no-
mam >adinfernum Chrlstus descendit: ac secundun men est meruit exaltari, ut in nomine Jesu omnegenu
eamdem animam ab inferno ad carnem, quam in se
flectatur, cmlestium, lerrestrium, et infernomm. b et
pulcro reliquerat, rediit; secundum divinitatem ven omnis lingua confilealvr quia Dominus Jesus Christue
suam, quse nec loco tenetur, nee fine concludilur: est Dei Patris (Philip. u, 9-11). Qui etiam
in.gloria
lotus fuit in sepulcro cuni carne, totus in inferno cun B illos tormentis est irilerminabilibns
traditurus, qui
anima, ac per hoc, pleuus fuit ubique Christus, quia sancti Spiritus naturam a substantia Patris Filiique
non est Deus ab humanitate quam susceperat separa- discernunt, ut vel omnino eum
dolo- personaliter esse non
tus, qui et in anima sua fuit, ut sohilis"infefni
putent; vel, tanquam ministrum, meriti prorsus infe-
ribus ab inferno victrix rediret, et in carne sua fuit, rioris existiment; sibi sua professione (al. con-
Totuni ipsi
ut celeri resurrectione corrumpi non posset.
sine fessione) eontrarii, qui se vel "in illo qui omnino
igitur hominem cum suis infirmilatibus, peccato, non est, vel in eo rqui Deus non est, credere conti-
Dei Filius pro nobis accepit: in toto traditus ideni tenlur.
Christus secundum solam carnem est mortuus; totus
xxxv. Tres personm pariter vivificant. Pnriler
Christus secundum solam aiiimam ad infernum de- .CAPUT etiam renegerant. Una carilas triumin nobis. Habi-
scendit; idematque inseparabilis Christus secundum tanl in nobis. Dant gratiam. Templum sumus lotius
solam carnem de sepulcf o surrexit; idem atque in- Trinitatis. Repetuntur summatim qum dicta sunl-de
_ Spiriiu sancto. Deus unus ei trinus.
separabilis Christus secundum totum hominem, quem
accepit, terram localiter deserens ad ccelum ascendit, Ut enim pauca hujus operis causa subjiciam, dica-
et in dextris Dei sedit ( al. sedet); secundum eum- tur quid minus habel Spiritus sanctus quam habet
dem totum hominem veiiturus ad judicandum vivos Paler et Filius, qui et initium creationis nostrse cum
et mortuos; coronaturus fideles el pios, illos scilicet ^* Patre ac Filio simul fecit, et i^ffeclumredemptionis
qui eum in utraque, id est in divina humanaque sub- nostrse euhi Palre simul Filioque perfecil? Gcelumfe-
stantia, verum, plenum el perfectum credentes, nec cisse dicitur Deus; sed operante Patre, simul et Fi-
DeiFilioaliquidpaternsesubstantiseminuunt, ettotum lius invenitur cooperator,«t Spiritus sanclus: Verbo
pro se susceptiim hominem sine peccato cognosciint. enim Domini cmli firmali sunt, et Spiritu oris ejus
Condemnaturusautem infideles, qui diversoscujuslibet omnis virtus eorum (PsaLxxxn,6).Quid Patre velFi-
perfidiae seclantur errores, quique in eis ila simul lio minus habere creditur, a quo virtusomnis ccelo-
ohdurato corde perdurant, ut eos usque ad vitsepra- rum iirmata monstratur? Yitam dare nullus polest,
senlis ohitum non relinquant: in quibus sunt llli qui uisi qui subslantialiter Deus est; sicul autem vivifi-
in Chrislo phantasiam carnis audent credere, cum catTPater, sic viviiicat Filius, sic vivifieat Spirilus
eum veritalem carnis denegant accepisse; illi etiam sanctus. Nam sicut Pater suscitat morluos et vivificat,
qui, in eo diviiritatem omnimodis abnegantes, solam iic et Fiiius quos vult vivificat (Joan. v,-21). Et de
hominis putarit fuisse substanliam; sed el hi qui eum Spirilu Apostolus dicit: Littera ocbidil, Spirilus aulem
vel de Deo Patre Deum denegant naturaliler nalum, vivificat (II Cor. ni, 6). Idem rursus ail: Si autem
vei totam non credunt homiuis in Christo substan- Spiritus ejus, qui suscitavit Jesum Christum amortuis,
tiam. Similiter et illos condemnaturus adveniet qui, " habttal m vobil, qui suscitavitJesutn Christumambr-
ex operationis unilate unum Deum Patrem elFilium iuis vivificabitel mortalia cbrpora vestra, propter inha-
credentes, alterum ex altero sic natum denegant, ut bitantem Spiritum ejus in vobis (Rom. vm, 11). Re-
personaliter Patrem Filiumque confundant; quique, generat Pater, regenerat Filius, regenerat Spirilus
Patri humanam pariler. nativitatem assignantes et sancius; quia cum baptisiha datur in nomine Patris,
mortem, ipsum Patrem dicunt natum ex Yirgine, ip- et FUii, et Spiritus sancti, ex eo unusquisque regene-
sum eliam passum fatentur in carne. Jllos etiam ratur in cujus nomine baptizatur. Cura ergo in no-
-
seterno conderimabit gehennalis tormenli supplicio, mine Trinitatis datur baptisma, simul lota Trinltas
qui corpus Christi non ex Yirgine fatenlur substan- regenerat, quse unus et solus est Deus. Propterea de
tialiter sumptum, sed confingunt de ccelo depositum : fidelibus Joannes dicit: Qui non ex sanguinibus, ne-
cum Dei Filius propterea de horaine naluram fuerit que ex Voluntatetarnis, neque ex volunlate viri, sed
dignatus corporis terreni suscipere, quia non yenerat ex Deo nati sunt (Joan. i, J5). Esl in nobis caritas
eos qui in ccelo, sed cos <jui fuerant iu terra sal- Patris, quia (al. de qua) dicit Paulus : Commendai
I a-Basil., inferius. h Ms. Corb., ut omnis iingua.
501 AD TRASIMUNDUMLIB.lil... 50?
aulemsuam caritatemDeus in nobis; quoniamsi, cum .A.demonstrat Apostolus, cujus nos domum,ita scribens
adhuc peccalores essemus, Chrislus pro nobis morluus Hebrseis, appellat: Christus autem tanquam filius in
est, multo igitur magisjustificaii nunc in sanguine ip- domo sua, qum domusnos sumus, siquidemfiduciam
sius salvi erimus ab ira per ipsuni (Rom. v, 8, 9). Est et glotiam spei usqUe ad finem firmam retineamus
in nobis etiamcarilas Chrisli, dicente Apostolo : Quis (Hebr. m, 6). Nam et ipsum corpus Filii, et domum
nosseparabit a carilate Christi (Rom.vm, 55)? " Et Scriptura sancta nominavit et templum, cuni dicit,
alio loco : Scire eliam supereminentemscieniimcari- Salomon : Sapientia mdificabitsibi domum (Prov. ix,
talem Christi, ut itnpleamini in omnem plenitudiiiem- 1); et evangelisla huic sensui concordans ait: Ipse
Dei (Ephes. m, 19). Eadem est in nobis etiam cari- autem dicebal de templocorporis sui (Joan. n, 21). Si
tas Spiritus sancti, de qua Paulus dicit: Obsecroigi- ergo quod corpus est Christi templum est Christi,
lur vos, 142 ftalres, per Dominumnoslrum Jesuin nos quoque templum ejus sumus, quos corpus ejus
Chrislum, el per caritatem Spiritus sancli (Rom. xv, esse confirmat Apostolus, dicens : Vos estis corpus
50). Et alio loco : Caritas Dei diffusa est in cordibus ^Christi, et membra (I Cor. xn, 27). Templum etiam
nostris per Spiritum sanclum qui dalus est nobis (Rom. Spiritus sancti nos esse manifeste. commemoral,
v."5). Et denuo dicit: Fruclus autem Spiritus est ca- Nescilis, inquiens, quia membravestra templumd est
ritas, gaudium, pax (Galal. V, 22). Habitat in nobis ]R Spirilus sancti, qui in vobis est, quem habelis a Deo
Pater, habitat Filius, habilat Spiritus sanetus, quia (I Cor.vi, 19)? Ubi eum Deumquoquemonslravit,
scriptum est: Inhabitabo in illis, el inambulabo (II isla 143 subjiciens: Et non eslis vestri: empti enim
Cot: vi, 16). De Filio quoque dicit Apostolus : lu in- eslis prelio magno; glorificateigitur, et portate Deum
teriorehomine habitare Chrislum, per fidem, in cordi- in corpore vestro (Ibid., 15). Hoe tamen templum
bus vestris (Ephes. ni, 16, 17). Spiritum quoque san- Spiritus sancti membra Christi esse testatur, dicens:
ctumhis verbisin nobishabitare confnmat : Nescitis Nescitis quia corpotq vestra membra Chrisli sunt?
quia templumDei estis, el Spiritus Dei babitat in vo- Dicatur igitur si coelorumyirtutem pc-luitfumare qui
bis (I Cor. III, 16) ? Et, ut ostenderet eumdem esse non est Deus? si potest vivificare qui non est Deus?
Spiritum Qei qui Spiritus sanctus est, Timotheum si potest in baplismalis regeneratione sanctificare _
sie admonet dicens : Bonutn depositum custodi per qui non est Reus? si polesl caritalem tribuere qui
Spiritum sanctum qui habilat in nobis (IITim.i,l&). non est Deus? si potesl in eredenlibus habitare qui
Dat graliam Pater, dat gratiam Filius, dat gratiam non esl Deus? si potest gratiam dare qui non est
Spirilus sanctus, sicut prsedicator veritatis, Christo Deus? si potest templum membra Christi habere
in se loquente, testalur : Gratia vobisel pax a Deo qui non est Deus? et digne Spirilus sanctus negabitur
Patre noslro, eiDomino Jesti Christo (Rom. i, 7). De' C Deus. Rursus dicatur si ea quae de Spiritu sancto '
Spirilu quoque sancto scriptum est in Actibus apo- commemorata sunt potest aliqua creatura facere?, et
stolorum, cumPetrus ad docendum Cornelium ab ipso digne Spiritus sanclus dicetur creatura. Si autem hsec
Spiritu mitterelur ; Loquente autem Petro verba hmc, cfeaturse possibilia nunquam fuerunt, et inveniuntur.
cecidtt Spiritus sanclus super omnes qui audiebant in Spiritu sancto, quae tamen soli competunt Deo,
verbvm, et obstupuerunt ex circumcisione fideles qui non debemus-naturaliler diversum a Patre Filioque
venerani cum Petro; quia et in naliones gralia Spiri- dicere, quem in operum potentia diversum non pos-
lussancli effusaest (Act. x, 44,45). Sumus templura sumus invenire. Ac sic ex unitate operis unitas est
Patris,- sumus templum'Filii, sumus templum Spiri- agnoscendavirlulis; nec quisquam dubitel Palrem,
tus sancti, sicutb Paulo doctore didicimus, qui ail: et Filium, etSpiritum sanctum, personarum Trinitate
Yos enimestis lemplumDeivivi(IICoi: vi,15).Et alio «ervata, unum Deum naturaliter dicere, qui potuit
loco: Siqtdsautemtemplum Dei violaverit,disperdelil- universa sola voluntate condere, qui cuncta polest
lumDeus: templumenimDeisanctttm est,quodeslis vos virtutis omnipolentia gubernare, qui omnia potest
(I Coi: in, 17); Filii quoque templum sumus, cujus immensitate divinilalis implere.
domus sumus. Nam et ipse Filius lemplum domum CAPUTXXXVI. Peroratio ad regem Trasimundum
vocavit, dicente evangehsta ; Ascendit Jesus Hiero- rj f Atianum. *
solymam,el invenit in templo vendentes boveset oves Haec, ut Dominus dedit, clementissime rex, malui
(Joau. II, 15 et seq.), etc. Quos cum de templo proli- tuoe pietali scribere quam onmimodis reticere, ne
pus ejecisset, vendentibus columbas dixil: Auferte silendo, aut oeslimarer superbus, aut de fidei noslrse
isla liinc, el nolite facere dointim Palris mei domutn verilate pularer ambiguus, cum Ecclesiam catboli-
negotiationis(Ibid., 16). Similiter Davidid (al. ideni) cam solam Christus columbam suam voluerit appel-
esse lemplum Dei quod domum in psalmis ostendil, lari, dicens : Una est columba mea, una' est dilecta
dicens : Ego autem in multitudine misericordimtum _ niea (Cant. vi, 8). In quo columbsenomine carilas et
••ntroiboin domum iuam; adorabo ad templum san- simplicilas designatur (al. designantur). Sola autem
clutn c tuum inliinore tuo (Psal. v,8). Cum hocergo veram possidet carltatem, quse Filium Dei quem dili-
sit lemplum Dei quod domus Dei, templum nos Filii git, non dicit in divinitate minorem, sed Patri fate-
n Aberant baaeab editis Colon. et Ant.; resfituta b Basil., sicut a Paulo doclore.
sunt ex mss, Corb- el Yictor. Basil. vero sic legit: o Colon. et Basil. non bahent tuum, Ms. Corb. et
Item: Ad cognoscendamsuperabiindauiemcognitioni» Anfuerp. habent.
iarilatem Christi. d Pasil,, tenwlumsunt-.
 305 S. FULGENTII EPlSCOPI RUSPENSIS 304
tur sequalem. Sola vero possidet verilatem simplici- A deres largitafem. divini muneris, et potestatem non
tatis, quaeunam veram et simplicem credit substan- minuas largitoris; ul qui libi temporale donavit re-
tiam Trinitatis. Oramus autem Deum, ut aures cle- gnum, donet etiam sempiternum. Ipse enim dicit:
mentioe tuoe verbo veritatis placidas reddat, et pio Eos qui me glorificant, glorificabo (I Reg. n, 50).
cordi tuo lumen sapientioc spiritalis infundat, ut Fi- Quod ipsa Trinitas faciat, quoeunus et verus est Deus:
lium Dei Deum, et Dominuiri nostrum Jesum Chri- Qui potest omnia facere supra quampetimusaut inlel-
stum sic honorifices, sicut honorifieas Patrem : me- ligimus (Ephes. m, 20) ; ex ipso enim, el per ipsum,
retur enim hoc a te, ut eum qui te fecit Patre tuo Het in ipso sunt omnia (Rom. xi, 56). Ipsi gloria in
meliorem, Patri suo secundum divinam naturam fa- ssecula sseculorum. Amen.
tearis oequalem. Quseso, gloriose rex, ut in te consi-
* Abest ab editis et in ipso; Iegitur in ms. Corb. et in textu Apostoli.

M SANCTI FULGENTII

EPISTOLiE

IN UNUM CORPUS NUNC PRIMUM CQLLECTLE.

EPISTOLA PRIMA. B ves, nostra tibi responsione demonstrari flagitaspor-

a De conjugali debilo, et votocontinentima conjugibus tum, ubi possis anirase vitare naufragium.
emisso. 5. Tenor ergo inlerrogationis tuseduo qusedamme
Domino et merito venerabili filio FULGENTIUS, ser- non segniler consideranda pensare : seili-
compellit
vorum Christi famulus, in Dominosalutem. cet non solum quid in se conjugalis admixtionis (al.
CAPUTPRISIUM. Excusalio dilalm responsionis. —
qualitas habeat, sed etiam quid in
1. Epistolam tuam, sanctoe sollicitudinis indicem, commixtionis) re pollicitatio voventis exposcat.
unaquaque
ante aliquot menses accipiens, cum persolvere cupe- 4. Igitur, si per se ipsam quis fidelium conjugum
rem sine dilatione responsum, sic sum repentina
commixtionem duce ratione consideret, culpabilis
corporis oegritudine correptus, ut^febrium violenta
usus non in conjugali concubitu, sed in concumben-
nimielas commeatum mihi vilae praesentis auferret;
lium reperietm' excessu; neque ex commixlione ma-
nisi verus animarum corporumque medicus, qui sanat
ris et feminse,sed ex immoderatione libidinis cul-
omnes languores nostros, et redimit (al. rediraet) de trahit coitus conjugalis. In conjugibus ergo ex-
interitu vitam nostram, ad removendum tantse infir- pam
medicinse suie cessus jure reprehenditur, nuptialis lamen dignilas
mitatis flagelluni, dignaretur largiri collati sibi divinitus honoris munere non
privatur.
«ubsidium. Recepta quoque sospitate, non defuit qui- C Ideo clamat
dem rescribendi (al. scribendi) voluntas, sed ad diri- norabile connubiumin apostolicsepraedicationisauctoritas: Ho-
obstititbiemalis Nunc omnibus, et tlwrus immacula-
gendum asperitas. itaque,'quia tus (Hebr. xm, 4). Corinlhios quoque super matrimo-
crealor et moderator temporum tcmperiem dignatus nii honestate servanda Paulus
est donare ventorum, consultationi (al. consolationi) informans, cum pras-
misisset : Bonum est homini mulieremnon tangere
tuse, quod miseratione atque inspiralioiie superni
(1 Cor. vn, 1); quorumdam infirmitatem videns, at-
largitoris accepi, redhibere non desliti. in-
CAP. II.- Tenor interrogalionis super contineniia que apostolica satagens caritale, tanquam parieti
uxoris. Commixtio conjugalis in se mala non est, sed clinato, et macerise impulsse (al. depulsae), non ne-
doctor egregius consolationisb destinam, Chri-
excessus. Debitumconjugale.— 2. Dicis ilaque filiam glexit
nostram conjugem tuam pene usque ad extremum slo in se loquente, supponere. Denique subsequenler
: Propler fomicationes (al. fomicaliotiem)
nuper segrotassepericulum, et, sieut plerumque con- adjungit autetn tinusquisquesuam uxoremhabeal, etunaqumque
tingit, accepta manus impositione, pcenitentiam se- suum virum
cundum morem quem habet Christiana religio pere- liabeal; uxori virdebitumreddat, simiiiler
auletnet uxor viro (Ibid., 2, 5).
gisse. Yerum quia postmodum, divinasbonitatis mu-
5. Apostolicseitaque lectionis tenor ostendit, uxo-
iiere, plenam accepit corporis sospilatem, ffagilitatem •D
145 carnis allegans, selatis insuper juvenilis in- rem viro, el virum uxori quadam debiti communione
continentiam coniiteris; et in hac ambiguitate cogi- misceri. Quod proculdubio non appellaret Apostolus
lationis, qua carnem consideras, majestatemque for- debitum/nisi legilime sciret esse reddendum; neG
midas, velut nauta locorum ignarus, et fiuctibus juberetc reddi mutuoeconsensionis officio, si esset
venjisque jaetatus, dum periculorum incerta praeca- iniqua reposcentis exactio : usque adeo namque nu-
a Ms. Yictor., Deo quoa conlinenliam debeant bajulum ac desiinam cmli.
etiam conjugali servare post votum. c Editi habent, nec juberet reddendummutum coti-
b Desiinam, id est fulcrum, fulcimen; ita Arnobius sensionis officium,sed concinnior videtur mss. Corb.
.Vn contra gentes circa finem : Atlantemgestatorem, et Yict. lectio.
505 EPISTOLA I. , 506
ptlasoperi divino applicare non ambigit gentium Do- A contrahit infirmitas carnis, si mulieri non miseeatur
ctor, ut et mulieris in corpore viri, et in uxoris cor- alteri, quisquis non pro sola generatione, sedetiam
pore viri potestatem aequali prorsus jure confirmet, propter fragilitatem carnis suoe miscetur uxori;
dicens : Muliersui corpotis potestatem non a habet, -quia etsi prsefixunrconcumbendi modumtransit, taT
sednir; similiter autem et vir sui corporis potestaiem men conjugalerii lerminum non excedit; et licet
non habet,sed mulierf(Ibid., &). Alio [autem loco contrahat carnalis infirmitas culpam , impetrat ta-
idem dieit : Quia non est potestas nisi a Deo (Rom. men nuptialis inlegritas venianr. Accipit ergo talis -
XIII,1). indulgentiam, non pro eo quod ab una debitum con-
CAP.m. Utendum conjugio propter prolem, non jugale plus quam oportet exigit (al. exegit), sed
propter libidinem.—6. Hujus igitur potestatis incul- quia una legitime (al. legitima) accepta contentust
pabiiis est usus, officio gignendi divinitus attributus, alteram non requirit. Si tamen non desunt miseri-
si justitiae terminum transgredi libidinosus non per- cordioe opera, quse tantum valent in religione Chri-
mittatur excessus. Justitia vero utendi conjugii hsec stiana, ut non solum qui conjugiis utuntur, aut qui
est, utnonexplendaslibidinis, sed substituendaepro- continenles sunt, sed etiam -virgines ad proamium
Hs obtenlu "Sibiconjuges congruo tempore- miscean- -virginitatis pervenire non possint, si opera miseri-
tur. In illis namque bonis quae fecit Deus, invenitur B cordioe caritatisque neglexerint.- Si vero quis inten-
casta eopulatio uxoris et viri; in quibus Dei operibus Jus operibus bonis tantam servaverit in uxore lem-
Iibido non potest inveniri; nec aliquando justitise con- periem, ut filiorum procreandorum causa tanlummodo
gruit, quse non hominibus -ex dono conditionis (al. snisceatur uxork, mulla laude- talis est proculdubio
coriditoris), sed peccatoribusex vitio primae prse- dignus, si quis hoc nostris potesl implere tempo-
varicationis accessit. £4@ Sed quia sine illa, in cor- ribus. . •
pore mortis bujus, proles humana non-seritur, non • 10. Fornicalio tamen nunquam potest esse sine
eamaffectantconjugia casta, sed tolerant, eique im- gravi crimine, in qua licetnon dubitemus damnabi-
ponit nuptialis honeslas modum sine uua non potest liter peccare bominein ab uxore disjunctum , dam-
in carne peecati naturalis explere fecunditatis offi- jnabilius tamen fornicariexistimo conjugatum. Utrum-
cium. que autem Scrlplura sancta judicandum , et a regno
7. Sic ergo quaeri debet ex nuptiis fructus, ut co- (al. regni) Dei pronuntiat alienum : scriptum namque
hibendus sit Iubricse voluptalis excessus. Quocirca, est inEpistola ad Hebraeos: Quiafomicatoreset adul-
si conjugalisusus eatenus temperetur, ut non sestuanti teros judicabit Deus (Hebr. xm, 4). Et in Epistola
Iibidini animus serviat, sed proventum nasciturse -quam ad Corinthios 147 scripsit Apostolus, dicitur:
proMs altendat, et cum nata fuerit diliiendam cele- C Nolite errare : neque fornicarii, neque idolis servien-
rius spirilali generatione non negligat, oon depu- tes, neque adulteti, neque molles, iieque masculorum
tatur fidelibus conjugibus ad peccatum carnis indulta -concubitores, neque fures , neque avari, neque ebriosi,
commixtio, quia et conjugalis ser.vat confoederatio jieque tnaledici, neque rapaces, regnuin Dei posside-
castitatem, et verecundia custodit modesta tempe- bunt (ICor. VJ, 9 , 10). Rursus inter opera carnis
riem, et Deo dicandam eonjugalis exhibet fecundilas ;idem apostolus Paulus fornicationem, immunditiam,
prolem , b ut et Redemptoris ope homo jam natus luxuriamque dinumerat; in quorum conclusione di-
reformetur baptismatis sacramento, cujus opere prius .cit :Quoniam qui talia agunt regnum Dei _nonc con-
formatur in utero; et illum habeat humana natura .sequenlur (Galat. v, 21). Praemonet etiam-ne lugeat
beneficio secundaenativitatis patrem, quem in prima multos ,ex his qui ante peccaverunl, et non egerunt
nativitafe su» conditionis agnoscit auctorem. pamitentiam d super immunditia , et fornicalione , et
8. €onjugatus ergo si fornicetur damnabiliter impudicitia, quam gesseruat (II Cor. xu, 21).
peccat; si vero thori fidem non deserat, sed in - CAP.v. Yota Deo reddenda absque excusalione. —
uxore sua , naturali duntaxat usu, aliquantulum in- 11. Igitur quia de qualilate conjugii, quod Dominus
temperatus (al. inlemperatius) excedat, non solum donavit, diximus, illud est consequenler lota sollici-
scilicet generationem quserens, sed aliquando libidini D ludine perlractandum , quidnam veslron voluntatis
carnis obediens, hoc quidem sine culpa non facit; prsefixerit (si.qua tunc potuit esse) devofio. Neque
talis autem culpa cilius bene operanti atque oranti enim quia in rebus (al. rebus) a Deo concessis usus
remiltitur, quia ipsi conjugl servat maritalis caritasi hominibus non interdicitur, ideo debet homo quod
iidem ,- in qna non potest maritalis infirmitas custo- voverit Deo non reddere, cum scriptum sit : Rcddam
dire temperiem; et si nuplialis in uxore modestia non iibivotamea, qumdistinxerunl labiamea (Psal. LXV,
tenetur, a nuptiali tamen fide nulla immoderatione 15). Et ne quisquam sibi vellet excusationem tribu-
diseeditur. lationis ad frustrandse licenliam promissionis assu-
CAP.IV.Servata thori fidesmaculam libidinis diluit. mere, nec se putaret voti reum, si se dixisset ad ali-
Omnis fornicatio damnabilis, prmsertim in conjuge . ,quid vovendum non voluntate sed "tribulatione com-
9. Retenta ergo thori fides maculam diluit quami pulsuin, docens beatus David omnia esse Deo red-
a Ita mss. Corb. et Victor. jiec non Ant. et Basil. c Ila ms. Corb. et Grsecus Aposloli textus.' Edili
Colon. vero, -non kabeat, sed vir, similiter... non . vero>omnes, consequuntut: ,
habeat, etc. . d Ms. Corb.," Super immmiditiam,et fornicationem.,
b Mss. Corb. etVictor., ut Dei Redemplork. < •
etimpudicitiam.
 307 S. FULGENTH EPISCQPI RUSPENSIS 5Q8
denda, qusefuerint legitime duntaxat etiam in tribu A delinquit, <sisibi deiueeps licere putat quod ante lici-
lalione promissa, eum dixisset Deo : Reddam tibi vot ' ium fuerat. In talibus quippe rebus quod vovens
mea qum distinxerunt labia mea, continuo subdidit Deo sibi adimit volnntas, nulla deinceps impune.per-
Et locutum-estos meumin tribulatione mea (Ibid., 14) mittit usurpare necessilas; nee temerator voti excu-
Sed el in Deuteronomio scriptum est: St autem vovt sationem justam suae proevarieationis inveniet, quem
ris votumDominoDeo tuo, non tardabisreddere illud tiemo compulit ut voveret.
quiaexquirens exquiret Dominus Deus a te, el erit in i 14. Est plane aliquid diseernendum inter votum
peccatum. Si autem noluerisvovere,ntmeritinte petca virginis aut/viduae, et inter votum eorum qui tenentur
ium. Qumexeuntper labia tua cusiodies,et faciesquem vinculo conjugali. Rec enim tanta est vovendi lieen-
admodum voveris Deo tuo votum quod locutus es or, tia vel libertas viro sive inulieri potestatem sui cor-
tuo (Deut. xxm, 24). Dieit et Saloraon : Statim utvo poris non habenti, quanta est viduaecuilibet aut vir-
veris votum Domino, non tardabis reddere illud. Ti gini: conjugato enim, vel conjugatoe,corporalis con-
itaque qum voverisredde. Bonum eU non vovere, quan linenlise vovendse facullas plena non suppetil, cujus
vovisseet non solvere (Eccle. v, 5, 4). «orpus non in sua,sed In conjugis potestale consistit,
CAP.VI. Res licitm post votum fiunl Ulicitm.Gonii seeundum Hlud Apostoli. dictum, quod supra posui-
•nentimvoto obstrictis conjugium redditur illicilum.— B mus : Mulier sui corporis potestalem non habet, sed
12. Proinde licitarum reriim usus licite cum tempe- vir; similiter mitemet vir sui corporis potestalem non
ranlia geritur, donec rei licitse renuntiatio non vo- habet, sed mulier (I Cor. vn, 4). Non itaque sinitur
continentiam assumere,
vetur, et quandiu non lenetur ex utriusque, id est es absque conjugis voluntate
mariti uxorisque consensu,perpeluacontinentise pro cujus corpus non est inpropria potestate : hoe enka
- missio, non est illicita conjugalis admixtio (aL coro- quisque recta et firma devotione solus promittit,
esfenim : Siduxeris nor, «juod sui tantum juris esse cognoverit. a Tale est
raixtio). Scriplum uxorem,
et si non Cor, vu, enim ut velit quisque corporis sui, quod est in con-
peccasli; nupserit virgo, peccavit(I
si quis
28). Yerumtameh cum (al. etsi) non pecGet virgt jugis potestate, continenliamj)rofileri,quale
de alterius substantia aut eleemosynam facere' aut
quse nubit, invenitur aliqua Virgopeccare Si nupserit:
non enim peecat virgo nubens, si virginitatem Dee sacrificium conetur offerre: Deusautem noster (sicut
nuberet in corde non vovit. Cseterum si ipse testatur) diligit justitiam, el odio habet rapinam
priusquam "
dixit Apostolus) slatuit in corde suo in holocauslo (Isai. LXI, 8).
' (quemadmodum 15. llla itaque intef conjuges est contiuentiaBcerta
firma non habens necessitalem, poteslatem Uuteihha-
bens sum voluntalis, el hoc judicavit in corde suo, ser- promissio, quoefuerit ulriusque consensione firmala;
vare virginitatem suam (Ibid., 57), graviter postmo- " quam cum vir et mulier slbi consentientes concordi
dum peccat, si post dicatam virginitatem Deo, vo- Voluntale, tanquam sacrificium in odorem suavitatis,
luerit humano servire connuhio. Nam et viduas quas- s«per altare fidei, Deo vero ae suriimoin templo sui
dam beatus Paulus vinculo pronuntiat damnationis cordis obtulerint, nec mulier ulterius in viri, nec vir
obstrictas, quia scilicet post continentise professio- in mulieris corpore, ad reposcendum debilum conju-
nem nubendi receptam non abjiciunt voluntatem. De gale potest habere legitimam poteslatem. Sicut enim
quibus evitandis Timotheum sic instruit: Adolescen- ipriusquam Deo simul voverent reprehensibilis fuit
tiores autem viduas devita; cum^enimluxtiriatm fue- unius oblatio, quia legitimi consortis deerat assen-
rint in Chrislo, 148 nubere volunl, habentes damna- sus: ita cum pari ohtulerit uterque consensu, quod
tionem, quia ptimam fidem irritam fecerunt (I Tim. y, est inseparabiliter b utnusque commune, non erit
11). Adimil igitur concumbendi licentiam continen- impunitus, si quis munus Deo voluntaria devotione
tiae promissio, nec sola talibus fornieatio interdici- oblalum, illicito crediderit opere temerandum.
tur, sed etiam maritalis admixlio prohibetur, et proe- CAP.VIII.Qui non toto unimo vovit, eo niagis dam-
varicatricem voluntatem tenet culpabilis nexus, nabilis esl. De vfftonihil licetretinere aut repetere. —
etiamsi nullus in opere consequatur effectus. Neque 16. Quod si forte quis non toto animo vovisse cause-
enim frustra scriptum est quia Concupiscentia cum tur,'eo magis damnabihs erit, quod non slmplex ad
conceperit, paritpeccatuln (Jac. i, 15). Deum, sed fictus accessit. J49 Scriptum est enim
CAP.VII.Non est conjugibus licenlia vovendi, sicut quia Spirilus sanclus disciplinmeffugiet fictum, et au-
'
solulis, qtda corporis sui potestalem noti habent. Yo- feret se a cogitalionibus qum sunt sine intelleclu (Sap.
tum conlinenlimobligat, si fiat consensuutriusque con- i, 5). Alio quoque loco fietossancta Scriptura sic in-
jugis. — 15. Quocirca non solum a virginibus inte- crepat: Vm duplici corde, et tabiis sceleraiis, et ma-
et terram
gritas, verum etiam a viduis atque conjugibus debet nibus malefacieniibus, peccatori ingredienti
Deo dicata continentia cum timore et tremore ser- duabus viis (Eccli. n, 14).
vari. Quia priusquam sit aliquis voli reus, non con- 17. Quam sil autem malum, quamque sollicile fu-
demnatur, sive virgo licite nubat, sive maritus et giendum, si quis de hoc quod Deo voverit aut reti-
uxor conjugale sibi debitum reddant. Postquam vero nere aul repetere aliquid mortifera proevarieatione
quisque, meliora consectans, professione seipsum pertentet, exemplo sunt Ananias et Saphira, quos de
continentise sive integritatis obstrihxerit, gravissime pretio agri quamdam partem ihlldeliter subtrahentes,
a Mss.Corb, et Yict., Tate est autem. , &Ms. C<irh..Htrique,
509 , EPISTOLAI. , 510
non solum vox aposlolica, tanquam divini juris per- __.est et mentiri non polest; et Ijene petenti det, et
suas praeparet, et bene pul-
vasores, increpavit (al. increpuit), sed etiam severi- quserenti adinventiones
tas justitise cceleslis occidit. Bealus denique Petrus, santi ipse aperiat, ul ad penetralia vitae melioris in-
non sohim iraudis vilio memoratum Ananiam dixit troeat); tamen, si quis adhuc plus est de sua infirmi-
ohuoxium, quin etiam cor ejus a Satana pronuntia- tate sollicilus quam de Domini virtute securus, si
vit impletum, dicens : Anania, cur implevit Salanas continentiam non vovit carnis, contineat ab iniqui-
cor luum mentiri le Spiritui sanclo, ul fraudares de tate, et sicut decet utatur uxore : malitiam atque
avaritiani fugiat, et non condemnabitur (al. condem-
pretio agri ? Nonne manens tibi manebat, el venunda-
ium in tua erat potestdle? a Quidutique fecisti hoc? nelurj, si ponjugi debitum reddat: non sit ebriosus,
Non huminibusmentilus es, sed Deo (Act. v, 5,4). Si non invidus, non contentiosus,non lictus, non mali-
non superbus, non rapax, non
quis igitur rem Dominq jam devotam carnali jvictus gnus, non litigiosus,
illecebra crediderit denuo reposcendam, non est le- avarus : quantum ad ipsum attinet, paiiem habere
gitimus rei suaepossessor, sed divini juris pronuntia- cum omnibus quserat, perniciem non teneat, nulli
tur invasor. Nec immerito conlinentise jam devotse detrahat, cum amicis fiJem teneat, inimicis nupquam
violator immundus audit, quod avarus pecunisefrau- perfidus aut perjurus existal; aliena non rapiat,
dator audivit. Q aequitalipecuniam nonpraeponat; sit innegotiisjustus,
in operibus pius, mitis ad tolerandas, tardus ad re-
CAP.IX. Responsio ad interrogata ab initio epi-
in fide stabilis, amator castitatia
stolm. Yerecundia in actu CQiijugaliservanda. — tribuen^as injurias;
et pacis. Attendat Salvatoris nostri dicluin, quo nobis,
18. Proinde cuncta quse superius disputata sunt,
et quid faciamus prajcipit, et quid accipiamus osten-
conscientiavobis testimonium pefhibente perpendite.
si dit; ait enim: Dimittite, et dimittetur vobis; dale, et
Et, quidem continentiam pari vovistis assensn, te- "dabiturvobis
(Luc. vi, 57).Sitergo quantum potest
norem vestrse dilectionis cum Dei timore servate : et iu et hilaris, et ad dimittendum
eleemosynis largus
si quando carnis infirmitas mentem pulsat, aniraus facilis ac suavis; nec tamen putet ita
ad auxilium divinsemiserationisaccurrat, nec cedat li- peecantibus
peccantjbus veniam tribuendam, ut disciplinam suae
bidini, sedDeumtota humilitate fidelis exoret, etcar- domus existimet negligendam, sed vigoris (al: rigo-
nali desideriomilitanti adversus animam non consen-
ris) retinens clementisequelemperiem, servet in cpr*
tiat, sedrepugnet. Sivero conlinentiam unusveslrum reptione modesliam, et in remissione censuram. Ar-
sine alterius vovit assensu, temerarie se vovisse co-
guat, moneat, terreat, increpet, consoletur, oble-
gnoscat, etdebitum conjugi easta sinceritate redhibeat. nec tantum faciatin subdilis peccanlibus quan-
19. Yerumtamen, ut omnia vestra boneste fiant, ctet;
r* tuni impetus furoris impellit, sed quantum modus
in redditione conjugalis debiti, sie infirmitatem car-
consultationis exposcit; et si verberandus est prq
nis usus excipiat conjugalis, ut non caro libidini ser-
peccato^ famulus, non ulciscendi libido praevaleat,
viaf, sed animi virtus adjuta divinitus carnalis con- sed
aequitas Christiana potius illi clemenler consulat
cupiscentias frena restringat. Negotium namque sub- quem flagellat; ac sic el quando justitia persequitur
stituendoe prolis ita debet a conjugibns peragi, ut non desit niisgricordia, quoe modeste npvit
subserviente verecundia dum se ad opus fecunditatis culpam,
tenuare vindictam.
animus fidelis inclinat, modestiam simul riaturalis 21. Nutriantur filii, secundum Apostoji prace-
honeslatis, Deo adjuvante, cuslodiat: prsecipue "au-
ptum, in disciplina et correptione Domini (Ephes. VI,
tem observandum est fidelibus conjugibus ut illa fu-
4), nec permittantur impudice aut luxuriose viyere,
giant opera quaedivina severitas, et facienda prohi- cuni nou lascivioe,seflcastilati ac temperantjoe proles
bet, et facta condemnat. Hsec enim nec apostolica debeat Christiana servirp. Neque enim et de malis
doctrina fidelibus insinuare cgssavit, ut ad cuslo-
operibus filiorum non erit in illa terribili examina-
diendam vitae bonae regulam prudenter instrueret tione parentum negligentia judicanda, cum et in hoc
terreret. '
salubriterque sseculo propterea Heli sacerdos(J Reg. n, 5) a Do-
CAP. x. Conlinenlia a Deo omnibus est expe- mino
j. reprobatus fuerit et abjectus, non quia filiis ia
tenda. Dp regimine familim^ et edncalione prolis.
— iniquilale conseusit, sed quia peccantes mansueto
Hegula profectus et perfeclionis in conjugio. sermone moimerit, prohibere lamen (Cpm-
20. Magnumitaque bonum esl mulierem non tan- quamvisseverifate cessavit.
petenti Magisautem parenles qui
gere, quod debet omnis iidelis principaliter obser- vere diligunt filios, bene operando eis consulant,
vare : propter fornipaliones tamen, quisquis, sive
quam divitias colligepdo; ne dum filiis tenaciter sub-
conjugalus, sive a conjugio liber, si continentiam Deo stantia colligitur, ppportunitas boni operis omittatur.
non vovit, et seipsum ad implendam contiuentiam 22. Praj omuibus aulem fideles meminerinl con-
cernit invalidum ( quamvis ubi plena fuerit conti-
jugati semper orationibus atque gleemosynis insi-
nendi voluntas, et ab oratione atque |50 operibus stendum; nec velint jugiter in ipsa carnis infirmitate
bonis non destiterit vera cordis humilitas, ille qui jacere, sed festinenlh gradum vitse ascen-
potioris
dixit : Petite, el dabftur vobis; qumtite, etinvepietis; dere. Et ut ad virtutem continenlioe pervenial ani-
pulsale, et aper.etur vobis (Matth. vn, 7); quia veritas mus, magis magisque carnalis concupiscentiee com-
0 Ita ms. Corb. At editi Colon., Ant. et Basil., h Ms. Victpr, gaudium.
Qui uttgtie fecisti hop, non gs>etc. -
3If S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 515
primalur excessus : ut dum, Deo adjuvante, illum A.nec de amissione solatii lemporalis concidat animus
superaverinl gradum, in quo conjugalis infirmitas selernisrebus deditus, et de his salubrem tristitiam
veniam poslulat, celsiorem 151 possint laudabiliter sumat, in quibus se aul minus aliquid aut secus
obtinere, in quo continentise virtus palmam vitse quam oportuit fecisse considerat. Propter quod Pau-
melioris exspectat. lus utramque tristiliam non minus opere docet quam
° retributione discretam. Denique in una salulis pro-
EPISTOLAII.
ventuin, in altera mortis positum demonstrat exitium
AD GALLAM VIDUAM.
dicens : Qum enim secundumDeum est trislitia pm-
De Consolationesuper morie mariti, et de statu nitentiam in salutem slabilem operatur; smculi autem
viduarum.
tristitia mortem operatur (I Cor. vn, 10). „
Dominsevere illustri et in .Christi liinore venera- 4. Ne igitur ultra fidei Chrislianse modum, indis-
bili filise GALL;E a FULGENTIUS , servorum Christi fa- cretam teneas de mariti morte tristitiam, nec amis-
mulus, in Domino salutem. sum existimes, sed prsemissum (al. promissum), nec
CAPUT PMMUM. ConsolatioGallmde morte marili juve- ipsiusjuventutem putes immature proecisam,quam
nis. 'Lausmariti defuncli.—1. Antemenses aliquot dia- interminabili vides seternitate firmatam. Fideli quip-
coni mei ex' urbe remeantis certa narralione com- B pe animaedicitur ; Renovabilursicul aquilm juvenlus
peri, non solum tui conjugis obitum, verum etiam tua (Psal. cn, 5).
sanctum propositi tui tramitem, in quo jam ambu- CAP.III. Fideles non aufert atra dies. Dies magni-
las, illo dedueente qui est via, veritas et vila (Joan. ludinis Christi, dies est extremi judicii. — 5. Absit
xiv, 6), qui fidelibus suis novit per momentaneam autem ut infidelium consentientes erroribus, aesti-
tristiliam donum sempiternse largiri laetitise, et memus aut dicamus quia illum juvenem Christianum
quos vull salubriler de terrenis ad coeleslia, paternae Abslulitatra dies, et funere niersitaeerbo.
beuignilatis dispensatione, transferre. (Vino.Mneid. vi, 428.)
2. Neque enim frustra Dominus, cujus incompre- Illos namque atra dies aufert qui, secundum Joannis
hensibilia judicia et investigabiles vias aposlolus prae- apostoli dictum, in teuebris sunt, et in tenebris ambu-
dical Paulus (Rom. xi, 55), conjugem fuum religione lant, et nesciunt ubi ambulant, quia tenebrm obcmca-
sincera (al. sincere) fidelem,"corde humilem, mori- verunt oculos eorum (I Joan. n, 11). IIIos abstulit
bus milem, operibus misericordem, conversatione atra dies quos ipsa lux vera vehementer objurgans:
penilusinnocentem, oetate juvenem, de peregnna- Hoc est autem, inquit, judicium, quia lux in mundum
tione bujus viioead aelernam ccelestispatriae celeriter venil, et dilexerunt Iwmines mugis lenebras quam lu-
•ranstulit mansionem, nisi ui, et illi gaudia seterna Q cem, erant enim eorum mala opera (Joan. III, 19).
couferret, et tibi facultalem melius vivendi concede- Tales sunl qui sic vivunt, ut cum audierint vocem
Tet. Illi donavit ut corpore b spoliatus sit cum Filii Dei, non ad vitam, sed ad judicium suscitentur,
Chrislo sine fine victurus; libi donavit ut quse sunt dicente Doraino : Quia veniet hora, quando omries qtii
Domini c cogites et, secundum apostoli Pauli sermo- inmonumentis sunt atidient vocemejus; el procedent
nem, sis sancta, et corpore et spirilu. Proinde sine qui bona feceruntin resurreclionemviim,qui veromala
dubitatione crede quod divinitus dicitur, et cum di- egerunt, in resurreclioneinjudicii (Joan. v, 28,29). Et
lectione spera quod promittitur, ul possis bene face- quia his nec brevis vita potest prodesse nec longa,
re quod jubetur. consequenter de talibus in libro Sapientiae dicitur :
CAP. H. Non debent Chrisliani de mortuis conlri- Et si quidem longm vitm erunt, in nihilum compula-
ttari, sicut cmteriquispemnon habent. Duplex tristitia. buntur, el sine honore erit novissimasenectus illorum.
— 5. Primo igitur de mariti merte per apostolum Et si celerius defuncti fuerint, non habebunt spem,
Paulumquid debeas fideliter tenere cognosce; ait nec in die magniludinis allocutionem (Sap. m,C17).
enim : Nolumus autem vos ignorare, fratres, de dor- 6. Quae est autem dies magniludinis, nisi dies in
"
mienlibus, ut non contristemini, sicut et cmteri qui qua non judicandus, sed judicaturus venietDominus?
spem non habent. Si enim credimus quod Jesus mor- .~ Nune enim cum venit, ut pro nohis judicaretur, non
tuus esl, et resurrexit, ita et. Deus eos qui dormierunt' fuit dies magnitudinis, sed minorationis, in qua mi-
per Jesum adducet cum eo (I Thess. iv, 15, 14).~"Si noralus est paulo minus ab angelis; lunc autem erit
ergo verse fidei tenaces sumus, si de sermonibus Dei dies magnitudinis, quando, secundum Joannis atte-
nihii ambigimus, si ad futuram vitam spe certissima slalionem, omnes mali abscondi cupienl in cavernis
tendimus, si digne Deum proximumque diligimus, si montium, dicentes montibus et pelris : Cadite super
non ab hominibus inanem, sed a Deo veram gloriam nos, et absconditenos a conspectuPatris sedentis super'
Christiani nominis exspectamus, non debemus ulique - thronum, el ab ira Agni, quoniam venil dies magntis
de fidelibus mortuis, et, ut proprie dicam, de dor- irm Ulorum : et quis poterit stare (Apoc. vi, 16) ? In
mientibus nostris, aliquam, sicut inlideles, habere hac die magnitudinis mali non habebunt allocutio-
tristitiam. Salubris etenim 152 noxiaeque tristitiae , nem, sed increpationem; non enim audient: Venite,
debet in corde nostro manere discretio qua fit ut benedicliPalris mei, percipite regnumquod vobispa-
a Abest Fulgentius ap edilis; legitur in ms. Corb. gites.
b Ms. Corb., dissolutus. 6 Ita ms. Corb. et Yictor. nec non Ant. Colon. vero
c Ka mss. Gorb. et Victor., at editi habent co- et Basii. habent relributionem.
 7AZ F.PTSTOT.A TL t.U
ralum est a constilulionemundi (Matth. xxv, 54); sed 4 quse mundi sunt illa cogitare permittitur quae cor-
dicetur eis : Ite, maledicli, in ignem mternum,qui pa- porali vincta a connubio detinetur, eodem apostolo
raliis esl diaboloet angelisejus (Matth. xxv, 41). Tales, dicente: Qumiautemnuptaesl, cogitatqumsunt mundi,
igitur, quantumlibet longsevi"moriantur,acerhofunere quomodoplaceal viro (I Cor. VII, 54). Illic est ergo
demerguntur, et quamvis aetas eorum matura videa- mundanoe cogitationis subeunda necessitas, ubi mor-
tur in corpore, 153 niortifera tamen mundi di- talis caro morituro carnaliter nubit. Et quia illos
lectio iniroaturse mentis acerbitatem retentat in ipsa carnis necessitas durioribus vinculis tenet in-
corde. nexos, propter boc de illis Apostolus dicit: Tribula-
CAP.rv. BotmsChristianus, etsijuvenis,'nonmergitur lionem autem carnis habebunl hujusmodi (Ibid., 28).
funere acerbo.Non vita longa prodest, sed bona.—7. Mulier ergo innupta, id est vidua, cui prsecipitur ut
Christianus autem qui in timore Dei vixerit, quacun- sil sancta, et corpore et spiritu, sicut corpore desistit
que fuerit defunclus setate eorp~oris,non acerbo fu- (al. desiit) marito servire, sic non debet corde car-
nere mergitur, sed placita Deo subnixus maturitate nalia cogitare.
transfertur. Legimus riamque in eodem Sapientioeli- 9. Sancta quidem sunt Christianorum conjugia :
hro : Quia seneclushonorabilis est, non-diuturna, ne- quia et conjugalis ibi castitas custoditur in eorpore,
que numeroannorum compulala: cani sunt autem sen- ]t> et puritas fidei servatur in corde. 154 ^am et apo-
xus hominis, el mlas senectulis, vila immaculata; qum slolica dicif auctoritas: Honorabile connubiumin om-
-placita Deo facta, dilectaest (Sap. rv, 8). Denique in nibus, et thorus immaculatus (Hebr. xin, 4). Non est
subsequentibus bene viventem quemdam Deoque ergj connubium ex colluvione peccati, sed ex insti-
placilum ob hoc raptum celeriter dicit, ut iiullam tutione Dei: et in eo quod sibi conjuges invicem car-
mutationem perferret malitiee ssecularis, nec anima nis debitum reddunt, in quanlum id modeste faciunt,
ejus aliqua foret fictione (al. fatigatione) decepta. Sie Christi proecepta custodiunt, quia nullatenus a con-
ergo dicitur : Raptus est, ne malitia mutaret illius in- jugali caritate et castitate discedunt. Exsecratur au-
tellectum, autne ficlio deciperet animam illius: fasci- tem adulterinos concubitus castitas conjugalis, et,
nalio autem ( al. enim) nugacitatis obscurat bona, et bonestalis ae verecundioetenax, ab una unus, et ab
inttanlia concupiscentimtransverlil sensum sine mali- VMO una expetit, quod uterque se uni tantum legitime
tia ; consumtnalusatitemin brevireplevittempora longa. debere cognoscit. Illic quidem carnis debitum reddi-
Placita enimerat Deo anima illius: propter hoc prope- tur viro : conjugalis autem castitas magis debetuf
ravit de media iniquitate illum educere (Ibid., 11,12, Christo quam viro, quia et corpus lunc vere castum
15,14). His nempe verbis sancla Seriptura nos do- est, quod fornicatione carnali non polluilur, quando
eet in hoc sseculo Christianis fidelibus non vitam p^ spiritalis integritas Christi timore ac dilectione ser-
longam prodesse, sed bonam ; et ad cognoscendum, vatur.
quantum possibile est, cujuslibet defuncti meritum, CAP.VI. Innupta in altiori gradu est quam nupta.—
non quantum dixerit, sed qualiter quisque vixerit in- 10. Attamen a muliere nupla mulier innupta et
tuendum. Sicut enim vita mala, quanto magis fuerit virgo non parva gradus dignitate discernitur, quan-
temporaliter prolongata, tanto magis delinquentibus doquidem nupta cogitationibus mundanis tenelur ob
multiplicat poenam: sic vita bona, quamvis hic brevi stricta, mulier autem innupta et virgo carnalibus tri-
tempore terminata, magnam sempiternamque con- bulationibus non subjicitur, quia carnalis matrimo-
quirit bene viventibus gloriam. Yita igilur, mala im- nii vinculo non tenetur. Ibi (al. ubi) certior est co»-
maturos^ acerbosque senes demergit in tartarum, poralis atque spiritalis continentiaelibertas, quia nulla
vita vero bona defunctos juvenes maturos perducit est ex conjugali servilule necessilas. Utrumque igi-
ad regnum. tur (al. enim) donum Dei est, et conjugalis pudicitia,
CAP.v. Yidua debet esse sollicita ut sancta sil et et continentia vidualis : Unusquisque enim proprium
corporeet spiritu. Sancta sunl Christianorum conjugia. habet donum a Deoi(sd. ex Deo) (I Cor. vn, 7); et
— 8. Non ergo sis tristis, quod te Ille proecesserit illud quidem, quantum in se est, laudabile, quia bo-
diebus paueis, sed esto sollicita, et sic viam mortalis ]r. num; hoc autem laudabilius, quia melius. Conjugali
hujus vilse perage, ut ad seternam vitam valeas per- namque 'servituletturpitudo vincitur fornicalionis ;
venire. Proinde apostolici te oportet indesinenter viduali vero libertate crescit dignitas castitatis. Illic
meminisse sermonis, quo ait: Mulier innupta el virgo fides eonsulit infirmilati, ne cadat in vitium ; hic se
tollicita est qum sunt Domini, ut sit sancta et corpore fidelis animus ad virtutis extendit augmentum. De
el spirifu (I Cot: vn, 54). Innuptam hicviduam dicit, conjugalis enim dicitur : Propter fornicationes (al.
jion quia omnino non nupserit, sed quia viro morluo fomicationem) autem unusquisquesuam uxoretn lia-
soluta fuerit vinculo nuptiali. De qua alio loco dicit: beat, el unaqumquesuumvirum habeat (I Cot: vn, 2).
Si aulem mortuus fueril vir ejus, soluta est a De vidua vero dicitur : Bealior autem erit si sic per-
lege viri-(Rom. vn, 2). Hanc ergo sanctam jubet manserit (Ibid., 40). Beata ergo quoe illicitum con-
esse, et corpore, et spiritu. Quid autem aliud est cubitum, turpitudinis horrore, non appetit; sed bea-
corpore et spiritu sanctam esse, nisi quod sanctum tior quse licitum, majore puritatis amore, contemnit.
est, et in opere, et in. cogitatione servare ? Etenim Beata quae alligata viro sic vivit, ut soli viro carnis
* Mss. Corb. el Viclor., juncta.
355 S. FULGENTIIEPISCOPIRUSPENSIS 516
suse debitum reddal; sed beatior quse soluta sic per-, _i auferantur : sicut est copulatio conjugum,procreatio
manet innupta, ne debeat. filiorum, abundantia diviliarum, incolumitas corpo-
CAP. VII. Consolatio vidum. —11. Proinde in eo rum, et si qme sunt similia ; quse per se nec miseros
quod ex conjugata facta es vidua, donum Dei auctum homines possunt faeere, nec beatos. Ideo haec et
tibi magis existima, "rion ablatum: neque enim te bonis et malis a Domino dantur, et nonnunquam
deseruit, qui tibi sequendam viam vitae melioris os- bonis malisque divinilus auferuntur.
tendit'. Gradibus te voluit Dominus ad meliora coli- 16. Beatus fuit Job cum in divitiis juste viveret;
scendere, ut pvimitus (al. prius) conjugata cum uno' sed bealior cum in pauperlate juslior exstitisset.
viro fideliter viveres , quo postmodum sine difficul- Bealus fuit cum decem circumdaretur filiis, sed bea-
tale absque viro vidua permaneres. Ad hoc igitur tior cum una cunctorum simul orhitate percussus, in
animum luum divhmgralia conjugali castitate nutri- Dei dilectione permansit immobilis. Beatus etiam fuit
vil, ut quse didiceras illo uno vlvente allerum non in corporis sospitale, sed beatior est factus in vul-
quoerere, disceres ab omni viro vidua conlinere. Noli nere. Beatior etiam in acervo squaloribus pleno
ergo negligere gratiam queein te est: et tu enim nosti quam in palatio marmoribus adornato.
quanlo melius sitjugiter a concubitu continere, quam 17. Atlende etiam duos, unum in divltiis et sani-
vel pro conjugali necessitate concumbere. Maritus g tate miserum, alterum in egestate et vulnere multum
qui tibi datus fuerat ad tempus, discessit in ternpore: bealum. Dives ille qui induebutur purpuraet bysso, et
datus enim tibi fuerat, non ad palrioebeatitudinem, epulubatur'quotidie splendide (Luc. xvi, 19), quam
sed ad itineris consolationem. inanis fuit "in illis epulis, quamoauper in multitu-
12. Alia quippe sunt Dei dona, quse Deus ita suis dine diviliarum, quamnudus in pulchriludine veslium,
largitur fidelibus in proesenti tempore, ut eorum usus quam infirmus in sanitale corporis, quam famelicus
in hac tantum vila necessarius habeatur, quo futurse in saluritate ventris, quam miser in gaudiis, quam
vitsemeritum comparetur;sicut est credulitas reclam desolatus inler amicorum colloquia, quam dejectus
15S fidem a tenens, et operalio justitiam miseri- inter obsequia servulorum ! Attende quoque Lazarum
cordiamque cuslodiens : ut fides recta non deseratur in paupertate divitem, in miseria bealum, in infeli-
caritatis auxilio, quae in operatioue cognoscitur : citale felicem, in vulneribus sanum, et quidem c
propter quod Aposlolus eam fidem probat qumper sine domo, sed non sine domino; sine veste, sed non
4Ueciionem operalur (Galat. v, 6). sine fide; sine lg@bona valeludine corporis, sed
CAP. VIII.Fides el operatio misericors in hac lita non sine robore caritalis; sine cibo, sed non sine
pecessaria sunt, in patria non erunt. — 15. Recta igi- Christo ; canibus expositum, sed socium angelorum ,
tur iides et misericors operatio post hanc vita u de- Q qui non accipiebat de raicis quae cadebant de meusa
sinent, cum per speciem videbitur, quod nunc cum divitis, sed coelestem (al. cceleslium)panem visceri-
creditur npn videlur; nec inter beatos erit aliquls bus ructabat internis.
iniser, cui misericordia prserogetur. Hsec autem duo, , CAP.x. Bona iemporalia, et bene, el male haben-
id est fides et operatio, ita post hujus vitseflnem lur, parileret contemnunlur. -^-18. Haee sunt igitur
non sjmt necessaria, ut ante finem non sinl ullate- quae nonnunquam bene habentur, nonminquam
nus deserenda. Quisquis enim ante finemvitse pra> male ; nonnunquam bene conlemnuntur, nonnun-
senlis a fide recta sive bona operatione discesserit, quam male. Bene quippe habentur, cum in eorum
etiamsi in bis antea strenue vigilanterque cucurrerit, usu timor Dei servatur; bene autem contemnun-
pro eo quod ab itiriere recto desistit, perdit meritum tur, cum in eorum contemptu a summo Deo gloria,
totius itineris quod cucurrit. non ab hominibus, quseritur.
14. Item sunt alia quss sic hominibus in hoc tem- 19. Tales sunt eliam nuptiae, quaeet bene suscipi
pore pietas divina largitur, ut non solum in hac vita possunt, et bene contemni. Quam bene nuptiarum
cum hominibus debeant h manere continua, verum opus in castitate conjugali Susanna servavit! quam
eljam crescant in retributione divina : sicul est pec- melius in continenlia viduali Judilh atque Anna con-
catorum mundatio, veritalis agnitio, Dei proximique JJ tempsit! quam optime in integritale virginalf Maria
dilectio. Haec enim si quis in hoc temporecperseve- nescivil!
ranter in se custodierit, et divino munere proliciendo 20. Non est igitur inter prsecipua Dei dona conju-
augere curaverit inchoata, in futuro habebil seterna gium sestimandum, licet non negelur donum esse
secum perfectione mansura. Tunc enim perfecta divinum; nec est dicendum beatiludinis munus, quod
-mundalio perfectam cognitionem veritatis accipiet, cum bono possit proposito teneri, potest etiam pro-
et perfecla cognitio nihil in nobis perfectse caritalis posito meliore contemni. Nam si hoc inler praecipua
(al. carilati) deesse permittet. Dei dona aestimari oporteret, non ore Salvatoris nos-
CAP.IX. Aliqua temporaliter et dantur et auferun- tri laudarenlur, qui seipsos casiraverunt propter re-
tur a Deo. Exemplutn Job. Dives et Lazarus, hic bea- gnutn cmlorum(Matlh.xix, 12);necprosepatrem,ma-
tus) Ule miset: —15. Alia vero suutquoa sic a Deo trem, fratres, sorores, uxorem, fllios, agros, reliu-
temporaiiter donantur Lal. dantur), ut temporaliter qui Salvator ipse cum centupla retributionis et vitas

E Ita mss. Corb. et Ant. Colon. vero, rectam vitam, J>Ita mss. Corb. et Yict. Basil. vero, manearil
Basil., reclamviam. e Ms. Gofb.,Equidem.
 317 EPISTOLA II. 558
seternsepromissione juberet, dicens : Otnnis qui reli- A. cens : Sie enim et aliquando mulieres sanclm, qum
queril.domum,velfralres, aulsorores, aut palrem, aut sperabanl in Deum, ornabant se, subjectm viris suis
matrem, aut uxorem, aut filios, aut agros propler no- (Ibid., 5).
men meutn, centuplum accipiel, et vilam mternam CAP.XII.Sapctm mulieres non monilibus, sed mo~ '
possidebit(Matih. xix, 29). Hocautem dicensChrislus, ribus sint ornatm. Officiumvidux adhmrere Deo, et
non divortium fieri jussit, sed justa discrelione, instare orationibus. — 25. Si ergo sanctse mulieres ,
quamvis Dei munera, lamen lemporalia seternis, ca- etiam conjugatte, non sunt monilibus coinmendan-
duca permanentibus, parva magnis, a suis fidelibus dae h, sed moribus, et magis humilitate debentor-
postponenda monstravit. Non damnat bona, sed pllis nari quam veste, qualis debet esse viduse habitus et
laudal meliora ; illa non odit, sed ista plus diligit. incessus, quee non homini viro cupit placere, sed
Hlorumenim sive adeptio, sive amissio, non est retri- Christo? quse necessitate corporalis absolula con-
butio fidei, sed probatio. nubii, spiritalia lantum debet ornamenta sectari?
CAP.XI. Fides non temporalibus, sed mternis debet Habilus ergo tuus lalis sit, qui non ad lasciviam ex-
esse intenta. Vidua ne sit cogitationibusmundanis itn- citet, sed ad continentiam provocet; qui non illiciat
vlicila. Ornaluset habitus viduarwm.—21. Fides au- ad libidinem, sed comprimal ad timorem; qui non
tem nostra non temporalibus, sed osternis esse debet g aecendat carnis concupiscentiam, sed exstinguat; qui
intenta. Propter quod Yas electionis, ad tolerantiam non illicitetc ad concubitum, sedexcitetadprofectum;
nos proesentis tribulationis exhortans, praecipit ut a ex quo cordls compunetio, non carnis libido nasca-
contemplationetemporalium rerum cordis nostri pe- tur; unde Filio Dei placeas, unde le vere castam ob-
nilus avertamus obtutum, dicens : Id enitn quod in tutui (al. obtutu) sponsi coelestisostendas. Ille enim
prmsenti est momenlaneumel levettibulalionis nostrm sponsus carnemtuam maceratam vult videre, non ni-
supra modum in sublimitate mlernum (al. mternm) tidam; animaeconnubio utitur, nec carnis, sed ani-"
§lorim poiidus operatur in nobis, non contemplantibus mse pulchritudine delecta'tur. Quocirca casligatione
nobis qumvidentur, sed qum non videntur: Qum eninx corporis acquire pulchritudinem cordis : vilibus caro
videntur temporalia sunt, qum autem non videntur, legatur operimeniis, et pretiosis anima vestibus in-
ceterna sunt (II CoY. iv, 17, 18). dualur; nec quseras ut placeas oculishominum, sed
22. Ambula igitur,sicut scriptum-est, de virtute in ut Christinon offendas aspectum. Ille in te quod di-
virlutem(Psal.LXXXIII,8),etanimustuus ab intentione ligit videat, quod dedit inveniat, quo delectatur
temporalium ad contemplalionem transeat seterno- agnoscat. Concupivitenimrea; speciemluatn; sed ora-
rusn, transiensque a virtule conjugalispudicitisead po- nis gloria fitimregis inlrinsecus (Psal. XLIV,12,14).
liorem virtutem continentisevidualis, non minorecon- p 20. Transiit tempus ampleclendi, nunc tempus est
tinenlia cordis praedila debes eese quam corporis, et longe iieri ab amplexu. Adhsereant viris quse conju-
post obilum temporalis mariti omnes in corde tuo gali vinculo tenentur astrictse : tibi dicendmn est
reliquiaedebent mundanoe cogitationis exstingui. Cumpropheta : Mihi aulem adhmrereDeo bonum esl;
, 25. Cur enim vidua Christiana gerat animum ponere in Deo spem meam (Psal. LXXII,28). Unde et
vinculo cujusquam mundanae cogitationis innexum, Apostolus ait: Qum autem vere vidua esl et desolala,
quoe,mortuo yiro, mundum debet aestimare commor- speravit d in Domino, el instat obsecrallonibuset ora-
tuum ? Causa igitur muntlansecogitalionis desistenle, tionibus nocle et die (I Titn. v, 5). Oratio ergo tibi sit
debetipsa quoque cogitatio muudaua cessare; et sicut in poslulatione crebra, in sancta vero cogilatione
antea corporaliter 157 ornabaris viro, qui delecta- atque operatione conlinua. Sic enim poteris implere
retur specie corporis, ita nunc spiritaliter ornanda quod Apostolus jubet (I Thess. v, 16), ut sine inter-
- es Christo, qui solam in te quosrit pulchritudinem missione oremus. Oratio
namque est in conspectu
mentis. Dei omne opus bonum, quo deleclatur nihil indigens
24. Attende quid beatus. Petrus etiam conjugalis Deus. Et ut agnoscamus bona opera locum orationis
mulieribus mandet, quibus exterioris habitus interdi- apud Deumhabere, Scriptura nos sancta sic admonel:
cit ornalum, bsec loquens : Mulieres subditm sint vi- r. Abscondeeleemosynamin corde pauperis, el ipsa exo-
ris suis, ul si qtd non credunt verbo Dei, per uxorum rabit pro le (Eccli. n, 15).
suarum conversalionem,sine verbo lucrificenlur, con- 158 CAP.xm. Qualiler in cibo et conviviisse ge-
siderantes veslram in iimore caslam conversalionem; rat vidua. — 27. Cave ne carnis curam in desideriis
- qua insil non a exliinsecus capillorum impliculio, aut facias, ne semper gulse quod poscit indulgeas : re-
anri circumpositio,aut in hdbitu vestimenlorumorna- feclione tua non voluptas expleatur, sed sustentetur
tus, sed ille abscotidituscordis homo in incorruplibi- infirmitas.-Tales autem convivii debes Iiabere parti-
lilate quietiet modesti spiritus,qui est ante Deum locu- cipes, quse non carnis solent deUcias laudare, sed
ples (I Pelr. III, 1, 2, 5, 4). Hoc prseceptum beatus; cordis, quse angelorum panem interioris hominis
aposlolus sanclanun mulierum firmavit exemplo, di- avidilate perquirunt, quseposl sponsum tuum in odore
a Sie Colon. elBasil.; ms. Gorb.vero habet qua sit,, c Basil. illiciat. Mss. Corb. et Yictor., illicitel.
non, etc. Antuerp. vero, quarum non sit, et juxtaL d Ita editi omnes juxta GroecumApostoli textum
GroecumAposloli lexlum, &™ ema OUX 6 egwSsv. rH-KivAv.Mss. Thuan. et Yict., sperat; ms. Corb.,
h Ita mss.Yict. et Basil.; atColon.et Ant., non sumI sperabiL
monilibuscomendm.
319 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 320
unguentorum ejus currunt, quse suavitale Demn gu- A tione. Igitur quod omnis Israelitarum populus facere
stus interioris percipiunt, quae puro affeclu esuriunl, non potuit, sancta vidua castitalis virlute perfecit.
sitiuntque justitiam; quae operantur cibum, non qui Obtruncavit una mulier tanti "agminis ducem, et in-
perit, ged qui permanel in vitam aeternam. Cum tali- speratam Dei popuio reddidit libertalcm.
bus et colloquia tibi conserenda, et frequentauda CAP. xv. Laudes Annm. Comparaiio Judith et
convivia; ut cum eas cibis corporalibus paseis, ad Annm. —50. Yideamus et in Novo Testamento qua-
merilum tibi sanctae operationis accedat; et cum liter nobis sanclce Annse conversatio demonstrelur.
earum verbis spiritalibus pasceris, profectus tibi De qua sanctus Lucas sie refert: Et eral Anna pro-
sanctoe conversationis accrescat, nec velis lalibus phetissa filia Phamel de tribu Aser; ethmc processe-
nunc mensam tuam replere deliciis, qualibus eam re- rat in diebus muitis, el vixerat cumviro suo annis-sep-
plebas, quando carnali connubio serviebas. Audi tem a virginilate sua. El hmc vidua usque ad annos
Magistrum gentium, quid de vidua dicat: Qumin de- octuaginta quaiuor, qum non discedebalde tempio,je-
liciis est, inquit, vivens mortua est (I Tim. v, 6). juniis et obsecrationibusserviens nocte et die \Luc. n,
CAP.XIV.Exempla viduarum Judilh et Aunm.—28. 57). Istae duae vidua%licet tempore fuerint diverso,
Habes et in Veteri et in Novo Testamento sanctarum unius tamen fidei servierunt amboe mysterio; quia
vidaarum quibus aedificerisexempla. In Veteri Testa- •g Christum, quem Anna cognovit in carne natum, ip-
mento, Judith; Anna consideretur in Novo: quarum sum Judilh noverat nasciturum. Quam veromultum
si, Domino adjuvante, imitatrix fueris, et delicias Deus in ulraque vidua continentiam sibi jilaeilam
carnis, et jaclantiam saceularem a vera cordis humili demonslravii !"Nam et Judilh spiritalibus, armis ac-
tate calcabis, ut illius in le sponsi semper vivat affe- cincta, eaput - lascivi prsedonis abscidit; Anna vero
ctus, qui sempe^ est vivus: sicut, eodem resurgente. ipsum caput Ecclesise Spiritu sancto repleta cogno-
voeis angelicoeallestatione firmatur, cum mulieribus vit. Datus est Judith Holofernis interitus; Annaere-
dicitur: Qaid aumrilis viventem cum morluis (Luc, velatus est Salvatoris adventus. Iili Deus dedit a po-
xxiv, 5)? De quo etiam apostolica sic aucloritas lo- pulo repellere pestilentiam; huic tribuit humani
'
quitur: Viuwsest enim sermo Dei, et efficaxiflebr. iv, generis agnoscere medicinam. Et quia sanctimoniam
12). Yivus est ergo ille qui est Yerbuin Patris ; ei virginalem vidualis eontinentia gradu inferiore sub-
ideo ipse est fidelium vita.Hunc sanclae viduaecordis sequitur, idcirco postquam de virgine nalus esl Fi-
contrilione et corporis castigalione qusesierunt, hui< lius Dei, vidualis Iinguse dignatus est officio prsedicari.
cordis et corporis plena conlinentia devolissime ser- Nec lamen de illo locula est vidua deliciis dedita,
vierunt. quee vivens morlua est, sed quse non discedebat de r
29. De Judith enim scriptum est: Et erat Judith h C templo, jejuniis et obsecraliouibus serviens nocte ac
domo sua vidua annis tribus el mensibus qualuor; e ' die. -
fecil sibi tabernaciikim super solarium domus sum, e ' CAV.XVI. Laudes Probm, qum erat soror Galta>.,
imposuil super himbossuos cilicium,ei erant super ean Gallm nobilitas. Distribuendum pauperibus quod sub-
vestimenta viduitalis sum, et jejunabat Judith onmibui• trahitur apparatibus. — 51. De quibus jejuniis et ob-
diebus viduiiatis sum (Judltli vm, 4, 5). Ac, ne quis* secrationibus non esl nunc latius disserendi locus.
illam sanctam viduam iiou devotione cordis, sed ne- Disponimus enim (si Dominus voluerit, et si vixeri-
eessitale paupertatis existimet jejunasse, audi quid d<' mus) ad sororem tuam sanctam Christi virginem
ea In subsequentibus dicitur • Et erat Judith bona (al Probam, quam Dominus hoc lempore praeclpuum in
pulchra) aspeclu, et formosa facie valde, et prv.dem^ urbe Roma dare dignatus est virginitatis ethumili-
corde, et bona inlelleclu h, et erat honesla valde. Quh: tatis exemplar, dejejunio et oratione aliquid scri-
reliquerat ei Manasses vif ejus, filius Achilob, fili ' . bere, sicut in epistola quam ad eam nuper dedi e
Melchis, filii Heliab, filii Nathahel, filii Surisoda, fili i mea pollicitatio continetur, eujuslibi prseeipue saneta
Simeon, filii Israel, aurum el argenlum, servos el an- conversatio est in omnibus imitanda : quse cum sit
cillas, ei pecora et prmdia (Ibid., 7, 8). Ecce vidus avis atavisque nata consulibus, et deliciis regalibus
proeclara natalibus, facullatibus dives, oetate juvenis ,-j) enutrita, tanta illi est bumilitas dono graliae crelestis
specie mirabilis, divilias contempsit, delicias respuit, _infusa, ut amore subjectionis, et usu serviendi, domi-
earnis incenliva calcavil, et induta viriule ex alto, nam se aliquando fuisse jam nesciat, cum omnes
non quoesivilsecundo famulari connubio. Propteres dominos d habere, deleclatione sanctae servitutis,
testimonio tam prseclari operis apparuit, quantuni affectat. Scit enim a Dcmino, cui virginitalem vovit
Deo dilecta sit conlinentia vidualis. Denique cum et cordis et corporis, pro liberatione noslra humili-
HolofernesinnumeroBelbuliamobsedissetexercitu,ei talem formse servilis acceptam : et ob hoc deleeta-
omnis Israelitarum virlus perturbata languesceret. tur sponso inhujus servilutis humilitate e placere.ut
egreditur castitas oppugnalura lasciviam, et ad inte- consorlio quinque sapientuni virginum deputata, cum I
ritum superbiae humilitas 1§9 saneta procedit. 111« sponso possit in seterna claritate regnare. DeUcias ,
pugnabat armis, ista jejuniis; ille ebrielate, ista ora- , vero corporis quanta virtate contempserit, el quo-
•»Ms. Corb., jaclantiam smcularium. d Mss. Corb. et Yict., dominas.
b Ita ms. Corb. et Anl., in inteUeciu.Colon. el Ba- e"Ms. Corb., hujus servitutis humilitate. Editi ha-
gil., bona inlellectu. bent in.
c Ms. Vict., edidi.
521 EPISTOLAII. 522
modo suamfamem satiandis faciat deservire pauperi- A sermone dicens : Nolite thesaurizare vobis thesauros
bus, nec ob aliud ipsa vilibus tegatur indumentis.nisi in terra, ubi mrugo et tinea exterminat, et ubi fures
ut et humilitatis propositum impleat, et vesliendis cffodiunlelfurantur. Thesaurizaleautem vobisin cmlo,
pauperibus jugem curam sanctse pietalis impendal, ubi neque mrugo neque tinea exlerminat, et ubi fures
160 plenius Ipsa videndo eognoscis, quam ut id a non effodiunt nec furanlur (Matth. vi, 19, 20). Mul-
me velis audire, quod minus possum sermonibusex- tum metuenda est illa increpatio Domini, quam stul-
plicare. tus dives illico moriturus audivit: Stulle, hac nocle
52. Hanc ergo tibi tanquam speculum pone, et ex animam tuam repetunt n ate: qum autem parasti cu-
ipsius consideratione, quid tibi jam insit, vel quid -- jus erunt (Luc. XII, 20) ? Omnes ergo divitias 161
adhuc desit, sanctorum studiorum operumque co- tuas ad Christum prsemitte; in coelo tibi thesaurum
gnosce; et licet illa egregio praecellatvirginitatis mu- reconde, quem perdere non possis, et in seternum
nere, comitem te debet in caeteris habere virtutibus. valeas possidere.
Disce igitur tu quoque nihil tibi de nobilitate generis -
CAP.XIX. Fugienda laus hominum, ut Deus laude-
assignare. Et licet avo, palre, socero, marito consu- tur in nobis. — 55. In omnibus autem
libus pridem fueris inter saeculares illuslris, nunc in > operibus bo-
nis, eave ne Iaudis humanae"desiderio -ventileris.
eo te illustrem fieri eognosce, in quo tibi virtus humi- Laudari b in bonis operibus debes, sed in eo
litatis accrescit. Disce a Domino quia mitis ethumilis quippe
quod operaris, hominum laudes exspectare non de-
corde, et invenies requiem aniinsetuse (Matth. xi, 29). bes. Laudet te
Nobilitatem earnis, quae superbiaefomes est, abjice, quidemhumana lingua, sed tu laudem
fiet ut, dum tu laudem
et nobilitalem spirilus perfecta cordis humilitate sec- a solo Deo desidera. Atque ita
Deus laudetur in operi-
tare. Orationibus operam da, jejuniis insta, et quid- ab hominibus non qusesieris,
tuis bus tuis. MementoqualiternobisDominus interdicat
quid apparatibus subtrahis, esurienlibus tribue; ob-
et quidquidlibi diducis, egenis expende; volunlarium ne juslitiam nostram laudis humanae faciamus
tuum lentu, dicens : Altendite ne faciatisjustitiam vestram
jejunium esuriem sublevet jejunantium, ut in ab eis; alioquin mer-
ffuctu misericordise tuorum possil jejuniorum fecun- coram hominibus, ut videamini
ditas apparere. Prosit etiam tibi vilitas vestium, el cedemnon habebiiis apud Patrem veslrum qui in cmlis
te est (Matth. vi, 1). Yerumtamen ipse rursus ait: Ln-
pauperum per nuditas vestiatur : tunc enim utili- ' vestva
ler fugies noxium pretiosse vestis ornalum, si nudos ceat lux veslra coram hominibus, ut videntes
bona opera, glorificent Patrem vestrumqui in cmlisest
vestias; ut vere consortem tepauperum Christi, non fa-
inanitate verborum, nec ostentatione fallaci, sed tes-'w (Matth. v, 16). Cum ergo dicit ut attendamus ne
timonio sanctae operationis edoceas. r ciamus justitiam nostram coram hominibus, ut videa-
CAP.XVII.Fugiendajactantia in operibusbonis.—55. mur ab eis, et iterum jubet ut lux nostra luceat coram
sed
Nec te illis quos pascis aut vestis superiorem credas, hominibus, nunquid contraria praecepit? Absit;
sic juhet opera bona fieri, ul hon nos ipsos, sed Deum
aut, pro eo quod tu tribuis et illi accipiurit, merita
tua Christi pauperibus anteponas, lanquam tu ideo velimus in nostra operatione laudari. Nam et Apo-
stolus in suis operibus gloriam humanam vitabat, sed
poliorsis, quod plura contempseris. Frustra enim divinam
conlemnis facultates tuas, si noxias jaclanlise teneas\ gloriam quaerebat. Propter quod dicit ,
Thessalonicensibus seribens : Neque enim aliquando
in corde divitias: non enim illi soli peccant qui, pro
in sermone adulationis, sicut scitis; neque in
divitiis quas habent, aliquam gestant in corde jac- " fuimus occasione avatilim, Deus ieslis est; nec qumrentes ab
tantiam; imo graviusdelinquunt qui volunt jactantiam Iwminibus gloriam, neque a vobis, neque ab aliis (I
cordis de divitiis habere contemptis, aut qui se' Thess. Et tamen idem, in suoeconversationis
II, 5).
propterea volunt pauperibus prseponere, eo quod auditu, Deum ab Ecclesiis glorificatum, cum exsulta-
plura videantur pauperibus erogare. Non autem idem tione sic memorat: Eram
ordo est apudDeum,quinonquantitatem contemptse Ecclesiis aliquando ignotus facie.
Judmm, qum eranl in Chtisto; tanlum auiem
tacultatis, sed qualitatem volunlatis attendit. Plures' auditum habebant,\quia
divitias pauperibus pro Christor dicitur expendisse' " nunc quipersequebaturnos aliquando,
evangelizatfidem quam atiquando expugndbat;
Eachseus, pro quo vilissima piscatoriae arlis instru- et in me glorificabant Deum (Gal. i, 22, 25). Proinde
menta Pelrus reliquit aposlolus; et tamen a Christo,' manus
non Zachseusdives pauperi Petro, sed pauper Petrus' animusquidemab opere bono non desinal, nec tamen
ita operetur, ut merces boni operis, humanse
diviti Zaehaeoprseponitur, ut.divilibus Christi nulls laudis intentionecasselur.
de contemptis divitiis jactantia nasceretur. Apostolus enim, sicutipse
vull ut simus sinceti et sine offensa in diem
CAP.XVIII.Non lliesaurizandum interra, sed it testatur,
Jesum Chrislum,
ccelo.— 54. Absit autem ut aliquid libi thesaurizes* Christi, repleti fruclu justitim, per
in glotiam et laudem Dei (Philip. i, 10, 11).
in terra, in qua non es carnis filios relictura; cum
eiiam illi qui ex carne filios habent non sine pec- ' CAP.xx. Bonum
opus non virtuti proprim, sed gra~
calo thesaurizare sibi delectentur in saeculo.Cunctos5 timDeiatlribuendum. — 56. In studio ergo bonorum
enim fideles uno Salvator noster dignatur admonewi operum et laudis, humanse contemptu,- cave ne bo-

3 Ita ms. Corb., Golon. et Ant. Basil. vero, repe* *>Ms. Corb., Laudari quidem. Editi, quippe.
Isut.
 S. FULGENTII EPISGOPI RUSPENSIS 524
g25
num quod facis, non gratiae Dei, sed tuoevelis assi- A EPISTOLAIII.
guare virtuli; imo firmiter lenenullam tibi facultaten ADPROBAM.
iuesse posse bonae voluntatis aut operis, nisi id gra- De Yirginitate atque Humililate.
tuito munere divinse miseralionis aeceperis. Scil< 1Q3 CAPUTPRIMUM. Congratulaiio de spiritalis viice
ergo. Deum in te operari et velle el perficere, prc mslituto. Servitus Chrisli bona, noxia libertas pec-
bona vohmtale. Proinde cum timore et tremon cgli.—1. Spiritali desiderio alque inslitulotuo, sancta
tuam salutem.operare (Philip. h, -12, 15). Humilian famulaDei Proba, quantum congratuler atquecongau-
in conspectu Domini, ut exaltel te (I Petr. v, 6) deam, vellem competenter verbis exprimere, si pari
Ab illo posce bonse volunlatis exordium, ab ipsc modo cogitationem loculio posset asquare. Neque enim
postula bonae operationis effeclum, ab ipso perseve parvi propositi debet indicium seslimari, quod, cum
ranliae donum pete; nec aliquando te putes illiui le constel, illo in te operante a quo est otnne daium
adjutorio desistente aliquid posse boni velle seu fa- optimum et omne donum perfectum (Jac. i, 17), spl-
cere. Illum roga ut avertat oculos tuos, ue videan ritalibus virtutibus proeditam, arbitraris te tanquam
vanitalem (Psal. cxvm, 57); ipsum posiulant demoiv expertem,~de virtutibus admonendam. Hoc jlaque
stret libi viam inqua ambules; ipsum obsepra utgres studium, quo me, sanclo ffatre nostro, Tuto scilicet
sus tuos dirigat secundum verbum suum, et non do B Dei servo, scriptis ffequentibus insistente, yehemeH-
minetur 162 UMomnis iuiquifas; illum ora ul open ter instigas ut tibi exbibeam sermonem de virginitate
manuum tuarum dirigat super le. Viriliter ergo age, atque humilitale aliquid coritinentem, in Deo, In quo
et confortetur cor tuum (Psal. xxvi, 14).Jacta iti Deun laudanda est anima tua, multum laudo, sed quantum
cogitulionetn tuam, et ipse ie enutriet (Psal. uv, 25) laudare debeo , laudare nop valeo; et quantum me
CAP.XXI. Nec diffidendumde Dei auxilio. Delecla- huic desiderio digne laudando imparem cerno, tanto
tio in Scripturis sanctis qumrenda. — 57, Nec qui: magis in te Deum, seu dura negatione, sive diuturna
dixi, nibil te debere proprioe assignare virtuti, ide< dilatione offendere limeo. QuippeChristus offenditur,
tibi est de divina virtule ac pietate in aliquo diffi- si quando debita servilus membris ipsius denegatur;
dendum. Fidelis est enim Deus in verbis suis, et san cum non ob aliud ipse voluerit male quondam Iiberos
ctus in omnibus operibus suis (Psal. CXLIV, 13); ne< a peccati servitio liberare, nisi ut nos doceret invi-
tibi auxilium denegabitft in hoc sseculo, nec prse- cem * libera caritate servire : quos enim compressos
mium subtrahel in futuro, Qui libi demonstravi 'invenit jugo servilis ac pessimoelibertalis, sublevavit
reclam viam, et ipse tibi est deductor ad patriam dono liberalis atque optimae servitulis. Illius denique
Spera ergo in Domino,M fae bonitatem (Psal. xxxvi (al. inquam) noxise Jibertatis , in qua magis libet
3); uec te putes posse deiicere, si te ille dignatus C peecato servire quam Deo, apostolico nobis intima-
fueril custodire. Seriptum est enim : Quis speravil it tam tenemus sermone Isetitiam (forte notitiam);
Domino et confusus est? auiquis permansitin manda dicit namque : Cum enitn servi essetis peccati, liberi
lis ejus vt dereliclus estt aut quis itwocavit, et despe- fuislis justitim. Et adjiciens ait : Quem ergo fructum
xitillum (Eccli. n, 11, 12)? Ne igilur amittas confi- habuistis tunc in quibus nunc erubescilis? Nam finis
dentiam tuam, quae magnam habet remuneralionen ULorummorsest (Rom. vi, 20, 21). Illam quoque ser-
(Hebr. x, 55). Eslo stabilis et immobilis, sciens vitutem, quam liberali accepimus, ut liberalori Deo
quod labor tuus non erit inanis in Domino; potiors liberaliler serviremus, in subsequentibus' ejusdem
semper appele, et auimum tiium ad incremenla vir- doctrinaa sermonibus invenimus , cum dicit: Nunc
tulis exlende. Nunquam cesses a divinis eloquiis, ei emtemliberati a peccato, servi auietn facti Deo, hdbe-
lolam delectationem cordis tui Seripturis sanctis in- tis fruclum veslrum in sanctificalionem e , finem vero
dulge. Non lenearis nexibus mundanse delectationis vitam mternam (Ibid., 22.) Ecce quo ducit ac perdu-
(«f. dilectionis) h, et de diabolo prospere trium- cit haecsancla servitus, in qua veraelibertaiis est mu-
phabis. nus : ad vilam scilicet seternam, in qua sempervivi-
, 38. Et ut sanclse Scriplurse testimonio atque ad- tur, semperque regnalur, in qua nemo tamen homi-
monitione prsesens tibi lerminetur epistola, cunclis j) num vivel, nisi qui mortificatur huic mundo; in qua
quoe superius dicta suut hoc quoque subnectam. h, nemo regnabit, nisi qui humilis perseverat in Deo.
mansuetudine opera lua perfice, et super omkium gio- Illa namque vita huic mortifieationi promittitur, et
riam diligeris. Quanio magis magna es *, Itumilia U illa celsitudo huic humilitati servalur : ipsi humili-
in omnibus, et coratn Deo invenies gratiam (Eccli. in. _ tati, quam scilicet efficaciter alacriterque sectaris h,
1S, 20). Dominus te in via virlulis suse d dirigat, ei et in qua sanclam virginitatem, !Q4 Deo custo-
ad regni ccelestis promissa perducal, domina illustris dienle, cuslodis, me quoque devote libenterque -ser-
filia. Amen*. vire compellis.

£Ms. Corb», Colon. etAnt., denegat, Basil. vero.
denegabit.
h Sic ms. Corb.; at edili, humanm ddectalionis.
c Mss. Corb. el Vict., Quanio magis magna es. Editi
non habent hanc voccm magis.
d Ms, Co.'hr, iiiviajusiiiim suai.
* In ms. Corb. additur Amen; abest ab editis.
t BasiI.,Minos doceret nobisinvicem.Ms. Corb. non
habet nofcis„Colon.et Ant,, vt nos doceretnos invicem.
s Msb. Corb. el Victor., in sanciificationem,juxta
textum Grsecum E?;Kywo-pov.Edili, in sanclificatione.
h Editi, efficaciier sectatis, Ms. Corb., e/jicaciter
alaeriterque sectaris.
 52S EPISTOLA IU. _ S28
CAP. n. Servire invicem debent membra, Chrisli A est; qui sicutbonorum nostrorum non eget, sic 165
per caritatem. — 2. Et ego quidem , sancta filia, in semperabundatutdonet, needonandofitindigus, qui
quantum me caritas Dei, qnse diffusa estin cordibus hocdonatquosemper eslplenus;necestquodillia no-
nosltisperSpititumsanctum, qui datus estnobis (Rom. bis offeratur (aL afferalur) cogifationis, sermonisaut
v, 5), tam delectabiliter quam liberaliter servire operis placitum munus, quodipse non fuerit gratuilg
Christi membris instigat, volo quod injunxisli com- henignitate largitus. Idcircoautem gratuitasemper esi
petenter implere-; sciens illum vere Chrislo servire, Deisancta largitio, quia humanorum meritorum nulla
quiper illam caritatem, Chrislimembris servit, per unquam prsecedit exactio : quia elsi quod esl bonum
quam,-ut ejusdem Chfisti membrum fieret, prior cujuslibel hominis hieritum, ab ipso-est utique a^uo
pro eo Christus ipse servivit. Propter quod Aposto- est omue dalum optimum et omne donum perfecttm
_ lus, ut ad libertatem perveniamus seternam, servitu- ^Jac. i, 17) : quod nec habere polesl homo, nisi ab
tem liberam invicem Christi membris imperat exhi- ipso fuerit datum, nec perseveranler habere, nisi
bendam, dicens : Vos enitn in libertatem vocati estis , fuerit ipso' custode servatum. *Ab ipso igitur.poseo
fratres : lantum, ne libertatem in occasionemcarnis reddi.hujus debiti facultatem, a quo reddendi accepi
detis, iedper caiitatem servileinvicem (Gal. v, 15). voluntatem. -Neque enim velreddcre aliquaienus
3. Quanto magis igilur.reddere quod exigis hujus Bvellem, nisi misericors ipse donaret ut vellem. Si
servilutis prsecepto compellof, tanto magis virium quid itaque in hoc opere dixero quod i'laceal,et suf-
mearum consideratione deterreor. Est enim talis ficial, vel, si non sufficial, saltem placeat sancto desi-
sed divinae suffi-
utriusque virtutis copula, dequa mihi est aliquid, in derio tuo, non est mese indigentise,
ut nec suf-
quantum Deus donaverit, disputandum, ut in jpraesenti cienlise. Si ijuid vero forsitan ita dixero,"
vita ipsa sit omnium perfectio culmenque virtutum: "ficere luo sancto possit desiderio, nec placere, non
mese. Proinde
quia nec in corpore esl aliquid integritate melius, nec est sufficientiaj divinse, sed indigentise
in animaest aliquid fideli humililale sublimius. Est Christiana carilas utrobique opevis sui parles exhi-
mihi tamen confidentia divinse opitulationis, in eo heat," ut et sufficientiam Dei humiliter "agnoscat, et
~ quod adjuvor orationibus vestris. Ob hoc enim Deus indigentise servili pafienler ignoseat.
sancti -desideriTfervorera filiis filiabusque suis inspi-" . CAP. VI. Yirghiis filius virginitalis auclor et spon-
rat, ut crim a conservis' suis spiritale debitum tlagl- sus. Yirgo quasi virago. — 6.Yirginemsacrani lesibi
tant, ipsi quoque pro eis orare Dominum non quies- muneregfatuilo feeit, qul omnia qumcunquevoluiifecit
cant, atque ita mutuse caritatis officio sic debitum (fsal. cxm, 11); aquo ideogratia nulUspraecedentibus
quod sibi debetur exigant, ul debitoribus quod exi meritis dalur , ulilli semper graliaium actio pura
gunt reddant. u cordis humilitate reddatur, Hic est autem unigenitus
4. Nenio est-enim fidelium qui sic sibl caritatem Dei Filius, unigeniais eliam Yirginis Jilius, unus om»
Bagitet Teddi, ut ipse non illam suo debeat reddere nium sacrarum virginum spoasus, sanctse virginitatis
debitori.Quselicet iridiversis donationibus^secundum fructus , decus et muntis; quem corporaliter sancta
graliam quse dala est nobis, differentibus diverso virginitas peperit; cui spiritaliter sancta virginitas
teddi videatur effectu,-in adjutorio tamen mutuse nubit; a qUo sancta virginitas fecundatur, ut perse-
orationis omnes facit unius dehiti participes, iri qua veret intacta ; a quo decoratur, utpermaneat pul-
facit singulos omnibus debitores. Vide qualiter ille . chra; a quo coronatur , ut regnet perenniter glo-
qui se debitorem sapientibus et insipienlibus profite- riosa.
tur, debitum erationis el cunctis reddat, et ab qmni- 7. Quapropter bonum depositumcuslodi (1 Tim. vi,
hus exigat. Romanis ait, reddens hoc debitum : Tes- -20), et meritum tanti boni, quod ut haberes Deus de-
tis enim mihi esl Deus, cui servio in spiritu meo, in dit, el ut Deo voveres ipse fecil, ex nominis ipsius
EvangelioFilii ejus, quod sine intermissionememoriam signilicaiione perperide : tam magnum quippe Deus
vestri facio semper in oralionibus meis (Rom. i, 9).- voluil esse bonum virginilatis, ut illud non aliunde,
Sed hujus debili, cujus est devotus reddilor, vide sed ex vocabulo dignaretur nominare virtutis. Yi«*gi-
quam sit avarus exactor. Iisdem denuo ait: Obsecro nis ilaque si quis velit diligenter considerare vocabu-
igitur vos, frdtres, per Dominum noslrum Jesum Chri- lum, ex virtulis inyeniet nomine derivalum : virgo
slum, et per catitatem Spiritus, ut adjuvelis mein ora- enim dicitur, quasi virago : viraginem vero Scriplura
iionibuspro me ad Dominum (Rom. xv, 50). sancta non ob aliud vocatam dicit, nisi quia de viro
, CAP. IU. Sufficientia nostra ex Deo est. A Deo sumpta est.Hoc autem a sancto Hieronymo secundum
ett velleet perficere. — 5. In lioc debito quod exigitis Hebraieam proprietatem libri Geueseos docet ex-
a nobis et redditis nobis, adjuvari me non dubito, ut pressa translatio, In qua sic habetur : Immisit ergo
Deus,- qui operatur in-suis etvelleet perficere pro Dominus Deus soporem in Adam : cumque obdormis-
bona voluntate, ipse donetquod digne cogitem, digne set, tuiit v,namde costis ejus, et replevit carnem pro
dicam. In bonis enira cogitationibus non sumus ido- ea, ei mdificavit Dominus Deus costarn quam tulcrat
nei cogitare aliquid a nobis, quasi ex nobis, sed suffi- de Adam in muiierem, tt adduxit eam ad Adam ;
eientia noslra ex Deo esl (II Cot: m, 5). Et ob hoc dixitque Adam : Hoc nunc os ex ossibus meis, et caro
non deficimus indigentia , quia gratuito munere ab de carrie mea. Hmc vocabilur Yirago, quoniam de viro
Illo suflicientia nostra est, in quo indigentia ulla non - sumptaesl(Genes. n, 21,22).
 327 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS S28
CAT.v. Yirago a viro, \ ir a virlute dicitur. Ecclesia tA a virtute sumpsit, sic a Christo Christianum nomcn
vir ab dicitur. AChrisldChristiana - , '' 's
etvirgoel Apostoio accepjt.
Ecclesia , sicul a tii o -virgo dicitur. Eeclesia sancta CAP.VI. Major gratia donationis in virginibus quam
dicitur mater, virgo et sponsa. — 8. Ilaque cum vira- in aliis. Spadonibus melior iocus in muro promitiiiur,
ginis nomen ex nomine viri descenderit, quis dubitet — 10. Qusecum in diversis raembris suis habeat do-
quod vir a virtute vocatus sit? Et quia, sicut Paulus nationes, secundum graliam quse dala est ei, diffe-
docet, illa omnia in figura facta sunt nostri (I Cot: x,. rentes, majorem tamen gratiam donatiouis in illls
6), profecto in illa virgine quse ex viri fiebatcosta, membris aceepit, in quibus ita spiritaliter virgo dici-
futura jam tunc prseligurabatur Ecclesia, quoe vere tur , ut etiam corporeae virginitalis inlegrilate potia-
de-viro sumpta, et de quo sumpta illi corijuncta, tur. Nam in coelerisfidelibus membris, quae in Deum
inde habet in veritate J66 virlutem, undehabet ve- secundum fidei catholicse regulam recte credunt,-et
rum viraginis nonfen. Propter quodhanc viraginem, pudicitiam conjugalem vidualemve eustodiunt;quoe
1
id est virginem, quse de viro sumpta esjt, non solum scilicet nec aclualis simt fornicalionis colluvione re-
virginis, sed ellam viri nomine Paulus non dubitat spersa, et ab omni stupro manent infidelilatis immu-
sppellare; dicit enim fidelibus : Despondi enim vos nia, spifitali tantum virginitate politur Ecclesia; in
nni viro.virginem castam exhibereChrislo (II Cor. xi, B his vero membris, in quibus sic fidem custodit re-
2). Christus est quippevir dequo hsec virgo sumpta ctarn', utctiam carnem ab omni concubitu reservetin-
est. Ipsis denuo fidelibus idem apostolus dicit: Donec tactam, quanto pleniorem habet virginitatem, tanlo
occurramus otnnes in unilatem fidei et agnitionis Filii plenius et perfeclius ejusdem virginitalis 167 pos-
Dei, in virum perfecium, in mensuram mtatis plenitu- sidet nomen : in illa quippe, nihil minus habet ad
dihisChrisli (Ephes. iv, 15). Per sanclum quoque ,vitam; in hac aulem, amplius aliquid acquirit ad glo-
David , tam viris quam mulieribus in commune spi- riam-, quia sicut Paidus ait: Alia est gloria solis, et
rilalis hujnscemodi promulgalur hortatio : Yiriliter aliagloria lunm, etalia gloria stellarum; slellaenim
agite, etconforietur cor vestrum, omnes qui speratis in ~a stella differl in gloria; sic et resurrectio moriuorum.
Domino (Psal. xxx, 25). , Ilenique sub spadonum nomine (quos etiam in Evan-
-9. Typice itaque a viro ducitur (al. dieiuir) virgi- gelio propterTegnum coelorum se ipsos castrasse Sal-
nis vocabulum, quemadmodum (al. quia) nomeH a valor affirmat) meliorem locum in domo sua et in
Christo ducilur (al. dicitur) Chrislianum : Christus .muro suo Dominus per Esaiam virgirfibus repromit-
enim Dei virtus est el Dei sapientia, ex quo est Ec- tit. Sic enim scriptum est: Hmc dicit Dominusspado~
clesia, quaevirgo In fide et caritate persisfens, et sa- nibus : Quicunque custodierinl prmcepla meaf et ele-
pientiam pqssidet et virtutem; ideo.nee seductione jQ gerint qum, ego volo, el ampieclentur testamentum
. decipitur , nec violentia vincitur, quia internse virgi- meum, dabo illis in dotno mea el in muro meo locum
nitalis inlegritale fulcitur. Huic virgini Esaias dicit: nominatum meliorum filiorum ei filiarum; nomen
Quotiiam complacuit Dotnino in te, et lerra tua inha- eleclurii daboillis , et non deficiel (Esa. LVI,-4,5). Iri
bitabitur. Habitabil enitnjuvenis cum virgine, el habi- Apocatymsiquoque beati Joanriis, illi sunt qui sequun-
tabunt in te filii tui (Esa. LXII,4, 5). Et ut oslenderet tur Agnum quocunqueieril (Apoc.xiv, 4), qui virgi-
non alium esse juvenem quam sponsum, nec aliam nes permanserunt.
esse virginem quam sponsam, sponsum aulem et CAP.VH. Melior virginitas mentis el corporis, quam
sponsam Chrisium el Ecclesiam , secutus adjunxit :' dlia dona. — 11. Claret itaque inler cseleras Eecle-
Et gaudebil sponsus super sponsatn; Et gaudebit su- siae donaliones, illie proecipuummunus spiritalis esse
per te Deus tuus. Ilsec virgo mater esi eui dicitur : carismatis-, ubi virlus ipsa integritatis perfecto me-
Habitabunt in le filii lui; et hsec mater virgo est de retur vocabulo censeri virtutis. Quamvis cnim sit
qua dititur : Ilabilabil enim juvenis cum virgine. Hsec prophetia secundumraiionem fidei, sivemimsterium in
virgo sponsa esl dequa dicitur : Et gaudebit sppnsus ministrahdo, sive'qui docet in doctrina, qtii-exhorlatur
super sponsam. Hsec igitur Ecclesia unaet vera ca- in exhortando, quitribidl in simplicilale, qui prmestin
tholica sponsa est, quia inhseret Christo; mater est, jy sollicitudine, qui misereiur inhitaritate (Rom. xn,
quia fecundalur a Chrislo; virgo esl, quia incorrupta 6, 7), baec dona diversa propriis inveniuntur ap-
pefseverat in Christo.. Hujus sponsse nec fecunditale pellari nominibus. Inlegritas autem cafnis Deo fide-
virginitas corrumpitur, nec virginitate fecunditas im- liter consecrata , et in,cordisvirginitate,"Deo adju-
pedilur. Tale namque istius est viri virginisque con- vante ac protegente, servata, idcirco proprie virgi-
nubium/ut idcirco abhocvirofecundeturhaec virgo, ,nitas dicitur, ut ibi perfectio verse virtatis inesse
quia inhoc connubio nulla unquamjotest essecor- ' monstretur.
ruplio, et tanta in hac matre virginitalis perseverat J2. Melior est igitur coeteris actualibus donisinte-
integritas, ut nisi virgo semper esset, mater esse non meralaksanctitas virginalis, quoe divirii gralia mune-
posset. Islius matris ac virginis nomen novum ila ris a virtute videlur originem vocabuli trabere, ut
praenuntiat Esaias : El vocabitur tibi nomen novum, ex Ipso nomine semper se admoneri cognoscat, ea
quod os Domini nomtnavit (Ibid.', 2). Ergo quia quse virtutis sunt debere servare. Unde nonimmerito
Christus virtus est, sicut Ecclesia voeabulum virginis Doctor gentium °, ac Yas electlonis cselihem conju-
14Absunt hsec verba Doctor gentium ac a ms. Coib.
 - ' "
529 EPISTOLAIII. ttZli
galeraque vitam tali definilione discernil, ut istam A . sed fornicaliones et aau±leria judicanda : Fornicato-
sollicilam quse Dei sunl in sanclificatione a corporis res enim et adulteros judicabil Dfius (Ibid.). Fateinur
et spiritus Deo plaeere; illam vero mundanis cogi- enim a Deo esse nupliarum lidem , conjugum carita-
tationibus deditam, placendi viro studium geslare tem, naturoe fecunditatem; sed quia unusquisquepro-
confirmet. Qui sine uxore est, inquiens, sollicitus est prium habet donum a Deo, alius quidem sic, alius au-
qumDeisunt, quomodovlaceat Deo. Quiautemcum tem sic (11 Cor. vn, 7), no* quoque sic utriusque
uxore est, solliciius esl qum sunl mundi, quomodopla- doni gradum discernimus, ut utrumque donum a Deo
ceatuxori, et divisus est. Et mulier innupta et virgo tribui fidelibus non negemus. Non igitur inferius do-
cogital qum sunt Domini, ut sit sancla corpore et spi- num Dei devocamus in eulpam , cum potioris doni
ritu; qum autem nupla est, cogitat qum sunt mundi, prseferimus gratiam ; nec cum pfimum pudicitias do-
quomodoplaceal viro (l Cor. vn, 52, 55, 54). num prseponimus, secundum tertiumve.damnamus ;
CAP. vm. Conjugalis quoque ascribitur sanctilas, nec in eo quod inlegrilalis sirginalis agnoscimus
sed major virginibus. — 15. Yeruratamen hoc Apo- eulmen, pudicitioeconjugalis asserimus cririieii; ne-
«lolus dicens, non sic ascripsit virginibus sanctitalem qufi sic virginitatem frumentis ascribimus, ut conju-
corporis et spiritus, ut illani vel conjugatis demeret, gium inter zizania (al. zizaniam) deputemus. Non
vel viduis abnegaret: praeeipue qui superiori loco B"esl conjugium nocturni seminis fructus , quia hoc in
ejusdem Epistolae fidehum corpora niembra Chrisli agro dominico non sator invidus superseminavit
et templum appellet Spiritus sancti; dicit enim : (Matth. XIII,25), sed Dominusbonus instiluit,
Nescilis quia corpora vestra membra Chrisli sunl (I 15. Yerumlamen utriusque rei congrua discretio-
Cor. vi, 15) ? Et paulo posl, An nescilis quia metnbra ne momenta pensanles, lantum dicimus a sanclis
vestra templuin est Sphilus sancli, qui in vobisest, nupliis , ubi nubunt qui se continere non possunt,
quem habetts a Deo, el non estis veslri ? J68 Empti sanctam virginitatem merito potiore distare, quan-
enim estis pretio magno. Glorificate igitur b et porlale tum dislant a bonis meliora, ab humilibus celsa , a
Deumincorpore vestro (Ibid., 19). Et ul se conju- lerrenis ccelestia, a bealis beatiora, a sanclis sanctio-
gaiisquoque scribere demonstraret, continuo sub- ra, amundis mundiora, a mortali connubio immor-
junxit: De quibus autein scripsisiis : Bonum est homi- lale connubium, a carne spintus, ab infirmitate vir-
ni mulieremnon tangere; propter fornicationes autem tus, a fetu transituroe prolis c permansuri germinis
unusquisquesuam uxorem habeat, et unaqumquesuum fructus ; a tribulatione securitas , a perlurbatione
virum habeal (I Cor. vn, 1, 2). In Epislola quoque tranquillitas , a bono quod est cum angustia mo-
ad Ephesios conjugatis utique loquebatur, quibus mentaneum, melius quod est cum Isetilia sempi-
dicebat: Yiri, diligite uxores vestras, siculetChristus C ternum. - , . -
(iilexit Ecclesiam (Ephes. v, 26). Et paulo post, Qui 169 CAP.x. Virginitas longe superior connubio
suam uxorem diligit, seipsumdiligit. Nemo enim un- carnali. Infortunia conjugii circa prolem coiyoralem.
qnam carnem suam odio habuit; sed mittil et fovet Bonuvirginiiaiis circa prolemspirilaleii}.—16. Nec du-
eam, sicut el Christus Ecclesiani, quia membra sumus bitamus dicere, tanlum a sancta virginilate carnis et
corporis ejus de carne ejus ,-el de ossibus ejus (Ibid., spirilus fidelium conjugatorum (licel a Deo conces-
29, 50;. Petrus quoque apostolus conjugatas fide- sum) infirmaemortalisque carnis hujus distare coneu-
les, sanclas non ambigit appellare, dicens: Sic enim bitum , quanlum similitudo pecorum ab imitatione
aliquando mulieres sanclm, sperantes in Deo, ornabant: discernitur angelorum. ln uno quippe, ad terram
se, subjeclmviris suis: sicut Saru obseqiiebaturAbra- spiritus terrena carnis voluplale deprimitur ; in alr
hm, dominum eum vocans (I Pett: m, 5, 6j. Non lero aulem, terrena caro coelesti delectatione spiri-
ergo apostolus Paulus a sanetificatione corporis et tus ad coelestia sublevatur. Ad placendum quippe
spiritus fideles conjugatas separat, sed hoe eas co- carnali conjugio, soepemundana mentem cura solli-
gitare dicit, ubi earum cogitationem mnplius teneri citat: ad placendum vero spiritali connubio , mens,
cognoscit. Qtiis enhn nesciat sanctarum virginum dulcedini coeleslis cogitationis intenta, corpus suum
cogilationem magis ad spiritalia recurrere, et san- D spiritali pinguescens deleclatione castigat.
etarum conjugatarum cogitationem magis conjugali 17. In opere corporalium nupliarum virginilas
nccessilati servire ? carnis amiuitur, ut ad carnis fecunditalem venialur.
CAP.IX. Nuptim non sunt peccatum , sed donum Ubi tamen nonnunquam sic incertas spei fructu frau-
Dei, Multiplexinter virginiiatem et connubium compa- datur humana delectalio , ut quoevirgo essedestitit,
ratio.—14. Scirous ergo nuptias non esse peccatum, mater esse non possit, et sterilitaiis ohstaculo coer-<
sed Dei opus el Dei donum : quas ipse Dominuscon- cita , nec in corpore queat reparare quod perdidil,
nexuit fidei vir.culo, gratificavit benedictionis dono, nec ex corpore valeat habere quod cupit. Plerumque
multiplicavit propagationis augmento. Novimus ho- (quod est gravius) graviore dolore fetus carnis per-
norabile connubiumin omnibus, et thorum imtnacula- dit, quos gravi dolore suscepit; et ad hoc pariens
lum (Hebr. xiu, i); novimus a Deo , non conjugia, pericula gemitusque tolerat, ut amittens quos cum

a Sic habent mss. Corb. et Basil.; at Colon. et inBasil. et Graecotexlu Apostoli.

Ant., in sanclificationem. <=Editi, transitilim prolis. Ms. CorD., transtluraj.
b Abest igitur ams. Corij., Colon. et Anl., legilu"
P^TEOL. LXY. . U
551 S. FULG.ENTHEPISCOPl RUSPENSIS 352
gemilu pepererat, det°ritis gemat. In copula vero ", A i CAP.xn. Delicias utrnis virgo Christi fugere debet.
matrimonii spiri alis,/cum sponso Chrislo sic conju- — 20. Proinde ad exterlorem virginitatem Interio-
gafur anima, ut etiam earo servelur intacta. Quanto remque servandam sollieita debet virgo semper ex-
magis vlrginalis integritas viget, tanlo magis immor- cubare cautela. Delicias carnis et oblectamenta cor-
lalis fecunditas pollet. Sic' enim ibi non est mortalis poris, quse sibi non tam necessitas exigit quant
fructtis ex corpore, ut iramortalis fetus non desit ex voluptas, omnino sacra virgo refugiat. Spiritalis
corde. ibi maritalis accessus n non vitiat corpus, enim virginum sponsus non quoerit in virglne car-
iittia Ghristi spiritalis amplexus et animam servat et nem deliciis accuratam, sed jejuniis castigalam. Hoe
corpus hi tali connubio nullus effectus oestuanticu- Doctor genfium eum se facere dicit, nobis quoque
pidilati conceditur, quia sanctse caritatis fervor re- insinuat faciendum, Castigo, inquiens, corpus meum,
frigerio spiritali nutritur. 0 angelicse imitationis non ei serviluli subjicio (1 Cot: ix, 27). Elrursus : In vi-
humana in hominibus'viitus ! 0 ineffabile superni- 'giliis mullis, in fame et sili, in jejuniis muliis (II Cor.
sempiternique munerie decus ! quod-qui accipiunt, xi, 27). De vidua vero dieit: Qamautem in deliciis
hoc meditantur in earne mortali, quod sunt in im- esl, vhens morlua est (I Tim. v, 6). Non quserat
mortalitate b sumpturi: eligunt enim bonam partem, ergo Christi \irgo carnis delicias, quas nec vfdusevi-
quoe non auferetur ab eis (Luc x, 42), sed perficie- jj det esse concessas. Iii satiiritate cibi vivens Sodorna
tiir in eis. Quod enim ab eis nunc inviolatum serva- (Gen. xix, 24 et seq.) , cibus jguis eflici meruit; et
iur in opere, hoc eis gloria immortalitatis cumula- Niniviticus populus (Jonm m, 5) divinum furorem,
tum reddetur in munere. cunctorum jam cervicibus imminentem , jejunio la-
CAP.M. Virginiias sic ambulet, ut nec declinelad crymisque submovit. Igilnr si visibilis cupidilas vin-
dexleram, nec ad sinistram. Via sinistra voiuplas car- catur in corpore, inimica invisibilispotestas nondo-
nis. Via dexlera superba jaclatio virtutum.— 18. Quo- minatur in corde. lllam feliciter vineimus , si forti-
circa , quoe non est soeculivirgo , sed Chrisli, sicut ler cum ista certemus: et de illa triumphus acquiri-
non debet monilibus , ila debet virtutibus adornari. tur, cum isfa calcalur.
Ornalus aulem virginis est, virginilatis bonum non
minus mente quam carne servare: ut scilicet semet- CAP. XIII.Temperiesjejuniorum. —21. Porroje-
sic esl adhibenda temperies, ut corpus no>
ipsam lanlo munere condignam semper exhibeat, et juniis
sic veritatis teneatviam,utnondivertataddexteram slrum nec saturilas excilet, nec inedia immoderala
vel sinislram. Sinistram quippe ohsidet carnalium debilitet. Talis igilur tantaque virginis jejunium re-
turba vitiorum , dexferam tenet spiritalium jactatio fectio subsequatur , ut nec suavitate corpus illiciat,
nec saluritate succendal. Suavitate quippe minuitur
superba virlutum. Illa carnem publicis delectamen-
lis obleclare contendit, hsec menfi laudem-proprise eleemosjna pauperum, saturitale' corpus efficitur
virtutis Immurmurare non desinit. Illa namque blan- bellicosum. Hlic ifatribus debitum invaditur, hic
diens virgini persuadere conalur ut, tantum carnis hosti auxilium subrogalur. Yolenlibus enim nobis
integritate servala , quidquid pertinet ad delicias ci- concupiscentiam gulse diversis obleciare pigmentis,
boriun , nilorem"vestium , fomenta balnearum, stra- quod egenus accipere debuit, voluplas" insuriiit.
sa-
mentorum mollitiem ° , unguenlorum lenilatem d, Proinde jejunium nec debilitas prscripiat ,-nec
ioeorum hilarltatem, sub specie vitandae infirmitalis, lurilas tollat. Utraque enim nostris adversariis mili-
el custodiendoe corporeoe sospitatis , virgo diligat, tat: quia una utilitatem jejuniiprajcedentis adimit,
altera facultati jejunii suhsequenlis obsistit. Saturi-
appetat, tgneat; et quasi 17© molliori clivo de- tas facit ut inaniter
vexum lalioris vioe monslrat gradienti descensum, jejunemus, debilitas facit ne je«
qua non conscendat ad ccelum, sed devolvatur in tar- # junare possimus.
larum : insinual -vilandum itineiis angusli lahorera, CAP. XIV. Virginum vestes quales. — 22. Yestis
ne pervenialur ad requiem. quoque lalis sit saera virginis, quoeteslis existat in-
19. Ast alia quanlo occultius, tanto periculosius timaecastitatis. Nihil nitoris in babitu exterioris ho-
parat virgini praecipitium , dum callide collaudat D minis quseratur, ne interioris hominis habitus (ai.
ascensum. Etenim si tenealur in cibis abstinentia, habitu) sordidelur. Yirgo"quae ornatum corporese
veslis non sit nitida sed despecta , buxeum pallorem vestis f affeetat, animam suam virlutum splendora
rnbore sublato corpori jejunia generent, candorem despoliat; nec habet castitatem veraro, quseintuenti-
carnis lavandi contemptus obfu^cet, lasso corpori bus parat illecebram; nec fidem servat Christo, quoe
somnus strafis durioribus detur, cutis lenitas de- popuio quserit magis placere quam -sponso. Conse-
speclis asperetur unguenli; , conlraclior vultus risuii quenter autem necesse est ut quse humano con-
semper obsislal tt joco , luec omnia non divino ad- spectui coneupiscentiam seminat, 171 Ui. divino
jutorio depulaf, sed viribus humanoe possibilitatiss conspectu iracundiam metat. Qui enim sehiinat in
assignaf. '•-' carne sua, de carne tneiet corrupiionem. Qui vero s«-
a Ms. Corb., ibi mortalis accessus. somniorum lenitatem. Ms. Corb., ungueniorum letu-
h Anl., quod sunt immortalitale. . - tatem; et quidem melius, quia inferius dicitur, cutu
«Hoecverba stramentortim tnollfiiem addunlur ini lenitas despeciisasperetur unguentis,
ffiiis.Corb. e Basil., prmcipilet.
a -Eiiti Golon. et Anlucrn., somnorum; at BasiLj, ' Basil, corporis, vesle.
 '
S35 EPISTOLA ffl 334
minat in spiritu ", de spiritu metel viiam mternum.A asscnsum, avaritise gladio animam confoditineautam;
{Galat. vl, 8) si aulem fuerit repulsus, insidias quas per tenacita-
25. Yerum de his alque horum similibus quoe ad tem tendere non potuit, per liberalitateui nequissi-
curam perlinent carnis, el animam faciunl sub virgK mus lendit; et in opere misericordise facil cordis su-
nitatis nomine in eoncupiscentiis dormitare, illse po- perbiam pullulare, ut eo quod egenti largitur,magna
lias admonendee sunt virgines quae deliciosse, quse sibi habere 172 nierita videatur. In multis hoec fa-
vagre, qusejocis sunt deditoe." cit, et maxime sic impugnare spiritales Dei famulos
CAP.xv.:—Nobis autem nunc ad spiritalem virgi- et famulas assuevit; ut si quis rebus noxiis mortife-
nem loquentibus,"de illis est laqueis evitandis aliquid risque non vineitur, vitalibus remediis occidatur.
memorandum, quos (ut ila dicam) non in lerrenisre- Bonis operatur mala, salubribus noxia, justis inju--
bus, sedin i.sis coeleslibusadversarius tendit; neca sta, et commodis proestat incommoda. Hoc in seipso
via manifestoseducit errore, sed f_sicutait prophela - primum operatus est, qui non ex conditione habuit
In via hac qua ambulabam,absconderunilaqueoshmihi originem criminis,.sed ex elatione virtutis veritatem
iT's. CXLI,4] ubi bene ambulantes perspicit in operi- ira injustilia e delinere voluit et, per injustiliam
bus bonis, ibi vehementius et periculosius, sub colore lapsus, in veriiate non stelit. Quomodo enim slare
simulatae pacis, occullis repugnat insidiis; et non n potuit, cui pro superbia reslitit ille qui nunquam
valens virginitatem carnis in -carne perdere, vir- cadil? Initium enim omnispeccatisuperbia (Eccli. x,
ginitatem spiritus conatur-auferre. 15); Propler quod Deus superbis resistk, humilibus
24". Propter quod non esl Ghrisli virginibus ne- autem dat gratiam (Jac. IV, 6).
gligenlius inluendum quanlum cordis virginitas car- CAP.XVI.Superbiaitdtiumomnis peccati. Hypocritm
cis virginilati pfaaponderet. Haec enim si a fidelibus superbi menle.— 26. Hoec autem superbia ideo iui-
s tium omnis
conjugatis acviduis in fide, quse per dilectionem peccati dicitur, ul omne peecatum de ipsa
operatur, eliam sine virginitate corporea, in hac vila lanquam deradice pullulare monstretur : qusemulti-
fuerit custodita, in futuro nee carnis virginitate pri- plici modo miserisinferens mortem, pablico certamine
vabitur, el regni ccelestis beatitudine perfruelur; carnales dejicit; spiritales vero, si quos incaulos in-
corporalis vero virginitas, etiam Deo dieata , si vir- venerit,^occultiore conflictu prosternil. Quis enim ne-
ginilatem non servaverit cordis, niniTproderil in cor- scialfornicarios,iiIolis servienles, adulteros,molles,
pore cuslodita, si spiritalis -castilas fuerit in mente masculorum conctibitores,fures, avaros, ebriosos (al.
corrupta. ebrios), nialedicos, rapaces, superbasadversusDeum
25. Diabolus utramque oppugnal virginilatem: cervices erigere, et nequissimis operibus magis dia-
tarms , per honttnes; mentis , per seipsum. Callidi bolo militare?Suntaiii quos in conspectu hominum'
- hostis varia ientaiio conlra
virgmes. — Otram- superbia lanquam suos demonslrat hostes, et inlrin-
que diabolus persequitur,. utramque callidis con- seeus habet nequissimos milites. Ab his iniquitas
siliis insectatur. Sed virginilatem carnis per ho- callide geritur, ut humanis oblutibus Juslitia fallaci-
minem -nilitu.rproeripere, cerdis vero virginitalem ter oslendatur. Hos Dominus noster sic increpat :
per seipsum conalur auferre. Nam plerumque ad hoc Voseslh qui justificaiis vos coram hominibus; Deus
carnis virginilatem, quae inferior est, non impugnat, amtemnovil cordavestra. Quos ul superbos evidenler
utillius quoe potior est fundamenta subfodiat; et ostenderet, secutus adjunxit : Quia quod hominibus
tanquam diversis machinis, sic innumeris utilur ar- allum est, abominaiioesl ante Dominum(Luc. xvi, 15).
gumentis; et cum certamini manifesto cedit, ad hoc 27. Ad eos etiam qui sub Chrisliana professione
se vielura demonstrat, ut vineat; ad hoc fugam si- vivunt, et Christi prsecepta manifeste peccando
mulat, ul persequentem missis post tergum sagittis coutemnunt, sic ipse Christus ioquitur : Quid aulem
occidat. Defende te a lalihus c : evideniibus quippe vecalis me, Domine, Domine, et non facitis qum dico
vitlis provocat, dum virginilatem corporis impugnat, (Luc. vi, 46) ? Tales gentlum quoque Doctor his ver-
in quibus si palam superetur, illieo superbiam per- bis objuigat : Confitentur se nosse Deum, factis au-
niciosissimejaculatur; et vitiorum auclorln eoquod " tetn neganl; cum-sint abominali, et incredibiles, et ad
vincere nou potestviliis suis, vincitvirtutibus alie- omne opus bonumreprobi (Tit. i, 16). Sed et beatus
nis; armisquibus eliditur surgil, et virtute qua de- Jacobus dicit : Quid proderil, fralres mei, si fidem
jicitur dejicit. Laudat qua se perspicit superari vir- quis dicat se habere, opera aulem non habeal? Nun-
tulem, ul victus possit captivare vincentem : injicit quid poteril f fides salvare eum (Jac. n, 14)? Humi-
enim cordis jactantiam, ut graviori lapsu de allo Utas ergo,_quam docuit Chrislus dicens: Discile a me
possit dejicere, si quos in humilibus videt gradu fir- quia mitis sumet humitis corde ( Matth. xi, 29), non
miore pugnare. Narii (verbi gratia) cura gute dele- in sola consislit fide, sed in fide simul el opere. Nam
clainenta porrigil, si suscipiatur, fomilem libidinis scriptum cst quia El dmmones credunl et cohtremi-
subministrat; si respualur, jaetantiam de abstinentia scunt (Jac. II, 19); qui taraen ideo humiles non sunt.
seminat. Insinuat dilectionem pecunioed : si tenuerit Unde etiam apostolus Paulus asserit: Quia sapicnlis
a Colon,, qui veroseminal de spiritu. e Ms. Corb., in mjustiiia. Ms. Yirt., in
h Ms. Corb., laqueum. __ injuslitiam.
Edili autem, per iniustitiam.
c Desunl h-jecin editis; leguntur in ms. Corb. ." f Ms. Corb., nutiquid polerit. Eiitij potesl.
d Ms, Corb., deleciationempecunim.
 525 ' S. FULGENTHEPISCOPI RUSPENSIS ^6
carnis inimica e%(Deo : lecji enim Dci non subjicitur; A consideratione lui quaslibet Christianas, etiam in
tiec enim potest (Rom. vm, 7); quse sapientia secun- infenori posilas professione, despicias, aut te in bonis
dum Jacobi senletiliam, non est desursum descendens, operibus, prsesumptione proprise virlulis extollas.
sed lerrena, animalis, diabolica (Jac. m, 15). Quidquid enim spiiilalium donorum plus habueris
CAP. XVH.DUJlcx superbia. Parabola Cliiistf de quam habent aliae, non parva est jactura virtutis, si
Pharismo et Publicano. — 28. Manifesta igitur .su- in ipsa principali virlute, quae est humilitas, non
perbia deprehenditur, cum manifesle peccatur; at alias antecellis, cum non nescias scriptum : Quat
cum fuco justilioe iniquilas tegilur, illa superbise pe- magnus es, humilia te in omnibus, et coram Deo inve-
stilenlia venenosius serpit, illa periculosius irrepit, nies gratiam (Eccli. m, 20).
cum ab his qui justilise sludium gerunt, vel aliorum CAP.XIX. Chrislus et Domintisel sponstis est virgi-
'rita tanquam indigna despicilur, vel in operibus nutn, ideo et humilitalem exigit, et inlegritalem. ~~
bonis aliquid humanis viribus assignalur. Ula deni- - 50 bis. Allende igilur in te sponsi lui amorem, consi-
que superbia, 173 Qua eoeleri ah his qui sibi jusli dera Domini pietatem. Pius est Dominus, qui tesibi
videntur velut peccatores despiciunlur, in Pharisaeo fecit ancillarn; speciosus sponsus, qui te caslificavit
condemnatur, sicul eliam sanctus evangelista testa- in sponsam, Idem tamen, quia verus est Dominus, et
lur, dicen> : Dixit autem el ad quosdamqui in se con- B sponsus est verus, utriusque poteslafis partes exse-
fidebant tanquam jusli, et aspernabantur cmtcros, pa- qititur. Exigit ab ancilla humilem servitulem, in
rabolam istam. Duo hoimnes ascenderunl in templum sponsa quserit inlegram castilalem. Servi ergo Do-
ut orwent, unus Pharis(eus,et alier Publicanus. Pha- mino cum timore, et exsulla sponso cum tremore.
lisrnus stans, hmc apud se orabat: Deus, graiias ago Nam quia Domiuusest, territat; et quia sponsus est,
iibi, quia non sum sicul caileri Iwmines, rupaces, in- zelat. Timens igitur 174 cuslodi Doinini lerrentis
jiisli, i}dulteii, sicut eliam hic Publicanus : jejuno bis imperium, et tremens dilige sponsi zelantis affectum.
in sabbaio, decimas do omnitim qum possideo. Pubii- In ancilla Domini nihil suum praedo reperiat, in
canus atilem a longe stans, nolebat oculos ad cmlum sponsa Christi nihil suum adulter agnoscat. Sicut in
.levare, sed percutiebat pectus suum, dicens : Deus, corpore virginis non doniinatur" libido, sic in corde
yropitius esto mihi peccatori. Dico vobis: descendithic virginis nulla dominetur elatio. Cum limore et tre-
juslificatus in domtimsuutn ab illo; quia omnis qui se more tuam salulem operare. Deus est enim qui ope-
exaltal hunuliabilur, et qui se humiliat exallabilur ralur in le, et velle, et perficere, pro bona volunlate
(Luc. xvui , 9-14). In conspectu judicis misericordis (Philip. II, 12, 13).
-etjusti non est accepta superba jactatio bonorum 31. Quotjens cogilas de perfectione virtulum, noli
-operum, sed humilis confessio peccalorum. Illi eliam G considerare quid aliaeminus babeant quam tu habes,
qui virtutem bonse voluntatis aut bonse operationis sed quid tu ininus habeas quam babere jam debes;
suis nilunlur superbe viribus assignare, ab Aposlolo nec ideo te putes virlutibus perfectam, si quamlibet
stahter denotantur : Quia igtwrantes Dei justitiam, et aliun videas criminibus dedilam; nec proplerea tibi
-suam qumrenies staiuere, justitim Dei non suni sub- aliquid velocitalis assignes, si quaslibet, aut refro
jeeti (Rom. x, 5). In sua igilur injustitia a profecto redeunles, aut segniter videas ambulanles. Neque
deficit, qui justilise Dei superba colla non subjicit. enim idcirco sanos oculos babere pronuntiandus est
.29. ln his itaque qualuor superbiaegeneribus, qui- lippus, quia videtur caecusa lumine penitus alieuus;
"hus diabolus -velut quadrigis vehitur, et ad gehennam nec ideo sanus dieendus est, qui gravi jacet vulnere
•
miserorum quibus insidet mortifero cursu raptalur, semivivus, si alius graviore vulnere reperiatur occi-
duobus animas opprirait, quas in carue jacentes per- sus; nec sibidebel tanquam victorvindicare gloriam,
•spicit, aliis duobus animas dejicit, quas de carne quisquis, licet ab hosle nou sit occisus, lenetur ta-^
volare cognosciL Istas •caplivatdeleclaliorieviliorum, men ab hoste captivus.
illas circunwenit elatione viriutum; illarum sic vir- CAP. xx. Non aliis, sed sibi ipsi debel se Iwmc
ginitalem prseripit, ut se fbrnicari non dubitent; istas coinparare. Adjulorium divinmgratim semper poscen-
sic ennsluprat et maculat, ut se conculcari non oesti- D dutn.—52. Noli ergo aliis te comparare, sed tibi. Audi ,
salu-
ment. Apostolum hoc facientem, el ut hoc faciamus
CAP. XVIII.Virgo sttperba, Chrisli sponsa twn esl. briler admoneatem. Ad Corinlhios quippe seribens,
— 50. Proinde, ut integra permaneat Deo dicata dicit: Non enhn audemus inserere aut comparare nos
virginitas, sicut cusloditur integritas corporis, multo quibusdam qui seipsos commendant, sed ipsi in nobis
amplius custodienda est humilitascordis. Si qua enim nosmetipsos medenles , et comparanles nosmelipsos
vere virgo est Chrisli, non potest Christo nisi cordis twbis {II Cot: x, 12). Sibi ergo semetipsam comparet
humilitate conjungi. Filii Dei thalamus elalas non re- virgo Christi, et ut ad perfectam pervenial sanita-
cipit, et humilis sponsus a connubio suo superbas lem, non debet b de aliorum sibi periculo graviore
expellit. Sil igitur studium tuum, sicut decel virgi- bland.ri, sed de sua curet infirmilate tristari: de
uem sacram, sectari justiliam, pietatem, fidem, ca- qua ille trislabatur jugiter qui dicebat : Tota die con-
ritatein, patientiam, mansuetudinem; non lamen ut Irisialus ingrediebar, quoniatnanima tnea impleta esl
a Ms. Corb., In sua igitur juslitia. uLad perfeciam perveniat samlatem. non debet, e e-
* Edili, Si erjio semelipsam comparet virgo-Chrisli. Ms. Corb., Sibi ergo... ct «i.
 557" - EPISTOLA ffl. 553
illusionibus, et non est sanitas in carne mea {Psal. A quis gloriabilur mundutn se esse a peccaiis (Prov. xx,
' IXXVII,7,
8), Et ut ostenderet huic tristitise humili- 9) ? Atlendamus qualis quantusque justus dixerit: ln
ratem debere conjungi, statim secutus adjunxil: In- mullis enimoffendimus'omnes (Jac. m, 2); et ille qui
curvatus sum, el humilialussumnimis. Et ut desiderio dixit : Si dixeriinus. quia peccatum non habemus, nos
sanilalis hoc a se fieri perdoceret, adjunxit : Rugie- ipsos seducimus, el veritas in nobis non esl (I Joan. i,
bam a gemitu cordis mei; et r Ante te est omne desi- 8) : ille etiam quL condelectabatur legi Dei secun-
- deriutn meum, et gemitus metis a te non est abscon- dum interiorem hominem ,.videbat-autem aliain Ie-
ditus ( Ibid., 10 ). Iste autem, qui hoe dicebat, fa- gem in membris suis repugnantem legi inenfis suse,
. tetur se aliquando lanquam deyirtute sanitatis ela- et captivantem eum in lege peccati, quse erat in<
tum, etineo se periculum gravissimse inlirmitatis membris ejus, donec eum suoe infelicitatis consciuiu
cxpertum; dicit enim .in alio psalmo : Ego dixi in de corpore morlis hnjus liberaret gralia Dei per-
abundaniia tnea, Non moveborin mternum (Psat. xxix, Jesum Christum Dominum noslrum (Rotn. vn, 22,.
7). Et quia hoc dieens adjutorio divinse graliae fue- 25 seq.).
rat desertus, et in sua defecerat infirmitate turbatus, 55. Ab bac ergo lege peccali, qusc est m membris
Bequilurdicens : Domine, in bona voluntate tua prm- nostris, non virtus cujuslibet hominis fortis, non in-
ititisli decori meo virtnlem; avertisti faciem tuatn a _ dustria sapienlis, sed sola liberat gralia Salvatoris,
me, et factus sutnconturbatus (lbid., 8). Et ut osten- quse non nisi humilibus gratis datur : Deus enim su,-
deret adjutorium divinse gratiae, quamvis jam habi- perbis aesistit, humilibus auiem dat gruliam (Jac. iv,
lum, humiliter esse sine inlermissione poscendum , 6). Yerumtamen hoec gralia, sicut non nisi humili-
hoc quoque subnectil : Ad te, Domine, clamabo, et bus datur, sic humilis bomo esse non polest, nisi-
ad Deum meum deprecabor (Ibid., 9). — CAP,XXI. detur- Datur enim ul humiles esse incipiant, et datui
— Nemo autem deprecalur et rogat, qui non ali- ut humiles esse non desinant. Gratia igitur Dei facis,"
quid se cognoscit minus habere, aut quod habet, sua ut et humiles simus, et humiles perseverare possi-
lantum potest virtute servare. mus. Qui enim potuilquod non habuimus dare, ipsf
55. Quisquis igitur et beneficium rogat, et adju- potest quod accepimus cuslodire. -
torium flagltat, necesse est ut et evideniiam suaeim- CAP. xxri. .Prmcepta pro sanctis virgtnibus es-
becillitatis et egestatis agnoscal; efideo egestas no- Scripturis deducta. — 38-Proinder ut in le sit vera
sira dari sibi quod non habet ppscit, imbecillitas humililas, quae virginitatis est interna virginitas, nor,
noslra 175 custodiri sibi postulat quoi accepit. ignoras quanta sacrae virgini debeat paupertas spi-
Egestas audit : Quid enim habes quod non accepisli rilus inesse, ut regnum coslorum mereatur accipere;,
(I Cor. iv, 7) ? El : Non potest honio accipere quid- quanla mansuetudo, ut illam possideat vivenlium ter
quam. nisi datum fuerit ei de cmlo (Joan. m, 27). Im- - ram a in qua se Davidhona Dominivisurum plena ere
becillitas audit:' Revela ad Dominum viam tuani, et dulitateconfidit (Ps. xxvi, 15). Quanla etiam cautiona-
spera in eum, et ipse faciet (Psal. xxxvi, 5); audit virgini luctuosa sit prsesentis sseculi laelitia fugienda,
etiam ab ipsa virtule : Sine me nihil potesiis {acere cui seinperinhacvitaprseslolanli sponsi coeles&isad-
(Joan. xv, 5); audit a propheta : Nisi Deus cuslo- venlum magis sit ex desiderio spiritali lugendum, ut
dierit civitalem, in vanum vigilant qui custodiunteam adipiscalur intimum certumque solatium. Quantam
(Psal. cxxvi, 1). Dicat ergo egestas illi qui propler quoque virgo Christi debeat esuriem sitimque justi-
nos pauper factus est, cum esset d'.ves, ut illius pau- tise perpeti, ul plena mereatur 176 seternoe dulce-
pertate nos divites essemus~(II Cor. vm, 9); dicat, Da dinis salietate Isetari; qualibus etiam sit induenda,
mihi inlellecium, ut discammandaia tua (Psal. cxvm, visceribus misericordias, ul in conspectu Dei miseri-
73); dieat efiam imbeeilliias illi qui pro nobis cruci- cordiam valeat invenire; raundandique cordis quan~
fixus estexinfirmitate,sed vivitexvirtute Dei(II Cor. -lum debeat inesse sacrse virgini sludium, ut illum
xm, 4); et qui sic infirmalus est propter peccata no- vldere mereatur felicibus oculis sponsum, speciosum
stra, ut semperipse sit Dei virtus, et Dei sapientia; forma proe filiis hominum (Psal. XLIV,5); ad quem
dicat: Cuslodi me, Domine; ut pupillam oculi; sub carnis virginitas noji potcst pervenire , nisi humili
umbra aiarutn iuarum protege me, a facie impiorum D corde fulciatur virtule virginitalis internae. Quanlam
quime afflixerunl(Psal. xvi, 9). eliam pacifiese quietis virgo Christi possidere virtu-
CAP.xxn. Sancti quoqne in hac vita animm habenl tem debeat, ut desideriorum carnalium bella spirita-
"nfflictiones,propterincidentes cogitaiiones. —54. Gra- libus armis iacluta com-pescat. Talibus te sponsus.
viter bic affligunlur animse omnium jam justificalo- luus uli fruique monilibus cupit, qui te sibi fide de-
rum, et ex fide viventium, hno soloeauiraoe intelli- spondil,.speiirmavil, caritate conjunxil.
gunt in qua sint afflictione positse, quibus se infundit CAP.XXIV.Omne opus bonum gratia Dei in nobis
lumen verum, quod illuminat omnem hominem ve- prmvenit. Divesvirginum sponsus. Quomodo servanda
nientem in hunc mundura. Yident enim quia licet virginitas. Conclusio,—57. Neque vero fidei veritate
sint graliae dono ab operum malorum conlagione li- carnisque inlegritate spiriialiler tali sponso nupsis-
berse, teneanlur tamen cogitationum varietate capti- ses, si non eum, conlempla vanitale sseculi, dilexis-
voe. Quis enim gloriabitur castum-se •haberecor? aut ses; nec tanien eum fuisses aliquatenus dilcctura;

a Ms, Corb., nt illam possidere debeat vivenlium terrt.

339 ' S. FULGENTH EPISCOPI RUSPENSIS :g;0
nisi fuisses giatuita sponsi dilectione prseventa. Dixi A cordls excitat oratioms affectum, oratio humilis di-
autem le praevenlam , non solum dileclione qua ille vinum promeretur auxilium; compunctio cordis vul-
te dilexil, sed etiam dilectione quam tibi gratis ut a nera sua respicif, oratio vero medelam sanilalis ex-
te diligeretur infudil. Tolum ergo quidquid in te poscil. Et ad hsee quis idoneus? Quisenim yel orars
sanctoe dilectionis erga sponsum luum habes, in te competenter valeat, nisi medicus ipse initium desi-
quidem habes , sed ex te non habes. Pauperem le derii spirilalis infundat? aut quis perseverare hr ora-
accepil ditissimus sponsus, quiilquid in te boni ha- tione queal, nisi Deus iu nobis hoc quod coepit au-
bes, non ex te, sed ex ipso habes, et quidquid non- geat, quod seminavit enutriat, et quod misericordia
dum habes, tunc habebis , cum se sponsus dederil, praacedente gralis donavit indignis, ad effectum (al.
qui omnia bona quac habes gratuila largitale jam de fruclum) perfectionis misericordia subseqnente per-
dit. Ipsi ergo de accepiis humiliter gralias age, ip- ducat? Sic enim anobis poterit bonioperis meritum
sum de accipiendis humiliter posce. Sie enim divilem non pcrire, si Deus auctor atque adjutor semper glo-
sponsum babes, ut uec egeat bis quse dedit, etabun- rilicelur in opere.
det ad largiendum multo meliora (al. majora) quai» 5. Nec pulemus sie eum auclorem boni operis
dedit. Haechumili scmper compunctione considera , sestimandum, tanquam in ipso tantum creationis
et virginitatem quam Deo vovisti, non solum carnis B exordio sic Deus natuisc humanaeboni operis facul-
integrilale, sed et cordis bumilitateconserva. Ab illo tatem dederit, ut ipsius adjulorio desistenle sola per
libi semper custodiam virginitatis et humilitalis ex- seipsam possit nalura quodcunquc bonum velle seu
poseens, qui non dormitabit, neque obdormiel cus- facere; cum hocnec in ipso primo 17@ honiine po-
todiens Israel (Psal. cxx, 4). luerit solo implere conatu proprio, quando necduui
58. Ecce, sancta filia, in quantum Dominus dedit, fuerat vitiata peccato. Quoinodo ergo infirma sine
brevem ad te libellum de virginitate et humilitate juvamine medici sospitatem suam reparare poterit %
conscripsi; magis eligens pauca tibi desideranti quae dum sana essel sOipitatcm suam custodire ne-
transmillere, quam debilae servitutis officium spoipse quivil ? .
Domini denegare. 4. Non ergo glorietur terra et <inisTquia in vila
^PISTOLA IV. sua projecit intima sua; nec vulneralus, de hoc quod
ADPROBAM. in se sanum existimat, lanquam sanus exsulfel; sed
suorum vulnerum putredinem compuncli cordis ha-
De oralione ad Deum, el compunclionecordis.
mililate consideret, ut clamans cum propheta : Com-
Dominae in Christo plurimum venerabili, et cu-m
putruerunt et deterioratm sunt cicalrices mem,'a facis
oraiii- honorilicenlia nominandoe famulae Dei, lilias C insipientim mem (Psal. xxxvn, 6), possil medelam,
PHOBTE , FLLGENTIUS, servoru.n Christi famulus, in non suo merito, sed gratuito munere divinse pietafis
Domino saluleni. , accipere. Quid enim habet homo quod non aecepit?
177 CMVUTPIUMUM. HuinUilas Probm omnibusimi- Si autem accepit, quid gloriatur, quasi non accepe-
landa. — I. Epislolam sanclitafistuse,cum lotacordis rit (I Cor. iv, 7)? Solus igitur Deus potest omnibus
gralulatione suscepi, non solum studium boni operis, quibus voluerit daie unde vera salus acquiri possit;
sed eliam humililatem cordis tui certis indiciispisefe- el Ideo solus polest in aeeipienle cuslodire quod de-
rentem. Beneigitmvsanctafilia, in laudemDei,non de derit : Nisi enim Dominus cuslodierit civitalem, in
Uonis operibus superbise vento extolleris, sed ad im- vanum vigilant qui custodiunt eam (Psal. cxxvi, 2).
plenda Domini proecepta infirmam te invalidamque Ille itaque non patietur furtivum nequis-inii praedo-
leslaris. Ua debet sentire quisquis verbi Dei non au- nis ingressum, eui non defueiit Domini vigilants
ditor obliviosus,sed factor operis (Jac. i, 25) esse de- auxilium : ipse enim Non dormhabit, neque obdor-
sideiat, qui non hic ab hominibus recipere mercedem miet, qui cusiodit Israel (Psal. cxx, 4).
suam, sed a Deo in die retributionis exspcctat; qui CAP.III. In hacvila semperproficere debemus Non
non in prsesenli lerapore inanis glorioevanitale rapta- potest homo ex se, absque Dei gratia, quidquam boni
tur, sud sancto igne divini amoris accendilur. Hunc yvoperari, ne velie quid?m. — 5. Sieut aulem qui ad
enim Christus venit mittere in terram (Luc. xn, 49), patriam tendit, donec perveniat. semper habet ubi
ul omne superbiaagermen exural, et humilialo cordi ambulet, sic eliam nos, quandiu in hoc mortali cor-
fervorem sanctse compunctionis injieiat. Sic fit ut in pore constituti peregrinamur a Domino, prsesensvita
nostris peccatis nosmetipsos veraciter accusemus, et nobis est via, in qua semper babemus ubi possimus
in bonis operibus nostris Deum vera cordis humilitate proficere, donec, Deo perducente, ad illam valeamus
laudemus; illi assignemus quse nobis ejus pietas do- beatse immortalitatis ajternam palriam pervenire.
nat, nobis imputemus in quibus eum nostra infirrai- Magnoeigilur beatiludinis esl sic in praesenti vivere
tas exacerbat. sseculo, ut profectui spirilali omnis fidelis operam
CAP. II. Oratio et coidis compunciio a Deo, ut in- det, nec lamen hoc suis aliquando vifibus superbus
fundai, exposcenda. Quomodo Deus esl auctor boni assignef, sed humili corde a Deo poseal jugem cus-
operis noslri. —-2. Et quia frequenter a nobis offen- todiam accepti muneris, a quo emanat tofius honoe,
ditur, necessariura est ut frequenti oratione et jugi non tantum principium, sed eliam perfectio vohui-
corJis compunclione mitigetur. Compunctio enim tatis.
a Ms. \ kt. et editi, potueiit. Ms.Corb., polerit.
 341 EPISTOLA IV. S__ -
6. Neque enirn Jacobi apostoli prsedicafio aliqua Apheta dicit: Tota.die contristalus ingredieoar; quo-
potest argumenlatione eassari, dicentis : Omne da- niamanima mea impleta est illusionibus,etnonest sa-
tum oplimum, eVomnedonum perfeclum desursum est, nitas in.carne mea (Psal. xxxvn, 7). Quid est autem
descendens a Patre luminum (Jac. i, 17). Nec quis- tota die contrislatum ingredi, nisi totius hujus viUe
quam hominum, sive ad cogitandum, sive ad ope- tempore peccatorum recordalione tristari. In quo
randum quodcunque bonum, polest esse idoneus, enim snima illusionibus impletur, nisi cum concu-
nisi fuerit munere gratuito divinse opitulalionis adju- plscentiarum carnalium frequenti tentatione concu-
tus : Deusesl enim qui operalur in suis et velleet per- tilur? Quibus etsi consensionenon cedit, fatigatione
ficere pro bona voluntale (Philip. n, 15), sicut Yas lassescit. Quamvis enim subinde suisDominus in cer-
eleetionis affirmat; quo etiam doeenle cognovimus lamine, ne deficiant, adjutorium tribuat, permittitur
quia , Non sumusidonei cogitare aliquid a nobis quasi tamen fatigari propria; infirmitatis onere prsegravata
ex nobis; sed sufficienlia noslra ex Deo esl (II Cor. mortalilas, ut cum in seipsa nullum virlulis invenit
ui, 5). Ille igitur nobis omnem boni sufficientiam firmamentum, ad poscendum divinse pielatis cito re-
subministrat, cujus nomminuilur plenitudo cum do- 'currat auxilium.
nat, qui nobis omue bonum benigne largitui ut ha- 9. Hic ergo tunc adversarium vincimus, si lacry-
beamus; et in seipso sirie diminutione permanet B mis, et oralionibus, et continua cordis humililate
plenus : quod nec angelica potest, nec humana prse- pugnemus. Scriplum est enim quia Oratio humilium
btare natura; ac sic nulla, licet spiritalis, tamen creata nubes penetrat, et non elongat Dotninus, donec exau-
substantia. Quia omne quod creatum est, sicut ante- dial (Eccli. xxxv, 21). Humilium ergo Uetus magnus
quam crearetur non fuit, sic anlequam accipefet ha- est concupiscenlioe carnalis interitus. Lacrymse quoe
bere non potuit; et sicut subsistere non potest sine ex compunclione cordis vcniunt, et inimicum vin-
illius operationequi fecit, sic bonuiu non potest velle cunl , et nobis donum Lelitiae triumphalis acqui-
seu facere, uisi Deus dignetur jugiter adjuvare. Ab runl. Qui enim euntes eunt et flent, miilenles semina
ipso namque est initium 173 bonse voluntatis; ab sua, ipsi venienles venient hv exsullalione portantes
ipso facultas boni operis, ab ipso perseverantia bonse manipulos suos (Psal. cxxv, 5, 6). Quam bene autem
conversationis; ab ipso datur in prsesenti sseeulovera sanclus propheta semina bonorum operum riganda
cordis humilitas, et in futuro retributionis aeternse docet Uuraine lacrymarum! Omnia elenim semina
felicitas : ut ipsl sint sine fine felices qui nunc sine non germinant, nisi fuerinl irrigala; nec de semina
ficlione siint humiles,necseinflalione vana seducunt, • procedit fructus, si fuerit aquarum juvahiine destitu-
sed pericula prsesentis vitse e_m limore et tremore lus. Proinde nos quoque, si volumus fructus noslro-
conspiciuut a, in qua sic non potest esse bonis plena Q_rum seminum capere, non desinamus !§© semina
securitas, ut tune facilius adversilas subrepat, cum nostra lacrymis irrigare, quse magis corde sunt fun-
se prosperitas fraudulenter ostentat. dendse quam corpore. Ideo namque nobis dicitur per
CAP.IV. Laqueos diaboli per se absque Dei gralia prophetam, ut scindamus nostra corda, et non vesti-
nullus evadere potest. — 7. Nec est aliquod huju-, vifse meuta noslra {Jopl. n, 15); quod tunc facere possu-
tempus in quo jion hominibus muscipulam lendat mus, cum scilicet recordamur nosmelipsos,"ets'i non
inimicus ; cujus laqueos nemo polest propriis viribus- in opere, saltem in cogitatione frequenter delinquere.
evadere, nisi quem Deus gralia sua per Jesum Quia terrena inhabilalio sensum mulla cogitanlem de-
Christum Dominum noslrum dignatus fuerit liberare. pritnit (Sap. IX,15); et terranostra germinare spinas
Ideo Yas electionis, cum captivari se in lege peccati npbis et tribulos non qulescil (Genes. ui, 17), nec
sentiret, exelamabat, dicens : Infelix ego homo, quis possumus pervenire ad esum panis nostri, nisi '
fueri-
me Uberabit de corpore morlis hujus? Gratia Dei per mus sudore vultus et fatigatione confecli.
Jesum Chrisium Dominum nostrum {Rom. vn, 24). CAP.VI. Faligalio nostra in resistendo canenp'iscen-<
Proplerea etiam propheta, non sua virtute, sed di- tiis. Quid sit parvulos Babylonis elidere ad petram.
vino munere, pedes suos de laqueo prsedical evellen- —10. Fatigamur euim sudoribus, dum propriis cupi-
dos, dicens : Oculi mei semper ad Dotninutn,quoniam D dilatibus repugnamus : in quibus vincendis idcireo
ipse evellelde laqueo nedes meos (Psal. xxiv, 15). Et major est ceftaminis difficullas, quia non exlrinse-
?Uo loco, cx persona sanctoruin, quos de hujus soe- cus ex altero, sed inlrinsecus ex seipso certanti ho-
- culi laqueo Iiberatos, ad seternam dignalus esl Do- mini coneupiscenlise carnalis generatur adversitas,
minus securitatem Isetitiamque transferre, sic dici- quoefaligalionem ingerit humanse imbecillitati, dum -
lur-: Anima noslra sicut passer erepta est de laqueo nascilur, quamvis divinse virlulis opitulatione.vinca
venantium; laqueus contritus est, efnos liberali sumus tur. Caro enhn concupiscit adversus &pirilum,spirittis
(Psal. cxxm, 7). aulem adversus__carnem: hmc enim sibi invicetn ad-
CAP.v. Nemo in hac vita securus. O.rationeet cor- versantur, ut non. qumcunquevolutnus, illa faciamus
dis companctionepugnandum. —8. Verumtamen,.ut (Gal. v, 17). Hine est quod nondum Deo sumus om-
S\i_m animam unusquisque nostfum inter adversitar nino subjecli, quia ex nobis nascitur quod divinae
tes et laqueos inimici versari cognoscal, nec in hoc renjtilur jussioni. Nam licelexgraliaDei sit voluntas
soeculonoxia unquam securitale lorpescat, idem pro- in nobis bona quae nos Deo reddathumiles, non nobis
eHsecverba, scd~pericula pimsenlis vitm cum li- tuta sunt ex mss. Corb. et Yicl., sensu subsetjuentium
.more el tremore coiispkiunl, aberan! ab cditis; resti- verborum exigenle.
 _43 . S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 344
tamea deest pravae eupiditatis exortus, qui nos fa-. A oanda est opera ut ad meliora profieiamus, ne mor-
ciat conlumaces. liferam incidamus in superbiam, si conversatiouem
11. Per Dei ergo gratiam sumus Jam Deo ex parte nostram pulemus ex omni parte peffectam,
subjecti, per culpam vero nostram sumus adhuc ex CAP.VIII. Flendum in liac vita, ut in altera quieti
parte non subdili. Propter quod ad Hebrseos dicitur vivamus. Qualisin cmlo bealitudo. — 14. Proinde ge-
necdum omnia Cbristo esse subjecta; sic enim ait: mamus et ileamus eoram Domino, qui fecit nos (Psal.
In eo etdtn quod ei subjecit omnia, nihil dimisit non xciv, 6', ul a concupiscentia carnis, et a concupiscen-
subjectum ei. Nunc aulem necdumvidemusomnia sub- tia oculorum, et superbia saeeuli, quse non est ex Pa-
jecta ei (Hebr. n, 8). Subjecti sumus igitur Deo, ex tre, sed ex mundo est (1 Joan. n, 16), liberet nos, et
eo quod, ipso in nobis operante, eondelectamur legi ad illam nos subjectionem perdueat in qua nobis ni-
Dei secundum interiorem hominem-.Necdum aulem hil rcpugnet ex mortalilalis vitio, sed ex iinmorlaU-
sumus subjecli ex eo quod videmus aliam legem m latis dono totuin quidquid in nobis est fiat subditum
membris noslris repugnantem legi mentis nostrae, et Deo. Tunc enim erit in nobis vera , perfecla et ex-
caplivantem nos in lege peccali, qum esl in membris celsa humililas, cmn et in carne etin menle nostra
nostris (Rom. vn, 22, 25). Subjectl sumus Deo, quia nulla remanserit prava cupiditas; nec cogitationibus
ipsius miseralione eripimur a tentatione; ipsi enim B fatigabitur spiritus, nec laboribus macerabitur cor-
cantomus : A teetipiafa tentatione (Psal. xvn, 50); "pus : nnlla erit solliciludo certaminis, sed per&cta
sed necdum sumus oinnino subjecli, qttia Tentaiio erit securitas pacis; nulla nobis erif juslitise indi-
est viia liomhiis super lerram (Job. vn, I). Subjecti genlia, sed cum del^ctalione saluritas plena. Ibi
sumus Deo, in quo gressus nostros dirigit secuttdum erimus enim perfecla celsitudine beali, quia perfecla
verbum suum, ut non dominetur nobis omnis iniquilas eiimus Deo carnis et spirilus humililate subjecti. Ibi
(Vsal. cxvm, 155); sed necduin sumus omnino sub-. nec minor erit laudalione nostra dilectio, nec inferior "
jecli, quia in mullis offendimus otnnes (Jac. m, 2). dilectione laudalio. Eril enim plena noslra laudatio,
Subjecli sumus in quanturo, ipso donante, in carne quia tunc in nobis erit Dei proximique perfecta di-
ambulantes, non secundumcarnem militamus (II Cor. lectio. Tunc laudabimus et habebimus, lunc hahebi-
X, 5); sed necdum sumus omnino subjecti, quia etsi nms el amabimus, lunc saliabiinur cum delectatione,
habemus ex dono- Dei ut menle serviamus legi Dei, el delectabimur cum satielate.
babemus tamen ex reliquiis peccati ut carne servia- EPISTOLAV.
mus legi peccati. Propter quodApostoIus dicil: Igitur ADEUGYPPIUH ABBAT-M.
ipse ego menie servio legi Dei, carne autem legi peccali - De caritale et ejus dilectione.
(Rom. vii, 25). i
Domino beatissimo, et plurimum venerabili, ac
12. Omnisenim qui nunc Juste vivit, carnequldem toto cariutis affec.u desiderabili, sancto frairi et
servit legi peccali, dum in se nasci carnalem concupi- EUGVPPIO , FULCENTIUS , servorum
scentiam senlit: menteautem servitlegi Dei,quia eidem compresbytero
Christi famulus, in Domino salutem.
carnali concupiscenlisenonconseiitit. Carne servimus L, Utinam, sancte fraler, tanla meo facultas
nascentes 1S2
legipeccati,dum filii Babylonis inquietant ut ad explicandam spirilalem
animam nostram; sed mente servimus legiDei,cum ii- suffragaretur eloquio,
ex tuarum litlerarum leclione percepi dulce-
dem parvuli Babylonis elidunluradpetram. Babylon quam verba sufficienlia
enimconfusio interprelatur, cujus filia est omnis car- nec
dinem, reperirem; quod dum volo,
valeo, mirum mihi aliquid evenisse eognoseo,
naliscupiditas quam cordis confusio general.Quandiu videns gaudium quod ex tuis sermonibus sumpsi,non
a
1©1 autem in corpore peregrinamur Domino, posse meis sermonibus explicari. Nempe quod mihi
partus suos nobis ingeril ista confusio. Ex ipsa quippe scripsisli, poslquam cogitatione invenlum disposi-
confusione omnis prava cogitalio nascitur, quae par- sic in litleras digessisti, ut aut ipse manu
tumqtie est,
vula lunc ad pctram elidilur, dum celeri recordatione
scriheres, auetore diclares. Unde igUur.factura est
atque opilulatione Chrisli superala calcalur. a
U ut os meum deleclalionem dictando parere non
CAP.VH. Et graiias agere, et continuas preces ef- possit, quam cor meum ex tui oris diclalione conce-
futtdere Deo debemus. — 15. Igitur licet habeamus pit? Quoeest inops opulenlia vel opulenta inopia, ut
unde gralias agere Deo debearaus, quia nos sibi eo minus mihi sermo suflicial,quo me magis affectus
graluita miseratione subjecit, ut humiles slraus, instigat; el quod ideo loquor quia deleetor, minus
habemus tamen unde continuis precibus divinas au- ejoquar quam delector? Quidrogo esl hoc quod elo-
res pulsare debeamus; quia quandiu in hoc mortali quio signiiicare volo, nec valeo? Nimirum aliquid est
corpore sumus, sicul non possumus sine peccato quod sic corporali eloquio stjloque significatur,
csse, sic necdum valemus perfectam humilitalem di- ul lamen non corporaliler, sed' spiritaliter habea-
vinis jussionibus exhibere. Propter quod agendaequi- lur
dem sunt gralia. Deo, in quantum nobis donal ul bene 2. Caritas pfttnusfruclus sptritalium donorum.—
.peremur, nc muneribus ejus existamus ingrati; et In spiritalibus autem donis primus fruclus est cafitas.
* Editi, dilectionem; sed melior videlur lectio ms. dixerat, ad explicandam spiriialem dulcedinem,ete„
Corb., in quo legitur deleclationem; quia paulo supra
 3-5 EPISTOLAV. 516
Unde non inordinate eam Yas eleclionis ita posuit : A teri fides in eoae-.nSpiritu,/diigralia sanitalum inuno
Fruclus aulem spiritus esl caritas, gaudium,pax (Gal. Spiritu, alii prophetia, alii dijudicatio spirituum, ulii
v, £2), et coatera. Alio quoque loco, proecipuum genera linguarum, alii interprelalio sermonum. Hcec
quiddam coelestium voluit significare carismattim, autem omnia operalur unus atque idem Spiritus, divi-
eum diceret: Quia caritas Dei diffusa est in cordibus dens singulis proul vult (I Cor. xn, 8, 9, 10, 11).
nosttis per Spiritum sanclum, qui datus est nobis 5. Cmtera dona sine bona voluntalehaberi possunt;
(Rom. v, 5). Ifoeccaritas quam Spiritus sancti dono, caritas iiequaquam.—Cumigitur, ut de cseteris tacea-
cum indigni essemus, accepimus, tam bona, tam mus spiritalibus donis, possit diligi prophetia, nec
sancta, tam immensa est, ut eam etiam qui habet in haberi; caritas lamen nec Iiabelur si non diligatur,
corde, nunquam possil sermonibus explicare. 0 qua- nec diligilur si non habealur. Ideo caeterasancti Spi-
Iis caritas, multura miranda, multum laudanda, mul- ritus dona, id est, linguse, prophelia, sacramenlorum
tumque diligenda! scientia, fides, facultalum in pauperes distributio,
5. Carilalem non diligit qui eam non habet. — Ve- corporis quoque ipsius exustio, possunt haec baberi
rumlamen non omnes qui caritatem mirantur et lau- sine voluntate bona, ad hoc. scilicet ul habentem
dant, statim diligunl caritatem; et ideo, nisi eam onerent, non honorenl; caritas vero sine bona vo-
quisque diligat, nihil ei proderit quod eam miralur B luntate non pofest haberi, quia voluntalem in qua
' et laudat. Tunc autem fructuosa esl admiratio cari- caritas fuerit, malam fieri non permiltit : Caritr -,
latis, et laudalio, si non desil in admirante tttque enim nec agil perperam, nec cogitat tnalum; et quia
laudante dilectio. Sed nunquid sicut eam possunt non gaudel super iniquitate (I Cor. xm, 4, 5), ne-
admirari atque laudare 1S3 qui eam non habenl, cesse est ul in qua eslbonam faciat voluntatem.
ila pos.unl eam diligere qui eam necdum habent? 6. Maievolus animus carilalem ncc itnpendit nec
Nequaquam; caritas quippe ipsa est dileclio : quo- habel:—Malevolusergo animus non impendit carita-
modo autem dilectiouem jam diligit, qui dileclionera tem alteri, quia non habet sibi; cum aulem coeperit
iiabere non ccepit? Nam ecce multa .visu corporeo habere exordium, ut iia dixeriro, caritatis, necmale-
videmus, ubi non hoc est ipse vistfs, quod est illud volus polest esse, nec sterilis. Et quia donec pernia-
quod eo videmus: quia illudest sensus quo videmus, net in cariiate, in Deo permanet, et Deus _in illo
illudaufemsensibilequodvidemus; etcum illud quod manel (I Joan. iv, 16), semper habebit, 1§4 si eam
videlur ab' oculis tollitur, si sanilas inest oculis, sic semper impentlerit; quando autem eain non impen-
illud quod videbatur a sensu videnlis aufertur, ut derit, non babebit. Proprium est enim caritalis, quod
ipse seusus a vidente nullatenus auferatur : ita fil ut ad cursum prsesentis atlinet vitse, ut in eo qtii eam
videndi sensus in homine maneat, quanivis ab eo in erogaverit crescat, ab eo autem qui sibi tantum ha-
quod videbalur visus ipse discedat. At cum carilas bere voluerit, sine dilatione discedal. Ule igilur eam
diligitur, quia non nisi dileclione diligilur, non po- magis babebit, qui libenlius impenderit: quia sicut
test bomo tanquam oculum corporis a quacunque re cam nec impendere potest, nec habere malevolus, sic
visibili, sic a carilate inlenlionem avcrlere dileclio- nec habet eam quisquam, nec impendit invitus. Ilomo
nis, ut possit et caritatem non diligere, et dileclio- ergo benevolus est domicilium caritalis. Hoe auleni
nem habere. Caritas quippe, id est dilectio, nullate- nomen, id est benevolus,ex bene el velle composi-
nus dillgitur, nisi dilectio habeatur qua ipsa dileclio lum est: si ergo alteri quisquam male velit, in quan-
diligatur. Seipsa igilur dilectio diligitur, quia lune timi male vult benevolus non est, ac per hoc male-
diligitur cum babetur, nec diligitur nisi habeatur. Et volus est: In malevolamautem aiiimam non inlroibit
quidem polest diligi a nobis,- efiam cum petimus ut- sapieniia (Sap.-i, 4); malevolus aulem homo illepro-
augeatur in nobis, sed non diligit ejus augmentum" pric dicitur, non omnis qui vel sibi vel alteri contra-
qui non habetinitium. rium aliquid cupit aut poscit, sed qui nocendi volnn-
4. Non diligitur catilus sicut pecunia. Non diligi- tatem gerit, sive bonum, sivemalum possit esse quod
tur caritas sicui alia dona spirilus.—Non ergo sic ca- cupit.
ritas diligitur, sicut nummus aut aliquid ejiismodi. - 7. Yoluntas bona, non ex offlcio, sed ex fitte est.—
Potest enirn quisque unum non babere nuromum, et Yolunlas aulem vel bona, vel noxia, non ex officio,
multitudinem diligere ac desiderare nummorum. Di- sed ex fine ,rei est cujusquepensanda : quia non ex
ligil ergo iste nummorum multitudinem, cum ne eo quod facit, sed ex eo propter quod facit, qualila-
unius quidem nummi habeat facullatem : apud se lem suoequisque voluntatis ostendit. Nam et Paulus
unum nummum non invenit, et "foris nummos innu- contrarium sibi aliquid volebat, cum ppsceret ut ab
merabiles quseril. Hdc el in caeleris rebus cofporeis eo slimulus auferretur, queiri salulmter adversus vi-
invenimus, utaliquid earum possit diligi, ita ut hoe tium elalionis acceperat (II Cot: xn, 8); ncc tamen
ipsum quod diligitur nulla ex parte habeatur. Est tale habuit malevolam mentem, quamvis utilitafi suoecon-
quiddam et in plerisque spiritalibus donis : velut si trariam gereret voluntatem. Ut enim a se slimulum
quis diligat (verbi gratia) ut habeat prophelandi do- qi:o colaphizabatur rogaret auferri, salutem corporis
num, quod nullus negat inter dona spiritalia litleris sui plus volebat proedicalioniprodesse quam sibi, non
aposlolicis conlineri: Alii quippe datur per Spirilum quaerens quod sibi utile esset, sed quod multis, ut
sermo.sapienlim (sicut Yas eleclionis aflirmal), alii salvi fierenl. Illis ergo volebal prodesse sospitalem
autemsermoscieiUta;secundumeumdem Svirilum, al- suam, quibus suam prodesse sciebat et vilam. Dcni-
 "
S47 S. FULGENTU EPISCOPI RUSPENSIS 518
que cum desiderium haberet dissolvi et esse cum A nec. aliud mihi videtur esse ratio prsecipua, quam
Christo (Philip. i, 25), quodesset multo melius, scie- competens atque ordinala dilectio quseab hoinine
bat lailicn manere incarne necessarium esse, prop- soli Deo debetur el proximo. '
ter iilos in quibus apostolatus ministrabat officium, 11. Yides, sancte frater, quam prolixum tecum
Caritas ergo eum Christi urgebat, sive cum a se sli- conserui de caritale sermonem, dum nimis in le
mulum rogaret auferri, sive cum iu carne, quamvis ipsam diligo carilatem, quam ulique ipse quoque in
aliud desiderans, cuperet immorari: coarctabatur nobis diligis ; nec ob aliud,, nisi quia hanc in nohis
cnim lalitudine caritalis, ut et cum Christo desidera- sic amas, qua dono Dei plenus es, ut etiam quos di-
ret esse, et officiumvellet pise necessilatis implere; ligis, simililer plenos esse desideres. Hoc ergo su-
-.aritalem igitur ulrohique dilexit, quam semper in perest, ut quia nos pure dihgi1!,inslanter pro nobis
bona voluntate spiravit. orare digneris ul Deus, qui nos prior dilexit (I Joan.
8. In dileclioneproximi diligitur et caritas. Dileclio iv, 10), el deait nobis carilatem qua diligalur a no-
Dei el proximi est dileclio carilalis.—Quisquis itaque his, sicut non babenfibus, ipse eam graiia prseve-
secundum caritatem (quse Deus esl) diligit fratrem, nienle largilur, sic in nohis oinnes reliquias munda-
ipsam in eoquammaxime diligit caritalem. Ideo cum nse cupidilatis absumat, et nos spirilu servientes
Salvator noster aposlolos suos novo dignarelur inno- 15(Mss., spirilu ferventes) in caritaleperficiat,illiusque
vare mandalo, dicens : Mandatitm novutndo vobis,ut nos faciat beatitudinis compotes, in qua s:cut nulla
invicem diligatis (Joan. xm, 54), jnbens per se fraler- est deleclalio prava, sic nulla mors timetur ex poena:
nilatem diligi, ipsam quoque caritatem frafernilatis ubi nihil quisquam ex carnis fragilitale perpelitur,.
per apostolum Paulum praecipit diligendam. Christo sed ab omnibu. sanctis in "Dei el proximi perfecla
enim in seloi|uente, genlium Magister vult nos di- semper carilale regnatur.
leclionem habere sine simulatione : Qdunles malum, 12. Oranlem pro nobis sanclilalem tuam clemen-
adhmrenles bono, caritale fralernilatis hivicem dili- lia divina cuslodiat, quod opto, domine sancte ac>
genles(Rom. xn, 9, 10;. bealissime frater. Domnus Januarius sanclilatem
9. Hinc esl qnod in undecimo Confessionumlibro tuam toto salulatpuritatiset venerationis b affectu;
cgregius ille doctor, bealus scilicet Auguslinus, cum benedictionem a vobis directain, toia cum exsulta-
Deo amorem suura quem <ut eum diligeret ab ipso tione suscepi. Libros, sicut prsecepisti, ad Monimum
acceperal, confiteretur, ait : Jara dixi, et dicam : dalos r, in qualernionibus dcstiuavi, in qu'/_us, si
amore amoris tui facio istud (S. August. xi Confess., aliquid placuerit, ulinam veritatis, et non solum
4). > Psalinum quoque cenlesimum duodevigesimum amoris esse cognoscani ! Hi sunt igitur meae parvila-
exponens, cum il.lius loci inlelligentiam esplanarct , tis oblalio, quam vobis faciet puritas vestri cordis
ubi dicitur : Incola ego sutn in terra, ne abscondas a acceptam. Suggeslione fratris communis accepta,
memandata tua {Psal. cxvm, 19); _gg poslaliqua sic quse_o ul adjutrix adsit d vestroecaritatis induslria.
nit: < Quid autem dil.gendum diligitur, si ipsa dileclio Obsecro ut libros quos opus babemus, servi tui de-
non diligatur? Unde consequenter iste incola in terra, scribant de codicibus vestris.
cum D.eimandala ne a se absconderentur orassel, in EPISTOLA VI.
quibus dilectio pr.ecipilur, vel sola, vel maxime, et ADTHEODOBUM SENATOREM.-
ipsius dilectionis dileclionem se velle babere procla- De conversionea smcuto.
mat dicens : Concuphii anitna meadesiderurejuslifica- Domino illuslri, et merilo insigni, ac proeslanlis-
tioncs iuas, in omni lempore (ldem in psal. cxvm simo filio TH_ODOBO, FULGENTIUS , servorum Christi
conc. 8). i Nonne libi videtur aperte de propheticis f.->mulus, in Domiuosalutem.'
atque apostolicis diclis tracta beati Augustini de 1S@ CAPUT PIUHUM.Occasioscribendmepislolm.—I.
diligenda dilectione sentenfia a? Ut ignotus corpore audeam epistolari tibi meam noti-
10. ConcLnsio,ut ex caritateproinvicem oremus. — tiam inferre sermone, quosss ne impudentiaedeputes,
Quocirca dileclio Dei .el proximi. quceplenitudo le- neveimportunitati opuscarilalis assignes. Ad scriben-
gis finisque prsccepli est, et in Deo caritatem dili- dumnamque,primum sancti fratris Romuli dulcis epi-
gil, quse Deus esl, ct in proximo caritalem diligil, D stola, deinde fratrum exinde venienlium, qui a vobis in
quse e_ Deo esl : tunc enira recle Deusproximtisque Domino benigne suscepti sunt, eo me magis suasio
diligitur, si et in Deo et in proximo ipsa carilas dili- compulit, quo veslri- spirilalis propositi cognilio li-
gatur. Ila iit ut el in Deo ipsum Deum, et in proximo benlius invitavit. Relulerunt juippe quod Christi
Deum sine dubio diligamus. Neque enim fruslra post compulsns affectu, noslri nominis in colloquio beni-
dileciionem Dei, non alia nisi proximi solanobis est gne fgceris mentionem, dicens te nostra epistola
mandala dileclio, scilicet ut agnoscamus illam crea- delectari. Libens igitur feci, quod le velle Iibenter
turam nos debere diligere, ubi caritatem ipsam pos- agnovi, maler.s incultus videri sermone, quam esse
sumus invenire. Omne namque animal irrationale, frigidus carilate, domine illustris , el merito insignis,
sicut non habet ralionem, sie non babet caritalem ; ac prsestantissime fili.

n Ms. Corb., Nonnc uperte propheticisaique aposio- tuerp., de tractata.

ticis dictis iracla be.ili Augustinitententia? nec ha- h Edili,prophelicis...
plenm rationis.
hel libi vidctur. Colon. et Basil., Nonne libi videlnr c Ms. Corb., ad Monimuinlegatos.
aneite vrovheticisalQuecvostolicis diclis tracla? Aii- d Ms. Corb., gumsout adjultixsit.
 349 EPISTOLA V-. _ 3.0
CAP.II. Gratulatur ei aeconversione el caicato mun- A opportunitatetemporum, pro varielate causarum, vel
4o. — 2. Itaque multum gaudeo quod jam ssecula- in deterius, vel in riielius commutenlur, illius in-
ris uilectionis nexibus non leneris, et mundum con- commutabiliconsilio Ut qtii necmelioribusrebus, nec
temnendo calcas, a qno, cum eum diligeres, calca- delerioribus commulatur. Neque enim babet ubi pro-
baris. Nunc vero consulatu proveheris, nunc felic ficiat ipse in melius, aut unde in deterius deficiat.
iriumpho cerlissime subliraaris : non cui popului Il-e quod est, semperest, et sicut est, ita est, nou in
Romanus applaudat, sed cni angelicus ccetu_ adgau- se habet non esse posse quod est, quia nec in se
deat :.Beatus es, quia hoc non caro et sanguis reveta- habet esse posse quod non est. Et hoc quod sic est,
vit tibi, sed ille Pater qtd*estin cmlis (Malth. xvi, 17) non inilio proevenilur, rion fine concluditur, non tem-
inter quos coelos et tu factus es coelum Quantun poribus volvitur, nonlocis continetur, non seiatibus
- pufas inesse luclum diabolo quod a te contemptuir variatur. Nihil ibi deesl, quia totum.in illo est; nihil
- perspicit mundum, et te conversum cognoscit ac ibi superest, quia nihil prscter illum est.
Chrisltim : quod le videt ea iu quibus videris essc 5. Si qui ergo, rerum temporalium et mulabilium
deserere, et ab amore lemporalium terrenarumguc amore conlempto, in illius dileclionem transeunt, in
Ferum ad illa coeleslia et selerna jam corde migrare' ipso erunl pleni, In quo nihil indigetur: in eo securi,
Qnamvis enim Chrislus oequaliter sit pro eunctis fi- B in quo nihil metuitur; in eo vere semperque gloriosi,
delibusJnorluus, etaequale cunctis beneficiumredem- cujus vera et sempilerna glorianec aufertur, nec mi-
plionis impenderit, dicente Apostolo : Quicunquc nuitur, nec augetur. Quts non illiiis vitoe desiderio
enim in Christo baplizali estis, Chtistum induislis . prsesentem vitam despicial ? Quis nonillius abundantio-
non esl Judmus neque Grmcus ", non esl servus neqiu delectamenlo, divitias temporis Iabentis exhorreat ?
liber, non est masculus neque femina; omnesenim voi Quis non iUius regni dilcctione omnia lerrena resna
unum esiis in Chrisio Jesu (Gal. m, 27); tamen cou conlemnat ?
versio potentium sieculi mullum militat acquisilioui 6. Uumitium lantum fuiura beatiiudo.'—Illani ergo
bus Christi. vitam tunc accipiemus, si huic nos vilsemortuos oesti-
CAP.m. Exemplu oplimau m irahunt post se mulli- et illas divitias lunc possidebimus, si hic pau-
ludinem. — 5. Sicut enim multi fralres et amici. memus; et ad illius regni culmen tunc
tlienles el subdili, noti pariler et ignoti, talium au- peres spiritu vivamus;
perveniemus, si hic humililalem, quam Deus ille Ma-
cloritate, ad mundanaedilectionisexeilantur ardorem. corde teneamus. —CAP. V.— Ta<-
et eo magis igne ssecularisconcupiscentise succendun- gister docuit,-vero
libus mortuis dicit bealus Apostolus : Morlui enin.-
tur, quo sublimes sseculidilectione mundana libentei
teneri : ita ille estis,et vila vestra abscondila est cum Chrisio in Deo,
captivos conspiciunt Igy quotiens ' cum Chrislus vila vesira, tunc et vos appa-
in terram, et eam tremere, tan- apparuertt
qui respicit facH qui 'rebitis cum illo in gtotia (Coloss. m, 5, 4). De lalibus
git montes, et futnigant \al. fiimigabunt] (Psal.cm,
terrenis rebus intenta corda misericor- eliam pauperibus ipse Dominus loquilur, dicens :
52), dum
Beati pauperes spiri'u, qttoniam ipsorum est regntun
dilerrespicit, et «onsideralione judieiisui Iremere
cmlorum (Matlh. v, 5). De talibus quoque humiL&us
compellit, dumque conlingit superba corda subli-
dieit: Quoniam qui se Jiuiniliaveritexaltabitur (Malih.
«nium, velut allitadines monlium, ut confessione fu-
xxin, 12); et alio loco : Discite a me quia milis sum ei
migenl peccatorum ; in talium tremore plurimi cm- humilis corde, et invenielis requiem animabus vestris
tremiscunt, et in talium conversione mulli ad subsl
diu>mmiserationis divinae confugiunt. Ita fit ut qui (Matth. xi, 29).
stsnt in sscculiculmine conslituti, aut plurimos se- 7. Hanc humilitatem non habent sive qui mundum
cum perdant, aut secuni multos in via salulis acqui- diligunt, seu qui 1§§ suis viribus assignanl, cum ea
rant. .Magna tales aul poena manet, si muitis pra. quocsunl in mundo contemnunl.
beantjnala. imitalionis laqueum, aut gloria, si mul- CAP.VI. Superbim duo genera. Omne bonum Deo,
lis ostendant sanctae conversationis exemplmn. — non viribus nostris, ussignandum.—Hsecduosuperbioe
CAP.IV. — Quis enim non parvam despiciat cellam, n genera, uno versiculo Spiritus sanctus designavit in
quando senalor domum despicil marmorafam ? Quis psalmo, dicente David : Qui confidunl in virtide sua,
non terrena contemnens ad acquirenda coaleslia sibi quique in abundaniia divitiarutn suarum glorianlur
consulat, quando ad coelumRomanus consul terre- (Psal. XLVIII,7). In abundanlia enim diviliarum sua-
norum contemptu festinat 9 rum gloriantur, qui sic divitias suas diligunt, u£ in
4. ConversioDei opus est. Immulabilis Deus, et qum ipsissummam beatitudinis collocent; in sua vero vir-
possidenliumeutn futura beatiludo. —Yere in te illud tute confidunl, qui sic comeranunt divitias, ulipsum
quod propheta cecinit opere videmus impleri: Hac conlemptum viribus suis asrignent; ac per hoc utri-
esi mutatio dexterm Excelsi (Psal. LXXVI,11). Quis que supcrbi sunt . ilii, quia in divitiis confidunt, non
cnim in te hoc operari potuit, nisi ille qui ordinem in Deo ; isti aulem, quia quod divitias spernunt, sibi
mulabilium rerum secundum incommutabile novit volunl assignare, non Deo: illi, quia quod bene diligi
regere ac dispensare consilium ? Quia, ul singula pro non polest, male diligunl; isti, quia quod bene sperrii
a Absunt Iw-C non est Judccus, neque Grmcus, ab cod 1 ;uld mt non est barbarus neque Scylha
edilis; leguutur m ms. Cofb. el textu Aoostoli, alii
551 S. FULGENTII EPISCOPI RISPENSIS 352
pofest, non bene spernunl; ac per hoc, illi malum A 11. Quocirca, ut in his honis quse a Deo aecepisii
inale laciunf., isti bonum male operanlur. permaneas et prolicias; ul nec in via remaneasV nec
8. Proinde quoniam, Domino in te raiserjcorditer retro redeas, nec in dexleram sinistramve diverfas ,
operanle, jani didicisli in abundantia divitiarum tua- .quidquid habesbonse volunlatis, vel bonse operatio-
rum non gloriari, hoc superesl ul non conlidas in nis, Deo assigna, qui dedit, el ipsum huinilitcr roga
virtute tua, id est ne deputes viribus tuis quod soeculi ut et conservct et augeat quod donavit. NihU.libi
facultales diviliasque contemnis, quqd bonores mundi boni tanquam tuum assignes, ne non accipias-quod
pro nihilo ducis, quod desiderio regni ccelestisaccen- accipere poferas, et quod acceperas perdas. Dete-
deris, quod viam mandatorum Dei currere delecta- slabilis est enim cordis humani superbia , qua facit
ris. Hoecenimomnia nullatenus baberes, nisi a Dco homo quod Deus in hominibus damnat; sed illa de-
munere gratuitae donationis acciperes . non hoc ho- testabiUor qua sibi tribuit homo quod Deus homini-
mini dat nalura, sed gratia; non hoe cx qualilate con- bus donat. Tanto enim delerioris tenelur iste super-
ditionis Iiumanoe habetur, sed ex benignitate divinoe- hise reus, quanto in melioribus donis exislit ingra-
illuminationis acquiritur. lus. Damnabilisest qui substantia saeculimale utitur,
9. Homo quidem sic a Deo faclus est ut hsechabere sed damnabilior qui spirilalibus donis superhus
possit, sed habere non potest nisi dono Dei mise- B efferlur.
ranlis acceperit: nam el oculus sic factus est ut vi- CAP.IX. Humilitas animi sublimilas est Chrislianb
dere lumen possit, sed videre non potest nisi se illi —12. Crescal
lumen infuderit. Quod ergo videt oculus, benelicium igitur in le humilitas animi, quae ve-
raestet integra sublimilasChristiani, el lanto magis
est lttminis ; quo si caruerit, caecusremanebit in te-
in te cognosce Dei graliam crescere , quanto magis
liebris. Non omne quod aliquid esse"polest, jam hoc
tibi humilitalem cordis videris abundare. Quam ut
est quod esse polest, nisi (al. sed) cui naluraliter
in qua ut semper profieias, cum ti-
hoe est esse posse quod seraper est. Hic aulem unus semper habeas,
more et tremore tuam saluleni operare. Nec lectio
Dcus ipsa Trinitas est, id est,- Paler, et Filius, et Spi-
desit operibus bonis , nec bona opera desinl studio
ritus sanctus : qui solus est omnium rerum creator,
lectionis. Bona coram Deo el hominibus provide.
quia solus a nullo creatus est. Omnia vero, quoniam sanclis studium tui cordis im-_nde ; et
ab illo-creatasunt, non de illo, naluraliler el dclri- Scripluris
ibi fueris, qui sis, quique debeas esse cognosce.
menlo subjacent et cremenlo.Utergo qusedam in de- Ad qui has si humilis et mitis accesseris, ibi profecto in-
terio.a non recidant ", gratia ejus gubernat; et ut
ad venies, et pracvenientemgratiam , qua polest elisus
quo_dam meliora conscendant, gratia ipsius ele- et comitantem, qua viam recfi queat itine-
vat; et ut in seternum permaneant, ipsa gratia ,C surgere; ris currere ; el subsequenlem , qua valeat ad regni
vivificatet conservat.
ccelestis beatiludinem pervenire.
CAP.VII. Gratia Dei semper poscenda quia et velle,
et perficere dat.— 10. Hujus gratioe adjulorium sem- 15. Sanciam multumque in Christo venerabi'em
per est nobis a Deo poscendum, sed ne ipsum quod malrem vestrarn, quse tuo spiritali studio Christiana
fide et vere malerna caritale concordat, sed et ve-
poscimus nostris viribus assignemus : neque enim
haberi polest ipse sallem orationis affeclus, nisi di- nerabilem sororem tibi jam in Christo conjugem
vinitus fuerit allribulus. Ut ergo desideremus adju- tuam, obsecro, saiutare digneris. Inseparabilis Tri-
lorium gratioe, hoc ipsum quoque opus est graliae. nitas protectione vos virlulis suse custodiat, quod
Ipsa namque incipit infundi, ut incipiat posci; ipsa opto, domine illustris fili.
quoque amplius infundilur, cum poscentibus datur. EPISTOLA YH.
Quis vero potesl gratiam poscere, nisi velit? sed nisi ADVEKAKTIAM.
in eo Deus ipsam volunlalem operetur, velle nulla- De recla Pmnilentia, el fultira rettibulione.
tenus poterit. Propler quod beatus Apostolus , non
Dominseilluslri et merilo vencrabili filiaeYEKASTi__,
solumhona operahominuin, sed eliam bonam volun- servorum Ghri_ti famulus, in Domino sa-
tatem Deum in nobis operari testalur dicens: Deus D FULOEKTIUS,
lutem.
est enim qui operalur in vobiset velleet perficere pro
bona voluntate (Philip. n, 15). Hoc est, quod sollici- 100 CAPUTI.—1.Sicut vera lux nullatenus obs-
Utdinem fidelibushumililatemque Igg commendans, curatur, ila nunqnam verilas oelerua meniilur. Lux
autem et verilas Deus est, de quo scriplum esl:
pra.misil (al. prsecipit), dicens : Cum titnore el ire-
more vestratn saiutem operamini; etihi adjecit: Deus Eral lux vera qum illuminal otnnemhomineinvenien-
esl enim qui operalur in vobiset velle el-perficere pro tem in hunc mundiim (Joan. i, 9). Ipsa quoque lux
bona voluntale. Ul ad eum quoque veniamus, curri- el veritas dicit: Ego sum iux tnuttdi (Joan. vm, 12).
nius ; et ideo currimus, quia currere volumus. El rursus de se ait: Ego sum via , verilas , et vila
CAP.VIII.—Sedne vel volunlatem, velipsum cursum (Joati. xiv, 6). Ipsiusvero doctrina monemur, quia
• arbor bona bonos fructus facit ', et quia ex fructibus
assignemus viribus noslris, idem nos informat Apo-
stolus dicens : Non volenlis, neque currenlis, sed itrbor agttoscilur (Matth. VII,17); in ipso te, domina
miscrentis est Dei (Rom. ix, 16\ illuslris el merito venerabilis filia , cum corpore sis-

" Ms. Corb., iion recedant.

 • EPISTOLA VII. 534
S35
tuis h; qtd sanal omnes tanguores luos ; qui
ignota . jam seio ; in ipso tibi, cum sis tam procul A quitaiibus
constituia, congaudeo. redimet (al. redimit) deinleritu vilam tuam; qui satiat
2. Per epistolam siquidem clarissinii filii raei Ju- in bonis desideriumtuum, qui coronul te in miseralione
nilli proposilura siraul et studium tuae Christianitalis el misericordia: renovabilursicui aquilm(a\. a<]uila)ju-
agnovi, qui mibi gratiam quam tibi largilus est Deus veiiltistua(Ps.c-%,\,1,seq.). Quidrogo nobis putemus
in lantum significare euravit, ul in suis Iilteris tuse remitli non posse,.cum propitius^it Dominus omni-
oestime-
quoque salutalionis mUii demonstraret indicium. bus iniquilatibus.noslris ? aut quid in nohis
Hoc procul dubio non fccisses , nisi Chrislum lota mus sanari non posse , cum Dominus sanet omnes
aul quomodo sanalo et justilicato
puritate mentis in suis famulis dilexisses, nec inco- languores nostros ?
gnitum servuni tam benigne in Domino salutares, indigentise aliquid relinquitur, cujus in bonis deside-
nisi Dominum pio corde gestares. Gralias illi qui rium saliatur ? vel qualenus plense remissionis be-
mulliplical gaudium nostrum de caritate fidelium. neficio potiri non creditur, cui etiam corona in mi-
CAP.II. — Ipsa (al. Ipse) est caritas quse credeff- seralione et misericordia condonatur. Nemo igitur
tes perducit ad Deum , quia ipsa caritas est Deus. de medico desperans , in infirmilale remaneat; ne-
Unde Joannes aposlolus dicil: Deus caritas est; el mo misericordiam Dei minorans, in iniquitatibus
qui tnanel in carilate, in Deo manet, et Deus in illo B contabescat. Apostolus clamat: quia Christus pro
manel(I Joan. iv, 16). impiis mortuus esl (Rom. v, 6). Ipse itideni dicit:
5. Bonum caritalis multiplex contra peccata. — Quia Chrislus Jesus vettii in mundum c peccalores sal-
H__c ubi habilare cceperit, non permitlil dpminari vos fucere (I Tim. i, 15).
peccatum , sed coopeiit multitudinem peccalorum ; CAP.IV.Peccataelium posi baptismumcommtssasunt
'
nec solum prsesenlia peccata facit vitari, quin etiam remissibilia. Mullus esl ad ignoscendum Deus. —
prseterita facit omnia relaxari. Hane superbi contu- 5. Sed forsitan diciiur illos peccatores posse salvos
macesque repudiant qui de peccatorum remissione fie. i qui post peccala nierentur baplismatis ablulione
desperant; et non solum salutis suaecuram , mise- mundari; deinceps aulem peccala quse videlur bap-
randa caecilate rejiciunt; quin eliam fideles animas, lizatus admittere, irremissibilia permanere. Nunquid
si perverlere nequeunl a, perturbare mortiferis ser- non baplizatis loquebatur Joannes apostolus , qui-
monibus non qtiiescunt: his elenim plerumque, aut bus dicebat: Filioli tnei, hmc scribo vobis, ut non pec-
peccatorum immanitas, aut setatis nequiter peractae cetis ; et si quis pecmverit, advocalum habemus apud
longsevitasspem salutis adimit, et ad deleriora per- Patrem Jesum Chrislum justum , el ivse est exoratio
pelranda compellit;' ita ut in talibus illa sanclae pro " peccalis tiostris (I Joan. n, 1, 2)
Scripturce senlenlia complealur: Peccator cum in fj 6. Qtialecunque sit ergo peccalum, a Deo quidem
profundwmmalorum venerit, contemnjl (Prov. xvm, polest remitti converso, sed ille sibi remitti non si-
2, 5). Et vere malorum profunditas necat, si quos nit, qui desperando conTra se indulgenlise ostium
desperatio indulgentioe,"detestanda cordis obduralio- clauseril. Cseterum Verilas non menlilur, quse dixit:
ne, praejudicat. , Qumrite, et invenietis; petite , et accipietis; pulsate,
1@1 CAP. III. Nequaquam de Dei misericordia et aperietur vobis. Omnis enim qui qumril, invenit
desperandnm. — 4. Quis enim non videat quam sit (al. inveniel); qui peiit, accipil (al. accipiet), et pul-
impium quamque sacrilegum , si homini per poeni- sanli aperielur (Matlh. vn, 7). Unde et prophela
tentiam praeteritorum malorum ad bona converso sanctissimus Esaias ad remissionem peccatorum nul-
credatur cujusqnam peccati dari non posseremissio? latenus desperandam, impios et iniquos horlatur di-
Quid autem aliud his verbis agitur , nisi ut omnipo- cens : Qumrile Dominum , dum inveniri polest; invo-
tenlis medicimanus, ab humansc salutis effectu, de- cale eum-dum prope est. Derelinqual impius viam
sperationis vitio rcpellatur ? Ipse quippe medicus suam, et vir iniquus cogilationem suam, et revertalur
ait: Nonindigent qui sani sunt medico, sed qui mate adDominum, el miserebitur ejus; el adDeum nostrum,
habenl (Luc. v, 51), Si peritus est medicus noster, quia 1®2 mullus est ad ignoscendum (Isa. LV, 6,
omnes polest infirmitates sanare; si misericors est j) 7). Relinquat ergo impius viam suam, qua peccat;
Deus noster, universa potest peccata dimittere. Non relinquat iniquus cogitationem suam, qua de pecca-
esl perfecta bonitas, a qua non omnis malitia vinci- torum remissione desperat, et seeundum prophetse
'
tur; nec est perfecta medicina , cui morbus aliquis diclum, converlatur ad Dominum, quia mullus est ad
incurabiUsiuvenitur. Seriptum vero tenetur in Utte- ignoscendum. In hoc multo nihil deest, in quo et
ris sacris : Sapienliam aulem non vincitriialiiia (Sap. om.iipotens niisericordia, et omnipolentia misericors
VII, 50), et omnipolentia medici nostri lalibus in est. Tanta estautem etbenignitas omnipotentia., et
. psaluio sermonibus intimalur : Benedic, miima mea, omnipotenlia benignitalis In Deo , ut nihil sit quod
Dominum, et otnniaintetiora mea nomen sanclum ejus. nolit aut non possit relaxare converso.""
Benedic, anima mea, Dominum, et noli oblivisci om- CAP.v. Salubris conversio in duobus consislit. De-
nes relribuliones ejus. Qui propitius fit omnibksini- speralio Judm, pmnilenlia sine spe, — 7. Salubris

a Ms. Corb., etsi perverlere queunl, (orte nequeunt. c Ita ms. Corb. et Ant. juxta grsecum Apostoli
Si Ms. Corb., cum propiiitius sit. .. cum Dominus contextum.; a.t Colon. et Basil. habcnl in hunc
nanat. intmdum.
 555 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS - 555
aatem conversio duplici ratione subsistit: si nec poe- A sentis lempus conversioni demonstral aptissimum,
nitentia speranlem , .nec spes deserat poenitenlem; dicens : Iniquus, si se converlat ab omnibusiritquita-
ac per hoe , si ex lolo corde qulsquam renunliet libus suis quas fecit, el cuslodieritomnia mandala mea,
peccalo suo , et tolo corde spem ponat remissionis et facialjusliliam, et misericordiam,vila vivei, etnon
in Deo. Etenim nonnunquam aut spein poenitenliho- motielut: Omnia delicta ejus' qumcunque fecit rion
mini diabolus adimil, aut speranfi po_nitentiam tol- erunt in memoria. In sua juslilia qtiam fccit vivet.
lit: unum dum oneral, comprimit; allerum dum Nunquid volunlate volo tnortem peccaioris, ' dicit
elevat, dejicit. Judas, qui Cbrislum traditlit, peccali Donunus, quam ul avertaiur de via sua maia, el vivere
sui pceniienliam gessit, sed salutem-perdidil, quia eutn? Cum se autem averlerit juslus a justitia sua, ei
indulgentiam non speravit. Denique sic de illo evan- feceril iniquilalem, secundum omnes iniquitales quas
gelista loquitur : Tuncvidens Jttdas, qui etim tradidit, fecit ille iniqUus, omnes justitim ejus quas fecil «on
•quiadamnatus esset, pmnilenlia ductus, retulil Irigin- erunt in tnemoria; in delictosuo quo deliquit, el in
la argenteosprincipibus sacerdoium, e! senioribttsdi- peccalis suis quibus peccavit,hi ipsis morielur (Ezech.
cens: Peccavi iradens sanguinemjustum. At illi dixe- XVKI,2., 22 et seq.). Etinfra dicit: J11eo cum con-
runl: Quid ad nos ? tu videris Et projecds argenleis vertel sejuslus a sua justitia, nt faciai deliciuin,in suo
in templo, secessit, et abiens , laqueo se suspendit g deKcloquod fecit, in ipso morielur. El in eo quod
(Matih. xxvn, 5, 4, 5). Digne quidem pcenitenliam a>'eriaturhtiqtius ab iiiiquilalesuaquam fecit, ul facial
gessil, quia peccavit tradens sangiiinem justum, sed judicium et justitiam, hic animam stiatn cuslodivit, el
ideo sibi fructum poenilentisedenegavil, quia pecca- iwertit se ab omnibushtiquilalibus suis quas fecil, vita
lum traditionis SUJ_ipso qucm tradiderat diluendum vicei, elnonmorietur.(Ibid.; 24). Utraque senlenlia
sanguine non speravit. vera est, quia utraque divina esl, sive justum, cum
CAP.VI. Spes sine pmnilentia.vuna esl prmsumpiio. aversus fueril a justilia sua, omnesjustitias ejus obli-
— 8. Plerosque sub vana spe indulgenliaein pecca- vioni tradendas; sive iuiquum, cum ab iniquilate
tis diabolus tenet, et compellit eos Dei justitiam non fuerit conversusad justiliam, ipsum salvandum, et
meluere, quos inaniter suadel de Dei bonitale gau- omaes iniquilales ejus in memoria 11011 futuras.
dere. Tales dicunl, secundum Apostoli objurgalio- 11. Iniqttum vero est, si putemus juslum quando-
nem : Faciamus mala, ut veniant bona; quorum dam- que aversum posse damnari; et puteraus a iniquum
natio jusla esl (Rom. 111,8). qua_doqiie conversum uon posse salvaii. Justus est
9. His indiciis evidenter agnoscimus inaniter ho- Deus et misericors. Sicut ergo potest .per jusliliam
minem poenilere, si dum pcenitenlia geritur , indul- damnare aversum, sic potest per misericordiamsem-
genlia desperatur, et fruslra indulgentiam sperari Q per salvare conversum. Nulla prolixitas temporis,
sine peccatorum pcenilenlia ; ac per hoc, nec sub spe vel a?quitati divinse, vel pielati prsejudicat. Poeniten-
remissionis debetaliquis peccaresecurus, necpecca- tia nunquam est apud Deuni sera,in cujus conspeetu
torum suorum considerans multitudinem , remanere semper pro prsesenlibus habenlur taro praeterila
catena desperationis obstrictus. Hortatur enim nos quam futura. Si diuturnitas peccatorum Dei vinceret
Scriptura sancta, ut peceare jam desinamus, nec de- misericordiam, nou in setate mundi novissima Cliri-
speremus nobis remiltenda quae fecimus ; dicit quip- slus venirel, ut peccata mundi pereunlis auferret, de
pe : Fili, peccasti; ne adjicias iterum, sed eldeprm- quo dieil Joannes : EcceAgnus Dei, eccequi tollitpec-
ieritis deprecare, ultibi dimillanlur (Eccli. xxi, 1). calum mundi (Joan. 1, 29), et ipse Salvator de se :
Utrumque sancta Seriptura praemonuil, et ostendit Venit enimFilius hominis qumrere et salvare quod pe-
quod nec in peccalo debeamus remanere, nec de tierel (Luc. xix, 10)
remissione cujuslibet iniquitatis ambigere. Cur enim C_p. VIII. ExemplummisericordimDei, ex parabola
jubetur ne adjiciamus peccata peccatis, si est in de Samarilano et Vulnerato.— 12. Samaritanus nos-
peccato manendum ? aut cur jubetur ut de prseterilis ler nunquamvulneratum ad slabulum niisericorditer
deprecemur ut nobis dimittantur, si sunl aliqua quse imposituinjumento perduceret, si aliquod in eo vul-
depreeantibus dimitli nullatenus possunt ? An for»i- D nus insanabile judicaret. Nunquam duobus deuariis
tan lemporuiri cuiquam potest prsejudicare longaevi- dalis, redditurum se quidquid supererogaret stabula-
las, ut sicul peraclo tricennali spatio, nullus sinitur rio spopondisset (Luc. x, 30 el seq.), si supereroga-
. legibus humanis ablala repetere, ysielegibus divinis, tionem illam 11011 plense sanilati prsenosceret profu-
post longa peccandi spatia, non liceat indulgenliam turam. Ul quidenim stabularius aliquid supererogat,
postulare? Ahsit ut hoc sitin Deo nostro quocl in si est in saucio vulnus quod curari non valeat? Sicut
lilibus habet humana conditio, Deus enim noster sic ergo medico'noslro nulla esl incurabiUsplaga, ila nec
cst misericors et bonus, sicut infinitus esf et invictus. in aliquo vulnere, nec in aliquo tempore, ccelestis
Proinde bonilas invicli non vincitur, et infiniti mise- potest deficere medicina. Ideo ipse medicus semper
ricordia non finitur. sc posse converso salutem donare testatur, dicens :
193 CAP.vn. Omne tempusprmsentis vitm con- Cumconversus fueris, et ingetnueris, salvus eris (Isa.
rersioid aplum est,-—10. Denique omne vitse prse- xxx, 15). Propter quod duritiam quorumdam sic pec

' Hsecverba juslum quandoqueaversmnposse dam- ex ms. Corb. sermonls conlexlu hoc exigenie.
nari: et putemus, aberaiil ab excusis; reslituta sunl
537 EPISTOLA VII. 558
Hieremiam *)ejs non de.init increpare : Nunquid qui A bantur, quam eos qtii peccatorum suorum pceniien-
cadit non resurget, aut qui aversus est non revertelurS liam gerere noluerunt. Denique dicit Corinthiis .*
Quare ergo aversus' esl populus isle in Hierusalcm Ne-iterum cum venero, humiliet me Deus apud vos,et
aversionecontentiosa? Induraverunl cervicessuas, no- lugeam multosex his qui anle peccaveruni, el nott ege-
luerunt reverti (Jet: vm, 4, 5). Non 194 punit runt pmniieniiamsuper immunditia, et fornicatione, el
Deus in peccalore peccala, si peccntoris cervix non impudicitia, quamgesserunt (II Cot: xn, 21). Nec im-
fuerit indurala. merito lugel Apostolus qui poenitentiam non agunl :
GAP.IV. Justitia Dei conversossaivat, aversos aam- scit enim plus esse gaudii coram angelis Dei snper
nal. —15. Bonum nobis est igitur, si ad ejus mise- uno.peccalore pmnitenliam agente, quam super uona-
ricordiam confugiamus cujus eftugere juslitiam non ginta riovem juslis, quibus non est opus pmnitentia
valemus. Ipsa enim juslitia Dei lalis est, ul aversos (Luc. xv; 7). Digneigitur illos pro impoenitentia cor-
damnet, conversos salvet. Propter quod dicit: Coii- dis luget beatus Apostolus,pro quibus non gaudet
veriimini ad tne, et salvabo vos (Isa. LIV,22); semper angelicus chorus.
aulem deleclatur conversione noslra, nec tempus 195 CAP. XI. Variis modis nos ad pmnitetitiam
homini, quandiu in hac vita est, posuit, quo propi- vocalDeus. —16. Benignitas ergo Dei ad poeiiiten-
tiari converso non possit; imo tempus omne prse- £ tiam nos adducit, ideo nos tribulationibus affligil, in-
senlisvitie conversioni nostrse cognoscitur deputasse. firmitatibus corripit, angustiis erudit, ul qui in sa-
Beatus enim Petrus dicit: Non tardat Dominus pro- nitate corporis peccavimus, in infirmitate a peccatis
missumsuutn, sicul quidam tarditatem exislhnatit, sed abslinere discamus : qui in Isslitia niiserieordiam Dei
palienter fert propter vos, nolens aliquem perire, sed coutempsimus, correpti fiagello tristitise justiliam
omnes ad pmnileniiamconverli (II Pelt: m, 9). ipsius formidemus. Ita fit, ut qui nobis, abutendo sa-
CAP.x. Parabola de operariis in vinea. Deus sem- nitate, iufirmitatem peperimus, per infirmitatem sani-
per delectatur conversione nostra —14. Si aliquam latis beneficia reparemus; et qui per lsetifiam in tri-
oetatem judicaret Domiuus conversionis remedio J.ulationes iucidiraus, per tribulationes ad lsetitiam
ineptaiu, nori diversis temporibus operarios voearef recurramus. a Denique magis erga nos dilectionem
ad vineam. In diversitate quippe horarum non in- Dei flagellis et correptionibus Scriplura sancta tes-
congrue accipitur __tatum diversitas; ita ut scfas latur ostendi; dicit enim : Ftli, ne deficias in dtsci-
puerilis accipiatur in mane, pubertas in tertia, ju- plina Domini, tteque faligeris cum ab eo increparis;
ventus in sexta, gravitas decUnantis a_tatis in nona quem enim diligil Dominus, corripit; flagellat autem
et in undccima, senilis selas ipsa novissima. In qua- omnemfilium quemrecipit (Prov. m, 11).
cunque igitur quis aslate vocatus, si benignilatemi C CAP.XII.— Sed et ipseSalvatorillos se dicit aroaro
vocantis Domini non spernat, neeesse est denariumL quos arguit: Ego, inquiens, quos amo arguo el cas-
vita. perennis accipiat. Neque euim non semper de- tigo (Apoc. III,' 19). Et apostolorum doclrina prsedi-
lectatur conversione nostra, de quo nobis clamait care non cessat, quia oporiet nos per multas tribula-
Joel propheta : Hmc dicit Dominus Deus vester : Con- lionesintroire in regnum Dei (Act. xiv, 21). Ipse quo-
i_. .ttnini ad me ... tolocorde vestro, injejunio, et in' que Dominus arctam viam ct anguslam dicit esse
fletu, el in planclu, et disrumpile corda veslra, et not,t portam, quce ducil ad vilam.
vestiinentaveslra, el converliminiad Dominum Deuni 17. Ut aulem noverimus illos qui gaudiis tempo-
vestrum; quia ndseiicors, etpatiens est, el magnatd ralibus ohlectanlur, et jussa divina contemnunt,
vds, el multumtniseticors,.et palienliam habens in ma- selernis ignibus concremandos, illos vero qui mala
lis (Joeln., 12 el,seq.). lemporalia cum limore Dei patienler lolerant oelerna
15. Propter quod apostolus Paulus duritiam cor- quiele potituros; attendamns divitem purpuratuin,
disincrepat in his qui poenitentiam suorum negliguttt. et paupereni Lazarum, illum post epulas flammis pe-
agere peccatorum; dicit enim : Propter quod inexcu- rennibus traditum, istum post oerumnas in oeterna
sabilis es, o homoomnis quijudicas. In quo enimjudi sinus Abrahoequiete securum : ubi cum slillam dives
cas olterutn, le ipsum condemnas; eadem enim agh. Q ardens digito beati pauperis linguse suseposeeret ir-
qumjudicas. Scimus auiem quoniamjudicium Dei es( rorari, hsecad eum beati Abrahaeprolinus est directa
sectindumveritalem in eos qui talia agunl. Eiistima: . responsio : Fili, recordare quia recepisti bona in vita
autem Iwc, o homo omnis qui judicas eos qui talici tua, et Lazarus similiter mala; nunc autem lu crucia-
agunt, el facis ea, quia tu effugiesjudicium Dei? Ati tis, hic vero requiescit(Luc. xvi, 25). Non fuil alia
divilias bonitatis ejus el padentim et longanimitatis causa qua diyes poenas luerel, etpauper gaudio poti-
contemnis,ignorans quoniam benignilas Dei ad pmni-- retur ac requie, nisi quia ille bona recepit in vita
tenliam te adducii? Secundum duriliam autem tuant . sua, ille autem mala.
et impmnitenscor lltesaurizas libi iram in die irm, e. CAP.XIII. Non idem est bona pmsenlis vilmItabere
revelaliottis justi judicii Dei, qui reddel unicuique __• etrecipere. —18. Non omnes autem qui hona pne-
cundutn opera sua (Rom. n, 1, 2, etseq.). Alio q_\io- sentis vilae babent, bona prsesenlis vitoc recipiunt,
que loco non tam plangit qui peccare graviter vide nec omnes qui mala hujus vilsepaliuntur, mala lmjiis
a In ms. Corb. addunlur bic verba hsee, ausculla iJ qtiidquara ad sensum conferre yidentur.
veccator et gaude, verum nec legunlur in excusis, ne<
e
 "
S59 S. FULGENTIIEPISCOPI RUSPENSIS 560
vitae recipiunl; sed illi recipiunt bona in vita sua, A , continetur in psalmo : Sacrificium Deo spiritusxon-
qui in gaudio et deliciis viloe prsesenlis exsultant, et- tiibulatus, cor contrilum et humUialumDeus non de-
in eo se beatos credu.nt, quod se nulla concuti ad- spiciet (Psai. L, 19).
versitate conspiciunt: 1111autem mala recipiunl in CAP. xv. Exhortatio ad promptam conversionem.
vila sua, qui pressuras et tribulaliones prseseutis — 21. His etinnumeris hujuscemodi testimoniis iii-
vitoe cum timore Dei lolerant, et corde coutrito et .formali, pwncipaliler ad Deum converti, quanlocius
humiliato, non temporalia gaudia, sed seterna suspi- feslinemus; dicil enim Scriplura : Ne tardaveris con-
rant; nec transitura bona, sed permansura deside- verti adDommum,elnedifferas de dieindiem,ne subilo
rant. veniai ira ejus, et in lempore vindiclm disperdat te
- 19. Denique illis qui in bonis-prsesenlium rerum (Eccli. v, 8). Conversi autem, de remissione pecca-
volunt habere loetitiam, dicit psalmus : Fhlii liatni- torum nullatenus desperemus, tenenfesDominifidele
num, usquequograves cbrde; utquid diligilis vaniia- promissum, qui.ait: Cum conversus fuetis, et inge-
tem et qumrids mendadum (Psal, is, 5) ? et alio loco„ mueris, salvus etis (Isa. xxx seciindum LXX). Pres-
Nolile sperare in-itdquiiate ", et in rapina nolite con- suras tribulalionesque prsesentis lemporis longanimi-
cupiscere.Divilimsi ajfluant, nolite cor apponere (Rsal. ler toleremus, et a limore Dei nullatenus disceda-
ixi, 11). Tales eliam bealus Jacobus increpare non B ' mus; piaicipit enim nos Apostolus, esse in liibula-
vcessat,dicens: Agite nunc, divites,plorate, ululantes in tione patientes (Rom.xn, 12). Qui etiam correptionem
miseriis qum advenieni vobis. Divitim veslm putre- praesenlls temporis, ad evitandam futuri judicii poe-
factm sunt, et veslimenta vestra a lineis comesta sunl. nam, multum nobis prodesse te.talur, dicens : Cum
Aurumet argentumveslrum mruginavil, et mrugoeorum judicamur autem, a Domino coriipimur, ut non cum
\QQintestimoniumvQbis erit, et manducabil carnes hoc mundo damnemur(I Cot: xi, 52).
vestras sicut ignis. Thesaurizastis in novisshnisdiebtis. CAP.XVI.In tribulationibus nostris gralias Deo ctga-
_Ecce merces operaiiorum qui messuerunl regiones ves- mus. — 22. Yeriim in ipsis tribulationibus gratias
tras, qnm fraudata esl a vobis,clamat, et clamor eotum agamus Domino, et hoc quod sanctus Azarias dixit
in aures Domini Sabaoth introivit. Eputati esiis super in fornace, nos in tribulatioiie dicamus : Benedictus
ierram, et luxuriis enutrislis corda veslta (Jac. v, 1 et cs, Domine Deus palrum nostrorum, el laudabilis, et
seq.). Talium quoque risum et gaudium in luctum gloriosum fwmen luuni in smcula: quoniam justus es
converti praecepit et mcerorem, dicens: Emundate in omnibus qum fecisti nobis, ei omnia opera tua vera,
manus, peccalores, et ptxrificatecorda duplicesanimo; et recimvim tum, el oinnia judicia tua verilas; et judi-
miseii estole, et lugele, et plorate, Risus vester in cium veritaiis fecisti, serundum omnia qum induxisti
luctum convertatur, el gaudium in mmrorem. Humi- C nobis, el super civilaiem sanciam palrum noslrorum
liamini in conspeciu Domini, et exaltabil vos (Jac. HieruSalem. Quoniamin veriiale et judicio induxisti
iv, 8, 9). lnec omnia, propter peccata nosira. Quoiiiampeccavi-
CAP.XIV.Relribulione futura nec boni nec mali pri-. <, mus, el inique eghms, discedentesa te, et mullumpec-
vabuntur.—20. Neque vero pulemus tristitiam humi- cavimus in omnibus; el mandatis tuis non obedivimus,
lium, _l laelitiam superborum, luctum piornm, et; nec conservavimus,1S7 tieque fecimus, sicut prmce-
gaudium impiorum, iuturaposseretribulione privari. pisli nobis, h ut bene iiobis essel. El omnia qum indu-
Manet utriusque (al. utrisque) condigna merces, di- xisli nobis, et omnia qumcunqtiefecisli nobis, in vere
vino reddenda judicio,;qiiam judex ipse tali eognosci-. judicio fecisli (Dan. m, 26 _. __</.).Et paulo post ait:.
tur decrevisse senlenlia : Vm vobis, qui saturati estis,, .Et nunc sequimurin toto cotde nosito, et timemus te,
quia esurieiis; vmvobis qui rideiis nunc, quia lugebilis; et qumrhnus fdciem tuam c, ne confundas nos (Ibid.,
el flebitis. Beati qui nunc esurilis, qtda saturabimini. 41-). '
Beati qui nunc fletis, quia ridebits. Beali qui lugent, EPISTOLA YIII.
quoniam ipsi consolabuntur(Luc. vi, 25; Jlfallh. v, 5). SEULIBERADDOKATUM.
Tales eliam David semina quidem dicit in fletibus> De fide orlhodoxa et diversis erroribus hmreticonun.
jacere, jiec tamen silet cum gaudio et exsultatione' " Domino eximio, et in Chrisli carilate plurimum
messuros; sie enim ait: Qui seminant in lacrymis,, dcsiderabilLfilio DONATO, FCLGENTIUS, servorum Dei
in gaudio metent. Euntes ibant et flebant, millentes' famulus, in Domino salutem.
semina sua. Venientes autem venient in exsultatione,( CAPUTI. Quis vilm partkeps. Quis expers,—l.Mul-
portantes manipulos suos (Psal. cxxv, 5). Talibus; tum a benedico Dominum, dileetissime fili, cujus gra-
eliam nunc asserit Dominum propinquare, dicens; lia falis es , ut cum sis aetate junior", non quse suni
Prope esl Dominus his qui tribulato sunt corde, et Jtu- carnis , sed quoe sunt spiritus concupiscas; et fidei
miles spiritu salvos faciet (Psal. xxxm, 19). In tantumi fervore succensus, illa laudabiliter jam incipias me-
vero prodest tribulatio Christianis, ut per hanc spi- ditari, quibus non voluptas carnem damnabiliter nu-
ritus noster Deo sacrificium fiat. Seri^lum namque5 triat, sed agnitaveritas animum spiritaliter pascat;
a Editi, Nolite sperare iniquiiatem. verba, el qumtimus, quse leguntur in Ms. Corb
h Basil., sicut prmceptumnobis esset, et omnia d Ms. Cod. Colbertinus habet Multum,
qum- idemque
cunqne fecisii nobis, tu bene nobis in vero judicio) pra_fert in margine Antuerp. edit.; rel. edd., Multis.
fecisli. c Ms. Colb.., minot.
<•Editi. U thnemut facietn luam; nec habent haic
 5CJ : EPISTOLA VIII. _ _ ' *S»
ipsinsenim factum inspiralione hon dubilo, ut cum A (fotte unum) esse Deum, summum, verum et bonum,
s.udiis insislerc soleas sseculariumlillerarum, nunc a , .unius naturse, unius-essentise, "unius
omnipolenlia.,
tSiviuiseloquus impendas affectum : illu.l utique vo- . 'iinius bonitatis, unius soternitatis, uniusimmensitatis;
.ens magis arprehendere, non.unde tumidareloquen- , ae sic cuin unum Deum audis Palrem, et Filium, et
tia discitur, sed unde vilac perennitas comparatur. Spirilum sanclum," unam naluram sumina. illius
Quisquis enim fidem veram tenet, vilam possidet : Tiioitatis inlellige; et cum Trinitatem audis, Pa--
Juslus enim ex fide vivil (Rom. i, 17); et quisquis in - trem, el Filium, et Spiritum sanclum, tres
pcrsonas
ejusdem iidei myslerio cupit inslrui, vit_e scie^liam ^unius. summse-illius divinitalis agnosce. Tres enim
"desideratadipisci; in qiia janlum'quisque cfescit, personoe sunt/Pater, elFilius, et Spirilus sanctus;
quanlo riiaglsquod veruin et salutare esl,' discit. Hu- ideo Trinifas dicitur :_sed una substantia est Patris,
jus scieniiac qui ienuerit -indubitanler initiuni, pe,r- etFiiii, el Spirilus sancti; ideo ipsa Trinitas unus
veniel.ad perfeclum, et qui nori spreverit lac aposto- Deus veraciter a fidelibus prosdicatur.
lici sernionis bumiliter accipefe, Ipse merebiturso- " CAP.III. Tres petsonm, nonires ndlura.. JSqtialitas
lidicibi perceptiorie gaudere. Bive autemquis intra in Trinilale. Scripturm teslimonia quod Trinitas sit
Ecclesiam calholicain * lacle' nulriafur, sive„ cibo unus Deus. Teslimonia pro, iribus -personis perperam
pascalur; si tamen a sinu matris Ecclesisenon reces- U assignantur soli Palri ab hmrelicis. Filius qttoqueDo-
serit, vitse particeps permanebit; quia tenens fidci minus Deus dicitur. Quis debel dici Christianus. Ado-
justitiam , possidehit et vilam". Quam vilam nec ille randus esl et Filius.—h Tres itaque personas esse
possidebitqui permanet iriinfidelilate, nec ille qui Patrem , et Filium, el Spirilum sanclum, ostendunt
perseverat in crimine : quonlam uterque de iUis esse ipsius eloquia Yeritatis. Unde Salvalor noster ait :
conylriciturquir-ecundumlggApostoli^sentenliam, Nonjsum solus, sed ego et qtdmisit me Pater (Joan.
ambulanl in vanilate sensus sui, lenebris obscuraium vni, 16). De Spiritu sancto qtioque dicil : Ego rogabo
habenies itilelleclum,alienati dvita^ Dei per ignoran- Patrem, el atium paraclelum dabit vobis, Spiritum
liarii ,qum'eit in illis, propter cacitaterii cordis ipso- veritatisjjoan. xjv, 16, 17), Pra_cepit eliam baplizari
ruiri(Ephes. iv:, 17-, 18) : ipsa enim cordis ccecitas, gentes in nondne Pairis , el Eilii, el Spiritus sancli
ct ffuid credat, et quid agat,~ignorat. (Matih. xxvin, 19). His atque hujnsmodi teslimoniis
CAP.H. Donaius eonlra fidem Trinitatis tenlatus ub ostenditur, Patrem, el Filium, et Spirituro sanctuin,
Arianis. Ad respondendumdefide parati esse debemus, tres esse personas, sednon tres essenaluras. Unde
Fides S. Trinitalis exponitur.—2,Dicis ilaque a qui- Trinilas illa _ancla digne crediturf in personis, Ires
busdam Arianis de Patre et Filio proposilam quse- autem deos dicj, Patrem, et Filium, et Spiritum
slionem, in qua Patrem majorem et ininorem Filium Q sanetum , non permitiit unitas naturalis, Et quia in
asserebanU le vero, propter diviuarum ignorantiam uria natura fc'Trinilatis nulla potest esse _diver=itas,
litterariim, quibus minus instructus es, non iuvenisse ideo m tribus personis manet inconfusa proprietas
quid eis in defensionem veraa fidei responderes. Hoc el ifl unitale naiurse regnal incommulabiliter sub-
irf te itaque primitus in nomine Dominilaudo, quia si stantialis oequalifas.Ideo de 1S9 Fiho dicitur : Qui
Jibiuoniuit tanta respondendi (al. respondenti) fa- cum in fdrma Dei esset, non rapinam arbiiralus est
. cultas, permansit tamen in corde tuo veritatis firsaa essese mqualem Deo (1'hilip. n, 6), Et : Quianonso-
(al: firmissima) credulilas. Non enim omnes qui lum-solvebalsabbatum , sed et Patreip sutim dicebat
Christi parlicipes sunt, etiam respondendo possunt Deum, wqwlenise faciens Deo (Joan. v, 18), Adhanc
defensare qnod credunt; sed etiam illa pars-estpro- aequaUtatemnaturse virlutisque, etiam illud peftinet
feclo vIctori-3, ut quandiu quis sermone non potest quod ipse Filius ait ; Quia quaicunque Pater facit,
defendere veritatem, fideli tamen CGrdedevitet erro- hmceadem el Filius similiter facil h. Et sicut Patef
rem. Expedil aulgm ut saluberrima Pctri apostoli suscilal moriuos et livificat, sicei Filius quos vultvi-
verba seclemur. praecipienlis ut simns parafi semper vificat (lbid., 19 , 21). In illa ergo * Trinitatis na-
. ad respondendummnni poscentinos rationem de fide tura , sic totum unum est, ut nihil ibi possit vel so
et spe qum in nobisest (I Pet. ni, 15)._ Yolens ergo p. parari vel dividi : sic tofum sequale egt, ut nibil ibl
id responde_____u paralior inveniri, petis ut noslro majus aut minus i valeat inveniri. Istum nobis unum
.nsli.uclussernioneag&oscasqueniadinodumhcerelicis, Deum Novi et Yeteris Testamenti veridica demon-
fidehi nostfain impugnare vojentibus, disinis yaleas strat auctoritas; de hoc enim uno Deobeatns Moyses-
arnvaluseloquiis e obviare; dicit -.-Audi, Israel :.Dominus Deus tuus Deus (al.
5. Proinde illud admoneo (al. commoneo) princi- Donunus) unus est; et: Dpminum Deum tuum adora-,
pallier teneas : sanctam TrinUalem. id est, Patrem, bis, et illi soli servies (Deul. vi, 4). Et ipse Domi-
et Filium , et Spiritura sanetum, naturaliter veruni nus dicit de se: Videle quodego sum Deusk et non est
BAhesl nunc ab editis, legitur in ms. Colb," e Ms.Colb , in natura.
h Ms, Colb,, qumcunqueVater facil,el Filius siint-
' 1 Ms. Coll}.,in terrajicclesim calliolicai.
"="M.Cblb., beatiPauli apostoti. liler facil.
&Antuerp., a via Dl%;in mavgine vero prsefert a_ ' Abest ergo ab edilis; legiturinjns. Colb
vila Dei. At ms. Colb. ct Basil. Jiabent a vila, juxta j Ms. Colh., ..lajji.saulminus.
k Editi, Ego sum sotus el non est alius Deus 'irtgi~-
graacum Apostoli lextum.
c Ms. Colb., diu hiis valeas armalis eloquf.s ler me.
1 Ms. Colb., Triidlas illa 'ctedifut.
PATUOJ..LX.V 43
 385 S. FULGEtfm EPISCOPl RUSPENSIS ' 30.
alitis prmter me (Uent. \wu, 59). De hoe.el beatus A Quod cum dixerint, nunquam se audebunt asserere
David dicit : Qtds Detis prmter Dominum, aut quis Christianos: cum utique Christianusa Christo iiouien
Deus prmler Deum noslrum (Psal. xvn, 52) ? Sancfus 'acceperil; Christianusautcm nullatenus essepossit,
quoque JaCobus apostdlus , istum unuin Deum prsc-- quisquis ipsum Christum DominumDeum suum esse
dicans, ait, Tweredis qtda unus esl Deus, bene facis ; non dixerit.
et dmmoneseredunl, et conlremiscunt(Jac. n, 19). " 8.
Fateantur ergo ralrem et Filium non duos do-
5. \reruml'amen non ignorannis"isla lestimonia, ct minos deos
e, sed unum Dominum Deum suum , si
si qua similia in divinis ° reperiuntur eloquiis, qui- volunt veritalem tenere
btis umis et solus asseritur Dens, non ipsi sanclse fidei, et noluat rebelles prae-
ceptis legalibus atque evangelicis inveniri. Sic eniro
Trinilati,"! sed uni lanlum persona., id est soli Deo polerunt et illius teslimonii, quo dic-
Patri '", .ab hserelicis assignari. Proinde iflorum quse tum esl : (al. potuerunt)
DominumDeum luum adorabis , el illi soli
proposuimus teslimoniorum c, id est illiiis quo dici-
servies, iiitellectum pariler officiumqueservare. Ne-
lur : Audi, Israel': DotninvsDeuslutisDeus (al. Do
unus el alterius que enim cuiquam fas est sic adorare Deum Patrem P
mtnus) est; , quo Iegitur Dominum ut Deum.Filium non adoret (al. adores), cum ulique
Deum tuum adorabis, el illi soli servies; m quantum, de
Dominb Deo ipso Filio scriplum sit in Deuteronomio : Lmta-
ipso donaiite, possumus, inlelligenliam mini,
cali, simul cum eo, et adorent eum omnes __«•>•
requiramus. Primum quippe nos testimonium po-
snisse meminimus illud quo dicitur : Audi, Israel: geli Dei. De ipso quoque beatus David dieat in Psal-
niis h : Adorabunleum omnesteges tettm, omnes gen-
DominusDeus luus, Deus (al. Dondnus)unus est. Hoc
tes servientei (Psal. LXXI,11).
ilaque sieutriqiie A fatemur esse firmissimuin, ul ab
hoc leslimoiiionullus existimet aliquatenus recedcn- Cip. iv. Creatura nequaquam adoranda. IdololaUm
dum. verilalemDei commulanlin mendacium.— 9. Quod
6. Proinde quoniam duos deos a lidelibus coli ic- (al. quia) si Filius secundum divinitatem » unus
gulaprseceplihujus nulla ralione permittil: aut Patrem Deus cum"Patre non esset, unius cum eo naturai
et Filium credanl unum naturaliter Deum, si volunt utique non fuissel; et si naturse alterius esset, crea-
Binehujus transgressione mandali unum Deum sic tura sine dubio esset. Si autemcreatura esset, ser-
eolere, _t nec Palrem colant sine Filio, necFilium viendum ei sanctarura Scripturarum auetoritas non
Sine Palre; aut, quiaDeus major etDeusmiiior, Deus juberel, sed polius prohiberet. In primo enim dcca-
unus-esse non possunl-(a.. non possenl), necesse est logi mandato , sicul unius DoininiDei cultura servi-
«l, auUPjfreni soltim Dominura Deum suum dicant, tusque manifestissime pr_ecipitur, ita omni creaturoa
Et Filium DominumDeum siium omniroodis negent; P ( adoratio ac servitus a fidelibus'exhibenda- vehemeri-
aul solum -Filium Dominum Deum asserant c, et a tissime proliibelur. Ihienim dicilur : Ego sum Domi-
Dei Patris cullura recedant. Sed Deum Palrero Do- nus Deus tuus, qui eduxi te de terra JEgypli, de domo
minumDeum suum negare non possunt, quemusque servilulis: Non- erunt libi dii absque me (EXod. xx,
adco Dominum Deum omuium esse confirmant, ut 2, 5).. Si hoc simul aPalre et Filio dictum accipitur,
r.iiam ei divinitatem Filii,tanquamminoris, jure ser- unus DominusDeus credalur Pater et Filius: sed si
vitulis f subjugare conlendanl : 200 Filium vero, hocaul Palersine Filio, autsinePatrecrediturdixisse
si DoininumDeum suuni negare voluerint, ipsius pa- Filius, necesse est ut aut Pater DominusDeus ne-
ternse vocis leslimonio prolinus arguuntur; per os,' getur, aut Filius. De illo enim qui dixit : Ego sum
eniin prophelse , ex persona Dei Patris dicitur : Et Dotninus Deustuus, qui eduxi te de ierra JEgypli, de
dotmi Juda miserebor (al. miscreor),el salvaboeos in dotno servitutis: Non erunt tibi dii absque me; de
Domirio Deo suo (Ose. i, 7). Ipsum Domin_m esse ipso sanctus Moysesait: Audi, Israel: Dominus Deus
Deum nostruni Evai^licie quoque verilatis com- ttiusDetis (al. Domimis) untis esl (Deut. .1, 4). Et
mendat auctoritas, _bi beali Thomoeaposloli confcs- quia (a/. et quod) ipse Deus sibi soli prsecipiens
bio pravilali haerelieai|rorsus contradicit, exclaman- taulummodo serviendum, seqne jubens a lidelibus
tis alque dicentis : Dominus metis, et Dcus meus ... adorandum, prorsus interdixit ne quis auderet (al.
(Joan. x\, 28). v andeat) creaturam adorare, crealuraeque servire;
7. Etgo q- ando el PaXrem Dominnni sine dubio proplerea 201 i" f",e i"'HS primi prsceepti,de
coiifilenlur, cl Filitmi DominuniDcumfaleri prophe- omnibus quse creavit ila loquitur : Non adorabis
lica atque evangelica veritale cogunlur, atil Palrem ' ea, nec servies eis : ego enim sum DominusDeus tuus "
fl Filium , personartim proprietale -servaia. unum (Exod. xx, 5). ,
Dominum Deum naluraliter dicant, aut eonfilenles 10. Quod ulique sciensbealus Aposlolus, iram Dcx
BolumPalrem suum Dominum Deum, consequenter teveiari pronunlial super omnem impietatem et injus-
ilicant Filiuni nec Dominum suum esse , nec Deum, litiatn eorumqui cominttlaverunlverilalemDei in men-
6 Ms. Colb., vel si qua sunt similia quai in divinis. ' Ila ins. Colb.; at edili habent, lanquam minoris
h Ms. Colb., soli Palri. Dei invilceservituiis, aut iniilm servituti'.
c lta ms. Colb. Al edili babenl, illorum qumpropo- _ Ms. C<dh,,Ho»ditosdeos.
Muimusteslimonia. h Ita ms. Colb.; al ed., De ipso quoqtie.... in psal-
d Ms. Colb. el Anl., utrumque. _ «IO diiil.
-*-Ms.Colb., Deumsiiuintisseraut. 1 Ms. Colh., difjtiiialein;al editi, ditndmiem.
 "
565 EPISTOLA Y.ll. 5'.6
docium, et coltierunlet sefvietunt creaturm poliusquam A una veritas, unus 202 verus Deus, non permittit
creatori, qui est benedictusin smcula (Rom. i, 18,-25). servitutem atque culiuram veri Dei creaturse con-
Yeritalein Dei tenere est unum Deum colere; veri- jungi e. Vera quoque religio, excepto uno vero Deo,
lalein Dei ln mendacium convertere est crCaturae hulli deo sinil culturse ac servitutis obsequium a fi-
servire. Yera enlm religio in unius conslat veri Dei delibus exhiberi.
servitio. Ipsa namque veritas unus est Deus; et sicut CAP. VI.Nulla creatura est verilas, sed vera. Filius
exceplauna veritate non est alia verilas, si_ abs- in quo Patii mqualis. In xpwminor. Dupiex nalivitas
que uno Deo vero non est alius verus Deus : ipsa Christi, mterna el temporulis. — Oninis anlem nalura
enim una veritas est naturaliter una vera divinitas. quseminor e_l nalura Dei Patris, siue dubio creata
Et ifa non possunt duo veri dii Yeraciter dici, sicut natura est K Quid est autem creala natura, nisi
ipsa una veritas B naluraliler non polest divi.fi." creatura? Omnis porro crealura ~lquoniam opus est
CAP.v. Scriplura el Palrem et Filium, verum Deum veritatis, est quidem crealura vera, non tamen est
prmdicat. Homines sancli filii Dei sunt non eo modd veritas. Sola enim (al. aulem) naturaliter est veri-
quo Chrisius. Quis commutal verilatemDei in menda- tas, quse naturaliter est vera divinitas. Illi ergo veri-
cium. Quid sil ex superiorivus arguinentis concluden- talem Dei nori commutanl in mendacium, sed verae
dum. —,11. Sancla vero Seriptura,'quse nohis unum B fidei tenent salutare mysterium, qui nec solum Pa-
Dominum Deum veraclter salubrilerque commendat, _trem, nec solum Filium, sed slmul Patrem et Filiuni,
sicut Patrem verum Deum, sic et Filium veruro unum Dominum Deum. suum corc.e credunt ad ju-
Deum fidelibus cunctis insinuat.De Patre quippe di- sdtiam, et oieconfitentur ad salutem (Rom. x, 10).
clt beatus Paulus apostolus, Thessalonicensibus scri- Quia non solum Pater Deus, sed etiam Filius Deus
bens : Conversiestis ad Dominumasimulacris h, ser- naluraliler esl verax Deus, verilasDeus, permanens
vire Deo vivo el vero; el exspeclare Filium ejus de cum Patre naturaliter unus verax, unus verus, una-
cmlis, quem susdlavit a morluis Jestim, qui eripuil que vefilas : quia duos deos credi vel-dici omnino
nos ab ira venlura (I Thess. i, _, 10). Hic Jesus pTohibel una verilas, quse sola vera est divinitas.
Chrislus non sic est Dei Palris filiu., sicul nos su- 15. Proinde Deus Filius secundum divinam natu-
mus : flle est enim proprius, nos redempli; ille na- ram non est minor Patre, sed sequalis est Palri, quis
tu=, TIOSfacti; ille verus, nos adoptivi. llle autem, Filius ita verus Deus dicitur, ut PaterDeus verior
qui veriis est filius, ipse efiam verus est Deus, non non dicatur; in Deo enim vero nlhil minus exisli-
adoplione generatus, sed de Palre naturaliler natus. mari sinit ipsa veritatis agnilio. Permanet ilaque in
In quo vero Deo veroqueFilio, ideo est vera divi- Patre et Filio naturaliter una verse divinitalis sequa-
nilas, quia naturalis est illi de Patre nalivitas. Pro- C litas, et una irieommutabHisac sempiterna majestas.
pler quod eum * verum Patris Filium, verum Deum, Sic autem FiliumPatri aeqiialem veraciter dicimus,
vltamqtie sete'rnam,"b'eatus~Joahries in Epistola sua .ut eliara minorem veraciter non negemus. Scimus
profitetur, dicens : TSrTt.iusquia Filius Dei venil, et enim Deum Filium nalum de natura Dei Patris, na-
dedit nobis inteUeclum,ul sciamus verum, et simus lum "etiamde natura Virginis matris, ac per hoc ve-
in vero Filio e]us Jesu Chtisto. , Hic est verus Deus, rum Deum de veritate paternse naturffi, verum homi-
el vila mterna (I Joan. v, 20). Yerum itaque Deum nem de veritale maternse suhslantise : quem divirii-
colere, veroque Deo servire, non esl ulique verita- tatis selernitas ostenditslneinilio natum, el tempo-
tem Dei in mendaclumcommutare. Ille autem veri- ralis susceptio carnis docet sine duhio minoratum.
tatera Dei commutat in mendacium, qui Deo non ve- _Equalis est Filius Patri, el minor est Filius Palre :
ro exislimat serviendum d; ille autem Deum non tequalis vera divinilate, minor vera humanitate.
verum colit, et.Deo non vero servit e, qtii crealurse __Equalis,quia Jti principio erat Verbum, et Verbum
servlerit, crealuramque colueril : quia"ubi Deus non erat apud Deum, et Deus erat Verbum(Joan. i, 1);
verus colilur, et Deonon vero servitur f, ibi-Deive- minor aulem, quia Veibumcaro factum est, et ha-
ritas in mendaeium commulatur. bilavit in nobis (Ibid., 14). ^Equalis, quia cum in
12. Quonlam ergo, et Deum Patrem Deum verum, ® forma Dei essel, non rapinam arbitratus esl eise st
el Deum Filium Deum verum, ccelestium eloquio- 'mqualemDeo (Philip. n, 6); nrinor aulem, quia se
rum altestalione cognoscimus; aut unum verum inelipsumexinanivit, formam serviaccipiens[lbid., 7).
Deum naluraliler Palrem et Filium cum calholicis iEqualis est Palri Filius, quia de Domino natus es(
asseraht, aut duos veros deos a se coli, conlra veri- Domirius; minor est autem Palre Filius, quia de ari-
latem sanclae fidel dicant; aut creaturse cultores cilla factus tst servus Inde est quod dicil: De ven
6eipsosprofiteri non metuant, ul veritatem Dei se in tremalris mem, Deus metts es lu (Psal. xxi, H)
mendacium commutasse ipsa rerum manifestalione Et iterum : 0 Dominc,ego servus tuus, el filiiis ancillo
cognosca.it. Una-quippe veritas unius veri Dei, imo tuai (Psal. cxv. 6), jEqualis est Palrf Filius, quia
" Ms. unavera veritas. e Ms. Culturam veri Dei crealurm conjungi; edili,
Colb.,
_ h Ms., ab omnibussimulacris. Deo crealurmque.
h Basil., nulliDeo sinit cuiturm ac servitutis^obse-
"Us., Propter eum, etc
d Ms , qui .ero Deo non mslimntserviendum. quium nisi qtd nalura Deusesl. Qui autem non est -<r,
* Ms., Deum verum noncolit, et Deo vero non naiura Dei Pattis, sine dubio creata natura est.
servit. ' Ant., omnisatilem creatnta. Ms. Colb. omnis au^
1 Ms., el Deoveraiwn servitur. lein nalura.
 537 , - ._S. FULGENTIIEPISCOPI ttUSPENSIS - .. . ,, ,- .-.368.
Qmnia per ipsum facla sunl, eistne ipso factum esl A super oimiia Deus henedictus-in ssecula. .De Ipsp -
tdhil{Joan. i, 5); miuor est autem Palre Filius, quia enim uno Chrislo DeLFilio .bealus Apastolus. aii: .
facius est ex muiiete, factus- $ub lege (Gal. iv, 4). Et Quorumpalres, et ex.quibtis Christus.secundumcar-, .
ideo sicut veraciter Dei Filius Deo Patri coxternus nem , qui est superjtmnia. Deus beitedictusinsafculc -
, agnoscitur, sic veraciler malre posterior invenilur. Proinde vera fides , uuse hi uno eodemque Christo
14. Primam quippe nalivitatem Filii nullatenus - ulriusque credit etdconfitelur subslanti_e-yeritatem, .
prseeessit seterrikas -Patris,cu]'us tamen-secundam unum eumdemque Christum DeiFilium , - et -secun-
nativilatem prseeessillemporalis nativitas 203 ma" dum veritatem carnis facturii praedicat minorem ,:el
tris. In illa quippe natura Dei Patris, quse esse non secundum veritatem divinitalis Deo;P.alri creditet;,
coepit, de seterno Patre cosclernus est Filius inenar- ..conflteiurrsequalem.-Sieque veraciter-unum Deum =
rabiliternatus; in nalura Yirginis, quse esse_co_pil _ cum Palre Filium vera Tides adorat,_qusesic uni Deo.
ex tempore, de temporali malre temporaliler est novit & crealuris omnibus serviendum ,- jit noveiit -
idem Filius misericorditer generatus. In ea ilaque crealunenondeberi divinse c servitutis obsequium.,
aiatura Dei Filius sequalis esl Patri, in qua anle <6m*.i • 204-CAP. VIII.Spirilus sancfus non erfaiuta,'sed-,
jiia coaeternus est Palri;elin eanatura est Filius ctealatest. Spiritus sanctus est verusDeus, Templum
sPatre minor, in qua -est et matre poslerior. In ea B Spiritus.sancii sumus sicul Palris etrFiiii. Sphiius
--natura Palri sequalis esl Filius, in qua creator est - sanclus oiqualis est Deo.Putri el Filio. — ;17. Inde ",
angelorum; in ea nalura Patre minoriesl idem Filius, i.est,,quod eliam Spiriium .sanctum creatprem vera
"ln qua-"Redemplorest hominum. In ea natura Patri "iidesasserit, non creaturam, ,Quomodo_enim crea-: ..
- sequalisest Filius, in qua ab initio creatur.fi adoratur ; (or esse negelur, a quo lirmala,cb_lorumvirlusostentr
- et laudalur ab angelis. In ea natura Filius minor esl ditur, dicenle David : Vetbo-Domini cmli
:firmati '
-Patre in qua est minoralus paulo minus ab angelis a. siittt". _s_Spifitu eris ejusomnis virlus eorum (Psrai.^-
CAP,VII.Minotulio in Chrislo ad -naturam huma- . XXXIJ,_). Et alio lofco: Emiiles Spiriium.iuum ,' et
'•manam pertinet.— 15. Apostolica quippe aucloritas creabuntur(Psa<.cin,50).-Creatorquippeeslomuium- '
hujus minoralionis non deslitit demonstrare myste- _ rerum, qui factor est, homiujim.- De quo beatus Job ,
rium , dicens , Eum aulem, qui modico quatn angeli dicit: Spiritus divinus qui feci,t-me-(J_ob. xxxni, 4).. .
minoratus esl, videmusJesum propter passioncmmor- Spiritus ergoTsanctus, sicut omnia croeavit,sie omnia;
tis gloria el honore coronatum (Hebr. n, 9). Supe- replet immensus. Et quia iramensus replet„d, natu--.
-rius autem cujus nalurse sit haec assignanda minofa- raliter est verus Deus. Scriptnni esl enim rquia Spi-
niio, evidenter ostensum esl, quando illud leslimonium tilus Dpriiini replevit orbem iettqrum {Saj>,.i, -i7).-
prophetaeprolatura e_t, quo dicitur _ Domine, quid |Q Nam _p,tbeatus David ubique esse.Spjritum Dei ie-{,-
-est homo , quod memor es ejus ; uut filius hominis, statur, dicens de eo -: Quo ibo a spititu, tuo, aut e /«. -
-quoniamvisitas eum? Minorasli eum paulo minus ab cie tua quo fugiam (Psgl. pxxxviu, 7) ? Quomodo au;
•angelis (BsaL v«i, 5). Dei ergo Filius ante susceptio- lem neganl Ariani Deum esse Spirilum sanctum,
nem carnis, cumin forma Dei esset, non rapinatn ar- cum ila simus templum Spirilus sancli, sicut sumus ,
i_i.fi_.__isest esse se mqualemDeo (Philip. n, 6) , quia templum Patris et Filii,? Apostolus enim dicit: ..
in illa forma Dei, Filius sequalis est Patri; quod si Nescilis quiaiemp'.umJ)eieslis, et Spirilus Dei hqbitat
"
minoressel, in eadem forma Dei non esset: sel_m in vobis? Si quis auiemtemplum Dei violavetil, dis-
forma DeiFilium esse aposlolica teslatur auctoritas. ' perdel' illum Deus. Templum enim Det sanctuniysl,
Ideo ergo sequalem Deo esse, non illi rapina fuerat, quod estis vos{1.Cor. m, 16). Sic autenuios.Apostq-
.sed nalura ; quia in forma veri Dei non nisi verus Ius asserit esse templum Dei, ut in eadem epislola.
-esse poluit Deus, et divinse formse unilas ipsa est templum nos dical etiam Spirilussancti. Dicit enim : -_.
-deitalis unius h naluralis oequalitas. Uhi ergo formoe Nescitis quig membravestra lemptumsunt qui invqbis -.
i-unilas -innalura erat, sequalilas rapina non erat. habitalSpirilus sancti,_quem habetis a Deo,(l Cor.
Naturalis aulem divinitatis aequalilas, quae in forma vi, 19) ? Et ul i- sum Spirilum sanclum Deum esse
.Dei eral, auferri Deo vero non poterat. .r^demonslraret, continuo subjunxit : Gloriftcute et .
16. Inde est quod, relinens verilateni divinitalis,. portate Deum in corpore vesiro (Ibid., 20).
.cl veritatem accipiens carnis, unus idemque Dei-ct 18. iEqualis est ergo Palri et Filio Spirilus sanctus,.
hominis lilius,, et Patre faclus est minor , el Patri quia creator est oranium rerura, sicut Paler et Filius.
permansil scqualis. Idco ulrumque- veraciter ipsa ve- jEqualis est I atri et Filio Spiritus sanclus ,' quia ,
rilas dixit: el: Paier mqjor meesl (Joan. xiv, 28) ; omiiia replet iromensus e, sicut P_ler et Filius-'
et: Ego el~Paler unum .sumus.(Joatu x, 50). Yere ' /Equalis est Palri et Filio Spiritus sanclus, quia, ,
-ergo Deo Patre minor est Chrislus, uuia naturaliler omnium fidelium membra unum templum habel sic- _,
ex palribus est secundurii carnem,; et vere Deo Pa- ut Pater et Filius. Quis aulem negafe audeat unain
- tri ajqualis est idem Chrislus, auia.naUii-lilerpst csbc diviiiilatein Palris , et Filii, el Spiritus saucti,

. a LocumJiunc m;(on sui parie mutrium m editis h Eilili, divinilalis hujus. - »

_restituimus ex cod. ms.j Colb. Sic enim legcbaturin 0 Abeal ab editis divinm, legilur autem in ms.
-etlitis: ln ea natura Patre mhwr -___idem Filiiis in Colb.
~quaab inilio creatura adorxituretiiiuxlaiur ab angelis: d Ediii, el quia omnia reptct.
jreliuua vero omiua aherant. e Ita ms. Coll). : at edili, qtda replel mundum.
 569 EPISTOLA VIII." 5'0
tum corpora fidelium , quaB".mem_ra'.suntChrislir A pefsoiiarunrasserere, Arianum hserelicum sine dubi-
4psa templum sint Spiritus sancli? . - .--- - ,_ tatione intellige. Yerum -est enim "quod SabeUani
,' CAP.JX. Conclusio de'Trhdtale. In iribus_personis unam naturam Patris, et Filii, et Spirilus sancli,
iion est diversitas dhinm natutce, Baptismus non va- credunl; sed falsum est quodtres personas esse non
Aetmsi in nomine Ttiniiatis coilatus.-— 19.. Tiinitas credunt. Verum est eliam quod Ariani tres personas
cstitaque unus soluscrealor omnium.rerum Deus, _ Patris, el Filii, el Spiritus sancli, dicunt; sed falsum
-Trinilas est unus solus immensus jiaturaliler Deus. est quod istarum trium personarum tres naturas per-
Ad hujus imaginem.Trinilatis homo factus agnosci- suadere contendunt.- Perverse. ilaque Ariani natu-
lur, in cujus nomine baptizatus-. denuo renovatur. . ram Tfinitatis dividunt, et personasSabelliani con-
"Baptizariautem gentes in nomhie Pairis, et Filii, el . _fundunt; cmn itasit una natura Patris, et Filii, et
Spiriius sancii.(Malih. xxvm, 19), Salvator noster . Spirilus' saricti, ut non sit una persona ; quia alia
tdocuitr ut.sieul.Trinitaiis opere inilium conditionis est persona Patris, alia Filii, alia Spirilus sancli.
. Eceepimus,,sic hi nomine.Trinitatis, divinae adpptio- CAP.XIII.-Errot Macedonianorum. — 22. Siquem
fiisgratiam sumeremus ". Unus est ergo verus Deus vero videris, Palris quidem et Filii unam confiteri
, Pater, elFilius.et Spirilus"sanclus, qui omnipoten- naturam, sed Spirilus sancti alleram prsedicare sub-
Ussimabonitate creat homlnes_ el graluita misera- B-stanliam , ut sequalem quidem dicat Patri Filium, et
lione justificatpeccatores. PKeter hunc unum b Deum soluro minoreni asserat Spirilum sanclum, iste non
teruin nullus est Deus, quia dum dicit: Videte quia tenet calholicse fidei .veritatem, sed a Macedonio na-
tgo sutnDeus, el non esl aliusprmler jne (Deut. xxxu, lum perfidise sectalur.erroreriie. Proinde quia non
b_), docet hos etadmonetgrave esse peccalum, si est calholieus Christianus, sed Macedonianushsereti-
"qiiis extra unumDeum alium ciedalc. Aiium sine cus*est, ab omnibus est fidelibus respuendus.
-dubio credit quisquis in Palre, et Filio, et Spiritu CAP.XIV.De vetilate humanmnalurm in ChristO:— -
sancto , diversitatem divinitatis exislimat; cum ille 25. Nunc pauca de mysterio DominicseInearnatiouis
Deus, qui solus hahet veram divinilatem, colendi al- "adverte. Chrislus enim Dei Filius-,
terius dei-nullatenus 295 tribuat facultatem-, nec litatem qui seipsum Ye-
profitetur, sicut verus est Deus', sic<verua
iri sacramento _edemplionis'human_e sit aliquatenus est homo : in
ab unius veri Dei natura in- quo sicut est pleniludo divinse natura.,
hominandus, quisquis ita estet pleniludo humanse substantise f. Iriestenim ,
venifur extraneus.Myslerlum autem redemptionis illi naluralis veritas
divinitatis, naturalis veritas ani-
humanae nulla ralione perficilur, si in baptismo vel mse et naluralis^veri_asearnis . ac per hoc -
rationalis,
Filii, vel Spirilus sancti, vocabulum subtrahalur. naturalis divinilas communis estilli cum Palre: na-
CAP. x. Excusatiobtevitatis. — c
19 bis. Proinde, u turalis vero
humanitas communis est illi .eum YirgitiQ-
quoriiara epistolaris modussermonem nostrse disputa- matre.
lionis non permitlil extendi, dilectioriis tucepriniordia
CAP_. xv. Hmresis Manicltmorum.— 24. .Si quis
iion sunt lectionis prolixitate fatiganda, sedhreviiate
ut dum-breve delectabililer ergo sic in-CBristo veram divinilatem prsedicat, ut
potius excitanda, opus
ad leclionem ardentius inflammeris. ejus veram carnem negare contendal-, non est Chri- -
legis, prolixam stianus eathoUcus,_ sed 206 haerelicus Manichseus,_
Paiica quse dicturus sum, intente lege, prudenter in-
: valeas in cum ipse Ghristus discipulis dubilantibus dixerit:
lellige, et indubitanter tene ex quibus et videte, quia spiritus carnem-et ossa non ,
assertione fidei a falsis vera discernere, et Chrislia- Palpatesicul me videdshabere
habet, (Luc. xxiv, 59).
nain fidem, ipsius illuminatoris noslri juvamine reli-
CAP.XVI.Error Plwtinianorum. Chrislus mediatot
nere d.
—
CAP.XI. In Trinilale wius Deus-, una natura. Er- hominumpropter naturm utriusaue consorlium. 25..
Rursum si quis in Christo sic verifalem prsedicat
vor Sabellianotum. — 20. Unus Deus est sancta Tri-
animseefcamis , ut veritatem in eo nolit accipere
nitas, Paler, et Filius, et Spiritus sanctus. Una esl
enim Palris, et Filii, et Spirilus sancti, natura, sed deitalis, id est, qui sic dicil Christum l_omineni,.ut
non una persona. Proinde ut rgtenla veritate possis -r. Deurri neget, non est Chrisfianus catholicus,_sed
Photinianus hsereticus^CIirislus-enimquemadmodum
refellere, vel certe respuere falsitalem, si quem vi-
deris ita Patris, et Filii, et Spiritus sancli unarii con-. secundum veram divinilatem Deus creator est homi-
fiteri naluram , ut velit unam asserere personam, num, ita secundum veram carnem mediator e_t Dei
noU Christianum cathoUcum putare, sed h;_relicum et hominum. Mediator enim nullalenus esset,„si vel
Sabellianum agnosce. cum Patre divinilatis naturam , vel cum homiaibus
et aiiimre substantiam non habe-
CAP.XII,Error Arianorum. Sabelliani et.Ariatd m commuuem carnis
—21. Si quem vero ret. Iu eo aulem verus mediator_esl hominum homii
quo tecipiendi,.in quo tespuendi.
et de Patre formam Dei (pei
audieris ila tres personas, Palris, ,et Filii, et Spirilus Chrislus JQSUS,in quo
nos salvaret) naturaliterhabuit, et exVlrgine
sancli, dicere, ul velil tres naturas islarum triurii quam
a Ita ms._Colb.; at edili, gratia frui mereremut: e Sic ms.; at editi, sed Macedonianmperfidim secta-
h Ms., / rmier hunc Deum verum. tur errorem. -
c Ms., JMallerum credat. f Ms., ln quo sicut plenitudo liKmanmsubstantix
4 Ms. J« nointne tene. sic vler.itudoin eo est divinm.
 571 S. FCLGENTIUSEPISCOPUS RUSPENSIS. 372
loruiam servi (quam in nobis salvarel) accepit. Nun- A posse naturam. Ipse quippe unus est Christus, de quo
quam aulem homo a Deq gratiain salulis acciperet, illud quod jam superius positum esl-.dicil Apostolus:
si in una persona Christi divinsehumanaeque naturae Quorumpatres^ et ex quibus Christus secundumcat-
communio non maneret a. nem, qui cst supet omnia Deus benedictus in smcula
CAP.XVII.Dum natutm in una Chtisli medialotis (Rom. ix, 5). Ubi et uriam Christi per_onam,.el ge-
petsona. Dum in Christo nalurm nec confunduntw minam naluram, plenus Spirilu saucto demonstravit.
nec duas personas constttuunl. Eulychelis et Nestotii Dicens qjiippe : Ex quibus-Chtislussecundutncarnem,
conltatii errores."— 26. Veritas ergo Christi sicut qid esl super omnia benedicius in smciita, sicut Dei e>
habet veritalem naturalem divmiialis ex Patre, sic carnis nomine verilalem nalurse utriusque indubitari-
babet naturalem veritatem 'humanUatfs ex Yirgine. ler ostendit, sic in uno Chrisli nomine unam perso-
Deus enim unigenitus dignatus est in utero Yirginis nam divinitalis atque humanilatis edocuit. "Christus
fieri humanse carnis animseque suseeplor, ut esset enim, qui est ex pattibus secundumcarnem, ipse esi
humanse carnis animceque salvator. Ipse- unus, in super ottxniaDcus benediclusin smcula. Non confun-
quo est gemlna, inseparabilis, inconfusihilisqne b ditur nalura quam Dei Filius habet ex Patrer cum ea
nalura, et utriusque nal: rse una persona : in. quo natura quam idem Deus sumpsit ex virgine. Sed nee
alii duo rursus hseretici, sibimef conlraria senlientes, B habuil Christus duas aliquando personas, quia idem-
diversos errores inlnlisse (af. insliluisse) cognoseun- Deus unigenilus, et secundum divinitalem nalus est
tur, Neslorius scilicet et Eutyches. Nestorius quippe, de Patre, et secundum carnem processit ex Virgine.
quia duas in Christo cognovit esse naturas, conalus El qui Yerbum Deus natus est de Deo, idem Yerbum
est duas in eo prsedleare personas, et ita cor habens caro factum lanquam sponsusprocessit de thalamo suo
-falsilalis obscurilate caccatum, fidei Christiana. non (Psal. XVJII,6). Ipse unus, qui, servata utriusque pro-
dubitavit suse perfidise soeiare mendacium. Fides prietale nalurse, et crucifixusesl ex infirmitale, el vi-
enim vera sicut in Christo duas naturas veraciler vil ex virtute Dei.
prsedicaf, sic duas in eo personas om:.ino deriegal. CAP.xx.Monclusiolibri exhortans.ad scripla Sanc-
Eulycbes vero rede credens unam in Christo perso- torum petiegenda. — 29. Hsectibi, caris.ime fili, pro
nam, perverse visus est unum in eo prsedicarc naln- tuo sancto desiderio el dilectione lransmisi,.ex qui-
,ram, cum vera tides simul in Christo sic proprietalem bus tibi quidem prsebeatur instructionis guslus, el ex
nalurse utriusque cognoscat, ut unani personam di- boc gustu creseat in te prolixioris leclionis affectus,
vinitalis alque humanitatis intelligat. ut tanto magis possis Deo adjuvanteproficere,quanto
CAP.XVHI.Sabellius. Arius. Manes. Plwtinus. — sludiosius coeperissanctorumPatrum dicta requirere,.
27. Unus quippe Christus est,, qui J« principio erat Q invenla frequentius alque atlentius reeensere. Unde
Verbum, et Verbutn erat apud Deumr et Deus erat libi, Deo adjuvante, gratia scientisepleriiorisaccedat,
Verbum. Qui eliam Verbum caro factum est, el habi- qua possis non solum verara relinere fideni, verum
tavit in nobis. llinc Sabellianus vincitur, q.uia in co eliam hsereticorummortiferaro convfi.cerefalsilalem,
quod Yerbtimerat apud Deum, oslenditur alia Patris, credens et firniiler retinens, unam naturam et tres
a!ia Filii esse persona. Hinc eliam Arianus supera- personas in Trinitate Deo, et unam personara duas-
lur, quia in eo quod Deus erat Verbum, ostendilur que naturas in unigenito Dei Filio Domino nostro
una essePatrisFiliique nalura. Ad ostendenJam quip- "Jesu Ghrislo.
pe proprielalem personse valet quod solus Filius
Verbum dicitur •, ad oslendemlam vero unius nalurse 208 EPISTOLA IX.
coinmunionera perlinet, quod sicut Deus Palerdici- Yictor Fulgentia, ipsius preces enixe fiagttans. et ser-
tnonemFaslidiosi Ariani tefeUendummillens.
lur, sic etiam Filius Deus nuncupatur. Hinc etiam
ct Manichceusslmul confunditur, et Photinus, in eo Domino beaiissimo et apostolicis merilis co-
quod dicilur : Et verbtimcaro faclum est. In nomine a.quando , sancto patri
FULGENTIO episcopo YICTOR.
quippe Verbi dfvinitas vera eognoscitur , et iu no- 1. Desideratserei divinitus attributum tempus a<l-
niiiie carnis vera humanitas invenitur : ut Christus -. yenit, quo noslra pelitio sorlialur effeclum. Nefas
Filius Dei, et verus Deus, et verus homo,, in ulrius- enim fuerat ut is qui ad respondendum callidsema-
que nominis 207 naturali veritate cognoscatu. ; chinationi bealitudinem tuam frequenter ipse petie-
ac sic, nec Manichseusfn eo falsam prsedicare audeat ram, differrem volentem ; quod apud honeslissimos
carnem, nec Photinus ei naturalem valeat adimere mores mendacio plerumqoe depulafur quidquid diffe.
deitalem. rendo promiftitur. Sed hoc sicut nobiscum vestra
CAP.XIX.Neslorius el Eutyches ex Apostolorefet- bealitudo melius recognoscit, non voluntate factum
luntur. lnconfusm manserunt dumin uno Chtisto sttb- est, sed spaiium rcgionum diversarum impedimentum
stantim, nec petsona geminala esl. — 28. Nestorius detulerat; quibus huc alque illuc incassum ducimur;
quippe et Eulj cbes aposlolicis convineuntur eloquiis: ubi nulla salulis seternsevitae utilitas invenilur. sed
ille, ut agnoscat unam Christi geminari personam non potius ab ipsa fulurse vitseutiUlate exquhenda, mens
posse, isle, ut noveril Chrisli geminam eonfundi non diversis occupationibus avocatur; ul cum tempus est
a Ms., Si in uitapersona Christusdivinmhtimanm- h Aute., inconscissibtc.
q.ie nalurm conlinuo non nianeret.
 375 YICTORIS EPISTOLA, IX. 33
diabolicl timoris instinclu , aliquid quod ad salulem A venerabilium monachoruin spiritalemvitam, et se-
«lernam proficiat, quisque nostrumminime agere. cundum sa_culuro quasi vilissimam , faslidiose con-
permittaiur. temnens, usque ad cedros Libani evolans se perve-
2. Induimur enim diversis cupidilalibus ac desi- nisse gloriatur, cujus nomen, nisi fallor, pcfordinem
deriishujus mundi; qusesubitq tanquam fumus eva- verborum superiore versu evidentius videor expres-
.tescunt, et insanabiiiterssecularibus illecebris sie nos- sisse, cujus tractatum dtrexi,qui emendicatis hinc
ira" deservit intentio ,irt tanquam si hnmutabiliter in inde sermonibus, -adversumreclam tidem el eatholi-
iioc mundo vivamus, sic delutura-seternitale, aut caraveritatem visus est oblalrasse, et Ilomousiaiios
vitse, aul mortis periculo, quod utrinque (al, ulrum- (quos nos esse appellavil) et Donatislas objectionum
<pie)est, minime cogitemus : sed hoc tantum sata- suarum Jaculis quasi vulnerans, sibi poslea catholi-
gimiis, quod in proesenlicognoscimus noslris deside- cam vindicavit, sicut ex lectione diligenler vestra
riis adfuturum. Quantacunque enim ulilitas nostrse paternitas advertet. Quare pelimus ut de uiellifluo
vo.unf&ti accrescatparum esse pulamus, secundum yestroe paternitatis fpnte islius vanilas refellatur,
illam B. Cypriani sententiam : Quid aliud in mundo auctorisque, ejus serpenlis, cujus iste, mala gramina
quam pugna adversus diabolum quolidiegeritut? El pastus, qucmdam velut novum errorem visus est
paulo post sequitur : Si avaritia prostrata est, exsur- g pullulasse, adsit luculenla responsio, et omnis ad-
gil libido; si libido comptessa esl, succedil ambitio; si versus Deum excogilata nequilia comprimatur, ne
jimbilio conlempla est, ira exasperal, inflal superbia, aliquid rectum adversus dogmalis fidem qui legunt
vinolentia-inviiat, invidia concordiam rumpil, amici- euin dixisseTeputent. Confundalur antiqui serpentis
tiam zelus abscindil (Lib. de Mortalitale, paulo post astutia, quia sibi lales proedicaloresdiver_is seditio-
inilium),etc.Pervidensvir venerabilislantis animam num ac voluptatum illecebris aggregavit; ejusque vi-
inimici jaculis quolidie vuluerari: unde non virtus peream venenosamque trisulcem linguam luis sanclis
propria, sed sola divina poterit eruere nrisericordia. responsionibus dissipa. Qui non docloris, sed polius
adulatoris id leraporis oflicio fungebatur falsilatis.
5. Proplerea iacrymabililer exoramifs, ut pro no-
Commentum quod suis posteris dereliquit, te respon*
iris cum omnibus illis quos Domino acquisisti; ac
dente eorum mentibus evanescaf, quo adversus Dei
mundanis squaloribus erulos ad spiritalem vitam con-
militare. Proplerea rogamus ut in
verli fecisli, ejus pietalem exorare digneris,_utnobis mysleriumvoluit
hac Domino adjuvante, honce famcemerilum-,
misericordisesuae-lumenoslendat, ut non sumat vin- et parte,
prseclarum omnibus exlendas ingeniu.ro. Et quo-
dictaiu de peccatis nostris, ut in delictis nostris non niam
ut exuamur a et ini- prsesens oestus aliqua recentia quserit, deside-
tnoriamur, laqueis compedibus „ rium mentis audacler expfessi, antiquce familiarita-
-tnici, utnon segaudeat lucrasse animam, quam Do- tis caritate possessus; el-sicut prse cseteris sacerdo-
minus suo sanguine redemit. Sed hoc enixissime ob- tibus mentibus et oculis intuentium
ut tuis fulges, ita le cu-
secramus, npstram supplicationem precibus piraus frequenter florulentis opusculis fulgentiorem
juslis, nosfrosque gemilus tuis sanctis fletibus adjun- el nobis el omnibus gentibus appafere..
gas, 209 ut mereamur vestris intereessionibus fu- . 5. Hoc pio frelus amore indocilis rerum scripsi-r
lura. vitaesubsidiura reporlare, ut qui peccalis mortui Sitiens cum niroio ardore adfontem
peritise acdoc*
sumus, vestris sanclis oralionibus resurgamus. Ali- trinse cum ruslico meo alacer aceucurri;
.'ler enim Elisaeus propheta suscitare non posset cada- Unde nostram sitim et eloquio satiari
ver exanime, nisi, refrsenalis membrorum lineamen- ut non solum fulurcevilse imperitiam cupimus,
facerel (IV prsemium, sicut in prima
tis, illosecorpori xqualem Reg. iv,5,4). fronte epislolce vestrarum orationum
.Minoravitse paululum magriitudo, ul cum osculatur 210 solafia
conquisivi, merear adipisci, verumeliam huicoperi
mortuum, implastraret animam, el redderet puerum
- vivum. Unus se sternit, et duo consurgunt; et subito ,in omnibus salisfacfum fuisse. gaudeamus : ut non
solum nos, sed el omnis conservorum nostroruro
redditur incolumis genitrici, qui alieno spirilu re- filiorum veslrorum
vixil. Et ego ita confido vcslro inlercessu me vivum religiosilas,jqui in te pio. affeclu
dependentj et hocde te nobiscum exspeclant, .divino
Ecclesisematri restitui, qui videor gravantibus pec- munericum eisreferam
calis mortis aculeo delineri. Scio enim quod in juve- mus ul nostraeruslicitalifan.referat?]gralias. Et„peli-
ignoscas, qui uthsec auderem
"nili cetate vitse, ante annos plurimos salutem animce Et licet nos aulexigua, aut nulla docloris
ipsejussisli.
nostra. quaesieris, Dominumque ex hac re socpissime sciontia accedit etiam. ut si aliquid cordc
ut a imbuil,
"poslulaveris, me tenlationibus hujus vitse erue- retineremus , aliis occupalionibus inipli-
ret. Et quia adhuc peccatorum mole depressus me- conceptum
cati;usum pene Lalini sermonis aniisitnus, sociindum
reri non polui, hoc deprecor, ut assiduis supplicalio- illud
diclum,
nibus pro nobis Dominum exorare digneris , ut quo-
TecioraDoslfaduas non admittentiaruras.-
1ibet ordine vel tempore delictorum nostrorum ve-
niam assc-quatur. _ - Sed ora ut Doininus prseslet et faciatquod volumus.
Guberna ergoet exorna famulum qucm nutrisli, et
4. Et ne nostra flebilis ac diulurna oratio veslra.
sensibus faslidium nobis prsesta doctrinam quam frequeulius docuisti. Oran.
paternilatis generet,,illud tem pro nobis bealiludinem luam divinitas selcrn?
ilerum postulandum est, ut promissionibus vestris
clomit'cPaicr.
celer sequainr effectus; ac maligno operi illiiif, qui cvstodial, quod optamus,
 §75 S. FULGENTIUSEPISCOPUS RLSPENSIS. - 376
SERJIO FASTIDIOSIARIANI. A Dominttmillutn et ChristitmDeus fecit, ItuncJesum
Dicimus, prud.entissimifratres, quod nostrai digna-.- quemvos crucifixislts(Act,_n, 56). Salomone_eliamex
lur pusillilali divinilas largiri. Deus justilise est auc- "persoiia Christi prius declara.;te: Anle smcula fun-
lor et vitse, imo ipse justitia nostra et vila nostra. davit me (Ptvv. vui, 25). Ecce factum, creaiuui at-
JNec,ad_peccalumfecit hominem, nec admortem; que fuiidalum Scriplura" testatur quem ita credere
'
Scriplura.dicenle, Deus moilem non fecit, neclmta- sacrilegi d<3ie_tarilur.Item inseparabilem atqueindi-
tut .in.perdilione .vivorum (Sctp. i, 15). Qirid eigo? viduam, ut superius dictum est, asserunt Trlnilatem.
mors accidit honiini, quem fecerat Detis. Non^nim Et si Filius, de quocvangelisla dicit: Vetuumcurofac-
. Jicituf.Crcatoris, sed diaboli deceptoris. JBoslquam lum est, et habitavit irihobis (Joan. i, 14), "obcelata
igitur a diabolo deceptus esl bomo, qui.volens fecjt paulisper diviiiilalis polenlia thalamum virginalis
iniquitalem, invilus ineurril in moilern.: praevarica- uleri solus irigressus est, proeuldubiosepafalus^aTa-
lus est injusle, et punilus esi jiiste. Deus vero cum tre et Spirilu sancto est;Setl ab uno nullalenus-poluit
bsec vidisset duo in homine , culpam- et raorlem; Ttinitas separari, quam conslat omnino non dividi,
unam quam male fec.erat, alteram quam juste pertu- secundum ipsorum absurdilateni.Efgo totaTriuilas
Ierat; cum his duabus validissimiscatenis homo te- carEem assutnpsit, tota Tiinitas passiorium injurias
nebalur innexus, prsecepit ut cafnem susciperet Do- JJ sensit, tota Trinitas in sepulerp jacuit, tota Trinilas
minus Cbristus, non in qua peccator debitor fieret, inferos penetravil, tota Tiinitas tei'lia"die a morluis
sed in qua sine peccati debito morlem indebite pro resurrexit, lola Trinilas quadragesima die in ccelos
debitoribus suslineret. Non ut Dei Filius iniquitatis ascendil? Et ad cujus dexteramtota Trinifas sedel?
vinculo ligarelur, sed ut homo peccator iniquitalis, vel quem Spirituni die Penleeosles lota Trinitas in
vinculo solyeretur. Hoc cst quod Apostolus dicit, apostolos niisil? aut cui Dcolota Trinitas in coelodi-
Magnumpielatis sacramentum, quodmanifeslalumesi! cere poluit: Deus, Deus mev.s,quare dcteliquisd me
in catne, juslificalum est in spitilu, apparuit angelis,, (Psal. XXII,1)? vel cui Palri tota Tri.iilas ail: Paiet,
prmdiculumigenlilibus, credilum esl in hoc mundo,, in mantis luas commendo spiritum nieutn (Luc. xxm,
assumptum est in gloria (I Tim. ni, 16). Et revera,, 46), si possunt, edicant. Quod si dicere ncqueunt,
doclissimi Christiani, qusemajor potuit esse pielas, ipsi se propriis jaculis perirount, qui Triiiitalem inse-
quam ut pro carnalibus hominibus Dei Filius,- pa- parabilem esse conlendunt. Donatiana quippe vanilas
teruo parens imperio, humanam carnem susciperet,, non allendit ob hoc collatum hominibus baplismi be-
el vita mortem pro morlalibus suslineret? et ille quji neficium, ut qni originaliter alienis gravantur errori-
ante sseculanascitur fundatus a Patre, in novissimc> bus, grali_emedenlisauxiliorelevali,propria deineeps
temp'ore nasceretur ex Yirgine? iile qui dat vitair.i Q lantummodo bajularenl; nec communio sacramenti,
mundo jaceret mortuus in sepulcro ? Quanlis ergc) sed consensus damnaret unumquemquepeccali.Quo-
nunc deflendum est lacrymis, vel quanta cordis af- niam sicut peccala parenluin in lertiam et quarlam
fliclione lugendum, quod plerique nunc usque du- generationem ait se Dominus reddilurum, qula ter-
rissimseobstinationis nolunt pervicaciam deserere , rena carnalisque nalivitas originali delicto monstratur
(lum assumplioni noxise indiscrete cupiunt deser- obnoxia : sic alio loco, sicuti animam patris, ita et
vire. Qui cum salutaribus nequaquam remediis ae-- animam filii suam csse teslalur, utsecunda coelestis-
quiescunl, veleorreelionis voluntatem abjiciunl, vita que nalivilas alienis peccalis cognoscatur penilus
libus dictis lanquammedieinalibus ferramenlis manui5 absoluta. Statim namque infert: Anitnu qumpec-
contrarias opponenles, inde se vulneranl, unde cu- caveril, ipsa morietur (Ezech. xvni, 20). Cui scntentise
rari dehuerant, ac vim spiritalium medicaminum sibi Salomonismonitio concinit, nec alterum alterius gra-
211 in contrarium vcrtunt. inde vulneribus stiii_ vari peecalis ostendil: Fili, inquiens, si bonus fueris',
augent putredinem unde assequi potuerant sanita--. libi et proxhnis tuis : si autem malus evaseris, solus
lem. Biparlitus namque pridem error irrepsit, qui hauries tnala (Prov. ix, 12). Itaque calholica fides
haclenus perditorum animas vinciens, ad quoerendanl uniuscujusque erroris prceruptaTefugiens,ac, Domino
veritatem spirare non sinit. Homousianis asserenli - jj reducente, viam itineris coeleslis incedens, sobria
businseparabilem atque individuam Trinitatem, nei3 credulitale 2|2 decantans ait: Dotninc, deduc me
Patri Filium fuisse minorem, nec Patrem ingenituni iii lua jusliiia propier inimicos meos (Psal. v, 9). At-
Filii sui esse factorem; Donalislis eliam prsedicanli quc inde a Palrc per Filium Spiiitum sanclum flagi-
bus communione malorum bonos pollui, dum sancta; lans, itineris rectitudine, cujus graluito munere gra-
Scripturcc mimus medelam salutis procul alvjieiunt diendi adepta est facultalem, sicuti necdum -bapliza-
Inler quos sancta mater Ecclesia calholi.a Davidicc> tos, non solum propriis, verum etiam alienis peccatis
murmure noscitur decantare, sicut in prcesenti ceci- faletur ohnoxios, quos in iniquitafibus riovit esse
nimus psalmo : Domine, deduc me m tua justilia pro- cjnceplos, ita genilaliter lotos latice iniquilatis in-
pter inimicosmeos (Psal. v, 9). In tua enim deducoir demnes asserit aliense, si voluntatis assensus non te-
justitia, dum le omnipotenlem Deum, ingenilum at neatur in crimine. Quolquolenhn credideruni in eutn,
qne increalum, filii tui Domini Jesu Christi cred<. ait Joannes evangelista, dedit eis potcsiatemfiliosDei
faclorem, Joanne Baptisla lestante : Post me venil qui fieti; his qui creduntin nomineejus, qui non ex sanguU
ante me faclus est (Joan. i, II). Et Pelro apostoh_ nibus, neque ex volunlate carnis, neque exvoiunlate
prsedicanteac dicente: Sciet omnisdomtisIsrael quiit vhi, ted ex Dco nati stinl (Joan. i, .6). Sicut ergo o?
 '
577 . . ^FERRAKDI. DIACOMEPISTOLA, XI. 578
voluntate carnis"atque ex voluntate viri exprtialiena A' animaiia qucecymices nuneupantiir,Deus r.on fecerit
', "tfahunt peccata, quariivisJioridum habeant-propria: - sed post dejectionem angeli illius ihdigni diaboli; hoe<
ita exDeo nati, si-proprisevoluiita'lisiii'eiscuipa noii *b*mnia"abl,ips6'diab61o facta surit; et-dum-didererous
fuerlt, nulla asperguntur aliehae''iniquitatis irijuriar '•quia dniriia Deus fefeerit,'-ethseclioria'valde, dixii
"Qtioriiam sxut 'pririia naiivitas edehdo •infixit quod .quod sarictitatem tuam etde hoc debefemus consu-
' nasceris non
fecit;' ila secunda "abfuto'_riginalipec-' "lere, ut ipse de hbc' satisfieri juheas": Si arite' trans-
cato nativilas,"in sbla posiluhiimpulatvoluntale de- •gfessionemquandoDeus omniafeeit,'tunc ista facta
^licluih.In iiac-igitur pafte a nialis'sequestrari-debe- sun£ ari post' trahsgfesbionem Adce;-Ora-pro nobis,
'
irius, in qua primitias spiritus habenles 'cohsepulti -domine "sancte acheatissime-pafer ' - - - ic
Christo iri baptismo resurreximus.lIn qu6"etiam ve- : . -' . -EPISTOLAXL - - -'"-'-
terem hominem,qui corrumpitur securidurndesidefia .Ferrandus diacenus Frilgentjo"proponit diiasqumstio-
efroris, gratia Oei prscveniente et comitante deponi- _,nes,?desalute Aiihiopis c"atcciiumeni,<baptizali cnm
rous, utTiovum horainem,-qui "secundurnDeum in jam vi morbi essel menlis' impos,,ac' noh percepla
eucharistia mortui., , , '"',
justitia et in sanclitate caritatis-cfeatus est. iudua- ~ '
'Domind beatissimoetcum onirii veneralioriesus-
mus: Vef Domirium.- "-->""
"" ' EPISTOLAX.'^ ' : cipiendo palri FULGENTIO episcopo
''
FERBAKDCS
'' ""
dia-
'"
",'-._ B conus In Doroino salutem."
Scarila ,F_ulgentioproponit duas qumstiones,unain 1. Qui lerrenis iridigeritfacultalibus, pecditilurni
_-. d'eIricafnadone F ilii Dei',alteram deviliuin aninia- operis continuafo labore, vel horiestseartls industria,
' " iiuiri auciore. -- -
sive fofsitan bonesta negoiialione pascunlur",",sqleni
Doniinosanctoachealissimo, efaposlolicis mefi- arite divitum ftres, postquam verecundiamfames ex-
l':s cocequarido',patri FCLGEKTIO episcopo famulus , cluserit, suspiranles victum precibus quserefe; viro-
luus SCARILA.- _ -- - rum quoque nobilium clenienlissimas aures etiani
1. Imperilorum desideria paternitalis vestrse mul- importuna aliquando petitione pulsare : riorunt eniin
tum desiiierant_periliam; quia scriptum est: Inquire mendicanlibus nori prodesse silentia. Ego vero qui
pslrem tuum, el annunliabit libi; seniores tuos,,et do- ingenii pauperis laboro penuria, nequemultis obla-
tebunt lec(Deut. xxxu„7); et quia quod intelligere lranfibus curis operari clbunr sapientiae qriotiiliana
non possmnus, sanctitatis luse doctrina nosse desi- divinse leclionis medilatione permillor; minusetiani
deramus. "prsevalens meis, id est dispulalionum sive cogitalio-
2. Dum ad mensam Chrisliani Ecclesisecalholicoe num mearum viiibus investigare dubia, explanare
iilii luiEvenli deDei Incarnalioneloculio nasceretur, obseura, dividere ac definire contraria, pulso ctebris
unus ex nobis hoc de ipsa Incarnalione asseruit, quo- W\gemitibus ad cadestis patrisfamilise214 januam.
niam non Deus Paler, sed DeusFilius carneminduit; Sed ubi rursus indignum, cui tam cito apefiatur
et alius dixit: Ipse Deus qui unus est in tribus dig- quod volo, memelipsum convinco, lunc eos quos de
natus est carnem assumere, ut noslrain servitutem intimis regis cubiculi perietralibus accepisse dispen-
-quaper transgressionem palris nostri Adse obligati sandam domini mei pecuniam video, voce supplici
delinebamur, ad libertalem perduceret. deprecor, ut dignentur famem nostram modicis sal-
5. Et scire cupimus si ipse DeusPaler descenderit tem sumptibus consolari. Quorum quia unus ex nu-
el carnem assumpserit; an, ipso residente, Yerbo mero lalentorum tibi credilorum niiilliplicarejlucjca
mandaverit quod carnem assumpserit ? cum scia- desideras, et ccelestis scribaepreliosissimam-fir^fga^
mus quoniam Yerbum caro faclum est, ul ipse ha- ritam, quam distractis omnibus qucc IiabeaS^egotia-.
bitaret in nobis, sed inter Yerbum, quod Deus est, et tor fidelissimus comparasti, generaliter acquirendam,
Patrera, qui Deus est, una utrorumque 213 descen- possidendam, perfruendam, sine invidia Wbeseente
dit ad induendam carncm majestas, quia legimus: communicas; profer, obsecro, de thesauro tueyi.ispen-
Hie est Deiis nosler, el non mslimabilut alius absque sator egregie, nova simul et velera, quibus h_aigij__u
illo; posl hmc in terris visus est, et cum hominibuscon- lem locupleles, esurientem pascas, imperilum do-
versatus esl (Baruch. m,56). Et cumistud testimonium | ) ceas, dubitanti qtiid sequatur oslendas.
in mediumproferremus, hoc etiam ille e contrario 2. Religiosi cujusdam viri famulus cetate adoles-
iocutus cst: De Filio hoc dixit, non de Deo Patre; cens, colore ___lhiops,ex ultimjs credo barbarse pro-
et ego ad praesenslocutus sum : Quod simul pariter vincias parlibus, ubi sicco solis ignei calore fuscan-
ignorcmus, ad sancli patris Fulgentii episcopi, cui tur, adduclus, salutaris lavacri necdumfuerat asper-
Deus taula. virtulis scienliam donare dignatus esf, gine mundatus, aut micante Christi gr.Uiadealbatus.
reeursii.il faciaraus, qui noslrce imperillse per pate- Hicergo dominorum fidelium diligentia, sacramentis
factione.ndivinarumScriplurarum plano sermoneiter ecclesiaslicis imbuendus, ad ecclesiam traditur; fit
ostendat. Unde me tuis co . mcndans oratioiiibus ex more cafechumenus; post aliquantum nihiloroinus
sanctis, peto per illum qui sanctitatem luain tanta temporis propinquanle soleinnilale paschali inter
gratia muneravil, ut jubeas nos ul bpnus pater quce compelentes offertur, scribilur, eruditur : universa
ignorauius imbuere, et de illo fonle unde omnes oui quoque religionis calholicse veneranda mysteria co-
sitiunt replentur inundes. gnoscens atque percipiens, celebrato solemniter scru-
4. Et fiuiia Ioeutlone, alius e nobis dixil, quod tinio, per exorcismum contra diabolum vindieatur;
muscas, pulices et scorniones, vcl si quse foediora cui se renuntiare constanter, sicut hic tonsyeUido
,379 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 550
poscebal, audilurus Symbolumprofitetur. Ipsa insu- A verbi liber sit a culpa negligenlicc,non ut ille oslen-
per sancti Symboli verba memoriler in conspectu ii- datur consors parlicepsque justilise. Maxime, quia li-
delis populi clara voce pronuntians, piam regulam cet multos in hac re moveri videam, scepe tamen-
dominicoeorationis accepit. Simulque jam et quid plus ipse comraoveor; hcesitans qualis debeat haberi
crederet, et quid orarel inlelligens, futuro baptis- senlenlia de his qui, etiamsi legitiroe sana menle
-mati parabatur, cum subito violentis invaditur febri- baptizantur, prseveniente veloeius morle, carnemDo-
bus, et crescente lelhali inflrmitate turbatur. Persua- mini manducare et sanguinem ejus bibere nun si-
sit dierum brevitas, ut ad fontem cumcseterisabluen- nuntur. Nota quippe sunt fidelibus Salvatoris verha
dus diflerretur, sive potius servaretur. Et quid pluri- dicentis : Nisi manducaveriliscarnetn Filii hominis,
ous immorer? Hora exoptata cunctis advenerat, in et biberiiis ejus sanguinem, non habebitisvilatnin _o-
qna populus acquisilionis, Redemptori suo per bap- bis (Joan. vi, 54). Unde petiraus,~ut velociori re-
tismum consepultus, vifam velerem poneret, el no- sponsione nos instruas r ulrum noceat, quanlum no-
vam resurreclionis fidem innovatus assumeret. Tunc ceal, an omnino nihil noeeat, si quis baptizalus in
ille in extremo halifu constitutus, sine voce, sine nomine sanctse Trinitatis sacro cibo potuque frau-
motu, sine sensu, nihil valens sacerdoli interroganti detur. Simul ad utraque respondere dignatus, qusc
respondere, deferentium manibus apporlalur ; etpro B pKesumptionecaritalisinterrogauda credimus, etquae-
co nobis quasi pro infanle respondentibus, mente multis utilissima fore suggerimus. Deusnoster paler-
absentissimus accepit baplismum, qucm se acce- nitalem veslram ad sedificationemnostraih custodire
pisse, post paululum roorluus, in hac prcesenli, arhi- dignetur, domine mi semper pater.
tror, vita nescivil.
5. Qusesonunc ulrum nihil ad aclernam bealilu- 216 EPISTOLAXU.
iliiiein consequendam \ox ablala nocueril. Yalde Fulgenlius Ferrando respondens ad proposilas qums-
liones de salute ASlhiopismoribundi.
enim timeo ne propterea Dominus, cui omnia possi-
bilia sunt, facultatem loquendi' denegaverit, quod Doniino venerabili el in Christi caritale pluriraum
eum beneficiosecuudsenalivilalisjudicavit indiguum. desiderabili, saneto fratri et condiacono FEICRANDO.
servorum Chrisli famulus, inDomino sa-
Quomodo nanique potuerit celas illa rationis capax FDLGENTIUS,
aliena confessione purgari, non vitleo. Nonne solos lulem.
parvulos rite credimus olferentium fide salvari, quos. CAPUT I.—1. Gauden, sancte Irater, quod in corde
originali tantum novimus iniquitate damnari ? Id tuo flamma carilatis, qureper Spiritum sanctum dif-
agenfe divina juslifia miris modis, ut quodammodo fundilur, gratia subinde crescenle nutritur : quse fa»-
ubi minimepropria, id est actualis malitia reperitur, r cit in bis quse videnlur plerisquc dubia manifesluiin
rile nec propria vohmtas requiratur; sed perabun- aliquid de lilleris agnoscere; ne dum ambgtritas ha-
danliam gratice detur,' aliis credenlibus, salus, qui- belur in ipso sacramenlo salutis, putefur in vacuum
bus, aliis peecanlibus, reatus ascriplus est. At hic credenlibus dari gratia Salvaforis.
proprio vivebat arbilrio : super illud quod de radice- 2. Dicis ilaque, quod religiosi cujvsdamviri famu-
traxerat mulla sine dubio vilia propria cupiditate lus, mtaie odolescens,colorejEthiops, dominorum fi-.
conlraxerat, plurimorum peccatorum 215 vinculis deliumdiiigenda sacramentis ecclesiasiicisimbuendus,
obligatus, et non nisi voluutaria credulitate salvan- fuetit ad ecclesiamttadittis, el ex more catecliumenus-
dus, quam in illo redeinplionis loco conlileri, nec factus. Post aliquantum nihilomhtustempus, propin-
voluit, nec valuit; qui nihil senliens, velle omnino quunte solemnilate paschali, inler competenlesoblatus,
aliquid non valuit. An forlassis scientis prselerita scriplus,eruditus, universaquoquereligionisCluisiiaiim
confessio remissionem peccalorum meruit etiam ne- venerunda mysteria cognoscensatque percipiens, cele-
seienti ? Sed hoc dicere dubilo, ne quis mihi veraci- bralo solemniscrutinio, per exorcismumconira diabo-
ler dicat: Ergo salvus esset, si nec ad ipsam tinclio- lum fueril vindicatus; cui se renuntiare conslunter,
nemcorporisperveiiisset; quoniam, situt asseris, ex- sicut Ecclesim [Carlhaginensis, in qua jam, Deo pro-
pialioms meritum per mysleria transacta meruerat. pitio, diaconus m_lilasJ,co.!si.-;..._.o
poscebal,atidkurns
- 4. Postremo, cur non eliam morluos baplizemus,, Symbolumfuerit professus. Jam insuper sancli Sym-
quos sacro baptismate repentina scepemors abslulil, boli verba memotiler itt conspeclufidelis populi clura
sed eorum tamen voluntas, lidelisque devolio nolai voce ptonunlians, pitim regulum doininicai orationis
omnibus fuit? Cui talia respondcnti si consensumi accepit. Q i simuljam, el quidcrederet, et quid oratel
prxbere lentavero, magna illico sequitur absurditas;; inlelligens, futuro baptismati parabalut: Quem dicis
ul pulelur, illis tanlum mysteriis sufficienlibusel sa--. _violentisfebiibus invastim,el crescenlelelliaii infirmi-
lutem plenam conferenlibus, aquara fontis seterni noiii lale tutbatum. Adjicis aw.emquod persuaserit dierutn
renascilurum suscipere, sed renalum. Video in hoc. brevitas ut ad fonlem cttmcmletis ubluendusdiffetre-
aniculo posse usitalam caiiomun proponi seiilenliam,, lur, sive polius servurelur. Dicis quoqueadrenisse Ito-
qure inlinnos jubet, si pro se respondere non valeant,, rum exoplalam ctinclis, in qua popuius acquisitionis
sed eorum voluntati leslimonium sui proprio periculc) Redemplorisuo per baptismumconsepullusvitamvele-
dixerinl.-baplizari. Sub qua definitione niagis arbi- rem deponeret, el novatntesurteclionis fidetniniiovnlm
tror quid Ecclesia facere debeal imperatum, quaul assumerel. Tunc ille, ut ais, in extreinohati u consu-
. quid-Jlle p-rcipiat iiidicalum. Yhlclicef ut ministei;• tulus, sine voce, sinc moiti, sine sensu, niliUvalcns
 "
581 EPISTOLA XII. 582
cacetdoti inletroganti respondete, deferentiummanibus A guinem, non habebilisvitantin vobis (Joan. vi, 54). »
apportaiur, et pro eo vobis, quasi pro infatile, respon- Deinde pelis.ut velociori responsione vos iiislruani,
denlibus, mente absenlissimusaccepitbaplismum; quem utrum noceat, quanlum noceat, an omninonihil no-
te accepisse, posl pauluiummortuus, in hac prmsenli, ceal, si quis baptizalus in nomine sanclm Ttinilalis ,
quanlum arbilraris, vita nescivit. sacro cibo potuque [raudelur. Quoniam igitur simul
CAP. II. — 5. Hae ilaque narratione completa ad utraque nos respondere carilas imperat, dignuui
deinde quceris,utrum ei nihil ad mternam bealitudineiri est ul imperanti caritali caritas libenter obediat.
consequendamvox ablala nocuerit. 217 Yalde enim Speramus autem quoniam ad 218 persolvendum
tc timere lestaris, ne proplerea Deus, cui omnia pos- debilum earilaiis illius gralia adesse dignabitur, a
sibilia sunt, facultatemloquendi deneguverit,quod eum quo ipsa caritas inspiratur.
beneficiosecundmnalivitatis judicurit indignum. Dicis CAP.III.—6. Primilus itaque meminisse nos opor -
quoque te non videre quomodo poluerit mtus illa tet illius sententice quam generaliter ad humani sa-
rulionis capax aliena confessioiiepurgari, eo quod so- lutem generis promulgavit graluila benevolentiia
los parvulos recte credamus offerentium fide salvari, Salvatoris. Iliamporroinuncdico sententiam quam
quos oiiginali iuttlum ttovhnus iniquilule dumnuti: id ipse Dominus lanto tenacius voluil nostris -ment.bus
agenleAivinajustilia miris modis, ut quodammodotibi B inhserere, quantum eam cunctis prscceptis'suis pbsle-
minime propria, id est aclualis, malilia reperilur, nec riore dignatus est lempore
proraulgare. Post fesur-
propriavoluntastequifulur,sedper abundantiam gralim feclionem siquidem corpore ascensurus in coelum,
detur, aliis credenlibus,salus, quibus, uliis peccantibus, sed cum suis in terra divinilate mansurus, hcec in -
reatus adscriptus est. Hic auiem,ulasseris, proprio vi- - venilur suis dixisse discipulis : Euntes in mundum
vebat arbilrio : super illud quod de radice traxerut, universum prmdicateEvangelitimomni creaturm : Qui
multa shie dubio vitia propria cupidilate contraxerat, ctedideftt, et bapiizalus fuetit, salvus etil;
qui vero
plurimorutnpeccatorum vinculis obligalus, el non nisi nott ctediderit, condemnabiiut (Matc. xvi, 15*).Bene
voluntaria credulitale salvandus, quam in illo redemp- hic Dominus eum qui crediderit et baptizatus fuerit
tionis loco confileri nec voluit, nec valuit, qtd nihil salvari prsedixil, non credentem autem damnandum
sentiensvelleomnino aliquidnon valuil. sine dubitatioife monstravit. In non credente quippe
4. His verbis luis alia sub timore interrogalionis nulla fuit futuri ratio facieuda baptismatis. Qui enini
opponis dicens, i An forlassis scienlis ptmlerila con- non credideril, sive baplizelur, sive non baptizetur,
fessiotemissionempeccalorum meruil eliam nescienli? sine dubilalione damnabitur.
Hoc, inquis, dicete dubilo : ne quis mihi vetucitet di- 7. Hac aulem sententia, qua Dominus statuit atque
cat:Etgo salvus esset,si nec ad ipsam linciionem cor- J deflnivitoninem non crederiiem sempilerna punilione
poris pervenissel; quoniam, sicul asseris, expiationis damnandum, non solum eos quos hujus vitce finis a
' meritum
per mysieria transacta merueral. Postremo, saeramenlo baptismatis invenit alienos, verum efiam
curnon etiammortuosbaplizemus,quossacro baplismale omnes hccreticos divina non dubium est deUnitione
[F.baplismalijre/jen.-na smpemers abslulit, sedeorum damnandos. Si enira fides, "quam unam esse beatus
tamen volunlasfidelisquedevotionotaomnibus fuil?Ad- Paulus divino Spiritu repietus asseveral, illa est uli-
jicis deinde, quod si talia respondeniiconsensumprm- que quce nou ficta, sed vera (Ephes. iv, 5);' quia
bere teittaveris, magnaillico sequerelut absurdilas, ut ftnis prmcepliesl caritas de cotde puro, et conscienlia
putetur illis tantum mysieriis sufftcienlibus,el salulem bona, et fide non ficta (I Tim. i, 5); quomodo cre-
plenissimam confetentibus, aquam [ontis mtetni non dere dicilur, a quo ttdeiveritas non tenetur? Quld-
renasciturum suscipere, sed renalum. quid enim credenlis animum continet quod a fidei
5. Postremo, ne quid vigilantissim_e intelligentice veritate cognoscitur alienum,, necesse est id esse
tuce solliciludiniqiie piiSoimseruinus quaesilum pula- mendacium. Odit auiem Domiuus omnes qui operan-
retur, adjungis in hoc arliculo posse usilatam cano- iur iniquitalem, et perdet eos q*uiloquuntur riienda-
num proponi senlenliam, qum infirtnos jubet, si pro se cium (Psal. v, 7). Propler quod el Sapienlia in Pro-
meditabuntur fauces
respondere non valuefutt, sed eotum voluntali leslimo- verbiis dicit : Quoniamvetitatem
nium sui ptoptio peticulo dixerint, baplizati. Sub qua mem, abominata vero anle me labia mendacia (Ptov.
Ecclesia fa- vni, 7). Non ergo accipiunt in baptismo salutem, qui
definitiptiemagis.atbittari dicis le quid
cere debet imperatum, quam qidd ille percipiat indi- non tenent in corde atqueore fidei veritatem. Ac
calum. Videlicetul minisler verbi liber sit a culpa ne- per hoc licel formam pietatis habeant quceconslat in
consors particepsque sacramento baptismatis , abnegando lamen pietalis
gtigenlim, non ut ille ostendatur
Maxhne quia licel multos ex hac re, sicul ais,- virtutem , nec vitam percipiunt, nec saltilem. Quid
jusiitim.
moverivideas, smpe tamen plus ipse commovearis,hm- autem talibus reslal, nisi damnatio sempiterna quafn
Intalibus quippe
silans qualis debeal Itaberi sentenlia de his qui eliamsi eis pariet fides non vera, sed Dcta?
sana mente baptizantur, prmvenienle velocius nec caritas e_l de corde puro : quia secundum beati
legilime
•morle carnem Domini manducate et sanguinem ejus Petri senlenliam (Act. xv, 9), fide Dominus suorum
hibete non sinuntm: Propter illa scilicetquse notu corda purificat; nec cordis puritas esse polesl ubi
sunl fidelibus Salvatoris verba dicentis : < ATi'siman- fides non est : quia ncc fides omniiio dicenda esl,
ducavetiliscarnem Fiiii homiiits, ct biberitis eius san- ubi vcra-non csl. Quoniam igitur ubi esl carilas de
 §83 S. FULGENTIIEPISCOPI RUSPENSIS 584
corde puro, ibi lides esl no.n ficta, sed ve a,-cor au- ;\ luraliier babuerunl, sed dono gralise percepefurit.De'
tciu nomiietione iidei, sed veritate purgatur; mani-- lalibus diisJmtMoYses, cui ille unusVerus Deusait:
feslum esl apud brerelicos, in quibus nonjjst veritas, Ecce dedi 4e dcmn Pharaoni(Eicod. vn,:l). De talibus
sed fictioUJei, caritalcm de corde puro nullatenus - sunt cliam. illi de quibus dicitur, Ego-dixi, dneslis,
inveriiri. Gonscieniiam vero bonam quomodo pos- el filii Excelsi omnes (_"".a/.xxxxi, 6). ,Isti ergo dii
- ,sunl habere, in quibus pef incredulitalem habitat eam gratiam acceperunt ut dii cssent, quam accepe-
princeps ille malitise? Isli ergo, nisi convertanlur, et runt ut-filii Dei fierent. Dicit autem evangelisla,quia
lidei v.eritate salyentur, pro incredulitalis crimine quolquotaccepemnl eum_rdedil eis'=potestateihftlios
damnabuntur :quia n.on illum dilexerunt, in quem Dei fteri; his qui credunt ih riomineejus; qui non ex
non secutjdum .veritalem. fidei crediderunt, nec in sanguinibus,nequeex voiuntate carnis, sed'exDeonali
eis potuit esse conscienlia bona, quos constat coiilra sunt (Joan. i, 12). Ipsis item dicitur," Ego-riixi, dii
fidem veram usque in finemvitoemortiferam lenuisse estis, et filii Excelsi omnes (Psal. xxxxi, 6).-"--
"- 10. Duo ergo i-ti riiodi in jiominando-iaudabiles:
perfidiam. .
8.,Nee moveat aliquem, quod licel ficlam, tamen utaus quo naturaliler vocatur verus Deus;alter quein
beatus Apostolus219 Bdem nuncupavit : quia alio pergratiam quibus volult largitus est Deus;.qui la-
loco, sicut unum Deum, sic unam prcedicavit et B men ab invicem magna differentia distiriguunlur. Ille
fidem. Illud enim beatus Apostolus non secundum quippe modus ouo in Dei rioinine veritas naturalis
jei veritalem, sed secundum opiuionem fideliumpo- oslendituf, sic unum Deum ' ipsa naturalfs nominis
Buit.Nam et illud quod a psoudoapostolls proedica- veritale demonstrat, ut deos irr se iiunquanivocari
batur, idem aposlolus, et Evangeliumnuncupat, et permiltal. Hinc est quod 220 «cut solusPaler, aut
Evangelium non esse confirmat. Quod in epislola solus Filius, aut solus Spifilus sanctusveraciler Deus
ejus, quaescripta esl ad Galatas, continelur his ver-> dicitur," ita cimul Paler, et Filius,' el Spiritus sau-
bis : Mitot quod sic tum cilo irunsferimini ub eo qui clus, non tres dii, sed unus Deus veracifer nomina-
vocavitvosin gtalia Chtisli, in aliud evangelium,quod tur. Jloe habet iUaTrinitas unusDeus,ut tres*quidem
non est aliud (Gal. i, 6). Quomodo ergo aliud personaesint, sed tres dii non sinl. quia-illa Trini-
evangelium, si non est aliud , nisi aliud secundum las unus verus est Deus. Ideo DeiFiiius, non solum
perfidorum errorem, non autem aliud secundum secundum veram divinilatem, quam habet de-nalura
iidei veritatem? Sic et fidesa perfidis secundum pro- Palris, ,sed efiara secundumcarnem quam veram na-
priam opinionem fingitur, a quibus vera fides quam turaliler habet de corpore genitricis, Deus -verus et
Spirilus sanclus tribuil, non habelur. Falsi quoque creditur, et proedicatur a nobis. Quoniamceterna di-
nominis scientiam, idem beatus demonstrat aposto- C vinitas Filii cum plena, humanitate sua, et cadem^
lus, dicens : 0 Timothee,deposiiumcuslodi, deviians plena humauitas Filii cum selerna divinitate,sua, una
profanas vocumnoiilates,etoppositiones fulsi nominis est in Trinilate persona : et ipse tolusjn divinilatQ-
scientim (Tim. vi, 20). Sicut autem illa quae falsq alque humanilale sua unigenitus Filius cum Patre et:
nomine scienlia nuncupatur, scientia non est, ita et Spirilu sancto unus est Deus.Alter vero modus oui.t
fides quain non Spirilus divinitus (dl. divinus) in- non est naturae, sed gratise, ideo sine aiiqua fidei
fundit, sed humanus sibi spiritus fingit, ulique iides pravitate nomeu deorura in se recipil; quiasolam
nonest; ac per hoc, secundum illoruin opinionem conlinet adoptivorummultitudinem, quibus,-,ut filii
iides dicitur, quoctaroen fidesesse nullalenus inveni- Dei fierenl, summa Trinitas unus verus Deus tribiiit
tur. Nafliel deos invenimus in sanctis eloquiis ap- polestatem. — CAP.IV.—.In illo ergo modo clarilas-
pellari, quos tariien non esse deos ipsa prorsus elo- naluralis agnoscitur; in isto autein Jgratise Jargitas
quia divina te-lantur. Dicitur quippe in Psalmis : invenilur.
Omnes dii gentium dmmonia(Psal. xcv, 5). Hiere- 11. Duo vero residui modi quibus Deus, ,_aut ali-
niias quoque ait : Dii qui non fecerunt cmlumet ier- qua res aut persona nominalur, magis iiiveniunlur
ram, pcreunl de sub cmlo(Jer. x, 11). Qui tamen alio digni vituperatione quam laude. Et ideo in jitroque
loco ipsos quos deos nuncupal, oslendit non esse1JJ manifesta invenitur culpa, quia nulli eorum vel na-
deos. Ait enim : Circuite insulatn Cethim, et videte; tura potest inesse, vel gratia. Unus quippe est se-
' et in Cedar mittite, el inleUigitevehementer,et videle1 cundtim affectum
pravse cupidilats, aller secuudum
et facla sutu lalia. Si mutavit gens deos suos, et isti' opinionem erroris., Nam carnali eupiditali dedilus
non sunt dii (Jet: n, 10^. animus, hoe sibi deum facit esse quod diligit prse
9. Invenimus autem Dei nomen in Scriplur_s san- omnibus.Hinc est quod beatus Apostolus,quorumdam
clis, quantum nohis nunc occurrit, modis qualuor. lerrena sapientium ventrem deum esse sine dubila-
Dicitur enim Deus sccundum verilalem naturce, quo- tione pronunliat, dicens : Quorumfitds ihleriius,quo-
modo sola sancta Trinitas est ui>as, \erus et incom- rum deitsventer esl, et gloria in confusioneeorutnqui
mulabilis Deus, qui ait: Videle quoniam ego sum' terrena sapiunl (Philip. m, 19). Hic existimo Apo-
Deus, el non est alius prmletme (Deut. xxxn, 59); et, stolum terrena sapere, pro terrena diligere posuisse.
de quo David dieit: Quis Deus prmler Dominum, aut: ' Talem sensum illo etiam loco arbitror contineri-,ubi
quis Deus prmtet Deum noslrum (Psal. xvu, 52) ? Hicf I memoratus apostolus dicit: Igiittr si consutrexislii
est unus el solus Deus qui solus naluralifer Deusest. cum Chrislo, qumsursttm sunl qumriie, ubi Chrisius
Ab hoc uno vero Deo quidam, ul essent dii, non ua- esl in dexlera Dei sedens: qum sursutn siml sapile.
 " *
335 ; = , . EPISTOLAXII: 3§6 -.
IIOBqiimsuper tertam (Coloss.ni, 1). O.tendens^nam- A,Si'crtdis ex toto iordejlicet (lb'id:, 57). 'Et quia prae-
que quod eaquS suntsuj.er"ierra'm" sapere riohde- cessil Euriuchi xonfessio, subsequenter' eliam iii eo' •
berent, paulo post addidit": 'Moriificute erifo membra ' per Philippfininisterium effectus saricta. regeiieralio- '
veslruqum sunt super tettum, .fornicalioitem,iminitn- nis impletur.'Qua eYgo"justilia'lllequlcredulltatls etr"'
_diliani,Jibidinem, concupiscentiammaldtrifet avdri- confessioiiis persolvit' bfiiciuiri, 1"nori "
consequerelur
iiam,qum esi siniulacrorum hervilus (Ibid^j 5).'Cum ^ .sancisefegeneralionis effectum? Nam siordo atleii- 'c
ergo ,niortificarI "prsecipitnieriibra 'nos.ra"quce sunt datur 6'perlset rnefcedis,' opusest in fide et eonfes-
super 0rfam/concupiscenliam utique injnobjsniof- sioii'e,merceSiribapfismo : ideo^enim^quisqiiedignus '.'
lificarlrefuni jinpefat ierrenaruiif. Propier qubd alio . baplismale judicalur, quando prcccedit' lidei confefe-
,oco Uicilur: Qui aittemsunt Chrisii, cariiein suahi sionisque meritum, cui tanquam in mercedem iancti''
irucifixerunt cumvitiis et concupiscentiis\G .1 v, 24). . hapiisriiatls debeat tribui Wcfameiituni. Digitus esi '
Quibusetiam vult.elriosmortuos sestiiiienrus^dicens: ..;^auteinoperariusriietcede sua (Luc.i, 7).'Non'ergo ",
Exislimgte ios ritoriuosqudem esse peccalo, viventes haptismatis niercede fraudari debuit qui opus1credu-'''
aulem Deo iiiClirisj.oJesu (Rom. vi/.llj.jlli quippe .. litalis et confessionis, divinitus dala cofdis! e"t""oris' '
rei vivit quisque qriam diligit, etllli se exliibei mpr- . devoiiorie,persolvil.'Non boc rilique fuit liora'baptis- -
tuuih/cujus in se niqriificavitaffectuiri. Tefrena.ergo Binalis.inierrogandus, quod est anlea iri Symholi riro-' '
sapiuritqul lerreria-diligunt; et deum sibi^veiilrem' iuintiatione confessus. Nihil itaque illi ad seternanf 0'
faciunt qui .gufse".delectationibus "lllecebrosam sui .beatiludinem'consequeiidaiTf vox ablata nocu.l,lqui'
cordis iiiariciparit.serv.lulem. "
, quaiidiu poluit, in ipsalideLconfessionepermaiisit.Ab-
12. Opiriidyefo huhiarii erroris duplicifer sibi Dei jala^nonieoljnee mutata;.nee abolitumesl quod dixit, --
nomen.niendaciter in suuiri finxit exitiunu quse ge- quahdodicerenonpotriit,quiaquaridiujsenlifepoluit." i
* - <" ..;. ' i ,
miria"eiToris'opiriIq"nonhiinus-sibihaerelicds vindi- .sentenliam' non mutavit." - <. -
catquaih pagarios; durif e*t_istqs"etilloseo sibi siib-. 15. Sed'« lirneo, inquis, ne propterea Dominus,
iicit, 221 quo sjmul omnes di\;er_is vinculis multi- t cuiWiniapossibiliasunt, facullatem loquendi deiie^ '
modcefaUiiaiis astringU.Pagani quippe, felicto" yero
hae- gaverit, quol euhicberieficiosecunda. nativitatis judi-
Deo, falsoruro deofum superstitioni deserviiuU; » Itno inagis ibi agrioscamus DonVi-',''
de veroDeo falsa san- cavirindignuni;
reliciautem opinarites,"verilali nuni' 222 noslrum non fuisse oblilum misericordisa '
ctse religionis obsistunt. Mariifestumest lgllur hceie- elsi vocem abstulil, vitam tamennon
-iicos .yinculo moi liferi erroris ohstringi, hec debere succ, in quo
Ecclesia ininiicos t inaces : adeinil, ut quod pfsebuit credere confitefique, ' acci-
dici fidelesquos patitur "pei viveris. ' .' ",
peret
quanipquiderainfidelitaiis reatus "sit, vel Talsa de J " "16. Sed dubitafur, c quomodo potuerit setas illci '
vero_Deoeredefe,"vel falsurii deunvstih nohiirieyeri rationis aliena confessione purgari. J Imo sua
Deiadofare. capax
" invenitur confessione
CAP.v.— IS.^uoiiiaiii ergoile illa Dohilnisenten- purgala, cui lunc aliorum con- '
fessio subsecula prodesse non posset, si propria hii-
tia"sumpsimus "dispulalionls exordium, ^quseslaluil, nime preecessissel. Secundo ilaque illi aliorum con- J
quia omnis qui ctedidetit^el .buptizalusfueril, salvabi-. fessio sine dubio
profuit, quando non nolenleir: n'
turr(Marc. xvi,"15); illuni.puerum salyalum "essecre- cum deflcienti subsecnla subvenit; et quoJ
in nihildefuisse eorum prsevenit,
damus, quo quseadhaptismaiis - in illo voluntas illuminala credcndo et confiteiido '
oificium atque effectutn pertinent, invenimus. Offi-
ccepil, hoc pro illo carifas fratema perfecit.
cium quippe secundce nativltaiisiniideet.cmifessione,
effectus autem iii. regeneratione consistit. Quotquot ' CAP.VL— Legimus itaque Dominum dixisse : Qui
enim receperuni eum, dedit.eis.poleslalem filios Dei me confessusfuerit cordmhomhtibus,confiteborel egq
fieri,,l_iisquicredunlin nomine ejus (Joan. l, 12). Cre- eum coramPalremeo, qui est in cmlis (Malfh. x,52). s
1 dunt ergo,uliiliiDei lianl/.quoniam adhocaccipiunt Isti aulem -quandiu loqueridi facultas fuit.-confessiq
gratiam fidei, ut credenles accipiant gratiam sacra- llla-non defuit. Quis ergo dicere audebit confessirir
menli. Dignumnamque esl nt dum corde creditur ad jr, nem illam.salutis indignam,-quam videl non volu:;-
jusliliam, oreconfessiofiatadsalutemjManifestumest tatis.perversitaterejectamjSed infirmilalis necessi-;,
autem quod, sicul officiuhicredulitatisetconfessionis tale comprehensam? Debililata est enim lingua, non
pertinel ad catechumenum, sic effeclus baptismalis conscienlia depravata; dicit autem Aposlolus : Ha-
periinei ad ministrum; eldum ab illo per veram fidem benles autemeumdemspirilumfidei, sicul scriptutnest~:
cdnfessiopromitur, subsequenter est uf.isto tingente Ctedidi, .propterquod loculus sum ;t et nos credimus,
salutaris myste.riigralia.peragalur. . .propter quod et.lnquimur (11 Coi:.i\, 15). Ille ifaque .
14. ,Quamregulam.in Actibus apostolqrum sancti, , qui spiriui fidei acceplo credidit, et locutus esl-,quo- ,
PhHippi yideriiusoperexustqditam : qui cum.admo- , niam ipso, Spiritu, quem acceperal, ut crederef, tunc
neretur.a Spirftu .sanctp ut prsedicarei Eunucho Dor carere poterat si negaret; quando non negavit, pro-
minumJesum Christum,simulqueajdquamdaiu.aquam fecto non caruit. Ipso ergo Spiritu,quo loculus est
venisset, Eunucho poslulante et dicenle : Ecce aqua, credens, redemptus cst tacens : quoniam ipso Spirifu
quis -ptohibelme baptizari (Act. vm, 58)? ille prius nalivilassecundaperlicilur, quosecunda credulitasda.
elicuit confessionis officium,"cuirecle'sancti baplis- tur.Proinde quandonondefuilsaiiocreilendi et confl'
matis ministraret effeclum.Ideo respondit Eunucho: tcndi voluntas, non obftiit infirmo tace.idi iicccssilas*'
587 S. FULGENTHEPISCOPI RUSPENSIS i_8
CAI>.VII — 17. Esl autem verum, quia solumpar-i^A dimissa fuisse nemo udehum duhitat. Pi-seleritaigi--
vulosrite credimus offerendumfide salvari, quos oti- fur scientis confessioremissionem peceatorum ~
me-
lanlum novimus damnari, id agente ruil eliam nescienti quid dicerel, de quo nullateiius
ginali iniquilale
divina jusdlia miris modis, ut quodammodoubi dubitemus.
iiinime propria, id est aclualis malilia reperilur, nec CAP.vni.—19. Nequeenimabhacsenlenlianoslrum
voluntas propria requiratur; sed per abundanliath animum revocare debet ulla suspicio, ne quis dicat,
ille < salvus esset, si nec ad ipsam linctionem
gradm delur, aliis credendbus, salus, quibus, aliis quod
peccuntibus, reutus ascriptus est. Addis aulem, quia corporis pervenissef, i cum utique non dicamus il-
hic proprio vivebat arbilrio : super illud quod ra- lum sine baptismi sacramento sola confessionepo-
dice iraxerut, mulia sine dubioviiia propria cupidi- tuifse salvari.- Qtd enim crediderit, el baptizalusfue-
lule contraxeral, plurimorum peccalomm vinculis ril, salvus erit. Illum ulique adolescentem, -quia
voluntaria credulilale salvan- credidisse et confessumfuissenovjmus, ideo per sa-
obligalus, et non nisi
ciamentum baplismatis salvum fuhse firmamus. Qui
dus, cum in illo redemptionis loco confiteri nec vo- si non non solum nesciens, sed eliaro
nec valtdt, quia nihil sendensvelle omnino bapllzarelur,
luit, uliquid salvafetur. Via enim saltilisfuit in
non valuit. llcec nempe, carissime fraler, verba sciens nullatenus
_ salus in baplismate. Nam in illa setafe,
sunt lua',quccin illa qu:m deslinasli continentur epi- ] confessione,
non solum ei confessio sine baptismate nihil pro-
stola.
dessel, sed nee ipsum baptisma non credenli neque
18. Proinde originalispeccati primitus est qualitas coiifitenliullalenus proficeret ad salutem. Ideo ergo
altendenda : quod ulique ab aliis admissum,in alios illi Deus co.ifessionem prodesse voluil, quia eum
est generationis vitio propagatum. In cujus abolitione
non inesse usque ad sanctam regeneralionein in hac vita serva-
si quarido illa setas est, cui propria possit vit. Donum itaque sanctce-regeneralionis sicut ille,
confessio, aliis credenlibus et conlitenlibus, daluf quia voluit, petivit; sic Deus, quia voluit, dedit.
parvulis salus. quibus, aliis peccaiitibus, est realus CAP.IX.Mottui cur non bqpdzentui: — 20. Mor-
ascriplus.' Quocircaquoniam in setalibus jam ratione tuos aiilem propterea non baptizamus, quia omne
utentibus propria confessio quserilur, illa scilicetra- sive originale, sive actuale, quia simul est
et et habenles ex peccatnm,
tione, quoniam vivunt inlelligunt, animse carnique commune, nihil eorum dimittilur,
vita peccalum originis, et ex inlelligenlia peccatum si a sua carue anima
separetur. Omnesenim nosma-
proprice actionis, ideo islum recte dicimussine du- nifestari oportet anlettibunal Christi, ut recipiatunus-
bitalione salvatum, quia et mtelligens credidit, et
quisquepropria corporis prout gessil, sive bonum, sive
223 (-u°d credidit propria confessione firmavit; et ., mulum (I Coi: v, 10). Anima itaque sine carne nul-
deinde, quamvisjam non inlelligens, tamen adhuc ' la ratione salvatur, quce peccavit in corpore, nee
vivens, sacramenlum sanclse regenerationis accepit. credidit cum essetin corpore. Ac per hoc, inaltmi
Nam per sancli baplismalissacramentum, illa vila est reeipit quod gessit in corpore, non bonum, 224
peccati originalis nexibusabsoluta, quse fuerat ejus- quod in corpore constitula non gessit. Caro quoque
dem peccati vinculisobligata.Et quia tanla estvirlus' sine anima non polest baplizari, quia nec remis-
sanclibaptismatis,ul ubi vilam invenerit, in qua iilud sionem peccalorum accipere. Nara res qucenon' vi-
originalis peccativinculum solval, omnia qucesuper- vil, sicut peccare, ita poenilentiampeccati habere
adjectarepererit, secundseualivitalisbeneficiodiluat, non potest. Quomodo sacramenlum remissionisdari
juxta illud quod Apostolusait : Nam judicium ex utto' potest, ubi vila non esl ? aut qucmadmodum caro
in condemnationem,gratia autem ex multis delictisin1 baptizetur i_j>remissionem peccatorum, ubi aniiria
iuslificalionem(Rom. v, 16): digne illum credimus' non est, cum qua simul adhceretpeccali consorlium?
esse salvatum, cui et ante bapfisrna credulitas et in- Igitur elsi fuit cujusquamviventis voluntas iidelisque
. lelligenlise confessio non defuil, ei in hora baptismi1 devotio , qui tamen defunctus est sine baptismatis
VU".,(Juamvisin infirmo et febricitante, permansit.• "' sacramento, ideo mortuus baplizari noh potuit, "qiiia
Yita igitur quce-conlraxit onginale peccatum, quia1 ab illo corpore anima cujus fuit voluntas iidelisde-
quando"potuit, testimunium suse conscientisealque' **votioque discessit.Propterea iste igitur,' de quo nunc
intelligenlice dedit; etiam quando"confileri non po- agitur, digne baplizalus est, quia anima ejus, cujus
tuit, illius confessionis merito remissionera peccali\ voluntas fideliset devotio nota omnibus fuit, usque
oi iginalisaccepit. Maximeconsecratione unilalis Ec- ad horam sancti baplismalis in sua carne permansit.
desice suffraganle, qua factum est ut coufessioneni 1 Illa igilur mysteria, quse anle baptisma in Ecclesia
le iipore prceterito reddilam, quia non poluit in hora1 gerunlur, concipi spiritualem hominem' faciuht, non
baplismi reddere-propter infirmilatem corporis, ad- renusci. Hinc est quodperveniel ad salutem, si quem
julorio fraternse.redderet caritalis: ul eorum mem- secunda nativitas educet in lucem. Ad quam lucem
brorum verbo fuissel adjulus, quorum fuil consorliot> illis homo mysteriis prseparalur, sed baptismatis sa-
deputandus. Illo autem originali peccato dimisso,, cramento perducilur. Hoc est quod superius dixi in
cuncla peccala qua. propria voluntate conlraxerat,, illis mysteriis esse salulis officium, in baptismate sa-
i " Plures codd. edili non habent bas voces, de quo,
i, nttllatenvs dubilemtts, ubi deesl quod vel quta, sic,
sed siclegunt: Prmterilu igilur sciends confessio re- quod remissionempeccatorum,etc..
mis''ftieni peccatorum meruit nescienti qttid diceret
'_
 389 - EPISTOLA XII. 59«
lulis effeclum ; quem utique non iiiflrmilatis incursio, A autem laborem divini operis inanem esse non posse,
sed sola sibi polest negare mutalio voluntatis. alio Ioco ejusdem epistolse sic Ioquitur : Itaque, fra-
'CAJ. x. — 2l.Proinde firmissime tenenda est illa tres dilecti, stabiles eslole.et immobiles, abnndantex
"canonumsententia paternorura, quse infirmos jubet, iti opere Domini semper, scienles quod labor vesler
si pro se respondere non valeant, sed eofum volun- non est inanis in Domino (I Cot: xv, 58).
tati teslimonium sui periculo proprio dixerint, bapti- 25. Illud est autem opus Dei, quod sic impendilur
zari. Yiderunt enim sancti Patres reara non esse vo- unicuique viventi, ut ejus qui accipit aut animsepro-
luntatem quse impedita cognoscitur, non mutata ; desse possit, aut corpori. Et illa quidem quse pro-
- nee debere denegari sacramentum baptismatis, ubi sunt animse, necesse est ut eliam corpori prosinl;
firmilas cognoscitur voluntalis. Hoe autem slatuen- non autem omnia qusecorpori prosunt, ad utililatem
tes saneti Patres, et quid Ecclesia facere debeat, et pertinent animarum : sicut esl cibus, potus, veslL
quid ille percipiat, indicarunt. Neque enim hoc Ec- nientum et bospitium, quse inveniuntur non acci-
clesia faceret, si ille nullum in hoc facto beneficium pienti animse prodesse, sed danli. Sacramentum ve-
percepisset. Nam cum Ecclesiam Dei columnara et ro baptismalis ad hocTiomini datur, ut anima cum
iirmamentum veritatis esse testatur Apostolus, si carne salvetur. Quod profeclo inaniler riiinisler dat,
aliquam in mysteriis fidei habet parlem, ubi non sit B si non ad hoc dat, ut ille qui baplizatur donum^eter-
veritas firma, non est in omnibus mysteriis columna nce salulis accipiat. Inaniter enim sacramentura re-
el firmamentum verilalis (I Tim. iu, 15). Qusecunque demptionis datur, si non redimitur cui datuf. Sed si
enim firmitas sacramentis ejus adimitur, ipsi Eccle- altendamus verbum unum epistolse tuse, nulla hujus
siseneeesse esl auferalur. Non ergo columnaet firma- dubitatio remanebit. Dixisti enim, propterea hoe
mentum t eritalis veraciter vocatur Ecclesia , si in paternis canonibus defmitum, «ut minisler verbi li-
ipso jirincipali humanse salutis mysterio invenitur in- ber sit a culpa negligentise. > Quomodo aulem in hao
firma.. Sed quia veraciter columna et firmariientum negligeritia culpam minister incurrit, si in diligenlia
veritalis ab Apostolo nuncupatur,'quidquid secundum non aliquid proficit ? Nou enim inanitef negligentkia
ipsius Ecclesise constituta, in sanclis mysleriis re- contrahit culpam, nisi quia hoc non fecit quod facera
demptionis et recorieiliationis humanse, intra eam debuit: illud autem facere propterea deberet, quod
datur et accipitur, firma veritale datur, firma verila- prodesse poterat si fecisset. Ideo autem negligentise
te percipitur. culpam conlradixit, quia obfuit non faciendoquod
22. Ut autem sanctce matris Ecclesice generalia prodesset procul dubio, si fecisset. Proinde ideo de-
constituta, id est ea quse concordissima cunctorum bet, secundum patemos canones, inlirmus ille cujus
firmat asserisiopontificum, nullalenus repellamus, in C voluntati non deest attestatio proximorum, sine du-
Proverbiis ita prsecipiiur : Audi, fili, leges palris iui, bio baptizari, ut et minisler verbi liber sit a culpa
et ne repellas instiluia malris lum (Prov. i, 8). Quis negligenlise, et ille fiat consors particepsque ju-
ergo utilitatis a.stimet vacuum, quod dtvinitus audit stitise.
nullatenus repeUendum ? Si ergo qui sic baptizatur, CAr.XI. — 24. Nullus aulem debet moveri fidelium
non salvatur, nullus reatus est si hoc negligalur : in illis, qui etsi legidme sana mente bupdianmr,
nec minister verbi, si hoc non fecerit, tenebitur cul- prmvenientevelociusmorle, carnem Domini manduca-
pa negligentise, si ille in quo hoc fit, particeps non re, el sanguinem bibere non sinunlur: propter illam
potest esse justilice. Ibi ergo quisque arguitur negli- videlicet sententiam Salvatoris qua "dixit: Nisi tiiati-
•genlI-e225reus'UDi°Perisn''n desperatur effectus. ducaveritis carnem Fitii hominis-el biberitis ejus suii-
"Et sicut ille digne arguitur negligenlise quiquod utile guinem, non habebilis vitam in vobis (Joan. vi, 54).
•estnon operatur, ila illius qtii superfluis laborem rebus Quod quisquis non solum securidura veritatis mysle-
iinpendit, recteipse labor irritus.atque inutilis impro- ria, sed secundum 226 myslerii veritateni coriside-
'batur. Quod et si m hac parte irritus labor impen- rare poferit. in ipso lavacro sanctse regenerationis
ditur, ifrita erit Paiili aposloli sine dubitatione sen- hoc fieri providebit. Quid enim agitur sacramem;.
tentiaqna dixit: Quiaunusquisquepropriammercedem ;[) sancli baptismatis, nisi ut credenles membra Domini
accipiet secundumsuum laborem (I Coi: m, 8) : cum noslri Jesu Chrisli fiant, et ad compagem corporis
procul dubio de minislris Ghrisli et dispensatoribus ejus ecclesiaslica unitatepertineant? Ipsis enimdicit
mysteriorum Dei, sicut ejusdem epistolse locus indi- beatus Apostolus: Fos estis corpus Christi, metnbra
cat, loqueretur. Prsemiserat enim : Ego plantavi, de membro (I Cot: xn, 27). Quhs oslendit non solum
ApoUo.tigavit,_sedDominusinctementum dedil (Ibid., ipsius sacrificii participes, sed ipsum sanclum sacri-
6). Quid autem fuit plantare Pauli, et Apollorigare, iicium esse, dum eos jubet vivam hostiam seipsos
nisi quod Paulus plantabat evangelizando verbum Deo, humiliter exhibere, dicens : Obsecroitaque vos,
salutis, Apollo autem rigabat ministrando sacramen- fratres, per misericordiumDei, ut exhibealfs corpora
tum baplismalis ? Cum ergo, dixisset __postolus : . vestra hostiam viventem, sanctam ,' Deo placentem
Itaque neque qui plantat est aliquid, neque qui figat, (Rom. xn, I). Quod etiain sanctus Pelfus similifer
sedqui incremenlum dat, Deus (Ibid., 7) ,- ut oslen- docens, ait: Et vos tanquam lapides vivi mdificali in
deret iUius plantationis et rigationis firmam manere domos spiritales, in sacerdolium sanclum, offerenies
mercedem, contiriuo suhdidit: Unusquisquepropriam spirilales Itostias acceptubilesDeo per Jesum Chiislum
«Ktcedem accipiet secundumsuum laborem. Oslendens (I Petr. ii, 5), Unde beatus Paulus cum quodam lo«
 581, ,. --:. - -, S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS : - ,., . _ 392.,,
co dixjssel:' Calix benedictioritscui benedicimits,non- A lutus ui judicel vivosel morluos. lbi.est modo'sedeiis'j,v
ne coinhtuniculiosanguinis Chtisti est? et panes quos. ad dexteram Paltis. Quoinodoest panis corpnsejui,,
frahgimus, tionne parlicipalio. corporis Doinini est el calix;;vel quod habet calix quomodo est sanguis..
(I Coi: x, l6)?«Ut nos esseipsum verum paneni ve- . ,ejus? Ista, ftatres, ideo dicuntursacramenta,-quiaim
ruirique corpris ostenderef.continuo suhjunxit: Qvo- eis aiiud videlur, aliud intelligitur. .Quod videtur spe- _t
niam itnus pdnis, unum corpus multi sumus, omnes : ciem habet corporalem, qttodintelUgiturfruclunihabel -_
0>d'deuno pane patlicipamus (Ibid.,Al). Unde alio spirilulem. Corpus ergo-Clnisti si vis inteUigere,Apo- _•_
ioco dicit: Vnum corpus, el unus spiritus, sicut vocati slolum oudi dicenlem fidelibus : • Yos _estis.eorpus.--
estis in-tina spediocationis vestrai (Ephes.iv, 4)." Et,/• rCIiristi et roembra {J-Cor: x,'.27). Si ,ergo-'-voscslis .,»
iteriim : Yeritatem autemfacieiites in-caritale,'cresca-. . corpus Christi et membru^mysteriumJvestrum ht mensa''."
mus in illo per omnia, qui est caput Chrislus.^Ex quo •Doinitdpositumesl, myslerium Domiitl accipitis. ,Ad -
toium corpus -iompactum et concfetum per omnem _.id quod estis, Amen respondelis, et^respondendosttb*,'.
.unbturam subrhinistrationis, secundum operationem .scribilis.Andis ergo, CorpusChrisli, el-respondes "
in mensufanitiniuscujusque inembri, augmentum cor- -Amen.,Esio membrnm cotpdiis Chtisii, ulnerum sit'
-
poris facil in mdificutionemsui in carilale (Ibid., 15). Amen." {".-.ai_ etgo in pune? Nihil hic denoslro'as- ;
Nam el carnem Domini nos esse cohfirmans, ait: ~g seramus, ipsumAposlolum iletn<audiamus..Cuniergo ,
Nehto eiiimunquum carnetn suam odio liabuil, sed - deislo sacramento loquetelut, ail: Urius panis, unum _•_
nwtrit et foveteum, sicutet Christus Ecclesium: quo- . corpus mulli sumus. Inleliigile, et gaudete. Onilas, _
nium membra sumus cotpotis ejus ,et de ossibus ejus pietas, vetilas, .arite.,.uiius .panis, unum.corpus. -
(Epltes. v, 29). Quocircaqnoniam «IIHSpanis etunum __ multi sumus (JCor. x, 17). Recolite-enimquia panis
cotpus mutti sumus, tunc incipil urilisquisque parti- non fit de uno grand, sed demuiiis.' Quandoexorci-q;
ceps esse illius unius- panis, quando coeperit mem- -_ zabamini, quasi molebumhti; quando,baptizaii.eslis,- ,
briim esse illius unius corporis, quod in singulis mem- ,quasi• conspersi' esds; quando Spiritus saiicliigitcm -,-
bris, quando inbaptismo capili Christo subjungitur, accepislis, qunsi coclieslis. Estole quvd videtis, el ae- • ;
turic jain Deo viva hostia yeraciler hnmolatur. Illo cipile quod eslis. Hoc_Aposloius de pane ciixit, /ai)i..,
enim nativitatis munere sic fit sacrificium ,sicut fit de calice quid inteUigeremus,eliamJoc dictum Miis_
et'templum. Quod beatus Aposlolusdocens, ait: ostendit. Sicul enhn ul sit.species visibilis panis.multa
„ NesTitisyuia templum Dei estis, el Sphilus Dei habi- grana in unutn consperguntur; lanquam illttd fiat quod
tal in vobis (I Cot: m, 16) ? Qui ergo roembrum cor- : de fidelibus ait Scripteasa«c.a:Eratillis.anima[una] ,,
poris Glirisirfit, quomodo non accipit quod ipse iit? -. et corununi iu Deum (Act.iv, 52); sic et de viuo,fra~ •
qu__.tdo-utiqueillius fil verum corporis membrum, _P tres, recolile unde sil-unum. Grana mtdta pendent ad
cujus corporis -est in. saerificio sacramentum. Hoc bolrum, sed liquor granorum hi unitale confundilur, _
ergo fit ille regeneratione sancti baptismatis, quod IlaDomhttts Jesus Chrisius nos significavit,'nos.ad se_ _
esf de sacrificio sumplurus altaris. Quod eiiam san- pertinete voluit; myslerium pacis el unilatis nostra jtt ,
clos Patres indubilanter credidisse ac docuisse co- suamensa consecravil, Qui uccipitmysleriumunitatis,.
gnoscimus. Beatus quoque Augustinus de hac re et non servat (al. tenel) vinculumpacis, non-mysterium '-
sefmonera fecitadniodumluculentum, etaptumsedi- accipit pro se, sed teslhnoniumcontra se. » > ) . -,
ficalioni atque instructioni fidelium. Quem r-ermo- 26. Arbitror, sanctefraler.dispulationem.nostram, .
nem totum epistolce malui subjungere quia nec est''
prceclari doctoris Auguslini sermone firruaiain, nea ',
prolixus, et in ipsa hrevitale magnse instructionis ac; cuiquam esse aliquatenus
ambigendum, tunc unuin-
suavilalis est plenus.
quemque fidelium corporis sanguinisque Dominici
in
25. < Hoc quod videtis allate Dei, eliam ttans- -
parlicipem fieri, quando in baptismate membrum '
acla nocte vidistis, sedquid esset, quid sibi vellel, quam1
corporis Chrisli efficitur, nec-alienari ab illo panis
magnm rei sdcramentuntcontineret, nondum audislis. calicisve consorlio, eliamsi anlequam panem illum <
Qttodergo lidelis, panis esl, el culix; quod vobiseliam comedal, et calicem bibat, de hoc sceculo in unitala
oculi vestri reitunliant. Qttod uutem fides 227 ve~
jj corporis Cbrisli conslitutus abscedal. Sacrament
stra postulat ins'.ruenda, panis est corpus Chrisli, ca- illius parlicipatione ae beneficio non -priva-
quippe
lix sanguis Chrisii. Rteviiet quidem Iwc dictum est, tur,
quando ipse hoc quod illud sacramentum 228
quod fidei forte sufftcial; sed fides instruclionem desi- significal invenitur. Ora pro nobis semper vegCtalus
derat. Dicit enim propheta: Nisi crediderilis, non in- fortis in
Cbrislo, sancte et venerabilis frater-.
telligetis (Jsa. vn, 9). Potestis ergo mododicere mihi: '' -'" .
EPISTOLA XIII.
Prmcepisli ut credatnus ; .expone ut inlelligamus.JPo- "'
test enim in animo Ferrandus Fulgenlio, qumsiiones quinque pro- .
cttjuspiam cogilalio talis oboriri. ' " - '
Domimts nostef Jesus Christus novimus unde acce- vonens. _
perit carnem, de Virgine Maria : infans luctalus est, Doroino beatissimo, et cum omni veneralione in-
nultitus est, crevit, adjuvenilem wtaiem perduclus est, spiciendosanctOjPatriFuLGENTio,'episcopo, FERRAKBBS "
a Judmis persecudonem passus esl, ligno suspensus diaconus in Domino salutem.. - .-
esl. in lignointerfectus cst, de ligno depositus est. se- I.-Scepemulla volui affeelu inlerrogare discendi»
pultus est, lertia die resurrexit, qito die voluit in cm- sed absentem magistrum frequentibus epistolis eom-
Isimascendit. Illuc levavit corvus suum, unde esl ven- pellare, portitorum rarilas ex itineris longinquiiatc
 '
395 EPISTOLA XIV. - 394

prohibuil. Unde nunc beneficio prsesenlis occasionisA A relegendum nobis jubeas d.stinare, et epistolam cid
"sdmonitus, in unum congessiquse polui, el respon- Joannem Tharsensem episcopum b, ubi de male.iro
sione vestra melius dilatanda breviter qusero; rogans quodam judici non tradendo memini plenissime dis- j'
"obsecransque Cbristum, a quo intus audis quod do- . putatum. Codices duos suscepi, et infanfi Hermi.n
ceas foris, ut veraciter dicas mihi: ..proprium reddidi. Jube etiani epistolam de Ora- ;
2. Utrum Trinifas inseparabilis propter unam tione ', quam ad me hie positum mandare dignatus ;
'
eamdemque naturam, operationem, ac voluntatem, es, iterum huc scriptam dirigere. Dum enim. pro
dici debeat separabileshaberepersonas, anetiam in _splendore sui a multisquserituradlegendura,facienle
sit omnino inseparabilis prcedicanda.Yel, riostra oblivione, apud quem remanserit ignoramus.
' personis
nlrum Deus Dei Filius sicut dieilur natus, passus, . Sanctos presbyteros, diaconcs, beatamque congrega-
- mortuiis, crucifixus; ita ejus-divinilatem confirmare lionem supplexsaluto. Deusnoslerpaternitatemtuam
nos oporteat natam, passam, mortuam, crucifixam : ad asdificalionemnostram conservare dignefur inco-
qtiamvis sive Deus, sive divinitas nominetur, sola lumem, domine pater. Amen.
caro intelligalurmutabilisatquepassibilis, secundum EPISTOLA XIV.
quam Deiisaut divinitas pati potuit, quod in sua
natura non potuit. Tertioadhuc requiro, utrum anima 8I Fulgentius Ferrando, respondensad -propositasqutn.
Christi susceptricis deitatis plenam habeat omnino • que qumstiones.
notiliam, el quemadmodumse invicem norunt Pater, 1. Epistola tua, sancte irater, et condiacone Fer-
el Filius, et Spiritus sanctus", ita idem Filiusseraet- rande, la_tifieavitcordis mei simul, et excitavit afie-
- ipsum per id quod homo est, in eo quod Deus, no- ctum; utetcertus de tua salute gauderem, et intenlus
•verit; ex utraque, atque in ulraque subslanlia totum quod quserisinquirerem; ab illo utique cui et debettir
capiens Palrem. Anfortasse sieut oculis corporalibus gratiarum actio, et a quo est vera Salubrium rerum
-Deum'spirituin minime videt, ne non homini digni- exspeclanda ac postulanda cognitio : ut idem qui
uas addila, sed natura credatur penitus commutala; prospero auditu gaudium donat, eliam infusione gra-
"sicrationalis animsequamvispio intellectu, et corde tise spiritalis intelligenliam tribuat;*et sicut ipse ad
mundissimo, non videri, neque comprehendi omnem inquirendum se accendit studium, ila pulsantibus ad
divinilatis essenliam, ne qucelibet creatura invenia- se largiatur.ingressum.Tuncenim in gaudiuriiDomini
lur capere Creatorem. Patere me, obsecro, iterum nostri poterimus intrare, si noshie dignatus fuerilln
quccrere; volo enim simul plura proponere, quia non lllud magnumpietalis sacramentum dono gratise spi-
est ubi sigillatim de singulis percontemur. Unum ritalis inducere, et ad devitandum vitse hujus defe-
regnum Palris, et Filii, et Spiritus sancti credimus C ( ctum, qui nobis subrepit frequenter infirmis, panem
et fatemur, sinuil eos dominari creaturis omnibus nobisipse tribuat intelligenlise"spiritalis; nec nos
sentientes. Quare ergo in orat;onibus sacerdotuni, permitlat veternosse corrupliorii exterioris hominis
pet Jesum ClitistumFilium tuum Dominumnostrum, subjici, sed ad studium sanctse cogitationis (al. co-
qui tecumvivil, et regnal in uniiale Spiritus sancti, gnitionis), et operis interiorem nostrum de die in -
per universas pene Africseregiones catholica dicere diem faciat coelesli lumine (al. munere) renovari.
consuevit Ecclesia? Tanquam solus Filius cum Patre Dicta tuse igitur epistolsejam ponamus; ut quod Do-
possideal TCgnum;in unitate, scilicet Spirilus sanc.i, minus donaverit, qusestionibus singulis respondere
aut (ul. ut) regnantes adunare, non simul regnare possimus.
Spiritus sanctus intimelur. Responde ad hsec, rogo, , , 230.<-D'"ES'r-O PRIHA.
celeriter, et inculto eloquio.de rebus ignotis cqnsu- 2. Exigisnamque ut veraciter dicam tibi, Uirum
lentem, suavissimo-melle ccelestis 229 pasce ser- Trinilas insepatabilisptoptet unam eamdemquenatu-
monis. Illud eliam dilucidans, quid sit quod Lucas ram, operalionem, ac voluntalem,dici debeat separa-
evangelistaccenamDomini narralurus, prius eum di-• bilesliabetepetsqnas, an etiamin personis sit omnino
cit calicem accepisse, et discipulis di\idenduminter insepatabilis ptmdicanda. ,Hsec esse verba prinice
se continuo tradidisse; et lum deinde accepto pane D quseslionisprocul dubio recognoscis.
dixisse: Hoc esl corpus meum; el acceplo similiter HESPONSIO.
poslquam coenavitcalice, tunc dixisse: Hic calix no- 3. Ubi nobis illud esl principaliter intuendum,
vmriTestamenlumest in sanguine meo, qui pro vobis quia Trinitas inseparabilis dici non debet, si possunt
fundilur (Luc. xxn,"17 et seq.). Nunquid rinus calix illcetres personcealiquatenus separari. Hoc enim vere
secundo est datus, an alius prius, alius postea ? Et sii inseparabile dicitur,quod nullatenus separalionem
ita est, ad cujus rei pertinet sacramentum illud de quo1 potest recipere. Nam quod non separatur, sed sepa-
maxime cceleriqui scripseruntEvangelia, tacuerunt? rari potest, jnseparabile non est. Quod si quisquam
Noli,quseso,differre responsum,nec paratumanimumi separari posse putat in, Trinitale personas, non Tri-
Iongaexspeclationesuspendas. Occupationumquippe'. nitas est inseparabilis dicenda, sedunitas. In personis'
vcstrarum'debemus meferi vel partem. , quippe Trinitas constat, unilasin nalura. Sed nescia
5. Rogo etiam, ut librum de Regula verse fidei a1 utrum nostra possil asserlio veritale fulciri, quando
'
.: a Liber-est de Fide ad Petrum, infra. Epistola i ad Probam, supra.
h Hocc-epistola'nonexslat.
PiTROL. LXV. 13 *
 395 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPE-NSIS §96
sic inseparabilem naluram dicimusut ejusdem naturce A nor Patre velFilio Spititussanctus; et habens intimce
personas separabiles asseramus : cum utique una cogilationis scientiam, Deus verus agnoscitur qui
nalura, quae non potest in personis dividi, ipsa inse- occultorum cognitor invenitur. Scienlia vero quce
parabilitate sua, nec ipsas ostendat separafi posse comprehendit occulta, sine dubio conlinet etfutura:
personsis. Nam separationem naturce absque separa- . quod summo ac vero Deo vera fides assignat, sancta
lione personce, ul non longius eamus, in ipsis homi- Susanna Deum verum taliter invocante: Deus, qui
nibus invenimus. Carnem quippe humanam nemo occultorum es cognitor, qui scis omnia antequam fiant
dubitat ad naturam horainis pertinere; cujus tamen (Dan. xni, 42). Trinifas itaque, id est Deus unus,
potest fieri separatio, si quodlibet membrum prcecida- verus, et bonus, seternus, incommutabilis, et immen-
tur a corpore : quse tamen prcecisio non in se potest sus, ubique totus est secundum immensitatem atque
separalionem habere personse. Neque enim cum ma- omnipotentiam naturalem, quamyis non in omnibus
nusaut pes a corporeprseciditur, cum eodemmembro habitet seeuudum gratice largitatem.
etiam persona hominis separatur; quamvis fial quse- 5. Hinc esl quod cum Deus per Hieremiam dicat •
dam naturse separatio, cujus pars prcecisa ihvenitur Ego sum Deus approximans, et non Deus de longin-.
in membro. Sed sicut ille homo si vivit postquam quo (Jer. xxm, 25), memoratus taraen propheta
membro caruerit, naturalis definitionis plenitudine B eidem Deo dicit de quibusdam : Juxta esl ori eorum,
non carebil, qua dicitur homo animal rationale, el longe a renibus eorum (Jer. xn, 2). Deus ergo bo-
morlale : sichabens naturse definilionemveram, ne- nis et natura propinquat et gratia : natura, qua
cesse est ut propriam quoque haheat cum nalura creat; gratia, qua salvat: natura, qua faeit esseho-
personam, quamvis partem naturse, id est partem mines; gratia, qua juslificat peccatores : natura, qua
carnis a se habeat separalam. Cum vero separanlur eos facit ex hominlbus nasci; gratia, qua dat eis po-
homines personis, natura qnoque sine dubio sepa- testatem filios Dei fieri (Joan. I, 12): natura, qua
rantur. Quoniam non separatuf persona, cum manus facit ut vivant: gratia, qua faeit ut sobrie, et juste,
aut pes separalur a eorpore : separatur autem in et pie vivant (Tit. n, 12): nalura, qua eos facit in hoc
personarum separalione nalura, eum homo separatur mundo paryo tempore vivere; gratia, qua eos facit
ab homine. Inseparabilis igitur naturce unitas non po- in cmlo sine fine regnare. Inmalis vero solaestDeus
test separabiles habere personas. immensitate atque omnipotentia naturali; qua eo?
4. Proinde considerare dehemus illam Trinitatis facit esse, vivere, atque sentire; rationales esse,
unam eamdemque naluram ita totum implere, ut non liberum' quoque habere voluntalis arbitrium;-sed
sit aliquid ubi non sit. Inde est enim quod et nbique liberum, non liberatum. Liberum enim arbitrium ma-
tota est, et loco nullalenus continetur; tota scilicet Q net etiam nunc.inhominibusper naturam, quod in
in spirilibus et corporibus singulis, et tota simul in ' quibus voluerit Deus, dignalur liberare per gratiam.
omnibus creaturis. Nunc enim non de gratia loqui- Ex quo enim primus homo libero arbitrio venunda-
mur, qua se Deus gratuifo munere miserlcordise suse tus est sub peccato, ideo mala coepit esse liberlas
salvandis hominibus prsebet; sed de natura, qua Deus hominis, quia ipsi libero arbitrio ablata est bonitas
omnia quce fecit, et implet, et continet; secundum voluntatis : et sic in eodem hominis arbitrio coepit
quam dicit: Ccelum et terram ego impleo (Jer. xxm, esse mala libertas; ut ipsa illi, et omnihus deinde
24); et secundum quam ipsi Deo beatus David ggj, per coneubitum nascituris fierel inimica captivitas.
dicit: Quo ibo a Sphitu luo, et a facie tua quo fu- Deus ergo, sicut supra diximus, per immensitatem
giam? Si ascenderoin cmlum, tu illic es; et si descen- natursesuse, totam creaturam suam et continet et
dero ad infernum, ades (Psal. cxxxvm, 7). Et de implet; ac per hoc, tolum implet Pater, tolum Fi-
Christo qui est sapientia Dei, dicitur: Atlingit a fine lius, totum Spiritus sanctus; quia et Pater, et Filius,
usque ad Qnem fottitet, el disponil omnia suaviter et Spiritus sanctus 232 naturaliter unus est Deus. _
(Sap. vin, 1). De Spiritu quoque sancto Scriptura Non sic est autem una natura Patris, et Filii, et Spi-
divinitus inspirata sic loquitur : Quia Spirilus Domini rilus sancti, id est trium illarum personarum, sicut
replevit orbem terrarum; et lioc quod continet omnia, D est humana natura, trium quorumlibet hominum;
scientiani habet vocis (Sap. i, 7). Invenitur autem hic quorum slc est una natura, ut eorum lamen etanimse
vocem cordis significasse, non corporis, vocem scili- separentur et corpora : cumque sit in tribus horaini-
cet non corporese locutionis, sed intimce cogitationis. bus unitas naluralis, nullius tamen est cum duobus
! Vocem illam, quam solus Deus audit clamantem, caro, animave communis. Hinc est quod separari ab
quando in occulto soius aspicit cogitantem. Ideo se- invicem creaturse quselibet consuhstantiales possunt:
quitur dicens : Propter hoc qui loquitur tniqua, non quia singulse earum totse ubique esse non possunt:
potest latere; sed nec prmteriet illum cotripiens judi- nam et cum in illis fit per gratiam fidei, ut multiiudinis
cium suum (Ibid., 8). Ostendens autem ubi sil bsec ctedentium sit cor et anima una (Act. iv, 52); possunt
iniqua locutio, ut agnoscatur conscienticemagisesse tamen in personis separari loeoruni .situ, licet cordis
quam linguce, hoc sancla Scriptura subsequenter non separentur affectu; possunt et aliquse infideles
aperuit, dicens: In cogitalionibusenimimpiiintertoga- ex fidelibus fieri, et ab illius unius animse societate
tio erit(Ibid., 9).Hcecideodixipropterquoddesanctc disjungi. Natura vero Trinitatis, quse sola est ubique
Spiritu dicitur, quia quod continet omnia, scientiam tota, sicut ubique suum habel et unum et totum, sift
habet vocis. Omnia quippe continens non est mi- separationem non poiest recipers personarum.
 "
S§7 . EPISTOLA XIV. 898
6. Nominantur quid-mill__*personsealiquandosin- A bus ait: In patientia vestra possidebitis animas vestras
gulce; sed ita se voluit ipsa Trinitas inseparabilem (Lnc. xxi, 19). Fidelibus etiam beatus Pelrus dicit:
ostenderein personis, ut nullum ibi nomen sit quo sic Credenles autem exsultate Imtitia inenartabili, et ho-
voeetur quselibetunapersona, ut non auttribusnaturali notificata ; recipientes finem fidei vesttrn, salutem ani-
unitale conveniat," aut alteram ad alteram referri, marum (I Pett. i, 8). Dicitur etiam in libro Sapien-
etiam ipsonomine singularitatis ostendat. Namdeillis tise: Juslorum animm in manu Dei sunt (Sap. in, i).
vocabulis, quibus ad se proprie dicuntur Pater, etFi- Scimus etiam Thessalonicensibus bealum ^ixisse
lius, et Spiritus sanctus; in quibus scilicet non sin- Aposlolum, quorum electionem sciebat a Deo : Ipse
gularitas cujusque personse, sed communio monstra- autem Deus pacis sanctificet vos per omnia ; el integer
tur unius essentise; non est aliquod nomen quod sic spitiius veslet. et anima, et eorpus sine querela in die
Patri convenire possit aut FiUo, ut Spirilui sancto Doridni noslti Jesu Christi servelur (J Thess. v, 25).
convenire non possit. Dicitur enim Pater naturaliter- Sed etiam in hymno trium puerorum nihilominus le-
Deus; sed naluraliter est Deus et Filius, naturaliter gitur : Benedicite, spitilus et animw juslorum, Domiho
est Deus et Spiritus sanctus; nec tanien tres Dii, sed (Dan. m, 86). Scimus per gratiam Dei et sanctam
unus naturaliter Deus est Pater,- et Filius, et Spiri- Ecclesiam unam virginem nuncupari, dieenle Apo-
tus sanctus. Omnipotens esl Pater, sed omnipotens £ stolo : Despondi enim vos uni viro virginem castam
est Filius, omnipotens est Spiritus sanctus; nec ta- exhibete Christo (II Cor. xi, 2); sed in ipsa una vir-
men tres Dii omnipo!entes, sedunus Deus omnipo- gine plurali numero etiam virgines nuncupantur.
tens est Pater, et Filius, et Spiritus sanctus. _Eter- Legimus etiam : 'Afferentut Regi virgines post eam
nus esl sine initio Pater, «lernus est sine inilio Fi- (Psal. XLIV.15). Nec illud est dubium , unam essa
Uus, seternus est sine inilio Spiritus sanctus; nec Eeclesiam quseper tolum est orbem diffiisa terrarum,
tamen tres DU seterni, sed unus Deus celernus est quce ab Apostolo appeUatur Ecclesia Dei vivi, colum-
Pater, et Filius, et Spiritus sanctus. Immensus est m et firmamentum verilalis (1 Tim. m, 15): quse ta-
Pater, sed immensus e&tFilius, et immensus est men sic una, sic est el Eeclesia, ut in.ea plures ap-
et Spiritus sanctus; nec tamen tres Dii immensj, sed pellentur Ecelesice. Ipse enim beatus Apostolus dicit:
unus Deus immensus est Paler, et Filius, et Spiritus Eram autem ignotus facie Ecclesiis Judmm, qv.metanl
sanctus. Ubi ergo sic est nomen quodlibet ununi, ul in Chtisto (Gal. i, 22). Sed et fratrem se dicil Corin-
simul et tribus et singulis indifferenter possit conve- thiis destinasse", cujtts laus esl in Evangelio pet om-
nire personis; et ita singulare-in natura gsl, ut in nes Ecclesias (II Cot. vm, 18). Eeclesiis quoque
personis esse plurale non possit; quomodo separabi- Galatice se scripsisse in ejusdem epistolse demonslra-
les essepersouas dicimus, quando pluralemn umerum Q vit exordio. Fideles quoque suos unum lumen essa
in nomine recipi nonvidemus? Quidquid enim singu- D.ominus noster ostendens, ait discipulis suis : Yos
Iariter taritum secundum naturam dieitur, neeesse estis lumenmundi (Matth. v, 14) ;.et tamen Dei filios
est ut in personis quo.que inseparabiliter intimelur : lufliina beatus Jacobus appellare non dubital, dicens:
et ostendit ipsa veritas personas non posse dividi, uhi 'Omnedatum oplimum, et omne donum perfectum de-
quodlibet nomen, quod tamen ad se, non ad alteram sursum est, descendens a Patre Ittmimm (Jac. i, 17).
unaquseque persona dicitur, sicut singulariter in una In his itaque omnibus et singulare invenimus voca-
dieitur, sic etiam in tribus singulariter nominatur. hulum, et plurale: ideo autem plurale, quia omnes
Nam in una persona dicitur imus angelus, dicitur creaturas separabiles esse jpsa qualitas naturalis
unus homo : sed si tres personce' fuerint angelorum Ostendit; ideo vero singulare, quia ut sit una anima,
aut hominum, nec unus angelus, nec unus homo po- unus spiritus, una virgo, unaEcclesia,unum lumen,
terit nominari: quia in illis tribus persoriis, quse in . tioe illa una Trinitas per suam gratiam fecit; quse
natura vel angeUca vel humana reperiuntur, non tam in natura quam in personis sie est inseparabilis,
unus angelus aut unus homo, sed sine dubio tres an- ut quidquid ibi tam de una quam de tribus personis
' ,singulariter dicitur, pluraliler non dicatur. Non ita-
geli vel tres homines necesse ggg esl nuncupentur:
cseterum nec unus angelus, nec unus bomo dici po- D que possunt Patris, et Filii, et Spiritus sancti sepa-
lest illa vel angelicarum vel humanarum pliiralitas rari personse, quibus unum nomen naturale sic con-
personarum; quiavero tres illse personcevel augelo- venit,ut in tribus personis plurale esse non possit:
rum vel hominum separari possunt, ideo ipsce tres excep.to enim hoc ipso, quo personse dicuntur, nul-
personcenon recipiunt simul unurii nalurce singulare lum nomen aliud in Patre, et Filio, et Spiritu sancto
voeabulum; sed vel tres angeli vel tres homiries sine potest.inveniri, quod non singulariter lantummodo
dubio nominantur. nominetur. Yix autem hoc unum reperire potuit hu-
7. Non autem ignoramus per gratiam Dei fieri ut manisermonis inqpia, 234 ut saltem tres dieerei
esse personas; ne si vel hoc non diceretur, Trinitas
plures homines possinl aliquo smgulari nomine nun-
esse nullatenus crederetur, et in illa omnimoda ta-
cupari: sicut est illud quod supra jarii posuimus . .
Muititudinistfutemcredenliumerulc6r\uhum_\et ahiriiM' citurnitate, fidei pericuhim nasceretur
una (Act. is, 32): quce tamen sic dic__uranima un&, 8VTjuocirca,-secundum veritatem fidei Christianse
utdicantur etanimce, fidelium scilicet, non impiorurn. dicimus, unum Deum esse naturaliler Patrem, et Fi-
Fidelibus enim diecijmlis Dominus loquebatur, qui- lium, et Spiritum sancliun.Necesse est auteni ut s!c<
309 _, S. FULGENTHEPISCOPI RUSPENSIS 40»
ut Trinitatem dicimus unum Deum, ita dicamus, A vocabulum personale quod ita uiiius personcesit, ut
unum omnipotentem, unum cetemum, unum immen- ad alteram referri non possit. Sed quia hoc nullate-
sum, unum magnum, unum altissimum ; el quidquid, nus invenitur, hoc sine dubio ad veram perlinet II-
in quantum Deus hominibus dedit, non solum in sin- dem : ut tres illas unius atque inseparabilis naturse
gulis personis, sed etiam simul in tribus ad seipsum personas sicut non confundimus, ita separare nulla-
singulariter nominatur. Ne vero ex hoc quod Pater tenus audeamus. Quandoquidemita nobis hoc dignata
unius' est personce vocabulum, Filius quoque una est ipsa Trinitas evidenter ostendere , ut etiam ia
tantum dicitur m Trinitate persona, similiter et cum his nominibus, quibus voluit singillatim personas
Spiritus sanclus proprie dicitur , unius personse sin- agnosci, unam sine altera non permittal intelligi.
gularitas intimatur, quisquam velit istas tres sepa- Nam excepto quod ad se relative dicuulur Pater et
rabiles asserere et affirmare personas : in quo nni- Filius , ubi inseparabihter necesse est referalur alter
cuique personse sic unum ex his tribus nominibus ad alterum, cum ista nomina sintutique personarum,
convenit, ut eommune tribus personis esse non pos- non minus omnis contradictio deficit in illo personali
sit. Quisquis hoc tentat objicere, si sic sentit ut lo- nomine Spiritus sancti; qui non aliud personaliler
quitur, et hoc tenet conscientia quod indicat lingua, voGaturcum dicitur Spiritus sanclus-, quam hoc quod
minus aftendit, hsec nomina esse sine dubio relativa. _3 naturaUler et Paler vocalur et Filius. Nam et Paler
In quolibet autem relativo nomine sic certum est naturaliter spirilus est, et Filius naturaliter spiritus
unam in seipsa signilicari personam,' ut hinc refera- esl; et Pater naturaliter sanctus est, et Filius natu-
tur ad alteram : et non solum in his quse eadem sunt, raliter sanctus est. Quomodo ergo potest persor.a
sicut dicitur frater ad fratrem, amicus ad amicum, Spiritus sancti a persona Patris aut Filii aliqualenus
vicinus ad vicinum ; sed etiam in his quce diversa separari, cum hoc habeat Spiritus sanctus in ipso
sunt, sicul dicitur pater ad filium, filius ad patrem, personali nomine, quod cum Palre et Filio unitate
genitor ad genitum, vel genitus ad genitorem ; ex naturali cognoseitur habere commune? Hoc enim
quolibet borum nomine geminam intelligi solere per- nomine non ad solum Palrem, sicut Filius ; nec ad
sonam. Neque enim in his nominibus sic una perso- solum Filium, sicut Pater : sed simul et ad Patrem
nasingulariter dicitur, ut non ad alteram ipso suo no- et ad Filium refertur, quando et Palris et Filii Spi-
mine referatur : relativo enim vocabulo sic persona ritus nuncupalur. Nam et cum ipse Spiritus sanclus
quselibet dicitur in se, ut non dicatur ad se. Ad dicitur donum, ad donatorem inseparabiliterrefertur.
agnoscendum itaque inseparabilitatis indicium ita se Hanc inseparabilitalem personarum sciens beatus
illa una veraque divinitas in singulis personis voluit David, dicebat Deo : Quo ibo a Spiritu tuo, et a facie
incommunicabiUter a nominari, ut una tamen per- fII tua quo fugiam ? Si ascendero in cmlum, lu illic es ;
sdua sine altera non posset inlelligi. Nam cum Pater si descendero in infernum, ades (Psal. cxxxvm, 7).
ad Filium, vel Filius referatur ad Patrem , licet sin- Quod utique non diceret, si personam Spiritus sancti
gula singulis tantum possint nomina convenire per- a persona Patris separabilem sciret. Propterea au-
sonis, ef communionem illorum duorum nominum tem se nec ab Spiritu Dei abire,iiecab ipso Deo fu-
omnino recuset proprietas personarum , non tamen gere quoquam posse dicebat, quia noverat, insepa-
Pater sine Filio cognoscitur, nec sine Patre Filius rabiliter et Deum esse in Spiritu suo, et Spiritum
invenitur. Relatio quippe illa vocabuli personalis Dei esse in Deo : non sicut est in Deo creatura, sed
personas separari vetat: quas etiam dum non simul sicut spiritus ejus, qui non allerius naturse est quam
nominat, simul insinuat. Nemo autem audire polest est ipse Deus in quo est. Quod illo loco sanctus
uhumquodque istorum nominum, in quo non intelli- oslendit Apostolus, ubi cum dixisset: Nobis enimre-
gere cogatur et allerum : quod nobis beatus Joannes velavitDeus per Spiritum suum : Spiritus enim omnia
insinuat, dicens : Omnis qui negat Filium, nec Pa- sctutalut, etiam ptofunda Dei; continuo bumani spi-
ttem habet; qui confitelut Filium, et Pattem habet ritus induxit exemplum, dicens : Quis enim scil ho-
(I Joan. II, 25). Quod ulique propterea dixil, quia minuin qum sunl hominis, nisi spiritus hominis qui
inseparabiliter Pater referatur ad Filium, el insepa-; \yin ipso est? Ita ea qum Dei sunt, nemo cognovit nisi
rabiliter Filius referatur ad Patrem. Non ergo sepa- Spirilus Dei (I Cot: n, 10-12). Sicm ergo spiritus
ratur persona Patris a persona Filii, quoliens aut hominis, qui in ipso est, ideo scit qusesunt homhiis,
Pater tantum nominalur, autFilius : quandoquidem quia ejusdem naturse est cujus est homo in quo est
Pater non dicitur, nisi referalur ad Filium, nec Fi- (ubi magis inleriorem hominem accipiendum existi-
lius dicitur, nisi referatur ad Patrem: in Patris enim mo): ita et quse Dei sunt ideo nemo cognovit nisi
nomine ita genitor agnoscitur, ut ex hoc et ille qui Spirilus Dei, quia sic in Deo est per unitatem. natu-
est genitus intimetur, et appellatio geniti admonet rse, ut non sit aliquid in Deo, quod non possit Spiri-
personam genitoris agnosci. Hinc est quod sicut ab tus ejus naturali unitate cognoscere.
eo qui confitetur Filium, 235 Pater habetur, sic 10. Istam quippe pleniludinem cognilionis sola
ab eo qui Filium negaverit, non habetur. possidet unitas naturalis; per quam sic est in Deo
9. Quisquis ergo separabiles dicit esse personas Spiritus ejus, ut unus cum illo sit naturaliter Deus.
Patris et Filii, ostendat in quolibet eorum aliquod Qui tamen sic in Deo est, et unus cum illo Deus
a Ms. Thu„ tncemmutabiliter.
4.)1 . EPISTOLA XIT. 402
est, ut non cum eo unam personam habeat, sicut ik nem mortis, et caro exanimis in sepulcro jacuit, et
habet cum homine spiritus 236 -cHrii*1Tiomine est. anima in infernum, carne moriente, descendit: quan-
Sed illud cognitionis exemplum pro unitate naturali, doquidem etiam cum interveniente morte anima
qusenullam in Patre, et Filio, et Spiritu sancto dif- discessisset a carne, inseparabilis in Christo utraque
ferentiam cognitionis esse permittit, beatum Aposto- naturapermansit: quia nec in inferno animam suam,
lum posuisse certissimum est: quia una illa natura nec in sepulcro carnem suam divinitas immensa de-
inseparabilis, totum quidquid in se naturaliter est, seruit. In tantum autem inseparabilis est in Christo
non diversum sed unum, et totum sicut in tribus, uiraque natura, ut ex hoc Eutyches in errorem ca-
sic in singulis constat esse personis. Ubi ad demon- deret, et unam videns in Christo personam, unam
stiandam propriam Spiritus sancti personam, vere quoque in eo naturam 237 impie prsedicaret; vo-
in ejusdem doctrina Spiritus apostolica vigilavit ' lens confundere quod vidit separari non posse. Sic
auctoritas, ut diceret: Nos autem non spirilum mundi aulem iste in duabus naturis quas inseparabiliter
accepimus, sed Spititum qui ex Deo est (JCor. n, 12): unius essepersonsecognovit, crimen impietatis incur-
quod dici de spiritu hominis nullatenus potest, qui rit; sicut Sabellius in tribus personis, propter uni-
sie esse in homine dicitur, ut esse ex homine non tatem naturse, csecitatemortiferseinfidelitatis erravit;
dicatur. Spiritus aulem sanctus in Deo est unitate B non intelligens personas Patris," et Filii, et Spiritus
naturse, ex Deo est etiam proprietate personse. Per sancti sineconfusione subsistere, quas audiebat uni-
illam ergo unitatem naturse, per quam ea quse Dei tate naturali prorsus inseparabiles permanere. Sed
sunt nemo cognovit, nisi Spiritus Dei, etiam illud utrumque Trinitas inseparabilis vicit, utrumque uni-
intelligitur quod Filius dicit: Nemo novit Fitium ni- tas inconfusa conlrivit, uterque a"vulva Ecclcsisema-
« Patet, neque Pattem quis novit nisi Filius, et cui tris alienatus abscessit, uterque a ventre piissimse
voluetit Filitis revelate (Matth. xi, 27). Per eamdem genitricis erravit, et semetipsum, suosque complices
naturce inseparahilis unitatem, et se in Patre, et in barathroimpietatis immersit. Yera quippe in Trinitata
se Patrem Filiiis esse testatur. Nam cum discipulis Deonon solum natura. unitas, verum eliam ineoufusq
dixisset: Si me cognovissetis, et Patrem meum utique atque inseparabilis manet personarum proprietas : et
cognovissetis(Joan. xiv, 7): Philippus vero cum Pa- nihilominus in una Christi persona, duarum perma-
trem sibi postularet oslendi, sic Dominus ipse re- net inconfusibilis atque inseparabilis plena verilas
«pondit: Tanlo tempore vobiscumsum, et non cogno-~ nelurarum.
listis me ? Philippe, qui me vidit, vidit el Palrem. Quo- 12. Quod si in Christo propter unitatem personse,
modo tu dicis; ostende nobis Patrem? Non credis quia inseparabilis invenitur unitio divinsehumanceque na-
tgo in Palre, el Pater in me est ? Verba qum ego io- ,Q turs. (cum utrique naturse nec sine initio seterni-
'
quor vobis, non a me ipso loquot; Pater autem in me tas, nec sine mulabililate siroplicitas, nec sine ter-
manens, ipse facii opera. Non creditis quia ego in mino immensitas invenitur naturaliter esse commu-
Patre, et Pater in me est ? Alioquin ptoptet opera ipsa nis; quia in uno eodemque Christo et vera est divina
credite (Ibid., 9 et seq.). Ex eo igltur quod insepa- natura, qua naturahter est sine initio Deus nalus da
rabiles sunt Pater, et Filius, et Spiritus sanctus, con- Patre, et vera humana natura, qua naluraliter est._}
sequens est ut inseparabttiter. operentur. Quod si plenitudine temporum Deus homo creatus ex vir-
Trinitas illa separabUes posset babere personas, es- gine; in illa coselernus Patri, in ista poslerior matre;
sent et aliqua separata opera Trinitatis. Nam si at- secundum divinam semper ubique totus, nec unquam
tendairius illud quod Scrlptura sancta dicit de sa- vel usquam loco conclusus; secundum humanam,
pientia : Splendor est enim lucis mternm (Sap. vu, certo die de coelo ad judicandos vivos mortuosqua
26), sicut splendorem luci videmus inseparabiliter venturus), quanla inseparabilitas credenda est illis
inhserere, sic agnoscamus Filium a Patre separari tribus inesse personis, quarum est et unitas, et teler-
' non
posse. Ipsum enim apostolica prsedicat aucto- nitas, et simplicitas, et immensitas naluralis? Hanc
ritas splendorem glorim, et figuram substantim Dei . beatus-Ambrosius veraciter prsedica. et conlirmat in
(Hebr. l, 5); quod sequens beatus Ambrosius in D libro primo de Spiritu sanclo (Cap. 6), hcec dicens :
hymno matiitino * splendorem paternse gloriceFilium Quis igilur audeat dicere discretum ,a Deo Vaire et
essepronuntiat, Christo esse Spiritum sanctum, cum per ipsum ad tma<
11. Dlo quoque exemplo inseparahiles perso- ginem et similitudinem Dei esse meteamut? Alio quo-
nas Patris, et Filii, et Spiritussancti, convenit ut que loco dicit: Quis autem polest a Patte et FiliorSpi-
credamus, quo ipse Unigenitus Deus sic in unitate riium sanclum sepatate, cum vel appeildte Patrem
personce suse naturam divinam huhianamque con- et Filium sine Spiritu sancto non queamus ? Nemo
junxit atque univit, ut a se omnino non possint enim dicil Dominum Jesuni, nisi in Spitilu sanclo.
separari. In una enim persona Unigeniti Dei, qui Ergo si appellare DomimtmJesum siite Spirilu sancto
tanquam spoususprocessit dethalamo suo (Psal.xvm, utique' non possumus, possumus sine Spiritu prmdi-
5), inseparabUis permanet ulriusque naturse unitio. care(Lib.i de Spiritu sancto, cap. 10)? Ista trium
Nee ideo debet aliquis cestimare utramque ab invi- inseparahUitas personarum a beato quoque Augustino
cem diveUi potuisse naturam; quia per susceptio-' indubitanter asseritur. In libro primo de Trinitate
8 S. Ambr. in hymno fer. 2, ad laudes.
 105 S. FULGENTII EPISGOPJ RUSPENS.S 404
(Cap. ty, cum solum dixisset Filium de Yirgine Marja A sic ait : Jam enim ostendhnus in hac Trinitate per
natum, solumque Spiritum sanctnm in speeie colum- mulios locutionum divinarum modos, etiam de siit-
hse super Jesum baptizalum, et die Pentecostes lin- guiis dici quod omnium est, propter inseparabUem
guis divisis velut ignem syper discipulos ap*yenisse; qperationem unius ejusdemque substantim. In quinto
soliusque Patris fuisse vocem dicentis : Tu es Fi/tws" decimo vero Ubro de Tiinitate (Cap. 25), cum de
vieus (Marc. i, 11; Luc. m, 22), quando FUius ba- hac imagine quce in nobis est, aliquas lineas prcebe-
plizatusesta Joanne, et quando sonavit vox, dicens: ret ad inlelligentiam Trinitaljs, inter alia sic ait:
El clarificavi, et iterum clanficabo (Joan, xn, 28), Yerum in Ula summa Trhtitate qum incomparabiiiter
pstendenstamen insep -abilesesse, Patrem, et Filium, rebus omnibus antecellit, tanta est inseparabilitas, ut
et Spiritum sancfum, istam sententiam inlulit, di- cum trinitas hominum itoit possil dici unus homo, illa
cens: QuamvisPatei\el Fitius, et Spiritus sanctus^ _i- unus Deus el dicalut, et sit; riec in uno Deo Sitilla
cut inseparabiles sunt, sic jnsepatabUiter operenlur, Trinitas, sed unvs Deus. Nec rursus quemadmodum
Cernis nempe quomodo beatus Augustinus nullam ista imago, qum est homo, ItabensUta ttia una persona
hic separabilium personarum suspicionem relinquit, est, iiaeslet illa Trinitas; sed ites personm simt, Pa-
quando Patrein, et Filiun_,elSpiritum sanetum, sic- ter Filii, el Filius Palris, et Spiritus Pattis et Filii.
ut inseparabiles sunt, sic jglg jnseparabiliter asse- B Item posl aliqua (Ibideti})sic ait : Non tamen sicutin
rit operari. Quam sententiam tali eoncluslone confir- ista imagine Trinitatis, non hmc tria unus homo, sed
mans (Cap. 8), ait: Hmc et mea fides est, quando hmc unius hominis sunt; iia in ipsa summa Trinitate, cujus
est calholica fides. hmcimago est, rinius Dei simt itla tria; sed unus Deus
i5. Item alio ejusdem libri loco dieit : Denique est; el tres sunt iltm, non una persona. Hcccdicens
propter ipsam inseparabilita\em sufficienter aliquando beatus 239 Augustinus, et inseparabilitatem earum-
nominatur vel Pafer solus, vel Filius solus, adimpletu- dem trium personarum, revelatione ipsius Trinitatis
rus nos Imtitia cum vullu suo, nec inde separatur utrius- inlelligens, cum admiratione sequitur, dicens (Ibi-
que Spiritus, id est, Patris, el Filii Spiritus, qui Spi- dem) : Quod sane inirabililer ineffabile est, vel ineffa-"
rilus sanctus proptie dicitur, Spiritus veritatis, quem biliter mirabile : cum sit una persona hmc imago Tri-
hic mundus accipere non potest (Joan. xiv, 47). Hoc nitatis, ipsa veto summa Tfmitas tres petsonm sintp
est enim plenum gaudium nostrum, quo ampiius nop, insepatubilior est illa Trinitas petsonarum trium,
esl, frui Trinitate Deo, ad cujus imaginem facti sumus. quam hmc unius.
Propler hoc aliquando ita loquimur de Spiritu sancto, i&. Ista, sicut non dubito, qucedeprimoatque no-
lanquam solus ipse sufficial ad beatiludinem nostram; vissimo libro de Trinitate verba beati Augustini po-
et ideo solus sujficit, quia separari a Patre et Filio G ( suimus, omnino suffieiunt: prseserlim ingenio atque
non potesl; sicut Pulet solus sufficif, quia sepururi a studio tuo ", quo ejus dicta sic acutissime ac frequen- _.
Filio etSpititu suncto non polest; etFUius ideosufficil tissime legis, ut in eis plurima possis simUiareperire,
eolus, quiasepatati a Palreel Sphitu sqpcto nonpo- qucenon solum in natura, sed etiam in personis inse-
test. Ha_c est beati Augustini, seGuiidufricatholicse parabilitatem sanctce Trinitatis ostendunt. Dicunlur
fidei verilatem, de Patris, et Filii, et Spirilus sancli ergo singillatim tres illse personce, ut agnoscantur,
inseparabilitale sentenlia : quam ne quisquam secun- non ut separentur : in quibus sic nulla est separalio,
dum solam naturam, et non eliam secundum perso- sicut in eis nulla potest inesse confusio. Neque enim
nas aeciperet, planius hoc et manifestius paulo post tres illce personse, quia non possunt confundi, pro-
. In eodem libro (Cap. 9, ad finem) curavit oslendere, pterea debent separabiles seslimari, cum omnino in-
ciicens : Sed ptopter insinualionem Trinilatis-, petso- separabiles inveniantur, et in eo quod sunt, et in eo
nis etiam singulis nominatis dicuntur_q_tmdamsepa- quod faciunl-NeG quisquam separabUes audeatUlas
ratim, non tamen aliis separatis intelliguntur; propter tres personas asserere, cum nullam ante aliam, nul-
ejusdem Trinilalis unitatem, unamque subslantiam at- lam post aliam, nullam slne alia vel existentem, vel •
que deitatem Paltis, et FUii, et $pititv,s sancli. Alio operanlem valeat invenire. Ubi sicut naturaliter riulla
quoque memorati libri loco (Sub finem cap. 10)-ple- ID potest esse separabilitas operis, ita naturaliter ma-
nissime hoc ineulcans, cum de Filio dixisset: Ex hoc net iricoromutabilis unitas voluntatis. Attendamus
enim rogat, quo minor est Patte; quo vero wqualisesti autem quonam modo fuerit vel homo, vel angelus
exaudit cum Patre; inseparabilitatem personarum separatus a Deo, ut possiraus indubitanter insepara-
ostendens, ait: Unde se ab eo quod dixit: Ipse enim bileni intelligere Trinitatem. NempeScripturasancta
Pater amat vos (Joan. xvi, 27), uiique ipse non se- dicit quia perversm cpgitationes separant a Deo, et
parat; sed secundum ea facit intelligi, qum suprd quia in malevolam animam non introibil sapientia,
commemoravi, satisque insinuavi, plerumqueita no~ nec habitabit in corpote subdito peccetis {Sap. i, 5);
minari unamquamque in Trinilate perponam, ut el- el quia SpiriftJ8.sa-i_.us disciplinm effugiel ficlum, e
alice illic intelliganlur. Sic itaque diclum est : Ipse quferet se a cogilationibus qum sunt sine inlelleclu
enim Pater amat vos, ut consequepler intelligatur (Ibid., 5). Nam et Isaias propheta (Isai. nx, 2]
et Filius, et Spiritus sanctus. Item post aliquanla lestatur iniquitates inler Deum et homines separare.
(Cap. 12, ante medium) idem sanctus Augustinus Sancta autem Trinitas ipse est Deqs fidelic, in quo
a Anti. oMcio-tuo.
405 EPISTOLAXIY. 406
'
nonesl iniquilas. Venit aulem Filius Dei, <ut A est
peccrita foclus ptincipatus super Immetos ejus : el vbcabi-
tolleret, el peccaium in eo non est, et peccalum est tut nomen ejus, AdmitabUis,Consiliarius, Deus fdtlii,
iniquitas (I Joan. m, 4, 5). Tollens autem iniquita- Palet fuluri smculi, Princeps pacis (Isai. ix, 6). Norine
tem, tribuit carilatem. AbsluUt ergo .per quod a Deo isliuSDeifortis unolocbApostolus sempiiernamvirtu-
separabamur, e"t donavit per quod sanctse Trinitali tem divln!tat_mque commendat? Neque enim vera
inseparabiliter jungeremur. Ideo confidenlerclaniat fide_ ita sehipiternam virtutemac.divinitafem Patris
Apostolus : Quia neque mors, neque vila, neque an- prasdicat, UiFilii autSpiritus sahcli sempilerham vir-
geli, nequeptincipalus, neque instantia, neque futtifa, tutem divinitalemque non credat : cum una sit na-
neque fotlitudines, neque altiludo, neque profundttm, turaliter sempiterna virtus ac diviriitas Patris et
nequecreatura alia poterit nos separare a caritatefiei, Filii et Spiritus sancti. Deus ergo fortis Chrisius :
aum esl in Chtisto JesuDominonosfto (Rom. VIII,38). ideo autem veraciterDeus, quia divinitas, sicut ideo
Siergo Trinitas, infusa carilate, inseparabililer sibi veraciter fortis, quia virtus. Yera itaque fides, quse
facit adhserere animasnostras,quia qui adhmtel Deo, Christum Deum fbrtem veraciter eredit et prsedieat,
tinus spiriius esl (I Cor. vi, 17) : quomodo ipsa Tri- et Chrislum crucifixum Dei virlutem, Deique sapien-
nitas separabiles potest habere personas, cum ipsa tiam novit ab Apostolo prsedicari; Sicut secundam
Tririitas unus sit Deus, ac per hoc una sit caritas, B' carnem, cruciflxam virlutem fiducialiter novit et Ji-
quia Deus cariias est ? Caritas autem divisionem nun- cit a ; iia secundum carnem, brufcifixamdivinitatem
quam recipit, quce de multis cordibus multisque confiteri nonambigit: 241 Christus enimDeus for-
animabus in seipsa unum cor unamque animam lis,sicestDeus,utipse sit divinitas sua; quemadmo-
facit. duiri sic est fortis, ut ipse sit virtus sua.
240 CU^STIOSECUNDA. I6iis. Nbsti hoc quod dico,in libris de Trinitate a
15. Secunda deinde interrogatio tua hoc inve- beato Augustino plenissime disphtalum ; in quibus
nitur tenore subjuricla : Vtrum Deus Dei Filius, sicut Ostendit unamquamque in Trinitate personam, in his
dicitur natus, passus, morluus,crucifixus : ita ejus di- duritaxal riominibus quibus ad se non translate, sed
vinitaierii confirmare nos oporteal natam, passam, prbprie dicilhr, ipsam sibi esse quod habere natura-
mottitam, chtcifixam : quamvis s.ue Deus, sivedivini- liter prsedicatur. Dieimus ehimsive Patrem, sive Fi-
tas rioinhietur,sola caro inlelligatur mutabilis atque liuni, sive Spirituhi sanciuiri, esse Deum vivuni, ma-
passibilis, secundum quam Deus aut divinitas pali po- gnuto; sapientem, forlem, bonum. In bis omnibus,
tutt, qiiod in sua natura non potuii. quce ad se uriaquseque dicitur in Trinitafe persona;
B.ESP0NSIO, quia Deus divinitale Deus est, magnus magniludina
16. His tiiis verbis breviter respondeo, quidquid G magnus esl, sapiens sapientia sapiens est, fortis vir-
horum dicaiur, nihil prsejudicare fidei qua veraciter tute forlis est, bonus bonitate honus esl: sic est uti-
Ecclesia catbolica credit, el prsedicat divinitatem que Deus, ut ipse sit divinitas sua; sic est magrius,
Filii Dei impassibUem atque incommutabiiem natii- ut ipse sil magniludo sua; sic est sapiens, ut ipse sii
raUter permanere. Beatus quippe Apostolus ait : sapienlia sua; sic est fortis, ul ipse sit virfus sua;
ATosautem prmdicamusCliristum crucifixum, Judmis sic eliam borius, ut ipse sit bonitas sua. Quod cum in
quidem scandalum, geniibus auiem stultitiam : ipsis supra niemoralis libris idem sanclus Atigusiinus fr&
autem vocatisJudwis et Grmcis, Chrislum Dei virlu- quenter insinuel, quemdam lOchni de libro ejus
tem, et Dei sapientiam (I Cor. i, 25). Ecce Christum quinlo (Lib. v de Triniiate,cap. 10) hliic opusculo in-
Dei virtutem et Dei sapientiam , dicit Aposlolus cru- sererfe curavi. Cum ehim de Deo etde ejus riiagnitu-
cifixum. Alio autem loco simul virtutein divinitatem- dine loquereiur, ihler aliacSieait: Ea igiittr inagni-
que conjungens ait: Sempilerna qubque ejus vittus et ludine iriagnus est, qud ipse est eutiem magnitudo. Et
diviniias (Rom. i, 20). Si ergo virtus Chrisli secundum ideo sicul rion dicimiistres essenlias, sic nec tres ma-
carnem crucifixa non indigne dicitur, cur eodem giiitudhies : liobest enini Ded esie, quod est maghum
modo etiam crueifixa secundum carnem divinitas esie. Eadeiii cauSa neb matjnos tres tiicimus, sed Unum
non dicatur? Quaudo enim additur, secundurii car- jyinagmrii; ijuih non purliciptilibne mugnitudihis Deus
neni, ostenditur utique non ejus diviriitatem passionii mugnus es't;sbd seipSoInagho magnus eit; quia ipse
subjacnisse, sed carnem. $u6d elidm apostolica vi- sua est magniltldo, Hoc et de bonitate_it de miendtale,
demus auctorilate irionstratum. Nani cuiri beatusi el de omnipbletiliaDei diciumsit, omnibusqueomnino
Paiilus apostolus dixerit, Christuni cfucifixum, Dei pfmdicantentis,qum de Deo posshnt proilnntiati; quod
virlutem, et Dei sapienliam, ne ipsa virlus et sapien- ad seipsumdicitut, hon trdnslale ac per similitudinem,
tia pularetur naluraliter esse passibilis, ciiravit alioi sed ptoptie ; st tamen de ilio ptoptie aliquid ote ho-
loco cruciBxsevirtutis et sapientice salubriler aperirei miriis dici potest: In libro quoque bctavb (In ptmfa-
mysterium, dicens de Cbristo : Nam etsi ctucifixus lidiie) eamdem promens de illa nalurali Trinitatis
est ex infirmiiate, sed vivitex virtute Dei (II Cof. xin, simplicitate sententiam, inter alia sic ait: Sicut Deus
i), Scimus autem Christum Dei Filium propfieticoi Pater, Deus Filius, Deus Spirilus siincius : et bonus
eloquio Deiim fortem veraciler nominari, Is-iia Pdlet, bonus Filius, bonus Spitilus santlns; el omni~
dicente Puernatus eslnobis, filius dalus esl nobis, el', polens Pater, omnipotensFilius, omnipotens Spiriiui
a Ant., et credit.
 1407 S. FULGENTH EPISCOPi RUSPENSIS m
sarictus: nec tttmen tres Dii, aut tres boni, aut ttes. A vita sit. Et
paulo post idein 8»nctus doctor egregius
mmipotentes, sed unus Deus, bonus, et omnipolens,, Auguslinus ait: Quod dicitur, dedit Filio, tale est ae
ipsa Trinitas; et quidquid aliud non ad invicemrela- si diceretur, genuitFilium;
generandq enimdedit. Quo-
tive, sed ad se singuli dicunlut: hoc enim secundum; modo dedit ut esset, sic dedit ut
essentiam dicunlut, quia hoc est ibi esse quodmagnum'. ut in vitaessel, et sic dedil
semetipso vila esset. Quid est, in semetipso
esse, quod bonum, quod sapientem esse,' et quidquid' vila essel ? Non alittnde vita itidigeret, sed
aliud ad se unaqumque ibi persona, vel ipsa Trinitas; pletdtudo vitm, unde credentes alii ipse esset
dicitur. viverent, dum vi-
, verent.
17. Claret nempe ex his beati Augustini verbis, 18. Ex his igitur verbis praclari antistitis
hoc esse catholicse veritatis, ut cum in Deo divi- Augusti-
ni, remotis docemur ambagibus, salva incommutabi-
nitatem, magnitudinem, bonitatem, virtutem, et litate, seternitate, atque impassibilitate divinilatis
quselibet alia in his quse ad se proprie dicitur nomi- Filii Dei, quidquid de ejus majestate,
namus ; non in istis diversis nominibus qusedam di- , seternitate.-ac
virtule secundum suscepfionem carnis dicitur, incon-
versa (sicut in homine qui subjacet qualitati), sed
gruum non esse, si eodem modo secundum carnem
unum illud quod est essenlia vel natura certissime de ejus divinitate dicatur. Quod ergo a Dei Filio sus-
noverimus. Inde est enim quod ipse bealus Augusti- B .
nus dicit in libro quinlo de Trinitale, intelligendum ceptum est, ah ejus divinitale, ab ejus majestate, ab
ejus virtule, ab ejus seternitate probatur esse susce-
sine qualile bonum, sine quantilate magnum: quia
ptum. Quod ut sanclorum Patrum veridica demon-
incommutabilitas simplicis atque omnipotentis es- slret
assertio, primum beatissimi papse Leonis apo-
Benlicenullispotestaccidentibussubjacere:ubieadem stolicse sedis gloriosi pontificis proferimus
est divinitas quce ceternilas et majeslas ; eadem ma- epistolam,
quam scribens ad Flavianum Constantinopolitance
gnitudo quse virtus et bonitas. Ex hac 242 erg° urbis episcopum ', in eo quod verain de Incarna-
regula veritatis quidquid de majestate, de seternitate, > tione Domini
de virtute Christi secundum carnem veraciter dici hserelicse expressit mirabililer fidem, omnem
de divinitate dici veraciter pravitatis destruxit errorem.Inilla namque
eognoscimus, quoque ejus episiola (Cap. 5) idem gloriosus antistes non minus
Kon negemus. Ipse quippe beatus Augustinus in primo apostoliccefideiveritate
libro de Trinitate (Cap. 12, posf medium), oswndens prseditus, quam apostolicsese.
dis dignitate pnecellens b, hcecdicitc: Salva igitur pro-
Deum Filium secundum divinitatem hoc habere quod
ita : Non enim prietute 243 ulriusque nulurce, el in unam coeunte
est, et hoc esse quod habet, loquilur • personum, '
suscepta est a majeslaie humiltlas, a virtute
mut creatura, ita Deus Filius, anie Inearnalionem et
crealuram infirmitas, ab mternitatemortalitas: et ad resolvendum
anle assumptam unigenitus, per quem facta pC nosttas conditionis
debitum, natuta inviolabilis natutw
sunl omnia, dliud esl, el aliud habet: sed hoc ipsum • est unila
est et habet. Quod illo loco passibili: ul (quod nosttis remediis congrue-
est, quod quod manifeslius
bat) unus atque idem medialor Dei et homhiumhomo
dicitur,si quisad capiendum sil idbneus ubi ait: Sicut Christus Jesus
habet Paler vilam in semetipso, ila dedit Filio vitam (I Tim. n, 5), et mori posset ex uno,
et mori noti posset ex allero. Adhuc sequitur memo-
habere in semelipso (Joan. v, 26). Neque enim jam ratus
existenti et vitam non habenti dedit, ttl habercl viium apostolicse sedis anlistes, et dicit : Jti iniegra
veri hominis, perfectaque natura verus natus esl
in semelipso, cum eo ipso quod esl, vila sit. Hoc esl ' ergo
dedit Filio habere vilam in semetipso : genuit Deus, tolus in suis; toitts in nostris. Nostra autem di-
ergo, cimits, qum in nobis ab inilio Creator condidit, el qum
Filium iiicommutabilem vitam, quod est vita mietna.
suscepit. Cernis nempe quemadmodum illa
Idem beatus Augustinus in expositione Evangelii se- reparanda
cundum Joannem (Tract. 22, post medium), cum de nobis apostolicus doclor, qua fide dicit, Deum ea qua_ in
sic ail: Filius autem ab iriitio condidit, reparandasuscepisse, eadem
ipso Domini sermone tractaret,
fide dicat humilitatem a majeslate, infirmitalem a
Dei non quasi primo fuil sine vita, el accepit vitam: si mortalitalem ab seternitale
'
Curn
enimsic illam Mcipetet, non eam haberet in semetipso. virtule, susceptam.
? Ut vita esset. Et vero majestas, virtus, atque seternilas Filii Dei diei-
Quid est eritmin semetipso ipse ipsa j-
" lur, non aliud quam ejus divinilas intimatur. Non
confirmat dicens:
paulo post, h_ec in eodem sermone dubitemus quod divinitas Christi susceperit,
ATt enim Fuislis enini aliquando tenebrse, ergo
Apostolus: Christi majestas, Christivirtus, ajternitas-
nunc autem lux in Domino (Ephes. v, 8). Cumdixis- quidquid
nunc autem lux, addidit, in Domino. ln te ergo que suscepit. Hinc est quod in eadem epistola non
set, dissimilis denuo senlenlia continetur: cum idembea-
tenebrm, lux in Domino. Lux quate ? Quia patlicipa-
lux es. S% autem a luce qua illumi- tissimus Romana. prsesul Ecclesise , sicut Deum et
iione lucis illius,
ad tenebras tuas redis. Non sic Cliri- hominem, ita divinitatem et humanitalem manife-
-ttaris recesseris,
non sic Yerbum Dei. Sed quomedo ? Sicut habet stissima prsedicatione coniirmat. In eadem quippe
slus, dicit: Assumpta eslde matre Domini natura,
in sic dedit et Filio vitam epistola
Paler vitam semelipso,
in v, 26): ul non participa- non culpa; nec in Domino Jesu Chrislo ex uieto vitgi-
habere semetipso (Joan. '
incommutabiliter vivat, el omtiino ipse nts genito, auia nalivitas est mirabilis, ideo nostri ett
tione vivat, sed
e In ms. Thu. non habelur hrncdicit, sed legilur
« Epistola est, ut nunc sunt digestse, decima.
t>Ms, Thu., prcecelsus. Salvat inquit, oroorietate.
409 EPISTOLA XIY. , 410
natura dissimilis. Qui enim verus est Deus, idem verus A Sicul nequeseipsa naluta catnis exslilii deilate subli-
est homo, et nullum est in hac unilate mendacium ; mis, quia et non aliunde divinitas, quam de uleto Vit-
dum-invicem sunt et Itumililas hominis, et allitudo ginis matris incarnata ptecessit; el caro non nisiin
deitatis. Sicut enimDeus non mulatur miseratione, ita iisdem visceribus,suncto Spiritu superveniente, el Al-
homo non consumilut digniiate. Alio quoque loco tissimi obumbtantevirlute,est unita deitati. Item paulo
(Eodem cap. 6) idem beatissimus papa Leo divinita- post ait: Qumrant ergo isti qua sum dementimfoveas,
tem carnis tectam velamine profitetur, dicens : Jam quibus circumdantur evadant; et palam se aut illorum
cum ad prmcursoris sui Joannis baptismum venit, ne esse de numero fateahtur, qui verum Christi corpus
lateret quod carnis velamine divinxtas,tegeretur, vox impugnant: aul negare non audeant, non nisi hac ra-
Patris de cmlointonans dixit: Hic est Filius meus di- tione verum esse, sine qua verumesse non possit: sic- '
lectus, in quo mihi bene complacui (Malth. m, 17). ut ei cum eumdemDeum dicimus, vel secundumDeum
Ubi conlinuo divinitatem illam confidenter Deum loqui aut facere prmdicamus, aliter verum esse non
'
nuncupat, et illam caraem, hominem indubitanter possit, nisi veram illic divinilatem, et in sum proprie-
appellat; dicens : Quem itaque sicut hominem, dia- tate substantim permanentem deitatis fateamur esse
boli tenlal astutia, eidem sicut Deo angelica famutan- naturam.
tur obsequia. Item alio ejusdem epistolse loco (Ibi- JJ 20. Sanctus quoque Ambrosius in libro primo da
dem) dicit : Quamvis enim in Domino Jesu Chrislo, Fide (Cap. 2), uno eodemque loco sicut Christum
Dei et hominisuna persona sit : aliud tatnen est unde Deum et hominem, sic in eo divinitatem profiteturei
in utroque communis est conlumeliu, aliud unde coni- carnem, dicens : Vnum Deum prophelw dicunt, apo-
munis est gloria. De nosiro enim illi est minor Patte stoli audiunt, unum Deum Magi crediderunt, et au-
humanilas, de Patte illi est aqualis cum Patre divi- rum, ihus, et myrrham supplices ad Chrisii cunabula
niias. Cujus seiitentice firmitatem sensibus cuncto- detuieruni, auro Regem fatenles, el Deum thure ve-'
rum fidehum sic insinuat alque inculcat, ut in hac nerunies. Thesaurus enim regni aurum; sacrificium
fide vilam profectumque catholicse constare testetur Dei thus , myrrha est sepullurm. Quid igilur volue-
Ecclesice, dicens (Cap. 5) quia catholica Ecclesia hac runt sibi mystica munera inter abjecla prmsepia, nisi
fide vivit ac proficit, ut nec sine vera credalur hu- ut inlelligamus in Christo differentiam divinitatis ei
manitate divinitas. carnis ? Ut hoino nascitur, ut Deus adotalut. Jacet in
19. Hoc etiam beatse memorise papa Gelasius ser- pannis, sed fulget in sletlis. Cunmnascentem indicant,
valo lenore doctrince, perviam verce fidei atque steilm dominantem. Gato esl qum involvitur, divinitat
apostolicse confessionis, iparibus incedit omnino ve- cui ab angelis ministratur. Ila nec dignitas naturalit
Eligiis.In eo quippeUbroquem memoratus venerabilis C majestatis amittitur, et assumptm carnis verilas com-
conscripsit antistes adversus eos qui in Domino Jesu probatur. Hsec oninia quse superius posita sunt hac
Christo duarum naturarum nolunt indivisam credere beatus Ambrosius conclusione (Ibidem) firma.it, di-
veritatem, sed eas unius naturse 244=professione cens : Hmc esl fides nosita. Sic se Deus agnosci
confundunt, ipso tenoreprsedicationis apostoliese cu- voluit ab hominibus. Neinpe beatus 245 Ambrosius
gtodito, duas naturas in Chrislo inconfusas atque in- superiorem disputationerahac definitione concludens
separabUes esse confirmat, dicens : flas easdem ne- (Cap. -4), ita ut liane esse diceret fidem nostram,'
cessarium est proferri a sub una eademquepersona sic evidenlissime docuit, ut sicut Deum hominemque di-
indisctetas atque inseparabiles illa unitione constare, cimus, sic divinitatem et carnem nullatenus dicere
ut permaneant esse quod sunt. Et paulo post: Nun- dubilemus. In secundo quoque ejusdem operis libro
quid cum tantummodo Deus diciiur, homo denegatur ? hsec ait: Sileant igitut inanes de setmonibus qumstio-
Nunquid cum humanitas dicilur, deitas inde remwe- nes, quoniam regnum Dei, sicut sctiptum est' non in
lur? Nunquid cum Filius hominis dicitur, non etiam persuasione verbi est, sed in ostensione spirilus et
Fiiius Dei consequenteradverlitur ? Nunquid cutnVer- virtutis (J Cot. n, &). Sequitur (Ibidem) adhuc idem
bum dicitur,nonsimul inteUigiluret caro quod factum sanctus Ambrosius dicens : Servemus distinctionem
est? Nunquid cum caro ejus corpusque depromitur, '.D divinitalis et catnis: unus in utroque loquitur Dei Fi-
non eliam divinitasindubitanler oslendilur? Item alio lius, quia in eodem ulraque natura est. Et infra : llic
ejusdem libri loco, de his qui unam tantum in Chri- est qui descendit, hic est quem Pater sanctificavit et
Btonaturam nituntur asserere, sic loquitur : Nam et misit in liunc mundum. Et ipsa litieru nos docet, san-
cum dicuntunam fuisse naturam incamatam, volenles "elificalionenon divinilalem eguisse, sed carnem. Rea-
lioc modovelut oslendere singulurem, nullatenus eva- "tusquoqtle Augustinus in libro de Fide, Spe, et Ca-
duitt significationemduarum. Dum enim dicitur unam ritate, quem nosti a multis Enchiridion nuncupari,
divinitatis naluram fuisse incarnatqm; remolis ambi- sic dicit (Cap. 54) : Quis enhn hoc solum congruenti-
guitalibus, alteta erit qum incarnata esl, altera qua bus explicet verbis, quod Yerbum cato factum est ut
incarnata perhibetut: quoniam non eadem etit naluta habitaret in nbbis: ut ctedamus Dei Palris omnipo-
deitatis qum incafnata esl, qum esl natuta catnis qua tenlisunicum Filium, natum de Spirilu sanclo et Vir-
incarnatd fitinatut; neque seipsa natura deitutis in- ' gineMaria? Ila quippe Yerbum caro faclum eel, a
carnata esl, sed ridtura cafnis incamata cognoscitut: divinilaie carne susceptd, non in camem divinitate
\
1 Ms. Thu. profitefu
411 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 412
mutata. Ecce bealus Augustinus oslendit diviiiilatem ?i deretur. Unde liqnido apparet ideo Deum Filium de
susceptricem carnis, quam nihilominus susceptricem Deb Patre sine initio natum, qula ille Paler "deseFi-
testatur et mortis. In libro enim de Prcesenlia Dei sic lium gemiil, qui sic esse non ccepit, sicut esSe hon
dicit : Per capnt nostrum reconciliamur Dep, quia in desinit (al. desiriel); et tamen cum homo pater na-
illo est divinitas Umgenitifacta particeps mortalilatis tivitateni filii prcecessisse naluraliier agnbscatur, in
noslrmt ut et nos participes ejus immortatitalis esse- eaderii generaliorie filii nec filius a palie, nec paier
mus. Uhi continuo magnitudinehi hujus saeranienti a filio separatur, quia patre gigriente filius gigriltiir.
commendans, hcec yerba subjunxil: floc sacramen- Et cum generatio illa causa sit uativitatis, nec a ge-
tum longeestacordibus sapientiumsuperborum,et ideo neraiione possit separari iiativitas, sie illa generatio
non Christianorum, ac per Iwc nec vere sapientium. anaiivilate rionseparatur, ut in nna eaderaqueria-
21. His omnibus sanctorum Patrum sententiis os- tura unus generet, alterque nascatur.
lendilur. quod dicitur de Unigenito Deo, «tiam de 22. Sic ergo est illa generafio atque nativitas ria-
ejus divinitate non incongrue pra_dicari, Scimus jaji- turaliter inseparabiUs, ut riec generandi nec nas-
tem in hac asserlione catholiese veritatis, aut hsere- cendi communio simul ambibus possil inesseVpersb-
ticos perversitati deditos, aut catholicos minus mys- nis. Quia hoc habet proprietas personarum, ut nec
terio rectse credulitatis instructcs; cum audiunt quod B Filius seipsum cum Patre gigriat de quo gigmtur,
de Deo Filio dicitur, de ejus quoque divinitate dici; nec Pater cum Filio de se nascehte nascatur. Peima-
et iamen unam anobis Patris et Filii et Spiritus sancti net ergo in unitate rialurse iriconfusa veritas perso-
diyinitafein noverunt prcedicari; aliquatenus permo- narum, in quibus est aliquidj quod riori cbmmune
vendos, quod eomiiunio dlvinitatis, communionem reperiatur esse, sed proprium. Deus itaque Unlgenl-
faciat humana3 susceptionis; ac perinde ex carnis tus, qui cum Patre et Spiritu sahcto _3c habet uriain
communione puletur in Patre et Filio et Spiritu eamdemque naturam, ut tarrien persoriam nori com-
sancto communio humance nalivitatis, passionis et mimem habeat oninino, sed propriain, ideo acceptio-
morlis. Ut ergo nec illi maiigne insidientur, nec isti nem formseservUis communerh"cum Patre et Spiritu
forsitan incaute fallantur, debent utrique cogitare, sanclo non habuit, quia non iri unitale naturse, sed
sic a nobis unam Trinitatis prcedlcari substantiam, ut in unilale personce suse solius n, veritatem ac plerii-
non tamen dicamus unam ejusdem Triuitalis esse tudinem formse servilis accepit. Qui enim verus e|
personam. Unde sic totum, quod est ipsa natura, plenus est Deus, idem verus et plehus facius est
commune tribus invenitur esse personis, ut aliquid lioino, quando ab Unigeniib Deb in uollatem per-
tamen inveniatur, quo proprio (ul, proprie) unaquce- sonseaccepla est sinepeccato ariima raliorialis el caro.
que persona noscatur, quod tamen nec iiivenialur n Natura ilaque hiimana sifcab Unigeiiito Deo accepii»
separabiie, nee possit esse commune. Nam proprium est, ut fiivinitalis atque hum'anitatis persoha una tan-
Patris dicimus esse, quod genuit; propriurii Filii dici- tum existeret, nbn nalura. Prbinde non est quideiir
miis esse, quod solus de solo Patre natus est; pro- separatus FiUus a Patre el Spiritu sancto, ^uandb'
priutri etiam Spirilus sancti, quod de Palre Filioque plenahi suscepit hilmahilaiis hoslra. naturam; se_
procedit. Irihis vero propfiis nulla est naturce sepa- rion Siinul ciitri Palre et Spiritu sancto eamdbm iia-
ratio, ged qusedam peisonalis agriftio. Cuni enim iuratfi accepil, "qiiianoh uha Id eo facta est ndlura
propria solius sit generatio Patris, non 246 aD ea divihitatis et carnis; ut ex hbc lotiiis erederetur in-
tamen separatus est Filius, quia generante Patre nar carriatio TrihitatiS; sed pferSonafestin Christo ui.a;
tusestFilius.-Et cum propria sit nativitas Filii, non quajh ihveiiitiif Unigehilus jg47 Deus inseparabileiir
tamen esta Patre gignente separabilis; quia natiyi- quideni a Patre fet Spiritii sancto liabef e, sed uiiarii
tas Filii naturaliter vera non csset, nisi de Patre ge- tamen ciim P&ife et Spirilu sancto hbn hahefe. Pro-
nitus exstitisset. Quamvis itaque nascente Filio Pa- . gfiani kif_6 Chrislhs liabet huhiahitalBni suahi, cum
ter genuerit, et gignente Patre Filius natus sil, non qua divinitas 5jus ndh unam iiaturahi, sed unam in-
tamen aut cum Patre genuitFilius, aut cum Filfo na- vehituf habefe persoiiam. Qufe persona Unigeniti
tus estPater;licel de nalura Patris nalus sit Filius, ^ Dfeiquia neqrie Patris est, fieque Spiritiis sanili, ideb
et naluram Filii de seipso genuerit Pater. Quia sic fornia servilis a solo Filio accepta fecte creditur;
est personarum illa proprietas inseparabilis, ut ta- qiiia divinitatis ejiis et cafnis persoha una esf, non
men nec generatio, nec nativitas duarum persona- natiira. In Chfisto efiirii hon est altbra divinitalis et
rum possit esse cqmmunis. Quamvis nisi duse per- " altera humariitatis, sed uha est riatura. utriusque
sonse Patris et Filii naturaliter essent, nec una gi-. pefsona. Qubcircaquiairiseparabilis est operatio Tii-
servilem fbfmam quam Unigenitus Deus ac-
gnere, nec gigni altera potuisset. Quod si hoc in Deoi nitatis,
Patre et Deo Filio hcerelici recusare contendunt, hu- cepit, tota Trinitas fecit; quam tamen cerlumest a
mance generalionis perspicuo aut instruantur aut con- toia f rinitate factam, sed ad solam Filii Dei perti
fimdantur exemplo. Nempe homo pater hominemi nere personam. Neque eriim sicul est in ea totius
filium tenipore prsecedit, quia ipse quoque esse tem- Trinitatis una operalio, sic in ea Trinitatis ihvfenitur
poraliter coepit; de quo filius non utique temporali- comraunisacceptio.Elenimproprietaspersbnalis (quia
ler nasceretUFjnisi patris natura tempqris initio suh • non ipse Pater est qui Filius, nec Spiriius saffetus
« Ant., in unitaie personmsolus.
 413 EPISTOLA XIY. 414
est ipse qui Pater aut Filius) osfendit aUqnid a Patre A . utique sic in unilate personce suss naturam utramque
et Filio et Spiritu sancto factum, quod tamen a solo conjunxit insolubiliter et univit, ut in una persona
FUio inveniatur acceptum. , Unigeniti Dei, nec divinitas ab humanitate sua, nec
25. Cujus exemplum rei in creaturis non potest humanitas a sua possit divinilate sejungi. Indissolu-
inveniri; quia excepta Trinitate, quse unus est na- bilis quippe facta est Yerhi et carnis unitio, quando
luraliler verus Deus, nulla nalura est quce in se tres Yerbum faciupi est caro : in quo sic mansit perso-
inseparabiles possit habere personas. Quia vero in nalis unitas, ut tamen Daturalis nec dividi possit,
unoquoque homine invenimus carnem non hoc esse nec confundi proprielas. Proinde sic in uno Cbristo
quod aniroam, nec utramque unius esse natura., communia naturse ulriusque inveniuntur officia, ut
quamvis ex utraque perficiatur et conslet bumana cum non dividatur in virlutibus alque inrirmilatibus
natura; quse tamen in unoquoque hornine unam inr Christus, sit tamen aliquid quod in uno nalurse >
veniuntur habere personam : proinde in islis duabus utriusque opere non sit riaturse ulriusque commune.
naluris quas unam personam habere cognoscimus, 24. Nam ut de illo ineffabiU conceptu partuque
simile aliquid inquiramus; ut cum hic invenerimus jiunc taceam, quo sic seternus teraporaliler conce-
aUquid fierianimsecarnisque communi opere, quod ta- plus et nalus est Deus, ut tamei) in ipsa commuuione
men aut ad solius animse, aut ad soUuscarnis invenia- . conceplus partusque virginei, splius esset proprium
lurpertinere substantiam; inde conjiciamus, etquan- naturaliter carnis initialiter de carne Genitricis exi-
tum ipsa tribuit Trinitas intelligamus, poluisse ali- stere, in membra formari, et usquead maturitateifi
quid ab eisdem tribus personis uno simul opere fien, partus processu temporis operisque perduci, deinde
quod slc tota quidem Trinitas inseparabililer faceret, decedentibus ac succedenlibus setatibus crescere,- et
ut ad unam ex Trinitate personam illud quod factum ad perleclum juventulis moduni suo tempore perve-
est perlineret. Nempe quando cibos sumimus, carni nire; quid dicemus de illis deinceps operibus el pas-»
utique et non animse providfemus; et in ipsa tamen sionibus, cum in illo esset quidem inseparabilis na-
acceptione eiborum qua sola caro pascitur, anima luraliter vera caro, vera ralionalis anima, veraque
Cum carne pariter operatur, quia caro sine anima, divinitas ? Yerumtainen sic ea quce naturalis veritas-
sieut non vivit, ita nec comedit. Ecce, ut solcicaro habuit, aut pati dignaretur, aut facere, ut et totus
aceipiat cibum, simul et carnis et animce unum in- £hrislus in passione vel opere permansisset insepa-
venitur officium : et quod proprietate naturali caro rabilis, et quod personalis unilas commune divinita-
- accipit sola, per unilatem personce simul cum carne tis alque humanitatis ostenderet, hoc tamen in se
operatur et-anima. Communis est itaque operatio, idem Christug naturoe uniuscujusque proprium natu-
sed non est, communis acceptio : nec comedentem raU veritate monstraret. Suscipiens quippe noslrse
carnem anima in opere deserit: quse tamen sic ope- - infirmitatis esuriem, illam fariiemsuam lolus opera-
rationis suce cum cafne miscet officium, ut eadem tus est Christus, et ut cibum sumerel, totus Christus
communione operis sola caro accipiat vitale subsi- skmliter fecit : naturaliter tamen sicut sola caro
dium. Tale aUquid invenilur in eadem unilate per- esuriem pertulit, ita sola caro cibum' opere loiius
sonseipsa quoquehominis sibi anima vindicare, si Christi comedentis (al. comedendum) accepil. Fati-
quando intenlionem cordis officio divinse deputat gatus ab ilinere Jesu sedit super puteum (Joan. iV,
lectionis a, qua procul dubio non exterior, sed in- 6) - illam vero faligationem divinitas senlire non po-
lerior homo pascitur, el pleiumque JEIDKANTE carne tuit; sed neque secundum animani ullatenus eam fa-
magis anima saginatur. Nonne ut aninia capiat ex ligationem sensisse dicendus est Christus. Illud ergo *
leclione cibum, etiam corporalium membrorum ad- quod sedit, ad solani refectionem pertinuit carnis
tniscet officiuni? Legere h quippe non polest 24S , iiaturaliterfatigatse; in qua tamen fefectione commu-
nisiper oculos corporis; quod tamen cum oculis cor- nis iiiit operatio deitalis et animce.In ipso deinde lem-
poris legit, oculis cordis intelligil c; ac per boc cum pofepassionis etmortis, quis iii uho eodemqueChristo
carne simul operatur et anima unde sbla pascalur, in ipsa communione operum non videat inseparabili-
et sola in se accipit quod non sola facit. Ecce duce: ter manereproprianalurarum? Trislis fuit anima
naturce propter unam personam inseparabiliter ope- 249 eJus usqu-ead morlem (Matlh. xxvi, 38). Sed
rantur, sed propter suas proprietates una plerumquei neque divinitas incommutabilis receptrix potest esse
accipit quod non sola facit, imo quod sine altera nul- tristitice, nec caro tristitiam polest aliquando sentire.
latenus facit. Et quamvis hoc ad integram cognilionis> Tristitia itaque solius est amm_eratibnalis, quse nec
lineam omnhio sufficiat, ut ex eo quod hic in duabusi divinitati potest haturaliter inesse, iiec carni; pefso-
naturis et una persona videmus, ad illarum in unai naliler lamen totus Chrislus dignatus est iri se tristi-
natura trium personaruin intelligciUiam , quantumi liarii qperafi: in se (al. ipse) quippe suas passiones
ipsa Trinitas dignalur tribuere, conscendamus : ta- invenitur operalus, qui nihil habuit quod pateretur
men etiam in ipso Redemptore nostro hujus rei ma- invitus. Utergo tristaretuf, totus Christus fecit; sed
nifesta nobis atque indubilata probelur agnitio. Quii .illam tristitiam sbla ih senaturaliter aniina rationa-

aMs. Thu., intenlione corats. divince decumbit c Ms. Thu., Jwc tamen quod eculus corporis leqit,
lectioni. oculuscordis intelligit.
b-Ms. Thu., Legs.
 41b S. FULGENTIi EPISCOPI RUSPENSIS 416
lis accepit. Jam vero cum Christus uno eodemque, __tum, quia compellimur dicere quod sufficienter ac
tempore et in-sepulcro jacuit, et in infernum deseen- digne non possumus cogitare. Nam cousiderata Crea-
dil', quis iron inseparabile naturse utriusque opus vi- toris creaturseque disthielio incomprehensibilem
deat ? el quis in ipso uno alque inseparabili opere nionstrat atque inexplicahilem inlellectui creaturce
propria carnis, et aniiiise, ac divinilatis non evidenter magnitudinem Crealoris : quippe cum pax Dei exsu-
agnoscat ? Ut enim secundum carnem in sepulcro peret omnem intelleclum (Philip. rv, 7), et ille qui
jaceret, totus Cbristus fecit; sed sepulturse capax ascendit super Cherubin, volet super pennas vento-
sola caro naturaliter fuit. In infernum quoque ut se- rum (Psal. xvn, 10). Nosti aulem Cherubin inter-
. cuntlum animam Christus descenderet, nalurceutrius- pretari plenitudinem scienlice. Quid esl ergo super
que, id est divince atque humanse, unum fuit opus; Cherubin ascendere, nisi omnein scienlise plenitudi-
sed solius animce naturalis fuit ille descensus. Sicut nem incomprehensibUi altitudine superare? Sed hsec
eodem tempore totus in coalo et in terra non cessa- confidenter atque induhitanter dicimus de sanelis
bal Christus operari; sed solius divinitafis fuit, et angelis atque hominibus sanctis: quorum quilibet
loco non contirieri, et qucc ad guberna lionem univer- sic divince adoptionis gratuito munere deus dicitur,
silatis pertinebant, cum Patre naturaliter et cequaliter ut tamen Deus angelorura vel hominum nulla ratione
operari. Inde est, quod in omnibus illis operibus '.3 dicatur. Cum autem de anima Christi loquimur, de
passionis et mortis, auctoritas apostolica quod totus illo loquimuf rationali spiritu, ad quem non solum
in se operatus est Christus, sic uni persona. operan- Deus per gratiam venit, sed quem ipsa divinitas in
tis " assignat, ut quid cujusque naturee sit indubilan- unitale personae suscepit. Anima quippe Ula cum
ter ostendal. Nam et apostolus Paulus de uno eodem- Yerbo unus est Christus, anima illa cum Yerbo unus
que Christo dicil: Etsi crucifixus est ex infirmitale, est Unigenitus Deus. Et qtiia Unigenitus Deus sequa-
sedvivit ex virtute Dei (II Cor. xm, 4). Et beatus Pe- lis est Palri, necpotesl totum nosse Filiiimqui totum
trus propheticum sic protulit de Psalmis eioquium, non noverit Patrem, caveamus ne, cmn anima Chri-
ut Christi animam, quam in infernum noverat descen- sti totum Patrem nosse non creditur, ipsi uni Christo
disse, ipsam diceret in inferno non derelictam. Sic ex aliqua parle, non solum Patris, sed etiam sui et
enim de beato David idem Pelrus apostolus loqui- Spiritus sancti, cognitio denegetur : perquam ,vero
tur : Propheta igitur cum esset, ei sciret quia jureju- durum-est, el a sanitate fidei penitus alienum, ut
rattdo jutasset iUi Deus, de fruc.tu lumbi ejus sedere dicamus animam Christi non plenam susedeitatis ha-
super sedem ejus, providens loculusest de resurrectione bere notitiam, cum qua naturaliler unam ereditur
Chrisli, quia nequedereliclu est anima ejus in inferno, habere personam.
neque cato ejus vidit corruptionem (Act. n, 30). Hsec C 27. Quod si sic crediderimus, necesse est ut illa
itaque omnia totus Christus secundum unam perso- frustretur prsedicatio Joannis Baptistse, qua Chrislo
nam fecit, et sic unum naturse ulriusque opus agnb- singularem ac sine mensura tribuit Spiritus largila-
scitur, ut tamen quid cui naturse h deputari debeat, lem, dicens : Non eritmad mensurum dat Deus Spiri-
non negetur. His ergo unusquisque instruatur exem- tum (Joan. m, 54): ,cum et majores nostri in. nobis
plis, ut quod hic in nalurarum consideratione cogno- mensuram hujus largitatis accipiant, in Christo au-
scit, hoc illic in personis intelligat: nec dubitet hu- lem plenitudinem manere sancti Spirilus faleantur.
manara Christl naturam totius Trinilatis opere Beatus namque Ambrosius in libro primo (Cap. 6)
factam, sed ad solam Unigenili Dei pertinere per- de Spiritu sancto, inter alia sic ait: DeSpiritu meo,
sonam. inquit, effundam (Act. n, 17). Non Spiritum ait, sed
QU_ESTIO TERTIA. de Sphitu : neque enim nos capete possumus plenilu-
25. Tertia est inquisitio tua, Uirum anima Chti- dinem Spiritus sancti, sed tantum accipimus, quantum
sli susceptricis deilatis plenam habeat omnino noti- de suo atbitet nositi pto sua voiunlate diviserii.
tiam: et quemadmodum se invicem notunl Pater, ei ' Ostendens ergo nos sanctus Ambrosius non plenitu-
Filius, et Spiritus sanctus, ila idem Filius seipsum dinem, sed" de pleniludine Spiritus accipere, ut
per id quod homo est, in eo quod Deus, noverit; ex D ostenderet Chrislum omnem plenitudinem Spiritus
ufraque, £5Q| atque in utraque substantia tolum ca- accepisse, paulo post (Ibidem) hsec dicit: De Spiritu
piens Palrem. An forle sicut oculis corporalibus Deum sancto Pater se dicit effundete super otnnem carnem.
spiritum minime videl, ne non homini dignitas addila, Non enim totum e/fundit, sed quod e/fudii, omrdbus
sed nalura credatur petdtus commutata: sic rationalis abtindavil. Super nos jJUg|, ergo effusum est de Spi-
animm quamvispio inlellectu et cerde mundissimo non rilu sancto. Al vero super Dominum Jesum, cum in
videri, neque comprehendi omnem divinilatis essen- forma esset hominis, manebat Sphiius; sicut scriptum
tiam, ne qumlibet creaiura invenidlur capere Crea- est: Supra quein videris Spiritum descendentem de
lorem. ' coelo, et nianentem super eum, hic esl qui baptizat
RESPONSIO. in Spiritu sancto (Joan. i, 53). Citca nos ex affluenti
26. Hcee in tuis Utteris verba, frater carissime, commodotiberulilus largientis est, in illo tolius mane
cumlegissem, magnis me faleor angustiis cqareta- in mternum Spiritus plenitudo. Nempe beatus Ambro-

8 Ms. Tbu., operanli.

h Forte legeniium critque nalttrm, ut superius habelur. - - --
 417 EPISTOLAXIV. 418
<;ius evidenter atque indubitanler ostendit animseA bus, se*daliis hominibus, nisi ut ostenderet illi homini
Christi plenam tolius divinitatis inesse notiliam, cum singulafiter non ad mensurara, sed omnem inesse
dicit, quia circanos ex affluenti commodo liberalitas Spiritus pleniludinem, qui sic est naturaliter homo
largienlis est, inillototius manet in celernum Spiri- verus, ut idem sit naturaliter etiam Deus verus; totum -
tus plenitudo. Hoc autemut diceret, illum sermonem accipiens in verltate carnis, quem ad mensuram lar-
beati Joannis attendit, quo ait, cum de ipso Filio lo- gitur munere fieitatis? Illi ergo qui secundum men-
querelur : Non enitn ad mensutatn dat Deus Spiri- suram donationis susedat gratiam, non ad mensuram
Vim (Joan. III, 54). Quod beatus quoque Augustinus deditDeus Spiritum. In Christo autem, secundum ca.
tadem sancti Spirilus iUuminatione percipiens atque tholicse Wdeiveritatem, in unitate personce simul et
intelUgens, in sola persona Chrisli accipi debere deitatem, et animamrationalemfatemur,etcarnem :
confirmat. Nam cum eumdem locum Evangelii ex- in quo tamen deitas Spiritum accipere non poluit, -
planasset (Ttact. 14 in Joan.), ipso sermone Joannis quia seeundum deitatem Pater etFilius et Spiritus san-
Baptistseproposito quo ait: Non enim ad mensutam ctus, unus est Deus. Ubi lantus est Pater solus quan-
dat DettsSphitum, idembeatus Augustinus ita subje- luscumFilio et Spirilu sancto; tantusque solusFilius
cil: Quid esl hoc : Non enim ad mensuram dat Deus quantus cum Patreet Spiritu sanclo; tantusque solus
Spiritum? lnvenimus, quia ad mensuram dat Deus B Spiritus sanctus quanlus cum Palre siraul ac Filio."
Spititum? Audi Aposlolumdicentem: Secundummen- Ibi uulla de tribus personis habet aliquid mimis dua
suram donationis Chrisli (Ephes. iv, 7). Hominibus bus, ubi in unaquaque persona sic est plena deitas,
ad mensuram dat, unico Filio non dat ad mensuram. ut et in tribus personis una sit, et in singulis tola.
- ttem in eadem homilia dicit : < Sic sunt eliam di- Non ergo poluit Spirilum sanctum divinitas Filii ac-
versa dona fidelium, tanquam membris ad mensuram cipere, cum ipse Spiritus sanctus sic procedat a Filio
cuique propriam distributa. Sed Christus qui dat, sicul procedit a Patre, et sic detur a Filio sicut datn.
non ad mensuram accepit. Audi enim adhuc quod a Patre; nec illa natura unde Spirilus sanctus habet
sequitur, quia de Filio dixerat : JYottenim ad men- originem, potuit ejus vel exspectare vel accipere lar-
suram dat Deus Sphitum; Pater diligit Filium, et gitatem. Spiritus ille totus esl Patris, totus est Filii,
omnia dedit in manu ejus (Joan. III, 54). > Nempe quia unus naturaliter est Spirilus Patris et Filii.
beatus Auguslinusostendithoc evangelico testimonio Proinde _olusde Patre procedit et Filio, totus in Pa«
quid debeamus de anima Christi sentire, quando ipse tre manet ac Filio; quia sic manet ut procedat, sic
Christus qui Spiritum dat, non ad mensuram accipit.' procedit ut maneat. Undenaturaliler hanc habet cum
Ipse est enim qui dat, ipse est qui accipit; et quia Patre ac Filio uuitatis plenitudinem, et plenitudinis
potens est ad mensuram dare, ideo non potuit ad £ unitatem, ut totum Patrem habeat, lotumque Filium;
mensuram accipere. In forma enim Dei manens, Spi- ipseque totus habealur a Patre,.totus habeatur a Fi-
ritum dat; formam servi accipiens,Spiritum accepit. lio. Non ergo accepit Spiritum sanctum divitritas Fi-
Sed quia ipse ad mensuram dat, ideo non ipse ad lii, cum qua unius naluraj est Spirilus sanctus, et ex
mensuram accepit; ipsum enim quem ad mensuram qua habet quidquid habel, imo de qua est hoc quod
dat, totum accepil: ad merisuram quippe dat multis est; quia quod naturaliter habet, hbc est. Restat ita-
filiis, sed non ad mensuram accipit unieus Filius; que ut anima ChristiSpiritum sanctum acceperit,
quia sic est vefus homo, ut verus sit Deus. quem tamen non ad mensuram accepit, sed totum
28. Hunc Evangeliilocum aliter beatus Augustinus accepit; ubi enim mensura non esse dicitur, ple-
aliquando posuerat in duohus libris quos scripsit de nitudo perfectionis et perfectio plenitudinis invenitur.
Sermone Domini in monte (S. Aug. lib. i de Serm. 29. Quis sil autem isle Spiritus, quem non ad
Domini in moiUe, cap. 6). Quem tamen sensum in mensuram Christus accepit, propheta nobis Isaias
suis Retraclationibus (Lib. i, cap. 19) emendavit, hoc ostendit, qui de ipso'(ai. de Christo) loquens, ait:
"
approbans atque affirmans quod postea melius intel- Egredielur virga de tadice Jfisse,et flos de tadice ejus
Ugens, in Ula exposilione Evangelii de solo Christo ascendet,et tequiescet supet eumSphitus Domini,Spi-
accipidebere firmavit. Quodin primo libro-Retrac- 'j. ritus sapientimel inlelleclus, Spititus consilii et fotli-
tationum suarura ostendens, inter alia sic ait: « Alio ludinis, Spirilus scientim"et pietatis, et replebit eum
locc>quod interposui testimonium: Non enim ad Spirilus limotis Domihi (Isai. xi, 1). Accepit ergo
mensuram dat Deus Spiritum (Joan. in, 54), nondum Chrislus Spiritum, sed non ad mensuram accepit.
intellexeram de Christo proprie verius accipi. Aliis Quod si animceChristi non ad mensuram dedit Deus
quippe hominibusnisi ad mensuram daretur Spiritus, Spiritum, necesse est ut nihil minus habeat sapieii-
non duplum peteret Elisseusquam fuit in Elia (IV lice, nihil scientice: Spirilus enim ille, Spiritus est \
Reg.n, 9). J In his ergo dictis beati Augustini illud sapientice et inlellectus, consilii et forlitudims, seien-
maxime atlendamus,quod ait, aliishominibus ad men- ticeet pietatis. Ac per hoc, non solum ad divinitatem
ouram Spiritum dari. Quod utique ideo dixit, ut hoc - Christi, sed ad ejus quoque animam illa perfectionis "'
se non de divinitate, sed de humanitate Christi sen- prserogativa perlinet, quam ipsi Christo beatus assi- '.
sisse monstraret, cui non ad mensuram dedit Deus gnat Apostolus, dieens : In quo sunl omnes thesauri
-piritum, cum unicuique dari gratiam secunduin sapienlim et scienlim absconditi (Coloss. n, 5). Si
252 mensuram donationis Christi testetur Aposto- enim non ad mensuram accepit Spirilum sapienlice
lus. Quare ergo beatus Augustiuus non dixit homini- et scienUce,necesse est ut omnes thesauros sapientise
 419 S. FULGENTII EPI^COPI RUSPENSIS 420
et scientisehabeat. 253 Q»oi si ei aliquid hujus ple- A deat Altissimum denegare, quem Deus non solum de
nitudinis demitur, consequens est ut admensufam se allissimum genuit, sed etiam de Virgine natum
accepisse Spirilum prcedicetur. Et quis est cui non exaltavit, et donavil itli nomen qtwd est super omne
ad mensuram Deus Spiritum dederit, si eum ad men- nomen,utin nomineJesuomne genu fleclatut cm.leslium,
suram Christus accepit ? In .quantum enim Spirilus tettesttium et infetnorum, el omnis Ih.gua confileatur
dalur, in tanlum cognitio divinitatis accipitur: ubi quia Dominus Jesus Christus in gloria est Dei Patris
autem Spiritus non est mensura, neGesseest ut plena (Philip. II, 9)? Si autem non plenam habel anima
sit divinitatis immensse nolitia. Tpta enim pleniludq Gbristi notitiam divinitalis suce, non pervenit ad al-
datur, ubi §piritus' non ad mensuram datur. Non au- titudinem plenam sapienticeet scienliseDei. Non ergo
tem plenitudinem ejus, sed de plenitudine nos onptes totus, sed ex parte Christus gg4 praedicetur Altis-
qccepimus,et gtaiiam pro gratia (Joan. i, 16). Ubi simus,- si anima ejus infra altitudiuem divitiarum
ostenditur etiam in illa gratia speciei, quce dabitur sapientice et scienliceDei a fidelibus prcedicalur. In
(ai. datur) prq gratia fidei, non ipsam plenitudinem, quo enim nos Deus exaltat, nisi in quo ad se levat
sed de plenitudine ejus nos esse accepturos gratiam animas nostras? In tantum autem ad se animas no-
pro gratia : et hop ipso quod de pleniludine ejus ac. stras levat, in quantumnobis veritatem susecognitio-
cepimus, nos esse implendos, in quantum per ejus B nis ac dilectionis insinuat. Quis aulem dicat animain
gratiam capaces erimus. Quod ostendit nobis pro- Christi aut minus aliquid percipere veritatis, aut mi-
phela, dicens : Adimplebis me tmtilia cum vuliu tuo nus habere aliquid earitatis ? Ipse autem Christus est
(Psal: xv, 11); et ilerum : Repleti sumus manemise- veritas. Quomodo ergo illa anima minus in se noti-
ricordia tua (Psal. LXXXIX, 14); el iterum : Replebi- tiam veritalis habere dieitur, quse ipsius veritatis
mur bonis domus tttm (Psal. LXIV,5); sed ut replea- anima singulariter invenitur? Non sic est de Christi
mur, de pleniludine ejus accipiemus; de Christo an.ma disputandum, sicut dispulatur de quolibet au-
autem Paulus doclor gentium dicit, quia in ipso com- gelico spiritu vel humano, qui particeps potest esse
placuit omnem plenitudineminhqbitare (Co/oss.i, 19); Dei veri, non Deus verus, quod est Ghristus a: qui
de quo idem dicit, quia in ipso inhabitat omnis pteni- perfectam carnem, perfectamque animam ralionalem,
tudo divinitatis corporaliter (Coloss. n, 9). Non ergo id est plenam humanara naluram, in illam sempifer-
existimo illi animce in aliquo plenam divinitalis nam personam susedivinitatis accipiens, sicut natu-
deesse. notitiam, cujus una est persona cumYerbo; raliter totus est homo verus,sictotusDeus estverus :
quam sip sapieqtia suscepit, ut eadem sapientia ipsa qu.ta sicut in divinitale sua totam habet hrmianitalis
sit; quse rerum omnium in tantum facta est domina, susenaturam, sic in humanitate sua tolam hahet di-
ul cum ipsa divinilate sua, una sit in Trinitate per- C vinitalis suce substantiam, totam majestatem, lotam
sona, id est Christus crueifixus, quem Dei yirtutem incommutabilitatem, totam virtulem, totam sapieu-
Deique sapientiam Paqlus apostolus praadicat (J Cor. tiam, totam omnipbientiam. Sic enim humanam na-
i,24). turam Deus Unigenitus suseipere dignatus est, ut ipse
50. Quod si ariima Christi minorem habet in ali- sit Deus qui homo est, et idem sit horao qui Deus
quo deilalis suse nqlitiam, non in sehabet totam sar est. Proinde sicut est pleniludo divinitatis in homine
pientiam totamque virtutem. Participium.ergo habet Christo, sic ibi est pleniludo humanitalis in Deo. Sic-
Christi, non ipsa est Christus, si parlem habet noti- ut ergo Christus homo singulariter habet, ut Deus ve-
lice divinitatis suce. Nos autem participes Christi Apo- rus sit, sictotamdivinitatem suam singulariter novit.
stolus asserit, dicens : Parlicipes enim Christi effecti 5,1. Possumus plane dicere animam Christi habere
sumus (Hebr. m, 14). Unde ipsi Christo dicitur : Gn- plenam notitiam deitatis suce; nescio tamen utrum
xit le Deus,Deusluus,oleo:exsultationis prm patticipi- debeamus dicere quod anima Christi sic suam dei-
bus tuis (Psal. XLIV,8). Oleum aulem exsullationis tafem noverit quemadmodum se ipsa deitas novit,an
quo unclus est Christus, Spiritumsanctum esse non hoc potius dicendum est, quia novil quantum illa,
dubium est, dicente beato Petro : Jesum a Nazateth sed non sicut illa. Ipsa enim deitas sic se novit, ut
mem unxilDeus Spitilu sancloet virtute (Act. n, 38). D hoc se naturaliter invenial esse quod novit; anima
Ipsum ergo Deus unxit prse participibus suis, cui (al. autem illa sic lotam deitatem suam novit, ut ipsata-
cum) non ad mensuram dedit Spiritum, in quo inha- men deitas non sit. Deilas ergo illa ipsa est natura-
bitat omnis plenitudo divinitalis corporaliler, in liter notitia sua; anima vero iUaab ipsa deitate quam
quo sunt omnes thesauri sapientise et seienlise abs- plene novit accepitutnoverit: naturaliler ergo deitas
condili., Cujus sapientice et scientise altitudinem Christi hoc est quod novit; anima vero illain e"o
bealus Apostolus miralur, dicens : 0 altitudo di- quod scit deitatem suam, non hoc se invenit esss
viftatum sapientim et scientim Dei (Rom. xi, 35)! quod novit. Non ergo quemadmodum se noverunt
Christum autem non solum secundum divinilalem, Pater, et Filius, et Spiritus sanctus, sic animsesuse
sed eliam secundum humanitatem vera fides tolum secundum divinitatem notus est Chrislus : quoniam
altissimum confiletur. Mater enim Sion dicil: homo,,• quidem habet anima illa plenam Trinitatis notitiam,
et Iwmo factus (al. nalus) est m ea, et ipse fundavit non tamen habet unamcum Trinitate naturam.Aliud
eam Altissimus (Psat. LXXXVI, 5). Et revera quis au- est. autem unicuique rei nosse quod naturaliler est,
a Ant., vel huinano. Quis particeps potesl esse Dei veri, nisi Deus verus quiesl Chtistus'(
 421 " EPISTOLA tLV k%
,
aliud nosse quod naturahter non esl. -Ucuhs porro A gratice et ventalis, ut sicut est in divinitate ejus plena
corporalSms Deus spiritus non videlur. Unde quos- humanitatis acceplio, sic in humanitate ejus plena
dam beatus Augustinus, qui hoc voluerunl de Christo sit divinitatis agnitio. Nec metuamus asserere quod
credere, quod Deum Patrem oculis corporalibus vi- - Christi anima totam deitatem suam novit, ne ex hoe
deat, in epistola quam ad Italicam scripsit (Epist. dicatur, cumipsa deitateuniusessenalurse; cum uti-
alias 6, nunc 82), licet brevi sermone, sufficientila- que si hoc ralioeinalio vera deposcit, ut in plenitu-
men responsione convineit. Hoc habent quippe oculi dine cognitionis continuo sit unitas naturalis; ipsey
corporis, ul non solum corpora videant, sed nec vi- primitus Deus, quia omnia quse fecit, plene utique
"dere possint, si inler ipsos et ea quse vident, spalii hovit, ejus dicetur esse naturse, cujus sunt illa quco
cujusquam media intervaUa non fuerint. Inde est fecit et Jiovif. Quod qui credit aut asserlt, non ca-
.quod cum alia plurima videant, seipsos videre non tholica veritate prseditus, sed Manichsea fit impietate
possunt, nec vident in se, cum videant extra se : nam possessus. Deinde illud est nihilominus intuendum,
etipsa acies visionis obtunditur, si aliquidvidendum quod ipsa Christi anima ex quantacunque parte dica-
255 ipsis oculis adjungalur. Quisquis ergo pptat tur deitatis suaahabere notitiam, statim dicitur (al.
Deum posse oculis corporaUbus cerni, prius est ut dicelur) ex tanta parte unam haberecum sua dejtale
eum dieat ab ipsis oculis corporali spatio separari : B naturam; quod utique magnse insanise est. Nam et
quisquis aulem vult agnoscere quibus oculisDeus vi- nos speramus per Dei gratiam visuros esse Deum : in
"
deatur, ipsum Deum cogitet quia et sapientia, et ve- quantum aut.em yisuros, in fantum sine^dubio cogni-
ritas, et caritas est, Quocirca quibus oculis videtur turos; 25@ quoniam utrumque nobis apostolica
sapieulia, veritas et caritas, ipsis oculis videtur iUa commendat auctoritas, nam et beatus Apostolus di-
sapiens, yera caraque divinitas. Nqn ilaque corporis, cit: Nunc cognosco 'ex parte, tunc autem cognoscam
sed oculis animsehumanse Deus suam vlsionem pro- sicut et cognitus sum (1 Cor. xm, 12); et dilectus
miltit, quam capacem sapienlice, veritatis, caritatis- Christi Joarines induhitanter asserit: Quia cum appa-
que constituit. Spirilus ergo rationalis accepit a Deo, ruerit, similes ei etimus, quoniam (al. et) videbimus
ut videat Deum : accepft utique per gratiam; quem eum sicuti est (1 Joan. in, 2). Yisio autem illa non
(al. quse) tamen non ^xtra se potest videre, sed in solius carnis erit, secundum quam solam solus Filius
se; Deus enim non loco conlinetur, sed affectu per- ab impiis videbitur ad eorum condemnalionem per-
eipitur, etideo in quo nonhabitat,non videtur. Multo petuain; sed erit yisio deitatis, secundum quani se
enim interius animam inhabitat Deus, quam anima ipsa Trinitas ita videndam prsebebit justis, ut illa di-
.inhabitat corpus; qupniam creator spiritus ille esl, vinitatis indesinens visio, ipsa sit beatitudinis indefi-
iste creatus. In tantum ergo habet quselibet sancti Q_ciens plenitudo. Inde enim sunt beati mundo cotde,
hominis anima illius summi Dei notitiam, in quan- quoniam ipsi Deum videbunt (Malth. v, 8). In tantum
ium internsevisionis acceperit gratiam. Unde,nescio ergo divinitatem sanctce Trinitatis videbimus, in
quomodo accipiamus jjnigeniturn a Patre plenum quantum accipiemus (at. capiemus) dono gratise ut
gratice et veritatis, si vel Uli pfenitudini veritatis ali- videre possimus. Nec tamen in quantum videbimus,
quid plemtudinis gratlce deesse dieimus, vel iUi ple- in tantum ipsi divinilati consuhslaritiales erimus. Nam,
nitudini gralise non totam inesse veritalis pleniludi- et xorpore videmus multa, quce cum nostra carne
nem cestiriiemus: cum utique "in eo certissime Uni- non sunt unius ejusdemque naturse. Vident enim
genitus a Patre plenus agnoscatur gratise et veritatis, oculi nostri lucem, cum tamen alterius naturse sint
_i non solum in ipso urio plena gratia humanitatis, illi, alteriusiUa. Dixit quidem beatus Joannes : Quo-
plenaque divinitatis veritas.agnoscatur; sed etiam niam cum appatuerit, similes ei erimus, quoniam vi-
plenitudo veritatis in seipsa plenitudinem habeat debimuseumsicuti est (I Joan. m, 2). Similes autem
gralicc, qua esl lota humanitas in divinitate sua; et dixit, imitatione scilicet justiticc, non unitate natu-
pleniludo gratise plenitudinem in se habeat veritalis, rje : secundum quam imitalionem, dicit beatus Pau-
*jua est tota divinitas in humanitate sua :ita ut ple- lus : Imitatores mei estole, sicut et ego Christi (I Cor.
niludo veritatis plenitudinem iii' se habeat gratlse, j\ xi, 1); et beatus Joannes ait: Qui dicit se in Christo
et plenitudo gratice plenitudinem in se habeat veri- manere, debei quemadmodum(al. sicut) ille ambula-t
tatis vit, et ipse ambutare (1 Joan. n, 6). Creatorem vero
35. Non aulem tota plenitudo veritalis habetur, capit creatura, quantum a accipit ut capiat.
quando ipsius veritatis' aUquid ignoratur, quod absit -54. Inde est quod beatus Augustinus hunc sermo-
ut de Christo aliquatenus sentiamus. Sic enim tota nem non refugit, sed indubilanter assumit. Nam in
plenitudo gratise est in illa plenitudine veritatis, ut eadem homilia (Tract. 14 in Joan., yersus finem) in
illa plena deitas totam impleat humanilatem suam; qua exposuit illum locum, Quia non ad mensuram
et slc est plenitudo veritatis in illa plenitudine gra- dat Deus Spiritum (Joan. m, 54), sic quodam loco de
tice, ut illa -plena humanitas sicut plenam habet et ipso Filjo dicit: Manens enim Deus apud Palrem,
singularem incorruptionem atque immortalitatem apud homines factus est homo, ut tuper illum qui apud
carnis, ita secundum animam, plenam singulariter te factus est homo, fieres talis qualis capit Deum: noi_\
habeatnotitiam deitatis.Sic est efgo Christus plenus enim homo poterat capere Deum; videre poletat hom&

*Ant.,m quantum.
425 S. FULGENT.I EPISCOPI RUSPENSIS iU
hominem, capere Deumnon polerat. Unde non poterat A aliquibtis sanctis quantatibet sapientia ac sanctitalt
capere Deum? Quia oculum cotdis unde caperel non ptmslantibus, ntlo modo potesl esse communis. Cer-
habebal. Eral ergo aliquid intus sauciutn, et aliquid tum est itaque sanctorum Palrum sententiam bcriptu-
foris 'sanum: corpotis oculos habebut sanos, cordis ris ccElestibusconvenire, qusemanUestissime protes-
habebat suucios. Fuctus est ilte homo ad corporis ocu- tanlur, et divinilus inspiralse proclamant nobis, id
lum, ut credens in eum qtti videri corporaliter potuit, est omnibus adoptivis, partem cognoscenda. atque
curareris ad eum ipsum videndum, quem spitilaliter capiendcedivinitatis, prout volunlas donaverit largi-
vidcte non potetas. His verbis ostendit beatus Augu- toris, infundipergiatiam; Christo vero, id est aui-
stinus in spiritalibus rebus hoe esse capere quod vi- mce ejus, plenam totius divinitalis inesse notitiam.
dere, neque aliud esse videre quam intelligere, nec QrjyESTJOQlHffiTA.
intelligere aliud esse quam nosse. Hinc est quod in 55. Quartam deinde qucestionemseries luarum sic
libro de Prsesentia Dei (Epist. ad Dardanum alias 57,
conlinet lilterarum. Unum, inqtds, tegi.vm Paltis, et
nunc 187), cum soli Filio dat plenam divinitatis ca-
Filii, el Spiritus sancti credimus cl faleraur, simul eos
pacitalem, soli plenam divinilatis ostendit inesse dominari creaiufts omnibussentientes. Quare ergo in
noliliam. Tnmemoratoquippelibrohis-Miturverbis: i Jesum Christum Filium
< Deus igitur ubique prsesens est, et ubique totus ft otutionibus sacerdotum, Per
tuttm Dominumnostrum, qui tecum vivit et regnat m
prcesens, nec ubique babitans, sed in templo suo, ,-unitate
cui per gratiam benignus est et propilius. Capilur Sphitus sancti, > per universas pene.Africm
consuevitEcclesia, lanquam
autem habitans, ah aliis amplius, et ab aliis mi- regiones catholica dicere
in unitata
nus. De ipso vero capite nostro Apostolus ait. Quo- solusFilius cuin Palre possideat regnum,
si-
nium in ipso habitat omnis plenitudo divinitatis cor- sciticel Spiritus sancli, ul regnantes adunate, non
> mul regnare Spirilus sanctus iniimelur?
poralitet (Cotoss.n,9). Allende, quseso, in his ver-
bis beati Augustini discretionem capitis membrorum- S_5§ EESPOKSIO.
<I«e257 certissimam. Ab illis enim quibus ad men- 56. Dicam simpliciier de hocsermone quod sen-
suram dat Deus Spirilum, eapitur habitans, ab aliis tio. Quotiens exinde cogitavi, nihil ibi aliud majores
amplius, ab aliis minus. Quid est autem capi nisi in- nostros, quam lidei veritalem contra multas hsereses
telligi atque cognosci? Cum autem de Chrislo idem pr_.munisse cognovi. Illud quippe primum attenden-
bealus Augustinus loqui vellet, vide quid ait: < De dum est, quod in conclusione orationis, Per Jesum
ipso, inquit, capite nostro Apostolus ait : Quonium Chiistiim Filium tuum Dominum nostrum dicimus;
m ipso habitat otnnis pleniludo divinitaiis corporaliter ,, per Spiritum\ero sanctum nullatenusdicimus: quod
(Coloss. n, 9). » Nempe ipse beatus Augustinus ait, G utique non inaniter catholica concelehral Ecclesia,
quoniam Deus habitans capitur : quocirca ab illo propter illud utique sacramentum, qnod mediator
plenitudo divinitatis sine dubio capitur, in quo ipsa Dei et hominumfactus est homo Christus Jesus, Sa-
divinilatis habitat plenitudo. In eo autem capilur, in cerdos in seternum secundum ordinem Melchisedech,
quo cognoscilur. Illi ergo in quo liabitat omnis ple- qui per proprium sanguinemsemel introivit in sancta,
nitudo divinitatis, non polest ipsius plenitudinisplena non utique manufacta exemplaria verorum » (Hebr.
non inesse notitia. Inde est quod beatus Augustinus ix, 24), sed in ipsum ccelum,ubi est in dextera Dei,
in eodem libro (Ibidem) paulo posl Jicec dicit : Quid etinterpellal pro nobis. Hoc in eo ponlificatus offi-
ergoesl? Hoccine inieresse arbitramur inter capul et cium inluens Apostolus ait: Pet ipsum etgo offeramus
meinbta cmteta, quod in quolibelquamvisprmcipuo itostiam laudis semper Deo, id est fructum labiorum
membro, velut in aliquo magno prophela aul apostolo, confiteittiumnomhiiejus (Hebr. XIII,15). Per ipsum
quamvis divinilas habitel, non tamen, sicut in capite ergo hostiam laudis atque oralionis ofterimus, quia
quod est Ghrislus, omnis plenitudo divinitalis? Nam et per ejus mortem reconciliati sumus cum inimici es
in noslro corpote inest sensus singulis metnbris, sed semus. Per ipsum enim qui pro nohis hoslia dignatus
non tantus quanlus in capile, ubi prorsus omnis est ,_. est fieri, potest in conspeclu Dei nostra hostia ac-
quinqueparlilus. Ibi enim est vtsus, et auditus, et ol- D ceptabilis inveniri. Propterea nos beatus Petrus ad-
factus,et guslus, etlactus. In cmleris autem solus est monet, dicens : Elvos lanquam lapides vivi mdifica-
tacitts. Ati etiam prmtet hoc, quod tanquam in lemplo mhd in domum spirilalem, in sacerdotium sdnclum,
in illo corpote habitat omnis plenitudo divinitatis, esl offerenlesspiritales liosiias, acceptabilesDeoper Jesum -
etliud quod intersil inierillud caput et cujuslibetmem- Christvm (IPelt: n, 5). Hac igilur ratione dicimus
bri excellenliam? Est plane, quod 'singulari quadam Deo Patri Pet Jssum Chrisium Dominumnoslrum.
susceptione, hominisitlius unafacta est petsona cum Nam bene nosti nomiutiquam dici: Per Sacerdotem
Yerbo. De hulloenimsanctorum dici potuii, aut potest, (EtetnumFilhim luum Dominum nosttum Jesum Chri-
*cut voterit: Yerbumcaro faclum est (Joan. j, 14). stum. Cum ergo sacerdotis fil rnenlio, quid aliud
Nullus sanctorum qualibel.prmstantiugralim Unigeritli quam myslerium dominicseIncarnationis oslenditur,
nomen accepitjut quod est ipsum Dei Verbumante quo Dei Filius', cum in forma Dei esset,'semetipsuro
smcula, hoc simtd cuin assumpto homine dicerettn: exinanivit, formamserviaccipiens; secundum quam
Singularis ergo est illa sttsceplio, nec cttm homiidbns se humiliavif, factus obediens usque ad mortem;
RSic ms. Thu. et Ant., conformiter textui
aposfolioo; alii codd., veritads.
 4-25 EPlSTOLA XIV. 428
minoralus scilicel paulo minus ab angelis, et sequali- A HlumSacerdolem noslras orationes offerimus, qri
tatem paternse possidens divinitalis (al. unitatis)? Eo proptefeaverusest Sacerdos, quia semetipsum veram"
quippe minoralus est Filius, ceqtialispermanens Pa- pro nobis hostiam obtulit; quod Apostolus indubitan-
tri, quo in similitudinem hominum dignatus est fieri. ter affirmal, dicens : Estole ergo imitalores Dei, sicut
Ipse aulem se minorera fecit, quando semelipsum filii catisshni; el ambutute in dilecdone, sicutet Chti-
exinanivit, formam servi accipiens. Chfisli porro mi- stus dilexil nos, et obtulil semelipsumpro nobis ohla-
noratio, ipsa est exinanilio; nectamenalia(aLaliud) tionem et hostiam Deo in odoremsuavilalis (Ephes.
est exinanitio qnam formceservilis acceptib. v, 1). Qui utique veram hostiam non offerret, si car-
57. Christus ergo in forma Dei permanens, Uni- nis ih eo veritas non fuisset. Hujus hosticcveritalem
genitus Deus,,cui CumPatre hostias offerimus, for- postquam a hiorluis resurrexit, ipse summus Sacer-,
mam servi accipiens, sacerdOsest faclus, per quem dos discipulis suis ostendit, et Conlreclandam'obtulit,
hosfiam vivam, sknclam, Deo placentem offerrepos- dicehs : Palpate el videtequia spiriiits tarnem et ossa
simus. Nec tamen hostia a nobis offerri potuisset, si non habel, sicut me videlishubere (Luc. xxiv, 59). -
Christus pro nobis factus hostia non fuissfct. in quo 38. Hine etiam lides noslra disceruittif ab Euty-
ipsa natura nostri,generis, vera est hoslia salularis. chetis errore; qtii licet incarnatum Yerburti negare
Ut enim ipse Unigenilus, qui verus naluraliter Deus B noh aUdeat, ipsam tamen Yerhi carnem ctim non fa-
est, verus fieret et sacerdos, in persona divinilalis telur sumptam de Carne Virginis, myslerium summi
susc, non humanitatis noslrse personam dignatus est prorsus evacuat Saccrdotis. Cui Apostolus illa quam
accipere, sed naturam. Si enim naturam homiuis superius posui sentenlia contradicit: Omnis(inquiens)
cum persona simul accepisset in illo Incarnalionis pontifex ex liomhdbus assumplus, pro hominibuscon-
mysterio, non idem unus Christus in duabus naluris stiluitut in his quw sunt ad Dtum (Hebr. v, 1). Et
esset Deus el homo, sed in duabus personis aller es- alio loco : Nusqnam enim angelos upprehendit, sed
sel Deus, et alter homo. Sed ideo unus est 259 semen Abrahm apprehendit. Unde debuil per omnL.
Christus, verus Dei et hominis Filius, quia ille Uni- fratribus similari, ul nlisericors fierel, 260 e*fidelis
'
genilus Dominus, qui personam propriam semper ha- pontifex ad Deum, ul repropitiaret delicta populi
buit, iit ipsara personam suam veritatem naturce ser- (Uebr. n, 16). Hoc itaque sefmone quo per Jesum
vilis accepit. Proinde Chrislus inseparabilis perma- Christum nos ostendimus noslras orationes offerre,
net, quia cum altera sit in eo natura divinitatis, al- vera fides omni errofi renititur, qui in Chrislo veri-
tera vero nalura servilis, in uno tamen eoderoque tatem humani corporis non fatetur. Sed quia Chrislus
Christo illa persona divinitalis a_ternce,ipsa est eiiam noh solum verus hoino, sed et vertls est naturaliter
humanitaiis assumptcc. Propterea idem alque unils C Deus, et unus cum Palre et Spiritu sancto Deus,
est Christus, qnem et paulo minorem ab angelis os- digne dicimus Deo Patri: qui tecumvivil et regnat, in
tendit aeceplio formseservilis, et cequalem Patri de- illa utique unitate naturali quam ostendens, ait: Ego
monstrat unilas naturalis. In quo sacraraeiito sic of- el Paler unum sumus (Joan. %, 50). Ubi simililer
tenderunt Ariani, ut attendentes in eo officiumsacer- fides nostra, non solum ab' Arii et Sabellii, vefum
dolis, nollent a celsitudinem suscipere deilalis. Inde eliain a Neslorii errore discernitur : in ipso quippe
est quod etiam sic dicunt: GloriaPalri per Filiunt, unitatis vocabulo sicut Patris et Filii diversa cogno-
ul nolinl dicere, Gloria Patri el Filio. Quoniam ergo scitur non esse subslantia, ita cura dicimus, qtti lecuiil
sunt hcerelici qui Filium cum Patre unius deltatis vivilet regnat, ostenditur Palris et Filii una non esse
essenon creduntb, itemsuntalii qui veritatemcarnis , persona. Apparet eliam ceternum Saeefdotero ipsum
inDei Filio negare non meluant; hunc locum con- verum Filium esse, qui cum DeoPatre regnai in uni-
grue atque utiliter Patres sanctissimi posuerunt. Nam lale naturce. Cum vero in uniiale Sphilus sancti di-
cum nos ostendimus per seternum Sacerdotem Do- cimus, unam naturam Spiritus sancti cum Palre Fi-
minum Christum nostras orationes offerri, verara ini Iioque monstramus. Unilas.autem nalura. quid aliud
eo carnem nostri generis confilemtir; secundum illud quam Triuitalein unum Deum, el ex hoc unum ostcn-
quodAposlolus dicil: Omnisenim ponlifex ex homi- D dit et regnuro? Diversitas quippe naturce potest in
nibus assumptus, pro hominibusconslituiturin his quw! rCgno diversitatem potestatis ostendefe. Ubl autem
sunt ad Deum, ut offerat dona c el sacrificia pro pec- rejyii naturalis est unila<:, una regnahdl permanet ct
catis (Hebi: v, 1). Cum vero dicimus Filittm luuiii, potestas •-in illo autein regno illi diversitatem potes-
et adjichnus, qui lecum vivilet regnat in unitate 'Spi- talis habere possunt, quibus ipsa poleslas tribuitur
ritus sancti, illam utique unitaiem commemoramus, e. gratia, non suppetit exnalura. Non est aulem d_-
quam naturaliter habet Pater et Filius et Spiritus; versitas, sed unifas polestatis inTrinitate, quce i),sam
sanctus : ubi ostenditur idem ipse Christus pro nobi.i potestalem unicuique secundum suam tribuit volun-
sacerdotali funclus ofTicio, cui naluralis esl unifasi talem, quia naturalem babet ineffabililer unitatem.
cum Palre et Spiritu sancto. Yide, quccso,quanti ex Vide autem quid beatus Augustinus in libro sexto
hoc convincanturhceretici. Principaliter enim nostrai (Cap. V) de Trinitate sentiat de Spiritu sancto, ubi
fcdesa Manichseorum errore discerniliir, cum pei dicens : Ergo mqualis est Palri Filius, et esl uniui
* Ms. Thu., non noverint. * Ant., vt offeral Deo dona.
*>Ant-.,tioiicredant.
PATROL. LXV. ik
427 S F-CLGENTIIEPISCOPI RUSPENSIS 423
ejttsdemque-substanlim, continuosuhjunxit, Quapropier A luerunt, ul non duos calices a Domino dalos assere-
Spiritus sanctus in eadem unilate subslanlimet mqua- rent, sed potius per anticipationem diclum esse fir-
Hiateconsistit (al. subsislit). Sive enim sil unitas am- marent; caelerum unum esse calicem qui et anlea
bnrum, sive sanctitus,sive carilas, sive ideounitas quia dividendus, et postea bibendus commemoralur dalus
caritas, et ideo caritas quia sanclitas, maiiifestumest esse discipulis. Quiiiam vero secundo datum calicem
quod non aiiquis duorum est quo uterque conjungitur, firmant. Sed sive lioc, sive illud quisque sentiat, talis
quo genilus a gignentediligatur, genetalotemquesuum est ulerque sensus, ut a vera fide nullalenus invenia-
dlligal; sintque non participalione, sed essenlia sua; tur extraneiis. Hi vero qui secundum (al. secundo)
neque dono superioiis alicujus , sed suo ptoprio, ser- dalum existimanl calicem, hoc facltimin significatione
vantes unitaiem Spirilus in vinculo pacis. Et paulo dixerunt: alii asserenles quod in primo calice suam,
post (Ibidem) : Spiritus ergo sunclus communealiquid in secundo vero fideliumsuorum Dominus prsefigura-
est Patris et Filii, quidquid illud esl: al ipsa commu- verit passionem. Alii vero dixerunt in utroque calice
nio consubslantialisei comlerna. Qum si amicida con- iilud ostendi, quod in Yeteri Testamento prceceptum
venienier dici polest, dicatur; sed aplius dicilur cari- est (Exod. xn, 5; Num. ix,'H), ut qui Pascha primi
tas. Et hmc quoque subslanlia, quia Deus substantia mensis agnum comedendo non egerit, in secundo
et Deus catitas (1 Joan. IV, 16), sicut scriptum est. B mense in hsedi comestione peragat. Yidelur autem
Itcm alio loco ejusdem libri (Eodem c.ap.5) dicit: hic mihi etiam aliud quoddam congruum chrisliana.
JEquulis est igitur eliam Spirilus sanctus; el si mqua- lidei rcperiri mysterinm, utin ulroquecalice ulrum-
lis, in omnibus mqualis propter summam simplici- que intelligi debeat Testamenlum. Prsesertim quia
iatem qum in ilta substantia est. El ideo non atn- hoc nobis sic ipsa demonstravit Verilas, ut nulla re-
plius quam tria sunt : unus diligens eum qui de manerel quserenlibus difficultas : nam ipse Doininus
illo ,est, et unus diligens eum de qtto esl, et ipsa di- calicem quemliibendum dedit, Novum appellare di-
leclio: qttm si nihit est, qtiomodo Deus dileclio esl? gnatus est Testamenlum, quod evangelici tenor de-
si non est subslantia, quomodo Deus substaniia est? monstrat eloquii. Sic quidem tribus evangelistis, Mat-
His ifaque verbis bealus Augustintis non dubilavit, thceo, Marco el Luca, hoc indubitanler atteslanfi-
sicut cctrilatem et sanctitatem , sic eliam unitatem bus, invenitur. Ycrbaquippe Matlhceihcec sunt: Cm-
Patris et Filii Spiritum sanctum dicere; nec solum ttantibus uulem eis, accepil Jesus panem; et benedixil,
commune.aliquid eorum, sed eliam communionem ac fregil, dedilquediscipulis suis, et aiu Accipile, et
consubslantialem coceternamque fiducialiter prccdi- comedite: Hoc esl corpus-meum.El accipiens calicem,
•care. Quod ulique ideo a calholicis dicilur, ut ex gralias egit, ct dedit illis, dicens: Bibile ex hoc otnnes:
ipso unitalis nomine una essentia, el ex hoc unum £ Hic 2S_I emm s&nguismetisNovi Teslatncnti, qtd pro
2S1. regnum, ct in eodem uno regno una Trinitatis mullis effundetnr in remissionem peccalorum(Matth.
poteslas, unaque majeslas a fidelibus agnoscatur : ne xxvi, 28). Marcus vero mysterium Dominici panis et
pulelur aul Filius, aut Spiritus sanctus seeundum calicis explicaturus, hccc ait: Et manducanlibus " ./-
divinam naturam ila cumPatre regnare, quemadmo- lis, accepitJesus panetn; et benedicensfregil, el dedit
dum cum poliore regnat inferior; sed illa unitas eis, el ait: Sundte, Hoc est corpus meuni. Et acceplo
Spirilus sancti, qucc est communio Patris et Fi.ii, calice, gtatias agens, dedit eis, et biberunt ex illo
-him illo regno unilatem divinilalis monstrat, unam omnes.El ail eis: llic esl sanguis meusNoviTesiamenti,
esse regnandi celernitatem-, unam poleslatem, unam qui pro muliis effundilur [al. effundetuf] (Marc. iv,
majeslalem, unamque dominalionem summccTrini- 2V2).Lticce vero, quem secundo certtim esl calicera
talis edoceat. nominasse, his invenilur verbis oraitiala atque ex-
QU.ESTIO QlilNTA. plicata narralio : El accepio calice gratias egit, el
59. Quinlam vero, id cst novissimam, conlinot his dixil: Accipite et dividile inler vos. Dico enim vobis-
verbis epistola qucestionem. Quid sit quod Lucas quod non bibam de generalione vitis donec regnttmDei
evangelisla cmnamDomini narralurus, pritts eum dicit veniat. Et acceplo pane gtadas egii, et ftegit, et dedit
calicem accepisse, et discipulis dividendum inter se D eis, dicens: Hoc est corpus nieum, quodpro vobisda_
coniinuo tradidisse; el lum cleindeacceptopane dixis- tur : Iwc facite in meamcomtnemorationem.Similiter
se; _ Hoc esi corpus meitm; > el accepto similiter et caUcemposiquam cmnavit,dicens: HiccalixNgvum
vobisfundi-
postqtiamcmnavitcalice, lunc dixisse : « Hic calix no- Xeslamentutneslin scinguinemeo, qui pro
...». Testamenlum esl in sanguine meo, qtd pro vobis lur [al. fundelut] (Lnc. xxn, il). Hinc ett quod eliam
[unditut [al. effundetuf] (Luc. sxu, 11 sqq.).> Istavero beafus Paulus commemorans sacralissimum illius
'quseslione proposita subjungis et dicis: Nunquid unus -ccp.nce mysterium, non aliud calicem quam Novum a
calix secundoesl datus. an alius ptius, alius poslea ? Douiino nuncupalum insinuat Teslamenlum. Inter
<ctsi ila est, inquis, ad cttj.ts rei sactamentum perlinet alia namque sic dicit : Ego enim accepi a Domino
Ute de quo mazime cmteri^quiscripserunl evangelica qnod et iradidi vobis, quouiam DomhiusJesus in qua
'
(al., ut supra in epist. Ferrandi, Evangelia)tacuerunt? nocte tradebalur, accepitpanem, el graliasbagensfregil,
W.SPONSIO, el dixit : Hoc esl corpus meumpro vobis : hoc facile
40, Hunc Evangelii locum quidam sic inlelligi vo- iu meam commemotalioncm.Shniliter et calicempest-
' Ant., mcnducantibus autcm. ">Sie ross. Thu. et Ant. Aliicodd., quod.provobistradilur.
439 E.TSTOLA XIY. 45D
c;uamccenavii,dkens : Hic caltxNovum Testamentttm A humana subjiceret, et ex infiimitaie yirlutem, pra.-
.esJ inmeo sanguine : hoc facile, quoliescunquebibelis valenlc spirilalis gratise munere, perfecisset : ab ilio
I al. bibifis _ , in meam commemoralionem (I Cor. sioi facultatem relinens datam, cujus volunlalem suse
xi, 23). voluntali non ambigeretprccferendam, atqueila homo.
-11. Hacigitur evangelicorum atque aposlolicorurc illud quod cx humana infirmltate vellet, patienfer
attestalione dictorum in calicis nomine, islo dunlaxal vincerel, ut ad illud ad quod_divina voluntas utililer
loco, non aliud quam divinum permiltimur accipere vocat, feli.citer perveniret.
Testamentum. Neque enim dubium est aliis locis a 42. Non ergo Chrisli volunias al.a potuit esse quam
Domino noniine caliciss"gni_ic3tamgratiampassioni;. Patris, cum in Patre ac Filio unam semper volunla-
Qnodnfique inlelligi voluit dicens filiis Zebedcej: tem servet unitas naturalis. Sed ille qui humanam
Po'.estis bibere calicemquemego bibilurus sum (Mallh. naluram suscipiens venit naluram salvare quam fecit,
xx, 22)? Et in ipsa hora qua detineri manibus voluit ejusdem quoque naturce \ erba iion fallaci, sed vcra-
impiorum, hoc sermone bealum Petrum, ut gladium cissima susceptione protulif, cujus efiam affectum
reconderet in vaginam prsemonens, calicem se bibi- clementissima bonitate suscepit; aileclum scilicct
lurum passionis ostendit, dicens : Miite gtadium in quem habct caro ex trepidatione moriendi," non ex
vaginam. Calicemquem dedit mihi Paler, non bibamJi cupidilate peccandi: ille enim qui non noverat pec-
illum "(Joan. xvri, II)? Inquo calicepassionem esse catum, slne peccalo verum non iniqtiitaiis, sed infir-
intelligendam etiam illic ostendit, ubi avulsus a dis- milatis nostrse suscepil affectum. Yere enim de illo
clpulis quantum jactus est lapidis, moriturus pro bcatus Petrus ait : Qui peccatum non fecit, nec inveh-
peccatis bominum, humance quoque infirmitalis ve- - lus est dolus hi ore cjus (1 Petr. n, 22). Prbinde, quia
racitef in seipso demonstravit affectum; et ut de- peccalum non fecit, diversam voluntatem a Palris
speralionem ab infirmioribus (al. inferioribus) mem- voluntale non habuil; et quia non est inventus dolus
bris dignaretur anrerre, ipsa virtus quce nostrum ca- in ore ejus,"ex affectu vero iiifirmitatis humana., vera
put esse voluit, dicere divino amore non est dedi- verba non ambigitur prolulisse. Quamvis igifur in
gnala, quod memhra ejus essent humano pqstmodum illis Salvatoris nostri dictis quibus calicem nomina-
timore dictura. Inde est quod eum Lucas evangelista vii, passio sit intelligenda, tam ejus quam sanctoru.n
dixisse commemorat: Patet, si vis, ttansfet calicem ejus (quo sensu efiam bealus David calicem nuncu-
islum a me (Luc. xxu, 42). Matlhccus quoque verba pavit, illo duntaxat loco ubi ait : Quid relribuam Do-
cjus hcecesse testatur : Patet mi, si possibile esl, mino pro omnibus qum reltibuit mihi? Calicem sahi-
transeat a me calix iste (Matth. xxvi, 39). Marcus laris eccipiam, e! nomenDominiinvocabo [ Psal. cxv,
vero, ul oslenderet quid in illo calice inlelligere dc- C 5]: ubi oslendens calicem islum non aliud quam mor-
beremus, ait: Et cum processisscl g©3 paululum, - tem esse sanctoruih, continuo subjunxil: Preliosaiii
procidit super ierratn, el otavil,ul, si fieriposset, Irans- censpectu Domini mors sanctorum), accipitur in no-
irel ab eo hora (Matc. xiv, 55). Quam hic horam mine calicis etiam perfecta gralia caritatis, qua vir-
putamus a sanclo evangelista signifieatam, nisi illam lus pro Chrisfi nomine suscipiendce infundilur pas-
de quaDominusait : Nondum venit hora mea (Joan. sionis; ifa ut etiamsi opportunifas 2S4 desit qua
II, i); el de qua Joannes evangelista dicit : Et nemo quisque pro Cbristo subeat passionem, jirlus tamen
misit in eum manus, qtda necdum venerat liofa ejus tanla insit cordi dono divini muneris, ut nihil ei de-
(Joan. vn, 50) ? Hora utique non coacliticemortis, sed sit ad tolerandam posnam, ad contemnendam vitam,
volunlarice passionis; hora procul dubio illa qua et ad mortem pro Chrisli nomine subeundam. Hoc
Iriumphalem mortem susciperet, et solvens dolores illo loco bene intelligitur ubi dicitur in psalmo : El
iuferni,mors ipse mortis misericorditer ac mirabililer calix tmts inebrians quam prmciarus est (Psat. xxn,
exstitisset, sicut jam dixerat per Propheta>_i: Ero 5)! prremisit autem : Impinguasliin oleo capulmeum.
mors tua, o mors; ero morsus tuus, inferne (Ose. XIII, Quid autem debemus intelligere impinguatum in oleo
11). Hanc horam in oralione a Domino calicis h no-' - caput, nisi menlem dono sancti Spiriius roboralam?
mine niincupalam beatus evangelisla subsequenier C Olei enim hujus prccclarapinguedo, spiritalis est gra-
ostendit, ejusdem Domini oralione subjecta, qua di- lice inseparabilis forlitudo, qua sancta ebrietas pene-
cit: Abba, Paler, omnia tibi possibilia sunt: transfer tralibus cordis infunditur, ut omnis affectio carnis
calicemImnc a me (Marc. xiv, 56). Nempe manife- oblivioni tradila superetur. Hac ebrietate repletus
stum est hoc fuisse orare ut transiret ah eo hora, animus discit gaudere semper in Domino, et con-
quoderat dicere ut calix transferrelur abeo. Ubi.ut temptui depulare quidquid diligebat in mundo ; hano
dixi, caput nostrum insemembrorumsuorum susce- ebrietalem bibemus dum accepto Spiritu sancto, per-
ptam demonstravit infirmitalem, quibus se daturum fectcecaritatis quceforas mitfit timorem graliam pos-
noverat patiendi virtutem, ut doccret non ex hoc sidebimus. Hinc est quod beatus Ambrosius in hymno
cvacuandum meritumpass;onis,sihomini pro Christi matulino, hujiisnospostulare-gratiam ebrietalis edo-
fide et caritate passuro, promptum spiritum quatere cuit, dum dicimus : Lwli bibamus sobriam ebrietalem
niterelur ex infirmilate carnis veniens trepidatio vo- Spirilus (Fct: 2 ai laudes).
luntatis, sed potius divinsevoluntati se ipsa volunlas* i5. In aliis ita pie loci_ potest alio quolibet modo
* In aliis, nen vis ut bibatn itlum ? b Ant.,llanc horam a Domino in raiione calich.
m S. FULGENTIl EPISCOPI RUSPENSIS ij?
sccimdum vercefidei regulani calicis nomen intelligi; A Christus passurus promiltebatur, hoc sacriffcimn
in hoc tamen Evangelii loco de quo nune disputa- offert quo Chrislus jam passus ostenditur. Dividit
nins, non aliud inleUigere sinimur ni-i quod ipsius etiam tempus illud celebrandce circumcisionis, ab
Dom.ni et magislri, noslri sermonihus elocemur, qui islo tempore percipiendi baptismatis. Hujus divisio-
ait: Jffc culix novumTeslameniumest in sanguine meo n's saluberrimum retinet modum etiam in prceceplo
(Lttc. xxn, 20); et ex hac regula qua iste calix Testa- neomenicc,quandoquidem non tubis Judaicis inaniter
mentum dicitur novum, in illo calice quem prius dedit persomt, sed renovari unumquemque spiritu mentis
non absque ratione vclus intelligitur Te.tamenfum. sure, ef induere novum hominem sancla Ecclesia
fpse igitur Dominus ulrumque calicem dedit, qui prceilicarc non cessat. Hcecomnia salubriler -dividit
ufrumque Testamenttim suis fidelibus tribuil. Pro- quic nur.c veneranter accipit in leclione, sed jam
pterea et in eadem coena el Judaicum pascha come- non celebrat in opere, aurem cordis admovens apo-
dit, quod oporlebat offerri, et sacramentum corporis stolicis dictis, qulbus beatus Paulus fideles omnes
sui et sanguinis dedit, qttod ad salulem fidelium instrtiif, dicens: Nemo vosjudicel in cibo, auiin potu,
oportebat institui : comedit pascha Judceorum quo aut in parte diei festi, aul neomenim,ata sabbatorum,
promissus est Chrislus, ut veniret ad pascha noslrum qum sunl umbra futurorutn, corpus attlem CJtrisli (Co-
quo immolalus est Christus. Denique altende quid B foss. n, 16). Nam et sacramentum circumcisionis ex-
eum discipulis dixisse Lucas evangelisla commemo- ponens ait: Yidelene quis vosdecipiatper philosopliiam
rat. Sic enim ait : Et cum facta esset hora, discubuil, el inanem fallaciam, secundumtraditioitem hominum,
et duodecimapostoli cum eo; et ait illis : Desiderio secundumelemenla ttmndi, et tton seciindumChiislum;
desideravi hoc pascha manducare vobiscumantequam quia in ipsa habilat omnis plerittudo dhinilatis corpo-
putiar (Luc. xxn, 14). Manducavit ergo pascha quo raliter, el estis in illo repleii qui esl capul omnis prin-
passurus.significabalur, antequam pro nobis volun- cipalus et potestalis, in qtto et citcumcisieslis citcum-
tarie pateretur. Est autem etiam in ipsis dominicis cisionetion manufacla in exspoliaiionecotpotis catnis,
sermonibus aliquid quod altentius cst a fidelibus sed ht circumcisioneChrislt, consepulli ei in buptismo
agnoscendum, in quo utriusque Testamenti potest (Coloss.n, 8-12). Ilcec et his similia et accepil Ecele-
apparere discrelio. Beatus enim Lucas de calice sia sapienter, et dtvidit: accipiendo, credit a Deo in
quem priroilus nominavit, ita dicit: Ei acceptocalice, verilate promissa; dividendo, cognoscit ab ipso Deo
gralias egit et dixit: Accipile et dividileinler vos;6e in veritate jam reddita; nec in figtirisexspectat iin-
pane vero et calice posfea loqnens ait : Et accepto plenda, sed in veritate retentat impleta. Scit enim
panc gratias egil, el ftegit, el dedit eis dicens : lioc -sanclaEcclesia fidelem Deum in verbis suis, et san-
est corpus meum quod pro vobis dalur; hoc facile in C clum in omnibus operibus suis : unde sicut in Veteri
mectm cotnmeinotalionem.Shnililer et calicem posl- Testamento fidelia verba Dei promittenlis intelligit.
quam cmnavit, dicens: Hic calix Novutn Testamentum sic in Teslamento Novo sancta opera Dei quod pro-
esl in sanguine meo qtd pro vobis fundilur (Luc. xxn, miseral reddentis agnoscit. Qusedamenim promilten-
17-19). Non mihi videtur inaniter hic ab ipsa Dei sa- tis Dei verba fuerunt sacramenta Yeteris Testamenti,
pientia verborum qucedam facta discretio; quando- quibus nobis promitlebatur Christus : quse verba
quidem primum -calicem sic aceipiendum dedit, ut transierunt, cx quo illis quibus promittebalur invc-
prajciperet dividendum, dicens : Auipile, et dividite nitur exhibitus. Ideo in ipso sacrificio corporis Christi
intet vos; quod in eo calice quem cum pane dedit, a gratiarum actione incipimus, ut Christum non dan-
onmino non dixit: ibi enim corpus suum sauguinem- dum, sed datum nobis in veritate monstremus; et in
que cominendat,eteuradem calicem novum 205 m eo quod gratias agimus Deo in oblatione corporis et
sanguine suo asserit Teslamenlum, dicens: Hic calix sanguinis Chrisli, cognoscarous non adbuc occlden-
NovuniTestamentum est in sanguinemeoqtd pro vobis dum Christuni pro nostris 268 iniquilalibus, sed
fundilut; nulla vero fit mentio calicis dividendi, quod occisum; nec rcdimendos nos illo sanguine, sed re-
in aliis quoque duobus evangelistis, Matthceoscilicet demplos. Vera est enim beati Pelri prsedicatio, di-
_t Marco, similiter invenitur, sicut eorura dicla sti- p cenlis : Non enim corruptibitibus argento vel auro
perius a nobisposita evidenter ostendunl. Hunc ita- redempii estis de vana veslra conversalionepalernm
que calicem, in quo vetus insinuari diximus Testa- traditionis, sed prelioso sangnine quasi Agni inconta-
liienttim, ideo Dominus accipiendum dividendumque minati el immaculati Chrisli (I Pelt. i, 18).
mandavit, ut apostdli dono sapientice cceleslis in- 4.. Dividil ergo sancta Ecclesia figuras a veritate,
structi, sic scripturam Yeteris Testamenli reverenter umbras a corpore : quod eam sancli apostoli docuc-
acciperent, ut in ipsis prceceptis quid agendum runt, qui dividendum inter se illum calicem a Domino
quidve omillendum esset, accepto discretionis spiritu salubriler acceperunt. Hiijus aulem calicis ideo divi-
cognovisseiU.lloc enim est recte dividere, ut unus- sionem Dominus discipulis dedit, quia ipsis docenti-
quisquenoveril pro congruentia temporis quid omil- bus sancta Ecclesia cognitionem hujus divisionis ac-
teredebeat, quid tenere. cepit. Dicit aulem ut inter se dividanf, id est, ut in
44. Hinc esl quod caulissimo divisionis ordine Ec- unitate spiritus el vinculo pacis, sacramenta Testa-
clesia Dei vivi, quco est columna et firraamentum ve- menti Novi sacramentorum veterum cessatione dis-
liialts (_ Tim. m, 15), tempora yenturi Chrisli ve- tinguant : quod in calice Teslameiili Novi non prce-
i-ienlisnue discernil; et omissis sacrificiis quibus citrit ab niipsfolis lieri. In Novoenim Testamento non
 453 EPISTOLA XIY. " -554
est sacramenloruin divisio, sed donorum, qucenon in A _ ct quia nunc humiliat superbum Jtid.ctnn, et hunc
homiuum facultale, sed in sancti Spiritus poteslate exaltat confitentem gentilem, inclinavit ex hoc in
consistit. Divisionesenhn gratiarum sunt, idem aulem hunc, id est a Judaico poptilo in gentilem popultim.
Sphittts; etdivisiones minisiralionum sunt, idem au- Quid inclinavil? Legem ; ct eliqualus est inde spiri-
lem Dominus; divisiones operalionum sunt, idem vero lalis inlelleclus : verumtamen fmx ejus non est exina-
~
Deus, qtd operutur omnia in omnibus (1 Cor. xn, 4) niia, quia oronia sacramenta carnalia apud Judscos
Inde est quod cum alii datur per Spiritum sermo> remanserunt. i Ex bis diciis beali Auguslini arbitror-
saplentia., alii autem sermo scientice secundumi palere et calicis inlellectum, quo posslt in verilate
eumdem Spiriluni, alteri fides in eodem Spiritu, spiritalis mysterii divisio fcecis vinique cognosci:
alii gratia sanitalum in,uno Spiritu, et cj-lcra quse; sic tamen ut non ideo velil aliquis Teslamentum
aposlolicus sermocontexuit, non hoininibus divi- Vetus abjicere, quia videl ejus sacramenta cessasse.
uendadantur; sed hcec omnia operatur unus idem- Sic enim debet cum veneralione teneri Testamen-
que Spiritus, dividens propria singuhs.prout vult. tum Novum, ut non sit.Teslamentuui Velus aliquate-
Ilanc divisionem quam non hominibus dedif, sed[ nus relinquendum : quod mihi videtur sub noinine
sibi tantum Trinitas reservavil, alio loco beatus; aniici antiqui ct novi in libro Ecclesiastico commen-
Apostolus ostendens, admonet non ptus sapcte quamt n dari, ubi dicitur : Ne derelinquas amicum antiquum,
opottel sapere, sed sapere ad sobrietatem; unicui- novusenim non eril similis illi (Eccli. ix, 14). Hanc
que sicut Deus divisit mensuram fidei (Rom. xn, 5). dissimililudinem quce esl in sacramentis ulriusqtie
Et quia una est divLi.i Palris et Fiiii et Spiritus san- Testamenti, per sanctum Hieremiam divinus sermo
cti, ideo Chrislus, qui est Dei sapientia, in Prover- prcenunlians ait : Ecce dies: veniunt, djcit Dominu*;,
biis dicit: In ilineribiis jusiilim incedo, et intet me- et consummabosuper domum IsraeL el supet domitm
dias semitas wquilatis conversor, ut dividam diligen-. Juda Testamentum Novum, non secundum Testcmen-
tibtts me substantiam, et thesauros eorum impleamj lum quod fecicum palribus .eortttn j(Jen..xxxi, 51). ,L_
bonis (Prov. viu. 20). ' eo autem mvenitur Testamentum Novum, non se-
46. Uterque ergo calix apostolis a Domino datur, cundum Testamenlum Velus a Domino consumma-
non tamen dividendus uterque prceeipitur : illius; > tum, inquoet prseceptorum perfectionem Dominus
enim necessaria fuit divisio, in quo eral temporumi dedh, etremotis veleribus sacramentis, dissimilii
consideranda discreiio. Lide esl quod in Tesfamentoi sacratnenta revelatse veritalis inslituit: ae sic quod
Veteri sacramenta qusedam illo lempore in figurisi in_Y*elere-promisit,in Novo perfecil. Proinde quo-
rite celebrala cognoscimus, et veneranter 3ccip.imt:s; niam sacranienlorurri Novi Testamenti tunc verc sa-
'qua; lamen non eodemquocelebrabanturordinecele- . r, lubris ac suavis potest esse cognitio , si in sacramen-
bramus • quia dividentes teropus.promissionis a lem- lis Veleris Testamenti cognoscatur vera prceeessisse ,
pore redditce veritatis, ea sacramenta nunc nobis_ai promissio, propterea cum Scriplura dixisset : ZV.
Christo tradita relinemus, quibus Chrislum non pas- derelinquas amicum antiquum, novus enim-nonerit si-
surum, sed passum pro nobis agnoscimus el lenemus. milis ilti, continuo subjecit: Viwum novunfamicus
Nomine vero calicis-etiam.Yetusdebere.aceipi Te- novus: veterescat, et cum suavitate bibes itlud (Eccli. ix,
Etamentu:!!, non.noslra prsesumptione, sed.palernai 15). Quid est, velerescat, nisi ut in Vetere Testamento
tradillone monstramus.. Sanclus quippe Augustinus, Novi Testamenti typus appareat? Tunc ergo cinn
in explanalione psalmi sepluagesimi quarti, cum adi suavitatehocnovuin vinum bibitnr, si ejus significaiio
illum l.icum venisset ubi diclura est: Quia catix ini atque promissio in Testameulo Velere eognoscalirr.
' manuDontini 47. Hoc vinum novum in coi _e disciptiloriim ve-
vhdmeripleuus es:mlzlo; el inclinavit....
'wciniUiid;veruintamenfmxejusnonestexinauila(Psal. terescere Dominus fecit, qnantlo illis duobus in
LXXTV, 9), inler alia sic ait: < Calix vini meri plenus_ caslellum Emmaus pergentibus appropinquans ibat
mixto videtur mihiesse lex quae dala est Judceis, ett cum illis; el cum ei tanquam iguaro qua; de ejti_
267 omnis illa scriptura Veteris quod diGitur Te- 26S passione facta fueranl! indicassent, tunc.ip-e
slamenti, ubi snnt pondera omnium sententiarum : p dixit ad eos : 0 slitlli el tarcli corde ad credendum
nam ibi Novum Testamentum absconditum latet,, in omnibus qum locttiisuni
prophelm (Luc. xxiv, 25)!
in
lanquam fa_ce corporalium sacramentorum. > Ett Vide, quseso,quemadmodumvinum novum veterescit,
cumidem beatus Augustinus a prasceptis vilse pera- ut-cum-suavitale bibatur. Adjecit ergo Dominus
gendse illa prceteriti temporis sacramenta discerne- Nonne hoc oporltdt pali Christum, et ita inirare m
rel, tanquam calicem dividens,.poslquam commemo- glorium suam (Ibid., 26)? Ubl sanclus evangelists»
ravit quod dictum est: Non occides, non mmchabe- quemadmodum vintim novum cutn suavilate biben-
rh (Deut. v, 17,18), et aliquanta quce lexlu deca- dum illis veterescerct ait: Et
incipiens a Moyse <.{
logi conlinentur, hsee ipse sanctus Augustinus sub- omnibus prophelis, interpretabatur 'iltis in omnibks
jecit, dieens : <.Omnia ista ad vinum perlinent; illaa scripturis qum de ipso eranl (lbid., 27). Deinde con-
vero carnalia quasi resederunt, ut remanerent apudi cepfum exvino veterescente novitatis ac suavitatis
illos, elcffunderetur ideo omnis spiritalis inlellectus. ardorenh, ipsi poslmodum oslenderunt, dicenles :
Calix enim in munu Domini, id est in" potestate Do- Nonne cor nostrum ardens erut in nobis dum
loqur-
mini; vini ...«., id est sineerse legis; plenus* csl
l reitir in via et aperiret nobis Scripturas (Jfiia1.,52J?
tiJxto, id est cum fsece corporaiiu.n sacramenlorum:: Hoc denuo fecit dicens : Umc mni verbs qiim*locuhis
 43S S. FULGENTIUS EPISCOPUS RUSPENSIS. _ 458
sum ad vos cum aahuc essem vobiscum; quoniam ne- A Quaqdoquidem ipsa gratia nullatenus agnoscilur nisi
cesse est impteri omnia qum sctipla suntinlege Moysi, detur : quse quandiu non est in homine, tandiu*ne-
elptiiphetis, et Psalmis deme. Tunc aperuit illissensum cesse est ut ei aut sermone repugnel, aut opere.
ut inleUigerent Sciiplutas (Litc. xxiv, 44).'lta fecil "Nani sermone reptignat graticeDei, qui sensum gerit
vinumnovum citm suavitale velerescere, dum pro- fidei Chrisliance contrarium; repugnal autem opere,
missionesNou Testamenti indubitanler ostendit ir. qui in moribus suis Christiance vitsenon retinel in-
leclione Testamenli Yelcris apparere : ne sic tenea- sfitutum. Hoc quippein homine agil graliadivinitus
tur amicus novus, ul anliquus relinquatur; quia rio- dala, ut animus, donofidei carilatisque percepto (al.
vus permanet fide similis, quamvis videatur sacra- prcecepto), et sermonem bonum proferat, et studio
mentorum celebralione dissimilis. Quippe una esl fi- bonse operafionis ii.sislat. Quod fidelibus divinhus
des Novi et Veteris Tesiamenti. Hcecin anliquis pa- dari, beattts et ostendit et poposcit Apostolus di-
tribus credebat promissa, quce in nobis jam credii cens : lpse autem Dbminus noslet Jesus Chtistus, et
irriplela. Quce autem fuit in palrihus noslris fides . Deusel Pater nosler, quidilexil nos, et dedit consola-
promissa.ipsa in nobisestfidesexMbitceveritatisim- lionem mlernam, et spem bonam in gralia, exhqr-
plela : unde quia indissolubililer amicus iste anli- tetur corda vestra, et confirmet in omni opere bono el
quus novusque conjungitur, et unus sine altero salu- Q sermone (II Thess. n, 16, 17).
briter non tenetur, velerescere debet vinum novum, 4. A Deo itaque nobis est omnis gralia boni ser-
ut sitiidelibus eum suavilale bibenduin. monis et operis, a quo nobis eliam ipsius cogilatio-
^Sg EPISTOLA XV. nis bonce manifestum est sufiicienliam tribui :'«t
Joanniet Venefw, discat bomo non in se, sed in Domino gloriari. Di-
EpiscopiAfiicaniinSatdiniaexsules,urbitrio.
de gtatia Dei et hutnano vince quippe grafice bonam cogilationem hominis
.ei gratia plurimum amplectendis sanclis fratribu: beatus assignabat Apostolus quando dicebat: Fidu-
JOANNI presbylero et archimandriice, et YENERIO d ia- ciam aulem laiem habemvsper Christumad Deum; non
cono, et fidelibus viris, quorum in vestra epistok qnod stifficieniessimus cogilare aliquid a nobis, quasi
subscriptio continetur, DATUNUS, FORTUNATUS, BOE- ex
nobis, sed sufficienlia nostra ex Deo est (II Cor.
TUUS,YICTOR,SCIIOLASTICUS, ORONTIUS, YINDICIANUS.
iit, 4, 5). Proinfie, etsi 'quidam gratiam necdum ha-
YICTOR,JANUARIUS, YICTQRIANUS, PHOTINUS a, QUOD- hentes, non se intelligunt non habere, illi tamen qui
famuli Christi, in Domino salutem. '
VU_.TDEUS, graliam diviuitus aeceperunt, eo- magis dehent in
1. Quantum membra ecclesiaslici corporis pei ipsius gralice asscrtione firmari, quo eam vident non
Chrisli graliam in unitate lidei compages relinet ca- oninibus tribui. Ar<.cesse esf aw.e.itut ab eis quibus
ritatis, tantum necesse est ut pro invicem sollicitc
C non tribuitur ignorelur, et ab eis agnoscatur quibus
sint membra, ut repulso cujuslibct pravi dogmatii divina largitate donatur. Teslatur enim Apostolus'
morbo b, non solum servandce, verum eliam repa- dona Spiritus sancti ejusdem Spirilus sancti acce-
randce sanitati, jugis alque indefessa tam sermonis plione cognosci. Ideo ait : Nos auiem non sphilum
quam orationis impendatur instantia. Sic enim fitut. Jittjus mttndi accepimus, sed Spirilum qui ex Deo est,
dum sollicitudo f.aternse puritatis invigilat, ipse Spl- ut sciamus qum a Deo donata sunt nobis; qumel lo-
rilus sanctus, per quem caritas Dei diffusa cst it quimur, non in doclis huntanm sapientim verbis, sed
cordibus noslris, diligenlibus Deum el in Deo proxi- in doctrina Spirilus , spirilalibus sphitalia compatan-
mum, omnia coopere.ur in honum. Quia sicul ipsan les. Animalis autem homo non petcipit ea qvm sitnl
dilectionei.i dono gralice spiritalis accipimus, ita dus" Sphitus Dei : stullilia esl enhn ilti; et non potestin-
pro fralribus sollicifi sunius, non solum divinan lelligere, quia spiriialitet dijudicanlui: Sphitalis eu-
inesse nobis gratiam c demonstramus, verum eliam, tem judical omnia, el ipse a nemine judicatur (I Cor,
quanto magis a nobis puriias carilatis impendilur, n, 12, 25, 14).
lanlo magis gralia nobis divincerelribulionis augetur. 5. Per sanctum ergo Spiritum graliam accipimus,
2. Accepimus ilaque veslrcecarilalis epislolam, quc. quo Spiritu accepto sit in nobis, ut quod- accepimus
nostrum ex parte relevavit, ex parte vero moeslifica- noverimus. Proindesciendaest,dilectissimi fratres, et
' vil exsilium. Gaudemus enim, quia rectam tenetis dc _^ reclo tenore vercefideiprofitenda, lam humani arbilrii
gratia Dci senlentiam, cujus munere (al. Iumine egena paupertas, quam divincegraliceindeficienslargi-
illuminatur, el juvamine guhernatur liberum bumana tas. Qttid enim habes, ait Apostolus, quod non acce-
mentis arbilriura : sed quadam sumus nebula moero- pisti ? Si aulem accepisti, quid gloriaris, quasi non ac-
ris affecli, quia significastis quosdam fratres in quss- cepeiis (I Cor. iv, 7)? AtUe largilatem quippe graiia.
stione de gratia Dei et humano arbilrio non rectum estin homine quidem liberum arbitrium,sed non bo-
tenere fidei calholicse tramitem, sed adversus De: num, quia non illuminatum. Proinde, nisi gralia de-
graliam clevare velle bumaiii arbitrii libertalem. tur, bonum ipsum arbilrium non habetur. Sic nam-
5. Ubi primuni, dileclissimi Jratres, debetis agno- que est ipsum liberum hominis arbilrium absque dono
seere, imo vos Jgf® non ambigimus agnovisse, ad gralice, sicut est oculus sine luced. Nam etoculus
hoc divinitus ista permitti, ut binc divincegraficevir- ad videndum faetus est; sed nisi lumen acceperit,
tus documento possit judicii ma..ifestioris intelligi. non videbit. Illa autem esl._Jj.i_ra gyj quceillundnat
a Mss. S. Crueis, Foniius. c Mss., divincnlectionis inesse nobis graticim.
l>lUam|S.;at ecUti, vravi dogmalis vcrbo. a Mss., sine lumine; eji.i vero, shte luce.
457 EPISCOP. AFRICANORUMEPISTOLA, XY; 458
omnemhominemvenienlem in hunc mundum (Joan. A \ operibus bonis, qucenon soium a Deo donata, sed ab
i, 9); illuminat aufem hominem, seipsam dando per ipso etiam prseparala lestatur, dicens: qumprwpatuvit
graliam. Sicut ergo corporis. oculus semper indiget Deus,uiin illis ambulemus(Ephes.n, 10). Gralia itaque
lumen accipere, ut ipsum lumen possit adspicere, Jacob salvus factus est per 272 &&~~n,gratia con-
sic et Hberoarbilrio hominis nulla potest gralice suf- Beculusest bonorum operum facullatem.
fragari cognitio, nisi detur ipsius- gralice spiritalis 9. Quocirca, quia certum est Esau fuisse vas irse,
infusio. Jacob autem vas misericordice,CERTISSIME TENENDUH.
6. Proinde ut de iis qucc vestris litteris indidisiis, ESTquodet-Ule ut damnaretur, .Fara jusle meriiit:
quid habeat cathoUci dog_aa!is verilas iBlimer_.us, non enim injuslus Deus, quiinfert iram (Rom. ni, 5)':-
singula breviter definire curaviraus, sequentes donum et isle ut salvaretur, gratis donum misericordiseprse--
cjusdem gralicc, quod sanctorum Patrum cordibus et venientis accepit. Jacob itaque justificatus gratis per
linguis ipsa dignala est inrunderc d. Dixistis itaque, gratiam Dei, factus est vas misericordiseper indebi- -
quod vobis dicentibus, quod Esau et Jacob necdum lam gratiam, et per ipsam misericorditer est prcepa-
nalis, Jacob per misericordiam gratuilam eligitur, ratus ad gloriam; Esau vero per. iram justam juste
Esau autem originali peccato delentus justo judicio esfprseparatus ad prenam : Iniquilas enim (al. autem)
Dei est odio habitus, illi e contrario dicunl, in"Esau B i nostra justiliam Dei commendat,(lbid.). Deus ergo in.
figuram esse populi Judseorum, ex fuluris malis ope- Jacob misericordiam graluitcebonilalis, in Esau vero--
rlbus condemnaudi; in Jacob vero figuram esse po- judicium justce severitatis ostendit; qui sacramento*
puli genlium, ex futuris operibus bonis salvandi. quidem circumcisionisoctavo die secundum lenorem
7. Hcecduo, quce singula propqnilis b, bonum est .divinceconstilulionis accepto, reafu peccati origina-
utcalholica consensione jungalis.Sic enim et abillis lis caruit, sed per nequitiam cordis in hominis ter-
Dei gralia competenter agnoscilur, et a vohis pi o- reni vetustatepermansit; illius ibi judxio derelictus,
~
pheticum myslerium non negalur. In illis namque qui gratis salvat, justeque damnat . In cujus per-
duobus fralribus digne accipitur duorum significatio sona significati sunt non illi tantum qui fidem ne-
populorum : prceserlim cum ipsi RebeccseDominum gant, sed et illi qui usque in finem vilce suse intra
consulenti, duo prcenuntientur populi ab ejus utero Ecclesiam positi, in roalis operibus perseverant. Do
separandi. \Terumtamen agnoscenda est in illa dis- quibus Apostolus ait: Quoniamqui lalia aqunt, regnum
crelioue el gratuita bonilas, et justa severilas. Nam Dei non consequentur (Galal. v, 21). Nam sicut ille
quia omnedatumopthnum,el omne donum (al. bonum) circumcisus periit, quia dilexit tenebras magis quam
perfecium desursum est, descendensa Palre luminum luceni, sic omnis qui non deposuerit veterem bomi--
(Jac. i, 17), etgratia discernuntur quicunque salvan- i(__nem, qui corrumpitur secundum desideiia erroris,.
lur : profecto non sunt electa neque dilecta in Jacob condemnabitur in judicio,quia non condigne usus est
humana opera, sed dona divina. Rursus quia iniqui- baptismatis sacramento. Adeumdem quippe veterem
tas nostra jusliliam Dei commendal, procul dubio in hominem pertinent non solum illi. qui ignorant
Esau huruanceiniquilatis est damnata nequitia. In eo Deum, sed etiam illi de quibus dicit Apostolus:
quippe graluilum in Jacob Deus ostendit beneficium Confilenlut se nosse Deum , faclis autem negant
misericordice suce, in quo eum gratia gratis dignalus (Tit.i,lG)._
est adoptare; ncc eum pro meritisc fulurcccujusquam 10. J>epatvulh vcro indubitanter tenenda est ca-
bonse operationis elegil, cui seipsura, et fidem, et "tholicceregula veritatis; quia parvulus qui baptizalur,
bona opera donaturum esse prsescivlt. gratuita Dei bonitate salvatur f ,.qui vero sine ba-
8. Inde estquod semini Abrahse,cujus in Jacob fi- ptismate morilur,propter peccatum origiuale damna-
gura prcecessit,beatus Apostolus dicit: Gfatia salvii lur. Nec aliquo dicendus est Dei benelicio fuluree
[scli cslis per fidem (Ephes. n, 8). Ui oslenderet fi- impietati prcereplus, qui absque jusfificalionis gratia.
dem non aliquibus bonis meritis dari, sed ipsius fideii mortuiis, impiorum esl consortio deputatus : a qua
dono omne bonum meritum inchoari, ipsaroque do- impielate sive parvulus, sive majoris setatis, solo
nuniDei esse a, seeulus adjunxit, eihocnonexvobis, D quisque reraedio eripitur, si Cbrisli sanguine redima-
sed dqnum Dei esl (Ibid., 9). Ac ne quisquam sibii lur. DE GRATIA VERONON MGNESENTIT quisquis eam
quorumlibet bonorum operum audeat meritum vin- putat omnibus hominibus dari, cum jion solum non
dicare, et pro quibuscunque operibus fidemse existi- omnium sitJides, sed adhuc nonnullse gentes inve-
met accepisse, subjecit: non ex operibus, ne quisi niantur ad quas fidei prsedicalionon pervenit. Bealus
glorielur. Ut aulem oslenderet non solum fidem, sedi autcm Apostolus dicit: Quomodoinvocabuntin quem
etiam bona opera divinitus trihui, continuo subdidit.:: non crediderunt? attt quomodo credent ei quem non
Ipsius enim facluta sumus, cteuti in Christo Jesu, ini audierunt? quomodo auiem audienl sine prmdicanle

ipsa de se dicendum dignata esl ijtfundeie.
haMss.,
~ Mss,, <jfM_e
singuli proponilis.
Ms., gratis dignalus esl adoptate, non pro me-
ritis, etc. Mss. aiii duo, gtatia gratis dignatus est
adoplare; nec eum, etc. Hsec autem verba aberanl
ab editis. Sed reclior et plenior videlur leclio poste-
rsorum niss.
d !_ss. S. Cr., Ipsamque fidem ul osieiidefel l.oe
dsnttm Dei essc, etc.
* Mss., justeque condemnat.
1 Mss. duo, qua parvvlus qui baptizalut grahdia
tredilur Dei bonilaiesutvari. Ms.alter, qua pariiulus.,,'.
salvatur.
439 S. FULGENTIUS EI iSCOPUS RUSPENSIS. _40
bonitatis et severi- ''
(Roir.. x, 14)? NON ITAQUE G RATIAo ninibtis datur, i4.Deus quippe dono salvat, judicio
quandoquidem ipsius graliceparticipes esse non pos- talis obdurat.
.unt, qui fideles non sunt, nec possunt credere, ad 15. Illud eliam quod vos dicitis, Deus est enim qui
qnos invenitur ipse fidei auditus mininie pervenisse. qperalur in vobiset velle et operuri, pro bona volun-
Ipsa vero gralia quibuscunque datur, non sequaliter tale (Phitip. n, 15); illi aulenidicunt: Sivolueritiset
dalur, sed secundum mensuram donationis Cltristi uudierilis me, bona terrm comedelis (Isa. i, 19) : s_
(Ephes. iv, 7), et unicuique sicutDeus divisit mensu- ulrumque sicul oportet animus in fide tranquillus
ram fidei: qui non honiinum personas accipit, sed acceperit, nulla de gralia el libero arbitrio c qusestio
omnia operalut unus alque idem Sphitus, dividenspro- reraanebit. Jubet enim Deus homini ut velit, sed
pria singulis, prout vull (I Coi: xn, 11). Deus in homine operatur et velle; jubet ut faciat,
273 H • Q'tod autem vos dicilis, sola Deimisericor- sed Deus in eo~<*operalur et facere. Ideo utrumque
dia salvari hominem, illi aulein dicunt, nisi quis pro- beatus jungit Apostolus dicens : Cum limore et
pria volunlale cucurreril et elaboraverit, salvus esse tremore salutem vestram operamhd : Deus est^cnim
non polerit, digne utrumque tenetur, si ordo rectus qui operaiur in vobis et velle et perficere, pro bona
servetur divincemisericordise' et volunlatis humance, voluntate. Ut ergo eum timore et tremore suam quis-
ut illa prseveniat, hsec sequatur : sola Dei miserico;- ;g que operetur salulem, opus est volentis hominis, sed
dia initium salutis conferal; cui deinde volunlasho- - hoc ipsura velle f Deus operatur in suis, 274 ac
minis cooperatrix suaesalulis existat, ut misericordia per hoc quoniam habcl homo liberum arbitrium, au-
Dei prceveniens voluntatis humance dirigat cursum, dit prsecepta quse faciat; sed ad implenda prcecepla
el humana voluntas obediens, eadem misericordia liberum arbilrium idoneum nullatenus efficitur _,
subsequente, secundum intentionem currat ad hra- nisi divinitus adjuvelur. Ita fit, ul se operari debere
vium; acper hoc _iumanavoluntas in eo quodcurrtl homo cognoscat, dum prceceplum aecipit, et Deo se
utililer et lahorat, ex Dei misericordia sibi esse do- sciat semper omne bonum debere, quod.vult ac fa-
num cursus ac laboris agnoscat; nec sit ingrala mi- cit: quem teste Apostolo cognoscit operari in ho-
serieordiceper quam salutis accipit inilium, ut per mine, et vetle, el perficere pro bona voluntate. Qui
ipsam perveniat ad plenum sempilernse salutis effe- suis fidelibus hanc dignalus est graliam promitfere
ctum : quia lunc erit bona, si Dei prseveniatur dono, per Prophetam dicens : Spiritum meum dabo in vo-
«t tunc pennanebit bona , si ejus non destituatur bis, et faciam ut in justificalioidbtts meis ambulelis, cl
.mxi.io. judiciq mea observeliset facialis (Ezech. xxxvi, 27).
12. Errat au,lem quisquis putat sic a Deo fribui 14. Cum ergo Deus in homine operari coeperit
'
gratram, velut si quis acceplo" idoneo pignore det vclle, tunc homo ad Deum convertitur, el eodem in
pecuniam, cura Dominus utique et pignus Spiritus se operanle, unde ipsi Deo placeat operatur. DeDeo
sancti ipse quibus vult conferal, et pecuniam suam enim dicit Apostolus : Aptet vos in omni opr.rebono h,
nummulariis expetendam, sicut ipse lbqiiitur iji ut facialis voluntatemejus, faciens in vobis quod pla-
Evangelio (_"fa../..xxv, 27), servorum suorum curse ceal corum se (Hebt: xm, 21). Ad vitam quoque in
ofiicioque dislribuat. Illa vero Apostoli sententia qua tantum potest homo manum porrigere, in quantum
dicitur : Ergo cujus vutt miserelur, et quemmlf. ob- habuerit Dominura protcctionem suam super manum
dural (Rom. ix, 18), melius quidem ex persona con- dexteram suam (Psul. cxx, 5). Nimis aulem absur-
firmantis accipitur. Quam si quis non yult cx persona _dumest iUos putare vasa niisericordicequi vel scecu-
confirmanlis accipere, illud sine conlentione alten- larem habent vel ecclesiaslicam dignilatem; vasa
dat quod subsequenter dicilur a : An non habet po- vero contumelice,clericos, et monachos ac laicos ses-
teslatem figulus, iuti, ex eadem massa facere aliud limare; cum utique Apostolus vasa misericordiceilla
quidem vas in honorem, aliud vero in conlumeliam dicat quse Deus prceparavit in gloriam, non prsesen-
(Ibid., 21)? Et cum in ulroque vase faciendo figuli lem utique, sed fut_ram, quibus dicit: CumCltrislus
cognoverit polestatem, in vase honoris indebitam apparuerit, vita vestra, tunc el vos.apparebilis cum
graliam Dei miserantis.intelligat, et in vase coiitii- _ ipso in gloria (Coloss.m, 4). Ideo paulo superius eis
melise debitum judicium.Dei.obduranlis, id est dese- ait, Qum sursum sant sapite, non qum super terram
renlis, agnoscat. Deus autgm obdurare dicilur, non (Ibid., 1). Vasa quippe " misericordice sunt quibu.
quia ad iniquilatem coriipellit, sed cum ab iniquilale dicilur : Venite , benedicliPattis niei, percipite re-
non eripil : quod quia justus esl __juste Ifacit. Deo gnum; vasa vero contumelisesunt quibus dicitur :
crgo miseranle, sine suis meritis homo salvalur, ob- lle, maledicti, in ignein mternum, qui mmparalus est
durante autcm Deo, jusle rccipit quod merelnr b. diabolo et. angelis ejus, Yasa it-ijue misericordicenon

» Ms. unus, quod Paulus apostolusdicil. f' JIss. S. Cr., hocipsum.velle el opetarl.
h Mss. S. Cr., jtisfe recipit impius quod meretur^ s Ms. S. Ci\, libetum arbitritim operari (aller tw-
~ Mss. De
gralia Dei et humatto arbilrio. miiris) idoneum millatenus
h Ra mss. S. Cr., juxlaefficitur.
<*IIccc, Deits t» eo, leguntur in mss. S. Cr.; non Grcecum lexlum; cccteri
~ Mss.inS.edtl.
legunlur codd., tii otnni bono.
Cr., ulriimquc ostcndit; alii codd., 1 Mss. S. Ci\, Vasa cigo.
lungi'..
 ' ' PETRI DlACONl SEU EPISTOLA, XVI. .
-441, , . 442
ecclesiaslica vel ssecularis digiiilas, sed iu Ecclesia A tatem in aliquo non ajiioscil, potest cras Deo reve-
spiritalis caritas facit. Quapropler in quacunque .' lante cognoscere. Deo enim subest, cum volet,posse
professione tenuerit horiio fidem quse per caritatem (Sap. xn, -18). Oremus ergo pro eis, ut Deus opere-
operatur, erit vas in honorem sanctificatum et utile tur in eis. Exhibeamus eis honam voluntalem, de
Domino, ad omne opus bonum paralum. qua nos possumus habere inercedem, scientes quo-
" 15. Contra
pr_edestinaUonemvero sanclorum ma- niam in conspeclu Dei qnisquis de numero prsede-
gnse pervicacice est aliquem vel parare, vel habere slinatorum fueril, non peribit, el in omnibus volun-
conflictum, cum apostolicse prsedicalioni nuUus au- las Omnipotentisimplebitur, ut per gratiam salvi
deat refragari; qua non solum dicitur de Deo :.Quos fiant, et agnitionem verilatis, Domino illuminanle,
autem prmscivitet ptmdesdnavit eonformes fieri ima- percipiant.
ginis Filii ejus (Kom. vm, 291; el alio loco : Prm- 18. Prse omnibus sludium gerite iibros saiie.i
destinavit nos in adoptionem filiorum, per Jesum Auguslini uuos ad Prosperum et Hilarium scripsit,
Chrislum in ipsum (Ephes. r, 5) : verum etiam ipsum memoratis fratribus legendos ingerere.-Quorum men-
caput nostrum, ipsum primogenitum in-multis fra- lionem beatce memorise Hormisda, sedis -apostolieoe
tribus beatus Paulus prsedeslinalum conlidenter prse- gloriosus antistfcs, in epislola quam consulenti se
dicat dicens : Qui facius esi ei ex semine David se- B sancto fratri consacerdoiique nostro Possessori re-
cundum carttem , qui prmdestinatus est Filius Dei in scripsit, cum magno prseconio calholiccelaudis inse-
virlute, secundum Spiritum sanclificationis (Rom. i, ruit. Ctijus hcec verbasunt : De arbiliio ianien libero
Z", _). Quisquis ergo prsedestinatum Ghristum et el graiia Dei, quid Romana, hoc est catholica sequatur
sanctosejus negat, apostolicam fidern perversus op- et servet Ecclesia, licet in variis libris beali Augustini,
pugnat. Omnes autem prsedestinati ipsi sunt, quos et'maxime ad Prosperum et Hilarium abunde possit
vult Deus salvos fieri, et ad aguilionem verilatis ve- agnosct, tamen et in scriniis ecclesiaslicis expressa
nire. Qui proplerea omnes dicuntur, quia in utroque capitula conlinentut.
sexu, ex omni hominum genere, gradu, selate et 19. Hcec itaque, dilectissimi fratres, interrogaa-
condilione salvantur. Semper quippe 275 voluntas tibus vobis breyiler communi voluimus respondere
Dei omnipotenlis impletur, quia poteslas ejus nulla- reseripto. Cseterum unus ex nobis, in quantum Do-
tenus vincitur : ipse est enim qui omnia qumcunque "niinus servis suis recti gratiam dignatur donare s6r-
voluit fecil in cmlo et in terra, in mari et in omnibus. nionis, illis omnibus, quse ,memori,tos fratres adver-
abyssis (Psal. cxxxrv, C), et cujus voluntati nemo sus graliam et prcedeslinationem 276 inlimastis
resistlt. Yerum namque est quod de se testatus est vel sentire, .el dicere, tribus libris vestro nomine
Filius, quia quos vult vivificat "_. quia in vivificandis Q dedicalis b sufficienti disputatione respondit; quiquo
nullum initiuni' humansc volunlatis exspectat, sed adversus duos libros Fausti Galli ' septem libros
ipsam voluntatem bonam faciendo viviffcat. edidit : quos cum recensueritis, agnoscetis protinns
16. Hoe in majoribus. Parvulos autem, in quibus quemadmodum memorati Fausti comraenta veritati
necdum potest bona volunlas fieri, solius gratice facit contraria^catholicse fidei penitus inimica, discussio
operatioiie salvari. Liberum vcro arbilrium, quod prodidit,. ralio manifesla convicit, auctoritas divin.i
fuit in primo homine sanum ante peccatum, nunc in compressit, et prsecedentium Palrum consona pror-«
iiliis Dei propria quidem inlirmitate concutilur, sed sus altestatio confutavif. . •
majore divini muneris graliasublevatur. Qucestionem 20. Speramus autem in Domiao, quoniam graliie
vero animarum,aut tacitam debemus relinquere, aut suceita subsidium largietur, ut el hene sentientibus
sine contentione tractare : quia sive ex propaginc sanctse scientise < tribuat augmenlum, et aliter quara
veniant, sive novse singulis corporibus iiant, quod oportet credentibus donet veritalis,agiioscenda.sub-
sanetarum Scripturarum auctorilas non manifesie sidium. Ipse enim facil graiise suee participes quos.
pronuntiat, cum cautela debet inquiri, maxime prsedeslinavil ad vitam, ut in omnibus bonis suis
quod sine fidei detrimenlo potest a lidelibus jg«o- huroance arbitrium vohintatis gratise Dei subjiciant •_.
rari. Illud prjecipue observandum est et tenendum, I) et ab. ipso sibi cognoscant desceudere omne datum.
nasceulium parvulorum animas nexu peccati origi- optjmum, et omne donum perfectum; sciant eti.na
nalis obstricta., omnibusque necessarium essjesancti -ab ipso exspectandum semper auxilium, qui prced,e-_
baplismalis sacramentura, quo dirumpitur ( al. di- stinatis suis el gratiam et perseverantiam donat,. ut
miltitur) peccati originalis vinculum, et amissa in gratiam pro gralia, donum vitse perennis accipiaut.
primo lioiiLine per secundum hominem recipilur
filiorum. 277 EPISTOLA XVI,
adoptio IIBERPETRI,I_UCONI ETALIORUM.QUI I\ CAUSA
17. Yos itaque, dileclissimi fratrcs, per gratiam SEU A GR.EC1S EXOR1ENTE ROMAM HISSIFUERUNT.
PIItEl.
Deiestote stabiles et immobiles; a_.-tenentes veram De Incatnalione et Gtatia Domini nostri Jesu Ghriiti
fidem, exhibete fratribus alitCr sentientibus carila- adiFulgenlium el alios episcoposAfricm.
lem; nec de aliquo desperelis, quia qui hodie veri- Dominis sanclissimis et cum.omni veneratione no—-.
a Absunt hsec ab editis, quiaquosvult vivificat.Le- ~ Idem libris contra Fauslum.
guntur in mss. trihjs, in 4uorum un0 habelnr ju- d Yerba hcec, sanctm scientim, adduntur in mss.
sdficat. S. Cr.
h Fulgentius libris de Yeritate prrcd. et xiraliec.
443 . S. FCLGENTIUS EPISCOPUS.RUSPENSIS. 414
minandis, DATIANO \ FORTUNATO, AXBANO, ORONTIO, JA nem, erat illis forsitan noh Improbabilis sermo, si-
BOETO, FULGENTIO, JATWARIO et cceleris episcopis et in mulantibus interrogare, ubi est-in humanitate
Chrioiiconfcssione decoratis,exigui PETRUS diaconus, fectio? aut per-
JOANNES, LEONTIUS, alius JOANNES,et cceteri fratves in quomodo substantia noslra subsislit?
causa fidei Roniam directi. Quoniam vero et perfeclio quce in humanilate est, et
CAPUTI. ConsensusEcclesiarttm in fide, conftrma- essenlice noslrce manifeslatio illata est, per id quod
tio fidelium. —1. JJtile etpernecessarium, sanctisque diclum est» incarnata , jam desinant (al. deserant)
Dei Ecclesiis specialiter credimus profuturum, ea arundineam virgam sibimet supponenles. i
quse delncar.ialioneet dispensalionedivinanobiscum CAP.III. JJeafa Virgo proptie Dei Mater, — k. Bea-
universce sancloe Orientalium Ecclesise contra hsere- tam vero Yirginem Mariam non propler dignitatem
ticos defendunt (qui pravis et iniquis argumentis an- bominis illius qui ex ipsa natus est (quem gratia et
tiquam Ecclesise fidem inquietare non cessant), san-- non nalura* Deum quidam impie prsedicare non me-
ctitati vestrce suggerere atque de his consensum ve- tuunt), sed proprie et secundum veritatem credimus
Btrsebeatitudinis suppliciterpromereri. Quia in nullo 0:OT6XOV , id est Dei Genitricem , eo quod pepererit
sanctam gloriosamque confessionem veslram credi- vere et proprie Deum Yerbum incarnalum et homi-"_
mus dissenlire b, prceserlim cum uno ubique spirilu nem faclum, alque essentialiter sive naluraliler carni
sanctam Dei Ecclesiam vegelari minime dubilemus. jg unitum.
Non enim-parva, imo polius magna lietilia universi 5. Propterea cliam essenlialem' sive naturalem
replebuntur Orienlales, si sanctitafem vestram suis, faclam naturarum unitionem onmimodis confitemur,
imo magis catholicis noverint in omnibus consentire non sicutilli qui tanquam in propheta," ita in Chrislo
dogmatibus. Deum Verbum Jl inoperasseconteridunt. Quos redar-
2. Unde suppliciler. pelimus et obsecramus beafi- guit bealus Gregorius Nazianzenus ad Clidonium, di-
tudinem veslram, quatenus diligenti examinatione _a cens : _ Si quis sicut in propheta secundum gratiam
quce inferius conlinenturdiscutienles (ut decet veris- dicit inoperasse Deum Yerbum,el non essentialitcr
Eimos el intrepidos Christi prcedicatores), SGriplis factam confitetur unitionein, sit vacuus nielioris ino-
sententlam veslram nobis palefacere jubeatis ~ : ut perationis ,<nagis autcm plenus sit deterioris. _tNec
si, Deo prseslante, calholicce fidei conveniens, et sicut illi qui secundum illustrationem, aurdileelio-
aposlolicis tradilionibus noslra apud vos (sicut non nem, aut affcclionem, pcrsonalem, vel subsistenlia-
diffidimus) fuerit expositio comprobata, perfacile a lem,isive secundum auctoritateii), aut polenliam, aut
tantorum g7§ virorura, probatissimorun.que sacer- cequalitatemhonoris, uniiionem tentant astruere na-
dotum auctorilate munili, iniqua loquentium ora turarum. Quos paulo superius mcmorafus beatus Cy-
obslruere valeamus, et in fide sanctorum Patrum (r, rillus anathematizat dicens (Analheinatis. 5) contra
perseverantes, Deo, qui vos csanctimonii sui confes- Neslorium : <Si quis in uno Chrislo dividit substan-
sione glorificavif, gralias referamus, domini sanclis- lias posl unitionem ', sola eas societale connectens
simi et Deo dignissimi. Nunc ea qua; sequuntur dili- secundum dignitatem, 279 auctoriUlem, aut po-
genlius petimus e\plorelis. tenliam, etnon magis conjunclionem quceestsecun-
CAP.II. In Christo dum naturm, sine confusione,in dum unitateinnalui'alem,anathenia sil. nDeusenim
unam personam unitm. — _. Igilur juxta sauctoruini Verbum , non Tiominevacuo, non particula sui, sed
Palrum iradilionem, Dominum noslrum Jesum natura Deus tanlus quantus et Paler esl, cequalisper
Christum in duabus naturis unitis et inconfusis, id omnia Palri, prceter hoc tantummodo quod ille Paler
est divinitatis' et humanitalis , 5nuna persona sive est, iste Filius, naturce se humanaj uniens, factusest
subsislentia f confilemur. Nec illis acquiescenles bomo.
qui unam Dei Verbi naturam incarnatam prcedican- 6. Ilinc eliam a sanctis Patribus adunalione ex di-
tes, venerabilis Chalcedonensis concilii fi.lem rcfu- vinilgte et humanitateChrislus Dominus nosfer com-
giunt, nec illos admiifentes qui dttas naturas dolose positus prsedicatur. Quod nolens Paulus Samosateuus
pronuntiantes, unam Dei Verbi naturam incarnalam confiteri , damnatus est.ab Anfiocheno concilio,
minime confiteiitur, sestimantes hoc duarum natura- ^. Malchione presbylero ejusdem AnliochenceEcclesise,
rum professioni conlrarium: quasi aliquidaliud quam viro per omnia eruditissimo, et ab universis sacer-
duas naluras incffabili.er unitas, unaDei verbi na- dotibus qui contra eumdem Paulum conveneraut
tura incarnata significet, bealo Cyrillo Alexandrince tunc electo; qui summum dispulationis certamen a
civitatis antislite in secundaepistola ~ ad Successum concilio memoralo suseipiens., ita eumdem hcereti-
episcopiim Diocesarlseita scribenle : < Si enim unatn cum inler ccetera redarguif, dicens : < Ex-simplicibus
naturam dicentes Dei Verbi, lacuissemus non infe- fit certe compositum , sicut in Chrislo Jesu , qui ex
rentes incarnalam, sed velul abjicientes dispensalio- Deo Yerbo et humano corpore, quod est ex semine
" Ant., Diacono. Chrisli divinitale gloriosos.'
, \
° Ms., gloriosamqtieconfessionem credimus f Editi, Lovan. an. 155G,-efBasilr habent sive sub-
disscn-
tire. _slaniia.
. Hcccverba in secunda epistoia, absunlab edifis,
AMs., patefierijubeatis.
Sicms., edili vero, el faciie. legunltjr in ms.
~ Editi, h
qtd nos. Sed meiius videtur quod babet Ita ms.; at edd., Doinini Verbum.
tns., gutvos; quia episeopos compellant exsilio pro > Edili, post unitatem; ms., posl mdlioncm.
'413 PETRI DIACOM LIBEft SEU EPISTOLA, XVI. "41.
David, unus factus est, nequaquam ullerius divisione .A Deum Yerbum passum carne , crucifixum carne, ct
aliqua , sed unitate.-subsistens. Tu vero videris mihi mortem carae gustasse, factumque primogenitumca
sectradum hoc nolle compositionem fateri, ut non morfuis, secundum quod est vita et vivificator tan-
substantia sit in eo Filius Dei, sed sapientia secun- quam-Deus, anathema _il.
dum parlicipalionem. Hoc enim dixisti, quia sapien- 9."SimiIiter eliam hominem Clirislum dicitnusYer-
tia dispeudium patiatur, et ideo composita esse non bum, secundum Jllud beati Joannis : Quod fuit ab
possit, nec cogifas quod divina sapientia sicut aule- initio, qttod audivimus , quod vidimus ocutis nosliis,
quam se exinanisset, indiminuia permansit.; ila et quod pei_speximus,et manus nostrm tractaverunt de
in hac exinanilione quam gessit niisericorditer , in- Verbo titm (IJoan.i, l).Nequeenim Verbumsecun-
-diminuia atque indemulabilis exslilil. Ethoccliam dum deitalis suce naturam tractari potuit manibus
dicis, quod sapieatia hab.taret in eo,sieuth_.bilamus humanis, nisi fieret homo. Est efiam procul -dubio
et. nos in domibus , ul alter iu altero ', sed neque puer ille quem beata Yirgo genuit, quem pannis in-
pars domus nos sumus, nec nostri pars domus est. J volvit,iquem in prcesepio collocavil, quem oclavo die
Similiter etiam beatus Albanasius jn libello cujus est circumeidit, querti Simeon vir justus "propriis ~m-
lilulus, Quod 4tnus sit Chrislus, hcereticorum Vanita- plexatus est greraiis, quem subjeelum parentibus
tem refulans, postquam dc Filii Dei divinilate inqui-"B evangelistce referunt, quein profecisse sefate et sa-
sitiones eorum superfluas approbassef, ita prosequi- pienlia (Luc. li, 52) protestantur , natura Deus, per
tur: <Sic, inquit, eliara-de Incarnatione iiiquirunt : quem facta sunt omnia visibllia et invisibilia, unige-
Quomodo, inquiunt, incarnaturDeus' quomodo in- nitus et primogenitus, in quo omnia constant (Colbss,
corporatnr?,qiiomodo compoiiiiu;-adparvum corpus- i, 16, 17), secundum apostolum Paulum.-Ethoc ip-
culum ineapabilis? quomodo miiturincreatus creato, sum claris vocibus etiam Isaias prophcla protesta-
incircumsciiptus circumscriplo? aut quomodo in tur dicens : Ptier natus esl nobis, et filius dattts esl
partes magnus ille , et iaimensns, et individuus? Si nobis, cujus. potestas »._-humero ejtts, et vocabitur
autem magnitudo illa in parvo loco contracta est, aut magni consilii Angclus, Admirabilis , Consiliariup,
parvum illud faclum est magnum , aut pars , et non Deus forlis, Dominalot, Paler fuluri smcttli, Princeps
omnis divinilas carni unila esf, quod est impium cre- pacis (Isa. ix, 6).
dere. Et prolapsi sunt ex hoc quo.l dicunt : Quo- 10. Et idcirco acquiescenduro illis nullatenus cre-
modo, et quali i„odo?et qua .sente.itia et perfidia dimus, qui puero illi Deum fortem unilum asserunt,
ctiam isti et iiihabila.ioi.em pro incarnatione opinati ncc Deum fortem ipsum essepuerum credunt, prce-
(operali) sunt, el pro unitate, et composilione inope- - serlim cum non alterius cujuslibet, sed ejus omnino
rationem humanaui, et pro una subslanlia Domini iC thronum,'- qui de Spirilu sar.cto et Maiia Yii gine na-
noslri Jesu Christi ,,duas subsistentias et duas per- tus est, atque in Jordane a Joanne', ut aquas sanclift-
sonas, et pro sancta et ineffabili Trinilate, quater- caret, baplizatus est in sceculum sceculi h Psalmista
liilatem indeceiUer-dogmalizantes, et impie. . lestetur, dicens : Thranus tuus, Deus, in smcutum
7. Rursus beatus Gregorius in sermone de Filio : smculi, virga mquitatis, virgaregni tui; dilexisli jusli-
< Uno aulem, inquit, capitulo meo, ut allioraquidem- liam, et odisti iniqidiatem; propterea unxit te Deus
ascribas divinitali, et illi naturce quse passiqriibus et luus oleo exsuitationts prm parlicipibus tuis (Psat.
corpore prohatur csse superior : humiliora vero XLIV,7, 8). Quomodo aulem.ungi polerat Deus, cu-
coraposito tribuas, qui propier te semelipsum exina- jus thronasest in sceculumsceculi, nisi fierethonio?
nivit, et incarnalus est. > Hinc ergo rectissime cre- CAP.v. -J>eijsfacftts esl homo , tion homo factus est
dimus, qupd plenus et perfeclus DeusYerbum, etiam Deus.— II. Seeundum hanc ergo prophetceseiiten-
post assuniptam carnem nullum augmentum detri- tiam , Deus factus est Christus , non autem Christus,
menturaque 28S pertulerit, imo unilione sua ineffa- factus esl Deus, sicut dicunt hccreliei, qui per pro-
bilem gloriam contulerit assuraptse naturse. vectum, non perna.uram€hristum Deum audenias-^
CAP.IV.JYonest facla qualernitas indeilale per In- serere : Deus euim unclus est, quia ipse -faclus est.
^eatnaiioiiis myslerium. — 8. Hac de causa Trinitas D homo; non enim alter 281 e">tDeus, alter homo,.
etiam post Incarnationis mysterium Trinitas mausit, sed idem Deus , idein homo. Qui enim naturalis- est
quia idem Deus Verbum , etiam cum propria carne filius Virginis, idem naturalis est Filius Dei. Pr6-
unus est ex Trinitate : non quod caro ejus sit de suh- plerea et duas nafivitates Dei Yerbi crediinus et con-.
tlanlia Trinitatis, sed quia "earo Dei Verbi. est, qui litemur, id est, unam ante ssecula a Patre (ai. in.
est unus ex Trlnilale, Jpse enim omnino, et non alius Patre), secundum divinitatem; alleram in novissimis
ascendit in cmium,qui descendit de cmto, Filius homi- diebus, a Yirgine sancta, securjdum carnem : exse—
nis qui est in cmlo (Joan. in, 15). Quapropter et Deuni crantes eos qui negant seeundnm carnem Verbi D^i
Yerbum passum carne, et crucifixum carne, etsepul- nalivitatem ,- qui etiam refugiiint unius ejusdemqu.
tum carne secundum heatum Cyrillum profilemur Filii Dei fateri n.irabilia et p:\ssiones , quod onmi.
dlcenlem (Analli. xin) : . Si quis non confitefur Dei Ecclesia confitelur.

" Edili Lov. ef Basil., ui alter in allera. ad hcec, J)e_s itt smculum.In Basil. vero Iegitur, sed
h Locum hunc in excusis mulilum reslituimus ope ejus omhino lltronus... sit in sseculum smculi, virgs
ms. Portarum ab his verbis, in smculumsmculi,ugque mquilatis, etc.
 ,4*7- S. FDLGENlIt EPlSCOPl RtJSPENSlS ' 4-18
12. Accipimus aulem et quatuor concilia secundum _A (Ibid., 12.). Falluntur ergo omniinodo (,ui dicunt
hunc expositionis noslrce sensum : Nicenum, trecen- morlem solam, non etiam peccalum transiisse in ge-
tormn decem et octo episcoporum; Constantinopoli- nus humanum, cum Apostolus, et peccaluni, et mor-
tanum, cenlum et quinquaginta , qui damiiaverunl tem mundo per eum testetur illatam.
impios Pneumatomachos, nec non etiam Ephesinum 17. Ab bac igitur damnatione et morte nullus ora-
primum, eui prcefuenmt bealissimi Cceleslinus Ro- nino Iiberatur, nisi gratia Redemptoris : qui cum
nianus, et Cyrillus Alexandrinus antislites; et san- essel Dominus, utpole Deus, ul nos a servitule per-
ctum ac venerabile quod apud Chalcedonem cele- petua et polestate diaboli liberaret.atque ad veram
braluni est. I" libertalem reduceret, faclus est servus, accipiens
15. Epistolas quoque beali Leonis ampleclimur, formam servi (Pldlip. n, 7). Hinc est quoddieil _d
anathematizantes universos contraria dogmatibus Judseos: Turtc vere liberi eritis, si *os Filius libetaie-
Ecclesice sentientes, simul et omnia scripta Theodori ril (Joan, vm, 3(5).Pulahant enim se vere liberosrqui
Mopsuesiini, et Nestorii discipuli ejus, omnesque qui humanis occupationibus infenlione vanissima servie-
iliis similia sapiunt cum- eodem Nestorio, uec non bant. Ut ergo falsa libertas fieret vera liberlas ", id
ctiam cuncla scripta duodecim adversantia capitulis est, ut humana libertas fieret Chrisliana liberlas,
beali Cyrilli, quce conlra eumdem Nestorium edidit; ]B eadem liberlas liberalore indiguil, quo possef, per
his adjicientes Eulychen et Dioscorum cum sociis ejus gratiam ab oceupationibus humanis aver&a, ea
eorum, omnesquequos juste ac regulariter sedes apo- cogitare et desiderare quce pertinent ;».d vitam
Btolicacondemnavit. seternam. _
CAP.VI. Quulis Jwmo creutus; et qualis cum sua po- 18. Sine hac igilur gratia polesl quidem cogitare
slerilate per peccalum effectus. Per peccutum lolus et desiderare bumana , non autem polest cogitare,
homo factus esl deterior. Sine gralia non nisi humana aut velle, _eu desiderare divina, quorum primuro esf
cogitantur. Quid sit credere. — \_. Post hccc conse- et prsecipuum fundamenlum, et crepido quodam-
quens est etiam qualiter.de Chrisli gratia senliamus, modo, sive omnium bonorum origo, credere inDo-
jqua nos eruit de potestate Satance, secundum quod minum glorice crucilixum (I Cor. n, 8), quod uliqus
nobis esl traditum, vestrse bealitudini declarare : non est ex naluralis arbilrii Iiberlale, quia non hoc
quia eliam in hac parle auctorilas veslra nobis valde caro et sanguis, sed Pater coelestis revelat cui vo-
esl necessaria. lueril (Mallh. xvi, 17),.ad veram eum attrahens li-
15. Credimus itaque bonum et sine ulla camis im- berlatem, MOSVIOLENTA NECESSITATI:, sed infundendo
pugnatione, a Deo creatore omnium, factum Adam, suavitatem per Spiritum sanctum. ut mox credentes
magnaque prccdilum libertate, ita ut et bouum facere iG dicamus : quia Dominus est Jesus, quod nemo per
s in propria facultate haberel, el malum, si vellet, naturalem arhitrii libertatem potest dicere, nisi in
posset admittere. Eratque mors et immortalilas in Spiritu sanclo (J Cor. xn, 5).
ejus posila quoilammodo arbitrii liberlate. Capax 19. Fruslra ergo garriunl qui dicunt: Meum es!
enim erat utriusque rei, ul 1si servaret prceceptm», velle credere, Dei aulem gratice est adjuvare; cum
sine experientia mortis fieret immorlalis; si vero con- etiam ipsum CREDERE, quod est consensum prcebere
temneret, mors continuo subsequerelur. Itaque ser- verilati, nobis a Deo dari "leslelur Apostolus dioens:
pentis astutia depravatus, sponte divinse legis prse- VobiSenim dalum est a Cltristo, non solum ut in eum
varicalor effectus est, et ideo secundura quod ei ctedatis, vetum eliam ut pro illo patiamini (P/dlip.
prcedictum fuerat, justo Dei judicio mortis poanadam- i, 29).
natur, tolusque, id est secunduin corpus et seciindum CAP.VII.Deus alios facit ctedete sua bonilale, alios
animam, in deterius commutatus, ainissa liberlate pro- deserit justo judicio, sed occttllo.—20. Sed dicunt, si
pria, sub peccati servitio mancipalur. nolentes Deus facit ut velint credere, nullus autem
16. Ex hoc NULLUS EST noMiNUM qui noii hujus estquinaturaliter (utdicitis) possitcredereh autali-
peccali vinculo nascatur aslriclus, prseter eum qui quid boni velle quod perlinet- ad vitam aeternam, cur
ad hoc vinculum peccati solvendum, novo genera- D ergo non facit omnes velle, eum nonsitpersonarum
tionis modo natus est, mediator Dei et hominum acceptio apud Deum,pr__serlimcum de ipso scriptum
homo Chrislus Jesus. Quid enim aliud potuit aut sit: Qui vult omneshomines salvos fieri et ad agnilio-
potest nasci ex servo, nisi servus ? Neque enim cum nem veritatis venire (I Tim. n, _)? Aut enim vult, et
esset liber Adam, filios procreavit, sed postquara non potesl; aut mentitur Seriptura divina. Quod si
servus peccati factus est. Ideo sicut omnis homo ab horum quodlibet senlire est impium, reslat ut non
illo est, ita et omnis homo servus peccati per ipstim iile excitet volunlalem humanam,sed eam exspectet
est. Hinc et Apostolus : Ex uno, inquit, in omnes ab homine, ut cequum sit in volentibus prsemium, in
homines in condemnulionem (Rom. v, 18). Et rursus, nolentibus autem justadamnatio. ' '
282 Pet unum hominem peccalum inlravil in hunc 21. Hsecsi ita sunt, ut hseretici jactitant, COIIPRE-
t.iundum, ei per peccatum mors, el ita in omnes ho- HENSA SUNTab ipsis inscrutabilia et ineompreheusi-
mines mors perlransiit, in qtto omnes peccaverunt bilia Dei juilicia. Si cnim, ut ipsi volunt, nolenfes
a Aberant ab editis vera libertas; id est,ui Itumana h Editi, potesl credere in Filio Dei; at ms.,
libenai fieret; at siibstitula sunt hjec ex ms._ possil
credere, aut vcllc, abeHque iii Filio Dci.
-4.9 PETR-I DlACONlLIBER SEUEPISTOLA, XYI. , 450
damnat, salvat autcra volentes, nihil est omnino quod A antist_s,'in epistola (V. in capit. Cmlesihti,eap 8) ad
283 quseratur ulterius. Et, quanlum ad ipsos, falli; Concilium Milevitanum : < Onmia, inquit, studia ct
Scriptura divina, quse incomprehensibiliaDei testatur omnia opera ae merila sanctorum ad Dei gloriam
judicia (Rom. xi, 33). Nos autem incomprehensibilia laudeinque referenda sunt: quia NEMO ei aliunde pla-
credenies et demonstranles judiciaDei, ex una massa cel, riisi ex eo quod ipse donaverit. » Quod 284 di-
perdilionis alios salvari dieinius bonitate et gi-alia ligeptius manifestiusque in epistola sua ad papam
Dci, alios juslo et occullo judiclo derelinqui. Zozimum ~, replicando, ipsius papsc sentenliam ex-
22. Alioquin dicant, si possuntlii qui hoc divincc plicanl Alricana concilia dicendo : < Illud autem
juslilice et bonitati conlrarium sesliraant, cur is qul quod in lilteris quas ad universas provincias curasti
orones homines vult salvos fieri ct ad agnilionein esse niittendas, posuisli, dicens : Nos tamen inslin-
verilcuis venire, tani multas virlules fecit in Coro- ctu Dei (omnia eiiimbona ad auctorem suum tefetenda
zaiin et Betbsaida et nullain harum in Tyro el Sidone stint, unde nasciiiitut) ud ftalrum et coepiscoporum
facere voluil, ubi si factai fuisseiu (sicut> ipse lesla- noslroriim conscieniiam univetsa retutimus: sic acci-
tur) forsitan tu cinere el cilicio pmniientiam egissent pimtis dicttim,til illos qtti contru Dei adjutorium exlot-
(Matlh. xi, 21)? Aut cur in Asia ct Bithyoia Aposlo- luiil arbilrii libertatem, distiicto gladio verilatis velut
lum veluilverbum salut's annunliare (Act. xvi, C, 7)? g cttrsim irctnsiens ampvtares. Quid enim tam libero fe-
23. Quod si isla nequeunt comprebeiidi, redcanl cisli arbilrio, qunm quod univcrsa in humilitatis nostrat
A<1 se, el invenienlcs se homines, desinanl quccrcre conscientiam telulisli? et tamen inslinctu Dei fnctttm
cur alios salvet gratuito dono, alios derelinqual justo fidelilct sapiciilctque vidisii, veraciler fidenlerqite
el occullo judicio, qui poteslatem habet cx eatlcm dixisli, idco ittiqiieqtda prccparatur voluntas a Do-
massa aliud vas facere in lionorcm, aliud in coiitu- niino (Prov. ym, 55,'sec. LXX), et ut boni aliqtdd
meliam; et clament una nobiscuni, itno juxla Apo- agctnt palernis inspirationibussuorum ipse laiigil corda
slolum : 0 alliludo diviliaritm sapienlim ct sciendm filiofitm: Quotquol ei.im Spiritu Dei agunlur, hi filii
Deil Quam inscrtitabilia sunt judicia cjits,et inrestiytt- sunt Dei (Rom. VIII,51), ttt nec nostrum deessesen-
biles vim ejtts! Quis eidm cognovitsciisuin Domini? ttut Ihimtis arbilrhtin, el in bonis quibusque voluntittishu~
quis considaiiiis ejus ftdi ? aul qttis ptior dedit ilti, el munce singulis molibus magis illius pr.tvenire non
reifibuelur ei? quouium ex ipso, ct pcr ipsum, et in dttbilcmitsgraliom; quod ila Dcusin cotdibus homi-
ipso sunl omnia. Ipsi gtcria in swcula smciilotiiiii. nttm ulqtte in ipso libero operetut urbitrio, ut suncta
Amen (Rom. i, 53, 51 el scq.). Manifcstc crgo .\o.\ cogilatio, pittm consiliiim, omnisqttemolus bonm vo-
NOBIS,SEDAPOSTOLO omiiino rcsislil qui dicil : Nisi tuniutis ex Deo sit, qttia per illum atiquid boni possu-
ego prius voluero, gralia ad me non venit. Quod om- ] IHMS,sine quo niliil possumus. »
nino nihil aliud est diccrc, nisi priu. darc Dco, ul 27. Ilis congrue beatissimus Coelestinusin epistola
relribuatur illi. (cap. 11) ad Gallos dala : i Cum enim, inquit, san-
CAP.vin. Omnis 'iwtus bonm voluntatis ex Deo. — ctarum plebiuin prcesules mandata sibi legatione fun-
21. Sed nos sequcnles cunidem aposlohim 'omncm giiiilur d apud divinam clemenliam, humani generis
bonarum cogitationum originem, consensioneroque agunt causam, et lola secum Ecclesia congemiscenle
eartun ~, ct voluntalcm cx Deo el per Dctmi, cl in poslulanl elprecanlur ut infidelibus donetur fides, ut
Deo dicimus, qui pravas liominmn voluiUatcs, el lcr- idololalrce ab infidelilatissuceliberentur errorihus, ut
renis aclibus iroplicatas, per iiifusionem cl inopera- Judccis, ablalo cordis velamine, lux veritatis appa-
Uoneni b inlrinsecus saneli Spirilus ahsolvit ct cor- reat, ut hccrelici catboiicce fidei perceptione resi-
rigil, sicul scriptum esl : Praparatitr volunias a piscant, ut schisroatici spiritum redivivcecaritatis ac-
Domino. cipianf, ut lapsis pcenitenticeremedia conferanlur,
25. Hinc eliam beatus Basilius Cccsariensis episco- ut deiiique calechumenis ad regenerationis sacra-
pus, in oraiione sacri altaris, quam pene universus menla perductis, coelestis misericordise aula resere-
freqiieniat Oriens, inter ccetera : < Dona (inquil). tur. Ha_c autem non periunctorie neque inaniter a
Domine, virlulcm ac lulamenlum : malos qucesumus ) Domino peti e reruni ipsarum monstrat efiectus,
bonos" facito, bonos in bonilatc conserva, oninia quandoquidcm ex omni errorum genere plurimos
en'm potes, cl non est qui coniradicat libi; cmn dignalur attrahore, quos eruens de potestale tene-
eniin volucris salvas, ct nulhis resistit voluiilali brarum, transfert in regnum lilii caritatis suce, et ex
tucp. >Eccc qnam brcvifcr, qnamque disfricle doctor vasis irce facit vasa misericordice. Quod adeo lotum
egrcgius olim huic eoiUrovcr-jcclinem posuit, docens divini operis esse sentitur, uthsec efficienli Deo gra-
pcr hanc prccem, nori a seipsis, scd a Dco malos tiarum semper aclio laudisque confessio pro illumi-
homineshonoslieri; nec suavntule, sed divinsegra- nalione taliuni vel correctione referatr.r. i Rursus
tise adjutorio in ipsa bonitate perseverare. post pauca: < His ergo (inquit [Gmlest,cap. 12]) ec-
26. Shiii.itcr bcatus Innoceiuius aDOstolicccsedis clesiaslicisregulis el ex divina sumptis auctorilatc

a Editi, ertiuiu confessioncm; sed reclius ms., roii- d Editi, funganlur.

" Sic ms. et editi,
tcnsioiiemqtte enruni. prceter Basil., in quo leguur, ne-
h Sicms.; at in excusis, et operationem. que inaniter a Domino peli, sed efftcaciter, ipsarum
LE<lil\,udpapomRomanum;m~.,adpapitmZaximum. prectim monsltat effecius.
 /,51 " S. FULGENTII-EPISCOPIRUSPENSIS lm
documentis, ifa adjuvante Domino confirmati sumus, tA CAPUT I. J?ectafides inltuc vila saltts esl honiiniim.
ut nmnium bonorum affectuum alqtie pperum, et — l.Beatusfrater noslerJoannes, diaconus a veslra
omnium studiorum omniumque v.r.uium, qiiibus ab socletale directus, lilteras nobis quas misistis exbi-
inilio fidei ad Deum tehdilur, Deum profileamur au- buit, quibus recensitis, vesfram -sjmul alacres. et
ctorem; et NONDUBITF.HUS ab ipsius gralia omnis lio- fidem cognovimus, et salulem : imo in agnitione fidei,
minis merita prceveniri, per quem fitut aliquid boni, vestra nobis salus innotuit. Quce enim vera in hac
et velle incipiamus et facere. Quo utique auxilio et vila salus esl bominum, nisi recla in Deum fides, qux-
muncre Dei NONAUFERTUR_LIBERCM ARBITRIUJI, SED por caritafem operalur, per quam nos gralia diyina
LiBERATURj-utde tenehroso luciduro, 2SS de pravo salvatosApostolica lestalur auctorilas, dicens: Gta-
recfum, de languiJo sanuni, de iniprudenli sit provi- lia saivi fucti eslis per fidem, el lioc non ex vobis:
dum. i Terminat autem idem magisler (Idetn, c. 15) Dei enim donum est, non e._ operibus, ut ne qttis ex-
hanc ipsam epislolam, atque concludil ila, dicens: tollaiur (Ephes. n, 8). Et quia carilas rectic fiJei de-
'« Quia ad confitendam gratiam Dei, cujus operi ac bet jugiler adhxrere, qucestudio atque efficacia bo-
dignationi nihil penitus sublrahendum est, satis suf- norum operum cooperit multitudinem peccatorum,
fic.re credimus, qttidquid sccundum prccdictas regu- ideo Doctor g.nlium inlide ct vcritaie, ne quid sibi
las aposloUccesedis nos seripta docuerunt, utprorsus B ] humani tumoris auderet arroganfia vimlicare, post
non opinemur catliolicum, quod apparuerit prce.ixis conimendalionem fidei, per quam gratis salvi facli
sentenliis esse confrarium. > Hcec,sanclissimi, non sumus, qpcrum quoque honoruni graliam muncri-
quasi ignoranlibtis suggerere necessarium ccsfimavi- bus divinee benignitatis assignans, siihsequenler ad-
mus, sed ad confulandum corum amenliam qui ea ut junxit: Ipsius enim sumus faclufa, cieatt in Chrislo
nova dogmala et penilus' (al. pene) Ecclesiis inau- Jesi in opcribus botds, quceprmparavil 2S"? Deus, v.l
dita refugiunt, huic parvilalis nostra. libello inserere in itiis ambjilemus(Ibid., 10). In eis vos Deo dirigenle
utile judicavimus. ambulare, ipso rerum gaudemus efiectu. Solliciludine
28. Quorum omnium sanctcrum Palrum imbuti quippe non pigri, ct Spiritu fetventes (liom. XH,.11),
doctrinis, anatbematizamus Pelagium el Cceleslium, quo devolione laudabiliore Domino servilis, eo cari-
simul etiam JulianumEdanensem, ct qui illis similia tas de corde puro, ct conscienlia bona, ri fide non
sapiunt; pi_?eipue librosFausti Galliarum episcopi", iicla, n >s instigat pro fidei communione plenius
~
qui de monasterio Lirinensi provectus est, quos con- jgnoscenda vesfri consilii secreta perqjiirerc. Quia
tra prsedestinalionis senfcntiam scriptos esse non igilur sermo Dei non esl alligolus (II Tim. u, 9),
dubium est. In quibus non solnm contra horum omnium qui vivus est et eflicax (Heb. iv, 12), idc.rco nos
sanclorumPatrum, vcrtimeliamconlraipsius Apostoli C <juoque ea quce de incarnatiqne ac dispcnsalione
traditionem b veniens, hurnano labori subjungit gra- Domini nostri Jesu Chrisfi, el de gratia (qua. gralis
tise adjutorium, atque lotam omnino Christi evacuans indignis ita tribuitur, ut ipsa in nobis, et exordium,
gratiam, antiquos sanctos non ea gratia qua et nos, clprofeclum boncevolunlalis operctur), canonicorum
secundum quod docet healissimus Petrus apostolus sancla auctoritate voluminum, palernornm quoque
(Acl. xv, 11), sed naturse possibilitale salvalos impie dictorum doctrina atque instilutione percipinius et
'" tenemus, veftra. carilali rescriplo indice demonsira-
profitelur.
Pelrus misericordia Dei diaconus subscripsit, bimus, confidenles _n Domino, a quo ct fidcs infundi-
Joannes misericordia Dei monacbiis subseripsit, , tur, ut corde credsmus ad juslitiam, et sernio datur
Leontius misericordia Dei monachus subscripsil, ut ore confiteamur ad saltilem (Rom. x, 10), quod
Joannes lector misericordia Dei subscripsit. nostrum paritcr et sensum gubernabil el slylum, ut
vestrceinterrogalioni talis reddattir nostra responsio,
gg® EPISTOLA XVII, in qua et dc incarnatione Domini ea dicamus quco
- SCUI. I1F.R S. FULGENTH ETALIORUH QUlNDECni EPISCO- nostrse redemptionis conlinet vcrilas; et de gralta
PORUM AFRICANORUM, Dei ea loquamur qux nobis ipsa gtatis infuderit (al,
Ad Petrttm diaconttmel alios qui ex Oriente in cattsa D infundit i>e/infudit) superna majeslas.
fidei Romam missi sunl, de Incatnaticne et Gralia CAP. II. Dum nalurm in Chrisio, et una persona,
Domini nostri Jesu Chiisli. Yerbum cainem conceplam non accepil. — 2. Dicilis
Dileetissimis et in Chrisli fide atque gralia pluri- itaque vos, juxla sanclorum Patrum fr..diiionem, Do-
mum ampleetendis sancfis fratribus, PETROdiacono, minum nostrum Jesum Christum in duabus natiiris
JOANNI, LEONTIO, et alii JOAKNI, cseterisque fratribus unilis el inconfusis, id est divinifalis et .humaniiatis,
quos una vobiscum in causa fidei Romam direclos in una persona sive subsistentia confitcri. Unde con-
litteris inlimaslis, DATIANUS, FORTUNATUS, BOETHUS, sequenler beatam quoque Mariam proprie et secun-
YICTOR, S_H6LASTICUS,0;.ONTIUS, YlNDICIANliS, YICTOR, dum veritatem vos credere asseritis genilricem Dei :
JANUARIUS, VICTORUNUS, PHOTINUS, QUODVULTDEUS, eo quod scilicet peperit vere et proprie Deuni Yer-
FCLGENTIUS, FEL.X et JAOTARIUS in Domino salutem. bum incarnatum et hominem-Iaclum, atque essentia-

" Libri Fausti contra proe.lcsfinalioriem. secrela; in reliquis excusis , vestri exsilii secrela,
h Sicms., edili attleni, contradictionein. Forte i'os insligat nostri e.vsiliivel consilii secrela.
' Sic Basil;in ms autem habetur nosiri exsilii
 EPISTOLA *XVI1. . - IU
m
liter-sive naturaliter canii unilum. H,ec ex epistolce A qui "propter-nos egenus faclus est, cum essel dives,
vestrte lenore posuisse sufliciat: ex his enim pen- ut illius""pauper..ate nos divites essemus (JJ Cor,
denl asetera quse de incarnationp Domini sermonis VIII,-9),-plenitudinem suam, quod dictu nefas est h,
veslri professio comprehendit. ,exinanitus amitteret, aut aliquid mulabilitalis in illa
5. Si quis igitur. in Domiuo nostro 3esu Christo, formceservilis accepiione senliret, non dixisset bea-
aul duas naturas aut unarn noluerii, sive dubitave- tns Joaniies evangelisla de Yeibo incarnato : Et vi-
rit credere _c pr__dica.epei_onam, vel si quis nolue- dimus gloriam ejus, gloriam quasi unigeniti a Palre,
rit conflteri eumdem Deum atque hominem, id est ptenum gtatim el vetitads (Joan.i, 1.). Yerbum ita-
Yerbum incarnatum, de Maria' Yirgine-pro nostra que caro factum in veritate humana caro esse coepit,
salute veraeiter natum, lantum a catholica fide de- sed in veritate divina Verbum esse non destitit, e_t
prehenditur-ac'demonslratur extraneus, quantum susceplionis ac. rederaptionis humance mysterium
sacramento redemplionis humana; resistit ingralus. ideo efficaciter peregil Redemptoris Dei admiranda
Hoc enirn est illud magiium pielahs commendalum benignitas, quia nec mulabililatis nec diminulionis
fidelibus cunclis ore apostolico sacramentum,-quod unquam ieceptrix esse potuit divina majestas.
manifestatmn esl in carne, juslificalum est in spirilu, •_. Yerbum igitur Dei, iJemque Yerbum Deus, hu-
apparuil angelis, prmdicatum est gentibus, credilum B manam carnem de earne matris accipieris, sic utiquo
eslin hocmundo, assumptum est in gloria (I Tim. 111, formam -servi acoepit, ul permanens in fnrma Dei,
16) :.quia scilicet Yerbum, quod in principio erat, celernus atque incommutabilis-Deus per unilaten.
el apud Deum erat, et Deus erat ", id est (al. idero) personce, in qua ^ervi formam accepit, fieri-dignare-
Dei Unigenitus Filius, Deique virtus, et sapientia, per tur ipse quod fecit. In simililudinem quippe homi-
* • numfactus, habitu est inventus ut homo, et incom-
quem, et -in qtio facla sunt omnia, et sine qu.o fac
tura est nihil, idem (al. id est),-De-js unigenitus, mutabilem habens de natura Patris per omnia dei-
cum in forma Deiesset, id est, cum.ccqualis per em- tatem, cfeari dignalus esl non creatus, elfieri voluit
"
nia genitori unitalem cum eo naluralis essentke pos- ex muliere, non factus a Patre, sed genilus;.atqua
sideret, et in ea nalura.quam sempilernus habet ex ita, Verbum caro factum est, ut esset --JMJSmediator
Patre, hoc quod naturaliter Pater est, id est (al. - Dei ei hominum homo Christus Jesus, qni esl super
idem) Deus verus, summus, incommutabilisque efset, omnia Deus benedictus in smcuiu, unus , et verus Dei
netjue 2§g alter a Tatre Deus, sed manenle perso- atque hominis Filius, unus idemque de Patre sine
naturaliter cum Patre Deus inilio Deus de matre liomd verus *
nali discretione, unus essef, semper genilus,-
necminor scilicet, necposteriorPatre, necdiversccpo- secundum carnem temporaliter conceptus et natus.
leslalis, necallerius.essentice (non enhnrapinam arbi- _ 289 Quam earnem non conceplam accepit Unigeni-
tralus est essese mqualetnDeo [Phitip. n, 6, 7]); tamen tus Deus, sed in ea est Deus ipse allissima humililale
semetipsum exinanivii formam servi accipiens, id est conceptus. Ideni quippe Deus creatus est in virgine
(at. idem), in simililudine hoininum faclus, idem ha- et de virgine secundum carnem, qui sibi de qua et
bituinventus ut homo (Ibid.), in quo nulla potuit esse in qua creanetur creaverat genitricem.
rapina_"arbilratio, quia de substanlia Patris, incffa- CAP.lii. Verbum non solumtin virgine caro fdctum
bili acsempiterna nativitate, geuita naturalis sequa- est, sed etiatn ex virgine. — S. Si autem Deus Yer-
litatis in eo permanet plenitudo. SemeJtpsitm igitur bum sic in virgine caro fieret, ut ex ea non lieret,
exinanivit [ormam servi accipiens. In eo quippe procril dubio non de carne malris idem Deus habe-
Deus homo esse naturaliler voluit, et Dorninus om- ret substahliarii carnis, essetque ejus per virginem
nium rerum servilem naluram sine amissione pro- transitus, atque ita nec medialoris sacramentum
price domi.ialionis assumpsit, in quo servi fbrmam nobis proficeret ad salutem, nec humanse divinlcequa
nriserieordi-er exlnanitus accepit. Quam bene autem plenam in se Clirisltis Dei Filius inconfusibiliter uni-
sanctus Aposlolus Novi Teslamenli, sicut ipse tesla- ret subsfanlice veritatem. Hoc ergo inedicinaliter usa
tur (JI Coi: III, 6), faclus a Deo miuhter idoneus, rie esl bonitas-divina remedio, ut iile Unigenitus Deus, '
quisquam nostrum exinanitum Dei Filium audiens, ) qtii est in sinu Palris, non sohmi in muliere, sed
amissam vel diminutam __qualitatem paternoe fbrmce etiam ex muliere fieref homo. Quod indubitanlerdi-
in Deo Unigenito noxia eqgilalione conciperet, et vinis credere atque confiteri^(a/. profiteri) jubemur
obliquos sequens aerpenlince dcceptionis anfractus, oraculis. In' ea quippe Deum hominem factuin pro-
rectcefidei tramitemnon teneret, exinanitionem illam, pheta nofl tacuit, dicens.: Matet Sion dicet: Homo et
submolis reservavit (forte reserayit) ambagibus, homo faclus esl in ea, et ipse fundavil eam Altisshnus
quando subsequenter adjecit, formam servi accipiens. (Psal. LXXXVI, S). Esaias quoque Spirltu sanclo ple-
Illa igilur exinanitio Ursigeniii Dei acceptio fuit for- nus, futurce incarnationis Filii Dei sic prsenuntiat sa?
mae servilis, non amissio vel diminulio deitatis : di- cramenlum : Ecce vitgo hi utero connipiet,-et patiet
.iria quippenatura necriiinui potestaliquatenus nec filium, el vocabilur nomen ejus Emmanuei, quod inter-
augeri, quia iucommutahilis manens hoc habet scm- pretatur Nobiscum Deus (Isa. vn, 1_^ Maith. i, 23).
per esse quod est. Nam si Deus ille verus et sumiuus, Quia ergo ille quem in ufero virgo concepit el pepe*
"a
el Deus erat, editi, et Deus Verbum eral. cst.
h Ms.,
Editi, quod nefas est, ms. vero, quod diclu nefas <-Sic ms.; at editi, de matre vero Deus.
'45. S. FULGENTI! EPISCOPI RUSPENSIS, 43«
ril, Nobiscum Deus vocatur, Deus ulique in utero vir- A .gine humancecarnis naluram, seeundum quam tein-
ginis conceptus, natusque cognoscilur. In Evangelio poraliter Deus sempiternus conciperetur et nascere-
qiioque dicitur de Maria ; Invenla est in utero habens lur, accepit: Ipsaquippeacceptioearnis fuit conceptio
de Spiriiu sancto. (Ibid., 18). Joseph etiam, quem virginalis: neque enim in ulero sanclce illius et matris
virum Maria non ad concubitum corruptelamque car- et virginis illa spiritalis et ex Deo Patre sine initio
nis, sed ad leslimonium custodiamque sacrse virgini- genita Yerbi Dei nalura poleral absque carne tenipo-
tatis et castissimce fecundilalis habuit, angelico sie raliter concipi, sicut nec caro sine YerbiDei unitione
admonetur oraculo : Joseph fili David, ne timeasacci- potuit aliquaienus,iiullius viri coitu seminata, in inli-
pete Matiam conjugem luam. Quod erdm in ea na- mo vulvsevirginalis innasci. Hancergo carnem tuncex
tum est, de Spiritu saitclo est (Ibid,, 20). Ex ipsa se natura virginis coneipienlis exliibuit, cum in eam
quoque factus coelestibus demonslratur eloquiis; Deus concipiendus advenit» Non est igitur aliquod
dicit enim Apostolus : Poslquam aulem venil ple- intervallum temporis sesltmandum inter conceptce
niludo'temporis, misit Deus Filium suum, faclum carnis initium et concipiendce majeslatis adventum.
ex muliere, factum sub lege (Gat. iv, -4), Romanis Una quippe fuit in utero MariceYirginis conceplio di-
ctiam seribens, ut verum firmumque ponere se de- vinitalis et carnis, et unus est Chrislus Dei Filius iii
monstraret fundamentum fidei, cpislolse suce tale g utraque natura conceptus, ut maculam vitialse pro-
eollocavit exordium : Paulus serms Jesu Christi, vo- paginis inde inciperet abolere, unde in unoquoque
calus apostolus, segregatus in Evangelium Dei, quod, naEcentium videbatur existere.
ante promisergt per prophetas suos, in Scripluris san- CAP.IV. Ad delendum oiigints peccalum, Dei Filius
ctis de Filio suo, qui factus est ei ex semine David se- Itumanainsibi naturam immaculatam immaculalusuni-
cundum carnem (Rom. i, 1, 2). Timotheo quoque di- vit. — 8. Nara quia omnes homines ex coilu maris fe-
lecto filio in lide, principaliler hujus fidei sollicita minasque nascenles ipsius conceplionis exordium
commendat affectione memoriam, dicens : Memor originalis peccati habent contagione respersum, quia
esto Chtislum Jesum tesutrexisse a mortuis ex semine peccatum quodprimus homo, cum esset natura bonus,
David secundum Evangelium meum (II Tim. n, 8). diabolica malignitateseductus admisilinposterosquo-
Ad ipsam quoque heatam virginem, futuram scilicet que cum pcena, hoc est cum morte b, transivit (quod
creatoris sui, imo omniumrerum, genitricem, Ga- in veritale sanctus David enuntiat, diceus :Ecceemm
briel angelus hoc usus invenitur alloquio (al. elo- in iniquilalibus conceptussum, el in delictis pepeiit me
quio) : Spititus sanctus superveniet inie, et virlus Ai- malct mea [Psalm. L, 7]); neeessarium utique admo-
.issitnt obumbtabil tibi; ideoque quod nascetur es>te _. dum fuit ut misericors Dominus etjuslus, iniquitaljs
sanctum vocqbitur Filius Dei (Luc. i, 55).- Q humancevesligia delemrus, inipso conceptusibihuma-
6. Ad hoc pertinet salutis nostr_e mysterium, quod nam naturam dignaretur immaetilatam immaculatus
pater noster Abraham dispensatoreni domus suse unire, ubi earn consueverat per inilietam peccati ori-
prcecepit sub ejus femore manum ponere, e.t jurare ginalis roaculam suse parli dominioque diabolus vin-
per Deum coeli(Genes. xxiv, 2). Quod non nisi prophe- dicare. Natureeigitur humanse, cujus veritalem pleni-
tico * spiritu fecisse credendus est, tunc sciiicet Judinemque Deus, Unigenilus assumere voluit con-
quando omnia in figura conligisse Yas electionis in- ceptum quoque ejus nativitatemque suscepit. Absit
sinuat (J Cor. x, 17). Illud igitur ideo sanctus Abra-- enim ut quisquam catholicus credat aut dicat quod
ham pater genfium 290 fi**'1. non ?u'a carn' m& Unigenitus Deus, suo nos sanguine redempturus in
credebat aiiquod jam esse cum Deo coeli nalurale ea carne qua idem Deus factus est homo, respuerit
consortium, sed ut oslenderet Deum coeliex ea carne humance conceptionis initia, cum in eadem carne
nascilurum hominem quse (ul. qui) de semine ipsius DeUs ipse immortalis permanens humanse mortalita-
Abrahcepropaginis duceret veritatem. Unus est igitur tis esset passurus 291 extrema. Sicut enim carne
Cbristus Dei Filius in natura -divinitatis et carnis, in moriens incommutabilefn alque inamissibilem nalu-
quo singularitas personalis non confundit humanam ralem sui statum Deus verus vivusque non perdidit;
divinamque naturam, et inconfusa unitio nalurarum p sic Idem Deus immensus ~naturaliter et alernus cum
non facit geminam inesse personam : veritas cnim parva carne conciperetur, immensitate naturali non
propterea nostrsc reconciliationis permanet et salu- caruit; et cum temporaliter carne nasceretur, reter-
tis, .quia et Deus Unigenitus verus homo pro nobis nitalem naturalem, in qua de Patre atque in -Patre
cst factus, et idem homo non alius conceptus el na- sempiternus Deus est, non amisit: quiavitaillasuura
tus est quam Unigenitus Deus. voluit esse quem in earne suscepit obilum, et seler-.
7. Beata igilur Maria Deum Yerbum, secundum nitas illa suum habuit in matre conceplum.
quod caro factum est, et concepit el peperit: tujus 9. Yerbum igitur Deus, id est Unigenilus DeiFi-
utero Verhum Deus non carnem, in qua coneipere- lius, qui est in omnibus (sicut ipse lestatur) alplia el
tur intulil; nec ex ea materiam conceptse sive for- omega, initium et finis (Apoc. i, HJ, sie inilialiler
matse carnis non ipse Deus concipiendus, sed tantum secundum humanam naturam concipi carne aon ab-
nasciturus assumpsit; sed ex eadem et in eadem vir- nuit, siciil eadem carne moriens Deus humance na ,
* Non legitur in editis vox "
prophelico, legifur Edili, K.MIWS"*...universitute; ms,. immencus...
in ms. immensilate.
b Sicms., atedd., ac cum morte.
 451 JEPISTOLAXVll. -F.8
tui-J debilum finale persolvit. Nullatenus namques A 12. Hoc itaque babuit Dei boniinisque mirabiiis
humana nalura ad aufcrendum peccatum mundi suf- quide.ii, sed verus ille secundum carnem conceptus
(iciens atque idonea iieret, nisi. in unionem Yerbii et parlus, quo Deum cceli virgo ineffabiliter conce-
Del a, non naturali confusione, sed solum personalii pilet peperit, et virgo genitrixinviolata permansit;
nnilale transiret : Yerbum quippe cum caro fieret,, illa scilicet gralia plena- et benedicta d in mulieribus
unilione mirabili suam naluram fecil quaro ex nobisi (Luc. i, 28) veraciter ah angelo nuncupata; quod
accepit. Iu qua tamen unilione deifica et oninino mi- gratice prcevenientis ope, atque opere Spiritus sancli
rabili Ycrhi divinilas mulala lion est in carnem, ve- superveniente in se, et virlule Altissimi obumbranle
raque Verbi humanilas naluralem prorsus tenuit no - sibi, Deum Dei Filium conceptura",viri coilurn nec
slri generis verilalem. Virgo igilur (quod sccpe com- pertulil omnino, nec voluit, sed virginitatem rellnens
memoraiiduin esl) ipsttm Deum Yerbum, secundum et nientis et corpons, ab eo quem conceptura et pa-
lioc quod in ea caro faelum esl, cl concepil et pepe- ritura erat, donum incorruptce fecunditatis etfecundce
rit, et illum Unigenitura Deuin, virlulem seilicel et integritatis accepit. Ita Deum Yerbum secundum
sapienliam Dei, candorem lucis feternco, cl speculum quod caro factum est, virgo sancla concepit, angelo-
sine macula Dei majcslalis, el imagineni bonilalis rum hominumque factorem, eumdenique nihilominus
HUus (Sap. vn, 26). splcndorem glorice, el figuram j} virgo peperit hominum Redemptorem. Neque enim
substantice ejus, quem sine ullo inilio de sua nalura sancla Virgo Maria Deum sine carnis assumplione,
sempilernuni atque mcommulabilem genuit incom- aut cafnem sine Dei unilione concepit, quia ille con-
mulabilis ac seir.pitcrna divinitas Patris, eunidem in ceptus virginis Deo fuit carnique communis.
humana nalura lotuin plenumque Deum ethominein 15. Hcec est gralia qua factum est ul Deus, qui ve-
iniiialilcr concepit, et peperit ulerus virginalis. nil peccata tollere, quia peccalum in eo non est,
CAP.v. Deusel homoin Chiisto non duas personas, homo conciperelur atque nascerelur in similitudine
sed duas naluras sine confusione significanL — 10. carnis peccati, de carne peccati. Caro quippe Marice,
Cum aulem Dominum Christum Deum hominemque qux in iniquitatibus humanafuerat-solemnitate con-
dicimus, non personalem dualitalem, sed utriusque cepta/caro fuit utique peccali, quse Filium Dei ge-
naturccTinitionem verissimani sine ulla facta confu- , nuit in similitudinem carnis peccali. Testatur enim
sione monstramus. Idem quippe Deus qui homo, Aposlolus : Quia misit Deus Filium suum in simililu-
idemhomo qui Deus est ; quia sic Deo Yerbo mira- dinem ct.mis peccali (Rom. \mf 3) : iilum scilicet
hiliter unita est hiimana natura, ui ipse vegis Deus qui, cum in fotma Dei esset, non rapinam arbitratus
verus homo fieret, alteram vero personara incarnati esl esse se mqualemDeo, sed semelipsum e exinanivit,
Yerhi vera humanitas non haberct.Accessit enim Deo /. fonnam servi accipiens, in similitndinehominumfacius
humana substantia, non persona. Deus itaque cum (Philip. n, 6, 7). Proplerea vero in simiiitudine car-
sua carne unus est Clfristus, Filius Dei et filius Jio- nis peeeati missus est Dei Filius, idemque est in si-
'
minis, idem Yerbum simul et caro, imo idem Ver- militudinem hominumfactus, ul etsimilis homini-
bum caro b,~quia idem Deus ethomo. bus fieretin veritate carnis quam ipse creaverat, et
CAP.VI.Non est DeusinGlirislo, sicutin patriarclds dissimilitudinem nostram Deus in carne sirie peccalo
et prophelis. Caro Marim curo peccali fuit. —11. Non creatus auferret, quam nostrse carni non ex opere
autem sic Deus Yerbum carnem accepit, ut caro non suo,.sed ex nostro peccalo inesse cernebat. In simi-
fieret, cum evangelista dicat : Verbum caro factttm litudine igitur carnis peccati Dei Filius missus appa-
est (Joan. i, 14). Neque naluram carnis ilaDeus sum- ruh, quia in ejus vera humana carne non iniquitas
.mus atque immensus " assumpsit, ut (anquam in uno hominis. sed moitalitas fuit. Similitudo vero carnis
de patriarchis aut prophetis, in illo quidem liomine peccati cum in Dei Filio, vel potius Dei Filius in si-
Deus essel, sed idem Deus homo non esset. Absit ut militudine carnis peccati cum dicitur, credendum est
hoc Christiana conscientia leneat, aut se quisquam Unigenitum Deum de Yirginis carne morlali non
fideliura profanari fanta impietale permiltat. ggg traxisse peccali sordem, sed accepisse naturse inte-
Cum enim Verbum caro factum est, sic dhinilas bu- jj gram veritatem, ut veritalis ortus de terra existerel,
manitalemsibi mirabililer unire dignata est, ut, u trius- quem prophetali sermone beatus David insinuat di-
que natura. veritate servala, in uno eodernque Deo " cens : Yeritas de lerru orla esl (Psul. xxiv, 12). Vere
atqne homine Christo pro vila mundi divina (al. vic- igilur Deuni Yerbum Maria coneepit, quod in carne
lima) fieret illa ejus humani',as. Deus enim non con- peceali peperit, quam Deus accepit.
tinens iniramiseticotdius suas (Psal. LXXVI,10), ad - CAP.VII.Reata Vitgo Deum et hominem concipere,
hoc homo faetus est. ut quidquid in homine creaverat iion humdnis merilis, sed Dei dignalione promeruit. —
integrum, idem Deus in se toturo redintegraret as- 14. Sed ipsum Deum hominem faclum et concipere
sumptum. elparere, non humanis meritis, sed concepti nascen-
~ Ita ms. et Basil.; at Lov. el n Edd., beaia ; ms., benedicla.
Ant., unione Verbi
Dei. e Edd., el semelipsum; ras., sed semelipsum,juxta
b Yerba hcec, tinoidem Verbumcaro, quceleguiitur Aposloli texlum.
.n edd. ..bsunt a ms. i Editi, idem qttiin shnililudine; sed melius legilu.
c Edd., universiis; ms., immensus. in ros., idemqtieesi in similitndinem.
PATROL. LXV. 15
 ' •_
lb$ . S. FULGENTH EPISCOPLRUSPENSIS «0
tisque ex ea sumnii Dei-dignajjSfleggjg promeruit. A dedii et Filio vilam habere in semetipso[Joan, v,26]) ;
Nisi enim Yerbum Deus humanam sibi uniens singu- idem ipse Dei Filius in nalura carnis per graiiam pro
lariier naluram ex virgine homo verus nasceretur, morluis natus esl ad morlem, ut nos post mortem
et plenus, ntinquam nobis carnaliter natis spirilaliler primce nativitatis quam habemus ex earne, in gratia
ex Deo " nascendi conferretur exortus : sed ut car- Spiritus renasceremur ad vilam. Sed Deus verus et
nalibus donarelur divina nalivitas, prius concepta el vivus, imo Deus veritas et vita celerna, nisi idemve-
nata est in veritate carnis Unigeniti Filii divina ma- rus homo fieret, mortem gustare non posset, el idem
jeslas. Longe enim erat (al. fuit) a peccatoribus sa- homo qui morlem gustavit, si verus 294 Deus et
Jus (Psitl. cxvm, 1SS) : el iniqu'.tat_s noslree magna vita ceteina non esset, mortem vincere non valeret.
nos a Deo separalione disjonxerant (Isa. LIX,2). Et EXCEPTO ENIM ILLO qui sic horno esf, ut idem sit
quia in ipsa nalivitate carais nostrce,, morlis vinculo Deus, quis est honio qui morte d desiruxerit mor-
tenehamur obslrieti, a quo solius beneficio spiritalis lem? autquiseruit animam suam de manu iuferi
nativilalis possemus -Sbsolvi,Deus jiatus esl ex ho- (Vsal. LXXXVIH, .9)? Proinde Unigenilus Deus vivus
minc, ul homines nascerenlur ex Deo. Ideo mmque et verus," secundum carnem quam.ex nobis accepit,
Cbristus Filius Dei, id cst verus Deus et vita ceterna, sicut coneeptus et nalus est, ita ettam morluus resur-
natus et morluus cst in veritate carnis, ut nos spiri- B rexit: quia veniens qumrere et salvum facere quodpe-
taliter in uno Trinilalis nomine renasceremur in rietat (Luc. xix, 10), tradilus est propter deticta no-
sacramento baptismatis. Iloc docet Aposlolus, dicens: slra, el resurrexit propier juslificalionem nostram
Quiciinquebaplizati sumus in Christo Jesu, in morte (Rom. iv,2S).Mors autemFilii Dei, quam sola carne
ipsius baplizali siimus (Rom. vm, 5). suscepil, ulramque in nobis mortem, animce scilice.
15. Chrisli ergo Filii Dei"prima nalivitas ex Dso, carnisque, destruxil; et resurrectio carnis ejus gra-
sccuiula e\ boinine : noslra vero priina nalivilas ex tiam nobis et spiritalis el corporalis resurrectionis
homihe, secunda cx Deo. Et quia Deus nasciturus ex attribuit; ut, prius justificati per fidem morlis ac re-
utero verilaicin carnis acccpit, ideo nohis renatis in surrectionis Filii Dei, resuscifaremur ab infideUtatis
Jiaptismo spiritum adoptionis iiidulsil. Ille quod ex morte; qua cum naturaliter essemus filii irce, sicutet
priroa nalivitate natura non fuit, secumla naiivitate cceleri (Ephes. n, 5), tenebamur obstricli, el postpri-
faclus esi, ul iios quotl primse nathitatis mam resurreclionem, scilicef animarum, qucenobis in
' pergratiam
natura non fuiiniis, gratia secuiidic nativitatis esse- fide collata est, etiam isla carne in qua nimc vivimus
inus. SedDeus. ut ex homiiic nascerctur, gratiam no- resurgapius, nunquam denuo moriluri. Nec ob-ahud
bis allulil, nos atilcin graliam gratis accipimus h, ut Deus verus et vita ceterna niortem nostram dignatus
divinceconsorfes natunc, !)ei ex carne nasceniis niu- C cst accipere deslruendam, nisi ut nobis in ejus re-
nere, liereniiis. Quia eigo Filitts Dei factus esl filius surrectione credentibus vitam suam donaret sine iine
hoininis, proplcrea, qitotquot tecepetunl eum (sicul mansuram. Dominus quoque gloriceideo conlumeliam
beatus Joannescvangclista leslalur) dedileis poiesia- susi.inuit crucis, ut gloriam suam donaret iidelibus
lein filios Dei fteri, his qui ctednni in nomine ejus, suis, sicut ipse testatus est dicens : Et ego claritatem
qui non e.i siingiiinibits, ncque ex voltinlaie carnis, qitiimdedisli mihi, dedi illis (Joan. xvn, 22). Yerbum
tteqiteex voltinltite riri,-sed ex Deo nati sunt (Joun. i, igitttr caro factum unus et plenus est Christus. Carnis
15). Si vero Unigeniius Filius, qui est in sinu Patris, aulem nomine lolus hic accipiendus esl homo e*id
post ceternani nativilalem, quam ex seterno PatreFi- cst aiiima rationaliset caro. Christus enim DeiFilius,
lius coselernus habet, sccundam nalivilalem sanclifi- sicut veram el sine peccato accepit-earnem nostram,
candi ° hominis gratia non susciperet, homo in ini- sic veraiu et sine peccato-accepit animam suam. Et
quitalibus conceptus primse nativitatis nexibus non cariiem quidem nostram cum conditione humance
carerei. Sed quia, secundum beati Joaimis eloquium, mortaUtalis induit, animam vero nostram cum infir-
hl Iwc apparuil Filius Dei, ul solvat opera diaboli (I mitalibus sine macula humance iniquitatis f accepit,
Joan. in, 8); ille qui in priina nativitate, qua de Pa- ut divinitas Christi per suam virlutem in anima sua
tris natura verus Deus esl et vila selerna, nuUum rj infirmitates nostras portans, sine peccato justitiam
habel na.ivilatls initium, idem Deus cx virgine leiii- custodirel, et per eam eliam ab ipsa carne sua mor-
por_tliter sumpsit secundcejiativitatis exordium. talitalis supplicium dono resurrectionisauferret. Ideo
CAP.VIH.Jfois Chrisli secundum catnem utramque Cltiisius surgens ex mortvis _ jam non moritur; et
morlem in nobis destruxil. Nomine carnis lolus homo mors illi ultra non dominabiiur (Rom. vi, 9).
inteUigilui: — 1(3. Ille itaque vivus sermo Dei, vilce CAP.ix. Secundum Scripturmconsuetudinemnomine
suce«tatu incommutabililer pernianente, post primam carnis aut animm smpe totus homo intelligilm: —17.
nalivitalem cum Palre de quo natus, una naluraliter Quia vero familiare est divinis eloquiis vocabulo
vila est (quia sicut habet Puter vitamin semeiipso, sic caruis simul in homine carnem atque animam nuncu-
' Haecverba ex Deo non leguntur in edd., sed ha- aul quis eruel.
Lentur in ms. e Ms., iotus accipiendusest homo.
'
b Legendtim forle accepimus, propter subsequen- Edili, humanm infirmiiatis; sed rectius ms., ini-
Sia"verba; edd. onmes et ms. habent accipimus. quitatis?
Ms.,justificandi. r Ms., ex morhds ;,e<lil!ja morluis.
<*Sic ms.; at ed_i_non habeni morte, leguntque
AU EPISTOLA XVII. > 46i
pare, sicut scripturo est : Effundam de sphitu meo A 4 Verbum itaque caro factum unus esl Christus;
super omnem carnem (Joel. n, 28); el: Videbit omnis sed Yerbum illud sine carne Deus seternus fuit, caro
caro salutare Dei ( Luc. m, 6); et : Sicut dedisti ei autem Ghristi sine Verbo non solum Christus ali-
potestatem omnis carnis ( Joan. xvn, 2); et : Nisi quando non fuit, sed nec personaliter concepla fuit.
breviali fuissent dies illi, tton -salva fieret omnis caro Yerbum ergo quod caro laclum est, antequam caro
(Maith. xxiv, 22); ex hac utique consuetudine sic in fieret, mansit celernum, caro autem Yerbi in ipso
Scripturis sanctis tolus homo carnis appeUatione di- Deo Verbo b personale sumpsit initium. Sed quia
cilur, sicut ibidem rursus homo totus solius animse "Yerhumcaro factum unus Christus est Dei et homi- ;
nuncupationeinonslralur. Abraham namque palriar- n's Filius, nec aller est Verbum, alter est caro, sed
cha.de lerra sua, et de cognatione sua, et -de domo idem unus Verbum caro ; proplerea idem unus est,
patris sui, prsecepto alque auxilio Dei vocantis, egre- qui initium non habet seternus Deus generatus ex
diens (Genes. xu, 1) (nequeeiiim quod Deus jubebat, Palre, et qui initium habet lemporaliter secundum
ullatenus implere posset, nisi eum ille qui prceceperat carnem, idem Deus homo creatus ex virgine, unus
habuit ~
adjuvaret); cum secum homines quos 205 Unigenitus Dei Filius ex setemilate divinilatis, el ex
duceret exiturus, animas quas acquisierat in Charan initio carnis. Ex ceternitate scilicet divinitatis, crea-
secum tuUsse narraiur. Jacoh qnoque in -Egyptum •B tor visibilium invisibiliumque. rerum ; ex initio au-
descendente,Nseptuaginta quinque animas in ejus co- tem carnis, salvum faciens populum suum a peccatis
mitatu fnisse Scriplura sancta commemorat (Genes. eorum. Ex seternitate divinitatis idem cocclernus Pa-
XLVI,27). Beatus eliam Pelrus 'aposlolus octo animas tri, de quo natus est semper vivus ; ex initio autem
dieit diluvii tempore per aquam fuisse salvatas (J carnis idem -posterior matre, de qua lemporaliler
Pelt. m, 20). In Aclibus quoque apostolorum, 'cum nalus est in tempore moriturus. 29S Teslalur enim
fuissent Judsei repentina mirandaque ejusdem beali Apostolus Quia Christus secundum tempus pro impiis ~-
Petri prcedicalione compune_i,-et mutatione dexter __ mortuus est (Rom. v, 6).
Excelsi ad fidem ex infidelitale conversi, scriptum 18 bis. Igilur non Trinitas, id est, non simul Pater
est : quia appiicalm sunt in illa die aaimmcirciter tria et Filius etSpiritus sanclus, nee solusPater, aufso-
millia (Act. n, 41). His itaque teslimoniis agnosci- lus Spiritus sanctus; id est, non ille qui Filium ge-
mus et carnis solius et animce nomine plerumque nuil, nec ille qui de Patre procedit, sedsolus Filius,
naturce hiimance plenitudinem nuncupari. .Yerhuni id est ille quem in unitate naturse Pater coseternum
ergo caro factum unus et plenus est Christus; nnus sibi Filium et cosequalem genuit, id est una ex Tri-
ex utraque atque in ulraque,- id est in humana divi- nitate persona Christus Dei Filius unicus, ut nos sal-"
naque natura, in quo sic Titriusque naturse prorsus !___ ( vos faceret, carne conceptus et natus est de ventre
unilio gloriosa persistit, ut sive divinitati Chrisli hu- Virginis matris, qui verus et summus-Deus est ex
manitatem quis demat, sive humanilati diviaitatem ulero Dei Patris. Non Trinitas, sed Unigenitus a Pa-
detrahat, Christum sacrilega infidelitate et hlasphema tre Chrislus Dei Filius, carne parvulus fuit, et carne
prsedicalione dissolvat. Joannes autem apostolus, crevit. Quem perfectus atque immensuscPater, per
plenus veritate, testatur quia omnis sphitus qui sol- unitatem divinilatis, sequalem suse perfectioni atque
vit Jesum ex Deo tion.es., et hic est Anliclirislus (I immensitati cognoscit. Non Trinitas, sed via, verilas
3ocm. iv, 3). et vita (Joan. xiv, 6), Christus Dei Filius per curri-
, CAP.x. Verbum , priusquam caro fieret, non erat cula temporum, ab infantia usque ad perfectam jur
Christus. — 18. Hlud vero <juis facile Christianus ventutem , humanas a_tates carne rnisericorditer
aut ignoret aut dubitel, quod Yerbiim Deus prius- transcurrit, qui permanens in unitate paternce nalu-
quam caro fieret non fuit Chrislus, sed lantum rce sempiternus, scccula mirabiliterfecit, et incom- -
Deus ? Tunc autem idem DeusYerbum, quod semper mutabilis teniporuiri mutabililales inslituil. Non '
in formaDei erat, Cbristus esse ccepit, cum Deus Trinitas, sed splendor paternsc glorice Christus, pro
semetipsum exinaniens formam servi absque dimi- nobis est carne passus, qui de Palre Deo solus nalus
nutione pleniludinis naturalis accepit. Deus crgo r> i est impassibilis Deus. Ipsum utique, quod-dubilan-
factus est Christus, ut Chrislus esset Deus homoquc dum non est, Cbristum Filium Dei pro nobis mor-
perfectus : quia Yerbuni dignatum est earo fieri, ut, fem carne guslasse, salva immortalitate divinilalis
caro posset Yerhi, hoc est Dei, nomine nuncupari. ejus, veraciter credimus, quem verum Dei Palris Fi-
Neque enim caro Christi, priusquam a Verbo susci- lium, verumque Deum, et vitam ceternam prcedica-
peretur eadem caro, Chrislus _uit; neque ipsa caro, tione veridica sancti aposloli Joannis audimus (J
id est ipse homo, inseformam Dei vivenlis accepit; Joan. v, 20). Non Trinitas, sed Yerhum caro faclunt
sed Deus, qui in forma Dei erat, formam servi acce- Christus Dei Filius, eadem carne qua crucifigi et
pit, et Deus sequalis Patri, in simititudinem homi- mori dignatus esl, resurrexit, qui de sepulcro eam-
num factus; habitu est invenlus ul kamo (Philip. n, dera carnem suam, vita permanens,.suscitavit. Nqn
(I, 7), et qui dives erat, propter nos pauper factus Trinitas, sed d Christus qui esl super omnia Deus,
est,utiUiuspaupertafenos ditaremur(JJCor.viu, 9). videnlibus eum discipulis, carae in ccelum, carne de
11Basil., quosamavil; cceteri, ftabuit. ~
b Ita ms.; at edd. prceler Basil., in Edd., universus.
d Hcee verba Non Tfmitas, sed aberant ab editis
ipsnm Demn
tfsrbum. legebantur autem in ms."
 465 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS m
eo-lo venturus, ascendit: qui nec deseruit ccelumcum A _ passionibus alque virlutibus nec confundit fides vera,
in terra carnem accepit, et carne conscendens in nec dividit, quia personalis unifas in eo divisionem
coolumsuos in terra divinitale non deseruil (al. de- non recipil, et utriusque natune verilas inconfusa
seiii.l. Hoc enim promisit, dicens: F.cceego vobiscnm persistit. Tradilus est enim Deus Christus proptet de-
~itmomnibus diebus usque ad consummationemsmculi licta nosltu, quia verus homo est; et resurrexil idem
(Matih. xxvm, 20)r. Deus ergo ille quiin forma Dei, boroo Christus prejiler jttslificolionei-inosirum (Rojn,
secundum heali Hieremise vaticiniumf, Magnus est, iv, 25), quia Deus verus est. Nisi enim idem verus
et non Itabei finem, excelsus et iriimensits; de quo Deus d homo verusessei, tradi morique nonpossel;
etiara paulo post idem propheta dicit: Hic est Deus el idem verns homo, si verus Deus non esset, resus-
" cilare
noster, el non mstimabitur alius ad eum: adinvenil semelipsum soltilis inferni.doloribus nequivis-
omnem viam disciplinm, el dedit eam Jacob puero suo, set. Sed quia non est aller Deus, alter homo, sed
et Israel dilecto suo (Baruch, m, 3G, 57) : ipse, se- idem unus esl'Christus De_s et homo, profecto idem
cundum lormam servi, in qua minoratus est paulo Deus Christus est qui niorlem sua carne suscepil, et
minus ab angelis, Post hmc., sicut idero propheta idem homo Chrislus est qui mortem sua diviniia.e
dicit, in lertis vistts esl, et citm hominibus conversalus destruxit. Idem quippe Christus Dei Filius, qui divi-
est (Ibid., 53). Ipsum bominem moltalein alquemu- R ] nitate mori non potuit, carne mortuus est, quam
tabilem inlideles viderunt, quem Deura naturaliter mortalem Deus immortalis accepit. Eiidem Christus
immortalem atque incommutabilem illi mundo cor- Dei Filius carne.mortuus resurrexit, quia immorta-
<levisuri sunt, qui nune in eum veraciter credunt. litatem suse djvinitatis carne mortuus non amisit.
Fides enim vera nunc corda hominum mundat, 'quce 20. Hinc esl quod eliam post resurrectionem suam
capacia videndo Deo gloria futurse resurrectionis sicut in cicalricibusveris, el in vera coineslione pis-
exhibeal \ cis ef mellis soliditatem in se verce carnis edocuil,
2B7 CAP.XI. Vera fides unum eumdemque Chri- ila clausis foribus ingrediens, veram In se virlulem
stuin, veruin Deum ei vetum hominem ctedil. Ro- sempiternce divinitalis ostendit: ul agnosceretur et
mana Ecclesia mundicacwmen. — 19 Quceest au- naltM-alisfuisse Christi morientis hifirmiias, et eidem
lem vera fidcs, nisi unum eumdemque Christum resurgenti naturalis inesse majesias. Inde Thomas*,
verum Deum vcrumque hominem sine aliqua hcesi- dum injecta manu jubeturin latere raorlui ac resur-
tatione crederc ; unum eumderoque <lePatre Deo geutis Christi verilatem vulneris experiri; veram in
secundum divinitatem, et de Yirgine Maria secun- illis cicalricibus palienlis ac resurgentis virlulem di-
dum carnem, genitum prcedicare ~" Apostolicaquippe vinitatis agnoscens, in quo _t®__> jubelur ut clavo-
-teslalur auctoritas quia unus idemque est Chri- G ( runi loca digitis langat, ipsum Dominum ac Deum
slus ex palribus secundum caniem , qui est super s-uuuifideli confessione pronuntiat, dicens: Dominus
mnida Deus benedictnsin smcula (Rom. ix, 5); unus meus, et Deus meus ! Agnovit enim non.alterum per
idemqtie crucifixus ex infitmitate, s>idvivensex viriu- naluralem divinilatis suce virtutem resurrexisse in
te Dei II Cor. xm, &) ; unus idemque et (al. est) carne sua ", nisi eum qui de natura Dei Patris Deus
faciens in hominibtis virtutes, et sustinens pro ho- verus esi, et vila celerna (Joan. xx, 28).
minlbus passiones : quia cum miracula secunclumdi- 25. Hujus iidei nobis inlimans veritatem ipse hu-
-vinitatem faccret Christus Dei Filins, in eodem Deo mani generis conditor ac redemptor, opifex nostrse
fuit passibilis humanilas sua ; el cum palerelur se- particepsque natura., postquam veram In se carnem
cundum carnem idem Christus Dei Filius, in eodem cicatricibus veris, veramque divinitalem virtule re-
homine (uit iinpassibilis divinitas sua. Quia igitur siurrectionis ostendit; ut unum eumdemque se Deum-
in Chrislo Dei unigenito Filio personam non divi- et bomineni credendum"prcedicandumque monstra-
dunt propria nalurarum, neque uuitas personce po- ret, simul in se divinam humanamque naluram unius
-test utriusqne nalurcepropria eonfundere vel auferre; Filii nominenuncupavit dicens apostolis : lie, docete
ontnes gentes, baplizantes eos in nomine P.alfis, et Fi-
quia illc qui se esse veritalem naturaliter dicit,
utrumque in se uno, manente naturali veritate, serr D ] lii, el Spirilus sancii (Malth. xxvm, 19). Doetor igi-
vavit; propterea neque in passionibus ab illa buma- tur et largitor ccterncesalutis hanc ideo formam san-
'nitale Chrisfi divinitatem suam impassibilem sejun- cli baptismatisdedit, ne quis in eodem Dei Filio na-
morlifero illaquearetur errore, si aut
gimus, neqne abilla divinitate humanitatem suam turas dividens,
ullatenus separandam in virtulibus sestimamus. humanam Filii Dei naturam ah opere rederopfionis
bumance alienam in sacramenlo baplismalis crederet,
Neque ergo dividimus, neque confundimus in virlu-
"libuset passionibus Christum,-quem FiliumDei vivi, aut duas in Chrislo confifeiidopersonas, non jam ve-
fevclante P.Ure, bealusPetrus confessus est, cum se rax Trinitatis cultor, sed nefarius esset quaternitatis
1tamen prius filium hominis veraciler Cui.stus ipse assei lor, ac per hoc cum Patre et Spiritu sancto non
dixisset (Malth. xvi, 1-). Ideo verum Chrisfum in Filium, sed filios coleret, quisquis in Chrislo unius
~ Dettm genilum prwdicate.
Ms., qui adinvenil. 11Habenlur hsec verha verus Detts ex ms., non ex
h Locum hunc resliluimus ex ms. ; edits enun ha-
bebant qua corda capacia videndo (Basil. reddando) edd. L' |
Beo glotiam futtfm restirtectionis exhibeat. Ms., in carne sua; editi, catne sua.
~ Sic ms. al e^cusi, ctedete, ttnuin eumdemque,...
;
 r
' EPISTOLA XYIL 468-
t65 . .
~
personce repudiandam fidem aliquatenus seslimaret: A natura, una est Filii Dei Jesu ChriS.i.in utriu6que
cum idem sit unus Filius in-Trinitate cum Patre et naturse i veritate persona.
cum Spiritu sancto Cbristus Jesus, qui mundum CAPUTXII.Per Chrislum-nonsolum deletur iniqui-
creavit et pro nobis sanguinem fudit. Propterea ,
tas, sed etiam cogitalionis sanclm recipitur fucultus
omnis qui in nomine Patris, et Filii, et Spiri- (quam Deus primo homini in sua 'crealione contulerut.
lus sancli sacramento sanctce regenerationis ablui- — 25. SiGhumano generi graluitam gratiam divina
tur, non nisi in Chrisli morte ac nomine baptiza- bonilas j contulit, per quam in hominibus non solum
tur, ut evidenter appareat illi nos- consepultos esse ,propaginis obligatione contracla et vitio proprice
perbaptismum in morte (Rom. vi, 4), in cujus uno voluntatis adjecta deleretur .qmnis iniquitas, quin.
cum Patris el Spiritus sancli constat noniine bapti- etiam , cogitationis sanclse aroissa pridem in homine
zatos. Quod duorum magnomm luminariuni, Petri primo per hominem secundum reciperetur facultas,
scilicet Paulique, verbis, tanquam-splendenlihusra- ac sic honiine Deo in carne (al. carne) pro hominir
dn_illustrala, eorumque decorata corporibus, ROMA- bus morluo ac resurgenle captivarelur, qucc in no-
NA,op_E.MONDr CAccsiEN EST, lenet et docet Ecclesia, stro corpore regnantepeccatoconsueveratdoniinari,
lotusque cum ea Christianus orbis, et ad justitiam captivilas, et ubi abundavit pecoatum delinquentis
nihil hcesitans credit, et ad salutem non dubitat con- B __\bominis, superaburidaret gratia Redemptoris (Rom.
fileri. Nam beati Petri JudceisFilium Dei prccdican- v, 2I),'atque ita hominis arbitrium, quod sub"ditione
tis heecverba sunt: Pmidtentiam agite, el buptizetur peccali male liberum fuit, verce salubrisque libertatis
unusquisquevesltum in nomine Jesu Chrisli in remis- reciperet denuo statum, prsevenientis gralise munere
sionem peccuiorum (Aci. 11,58). Beatus quoque Pau- liberatum. De qua gralia Dei, non qua homines na-
lus, ut in morle Christi nos baptizalos firmissime scimur, sed cujus opere per fidem medialoris vincu-
crederemus, in ea quam Romanis scribit epislola, lis peccati originalis atque acfualis absolvimur, quan-
boc salutis nostrce mysleriuni, lanquam in eminenlis- tura possumus epistolari brevitate, ut etiam in hac
sima cunctis ad videndum specula collocavit, dicens : quce-tione inlerrogalioni vel potius professioni
Quicunqiiein Chrislo bapiizad sumus, in moite ipsitts vestrse responsio nostra non desit, ipsius gratice fulli
baptitad sumus ; conseputli enim sumus cum itlo per juvamine disseremus.
"
bapiismum in morlein (Rom. vi, 5). 24. Quisquis igitur Chrisliance reugioiiis non vult
22. Quisquis ighur duas asserere nilitur in Cbristo inaniter^imo damnabiliter portare vocabulum, cre-
personas, et tamen, secundum regulam ore atque im- dat firmissime Deum noslrum. id est sanclam Trini-
perio Domini constitutam, in uno se Patris et Filii tatem, quce unus summus et verus est Deus, primo.
et Sphitus sancti baptizalum nomine confitetur; aut pQ homini, quem ad suam imaginera gratuita bonilate
evidentissima blasphemia se iumorte Christi bapli- honum fecit, cui facultalem quoque suse cognitionis
zaliim neget, ut inimicus. apostolicce prcedicationis ac dileetionis' inseruit, non solum bonai volunlatis
appareat; aut cullorem se non Trinitatis, 239 se(i1 donum, quin etiam ad habendam custodiendaraqua
quaternitatis agnoscal. Si vero utriusque meluit iin- justitiam integrum sanumque creasse libertatis arbi-
pietafis abruplum, rectam catholicse fidei teneat to- trium : ut facultas alque motus inditce libertalis si
to corde sententiam, nec se dubitet in Chrisli bapti- juvantem se gratiam Dei non desereret, prsemium
zatum morte, in cujus est baptizatus et nomine. vitceccterncetribuerel Dei bonitas homini; si autem.
Unumquoque Patris etFilii et Spirilus sancli naturale- justitiam divinam contemnfns a gratia excidisset,,
ifomen agnoseens, seque in illius morle ac nomine- supplicium retribuerel juslitia peccalori. Proinde-a
'
baplizatumesseconsiderans,decujuslateresacrameii- bono justoque creatore illi homini, queni in corpore
lum fontis et calicismanavit (Joan.xix, 54) pendenlis3 aniisali conditum ditavit intclligenlice ac jitstitice do--
incruce, illum pro nobis crucilixum agnoscat, quem1 no",justa est utrinque statuta condilio, ul scilicetsi
Dei virlutem Deiqae sapientiam Paulus et credit ett obedientiam. quse3€0 prima virtus est, custodiret,
prcedicat, dicens : Nos uutem prmdicamus Christumi ex animali, in qua crealus erat, corporis qualitate
crucifixum, Judmis quidem scandalum, gentibus au-- T, T) ad spiritalem immorlaleroque stalum sinp corporis
tem stuliiliam, ipsis aulem vocatisJudmis aique Grmcis s morte (quia sine anima. iniquitate) transijpet; accer
ChristumDci virtulemet Dei sapientiam (I Cor.j, 25). pissetque divino munere, si preecepla servasset,-non..
Hoc esl magnum pielalis sacramentum , quo scifi- solum perfeetam alque inamissibilem corporis im-
cet Unigenitus Deus verus, homo verus dignatus estt mortalitalem, verum eliam in anima talem gra-
fieri, et scternus temporaliter nasci, el impassibiliss tiani sancte justeque vivendi, ul peccare deineeps
pati, et incomprehensibilis erucifigi, et immortaliss omnino non posset; si non peccaret donec peccare
mori, et immensus non solum prsesepis cum nascc- potuisset.
retur, verum etiani sepulcri cum morerelur, parvi- 25. Creatus ergo prhnus homo de terra tertenus
tate concludi. Quse omnia secuhdum veritalem car- (I Cor. xv, 47), accepit quidein gratiam qua possct
nis vcra sunl in Dei Filio , quia manente in eo incon- non peccare, b si-vellet; nondiini tamen tantam ac-
fusihiliter atque inseparabiliter humana divinaquee ceperat-gratiam, qua nec peccare vellet onin:no, nr-c
a Sic ms. juxta textutn Apostoli; edd. vero, in<i- h Sic ms._; al edd., qua non posstl peccare, st pec -
morle, cttte noIU'l.
407 S. FULGENTII EPISCOPl"RUSPENSIS 4G8
posset : ut scilicet a bono jusloque Domino post A Homo natus de muliere brevis vilm, plenus irm (Job.
esset illud munere largiendum, si volimtarie fuisset xiv, 1) : quse ad secundam quoque mortem nalum
boc a servo prius in opere cusiodilum. Quod si bono mortaliter traheret, si quem alienum a gralia Dci
jusioque neglexisset obedire mandato, post mortem redemptoris vitcc hujus miserabilis obitus invcnirel.
animcequam delinquendo ipse sibi noxius inlulisset, 27. Ut ergo peccali originalis vinculo, quo per
etiam per corporis morlem vitse prcesenlis multare- hominem primum tcnebamur obstricti, miserantis
lur (al. mulciretur)incommodo; nec tenere sinerelur Dei gralia solveremur, unus exstitil medialor Dei et
jugiter in carne peccati damnabilem vitam -qui no- hominum, ItomoChiisltis Jesus (1 ~Tim.n, 5). Nam
luisset in cordeservare justitiam; essetque pcenaliter quia Deus immortalis el juslus est, nos autem ini-
eliain corporece mortis deinceps necessilale eonstri- . quos et morlales prinii hominis transgressio lecerat,
plus, qui, contumaciter salubria jussa transgrediehs, ut congrua noslris adhiberelur meilela vulueribus,
spiritali morli sponle fuisset Obnoxius. Nisi enim natus esl 'de homine homo Unigeiiilus Deus, qui de
prcecessisset in peccato mors animce, nunquam cor- Patre nalus csl immorlalis et jusltis. Hic in humana
poris mors in supplicio sequeretur. Hoc aposfolica -nalura, in qua "medialor Dei ct honiinum factus esl,
docet auctoritas quce ait : Corpus quidein mortuum jnstiliam habuit exPatre, moriem ex matre; ul per
esl prapler peccalum(Rom. vm, 10). Ideo posl pecca- B ; ipsum liberaremur ab omni peccato, qui pcccaluni
tum voluntaria prcevaricatione commissum senten- nec nascendo nec vivcndo conlraxil, ct ab ipso acci-
tiam Dei punientis hoc audire meruit sermone pec- peremus justitiam, per quani moriis celcrnce vinculo
calor : Terra es, et in lertam ibis (Genes. m, 19). solveremur, ut per eum et in hac vila justi, et post
Homo igitur in lerram carne non iret, si terra pec- hanc vitam iramortales esse possemus. Ipse igilur in
cando non fieret. siinilitudine carnis peccati mirabiliier, quia singula-
CAPUTxin. Homo per peccalum facullatem bonm riter, natus, solus tst mascnlus adaperiens vulvam
cogitationis el bonm volimlatis amisit. Initium bonm quP in veritate sanclus Domino vocarctur. Yulvsm
voluntatis nott nisi a Deo esl. — 26. Peccans itaque quippe malris" ejus non concupisccnlia mariti con-
illc qui sine peccandi necessitale creatus jesf, in eo cuKibentis, sed oronipotcnlia Fiiii ntiscenlis aperuil.
quod animse sanilatem delinquendo perdidit, eliam Ideo solus est in quo princcps mundi bujtis .veniens
illa cogilandi quccad Deura perlinent amisit prolinus nihil invenil, solus bonio sine adjiuotio inier hwriuos
facullalem. Oblitusest enim manducare panem suum liber (Joan. xiv, 50), solus qui non novernl peccalum
(Psal. ci, 5) el exspolialus veslimenlo fidei, carna- (l'ial. LXXXVII, 5); et ob hoc.sul.icit ut pro nobis
liumque concupiscentiarum vulneribiis sauciatus, sic peccalum fieret, id csl sacrificium pro peccalis, nt
jacuit oppressus ditione peccati, ul nullatenus ali- C nts essemttsjiisitlia Dei in ipso (11 Coi: v, 21). Solus
quod bonce voluntatis initium habere potuisset, ni.i parits qui de cmlodescendit,el dat vilam mitndo(Jomt.
hoc Deo gralis donanle suropsisset. Servus quippe vi, 55) : panis autcii! quem dat, caio ejus esl pro
factus peccati, liber factus est justitice (Rom. vi, 18); nmiidi vila (Ibid., 52): caro utique jusli alque im-
elideo ajustitia faclusestalienus,quia (a/.qui) sponle inortalis Dei, cujus acccptiohe justifia alque vita *
dominio est iniquifatis addictus. Yeiiundatusergo sub confcrlur illi carni quce nascitur eum pcena mortis ct
jieccalo, cunctam in se prolem de carnis conciibilu pollulione pcccali.
naseiturara nexibus mortiferceservitutis obslrinxit. CAPUTXIV.Ex peccalo primi hominispwnam irahi-
Quod bealus Paulus evidenler his verbis insinuat: mus el culpam. Qidciinqiieregnum Dci non ingredilut,
Per unum hominem peccatumin lntnc mundum inlra- pmnis mlcrniscniciuliii: — 28. Si qui crgo mortera
vil, et per peccuittm mors, et ila in omnes homines solain et non cliain peccatum ex bomine primo
riwrs pertransiit, in quo omnes peccaverunt(Rom. v, transiisse in genus hiiinanum nitunlur asscrere, m'-
12). Hoc in illo qui primus faclus est palre orbis rtun s_ non intelligunt quibus sentenlicc sucelaqueis
lerrarum universi pertulimus, in quo omnes pecca- obligenlur. PriniO, quia Deum dicunt injuslum, in eo
verunt antequam nati essenl, qui perseipsos peccare quod mori faciat parvulos, quos nulla volunt isli ori-
non potuerunt. Hinc factum est ut jam filios irce pro- j) ginalis peccati contagione polhuos, quosque mani-
pagaret massa damnata, qucein illius boroinis poste- fesle conslat infantili cetale aliquid actualis peccati
ros et iniquilatem simul transfudil et mortem, ut propria non posse volunlate contrahere, cum mor-
oinnis qui per legem peccati (quam cerluni est mor- lcm s.ipendium peccatiApostolus esse definial (7.01.1.
lalibus usque ad mortem Inesse corporibus) de pec- vi, 25), el rursus aculcum mortis dicat esse pecca-
catoris semine nasciturus in ipso coneeptionis exor- tum, quo ulique pungenle mors illaia (al. illigata)
dio 30! excepisset peccali parentalis raaculam, est.homiiiL Sic enim peccatum aculeus mortis dici-
exinde sub jugo gravi quod est super filios Adam a lur, non quia peccaluin per morlem, sed quia per
die exiius de ventre niattis eorum, usque in diem se- peccatum mors in mundum inlravit _[I Coi: xv, 50):
pullurm in matrem omnium (Eccii. XL,1), duclurus siculvirulenlum poculum, mortis poculum dicirous,
essel cerumiiosaminfeliciler vitam, brevitati scilicct, non quod a morte poculiim delur, sed quod mors
peccato, morlique subjectam. Scriplum est enim : poculo illo b comparelur. 302 Qua igilur justitia

a VeiLahccc alqite tila desutit iu edilis, habentur b Editi, poculoillt; ms., itto; et quidera melius, ut
in ms. patet.
f<39 . EPISTOLA XVIL . _70*
A unde caro eorum caro peccati non immerito l.micu-
parvulus subji.itur peccati stipendio, si -nulla est in A.
copeccali pollutio? Yel quomodo videmus morte palur; non quali carne parvuli sine aliqua peccandi
punctum, si non sensit aculeum? Et cum non sit ini- . voluntate nascunlur. Ubi non attendunt quia si caro
quitas apud Deumr qui fecit hominem ad imaginem. parvulorum.a carne majorum e
diversa qualilate fuis-
suam, quccjustitia est, ut imago Dei,' qucenihil po- scl, non nisi in similitudine carnis parvulorum (quos
tuit per seipsam delinquere, si non redimatur san- nullum originaliter 303 dicunt habere peccatum)
guine Filii Dei, in regnum Dei non permillatur in- Deus advenisset. Magis enim similis essel caro Cbrisli
trare; quo utique quisquis non ingredietur (al. ingre- carni parvulorum, cum qua veritatem haberet substan-
dilur),inlerminabilibusignisseternipoeniscruciab'Uur? lice qualitalisque comraunem, quam carni horainum
Qua igitur juslitia Deus justus a infantibus sine pec- majorum, cum quibus illi communis csset sola carnis
calo nascenfibus ingerit poenam,in quibus poensenon nalura,iionmaeula.SedhociIIi_orsitanvolunt,utcaro
invenit causam? Hcecneesl creatoris Dei beiiignitas, Christicum carnehominum majorum solam habuerit
ut imaginem suam creet, eamque sine ulla iniquitate naturce similitudinem, cum carne vcro parvulorum
condemnet, cum «ott sit iniquus Deus, qui htfert (al. mundiliam quoque poluerit bahere communem. Fa-
inferat) iram (Rom. m, 5) ? Si ergo nolunt in ipsius leantur ergo parvulos in similitudine carnis peccati,
Dei eontunieliam morlifera impietate versari, falean- quos asserunt nasci quidero in carne humana, sed
lur hominis primi in oranes homines cuni morte originalis peccaticontagionon pollula f. Quibusosten-
transisse peccalum h. Uendum est quantaeosetiamhicsequatur absurditas.
CAPUTxv. Absurda qumsequunlur eos qui negant in- Neganles enim in parvulis nascentibus Originalepec-
fantes habere peccatum. — 29. Aliam rursus impie- calum, humanam eos carnem habere non negant,
talem debent in hac sua videre ac vitare sententia. Filium aulemDei carnem humanam de virgine sine
Dicentes enim parvulos ex Adam non trahere origi- peccalo accepisse concedunl : consequens igitur est
nale peccatum, negant eos profecto habere carnem ut inter carnem nascenlis ex virgine Cnigeniti Dei
-peccatiquos lamen hunianam carnem habere non ne- et eujuslibet alterius parvuli nihil dislare faleanlur.
gant. Ex eovero quod eossic bumanam carnem habere Unde conficilur ut omnes parvules, quos nasci asse-
non negant, ul eam esse carnem peccati negent, con- runt sine peccalo, dicant non egere Salvaloris auxilio;
sequens est ut humanam carnem negent carnem esse .• atque ita laqueuin Pelagiani erroris incurrunt, dum
peccati. Fatenlur, Apostolo compellente c, quia misit fidei catholicce infideliter contradicunt. Si enim sine
Deus Filium suttm in simililudinem d camis peccati peccalo infantes nasci.asserunt, quid resfat, nisi ut
(Rom. vm, 5). Ad boc igitur i_tos ccecitas impicepro- dicant nihil esse in eis.quod debeat spiritali regene-
fessionis impellit, ut quia (al. qui) carnem humanam ratione mundari? El si removent peccali originalis
negant earnem esse peccati, Christum autem in simi- & ~- niaculam a nasceiitibus parvulis, quid aliud nituntur
liludinem carnis peccali venisse non negant, ipsani nisi divinceveritali succensere mendacium, quando
Christi carnem non humanam esse, sed allerius na- eos in remissionem peccatorum vident baptismatis
fura. sacrilega infidelitate conflngant. Isti enim car- accipere sacramentum? quod ideo uniformiter> in-
nem in qua parvuU nascuiilurhumanam dicunl esse fantibus majoribusque confertur, ut omnibus origi-
carnem, quam lamen esse carnem peccali negare nalis inesse peccati macula cognoscatur?
contendunl; Christum autem in similitudine carnis 51. Quisquis igilur salutem veram, sempilernain-
peccali venisse pari nobiscum professione consen- que desideratadipisci, sensum hcereticcepravilatis
liunt. Aut igitur carnem Chrisli huinanam esse non abjiciens, quos cum pcena peccali natos videl, cum
dicanl, aut omnium hominum carnem, in cujus si- peccato quoque natos esse non dubilet: audiatque
militudinem Deus Filium suura misit, carnem peccali beatum Job dicentem : Quia non est mtindus a sotde
csse consenliant (al. consenserint). Quod cum fece- nec in\ans cujus unius diei vita est supet tertam ( Jub
rinl, nullus remanebit labor quo eis peccatum carni xiv, 4, juxta LXX). Beati quoque David luctus pii
parvulorum inesse monslretur. Si enim caro peccati cordis humilitale considerel, dicenlis-: Ecce in ini-
non raendaciter dicitur, habet in se caro ipsa pec- quilatibus conceptussum, el in deliclis pepetit mema-
catum.-Si vero peccalum non habet, falsum portat ^" ter mea (Psal. L, 7). Sancto quoque Abrahcevideal
carnis peccali vocabulum. Sed eam de qua loqtiimur, circumcisionis sacramentum non sine tremenda par-
carnem peccati verax discipulus Yerilalis Paulusi vuii comminalione mandatum. Ibi quippe Deus lidelis
appellat. Restat igitur ut sicutvere caro est cum caro el juslus, qui non inferl iram ubiculpam non inve-
dicitur, ita vere in sc peccatum habeat, cum caro nit, palri nostro Abrahce sic loquitur : Masculus qui
peccati ore apostolico nuncupatur. non fuerit circumcisus carne (aL. carneni) prmpuiii
30. Sed forsitan dicent in illius carnis peccati si- sid octavo die, exlerminabilur anima illa de populo
miUtudine missum Filium Dei, qualem habent ho- suo; quia Testamenlum meum transgressns est(Genes.
mines qui propria volunlale peccare jam possunt, XMI,14). Quisquis ilaque negat in parvulis secun.

a Abest justus a ms. d Sic ms.; in editis aulem,- in shidliludine.

'" Ms. sic habet; at edili, ~ Ms.. in shnilitudinem.
fateantttr Itominempri-
mum in oniiies homhies cum morte Iransmisissepec- f Sic, iiis., al edili, sed originalis peccali ncgam
eatutii. contagionepollulos.
"
Editi, Aposlolumcoinpetleiilem.
 471 S. FULGENTIIEPISCOPI RUSPENSSS - 472
aum carnem nascentibus originale peccatum, dieat in A .\ rantia peccati minuilur, tanfum leatus peccatoris
quo potuit infans octo dierum Testamentum Deilrans- augetur. Ideo Apostolus ait: Lex enim iram cpera-
gredi, si non in illo transgressus est in quo omnes . lur; ubi enim non est lex, nec prmvaiiculio (Rom.jv,
peccaverunt? Cum el autequam iiascerenlur asserat 1S). Idem quoque dicit • Quia tex propier ironsgres-
Aposiolus a infantes nihil egisse boni vel-mali (Rom. sionem posita est (Golat. m, 19) et, Qtda conclnsit
ix, 11); et videamus jam natos, nonsolum intraoc- Scriplura omnia sub peccalo, ut juslificutio ex fide
- tavum diem nativitatis suce (quo lunc tempore cir- Jesu Christi datelut ctedentibus
(JWrf.,22).'Quomodo
cumcidi jubebantur infantes), sed etiam post ipsum igilrir de d
possibililate solius liberi arbitrii (si non
diem tolo infanlisesuse tempore in tantum non posse prceveniatur adjutorio gralire Dei, per quam bona vo-
, Teslaraentum Dei transgredi, ul eis nec ejusdem luutas reparatur et servatur in horaine) natura tanto
i Teslamenti cognitio valeat iulimari. < magis superba, quanto_magis dominio peceali mor--
304 52. An illo quisquam beati Pauli sermone tique subjecta, quantulumcunque sibi bonsevolunta-
in parvulis evacuare nititur originale peccatum, ouo tis et operis exordium repromittit, quse nee sana po-
dicit reguasse morlem ab Adam usque ad Moysen, tuit Dei servare mandatum, nec vulnerala quantu-
eliam in eos qui non peccaverunl, iti simililudinem lumcunque curationis sumpsit de lege remedium,
prmvaricutionisAdw (Rom. v,,14)? Cui si fueril illud gB sed insuper auxit mandati cognitione peccatum? Lex
econtrario replicatum, quod ldem Apostolus ail: enim subintravit, ut abundaret peccutum(Rom.v, 20),
Perttnius deliclumin omneshominesin condemnutio- de quo liberari nemo potest, nisi per Agnum Dei,
netn (lbid., 18); quod paulo post exponens ait: Pcr qui tollit peccata mundi. De corpore gQ5 enim mor-
inobedientiam unius hominispeccatores constituti sunt tis hujus nonliberum hominis arbiirium, neque legis
mulli (lbid., 19); et cum de Judccisatque Grcccislo- sanctum, juslum, bonumque mandalum; sed sola nos
queretur, generaliler intulil: Omnes enim peccave- liberat gratia Dei per Jesum Chrislum Dominum no-
ruiit et egent gloria Dei, jttstificati gralis per graliam slrura. Lex enim spiritusviimin ClnistoJesu liberatit
ipsius, per redemplionem qum est in Ghristo Jesu nos a tege peccati elmoriis (Rom. vm, 2).
(Rom. ni, 25) h : nonne illico in magnas trudetur CAP.XVII.Christus hominemliberat, non inveniendo
anguslias, si non. utrumque sensum secundum pro- fidem,sed dando. — 54. Liberavit autem non in quo-
fessionem calholiccecredulitatis acceperit; ut seilicetl libet homine lidem inveniendo , sed dando. Deus
infantes propriis quidem operibus nihil deliquisse di- enim qui impiumjustificat, ipse infideli fidem, quse
cat, in illo autem priroo honiine omnes homines ge- per caritatem operatur, gratia sucebonce volunlaljs
neraliter peccasse cognoscat ? inspiral. Unde quod ad bene cogitandi altinet facul-
CAP.xvi. A peccato "originisnon liberut nisi fides; C lalem, testatur Apostolus dicens, quia non sumus
Redemploris.Nalura cmcasine lege peccat. — 55. Ab} f_.o.ietcoghare atiquid ex nobis, quasi ex nobis, sed
hoc peccatoquod originaliter carnalis nalivitas tra-. .- sufficieniianostra ex Deo est (II Cor. m, 5). Revera
hit neminem facultas naturalis, neminem litlera, eiiim, secundum ejusdem Apostoli diclum, Deus qut
sanclce legis, sed sola Jides eripit Jesu Christi Filii; bus voluerit dat pmnitenliumad cognoscendatnverita-
Dei, qui veniens (al. venit) qumrere el salvum facereo tem, ut resipisoant a diaboli laqueis, a quo caplivi le-
quod perierut (Luc. xix, 10), pro impiis mortuus estt nenlut ad ipsius volunlulem(II Tim. n, 25). Unde ille
(Rom. v, (i),-offerens semetipsum pro nobis (sicutt aposlolorum primus et digne beatus verilatis eloquio
Apostolus dicit) obladonem et hostiatn Deo in odorem t nuncupalus, de credulitate gentium loquens,Deum di-
suavitatis (Ephes. v, 2). Inhoc mediatore Dei et ho- xit fidemundasse corda eorum; et rursus ait eamdem
minum, et humansc naturse stalus reparatus est, ett gratiam di\ initusdalam gentibus quam et ipsis(Acl.xv,
implendcelegisest consummaluseffectus(al.affectus):: 9), ut crederent: ubi gralullum gratisedonum apostoli
quia nec sibi ad virtutem sufficere ullatenus potuitt etmajores naluindoctrinasancti Spiritus agnoverunt;
naturalis infirmitas, quse utique ex,quo omnes dies s omnesque unanimes uno ore in beati Pelri senlen-
nostri defecerunt,et in itu Dei dcfecimus(Psal. LXXXIX, , liam iransierunt, dicentcs : Ergo. el gentibus Deus
"
9), lumine siroul et virtute privata, in lanlum cceca * 1D pmnilentiam ud vitam dedit (Act. xi, 8). Nempe cum
sine lege peccat, ut peccare se nesciat. Propterquodd ipse Salvator nosler propiise vocis imperio humanam
dicilur : Concupiscentiamnesciebum,nisi lex diceret:.' ' convenerit e voluntatem, dieens : Pwnilemhii etcre-
. JYonconcupisces(Rom. vn, 7).'Legalis quoque audi- diie Evangelio (Murc. i, 15); claret tamen quia ut
lus non solum neminem de potestatc lenebrarum eri- homo in Deum credere incipiat, a Deo accipit posni-
- '
puit, quin etiam peccatoribus cumulum pra_varica- tentiam ad vitam, ila ut onmino credere non possit,
tionis adjecit. Sine gratia quippe fidei gravius lexx nisi pcenitentiam dono Dei miserantis acceperifT:qucc
agniia quam ignota condemnat. Ul.i quantum igno- est aulem pcenitentia bominis, nisi mutalio volunta-

" Ms., cum et anlequam nascereiut assetai eum n leclio, Quomodo igilttr de possibilitale sokiiur liben
Apostolus, efc. arbitrii, si hon prmvenialut:.:. Aut quantulumcunque
'" Abest hic a ms.
Domiponoslro, el a textu Apo- sibi bonmvqluntalis, etc.
e Ita ms.; Lov. vero ct Ant., convenit;Basil., con-
stoli; inedilis.
" Italegitur al
editi, in laiiium nalura cmca. vertit.
d Sic ins.;
l^gitur in ed.tis; at in ms. hsec prccfertur
ir
 "
4*73 EPISTOLA XYIL _ 474
Deus ergo, qui homini poenitentiam dat, ipse vo- A persecutorem, et «ulumeliosum, ccecus atque incre-
uritatem hominis mulat. \ dulus ignorabat? Quodhumilj corde consideraus, alio
55. Proinde si quis dicit, Meum est velle credere, loco dicit: Non sum dignus vocari aposlolus, quia
Dei autem gratise est adjuvare, mulet dictorum ordi- perseculus sum Ecclesiam Dei (I Cor. xv, 9). Sta-
nem , imo non roulet, sed servet, nec quod posterius limque fidem suam non proprise voluntali, sed gra-
cst in priore loco, nec qudd est prius in loco posle- tise Dei miserantis assignans/dicit: Gralia uuteriiDei
riore constituat. Male enim gratiam Dei sucevolun- sumidquod sum (Ibid., 10). Quid autem jam erat
tali poslponit, cum ista bona esse non possit, si illa (al. fuit), nisi fidelis? quod ut esset, misericordiam
defuerit. Non ergo (al. enim) dicat, Meum est velle est ulique conseculus, sicut- ipse lestalur, dicens :
credere, Deiautem gralice esl adjuvare; ^sed djcat, Consilium do, tanljuam misericordtum consecutus a
gratim Dei est adjuvare, ut sit meum velle crederc. Domino ut sim fidelis (1 Cor. vn, 25). Nam el euiri
Tunc enim vere recteque agit hoc ejus velle ", cum se prius blasphemnm, et persecutorem, et Gontume-
eum gratia prseveniens cceperit adjuvare. Fides enim liosum, fuisse fateretur, fidem suam ei caritalem
qum percarilatem opetaiut, humilem facit eum cui gratise assignare non dcslitit slaliin subjictcns : Su-
datur, quia catilas non inflatut-{Rom. xm, 4), Adju- -> perabundavitatttem grada Dei in fide el dileclione, qum
torio igilur atque munere gratise sibi fidem 'dari B estin Christo Jesu d (J Tim. i, 14).
unusquisque non dubitet; ne dum initiurii sibi fidei 57. Si ergo fidem Paulo gralia Dei non dedil, nec
nititur assjgnare, posnitentiam quoque, quam Deus caritalem ei dcdisse crcdcnda esl: ergo, quod absil,
ad vitam dat, sibi homo non sanitate validus, sed liienlitus est Paulus, qui ail, quia cariias Dei diffusu
infirmitate preejudicalus assignet, tantique medica- esl in cordibus noslris ver Spiiilum saiictian, qui datus
minis beuelicio careat,cujus graliam contumax alquc esl nobis (Rotn. v, 5). Sed quia Paiilus Chri. lo in se
ingralus oppugnat: cum cordis humililas divinis sit loquentc inenliri non pGUiii,ipsoiSpiritu nobis iribu!
eloquiis adinonenda, ubi principaliter ipsa bdna *vo- fidem lirinissinie laieainur. per queni c.rii.iiein Dei
luntas, qua incipimus v.elle credere, a Domino pr.c- . in noslris dillttndi cordibus ncg.irc neqtiiinus Cum'
parari demonstratur" ac dirigi, Salomone dicenle : crgoPaulus essetblasphenuis, ct persccutor, etcon-
Prmparatur votuntas.a Domino (Prov. vm, 55, juxla luraeliostis, non ideo est adjuius Dci graiia, quia
LXX). Et David canit in Psalmis : 3§@ A Donimo credcrc voluit, scd ut credere vcllet donuni gratuc
gressus hominis dhigenlut,ei viam ejus capiet h (Psal. prccvciiientis acccpit; qi.se in cjtis voliintatu iion ali-
xxxvi, 25). quodcredulitatis iniiiiini, scii blaspliciniam, sreviiiani-
CAP.xvm. Si veitectedere ex nobis -est, fides nor, coniuiuclias, et ignoraniiam in iiicrciluliiate repcrii.
est gtatta, sed mefces bonmvolunlalis. — 5G. Si vero, C Cujus usque adco cseca fuil volimias, "ul uon soliim
secundum illorumopinionem, nostrum est velle cre- iion posset credere, sed iicc ipsiim sii.e,creiliilii..iis
dere priusquam nos Dei gratia incipiat adjuvare, in- possetiniiiuro prxvidcre. Non cniiiiigiiorans lccissci,
juste gratia dicitur, quia non gratis datur homiisi, sed si suain in se ignorantiain praevidissci. Digne igilur
bonse relribuitur voluntati. Hanc enim (sieut jlli vo- in Paulo assigiia.urrprccvenieniis misericordi.c douo
lunt) gralia in nobis invenit quam ipsa non dedil; 307 n0!1 solum credulitads iiiitium, sed oli.-ni ipsiiis
imo si sic est, uos priores Deo voluntalem damus, incredulitatis agnilio; quam e: proplerea Dei niiseri-
atque ita graliam non miseratione tribaent.s, sed cordia conlulil, ul incrcdiilitalcni siiam illiiiniiiatiis
cequilate Dei c relribuentis accipimus. Yerumlamen. alque adjulus, el agnosccicf, et vitarel. Dominus
Quis ptiot dedit illi,.-et retribuelur ei (Rom. xi, 55)'_ cntm est illuminatio noslra ct salus nosfra (Psal.
Kemo utique, quia Non poiest homo accipere quid- ' xxvi, 1); qui nos illuminat, ut peccafa nosfra c-ogno-
qtium, nisi ei daium fuerit de cmlo (Joan. m, 27). scairius, ct sanat ul a pcccalis nostris separati cinii
Quid enim habet quod non accepit ? si autem accepit, juslitia vivamus. Ob hoc ipse, qui ut fidelis essct, la-
quid gloria.tur, quasi non acceperit (I Cor. ~iv, 7) ? letur se miserieordianr conseciiliiin, salubrilnr nos
Non autem misericordia Dei aliquando, prsevenit ho- instruil, dicens: Igilur nbn volends, neque cttrienlis,
minem, si- nunquam bonam facit (al. fecit), sed ex- J) sed misereniisest Dei (Rom. ix, !G). Quia revera ct
spectat ut inveniat volunlatem. Et ubi est quod David ut velimus, roisericordice prcevcnlenlis ilhiminainur
dicit: Deus nte-is, misericordia ejus prmveniet me dono, el ut curranms; misericdrdice subsequeniis
(PsaL.wiu, 11). In quoaulem Dei nos misericordia fulcimur auxilio. Ut ergo sibi quisque tribuatbonam
proeveniat, vel proeveniens quales inveniat, non in volunialem, qua velle incipit credere, non vivenfis
quolibet alio, sed in seipso nobis gentium magister animse vigor, sed morlucc carnis cst tumor.
ostendit, dicens : Qui prius fui blasphemus, ei perse- CAP.XIX.Liberumhominis arbilrium posl peccatitm,
culor, et contumeliosus,sed misericotdiam consecutus sine adjutotio grutim nonnisi ud serviendum peccnto
sutn, quiaignorans feci in incredulitale (1 Thn. i, 15). teperituf idoneum. Libertus a bona voluntate sumit
Quomodo ergo aliquam credendi volunlatem ex - initium. — 58. Ex quo enim primus homo nalurain
seipso Paulus habere polerat, qui blasphemum se, et suam volunlarie vitiavit.alque-opprcssit, ita cre.it
* Sic ms.; at Lov. et Ant., aitejus hoc veile; Basil. vocem, Dei.
vero, ait ejus essevelle. d Habetur hic in editis Domino nostro, sed non ba-
b Edili, cupiet nimis; sed non legitur nimis in ms. betur in ms. nec lextu Apostoli. -'
c,Basil., (cquiiate tettibucnlis; nec habet hanc
 '
.175 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 47(3,
infirmitas >, ut nisi divinse graliae medicamento pra- A . illuxtt in cordibus noslris (11 Cor. iv, 0). Et eldera
ventum in unoquoque homine sanelur atque adjuve- luci quam jam formaverat Deus, alio loco dixit.
tur Iiberum indesinenter arbitrium, sit quidem libe- Eratis enim aliquando lenebrm, nunc autem lux in
rum,- norrtamen bonum; sit liberum, non tamen Domino (Ephes. v, 6). Quibusdam vero ex illa lucis
rectum; sit Iiberum, non lamen sanum; sit liberum, formatione laudabili ad"vituperabilem tenebraruro
non tamen justum : el quanto magis a bonitate, re- informitatem relapsis, afleotum pise mentis ostendens,
ctitudine, sanitate, iustitiaque liberum, tanto magis ita Ioquitur : Filioti mei, quos iletum parltirio donec
malitice , perversitatis , infirmitatis atque iniquitatis formeiur Christus in vobis (Galat. iv, 19). Quomodo
mortifera servitute captivum. Qui enim facil pecca- autem Christus in suis formari potest, nisi quomodo
tum servus esl peccati (Joan. vin, 54); et a quo quis in eis habitare incipil, id esl per fidera? Quod heatus
devictus cst, huic el servus addictus esl (II Peti: n, Paulus ila confiniiat : In interiore, inquieiif, hoinine
19). Regnante'igitur peccalo, habet quidem liberum habitare Chrisium per fidem in cordibus veslris [ al.
- arbilrium sed liberum sine Deo non liberum sub nostris\ (Ephes. m,
, , l(i). Dum ergo reformamur, re-
Deo, id est, liberum justitia," non liberum sub gratia, novamur; el in eo quo renovamur, vivificamur.
et ob hoc pessime atque serviliter liberum, quia non CAP.xx. Vila sancta a fide stimit inidum. Prr gra-
gratuito miserentis Dei munere liberatum. Hoc Apo- g llam non aufertur liberum arbiirium. — 40. Yila au-
stolus evidenter insinuat, dicens h : Cum enim servi tem nostra a Jide sumit initiura , quia justus ex fide
esselis peccali, liberi fuislis juslitim (Rom. vi, 20). vivil (Rom. i, 17). Quam fidem non ex vol.intale
Servire igitur justilice non potest qui justilice liber isoslra nasci, sed per Spiritum sanclum unicuiime
est: quia quandiu est peccati servus, nonnisi ad dari, beatus Paulus ostendit, dicens : Alii qttidem
serviendum peccato reperitur idoneus. Ab ista servi- datur per Spirilum sermo supientim, cdii auiem seniw
tute peccati iiemo liber efficitur, nisi qui liberatoris scieniim secnndum eumdetn Spirilum , alteri (al. alii)
Chrisli gratia liberatur, ut scilicet liberalus a pec- fides in eodein Spirilu (1 Cor. xn, _",9). Non crgo
calo, servus fiat Deo. Hoc aulem quemadniodum Spirilum sancfum, quia credidimus c, sed ut crede-
fiat, ipse liberator noster ostendit : Si vos, inquiens, reiiius , accepimus. Forma enim prsecessit in carne
Filius liberaverit, vere liberi eritis (Joan. vni, 55). Christi, quam in nostra fide spirilaliler agnoscamus.
ldeo Vas electionis beneficium jiobis gratise libera- Nam Chrislus Filius Dei secundum carneni de Spi-
tricis insinuans, non solum liberos, sed eliam libera- ritu sancto conceptus et natus est. Carnem aulem
tos nos esse testalur bis verbis : Nunc autem liberali illam nee eoncipere Virgo posset aliquando, nee pa-
a peccalo, servi aulem facti Deo, habetis fructum ve- rere, nisi ejusdem cainis Spiritus sanc'us operaretur
-irum in sanclificaiionem , finem vero vitam mternum \Q exortum. Sic ergo iu hominis corde nee concipi Vdes
(Rom. vi, 22). poterit, nec augeri, nisi eam Spirilus sanelus infun-
59. Hsec vero libertas, quce non ex hrimano arhi- dat a et nufriat. Ex eodem namque Spirilu renat
trio nascitur, sed gratuita Dei miseratione confertur, s«_nus, ex quo nalus est Christus e. Eodem igilur
a bona volunlate sumit exordium , et per fructum Spitilu Christus formalur secundum fidem in corde
sanctificationis in vita celerna plenum sui sorlilur uniuscujusque credenlis, quo Spiri.u secundum car-
effectum.- Sed sicut in nativilate carnali omnem na- neni formatus est in ulero Virginis. Ideo prophefa
scentis Iiominis volunlalem prsecedit operis divini ex persona fidelium claroat ad Dominum : Ptopier
formatio; sic in spiritali nalivitate, qua veteremho- timorem luum, Domine, in utero concephnus "
e. parluri-
tninem, qui corrumpitur secundumdesideria errorisf vimus Sphilum salulis ium; jusiiiiam 11011fecimus su-
deponere incipimus, ut novum qui in justilia et sun- per .e)T<im(Jsa-.xxvi,I-).Sicutaulemnonsclumprius-
ctilale veritatis cteatus est (Ephes. iv, 22) induamus, quam Virgo Maria Christum conciperel, sed etiam
nemo polest hahere bonam voluntalem motu proprio prmsquam se concepluram agnoscerel, gratia plena
nisi mens ipsa, Id est interior horao noster, renove- angeli voce nuncupata est, cum nulla ejus prsecessisset
turac reformelur ex Deo. Ideo 308 nos beatus (al. prsecederet) concipiendi Fiiii Dei vel cognitio, vel
Paulus prcecipit ( Rom. xn,- 2) non conformari huic JJ voluntas, ut agnoscerelur ex gralia Dei esse lam ipsa
sceculp, sed reformari in novilale sensus noslri. Cujus obediens voluntas Virginis, quam conceptio Domini.
reforqiationis initium -ne nostrse facultati assignare Salvaloris ; sic homo priusquam crederc velle inci-
aliquatenus deberemus, Dominus per prophelan; se- piat, gratia donanlis infunditur cordi, ul incipiat in
ipsum formatorem lucisrostendit, dicens : Ego Do- homineperfidemChristusformari. CumaulemChri-
minus formans lucem etcreans tenebras (Isa. XLV,7). stus in unoquoque formatur, ipse ac format; quia
Quod et beatus Aposlolus sua prsedicatione confirmat, ipse finem in corde uniuscujusque credentis initiai.
dicens : Deus, qui dixil de lenebris lucem splendescere, Proplerea in Epislola quse ad Hebi--cosscripta est
~ Locus hic alias obscurus d SicBasiL; at Lov. ctAnL.elfundal.
restitutus est ope ms., ~ Ms., Dominus Ctirislits.
qui prcefert hsec verba, ita crevit infirmiius, ut
tusi, etc, sit sil elc. f SicBasil.; al Lov. el Ant. non habent hcccvcrba»
b Ms., insinuans ail; editi uniformiter, insinuai
jusliiiam non; sed sic prceferunt locum : concephntit
dkens.
" Ant. et el putiuiiviimis. Sphiltim saltitis luie (echnitssuper
Lov., qui.~credimus; ms. et Basil., credi- terram.
dimus
477 EPISTOLA XVII. _ 478
admonemur ut 309 aspiciamus.in auciotetn fidei el A ccecusfuit, in co accipiat Iumen^ et ubi fuit iuiquus,
consimmatorem Jesum (Hebr. xn, 2) : qui procul du- serviens immunditiceet iniqujtati ad iniquitalem, ibi
bio sic est auctor fidei nostrce , cum ipse lidem non gratia prceventus atque adjutus serviat juslitice in
habentibus donat, sicut est ejusdem fidei consumma- sanctificationem.
tor, cum eam in habentibus augendo multiplicat, -et CAP.XXI.Deus, dum quos vultcredentes facit, per-
sancta operalione consummat. Dicit enim beatus . sonarum acceptor non est. Nemo a se habet velle cre-
— -42. Miramur autem quosdam dicere : Si
apostolus Jacobus quia fides Abrahse patris nostri ex dere. ~ Deus facit ut velint
operibus consummata est (Jac. 11, 12). nolentes credere, nullus autem
41. Auctor est ergo fidei noslrce, consummalorque est qui naturaliler possit credere in Filium Dei, aut
Jesus, quia ipse operalur in nobis et velle et perfi- aliquid boni velle quod pertinet ad vilam seternam,
cere, pro bona voluntate. Quod si in eo lantum est , cur ergo 310 non &<& omnes velle, cum non sit
auctor fidei nostrce, quia nostram voluntatem exspe- personarum acceptor Deus? Ex quibus verbis, quce
ctat, ut ex nobis esse fides incipiat, consequens est , vestris litteris indita stint, apparet eosminus consi-
ut etiam consummator fidei nostrse ideo dicatur, quia derare quod dicunt. Personarum quippe acceptio
exspectat ut noslro tantum conalu ad consumma- apud Deum tunc esset, si (quemadmodum isli volunt)
tionem fides quce a nobis exorta est perveniat; ac B in quolibet hominum aliquod inveniret bonce volun-
sic totum Deo adimitur, si el initium et consumma- tatis initium. Cum autem in nullo bonam voluntatem
tio fidei nostrse humani arbitrii viribus applicetur. invenil, sed eam gratis cui voluerit a ipse coneedit,
Quod quia valde impium esl, si Scripturarum san- agnoscitur nulla esse personarum acceptio,' quando
clarum eloquiis salutaribus non resistimus a, omnia .gratuita est donanlis in unoquoque largitio. Quod
quse pertinent ad honse voluntatis initium vel pro- .autem dicunt, cur non facil onines velle ? Itane vero
tectum, Deum in nobis et incipere et perficere sine in nemine hoe facit^-qiiia non in omnibus facit ? An
aliqua hcesitalione credamus. Ipse est enim qui ope- non hubet polestatem figulus luti, ex eadem massa
-raluf in nobis et velle el perficere, pro bona volunlate .facere aliud quidem vas in honorem, aliud veroin cdh-
{Philip. n, 15). Clamemus igitur in humilitale cordis lumeliam (Rom. ix, 21) ? aut culpari potest justitia
et veritate fidei cuni prophela : Scio , Domine , quia in vasis irse, qucejuste pro meritis aptavit in interi-
non est in homine via ejus, neque viri est ul corrigat tum; vel misericordia in vasis misericordise, quaa
viam suam (Jer. x, 25). Non est itaqiie in hominevia sine ullis merilis solo gralr.e dono preeparavit in glo-
ejus quam habet ex Deo, neque viri est ut corrigat riam. Quibus ipsam quoque prceparari a Domino
viamsuamquamhabetex seipso. Yiam ergo suam non - vohmtatem Scriptura teste docuimus. Qucesi non a
habet In se, nec viam suam corrigit, nisi cum recti- QfDeo datur, sed in homine invenitur, ~
falsum esl quod
tudine cordis donum gratice spiritalis acceperit. Ideo eam Scriptura prseparari dicit a Domino. Omnis
Salomon dicit : Ditigit autem corda Dominus (Prov. autem Scriptura divinitus inspirata, cuncta qucedicit,
xxi, 2). Beatus quoque apostolus Jacobus testatur vera dicit, quia ex veritale sunt universa quce dicit:
quia omne dalum oplimum et omne donum perfectum Eloquia enim Donuni, eloquia casta (Psat. xi, 7). Deus
desutsum est descendensaPatre luminum (Jac. i,,17): ergo, qui volunlatem prseparat ,'ipse donat. Quam si
eorum scilicet Iuminum quibus per Ezechielem novi Deus per suam gratiam tiomini non dederit, nunquam
cordis gratiam repromittit^ dicens . Dabo vobis cot potest homo in Deum velle credere, quia ipsam vo-
novum, et Spirilum novum ponam in medio vestri, et luntatem gralia non invenit, sed operatur in homine.
CAP.XXII. Credendi facultus humdnm potest inesse
auferetur cor lapideum de carne vestra, et dabo vobis
cor curneum,et Spiritum meumdabo in vobis, el faciam nuturm, quia Deus polest eam sanare. Adam peccando
ut in juslificadonibus meis ambulelis, et judicia mea perdiditfidem.—43.Cumaulemdieimusneminemposs«
observelis, el facialts (Ezech. xxxvi, 26). Bealus quo- in Deum credere, nisi per graliam Dei cor illumiue-
que Paulus humanse comprimens prsesumptionis au- tur, ut credat, non credendi possibilitatem huroance
daciam dicit: Quisejiim te discernil? quid autem ha- naturce omnino inesse non posse dicimus, sed ut ha-
bes quod non accepisti? st autem accepisti, quid glo- D beat ipsum posse, unde debeat sperare ac poscere
riaris quasi non acceperis (I Cor, iv, 7) ? Cum quo demonstramus. Nam utique naturaliter homini, cum
rios oportet htimiliter salubriterque cognoscere -pari- cceperit in Dei Filium credere , si posse credere in
ter et fateri , gratia Dei nos esse quod sumus b, si conditione primi hominis datum non esset, nunquam
lamen aUquid sumus. Qua graliw humanum non au- peccatum de inlideUtate contraheret; neque ullina-
ferluf,sedsanalut; non adimitur, sed,corrigitur; non turce credendi facultas insita est, quam rationalem
removelur, sed illuminatur; non evacuatur, sed ad- non fecit Deus. Nunquid enim de bobus cura est Deo
juvatur alque servatur arbilrium : -ut in quo infirmi- (I Cor.ra ,9)? In quibus nec punitur impietas, nec
tatem horao babuit, in eo habere incipiat sanitatem; pietas coronatur. De hominibus autem omnibus cu-
quo errahat, eodem in viam (al. in via) redeat; in quo ram esse Deo coelestibus eloquiis edocemur.
"
Siems.; at Basil., nos insisthnus. Lov. et Ant., .d" Sic ms.; at editi, cum voluerit.
nos resisiimtts, sed male. Ita ms.; at in Basil., quod ea in Scriplura prce-
b Lov. et Ant.-, quod et sumus.
~ Lov., Ant. et Basil., si volentes. pqraridicilur; Ant.,ea Scriptuta prmparari dicilui:
m S. FJJLGENTK EPISCOPI RUSPENSIS 480
44. Naturce igitnr humance competit fides, cujus A Apostolus dicit. Deus ergo unicuique divisil meitsutam
laiifam curam Creator habere dignalur, <utetiam ca- fidei (Rem. xn, 5).
pillos capitis nostri numeratos esseYerifasdicat (Luc. CAP.XXISI.Potest Itomonaluraliler credere, licet et
xn, 17) : ut scilicet, dum se lantum a Deo diligi hu- divinitus donetur ut credal. — 45. Non ergo propter
mana natura cognoscit, diligentem se Deum diligat, ea non polest homo naluraliter credere, quia divi-
eique per fidem puri cordis inhcereat, cui ad beatitu- nitus ei donatur ut credal ~; imo in hoc maxime ad
dinem fides est via, cui infidelitas est magna miseria : habendam fidem homo creatus agnoscitur,. quia per
et ideo digne punitur, cura in Dei Filium non credit, fidem humana' natura ex vetustate renovatur. Sic
quia vilium est ejus infidelitas, sicut virtus esl lides, enim est omnis homo voluntario peccato primi ho-
non qualis in dcemonibusinvenitur, sed qualem Deus mmisvi-ialus, ut Deus yoluntate-sua bona volunta-
sanctis sriis donat, quos ex impietate justificat. Jpsa tem hominis possit sanare si velit. Creavit-.enim,
est fides quce per caritatem operatur. Nam et dm- sicut scriptum est, ut essenl omnia, il sanabiles fecil
mones credunf, et conlremiscunt (Jac. 11,19); sed non nationes orbis terrarum (Sap. i, 14). Yerumtamen ne
diligunl eum a quo per superbiam reeesserunt. In homini ex seipso putaretur esse sanitatis inilium,
quam snperbiam quia primus homo diabolica est per- mox sermo divinus adjecit: Et non esi in illis medir
suasione (al. suasione) dejectus, in quo perdidit hu- JJ camentum extermhdi (Ibid.). Quamvis igilur homini
militatem,perdidit3J J fidem:perdens aulemfidem, primo diabolus abstuleritfidem, Deo tamen reddendi
perdidit divinam protectioneni. Scriplum esl enim ; quod dederat non abstulil potestatemrnec humanam
Qui non credit Deo, a Deo non protcgilut (Eccti. n, naturarii diabolus potuit usque adeo vitiare, ut dein-
15). Exinde coepit superbite lerta, et cinis, qtiia in vita ceps non posset quod amiserat, Deo rursus largiente,
sua ptojecit inlima sua (Eccli. x, 9, 10). Ad ipsa in- recipere. Omnipotens enim qui potuit humanam"
lima ut homines redeant, divinus non desinit sermo formare, potest etiaminfirmam sanando per graliam
ciamare, dicens : Redite, prcevaricalotes, ad cor (lsa. reformare et custodire- naturam. A quo ipsa natura
XLVI,8). Verum, quia illi caro sunt, spiiilus vadens, sieut in primo liomine fidemad salutem acceperat,-
eUnonrediens (Psalm. LXXVII,59);nec unquam redire ifa nunc in singulis munere divinso bonitalis acci-
velle polest ovis errans, nisi fuerit boni Pastoris in- pit (al. accepit) 312 _**osidem Deus prcedeslina-
quisitione prcevenla et humeris reportala : propterea tos etper fidem salvandos ex parentibus creat.
paslor bonus venit quserere et salvam facere ovem 46. Potest igiturDeo donanlehomo in Deum na-
perditam, qucepaslorem suum quserere non potest, turaliter credere". Contra naturam quippe homlnis
priusquam ab eo quseratur, sed a quserente prseveni- est quod in Deum noncredit; quia ineredulitatem
t.ur, ut quccrat. Pastor autem eam frustra qucereret,' £ non habet ex creatione Dei, sed' ex voluntaria prce-
si qucerere ipsa pastorem"qucesita non posset-8. Sed -varicalione mandati; per quam sanitale privalus et
hoc ei qucerentispastoris bomtas donal, ut etiam ipsa ltnmine, hoc per seipsum potest, ut csecilatem atque
qucerendi pastoris habeat voluntatem. Qucerifuraulem inlirmitatem suam proprio arbitrio augere possit, re-
ut qucerat, quando illurainatur ut credat. lioc ergo niovere non possit. Cujus tamen illuminatio atque
in homine divinitus agitur, cui fidem Deus infundit sanatio in tantum est omnipotenli Crealori possibilis,
ut graticedono virtutem credendi nalura recipiat quam ut ad gloriam nominis ejus, ipso donante, non solum
amisit, et quod non polerat vitiala per ciilpam, in- possit inlidelis credere, verum efiam ad immortalem
cipiat poscere formata per graliam, ac sie operanle atque incorruptibilem vilceslatum per fidei gratiam
illo medico.qui non esl opus sanis, sed male hahen- • pervenire: ubi, accipiens gratiam pro. gralia, peecare
tiuus, infirmitas expellalur, natura sanetur. Quam omnino non possit, et possit feliciter videre .quod
sar.ilalem poscebat qui dicebat : Ego dixi: Domine, credidit. Unde vox illa fidei resultat In Psalmis:
mxserere mei, sana aniinam meam, quia peccavi tibi Credo videre bona Domini in terra viveniium (PsuL
(Psalm. XL, 5). Nullus autem sanclorum sanitalem xxvi, 15). Deus igitur lieet non ad hoc humanamna-
poscerel, si humana natura sana esset; et frustra sa- luram fecerit, ut vitiaretur per. culpam, ipse tamen
nitatem quisque posceret, si sanari human. nalura TVomnipotenli bonitate potest vitiatam sanare per gra-
nonposset. Natura igitur humana sanari potest; sed tiam. Arbilriura itaque hominis sanat Deus atque il-
iilius gratia sanitalis accipit donum ex quo creatio- luminat, ut homo in Deum naturaliter credat. Ita fit
nis sumpsit initium. Nam si homo naturaliler sanari ut homo fidem habere possit, sed eam nisi ex dono
aullatenus posset, ad sanandum eum coelestis medi- Dei habere non possit.
cus non venisset h. Rursus si se ipse sanare posset, CAP.XXIV.JVoit oriinia qum habere possumus e_c
ccelesti medico non egerel. Sanatur enim per fidem, tioois habfre possumus. — Non enim consequens esl
quam si ex seipso aliquis habere posset, Deus eam ut omnia quse hahere nos possumus, etiam ex nobis
bomini non donaret. Donat autem, quoniam alleri habere possimus. Nam et caro_nostra sic a Deofacta
datur fides in- eodem Spirilu (I Cor. xn ; 9) , sicut est*,ut possit naturaliter vivere, hoc ipsum tamen

~ Sic c Sic edili; at ms., ipiifl divhiitus ei iion daiur. ut

editi; at ms., si qitcerete ipsa pastotem non
'quasita credal.
h Ms.,posset.
non veidret.
 481 EPISTOLA XVII. • 482
non ex se, sed ex ariima possit habere. Vilaigitur ~, A operibus legis, nisi per fidem Jesu Christi; el nos in
ut Inesse carni naturalifer incipiat, manifestum est Chiislum Jesitm ~ credimus, ttt jusiificemut ex fide
eam ab anima ministrari; ac sic quidem polest caro Christi, e. 11011 ex operibus legis. Ptoptet quod ex ope-
nostra vivere, sed si in ea sit anima, quce vita tibus legis non juslificubitut omnis cato (Gulat. 11,16).
ejus est.- Et paulo post fidei gratiam cnmmehdans, per quam
47. Yerumlamen in anima nostra et carne non vera conferlur unicuique juslitia, sic ait : Non abji-
parvum hobis gratice Dei monstratnr exemplum. Nam cio gratiam Dei: si enim per legemjuslitia, ergo gra-
.icutex seipsa caro vitam non babe', sed ab anima tis Chtislus mottuus est (Ibid., 21). Ilem cum patrem
aGcipit; sic homo non potesthabere fidem, nisi mu- nostrum Abraham non ex operibus legis, sed ex fide
nere Dei donanlis acceperil. Sieut etiam (al. enim) juslificatum assereret, dieens : Sicut Abraham credi-
ut caro vivat, silius opus est animse, ita quoque ut . dit Deo, el. reputalum esl illi ad justitiam (Galat. m,
boino credat, soliusopus est gratice; et sicut caro 6); ut eliam gentes quas semini Ahrabce divinus
nihil operari potest, si eam vivi.ieare anima desinat, sermo promisit ex fide justificari ostenderet d, secu-
sic hoino nihil bene velle potest, si ab eo gralice ju- tus adjunxit : Cognoscile ergo qtdd qui ex fide sunt,
vamen abscedat. Ul ergo earo et vivere posrit et Jd sunl filii Abrahm. Providens autem Scriptura quia
operari, prcesentisanimse vivificafione fulcitur; homo B ex fidejtislificanlur gentcs, Detts prmnuntiavit Abrahm
qnoque ul bonum velitaut faciat, gralice vivificanlis dicens : quia benedicentutin le omnes gentes (Genes.
subsidio jugiter adjuvalur. Interest autem ut caro xn, 5). Igitur qui exfide sunl benedicenlurcum fideli
nostra quantum ([orle quandiu) vivifieatur ab aniroa, Abtuhairi (Galat. 111,7, 8, 9). Hunc antein palrem
non solum bene, sed eliammale operandi accipial fa- nostrum Abraham non ex opeiib.u?, sed ex fiile jus-
cultatem. Cum auteni nos gralia viviiicat, non nisi ad • tificatum esse confirmans, alio loco sic loquilur : Si
bene volenSum, nec nisi ad bene operandum nobis enim Abraham ex cperibus justificutus est, habel glo-
adjulorium subminisTrat.Agnoscat igitur homo in eo riam, sed non apud Deum. Quid enim Scriptura di-
- Se naturaliler creiere posse, in quo naturam hahet cit ? Ctedidit Abrahum Deo, el reputatum esl illi ad
credulitalis ac fidei capacem (quod animalibus irra- jusliliam (Gen. xv, 6) : ei aulem qui dperatur, merces
lionalibus datum divinitus non est); non tamen se non hnpulatur secundum graliam, sed secundum debi-
putetb ad habendam fidem usque adeo esse Idoneum, tum, ei vero qni non operalur, credenti autem in ettm
ut ex -voluntate sua constare fidei arbilretur exor- qui jusdficul impium, repulalur fides ejus ad justiliam
fiium. Yolens enim horao bahet fidem; sed Deus qui (Rom. iv, 2, 5, 4, 5).
iidem donat, ipse homiriis mutat et dirigit volunla- 49. Cum ergo Apostolus de his genlibus loquens
lem. Dominitsenira dabit suavilalem, et' terra nostra C quce,nututatitet ea qumlegis snnt Jacienles, oslendunt
dubil [ructum suum (Psal. xxxxiv, 15). opus legis sctiptum in cordibttssuis (Rom. n, 14), _
glg CAP.xxv. Gentes qum naturaliter ea qum te- de his se Ioqui testefur qui jusliiicanlur, Abraham
tjis sunt [uciunt, nonnisi Christiani fideles intelligendi autem patrem nosfrum non ex operibus, sed ex fide
suni. — 48. De his igilur in quibus nalura divino sa- justificatum esse comraemoret, quis auleat illas.in
natur munere, ut in Deum naliiraliler credant, qui- boc loco gentes accipere quas constat nbn esse
-que gralis per fidem juslificati, eliam ad bene ope- just.ficalas ex lide, cum ipse lestetur Aposlolus quia
randum auxilium gralicesuhsequentis accipiunt, Apo- omne qnod non est ex fide peccatum est (Rom. xiv,
stolus dicit: Cum enim gentes qumlegem'non hubcni, 25), et quia sine fide impossibile esl placere Deo
natutalitet qttmlegis sunl [aciunl, ejusmodiletjemnon JHebr. xi, 6) ? Quod si Abraham ex fide jttstificatum
fisfren.es ipsi sibi sunt lex, qui oslendunt opus legis esse conslat, cujus semiui 314 gentes Aposlolus
sciiptutnin cotdibus sids (R0.1t.11,14). Quem quidem promissas esse commemorat, quisquis asseril gentes
Aposloli locum hi QUIGRATI__ CONTRADICUNT gentihus non ex fide, sed ex operibus jusiilicari posse, quid
incredulis assignare contenduht, ex hoc videlicet superest, nisi ut eas neget ad Abrahce semen-, cui
quod eliam illi qui fidei gratiam non recipiunt illa genles proroisscesunt, pertinere? cum Abraham (sic-
qucead honeslalemmorum et humansesocietalis vin- D ut Apostolus dieit) pater sit omnium credendttm per
culum pertinent naturali quadam lege sic servant, prmputium ~, ut reputelur elillis ad justitiam (Rotn.
ut etiam eos qui illa violare contendunt judiciorum iv, 11). Quoniam igilur unus Deus, qui justificat cir-
cequitate ac severitate coerceant. Ubi minus alten- Cumcisionemex fide, el prmputium per fidem (Rom.
dunt jiposlolico suam seiitentiam prorsus enervari RI, 50), Aposloius autem de his qtd justificantur se
sermone, quem superius prcemisit dicens : Non eniin loqui monstravit, cum de gentibus naturaliter qucc
utidilBreslegisjusd sunl apud Deum, sed factores legis legis sunt facientibus et opus legis in srio corde ha-
yuslificabuntur(Ibid., 15); justificari autem sine iide benlibus disputaret : ille sensus est veritali conve-
neminem posse idem beafus apostolus ostendit, di- niens, quod (al. quo) gentes in eodem loco accipiun-
cens : Scienlesautem quod non justificubitur homo ex tur quas Deus fidei dono juslificat, et in eo quod eis

~ Edili hic addunt

quod vivit. Ms. non addit, nec vero, tn Chrisio Jesu.
ad sensum requiritur. d Eiiitir/Jai(fas ostenderet; sed abest P-uulusa ms.
b In editis, ut se putet. ~ Sic
editi; at ins., pulet sit omnium credentinm,
".Sie ms. juxta GrceeumteUum S. Pauli; cditi ul repulelitf el illis fides ad jtisiliam.
485 S. FULGENTll EPISCOPl RUSPENSIS 484
fidei gratiam tribuit, opus legis suse in eorum cordi- A ligat qui in Deum non credil, fieri nullatenu,. potesl:
_us donata justificalione conscribit, ut sine Tesla- Quia POTEST TJNUSQUISQUE CREDERE aliquid esse quod
menti Veteris littera per Kovi Testamenli graliam non diligit, diligere vero nemo potesl quod esse non
natura renovata opus legis ad hoc scriptum babeat, credit. Apostolus autem dicit sine caritate fidera,
ut ad populum Dei, non operum prsecedentium me- cseteraque bona opera cuiquam prodesse non posse;
rito, sed jtislilicationis gratuito munere incipiat per- dicil enim : Si habuero omnem fidem, ita ut montes
tinere Quod nobis ore prophelico ccpleslis dignata transfetam; et si dislribuetoin cibos pauperum omnes
est vulgare doctrina, sancto Hieremia dicente : Ecce facultales meas, et tradidero corpus meumut atdeam,
dies venient (al. veniunt), dicit Dominus, et consum- catitatem autem non habeam, nildl mihiprodest (ICot:
mubo super domum Israel, et super domum Juda Te- XIII,2, 3). Si ergo opera cum fldesine caritalepro-
stamentum novum (Jer. xxxi, 51). Et paulo post : desse non possunt, quomodo proderunt opera quse
Quia hoc est Testamenlum quod disponam domid in fide non fiunt? Unde nonimmerito beatus Apo-
Israel, post dies istos (al. illos), dicit Dominus, dabo slolus pro Thessalonicensibus oral ut eis Deus im-
ieges meas in corda eoium, et in sensibus eorum su- pleat omnem voluntulcm bonitatis, et opus fidei in
perscribum eas, et ero eis in Deum, et ipsi erunt mihi virtuie (II Thess. i, 11). Nam et in eodem loco, uhi
in populum; et non docebit umtsquisque proximum B __de genlibus legem naluralilerfacienlibusloquebatur.
suum, et unusquisquefralrem suum dicens : Cognosce ante prsemiseral dicens : Glotia- aulem, et honor, et
Deum : quoniam omnes sciettt me a majore usque ad pax omni operanh bonum, Judmo piimum, et Grmco
minorem eorum, quia propidus cro iniquitatibus eo- (Rom. n, 10). Quomodo autem infidelibuspotest esse
rum , et peccuterum itlotum jum non memorabor gloria, quse non datur nisi justiflcatis ? Quos enim
(Ibid., 55, 54). Deus juslificavit, illos et glorificavit (Rom. vni, 50j :
CAP.XXVI.Cognido Dei sine dileclione nihil pro- Justilia aulem Dei per fidem Jesu Christi supet omnes
desl. Fides sine caritaie potest esse, non prodesse. — qui credunt (Rom. m, 22); aut quis bonor incredulis
50. Hsecautem scientia in qua sic Deus .agnoscitur, dabitur, cum hunc non nisi credentibus tribui beatus
ut peccalorum remissio divinse.propitiationis munere Petrus edoceat, dicens : Vobisigiturhonor credentibus
tribuatur, longe alia est ab illa cognitione illorum (I Petr. II, 7) ? Yel quomodo erit pax ei QUIKOKEST
qui, cognoscentes Deum, non sicut Deum glorificave- HEDEMPTUS sanguina Jesu Christi, in quo Deus pacifl-
runt, aul gralias egerunt, sed evanuerunt in cogilado- cavit, sive qum in terris sunt (Ephes. i, 10), sive qvm
nibus suis; qui dicentes se esse sapienles, slulli facti in cmlis? Ipse esl enim pax noslra, qui fecit utraque
sunt, ei mutaverunt gloriamincortuptibilis Dei in simi- unum (Ephes. n, 14).Ilcec auiem pax sine carilate et
Utudinemimaginis corrupdbilis Iwminis (Rom. l, 21, (_. C fifle Chrisli non potesl possideri, quia juslificuti ex
22, 25). Jsti enim quia sine gratia fidei, quse per ca- fide pacem liabemusad Deum per Dominum noslrum
ritalem operatur, Deum cognoverunt, ipsa sua co- Jesum Christum, per quem el accessum habemus per
gnilione inexcusabiles faeli sunl; hi vero qui Deum fidetn in gratia ista, in qtta stamus et gloriamur in spe
fidei perceptione cognoscunt, inaccusabiles fiunt. glotimfiliotumDei (Rom.v,l,2). Qusespes cideo nott
Qtds enim accusubilelectosDei (Rom. vm, 55) ? Nemo confundil, quia caritas Dei diffusaeslin cotdibus no-
utique : Diligentibus enim eis Deum omnia coopetan- slris per Sphitum sanclum,qui datus est nobis(lbid.,S),
tur in bonum(Ibid., 28). Et ideo eos nullus accusat, Accepimus enim sphiltim adoptionisfiliorum, in quo
quia Deus eos secundum propositum prsescitqs, et clamamus, Abba Pater (Roin. vui, 16). Ut igilur ho-
prsedeslinatos, vocatosque justificat, atque glorificat; mines filii Dei fiant, Filium Dei unicum perfidemre-
ut gloriatione legis faclorum qua se horao superbus; cipiunt, et ipso donante hanc accipiuntd potesfatem,
exlollit exclusa, per legem fidei, quse per carilatem ut et in eum credant, et ad numerum filiorum Tlei
operalur , qui gloriatur, in Domino glorietur (I perlineant : Quolquol enim receperunl eum, dedii eis
Cor. i, 51). poleslalemfilios Dei fieti, his qui credunl in nomine
51. Quod si quibusdam cognoscenlibus Deuro, nec; ejus.(Joan. i, 12). In eorum cordihus dat legem
tamen sicut Deum glorilicantibus, cognitio illa ni-. j) J suam, ct in sensibus eorum scrihit eam, id esl legem
hil proluii ad salutem, quomodo hi polerunt ~- i filei, qiiseinspirata justificat, non legero factorum,
justi esse apud Deum, qui sie in suis moribus at- quceeliam observalores suos e sine dubitatione con-
que operibus bonitatis aliquid servanl, ut hoc adl denmat.
finem Christianse fidei caritatisque non referant? ? CAP.xxvn. Lex [actorum, qurn naluraliler esse po-
quibus aliqua quidem bona, qusead societalishumance! test in cotdibus infidelium, ab impietale non liberal.
315 pertinent sequitatem, inesse possunt; sed quiai —52. Nam illa quse lex faclorum est, quce iiominem
non fide et carilate b Dei fiunt, prodesse non possunt. jusl-ficare non potest, quia ex operibuslegis non-ju-
Etenim fieri potest ut quisquarn Deum esse credat,, stificabitutomnis cato, potest quidem naturaliler esse
qui Deum non diligit; iii aulem quisquam Deum di- et in corde gentium el in corde inttdelium Judceo-
" Editi, potuerunl. Ms., poterunl. on nabetur a Domino, melius quidem: quia cum
h Edili, quia non caritale. Ms., quia non fide ett dicitur ipso donante uccipiunt, frustra addilur a Do-
caritate. ~ mino.
e In cdd., quos' spes ideo, ete.
d In excusis habetur accipittnt a Domino, in ms.,i "M~.,factotessuos.
 • EPISTOLA XVII.
£81 , >_.6
Tum a : quse tamen sine fide Christi rfullatenus justi- A ficat gentes Deus, ut dando graliam renovet natu-
ficat sectatores 316 suos>sea' eos lenet vinculo im- ram. Caritalem quippe, quseptenitudo esl legis(Rom,
pietatis obslrictos. Hcee utique Juil in corde Pauli, xm, 10), ad hoc per Spiritum suum dilfundit, utfa-
quando fuit incredulus, secundum mmulationemper- ciat impleri quod prcecipit; et illuminationis gratiam
sequens Ecclesiam Dei, ex.secundumjusiitium, qumin per spiritum fidei propterea largitur, ut quod Deo
lege esi, conversutus sine querela (Rotn. m, 20). placitum est,- fides per caritatem operetur. Quse
Quam tamen quia ex Deo non habuit, ideo dicit : quandiu in homine non est; quidquid sine lege fidei
Qum mihi fuerunt lucru, hmc arbilruius sttm propter per legem naturalem scriptum remansit in homlne
Christum deirimenta: vitumtamen existimo omtda operantem nullalenus salvat, quia 3i_7 neminem
deltimenlum esse proptet eminentem,scienliam Jesu Deus sine fide justificat, nec potest operanti salutem
Christi Domini«tei, propler quem omnia delrimentum acquirere, quia stne fide impossibileesl placere Deo
feci el urbitror ttf slercora, ut Chrislutn lucrifaciam et (Hebr. xi, 6). Nemo ergo naturali legi conelur assi-
invetitar in ilio non habens meam jusliliam, qum ex gnare legem quam Deus non condendo naturam, sed
lege esi,sed illam qumesl ex fide Chrisli, qum ex Deo donando gratiam in corde gentium scrihit. Hsec est
jtfstifta ex fide ad cognoscendumillum (Philip. m, 6, enim lex, non qua homo societatis humancevinculum
7, 8, 9, 10). B eliam sine fide custodit, sed per quam credendo
55. Quis non his verbis apostolicis videat justitiam Deum cognoscit et diligit; non per quam sibi etiam
quce ex lege est esse ex homine, justitiam vero quce bona opera vel ipsam lidem quisque superbus vindi-
exfide Christi est non essenisi ex Deo? Ula estigi- cat, sed qua Deo in seimserieorditer operanli tam
tur juslilia per quam impius erigiturut cadat inpce- . lidem suam quara bona opera subjectus assignat:
nam, ista autem est per quam justificatus humiliatur lisec enira cor hominis ita componit et dirigit, ut cum
ut exaltetur ad gloriam. Ideo cum in illa quse ex lege homo prcecepta Dei audit, id donari sibi quod prceci-
«st sine querela conversarelur Apostolus, fuisse se pitur poscat, et cum in fide operalur, gratia Dei se
impium non negat, dicens : Ul qmd enim Christus jugifer adjuvari non ambigat.
<vm adhuc infirmi essemus secundum tempus pro im- . CAP.XXVIII.Quod Deus non facial omnes credere
piis morluus est (Rom. v, 6) ? Inimicum quoque Dei velle, pertinet ad secrela ejus jitdicid.—55. Quod au-
se fu.sse veraeiter confitetur dicens : Si enim, cum tem iuterrogant isli de Deo dicentes: Cur ergo non
inimici esnemus. reccnciiiati sumus Deo per morlem fecit omnes homines velle credere, cum non sit per-
Filii ejus, tnitlto nogts teconciliali salvi erimus in vila sonarum. acceplio apud Deum ? scire debent hoc
ipsius ab va pe>-ipsum(Ibid., 10). Quid ergo prodesset in illis allioribus positum a quibus sancla Scri-
Paulo sine coga-tione Cbrisli illam quse in lege fac- C plura humancecuriositatis coercel audaciamcdicens:
torum est, ser^aie jnsti_iam : cum ipse Salvator no- Alliora te ne qumsieris et fortiota te ne scruldtus fueris
ster Judceisdicat: Nisi cognoverilisquia ego sum, mo- sed qum prmcepit libi Deus, illa cogila semper (Eccii.
riemini in peccaiis vestris (Joan. vtn, 24). Ergo quia m, 22). Hcccaltiora ille qui usque in tertium ccelum
justitiam quce est ex lide Chrisli ad eognoscendum raptus est, eo magis lerritus quo magis illuminatus,-
illuHi esse lestatur Apostolus, manifestum est legem expavit. Unde magis claniare non cessat.. 0 allitudo
fidei esse, quam se Deus incorde suor.um scripturum dividarum sapientimet scientimDei! Quamincampre-
esse promisit. Quod ejusdem tenor evidenteroslen- hensibilia sunt judicia ejus el iuvesligabiles vimejus !
dit. Ibi enim dicit Deus : El non docebit unusquisque Quis enim cognovit sensum Domini ? aut quis consilia-
proximum suum, et unusquisqueftaltemsuum, dicens: i ius ejus .fuit ? aut quis prior dedil illi, et retribuelur
CognosceDotninum; quia omnes scient me a minote ei? quoniam ex ipso, et per ipsum, et in ipso sunt
usque ad majorem eorum (Jer. xxxi, 54). omnia : ipsi gloria in smcula (Rom. xi, 55, 54 el
84. Hcec est lex, quam Deus scribit in cordibus eo- se</.).S_\TESTERGOHOBIS, el in his qui salvantur, gra-
ruffi omnium, non per conditionem naturse, sed per tuitam Dei misericordiam, et in his qui conderonan-
largitatem gratice ; non per liberum arbitrium homi- tvir veram Dei justiliam sine dubitalione credere, et
-
nis, sed per ministerium eyangelicse prcedicationis; D corde contrito alque humihato misericordiam Do-
non in lapide per litteram Yeteris Testamenti, sed in mino 'udichimque cantare (Psal. c, 1), qui ct in vasis
corde per Spiritum.Dei vivi. Quod beatus Paulus evi- irse atque aplatis in interitum ostendit justitice suce
'denter insinuat dicens : Epistola estis Chrisii mhd- nullam iniquitatem placere, et demonstrat in vasis
slrata a nobis h, et scriplu non atramenio, -sed Spiritu misericordioe quia potest ejus bonitas omnia quibus
Dei vivi; nori in labulis lapideis, sed in tabulis cordis voluerit peccala dimittere d.
catnalibus(IICot. m, 5).Hocergo Deusscribitincor- CAP.XXIX.Falluntur qui exislimant divinam votunla-
dibus hbminum per Spiritum suum, quod exinde dia- tem mqualiierse Itubereerga salvandos et damnandos.—
hoU delevit invidia'per quam mors intravit in orbem 56. Ulud vero Aposlolicum ubi dicitur de Deo : Qui
terrarum. Scribit itaque legem fidei, per quam justi- vull omnes hominessalvos fieti, et ad agnitionem veti-

E Sic ms. At editi, et in cotde genlilium, el in corde exercct.

fidelium Judmorum. d Ms., et in vusis miserkotdim, qua poteslatis ejus
* Ms., ministraiu pcr nos. bonitas omnia qtdbus voluetit peccaia vslet di-
/ Sicnis.; Basil. vero, arcef audadam. Ant.et Lov., mittere.
 ' '
&87 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS ij_%
latis venire (I Tim: n, 4), non sicut oportet intelli- A sensus aperto sermonc se prsebuit agnoseendum, qui
gunt, qui hanc Dei voluntatem, sicul in vasis mise- ntique non posteaquam coepit, sed hoc ipsum quod
ricordice, sic et in vasis irse aecipiendam existimanl, coepil, mutationem dexterse Excelsi esse non tacuit.
minus considerantes veracissimam Scripturce~sen- Proinde hi qui volunlatem Dei qua omnes homines
tentiam, quce divince commendans omnipotentiam _ vult salvos fieri, sequalem «-circa redimendos et dam-
volunlatis: Omnia (inquit) qumcunquevoluit fecii, in nandos existimant, cum inlerrogali fuerint cur velit
cmlo et in lerra,in mari et in omnibus abyssis (Psal. Deus omnes homines salvos fieri, nec tamen omnes
cxxxiv, 6); ipsique Deo rursus dicit: Subest enim libi salvi fiant, quid respondebunt ?
cum voles, posse (Sap. xn, 18). Quomodo igitur omnia CAP.xxx. Ronam voluntatem lipminis non exspe-
qtise vult facit, si volens hominem salvum fieri, cujus clat Deus, sed ttibuit. Satus gratuila adultis sicut par-
salus nori nisi a bona incipit voluntate, ipsum velle vulis. Cruciutus infanlium.—58. An illud quod vestra
non in homine Deus inchoat, sed ut ab homine na- eos dicere testatur cpistola; id estj quia Deus exspe-
scatur exspectat ? 0 quam pessimum nefas asserilur, ctat hominis volunlatem, ul sequum sit in volentibus
. dum gralise Dei contumaciter repugnatur! ethomines praanium, in nolentibus aulem justa damnatio? Sed
opere Dei se iri honum mutari negant, qui homines ut prolixitatem vilantes omiltamus alia quse possunt
non essent, nisi bonitate Dei operantis existerent. B pro veritate fidei huic pravce sententice replicari, in-
Itane vero rerum ordo credi putarive perraittit n, ut lerim teslimonio convincantur atque confundanlur
Deus, qui creator esl hominis, valeat hominem fa- iion loquendum hominum, sed tacentium parvulorum,
cere, non mutare;et qui nullius eget adjutoriog^g in quibus ad evacuandam sapientiam verbi multum
ut hominem faciat, operari lamen quod vult in ho- resplendet virtus crucis Christi, qucegratis in omni-
minis voluntate non possit priusquam in homine bus hominibus propria ulentibus volunlate eamdem
ipsum velle repererit; et ul sit homo, habeat ex Deo, salulem a se oslendil lieri, quam iri infanlibus nullam
ut autem melior sit,habeal ex seipso; aesievoluntatem 319 voluntatem habentibus dignatur operari. In eis
bomlatis qua in Deum creditur, non divina bonitas, namque nec bona voluntas est, ul cequum"sil in volen-
sed humana pravitas operetur? Pravus est enim om- tibus p.rcemium; nec mala, ut sit in nolenlibus jusla
nis homOj priusquam in Deum credat>; et quia scri- damnalio. Si ergo ad salvandos bomines, sicut isti
ptum est: Erunt prava in directa (Isa. XL, 4), ex volunt, non excitat neque mulat, sed exspectat bo-
pravo fit homo rectus, ex infideli fidelis efficitur. . minum voluntates; quomodo infantibus qui baptizan _
Igitur siDeus pravcevoluntati bonitalem non tribuitb, tur, et in. eadem infanlia moriuntur, donat celernam
sed ut ex se ipsabonafiatexspectat.potestergo prava salutem, quorum bonam nec exspectat nee iuvenit
voluntas ex se bonitatem gignere, ita ut cum ex Deo (Q voluntatem?Item aliosquomodosinebaptismatemov-
habeat ut sit, non nisi ex se habere possil ut bona tuos mternis cruciatibus damnat, cum in eis nullam
sit; ac sic (al. ac si) omnipotens et bonus de volun- cdpam malce voluntatis inveniat?
tatibus hominum malls bonum possit operari cum 59. Nonne i. tos inimicos graticeDei, nec defenso-
velit, ut autem ipsse voluntales bonse sint, velit qui- res humani, sed deceplores at biltii, ad hoc sua per-
dem, faeere autem nullatenus possit. versilas cogit, ut Deum pulent iniquum in obitu om-
57. Quis enim nesciat malce voluntatis fuisse Pau- nium parvulorum, ubi nulla interveniente vel boni-
liim cum persequcretur Ecclesiam Dei et expugnaret tate, vel malitia voluntatis, alios vident poliri regno,
illam? eujus lamen malitia bene nsus estDeus,quando alios interminabili deputalos incendio ? Proinde si
~
persequenle Saulo beatus Slephanus est martyrio ita est ul ipsi sentiunt, nullus debet parvulus morl
coronalus. Ergone poluit Deus Stephanum coronare priusquam ad aUatem perveniat in qua possit vel
per Sauli persecutoris inlidelitatem, et persecutorein bonam voluntatem habere,, vel malam; ut Deus nec
Saulum Deus convertere nequivit ad fidem? Ergone baptizatos parvulos sine bona voluntate salvet, ne-
Pauhis prior voluntatem suam Deo dedit, et sic que non hapiizatos sine mala voluntate conrlemnet.
Deus lidem Paulo volenti retribuif ? Et ubi esl' quod Si enim Dei bonitas salulem non incipit hominis ope-
ipse dicit: Quis ptior dedil illi, et retribuelur ei (Rom. D
\ rari, nisi bonam ejus invenerit .voluntatem, iniquum
xi, 55) ? Quod ulique non dixisset, si a se volunta- erit eum vel damnari vel redimi, qui bene nee yelle,
tem Deo dalam, et a Deo sibi fidem cognosceret retri- nec nolle potuerit. Sed non est iniquitas apud Deum
butam. Hanc itaque amentiam, el a fidelibus suis (II Paralip. xix, 7), cujus universm vimmisericor-
arceat, et ab infidelibus Deus auferat. Ille enim dia et veritas (Psal. xxiv, 10).
tam profana cogitatione polluitur, cui gratia , 60. Igilur quia Deum justum honumque cat__olica
vel obdurato non datur, vel ingralo aufertur. Deus veraciter credit et confitelur Ecclesia , certiKime
enim convertens vi-ificat quos vult salvos fieri; Deus credendum est el liducialiter confitendum unam
\ luntates hominum mutat, ut esse bonce incipiant. eamdemque Dei gratiam in majoribus salvandis ope-
Jdeo scriptum est: El dixi, nunc cmpi, hmc esl mu- rari bonce voluntalis initium , quse in parvulis sine
talio d dexterm Excelsi (Psat. LXXVI,II). Prophetce voluntate operatur salvationis effeelum. Ipsa gra-
* Editi, permittitur. d Ms., Hmcmutalio.
'' SicBasil. AtLov. el Ant., bonam noutiibuit,st}_)- ~ Sic
editi.; at ms., Sicul in vasis misericordim, ~ic
ple lotvnlatem. et in vasis itm accipiendam asserunt.
_"Ais.,-Saulo; edili, Paulo.
 - - EPISTOLA XVII. im
489
tia infantes neque volentes, neque nolentes re- A prophetam Joliel: ln novissimis diebtts effundam rf_
flimit, quse majores illuminando volentes ex nolen- _. Spit.tu"meo supet omnem cutnem (Joel. n, 28).
tibus facit. Et hoc in. parvulis salulis opus sine Quod '.n ccntuiii v gintilrominibus in quos Spiruus
propria. voluntatis assensu gralia Deioperante per- sanclus linguis igneis venit -.factum beatus Petrus
flcitur, quod bonce voluntatis exordio di.initus dato ostendit. Si ergo hic omnem carnem omnes omnino
in majoribus incboatur, ut o;ere solius gratice vo- putaverimus homines inlelligi, incipiet (quod-absil)
luntas quce mala iiiit bona fiat, et deineeps gratice mendax sestimari sermo divinus. Est aulem Deus
secum operanti' servitium obedienlise cooperatricis verax, et eloquia Doinini eloquia casla (Rom. m, 4;
exhibeal. Sic aulem Deus crudelis non est in infan- Psal. xi, 7). Super omnem igitur carnem sicut se
tibus damnandis quibus haptismalis beneficium non Deus effusurum de Spirilu suo repromisit, sic fecit,
tribuit, sicut injustus non est in majoribus, quibus ' sic facit, sic usque in fmem sseciili facturus est.
bonam non donat voluntatem ".. Et sicut illos Prbrsus super omriem carnem , id est super omnes
vqluntas sua mala, sic istos jure puniri faeit origo homines effundit de Spiritu *suo, scilicet super illos
darnnata. Deus aulerii in hominibus nec maculam omnes ~ quos vull salvos fieri.
viliatce originis, nec malitiam condidit proprice vo- 65. Et ul qni sint oranes i-ti pl.enius noverinms,
luntatis. In horiiinibus igitur quos salvat, voluntatem B ejusdem beati Petri sermonibus auscullemuS, qui il-
bonam non invenit, sed sicut setalum exigit diversi- Iam prsedicalioiiem suam sancto Spiritu repietus hac
tas.aut in majoribus bonam voluntatem gralis facit exhortatione conclusit : Pmidtenliam iinquit) agite,
qua.minvenit malaro, aut sine voluntate bominis vel et baptizetur unusquihque veslrum in nomine Jesti
bona vel mala, perlicit in parvulis graliam sacra- Chrisli in remissionem peccatorum veslrotum, et acci-
menti, illecujusnemopotestbonceresistere voluhtati. pielis donuin Spirilus sancli : vobis.enim est repro-
CAP._XXXI.Quos omnes honiines Deus vult satvos missio et filiis veslris, et omnibus qui longe sunt,
/jert.-Per omnes homincsnon seniper lotum genus lai- quoscunqueadvocuveril DominusDeus noster (Act. H,
manum inleltigilur. — 61. Quocirca illos omnes quos 58, 59). Omnes itaque dixit, sed quoscunque Domi-
Deusvult salvos fieri, sic Iriielligere debemus, utnec nus advocaverit. Quos etiam bealus Paulus secun-
aliquem pulemus salvum fieri posse nisi volimtaie dum propositum vocatos insinuat, qui alio quoque
Deib, nec existimemusvoluntatero omnipotentis Dei, loco ait, conclusisse_Deumomiita in increduliiate, ut
1aut in aliquo non impleri, aut aliquatenus iiiipediri. omnium misereatur
(Rom. xi, 52). Et tamen Deus
Omnes enim quos Deus vult salvos 320 ne],i>sine non ita omnium omnino miseretur quos in increduln
dubitatione salvantur, nec possunt salvari, nisi quos tale conclusit, ul omnibus infidelibus gratiam lldei
Deus vult salvos fieri, nec est quisquam quem Dcus C misericorditer donet, d cum tamen eamdem gratiam
salvari velit qui (al. el) nonsalvetur: quia Deus noster fidei non infidelibus Deusmisericors donet, sedillis
omnia qumcttnqtievoluil fecit (Psal. cxxxrv, 6). Ipsi procul duhio de quibus ad Moysen dicit : Miserebor
omnes utique salvi fiunt, _quos omnes vult salvos cui misereot, et miseticotdium 321 ptmstubo cujus
fieri : quia hceesalus non illis ex humana voluntale misetebot (Exod. xxxni, 19). Graliam igitur volun-
naseitur, sed ex Dei bona voluntate pra.statur. Ve- tarioe donationis ostendit, sicut Dominus suis di-
ruratamen in his omnibus hominibus quos Deus vult gnalus est loqui discipulis : Vobis dalum esl nosss
saivos facere non totum omnino genus signifieatur mysteriuni regni cmlorum, illis autem non esl daium
hominum, sed oniniuro universitas salvandorum. Ideo (Malth. xni, 11); item dieit: Out potesl capere capiat
autem oronesdicti sunt, quia ex omnibus hominibus (Malih. xix, 15). Sed (al. sic) ut ipsam capacitalem
omnes istos divlna bonitas .salvat, id est, ex omni divina doceret largitate conceili, alio loeo ait: Non
geiite, condilione, setate, ex omni lingua, ex omni omnes capiunt hoc verbttm, sed quibus dalum est
provincia. In bis pmnibus ille sermo nostri Redem- (Ibid., 11). .
ptoris.impletur, .quo ait: Gumexaltutus fuero a terra, 64. Hi suut ergo omnes quorum Deus miserelur,
omnia traham ad meipsum (Joan. xn, 52). Quod non quia misericordia ipsius prjeveniuntur, ut credant et
ideo dixil, quia omnes oninino trahit, sed quia nemo D gratis salvi liant per fidem. Eorumnamquecredulitas
salvus Ut. nisi quem ipse traxeril. Nam et alibi di- non ex bumana voluntale sumit initium, sed ipsi
cit : Nenw potest venire ad me, nisi Pater, qui misit voluntati lides graluita Dei miserantis largilatedona -
me, trqxerit eum (Joan. vi, 57). Item alibi : Omne tur. Hanc omnium discretionem, quam lidelis *debet
quod dedii ntiltiPaler ad me veniet. Hi ergo sunl om- inlellectus onmino servare, beatus Paulus uno Epi-
nes quos vult Deus salvos fieri et ad agnitionem ve- stqla. su_eloco sic posuit, ut omnes homines sine ali-
ritatis venire. . qua exceplione dicens, statim quosdam omnes homi-
62,"Est autem familiare divinis eloquiis ut omnes nes exceptis aliis intimaret. Ait enim : Sicul perunius
nonnunquam dieant, nec taraen omne humanum ge- delictumin omneshominesincondemnationem,sicetpet
nus in ipsis omnibus semper intelligi debere com-' unius justiliam in omnesliominesin juslificalionemvtta)
moneant; sicut est illud quod dicit Doniinus per ~(Rom.v, 18). Nunquidriam quiam omneshomhtesin
a Editi, cum bonum non donut volunlatem. d Hcecverba, cum tatnen eamdem graliam fidei nan
h Sic ms.; edd. autem, salvuri posse nisi votente infidelibusDeusmisericors donet, absunt a ras., legun-
Deo.
~ tur in edilis.
Ediii, sttperttlos hoinines. Ms., omnes.
PATBOL. LXV.
 491 S. FULGENTIIEPISCOP! RUSPENSIS 492
corideinflaliohem,etin omneshondnes in justificaiio- k discessio non fuisset; et si eum Cbrislus quandoque
nem Apostolus dicil; ideo prorsus oinnes hoinines, salvaturus esset, iion ore Christi pronunliaretur ejus
quos per peeealuni Adce originaliler constat esse ccterna combustio. Omnia ergo per Christum et in
damnalos, simul omnes eosdem credere debemus Chrislo creata sunt, quia nihil est quod non per Fi-
justificalos esse per Christum; cum innumerabiles lium et in Filio creaverit Pater. Et omnia per. ipsum
irflide.iumroortes obsistant, qui sine gralia justifica- alque inipsorecopciliantUr, quia "nullus est homi-
tionis de hac vita transeunf, et ahsquc sacramento num qui sine cruce Christi 6 reconcilialionis hene-
baplismalis ad sedem mortis seternaque supplicia ficiiim consequalur.
rapiunlur? Reslatergo ut non omnes oinnino quos 66. Ex hac igitur regula quce ccel.estibusinserta
in condemnationem ponit Apostolus transire ad jus-~ monstralur oraculis, sic intelligamus omnesliomines
tificationis grafiam s_ntiaraus,sedrquosdam ex illis quos vult Deus salvos iieri, ut noverimus omnes qui
omnibus omnes islos a : ilaque omnes per Adam in salvanlur, non nisi ex cjus graluila bonitate r sal-
condemnationem esse Jilios irse, et ex eis quosdam vari. Ut enim quisque salvetur, nulla prsecedunt hu-
•per Chrislum omnes esse filios gratice; illos ergoesse niancevolunlatis hona merila, sed sola Dei voluntas
omnes, quos per primuro bominem propago pecca- huniancesalvationis est causa. Jra enim in indigna -
irix camali generatione condemnat. Omnes eninrter- [} lione ejus, el -vitain voluntale ejus (Psal. xxix, 6). Ira
reni sunl, qui terreni hominis imaginem gerunt, et igitur ejus noslrce iniqiiitalis cst meritum, vita vero
omnes coelestes qui ad ceternam vitam imaginem ho- noslra volunlatis ejus est donum. Sicttf enim Patet
minis coelesj-isacciplunt. Ileriun dicit prophefa: Om- suscilal inorlttosel vivificat, sic el Filius quos vult vi-
nes geiUesquascunquefecisti venient, et adorabunico- vificul (Jofl)i.v, 21)': eosdem autem vivificari vult
rjnm te, Domine, et glorificabant nomenitium h (Psal. quos vultsalvos fieri. Sic ergo quosvultsalvat,.quem-
LXXXV, 9); Dominus quoque suis Jidelibus dicit: admodum quos vult vivificat. Nihil namque voluit
Eriiis odio omnibus genlibtts propler nomenmeum et non fecit qui, Scriptura leste, onmia qtimcunque
(Matlh. x, 22). Nunquid eigo cojilrariis sibi repu- voluit fecit (Psal. cxm, 11). Proinde non indigne di-"
gnat Scripturadivina-sententiis? Absit. Sed et illos cimus aliquid Deum nolle quod possit; nefas est au-
omnes, et islos oranes veracifcr dicii, id est el om- tem si quis omnipolenlem dicat aliquid facere non
nes Jideles qui iiomen'Doniini in omnibus gentibus posse quod velil: Votnntali enim ejtts quis tesislil
glorilicant, et omnes increilulos qui per easdem om- (al. resistet) (Rom. ix, 19 ? Nemo mique, quia" non
nes gentes in odio nominis Christi fideliumque ejus est aliqua natura quce ah ejus creatione sit' aliena.
morlifera impielate perdurani. Et sicut nihil naturaliter subsislit quod ille non fece-
65.-Tale quiddam est eliam in Epistola ijuam Co- G rit, ila nibil provenit in salutem hominum, quod ille
lossensibus bealus Apostolus scribit, ubi dicit: Quia noii in seterna honsevoluntatis suce' dispositione fa-
in Cltiisto condila sttnt universa in cmlis.el in terfa, ciendum prsedesliiiaverit,1a"quoet fidesgra.is infun-
visitjtlia el invisibilia, sive Throni, sive Dominaliones, dilur, per quam bene ambulemus; et perseverantia
sive Principalus, sive Poleslales. Omnia per ipsum, donalur, per quam ad speciem pervenire" possimus.
322 et!" *Pi0 ~teaia suni, ei ipse est ante omnes, el Ilscc aulem dona sua semper Deus in ceterna 'alque
omnta in ipso constanl (Cotoss.l, 16,17). Et paulo post incommulabili habuil" voluntate disposila, in qaa
ail : Quia in ipso comptacuitomnem pleniludinemht- prseordinavitalqueprseparavit et quse darel, et qui-
eiim reconcitiari omnia in ~
habitare, et_per ipsum pa- hus daret. Ipse enim 323 prsedeslinandd prcepara-
cificansper sanguinem crucis ejus, .sive qum in lettis vit gratisedonum, qui gratiam donando implet prse-
suiit, sive qum in cmlis sunl (Ibid., 19, 20). Nunquid- deslinatioriis eliectum.
nam Omnia quse in coelisel in terris sunt per eum EPILOGUS. — 67. Habetis, dilectissimi fralres, tam
d
pacifieari credemus ? Absit. Qui eniro sic senlire de incarnatione Domini nqslri Jesu Cbristi quam de
voluerit, bicipitem laqueum gemince impietatis In- gralia paucis expressam fidei nostrse confessionisque
curret, ut aut diabolum et angelos ejus per Christum senlenliam,' qua certissime coniinetur, Unigenitum
creatos esse neget, aul eos reconciliandos per san- I) Deum de Deo Patre naluraliler sine initio natum,"ex
guinem crucis ejus affirmel. Verumtamen quisquis virgine naturaliler secundmn carnem progenitum.
harum sententiarum pravilate qualibel involvitur, ca- Unus enim idemque est Deus Yerbum, quem prima
veal ne cum ipso diabolo alque angelis ejus selernce nativitate coselcinum sibi'genuit seternllas Patris, e»
eombustionis punilione daninetur.' Unius enim ejus- quem lemporaliter conceptum sectroda naiivitate fi-
.lemqtie impielatis est reus, si quis diabolum autnon lium hominis protulil uterus virginalis. Cujus gratia
a Ghrislo creatum, aut reconcilialioni Christi credat nobis, et initium boncevoluniatis donatur ad fldem,
quandoque reddendum. Cum ulique si eum Chrislus et ipsi volunlati adjutorium tribuilur, ut quod bene
Dominus non creassel, ejus danmabilis a Chrisfo vult beneoperelur,Deus eniin, qui hominem condidit
a Sic ms. At edili, quosdam ex iUis omnibits. Om- &Sic ms. Al.editi, Nunquid diabohtm el angelos
nes islos itaque. ejus credemtts?
h In editis deest Domine, additarque t» mtetnum. " pacificati
siiie ctttcis Christi fide.
f Ms.,
Ms." autem addit Domine, nee habel in mlernttm. " Ms., voluntali.
Jis ,' hi ipso, Edifi, in ipsum, juxla Gra_cum ilg Edili, hctbel.
t'-T-l ,
 *93 * "
ERISTOLA XVII. 494-
ipse prsedestinatione sua et donum illuminationis A fidem, quceper carilalera operatur, commendal apo-
aJ credeudura.et donuiriperseverantise ad prolicieii- stolus, illo scilicet uoslrse salulis obtentu, quod fide$,
dum atquepermanendum, el donum glorificalionis sine epetibus mortua estihsemelipsa'(Jac. n, 26).
adregnandurnquil)Usdarev"oluit,pra'paraverit, quique " , CAP.H. —' 5. Yolo itaque, carissime, uit scias no«
non aliter perlieit in opere quam in sua sempiternaL uno modo dicere corruplionem, sed duobus modis,
atque ineommutabili habet dispositum voluntate. sicut dicimusinfirmitatera, et similiter mortem. Do-
Cujus^praedeslinationis veritatem, qua rios anles minus enim morteiri inquit esse perpetrationem cri-
mundi constitutionem pr_-des.ina.os in Chrislo minis, et mfirlem in qua relribulio nihilominus in-
.estatur Aposlolus (Epltes. i, 4), si quis delrectat ; lelligitur ultionis. Dicitur etiam infirmitas hominis,
cordis credulitate reeipere, vel oris cohlessione pro- ejus scilicet qui exhibet peccalo servilium, et ejus
ferre," si ante ullimum"diem vitse prceseiuis impie- qui portat peccati supplicium. Utrumque ad infirmi-
lafis suce conturaaciam, qua Deo vivo et vero rebel- tatein pertinet peccatoris, et delectaiio in peccatis,
lis obsistif, non ahjecerit, manifestum est eum non et affliclio
pro peccalis. Sic etiam corruptionem du-
pertinere ad eorum numerura quos Deus in Cbrislo pliciter dicitnus, ciijus una pars in sola homiuis
ante mundi conslilutionem gratis elegit et jircedesli- altera invenituf in poena. Ad culpam quidem
nayit ad regnum. Pro quibus tamen nec oratio fide- culpa^
B-perlinet illa corruplionis "pars qqam Apostolus
jium debel desistere, ncc caritas aliquando tqrpere, oslendit, ubi dicit: Homhtes corrupli tneiile, re-
lit Deus eis gratiam suce illuminalionis donel, per
probi citca fidem (II Tim.m,S). Ad banc partens
quam in ipsis semen divini sermonis fructificef, qui corruplionispertinet quod alio loco dicit, Cottum-
frustra exleiioiibus auribus sonat, nisi Deus spiritali punl mores bonos colloquia ptava (1 Coi: xv, 55), Ista
inunere auditum hominis inlerioris aperiat. - corruptionis pars primo animam capit, et per^inimam
EPISTOLA XVIII. carnem in peccatum trahit- Hcec pars corruptionis
Fulgentius Regino comiti, respondens'ad priorem pro- jMeiilemsuperbienlis angeli primo invaslt, ac deinde
positam ab ipso qumslionem: Ulrum caro Giiristi prknum honiinem, poslmodum toium genus bn-
cqrruptibilis an incorruptibilis fueiit. Posteriori, manum.
quia morle pfmventus salisfacere non pojuit, salisfe- i. Primam ergo corruptionis parlem, quce consislit
cit Ferrandus a epist. ad eumdem de septem Piegulis
Innocentim. -- -. in concupiscentia vcl perpelratione pefccati, secuta
CAPUTI. — Accipiens lifleras luas, fili carissime est illa pars quce constat in retributione supplicii,
Regine, et solliciludinem cordis lui agno_cens, Do- quse duobus tenet animam et corpus hominis pecca-
minum collaudavi, qui potest utrumque, et bonum loris. In ipsa <quoque retributione qucedam sunl in
conferre servandum, et servare"colIatum. Utrumque 'G quibas poena peecati "simul sit et ipsum peccatum ;
enim pertinet ad medelam anihiarum nostrarum,. quo alia vero sunt, in quibus solum sit peccati suppli-
gaudeamus in beneficiis qua? nobis infirmis medici cium. In ilUs ergo in quihus reperitur posna simul et
-
324 noslrj non desinit inefiahilis operaribenignitas, c'uIpa,-opere quorealus in peccalore punitur, Decr
utspiritali profectu et augeatur in nobis sanitas, et derelinquente, augetur honiine delinquente. Hsecest
minuatur infirmitas: Modus vero infirmitalis nostree illa pars corruptionis per quara sic peceala puniun-
dupUci quaUtate consistit.- si vel per ignorantiam tur.in homine ut non desinant, sed ut crescant~: sicut
minus aUquid in fide noverimus, vel aliquid babea- est libido 325 cordis et corporis, quse eum ex
mus in operibus hostris, quod non conveniat rdgnl.c poenapeccati eveniat, peccatum multiplicat, et ani-
veritatis. Quoniam igitur corpus quod sorntmpiiiit, n_am punitioni subditam noxia delectatione caplivac.
aggravat animum (Sup. ix, 15), ideo nos utraque Tertiam quoque -punitionem huic secundse relribu-
conturbat infirmilas. Sed olle qui nos fecit, et gau- iam Apostolus dicit: Proptet quod traditiil illos Deus
dere prcecepit quia vicit hiuiidum' (Joait, xvi, 55),. in reprobum sensum, ut faciunt qum non conveniunl
speramus quia nos in ilde, quce per caritatem opera- (Rom. i, 28). Non ergo ul patiantur tantum, sed ut
-tur/perficiet. faciant unde peccata multiplicentur, divina in repro-
2. Dicis ergo quod nuper in Orienjis partibus nova D i bum sensum damnatione traduntur. Yerumtamen
est orla Inquisitio, aliis asserenlibuS incorruptibile hsec traditio, non in operalione Dei, sed in deser-
fuisse corpus Christi ab ipso concepllonis "exordio, lione consistit. Quosdam enim tradit Deus, nee di-
aliis aulem contrarium fatenlibus, corruplibile anle •'mittit : quosdam vero in eo quod tradit dimittit.
passionem, incorruptibile vero post resurrectioiiem. Bonos sic tradit palerna benignitate, ut non deserat
Tu tamen in ulfaque parte valde bscsitans. nec re- paterno juvamine. Ac per hoc tradit eos ad patienda
spondere sciens, iristas ut" quid lenere debeamus mala quibusipsi perficiantur, non adfacienda quibus
commoneam. Hsec suntquse interrogas. Superiusau- deteriores existant. Malos-autem ad hoc tradit Do-
tem"tuce gratulationis indicioinsinuas" le meis litte- minus, ei_dimitlit, ut, ipso deserente, dum non Dei
_is recreatum. Quoniam igitur inlerrogalio lua recli voluntalem, sed suani sequuntur, sua tufpiludine
cordis tramitem tenuit, quo primitus quod ad fidem, delectentur, nec pcenam suam porlent" inviti, sed se-
deinde quod ad opefa pertinet, apprehendit, quia quantur illecti.

a Y. inter opera Fulgent. Fcrrandia Chifletio'edita ans. WtJ.

 - -s. FULGENTH EPISCOPI RUSPENSIS 4S6
^gg
CAP.III. — 5. Hsec est iniquorum corruptio, quce A tur (Rom. vi, 9). Christus ergo non vidit corruplio-
sic es.t pcena peccali, ul sit el ipsa peccalum. Ala nem, quia nullam sensit caro ejus putredinem. Hoc
corruplionis pars est quse nec animam nec corpus autem non ejusdem carnis incorruplibilitas, sed re-
fidelis hominis polluit, sedaffligit: quia nec ad in- surreclionis celeritas fecit. llis omnibus in quibus
quinanduin hominetn, sed ad huniiliandum mililat nostrse seminationis ac resurrectionis cerlissimam
peccalorem. Hacilaque discretione retenla, dtmi cor- qualitalem verbis apostolicis sanctus Augustinus
ruptionem voluntariara a corruplione pcenali discer- oslendit, dicens : Consiat itaque, neque'ullo mododu-
nimus, ipsiusque poenalis corruptionis unam parlem bitandum est, corpus Christi, qttod licet cortuplionem
cum peccato, alteram sine peccato inesse hominibns pulredinis in sepulcro non senserit, quia sctiptum esl,
invenilur, talis autem corruptio cordis nibil aliud t Non dabis sanctum tuum videre corruplionem
esl, nisi privalio sanitatis, quia nulla ex hac corru- (/Va.-xv, 10), i clavistamei}M luncea corrumpipo-
plione conlrahitur iniquitas, licet- insit ihflrmitas : tuit, nutxcomninoin incotruptione persistere; et quod
facillime invenimus quam partem corruptionissusce- in contumeiiapassionis mortisqtieseminalum est, nunc
pil-Chrislus in corpore. Nam quamvis carnem pro essein gioria vitmmternm;el quod ex infirmilalepotuil
nobis susceperit, tamen accepit immunem ab omi,i cruciftgi, nunc in virtute regitate; et qttod eral corpus
peccalo originali et acluali. Ipsam lamen carnem, J} I anhnale, ijuoniam ex Adatn sumptumest, nunc spiri-
iioii solum infirmam, sed eliam veraciter cognoscitur tale esse, qugniam sphilui nunc inseputabililet co-
accepisse morlalem.' Procul dubio in quantum cor- piitatum est {Epist. ad Consentiuin, alias 146*,
"pori ejus inerat suscepla mortalilas, in tantum ei M.me205).
poluit inesse corruptionis infirmitas/ Illius sciiicet 8. His verbis Auguslinus ostendit quale corpus
corruptionis quse abesl ab omni peccato. Chrisli post resurrectionem sit, et quale anle passio-
6. A"dtalem corruptionem perlinet fames et sitis. nein fuerit. Evidenter confirmat corpus Chrisli om-
Facile siquidero esuriendo etsitiendo corpus mortale nino nunc in incorruplione persistere, nunc etiam
corrumpitur, quando per hsec etiam ad ipsius morlis in gloria vilse seternse, nune in virlute regnare, mimc
exitum pervenitur. Per quam mortem venitur ad spirilaleesse. Sed corpus non est omnino incorrii-
corruplionem, dum, deserente anima.in tantum cor- ptibile, quod dolorem polest per vulnera senlire.
pus corrumpilur, ut in putredinem ac pulverem re- Quocirca apparel Christum anle passionem , imo"
digatur. Hane corruptionem caro Christi non vidil, usque ad passionem et mortein, mortale alque ani-
quse die tertia resurrexil. Fainem lamen, sitim, fati- male corpus habuisse; et pro nohis in eoaem-cor-
galionem corporis ae dolorem veraciler sensit : quce porc veram famero, veram sitim fatigationemquc
-omnia pertinent ad illam partem poenalis cornuptio- C sensisse, vera clavorum ac lancece percepisse vul-
nis quara sic ex peccati pcena supplicio trahimiis, nera; el ex hoc verum dolorem non necessitale,
ut ex ea nullum ^eccati supplicium contrahamus. sed voluntate sensisse, vera_quemortis acceplalione
Esurisse Ghrisliim, sitisse faligationemque sensisse pro nobis animam suam propria poleslate posuisse.-
Evangelium docet (Maic. xi, 15), quem manifestum Consequens est ut idem Christus ex infirmitate
est esurisse, quando ad ficulneamvenit, nec in ea mortuus, ex vlrluie autem Dei suscitatus, nostris in-
fructum invenit. Fatigatus etiam ex ilinere sedit su- venialur exempluraproebuissecorporibus. Humiliavit
per puteum" (Joan. iv, 6). In cruce cliam dixit, eniin se Christus usque ad susceptionero totius infir-
Sitio (Joan. xix, 28). Doloremetiam suslinuit, ricut milatis nostrse: ut, sicut ait Apostolus, reformetur
dicilEsaias: Vuineratusestpropleriniquitutesnostrus; corpus humililatis nostrm configuratum corpori clari-
-
ihfirmalus esl propter sceJera nostra (Isa. LIII, 5). taiis sum {Phitip. ui, 21).
Hanc infirmitatem in Dominonon putativam, sed ve- 9. Hinc ergo manifeslissime apparel quid de ani-
ram docet Apostolus : Nam etsi crucifixusest, inquit, malis ac morlalis corporis qualilate debeat omnis
ex infirmitale, sed vivit ex virlute 32® ^ei (LI Cor. Christianus firma creduruate-pentire: impossibile ut
xin, 4). Infirrriilaleni non aliud dicit, quam corrupti- corrupUbilitas esse negetur, ubi aiiimalis corporis
bilitaiem. . p] i-iorlalitas invenilur. Chrislus ergo in sola carne por-
CAP.IV. — 7. Restat ilaque ul et Christura fuisse tavit nostram corruptionem, in qua veraciter noslram
in aliqua corruptione ad quahi non rediit, et non porlavitetmorlem. Inanimaverosicperfectam incor-
fuissein ea quam non vidit, per sacram Scripturam niptibilitatem servavit, sicut peccafum necpropagine
diseamus. Ad corruptionem pertinet corporis ani- 327 traxit, neccontagione confraxit. Undeet infirmi-
malis, et mors quse prseceditputredinem, etputredo tatesanimarura noslrarum quas in suarationali aniroa
qusesequitur mortem. Proinde Christi corpus, quod[ portavit Christus sine ulla corruptione porlavit. Nul-
est vere mortuum, et die tertio sine aliqua pulredines lus quippe potuit jlefectus inesse virtutis, ubi infirmi-
suscitatum, unam partem corruplionisvidisse, aliami lalis susceplione indefessa permansit perfectio cari-
non vidisse dieendum est. Fuit quippe in corruptiones lafis, quse Unigenitum Deum fecit usque ad niortem
mortis,sed non in corruptione putredinis : quando' pro rtobis accedere, et confusione,contempla crucis
carp Christi sic est mortua, utiiulla fuissetmembro- opprobrium suslinere.
rura putredo, vel dissolutio subsecuta. Christus ergoi 10. Propler quod tristitiam, moerorem, vel
non revertelur in corruptionem, quia surgens a mor- quas noslrarum animarum infirmitates habuil Chri-
iuis, iatnnon moritur, el mors Uti ullra non duntnabi- - stus, veras quidero, sed voluntarias habuit. Yeras scr-
m DE--TRINITATELIBER UNUS. AW
licet, ul manifestum in -se animcerationalis mons- ,\ oranis lidelis agnoscens Christum participem liu-
traret affectum ; volunlarias, ut nostris infirmitali- mance irifirmitatis, certissime speraret participem
bus adfuturum ostenderet sueo virtutis auxilium; ut sefore divineevirtutis, nec se ambigeret illius vir-
agnosceremus nos ipso adjuvante in-inlirmitalibus, tute firmanaum, quem pro se eognovissetnon neces-
qiias necessitate palimur, fulciendos. Qui propterea silale, sed volunlate turbatum; in ipso habiturum
volunlale nostras infirmitates acciperet, ul et in hac celernamlsetitiam, cui suam volutUate videret inesse
vila inlirmitalum necessitate turbatis auxilium con- tristiliam, qui sicut mansit in tribulaifone tranquil-
tulisset, etpost hancvitam omnem a nobis inflrmita- lus, in morte securus, sic in inlirmitate ibrtissimus,
tis necessitatem misericordiier abstulisset. Ac sic el in hmnililate altissinms.

S. FULGENTII
AD FELIGEM NOTARIUM,

BE TRINITATE LIBER UNUS.

328 CAPUT PRIMUM. ]} quasi in mullis, sed in semhieiuo, quod esl Christus
Qaoniam me, Jilicarissime Felix, fidei calore suc- (Galat. in, 16). Cum omnes gentes in Christo etper
census ssepius percunctaris, quomodo de sancta Christum in unitatem fideibenedici mereantur, hsc-
Trinitate,.quce Deus est, credere debeas, vel qualiter retici non sunt benedicli, quia non habent unitatem
possis Udem catholicam atque orthodoxam contra lidei, sed erroris pastu saginali, per superbiam facli
hcereticorum errores, prseserlim quorum societale sunl, non JiUiDei, sed filii diaboli. Unde et obscu-
frueris, Domino -auxilianle defendere, ac per hoc ratos habentes cordis oculos, nequeunt cernere to-
eorum insidias evitare ; necessafium tibique commo- tum mundum-sanguineChrisli redemptum, et in lidei
dum duxi tuis pelitiohibus respondere. Sed ulinam unitate concordem, secundum quod de primativa
tam congrue ae convenienter, quam niihi est velle, Ecclesiajleslgnaiur : Eral illis, inquit, cor unum et
ipsa scilicet incommutabilis Trinitas, in cujus manu anima una in Deum (Acl. iv, 52). Sic totus mundus
sunt et nos, et sermones nostri, ad annuniiandum se redemptus, sic lolus mundus in cunclis genlibus nun-
ef sermonem rectum, et Jidem siuceram tribuat, qua- cupalur redemplus. El limebunt genles, inquit, no-
lenus sancto desiderio luo, Sludio discendi Ilagranti, men luum, Domine, et omnes reges terrcegloriam tuam
ad plenum satisfacere valeam. Illam itaque fidem (Psal. ci, lt>). Et iterum : Omnes genies quascunque
. crede sincerissimse menli luce nos velle notescere, Q [ecisli venient,_etadorabunt coram le, Domine (Psal.
per quam justificati sunt patriarchce, prophelce,apo- LXXXV,9), et rursura : Coihmemorubunlur, inquit,
stoli, marlyres coronalir quam hactenus per totum et convertentur ud Dominum universi fines terrm; et
.orbem sancta tenet Ecclesia, cujus splendor creden- adorabunl in conspectuejus universm patrim genlium.
tium mentes illustrans seterncevitcefacit esse parti- Quoniam Domhd esl regnnm, el ipse dominabilur gen-
cipes. Quceusque nune per successionura seriem in lium (Psak xxr, 28, 29)* Quid infelices dieant qui
cathedra Petri apostoli Romcevel AiUiocbicc,in ca- prsecisi ab Ecclesia Dei, corde impcenitenli ipsi Ec-
thedra Marci evangelislcein Alexandria, in cathedra clcsise contradicunt; et dum eamdem,- quce tunica
Joannis evarigelislce Ephesi, in cathedra Jacohi ;Domini est inconsulilis, scinderenituntur, ipsi faci*
Hierosolymse,ab episcopisipsarum urbium prccdica- lius scissi sunt ? Hi percunctentur sigillalim. Ule di-
tur. Coge ergo Arianos, Donalistas, Nestorianos, ^ cit sanguine Chrisli se esse redempturo. Ergo solum
Eutychianos, Manichscos,et reliquas hsereseon pes- pro Arianis, aut tantum pro Donalistis effttsus est
les hisee communicare Ecclesiis quibus apostoli prar- sanguis Christi ? Absil. Non sic dicit Yerilas. Non
sederunt. Non consentiunt, quia per pravitalem fidei sic dicit Deus ad Abrabam : In-semine, inquit, luo
abEeclesiseunitate divisiin parle essevoluerunt. Unde benedicenlutomnesgenles(Genes. xxvi, &). Non una
et Joannes apostolus ait : - Ex nobis exietunt; [) gens, sed omnis. Non illa et illa, sed cunctcc. Sed
329 s*d non erani ex nobis. Quod si fuissent 'ex neque in diversa iide, sed in una : dicente Aposlolo,
nobis, permansissentuliquenobiscum(lJoan.~-i, 19). Una fides (Ephes. iv, 5). In unascilicet fide salvan-
Ex-nobisutique exierunt, quia se ab Ecclesiccuni- lur credentes :-per unilaleni fidei Ecclesia eatholica
tate corde»insanissimo separaverunt. Kon erant ex habet corefranimara unam in Deum. Hsec.fides re-
nobis, scilicet prcedeslinatis, et ad seternam videlicet ela,,qua. facit diversa corda credenlium unum esse,'
vitam el.eclis. Npn erant quippe ex his de quibus Do- Pauli apostoli ore laudatur. Gtalias, inquil, ago
minus dicit: Ego.elegi, et posui vosut eatisfel frucluni Deo, qida fides veslta annunliatut in universomvndo
plurimum afferatis, el [ruclus vester maneal (Joan. xv, (Iioin. i, 8). Fides una, qucein lotum mundum au
1(i).' Sed nec in Abrahcc semine benedicuntur, se- nuntiatur, ipsa laudanda ac~prccdicandaesl.
cundum quod Dominus ad Abraham ail: In semine -
CAPUT II.
luo benedicentitrotnnes'genles (Genes. xxvi, _); et
Apostolus subneclens adjungit : NOK «n seminibai. Accipe Jtdem, in qua jara olim reuatus es ci\edenc'
 i'M '
S. FULGENTIIEPISCOPI RUSPENSIS 600
in nomine Patrjs, et Filii, el Spiritus sancli. Paler' Anon recipit fres essei.ii s, aut subslanii.is, auluaiu-
Filins non esl, Filius Paterjion est, Spiritus sanclus> ras, ef idcirco nullatenus dicendus ess Filiu. in id
necPaternecFilius. Etcum tressint, quod est, rogo,, quod seijualis eslPafri, aui creatus ex aliquo, aui
nonien unum Patris et Eilii et Spiritu. sancti in quoi de nihilo subsiitutus: quia quod est Paier hoc genuU,
nos oporteal baptizari, nisi illud scilicet nomen Dei- Deus Deum, Iux lticem, incommulabilis incommuia
tatis, quod iriplicari non potesl ? Quamvjs enim di- hilem, infinilus infinitum, selernus coseternum. Si-
camus-Patrem Deinn, Filium Deuro. Spiritum san- militer et de Spiritu sanclo credimus quia hoc est
«tum Deum, tamen non dicimus tres deos, quiai quod ille a quo procedit. Videamus igilur deinceps
scriptum esl : -gg© Audi, israei, DominusDettsluus; utrum hcec quce diximus sanctarum Scriplurarum
<unusest (Dettt. vi, .). Unus estigitur Deusin natura, 331 testimoniis approbemus. Primuin^etiam quce-
non in persona : quia alia est persona Patris, alia rendum est si Deus Trinilas sil. Facianius, inquit,
Fifij, alia Spirilus sancli. Pater a nullo est geriitus, hominemadimaginein et shnili'idintmnoslram(Genes.
Filius a Paire est genitus, Spirilus sanctus a Patre i, 20*. Et rnrsuni. Veititc, descendamus, inquit, ei
Filioque procedens est. Pater non sibi est, sed Fi- confundamus ibi tinguas eorum (Genes. xi, 7). No-
.io; Filius non sibi est, sed Patri; Spiritus alicujus slram vero, et descendamus, pluralitalem persona-
est aspiranlis: ergo ad Palrem Filiumque refertur.' R rum, non deorum insinuat. Simililerque Abrahce
"Ista itaque relaiiva nomina Trinifafem faciunt; es- visio trium virorum et unius Domini deprecatio»
sentialia vero nullo modo iriplicanlur. Deus Paler, Et: Pluil Dominus a Dominostiper Sodomamet Go-
Deus Filius, Deus Spirjtus sanctiis. Ronus Pater, morrham sulphut etignem a Domino(Genes.xix, 2_).
bonus Filius, bonus Spirilus sanclus. Pius Palcr, Et: Dixil DominusDomino meo: Sede a dextris meis
jiiusFilius, pius Spiritus sanctus. Justus Paler, ju- (Psal. cix, 1); El: Verbo Domini cmlifirmati sunt,
«ttis FHitis, juslus et Spiritus sanctus. Omnipolens et Spiritti oris ejtts omnis virltts eotum (Psal. xxxn,
Pater, oranipolens Filius, omnipolens et Spiritus 6). Quid aliud hcec quam Trinitatem oslehdunt?
sanctus. Et lamcn non dicimus nec tres Deos, nec Apertiusque sane Dominus in Evangelio : Jfe, bapti-
xres bonos, nec tres pios, nec tres justos, nec tres zale omnes genlesin noinine Paitis, el Filii, et Spiri-
omri.potentes, sed unum Deum, bonum, pium, ju- ius sancti (Matlh. xxvm, 19). El rursum : Facla esl
stum, omnipoienlem, Palrem et Filiuin et Spirilum vox de cmlo dicens: Hic est Filitts meus diteclus :
sanctuni: ubi est una natura, essenlia, vel substan- ipsiitn audile (Malth. xvn, 5). Identidemque ait, Vidi
, tia. Qu.odlibet enim de his nominibus in illa sancta Spifilum Dei descendenlem,el manentem sicut coltnn,-
«tJiajfliaqueTrinitate dixcris, unum idemque signifi- bam in ipso (Joan. i, 52).
cal. Non est diversa Patris el Filii-el Spirilus sancti G/ ; CAPUT IVr
cssentia. Quod si esset, necveraciter Filius a Palre
En habes in brevi aliuin esse Palrem, alium Fi-
gignerelur, nec Spiritus sanclus a Patre Filioque
alium Spirilum sanctum : aliuni et alium in
procederet. Sed quia verus est Filius, id est de es- lium,
sentia Patris genilus, verus esl el Spirilus sanctus, persona, non aliud et aliud in nalura ; "et idcirco
a Patrc Filioque procedens. Quod si Filius aut Spi- Ego, inquit, et Paler unum sttmus (Joan. x, 50).
ritus sanctus alterius generis sunl quam Paler, nec Dnum, ad naluraiu referre nos docet, Sumus, ad
Filius veraciter Patris est, quem extraneun» facit personas. Similiter el illud : Ttes suttt, inquit, qui
differeiis essenlia ; similiter nec Spirltus sanclus a iesiimoitiumdicunl in cmlo,Pater, Verbum, el Spiri-
Palre Filioque procederet, quod deroentis.est dicere: tus, et hi tres unumsunt (I Joan. v, 7). Audiat Sabel-
qiiia sancta Scriptura, eVFilium a Patre genitum, lius s.«)i.fs,audiat tres, et crcdat esse tres personas,.
et Spiritum sanctum a Patre proeedenlem Jideli ma- et non sacrilego corde blasphemet, dicendo ipsum
nifestat narratione.. sibi esse Patrem, ipsum sibi Filium, ipsum sibi Spi-
ritum sanctum: lanquam modo quodam seipsum
CAPUT III. gsgnat, aut modo quodam a seipso ipse procedat;
Ergo sunt tria quccdamcoccterna, consubstantialia, cum hoe etiam in naluris crealis niinimc invenire
coessenlialia. Sed cum qucererelur a Patribus, et di- possit, ul aliquid seipsum gignere valeat. Audial
ceretur : Quid tria ? nec essenlias, nec subslanlias, scilicet et Arius, Unum, el non differentisFilium di-
_nec naluras dicere ausi sunt; ne aliqu.a forle diver- cat esse naturcc, cum nattira diversa unum dici iie-
sitas crederelur essenliarum, aut nalurarum, aul queat. Filius ilaque clamat, Ego et Paler unum su-
subsfanliarum : sed dixerunt tres personas, unam mus (Joan. x, 50); et: Qui mevidet, videt el Patrem
esseiiliam : uti una essentia declararet Deum unum, (Joan. xiv,' 9). Et Apostolus de eo : Qui cum in for-
tres aulem personee sanctam Trinitatem ostenderent. ma Dei, inquil, essef, non rapinam arbitrdtus esl esse
Kec hoc dicimus, quod tantummodo Deus Trinitas se mqitalemDeo (Phiitp. n, 6) ; et: Proptetea, inquit
sit, et non unaqucequepersona. Nam et Paler solus in Evangelio, qumrebantJudmi Jesuminterficere,quia
Deus est, et Filius solus Deus est, et Spiritus sanctus non solumsolvebatsabbatum, sed et Palrein sttutiidi-
soltis Deusest. Solus dico. quia Pater non est Filius cebat Deum, mqualem se faciens Deo (Joan. v, 18).
et Filius' non esi Paler, et Spiritus sanctus non esl Et Arius blasphemo spiritu conlradicit: Non sun
Pater aul Filius. Cce.erum Trinitas inseparabilis, unum, non sunt ceqnales,quia ipse Filius desedicil:
iocommutabilis, ii.finila non recipil tres deos, sicul Pafer major me esl (Joan. m, 28); et missum sese
 SOl DE TRIMTATE LIBER UNUS. 802
scepenurueroa Palre teslaluf. 0 infelix error pesti- A ille sinc ambiguitile Deum eredit. De Filio aulem
.feraque doclrina,-ignorans dispensationem horainis vel de Spirilu sancto omnis pene hoc srfncta Scriplu-
ob salutem generis humani" lemporaliler factam ! ra resonat'; sed pro brcvitate seririonis pauca ihde
Rogo, secundum quid major est Pater Filio ? secun- dccerpsimus. Minorem auleni, aut missum Filiuni
" secuiidum id ciedimus quod et 'Aposlolus ail, Mhit
dum subslantiam, ansecundum poteiitiam, ansecun-
<lumbonitatem, an secundum incorporalilatem, an Deus Filium suum fuclum ex muliere, fffclumsub lege
secundum seternitatem ' Si innascibilis Dei Palris (Gata.jv,^). 'Faclum aulem ex muliere, id cst de
UnigenilusDeus imago est, .perfectse atque absoluUe Yirgine Maria nalum : quia ille qui eratnalus ex
hx eo substanlise.Yeritas inest, per quam efficilur Palre sine initio de matre naseendo accepit certunt
esse"eum imaginem veritatis. Polens est Paler, sed tempdris initium.' Qweliani cum in forma Dei esiet,
si infirmus est Filius; imago jam non esl polenlis. inquitAposlolus,«OMTa;j!Hamarbiiralus estesse rnqua-
Bonus esl Paler, sed si in diverbj generis divinitate lis Deo, sed semelipsumexinanivil formam servi acci-
Filius est, boni imaginem mali nalura non reddet. . piens, in similitudine Iwminum factus, el habitu in-
Incorporeus Pater est, sed si Filius secundum spiri- venlusut liomo, humiliavitse usque'ad mortem, morlem
tum circumscriptus est corpore, jam incorporei.non aiiiem cruds (Philip. II, 6)-. Qui cum iri forma Dei,
est forma corporeus. Jitenius 332 est Pater, sed B E ait, essel, id esl cum substantia Deus esset, non ra-
si Filius non esl coaHernus, lemporaliter Patri no- puit deitatem, quam naluraliter habebat cum Patre;
men paternitatis accessit; et jam non, omnia per sed semelipsum exinanivit, id est, non in id quod
Verbuni"facta sunt,, quia reperitur tempus ante Yer- Deus esl, et sequalisPalri, generi bumano appariiit;
bum anterius, quando Pater fuerit sine Filio. Sed sed homine assumpto, non Deo consumplo, in uni-
imaginem Dei Patris Yerbum, et omnia per ipsum tate personae, et in hoc SSS^Jnuido apparuit, et'
facla Scriplura evidenter declarat. An forte ad hoci passiones sustimiit, et alfecliones -humanas, quas
impiaeprofessionis suoesensum propagat, ul Spiritumi decuit ct voluit, sine vitio transcurrit. Secundum
sanclim bonum, quidem, sed Filium meliorem, et{ hanc"formam bumanam non eet sequalis Patri, di-
Patrem oplimum essecredat^ autSpiritum sanctumi cenle ipso, Pater major me est {Joan. xiv, 28). Sc-
potentem, sed Filium potentiorem, et Palrem poten- ctmdum illam vero quaoequalis est Palri, ait: Ego
tissimum sensu sacrilego aslruat; aut sanctum Spi- el Pater unum sumus (Joan. x, 50)."Secuhdum for~
ritum juslum, sed Filium jusliorem, et Palrem ju- tnam humanam, venit in mundum peccalores salvos
stissimumblasphemando edoceat ? Ergo non lenetur facere (1Thn. i, 15); secundum divinam, in mundo
sub unius Dei professione, sed ethnicorum more\r-- eral, et muridus per ipsum faclus esl (Joan. i; 10).
plurimorum deorum cultui mancipatur, dum Deuml C t Et idcirco duas subsiantias sive naturas," sivc formas
Palrem majorem, Filiumque minorem, .et Spiritumi (quodlibet de his dixeris, idem est), credere nos
sanctum plusquam minorem prasuniplione leneera-- . oportet in uno Filio Dei; unanrprofeclo Dei? alleraja
ria suspieatur. Deum majorem, et Deum -minoremi ,hominis, ut credalur Deus verus, et homo verus
liabeat error eorum qui Israel esse nolunt, nec ob- unus Filius Dei: ne, sicut Neslorius, hominein ex
luratis auribus audiunl: Andi, Israel, Dominus Deuss Yirgine Marianalum quartam personam inlrodncen-
luus Deus unus.est (Deut. vi, 4) ; el iliud *.Dominumi les, a Trinitate excidamus ; neque, ut Eulyches, ho-
Daum iuum adorabis, elilli soliservies (Ibid., 13). minem verum non credenies, Filium Dei sine homi-
nis assumptione, id est unius substantifleesse cTeda-
CAPUT V. mus ; aut certe ex duabus substanliis uuam fieri
Sed ne forte coecalo eorde Filium, aut Spiritumi potnisse substanliam arbitremur. Quia Filius Dei,
sanctum Deum esse non credant, et more Judoeorum ii ut diximus, in unitate personse suos totum hominem
blaspbemantium Deum esse abnegeni, sacrarum JJt- assuinpsit, id est animam ralionaiem, et, carnem,
lerarum testimoniis convincantur. Quorum Palres^> secundum quod dictum esl per "Prophelam : Ecce
inquit Aposlobjs, et ex quibus Christus secundum u virtjo in utero accipietv et pariel filium, el vocabitur
camem, qui est benedictusDeus in sascula (Rom. ix,:, D j (al- vocabilis) nomen £jus Emmariuel (Isa. vn, ii),
5). Etrursum Joannes apostolus : Utsimus, Inquil,'-, quod est interpretatum, NoSiscumDeus (Mallk. i,
in vero Filio ejus Jesu CkrislOi Ipse est verus Deus, i, 23). Homo igitur et- Deus est, qui de Maria natus
el vila ailema (I Joan. v, 20). El de Spiritu sancto^ est; horno et Deus est, qui crevit ajlale'; homo et
Joannes evangelisla -.'Spirilus, inquit, Deusest (Joan.t. Deus est, qui cruci aftixus est, qui etiam resurrexit,
iv, 1-4). Et Aposlolus dum Spirjtum sanclum inbabi-- coelosque ascendil, scdetque ad dexteram Palris. Et
latorem Ecclesioe dicerel: Nescilis , inquit, quia a fuamvis propter unitalem personae Deus homo sil,
membra vestra temphim esl Spiritus sancli 1 Glorifi- el homo Deus sit, tamen secundnm bominem Deus
cate el portate Dominum in corpore vestro (I Cor. vj,.r,. ' dicitur crucifixus, Deus dicilurpassus, Deus dicilur
19, 20)- Et in Actibus apostolorum : Anania, inquilit mortuus. Nam secundum id quod Deus est, impassi-
Petrus, cur tentavil cor luum Salanas mentiri, le Spi-'•- bilis immortalisque rite ereditur.
ritui sancto (Act. v, 5) ? Et paulo post subjungit: "
Non es homjnibus mentitus, sed Deo {Ibid.,. i). En ' ' CAPUT VI.
n
babel Filium Deum, Spiritum sanclum Deum. De 'c " Eigo manetin Chrislo utraque nalura vcritatem
Patre quod Deus sit, non opus esl approbare, quem n servans, ila ut jiec humana in divinam Iranslata de^
505 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 504
sinat esse homo, nec divina in hunianam transfera- A-Non A est certe spiritus irralionalis, sicut est in pecori-
lur, et desinat esse Deus. Sic igilur ut una genita, bus; neque spirilus rationalis, sicut esl in hominibus
creata allera ; una intemporalis, allera lemporalis; aul angelis; sed est Deus Trinltas immutabilis,creans
una sine initio, altera cum initio. Et quamvis illa ge- omnia per bonitatem suam, crealus ,a nemine. Quis
nila el intemporalis ad Patrem et Spirilum sanctum itaque polest ul dignum est, et nt se habet illa infa-
perlineal; lemporalis tamen et creata nullo modo: bricataforma,a quo formatasunt universa,velmenle
quia revera quidquid naturoe estPalri,gignendo dedit .percipere, quanlo magis eloquio proferre, nisi quod
Filio ; quidquid naturse ex tempore aut exlrinsecus ita creditur ac dicilur Trinitas Deus? Hoccautem Tri-
accessit Filio, non redundat ad Patrem neque ad Spi- nitas increata, crealursesuseindidil Tri.nitalis qualia-
ritum sanclum. Et cum siluna subslanliaxola Trini- cunque vesligia. Sic enim scriptum est, quod omnia
tas, non ad totam Trinilalem homo Chrislus perlt- in numero, in mensura, et pondere, disposueril (Sap. .
net, nisi tanlum ad Filium. Nec enim fas est credere xi, 21). Omne scilicet corpus, sive parvum, sive ma-
Palrem aul Spirilum sanctum hominem assumpsisse, gnum sit, et numerum habet pro quanlilate parfiuni,
aut secundum hominem passos fuisse. Spiritus aulem el mensuram habet, et pondus; nec esse pdssel nu- .
sanctus, quanquam minor nusquam in Scripturis re- merus sine pondere, aut mensura sine pondere et
periatur, lamen missus evidentissime repeiilur scri-' gj| numero. Ubicunque enim fuerit unum horum, sine
ptus.Pro qua re sibimel hoereticicollum ligani, el co- duobus esse non potest. Sed ecce in corporejs rebus
arctato ac potius suffocatoinlelligcnliae suoespirilu, facile approbantur pondus, numerus, et mensura:
crealorem suum sanctum Spiritum non agnoscunt, quomodo in incorporeisrebusrepeririqueatvideamus.
dimi eujji creaturam esse definiunt. Si creatura esset, Igilur in anima hominis memoria inesl, consilium, et
creator ulique esse non possel, quia crealura creatu- voluntas. Hoc enim cogitas quod vis, quod etiam me-
ram non fbrmat de nihilo. Et cum in Genesi homi- moria tua continel. Yoluntasenim tua amor luus est.
liem Deus ad imaginem suam dical esse formalum Hoc enim recordavis, quod amando in cogilatione lua
(Gen. 1, 27), et Job sese 334 a sanclo Spiritu narret adducis. Tria sunt, memoria/consilium, et vdlunlas,
esse plasmatum : Spiritus, inquil, divinus qui finxit quam diximus esse 335 amorem, et inseparabilia
me (Job xxxm, 4); liquide clarel cooperatorem esse sunl, et unum sunt, et alterum sine allere esse ne-
Patri ac Filio Spiritum sanctum, et in hominis for- quil. Quidam eliam Patrum eleganler hsectria inesse
matione, et in angelorunvsimililer subslitulione, se- dixit animse, cum Deum oraret: J Meminerim te, iu-
cundum illud Psalmographi: Verbo Domini ccelifir- telligam te, diligam le; > et in his Dei-imagmemesse
maii sunt, el Sphilu oris ejus omnisvirluseorum(Psal. docuit. Imago quippe Dei humana anima, non genita,
xxxu, 6). Si Deus est, si crealor est, si baptismum rQ sed creata; non ajqualis, sed similis.
consecrat, quare missus dicitur? Missusquippe in eo
Chrislum in columbse venerit in CAPUT YIII. •
quod super specie
fiumine, quod supra apostolos veneril in igne. Ipsa Hoec|jropterea breviter insinuavi caritati tuse eliam
quippe apparitio missio est. Nam ubi mittitur, qui in rebus crealis aliqua signa esse illius summseTri-
ubique est? Spiritus, inquit, Dominireplevilorbemter- .idtatis, ut evidenti ralione paleat quantus sit error ,
rarum (Sap. 1, 7). Et rursum : Domine, quo ibo a hsereticorum, ut cum in rebus creatis et Tricitas et
Spirilu tuo, et a \acie tua quo fugiam. Si ascenderoin unitas sit, ipsam Trinitalem quseDeus est in unitate
_cccliuni,tu ibi es; et si descenderoin infernum, ades. Si naturse esse non credant. Hujus scilicel oeternseatque
sumpsero pennas meas in directum, el kabilaveroin incommutabilis Trinitalis polentia creata sunt cm-
novissimomaris : etenimilluc (al. illic) manus tua de- nia; sed excellentiorem ac primam in creaturis or-
ducel me,el continebit nie dextera tua (Psal. cxxxvm,, tam reperimus ralionalem angelorum naturam, de
"iei seq.). Nihil scilicet proetermissum est mundi, ubii Dei sui dono bealaro, et per liberum arbitrium bea-
non proesenliam lotius Trinilalis esse monstraret. tificatam non jugiler adhserentem. Ex quibus quai-
Quo modo Filium credimus missum seeundum ho- dam pars angeloram, nolens sui crealoris racere vo-
iiiinem, ila iiiissumSpiritum sanclum propter colum-. . luntatem, ab ejus contemplatione dejecla servatur
bamvel ignem. Sed Filius assumplum hominem pro- in judieio punienda, Pelro apostolo dicente : Deus
pler hominem ita suoc personse conjunxit, ul esse3 angelispeccantibus non pepercit; sed catenis inferni
semper babeat, nec unquam desinat, aut-aliquandoD delraelos in tarlarum tradidil in judicium reservari
finem accipiat; Spiritus vero sanctus, ita columbam1 cruciandos (II Pelr. u, 4). Merilo quippe prena ignis
vcl ignem , ut facloe illsevisiones ex lempore esses seterni in perpetuum punientur : quia si voluissent in
postea desinerent. sua perseverare bealitudine, suffragabatur eis utique
volunlas libera. Per quam voluntatem ad seipsos, non
CAPUT VII. ad Deum conversi, effectiper superbiam tenebrosi et
En habes proptcr quid dicalur missus Spirilus san- in bujus aeris ima detrusi servanlur in judicium pu-
ctus. Sed jam satis sint ad eorroborandam fidem tuamn niendi : nullum in eis volunlatis bonoeremansit ve-
htecpauea qusediximus; quia Paler elFilius el Spiriluss stigium. Illi aulem qui servaverunt id quod facti sunt
sanclus unus Deus sit. Non est certe 'creata natura,1, per idem liberum arbitrium, Deo scilicet crealori
non lcrra, neque aqua, neque aer, neque iguis. Ex his is suo incessanler adhoerenles, per id quod stelerunt
eniin elemenlis animalium eompaela suht "corpora. 1. gralia Dei beatiores efiecli sunt: sic etiam ut voltm-
 505 DE TRINITATE LIBER UNUS. 506
las eorum, nec velle habeat peccare, nec posse; quo- A gloriatur quasi non acceperit (I Cor. tv, 7) ? Sic enim
niam quamvis mutabiles facli fuerint per-naturaro, ipse Dominus ait: Si vos Filius liberaveril, tunc vere
immulabiles sunt facli per gratiam: slabiles etiam et liberi eritis (Joan. vm, 56). Liberatio nostra in~ejus
certi de sua beatitudine nullatenus amiltenda, fruun- arbitrio, in ejus sita est volunlale. Quoniam ira in
tur Deo, cujus contemplatione beali sunt. • fwore ejus, et vita in volunlate ejus (Psal. xxix, 6),
CAPUT IX. ait Psalmographus. Unde quod damnatur reus, suis
asserunt deputet meritis; quod liberatur, graliseRedemptoris.
Plane ex duplici eos esse substantia magni Nec boc dicimus, quod liberum arbitrium perdiderit
el ilocti viri, id est ex spiritu incorporeo, quo a Dei humanum genus.^ Habet enim, antequam liberetur
conlemplatione nunquain recedunl, et ex corpore, gratia Salvatoris, ad malum, non ad bonum proclive.
per quod ex lempore hominibus apparent, appro- Quapropler ipsum liberum arbitrium gralia Dei libe-
bantes hoc ex illo loco psalmi ubi dicit"YQui facit ratur, ul bonum velil et possit. Ita enim quidam ex
angelds suos spirilus, et ministros suos ignem urenlem Patribus (Augustin. Ench. c. 52) ait, quod gratia Dei
(Psal. CIII,4). Corpus ergo sethereum, idesligneum, prseveniat nolentem ut velit; subsequalur volentem,
eos dicmitbabere; angelos vero malos, id est dae- rie frustra vclit. Ac sic .homo anlequam sil fidelis,
mones, corpusaereum. Ergo postlapsum malorum, g habet liberum arbitrium ad malum, habet fidelis li-
et stabilitatem bonorum, placuit omnipotenli Deo berum arbitrium et ad bonum, gratia Dei scilicel li-
aliam condere crealuram ralionalem, libero arbitrio "beralum. Non utique immerito, ut pro malo opere
exornatam, per quam numerus ille angelorum de poenam, el pro bono vitam consequalur seternam.
coelo Iabentium qui perierat suppleretur. Hominum
dico primorum, secundum animam ex nihilo, secun- ' CAPUT XI. '
337
dum corpus exiimo substilulorum : secundum ani-
Gratiam igitur quam primus homo habebal ante
mam, ralionalem et immortalem; secundum corpus peccatum, et gratiam qua nune redimuntur homi-
33S TCr0 S1non peccassel, imniortaleni; si autem nes a massa damnata peccati, quidam discernens sic
peccasset, mortalem, lalem scilicet quod mori posset, ait : Prima est enim ut habeat homo juslitiam si ve-
dicente Apostolo, Corpus quidem morluum est propter lit; secunda ergo plus potesl, qua eliam fil ut velit, et
peccatum (Rom. vui, 10) : quoniam poena peccati tanlum velit lantoque ardore diligut, ut carnis volup-
mors inflicta est corpori. Excepta enim spiritus morte tatem contraria concupiscentemvolunlate sphilus vin-
in id quod deseritur a Deo, hanc eliam accepit in cat.~Nec illa quidem parva erat qua demonslrala esl
carne : quia sicut vila est animaebeate vivere, id est eiiam potenlia liberi arbitrii: quoniam sic adjuvabatur,
frui Deo; ila mori estcorpore ab anima deseri. Harum r ut sine hoc adjutorio in bononon permaneret, sed hoc
inorliura disparem poenamexperlus non esset, si non adjulorium si vellet desereret. timc autem tanlo major
peccasset. Factus ilaque homo rectus, et ad imagi- est, ul parum sit Iwmini per illam reparare perditam
nem Dei sui secundum rationem el intellectum fielus libertatem; parum sit denique non posse sine illa vel
atque fonnatus, legem accepit, quam non transgre- apprelienderebonum, vel permanere in bono si velil,
diendo beatus esset, quoniam.habebat liberum arbi- nisi eliam efficialur ul velit (Auguslin. de Corr. et Gra-
trium, ut posset bonus esse si vellet, non qurdeni tia,c. 11). Quid igitur in hac gralia prius-est nisi
sine gratia Dei qua ipsa regebatur voluntas, ut vel- fides, quoenos ductura est ad speciem, ut scilicet id
let; el tamen in poteslate ejus erat ipsam graliam quod credimus videamus ? Hanc etiam fidem non ac-
deserere cum voluisset. Quia voluit et peccavit, ob cipiethomo,nisi
in seleii. om- baptizatus fuerit in nomine Trinita-
hoc eliam merito damnarelur uni, alque lis : ut fidelis effeclus, seiat quid vel unde petat,
nis stirps ejus in perpetuum cum angelis prsevarica- quserat et pulset, ut invenire valeat, Domino in
toribus punirelur, nisi gratia superveniret per Jesuin
Evangelio admonenle : Petite, et accipielis; qucerite,
Christum Dominum nostrum. Ipsins enim mors hu- et et aperietur vobis(Maltlu vn, 7).
invenielis;pulsate,
manum genus a polestatediaboli liberavit, quod qua- Non introducuntur nisi
fuerat et iideles, nisi baptizali fuerint
dam justitia Dei ei traditum possidendum,
ut in filiis sicut jj in nomine TrinilatrS:" Nec omnes tamen qui bapti-
domijiabaturin eis, diffldentioe, Apo- zantur lideles salvi erunt :
quoniam revera multae
slolus ait (Ephes. v, 6). Ergo mors Christi quam slne hsereses hoc Trinitatis
vilam tribuit baptismo gloriantur, et eodem
peccalo suscepit, peccatori. Suscepit modo ut Ecclesia catholica baplizari videntur; sed
hominem Unigenitus Dei, et Yerbum caro" factum
magno errore tenenlur, duin fidei unitatem scindunt,
est, qui inter Deum et homines mediatoris fungere- et toto orbi communicare nolunt, ac per hoc merilo
tur officio : ut quia per liberum arbitrium reverti ad damnabuntur. Nihil
ergo eis prodesl tingui in nomine
Deum minime poteramus, per Deum bominem fa- Trinitatis, nomen deilatis individuum di-
a qui ipsum
-ctum revef ti possimus. Per bunc medialdrem dia- videre temeraria
. prsesiimptione nitunlur. Sane cum
bolo gratis"occisum ipse diabolus auelor morlis ami-
compuncti corde ad Ecclesiam calliolieam bumili
sit quos idem mediator judicio judicavit occulto.
' pietate revertunlur, non in eis iteratur baptismus
CAPUT X. . - - quem jam acceperuht, sed per impositionem mauus
ISlonfg?tur glorietur bomo de meiitis suis, sed qui - Ecclesisecatholicae concilianlur.-Quoniam sic custo-
glorialur, in Domino glorietur (II Cor. x, 17) ? Quid ditur illa sententia Domini, Ite, baptizale omnes gen-
enim habet, quod non accepit? quod si accepil, quid tes in nominePalrk, etFilii, et Suiriius sancii (MatUi,
507 S. FULGENT.I EPISCOPI RUSPENSIS m
xxviu, 19), ut quamvis foras Ecclesiam, aut cerle in A sexagesimum ad conlinenles,. ceniesiinum ad virgi-
Ecclesia a malo et perverso sacerdote secundumhanc nes. Ita eliam Ecclesia calholica in his gradihus con
regulam baptizentur, in eis nullatenus iterelur. Fides stitula est, ut quamvis tres sinl gradus, multaetamen
quippe, quse per- dilectionem operatur, a sanela Ec- differenlise.ineritorum. Neque enim aut omnes virgi-
clesia catholica habelur. Quam hoerelici nullalenus nes oequaliter aceipiunt praemium regni coalorum,
habere probantur ; quia revera iides sola non suffi- aut omnes continenles, aut omnes conjugali: sed
cit, nisi Deum credens diligas Deum, prscceptisque unusquisqueproptiam mercedem accipiel, ait Aposlo-
ejus obedias. Obedire proeceptis ejus esl non faoere lus, 'secundumsuum luborem (I Cor. m, 8). Elquan-
malum, el facere bonum, pugnare xonlra diabolum, tum amplius alius alio obediens Deo fuit, lanlum
<jui cursum riostrum ad Deum tendentem impedire amplius mercedis accipiel. Et quoe erit ista merces,
momentis singulis nititur. Unde juxta Apdstolum. vel prsemium, nisi ipseDeus praemium virtulis erit?
tanquam leo rugiens circuit qucerensquem devorel (I Dixit quidam : Is qui virlutem dedil, qui dedit certan-
Petr. v, 8) : cui resislendum esl in fide iortiter. tibus vicioriam, ipse procul dubio erit corona. Quod
intelligimus, tantum amplius alius alio in illa vita
338 CAPUT XII. Deum videbit, quanlum. amplius in hac vita eum di-
Et licet qiuudiu in hoc mundo mortaliter vivimus, jg lexit, proeceplisque ejus obediens fuit.
sme peccato esse non possumus; tamen ne ullis cri-
minibus' implicemur, ut ad ejus servitium redeamus, CAPUT XIII.
et vasa ejus effecti, rursum incipiat habilare in no- Sed et in ipsa carne resurgentium mortuorum
bis; quoesinl priminalia peccata, et Scriptura divina, mulloeerunt differentioeclarilalis, dicente Apostolo :
et mundanoeleges publice puniunt; sed et conscien- Aliaclantas solis, alia claritas lunce, aliaclurilas slel-
tia tua quoe ab alio nen.vult pali, non nescit; sedsi larum. Slella enim ab siella differt in claritaie, 339
forte post baptismum aliquibus ciiminibus involuti ita eril et resurreclio morluorum (I Cor. xv, 41). Igi-
sumus, non pigeat pajnitentiam agere, et conlrilo lur quoecunque corpora aut ignis consumpsit, aut
corde et corpore a Deo indulgenliam postulare. Nam bestia devoravil, aut aqua absorbuit, illo momehto
qui sibi peccala impune videnTur committere, dum , temporis atque ictu oculi resurgent, in sexu unus-
fortasse aliquas eleemosynas in paupefes faciunt, quisque quo mortuus est; masculus itaque in mascu-
multum fallunlur. Nesciunt enim quod opus miseri- lino, et femina in feminino. Quod vero fesurgant
cordise primum sit seipsum Deo offerre, et sic in alio morlui, Dominus in Evangelio ait: Non legistis quod
misericordiam facere. Sic enim Scriplura ait : Mise- dicit Dominus ad Moysem de rubo : Ego Deus Abra-
rere animcetum placens Deo (Eccli. xxx, 24j; et ite- r ham, elDeus Isaac, el Deus Jacob (Luc. \x, 57)? Et
fum : Qui sibi nequam est, cui bonus (Eccli. iv, 5) ? subnectens adjungit : Non est Deus morluorum, sed
Ergo faciendaj sunt eleeiriosynse, sed ante sunl vitia vbiorum.Omnia enim vivunt ei(Ibid.,?>8); et iterum:
relinquenda. Mullum igitur differunl ab his qui ve- Tunc omnes, inquit, qui in monumenlissunt, audient
stem suam candidam servaverunt, qui tales ut renali vocemFilii Dei, et resurgenl qui bona fecerunl in re-
sunl, auxiliante Domino, usque ad flnem exitusper- surreclionem vilai, qui veromala egerunt in resurrectio-
severant : quibusquotidiana oratio sufflcit ad sol- nem judicii (Joan. v, 28, 29). Nam et alibi (Mattlu ~
venda minima delicla, quae in hoc corpore morlali xxv, 46) misericordiaeopera numerans, bonos et ma-
subrepunl; de quo se Apostolus liberari cxoplat di- los redarguens, hos dicit-ire in supplicium oelernum.
eens : Infeiix ego homo! quis nte liberabil de corpore Bonos eliam suscipiel gaudium sempiternum; ubi
mortis liujus ? Gratia Dei per Jesum Ckrislum Domi- cum Deo suo sine fine re'gnabunl, et de sua slabilitale
mum nostrum (Rom. vn, 24). Nam et Dominus in securi,nihil eos indecens deleclabit. Ubicunque enim
Evangelio (Maith. xm, 25) tres ferlilitates lerrse eorumspirilus^rit, prolinus in coelonovo et terra
oslendit, id est tres gradus bonorum in Ecclesia de- jiova. Malos autem suscipiet ignis oelernus, quos in-
monslravil, tricesimum, sexagesimum, et centesi- perpetuum cruciabit. Ubi vermiseorum non morietur.
mum. Unde et arca Noe, quae signilicavit Eccle- n et ignis non exslingueiur {Marc. ix,-44). Ideoque.
siam, bicamerala tricamerataque fuit; signilicans, carissime, satagendum esl, et jugiter Dei misericor-
ut diximus , tres gradus, aut ordines, quos tra- dia imploranda, ut sobrie, pie, juste vivamus in lioc
clores Eeclesiae ad conjugatos, continenles el vir- soeculo, quatenus possimus co3lorum pervenire i'i
gines'reluierunt, frieesimum seilicet ad conjugatos, regr

S. FUIi&ENTlI

CONTRA SERMONEM FASTIDIOSI ARIANI,

AD VIGTOREM, LIBER UNUS.,

340 CAPUT PRIMUM. clatione atque alacritate animi recenserem, subjeciunt

Cum luas liiteras, carissime fili Victor, fidei et ca- rcperi, quem mihi refellendum destinasti, Fasli.liosi
ritstis odorem suavissimum conlinentes,. tota dele- scrmoncm. Quo recensito, lanlo dolui, perditutii.
 509 CONTRA SERMONEMFASTIDIOSI LIBER UNUS.
quanto magis sum compulsus exhorrere blasphemum; Avirtuseorum (Psa/-xxxfi, 6). De sapienlia quoque
quem novimuspost Chrislianam fidem, post mona- quamuos in angelis creatam dicimus, in Ecclesiastico
chi professionem, post presbyterii honorem, quem libro scriptum legimus : Prior omniumcreata est sa-
in conspeclu hominum cepit, et coram _Dominonon pientia, ei inleileclus prudentim ab mvo(Eccli. i, 4).
Iiabuit, a via veritatis aversum, el suae prorsus re^ Ut ostenderel Yerbo Dei, per quod factasunt omnia,
demptionis oblitum, factum fuisse fornicationis ac etiam angelos-factos, continuo sancta Scriptura sub-
limiriife servum, et ex hoc respuere majestatis divi- junxit: Fons sapientim Verbum Dei, el ingressus il-
nse servilium. Inde esl quod excalholjco factus hse- lius mandata mterka (lbid., 5). Et paulo post, ut
retieus, ac de malo thesauro cordis sui proferens ostenderet angelos ad operaSpiritussancti pertinere,
mala, contra reetam fidem, contra catholicam veri- ita dicitur : Unus allissimus creator omnipotens est,
tatem non immerito itlum sermonem veheno impie- Rex potens, meiuendus nimis, sedens super thronum
latis" crapulatus evomat, quando panem vitse res- illius et dominans. Deus creavil illam Spiritu sancto
puit, et salubremr veroefidei cibum sui nomitris indi- (Ibid., 8). Quid igitur ab Spiritu sanclo faclum ne-
cio fastidiosus abjecit. In illo autem prdfano serinone gabitur, a quo virtus ccelorum firmata legilur, et cu-
vocans nos Hoiriousianos, quod nos Ariani assolent jus opera creata sapientia praadicatur? Nam et de di-
nuncupare, hcecverba posuit : Homousiunis, inquit, B vinis donis quse Deus Ecclesiae suce tribuil, cum
asserentibus inseparabilemalque individuam Trinila- beatus loqueretur Appstolus et dixissef": Divisiones
lem, nec Patri Filium fuisse minorem, nec Palrem in- autem gratiarum sunt, idem aulem Spirilus; el di-
genilum Filii sui esse factorem. Attende, quseso, in visiones minislralionum sunt, idem' vero Deus, qui
isiis Fastidiosi verbis quaedam sic male posita, ut operatur omnia in omnibus {I Cor. xn, 4);_euu-
nunquam possint bene asseri; qunedam sic ab illo merata deinde donorum diversilale coilesliuni, in-
impie dicta, ut et liene possinl,'si tamen adsit pietas," tulit: Emc omnia operalur unus alaue idem Spirilus
^et dici pariler et audiri. Illud enim quo nos arguendos dfaidens singulis prout vult (Ibid., 12). Quidaulemm
putavit, quia inseparabilem atque individuam Trini- omnibus creaturis. in quibus sapientia atlingit a 'fine
talem dicimus, ita male atque impie protulit, ul boc usque ad finem forliler,'et disponitomnia suaviter
quisquam 341 bene proferre non possit. Quis enim (Sap. vni, 1); ab operalione sancti Spirilus inveniri
non videal, quanla impielate ab Arianis Trinitas se- poterit alienum, cum se in SpiriluBei ejicere docnjo-
parabilis asseratur? BeafeusApostolus de nobis dicit: nia Cbristus, qui est Dei 342 virtus, et sapientia,
- Quis nos separabit a iariiate Christi? Tribulalio, an prolestetur?Ipse enim.dixit : Si autemego in Spiritu
anguslia, an periculum, an fames, an persecuiio, an Dei ejicio dmmonia, ergo pervenit in vos regnum Dei
gladius (Rom. vm, 55)? Et paulo post : Cerlus sum Q (Matth. xii, 28). Quomodo ergo Faslidiosus Trinita--
quod neque mors, neque vita, nequeangeli, nequeprin- tem inseparabilem negat, cum opera Trinitatis ea-
cipaius, neque inslanlia; neque fuiura, neque forlitu- dem atque inseparabilia esse in creaturis onmibus
dines, nequealtiiudo, nequeprofundum, neque creatura -nemo negare audeat-Chrislianus? Ihseparabiliter
alia polerit nos separare a carilale Dei, quai est,in quippe operatur muis Deus, videlicet Paler, etFilius,
ChristoJesu Dominonaslro (Ibid., 38). et Spiritus sanclus. Eadem namque opcra sua ccse
' quae,Patris sui, Dei Unlgenilus prolestalur, dicens :
CAPUTII.
" Cum Qumcumqueenim Paler facit, hmceadem Filius simi-
ergo beatus Apostolus 'per graliam Dei non liter facil (Joan. v, 19). Et~tamen quoe Filius facit,
nos posseab ipsiussepararicaritateconfidat, quomodo in Spiritu sahcto facit, in quo daemonia ejicit.
se non sentiarit laqueo mortifero impielatis innexos, CAPUT III.
qui sanctam Trinitatem separalam prsedicare non Ne vero, pro eo quod diximus quod et Filius ex
dubitant, cujus opera in aliquo separabilia demon- (forte in)Spiritusanclofacit qusccunqiieiacit, aliquam
strare non possunt ? Namin eo quod evangelista de diversitalis yelinl Ariani asserere qusestionem,putan-
Filio dicit: Omnia per ipsum facla sunt, et sine ipsa tes minorem debere accipi eum in quo aliquid fil ab
factum.est nihil (Joan. i, 5); el in eo quod beatus D eo qui facit, audian.t Salvatorem nostrum buic per-
David canit: Quarii magnificala sunl opera iua, Da- versitati omnimodo resislentem in eo quqd dicit:
mine! omnia in sapientia fecisli (Psal. cm, 24); Chri- Qui autem facil veritalem, venit ad lucem, nt mmiife*
slum autem DeL virlulenv et Dei sapienliam beatus teittur ejus opera, qumin Deo sunl facla {Joan. m
proliletur Apostolus, de quo dicitur: Quia in ipso 20). Hic eligant Ariani quomodo velint accipere
condita sunt miiversa in cceliset in terra, visibilia et Deum in Filio nominalo, utrum Patrem, an Filium,
invisibilia, sive Thrgni, sive Dominaliones, sivePrin- an Spirilum sanctum ? Si enim Palrem putaverint
cipatus, sive l'oiestates, omnia per ipsum, el in ipso accipiendum esse, in quo bona opera ab hominibus
creata SUKI(Coloss.-i, 16); manifeslum est omnia fiunt, ipsi destruunt quod personae Spiritus saneti
opera Palris eadem esse opera Filii, eademque esse blasphemantes objiciunt. Neque enim Palrem aude-
opera Spiritus sancli. Inseparabiliter quippe sancta bunt minorem dicere, cui secundum divinilatenr no-
Trinitas operatur : nec est opus quod feceril Pater, lunt acqualem.Filium proedicare. Ac per boc, cuin in
et non fecerit Filiusi aut quod feceritFilius, et non . Patre homo bona opera facil, et in Spiritu sanclo
fecerit Spiritus sanctus : Scriptum esl enim, Verbo Cbristus ejicit doemonia, cognoscant oequalilatem
i>Q:\nnicceli firmali sunl, cl Spirilu orisejus omnis Pairis, et Spirilus sancti. Si vero Filium hic acci- -
 '
m S. FULGENTII EPISCGPI RUSPENSIS m
pieti(.uro dixerint ex hoc quod in Filio et in Spiritu ;__'sine inlellectu (Sap. i, 5, 4,5). Hic autem quis non
sancto bona opera fiant, non solum compellunlur videattrinilalem personarum proprietatibus iutima-
Filium el Spirilum sanctum oequales fateri, verum tam ? Dictum est enim quoniam perversm cogiiaio-
eliam fatebunlur eadem atque inseparabilia esse nes separanl a Deo, quo nomine persona Dei Palris
opera Patris, et Filii, el Spiritus sancli : Omnia enim agnoscitur. Deinde adjecium est, quoniam in malevo-
operatur unus alque idem Spiritus (I Cor. xn, 12), lam animam non introibil sapienlia, quo nomine Chri-
sicut beatus Apostolus teslatur. Si vero Spiritum" stus ostenditur, quem Dei virtutem et Dei sapientiam
sanctum seslimant Ariani, necesse est ut ex hoc loco Paulus appellat. Deinde dictum est quoniam Spiritus
compellantur Deum fateri Spirilum sanclum. Non sanctus effugietfictum, et auferel se a cegiialienibus
enim dixit spiritus Domini, Qui fscit verilatem, ut quce sunt sine inlellectu. Ne quis autem putaret quos-
inanifeslentur ejus opera, quse in Spiritu sancto sunt Iibet iniquos aut impios ab ista sancta Trinitate, quae
facta; sed, Quaein Deo sunl facla, quse nos non in unus, verus, et bonus est Dens, localiter posse sepa-
solo Patre, nec in solo Filio, nec in solo Spiritu sanclo rari, pauld post Sci'iptura sic loquitur : Humanusest
facla dicimus, sed in ipsa Trinitate sancta, quse unus enhn Spiritus sapienlim, et nori liberabit malediclum
Deus est, veritalem ab homine fieri confitemur, in a labiis suis, quoniam renum illius tesiis esl Deus, et
quo" virlutem a fidelibus iieri beatus David insinuat cordis ejus inspector verus, et lingum illius auditor.
dicens : In Dominofaciemus virtutem, et ipse ad nihi- Quoniam Spiritus Domini replevil orbem terrarum
lum deduceltribulantes nos (Psal. LIX,14). Ipse enim (Ibid.,6, 7). Immensilatem itaque sanctse Trinita-
est unus Deus de quo bealus Aposlolus dicit, Quoniam lis divina non cessant eloquia profileri. Hane ulique
ex ipso et in ipso omnia sunt : ipsi gloria in smcula beatus David certissime noverat, et ideo dicebat :
(Rom. xi,'56). • Quo ibo aSpirilu tuo, ela facie tua quo fugiam? Si
CAPUT IV. ascendero incoslum, lu illic es; si descendero in in-
Quomodo igitur sancta Trinitas ab impiis separa- fermm, ades (Psal. cxxxvm, 7, 8).DeSapientia quo-
bilis dicitur, cum inseparabiliter operatur, a quibus, que, id est Dei Filio, Scriptura dicit, quoniam attin-
quantum datur intelligi, nec in spiritu quod dieilur git a fineitsque ad finem, el disponit omnia suaiiler
separari, sicutrei veritas exigit, cogitatur ? A 343iDeo (Sap.vm, i). Quoniam igitur a sancta Trinitate,.
enim nostro, idest ab ipsaTrinilate sancta, nihil potest quse ubique tota est, nulla res localiter separatur,
localiter separari, quia idem Deus summus, verus et sed solse separant a Deo, sicut jam diximus, iniqui-
bonus, sicut omnia fecit, sic omnia continet et replet tates el perversse cogitaliones; quisquis Trinitatem
immensus. Non est autem corporalis, neque localis, 344 separabilem conatur asserere, necesse est di-
et ideo nec ipsa corporalia possunt a Deo localiter cat, aut Palrem, autFilium, aut Spiritum Sanctum
"
separari; quia in loco est omne corpus, et sine Deo pravis cogilalionibus et iniquitatibus posse naturaUr
nullus esllocus. Deus enim sicnullo continelur loco, ter subjacere. Quis autem seipsum laqueo tantoe im-
„ut.ipse contineat onmem locum; in quo moles est pietatis evolvat, ut aliquam separationem in illa Tri-
nulla, et cujus est virlus immensa. Cum igitur cor- nitate, ubi naluralis est unitas, suspicetur, cum per
pora, quoesine loco esse non possunt, non possint a acceptam gratiam, sicut est superius a nobis demon-
Deo localiter separari, procul dubio neque spirilns stralum, confidat Paulus fidelis a carilale Dei, quae
- quos Deus cfeavit a Deo localiler separantur. Omnis est in Christo Jesu Domino noslro, posse nullatenus
enim spiritus quem creavit Deus in quocunqueJoco separari? Beatus aulem Joannes apoitolus et carila-
sit, ibi estDeus : qui licet in spiritibus malis non sit tem ex Deo esse, el carilatem Deum esse confirmal
per gratiam, per quarii qiubus ipse vult vilam san- his verbis : Carissimi, diligamus invicem, quoniam
ctam bealitudinemque largilur, per potentiam tamen caritas ex Deo est, et omnis qui diligit ex Deo est
/naturalem in oinnibus creaturis suis sic semper est, (IJoan.iv,7);et, Deusest caritas (Ibid.,16). Aseipsa
ut nulla crealura vel particula creaturse inveniri pos- ulique se arari non polest, quia inseparabilis est.
sit in quaDeus per polentiam non sil. Illa igitur na- Nam cum homines qui a se possunl invicem separari,
tura separari potest a Deo, qtne poluit aut potest non solum ipsa inseparata possideat, sed ex multis
subjacere peccalo. Nec est alia res quoepossita Deo cordibus atque animabus unum cor unamque animam
discedere, nisi substantia qusepolest aut poluit pro- faciat; quoedementia est ipsam caritatero separabi-
pria voluntate peccare. Dicit enim Esaias.- Ecce non lem dicei'e, quoeseparatas inentes inseparabili solet
esl abbreviala manus Domini, ut salvare nequeai. ne- aroore sociare ? Ilinc est ulique quod Pauhis dicebat:
que aggravata esl auris ejus, ul non exaudiat; sed hii- Nam etsi corpore absens sum, sed spirilu vobiscum
veslrm dividunl inter vos el Deumveslrum sum, gaudens el vidensordinemveslrum (Coioss.n,5).
' quitates
(Isai. iix, 1, 2). In libro quoque Sapientise ostendi- El in Aclibus aposlolorum scriptum est quia mui-
tur homines a Deo, non locis, sed pravis cogilationi- tiludinis credenlium eral cor et anima una (Act.iv,52);
bus et ihiquis actibus snparari. Ibi enim dicitur : quod utique non scit nisi spirilus fidei el caritalis.
Perversmenim cogitaliones separant a Deo. Probala Caritas enim Dei diffusaest in eordibusnostris (Ephes.
autemvirtus corripitinsipienles : quoniaminmalevolam iv, 4). Et per ipsum Spirilum fil ul omncs credciiles,
animam non introibitsapientia, nec inhabilabit in corde slcut Aposlolus ail, sintunum eorpus et unus spiri-
subdilo peccalis; Spiritus enim sanctus disciplinm e[- tus. Unde ipse alio loco dicit: Elcnim in uno spirilu
fugict ficMm, cl anferetse a cogitationibus,qum sunt omuesnos in unum corpus baplixati iumus, sfbe 4n~
U13 . . • OOTRA SERMONEM" FASTIDIOSI LIBER UNUS. , 5l>
Umi, she genliles, sive servi, sive liberi, et omnes i, A tum sanetum sic posse ab invicem separari,' sicut a se
uno spiritu poiati sumus (ICor. xn, 15). Baptizariau homines separantur; qui sjcut disiinguuntur modo
tem omnes gentes, in nomine Patris, et Filii, et Spi et quantitale uniuscujusque corporis, -necesse est ita
tilus sancti unigenilus Dej Filius ore suo mandavit discemantur et locis. Tales aulem dum in luto carnis
aniirias Volvunt, creatis phantasmalibus suis, etgra-
CAPUT Y. . . vati pondere vanitatis, quanto magis in .illarum re-
Cum ergo baplisma datur in nomine Trinitaiis, ii -Tuni«ogilatione versantur quse corporeis oculis cor-
imum corpus fideles omnes baplizari facit, ut ex hoi poream ingerunt molem, tanlo minus possunt ad in-
•unum corpus omnes efficianlur, dicente' beato Apo telligendam conscendere deitatem. Nec attendunt a
stolo, quia unum corpus sumus in Christo,,singuli au- Domino Deo per sanclum Esaiam proecipi, ne de illo
4em alter alterius membra (Rom. xn, 5). Multitudini: sie cogitare velimus, sicut de creaturis, quas ab eo
quoque credenlium fuit cor el anima una per carita- faclasnoyimus; quia hec ipse sic cogitat,, sicut nos
<terri„quae diffusaest Ih coi-dibus nostris per Spiritun homines cogitamus. -Unde dicit Esaias : Non enhn
sanclum, qui datusestnpbis. Profecto apparetquant; cogitaliones meoscogitaliones'veslrce, neque vice mem
impietate Trinitas ipsa separabilis dicatur, cum uti vimvestrm,-dicit Dominus ; quia sicut exultantur cmli
>quea Deo qucelibel creatura, non loco,non lempore. B a terra, sic exaltatm sunl vite mem a viis vestris, et
sed solis iniquitatibus separelur. Inde est quod d< cogitationesmecea cogitationibus veslris (Isai. LV, 8).
quibusdam dicit Deus : Populus hic labiis,mehonorat ' CAPUT YI.
>corautem eorum longe esl a me (Matth. xv, 8). Et la-
men ipse dicit: Egofium Deus approximans, eteorun Deus itaque Pater, et Yerbum ejus, et Spiritus
Deus a delonqinquo. Si abscondilus fuerit hpmo, egc aanctus, id est"sancta Trinitas, solus, unus, veraS et
non videbo eum ? nonne ccelum et terram ego implei bonits Deus, sicut non est in eo cogitatio, quse tem-
{Jer. xxm,25, 24)?Ipse lamen David dicit: Ecu poris volubilitate varietur (neque enim, sicut homi-
ali-
*quise elongantale peribunt (Psal. LXXH,27). Et ul nes, aliter cogitavit priusquam mundum Jaceret,
ostendat quid sit elongare a Deo, adjecit, Perdidisl ter cogitat poslquam mundumfecit, aut aliter eogi-
omnes qui fornicantur abs le (lbidem). Corde igitui taturus est, poslquam mundibujus figura trarisierit;
recedilur a Deo, ad quem et corde acceditur. Nan , quta consiliumDomini manel in mternum f Psa/.xxxii,
=manifestumest Deum ubique tolum esse, sed locc 11]); sic est inseparabilis, -siculineomroutabilis. Tri-
345 nullalenus couiiiieii. Spiritus est enim Deus, nitas enim nnus Deus, nec corpus es.t, nec creatus
-creator utique, non ciealus, omnium corporum om- spiritus ; quia corpus loco concluditur, et omnis spi-
niumque.spirituum factor incoinmutabilis, seternus. __ritus qui creatus est, naturse susemodulo terminalur.
jmmensus, justtts et bonus. Qui ab omnibus rebui Trinitas autem unus Deus, sicut est aelernus, etnulla
sic est immensus, quem
<_uasfecit, nunquam discedit per immensitatem na. illi coseterna sunt tempdra;
turae. Neque enim fieri potesl ut alicui rei quoehabe nulla potest 34© concludere creatura; et quia im-
a Deo ulsit, ipse Deus per potentiam desil. Et tamei mensus, ubique lotus; quia nec continetur loco, nec
per misericordiam et juJicium, quo ei eanlare- noi distenditur, autcontrahiturspaiio. Deus ilaque sa-
{EesistitEcclesia (Psal. c, 1), nonjncongrue dicitur pientia est, Deus veritas est, Deus carltas est. Hoc
•BiUJelibus adesse, et inftdelibus longe abesse. Nau Pater, lioc Filius, hocSpiritus sanclus, bdc ipsaTri-
-quodaltinet ad naturam, quia totum quidquid crea- nitas, qui unus, -\erus et bonus esl Deus. Siquis
lum est, sive corporale, sive spiritale, sola sancu ergd docere potest, sive in sapienlia, sive in veri-
Trinitas, id est unus Deus, qui est Pater, et Filius, e tate, sive in carilate aliquatn divisionem esse, audeat
Spirilus sanclus, una voluntate, una operatione, uni indubitanter h et asserere Tiinitatem. Si vero nep
virtule, una benevolenlia, unaque omuipotentia -fe. sapientia, nec"veritas, nec carilas aliquateiius divi-
cil: sicuttolam creaturam implet Paler, ulique vir ditur, -es hoc ulique Trinitas indivisibilis atque inse-
tute, non niole; sic lotamimplet Filius, *sic totan parabilis agnoscitur. Apparet igitur magnam fuisse
implet Spiritus sanctus. Neque enim lotam creaturan rj Fastidiosi impietatem, qua nos in eo putavit omnino
sic implet Trinilas, ut partem impleat Paler.-parteu culpandos, quia fatemur inseparabilem alque indivi-
Filius, partem Spirilus sanctus, nec tamen tota im- duam Trinitatem": cum utique, sicut praecedens dis-
pteatur a solo Patre, neque a solo Filio, neque a soic putatio docuit,(quam non solum ralio, sed.et testi-
Spiritu sancto. 4>uis enim sic de Trinitate, id est d< moniorum sufficiens divinorum copia roboravit), nec
ano Deo audeat sentire, non dico slultus, sed om- loco contineri queat hatura Trinitatis immensa, nec
nino sacrilegus; cum virlus Dei atque divinitas ne- peccato_subjacere possifquaelibet in Trinilate per-
cesse estila sit naturaliler immensa, sicut est natura- sona r quia ipsa Trinitas est naluraliler octerna, per-
iiter sempiterna? Sed homines, carnalibus sensibus fecta, incommutabilisque justitioe. Minorenrvero Fi-
dediti etiam ipsum Deum nonjpossunt nisi carnalitei lium liserelica.quidem pravitas male asserere nititur:
. cogitare. Et existimant-Pairem, et Filium. et Spiri pietate vero servata, calholica verilas sequalem con-

* Legendum et non Deus, sic enim supra pluribus quia paulo post dicitur, Trinilas indivisibilis uique in-
in locis'. - separabilis ncjnoscilur.
tManifesle deest hic divitibilem ei sepaxiibilem^
 - '
515 S. FULGENTHEPISCOPI RUSPENSIS SIG
iitetur. H;erelici quippe incorpoream divinitatem A tur. E"t itaque Filius oequalisPatri, quia hoc semper
noirnisi corporaliter cogitanles, cum secundum na- habet ex Palre. Est etiam Patre minor, quia, hoc
luram dicunlFilium minorem, sub imagine Christiani lemporaliler accepit ex Virgine. Quocirca sicut pie
nominis, quam fallaciier proetendunt,idololatriaene- Filius oequalisdicilur Patri quando in eo huroanitas,
fando crimine semetipsos involvunt. Quid est enim qua Patre minor est, non agnoscitur : sic impie mi-
deum majorem,et deum minoremin singulispersonis nor idem Filius dicitur quando in eo naturaliter cum
dicere, nisi diversi generis diversaequevirtulis idola, Palre divinitalis unitas et aequalilasdenegatur. Diei^
non in parietibus, sed, quod delerius est, in cordibus mus ergo Filium naturaliler sequalem,dicimus et mi-
collocare? Hinc enim se duos deos colere Ariani evi- norem. Dicimus secundum formamDei sequalemna-
denter ostendunt, dum oequalem Patri Filium ne- tum, secundumformam vero servi habitu minoralnm.
gant; et cum (al. eum) minorem, non assumplione Dicimus aequalem.Patri, in quo cognoseimussine
carnis (quod fideiverilas habet), scd nalura imroensae initio natum de Patre; dieimus et minorem, quia
divinilatis asseveranl, cum de ipso diclum sit, qui cum venit plenitudo lemporis, misit Deus Filium
sapientia Dei esi, qui cdndor est lucis mlemm (Sap. suum factum ex matre, factum sub lege (Gal. iv, 4).
vn, 26). De quo in Epistola ad Hebroeosdicitur : Qui' Proinde, sicut indubitanler "pr.r-dicamusnalum, sic
cum sit splendor gralim ", el fujum substanlimejus g utique praedicamus et factum. Dicimus enim sine
(Hebr.'i, 5). Attendant auleni candorem lucis seler- initio naliim de corde Patris, dicimus in tempore
tue, et agnoscanl quia, sicut illa lux oeterna est et faclum opercTrinitatis. Filium enim suum proprjurh,
immcnsa, ita suum quoque candorem nec posterio- et de sua natura Patcr genuit, etde natura virginis
rem naturaLUerhabetaliqualenus, nee minorem; sed fecit. Quidquid autem fecit, cooperanle Filio et
aeternitas immensilalem, selernitatem immensilas Spiritu sancto fecif. Filium ergo suum solus quidem
Paler genuit, sed non solus fecit. In Filio enim Uni-
oequalem.
CAPUT YII. genito solius setcrna generatio Patris, et in eodera
Filio faclo una totius operatio est Trinitalis. Creator
Eides igilur -Christiana, quoe novit Unigenitum quippe hominis Unigenilus Deus, creatus est
homo,
Deum, et de Patris nalura solum nalum, et de Vir- et idem qui"de viro mulierem feeit, demuliere vir
gine Maria crealum, cognoscens in eo veram manere . faclus est. Unde apparet quia testimonia quae de
ulramque substanliam, sic eum vere de Patre Deo Evangelio et de Actibus apostolorum, ac Salomone,
Patri confitetur sequalem, ul sine mendacii atque im- Faslidiosus impie prdtulit, non unitatemPalerrise ria-
pietatis crimine prsedicet et minorem. Nam quia una turac Filio adimunt, sed sacramentum divinceincar-
est illi .naluraiis cum Patre divinilas, et una cum ma- .-, nationis ostendunt. Quod ceiiissime sciens Joaones
trenaturalis humanitas in eo est sequalis Patri FI- Baptista, dixit : Bic est de quo dixi : Posi me venit
lius in quo de Patre verus cst Deus, et in 347 eo qui mte me factus cst (Joan. i, 15). Cujus sacramenti
est Pater major Filio in quo ipse Unigenitus Deus veritatem-proadicansPetrus apostolus ait: Certissime
verus est homo. Ipsa est ergo fides yera, ipsa pietas 348 Haque scial omnisdomus Israel quia et Deum
sancta, ipsa credulitas Christiana, in uno eodemque illum, ct Christum Deus fecit hnnc Jesum quem vos
DeiFilio, et naturam paternse divinitatis credere, et crucifixislis (Act.n, 56). Digne utique dixit factum,
maternsehumanitatis substantiam non negare; nec quem proedicat crucifixum, Deus quippe Unigenitus,
diversam credere divinitatem Filii a divinilale Dei incomprehensibilis et immortalis, a nullo factus, e"t
Paliis, nec separari humanitatem Filii ab lmmanitate rerum onmium faclor oelernus, suo dignatus est
Yirginis geniliicis, sed in eodem vero Deo veram to- opere Cbristus fieri , ut Judseornm posset opere
lamquecrederenosiri generis bumanitatem, ineodem crucifigi: quia Redemptorem mundi traditum crux
vero lotoque bomine veram plenamque palernse na- nulla ralione portassct,~nisi mundi faclorem oon-
turse credere deitalem. Qui enim substantioePatrisiffi ceptum virginis ulerus edidissel. Ipse igilur etiam
Filiq denegat unitatem, Ariana impietate polluilur; per Salomonem generationis creationisque suaeinsi-
qui autem negat verilalem carnis in Unigeiiilo Deo, nuans veritatem, dixit : Dominus creavil me initio
Manichseoepeslis crimine profanatur; qui vero negal viarum suarumin opere suo (Prov. vni, 22); Sed ante-
in eodem Dei Filio humanam, id est ralionalem ani- quamhoc diceret, manifestum futurso incarnationis
mam, Apollinaristarum sacrilegio prolinus inqui- suaeTDrsemisit indicium, dicens : Si nuntiaverovobis
nalur. qum qvolidie fiunt, commemoraboqum a smculosunt
CAPUT VIII-. (Ibid., ti,juxlaLXX). Enumeransdeindesubjunxit:
'viarumsuarum in opere suo.
Quocircapaternoemaiernsequenaturse in TJnigenilci Dominuscreavitmeinitio
Deo yerilate ad plenitudinem credila, et in una Christi Hsecutique creatio a saeculoest, non anle soeculum.
et
persona geminoesubslantioenaturali proprietate ser- Nam postmodum dicit, 'Anle smcula fundavit me;
vala, pie vereque PatriFiliusoequalis et minor dieitur,,' paulo post: Ante omnes colles genuit me. Hicquod-
seternilatetT,
pie vereque cotelernus et posterior praedicalur,pics dieit, ante-smcula,et anie omnes colles,
Et anle saecula,et
vereque el semper natus, ct in tempore nalus, eit voluit inlelligi nativitatis divinie. Filli
&emperincommutabiliselin tcmpore mutattts asseri: posl saeculum aeternitas cst. Et sic-aeternitas
Dubo piocttl crratum esl liic, legendumqucs toxtu Aposloli, -r,; §t£-oz.
splendor gloriw, ut superius, non uno in loco ; et iui
 ' ^
S17- CONTRASERMONEMFASTIDIOSI LIBER UNUS. 518
Dei ante saeculum non habet initium, sicut selernitas A illam non dubitavit asserere blaspheroiam, dicens
ejus post soeculum non habet iinem. Sic aulem pro quod seriullatenus potuil Trinitas-separare, quam con-
tempore futuro lempus praiteritum ponens, dicit Sa- slat omninonon dividi. Ergo tola Trinitas carnem as-
pientia, J.om.nus creavil me, pro eo quod est, creatu- sumpsit, tota Trinitas passionum injurias sensit, tola
rus est me; et ita dklt tanquam factum -quod utique Trinilas in sepulcro 'jacuil, tola Trinilas infemum pe-
<.rat iaciendum . sieut per beatum David dixit : netravit, lota Trinitas terlia die a mortuis resurrexil,
Foderunt manus meas et pedes meos : dinumerave- lota Tfhtitas quadragesimo die in -cmlosascendit ? Ad
runt omnia ossa mea. Ipsi vero consideraverunt et con- cujus dexleram tota Trinitas sedet, vel quem Spirilum
^pexerunt me. Diviserunt sibi veslimenta mca, el in . die Pentecostes lola Trinitas in apostolos misit, aut
(veslimentummeummiseruni sorlem (Psal. xxi, 18,19). cui Deo iola Trinilas in cruce dicere potuit, J Deus
Dicens itaque, Dominus creavit me, ostendit quem- meus, Deus meus, quare me dereliquisti; . vel cuiPa-
-admodumfuerit faclus. Dicens etiam, Foderunt ma- triioia Trinilas ait: . Pater, in manus tuas com-
nus meas et pedes meos, oslendit quemadmodum fue- mendo spiritum meum,t si possunt, edicant. Quod.si
rit crocifixus. Sicut autem hoc ulique futurum erat, dicere nequeunt,ipsi se propriis jaculis perhnunt, qui
•quodlanquam factuui' de sua passione per David Trinilatem inseparabilem esse contendunt.
Dei FHius cecinit; ita futurum-eral quod lanquam B . CAPUT X.
faclura de sua incarnatione per Salomonem ipse qui
Haclenus ink illo profano sermone contra catholi-
est Dei sapienlia prqphetavit. Nam ipse Salomon
cam fidem Easlidiosi verba tendunlur, In quo tam.en,
paulo prius ait -.-Sapienlia adificavit sibi domum,ei ' exceptis his quse in sanctse Trinitatis contumeliam
subdidit cohtmnas septem ^Prov. ix, 1), quod ad in-
ortum. blasphemavit, pene omnia, sive prsecedenlia, sive
-carnalionis Dominicse perlinel Esaias quoque subsequentia, de aliorum diclis nequissimus usurpa-
<leChristipassioneloquitur sic, utquod fulurum pro- vit. Denique omnia qua. adversus Donalistaspost.it,
phetat tanquam proeterilum dicat. Ipse enim dicit de dc quibusdam duabus epistolis furalus est, in quibus
<_hrislo: Sicut ovis ad immolandum duclus est, ei sic-
- iti contra Pelagianos aique Donatistas cum nobis in
agnus coram tondente sine voce, sic non apemil o. exsilio Sardinise conslitutis ad religiosam Ecclesise
^uum (Isai. im, 7). Nam et ipsam Unigeniti Dei
filiam Stepbaniam esset ab omnibus rescribendum,
secunditm carnem de Yirgine nalivitatem, non solum
ipso prorsus verborum ordine quo illa idem nequis-
^iliquando tanquam fuluram prsedicit, sed ahquando simus fraudulenter sub nomine suo inveniun-
dicit. : posuit,
-tanquampraeteritam Denique quodam loco ait ' tur inserta. Ut autem libi non
. Ecce virgo in ulero habebil, et pariehfilium (Isai, vn, deessej. rej Jiujus agni-
Alio item loco factum tio, *duas epistolas quas ad nos memorata Stepha-
44). tanquam alque transa.c-
5um insinuans ait : Puer natus esl nobis, et"filius-da- nia destinavit, el quas ei nos rescripsimus..huic feci
tus esl nobis (Isai. ix, 6). Quis ergo non videat illud opusculo subjici. Ut agnoscas in illo sermone ea tan-
4otum quod de bumanitate et passione Unigeniti Dei tum fuisse Fastidiosi, quibus in ipsius sanclaeTrinita-
dictum est per prophetas, eodem tempore sic fuisse lis injuriam caeco corde prosiliens catholicam oppu-
in verilale iuturum, sicut nuhc est in veritate prse- gnare cohatus est veritatem. .
Jteiifum.Ad ostendendam vero incommutabilitatem di- 350 CAPUT XI.
•viniconsilii, faelumest ut jrophetiea Scriptura tan- Nunc itaque blasphemiis ejus, Domino.adjuvante,.
quam preeteritum sit diceret in sermone quod fulu- respondeo. Non tota Trinitas carnem assumpsit, nec
rumexspectabatur349m opere__Deusenim, de quo tota Trinitas passionum injurias sensit., neque tola
hic dicit propheta, Qui fecit qum futura sunt (Isai. Trinilas in sepulcro jacuit, neque tota Trinitas in-
XLV,11, sec.^LXX), ideo quae facienda fuerant, tan- fernum penetravi.t, neque tola Trinitas terlio die a
<juam facla riarrare voluit, quia .quoe in tempore mortuis resurrexit, et si qua sunt alia quse convin-
mutabiiiter fiunl, incommutabili dispositionis seter- cantur in sacramenlo illo incarnationis ad solius I?K
.lilale firmavit. Itaque et his in quibus necdum est lii pertinere personam. Hoecenim quse calholicoevc-
effeetus operis, firma permanet in seternitate dispo- D ritati Fastidiosus plena falsitatis el perversitatis ob-
sitid creatoris. _Sic ergo Dei Filius cum suo essel . jecit, non nisi Sabellianis, id est Palripassianis pos-
opere creahdus, se jdixit ereatum, sicut crucifigen- sunt veraciler objici, in quibus revera illi conclusi
dus non se dubitavit dieere crucifixum. atque convicti deficiunt, qui sanctse Trinitalis, sicut
r
unam naturam, sic unam personam praedicare coii-
CAPUT IX.
^ tendunt. Ubi eos sua 'perversilas consequenter . d
Adhuc autem corde perverso atque ore sacrilego hanc absurditatem prsecipitat, ut nativitatem quidem
Fastidiosus insaniens-ex hoc voluit asserere Filium a divinam nullatenus credant; naluram vero secunJum
Patre et Spiritu sancto separalum, quia solum coh- carnem, nihiiominuspassionem.acmortem, resuri-ec-
stat thalamum uteri virginalis ingressum. De quo.in tionem qnoque ab infeiis, et ascensionem m ccehir.i,
libro Psalmprum dicitur : El ipse tanquanv sfgnsus et omnia illa quoe in sacramento itjcarnationis ad
procedens de Ihalamo suo (Psal. xvm, 6). Cupiens personam unius Filii perlineht, Palri conseqrieiiter
deinde perversitalis suae iirmare sententiam, etiam assignent.' Catholica vero Ecclesia diviniius inspirala,
' *
E;'istoIae_islaenon exstant.^
• 519 S. FULGENTil.EPiSCOPI RUSPENSIS S20
tenens fidei veritatem, sicut novit unam naturam A divinitatis in se divilias non haberet. Pauperergo
sanctse Trinitalis asserere, ila caulissime sua tribuit faclus est secundum formam servi, dives permansit
unicuique personcc. Filius ergo Dei nds misericordi- secundum formam Dei. Paupertas itaque formse-ser-
ter rederopturus, in eo recte credilur solus assump- vilis non est illi cum Patre et Spiritu sanclo com-
sisse, quia humanam naturam non ita suscepit, ul munis ; quia post naturao humanae paupertatem in
una in eo fieret natura divinilatis et carnis. Neque unitale personse susceplam, dives in eo permansit
enim in Christo hoc deitas potuifesse, quod caro, divina subsiantia. Quae fuit autem divitis Filii Dei
quia ulraque natura relinente proprietatem suam, paupertas, nisi noslra infirmitas nostraque morlali-
fieri non potuit ut quoclibel earum aut esse desine- tas ? Quidquid autem in inlirmitate ac morte secun-
ret, aut in alteram omnimoda prorsus abolitione dum carnem Deus Unigenitus perlulit, divinilas non
transiret. Quod si fieret, digne diceretur a tota Tri- sensit.jjlislt enim Deus Filium in similitudinem car-
ntlate carnem susceptam, quando carnem suam Fi- nis peccati (Rom. vm, 5), in quo fuit vera caro,
lius in illam converterel divinilatem, quam ei cum sed nulla fuit peceati pollutio. Similitudo ergo carnis
Patre et Spiritu sancto profitemur manere com- peccali illa fuit in carne Christi, cum illa non esset
munem. caro peccati, quod fuit infirma, quod passibilis et
B mortalis, quod vulneri subdita -
CAPUT XII. doloriqlie subjecta.
Yerumlamen haec omnia non substanlialfter; sed
Nur.c vero, quia in Christo alteram divinam, et al- personaliter divinitali
Chrislihumanilatiquecommu-
leram humanam dicimus esse naturam : pi'opterea nia. Persona vero Christi a persona Patris et
Spirilus
ulique humanam naturam, id esl carnem rationalem- sancti omnino discernitur. Quaeuna persona divini-
que animam, non atola Trinilale, sed a solo Filio tatis alque humanitatis in Christo sic permanet, ut
credimus conlitemurque susceplara. In unitaiem nec alteram naturam separari ab altera- sinat, iiec
quippe" personoe, non in unitatem nalurae DeusUni- confundi utramque permittal. Christus igitur, qui est
genitus cariiem suscepit et animam : quia utique via, veritas et vera vita, via nobis est, quia veram
persona Filii non est eadem quoe Palris est aut Spi- infirmitatem in veritate carnis habuit; et vera vita'
rilus sancli. Unitas ergo personae, manente duntaxat nobis est, quia vera virtus in ejus vera divinitate
utriusque proprielatesubstantix, sicut in Chrisloper- permansit. Hoc Apostolus discernens ait, Nam etsi
sonam non fecit duplicem, sic humanse naturaesus- .crucifixus est ex infirmiiate, sed vivit ex virtute Dei
ceplionem non iecit sanclac Trinilali communeiri. (II Cor. xiu, 4).
Filio .enim Dei non sicut est una communisque cum
Palre et Spirilu sanclo natura, sic et una communis- 352 CAPUT XIV.
C In uno ergo eodemque Christo, sicut humanaecar-
que persona. nis i.tfirmitas non sibi potuit vitam vel dare, vel red-
351 CAPUT XIII. dere, quia potestas illa ponendi animam et sumehdi
Proprium est itaque solius Filii servilem formam non 'uit ex itifirmilafe humana, sed ex virtute divina;
miserieorditer accepisse. Ad personam quippe Dei ila divinse virtutis cetermtas, eui proprium nalurali-
Verbi (al. vera) acceptio illa servilis formaeperlinuit, ter est incommutabiliter alque indefieienler vivere,
qucc non in divinani naluram confusione transivil. nihil infirmitatis aut morlis poluit in cruce senlire.
Ideo illius'formae servilis acceptio, secundunrqtiam Unigenitus itaque Dei Filius in eo ex Patre natus
DeiFjlius, qui est omniura rerum Dominus, et Deus verus, et de malre factus homo verus cogno-
in quo inhabitat omnis plenitudo divinitalis, verus scitur, quia et indicia infirmilatis in veritate camis
et plenus factus est homo,nihil ei divinrepieniludinis ostendit, el doeumenta virlutis-in divinilatis verilate
abstulit, nihil dominationis ademit : quia in ipsa una monslravit; ostendens scilicel in unitale personse
persona sine confusione mansit divina humanaque aliud sibi nobiscum, aliud cum Patre et Spirilu san-
natura. Hinc esl quod in uno eodemque Christo, et cto naluraliter esse commune. Christo enim nobis-
humahae nalurac veritas claruit, et divtnsenaturse in- cum naluralis est communio anim_e et carnis; cuni
commuiabilitas cetema permansil. Neque enimvel D Patre aulem Spirituque sancto naluralis esl ei corh-
imminutum est in illo aliqualenus, vel mutalum, muriio deitatis. Quomodo igitur qusecarnis sunt, cum
quod naluraliter habuit in aeternilate, per illud quod Pa.rc et Spiritu sanclo communia Dei Filius habere
accepit ex tempore. Factus est quippe habitu servus, potuit", qui carnem suam nullatenus cum sua divin":-
sed Dominus rerum omnium naturaliler esse non de- tate confundit:itanonpr_ejudicatcalholie_efidei,quod
stilit. Et factus est secundum carnem pauper: nihilo- crediraus noslram naluram in unilate personoeab uni-
minus tamen secundum divinilatem ditissimus man- genito Salvatore susceptam, cuinfaleamur unam sanc-
sit. Hinc est quod beatus Apostolus Christianos toeTrinitatis manere substanliam. Illam quippe hu-
asserit paupertale dilatos, dicens : IV'os-.sgralia Do- manitatem Filii tota Trinitas fecit, sed non sicut tpta
mini nostri Jesu Chrisli, quia propter nos egenus fac- Trinitas fecit, sic Trinitas tola suscepit, quia per-
tns esl cum esset dives, ut iilius pauperlale vos diviles; sona, quse non estFilio cum Patreet Spiritu sancto
essetis (II Cor. vm, 9). Nos autem diviles sua pau- communis, ipsa in Christo una est divinitalis et car,-
pertate nullatenus faceret, si pauper factus naturalfei nis. Ubi autem sive personarum, sive substantiarum
* Forte tion voiuit. •
 621 CONTRA SERMONEMFASTIDIOSI LIBER UNUS. S22
invenitur uliadiscrelio, non semper ad communionem A. . centes : Quis est hic, qui loquilur blasphemiam?Quis
acceptionis refertur quidquid in communione operis potest dimiltere peccala, nisi solus Deus? Ut cognovit
invenilur. Quod quia obscurum videtur, dum solo aulem Jcsus cogiiationes eorum, respondens dixil ad
profertur eloquio, melius est ut intelligendi facilitas illos: Quid cogilalismala in cordibusveslris (lbid., 21,
• 22)? Quod autcm Lueas dixit, Cmperunt xcgilarc
apto, quantum res permitlit, prsebeatur exempio.
scribm et Pharismi dicenles; hoc Matlhceus^ait, Ei
CAPUT XY. ecce quidam de scribis dicebant intra se : Blasphemat.
Est quidem simililudo ad cognilionem fidelibus Et cum vidisset Jesus cogitalioneseorum, dixil: Ui
prompta, quam in sua Deus similitudine collocavit. quid cogitatis mala in cordibus vcslris-(Matlh. ix, 5,
Imago autem isla mens humana est. Legitur enim 4)? In libro quoque Sapienlice dicilur de qui-
dixisse Dominum : Faciamus hominem ad imaginem bnsdam : Dixerunl inlra se cogilantes non recte (Sap. ,
et simililudinemnostram ( Genes. i, 26). In quo ser- K, 1). Manifestum est ergo hoc esse cogilare, quod
mone multum dolendi sunt hceretici Ariani, quL est inti a se dicere. lbi ergo ihvisibiliter cogilatur.
'
Scripturas sanctas legunt, nec-intelligunt; et cordis Sine strepilu ergo vocis corporeoe unusquisque quod
caecitale confusi, unilatem naturalem in sancla Trini- cogitat dicit, quod tamen ad alterius auditum non
tate non agnoscunt, in qua personas Patris, et Filii, B nisi corporea locutione perducit.
et Spiritus sancti, prsedicatione discernunt. Cum uli- CAPUT XVI.
qt;e in eo testimonio, quod supra posuimus, ips-a. Illud itaque verbum quod ex memoria natum est,
Trinilas, quseest Deus unus, verus, et bonus, el uni- seeundum solam naturam, qua de memoria invenilur
tatem sucedivinitatis oslendal, et trium personarum
non -polest ad aures cujuslibel horainis sine
evidenter demonstret indicium. Dixit enim, Faciamus nasci,
hominemud imaginem el similitudinem npslram, ne corporea voce perduci. Proinde ut proferri ad alios
vocis induitur. Cui verbo ex
in tribus personis unitas substantise negarelur; nec possit, habilu corporea.
ore vox corporea copulatur. Atque ita fit ut illud
dixit: Faciam hominem ad imaginemetsimililudinem
lotum in menle spirilaliter ftiit, et ad
meam, ne in illa divina natura una lanlum credere- verbum, quod
lur esse persona; sed singulari 35i3 numeroplura- alios per corporalem vocem veniat, et ab 354
lem salubriter nriscuif, et cum Deuni dicentem, Fa- animo, dequo et in quo spiritaliler permanet, non
Totum enim necesse est ul pcrmaneat in
eiamus hominemad imnghiem et similitudinem nos- recedat.
tram legimus, hoc quod siugulariter dicimusesse na- mente, etiam quando totum profertur in voce. Nec
turoe. pluraliter in personis esse definimus. Hsecita- tamen possumusdicere illam prolationem solius verbi
a memoria vei a vplunlalenon fieri. Omnis enim qtil
que imago, id estinlerior homo, tria quccdam secum
babere naluraliter invenilur,"memorian., inlelligen- loqnitur, et meminit ulique, et cogitatquid loquatur;
et proplerea loquilur, quia illarn loculionem cum
(iam, et voiuntatem. Memoria igitur est vis animae
memoria et cogitatione voluntas pariter operatur.
qua reminiscimur. Intelligentia est, qua illa quee Nam in lantum
memoria concepimuscogitalione versamus. Voluntas quidquid homo loquitur sciens, non
loquitur nisi volens, ut quidquid homo invilus
est, qua vel appelimus aliquid, vel vitamus : utique non dieal, quandiu voluntas ad
hoc est,qua invenimurveldiiigere aliquid,vel ddisse. dicere compellitur,
Hcecitaque tria, licet proprias.personas in homine loquendum ntillatenus inclinalur. Inde esl quod non
solumilli, quinunc rerum temporalium, tribulationum,
non habeant, diserelione tamen ab invicem distant;
vel tormenlorum timore sive dolore compressi, veri-
et sic in tribus istis est unius hominis una persona et
fidei relinquentes, ad impielatem ac
humana. mentis una substantia, ut tamen in ipsa na- tatem calholicce
nullam excusationem invenire
lura rationalis animoe,in qua Dei constat esse ima- perfidiam transierunt,
ut dicant quod inviti negaverint veram fi-
ginem, aliam inveniamus memoriatn, aliam intelli- poterunt,
dem, cum hoc eos propria fecisse appareat volunlate.
gentiam, et aliam nihilominus voluutalem. Namlicet Elsi
nibil cogitare, vel diligere, vel odisse possimus, quod enim veltribulatione,vel tormentoad negandam
• est animus, non eam tamen negavit
in memorianon habeamus, quia quod oblivio abstu- ** fidem perductus
ierit de corde, non ibi potest cogitatio aut volunlas invitus. Ut enim fideth negarel, prius cogitavit el
et sic illam negationem protulit: quia hoc ut
aliqualenus invenire; tamen ad agnoscendam discre- voltiit,
tionem niemorise,cogitationis, et voluntatis, plerum- fieret, cogitatio simul cum volurilale decrevit.
que reminiscimur quob. nec versamus cogilatione, CAPUT XVII.
nec appetimus voluntate; item cogitamus aliqua quse Ut ergo ad illud quod agebam fedeam, in ipsa
non diligimus.Cogitatioitaque nostra, qusein memo- imagine Dei, hoc esl in ipsa mente hominis, cogilatio
ria nascilur et formatur, digne verbum interius dici- quse ex memoria nascitur atque formatur, et recte
tur. Quidenim est cogitalio, nisi interna locutio?' verbum dicitur, solam corpoream vocem accipit, ut
Propter quod scriptum est: Qum dicilis hi cordibus; audiri corporeis auribus possit. Sic ergo in illa san-
' veslris, el in cubilibusveslris compungimini(Psal. iv, ctaac divina Tiinitale, solum Patris' Verbum, quod
5). Nam et in Evangelio, cum Dominus Jesus illi pa-' est Speculum sine macula, et Imago-bonitalis Dei
ralytico quera sanavit, dixisset, Remittimtur libi pec- ,(Sap. vn, 26), splendor scilicet et figura subslanlice
cata iua (Luc. v, 20); .Lucas evangelista subjunxit, ejus (Hebr. i. 5), cum in forma Dei esset, non rapi-
&eens : Et cmperuntcogilare scribm et Pharismi di- nam arbitralus est csse se maualcmDeo; sed semelip-
PATROL.LX-V. 17
 523 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS gfci
sum exinanivit, formam servi accipiens (Philip. n, 6 ). A visa vel separata Trinitalis una diVinitas. Ideo inso-
Solus ergo Filius accepit carnem, ul possit corporeis lius Filii persona humanitas invenitur assumpla.
uculis videri, manibus contreclari; solus bumanam Propler naluram ergo uha semper est sanctse Trini-
naturam sic accepit, ut suam faceret, et per illam tatis operatio; propter personas aulem, solius Filii
divinitatis quoque suce notitiam misericorditer infun- esthumana susceptio. Verumtamen dum ista ad in-
deret. Qui lamen revelans seipsum, in seipso ulique struclionem fidelium disputamus, debemus cogilare
revelavit et Patrem. Tribuens quippe agnitionem suoc etiam hcerelicos utique carnales atque animales, et
divinitalis, simul agnilionem donavit et Patris. Divi- ob hocrerum spiritalium jncapaces, de qualibus di
nilas enim quse una est Patris et Filii, facit et Filium cit Apostolus : Animalis autem homotion percipil qua.
sine Patre, et Patrem sine Filio non agnosei. Inde est sunl spiritus Dei. Slullilia enim est illi, el non potes
quod ait : Tanto temporevobiscumsum, el non cogno- intelligere, quia spirilaliter examinaiuy (I Cor. lf, 14).
vistis me? Philippe, qui videt me, videt et Patrem Carnales autem, sive animales maxime hsereticos
(Joan. xiv, 9). Sic ergo Filius, qui carnem solus ac- esse apostolica testalur auctoritas. Bealus enim Pau-
cepit, in seipso Patrem jtire unius divinitatis natura- lus inler opera carnis et hoereses ponii. Beatus quo
liter ostendil; sicut sermocinator, dum veritalem que Judas apostolus eos qui se ab Ecclesia segre-
quam meminit loquitur, quod a se prolatum indicat, B gant animales appellat, dicens : Hi sunl qui segre-
hoc intus in menle repositum monstrat. Yox autem gant seipsos, anhnales, spiritum non habenles (Jud.,
jlla corporea qua spiritale verbum induitur, ut ad 19). Hoc est -utique quod bealum Paulum dixisse
audientium nolitiam proferalur, sintul fit a memoria, monstravimus : Animalis auiem homo non perciph
et a cogilatione, et a voluntate; sed a sola cogita- qumsunt spirilus Dei. Non sit ergo mirum quia inlel-
tione, id est interiore suscipitur vefbo, ut ad corpo- ligere divina non valent qui spiritum Dei non habent.
feas circumstanlium aures interioris cogitationis Scriptum est namque in libro Sapientioe ; Seasum
procedat augurio. Illud autem verbum, sicut habilu aulem tuum quis sciet, nisi tu dederis sapientiam, ei
corporeeevocis accepto totum ad audientes egreditur, miseris Spiritum sanclurii tuum de altissimis (Sap.
Bicin corde lotum eum memoria et voluntate spirita- K, 17)? Inde esl quotl etiam sanctus Aposlolus ea
bter invenitur. 355 Droinde quisquis hanc imaginem quse Dei sunt, non nisi' a Spiritu sancto asserit reve-
in mente hominis conspexerit, hcerelicorum vanilo- lari, dicens : Nobis enim revelavit Deus 35S Ver
Et paulo posT ait:
quia citius irridebit; qui carnaliter de spiritalibus Spirilum suum (I Cor. n, 10).
senlientes, nolunt credere in illa sancla Trinitate JYosautem non spirilum mundi accepimus,sed spirilum
ex Deo esl, ut sciairiusquma Deo donata sunt no-
aliquid a tribus factum, quod ab una persona tantum qui
Fuerit divina dispositione -susceptum : cum illa hu- C bis (Ibid., 11). Verumtamen
~ bonum est ut et nos, in
jnana natura tolius quidem Trinitatis opere sit facta, quantum diviriilus adjuvarour, beatum imitanles
a solo tamen Filio fuerit in unitatem personcesus- Apostolum, omnibus omnia iieri studeamus, utomnes
lucrifaciamus (I Cor. ix, 20).
septa. Sicut enim certum est quia In principio erat
Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat CAPUT XIX.
Verbum (Joan. i, 1); ita cerlum esl quia Verbum Quoniam igilur non capiunl Ariani quod diximus,
caro factum est, et habitavil in nobis {Ibid., W). in illa una ualura divina aliquidatota Trinilale
Quid autem accepinius? Domini Yerbum et Deunj factum, quod non a tota Trinilate fuerit susceptum,,
apud quem eral Verbum, non Patrem etFilium. nec creditur possibilequod carnem illam tota Tii-
nitas fecerit, quam tamen ttna ex Trinitale persona
CAPUT XVIII.
suseepit, efficiamuEj-sicut Apostolus ait (I Thess.
Nomine itaque Yerbi ostenditur discreta Patris Fi- II, 7), tanquam parvuli ia medio corunij et hoc illis
liique <persona:sed quia Deus erat?docelur una Palris proponamus exemplum, -ad intelligentise splrilalis
Filiique substantia. Non ergo Patris, neque Spiritus latitudinem nulriendam, quodhccretici cordis non
sancti, illa quse solius Yerbi est caro : quia Deo _ fatiget nee perturbet angustiam. Scimus illam solam
Verbo non est cum Patre et Spirilu sancto unius esse .divinam,inseparabilem atque individuam Tri-
personae communio. Secundum operationem quippe nitalem, cujus neque una natura jiossit personarum
divinilatis communem, in qua est trinitas persona- Trinitalejdividi, neque ires personcepossint nalura.
rum, sicut eam accepit Filius, sic aceepit Pater, et indivisibilis unilale confundi. Nam et ipsa raens ho-
Spiritus sanclus. Illum enim Filium qui secundum minis, in qua imaginem Dei esse -diximus, sic acce-
diviriitatem naturaliter solus desolo nalus estPalre, pit ul habeat in ?e quoddam sanctce Trinitatis indi-
ipsum utique secundum carnem naturaliter nasci de- cium,ut distinctioneui in se tritun non" habeat per-
cebatexVirgine. At in illa Trinitate, sicutnon sunt sonar.ura. Hoc enim sibi proprium Trinltas divina
duo Patres, neque duo Spiritus sancti, sic non erant servavit. Unde quamvis sit in hominis menle merao
etiam duo Filii. Illa enim Trinitas unum.habet in se rja, inlelligentia, et yoluntas; .tria quidem illasunt,
Palrerii, unum Filium, unum Spirilum sanctum. Sed sed tamen personae tres esse non possunt: quia in
unum Palrem, et unum Spiritum sanctum secundum unoquoque homine, in cnjus niente_,vel cujus mens
divinam naturam; unum vero Filium, secundura di- est imago divina, non solum ipsius mentis, sed ani
vinam humanamque substantiam. In personis itaque mce simul et carnis una -invenitur naluraliler esse
iliscreta esl Trinilas, quamvis in natura non sit di- persona. In creatura igilur, quantum tantce fei de
 '
S2S CONTRA SERMONEMFASTIDIOSI LIBER UNUS. 526
qua loquimur magnitudo permittit, requirenles-l-A Quomodo enirii divinilas ejus poterat concludi se-
exemplum, ih naturis tale aliquidforsitan invenimus, pulcro , quce nec terra potest concludi, nec coelo?
quod in personis invenire non possimus. Diximus Hlam ergo passionem illamque sepulluram nnilas
enim quod humanitalem Filii Dci lola Trinitas fecil, personalis unam in Christd fccil csse divinilatis et
quam tamen non tota Trinitas, sed solus JFiliusin carnis; sed proprietas utriusque in Christo -subslan-;'
suam personam accepit. A tota quippe Trinitatc, id tice fecil solam carnera Chrisli passiopi ,et morli na-
est a Palre Verbo, et Spirilu sancto, facla est illa turaliter subjacere, permanente impassibilitate ^ttque
caro; sedsolum -Yerbumfactum est caro. Quoniam immortalilate divince incommutabilisque substan(l)_e.
igitur, sicut superius diximus, quantum allinel ad Chrislus i.aque , qui non est Trinitas , sed una ex
erealuraro, trespersonas in una mente, id estin una Trinitale persona , sic secundum verilatem carnis
carne invenire rion possumus, duas saltem naturas vere in cruce pependit, et in sepulcro .morluus ja-
in una persona non laboramus ul invenire possimus. cuit, Apostolo dicente quia Christus morluus esl pro
tlniuscujusque enim persona viventis hominis ex peccatis nostris, secundum Scripturas, et quiq.scpal-
~anima rationali constat et tus esi, el quia resurrexit a moriuis lertia die, secun-
corpqre : a quo lamea
multa ita fiunt, nt quamvis ab anima et corpore si- dum Scriplurqs (I Coy. xv, 5). Quaepmuia secundum
mul fiant, ad solam tamgn animam aut ad solum 1•|j personce unitatem tolus Chrjsjjus per.tulit, secundum
corpus aIiquando"pertineant. ;Quisenim nesciat so- naturalem prpprietatem, ad solam carpis periinent
luni corpus cibo carnati refici atque nutriri, ip cujus yerilatem. Ita secundum golam animam acl infernum
comestione commun.s operaljo est carnis et animce? desc.endil. Uno quippe eodemque tempore qjjod in-
Anima enim per corpus, imo cum corpore facit, venitur inter mortem Chiisli resurrecliojiemque
quando corpus comedit; el tamen solum corpus ac- distare, imus idemque Chrislus, ef .secun.dumyerjla-
cipil, quod ut accipiatur, anima simul cum corpore tem carnis vere in sepulcro jacuit, et secundum ve-
facit. In illa itaque comeslione, una est animcecar- ritatem animce ratjpnalis, vere in infemum descenr •.
nisque operatio, sed solius est carnis acceptio. Ift dit. Acper hoc secundum yejitatemhumancenatura.,
tantum quippe sola caro cibo corporali pascitur, ut ex quo Christus in cruce suspensus inclinato capitcj
sola, si eurri acceperit, pinguescal. Animseautem re- emisit spirituiij, quofldusque rpcepto spiritu resur-
fectio atgue pinguedo, non in pane corporali, sed in rexit a mortuis, ijqn ubi fuit secundum earnem, ibi
pane spiritali 357 consistit. Non enim in pane solo fuif secundum anijpam. Seeundum carnem quippe in
vivit liomo, sed in omni verbo quod procedit de orc sepulcro m.ortuus jacoit; secuiidum animam vero ra-
Dei (Malth. iv, &). In cujus tamen verbi perceplione, Jionalem ad 358 infernum descendit; seeundum di-
utcibo suo anima pascatur, caro-illi in opere socia- 01 vinijtatem yero,qua .cum Patr.eei Spirjfusanclo unus
tur. Hoc enim agitur, quando aufaures corporales est Deus, totam creat.m-am j-eplevit immensus. Se-
admovet animaverbis, "ut audiat, aut oculos corpo- cundum cai'nem ergo sje fiiit iij solo sepulcro , ut
rales admovet scripturis, ut legat. Ecce"el in hoc si- secun.dumanimam ijj sol,o fuisjet infisrno;secundum
mul est earnis etanimce operatio, ubi est animceso- diyinilatem yer,o, qua nullo l.o.coconcluditur, sed
lius acceptio. Ista in crealuris videant Ariani, &l non jubique (al. utrobiqup) totus ineflabHiter invenitur,
dubitent sanctse-Trinitatisunam esse divinam natu- ita .carnem suam jjori dereliquit in sepulcro, fieque
ram, etfieripotuisse, imo factumesse, ut illa carp anjpiam suam des,ei'uit in inferno, sicut nec terrce
tolius Trinitatis uno atque inseparabili jopere fieret; pp.test aliquando ,deess,e,lieceoelo. Idem quoque Dei
in sacramento vero inearnationis ad solam personam Filius qtii secunduni carne.m in sepulcro jacuit, et
Dei Unigenitipertineret. secundum solam animara in infernum deseendit,
qudniam ipse dixerat de anima sua : Potestatem Ita-
CAPUT XX. beo ponendi eam, et potestalem habeo iterum sumendi
Nonergo tota Trinitas carnem assumpsii, nec tota eam (Joari. x, 1.8), posteaquam posuit animam et re-
Trinitas passionum injurias seiisit, neque tota Trini- surapsit, secundum totam humanitatem suam in cce-
] lum asceijdit, et in dextera sedis Dei sedet, sicut
tas tertio die a mortuis resurrexit, neque lota Trinj- j)
tas quadragesimo die in coelum ascendit; sed, sicut Marcus evangelista leslatur dicens : Dominus quidem
superius ostendi, unus solus Filius carnem as- Jesus, postquam locutus est eis, assumptus.est in cm-
sumpsit: in quo quia una utriusque naturse manet ium, et sedet a dexlris Dei (Murc. xvi, 19). Hcec au-
snconfusa proprietas, ideo unus idemque est, qui e.t tem omnia , qucc parlim secundum solam animam,
secundum veram divinitatem impassibilis omnino parlim secundum solam carnem, partim verosecun-
permansit. Naturaliter enim divinitas illa nihil pati- dum animam simul et carnem, in Unigenito Deo tem-
tur,"sicut naturaliter non mutatur. Mutabilis autem'. porafiter facta surit.sicul digne 1'efei'unlurtid unam,
nalurae est subjacere passionibus. Nulla ergo illi na- quce in Dei Filio est divinitatis hun.anitatisque per-
iurae passio aceidere potuit, cui mutatio naturalis sonam, sic ad illius divinam nullatenus possunt re-
inesse aequivit. Solus etiam Filius jacuit in sepnl-- - ferri substantiam. Ac per hoc nihilIiorum potest perr
cro, sed illa Unigeniti Dei natura poluit sepeliri, s.oncePatris, vel sancliSphitasdeputari, quja non
quce potuit mori. Secundum naturam itaque cai'- esi una persona Palris, el Filii, .etSpirilus sajjcli.
j)is- Deus. Unigenitus jacuit sepultus in lapide, Nec qujsquam pol&st passionem assjjmpiionemve
secundum quam clavis affixus pependit in cruce. £ai'nis Palii sive sanclo Spiiitui ascribere, quia jief
 527 '' S. FULGENTII EPISCOPIRUSPENSIS , 528
fas est divinam naluram mutabilem in aliquo aut A consorlio, ut nunquam possit carere supplicio; et ad
passibilemprsedicare : secundum quam Chrislus et boc se voluit sine aliquo timore peccare, ut sine fine
iine initio semper natus de Palre permansit, quando mereretur ardere.
ie matre initium conceplionis et nativitalis accepit; CAPCT XXII.
Bl incomprehensibilis, quando se comprehendi per-
misit; et impassibilis, quando passionis injurias sen- Ubi sunt nunc duo anni illi quos Fastidiosus quasi
sit; et immortalis, quando morti subjacuil; el indi- felices habuit, quia eos, sicul voluit, libidinosus in
visus, quando secundum carnem in sepulcro jaeuit, fornicatione consumpsit ? Quam celeriter transie-
et secundum animam in inferiores partes terrae de- runt! Qui etiam non solum dueenti, sed etiam duo
scendit; et immensus, quando ad altitudinem coelide niillia si essent, cum celeritale transiissent. Quid au-
hujus terrse humilitale conscendit. tem miser faciet, cum ad judicium illius venerit,
- -" CAPUT XXI. quem negavit ? quid recipiet pro talibus factis et di-
Istam fidemsi miser Faslidiosus non negaret, sine ctis ? quid ille recipiet, ille corpore Iuxuriosus,-corde
dubio non periret. Sed quoniam et factis eam nega- ccecus, errore blasphemus ? qui prius in se templum
vit et diclis , mirum non est, quia opere pessimus Dei fornicatione violavit, deinde corpore quoque ah
factus est, et jam sermor.e perversus, et ambulans in B Ecclesia separatus exivit. Quid recipiet ab illa saucta
tenebris inimicus exstitit lucis.Fornicatio quippe cor- Trinitate, qui maluit servus esse luxurice atque per-
poralis, quae illius primo mentem carnemque posse- fidice? Quid utique nisi ignem _eternum,quem talibm
dit, ipsa eum consequenter ad prcecipitium spiritalis constat operihus prceparatum ? Et in hoc quidem
fornicatioriis attraxil. Tulit enim membra Christi, et tempore cito finila est Fastidiosi fornicatio, cujus ta-
Tecilmembra meretricis. Et ideo non dubilavit casli- men in illo igne non finietur «terna combuslio. Fu-
taleni fidei perdere, quia non se doluit castitatem giant ergo Christiani utramque fornicationem, quam
corporis amisisse. Ecce quantum malum luxuriacar- miser Faslidiosus incurrit; ut custodientes animas
nis, quce illum miserum usque ad negalionem potuit suas, caslitatem servent et-cordis et corpoiis. Teneanl
perducere veritatis! Hcec fuit, haecfuit tempestas, intra Ecclesiam catholicam fidem. Credant et confi-
qusepaleam de area dominica rapuit, et vepiibus leantur inseparabilem atque individuam Trinitatem;
hcereticce impielalis iniixit. Hcecillum fecit conlra qucein sua divlna nalura niliil babet factum,nihil ali-
suam conscientiam loqui, et in contumeliam ipsius quatenus inchoatum ; cujus uno atque inseparabib
-Trinitatis perverso sermone versari. Neque enim ve- opere facta sunt omnia in coelis et in terra, visibilis
rum cfedebat esse quod dixit, sed jamduplici corde et invisibilia. Credant nihilominus et confiteantui
maluit 359 aliuddicere quam cfedebat. Qua despe- C Unigenitum Deum, solum secundum veram divini-
ratione possessus, ut ipse sibi auferret spem remis- tatem natum de Palre, solum secundum veram hu-
,sioJiis, voluit per licentiam implere deleclamenta li- manilalem creatum ex Yirgine; ac per hoc, oper.
bidinis. Ex ore itaque suo quo jrislificari debuit, Trinitatis carnem atque animam rationalem in uni
auginentum condemnalionis accepit, quando'linguai tate personce pro mundi salute susceptam. Hoc fir
ejus, qucedebebat poenitenticeverba proferre, protu- missime retinentes proferant el perseverent in ope-
lit verba blasphemice. Illuc itaque mise»'Fastidiosus ribus bonis. In Christo enim Jesu sola valet fides
malttit transire, ubi et conlra Deum sacrilega proca- quseper caritalem operatur (Gal. v, 6), a qua si quis.
citate lalraret, et in suis fornicationibus, quia timo- discesserit, ipse suce animeereus erit. Omnis autem
rem Dei non habuil, eliam hominem non limei-el.Yse . qui in ea perseveraveril usque in finem, hic salvus
illi mlsero , qui ad hoc ecclesiastieo yoluit privarii erit (Mallh. x, 22).

§* FIIL&ENTII

DE REMISSIONE PECCATORUM,
Al) EUTHYMIUM LIBRI DUO.

LIBER PRIMUS.

3Q0 CAPUT PRIMIIM. D Dei illorum colloquiospiritaliterfruerisquos in amore

Explicare nequeo verbis, Euthymi carissime, quan- divince legis fervere cognoscis; nec cum quibusdam
tum studio tuo congaudeam: quod non solum in do- delectaris inutilem miscere sermonem, qui ad vitale
nio lua positus coeleslibusanimum Scripturis indul- coeleslis verbi convivium sine sua utilitale conve-
ges, sed etiam sanctam vigili corde frequentas ec- niunt, et, secundum veracem coarguentis apostoli
clesiam.ul cum divinis eloquiis corpoiis exteiior pul- Paulisermonem, a veritate quidem auditum avertunt,
satur audilus, interior animcetuaepascalur affectus. ad fabulas autem convertunlur (II Tim. iv, 4)."Quos
Graticequippe divinceopus agnoscilur,quod in dpmo non immerito dixerim similes illis quorum stoma
429 DE REMISSIONEPECCATORUMLIB. I. 530
ibus, mortifero superatus fastidio, inedia magis in- A . et Imiiliam,et exsullabuntossa humiliata (Psal. L, 10).
renitur deleetari qtiani cibo ; et ob hoc fruslra sibi Alio loco majestas ipsa sic loquitur : Super quem re-
medicinalesdivilias apposilas cernunl; quas dum re- quiescet Spiritus meus, nisi super humilem-elquietum,
eusant percipere, nec virtutis aliquid inde, nec sani- et trementem verba mea (Isai. LXVJ,2) ? Nec vero iste
talis acquirunt; alque indoriio medici spernentes Spiritus Dei sic super humilem et quietum requie-
iblatum medelsespiritalis sibi antidotum,ad hoccum scit, ut non ipse quietum humilemque faciat, sed
mfirmitatibus suis Jntrant, ut deterius infirmi rece- tanquam humilem quietumque requieturus inveniat.
dant. Quibus tamen potens est Dominus verbi sui * In eo quippe super humilem et quietum dignatur
deleetationem cognitionemque largiri, ut bonorum requiescere, quia super quem requiescit, quietum et
tnflammentur exemplis. Quibus admoniti negligen- humilem facit. Hoc ergd Spiritus sanctus operatur,
liam susejcunetationisabjiciant, et efiectum salutis in ut vitium superbiaeatque inquietudinis ab homine in
ipsius medici salubribus prceceptis quserant: ut cum quo requiescit, expellat; ac sic preeveniente sancti
his qui, perscrutantes testimonia Domini, exquirunt 362 Spiritus operatione, hominis voluntatem mise-
eum, ipsi quoque pro salute sua non desistant quse- ricorditer immutante, omne prseteritse humance ini-
rere quod possit a quserentibus inveniri. quitatis vinculum gratis data solvat remissio pecca-
B torum.
361 CAPUT II.
CAPUT IV.
Epislola itaque quam mihi misisti, licet de corde de re parva disserimus, necvile aliquid
non nobis intimarit Nonitaque
tuq aliquid incognitum, cordi quaerimus, cum de remissione
tamen nostro magnum incrementum Iceliticein Do- peccatorum, quantum
divina largitas adjuvat, disputamus. _Per hanc enim
mino subrogavit.Cognitum quippe nobis est, divinam
de potestate tenebrarum eripiuntur quos Deus trans-
in te gratiam misericorditer operari, le ssepe ac mul-
feret in regnum filii dileclionis suce (Colos. i, 13).
lum de remissione peceatorum cogitare. Verumlamen
Per ipsam (al. hanc) liberanlur ab cetenia pcena, ut
ideo nostram dixi crevisse lcetitiam, quia sic adipisci
seterna Icetitia. Per illam deponitur onus,
remissionem peccatorum desideras, ut ejusdem re- potiantur
seu quod nativitas vitiosa traxit, sive quod iniquitas
missionis effeclum frequenter ac vigilanter inquiras.
vitiosse juventulis c adjecit. Per eam Christus eos
Dicisigiturinter vos natam^sse qusestionem, quam laborant et onerati sunt venjentes ad se reficit,
lieet ipse recolas, malui tamen verba quce in tua qui
lene (al. leve) jugum levemque sarcinsm suae
eontinentur epistola, ipso quo a te sunt tenore posita quibuscaritatis imponit (Matth. xi, 28). Per ipsam gratis
huic opusculo inserere: ut non solum -tu ex propria
justificatur (al. juslificabitur) impius, ut reputetu].
diclatione recognoscas, sed etiam quisquis alius le- G
fides ejus ad justitiam. Pcr illam caret mala vita, qua
gerit, dum cognilionis percunctatione inibuitur, ad iiierat et accipit gratis bonam, quafuit
implicatus;
intelligenliam responsionis commddius instniatur. Per ipsam fit ut in bona vita d deinceps,
indignus.
Quserisitaque utrum rerum conditor Dominus in hoc -dono misericordice
smculolantummodoquibus voluerit peccata dimitlit, et proevenientisilluminatus ambulet,
sie * hinc quisquamsolutus exeat; an per omnipoten- el in ea deductus misericordise subsequentis rmniere
tiamsuam quibus in smculo prmsenti non dimisit, perseveret: ut indebita gratia bene vivendi donum
inchoct in hdmine, peccatorum remissione donata;
exeuntibusde corpore anle diemjudicii peccala dimil-
quod perficiat perseverandi virtute concessa. Per re-_
tat, vel in eodemdie futuri smculi. Hsecnempe verba missionem
peccalorum gratis homines discernuntiH
quse posui recordaris profecto tuis, ut jam dixi, ab illis
conliueri. , qui cruciabuntur in seternum cum diabolo,
et adjunguntur his qui sine fine regnabunt cum Chri-
CAPUT DI. sto. Postremo lalis est remissio peccatorum, ut pro
In hujus absolulione qusestionis flagitare vos ipsa fieret homo Unigenitus Dei, pro ipsa etiam san-
video parvitatis noslrse sententiam. Proinde spero guis ejus fuisset effusus. Unum horum vox angeliccc
in abundantia bonitatis Dei, qua sie est ille semper visronis aperuit; alterum vero jpse Dominus indica-
dives, ut exinde noslra quoque possit ditari paupe- D vit. Nam cum desponsata esset Maria mater ejus Jo-
ries, et ex qua cseleris quantum vult sic donat, ut in seph, et, sicul evangelista testalur, priusquam con-
ea plenius ipse permaneat; quia lalia noslro cordi venirent, inventa esset in utero habens de Spiritu
spiritaliter dignabitur infundere, quce et nobisdi- sancto, conceplionis illius causa nescienti Joseph
cere prosit, el vobis"audire. Sermo enim quem vobis istis est verbis ab angelo nuntiala : Joseph fili David,
in Dei gratia ministramus, tunc eliam nobis prodest, noli limere accipere Mariam tonjugem luam : quotl
si quod vobis pro salule verbo styloqueforis dicimus, enim in ea nalum est, de Spiritu sanclo est. Pariel
nos intus mites et hmniles audiamus. Non enim autem filium, et vocabis nomen ejus Jesum. lpse enim
frustra David sanctissimus dicit: Audiam quid loqua- salvum faciet populum suuma peccalis eorum (Malth.
tur in me DominusDeus (Psal. LXXXIV, .9). Qui audi- " i, 18, el seq.). Quid vero aliud est a peecalis salvare,
lus proprie ad humiles pertinet. Propter quod alio nisi peccala dimittere? Nam et ipse Salvator nosler,
<pcoidem propheta dicit: Auditui meodabis gaudium qui venil salvum facere quod perierat (Matth. xviu,

a Ms. et editi, verbi tui, sed manilesto ei'rore. c Ms., vitiosevivenlis.

1 Edd., etsi * Ms., in bona via.
 m -&. FULGENT1I*EPISC0PIRUSPENSIS 5S<2
11), ob hocse venisse testatur, ut vocaret peccalo- A hcereticorum consortio usque ad mortem teneantur
resin poenitentiam. innexi; miuus consideranles illam Salvatoris noslri
CAPUT V. sententiam dicenlis: Qui me confessus fueril coram
et eum coram Palre meo,
Vocationis aulem hujus ad poenitehliam pYmcipale iwminibus, confitebor ego
in cmlisest; et qui me negaverit corarii liominibus,
esl beneficitim, gratuita remissio peccatorurij. Pro' qui
negabo et ego eum coram Palre meo, qui in jccelis est
qua idem Redempfor noster, perSclo paschalis cd_ii5e
suuni enuntiat feliiindendun.. (Matth. x-, 52). Et alic loco : Quime erubuerit, et ser-
convivio, sanguineni mones hunc Filiusjwminis erubescet^cum vene-
Bibite, inquit, ~ex hoc oirines. Hic est enhri sanguis rit in meos,
meusnovi Testamenti; qui pro mutlis effundeiui-ih re- majestale sua, et Patris, ct sanctorum angelo-
rum (Lue. ix, 26). Plefisque vero humani geiieris
missiohempeccalorum(Malth. xxvi, 28). g@g Ifanc
iniifiicus ad hoc 364 suorum recdrda-
tgilur, sicut arbitror, aut omncs, aut pene omnis qui tionem molitur peccatoriim ut vel obduratis desperaiio-
modd Christiano ingerere,
quolibet appellatur uomine, irive- iiem remissionis injicial, et eos remedio conversionis
ilire desideral; sed inlerest ubi quisque, vel quando,
vel qualiter qiisfeVai.Neqtfe erirm ad Temissioneiri excludat. Hcecautem omnia non ob aliud fraudu-
lenta semper agit oblectus fallacia, riisi iit opportu-
si
pecccilofuin jrolerit pervenire, quis aut veram riori nitatem
leneat fidem, aut negligal bonceoperalionis officiuni- U temporis adimat, qua conversis polest do-
nari remissio; ac sic, quanlum ad ejus attinet ma-
aut i'ectce credulitalis bdnse operalioni concessum
si fieri possitj nemo perveniat adsalutem,
ilivinltus tempns mortifei'a prceoccupatus vahitale lignitatemj
Deum namque misericordem justumque esse cogno-
conlemnat. Hceenamque tria, id est, fides, opus et
ita sunt simul scit, neG jgnorat quod peccatorum remissionem
teinpus, hominibus in hac vita neces- sola de Deo possit elicere cordis vera conversio.
saria, iit si cui unum ex his tribusih prsesenli sseculo "Scit etiam quod non alibi quam in solo gremio Ca-
deTuerit,aeterncevitae parlieeps esse non possit; ac iholicceMatris dimitti
hoc nee remissionem possint peccata eonvei'sis; nec
per peccatoruih eonsequeturj eum lalet in prsesenti tantum sceculo remissionem
per quam adseternce vitceprceniiumpervenitur. Quod
omnium peccalorum conversis posse concedi : ubi
necesse est, Domiiio adjuvante, divinorum teslimo- liumanum
niorum attestaliorie nYonstreihus." genus^ per cohstitutuin divinitus ordinem
iecessione moiientium, suGcessionequenascentium,
CAPUT VI. carnalis nativitatis nextt non injuste <sonstringilur,-
Prce bhihibus iiaque, nobis est firriia crediilit-tle alque spiritali nativitate gralis enodatur : ubi etiam
fetlnendum, misericordefti e't justurii "esse Ddminuiri. omnem realum aut solvit conversio, aut insolubilem
Deuni nbstrum. Hinc enirii facile pdtest iiiquireniibus G facit, seu vancc spei neglectio nutrita, sive despera-
apparere, ijualibiis peccata Deus "diihiltat, ubi diriiit- tione i'oborataet usque in finem retenta cordis 'ob*
iat, quatidd diriiittat. Quibus coghf.is, iiec pravani durati nequilia.
quisquam retineat de Deo senleiitiani, nee conver-
sidriem suairi negiigat, nec a cathdlica Ecclesia disce- CAPUT Ylt.
dat; aul si quis discessit, celefiler feveflalur; nee Sed jam suscepti operis compellit instantia utxim-
dc leriipdre sibi velit insulsa cogitatiorie blandiri, si nia qusesuperius inlimavi, -debitadispulatione atque
ad Deura in bac viia quisquain edriveftiJ ndlens, et Seripturarum sanctarum attestatione pei'doceam.
xtsque ad iridfterii iniquilalibus serviens, post hanc Enimvero utriusque veridicaseries Testamenli cuncta
vilam se credat adepturhiri rerriissionempeccatorum, quec ad proventum pertinent -bumance salulis non
quahdo jarii pfcejudicatus | tempore tribiilationis tacet; ut nihil sit quod in poslerum contemptor
(forte reiribuiidnis) divince ndn peccatum possil vi- damnandus excuset. Principaliter igilur omnis Scri-
lare convefsus, sed supplicii maneat aeternitale ptura divinitus inspirata (mumverum aesolum Denm,
damnandus. Multis enim multiplicibusque fraudibus illam scilicet Trinitaiem, id esl, Patrem, et Filiuin,
viam coeleslisitineris diabolus claudere nitilur et ce- «t Spifitum sanctum, tam misericordem prcedicat
Iare , cujus hoc est incessabile studium, ut ad crucia- ;0 esse quam justum. Ipsi enim ex persona Ecclesiie
tus sui societatem miseroruro lurbam, quantumcun- dicilur : Misericordiam eljuiicium cunlabotibl, Do-
quepotueril, vel trahat illectam, vel cdgat invitam. mine (Psal. c, 1). De illo etiam eanitur: Misericors
Nonnullos quippe facit, abjecta consideralidne divince Domiriusel jusius, et Deus riosler miserebiiur (Psal.
justilice, solani Dei misericordiam cogitare; ut cori- cxiv, S). Alio quoque lOcO: Quoniam justus Domi-
versionem suam negligant, exislimanles se, etiamsi nits el justitias ditexit, mquitatem vidil vullus ejus
usque in finem criniinosam duxerint vilam, remissio- (Psal. x, 8). Dehuo dicilur : Universm vim Domini
nis beneficio polituros esse. Alios autem («.. aut) misericordid et verilas (Psal. xxiv, 10). Et rursus :
cogit aut illicit, Ecclesice catholicce gremio dere- Quoniam misericordiain el verilatem diligit Dominus
licto, ad hcereses vel schismata depravati cordis cce- {Psal. LXXXIII, 12). In piirno quoque decalogi prce-
citate transire. Quorum animos decepiione falsce cepto justum'seidem Dominus (al. Deus) misericor-
promissionis illaqueat, ut vel putent se recto fulcifi •deriiqiiesic intimal: Ego sum Ddminus Deus imis,
dogmate, vel sperent sibi prd sola cordis credulitate Deus zelans, qui reddo peccata palrum in filios, in
futurum femissionis beneficium, etiamsi ficto animo, ierliam el quarlam progeniem, in his qui oderunt me;
pro lemporis vel commoditale Yel metu, mdrtifei'0- el fdciens misericbrdiafn~iri millia millium his qui
«*« DE REMISSIONE PECCATORUMLIK. 1. &U
dum de-
amant el custodiuntprmcepta mea (Exod. xx, S).Pro- A gliganl, et habenas iniquitatibus relaxantes,
pterea Moyses dicit: Dominus Deus induigens
el mi- sperant indulgentiam, currant prsecipites in gehen-
ille "callidushumani generis inimicus ,
sericors, palie'ns'et mulicemisericordim et verax, jusli- nam. Ae sic
tiam cuslodiens et tnisericordiam in millia, auferens alios desperationis lemeritate prcecipitat, alios autem
iniquitaiesel hijusthias et peccata. Et non purijicabit fallacis spei deceptione supplantat.Propterquodbea-
reiim, adducens peccata patrum in filiosfiliorum hi ter- lus Paulus (II Cor. xm, 5), in quo locutus est Chri-
tiam et quarlam progeniem (Exod. xxiv, 6). Per stus, beneviventibus scribens,sic eorum commendat
Esaiam quoque suarii Dominus misericordiam justi- obedienliam, utcum irietu et tremore salubris ope-
tiamqtie commemorat, dicens : Ego Deus, el non rationis jubeat ' talibus inesse caulelam. Dicit enim
alius prmler me, justus, ct salvans': non est alius prm- Philippensibus Iiaque, carissimi mei, sicut semper
ler -me. Convertimini ad me, et salvi eritis (Isai. obedistis, non ut in prmsentia mea \al. mei) tantum,
XLV,21). sed muilo magis nunc in absentia mea, cum melu et
CAPUT vin. tremore vesiram salutem operamini. Deus esl enhn qui
365
operalur 3@@ in vobis el velle el perficere, pro bona
His 'igilur atque innumeris hujusmodi teslimoniis, voluntate (Philip. n, 12). His verbis beatus Paulus
quibus Dominus Deus nosler misericors prcedicatuifjj justum utiqueDeum iusinuat, cum metum tremorem-
et justus, ostendituf quantum diligenda sit «jus mi- que servandum fidelibus prcecepit in operibus bonis.
sericordia, quantumque Juslitia metuenda monstra- Misericordem quoque.prcedicat, quem in eis operari
tur. ,Misericors enim et misemtor Dominus, patiens dicit et velle et perficere, pro bona volunlate. Neque
etmullmn misericors et verax^ sicut novit a converso enim a bene operantibus juste timeretur, si justus
submovere supplicium, "sicin ed qui «mverti nolue- non esset; nec omne .bonum voluntatis et operis
-rit, nullalenus sinit ihultum remanere peccatum. Id- , ipse in eis opei-arelur, si misericdrs non fuisset.
iirco si quos in praesenti sseculo pia Dei bonitas a Hune juslitiee divinaetimorem terribili denuo prsedi-
dominationepeccati non liberat, ipsos infuturo se- catione justis vehementer aposlolus Paulus inculcat,"
veritas justa condemnat. Hinc est quod divinis inde - dicens : Qui s'eexistimat stare.,videal ne cadat Cor.
(I
sinenler eloquiis mali salubriter admonentur, ue x, 12). Et rursus : Fratres, si prmoccupatus fueril
remaneant in servituie peccati, sed miseiicordiam homo in aliquo delicto, vos qtii spiritales estis, instruite
justiDei, dum-sunlin hac vita, •requirant. Bonis quo- hujusmodi in spiriiu lenitaiis, considerans leipsum,
que praecipitur {Psai. n, 11, 12, 15), ut servientes ne et tu tenteris (Galat. vi, 1). Ipsis quoque apostolis
Domino in timore, et exsultanles ei cum tremore, cum magisterio coelesli demintiatur infirmitas pro
apprebendantdisciplinam; ne quando irascatur Do- Q pria, cum " congrui timofis demonstratur in humili <
minus et pereant de via jjusla. Ipse ilaque Deus qui tate cordis eautela retinenda, dicente Domino : Vi-
esl misericors et justus, sicut admonet, nt prepter gitate et orate,'ne veniatis in lentationcm. Spirilus
justitiam et miseiicordiam timealur >et diligalur a quidem promptus, caro ttutem infirma esl h (Matth.
malis, ut conversi eareantposna quam juslitia mina- xxvi, M).
lur, et accipiant Indulgenliam quam misericdrdia ~
CAPUT X.
pollicetur, sic admonet Tilpropter justitiam et mise-
Verumtamen quia cuncta quce divinis conlineatur
ricordiam dEigatur et, timeatur a bonis, quo possint
misericordia -boni sunt, et dile-. eloquiis, ad custodiam-velreparationeni.d_cun.urhu-
gui«jus pfaevenli mance salulis; providit sermo divinus,-jne dum juslis
ctione misericordice iniionis operibus"permanere,«t
timore justitiee apeccatis semelipsos sollicite custo- divineemetus indipitur sequitalis, econtrario morti-
lire; et considerationeproprice infirmitatis instructi fera,pecGatoribus desperatio nasceretur, si spes in-
de suis viribus -confidarit, sed divinae-vir- dulgentiee minime monstraretur. Jpsa enim errantes
•aunquam ad yiam veritatis revocat, dum propiliatione divina
lulis-auxilium jugiti.i'T.1humiliter poscant.
. converso i'elaxandum:promittit, quidquidmaii, prius-
CAPUT IX. . quam conyerteretur ,admisit. Ideo apostolug Paulus
'
Debet ergo et.a bonis et a malis tam misericordia D in Epistola quam ad Romanos scripsit^gicut fideles
Jiligi quam justitiaformidari: ne vel bonidiligentes et bonos ad iusinuationem severitatis divincelerrifi-
misericordiam Dei, juslitiam non timeant, et laqueos cat, sicinfideles et malos ad<.onversion.em-spe.cer-»
Maboli seducejitisincurrarit; velmali solam justitice tissima supernce bonitalis invitat, ut-scilicettam boni
severitalemconsiderantes, non qucerant, cum inve- discerent non altum sapere, sed limere, quam mali
Mrepossuntper conversioriem, miserlcordice benefi- |)ossint.remedium salutisseternse sinequoljbetjmpe-
cium, ac sic obdurati nori sdlum remissionem pecca- dimeato dubitationis acqujrere. Dicit igilur beatissi-
-forum denegerit, quin etiam peccata multiplicaf e non musJPaulus : Vide ergo bonitatemet severitatem Dei:
eessenl. Hoe enim tticipiti laqueo frequenler dialio- in eosquidem qui ceciderunt,severitatem; in te autem
lus captivat incautos; ut aut spe vanajfuturce remis- bonilatem, si permanseris in bonitate; alioquinet iu-
sionis dbtusi, nolintjustitiselimore converti; aut re- excideris;-et illi, si non permanserint in incredulitate,
missionem omnimodis desperantes, conversionemne- inserentur. Poiens est enhn Deus iterum inserere illot

a Forle melius expungeretur particula cum , quoe 13Ms. non habet est, nec textus evangelicus. Art-
itabetur in editis et ms. luerp. habet.
S5& S. FULGENTII EPISC0PI RUSPENSIS §36
(Rom. xi, 22, 25). Itaque cum dicat Aposlolus illum A J (Psal. vu, 15). Per Esaiain quoque non dissimilis.ad-
excidendum qui in boriitale noi. permanserit, el illum vcrsus contumaces et divince clementise conleraplo-
qui in incredulitate non permanserit inserendttm; res lata i'eperitur ore divirio sententia, in qua cog-
quis bomo justus non tremefactus iuslitiam metuat, noscitur, nec inaniter quemquam divinis impeiiis
vel quis iniquus non ad Dei misericordiam confir- obedire, nec impune iri imquilatibus permanere. Sic
malus accurrat? a Quis non compellaturbono cuili- ergo dicit: Lavamini, mundi eslote, auferle nequilias
bet impii, si tolo corde conversus fuerit, audeat de- veslras ab animis vestris e conspeclu oculorum meo-
sperare, cum coeleslismedicina prceceptis salubribus rum; desinile a malitiis vestris, discite bonum facere,
cequaliter sanis consulat et itifirmis; illis timorem inquirite judicium, eripite injuriam accipientem, judi-
juslitiee indicens, tanquam salutis acceptce custodem; cale pupillo, et justificate viduam,etvenite disputemus,
islis misericordice beneficium pollicens, ul, spei re- dicil Dominus. Et si fuerint delicla vestra ul plweni-
medio sublevati, recipianl quam perdideranl sospi- cium, ut nivem dealbabo..Si autemut coccum,vl lanam
tatein. Timor enim justitiae pnecipitur sanato, cui candidam efficiam. Et si volueritis et obaudieritis me,-
367 dicilur : Ecce sanus faclus es,jam noli peccare, qum bonu sunl terrm, edetis. Si autem nolueritis, neque
ne deterius iibi aiiquid contingat (Joan. v, 14). Spes obaudierilis me, gladius vos comedet. Os enim Domini
quoque misericordice denionslratur infirmis, cum di- "B ] locuium est hoc (lsa. i, 16 et seq.). Quisrogo esttam
eitur : Non est opus sanis medicus, sed male habenli- durus aut omnino stolidus, qui in boc senrione mo- ,
bus : non veni vocare juslos, sed peccatores in pwni- ' nitionis supernse, si ad cohversionein non invitatur
tenliam (Luc. v, 52). Sermo quoque prophelicus mi- SIJS delectatione promissi, non saltera Gompellatur
sericordiam Dei Justitiamque commendare non desi- terrore supplicii? Contemplorem quippe divini ser-
nit, sic Deo per Ezechielem prophelam dicente : Ini- moriis non excipiet salus, sed coniesturas est gla-
quus si se converlat ab omnjbus iniquitalibus suis quas dius. Hinc est quod alio loco in ejusdem prophelae.
fecit, et custodierit omnia mandaia mea, el fecerit ju- volumine demonstralur, quia nisi per conversionem
sliliam et misericordiam, vita vivet, et. non morietur. nemo perveniel ad salutem. Sic enim dicitur: Si con-
Omnia delicta ejus qumcunquefecit, non erunt "mme- versus fueris et ingemueris, salvus eris (Isai. xxx, 15,
moria. ln sua juslilia quam fecii, viyel. Nunquid vo- sec. -LXX). In hoc testimonio eondiiionali Deus et
lunlate volo mortem peccatoris, dicit Dominus, quam prcecepto utitur, et promisso. Dicens quippe, Si con-
ut avertaiur de via sua mala, et vivereeum (Ezech. versv.sfueris et ingemueris, salvus eris, ostendit ex
xvin, 21)? Oslenso itaque ad impios-eonvertendos conversionis conditione promissionem salulis omnino
diviiieelonganimilalisacbenignitalisbeneficio, ad ju- pendere. Hsceestigilur inter Deum bominemque eon-
stos quoque deterrendos ita propheticus sermo diri- G ditio, id est, inter prcecipienlem Dominura servurii-
gitur : Cum seautem averlerit juslus asuajuslilia, el que poscentem, inter judicem qui sine juslilia mise-
fecerit iniquitatem, secundum omues iniquilales quas "' ricordiamprcerogat, et peecatorem qui misericordiam
fecit ille iniquus, omnes juslilim ejus quas fecit, non juste judicantis exspeetat. Dicit igitur iste Domirius,
erunl in memoria. In delicto suo quo deliquit, et imsericors et justus, severus et pius : Sihoe feceris,
in peccatis suis quibus peccavit, in ipsis morielur hoc habebis; si quod dico cuslodieris, dabo quod po-
(Ibid. 24). scis; ego tibi prsecipio conversionem, tu poscisa me
CAPUT XI. saltitem; si parueris preecepto, pot-erisbenefbio; si
jussa fierijvideam, postulala concedam : Si conversus
Innumerabilia sunt divinaruiri testimonia Scriptu- fueris et ingemueris, salvus eris.
rarum quibus Deus misericors prcedicatur et justus,
nec est aliud quod omnis textus agat coelestiseloquii, CAPUT XII.
nisi ul malosadmoneat tiniore juslitise Dei celeriter Cum dicitur ergo peccanti beneficium salulis acci-
malis operibus finemponere, et bonosin bonis ope-,. pere cupienli, quia si conversus fuerit et
ingemuerit,
ribus sollicite atque humiliter permanere. Ut scilicet salvus erit; consequenter inteliigitur quia, ETIAMSI IN-
efomnis iniquus cequitatem Dei metuens, ad mise-; D CEMUEMT, tamen conversus non fuerit, salvus non
ricordiam currat justce bonilatis, et omnis justus, de erit. Non enim frustra utrumque divinus sermo com-
Dei misericordia gaudens, judiciumbenignissimcenon plexus est, nisi ut hcec duo, id est conversionem et
negligatcequitatis. Quia ubi est misericordia juslilia- gemitum,necessariacognosceremusadconsequendum
que peffecta, nec favorem potest justus peccatis im- salutis effectum. Norinulli enim scelerum suorum
pendere, nec indu.genliam" conversis miseiicors ab- consideratione perterriti, pro iniquitatibus quidera
negare. Ex hoc igitur quod justus et misericors prce- suis in oralione gemunt, nec tamen ab iniqua ope-
dicatur, facillime cognoscitur («/. cognoscimus) non i-alione discedunt.Fatenlur se male fecisse,necullum
nisi conversis remissionem liibui peccatorum, nec finem volunt malis factis suis imponere. Accusant
jnisipermanentibus in peccalo supplicium sempiternce humililer in conspectu Dei peccata quibus tenenlur
damnationis inferri. Propter quod Psalmista sic canit: oppressi, et eadem peccala quce humilitale sermonis
Nisi convertamini, gladium suum vibravit, arcum suum1 accusant, corde pei'verso contumaciter cumulant. In
tetendit, et paravit itlum, et in eo paravil vasa moriis dulgentiam quam lacrymosis gemitibus pcscunl, ips'
a Hunc locum non paucis yei'bis wancum resliluere non liouit
ope edd, aut mss, codcL _ ->
 657 DE REMISSIONE PECCATORUMLffi. I. - -... 538
sibi pravis operibus adhnunt. Medelam poslulanl a Apeccabant-trislilia magna concutiebatnr et dolore
medico. et in perniciem suam subrogant adjutorium cordis, sic illos qui, intra Ecclesiairi conslituti, et
morbo. Ac sic inaniter verbis quceruntplacare juslum impudice luxurioseque viventes pconitentiam non
judicem, quem factis iniquis^magis irritant ad furo- agebant, lugere se testatus.est. De Judceis enim quos
reni. Tales enim nunquam diluunt gemendo pecca- increduli cordis impietas possidebat ila dicit: Veri-
tum, quia non desinunt peccare postgemitum. Pro tatem dico in Christo, non menlior, testimoniummihi
criminibus namque gemunt; et post gemitum ad cri- jiei-hibenteconscientia mea, in Spirilu sanclo, quoniam
mina redeunt. De talibus in libro Ecclesiastico Scri- trislitia mihi esl magna, et continuus dolor,cordi meo.
plura divina sic loquitur: Qui baptizatur a mortno, el , Optabgm enim ego ipse anathema esse a Christo pro
ilerum tangit illum, quid proficit lavatio ejus ? Sic fratribus meis, qui sunt cognati mei secundum carnem,
Iwmo qui jejunat pro peccatis suis, et iterum eadem qui sunt Israelilm (Rom. IX, 1, 2, 5, 4). De illis vero
faciens, quid proficit humiliando se ? Orationem ejus qui inlra Ecclesiam positi malis operibus insistebant,
quis exaudiet (Ecrli. xxxiv, 50, 51) ? Rcctissime,igitur sic ad Corinthios loquitiir medicinali sermone : Ne
dicit Deus homini: Si conversus fueris et ingemueris, iterum cum venero humiliel me Deus apud vos, et lu-
wlvus eris. Apud Deum quippe severum et bonum geam multes ex his qui anle peccaverunt,et non ege-
lunc oratio gemenlis auditur, tunc poscenlis flelus -g runt-pmniteniiam, super immunditia et fornicatione ei
attenditur, tunc flenli conceditur salus, si fuerit ad impudicilia quam gesserunt (II Cor. xn, 21). Nec
Deum contrili cordis humilitate conversus. Necesse istos ulique tristis doleret, nec illos humiliatus dole-
est enim ut Deus peccatori- misertus ignoscat,.si ta- ret Aposlolus,.si impiis et iniquis exacerbantibus di-
men peccator iniquilatem-suam conversus agnoscat. vinam juslifiam sine conversione cordis remissionero
Denique divinam miserieordiam 369 propterea Da- peccatorum crederet conferendam; cum ipsa remis-
vid sanctus efiicaeiter irivenit, quia conversus per sio peccatorum non nisi in conversione cordis sor-
humilitatem cbntriti cordis, quodmale feceralagno- tiatur effectum; iu illis duntaxat qui proprice jam
scendo damnavit, nec distulit punire poenitendo mali voluntatis utentes arbitrio , divini muneris "opitula-
operiscupiditatem in qua fuerat lapsus; quia si non pu- lione conversi mutata in melius vita, non desistunl
niretimde retis tenebalur, procul dubio ipsepunire- ad poscendam remissionem peccatorum currere, ad
tur. Suum ergo lacinus agnovit conversus in poeni- quorum 370 perpetrationem sive nescientes igno-
. tentiam,metuit nedamnatusagnovisset poenam. Ipse fantia impulit, seu, quod est deterius, .scientes cori-
m se poenitens vindicabat agnoscendo, quod igriosci tumacia voluntatis ille_s.it. Propter qudd Propheta
sibi volebat a Domino. Denique cum dixisset: Jftse- orat Deurn : Delicia juventuiis et ignoranlim mem (al
tere me\, Deus,secundummagnam rm"sericoi'_.iant tuam, P ignoranlids meas) ne memineris (Psal.kxiv, 7), El
st secundum multitudinem miserationum iuarum dele Salvator noster ait : Servus nesciens voluntatem do-
.niquitatemmeam ; Magis magisque lava me ab inju- minisui,elfacienshidignd(al. digna), vapulabitpaucis,
ititia mea, el a delicio meo munda me (Psal. L, 1,2); et servus sciens yolunlaiem domirii sui et faciens indi-
stalim seculus adjunxit: Quoniam iniquitatem meam gna, plagis " vapulabit multis (Luc. xn, 47).Unde ei
fao ugnosco, deliclum meum coram me est semper Apostolus in ignorantja se pec.casse confitetur his
[Ibid.,i). Agnoscebat iniquitalem suam, non ut pec- verbis : Gratias ago ei qui me confortavit Chrislo b
eando magis augeret, sed ut poenitendo diluerel; at- Jesu Domino nostro; quia fidelem me existimavil, po-
jue ita dominationem peccati, quam delectatio cul- nens in ministerio, qui prius fui blasphemus, et perse-
pabilis invexit, conversio vera submovil. Et quia in- cutor, et contumeliosus; sed misericordiam consecutus
jemuitDavid ex toto corde conversus, conlinuo sal- -sum, quia ignorans feci in incredulilale (I Tim. i, 12,
iTisesl factus, atque ita In eo complelum est quod 15). Ne quis ergo sibi de ignorantia blandiatur, al-
per prophetam prcecipitur: Si conversus fueris et in- tendendus esl Aposloli sermo, qui se ignorantia qui-.
~jemueris,salvus eris. dem fecisse pronuntiat, sed tamen" se peccasse JIOII
CAPUT XIII. negat; imo primum se dicit (Ibid., 15) omnium pec-
j. catorum : primum scilicet, uon temporis cursu, sed
- Porro conversio et ab impietate et ab iniquitate iniquitatis excessu. Misericordiam itaque in hoc con-
ircecipitur. Utraque enim adversum se iram-Dei pro- secutus est, ut peccata quee in ignorantia fecerat,
rocant: quia utrumque Deus exsecratur el damnat, illuminatus agnosceret, et conversus protinus abdi-
licenle Paulo : Revelalur enim ira Dei de cmlo super caret. Hoc autem fit, ut, sicut nos docet apostolus
ymnemimpielalem el injustitiam hominum .(Rom. i, Jacobus , omne datum optimum, et omne donum
18). Et Salomon ait, quod eliam beatus Petrus suis perfectum, desursum descendere a Patre luminum
lictis inseruit : Si juslus vix salvabilur, peccator et (Jac. i, 17) cognoscamus. Qui cum in peccaloro hoc
mpiusubi parebunt(Prov. ju, 51, juxldLXX; I-Pelr. inveniat pro quo debeat justc damnari, conversio -
v, 18). Unde hdn immerito Vas elcclionis, quod di- nem ipse gralfs tribuil peccatori, per quam jusUe
flnceplenum erat caritalis, sicut pro his qui In fide damualionis possint tormenla submoveri.
E Sie ms. Abest vox plagis ab edilis. At in lexlu b Anl., in Christo; ms. omitlit in, et ipse textus
.vangelicopaulo aliter habetur, nempe , faciens
- - di- Aposloli.
pia plagis, vapulabii mutiis,
359 S. FULGENTil EPISCOPI RUSPENSIS §40
CAPUT XIV. AA ces, regnum Dei possidebunt(ICor. vi, 9,10). Galata?
In omni ergo peccatore qui arbitrio jam proprioe quoque sic idem doclor eximins monet: Manifesia
voluntatis utitur, per conversionem cordis beneii- autem sunl (inquiens) opera camis. Qum sunt fornica-
cium divinl muneris inchoatur. Cceterumparvulos tio, immunditia, luxuria, idolorum servilus, veneficia,
noviraus non pi'opria voluntate, sed fidelium pi-o eis inimicilias, mmulutiones, irm, rixm, dissensiones,hm-
coniilentium recta credulitate salvari. Convenit enim reses, invidim, homicidia, ebrielates, comessationes,
judicio veritatis parvulos ministerio alienoeconfes- et his similia, qua prmdico vobis, sicut prmdixi, quo-
sionis absolvi, quos vinculo constat alienceiniquita- niam qui talia agunt, regnum Dei non consequunlur
lis obstringi: ut, aliis spiritaliter confitentibus, ac- (Gal. v, 19 et seq.). Quia igitur jristus esl Deus,
cipiant juslificationis beneficium, qui, aliis carnaliter quandiu isti talia agunt, i*egnumDei uon consequun-
generaritibus. porlant originale peccalum; et sicut lur; quoniam vero idem Deus misericors est, pro-
ad primam uativilatem obfuit nondum nalis nec plerea mali, si lalia agere desinant in quibus Deun.
aliquid agenlibus parentum carnalis concubitus, sic contumaeiler exacei'bant, et humiliati aique cor-
eis nescientlbus prosil ad secundam nativitalem fide- recti ad Deum converlanlur, f egnum Dei sine dubio
lium pro eis coniitenlium spiritalis affeclus. Quantum . consequentur. Sicut enim opus justitiae «on vincilur,
ergo ad illos "attinel qui propriorum jam possunt ac- 3] sic nec dpus misericoi'diee submovetur. Et ideo sic
tuum .reddere ralionem, uullus efficietur bealus, Deus possessionem regni sui disposuit, ut eam, quia
nisi qui 'malis actibus 'renuntians , ad Deum fuerit justus est, impio et iniquo non donel; quia vero
tota <cor4ishumilitate conversus. Sedti enim quorum rnisericors est, omui veraciter converso non de-
remissm sunt iniquitales^et quorum tecla sunt peccala neget.
(Psat. xxxi, l). Quisquis igitur propriee voluntatis et 3.72 CAPUTXVI.
operationis iniquitalem porlat-, non pritest aliquam Conversio aulem lunc vera probatur in bomine,
accipere beatitudinem, nisi fuerit ad ipsum conver- si impietas et iniquitas pellatur ex corde. Yerumta-
sus bealitudinis largitorem. men inter impietalem et iniquitatem Lsecsolet pro-
gjl 'CAPUT XV. nuntiari differentia, quod impietas, aut pravam in
Peccatis eniiri exceecaturcor, remissione vero illu- Deum fidem gerit, aul nullam; iniquitasautem malis
minatur. Qriia"sicutnihll est aliud exccecari quam lu- moribus polluit vitam. Blasphemat impietas Deum,
aiine privari, ita curalus oculus in quantum potiri Isedit iniquitas proximum. Impietas autem ex hucni-
valet visiohe luminis, in lantum caret vilio ccecilalis. litate carnis mentitur (forle metitur) altissimmn, ni-
Qui tamen oculus vi&ereluirien nullalenus valebit, lens sacramentum pielatis invictce ad divincenaltirae
nisi se illi lumen infuderil. -Oculus igitur per luminis C contumeliam. prcedicare, aut in humana carne Deum
infusionem polest percipefe luminis visionem. Sic et Dei Filium conceptum natumque denegat, el Deu
remissio peccatoruhi cum hominibus datur, procul vero non carnis veritalem, sed "ostentationem solair
dubio ceecilas cordis expellitur,-ut lumen justilice falsse visionis assignat; aut ita carnem Christi fate-
oculo irileriore cernatur. Cceterum quomodo fleri tur de carne Virginis, ut eam neget in carnis susce
potest u't obscuritas tenebrarum removealur, si lu- ptioneconceptam;auteumdemPatrem quem Filiuro
minis infusio non dorietur ? Deus ergo quibus pro- Spiritumque sanctum dicit confusione impia; aul
pria peccata dimittit, lumen verceconversionis a in- Patris, et Eilii, et Spiritus sancli diversas naturas
fundit. Quocirca sicut ceecus quilibet, quandiu csecus inducit separatione perversa, aut non credil carnem
est, non potest lumen videre; sic iniquus quilibet Filii Dei de carne MariceYirginis sumptam, sed dc
aut impius remissionem riori accipit peccatofum, nisi coelonon dubitat assevei'are_depositam; aut aliquid
proeventus gratuiteejuslificationis munere lolo corde humance naturee vult Christo sublrahere, ut accepta
conveftatur ad Deum : ipsius eriim remissionis ef- humana carne animam rationalem, id est animam
fectus iri cordis conversione consistit. Ceelefumcui plenam hominis Unigenitum Deum deneget accepisse.
conversionis gratia iion «oriceditur, peccatorum re- Impietatis est crimen, si quis dicat, non omnem spi-
missio non donaluf. Quid est enim aliud peccatorum D rilalem eorporalemque a Deo bonam conditam natu-
remissionetn corisequi, nisi a peccati dominatione ram; sed ex adverso propriam mali velit assignare
liberari? Qmnis 'enim (sicut Veritas dicit) qui facit subslantiam : cum omne malum, non ex ortu neque
peccatum,servus est peccali (Joan.ym^i). Quomo- statu uaturalis propiielatis existal, sed ex defeclu
do autem poliri creditur splendifico liberationis mu- voluntarice cogitationis eveniat: non quia bona na-
nere, qul peccati non caret telerrima servilule'? tura malam naluram recipit, curn mala nalura nulia
Propter quod eorum qui dicunt: Faciamus mala, . sit, sed quia dilectionis ordine derelicto, creatttra
utveniahlbona (Rom. jn, 8), juslam esse d&mnatio- falionalis, quce ad dilectionem Creatoris facta est,
nem,-Magistro genlium docente, cognovimus, quo dum contempto Creatore, aut rebus inhcerel creatis,
prcedicante similiter audivimus': Quia neque fornica- aut cogitationibus falsis, deterior facta, temporalia
rii, nequeidolis servientes, neque adulleri, neque mot- sempiternis, Ima summis, mutabilia Immulabilibus
les, neque masculorum concubitores, neque fures, ne- anteponit. Simililer illi qui justos et iniquos, non ex
que-avari,nequeebriosi, neque maledici. nequerapa- operum diversitate, sed ex saci'amentorum dicunt
a Ant., Confessionis; sed melius et congruentius
ipsi contexlui quod subslituimus exms.*
K41 - DE REMISSIONEPECCATORUMLIB. I. 842
communione censendos, nihil volentes unicuique A. formari sermone dicentis : Qumvultisut faciant vobis
prodesse, si inter injuslos juste vivat in Ecclesia homines, eadem~etvos faciie eis. Hmc est enim lexet
catholica tanquam unumquemque non pro qualitate •prophelm (Muttlu vn, 12). Non dixit Cbristus, quce
facti, sed pro societaie sacramenti eeterna relribulioj vobis fecerint homines, eadem el voS facite eis; rie
sive supplicii sit exceptura, seu regni-. Hcecergo quce fflalumcredei'emus pro malo i'eddendum ei qui nobis
sunt a nobis superius intimala, et alia multa quce mali aliquid fecitj aut cuiquam negandum putaremus
adversum catholicam et apostolicam fidem ab hcere- beneficium, a quo nobis nihil beneficii SGircrausIm-
licis atque schismalicis pfoferuutur, impielatis vilio pensuin : cum debeat Christianus omni honlini be-
deputantur. Ipsa enim separatio impios ostendit, nevolenliee adjutorium, vel prcerogare, vel feddefe-;
quse lales ecclesiaslico corpori, non SOG.OS, sed ad- ut et bono bonum i-eddal, et malum boiiitale prceve-
versarios facit. Neque enim a conventu ecclesiasticce niat. Dicitur enim nobis a Doiniuo : Diligite inhnicos
unitalis corpore separarentur, ac loco, nisi prius ab veslrosi benefacile his qui vos oderunt^ 'et Orate pro
ecclesiaslica fide descenderent (forte discederenl) perseqtientibuset calumnianlibusvos^ ul sitis filii pa-
corde corrupto; neque a legilimo verbi Dei conjugio tris veslri qui in cmlis est, ~quisolem suum factl oriri
aperta impietale sejurigerentur, nisi perfidas ac per- super bonos et malos, el pluit super justos el injuslos
versas cogitationes adulterina 'diabolicce conslupra- .n (Matih. v, M, 45). Boni aiitem fideles, non sOlum
tionissemihationeconciperent; quasnequiler interno ab illis persecutionein patiuntur qui foris positi 14-
foveriles assensu, ad hoe posimodum nefaria loeu- tratibus perfidis ac perversis EeclesieeT_ailiolie_e do-
tione parereht, tti viperea similitudine propriis gmatibus obnituiilur; sed etiam ab iilis qui*videnltn'
disrupli felibus interirent. Yiperis quippe hoc est quideni inlra Ecclesiam esse, sed male vlventes in-
parere, quod pefire. Quai;umlilii, sicut fertur, dis- veniunlur ecelesiasticeetraditioni nou ore, sed opei'e
fuplis quibus suiit coricepti viseeribus, sic iegrediun- repugnare. Quos cum bdni conspieiunlj graviter ge-
tiir 373ia Ihceni, ut parentibus inferant mortem. munt, et sancto affeclu permotus crucialur "bouus
Cum igituf iinpia queelibet"pravitas,vel asseusu con- animus, quando alienseperversilatis non fugitsensuni,
cipituf, vel etiam professione- generaturs ceterna quamvis tenere non possit assensuin.
morte animain interimit. Quce corruplioni-eonsen- 374 X.APUT XVIII.
tiens, ob hoc intemee conceptu infidelitalisinflatur j Intra "catholicam quippe Ecclesiam in prcesenlj
ut suo poslmodum rujpta partu moriatur. Tales apo-
sseculojusti et iniqui a tenentur adinixti sacramen-
stolica bis verbis designat auctoritas: Sicut autem
"tortimscilicel communione, riori morum, idestsocie-
Jariineset Mambres restiterunt Moysi; ita et hi resi-
tate credulilatis, "ndri simllitudine "conversationis.
slunt veritaii, hominescorrupti menle, reprobi - circa
C Non ergocorde, sed cofpore 1 ;'quia protessione, non
fidem (II Tim. m, 6). Si quis igitur contraria dispu-
bpefe. Nunc igituf quAiidiu, securiduin beati Pauli
t-iris, et a bonhaie semetipsum -segregans, ecclesia- in mugnu domo non solumsunl vasa
sticae fidel prsedicationeiri,
pervei'sus obsistit, isleprocul dubioiiupius kurea, sed el lignea ~eificlilia, et qumdamquidemsunt
dicitur. Si qiiis aulem in corpore unilatis «atholicse i._
sacramentoruin societate hbnoremjqumdamveroin conlumeliamc (II Tim. n,
perseverans conjunctus, inlra Ecclesiam quidem surit iniquus el juslus,
is solel vo- _-0);
flagitiis el criminibus deditus, iuiquus extra Ecclcsiamvero nUllusestjuslus.Etintra domini-
cari, non irapius. Undenobis rnine non «st idisputan- cam
aream, doriecventilatofis melriendus exspeclalur
dum. Hoc tamen diciraus, quia non omnis iniquus el discretid ventilatidriis ndvissime dilTer-
adventus,
est impius, licet omnis impius sit iniquus.
tur, palea frumento locali comhiuniohe miscetur.
- CAPUT XYII. Quisquis auteni exlra dominicahi aream locus cst,
ibi vocabulum nominetrir agricolce, sola ibi
Conversio efgo Illa in conspectu Dei^rata esl et quamvis
potest qriee vento raptatur palea residere. Verum
in
accepta, qua siriiul el fidei rectitudo servatur, et
vitcebdii_efegula custoditur : idest, ut principaliler quia tanta "est agricolse nosiri omnipolentia, ut nul-
vincere voluntatem; quisquis in pf_e:
recta tehealur de Deo sententia, deinde proximo ex- lus valeat ejus
D senli vita conversus reeurrerit ad arece dominicselo-
hibealur caiitas diviuitus imperata. Tunc enim se
homo recle diligit, cum dileclionem Dei sibi devotus cuin legilimum, si perseveranter teneal in fide recla
non erit palea, sed Ittimen-
et burailis anleponit. Tunc etiam diligit proximum, honee viicepropositum,
si proxiino, quantum polesl, consulal, ut ad Deum tum, nec ignibus tradetur arsurus, sed in horreo
Deo ifuclibus opimalus.
recta fide et bona conversatione perveniat. Pi'oximi {fongregabiturplacilis
autem caritas duplici est ratione servanda, ut scilicet CAPUTXIX. (
aec alti iriferat quidquain quod sibi nollet inferri; In sola CTgoEcclesia catholica datur et accipitur
nec indigenli opem boni operis in quantum potesl remissio peccaloruni,,quam ipseisponsus unam -dicit
deneget, quia nec sibi vellel negari, si similiter indi- esse columbairi suani, unam eleclam suam, quarii su-
^eret. Unde Salvatoris noslri sic nos aguoscimus in- per petram fundavit, cui claves regni ccelorum 3e-

a Ms., jusiis el iniqui. * Ant., in honore, qumdam vero in coniumelia, sed

b Sic ms. unus. Ms. alter et editi, non corpore; ms., in honorem... in conlumeliam, juxla texlutn
sed male. et Yulg. Yers.
ipsum, stf T_ftt.v,-._jKT.f*tKv,
S45 . S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 814
i
dil, cui eliam potestatem ligandi solvendique con- A «» Deum (I Pelr. ni, 20, 21}.'Ubi est autera con-
cessit, sicut beato Pelro Yeiitas ipsa veraciter repro- scienlia bona, nisi ubi est et fides non ficla? Docet
millit, dicens: Tu es Pelrus, et super hanc pelram enim apostolus Paulus : Quia finis prmcepli est caritas
adificabo Ecclesiam meam, et porlm inferorum non de corde puro, el conscienlia bona, et fide nonficta
prmvalebuntadversus eam; et tibi dabo claves regni (1 Tim. i, 5). Quid ergo aqua diluviinonsalvavit -ex-
cmlorum, et quodcunque alligaveris super terram, erit tra arcam positos, sed occidit? Sine dubio prceligura-
ligalum et in ccelo;et quodcunque solveris super ter- bat omnem hsereticum, licet bahentem baptismatis
ram,~eril solutum et in ccelo(Malth. xvi, 18, 19). Ab sacramenlum, non aliis, sed ipsis aquis ad iriferna
hac Ecclesia quaeclaves regni coelorum accepit, quis- mergendum, quibus arca sublevatur ad ccelum.Neque
quis foris est, non coeli viam gradilur, sedinferni; enim ob aliud eis interitus per aquam nascitur, nisi
nec tendit ad ceterneevitce domum; sed currit ad quia eos arcce non conlinet sinus : in quo solo po-
morlis eeternce supplicium; non solum si remaneat test vivere quisquis non vult aquis vitalibus. in-
sine baptisrao paganus, sed eliam si in nomine Pa- terire.
tris, elFilii, etSpiritus sancli baptizatus perseveret CAPUT XXI.
heerelicus. Neque enim per baptismi meritum adipis-
citur \eram vitam, si quis in nomine Patris, et Filii, j} Hujus arcce mysterium Cyprianus bealissimus mar-
et Spiritus sancti, sive intra Ecclesiam, sive extra tyr scrihens in librode Simplicitate preelatorum, vel
Ecclesiam baptizatus, non tamen intra Ecclesiam potius secundum vetusta exemplaria de Unitate ca-
catholicam terminarit hanc vitam; nec vivet per ec- tholicseEcclesise,exponit-.Adutterari non poteslsponsa
clesiasticibaptismalis sacranienlum, quinon lenuerit Christi: incorrupta est a et pudica; unam domum
ecclesiaslicse375 UQeicaritatisque consorlium. Hle novit, 376 unius cubiculi sanclitatem casto pudore
enim salvatur sacramento baplismalis, quem intra custodit. Hwc nos Deo servat, Jimcfilios regnd quos
Ecclesiam catholicam usque ad obitum prsesentis vitaa generavit assignat. Quisquis ab Ecclesia segregalus,
tenuerit unitas caritatis. , adulterm jungilur, a promissis Ecclesim separaiur:
nec perveniet ad Christi prmmia, qui relinquit (al. reli-
CAPUT XX. quit) EcclesiamChristi: alienus est, profanus esl, ho-
Cselerum si quis aut de Ecclesia baptizalus egredi- stis est. Habere non 'poteslDeumpatrem, qui Ecclesiam
tur, aul extra Ecclesiam in Patris, et Filii, et Spiri- nonhabet matrem. Sicut twn potuit evaderequisquis
tus sancti nomine baptizatus, si ante finem preesen- extra arcam Noe fuit, sic et qui exlra Ecclesiam foris
tis vitcenon fuerit calholiccerestitulus Ecclesice, non fuerit, non evadet.Certurri est igitur tc_mprcedicatione
carebit morte, sed reguie : quia et tempore diluvii si Q beati apostoli Petri quam expositione sancti marty-
quisinarcam Noe (Genes. vn, 21) non est ingressus, ris Cypriani, in arcaNoe figuramEcclesice,et in aquis
non estsalvatus diluvio, sed necatus, nec salutem diluvii figuram haptismatis exstitisse. fn iila quoque
invenit in aqua, sed mortem. Aqua quippe illa, in qua domo Raab merelricis, quse,pereunte Hiericho, sola
prcefigurabatur baptismatis sacramentum, quoscun- est jubente Jesu cum omnibus quos intra se habuit
que In arca reperit, a terra suspensos ad ccelestiasu- incolumis reservata, ih sacramento Christiance con-
Mimavit; residuos autem oppressos occidit, quos fessionis, quantum mihi videlur, catholica ex genti-
foris invenit. Et pereunte Hiericho, si quos domus bus significabatur Ecclesia. Queeseilicel rejecta pri-
Raab meretricis inclusit, ineolumes Jesus servare stince fornicationis illuvie, duos exploratores Jesu
prsecepit (Josue vi, 25); reliquos vero quos illa non latenter excepit: hoeest, sivexttriusqueTestamenti
continebat domus, unius mortis consumpsit interitus. castam cognitionem, sive Dei et proximi caritalem :
In illa igitur arca, et in illa domo una eademque quia et in illis duobus -Testamentis Dei etfproximi
prccfigurabatur Ecclesia; sed in his qui extra arcam carilas intimalur, et in his duobus prseceptis lota
diluvio perierunt, et in eis qui exlra illam domum lex cum prophetis pendere cognoscitur (Mailh. xxn,
gladio mortui sunt, gemince significaiionis potest 40). Hecc quse prius idolis prostituta fuit meretrix
coiibiderari myslerium. Existimo enim quantum mihi JJ impia, suscipiens exploratores Jesu, facta est fidelis
nunc interim videlur, non incongrue credi in diluvii et casta : quos cuslodiens a persequenlibus inimicis,
significalione preecessisse baptisma Christiance con- non in inferioiibus depositos obruit, sed in solario
fessionis; ut agnoscanius heerelicos, si extra Eccle- domus sucelcvalos latenter abscondit. Solaiium vero
siam permanserint, baptismo poenam mereri, non proptei'ea dicitur, eo quod solis lumine perfundatur.
vilain, el eos qui Christum neganlcs de Ecclesia ca- Quis est autem sol humani cordis, nisi ille de quo
tbolica discedunt, celerno supplicio periluros. Arcacs diclum est per prophetam : Timenlibus aulem nomen
quippe sacramentum beatus Pelrus his verbis expo- meum orielur sol justiiice, et sunitas in pennis ejus
nit: In diebus quando exspectabal Dei patienlia in die- (Malac. iv, 2) ? De ipso sole oriente Zacharias in
bus Noe, cum fabricaretur arca, in qud pauci, id esl Evangelio sic prophetal : Quia visitavilnos oriens ex
BCIO animm salvm faclm suni per aqudm : quod et vos allo, illuminare his qui in lenebris el in umbra mortit
nuncsimilis formce baplisma salvos facit, non carnis sedent (Luc. 1,78,79). Nam et Abacuc prophet:
deposiiiosordium, sed conscientim bonm interrogatio Chrisli ascensionera etordinis ecclesiasticifirmitaieni

nMs., etutdicam.
 Ki5 DE REMISSIONEPECCATORUM.LIB, I. 546
sub nominesolisliiijccque sicprcedicat:EieDfl.-ts'es.so.,A rum negantes calholicccfidei sacramenlum, ad hcere-
tl luna stelit in ordine suo (Abac. ui, 11-, sec. LXX). ticorum sunt mortiferum dilapsi consortium, resu-
Cor ergo uniuscujusque Udelis non incongrue spi- mant fidem quam hegaverunt, et ad Ecclesiam cele-
rltale solarium dicitur, quod solis illius superni radiis riter revertantur, ut Jesu venienle, intra illam do-
salubriter illustratur. Raab ilaque meretrix quos mum possint inveniri extra quam nullus potesl ab
exploratores Jesu in solario sucedomus abscondit ,• inlerilu liberari : quia sicul in Hiericho. quisquis
atique in superioribus, hoc est spiritali scientia illu- extra illam domum fuit nullum potuit adipisci vitce
minati cordis inlima dilectione continuit, ut prophe- subsidium, sic exlra Ecclesiam catholicam nullus
ticum illud eloquium operis veritate canlaret: In accipiet indulgentiam peccatorum; et sicut intra Ec
corde meo abscondi eloquia tua, ul non peccem tibi clesiam catholicam corde creditur ud juslitiam, ore
[Psal. cxvin, 11). Vera itaque fides, qucediviniselo- aulem confessiofil ad salutem (Rom.x, 10), sic exlra
juiis intimatur, tunc persequenlibus non tradilur, eamdem Ecclesiam mala credulitas non reputatur ad
lunc incordefidelium imiolata et incolumiscustodi- justitiam, sed ad poenam, et prava confessio non ac -
!ur, sinon terrenis, et caducis, atque carnalibus, sed quirit salutem confitenti, sed ingerit morlem. Exlra"
coelestibusetspiritalibuspromissis animus perseveret hanc Ecclesiam nec Chrisiianum nomen aliquem
affixus, nec contempletur qusevidentur, sed quse non JJ juvat, nec baptismus salvat, nec muudum Deo sacri-
videntur: Qumenim videntur temporaliasunt, sicutait liciura offertur, nec peccatorum remissio accipilur, •
Apostolus; qum autemnon videntur, mterna sunt (II nec seterncevitse felicitas invenitur. Una est enim
Cor. iv, 18).Cseterum quisquis propterea Christia_iam Christi Ecclesia, una columba, una dilecla, una
lidem tenet, ut res terrenas el transitorias acquirat, sponsa : in qua Trinitas unus Deus , unius nalurce
isteexplpratores Jesu,non insupertoribus domussuce, atqtie substantice creditur; in qua nec Filio, nec
_ed in inferioribus collocat; ubi cum fuerint positi, Spiritui sanclo contumelia . minorationis ingeri- .
facilius et inveniri possunt ab inimicis et perimi. tur; in qua unus atque idem cultus', et honor
Omnis-^nim persecutor et inimicus 377 Ecclesice unus^uni Trinitati, quce Deus verus est, exhibetur.'
illos spiritaliter interimit, et ipsis iugeril eeternce Heecest una vera 378 Ecclesia, quse sic credit et
mortis interitum, quorum cor invenerit terrenis et pra-dicatunamTrinitatisessentiam, ut intribus unam
caducis rebus innexum. Hi enim dum terrenas divi- quamlibet non audeat alteri preeferre personam. Sic
tias, aut perdere metuunt, aut acquirere concupi- enim nihil se diversum colere in substantia divinilatis'
5cunt,prceceptaChrisli, hocest exploratores Jesu non ostendit, ut Patrem et Filium, et Spirilum sarictum,
absconduntin solario cordis, sed tradunt persequen- hoc estipsamTrinitatemunumverum et solum con-
< fitens Deum, nec in unitatis nomine Sabeiliancecon-
libusinimicis, aut metu scilicel territi, aut igne pra- C
vaecupiditatis accensi. Nee funiculum coccineura, in fusionis incurrat errorem, et in Trinitatis vocabulo
cujus signo domusilla salvataest, hahent per fenes- meminerit Arianeediversitatis mortiferam vitare per-
tram eiomussuce suspensum, qui fidei suaenon con- niciem. Apostolicee quippe prscdieationis relinens
titentur, sed denegant sacramenta. Funiculus enim normam, quemadmodum Trinilatem cognoscit in
coccineus sanguinis Chrisli mysterium preeferebat: personis Palris, et Filij, et Spiritus sancti; sic unius
quem ille per fenestram domus suse suspensum ha- Dei rectam prsedicat fidem, quia in Patre, et Filio,
Det, qui-Ude.contra paganos seu cdntra quoslibet et Spiritu sanclo naturalem preedicat unitatem,
hcereticos-Deo protegente firmatus, acfidem.suam
CAPUT XXIII. , '
sollicite custodiens, Christi se redemptum sanguine
confitetur. Propter quod ipse S.ilvator ait: Qui me Ab hac Ecclesia si qui foris suut in diversis erro-
confessusfuerit coram hominibus,confiteboret eg» eum '~ ribusconstituti, lunc accipient indulgentiam peccato-
coram Patre meo, qui est in cmlis; qui autem negave- rum, si ad eamdem Ecclesiam, dum sunt in hoc sse-
ril me coram hominibus, negabo el ego etim coram culo constituti, recta credulilate fuerint et conlrili
Vdtremeo, quiest in cmlis (Matlh. x, 52). Quamvis cordis humilitate conversi. Ergo currant, dum lem-
. igitur inimicus persecutor exploratores Jesu in infe-'.D pus est, ad legitimam malrem, quce, sicut ex ulero
rioribus conetur*occidere, id est robur Chrislianee suo nalos filios conlinet diligenter et nulrit, sic ex
Bdeiterrenis moliatur promissionibus sive terroribus ancilla natos, non solum redeunles non respuit, quin
enervare; siquis tamen Trinitatis fidem, qua Pa- etiam misericordise visceribus errantes inquirit, et
trem, et Filium, et Spiritum sanclum unum Deum pro affeclu incessanler invitat, quos in socielalem
substaplialiter credit, in superioribus habuerit collo- palernse hcereditatis inducat. Neque enim in eis at-
catam, omnes persequenlis atros errores (forte ter- tendit ancillaris uteri conditionem, sed paterni re-
rores) omnesque seductoris insidias non limebit. cognoscit seminis veritatem. Quceest enim veiitas
« paterni seminis, nisi baptisma perceptum in noinine
CAPUTXXII. Trinilatis? Hoc illa in quocunque repererit, tanquam
Proinde non solum quos iterali baptismi tenet rea- legitima mater sui juris esse cognoscit. Novit enim,
tus innexos debent celeriter ad Ecclesiam recurrere, sieut Rachel (Genes. xxx), non solum proprio utero
et Deum lacrymis ac eleemosynis pro tanto scelere filios parere, verum etiam ex ancilla progenilos suo
deprecari; verum etiam si qui forsilan sine ileratione nomine lanquam genilrix legilima vindicare. Hoc
baptismatis delectafone niunerum seu tjmore poena- opus est, ut illi non negligant fralernam socielatem
 §17 £. S. FULGENTII EPISCOPI RCSPENSIS Si«
repetere, si volunt paternce hcereditatismunere non Acens : Obsecro itaqite ves ego vinclus in Dornino, «('
carere. Igitur hseresim relinquentes ad calholicam digne ambuletis vocaiionequa vocati estis, cum omni
Ecclesiam celeriter reyertantur; nec de haereditatis hnmilitate et mansueludine, cum patientia supportan-
possessione dubiteni, nec de peceatorurrireinissione tes invicemin (al. cum) caritale, sollictti servare uniia-
desperent. Qui enim non credit iritra Ecclesiam ca- tem Spiritus in vinculo pucis {Ephes.iv,l, 2, 3), fpsam
tholicam cuncta relaxari posse peccata, ipse sibi re- quoque eommunioneriiSpiiitus sancti esse confirmat,
missionem peccatorum denegat, si de hocsceculo in dicens": Gratia quoqueDemini nostri Jesu Chrisii, el
eadem cordis imposnitentis duiitia perseverans, alie- carilasDei, el communicatio Spiritus sancli sit cum
naius ab ecclesiastica societate discedat. omnibusvobis (IICor. xm, i.W).De hcereditatequoque
CAPUT xxiy. nostra sic loquitur : Signati estis Spiritu promissio-
, nis sanclo, qui est pignus hmreditatis noslm {Epkes.i,
Talis igitur adversjis Spiritniri sanctum dicit yer-
sitsceculo 15, ii). Spem quoque ipsam, quee vilium desperatio;
bum, quod nequgm.hoc nequein"futuro - nis expellit, sancto Spiritui beatus assignat Apostolus
r.eniittendum (Matih. xn, 52). Caritas enim Dei, •
d.icens : J)eus autem spei repleat vos omni gaudio et
qucecoopejitmullitudinem peccaforum (IPetr. iv, 8), in credendo, ul abundelis in spe et virtule Spiri-
siput in cordibus nostris pace
dijfuguest, Apostolus dicit,
B lus sancti (Rom. xv, 13). Ille itaque eoelestishceredi-
per Spjritum sqnclum, quidalus esl nobis (Rom. v, 5). tatis
Hseccaritas, quia incorruplum Jenet unitatjs fralernce adipiseilur perenne consortium, qui intra Eccle-
siam catholicam iraternse caritatis custodiens miita-
cpnsortium , pi'opte_rea njulljludinem peccalorum
tem, priusquam prsesentem liniat,vitam,deponitmor-
cpoperit, et in unjtale spe cerlissima pevsevej-anles tjferam cordis
pgrire npn sinit. Si quis igitur tenens fidem, quee impa_nitentis duritiam, nec desperat in
Ecclesia una et vere catholica.remissionem omnium
per caritaj_enioperatur (Galat. v, ,6), sic agit poeni-
tentiam 379 prislini eujuslibet ei>roris, ut eum nec peccatorum conversis dari per Spiritum sanctum.
erroris ulterius spcielas teneal, nec patena mojlifejcr. 3BQ Quod etiam ipseSalvator noster ostendit. Post-
bber erit abilloverbocruod quanj enim resurrexit, insufflansin diseipulos, et eis
desperalionisobstringat,
adversus gpirilunj sanctum dicitur, quod dicenji npn donum sancti Spiritus tribuens, remitteridorum eis
potestatem tribuit dicens : AccipileSpi-
diijiitt|!,jirt neque in boc sseculojieque iiifutuj'o.Ho.c ritum sancium. Sipeccatorum,
ei.iiji yerjjo Dqminus et Salya^pr noster noji al|q,ug. cujus peccala dimiseritis, dimil-
tenlur ei; cujus relinueriiis, retinebuniur {Joan. xx,
pecca^a tnsijajuavit iij futurp seceulp dimittenda quce
iji ljoc Sjeculo dimissa ppjj fjjerint; sed bene intelli- 2@,-23).
gepfibus pstendit uon alig^ s.ed ilja tantum in futnro CAPUT
' XXVI.• '
e
scepulp dimiltejida qu_e in hoc seeculojn una et yera Non itaque adversus se morfifera desperatione
Ecclpsia catholicafuerint unicuiquedimissa. Solienijji claudant ostium
ijibuit indulgenl.ee,qui, ab Ecelesia catho-
ijli poniinus ligandi solvejidique potestatem, Iica segregati, cupjslibet hceresissive schismalis -le-
dicens : Tibi dabo claves regni cmlorujn; et qupdcun-
jientur errore obslricti. Deponant duritiam cordis,
qnc ligqveris sttper terram, erit et
iigalum p ccelis; ef si nolunt inalis interminabilibus
crucjari. Scriplum
quodcunqucsolveris super terram, frit solulum et in est quia Cor durum maie habebit h\ novissimo,
coilis (Matth.xvi,\%). Quod ergo sancta Ecclesia namque el qui amat periculwm in ilto peribit {Eccli. m3 27).
in hoc seeculo non solverit ila insolubile permanet,
autem peiioulosius quam divinis obedienliam
ut-etiam in futuro sseculp splvi nullatenus possit. Li- Quid
non .exliibere sermonibus, et vocantis Dei spernere
galus est autem omjiis hpmo quem ista non solverit; voluntatem ? Propter quod in libro sancti Job, sicuti
nec consequetjir aliqupd solulionis Jjeiieficium, qui his qui crihvertufllur seternitas
4)romitt-tur glpriosa,
ijon conyer^ps. acl pcenitenliam in Epclesja sibi dan- ' sic
impjis, pro ,eo quod non obediunt, AaluJJismunera
dam sp~erayeritindulgenjiaro peecatorpjj- Hle igitur
denegantur. Sjc enim scripjtum est: Qui conyertpip.iur
djpitirremissjbile yerbum adversusSpiriltini sanclum, abiniquilate, M audierit}tetserv,averint,complebunfdies
qui divilias bonitatip Dei, ej, palienjicej .et longajoimir suos in bouis, et anngs ^tpjin gtpfiq. Inipips vei~gnpn
tatis cpnterapens, secundum .duritiam suam et impoe. j\
facjt satvgs, ep_qu_odnplueruntscire Deum, et cum mp-
nitens pprthesaurizat sjbj iram in die iree et levela-
nerentux, inobedienles erani {Job xxxyi, 11 «. se^r.).
tionis juslj judipii Dei, qui yeddet jinicuique secun- Non
ergo spernant obedienlise tempus jndultum, sed
dum qperej,sua (JRO^J.II. i).
a,d Ecclesiam catholicam i'.eyeriantur; in qua sola ppr
JCAPUTXXV. sancfi Spirjtus donum caritas popperit jmuititui-iiiejri
Etenim sive caritas, et ea de coi'de puro a , sive peeealorum (I Pelr. iv, 8). Sjqui etiani in Eccjesia
unilatisffaternce communip, sive bcereditatis coelestis catholiea suijt, el male yivunt, priusquam islam yi-
paterna possessio, in sancti Spirilus donalione con- tam Uniant, feslinenl ut a mala vita discedant; nec
sistunl. De caritate quippe Doctor gentium dicit t sibi putent ad salulem sufficere calholicum liomen, si
cariias Dei diffusa-estin cordibus noslris per Spirilum Dei non faciant voluntatem. Dicit eiiim Sajyator
lanclum, qui dalus est nobis (Rom. v_, 5). Unitatem nosfer : Non omnis qui ,dicitmihi, Domine, Dpmine,
quoquo Spiritus cum eadem caiitate commendat, di- inirabilin regnvm cmlorupi; sedqui feceritvolunlatem
s Sicms. et ed. Atms- habet emendalum alia
manu, exeai de coxdepuro.
M3 DE REMISSIONE PECCATORUM. LIB.. I. g50
Patns mei, qui in ccelisest, ipse intrabit in regnum cm- A dicta carnis impii ignis el vermis (Eccli. vn, 18, 19)>
\erum (Matth. vn, 19). Nam et in libro Psalmorun Esaias quoque dicit: Quia ignis eorumnon exstingue-
scriptum est: Quiu prope est Doriiinus omnibus invo- tur, et vermis eorum non morietur (Isai. LXVI,21).
caritibuseum in veritate; voluntutemtimentium se fa- Rursum inEcclesiaslico positum est: Sluppa coltecla
ciet, et preces eorum exuudiet, et salvos faciet eoi synagoga peccantium, el consummatioeorum flamma
(Psal. CXLIV, 18,19). Propter quod et in Proverbiis ignis. Viapeccantium plena offensis, etin fineillorum
unusquisque nostrum et timere Dominum jubetur, e inferi, et tenebrm, et pmnm(Eccli. xxi, 10, 11).
a malo discedere. Ibi quippe dicitur : Time Dominum, CAPUT XXYIII.
et decliriaab omni malo, et erit pax corpori luo, et di Hcec est mors, qure seeundum earnem viventes
ligentia ossibustuis (Prov. m, 7, 8). Nam et in libro excipiet, sicutbeati Pauli prcedicatio sancta testatur,
Ecclesiastico, ne mala faciat unusquisque fideliumsic -ita dicentis fe: Ergo, fratres, debitores sumus non
admonetur : Noli facere mala, et non apprekendenl te, carni, ut secundum carnem vivamus. Sienim secun-
Discedeab iniquo, et discedent mala ab te. Ne seminei dum carnem mxerilis, moriemini; si autem spiritu
mula in sulcis injurim, el non metes illa in septuphm facta carnis morlificaverilis, vivetis (Rom. vm. 12,
(Eccli. vu, 1,2,3). Ineodem Iibro rursus ne quis- 13). _Facla autem cai-nis sequitur, si quis aut obse-
quam peccata peecatis adjiciens de miserieordia Dei B_quitur desideriis sseeularium, aut in impietate vult
velit sibi vana cogitafione blandiri, hujusceraodi ver- remanere captivus : cum nos nori aliud doctrina spi-
bis doctrina salutaris occurrit: Ne, adjicids peccatum -ritalis eradiat, nisi ut abnegaia impietale, desidetia
super peccatum, el dicas :'Miseralio Dei magna esl; qu.oque scecularia deponamus. Quod gentium Doctor"
misericordia enimet ira ab iito, et in peccalores respi- Jiis verbis insinuat: Apparuit autem gratia Domirii
ciet ira illius (Eccli. y, 5, 6, 7). Et rursus sanetus -omnibus hominibus, erudiens nos, ut abnegantes im-
Job dixit :"Nonne perditio eril iniqtto, et alienatio fa- pielalem et smcuiaria desiderta, sobrie et jusie et pie
cientibus iniquilatem {Job -xxxi-,3) '. In Proverbiis vivamusin hoc smculo,-exspeclantes beatam spem, el
scriplum est: Iniquiiates suce cupient impium ; funi- gdventum glorim magni Dei, et Salvatoris nostri Jesu
culisautem peccatorum sugrum unusquisque conslrin- Chrisli(Tit. n, 14 et seq.). Illorum 3S2 est igitur
jgilur. Hic moritur cum indisciplinalis, 381 demulli- spes beata, iUornm exspectalio certa, illorum felici-
tudine mitem viim sum prcjeclus esl, et perit pra insi- las futura . qui abnegantes impielatem et scecularia
pieniia (Ptov. v, 22, 23). desideria, sobrle et juste et pie vixerint in boc sa_-
CAPUT xxvn. culq. Sobrietas ilaque et justttia et pietas debcnt a
-
Et ue qujs pulet aliqua peccata homimim lalere jChristianis intentissime custodiri. Sobrietatem au-
Deum posse, sancti Job sermonibus instruamur di- C tefli custodit quisquis mores suos vitamquc compo-
centis : Cogitationes meas dinumerasli, et Aihil te la- uit. El ille juste vivit, quiproximonec mali aliquid
meorum. « in succulo ingerit, et in.§uantumpotest, adjutorium bonseope- -
tttit.peccatorum Signasti quasi
iniquitales meas, adnolasti si quid invilus erravi (Job rationis impendit. Ille eliam pie vivit, qui perversum
siv, 16, 17, juxtaLXX). Ne veroaliquis impunitum aliquid nec credit de Deo, nec dicit. Quisquis ergo
se fulur-um putet, si converti noluerit, ejusdem san- vult adregnum pervenii-e coelorum, vivat sobrius in
cli viri verbis intentus auscuUel dicentis: Imo veto -semctipso, justitiam servet in proxjmo, pius perse-
nullus confidal cum sit uequam, se impunitum futu- veretin Deo.
j-um, quidquid in iracundia prevocet Deum, tanquam CAPUT XXIX.
- Hcec autem tuhc in fulura vila proderupt, si ia
inquisitio in eo non sit futura. Propter hoc in
Ecclesiastico saluhris deprompti. monitip, ut jiec vita sceculi prcesentis habeantur. Hoc enim bealus
conversio apbis desit qua vitentur pgccata, nee de- et sciebat et docebat Apostolus, qui prcecipiebal ut
precatio, qua possint dimitti prseterita. Sic enim di- sobrie el juste et pie vivamus in hoc smculo (Ibid.) :
cilur-: Fili, peccasli ? Nc adjicias 'iierum; sed el de docens scilicet illos adepturos in judicio misericor-
vristinis deprecare, ul tibi dimittaritur. Quasi a facie diam, qui ante jiidicium in hoe scecrilojustam ges-
colubri frigepeccata. Si accesseris ad illa, suscipient D serint vitam. -Propter quod nos in libro Ecclesiastico
te, ei quusi dentes leonis in vorando interficjent te -dlvina prcemonet Scriptura, dicens : Ante judicium
(Eccli. xxi, 1, 2). Sed necillud .siletur, quod impii para justiliam tibi, el in conspeclu Dei inveniespropi-
et peeeatores quijicenitenliam Impietatis sive iiji- tialionem (Eccli. xvin, ,19). Debet itaque hic sihi
qjiitalis agere nolueiint, aelernis sint iri fine depu- jusliliam prccparare, quisquis in conspectu Dei pro-
tandisuppliciis, misericordiam yero his qui poenilen- pitiationem desiderat invenire. Quod enim in proe-
tiain gesserint Dominus noster largiatur. Quippe in »sentisseculo sibi homo non thesaurkaverit, fulurce
libro Ecclesiastico sic positum *st: Quoniam et Alih- jre(,ributionis tempore non -habebit. Quod rit divina-
simus mjserlus esl pmniteniibus, el impiis et peccalo- rum testimoniis Scripturanim quantum sat est possit
ribus reddet vindiclam (Eccli. xn, 7). Rursus in eo- ^ostendi, primum termlnemus Iibrum,nt cpnsequen-
flenivolumine sic dicitur : Memenlo quoniam ira non terparli residuse qusestioniscongruum dare possimus
lardabit. Humilia valde spirilum luum, qitoniamvin- esordium.
a Ms. unus omittit quasi, nec Iegilur apud LXX ; x Ms. unus, ila scribentis.
led habetur in ms. allero et edd.
Si)i S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 552

LIBER SECUNDUS.

3§3 CAPUT PRIMUM. A quos prmsciit el prmdeslinavitconformes fieri imagi

Non ignoro libri superioris initio sic nos qusestio- nis Filiiejus (Rom. vm, 29). Islorum nemo perit.
nem -de remissione peccatorum tractandam in Dei Voluntati autem ejus quis resislit ? Isli ante finem
nomine alque adjutorio suscepisse, ut trina fieret pi'sesentisvila. Dei misericordia gralis pi'_eveniuntur,
corde conlrilo el humiliato salubriter compun-
dispulationis inchoatce partilio. Etenim cum Domi- ipsi
no noslro, hoc est Deo vero, nec misericordiam guntur, et omnes ad poenitentiamdivinomunere con-
deesse, nec juslitiam diceremus (quod etiam Scrip- vertuntur, ad quam sunt divinitus pi'cedestinaliper
turarum divinarum manifestissimacuravimus altesta- gratuitam gratiam, ul convei'si non pei'eant, sed ha-
lione monstrare), hinc 'diximus facilius veritalem beant vitam selernam. Hi procul dubio sunt omnes
posse queerentibusapparere, qualibus Deus peccata quos secundum beati Pauli preeconium Deus «._./.
salvos fieri, et in agnitionem veritatis venire (I Tim.
dimittat, ubi dimittat, quando dimittat. Hujus tri-
partitce divisionis cum jam geminam persolverim ii, i). Quia enim ille hocvult qui omnia qusecunque
partem, tertiae me non nescio debitorem. Qualibus voluit fecit, quod vult semper insuperabiliter facit.
etenim Deus peccata dimitlat, et ubi dimittat, quan- Hoc utique in eis impletur quod omnipoter.tis Dei
tum nobis Deus suce pietatis condonavit auxilium, voluntas incommutabilis et insuperabilis habet; cu-
arbitror superiore libro competenter ostensum. _3 ; jjussicut mutari voluntas non potesl in disposilione,
Constat " namque peccatorum remissionera non tri- 1 ita nec prohibetur nec impeditur potestas in opere:
bui nisi conversis inlra Ecclesiam catholicam con- quia nec cequilatem illius valel quisquam juste re-
stitutis. Ibi enim potest conversio esse vera, ubi fi- prehendere, nec misericordiam ipsius potest aliquis
des vera comitatu sanctce conversationis ornatur, et obviare. Unde Salvator noster incredulce civitatis
bene vivendi studium nulla pravce credulitatis ma- malevolenliam lalibus verbis objurgal: Hierusalem,
culatione polluilur. Vita enim bona _non veraciler Hierusalem, qum occidisprophetas, et lapidas missos
dicitur, quaeperversee credulitatis vitio depravalur; • ad ie c, quoiiens volui congregare filios tuos sicut
nequekSuflicil ad salutem fides recle credentis, si gallina congregatputlos suos sub aias suas, et noluisli
coriversatiomoribus alque operibus turbatur obsce- (Malilu xxm, 37)'. Hoc autem dixil Christus, ul \-
nis. Propter quod sicut mortuam sine operibus fi- lius malam voluntalem oslenderet qua insuperabili
dem beatus Jacobus prccdicat (Jac. n, 17), sic omne voluntali divincefrustra i'esistere nitebatur, cum bo-
quod non est ex fide peccatum esse Paulus sua na voluntas Deinec ab eis possit vinci quos deserit,
prcedicationeconfirmat (Rom. xiv, 23). nec aliquidnon possit operari quod.velii. Illa igitur
Hierusalem, quanlum ad ejus allinet voluntatem,
384 CAPUT II. .
C suos filiosad Salvatorem congregari noluit, sed ta-
Nunc aulem in quantum nobis a luce vera, quee men ille omnes quos voluit congregavit. Ac per hoc
illuminat omnem hominem venientem in hunc mun- illa resistere voluit Onmipotenli, nec valuit: quia,
dum (Joan. i, 9), donatur illuminationis auxilium, Deus qui, sicul scriptum est, Omnia qumcunque
aggredimur ostendere quando poenitentibus detur 3B5 voluit fecit (Psul. cxxxiv, (j),,quoscunque vo-
remissio peccatorum. Sterilis enim poenilentiaremis- luit ad se gratuita justificalione convertit, prceve-
sionis fructu privabitur, si divinitus indulti temporis niens scilicet superabundantis gralise munere quos
opportunitas omittatur. Propler quod beatus Pelrus -posset utique si vellet juste damnare. Ergo cum Pe-
dicit: Non tardat Dominus promissum suum, sicut trus aposlolus dicit quia Deus palienter ferl, nolens
quidam tardunlem exislimant i>, sed patienler fert aliquem perire, sed omnes in pcsnitentiam converti
propter vos, nolens aliquem perire, sed omnes ad pce- (II Peir. in, 9), non sic accipiamus omnes dictos,
nilenliam converli(II Pelr. ni, 9). Obsecro, Euthymi lanquam nullus sit qui congrue poDnitenliamnon sit
carissime, ne le pigeat intenta consideralione pen- ac:.urus; sed illos hic dmnes accipere debemus,
sare quanlum sit ponderis in hac apostolici virtute quibus sic Deus pccnilenliam hio, donat, ut etiam
sermonis. Neque enim debet tanquara leve contem- perseverantiam donet: hoc est, qui sic divina prce-
ni quod bealus Pelrus ob lioc dicit Deum patienter j) veniente misericordia convertur.tur, ul eadem mise-
ferre, quia non vult aliquem perire, sed onmes in _'icoj'diasttbsequente ad crimina quibus renuntiant
poenitentiam converli. Hic enim prodest pconitentia nullatenus revertantur. Hi sunt quibus, sicut Paulus
peccatori, ubi Deus peccantem damnai'enon festinat, ait, dat Deus pmnitentiamad cognoscendamveritatem,
ut remissionem peccatorum ad pcenitenliam conver- ul resipiscant a diaboli laqueis, a qito captivi lenentur
50concedat. Quia si etiam post iianc vitam iniquo- ad ipsius volunlalem (II Tim. n, 25). Hanc pceniten-
rum poeiiitentia possit esse aliquatenus frucluosa, liara quisnuif curaverit in hoc sccculogerere, ipse
non diceret bealus Petrus, proplerea Deumpatienter apud Deum pomitenlice suee fruclum polerit inve-
ferre, quia non vult aliquem perire, eorum scilicet jiire.
B Ms., consiilit. slimant, juxta Grcecumlexlum ^pc/.Sv^rx.
L Sic edd, cum uno ms. Ms. < Ms., lapidas eos missosad te.
alter, larditatem exir
&3 . DE RESllSSIONEPECCATORUMLlB. II. SS4
CAPUT IH. J\Ktionem ipsi sunt etiam lemplum.Dei. Quod esse flde-
Ceeterum legimus in Iibro Sapienticcquosdam in- les testatur Apostolus dicens : Nescitis quia templum
tdie judicii hablturos quidempcenitenliam, non lamen Dei estis, et spiritus Dei habital in vobis (1 Cor. w,
indulgentiam divinitus accepturos. Scriptum denique 16)? Hoc templuni ne malis operibus polluatur, non
sic habelur: Tunc slabunl jusli in magna constantia solum diligenter preemonet, sed eliam vehemen-
adversus eos qui se angustiaverunt, et qui abslulerunt ter nostros ariimos lerret, dicens : Si quis aulem
labores eorum. Videntes turbabiinlur timore horribili, templum Dei violaverit, disperdet illum Deus. Tem-
elmirabuntur in subitutioneinsperatm salutis, diceu- piunt enim Dei sanctum est, 'quodesiis vos. Nemose
tes inter. se, pasnitentiam-habenles,et per angusliam seducat (Ibid., 17, 18). Quis enim, rogo, maie vi-
spiritus gementes: Hi sunt quos habuhnus aliquando vens, cum audit ab Apostolo, quia si quis templum
in derisum, etin similitudinemimproperii; nos insen- Dei violaverit, -disperdelilium Deus, si conversus in
sati vilam illorum wslimabamus insaniam, et finem hoc lempore non fuerit, aliquam sibi spem remissio-
illorum sine Itonore. Quomodo computati sunt 'inter nis futursepromittere audeat? Quis non tremefaclus
filies Dei, el inter sanctos sors illorum est (Sap. v, 1 concidat ? Quis non anie finemviljfepreesentisad poe--
elseq.)?Nemo aulem, curalegitdictumquiamali mi- jiitentiam compunctus et humiliatus accurrat? Glamat
rabuntur in subilatione insperatae salutis, exislimet' ]j Apostolus : Quia si quis templumDei violaverit, di-
illis qui in criminibus preesentemiiniunt vitam, quais- sperdel illum Deus, et vanus faoinoseducit sese cogi-
doque insperatam salutera divino munere conferen- tatione nequissima, dicens : Eliamsi templum Dei
dam. Justorum namque insperata salus, quce licet violavero, et usque in fthem male vixero, salvus ero.
desperatur ab iniquis danda, tamen permanet spe- Nunquid non talibus drcit Apostolus, quia dicunt:
ranlibus justis. Unde beatus David unam psalmi loco Faciamus mala, ut venianl bona, quorum damnalio
spem justorum cecinit et salulem, dicens : Salus justa esl (Rom. m, 8). Nonne hi sunt quos sancla
autem justorum a Domino, et protector eorumesl in Scripturainfelices appellat, spemque illorum vacuam
tempore tribuiaiionis: et adjuvabit eos Dominus, et omnino pronuntiat, dicens: Sapienliam el disciplinam
liberabil eos, et eripiet eos a peccatoribus, et salvos qui abjicit infelix est^ el vacua esl spes illorum, el la-
faciel eos, mioniam speraverunl in eum (Psal. xxxvi, boressine fructu (Sap. m, 11)?
59, 40). Hinc est quod iniqui seternis deputandi lor-
mentis diclmi sunt de justis : Ri sunt quos habuimus CAPUT IV.
aliquando in derisum el in simililudinemimproperii; Salus illa igilur noh dabitur iniquis, sed justis :
nos insensati vitam itlorum mstimabamusinsaniom, et ante finem scilicet hujus vitse correctis atque con-
finemillorum sine honore. Hsec est insperala salus,"C versis. Salus illa bonis dabilur, qui ad amiciliam Dei
quoniam vitam justorum insaniam seslimabanl; et cuctirrerint per conversionem, non malis, qui per-
cum ipsi essenl insani,'sanos. se esse credebant, nec manentes amici mund_,,apostoficaincrepalione ini-
sperabant retributionem divinsejustitise,etpropterea mici Dei merentur congrue nuncupaii. Tales enim
vitam suam corrigere negligebant. Elenim delecia- beatus Jacobus subjurgat: Adulleri, nescitis quia ami-
JUinlurhie luxuriose vivere diebus paucis, nec se cilia hujus mundiinimica est Deo? Si quis ergo volue-
credebaut posl_aoduma aeternis cruciandosesse sup- rit amicus esse hujus mundi, inimicus Dei constiluetur
pliciis. Propterea cum justos viderint in illa gloria (Jac. iv, i). Quisquis igitur declinans a malo et fa-
filiorura Dei de qua dicit beatus Paulus : ln qua sta- ciens bonum, pro sttis iniquitatibus in prcesenti vita
mus el giorimriurin spe glorimfiliorum Dei (Rom. v, poenilentiam gesserit, et conversus ad Deum toto
2); lunc iniqui mirabunlur in gloria justorum, hoc corde malis operibus renunliaverit, spes ipsius vana
esl iiliorura 386 ^ei 5 quia ipsi justi sunt filii Dei. non erit. Cceterumfrustra seipsum seducit, qttisqui^
Propterea iniqui poenitentiam steriliter quia intempo- perlatam et spatiosam viam se perventurunt arbiira-
raliter habenles, et per angustiam spiritus gemenles: tur ad vitam : cum Dominus per arclam viam nos
Quomodocomputatisunt inter fitios Dei, el inter san- jubeat ambulare, atque angtisleeportcenobis deinon-
clos sors illorum est? Insperata ergo salus. id est quce•j) stret inlroitum, 387 Per quem venilur adjregnum..
speralanon est abiniquisj profecto justisdabitur, non Dicit enim : Inlrale per angustam portam. Quam lata
jttiquis. Non euim dabilur illis qui eam desperando porla et sputiosa via qumducit ad perditionem,et multi
male vivunt, sed illis qui eam bene sperando, et a sunt qui inlrant per ipsam! Quam angusla porla et
desideriis carnalibus abstinendo, beali Petri salubria arcta via qum ducit advilam, el pauci sunt qui irive-
mandata custodiunt, dicentis : Carissimi, obsecrolan- niunteam (Matthlvn, 15, li)\ Yia noslra preesei.s
quam advenas alque peregrinos abstinere vos a carna- vita est, in qua si quis positus^verbo Dei non con-
libus desideriis, qummilitant adversus animam; con- senserit, non accipiet remissionera peceatorum; scd
versatienem vestram inter gentes habentes bonam (I in fletu et stridore denlium lugebit sine.fine suppli-
Petr. n, 11). Per ipsara bonam conversalionem jusli cium b : nec immerilo nunquam merebitur carere
exhibentcorporasuahostiam viventem, sanctam.Deo tormenlo, qui quandiu hic vixit, noluit renuntiare
placentem (Roni. xn, 1), quia per bpnam conversa- peccbto.

* Ms. unu% posl modicum. non addunt mlernum.

h Ms. unus, miernumsine tne supplichmi. Cceteri
PATROL. LXV.
 '
S§5 S. FULGENTHEPISCOPIRUSPENSIS , 556
. ; CAPUl V. . _ A sericordia jusiiflcabit iinpium, sed justitia discernet
. Propler hoc tinumquemque nostrum Salvalor pree- justtim et impium. Scriptum namque conlinetur in
monet, dicens: Eslo consentiens adversario tuo cilo psalmo : Dominusinterrogat juslum el imptum-(Psal.
dum es in,via cum eo, ne forle Iradat te adversarius x, 6). Et ut ostenderet in iniquilalibus perditionem
iudici, el judex tradal te ministro, el in carceremmit- esse animcc, non salutem, sequitur dicens : Qui au-
taris. Amen dico tibi, non exies inde donecreddus no- tem diligit iniquitatem, odit animam suam. Ne vctro
vissimumquadrantem(Mutlh. v,25). Advei'sariumsibi- aliquam sibi misericordiam repromitlant qui usque iu
quippe facit horao Dei verbum, quandiu illa facit quae finem pj-cesentisvilee in iniquitate perduranl, subse--
divinus sermo prohibet. Cui.dicitur in psalmo: Tu vero- quenter rie Deo sic loquilur : Pluit super peccaiores
odisli disciplinam, et projecisli sermones meos post te iaqueos, ignis^ sulphur et spiritus procellarum„ pars
(Psal. XLIX,17). Huic sermoni divino si quis in via, hoc calicis eorum ; quoniamjuslus Dominus jusiilias di--
est si quis in hac vita cilo consentiens non fuerit, mis- lexit, mquiiaiemvidit vttliusejus (Ibid. 7, 8). Quisquis
sus in carcerem ignis ceterniullra requiem non habe- igilur heec audiens in preesenlL tempore misericor-
bil. Bonus enim adyersarius iste, qui salubri adversi- diam Dei noluerit per conversionem qucerere, in fu-
lal.e jugiler instat, ut a nobis adversitatem morliferee turo eam nunquam poterit invenire. Hoc enim ju-
iniquitatis expellat.Hine estquodnos in alio locoScri- g stus judex per beatum nobis aposlolutn Jaeobufnde»
plura divina, ut «eleriler convertamur, horlalur, ne nuntiari prsecepit, eodem dicente -.Judicium sinemi-
tardjtas mortifera perditionem differenti pariat, non -sericgrdia illi qui non feceril misericordiam (Jac. n,~
salqtem. Ait igilur : Ne tarduveris converli ad Deum, 15). Ordo autem misericordise.conlinet, ut miseri-
el ne differus de die in diem; ne subito veniatira ejus, cordiam quam homo impenderejubetur alteri, prius
elin lemporevindicimdisperdel le (Eccli.v-,8). Oslen- exhibeat sibi, dicente Scriptura : Miserere-animmtum
dit ulique sermo divinus quia cnm vindictce tempus placens Deo (Ecctu xxx, 24). Pi-oindesi quis>plaeere'
advenerit, non jam conversio malum ptmitione sub- Deo non vult, animcesueemisericordiam denegat; et
trahet, sed ira .index debita •condemnatione disper- qui animse suce misericordiam in preesenti sceculo
det. Illud elenim tempus non erit remissionis, sed noluerit donare, nullatenus apud Deum miseficoi'-
relributionis; nec indulgenlice, sed vindiclce, Quse diam poterit invenh'e., Judicium enim sine miseri-.
idcirco divina longanimitate differtur, ut sanctorum cordia illi qui non fecit misericordiam. Ac per hoc,
numerus impleatur. Hanc enira vindictam beatus quod subsequenter dicitur : Superexaltat autem mise-~
Joannes in Apocalypsi sanctos memoratur postulasse, ricordia judicium (Jac. n, 15) °, in illd fietqui nunc
quorum hsee verba sunt : Quousque,Domine, sun- miseretur animaesuse placens Deo. Ipse namque Do-"
cius el verus, non judicas, et non vindicas sanguinem A niinus dicit : jBea.imisericordes, quoniamipsi mise--
nostrum de his qui ... terra habitant (Apoc. vi, 10)? ricordiam cousequentur(Matth. v, 7). Nam cura bea-
Et ut doceret pro his qui eorum- sunt consortio co- ius Apostolus moneat, ul otnnia honeste et secundunt
pulahdi, terapus vindiclcesuperna ordinalionedifferri, ordinemfiant (I Cor. xiv, 40), propter quod et in
sequitur dicens : Et dalm sunl singulis siolm albm, et Cantico canlicorum dicitur : Ordinate in me carita-
diclum esleis ut requiescerentbreviadhuc tempore, do- tem (Cant. n, 4) : quomodo dicendus est aut carita-
necimplealur numerus conservorum et fratrum eorum tis aut miserieordise ordinem teneres, qui, non dico
(Ibid., 11). Noverat eliambeatus Paulus preesenlis quemlibet hominem alium, sed ipse corpussuum re-
seeculifuturique distantiam. Scicbat in prcosentiposse ficit cibo, ne deficial; munit indumento, ne algeat;
tantum beneficium salulis acquiri; in futuro autem dum est sanum, cavet ne infirmetur; dum est infir-
non nisi mercedera juslitisc singulis, pro bonorum mum, salagit ut sanetur; carni susealimentorum in-
seu malorum operum qualitate restilui. Unde cum, cessanler/vestimentorum, medicaminura minislrat
propheticum posuisset tesiimonium quod dicit.Deus: sollicita intenlione subsidium; et animce sucemale
Tempore accepto exaudivi ie, el in die salulis adjuvi vivendo conquirit inlerilnm : carnem' suam necessa-
te (II Cor. vi, 2); conlinuo ipse subsecutus adjungit: riis cibis nulrit, et animam suam operibus malis in-
Ecce nunc lemptis 38 S acceplabile, ecce nunc dies n terficit; cai-nisueenoxios cibos negat, el aiiimcesuee
salutis (Isai. XLIX,8). De futuro auiem dicit: Omnes opera raala, Janquam venena morlifera subrainistrat;
enim nos manifeslari oportet ante tribunal Christi, ut carni suse vitam prolongare desiderat, >queefinitur
recipiat unusquisquepropriu corporis, proul gessil, sive diebus paucis, el animsesuccprocurat mortem, 3§9
bonum, sivemalum (II Cor. v,.10). - cujus in supphcio non erit finis? Ac per hoe qui ani-
CAPCT VI. '- mam suam odisse convincilur, etiam animce suce
~ Non ergo in futuro*tribuilur vila ceterna, nisi fuerif crudelis adversarius invenilur : quia sicut boni actus
jn hoc seeculo peccatorum dpnata remissio; neque faciunl carnem cum anima coelesli fjeatitudine per-
hic accipiet remissionem peccatorum,' nisi qui suis frnVsic opera mala faciunt seterno ignl animani
peccalis renuntiat, et ad Deum summum ac verum cum carne torqueri. Ipse sibi ergo est perniciDsissi-
cordis vera conversione festinat. Illud etenim lempus mus inimicus, quisquis male vivens, vitam non mutat-
non erit remissionis, sed retributionis. Non ibi mi- antequam finiat.

* Ms. unus, nmcricordiam judicio.

 587' , - DE REMISS50NEPECCATORUMLIB.Yl. §53.
- . . CAPUT VII. J'
A CAPUT VIII.
Ex hujus enim vitce fine illius vitce pendet ini-
in retribuitur non finitur. Cum Oportet igitur rit bunC apostolicce pttedicationis
tium, qua quidquid sel-monempaulo diligentius attendamus'. Neque enim
autem digne ab apostolo Joanne dicatur : Qui odil '
friistra-eum tanlo pondere prcemonet dicens : Nvlite
fratrem suum, homicida est, et scilis quia omnis homi- errare; ac
cida non habetvitam mternamin se manentem (IJoan. deinceps adjecit: Deus non Jrridetur.
Postmodum vero aperuit, in quO nonnullos errare
m, 15). Cumque sanclus David dicat: Qui aulem di- : Qumenim seminaverit homo, hmt
odit animam suam x, si cognovit, inquiens
ligit iniquitalem, (Psal. 6):
homicida ,est qui fratrem suum odit, quid est qui di- et mciet. Errai. ergo qui&quisse jn retribrilione futura
messurum putat quod in hujus teroporis operatione
Iigit iniquitalem et odit animam suam ^'-et si ille qui non seminat. Verum quia ipsius seminationis acines-
o.dit fratrem non habet vitam seternam in se manen- sis
diversitas fuit evidentius intimanda, ideirco eam
tem, quomodo ille qui in dilectione iniqttitatis odio
animcesueelinit islam vitam, pervenire poterit ad subsequentibus verbis peritus discernendi agricola
hsec ait : Quoniam qui seminat in camc
indulgentiam peecatorum, per quam venitur ad vi- subjungens,
tarri? cum ipse Dominus noster evidenter ostendat sua; de carne melel corruplionem : qui autem semiuat
- in spirilu, de spirilu tnelel vitam mlemunu Ille est
qualiter ad vilam unusquisque perveniat, dieens : Si
visvenire ad vilam, serva mandata (Maith. ix, 17). B ergo errorquem in-hujus sei-monis interdixit exor-
Ille igitur venlet ad vitam qui mandata servat. Quis dio, quo se Tinusquisque aliud existimat messurutn
autem servat divina mandata, nisi qui ad Deum con- esse quam seminat. Errat igitur quisquis in carne
Versusanle finem vitce preesentis discesserit ab ini- •seminat, de qua corruptio metitur, existimat messu-
rum se vitara cetei'nara, quae in spirilu seminantibus
quitatibus pristinis? Propter quodbeatus Paulus nos
admonet, ul discedal ab iniquilate omnis qui invocat. reservatur. Sequitur vero Apostolus dicens : Ronum
nomejiDomhu (I Tim. n, 18), Hoc autem dicebat, anilem facienies, non deficiamus: tempore enim sua
sciens quia in hoc tempore poenitentia fructuose metemusnon deficientes. Htec (forte Hic) evjdenlec
' oslenditserainis nomine uniuscujusque opera desi- .
agilur, In quo pceniientibiis indulgenlia condonalur.
Ccelerum in futuro erit iniquorum poenilentia, sed gnari. Superius enim dixerat: Qum enim seminaverh'
fructuosa non erit . quia iniquorum conversio nulla homo, hmcetmetet. Nunc dicit:' Ronum aulem facien-^
erit. Mitlentur enim in tenebras exteriores, ubi eril les, non deficiamus : lempore enim suo melemus nori
Betus et stridor dentium. Ibi sine fine-cruciabuntur deficientes.Vere Yerilalis discipulus, et ob hoc iiia--
rion solum gehennali supplicio animee simul et cor- gister egregius gentiura, qui sicut justiliam non ,de-.
jiora, sed etiam ipsis tenebris pessimse voluplatis. ftiluram in retributione operum docuil, sic teiripus •
Hicerit enim talibus^mala ipsa voluptas ad supplicii Q f seminationis et.messis, id est operationis retributio-'
cumulum, pro qua manet eorum sine fine tormen- nisque discrevit: ne quis inepla cogi.alione tempus
tum.Spernunt enim nunG opportunitatem lemporis seminationis et messis confundens, aut tempore se^
accepti; etin die salutis non quserunt divinitus ad- ininationis deposcat futuree messis effectum, aut tem-
juvari. Quod tempus ita Deus prophetico nobis insi- pore messis concedendum sibi speret bonce semina-
nuavit.eloquio, dicens : Tempore acceplo exaudivi te, tionis inititnn; ac sic iners operarius et ignavus
et in die saluiis adjuvi te : Hoc testimonium in Epi- pigritice vinculis irretitus, imo, quod est detefius,
stola' sua cum beatus Apostolus indidisset, secutus studio morliferse seminationis intentus, non gaudeat
adjunxit: Ecce nunc tempus acceptubiie, ecce nunc in messe, sed lugeat, dum coeperit sttse seminalionis
dies salutis (II Cor. vi, 2). Hoc tempus alio loco sic condigna tunc metere, quando jam non poterit qua-
evidenter idem commendat apostolus; ut quisquis di- litatem maji seminis iinmutare. Est prceterea dili-
vino illuminatus munere intentejegerit et compe- geritius atlendendum tria quidem nobis" in hoc loco
lenter intellexerit, non se decipiat, nec aliud sibi apostolicce docliince sermonis oslendi : hoc est, ut-
tempus conversionis aut remissionis inquirat. sciens bonum faciamus, el nt non deficiamus, quia tempore
quia quisquis in boc tempore indulgentiam "noluerit suo metemus non deficientes. Horum trium duo in-
qucerere, nullalenus post istam vitam polerit inve- ITVpreecepto sunt operis, tertium in promissione mer-
nire. Scribens ergo beatus Paulus ad Galatas heeclo- cedis. Duobus labor operariis indicilur, tertio spe
quilur : Nolite errure: Deus non irrideiur. Qum enim futurse rnessis laborantium animus sublevatui:. Asso-
seminaverithomo, hmcet melet. Quoniam qui seminat lel enim qui certara sperat pro sui laboris qualitate
in carne sua, de'carne metet corruplionem; qui autem iuer_cedem, sumere magis ex labore virtutem. Ronce
seminat in spiritu, de spiritu metel vilam mternam. Bo- igitur operalioni Apostolus perseverantiam jungit,,
num autem facientes, non deficiamus : tempore 3150 ut non dehciat in semine quisquis jn messe delecta-
enim stiometemusnon deficientes. Ergo dum tetnpus tur sine fine gaudere. Proinde secundum dictumbeatl
ItabemuSfOperemurbonum ad omnes; maxime aulem Apostoli ille necesse est ad 39J, futurce messis gau-
ad domesticosfidei (Gal. vi,_7 el seq.). His Apostoli dium perveniat, qui praesenti .tempore in bonse ope-
verbis-quispiger ad operis boni non excitetur affe- rationis semine perseverat. Caeterummultum seipsum
clum ? Quis errans a Deo non rectam viara treme- seducit, sive qui nulla miltens usque in finem' prse-
factus inquirat? Quis non seminationi bonse delecte- sentis vitee semina operum bonorum, putat bona
tuf insistere, quando senonaiiud quam quod semi- quandoquemessurum; seu qui depravatus caret per-t
natrecepturum cognoscit in messe ? severantiabonce operationis, et lselitiam sperat in_
 Mfl S. FULGENTH EPISCOPI RUSPENSIS SUO
retiibulione mercedis : cum bealtis Aposlolus hoc. A morietur (Ezecli. xvm, 24). Fruslra igilur sibi pecca-
ununiquemque recepturum testetur in messe qttod torum reroissionera vanis cogitationibus somniat,.
perseveranter prcemitlit in semine. Talis namque est quisquis ndn usque in finem prsesentis vilcein raan-
ille peritissimus venlilator (Matth. m, 12) qui per- datis Domini pei-severat, vel quisquis antfe finem
mundabit aream suara, ut in discretione trilici alque viteepi-cesenlisnon discedit ab ilineribus pessimis-
palearum nulla sttbreptione fallatur; nec in horreum Oporlet enim ut omnis jtislus cum liinore el tremore
millit paleas ignibus dandas, nec tradit flammis fru- suam salutem operetur (Philip. u, 12); et omnis ini-
menta qute sunt horreo depblanda. Fulurse quippe quus desinat exhibere membra sua arma iniquitatis
messis tempore boni seminatores, illi scilicet quf peccato; sed exbibeat semelipsitm lanquam exmor-
nunc perseveranler seminantes in lacrymis in gaudio tuis vivenleni, el nie.ibia sua arma justitice Deo
metent, quique nunc euntes flent mittentes semina (Rom. VJ, 15), ac desinat talia operari, quorum sti-<
sua, -lunc autera venientes venienl in exsu.talione pendium mors est, dicente Paulo apostolo": Stipen-
'
portantes manipulos suos (Psal. cxxv, 5, 6). Sicut dium enim peccalimors (lbid., 23 . H_eemors, etiam
ille privabitur gaudio consortioque messorum qui, futura ira Dei dicitur, quse iniquis et in malo perse-
licet aliquando bona seminaverit, perseveranliani ta- veraniibus inferelur. Unde el Joannes Baptista Pha-
rnen bona seminandi non tenuit: sic eliarii ille nec jj risceosSadducceosqnesic increpat, ut etiam Chrislia-
indulgentise nec lcetitice poterit parlicipalione gau- uos male vivenles sua increpationeperslringat. Dicit
ere, quem seminatori nocturno, id est diabolo, in namque : Geniminaviperarum, quis vobisdemonstravit
tanlum famulari favereque deleclat, ut usque in mor- fttcjereab ira ftttura? Facile ergo fructus dignos posni-
tem non quiescat illa seminare quce angelorum me- lenlim (al. pmnileniia) : el ne velitis dicere : Palrem
tenlium discrelione collecla et in fasciculos colli- habemusAbraham. Dico enim vobis quia potens est
gata, Domini judicio, sine commutabili prsecepto, Deus de lapidibus istis suscitare fitios Abrahm. Jam
inexst'm'guibilidepulenturincendio(Jfi"a«/j. xm, 25): enim securis ad radices arborumposita est. Omnis ar-
quia el stibsequentis vilio iniquitatis prseleritus jusli bor quas non facit fruclum bonum excidelur et ...
frustratur oninis labor, bonus, et iniquitatis meritum ignem miitetur (Luc. m, 1 et seq.). Ista cum Prcecur-
permaiiet, etijus labor est omnis malus. Dicit enim sor dominicus diceret, procul dubio iniquis dicebat
Apostolus : Quia unusquisquepropriam mercedem ac- et malis, quos eliain propter imiiationem serpen-
cipiet, secundumsuumlaborem(I Cor. m, 8).Illum sci- lium, hoe est diabolici operis, Viperarum gentmhia
licelinquounusquisqueinvenilur.quando depreesenti nuncupabat. Quibus tamen ostendit quid in hoc sse-
seeculotransire prcccipilur. Proinde sicut Apostolus culo facerent, quid etiam in futuro judicio formida-
monet: Dum tempus habemus, operemur bonum ad Q rent. Prcecipiens enim ut facerent fructus dignos
mnnes, maxime auiem ad domesticos fidei (Galai. pa.nitentice, ostendil hie mutaii posse homines, et a
vi, 10). suppiicii merito ad merilum regni, poenilen.is animi
conversione tfansire. Adjungens aulero, quia omnis
CAPUT IX. arbor qum non facil fruclum bonum excidelur el in
Nam et in Epistola quce ad Hebrceosscripta esl, ignem milletur, tempus preenuntiavit fuluri judicii,
non solum conversio in prsesenti lempore signifiea- quo malis usque m finem criminosam ducentibus vi-
tnr necessaria, verum etiam prcecipitur usque in . tam, sicul infructuosis arboribus, non remissio pec-
finem perseverantia retinenda. Ait enim : Videle, catorum misericorditer donabitur, sed celerna com-
bustio juste leddetur. Ideo quoque Salvatorem
fralres, ne forte sit in aliquo vestrumcor malum incre-
dulilalis discedendi a Deo vivo, sed hortamini vosmet- nostrum prsedicit ad discrelionem tritici palearum-
ipsos per singitlosdies, donec Hodiecognominatur, ut que venturum : qui habens venlilabrumin manu sua,
non obdurelur quis ex vobisfallaciu peccqii. Participes permundubit aream suam, et congregabil ttiticum
ehim Christi effeclisumus, si tameninitium subslumim suum in horreum, paleas aulem comburet igni insx-
usque ad finem firmum retineamus (liebr. ni, 12 et slinguibili (Ibid., 17). Informat omnem prscterea
seq.). Quis autem non ipsius exemplo lerreatur Apo- ]) Chrislianum tenore evangelicceleclionis, rit dlscre-
stoli, ut a malis operibus discedens, in pcenitentia tione habita considerel quid in primo Salvatoris ad-
et conversione (al. conversatione) currat ad Deum,' ventu fuerit unicuique piissima largitale donalum,
et sollicitus caveat ne tenore perseverantise derelicto, quid etiam singulis exspectetur in secundo, justa
reprobus fiat? Considerandum namque est cunciis reiributione reddendum.
fidelibus qua sollicitudine ipse bealus Paulus cucur-
CAPUT X.
rerit, qua vigilanlia pugnaverit, qua severitate cor-
pus suum castigaverit. Ait ergo : Ego igilur sic Ipse enim noster Salvator et judex, qui nunc venit
curro, non quasi m incertum; sic pugno, non quasi ut salvet, tuncest auleinvenlurusnt judieet; qui nune
'
irieremverberans: sed castigo corpusmeum, etin ser-'' venit ul bonos ex malis pia remissione faciat, ttinc
vilutem redigo; ne forte cum aliis prmdicaverim,ipse' autem venlurus est ut malos a bonis jusla examina-
reprobus efficiar(I Cor. ix, 26, 27). Hcecatitetn dice- tione discernat.Primiadventussui demonslral benefi-
bat, sciens per 392 Ezechielem divinitus diclum : cinm dicens : Venil enim Filius hominis qumrere et
In eo cumconverteritse juslus a sua juslilia, el faciat salvum facere quod pericrat (Luc. xix, 10). 393-Se-'
"
jdehctum, el morialur; in suo delictoquodfecil, in ipso~ cundi vero advenlus metuendam sic intimal cequila-'
 • DE RLMISSIONE PECCATORUMLIB.. II. SOS
gfl
lem r- Veniel Filius hominis, et lunc reddet unkuique A stolus ait, his qui diligunl advenlum ejus (IITim.
secundum opera sua (Malih. xvi, 27). Primi adventus iv, 9); operarilibus autem iniquilateni, sicul psalmus
misericordiam rursus ostendens, ait : Sic enim Deus (xxvn, 4) ostendit, dabit 384 secundum opera eo-
dilexit mundum, ut Filium suum unigenitum daret: ut rum, et seeundum nequiliam studiorum ipsorumj et
omnis qui credit in eum non pereal, sed habeat. vilam secundum opera manuum eorum tribuel illis, reddot
{Eternam..Non enitn misit Deus Filium suum in mun- relribulionera eorum ipsis : ea scilicet causa, quia
dum ul judicel mundum , sed ul salvelur mundus per qualis unusquisque de Itac vita egreditur, talis fulur.x.
ipsum (Joan. xm, 6). Secundi vero adventus judieium ",viteesine dubitatione reddelur; nec de corruptione in
sic pronuntians, dicil: Mulla habeo de vobis 'toqui et incorruptionem in illo juslo mutabitur judicio, qui ab
judicare (Ibid.^vm, 26). Et alio-ioco : Sertno quem iniquitate ad juslitiam, et a mala vita ad bonam vi-
tocutus sum vdbis , ipse judicabil vos (Ibid., xn, iS). tam non prius in hoc sseculo fuerit iramutatus.
El aiio loco : Sicut audio judico, el judicium meum CAPUT XI.
terumesi-(Ibid.,v,ZO). Rursus beneficium primi ad- Propterea Paulus dicii : Omnes quidemresurgemus,
ventus sui, quo nullum inveniens vivum gfatis sus- sed non omnes hnmulabimur (I Cor. xv, 51). Quod
citat mortuos, qttos ulique facit ex impiis justos, ta- cum beatus dixisset Aposiolus , ne sensus sermonis
libus intiroat verbis : Amen, amen dico vobis, quia g ejus apud aliquos penderet incertus , scivit subse-
ve>iit~liora,el nunc est, quando mortui audient vocem quenter Tidelibus ostendendttm, qttosnam fulurce re-
Filii Dei, etqui audierint vivent(Ibid. v, 25).,Secundi surreclionis tempore dixerit immulandos.-Profecto
vero advenlus examen, quo judicaturus est vivos et enim si dixisset: Omnes resurgemus, sed non immu-
niortuos sabsequeriier prsenuntiat, dicens ; Amen, labimur, nullius immutatio futura crederetur. Et
amen dico vobis, quia veniet hora, auando omnes qui iterum si dixissel : Omnes resurgemus, et immuta-
in monumenlis sunt audient vocem ejas : el procedent bimur; sicut omnes creduntur resurrectufi, oranes'
<juibona fecerunt, in resurrectionemvilm; qui autem etiam crederentur similiter iramutandi. At cum om-
mala egerunt, in resurrectionemjudicih(Ibid., 28, 29). nium futuram i'esurrectionem precdixeiit, nec tamen
Prsesentis ilaque vocis ejus auditus donat vitam mor- omnes asseveraverit immulandos, admonuit nos sol-
tuis, cum fidei gratiam largitur incredulis , et quos licite scrutari quinam sint in resurreclione futuii
malos invenit, bonos facit; prcesentis autem vocis examinis immularidi. Hoc autem nolens lelinquere
ejus auditus impids pie juslificat, peccatores miseri- bealus Paulus ambiguum , "ne licenlius iniqui delin-
cor-diter salvat, caecos clemenler illuminat. Secundce querent, si commune sibi cttm justis munus fulurce
autem vocis ejus auditus, sicufjustis coronam justi- mulationis audissent, sequenli sermone curavit
ticereddel, sic iniquis pcenampro iniquitate relribuet.
mi- Q ostendere illius mulalionis donum : In momenio, in
In primce vocis ejus audilu, praevenit peccantes ictu oculi, in novissima tuba : canel enim iuba, ei
sericordia redimefitis; in secundcevocis audilu, sub- morlui resurgent incorrupti: et nos hnmulabimur (Ib.,
sequetur operantibus a_retribulio, judicantis. Hic 52). Cum dicit, nos, ostendit illos secum futurse mu-
omnibus.dicitur : Venile ad me omnes qui laboratis el tationis potiturds dono , quos in hoc tempore cum
-xmeralieslis, el ego vos reficiam (Malih. xi, 28). Illic Paulo
sociisque ejus tenet ecclesiastica' recteque yi-
autem dextris tanlum dicetur : Venite, benedicli Pa- vendi communio. Ipsius vero mutalionis insinuaris
tris mei, percipile regnum (Malth. xxv, 54); sinistris qualilatera dicit : Oportel enim corruptibile hoc in-
. verodicelur : Ile,maledieti, inignem mlernum (Ibid., duere incorruptionem, el morlale hoc induere immor-
4i). Ubi est meritorum larila .certissima cognitio tditstem (Ibid., 53). Ut ergo in talibus lunc sequa-
pastoralis, qua segregabuntur oves ab hsedis, ut ita, tu<rmutatio justse i'etributionis", nunc prcecedil mu-
"nullushcedus ponatur ad dexteram , sicut ovis nulla talio- gratuitae Iargitatis. Quam raulalionem beatus
collocabitur ad sinistram. Illa quippe merita cum prophela David ostendens, ail : Dixi, nunc cmpi;
quibus homines ex hac vita discedunt, ipsa cum eis- litsc mutatio dexteras Excetsi (Psalm. LXXVI,11).
inillavila indesinenter atque incommutabililer per- CAPUT XII.
'
manebunt, sive bona quce hic divina pietas contulit, j, His ergo qui in preesenli vita de malo in bonum
seu mala -quce hic humana iniquilas comparavit. Ac fuerint immutati futurce mulalionis retributio pro-
per hoc nulla ibi erit rem_otio--malorum, quamvis mittitur : qua iiel ut quisquis hic ad meliora conver-
fulura sit bonorum promolio meritorurij. Illa enim susmutaverit vitam, in illa quoque mulatus relribu-
manebunl in poena, ista perfieienlur in gloria.. Istud tione , donum polialur cequalilalis angelicce ; quam
est tempus quo Deus, sicut in psalmo .scriplum est: ' ipse Salvator, qui fidelis est-in verbis suis, et sanctus
Non secundum peccala noslra fecit nobis, neque se- , in omnibus operibus suis (Psalm. cxuv, 13), non
cundum iniquiiales noslras relribuit nobis. Quoniam iniquis aut impiis, sed solis promitlit bene viventibus
secundumaliiiudinem cmli a lerra, confirmavilDomi- - ac justis. Quia nec jusli sunt qui bene non vivunt,
: tms misericordiamsuam super timentes eum. Quoniam nec injuste punienlmvqui Deuin diligentes b mari-
sicutdislat orius ab occasu,elongaviliniquitutes nostras . dataejus conlemnunt, quem 395 illi diliguut, qui
a riobis (Psalm. cn, 10, 11, 12). In illo aulem judi- ejus mandata custodi.unt : sicul ipse Dominus dicit:
cio -coronam justitice reddel justuS judex, sicut Apo- Qui diligit me, mandata mea cuslodit (Joatt. xtv, 23).
a In ms. Iegebalur olim operanles. Quec vox alia ' >>Foi te non " -
diligenies. . .
manu fuit muiata..
 - '
S..3 S_.FULGENTll EPISCOPI RUSPENSIS . , hte
Deum igitur, qui nec injuste diligi, nec juste potest A indulgenttam, transacto hujus vitse limine eonferen-
aliquaiido contemni, illi vere diligunt qui ejus pree- dam, seculus adjunxit : Extendil mtihum suam in re-
ceplis obediunt. Isti sunl qui secundum sermonem tribuendo (Ibidem).. Hujus retributionis initium est
Ddmini (Matth. xxn, 3,0) riiutabuntur, et cequales cum iniquus, mercedem quam oportuit erroris sui In
angelis'4M, incorruplibiles scilicet atque immorlales semetipso recipiens, juslojudicio in suis iniquitatibus
munere illius mutalionis effecti, quorum noii anima igne torquebitur sempilerno. Neque eliam ista parva
sola mutabiiur in melius, ul °Jampeccare non possit, putanda est retributio, qua iniquus justitia, luce pri-
sod etiam caro quam corruplibilem alque mortalem vatus in suis tenebris errare permittilur, preejudicatus
habuerit, sic in resurrectione mulabitur, nt ipsa qmV . non earne, sed ceecitate cordis : ubi etiant illud ad
dem sil quce nunc est, sed neque corruptibiiis, neque _cumulum retribulioiiis pertinet, si ccecus lumen non
mortalis possit esse, quod nunc est, Ac per hoc, caro solum non queat recipere, verum ellam eum dele-
et iniquorum et justorum, quse nunc morilur, ipsa ctatione studeat tenebras suse csecitatis augere. Ta-
estresurreclura. Resurget atttem iniquorum in ceter- libus dicit Dominus in Psalmis ; El non audivit popu~
no dolore,justorumvero in _elern_tfelicilatemansura* lus tneus vocem meatri, et Israet non intendil mihi; el
Et sicul illa resurget ad crucialum, sic ista resurget ad dimisi illos secundumdesideria cordis eorum, el ibunt
jgaudium. Illa ob hoo anjmabilur, ut in ceterna morte B in voluplatibus suis (Psalm. LXXX,12,15). De talibus
cum anima torqueatur; ad hoc ista vivet, ut cum eliam Doclor gentium dicit : Proplerea tradtdii illos
anima„perennis vilce beatitudine fruatur. Justorum Deus c in passionesignominim (Rom.i, 26). Et rursus:
ergo corpus, secundum Apostoli preedicationem : Propterea tradidit illos'D'eus in reprobum sensum, ut
.Seminatur in corrupiione, surget in incorruptione R; faciuni qumnon conveniant(Ibid., 28). Traduntur ergo
seminatur in ignobililale, surget in gloria; seminatur tales primum desideriis suis injustis, tradendi post-
ininfirmitale, surget in vhiule; seminatur corpus ani- modum siippliciis justis. Traduntur hic convenienti-
mule, surget corpus spiritale (I Cor. xv, 42 et seq.). bus factis, liadepdi postmodum convenienlibus
Hoc ergo in eis agilur per graliam^ut pritnum hic in poenis. Neque enim quia delectabiliter peccat ma-
eis per justificationem,in qua spiritaliter resurgitur, lus, ideo sestimandus est a tormento relributionis
mutalio divini muneris inchoeiur, et postmodum in extraneus ; quandoquideni graviter ipsa delectatione
corporis resurrectione, qua justilicalorum imnfutatio peccandi jam punitur , qui tali delectationi consen-
perficitar, in eeternum manens perfecta gloriftcalio sione subjicitur, ex qua meritum punitionis augelur.
non jiiulelur. Ad hoc enim illos primum gralia justift- Ubi quanto magis perficilur quod injuste delectat,
«ationis, deinde glorificationis mutat, ut in eis ipsa lanlo magis re.ceplflrus est injustus quo amplius do-
glorificatio incommutabilis eelernaque permaneat jn lea.t. Si quis ergo hic noluerit ad Deum converti et
Mutantur hic enim perprimam resui-reclionem, qua a mala vita ad bonce vilsestudia commulari, nec illic
illuminantur ut convertanlur; qua scilicet transeunt immulabitur, ubi feliciter mutatis juslis Immortalitas
de morle ad vitam, de iniquilate ad jusliliam, de infi- el incorruptio confertur. Proinde iniqui vel impii,
dcliiate ad lidem, de malis actibus ad sanctam con- hoc est vei qui perverse credunt, sive qui nequiter
versalioneiii. Ideo in illis secunda niors non habet vivunt, uec anle prsesenlis vilse finem a sua Iniideli-
potestatem. De talibus in Apocalypsi dicitur : Bealus tale sive iniquitate ,discedunt, in futura relributione,
•et sanclus b qui habet pariem in resurreclione prima : nec immortales nec incorruplibiles erunt; sed cor-
in 'Ms secunda mors non habel potesluiem (Apoc. xx, rusnpentur, nec consumenlur; morientur, nec exstin-
(j). In eodem rursus libro dicitur : Qui vicerii%a morle guentur. Permanebit enim cruciamentorum perennis"
secunda non lcsdetur (Apocxi, 11). Sicut ergo in con- sensus in mortuis , ubi miseris mori non conceditur
versione eordisprima consistit i'esurreclio, sicmors in pcEnis. Ibi mors miserorum talis erit, quce non
sectjnda in supplicio semptle_'rio. Feslinet itaque bic animam de corpore dolenlis excludat, sed in dolenli
-
primae resurrectionis particeps' fieri, omnis qui non corpoi'e ad hoc jugiter leneal, ut animam simul et
vult secundee mortis celerna punitione dauinari. Sj • - corpus selernitate doloris affligat. Ac per hoc semper
i[tti enim in prcesenli vila timore divino mutati, trans- r. cum corpoi'e suo morielur anima; cum quo-sine fine
eunt a vita mala ad vitam bonam , ipsi transeunt de cogetur aeterna communicare tormenta. Ibi mors
morte ad vitam, qui eliam poslmodum de jgnobilitale animce eorpoiisque non morilur, quia c?uciatus cor-
buntur in gloriam. poris et ariimcenori finitur. Hcec quippe erlt eeterna
CAPE.T Xlll'. _ mors iniqjiorum, ut in igne non moriantur a_lerno,
Csclerum miserorum_aique infelicium, qui de malo ne quandoque possint carere supplicio. Nec ibi ar-
ad bonum negligunt islius vilee tempore commulari, den.li corpori aliquid demilur, quamvis infelix anima
- eut David sanctissimus conlumaciam culpat; sic in suo corpore jugiterexuratur; sed ut totuni corpus
ioturam poenam "divineeretributionis 396 prcenun- ardere non desinal, totum cum anima jugiter in in-
liat dicens : Non etam iilis est commutalio, el non cendio perseveraf. In quo enim corpore aniiria juste
timuerunt Deum (Psalm. LIV, 20). Ac ne sibi qiti vixerit, aut inique, in ipso recipiet a.lernam pnenam,
commutari noluerint, frustra pfdmittanl peccalorum aut sine fine Icctitiam.
a Ms. et Ant., m incorrupiionem, c Qua}hic aberant ab edilis supplevimus ex mss.
* Ms. omillit et sanclus'. Ant. habel bealus sanctus.
 "
««* DE REMISSIONEPECCATORUMLIB>II. . S6&
'' A poenitentia nori desinit in futuro, qui poeniteiitiainin
397CAPUTXIV.
preesenti vita non egerunt. Talis poeniientia non eril
Expedit igitur umcuique, priusquam prcesentem
ftniat vitam, futuri supplicii tiraore converli; si vere 398 ex:largitate Dei, sed cruelatione supplicii. In
non vult post hujus vitse finem sine fine lorqueri. lali poenitenlia luclus ceternus erit, quia fructus ibi
nullus erit. Non enim ibi mala volunlas
Quapropter inaniter in conspectu Dei malorum ho- poeiiitentiee
minura permanens iniquitas remitlenda credilur;' in ad bonum converletur pcenitendo; quando ad hoc?
inulta esse bonorum sterili- taiilummodo poenitentiam habebit iniquus in pceha,
cujus conspectu operum
tas non sinetur. Neque enim dicitur quisquam posi- ut nec poenitentia aliquando possit carere, nee poena.
"tus ad sinislram idcirco ilurus in ignem ceternum, At sic illa voluntas quce hic iniquum usque in finem
lemiit obduratum, ad hoc sine fine poenitenliam ha-
quia panem comedenti abstulit, sed quia esurienli
non dedil; nec quia vestitum exspoliavit, sed quia, bebit de sceleribus suis, ut nec possit ultraconverti,
vestimenta non tribuit; nec quia de domo propria nec cetei'nitate valeat carere supplicii. Neque enim
sed unum ex Chrisli minI-< ._ omnis pcenitentia, a ubi peccator gralia miseranlis
quemquam pepulit, quia
Dei prseventus sic pcenitendo peccata sua pronuntiat,
mishospitio non recepit. Si ergo ibit in coinbu=,tio-
nemreternam qui panem suum esurienti non dedit, ut per conversionem gratiam -reraissionis inquiral.
Ceeterum sic est quem pa_nitetpfo malis quce' fecit,
quid recipiet qui alienura abslulit panem ? Et si mit- £
tetur in stagnum ignis et sulphuris qui nudum vesti- nec tamen ad Deum conversione mulatus accjirrit,
mento nori tegit, quid passurus est qui vestimento quomodo si quis in vuinere positus graviter doleat,
crudelis exspoliat? Et si rerum suarum avarus pos- et beneficium medici non requirat. Pronuntiat qui-
sessor requiem non habebit, quomodo alienarum fe- derii dolorem quem palitur, sed non consequitur re-
rum insatiabilis faptor, si in hac vita eonverti no- uredium quo sanetur. Proplerea non omnis qui con-
luerit,postmodumsibi dejudice justo indulgentiamj fileturpeccatumreniissionem accipil, bquia Deus no-
frustra promiltit? Consideremus divitem miserumj ster non tantum attendit quod corde gestamus. De
1
purpura quondam byssoque vestitum, non ob aliud ipso enim psalmus dicit: Scruians corda el renesDeus
iiiexstinguibilibus flammis ardentem, nisi quia La- (Psat. vn, 10). Dicil-eliam Salvator : Quid autem di-
' zaro cilis mihi, Domiue, Domine, et non facitis d[co r
pauperi continua esurie laboranli nunquam vo- qum
luit .saltem micas convivii siii mortifera prceJilus ini- (Luc. vi, 40) ? Inde est quod in Scripturis divinis
qmtate largiri. Qui cum inlerminabili cfuciamenlo quosdam Iegimus eequaliter peccala sermone ° con-
damnatus, etiam digiti pauperis in celerna requie lee- seculos. -Rex enim Saul ad preedandum Amalech a
.tantis refrigerio remaneret indignus, evidenti re- Deo directus (I Reg. xv,- 3), peccalum incurrit quia
sponsione Abrahampatriarcha monstravit post hanc^,r preeceplum Dominiminime cuslodivit. Ad quem in-
vitam, uec bonos posse ad iniquos aliquatenus trans- crepandum cum propheta Samueladvenisset, ille per-
meare, nec.malos a poenis ad beatorum requieroa tefritus peccatum suum confessus est, nec tamen e.st
posse quandoque transire. Sic enim dicit : Fili-, re- indulgentiam consecutus : quia cor ejus non eral re-
cordure quta recepisti bona in vila tua, et Lazarus st- cium coram Deo_(Ibid.,1i). Illaenim peccali corifes-
_ mililer mala. Nunc aulem hic consolatur, Ju vero cru- sio ex timore fuit supplicii, non ex horrore peccali.
ciaris. Et in his omnibus inter nos el 1os chaos ma-,_ Non odivit quod feceraf, sed limuilquod nolebal; nec
gnumfifmalum est, ut hinc qui volutit iransire ad vos. . culpam suam conversatione (forte conversione) cul-
non possint,- neque huc inde transmeare (Luc. xvi., pavit, sed ad preesens divini furoris percussus terrore
' - contremuit. David quoque rex carnalis concupiscen-
25, 26_). .
' lisedevictus illecebra (II Reg. xi, i), non-solum mi-
- CAPUT XV. litis sui adulteravit uxorem, sed ipsum.quoque mari-
Proinde bonum nobis estul nunc operemur bonum.1, tum peremit insontem, nec solum nullius d criminis
dum Cempusest operis; et ut sirous in messe dilis-:- sui reum, quin eliam conculcalceuxoris ignai'um. Ad
simi,- nec segnes debemus remanere,' nec.steriles,i. quem lamen cum Nalhan prophela deslinarelur it
Bonum est uniculque ut jiunevulneribus suis adhibealit j) Domino, ille prophetica increpatione perterritus ex-
conversionis acpoenitentise remedium, dum conver- clamavil: Peccavi (Ibid., xn, 13). Cui sic propheta
sus' remissionem potesfaccipere peccatorum :'quo-1- fespondit: E_ Deus abstuiit peccatum luumv e_ non
mam futuri temporis poanilentia talis erit, ul indul- morieris (I Reg. xv, 30). Eccd Saul dixit : Peccavi.
gentiam merefi non possit_.Nequevero tunc illi actur:ri -David quoque dixil: Peccavi. Cum ergo in confes-
sunt poenitentiam, quos Deus prcedestinavitad vitara. sione peccati utriusque una vox fueril, cur non una
Ipsorum enim ju prcesentf lempore, seeundum Apo- est ulriusque cdncessa remissio? nisi quia In simili-
stolidictum,quce secundum Deum.est Irislilia,. slabi- ludine confessionis videbat Detis dissiinilitudinem vo-'
lem saluteiri operatur (II Cor. vn, 10), ut in llocc lunlatis; necsonum sermonis
attendit, sed ihtenlio- ,
temporepoenilenlibus atque conversis, in futuro sla-- riem cordis in utroque discrevit. Unus enim convef-
bilis salus ac sempiterna reddatur. Hlorum autem1, sus peccandi protirius abjeeit desideiium, et
pceni-
a Desunl hic queedam vei'ba; forte heec, x c Ms. addithanc vocem sermone. Sed non videtur
fructuosa - plenus sensus nisi
est;b sed illa lantum ijbi, etc, aul non dissimilia. suppleatur el indulgentium aut
Legendum quodore, aut cerle locus niancus estt quid simile, ut patet ex' sttbsequentibus.
el imperfeelus, d Ms. et ediii, nommltius, sed errore manifesto^ '
 567 S. FCLGEMH EPISCOPI RUSPE^SIS 568
lendo ipse suumpunivit admissum; aller vero con- A casse, 400 quam ille qui occhlit Christum : tameu
-essioncm quidem peccati sui verbo protulit, sed af- occlsor Christi, si convertatur in praesentivita, salva-
ftctum peccandi petversi cordis obstrictusvilio non bitur; ille autem pro eo quod in prcesenli vila non
abjecit. convertilur, posl hujus vitae finem tormentis depu-
tabiiur quce non habenl finem. Hoc autem fit, non
393 CAPUT XVI.
iste plus peccavit quam ille impiusqui Christuro
Ttinc ergo prodest peccati confessio, si confessus quia
male ullra non et bo- occidit, sed ideo ille consequelur vitam eeteraam,
peccator quod fecerat, faciat,
norum studio operurn prceteritorura criminum merita quia omnipotentiam boni medicl recognoscens, con-
gruo tempore ad remedium sanitalis advenil; ille
superare contendat; ut secundum Apostoli diclum, autem
ubi abundavit peccatum, superabundet gralia (Rom. propterea morte "condemnatur selerna, quia
benevolentiam : alque ita cum ejus pee-
v,21). Nonnulli prccterea virlutem pcenitenticene- desperans calum comparatum occisioni Christi levius crimen
scientes, non ad hoc poenite.ntiamgerunt, ut speran- tamen in eodem leviore crimine
'tes opem divinee misericordiee convertantur; imo pronuntietur, ipse
multo deterius invenilur : quia licet non occiderit
pcenitendo deterius peccant, cum de peccatorum re-
inissione desperant. Talis fuit poenitentia Jttdsetra- Chrislum, in eo tamen deterius peccavit quam si
in quo lempus neglexit con-.
diloris (Malth. xxvn, 5), qucepoenitenti non acquisi- g Chrislum occidisset,
vlt salulem, sed procuravit desperantiperniciem. gruum quod est remissioni peccalorum divina lon-
deteriore vinculo ganimitale concessum. Ita cognoscitur nec remissio-
'Denique semclipsum iniquitatis
nem pcccatorum dari, si poenilentia in hoc tempore
obslrinxit, cum se occidit noceptera, quam tum cum
"Christum tradidit innocentera. Peccatura enim tradi- non agalur ; nec in hoc tempore poenitentiam pro-
tioriis Christi poterat Judce, si vivens converteretur, desse, si peccatorum remissio desperatur : in futuro
occisio verd sua nullatenus relaxalur 'ex- vero nullam malis conversionem futuram, et talium
dimilti; vacuam. Sicut
siinclo. Post tradilionem igitur Chrisli habuit tradi- pcenilenliam conlinuam fore, sed
sic eorum nun-
lor tempus quo per illum sanguinem qui effusus est enim eis nunquam remissio dahitur,
enim tempus in
in remissionem, peccatorum, ipsius quoque Judse quam poenitentia finielur. Negligunt
: quo pcenitentia salubriter a" peccatorihus agitur, et
possit remilti peccatum quoniam Christus, qui pro in remissionem pietas divina iargi-
impiis morluus est, non denegasset suo traditori re- tur.quo peccatorum et ipse Domi.nusin Apocalypsi Joan-
si non ille sibi Propter quod
roissipnis beneficium, desperando nis fideles suos
adimeret tempus remissioni concessum.. Non ergo^ consdlans, el iniquis poenani fuiu-
:
-ecte poenitentiam gessil, nec justum vindicem se rce punilionis inlenlans, ita loquitur Qui nocet,
adhuc ; et qui in sordibus est, sordescat
iul sceleris pertulit. Auxit quippe, non abstulit sup-. __noceal
«dhuc: juslus aulem adhnc jusliora faciat, et sajj-
plieium meriti criminis sui ultor injustus, qui occi- sanctiora. Ecce venio cilo, et merces mea me-
sori suo tempus conversionis ademit occjsus. Ac per clus
cum esl, reddere unicuique secundum facta sua. Ego-
hoc quia ipse se occidit, ipse sibiutique tempus con-
Miserrimus sum alpha et omega, primus et novisshnus,inilium et
versionis se oecidendo subtraxit. Judas,
il- finis. Beuti qui laverunt stolus suas, ut sil poteslas
qui cum male crimen tradilionis admiserit, pejus in -civitatem
lius Griminisposnitudinem gessit, quia penitus in- eorttm in ligno vilm, et per porlas intrent
sanclam : foris aulem remanebunt canes, malefici,.for-
dulgenliam non qucesivit : ac sic illa gravis culpee
deterior est invenla Illud nicarii, et homicidm,et servientesidplis, et omnisqui
pcsnitentia quam culpa. umat el facil mendacium (Apoc. xxn, 11 el seq,). Quis,
elenim dominicse traditionis peecatum habuit poste-
tam durce possit cervicis esse, aut quis ita in-
rius tempus quo possit ablui; illura vero punit sen- rogo,
sed circumcisus corde reperiatuf el auribus, qui verbis
tentia, quce non eonversionem habuit, despera- igtis non
terreatur, non prosternatur,. non converla-
.ionem., Ideo prenitentem non adjuvit, sed peremit: tur ? Quis non fleal ? Quis non inlimis visceribus
quia sibi conversionis tempus occisione abstulit, et
intremiscat ? Quis non limore illius jusli judicii ad
jndulgenliam desperatione subtras.il.
} conversionem tremefactus accurrat, ut remissionem
CAPUT XVII. peccalorum el gratiam perpetuce salulis inveniat ?
Tantujn igittjr valet opportunilas concessi tempo- Yeeillj qui anle tempus ndvissimi ventilabri npn fe-
ris ad indulgenliam peccalorum ! Et cum multo gra- stinaver-it ex palea trilicum fieri! Vse illi qui, ante-
vitts sit CJiristu.m_tradidisse quam quemlibet hominem quam veniant messores angeli de medio fruraento-
occidisse, occisores tamen Cbristi, quicunque sunt rum combm.enda zizania collecturi (Maith. xiu, 59),
in prsesenti vita tolo corde conversi, remissionem non curaverit ex zizaniis in fruraenta converli! Ne-
peccatorum ipsius Chiistj sunt sanguine conseculi; que enim divinee Scripturee benigna debet contemni'
quisquis au.lem, non dico hserelicus seu.paganus, de monitio, qucenobisetceleritatem conversionissalubrir
quibus nulla est dubitatio quod igne punientur ceter- ter imperat, et tardanlibus irani fuluramvindictsedivi-
no, quo eliam Chrisliarius catholicus, si homicidium neecommendat. Sic enim dicit: Ne lardaveris converji
admitlat, aul adulterium faciat, alienave diripiat, vel ad Deum, et ne differas de die in diem, ne subilo ve-
hi juraraenlum perjurio violet, aut falsum leslimo- niat ira ejus, el hi temporevhtdkiw disperdel te (Eccli%
tiiura dicere non dubitet, nec ante prsesentis vitce" V, S). '
(incm convertatur.' cum multo minus videatur pec-
S69 DEREMlSSlGNEpECCATORUMLIB.il. . 670
401 LAPLiT XYHl. A 402 CAPUT XIX.
Ut autem plenius agnoscamus prsesentis tanlum Quisquis autem potest invenire in Evangelio aut
sseculitempus humanseconversioni concessura, illos docere, post hiiein diei quemlibet operarium voca-
altendamus operarios quos Dominus vocavit ad vi- tum ad vineam, digne speret et certissime preedicet
neam (Matth. xx, 6). Quorum vocafionem licet di-. cuilibetiniquo qui in preesenti sseculoconverstts non
versis horis egerit (al. egerint), hora lamen undeci- fuerit, facultatera boni operis aut graliant remissio-
ma, hoc est anle finem diei consummavit. In illis _ m's futuri seeculitempore concedendam. Item quis-
autem horis quibus vocali sunt operarii, cognoscun- quis oslenderit cuilibel ad operationem vinese domi-
tur mundi hujus setates, quibus Deus ad opus bonum nicae anle finem diei non vocato denarium jussu
vocavit.quos ad se gratuita justiftcatione convei;tit. Domini datum, digne . congrueque speret cuilibet
Accipilur enim mane hujus diei ab initio mundi ante finem prcesentis vitse non converso i'egnum
-usque ad diluvium ; tertice horse quippevocatio fuit coelorumlargitate Domini conferendum. Si vero illos
a diluvio usque ad Abraham; sextse horse vocatio, quos diurni operisin vinea pius labor exercuit, ipsos
ab Abrahani usque ad David ; a David vero usque tanlum post finem diei denarii merces excepjt; nos
ad transmigrationem populi in Babyloniam, hora quoque si ad denarium ceternsevilee pervenire volu-
nona completa est; deinde hora undecima fuit in g mus, invineaDominicaprsesenti tempore laboremus;
primoadventu,Chris_i, quo venit hurailis in carne nec contemnamus imperium vocantis, si nolumus a
mortali, in qua pro peccato mundi dignatus est ipi- largitette remuneranlis excludi. Qui enim ante linem
mortalis occidi. Hoecest operariorum postrema voea- diei non operatur in vinea, finito die non poterit
tio, -queenunc agilur usque ad precsenlis sceculifinem, denarium accipere : quia tunc non efit tempus, cum
id est ab adventu humililalis ejususque ad adven- unusquisque ad operalionem vinecemisericordiler
lum celsitudinis ; ab adventu quo bonus venit judi- vocetur, sed quo merces prcelerita operatione (jforli
candus a malis, ut misericorditer de malis faceret prceteritceoperalioni) reddatur. Non ergo ibi _erit
bonos, usque ad adverilum quo juste judicaturus est pia vocatio, sed justa redditio. Hle denarius nec
et malos el bonos ; ab adventu pise remissiohis, us- otioso dabitur, nec ei qui extra vineam foris opera-
que ad adventum justse retribulionis ; ab adventu tur. Otiosus est autem fcatholicus qui non vult bene
quo ex usuris et iniquilatibus liberavit animas pau- operari: Quia fides sine operibus, oliosa et mortua
peruni (Psal: LXXI,14), usque ad adventum quo ve- est in semetipsa (Jac. u, 17). Exlra*vineam vero ille
niet cum usuris exigere_pecuuiam suam, a quibus operatur, qui conslitutus in qualibet hseresi, bono-
eam invenerit consumptam, aut nullo boni operis rum quidem operunrgeril studium, sed ipse sibi male
sludio duplicatam (Matth. xxv, 27). Heecest hora C credendo denegat salvationis effectum. Dicit enim
quamnovissimamheatus Joannes appellat: Pueruli, bealus Paulus aposlolus, quia omne quod non est ex
novissimahora est (I Joan. n, 18). Post hujus ho- fide, peccatumesl,(Rom. xiv, 25); et: Shte fide im-
rae consummalionem non ad vineam Dominus ope- .possitnle estplacereDeo (llebr. xi, 6). Ulerque igitur
rarios vocat, sed veniet ut unicuique mercedem sui sibi adimit denariuni, uterque se ab operariorum
operis reddat, sicut ipse ait: Ecce veniocito, et mer- consortio efficit alienum : iste quidem quia intra
ces mea mecum est (Apoc. -xxn, 12). Ille sibi ergo vineam dominicam constitutus noluit esse studio
speret divince retributionis denarium tribuendum, operalionis atlentus ; ille vero quia fbris operatus
qui antequam dies prsesentis saeeuli finiatur, in do- est quod ante finem diei intra vineani dominicam
minica vinea laudabiliter operalur a. Neque enim debuit operari. Ac per hoc ille, quia non est opera-
aliud est illa operalio, nisi cordis vera conyersio : ' tus unde salvari possit; ille autem, quia non ibi
ille vero sicut oportet ad Deum convertitur in quo operatus est, ubi donum salulis acciperet: et idcirco
sst, sieut Apostolus dicit, fides quce per carilatem finito die nec ille ad vineant intrare permlttitur, et
operatur. Illa quoque horarum diversitas digne acci- illi facullas bonee operalionis atifertitr; quia calho-
piatur, sicut superius posuimus, selalum muridi licus quidem malus in convivio Domini vesfem
distinclio. Non tamen incongrue possumus in hac I) nuplialem non habuit,(quod Paulus fidelibus inlimat
horarum diversitate etiam nniuscujusque hominis "• formidandum, dicens : Si tamen vestiti, non nudi in-
jetates accipere : ut mane sit hominis quousque veniamur (ILCor. v, 5): hsereticus vero ad ipsum
finiatur infantia, deinde pueritioe finis consummet convivium lempore acceptabili venire contempsit.
tertiam , adolescenticeterminus peragat sextam, ju- Et ideo ille projicietur, et illi facultas ingrediendi
ventutis consummatio perficiat nonam, gravitatis non dabilur. Nunc ilaque tempus ut palea mutetur
cursus peragat undecimam, et deinceps seneclus in trilicum ; nunc tempus ut omnis iniquus feslinet
tendens ad terminum', tolius diei consignet occa- ex zizantis trilicura fieri, si non vull ine__stingui-
sum. In quacunque igitur vitce prsesentis selate bilis.ignis seternitate comburi. Si quis enim prcesen-
omnis iniquus aut impius toto corde fuer'<t conver- lis lemporis gratiam respuens, quo Dominus non
sus ad Deum, statim prseteritorum omniura rerais- ad judicandos, sed ad salvandos peccatdres venire
sionera accipietpeccatorum. _ ,_ dignatus esl, in suis crediderit iniquitalibtis pcrma-

Qu-.esequuntur ad hsccverba, Illa quoque, habuimus ex mss. duobus. Absunl vero ab excusis.
 571 S. FULGENTH EPISCOPI RUSPENSIS , 572'
nendum,' nullam inveniel miscricordiam in futuro A - 404CAPUTXXI.
•'judicio : quia nec tempore ventilalionis -paleam Equidem posthanc vilam, licet pceniteniia futura
frumento misceri ventilator llle permittet, nec tem- sit iniquorum, non illis tamen peccatorum remissio
pore reddendse jalionis 403 talenli polestatem pi- dabitur, sed ipsa quoque poenitenlia punilionis ge-
gro, inutili famulo. severilas-divina concedet; sed - nerabitaugmenta. Yalebit enim ad cumulum crucia-
sicut peileas tunc inexstinguibilis ignis exuret, sic tionis aeternee; ubi duritia pervei-si cordis, quce ante
"neqiiampigrumque servum lenebris exlerioribus de- fmem praesentis vitce non fiierit salubri confessione
putalum flelus et stridor denlium eeternus excipiet. abolita, cum flammis ultricibus sine fine graviter
QuLi est enim aliud quodllle servtts ligari manibus uretur, sua gravius poenitudine punietur. Quid enim
jubetuf et pedibus, nisi ut in manibus mali operis deterius quam sie de prseterito jugi pcenitentia con-
reatus, in pedibus autem malse volunlalis puniendus teri, ut nunquam possit pcenitens a tormento com-
oslendatur affectus ? nrissi criminis liberari ? Neque enim hoc in homine
CAPUT XX. preesentem vitam in suis malis operibus iinienle con-
llujus opporiunitatem lemporis sanctus Isaias di- siderabitur, ut quia finita videbuntur ejus' opera
vinitus infoi'matus agnovit, qui nos ad conversionem mala, fmiantur ejus quandoque tormenta: sed alten-
his verbis borlari non desinit: Qumrite Dominunr B delur in eo iniqueevoluntalis perversitas, quam usque
dum inveniri potest, invocate eum dum prope esl. in finem prcesentis vitce diligit et tenet iniquus, licet
Derelinquat impius viatn suam, et vir iniquus cogila- ipsam vilam, quam pessime gerit, amittat invitus.
tionem suam ; et converiaiur ad Dominum,et miserebi" Qui dum malam voluntatem ante finem prsesenlisvitse
lur ejus ; et ad Deum noslrum, quoniam mutius esi ad mutarenon curat, ostendit proculdubio sicseiniquita-
ignoscendum (Isai. LV,' 6, 7). Nunc ergo Dominus tes suas diligere, ut si posset bic sine fine vivere, sine
qucerendus est, cum potest a qucerentibus -inveniri. 'finevelletininiquitatibus permanere. Non ergoprop--
Nunc invocaridus, cum est proximus invocariti. Nunc lerea cuilibeliniquoparcelur,quia jamdesideriamalee
impietatis via, nunc est iniquitatis cogitatio relin- voluntalis implere non poleiit; sed Ideo sine fine
quenda. Nnnc est necessaria conversip peccaioris, torquebitur, quia quandiu hic peccare potuit, peccare-
qua potest benelicio divineeremissionis realu toliils non destitit. Et ob hoc nullus dabiluf iniquo lermi--
carere peccaii. Ceelerum bona Dei- non videbit in nus punitionis, qtiia piiusquam terminaret hujus vi-
'terra viventium (Psal. xxvi, 13), si quisin hac lerra taeeursum, non posuit criminibus suis terminum.
morlentium remissionem non aceeperit peccatorum. -Quamvis enim vitam suam malam quanlum vellet
Hoc enim ipse prceordinavit liominum Salvator et proloogare non posset quisquis hic noluit converti
judex, ul quibus peccata dimittit, in hac ierra dimit- [_ dum viveret, eamdem, lamensivellet,'mulareposset
tal. Propter quod Judceisincredulis dicil: Ut aulem in nielius, priusquam malam vitam finiretlnvitus, in
sciatis quia polestatem habel Filius hominis in terra malis gehennse sine line mansurus. Ut hac ergo in _
dimillendipeccaia [Matth. ix, 6). Quod non ideo dixit,. combuslioneceterna^rucientur qui preesentem vitam
quia transeunlibus hominibus de hae terra, hujus in malis moribus et operibus liniunt, ad justiliam per-
lemporis peccata, si quibus vellet, relaxare non pos- •linet justi Judicis reddenlis unicuique secundum
sit: sed ul homines agndscerent lempus remissioriis opera sua. Cujus utique non est injusta redditio,
ct retributionis divina ineommulabiliter constitutione qua fit rit iniqui nunquam careant supplicio, qubrum
discretum, nec audire humana inaniter speraret va- voluntas in hac vita noluit carere peccato. Tales
nitas quod divina' pi*omitteret (forte non promitte- enim magis delectantur peccare quam vivere ; nec
rel) verilets. Hinc est quod etiam beato Petro, hoc ob hoc peceant, ut semper vivant, sed ideo bic sem-
est Eeclesiee suse, in lerraligandisolvendique tribuit' per vivere cupiunl, ut nunquam desinant peccare dum
potestatem : ut agnoseeremus in tempore hujus vilee vivunt. Nemo auterii securus prsesenlem vitam ler-
gratuitam tribui in peccatorum remissione niiseri- minat, nisi priusquam vitaiji finiat, ab iniquitate
cordiam, in futuro autem juslam cunclis mercedem discedat; ne tunc inaniter sua velit deflere scelera,
pro faclorum qualitate reddendam ; nec ambigere- _)quando nullatenus polerit vilare tormenta: Non ergo
mus nunc omnia posse peecata dimilti, et nunc quse- inaniter In prcesenti seeculoposnitentia universis Indi-
cunque non fuerint dimissa, tunc exigi. Quod eliam c'tur, neque frustra in hac vilaconversio prsedieatur.
bealus David sancti Spiritus revelatione cognoscens, Hic enim poenilenlia remissionis invenit fruclum, si
cui, sicul ipse testalur, incerta et occulta sapientise peccator, dum hic vivit",peccandi deponat affectum.
suse manifestaverat Dominus (Psal. L, 8), pritisquam Prsesentls namque sceculi lempus miserieors Domi-
de boc sseculo eat (al. exeat) remissionem postulat nus et juslus solum remissionis beneficio depuiavit:
peccaloi'um, dicens : Remilte mihi ul refrigerer, -fulurum vero jtislee retributioni servat, 'quo linus-
priusquam eam, el amplius non ero (Psal. xxxviu, 14). <[uisquepro qualilate ci'edulitatis et operis condigna,.
Bealus utique propheta non tam sollicile postularet sed non finienda recipiat.
antevilae prcesenlis terminum remissionem sibi tribui 405 CAPUT XXII.
• pcccatorum, si sciret post hanc vitam vel cuiquam Proinde nunG omnis iniquus intra Ecclesiam posi-
profuturam poenitentiam, vel remissionem peecato- tus malarri conversationem respuat, et bonee vilce
ruut tunc poenitentiam agentibus divino munerc con- cursum festinet arripere, ut ad celernam vitam valeat-/
cedendam. pervenire. Nunc omnis impius pravam fidei senlen-
 '
573 DEINCARNATI0NE.FILI1 DEI LIBER UNUS. -574
tiaro deponat, et ad Ecclesiam venire a non differat. A , leye) jugura Salvatoris levemque sarcinatn tollat;
Nunc sibi omnis bomo dextrce partis coinpafel meri- nunc ab eodiscat quia milis.est et humilis corde, si
lum, si non vult sinis.rsepartis perferre lormentum. animcesueerequiem desiderat invenire; nunc aversus
Nunc ambuletjustiticeviam, ut ad patriam veniat, in ad conversionem currat; nunc iniquus ab iniquitate
qua requiem babeat sempiternam. NUIJGomuis qui discedat, riunc erraiis ad viam veritatis redeal. Modo
Deum malis operibus exacerbat, transeat ad vitam queerettDomini misericordiam, qui non vult pati sine
bonam, per quam propitius Deus acquiritur, ut accir fine miseriam. Modo qucerat ceternam vitam, qiti non
piat vitam a_teraam, quam Deus bonis sine fine lar- vult in seternum mori.Nunc prseveniat in eonfessiohe
gitur. NemodesperelmiseiicordiamDei, considerans faciem Dei, qui non vult sempiterna punilionedam-
alrocitatem cujuslibet criminis; nee tamenaliquissub nari. Nunc enim ffuctuose posnitentia geritur, nunc
spe misericordiceDei permaueat Inpeecalis, sed con- remissiopeccatorum poenitenti corieeditur; nunc con-
fidentia sperantis ita sine dubitatione petat poeniten- "verso regni coelorum possessio non negatur, in qua
tieeportum, ut humililas poenilentis fugiat despera- "sine fine yivitur et sine fine gaudetur: ubi nec mors
tionis lethale uaufragium. Et sic Dei misericordiam leetantibus adimitvilam, nec mceror vivenlibus polest
diligat, ut ejus consideret cum timore justitiam. To- auferre leetitiam. In quali enim fide.et opere unum-
tum sibi speret relaxari posse converso, nec dimit-, B quemque hominum vjlse hujus invenerit finis, lalis ei
tendura tamen aliquid existimet obdurato. Hoc fem- Tetributio dabitur, cujus non erit linis. Quia sicut
poremutet iniquus vitam, et non inveniet pmnam. omnis qui ante finem vitce preesentis conversus non
Fugiatculpam/etaccipiet veniam. In hocenim tem- fueiit, et in malis suis finierit, ultra requiem non
pore beneficium remissionis acqulritur, quando mu- babebit: sic rimnis qui in hoc' tempore divinis prce-
lationem voluntalis, meriti quoque mutalio comita- ceptisobediens, a malis suis conversus fuerit, si in
lur. Nuncomnis qui laborat et oneratus est, adDeum lide recta et bona vita intra Ecclesiam catholicajn.
vocantera reficiendus veniat: nunc super se lene (al. perseveraverit usque in finem,hicsalvus erit. Amen.
a Ms., redire.\

§. FU&GEIffTH
-•
DE INCARNATIONE FILII DEI
ET VILIUM ANIMALIUM AUCTORE,
AB SCARILAM, LIBER UNUS.

406 !• Lectis Iitteris'quas misisti, fili carissime G 2. Scripsisti ergo, uttuis utar verbis, quod dum
'Scarila, gavisus sum in Domino, et exsultavit anima a'd mensam Christiani Ecclesim catlwlicm ftlii mei
mea in Deo salutari meo, quia induit vos studium sa- Eventi de Dei incarnatione locutio nasceretur, unus ex
liitis, et cordi veslro desiderium justitiee clementer vebis hoc de ipsa incarnatione asseruit quoniam non
infudit, quo Teram fidem cognoscere cupiatis. Per Deus Pater carnem induit, sed solum Dei Filius. Et
Jhancenim vitee largitas ad homines venit, quod per alius dixit: IpseDeus, qui unus eslin tribus, dignatus
prophelam Deus ipse lestatus est dicens : Justus au- es. carnem 407 assumere, ut nostram servitulem qua
tem ex fide vivit (Rom. i, 17); fides autern illa vera per transgressionem patris nostri Adm obligati detine-
appellanda est, queeest vera, non ficta, quam sanclus , bxmur, adliberlatem perduceret. Deinde dicisvos scire
commendat Apostolus dicens : Finis. autem prmcepti cupere si ipse Deus Paler descenderitet carnem assum-
est caritas de corde puro, et conscientia bona, et fide •pserit, an ipso residenle, Verbomandaverit quodcarnem
non ficia (ITim. i, 5). Nam quia idembeatusPauIus assumpserit. Dicis nos~etiamscire auoniam Verbum
gratia nos dicit salvos factos esse per fidem, quam caro factum est, ul ipse habituret in nobis. Ubi eliam
non ex nobis, sed Dei asserit donum (Ephes. n, 8), hcec verba subvertis dicens : Sed inter Verbum, quod
utiqtie vera salus non etit ubi vera fides non fuerit; ~Deusest, el Putrem, qui Deus est, unu utrorumqiie
queecum divinitus iufunditur, procu! dubio "gratuita ~j)descenderil ad induendam carnem majestas, quia legi-
largitate donatur; et ubi per yeram iidem veritas fue» tfms, inquis : « Hic Deusjiasler, et non mstimabitur
rit credulitalis, veritas utique comilabitur etsalulis: alius absqueillo : poslhmcin terra visus~es~t,et cum
quisquis autem a vera fide devlaveiit, vereesalutis hominibus cenversatus est (Baruch iu, 56). J Adhuc
.gratiam non habebit, Proinde torperenon debetfide- addis et dicis, quod cumistud teslimonium in mediutn
lis animusad"queerenduin si quid in sacramento fidei proferrelis , hoc Ule econlraria loculus est: De Filio
sibi cernit ambiguum: maxime in mysterio dominicee hoc dixit ", non de Patre : el lu ei ad prmsens tocutus
incarnationis, per quam justitia impiis, vitamortuis, es, utquod simul pariter ignoralis "adnos recursum
salus infirmis, et veree liberlatis est gratia donata faceretis: Euic interrogationi quam prima pars conti-
captivis. - iiet tuarum litterarum reddenda mmc est a nobis„
*Emendamus,ex ipsa episfola qtta. habetur supra 10: legebalur enim non dixit, sed male.
 '
575 S. FULGENTH EPISCOPI'RUSPENSIS 575
Deo donante alque adjuvante, responsio ; qua finita, A tur, qui et secundum divinitatem , et sccu.idum"car-
alleri quoque respondere, quantum Deus donaverit, nera solus genilus invenilur.
non pigebit. 5. Solius itaque unigeniti Dei propria est utraque
unascilicetexveritalenaturce divince,allera
3. Principaliter _taque scire debelOranis catholicus nalivilas, vero ex gralia humanilatis assumptse. Propter quod
Christiauus unum esse Deum sanctam Trinilatem,
id est, Patrem, et Filium, etSpiritum sanctum; ipsam num evangelista Joannes unigenitum a Paire asserit plfe-
vero Trinitatem 'queeunus est Deus, unam quidem gratice et veritatis (Joan. i, M). Troinde caT
venda est illa mortifera et omnimodis.diabolicablas--
esse naturam, non tamen unam esse personam. Quia
et quod dieilur unus Deus esse Trinitas, verum est; phemia qua creditur vel dicitur simul ipsa Trinilas
carnem assumpsisse, qtiod catholica fides non recipit,
unusDeus estenim Trinitas, quia non aliam naturam "sed
habet Pater, et aliam Filius, etaliam Spiritus san- nequitia Sabelliani erroris invenit,. Sabellius
"quippe, qui Patrem et Filium et Spiritum sanctura-
ctus, sed ana natura est ipsa Trinilas Deus ; nec ta-
non tres deos, sed unum Deum verum preedicaricog-
men una persona esl Pater, et Filius, et Spiritus san-
novit, sic audivit quod verum esl, ul sibi generaret
ctus, sed persona Patris solius Patris est, et persona falsum est. Denique quia sic uriam Palris
Filii solius Filii est, et persona Spirilus sancti solius ipse quod
B et Filii et Spiritus sancti cognovil essenaturam, ut
Spirilus sahcti est. Personaliter ergo qui esl Pater naturee unam non dubitaret prsedieare per-
non est ips6 Fdius, el qui Filius esl nonest ipseSpi- ejusdem
ad hoc est insania sui prsecipitatus erroris, ut
rilus sanctus. Quod vero naturaliter est Pater hoc sonain,
Palrem natura deYirgine assereret. Necessario
«sl Filius, hoc est Spiritus sanctus, quia naluraliler Ipsura
autem consequens fuit, ut cui dabat verilatem huma-
ipsa Trinitas unus esl Deus : ubi major minorque nee
nec alius nativitatis, ipsi deputai'et veritatem passionis et
noi} dicitur, quia prior alio, necposterior mortis. Unde sectalores ejusdem Sabellii non solum
invenilur. Ibi eeternitas alque immensitas tanla est
Sabellianos, sed etiam Patripassianos Ecclesia calho-
uniuscujusquepersonse, quanta trinmnaturaliterper- lica nominavit, et vinculo anathematis cum suo au-.
sonarura. Solus tamen Pater est gui Filium genttit;
ctore damnavit.
solus est Filius qui de Patre natus ; solus est etiam
est de nec 6. Absil'igilura fidelibusista perversilas,necquem-_
Splritus sanctus, qui nec natus Patre, " Filii sui permit-
Filiutn genuit, sed a Patre Filioque processit. Pater quam redemptum sanguine unigeniti
Filius est solius tat Deus isto mortifero sensu perfidiee profanari.
ergo solius est Paler Filii, et Filius -
impietatis est si aliquis in Patre et
Patris, sanctus auleni Spiritus non Patris solius, nec - Magncequippe unam naturam
Filii solius, sed simul Patris et Filii unus et com- Filio et Spiritu sancto,' aiit propter
immis est. C velit unara prsedicari personam, aut propter tres per-
sonas, tres asserat et naturas. Quandoquidem ille
4. In hacitaque Trinitale sunt qucedamsingularum qui unam personam Palris et Filii et Spirilus sancti,
personarum propria. Quid si tamen propriis personce asseril, laqueo Sabelliani.erroris innectitur; qui vero-
monstrantur, sed non separantur, quarum natura ut, tres naturas Patris et Filii el Spirilus sancli esse con-
cum inseparabiles sint, confundi non possit, sed ad firmat, Arianse perfidicenexibus obligatur. Et quam-
hoc in singulis personis singttla maneantrut et nalu- vis ulriusque infidelitatis divisa videatur assertio, una
ralem unilatem verce Trinilalis, et personalem Tri- tamen est impietalis utriusque damnatio. Impie nam-
nilatem vereeunitalis oslendat ? Proprium est ergo que persqnarumproprietas propler unitateih naturee
solius Patris, quod non est natus ipse, sed genuif; confunditiir; impie nihilominus naturalis unitas pro-
proprium est el Filii quod non genuit ipse, sed natus pter personas ipsas separalur. Unum habet Pater
est; propriuni 408 vero esl et Spirilus sancti, quod verum naturaliter Filium, et de se sine i'<ilio, el de
nec genuit ipsenec nalus esl, sedde genitore geni- Virgine temporaliter nslum. Ipsum misit in mundum
toque procedil. Sicut est autem sine inilio selerna ut salvarelur mundus per ipsum. 409 Quod idem
generatio Palris, et sine inilio ccterna nalivilas Filii; Filius oslendens ait : Sic enim Deusdilexil mtindum,
sic naturaliter sine initio estceterna processio Spiri- r> ut Filium suum unigenitum darel', ut omnis qui credit
tus sancti. De Dei enim Patris aelernitate quce sine ... eum non pereat, sed hubeal vilum mlernam. Non
iniiio manetj lalis est utique nativilas Filii, el pro- enhn misit Deus Filium suum in mundum ut judicet
cessio Spiritus sancti, utet illa nalivitas, et illa pro- mundum, sed ul salveiurmundus per ipsum. Qui credii
cessio coceterna sit 1111origitti, in qua initium nulla- in eum non judicatur, qui autem non credit jam judi-
lenus potuit inveniri. Quoniam ergo hoc in se habet catus est, quia non credilin nomine unigeuili Fitii Dei'
. naturalis illa unilas Trjnilalis, ut nalum esse soli sit .(Joan. m, 16, 17, 18).
proprium Filio, ille qui solus in se hahet .veram na- _ 7. Ecce isto loeo ipse Salvator noster tertio so
tivitalem humanitatis ex Virgine ; hujus elenira fuit Filium dicil, et secundo Unigenitum "norainavit, et
secundum carnem veram habere naturaliler malrem, se' a Patre, ut mundum salvaret, raissum esse asse-
qui secundum divinitatem verum habet naturaliler ruit; cum uliquesi simul ipsa Trinitas in carne venis-
Palrem : proinde qui esl de seterno Palre sine initio set, non se Filius missum a Palre dixisset: sed men-
genilus, ipse est de tentporali matre lemporaliler tiri non poluil Christus: sine dubio personaliter alter
tiatus; et idcirco non solum in divinitate, verum misit, et alter est missus. Misil atilem verus Paler'
eliam in carne veraciler Unigenitus Dei Filius dici- Yeritalem, quam genuit; raisit Sapientiam,'ih qua
M7 - DE INCARNATIONEFILII DEI LIBER UNUS. 878
omnia - fecit; misit Yerburii, quod- corde ructayit. A tice, quando factus est sa.va sua divinitale homo,
Proinde in alia (forte Illa) missione non est localiler_ .salva suaa_lernita,tetemporalis, salva sua immensi-
lesliinandus advenlus, lanquam Filius Dei de coelo tate localis, salva sua incommulabilitat mutabilis,
fuerit missus ad terras; ul aut in terra non fuerit prius salva sua immorlalilate morlalis.
quam carnem acciperet , aut coelum deseruerit, 9» Non autem adventus Filii Dei uno eodemque
quando carnera pro nostra salule suscepiU Cura ita- modo semper accipitur. Aliter namque venit mittenle
que ipse sit Sapientia Dei de qua dictum est: Attingit Patre, alller dignatur venire cum Patre. Etenim cum
•afineusquead finem forliter, eidisponil omnia suavi- Patre venire dignaturiequalis, a Patre autem missus-
ler (Sap. vm, 1); divinitas illa quce naturaliter una venit minoratus paulo minus ab angelis; missus a
est Patris, et Filii, et Spiritus sancti, sic non est Palre semel venisse cognoscitur, cum Patre autem
localiter, sicut non est temporaliter ; sie loconon innumerabiliter venire dignalur. Neque enim modum
concluditur, sicut uec tempore varialur. Illa divinitas aut numerura veniendi posuit, quando ait: Si quis
quee naturaliler immensa est et celerna, nec cccpit ditigit me sermonem meum servabit, et Paler meus
initio, nec concluditur loco: ideo ipse unus Deus Pa- diligel eum, et ad eum veniemus, el mansionem apud
ter, et Filius, et Spiritus sanclus totum implet, totum eum faciemus (Joan. xiv, 25). Proinde ille advefltus
conlinet; sie totus in singulis, sic lotus in cunctis, B quo solus Filius a Patre semel venit in munduni, non
sic totus in parvis, sic tolus in maximis crealuris': ila solis est bonis exhibitus, sed et malis: aliis nt crede-
per naturam, non ila per graliam; ita dum homines rcnt, aliis ut crucifigerent; aliis ut liberari apeccato
creat, non ita dum salvat;iladum facit,non ita dum possent, aliis ut excusationem de peccato suo liabere
reficit; ita dum solem islum facit oriri super bonos. non possent. Credenles enim a peccatq liberatos os-
«t malos, non ita.dumSol jusliliee illis oritur, quibus lendil Apostolus dicens: Nunc autem a pcccalo libe-
"vjlanon carnis, sed cordis, dono .roisericordiseprce- rmi, servi autem facti Deo habelis fructum vestrum in
venienlis infundilur. Non enim sicut cunctorum nasci sanctificalione, finetn vero vitam wlemam (Rom. vi,
per naturam, siccurictorum estrenasci per gratiam. 23). Incredulos vero peccali sui excusationem babere
Quoniam ergo Paler" el Filius et Spiiitus sanctus na- , noit posse Salvator ipse monstravit, dieens: Si non
turaliter urius est Deus, selernus et immensus, nihil vcmissem,el loculus.eis non fuissem,peccatum non ha-
in coelo, nil in terra, nil supra coelum, nil in quali- berent. Nunc aulemexcusationemnon habenl de peccato
bet natura quam fecit non factus Deus, ubi deesse suo (Joan.xv, 22). Neque enim haberent peccatum
p.ossit idem unus Deus, Pater, et Filius, et Spiiitus Judcei incredulitatis, si noh etiam eis exhiberelur prce-
sanclus; in quo sicul nulla est mutabilitas temporum,. senlia Salvatoris. Adventus ergoille quo a Patrese-
sic nulla esl capacitas et locorum. Quod Salomon in (j mel in mundum missus est Filius, fuit in ruinam et
dedicalione dixisse veraeiter invenitur his verbis : in resurrectionem multorum ; ille' autem quo cum
Si enim cmlum et cwli cmlorum te capere non pos- Palre venit, ad resurrectionem tanltim pertinet mul-
<sunt, quanio magis domus hdscquam mdificavi(III torum, quia caritas eura merelur, quee operit inul-
Reg. vm, 27). liludiiiem peccalorum. Isto adventu quoa Palre mis-
8. Deus ilaque ineffabilis, et omnino mirabilis, sus est Filius, semel in pleniludine lemporura venit;
•ineffabiliter ac mirabililer ipsa suee immensilate na- illo autem quo cum Patre venire coi>snevit, ab initio'
turse, et est lolus in singulis, et nou concluditur uni- usque ad ftnem mundi, quibus oportuit, et oporlet,
versis. Ita solus Paler, ita solus Filius, ita Spiritus nec destitit venire, nec desinit. Inde est quod prius-
sancius solus, ita simul Trinitas unus Deus Paler et -quam veniret in carne, advenlum ejus prophetee po-
Filius et Spiritus sanctus : quia nec solus Paler sine, scebant dicenles : Excila polenliam tuam, et veni ut
Filio, aut Spiritu sancto, nec solus Spiritus sanclus liberes nos (Psal. LXXIX,5). Qui.ulique futurum Filii.
sine Patre, vel Filio. Proinde sollicite cogitanduin est, Dei advenlum nuilaienus poscerent, si ejusdem ve-
quomodo Filius in mundum milli p,oluit, qui mundo nientis et manentis in se gratiam.non haberent.
deesse non potuit; aut quomodo in mundum venit, 10. Istum Filii Dei Patris adventum a se omnino
unde nunquam recedil: cum ulique cui naturale esl, JJ repsllunt, qui cequalilatem Palris Filiique non cre-
totusque implere, nec recedere possit aliquatenus, dunl. Apud suum quippe dileclorem, unam venientes
410 nec venire. Natura quippe illa divinitatis im- faciunt mansionem; uon autem potesl eorura esse una
mensee,nec exlendilur ut impleal quod anlea vaeuum mansio, si fuerit diversa dilectio. Si autem insequales
erat, nec conlrahitur ut evacuet quod prius impleve- sunt,411necesse estut inaequaliterdiligantur. Ince--
ral.Talis aulem est virtus Creatoris,talisque conditio qualibus vero nonpolest.unaincordesimplieimansio
lolius crealurcc, ut quemadmoduro, nisi ille conde- preeparari." Admonet autem nos Scriptura dicens :
j'et, nulla substantia possit existere, ita nisi iile con- Senlile deDomino in bonitate, elin simplicilale cordis
tineat, nulla possit substantia permanere. Proinde qumrite iltum (Sap. i, 1). Quomodo ergo Deus quee-
quia secundum divinitalem Deus de loeo non transit ritur simplicitate cordis, quando Deo Patri et Dco.
ad locum, hoc habet veritas fidei Christiance, ut in eo Filio exhibetur diversitas dilectionis? aut quomodo
Filius Dei credatur in mundum venisse, in quo servi simplex est l.omini erga Deum caritas, si in ipsadi-
formam cognoscitur accepisse. Dei enim Filius tunc vinilate putatur esse diversitas ? Illa utique divinitas
in mundum venit, quando salva eequalitate paternce , simplici corde diligilur, quee simplex esse naturaliter
__atura>,particeps fieri dignatus est malernccsubstan- . credilur; jibi autem diversa divinilas colitur, non
 "
S79 'S. FULGENTH EPISCOPI RUSPENSIS KRo
simplicitas eordts, sc3 dttplicitas exhibelur : fides A ctum, qui datus est nobis (Rom. v, 5)! Pater ei'go e
ergo est ibi non vera, sed ficla. Sanctus auleni Spiri- Filius ad dileclorem suum sine Spirilu sanclo nulla-
tub disciplinmeffugietftclum-,ei auferet se a cogila- tenus veniunt: quia"ut veniant, caritatem, qna dili-
, lienibus qum sunl sine intettectu (Sap. i, 5). Duplex gunlur, dono sancti Spiritus largiuntur. Invisibililer
autemcor esse convineitur, si quando aliquis non itaque communis"semper adventus est Patris et Filii
unam divinilatem esse colendam a fidelibus pulat, et Spiritus sancii: non tianseundo de loco ad loctmi,
aut quando non eamdem natufam Filii quam Palris , sedin eo quod ipsa Tiinitas unus Deus tlignatur gra-
existimat. Quod si quis proximo bonitatem sermoni- tiam-caiitatis, vel donare quam augeat, vel augere
bus fingens et eorde malitiam gerens, duplex corde quam donat. Alio autem modo venit Filius, quando
dicitur, quomodo ille qui sub figmento verilatis falsa pro nobis Jiomo faclus est Unigenitus Deus. Hle uti-
de Deo vel credjt vel dicit, duplicis cordis crimine que qui in persona propria divinitatis suce nomac-
non lenetur? Quod enim naluraliler unum est inilla cepit personam hominis, sed naturam. Scimus etiam
summa divinitate dividere, et Deum minorem ac ma- Spiritum sanctum visibiliter In columbce specie ad-
'
jorem fingere, certissimum est ad nequiliam cordis venisse : longe ulique alio modo, id est, nec illo quo
duplicis pertinere. Sancla autem Scriptura. dicit: Paler et Filius ad dilectorem suum non sine Sphitu
Vm duplici corde, el labiis sceleratis, et manibus ma- B
I sancto veniunt, nec isto quo solus Filius in mundum
lefacienlibus, et peccutori terram ingredienti duabus venit, secundum quod naluram nostram mirabiliter
viis (Eccli. II, 14)! Et quia diversam putare divinita- ac skigulariter in persona suee divinitatis aecepit.
tem Patris et Filii non est Deovcredere (quia ille Non enim sicut formam servi accepit Filius, ita "for-
vere unum Deum colit qui alium omnino non colit, mam columbee aecepit Spirilus sanctus; nec sicut
el ille uni Deo credit qui alitim Deum esse, non cre- factus est Filius in similitudinem iiliorum borainum,
dil), ideo sequitur eadeiri Scriplura dicens : Vas qui ita factus est Spiiitus sanctus jn siniilitudinem co-
non credunt Deol quia non proteguntur ab eo (Eccli. lumbarum. Venit ergo Spiritus sanctus in specie co-
li, 15). Inde est quod etiam Salvator nosler, unani lumbee, non utique columham in unitatem pei'sonee-
divinitatem dominationemque commendans , ait: accipiens. Neque enim sic per Spiritum sanctum re-
Nemo potesl duobus dominis servire (Matth. vj, 24). dirai debttit natura columbarum.-sicut perFiliumiia-
Legimus' antem quia Dominus ipse est Deus (Psat. tura refempta est hominum. Hanc enim in unilatem
xcix, 5). Undecertua est, vera fide caritateque sin- personse sucs suscepit, Filius, ouam erat sine dtibio
cefa, nec dominis quemquam posse servire, nec diis. redempturus. El quoniam a "DeiFilio humanilas sua
Unus est eniin Deus deorum, et Dominus domin®- nunquam sejungitur, proplerea in coelo et in lerra
rura : qui proplerea solus est colendus, quia solus C omnibus angelis omnibusque Iiominibus dominatur.
estnaturaliter verus Dorainus Deus, qui est Trui- Secundum haluram quippe humanam Filius Dei hu-
tas, Pater et Fillus et Spiritus sanctus. miliavit se factus obediens usque ad mortem, mortein
' -11.Nos
itaque, ul Deum in simplicitate cordis aulein crucis (Philip. u, 8), secundum quam naturam.
qucera'. us, diversitatem divinitatis in Patre el Filio eum Deus exaltavit, el dohaxit illi nomen quod esl au-
nec corde credamus. Sed ut possit in nobis vera c»r- per omne nomen : ut in nomine Jesu omne qenu flecia-
dis manere simplicitas,- illa in nobis maneat fides, tur, cmleslium, terrestrium et infernorum; el omnis
qua sanctce Trinilatis una credilur ac pi'_edicalursine lingua confileatur quia DominusJesus Chrislus in glo-
diversilate divinilas. Sic in nobis Paler et Filius et ria est Dei Patris (Ibid., 9). Yeniente ergo plenitu-
Spirittts sanctus venienles manere dignantur. Unus dine temporis, misit Deus Filium suum factum ex
est apud dilectorem suum sanctce Trinitatis adven- muliere, faclum sub lege (Gal. iv, i). Cur autem hoc
tus, quo Deus invisibilis invisibiliter venil, et man- fueril faclum, Apostolus subsequenter ostendens ait :
sionem invisibiliter facit. Manendo auteut apud dile- Ut eos qui sub lege ernnt redhneret, ut
adoplionem
clorem suum, ipsa multiplicat dilectionem, quapro- filiorum reciperemus. Suscepta est itaque a Dei Filio
pler facit in homine mansionem. Ob hoc quippe ve- humana natura. Ideo autem Deus Unigenitus factus
nit quia diligitur; hoc autem veniens facit ut am-| j) est homo, ut nobis per eum divina donaretur ado-
plius diligatur. ptio : ul quia ille homo Deus verus est naturali veri- -
- 12.Heee ideo dixi, ut noveritis qualis fuil adven- tatedivinilatis suce, nos quoque, in eo quod fralres
tus Filii, quando missus est a Patre, et qufilis sit ad--- ejus essemus, filii Dei, rion noslro meiito, sed ejus
ventus Filii, quando dignatur venire cum Patre. Quia gratia fieremus.
sicut in illo adventu homo factus, Patre minor agno- '1.5. Sanctus autem Spiritus veniens in specie co-
scitur; sicin isto advenlu eequalis Patri Deusperma- lumbce,non columba factus est, sicut Fjlius factus
nens invenitur. 412 Dicilur auteiir etSpiritus san- est homo; sed per columbce speciem, donandam no-
etus venire : cum sit etiam cum Palre et Filio unus bis ostendit suo munere caritatem. Caritas enhn Dei
Deus, eeternus naturaliter et imniensus, sine quo uti- diffusa esl in cordibus noslris pcr Spiritum sancium,
que, nec Pater potest venire, nec Filius. Ille (forte qui datus est nobis (Rom. v, 5). Apparuit autcm
ilhim)*enim post Patrem Filiumque cognoscitur dili- postmoduin et in igneis linguis, sed etiam hoc ad
gere, qui earila.em habet in corde. Carilas autem ?' significallonem fecit ipsius quam nobis larg.tus est
Dei diffusa esfin cordibus noslris, per Spiritum san- caritalis. Nam quia fihis 413 prwcepti est carUasde~
581 DE INCARNATIONEFILIIJDEI- LIBER UNUS. 58-2
corde puro, et conscientia -bona, et fide non, ficla (I A in coelis Palrem, ipsum nobis huniana nativitas fc-
Tim.~i, 5); et in Christo Jesu neque circumcisio ali- cisset et-frati'em.
qitid valet, neque prmputium, sed fides qumper carita- '15. Magnccabsurditatis es_ illum ex tempore ge-
tem operatur (Gal. v, 6);. ipsa est llla simplicit3S nitum suspicari, cui 414sex ceternitate non nattim
cordis quee signiftcata est in columba : quia debemus - esse, sed genuisse sit proprium. Hoc itaque convenit
td- quod corde credimus ad juslitiam ore confileri' verce fidei, neque Patrem, neque Spiritum , sed Fi-
iiducialiter ad salutem. Columba iiaque simplicita-' lium, sicut solum-natum de Deo Patre, sic solum
tem ostendit fidei et caritatis, ut recle credamus in nalum de Maria Virgiue confiteri. Quoniam ergo so-'
Deum, et per Deum diligamus et proximum. Lingua lus Filius Deus earnem susceptt, ideo nos Dei filioS'
quoque ignea significat confessionem veree credulita- fecit, et liberatos a servitute peecati, veree reddidit
lis, et admonitionem sanctee carilatls. llla ergo co- liberlati. Et quia solus esl de Yirgine nalus, ideo so-
lumba in cujus specie super Christum baptizatum ltts pro nobis est tradilus ;" testante Apostolo quia
venit Spiritus sanctus, ad-aliquid significandum facla - Deus Filio suo proprio non pepercit, sed pronobis om-
Bst, et continuo resoluta. Solus enim Filius huma- nibus tradidit illum (Rom. vm, 52). Nam etdeipso
nam carnem animamque suscepit. Ad ipsum solum Fjho dicit : Quod autem, nunc- vivoin carne, in fide
enim naturaliter divina nativitas pertinebat. Et quia ]} vivo Filii Dei, qui dilexit me, eCtradidit semelipsum
'
(al. qui) solus natus est de Patre, solus nasci potuil projne (Gal.n, 20). Alio quoque loco ait : Gralia
«t de Yirgine. Qui nisi homo ex homine iieret, na- vobisel pax a Deo Patre nostro et DominoJesu Chri-
turac nostrae parliceps non fuisset. Ideo ergo factum sio, cjui dedit semetipsumpro peccatis nostris, ut eri-
est ut veram carnem acciperet de carne Virginis, ut peret nos de prassenlismculo nequam, secundum vo-
cum illo uobis vera maneret communio naturalis. luntatem Dei Palris nosiri, cui est gloria in smcula
Qtiomodo cnira vel anliquos Patres, vel cujusquam smculorum (Gal. i, 5). Sicut ergo tradidit.Pater Fi-
temporis homines, in consorlium suce divinitatis lium, ita semetipsum tradidit Filius : et sicut seipsum
ascisceret, si eum eis naturale carnis cbnsorlium non Eilius dedit, sic eura eliam Pater dedit, dicenle Fi-
haberet? lio : Sic enim dilexit Deus mundum, ut Filium suum
' Ai. Filius
ergo Dei nou solum homo, sed eliam ex unigenitum daret, ut omnis qui credit inpum non per-
hominlbus dignatus est fieri. lnde est quod ait Apo- eat, sed habeat viiam miernam (Joan.m, 16).
slolus loquens de Christo : Non enim angelos appre- K. His itaque omnibus cognilis, quibus evidenter
hendii, sed semen Abrahm apprehendit. Unde debuit oslenditur solum Filium pro hoslra salute earnem"
per omnia fralribtts similari, ut misericors fierel et suscepisse, solumque pro peccatis nostris Iraditum,
fidelis pontifex ad Deutn, ut repropiliaret deliclapo- G et passionis acmortis pertulisse supplieium, absit ut
puli.Jneo enimquod (al. quo)passus estipse, elten- quisquam fidelium dicat Deum Patrem, aut de Vir-
latus, poiens est eis qui tentantur auxiliari. Unde, fra- gine nalum, autpro nobis traditum. Istai_nim solius
tres sancli, vocalionis cosleslis-participes, considerale sunt Filii, qui sicut pro nobis temporaliter dignalus
Apostolum et Pontificem corifessionislnostrm Jesum,, est nasci, ita temppraliter mori. Si quis autem-Deo'
qui fidelis est ei qui fecit illum (Hebr. u, 16; III, 1). Patri susceptionem -carnis assignat, illud preecipue
Hinc est quod alio loco rursus ejusdemEpistolse dicil: altendat-in Evangelio, quia Deus qui carnem induit,
Omnis eniiri pontifexex hominibus assumptuspro-ho- frequenlissime seipsum non solum filium hominis,
minibus conslituilur in iis gum sunt ad Deum, ut offc- sed eliam Dei Filium nominavit. Ipse quippe ceeco
rat donael sacrificia pro peccatis (Hebr. v, 1). Talis nato quem illuminaverat dixit : Tu credis in Filium
aulem erat iste pontifex, ut ad reconciliationem hu- Dei? Respondit ille, et dixit: Quis esl Domine, ut
mani generis semetipsum pro nobis offerretoblatio- credam in eutn? Et dixil ei Jesus : Et vidisti eum, et
nem et hostiam Deo in odorem suavitatis, Tnde est qui hquilur tecum ipse est. At ille-ail: Credo; Domine.
quod cuminimici essemus, reconciliuli sumus Deo per Etprocidens adoravit eum (Joan. ix, 53 et seq.). Ju--
morlem Filiiejus(Rom. v, 10).'Ut autem beatusapo- deeis quoque sic ait: Nenne scriptum est in lege ve-
slolus oslenderetChristum DeiFilium ex illo uno ho- D sira, quia ego dixi : Dii eslis ? Si illos dixit deos ad
mine traxisse originem carnis, ex qiio omnes homines quos sermo Dei factus est, et non potesl solvi Scriptura,
propagavit nnitas naturahs, propterea dicit alio loco: quem Paler sanctiftcavil et misil in mundum, -diciiis,
Qui enim sunctificat, el qui sanclificantur ex unoomnes. Blasphemas, quia -dixi, Filius Dei sttm (Joan. x, 54'.
Propterquamcausatn nonconfundilur fratres eos vocare Alio quoque loco simul se et Filium hominis, et Dei
dicens,Nunliabo-nomen tuum fralribus yieis (Hebr. n, Filium nuneupa.it dicens : Sicut Moyses exallavit
H).IIIeautem hoc de nobis dicit, qui.secundum car- serpenlem in deserlo, ita oportet exaltari Filium ho-
nempronobisestelnatuset passus :imo quisic natu- minis, ul onitiis qui credil in ipso rion pereai, sed'hu-
reenostreelactus est particeps, ut ex illo uno fierel ex beat vilam mlernam (Joan. m, 14). Ubi coutinuo il-
quo omnes faclisumus;-ex illo uno carnis originem lud quod in hoe opere a riobis ita posilum est, ipse"
duceret, ex quo euncti originem ducimus. Quod si _ de se Salvalor adjunxlt, in quo se Dei Filium nomi-
Trinitaspre uobis susciperet carnem, qtioniamilli navit dicens : ~Siccnhn dilexit Djeusmundum, ut Fi-
qui incarnatus est, per consoriium carnis, fralres lium suum unigenilum daret, ut omnis qui credil in eum -
facli sumus; jgjji non solum filii Dei Patris, sed etiafn nonpereat, sed-habeat vitatn mternam. Non enim misit
fralres totius Trinitalis essemus;'et"querii habemus Deus Filium ul judicel mundum,-sed ut satvctuf muu-'
S83 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS S&4
dus peripsum. Qui creditin eum non judicabitur; qui A (Mallh. xvn, 21). Ideo ergo venerat ut occideretur
autem non credit, jam judicalus est, quia non-creditin pro nobis. Quomodo autem occiderelur, si non tra-
nomtne unigeniliFiliiDei (Joan. in., 17 e. se;j.).Narn deretur? Aut quomodo traderetur, si non tejneretur?
et c _m seipse Filium hominis iiominaret, dicens di- QuomoJo vero tenerelurj si eum hominibus non cori-
scipulis suis : Quem dicunt hominesesse Filium homi- versarelur, velquomodo cum hominibus conversare-
nis (Matth. xvi, 15)? et audita hominum opinione tur; si in terris non viderelur? Quomodo aulerii vide^
mullimoda, illorum scilicel qui sibi de ipsa Yerilale felur, si non nasceretur? Quomodo aulem nascere-
morliferum 415 fmgebant pro sua voluntate men- tur, si non caro de carne conciperetur? Si autem
daciuni, dixisset : Vos autem quem me -esse dicitis? omnia hnecnon fierent, consilium Domini, quod ma^
quia respondens Petrus ait, Tu es Christus Filius Dei net in seternum, nullalenus iraplerelur. Illo aulem
vivi (Ibid., 1S,_16); propterea beatus meruit appel- vacante consjlio, nulla nobis peccatoribus salutis
lari, sic ipso Domino respondente : Beatus es, Simon gratia conferretur. Et quomodo esset in eo verura
Barjona, quia caro el sanguis non reveluvil tibi, sed nomen, quo dictus est Jesus? Hic enim interprelatur
Paler meus gtti esl in cmlis (Ibid., 17). Salvator. Propter quod angelus dicens ad Joseph
17. Inde est quod etiam post resurreclionem ad quod 416 paritura esset Maria Filium Dei, etiam
Pairem suum se ascensurum lioc sermone teslatur : B hocadjunxit': Etvocubis nomen ejusJesum. Ipseenhn
Ascendoad Patrem meum, et Patrem vestrum, Deum salvum faciet populum suum a peccalis eorum (Mailhi
meum, et Deum veslrum (Joan. xx, 17). Si ergo Deus i, 21). Adipsamvero Mariam sic locutus est ange-
qui carnem induit ipse esse Deus Pater asseritur, lus : Ecce concipies in utero, et paries Filium, el vo-
jiecesse est ut el ipsius Palris Palcr esse alius asse- cabis nomen ejus Jesum. Hic eril magnus, et Filius
ratur; ac per hoc et Deus Pater habiiit Patrem, ctti Altissimi vocabitur (Luc. i, 51 , 52). Non igilur
dicere'. (al. dicilur), Paler, clarifica Filium luum, ul Deus Pater est de Vifginenafus, quandoquidem ille
Filius luus clarificet te (Joan. xvn, 1). Et ex hoc quera Virgo peperit, Filius est Allissimi nuncupatus.
seiisu sacrilego et blasphemiis pleno, eliam in illud Ergo quoniam unus est Pater, et unus est Filius, et
reciditur, ut jam non unus Paler ecslimelur esse, unus est Spiritus sanctus; proplerea ille qui natura-
sedduo; id est (al. idem), unus Paler Filii, quem liter est Allissirai Filius, de Patris aelerna divinitale,
veritas npvit, et alter Pater Patris, quem variilas idem FiliusAltissimij secundum veram fidem,vocatur
fingit. Et ubi £sl quod unum Deum Patrem pi-ofitelur ex Virgine.
Apostolus dicens : No'bis autem unus Deus Pater,»ex • -.19. Nec te moveat quod de solo Filio loqueris
quo omnia, et nos in ipso (I Cor. vin, 6). Et alio Ioco, prophela dixit: H.icDeus noster, el non mslimabitur
Unus Deus el Pater omnium qui sttper omnes, et per C alius ad eum (Baruch m, 56). Nec ex hoc quod dixit
omnia, et in omnibus nobis (Ephes. lv, 6). Cura quo' alium non ecstimariad euro, quisquam exislimet in
licetFilius naturaliter unus sil Deus , tamen secun- persona eumdem Pati-em esse quem Filium. Beatus
dum pefsonas, alter esl Pater, alter est Filius, aller Hiereraias sancto Spiritu plenus, Hic Deus nosler,
est Spiritus sanctus. Quas personas ostendit evidenler, ait, et non mslimabituralius ad eum, ut iu eo quod
bealus Joannes dicens ; Qui diligil genilo*em, diligit prius dixit, Hic Deus, in hoc cognosceremus non
eum qui nalus esl ex eo (I Joan. v, 1). Ilem dicit: In aeslimari aliuni ad eum, quia non est Deus alius abs-
principio erat Verbum,el Verbumerat apud Deum, et que illo. Naluraliter enini sic non est alius Deus abs-
Deus erai Verbttm, hoc erat in principio apud Deum -que Spiritu sancto, quia non est alius Deus Pater, et
(Joan. i, 1); et paulo post, ut a solo Yerbo carnem alius Deus Filius, et aliusDeus Spirilus saitetus; sed
acceptam esse monslraret ail: El Verbutn caro fa- unus Deus cst Pater, et Filius, etSpirilus sanctus, et
clum est, et habilavit in nobis (Ibid., ii). absque hoc Deo nostro non est alius Deus. Proinde
18. Deus ergo Yerbum factum est caro, non Deus , ila Deus-nosler estPater, ut non aestimelur aliusad
apud quera erat Yerbum : quia Unigenitus, qui est eum: ita Deus noster est etiam Filius, ut non a_sti-
in siim Patris, secundum quod caro est, plenus est melur alius ad eum; nihilominus ita Deus noster est
gratice, et secundum quod Verbum est, plenum esl D eliam Spiritus sancttts, ut non sestimetur alius ad
veritaiis : ipse unus Yerbum caro factum quod habi- eum : quia absque hoc uno Deo non est alius Deus,
tavit in nobis. De ipso etiam dicit propheta : Hic de quo dicit David, Quis Deus prmter Dominum, aut
Deus nosier, et non mslimabilur alius adeum, qui ad- quis Deus prmler Deum noslriim {Psut. xvn, 52) ? El
invenit omnem viam disciplinm, et dedit eam Jacob ipse Deus dicit : Videte, videle quoniam ego sum
puero suo, ei Jsrael dilecto suo. Post hmc in terris Deus, et non est alius praster tne (Deul. xxxn, 59_»
visus est, et cum hominibusconversatusest (Baruch m, De hoc el beatus Jacobus ait : Tu credis quia unut
56). Hoc testimoniuto de solo Filio dictum vera fides est Deus, bene facis; et dmmones credunt, et conlre-
accepit. Ipse esl enim secundum carnem in terris miscunl'(Jac. n, 19).
visus, et cum horainibus conversalus. Unde sanctus 20. Naluraliter ergo alius Deus non cestimatur ad
eyangelisla Maltheeus prophelico omnino congruens - Filium, quia alius Deus non seslimalur ad Palrem, nec
sermoni, Jesum dicit cum discipulis conversalum. alius Deus sesliraatur ad Spirilum sanctum. In per-
Si.c enim ait : Conversanlibusautem eis in Galilma, sonis vero alius est Pater, alius Filius, alius Spifilus
dixit illis Jesus : Filitts hominis tradendus est in ma- sanclus; nec ipsePater qui Filius, nec ipse Spirilus
mu hominnm, ei occident ettm, et terlia die jresurget sanclus qui Pater aul Filius; ,sed idein Deus ,unus,
 S88 ' DE INCARNATIONEFILII DEI LIBER UNUS. 556
Pater et Filius et Spiritus sanctus. Ostendii aulem A noratum. Ac per hoc de Domino Dominus in forma
ipse Filius et Palrem alium in persona^ el Spiritum Dei Dominus mansit, el ut ad servos veniret, de an -
sanctum, dicens : Alius est qtti tesihnonium perhibet cilla veritatem formeeservilis accepit.
de me, et scio quia verumesl leslhnonittm ejus quod 22. Sed hujus formceservilis acceplae myslerium
tesialur de me (Joan. v, 52). Et ne de Joanne hoe quidam minus inlelligenles, cum a nobis audiunt
diclum quisquam pularet, paulo post ail: Ego auiem unam preedicari sanclce Trinitatis essenliam, vel ne-
habeo teslinwnium majus Joanne. Opera enim qum gant, vel dubitanl potuisse fieri ul.Filius, qui secun-
_dedil mihi Pater ut perficiam ea, ipsa opera qum ego dum"divinilatem a Patre et Spirilu sancto insepara-
facio testimoniumperhibent de me, quia Palermejni- bilis precdicalur a nobis, et solus pro nobi« verita-
sit. Et qui me misit Paler ipse tesiimonium perhibel Ttem formseservilis acciperet, et nihilominus cum
de me (Ibid., 56). Spiritum quoque sanclum per- Patre et_Spiritu sancto inseparabilis permaneret. Sed
sonaliter alium ostendit dicens : Si ditigilis me, man- illis hoe viderelur sine dubio impossibile, qui invi-
data mea servate, et ego rogabo Patrem, et alium Pa- sibilia Dei per ea quse facta sunt, quia non inlelli
raclelum dabit vobis,ut maneat vobiscumin mlernum, gunt, nOn conspiciunt. Qui si communem naturae
Spiritum veritatis (Joan. xiv, 15) :_de quo etiam alio humanec usum attenderent, eliam IB illo magno pie-
loco dicit : Cumveneril Paraclelus quemego mitlam n tatis sacramento rectas intelligentise lineas inveni-
vobisa Patre, Spirilum veritatis qui a Palre procedit, rent. Quoniam igitur una est vera divinitas quee in
. Ulejestimoniutnperhibebil deme (Joan. xv, 16). Maje- seipsa tres' habet inseparabiles onmino personas,
slas autem Patris et Filii una est, 417 <pi_cde . propter quod ipsa Trinitas unus est Deus, et in crea-
^coelonon desceiidit ad locum. Summa quippe ac vefa luris nulla iiatura in tribus personis inseparabilis in-
>.divinilas de loco ad locum transire non polest, quia venitur, attendamus quid agalur.in unoquoque ho-
semper ubique lota est. Eadem quippe Trinitatis est mine, in quo nori tres personas in una nalura, 418
una majestas, quce naturaliter una est immensa divi- sed diias naturas invenimus in ima persona. Deus
nitas. Sed, ut superius dixi, sic estTrinitalis una na- qtwppe mirabili virtutis opere, ex duabus naluris ,
tura, utnonsit unapersona. ProirideFilius, manente hoc est anima rationali et carne, unam naluram ho-
immensitate majeslatis suce, quam habet cum Palre minis composuit, etin anima et carne unam-perso-
et Spiritu sancto coramunem, solus humanam nalu- nam hominis manere.prcecepit. Ecee in homine sunt
ram in unitale personoe.suceaccepit. Cui propterea duecnalurce in_una pei-sona : sic Trinilatem dicimus
non est cum Patre etSpiritu sancto communio sus- tres personas in una natura.
ceptcc carnis, ~quia Patri et Filio et Spiritui sanclo 25. Attendamus ergo hic a duabus islis naluris in
Don est persona comniunis.- /-, una persona manentibus queedamcommuniler fieri;
21. Hlam itaque servi fbrmam lota"Trinitas fecit, nec communiter vel accipi, vel haberi. Nempe in
quam tanien in personam suam Filius solus accepit. nobis ipsis .aliquid uno fieri carnjs et animce officio
Ipse enim solus est Yerbum, el Evangelista veraciter invenimus, quod tamen ant carni lautum, aut ani-
dicit, Verbumcarofactum est (Joan.i,U), cuitamen mee deputamus. Cerlissime namque sicul caro sola
ut caro fieretnon aliquo alio/Yerbo mandavil Pater : cibis corporalibus pascilur, sic -anima vei*boDei spi-
unum enimYerbumhabetPater,perquodomnia fecit rilaliter enulritur. Et lamen ut caro qucc de terra
el facit, per quod omnia dixit et dicit. Hoc Yerbum a facta est terrenis pascatur cibis, cooperante anima
Patre-missuin est, quando Yerbum earo faclum est: comedit, quandoquidem ex anima vhit, et ideo co- -
sedutmitteretur non eialiquibus transeuntibus verbis: r_.edit quia vivit, utiliter habens in seipsum operan-
locutus est Pater. iEternum quippe Yerbum de Patre: tis "alterumsecum animce coopcranlis officium, ctii
nalum, hocesleclemum aPalremandatum,quiaceterna simul inest et ex vita ut comedat, et ex cibis ut vi-
Filii generatio , ipsa est PaTrisecterna locutio. Hoc; vat. Cum ergo cibus sumitur, communisesl opera-
Verbum tunc ab unoquoque auditur, quandq verilas; tio carnis et anima. : qui tamen cibus ad "solamin-
divinitatis atque incarnationis agnoscitur. Nam sicut; venilur cai-nem proprie pertinere. In percipiendo
unusquisque homo verburo"habet in corde, dum co- j) quoque verbo Dei, quo spiritali cibo anima sola pas-
gilat, quod verbum foras non educitur nisi vocei cilur, ut ad eumdem perveniat cibum, utilur officio
corporea vestiatur, quia per vocem acceptam poleslt aut oculorum aut aurium. Ac per hoc ut inlerius ipsa
in aliorum venire notitiam; cum vero illud verbumt pascatur, non sine carnis operatione perficitur. Sic-
voee loquentis ostenditur, nullatenus de cordis In- ut ergo hic utriusque naturce invenitur operatio,
limo. separatur, sed hoc mirabiliter fit ut et toturni cum sit Ainiusacceptio, ita credaraus humanara na-
ad alios*cofporea locutione perveniat, et tolum spi- luram Unigeniti Dei simul a Patre, et Filio, et Spi-
rilaliter hTcorde loquentis permaneat; sic etiarai ritu sancto factam, sed a solo Filio pro noslra mise-
Dei Patris natum de Patre permansit iri ricorditer salule susceptam.
' Verbum
Patre : quod a nobis nullatenus agnoscerelur, nisii 24. Addis interea quemdam ex vobis in illo post-
carnis subslanlia, tanquam voce cofporea vestire- moduin dixisse convivio, quod muscas, pulices, scor-
tur. Ila totum ad nos Verbum, quando Yefbum caroi piones et chnices Deusnon fecit, sed posl dejeclionem.
lactum est, venit, loium apud Patrem spirilale per- angeli illius hidigni diaboli, hmc oninia ab ipso dia-
'
mansit: cequalePatri de quo semper cjt natura, elt bolo facia sint. Et dum diceretis qnia omnia Deus fe-
ut a nobis percipi posset, carnis accepteegratia mi- cit, el hmcbona vatde, dixit quod me de hocconsulere
PATROL.LXY. 19
 " ' "" '"
SS7 S. FULGENTH EPISCOPI RUSPENSIS - SS8
deberelis, .(. de hoc eis salhfaciam, si ante transgres- A disciimbens, veram scientiam incompreliensibilis
sionem, quando Deus omnia fecit, litnc ista factasinl; Majesla.is accepit; qui, sicul rioverat unum Deum
an posl iransgressioriemAdm. Haecsunt verba quibus esse Patretn et Filium, sic eliam ontnia facla nove-
tua terminalur epislola. Hujus autem inlerrogalionis ral a Palre per Filium. Unde illa omnia queeper Fi-
ducesmit parles. Nam et ulrum Deus illa omnia fc- lium-facla sunl ila sanctus Joannes universaliler eom-
.erit, et quando feceril, inquisislis. prehendit, ut diceret: Omnia per ipsum faela sunt, et
25. Prius it_.que, ulrura ea Deus fecerit video dis- sine ipso factum esi nihil. Quisquis ergo muscas, pu-
bercndum. Ubi nobis beatus Joannes evangelista quid lices, scorpiones, cirolces,- vel si quce alia quihus-
sentire debeamus ostendil dicens : In principio erat morlalis sensus ofienditur a Deo facla negare conten-
Verbum, et Verbum eral apuci Deum, et Dcus eral dit, aut dicat ea oranino non facta, aut si facla dicat,
Verbttm. Uoc erdi in principio apud Deums Omnia non tamen a Patre per Filium, quid aliud reslat nisi
per ipsum facta sunl, el sine ipso faclum est ttihil et evangelistani Joannem dicat in sua prsedicalione
(Joun: t, 1, 2, 5). Yide sanctum evangelistam, Spi- mentitum? Omnia enim, inquit, peripsum facla sunl,
ritii Dei repletum paucis verbis non solum Crealo- et sine ipso facium esl nihil.
fein, sed etiain crealuram nobis salubriler intimasse. 27. Non cst ergo aliquid quod Patcr non fecit, qui
Nani quod ait, In principio erat Verbum , duobus B omnia fecit : nec esl aliquid quod Pater non per Fi-
modis reela fides intelligit: id est, vel _quod in Pa- lium feceril, sine quo factum esfnihil. Proinde quid-
'
Are erat Filius, quia n.iluraliler unum principiuni quid est naturaliter aliquid, nccesse est ut inter ejus
csl, Pater et Filius; vel quod sine initio est non so- opera deputetur per quem facta suntomnia, et sine
lum Paier , sed eliara Filius. Hoc enim cerlissime quO faclum est nihil. .PJenus verilatis evangelista
yerum principium dicitur, quod iiullo existendi prin- testatur quod in doctrina sancfi Spiritus nihilominus
cipio prceveniiur : quidquid aulera in principio esse eliam Paulus vas eleclionis et doclor genlium In iiJe
ccepil, faclum est opere Dei creanlis, nec unara po- et veritate nobis non destitit intimare, dicens quod
test habere 419 cum Crealore naluram : hoc est superius jam posuimus : Nobis aulem unus DeusPa-
enim stibdituiu inilio, quod Deuscreavit ex nihilo. ler, ex quo omnia, et 420 nos *n htso; el unus Do-
Prolnde illud recte-dicitur in principio esse, cui na- minus Jesus Christus, per quem omnia, et nos per ip-
lurale ^esl absque existendi initio semper esse : quce sum (I Cor. vm,-6). Eadem (al. Etadhuc) onmiacii-
sine initio ccternilas , ipsa est vera *Divinitas. Hcec ravit alio Ioco maiii(eslius°explicare, dieens : Qttia
autem in uno Filio,,qui de Patre natus esl, et in uno in ipso condita suni omnia iti cmloet in terra,visibilia
Spiritusanclo, qut dc Palre Filioque procedit, riatu- et invisibilia, sive Throni, sive Dominafwnes, sive
ralilef invenitur. Tale esl ergo quod evangelista di- Q Principalus, sive Poieslates, otnnia per ipsum el in
cit, In principio erql Verbum, quasi diceret, Sempef ipso creata sunt, et ipse est anle omnes, et omnia m
erat Yerbum : quodcunqueenimvoluerit homo prin- ipso constant (Coloss. i, 16, 17j. Ne quisaulem au-
cipium cogilare, non irivenitur aliquando illud Ver- diens, in ccelo ct in terra omnia per Christum et ,in
bum coepisse, sed" semper in principio esse. Deinde Christo ereata, quia hic mare non nominalur, et ea
dicens, erat Verbum apud Deum , ostendit ltaluram quee in aquis sunt ab opere divinee creationisa;sii~
\cfbi, nec temporalem esse ulique, nec localem. met aliena, primilus ipsius Genesisatfendat initium,
Nihil enin. habet de initio lemporis Yerbum, quod ubi prcecipienle Domino produxerunt aquee i;eptilia
in principio erat : nihil habel -de spatio loci, quod aniniarum, et aves quee volant super terram (Genes.
ante omnem creaturam lemporibus locisve subjectam i, 20), et agnoscal ipsum esse in aquis creatorem
apud Deuin eiat. Dicens deinde, Deus erat Verbum, piscium et avium, qui crealor est-in terra lignorum
ostcndil unain Patris Filiique naluram, dum Yerbura el hei-barum, similiter in eoelo luminarium et slella-
quod eral apud Deum non aliud naturaliler dixit rum; et sicut cognoscjt Deum prius feeisse cojlum
essequam Deum. Evangelista quippe Yerbum prius in quo luminaiia el slellas facerel, prius feeisse ter-
dicens, vocabulum personec veraciler esisteti-is ex- ram quaeipso jubente herbas lignaque produceret;
pressit, quod utique rion esl Patri Filioque commu- " ita fecisseaquas, de quibus ipso dicente reptilia et
ne. Solus enim Filius dicilur Vei'buni. volatilia pariter exstilissent. Nec enim de aquis ali-
26. Exigebal aulem naturalis signiflcatio ut sicut quid Yerbo creasset, si easdem aquas Yerbo antea
personse, sic etiam naturec nomen oslenderetur in non fecissel. Inde est quod beatus David universaii-
Verbo. Ideo beatus evangelisla subsequenter adjunxil: ter coelum, terram, mare, cum omnibus quce in eis
Et Deuseral Verbum, atqueitanon solutri personali, sunl a Deo facla esse iioii tacuit dicelis : Beciiusvir
sedet naturali insinuatione unigenili Filii Dei offi- cujus Deus Jacob adjutor ejus, spes ejus ~inDomino
cium sanctee preedicalionis explevit; ut et Yerbum Deo ipsius qui fecit coslum et terram, mare, et vmnia
jimicupans personali nomine, Filium Patris ostende- qvmin eis sunt (Psal. CXLV,4, f.).,Qttomodo (forle~
ret; el Deum nominans communi vocabulo, nalura. Cum) ergo prophetica lestetur auctoritas ccelum et
liuitts esse cum Patre monslraret. Deinde ut ex uni- lerram, mare, et omnia quce in eis sunt, a Deo-facta
fale operis magis" commei-darelur uuitas naturalis, esse, Paulus quoque apostolus asserat in Chrisio
evarigelista bealuslidjecil : Omnia per ipsum facti creala esse omnia in coelo et in terra, visibilia et in-
zunl, el sine iuso factum esl niliil. Quis hoc dixit 't visibilia, sive Thronos, siveDomi.naliones,?hePrin
J.empe ille qui, super pectus Sapienliae Verilatisque • cipatus', sive Poteslates; qua ralione aut qua veri-
§§3 BE INCAR5.AT1SNEFILII SEI LIBER UNUS. -39»
late -a Deo aliquis non vull credere crealas in-lerra .A iuilissiraa, .;u_efacilliine possunl duubus lantum d<-
muscas alque scorpiones, pulices el cintices, a quo giiis compressa interitni, nullatenus possunt ad man-
rieg-ire non polest crealos esse in caiestibus Tbro- sueludinem pervenire, id est revocari. Hoc autem
uos, Dominalioiies, Principatus et Potestates? Er- propterea divino facluni conslat esse judicio, nt ex
gone Deus ille qui super ccclumcreans consliluil an- iis quibus dominatur homo, cognoscerel quaritam di-
gelicas legiones, negandus est in terra facere scor- gniialem ante transgressionem habuil; et' ex iis a
piones, jn qua fecit homines, fecil bestias et pecora, quibus tnrbatnr et Isedilur, agnosceret ad quantam
fecit aves et pisces ? dejeciionem transgressione peivemt; in cujus potes-
28. Quid, quseso, in iis seorpionibus. displicet, ut tate Deus majora dimisil, minora sublraxit: simul
eos quisquam existimet a.Deo non faclo=? Nihil esl oslendens quidcontulit Creatoris bonitas hoihini, e_
enim in corpore scorpionis quod non lautleni insi- quid intulit' iniquitas propria peccatoiL Per trans-
nuet Crealoris. Primitus ipsa compage» adunala et gressionem itaque primorum hominum, ex merilo
modilicata membrorum, congruentia et parilitas par- lanli criniinis accidif humano generi vehemens' in-
ti m, deinde anima vivificans, et sensiiicans corpus; - firmitas naluralis; ut non quibusdam nalttris malis
quee omnia bona esse quis ambigat?Sed profecto homo cederet, sed ei bonarum inconvenientia naltt-
vis illa veneni quseinvenilur hominibus perniciosa, B rarum supplicia et pericula infirmitas Imraana seiT-
tit putatur in corpore scorpionis horrenda, ubi uli- tiret. Quod ergo pulex hominem cruciat, et scorpiui
nam discerent homines poenam suse transgressionis Reeat, non creatio malorura est, sed bonarum incon-
altendere, et desinerent bona Dei opera diabolo men- venienlia naturarum,' quce subsecuta eslex sequilate
daciler assignare I Minus enim atlcndunt quantum judicis, quandopreecessitiniqiiilas.horainis contuma-'
inter opera Dei valeal congruenlia naluralis, quan- cis. Deus enim,"cujus vera opera,etreclce vieesuut.
Uimque prosit rebus singulis modus, vel quantum sanctusZachariasinsuaorationerectissimeconfitetur,
noceal immoderalionis excessus ; (lextus depravatus) quiaqui summe bonus est, omnia queccunquelacit",
qusecum multum non sivit- esse' omnipotens Deus. 50. Inde est quod niirabili opere etiara ipsa' incon-
qulnon eliam in ipsis famulis (forte flagellis) laudet venientia nalurarum, qua puniunturhumanapeccaui,
opera Dei, quando videt peccatorem divino verbere convenienlef utitur, dum hocagit jusliiia iucommu-
sastigari? Fecit enimDeus, sicut scriptuhi esl (Eccle. labilis, qux sua cuique tribuit, ut inconvenienfiair
VII,50), hominem rectum , quem rerum qmnium allerius ad alterum cujusque naturce suis faciat uni-
quas in terra et mari creaverat ila dominum eonsii- versaliteroperibus convenire. Naturavero quselibei.
uiit, 421 ui-sucetantum faceretpoteslati subjectum; dum naturce alteri ininus convenitad 422 salutem.
ab ipso exigens obsequium debitum servitutis, cui Q non ex illo mala pulanda est quiaiiocct (omnis eniro
liberum donavil arbitrium voluntatis. Qui donec suo - nalura secundum quod natitra eslbona esl), sed ple-
Dominocongrua devotione servivit, etiam in his qtti- rumque ideo ex natuia qualibet alteri naturae jnfer-
bus fuit ipse superior polestatem inconcusscedomi- • tur adversitas, quia iiicongi'uenlisecedil et succum-
nationis obtinuit; nec aliquid perdidit eorum quce bit infirmilas. Nam plertmique eliani rcs ipsce,id es<
acceperat, donec ipse plene reddidit quod debebat. ipsce nalurae in quibus solis indubilata solet pernicie.
Offenden_.aulem Dominum trarisgressione manilaii* inveniri, si moderatioi.e congrua ex aliis lenlpere-
eontumeliam quaro Deo exhibuit, in suo eorpoie lur, ex pcriculo mortis in salulis remedia conver-
stalini contemplor invenit: utdisceret quanimalum lunlur : quod in ipsis primilus venenosis animalibui
essel boni Crealoris prcecepta conteranere, quando invenimus. Dicuntenim quidam quod ignis acci
ipse,postquammalus esse coepissei, polestatem suam quoliens in corpore nascitur, scorpionibus tunsis w
in membris genilalibus perdidisset. Quomodo ergo appositis celeriler exslingualur. Sed elsi hoc forsi-
illorum omnium quae a Deo acceperat permanei e tan ab aliquibus aul amhiguum putetur, atit falsum,
dominus possel, qui Dominum conleninens domina- illud eerle nemo negare permitlilur, quod admiral.il.
tionis jura in suo primo corpofe perdidissel ? lliuc in serpentibus invenilur. Yiperas qttippe naluralilet
jam ipsum quoque coi-pushabere coepil infirmil.iti- D venenosas esse nullusignorat,-quam venenoso acu-
bus mortique subjectum : unde jusla' consequen e leo scorpiones occidanl (forle cum.... occidant); ei
vindicta factum est "utqui mortem anlmce non ti- taraen ut oslenoaiur quod noii naturarum malitia,
muit in peccalo, moriem corporis melueret in sup- sed incongruenlia noceat, novimus viperarum carni-
plicio; et amissa requie qua beatus potiebatur, a ini-- bus, aliarum rerum congruentia temperatis, contra
nutissimis animalibus miserriraus turbaretur. -viperarum morsus medicamina confici; nec solmn
29. Hinc est quod posl peecatum primi hominis,, -his qui a scorpionibus percutiuntur, veruni etian)
quo esl buniana natura universaliter reguo peccatit illis quj mordentur a viperis saluiniter adhiberi.
niorlisqur subjecla, camelis, equis, bobus, elephan- Quis hic Dei sapientiam non niirelur? Quis non
tis, cceterique grandibus quadrupedibus homo do- -ejus bonilalem magnificei, prudentiamque col-
minalur, et morsu cimicis pulicisque conculitur;; laudet? qui non continens in ira misericordias suas,
cumque onmia Illa quee sunt grandiora corpore elt unde pericula fecit peccatoiibus nasci, inde statuit
fortiora virtute mansueta serviant homini, heec mi- auxilia periclitantibus subi'ogari : ut qui incommoda
- ° Supplendum hic bona
facit^ aut aliquid ejusmodi.
 591 , S. FULGENTll EPISCOPI RUSPENSIS 5,1.2
pro nostia iniquitate sentnnus, ex ejus bonitate com- A quo tenebrce, quas luei naturaliter dicunl esse eon-
moda senliremus. Quis laudem Creatoris sufficienti- trarias, nullam inveniunlur habere naluram? Neque
bus explicet verbis, quando unam eamdemque vipe- einm dueenaturse sunt lux et tenebrse; sed ubi lux
j-am sic creavit, ul simul in se et exitiura et reme- non est, ibi ipsa lucis absentia tenebrarura nomine
' dium
gerat; et quce vivens ingerit morlem, morttia mmcupatur ; sicut vocis absentia silentium dicitur,
reparet sanitalem; perniciemque vitse et inferat et siculvestimenliabsentia nudilas appellatur, sicutiuane
repellat; et venenum quod denle serpentis infunditur, vas dicitur cui nulla suhstanlia sive Iiquoris sive rei
. ejusdem serpenlis carnibus exstingualur ? quo fit ut alicujus infunditur: sic in nobisipsis famesappellatur,
vipera quee'vivens lnfirroitati humanse militavit ac ubi cibus non est; sitis dicitur, ubi polus nullus est.
morli, mortua vilse militet et saluti. Quis, quaeso, 55. Hcec itaque omnia quce comraemoravi, et his
ista facit, nisi cui misericordiam et judicium (Psal. similia qucepro cuslodienda disputationis modera-
n, 1) canlal Ecclesia? lione nunc lacui, sunt quidem sine dubilalione con-
51. Species qucedicitur scammonia, quis ignorat traria, non tamen per proprias naturas, sed per ha-
quantum obsit sanis, si sola sumatur; et quantum bitum et privationem, id est per eam conlrarielatem
prosilinfirmis si speciebus aliis congrue misceatur? qua vel babetur aliquid, vel aliquid non habelur.
Et ul de his loquar quec semper ab otnnibus appe- B Proinde licet sint conlraria, non tamen eofum con-
tttnlur, et quorum quotidiano usu non solum infirmi- trarii semper inveniuntur effeclus : nam lux ista
ias, sed etiam ipsa invenitur vitce humance sanitas corporis, quamManichceiprincipale bonum cesliinant,
iudigere, panera atlendamus et vinum, quorum neu- cum bona sit quidem, quoniam a summo bono creata
irum convenit febiicitanli. Nam videmus a medicis est, in tanlum tamen fit bona, ut ei naluraliter vilse
quod semper quidem polus, nonnunquam vero eliam sit prccferendasubstanlia; licet ergo sit bona, non-
panis cibus interdicatur cegrotis. Ideo autem bocfit, nunquam tamen illis qui ea incongrue uluntur non
non quia panis aut vinum mala sint, sed quia infirmo salubris efficitur, sed poenalis: sanos quippe oculos
non congruunt. Nam consequenler cum congruere vegetat, infirmos excruciat; incolumes reficit, do-
cosperint, et nulriunt forlitudinem, et custodiunt lentes obtundit. Eeonlrario autem oculi in dolore
sanitatem : quorum tamen immoderala perceplio posili ,ex lenebris aliquam consequuntur requiem",el
forlibus virtutem adimit, dum sanos inlirmari com- clausis januis ac fenestris sentiunt aliquod levamen
pellit. Ecce quantum valet in Dei crealuris modus et illius doloris quem ex lumine patiuntur, et ad viden-
congruenlia rerum, quibus immoderatio atque,incon- dam lucem quadam lenebrarum congruentia nulriun-
gruentia inveniuntur esse contraria : quibus dum lur. Ecce lux quanlo minus congruit, tanto magis
naturale dicitur, non naturalis malilia, sed accidens C Isedit;-et lenebra. quanto magis congruunt, tanto
infirmitas invenitur, quod in omnibus creaturis facile magis prosunt; et sicut oculos sanos lueis adjuvat
reponit quisquis a sumrao bono creala bona sic con- clarilas, ita dolenles adjuvare tenebrarum consuevit
KtJerat, ut in eis inexplicabilem atque inenarrabilem obscuritas; ac per hoe dum congrue utrumque acci-
laudem Crealoris agnoscat; 423 ae Per hocsitipse pitur, lucis ac tenebrarum effectusin juvandis oculis
prce omnibus diligendu..,qui eliam in his quee pce- invenitur. Sicut enim lumine 424_uvanlur Ea"'! sic
nalia pro nostra iniquitale sentimus et miseiicors tenebris reficiuntur infirmi. Nam et cura fatigati
invenitur et justus, dum inde sublevat fragiles, unde claudunlur in somnum, quodaramodo lenebris adju-
comprimit contumaces; et quia prcccedentesuperbia vantur ut videndee luci denuo validi fortesquered-
conlinuo esl in bomine consecuta miseria, misericors dantur. Tale est aulcm oculis infirmis ac fatigatis a
Dominus et justus, unde superbise pondus iroponil, bono lumine pro reparanda salule ac forliludine re-
indc misericordiselevamen apponit. moveri, quale esttoto eorpori, si quando infirmalur,
52. Yerumtaraeu quisquis est Ecclesiec iilius qui, a consuela ciborum perceptione suspendi: qui non
ul dicis, illa proposuil, asserens muscas, seorpiones, propterea contrarii suut infirmis et noxii quia nalu-
pulices et cimices, non a Deo, sed a diabolo facta, raliter mali sunt, sed quia eorum infirmitali non con-
cautelam gerat ne Manichseorummortifera fallalur D gruunt: non enim omnia quce capit sanitas sustentat
ac decipiatur astutia, qui deum lucis, et deum tene- infirmitas. Unde nonnunquam in iisdemrebus quibus
brarum, ipsi in tenebris constiluti nituntur inducere, sanum corpus reficitur, infirmitas corporis prcegra-
et duo naluraliter sibi conlraria principia prsedicare. valur : ita ut aliquando ipsum quoque sanum corpus
Unde qtiia naluram lucis dicunt bonara, naturam rerum quarum juvatur usu lcedalur excessu, et dum
vero lenebrarum malam, illuc propiio ducuntur er- aliquid incongrue accipitur, ubi custodjenda queeri-
rore, ut in omnibus rebus quceiu mundo sunt, quas- tur sanitas, infirmitas invenitur. Ipse quoque vesli-
dam bonas, quasdamvero malasnaluras noncuncten- mentorum usus si fuerit incongruus, non salubris
tur asserere : illas dicenles malas quibus sensus eo- invenitur esse, sed noxius. Quis enim, sive qualibet
.rumoffenduntur, illas bonas quarum dilectione mul- inopia, sive infirmitate corporis, non perniciose vel
centur : non intelligenles, sicut Aposiolus ait, neque cum sesluat hiemalibus indumentis, vel cum alget
qumtoquunlur,neque de quibusaffirmant(1 Tim. i, 7). utatur cestivis?
Ut enim de luce ac tenebris, quarum principaliter 54. Longum est autem congruenlicejudiciummul-
naturas pulantesse contrarias, aliquid dicam, nonne tis cxemplis oslendere, cum intuentihus dcesse non
mimum in so riiendaxillorum invenitur assertio, in possint. Pi'oinde omnes naturee quaesunl, quce vi-
 '
S93 DE INCARNATIONE FILII DEI LIBER UNUS. 59*
vunt, quae sentiunt, quceinlelligunt, quoniama Deo,._\ in tenebris est usque adhuc. Nam qui ditigit (ratrem
id est a summo hono faclcesunt, bonce srinl: quaesi suum, in litminepermanet, et scandalttmin eo non esi.
a summo bono non lierent, boncenon essent; et si Qui aulem odit fratrem suum, in lenebris est, el in le-
bonce non essent, in seipsis boni aliquid non habe-. nebris ambulat, et nescitubi ambulat, quoniamtenebrm
rent. Ac primum, quia vila bonorum aliquid est, et obcmcaveruntoculos ejus (I Joan. n, 9, 10, 11).
tale bonum quod ab hominibus viventibus diligitur, 57. Peccata ergo iniquorura, tribus (al. omnibus)
si aliqua natura esset quse a summo bono nou fieret, modis Dunt. Aut ^enim saerilegiis, aut flagitiis, aut
nullatenus vjverel. Hoc autem de animalibus dico, id facinoribus implicantur. Sacrilegia admittunl quaiido
esldesubstantiaqusevivit etsentil; sed etillsenaturce de Deonon recte sentiunt, et a vera lide sive timore
queenec vivunt nec senliunt, hoc ipsum quod sunt ex teraporalium commodorum a, sive sola cordis cseci-
illius crealione habent quL summe esl: quia.non so-. late ac perversitate discedunt. ln flagitiis vero pec-
ium vivere, sed eliam esse bonum est, et quod sum- cant quando in seipsis immoderati atque obseeni
me est, summum bonum est. turpiter vivunt. In facinoribus vero tunc peccant
58. Nulla est itaque natiira mala sive vivens, sive quando alios aut damnis, aut quibuslibet oppressio-
non vivens; ac per hoc omnes naluree in eo quod nibus crudeliter Isedunl. Utrosque autem, sive in
nattKTce sunt boncesunt. Sed qucedamearum cum bo- B
lide, sive in operibus capitaliter peccantes, reprobos
nee sint ex crealione Dei, poenales factcesunt homini,
appellat beatus Apostolus, dicens de illis qui verce
ex punitione peccati; non propter suam naluram, iidei contradicunt: Sicut autem Jamnes et Mambres
sed propter hominis culpam. Ubi ostensum est ho- restiterunt
o mini facto ad imagineni Dei quanturii sibi intulerit Moysi, ila et hi qui resisiunt verilati, liomi-
nes corrupti menle, reprobi circa fidem (II'Tim. m,
malum, qui ad hoc perductus est, ut ei a brevlbus lllos autem qui sub proiessione verse lidei in
bestiolis inferatur mortis exilium. Quapropter in 8).
- omnibus animalihus, in omnibus herbis, ct cunclis malis operibus et criminibus vivurit similiter objur-
ail: Omniamunda tnundis : coinquinulisaulem,
universaliter creaturis, quidquid sibi homo cernit gans,
et infidelibus nihil est mundum; sed polluta sunt eo-
esse mortiferum, non illis malam naturam inesse di-
in eis rum et mens el conscienlia. Confileniurse nosse Deum,
cat, sed ullionem suce iniquitalis agnoscat.
-Facti enim sumus pulicibus et cimicibus similes, factis autem negant, cum sinl abominaii, el incredi-
et ad omne opus bonum reprobi (Tit. i, 15, 16).
postquam fieo exstitimus eontumaces; et scoi'pionis biles,
aculeus mortalis factus est homini, postquam sponle Dum autem peccant sancti, sic in quolibet peccato
maluit mqrlis aculeo vulnerari.' Aculeus enira mortis humana inlirmitatGaut humana delectatione (al. di-
peccalum ts. (I Cor. xv,.56): quo aculeo sic se prius lectiorie) succumbunt, ul nec veree fidei pertinaciler
homo percussit ad mortem, ut eum faceretper suam G contradicant, nec scipsos flagiliis polluant, nec pro-
"
quoque pertransire progeniem: ita ut etiam illis in ximos facinoribus Icedant: quod ostendit beatus Apo-
quibus gralia Dei facit non regnare peccatum, non stolus dicens : Appuruit enim gratia Dei Salvatoris
desit frequens et nmlfiplex ex poena peccati pericu- omnibushominibus, erudiens nos, ut abneganlesimpie-
lum. Inde est enim quod eliam justi homines, sancte- latem, el smcularia desideria, sobrie, et juste, et pie
que viventes, in bac vita mdrtali ab hujuscemodi non vivamus m hocsmculo (Tit. n, 11, 12). Admonel nos
sunl molestiis ac periculis alieni : quia quandiu mor- >.quidem alio loco Idem beatus apostolus, dicens :
laliler vivunt, sine peccato non 425 sullt- Unde Non plus sapere quam oportel sapere, sed sapere ad
dicit bealus Joannes : Si dixerimus quia -peccatum sobrietatem (Rom. xu, 3). Yerumtamen in hac tripar-
nen.habemus,ipsinosseducimus, el veritas in nobisnon tila divisione in qua dicit ut sobrie, et juste, et pie
esl (IJoan, i,'8). Sanctus quoque apostolus Jacobus vivanausin hoc sseculo, videtur mihi quia ille sobrie
leslatur quia in tnullis offendimusomnes (Juc. m, 2). vivit qui non 426 sequitur deleclamenta luxurice;
56. Sed non talia sunt peccata sanctorum qualia jusle vivit qui proximum nullatenus leedit, et. ei be-
sunt iniquorum. Peccata enim sanclorum levia, pec- neficia in quantum valet impendit; pie vivit,, qui a
cata iniquoruin gravia sunt. In peccatis iniquorum, socielale ecclesiasliccennitatis nulla ratione discedit,
aut de'Deo malesenlithumana perversitas, aut ho- D et inlra Ecclesiam positus, ea quee certissime novit
minem ad («/. per) desideria carnis ducit huraana ad scienliam veree fidei perlinere indubitanler te-
cupiditas, aut proximum lcedit humana crudelitas. net; ea vero queeignorat aut de quibus dubitat, hu-
- De his enim
qui in Deum peccanl Sapienlia dicit: militer ac patienter explorat, donec, si quid aliter
Jiui aulem in me peccant, impie faciunt in animas sapit, Deo sibi revelanle cognoscat.
suas; et quime oderunt diligunt morlem (Prov. vm, 58. Hcecautem sobrietas, justitia, et pietas («/. et
36). Dehis autem quiluxuriose vivunt dicit Aposto- pax),.quae cunctis debent inesse fidelibus, ita sibi
lus : Si quis autem templum Dei viotdverit, disperdet connexcesunt, ut si una earum defuerit, alia quae
illum Deits. Templum enim Dei sanclum est, quod videtur inesse, nullatenus prosit. Neque enim salvat
esiis vos. Nemo vos seducat (I Cor. m, 17, 18). De (al. salva esl) sobrielas qua quisque a flagiiiis in
- odio
quoque fratris beatus Joannes loquens ait: Qui seipso abslinet, nisi pia et.jusla fuerit, id est, ut et
dicil se in lumine(al.^lucc)esse, et fratrem suum odit, in Deum recte credat,.et quod caritas poscit pi'oximo
HHic deest aliqttid, eflegendum
videlur, sive timore temporaliumpomarum, sive spe tempor.aliumconu
modorum. sivesola, etc.
 335 -' • S. FULGENTIIEPISCOPI RUSPENSTS
.5<$
. libenler iinpcndal: nec fruelupsa juslitia esl, quai A Ecclesia eommendatApostolus (Ephes.v, 52). Sicest
unusquisque hoc impendit proximo quodsibidelecta-- ergo qucelibetanima fideliter cohccrensChristo, sicut
lur impendi, si sobria piaque non fuerit: pietas quo- uxor vivens fideliler cum marilo ; quceIn
ipsa con-
qtiemorttta est, qua in Deum recfe creditur, si velI jugii castilwte animum quidem viri sui plerumque
m.jruni sobrielas, vel proxinii caritas non tenetur»„ " contrislat, sed lori fidem pura caslilate conservat,
Tiine igitur aniracevera salus acquiritur si et pielasi ct marili substaritiam prudenter temperanterque dis-
in fide, et juslitia in caiitate. et sobrietas in casti-'.' pensat; ac per boc et peccat marito, et vivil tamen
late ac parcimonia teneatur. easle ac fideliter cum marito ; el quam facit humana
59. Aliler vero sanctos, et aliter peccai-e iniquosi infirmi.as aliquaudo apud maritum delinquere, con-
divinis docemur eloquiis. Nam el Agar ancilla Sarse,, jugalis caslitas facit marito dulciler inhserere. IIIP.
nisi superbiret non expellcretur (Genes. xxi, 11); ett ' vero mulier qttcesive de domo mariti egressa, sive w,
ipsa Sara nisi rideret non culparetur (Genes. xvm, eodem marili habitaeulo constiluta, adullerio mixta
11)'. llla eniin superba facla e_t, concepisse se vi- fucrit, substantiam mariti disperseril, non venia ju-
dens; illa risit, concepltiram se ambigens. Invenitur dicalur digna, sed mortifero reatu tenelur obnoxia.
utraque peccasse, sed non ccquale-invenilur' ulrius~l Sic est anima quee diabolo consenlicns, aut infideli-
que peccalum : nam in una carum humana dubilavit; B ] tate subverlilur, aut criminibus impTicalur.
inlirmitas; in aliera vero conlumaciter se exlulit 42. De talibtis dicit Aposlolus, qnia neque forni-
humana temeritas. Idco Agar praecepto meruit di- cc.j-.i_,neqtte idolis servientes, neque adulleri, neque
vinceseverilatis expelli, Sara vero divincevocis me- molles, neque mnsculontmconcuiiiores, neque fures,
ruitplachla lenilaie.culpari. Etquia leve fuit in illa neque avari, nequeebriosi, neque mnledici, neqttera-
dubitatione peccatum, divincepromissionis sermone paces, regntim Dei possidebunl(I Cor. vi, 9,10). DG
fir.nala al.jecifdubilationem, recepit certissimam fi- his aulem qui leviter peccant dicitur : Septies cadii
dem, per quam sumpsit etiam concipiendi virlutein: juslus, el resurgit ( Prov. .\.\iv, 16). Iste lalis.et pec-
quod aposlolica leslatur auctoritas/dicens : Fide el care dicilur, et ta.nen juslus veraciter appellatur.
ipsi Sara sterilis virlutem i:t conceplioneseminis uc- Non enim sic cadil, ut justiis csse desinal, quia sori-
cepit, eliam prmter tempns mtalis, quoniam fidelem ptum esl : Duni cecidetil juslus, non conlurbabilur,
credidit esse qui promiserat (Hebr. xi, 11). quoniam Dominusconfirmatmanumejus (Psal. xxxvi,
40. Invenimus alio loco sanclorum et iniquorum 2i). Adest ergo Dominus eliam cadenli justo, quis
non ccqualia esse peccata; sed illorum levia, qucc non sic peccat, ut Dominus ab eo discedat. Habe*
temporali egeant correplione purgari; illorum ve o enim concupiscenliam ex iiifirmilale carnis, sed con^
gravia, quee raereantur ignis ceterni perpelua com- C ( cupiscenlicc non consenlit, firmatus virlule graliss
buslione puniri. Ad aquam enim contradictionisaliler spirilalis. Ipsa^concupiscentia 'est lex peccati eliam
'
filii Israel peccavcrunt (Num. xx, 15), rebelles ad- In membris constitula sanctorum ; a qua lamenjustos
. versus Deum omnimodis exislentes; aliter Moyses, suos liberat gratia Dei per Jesum ChristumDomiitum
qui non per temerilaiem Deocontradixit, sed per nostrum: qui propterea peccaia nos'ra pertulit in cor-
ijiftrmitatem minus de Dei operalione prsesumpsit; pore suo super tignum. ul __peccatisnoslris separalt
similis factus beato Petro, qui audivit a Domino, cumjusiilia vivamus(1 Peir. u, 24). Cum efgo cadit
Modicatfidei, quare dubitasli (Multh. xiv, 51)? Unde juslus, debita contrabit; sed lalia simt debita jttsti
Israelilarum eontumacia mertiit seterna punilione qtieepossint in quolidiana oralione dimilli, quando
damnari; in Moyse vero usque ad hoc fuit illius pec- veraciler dicit : Dimitte nobis debiia noslra,-sicul el
cati ultio, ut ei sola terree repromissionis negarelur nos dimillimusdebiloribusnoslris (Matih. vi, 12).
43. Peccata ergo juslorum sunt ex neceSsitatein-
ingressio. Nam et ipse Moysesnon proptersiitim pec-
calum, sed propler illos sibi iralom Dominum fuisse firniitalis; peccala iniquorum sunt ex inleiitioiie pes-
feslalus est, dicens in Deuleronomio : Nec mira in- sini-cvoluntatis. In illis sic peccali reperitur exortus,
dignaiio in populum, cummihi quoqtteirattts Dominus ut non subsequalur efiectus. Quia etsi per intirraila-
vropier vosdixerit: Nec lu htgredieris illuc (Deut. j, pI tem nascitur, per Dei gratiam superalur. IIIos autem
57). Nam cl sanctus David propter ipsuni peccatum gratice (<_/.congrue) privatos auxilio prsecipilat mala
populi ostendit Moybenfuisse vexatum 427 dicens : voluutas, quo duxerit prava cupiditas. Ideo culpse
. ElJrrilaverunl ettm ad aquus conlradictionis,cl vexa- sanclorum peccala dicunlur esse, non crimina : pro
-ius esl Mogscspropler eos (Psal. cv, 52). Popttlus quibus sic corripiuntur a palre, ut non condemnen-
ergo Dorainutn irrilavit, MoysesdeDomini opere du- tur a judice : quse lamen correptio perlinet ad judi-
bitavit; et quia illius irrilalionis alque dubitalionis^ cium, sed paleritum, quo Detis lilios 428 suos mi_
non fuit ceqttale peccalum, ideo sanclus Moyses, sericorditer etjudicat el Uagellat, uteos a suppliciq
quamvis fuerit pro eis vexatus, non lamen cum eis sempiterneedanmalioniseripiat.Hocbealusostendeiis
selerna punilione damnatus est, Apostolusait : Si nosmelipsosjttdicaremus, hon uti-
41.Et ulbrevileraliquid ctiam inipso usu allenda- qttejudicaremur; dumjudicamur aulem, a Dominocor-
raus conversationis humanse, unde facilius sumamus ripimttr, ttt non cumhoc mundodamnemur(ICor. xi,
• exemplum, sic accipiamus baptizatorum hominum 51, 52). Hoc eliam beatus Peirus af/irnial, dicens :
animas, sicut tnulieres conjugio copulatas. Nam et Qttoniumtempus inclwntionisjudicii ex domoDei. Si
ipsius conjttgii magnum sacramentumin Chrisloet in crgo iniliutn a nobis, quis finis eorumqiii non credunt .
 ' DE"INCARNATIONEFlUl DEI LIBER UNUS. 638
M7
} ideo preevaricatores fecisse, quia Deus permisil; ci-
DeiEvangelio ? E. si jiisttts quidem vix salvabitur, pec- A
calor et hnpius ub parebunt (al. parebii) (I Peir. iv, ijiphes auteih, id estmuscas, ideo facerenon potuisse,
47,18)? quia Deus non permisit ? .-
- 44. Nullus ergo fidelis ac sapiens sanctorum fulem 46. Aliquando autem qcculto cl incompreherisibill
dicatinfirmam, si quando eis in huus vitse tempore jttdicio Dei permittuntur quscdam facere mali angeli,
cujuslibet adversitatis viderit accidisse molestiam. ad probandos bonos el ad seducendos malos ; non
Conimuniter enim accidunt fidelibus et infidelibus,' _- lamen lpsi creanf quse faciunl, sed de occulto Crea-
Loniset malis, corporalis sanitas atque inrtrmilas ; toris Dei sinu,"quem nos videre non possumus, per-
et ideo communiter utrosque tangit corporece infir- mittuntur aliquid producere quod videre possimus.
mitatis adversitas , quia nonnunquam communiler Sie autem nec serpentum nec- ranafum diabolus-
utrisque lemporaliter donatur et sanitas. Jusli enim potuit esse creator, quamvis ea Deq permittente
ab iniquis non qualilate corporea,sed fide discernun- produxerit; sjcul (o/.- sic) non fuit crealor ignis,
turet vita. Simulergo molestias el perieula vitcc prce- quando ad pj-obandumJob, oves'ejus cum pastoribus -
senfis corporaliter tolerant, quas lamen diyersa pror- igne de ccelo cadenle consunipsit (Job i, 16); sicut
sas inlentione supportant. Ideo autem in malis hujus nec venti fuit crealor, quandorspiritusmagnus ir-
vitce non cequaliter gemunt, qtiia bona vitse hujus jg ] ruetis a deserto, tetigit quatuor angulos domus, et
non eequaliter diligunt. Iniqui cnim ad boc volunl omnes filios sancti Job utja simul-ruina compressit.
vitam preesentem sine molestiis babere tranquillam, .Naturas.ergodiversas, hoc est elemeritahujusmundi,
ul honis caducis lemporalibusque non careant : justi solus Deus omnipotens creavit; in quorum secreto
autem Ideo pericula et molestias vilcepraesentis ode- ot abdito qucedam rerum seraina nobis occulta, sed
runt, ul Deum (forle Deo),quem diligunt, periiuan- .angelis manifesta, constituit : ex quibus quscdam,"
- lur : in ipso appetentes requiem veram, in quo habi- .proutopportunitas operis deposcil et tempoiis, occulto
turisuntbeatitudinemsempiternam. Proinde necbona - sapientise suce consilio, aut per bonos angelos Deus
lemporalia diligunl, qttcecitius desitura eognoscunl; produci prcecipit, aul per malos ostendi perraittit.
,et ob hocin usu eorumnon appelunt unde cupidilas Isla (al. Ita) autem permittendo demonstrat Deus
explealur, sed unde reficiaturcaritas et suslentetur quanlam sanctis angelis fecerit inesse virtutem,
rnrraitas; nec ex-eis lanqtiarii ex domeslica delecla- quando etiam malis ex ipsa creatura cprporali quee-
ione gaudium,sed lanquara ex viatica sustentatione dam mira faciendi tribuit facultaleni. Inde est quod
. Lnodestumqusefunt pro rerum (gl. reorum) opportu-" etiani Salvator noster suos fideles preemonere non
nitate solatium. * -
desistit, dicens'; Surgent enim. pseudochristi etpseu-
- 45. Et
quia de illius nune sententia disputamus. Q doprophetm, el dabuntsignamagna et.prodigia, ilaut
qui muscas et scoi'piones, pulices-el cimices, a Deo in errorem inducanlur- (si fieri potesl)' etiam- electi
pntnisse iieri noncredil, hoc quoque pr_ecavendumi (Marc. xiii, 22). Nam et bealus Apostolus_de,Anti.
*st, ne hunc sensum cathol.ca fide oranimodis alie- chti-lo loquens ait:. Revelabiiur jlle iniguus 'guem
mim, non ex Manieliceofumerrore, sed ex divinariinii Dominus nosler Jesus Cluislus interficiel spiritu otis
Scripturaruni leolione concepeiit._5o.cres? enim lex, sui, el desiruel illustralione qdvenlus sui : cujus esi
$i quis ea legiiimeutalur (I Thn. i, 8). llle aulem legci advenius secandum operaiionem Satanas, in onini vir-
-iion legitinie utitur qui de verbis legis non hoc sentit\ tule, et signis el prodigiis mendacibus, et in omni se-
qttod oporlet ut senliat. Hoc ideo dixi, quia legimusi -dnclione iniquitatis, his qui pereunl, eo quod-caritatem
InExodo (Cap. vu, 10) virgam Moysisquam porlahatt -verilalis non receperunt ut salvi fierent. Ideo miltel
Aaron in serpenten. divina operatione conversam ;; illis Deus operalionem erroris, ul credant tnendacio,
ubidicitur (Ibid.\ 42) eliam magos Pharaonis, quos; -etjudicentur omnes qui non crediderynt (al. credunt)
Jamnem ct Mambrem Aposlolus vocat ,-fecisse simi- verfluii, sed consenserunl iniquituli (II Tltess. n, 8
' liter ut
virgceeorum in serpenles magicis ihcantatio-- -et seq.).
" nibus verlerenlur
(IIJTim. m, 8)."Deindecum Aaroni , 47. Hisatquehujusraodi lestimonus epgiioscemus
aquas -luminispei'euleret,etverterenturinsanguinem i j) omrics naturas opere divino.creatas, „el ex quocun-
(Exod.vu, 20), efiam illorum incanlationibus siniili-- -que nocemur, non natura maluin.debere ,dici, scd
fer factura sacra Scripfura commcmorat (Ibid., nobis propter inUraiiialem inconveniens, ijiveiiiri.
22). Postmodum quoque eum percussis aquis Aaront Ex quo tamen nobis conveniens adhibelur monitus,
ranas educeret5 quoe' lerram --Egyptiprotinus ope- ut humili corde divinsevirtutis justitiam formidemus.
_rirent; illi quoque malefici nefandis artibus obni- Naturarum vero, nonsolum nialos, sgdnecbonos an-
tentibus similia fecisse narrahtur, (Exod. vm, 6, 7). gelos esse creatores, quisquam sapiens aul ci*edit
.Sedpqstquam ventum est ut percussa terra produce- autdicit. Deus enim, sicttt superius diximus, omnia
renlur ciniphes (Ifc.d., 17, 18),,nihil talepotuitmagi- . _in sapiehtia.fecit, quce sapientia atlingil a fine usque
cce arlis operari nequitia. Ubi primum jste qui mus- ad finem.fortiter, et disponil omnia suaviter (Sap. vni,
cas a diabolo factas asserit, mendacem se esse co- 1). Ideo autem omnia /iisponit, quia in ipsa Pater
gnoscat, quandoquidem diabolus «t angeli 429 ) .omnia fecit. Sicut ergo in sapientia Deus creavitJn
ejus, eliamsi alia facere permissi sunt, in ihuscarumt coelis angelos, sic in ipsa.creavil in .lerra vermiculos;
lamen opere defecerunf. Uhi qnis non videal sive; et
qui in superioribus Tbronos, Doniinalioncs, Prin-
serpentes -cx vir^is, sive ranas productas cx_ aeiqss cioatus cf_Potestalcs condidit, ipsein terra scorpio-.
 E90 S. FULGENTll EPISCOPI RUSI ENSIS G00
nes, puiices et craiices fecit. Qui ereavit 430 6&1-A dicitur in libro {al. libris) Sapientise : Attingii emm
liuam, ips/ecreavit muscam : sed illam dedit qua ubique propler suam mundiliam; elideo nihilinqm-
confundatur homo superbus, istam qua reficiatur in- natum in illam incurrit. Splendor est enhu litcismter-
firmus. Inde est qtiod de ista volens recipit escam , nm, et speculumsine macula Dei tnajeslatis, et.imago
de illa nolens patitur nauseam : ut sallem nqn sic bonilalisillius (Sap. vn, 24 el seq.). Mali ergo con-
solum in ista solalium Dei, sed etiam in illa compel- trislant Spirilum sanclum, sed Spiritus sanctus con-
latur meritum sui videre peccati. tristari non polest; 431 ma»' conculcant Filium Dei,
48. Proinde atlendat iste, ut nec illo nomine se- sed-Filius Dei nullalenus conculcatur.
ducatur quo princeps deemoniorum Beelzebub in 50. Taleest autem quod dicuntur mali Spiritum
Evangelio nuncupalur, quod interpretatur prtnceps sanctum confristare, et Filium Dei conculcare, cum
muscarum. Hoc enim non ideo diclum est quod dia- et Filius Dei et
nam el Danieli Spiritus sanclus (al. Dei) incontrisla-
bolus poluit muscas creare: pro- bilis inconculcabilisquepermaneat; sicut ait Salvator
phetse loquens angelus dieit: Et ecce Michael unus inEvangelio : Qui vtderil mulieremad concupiscendum
de principibusprimus venitin adjutorium meum (Dan. c/.m, jam mmchalusest eam in corde suo
(Malih. v,
s, 15); et paulo post: TVemo-est adjulor meus in 2R)„ Si autem illo moechante illa permanet casta ,
omnibushis, nisi Michael princeps vester (Ibid., 21). B quanto magismaljs conlristantibus
elconculcantibus,
Nec solum angelos, sed cliam homines invenimus sine tristitia et beata manet Filii Dei et
Spiritus,
principes nominari. Seriptum est enim : Principes bancti divina subslantia!
populorumconveneruntcumDeoAbraham (Psal.XLvi,
Sl.-Nullus ergo fideliumdical aliquam naturam po-
18j ; et Ecclesise dicitur : Pro pairibus luis nati sunt
tibi fitii, constilues eos principes super omnemterram tttisse originaliter a diabolo creari: ne dum queelibet
(Psat. XLIV,17). Et in libro Moysi (Gcnes.xxv, 16) animalia creante diabolo exslilisse conlirmat, etiam
novimus pfincipes tribuum nominari. Nec tamen Mas res de quibus originem ducunt operibus diaboli
quia homines aut angeli dieuntur principes, ideo consequenter ascribat. Queedamenim genera musca-
non solum angelorum aut hominum, sed eliam qua- rum, aul de corporum purgamenlis, aut de putre-
-rumlibet irrationabilium animarum, vel quorumlibet factis herbis vel carnibus oriuntur. Plerumque vide-
mus aliquas muscas eti&mex Ieguminibus nasci. Nam
corporum dieeudi sunt creatores. Nam et ipse Beel-
zebub, cujus nomen interprelatur princeps musca - et gurgulio solet existere de frumento. Qulsquisergc
rum, ntique princeps dsemoniorum dicitur : quibus bujusmodi animalia non a Deo, sed a diabolo asserit
tamen principatur,.ut primus auctor incentorque ne- " creala,curnoneliaraligna,frumenta,legumina,herbas
quitise, non ut creator sit condilorque naturce. Mali ctcarnes, dequibusnascuntur, asseratfacta? Cbicon-
enim angeli Deum habent sucenatui'eefaclorem; suse sequenter cttm vermes viderit non solurode humanis
-vero nequitiee babent diabolum principem. Tota cadaveribus, verum etiam de vivis corporibus habere
namque refugarum angelorum multitudo bona facta originem, qui in vermibus humaneemortalitatis non-
est aDeo, cujus graluita benignitate exstitil, ut esset; nunquam carrialis ostenditur sensus, eliam humano-
propria vero voluntale diabolo adheesit, ut caderet. rum corporum sine dublo diabolum prsedicabit auclo-
Proinde prineeps eorum dicitur, non quia eos creavit, rem. Sed cum bonis recte credens recteque intelli-
sed quia secum in prcecipitium perditionis attraxit. gens, nec ipsis angelisbonis originem cujuslibet crea-
In eo igitur quod diabolus dicitur princeps musca- tureeaudeat assignare, quomodo isli, angelo dejecio,
rum, princeps oslenditur iniquorum, quos alia Scri- et a sua dignitate vitio proprice pravitatis excluso,
ptura significat dicens : Muscmmoriturmexlermhtant virtutem aut polestatem creandi cujuslibet animalis
oteum suavitalis (Eccle. x, 1). Qui exterminant, nisi assignat ? quod ei assignare nullus auderer, etiamsi
qui Spiritum sanclum aut inlidelitalis crimine aut in angelica dignitale ac bonitate sine aliquo vitio
sordida immundorum operum obscenitate (al. ob- permaneret.
scuritate) conirislant, dttm seipsos aut perversa cre- 52. Non autem inaniter in ipso principio Genesis,
dulitate aut prava conversatione commaculant? „ de omnibus quse facta sunt loquens"Scriptura, Deum
Quod sollieile Apostolus inlerdicens ait: Nolite con- onmia fecfsseconfirmat, dicens per singula : Et fecit
tristare Spirilum sanclum Dei, in quo signati eslis in Deus, et vidit Deus quod bonutnesl (Gen. i) : quce
diem-redemylionis(Ephes. iv, 50). omnia die sexto perfecil, in quibus nihil deesse potuit
49. Exterminant ergo in se oleum suavitatis qui quod postea fieret. Quia Deus preesciusfuturorum,
non reeto vitce ordine utunlur sacramento gratiee sicut hominem noverat peccaturum, sic ei ex omni-
spiritalis. Sicautem illis exterminanlibus, ipsumoleum bus quee feeit non solum solatia, sed etiam flagella
non polest exterminari, sicut iisdem contristantibus salubriter prceparavit. Una est enim boni patris ma-
secundum malara volunlatenfsuam, non polest ali- nus quce filio et cibum tiibuit et flagellum : aliud ut
quam Spiritus sanctus senlire tristitiam. Nani et de vival, aliud ut bene vivat; aliud ne infirmitate deficiat,
ipso Dei Filio dicitur ad Hebreeos : Quanto magis aliud ne indisciplinatuspatema prceceptacontemnat:
pulatis deleriora mereri supplicia qui Filium Dei con- Quem enim diligit Dominus corripil, flagellat autem
ciilcaverit (Hebr. x, 29)! Filius autem Dei Christus omnem filiumquem recipit (Hebr. xu, 6). Necaliquid
est, Dei virtus, et Dei sapienlia, queenullatenus con- prodest abundare lemporalibus bonis, si quis male
culcatur, quia n,ullatcnus inquinatur. De ipsa quippe vivendo careat sempiternis: quibus cum caruerit, ne-
 " '
601 ^ DE INCARNATIONEFILll DEILIBER UNUS. 602
cesse est eura malis perennibus deputari, quibus ca- A.plait superjustos,et injustos (Maith. v, 45), non so-
rere non possil. lum Herodem incredulutn vermibus consumi fecit
§3. Cohibeat igttur unusqmsque temeritatem co- (Act. xn, 23),- sed eiiam servum suum Job setnie ac
futuro
gitalionis suee ; et sicut ea quibus delectatur, sic vermibus ebullire permisit (Job u, 8); sed in
etiarh ea quihus offenditur naturaliler a Deo facta justorum corpora nullam sentient corruptionis inor*
non dubitet: cujus sapienlia attingens -a fine usque talitatisquemolesliam, quando in eis corruptibile hoc
ad finem forliler, et disponens omnia suaviler, etiam induet immortalitatem (I Cor. xv, 53). In illa bono-
de his rebus quas 432 corruptio exterminat, pul- riini vita, malorumque miseria, sive bonis, sive ma-
chritudinem sui operis monstral; in ipsis quoquemi- lis quidquid erit, plenum ceternumque erit. Non ibi
nutissimis animalibus ostendens sui uniuscujusque crucialibus solalia miscebuntur, neque cruciatus so-
generis decus, qui fecit minutissimas muscas magnis laliis inserenlur. Ibi aeternitas gaudiorum ac. siippli.
elephantis quanto breviores, tanto agiliores, etcum ciorumsinefinemanebit; neemali gaudia sperabunt,
sit jn ulrisque dispar quantitas memhrorum, non nec boni tristitiam formidabunt : in bonis ceterna
lamen dispar et operum laudatio divinorum. Quis exsullatio manens semper erit, in malis autem lletus
enim sanum sapiens , et invisibilia Dei per ea quse ,et stridor dentium sempermanebil; iniquos in ceter-
facta sunt iiilellecta conspiciens, non ipsum Deum R num miseros retinebit societas dsemoniorum, justos
opificentlaudet in vermiculo, quem laudat in ele- autein in seternum beatos sequalitas sanclorum susci-
phanto? aut noneumdem laudet in pulice, quem piet angelorum.
Iaudat in bove? Cum etiam illa signa -qusein gemmis 433 — S6.Proinde misericordiaro Deo judicium-
ariificum formare consuevit induslria tanto magis que canlantes, tempus misericordiee non conlemna-
laudare soleat animus, quanto minutiora intuetur ~mus, ut ad judicium sine formidine veniamus. Spere-
aspectus.
' nius judicem, qtiem novimus Redemptorem. Talia
54. Onmiaitaque Deum ereasse falendum est; sed sint opera noslra quibus reddantur prcemia sempi-
isla quibus nutu divino vapulat humana transgressio, terna. In eo quod moleslias prcesenlis leroporis me'
duni quceritur ulrum ahtequam peccaret Adara, an tuirous et vitamus, inde nobis considerandum est
postquampeccavit, fuerint a Deo creata, congrue re- quantum pcenas eeterrias fugere debeamus. Decline-
spondetur, illa qucevel ex aquis vel ex terra gignun- mus ergo a malis, et faciamus bona ; hoc enim om-
tur, Deo func creante primordialiter instituta, ab illo nis homo inveniet in tempore divincerctributionis
ulique creatore qui non solum naluram hominis quam quod hic habuerit in operibussuis, dicente Apostolo:
faciebat noverat, sed etiam ipsum hominem pecca- Qumcunque enim seminaverit homo, hmc et metei':
-turum mirabililer proesciebat. Nec sic illa fecit, ut ea C quoniam qui seminat in carne sua, de curne metet cor-
homo ante peccalum, vel sentiret uoxia, vel timeret. ruptionem; qui autem seminaveritin spiriiu, despiritu
Sicenim eum nullius terreni animantis lcederepoterat metetvilam mternam (Gal. vi, 8). Propler quod idem
quilibet actus, sicut ipse cunctorum fuerat dominus nosapostolus admonet, dicens: Si enim secundumcar-
oivino munere constitulus.' Hsec itaque homininoxia nem vixeritis, moriemini; si autem spirilu facla carnis
atque perniciosa transgressio fecit ipsius hominis, mortificaveritis, vivelis (Rom. vni, 15). Hic ergo spi-
non conditio Crealoris. Neque enim hoc operata est ritu facta carnis mortilicemus, et mortui peccato,
benignitas creanlis, sed eequitasjudicantis. Deovivamus. Nec nos sseculi prosperitas corrumpat,
58. Rla vero quse de corruptione carnium videmus nec adversitas frangat. Corde migremus de" habita-
oriri vel ffuctuum, non quidem tunc dicimus exsti- tione hujus mundi, de qua sumus celeriter etiam cor-
lisse quando in illis sex diebus fecit Deus omniabona pore migraturi: ut illa nos coelestisdomus excipiat,
valde; sed sic illa temporaliter facla sunt, ut de illis de qua dicit Apostolus quod eedificationemhabemus
ista postmodum naseerentur. Ad quam corruptionem ex Deo, domum non manufactam, ecternam in coelis
etiambumana devoluta est caro, quando sicscriptum (II Cor. v, 1). De hac scriptum est: Beati qui ha-
•est: Homo cumin honore
esset, non intetlexii; com- ' bilant indotno tua, Domine; in smcula smculorumluu-
paratus est jumenlis insipientibus, et similis factus esi ~dabunt le (Psal. LXXXV, 5). Ibi sicut est seterna h__bi-
iltis (Psal. XLVIII,15); ut jam corpus peccatoris ho- tatio, sic est "ceternalaudatio. Ibi qui habitanl, sem-
minis necessitas obtineret eorruptionis efmorlis : a per Deum laudant, quia de Domino et in Domino
quibus duobus malis corpora sunt per Dei gratiam semper exsultant; et sicut laudantibus suavis sanctce
liberanda juslorura; non in hoc tempore, in quo, sicul habilationis eeternitas, sic habitantium eelernamanel
Deussolem suum facil oriri super bonos el inalos, ei • laudandi suavitas.
 S. FULGENTII
"

DE VERiTATE PILEDESTINATIONIS
ET G-RATLE DEI,

ad Joanne m et Venerium,

LIBER PRIMUS.

434 CA.PUT i.—1. Deo gratias agq, sancti fralres A . quce de parvulis vertitur, in qua non aclualium pro-
Joannes presb3'ter, el Veneri diacone, cujus ope tales pria eujusquam malilia a peccatorum, sedipsius pec-
esiis, ut pro gratia qua salvamnr, magno spirilu ac catricis reatus originis intimatur, omnis qui non vulf
fervore cerietis. Contrislatus autem sum, quod qui- abaposlo-iceefideiveritale desciscei*e, qui rectiludi-
dam fralres iiostri sub Christiano nomine niluulur ncm catholici dogmalis, Deo illuminante, cupit in-
catholica. fidei repugnare : scilicel mttnera gratiee violata credulitale confessioneque servare, omni re-
Dei ad bumani virtulem vel meritum transferentes molo heesilationis ambiguo, veraciler credere debeat
arbitrii; tanquam sine Dei auxilio noster conatus di- et fateri, Deum unum €, et veruro, et bonuni, id es.
vino valeat obedire preecepto ; illudque tanlum sit suramam et inefiabilCmuniuS' naturce atque essenlict!
Dei, ut nobis facienda preecipiat, nec in nobis opere- Trinilalem, primi hominis naturam totam bonam at-
tur ipse quod prsecipit; et si quid boni Deus " tribuit que integram, sine naturali malo, ac sine ullo vitio
homini, non videatur donare, sed reddere. Qtii usque condidisse; neque carni creasse necessilatem nio-
adeo divince bonilalis dona putant ex humanorum riendi, neque aqimeemaculanj cujusquam ihseruisse
aetuum qualitate pendere, ut etiam parvulos asserant peccati; et ideo humanam naluram ex Deo babere
sic prcesciri et preedestinari divinitus, ut nihil in iis crealionis bonum, ex hominis autem primi .oluntaria
qui eligunlur invenialur supei-nsecollationis gratui- B J pi'sevaricati6ne peccalum oiiginale. in nascentibus
lum b bonum; nec misericordia quemquam gratuita trahere, atque ex unius transgressione iniqua, ef
dignatione prceveniaV sed suppiicii atque prcemii damnatione jitstissima^in cunctos simul, el iniquit-atis
teterna retributio in sola cujusque proprice voluntafis naevum, ei mortis manasse supplicium. Homo enim
fulura c actione consistat. ad imaginem Dei factus, reclitudinem accepit el vo-
2. Illam quoque absurditatem quibusdam irrepsisse lu' talis et operis.
multum miror et doleo, qua gratice Dei in tantum CAP.II. — 5. Itaque lalis est homo creatus, ut et
inimici esse non dubitant, asserentes futurorum ope- peccare et non peccare posset propria voluntate; ac
rtm. merilo parvulos baptizari, ut econtrario dicant proplerea in eo digne punilus est voluntarice .pfee-
435 illis quoque parvulis qui sine baptismate mo- varicalionis lapsus, quia nulla fuit ad peccandum na
fiu.uur, divina benignitale consuli; utabsque sacree lurali carnis aut animse neccssitale constriclus. Qui
ablulionis gratia rapiantur ad poenam, in qtiibus sci- licel, sicul Apostqlus-docet (I Tim. u, 14), seduclus
licet Deum fulufa eorum mala, si aliquanto diutius ipse non ftterit, mulieri lamen, quee seducta in prce-
hic viverent, proescissecontendunt,'et bonitate sua varicalionem fuil, prava volunlate consentiens, sic
praeripuisse prcesenlis viteecurriculo (al. curricula) : improvidus sibi morliferum vulnus inflixit, ui in illo
quasi possit aliquis sine beneficio sanctse redemptio- p( uno boniine cujus est anima morlua per peccalum,
nis, aut suppliciis perennibus subtrahi, aul muneri- corpusque morluum propter peccalum, oinues ori-
.bussetentse viteepotiri. Dum itaque pertinactler con- ginaliter peccalo stibderenlur cl morli, quolquot es-
tradicunt, seipsos mortifera pravilate confbdiunt. sent ex illo primo homine peccatore per concubi-
Quibus videtur Esau et Jacob, geminorum scilicet tum maiis et femjncenascituii. Postquam igitur oni-
fralrum ex uno semine concubituque nascentium, ita nitim hominum genitor propria voluntale peccavil,
velle discernere merita, ut asserentes Esau ex fulu- veritalem divini preccepti quod audierat, j?n quacun-
rorum operum pra_cognitionedamnatum, Jacob quo- qtte die ederilis ex eo, tnorie moriemini (Genes. n,
que non gratuilo divineebonitalis munere, sed futu- , ,17), et juslitiam Dei ulciscenlis 436 expertus, uno
rorum lantum operum prcescientia salvari potuisse velilcearboris gtistu, quia reliquil jusliliam, devenil
contendant: ut sic agnoscatur Deus in tilroque ju- in po_-nam,et sponte in anima spiritaliler mortuuK,
slus, nec credatur cuiiibet eorum graluita quidquam supplicium quoque corporalis morlis excepil invitus.
misefatione largitus. Cum in hac prcccipuequcestiohe i. Volunlaria ergo animce mors poeualem corpori

BMss. hic et infra mullis locis, Deus, ubi edd. ha-
bent Dominus.
h Sic mss. dtto. Edd. non habent has voces gratui-
-.tm; nec inferius, mlerna retribulio.
<«Edd. omilt. fitiura; sed rectiys mss, addunt,
curode parvulisagatur quibus prsesentis attt ante actce
vif;e opera nequaquam sufffagantur.
d Ms. unus, macula.
c Sic ms. Cecleri, Deumvivum.
-'' GOS S. FULGENTU EPISC9PI RUSPENSIS DE VERITATE PR___DEST1NATI0NIS LIB. I. .0(i
peperil morlem; et_hominem primum quia possedit A Isaias, quia peccata noslra ipse poriavii (Isui. i,m,
mors criminis, etiam mors illico subsectita esl ultio- 11). Bt ergo in homimbus quoque,-ubi abtmdavit pec-
nis. Inde factura est ut cjus universam progeniem catum superabundaret gralia, non solum illud pec-
.non solum in iis qtti proprio possent arbitrio delin- catum diltiit quo lerrenus homo universitatera suac
quere, sed etiam in parvulis necdum propria utenti- propaginis inquinavit; sed etiam hujus gralia omni
hus voluntate, reatus obslringeret, «t, prsevalenle credenli dimittitur quidquid illi origiuali peccato ad-
peccato, poenalem sibi per omnes homines mors et dilum volunlariis hominuin motibus vel operibus in-"
transilum vindicaret et reghum. Propter _quod et venitur. Hoc ulique docet bealus Aposlolus dicens :
Apostolus dicit: Per unum hominempeccaluminlravit Nam judicium ex tino in condemnationem, gratia au-
hrttmndum, et per peccatum mors : et ila in omnes temex mullis deliclis injuslificalionem (Rom. v, 16).
fiominestnors petiransiit, in quo otnnes peccaverunt Hceceslgratia-Dei quee nos liberal perJesum Chri-
(Rgm. v, 12). Item dicit -..Regnavit mors ab Adam slum Dominum noslrum, cujus graliae opus liheralor
usque adMoysen, etiam in eos qui non peccavernnlin ipse nobis insinuans, ita loquilttr : Si vos Filius libe-
simiH(udineprasvuricutionisAdm (lbid., 14). Peccans raverit, vere tiberi eritis; et alio loco : Veuit enim
igilur homo totam in se peccato suo subdidjt proge- Filius Iwminis qumrere et su}vumfacere quod perierai
niem, quando delinquendo veram perdidit liberta- n (LUC.XIX,10).
lem : A quo enim quis deviclusest, huic et servus ad- 7. HeccDei gralia, quasalvamur, non alicui pree-
diclus est(IIPelr. n, 19); et, Omnis qui-facil pecca- cedenti ,bono merilo datur, nec taineii nisi preece-
lum, servusesl peccali (Joun. vm, 34). denti malo merito denegalur. Primus eiiim homo
5. Ab hac servitute, qua a hascentes parvuli tenen- transmisit in omnes .lomines peccali sui merila, quo-
tur obstricti, solus unus h mediator Dei et hominum rum caro est de peccali lege eoncepta. Propter hoe
homoChristus Jesus liber est genilus; qui licet verus in parvulis cum nullum sit ex proprii Voluntate pec-
homo natus fuerit, non tamen inlervenienle concu- catum, inest lamen liliis iraecarnaliler genitis roacula
piscenlia carnis, nec ex concubilu maris et feminee, parenlalis, queequidem bene disposilum divineecrea-
sed de Spiritu sancto natus, ita veram carnem de •tionis non perturbat ordinem; sed necvo palernce
carne matris accepit, ul Deus verus non culpani hu- transgfessionis'infligit tetram nascenlibus foeditatein.
maneesumeret originis, sed naturam; el peccala in Ab illa igitur massa damnala nemo futurorum prce-
corpore suo non facienda reciperet, sed delenda por- scientia operum discernitur, sed miseranlis figuli
laret. Apostolicce namque prsedicationis veraciter ope alque opere segregatur. Propterea vasa miseri-
auctorilas docet quia peccalum non fecit, nec inven- cordiee, quce de eadem massa gralis in honorew
tus est dolus in ore ejus (1 Pelr. n, 22); et, Peccala p fiunt, a vasisiree in conlumeliaro factis gratuitse justfi-
noslra ipse petiulil in corpore suo super lignum, ul a licationis raunere secernunlur. Ad oslendendam au-
peccalis separati cum justilia vivamus(Ibid., 24). So- tem gratiaro, quce gratis justificat peccalores, ape-
lius ejus mater sicut virgo fuit ante conceptum, sic stolica prxdicatio non vasa justitiee, sed vasa mise-
virgo permansit ittviolata post partum : quia nec li- licordise nuncupat, bealo Paulo dicente : Quod si
bidinem sensit cum Deum conciperet in utero fa- volensDeusostendere iram, et notam facere polenliam
ctum mirabililer hominem, nec aliquam corruptio- suam, suslinuit in multa patienlia vasa irm aptata in
liem dum in vera noslri generis carne pareret humani 'inlerilum:
" ul ostenderel divilias gtorimsuminvasistni-
generis Redemptorem. Deus namque verus veram ex sericordim, qumprmparaiit in gloriam (Rom. ix, 22,
virgine suscipiens cariiem, perfectionem ex ea hu- "23). I.ta misericordia neminem reperit dignum, sed
mani eorporis sumpsit,' virginitatis ei graliam non "onmes indignos inveiiil, et ex ipsis, quos voiuerit,
ademit. Neque enim decebat ul-integritatemvirginl- ~dignos facit.
lalis crealor humanse earni Deus in conditione tri- CAT.IV. — 8. Hac misericordia prxventus Jacob,
bueret, et idem carnis humanae susceptor Deus, quod nou securidum inerilum prcelerili seu fuluri cujus-
fecerat redempturus, virgiiiilalem earni de qua na- quam humani operis, sed secundum propositum Dei
scebatur auferret. Ipse est secundus homo de coelo preedestinanlis, priusquam nascerelur electus est.
(I Cer. xv; -47), qui non ideo de coelo diciltir, quia.-'l' Dicit enim Aposlolus quia, dum nondum nati essenl,
inde secum voluit deponere substantiam sui corpo- uut aliquid egissent boni aut mali, ut secundumele-
ris; sed quia nilni in se terrense cupidilatis forma ctionem propositum Dei manerel, non ex operibus,
servi habere poluit, quam in unilatem personecDeus sed ex vocdnledictum est Rebeccm,qttia mqjor-serviei
crealor coeliterreeque suscepit. minori (lbid.,\i el seq.). Ut ergo minor ffater ma-
CAP.m. — (i. Non ergo coeleste corpus ad lerram jori fratri'prceferretur a Deo, neqtte prseteriti fuit
deposuit, sed ad coelum Deus in se naluram veram cujusquam' merilum, neque futuri operis , quan .0-
terreni corporis elevavit. Hanc terreni corporis veri- ""quideniex uno legitimo justoque concubitu reatus
tatem de lerreno corpore malris accipiens, in carne - conceplorum manebaicequalis. Gratia igitur hoefecil
sua nostra 437 peccata portavil, cum non haberet 'bonitatis divinse : quce nunquam sic dala est, ut ali-
ullamvel originis, vel operis culpam. Dicit enim qua in homine bona merifa reperiret, sed utnon

•>Sic mss.; tres. edd. vero totumhabent singulari 1 Edd. non habent, ttnus. Mss, habcnt. 1
namero, -
 607 - ' S. 1<"ULGENTU EPISCOPI RUSPENSIS - GOS
habentibus ipsa conferret. Si enim ce_ssantegralia A ejus super terram (Joii xiv, -i, juxtu LXX); sedipse
per solam operuni prcescientiam humanorum in par- quoque generis humani legitimus nuptialisque coii-
vulis'nlis unius eiigendi et alterius xeprobandi fuisset ceptus non sit a culpa iniquilalis exlraneus.
facta discretio, nunquam dixissel Apostolus : quia 10. Sane hic nullus calumniam veritati pulet ali-
non cx operibus, sed cx vocunlediclumest ei, quia mu- qualenus opponendam. Nos eiiim sanctorum Patrum
jor serviet tninori. 43B ^x operibus enim sine dubio sequenles, Deo adjuvante, doctrinam, originalis pec-
Apostolus dixisset, si futurorum saltem ibi humano- cati maculahi in conceptu esse dicimus parvulorum,
rum operum bona merita cognovisset. Sed quoniam non in concubitu legitimo nuptiarura, quarum bonuin
in ulroque sola damnationis inesse merita scivit, ab initio- generis 439 humani divrailus novimus
eleclioniscausamsoliproposito divineebonilatis attri- instilutum. Propter hoc et aposlolica doclrina hono-
buit. Quocirca ex duobus islis fralribus, quos ex uno .rabile connubium in omnibus et torum immacii-
concubilu Isaac patris nostri unus in semine con- lalum sine dubitatione commendat (Hebr. xm, 4)..
ceptus accepit, unus in lucem partus effudit, sola Cum igitur nuptise laudabiliter a Deo sibi Iribulani
quem voluit a massa damnationis misericordia divina possideant in fide et.caritate prolem inundam,«lamen
discrevit: cui palrocinata est gratuitorum preedesli- ednnt peccato primi hominis inquinatam. De nupliis
natio muneruni, non futurorum preescientia meri- B ergo bonis usque adeo bonum est quod homo nasci-
lorum. Sic enim secundum electionem pi'opositum tur, ut malum non sil eliamsi de adulterio vel de
Dei mansit, ut ex proposito Dei gratuita foret electio. fornicatione nascalur. Deus enim humance natura.
Voluntas enim Dei causa est electionis, non electio fecunditatis donum contulit; libidinis vero malum
causa est voluntatis. Sic autem fuit in electo gralis non est crcalura Dei, sed poena peccati. Proinde de
misericors Deus, ut in rejeclo non esset injustus. munditia b riuptiarum mundus homo non nascitur,
JJnum enim gratis assumpsit, alterum juste deseruit. qtaa inlerveniente libidine c senjinatur. Quam libi-
Lmverscequippe vieeDomini misericordia et veritas dinem nuplialis honestas utique non amat, sed jn
.Psa/.xxiv, 10). nuptiis mortalis propagationis necessitas tolerat.
9. Bonitas ergo gralis miserantis Dei, et severitas Ipsa conceptos polluit, etiarosi generanles fidefesad,
jnste judicantis, fecit ttt nec ambo acciperent gratui- illicitse commixtionis effeclum trahere ac preecipitare
tum misericordiee donum, neque unum simul sorti- non possit. Ob hoc sanelus-David, legitimo fidelique
'entur interilum,cunt originaliter gausa una fuisset connubio natus, nor. sine gravi dolore raaculani car-
amborum. Propter hoc etiam per prophetaro, prius- nalis generationis ita deplorat: Ecce enim in iniqui-
quam diceretur, Jacob dilexi, Esau autem odio habui, laiibus concepiussum, et in deliciis (al. peccatis) ma-
nou operis alicujus prseteriti, vel futuii, sed solius n ter mea in uiero me aluit (Psal. L, 7).
propheticus sermo pfeemisit generis mentidnem; ita CAP.v. — 11. Qucecum ita ?e habeanl, fieri non.
Malachia loquente : Nonne frater erat Jacob Esau; potest ut quisquis in iniquitatibus concipilur, sine-
ei Jacob dilexi, Esau autem odio hubui, dicit Domi- iniquitatis obligalione nascatui'. Ab hac ut absolve-
nus (Maluc. i, 2)? Cur igitur hic non aliqua operum retur Jacob, Esau reprobato, nulla fuerunt merita
, diversitas, sed sola nascentium fraternitas intimatur, hominis, sed divineegfatia bonitatis. Circumcisi qui-
cuni magis et illius qui dilectus esl bona opera, et; dem sunt ambo in corpore circumcisione visibiii,.
illius mala qui odio habitus est, eommemoraridebue-: queein signaculumjustitice fidei (Rotn. IV, 11) priore:
rint, ut nec in illo qui dilectus est -personalis acce- tempore palribus noslris est divmitus atlributa. Gir-
plio, nec in eo qui i'eprobatus est injusla condem- cumcisionem vero cordis, quceest in spiritu, nonlilte-'
natio putaretur ? Fraternilas enim nullam in se ope- ra, cujus Iausnon ex hominibus, sed ex Deoest (Rom.u,
rum diversitatem significat, qua unum ab allero 29), solus Jacob a Deo gratis justificalusaccepit; Esau
merilorum comparatione discernat. *Non ob aliudI vero quanquam fuerit et ipse in carne circumcisus,
ei'go, absque commemoralione operum, ex duobus» non est tamen divineedilectionis et electionis dono a
geminis fratribus unum se dilexisse, alterum odio• massa perdilionis exceplus. In quo quidem circumci-
habuisse Deus ostendit, nisi ut agnosceremus pet' D sio carnalis fuil; sed idcirco non profuit, quia eum
conceptionis nativitalisque consorlium, quo consta- a prudentia carnis, quceinimica est Deo (Rom.vni, 7),
bat amborum fraternitas, pari merito utrumque ini nullatenus circumcisio spiritalis exemit. In Esau igi-
illa massa damnationis obstriclum, a qua misericors> tur ante seeculaodio habuit Deus mansuram hominis
bonitas sic unum gratis discerneret, ut alternm ibit terreni hequitiam, el eum juste deputavit ad poenam.
non injuste severitas jusla a relinqueret. Injusla veroi In ejus vero ffatre non aliqua bona opera, ,qucees-
parvuli cujusquam causa damnationis existeret, sii sent futura ex homine prseseivit, ut eum eligeret at-
propago mortalis nullam peccati contagionem ex pa-- -que diligeret: sed ei ante sceculajustificalionis gra-
terna radice sumpsisset. Seriptura vero divinitus in- tiam prceparavit, per quam illi non solum bonec vo-
spirata testatur quod a"sorde non solum nemo mun- lunlatis inilium, sed etiam bonee operalionis largire-
flus esso possil hominum, etiamsi unius diei sit vitei tur effectum. Nec in eo bona merila reperit, sed eum.

a Ms., jttsla Dei severilas. butam sibi a Deo prolem mundam possideanl.
b Edd. de immundilia; sed melius mss., de mundi- c Mss. duo, intervenientesordida libidine^
ia, cum paulo superius dictum sit, quod nuvtias Iri-
 cn. DE VERITATE PR_£DESTINATIO_\ISLIB. I. CIO
.nkencordice gratuito beneficio liberavit. Moysi enim A corrigit, juste punit, quia pravitatem in ea invenit,
dicit. Miserebor cui miserebor,et misericordiam prie- quam ipse non fecil. Bonam vero voluntalem ipse
stabo cui miserebor. Igilur non volenlis,neqttecurren- gralis prceparat, gratis donal, ipse adjuval, ipse con-
tis, seS misererilisest Dei (Rom. IX, 15, 16; Exod. sumraat. —
xxxiu, 19). CAP.VII. 14. Cerlissime ltaque teneamus om-
CAP.VI.— 12. Gralis igitur gratiam suam tribuit nes homines per semetipsos non.solum perfeclionem,
Deus nato, quia gralis eam preeparaveral nascituro. sed nec inilium justiliceposse conlingere; sed univer
Bonis enim quidquid boni habent in voluntale vel 1 sos qui fiuntboni, divina juslificatione preeveniri, et
opere Deus tribuit, qui etiam tribula custodit. Ini- ut accepta bona volunlale non decidant, opitulalione
quis vero et impiis, nec prseparare Deus poluit ali- Dei profectum eis et perseverantiam tribui; uec ali-
aul futuris
quando, nec dare mala 44® opera, quibus damna- quibus horainum meritis prceleiitis 441
bililer servirent a-: neque malas eis volunlates inse- gratiara dari, sed ipsius gratice dono atque auiilio
ruit, quibus injusta quoequeculpabiliter vellent; sed universa honiinum bona merita et inc.-oari etperfici.
prseparaviteis ignis celerni pa_naiii- ut ultricem sen- Iniquos vero, qui in spa iniquitate jnslo Dei judicio
tiant in eeterna combustione justitiam. Mala ergo vo- dcrelinquuntur, etiamsi perceplione sacraraenti ca-
luntas hominum b non est ex Deo; et ideo eam ju- g rere dicantur peccali originalis reatu, subsequenlium
stus judex in hominibus punit, quia norfin ea crea- t_>.ncn,id est propriorum, merilo peccalorum ad
tor bonus ordinem suce creationis agnoscit; et (al. ignis ccterni devolvi supplicium. Deus enini miseri-
sed) perseverantia iniquitalis, atque conlumacia su- cors et justus, humanee originis voluntatisque pec-
perbce cervicis, quia non ex largilale DeL'habetur,-id- cala, sive in parvulis, sive in grandibus homiuibus,
circo Deo ultore damnatur. Eis autem quos Deus re- quce n.isericorditer non diluit, juste punit : quia ipse
gni sui facit bceredes, gratisbonam voluntatem pree- est Deus bonus et verus, qui hominem fecil, sed pec-
paral, gralis donalc , quibus eliam perseveranliam calu-i. in homine non crea-.it: quique merita et opera
sul-minislrat. Gratis quippe prseparavit misericorditer in ©mn&ushominibus nunquam invenit bona, pro
tribuenda merita munerum, quibus jusle retribuat quibus eos salvel; sed ipse in eis et voluntates et
munera meritorum. opera Ktulat, quando eos gratuita miseralione justi-
15. Figufam porro duorum populorum dubiumnon ficat. Qui preescieniiccsuce certa et iiicommutabili
csl in illis duobus-preecessissegermanis: unius scili- firmilale in vasis misericordicenon nisi gratiec suoe
tet salvandi, alleriusque damnandi. Neque tamen isti prcescivitdonum, quod a se noverat tam in meritis
populo sic salus est pro operibus reddita, sicut est mufierum, quam in meiitorum muneribus largien-
alteri pro operibus condemnalio retributa; sed unus Q dun..Ipse enim el graluitam volunlati humanseboni-
quod noh merebatur accepit grafiee salutaris domim, talem donat, et bonam volunlalein in operibus ad-
aller secundum merilum recepit justse condemnalio- juvat. Ipse eliam in vasis ir_eilla pi-eescivit malitiae
nis interitum. In uno merita sunt damnationis inven- Jiumanse opera quoe cssent in effectu proc 1 dubio
la, alteri vero merifa glorificationis gratuita sunt secutura.
^uslificatione collata. Ille unde displiceret in se ha- 13. Secundum rectam itaque iidem ac perspicua-m
buit, iste aulem unde Deo placeret ab ipso-cui es- verilalem, quod ailinel ad parvulum qui sine bene-
.set placilurus accepit. ln oranibus igilur qui gehen- ficio secundcenativitalis huic vitoe subtrahitur, sieut
.nali traduntur d incendio invenit jusla severitas quod precscisse fatendnm est Deum parvuli futuram mor-
.punial merilum malum e, in quibusdam originaliter tem. quce vere fulura erat, sic absurde dicilur Deum
-tractum, in quibusdam etiam vitio proprise voluntatis precscisse parvuli futura peccata, quse futura non
adjectum. Exceplis enim parvulis, quibus ad eligen- erant. Neque enim Deus rerum omnium conditor fa-
dara justitiam fugiendumque peccatum necdum po- cienda prsescisset, quee facienda non essent. Scimus
test esse liberum voluntatis arbitrium, quia in eefate namque pra.scieiitiam Dei sic esse veram alque in-
tenera lorpet ralio consppita, cceteii qui jatione uti commutabilein, ut quee futura prsescit, vere futura
possunt, adjeclo realu proprise voluntatis, aut ad fi- D sint; nec aliquid faciendum prccsciat quod non se-
dem non accedunt, aut a fide discedunt. Ut autem cundum prcescientiam ejus fiat. Futura vero sola in
fiatquisjuslus eximpio, aroicusDei exinimico, ab- se creaturec mutabilitas recipit, quee in Creatoris in-
solulus ex reo, quamcunque agat corporis cetalem, commutabilitatem nullatenus cadit. Proplerea Deo
ab ipso nativilatis exorlu usque ad decrepitam se-. nihil est prceleritum vel futuruni, cui sic oronia prce-
nectulera, nemo juslificatione invenitur dignus, sed sentia sunt quce facienda prsescit, ut postquam facla
gratuila bonitale justilicatur indignus; nec de potes- fuerint, preeterita ei (al. Deo) esse non possint.:
late lenebrarum eripitur, et in regnuin filii dileclio- quoniam sicut novit prjeterita , sic novil et' futura.
nis Dei transfertur, nisi quem Dominus gratuito glo- Qiieecunqueenim cum tempore mulanlur el (al.
aut)
ra. dignatus ftteritmunere preevenire, qui gratis sal- transeunt, in ejus f cognilione sine temporis tran-
vat, et jusle condenmal. Misericors Dominus et jus- situ ac mutabilitate consislunt. Rerum autem non
tus volivntaiem pravam, quam ndn misericorditer earum quce futurcenon sunt, sed queefaciendee
sunt,
a Mss., damihibililerviverenl. d Mss. duo, tradentur. -
l1Ei.d. non habent hominum. Mss. duo habent. c Edtl., eorum multtm;inss„ merium maliau.
c Mss. duo, gratia donut f Ms. unus, cunetuin ejus, etc.
611 _ -S. FULGENTU EPISCOPI RUSPENSIS m
prcescienticmi Deo incsse, liber Danielis prophetce A veritati ut in prcescienlia Dei dicatur esse futuriuu
testalur his verbis: Deus, qui occultorum es cognitor, aliquid quod in ianlum nihil es"seconvineitur, uf-ex
qui scis otnnia anlequam fiant (Dan. xni, 42). Deus futuro prcesens nullalenus fore vel fuisse monsli'e-
ergo hoc scit in ceterna prcecognitione quod fulurum tur : cum ulique ipsum fuluri nullatenus possil ha-
esl, ul ftat in opere.. berevocabulum, quod prcesenlis appellatione nonsit
CAP. vin. — 16. Absurde itaque dicitur quod quandoque censendum. .
prcescierit parvulum , si viveret, impium futurum, " CAP.IX. — 18. A parvulo ergo qui nihil fecil ni-
quem profecto non plus quam vixit proescivitesse fu- hil faciendum Deus esse prcescivit, Cur aulem non
lurum : qucm ulique preescivit ad eetatem qua im- ab eo abstulerit originale peccatum, nos quidem scire
pie viverel non esse venturum, quia eum in eelate non possumus; hoc taroen eum juste fecisse, nulla-
iiifaniili de seecuio .ei-aciter noveral auferendum. Et lenus dubitare debemus. Licet enim nobis non so=
in quo nulla peccatrix preccognila esl eetas, unde lum ex nihilo creatis, sed eliam peccali gerentibus
iieri potuil ul selalis quec futura non erat pfeesciie- maculam (quam mortaliler viventibus Dei filiis sicut
tur iniquitas, cum eCtasrenati parvuli sine actu om- gi*atiasubinde diluit, ita frequenter infirmttas parit)
nino peccati essc possit, 4&2 actus aulera humani incomprehensibilis consilii Dei clausa sit altitudo,
peccati sine qualibel telale esse non possit? Futurce R illud tametfnobis manifeslum est, quia in Deo ulla
enini eclatis uon absurde prcescita dicuntur opera , iniquilas non est. De ipso enim scriplum est: Deus
vel bona vel mala; absurde autem preeseienlia cu- fidelis, in quo non est iniquitas; juslus et sanctus
ju_.quam bumani operis in cetale asserilur, in qua 443 Dominus Deus (Deut. xxxn, 4); et alio loco :
futurus homo ipse non esse monstralur. Sicut aulem Judicia Dei vera, jusiificata in semeiipsa (Psal. xvni;
non nisi concipiendorum exbrdia, ita non nisi vic- 10). Ad quorum judiciorum occultam profunditatem
turorutn holninum actualia rccle dicimus Deum [quia judicia Dei abyssus multa (Psal. xxxv, 7)] cre-
prcescisse peccata. Ulbrum " igitur praesciusbperum dimus etiam parenlum sive quorumlibet hominun.
recte dicitur Dcus, quorum in consummalione non negligentiam pertinefe : sicul etiam pro parvulo qu:
negatur subsecuturus effeclus." ad baptismum pervenit, pa"rentum curam non duli
17. Cceterum quisquis Deum precscium putatfutu- tamus ad divince gratise munera referendam. Et s'
rorum operum, quee tamen futura non fuei-ant, restat quidem parentes non fuerint pietate ac bona conver-
ut preescientiseDei, quanlutiquenon negat veracera, salione preediti, Deus, qui malis quoque bene utitut
aliquam inessg, quoi absit, cestiniel falsitatem. Fal- voluntatibus hominum, per malorum parentum solli
sura est enim futurum esse aliquid quod preesens citudinem beneficium gralice suee operatur in par
non erit. Dei aulem scieulia uihil in se polest ha- G vulo; si vero parentes boni b"sint, non soluiu par
bere falsi, quia falsitas inesse veritati non potesf. vulo bona voluntas parentum proiicit, sed ipsis quo-
Preescienliaigilur veritalis, qucc in se non recipit fal- que parentibus c ad merilum fuluree retributioni:
sitalem, sicut faciendum prcescil quod faciendum est, ' accedil. Deus-enim, qui operatur et velleet perficere
jia non faciendum quoo. faciendum non est. Non ergo pro bona voluntale, parentibus in se credentibuii
Deus in parvulo peccata ulla prccscivit, quce pfius- gratiam boneevoluntatis ipse largitur, ut pro-parvulo
quam moreretur parvulus non adniisii. Si eitim fa- piam sollicitudinem gerant, donec ad sanclce rege-
cienda preescisset, ulique fierent. Neque enim ftitura neralionis remedium vitale perveniat. Quorum tamen
sciret, quae non facienda- prcesciret. Proinde falen- nec cursus potest, nec ipsa bonee volunt%tis sollici-
dum est quia , _';cutparvulus morluus est, ita eum tudo pia sufficere-, nisi eum dignetur Deus sucemi-"
Deus morilurum esse preescivit. Dei enim preescienlia serationis graluilo munere prsevenire. Equidem bona
nullatenus fallitur, quia sicut faciendum preescivit volunlas, qucea Domino pro parvuli regeneratione
mundura, et sic eum fecit quemadraodum iaciendum parentibus inspiratur, eos instigat ut currant, qua-
esse preescivit : sicut in ipso quoqtie riiundo singula tenus parvulus ad ablutionem salutaris aquse perve-
quce facta sunt, vcl fiunt, vel facienda sunt, ita sem- niat. Verumtamen illius regenerationis effectus non
per facienda fuerunt in Dei prseseieulia queinadino- Q cujusquam hominis volenlis neque currentis, sed mi-
dum sunl in opere consecuta , vel eliam secutura. serenlis est Dei, qui §1 voluntalem pai-enlum excital,
Non ergo Deus pree_,civilfaciendum a quolibet ho- el volentibus adjulorium donat.
mine quod facturus homo non fuil; sicut nec ejtis 19. d Ct ergo parvulus regeneralionis opere redi-
preescienliam aliquid latuil eorum quoe homines vel matur, Redemplor misericordiler operatur; qui el
fecerunl, vel laciunl, \el aliquamio factuii sunt. opporthnitales preeparal, et voluntates minislrat, et
Deus enim verus ea in operibus hoininum preescire peisonastribuit, et loca concedit. Quique non bocin
recte dicitur, quee etrebus el personis et tempoii- solis parvulis, sed etiara in majoribus operatur. De-
-businchoatilulvUbi autem vel res, vel persona, vel nique legimus in libro Actuum aposlolorum (Cap.
t empus non ostendilur, nulluni utiqne opus est quod vin, 26) quod repente Philippum in Sainaria consti-
prsescilum divinitus asseralur. Non aulem congruit tulum angelus monuerit ut in viam quec ducit Hiero-
a Edd., itlitts; sed minus bene. d Locus hicab his verbis, Ul ergo, adheec, Qui
b Mss. duo, parenles fideies. eliam, lolus est ex mss. duobus S. Crucis. In altero
C-Reslitula smt. ex ntss. dtiobus haec verba, paren- vero ms. hccc taiitnm habentur, Ul ergo veridki prcc--
Sibusad meiilum pio bona voluniate. dicaloris indulsil, qui opportunilatem quoque, elc.
 ag DE VERITATE PR_EDESTlNATIONtSLIR. 1. 6i 1
^solymtsGazam descenderet, ubi transeunli spadoni, A cordieein honorem gloriamqiie discernlt, hominibus
nee lameh beneficium regenerationis aliquatenus in- quoque ralione ulentibus congruas ad salutem pcr- .
quirenti, non solum prcedicaretfidei Chrislianae my- sonas aut' procuret, aut denegel,, in aliis scilicet
-sterium, quin eliam baptismatis traderet sacramen- jusliliam tenens, aliis misericordiam tribuens ; cur
tum. Ecce quomodo Spirilus sanctus gratia sua spa- non etiam in baptizandis infantibtts eertjssime cre-
-donem preeveniens, personam veridici prccdicaloris damus ac libei*e proclamcmus diligenliam parenltim
ndttlsit. Qui eliam opportunilatem prccdicandi Phi- ad gratiam redimentis , negligentiam vero ad judi
lippo dedit, quand-ospadonis animum ad legendum canlis Dei juslitiam perlinere ? Non quia ex DGOest
Isaiam misericorditer excitavit. Ipse eliam locura boni operis negligentia , ,a quo nulla unquam pofuit
tribuil, qui eos ad siagnum graluila Jjonitale per- esse mali opciis caus"a: sed qtiia bona voluntas, quoa
duxit. Ipse in spadone opus gratjee salularis perfecit, a Deo tribuitur, quantum ih carilale proficit c, ta: to
quo illuminanle idem spado Christum esse Filium majorem. pro salule cujuslibet animoe sollieitudinem
Dei credidit, et ad slagnum veniens sacrse linclionis gerit.' Mala vero voluntas , qucesuo merito gratiam
•effectumpoposcil, necbaplizatus lantum, sed et Spi- caritatis aut nori arcipit, aut amittit, torporem ne-
ritu sancto replelus abscessit. - gligentise suoa non deponit, et dum in suis tenebris
20. Quis etiam Cornelium cenlurionem, misso an- B derelinquilur, magis ac magis excaecalur.
-gelo ut apostolum Petrum accersiref, admonuit; 22. Deo igitur in hominibus misericorditer ope-
(Act.x, 5),nisi qui eidem centurioni gralisdonum suii rai-ie, providentur <l etiam adjutoria personarum
timoris ac bonse operationis infudit ? Ut enim Detts; atque opportunitatum , et ipsa facullas operis tnnc
orationum 444- eJus et eleemosynarum memoriara invenilur ad baptizandum parvulum , quaudo iri eo
Baberet, ipsius Cornelii prius memittit; non in ejtts: Dominus 445 statuil opus sanctee ablulionis implen-
quolibet opere bono , sed in beneplacito suo , ut cii dum. Deus enim, qui parvulum non voleptera, neqtra
-donum sui limoris infunderet, quo ei et eleemosyna- currentem, fidei nescium, suceque salutis atque uti-
rum studium, et sanctce.orationis inspiraret affecium. litatis ignarum , in quo nnlla regenerationis peliiio,
Ipse igiltir "ei placendi gratiam contnlit, qui in eoi nulla fidei potest inesse confessio, graluita sacra-
quod coram se placeret invenit. Ipse est enim Deus; menli virlute muridat; ipse pro redemptione parvuli
de quo Apostolus dicil: Deus autem pacis a, quii animos parentura , sive quqrumlibel fidelium volun-
-eduxitde morluis paslorem magnum oviumin sanguine• tates excitat, ut etiam illis cum timore et tremore
iestamenli mterni, Dominumnosirum Jesum Chrislum, salutem suam operanlibus proficiat ad bonee retribu-
aptetvosin omni bono, ul faciatis voluntalem ejus, tionis mercedem, per-quorum piam curatn,inf,ins
faciens in vobis quodplaceat coram se (Hebr. xni, 20). Q perducitar ad salutem. Si enim niereedem sttam JJJP
In lantum autem divinccgratice fuit, "quod Cornelius perdet qui calicem aquce fiigidec xmi ex minimis
admonitus est ut adcse Petrum accersiret, ut eliamt Chrisli in nomine discipuli dederit (Maith. x, ._;).
ipsi Petro b Spiritus sanctus venientibus ad eum,, • quo sola in homine c caro pascitur, quomodo n.cr^
quos Cornelius miserat, non solura ut cum eis irett cedem hon habebit, qui pia sollicitudine currit a,-
preeciperel, quin etiam formidinem tolius dubilatio- satajgit ut caro Infantis aniraaque salvetur?
nis auferens, a se illos missos fuisse firmaret. De.ii- - 'CAP.XJ. — 25. Qttocirca etiam heee bona volunias
que sic eidera Petro a Spiritu sancto diclum est : divinitus dari credenda est parenlibus piis, qua fru-
Ecce viri tres qttmrunl te. Surge ilaque , descende, et. ctum suce carnis , qucm carnaliter editum noverun.
vade cum eis, nihit dubilans, quia ego misi illos (Act.. "originalis peccati contagione poilutum, non negligant
"x, 19).* Apostolosquoque volentes ire in-Bithyniarat spiritairregeneratione mundandum; neque tantum
atque Asiam , vetitos a Spiritu sancto legimus (Act. cupiant habere temporaliler hceredem, quantum de-
xvi, 7). Et postquam Saulum Dominus sua voce pro--, siderent et vigilanter satagant Christi secum fieri co-
stravit (Act. ix, 4), ipse ad eumdem baplizanduml boeredem; et quem habenl ex mortali semine filium
Ananiam visilavit, et misit (Ibid., 11». Paulus efiamt mortaliter transiturum , ex aqua et Spirilq sancio
Coriiilhiis scribens evidenter affirmat sollicitudiriemt p renatum fratrem babeant sub Deo Patre perpetuum.
i_anetam Tilo discipulo suo , qua pro illis satageret,, Verumtamen hanc laudabilem voluntatem illis procul
divinilus inspiratain. Sic enim dicit : Gralias aulemi dubio parentibus' Deus tribuil, quibus per Spiritijin
Deo , qui dedit eamdem sollicitudinem pro vobisini sanclum gratiam sanclce caiitatis infudit. Ipsi quoquo
corde Tiii (H Cor. vm, 16). ad vitam a:lernam perveniunt, nonquia in corporp
CAP.x. — 21. Cum ergo Scripturarum aftestalionc3 morlis hujus morituros filios gignunt, sed quia in
sanctarum manifestum sit quod Deus, cujus. volunlalii Dei timore viventes, cum eis ad secundce nativilaiis
nemo resistit, cujus disposilionem nemo mulat, cujus5 beneficium festinare non negligunl, et donec in eis
judicia nemo comprehendil, secundum abundantes. 'opere complealur, Cbristiana dilectione parturiuni
- divitias gralia. suse , quas habet in bonilate supeip quos humana fecundilale
peperenint. Quos eliam
omnes, quos de massa damnata faciens vasa lnisefl- bapfizalos dilluere per ilagitia facinoraque non si-
* Sic ross., juxta texlumApostoli. Edd.-non hahen!t « Sic mss. duo. Edd., profuit.
pacis. a Ila mss. duo. Edd. et ms. alter,
e Heecverba, ... homine non habent providente.
b Mss. duo, ipsi beato Petro; el paulo post, eidemt editi nec ms,
beaio Pelro* •
unus habent mss. duo.
 615 ?. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS m
nunt; sed eos, secu.idura Apostoli preeceptttm , t« A ne redimi possit quemcunqtie voluerit : yolunlaii
disciplina elcorreptione Domhii (Ephes. vi, 4) nulrir. enitn ejtts quis resisiil (Rom. ix, ,19)? injuste vero
ntque (educare conteijdunt;~magis.eos volcntes esst damnare quempiara nec velil aliquando, nec possit;
placitos Deo, quam divites aut claros esse in sceculo. quia reclus est Domintts Deus nosler, etnon est ini
24. Usque adeo vero manifeslum est graliam ba- quitas in eo (Psut. xci, 16), et iniquitus nostra justi
ptismi debere filiis a parentibus celeriter afferri, ul liam Dei com.nendat, nec est iniquus Deus,'qui infert
hoc non solum boni fideles solliciti facei'e soleant, iram (Rom. m, 5).
sed etiam illi qui ad filiorum Dei non pertinent nu- CAP.XII. — 26. Quisquis igilur graliee divinaenii-
merum : qui scilicet cum fideliumcenseantur nomine. rabilera vult alque ineompi'ehensibilem considerare
negare convincuntur operibus fidem, dum ea gerunl virtutem, illud potius humili pioque eorde consideret,
qucc iidei convenire non possunt. Nam, ut de aliis quomodo plerumque parentes pii, fideles et impigrij
laceam, nonne videmus mulierculas quasdam filios atque sollicili, cum parvulis suis ad baptismum velo-
suos non de connubio, sed de fornicatione susceptos, ciler currant, et inter manus festinantium parenlum
sollicile ad baptismatis gratiam portare, multumque parvuli sine baptismo morianlur.' Consideremus ergo
tueri ne qui de illis carnaliter nali sunt spiiitali na- duos parvulos sine baplismate mortuos : unum quem
tivitale privenlur? Ita cum iis quos invitceplerumque g noxia parentum neglexit incuria, alterum cui paren-
eoncipiunl atque paiiiml volentes ad ecclesiam tre- tum quidem pia sollicitudo non defuit^ sed mortis
mentesque concurrunt; et cum peccatum fornica- velocilate proerepto prodesse"nequivit;-quFscilicet
tionis suee negligant, ita in iniquitalibus suis rema- inter manus portantiuro, quibus ad_baptisrmimgesta-
ttent, ut tamen lilios suos absolvi vincults peccali batw , priusquam perveniret ad futurae vitaebenefi-
originalis exoptenl. Sic Deus bonus parentum bono- cium', preesentis a ineurrit occasum , et ante caruit
rum piam voluntalem non solum parvulis, vefum \ita quam macula,; priusque raptus est ad pccnani
eliam ipsis parenlibus facit ad effectum gratiee pro- quara perduceretur ad gratiam. Si de his duobus urii
ficere; iniquorum vero parentum sollicitudiriem44© dieilut*parentum negligentia .nocuisse , dicatur cur
facit commodis filiorum quibus conferl gratiam rai- alleri negatus est salutis effeclus, cui nee vohmtas
Lilare. Quia eliam illi qui in se beneficium baptisma- potuerit parenlum" prodesse, nec cursus. An eliam
lis operibus malis evacuant, quidconferat baptisma- huic a Deo dieilur fuisse consullum, ut qui praevideT
fis gratia non ignorant : et cum in carne sua morli- batur 447 futurusimpius, beneficio putetur lamen-
ferce cedant Iibidini, in fruclu tamen cainis suce tandce mortis adjutus ? Quis hoc dicat ? quisve non
verilali. videat talis obitus non damnationi morientem -
magis ced-.nt agnilce quod
25. Si vero aliqui parvulorum parentes Chrisliani P parvu.um prseripuit, sed saluti ? ctii non est ulique
(quod interim, quia niullum a religione abhorret, kvigata damnatio, sed redempliodenegata; neecon-
durum est credere) Chrisliance caritatis, et sucenon stiltum est ut minus torquereluf, sed raptus esl ne
uiinus quam filiorum salutis obliti, curam regeneran- hberaretur. Nonne hic et pia parenlum voluntas
dorum non babent parvulorum , non noslram , sed atque cursus ex Deo fuit, sed ideo non profuit, quia
Aposloli super boc scelere sentenliam audiant, et ut parvulus baptizaretur ex Dco non fuil?qui pi*o-
utinam contremiscanl, dicenlis : Si quis autent suo- ftmdo jusloqtte judicio illis quidem pro filio religio-
rum, et maxime domeslicorumcuram non habet, fideni suni tnfudit affectum, sed parvulo vitale noluit largiri
negavit, et est infideli deierior (I Tim. v, 8). Sieut remedium. Nam et sancto David (II Reg. xvm, 5}
aulem nullus habel ex Deo ut neget fidem, sie etiam ipse dontim caritalis infudit, ut Absalon iilio parcen-.
negligenliam cujuslibet operis bo'ni nemo divineeira- dum precciperef, ne in sua impietate morerelur; -sed
putare permiltilur voluntati. Sicut autem ad opus ex _>eonon fuit, nt Absalon ir.ipius futuree poeuilen-
divineegratiec pertinet, quod parentes pro regenera- tite servarelur. Exhibuit ei*go quod debuit liominis
lionefiliorum piam sollicitudinem gerunt : ila illud sancli voluntas pia ; sed operala est quod oporterc
quoque .divini judicii esl, quod Deus malas deserit noverat divina justitia.
voluntates, cum parentes filiorum corporalem ita 27. IUudetiam si quis pia mente consideref, nonne
salutem diligunt, utanimarum in eisnegligant sospi- sicut divince misericordiee suavitate muleelur, ila
tatem; curamque gerunt iit morituri vlvant, nec me- divkii judieii profundilale terrebitur? Nonnunquam
tuiwit si filii eorum cum reatu senipilernee damna- enim et parvulus fidelibus nascitur, et iliis, sicut jam
lionis inlereant: ubi maxiriiam culpam contrahunt, diximus , pro redemptione filii pia fide caritateque
et crudelissitni parricidee spirilaliter fiunt. Diabolicis sollicitis, ante moritur quam sacro baplismale dilua-
enira lucris ipso negleclus sui torpore militant, et tur. Alter vero de iniidelibus natus , cujus salutem
placenles hosti nequissimo, regem boiium malis opc- parenles non saltem lepide volunt, sed omnino noit
ribus-jexacerbant. Doum igilur, cujus universmvim volunt, idem tamen parvulus superna. dispensationis
misericordia et veritas (Psat. xxiv, 10), sicut hu- ordlne , parentibus aut violenter aufertur, aut furto
militer'Taud_ire"debemus cttm gratiam donat, sic subripitur, et ad sanctum baplisma quorumlibet fide-
nefrio jusie p'otest aceusare cum denegat. Ea quippe lium pia caritate perducitur , et mox ut baptizatus
ei.iimnilas ejus alque justitia, ut gratuita miseratio- fuerit, de hae vita discedit. Si parvulorum tstoruin

," Kd.d. etms. untts, jtrassentom.

 '
617 DF. VERITATE PR*.EDESTINXTIOMS LIB. I. ^ C18
ofiginalisaUeridalur eausa, ambo ot.qtialitersunt lree A deleclalur. Deus ergo, cum salvat homines, gratiam
lilii, quia uno sinful originalis peccati nexti teheniur trihuit suis operibus bonis; et ctim punit pro iniqui-
obslricfi. Ubi autem duorum prorsus aequalis est lalibus peccaiores, jusliliam relribuit humanis ope- * •
ciusa, non utique possunt merita pronuntiari dispa- riblis malis': in illis tttique repafans quod facti sunt,
ria. Nulla igilur est causce -diversitas in infantibus" sed in istis judicans quod fecerunt. Onm^senim pec-
quee faciat unum eligi, alterum reprofiari. Si verd . caverunt, et egenlgtoria Dei (lbid., 25). Quia el'ii
parentum considerelur voluntas, illi "qui Christiani qui non peccaverunt proprietale operum, oiiginale
sunt, ut eorum lilius baptizaretur sollicite voluerunt, . lfaliunt b ex prirai "'
hominis trarsgressione pecca-
ihstantissime cucurrerunta, quorum tamen lilius an- tum.
tequanr baptizaretur morle prccyentus , aeternis est "50. Voltinlatis autem divinocsecretum, quo untim _
ignibus deputatus;" ille vero qui de"infidelibusnalus impium justifical alterumque eondemnat, non ideo
est, 'contra voluntatem parenlum perducths ad gra- eestimemusinjustum, quia nobis videihus etbscondi-
- liam bapfismi, faclus esl heeres Dei, et cohseres turii; "sedidep divjnum juslumque nemo esse dubitet,
Christi. "Quidin his precvidit Dcus futurum , ut iirii quia hoe hominum- qttisquam invesligare non valet.
oihil conferre posset caritas. parentalis, et alteri Proinde cordis humiliiaiein simpliciter exhibentes,
Hiultumcrudelilas prodesset lioslilis ? Quisistam pro- g misericordiam et judicium Domino cum propheta
funditalem judiciorum Dei penelrare valeat? Quis caiilemus (Psai. c, 1) : inleniionem nostrseVcru-
riontamen hic, et misericordiam gratuitee bonitalis, talionis ealcnns temperantes, utdisculere rion-velU
et justiliam divinae severitalis agnoscat ? Ubi enim mus quod comprehetidere non valemus.. Admonet
duorumparvulorum, nec in actibus aliqua sunt me- enim nos sancta Scriptura dicens : Altiora te ne guai-
rita,-necin-origine dissimUiscausa, "manifestumqui- stcris, el forliora le.ne scrutatus fueris; sed qiimprm-
dem nobis est quod ambo fueririt originalis peccatii cepit tibi Dominus, illa cogita semper, et in plurimit
vinciilisobligali; oceultum vero cur-non ambo fuerint operibus .ejus ne sis curiosus (Eccli. m, 22). Revera
. absoluti. ' enim frustra labor supecflueescrutalionis impendilur,
"CAP.' T_IU.— 28. Sciafnus igilur iniperserulabiles ubi nulla inventionis copia suffragatur; et noxia cu-„
riobis esse «ur,r uno derelicto, alterum Deus ab iliai riositas in reatum prolhius labilur, quando modum
perditionis- massa ^ratis efipiaf. *Cerlissimetameni suum humana infirmitas non.meliliir. Quin polius in
scirCdebemiis ' quia miserator et misericors Domi- hoc profundissiino divlnae voluntalis arcano nihil
rius, patiens; el 448 multum misericors, et verax,, aliud nostr.e saluti'congruere noverimus, nisi ut cum
sic ei quem liberat misericordiain donat, ut apudl David unusqttisque riostrum humiliter dicat : jtfira-
eum quem daninaP justiliam et veritatem nulla ra- Q bitis facta est scientia tua ex me, conforlata est, nec^
tione prcclereat. Absolutus igitur accepit gratiam, potero ad eam (Psal. cxxxvui, 6). Cum heato quo-
quam semper Iaudetf darnnafus vero invenil justi- que Paulo religiosi 4&9 clamoris jungamus elfe-
tiam, iri quanon habel quod accuset, '... omne os; ctum c , qui ait": 0 aliiiuao diviliarum sapientia; el
obstruatitr, et subditus fiat omnis mundus Deo (Rom. scientim Dei! Quam incomprehensibitia $unt judicia^
(ii, 19), quando unus in bonissuis preccedentem Deii ejus, el invesligabilesvite ejus! Quis enim cognovU
agnoscil gratiam, alter in damnatione sua non falsami sensum Domini, aul quis consiliarius ejus fuit (Rom.
fulurorum, queenon erat facturus, operum praescien- - xi,J55, 54)? Iu quo loco convenienter d beaius Pau-
liam, sed verani primi parentis invenit culpam. lus, priusquam incomprehensibilia Dei judicia dice-
29. Dicet aliquis : Cur *nonambobus largllus estt ret, altitudinem sapienliceejus scienlieequepra:misit,
Deus gratuitam inisericordiam, cum unus "antbos i Quibus utique verhis oinnem querulam e jusloquti.
reatus obstrinxeril? Cui, salva incomprehensibili alfi- Dei judicio aliqnaterius obiiitentem humanee vocem^
ludinejudiciorumDei,respondemus: Ideonon ulrum-- temeritalis obstruxit. Cerlurii eitim esl ad persoriam
que liberalum essej vel utrumque damnalum ; quiai alque officiumjudicis pertinere, ut et in cognoscenda,
Dcus, qui malura nee'yelle polest allquando, nec_ causa scientiam non negligat, et in juJica do rectum,
facere, ab uno jusla severilale debitum prcecepil t JJ sapienlicc tramitem non relinquat; ne quando yel
cxigi, alteri vero gratuita jussit bonitale dimilti. Ihi adversus ineognitam veritateni convincalur ignarus
duobus eniin pariter impiis, quorum unus absolvilur,, leniere T judicium ferre, vel agnilain deprehendaiui',
allerdamnaltir, iiiabsoluto cognoscilur gratuita be- insipienli perversitale comprimere. Deus igilur ncc
nlgnitas Dci, qucepotest absque meritis ullis operum,, insciusesl, ut temefejudicet; necinsipiens, ut ali..
gratis omne relaxare peccatum; in eo vero qui dam- quem injuste condemnet; de quo prophetica clainat
mlus''est_, apparet justilia Dei, cui TiulIum'potestf auctoritas : Juslus Dominus, etjustilias dilexit, mqiti--
aliquaridopiacere peccatura. Nec misericors ergo ab- taiem vidit vultus ejus (Psal. x, 8). -. -
solutib culpabilis pbtest ^ssc", nec injusta_punitio. CAP.xiv. ^-51. Proinde in omnibus operibus suis
ATJiqlvitreum bonilas, quoc nulla rnalignilhle vin- jelerna laude dignus est Deus : quia cunctis quos se-
cilur"; punit reum eequitas",qttee liullis iniquitalihus. ciindum pfoposilum vocat alque justificat, gratis
a Sic mss. duo.-At editi, curavernnt. c Sic mss., excepfo quod in unico legifur qiieru-
b Mss. dttjj, originale cunclt trahttu.l. Jam; in reliquis querelam. Edili autem, hmnanmvg~eis
<-'Ms«.dun, affectttm. temeritatem. _-
Ailss. duo, noti inaniter. f ln trao ins. non habeltir temere.
PATUOL.LXV. 20
*5!9 . S. TULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS • 620
remittit iniquilatera; in o.nnibus autem quos punil, A minatione cordis incipit; el hominis voIur.tate__rnon
irreprehensibilem retinet eequitatem. Causa vero bonatn invenit ipsa, sed Jaeil; atque ut eljgat^ur-Jpsa
majorum alque parvulornm " qui sine bapfismate prius eligil; neqtie_suscipitur aut diligitur, nisihoc.
cursutn vitec prcesentis in infidelitate consummant, ipsa iu corde hominis operelur. Ergo et susceptio et
quantum attinel ad comraunionein originalis peccali, desiderium graliee opus ipsius est gratioe. Islam gra-
una est; et ex hac ulrique ibunl in ignem ccternum, tiara nullus bominum desiderare, velposcere, sed ncc
qui paralus est diabolo et angolis ejus, quia in eis cognoscere poterit, nisi eam prius ab illo accipiat qui
chirographum, quo sibi eos deceploris nequiiia sub- eam iiullis proecedenlibusoperibus aut voluutatibus
didit, Salvatoris gralia non delevit.- Sed in eo est bonis ad boc largitur, ut voluntatem in .qua semper
ntajorum causa deterior, quia.ratiouis ulendee facul- inaneat ipsa prceparet, ipsa donel, ipsa illuminel,
tate percepta, respuunt aut negligunl regencrationis ipsa excitel, ipja conservet, c ipsa consummet.
saliitare femedium, sine quo non solum regno poliri CAP,XVI. — 55. Ut ergo gralia Dei cognoscalur
iiequibunt, quin eliam gravioribus suppliciis subja- et diligatur, desiderelur ac postulelur, prius donalur.
cebunt. Tales enim con.temnentes benignilatem Dei, homit.i non cognocenli, non diligei.li, non deside-
secundum duritiem suam et impa_nitens cor, ihesau- ranti, tieque poslulanli. Ipsa ilaque se facit cognosci,
rizant sibiiram in die irce et revelalionis jusli judicii R diligi, desiderari, poslulari. Cum enim Dominus,
Dei, qui reddet unicuique secundum opera sua (Rotiu sictil per Ezechielem prophetam Joquitur, cor lapi-
li, 5, 6) : ut non solum pro originali peccalo selernis deum aufert ab hominibus, et dat eis cor carneum
ignibus ardeant, quibus arsuri sunt sinebaplismale (Ezech. xi, 19), ufiqueper gratiee sueeilluminalionem
morientes etiamparvuli, qui nihil boniaul mali ege- mutal hominis voluntatem. Hoecest mutalio non hu-
r'unt;"sed eliam pro sua voluntate mala tanto detc- matti arbilrii, sed dexterce Excelsi,(Psa/.LXXVJ,11);
rius lorqueantur, quanto amplius proprice iniquitatis jfer quam filii hominum grav s corde , qui diligunt
adjiciunt. In illo quippe orlginali peccato mors seter- vaiutatem et queerunt mendacium (Psul. iv, 5), ad,
na utrosque complectitur : his autem pro voluntalum diligendam et qucerendam veritatem non ipsi bonam
actuumque malitia poena cumulatur. Deterius est wlunlatem afferunt, seJ a Domino dqnum bonce vp-
eiiirii redemplionis beneficium impia -voluntate non lunlalis recipiunt. Scriptum cst eniin, qttia prmpara-
quocrere, quam ad illud impediraento tenercc prorsus tur voluntas a Domino (Prov. vm, 55, sec. LXX). A
setatis venire non posse; graviusque premitur qui vero enim lumire, quod illuroinat omnem Jiominein
-dneri ex-primis parenlibus surapto superaddit pro- veiiieulem in hunc mundum, bona volunlas dalur, ttl
.pfium,
" quam qui solum bajulat alienuni". Jtomo in Deum credat Deumque fideliler djlifat.a,
52. "Eos-vefo qui sive originalium «ive.etiam pro- C quo ipsa volunlas jugitergubernajur etregitur, tit.
•priorum exuuntur 450 oneribus peccatorum, gratia nec fides hominis deficiat, nec cirtlas refrigescat.
8)ei prceveniri, tiullus debet ambigere Cbrislianiis. ln Unde Salvatof Petro dicit : Ego rogavi pre te, ne
cujtts gratiee largilate quidam, minore rerum consi- defiriat fides lua Lttc. xxn, 5^). 451 Fides autem
deratione percepla., non leviter errant, existimanles ipsa est sanctortint, quec per caritaletn operatttr.
-eara omnibus bominibus oequaliter dari: ita ul eliam Sicttt ergoionce volunlafis iniiium nemo polestlia-
'e'is qtii beneficia ipsius graticc, lanquam ipsi b, rinil- bere, nisi fuefit misericordia Dei preevenienle illti-.
,tum miriorant, dum non credunt ipsius gratiecopus minalus, quia prwparalur voluntas a Domino, et rttr-
esse "_inJiomine , ut .gralia suscipiaturab Iiomine ; sum scriptum esl : Deus mcus, misericordia ejus
quae non ob aliud divinitus datur, ni.i ul bonam vo- prmveniet me (Psal. LVIH,il ) : ila eamdeiii volun-"
lunlatem in homine primitus operetur; tanlaque slt lalem bonam hento usque in finem.poterit bbiinefe
in unoquoque qui accipit, quantam Deus gratuila nti- nisi fuerit jugiter eadeni mi^ericordia subsequente
seralidne-cordi aocipientis infundit. servatus. Dicil enitu Deo bealus David : Misericordia'
' CAP.xv.-— 55.
Dignum itaque esi, carissuni fra- ttta tubsequelur ine omnibtts diebus vilm mem (Psgt.
tres, ut in singulis quibusquc sententiis, in qttibus xsn, 6). Misericordia igitur, quccgralis maluni homi-
nubiio cujusquam obscuriialis ambigimus, sanctorttra f) nem preevenit, ut mulclur d in melius, et ipsa quein
Patrurii definilionibus haereamus: quos proeveniens bonum facit subsequendo regil, ne mutetur iij
misericordia Dei gralis illuminavit, uterederenl, et pejus.
sequens instruxit spiritaliter , ttt docerent. Hi enim 55. Oinne igitur bonum voluntalis et operis lunc
aposfoliceeprecdicationis tenentes per omnia verita- inesse potesl homini, si preevenientisgralis. largilato
tem, certissiroe cognoverunt, cognoscenduniquelibris detur, ejusdemque gratice subsequentis opitulalionc
e't epistolis reliquerunt, gratiam Dei non omnibus servetur. Quecmalum preevenit, ul bonam, Deo lar-
liominibus generaliter dari. Gratuitum quippedonum giente, volunialem liabere iricipiat, quam anle, qtiirt
Dei est gralia. Propter quod dicit Aposlolus, quia per se habere non poterat, non habebat: subsegui^
ttnusquisqueproprium habet donum a Deo : alius qui- tur autem bonutn, ut perseverel el proficiat in bona
dem sic, alhts vero sic (I Cor. vn, 7). Ista gralia, volunlate, quam ex se babere non poluil, sed gralis^
qiiam Deus \asis misericordioegratis donat, ab illu- accepit. Prcevenit ergo.dirigendo cor lioiiiinis pfa-

' *' Sic niss., duo."Al edd., minorum. , c H.ec verba ahsttnt ah cdilis-habentur iu mss.
•>Ms. unus, auam iosi. Cceteii., tunouam wst. d Edili, mutet.
m DE YERITATE PR.EDESTI-.AT10NISLIB„ I. 62}
vura, quia scriptuni est: Dirigil aiaem corda Domi- V non hoc virlus hiiroanccvoluntalis, se.ldivinagraiia
tms (Prov. xxi, 2). Subsequitur aulem", cuslodiendo facit: quia Deus, sicut voluntalem ad credendtim per •
sic ipsam volunlalem gratia ope-
correclum, quia simililer-scriptum est: Jvstum adju- graiiam praeparai,
lorium meuma Domino, qui salvos facit reclos corde ' rante consumtnat; et siculfidem non habcnlibus ipsa
: donal, sic in illis eiiam qui habent ipse mulliplicat.
(Psal. vif, 11). Graiia igilur bruiroque operalur ad
scilicel, etin eiraute, ui correctus vival, elin cor- Propler quod in Epislola qttee Ilebrceosest scripta,
recto, ne depravalusabcedat. sic dicitur : Deponentesigitur omne pondus, el cir-
CAP.-KYII.— 5G. Non omnibus autem islam gra- cttmstans nos peccatum, per paiientiam citrramuspro-
in
tiam dari, et quibusdptur, non onmibus tcqualiler positum nobis certamen, aspicientes auctorem fidei
et consuminatofeniJesum (Hebr. xn, 1, 2). Proinde
dari, quisquis pie quaeril, eloquiorum sanclorum al-
testatione cognoscil. Quid enim pfius in liomiite bo- si ex se homo fidem habel, non esl auclor fidei Je-
uum potest esse,.quo ad seteriiam vitam lendat, " stts; et si viribus suis homoiidem perficif, non"est
fidei JesuS : aposlolica aulem auctori-
quam bona volunlas? de qua tamen in Provcrbiis consummator
dicilur: Prosparatur voluntas a Dotnino (Prov. vm, las auctorem consuinmaloreinque fi iei nostree Do-
Jesum confitetur; certuni est igitur fidem i/t
55, juxta LXX). Dominus ergo, qui in iiobis bonam minum
voluntatemproeparat,ipse nobis Tioneevolunlalis ini-. i» j nobis nec esse. posse, nec cre.cere, nisi ille nobis
tium donat. Deum quoque in nobis operari non so- cam tribuat, liibutam augeat, attctam perfioiat,
liira ut velimus, verum etiam ut quod bene volutnus quem auclorem consummaloremque fidei aposlo.ica
auctorilas. Propler quqd apostolus Paulus
faciamus,Apostolusdocet, dicens : Cumthnoreet tre-: profilettir
more saltttem vestram operamini. Deus est enim qui in Epistola quam ad Ephesios scripsif, sicut a Dea
dari gratiam proedicat, ita'4eslattir non omniljus
operatttrin nobis et velleet perficere, pro bona volun-
iate (Philip. n, 12, 15). Hujus bona! voluntalis ini- sequaliter dari; sed prout ille misencorditer do*
lium in fide consislere, liber Cantici "Canticorura nat, qui non eam pro meiitis relribuere, sed
sec. ubi Chrislus _
tlicit gralis tribuere, consuevit. Dicit enim b : Unicui--
(Cap. iv,-8, LXX) ostendit,
Ecelesiee: Veniesel perlransies ab initio fidei. Quam, que nostrum data est graiia secundum mcnsuram
laraen ftdemnon omnibus dari beatus Paulus asserit, donatioms Chrisii (Ephes.iv, 7). His atque hujtis-
dicens : Non enhn omniumest fides (11 Thess. m, 2); modi testimoniis osiendiiur; riec omnibus dari gra-
et rursus : Non omnes obediunt F.vangclio(Rotn. x, tiam , nec quibus datur cequaliter dari, sed secu./i-
dtim mensuram donalionis Chrisli. Hinc est quod
16). Quibus autem dalur, uon aequalilerdari, eodem
docenle cognoscimus,qui ait: Dico-enhnper graliafn camdem beatus Aposiolus concludens Epistolevm,
fidemdivinilus optat IrJbui,
q :mdala esl milii otnnibusqui sunt inler ros, non pltts ( pacem, carilalem, alque
dicens : Pax fralribus, el caritas cmn Jfide a Dea
sapere quam oportctsapere, sed sapere ad sobrielatem,
et unicuiqttesicutDeus divisit mcnsuram-fidei (Rom. Patre, el DominoJesu Chrislo(Ephes. vi, 25).
CAP.XVIII.— 58. Ut crgo in Deum credere velle-
AM,5).
mus, ille nobis bonam volunlatem contulit; ut ,iii
57. Ob hoc ipse aposlolorum chorus, qufnon spi- juni
crederemus, ipse lidem nobis donavit; ut illum
rituin hitjus raundi acceperat, sed Spirilum qui cvs eliam
H
* diligcremus, idem nostris cordibus per Spiri-
Deo est, ut sciretquae a Deodonala 452 fuerant itim sanctum graiiam sueecaritalis infudit. Non ita-
a"
ei (/Cor. n, 12), sciens Doinino collalum sibi11
que quia voluimus c gratiam accepimus, sed necdum
iuiliuni fidei, ab ipso sibi eamdem poscebat augeri. volenlibus nobis
gralia data est. Quam ipsam 453
Lucas euim evangelistacommeinorat Domino dixisse e >'habere potuimus, ut gratiahi
gratiam ;
discipulos : 0 Domine, auge nobis fidem (Luc. xvn,'» sed infidelibusnobis est donata fides exacciperemus
gratia. Quod
5). Cujus si ex se volunlas hominis haberc possctI Vas electionis raanifesto lestatur
eloquio, diceus:'
iniiilKn,ex se profeclo sumpsisset augmenlum. SedII Gralia salvi facli estis e'tlioc non ex vobis^
heati apostoli unde se sciebant initium fiJei acce- per fidem;
'- sed Dei donttmest
non (Ephes. u, 8). Sola igitur gralia
pisse quod habebant, inde sibi cjusdem augraen- '" in nobis bonam volunlatem facil, sola fidem
ti_.nposcebant : quia gralia, quce illis initium fidei ipsi vo-
11l) lutilati lribuit. Sed cum bona voluntas habuerit
c witulerat, ipsa in eis augendec desideriura suscila- >- fidem, sine qua bona esse non
bal. In quo lamen desiderio licet' jain fi letis esset polest, qtiia sine ficle
-l impossibileesl placere Deo (Hebr. xt, 6),
incipit ope
volunlas, nullaienus tamen sibi sufficeret, nisi ille le rari bonum, si lamen operanti graliee
initium lidei non iiunquam de-
qui poscentibus dederat, augmen- 1- sil auxilium. IJeo enim in nobis gralia Dei bonam
luin. quoque poscenlibus benigna iniseratione con- '- efficit
voluntatem, ut habeat quam in nobis adjuvel,
ferrel. Ut ergo apostoli crederent, voluntas non dc- 3- 11011 solum volentem, sed -etiara operantem; et ideo
fuit, sed in eisipsam voluntatem Daminus prsepara- i- volunlati nostroedonum credulilalis infundit, ut ei-
vit. Narant homo non credat, ex se Ifahetiiifidelila- i- dem voluntati credenti operanlique non destt. Ut
tcm ; ut autem in Deum credat, a Deo accipil fidera, 11, ergo habeat fidem ", non ex se, sed ex Dei gratia
et ut in eo «des augmerito subsequenle perfieiatur, r, sibi inesse noverit ipsam iidei largilalem. '
a Mss.duo, donata sttnt. - d Edili, gralis.
^ Mss. duo. Dicit c Mss. duo, Ul
igittir idem apostolus.
c E-Jiii, Non uiiqite ergo hubeat voltint-is hutumia 1n>rii
auia volunws merila per ftdem.
G25. _ S. FULGENTH EP1SC.0PI RUSPEN5TS _ 02J
S9.J>_irumest aulem nobis fidem scire unicuique A acccperit, a quo eam prinius IIQIIIOV JEUHIcondewtu:*,-
divinitus dari, ni_.icerlissime noveri.inustanlam uni-r accepit, quara si primus honio nott perderet, ohmis
cuique tribui, quantam Deus donare dignatnr, non homo deinceps eara naturaliter possideret, .
-
quaulain humana volunlas meretur. Quce prinsquam - 41. Pj'ceccpia quoque legis sonare possunt extrin
accipiat fidem, punilionem per seipsam potest me-. secus auribus carnis; intriusecus autem uullus.ea
reri, nonfidem.-Omne enim quod non est ex ftde, pec- cordis auditu aliqualenns salubriter percipit,- nisi do-
catum esU et sine fide impossibile esi placere Deo mim gralia. spiritalis intus acceperit. Auget .enini
(Rom.xiv, 125; Hebr. xi, 6). Qui atttein Deo non liliera prohibendo peccalum, si desit audienti gralice
placet, sine dubio displicet; et qtti Ded displicet, spirilaiisauxilium; et agnita legehomo .pra.varica--,
non eum mitigat, sedpotius exacerbat. Nulluin igilur lor efficilur, nisi ad intpleiidara lcgem voluntas a f>o-
accipiendccfiJei meritum liabere potest voluntas quee mino pieepareiitr : Lex enim iram operatur, et ubi non
non habet lidem: quia fidemnon habere, hoc estDco esi lex, nec prwvaricalio {Rom. IV, 1-5); et, concittsit
displicere. Infidelitalis aulem malum non jusliiieaiio- Scripittra omitia ,iub peccato,, nl justificatio ex -fide
nis, scd damiialionisest meriluii. Gratuita est igitur Jestt Chrisii darelur crcdentibiis (Galat. JII, 22). Lex
divtsio fidei, quee non secundum infidelium, qu_G itaque sine gratia oslendere polesl ccgritudicem, no._
nulla csl, fidem, sed secundum. justificanlis Dei vo- _Bsanare; .vulaera n onslrat, nredtcamina non mii'._-
luntariam unicitique tribuitur largitatem.Hoc utique ^tral: ul autem legis implealur praeceplum, gralia'
Doclor gentium docens, admonet nos, non plus sa- inlus ministral auxilium. Ac sic lex revelat culpam,
pere quajn oporlet sapere, sed sapere ad sobrietalem gratia conferl indulgenljam. Legis est- igitur, quod
(Rom. XIJ,5); et nnicuique sietitDeusdivisil nwnsuram peccata cognosciinus; grafice, quod vilamus. Dieil'-
ftdei (I I'etr. iv, 10). Beatus quoque Pelrus mu.li- enim Aposlolus : Peccalum non cognovi nisi -per ie-
formem gratiam Dei esse teslatur. Propler quod gein. Nam concupiscentiamnesciebam, nisi tex dicereii*
iinuraquemque fi.ielium pro qualitate acceptcegratire Npn concupisces(Rom. vn, 7). De gratia quoque ail:-"
prajcipit qper.iri, d eens : llospilales estote inter vos, Quis me liberabit de corpore morlis fmjus? Gralia Deh
vme mtirmuraiione; unnsquisque.qualem.accepit gra- per Jesum Chrislum Dominum noslrum (lbid., 24);
tiam, iater vos eam adminisirantes., ut honi dispensa- Naturcc itaque depravaloe viliuin est, ulliomo.peccel,<
tores mittliformis graiim Dei (I Petr.iv, fl, 10). legis officium, ul honiini pecealum, quod jgnorat,-
Bealus ciiam Paulus dicit: Mulli unum .corptts sumut demonsfrel: jratiee autem donum est, ul hominis-
i*. Cluislo, singidi autem aller alterius membra : ha- "vitiuni sanet, quod sibi Bilura intulit h, ei' legis
bentes aiitetn donaiiones secundum gratiam qiue datu agnilio cumulaviL Operalur ergo gratta, e.i illumi--_
rU nobis dilferentes^Rom. xu, 5, 0). 4} nalionem in hominibus, et salulem ; ut-mandala le-
CAP.XIX.— 40.. Porro ne quis differentiam dona- ' gis, quec donec homo implere non poierat, non tan
lionum quihu-libet.luimanis operibus aut raeritis ni- tum inuliliter, sed etiam damnabiiiter audiebat, ad—
leretur ascribere, ostendit idera apostolus volunlaria jutorio gratiocpreevenlus, iion solum sancta, et justa.
gcalieespirilalis tribui largilate ", quee nulluni inve- et bona esse noverit, verum etiam carilatem acci
nit merituin eiti conferat donum,' sed ipsa donatbo- piaf*,qua possit et diligere et iraplei'e quod discit. --
tioruin exordia meritorum. Ailei^o : Divisionesgra CAP.xx.'—42_ JNon ergo pulemus graliam Der
tiarum sunt,idem autem Spirilus; ct divisiones mi- onmibus liominibus dari. Non enim omnium, est.
nislrationum sunt,~idem autcm Domhius; el divisionei Ddes, et quidam caritatem Dei non recipiunt ut salvi
operationum sunt, idem autem Deus, qui operatur om. _ fianl. In quibustamen, ut non eredant neque-dili-
niain omnibus (I Cor. XII,4, 5, 6). El post enumera- ganl Deum, humanse voluntatis est vitium : .quse.
tioneni charismalum dicit: Hwc aulem omnia opera- quandiu gralia divini muneris non rautatur/aulprce--
tur unus atque idem Spirilus, dividens singttlis prou cepla iion intelligit, aul iiile-Iectaconiemnjt, id est,.
vttlt (lbid., H). Prbinde 454 nosse debet unusqtiis- aut nesciens peccat, aut peccalum suum, vilio pr;e-.
que Chrjstianus,, neqtie in viribus naturoe, neque it i varicationis accumulat. De iis igilur quas ignoranlia
legalibus prceeeptis, sed in illuminalione cordis el L circumvallal obscuiilas, 455 dicluir : Ncscieruni,
voluntario divinee honitalis munere conslare, gralicc nequeintellexerunl, intenebris ambultmi(Psctl.LXXM,"
saltitaris exordium, qua iit ut quod divinitus praeci- 5). Hi, sicut Apostolus dicit, ambulant in vaniiate;
pilur,, non soluni a nobis agnosci, sed etiam-dilig : sensus sui, lenebris obscuralum.Jiaventes inielleclum,~
possit ac fieri. Neque enim ipsa nalura lmmana-pei alienuti a vita Dei per ignorantiam qum esl in.illis,'
semelipsampotest aliquando Jjonam rcsumere volun- propter cmcilatemtordis ipsorum {Ephes.. IV, 17,18).;
tatera, qua placeat Deo, ex quo eam in -prinio ho- ' De scienlibus vero dicit quia, cum cognovissent.Deum,'
niine perdidit, cum diabola, depi'avata "quamreeiuir nori sicul Deum glorificaverani,-attt gralias.egernnt,-
diviiiiius.apceperal volunlale/consensil. Quam ium sed evanuerunl in cogilgiionibus suis (Roni. l, 21). El'
sic perdidijt, ut eam utillus hominum deineeps ex st :' de conteiiiplore servo dieitur : Verbis non emendabi-:
,iabere possit, nihf eani imusqiiisque ab IIIo gratii : -.ir servus durus; jed etsi-inlellexerit, iwn obediet

* Sic ms. unus. Edili, voluntariam.... iribtti largi- Priorem leclioneni pr;clulimus,quia est ipsi *contex-
:alem. - - ' ' -.
. lui eonvenientior.
,bSic ms, duo. At-editi, quod sibi culva iniulil.
.21 DE VERITATE fRjEDESTINA 110MS LIB. I. 636
(Prov. -xxix, 19). Quid esl aulem, Verbis -no/t emcn- A a malo, sed eliam- uffaciamus bonum ;, qua diliga-
cf_.6i.ur,nisi :'solo mandato i<gis, si tratia desit,-non mus non solum proxiroos, sed etiam inimicos no-
converletur? Deus cnim coiiverlens vivifical nos, ul slros, et (o/. ut) bencfaciamus eis' qui oderunt uos,
plebsejus Ieeletur in ea{Psa(. LXXX.V, 7). Ipse nobis et oreimis pro persequentibus et calumniautibus
oslendil niisericdrdiam suam, -et salulare suum ipse nos (Malfh. v, 44); ha:c ergo caritas non ex nostra
dat nobis (Ibid., 8). Ut ergo no.n credat- in Deum voiunlale.aul esse incipit, aut crescil in nobis ; 'sefi,
homo, ex ^eipso babet infidelitalis vitium; ul au- gralia Dei facienle, diffundilur in cordibus nostris'
lem credat et diligat cum, divince largilalis est do- pcr Spiriluni sancluin, qui dalus est nohis.
«unn Si enim queeiatuf quales liomines invenit CAP." XXII.— 45. Quisquis igitur jn nomiiie gralicu
gralia, tales invenit uliquequales designal Aposlolus, rton vult falll vel fallere, audial Apostolum, tunioris
id est,-insipienles el incredulos.errantes, servientes iiu-iiani superbiam, quse sibi nilitur assiguare bonai
desideriis et voluplalibus variis, in malitia et invi- voluntalis Jnilium, sollicite comprimentem,- qui ail";
diaagenles, odibiles, odienles invicem (Tit. ni, 5). Quis enim te discernil ? Quid aulem habes qitod nrffi
Ex quibus viliis omnibus non possibilitale naturec accepisli ? Si aulem accepisli, quid gloriatis quasi nori
et agnitione legis, scd benignitaleSalvatoris nostri acceperis{1 Cor. iv, 7)? Jacobi qiioque sentftitiaiii
Dei hos prcedicalesse salvatos (Ibid., 4). Cttjti- ope Q sincera cofdis humililate secletur, qua nos ab erronr
fil «f, abneganteshnpieiatem el swculsria desideria, revocat, et in viam verilatis iiiducil, dicens : Nolite'
sobrie, el juste, el pie vivamus in hoc smcuio (Tit. errare, frulres mei : omne datum optimuntj et omne '
11,18). doiittm perfectum dcsursum esl, descendens a Patre
CAP.XXI.— 45. Hoc igilur agit gralia Deiper Domi- luminum (Jac. i, 16, 17). Ipse quoque nosler Condi-
num nostrum Jesum Chrisluin, utex insipienlibus sa- lor ac Redemptor, cuiii lurbis in parabolis loquere-
picntcs facial, infidelibusfidem tribuai, errantes ad vi- tur, ut" oslenderet interioris c agnitionis facuUatcm
lamnon solumvocel, sed eliama pravis desideriisre- jllis faiittim inesse quibus eam ipse largiri voluerit,
vocet; terrenis desideriis 3 expulsis, desiderium regni quia i, se est qui docel hominemscienliam(Psal. xcin,
eoelestisjnspiret;ablala voluptalum carnalium cupi.- 10), dicenlibus sibi discipulis : Quare in partsbolis
ditale, .donum spirilalis delectationis ac volunlatis loqueris ei&(Matlh. xni, 14) ? manifesla responsipne
infnndat; -exstirpel jnsena bonilatemaliliaro ; beni- «lonum gratise co_lestis aperuit, dicens :.Quia vobi»,
_gnilatis dono pellat invidiam ; odibilibus quoque et daium est nosse myslerium regni Dei, cmleris autem
odientibus invicem donura sancttc dilectionis atlri- in piirabolis(Lttc. n, 10). Ipsius quoque ad-Palreiu
buat b. Ut crgo ex malis bontsimus, etul igne san- directa confessio evidenter ostendit, omncm sapicn-
ctee carilalis Hagreftius, graliec spiritalis opere in (_ liam humanae menlis ad intelligenliam divinee prec-
nobis inchoalur, ejusque in uobis operalione perfi- diGationis iiiYalidam, nisi Deus, qui docet exleriui.
cilur. Fructus enim Spiritus est coritas, gaudium, per hominem loquentem, per seipsum iuterius do--
pax,longanimitas,.bonilas, benignitas (Gat. v, 22, 25\ eens, illuminet atque adjuvet audienlem. Ait enira :.
el.cceiera, quceapostolica doctrina commendat. Hoc Confiteortibi, Pater, Dominecwliet teme, cpti abscotK
initobis Spirilu operante salubriter facienda cogno- disli hosc a sapientibus et prudentibus, et revelasti ca
scimus, quia ipse in nobis operatur, ut cogiuia facia- parvulis (Mallh. xi, 25). Quomodo gratia omnibus
mus. Nou enim spirilunvhttjus mundi accepimus,.sed asserilur data, quce a sapientihus etprudehtibus,
Spirilum qui ex Deo est, ut sciamus quma Deodonaia teste ipso donatore d, ntonstratur abscondila ? Nam
ttail nobis '(1 Cor. n, 12).,Eodem quoque Spirilu et in subsequentibus verbis agnifionem Dei non iu'
agimurr- ut hene agentes filii I)ei simus. Quolquol humanapolestate, sed in divina ostendil revelalionn
enim Spirilu Dei aguntttr, Jd filii sunl Dei IRom. consislere, cunrait: JVemonovit Filium nisi Patcr,
vin, 14). neque Patrem quis novit.nisiFilius, el cui volueritFi-
44. Cceleslibus igilur obedienles eloquiis, -finuis- lius revelare (Ibid., 27)? Quis hic non videal homi-
Bimeleneajnus, oranium nobis bonorum initiuiii di- nero ab homine inutiliter sermoncm doctrincc coele-
vina largitate conferri. "Nosautem, ut contineamus, Q stis audire, nisi ei magister Deiis revelando miseri-'
ne mala faciamus, et ut bonum incipiamus velle vel cordilerloquaturin corde? -
facere, nec initium a nobis babere possumus, nec CAP.xxin. — 46. Hcecautem revelalio spccialis"
profectum. Quemadmodum enim de continentia est filiorum"Dei, qua non solum cognitionis donum,'
scriptum esl, quia nemo 456 potest esse contincns; sed etiam divinae dilecttonls accipiunt. Nori cnim'
nisi Deusdel (Sap. ym, 21), el Aposlolus eam inler talis esl ista revelatio sive cognitio, qualis" illoruiij
fructus Spirilus enumerat (Galal. v, 25) : sic caritas de quibus dicit ApostoTus,quia quod notum-est Dei
quee non agit perperam (1 Cor. xm, 4), quod ad con- manifestum esl in illis. Deus 457 eu"m »'''* manifc''-
tincntiam pertinet, el qtiee per hona opera ceoperii stuvii (Rom.i, 19), sciliceti.. sint inexcusabites, qttia
mtilii.udinem peccatorum(I Peir. iv, 3), per quara ciim cognovissenl Deum, non sicttt Deum gtorificave-
:B itobis Dotis cooperatitr, non soluin ul decliuemus. runl, cttti gtatias egeruut (lbid.,'%.0, 2I>).-Jlla itaqua

a Sic mss. duo. At editi, prams desideriis. lerioris. ' ~

11Mss. duo, hifundat. >'Sic riiss. duo. Edili autfm,
< Editi iiiiclligeiiiwris: fed raeliiis m.'-: trc. , i:i- ipso dgnqnte.
 627 S. FULGEXTI• EPISCOPI RUSPENS.S G2S
ii!a:dfeslatioqiiacogiioverunlDeuiii,qiiicogniliininon ^ humili, quara gratia spiritalis donal, fide et cariiaie
dilexerunt, gratiain non habuil, qua Dettssic cogno- solvitur; in vasisaulein ircesuperba cognilione iiulti-
scilur ut ametur. Quia ergo graliam non acceperunt, * lur. Per illam cognitionem C-Ccumcor a seiuelipso
propterea cogi.oscentes Deum gralias non egerunt;' infiatur ad morlem ; per hanc autem d.vinilus illu-
ct quia vasa irce ftierunt aplala in interitum, hoc iu minatur et humiliatur ad vitam. Illa cognilione cor
cis operala est illa manifestatio qua Deum cognove- obscuralur insipiens, dum quod Dci est homo sibi
runl, ul coguosccndo superbirenl, iiou ul se huiiii- superbus assignat; liac autem aceipil lumen, ut hoc
liando i!iligerentn. Tali ergo cognitione ablafa, excu- ipsum quod Deum cognoscit ac diligit, ^ion ex pos-
sutio est, non eollala salvatio In hac autem revela- sibilitale naturcc, neque ex attditu legis, neque ex
tioiieTquamgratiaDeiiiivasisniisericordiaeoperalur, sua voluulale, sed ex Dei dono sibi inesse non am-
siiniil homini divinilus agnilio Dei dileclioque con- bigat ; seroperque bumilis esse meminerit, ne super-
fertur. Illi enini qui non sunl elecli inexcusabilcs bus atnitlat quod indignus accepit. Cognitio ergojlla.
sunt, elecli aiilem i: accusabiles fiunl. Dixil enim peccato adjicit prcevaricationis realum, isla removet
Apostolus : Qu's accttsabil elecios Dei ? Deus qni ju- a pcccatore supplicium. Illa jusle damnat, isla gratis
siificut; quis est qui condemnet? Christus Jesus, qui juslificat. Illic scientia inflans nulrit, augetquc pec-
morlunsest, inwaiii etresurrcxil, qr.i esi ad dexieram catum, hic carilas cedificans cooperit niulliludincm
Dei, qui etiam inlcrpellat pro nobis (Rom. vm, 35). " peccatorum.
47. Iu vasis ergo misericordiee reattts natu al.s
" Mss. duo, ut diligendttm cocjnoscerent,non ul cognttum dtlextssent.

LIBER SECUNDUS.

45J}CAPUTI. — 1. Superiore lihroradjuvante gratia lus sccnlus adjtmxil: Non ex operibus,sed ex voccmle
Dei,quce sola potest -.ihumano cordi donum sanclee, dictum estei, qtiia major serviel minori (Ibid., 12).
cogilationis * infundere, et ori reclam loquendi tri- 2. Ilac igitur, in quantum Domintis donavit, ge-
buere facultatem, quia in manu Dei sunt et nos et minoruni-fratrum quecsfionetractala, generalem de
scrmones nostri, primitus de Jacob et Esau salis su- parvulis sinc baptismate morientibus inquisitionei-.
perque disscruib : oslendens apostolic^edocumenlo ' suscepli operis seriessubrogavil.Qua diligentius dis-
sententicc, nullis praeeedentium aut subsequenlium C cussa, et, quantum arbitror, cvldentius absolula,
exigentibus opertmi meritis, sanctum Jaeob prius- ipsius demiini gratiecqua gratis preeveniunturquicun-
quam nasceretur electum, sed sola divini propo=ili que salvanlur, traclalus est a nobis sollicila inquisi-
benignitale discrelum. Quod evidenler heatus Paulus tione susceptus : quo paluil graiiam non omnibnsmni-
illo cognoscilur asseruis.e sermone, quo ait: Dum versaliter dari, el quibus datur non eequaliler dari.-
enim nondum nali fuissenl aut aliquod egissent bonum I.lius est enim, vel quibus eam, vcl quairtam den.-e,
aul multtm, ut secundumeleciionem proposilum Dei qui non eam humanis volunlatibus, attt oper3_us de-
maneret (Rotn. ix, 11). Quod Aposlolus ideo dixit, bitam relribuit, sed gratuitam illuminandis cordibus
ut non secundum hontinis, sed secundum eleclionem misericors ac benignus infundit. Et ideo cui voluerit,
'vocanlis propositum niansisse monstraret; neque ex e't quantam voluerit profecto Iargitur, quianeque ullo
nasciiuri quolibet merito, sed ex volunlate Dei co- bonce voluntalis exorlu , neque effeclu cujusquatn
gnosceretur eleetio., Revera enim vocalio Dei ex boni operis, priusquam graliam tribuat, Invitalur.
hominis merilo, etnon ex gratia Dei fuisset eleciio, CAP.II.—5. Verumlantcn quia plerosque noviraus
si aliquid bontnvel malceactionis inveniretur in par- in quseslione gratiseDeielhumaniarbilrii nontenere
vulis. t>edqpiia nulla fuerunl.iji nondum nascenlibus, discrelionera, sed ita unum asserere, ut alterum ni-
ex uno concubitu conceptis, operum merita proprio- H lantur auferrc; = vel cum unuinaudiuntasseri, alte-
rum, qucediversitale sui unum facerent eligi, alterum rttm arbitrentur auferri; cum grafia pielatis neulrum
reprobari (quia, si «ssent, non utique secundum Dei negari sinat, sed ordinem cuslodiri in ulriusque con-
electioncm, sed secundum humana opera propositum fessione prcccipial : nos graiiee divinccfulti proesidio,
Dei maneret)'; quia ergomilla fuit in illis itatrihus quo humanum et illuminaturelgubernaturarbitrium,
dlversitas proprii operis boni vel mali, quse utri ele- inhoc secundo libellocuravimus etgrallaniDeielarbi-
clionis conferrel merilum,. alleri damnaiionis infer- trium hominis sic asserere, ut neutrum tollamus, dum
ret supplicium ; propterea secundtim eleclionem fuit utrumque defendimus; sed oslendamus quid horum
pro,)ositura Dei, quia non ex meriio eligendi volun-- sit quod altero egeat, el quid se alteri ^raluito mu -
tas eligcntis mansit, sed ex eligenlis proposito gra- nere bonilalis impendat; quid sit quod medelam scm
tuita 45Sfuit electi discrelio. Propter quodAposlo- per cxspeetel, el unde beneficium mediclnoeindesi-
- < Hcechabuimus ex mss.
? Edd., cognitionis. duobus, usqae ad heuc
h Sic mss. duo. At editi, satis supirqte oslcndimus; verba, arbitrentur auferri.
sed prior lectio plenior est et concinnior.
 C23 DE YERITATE PR.EDESTINATIGNISLIB. II. fi5 .
neiiter exuueret. Ttlcit fenim Greator Salvalorque .A citer^xclamarel: Egodixi, Domine,'misererc•'mei ;
morlalium non esse necessarium sanis medicum, sed sana animam meam, quia peccavitibi (Psat. \h,B). Ne'_
- male habenlibus, neque se venisse ut vocarel justos, tamen medicus ille ccelestis noslram infirmilaiem
-sed peccalores ad poenilentiam (Mallh. ix, 15). Hinc sanaret-cognilione dilectioneve maridaii, nisi honiiiii
iiiaque cognoscitur quid idem medicus in infirmis liberum dedisset arbitrium ; sed multiplicata es't in-
taveniat, et quid ipse sanandis impendal. Invenit lirmitas sola cognilione mandali, ut per graliam in^
fliberura hominis arbitrium, in ea dunlaxat oetate quoe ciperet sanitas -fideiac -dilectionis constilui. Cogni-
jusui jam potest servire ratianis, aut succinftrmilalis tione itaque mandali ad' bene operandum homink
•oranino nescium, aut morbo noxice cogitationis in- liberum arbilrium convenilur : non quia voluntate
flatum: dum seilicet autquid faciendum sit nescit,'aul laiilum, vel virtute tantum sua polest homo implere
quodfaciendum scierit, suis se virihus implere con- quod ei lex jubet,sed ut per mandaii notiliam Infir-
lidit: ac sic, authomo nescius morbum amplectitur, mitalis suee sibi eonscius iiat, et adjuiorium gralicc
aut plus aegrolat, dumnonamedicoposcit, sed ipse rriedicinalisexposcat. Quapercepla, polest et diligeio
sibi uititur adhibere remedium. Unde consequens quod jubeiur,et facere, et agnoscere, vel quid pos-
esl ut, Ietliali morbo vel Ignorantice vel siiperbiccpree- sit, vel quid non possit.et ul possil exposcere, elsibi
gravatus, nec medicum requirat, nec in -se effectum .> suce infirniilalisimputare miseriam, et sanitatis gra-
vercesanitatis inveniat. Neque tamen libera voluntas tiam beneficiis medicinalibus assignare.
ideo non est in homine,, priusquam sanetur opere CAP.IV.— b. Hoecomnia quoesttperiusposuimus,
divinse conversionis, quia morbo magis vult obtem- dignum est ul ccclestihus eloquiis asseramus. Per
perare quam medico : cum eo ipso quod obteniperal Isaiam sic loquilur Deus : Si voluerilis, el uudierilis
homo, vel non obtemperat, liberum sibi inesse ar<- me, bona terrm comedelis; si autem nohteritis, nec
.bilrium evidenter ostendat. obaudierilis me, giadius devorabitvos (lsui. i, 19). Hi.
_ CAP.IH. — 4. Est ergo non solum in hominibus verbis quibus dicitur, Si volueritis, et "Si noiueritis>
luslis.verumetiam in irapiis460 bVberumarbilrium : procul .dubio libertas bumani declaratur arbitrii.
sed in islis bonitate Dei redemptoris erigilur alque Yelle enim et nolle volunlatis esse nullus ignorai.
dirigitur; in illjs autem Dei ulciscenlis eequitale de- Quod ergo per prophetam dicitiir, Si votueritis ct
Eeritur et punitur. Ac sic in his non solum cogno- audieriiis me, nostra convenilur 461 voluntas, qua
.scendo., J3edetiemi diligendoinbceret veritati; in illis dcbemus et semper hontun velle, ac bonis operibus
vero aul ignorat mandatum, et itfpeccalo suo non est iiidesjnenler.ac libenter insistere. Cunt vero Aposto-
ci peccati cognitio; aut ad hoc polest peccatum abs- lus dicit qltia Deus est qui
operalur in nobiset velleet
que adjutorio gtatice Dei cognoscere, ut dum se pree- '~ perficere, pro bona volunlate (P/ii/ipni, 15), oslendit
«umitpersemeiipsum divinecvolunlatis implereposse uiique ipsam hominis voluntalem, et adbene volen-
raandala, non obtempei-et humiliter voluntati Dei, duK non nisi divino munere dirigi, el ad bene ope-
cedbonum male faciens suo polius famulelur errojl: randum diviniius adjuvari. Dum ergopreccipilurho-
dum scilicet ignoraos Dei jusliliam, et suam volens bis ut velimus, ostenditur quid habere debeamus ;
constituere, justiliceDeinon est subjeclum (Rom. x, sed qttia id cx nobis hahere non possumus, adinone-
5)_:quando fiuis legis non nisi Christus sil ad.jusliliam «nurut a quo uobis dalur preeeeplum; ab ipso pela-
omni credenti (Ibid., 4). _ aaus auxilium. Quod lamen non possumus poscere,
^. M.edicus-itaque noster peritus et bonus, gralis nisi Deus in nobis operelur 4_tvelle. Voluntas enini
ttd vitam reduclurus morluos, ac sanitati redditurus quoein"nobis bona b dono Dei miseranlis eflicilur,
fegrolosyipselanguentium salus, et resurreclio mor- ipsa-in nobis, ut bene operari valeal, adjuvatur. Quco,
luorum, in'eo vivificandis ac sanandisJiominibus in- de mSlisin quibusranle justificationera" jacet, et in
superabi-i bonitale consuluit, in quo medicinam se eis cum delectatione deficit, non sua virtule, sed Dci
nobis idem medicus fecit, Sed ut ordinem sucecura- prasvenienlis operalione consurgil: elpostquamsur-
lioi-is Sapienlia Dei sapienler expleret, prius.prce- rexerit, ut non cadat, sola sibi non polest sufficere;
ceptum dedil pcr legem juslilioe, quo suam infirmita- sed sicut ad surgendum benclicio raisericordice pree-'
tem eegrotusagnosceret, dalurus affectum a per gra- - venientis erigitur, sic ad perseverandum niisericordisd
liam, quo infirmus suee infirmitatis salubriter con- subsequenlis juvaroine custodilur.
scius, non jam conftdens in virlule sua lumesceref, CAP.v. — 7. Reatus ilaque David, et hiiinani ar-
sed ipsum fonlem vilsesalutisque cognoscens, ab ipso bitrii voluntatem j et virlutem divinee gratiee reco-
sibisanilalisbenefleium poslularet: nec suam jaclans gnoscens, convenit quidem nos, ut faeiamus bonuro ;
superbo corde juslitiam , sic se pularel alienum a sed quod a nobis imperat lieri, inde nobis poscil,
morbo, lanquam non egeret curalionis-auxilio funde unde nos habere possenon ambigit. Humahum igi-
i!la vox Pharisoei est : -Deiis, gralias libi ago, quia lur arbitrium 3d conversionem provocans , salubri
non sttm sicut cwleri liomines, raplores, injusti, aditl- preedicatioric terrel, dicens : Nisi conrertamini, gla-
teri, skul el publicanus iste (Luc. xvjn, 11)J; sed vul- dium suttm vibvuvil, afcttm stittm letendit, et paravit
nera sua conlriti cordis huniililale-respieiens , vera- ........ (Ps«/. ui, 15).- Sed ul ostcnderet qjiod operari

• Sic mss. ouo. Edd., -effectum. ~ " -

1 Heecvo.\, bona, lcgilur infmss. duobus, non vero in editis,- ' __ -
,
651 S, Ft.LCENfi. EPlS.epi RUSPENSIS • ,032
|it';ecipiiiiui',coiivei'sioneniquainnobisproedicat, dono Aassignel.-oslendit liher Acluuni aposlolorum, adre-
.•.uperuccoperationis assignat, dicens ; Deus, tu con- .cipiendum Christianee praedicationisveibum os 4iu-
tetiensvivificabisnos, et plebs tua Imlabilurin le(Psal. mani cordis largitate divini muneris aperiri. lbienitn
LXXXIV, 7). Ut cliam suee aniinecunusquisque misc- scriptum est de quatlam muliere nomhie Lydia pur-
reatur, et Deiiplaceal,humaitum divino sermone sic puraria : Ctijus Domims aperuit cor inlendere ih
admonelur arbilriuni : Miserere anhnm tuw, placeus quw dicebanlur a Paulo (Act. xvi,.14). Ilerum scri*-
Deo (Eccli. xxx, 2-4).Quia vero uemo potest aniiuee ptum est, quia sapieniia apcruil os mutum, el linguai
suee misereri T nisi qui Dei misericordia -pncvenlus infanlium fecit diserlas (Sap. x, 2l).Aperuit enim
acceperil ut.misericors sil, ipse misericordiec Iargilor os mutum, ut increduli crederent; disertasque fecit
e Jocens dicit.- Misereborcui misereor,elmisericord'.am infanlium Jinguas, ul quod credideVanfpieedicareni.
prwsiabo cttpis misenbor (Exod. xxxin, 19). Ideo et Undenon immerito credulilatenilocutionemque-_uan.
bealus,David dicit: Deiis meus, «lisericorrfjaejus prm- sancli Spiritus dono Paulus ascribit, dicens : Ha-
veniet me (Psal. HHI, 11). Et quia Deo nemo-|)olest Jtenles autem eumdem Spirilum fidei, sicut scriplum
placere,*nisi in eo Deus opcrettir quod plaeeai coram esl, Credidi, propter quod loctttttssum ;et nosxredi-
se, in Epistolaquce ad Hebreeosesl scrij.la, manifc^le mtts, prapter quod el loquimur(II €or. iv, 15).-Yo-
posiluro est. Ibi quippe dicilur : Deus aulem pacis, jj lunlarie homo credil, et voluntarie loquitur,; sed hoc
qtti cduxil de mortuis pastorem magnum oviumin san- ex se volunlas hominis habere non potest, nisi Deus
tjuiiie Teslameiui wlerni, Dominum nostrum Jcsnm det : quia ulinfidelis * credat, Sapieutia os mutuiri
Ckris'um, aplet vos in omni bono, ttl faciatis volttnla- aperit;elut credens loqualur, linguas infantium
lemejus, [a.iensin voi>isqtiodplnceat coram se (Ilcbr. disertas facit. - •~ - - •
•xm, 20,21). 10. Preecepta igitur quibus per prophetas atque
. .8. Deo igitttr non placemus nisi velitnus; seJ ab aposlolos admonemur quid debeamus appetere,quid
ipso nobis irihuitur ut velimus, a quo nisi volunlas Yitare, conveniunt nostrum arbitrium,- ut Oominicis
hominis muletur ut bonasit, aiil semper appetil raa- jussis voluntarie serviamus, Sed cum ipsi prbphetee
.jiini.-aul nunqu;im bene appelit bonum ; ac sic dum et apostoli, qui Spirilu sancto repleli sancte vixe-
in rebus bonis rectiim ordinem non tenct, Deo vero runl, sanclaque docuefunt, nuriquam destiterint a
«t bono piillaleniis placet. Deo ergo non placemus, postulatione divini juvaminis (qnippe ad irnplenda
.jaisi in volunlale bpna ; sed ul ei placeamus ", ipse quec Deus pibebal, ab ipso auxilium •requirebant);
jios aplat in omni bono. Yoltintaleni quoque 462 procul dubio sicul rion negabant inesse honilni libe-
ejus ctiro f:icimus, volentes facimus ; _sedut eam fa- rum volunlalis arbilrium ; sic illud sine juvamine
ciamtts, ipse facit iu nobis quod placeat coram se. r gralice Dei, ad ea quce sancla sunt nonsoluni*ageii-
David eniin dicil: Ut faciam volunlatem tuam , Deus da, sed -etiam cogitanda insufficiens atque invaliduni
jiieus, voltti (Psal. xxxix, 9). SeJ ad ipsain volunta- teslabanlur. Unde sauclus Aposlolus oslendens in
lem facienJara -gratice spirilotlisposcit auxilium, qua 463 bomine-liljerum volunlatis arbilrium, Pliilip-
«loee.aiur.ut.scial, ct dirigalur ut facial. Unde et in penses ad ea quee sancta et jusla snni cogitanda at-
alio loco slc oral b : Doce tne ut faciam volttntatein que agenda prceceptis saluiaribus hortatur, dicens :
luam, quia tu es Deus meus (Psul. CXLII,10); slalitn- Quatcttnquesttnt vera, qucecttriquepndica, qtimcunqttc
que subjecit; Spiritus tuus bonus deducetme in viam stmcla, qttwcunque justa, quwcunqne bonw (amw, si
reclam (Ibid.). Ifcra Isaias preccipif, dicens : Derelht- qtta virttts, si qtta laus, hwc cogilule quw didicistis, el
quat impiitsviam suani, et vir iniquus cogilalionessuas, nccepisiis,et attdislis, el vidislis in me. Hdsc agiie,*et
et-convertaturad Dominum (Isai. LV, 7).Paulus quo- Deus pacis erit vobiscum(Philip. iv, 8, 9). Nomie et
que apostolus hortatur ut renovemur spiritu menlis ut cogilent, ot ut agant quee sancia sunt, et prcece-
nostree, et induamus novum hominem, qui secundum • pit, el- tamen lam cogilandi quam agendi facuitas
Detim crealtis est in jusliHa el sanclilale verilalis unde nobis donelur^videnter bsiendil: De cogita-
(Ephes. iv, 25, 24). tiane qtiidem dicit : Non quod sufficientessimus cogi-
- CAP.vi. — 9. Yerumlamen ne conversio vel reno- UirerMquid a nobis quasi ex nobis {11 Cor. m, S).
jj
vatio nostra humano assignelur arbitrio-, ulramque Quid est quod dicil, E\ nobis, nisi, ex libero volun-
nobis a Dontinosanctus Jeremias deposcit his verbis : talis arbilrio? Unde ergo esl, si ex nobis non est?
Converle nos ad te, et converlemur. renova dies no- Serf sufftcieniia,inqnil, noslra e.r Deoest (Ibid.). Ad
stros, sicul antea (Thren. v, 21).Rursus.Psalmisla e agendum quoque, Spirilti Dei nos agi sic preedieal :
dicit: Aperi os tuum, el adimplebo itlttd (Psal. LXXX, Quotquotenim Spiritu Dei aguntur, hi filii snni Dei
11). Ubi inlelligimus os cordis sigitificari, non cor. (Rvm. vin, 14). -
poris. De quo ore alio loco dicil: Insonverlendo Do- CAP.VU. — II. Hoecigitur inler litteram juben-
mintis caplivilfilemSion, facli siimussicul consolati. tem et spiritum vivificantem, id esl inler legein gra-
Tutic replelumest gaudio os noslrum (Psal. cxxv, 1, liamque distantia esl, quialex convenit; gratia con-
2). Et lamen ne quis sibi oris apertionem superbus vorfil hominis volutilatem : ut bonum velimus, illa

a Aberant ab edilis hcec, sed ul ei placeamus facultalis auclorem.

habenlur ex nibs. dtiobus. r- Ms. uuus, f-«rsK5propheta,
ipseJacil; 6 E<M,ut fidelis.
h Mss. duo hic addiinl, sic orai ipsum scicntim et
 G53 DE YEJl.TATE PR.EDESTINATiONIS L1B. II. 63*
'j-clamaf,
' nsec donal; illic volunlali rioniinis iriculit,A.cens : Manus luas fecerunl me ei pldsmaverunl me ':
jttstitia divina tenorem,- Iiic infundit misericordia , da mihi^intelleclum, ut discam mandata lua (,P$alt~
caritatem :per illam accipit * volunlas spiritum ser- cxvni, 75). Proverbia. quoque testantur quia Domu
vilutis in timore, per islam- aecipit spiritinn ado-. nusdal sapientiam, et a facie ejus scientiast.intelle--
ptionis filiorum.in quo clam linus: Abba, Pater. Heec ctus .procedit (Prov. n, 6). Et apostolus Jacobus prec-
ergo in nobis libera voluntas.eam in se habet natu- cipit ut siquis indigel sapicntia,postuleta Deo, qui
raliter .qiialitatem, ut appetere sponte possit bona dai omnibttsajfluenter, et non.improperat (Jac. i,'S)\.-
vel mala; sed bona proficiendo appelitrmala vero Utautem ipsam quoque voluntalem postulandi divj-
deficiendo. Ut au.eni defitial, potest ipsa sola sibi nitus osleuderet dari, adjecil: Postttlet.autem in fide,
sufficere; ,ut proficiat vero, indiget, semper divince nihii Jiwsitans (Ibid., 6). Sinefide autein Deum iiivo-„
miseratipnis auxilio. Nisi .enim gralia proevenientele- carl non posse, Paulus osteudens ait: Quomodoergo
yelur, nullatenus surgit, quia Dominus erigit elisos invocabunt in quem non crediderunt (Rom. x, 14)?,
(Psal. CXLV,8); nisi ea deducente. juvelur, nullale- Quia igitur nullus invocal priusquam credat, hec ali-_
nus currit, quia de Deo scriplum esl : Deduxil me quis in Deum credit, nisi fidem acceperil; certum esj.
super semilasjustilim propter nomen suum (Psal.xxu, quojiiam ille..nos excitatuf sapieutiam postulemus-,
5); et ipsLdiciiur :Domme, deduc me in jusliiia tua U qui nos illuminal ut credamus.
prapter-inimicos meos (Psal. v, 9). Nisi gralia custo- . CAP. JX. — 15. Homo igitur, bonuni vull vo-,
diente perducatur, nullaleiius pervenif; dicit enini luiuale, bonuiii facit volunlate, se,d sine doito atque.
canclus David: Emilte lucem luatn el verilatem tuam, adjutorjo Dei nunquam polest bonum velle vel fa-
ipai me deduxeruntet perduxerunl in nwnlem sancluni cere. Equidem cottvenitur ul sciat, admonetiir.ut
tmim, el in labernacula lua ( Psal. XLII,5). Neque faciat, quja liberuro habet semper arbilrium voluii-.
sprelis malis voluulas humana vel eligere bona quee talis : sed neque scientiam sanclam pote&t haber.e ,.
ducunt ad vilam, vel diligere poterit, nisi graliain nisi dono gratiee desuper acceperit a Palre luminum,
discretionis a Deo et carilaljs acceperit. Spiritalibus a.quo est pmne datum oplimum el omne donum per-„
enim donis dlscrelioncm healjis Pau_usinseruitrdi- fectum (Jac. i, 17) : et sciens aut nbn facit qupd fa-
eens:A/.i quidemdaturper Spirilum sermo sapientim, ciendum esse jam riovit, aut dum ea^ibi nitilur assi-
.'/(t atf.emsermo scieniiwsecundumeutndem Spirilum, gnare quee facit, proprii lumoris pondere praegra*,a-
alleri.fides in eodem Spiritu, alii gratia sanitatum in lur. Ideo vero sanclam scienliamsuperius dixi, qnja
iino Spiritu, ulii opemlio virtulum, alii prophetalio, est scientia ndn sancta, illa scilicet quee iitflat liomi-
vlii discrelio spirilunm (I Cor. xn, 8, 9,10). Quoium »em,quec scdificantem nonhabet caritatem.llla scien-,
auteni dLcrelio spirituuin spiiita.i larg.taie donalur; Q tia qtiidam cognoscentes Deura, nonsicutDeumglo-
nisihonorum ac malorum? ut scilice!, illurainati at- • liftcaveruni, aulgralias egerunt. Hac scientia si qiiis
que adjuti gratia Spiriius sancti, noverimus alque se pulal scire aliquid, nondum cognovit quemadmodiim
possimus et dona sancli Spirilus.cum timore et tre- oporleal eum scire (1 Cor. vm, 2).
more servare, etsuggestiones diaboliccemalignilalis 14. lgitur ad bene vivendum nunqtiam sufficil cui-
saiubrl discretione repellere. Quod nos bealus Joan- quam scienlia preccepti, nisl_dileclio fuerit' cuslos
nes aposlolus observare preecipit, dicens.: Car.ssim., mandati/el.ut diligal, non nisi sua volunlate diligit.
nolileomni spiriluicredere, sedprobale spiritus, si ex Etideo Dei et proximi dileclio tinicuique noslrura ita
Deo sunl ~{IJoan. iv, 1). legali sermone mandatur : Diliges Dpniinum Deum
; CAP.VIII.— 12..Ut-aulem sciamus quee nobis a lutim ex.tolo corde luo, et ex tota anima tuu, et ex tota^
Deo-donantur, non in nobis 464 operatur spirilus menle lua; el~proximum tuuin sicut teipsum ( Malth'.
mnndi, sed Dci; id esl, noiiispiritusquem homo ha- xxn, -57, 58). In quibus duobus proeceplis Salvalor,
bet ot nascatur in mundo, sed queni accepit ul re->, nosler lotam legem dicit prophetasque pendere. Ui
nascalur.Deo : quod Aposlolus evidenier edocet, di- auleni diligamus Deum ex loto corde nostro, ipsam
cens :"Nos autem rion spiriium mundi accepimus, sed dilectionem non habemus 465 ex corde nostro, sed'b.
spiritum qui ex Deo esj, ut sciamus qttw a Deo donata I» habemus ex Deo. Carilas enira Dei diffusa est in^
sttnt ttobis (I Cor. n, 12); neque solum ut sciamus, cordibus noslris per Spiritum saiictum, qui datus est
sed etiam ul inlelligamus divini muneris esse, Apo-ii nobis. Et ut diligamus invicem, .Deps nobis.lribuit
stolus leslaliij-, sic Timotheo scribens: Inlellige quas caritatem. Ait enini bealus Joannes : C_irissimi,dili-
dieo (II Tim. n, 7). Quo sermone humanum uiique gamus invicem; quoniam caritas ex Deo esl, et omnif
ad mielligendum convenitarbilrium; quod nisi homo, qtti diligit fralrcm ex,Deo natus est,.et novit Deum.
haberet; intelligere quce dicunlur nullateitus possel. Qui autem non diligil, ignoral Deum, quia Deus.ca-
Sed ut osteuderei unde inlellectushumano delur ar. rilas^st (1 Joan. jy, 7, 8). '
bilrio,-cuni dixisscl: Inteltige qum dico, sub_equenter 15. Quoniam igilur Deum caritatem esse divinis
adjecil: Dabitenim libi Dominus hl omnibushilelle- elarel eloquiis, profeclo mahifeslum est quod nem&
ctum (lbid.). - David quoque sanclissimus, ut man- Deumbabere possit, si se homini Deus ipse non de-j.
data Dei discat, a Deo sibi poslulat iniellecluin, di- derit. In -eo ergo liherum arbitrium nostrum ad dili-.
" Sic ms. unus, hic el paulo h Hecc verba, non habemus ,ex corde- tioslro sed'
post. Cxleri codd,,
accepit. iion legtnitur in edilis, legmilur in mss. duobuV.
 053 S. FULGENTH EliSCOPI RUSPEiSS.S GDQ
gcuduin Deunt cl proximunt idoneum elficitttr, in H.propriam mercedem accipiel secundum stium laboteni
quo ei caritas divinilus d-itur. Sinc carilale eniin, (1 Cor. m,8); el: Labora til bvnns mites Clirhii
tiec-Deus diligi potcst, nec proxiraus. Ut auiemDeus Jesu (II Tim. n, 5); et alio loco: llaqtie, fraire%
diligi possil, ipse se tribuit: quiaDeus carilas esl, et stabiles estote, el hnmobiics,abunddnlesqne~in opeie
Deum non nisi carilate diligimus. Nisi ergo Deum Domini semper; scientes quod labor vesler non esl
nccipiamus, Deum diligere non valerous. Posita sunt' htanis in Domino (1 Cor. xv, 58). Ad qucm laineii
quoque anle liominem ignis et aqua, vita el mors, laborem in Sapietili-elibro sibi posc.l quidamauxi-
ut quo vult manum suam libero porrigat voluntalis lium, dicens ex lolis preecordiis suis: Dctts paren^
arbilrio (Eccli. xv, 17, 18) : si enim de_.it volunlas tum nosirorum, et Domine misericordiw4uw, qui fe-
libera, manus quoquam non porrigilur; sed eamderii cisli omnia verbo itto, el sapicntia tua conslilttistiho-
manum ad vilam nunquam porrigit homo, nisi eam minem,ttt dominclur creututw quw u te facla est,el
Deiis gratuila bonilale lenueril. Propter quod ei di- dispoitat otbem lerrm in aquilate, et jiislitia, el di-
cilur et a propheta : Tenuisti manum dexterm mew, et reclione animijudicium judicet: da mihi scdium tua-
in volunlaie lua deduxisli me (Psal. LXMI,24'. Alio rtim assislricem sapienliam (Sap. ix, 1 el seq^);~ei
quoque loco ipsam manum dexleree noslKic diyina -paulo post : MUle illittn de cwlis sanctis tttis, et de
dicil protectione salvari. Ail enim : Dominus cuslodit fj sedc magniludinis litw, ul mecum sit, el mecttmlabo-
te, Domintts prolectio lua super manum~~dexterm luw n rel, ut sciam quid acceplum sit coramie. Scit enini
(Psal. cxxjS). Ipse denuo orat, ul opera mantium Mla oninia, et inlelligil, et deducel mein operibustneis
r.oslrarum, concessa super nos illuniinatione, Domi- sobrie, et custadiel tne in stta polentia, el erttnt ac-
nusdirigat. Ueo ail : Sit splendor Domini Dei nostii cepla opera mea (Ibid., 10).
ttuper nos, et opera manuiim noslrarum dirige super CAP.XI. -*- 18. Yefumtamen iic qui_qu_mihuic
nos(Psal. LXXXIX, 17).- ipsum saltem orandi aflcctum, quo sibi sapienliam
CAP.x. — 10r His atque hujusmodi leslimoniis, posceret, nondiVinilus arbilrarelur infusum, paulo
quibus tam Novum quam Yetus refertum est Testa- superius ait, se scisse quoniam aliier uou potest «sso
mentum, lale esse hominis demonslratur arbilrium, continens nisi Deus det (Sap. vm, 21); et hoc ipsum
ul sive ad inchoanda quee bona sunt nihil possit, nisi tar.ensapienliam esse dicit scire, cujus hoc domi.n
ipsum gratia divina preeveneril, sive ad perliciend-t esset. Unde igitur est instructus ut scirel.inde esl
nullatenus sibi sufficere valeal, nisi gratia qua prec- . excilatus ut orarel. Nec tainen (al. iterum) nisi vo-
venitur, eadem jugiter adjuvetur. Nec lamen qttia luiilarie scivit, necnisi yoluntarieoravil; quia et aj
indiget juvamine, ideo dicendum esl non esse; ncc sc.endum, etad deprecandum, Chrisli gratia ignarum
quia est, ideo credi debet ad iuiiium vel profeclura r et lorpidum hominis precveniens instruxit alque -ex-
boni sibi posse sufficere. Proinde si ad eloq.uia divi- cilavit c arhitrium. Misericordiecigilur divineeest ul
na liumilis ac mitis accesseril animus (quod ttiuc honcluisliberum illuiiiinctur arbilrium, quo fit ut
pofest, si ei humililalis et mansueludinis donum di- homo etea queeplaciia sunl Deo cognoscaf",et adju-
vixitus conferatui-),- ablalo velamine quo in.eiior vaati graliec olficiunt sui laboris yoluntaria devolione
(«/. inlelligenlior) atque excelsior intellecius obtegi- subjungal. Ad illuminandumhominis arbitrium dici-
lur, cordi contrilo et bumilialo sapienlia «t scienlia tur : Deus meus, misericordia ejus prwveniel me
concedilur. 'Scriplum est enim quia Dominusdatsa- (Psal. LYJII,11); ad adjuvandum refe. lur: Misericor-
vienliam, et a fucie ejtis scienlia el intellectttsproce-. dia tua subsequelurme omnibusdiebusvitwmew(Psut.
dil (Prov. n, 0). xxit, 6). Non autem pr_cveniendo illuminaretur, si
' 17. Quoniam igilur non est aliquodpreecepl_i.ii, non essel; nec subsequerido adjuvaretur, si illumi-.
quodnonideo Deus dederithomini, ut prosit voluu- iialuai ad aliquid sibi bonee cogitalionis aul operis
tarie alque humiliter operanli; voluntas aulem bona esse posset idoneura. Hanc impossibilifatera ^ermo
iion nisi fide incboalui', el caiilate perficilur; fidcs divinus oslendit, ubi ail: Quis hominumpoterit scire
vero et carilas diviiiccsunt mtniera volunlatis b, qiiec consiliumDei? aut quis polerit cogltare qttid veliti)o-
Uisi volunlarie horao sibi donata suseiperet, nec |U minus? Cbgilaliones enim morlalittm thhidds, et in-
kicssent homini, nec prodessent 466 (ad hoc enim' ceriw providentiw noslrm (Sap. jx7_15,14). Timidee
'
Deus voluntatemhominisproeparal, ul sil cui donum enim sunl cogitaliones mortalium, non laudabili ti-
fidei et carilatis infundai), propierea fatendum esl' more, sed vitttperabili, non bono, sed malo. A quo
verum esse quod sanctis docemur eloquiis, sola Dei nos limore liberavit ille, qui per morlem destruxif
ir.isericordia salvari homineni, quia sciiptum est : eum qui mortis habehal imperium, id est, diabolum,
Salvdme intua tnisericordia(Psal. xxx,17);el ho-. ut liberarel eos qui limore mortis per totam vitam
ininem ratione utentem tunc ad saluicm perpettiam obnoxii erant serviluli (Hebr. n, 14).
pervCnire, si sua cucurreril atqtte l.iboraverit volun- 467 CAP.XII.— 18 (bis). Hanc servilutem de qua
tale. Non eiiim fruslra dicil Aposlolus : Sic currile nos eripuit, atque libertalem quam nobis gratiscontu--
ul comprehendatis (I Cor. lx, 25); et : Unusquisqtte Jit, Redemplor noster evtdenter oslendit,-dicens : Si

B Duerant in editis, super manum dexterm tum.. c Absunt ab edd. alque exchuvii, Sed melius' ha-
Resliluimus ex mss. duobus. bentur in mss. duobus. .
i>Mss. duo, munera bonilalis.
G57 DEVERlTATE PRJ-DESTINATIONIS LIB. II. G58
manserj.is in verbo meo, vere discipidi mei crilis, cl A qui in lerris sunt, et qttw libi ptaccnt didicerunljioini-
cognoscelis verilalem, et -verilas liberabit vos (Joan. nes, et per suj.ienliam satiuli sttnl (lbid., 17,18)^
vnt, 51,52). Respoiidenlibusque Judeeis.quod senicn Quid est, didiceruht, el sanati sunt? Quid per sanctum
Abrahce essent, nec cuiquam unqiiam servissent, re- Spirilum, et pcr Sapienliara Dei, quoe utique- Chii-
sponsione sua, simul et servitutis eorum mqrliferam stus est, bominibus dicif esse collalum, nisi qttia
conditionem, el libertalis quam ipse suis' fuerat col- tuncsalubrilerdisciinus468 quidfacere debeamus,
laturiis ostendit protinus veritatem, dicens : Anten, quando nos misericordia precycniens illuminal, ct
amen dicovobis, qui facitpeccaltim,servusest peccati. sanamur, ulquod illa preeveniente discimus, cadem
Servus non manet in domo in mlerntim; filius autem sttbsequenle faciaraus? Preevenil enim nos, dum pro-
tnanet in osternum. Si ergo Filius vos liberdveril, vere piiius fitDominus omnibus iniquilat.busnoslris t.Ps<;-.
liberi eriiis ( Ibid., 54, 55, 56 ). Cogilationes ergo cn, 5); subsequilur nos, dum sanat omnes languoi'cs
raortalium limidee ill.e utique designanlur, per quas noslros; preevenit misericordia liberum hominis ar-
peccato serviunt, qui per lolam vitara obnoxii sunl bitrium, dum in nondum bene volenle sola operatuf
serviluti. De qua servilute nos Dei gralia liberatos cxordium bonec volunlalis; subsequitur, dum bene
Paulus edocel dicens : Cum enhn servi essetis peccati, volenli subministratauxilium, ut bene operando pcr-
ftfceii fuistis justilim. -Qttem ergo fruclum hdbuislis B veniat ad bontc voluntalis effectum. '
tunc, in qttibus nunc erubescilis? Nam finis illorttm 2L Misericordia igilurprccveiiiens cooperafuram sJbi
mors esl: Nunc veto liberali a peccalo, servi atiletn hominisvoluntalem sola praeparat; subsequens autem
facli Deo habetis frucliim veslrum in sanclifwalioncm, cooperantera sibi voluntatem juvat. Ilaque preeveniens
finem vero vitammiernam (Rom. vi, 20 et seq.). in tenebris hominem conslitutuin gralis educit ad lu-
19. Eccequid nobisgralia Dei conlulit. Timides cem, non solum admonendo extrinsecus, sed ef in-
liberavit, de quibus Scriplura dicil: Cogitationes tnor- trinsecus illuminationis graliam largiendo'. Domines
lalium limidw (Sap. ix, 14) : iili procul dubio tiraori enim illuniinal ceccos, faciens scilicet ex infidcli R-
subjeclce, cui subditos quosdani sermo diviuus sic dclem-, ex .tipcrbo humilem, ex aspero mitem, ex
arguit, dicens : Illic timuerunl thnore, ubi non erat fornlcalore castuin, ex maligno benevolura ", ex tru-
timor (Psal. xin,- 5). Hic esl limorquem soeculicu- culcnto placiduni, ex amatore mundi amatorem Dei
pidilas ad Tealum injicit, ad suppliciura nulril. Isle et proximi,"ex raptore rerum alienarum, suanun
iiraor illos capiivos possidet, quorum cogitationes postmodo largilorem. Sic misericordia Dei preeve-
vebus iraplicitas incerlis alque in?l:ibilibus tenel. niente, et in corde hominis mirabiliter operante, qui
Propter quod et ill.e qui dixit: Cogilaliones mortalium divlliis lemporalibus carnaliler superbus extolleba-
timidw, -Statim subjecit : El iricertm providenlim no- C tur, humilis in limore Dei,pauper spiritUlibenter ef-
strw (Sap.ix, 14). lncerta est enim provideniiaquce ' fieitur; et qui asper '' fctinobcdiens divinis anlea ser-
incertis rebus impendilur, et ineerlce res qnarura monibus repugnavil," ad audiendum verbum atque
cerla.possessionon tenetur. Qttolidie-possumus iit- obediendum c milis et quielus accedil; et qui dudum
viti amittere quod in eeternum non possunms possi- injustitiee crudelitatein" indigesta crapulalus perver-
dere.Tunc ei'go sunt incerlee providenticcraortalium, sitate ruclavit, esurtens el sitiens satietalem justiliod
quatido earura rerura amore animus lenelur innexus, concupiscit. Ila iit ut pro peccati_i ctiamlugeat, ii»
quarum ant possessio possessori invito potest adimi, quibus anlea morlifera delectalione gaudehat': ope-
aut possessioni nolens pos=essnr auferii. Unde antem ribtts deinde misericoidiee indesinenterinsislens, ipsa
inccrtee providenliec insint homini, subsequenler qttoque consequafur misericordiam, per quam perve-
oslensum cst, dicenle Sciiptura : Corpus enim quod niat ad eoronam; fide quoque per carilatem quce
corruinpilur aggraval animani, et deprimit terrena in- sancta sunt laudabiliter operanle,advidendumI)eL.B
ttubitaiiosensum multa cogitantem, et difflcilews'ima- mundiliam acquiral cordis, qui cogitationibuspridem
mus qum in lerra sitnt, et qum in prosveclu suni invc- sordebal obscenis.
tv.tmiscum labore (lbid , 15, 16). 22. Hcccest mutatio dexterce Excelsi (Psal. LXXVI,
CAP.__m.— 20. "Postquam ergo nostra. roorlali- n 11), per quam humani:m illuminatur arbitriura; heec
tatis Scriptura nohis demonstravit oerumnam, subse- _ raagna opera Doniini, exquisila in omnes vOluntates
quehter nohis diviuoigraliam bonitalis insinual, ut ejus (Psal. cx, 2). Sic in nobis Deus ptfeeparatadin-
agnoscamus unde nobis et scientice dontiiu et corre- ventiones suas, quia ipse in hdbis pioeparat quod iri'
plionis atque sanitatis beneficium conferalur. Sequi- nobis inveniat; dum arcum polehtium infirmum fa-
tur enim (al. aulem) ille quLea-quce in lerra sunt cit, el infirmos praccingil virtute (I i_<*<jr. n, 4), id
difficlle oestimari, et quee in prospectu sunt ciim la- est, dum in hominibus quos gratis salvat, pitcsuni-
bore asserit inveniri, et dicil T)eo : Qum auieiri in ptionem hunianccvirtulis infirmal d, ut se infirmos
coslosunl quis invesligabii? Sensum ewm iuum quis agnoscant, et adjutorium divineevirlutis accipiant.
scict, nisi tu dederis sapienlimn, et miseris spiritum lsta Deusin nobis misericorditer facit,dum pro malis.
luum de altissimis?Et sic correclw sunt semiimeorum bona relribuit, dum misericordia prccveniente malis

Sic mss. duo. C_eleri, ex malevolo benignum. c Abeslah edd. atpie oiediendum. -_ ,
In quibusdam , asper erat; meli s non legilur d Mss, duo, infrettat. . '-
trai','
659 S. FULGEXlll EPISCOPI RUSPENSIS. W-
bona donal, ul ea in mibis liilscilcordia sttbseqttente A quod Iribnluiio patientiam operatur., palieiHia aiticm
cuslodiat. Cum eiiitu juslificatis ac hene volentihus probalionem, probaiio vero spem^spesattlem hon cori-
prccbct auxiliiim, stiis utique donis subiiiinislr.il au- jiindit, quia raritas Dei diffusa esl in cordibtis noslris
gmentum; el ita confirmal quod operalus esl in r.obis per Spiritum sancimn , qui clalusest nobis (Rom. v, 5
(Psal. LXYII,20), dittit bonam , quam ipse tribuit,* el seq.). Ijtsa facit ut nec cupidilalibus capiamur II-
voluntatem torpere acdeficere non permiltti in nohis. lecti, nec adversilalihus succumbamtis inviti. Ita
CAP.XIV.— 25. Pi'oiiide,sccunduni Aposloli pree- miseiicordicesiibscquenlisopere in quanlum mundo
moiitti elfichnur, ili laiitum spiritu raeiiiis nostr.o
ceplum, cum limore et tremore 469 nostram salu- rcnovamul'
tem opereinur, sci nles quit Deus est qui opcratur niagis ihagisque
in nobis ct velle et perficere, pro bona vpluntale 2o. Ccclestibus itaque mandatis obediens, quaufum
(Pliilip. n, 12,15). Neque sic pulemus abutenduin adjuvalur homo divinilus , volunlariis nisibus'elabo-
beneficiis graliee, ut absque bonis operibus lorpea- rel. Quod vero in lahore iion deficit, quod reclis
mus. Ab iis enim gvilia profecto discedit quorum gressibus curril, quod hene cerlat, quod fidem 470
carilas refrigeseil. Audiamus ilaque Aposlolum gra- servat, norisuoeviitulidepulet, sed dono gralioeinso
tieoparticipem, graliee nobis opera demonslraiilein. ac secum operantis assignet. Labori sancto studiuni
Ait enim quodam loco : Quid ergo dicemus? Pertnu- B R hojicevolunlalis impendat: qucevolunlas tunc bona
ttebims in peccato, ul gralia abundel (Rom. vi, 1)? e.t, si stiidium suum divinee largitatis munus esse
Slalimque respuidet : Absil : qtti enim motiui sttmus non ambigat. Aposlolus quippeTimntheum advirtu-
beccato, quomodo adhuc vivemusia ilio (Ibid., 2) ? lem hujus laboris hortatiir, dicens : Lubora ul bonus
Hoc igilur in nobis operatuf gratia, ul peccalo mor- miies Chrisii Jesu (II Thn. n, 5). Sequoquc amplius
lui, juslitiec vivamus. Ideo iursus idera apostolus ail, ccteris omjiibus laborasse leslalur dicens : Abundan-
ut eestimeinus nos mortuos quidera essc peccato, litts iltis omiiibus laboravi (lCor.xv, 10). Sed.ut
vivenles aulera Deo in Chrislo Jesu Doniino nostroi ostenderet se el fidei doiiuin , et laborandi virtulem
{lbid., II). Gratia iiaquc diviria in humano arbilrio, divineegraliee muncre ac juvamine consecutum, ilem
et mortem salubriter operaturel yilam : morlem sci- dicit: Qui prius fui blaspliemtts,ac persecttior, et con-
licel ciitninum, vitamque virtutttm. Ideo Deus dicil: iutneliostts; sed misericordiamconseatlttssttm (I Tim.
Ego occldam, el viverefaciam (Deut. xxxu, 59). Sicut i, 15). Opus auiem cjiisdcm miserjcord.eesic osien-
ergo cum vivereiuus peccalo , pravam volunlaterai dil, diccns : Consiliumautem do, lanqttam misericor
noslram prava opera sequcbanlur; ita nunc acceploi dii.m consecuiusa Domiitout fidelis essem(I Cor. ui
beneficio gratioe, el per hoc muiata in inelius volim- 2o). Ideo cum dixissel dignum se non esse vocar
tate, non vivamus peccato , sed Deo. Ad hoc enimt Q { aposlolum, quia perseculus esset Ecclesiam Deh
nobis, cum morlis prtejudicio'frigidi essemus , dcilus; opus in se miseiicordieeproevenlentisostendens, ait:
estvitalisfervor sancti Spirilus,quem gralisaccepiraus, Gralia autetn Dei sum id quod sttm (I CoK xv, 10),-
ui per graliam Dei, et bonum velle, el boiiuinfacere• Et ut ostenderel laborandi quoque («/. quidem) do'
valcamus. Ideo nos Aposloltts esse preecipit spirilut nuvn graticesibi largitate collatum, sequitur, el dicit .
fervenles, Dominoservientcs (Rom. xn, 11). Non ergo> Ci graiia ejtts in me vacua non fuit. Qttid esl aulem
riobis est a sanclo labore cessandum , quibus divince . vacua, nisi oliosa? Ideo adjungit : Sed abundantim
gratieenon Sjlum merces promillitur, sed el auxiliumi illis omuibuslaboravi. Non autem ego, sed aralia De\
Buffragalur. Et quia unusquisquepropriam tnercedem i uiecw.i (lbid.).
accipiel secundumsttum laborem (I Cor.,m, 8), di- CAP.XVI..— 26. Ut esset igilur Paulus ex jnfideli
gnum est ut bene facienles non deficiamus tam abJ fidelis, sola gratia
operata est, queeaversum conver-
qpere quam ab oralione (Gal. vi, 9); nec aliquid ho- til, et inlideli fidem, cum infidelitalis sueemerito
rum quee bene fiiciraiis, aut voluntalis,-aut possibili-
fidem accipere non'mereretur, attribuit. Atque ita
latis noslroeviribus assignenius : ne inier eosmerilo
voluntarie quidem Paulus ciedidit, voluntarie abun-
superbieedeptilemur, qui ignorantes Dei justiliam,'et dantius illis omnibus laboravit; sed et credere,-et
suam volentcs conslituere, juslitiee Dci non sunl "
laborare non posset, nisi desuper donum graliec-insa
:
subjecti (Rom. x, 5) _quodprofecto sapientia carnis ac secura operanlis acciperet. Ut ergo grafia Paulum
est, quse inimica est Deo, legi aulem Dei non subji- • noientem ut bonatn volun-.
enim incredulumque preevenit,
cilur, nec potest (Rom. vni, 7). tatem haberet; ita cooperante ipso Paulo bonam
CAP.xv. — 24. Subsequatur igilur humilis voluis- i- contulit, coliatamque a se juvit per omnia volunta-
tas hominis preecedentein,el coraitelur subsequentera' n' leni. Labor ergo Pauli proplerea fructuosus fuit, quia
misericdrdiam Redemptoris : queedum nos preeccdit. t, . laborem suum non suis viribus, sed gralite Dei,cujus,
ea quccretro sunt obliviscimur; dum subscquilur, in n confortabalur juvamine, trjbuebal; sciens quia labq-
ea qute ante sunt extendimur; ae sic ipsa gralia nos is iis illius ncc conatum haberet, nec consequeretur
etanteriorum appeiitum Iribuens dirigil,'el postcrin- i- efleciuro, si defuissct ei mi^ericordiaeproevenicntis
rum rccordationem sublrahens, ab arrepto cursu re- ;- ac subsequenlis auxilium. Laboranti ergo voluntas
tardarc non sinit. Tacit prcccedens, ut sequamur ad d noii deerat, quam gralia t on cessabat adjuvare, quee
bravium supemm vocalionisDei (Philip. itr, 14);-fiieit it dederat; et ul Paulus nor, defieerel in labore, virtu,-
Euhsequens,ut gloricmui in tribulaiionibus, srientcs -s tem .ojenli gratia suhrogrb.at. Talis itaque voluntas
 Cil - DE YERITATE PR.EDESTINATIOMS LIB7 II. > 642
•> et pro suo labore mer- A , illud sumnium alque incomimilabilc homo pcilal «t.
•dignenierebalurct-prosc
cedem : quia efin se et in suo labore non virtulem queerat, prxparalur a Domino voliintasacdalur :qua
stiam, sed divinaecognoscebat gratiseIargitalem.Tdeo donala , iniiiutn petendi, quccrendi., pulsandi, lioc
"deniqueomnia quse in bono poteral cogiiare vel fa- jpsiun .cx coi'de hontinis D.eo .operante consurgtl __.
acere : quod scilicet lemperanter utebatur pi-osperis, Scilpluin e^t enim : Omni custodia serva cor tuum;
quod eliam fortiter reluctabalur adversis,- noir sihi-, ex hoc enimexittts vitw (Prov. lv, 25),
sed Deo, a quoconfoitabalur, hurailiter atque vera- - CAP.XVII..—28. Servamus auleni cor noslrnm,
«iter assignabat. Dicil cnira quodamloco : Scio et si nos ille serv.iverit cui dicitur : Conserva me, Do-
•liiimiiiari, scio elabundure. Ubique et in omnibtts in- in tc sperdvi (Psal. xv, 1). Hinc est
inhie, quoniam
ttitutus smitfel esurire,-et saiiari,~et abundarc; et pe-
qnod ipseUnigenitusDcus, carnis huniilitalesuscepla,
miriam pati. Omnia possum in eo qtti me xonfortat conipatiens inlirfniiatibus noslris, Palrem pro nobis
(Philip. IV,12,15). Omniaergo Paulttslibero.arbitrio exorare dignafus esi.dicens : Pater, sena cos inno-
poterat, sed in eo qui eum.ex alto vintutc induerai. mhte'luo, qttosdedislimihi (Joan. xvn, II); el iteruin-:
De hoc dieit in quodam loco : ln quo certando luboro Non
rogo ut tollas eos de mttvdo',sed ul serves eos es
xecundum operationemejus ; qttam operatur- in me in malo
(Ibid., 15). Nunquain igitur homb congrua
mirtute \Coloss..i, 29j..Beatus itaque Paulus nec se " ctcstoiliaserval cor
suum, nisi fuefil ipstim cor Dec
inisericordiapra-venlum lacuit.ntfidelisessct- neque cuslodieuteservatum. Nisi eniin Dominus cuslodierii
suo merito in se Christi graliam habuit operantem; in vannm vigilaritqui custodiunteum (PsaL'
•ul non ipse a sancto 47_L-Jaoore cessarel. Hoc enim civilatem,
cxxvi, 4'). Propler hoc apostolus Paulus divlnaiti
gratia.in eo operabatur, _ut neque-deficiendo.fiercl "iuslodiam A cordibus dicens *
nostrisoptat adesse,
lorpidus, nec superbiendo ipsi graliee esset in- PaxDei', qum exsuperat omnein sensum ,'custddid'
gratus. corda veslra et intelligenlias vestras in Christo Jese
'27. Proindesiculinpsalriio saiuhrileradrooncmur, Dominonostro (Phitip. iv, 7). Et cuni nobis Deus pej
serviamus "Doniino in timore, et exsultemus ei cum 3erei_iiamdicat; Cuslodile animas veslras (Jer. xvn
tremore (PsaZ. n, 11), scieriles" quia Deus esl qui 31), hoc sebeatus David adimplere non posse cogno'
•
'operatur in nobis et velle et perlicere, pro bona vo- scens, divinam poscit ariiniec"suoecustodiam diceris"
lu.ilate (Pliilip. n,12, 15J. Maximumesl qttippe di- Cuswdi animarii 472 meam, el libera ine~ (Psal
fince graliec adjutorium atque benelicium,"ul illtnjii- "xxiv,20). Qui rursus ail': Tu, Domine, 'servubisnos
nata mens hominis sempcr cogilet, el preevent.imse et cttslodiesnos a gerieratione ista iii wieruiim (PsuL
graluila gratia", "et indesinenier adjuvandam virlule ^ ii, 8). Et imicuique fideliumdivinam \ plan*. irapiaxdi
divina.'Atque ita fiet tit Deo largilori bonorum om- custodiam, dicil : Dominus custodil te ?._>OHIHI malo
nium atque cuslodi seipsum homo competcnter hu- cuslodiat animani litam Dominus (Psal. c.vx, 5). E'
/wlians, el graliasincessanler agal, et orai'e noii ut jugiter gralicc divince necessariiim iiofiis sciremus
desinat. Gralias agat, quia precventus est ut conver- esse custodiam, sequitur, "et dicil: Dominns cttstoditti
fcretur avershs, ut illaniiitaretur cecctis, ut accipercl . introitum tuumet cxiiiim iuum^-exhoc nunc elvsqttt
fi.demincreduhis'; oret aulcin, ut sanetuf langttidu--, in-rswculum (Ihid.', 8). Ad haitc indesinenler nos
el adjulorio gratiee confortelur infirinus. Ex tola igi- ciistodienlem Dei graliam refertur quod in eodem
lur voluntate petat, ut accipiat; queerat, utlnvenial; psahno (i>.4) dicifur : Ecce non dormitabit nequeob-
pulset,- ul aperiatur ei: quod nullaienus faciet, si 'dormiel qui cusiodit lsrael. -Sicut igituf oraiiia bona;
'vohinlaiera accipiendi, et inveniendi, el iiitrandi ncn iiiler qitccetiam volunlatein habemus, non nisi Ded
liahel. Nec tanien iii eo quod pete:.s accipil, qucercisi largienfe accipimus, sic onmia quee accipimus, rion
invenil, pulsans ingredilur, suis viribus assignet pe- nisi Deocustodiente servamus. Qtia:cunque'sint ciiiiij
tendi, quaerendietpuisandi offlcitiin: quia licel hotiioi boncevilaemunera in homihe, tunc ablllo cusiodiuit^
voluntarie petat, pulsel et queerat; nunquam petens; tur, si bona in eo perseveret voliratas. Sed voluntaS
accipere, queerens invenire, pulsans inlrare poterit, ipsa, cttjus bonilale cectera bona bene hahentuf,' rile-
nisi sanctam prius votunlalem accoperit. Nam qui- " que servantur, tunc in hominc bona justaque perse^
dam, sicul sanctus Jacobus dicil, pelunt, et non ac- verat, si eam custodiens graiia divina non dcsefat.
cipiunt-, eo quod male peta.it,' ul in concupiscentiis: Sicut enim nihil potest in se liabere bonoe.cogitalio-
suis insumant (Jac. ivj 5); et de quibusdain qtioeren- . nis, nisi subveniente gr.itia fiat bona, -sic ad custo-
tibus se dicit Sapienlia : Quwrenl ms mali b', et non: dienda'quee accipit, nullalenus potest sua viitute
invenient. Ideo igilur, neque illi peienles^accipiunt, suflicere, nisi ille qui cam graiis bonam facit, gratice
neque isli qucerentes inveniunt, quia volimlatera suoeopilulatioheservaverit. Ille vero cerluscstbonaj
terrenis dedilam deleclalionibus gerunt, nec est iii vbluntatis pfofecius, si ea qnae.accipit a Deo ita vl--
illis sapientia desursum descendens,- sed terrena; gilanter solliciteque cuslodiat, ut cusloditc divinee"
- aniraaiis, diabolica (Jac. m, 15). Ul atilem honuni artjutorium!frequeitlia orationis ,et studio bome ope-

s Ediii, el per se. Mss. tluo, pro sc. re.idi, pulsandi,- tton ex corde hominis, sed a Deo eo~n>-
•*In excusis abest hoecvox. mali. Habefur in ilno- '
strgil.- ", '
btts mss. - . «iI-dili,-rfiriHfljHpdcem,- '
' Sic nrs. duo. At ediii. auiainictum petendi, auw- \ -' - ' - -.
 ~6i3 S- FULGENTII EPISCOPI RCSPE SIS C4i
ralionis tSposcat. Ita fiet ut dtim oranti atixilium A ausu infandiim capttt erigere niteretur, ostendit.
tribaflur.iaborans retribulione boni operis non pri- Sensum qutppe Chrisli habens,-tam gratice Dei qbain
\elur. humani arbilrii, el offtcia discrevit et inerila, semper
divinis Iftimana subjiciens, et veraciter docens, divf-
29. Verumtamen ct orandi et operandi quod h6-
homitli.et gi-atuilo justilicaliouis donum, etbor
num est illis Deus tribuet pefseveranliam, qnos prcc- pilus
noe voluntatis exorJium, etplenum tribui glorifica-
destinavit a'J vitam. Omne quippe datum oplhnum el
tionis effectum. Hunc legat omnis qui salutem oeter-
-omne donum perfeCluttl.desursum est, descendens a
nam adipisri desiderat, humilite.r orans misericordem
Palfe lumUmm (J/ic. i, 17) : qui operum suoium
Deum *, ul eunidem Spiritum intelligenliee legens
seternam babens-prcrscienliam, non solum qucc da-
accipiat, quein ille accepit ut scriberet; et eamdem
ret) sed etiam quce retribueret incommutabili dispo- illuminationis
graliam adipiseattir ut discal, quam
silionis suce consilio proeparavit. Idoo non aliter im- ille
sicut adeptus est ut doceret.
plet disposita quam disposuit implend.. Quia"
disposilionis divina. ordinatio semper habuii, sic ordo 51. Miramur autem non absque magna ii-isti.ia
rerum in divinis opcribus curril: in quibus sunl uni- istos fratres nostros, quiigraliam Dei, quai.tum intel-
verste viee ejus misericordia et verilas (Psal. x IV, Iigi datur, ignorarttes «vacuare contendunt, hanc.
f
.10); qiiarum una malis bonatribuit, alleia honis B sibi simililudinis ineptiam reperisse, qua dicunl ifa
malisqttc digna retribuil; una juste coronat justeque csse graiioe Dei donum, tanquam si quis det multias
-Gondemnat, allera gratuita bonitate juslificat. Quia pccunias, accepto idoneo pignore, quod nisi cuslo-
quisquis gralia precvenienle accipil justitiam, non nisi dierit,-debituin accipere non possil-.Sed hanc simili-
-padem subsequente pervenit ad coronam. Islasi fra- tttdinem quisquis ad Deum refert, procul dubio aut
tres nostri sccundum doctrinam sanam, Deo adjtt- fallere conatur, aut fallilur. Deus enini jtoster, pa-
s_mile Uixit csse
yante^ percipiant, nunqttam conabunlur dispulalio- rabola proposita (Luc. xix^ 13),
nibus suis_sic humani arbitrii virtutem infirmam de- rcgmim- co-iorum homini patrifainilias qui-proficf-
rendere, .ut gralitc Dei convincantirr adversastia scens famulis suis pecunias congrua multiplicandas
»entire _' : cum potius omnes qui vilce desiilerant negoliatione commisit. Ubi lamen sic.se osiendit de-
f_er_La3.erii-0 parlicipes , oporteat sanclorum Pafruin disse pecunias, ut nullum se pignus diceret accepisse.
livinitus inspiratis informari etadbaerere senlcntiis, Quinirao bealus Paulus Chrislum in se loqueniem
'
ipii graliae divinacsic illuminali sunt dono, ut indubir gerens, a quo nobis sciebat pecuniam datara, ab ipso"
lanter assererent in hominis voluntate nihil bonec pignoris quoque gratiam teslatur indultam. Ailenim:
cogitalionis oboriri, nisi quod beneficio gralice pr;c- Qui sumus in hoc tubernaculo, ingemiscimusgravati^
venientisinfunditur;_nihil in mclius augeri, nisi quod C eo quod nolumus exspolfari, sed supervesliri, ul ab-
subsequentis graticcjuvamine robofatur ; nihil boni sorbeutur qnod morlale est a vila. Qui autem efjicil
ab homine consummail \~,nisi quod eadem operante nos in lioc ipsttm Deus, qtti dedit nobis pignus Spiri-
alque opitulante petJicitur. lus (II Cor. v, 4, 5). Ephesiis quoque scribens, i.Icin
, .CAP.XVIH.—50. Hecc ilaque calholicorum Palrura pignus his yerbis insinual: Signati esiis Spirilu pro
missionis sancto, qui esl pignus hwredttatis noslrm
apostolicis inslitufionibus 473 tradila permanet in
Ecclesiis sine aliqua dubitatione doctrina , qu.tm (Ephes. i, 15, 14). Ut ergo in custodienda multipli-
fireeci Laiinique pontilices, sancti Spiritus infusione candaque Domini noslrf pecuj.ia non essemus pigri,
(irmaji-, uno alque indissoeiabili c semper lemi TO 474 se(I providi, spirilali sumus pignore pra_mu-
consensu, In qua bealus Auguslinus indulus virtute niti. Hoc pignus sine dubio servus ille non habuit, qiii
exalto, abundanlius illis omnibus lahoravit; non au- acceptam Domini pecuniam multiplicare neglexit
'
tem ipse , sed gratia Dei cum illo (/ Cor, xv. 10). (Luc. \ix, 20). Deusergo greituito munere cui vo-
(psius enini mlnisterio Dominus uberiorem hujus rei luerit pecuuiam suam pignusque largitur. Coelerum
fidelibus suis iiistrticlionem prccbuit. Quippe adhuc nos nec ei aliquid dedimus, pr.i quo pignus accipere.-
ipso io corpore constiluto, Pelagiana hocresisadv<r- mus[Q«t-ieniin prior dedit illi,et reiribuelur ei?(Rom.
sus fi-ratiain Dei nforliferis ausibus rebellavit. Nec xi, 55)]; neque- pignus illi pro pecunia dedimus ;
dcfuil invicla benignilas miserantis Dei, quce mililem sed et pignus et ] ecuniamipso nobis tribuente habe
suu-ii-spirilalis graticc armis lanto forlius priEcinge- mus;- quo pignore nos cuslodicnte, non pcrdimtis
rct, quarito acrius adversus eamdem vasa iree dia- quod habemus; a quo etiam jugiter ailjuvamur, ut
bolus ingligaret. Proinde memoralus Dei pontifex in- pecunias quas nccepimus commoda ncgotiatioitp
clytus Auguslinus turrira fortiludinis ipsam graliam mulliplicare possinms.
lenens, el exinde cuncla hoslilium machinament.. CAP.XIX.— 52. Illum vero fieali Apostoli locum,
turmarum d cmleslis juvaminis virlule confringens, nbi de Deo dicil: Ergo ctijits vult miseretur, ei q.tem
- non solum ipse perfectam de hoste -victoriam refe- vuli indurat
(Rom. ix, 18), inelius accipimus, ,si hoc '
rens triumphavil, quin etiam posleris certandi et non ad interrogationis sensiim; sed ad conclusionem
vincendi otdinem , si quando victa pravilas.recidivo -sententieerefcramus, Agebatenim beatus Paulus apq-

" Editi, sapere. lelorum,

'' *'-Eiliii, '-
~ Editi, nihil bene consummari. ' Editi, tnisericordiwDonintim.
Sicms, unus. E_ld.,indissonabili, et indisso ub ";. EJiti, sinulitiidinem ineptam.
645 DE VERITATE PR_£nESTINATtON_5 LIR. II. 646
tlolus de gratuila miseiicordia, qua Deus quos vuil A atiiein,- si ab eo meJicus nnrlis perniciem benelicio
sinemeritissalvat, et de justo judieio, quo cecteros : graluitec curalionis } exclndat.
- 54„.T;mlo ergo iniqriius medici beriignilas infama-
irreprehensibilioequitatetjondemnal. Ubi prinfumde
p.arvulis loquens Esau et Jacob, ipse. sibi proposuit lur, quanto minUs"sponlanea pernicies honiiiiis sc-
queestionem, ex quibus sine aliquo propriofum dun- ipsum vulnerantis allenditur :'quam si in sequerulus
taxat operum merito, quia, dum nondum nali ftiis - peccator inluens disceret, ubn divinanfvoluntalem ad
serit, nihil-egeranl boni veTmali, cum ambos realus excusalionem suee iiiiquitalis opponerel," seJ huini-
originalis peccali teneret obstrictos, uni per indebi- liter misericordiam postularet. Respondens Aposlolus
tam roisericordiam gralis est impensa dilectio, alteri- ail: 0 homo, iu quis es qui respondeas Deo'(lbid.,
per debitum-judieium juste relributa damnalio. In 23)?" Ubi non, sicul aliqui putaul,- bealus Paulus in
Ii.ac igitur queestioneipse sibi quod adversarii inferre responsioiiedefecil; sed cordis obdurati superbiam
possent objiciens : Quid ergo, inquil, dicemus?Nun- ntili satis increpalioue compescuit. Dicens enim : 0
quid iniquilas.apud Deum(Rom. ix, 14) ? Slatimque re- Jiomo, tu quis es ? admomiil ttt seipsiim peccator" su-l
spondet: Absit. Responsioneraque suam Iegalis testi - perbus altendens,' nec aliquid in suis operibus qurid
raonii probalione confirmans ail (v. 15) : Moysi enim Deo placeret inveniens, a quo sibi videbat bene vi-
dicit : Misereborcui misereor, et misericordiam iprm- B vehdi ihanare proeceptum, ab ipsoin bumilitaie con-
stabo cujus miserebor. Ad evplicandam qudque~pro- Irili cordis exoraret auxilium : sciretque sibi lanluni-
ni.ssionis sueesenienliam sic canclusit (v. 1.6):Igitur modo'succensenduni, quidquid cogitalionevel opefa-
non volentis, -nequecurrentis, sed miserentis est Dei. tione peccaret; voluntalemque ac facultaleni iu fide
Soluta vero quain de parvulis proposueratquceslione, cl carilale juste sanclcque vlvendi nunquara homini
hominum quoque jain Tatione utenlium vohmtales n-asciex homine, sed divinilus Iribui grnluila largi-r-
sola Dei miseratione convefti, subjunclo Phafaonis late; quoe volunlales hominum malas pra.vcniendo
ostendit exeroplo. Ait namquc (i>.17):' Dicit enim mutal in bonas, ul impiisot iiliquis peccata dimit-
Scriplura Pharaoni: Quiain Iwc ipsum excitavi fe.iit tal; easderaque bonas voltintates adjuvando subse-'
ostendam in te virtutem meam, et-annunlietur riomen quitur, ut juslitioe coronam bene vivenlibus reddai,
meum in universa lerra. Gerainamque sententiam, qiiamnoh in hoc seeculo, sed in futufo lidelibus suis
quam de parvulorum alque raajorum graluita" satva- largiturus est Dominus, dum vasis misericorditc glo-
tione prolulerat, una -conclu_ione lirmavit, dicens : riain larg'etur. ••, et vasa contumelieceelerno sctriper
Ergo cujus vull miseretur, et quem vult obdufat. Ul arsura deputabit incendio.
aulem boe dicerei, legalibus?c fulium non nesciebat 55. Inquibus vasis mise lcorJiec alquecoiitunieliee,
eloquiis, quibus Deum et Moysi dixisse : Misereborctii (_ r.t'ultunisensus istofum fratrum a veritale discordai,
misereor (E-xod. xxxm, 19), et de Pharaone dixisse quibus viJetar ipsos essc vasa misericordiee', qtii
quod ejus cor obduralurus esset, noverat conlineri. ecclesiaslicee sive sa-cularis mililiee habent in hoe
CAP. xx. — 55. Deniqueut agnoscatur lieec sen- sieculo dignitaiem; clericos vqro elmonachos, y«l
lcntia non _exohjeclioiie proposita, seJ ad conclu- quoslibet laicos, vasa esse conlumeliee. Minus eiijro
lionem superioris propositionis illata, post eamdem altendunt Dei bonitalcm",- qncc vasa miserieordioe,
conclusionemjpse sibi beatns Apostolus hunc sermo- quoeprceparavil m gloriam, a vasis iree atque contii-
nem contradicentis objecit : Dicis itaque mihi : Qiiid meliec graluiia dileclione discernit, ih JHuminationt;
ttdliuc quwritur? Voiunlati ejus quis resislil (1 Cor. tx, ' cordis, hoc est in fide, spe, et caritafe.consislere : in
19)?Solentenim homines intenebris proprice ceeei- quibus qui perseveraveril usque ln linem, liic sajyjs
latis errantes % cum auiliunl gralia Dei preeveniri crit (Malth. x, 22), - .
"
atque jmmulari horainum voluntales, viJentque se €AP.-XXI.— 56. Ob hoc bealus Paufiis non cu|-'
pro lenebrosi cordis perversitate culpari, excusa- qiiam seeculari si\ e ecclesiastica preedito digniiat<\
tioni.suse de ju-ta Del volunlate injiisium captare se.ltimni operanti bonttm, gloriam et honorem el,
suffragtum, ut 475 cxinde majus recipiant punitio- pacera teslattir (Rom. u, 10) donari posse^ et de vasis
nis augmentum.-Accusant enitn Deum, a quogratiam D quce in domo magna' sunt loquens, non ail quia po-
noii accipiunl; et seipsos excusant. qui Dcumjuslum tior quetoquarii dignilas vas honoris efliciet, 476
vitio suoeiniquitaiis oflendunt. Ipsi sibi suis manibus sed honorem verum miindalis asserit largiendum*.
itiferunl plagas, ac medico non dubitant irrogare ca- Sic enim dicil : In magna atitem domo non soltim'
lumniam, tanquam' causa occisionis propriee non in sttnt vasa aurea et argentea, sed et lignea .et fictilia.
illo sit quiseipsum interficil, sed in eoqui minu. ei"' elqumdam quidem sunl in honorem, ipimdamvero in
salubri -curalione subveiieril.- Medicina quippe 'non cantumeliam. Si quis aulem emundaveril se ab isiis,
morlis, sed .curalionis cst causa : cui ulique^ non erit vds in honorem sanciificatnm, et ttlile Domino, acl
recte niprsascribitur, ^i pessirao vulneri.quod sibi omne opus bonumparaluin (II Tim. n, ^O, 21). d Ile-
homo inlulit minime proebeatur. Juslilise quippe esf, ' rum ail deDeo; Qui reddel nnicuiqtte secundumopern
si vtilncralus ille relinquatur, ul morlem quam sihi suii; his quidem qui secundum patienliam boiiioperis,
spontaneis operibus aseivit; inveniat; mi-ericorli-C-" gloriam, ethonorem, et htcorruptionemquwrunt,vitam
" EddJ,"e_cs(ntes. d Locus-hic.Apqsloli nou logitur in editis "sed.in
-'' ln edd., graiitilw onrtionis, scd male. mss. duobus. ,
1 Ia cxeusis,.{*r_..--«i{argietur. •-
tt\1 ., S. PULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS : - . 64&.
atlernani; his attlemqm ex conienlione, elqui non ac- A J quiapontificalLmilitia fungitur; sed si pro grego*
•sibi credito sollicitus semper invigiiet, prsedicet ver.
quiescunt verituti, credunt atttem iniquitati, ii_flet in-
inslet opporlune, importune, arguat, obsecret,
dignatio. Tributalio et anguslia in omnem animam ho- bum,
minis operanlis tnalum; Judwi primum et Grmci;* increpel, in omrii palientia et doctrina (II Tim: iv,-
nec sibi dominatum superbus usurpare conten-':
gloria auteni, et honor, el pax omni operanti bonum, 2);
Judwo prhnum et Grmco(Rom. 11,6 et seq.). Beatus dat, sed'aposlolicis, informatus eloquiis, exemplum;
quoqtie Relrus osteudit per misericordiam Dei, se-. se cunctis exhibeat; nec si ullius altitudinis collalum*
cuiidum quam vasa niisericordiecappellanturx_uicun- sibi gaudeat temporale fasligium, sed .si -se humili
que salvantur, non dignitutem temporis in "hac vita, corde fidelibus proebeat bonce conversajionis exem-;
sed dontmfregenerationis in lide, spe et carilale plum (Tjf. n, 7). Clementissimus quoque.imperator-
conferri. Ail enim : Benedictus-Deus et Pater Domini non ideo est vas misericordioeproeparatumin gloriam,-
noslri Jesu Chrisli, qui per magnam misericordiam quia apicem terreni principalus accepit, sed si itx
suam regeneravii nos in spem vivam,per resurrectio- imperiali eulniine recta fide vivat, et vera cordis-
nem JesuChristi a mortuis, in hwredilatemincorrupli- hiimilitale preedilus, xulmen regice dignitatis sanctce
bilem, et iricontaminalam, el immarccscibitem,conser- religioni subjiciat; - si magis in timore serviat Deo;
tatqmin cwlis, in vobisqui in virlule Dei custodimini jj quam in tumore dominari.populo delcctetur; -si in
per fidem in satutem paralam revelari in lemporeno-. eo lenitas_ iracundiam mitiget, ornet benignilas po-
Vfssimo,in quo exsullabilis modicum nunc, si fieri po? testatem ; si se magis diligendum quam roetuendum-
test, per trisliliamin variis tentaiionibus : ul prabalio, cuuclis exhihcat; si subjeclis saluhiiter consulat; si
tiestrmfidei mullo pretiosior sit auro quod per ignem justitiam sic leneal, ul miseiicordiam non relinqual-;'
probatur, el invenialur in laudem et gloriam et hono- si pree omnibus se sanclce matris Ecclesicecathblic.-'
rem, in revelationeDomini nosiri Jesu Chrisd : quem meniinerit lilium, ut ejus paci alque tranquillilai.
cum non videritis, ditigilis;. in quem nunc quoqnenon pef universum miindum prodesse faciat suum prin--
videnles, credilis; credenles anlem exsullctlis Iwliiia cipatum. Magis eiiiin Christiauum regilur ac propa-
inenarrabili et honorificata, recipienlesfinemJidei ve- gatur imperiura, duin ecclesiaslico slalui per uniyer--
ttras salulem animarum (1 Pelr. l, 5, 4 et seq.). sam terram consuiilur, quam cum in parte quacunquei
37. Yidetis pastorcm sanctum pvibus, qnas ab ipso> lerrarum pro t>mporali securitate pugnatur
Principe Doinino';ue pastoiura alendas accepil, salu- 59. Non ergo per ^uamlibet steculi aut Ecclesie.'-
bi;ia spiritalis doctrince pabula providentem. Nempe' digiiitatem, sed per Hdem.quccper dileclionem ope >;
oslendit quid Deus hic per magnam misericordiami ralur, .unusquisque Y*asin honoretn dono Dci mise *
siiam in suis lidelibus operelur, scilicet rcgeneralio- (_;ranlis elficitur. Non enitn Salvalor nosler bealos vo--.
nem non inspems_ecularisaulecclesiasticeecujuspiarai luit nuncupari habenfesscecularemattt ecclesiastican?,f"
transitoriee digmlatis,.sei in spem vitse celernae; nec; dignitatem, sed pauperes spirilu, mites, higentes, .
in hoereditalent imperialis ponlificalisve militicc, scd1 esmienlessitientesque juslitiam, misericordes, muti-i
in licereditatem incotTupiibilem et incotiianiraatani, dos corde, pacificos, elqui persecutionem proptet:
-el immarcescibilem, neque affectandaro in terris,, justiliam paliuntur (Matth. v, 5 el seq.). NecAbra-'
sed conservatam in coelis; nec in eos qui soccularis ; ham pairein noslruni tempora?es honores, vel divi--
aut ecclesiasticeedignilatis adipiscunlur lemporaliier lieead Dci amiciliam perduxerunt; sed qula credidU.
culmen, sed ,in eos qui in virlute Dei custodiuntur Deo, reputalum est illi ad justiiiam, et emicusDei ap-.
pef fideai in salutem; rion uliqne jam perfecle con- peUatus est (Jac. n, 25). Nec pauperem Lazaruro,;
cessam in hoc sceculo, sed paratarn revelari in tem- eerumna paupertatis et famis afflictum,_ab eeterna:
pore novissimo, In quo, inquit, exsullabitis : slalim- i'equie inopia atque ignobililas tentporalis exclusit;;
qiie v.tae preesentisinsinuans qualitatem, inlulil: : sed virlulem, quam divinitus Ahraham divesaecepit-
Modicumnunc, si fteri polesl, per tristiliam in variiss nt in_diviliis pauperspirittt sancle vivefet, eamdem-
. tentationibus. Cujus vero utililalis eaitsa hcecfiJeli- accepit Laz,arus paupcr, ut afferens ftactum cum lo—
bus accidant, subsequenter insinuans : Ut -probalio,, 0 lerantia, translatus ab angelis in sinum'Abrahoedi-.
iriqtiil, vestrm fideimuto pretiosior sitauro quod perr vilis pervenirel (Luc. xvi, 22). . Hoc aufem ideo fa-*'
ignem prabatur, et inveniatur in lattdem, el gloriam,, ctum est, quia secundura.s_eculumalia copia Abraheo"
ei liouorem. Quando vero sit hujus honoris el gloriee J_ divitis, alia Lazari pauperis videbalur-inopia : ca:le-;
speranda 477 collatio,, mox aperit, In revelatione, > -111111 secundum Deum, el pauperlatem sanclam cuin"
inquiens, JeswC/<m(i. Quod etiam Vas electionis in--, Lazaro coinrauiiemAbrahain dives habuit, etdivitias'
sinuans dicil: Mortui enim eslis, et vita veslraabscon--. sanclus (forte sanclas) cmu Abraham Laz.arus pan-:
dita esl cum Christo in Deo. Cum etiimChristusappa-'-, per indivisa communione possedit. Detts 478 enim;
ruerit yita vestra,' lunc el vos apparebitis cum ipso ini panpereselegit in hoc mnndo, divites i'n fide. et licvre--.
gtoria (Coloss. m, 5, 4). «• _ des regni quod promisit diligenlibiisse (Jac. n, 5).
Cvp. XXII.—58. Quanttiniergo.periinet ad hujuss Ipsa fide diviles iiunt omnes qtii seienles qui&prw-
lemporis vilam, conslal quia in Ecclesia neino pon- terit figura hujtts muiidi (1 Cor. vn, 51), mortui pec-
tifice potior, et i:i seeeu.onemo Cliiistiano impera--, calo, viventes aulem Dco. (fiom. vi, 11), noii in di-
torc celsior invcnitur. Sed non ideo quilib.et episco- gnitate lemporali, sed in cruc.e Domininostri Jesu
pus vas misericordieeputetur in gloriam pnvparatuni,, Clnisli (Gid. M, 14) cuin Apostologlorianlui'. Seccu-
649 DE VERITATEPRiEDESTINATIONISLIB. II. -_ 6S0
largm quippe sive ecclesiaslicam---1 dignitatem A ; pcre, nec novos perniciose infra ovile dominicum
possunt et vasa misericordiee, et vasa contumelicc latilare^ quis, inqtiam, istos neget vasa misericordie..,
temporaliter adipisci, quia ista bonis sunt malisque quee Deus prseparavit in gloriam ? Sed quis usque
'communia; in cruce autem Domini Jesu Christi ve- adeo 479 divinoefidei et caritatis inimicus, ut Pcui-
]aciter_gIoriari, proprium est vasorum misericordiee, lum, Antonium, Joanuem, Hilarionem, Macarium,
quec prceparavitDeus in gloriam, quee et vocavititon aliosque similis viteeac sahctilalis monachos, in qui-
solum ex Judeeis, sed eliam ex gentibus (Rom. ix, Jius et reclce fidei veritas et sanctce conversaiionis
25, 24). Ista vasa veraciler Christi esse beatus refulsit inlegritas, vasa contumelice non melual ap->
Paulus intimat, dicens : Qui autem sunt Christi, car- pellare ? Absit ab omnibus Cbristianis ul talia de
nem suam crucifixerunt cum viiiis elconcupiscentits bonis servis Dei credant.
(Galal. v, 24). CAP.xxni. — 45. Quolquot spiritu Dei aguritur,
40. Quisquis hoe divina illuminatus miseratione hcee indigna b non solum de mouachis qui seipsos
considerat, nullatenus audehit quoslibet laicos, quan- caslraverunt propler regnum coelorum, sed nec de
tacunque soeculari preeditos dignilate, mundi con- Iaicis conjugalis recle credentibus i*ectequeviventi-
lemploribus clericis ac monachis sancte viveiilibus bus suspicantur. Diversus csl t|uidcm seiniiiis fru-
pjteponere, ut illos vasa contumeliec appellet, a qui- clus, quod, honiinis filio seminante, terra bona fe-
bus divincegratice dono raundum ipsum contemptum cundo sinu suscipit nutriendum; nec tamen ccnlemis
vhlet atque calcatum, et illos pro lemporali "pote- solus,' sed et sexageuus, et tricenus, tit in horreum
slate putet esse vasa misericordice,quos manifestum congregelur, Deo nunc inlerius iiicremeiilum largien-
est in culmine seeculiconslitutos, id est mundi hti- te nutritur. Dicit enini Deus per prophelam, dalurum
jus religiosos principes, mundi contemploribus non se spadonibus, id est virginibus, in civitale sua et
solum episcopis, sed etiam monachis, Chrislianee in muro suo honorem, et locum meliorem quam filiis
religionis obtentu, seipsos veraciter alque laudahi- et filiabus (Isai. LYI,5). Sed et jpse in suo Apostolo
liter subdidisse. loquens, honorem congruum conlinentice viduali, et
41. Ergone quisquam Christianus potest ila vas conjugali pudicilice,bonilatis sucelargilate concessit,
misericordice dicere imperatorem Conslantinum, ut dicenle Paulo : Viduus Iwnora, qum vere tiiduassunl
vasa contumeliec Antonium appellet el Paulum ? (I Tim. v, HI); et rursus : Honorabileconnubium m
Nonne si ipse beafcememorice.Augustus Conslanti- omnibus, el torus immaculatus(llebr. xni, 4) Itane
nusbumanis rebus.haclenus inleresset, tam noxiam "Apostolus,qui in magna domo alia dicit esse vasa
su. nominis laudem inter maximas conlumelias de- in honorera, alia in contumeliani, honorari viduas
si eos inter vasa con-
putarel ? Aut beatttm iraperatorem Theodosium sic conjugatosque prseciperet,
tumeliee deputaret ? Yasa quidem esse in hono-
potest quisquam vas misericordicedicere prceparatum
in glonam, ut Joannem Tlfebceummonachum a vasis rem omnes qui spretis facultatibus in fide et ca-
misericordiecsegreget, et vas in conlumeliamfactum ritate deserviunt, nullus audet negare fidelium -,
sed quis vasa contumelice dieere audeijil illos
jierversus affirmel': curn ipse gloriosissimusTheodo-
sius imperator, cui Deus fidei merito, quam ipse do- quibus ad dexteram constitntis ob hoc dalurus
naverat, eliara indomitas subdidit genfes, tantam( esl regnum Dominus c, quia eum in suis minimis
dicatur memorato viro Dei honorificenliam delulisse, esurientem silientemque paverunt, veslierunt nri-
ut nullatenus illarum proesumeret subire conflietus, dum, susceperunt hospitio peregrinum, visiiaverunt
priusquam fuisset prophetica illius responsione fir- infirnmm et in carcere constitufuin (Matih. xxv,
-malus? Ergone tantum virum religiosissimus impera- 55) ? Quis islos omnes audeat dicere vasa facta ia
tor vas contumelicefuisse credebat, in quo sic Deum, contumeliam, quos ipse figulusituros in vitam lesta-
humiliterque consuleret, et per-quem sibi Deum vera tur seternam ?
respoiideiileiu ipso rerum effectu teslanle profinus1 44. An fbrle isti monachos et laicos devote Domi-
agnovisset ? D no in suis gradibus ac professionibus servienles in
42. Quis vero negct beatos episeopos Innocentium hoc lantum seeculo vasa esse contumelite dicunf,
Romanum, Alhanasium Alexandrinum, Eustacliiiim quia eos affici contumeliis Iribulationibusque per-
Anliochenum, GregoriumNazianzenum, Basilium spiciunl ? Sed talia sentientes illa statim sequetur
Ceesariensem,Ambrosium Mediolanensem, Hilarium absurditas, ut ipsos primilus beatos aposlolos, gregiu
Pictaviensem, Constantinopolitanum Joannem, Au- scilicet dominici gloriosissimos arietesj vigilantissi-
relium Carthaginensem,Augustinum Hipponensem, mosque pastores, vasa conlumelite appellare cogau-.
cseterosquepontifices, qui Ecclesias Dei vigilanlissi- tur. Quos enira cerlius in Chiisli dorao fralres.isfi
me gubernantes, aut nascentibus aut jam natis hce- vasaconturaeliee secundum suam sententiam nuncu-
reticis habitante in se sancto Spiritu restiterunt,' nec pabunt, nisi quos pro nomine Christi Scriptitra te-
veteres Iupos ecclesiastico gregi permi ttenles IJTO- slante contumelias cognoverint pertulisse ? Audiani.

a Ms. unus, ' Sie mss. duo. At editi, ob"hoc diciurus e$t Domi-
SmcuLqrem
-" ' quippe sibi, et ecclesia-
tiicam. IIMSquia eum, elc.
b Sic mss. duo. Edd., hmc
indigne.
P_.TI.OJ_.LX V, 21
6S1 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 652
igitur beatum Paulum Thessalonicensibus hccc lo- A. CAP.XXIV.— 45. Sed forsitan dicent ideo be^tos
quenlem : Nam ipsi scitis, fratres, introitum nostrum apostolos vasa contumelieenon fuisse, quia illeecon-
ad vos, quia non inanis fuit, sed ante passi et contume- tumelice quas pro Christi nomine pertulerunt semina
liis affecli, sicut scilis, in Philippis, fiduciam habui- fuerunt futuri honoris et gloriee, quia per illas con-"
mus in Deo.noslro loqui ad vos Evangelium Dei, in lumelias nec veritate fidei nec sanctse conversationis
multa solliciludine (I Thess. u, 1, 2). Corinthiis quo- virtute privati sunt. Agnoscant ergo illos esse vasa
que scribens (Cap. xn, 10), ait: Libenter gloriabor contumeliae (II Tim. n, 20), non qui in sceculocon-
m infirmitalibus meis, nt inhabitet in me vhius Chri- tumelias perferunt, sed qui intra Ecclesiam corpora-
sli. Propter quod complaceomihi a ... infirmitalibus, liter posili, quam magnam domum appellat Aposto-
in contumetiis, hi necessitatibus, in persecuiionibus, lus, aut rectee fidei contraria pertinaciter usque in
4@C5i» angustiis pro Christo. Et ul contumelias in finem sentiunt, aut sanctee conversationis abjictunt
hoc seeculo perpeti omnibtts sanclis noverint esse inslitula. Simulque cognqscanl, secundum beati Pauli
commune, audiant quid etiara de ceeleris apostolis sentenliam, quia si quis se mundaverit ab istis, in
liber ipse testatur quem de Actibus eorum Lucas 'quocunque gradu, in quoeunque honore, in quacun-
evangelista conscripsit. Ibi quippe memoratur quod que fuerit professione positus, erit vas in honore
Judeei apostolos in custodiam publicam missos, et B sanclificatum, et utile Domino, ad omne opus bonum
angelo januas carceris aperiente dimissos, rursus ad- paratum (Ibid., 21), recepturus futuree'retribulionis
ducenles ceedemaccraverunt, ceesisquedenuntiave- beatitudinem sempiternam ab illo jttdice qui in hoc
runt, ne loquerenlur in nomine Jesu, et dimiserunt sceculo quibus vult gratuitam justificationem donal,
eos. Ubi sanctus Lucas cum gaudio eos contumeliam et justificatis per fidem adjutorium gratise submini-
passos his verbis insinuat : Illi quidem gaudentes slral, quos in beatitudinem regni crelestis douata
ibant a conspeclu concilii, quoniam digni liabiti sunt glorificatione angelicceeequalitatis inducat.
b contumeliam pali (Act. v, 41).
pro nomine Jesu
a Sic mss., juxta Grsecum EOSOXW. Edili, placeo b Sic ms. unus. At editi, pro nomine Christi.
tnihi.

LIBER TERTIUS.

4§_|_ CAPUTI.—1.Jam nuncde illis quosDeus prce- G incommulabilis eeternitas manet, sicut inchoandarum
destinavit in adoptionem filiorum ordo suscepti ope- rerum scientia nunquam potuit inchoari, sic muta-
risexigit disputari a, quos secundum vera. fideire- bilium operum nunquam potuit teterna dispositio
gulam sanclarum Scripturarumauctorilatefirmatam, commutari. Deus itaque sicut nunquam futurarum
non solum ad prcemium glorificationis, sed etiam ad rerum fuit inscius, ita nec misericordise aut judieii
gratiam juslificationis, nec solum ad seternam bea- sui fuit ignarus : sed sicut semper omnia futura et
titudinemquee non mutatur, .verumetiam ad fidem bona 482 et maIa preeseivit, sic omnia opera gra-
quoeper caritateni operatur, neque ad eeterna tan- tice atque justitiec suee incommutabili praedestina-
tum preemia, sed eliam ad bona merita gratuita bo- tione disposuit.
nitate Dei ante mundi conslilulionem in Christo CAP.II. — 2. Magna quippe altitudo sapienliee et
preedeslinatos, et hujus precdestinationis beneficio scientice Dei, quibus diviliis plenus, omnia futura et
secundum propositum vocatos et justificatos, nullus scienter cognovit ut sapiens, et sapienter praeordi-
debel ambigere Chrislianus. Quisquis enim verilatem navit ut sciens °. Cui utique non inconvenienter di-
: Ecce lu, Domine, cognovisti omnia twvissima
preedeslinationis divineenegare contendit, mutabilem eitur
Deum sine dubioprcedicat, cui temporalium actuum et anliqua (Psat. cxxxvm, 5), et quem veraciter fu-
bumanorum leraporalem cognitionem peryersus assi- D tura opera sua jam fecisse beatus preedieat Isaias,
gnat. Nam si Deus incommutabilis est, quod dubi- dicens : Qui fecil quos futura sunt (Isa. XLV, 11,
tandum non est, omnia futura ex eelernitate incom- sec. LXX). Futura quippe opera sua eo jam feeit,
mutabililei*novit, et omnia opera sua incommulabili quo incommutabiliter facienda disposuit. Unde recte
ordinalione disposuit. Nec potuit esse dispositionis quidquid facturus est, jam ab ipso factum dicitur, in
b
ejus aliquando mulatio, ubi dispositorum sine ini- cujus operibus faciendis eeterna dispositio et incom-
tio manel.ceterna cognitio. Proinde apud Deum sicut mutabilis invenitur. "Virtusenim et sapienlia Dei ex
-
hunquam defuit futurarum preescienlia rerum, sic telernitate incommulabiliter omnia futura novit, ir-
nunquam defuit sempiterna et incommutabilis ope- reprehensibiliter universa opera sua futura dispo-
rum vel donorum preedestinatio futurorum. Apud suit, sic omnia queedisposuit insuperabiliter facit d. .
ipsum quippe, in quo eeterna incommulabilitas et Non mutat Deus preedestinata, quia sapienlia ejus

a Editi, cogi} disputare, Habentur in duobus mss.

b Mss. duo, dispositorum ordinum. d Editi, irreprehemibiliter (acit; in aliis, fecit.
c Ilcec, ut tapiens... ut sciens, desunt in edilis.
 '" "-- -
6S3 DE YERITATE PR^DESTINATIQNIS LIB/IH &U
non fallilur aut reprehenditur' in disposilione; et\ A pore. Htee electionis eelefna pfseparafio, ipsa est di-.
perficit Deus preedestinata, quia vlrtus ejus non im- vina preed<fstijiatio;in qua digne 'totumgratuito be-
peditur aut superatur in opere. Hine est quod Deus nefieio divinee bonitalis ascribilur, quia sola ibi erga
noster, cujus universa. vice misericordia el veritas, nos miserantis Dei caritas invenilur. Ideo subsecutus
etcui veraciler misericordiam et judicium.canlat Aposlolus, hoc nobis evidemer inculcans b, ait: Qui'
Ecclesia (Psul. xxiv, 10; Psal. c, 1), quia non so- in caritale prmdestinuvit nds in • adoptionem ftliorum -
luni omnia opera sua, quce ulique bona sunt, exqui- per Jesum Christum in ipsum (Ibid.,S). Et- ut lotum <
sita in omnes voluntates ejus {Psdl. cx, 2), sed ex solo proposito bonoe voluntalis Dei deseendere"
etiam qucedam hominum et angelorum opera mala, docerel, adjecit,Secundumproposilumvoluntatissum..
quamvis in tempore facienda, ipse tamen incommu- Et ut hoc proposilum bonce voluntatis Dei gratuitum'-
tabiiis et aeternus, incommutabili atque perenni co- esse monslraret, secutus adjecil (v. 6), In'laudem'.
gnilioneprcescivit, non solum eadisposuit quee ipse glorimgratim sum, in qua graiificavit nos in dilecto •
- ' I
gratis quibus vellet donaret ut bonus, verum eliam Filio suo. ,- .
illa quee et bonis et malis reddilurus esset ut juslus. S. Prmdestinalio ulique filidrum Dei.ad hoc utililer
5. Proedestinavit ergo gratis jusliflcandos impios, non solum cognoscitur, verum eliam prwdicatur, ut»
et glorificandos justos, quos proeveniret et subseque- ;g in omnibus lpnis humanse volunlatis et operis, dum
retur miserieordia ejus. Hi sunl seeundum proposi- divina pi'oedestinalioin eeterna gratice praeparalione*
tum vocati : hi sunt quos Deiis prmscivit el prmdesti» cognoscitur , "ejusdem proedestinationis effectus in
navit conformesfieri imaginis Filii ejus (Rom. VIII, ipsa gratice donatione nihilominus agnoscalur; ac
29}. Fieri autem a quo, uisi ab illo qui eos Abrahce per hoc in isla iiliorum Dei adoptione, qiiam Deus
promisit? Cui Abraham confortatus- fide gloriam de- etprcedestinando preeparavit ex eelernitate, et vocan-
dit, plenissime sciens quia quwcunque promisit, polens do ac justificando largitur in tempore, gratia Dei
est et facere (Rom. iv, 21). Ipse itaque quos pree- glorificelur, et ipsa laudetur. Elegit enim nos Deus
destinavit, fecit et facit conformes imaginis Filii sui,- in Chrislo ante raundi constilutionem, ut essemus
qui est fidelis iri omnibus verbis suis, et sanclus in saneli et immaculati in conspectu ejus (Ephes. i, 4).
omnibus operibussuis (Psat. CXLIV,13). De his Apo- CAP.IV. — Non ergo quos eligeret, aut sanctos,.
slolus dicit : Quos prwdestinavit, Iws et vocavil; et- aul immaculatos invenit, aut inveniendos esse pree-
quos vocavit, Iws etjustificavit; quos aulem juslifica- scivit; sed ut sanctos et immaculatos faceret, ante
vit, illos et glorificavil (Rom. vm, 30). Omnes isti mundi constitutionem elegit. Non ergo nos ideo ele-
prcedestinati sic vocanlur, ut justificenlur; sic justi- git, quia sancli et immaculati fuiuri eramus, sed ut
• ficantur, ut glorificentur. Ac per hoc prcedestinavit (G saucli et immaculati essemus. Et ideo nos in caritate-
quos voluit a, et ad opera bona, et ad preemia sem- prcedeslinavit, quia ut nos preedestinaret,. gratuitee
pilerna : preedestinavit ad vitam bonam, preedestn_a- nsbis effectum caritalis impendit. Prmdesiinavil au-
vit ad vitam seternam; pivedestinavit ad lidem, prce- tem nos in adoplionemfitiorum per Jesum Chrislum
destinavit ad speciem; preedestinavit adoptandos in in ipsum (Ibid., 5), non secundum meritum aut vo-
seeculo, prsedestinavir glorificandos in regno; pree- luntalis aut operationis iiostree, sed secundum pro-
destinavit per gratiam faciendos Primogeniti fratres, positum voluntatis suce. Et quoniam gratis a Deo
prcedestinavil per gratiam perficiendbs ejusdem Cni- hanc adoptionem filiorum accepimus, a quo gratis
geniti cohceredes. .- electi sumus, ut sancti et immaculali essemus, ideo
<kp. m. — 4. Heeeomnia sicut in se continet prce- in his omnibus laudem glorioegratiee Dei beatus Pau-
destinationis selernitas, sic implet preedestinantis lus insinuat: u( omnis qui ejusdem gratiee illumina-
Dei misericordia et jusla majestas. Nequeenim 483 tur munere, el verum gratise donum ex oeternitate
ignarus futurorum unquam esse potiiit filiorum , qui prsedeslinationis intelligat, el seternam Dei prcedesti-
unico Filio, quem sibi coceternum ac sine initio ge- nationem ex dono gralice spirilalis agnoscat.
nuit, prcedeslinationis fralres prceparavit : nobis -6. Cujus praedestinationis ita manet teterna firmi-
gratis graliam prceparans, gralis graliam donans;. Q tas el Drma selernitas, non solum in dispositione
quos justificaret eligens in ipso anie mundi consli- operum, verum eiiam in numero personarum, 4?!4
tutionem, non exhumanis meritis, sed exgratuito ut nec de illius numeri plenitudine quispiam salutis
sueeproposilo volunlatis : volunlatem suam bonam ceternce graliam perdat, nec extra illius numeri -
faciens causam justificationis nostrce, non justiliam quantitatem ad donum salutis ceterneeperveniat. Deo
noslram inveniens causam volunlatis suec. Testatur enim, qui scit omnia antequam fiant, sic non est in-
enim Apostolusquia Detis elegitnos iriChristo ante certus preedestinalorum numerus, sicut disposilorura
mundi conslitulionem (Ephes. i, &). Et ul ostenderet operum dubius apud eum non invenitut* effeclus.
nos non ex operibus eiigi meruisse, sed ex electionis Apud se habet certissimum numerum proedestinato-
dono bona merila percepisse, contiriuo subjunxit, di- rum ille qui eos in adoptionem filiorum per Chri-
cens : Ui essemus sancti et immaculali in conspectu stura prcedestinavit: quia in mensura et numero et
ejus (Ibidem). Heecelectio fuit in seterna Dei prcepa- ponderc cuncta disposuit (Sap. xi, 21). Ipsos enim
ralione, quce per ejus gratiam perficeretur in tem- promisil Abrahce dicens: Respice in cmlum, el nu-
" In tluobus mss. addilur bic, qiiia voluit. b Mss. duo, hoc nobis satianter inculcans.
 '' " S. FULGFNTII-EPISCOPl RIISPENSIS
655 65.
metia stellas,. si potes -dhmmerareeas ; ei dixit: Sic A ut homines juslificenlur, el bene vivant, et vitam
eril semen tuum. Et credidit Abraham Deo, el reputa- ceternam pro recle factis sccipiant. Ideo autem et
lutn est ei ad justiiiqm (Genes. xv, 5). De his dicilur ipsa vita ceterna, gralia Dei ab Apostolo dicitur (Rom.
Danieli prophetce : Et in tempofeillo salvus eril po- vi, 25), quia gratis hqminibus vila bona datur, ctii
paks tuus omnis qui invenietur scriplus in libro (Dan. jusle vita eeterna reddatur. Preeparavil autem Deus
. xn, 1).. Ipsis utique Salvator nosler ait: Gaudete. eliam malis jgnem oelernum: illis ulique quos jusle
quianominq.vestrarscripla suntin coslis (Lttc. x, 20). precparavit ad luenda supplicia, nec tamen prsede-
"De his in libro sancti Danielis dicitur: Qui ad justi- slinavit ad facienda peccala. Preedestinavit enim
tiam erudiunl multos, fulgebunt quasi stellmin perpe- Deus quod divina eequilas redderet, non quod iniqui-
tuas mternitales (Dan. xu, 5). Isli spiritaliler inlelli- las btimana admitleret. Preedeslinavit ergo hoinini
gunlur in psalmo uhi dicilur de Dco : Qui numerat reo iion culpam quam odit, sed judicium quod dili-
multitudinem slellarum, el omnibus,eis nomina vocat git. Scriptum est enim quia diligit misericordiam et
(Psat. CXLYJ, i). Proinde qui numeral multiludinera judicium (Psal. xxxn, 5) Dominus. Et ideo non solum
stellarum non polest suorum ignorare numerum fi- originale, verum etiam orane actuale peccatum in
Iioruinj. _'. malis puniturus est Deus , quia malis opetibus nec
'. CAP.v. — 7.-Uli ergo numero nec aliquis additur, B prcebel initium, nec adhibet aliquando consensum.
nec aliquis demitur a; quia idem numerus secundum Mala itaque opera non placent Deo, quia non sunt
proposilum D6i precdestinantis-impleluf. Nam quia ab eo. Nam si ab ipso essent, mala non essenl. Prd-
secundum proposilum voluntatis suce Deus sanctos inde hona opera qtiee Deus misericordiler donat, ju-
suos preedeslinavit, de quo scriptum est, quia omnia ste coronat; opera vero queeipse non Iribuil, juste
qucscunquecoluit, fecit (Psal. cxm, 5); ila nemo po- punil: in istis coronatur divina largilio, in illis au-
test ejus mulare pr-edestinalionem,' sicut nullus po- tem damnalur humana transgressio. Homo itaque
test ejus vincere voluntatem. Quod si numerus ille illud habet salubriter quod acceperit a Deo ; illud
cerlus non est apud Deum, aut divina scientia falli- perniciose quod babuerit ex seipso.
tur, aut voluntas divina mutatur, aut divina virlus CAP.VI. — 9. Pessimum est aulem dicere quia si
adversitate qualibet superalur. Quod si aliquid ho- est preedeslinatio, non debemus orare nec vigilare;
rumsoli possunt impii dicere, aut forte nec impius sed facere omnes volunlates carnis, eo quod jam
aliquis audet horum dicere aliquid , nemo divinam prcedestinati fuerimus. 'Cum utique ilJa gratia quce
prcede-tinationem neget: quandoquidem illius Dei nobis divina preedestinalione fuil preeparata, ad boc"
proedestinalio vera prorsus asseritur, cujus et scien- divinilus nobis detur ut vigilemus et oremus, el sic-
tia irreprehensibilis, et Yoluntas incommutabilis, et Q ul in die Jwnesle ambutemus,non in comessaiionibus
.itius insuperabilis invenitur. Ad hanc prcedestina- et ebrielatibus, non in cubilibusel impudicitiis, non in
tionem pertinet, et gratuila jus.ificatio Redemptoris, contenlione el mmulatione; sed induamur Dominum
et justa reddilio Judicis. Ad hanc prcedesiinationem Jesum Chrislum, el carnis curam non faciamus /•.
pertinet misericordia quain Paulus conseculus est desideriis (Rom. xm, 13, 14). Quomodo enim fieri
ut iidelis esset (I Cor. vn, 25), el corona justitiee, polest ut gratiam quisque accipiat, et opera gratioe,
quam reddet ei Domiiius in illa die juslus judex: non ipsa gratia in se operante, non faciat ? Gratia quippe
solqm autem Paulo, sed ct omnibus qui diligunt per Spiritum sanclum dalur ; fructus aulem Spiritus
adventum ejus (II Thn. iv, 8)._Omnesenim quos Deus est carilas, _gaudium,pax, longanimilus, bouilas, be-
preedeslinavit in adopti.onem, gratis hic justificantur nignilas, fides, modeslia, continentia (Gal..v, 22, 25).
ex impiis, quia Christus pro impiis mortuus est (Rom. Quis igitur accepta sancti Spiritus gratia non oret,
v, 6); et, omnes peccaverunt,etegent gloria Dei,jusli- non vigilet, non concupiscenliis carnalibus ipsius
ficali gralis b pergratiamipsius (Rom. iu, 23). Quibus suffragio graticeatque juvamine i*epugnet?Cum uti-
sicul per misericordiam preeparavit gratuitum jusli- •jue Salvalor noster vigilare et orare nos preecipiat
ficalionis donum, ita per justitiam preeparavit eeler- (Malth. xxvi, 41), et bealus Paulus lestelur quia
nee jusiificalionis c preemium. Opus itaque gratiee in ]) qui sunl Christi carnem suam crucifixerunl cttm viiiis
omnibus preedeslinatis gratuita misjjrico.rdia inchoa- el concupisceniiis(Galat. v, 24).
tur, et justa retributione peificilur. 10. Tale est autem si quis dicat: Si prcedestinatus
8. Preedestinavit ergo Deus sanctos suos, et ad est homo, nec orare debet, nec vigilare, quale si
gratiam vilee boii&, et ad gratiam vitce eeteriiee. dicat ab eo cui vita fuerit divinilus promissa vitse
&-Gratiaergo Dei vila mterna in Chrislo &§5 JesuDo- subsidia non qucerenda. Nam legimus Ezecbioeregis
mino noslro. Ergoper gratiam Dei jus.ifieanlur impii, ad vitam quindecim annos dono divinoemiseralionis
ut, abnegantes impietalem el sceculariadesideria, so- adjectos (IV Reg. xx, 6). Num ergo debuit Ezechias
brie, et juste, et pie vivant in hoc sceculo; et ul, ju- dicere, pro eo quod apud eum certa esset divina
stiiicali giatia ipsius, heeredes sint secundum spem promissio, propterea se debere nec cibum, nec po-
vileecelernoe.Preeparalam ergo graliam dogal Deus, lum suraere, nec ea qucead vitcesubsidium perlinent

a Mss. duo, diminuitur; tum addunt quia idem nu- b Non Iegitur gratis in edd., legitur in duobus mss.
~
merus... ad hcecYerba, Nam quia, qucenon Iegun- Forfe, mternasglorificaiionis.
tur in edd. 6 Habenlur hcec in mss., nta vei*oin excusis.
6S7 DE VERITATE PR.EDESTINATIONISLIB. III. 6S8
cogitare ? Cura ultque ideo delur ipsius vitceusus, A arguit, si quem in hominibus cognovit errorem, sic
ut in corde viventis vivendi perseverel affeclus; omnibus hominibus preedicari voluit quam suis inse-
48S el in eo °_uoa'«fuisque vitam suam amat,-viloe ruit litterfe veritatem. Ille itaque apostolica mandata
subsidia non repellat. Ab ipsa ergo vita habemus sine dubio solvit, qui aposlolica dicta aut negare
ut de statu ipsius vitee sollicite cogilemus. Proinde aut oppugnare contendit. Preedestinationera namque
gratia quam Deus preedestinavit,-id est ex eeterriilate sicut tam fidenter quam veraciter beatus apostolus
suis fidelibus preeparavit, hoc in nobis agit ex eo prcedicavjt, ita nobis preedicandam fidenter veraci-
quod eam accepimus, ut in nobis eam cuslodiri di- terque mandavit. Nec 487 timuit ne videretur ge-
vino munere postulemus, et hoc in operihus habea- nesim, vel fatum, aut constellationem introducere :
mus, quod ipsa largiente percepimus. In illis autem quod si isli fralres inaniter metuunt, -Illic trepidan-
permanent ipsius gratieedona, quibus sunl divinae tes timore ubi non est timor (Psal. xm, S); et cum
preedesiiiialionis munere prseparata. Non ergo di- impiis reprebendi formidant, impie de Deo sentire
cendum est: Si prsedestinali sumus, nec vigilertius, non dubitant. Quis enim deteiius potest de Deo'
nec oremus. Imo cum vigilamus et oramus, gratiee eelerno, de Deo vero, de Deo-bono ac beato sentire,
Dei beneficia cognoscamus; nec denegemus oeternam quam qui eum negat ex ceternilale scire quod esset
bonorum islorum originem, quorum in nobis divi- j$ facturus in tempore ; aut fortuitum ascribit div-inis
nam cernimus largilatem ; quorum sic non potest operibus cursum, negans ceternum manere futuree
esse prsedeslinatio *4ubia, sicut eorum cognoscitur .suee-operationis in illa incommutabilis Dei eelerna
preeparatio sempiterna. Propler quod dicit Aposlo- voluntate consilium ? Heee enim asserlio, qucevere
lus: ipsiws enhn sumus factura; creati in Chrisio Je- divino est inimica consilio, sicutbonas hominum
su in operibttsbonis, qum prmparavit Deus ul in illis voluntates et opera in ceterna Pei preedeslinatione
ambulemus(Epltes. n, 10). haberi omnimodis negat, ita Dei scientiam ex hu-
CAP.vn. — 11. Absit autem ut dum preedestina- manis voluntalibus atque actibus pendere coniirmat.
tio asseritur, evangelica et aposlolica mandata sol- Si Lenim Deus omnia futura opera sua ex eeterno
vanlur. Cum utique Jesus ab initio sciret qui e_fsent preescivit, procul dubio eadem opera sua boncevo-
credituri, et qui eum esset traditurus (Joan. vi, 65), luntalis suceproposito prceparavit, et quod essel
iiec falsa potuerit esse scientia Creatoris : et ideo operaturus, incommutabilis consilii firmitate dispo-
sicut preescivittraditorem suum, nec alius eum tra- suit: nec aliter potest ordo divinorum operum cur-
didit nisi ille quem ipse preescivit, sic utique illos rere, quam invenitur in ejus inconimutabilis cogni-
quos preeparatione sua sciebat ad fidem prcedestina- tionis preeparatiohe constare.
tos, ipsos noverat ab initio credituros. Quomodo Q CAP.IX. — 13. Quidquid in tempore mutabiliter
autem assertione preedestinafionis apostolica man- geritur, hoc in altiludine divitiarum ,sapientice et
data solvimus, cum non solum eos qui membra scientiee Dei ceternum atque incommutabile natura-
Christi sunt, sed ipsum quoque Christum praedesti- liter invenitur, qui scientieesuceplenitudine universa
nalum,- Apostolo preedicanle, noverimus ? De ipso futura cognovit, et altitudine sapientiee sueecunct$.
enim beatus Paulus dicit; Qui factus est ei ex semi- opera sua, priusquam iierent, mirabili ordine preepa-
ne David secundum camem; qui prwdeslinatus est ravit. Alioquinpreecedetdivinam sapientiam humana
Filius Dei in viriute, secundumSpiritum sanciificalio- cogitatio atque operalio , si non eam ex ceternitale
nis (Rom. i, 3). Alio quoque loco dicit: Sapientiam comprehendit divina cognitio. Necesse est autem ut
aulem loquimurinter perfectos : sapientiam vero non si Deus incommutabilis est et seternus, sit ejus in-
hujus smculi, neque principum Itujussmculi, qui de- commutabilis et eelerna cognitio. Incommulabili au-
struunlur; sed loquimur Dei sapientiam in mysterio, lem et celerneescienlieenihil accidit temporale. Quo-
qttw ubscondita esl, quam prmdestinavit Deus anle niam si aliquid ei in lempore accidisse cognoscitur,
smcutain gloriam nostram (I Cor. n, 6, 7). Quocir- necesse est ut inilio mutabilitatique subdatur; nec
ca, quid est preedesfmationis asserfionem arguere, potest esse sine initio natura, cujus scienlia inilio
nisi aposlolicam doctrinam mortifera impietale cul- lj invenitur esse subjecta. Co3pitenim esse qui non fut,
pai*e? Certissime quippe divinam prcedeslinationem cui scienlia coepit esse qusedefuit; hec omnia potest
Paulus et didicerat, et docebat; et quam noverat in siraul scienlioepleniludine conlinere, qui potuit ali-
capite, non denegabat in corpore. §ciebal enira quid aliquando nescirc. Semper ergo mutabilis fuit
selernum alque incomrautabilem Deum, secundum qui plenitudine cognitionis indiguit; nec ejus sapien-
ceternam alque-incommutabilem volunlatem suam, tia atlingit a fine usque ad finem fortiter, et disponit
omnia prjescisse quoe a* se facienda disposuit, ef omniu suaviler (Sap. VIII,1); nec allingit ubiquepro-
omnia proedeslinasse quce se in sanclis suis miseri- pler mundiliam suam (Sap. vn, 24), si vel eam ali-
corditer ac juste facturum esse prcescivit. quid futuri operis latuit, vel non habuit in eeterna
CAP.vni. — 12. Quisquis ergo P_R_-_DF.STINATIONEM dispositione ac proedeslinalionequod facit; nec reti-
NEGAT, de aposlolicis eam prius Epislolis deleat; ac net integrum sueeincommutabilitatis stalum, si tem-'
deinde cum oslenderit juste a se reprebensum apo- poralibus operibus suis non ceternum , sed lemporale
slolum-PauIum, lune se hominibus indubitaittei potest adhibere consilium.
prccbeal audienduni. Beatus apostolus Paulus noluii 14. Qiiaproplerscien.es Deumincommutabi-cm, el
sileri quod voluit scribi • sed sicut in Epistolis suis oeternum, et perfeelyjn, orealuree omnipotentissi-
 6E9 S. FBfeGENTHEPISCOPI RUSPENSIS 663.
mum conditorem, et omnium quee facturus erat eo--_ A 16. Nempe apparet ifa Dominum turbis loculum,
3nitorem atque disposilorem teternum, confiteamur ut lamen eis rcgni coelorum nollet aperire myste-
fium opera sua omnia ex eeternitale preeordinasse, ex rium. Quod ulique faciens, ideo sua verba nolebat
irternitaie dona sua et judicia precparasse. Ille enim inteiligi, quia se in illo myslerio' oolebal agnosci.
cui prophela dicit: Omnia in sapientia fecisii (Psal. •Illam quippe agnitionem mysierii Chrisli esse, Pau-
CIII,24), in eadem sapientia in qua omnia eondidit, lus leslatur apostolus dicens : Instrucli in caritate, et
euncta qucc se lacturum cognoverat ex" seternitate jn omnes divitias plenitudinis intellcctus, in agnitione
disposuit, quia nihil corum queefacturus fuerat igno- mysterii Cliristi Jesu, in quo sunt omncs thesauri sa-
ravit. Omnes ergo ante mundi conslitutionem prte- pientim el scieniim absconditi (Coless. u, 2, 5). Nam
destinando Deus elegit, quos liic in quacunque posi- et in alio loco dicitur : Vi Dens aperiai nobis osiium
tos retale , .quolibet tempore, secundum proposilum sermonis , ad loquendum myslerium Chrisli (Coloss.
vocat atque justificat: ipsis 488 ct.am donat per- iv, 5). Fidelibus quoque1inslanliam orationis sucein-
jscveranliam, et eosdem oranes perducit ad vitara sinuans ait : Non cesso gratias agens qrro vobis, tne-
seternam. Hos enim omnes vull salvos fieri, et ad agni- moriam vestri faciens in orationibus tneis; ut Deus
tionem veritalis yenire (I Tim. n, 4). Voluntas autem Domini nostri Jesu Cluisli, Paier glorim, del vobis
Omnipolentis necesse est in omnibus implealuj*. Fit; •u Spirilum 48S sapientiw et revclationisht agnitionem
ei'go quidquid ilie volueiil fieri, cujus voluntati nemo ejus (Ephes. i, 16, 17).' Si crgo generaliter omnes
resistit; nec epim poleslas J)ei niinor est quam yo- bomines vult Deus salv.osfieri, et ad agnjlionem ve-
luntas, et ideo nihil invenitur velle quod non possit ritatis venire, quid est quod ipsa Yeritas quibusdam
efficere. Queedainquidem Deus facere posset, el non myjterium suse agnitionis occultal? Et ulique quibus
facit; nihil est lamen quod fieri velit aliquando, nec suam denegat agnitionem, denegatetsalutem. In hoc
faciat: Otnnia enim qumcunque voluit Dominus fecit, enim homines salvi fiunt, in quo ad agnitionem ve-
in coslo el in terra, in mari et itp omnibus abussis ritalis perveniunt. De Chrislo quippe diclum est
(Psdl. cxxxiv, 6). Proinde et in hominibus quoniam quia ipse salvum faciet populum suum a peccalis eo-
queccunque voluit fecit, quoscunque yult iieri salvos, rum (Mallh. i, 21); de quo etiam beatus Petrus ait
facil: et quoniam ipsa Veritas veraciter dicit : Nemo quia non est aliud nomensub coslodalum hominibusf
venit ad me, nisi Pater, aui misil tne, altraxerit eum in quo oporteat nos sulvos fieri (Act.iv, 12). Quomodo
(Joan.vi,ii), illosomnesfacitad agnitjonem veritatis ergo erat voluntas Dei in illis salvandis3 quibus absr
veriire, quos ipse misericorditer dignatur attrahere. condebatur ipsa cognitio veiitatis ?
CAP.x. — 15. Ideo autem Omnes dicunlur, quia CAP.XI. — 17. An forle dicilur, cordis eorum du-
ex omni hominuni genere colligunlur, ex omnibus „ rilia faciente, Sahatorem nostrum suse agriilionis
gentibus, e_c.~omnibus nationibus, ex omnibus domi- aperire jioluisse inysterium? Ubi possemus lalius
nis, ex omnibus servis, ex omnibus regibus, ex om- respondere. Sed ut aliquo ulamur pro servanda bre-
nibiis ihilitibus, ex omnibus prpvinciis, ex omnibus vitate compeiidio, quicunque dicunt propter duriliain
linguis, ex omnibus cetalibus, ex omnibus gradibus. cordis eorum noluisse ipsam Verilalem suoe agnitio-
Ita salvi fiunt omnes quos vult Deus salvos fieri, quia nis mysterium i'evelare, interim in hoe agnoscant,
nemo salvatur, uisi quem ille voluerit gratuila justi- KON DEUNIVERSIS PROiisushominibus dici, quia omnes
ficatione salvare. Nam cum Salvalor noster dixerit homines salvos vult Deus fieri, et ad agniiioiieni *tc-
(Matlh. xi, 27); Nemo novit Filium nisi Paier, neque ritatis venire : cum illos quos Christus durieordes
Palrem quis novit nisi Filius, et cui voluerit Filius videbal, nollet utique salvai-e, quibus propier duri-
- revelare ( quojl utique dicens ostendil se quibusdam liam cordis eorum nolebat suce agnitionis aperire
revelari velle, quibusdam nolle), dicatur quomodo i-tjrslerlum. Aut ergo negenl Deum velle omnes ho-
salvos fieri velit quibus Patrem suum el seipsum jaines salvos fieri, et ad agnilionem veritalis venire,
revelare nolueril? Ostenditur quippe in Evangelio qui Salvatorem nostrum quihusdam cognilionem my-
quibusdam in parabolis sic locutus, ut verba sua VEL- slerii regni ccolorum dare noluisse cognoscunt; et
LETAUDIRI, MECVELLET INTELLIGI. Quod ipSeDonlillUS mendacem pronunlient apostolum Paulum : aul si
indubilanter aperuit. Interroganlibus namque discl- apostoli dictum universaliter ad cunclos omnino re-
pulis, hceceum Mattheeusdixisse commemoral: Vobis ferlur homines, cogentur sanctos e\'angelislas pro-
datum est nosse mtjsleriumregni Dei, illis autem non nunliare meridaces. Quomodo enim quibusdanudare
csi datum (Maith. xm, 11). Marcus quoque non dis- noluil nosse myslerium regni coelorum , qui omnes
similem Salvatoris responsionem insinuat, cujus heec homines salvbs vult fieri, et ad agn.iiioneujveritalis
esse verba testatur : Vobisdalum est scire myslerium venire? Quandoquidem si omnes omnino vult, nemi-
regni Dei; illis autem qui foris sunt in parabolis otnnia nem uliquenon vull; et si omnes vult ad agnilionem
fiuni: ut videntesvideant, el non'videont, el audienles suara venire, omnibus debel mysterium suce agnitio-
audiant, et non inlelliganl; ne q'tando convertantur, nis ostendere. Sed quibusdam ipsum mysterium nosse
el dimiltantur eis peccata (Marc. iv, 11, 12). Lucas non dedit.
eliam eadem Dominum respondisse confirmans, ait: 18. Quale fuit ergo et velle salvare , et holle my-
Vobis datum est nosse mijsteriumregni Dei, cmleris slerium salulis ostendere? Quale fuit, quceso, si Ve-
autemin parabolis, tttvidenles non videant, el audien- rilas voluit ut ad agnitionem ejus omnes homines"
tes non inlelligctnt(Luc. vni, 10). venirent, et eis noluit ostendere qua venirenl? Quale
 '
061 DE ^ERITATE PRJEDESTINATIONISLIB. III. 662
lioc est, uteis neget vitam, quos invilal ad patriam? A, non ergo erant inter illos Omnes qui sua queerebaui,
Ipsa enim ait : Ego smn via, veritas ei vita ; nemo et non quee Jesu Christi. Hos bonos in iine Epistolee
venit ad Patrem nisi per tne (Joan. xiv, 6). Quomodo suee sanclos appellat; _et sicut illos malos Cmnes
«rgo illos vult venire ad agnitionem suam quibus de- dicit, ita et istos honos Omnes nihilominus dicil;
negat agnitionem suam? Quid esl cnira nolle myste- ait enim : Salulant vos sancti omnes (Pliilip. iv, 22).
Tium suee agnitionis ostendere, nisi nolle salvare ? Ecce in una eademque beali aposloli Epislola ponuri-
Noti ergo omnes homines vult salvos fieri, qui vel lur, et omnes sancli, el omnes qui sua queerunl, non
quibusdam pro durilia cordis sui noluit suce agnilio- quee Jesu Chrisli; cum ulique et omnes qui sancti
nis aperire mysterium, sine quo nullus pervenit ad erant sua non qusererent, et omnes qui sua qucere-
salulem. Sed Apostqlus roentiri non potuit, qui dixit bant sancti non essent. Accipianlur ergo et omnes
quia omnes homines vull salvos fieri, el ad agnilionem isfi et omnes illi, non confuse, sed <3istincte; el-sic
veritatis •venire (I Tim. n, 4). Sed nee evangelistce xtlrique Omncs dicantur, ut omnes i_ti abjllis omni-
mentiti sunt, qui dixerunt ipsum Dominum discipulis bus, et illi omnes ab istis omnibus reclo veritatis
dedisse, aliis non dedisse nosse myslerium regni ordine discernantur.
coelorum.El uiique illis quia dare voiuit, dedil; illis 21. Idem sensus est et in omnibus tribubus quas
autem quia dare noluit, non dedil: et quia istis pro- U Deus semini Abrahcc promisit, et in eo benedicendas
plerea dedit utsalvifierent, agnoscitur illis ideo non ostendit, dicens : Et benedicenturin le omnes tribus
dedisse ne fierenl. Islos ergo salvos fieri voluit qui- terrm (Genes. xxvin, 14). Quod eliam bealus Petrus,
bus nosse mysteriuin salutis dedil; illos auteiri noluit coniirmans , ait Judceis : Vos estis fitii prophetarum,
quihus salutaris myslerii noliliam 490 denegavit. et lestamenti quod disposuil Deus ad patres nosiros,
Nam si utrosque salvos fieri voluissel, ulrisque agni- dicens ad Abraham : In semine tuo benedicentur om-
tionem saiularis mysterii conlulisaet. nes genies t.rrw (Act. m, 25). Ostendens autem Chri-
CAP.XII.— 19. Quoniam ergo utraque Seriplura stum esse semen Abrahcc,in quo est omnium iribuum
vera est, utraque sancta, ulraque divinitus inspirata, benediGlio repi'omissa, continuo heecverbi subjecil.
ct ob hoe ulraque venefabililer esl servanda, et in- Vobis Deus primum suscitans Filium suum, misil
dubitanter audienda et accipienda', removeantur ab 4@1eumienedicentem vobis (Ibid., 26). Chrislus est
omnibus illis oranes isti quibus Christus non dedit itaque semen Abrahec, in quo benedicentur onraes
nosse mysterium rcgui ccelorum; el digne intelligan- xribus terrse. Et utique vera est Dei promissio, quia
lur illi onines liouiines quos vult Deus salvos fieri fidelis est Donvnus in omnibusverbis suis, et sanctus
el ad agnilioncm veritaiis venire : quia revera in in omnibus operibus suis (Psal. CXLIV,13), in cujus
illis voliintas salvanlis agnoscitur, quibus agnoscen- P promissione Abraham non hmsitavl difftdentia, sed
dse veritatis gratia noniiegaiur. Sic Deus, quia om- conforiatus est fide, dans gloriam Deo, el plenissime
nia queecunquevoluil fecit, suam iraplet in omnibus sciens quia qumcunquc promisit, polesl et facere
voluntatem : quia oinriibus quos vult salvos fieri, et (Rom. iv, 20). "
ad agnilioiiem verilatlsT-enire, donat salutaris'my- CAP.XIII.— Cum ergo in Christo benedici omnes
slerii reclam cum carilale notiliam. Hos omnesliea- tribus terrce nullus ambigat Chrisiianus , beatus la-
lus Pelrus sic inlelligendos oslendit, ut illos Omnes men Joannes in Apocalypsi loquens de Christo , id
dicerel, quos DeusTocare dignatur. Ipsius enim verba est de ipso semine Abrahce, in quo benedicentur
suul, ad Judeeosita loquenlis : Tdbis enim est repro- oriines tribus teiTce, veraciter utique dicit.- Ecce ve-
missio, el filiis vestris, el omnibus qui longe suul, niet cum nubibtts, et videbit «.m omnis oculus, et qui
quoscmiqtieadvocaveril Bomimts Deus nosler (Act. eum compunxerunl; et plangenl se super eum omnes
ii,'59). tribus terrm (Apoc. i, 7). Ecce' omnes tribus leiTee
20. Nam et beatus Paulus quodam loco dicit Om- benedicentur in Christo, quo lamen veniente, plan-
ves, cum tamen nolil univcrsaliler omnes inlelligi. gent se omnes tribus terree.
Sciibens enim Philippensibus, ait : Omnesenim sua 22. Quomodo ilaque nobis utrumqiie constabit, si
quaranl. non quw Jesu Christi (Philip. n, 21). Ubi ._ vel in bono; vel in malo sic omnium tribuum pleni-
uiiqtie si ab omnibus islis nullus excipilur, necesse tudo universalis accipitur, ut nihil parti alteri relin-
esl ul eiiam onines aposloh, et ceeleri illius temporis quatur? Sedidem bealus Joannes, qui de ipsius pe-
fideles cum Istis omnibus coraputentur -: quod nullus etore Veritatis ubertalem veridicsepreedicationis ebi-
quanlumMijelinipius suspicabilm*. Reslat ergo ut berat. sic ostendit Omnes istas tribus quee se. in ad-
quosdam Omncs debeamus accipere, id est non oin- venlu Christi plancturoesunt, ul omnes istas tiibus
nino omnes honijnes, feedOmnes qui sua queerebanl, quas in semine Abrahee benedicendas Deus vcrax
non queaJcsu Chrisli. Nam in eadera Epislola supe- promisit ex illis omnibus tribubus colligi demon-
rius quosdam bonos ostendens , ait : Quidam auiem straret. In eodem quippe libro eos qui Agriiredempti
et propter bonam voluntatem Chrislum annunliant, sunt sanguine inducit canlanles canticum novum,et
quidam ex contentione, scientes quod in defensione dicentes: Dignus es, Domine, accipere librum, et
Evangelii posilus sum (Pldlip. i, 1S). Quf ergo pro- aperire signacula ejus : quia occisus es, et redemisli
pter bonam volunlatem ex caritate Chrislum annun- nos in sanguine tuo, ex omni iribu, el lingtia, et po-
tiabanl, qnia cantus non qumrit qum suq.sttnt (I Cor. fmlo, et gente : el fecisii nos Deo nostro regnum et sa-
icn., 8), uon sua quserebant, sed quee Jesu Ghrisii : cerdotes, el regnabunt super ter-ram \Apoc. v, 9,10).
 665 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 664
Alio quoque memorati libri loco, dum ex duodecim A posset, si vellet, in eadem rectitudine permanere, et
tribubus filiorum Israel duodena de singulis tribu- a qua posset, si vellet, aversa voluntale discedere.
bus meraorasset millia signatorum, ut etiam ex om- Nunc autem in unoquoque homine gratia prceveniens
nibus tribubus terrce innumerabilem lurbam lidelium operatur, ut libertas arbitrii corrigatur. Arbitrium
demonstraret, ita loquilur : Posl hmc, vidi tutbam aulem hominis in quanlum corrigitur, in lanlum li-
magnam, quam dinumerare nemo poleral, ex omnibus beratur; in lantum autem captivum dueilur, in quan-
genlibus, et tribubus, el linguis, el populis, stantes anie tura adhuc noxiee servitutis necessitalibus "implica-
thronumel ante Agnttm, atniclos siolis albis, el pulmw tur. Qu___ NECESSITATES non solum iilios saeculimor-
eranl in manibus eorum (Apoc. vn, 19). Heesuntomnes taliter premunt, verum etiam filios Del frequenter
tribus de omnibus tribubus congregatce. Istee sunt affligunt. Ipsa est illa lex_peccali, quee illummililem
omnes tribus quec benedicunlur credenles in Chri- strenuum, id est Paulum apostolum, condelectantem
slum, de onmibus tribubus illis queese ideo plangent legl Dei secundum interiorem hominem, illa inmem-
quia non crediderunt in Chrislum. Sie inlelligunlur bris habilans, et legi mentis repugnans, quamvis sibi
omnes lideles, et omnes infideles; omnes boni, et non posset in effectu subjicere, non tamen quiesce-
omnes mali; omnes quos Deus n.isericordissima bo- bat in suggestionibusco"ncupiscenlieccaptivare.,Uiide
uitaie salvat, et omnes quos juslissima severitate g idem aposfolus ait: Condelectorenim legi'Dei~secun-
condemnal; quibusJam juste non donans verilalis dum interiorem hominem : video auiem' aliam Jegein
agniiionero, quibusdam misericorditer agnoscendam in membris meis, repttgnantem legi mentis mem, el ca-
revelans verilatem; et in omnibus implens suam- plivantem me in legem peccali qum est in membris
omnipolentissimam voluntatem. tneis (Rom. vn, 22, 23). Nec siluit solo se posse auxi-
i CAP.XIV.— 25. Plurima, secundum istius intelli- lio gratieeliberari; ideo sequilur dicens (v. 24 el 25):
genlice saluberrimam regulam, in divinis eloquiis, Infelix ego Iwmo, quis me liberabit de corpore mortis
testimonia poterit invenire quisquis vdluerit Scri- hujus ? Gratia Dei per Jesum Christum Domhtum no-
pluras divinas recto cordis oculo recensere. Cum vero strum. Habuit ergo in menle graliee forlitudiuem.sed
de humana voluntale traclatur, quod pertinet ad sa- in carne infirmitalem senliebat arbitrii, quam non
lutis vel exordium, vel effectum, VERCM ESTQUIDEM, habuit Adam priusquam depravaretur voluntaria
qiiia de illis qui ratione utuntur, qui volunt salvan- preevaricatione mandati. Inde est quod Aposlolns,
lur, et qui nolunl non salvantur; sed illi qui salvi non sub lege, sed jam sub gratia conslilulus, Jicet
fiunl, lunc salvari volunt, quando divina graliapree- menteservirei legiDei, cogebalur tamencai-nescrvire
veniuntur ut velint; 402 i|r,° lune salvari volunt, legipeccati: quiailludilliinvoluutatedivinitusdalum
,quando ipsum velle dono divinee largitalis accipiunt. r erat, illud iu eo necessitate remanserat. lllis quippe
Sancta enim Scriptura menliri nullatenuspotest, quce necessitatibus urgebatur invitus, a quibus eripi om-
ait: Prmparatur voluntas a Domino (Prov. vin, 33, nissanctus et.optat etpostulat, dicensDeo^ D'e ne*
tec. LXX). Unde quoque Aposlolus, Christo in se cessitaiibus 493 jne!S eriPe me (Psa/. XXiv,17).
loquente, veraciter dicit: Cum timore et tremore sa- Harum necessitatum in se Aposlolus molesliam sen-
iatem veslram operamini; Deus est enim qui operatur -tiens dicebat : Non enim quod volo bonutri, Jtoc ago;
in vobisel velleet perficere, pro bona voluniale (Philip. sed quod odi malum, hoc facio. Si autem quod odi
JI, 12, 13). Nec solum initium bonee voluntatis et maium, hoc ago , jam non ego operor illud, sed quod
operis Deo assignal Aposlolus, verura etiam ab ipso habitat in me peccatum (Rom. vn, 19, 20).
utrumque lestalur impleri, dicens : Ut dignelur vos CAP.XVI.— 25. Hee necessitates non desinunt in
vocalionesua Deus noster : ut impleat omnem volun- corpore mortis hujus mortaliter viventibus sanctis;
tatem bonitalis, et opus fidei in vtrtuie (II Thess. i, quibus miserabiliter quidem concutiuntur, ut agno-
11). Et ut ostenderet boc per gratiam fieii, secutus seant se illam gratiam sanctce liberfatis et pacis prir
adjunxit (v. 12) : Ul clarificetur nomen Domini no- - mcein primo homine peccati merito perdidisse; nec
stri Jesu Cliristi in vobis, ei vosin ilto, secundumgra- eam posse uisi per graliam Christi recipere, in illa
tiam Dei nosiri et Domini Jesu Christi. In illis ergo n duntaxat vita in qua nulla eiil sanctis sollicitudo cer-
qui volunlarie salvautur gratia diviua operatur ut taminis, sed perfecla securitas pacis; tunc ulique
velint; in illis autem qui nolunt, humana duritiaper- quando insullabitur morti, exstirpata de membris
several ut nolint. Quam taraen duritiam homo non omni conlentione peccali. Tunc veraciter in illa pace
habebit, cum eam Deus auferre voluerit. Sine diffi- dicetur : Absorpta est mors in victoria. Ubi esl, mors,
cultate quippe Deus polest implere quodcunque vo- vicloria lua? Ubiest, mors, stimulusluus?Siimulus ait-
luerit, qui ait de quibusdam : Auferam ab eis cor lapi- tem mortis peccatum est (I Cor. xv, 54, 55, 56), in
deum, et dabo eis cor carneum (Ezech. xxxvi, 28). quod primi hominis prsevarieatione cecidimus, et sine
Aufertergo cor lapideum, duritiam eordis auferens; quo in hac vita non sumus. Si enim dixerimus qttia
dat cor carneum, gratiam sanclte credulilalis infun- peccatum non habemus, nos ipsos seducimus, el verilas
dens. Sic emollitur cor quod fuerat durum, quo san- in nobis non est (I Joan. i, 8). Vigilandum est igitur
ctce fidei tiibuaiur exordium. in certamine, ut requiescatur-in pace; cogilanda esi
CAP.xv—24. Liberum vero humance mentis ar- liberi arbitrii semper iufirmitas quam nobis primi
bitrium in primo homine 1'ectumcreatum est, non liominis generavit iniquitas; el ad subroganduni vir-
tamqn sine adjutorio gr^liu.: talis uiiqu§ gra.Ua.,qus( vulis auxilium suppliciter poscenda est divina maje-
 665 DE VERITATE PR.EDESTINATIONISLIB. III. 666
stas, ut laborantibus tribuat virtutem, et victores nos A et infirmitas hominis majore adjutorio gratiee victo-
-perducat ad pacem , ubi perfeclam et ab omni pec- riam recipit quam amisit. Potestas utique berie vel
cato plenissime liberatam babeamus arbitrii liberta- male operandi potest inesse homini utenli ratione :
tem: tunc quando omnis crealura, quee nunc renova- sed male operandi polestas ex solo libereevoluntatis
lurin Christo, liberabitur a servilule corruptionis, in habetur arbitrio; potestas autem bene operandi tunc
libertatem glorice filiorum Dei (Rom. vm, 21). Cum libero inest arbitrio, quando donatur a Deo. Hanc
autem liberabitur, procul dubio et liberee pacis et potestalem divinltus dari Joannes evangelista boc
pacatse libertatis munere perfruetur. Quod si illa pax sermone testatur : Quotquot autem receperunl eutn,
illaqueliherlas lanta etiam.nunc iuesset homini quan- dedit eis poteslaiem filios Dei fieri, his qui credunlin
tam habuit primus homo ante peccalum, non videret notnine ejus (Joan. i, 12).
in membris suis aliam legem, quee legi mentis suec CAP.XVIII.—28.Queestionemvero de anima, quam
contumaciter repugnaret, et caplivum in legem pec- penultimamvestris in litteris posuistis, ego in hac
cali-violenler abduceret. responsione ullimam posui,quam magis arbitror con-
26. Liberum itaque humanee mentis arbitrium, iliclum apud vos babere quam lerminum : in qua plus
priusquam primushomo peccaret, in tantum fuit vere polest augeri contenlio quam suffragari cognitio'.
liberum, in quantum in se" nihil ex se sentiebat ad- B TJiraque enim pars sic suis assertionibus nititur, ut
versum. Inerat ergo ei sanitas et felicitas ; nec ali- contrariis nihilominus objectionibusrevincatur.Cujus
quam sibi sentiebat inesse miseriam, quia tenebat qucestionis bealus Auguslinus profunditalem sibiim-
recta libertatejustitiam. Justitia quippe liberaliler perscrutabilem cernens, uullam voluit hujus rei de-
serviehat, ideo de vera libertate gaudebaf. finitam proferre senlentiam , incongruum prorsus
GAP.XVII.— Primus ulique homo, quandiu justitiee exislimans aliquid affirmare sine dubitatione velle,
servivit,peccatumomnino non habuit.Nosautemquam- quod alter posset conlraria i'esponsione convellere.
vis liberaiiapeccato, serviautemfacli Deo (Rom.vi, 18), Cujus tam in' decimo libro de Genesi ad lilteram,
tamen si dixerimus quia peccalum non habemus, nos quam in libris ad Vincentium Victorem de Origine
ipsosseducimus,et veritas in nobis nonest (I Joan. i, 8). animee, nec non in libro primo ex duobus quos ad
Adam anle peccatum nonhabuit super se grave jugum, sanetum Hieronymum scripsit (Episl, alias 28, nunc
quod est super filios ejus a die exilus de ventre ma- 166); in tribus quoque epislolis (V. epist. ejusd. alias
tris eorura, usque in dietn sepulturee in matrem om- 157, nunc 190) quas ad Oplatum episcopum de hac
nium (Eccli. XL,1). In Adam ante peccalum nullam queestionecomposuit, dispulatione refulgelnon rninus
habuit caro concupiscentiam, qucespirilui repugnaret. copiosa quam profunda; et eo magis laudabili, quia
Sic enim facililer dominabatur corpori, sicut obse- C congrua temperie moderala. Ubi quidquid ingenii
quebalur fideliler conditori. Anima illa subdiluni ha- acumine, quidquid raliocinalion.s ordine, quidqijid
buit quam purus Deo subjiciebat affeclus. auctoritatis pondere inquirendum discutiendumque
' Nunccorpus,
aulem in eo nos non perfecte obedire Deo co- conspexit, et inquisivit singulariter, et discussit. Con-
gnosciraus, in quo in nobis caro concupiscit adversus sensum lamen ab utraque definitione eontinuit, ne
cspiritum, et spiritus adversus carnem, ut non quee laborem tantaedisputationisinanitersusciperel, quem
volumus illa fa"cianius. • cujuslibet sententiee temeraria definitio vacuaret. Vi-
494 ^- Libertas ergo primi hominis' majorem debat eam parlem quee affirmat animam de anima
habuit pacem; sed nunc libertas fideliura per gratiam sicufcorpus de corpore propagari, et illam qiteeas«
niajorem accipit caritalem : illi fuil prorsus quieta in serit novas singulis nascenlibus animas fieri, contra-
pace juslitia, islis gloiiosa datur in congressione vi- rKs posse responsionibus submoveri : quarum pro
cloria. _i!ajor ergo nunc dalur gralia, dum per fidem 495 eompendio responsiones singulas series hujus
liberum reparatur arbitrium ; et cu nj, dono fidei at- operis tenebit insertas.
que caritalis infuso, arbitrii nostri Deus reparat li- CAP.xix. —,29. Illi quippe qui novas animas as-
beitalem, sic in nobis perficil in infirmitate virtulem. . serunt singulis fieri, cum illis opponi -coeperit qu.i
Sano enim prirai hominis arbitrio subrepsit ruina per jusl.itia Dei anima quee nova dalur corpori peccatum
vilium; ut aulem in hominibus sanetur arbitfium, "originale trahat, cum dehumarii seminispropagatione
niajor gratia est donata post vitium. Ita faclum est uon veniat, omnmo deiiciunt, duplici scilicet absur-
ut ubi abundavitpeccatum,superabundaret et gralia; ditale constricti, quia vel Deum pronuntiare com-
ac per hoc arbitrium dono Dei reparatur : et si non pelluntur injuslum, vel negare cogunlur originale
lantam habet quantam prius habuit sanitatem et pa- peccatum. Anima enim queeiion propagatur ut caro,
cem, majorem tamen accipit ex largitate virlutem, non debet cum carne originalis peccati teneri con-
ut voluntas hominis quse sola d.eceptoris suasione a sortio, ac perhoc invenitur nec indigere baptismatis
Deo discesserat, nunc, gratioe subnixa proesidio, non sacramento. Et si in parvulo qui sine baptismate mo-
solum suasionibus, sed nee tormenlis separetur a ritur, sola caro est peccati originalis^contagionepol-
Christo. Ita Christus Deus mirabiliter ostendit quid luta, et anima non baptizali infanlis sine iniquitale
liumana virlus valeat, quid divina : ut homo, qui per dehoc seeculopulatur exire : dicatur ubinam sit par-
propriam voluntatem viclus est sanus, accepta majore vulus in resurreclione fulurus ? ulrum in regno Dei,
gralia non vincatur inlirmus. Virtus itaque hominis propter mundiliam (al. innocentiam) animee ; an in
qua. minorem habuit graliam, sponle vicla cecidil _ jgne teterno propler immundifiam carnis? Ubicunque
667' S. 'FULGENTJl EPISCOPI RUSPENSIS . 668
futurus dicatur, aut mendax Deus, aut injustus as- A ceternilatem ipso conditionis munerepercepisse;uuce
seiitur. Mendax est enim si uon baplizatum introdu- necesse est ut corpus in quo hic quantulocunque.
cit in regnum, cum firmissimam proefixerit Salvator tempore vixefit, in resurrectione reeipial. Quis ergo
ips.e sentenliara, dicens : Si quis non renatus fueritex dicat animata seroina profitixisse, sive illa quce non
aqua et Spiritu, iton poiest iniroire in regnum Dei concipiunlur, sive queenocturnaillusione fundunlur"?
(Joan. iH, 5). Injuslus est aulem si cum carne mise- Quod omnis sapiens vldet quam sit absurdum, el a
rit animarn inignem selernum, quce-cum carne non ralioneomnimodis alienum.
habel conmmne peccatuni. Sed manifestum esl om- 32. Dura ergo his atque bujusmodi propositiombus
nemqui non fuei-il aut in nomine Olnisti sanctificalo partes se invicem vincunt,victrices esse non possunt:
latir c, aut pro Christi nominc el ejus Ecclesia pro- quia unaqueeque earum sic viclrix efficitur de alieno,
prio-sanguine baptizatus, ignis eelerni combuslione ut vincatur de suo *; et cum alienam propositionem
damnandum. 'Qua ergo justitia divini iudicii auima destruxlt, ipsa non valel astruei*e quod propomt. _
cum sua came in ignem seternuin miltetur, si pec- Quanto ergo melius ab hujus queeslionis cerlamiBe
cati originalis crimine nontenelur? temperamus, in qua nos inaniter laborare cognosci-
50. An forle hane absurditatem quisquam tentabit mus : proesertim quia quod a sanetis viris majoribus
arripere, ut animam seorsum dicat pro sua munditia _g nostris videmus minime definitum, opoitet nos ianlo
(forte decst felicem, vel quid simile) in eeternum fu- caulius atque temperantius queei*ere,quanto ad ejus
turani, carneni'vero asserat in aeterno igne, oiigina- iinem illos prceclaros viros cernimus minime perve-
lis meiilo iniquitaiis arsuram? Sed veritas eaiholicee nisse. Sit ergo uobis sine dubitatione compertum,
fidei, quee in cunctis hominibus resurrectionera car- quod calholica fides et credil et preedicat: auimam
nis fnturani ceitissime ci*editet prcedieat, destruit scilicet humanam spiiilumrationalem esse, non cor- .
hujus adinventionis ineptissimam falsitatem. Caro pus ; nec esse Dei partem, sed Dei creaturam; nec"
enim si animam non recipiet, non resurget; et siiion pro quibuslibet peccatis ante corpus geslis tanquam
resurget, utique aec vivet. Quecergo sine anima non in carcerem missam in coipus, sed ex opei*e atque
potest vivere,"quon.odo exanimis poterit ilhus iguis ordmalione Deiinsertam esse corpori, ex qua corpus
cruciamentasentire? Necesse esl ilaque ul carnein et vivat et sentiat : quam non dubitemuscum carhe
negent resurrecturam, qui volunt animamnon bapti- in qua nascitur oiiglnale peccaium traherej et ob
zati parvuli -propter mmiaitiam coltoeare in regno. hoc beneficio sanctibaptismatis indigere.
Quod eliam ipsl vident quemadmodum diealur non CAP.XXI.—55.His enim omissis, quas supraposui-
solum fam absurde quam impie. Magnee quippe im- mus, calholiccefidei veris manifestisque sententiis, in
pielatis est, aut resurrecluram negare mortuam bo- Q diversos errores multi miserabiliter inciderunt. Ter-
minis carnem; aut animani dicere absque carne in tullianus quippe animam non spiritum esse dicens,
qua vi-dt, vel cerumrice,vel felicitalis, posl judicium sed corpus, vehemenler erravit, eo usque desipiens,
fore parllcipem. Cum Salvator nosler futuram resur- ut eliani summum et verum Deum corpus esse diee-
rectionem carnis"ostendens dixerit: Quia venicl hora ret; cum non solum de Deorerum omnium cieatore
in qua omnes qui in monumeniis sunt audient vocem legamus, quia Deus spiritus est (Joan..iv, 24), verum '
ejus; et procedent qui bona fecerunt in resurrectionem etiam de angelis quos Deus creavit, dicatnr in psal-
vltw; qui verb malaegerunt, in resurrectionem judicii mo : Quifacit ungelos suos spiritus (Psal. cm, 4).
ifoan. v, ^8, 29). Necesse estaulem ul, resurgente Animam quoque bumanam spirilum rationalem esse
corpore, pro operibus suis sit relribulio animse car- nerao sapiens dubitet : de quo spiritu Apostolus di-
/fisque commuiiis : quia cum caro resurrexerii, nec cit : Quis enim scit liominum qum sunt Itominis, nici
corpus slne anima, nec anima sine corpore reinaiie- spirilus hominis quiin ipso esl (1 Cor. n, 11) ? Ideo
bit. Eril igitur communiter animse ct carni aeterna el sanctus evangelista rationalem animam, quam
vel exsultatio, vel affliclio, quando"indissolubilis Chrislus cum carne suscepit,-non corpus, sedspiri-
498 manebit seterna carnis animceque connexio ; tum esse docuit. Nam ipse Salvator dixerat^: 497
qucelamen non debenl habere commune supplicium, ^) Polestatem habeo ponendianimam meam, elpoteslalem
si non iiabent commune peccatum : qiiia non conve- habeo iterum sumendi eam (Joan. x, 18) : quam sine
nit jusliliee Del ut anima queenovo corpori datur, nee dubib tunc posuit, cum evangelista dicil, quia incli-
cum ipso corpore propagatur, cum quo communem nuto capite etnisil spirilum (Joan. six, 30). Anima
non habet propaginem, realum pi'opagationis com- vero humana in eo ralionalis ostenditur, in quo ad
pellaiur habere communem. imaginem et similitudinem Dei facla narralur. Unda
CAP.xx 31. Illi vero qui asserunl animas cum divinitus homines admonenlur ne fiant sicul equuset
corporibus propagari, possunl quidem ex hoc, adi mulus, guibus non est intelleclus (Psat. xxxi, 9).
oslendeiidum in parvulis justum Dei judiciura, firmares 54. Animam vero partem Dei esse, id est unius
non solius earnis, nec solius aniniee, sed utriusque s cum Deo esse naturce, ceecaManichceorumsentit im-
eommune originale peccatum, ut ex communione pielas : quse Dei subslantiam non solum in corpo-
propaginis peccali quoque reatus digne credalur essei ribus hominum, pecorum, aviUJh,atque piscium, ve-
communis : sed in eonsideralione. seminum quee nou rum etiam in lignis et berbis, in arboribus et oleri-
coneepta pereunl, penilus obmutescant (forle ob- bus eeslimant colligalam. Ignorant enim miseri,-nec
Oiutescunl). Auiraam quippe humanam cerlum est; altehdunt non hoc esse creaturam quod estCrealOr;
 669 DE VERITATE PRiEDESTINATIONISLIB. III. - 670
cmn Deus sit immutabilis, anima vero mutabilis: A hunc mundum intravit, et in ipso auctore totam sibi
quce modo scit, modo nescit:-modo deficit, modo progeniem originaliter vindicavit. Quecpfopago indi-
proficit; modo sapit, roodo desipil; modo reminisci- get sanguine illius medialoris redimi, qui verus in
tur, modoobliviseitur; modo odil quod modo dile- formaDeipermanens Deus, ita seraelipsum exinani-
xerat, modo diligit quod modo odeiat; modo incidit vil formam sei*vi accipiens, ul nec originalis, nec
in seduclionis laqueum, modo etiam non seducta actualis maculam posset babere peccali.
~ CAP.XXIII.— 37. In
.proebeltamenerroriconsensum.QuodbeatusApostoIus ipso itaque nobis reddila est
in Adam et ejus muliere certissime ostendit, dicens: vera libertas, cui nulla potuit inesse vel originalis
Adam enim non est seductus, mulier autem seducta in vel aclualis iniquitas. Inde est quod ipse dicit: Ecce.
prwvaticaiione fuit {ITim. ji, 44). Mulier ergosedu- venit princeps rnundi, el in me non habet quidquam
cta peccavit, cui vir non seductus volunlaria pravi- (Joan. xiv, 30). Ipse justus et justificans, liber el libe-
,tale consensit. Impium est itaque credere animam rans: qui utique justificando liberal, el liberando
parlem esse Dei :-quceex eo quod aliquando in dete- justificat. Liberat aulem homines de potestate dia-
rius commutafur, non pars divincenaturee, sed quce- boli, liberat arbitrium hominis a servitute peccali; ut
dam pars divinoium operum invenitur. Ex jllis sit arbitrium hominis vere liber.um, quia salubriter
quippe operibus «st quee fecit Deus, singula quidem B liberatum, et ad hoc insit ei vera liberlas, ul ei nulla
bona, simul autem omnia bona valde. dominetur iniquilas. Hanc se liberlatem daluram esse
CAP.XXII.— 35, Illud quoque fidei est omnino per graliam, ipse liberator noster hoc sermone testa-
contrarium, animam antequam fuisset in corpore, in tur : Omnis qui facit peccatum, servus esl peccaii. Et
quihuslibet locls cceleslibus aut lerrenis aliquid deli- paulo post : Si ergo vosFilius liberaverit, vere liberi
quisse, et merito cujusquam peccati in corpus me- erilis (Joan. vm, 54, 36). Filius ei*goab illa peccati
ruisse detrudi-, quod sensisse dicilur Origenes. Cui sprvitule liberat, ut ai*bitriumliberum Christi gratia
omniiio apostolus Paulus obsistit, dicens nondum na- liberalum, justitiee laudabiliter serviat, quod peccalo
los nihil egisse boni vel mali (Rom. ix, 11). Aclus nequiler serviebat. Ita fit ut non per arbitrium homi-
quippeTiascentiurii milli sunt proprii, cunrtamen an- nis, sed pei*graliam liberaloris non regnel peccatura
tiquo primi hominis peccato nascamur obstricli. Per in morlali corpore (Rom. vi, 12), dum juslilicamur
unum enim liominemin liunc mundum peccatuminlra- £x lide; et per adjutorium gi*atieeDeus in nobis ope-
vit, et per peccatum mors; etita in omnes Iwmines ralur et velle et perficere, pro bona voltintate; ipse
mors pertransiit, in quo omnes peccaverunl(Rom. v, nobis bonam volunlatem donans, ipse facultatem
12): unde naluraliler filii iree facli sunt, servique boni operis subminislrans, a quo est omne dalum.
peccati; servientes autem peccato, liberi facti sunt C optimum, et omne donum perfeclum (Jac. l, 17)-;
juslitiee : nt pole qui in iniquilatibus concepti sunt, sine quo nihil facere possumus, et in quo omnia pos-
et quos In delictis matres suce in ulero aluerunt su-iius,' in quantum ab eo gratiam virtulis accepimus.
(Psal. L, 7). Quod ulique recta confidentia beatus praesumit Apo-
36. Ex hac originalis obligatione peccati amissa stolus, dicens-: Omnia possum in eo qui me confotiat
est illa bona liberlas arbitrii, quando malaelibertatis (Philip: IV, 13). Et iterum : In quo laboro cerlaudo
vilio coepit homo peceato voluntarie famulaii. Ideo secundum operaiionem ejus, quam operaiur in me in
esl omnibus hominibus in omnibus cclatibus consti- viriuie (Coloss.,1,29).
tutis, id esl ab ipsa nativitate de venlre niatris CAP.XXIV.— 58. Heecomnia fideliter atque indu-
usque ad finem decrepilee senectutis, necessarius san- bilanter lenenles, sine periculo sumus, etiamsi quem-
guls Christi, qui in remissionem fusus est peccato- admodum dentur animcecorporibus nesciamus. Suffi-
runi, el solus polest delere omne peccalum. Unus -cit autem scire nos prima nativitale pollutos,
esl enim medialor Dei et hominutn, homo ChristusJe- secunda nalivitate mundatos; prima nativitate
sus (II Tim. -n, 5); in cujus morte quisquis non captivos,' secunda nativitate liberos; piima nativi-
fuerit er in baptismale consepullus, nec potiri regno, tate terrenos, secunda nalivitate coelesles; primee
iiec ignis ceterni poterit carere supplicio. Veritas j) nalivitatis vitio carnales, secundce oativitatis bene-
quippe ait quia si quis non fueril renatus ex aqua et licio spiritales; prima nativitale filios ircc, secunda
Spiritu, non polesl htlroire in regnum Dei (Joan. m, riaiivilate filios gratice; prinia nativitate Ulios sceculi,
5). Quapropter de 488 omnibus bominibus, pusil- secunda nativilate filios Dei. Proinde elsi sciie non
lis et magnis, infantibus, pueiis, adoleseenlibus, possumus quemadmodum anima detur corporibus ,
juvenibus, senibus accipiendum est quod ille doctor illudrecte credendo etbene vivendo, illud instanlis-
genlium in fide et verilate veraciler dicil: Noifenim sime satagamus, ut in regno 499 Dei et anima no-
esl dislinctio. Omnesenim peccaverunl, et egentgloria stra loeletur et corpus. Illud ergo si scire non possu-
Dei. Justificati gratis per gratiam ipsius, quw est in mus, patienter ignoremus : regnum aulem Dei
Chrisio Jesu, quem proposuil Deus propiliaiionem per ardenler atque inslanler quaeramus, ubiproculdubio
fidem in sangitineipsitts, ad osicnsionemjustilia- snw, etiam hoc Deus nobis revelabit, quod non hic nobis
propter remissionem prmcedentium delictorum (Rom, inaniter occultatui*,nisi quia inhac vita forsitan non
in, 22 et seq.). Pr_ccedensauiera deliclum cum in compelit ut sciatur.
infantibus queerilur, illud sine dubio primum primi 39. Quod siquisquam divinitus illuminatus, aut
hominis invenitur, quod per primuni hominem in indiciis cerlissimee rationis, aut lestimoniis sanclce
 671 S. FULGENTII EPISCOPi RUSPENSIS 672
auetorilatis valuerit vel agnoseere, vel docere, ani- A quisque perdideral vilio hominis peccatoris, recipiat
mas humanas aut novas singulis corporibus dari, aut beneficio Rederoptoris. Hoc indubilanler asserens,
cum ipsis corporibus propagari, illud inlerim asserat quidquid deinceps secundum veritalem poterit de
quod habet fides ecclesiastica manifeslum, omnes - animarum origine demonstrai'e, recte faciet non ta-
scilicet homines ex ipso conceplu irahere originale cere. Tunc autem queestio de aniraa recle traclafur,
peccatum, quod sit in singulis nascentibus unius me- si non dubitalur de originali pecealo humani generis,
diatoiis sanguine remitlendum, ttt irapietalis nexus, et de beneficio sancti baplismatis, quod caplivis do*
qui prima nalivitate contrahitur, sectrada nativitate nattim est per gratiam Salvatoris, qui dignatus est et
solvalur; etper Filium Dei, qui factus eslex muliere, totam sine peccato naturam nostri generis accipere,
faclus sub lege (Gal. iv, 4, 5), ut adoptionem filiorum et omnem culpam nostri crirainis abolere.
.reciperemus, ipsius adoplionis gratiam, quam unus-

§. FHIi&ENTII

DE SEU" DE REGULA YERM

FIDE, FIDEI,
AD PETRUM, LIBER UNUS.

500,PR0L0GUS-— *• Epistolam, fili Pelre, tuee ]B 2. Verumlamen .ut de fidesufficiens sermo proma-
caritatis accepi, in qua te signilicasli velle Hieroso- tur, nec temporis suffragatur spatium, quia celeriler
Iymam pergere, et poposcisti te lilleris noslris inslrui nostrum cupis habere responsum, et lam magnum
quam debeas in illis parlibus veree fidei regulam te- est hujus dispulalionis opus, ut magnis vix possit
*nereb, ut nullus tibi possit sensus heereticee subre- impleri ' sermonibus. Neque enim poposeisti sic te
pere falsitalis •".Gaudeo quidem quod pro fide vera debere de fide instrui, ut unam quamlibet heeresim
sine ullo perfidiee vilio ^ustodienda .sollicitudinem designares i, contra quam speeialiler nosli*eedispu-
>geris, sine qua nulla potest prodesse, imo nec esse, lationis vigilaret inlenlio : sed eum indefinite defini-
conversio. Apostolica quippe dicil auctoritas quia tionem fidei pelis, eamque cupis eliam sub brevitate
sine fide impossibile est placere Deo (Hebr. xi, 6). concludi, vides procul' dubio quam sit nobis impos-
Fides est namque bonorum omnium fundamentum*3. sibile ut rem tanlam in breviplene comprehenda-
Fides est humaneesalulis initium e. Sine bac f nemo mus, cui suflicienles esse nonpossumus, eiiamsi tan-
ad filiorum Dei numerum potest pertinere s : quia lum spatium temporis et lale nobis esset ingenium,
sine ipsa nec in hoc socculoquisquam 501 jusli-ica- ut multa volumina de hoc quod a nobis expetis fa-
tionis consequitur gratiam, nec in fuluro vitam pos- cere valeremus («/. valeamus). Sed quia Deus prope
sidebit -Clernam; et si quis hic non ambulaverit per (Q esl omnibus invocanlibuseumin veritale (Psul. CXLIV,
lidem, non perveniet ad speciem. Sine iide omnis 18), qui verbum consummanset brevians fecil super
lahor hominis vacuus est. Tale quippe est, ut sine terram (Rom. ix, 28), spero quia, sicut tibi dedit
vcra fide quisque velit Deo per conlemptum seeculi hujus lidei sanclam sollicitudinem, sic eliam m.ihi,
placerei:; quale si quisquam (al. quispiam) tendens ut tuo tam bono tamque laudabili serviam desiderio,
ad palriam, iri qua se scit beate esse victurum, re- sufficientem tribuet facultatem : ut etsi non potuero
linquat ilineris reelitudinem, et improvidus sectelur (al. potero) cuncta dicere, ex quibus omnis error
errorem, quo non ad beatara civitatera perveniat, htereticus possit agnosci, et agnitus vel convinci va-
sed in preecipiliura cadat; ubi non gaudium perve- leat vel vitati, tamen in nomine atque adjutorio san-
nienti delur, sed cadenli interilus inferatur. clee Trinitatis, quec unus solus verus et bonus est
< Anlebac excusi codices hunc tilulum praeferunt, b Ms. Valicanus unus, in illis pariibus fidem tenere.
DeFide, ad Petrum Diaconum. Nos vero addendum Ceeteriomnes mss. el editi, verm fidei regulam.
c Ms. Vat. unus, ut nulltts ie possit sensus hwreticw
duximus et bunc, seu, De Regula verm fidei: tum
qfiia sic appellatur liber isle hic sub initium, ettum m subrepere praritatis. Alii duo, subripere falsitutis.
~ <"Ms. Corb. velustissiinus et opliraeenotcc habet;
epislola Ferrandi ad S. Fulgentium, supra 11,
codice ms. Fides namque divinilus inspiraia, ipsa est quw bono-
etiam quia sic legilur in anliquissimo
Corbeiensi. Expungendum quoque nomen diaconi " rum omnium fundamenluin est. Cceterihabent ut legi-
credidimus. Primo quia ex ipso tolius libri contexlu lurin texlu.
e Valic. duo, et lolius humanw salulis judicium
facile conjicitur diversum plane esse Petrum liunc a
diacono cui inscribilur liber de Incarnatione, seu atque initium.
f Edd., Sine hac fide. Abest fide a mss. Corb et
epistola supra 16. Cum bene mulla ibi perlractenlur
quee eitlera hic non fuissent repetenda. Deinde quia
tamen
Yat. quatuor.
i Ediii, pervenire. Mss. quinque, perlhtere.
nec fratrcm, nec" condiaconura vocat, quo h Vatic. duo, Tale quippe est sine vera fide tjucm-
nomine compellare solet presbyteros aut diaconos,
ut palel ex epistolis supra 5, 12, 14 el 17. Demque, quam velle Deo, elc. Valic. alter, sj sine vera fide
quid si hinc quoque argumentum aliquod ducereutnon ibi
quisque velit.
5 Sic ms. Vatic. unus. Mss.alii eledd.,_(. amagnis
pigeat, quod, infra, capite 45 (aucloris licet,
dicetur, a Fulgenlio diversi) babeltir : 1n miiilia sm- vix possit impleri.
cttli, cxhibe regi lerreno ftdeleservilium; quia Iwc dili- 1 Yal. unus, cic le de fide instrui, ul ... designa-
git Detts, hoc mandat Aposlolus, rem.
673 DE FIDE LIRER UNUS. 674
Deus, ea dicam in quibits salleni magna ex parte A eliam quod Trinitas est, naturaliter verum est, pro-
rationem catholicee fidei constet sine aliqua erroris pterea ipse verus Deus in personis Trinitas est, et
caligine contineri.Quibus relentis, poleris etiam illa in una natura unus este. Per hanc unifatem natura-
deprehendere atque fugere, quee etsi in hoc opere lem totus Pater in Filio et Spiritu sancto est, et
non videntur speciali disputatione convinci, tamen totus Filitts in Patre el Spiritu sancto est, totusque
ex iis quee hic generaliter atque absolute ponentur, Spirilus sanctus in Patre et Filio est. Nullus horum
appareat (al. apparent) illa quce infideles homines a exlra quemlibet ipsorum est (i Sent., dist. i9,,cap.
auribus volunt (o/. solenl) insusurrare iidelium , Et inde) : quia nemo alium aut praecedit ceternitate,
non regula divinceveritalis fradita, sed uequitia bu- aut excedit magniludine, aul superat polestate. Quia
mani erroris inventa. nec Filio nec Spirilu sancto, quantum ad-iiaturee
GAPDTI. — 3. Quocunque igitur loco fueris consli. divinee unitatem perlinet, aut anterior.f, aut major
tulus, quia, secunduni regulam nostri Salvetloris im- Pater est (Ibidem, cap. Nunc postquam); nee Filii
perio proroulgatam, nosti te in uno Patris b et Filii -Cternilasatque immensilas, velut anterior aul major,
et Spirilus sancli nomine baplizatumj principaliler Spiritus sancti eeternitalem immensitatemque aut
atque indubitanter toto corde"retine, Patrem Deum, prcecedere aut excedere naturaliter polest. Sicut ergo
et Filium Deum, et Spiritum sanctum Deum, id est B nec Filius posierior aut minor est Patre, ita nec Spi-
sanctam atque ineffabilem Trinitatera unum esse na- ritus sanclus posterior aut minor est Filio. _Eler-
turaliter Deura, de quo in-Deuteronomio dicitur: nucn quippe et sine inilio est, quod Filius de Patris
Audi, Israel, Dominus Deus luus Deus (al. Dominus) nalura natus-exslitit s; et eelernum ac" sine inilio
unus est (Deut. vi, 4). Et, Dominum§02 Deum luum esl, quod Spirilus sanctus de natura Patris Filiique
adorabis, et ilti soli servies (Ibid., 13). Yerumtaraen procedit. Ob hoc ergo tres unum recte credimus el
quia istum unum Deum, qui solus est verus nalura- dicimus Deum,-quia una prorsus 503 eelernitas,
liter Deus, non Patrem solum, neque Filium solunj, una jmmensitas, una naturaliter trium est divinitas
neque solum Spiritum sancturn, sed sintul Palrem et personarum.
Filium et Spiritum sanclum esse diximus, caven- 5. Teneamus igitur Patrem et Filium et Spirifum
dum est he sicut Patrem et Filium et Spirilum san- sanclum unum esse naturaliler Deum; neque'la-
ctum unum Deum esse, quantum ad natnralem attinet men ipsum Patrem esse qui Filius est, neqiie Filium
unitatera •*,veraciter dicimus, sic eum qui Pater est, ipsum esse qui Pater est, nec Spirilum sanctum
eumdein vel Filium, vel Spiritura sanctum; aut eum ipsum esse qui Pater aut Filius est (i Sent:, disi. 2,
qui Filius est, sive Patrem, sive Spiritum sanctum; c«p. Omnes autem catholici). Una enim est Patris
aut eum qui Spiritus sanctus proprie in confessione C et Filii etSpiritus1_ancli essentia, quamGroeei OW-KV
huius Trinitatis dicitur vel Palrem vel Filium per- vocant, in qua non est aliud Paler, et aliud Filius, et
sonaliter dicere sive credere, quod omnino nefas est, aliud Spiritus sanctus, quamvis personaliter sil alius
audeamus. Pater, alius Filius, alius Spiritus sanctus. Qupd nobis
4. Fides enim quam sancti patriarchee alque pro- maxime in ipso sanctarum Scriplurarum demonstr..-
pbetee ante inearnationem FiliiDei divinitus acce- tur -initio, ubi Deus dicit : Faciamus hominem ad
perunt, quam etiam sancti apostoli ab ipso Domino imacjhtem et shnilitudinem noslram (Genes. i, 26).
in carne posito audierunt, et, Spirifus sancti magi- Cum enim singulari nurnero dicit hnaginem, oslendit
sterio instrucli, non solum sermone preedicaverunt, unam naturam esse, ad cujus imaginem homo fieret.
verum etiam ad insiructionem saluberiimam poste- Cum vero dicit plui*aliter,nostram, ostenditeumdem
rorum scriptis suis inditam reliquerunl, unum Deum Deum, ad cujus imaginem horao fiebat,'non unam
>'
preedicat Trinitatem, id est Patrem et Filium et Spi- esse personam. Si enim in illa una natura Palris
ritum sanclum. Sed Trinilas vera non esset, si una et Filii et Spiritus sancti una esset persona, non di-
eademque persona diceretur Pater et Filius el Spiri- ceretur, ad imaginem nostram, sed, ad imagioem
lus sanctus. Si enim sicut est Patris el Filii et Spi- meam; nec dixisset faciamus, sed, faciam. Si vero
ritus sancti una substantia, sic esset una persona, f) in illis tribus personis tres essent inlelligendce vel
nihil omnino esset in quo veraciter Trinitas dicere- credendte substantice, non dicerelur, ad imaginem
tur. Rursus Trinitas quidem vera esset d, sed unus nostram, sed, ad imagines nostras : una enim imago
Deus Trinilas ipsa non esset, si quemadmodum Paler triutu nalurarum incequalium esse non posset. Sed
et Filius etSpiritus sanctus personarum sunt ab in- dum ad unam imaginem unius Dei homo factus dici-
vicemproprietate distincti, sic Juissent naturarum tur, una sanctee Trinitatis essentialiter divinitas inli-
quoque diversilate discreti. Sed quia in illo uno vero malur.» Deinde (al. Denique) et paulo post pro eo
Deo Trinilate, non solum quod unus Deus est, sed quod Deus superius dixerat: Faciamus hominem ad

a Ms. unus addit et increduli.
b Mss. duo, in nomine Patris,
c Ms. Corb., veritatem.
d Mss. duo aliter heec habent,
non esset, si unus Deus Trinilas
quemadmodum, elc. Unus ex
dum, etc.
e Ms. Corb.,' Trinitas est, in nalura unus est.
etc. 1 Ms. Yalic. unus, Haud mimmajor es._Pa.ei', nec
Fitio, nec Spiritu sancto, quanium.ad naiurm divince
Rursus ^rmitas vera unilaiem pertinet, aut anterior.
ipsa non essel; sed e Mss. sex,- et Magisler i Senl. dist. 19, exslitit.
et Angl. ms., existit. x
his, tit quemctdmo- Editi,
h Ms. Corb., in itla una essentia.
678. _ S. FULGENTII EPISCOPl RUSPENSIS 67b
fa- A ipsttm (Ibid., 17). Nee bealus dixisset Joanues: Qni
imuginem et shnilitudhiem nosiram, sic hominem
ctum Scriptttra narravit, ut diceret: Et fecit Deus diligil genilorem, diligit et eum qvXnatus est ex eo
hominem : ad imaginem Dei fecii eum (Genes. \, 27). . (Uoan. V, 1); nec ipse Filius dixisset; Pafer meus
6. Hanc Trinilalem personarum atque unitatem usque medoitperatur, et ego operor (Joan. v, l").Ipse
naturce propheta Isaias revelatam esse sibi non ta- enim qui Filius dicitur, si idera esset et Paler, non
cuit •>,cura se dicit Seraphin vidisse clamantia : San- veraciter Dei Filius diceretur, quia non de Deo, sed
Ad extremum vero nec
ctus, sanctus, sanciu Dominus Deus sabaoth (Isa. vi, de sola virgine nasceretur.
Pater de coelo testaretur, et suiim corporali
3). Ubi prorsus in eo quod dicilur tertio Sanctus, ipse
dicens: Hic estFilius meus
personarum Trinitaiera; in eo vero qtiod dicitur se- voce filium demonstraret,
mel Dominus Deus sabaoth, divincenaturce cognosci- dilectus, in quo mihi bene complacuih (Malth. ni, 17).
mus unitatem. In illa igitur sancta Trinitate, qttee Apostolus quoque Paulus non dixisset de Deo Palre:f
ideo a nobis repetitur b, ut vestro cordi <=lenacius Qui proprio Filio suo non pepercit s, sed pronobis
infigatur, unus estPater d, qui solus essentialiter de omnibus tradidit illum (Rom. vm, 52)..
8. Sed quoniam ista omnia et divinitus ad nostram
seipso unum Filium genuit; et unus Filius, qui de
uno Patre solus est essentialiler nalus (al. genitus); doctrinam dicla sunt, et quia divina dicta sunt i,
el uuus Spiritus sanctus, qui solus essentialiter de B ulique vera sunt, verum est quod fides catholica
Patre Filioque procedit. Hoe autem lotum una per- preedical, et secundum divinitatem de Patre natum
sona non possel, id est el gignere se, el nasci de se, esse solum Filium oeternumcum Patre, immortalem,
et procedere de se. Quia igitur aliud -est geriuisse impassibilem, atque incommutabilem Deum; et se-
quam natum esse, aliudque est procedere («/. pro- cundum carnera non Patrem, sed unigenitum ejus
cessisse) quam genuissevel natum esse, manifestum Filium, salvateternitate sua'1., lemporaliter natum,
est quoniam alius est Pater, alius Filius, alius Spiri- salva impassibililale sua passum, salva immortalitate
'
tus sanctus. Trinitas ilaque ad personas Patris et sua mortuum, salva incommulabilitate sua, qua («/•.
Filii et Spiritus sancti refertur, unitas ad naturam. quia) Deus verus et vita eeterna est, veraciter susci-
CAP.II. Humanilas Christi. — 7. Sicut ergo, se- tatum. Qui totum habet commuue cum Palre quod
cundum illam divinitatem qua unum sunt. Pater eelernus naluraliter sine initio habuit, et nihil habet
504 etFilius etSpiritus sanctus, neque Patrem na- commune cum Patre eorum queein suam personam
tum credimus, neque Spiritum sanctum, sed solum lemporaliter atque humiliter ille eeternus atque ex-
Filium : sic etiam secundum caruem solum Filium celsus accepit i.
natum catholica fides et credit et prcedicat. Neque 50"5 9- Rursus si non ille qui proprius atque
enim. in illa Trinilate proprium esset soiius Patris C unigenitus Dei Patris Filius est, sed Spiritus sanctus
quod uon esl natus ipse, sed unum e Filium ge«uit; nasceretur ex virgine, non ipsum Filium qui factus
neque proprium solius Filii, quod non genuil ipse,. est ex muliere, factus sub lege, natum de Spirilu
sed solus de Patris essentiajiatus esl; neque pro- sancto ex Maria Yirgine, in symbolo acceptum, et
prium Spiritus. sancli, quod nec natus est ipse, nec corde ad justiliam crederet, et ore ad salutem sancla
genuit, sed solus de Patre Filioque procedit f; "si confiteretur Ecclesia. Sed et si ipse Spiritus^sanclus,
secundum divinam quidem naturam Deus Pater de qui Patris et Filii Spiritus est, formam servi acclpe-
nullo nasceretur Deo-, secundum carnem tamen ipse ret, non ipse Spiritus sanctus superseipsum bominem
nasoeretur de (al. ex) virgine. Si enim Pater de vi?- faelum in columbce specie coelitus adveniret.
gme nasceretur, una persona esset Pater et Filius; 10. Pater igitur Deus de nullo genitus Deo, serael
ipsa autem una persona, pro eo quod non de Deo,,i de sua natura sine inilio genuit Filium Deum sibi
sed tantum de vii*gine nasceretur,, non Dei Filias; cequalem m, et eadem qua ipse naturaliter eeternus
sed tantum hominis filius veraciter diceretur; nec est divinitate eoeeternum. Sed idem Dei Filius cum
ipse Dei Filius diceret e ; Sic Deus dilexil mundum, sil Detts eeternus et verus u, et cum Palre secundum
ut Filium suum unigenitum darel (Joan. m, 6); et divinilatem naturaliter unus Deus, secundum hoc
iterum : Non enhn misit Deus Filium suum hi mun- J} quod dicit : Ego et Pater unum sumus (Joan, x, 50),
dvm ut judicet mundum, sed ut salvelur mundus per idem pro nobis est homo factus verus et plenus. In

a Mss. -tres, revelalam sibi noiavit. 1 Vatic. unus, et secundum carnem non de Palre
~~
Editi, repelitur loties. Abesl tolies a mss. sex. sed de malre uttigenitum Pairis Fitium, salva mterni •
c Mss. duo, vestro cordi; edd., nostro. tate suu. Cceterilegunt uniformiler.
*>Edili, DeusPater. Mss. tres omiltunt Deus. 1 Additur iu quibusdam hic, de virgine, sed redun-
e Ms. unus, sed unicum. dare videtur : nec legilur in mss. tribus et Anl. Re-
• Ms. Corb. add. incommutabili mlernilute proce- dundant quoque hic in quibusdam heec verba, Una
dtl, etc. " enim persona essei Paler el Filius; ipsa auterii una
t5Sic Yalic. unus, et quidem melius quam ceeleri, persona pro eo quia non de Deo, sed ianium de virgine
ubi legitur : Ipse autem Dei Filius dicit quia sic di- nascerelur non Dei Filius. Absunt enim a mss. triiius
lexit Deus. et Ant.
h Yatic. ms. addit, ipsum audile. Cceteri non ad- mYatic. ms., comqualemsibi. At alii omneS, mqua-
duut. lem sibi.
1 Mss. duo, proprio Filio non pepercil. n Sic ms. Corb. At Yatic. unus, cumsit Dei Filius
1 Sicec"U. etmss. qwatuor. At ms. Corb., el qitas miernus et verus.
divina dicla sunt, Yat. unus, et quia divina sunt.
 "
677 DP FIDE LIBER UNUS, 678
eo verus, quia veram habet Deus ille a humanam A Idem quippe, sicut dieit Apostolus, mortuus est k ex
naluram;in eoveroplenus, quia et carnem Iiuma- infirmitate, sea vivit ex virtule Dei (JI Cor. xm, 4) :
nam suscepit, et animam ralionalem. Idem lamen unus alque idem, qui secmduni propheliam beali
Unigenitus Deus secundo b natus est, semel ex Pa- David x, et honto faclus esl in Sion, el ipse fundavit
tre, semel ex matre : nalus est enim de Patre Deus eam Altissimus (Psal. LXXXVI, 5).
Yerbum, natus est dematreYerbum caro factum. 14. Ilaque nec divinitas Christi aliena est a nalura
11. Unus igilur est atque idem Deus Dei Filius Patris, secundum id quod in principio erat Verbum,
nalus anle soecula, et natus in sccculo; et utraque el Verbumeral apud Deum, el Dcus eral Verbum. Hoc
nalivitas unius est Filii Dei: divina, secundum quam erat in principio apud Deum. Omnia per ipsum facla
crealor in forma Dei coceternus Patri Deus est; hu- sunt, et sine ipso factum esl nihil {Joan. i, 1); nec
mana, secundum quam semesipsmn exinaniens, et. . humanitas ejus aliena est a nalui*amalris, secundum
formam servi accipiens, non solum i.i conceptu ma- id quod Verbumcaro factum esl, et habitavil in nobis
terni uteri semetipsum, dum homo (iei*et,eadem ser- . (Jbid., 14). Illa enim natura quaesemper genila ma-
vilis formcesusceptione formavit, verum etiam de net ex Patre," naluram noslram sine peccalo susce-
eodem matris utero « idem Deus homo faclus exivit, pit, ut nascerclur ex virgine. Neque enini natura
et in cruce idem Deus horao factus pependit d, et in JJ J octerna alque divina lemporaliter concipi et lempora-
sepulcro e idem Deusliomo faclus jacuit, et ab inferis liter nasci ex nalura bumana ullatemis posscl, nisi
idem Deus homo factus lerlio die resurrexit; sed itt secundum susceptionem veritalis humance veram
sepulcro secundum solam carnem idem Deus jacuu, tempoj*aliterconceplionematque na.ivilalem inelfabi«
et in infernum secundum solam animan*.descendit. lis in se divinitas accepisset. Sic est Deus aeternus ac
Qaa de inferis a<5 cafnem, die tertia, rev.ertente f, verus m, veraciter secundum lempus et concepius et
idem Deus secundum earnem qua («!. quce) in sepul- natus ex virgine. Dum enim venil pleniludo temporis,
cro jacuit, de sepulcro resurrexit; et quadragesimo misitDeus Filium suum factum(al.natum) ex muliere,
post resurrectionem die, idem,Deus homo factus in factum sub lege, ut eos ~~ qui sitb lege erant redimcrel,
coelum ascendens, in dextera Dei sedit &,inde in ut adoplionem filiorum reciperemus (Galat. iv, i),
fhie soeculiad judicandos vivos mortuosque ven- illo scilicet Deo facto naluraliter iilio hominis, qui
lurus. unus est naluraliler Filius Dei.Patris. IIoc uliquo
12. Verbum ergo caro faclum unus est Filius Dei Joannes evangelista confirmaiis, postquam dixif, /_.
Dominus b Jesus Christus, metliator Dei.et hominum. Verbum caro faclum est,elltabitavit innobis (Joan: I,
Idcirco auiem mediator, quia idem Deus atque IIOIIIG 14), subsequenter ait, Et vidimus gloriam ejus, glo
vcrus, habens cum Patre unam divinitalis naturam, (j i riam quasi Unigenili a Patre, plenum graliw el veri-
et humanitalis unam cum matre subslanliam; habens; talis (Ibiciem).Sie ille omniuni spiriluum omniumque
ex. nobisusque ad mortem iniquitatis nostreepcenam; corporum. id est omnium naturarum ereator ct.Do-
liabens incommutabilem de Deo Palie l juslitiam; minus,' creavit virginem, creandus ex virgine; et
propter iniquitatem nostram 59S temporaliter mor- cujusipse faclor est, matrem sibi-fecit, quando (<•</."
tuus, propter juslitiam suam, et ipse semper vivus,, quomodo) de ejus carne eoncipiendus atque parien-
et immortalitatem mortalibus largilurus. Qui periec- dus veram materiam (al. nattiram) carnis Deus iui-
taro quidcm humanilatem suam iifipsadiviniialis ; mensus ac sempiternus aecepit : ut et secuiidumvc-
suocperlectioneservavil; veritatem vero mortalita- ritatem formee servilis Detts homo misericouliter
tis suoe i, per susceplionem mortis, veritate atquej fieret, et secijnoum formam.Dei, naturali veritate
iiicoiiimulabilitaie sueeimmottalitalis absorbuif. (al. virlute ) idem Deus homo permanens non ca-
15. Hoc cst quod testalur bealus Pelrus, quiai rerct.
Chrislusdeglidivit mortem, ul vitat wlernm hmtedess 13. Sie ergo Chrislun. Dei Filium, id est unaiu ex
elficeremur(I Pelr. in, 22). Realus quoque Paulus5 Trinilatepersonam-507 Dcum verum ci'ede, ul (<r/.
doeet quod Christus mortem deglutierit, illuminave • et) divinitatem ejus- de nalura Patiis natam esse
ritautem vilara el incorniplionem (II Tim. i, 10).. D non dubites; et sic eum verum hominem crede, ut
Chrislus ergo mortein gustavit, quia verus homo esl;; ejus carnem uon coelestis,' non aerice, non alterius
idemque mortem deglutivit, quia verus Deus est. cujusquampulesesse naturce, sed ejus CUJIIS est om-
n Ms. unus omittit heecverba, veus ille. Yatic. uno aut altero sic tolum habetur, Veritatem
b Mss. quinque, secundo nalus est. Editi non ha- vero mortnlitalis suw in svsceplionemortis; mortem
bent secundo. vero veriiaie, alqne, ctc.
-' Yclic. unus, de ejusdemmatris ulero. k Ms. Cbrb., Crucifixusest. Yatic. unus, ex
d Yatic. unus, homofaclus obiii. ihfir-
mitate noslra.
" Yalic. unus, et in sepulcro tribus diebus idemi l Valic. unus, secundumprophelam David.
Deus. mIri Yalic. uno plenior est Jectio : Sicut
f Yatic. unus, Qui ab inferis ad carnem die teriioo wlernus ac veraciler sine ergb Detts
tempore est in Deilalis es-
anima reverlenle. sentia vnmortaliler vivus; si secundum lempus ex
E Mss. quatuor, in dexteraDei sedet. Reliquicodd.,, malre virgine el conceptus est, el ntitus Itomoveracifer
sedit. - ' Deas. Dttm enim, etc.
h Ms. unus, Dominusnoster. * Edili habent, adoplionemfiliorum Dei. Mss.
i Ms. Corb., incommutabilemde Deo Patre sub- quin?
que non habent Dei, juxta Greecumtexlum Apostoli,
'itantiam. ubi legitur una voce, u.o5.<r.4-v.
i Sicmss. quinque. Editi, mortalitatis nostrw. Inu
 679 , S. FULGENTIIEPISCOPI RUSPENSIS . 630
njum horninum caro : id est quam ipse Deus homini A amiserint. Solus igitur abstulit peccatum conceptio-
primo " de terra plasraavit, et eectcris bominibus nis 508 atque nativitatis bumaneeDeus Unigenilus,
plasmat, quos perpropagationem ex hominibus creat. qui dum conciperetur verilalem carnis' accepit ex
Sed licet caro Christi et omnium hominum unius virgine, el cum nascerelur integritatem virginitatis
ejusdemque naturee sit, hcec tamen quara Deus Yer- servavit in matre. Istacausa est quaDeus factusest
bumex Maria Virgine sibi unire dignatus esl, sine filius virginis Marice, el Maria Yirgo facta estjnater
peccato concepta b, sine peccato nata est : ut pote Unigenili Dei : ul quem Pater genuit ex eeternitalc,
secundum quam Deus ceternus et justus misericordi- Ipsum virgo conceptum proferret'in tempore : illa
ter, et eonceplus, et natus est, ct Dominus glofiee ulique virgo, quam Deus, qui de ea fuerat nascilurus,
crucifixus est. ita singulari gralia prcevenit atque replevit, ut ipsum
- 16. Libido concubitus. — Quibus autem verbis - haberet venlris sui fruclura, quem ex initio habet
explicabitur carnis illius excellentia singularis, cujus . universilas Dominum . et ipsum sibi videret nascendi
-divina est ex ipsa sui coriceplione 'persona, cujus solemnilate subdilum, quem in Junitate.palerncc sub-
origo nalivitalis insolita, quasic Verbum caro faclum stantice nori solum hnmana, sed eliam angelica crea-
est, ut una persona esset cum carne sua Unigenitus linra cognoscit et adorat Altissimum.
-ac sempiternus Deus, ipsa suee carnis conceptione B 18. Sicergo peceatum etpbena peceati, quce per
conceptus. Istam vero ceeterorum hominum carnem scelus corruptce mulieris intravit in mundum, per
per humanum certum est nasci concubitum, viro inviolatte virginis partum aufertur a mundo e. Et
seminante, femina vero concipiente atque pariente.' .quia in conditione generis humani per mulierem quee
Et quia dum sibi invicem vir -mulierque miscentur •de solo viro facta est, contigit ut mortis vinculo le-
ut lilios generent, sine libidine non "est parentum neremur obstrieli, hoc 'in redemptione humani ge-
concubilus, ob boc filiorum ex eorum carne nascen- neris divina bonilas egit, ut per virum qui de sola
lium non potest sine peccato esse conceptus, ubi muliere s nalus est, vila hominibus redderetur. Hlic
peccatum in parvulos non trausmillii propagatio, sed humanam naturam nequissima deceplione sibi diabo-
iibido ; nec fecunditas naturce humanecfacil homines lus in peccati similitudinem sociavit; hicDeus hu-
cum peccato nasci, sed foeditas libidinis, quam ho- manam naluram in unitatem persbnee suscepit. lbi
mines babent ex illiusprimi justissima condemna- feraina decepta est, ut iieret filia diaboli: hic virgo
tione peccati. Ideo beatus David, quamvis de legitimo gratia repleta est, ut fieret mater sutmnr alque in-
nasceretur justoque conjugio, in quo scilicet nec in- eommijtabilis Unigeniti ©ei. Ibi angelus dejectus per
fidelitatis culpa , nec fornicationis macula poterat in- superbiam, seducleemulieris animum obtinuil s; bic
-veniri ; propter originale tamen peccalum, quo na- Q Deus humilians j_e per misericordiani, incorruplcc
turaliter obstricli sunl filii iroe, non solum impiorum virginis uterum ex ea nasciturus implevit. Dei enim
filii, sed omnes etiam qui de justorum sanctificata Filius Jesus Christus qui in forraa Dei erat (quod
carne nascuntur, exciamat et dicit: Ecce enim in nisi ex natura Patris nalus esset, esse non possct ]),
d ipse, secundum apostolicam doctrinam, semetipsum
iniquilatibus conceptus sum; et in delictis peperil me
mater mea (Psat. L, 7). Sanctus etiam Job dicif, exinanivil formam servi uccipiens (Pltilip. n, 7). For-
inundum a sorde non esse hominem, nec si unius -mam ergo servi, id est naluram servi in suam acce-
diei sit vila ejus super terram (lob xiv, 4, sec. LXX). pit Deus ille personam, atque ila hominum faclor
• • 17. Dei ergo Filius unigenitus, qui est in sinu Pa- in sirnilitudinemhominumfactus, habitu est invenlus
tris, ut carnem hominis animamque mundaret, sus- ut homo, ipse humiliavit semetipsum, factus obe-
-ceptione carnis atque animee rationalis incamatus diens Patri usque ad mortein, mortem autem crucis
est; et qui cst Deus verus, homo verus factus est, (Ibid., 8).
non ut alter Deus esset alter homo; sed idem Deus, 19. Intenle igitur banc Apostoli senlentiam cogita,
idem bomo. Qui ut illud peccatum quod in concubitu et in ea cognosces quomodo Dominum Jesum Ghri-
-mortalis carnis generatio humana conlraxil auferrel, stum eumdem Demn alque hominem credas. Nec
eoneeptus est novo more, Deus incarnatus in matre -r» tamen in eo verilalem utriusque naturee in una per-
virgine, sine coitu viri, sine libidine concipienlis vir- sona, aut confundas, aut dividas. Cum ergo priraum
ginis ; ul per, Deum hominem, quem absque libidine audis de Domino Jesu Christo quia in forma Dei
conceptum inviolatus edidit virginis ulerus, ablue- erat, oportet te agnoscere firmissimeque lenere, in
retur peccatum quod nascenles trahunt oinnes ho- illo formee nomine naturalem plenitudinemdebe:e
mines : quibusin corpore mortis hujus talis estnas- intelligi. In forma igitur Dei Dominus 3esus Chrislus
cendi conditio, ut mati*es eorum fecunditatis opus. erat, quia in nalura Dei Patris semper^rat, de quo
implerenon possint, nisiprius virginilatem _carnis nalus erat. Unius ergo nalurce cum Patre est, cequa-

a Ms. unus, in homine primo. ' Ms. unicus, muliere virgine,

b Sic mss. tres. At editi, sine peccalo suscepla.
c Yat. unus, sui conditione.
d Ita mss. quatuor. At editi et Yatic. urius, con-
cepil me. '
e Ms. unus, contigit ut per inviolatw
virginisparlum
auferreiura mundo; rass. tres, perinviolatum.
£ Ms., dejectw mulieris meniem corrupil; et paulo
mss. tres, incorrupiw mulieris virginis.,
post
h Sicms. Corb. At Yatic. tres, qui in forma Dei,
quod erat, nisi ex nalura Patris natus essei esse non
posset. Yat. alter, qtti forma Dei, qttod erai, elc'.
 ' " " '
081' • DE FIDE LIBER uNUS- m^
in forma servi,
lilerque cum eo sempifernus alque immensus, aequa- A lis Deo; m ista plenitndine servus,
liler immortalis el incommulabilis, cequaliter itivisi- quia in similitudinem homiuum factus, habitu est
bilis et inenarrabilis, acqualiter" bonus et justusr inventus ut homo. Exinaniens ergo semetipsum for-
tequaiiler miserator el misericors, paliens el multum roam servi accepit ut ficrel servus; sed formceDei
misericors et verax, ecqualiter fortis et suavis, cequa*- plenitudinem non amisit, in qua,gemper_ cst ccler-
liter sapiens alque oronipotens. , nus alque incommutabilis Dominus : factus secun-
509 20. Proinde heec onmia qucediximus de Fi- dum formara servi homo verus, ejusdem naturcc cu-
lio Del, firmissima fide reline, quia (al. qui) heeculi- jus esl ancilla mater; et manens in forma Dei Deus
naluree cujus est etiam Dominus Pa-
que omnia in unilate nalureehabens cum Patre, sine verus, ejusdem
dubio cequalisest Palri. Propter' quod et Apostolus ter. In forma Dei cum 510 Palre et Spiritu sancto
conlinuo adjungens, ait: JVonrapinum arbilraius est unus est solus formator omriiumDeus ; secundum
esse se mquulemDeo (Pltilip. u, 6). Non enim rapinee formam servi solus ipse sua et Patris et Spirilus
:
(al. rapina) fuit illa Filii cumPatredivinitatis cequali- sancli-operalione formatus quodoreator est, com-
tas, sed naturee(al. nalura). Eliam illa quceconsequen- mune habensnaturaliler cum Patre et Spirilu sanclo,
ter subjungil Apostolus dicens, quia semetipsumexi- quod aulem creatus est, fbrmam servi secundum
nanivilformamservi accipiens,insimilitudine hominum g quam creatus est c, solus habens personaliter in
factus, et habittt inventus ut Itomo; et quia humiliavit seipso. Cujus et nalhitalem futuram secundum car-
semetipsum,factus obediens ~\usque ad mortem, tnor- nem, et mortem, ef. resurrectionem, alque in coelos
iem aulem crucis; oiiinia hcecde illo unigenito Deo ascensionem lex et prophelte preenunlietrenunquam
Dei Filio, de illo Yerbo Deo de quo dicit evange- destiterunt, prout ipse preceipiebat, obedienles f et
lista : Inprincipio eral Verbum,elVerbum eratapud verbis et factis.
Deum, et Deus erat Verbum (Joun. i, 1); de illa Dei 22. Nam et in sacrificiis carnalium viclimarum,
virtute Deiquesapienlia, de quaDeodieilur :-Omniain queei-psa sibi sancla Trinitas, quee tinus est Deus
sapientia-fecisli(Psal. cm, 24); deillo principio cum Novi et Veteris Testamenti, a patribus nostris proeci-
quq unuui est Pater ipse principium, et in quo sibi piebat oiferri, illius sacrificii significabatur gralissi-
coeeternofecit ca_lumel terram, id est omnem spiri- rauimmunus, quo pro nobis seipsum solus Deus Fi-
talem corporalemque naluram: de Deo Unigenito. lius secundum carnem esset misericorditer oblaturus.
qui est in sinu Palris, ut dixi, omnia hcec personali- . Ipse enim, secundum apostolicam doctrinam, obtu- >
ter accipe : salva tamen ecternilate , immensilate, lit semetipsumpro nobis oblationemet Itosliam Deo in
juicnortarilate, incomraulabililate, invisibililate divi- - odorem suavilatis (Ephes. v, S). Ipse verus Deus et
iiilalis ejus. Quceila naturaliter„et ccqualiler commu- c verus pontifex, qui pro nobis non in sanguine tau-
nia cum Deo Palre habet Dei Filius, ut licet pro no- rorum et hircorum, sed in sanguine suo semel in-
bis fuerit homo veraciter faclus, permanserit tameni trqivit in sancta (Hebr. ix, 12). Quodtune ponfifex
cequalisvero Deo b Pafri, de quo nalus esl verus et; ille significabat, qui cum sanguine jn sancta sancto-
Veritas Deus. Seraeiipsum igitur exinanivit r, sed de!, rum perannos singulos itilroibat. Iste igitur estNqui
pleniludine ejus nos omnes accepimus (Joan. i, 16): in se uiio totum exbibuit quod esse necessarium ad
quain plenitudinem si exinanitus amitteret, quod dei redemptionis nostrae sciebat effectum, idem scilicel •
ea nobisdaret ttlique non haberet. Eodem autemi sacerdos et sacrificium, idem Deus et templum : sa-
non habente, nos procul dubio (al. utique) nihil pos- cerdos, per quem sumus reconciliati; sacrificium,
semus.accipere. De plenitudine autem ejus nos om- quo rcconciliali; templum, in quo reconciliali; Deus,
nes accepimus. Ex eo igitur quod nobis de plenitu- cui reconciliati. Solus tameri sacerdos, sacrificiura
dine sua dedit, ostendit etiam cum se exinanivitt et templum, quia hcec omnia e Deus secundum for-
plenitudinem non amisisse quam habuit: quia si ple-. mam servi; non aulem solus Deus,- quia hoc est
nitudinem suam amitleret, dare de illa nullatenuss cum Patre.cl Spiritu sancto secundum formam Dei.
posset.Formam ergo servi accepitj neque enim aliudI 25. Reconciliati igitur sumus per solum Filium se-~
fuit illa summi Dei exinanitioj -nisi formee.servilis, idl p cundum carnem, sed non soli Filio secundum divi-
estbumaneenaturce acceptio. nitatem. Trinitas enim nos sibi reconcHiavitper hoc
. 21. Utraque est igitur in Christo forma, quia utra-- quod solum VerbunTcarneni ipsa Trinitas fecit. In
que et vera et plena est in Ghristo substanlia. Idec> quo sic veritas incommulabilis h manet humancedi-
sanctus Evangelisla plenum eum graljce et veri-- vinoequenaluree, ut-sicut vera semper est ejus diyi-
talis proedicat (lbid., 14), quia et in divina nalura,, - nilas-, quam de Palre incommutabilem babet, ita
in qua Deus Yerilas est, plenus est; et in hum.anat vera semper atque incomroutabilis ejus humanifas
natura, in qua homo verus gratia factus est, plenuss sit, quam sibi unitam summa diviiiilas gerit.
est. In illa plenitudine Deus esld, in formaDei eequa- 24. Hcecpauca de iide sanctcc Trinitalis, queeso-
" Edili, obediens Palri. Yocem Palri non habeit icjitur
plenitudine plenus est; in forma Dei mqualis
ms. Corb. Reclextus Apostoli. in forma servi wqualis servo. Exinaniens, elc.
b Mss. duo omilluiit vero Deo. Ms. alter omiltiffc Deo, e Absunt
- - bcec, formum servi secundum quam crea-
tanfum Deo. tns est, a mss. omnibus. Et quidem non incongrue.
c In Yalic. uno additur, formam servi accipiens; ini f Deest in edd. obedienlcs; habetur in mss.
reliqttis non additur. a Mss. tres, quia hmcomnia. Edd., el hasc omnia,
d Ms. Yatic. unus longe aliler habet, In
ulraquei MIs. Vatic, veritas et hicommutabilitds
PATROL. LXV. 22
 '
«83 S. FULGENTH EPISCOPI RUSPENSIS 681
lus et verus est naturaliter Deus, quanlum brevilas A . tore sunt, utpote non prolatade ipso, sed factapror-
temporis et sermonis permisit, inserui. Nunc de sus ex nihilo : verum etiara inler se non eeqtialiter
creatura quid absque dubitatione credere debeas, in- sunt, sed unaquccque res ita permanel sicut a ~Deo
timabo. accepitut essetc, alia quidem sic, alia autern sic.
CAP. III. — 23. Unde naturm creatm proficianl et , Neque cnim sic datum esl corporibus ul sinl, sicut
deficiant. — Priiicipaliter itaque tene omnem natu- spiritus acceperunt : cum ipsa quoque corpora non
ram (al. creaturam) quee non est Trinitas Deus, ab tequaliter sint," el in ipsis ccelestibus atque terrestri-
ipsa "sancta Trinitate quce solus verus et teternus bus inveuiatur nonnulla diversitas : cum tam coeles-
Deus esl creatam ex nihilo. Ac sic universa in coelis tia quam lerrestria, non solnm impari dislent quan-
et in tena, visibilia et invisibilia, sive Thronos, sive titale molis, verum eliam dissimili splendeant clari-
Dominaliones, sive Principatus, sive Potestates, opus tate. Alia namque est, sicut Apostolus dicil, claritas
atque creaturam esse sanctce Trinitatis , 511 1u3i coelestiuni corporum, alia terrestrium. In ipsis quo-
est nnus Deus rerum omnium crealor et Dominus, que coelestibus alia claritas solis, alia claritas lunm,•
eeternus , omnipotens, justus H, et bonus, habens et alia claritas stellarum : slella enim a stella differl
paturalitcr ut semper sit, et ut mutari aliquando in claritate (I Cor. xv, 41). Corporalium igitur natu-
non possit. Et hic Deus, qui sine initio semper T>vwm diversitas ostendit nnamquamque earum non
est, quia summe est^ dedit rebus a se creatis hoc esse quod ex se semper habere potuerit, sed
ut sint : non tamen sine initio, quia nulla crea- quod (al. quia) ex disposilione atque opere omnipo-
tura ejusdem naturee est cujus est Trinifas unus tentissimi atque incommutabilis et sapientissimi
verus et bonus Deus, a quo creata sunt omnia. .Et Crealoris accepit.
quia summe bonus est, dedit omnibus naturis (al. 512 27. Deus ubique. — Quod sid unius ejusdem.
j*ebus) quas fecit ul bonee sint: non tamen tanlum que naturcc esset queelibet creatura corporalis, cu-
bonee quantum creator omnium bonorum , qui non jus est sancta Trinitas, queeunus est Deus; nec loca-
solum summe bonus, sed etiam suniraum atque in- liter in loco esset, nec temporis mutationem ali-
commulabile bonum est, quia a_lernum bonum est; quando sentiret, nec de loco ad locum iransirel, neo
nullum habens defectum, quia non ex nihilo factum; circu«.scriberctur quanlitate molis suce. Quceomnia
nullum babens profectum, quia non habet b inilium. ostenduut bujuscemodi naturarum illum esse opifi-
Ideo quippe naluree a Deo factee proficere possunt, cem, cui nullus lalus aut angustus locus est, quia
quia esse coeperuiil; ideo deficere, quia ex nihilo non minus iii angustis quani in latis totus est; nec
factce sunl. Ad defectum eas conditio ducit origjnis, mutalur tempore, quiasoluspolestvolumina leropo-
ad profectum vero provehit operatio Creatoris. In eoi r> ru.i, non temporali volubililate e, sed eelerna slabi-
jgitur primum Trinitalis, queeDeus verus est, ceter- litale mirabiliter ordinare: neque enim in tempore
nitas sine inilio naturalis agnoscitur^ quia queedam cogitat quemadmodum temporuiri series rerum de-
jla fecif, ut cum esse quidem cceperint, tamen non cessione acsuccessionelranscurr.at; nec aliqua mo-
esse aliquando uon possint. In eo vero ejus omnipo- lis quantitale terroinalur, quia nullo f line coricludi-
tentia intelligitur, quia omnera creaturam visibilem tur; neque per mundi partes parlibus suis esl ipse
atque invisibilem, id est corporalem atque spiritalemL difusus, ut majores mundl partes suis majoribus ira-
de nihilo fecit, in quibus ipsa rerum diversitas multoi pleat, et minores minoiibus implendo, nusquam ta-
tnagis commendat bonitatem alque omnipotenliami Knentolus se infundat. Ipse eiiim est Deus qui ait:
Creatoris. Nisi enim omnipolens esset, non una ea- Cmlumel terram ego impleo (Jer. xxm, 24). Onmia
demque facilitate (al. facultale) summa atque imai igitur qucefecit, id est spiritus et eorpora, summa
fecisset; et nisi summe bonus esset, non se guber- el iraa, cceleslia atque terreslria, vivenlia, et quibus
liandis rebus quoque infimis preeslitisset. faGultatem vivendi non dedit, ineffabililer ubique
. 26. Corpora cmlestiael terrestria diffei-unt.—Igilur totus Dominus Deus et implefret conlinet; nec in iis
tam in magnis quam in parvis quibusque rebus con- quce dividuntur ipse dividitur, nec in iis quee mulan-
ditis, magna est bonitas atque omnipotenlia Cohdito-. _ lur ulla mutalione' variatur. Nisi eriim naturaliter
ris. Omnia enim sapienter fecit surnma veraque sa- incoramulabilis ipse esset, -uunquam in rebus muta-
bilibus ordo quidam consilii ac dispositionis ejus in-
pientia, cui naturaliter hoc est esse, quod sapien-
commutabilis permaneret.
tem esse; hoc facere, quod sapienler facere. Simpli-
28. Deus omniumvila. — Deus igitur reruin cor-
citas itaque multiplicis sapientiee Dei, maguitudinem
porearum atque incorporearum crealor immensus,
celsitudinis suee, non solum in magnitudine subli- eo primum se nullum esse corpus ostendit, quia
inium creatucarum, verum etiam in infimarum par- quibusdam corporibus vitam non dedit, cum corpora
vitate commendat: dum bona omnia quee creavit,j omnia ipse creaverit. Ipse autem naturaliter vila est,
non solum multo inferius dissimiliusque suo crea- quia si vita non esset, non viventia corpora ipse non

* Mss. quatuor nonhabent justus. 0 Ms. Corb., non temporali voluntate.

b Sic mss. sex. Editi autem, quia nuUttmhabens. { Sic editi. At mss. qualuor, quianulta concludilur,
e Sic ms. Corb. Al edd., cum non esset, accepit. supple mole, Vatic. unus, qttia nullo loco; aller, quia
Mss. alii duo, cum esset, forte referendo ad Deum. a mtlo.
d Yatic. duo, Quia si. Reliqui, Quod si.
 '
683 DE FIDE LIBER UNUS. 686
fecisset. Neque enim facit rem non vivenlein a, nisi A plendo divinte potestatis. deputatur afbitiio. Hcec
res vivens. Non igitur unitis nalurce cum Deo surit autent omnia osteridunt eliani sanctbs angelos creatu-
carpora, queeomnino vivere rion possunl. Acsicne- i*amesse d ^anctce Trinilatis, cujus _ierSingulas res,
que illa corpora unius naturce cuni Deo sunt, quibus quas utique sicut voluit fecit,' apparet mirabilis et
singulis singulos brutos atque irrationabiles spiritus, sapienlia iri dispositione, et virfus iri opere.
quibus eadem corpora vivificarentur ae sensificareri- 29bis( ftuosdmigitji^rspiritus"sic'D*eij'sereavit, iif
tur, inseruit. Sed nec ipsi bruli spiritus unius naturce semper essent; quosdarii Vero, ut esse spiritus quari-
-cum Deo sunt, quos licet vivificandis sensificandis- doqiie desinereiit. Illbs itaque"Hesituros quosdam ex
que cognoscatur niseruisse corporibus", ipsis tameri aqua, qubsdam, quia sic voluii Omriipoteris,produxit
spirilibus nullum intelligendi largitus est lumen, e&lerra. Superiores vero spifitus" uullum cum coi*-
quo suum possent aut cognoscere aut diligere crea- poveis elemehlis e habere fecit naluralfe consortiuni;
torem. qiios et eeterrios creavit, et eis frfcultatem atque in-
'' 28bi".
Ipsos quoque spiritus quos rationales atque lelligfentiam cbgitandee,"cogrioscendee,^liligendceque
intellectuales esse non dubium esl, quis audeat blas- divinitalis iriseruit. Quos tamen ita creavit, ut eiiairi
phemo spiritu et ceeco corde ejusdem riaturee, cujus pree seipsis illum diiigererit, eujus se tales creato-i
est Deus, vel piilaie, vel dicere", ciim Deus ufique jj opere cognovissent, cum eorurri'ut tales fierenl, nullet
naturaliter iricommutabilisomnino sit et immensiis? merita prcccessissent. Ut aulem heec dilectio halieret. "
Qui cumin se diversifatem ullctmhetbere nonpossit, juslam et cougruam laudem, voluntatis quoque eis
iri eisdem taraeri spirilibus, quos rationales atque tfibuit libertatem : ut esset eis possibile','sive ad
intellecluales fecit, diversitatem suee operationis os- eum qui supra eos est intentioriem sanctee dilectioiiisf
tendit. In. quibusdam eninf, id est qtti terrenis ac erigere , sive ad se, vel ad ea quee infra eos sunt,
riiortalibus suul inserli 513 cbrporibus, etsi-nullus pravee (al. gravi) cupidita_is semetipso's poridere de-
estlocalis molus, quia per locorurii corporalium par- clinare.
tes, cum ipsi in corporibus sint, rion parliculatim 50. Non est igitur natura, quaein celernutri possit,
surit, sed sicut in totis corpoiibus loii, sic in eoruih- sive misere, sive beate f vivendo subsistere, nisi quaa
dem corporura parlibus toti sunt : tamen cogitatio- potest de Deo ipsius Dei niunere
514 cogitare. Hsee
num varietas diversitatem in eis cujusdain tempora- autem oatura intellectualis in animabus esl homi-
lis motioriis ac mutalionis ostendit; duni modo ali-,- num et
spiritibus angelorum. Deus quippe cpgno-
quid neseiunt, modo sciunt; modo volunt, modo no- scendi ,ac diligendi se, rion nisi angelis et hominibus
limt; modo sapiunt; niodo desipiunt; modo iniqui ex indidit facullatem. Qiiibuspropter arbitrii libertatem,
justis, modo justi sunt ex iniquls; modo pielalis il- C quee maxime debuit intellecluaii creaturee Crealoiisr -
lustraritur Jumine, modo depravantur tenebioso im- benignitate
(al. bonitate) conferri, iia cognoscendi
pietalis errore. ac diligendi se facullatem voluntatemque donavit, ut
29. HIos (juoque quos lerrenorum corporum nulla eam unusquisque et haberc posset et perdere"; si
gravat luluienta maieries, id est angelicos spiritus, quis tamen sponle eam perderet, suo eam deinceps
quis non videal non unius naturce esse cum Deo, sed arbiliuo resumere nori valeret. Ct illius esset sarietca
faclos exuibilo? Quorum naluralis mulabililas in eo cogitaiionis initia s graluiiefc dono bonitatis denud
eognoscilur. quia ejusdem naturce pars est in dete- renovandis quibus vellet jnftmdere, cujus fiiit in ipso
iius permulata. Deinde quia ii qui depiavati non creationis exordio, nullis prcecedentibusmeritis, spi-
sutit (licel, illius dono a quo cum lion essent facti ritus el corpora, locis atque affeclionibus, prout ipsa
sunt, indefessa, et iu quanturii creaturee angelicee sapiens voluit, congruis inirabiliter h ordinare. An-
gratis datum esl, perfecta dilectione, cbntemplatione geli ergo atque homines, pro eo quod rationales facti
atque exsultatione multitudinem' dulcedinis Domini sunt, eeleniitatis ac bealitudinis donum in ipsa na-
incessabiliter sumant b , nec ab eo naturali condi- turac spirilalis creatione j divinilus acceperunt : ita
lione deficiant), eisi inhcereritibus Deonihil inest de scilicet, ut si dilectioni creatoris sui jugiler inhtesis-
varielale temporis , quia collato sibi seterneeincor- j) sent, siriiul ceterni beaiique marisissent; si vero pro-
ruplionis alque incommutabilitatis munere', nihil iri priee libertatis i arbitrio cdntra summi (at. sui)
se senliunt mutalionis ; inesttamen singulis terminus Creatoris imperium suara niterentur facere volunta-
uaturalis c, quo a se invicem discernunlur, quia tein, prolinus a coiitumaciljus beatitudo discederet,'
nullus eorum est in alio ; et cum uni eorum opus et ad supplicium eis i'elinqueretur teternitas misera,
quodlibet injungitur ,• alius quoque alleri operi im- erroribus deinceps doloribusque crucianda k. Et de

a Mss. quinque, viventia corpora non fecisset. Ne- inilio. Editi, denuo revocandis. Mss.
quatuor, reno-
qtte enim facii rem vivenlem. Sed magis concordal vandis.
cum sequentibus quod habent ms. Corb. et ed:ti. h Editi, congrue et mirabiliter. Mss. sex,
b Sie mss. omnes. At editi, senliant. ' congruis,
mirabiliter.
c Vatic. units, lermini naturalis finis. ^Sie. mss. tres et Ant. Al edd. alii, in se a na-
a Sic mss. qtiatuor. Editi, opera esse. < titrw spiritalis creutore.
e Yatic. unus, nultum cum -corpqre, nutlum cum J Editi, proprim votuntalis. jfss. quinque, tiber-
corporeis elementis. _ tutis.
f' Sic ms. Corb.Editi, siue bene. k Ms. Corb., doloribttsquesubucla,~
8 Sjc mss, tres. At Yalic. unus, mitium • alter,
 e87 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 688
angelis quidem hdc disposuil et implevit, ut si quis A catores angelos , et ad judicandos homines vivos et
corum bonitalem voluntalis perderel, nunquam eam mortuos fideliter exspecfamus. Teslatur enim beatus
-
•iivinomunere 8 jepararet. Petrus quia Deus angelis peccanlibus non pepercit,
51. Pars itaque angelorum quce a suo creatore sed carceribus caliginis infefni delruderis, tradidit in
Deo, quo solo bono heata fuit b, voluntaria prorsus judicio puniendos reservari (II Petr. n,;4). De honii-
ttversione discessit, eequitalis supernee judicio , ini- nibus quoque vivis ac raorluis judicandis bcatus Pau-
tium suee damnalionis. in jpsa aversione voluntatis lus hoc ait: Testificor coram Deo et Chrislo Jesu, qui
invenit : ut non aliud ei esset incipere jam puniri, judicaturus est vivos el mortuos , et per e advenlum
quam illius beatifici boni dilectione destitui; quam ipsius et regnum ejus (II Thn. iv, 1). In cujus ad-.
Deus in eeterno sic totam preecepit remanere suppli- ventu ab illo primi hominis eorpore quod.(o/. quem)
cio,~ut etiam ignem ei eeternum pararet : in quo illi Deus de terra plasraavit, usque ad omnium hominum
omnes preeyaricalores angeli nec mala voluntate corpora , quce animata quandoque vivere eoeperunt,
possint unquam carere, nec poeua ; sed permanente ab illo resuscitabuntur, a quo operante creata .sunt.
In_eis injuslce aversionis malo, permaneat etiam Singula vero eorpora illis singulis suis animabus in
justee i*etributionisceternadamnatio. Horum malorum resurrectione reddentur, quas in maternis, ut vivere
princeps diabolus primos homines , quos ad peccati ___ineiperent, venlribus habere coeperunt : ut scilieet
prcecipitium c invidus duxit,_non eis tantum, sed et animce in illo examine jusli Judicis in eisdem singulis
universee propagini eorum cum vilio peccatimeritum corporibus suis accipiant retributionem, sive.regni,
jsaortis inseruit. Deus autem misericors et justus, sive supplicii, iri quibus sivebonam, sive malam qua-
sicut diabolo et angelis ejus propria cadenttbus vo- litatem vitee preesentis habuerunt.
luntate, cceteros angelos in sucedileclionis eeternitate 54. Origo vitm malm. — Qualitas autem maleevilefi
lirmavit, sic etiam lmmani generis inassam non to- ab infidelitate incipit, qucefaboriginalis peccati reatu
tam in sempiternum perire permisit, sed quos d vo- initium sumit. In quo quisquis incipit ita vivere, ut
luit ejus gratuila bonitas, repulsis lenebris in quibus ante finiat vitam quam ab ejus obligatione solvatur, si
omnis humana nativitas peccali originalis condemna- unius diei vel unius horee spalio anima illa vixit in
tione versatur, reduccndos SJg -praedestinavit ad corpore, necesse est eam cum eodem corpore iuter-
lucem : in eo preecipue demonstrans quod istos oii- minabilia gehennce supplicia sustinere, ubi diabolus
ginalis peccati vinculis indebita gralia liberatoris cum angelis suis in eeternum arsurus est, qui et pri-
absolveret; cum alios , et quam maxinie parvulos, irius peccavit, et peccatum primis hominibus persua-
quibus nulla possunt vel bona vel mala inesse pro- sit ; ubi cum eo etiam fornicarii, idolis seryientes,
priee merita " volunlatis, insolubili nexu ecterna da- Q adulteri, molles, masculorum concubitores,' fures,
' nsnalio retinerel.
-avari, ebriosi, maledici, 516 rapaee^s, el omnes
52. Roncequoque voluntatis et cogitationis inilium, qui opera carnis agunt [de quibus beatus dicit Apo-
non homini ex seipso nasci, sed divinitus, et preepa- stolus, quia regnum Dei non consequentur(Gal. v, 21)],
rari, et tribui in eo Deus evidenter oslendit, quod si ante hujus vilee terminum a viis suis malis conversi
neque diabolus, neque aliquis angelorum ejus, ex non fuerint, ceternis ignibus exurentur. Omnis enim
quo ruince illius merito in banc sunt iriferiorem de- homo qui in hoc seeculousque ad finem in iniquita-
trusi caliginem , bonam poluit aut poterit resumere lum deleclatione h et cordis obduratione permanse-
voluntatem. Quod -si f possibile esset ut huraana rit, sicut hic eum noxia-criminum deleclatio lenuit,
nafura, postquam a Deo aversa bonitatem perdidit sic eum sine iine sempilerna crucialio rellnebit.
voluntatis, ex seipsa rursus eam habei*e potuisset, 35. Corpora hnpiorum. — Erit enini eliain iniquo-
multo possibilius hoc natura baberet angelica, quee rum i*esui*i*ectio , sed sine immulatione, quam solis
quanlo minus gravatur terreni corporiS pondere, fidelibus et ex fide f juste vivenlibus dalurus est Deus.
lanto magis hac esset preedila faculiale. Sed oslendit Hoc est enim quod ait beatus Paulus : Omnes qvi*
Deus unde bona voluntas hominibus detur, quam sic dem rmirgenitts, stdnon omnes mmniabmur (lCor.
• am.ssnJO-
aiigeli a.mLaberent, ut amissam deinceps j) xv, 51). Ostendens aulem justos divino munere cotn-
liaberG non possinl mutandos, ait : Et nos hnmulabimur (Ibid., 52). Ha-
53. Quoniam igitur digna es,t eadem volunlas bona bebunt ergo iniqui cum justis resurrectionem carnis
per Dei graliam ceternccbeatitudinis preemio, et ini- communem, immutationis tamen i gratiain non habe-
quitas angelica atque bumana esse non debet inipu- bunt, quee dabitur justis : quoniam a corporibus"im-
nita, propterea, secundurii catholicee iidei regulam, . piorum non auferetur coiruplio, et ignobilitas, et in-
venturum esse Filium Dei adpuniendos onmespec- -firmitas iii quibus seminanlur : quce ob hoc morto

a Valicani tres, sine divinomunere. Sed verior le-
ctio reliquorum codd., nbi heec vox sine non legitur.
b Yalic. unus, quo solo bona et beata fuit.
* Sic mss. duo. At ms. Corb., ad peccaliparlici-
pium. Editi, ad peccali principium.
a Ms. Corb., sed si quos.
e Abest proprim a ms. Corb.; legilur in Yatic.
tribus. Vatic. alter, proprim merito votuntalis. Editi,
fropria merita, .
f Mss. quatuor, Quia ~si.
e Sic Vatic. unus, juxta Greecumtexlum Apostoli.-
Coeterinon habent parliculam per.
b Mss. quinque, iniquiialum dileclione... noxia cri-
minumdileclio.
1 Yalic. unus^ el in fide.
i Yatic. unus, immttlalionemtamen carnis ; alttr,
immvlationematttem.
 "
689 DE FIDE LIBER UNUS. -596
etiam non exstinguentur, ut illud juge lormentum A pore homo egerit, quamlibet iniquus, quamlibefan-
corpori atque animcesit morlis ceterncesupplicium. ' nosus, si totocorderenuntiaveritpeccatispreeteritis,
Juslae vero-animce, quas hic Redemptor Deus gralis et pro eis iu conspeclu Dei non solum corporis, seil
ex fide juslificavit, et juslificatis bene vivendi usque eliam cordis lacrymas fuderit, et malorum operum
in finem perseverantiam tribuita, in ipsis corporibus maculas bonis operibus diluere curaverit, omnium
in quibus hic justilicationis gratiam divinilus acce- peccatorum suorum indulgenliam mox habebit. Hoc
perunt, et in quibus juslifieatee per fidera, in caritate enim nobis Dominus prophetico promittit eloquio
Dei proximique vixerunt, regni coclestis eelerna bea- dieens : Si conversus fueris, et ingemueris, salvus eris
titudinepolientur; gloriiicatis etiam corporibus suis, (Isui. xxs., 15, sec. LXX). Etalio loco dicitur : Fili,
queesine dubio, earnis natura , quam Deus creavit, peccasli; ne qdjicias ilerum, sed et de prmleritis de-
veraciler permanente, nonsieut bic animalia , sed precare, ut libi dimilianlur (Eccli. xxi, 1). Nunquam
spiritalia tunc habebunt. Sanetorum enim seminalur b peccanti esset indicta pro peccatis deprecatio, si de-
corpus animale, surget corpus spirilale. In his per precanli non esset remissio concedenda. Sed etiam,
illara immutalionem, quee solis dabitur justis, imple- pcenitentia peecatori tunc prodesl, si eam in Eccle-
bitur quodoporleredieitApostolus(JCor. xv, 55), ut sia catholica gerat: cui Deus in persona beali Pefri
corruptibile hoc induat incorruplionem , et mortale B ligandi solvendique-lribuit polestatem, dicens : Quce
hoc induat immorlalilatem. In quibus sexus mascu- (al. Qumcunque)alligaveris super terram, erunt ligata
linus vel femineus, sicut eadem corpora creata sunt, et in cmlis ; et qum solveris superlerram, erunt soluta
permanebit : quorum gloria erit pro factorum bono- et in cwlis (Malth. xvi, 9). In quacunque igilur ho-
l*umdiversitale diversa. Omnia tamen corpora, sive mo eetale veram peccatorum suorum pcenitentiam
tnasculorum, sive feminarum , quoecunque in regno egeril, et vitam suamDeoilluminan.e correxerit, non
illo erunt, gloriosa erunt : ille autem (al. enim) ju- privabitur indulgenlioemuriere, quia Deus, sicutper
dex novit quantam unicuique sil daturus gloriam, prophetam dicil, non vult mortem morienlis <•,quan-
quia in hac vita per misericordiam gratis juslificando tum ul reverlatur a via sua niala, et vivat anima
preevenit, quos illic per justitiam glorificare disponit ejus (Ezech. _xxxm, 11).
~(al. disposuit). 58. Yerumtamen riullus honrinum debet sub spa
56. Tempus vei*oacquirendi vilam seternani in ista niisericordice Dei in suis diutius remanere peccatis,
tantum vita Deus hominibus dedit, ubi voluit esse cum etiam in ipso corpore nemo velit sub spe futursa
etiam poenitentiam fructuosam. Ideo autem hic poe- salutis diulius cegrotare. Tales enim qui ab iniquifa-
Ditentia frucluosa est, quia potest hic homo deposita libus suis recedere negligunt, et sibi de Deo (al. Del)
malitia bene vivere , et mutata voluntate injusta c, Q indulgentiam Tepromittunt, nonnunquam ita preeve-
merita sitnul operaque mulare, et in timore Dei ea niuntur repentino Dei furore, ut nee conversionis
Tjerere queeplaceant Deo. Quod qui in hac vita non tempus, nec beneficium remissionis inveniant. Ideo
feeerit, habebit quidem poenitentiam ih futuro seeculo unumquemque nostrum sacra Scriptura benigne prce-
de malis suis , sed indulgentiam in conspeclu Dei monet dicens: JVetarduveris (al. turdes) converli ad
non inveniet: quia 517 etsj eril ibi stimulus peeni- Deum, el ne differus dl die in dieni: subito enhfive-
•tudinis, nulla lamen ibi erit amplius correctio volun- niel iru ejus, et in temporevindiclmdisperdet te (Eccli.
tatis. A talibus enim ita culpabitur iniquitas sua, ut v, 8). Dicit etiambeatus David : Hodie si vocemejuj
nullatenus ab eis possit vel diligi, vel desiderari audieritis, nolile obdurare cbrda veslra (Psat. xciv,
juslitia. Yolunlas enim eorum talis erit, ut habeat in 8). Cui beatus quoque Paulus concoi'dat his verbis :
se semper malignitatis suee supplicium, nunquam ta- Videle, fraires, ne forle sit in aliqttovestrum cor ma-
men recipere possit bonitatis affectum: Quia sicut lum increduliiutis e discedendi 518 " O<~ovivo: sed
illi qui cum Chrislo regnabunt nullas in se malce adlwriamini vosmelipsosper singulos dies, donecfio-
voluntatis reliquias habebunt, ita illi qui erunt in die cognominalur, ut non obduretur quis ex vobis fal-
supplicio ignis ceterni eum diabolo et ejus angelis lacia peccaii (Hebr. in, 12, 15). Obdufalus igitur
deputaii, sieut nullam ulterius habebunt requiem, D vivit f sive qui non converlitur, desperans de in-
aic bonam nullalenus habere polerunt voluntatem. dulgenlia peccalorum suorum s,' sive qui sic mise-
Et sicut cohceredibusChrisli dabitur perfeclio graliee ricordiam Dei speiat, ut usque in finem vit_e prce-
ad eelernara gloriam, sic consorlibus diaboli curau- sentis in suorum ciiminum perversitale remaneat
labit ipsa malignilas poenam, quarido exlerioribus (al. permaneat).
deputali tenebris, nullo illustrabuntur inleiiore lu- 59. Peccaium in Spirilum sanctum, — Proinde dili-
mine veritalis. gentes miseiicordiam Dei, metuentesque justitiam,
57. ClavesPelri,—Proindeomniiiominiinlracvita nec,de remissione peccatorum desperemus, nec re-
esse potest uiilis pcenitentia, quam quocunque tem- maneamus in peccalis : scienles quia illa omnium.

a Ms. untts, bene vivendigraliam et perseveranliam
tisque in tribuil; aller, dedit.
b Mss.finetn
unus non habet S<mc(onjm, sed Sentnatur
enim.
•*Mss. quinque non'habent injusla.
ASic mss. sex. Ecliti aulem, non vult ntorlem pec-
catoris, sive morientis, sed magis. Valic. duo, sed tan-
tutn ut.
e \Talic. unus, carnalium infidelilas.
f Sic edili. At -niss. duo, Obdttrato igilur corde
vivil. Ms. alter, In obduralione igitur vivit.
s Ms. Corb., desperando indulgentiam peccatorum.
691 S. FULGENTIl EPISCpPI RUSPENSIS , - m
lionnnum .debila sit exaclura eequitas justissimi judi- A bona fecerunt in resurreclienem vilm, qui vem mala
cis, quce non dimiserit misericqrdia clernentissimi egerunt in resurreclionem judicii (Joan. v, 28, 29).
Redeniptoris. Sicut epim misericordia suscipil ab- Ut scilicel qui mala egerunl eant in combuslionem
solvitque conversos, ita juslitia repellet et puniet eeternam semper arsuri cum diabolo principe omnium
obduratos. Hi sunt qui peccanles in Spiiitura san- malorum,' qui vero bona fecerunt eant in viiain
ctum, neque in hoe sceculo, neque in fuluro remis- aaternam regnaturi sine fine cum Christo rege om-
sionem aecipient peccatorum. Ideo autem liominis nium sceculorum. Illi autem cum Ghristo regnabunl
animaintellectualis spiritus est, ut quccrat, agnoscat, quos Deus gratuita bonilale sua praedestinavit ad
atque discernat et lempus operum suorum, proqui- regnum. Quia enim eos tales preedestinaiido prccpa-
bus receptura est in judicio quod prdinavit divina ravit ut regno digni essenl, pi'_eparavitutique secun-
justilia, et .ejusdem retribulionis teniptts, quo non dum propositum vocandos ut obediant; preeparavit
eliam licebit, aut opera mutar^, aut reniissiqnem juslificandos, ut accepta gratia reete credanl, et be-
peccatorum siiqrum de divina misericordia uliliter ne vivant; prceparavil e|,iam gTorificandos,ut, Chri-
postulare. Cooteri vero spiri(.us omnium animalium sti cohceredes ejfecli, regnum'coeloi'um sine fine pos-
quibus non est intellectus, quia .qpidam- eorum de sideant.
lerra, quidam de aquis originem ducunt (de aquis jj 41. Non repetendus baplismus. — Ad-quod regnum
enim sunt reptilia et vqlatilia, de terra vero queedam diversis lempqribus per sacramenta, quee ad fiderii
qucerepunt, qucedam vero- quce gradiuntur, exorla incarnatipnis suee Christus instiluit, illi pervenerunt
sunt), tandiu spiritus sunt quandiu in eorporibus vi- quos Deus gratis nullo bonce voluntatis vel boni
vunt. Ariima quippe quee rationis capax divinitus operis merilo preecedentesalyavit. Quemadmodum et
facta non est, cum carne sua et incipit et desinit exillo tenipore quo Salvator nosler dixit: Si^quis
vivei'e : quia quando corpoii vitani non tribuit, et renatus non fuerit ex aqua et Spiritu sancto, non po-
ipsa nonvivit: alque ita miro modo cura omni carni test introire in regnutn Dei (Joan. m, 5), absque sa-
anima sit causa a vivendi, spiritus tamen-irrationalis cramento d beiptismatis, prceter eos qui in Ecclesia
tandiu vivit quandiu in carne manere potuerit,-et .catholica sine baptismate pro Christo sanguinem
dum a carne sua separatur, exstinguitur K Ita fit fundunt, jjec regnum coelorum potest quisquam accl-
ul, cum ipse vita carnis suce sit, yivere tamen pere, nec vifam eeternam. Quia sive in Catholica e,
"nequeat, quando vitam carni subministrare de- sive in heeresi quacunque vel schismate quisquam in
stiferil; et si non sit caro cui vitarii dare valeat, nomine Patris el Filii el Spiritus sancti baptismi sa-
ipse quqque ,eam protinus non habebit. Ideq nep cramentuiqacceperit, inlegrum sacramentumaccipit;
oeternitas irrationalibus spiritibus dala est, nec Q sed salutem, queevirtus est sacramenli, non habebil,
aliquod eis judicium prteparatur, jn quo eis vel si extra catbolicam Ecclesiam ipsum sacramentum
beatitudo gro bonis, vel damnatiq pro malis red- habuerit. Ergo ideo debet ad Ecclesiam redire, non
datur opeiibus. Ideo- (al. Inde) autem in eis nul- ut sacraraentum baptismatis iterum accipiat, quod •
la operum discretio r_equiretur, quia rmllam in- nemo debet in quolibet homine baptizato repetere ,
telligendi facultatem divinitus acceperunt. Propterea sed ut in societafe catholica vitam eeternam accipiat,
ergo eorum corpora resurreclura non sunt, quia nec ad quam qbtinendam nunquam esse polest idoneus,
in ipsis animabus eorum, aut eequitas, aul iniquitas qui cum sacramento baptismatis ab Ecclesia calholi-
"fuit,pro quaeis eeterna, velbeatitudo sit retribuenda, ca remanserit alienus. Qui si (al. Quod etsi) et elee-
vel poena. mosynas lai*gas faciat, et pro nomine Christi etiara
40. Illa igitm* . animalia preesentis seeculi cursum sanguinem fundat, pro eo quod in hae vita non le-
atque ornatum secundum Preatoris incomprehensir nuil Ecclesieecalholiece unitatem, non babebit teter-
bilem peragunt voluntatem, quaede suisfaclis nullam nam salutem. Cbi enim cuique prodesse potest ba-
rationem redditura- sunt, quia rationalia non sunt. ptismus, ibi polest et eleemosyna prodesse. fiaptis-
Nunquid enim de bobus cura est Deo (I Cor. v, 10) ? mus autem extra Ecclesiam quidem esse potest, sed
Homines vero quia rationales 519 facli sunt, et de -p. nisi intra Ecclesiam prodesse non potesl.
se, et de omnibus rebus quas in usum vilce preesentis 42. Ecclesia catholica. — In Ecclesia igitur tan-
acceperunt, rationem reddituri sunt Deo, et pro suo- turamodo catholica potest unicuique prodesse, el
rum actuum qualitate recipient, aut poenam, aut • perceplio baptismatis, et opera misericordiee, et no-"
gloriam. Omnes enini nos manifestari oportel anle minis Christi gloriosa confessio : si tamen InEccle-
tribunal Ghrisli, ut recipiat unusquisque propria cor- sia calholica beue vivatur. 52© sicat eram sme
poris, prpui gessit, sive botvum, sive malum (II Cor. Ecclesicecatholicee soeietale nec baptismus alicui po-
v, 10): tune scilicet cum, secundum ipsius nostri test prodesse, nec opera misericordiee , nisi forte ut
Greatoris ac Redemptoris eloquium : Otnnes qui in miiius (al. minus) torqueatur, non lamen ut inter
monumentis sunt audient vocemejus; etprocedent qui Dei filios deputelur : sic intra Ecclesiam catholicaro.

. ° Ms.'Yatic, cum omnis anima in carne sit causa
nvendi.
b Mss. tres, exlenualur.
e Abest 'igitur a mss. quatuor.
d Yatic. umis. id est ubsmiesacm/iento.
e SiC mss. tres. At editi, in catlwlica fide. Yatic.
unusB in catholica Ecclesia. Priorera leclionem pree-
- ferimus, tum qula SS. PP. familiare est solo Catho-
iicm nomine Ecclesiam designare, lum quia inferius
dicit, si extra Ecclesiam catlwlicam. £
693 . DE FIDE LIBER TJNUS. 694
per solum baptismum vila ceterna non acquirilur, s A: solum si fornicatioiiis mortifero crimine (al. vulnerej
post baptismum male -vivatur. Nam et illi qui beni maculelur, verum etiani si aut vir-uxorem accipere,
vivunt debent operibus misericordiee. indesinentei 521.aut -muliernubere voluerit, secundum Apostoli
insistere : seientes se licet levia, nonnulla lamei sententiam (I Tim. v, 12), damnationem habebjt, quia
quolidie contrabere peccata, pro quibus elianvsan primam fidemirritam feeit. Sicut ergo, secundum Apo-
cti et justi semper in bac vita Deo -dicere debeant stoli sententiam (1 Cor. vn, 3), dignum est ut uxori vir
Dimitle nobis debita noslra'sicut et nosdimittimus de- debitum reddal, similiter et uxor vh*o, quia si quis
biloribus nosiris (Matth. vi, 12). Queepeccata quantc acceperit uxorem non peccat, et si vifgo nupserit
etiam a in rebus licilis et a Deo concessis fre •non peccal, ila, secundum ejusdem Aposloli diclum,
quenter hominibus subrepunt, et quanto magis for- qui statuerit in corde suo firmus non habens neces-
lioribus cibis corpus iraplelur, et carnalibus cor ho- sitatem, potestatem autem habens suce volunlatis,
minis aclibus atque affectibus implicatur, tanto fre- et voverit continenliam Deo, debet eam usque in
quentior culpa in hac mortalitate eontrahitur. finem tota ritenlis sollicitudine custodire, ne damna-
45. Absiinentia. — Propterea humiles servi Chri- lionem habeat, si primamiidem irritam fecefit. Si-
sti, qui cupiunt Domino suo sine impedimento ei militer et conjugati viri, vel conjugatee mulieres, si
absque animi noxia occupatione servire, conjugie g ex consensu-perennem Deo voverint coulinenliam,
omnino non appetunt, et a carnibus ac vino ahsli- noverint se voti sui obnoxios detineri e /nec jam
nent, iri quanlum corporis valeludo permitlit. Nor sibi debere commixtionem carnis, quam licitam pri-
f
quiet peGcatum est aut corijugem habere, aut vinuro mitus habuerunt, sed Deo se debere conlinenliam
«arnesve percipere : nam et beatus Apostolus dicit: quam voverunl. T-unc enim unusquisque regnum"
Quia mnnis crealura Dei bona esl, et nihil rejicien- coelorum, quod sanclis promitlilur, possidcbit, si
•dum quod cum gratiarum acfioiie percipitur ; sanctifi- obliviscens quce retro sunt, et in auteriora extendens
-calur enhn per veybumDei, el orationem (I Tim. iv. seipsum, seeundum quod in Psalmis dieilur: Vovete,
&, 5). Conjugium quoque in primis bominibus Deu. et reddite Domino Deo vestro (Psal. LXXV,12), quod
et instituit, etbenedixit (Gen.u, 22). Propter quod scit esse licitum, et ad profectum melioris-vitoe per-
ei tinere cognoscit, et libenter voveat, et celeriter red-
-Apostolus ait: Honorabile connubium in omnibus,
loros immacuiaius (Hebr. xni, 4). Igitur b servi Dei dat s, et-in hoc quod votum reddit, meliore semper
in eo quod a carnibus et vino abslinent, non tanquam conalu proficiat. Omni enim voventiDeo, et reddenti
Tes immundas refugiunt, sed mundioris vitee inslituta quod vovit, ipse quoque Deus reddet coeleslis regni
sectantur, et in eo quod conjugia uon liabenl, non preeniia queepromisit.
nupliarum bonum crimen esse existimanl, sed con- n CAP. IV,seu REGULA. PRIMA..Natura divina. — 45.
linenliam jugem bonis nuptiis meliorem esse non 11Firmissime itaque tene, et nullatenus dubites, Pa-
dubilant: isto quam maxime tempore, quando dici- trem et Filium et Spiritum sanctum unum esse natu-
tur de conlinentia : Qui potest capere, capiat (Malih. raliler Deum, in cujus noniine baptizati sumus. Curii
xix, 12); de nupliis vero dicitur : Qui se non conti- enim aliud nonien sit Pater, aliud Filius, aliud Spi-
net, nubat (1 Cor. vn, 9). In uno onim hortalione ritus sanctus, boc est utique uniim naturte nomen
virtus erigitur c, in altero infirmitas remedio suble- borura trium,,quod diciturDeus, qui dicit ih Deule-
vatur. Unde quia tegriludini seroper .esl consulen- ronomio : Videte, l videte quoniam ego sum Deus, ei
dum, propterea si cui primo contigerit privari con- nonest atius i prwler me (Deut.xxxu, 9); et dequo-di-
tertias inire citur : Audi, Israet, Dominus Deus tuus Dominus (al.
jugio, si voluerit secundas, vel eliam
imptias, nullum de illis peccatum babebit, si eas ca- Deus) -unus est (Deut. vi, 4); et, Dominum Deum
ste servaverit, id est, si unus et una, legilirae dun- tuum adorabis, et illi soli servies (Ibid., 43).
taxat conjuncti, fidem servant, ut nec ille mulieri CAP.v, seu REG. n. Unus Deusl — 46. Firmissime
praeter uxorem, nec illa viro prteter maritum ullate- lene, et nullatenus dubites, Patrem el Filium et Spi-
nus misceatur. In talibus -etsi fuerit aliquis conjuga- ritum sanctum, id est sanctam' Trinitatem esse solmn
lis excessus, qui tamen legitimum non violet to- . naturaliter vemm Deum. Quia cum tres deos nobis
rum, habebit nonnullum d, sed veniale peccalum. colere non liceat, nisi unum solum verum Deum ^,
ii. Conlinentiasvotum. — Sed haec illorum sunt tamen, sicut Pater Deus verus dicitur, lestante Apo-
qui nullam voverunt continentiam Deo. Ceeterum stolo, qui ait : Comiersi estis ad Deum a simulacris,
quisquis seipsum castraveiit propter regnum coelo- servire Deo vivo et vero, et exspectare Filium ejus de
rum, et in corde suo continentiam Deo voverit, non cmlis, quem suscitavit a mortuis Jesum (I Thess. i,' 9):

a Sic editi. At ms. Gorb., quoniam etiam: Vatic. nentiam.

unus, quandoqueetiam.
h Editi, Ideoque. Mss. septem, Igitur.
c In editis, Inuna enim ratione virtus exoritur.
Sed meliusquodrestituimus exms. Corb. Yatic. duo,
In una ettim oratione (alii duo, oralionis) virtus exo-
ritur. Angl. duo, oratione virtus exeritur.
'' Ms. unus, Imbebttnon mortale, sed veniale.
e Vatic. unus, se sui voti nexu delineri.
fYalie. unus.. sed Deo se debere servai-e confj-
s Vatic".unus, et fideliler reddat. '
h Hactenus continua oratione legitur in ms. Corb.
Hinc vero ad finem usque singulee 40 regulee suo nu-
mero designantur.
5 Mss. tresYalic. et Corb., Videte, videle. Ccelerj
semeltantum.
i Vatic. uon est alius Deus.
- k Valic. duo, verumet omnipolentemDeum.
unus,
695 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 696
jta quoque Filium verum Deum Joannes commendat A A secundum carnem baplualus est Unigenitus Dc-us,
apostolus dicens : Scimus quia Filius Dei venit, et de- qui carnem solus accepit; et Spiritum sanctum P~a-
dit nobis intellectum, ut coqnoscamus verum Deum, tris et Filii solum esse, qui in specie columbce super
el shnns in vero Filio ejus Jesu Christo. Hic esl Deus Christum baplizatum et ascendenlem ab aqua descen-
verus, elvita mterna (I Joan. v, 20) : qui ulique quo- dit, et quinquagesimo. die post resurrectionem,
niam verus Deus est, eliam Yeritas est, sicut ipse nos Chrisli fideles in uno Ioco posilos, in lingnarum
edocet 522 dicens : Ego sum via, veritas et vita ignearum divisione e adveniens replevit. IHam vero
(Jonn. xiv, 6). De Spiritu quoque sancto Joannes vocem, qua solus Ioculus est Deus Paler; et illam
apostolus ait, Quia Spirilits esl veritas a (1 Jqan. v, 6). carnem, qua solus bomo faclus est Unigemtus Deus;
Et utique non pote.t naturaliter Deus verus non et illam columbam, in cujus specie Spiritus sinelus
essc, qui Veritas esf. Queni eliam Deum Pauhis apo- super -Chrislum descendil; illasque linguas igneas
Slolus confitelur dicens : Membra veslra lemplum sunt (Act. u, 5), in quarum 523 divisionefidelesf in nno
Spiriltts sancti qiti in vobis esl, queht habetis a Deo, loco constitulos replevit, opera es.e totius sanclce
et non estis veslri. Empii enim estis prelio magno; Trinitalis, id est unius Dei, qui fecit orania in coelo
gtoriftcale cl poriate
' Dettm in corpore vestro (I Cor. et in terra, visibilia et invisibilia.
vi, 19, 20). gl CAP. x, seu REG. VII. Distinclio personarum. —
CAP.vt, se<< REG.III. Deus wternus. — 47. Firmis- -Hl. Fii'missime.tene, el nullatenus dubiles, Solum
fiimc tene, el nullatenus dubites, Patrem et Filium et Deum Filium, id est unam ex Trinitate personam,
Spiriltim saiictum, id est sanelam Trinitalem unum solius Dei Patiis esse Filium; Spiritumvero sanetum,
veriini Deum sinc initio sempiternum esse. Propter ipsum quoque unam exTrini.atc personam, non so-
quod scriptttni esl : In principio erat Verbum, et lius Patris, sed simul Patris et Filii esse Spirilum.
Verbumerat apud Deum, et Deus erai Verbunt. IIoc Ostendens enim Dei Filius se solum esse de Patre
erat in principio apud Deum (Joan. i, 1, 2). Hoccde- genitum, ait s : Sic enitnDeus dilexit mundum, nt Fi-
nuo senipilernilas intiinatur in psalrao ubi dicilur: lium suumttnigenitum duret (Joan.ui, 16); et paulo
Dettsatttein Itex noster ante smcula (Psnl. __xxiu,12); post, Qui autetn non cretlil jam judicatus.est, quia non
et alio loco, Sempilerna qttoqueejitsvirltts el divinitas credidit in nomine unigeniti Filii Dei (Ibid., 18). Spi-
(Rom. i, 20). ritum aulem sanctum et Patris et Filii esse Spiritum
CAP. vn, sett REG. IV. DCMSincommulabilis. — Aposlolus docet, qui ait: Vos autemnon estis in carne,
48. Firinissime lene, et nullatenus dubites, sanetam sed in spirilu, si iamen Spirilus Dei habitat in vobis
Trinilatem solunt vertnn Deum, sicuf oelernum, ita (Rom. VIII,9). Et sequitur ', Si quis atttem Spiritum
solum naturaliler incommuiabilem esse. n<ic enim Q ( Christi nori Jiubet, hic non es! ejus (Ibid.).
significat cum dicit servo suo Moysi: Ego sum qui CAP.XI, seu RCG.vm. Spirilus sunclus. — 52. Fir-
sum (Exod. III, 14). Hinc et in Psalmis dicilurb, ln missime tene, et nullalenus dubites, eumdem Spiri-
principio, Domine, terram fundasii, el opera manuum lum sanclum, qui Palris et Filii unus Spirilus est, de
tuarum sunl cwli. Ipsi peribunt, In autem permanes, Patre et Filio procedere. Dicil enim Filius : Ctnn _-*-.
et omnessicut vestimentumveteruscent; el sicut oper- nerit Spiritus verilutis, qui a Palreprocedil (Joan. xv,
torium muiabis eos, et mulabuntur: tu autein idem 26); ubi suum Spiritum esse docuit, quiaipse est Yc
ipse es, et anni tui nondeftcienlc(Psal. ci, 26, 27, 28). rilas (Joan. xiv, 6). DeFilio quoqueprocedereSpirilum
CAP.VIII,seu RCG.v. Deusomnitimcrealor. —49. sanetum, prophelica atque aposlolica nobis doctrina
Firmissime tene, et nullalenus dubiles, sanclam Tri- commendat. Isaias enim dicit de Filio : Percutiet
jiitatem solum esse verumDeum, reruni omnjum vi- terram virga oris sui, et spiritu labiorumsuohtminler-
sibilium atque invisibilium crealoi*em. De quo in ftciet impium (lsai. xi, 4). De quo et Apostolus ail:
Psalmis dicitur: Bealttscujus DeusJacob adjulor ejus; Quem interftciet Dominus Jesus spirilu oris sui (II
spes ejus in DominoDeo ipsins, qui fecit cmtumelter- TJtess.II, 8). Quera eliam ipse unicus Dci Filins spi-
ram, mare et omnia qum in eis sunt (Psal. GXLY, 5,',' ritum oris sui esse significans, post resurrectionem
6). De quo etiam Aposlolus dicit: Qitoniamex ipso,, j) suam insufflans in discipulos, ait : Accipile Sphilum
et per ipsum, et in ipso sunt otnnia, ipsi gloria int sanctum (Joan. \x, 22). De ore vero ipsius Domini
smculad (Rom. xi, 36). Jesu ait Joannes in Apocalypsiquia gladius ulraquo
CAP.IX,seu REG.VI.Trinilas in unitale^— 50. Fir-- parte acutus procedebat (Apoc. i, 16). Ipse ei*gospi
missime tene, et nullatenus dubiles, Patris et Filii etL lus oris <_jusipse cst gladius qui de ore ejus procedit.
Spiritus sancli unam quidem esse naturaiii, tres veroj CAP.XII, se»REG. tx. Trinitas nutlis lerminis cir-
esse personas; Patremque solum esse qui dixit: Hic: cumscripia.—55.Firmissime lene, et nullatenus dubi-
est Filius meus dileclus, in qno mihi bene complacui j tes, Tilniialem Deum immensum esse virlute, non
(Matth, III, 17); et Filium solum esse super queml mole, et omnera creaturam spirilaiem atque corpo-
jlla vox solius Palris insonuit, quando in Jordanee ralem virlute ejus el proesentiaconlineri. Dieit enim
« Ms. unus, quia verilas est. e Sic ms. Corb. Al edd., visione.
b Sic nlss. qu?tuor. Al eild., Hinc et Psaltmts dicil, ' Edili, fideles apostolos. Mss. quinque nen liabenl
Ms. Coib., Ruic el in Psalmis dieilut. apostolos.
c Mss. fres oniiltunt Iieec-verbn. <~Ms. unus, Oslendit enim.., $umait,
* Ms.?insmcnlu s.wculorum.Amen, h tjlgs, tres, et
secutus^ajt,
 697 DE FIDE LIBER UNUS. 698
Deus Pater ; Ceslumet leiram ego impleo (Jcr. xxiu, A Hcla esl anima ejus in inferno, neque caro ejus vidit
_y.j. Dicitur etiam de Sapienlia Dei, quec Filius ejus corruptionem (Act. n, 50, 31). . >
est, quia attingil a fine iisquead finem fotiiler, et dis- •CAP.xv, seu REG.XII. Divinitas Ghrisli. — 56. Fir-
ponil omniq suaviler (Sap. vm, 1). De Spirilu quoque missinie lene, et nullalenus dubites, unum alque
sanclo legimus : Quia Spirilus Domini repievit orbem ipsum esse Deum Yerbum >, qui cum Patre Deo et
terrarum (Sap. i, 7). Et David propheta dicit : Quo Spiritu sancto Deo fecit omnia tempora, et inmonte
ibo a spiritutuo, et a facie tua quo {ugiam? Si ascen- Sinai legem Moysi dedit (Exod. xx et xx-i)ordinatam
dero in cwlum, iti illic es; si descendero in htfernum, p.er angelos (Gal. m, 19), et ipsum Verbum Deum
ades (Psal. cVXXVIII, 7). carnem factum ; qui venienle pleniludine lemporis,
.CAP.XHI,seu REG.X. Persona Filii. —54. Firmis- missus a Patre et Spiritu sancto, solus factus est ex
sime tene, el nullatenus dubites, unam ex Trinifate muliere quam fecil, solus factus est sub lege (Gal.
personam, id est Deum Filium, qui de naluf-a Dei iv, 4) quam dedit.
Patris solus nalus esl, et unius ejusdemque naturee CAP.XVI,seu REG. XIII. De duabus in Christo na-
cura Patre est, ipsumin plenitudine temporis secun- luris. — 57. Firmissime tene, et nuUalenus dubites,
durn susceplionem forraec_serviIisvoluntarie in Yir- Dei Verbi i quod caro factum est, duas naturas ,iri-
gine coneeptum, el de Yh'gine naturo, Yerbum car- B confusibilifer atque inseparabiliter permanere: unam
neni factum; ipsum quoque esse qui essentialiter veram divinam, quam habet cum Patre cominunem,
natus est de Palre a, et essenlialiter 524 conceplus secundum quam dicil : Ego et Pater unum sttmns
est natusque de Virgine; ipsumque unum esse, et (Joan. x, 50); et, Qui me videl, videl el Patrem
unius naturce cum Patre, et unius naturce b cuni Yir- (Joan. xiv, 9); et, Ego in Patre, el Pater hi me est
gine, qui ail de Deo Patre : Anle smcula fundavit me, (Ibid., 10): secundum quam k eum dicit Aposlolus
et ante omnes eollesgenuil me (Prov, vm ,*22, et 26); (Ileb. i, 5), Splendorem glorieeet figuram ggg sub-
de quo etiam dixil Apostolus quia, cum venil pleni- stantioe Dei; alleram veram l humanam, secundum
tudo temporis, misit Deus Filium suum, factum ex quam ipse Deus incarnatus dicit, Pater major me-esi
muliere, factum sttb lege (Gal. iv, 4). (Joun. xiv, 28).'
- CAP.-XIV,sea REG. XI. Humanitas Chrisli. — 55. CAP.XVII,sei. REG.xiv. Unitas personm in Christo,
Firmissime lene, el riullatenus dubites, Chrislum Dei — 58. Firmissime tene, etnullatenusdubites, Deum
jrflium sicut de Deo Patre plenum perfectumque Yerbum carnein factum unam habere divihitalls suaif
Deum, ila de Yirgine c matre plenum perfectumque carnisque personam.-Deus enim Verbum plenam ia-
iioniinem d genitum, id est Yei-bumDeum, habentem fui*a«nhumanam ita sibi veraeiter unire dignatus est,
"icilicet sine peccalo verara noslri generis cameme et C etper'manente.divinJtatesuamitaYerbum carofaclum
.animam rationalem. Quod ipse Dei Filius eVidenler est, ul quamvis naluraliter non hoc sit Vefbum quod
Dstenditdicens de carne sua : Palpate et videte quia caro, quiaduarum naturarum veritas manet in Christo,
tpiritus carnem el ossa non habet, sicut me videtis ha- secundum unam tamen personam,idem Ygrbum.caro
bere (Lttc. xxiv, 59). Animam quoque se habere his ab~ ipso iieret ifiaternoe cooceplionis initio. Deus
•rerbis ostendit, dicens : Propterea me Pater diligit, enim Yerbum non accepit personam hominis, sed na-.
juia ego pono animam ^meatn, et iierum sumo c eam turam ; et in ceternam personam divinjtatis accepit
\Joan. x, 17). InteUectum quoque anbnee se habere temporalem substantiam carnis. Cnus est ergo Chri-
oslendit in eo quod ait: Disciie a me quia mitis sum slus Yerbum caro factum (Joan. i,_14), qui ete* pa-
et humilis corde (Malth. xi, 29). El de ipso e Deus tribus secundum carnem, el super omnia Deus bene-
per prophetam dicit: Ecce inteltiget puer Ineus. et diclus in smcula (Rom, ix, 5). Unus Jesus, ctti et
el sublimiserit valde (Isai. m, 15). Naro Paler dicit : Ex utero ante luciferum gentti te (Psal.
""exallubitur,
et beatus Peirus secundum sancti David pi*opheliam cix, 5): ubi significatur anle omne lempus sine itii-
'
in Christo' carnem et animam confitelur. De ipso lio eeternanalivitas; n de quoet eyangelisla dicit, quja
enira beato David Ioquens-aith: Propheta igitur cum vocalum esl nomen ejus Jesus, ipiod diclttmesl ab an-
esset, et sciret quia jurejurando .jurassel illi Deus de j) gelo, priusquam in utcro conciperetur (Luc. u, 21).
fructu lumbi ejus sederesuper sedem ejus, providens CAP.XYIII, seu REG.xv. Verbi el carnis tmio. —
locutus esl de resurrectione Ghrisii, quia neqne dere- 59. Firmissime tene, et nullatenus dubites, carnem

a Ms. unus, lpsumque essenlialiler de Pqtfe naium, ferno. Propheia.

el essentiuliterde Virginematrc temporaliter conceptum
el nutum: ipsumque.
1 Desunlin editis hcec verba, cum Patre, et unius
nalurw. Habenlur e.v ms. Corb.
* Ms. Corb., sic de Maria Virgine.
a Ms. Corb., Deum hominem.
6 Ms. Yatic, IdemDei Vetbunihabens sine peccato
eram nostri scilicel qeneris carnem.
f Mss. qualuor, sumam. _
*>'Sic mss. At edd., el de seipso.
k Ms. unus Yat., De ipso enim bealus David loquens
fii.; Quoniutn non derelinques animam meam m in-
1 Editi, unumFilium alcjueipsum esseDeum verum,
Sed concinnior videtur lectio mss. trium.
i Sic mss. Corb. et Vat. tres. Cceleri non abent,
becc verba, atque htseparabiliier, habenlque Dei ver-
bum.... in duas naturas, sed mendose.
> Sic mss. tres. Al Yat. "uiius, secundttm quam et
Aposlolns-ait, Splendor gloriw, et figura substantice
ejus.
1 Vatic. duo, alteram vero, Yat. aller, alteramvero
veram.
m sumnuluru.
~~Vaiic. unus, divinilatis
In edifis repetilur, unm Jem, Abest a mss sex,
 699 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 700
Christl non sine divinitate coneeptam in utero Yir- A tabile bonum; et ab lpso creatas esse omues naturas,
ginis, priusquam suseiperetur a Yerbo; sed ipsumYer- bonas quidem, quia a summo bono factee sunt e;"sed -
bum Deum sueeearnis acceplione conceplum, ipsam- mutabiles <>,quia de nihilo faetee sunt; nullamque
que carnem Yerbi incarnatione conceptara (niSe.j.., esse mali naturam e, quia omnis natura^in quantum
dist. 2, cap. Si aulem). natura est, bona est. Sed quia in ea bonum et minui
CAP.XIX,seu REG.XVI.Sacrificia. Sucrificiumpanis et augeri potest, in taritum mala dicitur" in quanlum
et vini. — 60. Firraissime tene, et nullatenus dubi- bonumejus minuitur. Malum enim nihil est aliud nisi
tes, ipsum unigenitum Deum Yerbum carnem faetum, privatio boni. Unde constat geminum esse creaturee
sepro nobis obtulisse sacrificium ethosliam Deo in rationalis malum : unum quo (at. quod) voluntarie
odorem suavilatis (Ephes.y, 2) : cui cum Patre et ipsa defecit a summo bono ereatofe suo , alterum
Spiritu sanclo a patriarchis, et prophetis, et sacer- - quo (al. quod) invita punietur ignis seterni supplieio :•
dotibus, tempore Yeteris Testamenti animalia sacri- illud passura juste, quia boc admisit injusle; et quia f
ficabantur; et cui nunc, id est tempore Novi Testa- ordinem in se non servavit divinee inslilutionis,
menli, eum Patre etSpirilu sancto, cum quibus illi ordinem divincenon effugiet ultionis.
est una divinitas, sacrificium panis et viui, in fide et CAP. XXII,seu REG. XIX. Nulla creatura est eadem
caritate sancta calholiea Ecclesia per universum or- jj cumDeo,—63.Firmissime tene, etnullalenusdt_bi.es,.
bem ten*eeofferre non cessat. In illis enim carnalibus neque angelos, neque quamlibet aliam crealuram
"victimis, significatio (al. figuratio) fuit carnis Ghrisli, ejusdem naturce esse, cujus est seeundum naluralem
quampropeccatis nostris ipse sine peccato fueratob- divinitatem suam summa Trinitas, quce est unus na-
laturus, et sanguinis quem erat effusurus in remissio- " turaliter Deus Pater et Filius et Spiritus sanclus.
.nem peccatorum nostrormn : in isto aulem sacrificio, Neque enim unius naturce esse potuerunt* ille qui
graiiarum actio alque comraemoratio est carnis fecit et ea quee fecit.
Chrisli, quam pi*onbbis obtulit, et sanguinis quem CAP.XXHI, seu REG.XX.Angeli facti stabiles. —"64.
pro nobis idem Deus effudit. De quo beatus Paulus Firmissime tenej etnullatenus dubites, omnem creatu-.
dicil in Actibus apostolOrum ; Atlendile vobis et uni- ram naturalitermutabilem aDeo incommutabilifactam;
verso gregi, in quo vos Spiritus sanclus posuil episco- nec tamen jam posse quemlibet sanctorum angelorum
pos regere Ecclesiam Dei, quam gcqtiisivitsanguine in deterius commutari, quia sic aceeperunt asiemam
suo (Act. xx,-28). In illis ergosacrificiis quid nobis beatiludinem qua Deo slabiliter perfruuntur, ut ea ea-
esset donandum figurate sigtiificabatur; in hoc aulem rere non -possint. Sed hoc ipsum quod L ab illo statu
sacrificio quid nobis jamdonatum sit, evidenter osten- bealitudinis in quo sunt mutari in deterius nullatenus
ditur. In illis sacrittciis proenuntiabatur Filius Deipi'0 Q possunt, non est eis naturaliter insiluni, sed post-
impiis occidendus : in hoc aulem pro impiis annuntia- quam creati sunt, graliee divinee largitate collatum.
tur ocGisiis, teslante Apostolo quia Chrislus, cum Si enim angeli jiaturaliter incommutabiles fierenf,
adhuc infixmi essemussecundum tempus, pro impiis nunquam de eorum consortio diabolus et ejus angeli
mortuus est (Rom.-v, 6), et quia cuminimici essemus, cecldissent.
reconcitiatisumusDeoper mortemFilii ejus (]"_*._/., 10). CAP. xxiv, seu REG.XXI. Creaiurm raiiondles. —.
526 CAP.xx, seu REG. XYII.Humanitus Christi. 65. Firmissimetene, et nullatenus dubiles, inomni
—61. Firmissime tene, et nullatenus dubites, Verbum creatura, quam'spiritalem atque corpoream summa
«ariiem factum eamdem humanam carnem' semper Trinitas fecit, solos spiritus angelicos et humanos in«
veramhabere qua de Yirgine Vei-bumDeus natus est, telligendi facultalem divinitus accepisse; ceeterosvero
qua crucifixus et mortuus est, qua resurrexit et in spiritus brulorum animalium rationem et intelligen-
coelum ascendit, et in dextera Dei sedit (al. sedet), liam non accepisse, et etiam hoc omnino haberenon
qua etiam venturus est judicare vivos et mortuos. posse. Propler quoddicilurhominibus: §27 Holite
Propter quod ab angelis apostpli audierunt: Sic ve- fieri sicut equus et mulus, quibus nonesl intelleclus
jtiel quemadmodumvidistis eum euntem in cmlum(Acl. (Psal.xxxi, 19); etideo animas hominum et animas
i, 11); et beatus Joannes ait: Ecce veniet cum nubi- pecorumuniusnalureenon esse; nec animas "pecorum
bus, et videbit eum omnis oculus, et qui eurit confixe- inhomines »,necanimas hominum in pecora posse
runl a, et videbunt eum omnes Iribus terrw talem b aliquando transire.
(Apoc. i, 7). CAP.xxv, seu REG.XXII. Libera voluntas Adm. —
CAP.XXI,seu REG.XYHI.Natura nihil non bonum. 66. Finnissime lene, et nullatenus dubites, primos
— 62. Firmissime tene, et nullatenus duhites, Trini- bomines, id est Adam et mulierem
ejus, bonos, rectos,
tatem lieum, id est Patrem et Filium et Spiritum et sine peccalo creatos esse, cum libero arbitrio, quo
sanctura esse naturaliter summum atque incommu- possent, si vellenl, Deo semper i humili et bona vo-
11Sic mss. quinque. At editi, crucifixerunt. stilutionis.
b Yat. unus, qualem sciliceL despexerunt. In reli- s Mss. seplem, esse poterant.
quis heecnon adduntur. h Mss. tres, hoc ipsum quo.
c Ms. unus, o SMfnmo bonobonw sunt. 1 Sic mss. quatuor. At edili, in animashomhium...
d Heec verba sed mutabiles, etc,factm absunt a mss. in animas pecorum,
duobus Yatic. i Legunlur hecc, Deo semper, in ms. Corb. Non
e Sic mss. sex. At editi, malam naturam. in edd.
f Mss. quinque, et quw. Yatic. unus, divinascon- legunlur
 ?01 . DE FIDE LIBER UNES. - , 702'
.luntateservirealqueobedire : quo arbilrio etiampos- A adventu Domini futuram esse communam ; retribu-
'
.sent, sivellent, propriavolunlate peccare; eosque tiqnem vero justitice Dei esse bonis malisque dissimi-
non necessitate, sed propria voluntate peccasse; illo- lem : secundum quod Apostolus ait quia omnes re-
que peccato sic in delerius mutalam humanam nalu- surgemus, sed-non omneshnmutabimur (ICor. xv, ,51).
.ram, ut non solum in ipsisprimis hoininibus per pec- Immutabuntur aulem justi, qui ibuntin vitam aeler-
.catum mors obtineret regnum, sedetiam in omnes nam. Quod Aposlolus oslendit dicens : ,Et mortui re-
homlnes transiret peccati mortisque domraium. surgenl incorrupti, etnos immutabimur (Ibid., 52). Et
- CAP.XXVI,seu REG.xxm. Peccutum originale. — ostendens quaj erit ipsa~ immulalio adjecil (v. 55) :
-67. Firmissime lene, etnullatenus dubites, oninem Oporlet enim corruptibile hoc induere incorruptionem,
hpminem qui per concubitum viri et muUeris conci- el mortule hoc induere immortuliialem. In justoruni
pilur, cumoriginalipeccato nasci,impietatisubditum, ' (<_./. eoi*um)porporibus fiet quod ipse Apostolus ail :
.mortiquesubjectum, et ob boc nalura irte Uliumnasci. ' Seminaiur in corruplione, surget hi incprrupiione; se-
_J)e qua dicitAposlolus : Eramus enitn el nos nalura minatur in ignobililale, surget in gloria; seminalur in
.-filiiirm, sicui et cwleri (Ephes. n, 5). A qua ira nul- .infirmilale, surget in virtute ; seminatur corpus ani-
-lus liberatur, nisi per fidem mediatoris Dei et homi- male, surget corpus-spiritule (Ibid., i%et seq.). Quod
uum, hominis Jesu Ghrisli, qui sine peccatocon- _g prppterea spirilale dixit, non quiaipsum corpus spi>-
ceptus., sine peccato natus, sine peccato mortuus, .jitus eril, sed quia vivificante spiritu immortale at-
peccatum- pro nqbis factus est, id est sacrificium fa- que ineorruplibile permanebit. Sic autem lune dice-
-ctus est pro peccatis nostris. In Yeteri quippe Testa- Itur spirilale corpus, cum non spiritus sit, sed perma-
mento peccata dicebantur sacrificia qute pro peccatis neat corpus ; sicut nunc animale dieitur, cumtamen
.offerebantur : in quibusomnibus fuit significatio Chri- inveniatur non anima esse, sed corpus.
sti, quia ipse est Agnus a Dei qui tollit peccata (al. CAP.xxx, seu REG. XXVII.Fides et baplismus, --
peccatum) munqli(Joan. t, 29). 11. Firmissime tene, et nullatenus dubites, exceplis
CAP.XXVII,seu REG.XXIV.Non oaptizalorum pmna iUis quipro nomine Christi suo sanguine baplizantur,
aum. — 68. Firmissime tene, et nullafeiius dubites, nullum horoinem accepturum vitam oeternam, qui non
non solum homines jam ratione utentes, verum etiam hicamalis suis-fuerit per poeuitentiam fidemque b con-
parvulos, qui sive in uteris matrurn vivere incipiunl, versus, et per sacramentum fidei el po3iiilentiee, id
el ibi nioiiuntur, sive jam (al. cum) demalribus nati . cst per, baptismum liberatus. E.t majoribus quidem
sinesacramenlo sancti baptismatis, quoddalur inno- necessarium esse, etpoenilentiam de malis suis agere,
mine Patris et Filii et Spirifus sancti, de hoc sseculo et fidem catholicam secundum regulam verilatis te-
transetmt, ignis eeterni sempilerno supplicio punien- iQ nere, et sacramentum baplismaiis accipere; parvulis
dos. 'Quia etsi peccatum prpprice actionis nullum ha- vero, quinec propria Y'oluntate credere, nec pceni-
buerunt, originalis tamen peccati damnationem car- tentiam pro peccato quod originaliter trahunt agere
nali conceptiqne et nativitate traxerunt. possunl, sacramenlum fidei etpoenitenliee r, quod"
QAP-XXVIU, se« REG.XXV.Judicium. — 69. Firmis- esl sanctum baplisma, quandiu rationis aetas eorum
sime tene, etnullatenusdubites, ideoChristumFilium capax esse non polest, sufficere ad salulem.
Dei ad judicandos vivos et mortuos yenturum, ul ho- CAP,XXXI,seu REG. XXVHI. Gratia. — 72. Firmis-
mines quos hic dono suoegraticegrafis per fidemjusli- - sinie tene, et nullatenusdubites', neminemliic posse
ficat, eisdemque justificatis, in fide et caritate sanctee hominum poenitentiam agere, nisi quem Deus illumi-
roatris Ecdesice usque in finem perseverantiam do- naverit, el graluita sua miseratione converleril. Apo-
nat, in suo adventu resuscitet et glorificet, et secun- stolus enim dicit: Ne forte det illis Deus painiienliam
dum promissionem suam eequales sanctis angelis fa- ad cbgnoscendam veritatem, el resipiscant a diaboli
ctat, et ad eum statum perducat, in quo perfecte, in laqueis (II Tim. n, 25).
quantum unicuique donat Deus, boril sint, et ab ipsa CAP.xxxn, seu REG.XXIX.Nihil aglsine gratia..—
. perfeclione deinceps mulari non possint: ubi diversa .73. Firmissime tene, et nullalenus dubites, posse
erit sanctorum gloria, sed una erit omnium vita' .quidem homlnera quem nec ignorantia litlerarum,
celerna.Diabolum vero et angelos ejus in ignem eetei-- nec aliqua prohibet imbecillitas vel adversitas, verba
num a Christo esse mittendos, ubi nunquam care- ,.j sanctce Jegis et Evangelii, sive legere, sive ex ore
buntpoena quam eis preeparavit dhina justitia ; cum «ujusquam preedicaloris audire; sed divinis mandatis
ipso autem diabolo impios et iniquos homines , de pbedire neminem posse, nisi quem Deus gralia sua
quibus Seriptura dicit : Imitantur ggg autem eum preevenerit,"ut quod audit corpore, etiam corde per-
giti sunl ex parte illius (Sap. n, 25), pro eo quod eum cipiat,et, accepta divinilus bona voluntate alque vir-
in malis operibus imitati sunt, et anle finem pi*eesen- tute, mandala Dei facereet velit et possil. _Ve<y«e
tis vifce congmam poenilentiam non egerunt, resuni- SSS emm awl ptanial esl aliquid, neque qui rigat, sed
ptis corporibussupplicio ceternaecorabustionis arsuros. qui incrementum dal Deus (I Cor. m, 7) -: qui etiam
CAP.XXIX,sew REG.XXVI.Resurrectio carnis. — operalur in nobis el velle et perficere, pro bona vo-
-70.-Firmissime iene„ et nullalenus dubites, omnibus Iuntale (Philip. n, 15).
hominibus et bonis el malis resurrectionem carnis in CAP. XXXIII,seu REG.XXX.Deum nihil latere. —
a Yat. unus, Agnus immaculalus. ~~ e Abest ab edd. et pmnitentim.Legilur inmss. qua
b Ms. unus, j*er misericordiam fidemgue. tuor. Ms. unus, <JHO<. est secttndntn bqplisma. -
 705 • S. FULGENTII EPISCOPISUSPENSIS - '754
74. Firraissirae tene, et liullatenus dubites, Deo in- A_. lus, omnemfidem, el g30 noverim.omniasacrttwenta,
commotabili non solum preeterita et prcesenlia, sed caritatem autemnon habeam, mhil sum (I Cor. xm,
etiam futura omnia Incommutabililer esse notissima, 2). Nam et in diebus diluvii neminem legimus exlra .
cui dicitur : Deus, qui occullorum es cognitor, quiiscis '- ai'cam potuisse salvari.
otnnia antequam fiant (Dan. xm, 42). -CAP. XXXVIII,seu REG. XXXV.Damnandi. — 79.
CAP. XXXIV,seu REG. XXXI.Prmdestinalio. — 75. Firmissime tene, et nullalenus dubites, non solum
Firmissime^lene, et nullalenus dubiles, Trinitatem omnes paganos, sed eliam omnes Judeeos, et omnes
Deum incommutabilem, rerum omnium alque ope- heerelicos atque sehismalicos, qui exli*a.Ecclesiam
rum tam suorum quam humanorum certissimum catliolicam preesentem finiunt vitam, in ignem ceter-
cognitorem a, ante omnia seecula scire quibus esset num ituros, qui paratus est diabolo et angelis ejus
per fidem b graliam largiturus : sine qua nemo poluit (Matlh. xxv, 41).
ab initio mundi usque in finem, a reatu peccati tam CAP.XXXIX, seu REG.xxxvi. Hmretici. —80. Fir-
originalis quam actualis absplvi. Quos cnim Deus missime lene, et nullatenus dubites,- quemlibet hee-
prmscivitet prmdeslinavil conformesfieri hnaginis Filii reticum sive schismaticum, in nomine Patris etFilii
sui~ (Rom. VIII,29). et Spiritus sancti baptizatum, si Ecclesieeoatholicse
CAP.xxxv, seu REG.XXXII.Beati ex prmdestina- B ] non fueril aggregatus, quantascunque eleemosynas
tione. — 76. Firmissime tene, et nuUatenus dubites, fecerit, etsi pro Christi nomine etiam sanguinem
omnes quos vasamiseiieordieegratuitabonitateDeus fuderit, nullatenus posse salvari. Omni enim homini
facit, ante constilutionem mundi in adoptionem filio- qui-Ecclesice catholiccc non tenet unilatem, neque
' rum Dei
preedestinalos a Deo; neque perire posse baptismus, rieque eleemosyna quamlibet copiosa,
aliquem eorum quos Deus prcedeslinavit ad regnum ueque mors pro nomine Christi suscepta proficere
•coelorum, nec quemquam eorum quos Deus non prce- poterit ad salutem, quaudo (al. quandiu) in eo vel
destinavit ad vitam, ulla posse ratione salvari. Pree- hceretica vel schismatica pravitas perseverat qucedu-
destinalio enim illa gratuilee donationis est prcepa- cit ad morlem.
ralio qua nos Apostolus ait proedeslinatos in ado- • CAP. XL,seu REG. XXXVII. Glirisliam tnale viventes.
plionem filiorum, d per JesumTChrislum in ipsum — 81. Firmissime tene, et nullatenus dubites, non
(Epltes. i, 5). omnes qui intral Ecclesiam catbolicam baptizantur
CAP.XXXVI, seu REC.XXXIII.Raptismus. — 77. Fir- accepturos esse vitam eeternam, sed eos qui perce-
, missime tene, et nullalenus dubiles, sacramentum pto baptismate recte vivunt, id est qui se abstinue-
baplismatis, non solum inlia Ecclesiam calholicam, ruut a vitiis et concupiscentiis carnis. Regnum enim
sed etiam apud ha.reticos qui in nomine Patris et i£_ coelorum sicut infideles, hceretici atque sehismatiei
Filii et Spiritus sancti baptizant, esse posse; sed non habebunt, siccatholici crirainosi possidere non
extra Ecclesiam calholicam prodesse non posse e: poterunt.
imo sicut inlra Ecclesiara reete credentibus per CAP.XLI,seu REG. XXXVIII.Sine peccalis neminem
sacramenlum baptismi conferri salutem, sic extra vivere.— 82. Firmissime lene, et nullalenus dubites,
Ecclesiam baplizatis, si ad Ecclesiam uon redierint, etiam justos alque sanclos homines, exceptis iisqui
eodera baplismo cumulari perniciem (i, qumst. i, cap.yK baplizati parvuli sunt, sine peecato hic neminem vi-,
Firmissime). Tantum enim valel ecclesiaslicee socie- vere posse; semperque omni homini esse necessa-
lalis unitas ad salutem, ul baptismo non salvetur, rium, et peccata sua usque in finem vitee prcesenlis
cui non ibi dalur ubi oportel ut detur. Inesse tamen eleemosynis, jejuniis, oratione, vel lacrymis b di-
homini baptismum * eliam extra Ecclesiam bapti- Iuere "~,et remissionem a Deo humiUter ac veraciter
zato, sed ad judicium inesse ab Ecclesia separato. postulare.
El quia manifeslum est, ubicunque datum fuerit, boc CAP. XLII,seu REG.-XXXIX.Cibus et polus. Conjtt-
baptisma scmel esse dandum, ideo elsi ab heereticis gium, Secundm nupiim licilw. — 83. Firmissime
in noniine Patris et Filii et Spiritus sancli fuerit da- ,tene, et nullettenus dubiles,- omnem creaturam Dei
*
tum, venerabiliter agnoscendum, et ob boc nullale- D"bonam
; esse, et nihil rejiciendum quod cum grafia-
nus iterandum. Salvator enini dicil; Qui semel lotus rum aclione percipitur; et Dei servos qui a carnibus
est, non indigel nisi ut pedes luvet s (Joan. XIII,10). aut vino abstinent, non tanquam imraunda qute"a
CAP.XXXVII, seu REG.xxxiv. Extra Ecclesiamsalus . Deo facta sunt respuere, sed a fortiori cibo ^t polu,
nulla. — 78. Firmissime tene, et nullalenus dubiles, pro sola castigatione corporis abstinere".' Nuptias
omnem extra Ecclesiam calbolicam baptizalum par* quoque divinilus institutas et benedictas; el jnelius
ticipem fieri non posse vitoe oeternee, si ante finem quidem esse si quisquam sine conjugio sit, ut liberius
vitce hujus catholicee non fuerit redditus atque in- alque plenius cogitet quee sunt Dei, quomodo placeat
corporatus Ecclesitc : quia si habeam, inquit Aposto- Deo (I Cor. vn, 54); tamen illis, qui continenliam

a Mss. duo, condiiorem. f Vatic. unus, Inesi lamen homini baptismus...

b Ms. Corb., per fidem ab eodem inspiratatn. sed ... htest.
~ Mss. Fitii ejus. s Ms. Corb., non indigel luvari, nisi ut pedes lavet,
d Abestsex,
Dei, quod in editis legilur,. a ms. Corb. et h Heecverba, jejuniis, oraiione, vel lacrymis, hsi-
lexlu Aposloli.
~ Ms. bentur ex ms. Corb.
units, bapiixath prodme non posse. - Ms. unus, redimere.
703 DE FIDE LIBER UNUS. 706
non voverunt, nullum esse peccalum si vel mulier A lum omuibus, sed eliam singulis volueiit contraire,
nubat, vel vir uxorem ducat. Nec solas primas nu- in eo quo_l singulis horum contumaciier rcpugnat,
ptias a Deoinstilutas, sed etiain secundas et tertias, et his coiitraria docere non dubilat* hccrelicus et
pro eorum qui se conlinere non possunl, infirmitate fidei Christianee inimicus, alque ex hoc ohinibus ca-
concessas. Eis vero qui sive conjugali, sive a con- tholicis analhemalizandus appareal. Quamvis igitur
jugio liberi continenliam Deo voverinl, admodum . et angustia lempoiis, et feslinatio porlitoris compu-
esse damnabile,si velilli conjugale opus voluerint lerit nos aliqua quecpro diversis hceresimisagnoscen-
appetere, quo se non accessuros, vel illi repetere, a dis alque vitandis fuerant inserenda prceteiiie silen-
quo se recessuros, illi lUjera, illi communi professi , tio, tamensi omnia qucein hoc opusculo continentur
sunt voluntate. r recensere et nolissima prorsus habere non negligas,
CAP.XLm, seu REG. XL. Malos misceri bonis in ex his poteris cauta diserelione etiam de ceeteiis
Ecclesia. — 84. Firmissime tene, et nullatenus du- spiritaliter judicai-e. Apostolus enim" dicil quia spi-
bites, aream Dei esse catholicam Ecclesiam, et intra rilalis judical, omnia (1 Cor. n, 15) : quo doneeunus-
cam usque in finem sceculi frumento mixtas 531 quisque noslrum perveniat, in eo quo pervenic am-
paleas continen, hoe est bonis malos sacramento-. bulet, id est in eo quod certum accepit lideliter per-
rum communione misceri; et in omni professione, g severet. Quod si quid. aliter sapit, hpc quoque illi
sive clericorum, sive monachorum, sive Iaicorum, DeusTevelabit. Amen;
esse bonos simul et malos; nec pro malis' bonos de- 532 ADMONITIOde subsequente capite XLY.-
serendos, sed pro bonis malos, in quantum exigit
lidei et caritatis ratio lolerandos, id est, si vel in Caput subsequens non vere a Fulgentio prodiissc,
sed a quovis atio auciore incerto, huic operi compleio
EccIesiauuUius perfidieesemina spargunt, vclfratres
nemo est qui inficielur, si tolum perlegens
ad aliquod raaluni opus mortifera imitatione non du- subjunctum,
ad postrema capitfs uilimi verba vel
cunt. Nec posse aliquem inlra Ecclesiam cathQ_ieair_• Fulgentii librum,
mediocriler attenderit. Proposilis enim 40 capilulis,
recte credentem beneque Yiyenlem alieno unquam
seu polius regulis verm fidei, angustiu iempotis el
l&aculari peccato, si cuiquam peccanti nec consen-
sionem preebeat, nec favqrem; utiliterque malos a festinalioneportiloris cogi se dicit plura sileniio prw-
terire qumfuerant alias inscrenda. Undenec verisimile
bonis intra Ecclesiani tolerari, si hoc cmn eis bene
est eum (addita insuper manifesta tolius operis clau-
vivendo et bene monendo agatur, ut et videntes et
isto longiori , et ad rem nihil. aul pcne.
audientes qucebona^sunt, mala sua_respuanl; et judi- suldf capite
nihil conferente, auxisse opus jam complelum, aul
candos se a Deo pro suis malis operibus contremi-
breviori sermone repeliisse regulas seipsis satis con--
scant; atque ita, pracve.niente dono gratiee, de suis ^ tractas.
iniquitatibus confundanlur, et ad bonam vitam per Acceditillud quod, etsi hmc parum conaucerenttu
Dei misericordiam convertantur. Ronos vero a malis
hocce cuput Futgentio tribueremus, munuscripti omnes
intra Ecclesiam duntaxat calholicani constitulls non
deberenisi operum dissimUitudine separaria, utcum per nos visi, Vaticani quatuor, Anglicani duo, nec non
Corbeiensisunus pervelustus et charactere ipso annos
quibus divina communicant sacramenla, nonhabeant-
mala opera, quibus illi sunt criminosi, communia. In prmferens milleaut amplius, hoc est ipso fermeFul-'
aut proxime sequenii smculo exaralus, hwc om-
fine vero seecuUbonos a malis eliam corpore sepa- gentii
nia qumin isio capile leguntur omittunt, habelque po-
randos, quando veniet Chrislus habens ventilabrum
et aream el stremus ille in fine post hmc verba, Hoc quoqtie illi
in manu sua, permundubit suam, congre-
in horreutn autem Deus revelabit, Amen, eadem omnhw manu, Fulgentii
gabit trilicum suttm b, puleus com-
De Re-
buret igni inexstinguibili (Matlh. ui, 12); quando per episcopi sanctee EcclesieecatholiceeRuspensis
segregabit juslos ab bonos gula verae fidei liber explicit. Verumquia religio futt
judicium justum injustis, hic ante edilis minus excudere, visum est
a maUs, reclos a perversis: bonos constituet a dex- quidquam
a et ex ore lotum hoc caput huic operi per modum appendicis sin--
.tris, malos sinistris, ejus juslieeternique
incomrautabili gularis subnectere.
judicii sempiterna atque prolata sen- D
-tenlia, iniqui omnes ibunl in combustionemmternam, CAPUT XLV.
1. Yere firmum fidei est fundamentum, principa-
jusli aulem in vitam wternam (Matlh. xxv, 45) : ini- liter credere Patrem et Filium et Spiritum sanctum,
qui semper ai*suricum diabolo, justi aulem regualuri unum esse naluraliter Deum : ita ut de natura Patris
sine fine cum Christo. vere natum unigenitum Filium, et simul de Patre
CAP.XLIV.Persistendum^in fide. — 85. Hcccinte- etFilio vere alque naluraliter procedentem creda-
rim quadraginta capitula ad regulara verce fidei fir- mus Spiritum sanctum : ipsamque sanctam Trinita-
lem esse unum solura, verum, ceternum, alque in-
missime pertinentia lideliter -crede, fortiter tene, comrautabilem Deum. Credere etiam congruit ad'
veraciter paiienterque defende. Et si quem contraiia salutem, unain ex Trinitate personam, id est Uni-
salute solum hominem
his dogmalizare cogno\'eris, lanquam pestem fuge, genilum Deum, pro nostra unum esseDeum verum, et ho
lta enim isla factum; eumdemque
et tanquam bcerelicum abjice. qucepo- minem verum, secundum divinitalem unam naturam
suimus fidei calholicae congniunt, ut si quis non sp- habentem cum Patre et Spiritu sancto; secunduro

a Yafic. unus, sic debere operum dissimilitudine se- b Sic ms. Corb., juxtaGreecum tex.um, Editi vepo,-
- - triticum ht horreum suttm.
parari.
 707 S. FULGENTUEPISCOPI RUSPENSIS 705
.lumanilalem vero, animam Ghristi rationalem ejus- A blimes; ubi servus quisquis hic fidem Dei in veritate
flem naluree esse cujtis sunt aniraoeomnium homi- tcnueilt, regno polielur eeterno, dominus autem in-
num, et carnem Chrisfi illius esse naturce cujus est fidelis sempiterno exurelttr incendio; ubi servorum
universorum qui de primo homine originem ducunt. doniinorumque fidelium nec vita lerminahitur, nec
Ergo nec animam Chrisli nec carnem uriius cum leelitia finietur, infidelium vero sive servorum sive
divinitale ejusdemque esse naturee, quia secundum dominorura, secundumsermonisprophetici veritalem,
humanitatem vere ipse creatus est; sed siculdivini- Ignis eorum non exstinguetur, et vermis eorum non
lati ejus cum Patre et Spirilu sancto' est divina na- morielur (Isai. LXVI,24). Ibunt enim iniqui ih ignem
tura coraraunls, sic animeeejus el corpori naturalis oeternum, qui paratus e_i diabolo et angelis ejus.
est conimunio cum animabus et corporibus nostris. 4. Allendamus aulem quos illuc Salvalor iluros.
Qui divinitate sua carnem atque animam credenlium esse preedixerit, nempe illos quibus dieturus est:
in se, et a peccali dominio , et ab eeternaemortis J_.sur.ui,el non dedististnihi manducdre; sitivi, et non
supplicio gratis eripuit aulerendo peccatum. dedisiismihi bibere; nudus fui, el non vestisiis me;
_2. Hac enim credulitale munilus, non obliviseeris hospes, et non suscepislis me; infirmus elin carcere,
divinam misericoi*diamdie nocluque supplicare, ob- et non venishs ad me (Matlh. xxv, 42). Quod si in
secrans beatam spem omniunt credentium in se, qui ignem eeternum digne miltetur qui Christo in suis
est Clnistus Dominus,uthujus fidei vcritatem firmi- minimis esurienti panem non dederit, qiiid passurus
ter teneas inviolatamque cuslodias : quia Spiritus esl qui ipsum pauem qui de coelo descendit, sibi per
sanetus fidelibus se deprecantibiis copiosum submi- iiilidelilatis vitiura adimit? Et si in flammis perenni-
nislrat adjutorium, sicut propheta dicil: Prope est bus exuretur qui Christo in suis minimis sitienti ca-
Dominus omnibushtvocaniibus gSS emn m veritate. B licem aqueefrigidosnon tribuit, quid ille paiietiir qui
Volunlatem timenliumse faciel, el pteces eorum exau- renatus ex aqua et Spiritu sancto sanctum baplisma
diel, el salvos faciel eos. CusloditDoininusomnesdili- in se ilerare permittil, quod ad salutem semel et ad
genles se, et omnes peccaloresdisperdet (Psal. CXLIV, sacramcntum sanctce i*egenerationis accepit? Et si
18, .9, 20). Et itei*umipsi Deo dicil : Ecce omnes illura credimus perennibus subdendum esse tofraeri-
qui se elongant a te peribunt: perdidisli omnes qiti lis qui Christum in suis minimis p'ei*egi*inum hdspitio
fornicanlur abs te De
(Psal. LXXII,_27). se aulem ait-: nogligifcaritate suscipere, quid passurum se-puta-
Mihi autem adhmrereDeobonumest, ponerein Domino veiit qui Domiuura Christum de domo sui cordis ex-
spem meam (Ibid., 28) cluJens, et diabolum in se eeecaprorsus infideliiate
3. Adhcereigitur Deo, fili carissime, et in ipso recipiens, de sancla Ecclesia, qu.c est colurima et -
spem luain toto corde, fide et caiitate constitue. In firraamentura veritatis (I Thn. m, 15), heereticacir-
militia sccculi exhibe regi terreno fidele servilium, cumventi_sfalsitalediscesseril?Et si ille qui infirmos
quia hoc diligil Deu% hoc raandal Apostolus. In causa atque in carcere positos famulos Cliristi non visifaf
vero fidei, qua Cluistus nos rederait in sanguine suo, igni deputalur sempilernd; quid illis reuibuendum
omnis de coi*denostro timor abscedat. llli animas dicemus qui Dei famulos, in quibus solam persequun-
nostras debemus cttjus sanguine redempti sumus. tur fidei veiitatem, aut squalm*e carcerum, aut ex-
Illum debemus pree omnibus diligere quem novimus silioruni •deportalione1 violenter affliguiit? Sed in his
nostrarum animarumcleinenlissimum Redemptorem. oranjbus licet inlideles seeviant, Deus lameii suis
Illius debemus timere prse omnibusecternam etveram auxilium subminislral. Et dum inimici iideiaul cai-
poteslaiem, quem venlurum speramns eequissimum-,. lida quemque seduclione attt violenta compulsione
judicem. Illius debemus promissa totoaffecfu cordis J cupiunt depravare, Ghrislus, qui esl virtus et sapien-
appetei*e,qui poiest animeeet corpori doilare vilam tia Dei, virtuteui tribuit ut moi*tifer_esuasioriis pro-
teternam. Illius debemus limere iracundiam, quipo- missa despiciant, el terroribus humanis robore divini
test animam et' coi-pus mittere in gehennam : in thnoris obsislant : tanlura est ut voluntas non aver-
cujusjitdicio sine acceptione personarum, sine ambilu tatur a Deo, et fidei preemiopotiatur. Ipsa est enim
poteslatum cequaliter judicabuntur dotnini et servi, cui aut pro infiJelitate iufligitur telerna pcena, aut
i'eges et miUtes, divites et pauperes, humiles et su- servatce fidei merces'efit sempiterna-leelitia.

PRO FIBE CATHOLICA,

ADVERSUS PINTAM EPISCOPUM ARIANUM,
'
LIBER UmJS.

534 *• Catholicee iidei iidissimum fundamentttm ]) eredimus,laudantis,dlcit:l?ccepj'0-«'ni<. mea tanquam

postChristum apostolos esse,certafidei testatur inte- lilium in medio spinarum (Canl. n, 2) : quia diver-
grilas: quam rationem, ipsa forsitanprcedicationeces- sarum hceresum dogmatibus ejus integritas tanquam
sante, occulta nescio quceoperatio Spiritus sancti in spinis quotidie pungilur, ut contra hostes suos Yigi-
mentibhs fidelium seminata atque concreta insinuat. tons exercealur, donec eminens tanquam lilium in
Quis tamen benc Credentium ignorat quia heereses capite sponsi sui candore ipso decorelur.
omnes de Catbolica exierunt, tanquam sarmenta inu • 2. Verumquia quidam, proprio spirilu actus, ejus
tilia de vile projecta 11psa autem manet in radice fidei cultores Homousianos vel Unisubstantianos vo-
sua, in vite sua, in carilate sua, el portee inferorum candos esse proesumpsit, ejus imperiticeresponden-
non prccvalebunt adversus eam (Matlli. xvi, 18). Ec- diim. Taritus enim ac talis est omnipotens Deus, ut
clesia una, Ecclesia vera, Ecclesia catholica, contra per malos pronuntiet bona; sicut per pontificemma-
omnes hceresespugnans, pugnare potest, expugnari lum (Joan. xi, 49), noslra. redemptionis prcedicere
iion polest: de qua Salomon in Canlicis canticorum, dignatus est sacramentuin. Is namque qui ipsuin con-
expersona Christi suam sponsam, quam Ecclesiam didit Ubellum seeva menle'conceptum, congeriem
 7M PRO FIDE CATHOLICALIDER UNUS. 710
divinorum testimoniorum tam .Novi quam Veleris A ram. Ecce homousion in paucis obtinuil, ut ceeteris
Teslamenti contra bomousion opponendam putavit. episcopispertotius orbis spatia eonslitutis sic inno-
De talibus olim prcenuntiavitApostolus, dicens : Ne- tuisset, ul ejus se confessione gaudeant decorari.
scientes de quibus loquunlur, neque de qidbusaffirmenl Quod si poslerior Ariminensis (Videtur deesse con-
(1 Tim. 1, 7). Si enim sciret quid homousion ex venlits) in tanta multitudine, ut asserunt, congrega-
Graeco in -Latino exprimitur, laudare potius^quani tus esl, ejus sectee episcopi per orbem multiplica-
exprobrare contenderet. Patres enim nostri trecenti rentur, populi crescerent, talis fides etiara ipsa itn-
decem 535 et octo, qui ad Arii venena excludenda peria occuparet. Sed ubi 536 fraudis illius callidi-
antidotum hujus vocabuli confecerunt, non exlraneis tas per prudentes et probatissimos viros est agnita,
vocibus ab Evangelio usi sunt, sed verbum e verbo ita homousion confirmatum est, ut vix Arimiiiensis"
ad rilum facilius, rectce fidei ralionem nondum in- reliquias ad probandos calholicos remansisse cer-
telligentibusinsinuare curanmt. Homos namqueunus, icamus. Ipsam urbem Ariminum, ubi hoc fraudis ne-
usia substantia Grcecosermone appellatur. Consule - gotium gestum est, vel potius concinriStum, si com-
EvangeUi dictum, et invenies hoc esse ore divino placet, consulamus. Utrum ipsius seclee babeat epi-
:
prolatuiu, Ego et Paler -unutn sumus (Joan. x, 50). scopum nescio nam de Mediolano liberius astruam,
.Discute pluralem, et redi ad singularem subslantiee JJ 1 i_biAuxentius sectce suce venena ut callidus artifex
veritatem. Nam quod dixit, Ego et Pater unum su- fudit: cujus posterior Ambrosius dogma ita destruxit,
mus, Patris suamque personam, contra Sabellium, Spiritu sancto replelus, ut nomen ejus post mortem
in ipsa urbe a memoiia viventium raderetur; et velut
quem preevidebat futurum hcerelicum, dicendo su-
mus, sentenliam promulgavit, ut discernerel suam quoddam contagium ejus vocabulum habeatur. Per
Patrisque personam. Unum quod dixit, ceque Arium «juemAmbrosium et Augusti tunc Graliani fides fir-
mafa esl, et crementa-in episcopis et populis magis
prcevidebat, qiii substantiam deitatis inlersecare non
• dubitat. Quia et Sabellius male conjunxit, et Arius, magisque creverunt. Non enim •omnipoteos Deus",.
sceleratius separavit. Oportebat namque Sabellium qui per omnes Scriptm*as Ecclesite suce cremenlei
Patris Filiique personam secernere, et Arium deita- pr&niisil, deserere suam pollicilationem, et dimitlere
tis substantiam in nullo penitus separare. Magnum posset crescere falsitatem. Hoc de omnibus heeresi- .
sane crimen fidei putant applicari Catbolicae, cum bus diclum sit.
ejus alumnos Homousianos vel Unisubstantianos ap- i. Ccelerum in consequentibus, adjuvante Deo,qui
pellant: quasi homousion vel substantiam deitatis; et eor instruit, et linguam regit, et de uno Deo, et
vel alicujus hominis vocabulum conlineat; sicut di- de potentia, et invisUiilita.e, vel eequalitale Filii cum
versarum heeresum auctores sui nominis sectam dis-. G Patre, et Spiritus "sancti deitate, queeTrinitas, ipsis
cipulisprcedicandam esse senserunt. Sicut Simonianii nolentibus, unus tamen est Deus, talia testimonia
a Simone, Menandriani a Menandro, Marcionistccai ponentur, ut si contentionis tenebras non amaverint,
, Marcione, Valentinianislee a Valente, Manichcer ai lucem necesse sit videant veritatis. Et ne quempiam
Mane, Nepotiani a Nepote; et ut antiquas et pene_. moveat quod diximus, Ecclesicecrementa per omnes
jam deficientes htereses prcetermittam, novellas inte-;. Scripturas fuisse promissa, et si vindicant per hanc
rim nominabo: ut sunt Sabelliani a Sabellio ^ Ariani,i oppressionem fuisse concessa, noverint esse scriptum
ab Ario , Eunomiani ab Eunomio, Macedoniani a in Jeremia : Ctumabit perdix, congregabit quos nori
Macedonio, Apollinarist_e ab Apollinare, Nestorianiii peperit; faciet divitias suas non cum judicio (Jer. xvn,
aNestorio, Donalisteea Donato, Maximianisteea Ma-_' 11). Et hoc certissimum documentura est quia ca-
ximiano, Rogatistee a Rogato; et si qui sunt alii qui,1 tbolica fides nunquam nisi tnbnlationibus et perse-
itonime tenus tantum, non opere dicuntur Christiani,i cutionibus crevit: ut impleatur quod dictum est,
qui dereliclo Deo, auctorum suorum nomina vene-_ Quia per mullas iribulaliones el angustias oportet nos
rantur. Doceat is qui homousion in catholicos IS videre regnum Dei (Act. xiv, 21). IIlius autem fidei •
accusandum putavit, alicujus esse hominis iiomen erementa testanfur exsilia inriocentium, et proscri-
homousion. Videretur namque mihi, nisi Evangelii - D pliones miserorum/et tormenla e£ oppressio
caplivo-
clarissimum culnien omnibus gentibus luce elarius rum. Sed video quosdam contradictores b parturien-
innotuisset, ut haeresim suam quomodo fovendam tes, et Donatistarum nobis objieere perseculiones,
arbitrarenlur Ariani, possent ipsa Domini verba de le quorum furor legibus violenti&m fecit, et legibus
Evangelio eradicare a; id esl, Ego el Pater unum su-__ _ista perpessi sunt. Nam si quos ex eis catholica ma-
mus .•quod(utdicluin-e_t) verbum e verbo transla- ter pio sinu suscepit, sine ulla bapiismi injuria, sine
tum,' homousion Patres statuerunt. ulla oneris jaclura, sii.e ulla Spiritiis isancli contu-
5. Quod autem apud imperitos astruunt, multis melia : ut qui voluntate conversi §unt, dolerent quia
debere credi, an paucis; eo quod Nicaenumconcilium diu eos laluif caiitas.
in trecentis decem et octo Patribus celebratum _ Catlwlica teslimonia de uno Deo.
est,
Ariminense vero in octingentis triginta jactitanf nt 5. Prima vox Dei, Audi, Israet, Dominus Deus
congregatum, ubi homousion callidi homines apud id luus, Deus unus est (Deut. vi, i),"In Deuleronomio,
imperiios interpolare conati sunt, compendio refe- ~- Dominus solttsdeducebat eos, et non
fuit cum illis
* Ms. Port., rudtre.
b A!s.Port., contradicliones.
711 S. FULGENTII EPISCOPIRUSPENSIS 711
Deus alienus (Deut. xxxu, 12).Iteni ibi, Videte, videle A, Tesumonia de mqualilale Paltis et Filii.
quia ego sumDeus, el non est alius prmler me (Ibid., t5. In Apocalypsi, Et habebal in vestimenlo, velir.
59). In Exodo item, JVonerunt libi clii alii absque femore suo scriplutn , Rex regum , et Dominttsdomi-
me (Exod. xx, 5). ltem, Sacrificcms diis aliis absque nanlium (Apoc. xix , 16 ; J Tim. vi, 15). Si dePalre
me, eradicabitur (Ibid., 5 ) Item, Dominum Deum "hoc Apostolus dicit, hic manifesle de Filio dicilur.
tuum adorabis,et illi soli servies (Deut. vi, 15). Item, Ubi supra, Reatus el sanctus qui habel partem in re-
Neque enhn est alius Deus vel in cwlo vel in terra, surrectione prhna. In eis secunda mors non habet po-
qttipotest facere opera 537 tua< autcomparari ma- leslalem: sed erunt sacerdotes Dei el Chrisii ejus, cl
gnhudini luw (Deut.ni, 1i). In Osee prophela, Do- regnabunl cum eo (Apoc. xx, 6). Ubi supra, Ego sum
minum prmler me non noveris, el salvans non erit «. et &_,initium et finis. Ego sitienli dubo fonlem
prmier me (Ose. xm, i). Iu Isaia, Ego Deus, etnon aqum vitas^gralis.Qui vicerit, 538 fiossidebilItmc,et
est prmler me salvans : annnnliavi, et salvavi, et non ero illi Deus, etipseerit tnihi filius (Apoc. xxi, 6).
erit in vobis alientts (Isa. XLIH,11 ). Qui supra, Hmc Ubi supra", Et templum tton vidi in ea. Dotninus enitn
dicit Dominus, qui fecil cwlnmr; hic Deus qui exten- Deus omnipotens est templumejus, el Agntts (Ibid.,
dil lerram , el fecit eam : non iu vattum fecit eatn, sed 22). Nulla diflerentia. Ubi supra , El oslendit mihi
ut inhabitaretur. Ego sttm, ecjo sum, el non est alius B fluvium aquw vitm splendidum , procedenietn de sede
quis. Ego sum Deus, et non est aius (Isu. XLV,18 ). Dei el Agni (Apoc. xxn, 1). Una sedes, non du.c.
Per meipsum juro, nisi prodierit de ore meo ju- Ubi supra, Sedes Dei et Agni in illa erunt, ei servienl
slilia, verba tneanou reverleniur : quoniumtnihi ~
ftecle- ei (Ibid., 5). In Epistola Joannis, Omni~qui non ma-
lur omne genu, et jurabitomnis lingua Deum (Ibid., nel in doclrina Cliristt, Deum non habet. Qui permu-
22, 23 et24). Qui supra, A smculo non audivhnus, nelin doclrina, elFilium et Patrem habet (IlJoan.,
neque oculi noslri videruni Demn prmier te (Isu. LXIV, 9). Filius prius. ln Epislola Judce, Dominalorem el
4 ); et, Ante tne non fuil Deus, el prwter me non erit Deum noslrumJesumChristum negattles (Jud., i). Ef
alius quis (Isa. XLIII,10). Ego Deus primus, el ego in Deu*, et Dominus. In Apocalypsi, Dicunt montibus el
ea qum superreniuni (Isa. XLIV,6). In corpore Psal- petris, Abscondite nos a facie sedentis in throno, et ab,
morum, Quis Deus prwler Dominum nostrum ( Psal. ira Agni :xquoniam venil dies magnus irw ipsorum, ei
Xvn,52)? Item, Quis Deus magmis sicul Deus noster? quis poterit slare (Apqc. vi, 10) ? Unum, vel cequale
Tu es Deus qui facis mirabilia solus (Psal. LXXVI,15). judicium. Ubi supra, Salus Deo noslro et Agnd(Apoc.
Item, Sciunt gentes quonium nomen'tibi Dominus : tu , vu, 10). Ubi supra, Faclum est regnum hujus mundi,
solusuttissinmssuper omnem terram(Psal. LXXXII,16). Domini Dei nostri, et Christi ejus, el regnabil in sm-
Uoc magis FiUo compctit. In Regnorum, Ezechias C cula smculorum (Apoc. xi, 15). Regnabit, non Regna-
adversus Sennacherib, Domine Deus Israel, tu es bunt. Ubi supra, Et attdivi vocem tnagnam in coslo
Deus solus regutn omniuin terrw (IV Reg. xix, 15). dicettlem, Facta est salus, el virlus^ et regmim Dei
Qni supra, JDOHIJIIMS JDeiisnosler, salvos nos jac de noslri, et poleslas Christi ejus (Apoc. xn, IfJ). Nulla
manu eorum : ut sciunt omnia regna lerrw quia lu es divisio. Ubi supra, Et vidi, et ecceAgnus stabat super
Dombiiissolus (Ibid., 19 ). Salomon in oi*alioneex- moniem Sion, el cum illo cenlttm quadruginla quaitwr
pandit manus suas in coelum, et ait : Domine Deus millia, habentes nomen ejus, et nomen Patris cjus
hrael, non esl similis tibi Deus nec in cmlo sursum, scripium in frontibus suis (Apoc.xiv, I). Nunquid
uequein lerradeorsum (III Reg. vin, 23). Et quam- preejudicat, quia Filius prior nominalus est^ ubi una
vis de uno Deo duo vel tria leslimonia suflicerent, polestas est? Ubi supra, Hi empii sunt ex hominibtts,
audianl lamen ii qui nobis duos deos introducunt. prhniiim Deo et Agno (Ibid., i). Ubisupra, __F.cum
Confitentur enim Deum Palrem, el Deum Filium : Agnopugnubunl, el Agnus vincet eos : quia Dominus
IJGCsane verum esl; sed qui non honorilicat Filium dominorum est, el Rex regum (Apoc. xvn, U). Quid
sicul honoiificat Palrem, hic irapius e»t. Si enim amplius habet Paler? Dicatur. Ad Ilebrceos, Abrahm
debetur sacrificium vel lionorificenlia Palri, hocde- namque pmmillens Deus, qttia neminem habuil pcr
betur el Filio. Al cura majorem asseris Patrem, rai- D quem juraret majorem, juravit per semetipsumdicens
norem Filium, duos deos introducis : in utroqtie sa- (Hcbr. .i, 15). Si de Palre accipitur, visibilis eril";
crilegus, et non audiendo, DominttsDeus tuus, Deus si de Filio, major illo non erit. Pater in Evangelio,
unus est (Deut. vi; i), et non honorificaiido Filium Ul omnes Iwiwrificent Filium , sicut honorificant P-a-
sicut honorificas Patrem. Nullos gradus interposuit trem (Joan.v, 25). Et quia habel qui eum misil, heec
Filius. Inlefroga Palris quce hoiiorificenlia b. Tu missio i on de loco in locum. Nani et sol miltitra-
conaris ad utrorumque conlumeliam, el Patris, quia dios , el non a se separatur. ltem , Sicul Pater tivi-
ejus Filius non audilur, de quo Pater dicit, Ipsum. ficat mortuos , ita et Filius quos vult vivificat(Ibid.,
audile (Matth. XVJI,5), et Filii, quem in suo prcc- 21). Ecce Filius, quosvull; ecce Spirilus,_ubi vult.
cepto audes contemnere. Sed jam alia leslimonia de Filius dicit Phllippo : Qui tne videt, videt et Palrem
equalilale Palris etFilii proponantur. (Joan. xiv, 9). Et iterum : Non credis quia ego in

0 Supra in i'espons. ad 10 object. Arianorum, non * In ms. Poit. additur hic, Nullus gradus inler
sej-fsel,per Deum. Filii Palrisgne honorificentiam.
713 PRO FIDE CATHOLICALIBER DMJS. 7l'4
Palre, et Pater _Hnie esl (Joun. \iv, 11)? Ecce cequa- A nes ad Parthos : Ut credamus in vero Fiiio ejus Jesu
HtasPatriselFilii. Item, Paier, darifica Filium tuum, Christo. Hic est verus Deus, et vita wlerna (I Joun. v,
ul et Filiustuus clarificel te (Joan. xvn, 1). Par po- 20). In hoc lestimonio qui negat Filio perfectionera
testas. Sed sufficiunt isla de tequaliiate Filii cum Dei, Anlichrislus est. Pelri secunda : Sicenim abun-
Palre. danler tninistrabitur vobis iniroitus in aslernum re-
Teslimmtiade Filii deitate. gnum Domininoslri et Salvatoris JesuChrisli (11 Tei.
7. In Job: Qui extendit cmlum solus, el ambulat i, 11). Et quamvis hcec pauca lestiinoiiia de deitale
super mare tanquam super lerram (Job ix, 8). In Je- Filii, quasi de magno mari ipsarum Scripturarjrai
remia : Hic Devs noster, et non depulabilur alius slilla elevata sit : cura oiniiis Scriptura tara ejus
absqtte eo; qui invenit omnem viam prudeniiw, et de- deitali quam etiam ejus pro assumpta carne huma-
dil eam Jacob puero suo , el Israel dileclo suo. Posl nitati perhibeat leslimonium, sicut ipse in Evan-
hasc iu terris visus est, et cum hominibus conversa- gelio secundura Joannem ait : Scruiamini Scriplu-
tus est (Baruch in , 50, 57, 58). Nunquid quia bic rus, quiu vos pulalis in ipsis vitam wternam habere :
persona Filii expressa est, dicendo, Quia non deputa- et illw sttitl quas lesthnonium perhibent de me (Joan.
Sbiluralius absque eo , Palrem a dcilate separamu_,? v, 59). Non ait, De nobis, ne duos introduceret
In Isaia : Faligata est Mggplus, el negolialio JElhio- ~i deos. In Luca dixit ad eos Jesu.: Hmc sunl verbu
pim. Multi ad te venient, el tui erunt servi; el antbu- qttm loculus sum vobis , cum adhuc essem vobiscum:
labunt post te , alligali compedibus; el adorubunt te, quoniam necesseesl impleri omnia qumscripta sunt iri
et le deprecabuntur : quoniam in le est Deus , et lu lege Moysi, ei prophelis, et Psalmis, de me (Luc.
es Deus solus', et nesciebamus : Deus Israel, 53*0. xxiv, &i)'. Nunquid excludit Patrem a tesliraonio
Salvator noster (Isa. XLV,14, 15). In hoc elari.simo Scripltiraruni, quia el hic ait, De me?De omnipoten-
leslimonio , non solum deitas Filii, sed et summa lia Filii in Salomone : Omnipolens sermo luus, Co-_
cum Palre oslenditur cequalitas. Nam quod ail, In mine; decwlis a regalibus sedibus venil (Sap. xvui,
teesl Deus, el lu es Deus, hocin Evangeiio dicttun 15). In -Sacharia : 0, fugite de lerra aquilonis , dicit
fist, Ego in Palre, et Pater in riteesl (Joan. xiv, 11). Dominus : e« quod ex quaiuor ventis cwli colligam
Ad Romanos : Quorum.palres, et ex quibtts Christus, vos. Dicit Dominus : In Sion549 salvamini qui ha-
qui esl super otniiia 1'eus benediclusin smcula (Rotn. bilatis in-filla Rabyhnis. Propter quod hwc dicit Do-
ix , 5). Propria deitas Filii. A.l Corinthios secunda f minus omnipotens : l'osl gloriam inisil tne ad genles
Qtti esl imago invisibilisDei (II Cor. iv, i). Si imago, quwvos exspoliuverunl. Propler quod qui tangil vos,
yeritas. Ubi supra : Deuserat in Chrisio , mundum tanquam qui tangil pupillam octtli ejus. Propter quod
reconciliatw sibi (II Cor. v, 19). Si Deus tolus, non Q inducummunum meam super eos, el erunt prrnda prm-
ex parte.Ad Ephesios : Evangelizare incomprehensi- dantibus eos; et scielis quia Dominusomnipotensmi-
biles divitiasChrisli (Ephes. m , 8). Nunquid Christi sil me (Zach. u, 2 el seq.). Sursum omuipolens dicit;
solius, el noii Patris? Ad Colossenses : Quia ht ipso deorsum omnipotens mittit; nunquid duo omnipo-
complacuil hubiiare omnem plenittidinem divinitalis tenles ? Amos.propheta : Domhvusqui langil terram
"corporaliter(Coloss.u, 9). Hic adverle quiael omnem elmovet eam, el lugebunt omnescommoranlesin eaj
plenitudinem et divinitalem : ubi nihil esl quod ad- el ascendel sicut fluvius ASgypti, qui mdificat super
• dalur. Ubi supra ; Ul ostenderel Deus diviiias sacra- coslumascensionem
suam, el remissiouem suam super
menli sui inler gentes : quod est Chrislus (Coloss. i, lerram conftrmat: qtti vocat aquas muris, et effundit'
27). Eece, divilieeDei ChrisXusest. Ubi supra : Utin eus super fuciem terrm : Dominusomnipotens esl no-,
agnitione sacramenli Dei , quod esl Christus : in quo men ejus (Amosix, 5). Nonne bcec orania Filio inlel- .
~sunl omnes thesuuri
sapieniiw et scienlias abscondiii liguntur convenire? qui descendens terram teligit,
(Coloss. ii, 5). Integra pleniludo. Ad Philippenses : passione commovit, ct de terris ascendil in ccelum,
Quicum in formu Dei essei constituius (Philip. n, 6,. et super terram descendit e ccelo, sicut ipse promi-
Audis formam, et negas eequalem? Ubi supra : Ipse sit in Apocaiypsi (Cap. m, ii) : Hwc dicii qui est
aulertiDeus Paier, el Dominusnoster Jesus Chrislas lestis fidelis , inilium crcaiurw Dei: Qtti est, et qui
D
dirigal viam nosiram ad vos (I Thess. m, 11). Ecce erat, elcjui venturus esl, Dominusomnipolens(Apoc.
ambo dirigunt: par poteslas. Ad Timolheum priroa: l, 8). Movel, quia dixil, Initium creaturw Dei; nio-
Ul servesmandalum irreprehensibile,ttsquead adven- veat, quia diclum est, Pominus omnipolens: ut hoc,
tum Domininostri Jesu Christi, quem suis temporibus de deitate; illud , quod natus esf, de Maria Viigii.e.
ostendet beatus, el soltts potens(I Tim. vi, Vi), etc.
Tesiimonia de Trinitate.
Nunquid quia dixit, Solus potens, excludilur Pater a
polentia? Ad Titum : llluxit aulem omnibitsItomini- 8. In Evangelio : Ile, bapiizale gentes in nomine
bus gralia Dei, el Salvatoris twslfi Jesu Chrisli (Tit. Patris, elFilii, et Spiriius sancti {Matlh. xxvm , 19);
D, 11). Ubi supra (v. 15) ; Exspectanles beulumspem /n twnine. non In noininibus. Item : Simile es. re-
el adventum glorim magni Dei et Saivatoris nbslri gnum cwlorum mulieri qum abscondit fermenlum in
Jesu Christi. Si magnus Deus Fiiius, nihil habet mi- farinas satis Iribus, donecfermenlaretur totum (Matlh.
nus. Ubi supra : Cum autem benignitas et humanitas xm, 55). Hic mulier ponitur Ecclesia, qutc oequis
illuxit Salvatoris nostri Jesu Chrisli (Tit. m, i). ponderibus fidem Pafris, et Filii, et Spirilus sancli in
Hic nec humanitalem tacuit, nec divinitalem, Joari- corda creJentium abscondit.lnApocalvpsi: Sanctus,
PATROI.,LXV. - 23
 '?{'& " - S- FULGENTII EPISCOPl RUSPENSIS _ no
sanctm, sanctus Dominus Deus Sabaoth (Apoc.iv, A ttim, Dominum tertio appellatum Regfin. Nec dii,,
8). Tertio audio sanctus , et unum Dominum Deum. ncc domini, nec reges distincti sunt, quia in Irina
tlbi supra : Et dixit mihi angeltts : Hmc verba vera noinina et personas disceriiiiniur :nam una
deilas,,
Dei sunl.Et cectdi ante ut
pedes ejus adorarem eum; uiitim dominium , unum regale iinperium. Qui hiiic
el dixil mihi :'Videne feceris; conservus luus sum, el veritali siudio roale vincendi contradicil, non dico
fratrum luorumhahenliumlesiimonhtmJpsu, et spiri- damnabitur, sedjam damnalus esf.
tus prophelim (Apoc.xix, 9, 10). <Quidtam Iuce cla-
rius ad ostendendam Trinitatem, nisi verba vera Pa- Testimoniade Spiritu sanclo, quia Deus est.
tris, lesiiraonium Filii, donum proplielioe Spirittts 9.Th principio libriGencsis : EtSpiritus Dei fere-
sancti? Iu Psalmis : Apud te eslfons viibs, et in lu- batttr sttper aquas (Genes. l, 2) : qui in figura ba-
mine tuo videbimuslutnen (Psal. xxxv, 10). Apud ptisniiaquassanclificarel,non qui lassando pausarel.
Deum Patrem fons vilee Christus ; et quia luraen est In Job : Spirilus divinus est qui fecil me, et Sphitus
in ipso , illuminator Yidelur Spiritus sanctus : quia Omnipotentisqui docet tne (Job xxxtu, i). Li divini-
qui Spiritum Chrisli non habet, hic hon est ejus fate perfeclio. In Evangelio : Spiriins esl Deus, et
(Rom. vm, 9). In psalmo LXVI,8 : Renedicat nes qtti adorunl ettm, in sphittt el vefilale oportel adorare
Deus, Deus noster, benedicat nos Deus , et meluant l (Joan. IV, 2i). Item : Non enhn a'd mensuram dat
ewn omnes fines lerrm. Ter audio Deum, et unum Detts Spifiium (Joan. m, 5i). Ecce Spiritus imnicn-
prcedicatmetuendum. In Epistola Joannis : Tres sunt sUsesl. Ad Nicoderaum: Spirilus enimubi vuli sphat^
in cmlo qui iesthnoniumreddunt, Pater , Verbum',el el vocem ejus audis, et nescisunde veniat vel quo va-
Spirilus : et ires unum sunt (I Joan. v , 7). Quid di- dal^(lbid., 8). Qtiando audis, Ubi vidt, propria po-
cam de patriarcha Abraham? qui cum trium speciem tesfns esL In seipso Chrislus: Spiritus Domini super
virorum videret, unum in eis Deura cognovit, cum me (Luc. iv, 18). Nisi pius revocet has voces intelle-
dioit: Dominator Domine (Gen. XYIH,5). Corporali ctus, major erit Spiritus Filio. Item : Jesus repletus
'" ministerio tribus exhibet iiumanitalis officium; ab Spirilu sanclo, reversus eslab Jordane (lbid., 1). SI-
uno lamen prolis suscepit beneficium , dprn dicilur milis intellectus. Ilem : Si ergo viderilis Fitium ho-
ci : Ad hoc tempus vettiam, el erit Sarm filius (vers. minis ascendenlemubi erat prius. Spirilus est qui vi-
10). Non dixit veniemus , sed veniam : ne plebem vificai: nam caro non prodesl quidquam (Joan. vi,
deorum introducere videretur. Nam ut noveris Tri- 63). Nihil minus habet deitatis qui vivificat. item*.-
nilatem simul habitare , 541 simul immundiliam Cum venerit Paracletus, Spiritus verilutis, quem Pa-
deciinare , audi quid in Evangelio Dominus dicat: ter miltet in nomine meo, ipse introducel vos in om-
i Quhme diligit diiigelur a Palre meo, el ego diligam . , nem veriialem, et docebilvos (Joan. xvi, 15). Deus
•mm (Jaan. xiv, 21); el, Vehiemus, ego et Pater e.t qai inlroducet in omnem verilalem. In Actibus
nleus, et mansionem apttd illum faciemus (v. 25). aposlolorum, Petrus Cornelio : 542 Jesum a Na-
Ecce, Pater et Filius unam habitant mansionean. znrelh,-quem unxil Deus Spiritu sanclo (Act. x, 58).
Qttid Spirilus sanctus ? Audi Apostolum dicentem : Homo unctus est, non Deus. Item Ananiee: Quare
Templum Dei esiis ,-et Spirilus Dei habiiat in vobis lenlavit Satanas cor tuum, mettliri te Spirilui san-
(I Cor. III, 16). Ostensus est Paler, et Filius, et Spi- clo (Act. v, 5) ? Et inferl: JVOHes mentilus homini-
•filus sanctus simul habitare; ostendatur ipsa Tririi- bus, sed Deo (vers. i). Ilem : Hmc dicit Spiriius
-tas simul immundiliam declinare. Apud Salomonem -sanclus: Segregate mihi Saulum et Rarnabam, in mi-
iiabes : Perversm autetn cogilationesseparant a Deo : nisierio quo vocavi eos (Acl. xtn, 2). Hic nec Palris
hoc de Patre. Quoniam in maliveiamanimam non in- nec Filii inducit personam , quos tamen sanus in-
troibit Sapienlia : boc de Filio. Spiriius enim san- telleclus non separat a jussione. Ilem Aposlolus gen-
ctus disciplinmejfugieificium, el auferel-sea cogilatio- t.bus per Epistolam : Placuii, inquit, Spiriiui sancto,
nibus qum sunt sine inlelleclu (Sap. i, 5,4, 5): hoc el nobis, non hnponere vohs ampiius quam ut absli-
de Spiritu sancto. Sed ut compendio intelleetus, neatis ab idolis, a fornicalione, et sanguine (Act. xv,
Scriplurce sensum de natura Trinilatis uiriter dicen- . 28). Nunquid hcecjussio sine Paire elFilio facta est ?
lem colligas , in Exodo ilem habes : Ego sum Dews Item ibi: Dtxil autem Spirilus Petro : Exsurgens va-
A1>raham,etDeus Isauc, el Deus Jacob (Exod. ni,'t_). de cttm illis, qtiia ego eqs misi ad te (Act. x, 19).
In psalmo : 'Vivit Dominus, el benediclus Deus meus, Nunquid nisl creator imperat creaturcc ? Item ibi:
ei exaltetur 'Dettssalutis mem(Psal. xvn, iT). Paulus: A Milelo autem Paultts mittens Ephesum, convocavit
ldem Spiritus, idem Dominus, idem Deus (I Cor. xn, presbyleros et majores natu (Act. xx, !7) ; et post
4,5,6). Nunquid offendit calholicum sensum quia multam exhortalionem intulit: Altendile gregem
Spirilus prius nominalus est? Iletn si Dominum C.hrisli,in quo vos Spiritus sunclus consliluil-episco-
queerasipsam Trinitatem diclam , audi: Ajferte Do- pos (Ibid., 28). Nunquid abhac constitulione sacer-
mino gloriam el honorem, affcrte Dominogloriam no- dotis separatur Pater aut Filius ? Paulus ad Roma-
mini ejus (Psal. xxvm, 2). Quia Rex ipsa Trinitas : nos : Sj-.rims autem vita wlerna, et pax (Rom. vm,
sanclus ; sed
Auferte portas, principes, vestras, el elevamirii,poftm 6). Hoc Pater, hoc Filius, hoe Spiritus
aternales, et httroibit Rex glorim. Quis est iste Rex una vita, non tres. Ubi supra : Spirilus vita esl pro-
Dominus viiititum est Rex (Psal. pter jttstitiam (Ibid., 10). HocPater, hoc Filius. Ubi
gloria;? ipse glorim
xyiii, -9> Testiinoniuai datuni, Deum terlio repeti- supra : Si aulem Spirilus ejus, qtti sitscitiwitChristum
 7,7 - •• PRO FlDE CATHOLICALIBER UNUS. . *!$
a mortuis, habital invobis (v.. ii). Qualis bic est A j prima; Magnuni est pietafs sacramenlum, qudd ma-
Deus" quicarnem Creatoris a mortuis suscilavil? nifestulum esl in curne, justificatum est in Spirim
Ubi supra : JVoiteuhn accepimus spirilum servilulis (I Tim. in, 16). Ecce eliam ChrisU incarnaiionem
4y. 15). NuIIus-Iiber nisi Deus, quod esl Spiritus Spiritus sanctus sanclilicat. Ad Tiniotheum secunda:
sanctus. Ubj supra : Deus aulem spei repleal vos Bonumfideicomtnissumcusiodi, per Spiritum sdnclttm
omni gaudio el pace in credendo: in abundanlia spei qui liabitat in nobis (II Tim.i, 11) Si Deus rion esset
el vhiitle Spirilus sancli (Rom. xv,' 15). Sicttt Chri- Spiritus, non auderet Aposlolus per ipsuni discipu-
stus virtusCci, itaSpiiitus sanclus. Ubi supra-: Ut ,Ium adjurare. Tnsuper, qui hdbilat inriobis. Ad Ti-
fiat oblatio gentium sanctificatu in Sphilu sanclo tum : Salvos nos fecil per lavacrum regeneralionis,
(Ibid., 16). Spirilus sicut vivilicat, ita el sanclifical. per Spiritum sancium (Tit. m,-5). Pelri ad gentes :
Cbi snpra : Non enim audeo aliquid loqui eorum qum Nunliatavdbis sttnl per eos qtd evangeiizaverunlvobis,
per me non efficitChristus in obedientiam gentium, Spirilu scincto misso de cdtis : in qtto concupiscunt
nerboet factis; per potcnliam signorumtft predigiorum, angeli prospicere (IPeir. i, 12). Deus est quem cti-
in virlule Sjririins sancii (Ibid., 18, 19). VirtusFilius, piunt angcli prospicei*e. Ubi supra : Cltristus pro
virtus Spiritus, virtus Paler ; sed una, non tres. Ad peccatis uoslris tnortuus est, justus pro injustis; ul nos
Coriotliios prima: Spirilus auiem omnia scrulalur. IB o/ferret Deo, tnorlificatos quidem cqrne, vivificutos
Nemo novil qum sunt Dei, nisi Spirilus ejus (I Cor. aiilem Spiriiu (I Pelr. m, 18). Ubi supra ; Ut judi-
n, 10,11). Ubi supra : Tempium Dei e&is, el Spiri- centur quidem.secundum hominem in •carite, vitiant
lus Dei habitat in vobis (I Cor. m, 16). Deusest qui autem secunduni Deum inSpirilu-(I Pelr. iv, 6).
habital intemplo suc. Ubi supra : Abluli-el sanctifi- Ubi supra : Si exprebramini in Cluisto, quonidmglo-
catiestis in nomine Domini noslri JesuChrisii,.et Spi-. rim Domini Spirilus in vobis <requiescit (Ibid., 14).
riiu Dei noslri (I Cor.vi, 11). Ecce simtil mundaitt, Gloria Patris Christus est, gloria Spirifus sanctus.
simul sanclificant Filius et Spiritus sanctus. Ubi su- Nunquid duoe glorite ? Petri secunda : JJwc prhmtm
pra : Omiita operatur untts aique idem Spiritus, divi- intelligenles, quod omnis prophelia Scriplura! propria
dens unicuiquepreut vult (1 Cor. xn, 11). Qui libere interpretutione non fil. Non eniin vohi.niale humana
quod vull facit, nulli est subditus. A<1Corintbios se- ^allala esl aliquando propheliu, sed Spirilu saiuto acti
•cunda: Epistolascripla, nonatramento, sed Spiritu Jocuti sunt liomines Dei (II Pelr. i, 0, 21). Nullus
Deivivi (II Cor. fn, 5), Spiritus homiiiis IIOJIest mi- inspirat prophetice doiiuni nisi Deus. Joannis ad
nor homine ; qrianto inagi;, Spiritus Dei J Ubi supra: Parlhos: In hec scimus quia mattel in nobis, de Spi-
Liltera occidil, Spirilus aulem vivificat (Ibid:, 6). riiu sanclo quem dedil nobis (I Jotitu ii>, 24). Ubi.su-
Qui.vivilicat Deus est: quia Dominus mortificat et Q < pra : Quoniam in eo mauemus, el ipse in nobis ; quia
vivificat(I Reg. n, 6), Ad Galatas: Ul benedictionem de Spiritu suo dedit nobis (I Joan. iv, 13). Dedit,
Spirilus accipiamus per fidejn (Gal. m, ii). Deus quod audis, operatio est virtulis, non sep.iralio dei-
estqui beiiedici!»Ubi supra: Spiriiuvivimus, Spiri- tatis. In Apocalypsi : El posl dies ires et dimidium,
tu et ambulemus (GaL v, 25). Qui rarsum benedicit, Spirilus vilcea Deo intravil in eos ; el stelerunt sttper
ipse viviticat ut Deus. Ubi supi*a: Qui semhtaverit pedes suos (Apoc. xi, 11). Quod a Deo procedil,
in Spirilu, de Spiritu melet vitam wternam (Gal. vi-, Deus *st. -Ubisupra : Scribe, Beali morluiqui in Do-
8).In his tribus teslimoniis ad Galalas, Spiritus et; i»H2<> moriunlttr. Antodojam dicit Spiriius ui requie-
benedjcit, et vivificat, et dat vitam ccternam. Ad scant a laboribussuis (Apoc.xiv, 15). Non dixil Pjlei_,
Ephesios : In quo credentes signati eslis in Spiritu-. non dixilFilius, sed Spirilus, qui per hanc jussio-.
5'43 sanclo (Eplies. i, 15). Signamur in nnmiiie nem osteiiditur Deus. Ad Hebrecos: Si enhn sanguis,
Palris,et Filii, et Spiritus sanctL Ubi supra: Iuquo laurorum et hircomm, et cinis vilulm aspersus, in-
vos mdificautinim habilacnium Dei in Spiritu (Ephes. quinatos sanclifical ad emundationem carnis, quanio
n, 22). Item : Revelalum est sanciis ejus aposlolisin magissanguisChrisli, qui per Spiriium sanclum seipsum
'
Spiritu, esse genies colueredes(Ephes. m, 5). Omnia obiulit immaculalum Deo (Ilebr. ix, 13,"14)! Hoc
operalur unus atque idem Spiritus : hceredes facit. D ] teslimoniutn doeet cujus poleslatis sit Spirilus san-*
Ubi supra : Ut det vobis secuttdum divilias clarilalis ctus, per qhem caro Chrisli exhibetur immaculata.
sum, virtulem * corroborari per Spiritum suum (Ibid.~, Uhi supra : Irritam quis faciens legem Moysi, sine ul-
16). Non corroborat nisi Deus. Ubi supra: Solliciti la miseratione, duobus 544 l'c' hibus leslibus mori-
servare unilalem Spiritus in vincuio pacis (Ephes. iv, tur : quanlo magis putalis deleriora mereri
supplicia
5). Pax Chrislus. Nunquid duee paces ? Ubj supra : qui Filium Dei conculcavetil,et sanguinem Testameuti
Et giadiumSpirilus, qui estsermo Dei (Ephes. vi, 17). - pollutum duxerit, et Spiritui gratim contumeliam
fece-
Sermo Dei Christus; Spirifus sanelus sermo Dei. rit (Hebr. x, 28, 29)! Ecce.qualis ultio pro irijuria
Nunquid-duo nermones ? Ad'Philippe«ses :' Sive _*_*-' Filii el Spiritus sancti. Ubi supra ; Judicem omnium
sens audiam de vobis, quia stalis in uno Spiritu Deum, el Spirilus jttstorum perfecterum, et Teslamenii
(Plritip. i, 27), hoc est in Deo. Ad Thessalonicen- Novi medialorem Jesum Christum (Hebr, xn, 25).
sesi Assumpsii vos Deusab initio adsalulem in sancli- Hoc tesiimonium convehit Trinitati, quia et Pater,
ficatione Spiriius (II Thess. n, 12). Ad Tiraoiheum el Filius, el Spirilus sanclus hic nominatus e£t. Quia
* Forte, virlute, ut in Greocolextu
ei apud Vulg. versionem.
"719 S. rULGENTH EPISCOPI RUSPENSIS •- . -m
omnipotens est Spirilus sanctus, in Salomone : Spi- A formam servi accipiens, non fbrmam Dei perdens,
rilus sanctus, multiplex, sublilis, disertus, securus, in eadem forma servi factus est obediens
usque ad
incontaminulus, omnemhabens vhiutenL(Sap. vn, 22). morlem,vmorlem autem crucis ; -in qua paulo minus
Et negas oiniiipotentem ? Quia judex est Spiritus minoratus est ab angelis, ut in forma Dei
maneret
:
sanctus, dicit Dominus Si abiero, miltam eum ad oequalis; quia non est forma illa mutabilis. Qui in
vos T*el cum venerit, ipse arguet mundumde peccuto, coelo spirilibus mundis intellectualibus in forma Dei
dejuslitia et de judicio (Joan. xvt, 7, 8). Videsju- et Deo eequalis, ut Deus 545 prcebel exemplum ; ut
dicem, qui eliam ipsum, si dicendum est, vindicat se idem exemplum redeunti eliam lapso prceberet
Salvatorem : et audet ei quisquam subtrahere deila- homini, qui propter immundiliara
peccatorum pce-
tem ? Et quid dicam ainplius de deitate Spirilus san- namque morlalitatis Deum videre non
cti: quem pertimeseit David dicens : Quo ibo, Domi- melipsumexinanivilnon amitlendo divinitalem poterat: se-
suam,
a
ne, Sphitu tuo, aut a facie tua quo fugiam (Psal. sed assumendo humanitalem noslram : et formam
cxxxvin, 7) ? Et ut concludam, tantus ac talis est servi accipiens, venit ad nos in hunc mundura,
qui
Spirilus sanclus, in quo si quis blasphemaverit, in- in hoc mundo erat, quia mundus per ipsum faetus
veniet eum non sibi relaxantem, neque in islo see- est
in fufuro. (Joan. 1, 10), ul exemplum sursum videnfibus
•culo, neque P Deum , exemplum deorsum mirantibus hominem :
Fides calholica. exempium sanis ad permanendum, exemplura iiifir-
10. IneffabilemillamDivinitatis substantiain velna- mis ad convalescendum; exemplum moriluris ad
taram huraanis verbis exprimere irapossibileest: incon- non timendum, exemplum morluis ad resurgendura
verlibilem, immutabilem,impassibilem,simplicera, in- fieret: ipse in omnibus primatum tenens : ut quia
compositara, indivisibtle.ro,inaccessam lucem, inex- homo ad beatitudinem sequi non debebat nisi Deum,
plic-ibilem virtutem, sine fineTnagnitudinem,gloriam et seutire non poterat Deum ; sequendo Deum ho-
inconspicabilera.bonilateni concupiscibilem,inexqui- minem faclum, simul sequeretur et quem seulire
situm decorem, qui mentis quidem pura. contingat et poterat, et quem sequi debebat. Amemus ergo eum,
moveat affectum, indicari aulem atque explicari non el iiiheereamusilli, caritale diffusa in cordibus 110-
possit. UbiestPater, etFilius, elSpiritus sanctus, sola stris per Spirilum sanctum qiu datus est nobis. Hic
natura qucecreata non est, dominationis potestas, bo- Spiritus et vita esl, et vivificanslux, et iUiiminans;
nilas naturalis. Paterinitium omniurii, causa cuncto- bonus, et bonitas ; Spiritus reclus, Spiritus princi-
rusn, radix *tiventium: a quo procedit fons vilce,virtus palis, qui est Dominus omnium ; mitlens aposlolos,
«l imago indemulala invisibilis Dei, qui est Filius a separans sibi ministros, lempla sibi ipse constituens,
Palre genilus. Vei*bum,sive ratio \;ivens ; qui eral' *-*inspirans ubi vult, dividensdonationes Spiritus prout
seraper , el crat apud Deum, el Deus eral, non fa- vult. Spirilus adoplionis, Spirilus veritatis, Spiritus
cius exPalre anle seccula,non assumptus postmodum sapienliec et intellectus, scientiee, consilii, virtulis,
vel adoptatus in filium , non possessione vel faclura, " et timoris Dei: per quem Pater agnoscilur, etFilius
sed creator et factor omnium : qui est omnia quce glorificatur. Neque enim dignum est, aut Filium ali-
Pater est; cui Pater orania quoehabet gignendo de- quando defuis.e Patri, aut Spiritum Filio: esset
dit. Et ubi ergo qui dedit, gignendo dedit; et'qui cnim in maximis defraudata divinilas, et velut inglo-
accepit, nascendo accepit; non inopi subventum est, j*iumalque indignum duceretur, si velut ex poeniten-
sed ipsa copia nalaesl. Non enim ille.qui accepil, lia et preepostero consilio Deus ad perfectionis ple-
illi qui dedit polesl csse incequalis, quia et hoc na- nitudinem pervenisset. Qui polest capere capial
scendo accepit ul esset tequalis. Nihil enim Palre mi- (Mattlt. xix, 12): qui nondum potest, oret ulcapiali
nus habet ille qui dixil: Omnia qttm habet Pater mea eredat ut capiat: quia scriptumesl: Nisi credideritis,
sunt (Joan. xvi, 15). Et quia semet.psuni exinanivit, non inlelligetis(Isa. vn, 9, secundum LXX).

B« FULaENTII

'SERMONES.

"546 SERMO4>RIMUS. ~yspecialiter solis preecipit nobis,-* qucedamvero gene-

De dispensaloribus Domini. raliter et.nobis et vobis. Nobis namque, id est servis
1. Dominicus sermo, qttem debemus omnes,-non quos pater ille familias, rerum omnitim dominus, ad
solum studiose, verum etiam sapienler audire,-cui boc in sua magna domo constilnil, ut populo ejtts
nos oportet humililei*ac deieetabiliter obedire, mo- verhum gratiee minislremus, specialiter injungitur
derationis sucetenens ubique lemperiem, ut nec ovi- sanctoepreedicationisoflicium; gencrali.er vero nn--
busdesintpabula, nec pastoribus a.imenta, qucedam bis el vobis, salutaris h indicitur obedientia manda-
e Verba hcecabsunl ab edd. Colon., Mog. et Rasil. bBasil.,Sfl/i'«.oris.
•Legunfur in ras. Colb. etin Anluerp.
 ~
721 SERMOL . 1W-
torum. In quilras denuo mandaiis, lanquam ditissirais .A trilici Chrisfus nuncupat, i, sam mensuram fideiPau- -
ferculis, sic ccelestium deliciaritm copia spirilalis lus appellat: ut agnoscamus non aliud esse spiritale -
exuberat, ut in vcrbo Dei abundet quod perfectus triticum quara Christianeefidei veherabile sacrarnen- -
comedat, abundet etiani quod parvulus sugat. Ibi est tum. Hujus tritici mensuram vobis in noraine Doraint.
enim simtil el lacleus potus, quo tenera fidelium nu- damus, quolies illuminati dono gratitc spiritalis, se-
triatur infantia, et solidus cibus, quo robusla perfe- cundum regulam veree fidei dispulamus; et eamdem>-
clorum juvenlus spiritalia sanctce virlulis accipial tritici mensuram per dominicos dispensatores acci—
incrementa. Ibi prorsus ad salulem consulitur uni- pitis, cum quotidie per Dei famulos verbum veritatis -
versis quos Dominus salvare dignatur; ibi est quod audiiis. De ipsa nunc'ergo tritici mensura loqua--
omni tetati congruat, ibi quod omni professioni COR- mur (at. loquimur). Ex ipsa, sicut Deus diviJil, uni—
veniat; ibi audimus praecepta quoe faciamus, ibi co-- versi pascamur, inde alimenta boiiee vilce suraamus,-
gnoscimus preemiaquaesperemus; ibi estjussio quce ut ad eeterneevitae preemia pervenire possimus, in_-
nos per lilteram doceat et inslruat ad scienliam; ibi i-lum credentes, in illo sperantes, illum pree oranibuB-
promissio quce per gratiam trahat et perducal ad et in omnibus diligentes, qui seipsum nobis, el ali-
• gloriam. ntentum prcestat ne deficiamus in via, et preemium.
547 2. Servorum igitur, quos populo suo proepo- B servat"ut gaudeamus in patria. Chrislus est «nim
suit a, Dominus speciale volensofiiciura demonstrare, alimentum nostrum, Christus erit prcemiumnosfcrum,.
ait, quod ex Evangelio modo audiviraus : Quis putas Chrislus est cibus etconsolatio cuirenliuinviatoium,.
est h fidelis dispensalor et prudens, quem constituil ipse 54S satielas f et exsultalio quiescenlium bea-
Dominus supra famiiiam suam, ut det itlis in tempore torum. Ad ipsam itaque trilici mensuram perlinet.
triiici mensuram?Dealus ille servus quem, cum veneril quod Dominus ait: Vendite quw possidetis, et date •
~
Dominus, inveneritita facientem (Luc. xn, 15). Quis eleemosynam; facite vobis sacculos qui non vetera-
est iste Dominus, fratres? £hrislus sine dubio, qui scunt, ihesaurumnon deficienlemin cmlis, quofur non
suis discipulis ait : Vos vocatis me Magister el Do- Kppropiat, neque tinea corrumpit (Luc. xii, 35),
mine; et bene dicilis: sutn "elenim (Joan. xm, 13). M-tgnumbonum est, frjfres carissimi s, valde con-
Quee est etiam hujus Domini familia"?Nimirum illa gruum,' valde commodum, et maxime Chrislianis-
est quam ipse Dominus de manu inimici redemit, et omnibus appetendum, ut unusquisque deficere non
suo dominio maneipavit. Hecc aulem familia sancta delectetur in pejus, sed omnes proficere studeamus-.
est Ecclesia catholica, quee per orbem terrae copiosa in melius.
fertjlitate diffundilur, et redemptam se pretioso sui 4. Arbores sumus, fratres, in agro dominico coti-
Domiui sanguine gloriatur. Filius enim hominis, sicut C stitutce. Deusesl autem noster agricola : ille nos com- _
ipse ait, venil non ministrati, sed ministrare d, el dare pluit, ille colit, ipse fecunditalem donat, ipse fru-
animam suam redemplionempro multis (Malth. xx, ctificaiidigratiamsubmimslral. Pluvia Dei est sermo-
28). e Ipse est etiam Pastor bonus qui animam suam sanclee preedicationis, cultura Dei esl infusio gratiec
posuit pro ovibus suis. Grex ergo boni Pastoris ipsa spiritalis. Deus igilur preeceplo nos compluit, adju-
esl famUia Redemploris. Dispensator vero quis sit, torio colit. Dum compluit, aufert a nohis ignorantiee
quem oportet esse fidelem pariter et prudentem, Pau- siccitatem; dum colit, bene vivendi condonat uber-
lus nobis ostendit aposlolus, qui de se suisque sociis latem; dum pluil, terram nostri cordis" inigat'; dum
loquens ait : Sic nos exislimet homo ul ministros vero colii, de ipsa terra spinas et tribulos mundanee
Christiet dispensatoresmysteriorumDei. Hic jam quce-. cupiditatis exslirpat. Debemus itaque fecundari coe-
ritur inter dispensalores, ui fidelis quis invenialur (I lestibus pluviis, debemus congrua fructificatione ma-
Cor. iv, 1, 2). nibus superni respondere cultoris. Et si non possunt
5. Ne qu's. autem ndstrum solos apostolos dispen- omnes arbores eequalesfructus afferre, nulla tamen
satores faclos existimet, neglecloque militicespiritalis debet in agro -dominicosterilis permanere.
officio, servus piger infideliter imprudenlerque dor- 5. -Mullummetuenda nobis est, fratres, ilia sen -
mitet, ipse beatus Apostolus episcopos quoque dis- j) tentia comminantisf qua dicitur : Omnis arbor qum
pensatores esse oslendens, ait: Oportel enim episco- non facil fructutn bonum excidelur, et in ignem milte-
pum sine crimine esse, sicut Dei dispensalorem (Tit. i, lur (Mattlu ni, 10). Quod si slerilitas in ignerii mil-
7). Servi ergo palris familias sumus , disperisalores tilur, rapacilas quid meretiir? Autquid recipiel qui
Dominl sumus, mensuram tritici quam vobis eroge- alienum tulerit, si semper ardebit qui de suo non.
mus accepimus. Qucevero sit isla mensura trilici si dederit?. El si judicium sine misericordia erit illi qui-
quceramus,ipsam quoque nobis beatus Paulus apo- non fecil (al. facit) miserieordiam (Jac. n, 13), quale
stolus ostendit dicens: Unicuique sicul Deus divisil judicium erit illi qui fecerit et rapinam i Timeamus
mensuram fidei (Rom. xn, 3). Quara ergo mensuram ergo, fratres, timeamus actus noslrct. Obcdiens

0 Basil., proposuil. feslare.

h Basil., Quisnam esi. e Desunthccc inMog., Colon. et BasiL Leguntur
r Sic ms. Colb. et Anf., juxta texlum Grceeum in ms. et Ant.
Evangelii et Vulg. vers. Lucte xn, 45.-AI edd.Jlog., f Ant., ipsaest salielas.
Colon. elBasi!., vigilantem. s Ant., fralres m i.
d Mogunt. el Colon., non manifestari, sed mani—
 .723 S. FULGENTIl EPISCOPI RUSPENSIS , 73Jf
Christo vendat quce possidel et eleemosynam det, A ralia preeferat, nemo tefrena coelestibusantep&nat.
ut de terra cor ad ccelum Ievet, ut avaritiam calcet, Thesaurum nostrum, fralres, in ceelis ponamus, ut
ut ad perfectionis culmen tota mentis iutentione etiam cor nostrum in coeljshabere.possimus. Necesse
festinet, ut non sit sollicitiis quce sunt mundi, sed * est enim ut quo_prcecesseritdileclionis thesaurus, il-
quoe sunt Domini (al. Dei); ut mundura sibi cruci- luc eliam cogitationis sequalur affeclus. Llco Veritas
fixum habeat, seque mundo crucifhum exhibeat-.ut ait : Ubi enim thesaurus vester est, ibiet cor vestrum
sit omnino pauper in soeculoet dives in Christo. eril (Matth. vi, 21). Ut ergo in coelis lliesaurizemus,
Quis ignoret boni hujus mttgniludinem? coelesliadiligamus. Yis nosseubl ihesaurizas?aitende
6. Vfdemus autem, non omnibus vendendarura re- quid amas. Y-isnosse quid amas? attende quid cogi-
rum suarum iriesse virtutem. Unusquisqueenim pro- tas. Ita fiet ut thesaurum tuum ex tuo amore cogno-
prium habel donum ex Deo, alius autem sic (II Cor. scas, el amorem luum indicium tuce cogitationis in-
YII, 7): Ecce hoc tam magiium bonum implerepauci telligas. Ostendens autem Dominus quomodo in cpelis-
possunt, mtilti non possunl. Nunquid quia paucis do- thesamizarepossimus, ait : Sinl lutnbi veslri prwcin-
natur ista perfectio, propterea debent esse pessimi cti, el iucernmardenles (Luc. m, 55).
, quicurique in bono nondum possunt esse perfecti ? 9. Si istum Domini serraonem secundum lilteram
HuhquiJ propterea Christianus debet vitio rapacitalis B velhnus aecipere, nihil in eo commodi spiritalis pos-
insistci*e,quia forle nondum potest omnes res suas sumus invenire. Quid enini 1;proficit ad animcesalu-
pauperibuserogafe? Aut ideo"debet aliena concu- tem, si aliquis corporaliter, aut lumbos prcecingat,
plscere, quia propria necdum potesl omnino con- aullucernara accendat? Alia ergo in preeeinciislum-
temnere? Absit hoc, fratres, ab omnibus Chrislianis; bis et lucernis ardenlibus queerenda esl inlelligenlia
averlat hoc Deus a fidelibus suis. Apostolus enim ve- spiritalis, quee scilicet divino sit procceplo condigna,
i-aciter dicil quia neque avari, nequerapaces, regnum quee nostrec saluli congrua i*eperiatur et commoda.
Deipossidebunt, I Cor. vi, 9). Manifestum esl autem Neque enim frustra quodam loeo ipse Dominusait :
quia omnes qui a regno Dei g49 alienabunltirr in Verba quw egoioculus bitnivobis, spiritus et vita sunt
celerno igne cum diabolo ejusque angelis damna- (Joutu vi, 63). In lumbis ilaque gg® concupiscentia
bunttir., carnalis ostenditur, in lucernis vero fides et carilas
7. Pjoiiiile, dilectissinii, si non omnes possunt Christiana monstralur c. JubensigiturDominusIum-
implere quod Dominus ait, Vendite qum possidetis bos nostros preecingi,concupiscentias carnis sine du-
(L'tc. xii, 35), illud lamen quod adjecit dicens, Date bio preecipit (al. prcecepit)refrenari. Imperansautem
eleemosmiom(Ibidem), omnibus est possibile, siadsit utlucernas ardenles habeamus, hocutique jubet ut
bona volimtas; omnibus fitcile, si non adsil dira cu- ->et lucnine vercefidei splendeamus, el sancteecaritatis
piditas; oranibus salubre, si ferveat caritas : cunctis operibus ferveamus. Jubensut sint Iumbi noslriprce-
ergo debet esse comrauue ul oinnibus donetur ecier- ciReli, mandat ut mala desideria atque opera' fiigia-
na felicitas. Qui ergo tanlam virlutem aeeipil a Do- mus; jubens ut sinl lucerncenostrce ardenleSj monet
miuo ut omnia quee in mundo sunt coelestisregni ut bona diligamus atque faciamus.
amore conteranat, queehabet vendat, elegenis ex- 10. Ista qucede Evangelio proposuiraus, cum pfo-
pendat. Qui vero tantce vir.utis nondum est, de his pheticis sermonibus conferamus. Uirumqtie enira
quee habct, in quaulum habet, eleemosynam faciat. Teslamentum Deus unus instituit d, unus Dominus
Tantum operetur bona voluntas quantum suppetit dedit; et si sunt utriusque Testamenli diversa pro
facultas. Perfectus possldeal primum virtutis locum, lemporibus sacramenta, concordat lamen in ulroque
imperfectus saltem perveniat ad secundum. Efticiatur salutis humana- senteniia, qua picecipitur ut non pec-
ille gloriose dignus, sit iste Iaudabiliter largus. Sit cemus, et jubelur ut bonis operihus iiisistamus.Pree-
ille sancttc paupertatis ardentissimus amalor, sitiste cipit itaque Dominus per bealmn David, dicens : JDe-
sanclorum pauperum piissimus consolalor. Habeat clina a malo, et fac bonum (Psul. xxxm, 15). Per
isle apud Deum patronos pauperes, quos ille se gau- Isaiam quoque onmes his admonet verbis : Auferte
detvittulis habere consorles. Sit iste talis qui cum ^ malum cogitationumveslrarum ab oculis meit; qyie-
Doinino judicaturus sedeal; sitille lalis qui ad dex- scite perverheagere, dhcite benefacere(Isu. i, 16). Hoc
teram judicandus assistat. Sil ille talis qui oeterna ergo nunc Dominus per seipsum preecipil (al. pra.ce-
tabernacula perpeluo jure possideai; sit iste talis pit), quod nobis persanctos etiam patriarchas pro-
quem illerecipiat. Admoneta enim nosDominusdi- phetasque mandavit. Quid est enim, Stnt lumbi vestri
cens: Fucile vobisamicos de mummona iniquitalis, qui prmchicli, nisi, Declinale a malo ? Quid est, Sint lu-
vos recipianl in mlerna tabernactda (Luc. xvi, 9). cernm ardentes, nisi, Facile bojura? Quid est, Sint
8. Hoc ergo, fralres, necessarium cst omnibus no- lumbivestri prmcincti, nisi, Quiescile agere perverse?
bis, ut in bonis operibus nemo sit segnis, nemo sit Quid est, Sint lucernmardenies, riisi, Discite bene-
sterilis, nemo preesentiumdilectione (al. deleclalione) facere''
futura contemnat, nemo scterna despiciens, sola lem- 11. Preccmgunlur igitur (al. enini) fidelium Iurabi,
poralia perversus aspictal; ncmo spiritalibus corpo- dumconcupiscenlia mala comprimilur, dum iniqua
' Ms., Chrisiiunomonsiratur.
a.Ms., 'admonttii. ' tdd,, Deus institttit. Ms., Deusumt- htstiluit
fc.Jfs., Qtti enim.
 ' -
725' - SERMO H. 726'
cogilatiocohibetur, diim libidiniresistit "animus,dum A preedicenius.Yobis qubque donel ut quod ab illo per-
lasciviae denegalur affectus, dum calcatur luxuria, servos ejus auditis, et corde intelligatis, et opere fa-
dum avatltia contemnitur et rapina, dum proximi ciatis. Hocergo divina misericordia operelur inom-
laesiodevitatur, dum superbia vincitur, dum invidia nibus nobis d,ul nos, quos voluit esse dispensatores,
superalur. Ardent vero lucerncefidelittm, dum reclce fideles faciat eti prudentes ; vos quoque faciat obe-
fidei reguiam servant, dum in sinu matris Ecclcsice dientesethumiles; ulmensuranitritici dominici, quam
.'onganimiter perseverant, dum lerrena contemnunt vobis damtis, cominunem vobiscum salubriter atque
et co-festia coneupiscunt, dum sollicili pacem custo- utiliter habearaus e.
diunt, dum se invicem pure diligunt, dum mutuo se SERMOII.
honorepreeveniunt, dum mansuetudine cordis el hu- De duplici Nalivilale Christi r, una mierna cx Palre,
roilitate proficiunt, dttm misericordiee opera libenler altera lemporali ex Virgine.
alquehilariter faciunt,dumque in operibus bonis non 1. Cupientes aliqnid de hujus diei solemnilalenar-
hominibus, sed Deo placere contendunt. rare, simulque considerantes illud unurii Yerbum, de
12. Omnis ergo Chrislianus proecinctos habeat quo dicere volumus, nulla invenimus verba quibus .
lumbos, ut fugiat Iibidinem; ardentem habeat lucer- sufficienter aliquid dicere valeamus. Est enim hoc -
mam, ut custodiat caslitatem : pi'oecinctoshabeat B Verbumnon quod desinil prolatura, sed quod per-
lumbos, utaliquid alienum nec rapiat, necfurelur; ni-tnel natum; non transilofium, sed celernum; non ,
ardentemliabeat lucernam, ut de suo misericordilet faclum a Deo Patre, sed genilum ; nec solum geni-
operetur : prcocinclos habeat Iumbos, ut minorem tum, sed eliam Unigenilura. Unura quippe Verhum
non opprimat; ardenlem habeat lucernam, ut op- "DeusPater genuit de seipso, per quod-omnia creavil
presso velamine justiliee e juslce defensionisauxilium ex nihilo. In prhuipio cnim gg5£ eral Verbtm, el
impendat: preecinctos habeat lumbos,utbabeutinon Verbum erat apttd Deum, el Deus eral Verbum. Hoe
auferat cibum; ardentem habeat lucernam, ut esu- erul in ptincipie apud Deum. Ontnia per ipsttm-facla
rie:ili tribuat alimentum : preecincloshabeallumbos, sunt, el sine ipso faclutn est nihil (Joari. i, 1, 2, 5).
ut nou spoliet vestitum; ardenlem habeat lucernam, I» hoc autem quod per illud Yerbum Deus Pater (al.
551 ut vestiat nudum : prcecinclos habeat lumbos, omnipotens) omnia fecit, ostenditur quia hoc Yer-
ut domum nullius invadat; ardentem habeat lucer- bum genuit ipse, non fecit. IUud igitur Yerbum de
naro, ut peregrinos Chrisli Iibenter excipiat: prae- Deo Deus est, de creatore creator cst. Unde hoc iit
cincfos habeat fumbos, ut fugiat elationem; arden- se s naluraliter babel esse, quod Paler est.
lem-habeatlucernam, ut servet humililatem : pree- 2. Natus est itaque de Patre Deo Filius Deus, alter
cinclos habeat lumbos, ut expellat a se invidiam e: C in persona, noii alius in natura : semper apud Pa-
iivorem; ardentem habeat lucernam, ut puram rCttn- trem, semper cum Patre, semper de Patre,.semper in>
ctis exhibeat caritatem : preecinctos habeat lumbos, Patre: semper apud Patrem, cum quo illi una est lia-
ut nou exhibeat membra sua arma iniquitalispeccato, luralis imraensitas; semper cum Patre, cum quo illi
ardenlem habeal lucernam, ut exhibeat membra sua una est naluralis ceternilas; semper de Patre, de quo
«rnia juslilim Deo (Rom. vi, 13). . iili est naturaliler eeleriia nalivitas; semper in Patre,
13. Heec est, fratres, catholicce fidei vera sanaq^te cum quo illi est una naturaliter eequalisque divinitas : -
doctrina. Haecest mensura trilici de qua Doraini re- et alter quidem ille qui Pater est h, aller ille qui Ft-
demptoris b est pascenda familia. Ex hac vobis (al lius est; neuter lameu allerDeus;quia Pater et Filius
nobis),quanlum Dominus tribuit, damus ; ipsumqut> unus esl Deus. Quapropler quando de Patre Deo et
Dominum jugilec exoramus, ut et nos et vos in ti . Filio Deo nascitur sermo, digne-dicimus alterum esso
• raore gratiee ~ suo paseere dignetur auxilio., Auferat Palrem, et alterum Filiuin ; et nihilominus digne
a nobisdominationem praveecupiditalis, donet omni dicimus unum Deum esse Patrem et Filium. Cum
bus profeclum et perseveranliam caritalis. Lumbo 5 cnim dicimus alteruni esse Patrera, alterum Filium,
nostros ipse preecingat, lucernas nostras ipse arden > discretas personas genitoris genilique/monstramus-;
.faciat ardentesque cuslodiat: ut nec refrigescat no . jj cum vercfdicimus unumDeum esse Palrem etFilium,
6fra caritas, nec aliqua nob'is dominetur iniquilas ipsam unam naturam indiscretce divinitatis oslendi-
Sed Dominus ac Redemplor nosler omnibus gi*atiant mus. Altera est enim-persona genitoris et geniti; sed
tribuat, universis donum sanctee illuminalioni > una est natura geniloris et geniti.
ac virtutis infundat. Nobis donet ut quod ab iU< > 5. Quomodo vero i sufficienter aufrdig-neloquipo-
audimus recte intelligamus et sicut oporlet faciamus , terit quis ? De quo ? Homo de Deo, morlalis de im-
vobisque faciendum sermone sufficienti et congruii mortali, visibilisde invisibili, mulabilis de incomrau-
" SicBasil. Alms., velamenjuslitiw (forte -~rojustw) { Mss. duo, De Nutali Domini.
duntaxal defensionisimpendat.Mog., Col. et Ant., ut t hoc ipse.
oppressoveiaminejustitim, duntaxat defensionis auxi h Ms.,
Sic Ant. Basil. vero, Mog. et Colon. omittunt
liumimpendal.
L Ms.. de qua Redemptoris. priori loco particulam qui. Alog. el Colon^ pos-
- teriori habent, quod filius esi. Ms. autem,qi<Q<f,
nti-o-
el gralim suw. que1 loco.
d Ms.,-t'nomnibus;Basil.,
cMog.-,_Colon.
deest nobis. Sic ras."el Ant. Al Basil., Mog. el Culon., <JMO.
* Basil., communemnobiscttmsalubriler
atqrieutili niam.
ter habeath. i Ms. Quundovetol
,7£7 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 728
labili, opus de opifice, de cre"atore crealura, de fa- A , ad remedium sanitads ; et qui esl angeiqrsm esca,
clore fsclura, parvulus de immenso, temporalis de nobis factus esl medicina. - c
eelerno, humilis de altissimo, plasmatuse Iimo de ilfo 5. Yerumtamen bic, dilectjssimi frati-es,- attendite
qui omnia ereavil ex nihilo. Cujus est ineuarrabilis magniludinem gralice, etagnoscite quid Deushomini
omnipotentia, qua nos gi*aluita bonitale fecit; nee dignalus est prcerogare. Chrislus enim Dei Filius, de
rainus tamen inenarrabilis gralia, qua nos omnipo- vero Deo Dcus verus, et unus cum Palre naturaliter
tentissima miseralione salvavil. Qui et opus creatri- Deus,sempei'.ex seipso sanclos e angelos pascit; sed
c'is omnipotentice gralis fecit, et opus gralice salva- tamen angelicam natufam Dei Filius non accepil. Ut
trieis omnipotenter impievit: illic habens poteslatem aulem suam caiitatera Deus commendaret in riobis,
condendi et regendi creaturam suam, bic habens po- Filius ejns naturam nostram suseepit ex nobis : et
testatem ponendi et sumendi pro ndbis a animam Dens unigenitus, qui panis est angelorum, ut-etiam
suam. Omnipotentiam vero hanc (al. nunc) dicimus, hoininiiin seipsum facerel panem, simul hominis et
qua Yerburo, quod in principio erat, et apud Deum animam suscepit et carnem. Aecepit ulramque ve-
erat, et Deus erat, fecil omrie quod non erath ; gra- Vam, utramque sanclam., utramque niundam. accepit
tiam vero, qua Yerbum caro faelum venit qucerere animam nostram sine Iniquitate,-accepit carnem no-
et salvumfacere quod perieral; onmipolentiam, qua jj stra__jcum mortalitate ; accepit animam justam, per
fecitomnem diem;gratiam,qua certo die concipi et quam nostris animabus justitiam redderet, carnem
certo die dignatus est nasci. vero propterea dignatus est habere mortalem, ut se~
.4. Idem igilur minoralus paulo minus ab an- cundum ipsam moriens mortem vinceret, secundum
gelis, in die faetus est hominum, qui, coeelernus ipsam etiam resurgeret, per quam noslra quoque
et eequalisDeo Patri, dies sanclorum ggg semper corpora suscitaret.
est angelorum. De ipso quippe propheta dicit: Bent 6.Magnummysteriura,dilectissimifratre8,magnum
nunliate diem de die, salulare ejus (Psal. xcvr2). divineedileetionis indicium, Homo Deura contemnens
Quid est dietn de die, nisi Filium de Pati-e e ? Est igi- a Deo discessit, Deus homine.m diligens ad homhies
tur de Patre Filius,. de die dies; sed tamen Pateret venit. Diiexil impium, ut faceret justum; 554 di-
Filius non duo dies, sed unus est dies. Est de Patre lexit infirmum, ut faceret sanum ; dilexit perver-
Filius, de Deo Deus ,' Pater tamen et Filius non duo sum, ut faeerel rectum; "dilexit niortuum, ut facei*et
dii, sed unus est Deus. Unus igitur dics eeternitaiis vivum. Et quid araplius dicam? quandoquidem Deus-'
simul Paler el,Filius a.nobis agiioscilmvin die au- unigenitus humanam naturam tantum dilexit, ut eam
lem temporis solus Filius invenilur. Dies etenim non solum a polestate mali angeli liberaret, verum
seternus Pater et Filius noslrura corpus et animam P etiam in seipso super omnes bonosangelos in Patri&
fecit;" in die vero tempoiis solus Fijius noslrum dexlera colloeai'et. Natura e&imqucein primo honii-
corpus animamque suscepit. Clnistus dies oeternus ne a malo angelo captivala fueratr ipsa nunc inse-
unigenilus in forma Dei manens ; Christus in d_e cundo liomine super omnes bonos angelos regnat f.
temporis unigenitus formam servi aecipiens. Chri- Natura quce in primo homine mnndum peccato pol-
stus dies teternus dives permanens ut conderet nos; luit, ipsa in secundo homine mundum a "peccato
.Qhrislus in die iemporis pauper factus ut rediraeret mundavit. Primus Jtotno de terra terfenus, secundus-
nos. Dies celernus Christus Deus de Deo Palr.e, Chri- Iwmode cosloccelesiis(1 Cor.~xv,i7), Primum homi-
stus in die temporis Deus homo de virgine matre. nem mulier corrupta mente decepit, secundum ho-
Christus dies -cetei*nusYei'bum eructatum (Psal. minem virgo Incorrupta virginilate concepit. In primi
XLIY, 1) de corde Palris , Christus in die lemporis hominis eonjuge nequitia diaboli seduclam deprava-
Yerbum caro factum de utero virginis matris. vit mentem, in secundi autem hominis matre gratia
Christus dies eeternus, Deus verus de Deo vero; Dei et mentem integram servavit et carnem : menti
Christus in die temporis sponsus procedens de eontulil firmissimam frdem, carni abstulit omnino li-
thalamosuo (Psal. xvnr, 6). Dies eeternilalis Christus bidinem. Quohiam igitur miserabiliter pro peceato
angelos *>creans, dies in tempore Christus bomi- ,j. ' damnalus est homo, ideo sine peceato mirabiliter na-
nes salvans. Dies eeternitatis Cbristus in coelo san- tus est Deus homo.
ctos angelos pascens, dies temporis Christus ho- 7. Attendite, fralres, medicinalis gratice lineas, di-
mines in lerra reficiens. Ut eriim panem angelorum vina nobisbenignitate monslratas.TuncadEvainan-
manducaret bomo, crealor angelorum faclus est ho- gelus malus1-accessil, ul per eam homoj quemDeus
inb, utrosque'pascens, et integer permanens. Quam fecerai, a Deo separaretur; mii.e autem ad Mariam
bonus panis qui et angelos pascit per speciem, ut bonus angclus venit, ut in ea humancenaluree Deus
de ipso satientur in patria, et nos pascit per fidem, Unigenilus uniretur. Yenit ad Evam diabolus, ut vi-
ne deliciamus in via! Ille panis, qui seipsum datan- tam nobis maljgnus aiiferref; venit ad Mariam Ga-'
gelis ad gaudium stabilitatis,seipsum dedit hominibus briel, ut vitara reddendam hominibus nuntiaret. Per,
E Haec verba pro nobis absunt a ms. ~ Abest sanclos a ms.
h Editi, otnne quod noverat. Ms., quod non erat^ f Hcec, Natura quw.... super omnes bonos angelos
<•Sicediti.Ms. autem, Quid-^estdies de-die, nisiFi- regnal, leguntur in Ant. et ms. Thu. In ms. Colb. e°>
lius de Palre? cceteris«ditis Jion leguntur, -
a£diti, attgelos sanctos. Ms. non habet sanclos.
 .SERMOIII. ' - 730
729
primi hominis culpam ccepit diabolus bomini domi- ,A sefvus d egressus est de ergastulo carnis. Reri Chri-
nari, per secundi hominis graiiam cospit ab homine stus pro nobis pannisestinvolulus; hodie Stephanus
superari: super primum superbus, sub secnndo eap- stola est ab eo immorlalitatis indutus. Heri preesepis
tivus. Per illum nos captivatos teriuit, per istum nos angustia Christum portavit infantem; hodie inimen-
liberatos amisit. Primus Adam nobis auctor exstitit sitas coeli suscepit Stephanum triumphanlem. Solus
culpce,novissimus Adam nobis auctorexstitil gralice. descendil Dominus,ul mullos elevarel; humiliavit
Illede limo plasmalus lerrenos protulit, isle de Spi- se Rex nosler, ut suos miUtesexaltaret. Qui enim!
ritu sanctd natus coelestes effecit. Per illum perdi- corpori suo virginis prceparavit uterura, ipse martyri'
dimus gratiam priorem, per istum recepimus amplio- suo aperire dignalus est coelum. Dominus Christus
rem. IUe quippe nobis intulit peccali maculam, cum angustias' intrare non dedigriatus' est uteri, ut ani-
qua nasceremur ad supplicium; iste nobis contulit raam Stepham latitudo susciperet cceli.
juslilicationis gratiam, ut renasceremur ad regnum. 2. Necessarium nobis est, fratres carissimj, agno-
Per Ulum nos fiUosseeeuli'generatio carnalis effecit, scere quibus armis prtecinctus Slepbanus scevitiam
per istum nos filiosDei generatio spiritalis exhtbuit. Jiidceorumpoluit superare, ut ita meruisset feliciter
Ille nos viliis subdidit," iste nos florere virtulibus fe- triumphare. Neque enim parvipendenda sunt talis
cit. IlFe nos per vilia dejecit, quo primus cecidil: J) virtus, talisque triumphus. Haud vero vilibus armis
iste nos per virtutes elevat,quo primus ascendit. IUe potuit preemuniri, qui a mullis non potuit superari.
quippe primus-cecidit in infernum, iste primus.con- Invictoe namque in eo enituil insigne virtutis e, quee
scendit in coelum. nec frementium (al. frcquenlium) sceviliamformida-
8. Interea, fratres, dignuni est ut in die dominicce vil, nec lapidanliura ictibus devicta succubuit. Usque
jMativitatisdiem quoque dominicce.Resurrectionis.so- adeo enim inter frementes 556 permansit inlerri-
lemniter audialis. Unigenitus enim Deus, sicut pro ' tus (al. intrepidus), ct inter lapidum fuit cruciamenta
nobis dignatus est nasci, sic pro nobis secundum car- securus, ut incredulitalem Judeeorumfidenter argue-
nem dignalus est mori, dignatus est eliam suscitari. ret, el benignus pro lapidantibus exoraret. Quod est
Iste quippe dies est visitationis, ille redemplionis. ergo lam magnum atque insupei'abile genus armo-
Opus enim gratiee, qua nos Deus Unigenilus salvos rum, quo munitus seevientesargueret, nec timeretf;
fecit, conceptus in utero' coepit; ipsumque opus gra- lapidantes uon reperculiens, sed patiens superaret;
tiee de sepulcro resuscitalus implevit. Conceptus in insuper et occisus aulam cccleslis regni vivus et eo-
ulero, factus est 555 particeps mortis noslrce; re- rsnalus intraret? Procul dubio muniraine regio se-
surgens de sepulcro, feeit nos participes viteesuee. plus, nullatenus est ab adversariis snperatus : quo-
Nunc itaque omnes Dominum exoremus ut, sicut in C niam Rex nosler, cum sit altissimus, pro nubis hu-
islo die gaudium suo populo tribuit, ad illum quoque milis venit, sed inanis yenire non potuit. Magnum
diemoinnes cum gaudio et pace perducat, popnlum- quippe donativum suis militibus allulit, quo eos non
que suum in fideet carilate custodiat. Amen. solum copiose dilavit, sed etiam ad certandum invi-
clissime confortavit. Attulit namque.donum caritalis,
SERMO III.
quo perducerel homines ad consorlium deitaiis.
De sancto Slephano piotomartyre, el Conversione S. Quod ergo atlulit, erogavit : nec sibi aliquid minuit,
Pauli. sed mirabiliter et suorum s pauperiem ditavit, et
1. B Heri celebravimus temporalerii sempilerni indelicienlibus thesauiis plenus ipse permansit'.
Regis nostri Natalem : hodie cefebramus triumpha- 5. Caritas ergo qtiec de coslo ad terras deposuit
Ietn mililis passionera. Heri enim Rex noster, trabea Christum, ipsa Slephanum de terra elevavit ad co>
carnis indutus, de aula uleri virginalis egrediens vi- lum. Caritas queepreecessit in Rege, ipsa subsequen-
sitare dignatus est mundura : hodie miles de laber- ter refulsit in milite. 0 admiranda ubique potentia
naculo corporis exiens, triumphator migravit ad Salvatoris! 0 proedicandaindesinenter gratia Redem-
coelum. IUe, sempiternee deilatis majeslale servala, plorisl Ostendit in malre virginitalis oeternce mira-
servile cinctoriurab carnis assumens, in hujus sceculi_0 culura, demonstravit in martyre invictee caritalis in-
campum pugnaturus intravit; iste depositis corru- dieium. Integritas quippe intemerata permansit in
ptilibus corporis indumentis, ad coeli palalium pe- virgine, dilectionisvirtus invictaperseveravit in mar-
renniter regnaturus ascendit. Ille descendit ca?ne Syre. Et sicut in matre Domini non potuit.virginilas
velatus, iste ascendit sanguine laureatus ~. Ascendit violan, sic m niarlyris menle non potuit Christi ca-
iste lapidanlibus Judeeis, quia ille descendit leetan- rilas tanto seevienlium agmine superari. Stephanus
. tibus angelis. Gloria in excelsis Deo (Luc. n, 14) ergo, ut nominis sui coronam meruissel accipere,
heri sancti angeli exsullantes cantaverunt; hodie caritalem pro armis habebat, et per ipsam ubique
S^ephanum loelantes in suum consorlium suscepe- viucebat. Per carilatem Dei seevienlibusJudceis noi.
runt. Heri Dominus exivit de utero virginis : hodie cessit, per caritalem proximi pro lapidantibus in-

* Mss. habent: Fratres carissimi, nec habent sem- 0 Mss., Invicta namque in eo eniluerunt signa vir-
piterni. tulis, quianec... deviclus succubuit.
b Mss., teniorium. . ! Heecverba, nec timeret, habentur ex mss.
c Mss , coronalus. E Ms. et Anl., suorum fidelittm.
a Sic mss. At edd., miles'.
731 S. FULGENTlI EPlSCOPI RUSPENStS 752:
lercessil. Per carilatom arguebat errantes, utcorri- A sectetur exemplum conversionis in Paulo : *t qui
gefentur ; per caritalera pro lapidantibus orabat, ne bonus est, eequiiatem usque ad finem leneal; qui
punirentur. Cafiiatis virtule subnixus, vicit Saulum autem malus est, quantocius a sua perversitate.dis-
crudeliterscevientein, et-,quem habuit in terra per- cedat; nec bonum hominem praesumptio justitioe
secutorem, iu ccelo meruit habere consortem. Ipsa faciat negligentem, nec malum iniquitatis considera-
sancta et indefessa caritas desideravit orando acqtti- lio faciat desperantem, sed ille bonum forliter te-
rere quos nequivit monendo convertere. Neque neat, iste malum celeriter deserat. Donus timeat ne
enim, fralres, existimandus est Slephanus tunc ini- cadat, malus conetur ut surgat. Quisquis ergo malus •
mioos dilexisse a cum pro eis orarct, et non di- . est cum Paulo prosternalur in malo, ut cum eo
lexisse cum eorum incredulitalem arguendo corri- erigatttr in bono : quoniam et ille cecidit malus, et-
perel. Absit hoc ab anima marlyris ad coeli palatium surrcxitbonus. Proslratus est iniquus, eterectusest
feslineiniis. Ipsa enim sancta caiitas firmam servavil justus; cecidit sccvissimtis persecutor, et surrexit
in oratione patientiam, qucerigidam lenuil in corre- veridicus preedicator ~. Cadens lumen corpoiis im-
plione censurara. Et ideo in oratione audiri meruit pius perdidit, surgens autem Iumen cordis juslifica-"-
leriilas, quia sine carilate non fuit in correplione tus accepit. Conjunctus est ilaque Stephano, facliis
severitas: ac perhoc, sive-orando, sive coriipiendo, g esl ovisexlupo. Et ecee nunc PauIuscumSiephano-
caritatem bealus Stephanus reservavit, quia utrobi- leetatur, cum Stephano Chrisli clarilale a perfruilur,.
que salulem errantiura cogitavit, etindicio sanclee cum Stephano exsullat, _um Stephano i-egnat. Quo
oralionis ostendit increpationem illam non fuisse enim praecessit Slephanus, trucidatus lapidibus
odii, sed amoris. Pauli, iUuc seeutus cst Paulus, adjutus orationibus
4. Hoc autem faciens, et preesentibus caritalem Stephani,-
beatus martyr exhibuit, et utile nimis exemplum po- '6. Quamveravila e, fralresmei! ubi non Paulus
steris reliquit. Demonstravit enim §57 geminam de Stephani occisione confundilur, sed Stephanus
ecclesiastici dispensatoris industriam : ut ad corri- dePauli consortio gcatulatur, quoniam caritas in
geudum cujuslibet peccantis errorein, et non desit utroque leetatur. Caritas quippe in Slephano supe-
in ore correptio, et ad Deum pro *o supplex effun- ravit seevitiamJudeeorum, caritas in Paulo cooperuit
datur oralio. Ut qui malum fecit, per ini:i*epationem multitudinem 55S peccatorum, caritas in utroque
de 'raalis operibus confundatur, et per orationem pafiter regnmn meruit possidere coelorum. Carilas
apud Deum adjuvetur; ac sic ipsa carilas, el in ore igilur est omnium fons et origo bonorum, munimen
justitiam sonet, ut errantem corrigat; et in corde egregium, via queeducit ad ccelum. In caritate qui
palienliam servet, ut pro errante orationem puro P eunbulat, necerrarepoterit, nectimere. Ipsadirigit,
affectu dileclionis effundat. Qui enim errantem non - ipsa protegit, ipsa perducit. Quocirca, fratres, quo-
corripuerit, de negligentia judicalur h; qui autera niam scalam caritatis constiluit Christus, per quam
pro eo non oraverit, de pernicie condemnatur. Quo- ad coelum omnis possit conscendere Christianus,
circa, fratres, si quando aliquis pro animte salule puram caritatem forliter retinete, ipsam vobis invi-
corripitur, non aspernanleraccipiat monila caritatis; cem exhibete, et in ea proficiendo conscendile. In-
nec preesentem tristitiam sucevolunlatis attendaf, sed sislite operibus bonis, ut ad prcemia ceterna perve- '
consideret qucelucra ulilitatis acquirat. Idcirco enim nire possitis, adjuli gratia Salvatoris f, qui vivit et
arguitur, ut a pravis"operibtts corrigatur. Nec tamen regnat in seecula sceculorum.Amen.
cum videt correptionem aliqua verborum austerilate
SERMOIY.
fervere, existhiet caritatem in corde frigescere. Sic
cnim vigilat in ore correptio, ut in corde non dor- De Epiphania, deque Innocentum nece, el muneribus.
mitet oratio. Ac per hoc, in utroque peccanli con- Magorum.
sulte prospicitur, ut diim homo correptus de peccato 1. Noslis, fratres carissimi, quia dies isle qut a
corifunditur, et a malis operibus separelur et per nobis in honorem Domini per annos singulos cele-
orationem (Deo miserante) salvetur. Nam et sancla » bratur, ore cunctorum lidelium Epiphania venerabi-
Scriplura dicit: Quoniam quem diligit Domhtus, cor- liter nuncupalur. Et quia Greecumprobatur esse vo-""
ripit : fiagellal autem oninem filium quetn recipii cabulum, multis est Latinis incognitum. Inde est
(Prov. III, 12). quod nomen islud omnes quidem Latini dicunt, sed
5. Ghristi ergo caritate eompulsi, et bonos horta- non omnes inveniuntur nosse quod dicunt. Proinde
mur, ut in bono permaneant, etmalbs compelliraus, bonum est ut cuncti qui diem hodiernum Epiphaniam
«f a malo' discedant: prcesertim quoniam in islis nuncupant, et cur boc dicatur ignorant, sacramen-
duobus sanclis geroinum nobis monslratur salutis lum diei hujus nominis interpretalione cognoscant.
indicium : ut si quis bonus est, imitetur perseve- Debet enim aiei hujus solemnitas a fidelibttscelebra-
rantiara caritalis in Stephano; qui autem malus est, ri , et ideo solemnitatis causa non debet ignorari.
**In uno ms. non leguntur heec, inimicos dilexisse a Mss., Christi caritate.
cum pro eis oraret, etc.; nec quee posfea, Absit < Mss., Quatn vero beala viia.
lioc, etc. 1 Ms. unus, Demini npstri ~Salvatoris. Ms. alleri
b Ms., judicabilur... condemnabilur.
o Jls., et erectus est fidelissimusprwdicalor. cooperante Domhw.
 '
755 : - SERMOIY. 754
Hunc ergo diem, sicut diximus, Epiphaniam vocat A 4.; Archelaus natus est in palatio, Chrislus in di-
Cluisiiana religio. Epiphania vero inlerpretatur Ma- -versbrio. Archelaus natus, in leclo esl argenteo po-v
nifestatio. Traditum autem tenemus a Palribus quod silu.s; Christus autem nalus, in praesepio esl bre*
Unigenitus Dei, postquam est secundum carnem tem-- vissimo collocatus. IUe forsitan preiiosis involutus
pofaliter natus, in isto die esl Magis venientibus ma- "est sericis", iste viiissimis involulus est pannis. Et
nifestatus, a quibus oblatis muneribus suppliciter tamen ille natus in palatio, contenmitur; isle nalus
est adoratus. Nam.quia ipse est Deus qui sibi in Ve- in diversorio, queeritun. Hle a Magis nullatenus no-
leri Teslamento (Exod, xxv, 2) priiuilias offerri minatiir; isle invenlus, suppliciter adoratur. Omnino
mandavit," idem Deus homo natus genlium primilias spernitur priraogenitus regis , ei muneribus adora-
suo cullui dedicavit. Apostolica vero teslalur aucto- turd primogenitus pauperculec itiulieris. Quis est i .le
ritas,quia unus estDeus qui juslifical circumcisonem. rex Judceorum, pauper el dives, bumilis et sublimis?
ex fide, el prwpvlium per fidem (Rom. m, 50) : cir- Quis esl iste rex Judeeorum qi;I portatur ut parvulus,
cumcisionis nomine Judceos, prcepulii nomine genles adoratur ut Deus?_parvulus in prtcsepio, imroensus
indubitanter ostendens. in coelo; vilis ip pannis , prptiosus 1in stellis : cujus
2. Isli sunt duo pafieles, qui ex diverso-venerunt, nativilale comperla, Herodes turbalus esl, et omnis
et in lapidem qui factus est in caput attguli, in uni- ~~\Ilierosolyma cum ilto (Ibid., 5). . -
tate lidei convenerunt. Unus paries venil ex Judeeis, 5. Quid est quod sic lurbaris, Herodes? Quoniam
aller venil ex gentibus. Longe.a se diversi erant, natum regem Judecorum audisli, linbaris. suspicio-
quando diversa credebant: positus esl in medio lapis nibus agilaris, invidiee stimulis inflaramaris , el ob
angularis, qui ad se utrumque parielem duceret, et hoc nalum regem occidei*econaris. Inanis, esl ista
uti umque.nno nomine nuncuparet, essentque unum tui'balio tua, el vana prorsus cogilatiotua. Rex iste
communione vocabuli, qui fierenl unum in una gra- qui natus est non venit reges pugnando superare -,
tia sacrameuli. Per Chiistum ,enim qui esl pax no- sed moriendo mirabiliter subjugare; ijec ideo na.tus
stra, faciens utraque a ununi (Ephes. u, 14), Judcei est ut tibi suceedat, sed ut in eum mtindus fideliler
et gehliles facti sunt unum, quibus 559 nf>e>unitas credat. Yenit enim; non ut pugnet vivus, sed ut
unum indidit nominis Chrisliani vocabulum. Ad lapi- triumphet occisus; nec ut sibi de aliis $entibUs auro
dem ergo angularem ulerque paries venil, et verum exercilum qucerat, sed ut pro salvandis genlibus prc-
angulum fidei unitas fecit. Horum duorufn parielum liosum sanguinem fundat. Inaniler 560 invidendo
unus adductus est, quarido pasloribus Judecis Chri- ffmuisti successorem, quem credendo debuisti qutc-
slum natumangelus nunliavit; altef paries adduclus rere salvalorem : .quia si in etjm crederes, cum eo
est, quando genlilibus Magis novum sidus apparuit. C" regnares; et sicul ab illo accepisti temporale regnum,
5. IUi fuerunt primiliee Judeeorum , isli facli sunt acciperes eliam sempiternum. Hujus enim pueri re-
piiinlliee gentium; illi de proximo adducti, isti de gnuiH non est de hoc mundo, sed per ipsum regna-
longinquo reducti. Prope^ euim erant Judcei^qui , tur in mundo. Ipse est enim Sapienlia Dei, quee dicit
Deum colebant, longe erant gerites quce idolis ser- in Proverbiis : jPer me reges regnanl (Prov. vm, 15).
viebant. Hoe utique significabant pastores, _qui na- Puer isle Yerbura-Dei est, puef isle Yirlus el Sa-
scente Christo prope sunl inventi, et Magi, qui sunt pienlia Dei est. Si potes, contra Dei Sapienliam co-
de longinquis parlibus b adducti. Qtti tamen venien- gita. In tuam perniciem versaris, el nescis. Tu enirn
tcs, cum ipsiJudaei non essent, regem Judeeorum regnUra nullatenus habuisses, nisi ab isto puero qtti
se quecrere professi sunt, et ad ipsum adorandum nunc (al. tunc) natus est, accepisses. Puer qui nunc
se venisse dixerunt. Ail enim evangelisla, quia Magi a Magis dicitur Rex Judeeorum e, idem Crealor est
ab Orientecenerunl Hierosolymam dicenles: Ubi estqui et Dominus angelorum. Quapropler, cujus.times in-
nulus est.rex Judworum?Vidimus enim slellam ejus in , fantiam nascenlis ,' magis timerg debes omnipolen-
Oriente,etvenimus adorareeum (Mallh. n', l,2).,Quid tiam judicanlis. Noli eura limere regni tui successo-
est, dulcissimi fralresc, utisti Magiregem Judceorum rem, sed lime infidelilatis tuce justissimum dainna
adorandum qucererenl, cum ipsi Judcei non essenl? D torem.
Et qiiem regem? Utique non flerodem , sed Chri- 6. Utinam eum, Magis adorantibus, etiam tu pari-
stum. Yolunt adorare regem nuper natum, nec ado- ter etdorares, et non ad eum Magos fraudulenta cal-
rant regetn ante annos aliquot ordinalum. Adorare liditale mandares ! Ite, inquil, e. ittlerrogate diligen-
cupiuntinfantem lactanlem, nec adorant regem po- ter de puero; et cum inveneritis, renuniiale mihi, ut et
putis imperantem. l.am'et de Herode fege Judeeo- ego veniensadorem eum (Mailh. n, 8). 0 calliditas
rum filii jam fuerantriali, qui erant patre mortuo ficta! 0 incredulitas impia! 0 nequilia fraudulenla,
regnaturi. Morluo enim isto Herode , Archelaus in "Si adoi*are istum puerum ceftissime disponebas,-
Judcea regnavit, et Galilceoeprincipatum junior He- quare pro illo multos pueros-occidebas? Sanguis in .
rodes obttouil. nocentum, queni creduliter effudisti, attestatur quiu

* Mss., utrnmque. * Ant., honoralur. '

'h Mss., etAnt., de longhtquh Orienlis partious. . * Mss., Puer isle qui nunc a Magis aaoratur, d-
* Mss., Quid esl hoc, dileclissimi fralre,~?lu uno ctlur RexJudworutn, idem, elc.
oeesl adorandum:
 '
755 ~ S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 7S0-
de hoc puero voluisli. Et taraen non soluin istum A 8. Si nescis veram bujus pueri deitalem, altenda*
puerum non invenislr, sed nec illis pueris aliquid no- stellam in ccelo fulgentem, Magospreecedentem,et
cuisli : imo inscius, quod illis proderat, hoc egisli. iter ignorantibus ostendentem. Hoecstella nunquam
Per sceviliamquippe tuam facti sunt martyres, qui ante apparuit, quia nunc eam puer iste creavit, et
per inlanliam suam fuerant inriocenles : quando per Magis ad se vfenientibusprceviara deputavit. Iste puer
gratiam hujus pueri pro eo ineruerunt mori, prius- in prcesepiquidem parvulus collocatur, sed inagnus
quam euni possent coram hominibus confiteri. Iste "in coelomirabililer operatur. Permitlitsemanibusln
ilaque puer, qui mundum creavit, qui mundum re- tefra portaii, sed prcecipit sibi coelestia famulari.
git, qui omnia qqeecunquca vull facil', qui cuncla Quid est ergo quod infanlilem altendis eelatem, et
mirabili atque insuperabili ordine h disponit, hoc ejus divinam non inlelligis polestatera? Sic fuit ve-
ordinavit, hoc egit, ut per tuam invidiam furiosam raciter intimanda pueri hujus naluralis divinitas, ct
illi pueri mortem susciperent pretiosam, el quod eis naturalis humanilas, ulraque naturaliter vera, utra-
ad salutem luam (al. suam) proestare non posses que unila, nec in se invicem confusa, neea se invi-
amicus, hoc ad damnationem tuam facei'es inimicu'. cem separata. Ipsum enim habuit Maria Hliumde se
Ad hocergo te permisit infante; occidere, ut illosde natum, cui slella debitceservilulis exhibuit famula-
te faceret triumphare. Te ei*gopermisit ad nequi- gtum. Ipsum eumdemque Maria in Betblebem Deum
tiam, illos perduxit ad palraam. Unus enim idemque (ul. Dominuni) homiriem peperit, quem stella Magis
est Dominus onmipolens, qui parvulus vagiens; in Oriente positis nuntiavit. Magiergo venerunt, et
unus idemque est, qui luam crudeliiatem dignalus filiumYirginisunumeumdemque(a/. DominumjDeum
est fugere, cujus majestatem non jjoles effugere. Fu- hominem cognoverunt.
git emm non formidine humana, sed dispensalione 9. Denique attende quid obtulerunt, iel agnosce
divina; fugit non necessitaie, sed polestate. Ideo au- quid.crediderunte. Refert enira evangelisla quia in-
tem dignalus est in -Egyplum fugere, ut poslea cru- iranles domutp, invenerunt puerum cum Maria malre
cem dignarelur ascendere; et illa polestate puer la- ejus : efprocidentes adoraverunl eum; et apertis the-
tuit in jEgypto, qua polestate juvehis pependit in suuris suis obluleruntei munera, aurum, ihus et myr-
ligno. Unus enim idemque est mortis susceplor, vi- . rhum (Malth. n, 14)1Per ista tria munerum genera,
tceque lai-gitor : unus idemque immorlalis ex Patre, in uno eodemque Christo et divina majestas, et regia
morialis ex malre; propria polestale moriens, prc- poteslas, el humana mortalitas intimatur. Thus enim
pria poteslate resurgens. ad saeri-icium, aurum pertihet ad tributum, myrrha
7. Iste itaque puer qui natus est ideo non inveni- ad sepulluram pertinet mortuortjm. Omnlaheecsancla
lur in numero parvulorum morientium, quia ipse est „ fides Chrislo veraciter offerrenon desinit, dum unum
exspectatio gentium. Sanguis 5©! hujus pueri pro- euendemque verum Deum, verum regera, verumque
pierea (al. proinde) non cum istorumsanguine fundi- hominem credit, et vere pro nobis morluum veraci-
tur puerorum, quia solus in remissionem fttndeiidus terrecognoscit'.
est peccatorum; et illi onraes pueri inaniter more- 562 1°- m oblatione tburis confunditur Aria-
renlur, nisi hujus sanguine salvarentur. Et iste qui- nus, qui soli Patri sacrificium offerri debere s con-
dera puer cerlissime norietur, quia si mori nollet, tendit: in oblalione myrrhee confunditur Maniebceus,
nullatenus nasceretur. Morielur autem, non ut im- qui Christum vere morluum pro nostra salute non
pleat scevitiamtuam, sed ut perliciat mansueludinem credit : in auro vero simuluterque confunditur, quia
suam : faciet ^nim eum mori benignitas propria, non et Manichceusde semine David secundum carnem
malignitas aliena. Morietur non ut tu infidelis regnes: natum non credit regem, et Arianus Deo Unigenito
in scecttlo,sed ul secum regnare faciat fidelesin coelo. nafuralem assignare nititur servitutem. Proinde utei-
c Morielur non ut regnum amiltat, sed ul regnaluros; que non experietur regem, a
quo per lidem regatur
acquirat. Morielur non ul perdat brevem vilam, sedl (al. regnatur), sed a quo pro infidelilatis crimine
ut conferat sempiternam. Morietur non ut servus; punialur : quia ab uno divinitatis, ab altero carnis
iniquilatis, sed ut Dominus majestalis. Morielur non n veritas denegatur. In iisdem muneribus confunditur
vinculo necessilais, sed proposilo volunlatis. Morie- etiam Nestorius, qui nititur Christum in duas perso-
tur mirabililer, morielur misericorditer, raorietur nas dividere : eumvideat Magos non-aliaDeo etalia
singulariter, morietur per propriam poleslatem, ut horaini, sed uni Deo homini eadem munera obtulisse
suam in omnibusadirapleat volunlatem. Adboc enim suppliciter. Non ergo dividatur in personis, qui non
misericorditer morietur, ut resurgens cunctis genti- invenitur divisus in donis. Propterea quippe unus
bus dominetur. Morielur ergo sicut unus d, et qui- idemque islis muneribus honoralur, ut unus idemque
dem, quem Deum homtnem concepit fides virginis , Deus et homo cogrioscatur. Ista Magorum oblalio
et Detim hominem peperil fecunditas virginalis. confundit etiam Eulycbetis insaniam, qui non vultin
" Mss., quacunquevoluil fecit. e Ms. unus, quid oblulerhU, el ugnoscesquid credi-
' Mss., insuperabili divinilute. derint.
~ Heec\'erba habenlur in rass. et in f Editi, .<«...recoptoscal. Ms. unus, u. (legendum
Ant., nonii i
nliU. -
d Locus hic videtur. maricus, nec ex mss. potuit;t t el)... recognoscit...
e Ita inss. et Ant. Cceterivero habenl sacrificium
u ibis resiiltii. debeii.
 '
757 SERMO Y. 738
Christo ulraniqueveram prcedicare naturam. Yerita- A broso quondam captivalus aspectu, militis sui adul-
tem quippe istorum munerum tollit, dumjn Christo teraret uxorem, et scelere geminato maritum quoque
vnam naturarn prtedicare conleridit. . interficeret innocentem, post perpelrationem pec-
11. Nos itaque, dilectissimi fralres, offeramus cati per.prophetam correptus oraculo ,.et post con-
•Chfisto indubitanter in fide, quod Magi oblulisse co- fessionem recreatus medicinaliresponso, dum poeni-
^noscuntur in munere : ut veree'divinitatis humani- tentieeverba supplici prostratus obsecralione depro-
tatisque confessioipsa sit apud Christum nostra fide- . raeret, quibusDeum jttstum,Regem reguin, el Domi-
lis oblatio. Hcecmunera cuni Magis unanimiler offe- num dominorum quantorius placaret, inler ceetera
ramus, etadregionem sanetorum tota cordis devolione djxisse. coghoscilur : Averle faciem tuam a peccalis
-lendamus. Nec teneamus viam veferis vitte, sed di- meis , el omnes iniquiiales meas dele (Psal. L, 11);
vinis mandalis humiUlerobsequenles,-viam mutemus, el quoniam sine carilalis dono fieri non posse cerne-
et in qua (al. et qua) preccepit Dominus ambulemus, bai, illico subjunxit : Cor mttndumcrea in me, Deus,
'
ut ad patriam pervenire valeamus, ubi sine fine cum et spirilum rectuminnovuin tisceribusmeis (Ibid., 12).
ipso Dominogaudeamus. Yia enim hominis est vita Cor autem mundum caiitatis esse doraicilium his
ejus. Qui male vlvit, viam tenet erroris; qui bene yerbis commendat Apostolus, dicens : Finis enim
vivit, per viam graditur veritatis. Quapropler qui B prmceptiesl catitas de corde pttro, el conscieniia bona,
ambulabatYiam fornicationis, viam tenee^tcaslilalis; et fidenon fictalj Tim. i, 5).
qui viam lenehat avaritiee,teneat viam misericordice.; 5. Proinde duo quoedam in his prophetoe verhis
qui-ambulabat per yiam ficlionis, viam leneat nuric - diligenlus consideranda sunt nobis : unum quod a
puriiatis. Ambulemus bene per fidem, ut pervenia- se popqscit auferri, alterum quod sibi postulavit at-
raus ad speciem (al. spem), ubi plenum erit gaudium tribui. Petiit enim deleri iniquitales suas, cor aulem
nostrum, quia implebitur in bonis a desiderium no- 5S& inuiidum in se creari, ct spiritum rectum ia-
strum, b per eum qtii vivit etregnalinseecula sxcu- novari in visceribus suis. Quid est aulem iniquitas,
lorum. Amen. nisiprava cupiditas? Et quid est cordis mundilia,
SERMO V. n:si sancta Dei et proximi caritas? Dicens igitur pro-
5S3
phela : Averie faciem luam a peccatis meis, et omnes
ac
De caritule Dei proximi. meus dele, slatimqne subjungens : Cor
4. Quanluin cupio sanctitati vestroedebitum reil- iniquitaies
mundumcrea in me, Deus, et sphitum rectum innova
dere de caritate sermonem, tanlum me caritalis ma- in viscetibus
meis, quid aliud dixil, nisi: Dele a me
gis fieri video debilorem; nec invenio qualiler possim maculara pravce cupidilatis, el dona mihi graliam
verbis explicare preeconiumcaritalis, in qua sic de- caritatis? Aufer a me
cupidilatem,.per quam possum
bemus , quandiu in hoc seeculo vivimus , crescere (J•
damnari; et dona mihi carilalem, per quam merear
invieera diligendo, sicut eam jubemur seinper debere coronari. Aufer a me
cupiditatem , propter qusan in
reddendo. Bealus namque apostolus Paulus, dunt nos tormento sine inlermissione-doletur et
gemilur; et
omnibus debitis preccepissetabsolvi, solo nos mutuee doria mihi caiitatem,
per quam in coelosiiie fine re-
caritatis debito semper voluit delineri, dicens : Are-
gnatur. Si -enim habuero caritalem , quam debendo
mini quidqttamdebealis,nisi ul invicemdiligqtis (Rom. reddam, et reddendo debeam, non timebo iniquita-
_an, 8). Isla est apostolicee summa doctrinee. Hcec 'tem, quam sine fine dolendo persolvam.- Bene igitur
sunt consulla caritalis paternae, ut neminl quidquam
proecipit Apostolus ut nemini quidquain debeamus,-
debearaus, nisi ut invicem diligamus, Cum ergo au- nisi ut invicem diligamus : hoc cnim debito aufertur
dimus , ut nemi-ii quidquam debeamus , non in hoc a nobis cumulus omnium delictoruni-, quia"caritas
verbo remaneamus, sed audiamus et faciamus quod coopetit muliitudinem peccatorum ( I Pelr. iv, 8).
sequilur, ut nos invicem diligamus : et inveniemus Nemo aulem putet, fratres, sic a nohis oportere ca-
sanctam caritatem, quam semper debendo reddamus, . rilatem reddi, ut reddita desinat aliquando deberi.
et reddendo salubriter debeamus. Magna res carilas Cum enini -redditur, plus debelur; - ct eo magis ac-
esi, dileclissimi fratres, quam docente Apostolo sic Tj quiritur, quo reddilur cum debelur. Nam qui se ca-
jubemur semper reddefe, ut eam nihiloriihiusjubea- rilatis non semper existimat debitorera, non se,de-
muf sine intefmissione debere. 0 caritatis debitum bilo gaudeat absolutum , sed dono caritatis lugeat
bopum, debitum sanctum, debitura ccelestibusrefer- destitutum. Neque enim habet caritatem quam ha-
lura commodis, debitum sempiternis plenum omninc bere destitit, quia prodigus debilor non reddendo
divitiis! perdidit, quam ut semper redderet, et semper habe-.
2. Magna, ffatres, hoc debito Iucra conquirimus, ret, accepit. Quocirca tunc ,se noverit perdidisse
immensaeommoda tali fenore comparamus. Dum quod acceperat, dura non reddiderit quod debebat.
enim caritas a nobis redditur et debetur, omnis no- 4. Sed dicit aliquis : Cui hanc debeo? velcuihanc
stra iniquilas dimitlitur et deletur. Ipsam deniquei meoporlet redderecaritaleni? Respondemus carila-
caritatem sibi bealus David ad delendas iniquilates> tem omnibus hominibus esse reddendam, id est nolis
suas redonari poscebat, quando pro peccalo gravi - et ignolis, et bonis et malis , et amicis et inimicis.
Dorainum lacrymabililer exorabat. Nam cum illece- Nam cutn beatus Aposlolus dicat : F.rgo cttm tempus

." I.a mss. Al. edd., in nobh h Absunt reliqua a mss.

-23 S. FULGENTIIEPISCOPI RUSPENSIS ^ 740
habemus, operemurquod bonum est ad omnes, maxime _A queus est diaboli, non solum laqueus, sed etiam gla-
mttem ad domeslicos fidei (Gal. vi, 10), evidenter dius : per ipsam miseros capit, per ipsam caplos
ostendit quod in opere caritalis sit quidem alius aliis interficii. Cariias esl i'adix omniurabonorum, cupi-
(al. alio) proeferendus, nemo lamen sit a carilatis dilas radix est omniuin malorum (1 Tim. vi, 10).
beneficiis excludendus. Caritas ilaque illa sancta, Cupiditas semper cruciaiur, dum rapienclo nori sana-
pura , et ul proprie dicam , caritas Christiana, quce tur. Carilas autem sempericclatur, quoniam quantum
patiens est, quoe.benigna est, quoenon cemulalur; mulliplicatur, tantura largius erogaiur. Et ideo.sicut
qucc non agit perperam , non inflalur, non est ambi- adipiscehdo pauperascil appellior iniquitaiis, ita red-
tiosa , non quceritquce sua sunt, quee non irritalur, dehdo ditescit redditor carilatis. Perlurbatur cupidi-
non cogilal malum, JIOIJgaudet super iaiquilale, con- las dum ulcisci qucerit jrijuriam, tranquilla est cari-
gaudel aulem veritali, quceemnia' suffort, omnia cre- tas dum donare deleclalmv
e3it,omnia speral, omn.a sustinel, caritas queenun- 586 SERMO VI.
quam cadit (I Cor-.xtn, 4 et seq.), si (forte sic) com- De sanclo Cypriano hiartyre.
plectatur araiecs , ut dilatetur usque ad inimicos :
amicis se volentibus reddat, inimicis se nolentibus 1. Clarum lanli martyris nataiis diem, beati sci-
-
ingerat; istos teneat, illos acquirat; istos oblectet, ut g licet Cypriani, quo, teixenis ac moribundis merabris
ex amicis non efficiantur inimici; illos invilel, ut exutus , ad oeiei*naepracmia vitce"iransmigravit, et
fiaitl ex inimicis amici. sacerdolii ejus doclrinam et marlyrii nqhis vicloriam
! 5. Recorderaur, fratres, verborum Doraini dicen- commendavit, fecitque ex temporali quondam tristi -
lis : Dilijite inimicos vestros, benefacite his qui ocle- tia liberiorem. Dum enim inter periculum cruentte
runt vos, et orate pro persequentibuset calumniantibus mortis et gloriam devoti certaminis episcopus con-
vos (Matth. v, 44). Ecce Dominus usque ad inimicos fitendo patitur, Ecclesia orando compalilur. Quis rie-
caritalem jubet extendi, et usque ad persecutores sciat, ac non potius prudenti consideratione cogno-
Uiristiani cordis benevolentiam dilalari. Et queemer- scit, hunc ipsum qui nunc annua circumslitutione
•ces operum tanlorum dabilur? vel quod 5S5 mumis feslus nobis revolvitur dies, Christianis ac religiosis
pra_cep*_o huic obedientibus confertur ? *Ipse demon- meniibus illo tunc tempore fuisse sollicilum, dum
slrel a se prcepsratarn caritali mercedem , qui per adversus diabolum ab anlistite suscepto culmine, pia
Spiritum sanclum ^ratis ipsam dignatur infundere plebis exspectatio trepidaret, atque ila fides resiste-
caritalem : ipse nobis dicat quid pro caritate reddi- ret persequenti, ne caro succumberet blandienti; ila
lurus sit dignis, qui eaindem caritalem donare di- pastor preccederet, ne ovjle desereret, desertumque
gnetur indignis. D.cal igilur Dominus, dicat, el pro- (quod absit) lupus invadcrel? Dolebal Ecclesia sub-
prio sermone.magnitudinem nobis sucepromissionis tractum inlerim suo consorlio lara clarissimuni sa-
ostendat : Ut sitis, inquit, filii Palris vestri qui in cerdotem : sed tamen gaudebat prosirato adversario
cmliscst (Ibid., 45). Cum enim diligendos preecipe- Chrisli maiiyrem exsliiisse victorem. Eral in raemo-
ret ira nicos, amarum forsitan erat quod audienli ria doctrina laudabilis, \'ersabatur ante oculos virtus
jubebalur :sit, queeso,dulce quod obedienti promilti- mirabilis, quando tantus Deus servabat quod docue-
tur. Tenealur ergo dulcedinis lmjus in corde suavi- rat, et quid ceeteii facere deberent, non jam verbis,
tas, et amaritudinis illius supei*abiturdifficultas. Qui sed operibus demonstrabat, fidem sermonum, exem-
.enini dilexerint inimicos suos, et benefecerint eis qui plis rerum , valida soliditale conlirmans, credens et
eos oderunl, filii Dei erunt. confidens pro oronium salute Clifislum morluum, ac
6.,Quid vero accepturi sunt isti filii Dei Apostolus se pro ejtis nomine non sublrahere- oceidendum.
enuntiat dicens : Ipse Spiritus tesiimonium reddit Cujus enim sanguine tunc indignus redemplus fuerat,
spirilui ttostro, quia sutnus filii Dei. Si autem filii, et dignum suum sanguineni pro illo fundebat; et cujus
hwredes: hwredes quidemDei, cohwredesauiem Chri- sanguinem inhac vila fideliter biberat, ab ipso sibi
j&ii(Rom. vni, 1(5,17). Audite igiiur, Chrisliani; au- telernam vitam reddi posse crediderat.
dite, filii Dei;audite, heeredes Dei et eohceredesT. 2. Dedit enim eis benediclionem qai legem dede-
Chrisli. Ut pri_6rnampossidealis heereditatera , non " ral, ut ambularent de virtute in viiiutem : de virtute
solum amicis, sedetiam inimicis impendite caritatem. lidei sincerissimcein vhtulein confliclionisconslan-
Nulli caritas denegetur, quee ab hominibus (forte: tissimce; de virtule caritalis flagrantissimeein virtu-
omnibus) bonis communiter posidelur. Omnes eami, lem passionis gloriosissimee.Credidit enira , iocutus
3_mul-habele , et ut eam magis habealis', et bonis; esl; dilexit, et secutus esl. Audierat cnim a Domino
eam et malis impendite. Possessio enim esl bonorum dictum : Qui me diligil, sequitur me (Joan. vi, 26);
ista communis, non terrena ulique, sed coeiestis; et et ilerum : Qui credit in me, non tnorietur.in wter-
ideo nullum in ea facit angustiari persona consortis. num. El pater (al. pariterj fidelis secutus'est vestigia
Tanlum vero augelur carilas, quanlum fuerit immi- Salvaloris. Intenitus conlempsil principum jussa et
nuta cupidilas; et illum facit caritas semperliberum,, judicura edictum. Paratus excepit percussoris iclum,
quem non tenuerit cupiditas mundana captivum. etanimum soliDeo subditum etiam jpsa raorsserva-
Carilas donum Dei est, dicente Apostolo : Carilas- vit invictum. Denique nihil eum revocavit a pastorts
Dei diffusa esl in cordibus noslris per Spiritum san- gregisque custodia, exsilii locus, apparitor violentus,
ctum qui dalus esl nobis (Rom. v, 5). Cupiditas la- perseculionis tempus, judicis raetus , imminens gla-
'
,41 SERMO Viil. 742
ditis , proximus mortis occasus. Nam et in exsilio A 563 confixus omnibtts meiiibris. Confixje manus,
constilulus, alque ab-Eeelesia sibi commissa corpore confixi petles, coniixa omnia memhra. Totum corpus
tanlumnon mente separatus, pauperum alimenla; et in ,cruce figebatur, ei (amen lingua Christo confile-
in bccullo absconditus, disciplinae censuram; "et a balur. Unus autem locus erat trium crucifixorum :
principe detentus, virginum pudicitiam; el ad tribu- in medio Dqminus, qui intef iniquos depulatus est
n?1567 exhibilus, clericorum. thielam ; et minis (Isai. LIII, 12) : duoslatrones hinc atque iride posue-
actus, robustam. conscientiam ; et subdole cpnsum- runt, sed causam similem non habuerunt. Laterlbus
plus, spiritalera cautelam; et inique judicatus, Chri- pendenlis adjungebantur, sed longe. separabantur.
stianam patientiam custodivit. Plebem frequentibus Illos erucifixeruntfacinora sua, Christum crucifixerunt
litteris admonens, inopes largioiibus eleemosynis fo- peccata nostra. Yerum etiam in uno ipsorum satis'
"
yit, martyres horlamentis pariler et exemplis ad apparuit quanlum valeret non cruciatus pendentis,
subeundum prcelium promovit, et donec ponat ani- sed pietas confitentis. Acquisivit latro in dolore quod
mam, non deserit curam. "Petrus perdiderat in timore. Scelus admisjt, crucem
!- 5. Denique cusloditur et custodil, proprii doloris ascendit, causam mutavit,
paradisum comparavif.
scurus conteinplor, alieni pudoris sollicitus conser- Meruit omnino causam mularef qui non contempsit
valor, plus meluens luxurice quam irislitice, magis- B in Christo simiiitudinem poenoe. Judaei conferapse-
que cavens diaboli oblectamenta, qiiam pertimescens runtmiracula facientem, ille credidit in pendenteni.
mulla tormenta. Pro fide adversus leonem vigilat ru- Consortem crucis Dominum agnovit, et in rcgnum
gienlem, pro castitate adversus simianlem dimicat. coelorumlatro violenlus credendo vim fecit. Tunc in
Yincit in suo corpore nequiiiam seevientis, in puel- Christo Iatro credidit, quando fides apostolica trepi-
larum carne moUitiemblandientis; calcans rainas per- davit. llerito audire"meruit : Hodie -mecum eris in
secutoris, vital fallaciam deceptoris; nec in quoquara paradiso (Luc. xxm, 45). Hoc enim quidem ipse sibi
furenti cedil, nec quidquam furari Yiolenlo concessit. non promjserat. Magncequidem misericordice se Coiu-
Proinde-considerantes ejusluctam, perseverant.am, lnendabat, sed etjsua meriia cogitabat. Domine, in-
victoriam pariter et coronam, el quid evaserit, quo quit (u.42), mementomei cutn veneris in regnum tuum.
pervenerit, dulci mentis speculo refoventes, annua Quousque veniret Dominus in regnum suum, ille se
devoiione cantemus : Renedicius Dotninus, qui non in poenis futiirum sperabat, et sallem in ejus adven-
dedil nos in venalionemdentibus eorum. Laqueus con- tum misericordiam in se fieri flagltabat.
trilus esl, et nos liberali sumvs (Psal. cxxni, 6, 7); 3.Proinde'lalro sua merila cogitans di.Terebat; sed
Dominus latroni qriod desperaverat offerebat, lan-
SERMO VII.
£ qiwm djceret; Tu pelis ui meminerim tni Ciinj ve-
De latrone crucifixo cunt Christo. nei-o in regnum meum , el ego libi dico : Hodie me-
i. Miraudum prae caeteris feslivilatibus ^anctis, cttmerisin paradiso. Agnosce cui tecommendas, quem
yenerandumque mysfeiium Pascha Domini Gelebra- eredis venturum. Anlequam veniam, •ubique sum.
inu*. Pascba enim Hebraice, Latine interpretatur Ideo quamvis in infernum de^eensurus, habebo ta
Transitus. Hunc transittim iniquilas interciuserat '
hodie mecuiri in paradiso, non alteri commendalum,
noslra, donec ciaviculacrucis aperiretur., Quia Do- sed mecum. Ad homines enini mortales"et ad ipsos
minus et Salvator nosler Jesus Christus habuit qui- morluos descendit huraililas mea; depai*adiso aulera
dcm niortalem carnem, sed animam non habuit pec- nunquam discessit diviniias raea. Ita faclaesunt tres
calricem. Suscipiendo foenam sine culpa, culpam crtices, tres causae : unus latronum Christo insulla-
fecit iransire sine poena. In cujus passione cuncta bat; alter, sua mala confessus, Chfisli se misericor-
eommota sunt sidera-, et eventum dominici vulneris dice'commendabat. Crux Chrisli in medio.non fuit
eleme.ita tremuerunt. Expavil dies non solilam supplicium, sed tribunal. Irisultantem damnavit, cre-
"
noctem,- et non suas tenebras munius invenit. Steiit denlera liberavit. Tiniete insullantes, gaudete cre-
sub incerto lumine dies inclusus, el pene ipsa lux dentes. Hoc facial Christus in claritate quod fecit in
mund.imori visa est cum Deo. Ad hoc"scilieet omnis n humilitate. Munera divina de profundo veniunl.judi-
"clarilas migravit iu noctem, ne sacrilegium cernere cio. Mirari ea possumus : investigai'e autem non
cogeretur. Clauserat enimsuos oculos cceltmi, ne in valemus, nec explicare.
criice asp.icerel Dominunt. Et jam mundus ipse testis
''esse non meruit, ut solus aspiceret qui percussit.Per- 56S SERMOYIII.
cussil .lancea persecutor, et fudit prelium nostrum De sancto die Penlecosies. ,.
Redemptor. Quando enim passus est Dominus, om- 1. Anniversaria solemnitas agitur qua die Dominus
ries apqstoli"fugerunt, omnes enim dimiserunt. Ubi noster Jesus Christus Spirituin sanctum Paracletum
est lurbailla queeDoininumproeeedebat, illa, inquam, misit, quem discipulis ante prqmisit. Dixerat enim T
turba quce dicebat : Hosanna filio David, benediclus Non potest ille venire, nisi ego abiero (Joun. xvi, 7).
'
qui venitin nomine Domini (Malth. l, 29) ? Quadragesimo itaque die post resurfectionem suam,
2. Rassus est Dominus, et omnes fugerunt. Facti ctijus soleronitatem ante decem dics egimus, asceri-
sunt omnes muli, amore tepidi, timore compressi, dit in ccelum, nec immemor pollicitalionis sua?hodie
paulo post fugiunl. Alii ergo rion agnoverunt mira- misit Spiritum sanctum , quem promisit centum vi-
cula facientem Lagnovit latro in cruce pendentem, ginli, qui simul fueranl congregati, tandemque Do-
 743 S. FULGENTIIEPISCOPI RUSPENSiS I 344
mini promissionem 'fideliter exspeclatiant. Omnibusi A . bra unilalis corporis Chrisli. Non enim ffustra cele-
- linguis locuti sunt. Sie quippe tuncDeo plactiit sancti bratis, si hoc eslis quod celebratis : illi Ecclesieeco-
Spililus significare prcesentiam, ut qtti eum accepis- Hoerentes, quam Dominus implens Spiritu sancto,'
set, omnibus linguis Ioqueretur. Prius itaque brevi-• tolo mimdocrescente agnoscit suam, et agnoscilur
ter videamus, quando eum promisit, quare dixit: Non a sua. Tanquara sponsus sponsam non perdidit pro-
potest venire ipse^ nisi ego abiero. Neque enira se- priam, nemo ei supponit alienam. -Yobis enim omni-
parabilis est a Filio Dei Spirilus sanctus, aut impo- bus gentibus constitutis , boc «sl Ecclesice Christi,
tens erat eo pnesente venire, a quo non potest disce- niembrisChristi, corporiChrisli, sponsceChristi,Apo-
dere. Sed quoniam adhttc discipulis infirmis fbrmam stqlus dicit: Sujferentesinvicemin dilectione, studen-
servi Dominus demonstrabat, in qua Yerbum caro tes invicemservare unitatetn Sphilus hi vinculo pacis
factum est, et habitavit in nobis ; causam (forle for- (Ephes. iv, 2, 5). Yidele quia ubi proecepit ut susli-
main) vero servi> id est carnera Domini, etiam car- neamus invieem, ibi posuil dileclionem ; ubi spem
nales poterant infueri; forma aulem Dei, in qua nori . nominavit unilalis, ibi oslendit vinculum pacis. Hcee
rap.namttrbilratus est esse se tcqualeni Deo (Vhilip. est domus Dei de vlvis lapidibus fabricata, in qua
u, 6), non potest nisi a spirilalibus cogilari, pro- talem palrem familias delectet habitare, cujus oculos
plerea dixit: Nonpotestilie Yenirc, nisi egoabiero, B I ruina divisionis non debel offendere.
lanquarii diceret i Quandiu circa meam carnem oc- SERMOIX. .
cupatus est vester carnalis affeclufe, tandiu nieam
di.hiitatem non suscipit vesler spiritalis obtutus. De sancto Vincenlio.
Lono enim Spiritus sancti promiserateos introdueen- , 1. Miror, fratres, si adhucaliquid vullis audire.
dos in omnemveiitatem , sicut scripluni est \Fide Posl tantam quippe quee nobis lecla esl modo mar-
mundanscarda eorum (Acl. xv, 9). Reati autem mundo lyrii passionem, et superiluus est dictor, et fastidio-
vordc, quia ipsi Deumvidebttnt(Mutlh. vi- 8). Absces- sus auditor. Legebatur etenim modo nobis judex fe-
si. ilaque corporalis fornia Domini a corporalibus rus, torlor cruentus, et marlyr inviclus : in cujus
oculis eorum, ulper Spirituin sanctum divinilas Do- corpoi'e ptEiiis variis exarato jam tormenta defece-
mini insinuaretur cor.iibus eornm. rant, el adhuc membra durabant. Tot convicta mira-
2. Nunc deinde videamus quare ttinc hoc erat si- culis persislebal impielas, tot vexata suppliciisnon
_gnumpreesentieeSpiritus sancti, ul qui eutn accepis- Cedebal infirmitas-, agnoscebatur operta divinilas.'
sent linguis omnibus loquei'entur. Neque enim etiam Qefandoe.iim corruplibilis pulvis conlra lamimma-
nunc non donatut* Spiritus sanctus, et lamen qui nia tormenla duraret, nisi in eo Cbristus habitaret ?
eum accipiunt non loquuntur linguis omnibus, quo C { Ego certe, fratres , posl tantum spectaculum, quod
evidenti miraculo se illo tempore demonsirabat. ln- mentibus nostris series decursa leclionis exhibuil,
telligendum est, fralres carissimi, liuncesseSpiri_t_.ni non commitlerera vesfris auribus sermonem meum ,
sanitum, quo carifas diffundilur in cordibus noslris. nisi quia Iaudem Domini loquitur os meuin (Psal,
Elquoniam caritas EcclesiamDei congregatura fuerat c3_-.iv,21). In his ergo omnibus ille agnoscendus, ille
toto orbe terrarum, quod lunc etiam unus horco glorificaiidus, ille laudandus est, qui et prima voca-
poterat Spiritum sanctum accipiens linguis omnibus tione deJit fidem, et in suprema passione virtutem.
loqui, nunc sanctoSpiritu congregata ipsa uniias Yultis nosse quia ulrumque donatum esl ? Audile
Ecclesiee linguis omnibus loquilur. Proinde si quis- aposlolumPaulum : Vobis,inquit, donatum eslaChri-
quamdixerit alicui nostrum : Accepisli Spirilttm san- sto, non solum ul credatis iri eum, verumeliamut pa-
ctuin, quare non linguis omnibus loqueris? lespon- liaminipro eo (1'hilip. i, 29). Acceperat bccc ulraque
dere debet: Loquor sane onmibus linguis : quia in eo Yinceniius. 571 Accepcrai, ideo habebat. Si enim
sum Christi corpore, hoc esl in Ecclesia, quce loqui- non acciperel, quid haberet ? Habebat in sermone
lur omnibus linguis. Quid enim aliud tunc Deus si- fiduciam, habebat in passione tolerantiam. Nemo.
gnificavit per sancli Spirilus preesenliam, nisi Eccle- ergo de suo corde preesumat, quando proferl sermo-
siam suam omnibus linguis locuturam ? 570 Imple- ~~ D nem. Nemo de suis viribus iidat, quando suffert
, tum est ilaque quod promiserat Dominus : Nemo tentationem. Quia et ut bona prudenter loquamur,
millit vinumnovumin utrcs veleres, sed vinum novum ab illo nostra est sapienlia.
in uires novos millunt, et ulraque servabuntur (Malth. 2. Recolite Dominum Christum suos in Evangelio
ix, 17). Merito ergo cum audirentur lingttis omnibus discipulos admonenlem. Recolite marlyrum Regem
loqui, nonnulli dicebant: Hi musto pleni sunt (Act.n, cohortes suas armis spirilalibus inslruentem, "bella
J2).Jamenim facti fuerant utres novi, sanclitatis monslranlem, adjutoria mhaslranlem, prtemia polli-
gralia renovali, ut vino novo, hoc est Spirilu sancto cenlem. Qui cum dixisset discipulis suis :In hoctnundo
repleli, omnibuslinguls loquendoferverent, Ecclesiara pressuram habebilis (Joan. xvi, 55), mox, ut 'deter-
catholicam per omnium gentium linguas futuram evi- litos consolaretur, adjunxit, Sed confidile, quia ego
dentissimo illo miraculo preesignarent. Ac per boc vici mundum (Ibidem), Quid ergo miramur, fratres
recle creduntur heerelici Spiritum sanctum non ha- carissimi, si in illo vicit Vincentius a quo victus est /
bere, qui dividuntur a corpore, quod per omnes gcn- mtindus? In hoc mundo, inquit, pfessuram habebiiis.
les linguis omnibus meniil personare. Etsi premit, non opprimit : elsi oppugnat, non expu-
5. Hunc ilaque diem sic celebrale, tanquam mem- gnat. Geminam mundus aciem producit conlra mili-
 "
745 SERMO X. . 746
tes Christi. Blandilur enim ut decipiat, terret ut A transnalavil. Sed ipse inter undas gubernavit cadaver
frangat. Non teneat voluntas propria, et non terreat » exstinctum, qui inler ungulas animum donavit invi-
crudelitas aUena. Ad utrosque aditus occurrat Chri- clum. Non ilexit flamma tortoris cor ejus, non mer-
stus, et non vincitur Christianus. Si consideretis in ,sit aqua maris eorpus ejus; sed in his omnibus nihil
isla passione humanam virtutem fuisse, incipit incre- est ejus, nisi quod pretiosa esl in conspectu Domini
dibilis esse : si agnoscatur divina fuisse, agnoscitur mors sanctorum ejus (Psal. cxv, 15).
mirahilis esse. Tanta grassabatur crudelitas in mar-
SERMO X.
tyris corpore, et tanta tranquiUitas proferebalur in
voce. Tot poenarum asperitas sceviebat in membris, De eo quod ait Michwasproplieta,Indicabo libi,homo,
et tanla securitas sonabat in verbis. quidsitbonum.
3. Mirumin modum putaremus Yincentio patiente 1. De prtesenli prophetica leetione, in qua nostra-
aUum loqui, aut eerte alium Yincenlio loquente tor- rum magna conlinetur utilitas animarum, veslrec ca-
queri.Et vere,fralres,ita erat,prorsus ilaerat,alius ritati loqui disposuimus, ab illo poscenles sermonis
loquebatur. Promisit enim et hoc lestibus suis Chri- congruam facultatem, a quo bonam gratis acce-
slus. Audistis modo. In Evangelio loquebatur, et pimus voluntatem. Quis autem hanc donat, nisi
dicebat suis, quos ad hujuscemodi cerlamina praepa- g Deus, qui operatur in suis et velle et perficere, jpro
rabat : Nolite cogitare quomodo,qut quid loquamini. bona voluntale (Philipp. n, 13) ? Proinde verba sancli
•Dabilttrenim vobisin iila hora quomodoaut quid lo- Micheeee,quoepariter audivimus, pariter revolvamtis.
quamini. Non enimvos eslis qui loquimini,sed Sphitus Et utinam, fratres, sicut ea sermone revolvimus, sic
Palris vestri qui toquilur in vobis (Mallh. x, 19, 20). operibus impleamus! Audivimusenim verba hominis
Caro ergo patiebatur, spiritus loquebatur. Etloquente sancli, hominis justi, hominis pii, hominisde sua sa-
spiritu non solum convincebatur impietas, sed etiam lute solliciti, hominis qui se sciebat crealura a Deo,
confortabalur infirmitas. Clariorem nobis martyrem qui se cogitabat esse sub Deo; qui cum magno timore
tormenta faeiebant. Multiplici vulnerum varietate et tremore divinum exspectabat jttdicium, in quo so
confossus,non deserehat pugnam, sed acrius iterabat. noverat non solum de faclis et dictis, verum et de
Putes quod cum duraret fiamma, non ureret; et tan- ipsis cogilationibus suis rationcm anle tribunal justi
quam figuli fornax Iulum molle suscipiens duram Judicis redditurum. Gogitans itaquefulurum judiciwri
redderet terram. Poterat martyr noster dicere Da- Dei, de quo debemus eliam nos cuncti metuere, et in
tiano : Jam non curat ignes luos caro mea : quia omnibusoperibus nostriscum magnacordisformidine
exeruit velut testa virtustnea (Psal, xxi, 16). Quia • cogitare : hoc cogitans homo.iste sanctus et juslus,
veraciter scriptum esl : Vasa figuliprobat fornax, et P quterebat quid faceret, vel quibus muneribus Deum
Itominesjuslos tenlalio iribulalionis (Eccli, xxvu, 6). judicem deprecaretur. Sciebat autem omnipolenlera
Probatus atque decoctus est illo igne Vincenlius. Da- Deum, qui omnia condidit, qui cuncta ex nihilo fecit,
lianus vero arsit et crepuit. Si enim non ardebat, qui nihil ex indigentia paupertatis, sed universa 573
unde fumabat ? Quid erant verba irascentis, nisi fu- ex abundantia bonitatis inslituit, non sola queerere
mus ardentis? Ergo martyri nostro refrigerium in munera nostra, sed cliam opera nostra. Imo sciebat
corde habwiti Uanimas extrinsecus admovebat; sed in boc maxime Deuradelectari muneribus nostris, ut
ipse facibusfuroris accensus, tanquam clibanus inlus ei placeamus moribus 'sanctis et operibus bonis.
ardebat, et habitatorem suum diabolum concremabat. Qucerensigitur homo isle quid ab homine offerendum
Per furiosas enim quas audistis Datiani voces, per sitDeo, dicebat: Quid dignumofferamDomino(Mich.
truces oeulos et minaces vultus, per turbulenlos; vi, 6) ?-Hoc autera verbo, quo non ait, Quid offeram
tolius corporis motus, ille habitator ejus interior sei Domino? sed, Quid dignum offeram Domhw? docuis
movebat, per haecsigna visibilia, tanquam 572 Pei nos,ut si quando munus offerreDeo volumus, aliquid
sui vasculi quodimpleverat crepantes rimulas prode- - dignum quceramus, et hoc offeramus.Quid autempo-
balur. Nontanlum cruciabat martyrem tiamma,quan- test esse in oblatione Deo dignuin, nisi quod est in
tum iUumvastabat insania. n creatura prcecipuum?In om dbus vero crealuris quas
4. Sed jam, Ifatres, illa omnia transierunt, et ira f ecit Dominussuper lerram, nulla melior inveniri po-
Datiaui, et poena Vincentii. Manel aulem poena Da- lerit quam illa creatura quam Deus ad suam imagi-
tiano, coronaYincentio. Denique ut, prectermissisin- nem fecit. Heec autem crealura in terris homo est.
terim luturoetribulationis finibus, etiam in hoc mundo 2. Quisquisigitur offerre vull aliquid dignumDeo,
martyrum gloriam demonstremus; queehodie regio, non prius aliud qufd offerat quani seipsum; Deus
queeprovineia transmarina, quousque vel Romanura enim,.qui hominem ad imaginemsuam fecit, imagi-
imperium, vel Romanum nomen extendilur, naialenii nem suam sibi delectatur offerri, ipsam sibi puram
non gaudet celebrare Yincenlii ? Quis aulem hodiei et mundam prcecipilexhiberi. Inde est quod Salvator
vel nomen Datiani audisset, nisi in ista passione le- noster qttibusdam tenlantibus eum ita respondil :
gisset? Quodvero lanla cura servavit Dominus, sicut; Reddite Cwsari. qum Cmsaris sunt, etqum sunt Dei
audislis, martyris corpus, quid aliud demonstravit, Deo (Malth. xxu, 21). Hoc est dicere : 0 homo, sicut
hisi se gubernasse vincentem, quem non reliquit exa- imaginem suam Ceesarireddis in nummo , sic redda
nimem? Yicit ergo Datianum vivens Yincenlius, vicil; Deo suam imaginem in teipso. Redde, hoino, crea-
et mortuus : Yivenstormenta calcavit, mortuus maria tori luo imaginemsuamj redde justam, non iniqnam;
PATROL.LXV. 2k'
 '
747 S. FULGENTH EPISCOPI RUSPENSIS 743
redde humilem, nonsuperbam: non avaritia lurpem, A concupiscentiam tuam, corrige vitam tuam , et recte
non rapacitalederormem,non vitio iracundiee levem, judicando liberabis aniiiiam luam.
non terrena dileclione contrilam , non livore sordi- 5. Ecce, fralres, quantum Dominus dedit, quid sit
dam, non fornicalione pollutam; sed prudenticepon- facere judicium diximus; quid deinde sit jusliliam
dere inlegram, fidei verilale mundani, et bonis mo- facere , nunc dicamus. Jusliliam facere est, ut qund
ribus alque operibus splendid_.ni. Quomodo autem tibi fieri non vis, alteri ne feceris, sed et hoc alteri
Deo imagiuem suam reddamus in nobis, propheta facias, quod tibi ah altero fieri delectaris. Yis autem
sanclissimus admonet dicens : Indicabo tibi, Iwmo, libi bonum ab omni homihe fieri : hoc enim juslum
quid sit bonum et guid Domiuus quasrat a le. Utique est, ul omnis bomo bonum facial homini; quia con-
facere judicium, et justiiiam, et diligere misericor- tra justitiam facit qui homini malum facit. Maluro
diam, elsollicitum ambttlarecum Deotuo (Mich.vi, 8). autem dico illud ppus quo per pravam cupiditatem
3. Primum ilaque quid sit facere judicium, quod peccatur, non quo per caritalem poena peccanlibus
beatus propheta primum posuit, inquiramus. Judi- irrogalur. Malum nunc ego dico , non qno proximus
cium dicitur convenlus, ubi accusalio, et defensio a culpa revocalur, sed quo Deus justus ad iracun-
cujuslibet hominis agitatur : unde necesse est ut diam provocatur. Illud malum dico, non quod beno
adjudicatus exeat qui fuerit reus, el victor abscedat B solet inferre severitas , sed quod male perpelraro
qui probatur innoxius. Revertere igitur ad te, bomo. consuevit iniquitas. Illud malum nunc dico, quod
In te queere accusationem, in te quoere defensionera, nunquain potest esse jttstum , sed semper invenitur
in te quecre judicium. Irao lu esto et accusalor, et injustum. IUudnialum dico , .quo delinquitm*Deo,
defensor, et judex. Inlra in secrelarium cordis lui, non quo consulilur proximo. IUud ergo maltim nunc
ubi soli te videnl oculi Domini Dei tui. Ibi te accusa, dico , quod sic est omnibus facientibus malum , tit
ut valeas accusatione defendi. Ibi te convince, ut nulli patienlisit bonum. Justitiam igitur bomo faciet,
victoriam possis adipisci. Ibi le condemna, utmerea- si malum milli faeiat, etbonum omnibus faciat; illud
ris absolvi. Ibi te puni., si vis ab celernoepunitionis autem nulli faciatmalum, a quo nosbeatus Aposlo-
supplicio liberari. Fac in te, Christiane, verum rec- lus prohibel dicens : Nulli malum pro tnalo reddentes
tumque judicium, sollicile secretatui cordis attende. (Rom. xn , 17). Quibus utique verbis plenam nobis
Facia tua mala tibi ante oculos luos pone : quoecun- benevolenliam commendavit. Non enim dixit: Nulli
que deleveras in inlimo libro tuee recordalionis re- malum facienles, seANulli mutumpromalo reddetttes.
cense ftequenter acrelege; sine conniventia teipsum Ostendens parum esseChristiano malum non inferre,
discute tu ipse, et cogitationum tormentis afflige. Tu , nisi discatetiam non referre. Unde cognosciturquam
in te juslam sentenliam prome. Quidquidmalifeceras Q pessimura sit si nos alicui malum faciamus, qui, ma-
peccando, puni veraciter poenitendo; et judex effec- lum facienlibus aliis, malum pro malo reddere non
tus peccatorum tuorum , quod facere solent jud.ces debemus.
capitalibus reishoc ipse fac iniquitalibus tuis. Noli ac- 6. Serva igitur, Christiane, secundum regulam
ciperepei*sonam574tuam!cun'_uo-icascausamiuam. -jusliliam. Bonum g^§ omni homini facito; malum
Sed cum severitate mala tua diseule, cum rigore vero nec facias alicui, nec reddas. Si enim malum
(<J/vigore)inpeccala lua condemnalionis sentenfaam pro malo reddideris, etiam tu sine dubio malus eris.
prome, et peccala queein te condemnas, oecide. Tunc ille qui prior tibimaluni fecit, non solus malus
4. Hoc est autem peccftta occidere , peccalis dein- erit,quia soeium maliticele babebit. Cumautem cos-
ceps nullatenus obedire. Noli ergo esse peccalorum peris malum pro malo reddere, in hoc magis culpa-
faclor, et eris occisor. Si YTerofueris in peccata tua bilis eris, quia malum quod in aliis exsecraris, hoc
judex juslus, de justo Dei judicio exies absolntus. Ut imitaris. Malus autem factus, non vincis malura, sed
autem in teipsum justum possis celebrare judicium, vinceris a malo, et quod pejus est, uon vinceris
audi apostolum Paulum , qui docet quoein te debeas alieno malo, sed luo. Non est enim quemadmodum
opera morlificare, ut ad vitam valeas pervenire. Di- malus fias, nisi a bonitale deficias. Ita fiet ut in te-
cit enim : Mortificale membra veslra, qttmsunt super 0 ipso remaneas damnabililer viclus, si fueris lueevo-
terram, [ornicationem, immunditiam, libidinem, con- luntatis vitio depravatus. Tunc itaque hominem ma-
cupiscenliam malam, el avaritiam, qum esl idolorum lum certissime superabis, si bonus ipse permanseris,
servilus : propier qum venit ira Dei in filios incredu- si non pro malis mala, sed pro malis bona reddide-
lilatis (Coloss. m, 5, 6). Ecce habes, homo, quce in ris. Propter quoJ Aposlolus, qui ait : Nulli malum
te judices, habesquccxondemnes, quce in te morli- pro malo teddenles; paulo post dicil : Noli vinci a
fices. Isla judica, et non judicaberis. Ista condehina, malo, sed vince in bono malum (Ibid., 2t).
et non condemnaberis. Ista mortifica, et non morie- 7. Ecce ut nulli malum pro malo reddamus, ab
ris. Hic esto severissimus judex, hic eslo vehemen- Apostolo simul audivimus : ut etiam omnibus bona
tissimus carnifex. Ista recte considerando judica, ab- faciamus , ab ipso rursus apostolo pariler audiamus,
jiciendo mortifica. Si enim peccala tua recte conside- qui ait: Ergo dum teinpushabemus,~operemurbontttn
raveris, judicasti; si abjeceris, occidisti. Ut ergo de- ad omnes (Galat. vi, 10). Tunc itaque facimusjusli-
fendas 4e»aecusa te; ut absolvas te, judica te; etut t*'ara, cura illa hominibus facimus queenobis \>oIu-
nd victoriaia jserducas causam tuam, considera con- mus ab hoiniuibus fieri. Hanc justitiam Salvator
gcientiam tnam. Agnosce iniquitatem fuam, mortifica ipse commendaus ait: Omnia qum vultis ut vobis fa-
7*3 CONTRAFABIANUMFRAGMENTA 750
ciant heinines, eaaem et vos facite illis (Mdlth. vn, 12). jA preeslet. Et nescit qttia cum pauperem premit, sibi
Quce autem vultis ut \'obis homines faciant, nisi gravissimum pondus imponit, nec allendil quia si
bona? Si autem mala Yohis faciant, non quce vullis quid de paupere cogitat, deseipso cogital. Sibi enim
faciunt. Ergo et vos, si malum pro malo reddalis, bonum impendit, quando pauperi bonuui Jacil. Si
quia non ea facitis hominibus qucc vultis ut faciant aulem inalum cogital facere pauperi, plus nocebit
vobis, non utique facilis quod Cbristus prceeepit, sed sibi quam pauperi.
quod diabolus persuasit. Quapropter ut justitiam fa- 9. Bonum igitur faciat dives pauperi", et proderit
ciatis quam preecepitChristus, hoc impendite unicui- sibi. Diligat misericordiam, et eam pauperi semper
que homini, quod vobis ab omnibus hominibus desi- impendat, ut ipse misericordiam in die tribulalionis
deratis impendi. Sic facietis judicium et justitiam , (forie relribulionis) inveniat. Sic se cogitet super
de quibus nos propheta beatus admonuit. Facielis hominem pauperem positum , ut meminerit se sub
enim judicium, si peccata vestra pcanitendo damne- Deo divite constitutum. Non ergo dubitet homini
tis, et damnando peccata bene vivatis. Facietis au- pauperi miserieordiam facere, quam a Deodivite de-
tem jusliliam, si nulli malum pro malo reddalis, sed lectatur accipere. Recordetur esse Deum judicem,
omnibus bomiuibus bona faciatis. Hoc utique com- ' qui habet eeternamin omnibus polestatem. Ille etrim
mendat Apostolus dicens : Videle ne quis malum pro £$videt omniura facla , ipse reddel unicuique secundum
malo alicui reddal, sed semperquod bonum est secla- opera sua (Maith. XVJ,27). Cnde veraciler dicilur,
miniinvicem, ethi.onmes (I Thess. v, 15) quia Judiciumsine miseiicordia illi qui non fecit tni-
i.. Quia vero bona opera tunc bene et uliliter sericordiam (Jac. u, 15), et Beali misericordes,
quq-
iiunt, cuni de bona voluntale procedunt, propterea niam ipsi miseticordiam consequentur(Matth. v, 7).
cum propheta dixisset debere nos facere judicium 10. Faciamusergojudiciumetjustitiam, diligamus
et jusliliam, addidit:E. diligere misericordiam. Quia misericordiam. Cum autem judicium et juslitiam fa-
misericordiam maxime debent sublimes humilibus
et divites Hoec cimus, misericordiam diligimus, cum Deo nostro sol-
impendere, pauperibus proerogare. licile ambulamus. Ambulat autem cum Deo qui bonis
aulem misericordia duobus impenditur modis : cum
moribus et operibus proficit, qui coeleslia terrenis ,
peccanti et correctionem pollicenti venia datur, et
el eeterna temporalibus anteponit. Sed oportet ut
cum indigenti quod est necessarium non negatur. Ad
unusquisque sollicitus ambulet: id est, ut non allutn
hujus misericordicepertinet partes, ut superior infe-
riorem nonopprimat, sed cum justitia defendat, et' sapiat, sedlimeat; ut superbiam fugiat, et boni nihil
suis meritis tribuat, sed in omnibus quoe-beneegerit,
divespauperinihilauferat,sedpauperem pascat et ve-
Dei
stial: ut panperi non insidietur, sed eum potius suis nemgratiam recognoscat. Ista sollicitudo facit hoini-
cum Christo per viam humili.alis incedere et
beneficiis consoletur. Quid ergo est quod se inilat' Q
ad regni coelestis alliludinem pervenire. Conversi
homo fragUis et mortalis? quid superbit terra et
adDominum pariter ejus misericordiamdepre-
cinis? quid sesuper pauperem dives superbus extol- ergo ut nobis suam gratiam largiatur, qua possi-
Ut? quare pauperem despicit? quare pauperem pre- cemur,
mus in nobis ipsis judicium rectum lenere, jusliliam
mit ? 576 fuare pauperi panem, aut lenacitate non ~
cceteris exhibere , et, diligenies imsericordiam, non
tribuit, aut rapacitate subducit, et illi cui debet de
suo -multum misericorditer aliquid a dai*e, modicum opprimere pauperes, sed fovere : ut in conspcclu
. Dei, ctti misericordiam judiciumque canlamus (Psal.
quod habet crudeliter conatur auferre? Existimat ' .
c, 1), superexallanlem judicio misericordiam inve-
quia cum pauperem gravat, seipsum relevet: arbi-. nire
ralur quia cum pauperem tribulat, sibi boni aliquid possimus.
. a Heee-voxaliquid videtur redundare.

FIDEI CATHOLIC_E-

•
II.§TMIENTA,
EXCERPTA DE LIBRIS S. FULGENTII

Contra Gesta quce adversus eum Fabianus

hwreticus falsa confinxit,

EX LIBRO I. DE UNO ALTISSIffiO, PARACIiETO, NBNTIO, DOCTORE ET JUDICE.

577 FRAGMENTCMI. '.D bus, pro luo libitu, Filii et Spiritus sancti merila
Filius et Deus est, et allissimus, ct viia ut Pater; metiaris, quomodo non eliam nomina illa operaque
eadem quoquecumPatre, el similiter facil. consideres, quibusxPatris eiFihi una celsitudo-naiu-
Miror autem, cum ex illis nominibus atque operi- ralis ostenditur. Naro dum dicitur : In principio erat
 731 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS •
7S2
Verbum, et Verbum erat apud Deum, et Deus erat A quoque operum naturali majeslate concordat; ipso
Verbum (Joan, i, 1); in nihilo nomen Filii a nomi- Filio dicenle : Sicut enim Pater suscitat mortuos et
yie Patris minus esse cognoscitur; cum sicut Pater, vivificat, sic et Filius quos vult vivificat (Joan. v, 21).
iia et Filius, Dei nomine non privatur. Item Patrem Hoc autem dicens, et unitatem, et perfeclam pote-
novimus altissimum dici, sed Filium quoque cerlum statem paternae ac suse voluntalis ostendit. Non es£
est hoc nomine nuncupari. Nam Palrem invenitur " hic ergo voluntas infirmi, non est
opus inviti. Filius
Gabriel angelus ad Mariam loquens, altissimum nun- enim quos vult vivificat; sed illos procul dubid vivi-
cupare, 57g cum dicit: Ecce accipiesin utero el paries ficat Filius quos viviiicat Pater :_ quaecunque enim
filium, et vocabisnomen ejus Jesum. Wc erit magnus, Pater lacit, hsec el Filius faciu Sic eliam quos vult
et Filius Allissimivocabitur (Luc. i, 51, 32). De ipso Filius vivificat, 579 sicut Pater quos vult vivificat:
vero Filio beatus David divina replelus inspiralione qusecunque enim Pater facil, non solum eadem facit"
, sic cecinit: Mater Sion dicit: Homojactus est in ea, Filius, sed et similiter faeit. In hac unitate operis,
et ipse fundavit eam Allissimus (Psal. LXXXVI, 5). una voluntas est naturalis. Nani si ea quaePater vo-
Quis autem operum unitatem in Patre etFilio dene- lens facit, invitus facere dicitur Filius , eadem qui-
gare audeat, cum ipse Filius eadem opera esse et dem facil,sed non similiter facit: sedVeritas dicitquia
sua simul et Patris ostendat ? Ait enim : QucecunqueB et eadem et simililer facit. Agnoscatur ergo naturalis
.jPaler facil, hmc eadem el Fitius facit simititer (Joan. unitas, et majeslalis asqualitas,ubinec in opere, nec in
V-,19), Ubi ostendit inter Patrem etFilium diyinse voluntate potest esse diversitas. Cur igitur diversi-
operationis officia, nec dissimilia esse aliquatenus, talem naturse, et nescio quam inaequalilatem Patns
jiec divisa. Qui enim eadem et similiter facit, sicut ac Filii, ex illis quse posuisti nominibus atque operi-
non alia, sic non aliter facit; dum vero quaecunque bus asseris, el xqualitatem Patris ac Filii ex istis
Pater facil, hsseeadem et Filius facit similiter; sicut quD2commemoravi nominibus atque operibus noa
nihil est in operatione divisum, sic nihil est in virtule agnpscis '
diversum. Concordat ergo Palris etFilii una naturain
unilate operis, et in operalionissimilitudineunareful- FRAGMENTDMII
get omnipotentia deilatis. Quod si alter Deusesset Fi- Deus Pater etiam Paraclelus.
lius, non eadem qusePater facit et ipse faceret; si ve- Tu quippe dixisti quia Deus Pater, qui nullo mi-
jro minor esset deilas Filii, qure facit eadem, simililer nor, nullique subjectus est, illa omni humilitate ope-
non fecisset: sed dum eadem sunt Palris et Filii rum ac nominum caret. Ac primum cognosce quod
opera, a Patre et Filio simililer facta, indubitanler Deus Pater non careat Paracleti opere, ut ex hoc
agnoscitur una Patris Filiique natura. Audi adhuc Q discas non certare de nomine. Etenim si in Palre
.naluralem Patris et Filii, tam in nominibus quam in opus hujus nominis invenerimus, necesse non erit nt
operibus unitatem. Dicit enim Filius : Sicut habet de nomine demonstrando aliquid disputemus. Para-
Pater viiam in semetipso,-sic dedil et Filio vilam ha- cletus in Latina lingua, non solum Advocatus, verum
bere insemetipso (Ibid., 26). Hoc autem est Palrem eliam Consolalor dicitur. Audi ergo quid Apostolus
Filio vilam dedisse, quod cst vitam Filium genuisse. de Deo Patre dicat, et ex vero consolationis opere
Dedit enim Paler Fijio vitam habere in semetipso, veritatem Dei consolatoris agnosce. Apostolus nem-
sed sicut Pater, jure generationis, non munere lar-- pe scribens ad Corinlhios ila dicit: Benedictus Deus
gilalis. Et vide qualiter dedil Filio vilam habereln et Pater Domini nostri Jesu Christi, Pater misericor-
semetipso, sicut babet ulique Pater vitam in semet- diarum, el Deus totius consolalionis, qui consolatur
• ipso. Habet autem Paler vitam in semetipso, quia nos in omni tribulatione nostra (II Cor. i, 5). Quod
est naturaliter vila : proinde et Filio habere vitam in Grsecosic habelur : E-W.oyu-ro? o Qebsv.a.1UocTnp TOU
in semetipso dedit, quia Filium vilam naluraliter ge- Kufiou.Jj/iSv'1»IO-O0 Xpur-zov,o Uatrip T5V'oty.Tip/iwv*
nuil. Ideo beatus Joannes vitam Filium non desinit KKEQEO? 7T«o->)?napa.yX-htnac,o va.pax«).SvjjjzSf lm
proedieare, dieens de illo : Hic est-verusDeus, et lita wao-nTJ)Bltysi vjfiov (in Bibl. u/iwv). TJhiconsolalioni
ceterna (I Joan. v, 20). Alio quoque loco sicut vitam jv Patris consolationem quoque Filii conjungens, post
dicit Patrem, sic vitam dicil et Filium ; ait enim : paululum dicit : Quoniam sirut abundant passiones
Quod erat ab initio, quod audivimus, quod vidimus Chrisli in nobis, ita el per Christum abundat consola-
oculis nostris, quod inspeximus, et manus nostrm con- tio nostra (Ibid., S). Ke vero Palris etFilii consola-
trectaverunl de Verbo vilai (I Joan. i, 1). Scimusau- lionem diversam in nobis vel divisam existimes, audi
tem Verbum Patrisesse Filium. Cum ergo Verbuin quid ipse teatus ApostolusThessalonicensibus scribat.
vitoo dicitur Filius, Patrem videmus vitse nomine Dicit enim : Ipse autem Dominus nosler Jesus Chri-
dedil
pradicarH Ipsum vero Verbum vitoe, vitam in subse- stus, el Deus et Pater nosler, qui dilexit nos, et
con-
quenlibus nominat dicens : Et vita palam facla_est, consolationemmternam, et spem bonamin gralia,
et vidimus, et teslamur, et annuntiamws vobis litam solelur corda vestra, et confirmelin omni opere el ser-
(gternam qurn erat apud Patrem, et palam facta esl mone bono (II Thess. n, 16). Quod autem hic posui,
nobis (Ibid., 2). Ecce vita Pater, vila Filius dicitur : consoietur, nonnulli codices Lalini exhortelur liabenl;
et consolatio et ex-
quia et Verbum vitce, et vita Filius praedicatur : ac sed sive hoc sil, sive illud,quia
horlatio apud Groacosna.payj.i)<TK dicitur, ideo nos
per hoc unitas. nominis in Patre Filioque naluraliier
Boii discrepat; unde «tique consequenler unilas hoc posuimus ut unam consolationem sive exhorta-
 7i3 CONTRAFABIANUMFRAGMENTA. 7Si
tionem Palris Filiique monstremus. Nam-et apud La- A salutem no=tram pertmenl, annuntiata monstrantur.
• linos uterque sermo in sono quidem distat, sed in Quid enim mundo poluit esse salubrius quam Chrisli"
sensu concordat. Quippe omnis consolator non aliud Salvatoris adventus? quem tamen se Pater in homi-
agit quam ut animam ejus quem eonsolatur ad spem nibus annuntiasse testalur : dicit enim per-Amos
proventus melioris hortetur. Itaque quamvis 580 prophetam : Quia ecce ego firmans lonitrum, el
sit exhortalio quse non videatur consolationis egere, creans Spmlum et annuntians in hominibusChrislum
non tamen est consolatio quse exhorlalionis sermone suum (Amos iv, 15). Utique non nisi persona Dei
non egeat. Ille igitur locus in Grseco sic continetur Patris accipilur : unde dicit sanclus Liicas evange-
leloquio : AOTOJSe 6 KvpiosOfiwv(in Bihl. vjftfiv) lista quia cum Dei Filius dixisset : Vos aulem quem
'iuo-oOs-Xptoro?, v.aio 0£OfXKIQa~ripn/xwv,o ayaizrt- me esse dicilis? respondens Simon Pelrus dixit, Chris-
eac JJU-KC,v.aiStSovc(in Bibl. SQXIC)
Kapax).ri<nvaiaviav, tum Dei (Luc. ix, 20). Ne quis vero audiens Deum di-
v.ai kXizioaayaBrnikv yapvci, xapav.a\iua.i\>p.a>v TKr centem r Quia ecce ego firmans tonitrum , et crsans
v.apSiac, v.ai o-rnpKot ufiKj ev TTKVTI loyia x«i tpya spiritum, ex hoc creatum asserere velit Spiritum
ayaQy. Illum quoque Iocum diiigenter altende, in sanclum, quem constat esse rerum omnium creato-
quo Philippensibus scribens Apostolus, ait r Si qua rem; illud attendat, quia si de sancto Spiritu in
ergo consolatioiu Ckrislo (Phiiip. n, 1); et invenies g hoc Ioco aliquid esset accipiendum, non utique toni-
ila positum : 'Et TIJOZV kvX/oto-Tw.
Trapavlrio-is Sancli trum fuisset primitus nominatum. Dicitur autem :
quoque. Spiritus consolationem , sanetse collatam Ecce ego firmans tonitrum et creans spirilum : quod
Eeclesise, divina Scriptura non tacuit. Dictum est si secundum litteram voluerit quisquam percipere,
enim in libro Actuum apostolorum : Ecclesia quidem non est aliud quod hic nomine spiritus accipiat posi-
per totam Judmam, et Galilccam,et Samariam, habe- tum esse, quam ventum, qui eliam in psalmo di&-
bat pacem ; el mdificabalur ambulans in timoreDo- tur spirilus tempestalis(Psal. x, 7): prosserlimquiar.
mini, et consolationesancti Spirilus replebatur (Act. proemisit tonitrum, quod ulique tunc assolet fieri,.
ix, 51). Quod in Grsecosic continetur : At /tev ouv quando nubes ventis flantibus congregantur. Verum-
'Evjd.mrisav.affbl.risTJJ?IouSaia?,v.alToOilaias, v.aiS«- tamen traia huic proplielico loco magis intellectus
papuas Et^ov uprftrm,otv.oSofiouftsvKi XKITzopzvbp.tvai convenit spirilalis (maxime quia cum dixisset : Ecce
T5 fb€a TOUKupiou,v.aiTJ5napax),ritT£i TOU«ytouIIVEU- ego firmans tonitrum, el creans spirilum; continuo
fiaTOf£jr).779uvovTo. Quomodo ergo consolalor Pater addidit, et annuntians in hominibusChristum suum),
negatur, qui suum populum consolatur? Ipse est digne hic accipiamus prophetatum apostolicoepra>
enim, sicut supra dictum est, Pater misericordiarum, dicalionis officium. Ipsam quippe proedicationem to-
el Deus lolius consolationis, qui consolatur nos~in\r ititrum nominavit, de qua et beatus David dicit:
omni tribulalionenostra (II Cor. i, 5). Agnosce ergo Vox lonitrui tui in rola (Psal. LXXVI, 19) : id est,
Deum Patrem consolatorem nostrum in opere, et Vox proedicationis luos in orbem terrarum. Rotoa
disce non inaniter certare de nomine. Quodsiperti- quippe nomine orbem signiiicavit: nam et rota or •
naciter negare non desinis, libi consolalionis ejus bis est, uiiderotos parvuloeorbiculi appellantur; et
beneficium denegabis. Sed cavene quem consolato- via rotoedicitur orbita, id est orbis semita. Firmavit
rem negas, experiaris ultorem. - ergo Deus tonitrum, firmans evangelicam proedicatio-
nem : creavit spiritum, faciens spiritales Evangelii
FRAGMENTUMHI. prajdicatores ; et annuntiavit in hominibus Christum
Et angeli seu nuntii, et doctoris, eljudicis officia,Pa- suum, per dispensationem scilicet Testamenti Novi.
Iri el Spirilui sancto communiasunt. Differl sub- Cum
minislratio a ministerio. ergo et Patri et Filio et Spiritui sancto opus
annuntiationis videas convenire, quid est quod voca-
Miror autem quomodo Filio et Spiritui sanctp ve- bulis quseris differentiam demonstrare, cum lamen^
lis praescribere de nomine nuntii, quasi ex hoc se solum Filium iuvenias angelum dici ? Cselerum in*
quisquam oslendat minorem, si suam in quolibet persona Spirilus sancti non facile quisquam hoc-
opere nuntiet ignoranlibus volunlatem.-Quanquanii Dpossit invenire vocabulum. Si ergo de nomine quoe-
nomen nunlii, qui Groece angelus dicilur, in solo stionem moves, non habes quod- objicias Spiritui
Filio valeat inveniri. Ipse enim dicitur magni consilii sancto, ut- eum minorem asseras Filio, cum angeli
Angelus (Isa. ix, 5). Coeterum in Spirilu sanclo- nomine magis inveniatur Scriptura sancta Filium
quamvis opus annuntiationis invenias, angelum la- nuncupare. Sed si angeli vocabulum, non secundum
men dici Spirilum sanctum puto te reperire non divinitatem, sed secundum carnem Filio asseris assi-
posse. Filius ergo dictus est magni consilii Angelus: gnandum, noli ergo a divinitate Patris diversam-
quod tamen consilium non fuit solius Palris, sed dicere divinitatem Filii, cum angeli vocabulum non<
erat consilium Trinitatis. Nam ipse Filius, sicHt di- dicis divinitati ejus eonvenire, sed. carni. Si veroy
ctus est magni consiliiAngelus,ita dicilur admimbitis, quod congruum magis est, non nomen operis, sed
consiliarius. Spirltus quoque sanctus ipse est Spiritus ipsum opus attendis, communis invenilur annuntia-
sapientimet intelleclus, consiliiet fortitudinis (Isa. xi, tio Trinilatis. Attende igilur illum sermonem Domini
2). Magniergo consiliiAngelussolus dicilurFilius; sed Salvatoris, quem ad discipulos habuit, quando eis
opus annuntiationis necaPalrealienum est, necaSpi- Paracleli promisit adventum; et hoc in eo accipe,
rilu 581 sancto. A Deo iifnique Patre ca quos ad ad quod euni cognoveris advenisse. Ante suam quippa
735 S. FULGENTHEPISCOPI RUSPENSIS 750
Dominus passionem, ad docendum venturum disci- Ahoc . mihi proveniet in saiutem, per veslram orationem
pulis Paraclelum Spiritum eo loco proedixit, uhi a et subminislrationemSpirilus Jesu Chrisli (P/itHp. i,
Patre 582 simul et a Filio ipsum Paraclelum mit- 19). Puto quod homo, qui te Latinitatis peritum esse
lendum esse promisit. Ait enim : Paraclelus enim commemoras, prorsus novens non boc esse submini-
Spiritus sanctus, quem mitlet Pater in nomine meo, strare, quod est minislrare. Quia in uno horum obse-
iile vosdocebit omnia qumcunque dixero vobis (Joan. quiumhumilitatis,in alteroautem iudiGiumabnndan -
s.iv, 26.) Docebit vos utique, ait, non postulabil pro tise g@>3ac potestalis ostenditur. A minislran te quippe
vobis. Item in codem sermone : Cum autem venerit obsequium redditur, a subministrante vero subsidium
Paracletus quem ego mittam in vos a Palre, Spirilum prserogalur. Nam dic mihi, quoeso, cum Apostolus
veritatis qui a Patre procedit, ille lestimoniumperhibe- dixisset hominibus : Scio qiiia lioc mihi proveniet in
bil de me (Joan. xv, 26); et iterum : Adhucmulta ha- salulem, per vestram orationem; in qua oratione uti-
beo vobis dicere, sed non potestisporlare modo. Cum que non illorum minislerium, sed adjutorium exspe-
autem veneril ille Sphpus verilalis, docebitvo: omnem clabat, sieut alibi oslendit, dicens : Obsecro igilur
veritalem (Joan. xvi, 12). Ubi ex ipsa similitudine vos, fralres, per caritatem Spiritus, ul adjuvetis me in
operis oslensa est eommunio deilalis. Docet enim orationibus pro me ad Deum (Rom. xv, 50); cum
jios Paier, Domino dicente : Est scripium in prophe- B ergo, sicutdixi, orationem fidelium bealusPaulus in
tis : Et erunt omnes docibilesDei. Umnis qui audivit adjulorium exspectaret, quid opus fuit ut adjungeret,
a Patre et didicit, venitad me (Isa. LIV,15). Docet Et subminislrationem
Spiritus Jesu Christi ? nisi quia
et Filius de quo scriptum est, quia accesserunt ad voluit ostendere quod oralioni fidelium Spiritus san-
eum discipuli ejus, et aperiens os suum docebat eos clus largiatur effeclum, dnm his a quibus vel pro qui-
(Matih.v,i,%). Docet nos etiam Spiritus sanclus, bus oratur subministrat auxilium : non hoc faeiens
siciit superius ex verbis ipsius Filii Dei docuimus. servilis conditionis obsequio, sed divinse, quam eum
Inde est quod eliam beatus Paulus doclrinea sancli Patre et Filio unam naturaliler habet, imperio pole-
Spiritus omne opus suoe proedicationisassignat, di- stalis. Quod ut manifeslius noveris, veritatem tibi
cens : Quis enim scit hominum qumsunt hominis, nisi ejjam in hoc Ioco Graecseingeram lectionis. Scribens
&}.iritus.hominis qui in ipso esl? Ila et qum Dei sunt enim bealus Paulus ad Timotheum, inter alia dicil:
nemo cognovit, nisi SpiriUis Dei. Nos aulem non Marcum assiime, et adduc lecum : est enim mihi utilis
spiritum mundi accepimus, sed Spiritumqui cx Deo in ministerium : quod in Grsecosic habetur : wivpv.ov
est, ut scianuis qum a Deo donata sunt nobis Qum el «VK).KSWV v.yayz(in Bibl. ayz) JIHTK OSKUTOU* Km yao
loquimur, non in doclis humanm sapientim verbis, fiot z"ypno-tos etjr StKxoviav(II Tim. IV, 11). Vides
sedin doclrina Spiritus (I Cor. n, 11, 12, 15). Hanc C riempe hic ab Apostolo minislerium Sta-x.oviav dici. In
Spiritus sancli doctrinam bealus quoque nobis Joan- illo autem loco ait : Per veslram oralionem et subfni-
nes insinuat, ipsum Spiritum sanctum nomine signi- nistrationem Spiritus Jesu Christi, in Graco positum
iicans unctionis. Sic enim aiL: Hmc scribo vobis de est, SIKTIJYu/^wvSETJO-SW?, v.ai iTuyopnyiasTOUTIVEV-
his qui seducunl vos.Et vos unclionem quam accepistis [iaros 'lnuov XUCTOU (Philip. i, 19). Nonne manife-
ab eo, maneat in vobis. El non necessehabetis ut ali- stum est, non hoc esse 6W.ovt«v,quod est ?
y^opnyiav
quis doceat vos; sed sicul unctio ejus doccl vos de om- Audi et aliud de beati Petri Epistoja manifeslius do-
nibus, et verum est,etnon est mendacium (Joan. n, oumenlum, quo et administralionem, id est yjtp-nyiav,
26). Hsec dicta sint a nobis, quia voluisti Spiritui non esse creaturoe, sed Creatoris agnoscas; et ex
sanclo Advocati nomen objicere, pro eo quod eum administralionis nomine, Spiritum sanctum non ajiud
Dominus Jesus Paracletum nominavit; ut ostendere- esse quam Deum, sine aliqua caligine dubilationis in-
mus cujus operis gratia dixerit DominusParaclelum lelligas. Dieit enim beatus Petrus : Hospilales inter
fuisse venturum.Nam quoniam docloripse a discipu- vos sine murmuratione : unusquisque qualem accepil
lis corporaliter discedebat, doctorem illis utique pro- gratiam, inter vos illam ministrantes, ut boni dispen-
mittebal: et vide qualem doctorem, qui eis et scien- salores mulliformis gratim Dei. Si quis loquilur, tan-
tiam tribuerel, et virtutem. De ipso quippe ait dis- D quam sermones Dei : si quis minislrat, tanquam ex
cipulis : Vos aulem sedete in civitate, dom.ecindua- virtute, quam administrat Deus. Quod in Groeco sie
mini virlule ex alto (Luc. xxiv, 49); et iterum dicit : hahetur: $t)>6|evot tis K).W).OU-Taveuyoyyvo-p.5>v, h.aG-zoc
Accipietis virtulem supervenientis Spiritus sancli in vaBSis£?>«§£ yjr.picp.a,els iav-ovs «u-6 StKzovouvTe?, wf
vos (Acl. i, 8). Ipse llaque Spiritus veniens, sicut tri- y.«)otoiv.ovoy.oi
KOiv.Q.ns yj/pvzos 6eou. Et rtj ).«).et, w?
buit eognitionem, ila contulit" firmitatem. Proplerea '
Ibyia &-ov e*tzts Siavovei,ms e; io-yyosws (in Bibl. rjs)
scriptum est de discipulis : Et repleti sunt omnes yopnyzl b Qibs (I Petr. iv, 9). Ex his loeis, quoemagis
Spirilu sanclo, et loquebantur verbumDei cum fiducia Grseco quam Latino discernuntur eloquio, ministe-
(Act. iv, 31). Dic minorem doctorem, si doclrinam riuui ad operationem humanani, administratio vero
ejus quselibet philosophia vicit: dic minorem docto- sive subministralio ad divinam cognoscitur gratiam
rem, si ab illo firmatos regum ssevitia superavil. Mi- pertinere. Hoc est itaque Spiritui sancto submini-
nislrum vero nescio ulrum alicubi dictum invenire strare, quod est sufficienliam dare. Cum euim Deus
poteris Spirilum sanctum. Et ne tuse assertioni de virtulem administral, sufficienliam donat. Quam suf-
illo Apostoli loco aliquid juvaminis repromittas, in fieientiam non ex nobis, sed ex Deo esse bealus Apo-
yjio Phiiippensibus scribens ait : Scio enim quonianv stolus docens : Sufficientia,inquil, noslra cx Dce eit.
 - CONTRA FABIANUMFRAGMENIA. 75S
757
qui et Honeos nos fecit ministros A'ow Teslamenli, A Apostolo dictum : Tesiificor coram Dco, el Christor
non litlera, sed spiritu (II Cor. m, 5, 6). Oslendens Jesu, qui judicaturus est vivos dc morluos, et per ad-
autem minisleiium suum, curaviletiam subminislra- ventum ipsius, el regnum ipsius (II Tim. iv , 1). De
tionem sancti Spirilus demonstrare, dicens : Liltera Spirilu autem 584 suiclo ipse Filius dicil, quia
enim occidit, Spirilus mitem vivificat (Ibidem). Visum arguet mundum de peccalo, et de justilia et de judicie
vero tibi est, Deum Patrem judicem dicere, quasi non (Joan. xvi, 8).
hoc sit et Filius el Spirilus sanctus. An hescis ab
V
EX IiIB&O II. DE OFFICHS POSTULANDI, GEMENDI ET ORANDI 1N CHRISTO ET
SPIRITU SANCTO.
FRAGMENTUMIV. aJterna cognilio, et nefas est eredere senipiternam
In Christo dum nalurm, persona ilnica, divinitatem temporaliter aliquid agnovjsse; hoculique
Dei vivi eum regula veritalis exposcit, ul dum divinitas se cogno-
Nos confitentesChristum Filium (quod visse dicit, agnoscatur quia cognoscenxemfacit. Eum-
confessus esl apostolus Pelrus, et ab ipso Salvatore
dem locutionis modum beatus Aposlolus tenuit scri-
(Matlh. xvi, 16,17), confessionis hujus graiia meruit " bens ad Galalas, dicens : Sed lunc
quidemignoranles
vocari bealus), unum eumdemque Filium Dei alque
- liominis credimus : et in eo palernse maternseque Deum, his qui nalura non sunt dii serviebalis. Nunc.
eiutemcum cognoveritisDenm, imo-cognitisitis a Deo
substanlias naturalem cognoscentes certissime veri-
(Gal. iv, 8, 9). Ubi utique non falsum fuit quod dixit
tatem; sicut utramque haturam in eo non findimus,
Hoc in Nosto- Apostolus, quia cognoverunt Deum, et hoc quasi vo-
sic cliam nullatenus separamus. quippe luit sequenti removere sententia : sed ne ipsam co-
rianis catholica culpat et condemhat Ecclesia ; qui
gsitionem, non divino muneri vellenl assignare, sed
maxime in hoc errant, in quo propter geminam
sibi; subsequenler Apostolus, illo quo diximus locu-
Christi substantiam volunt in eo geminare personam ; tionis
modo, quo per eflicienlem ostendilur id quod
ut aliam dicant ad Filium Dei, aliam vero ad Filium
efficitur, dixil cognitos esse a Deo : oslendens a Deo
bominis pertinere : cum unus idemque sit Dei el ho-
factum ut illi cognoscerent Deum. Deinde negare
minis Filius, de Deo Patre Verbum Deus, el de Vir-
non potes Apostolum dixisse : Quoniam aulem esih
gine matre Verbum caro factum, id est Deus homo
misil Deus Spirilum Filii sui in corda noslra, cla-
veraciter nalus : qui formam servi accipiens, in qua fiKi, mantem : Abba, Pater (Ibid., 6). Quomodo ergo Spi-
demalre iieret homo verus, nihil amisit in illa forma
in cum Patre unus est naturaliler Deus el ritusiste, quj Filius non est, sed lamen Spiritus est
Dei, qua ; clamat Abba, Pater, nisi ulique illo modo
cum semetipsum exinanivit, suis permansit diviliis veritatis,
quo nos clamare facit ? Quod beatus Apostolus alio
et se
plenus ; cuni Iiumiliavit, non deslitit esse quod loco
Altissimus. Unde sic eliam laclus est evidenterinsinuat, dicens: Quotquotenim Spirilu
crat, semper Dei aguntur, hi filii sunt Dei. Non enim accepis'is spi~
obediens usque ad mortem, mortem autem crucis
rilum servilutis iterum in limore, sed accepislis Spiri-
(Philip. n, 8), ut in opere obeditionis jura non amit-
tum adoptionisfitiorum,in quoclamamus: Abba, Patei
teret proprioe potestatis. Proinde, et cum mortuus
(Rom. vni, 1S). Cernls nempe hoc esse Spiritui cla-
est, nihilominus Deus verus et vita seterna esse non mare :
et cum crucis humili corde Abba, Pater, quod clamare nos facit. Spiritus
destitit; ignominiam por-
Dominus ergo sanctus propterea gemcre et postulare dicitur,
lavit, glorisemajeslalisque permansit. eo quod gemere et postulare nos faciat. Nam sicut
FRAGMENTUM-V. Aposlolus illud quod de Spiritu dixit, clamantem:
Abba, Pater, clarius et manifestius exposuit, dicens,
Quomodogemat aut postulel Spiritus sanclus. in quo clamamus: Abba,Pater; ita illud quod postu-
Secundum rectam itaque catholicse fidei regulam, _ lare Spiritum dixit, similiter exposuit alio locodicens:
non ita debel accipi quod Spiritus sanctus gemat : Orantes omni tempore in Spirilu, el in ipso vigilantes,
cum ulique gemitus, non solum naturoe divinoe,quam in omni instanlia et obsecratione(Eplies. vi, 18)%Ecce-
Spiritus sanctus habet, sed nec angelicsebeatiludini, quemadmodum pro nobis poslulat Spiritus, dum nos-
quain ex dono Trinitatis sancti angeli cognoscuntur in Spiritu oramus : ecce qnemadmodum pro nobis
habere, conveniat. Uride illo modo recle accipitur, interpellat, dum nos in omni instantia et obsecratdone
quo solet signiiicari 5S5 Per efficicnlem id quod in ipso Spiritu vigilamus. Spiritus. enim sanctus, per"
efficitur, id est, gemere, desiderarc, ct postulare nos quem caritas Dei diffunditur in cordibus noslris, facit
faciat, dum scilicet gemendi atque poslulandi cordi- nos gemere et poslulare pro iniquitatibus nostris.
bus noslris inspirat affeclum. Sic autem Spiritus san- Facit aulem nos gemere, duni nos facit dolere iniqui-
cius gemere, desiderare ac postulare dieitur, sicut et talem nostram, postulare veniam, desiderare justi-
Deus dicitur cognoscere, pro eo quod cognoscentem liam. Islud desiderium gemiluinque ille dono sancti
facial. Diclum namque est ad Abraham : Nunc co- Spiritus acceperat, qui dicebal: Rugiebam a gemilu
'gnovi quoniam times Deum, et non pepercisli filio tuo cordis mei; et, Anle te esl omnedesiderium meum, et
d.lecto propter me (Genes.xxn, 12). Uude quia in Deo gemitus meus a le non est absconditus (Psal. xxxvit ,
naluraliler omnium rerum manet incommulabilis et 9, 10).
 739 '
S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 760
5S6 FRAGMENTUMVI. A gemit, doni interpellat pro nohis : qula quod habet
Cliristus pro nobis interpellat ut homo et ut sacerdos. ex humaniiate carnis ut petat, habet ex majestate
Quid ittud quod in Spiritum sanclum desiderant an- divinitalis ut tribuat. Si vero meritum sancti Spiri-
geli prospicere. tus ex divina Scriplura cupis agnoscere, vide quid de
Non igitur gemit Spiritus sanclus , quia in natura illo Pelrus apostolus dical;
ipse enim ait : Spiritu
ejus divina et incommulabiliter beata, nulla gemendi sancto misso de cmlo , in quem concupiscunt angeli
potest esse miseria. Sed lu opponis nobis quia Chri- prospicere (I Pelr. i, 12). Hic eerte cum audis Spi-
stus pro nobis orat : quod nos nullalenus negamus, ritum sanctum de coelo
missum.non est quem acci-
seientes Apostolum dixisse : Quis accusabit electos pias nisi Spiritum Paracletum. Memento autem
quid
Dei ? Deus, qui juslificat. Quis est'qui condem.net? Dei Filius de angelis dieat,
quia semper vident faciem
-Chrislus Jesus, qui mortuus est, imo qui et resurrexil, 'Palris~(Matth. xvm,
10); qui tamen in 587 Spiri-
qui est ad dexteram Dei, qui eliam interpellal pro no- lum sanclum prospicere eoncupiscunt. Quod si audi-
bis (Rom. vm, 55, 54). Interpellat igitur Chrislus pro res
quia sancti angeli faciem sancti Spiritus vident,
nobis, secundum illam naluram quam accepit ex et in Patrem concupiscunt prospicere , nonne hinc
nobis : quam naturam quia non accepit Spiritus san- assereres multo potiorem Patrem,
quia Spirilus san-
clus , nullatenus pro nohis interpellat aut postulat. ctus videlur, Pater auiem magis concupiscilur quam
g
Sed quod secundum forniam servi solus Filius inler-t videtur ? .Noitautem Scriplura divina
proplerea dixit
pellat, hoc secundum divinitatis unam communem- Palrem videri, et Spirilum sanctum concupisciutpo-
que naturam , cum Patre et Filio Spiritas sanctus tiorem ostenderet Spiritum sanctum (quod nefas est
donat. Nam el ipse Christus Jesus pro hominibus diei) : sed hoc dicendo oequalitatem nobis insinuat
nullatenus si homo non fieret. Sed oratpro Palris et Spiritus sancli. Lt ex hoc quod angeli di-
' nobis ex orarel,sacerdolis. Non autem
officio potest vera cuntur Palrem videre, in Spiritum vero sanctum con-
sacerdotis inveniri persona, ubi non est humanitas eupiscuht prospicere; ad boe nobis iste sermo pro-
vera. Apostolica quippe lestalur auetoritas, quia om- ficiat, ut Spiritum sanclum quem vera lides .potiorem
tiis pohtifex ex hominibus assumptus, pro hominibus T^alre non potest eredere, nullalenus audeat inferio-
constiluitur, in his qum sunt ad Deum, ut offerat dona rem profana infidelitas sstimare. Una est enim in
et sacrificia pro peccaiis (Hebr. v, 1). Ille aulem Pon- sanclis angelis indeficiens visio el concupiscentia
tifex ex hominibus assumplus, ut vere pro nobis of- Trinitatis, quam ulique semper et prospiciunt et
ferret sarrifieium mundum, nihil aliud obtulit quam prospicere concupiscunt. Idcircoautem ibi desum-
seipsum. Illa igitur oblalio, pula sancli et impolluti HIObono, id est uno vero et bealo Deo semper vi-
Ponlificis , ipsa pro nobis est exaudibilis oratio Sal- „ vilurf quia semper videtur semperque amatur. Sicut
vatoris. Ideo secundum beati Joannis aposloli atle- ergo visionem illam facit amor non deficere, sic amo-
stationem : Advocatum habemus apud Palrem Jesum rem facit visio permanere. Ideo autem amor ille non
Christum justum, et ipse est exoralio pro peccatis no- deponitur, quia illa visio non mulatur : propterea
slris (I Joan. n, 1). Qui tamen surgens a mortuis, vero illa visio non mutatur, quia incommutabile bo-
quia non moritur, et mors ei ultra non dominabitur, num est quod videtur. Illa igitur concupiscentia per-
carens. infirmilate ac mortalitate, simul et mcerore spiciendi, non est sine laelitia perfruendi. Nihil est
caruit et.dolore. Proinde et orandi verum pro nobis enim sancla Trinitate dulcius, nihil suavius, quia
gerit officium, et tamen non gemit. Securus enim pro nihil estmelius. Inde habent angeli oeternitatem, ut
nobis interpellat : quia pro illis utique poscit, quibus indeficienter vivant; inde veritatem, ut manifeste vi-
salutem donare disponit. Nullatenus itaque Chrislus deant; inde caritalem, ut fideliter concupiscant.

EX UBBO III. DE UNO IMMENSO ET DOMINO DEO NOSTRO.

FRAGMENTUMVII. se, sic soli competit Filio , ut nec Patri' competat
QuiVsinl propria singularum Trinitalis personarum. D ullatenus nec Spirilui sancto; descendisse quoque
Possumus enim abquid de singulis veraciter dicere, corporali 588 specie sicut columbam in Jesum, sic
quod de tota non possimus dicere Trinitate. Vera- soli competit Spiritui sancto, ut nec Patri possit as-
ciler quippe profitemur solum Patrem genuisse, so- signari nec Filio. Sunt ergo aliqua quse congruant
lum Filium de Patre natum esse, veraeiter etiam di- singulis, nec conveniant tribus ;mihil tamen est quod
cimus solum Spiritum sanctum de Patre Filioque . uni personoe non competat, et possit tribus simul
procedere. Non enim Trinitas Filium genuit, nee convenire personis. Nam in ipsa Trinilate, lieet aliud
Trinitas de Patre nata est, neque Trinitas de Patre sit de Patre natum esse Filium, aliud de Patre pro-
Filioque procedit. Sunt igitur singula, quoe cum non cedere Spiritum sanctum (quoniam non est eadem
compelant Trinitati, singulis lamen competant in processio Spiritus sancti quse nativitas Filii), com-
Trinitate personis. Sicut etiam vox illa quse super mune iamen est Filio et Spiritui sancto , de Patrc
Jesum baptizatum de coelo sonuit (Malth. m, 16,17), naturaliter esse; quamvis solius sit Spiritus sancli,
sie soli competit Patri, ut nec Filio possit compe- sicut de Patre, sic etiam de Filio esse. At vero Patri
tere, nec Spiritui sancto; et vidisse Spiritum Dei proprium est de nullo esse, id est auctorem natura!is,
descendenlem sicut columbam, et venientem super essentioe non habcre.
 761 CONTRA FABIANUMFRAGMENTA. 762
ERAGMENTUMVIII. A cifica vestra (Exod. xx, 24). Nam el in eodem libro
Spiritus sanctus ita replel orbemterrarum,ul sit semper r dicilur : Sacrificans diis eradicabitur, nisi Domino
etiam in cmlo, Una esl immensitas Palris, et Filii,'i soli (Exod. xxu, 20). Quapropter, aut Patrem et
el Spirilus sancti* Filium secundum divinam naluram unum Dominum
An nescis Chrislumesse Dei virtutem et Dei sapien- Deum nostrum deposila infidelitate cognosce; aut
tiam (I Cor. i, 24)? De qua series divini testatur elo- dic Deo Patri exhibendum non esse quod soli Domino-
quii, quia a Domino Deo esl, et cum illo fuit semper, '> Deo noslro praecipiamur exhibere. Tu enim dixisti
et esl ante mvum (Eccli. i,l). Quia vero invisibilia a quia Deus noster est Filius, non est unus naturaliter
ejus per ea quse facta sunt inlelleeta conspiciuntur,'> Deus : dic nobis quem adorandum, et cui hoslias exi-
propterea cum Scriplura dixisset: Arenam maris, ell stimes offerendas. Ei ne quem dicis Deum noslrum,
pluvimgutlas, et dies smculi quis dinumeravit? altilu- aut ei quem Deum asseris Dei nostri ? Necesse est
dinem cceli, el latitudinem terrm, et profundum abyssi* autem ut secundum sensum tuum, aut prscceplum
quis mensus est (Eccli. i, 2) ? ut c-xrebus creatis co- legis abjicias, si soli sacrificandum existimas Patri;
gnosceremus magnificentiam Creatoris-, continuoJ aut si legi oblemperas, soli Filio dicas hostias ofte-
dicitur : Sapientiam Dei prmcedentem omnia quiss rendas. Secundum tuam quippe sententiam, non Deo
investigavit? Et recte; de ipsa enim dicitur : Altingil' B Dei nosiri, sed Deo nostro lex prsecipit immolan-
autem ubiquepropler suam munditiam, et nihil inqui- dum.
namenli in illam incurril (Sap. vn, 24,26); et iterum :; FRAGMENTUMX. .
Attingil a fine usque ad finem fortiler, et disponit Deus Paler Deus esl Filii de ventre malris, non de
omnia suaviter (Sap. vm, 1). Quid est autem ubique' ulero genitoris.
attingere, nisi lotimi implerc ? Implet aulem sic'' - Agnosce igitur secundum divinitalem unum Deum
omnia, sicut implet et Pater et Spirilus sanctus. esse Patrem et Filium et Spiritum sanctum; et ei-
Prbpter quod dicit beatus David : Quo ibo a Spirilu' dem uui Deo, qui se proecipil a fidelibus coli, omnia
luo, et a facie tua quofugiam? Si ascenderoin cmtum,' servientis obsequia inseparabiliter exhiberi.
ibi tu es; si descendero in infernum, ades (Psal. juste
Agnosce etiam Deum Patrem Deum esse Filii, non
cxxxvm,"7, 8). Alio quoque Ioco dicitur quoniam ex oeternitate nativifalis divinoe, sed ex tempore hu*
Spiritus Domini replevit orbem terrarum (Sap. i, 7). manitatis assumplse. Habet enim DeumPatrem Filius,
An putas Spiritum sanclum ila orbem terrarum im-
Deumsuum; sed de ventre malris, 5SO non de
plere, utin eoelonon sit cum lerram implet ? Sed utero genitoris. Quod si non credis, ab ipso Eilio
vide quid in alio loco idem Iiber Sapientise conli-
audi hujus mysterii verilatem, qui dicit in psalmo :
neat: ibi enim dieitur Deo : Qum in cmlis sunt autem C
De ventre jnatris mem Deus meus es lu (Psal. xxi,
quis investigabil? Sensum autemluum quis scivit, nisi
11). Nara quia Deus Pater secundum naturam Pater
de
dederis sapienliam, et miseris Spirilum tuum allissi-
est unigeniti Filii, noster autem Deus est : hoc ine-
mis (Sap. ix, 16, 17) ? Agnosee itaque unam esse
narrabili bonitate, secundum consilium voluntatis
immensitatem Patris et Filii et Spiritus sancti; quia
suoeoperatus est, ut pro noslra salute unigenito Filio
Trinitas nnus est Deus, qui omnia creavit; el uni- cui Pater est per naluram, esset Deiis per gra-
ajlernilale incomimiiabilitale suo,
versa quse fecit, atque tiam; et nobis, quibus Deus est per naluram, digaa-
sapienlise suoeac virlulis excedit. Hoc utique videns
retur Pater esse per gratiam.
dicebat beatus Apostolus : Pax Dei qum exsuperal
omnemintellectum, custodiat corda vestra, et inlelli- FRAGMENTUMXI.
vestras in Chrislo iv, Christus vere Deus noster. JEstimalio in Scripluris
gentias Jesu~(Philip. 7).
duplex, incertm cognilionis et cerlm scientim. Chri-
589 FRAGMENTUMIX. stus non est Deus Manichmorum. Judworum, Aria-
Tres personm sunt unus Dominus Deus noster. norum.
Si ergo ita sentiendum est, quemadmodum dicis, Beali Cypriani accipiamus et ampleclamur utique
ut Filius sit Deus nosler, Pater vero sit Deus Dei sententiam , qui scribens ad Quirinum , in libro.se-
nostri, nec tamen Pater et Filius naturaliler sit unus D I eundo , capitulo sexto , sub titulo : QUOD DEUSSIT
Dominus Deus nosler; vide quomodo tuis verbis CHRISTUS , inter alia testimonia eliam hoc protulit :
compellaris Deo Palri divinoe servitutis obsequia Hic Deus noster, el non depulabitur alius absqueitlo :
denegare. Dicitur enim nobis : Audi, Istael, Dominus qui invenil omnem viam prudenlim, et dedit eam Jacob
7)PIIStuus, Dominusunus esl (Deut. vi, 4). Et alio puero suo , et Israel dilecto sibi. Post hmc in terris
Joco : DomlnmnDeum tuum adorabis, et ilti soli ser- visus esl., et cum hominibus conversatus est (Barucli
vies (vers. 15). Nam et in Decalogo certum est hoc III, 56, 57, 58). Agnosce teslimonio tanti martyris,
primum contineri mandatum : Ego sum Dominus de Christo dictum : Hic Deus nosler, et non msiima-
Deus luus, qui eduxi te de lerra jEgypti, de domo bitur alius absque itlo- et disce ut divina dicta recte
servilulis (Exod. xx, 2). Dicit etiam David : Quis intelligas, et non adversus Dei Filium rebellis exi-
Deus prmter Dominum, aut quis Deus prwter Deum slas. Myslerium enim divinoe incarnationis beatus
<wstrum "(Psal. xvn, 52) ? Isle autem DominusDeus propheta volebat ostendere. Unde necesse eum 1'uit
noster, soli sibi allare prsecepit construi, soli sibi ul et Deum nostrum, ad quem alius non oestimabitur, --
hostias imperat immolari, dicens : Altare de lerra secundum divinitalem Chrislum diceret, ct eumdem
facielis mihi, et offeretis super iltud holocaustael va- in terris visum secundum vcram carnis substantiam
 "
7G3 S. FULGENTII EPISCOPIRUSPENSIS 7.J*
prophetaret. A (idelibus cnim-non ocsiimatur (id est. h lorum : Existimabal autem intelligere fruires, q:ioniani
non credilur, non ^ccipilur, non putatur) alius abs- Deus per rhanum ipsivs daret salutem illis (Act. vu,
que Dei Filio Deus : quia Deus non personse nomen 25). Quani sestimalionem ut incertam monslraret,
est, sed naturae. Si ergo naluram altendimus, quia adjeeit : At illi non intellexerunt. Similiter in eodem
Pater et Filius et Spirilus sanctus unus est Deus, libro, cum beatum Petrum de carcere angelus edu-
lioc esl una natura; sicut absque Palre non oestima- xisset, dicitur : El nesciebat quia verum est quod jie-
lur alius Deus,-sic absque Filio non oestimatur alius bat per angeium, mslimabat autem ss visum videre
Deusj sic etiam absque Spiritu sanclo non sestimalur (Act. xn, 9). Nomine aulem sestimationis certissima
alius Deus. Ideo ergo absque Dei Filio non potest scientia ponilur in libro Sapientioe, ubi dicitur de
alius Deus a fidelibus oeslimari, quia extra naturam ipsa Sapientia : El si muilitudinem quis scienlimdesi-
Filii Dei, quse illi cum Palre et Spirilu sanclo una derat, scit prmlerita et de fuluris msthnal (Sap. vm, 8).
est, nullatenuspotest alius Deusinveniri. Beatusitaque Quid esl autem Sapienliseoestimare', nisi ceriissime
Jeremias, hoc teslimonio arguens Arianos, simul cum scire ? Unde et Paulus sensum Christi habens, quod
eis el Maniehoeosarguit, et Judoeos : ut et Manichsei se sestimare' dicebat, certissime noverat, m\&&ail :
Deum Christum, quenv credunl in terris visum , et Exislimo enim quod non sunt condignmpassiones hu-
cum Iiominibus conversatum, credant ipsum dedisse p jus lemporis , ad futuram gloriam qum revelabiiur in
legem populo Judooorum; et Judsei, a quo datam le- nobis (Rom. vm, 18). Neque enim in Paulo rerum
gem populo Israel et credunt el prsedicant, ipsum istarum dicenda est incerta cognilio, sed ccrta scien-
esse Dei Filium, eumdemque in terris visum, el cum tia. Tale est igituf et quod beatus Jeremias dixit de
hominibus conversatum sacramento 5@J, incarna- Christo : Hic Deus noster,- et non mslimabitur alius
lionis agnoscant. Non enim fruslra beatus Propheta prmter illum (Baruch m, 56). Quid est enim non
dixit : Post hmc in terris visus est : nisi ulique ut mstimabiiur, nisi non scielur ? Inde est quod bealus
ostenderet, post hsec , id est, poslquam dedit viam Isaias ait : Domine, prmler le, alium non novimus:
slisciplinseJaeob puero suo , et Israel dileclo suo : nomen tuuminvocavimus(Isai. xxvi, 15). Hic estergo
post hoeculique in terris visus est. Ul oslenderet Deus noster , id est Deus Chrislianorum, qui proalgr
lunc non fuisse visum quando legem per angelos de- ipsum alium rion sestimant Deum. Non esl Deus Ma-
dil, quam dicit Apostolus : Ordinalam per angelos in nichseorum, qui eum legem dedisse non credunt.
mauu mediatoris (Gal. III, 19); sed tunc utique visum Non est Deus Judseorum, qui eum non credunt Deum
quando semetipsum exiiianivit, formam servi acci- vivum, sed hominem mortuum. Non est Deus Aria-
piens. Idcirco enim accepit formam servi, ut videri norum, qui eum cum Palre non credunt uiium esse
posset, el cum hominibus conversari Deushic noster, /i naturaliter Deum. Prajter Chrislum enim alleruuV
proeler quem non potest alius oeslimari. iEslimalio Deum sestimant, qui alleram naluraui Patris, alteram
autem duobus modis poni assolet in Scripturis. Dici- Filii proedicant : et quia boc non babet Chrislianus,
lur enim aestimare, sive qui aliquid putat quod non sed hsereticus sensus, propterea sic sestimantium nec
est, sive qui certissime scit esse quod est. Ad oesti- Pater polestDeus esse necFilius. Illorum enimChri-
malionem incerlse cogniliohis pertinet quod bealus stus Deus esse cognoscitur, a quibus Deus alius
Stephanus dicit de sancto Moyse, in Actibus aposto- naluraliter nullatenus seslimatur.

EX MBRO IV. DE CKLTUPATRISj ET FILIE, ET SPIRITUS SANCTI.

vel trium deorum possumus templum esse, neque no -
592 FRAGMENTUMXII. bis licet creaturam colere, vel creaturae servire, id
Sumus lemplumDei Patris, ei Filii, et Spirilus sancli. est latpitav exhibere ; propterea digne unum Deum
Illis debetur a nobis servilus. colimus, non solum Patrem, nec solum Filium, nec
Sic autem sumus templum Dei Patris el Spiritus solum Spiritum sanctum; sed ips&niTrinitalem, Pa-
sancti, ut lemplum simus et Filii. Cerlum est enim " trem,-el Filium, et Spiritum sanetum. Alioquin dis-
templum Dei dici eliam domum Dei. Unde prophela cerne templa , ut discernas el merita : et dic in qui-
dicit: Ego autem in multitudine misericordimtumin- bus habeat Pater templum, inquibus Filius, in quibus
iroibo in domuni luam, adorabo ad templum sanctum Spirilus sanctus. Quod ntique non discrevit Aposlo-
liium in limore tuo (Psal.v, 8). Nam et ipse Salvator, lus, qui in una eademque Epislola, quos dixit esse
cum de lemplo vendentes et ementes ejicerel, ipsum teinplum Dei, ipsos dixit esse templum Spiritus san-
lempluni domum nuncupans ailt Scriplum est,Domus cli: quos etiam dicens membra Christi, ostendit esse
tnea domus orationis vocabitur; vos autem fecislis eam templum Christi. Ipse enim in eadem rursus Epislola
speluncam lalronum (Mallh. xxi, 15). Domum autem dicit: Vos estis corpus Christi el membra (l Cor. xn,
Chvisti nos esse apostolica leslatur aucloritas, ubi 26). Propter quod alibi dicit : Quia membra sumus.
dicitur : Chrislus autem lanquam filius in domo sua. corporis ejus, de carne ejus, et de ossibus ejus (Ephes.
qum domlis nos sumus (Hebr. m, 6). Apparet ergo v, 50). Ipse aiilem Salvator noster, corpus siiumvide
Spirilum sanctum naturaliler esse Deum ; quando- quomodo templum appellet, dicens -.Solvite iemplum
quidem sic sumus lempiuin Spirilus sancti, sicut su- hoc, et in iribus diebus excitabo illud (Joan. n, 19).
J.JIIStemplum Patris et Filii.El quontont ncc duoruin Bcalus autem cvangelista, de quo templo dixlsset
765 CONTRA"FABIANUMFRAGMENTA. - 766
ostendens, ait: Ipse autemdicebatde templocorporlssui A 53& FRAGMENTUMXIV.
(Joan. n,21).Ideo ergo sumustemplumDei, quiamem- Cum Dei Filius dicitur, non sola Christi deitas, sed
bra sumus corporis Chrisli. Templum autem sumus etiam humanitas significalur. Idem est Christusqui
Jesus Christus.
Patris, etFilii, et Spiritus sancti. Non tribus dispar,
Patri, et Filio, et creaturoe Spiritui-sancto; sed ipsi Ego igitur illa quse tibi visum est sub nomine meo
Trinitati uniDeo, cujus sumus lemplum,illi exbiben- falsis gestis inserere, nec sensi, nec dixi. Avertat
tes servitutis obsequium. Quam nobis non licet, nec enim Deus et longe faciat istum perversum ac mor-
uni Deo, cujus templum sumus, aliquatenus denega- tiferum sensum a corde fidelium. Quis enim, non dico
re; nec Deo cujus templum non sumus exbibere. II- stultus, sed prorsus insanus, audeat credere vel di-
Iud omnimodis observanles, quod dictum est: Domi- cere, cum Dei Filius dicitur, solam deitatem Christi
-nmn gS3 Deum tuum adorabis, et itli soti servies evidentius significari ? cum ulique idemDei Filius non
(Deut. vi, 15). Ipsa servilus Grsece larpiia dicitur, solum secundum divinitalem, sed fetiam secundum
quae soli vero Deo jure'ac legilime, non a perfidis, carnem, non tantum Dei Filius, sed eliam Deus pro-
seJ a catholicis fidelibus exhibetur. Unde quosdam phelicis praedicetur eloquiis. Claret quippe Filium
culpat Apostolus, qui commutaveruntverilalem Dei in Dei, non secundum divinitatem, sed secundum hu-
mendacium, et coluerunt, el servierunt crealurm potius p manitatem , unctum esse Spirilu sancto : et lamen
quam Creatori (Rom. i, 25). Sic autem isle loeus in eum qui unclus est, Deum.beatus David appellat,
Grsecohabetur eloquio, v.aiko-z§a<r8ria-ixv, xai lla.rpzv- dieens ; Unxit te Deus, Deus luus, oleo exsuttationis
cov Tp v-io-etizapa TOV ZTIO-KVTK.Cernis nempe illos ab pm participibus tuis (PsaT. XLIV,8). Aul quis dicai,-
Apostolo graviter denotari, qui larpziav soli Creatori quia uM ponitur Jesus, hominis-tantum persona de-
debitam cuiquam exhibuerint (al. exhibuerunl) crea- claretur; ubi vero ponitur Jesus Christus, jam plus
luroe.Jstam porro creaturse culturam quse ~)a,rpda ibi humanitatis quam deitalis partes exsuperent ?
vnuncupalur, ostendens beatus Apostolus, maxime in Cum utique beatus Apostolus dicat,: Hoc sentile in
sacrificiorum immolatione constare, cum vellet Co- vobis, quod et in Christo Jesu. Qui cum in forma Dei
rinthios a cohimessatione immolatitiee carnis arcere, esset, non rapinam arbitralus estessese mqualemDeo;
fiic ait : Propter quo.d, carissimi mihi, fugite ab ido- sed semelipsum exinanivil formam servi accipiens, in
lorum cultura. Ut prudenlibus loquor, vos judicate similitudinem hominum factus, et habitu inventus ut
quod dico. Calix benedictionis cut benedicimus, nonne homo (Philip. n, 5, 6, 7). Videsne Jesum Christum
communicatio sahguinis Chrisli esl ? et panis quem in forma Dei ? lesum Christum se exinanisse, et for-
frangimus,'nonne participatio corporis Domini est{I mam servi accepisse ? Jesum Christum in similit*udi-
Cor. Xf 14, 15, 16)? Et infra, ostendens quani idolo- Beni.hominum factum, et habitu inventum ut homi-
Q
rum culturam dixisset, a qua eos jubebat ut fuge- nem ? Hsec autem omnia quis fecit, nisi Unigenitus
rent, ait: Non polestis caticem Domini bibere, et cali- Deus ? Item dicit Apostolus : Unus Dominus Jesus
cem dmmoniorum: non potestis mensmDomini parti- Chrislus, per quem omnia, et nos per ipsum-(I Cor:
cipes esse, et mensm dmmoniorum(Ibid. 3.0, 21). Ap- vin, 6). Quis est autem Jesus Christus per quem
paret itaque illam culturam quse ).Krpei« dicitur, omnia, nisi de quo dicit evangelista : In principio
maxime in sacrifieiis inyeniri. Nam et illud quod erat Verbum, et Verbumerat apud Deum, et Deus erat
paulo antecommemoravimus, dixisse beatumAposto- Verbum. Hoc erat in principio apud Deum. Omnia
lum, Fugite ab idolorum cultura, idololatria in Grse- per ipsum facla sunt, el sine ipso facium esl nihil(Joan.
co posita est. Quilocus sic se habet, yzvyzrs aKbrns i, 1; 2, 5) ? Quoniam igilur Jesus Christus unus cst
EtOw).o).KT/>£tK?. Deus et homo, propterea siyecum de seipso Ioquitur,
FRAGMENTUMXHI. sive cum de illo loquunlur apostoli, nusquam istam
Qui differant larpzia et Sovlzvais. discretionemfaciunl, quam tu inanilerin illa tuorum
Aarpziav ergo sola sibi vera divinitas vindicat; falsilate gestorum facere voluisti. Nam ipse Salvator
oou).euo-t?vero, etDeo est quantum oportet reddenda, noster, sicut tolum seDeiFilium,sic lotumseFilium
et homlnibus quantum condecet exhibenda. Propter j) hominis nuncupat. Cum enim cseco nato quem illu-
'jarpziav ergo dicitur : Sacrificate Deo sacrificium minaverat dixisset : Tu credis in Filium Dei ? et ille
jusliiim (Psai. iv, 6); et, Sacrificans diis eradicabitur, respondissel : Quis est, Domine, ut credam in eum ?
nisi Domino.soli (Exod. xxn, 40). Propler Sou).euo-tv sic ei responditipse Dei Filius : Et vidisti eum, et qui
vero dicit Apostolus : DominoChristo servite (Coloss. loquilur tecum ipse est (Joan. ix, 55, 56, 57). Nun-
m, 24); et iterum: Servite invicemin caritale (Galat. quid-lunc sola illi deitas Iocuta est, aut. solam ille
v, 15). Rursus idem apostolus, cum deescis loquere- deitalem. vidit et adoravit ? Non utique. Quia ipse
tur quse idolis immdlantur, propter larpziav dixit: Dominus Jesus in ulraque natura 595 unus est Dei
Nobis autem unus Deus Pater, ex quo omnia, et nos Filius. Qui dese rursus dicit: Nemo ascenditin cm-
in ipso; el unus Dominus noster Jesus Chrislus, per lum, nisi qui de cmlodescendit, Filius hominis qui est
quem omnia, el nos peripsum (I Cor. vm, 6). Propter in cmlo (Joan. m,15). Qaod lamen non'ul'rum-
oou).euo-tvvero dlcic: Paulus servusChristi J-esu(Rom. que secundum solam carnem dixit. Nam eodem lem-
i,l); et fidelibus loquens, ait: Non enim nosmelipsos pore carnem suamnonih coelo habuit, sed in lerra :
prmdicamus, sed Jesum Chrislum Dominum nostrum, el lamen Filius hominis fuil? non solum in lerra, sed
nos autem senos vestros pcr Jesum (II Cor. jv, 5). etiam in coelo : sccundum solam scrlicel carnem in
 ^
767 S. FULGENTHEPISCOPI RUSPENSIS 763
sola terra; secundum divinitatem vero, et in coelo, A quilibet sive ralionalis, sive irralionalis, crealus la-
et in lerra : utrumque tamen inseparabiliter unus men spiritus intimatur. Quotiens autem cum honori-
hominis Filius. Ipse enim Jesus Christus unus est Dei licentia Spiritus nominatur fsicut est illud quod Apo-^
et hominis Filius. Inaniler ergo verba tibi multipli- stolus ait: Per caritatem Spirilus (Rom. xv, 30), et
casti superflua, volens apostolos non solum Jesu qusecunquesimilia], non licet in his intelligi nisi Spi-
Chrisli, verum etiam Christi servos ostendere. Cum ritum sanctum; illum ulique Spiritum de quo Salva-
utique ipse sitChristus, qui est JesusChristus, utram- tor noster dixit: Omne peccatum, et blasplwmia, re-
que naturam hahens in una persona, in quo in- mitletur hominibus; Spirilus autem blasphemia non
divisa et inconfusa manet divina humanaque sub- remittetur (Matth. xn, 31). In hoc autem loco scire
stantia. debemus genitivum casum esse, id est, hujus Spiri-
FRAGMENTUM XV. tus; non nominativum, sicut pulantes plerique fal-
c
Nec Spiritus sine adjuncto, nec Spirilus sanctus appel- luntur. Quod dislinctum reperitur in Graeco,nbi non
lalur in Scripturis Pater autFilius. Idem esl Spiritus dicitur T6nvzvp.a,sed TOUHvtuftKTor. Denique Grsecus
Dei, Spirilus sanctus, qui Paraclelus. codex Evangelii sic habet, « SeTOU nvEUftaTor/SWJM-
Saltem nunc agnosce apostolos et prophetas Spi- pia avv.afzQno-zrai.Ubi Dei Filius, ut ostenderet qui
jritum Paracletum, hoc est Spiritum sanctum, ipsum gj sit Spiritus, cujus pronuntiavit irremissibilem blas-
Dei Spiritum praedicasse.Illud ergo quod Apostolus phemiam, hsecverba subjunxit (vert. 52) : Et quicun-
posuit: Qui Spiritui Dei servimus (Philip. ni,5), non que dixerit verbumcontra Filium hominis, remitlitur
alio quam Spiritui sanclo, id est Paracleto, docuit ei; qui autem dixeril contra Spirilum sanctum, non
serviendum. Hunc aulem Iocum non possumus, sicut remitteiur ei, neque in hoc smcutonequeinfuturo. Non
tu putas, de Deo Patre, sive de Deo Filio accipere. solum itaque cum absolute Spirilus ponitur, sed et
Quoniam licet et Pater Spiritus sit, nunquam tamen cum Spiritus sanctus ab apostoiis nuncupatur, nus-
Pater aut Filius absolute, id est sine aliqua adjectione' quam invenitur significari Pater aut Filius, sed ille
nominis invenitur Spirilus nuncupalus. Nam et in eo1 significatur Spiritus, qui proprie in Trinitate dicitur '
quod dictum est: Spirilus est Deus (Joan. iv, 24); ad- Spiritus sanctus : quem ipse Dei Filius indubitanter
ditum est illic Deus; et in eo quod Filius dicitur ostendit,dicens : Ite, docete omnesgentes,baptizantes
Spiritus, invenimus Jeremiam dixisse : Spiritus ante' eosin nominePatris el Filii el Spiritus sancti (Malth.
{aciemnostram ChrislusDominus (Thren. iv, 20). Noni ^xvru, 19). Non itaque negamus, quod attinet ad na-
autem absolute Pater et Filius invenitur nuncuparii turam, et Patrem Spiritum, et Filium Spiritum, et
Spiritus, quod invenimus in Spiritu sancto. Sicutillo> Patrem sanctum, et Filium sanclum : nna est enim
'
loco ubi ait Apostolus : Obsecroigilurvos, fralres, per „ natura Trinitatis, et una est ejus sanctitas naluralis.
Dominumnostrum Jesum Christum, et per carilatemi Sed tamen quod attinet ad proprietatem personse„
Spirilus (Rom. xv, 50), de Spiritu sanclo manifestei nusqnam sic invenilur positus Spiritus sanctus; ut
dicit (al. dicitur); et ilerum: In quo et vos comdifica- - eodem nomine aut Pater intelligatur aut Filius: nisi
mini in habilaculum Dei et Spiritu (Ephes. n, 22). Ett ille proprie Paracletus Spiritus, qui non est utique
apostolus Judas ait: Hi sunt qui segreganlseipsos,ani- Paler aut Filius, sed unus idemque Patris et Eilii
males Spirilum non habentes (Judm xix). Sic autemJ Spiritus.
cum absolute dicitur Spiritus, non est intelligendus
nisi Spiritus sanctus; sicut etiam cum Pater tautum[ 597 FRAGMENTUMXVI.
dieitur, non intelligimus nisi Deum Patrem;' et cum! Spirilus sanclisacrificium,
ut Palris et Filii iemplum sumus-,et
et sacerdotes.
Filiustantummodo dicitur,non possumus intelligere
nisi solum Christum. Quam regulam divinse Scriptu- Nihil tamen prsejudicat divinitati Spiritus sancti,.
rse promulgalam tenemus eloquiis; quse Palrem no- quem certissime beatus Paulus esse Deum ostendit,
minans, non alium quam Deum Patrem intelligen- quando corpora nostra templum esse dixit Spiritus
dum ostendit; et Filium tantummodo nuncupans,, sancli, quem habelis a Deo (I Cor. vi, 19). Ubi nul-
Chrislumagnoscendum 5J>@esse monslravit; et.Spi-- n latenus potes personam Patris ostendere ; quoniam
ritum tantummodo nominans, Spiritum sanctum ac-- beatus Apostolus a Deo dixit nos habere Spiritum
cipiendum edocuit: illis dunlaxat locis quibus noni sanctum. Sed nequepersonam Filii demonslrare ulla-
aut humanus spirilus accipiendus est, aut ipso hu- tenus potes in nomine Spiritus saneli, quam superius
mano spiritu creatura quselibet inferior; sicut est il- discrevit Apostolus, dicens : Nescilis quia corpora
lud quod ait Apostolus : Corpusquidem mortuum est t vestra membra Chrislisunt (Ibid., 15) ? In hoc ergo
propler peccalum,spirilus vero vita propler juslilium n sanctam Trinitatem evidenter ostendit Apostolus,
(Rom. vni, 10). Et illud quod dixit Dominus per pro- nominans Christum, id est Dei Filium, nominans et
phelam : Spiritus a me exiet, el omnemflatum ego feci ~i Spiritura sanctum, nominans nihilominus et Deum,
(Isai. LVII,16). Ostendit enim quid dixerit spiritum,, id est Palrem, a quo habemus ipsum Spiritum san-
quando dixit et flatuvi. Hominis autem spiritumn ctum (quod inaniter tuis mendaciis indidisti, sedha-
propterea flatum dixit, propter quod scriplum est,t, bemuseuma Deo) : in quo ulique ideo veram deita-
quia insufflavitDeus in faciem hominis spirilum vilm, !, lem cognoscimus, quia lemplum ei non de lapidihus
el faclus est homoin animam vivam (Genes.n, 7). In- et lignis facimus, sed templum ejus nos sumus. Et
•enranlur alia simllia, in quibus non illecreator,sedd utique qui in templo non manufacto habitat, Deus
 769 - C0NTRA FABIANUMFRAGMENTA." 770
est excelsus, bealo Stephano dicente, quia Excelsus A / FRAGMENTUMXVII. _
non in manufactis habitat (Act. vn, 48). Unde cum Non minus Spiritus sanctus esl Deus unus el verus,
hocdixisset, etillud testimonium idem martyr beatis- quam Pater et Filius.
sinms subdidisset, quod (al. quo)dicilur : CcelummilA i Non,enim Deo vero et vivo militat, neque Deo vivo
sedes est, terra autem scabellumpedummeorum : quam! et vero servit, quisquis templum in corporibus ho-
domummdificabilismihi ? dicit Dominus (Isa. LXVI, minum, non Deo vivo et vero, sed deo incerlo sedi-
1); post pauca subjecit : Dura cerviceelincircumcisi; licare contendit. Talis auteni sedificatio non est uli-
corde el auribus, vos semper Spirilui sancto restilistis, que a Deo. Et quomodo illis quos templum sancti
ticut patres vestri et vos (Act. vn, 51). Unus estergo i Spiritus esse dicebat, superius ait : Dei mdificatio
Deus excelsus, Pater, et Filius, et Spiritus sanctus, eslis (I Cor. m, 9) ? Nunc ilaque unum tibi lenendum
qui non in manufactishabilat; sed, per gratiam quam! est e duobus : ut aut agnoscas a Deo in nobis sedifi-
nobis tribuit, nos sibi templum clementer effecil. catum sancti Spiritus templum, et ex hoc cognoscas
Nec solum templum, sed eliam sacrificium. Ipsa enimi verum Deum esse Spiritum sanctum : aut si non cre-
corpora nostra (quselemplum esse non solius Patris,, dis hanc esse Dei sedificationem, Paulum prolitearis
nec solius Filii, nec solius Spiritus sancli, sed ipsiusj esse mendacem. Sed-si hanc prsedicalionem Pauli
Trinitatis, uuius Dei, scilicet Palris, el Filii, et Spiri-. u1 audire nolueris, tu remanebisa verilate penitus alie-
tussancli, superiusest a nobis suffieienter ostensum), nus ; mendax autem non erit Paulus, qui veritata
nt hostiam vivam Deo exhibeamus, beatus docelI plenus exclamat: Veritatemdico in ChrisloJesu; non
Apostolus dicens : Obsecro itaque vos, fratres , per menlior, ieslimoniummihi perhibente conscientia mea
misericordiam Dei, ul exhibeatis torpora veslra ho- in Spiritu sanclo (Rom. IX, 1). Quoniam igitur veri*
stiam vivenlem,sanclam, Deo placenlem (Rom.xu, 1). tatem Paulus docuit, et dicens corpora nostra tem-
Hostiam vero in quantum quisque offert Deo, in tan- plum esse Spiritus sancti, ccrtissimam ejus deitatem
tum spiritaliter fungitur sacerdotis officio. Unde bea- fidelibus intimavit; quisquis veram certamque deita-
tus quoque Pelrus, simul nos et templum esse, ett tem sancti Spiritus negat, cognoscat se ad Ecclesiam
sacerdotes, ethoslias demonstravit, diceus : Et vosj Dei vivi nullatenus perlinere, quamPaulus columnara
tanquam lapides vivi,' mdificamini in domum spirita- et firmamentum veritalis appellat (I Tim. m, 15).
lem, in sacerdotium sanctum, offerentesspirilales ho- Quse sancta ecclesia illius se unius Dei templum esse
stias, acceplabilesDeo per Jesum Christum (I Petr. novit, quem natura Deum, et ob hoc ejus divinitatem
ii, 5). Quia ipse pro nobis factus est sacerdos, et ob-. veram certamque cognoscit. Abjiciens scilicet falso-
tulit semetipsum pronobis, sicutait Apostolus: Ob- rum deorum culturam : qui pro eo quod natura dii
lationem et hostiam Deo in odorem suavitatis (Ephes. P ( non sunt, certam deitatem habere non possunl. Pro-
v»^). 588 Sed quod offerimus per Christum secun- inde quia illa est certa deitas, quse est naturalis; qui
dum solius humanitatem Filii, ipsi sumnise simul of- natura dii non sunt, certam deitatem non habent; et
ferimus Trinitati. Digne ergo larphav sancto Spirituij qui certam non habent, nullam habent. Recta vero
debemus, cujus eorpora nostra templum esse novi- fides, uni Deo vero larpziav exhibere non dubitat,
mus : et ex hoc illi eadem corpora nostra, hosliam quam novlt deo alteri non deberi: nec potest in cor-
viventem spiritaliler exhibemus.- Cujus autem sumusi poribus fidelium constituere templum, aut offerre
templum, et cui corpora nostra sacrificium offerimus, hostiam cuiquamdeo, qui Deusnon fueritper naturam.
necesse est ut ei saeerdotale servitium debeamus. Scit enim hanc servitutem illi deberi Deo, qui solum
Hinc est quod Ecclesia calholica, quae sanctse Trini- se prsecipit coli, solusque debet templo, sacerdolio ac
tatis, id est uniusDei, unum esttemplura, eidem sau- sacrificiospiritualiler 589 a fidelibushonorari. Digne
ctse Trinitali uni Deo spiritale sacrificium offerre nonL igilur sanctum Spirilum, verum Deum, et cum Patra
desinit : quia ipsi Trinitati, uni vero et bono Deo, acFilio unumDeum, sancta credit et confitetur Eccle-
servitium sacerdotale certissime se debere cogno- sia ; quaese Patris el Filii et Spiritus sancti templum
scit. esse cognoscens, unam Trinitatem intelligit divinita-
tem, cuiTrinitati unam suppliciler exhibet servitutem.
EX LIBRO V. DE IMAGINE DEI.
FRAGMENTUMXVIII. D cit, hmc eadem el Filius similiter facit (Joan. v, 19).
Filius non imitatur Patrem, nec similia cumillo facit, Cum
sed eadem. Ad imaginem Dei factus dicitur homo, ergo eadem facil, nullum invenitur potioris
quia divinmTrinilaiis in memoria, 'hitelligenlia et exemplum ; et cum similiter faGit, nullum reperilur
vplunlate imago est. diversse operationis indiciura. Nec illud polest ad
In re quippe potiore potest exemplum boni operis exemplum referri, quod ait : Non potesl Filius a se
inveniri. In quantum est enim naturae simul virlutis- facere quidquam, nisi quod viderit Patrem facientem
que parilitas, in tantum deesse videmus imitationem, (Ibidem). Hoc enim ad unius dixitnaturae ac virtutis
sed invenimus operis unitatem. Ibi vero exemplum indicium, non ad imitationis exemplum, Adjeciteriim
proponitur, ubi aut naturse aut virtutis insequalitas dicens : QumcunquePater facil, hmceademet Filius
invenitur. Inde est quod JJei Filius unam se osten- similiter facit; qui utique talia se facere diceret, non
dens habere cum Palre naturam, et ob hoc oequalem eadem, si imilationem in se paterni operis ostendere
in operatione virtutem, dixit -.QumcunquePater fa- voluisset. Sed nihil Pater facil in quo exempluni pn»-
 771 S. FULGENTII EPISCOPl RUSPENSIS 772
beatFiho, qui omnia quse fecit, per Filium fecit. A humani cordis hunen veritalis abscondal. Ilaccautem
Tunc aulem quidquam Filio imitandum ostenderet, sunt tria quse dixi, memoria, inlelligentia et volun-
si aliquid essel operis quod per Filium non fecisset. tas : quaepropriis ita discernunlur vocahulis, ut nulla
Nihil est autem, quod non per Filium Pater fecit aut in eis sit diversitas nuturalis. Alia quippe est memo-
facit. Una est igitur in omnibus rebus operatio Patris ria, alia intelligentia, alia volunlas; et tamen, cum
et Filii. Proinde faciens Filius videl Patrem facien- sint ha;c veraciter tria, non est mentis diversa, 'sed
tem, non per imitationem, sed per naluralem virtu- una nalura ; quoniam isla, quse trina (al. tria) sunt,
tis atque operis unitalem. Cum eadem facit, non est in una mente humana consistunl. Ilaque dum hoec
imitatio, sed unilas operis; et cum similiter facit, tria in unius humanaomentis natura inveniantur, non
non est imparilitas, sed sequalitas naturalis. Imitalio- tainen in eis mens ipsa dividitur, ut in parte sui ha-
riem vero, quod ad exemplum pertinel, non nisi iit beat memoriam, in parle intelligenliam, in parte
diversis alque disparibus, sive naturis sive volunta- voluulalem ; sed quidquid meminit, invenitur tota
tibus inveniri, beatus evidenter ostendit Apostolus. meminisse; el quidquid intelligit, tola intelligere; et
Impares quippe indicavit voluntate, quamvis natura quidquid nihilominus ipsa mens diligit, tola cogno-
nosset sequales eos quibus tunc Timotheus prseerat, scituf mens hominis sua voluntale diligere. Ista, Fa-
in eo quod ei dicit : Exemplum esto fidelibus, in vcr- B biane, si potes, attende, ista cogita, ista rationabili
bo, in conversalione, in caritale, in fide, in caslitale inlentione considera.De consideralione imaginis con-
(I Tim. IV, 12). In his utique omnibus nisi poliorem scende ad intelligenliam veritatis ; et inventa hic jdi-
coeteris sciret ac vellet esse Timolheum, nullatenus screta Trinitate nominum, Trinitatem illic intellige
eum fidelibus esse juberet exemplum : et QQQ illos pernonarum;etagnoscensinunamentehominis,unam
exemplo ejus oedificaricupiebat, quos voluntate ac iHcmoriseet in telligentiseel voluntatis ifidividuainesse
virtute impares noverat. Titum quoque ad exemplum naturam, cognosce in illa vera divinitate unam ma-
fidelibus exhibendum similiter exhortatur, dicens : nere @OI sancloeTrinitatis essentiam. Tunc pro-
ln omnibus teipsumprmbeexemplum bonorum operum fecto in perceptione hujus rationis dabitur tibi co-
(Tit. n,7). Tale quiddam eliam in seipso demonstrans gnilio Trinituis : quam si in ,hac vita videris per
ait : Imitatores mei estote, sicut et ego Christi (I Cor. speculum in senigmate, tum in illa vita videbis facia
n, 1). Hoc aiilem dixit Aposlolus, pro eo quod Chri- ad faciem. Hoc est enim quod Aposlolus ait : Vide-
stus nobis reliquit exemplum, ut sequamur vesligia mus enim nunc per specutumin mnigmale,tunc autem
ejus (I Petr. n, 21). Ralio vero intelligendoeutcun- faciead faciem (ICor. xm, 12). In hoc igitur spe-
que Trinitatis ibi quserendaest, ubi ad imaginem Dei culo crealionis humanse cognosce Creatoris imagi-
facti sumus, et ubi quantum possumus, quandiu per . nem, si vis ipsam Creatdris poslmodum eognoscera
J
fidem, non per speciem ambulamus, cum difflcultate veritatem. Ambula per hanc iidem, ut pervenire
magni laboris, per speculum in oenigmaienunc vide- possis ad speciem. In qua simul etiam myslerium di-
nms. Deus enim sicut in se bonorunroperum exem- vinoe Incarnalionis attende : ut agnoseas et lotitis
plum hominibus tribuit, sic testimonium suseagnilio- Trinitatis unam>esse subslantiam, et susceplionein
nis in bominibus collocavit; ut cum ejus imago at- caruis ad solam Filii pertinerepersonam. Ipsa quippe
lenditur, illius cujus imago est agnilio capialur. Nam memoria, qusein aniriia hominis est, ut aliquid lo-
si divinse cognitionis nullum creatis rebus inesset quatur, profert ex sese cogitationem, et quodam-
indicium, non dixisset beatus Apostolus : Invisibilia modo nascilur ex ea spiritale verbum. Atque ita illa
eniniejus a crealura mundi, per ea qum facla suniin- rationalis animseuna indivisibilisque nalura", tota In-
tellecta conspiciuntur(Rom. i, 20). Hinc est quod ilia venitur meminisse quod intelligit, et tota intelligere
summa Trinilas, quae non habet parem, ad lestimo- quod meminil, et quidquid oculo memorise intuetur,
' nium suae
agnitionis, non euiquam pecori, nec alieui lolum cogitalione complectitur. Quse cogitatio ut ad
animanti quod non potest capere ralionem, nec ipsi aliorum noliliam proferatur, corporea voce geslatur.
corpori humano, sed inleriori homini noslro suam Illa quippe cogitalio, nihil est aliud quam interna
niirabiliier impressit imaginem : ubi non est maso- n loculio. Unde intra semelipsam rationalis anima lo-
lus neque femina, quia in spirilu nulla potest sexus quilur, dum cogilatione versat quod in memoria
inveniri distanlia. Si vere igitur, duce ratione, my- continetur : et ideo digne jam dicitur verbum, etiam
sterium vis summseTrinitatis utcunque cognoscere, prius quam corpore ac vocis officio proferatur. Ver-
bumanam mentem, non oculo corporis, sed obluiu bum itaque illud spirilale, id est, ex memoria for-
iuleriori intuere. Redi ad te, ut agnoscas eum qui mala cogilatio, habitum quodammodo aecipit corpo-
fecil te. Ibi te prorsus introspice, ubi habes aliquid ralem, dum accipit corpoream vocern. Itaque mira-
jralionis ; et slatim tibi in sua imagine, tanquam in bililer illud verbum, et ad alios accepta voce proce-
, speculo^ clarescet agnitio Trinitalis. Ila fiel ut in dif, et a memoria de qua nascitur non reeedit : nec
i «onsideratione non genitoeimaginis, sed crealoe, id divisioni subjacet; quandoquidem uno verbo ex ore
est naluree multum inferioris multumque imparis, loquentis emisso, sicinstruuntur universi qui audiuni,
) unitalem Trinitatemque veram, quantum per specu- ut quod semel dicluni audiunt cuneti, sine divisione
. lum in' lenigmate videri potest, summi reperias Crea- . lolum percipiant singuli. Itaque verbum illud, quan-
tdris. Sunt enim. quoedamtria in mente humana quse tum invenilur in cunctis, tantum invenitur in singu-
ad agnitionem Dei proficianl, si non sibi obduralio lis. Tolum itaque in memoria permanet de qua na-
 173 - CONTRA FARIANUMFRAGMENTA. 771
scitur, totum corporea voce proferlur, totum multis A gulas propriasque personas. Imago quippe- est ista,
audientibus seinel dicilur, tolumque in singulis au- non nata, sedfacta, nongenita, sed creata. Ad hoc
dieritibus, non minus quam in omnibus invenilur. ulique, ut sicul 002 in ista una imagine invenitur
La et Filius Dei, qnod est Verbum Dei, a Patre qui- quaedam discretio vocabulorum, sic in illa una divi-
dem, sicut ipse teslalur (Joan. xvi, 28), exivit et nitate cognoscatur discretio personarum; et natura-
venit inhunc mundum : sed etsemper apud Patrem lis unitas oslendat unum Deum esse Patrem et Fi-
erat, quia in principio erat Verbum, et Verbum erat liiim et Spirilum sanctum, personarum vero pro-
apud Deum, et Deus eral Verbum (Joan. i, 1); et prielas,demonslret alium esse Patrem, alium Filium,
„antequam in mundum veniret, in mundo erat, el alium Spiritum sanclum. Alium aulem Palrem, non
mundus per ipsum factus cst (Ibid., 12)'. In mundo eo quod Deus est, sed eo quoJ Paler est; et alium
enim semper erat Verbum Deus; quia per unitatem Filium noneo quod Deus est, sed eo quod Filius est;
naturae sicut omnem creaturam implet Pater, sic alium quoque Spiritum sanctum, non eo quod Deus
implet et Filius. Itaque nec a Palre discessit cum a est, sed eo quod et Patiis etFilii Spiritusest. Alium
Patre exivit, nec tunc in mundo esse coepit, cum in ergo Patrem qui (Apud Theod. quia hic et infra) ge-
mundum venit. Sed exiens a Palre, sic apud Palrem nuit, alium Filium qui de Palre natus est, et alium
permansit, sicut semper erat: et in mundum ve- g Spirilum sanctum qui de Patre Filioque procedit:
niens, ibi tunc adesse voluit per gratiam, ubi nun- non tamen al;um Deum Patrem, et aliuih Deum Fk
quam deesse poluit per naturam. Eece ego in quan- lium, et alium Denm Spiritum sanctum; sed unum
tum potui, lieet breviter, reddidi ralionem qua Deunf Patrem et Filium et Spirilum sanctum.. Non
unum Deum dicamus Patrem, et Filium, etSpiritum enim confundit unitas Trinitatem, nec Trinilas se-
sanctum : et in ipsa Dei imagine oslendi quoddam parat unitatem; quia quodinpersonarum proprieta-
divinseagnitionis indicium. In qua quidem imagine, te discerriilur, hoc unum naturaliter essentise unius-
memoria, inlelligenlia et voluntas non habent siu- coriimunione monslratur.

EX LIBRO VI. DE CNO JETEKNO.

FRAGMENTUM-XIX. nativitas filii nascentis, quia sine initio non fuil suh-
, Filius est Patri comlernus. stantia genitoris : itaque natura illa ideo initium
Non est irrationabilis Ecclesias calholicse fides, nascendi in filio veraciter habiiit, quia sine ihitio
quia coaeternum Patri Filium et credit et prae.dicat, existendi in genitore non fuit: unde manifestum
sciens recentem esse omnem deum in quo existendi C est, quia in iilio nalivitas illa nullo initio subjaceret,
quodlibet invenitur initium. Hoc autem Deus suo pe-. si natura patris existendi initium non haberet.'
pulo repromisit, quia si eum audierit, deus.in illo Quocirca ubi sine inilio naturalis invenjtur setertii-
recens-non erit, et ob hoc deum alienum nullatenus tas patris, initium babere non potest nativitas pro -
adorahit. Sic enim dicitur per prophetam : Israel, lis. Ingenitus ergo Deus Pater, et genitus Deus Filius
si me audieris, non erit in te deus recens, neque ado- cum dicitur, sicut naluralis ingeniti Patris generatio
rabisdeum alienum (Psal.is.xn, 10). Ideoigiturdeus unitatem naluroe facit in Palre Filioqne cognosci,
recens non est Filius, quia oeterno Patri est natura- sie naturalis eelernitas Patris vetat idiquod initium
liter coa3lernus; et ob hoc a nobis uius Deus cum divinse generalionis intelligi. Absque"inilio estigitur
Patre colitur, quia posterior Patre nullatenus inveni- et Pater et Filius, et ideo"unum verumque princi-
tur. Ctim ergo in Filio quoerltur selernoe nalivitalis pium-estPaler et Filius : unde ipseDeus Pater pro-
causa, sola invenitur Patris oeterna substantia : na- prio Filio dicit in psalmo : Tecum principium in die
lura eniui quse initium existendi nescit, initium ge- virlutis tum, in splendoribus sanctorum, ex utero ante
nerandi habere non potuit. Quid au.tem manifestius luciferum genui te (Psal. cix, 5). Quod est tecuni
ad cognoscendum Filium, et de naluraPalris natum, principium, nisi quod alibi de Sapienlia dicitur, quia
et Patri naturaliter cosetcrnum, illo Scripturse loco, ^. a Domino Dco est, et cum illo fuit semper, et est ante
quo de Sapienlia dicilur: Splendor est enim lucis mvum(Eccli. i, 1) ? Digneitaque se Filius profitetur
a-iernm (Sap. VJJ,26)?Nam splendor, nec p. natura esse principium, quia in tanlum se novit Patri prin-
lucis Invenitur exlraneus, et sicut non est ipsa luce cipio coseternum, ut cunrcodem Palre naturaliter
minor, sie ea non potest esse posterior. Coaeternitalem unum se noverit.esse-principium: et illud quod se
quippe splendoris cerlissime commcndat oeternitas - Ket o), inilium et finemFilius asserit (Apoc. i, 6),
lucis. Namexceptoquodunusquisquehominumsicge- seipsum utique sine inilio et line confirmat: quia
neral filium, sjcut estipsegeheratus; et ideo filiosuo sicut arite atpha non est aliqua littera, sic ante Fi-
invenitur anlerior, quiafuit patre suo posterior: tamen lium nulla potuit esse natura : ideo igitur se alpha
adipsnmprimum homiiiem recurramus, cuisolida- Filius dicit, ut rerum se ostenderet esse principium,
tum estintolohumanogenere, ulipse filius nqnesset, quod nullo polest prseveniri principio. Hinc est quod
etdese filium protulissel, haberetqae de se natum eliam sanctus evangelista, ciim sine initio aeternita-
@03 non natus, et posset generare non genitus. tem Verbi vellet expriiriere, nibil aptius , nihilque
Generatio quippe illa naturalis nnitalem naturoe in congruentius, Spiritu sancto-repletus invenit, quam •
patre filioque servavit. Ideo autem initium habuit ut diceret :In principio erat .Verbum (Joan. i, i).
 775 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 776
Non enim in principio ccepit esse Verbum, quia no- A ostendit. Cum vero sic dicitur singulariler ad imagi-
verat illud Verbum initio nativitatis naturaliter non nem, ut non dicatur, Ad imaginem meam, neque Ad
esse subjectum: sed in principio, inquit, eral Verbum:> imaginem tuam, sed adimaginem noslramj numerus
ut hoc audiens curiositatis humanse temeritas se- pluralis singulari conjungitur, ut in unitate divinse
"metipsamab impietategenerationisinitiatoecoerceat, naturse personarum Trinitas agnoseatur. Si ergo
cum quidquid voluerit ante illam generationem im- Trinitas non unus est naturaliter Deus, quare non
moderata cogitatione conjicere, non aliud in Verbo pluraliter Ad imagines, sed singulariter ad imaginem ",
quam erat semper, valeat invenire. Hoe enim vere dixit ? Et si non ad tolius Trinitalis unam divinilus
in principio erat, quod sine existendi principio erat; homo faciendus erat imaginem, quare non dixit,"
quia non vere in principio esset, si esse coepisset: Meam, sed nostram ? Cum paulo post, ad insinua-
illud enim vere in principio esse dicitur, in quo tionem 605 divinseunius essentise Scriptura dicat:
ipsuin esse sine initio naturaliter mvenitur. Dicens El fecjt Deus hominem; ad imaginem Dei fecit eum
itaque sanctus evangelista, In principio erat Verbum, (Ibid., 27). Quod eliam beatus Apostolus sua prce-
tale aliquid dixit quale si diceret, In seternitate erat dicatione confirmans , ait: Expoliantes vos velerem
Verbum. Vera quippe seternitas quaeesse non coepit, hominem cum aclibus suis, el induentes novum, eum
sola verum jnvenitur esse principium. Ideo autem g qui renovatur in agnilionem (al. m agnilione)',secun-
non dixit evangelista, In principio erat Deus, sed dum imaginem ejus qui creavit eum (Coloss. m, 9,
In princfpio erat Verbum; quoniam nullus ambigit "10). Et ne tibi videatur ad imaginem solius Dei Pa-
de Deo Patre quod sine inilio sit sslernus : hoe autem tris hominem crealum asserere, audi quid Apostolus
de Filio nobis debuit intimari, quod plenissime bea- sine intermissione subjungat: Ubi non est gentilis el
tus Joannes ostendit, dicens, In principio erat Ver- Judmus, circumcisio et prmpulium, Barbarus et Scy-
bum: ut hinc sine prineipio esse Filium fioverimus; tha, servus el liber, sed omnia et in omnibusChristus
quando quidquid volueiimus cogilare principium, (Ibid., 11). Ecce heatus Apostolus hoc loco , cuui
semper inveniemus quia in principio erat Verbum : vellet ostendere eum a quo et ad cujus imaginem
ne aliquando coepisseesse dicamus, quod in princi- creatus est homo , Christum dicit esse omnia et in
pio erat semper audimus. Erat ergo apud Patrem omnibus. Si vero solius Ghristi imaginem homini as-
Filius, sicut apud ©04 Deum Deus, sicut apud im- signare volueris , vide quid de illo loco respondeas,
mensum immensus, sicut apud selernum naturaliter ubi dicitur : Faciamus hominemad imaginem et simi-
cooeternus. litudinem noslram (Genes. i, 16). Hoc enim dictum
FRAGMENTUMXX. sive personoe Palris, sive Filii assignare contendas,
Mternus Pater potuit sirte inilio generare. i-, si non ad imaginem Patris et Filii dixeris hominem
factum", necesse est ul aut Patrem mentilum profi-
Ipsa oontra te utique vocabula protestanlur, quia tearis aut Filium.
Pater sine dubio potuit Filium generare, et quia po- , Agnosce igitur in homine, non
solius Patris , nec Solius Filii, nec solius Spirilus
tuit genuit. Proinde, quia Deus Pater omnipotens
sancti, sed unam sanctoe Trinitatis imaginem; ut
est, sicut potuit generare, sic potuit sine initio ge- tres
nerare; imo sicut genuit, sic sine initio genuit. Quia ter valeas personas ipsam Trinitatem, unum Deum veraci-
confiteri. Moyses quoque ad docendum
natura ejus, qusesineinitio est, sicut non habet inilium
Trinitatis unius Dei mysterium, sic populum Israel,
existendi, sic initium non potuit habere gignendi.
Natura quippe illa semper est; et ideo quod de illa ipso Deo jubente, benedixisse cognoscitur : Benedi-
naturaliler nalum est, oequalitersemper est. Unitas cat le Dominus, et cuslodiat te. llluminet Dominus
enim naturalis generatione mutari non potuit, quando faciem suam super te, et miserealur tui. Allollat Do-
naturalis nativitas, sicut in se naluram, sic aelernita- minus faciem suam super te, el del tibi pacem (Num.
tem naturalem Dei generantis agnovit. Proinde pro- YI, 24, 25, 26). Ecce terlio- Dominus dicitur, ut
sancloe Trinitatis et in personis dislinclio, et in na-
prietati vocabulorum cede tandem, etcrede; et ineo,
Filium Palris tura unitas agnoscalur. Ila nos credere et confileii
quem proprium Apostolus prsedicat,
seternitatem sine initio paternaegeneralionis agnosce. ;rvdebere, per Isaiam quoque prophetam ipsa Trinilas, "
FRAGMENTUMXXI, qui esl unus, verus etbonusDeus,edocuit; Seraphin
ad invicem tertio clamanlibus : Sanctus, Sanctus ,
Homofactus est ad imaginem, non unius tantum per- Sanclus : et semel subinferentibus : Dominus Deus
Nsonm divinai, sed tolius Trinitatis. Dei ex Scriptu- - sabaoth : plena est omnis terra gloria ejus (Isai. vi,
ris sanctis oslenditur et in personis Trinitas el in
natura unilns. 3). Ex hac igilur potestatum praedicalionecoelestium,
Recurre ad sanctartim exordium Scripturarum, in agnosce sanctum Patrem, sanctum Filium^ sanctum
quo (velis nolis) hominem faclum audies ad imagi- Paracletum Spiritum; et crede unum Deum esse
nem Trinilatis. Ibi quippe scriptum est: El dixitDeus: Patrem et Filium et Spiritum Sanctum': audi terlio
>Faciamus hominemad imaginem el simititudinemno- Sancius, Sanclus, Sanctus', ut tres esse personas
ttram (Genes. i, 26). Ubi in eo quod non positum agnoscas; audi semel, DominusDcus sabaoth, ut uni-
est Dixerunt, sed Deus dixit, agnoscituruna divinita- tatem divinitalis intelligas. Hoc etiam beatus Apo-
tis essenlia. Siinililer et in eo quod non ait Ad imagi- slolus firmat, qui ad discretionem personarum ail :
nes, sed ad hhaginem, una imago quse fit (al. quam Unus Deus Pater, ex quo omnia, et nos in ipso; ei
fecit), unam naturam sui factorif ( al. auctoris) unus Dominus Jesus Christus, per quem omnia, et nos
 - ' 773
Tn CONTRA.FABIANUMFRAGMENTA.
per ipsum (I Cor. vin, 6), El fideles dixilcooedificari A igne quidem esse splendoris et vaporis originem,
i:i habitacnUimDei in Spiritu (Ephes. n, 22). Osten- nec tamen ignem esse splendore aut vapqre suo
dens autem unum Deum esse Trinilatem ait, O al- , priorem : et exhoe, sic seternum confilere Filiuin
titudo diviliurum sapienlim et. scientim Dei (Rom. n, et Spirilum sanclum, sicut oeternumconfiteris et Pa-
55)! El paulo post; Quoniam ex ipso, et per ipsum, trem; non 607 creaturamCreatori conferens, sed
et in ipso sunt omnia, ipsi gloria in smcula (Ibid., invisibilia Dei per ea quoefacta sunt, intellecta co-
56). Realus vero Joannes apostolus evidenter ait: gnoscens.
Et tres unum sunl (I Joan. v, 7); quod de Patre et FRAGMENTUMXXIII.
Filio et Spiritu sancto dictum , sieut superius cum Sapientia splendor est lucis mlernce. Non est wterHCS
ralionera flagitares oslendimusr lucis nisi miemus splendor.
Puto autem de Scripturis sanclis esse, quod de
@06 FRAGMENTUMXXII.
dicluin niemoravimiis, quia splendor est
Non est ignis splendore aul vapore suo prwr : sic Sapientia lucis miernm (Sap. vn, 26) : et nunquam audebis
nec Paler Filio, aut Spiritu sancto est anlerior.
auteni tibi visum est dicere : « lieri splendorem luce posteriorem aliqualenus procdicare.
Quid Ergone Et quia lux illa cujus Sapienlia splendor est, sic est
potesl ut ille qui generat, cum illo quem generat, ^ naturaliter suterna, ut sine inilio sit, necesse est ut
B
pariter oriatur ? J Sic islud inaniter voluisli dicere, etiam splendor ille lucis ita sit seternus, ut eidem
quasi nos et hoc etiam Patrem dicamus nalum, quia luci cujus splendor. est, sine initio sit naluraliter
Filium Palri dicimus cooelernum. Novimus Patrem
coseternus. Hoc lcstimomnm sanclre Scripturse, non
de nullo genitum, novimus Filium de Patre geni- solum esl virtute auctoritatis, verum etiam
tum : illa enim oelernitassibi cooeternamgenuit pro- lumineplenum rationis. Recta quippe ratio est, ut si hoc
ex
lem, quae aliquo habere non .invenitur originem. lestimonium sanctoe
Pater igitur origo est selerna, Filius proles selernse Scripluroeaccipilur, una oelerni-
tas lucis splendorisque credatur. Neque enim frustra
originis coseterna. Non ergo poluit Pater cum Filio . hoc
simui sed Filius de Deus voluit, ul in eo loco, ubi Sapientia splen-
quem geuuit oriri, potuit inge-
nito Patre sine inilio- nasci. Hla igitui\similitudine dor lucis ostenditur, eadem lux seleinaScrjpturae
testimonio diceretur; nisi ul exeo quodillam lucem
ignis, quam tibi sub meonomine proposuisli, mullum
solent veslra commenta destrui; quando aliquid in- naturaliter seternam cognoscimus, splendorem qno-
venitur in crealura quod ex se aliquid proferat, et que ejUs naturaiiter ei coseternum sine duhilatione
hoctamen quod protulefit non prsecedat":unde possit/, credamus.
ab his qui reele considerant, de seterno Ratre non FRAGMENTUMXXIV.
Q
minusaeternaFiliicognoscinativitas.Utautem aliqua Nec Pater fuitante generalionem, nec Filius antc
diyinoegeneralionis de igne similitudo sumatur, ha- naliviiatem.
bet hoc apostolieseprsedicationis auctorifas quoeait: Seinpcr nalu/n Filium dico, et Patrem sine inilio
Eienim Deus nosler ignis consumens est (Hebr. xn, genui-.seconfitepr. Qnomodo igilur Filius antequam
29). Quod ait, sequens proedicationemsancti Moysi naseeretur esse potuil, cujus nativilas inijtiumhabere
dicenlis in Deuleronomio : Quoniam DominusDeus non potuit ? Nec-enim poteral nalus esse sua nali-
vester ignis consumensest (Deut. iv, 24). Ad hocper- vitale prior, qua nativitaie sic esl feternus, ut natu-
linet et illud quod in libro Sapienliae de ipsa Sapien- ralilei' non sit Patre posterior. Non ergo Filius nali-
lia dicilur : Splendor est enim lucis mternm(Sap. vn, vitatem suam prseces.-it,quem genitori coseiernum
26). Quod similiter apostolica prsedicatione profer- nalivitas ipsa naturalis ostendit. Patrem quoque ge-
tur, cum dicitur ad Hebroeosde ipso Filio : Qui cum- - nerasse cinfirmo, quem tamen antequamgeneras-
sil splendor glorim, et fiyura substantim ejus (Hebr. set, esse potuisse non proedico; non enim eral anle
i, 5). Cum autem isla dicuntur, non utique Deo, qui nalivitalem Filiv quia "Dei Patris sicut est oeterna
corporens non e.-l, quoelibet res corporeae compa- p.ivinitas,sic est aelerna paternitas; et ubi seiernitas
rantur : seJ quia invisibilia ejus a crealura mundi, palernilalis in genitore cognoscitur, eliam.in Filio
per ea quse facta sunt, inlellecta eonspichmtur, no- D oeiernanativilas invenilur. Non ergo e quo genuit,
stroe infirmilati consulensdivina benignitas, qu.udam esse coepit, quia nec essenlia Patris nec generatio
in diversis rebus posuit su.ecognitionis-indicia : ut aliqualenus coepit. Una est enim oclernitasessenliae
in his quibus capiendissumus iuvalidi, usitalarum re- 603 simul et generationis iu Patre : in qua seterni-
rum documenlisredderemur inslrucli. Quamvis igi- - tate sic essentia illa generatioque permanet, ut ne-
tur et de Sapientia dictum sit, quia vapor est virtutisr fas sit aut divinitate Patxis posteriorem pulare ge-
Dei (Sap. vn, 25); tamen et Spiritus sanctus in na- neralionein, aul generatione priorem cre lere deita-
tura ignis, vapori noa incongrue (quantum expetitt tem. Sine inilio igitur Deus Pater genuit, qui esse
rei divinsecognitio)similalur : propler illud quod aitt non coepii; el sine inilio esl Filii nativitas, quia hoc
Aposlolus, Spirilu fervenles. Non antem ad hoc ac-- habet paternaegeneralionis seterniias. Audisli Filium
cipiendum esl, ut ex hoc quisquam Spiritui sancto• semper esse, et sine initio natum essc, nec posse
ascribat de Deo Palre nativitatem ; sed ad hoc tan-,;- dici ante ejus nativilalem aliquid fuisse, ctijus et di-
lum ut unam naluram Patris,- el>FiIii, el Spjrilus. st vinitas et iiativitas naturaliter agnoscitur non coo-
sancti cognoscat, unamque -naturalilcr oeternilatemi . pisse. Nam require in Scripturis sanctis, et invehies,
divinseTrinitalis iuielligal. ProinJe consiJera, in in tantum non esse Filio .aliquod divinse nativitatis
PATROL.LXV. 25
 779 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 780
initium, ul uhicunque divina nativilas ejus ponitur, ii Deus. Fateamur itaque Filram «sse Initium" atque
anle semper dicatur. Sicut in Psalmo seriplum cst: Principium, quia scriplum est : Prinsipium, et qusd
Anle luciferum genui te (Psal. cix, 5). Ubi etiam loquor vobis (Joan. vm, 25) ; et iterum : Ego stim
Pater' se suumque Filium unum dicit esse princi- a et w, imtium el finis (Apoc. i, 8): sed illud prin-
pium, quoniamhoc est verum principium, quod cipiuni quod cum Palre unum est principium; et
sine initio naturaliler invenitur oeternum. In-libro ideo verum principium, quia ante omne principium.
quoque Proverbiorum ipsa Sapientia dicit de Patre : Sicut enim ideo est verus Deus, quia.de natura Pa-
Priusquam terram faceret, priusquamprocederentfon- tris nalus est Deus, sic ideo eslverum principium,
tes aquarum, ante omnes auiem collesgenuit me (Prov. quia de illo Patre sine initio natus est qui est verum
vin, 23, 24, 25). Tu dicis nativitatem divinam Uni- principium. Sic itaque Filius principium non habet
genili Dei non posse sciri,"quia non potest enarrari; nascendi, sieulPater non habet principium existendi,
•cnm utiquc si enarrari posset, divina non esset; In principio igitur cumPatre Filius, quia umim
quocirca-quia divina est, vera est; quia divina est, principium Pater et Filius : ipsumque- unum vc-
aeterna esl; quia divina est, hienarrabilis est. Illud rumque principium, cujus nullum est existendi prin-
igitur quod lu tibi inaniter respondisti, quia nec Fi- cipiura. Antiquus dierum simul Pater etFilius: quia
lius esse potuit antequam nascerelur, et Pater sine ig illa est vera naturaliter anliquitas, quse sine inilio
dubio exstitit antcquam gigneret, cogilationcs sunt est naturalis oelerniias. Nam sicut illa longitudo de
carnis et sanguiuis, quse regnum Dei possidere non qua Deus dicil : Longitudine dierum replebo eum
possunt (I Cor. xv, 50): hoc enim de divinilate seri- (Psal. xc, 16); et propheta : Ulinhabitem in domo
tis quod in hominibus cernis. Sed non ita est. JEler- Domini in longiiudine ^dierum (Psal. xxn, 6), ideo
nus enim sine inilio Deus Pater seternam habet ge- vera longitudo est, quia nullo est .lermino finienda^
nerationem, qua genuit Unigenituni suum ; non sicut sic antiquitas illa est vera, quse nullo initio cogno-
de carne generatur caro, sed sicut est natus Deus scatur inchoata : itaque anliquitas sic initium nescit,
de Deo, unus de uno, verus de vero, coselernus de sicul finem ista longitudo non recipit. Proinde ille
seterno ; aller in persona, non aliud in nalura ; de qui se dixit « et w, nec coepit esse nec desinil: quia
Deo Palie riatus Deus, et cum Deo Patre naturaliler sicut in se non habet aliquando posse non esse, sic
unus, Klernus, immorlalis, alque ineommutabilis in se naturaliter non habet non fuisse.
i
-EX LIBRO VII. DE /EQUAMTATE ET UNIIATE SPIRITUS SANCII CUM PATRE ET
FILIO.
609 FRAGMENTUMXXV. C sine cujus tiomine non polest sacramentum conslare
Jspirilus sanclus nec minoi <>stPatre velFilio, uec eis baptismatis. Hoc ergo Christus fecit, non quia mi-
~ nus polerat dare quam quod dedit, Spiritus sanelus
t "subjeetus.
Adversus ea qute de nominibus alque officiis pro- (cum in omni munere ita sit unum sariclseTrinitatis
posuisti, quantum res flagitabat, dedimus tibi supe- donum, sicut in omni opereunum est sanctse Trini-
rius, Domino adjuvante, responsum: ostendentes, tatis officium); sed hoc fecit Deus Filius," ad oslen-
non ex illis nominibus aut officiis sanctum Spiritum. dendam sanclse Trinitatis unam naturam, unamque
subjeclum-in aliquo et humilem, sicut seslimas, in- urlutem ; ut,eum a quo doceri aposlolos in omnem
Teniri. In illo aulem loco Evangelii, ubi eum putas veritalem, ipso prsedieante Salvalore, constaret, ne«
"minorem subjectumque monstrari, ibi agnoscilur mo minorem Patre et Filio -aliquatenus sestimaret.
Spirilus sanctus ab unitale Patris et Filii npn esse Non est hic igilur aliquod indicium subjectionisj ubi
naturaliler alienus. Vide enim quid dicat Christus : manifestalur unitas -naturalis; sed Christus, qui est
Adhucmulta habeo vobis dicere, sed non poleslis mo- vera Sapienlia, illius adventui plenam verilatis in-
dt, porlare; cum autem-veneritille Spirilus ve.itaiis, venitur reservasse doctrinam, eujus unam secum et
docebit vos in-omnem.veritatem (Joan. xvi, 12, 15). cum Patre volebat demonstrare substanliam. Quod
>Hicpr.imum virtutem Spiritus sancti Salvator noster 1Dsubsequenlibus verbis ostendit, dicens: JVOJJenim
drgnalus est commendare, quando ea quse, ipso se- ioquetur a semelipso, sed qumcunqueaudiet loquetur,
•cundum carnem proesente atque docente, discipuli et qumventura sunt annuntiabil vobis. Ille me clarifi-
portare non polerant, sancti Spiritus munere con^ cabit, quia de meo accipiet, et annuntiabit vobis (Joan.
.ibrtali, essent sine dubio portaturi. Uhi uliqtie non xvi, 13,14).Ecceprimumostenditnonesse alia Spiri-
«major.emvirtutem Spiritus sancti ostendil esse quam tus sancti quam quse sunt 610 ^''i'- Deinde ut
suam ; sed unam virlutem esse Spirilus sancti de- oslenderet omnia sua esse quoePatris sunt, adjecit
--monstravit, etsuam:'ut ille eis -virtutis plenitudi- {v. 15): Omnia quwcunquehabet Paler, mea sunt:
nem confulisset, qui minor virtute non esset. Hoc propierea dixi quia de nieo accipiet, el annuntiabit vo-
•autem necessarium fuit propter personarum discre- bis. Illud igilur primitus attendamus, quod ait: Non
iionem, non propter operuni aliquam diversilalem; enim loquetur a semetipso, sed qumcunqueaudiet lo-
-sed ordinis erat, ut illius inlima illuminatione et" qiielur- Quis autem comprehendit qualis sit illius sim-
-confirmatione, perficeretur in aposlolis donum intel- plicis nalurse locutio^vel qualis audilio ? Ubi, sicut
, ligenlioe.spirilalis et insujaerabilis omnino virlutis, non est aliud sapere, vel scire, quam esse, ita non
 VSI - _ CONTKA FARIANUMFRAGMENTA, "83
est aliud audire quam esse. Audil itaque Spiritus A ejus divina, cognoscatur esse-doctrina, simul cogno-
=
sanctus qusecunque Pater et Filius dicit (Theodul- scitur ejus uria cuni Patre Filioque substaniia. Ibi
ali-.
phus, dicunt), et bsec eadem simililer dicit; si- eninu loculio Spiritus sancti percipilur, "uhinon
cut videt Filius quse Pater facil, el hsec eaden: ter quam oportet de ejus divinitate senlilur. Csele-
similiter facit. In illa enim natura, ubi est sumnu rum, hoc -quod Spiritus sanctus in omnem veritalem
et vera simplicitas, in eo Filius videt quod "Palei docei, riullalenus percipiunt, qui-ejus majestati coeci
facit, et Spirilus sanclus audit quod cum Patre Fi- cordis duritia conlradicunt': quod facienljbus Judseis
iius dicit, quia communione naturalis essentise et Fi Dei Filius ila respondil: Qumilis me inierficere, quia
lius de Patre natus exstitil, et Spiritus sanctus d( sermo meus non capit in vobis (Joan. vm, 57). Capa-
Palre Filioque procedit. Hoc est igitur Spiritui san ces quippe sermonis ejus esse non poferant, cujus di-^
cto audire, quod est denatura Patris Filiique pro- vinam majestatem minime cognoscebant. Ideo eis
cedere : et hoc est loqui, quod esl per gratiam no- dicit: Ego quod vidi apud Palrem, loquor (v, 58).
slris cordibus iheffahiliter inlimare. Et tamen ipsun iii eo cnim quod apud Patrem \iderarloquebatur,
Spiritum sanctum, qui et in aposlolis et in prophe- quod se sequalem Patri naturaliler falebalur. Nam et
tis locutus est [quia' non solum apostolis Salvatoi superius dixerat evangelista : Proplerea ergo magis
noster dixit: Non enim vos eslis qui toquimini,sedSpi- g qumfebanleuminterficere Judmi, quia nonsolum solve-
riius Palris veslri quiloquilur hi vobis (Matlli. x, 20)J: bal sabbatum, sed et Palrem suum dicebat ^Deum,
verum etiam beatus Pelrus dixit, quia non voluntatt a-qualem se faciens Deo (Joan. v, 18); el po ieaquam
humana allata cst ui:quam~prophetia,sed Spirilu sanclc illi qui csecus natus fuerat cculos donavit, indignan-
acti locuti sunl sancti^mmines Dei (II Petr. i, 21); libus Judceis ila respondlt : Oves 'tnern vocem meam
ipsum, ut dixi, Spirilum sanctum, Dominum Deun: audiunt, et ego cognosco eas, el sequuntur me; el ego
bealus David appellal, dicens: Audiam quid loquilui vitam, mlernam do eis, el non peribunt in"mlernum
in meDominus Deus (Psal. LXXXIV, 9). Hoc esl ergc (Joan. x, 27, 28). Ut.oslenderet quse est vox ejus
- audire
Spiritui sanclo quod est esse, cui non aliud esl quam oves ejus audiunt (quia revera illaeoves Vocem
esse quam scire. hujus boni pastoris audiunt, quoe unam virtutem, et
FRAGMENTUMXXVI. ex hoc unam essenliam Palrls Filiique eognoscunt):
essen-
Quomodoangeli et semper vident faciem Patrii, et in slatim _veredivina vocej unam virtulem atque
Spirilum sanctum prospicere concupiscunl. tiam suam simul et Patris ostendens, dixil de ovibus
Deinde meme:ito de isto sancto Spiritu dixissc suis : El non rapil eas quisquam de manu mea, Pater
apostolum Petrum, quia in eum concupiscunt angel: nieus quod dedit mihi majus oninibusest: et nemo potesl
prospicere : sic enim ait ; Ea qum nunc nuntiuta sunt n rapere de manu Patris mei. Ego el Paier uhum sumus
vobis,per eos qiti evangelizaverunt vobis, Spiritu san- (Ibidem, 28, 29, 50). Haec est ergo vox quam oves
cto missode cmio, in qnemconcupiscunlanjeli prospi- ejus audiunt; quse scilicet in eo quodnemo rapit de
cere (I Petr. i, 12). QJW est autem angelorum pro- manu Filii, neque de manu Patris, unam virtuleni
spicere nisi intelligere ? Ralioualis enim creatura, Filii et Patris intelligant; et audienles ah"eo, quia
quod spirilaliterprospicit, inlelligit;- quia oculus ipse et Pater unum sunt,v unitatem veram in Patre
ejus intellectus ejus. Si ergo minus aliquid noverat et Filio essentice naturalis agnoscant. Haecest vox
Spirilus sanctus, quod minus utique noverat, minus Filii, haec est locutio Spiritus sancli, hoc a Patre au-
intelligebat. Non ergo debuerunt concupiscere an- divit etFilius elSpkitus sanctus; quia de nalura
geli sancli in eum prospicere, qui secundum plenilq- Patris natus est Filius, et exinde proeedit Spiritus
dinem scienlise, faciem Parris videre, Yerilatis ipsius sanctus : hoc etiam a Patre el Filio Spiritus sanclus
testimonio perhibentur. Loquens enim de parvulis audit, quia de Patre et JFiliocommunis diviriilatis
ait: Angeli eornm semper-videnlfaciem Patrh mei qui aequalitate procedit. Non ergo Spiritus sanctus loqui-
in cmlis esl (Malth. xvm, 40). Quis igitur tam per- lur a seipso, quia non estaseipso, sed de Patre et
versus-hoc de sanctis arigelis audeat sestimare, quod Filio habet naturalem loeutionem, unde naturaliter
faciem quidem Patris (quem majorem Spiritu sancto n 612 proeedens-habet originis verilalem. Ad boc
oicis) semper videanl, et prospieere in Spiritum san- utique pertinet quod ait : Ille me clarificaliit, quia
ctum (quetn minorem asseris) conoiipiscant ? de meo accipiet, eiannuntiabit vobis (Joan. xvi, 14).
FRAGMENTUMXXVII. Nunquid enim sicut {fofte sic) diclum est, uccipiet,
@11
esl sanclum non sed tauquam illa. quse doelurus apostolos fuerat, iieeJufn
Quid loqui-Spiritum asemetipso, sanctus accepisset ? Quod ntique quam sitv'
qum audit a Patre et Filio : quid eumdem ab his Spiritus
mifi. absurdum atque impium superius demonstravi. Di-
Quapropter, si hoc quod audire dicitur Spiritus ctum est itaque quia de meo accipiei, lanquam si dL-
sauctus recte cogites, ex hoc unam- naluram esse - ceretur : Cum vos sicut Deus docere cceperit, omnia
Spiritus sancti ctim Patre Filioque cognosces. Audit quse vos docebil, de meo se habere monstrabit. Quid
enim Spiritus sanctus Patrem Filiumque loquentem, est enim 'proprium docere Dei, nisi el intelligentiam
sicut videtFilius Patrein facientem: audit unhis com- ignaris tribuere, et forlitudinem ac flduciarii timidis
munione naturae; inde quippe babet seternam audi- inspirare? quod ulique ille Spiritus vere facit,qui est
fionem, unde naluralem habet oelerhsedivinitalis ori- naturaliter Spiritus sapienlioe et intellectus, consilii
ginem: et' ideo quae audit et loquilur, quia in eo quod et fortiludinis. Unde etiam in libro Actuum aposto-
 785 S. FULGENTii EPISCOPI RUSPENSIS 78i
lortim de credenlibus dktum esj>, quia repleii sunt A Unigeniius dicilur, insolo naturalis genewiio demon-
umnes Spirilu^sanclo, et loquebanlur.verbum Dei ciim strelur, (amen propier gratiam adoplionis nos quo-
pducia (Act. IV, 51). Qnia vcro Paler esl naiuralis que Deus Pater voluntarie genuit verbo verilalis (Jac.
origo Filii et Spiritu» sancii, iJeo tolum Patri-Filius i, 18). Unigenilus igilur,Minus el solus est de Patris
assignans, ail: Omnia qum habet Paler mea sunl; pro- essentia Filios nalus : sed et nos per adopiionem et
ptereadixi quia de meo accipiet (Joan. \vi, 15). Qnam Filii Dei dicimur et de Deo nali,bealo Evangelisti di-
bene veritatem doctrinoe suoe Verjtas ipsa servavil! cente: Quotquot autem rcceperunleum, dedileis pole-
Sj enini hoc non dixisset, quasi suum esse tanlum stalem filios_Deifieri, lirS quicreduni in homine ejus.
Spiritum oslendisset; sed dicens , omnia qum habet qui non ex sanguinibus, neque ex volunlate cauiis,
Pater inea snnl; proplerea dhi quia de meo accipiet; neque ex lotunlale viri, sed ex Deo nali sunl (Joan. i,
ipsum Spiritum sanclum, ununi esse ostendil el Pa- 12,15). Cura-ergo nos el Dei filios, el de Deo genilos,
tris et-suum. Cujus intelligcniiECtenorem loco quo- el deDeo natos, divinis oslenJaiur eloquiis-, proces-
que superiore servavit, dicens : Paraclelus autem sionis tamen de Deo vocabulum nemo polest crea-
Spiritus sanctus quem mittel 1'aierin nomine.meo, ille lufoe cuiquam docere concessiim. 6J,3 Quid ila; nisi
vos docebil bmnia qumcunquedixero vobis (Joan. xiv, quia umgenilum Filium possel naluralis nalivitas ve-
26). Pater mittit, sed innomineFilii millit ;Spirilus B rum Deum ostendeie ; .eumque non adopiivum, nec
mLsus a Palre docetj sed Filius dicit. Hoc etiam illo diver-oonaturae, sed^consnbslantialem Patri sine du-
demonslralur Ioco ubi Dominus dicil: Cum aulem ve- bitatione monstrare? Proccdere autem de Deo ideo
neiii Paraclelus c/,em ego miltam in vos a Patre, Spi- nulla crealura dicitur, ut ille qui proceJit de Palre
ritum veritatis, qui a Putre procedit (Joan. xv, 26). etFilio sic esse credalur Deus, sicut esl Pater et Fi-
Ecce hic Paracletum quem mittit Pater in.nomine lius. Solius est enim Spirilus sancli de Patre.el Filio
Filii, ipsum miltil Filius a Patre : mittit aulem a Pa- proprietas ista processionis, cujus est cum Patre et
tre Spiritum verilatis : millit ergo a Patre Spiritum Filio nattira eommunis. De Patre quippe ac Filio
suum, quia ipse est Veritas. Mitlit eum Pater in no- procedit. sed non recedit: nec est in aliquo minor .
mine Filii, quia unus Spiritus est Palris et Filii: miliit aut subditus, qui de iromeiiso Patre ac de immenso
euni Filius a Patre, quia sic procedit aFilio sicut pro- Filio inseparabiliter et unusprocedil et tolus. Sic
• cedil a Patre : idem quoque Spiritus Palris, qui Spi-
igilur ei non potest imperari quod loquilur, sicut ei
. riius est Veritalis. De Filio (ul. De Filii) ergo acce- noripotestimperari quod mirabiliter operatur. Omnia
pii, el omnia quoehabet Paler Filii sunt, quoeSt iritus enim operatur unus alque idem Spiritus, dividens sin-
yjnqtus accepil; quia non de solo Ratre, nec de solo gulis prout vull (I Cor. xn, 11). Non itaque facil Spi-
Filio, sed simul de utroque procedil. Hoc autem vo-' G ritus sanctus aliquid allerius poiestatis imperio, sed
--cabnlum processionis de Palre, nulli-creaturae inve- omnia suaeoperaturarbilriovoluntalis% Una est autem
-uitur indullum; ul proprictas ista proeessionis solius sancloe Trinilalis voluntas, unaque poteslas, cujus
esse demonslretur essenlicc nattiralis. Legimus enim una esl naluraliter divinilas.
Filhun de Patre genilum, et quamvis in eo quod

IX LSBRO VIII. DE MISSIONS PIE.II ET S?IRI1BS SANCII.

FRAGMENTUMXXVIIf. turoe congruere : ut ex his omnibus recta lihi de
'tjnam ~
-
habel Trinilas et loculionemel voluntalem. Non missione Spirilus sancti posset inleliigentia suffra-
' millitur
Spiritus sanctus 'sicut angeli:' unus esl, et gari. Ilaque non te credo aliquatenus dubitare, quod
immensus. Dalur buplisma eliam in ejus nomine.
. , Nou recedit ab iis^qni cum postulant ad se mitti. sicut unus Paier', et unus Filius, sic et unus Qf 4
Quid pelit Ecclesia cum Spiritum sanctum petit. Spiritus sanctus divinis ubique proedicelur eloquiis;
Nee ideo SpirUus prodilor esl secreli divini, quia~' dicente bealo Aposlolo : Divisiones vero gratiarum
-([U33dlcil, proprja voluntale dicit. Una enhn sancta sunt, idem autem Spiritus : et divislones minislratio-
Trinilas unam semper habet locutionem, sicut unam D num sunt, idem aulcm Domhuis : et divisioiies ope-
"
habet per omnia volunlatem : et in eo quocl a Patre rationum sunl, idem vero Deus, qui operatur omnia in
ac Filio quod lequilur audit Spiritus sanctus , solius omnibus (I Cor. xu, 4, 5, fi). Et paulo posl (ti. 11)":
est originis, non cujuslibet jnoequalitatis indicium. Hmc autem omnia operatur vnus atque idem Spiritus,
Qno uiique non ostenditur cui obtemperet subditus, dimdenssingutis prout vult. Ne vero hic singula divi-
sed uncle proeedat excelsus. Missionem vero Spiritus dentem Spiritum sanctum accipere nolis, ef alium
sancti nullatenus similem missionibus aestimares an- libi Spiritum suspiceris., audi quid in Epistola ad
gelicis, si humili corde isla quoereres, et non super- Hebroeosdicatur : ConteslanleDeo signis et porlentis,
btis in conlumeliam sancti Spiritus prosilires. lloc ei variis virtutibus, el Spiritus sancli distributionibus,
enira cttpiens quserere , debuisti quidnam Scripfura secundum suam volunlatem (Hebr. n, 4). Alio quo-
- divina de sanclo Spirilu dixeril, vestigare : et primo queloeo idem beatus Apostolus.ail : Unum corpus,
utrum multos assereret, an umm\: deinde utrum el unus Spiritns, sicut vocali eslis in una spe vocalienis
"localem dixerit, an immenstim : postremo,-conside- .vesirm (Ephes. iv, 4). Ubi uni Spiritui, untim conii-
jani opera ejus, cognoscere debuisli ulrum soli di- nuo Patrem, unum copulavit et Filium, arjjnnger.s;
linitati compelant, an etiam possint cuiquam crea- Umts Domimts. Christum scilicet significans, una
 - CQNTIU FABIANUMFRAGMENTA',- 786'
tt-i
fidbs , unum baplhma , unus Deitsel Paler amnium, A'Palris , el Fdii, ita bapiiz;>nlur homines in nomine
qui mperomnes, et per bmnia, et in omnibus nobis Spirilus sancti. El ne quis forsilan arbitretur, nomen
(Evhes. iv, 5,6). Alio quoqueloco aii:F.leniminuno Spiritus saricli ubiquequidem in baplismo nominari,
Spiritu omnes nos in unum corpus baptizati sumus, non lamen ejus ubique semper adesse praescntiam,
siveJudmi, sive genliles, siveservi, sive liberi, el omnes fidelibus Apostolus dicit : Noiile contristare Spiriluni
uno Spirilu potali-sumus (I Cor. xu, 13). Nam >et sanclmn Dei, inguo signati estisin diemredempl.onis
Salvalornosier unum esse Spirilum sanctum osten- (Ephes. IV, 50); et alio loco : Qui au>em confirmal
dit, dicens : Ile, docele_omnesgenles, baptizanies eos nos vobiscumin Clirisium,xt qui uuxil nos Deus , el
in nomine Palris et Fiiii et Spiritus sancti (Malth. qui signavii nos ; et dedit pignus Spiritus in cordibus
JLXVIH, 19). Immerisitatem vero hujus Spiritus pro- noslris (II Cor..\, 21j. Et ilerum : Qui aulem effuil
pheta agnoscens, et eum^per omnia totum esse sem- nos iii hoc ipsum Deus , qui dedit nos pignus Spiritus
per intelligens ,-Deo Patri dicit : Quo ibo a Spiritu (II Cor. v, 5). Alio quoque loco ait : lu qno el ae-
lito, et a facie tua quo fugiam? Si ascenderoin ctelum, dentes signati eslis Spiritu promissionissuncto, qui esl
lu illic es ; et si descenderoin infernunu, ades (Psal. pignus hmredilaiis noslrm (Ephes. i,' 15, 14). Quibus
CXXXVIH, 7). Ubi ulique Deum significav^tcum suo verbis non solum naturaliter immensum, sed eliam
Spiritu ubique semper esse, a quo se fugere dixit g verumDeumosiendilSpiritum sanclum, quem pignus
omnino non posse. Hic tu forsitan alterum Spiriluin hoereditatisnoslrae asseruit. Cum uiique pars liocre-
Deij et alteiu n Spirilum sanctum esse conlendis-: ditalis noslra non sil nisi Dominus Deus, de quo dicit
ubi divinis necesse e^t-continuo supereris eloquiis.. universa Ecclesia : 'Dominus pars hmredilalis memet
Ifsum enim esse Spirilum sanctum, qui est Spiritus calicis mei (Psat. xv, 5), app..rel itaque Spiritum
Deus, beatus pvophela testalur,-dicens : Ne projicias sanctum esse naluraliter immensiim; nec solum in
tne a facie lua, et Spiritum sanctum luumne auferas a loco localtter non consislere, sed nec Je loco ad lo-
me (Psal. h, 15). Et-quoniam unus.Spiritus sanclus cum posse trarisire. Nam omnes quidem rationales
dalus estapostolis ei prophetis [quod bealiteleslatur spiritus quos Deus creavit, licet in locis localiter novi
Aposlolus dieens : Rabenies dutcm eumdem Spirilum sint, tamen de locis ad loca transeunt : qiiod utique
fidei, sicut scriptum-est: Credidi, propler quod locutus non fecissent, nisi locum in quo fuerantrelinquendo,
sum; elnos credimus, propter quodet loejuimur(ICor. ad locum in quo non fuerant advenissent. Quis eniin
iv, -15)]; eumdem Spiritum Dei esse Spiritum san- nesciat, Gabrielem angelum tunc in lemplum venis-
ctum'indubhanler osiendens , ait : Qui auiem hmc se, quando Zacharioeapparuit, et de lemplodisces-
spernil ,-non hominemspernil, sed Deum , qui etiam sisse, postquam officiumsuse aiuiunlialionis implevit,
dedhtSpirilum suum sancti.min nobis (I TAess.iv, 8). p etcum in lemplo fuit alibi noii fuisse? Quianullaest
Die quoque Pentecostes , cum Spiritus sanclus in creatura, quse lotam simul crealuram sua proasentia
apostolos advenisset, ipse utique Paraclelus , quem possit implere, quod solius est Trinitatis : cujus sic
eis Dominus promisil et misit, ipsum esse Spiritum est slne lermino naluralis immensilas, sicut est sine
Dei, prophelico beatus Petrus ostendit eloquio, di- i&ilio oeterna divinilas. Unde ipsi quoque omnes
cens, hoc esse quod per Joel prophelam dictum esl : sancti angeli, de quibus beatus Petrus dicit, quia in
El eril in novissimisdiebus, dicit Dominus, effnndam Spirilum sauclum concupiscunl prospicere , nullate-
de Spirilu meo super onmemcarnem (Act. n 16, l7). nus in eum prospicere concupiscerent, si in seipsis
Et paulo post (v. 18) : Et quidem super senos meos, eumdem Spirilum sanctum non haberent. Caritate
el super ancillas meas, in diebusillis effundam de Spi- quippe in eum prospicere conGupiscunt, quia nemo
ritu meo, et prophetabunl. Bujus.itaque unius Spiritus quod non diligit concupiscit: oaritatem aiitem, qua
immensilatem, quam sola potest vera naluraliter ha- Spiritum sanctum diligunt, nonnisi per donum
bere', imo quam sola naluraliler habet vera divinitas, Spirilws sancti acceperunl. Caritas enisa Dei diffu&a
nonsolum beatus David oslendit, verimi etiam Joel esl ih cordibilsnoslris, per Spiritum sanctum qui datus
propheta indubitanler asseruit, in eo quod ail ex .est nobh (Rom. v, 5). Per ipsum autetn Spiritum dif-
persona Dei dicentis : Effundam~deSpiiiu tneosuper f, fusa est carilas in cordibus hominum-, per quem dif •.
omnemcarnem (Joel, n, £8). Hinc est quod eliam in fusa estin menlibus angelorum. Immensus est igilur
libro Sapientias 615 dicitur : Quoniam Spirilus Do- Spirilus sancius, qui unus atqne idem replet orheni
mini replevit orbem lerrarum, et hoc auod continet terrarum, replct eliam coelesliumsprilus angeloruni.
omniascientiam habelvocis (Sap. i, 7).1Nusquam ergo Ipse est enim,-sicut Scriptura dicit, Spiritus intelli-
deest, sed ubique totus immensus esl, qui et orbem gentim, sanclus, unicus, Q1Q mnttiplex, sublilis, tno-
lerrarum replere, et continere omnia perhibelur. bilis, diserlus, sine inquinamento, manifeslus, sanus,
Ideo quippe asserilur continereomnia,ne, dum orbein amans bonum , acuins , qui nihil velatur, et qui bene
lerrarum replere dieilur, deesse coelestibusaestime- faciat; humanus, stabitis, Certus, securus, omnem Iia-
tur. Quem tamen paulo superius sanctum Spiritum bens virtulem, omnia prospiciens', el qui capial per
Scriplura divina nuncupat, dicens : Sanclus ,enhn omnes-spiritusintelligibites, mundos , subliles (Sap.
Spiritus disciplinmeffugietJfictiiin,el auferet se a co- iii, 22, 25). Opera quoque Spiritus sancli quis non
gilationibus qum sunt sine inlellectu (Ibid., 5). Nain videat suiiiin* tantum congruere TJeitali? Verbo'cm.n
el in hoc snncthSpiritiis agnosciliir naluralis immei)- Domini ccclifirmali sunt, el Spiritu oris ejus, omuis
Eil:w, in quo per drbem terrarum , sicut in nomine virtus corunh (Psal. xxxu, 6). In quo se Dominus
 787 S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 78g
Jesus ejicere dsemonia mauifestat : et potestatem A ritus sancti, si non es. opiritus sanctus ejusdem na-
signorum el prodiglorum, quseper se a Chrislo Pau- tura1.ac virlutis, cujus suntPater et Filius. Quidsibi
lus fieri dicil, in virtule Spiritus sancti fieri prote- vult in baptismalis sacramento una commemoratio
slalur, dicens : Non eniyi audeo aliquid loqui eorum nominis, si non esl illicuna operalio Trinitatis? Quid
qumper me non efficitChristus, in obedienliamgen- necesse est ul homo in baptismo sine Spirilus sancii
tium, verboel factis, in potestate signorum et prodigio- nomine salvari non possit, sisanctus Spiritus homi-
rum , in virtute Spirilus 'sancli (Rom. xv, 18, 19). nem non creavit? Aut illud quod majus esl magis
UndeelcumalleridaturperSpirilum sermo sapientioe, atlende; cur supra Dei Filium venit, si creatus est,
alii sermo scientioesecundum eumdem Spirilum, al- non creator; aut quomodo eum replevil, si non oequa-,
teri fides in eodera Spirilu , et csetera quse apostolici liscredendus est esse, sed minor? .Ctim utique nec
continet textus eloquii, omnia, sicut supra comme- illius operaiio renovando esset homini necessaria,
jnoravimus, operalur nnus akfue idem Spirilus, divi- qui hominem non fecit; nec super Christum veniret
dens singulis prout vull (1 Cor. xu, 11). In ejus lH;- Spirilus, quem dicilis quia Pater per Filium fecil;
mine credenles baptizanlur , et in ipso signanlur. nec impleret ilium, cui aequalis esse non potuit. At
Ipse su, er Jesum haplizalum descendit et mansit. tu, quidemissione Spiritus s-anctirenovas quoestio-
Quem super se esse, et quo se unctum esse, et a quo B nem, et dieis quia Spiritus sanclus milti docetur ac
se missum esse perlsaiam Dominus Christus osten- diriga ut angelus et minister, recogiia quae sunt a
dens, ait : Spirilus Domini super me, propter quod nohis superius dicta, et invenies Spirituin sanclum
' unxil me,
evangelimrepauperibusmisit me (Isai. xxi, n*n sicut angelum mitti. Ille quippe mitlitur de loco
i). Unde cum in synagoga hunc locum prophelici ad locum, ac sic illuc mitlitur ubi non fuit. Spirilus
volummis recenserel, ait Judacis: Quia hodieimpleta autera sanctus, qui lotum implel, et nttsquairideesi,
est hmc Scriptura in auribus vesiris (Luc. iv, 21). illuc dignatur a Palre mitti- per graliam suam, ubi
Postquam vero in eum bapiizatum descendit, tiixit semper est pcr •immensaindrvinilateni^suam, elilluc
Evangelisla, Jesus aulem plenus Spiritu sancto regres- 'venit collalione muneris, unde nunquam deest ma-
sus esl ab Jordane [v. 1). Ac deinde. poslquam gniludine deitatis. Non ergo, sicut lu lihi pro volun-
diabolus consummala lentalione recessil ab illo usque -late lua ex meo nomine respondisti, missio Spiritus
ad tempus, ait sanctus evangelista : Et regressits esl sancti, apparitio ejus dicenda est: quia lunc visibili
lesus in virluie Spirilus in Gatilmam (v. 14). Consi- demonstratione misstis esl, quando.ad significandam
dera itaque cuneta quae a uobis memorata sunt, et graliam ejus sic erat missio ejus intimanda fidelibus,
agnoscesSpirilum sauctum, quia unus est sicut Paler ut ex eo quod oculis vfcibiliter cernereni, invisibilis
et Filius, immensus, implens omnem crealuram , el <1 gratiae inunera cognovissenl. Visumvero tibi est, de
opera faciens quse sola divinitas facit: qua idem unus prece qua lempore sacrificii postulaturadventusSpi-
de loco ad locum mitti non potest, qui naluraliter rilus sancti, velle locaiem rjus ostendere missionem.
docetur iinmensus : nec ei lanquam subdiio aliquid Sed de Spiiitu sancto lunc digne cogilare poteris, si
imperatur, quia voluntarie illa opera fecit.el facit, carnis prudcniiain, quae inimica est Deo (Rom. vm,
qusenon potest facere nisi Deus. Quapropler sapien- 7), non sequaris. Illud enim primilus -altendendum
ter consideranda est mibsio Spiritus sancti : qui uli- est, quod beatus Paulus fidelibus ait: Nescitis quia
que non millilur sicul angelus , cujus est officium templumDci estis, cl Spiritus Dei habitat in vobis ('/
debitse scrvilutis implere; sed sicut Deus, cujus esl Cor. III, 1C)? Quod utique iit diceret, promissionem
munera sanclificalionis et sancloeoperationis, volun- noslri-Salvaloris altendil, dicenlis : Ego royabo Pa-
taria bonit .to conferre. Sanctus namque Spiritus Irem, et alium-Paraclelumdabit vobis, ut maneat vo-
(sicut supra docuimus) replel orhem lerrarum; qu;id biscumin mlernum; Spiritum veritatis, quem mundus
de nullo unquam commemoratur angelo, sed de solo non polesl accipere,quia .wnxidet eum, nec scit eum:
dieitur Deo , cui bealus Azaiias inlcamino posittis, vos aulem cognovistiseum, quia apud vos manel, et m
dicit: BenediclusDomihus Deus pairuni noslron.m, cl vobisesl (Joan. MV,16, 17).Ecce Dominus Jesus fi-
taudabiie et gloriosum nomen tuum in smcula (Dan. ][) delibus suisdedil Spirilum sanctum, ut cum eis sil in
III, 26); et paulo post aiU Et cognoscamquoniamtu cs selernum, et in eis maneal. Quod si verax est pro-
Dominus Deus solus in omni orbe terrarum (v. 45). missio Salvaloris, quod nemo Chrislianus dubilat,
Ubi utiquedocuit, vere DominumDeum esse, qui ett "necesse est ut Spirilus sanctus a fidelibus non rece-
in omni orbe terrarum. Qui aulem orbem terrarum dat: qui non nisi ab illis auferlur, quos Deus -afacie
non iniplet, esse in orbe terrarum non potesl, ac pcr sua projeeerit. Propler quod heatus David.dicit: Ne
lioc nec Dominus Deus esl. Necesse esl igitur faiea- projicias me a facie lua, et Spirifctmsanctum tuum ne
mur Dominum Deuin esse Spirilum sauctum, de quo auferas a me (Psal. L, 15). Cum ergo in hisquirecle
dieil Scriptura, quia Spiritus Dominireplevilorb.m ter- colunt Deum, sanclus Spiritus aeternaprorsus habila-
rarum (Sap. i,7).Mulla possem.diceredeSpirilu sancto, lione requiescat, quomodo eum poslulant sibi milli ?
617 1U3Clerminandi hujus operis intentione prse- Quia utique ad sacrificandum digni non assislercin,
lereo. Illud lamen velim dicas, quid necesse sit ut sa- si in se sanctum Spiritum non haberenl. In quo etiam
fcrarhentumbaptismatis non detur in nomine solius orandum sanclus Apostolus admonel 61S dicens :
Patris, nec in nomine tanlura Patris el Filii, sed in Orantes omni temporei)i Sphilu, et in fpso vigilantes
nomine totius Trinilalis, id est, Palris etFilii elSpi- in omni insttnUiciel obsecratione(Eplies. vi, 18). Quo-
 789 . CONTRA FABlANTJMFRAGMENTA. 790
modo ergo sibi mitli postulanl, quem sifoidalum di- A cam Christo in Deo, carnemque noslram 619 cru-
vinilus, et in se manere jugiter non ignorant? An Tafigainus cum viliis et concupiscentiis suis. Sic fit
forsilan priusquam sanelihoriiio.esprecem fundant,Jn ut omnes fideles, qui Deum et proximum diligunt,
eis sanctus Spiritus requiescit, el cum precaturos eliamsi non bibant calieem corporese passionis, bi-
senserit, mox recedit? Quod-si ita esset, melius fuit bant lamen calicem dominicoe^arilatis : quo ine -
.ut sancli homines nunquam orarent,. et iri "se san- liriati, membra suaquse sunt super lerram inortifi-
ctum Spiritum jugller iiaberent, quam oraturos ali- - cent, el.mduti Dominum Jesum Christum, carnis cu-
quando ille desereret i-unde consequenler illudnori ram non-faciantin desideriis; neque contemplentur
commodura inveniretur esse, sed noxium, quod ait quse videnlur, sed quse non videntur. Sicenim calix
"evangelisia, quia oportet semper orure (Luc. xviu, I). Domini bibitur, dunfsancta caritas custodilur; sine
Omni tempore proceipit. Quis autem sani capitis~ di- qna,.si corpus suuni quisquam tradideril ut ardeat,
"cat, quod in seipso Spirilum non habeal qui in Spi- nihil ei prodest. Dono autem caritalis hoc nobis con-
ritu orai? An fbrsitan tempore quo sacrificinm offer- fertur, ut hoe in veritate simus, quod in sacrilicio
tur, existimas in illis quidem qui precem fundunt esse myslice cetebramus. Illud ulique quod Apostolus ait,
Spirilum sanctum, sed in ipso locomon esse ubi sa- Quoniam unus panis, unum corpus multrsumus ; ideo
erificium pon"tur? Sed quis ila sapit, nisi qui desipil? B addidit, Omnes qui de_uno pane participamus (I Cor.
Aut quis exislimet adventum sancti Spiritus locale, x, 17). Hoc autem ut lempore saerificii postulemus,
nisi qiii carnali cogitatione possessus, et ob hoc a saluberrimum habemus noslri Salvatbris exemplum,
spiritali cogilatione seclusus, sic vult cogitare divina, "qui hoc nos in coinmemoratione mbrtis ejus poscere
sicut cogilat humana; et sic cogitat Spiritum Dei quii voluit, quodnobis-ipse, verus Pontifex, morli proxi-
replet orbem terracum, sicut potest cogilare huma-.- nius poslulavil,-inter alia dicens : P^atersancte, serva
num vel angelicum spiritum ? Cum ille Spirilus san- eos in nomine tuo quos dedisti mihi, ut sinl unum sicul
ctus sic totam repleat creaturarn, ut ipse unus sempei• - et nos (Joan. xvn, 11); et palilo post: Non pro his
ubique sit lolus. Agnosce igilur quid in offerendis; autem rogo tanlum, sed et pro eis quicredituri sunt per
sacrificiis agitur, ut exinde intelligas. quare -ibi ad- vefbum eorumin me; ut-omnes unum sint, sicut lu
ventus sancti Spirilus postuletur. Nempe illud- im- Pater in me, et eyo in te, ut el ipsi in nobis unum sint,
pletur in sacrificiis offerendis, quod, ipsuui Salvato- et mundus credat qttia tu me misisti. Et ego clariia-
rem noslrum proecepissebeatus lestalur Aposlolus,t lem,_qu'atnmihi dedisti, dedi eis, ut sinl uiium sicut et
dicens": Quaniam DominusJesus injjita nocle trade- ifosuniim sumus. Ego ineis, eltuinme, utsintcon-
batur, accepit panem, et gratias agens fregit et dixit: summali in ununi (lbid.,10~elseq.). Hoc ergo nobis-
Uoceslcorpusmeumquod pro vobis tradelur; hoc fa-- C poscimus, cum corpus et sanguinem Christi bfferi—
cite in meam commemoralionem.Simililer ~ei calicems inus, qubd nobis-poposcit, quando se pro nobis of—
postquam canavit, dicens: Hic calix novum Teslamen- ferrediguatus est Cjhristus. Narii recense Evangelium,._
ium esl in meo^sanguine; hoc facite, quotiescuuque bi- et invenies ipsum Redemptorem noslrum ista^ijH^
belis, in meam commemoralionem.Quoliescunqueenimi lione completa ingressum in hortum,,el «\a(ym7ub2
manducabilis panem hunc, et calicem bibelis, mortemi - doeorum manibus comprehensum. Atfameii^pst, cai--\
Dominiannunliabitis donecvenial{ICor. n,23 etseq.), riam in qua discipiilis sacramenlum sui coJforiSr.et^
Ideo Igitur sacrificium offertur, ut mors Domini an- sanjjuinis dedit, istam pro suis Jldelibus ^J.ionenr^
nuntietur, el ejus fiat commemoratio, qui pro nobis; Salvator effudit: oslendens,.hoe nos maximeMeij&»-
posuit aniinam suam. Ipse autem ait: Majorem hat pore sacriflcii orare debere, quod ipse sacrificandi
. dilectionemnenio habet, qutim ut animam quis pona 1 regulam constituens, dignatus est summus Pontifex,
pro amicis suis (Joan. xv, 15), Qupniam ergq Chri- poslulare. Hoc autem quo"d petimusj.id esj. ut in .
sluspro nobis caritate mortuus est, cunv tempon ' Patre et Filio unumsinius, per nnitatem gratise spi-
sacrificii commemorationem morlis ejus facimus (ai rilalisaccipimus, quam anobissolliciteservari beatus
faciamus), caritalem nobis tribui per adventum san- Aposlolus prsecipit, dicens : Suppontantes invicem in
cti Spirilus postulamus : hoc suppliciter exorantes.i D caritale,. solliciti servare unitatein spirilus in vinculo
ut per ipsam caritatem qjia pro nobis Christus cru- pacis. Pelimus ergo ut Spiritus sanctus veniat, riori
cifigi dignalus est, nos quoque graliasancli Spiritu:3 seeundum substanliam imniensoedivinitatis, sed se-
accepta^mundum crucifixum habere, etmundocru- cundum donumindivkluoe caritalis. Nam si de loco
ciligi possimus: imitantesque Domini nostri niorlem ,. ad locum existimas venire Spirilum sanctum, coiise--
sicut Christus quod morluus est.peccdto, morluus_es. t quehs est ut eliam Patris et Filii de loco ad lncura.
temet; augd aulem vivit^vivitDeo (Rom. vi, 10), etian l faiearis adventum. Ait enim Dei Filius: St quis dili—
nos in novitale vitae ambulemus (i. 4); et munerci gil me, sermor.emmeum servabit, el Paler meus dili-
earilatis acceplo, moriamur peccalo,,etvivamus Dec\ gel eum, et ad eum veniemus, et mansionem apud ettm
(«. 11). Carilas enim Dei diffusa est in cordibusnostrits- (aciemus (Joan. xiv, 25). Veniunt ilaque Paler et Fi-
per Spirilum sanctuni, qui dalus estnokis (Rom.v, 5). lius ad dileclorem suum, qui-tamen non diligun('n:
Nam et ipsa participalio corporis et sanguinis Do-- nisi ab eo in quo habilare dignaniur: Deus enjm car.
mini, cum ejus panem manducamus, et calicem bi- ritas est (I Jean. iv, 8) : Deus aulem caritate diligi--
bimus, hoc iilique nobis insinuat, ut moriamm.'.- lur": tunc ergo Deus diligilur cum habetur. ^jcut
Biundo, et vitam nostram absconditam babeamusi enim oculus, nisi lucem acceperit, ipsam lucem pe-
 7DI S. FULGENTII «EPISCOPlRUSPENSIS 793
nitiis non videbit; ita Deus tunc incipit ab homine A ., Spiritus sancti cognoscantur ejus nomine nuncupata.
diligi, cum liomo eoeperil a Domino visitari. Quo- Legimus enim quoniam cum esset sanctus Helias le-
modo ergo ad dileetorem suum veniunt Pater etFi- vandus in ccelum, dixit Heiisoeout quod vellet po=lu-
lius, a quo diligi non gjg© possent,-si in eo non laret, priusquam tollerelur ab eo^ Helisoeusaulem
essent; nisi quia digne venire dicuntur, cum graliam ait : Obsecro ut fiat duplex spirilus luus in me (1V
quam donant, incremento profeelus melioris accu-~ Reg. n, 9). Ubi ulique spiritale donum videmus spi-
mulant? Veniunt ergo ad dileclorem suum, non ac- ritus nomine nuncupatum. Nam illa Spiritus sancti
cetlendo ad hbminem in quo jam erant, sed augendo simplex nalura, in seipsa (sicut esl plena seniper et
in homine.dona sua quse dederant. Sie et Spirilus di- incommutabilis manens) nec minuitur, nsc augetur.
eilur venire, dum a fidelibus poscilur, quando doiium Diclus est quidem in Iibro Sapienliae : Spiritus san-
carilatis et unanimitatis, vcl conferre, vel augere clus, unicus, multiplex (Sap. v\\ 22). Scd boc quod
dignatur. In quo mjinere praecipue, et, ut ita diGam, multiplex dicitur, non in seipso, sed in suis mune-
proprie cognoscitur Spiritus sanctus. Potest enim alia ribus invenitur. Sic aulem dicitur in veleribus l.bris
quoelibet per omnipolenliam donare, et ipse per gra- multiplex Spirilus Dei, sicut in apostolicis Episiolis
liam non adesse: se aulem ipsumdemonstrat per grsv multiformis sapientia Dei (Ephes. m, 10): quoe tariien
tiam praeseiilem, quando tribuit carilatem. Unde si jjg non in seipsa, sed in suis est largilalibus mulliformis.
liriguis hominum quisquain loquatur et angelorum, Quod manifeslissime healus Pelrus oslendens, ail:
'carilatein autem non habeat, fiet velul seramenlum Unusquisque quaCem accepit graliam, inler vos eam
sbnans, aut cymbalum linniens; et si hahuerit pro- minis1rantes, sicut boni dispensalores multiformisgra-
pheliam, et noverit mysteria omiiia, et omnem seien- tim Dei (1 Petr. IV, 10). Una est itaque simplexque
tiam; et si habuerit omnem fidem, ita ut montes nalura Palris el Filii et Spirilus sancli; secundum
transferat. carilatem autem non habeal, nihil esi;- quam naluram, simplex est et-Sapientia Dei, et Spi-
et si distribuerit in cibos pauperum omnes faculiates ritus Dei. Habenles autem donationes secundum gra-
suas, et tradiderit corpus suum ut ardeat, carilalem lisim qum data est nobis differenles (Rom. xn, 6),
autem non habeat, nihil ei prodest (1 Cor. x n, 1 et 5apientiam Dei el Spiritum Dei, quem in sua jialura.
seq.). Quis autem illa omnia neget dona esse Spiri- simplicem novimus.in suis multiformem donaiionibus
tus sancli, ctim ea per Spiritum dari lestetur Aposlo- iiivenimus. Spiritus autem nomine dona spiritalia
lus?"Sed nihil horutn prodest ubi caritas non est. Illa beatus quoqrie Joannes in Apocalypsi nuncupans,
enim omnia dat Spirilus sanctus, etiam illis in qui- ail': Joannes septem Ecclesiisaum sunt iiiAsia : gratia
bus ipse non habital; ab illis autem quibus earilalem vobis el pax ab eo qui est, ei qui erat, et qui venlurus
tribuit non recedit. Sancta ergo Ecclesia, dum in sa- p( est, el a seplem spirilibus qui ih conspectuthroni ejus
crificio corporis et sanguinis Christi, mitti sibi pi c- sunl (Apoc. i, 4). Hic ulique septem spiritus dieens,
catur Spiritum sanclum, donum postulat titique ca- miucn Spirittmi septiformis gratioe largitorem voluit
rilatis, quo servarc possll uuitatem spiritus in vinculo intelligi; quem Isaias Spirilum sapienlise et inlel-'
paeis (Ephes. iv, 5): el quia scriplum csl: Validaesl lectus, Spiritum consilii et forliludinis, Spiritum
sicut mors diieciio (Cant. vm, 6), ad mortificatidnem seientioe el pietatis, et Spiritum timorisDei (Isa. n,
membrorum quse sunt super terram, illam poslulat 12), ipsius gr-atia illuniinalus agnovit. Ubicunque
caritatem, per quam pro se gralis mortuum suum igilur ©22 in^Apocalypsi beali Joannis septem spi-
meminit Redemplorem. Sanctificat itaque sacrifieium- ritus nominantur, septem dona unius Spiritussancti
Ecclesioe calholicoe Spiritus sanctus: et ideo in U!e agnoscanlur. Quod si foite hic in seplem sphilibus,
et caritate populus permanet Chrislianus, dum unus- non ipsam septiformem cpiritalium donorum graliam
quisque fidelium, per donum sancti Spirilus,* ideo credis, seJ septem prorsus spiritus existimas pro-
digne corpus et sanguinem Dominimanducal et bibit, priis distare personis : dic nobis utrum eos Spiritu
quia etreclam tenet de*Deo suo fidem, el bene vi- sanclo, id est Paracleto dequo nune agimus, sequa-
vendo non deserit ecclesiasliei coi poi is uniialem. ' les, an minores, anpoliores, existimes. Anfdrteunum
' de illis septem Mstum sanclum Spirilum putes ? Si
£21 FRAGMENTUMXXIX. -j.
]
In fontis benedictione curj ostulelur Spiritus sanctus. enim istos quos putas septem spiritus, aequalessancto
Quid Helim spiri'us dtiplex; quid spiritus multi- Spiritui dixeris, jam non septem, sed oclo spiritus
plex; quid in Apocalypsi septem spiritus atlte thro- sanctos unius dignilatis sine dubio nuncupabis. <Quse
num Dci. Spirilus sanctus est arbiliii sui. Quid sil
mitli Filium a Patie, quid miili a Palre -el Filio igitur causa fuit vit ab illis septem spiritibus gratiam
Spirilum sanctum. ,Filhib ttt homo, missusest a l'a- Ecclesiis bealus Joannes optaret, et ab eis gratiam
tre el a Spiriiu sancto. Paracleli Spirilus submovisset? cumin libro Actuum
Et in fontis ilaque benedictione non sic mitii pe- aposlolorum scriptum sit, quod cum beatus Petrus
timus Spiritum sanctum, lanquam localem ejus po- Cornelio, et casleris qui cum eo fuerant, verbum fi-
seamus adventuin; sed in Deo Patre scientesSpiritus dei loqueretur, Cecidit Spiritus sanclus super omnes
sancli naturaliler esse originem, ab ipso DeoTatre qui audiebant verbum, et obstupuerunt ex circumcisione
spiritalis doni poscimus largitatem, nomine ejus nun- fidelesquivenerant cum Petro, quia elin nationes gra-
cupantes dona ejus; quod rioii sine sanctae Scriptuise tia Spiritus sancti effusa est (Act. x, 44, 45). Nun-
auctoritale facimus. Sunt eniin horum vocabulorum quidnam hujtis sancti Spiritus gratiam minorem
plurima in canonicis libris exempla,-in quibus dona beatuB Joannes noveral, et ideo Eccleslis quoeeranl
 793 . CONTRA.FAEIANUMFRAGMENTA. 794
in Asia, ab aliisseptem spiriiibus graliam oiistulabat? A lium dedisse; quod per Ijaiam dictum sanctus evan-
Gum utique si oclo spiritus essent, simul debuit ab gelista in persona Clirihii commendat bis verbis : Ut
omnibus spiritibui illis Ecclesiis postulare donum _ adimpkreiur quod dictum esl per Isaiam prophelam;
grali.se spiritalis, ut eorum-quos ecquales asseris dicentem: Erce puer meus quem elegi, dilectus meus
nulla essel separalio largitatis. Si vero illos septem inquo bene placuit animmmem: ponam Spiritum meum
spiritus minores dicis esse Paracleto, denuorequiri- super eum (Mattli. xn, 17; Isa. XLII, 1). Qubd etiam
lur cur minorum spirituum gratiambealus Joannes in ejusMptismate insinuare curavil, dicens : Bapti-
fidelibus dari voluit, et potioris gratiam non qusesi- ,xatus autem , confeslhn ascendit de- aqua : el ecce
vit ? Cum profectoillepossit esse largitor melioris gra- apeni snnl ei cmli, et vidil Spiritum Dei descendenleth
tise,quisoperiorisest et naturae.Si vero islosseptem sicul columbam el venienlem super se (Marc. y, 10).
spirilus poliores sanctoSpiritupronunlies, qusecausa Vhiesne, ipsum esse Spiritum Dei, quem.vos sine
est ut illis omissis, solus Spiritus sanctns cum Palre reverenlia .blasphematis, et minorare coritcndilH?
el Filio in baplismate nominelur, qui eliam spiritus An foite dicis eliam istum quidem Spirilum Dei
adoplioiiis filiorum-ab Apostolo nuricupalur (Rom. esse, sed tamen esse allerum Spiritum Dei, qui in
viu, 15)?Cum sine.dubio illi quos-dicis esse.septem sacramento baptismatis cum Palre et Filio nomina-
spiritus, secundum sententiam tuam et nalura me- j}tur?.Sed (sicut superius dixi) ex eo quod iste super
liores et nuriiero plures, debuerintcmnPatre etFilio Ghristum descendit, non a vobis debel niinor illo
in sacramento^ baptismalis nominari; qui et numeri Spiritu, sed potior testimari. Deinde qusoro utrura
pluritale, et dignitate nalurae, possent renascenfibus ille Spiritus quem Dei esse Spirilum dicilis, unus sit
gratiarii potiorem copiosioremque largiri. Debuit communis Patris et Filii, ah solius Patris esse dica-
ergo,.si ita esset ut-dicis, sanctum baptisma nonin tur? Si enim unus est isle Spiritus Patris et Filii, et
nomine Palris et Filii et Spiritus sancli, sed in no- idem Spiritus unius est naturse cum Patre, profecto
mine Patriset Filii et septem spiriluum dari. Siniilis unius est etiam riaturse cum Filio. Unius ergo sunt
regula servari -debuit et in bapiismate, si unus ex naturoe, uniusque divinitalis Paler et Filius; quia
illis septem spirilibus esset Spiritus sanctns. Qtiod unus utriusque Spiritus unam habet cum Pati e Fi-
si hoc faciendum sentis, aut dicis,- attende Christum lioque naturam. Si-vero istum unum Spiritum solius
cujus fegulse contradicis. An forsitan, ut Spiritum esse dicitis Patris, non etiam Filii, altendile illud
sanctum minorem .ostendas Patre ac Filio, eum de quod Apostolus ait: Si quis aulem Spiritum Christi
sacamenlo baptismatis-eximis, et alium ibi Dei Spi- non habet, hic non est ejus (Ronfvxa, 9); el aut ne-
ritum introducis ? Solent enim- aliqui vestrum, cum galevos Chrisli esse,-si Spirilus ejus non.esl in vo-
cceperint de sancti Spiritus divinitate convinci, pro p bis; aut dicite, rion Patrem.el tilium el Spiritum
eo.quod certum est homines in nomioe Palris et sanctum, sed Patrem et Filium, et duos in vobis spi-
Filii etSpiritus sancli (secundum Domini Salvatoris ritus habilare. Sed cum nemo possil duobus .dominis
regulam) baptizari, ad eam se convertere pravi- servire (Malth. vi, 24), quomodo vos juste poleriiis
tatem, ut dicant non istum Spiritnm Paracletum, quatuor dominorum servos asserere? An unum do-
sed alterum esse Splritum Dei, in cujus nomine mirium Patrem cum Spirilu suo, et alterum dominum .
accipiunt credentes baptismatis sacramenlum ; Filium cum Spiiilu suo esse dicitis? Sed eliam sic
queni Paracleto" Spiritui sine "dubio prseferunt. duorum domiuorum vultis esse servi, quandiu Pa-
Quod si hoc ita est, diclle -nobis utrum istum Spi- trem et Filium non vultis unum Doniinum confUeri1.
rilum, solius Patris, an solius Filii, an utriusque Sed nec Patris el Filii servi esse poterilis, donec
623 esse credatis? Quod si soliusPatris istum Spi- miam dominationem Palris Filiique non ereditis : ac-
ritum dicilis, sine dubio eum potiorem Filio proedi- per hoc, quandin Palrem et Filium duos dominos
catis. Quoerimusergo, utrum saltem istum unius cum dicitis, et tamen duobus servire-doiriinis non pole-
Deo Patre dicatis esse nalurae? Quod si unam DeiPa- slis, non servitute carebitis, sedsahite. Qiiapropter
tiis etistius Spiritus naluram dicitis, nccesse est au- ©24™-aJestatem sancti Spiritus, Fabiane, cojnosce.
\tem Dei Filio prseferatis. Quod si hoc ita est, ergo et eum blasphemare.jam desine : qui ulique ideo ad
secundum sensum vestrum, ordo nominum male po- benedicendum fonlem postulatur ut veniat, ut donum
situs est a Cbristo in baplismatis sacramento. Si enim adoptionis filiorum dqnata peccalorum remission,e
cum Deo Patre et Spiritu ejus non unius esl naturce, concedat. Venil enimin largilate suorum munerum,
non debet inter nomen Patris et Spiritus sancti Fi- cum ipse non desinat orbem replere terrarum. Pater
-lii nomen interseri; cum nomen Patris et Spiritus aulem eum mitlit, quia a Palre procedit : inillit au-
sancti, naluralis doceat unitas debere conjungi. Ve- tem origine majestalis, non imperio jussionis. Sic
ruriitamen hic meminisse vos couvenit, super Jesum auleni Spir.ilus sanctus, qui ubique-tolus est, venit,
baptrzatum, Spiritum Paracletum (de quo nunc agi- sicul venire cum Deo Palre Filius consuevit. Missio.
mus) descendisse. Considerate igitur, ne illum po- ergo Spiritus sancti collatio est invisibilis muneris,
tiorem dicere debeatis qui^uper Christum deseendit non apparitio personalis : quia nec ipsa missio loca-
in Jordane, quam illum alterum quem nunc existi- lis intelligilur, ubi qui mltlitur immensus naturaliter
,matis dari iidelibus in sanclobaptismale. Sediii om- invenilur. Cujus missionem ut in suis muneribus evi-
nibus vos divinitas summa convincit et destruit. Te- denler agnoscas , illud attende quod beatus Joannes
staiur eriim DeusPater Spirilum suum se super Fi- in Apocalyp^i dixit, seplepi spiiitus Dei missos pcv
 795 S. FULGENTH EPISCOPI SUSPENSIS - 7x1«
orbem terrarum (Apoc. v, 6): cum ipse in Evangelio A lamen visibile,m non amittit. Dicis ex hoc
suhjectuiu
dixerit, Salvatorem nostrum non septem spiritus a etjninorem oslendi Spiritumsanctum, quia non ipse-
se alque a Palre promisisse miltendos, sed unum postulatur ut descendat aut~ vcniat,. si in sua pole-
Paraclelifm, Spiritum veritalis qui a Palrc procedil siale, vel Iiberi arbitrii est. Et quomodo Iibertatem
(Joan. xv, 26). Nunquid ergo Evangelii sui bealus arbilrii Spirilui sanclo denegat Fabianus, quam ipsi
Joannes'poluit oblivisci, ut illic unum Spiritum di- proeeipue Paulus assignat aposlolns, dicens : Domi-
ceret esse promissuin, et hic septem spirilus diceret nus autem Spiritus esi. Ubi autem Spiritus Domint,.
esse missos ? aut ipse Dominus non omnes septem ibi libertas (II Cor. m, 17) ? Ergorie Spirilui sanclo
spiritus debuit aposlolis dare, quos principes suae a te,-Fabiane, libertas iiegalur arbilrii, qui nobis ad.
conssituebal Ecclesiae? An el ipsos apostolis septem boc datnr, ut per eumlibertas nostri arbitrii gratuito-
spirilus asseris missos ? quod te dicere sancta nulla- munerereparelur?QuisenimunquamsinegraliaSpiri-
tenus permiltit aucloritas. Nam et die Pentecostes tus sancli potuit mortifera servilute earere peceati?"
ipsum sanctum Spiritum apostoli acceperunt quem Quis, rogo, sine sanctiSpiritus munere, ad interioris.
eis promiseral Dominus; et cunclis fidelibus atque recidiva libertatis exordia potuit aliquatenus aspi-
obedientibus Deo unum eumdemque Spiritum san- rare;? Proh nefas! quantum se superbiendo praeci-
ctum datum esse lestati sunt, dicentes : El nos sumus B pitat humana temeritas! et dum in sui Crealoris ac-
testes liorutn verborum,et Spiritus sanctus, quem dedit Liberatoris contumelkm prosilire contendit, divinse
Deus omnibusobedientibussibi (Act. y/52). Ipse unus bonitalis beneficia non allendit. Ait enim Dei Filius:-
Spirilus o.nmibusesl fidelibus datus, de quo Aposto- Si vos Filius liberaverit, vere liberi eriiis (Joan. vnr,
lus ait, Et omnes uno Spiritu poiati sumus (I Cor. 56). In eo autem quod liberamur, Dei filii efficimur, -
xii, 15). Quod ergo ait bealus Joannes, seplem spi- quia liberati a peccalo, servi autem facti Deo (Rom.
ritus Dei missos per orbem lerrarum, oslendere vo- vi, 22), in quo accipimus donum divinoe adoptionis,
luit qualiter unus Spiritus Dei, non in se (qui ubique in eo utique aceipimus graliam libertalis. -J3ealus.
semper immensus est), sed insuorum munerum lar- autem Apostolus ait: Non enim accepislis spiritum
gilate mitlatur. Dixit ergo septem spiritus Dei missos servitulis ilerum in limore: sed accepistis Spirituni'
per orbem lerrarum, ut- oslenderet, Ecclesiae"per adoptionis /iliorum, in quo clamamuSj Abba, Pater
orbem terrarum ubique diffusaeseptiformem graliam (Rom.xm, 15). Quomodo-ergo ipsi Spiritui adoptio-
sancli"Spirilus largilate collatam. Sanctus itaque Spi- nis homo liberlatem audet adimere, quam sine ipso
ritus, qui Ecclesise caritalem el donat et servat, et Spiritu,-necrecipere potest perditam, nec Valel ob-
sacrificium, et baptisma divinse virtulis operatione tinerecollatam? Et quod pejus est, audes, Fabiane,
sanctiiicat. Proinde, non est baptisma nostruin ( sL- C dicere quia Iiberum arbitrium homini quidem non,
cut tu dicis) nullius momenti, ffulliusque substantise. deest, et sanctus Spiritus liberi arbitrii non est..No-
Saplisma -quippe, quod in nomine Palris et Filii et bis dicit ApostOlus : Vos enim in libertaiem vocati-
Spiritus sancli datur, quando intra Ecclesiam ca- estis, fratres : tantum ne libertalem in occasionem
tholicam dalur, et formam in se pietatis continet, et carnis detis; sed per caritatem Spiriius servite invi-
virtulem. Forma itaque pietatis visibili tinetione cem (Gai. v, 15). Ecce caritas Spirilus nos in liber-
confertur : virlus autem pietalis, dono veroeiidei et talem fecit vocari : quomodo ipse Spiritus liberi esse
carilalis itifundilur. Hseretici vero el schismatxi, de negatur arbitrii ? 'Sed quoniam ille Spiritus arguit.
Eccle^ia recedentes, perdiderunt pielalis_virtutem, mundum de peccato, el de juslitia; et de judicio
quia non tenuerunt yeram fidem, nec custodierunt (Joan. xvi, 8); cum pro hoc peccalo veneris ad jutli-
ecclesiasticam caritatem : formam vero pietatis, cium, tunc liberum saneti-Spirilus experieris arbi-
quod est linctionis visibile sacramenlum, non ami- trium. Dicis interea in eo esse minorem alque sub-
serunt quando de Ecclesia exierunt. Remansit au- jectumSpiritum sanclum, quia 11011 petilur ut descen-
tem in eis ad damnationis leslimonium, non ad sa- dal, ut venial, ut ipse se mittat ac dirigat: non au—
lutis auxilium. Hoc ergo extra. Ecclesiam" dederunt, tem negas Filium missum a Patre, propter quod eum.
quod acceptum nullalenus perdideiimt, id est 0 minorem conaris asserere. Sl ergo divinorum cogno-'
baptismatis visibile sacramentum. Quod baplisma veris atleslatione voluminum, Filiuni a prophelis-
J525 uon ideo "dicendum est apud haereticos non postulatum ut descenderet ac veniret, saltem lrinc-
habere pietatis formam, quia virlutem pietalis ibi 11011 euin fateheris non esse subjeclum; dicesque eum
habet: sed formse pielatis reddenda est virtus, quam esse voluntalis liberac, ac proprioe potestatis. -Cui
solaunitas catholica possidet, in quaest etrectse fidei eniin nisi Filio quem descensurum novei'at, bealus
verilas, elearitatis indisruptasocietas. Hoc unum cor- propheta dicebat: Dotnine, inclina cmlos, et 326
pus Ecclesioeunus Spirilus vivifleat. Propler quodait descende (Psal. CXLIII,5)? aut cujus, nisi Dei Uni-
beatus Paulus: Unum corpus', et unus-Spirilus (Ejihes. genili poscebat adventum, dicens :>Quipascis Israel,
iv, 4). Iu hoc uno corpore permanentibus singulis intende; qui deducis velut ovesJoseph. Qui sedes super
quibusque membris, et forma inesse invenitur et vita. Cherubim, appare coram Efrem, el Benjaminf et Ma-
. Ab hoc aulem corpore omne membrum quod fueril nasse. Excila polentiam tuam, el veni ut liberes nos
sive infidelitate, sive animosilate praedsum, formam (Psal. LXXIX, 1, 2,5) ? Agnosce igilur, in eoquod Pater
reiinet, vila caret. Membrum enim quod a'corpore postulabatur, diceiile propheta : Etnitte lucem tuam
separalur, invisibilem quidem vilam perdil",Jormam elverilalem tuam (Psal. XLII,5);' el :_Manda, Deus,
 FARIANUMFRAGMENTA. "" • 79S
797 , CONTRA
virlulitum; confirmitquod operulus es in nobis(Psal. A ratur, dividens singuiis prout vull (I Cor. xn, II).
LXVII,29), a Patre Filium missum ; -in eo vero qiiod Noli ergo negare superbus sancli Spiritus potesta-
ul vehiret a prophetis ipse Filius rogabatur, Filium lem, ne condemnalus senlias sequitatem. Spirilus
naturaliterDominus est, quia naturaliter
propria voluntate venisse. Nunquam eninfa propbe- enim sanclus
tis postularetur Filius, si in propria poteslale jion Spiritus Domini eslr; non solius Domini Patris, nec
sed uniusDomini, scilicet Patris
ejus fuisset adventus. Rogabatur ergo Pater, ul ipse solius Domini Filii;
milleret Filium, quia genuit Filium; neque lamen et Filii : et quia naluraliter unus est Patris et.Filii
Filius rogaretur ut descenderet ac veniret, si unam Spiritus, cum Patre et Filio naturaliter unus est Do-
noir venit, nisi cum a Patre
eamdemque cum Palre polestaiem naturaliter non , ininus. Qui propterea
haberel. Sancli ergo prophelse sciebant seTilium Filioque millilur, quia inde esl ejus volunlaria ve-
unde est ejus naluraliler seterna di-
rogare, cum rogabanl Patrem; similiter et Patrem niendi polestas,
postulare, cum Filium poslulabant: ideo sive ad vinitas.
Patris, sive ad Filii personam precem dirigerent. FRAGMENTUMXXX.
tolam Trinitatem inunius personae compellationc Non omnis missio apparilio est. In cohunba lantum,
el in linguis igneis apparuil Spirilus sanclus, smpe
poscebant, quia unam Trinitatis subslantiam- nove- atias tnissus sine appqritione. Diabolus non est mis-
rant. Filius est igitur a Patre missus, non Paler a w " sus ad Job, sed permissus. Millunlur angcli ul ad-
Filio : quia Filius esl a Patre natus, non Pater a minislraiorii Spirilus. Non oral pro nobis Spiritus
Filio. Similiter etiam .Spiritus sanctns a Patre et Fi- sanclus eo modo quo Filius.
lio legitur missus, quia a Patre Filioque procedit, Ecce iterum dico quod superius dixi: Nbn omnis
Sed quia non unp modo in Seripturis sanclis dicilui missio apparitio est, et maximemissioSpifitus sancti.
missio, proplerea in sacramento Incarnationis, nor Cujus missionem non nisi secundovisibiliter oporte-.
gblum a Patre, verum etiam a Spiritu sancto mis bat ostendi; non per pfopriam naturam, sed per sub-
sus esl Filius": quia mediator Dei et hominum homc dilam creaturam, quse creatura et aliquid significa-
Christus Jesus, fotius est Trinilatis operatione plas- ret, et peracla signilicatione transiret. Sic autem in
matus. Alio autem modo miltitur a Patre ol Filic illa columba, ot linguis igneis significari oportuil Spi-
Spirjtus sanclus, qui (ASneas l. conlra Grmcos, quia] ritum sanclum (quetn tamen non credimus localiter
naturaliter a Patre Filioque procedit. Mittitur enini isissum), sicul opqrtebat ut Deuin Patrem signlfica-
aPalre et Filio Spiritus sanclus, cum ab ipsa Trini, reUilla vox qnoe super Jesum baptizalum f.icta est:
lale, uno Deo, gratise spirilalis donalur effeclus. Ali- in qua lamen sic personam significatam Palris acci-
ter vero a Palre et.Spiritu sancto missus est Filius, pimus, ut ejus divinilaii temporalem loculionem
quando semetipsum exinaniens, formam servi acce- C ascribere nullatenus audeamus. Spiritus aulem qui
pii. Neque enini hoc est in personam suam acciperc „de coelo miltuntur, tunc apparent quando eis a Deo
carnem, fierique Verbum hominem, quod est invisi- proecipitur,ellunc non apparentquando eis divinitus
bili potenlia conferre cujusquam muneris largilatem. non jubelur; illuc lamen milluntur, ubi iion fuerunt
Non enim yere Spiritus sanctus vere -colunlba fa- anteqiiam mitterenlur. Quod de sancto Spiritu non
-Clus est aut vere ignis factus est, quando eum polest recte vel credi vel dici, quem conslat ubique
lalium rerum visione signiftcari (Florus legit^ si- - - semper esse lolum, quia Spiritus Domini replevit or-
gnari) oportuit., Verbuni autem caro factum est, bem terrarum (Sap. i, 7). JFalsum est aulem quod
quando Unigenilus Deus carnem accepit. Quod ta- - dixisti, Diabolus cum ad Job missus est, quare non
men non aliena poleslate, sed propria Xecit; neque apparuil ? Neque enim sancla Scriptura dixit ad Job
sua tantum, quia illud pietatis sacramenlum, totius diabolum missmn, quamvis dixerit fuisse permissum.
Trinitaiis esl una volunlale ac polestale perfectum: Inaniter igitur tibi verba inutilia de missione alque
Miror autem quomodo a Spiritu sancto niilti non apparitione angelorummulliplicaiido versas, et ver-
xiredas angelum, a quo missum legis ipsum Domi- sando multiplicas; quasi nos ideo negenius angelos
num angelortim. Palrem vero -invocamus, propter missos, quia se plerumque manifestaverunt. Cum
origtnem et naturalem divinitatis atque in.dividuam D utique in eo quod mittuntur, sive oculis humanis ap-
unitalem. Quod iitique dono divinee inspiralionis pareanf, sive a conspectu hominum semetipsos abs-
sancla custodit Ecclesia. Non enira poterat plurali condant; sic tarnen mittunlur quemadinodum 828
numero Trinitalem poscere, ne ab infidelibus non auclorilas apostolica prolestatur: Administralorii spi-
Deo, sed diis pularetur religio Christiana servire. rilus in ministeriummissi, propter eos qui limredilatem
"Patrein ergo sancla Ecclesia in precibus poscil, quem capiunt salutis {Hebr. i, 14). Sed nunquam talis po-
esse originem Filii el Spiritus sancli, recla creduli- test esse missio Spiritus sancti. Ille enim nullam po-
tate cognovit. Ueo autem nomine Filii et Spiritus test haberecum angelis similitndinem missionis, quia
sancti, orationes precesque consummat, ut sanctam ubicunque sunt sancli angeli, ipso ,sunl omnes uno
Trinitatem unius esse naturoeac majestatis ostendat. Spiritu pleni, qui lotus est in singulis, et unus in
De poteslate aulem Spiritus sancti quam illi in crea- cunctis. Angelus vero el minister nusquam sanctus
tura denegare non meluis, cum tu ejus effugere po- Spiritus nominatur : cum in opere una quidem -sit
testatem 627 juslitiamque non possis, jam libi ,su- annunlialio Trinitatis, et in subminislratione Spiri-
perius respondi. Manifestuin. est enim euriT plenam lus, non sit minislerium servilutis, sed divinoemaje-
uabere rerum omnium potestalem, quia omnia ope- slalis auxilium. Quod bealus Petrus indubitanter
 799 S. FULGENTREPISCOPI RUSPENSIS . 800' -
oslendit, dicens : Sive qni loquilur, lanquam seimo- A nobisctininalura communis Proinde ipse est qui et
nes Dei :sive qui ministral, tanquam ex virtute quam orat pro nobis, el oralur a nobis. Oral namque [ ro
adminislrat Deus(I Pelr. IV,11). Ubi ostendilurnon nobis secundum quod est Sacerdos nosler, et caput
cujusquam creaturoe, sed solius esse Dei, auxilium corporis Ecclesiae, unus mediator Dei et hominum,
administrare virtutib. Illi quoque objeclioni, qua homo Chrislus Jes-us; oratur autem a nobis secun-
sanctum Spirilum postulare, gemere, alque inter- dum quod cum Pa.tre naluraliter unus est Deus.
pellare dixisti, quantum me Dominus adjuvit, dedi Spirilus autein sanclus, neque apud Patrein, neque
responsum; ostcndens quemadmodum ille serino apud Filium, pro nobis ullum postulationis officium
Apostoli secundurn regulam dcheal vcritatis intcl- gerit; sed cum Patre et Filio, unum postulalionibus-
ligi. Nam revera Chrislus, qui est in dexlcra Dei, nostris aiidilum benignitatis impendit, uiiaul miseri--
interpellat quiJem pionobis (Rom. uu,3i), sed se- cordiam tribuil, unum confert auxilium, unam re--
cundum-quod dignalus esl Sacerdos esse, et oblulit missionem condonal peccalorum. Simul enim a no-
semclipsum pro nobis, oblaiio,,em et hostiam Deo - bis, dum Palrem poscimus, tola Trinilas poScilu.r.
in odorera suavitatis (Eplies.v,2). Indeigilttr oratio, quia quidquid salubre nobis est, toia Trinitas inse-
unde oblatio; inde obsecralio oacerdola is, unde illi paiabili virlute ac bonilate largitur.

i X IfBBO IX. D 3 IKVOGATIONETRINITATIS.

@23 FRAGMENTUM XXXI, |B vocatum. Sed quodcunqtte delegeris, neccsse estve-
Non Paler tantitm invocatnr, sed eliam Filius. ln una ritalis virtule vincaris. Si enim Filium in nomine
persona invocalur tota Trinitus. Quod una persona Palris asseris invocalum, propter illud quod ait :Ego
..poscitur, iota frinilas faci'. veniin nominePalris mei (Joan. v, 45); ecce inleriin
Dicis quod sive oralio Dominica, sive omnesora- Filium a sanctis palriarchis invocatuin necesse 'st.
liones -communesel preces, non nisi ad solius Dei fatearis. Quid est autem iuvocare, nisi orare? Ipsuiir
Palris personam rite fundantur. Nos autem dicimus, ergo Abraham oravit, quem invocavit. Piacetne tihi;
oralionem quiJem Dominicamad solius Patris scni- an displicet, Filium a sancto Abraham @30 invoca
per fundi debere personam; quippe in qua sic orare tum ? Si placet, aut dic ibi non invocatum Patrem,
incipimus, ut ipsum Patrcm primitus nomiuemus. aul in unius invocatione personse honorifieentiam
Unde, ex ista regula quam Salvator instituit, Eccle- agnosee communem. Sed profeclo, dicens Filium in-
sia, quaccorpus cjus esl, orationes suas ad personam vocatiim in nomine Patris, ex Irac invocalione Pa-
Dei Palris fundere consuevit. Verumtamen ut agno- trem separare non pnteris. Cur ergo invocalo Filio
scamus, in unius invoeatione personce lotam Trinita- invocalum credis etPalrem, elinvocato Patre etiam
lem obsequio fulelis invocalionis pariter honorari, Filium non credis invocatum?Cum utique sicut illie
invenimus a palriarchis et martyribus sanclis etiam (l invocaiio a prole recurril ad originem, sic eliam hic
Filiuminvocalum; quibus utique tu nec ignoranliam ai>«rigine recurrat ad prolem. Deus igitur, qui in
verilatis, nec aliquod crimen irreligiosi assignare au- vocatur in nomine Domini Dei, in suo ulique nomjne
debis erroris. In illo igilur quem Deus posuit Palrem « invocalur : nec aliud est invocare Dominum, quam
multarum gentium (Rom. iv, 17), rei lutjus priinum nomen Dominiinvocare. Alioquin quis est cui dicit
accipe documentuni: de -quo, cum adhuc Abram, et * Isaias : Domine, prmler le aliumnon novimus, nomen
necdum Abraham divinomunere vocaretur,in Genesi tuum invocavimus{Isa.xxn, 15)? Aut cur Jereinias
scriptum sic conlinclur : El visus est DominusDeus dicit: El lu in nobis es, Domine, et nomentuum iiivo-
Abrm, et dixit ei: Semini luo dabo terram istam. El calumesl super nos (Jer. xiv, 9) ? Davidquoqueorans,
wdificavilibiAbramullare Domino,qui visusesl ei. El Deus, inquit, in tiomineiuo salvummefac, et in virlute
recessitiiideinmontemconiraorientemBethel,secundum tua judicame (Psat.hin, 5). Poslremo,Vi putas quia
mareAgge,contraoiientem : et mdificavitibialtare Do- non habet regula fidei ut Filius invocetur, bealuui
mino Deo, et invocavitin nomine DominiDeiqui visus Stephanum necesse est reprehendas, de quo scri-
esl(Gen. xn, 7, 8). Elige nunc unura eduobus, ut aut ptuoi est quod eum Judoeilapidabant invocanlem et
Deum Patrem dicas sarieto Abrahae visum, aut Fi- dicentem:Domine Jesu, suscipespiritum meum (Act.
. lium asseras Invocatum. Vide eirim quid Scriptura JJ vn, 59). Petri quoque apostoli sine dubio doctiinam
commendat: Et invocavitin nomineDomini Dei qui abjiciens, dicenlis : a Gratia cum oinnibusqui invo-
visusesl: ubi agnoscitur quia Deus qui visus esl,- cant Jesum Christumin perpetuitate. Pax vobisomni-
jpse est invocatus. An pro eo quod diclum non est7 bus qtti eslis 'in Chrislo (I Petr. v, 14). Cur ilaque
invocavil DominumDeum qui visus est, sed,-J« no- bealus Slephanus ad Filium orationem fundit, si
mineDomini Dei qui visvs esl, ex hoc alterum visum, ntinquam estFilius exorandus? aut quem-alium in-
allerum forsitan existimas invocatum? Dic ergo quem vocat David nisi Filium, dicens illud quod supra po-
sanctus patiiarcba, invocaveril, aut in cujus nomine sumius : Quipascis Israel, intende; qui deducis velul
eum exislimes invocasse. Procul dubio aut Patrem in oves Joseph (Psal. LXXIX, 1) ? Cujus et advenlum po-
nomine Filii, aut Filium in ndmine Patris asseris in- stulal, dicens (v. 5): Excila potentiamtudm, et veni
" Sed
priora verba non babenlur in Vulgatis,
 " 802'
-801 "CONTRA FARIANUM FRAGMENTA.
ut libercs nos. Agnosce igitur, invocalo Palre, Fi- A enim memorali sermonis loco ait-: Si manseii.is in
lium quoque pariter invocari, -et invocato Filio, in- me, el verba meain vobismanserint, quodcunqUevolue-
vocarinihiiominus Patrein, et ab eadem invocalione ritispeletis, elfiet vobis (Joan. xv, 7). Hic peteudum
Spirituin sanctum nullatenus separari. Unum enim dixit, sed utrum ab ipso, an a Patre petendum sit non
sanciae Trinitati obsequium orationis debemus, in oslendit. Paulo post tamen curavit petendam Patris
-cujus nomine baplizali, gratiam redemplionis acce- aperire personam, dicens : Non vos me elegisiis, sed
piinus. Patri ergo dicimus -orantes, Per Dominum no- ego elegi vos, el posui vosut eatis, et fructum afferatis,
strum Jesum ChristumFilium tuum, poscenlesut per et.fruclus vester maneal; ut quodcunquepetierilis Pa-
ipbiimfaciat quod oramus, per quem nos facere di- trem in nomine meo, detvpbis (Ibid., 16) : quodrur-
•gnatus est ut essemus. Omniaenim Paterper Filiuin sus inculcans ait,: Amen amendico vobis, si quid pe-
fecit el facil, quia unus DominusJesus Christus per tieritis Patrem in nomine meo, dabit vobis (Jsan. XVJ,
quem omnia (I Cor. vin, 6); de quo item scriptum 2). Verumtamen audi quomodo etiam seipsum pelen-
est, quia omniu per ipsum facta sunt, et sine ipso fa- dum curaverit discipulisintimare, dicens: Amenamen
.ctum est nihil (Joan. i, 5); et quia omnia per ipsum dico vobis, qui credil in me, opera qumego facio ei ipse
et in ipso creata sunt, el ipse esl ante omnes, et omnia faciet, et majora horum faciel; quia ego ad Palrem
in ipso conslant (Coloss.i, 16,'17). Sed quia illud.quod-~r>vado, et quodcunquepelierijis in nomine meo, hoc fa-
dicitur, Per DominumnostrumJesum Christum, adju- " ciam, ul glorificelur Pater in Filio. Si quid pelierilis
ralionem exisiimas, etiam in hocoequaleraFiliumPa- me in nomine meo, hoc faciam(Joan. xiv, 12, 15, 14).
tri cognosce. Aposlolica quippe-dicit auctoritas: Eece Dei Filius pelendum insinuat el seipsum. Si quid
Abrahm namque promidens Deus,'quoniam neminem aulem Pater in nomine Filii fueril petitus.sine duhio
habuil per quemjurarel majorem,juravit per semel- daturus est, quia hoc promisit Filius qui est fidelis in
tpsutn (Hebr. vi, 13). Deus ergo qui non jurat nisi per verbis suis : si quid etiamFilius in suo petatur no-
semetipsum, non adjuralur nisi per illumqui cumeo mine, hoc se promitlit sine dubitalione faclurum.
unius esse naturaecognoscilur. Quamvis orationis illa Proinde, aut dic Patris et Filii unum o.us esse, et
conclusio magis per quem Paler operetur ostendat, pei'sonas in oratione conjungi; aut si separas,perso>
non sermonem adjurat:onis contineat. Quocunque nas, utqtiod pelilur Paler, Filium peti non credas,
tamen modo dicatur, sufiicit, quoniam ad hoc dici- necesse esl utsi citi vindicanduiriputas oralionis ob-
tur, ut omnis oratio, omnesque preces, Filii et Spi- sequium, -soliascribas etiam operaiionis effectum. Ac
rilus sancli nomine concludanlur. Ergo e.\ quo et per hoc, secmidum senlenliam luam, in ipsis sanctis
beatum martyrem Stephanum ostendimus, in ipso ar- apostolis et martyribus magna in suis oralionibus
ticulo passionis, orationem suam non ad Palris, sed diversilas invenilur : dum alius Palrem orat, alius
@3J ad Filii direxisse personam; rursusque ad per- Filium invocat. Nam legimus a bealo Paulo Palrcm
sonam Patris osationem sive precem tota dirigit pro fidelibus invocatum, sicut ipse dicit : Hujus rei
Ecelesia semper; debes agnoscere, omnem rationem gralia, fleclo-@B!BSelmameaad Palrem Domxninosiri
fideiriostrsequamvis ad unam ex Trinitate personani Jesu Christi.ex quo omnis paterniius in cmliset in lerra
videalur drrigi, totius in ea lamen Trinitalis honori- litmiiialur, ut det tobis secundum divilias glorim sum
ficenliam contineri. Ille enim qui ait: Qui me odit, el virlute corroborari per Spiritum ejus in inleriorem ho-
Patrem meum odit (Joan. xv, 22), el de quo bealus minem, habilare Christum per fidemin cordibus vesiris
Joannes dicit: Qui diligil genilorem, diligit eum qui (Eplies. iii, 14). Quod ulique Paier siue dubio fecil.
natus est ex eo (I Joan. v, 1); sicut comniunitcr cum R'atus autem Stephanus Dominiim Jesum, ut spiri-
Patre vel odio haberi vel diligi, ita cum Pater exo- Usiiiejus susciperet, invocavil (Act. vn, 59). Quod
ratur, simul cum eo cognoscilur a fidelibus exorari. ulique iiem Dominus Christus invocatus implevit.
Et quoniam unus est Patris et Filii Spiritus, necesse Quid ergo nunc dicis? Fecitne Filius cum Patre, quod
est ut dnm invocatur Pater aut Filius, in Palre et . PJUIUSPatrem peliit.etPater cumFilio, quod Filiuin
Filio etiam ille qui unus est utriusque Spirilus invo- Stephanus invocavit? An quod solqm Palrem Paulus
cetur. Unus est autem Jesus Christus, unigenilus Dei petiil, solus Pater fecit, et quod solum Filium Sle-
Pairis Filius, cujus nomine concludimusomnem ora- phanus invocavit, solus Chris.lus implevit? Si enim
tionem quam destinamus ad Patrem : nec tamen sine dheris illud quod, secundum sententiam tuam,soIuhi
sancti Spiritus nomine, ul oslendamus totam nos Palrem Paulus peliit, a solo Patre fuisse faclurri, ni-
humiliter poscere Trinitatem. Non enim omni Trini- hilominus fateberis etiam illud quod solum Filium
. tali dicimus : Per Dominumnoslrum Jesum Christum Stephanus poposcit, a solo Filio absque ulla Palris
Filium luum, sed soli Palri, cujus>estunigenilus Filius cooperalione perfeclum. Ac per hoc separata opera
Dominus Jestis Chrislus. Ad hoe autem, sicut supra Palris et Filii dicis : ubi ipsi Dei Filio conlradicig,
jam disimus; nomen Jesu, Christi et Spiriius sancti dicenti : Qumcunque^nhnPater facit, hmc et Filius
cum Patrem oramtis adjungimus, ut quidquid poscir fucit-similiter {Joan. v, J9). Si vero dixeris, irVim-
mus, a tola nos Trinitate postulare monslremus. plendisposlulalionibus Stephani martyris et aposloli
- Alioquin ostende
nobisquomodopossilillud impleri, Pauli unum opus esse Patris et Filii, agnosce ulrius-
qtiod ipse Salvalor noster, in ipso sermone novis- que unum opns nullalenus esse potuisse, nisi per
simo, quem (seciituiumEvangelium Joannis) ad di- unilatem naiurse; ut et Paterse a -Slephano invoca
scuiulos habuit, piweepisse "cognoscifur. Quodam ttim in Filio cerneret, et a Patilo exorafum se iii
803 S. FULGENTII EPISCOPl RUSPENSIS .801
Patre Filins agnovisset. Sed ul agnoscas tioc hahere A lis omnino non diciinus, sed eliam sic confitemur
apostalicam doclrinam, ut a nobis et Pater et Filius Jesum Christum solius Dei Patris Filium, ut eura
invocetur , vide quomodo invocandum Cbrislum bea- ntillatemis separemus. Magnoequippe impietalis est
tus commendet Aposlolus, qni Corii.lhiis ila scrihit: alium putare Christum, alium Jesum Chrislum, cum
Paulus vocalus Apostolus Jesu Christi per voluntatem unus sit utique Dei et hominis filius Jesus Chrislus :
Dei, et Sosthenes fraler, Ecclesim Dci qum est Corin- Filius-scilicel solius Dei Patris, non totius utique
thi, sanciificalis in Christo Jesu, vo^calissanctis, cum Trinilalis. Nam idem Jesus Christus secundum car-
omnifois qui invocanl nomen Domini noslri Jesu Chri- nem opus tolius Tiinitalis agnoscitur, nec ideo - la-
sti, i» omni loco ipsorum, el uoslro. Gratia vobis'et mcn tolius Trinitalls filiusinvenilur. Humanam quippe
pax a Deo Palre noslro et UominoJesUChrislo.(I Cor. naturam Filii Dei, id esl formam servi', simul Patcr
i, 1, 2, 5). Cernis nempe, illis qui invocant nomen el Filius et Spiritus sanctus, id est ipsa sancta Tri-
Domini nostri Jesu Chrisli, graliam et pacem ab Apo- nilas fecit, sed eam solus Jesus Chrislus accepit, di-
stolo divinitus postulari. Quid ergo superesl, nisi ut centebealo Apostolo : Hocenimsentiteinvobisquod
omnis qui Domini Jesu Cbrisli non invocat nomen, et in Christo Jesu : qui cum in forma Dei esset, non
nec graliam ab eo possit habere, nec pacem? Qui rapinam arbilratus est essese mqualemDeo, sed semel-
autem non acceperit a Deo graliam, poenam recipiet R ipsum exinanivil, formam servi accipiens (Philip. n,
sine dubib sempiternam; el qui a Deo Patre et Do- 5, 6, 7). Ipse igitur Jesus Chrislus, non solum in
mino Jesu Chrislo non accepit pacem, nullalenus per- forma servi, verum etiam in forma Dei, onus est so-
veniet adsalutem. Ipsius euim nominis invocalionem lius DerPalris Filius, quia formam servi accipiens,
prophelico bealus Paulus commendat eloquio, dicens: non personam accepit hominis, sed naluram.In ulero
Omnis qui invocaveriinomen Domini,salvus eril{Rom. quippe Virginis utVerhum fieretoaro, simul ,una
x, 15; Joei; n, 52). Certum est itaque" secundum facla est Verbi carnisque conceptio ; -et in una Verbi
veroefiderregul;tm,in qua sanclscTrinitalis una sub- persona simul concepta est divina humanaque na-
slantia creditur, uullam separationem Palris et Filii lura : non ut utraque nalura una fieret, sed exutra-
fieri, sive Pater, sive Filius a fidelibus invocetur. Ab que natura, unius Jesu Chrisli illa quoesemper erat
illis aulem nec Patrem invocari, nec Filium, qui in- persona constaret. I.ujus rei veritas, sicut non per-
vocatione quse offertur Palri, non credunt cum Patre, mitlit quartam personam pleniludini divinae Trinita-
Filium naluraliler invocari. Hoc enim Iiabet naluralis lis BS^^djuiigi, sic oinnino prohibet Jesum Chri-
unitas Trinitatis, ut inseparabiliter cuncta illis tribus slinn Trinilatis Filium nuncupari. Quod ritique eliam
personis exhibeantur sanctoe religionis obsequia, in sancli Symboli tenor ostendil, ubi cum dicilur': Credo
quibus una est inseparabilis incommulabilisque na- Q in Jesum Christum,. Filium ejus unicutn Dominum
tura. In orationibus quippe quas.una vera Ecclesia noslrum, qui natus est de Spiritu sancto ex Virgine
fundit ad Deum, et naturae servatur unilas, el perso- Meria; ipsum ulique quem Dei Filium dicimus, eum-
narum discretio cusloditur : ut cum ad Patrem diri- dem quoque natum de Spiritu sanclo ex Maria Yir-
gitur oratio, qui est origo Filji et Spirilus sancli, gine confitemur. Itaquecum dicimus, Jesum Cltrislum
unanresse naturam Trinitatis appareal; commemo- Filiutn ejus, id est Dei Palris Filium Jesum Christum,
raiione S33 5'ei'°Filii et Spirilus sancii, Trinitalein nativitalem divinitalis oslendimus, qua sine initio
veram ipse finis oralionis ostendat. Sic Sabellii alque est aeternus de Palre : dicentes autem natum de Spi-
Aiii periiJia vincilur, dum in ipsis quoque oratioiii- rxtu sancto ex Virgine Maria, naliyitatem fatemur
bus et precibus, tam uhius naturse quam trium per- qua idem Unigenitus Deus, secundum carnem tem-
sonarum verilas a catbolicis sacerdolibus praedicalur. poraliter inilium sumpsit ex Virgine. Proinde Jesus
FRAGMENTUMXXXII. Christus, sicul supra dictum esl, secundum carnein
Jesus Christusnon est filius Trinitalis, quamvissecun- quidem opus esl totius Tririilalis , secundum vero
dumcarnem sil opus totius Trinitalis : sed secundum ulramque nalivitalem solius Dei Patris est Filius :
deitalem filius esl solius Palris, secundumhumani- quia idem solus Unigen lus Deus est temporaliler
lalem filius solius Marim Virginxs.
D verus homo de Virgine pr. creaius, qui desolo Patre
-Quis enim unquam tantoe reperiri possit insaniie, sine inilio verus Deus esl nalus.
qui auderet Jesum Chrislum tolius Tiinitalis Filium FRAGMENTUMXXXIII.
prsc.lieare? Ecclesia quippe Dei vivi, columna et fir- Jesus Christusnon est solius hominis vocabulum, sea
luamenlum veritatis (ITim.m, 15), unum scieiss eliam Dei: et in Scripturis inlerdum secundumdi-
Patrem unius Filii, et unum sciens Spirifum sanctura vinamnaluram solam,inlerdum secundumhumanam
Patris et Filii, nunquam potesl Jesum Chrislum Fi- solam, nonnnnquam secundum ulramque dccipilur.
,Deuno et eodem Spiritu sanclo, elDei Fitius digna-
lium Trinilatis dicere, quia neque duos Palres, nequ< tus esl Fiixushominis ficri, et nobis donalum cst in
duos Filios, neque duos Spiritus sanclos polest ali- Dei filios adoplari. Aridni non sunl atltores uniut
qtialenus prsedicare. Jesus Christus ilaque, non solun Dei, sed plurium.
secundunrdivinitalem ftn qua naturaliler aequalisesi Ac primum quod ex mea mendaciter persona di.\i-
Deo Patri), sed et secundum animam et carnem (ir sli, t Jesus Chrislus vocabulunrest hominis, J Paulus
quaidemDeusconsubstanlialis estmatri), nonsolun doclor genlium in fide et verilale, sicut conlrarium
Filius Dei Patiis esl, verum etiam unigenilus Filius verilati,conlraiium convincit et-ficlei,qui JesumChri--
Pioinde, non solum Jesum Chrisluni Filium Trinit.i- slum el Deum demonslrat ct bominem. Ila ut uno
 - CONTRA."FABIANUM FRAGMENTA. * 808
j>05
:
eodemque nomine Jesu Christi, in una duntaxal ea- A enim qui dixit discipulis suis Ecct ascendmttslliero-
sacer-
demque persona, rionnunquam solam divinam, ple- solymam, etFilms heminis tradetur principibus
rumque solam humanam, vel utramque simul intel- dotum el scribis; et damnabunl eum morti, et tradenf
ligi velit aliquando substantiam.-Idem namque dicit: eum gen&bus, eiiliildent ei, el conspuent eum et fla-
Hoc sentite in vobis quod et in Christo Jesu. Qui ^um ~gellabunleum, et interficienl eum, et lerlia die resur-
in forma Dei esset, non rapinam arbitratus est essesc gel (Mallh. xx, 18, 19); idem dixitr: Nemo ascendit
in cadutn, nisi qui de cmlo descendit, Filius hominis;
eequalemDeo,sed semetipsumesinanivit,-formamserv\
accipiens, in simililudine hominum factus., et habitu qui esl in •cmlo(Joan. in,' 15). Quis vero sanae inlelli-
inventusul homo(Philip.n, 5 et seq.). Timotheo quo- gentise, in ulroque locq Filium hominis secundum
que scribens, ait: Memor eslo Christum Jesum restir- junam putet Jocutum fuisse subslanliam, cum utique
rexxssea mortuis, ex semine David-secundum Evan- . nec secundum divinilalem pofuerit Filius illa omnia
meum Tim. - Eece in ulroque loeo pati, nec secundum carnem lunc fuisset in coelo
gelxum (II n, 8).
unus Chrislus Jesus nominatur,' sed non secundum quando talia loquebatur in terra ? Unus.igitur idem-
unam natnram in Christo Jesu uterque locus accipi- que est Filius hominis, qui et secundum solam car-
tur. Unus est enim Chrislus Jesus, qui cum in forms nem vere traditus, et vere interfectus, die tertio re-
Dei esse.t, non rapinam arbitratus est esse se aequa- B surrexit, elsecundum solamdivinitatemtotusinterra,
lem Deo,' sed 035 semetipsum exinanivit, formam et totus in coelo fuit, quando secundum cariiem .in
servi accipiens, et qui resurrexit a moriuis ex semine terra lanlum posilus, illa de se veraciler dixit. Verum
David. Sed Christus Jesus-in formaDei semetipsuirj est itaque quia in Chiisto una est persona deitalis et
exinanieris, et formam servi accipiens, secundum carnis, sed ulriusque naluroeQgg proprieta te servala.
solam inlelligitur divinam naturam: secundum quam Nam Christus dicitur aliquando"secunJum solam di-
intelligitur eliam, ubi ait : Et unus Dominus Jesut vinitatem, aliquando dicitur s.ecundumsolam carnem,
Christus, per quem omnia, et nos per ipsxim (I Cor, _ aliquando secundum utramque substantiam. Secun-
vm, 6). Idem vero Ghristus Jesus, resiirgens a jnor- dum solam quippe divinitatem inteljigenduni Chri-
tuis ex semine David, secundum humanam tantum slum monstravit Apostolus, dicens : Nolilc mentiri
recle potest cognosci substantiam. Bursus Apostolus invlcem : exspoliantes vos velewn liominem cum
dicit: Obsecroigitiir, fralres, per Dominum noslrum actibus suis, et induentes novum, eum qui renovatur m
'JesumChrislum, etper caritatem Spirilus {Rom. xv, agniiione, secundum imaginem ejtts qui creavit eum.
50). Et alio loco : Teslificor coram Dep, el Christo Ubxnon est Genlxlisel Judmus, circumcisioel prwptt-
Jesu, qui judicatnrus.estvivos el mortuos (I Tim. i, tium, Barbarus et Scytlia, servus el liber, secl omnia el
4). In quibus ulique locis, non secundum solam di- C in omnibus jChrislus (Colos. m, 9 el sea.). Talo csi
vinam, neque secundumjaolam humanam, sed secun- autem quod hic ait: Omnia el in omnibus Chrislus ;
dum ulramque naturam, totum Christum Jesum ac- quale est islud : Ut sil Deus omnia hiomnibus. Secun-
cipimus ab Apostolo nominalum. A7idesnequia Jesus dum solam quoque carnem Christum cognoscimtis ab
Christus, non secundum hoc solum quod Deus est, Aposfolo nominatum, ubi ail : Tradidi enim vobis in
neque secuudura hoc solum quodhomo est, inomni- primis quod el accepi , quia Chrislus moiluus esl pro
bus Scrlplurae locis est accipiendus : sed in unoquo- peccutis noslris secundum Sciipiums, et quia seputtus
.que Scriplurarum loco secundum id accipidebet, cst, et quia resurrexit lerlia die secitnduin Scripturas
secuudum quod Verilas docet ? Unus est ehiin Christus (I Cor. xv, 5,- 4)/IHe quoquelocus cjusdcm Aposloli
Jesus, Dei et hominis Filius in utraque natura, unus huic invenilur intelligentioeconvenire, iibi ait': Qui-
in ulraque verus. Unde nec illud potest constare quod cunque in Clmslo baptizali sumus, in morte ipshis ba-
dicis, «Filium Dei vero cum dicimus, ipsum Deum ptizati sumus. Consepulli enim sunuts cum xllo-per ba-
.Filium, id esl ipsum Christum spiritalem significa- piismum in mortem (Rom. vi, 5); el paulo post: Chri-
mus. s Neque enim spirilusTerat sine coi'pore ipse slus resurgens -a morluxs, jam non moritur, et mors ei
Redemptor nosler, quando ait illi cseco nalo, cui . ultra non dominabitur (Ibid., 9). Quem lanicn Chri-
oculos misericorditer et mirabiliter dedit : Tu credis D slum secundum utramque cognoscitur praedicare na-
in FUhim Dei ? Cui cum ille-dixisset: Quis esl^Do- luram, dicens : Quorum patres,'et exquibus Christus
mine,ut credam in eum? dixit-ei Jesus : Et vidisti eutn, secundum carnem, qui esl super omnia Deus benedi-
el qui loquilur tecum, ipse esl (Joan. ix, 55, 56, -57). clus in smcula (Rom. ix, 5). Manifeslum est igitur,
Manifestumesl autem quod in-eo corporeis.oculis non illas regulas quas in proedictis voluisti iirmare nomi-
divinitas , sed lmmanitas videbatur. Altende ctiam nibus, nullo roborefulciri, quia nullateniis Chrisliaiix
"beati Pelri eonfessionem dicentis : Tu es Chrislus_ congruuiitveiilati. Non solum enim cum dicitur Dei
Filius Dei vivi (Matth. xvi, 16), et ipsum Filiuin Dei Filius, aut cum dicitur hbmlnisFilius, sive cum dici
non Deum tantum, sed Demn hominemque cognosce : lur Christus, vel cum dicilur Jesus ^hristus ; verum
prsesertim quia se Filium hominis dixit ipse Christus, etiam cum ipse qui est Unigenitus a Palre, plenus
guem Filium Dei vivi confessus_eslPetrus. Unde cnm graiioo et veritalis (Joan. i, 14), in sanctaScriplura
sit unus"Christus Filius Dei et hominis, sicut non dicitur Deus, corsiderandura est, in ipsa una Filii Dei
semper eum secundum solam divinitatem Filium Dei persona qusenam recte debeat aeeipi sine ullb crrore
videmus dictum , sic nec secundum solam carnem subst3}-,kia.Nam in illo Acluum apbstoloruin loeo,
inveriimussemper Filium hominis nuncupatum.' Ipsc uJjj idem Paulus aposlolus majoribus.nafu et seniori-
 807 &. FUL-GENTIIEPIstQPI RUSPENSIS 80«
bus dicit: Altehdiie vobisel ttniversogregi, in quo vos A cuItoi'es unius Dei, qui aliam naturam dicitis Patris,
Spxrilussancius posuii episcopos,regere Ecclesiapi Dei aliamFilii, aliam Spiiilus saneli: el-cum^unumDeum
quam acquisivii sanguine suo (Acl. xx, 28); utique hic non colatis, nec tres tamen deos colitis ; sed quod
Deum non accipimus nisi ipsum Filium Dei : qui la- pejus est, "quiadicitis vos' colere quidem duos deos,
men non secundurn setemam atque incommutabilem id est Palrem deum majorem, el Filium deum mino-
divinitatem suam , quam habet incommutabilis ex rem; et cum eis quasi colere Spiritnni sanctum, -cui
.Patre , sed secundum humanitatem qua de Virgine -> omnino nomen Dei adimilis, et eum creaturam sine
verus faclus est homo, intelligitur idem Deus Eccle- aliqua reverentia nuncupatis. Unde. quia creaturae
siamacquisisse sanguine suo. Non ergo dicimus Je- vos esse cultores ostenditis, - profeclo (si volueritis)
sum Christum esse humanilalis el soliusiiominis no- non tres tantum, sed etiam quinqne deos colere po-
men, sed unum Jesum Christum Deum hominemque - teritis.
dicimus, in quo tic est de nalura matris vera natura Qgg FRAGMENTUMXXXIV.
hominis, sicut de natura Dei Patris vera e"taeterna Non soli Palri sacrificat Ecclesia,, auf soli Pairi dat
manet substantia deilatis. Ipse enim qui Veritas gloriam. sed loli Trinitali. Christus pro nobis corpus
esl, verus Filius esl etPatris et matris, de quo dicit - suum et templumet sacrificiumfi cit. Gratias aghnus
Palri et Filio ut Deo, Palri aulem per Filiuxn ul
beatus Joanncs : Scimus quia Filius Dei venit, et dedil " hominem. Spiritus sanclus locum non habet inter
nobis intclleclnmut cognoscamusverum, et simus in op_eraDei.
vero Fitio e_)usJesu-Christo (I Joan. v. 20). Et quo- Oporiet autem tuum consequenter refutari menda-
niam verus Doi Filius naturaliter Deus verus est, qui ciism, in eo quod dicis, semper me firmasse, soli of-
nec verus Deus essel si verus Filitis de Patris natura ferri omne sacrificium Patri: quod ego nec aTquando
-non esset, propterea statim beatus Joannes adjutixil: dixi, nec dico. Saneta enirn Ecclesia catholica non
Hic est verus Deus, et vita mierna (Ibidem). Q_U I'1 soli Patri, sed simul sanctse sacrificat Trhiilali; et
eo vero quod Christus Dei Filius, natus ,de Spiritu sicut ad solius Palris personam dirigens orationem,
sanclo ex Virgine Maria dicitur, non est alius Spiri- Utam simul invocat Trinitalem ; ita quod Patri Deo
tus sanclus quani Paracietus, qui est unus Patris et immolat, simul Trinilati sacrificat. Sive enim inora-
Filii Spiritus. Idem namque est Spirilus verilatis qui tisne, sive in sacrificio, nullam facit fides vera discre-
a Patre procedit (Joan. xv, 26), qui solel in Scriptu- tionem muneris, quia non cst in Trinitate divcrsitas
ris sanclis Spiritus sanctus evidentissime nuncupari. potestatis : unde quidquid unfpersonse offeiiur, ne-
Nam est quitlem naluraliter et Pater spirilus, et Fi- cesse esl Tiinilaii pariter offeratur. Quod sanctorum
lius spirilus, el Pater sanctus, elFilius sanctus ; seJ patriarcliarum et prophetarum demonstratur exem-
lamcn non invenitur locus in divinis eloquiis/in quo G plis : ubi principaliter attenden.lum nobis esl,-allare
Pater aul Filius absoluie, et sine aliqua adjeciione ad hoc semper tecSificatumDeo, ut debilo sacrificii
dicalurSphilus siinaus. Scriptum esl enim : Spirilus Deus honoretur obsequio. AHare namque ibi priniiim
est Deus (Joan. iv, 24); sed additiiin est ibi Deus, ubi in sanctis voluminibns jioininatui', ubi sanctus Noe,
sirie dubio Paler agnoscitur Dous. Ergo cum Patrem de arca egrediens, Dco pcrhibelur hostias obtulisse.
Uul Filium sancla Scripluia significat, consuevit aut Sic enim scriplum est: Et mdificavitNoe attare Do-
Spiritum lantummodo, aut sanctum dicere, el aut mino, el uccepit ab omnxbuspecorlbus mundis, elab
uomen adjungere quo vel Pater vel Filius possil in- omnibus vblalilibus mundis, el oblulil hosiiam super^
ielligi, aut si noinen non adjunxeiil, ex prcecedenti- altare Dco (Genes. vm, 20). Nam et Dominus osten-
bus vel subsequenlibus agnoscatur ulrum uni per- dens quod hujus rei gratia.conslruatur aItare,,Mosi
sonse, an simul ipsi sanctaeTriullali, secundum regu- famulo suo sicloquitur : Allare de terra facxetismihi,
lam debeal veroe fidei coaptari. Ipse est igitur unus el immolabilis,superillud holocauslael salularia veitra
Spiritus sanctu^, de quo secundum carnem nalus est {Exod.i~\, 24). Inquiramus ergo cuinampalresnostri
Chrisms, ex quo spirilaliter omnis renaseitttr Chri- altare construxerint, ut ipsi ecs agnoscamus eliam
stianus. Ea quippe saricti Spiritus gratia, qtia Deus sacrificium oblulisse. Post illud itaque allare quod
Unigenitus dignalus est'Filius hoiriinis fieri, nobis D Noe Domino fabricavit, a sancto Abraham legimus
donatum est in Dei filios adoptari. Non autem Trini- altare constructum. Sic enim scriptum est: El visus
tatis, sed solius Dei Patris est Filius Jesus Christus : est Dominus Deus Abrahm, el-dixil ei : Semini tuo
qui ulique digne dicitur coaeternus Deo Patri, eliani dabo lerrain islam. El mdificavil ibi Abraham allare
accepta carne sua, quia una est in illo divinitatis Domino, qui visus est ei. Et recessit inde in monlem
carnisque persona: el ipseDei Filius qui in personam conira orientem Belhel, et staluil ibi tabernaculum
dcitalis suoe -accepit carnem,. naturaliter habet Deo suuin Bethel, secundummare Agge, contra orieniem :
Palri coseternam sine initio deitatem. Nec est alter el mdificavitibi altare Domino Deo, el invocavitin no-
Spiritus sanclus quem in noslrisoralionibus cum Patre mineDomini Dei, qui vkus est (Genes. xii, 7, 8). Cum
et Filio nominemus, praeter unum Paracletum Spiri- superius de-invocatione Dei ageremus, istum locum
tum : quem sic unum Spiritum Patris et Filii riovi- jam nos posuisse meminimus; ipsum eliam. nunc
mus, ut consubslanlialem el coopternumPalri el Filio , repetamus sensum. Volentes enim Filium a Patre
cerlissime noverimus. In eo auteni unum Deum nos minorem ostendere, soletis dicere, Filimn sarctis
jeolore demonstramus, quia tinain Trinilatis substan- Palribus visum. Quid ergo nunc dicitis ? Quandoqui-
tiam credimus et fatemur. Vos aulem nullatenus estis dem Abraham noslcr, Deo, qui ei visus est, aliare
£09 CONTRA FABIANUMFRAGMENTA. 810
«eJificavit: non aulem fuit necessitas sedilieandi alla- A gationem genlium erit, ul recipiam x~e(jes, et effitndam
ris, nisi pro £39 sacrificiis offerendis. Deo igitur super eosiram furoris mei: quoniam in igne mmulaio-
qui visus est ei, sanclus Abraham sacrificium obtulit, nis mcmconsum.nabilur£^,0 omnis terra. Quiatxtnc
cui non ob aliud nisi ut sacrificaret, allare construxit. Iransferamsuper populos Ihiguaxn in progeuies ej.is,
Ipsum efiani .invocavit, quandoquidem in noniine ut invocenl omnes nomen Doxnhti, el serviant ei sub
Domini Dei qui visus est, legitur invocasse. Proinde, jugo uno. A irans flumineMlhiopim suscipiam obser-
aul confitere, simul unius oralionis obsequio Patrem vanles me. Qui dispersi sunt, offerenl hostias mihi in
>«tFilium invocari, et unum .sacrificiumPalri ,etFilio illo die (Sophon. IJI, 8, 9, 10), Quis ettqui sibi dicit
simul offerfi; aut si hoc non vis, necesse est ul aut " hostias offerendas, nisi qui, s>ein die resuniectionis
Patrem dicas visum, aut soli Filio sacrificium a san- suaepraecepil susliueri? Quis autem se resuri'eclurum
ctis patriarchis fatearis oblatum, el Palri-compella- pi'cC(3ixil, nisi ille qui irudilusesl propler deticta nosira,
xis adimere quod Filio conaris auferre. Simililer et etresurrexit propterjuslifiealionem.noslram(Ror-i.iv,
delsaac legimus, de quo dicit Scriptura : Ascendil 25j ? Sed quis dubitabit el sanctos palriarclras, et
auleminde ad.puieumjuramenli, el visus estei Domi- prophetas tempore Veteris Testamenti unuin PatrJ
nus in illa nocte, el dixit ei : Ego sum Deus Abraham «t Filio sacriiicium obfulisse? Quandoquidera in ipso
palris lui. Ne limeas, tecuxnenim suxn, et benedicamg exordio nativilatis, quam de Virgine Christus habuit,
le, el mulliplicabosemenluum,proplerAbraham patrem sacrificium sibi crediturarum genlium , Magis offe-
luum, El mdificavil ibi Isaac allare, et ixxvocavitin rentibus, dedicavil : ipsos scilicet primitias genlium
jiomine Domini ( Gen. xxvi, 23 el seq. ). Diligenter faciens, et in .eorum munere primitias sihi debilse
-altende, ipsunrfisseDeum Abraham qui et Abrahse immolalionis ostendens. Magi quippe Chrislum Do-
-et Isaacvisus eit, ipsique altareab Abraham et Isaae minum adorantes, etiam aurum,"tlvus, et myrrham
tedificalum, ac per hoc ipsi ab utroque- sacrificium suppliciter obtulerunt. Thus aulem, cerlum estin
immolalum. Veniamus et ad Jacob, ut ipsum quoque saerificiis Deo semper offerri, aurum regise potesfati
simili fide prsedLtum,ostendamus Deo Abraham, et -annua devotione persolvi, myrrham vero in sepullu-
-Deolsaac, etDeo Jacobaltare construxisse, el ipsum ram mortuis corporibus adhiberi. In isto igilur trlno
similiier invocasse. Sic euim de eo scriplum est : oblationis genere., perfectum eontinetur fidei Chri-
Venit autem Jacob in Salem civilalem Sicldmorumin siianoe mysterium; quo cognosceretur iu Christo et
terra Chanaan, cum vcnisseldc MesopotamiaSyrim ; -assuroptoeinflrmitas carnis, et sempiterna atquere-
et applicuit secundumfaciem civilalis ; et emit parlem galis omnipolentia .deitatis. In uno etenim eodemqua
agri,in quo.statuil labernaculum suum, ab Emmor -Christo crediderunt morlalem earnem, regiaui po-
$alre Sicltem, ceiilum agnxs. Et slaluit ibi altare, et r testalem, exceLam super omnia deitatem; ac perhoc
vivoeavitDeum Israel (Geues. xxxni, 18 el seq.). Item -docuerunt credendam esse veram Redemploris mor-
paulo posl sancta Seriptura sic ait: Dixit autem.Deus tem, et ipsi vero Regi i-eddendam, quam in nobis
ad Jacob : Siwgensascendein locum Belhel, el inha- suam creavit et renovavit imaginem ; et eidem Deo
iila ibi, .et fac ibi allare D.eoqui visus est libi cum summo el vero exhibendam, quam Graeci laroziav
[ugeres a facie Esau fratris tui (Gen. xxxv, 1).-Et voeant, sacrificii servitutem. Sic in eorum cordibus
paulo post : Venil aulem Jacob in Luza, -qumest in invenlum est, non atramento, sed Spirilu J)ei vivi
terra Chunaan' qumest Belhel, ipse et omnisplebsqua conscriptum : Dominum Deum tuum adorabis, et illi
£ial cumeo; et mdificavitibi allare ; et vocavilnomen soli servies (Deut. vi, 15) ; ,et: Sacrificans diis, era~
lociillius, Domus DeL Ibi enim apparuit ei Deuscum dicabilur, nisi Doininosoti (Exod. xxn, 20). Nam, ut
fttgeret a facie frairis sui Esaii (Ibid., 6, 7). Cerlum de tuis quoque litteris tibi aliquid ingeramus, ul ihus
esi autem a sandis palriarchis illi Deo sacrificium ob- in sacrilicio solere semper offerri facillimerecorderis,
Jatum cui est ab eis allare .construetum, et quem con- canentem recense Yirgilium,
slat ab illis suppliciter invocatum. Puto autem quocl CentumqueSabaeo
-non audebis dicere alium Deum patriarchas, et alium Thure calemarae.'(JEneid.1.1, v. 423.)
sanclos apostolos et martyres invocasse. Unum enim j) et Chrislo, cui thus cognoscis oblalum, etiam sacri-
Deum invocaverunt, quia in quem credebanl patriar- ficium in unilale Patris et Spiritus sancti, ab una et
chse, in ipsum quoque apostoli et ir.artyres credide- vera Ecclesia non dubites immolari. Nam et beatus
runt. Quia vero Deus Abraham, et Deus Isaac, ipse -martyr Slephanus Christo Domino se sacrificium ob-
congruo tempqre Velus Testamentum dedit, in quo 'tulit, quem ut ejus spiritura susciperet invocavit, di-
TestamentiNovipromissa tenebantur figuris congruis "censj Domine Jesu, suscipespirilum meum (Act. vn
obvelala (uudeetsi fuerunt alia temporis illius sacra- 59). Scriptum e»t autem quia sacrificium Deo spiritus
menla, fides tamen Christianaereligionis non fuil ali- contribulatus (Psai. i, 19) ; cui sanctus Azarias ait :
quando diversa); hoc ordinavil Trinitatis una et vera In anima conlribulatael spirilu Itumiliationisaccipia-
divinitas , ut etiam propheticis eloquiis, sacrilicium mur, siculin hoiocauslisarietiim el taurorum, el mul-
•verum Ghristo Domirioj tempore Novi Teslamenli ixludine agnorumpinguium,sic fiat sacrificiumnoslrum
diceretur' a fidelibus offerendum. ^Juod Sophonias in conspectuluo (Dan. m, 59, 40). Hli autem Domiriu
•propheta'liis verbis Spirilu sanclo repletus insinual: suum'spiritumoblulit,quemsanctusStcphahusutejus
Susiihe me, dicit Dominus, in die resurreclionismetc, spiritum susciperel invocavit. Nemoautem sanctorum
mjestyil&hiUm/^Quoiikim
' judicium meum in congre- virorum invocasse dicitur, nisi Deum.Et maxim.esau-
""':' PATRGL.LXV. 26
 811 S. FULGENTII EPISCOPl RUSPENSIS ' gj»'
cti palriarchae lunc commemorantur nomen Doiuini A quamur vestigia ejus. Christus itaque suo nos exem-
invocasse, quoliens altaria exslruxerunt, in quibus plo docuit, et oslendil illius esse sacrificium, cujus
ntiqueilli Deo quem invocabant, sacrificiaofferebanl: sumus et templum. Templnm autem non solum Pa -
ita ut vix inlerdum quisquam eorum sine constru- tris et Filii, verum eliam Spiritus sancti sumus :
clione altaris nomen Domini invocasse dicatur. Unde proinde unurii sacrificium Patri etFilio el Spiritui
641 commode mullumque congrue in hoc loco sancto suppliciter immolamus. -Et quia in templo
beatus martyr Stephanus, non poslulasse, sed invo- duobus maxime officiis, id est, oralionis alque im-
casse Dominum Jesum dicitur, quando semelipsum molationis, invenitur summo illi uni et vero et bono
Deo sacrificium obtulisse cognoscitur. Ubi apparet Deo humana servire 642 conditio, propter quod
quia illum sine dubio cum Iapidaretur invocabat, cui et Salvator noster ingrediens templum ait: Domxts
se sacrificium, et vivam prorsus hostiam oflerebat. mea domus oraiionis vocabitur (Matth. xxi, 13); et
Neque vero Patri tantum et Filio, sed etiam Spirilui duos homines dicil ascendisse in templum orare,
sancto, id est ipsi sanctse Trinitali, uni vero et bono unum pharisoeum, et alleruni publicanum (Luc.
Deo, unum vera fides offert sacrilicium, unum exlri- XVIII,10): propterea sicut ipsi Trinitali, id est uni
bet adorationis obsequium : cujus tola Ecclesia sic Deo, unum sacrificium offerimus, sic ipsi Trinitati
unum est templum in omnibus Sanctis, sicut in uno g unum orationis ac deprecalionis obsequiura supplici-
nomine Patris et Filii et spiritus sancti, liberatam ter exhibemus. Quocirca quisquis sacrificium quod
se novit de regno mortis atque peccali. Inde est offerlur Palri, negat Filio et Spirituisancto, alienum
quod beatus Apostolus unam demonstrans sanctse. se cognoscat esse a Christi membris. Quia sancta
Trinilatis naturaliter majeslalem, dicit, Nescitis quia -Ecclesia, quoe verum corpus est Christi, sicut unum
templum Dei estis, et Spiritus Dei hubitai in vobis templum, unumque sacrificium sanctse Trinitatis no-
(I Cor. III, 16) ? Et ut ostenderet Spiritum sanctum,- vit esse, sic unutn sacrificiumPatri et Filio et Spiri-
non ut minislrum, sed ul verum ae summum Deum, lui sancto consuevit in veritate fidei, spei et caritatis
habitare in nobis, in lemplo suo, rursus ait, Nesci- offerre/Sanctoe itaque Trinitati, cui unam debemus
lis quia corpora vestra, lemplumin vobis esl Spirilus etindividuam per omnia servitulem, sicut unum sa.
sancti, quem habetis a Deo (I Cor. vi, 19) ? Et ut crificium offerimus, sic unam quoque gloriam lideli
Deum verum Spiritum sanctum demonstraret, adje- devotione cantamus. Nam quia unam naturam con-
cil, Glorificateet porlate Deum in corpore vestro. Non stal esse sanctse Trinitatis, dignura est ut una gloria
potest igilur in sacrificio sanctae EcclesiK alienus Palri, et Filio, et Spirilui sanclo dicatur a fidelibus,
esse Spiritus sanctus a Palre et Filio, qui totam san- in hymnis et psalmis. Verumtamen propter susce-
ctam Ecclesiam unum lemplum habet cum Patre et ,,""ptionem formaeservilis, et officiumnosiri Ponlificis,
Filio. Nec possuriius ei cujuslemplum sumus sacri- gralias'Patri per Filium recte ac fideliter agimus;
Jicium non offerre, cum ipsa corpora noslra, quod quia secundum veram iidem, in Unigenilo naluroq
templuih est Spiritus sancti, hosliam vivam, sanclam, utriusque cognoscimus vcritatem. Unde veraciler
Deo placentem (Rom. xn, 1), Paulus apostolus proe- eiun confitmtes, nou solum cequalemPatri secun-
.cipiat exhiheri, Quomodo aulem Spiritui sancto in dun veritatem divinitalis selernce,vetum etiam mino-
pane et vino sacrificium Ecclesisenon offerlur, quan- rem Patre secuudum gratiam humariitalis assumptse,
do jpsam Ecclesiam et templum et sacrilicium ipse quia, docente sanclo evangelisla, cerlissime novimus
Spiritus habere cognoscitur ? Nam ipse Salvalor no- Unigenitum a Patre, plenum gratise et veritatis
ster, qui pro nobis passus esl, nobis relinquens (Joan. i, 14); recte agimus gratias Patri et Filio,
exemplum.,~ et qui esl caput corporis Ecclesise, quia cum Patre Filius naturaliler unus est Deus: et
oslendens in se quod agnoscamus in nobis, unum recte gratias agimus Patri per Filium, quia ille qui
idemque corpus suum, non solum templum, verum de naturaJPatris unicus esl Dei Filius, idem de na-
etiam sacrificiumjecit. Ipse quippe ait: Solvite tem- lura matris factus est hominis Filias. Gratias itaque
plum hoc, et in tribus diebus excitabo illud (Joan. u, agimus Patri per Filium, in quantum se nobis tri-
19). Quod evangelista Joannes exponens",ait: Hoc ' buit humiliatum ; gratias agimus Patri et Filio, in
aulem dicebat de templo corporis sui. Paulus aulem quanlum se nobis largietur (F/or.^largitur) allissi-
apostolus semelipsum pro nobis Christum obtulisse mum. Gratias agimus Patri per Filhjm, quia selernus
sie commemorat: Estole ilaque imitalores Dei, sicut alque immorialis Unigenitus Deus pro nobis tempo-
filii carissimi' et ambulale in dxleclione,sicul et Chri- raliter homo mortalis est faclus: et gratias agimus
stus dilexit nos, el obtxditsemetipsumpr.o nobisobla- Patri et Filio, quia idem Unigenitus Deus, Patri Deo
tionem et hostiam Deo in odorem suavilaiis (Ephes. manet-naturaliler coselernus. Gratias agimus Patri
v,l, 2),.riiristus igilur pro nohiseorpus suum et per Filium, quia opus nostrse redemptionis implevit;
templum fecit, et hostiam oblulit. Cujuccorpus essc gralias agimus Patri et Filio, quia munus nobis futu»
tolam Ecclesiam bealtis leslalur Aposlolus, dicens rae beatitudinis repromisii. Redemit.enim nos humili-
de ipso Domino: Qui esl capul corporjs Ecclesim tate carnis, beatos nos faciet celsitudine deitatis.
fa-
(Coloss.t, 1S). Qui rursus ait (v. 2i), Et adxmpleo Utrunique igitur ideo facimus, quia utrumque
_ea qum desunt passxonum Ghristi in carne mea, pro ciendum in sanctis eloquiis inveriimus. Nam quia
corpore ejus quod est Ecclesia. Chrislus aulem pro oportet nos gratias agere Palri per Filium, apostolicn
iiobis passus est, nobis relinquens exemplum, ul se- sermone cognoscimus-; et quia oportel nos graliaa
815 CONTRAFABIANUMFRAGMENTA. - &!•*
agere Palri et Filio, non solum in apostolicis dictis, A, ipsumaccepimtisdonum,peripsum exhibeamuBobse-
verum etiam in angelicis laudibus inyenimus, Quas quium : etsicut gratia nobis a Peo Patre et Christo
tamen nobis apostolicus «sermo pro.Iidil, quia hoc Jesu Domino nostro datur, sic a nobis graliarura
Deus ipse apostolis suis ad ulililalem noslrse insfru- aclio Patri Filioque solvalur, Sicut enim rectunj est
ctionis oslendit, Scimus enim dixisse beatum Pau- fideique conyeniens, per eum Patji gralias agere,
lum, cum Romanis scriberet; Prinmm quidemgra- per quem nos a Palre cerlum est accepisse , sic im-
tias ago Deo meo per Jesum Chxislum pro omnibus pium est, vpraeque religioui cojUrarium, si quis in
DOHS(Eom. i, 8). Qui eliam Colossensibusait; Omne apostolicis litteris legal graliam fidelibus a Pco Pa-
quodcnnquefacilis in vefbo aul in opere, omnia in tre et Domjno Jesu Christo dari, et no!i,t grajJaruiu
nomine Domini Jesu, gratias agenles Deo et Pa'n per aclionem simul Patri F.lioque persolvi. Qui eniin
ipsum (Coloss. III, 17); et si qua ialia possunt in per Fjlium Patri gralias agere non yult, veram in
aposlolieis litleris inveniri, Sed et eumdem aposto- di-finilale Chrisji nop inlelligit carnem; si quis aa- .
lum legimus dixisse; Gralias ago ei qui me conforta- tem graljas Patri Filioque non agif, veram jio.n vult
vit, ChristoJesn Dotnino nostro, 643 <?"'<* fidelem in Christi carne - cognoscere deitaiem, Qiiia j3rgo
me existimavilponensin ministerio (ITim. i, 12), Agit ulrumque impjum est, et animsevald.e contrjjrium,
ergoApostolusgralias per Christum, agit graliasChri- T, tependa esl yeroefidei regula , ut e,t propjer formajn
Bto.Agit gratias per Cbrislum, secundum jd quod est servi, qua Patre minor est Fiiius, graiias agendas
ex PalribusChrisljis sacundum carnem; etagjtgralias Patri per Filium recte dicamus, et nihilominus pro-
Christo, secundum id quod est ipse Chrjstus super pjer formam Dei, in qua 644 Eilius sequalis esl
omnia Deusbenedictus in saseula(Rom, ix, 5), Agendas Patri, gralias agendas Patri et Fjlio ndverimus. Qtiia
autem Patri et Filio gralias, eyidentjus idem b.ea-- vero una gratia no.bis est a sancla Trhiilate collala,
tus ostendit Aposlolus, cum nobis graliani Dei non commujiiter est a nobjs Pajri, Filjoet Spiritui.sajjcto
jsoluma Deo Palre, sed et Christo Jesu Domino no- -una giraljarum aelio persolyenda, Sicul enjm ab
slro dari, et orat et commemorat, Docens enjm per Apostolo f.i.lelibustficitur, Gratia vobi$et pax a Deo
Christum nobis a Deo gratiam dari, ait: Se.cundum Patre nostro, el D.omjnoJesu Chrislo (Rpm. 1,7):
spiriium .sanctificalionis, ex resurrectione morluorum sic in Actibus aposlolorum (Cap. x, 4 ) fccriptumesl;
Jesu Chrisli Domini noslri. Per quem accepimusgra- Qitia et jn genllbits gra:ia sancli Spiritus cffusa ept.
liam el apost.ola.tujn,-ad.obediendumfidei in omnibus_ Unam ergo graliam sanc.toeTtini.lalis accepimus :
gtntibus pro nomine ejus (Rom. 1,4,5). Et rursus unde digu.um est ut unani gratiarum aclionem Palrj
ait: Infelix ego homo, quis me ttberabil de corpore et Filio .et Spirilui sancto, in yeritale fidej et cordjs
mor.tishujus ? Graiia Dei per JesxtmChrislum Domi- P simplicitale solvamus. Una.n quoque glorjam decan-
num noslrum (Rom. vn, 24, 25), Sed idem aposlolus, iandam Patri elFilio elSpiiilui sanclo, sicut saneJa
jn omnibus suarum procemiis litterarum, graljam no~- Seripluj'a no.ndesjnit admonere, sic el omnis et nosse
his a Deo Patre et Dojnino Jesu Chrislo postulare deb.et et persolycre Cbrislianus, In apos.tolicisquippe
non desinit. Nam si apostolicarum Epistolarum velis litleris, non sojum Palri, verum etiam Domino Jesu
recensere principia, pene hoc in .cunclis inv.enies, in Christo, diclam glorjam nihilominus invenimus, Scj-
jjuibus dunlaxat noni.en ipsius Apostoli continetur, 'mus quidem beatum JuJam apostoliim in Epislola
et pax a Deo Palre noslrp, et Domino sua oixisse : Ei autem qui potens est conservaje vot
Gralia_,vo.bis_,
Jesu ChrisioLRam, i, 7). Proinde, sic nos necesse sine ojfensione, et consliiuere~~anfe conspectumglorke
.esl gralias agere, sicut nos grauam certum .est ac- suo3immaculalos in Imiiiia, soli Salvatori noslro Ueo,
oepisse. Nam quonjani accepimus graliam a Deo per per Jesutn Chrisiujn Domi.numn.ostrum,honor, _polen-
Jesum Chrislum Doraiiium jiostrum, ex isla regula lia, clarilas, el poteslas anle omnesmculum, el nunc,
verilalis agimus gralias Palri per Filium : quia vero 'el in omnia smculasmculorum, Amen. (Jud., 24, 23),
accepimus gratiam et pacem a Deo Patre et Chrjslo Sed hoc secupdum mysterium jncarnalionis recle ac-
Jesu Domino jiostro , ,ex isla rorsus regula veriialis, cipitur, quo pro nobis et Pontifex et sacrificium
agimus gratias Pairi simul et Filio. Sicut enim non JJ faclus Dei Filius invenilur.- Utriusque enim naluioc,
sOlum a Patre per Filium, yerum eliam a Patre et lam diyin.se scilicet quam humanae, jn Dei Filio
Fiiio graliam accepimus , ita- non solum Patri per agnoseenda est veritas; ut siue cujuslibet infidelilatis
Filium, verura .eiiam Patri et Filio graliarum actio- errore, et Pali*e mijior Filius, el Palji recte coguo-
nem debitie necesse esl servilulis humilitale solya- scalur sequalis. Unde bealus Pefrus gloriam Chrisio
mus. Hocenim quod agimus gratias Patri per Filium, dicit, non solum jn ho.c lempore, verum eliam in
ad incarnationis pertinet sacramenlum ; in eo autem illa aeternitate dicendam, qui hoc sermone secun-
.quod agimus gralias Patri et Filio, unius claret divi- dam sic terniinayit Epistolam: Crescilevero,inqji ens,
nitatis agnilio. Siout cnim Filius ita nostam susce- in gralia _et cognitione Domini noslri et Satvatoris
pit carnem, ut palernae unitalis naturalem non amjt- JesuChrisli, Jpsi gtofia et nunc, et in diem.a:ternila-
ieret veritatem, sic nobis ulrumque donavji, ul et lis (UPelr. jii, 18), Et quonjam unus spirjtus fidei
per Filium gralias agamus Patri, et grallas Filio si- datus e^t apostolis et pi-ophetis (quod beatus Paulus
mul agamus el Patri. Gratiam enim quarii nobis do- asseveral, dicens : Habentes autem eumdemspirilum
navit Paler per.Filium, simul ribbis donante Palre fidei, sicul scriptum est: Credidi propter quod locuius
doriavit Et Filius. Necesse esi igilur ut sicut per sum; et nos credimus, propter quod et loaitimur
-815 . S. FULGENTII EPISGOPI RUSPENSIS .315
(11 Cor. iv,' 15), coucdrdem beatus David proferens A foi'sitan respondehis, isla omnia Se PatiiS "lanlum
>in fideetverilatesenlenliam, dicit: Confiteanlur libi, accipi deberepersona. Ubi primurn considerare dehes
Domine, omnia opera lua, et sancti lui -benedicani-te. -llud quod legimus a qualuor .animalibus dictom,
- Gloriamregni tui dicent. et polenliam txtampronnn- -Qui fuil, et est,-et venlxtrusest, magis'-Filio quam Ps-
<iabunt. Ut notam faciant filiis hominum poteniiam -tri competere. Filium enim venlurum, et Veteris et
mam, et gloriam magnificenlimregnilui (Psal. CXLIV, -Novi prolestalur series Testamenli. Ibi autem dici-
10, U, 12). Et ne putaretur hoc ad personam Filii -tur, El cum darent illa animalia gloriam el lionorem
- nullatenus
pertinere, alio loco illiDeodandam gloriam el gratxam sedenti in ihrono, vivenli in smcttta smcu-
dicit qui super ccelumcrelorum ascendit. Sic enim /on/m.-Sedere aulem in tbrono Filium nullatenus
ait: Regna terrm, caniate Deo,psallite Domino. Psal- negas, cui heatus David dicit, Thronus tuus, Deus, in
iile Deo qui ascendil super cmloscwlorumad orientem. smcuiumsmcttli(Psal. xuv, 7). Viventem quoque in
Ecce dabit vocem suam vocemvirlutxs : dale gloriam srccula sceculorum Filium si hic appellatum negare
• Deo (Psat. LXVII,'53,54, 55). In quo loco, si oculos velis, ipsius Filii sermone convinceris, quieidem
vestros infidelitatis caligo nori claudat,, necesse est beato Joanni dixit: Noli timere. Ego sum prxmuset
, ut reclse fidei vobis verilas innotescat. Nam quia nos, novissimxis,et vivus qui fui mortutts : el eccestttnvi- ~
. cum canta'mus ct psallimus ,.sicut-gloriam Patri, sic R vens in smcula smculorum(Apoc. i, 17, 18). Quod si
•Filio glor-iamdamus; vos autem cum canlalis, non adhuc existimas repugnandum, et non vis hoc dicluu;
• gloriam Palri.fil Filio, sed gloriam Patri per Filium esse de Filio, audi quidin subsequentibus idemhea-
-dalis : hoe egit plenus Spiritu Dci prophcta satictis- tus Joannes apostolus dicat: Et vidi, inquit, et'au-
siraus,ut el-nos cantantes atque psallentes, recte dare divivelutvocemmullontmangelorumin circuituthrohi,
, gloriam.-Patrlel Filio-ostenderel; el vos qui can- et in circmlu anhnalium, el circa seniores. Et erat
lantes el psallenles,, gloriam Deo qui ascendit numerus eorum millia millium, dicentiumvoce magna:
, 645 super ccelumccelorumnon dalis, ingralos con- Dignus esl Agnus qui occxsusesl accipere poleslatem,
: tumacesque monstraret. Proevidebal enim bealus et divitids, et sapientiam, et forliludinem©4S. e( ho-
David, Deo Patri gloriam non solum a Christianis norem, et gloriam, el benedictionem.Et omnem crea-
. ealholicis, verum etiam ab hoereiicjs decanlandam. luram qum est in cmlis, et in terra, cl subtits terrani,
. lllos ergo admoncndos corrigendosque curavit, quos _el qum est in mari, el qumcunquesunl in eis, omnct
sciebal in caniicis et psalmis gloriam Filio negatu- audivi dicentes : Sedenti in solio, et Agnobenediclio,
, ros ; ideo dicit: Regna ierrm., canlate Deo, psaltite el Jionor,,et gloria, et poleslas in smcula smculerum.
Domino. Psallite Deo qui ascendit super cmlumcmlo- Et quatuor animalia dicebant: Amen (Apoc. v, 41 ,et
-rum ad orienlem. Ecce dabit vocemsuam vocemvirlu- C scq.). Saltem nunc, Fabiane, cognosce quantoe im-
lis : -dale.gloriam Deo. Tanquam diceret: Scio quia pietatis sit, non solum apostolicis, verum eliam an-
,«miies.Deo.P_.lricantatiset psallitis, et cantanles at- .gelicis vocibus reluctari. Audi millia miliiuiii dicen-
qne psallenles ei gloriam dalis; sed psallentes Deo tium voce magna : Dignus esl Agnxtsqui occisus est
Palri,-simul Deo Filio psalliie; et Palri gloriam acciperepotestatem, et divitias, et sapienliam,.et for-
_dantes, Dco qui ascendit super ccelumccelorum glo- litudinem, et honorem, el gloriam, et benediclionem.
riam dale. Hoc est quod nos facientes, propbelicis F.l omnemcrealux-amqum est in cmlis, et in lerra, et
obedimus oraeulis : quod cum vos non facitis, fiJei .subtus lerram, at qumcunque est in mari, et qumcun-
jprophelarum contumaciter repugnatis. Certum est que sunt in eis. El ne putes, seorsum Palri et seor-
igitur non soli Palri gloriam dicendam,.sed eliam sum J?ilio, yel gratias agi debere. vel gloriam diei,
.Eilio. Sed iie_islis testimoniis omnino convicti, di- audi quid continuo bealus Joannes adjunxit: Omnes,
jcatis quidem dandam esse gloriam Filio, sed non cum inquif, audivi dicenles: Sedenti insolio, et Agno be-
dalurPalri, etiam in hocdivina vobis resistit au- nediciio, et honor, et gloria, et poteslas in smcula sm-
.cloritas, quse Patri el Filio unam gloriam dici a san- cutorum. F.t qualuor animalia dicebanl: Amen. Ecce
ctis angelis demonstrat in.ccelo. Hujus rei lestis est testimonio devotionis angelicse cognoscitur debere
beatus Joannes aposlolus, qui in Apocalypsi, cum U dici.gloriam Patri et Filio, debere gratias agi Patri
dequatuor animalibus loqueretur, ail: Et quatuor et .Filio, debere etiam unam jmlesla-em dici Patris
illa animalia habebanl singula alas senas in circuitxt; et Filii. Simul enim oranes beatus Joannes dicentes
. et eranl intus piena oculis, nequehabebant requiem die .audivit, Sedenli hi solio, et Agno benedictio,el honor,
et nocle dicentia, Sanclus, sanctus, sunclus Dominus elgioria, el polestas in smcula smculorum.Isto aulem
Deus omnipotens, gui fuit, el esl, et venlurus est. El sermone, quo additum est, jfn smcula smculorum,
_cumdarenl iila animalia gloriam et honorem et gra- evidenteroslensum est, ilios angelorum Dei oeterna
tiam sedenti in tltrono, viventi in smculu smculorum, societale, ac beatiludine potiluros, qui Patris et Fi-
slatim cadebant in faciem viginli quatuor senioresin Jii unum honorem agnoscunt, unam Palri et Filio
conspeclu throni:et adorabant viventeminsmcula sm- graliarum actionem persolvunt, unam Patri et Filio
culorum, mittentes coronas suas ante thronum, el ado- gloriam cantant, unam Palris et Filii praedicantpo-
ranles viventemin smculasmculorum,dicenles: Dignus testatem. Hsec enim omnia quiin hoc soeculosimul
cs, Domine Deus nosier, accipere gloriam et honorem PatrietFilio darenoluerit, omnium angelorum, illa
ei polestalem_; quoniam lu creasti omnxa, et ex.lua quoesupra memorata sunt in saeculassecutorum ,di-
ia'untale sxtnlconslilula (Apoc. iv, 8 et seq.). Hic lu ccniium consorlio non haerebit. Neque .emm.aliud
 SIT - CONTRA FARIANUMFRAGMENTA. S-iS*
in illaseternitatedicturi sunt omnes, dequibus beatus A (Gut. iv, 26): cujus pars quoehujus soeeuli f.eregri-
David-dicil Deo : Altaria lua, Doxnine virlutum, Rex natione laborat, proplerea ad illum ejus delectahi-
>neus,.elDeus meus. Beali onines qui habilanl in domo lem vullum, dulceque consorlium recto cursu nilitur;,
tua,in smcula smculorumlaudabunl te (Psal. LXXXUI, quia - illam matrem non solum in bonis opfiribus,
4, 5). Cum-enim .equales angelis Dei erunt(_-HC xx, "verum etiam inistis laudibus-imitatur,. Hocista can-
56), certum est cos-hoc esse dicluros in sacculasae- lans ambulat in fitle,.quod illa cantans requiescit in
culorum, quod in laudem Dei semper sancti angeli specie. Hoc-isla- pars illius EGclesisecantans viatico
dicunl.Nequisaulemputet, aliamlaudemPatris esse-- pane reficitur, cujus illa Hierusalem jugi alque inde-
aliam Filii, idem bealus Joannes de his qui in illa- fessa plenitudine satiatur. Quomodo autem se filiam
ccelesti Hierusalem superna, quse domus Dei est,. sanctsecoeleslis Hierusalem credere vel dicere audet
habitant, et insa.culasaeculorumlaudabunt Deum, in- illa Ecclesia, quse dicendum a se non putat in terris,
libro memoralo sie- dicit-: Posl hmc vidi lurbam quod illa sancia mater dicere" non cessal in ccelis?
multam,.quatn dimmerare nemo poterat, ex omni ge- Aut quomodo communem cum ea poleril habere bea-
uere, et-ex omni iribu, el populo, el lingua, slanles in liludinem,,cum qua ipsius Dei non communicat lau-
conspecluthroni, el in conspectuAgni: el eranl umicti dein ? cum utique nullalenus illius sanctse Hierusa-
slolis albis, elpalmm fuerunt in manibus eorum; et g lem possit adipisci consortium, quisquis nune ejus
magno clamore dicebant : Salus Deo nostio sedenti non imitatur obsequium; cum ipsa militia ccelestis,
super thronum, el Agno (Apoc. vu, 9,10). Ubi Deum nato secundum carnem Filio, non aliud in terris
Patreru, eiAgnum, unum esse Deum continuo secu- canlaverit quam, Gloria inexcelsis Deo (Luc. n, 14).
tus est, dicens : El omnes angeli qui stabanl in eir- Si quis autem quserit, cui Deo, illa stalim angelica
cuilu-ihroni, et circa senxores, el circa qualuor ani- muKUudorespondet, Sedenti in solio, et Agno. Hoc
malia, mox ceciderunl in faciem suam ante conspe- ab angelis dicitur in excelsis, hoc in lerris cantatur
clum throni, et adoraverunl omnesdicentes: Amen.Be- ab hominibus bonsevoluntalis; ut ostenderetur unus
nedictidel gloria, el sapienlia, el graliarum actio, el idem ipse Chrislus, cui et ab angefis dicilur, Gioria
honor, el.virtus, et foriitudo .Deonostro insmcula sm- in excelsis Deo, et qui factus est in terra pax homiui-
culorum (Ibid., 11, 12). Nonne quod superius dixe- bus bonaevoluntatis. Ipse esl enim pgx noslra, qui
rant, Sedenti in sotio, et Agno benediclio, el Jionor, fecxtulraque unum (Ephes. u, 14). Ab ipso quem ha-
el S47 gloria, et polestas in smculasmculorum; el qua- bemus pacem, accepimus bonam voluntatem, per
luoranimdlia dcebant, Amen; hoc iiunc idein omnes quam dono gratuilse justificalionis, 648 Patl'i et
angeli sub unius Dei professione, ipsum Deumadoran- Filio et Spiritui sancto uni Deo gloriam dicimus, ul
tes firmasse cognoscunlur ? Attende enim quid dixe- r ad angelorum consorlium pervenire-possimus : ubi -
rjhl; imo quid dicant intente considera : Benedictio, munere glorificationis accepto, gloriam sedenli in so-
el el et gratiarum aclio, el honor, el lio, et Agno Deo nostro ih ssecula saeculorum dicere,
' gloria, sapienlia, nostro
virlus, el forliludo Deo in smcttla smculorum. valeamus. Neminem autem moveat, quod in his om
Anien.Ha_cautem omnia superius iidem omnes angeli nibus nihil dictum est de Spiritu sanclo. Evangelica
Agno danda csse dixerunt, quorum ho-Cilla vox ma- quippe doctrina, quidquid servilutis exhibendiiinpra.-
gtiaest, Dxgnusesl Agntisqui occisusesl accipere po- cipit Palri et Filio, simul exhibendum oslendit et
Kstalem, et divitias, el sapientiam et fortxtudinem,el Spiritui sancto. Quid Salvator nosler uno-pra-cepto
gloriam, el benedictxonem: quoecuncta Deo continuo' nionstravit, dicens : Ite, doceie omnes genles, bapli-
deJerunt, dicentes, Sedenti in solio, et Agno benedi- zanles eos in nomine Palris et Filii et Spirilus sancli
ciio, ei honor, et gloria, etyoieslas in smcula smcxtlo- (Matih. xxvui, 19). Quod utique dicens, insinuavit
Titm. Quos eadem rursus sub unius Dei nomine de- eidem Tiinitati simul a nobis deberi omne religiouis
disse cognosce, quandoquidem adoraverunt Deum, obsequium, in cujus nomine credentibus et baplizatis
dicentes, Amen. Benedictio;et gloria, et sapxeniia, el . conferlur salvationis exordium. Maxime tamen et in"
gratiarttm actio, et honor; el virtus, el forliluUoDeo illo locolsaiae prophet-e, una gloria Trinitalis agno-
nosiro in smcnlasmtulorum. Amen. Atlende ista tria p scilur, in quo Seraphin clamant, Sanctus, sahclus,
loca, elinveires vcritatem nostroe fidei angelica de- , sanclus Dominus Deus Sabaoth (Isai. vi, 5); ubi Tri.
volione firm.tri. Piius enim lionor, et gloria, et be- nitafem, unumDominumDeum oslendunl, continub-
nedictio, et potestas, ab omnihus angelis danda esse que subjungunl, Plena est omnis terra gloria ejus.
dicitur Agno, id est Filio; deinde ab omnibus bene- Tale nobis aliquid etiam David beatus insinuans, ca-
< dictio, et honor, el poleslas una datur sedenti in so- nil : Vox Domini prmparantis cervos, rt revelabitcon-'
-tio, et Agno : quoi quid est aliud quam Patri el Fi- densa, et in lemploejus omnes dicenl gloriam (Psal
Jio?Post haec,henedictio, et gloria, el sapiehlia, el xwni, 9 ). Templum vero non solum Patris el Filii,
gratjarum aclio.ethonor, elvirtus, etfortitudodantur verum etiam Spiritus sancii nos esse, sicut in" hoc
uni Deo, quse superius dala sunt sedenti in solib,_et opere jam memoravimus, apostolica confirmal au-
Agno.id est, Patri et Filio. Agnosce- igilur, et glo- ctoritas. Dicit^enim heatus Paulus : Nescilis quia '
riani dandam esse Fiiio, et unam gioriani simul dan- membra vestra templum esi in vobis Spirittts sancti,
dam Palri el Filio, etunum Deum nostrum esse Pa- quem habeiis a Deo_(TCor. vi, 19)? Quomodo ergo
trem cl Filium. iloc eiiim jugiter- canit illa quoesur- fieri potesl, ul gloria, quae in templo sancli Spirittis'
suin est Hierusalem libera, qute esl mater nostra dicilur, ipsi sancto Spiritui non dipalur? cuiii profe-
 819 S. FULGF.NTIIEPlSCdPl RlISPENSIS S..0
cto quidquid ad laudandum Deum in templo Dei di- A Deus Sabaoth; plena est omnis terra g.ona ejus
ctum fuerit, ab ipso Deo, cujus templum «st, alienu n (;Isa. ti, 3). Quod si hoc uomen, quod est sanctum,
esse' non possit. Hoc itaque dixit beatus David,-ut non unum esse sanctte Trinitatis asseras,- restat,
ipsa Trinitas, cni gloria in templo ejus dicitur, unus hoc nomen sanclum soli sanclo Spiritui (velis,
naturaliter esse Doririnus agnoscalur. Quod ul ple" nolis) assignare cogaris : ipse enim in Trinilale pfo-
nius noveris, faudes divinas in Psalmis aspice, et in prie Spiritus sanclus dicilur^ quamvis et Pater et
libro Danielis prophetoe, trium puerorum benedi- Filius secundum reclam fidem et Spiritus et sanctus
Ctionesdiligenter attende (Dan. uis 57 et seq.); et cum naturaliter non negetur. Unde beatus Aposlolus
inter universa quse facla sunt, nullatenus inveneris unum sciens nomen esse sanctum Pafris, el Filii, et
Spiritum sanelum nominari, agnqsce Spiritum san- Spiritus sancti, in ipso lideles sanctificari ,testatus
Gturftcfeatorem esse, non creatum; factorem omnium est dicens : Sed abluli estis, sed justificali estts, sed
reruifl esse, non faclum : et ex hoc intellige unum sanclificali estis in nomine Domini noslri Jesu Chrisli,
Cuin Patre el Filio naturaliler" esse Dominum Deum. el in Spiriiu Dei nostri (I Cor. vi, 11). Recole igiiur
Iri Psalmis enim, ubi ad laudandum Dominum omnia in quo nomine sanclum baptisma detur, et irivenies'
quse facta sunt convocanlur, ab angelis incipitur, id quoniam in nomine Patris, et Filii, et Spirilus sancli
est ab ipsa sapientia de qua scriplum est: Prior B unusquisque justificatur et sanctificalur,- quisquis in
ommumcreata est sapienlia, et intetlecius prudenlim eodem nomine recte credens, in unam suhstarifiam
ab mvo (Eccli. i, 4); et de qua paulo post dicilur, Tiinitatis ahluitur. Unde unum nomen sanctum Pa-
Ipse creavt illam Spiritu sanctd ( Psal. CXLVIII,1 ). triSj et Filii, et Spiritus saricli naturaliter esse co-
Dicit auiem beatus propheta : Laudate Dominum de gnoscit, quisquis in eodem nomine conferri (Florus,
cmlis, laudate eum in excelsis; et incipiens abipsa conlileri) donum veroasartctificalionis inlelligit. Dicit
prima et praecipua crealura, supra quam sola natu- deinde in benedictionibus : Benedicius es in templo
raliter est subslantia Creatoris, angelos ponit in hu- sanclo glorim tum, et laudabilis el gloriosus in smcula
jus laudationis exordio, dieens (v. 2) : Laudate eum, (Dan. iii, 55); templum' autem nos esse, non solius
omnes angeli ejus, laudale euni/ omnes virtutes ejust Patris, sed ipsius sanctaeTrinitalis, jaminliocopere
deinde dieit (' t. 3j 4 ): LaudaU eum, sol el luna. sanctarum Scripturarum altestatione suflicienler
Laudale eum, omnesslellat et lumen. Laudale eum, oslendimus. Trinitas est igitur unus Dominus Deus,
emli cmlorum, et acfumqum super cmlos sunt laudent benedictus et laudabilis, etgloriosusin saecula: quem
nomen Domini: causamque hujus laudationis oslen- irt templo sancto glorioeejus illi veraciter benedicunt,
dens ait (_>.5 ): Quoniam ipse dixit, et facta sunl: qui ~seunum templum esse sauctoe Trinilalis agno-
ipse mandavit, et creata sunt. Hsec itaque omnia ideo C scunt. Deinde ab illistribus pueris dicitur: Benediclus.
dicunlur Dominum debere Iaudare, quoniam ab ipso es, qui vides abyssos, sedens supcr Cherubin, et lauda-
649 facla smit- ttuod si factus esset eliam Spiritus bilis, et gloriosus in smcula (Ibid., 551. Et Pater au-1-
sanctus, in illo laudationis ordine, ante angelos et lem, et Filius, et Spiritus sanctus ita lotum oequaliter
virtutes prophetico poneretur eloquio. An hoc vobis videt, sicut loltim ipsa Trinitasreplet. NecFilio igitur,
placet, ut Spiritus sanclus, qui secundum vestram nec Spiritui 650sanct 0 abyssorum visio denegatur^
senlentiam faclus per Filium dicitur, sine divinselau- quoniam ipsa sancta Trinilas simul omnia in coeliset
dationis obsequio relinquatur ? el' il.lequi a vobis as- in terra, visibilia et invisibilia, omnipotentioenatu-
seritur per Filium coeleris creaturis potior factus, ralis agnitione complectitur : et iii eo omnia mani-
kudanlibus creatorem cunclis, sine laude perseveret festissima visione cernit, -quia pleniludine scienliae
ingratus? et ab ipso Dominus non laudetur, in quo, suae sicut proeterita et prsesentia, sic etiam futura
seeundum credulitatem vestram, creator ejus magis universa cognoscil. Cum vero deinde in benediclioni-
taudabilis invenitnr? Renedicliones quoque trium bus dicitur : Benedictus es supra sedem regni tui, el
puerorum,- sicut superius dixi, prudenter attende : in laudabilxs, et gloriosus in smcula (Ibid., 54), quis ita
quibus primilus ita ipse factqr omnium rertim bene- desipiat, ut ab hac benedictione Filium aut Spiritum
dicitur, ut ei dicatur : Benediclus es, Domine Deus D sanclum separare contendal ? cum beatus lsaias
palrum nostrorum,-et laudabilis, el gloriosus in smcula unam esse sedem sanctse Trinilatis insinuel, dicens :
(Dan, HI, 52), Ecce,- tres illi. tanquam ex uno ore, Vidi Dominum sedenlemsuper sotium excelsttmet ele-
Dominum Deum et bencdicere et laudare et glorifi- valum (Isa, vi, 1). Quem Dominum, clamanlibus ad
eare non desinunf. Ubi solum Patrem intelligi SC.H invicem Seraphin, ita praedicari commomorat: San-
pturaedivina. non permittit aucloritas; primilus enim cluss sanctus, sanclus DominusDeus Sabaoth; plena
ab illis tribus pueris po-iilur : Benediclumnomen glo- esl omnis lerra gloria ejus. Ipsuni ergo " unura Do-
rim fiiffj,quod es-tsanclum, el laudabile el gloriosumin minum in uno throno sedentem propheta cognovit,
smcula (Ibidem); istud autem nomen sanelum,-non in sacramenlo Trinitatis tertio vocari sanctum, et
solius Patris,- sed unum naturale nonien est Trinila* semel dici Dominum Deum, revelatione gratise spiri-
lis: quod superius esla nobis sanctil aiae^eslhnonir. falis audiviu Inde est quod unum regnum unamque
demonstralum,_qui Seraplirn ad invicem sic clamare sedem Patris et Filii apostolica proedicareuon cessat
commemorat : Sanclus, sanctus, sanclus Dominus auctoritas. Realus enim Paulus, unum regnum Filii
a Florus legil, Spiritnm ergo ... ouem in sacrumenxo,etc.
 "
821 C NfRA FABIAKUM FRAGMENTA. 822
H Patris ostendens, ait: Hoc enim scilole intelligentcs A convocassent ? sed hoc quemquam healus Pelrus
Non enim volunlale
qutid omnis fomicator, aul immundus, aui avarxts, credere non permiltit, dicens :
sed Spiritu saii-
quod est idoiorum servilus, non habebil hmredilatemin humana allata estunquam prophetia,
regnoCktisli elDei (Ephes.y, 5).Sedem quoqueunam cto acti locuti sunt sancli homines Dei (II Petr.4, 21).
esse sancius Joannes in Apocalypsi evidenler osien- Alio quoque loco de iisdem prophetis hsec memoral:
dit, dicens de angelo a quo sibi sanctam civilatem Scrutantes in quibus vel quale tempus significaret qui
testatur oslensam : Ei oUendit mihi flumen aqumvivm^ iH eis erat Spiritus _Christi (IPelr. l, 11). Proinde
candidum quasi cryslailum, exiens de sede Dei et Spiritus sanctus,quo ulique acli loculi suntsancli ho-
Agni. Per mediam plateam ejus, ex ulraque parle flu-, minesDei, si se non faclorem, sed factum sciret, el si
toinis, lignum vitm, afferens duodecim fructus, per se non operatoremDeum, sed opus Dei esse cognoscc-
singulos menses reddens fructum suum, el folia ligni in ret-, ante illa omnia qiiae faeta sunl, ct quse opera
curalionem genlium.Nequeullumjam matedictumeril, Domini nominanlur, seipsum primitus sine dubio po-
el thronus Dei et Agni-in eaerit (Apbc. xxn, 1,2, 5). srisset, ut ab ipso, in quo excellentia divini operis
Trinitas igilur unus Deus inlelligeridus est in illa esset prse angelis agnoscenda, operalori Deo laus
.riura puerorum benedictidiie, ubi dicitur : Benedi- proecipua redderetur. Hoc autem ideo non fii, quia
cjus es supra sedem reyni tui: quia sicut una sedes, B unus eslDeus creator omnium rerum, Pater el Fi-
_ie unum regnum est Patris el Filii et Spiritus sancli. lius el Spiritus sanctus: qui ab onmibus quoe fecit,
lllud deinde quod infertur : Benediclus.es in firma-,, ideo digne laudatur, et ab omnibus operibiis suis ni-
mento cmli, et iaudabilis et gloriosus itLsmcula (Dan. j-Hominusbenedicilur, qnia ipse creator atque ope-
IJi, 56), quis non videat in laudem Trinilatis dictum?; raior rerum omnium Deus Dominus invcnitur. Una
quandoquidem ipsum firmamentum coeli, unum opus ergo henedictio, una laus, una glorificatio, uni Deo
est Trinitalis; Verbo, enim Domini cmlifirmati sunt,. Trinitati debetur ab omnibus operibus ejus; quia
et Spiritu oris ejus omnis virtus eorum {Psal. xxxu, Pater et Filius et Spiritus sanctus, solus Deus fa -
t>). Ut autem Dominum Deum. patrum nostrorum, ctor omniuminvenitur esse, non factus, et solus Deus
flon solum Patrem, nec solum Filium. nec solum crealor est, non creaius.
Spiritum sanctum, sed simul sanclam Trinilatem,
iinum Dominum Deum ab omnibus operibus suis be- • ; , FRAGMENTUMXXXV.
uedicendum, Iaudandum, et glorilicandum tres illi Pefemon^sl auctor iotius Trinilatis, sed tantttm Filii
viri ostenderent, vide unde divinorum operum ini- el S_pirilussancli.
tium sumpserint": dicentes enim, Benedicite, omnia Quis autem illam tui mendacii non delesletur
opera Domihi, Dominum (Dan. m, 57), ostenderant C iaeptiam, quame confingisDeum Patreni tolius Trini-
non debere inter opera Domini computari quodcun- talis auctorem, in illis gestis falsis alquejallacibus
que in his operibus quse hic comprehenduntur non . nuncupasse? Quod.utique lantum esta fide veritatis.
poterit inveniri. Deinde- omnia, prorsus ouse sunt alienum, quanlum est sanclse religioni conlrarium.
«pera Domini Dei, ad obsequium debilse benedictio- Deus quippe Pater non est auctor Trinitatis, sed
«screaloii Deo reddendum,hoc invilarecognoscun- auctor est Filii et Spnitus sancli, in eo quod de illo
lur exordio : Benedicile, cmli, Dominum (v. 59); Be- natus est Filius, et de illo prbcedit Spiritus sanclus.
nedicile, angeli, Dominum (u. §8); Benedicite, aqum Nani quisquis recle inlelligit auctoris vocabulum,
omnes qumsuper cmlos sunl, Dominum (v. 60), Bene- relalionis nomen inveniet, non nalurse. Auctor enim
dieite, onmes virttites Domini, Dominutn(v. 61), et nemo 652 esse dicitur sibi, sed alteri: unde non
caelera, sive quoe in 651 ccelis, sive qusc in terra ad se ipsum, sed ad alterum auctor veraciter nuncu-
sunt, visibilia el invisibilia: in quibus tamen omni- -palur. Nemo autem quolibet relalivo nomine sic po-
busoperibus Domini non invenitur Spiritus sanctus; lest ad suam sicut ad alterius referri personam: quod
quem ulique si oporteret inter divina opera depu- enim ad suam quisque personam dicitur, secundum
lari, iiec angelica,-neque alia quaelibet ante illum relationem dici nullatenus invenitur. Deum itaque
crealura debuerat nominari. Quid est ergo, quod ]j Patrem, non tolius Trinilatis, sed Filii et Spirilus
Spiritussanctus necinter omuia quoea Dominofacta sancti falemur auctorem : de quo habet, et unigeni-
Ei»t, Dominum.laudat, nec Deum inler omnia ejus tus Filius selernse nativitatis, et Spiritus sanclus
opera benedicit? An forte prophetis subrepsit obli- seternsc processionis originem. Unitas autem nalu-
vio, ulSpiritus sancti non meminissent, cum adlau- "ralis, creatorem Filium de creatore Palre naturali
fianduni Dominum omnia quae a Domino facta'sunt, nativitate insinuat exstilisse, et ci'eatorem Spiiitum
et ad benediceudum Dominum omnia opera Domini sanctum de Patre Filioque procedere.

EX LIBHO X. QUI DEFENSIONEM CONTINET SYMBOU APOSTOLOBUM ABVEHSI.S ARIANOS,

- FRAGMENTUMXXXVI.- . nihts alia ralione qur.m angelus vel anima hominis.
Enarranlur omnes Symboli arliculi
,Quid Symboluin. Ad usum ejus legitimum necessarius Christianse fidei Symbolum (quod Groecoeloquio et
est rectus credentis animus. Quod in eo Pater el
omnipotenset crealor dicitur, Itoc de tota Trinitale pactum solet et collalio nuncupari) sancle quidem,
intelligendum est. lmmorlalih e$i el invisibilisTri- rectequer- et onmino sapienter secundum regulam
 '
§23 S. FilLGENTH EMSCQPl RUSPENSIS 321
veritatis est sb apostolis ordinalum. Domimis enim, A lur. Nullus enini ereatOs spiritas, Pafrem el Filium
qui verbum eoasummans et brevians fecit super ter- et Spiritum sanetum propria facultate videt. si hoc
ram, sicut in brevitate eonsummavit onriiia praecepta DeuSipse non donet. Necesse est autem ui non cor-
legis [Rdm. ix, 28), dicens, in illis dttobus prseceptis pore, sed spirilu Deus Trinitas videatur, si hoc bo-
dilectionis Dei ef, prolimi lotam legem prophetasque nitatis suse nranere largiatur : alioquin quomodo ve-
pendere (Mallh. xxn, 40) ; sicut etiam in orationis rum erit quoniam angeli sancti semper vident faciem
brevitale perfecit, quidquid ad pro_sentisvitoeauxi- Patris? et: Beati mundo corde, quoniam ipsi Deum
lium, et ad fuluraepertinebat efFeelum; sic etiam in videbunt (Maith. v, 8) ? Angelus igitur el anima ra-
Symboli brevitale, perfeelum voluit per apostolos tionalis, quoniam spiritus sunt a Deo creati, non
suos fidei sanctae ordinari lenorem, qui rccle cre- possunt oculis videri corporeis; Trinitas autem, qui
dentibus proficeret ad salutem. Est autem Symbolum est Deus universorum' creator, et vere fnvisibilis,
quoddamverum paclum veraque collatio iu, cujus procul dubio si ab eo gratia non donetur, efiam cor-
brevitate totius credulitalis Cliristianse summa con- dis oculo non videtur. Deus enlm lux est vera quse -
sistif. Ubi tamen necessarius est reclus credentis illuminat omnem hominem venientem in hunc muu--
animus, ne quod audit*ad salutis efieclum, ipse sibi dum (Joan. i, 9) : gratis itaque illuminando confert
velit ad mortis retoi'quere supplicium. Nam--0)ia est g emundationem , ut videndi tribuat facultatem. Im-
el lex, si quis ea legxlime utatur (I Tim. i, 8). Qua- mortalis quoque non eo modo Deus dicitur, uno vel *
propler inaniter tibi visum est, male intelligen- anima vel angelus invenitur :quoniam et iri angelo
do , ad tuum sensum velle redtitudinem Symboli etsi non est naturalis exstinclio, potest,tamen natu-
retorquere, et inde prsescribere sanetae lidei catho- ralis inveniri mulatio : illa vero natura recipit ex
liese, quia in Symbolo non omnia dicta sunt de Filio, mutabilitate quamdam mortem, quaerecipit qualita-
quoe_unt dicta de Patre : cum utique pi'opterea pleni- lem. Nos aulem Deum sine qualitate dieimus bonum,'
iudo divinitalis, quantum oportebat debuerit in origine cufnon est aliud Deum esse, aliud bonum esse : uude,'
comiriendari, quia non debuit aliler in prole cognosci. cum bonitatem dicimus, ipsam divinilatem ejus osten-
Cum enim quisque se dicit credere gg3 in Deum dimus; et cum divinitatem dieimus, bonilatem sine
Patrem omnipolentem , hoc ipsum quod iii Deum dubio demonstramus. Deus ergo nostef in eo vere
Patrem dicit, sicut in eo veritalem naluralis divini- immortalis agnoscitur, @g4 in^quo naturaliter non
talis, ita veritalem naluralis quoquepaternitatis, et ex mulatur : quod nulla creatura potuif aut potest ha-
hac verilatem nafuralis etiam generationis oslendit. bere per nalu.am, quamvis hoc qusedam cognoscitur
Nec enim Deus Paler naluraliter Deus est, et Pater accepisse per gratiam. Omnis quippe res quam Dcus
naturaliter non esl, eum utique naturalis in eo sit, r, fecit, originem ducit ex nihilo : unde consequenter -
et divina palernitas et paterna divinitas. Totum igi- agnoscitur a certo inilio"ccepisse esse, etpriusquam
tur in se habel illa generalio divina ; quidquid in se esse inciperet, r.on fuisse. Unde hoc habet omiiis res
habel Dei Palris seterna substantia. Proinde"Suf(icie- cujus non est una-cum Deo Palre-natura, ut per se-
bat ut dicerctur de Patre solo quidquid sequaliter in- metipsam mutabilitati subjaceat : incommutabilita-
telligendum esset in Filio. Pater enim sic omnipo- lem vero, illius naturse dono consequatur, in qua >
tenlem Filium genuit, sicut est ipse >Pater omnipo- naluralis incommutabilitas jnveni:ur. Sola vero est
tens; sic universorum creatorem , sicnt ipse univer- nalura Tiinitalis qtioe naturaliler mulari non possit,-
sorum crealor est; sic Regein soeculorum, sicut ipse quia natura esse non coepit : in omni -autem suh-
Rex saeculoi-umest; sic immortalem et invisibilem, slantia qtioecum Deo Patre hon est unius ejusdemque
sicut ipse immoitalis est et invisibilis. Omnia igitur naturos, sicut origo ex nihilb ducta cognoscitur, Ita -
quae Deo Palri dantur in Symbolo, ipso uno Filii no- naluralis mutabilitas invenitur. Quam mutabilitatem
riihie naluraliler tribuuntur cl Filio. 'Nam" universo- sola Trinilatis divina natura non habet, quee esse
rum crcaloi' est Pater, sed bmnia per Verbum facia ncn ccepit,-et quoe omnia •quoefecit, ex nihilo fecit :
sunt, et S~inc ipso factum esiniltii (Joan. i, 5); et: In quseque prop'erea in se tantummodo credi -voluit,-
renovalionem humanse na--
ipso creata sunt universa in cmliset in terfa, visibitia _- quia sic sola sufficil ad
el invisibilia : she Throni, sive Dominaliones, sive lurae, sieut ad ereationem omnium rerum sola sibi
ac bonitate sufficif. In illam igiliu'
Principalus , sxvePotestates, omnia per ipsxtm et in nalurali virtute
naluram sanctae Trinilalis juste ac salubriter credi-
ipso creJfa sunt, el ipse est anfe omnes, el omnxain
illo constani (Coloss. i, 16, 17). Unus psfitaque Deits mus,-quam et omnipotenieni, et rerum omnium
Pater, ex quo omnia, el nos in ipsum; et unus Domi- crealricem, et regem, et regnum omnium soeeulorum
nus j'esus Clmstus, per quem omnia, el nos per ipsum singulariter possidentem , et Invisibilem corporibns
visibilem vero spirili-
(I Cor. viu, 6). Bex sscculorum est Pater, sed non alque spiritibus per naturam,
minus Rex invenitur et Filius , cui dicit Prephela : bus justis per gratuitam gratiam , immorlalem quo-
naluralis incommutabilitatis
Regnum tuum, regnum omnium smcnlorum (Psalm. que per octernitalem
CXLIV,15). Immortalis vero et invisibilis simul est agnoscimus. Quapropter cum haee omnia comroemo-
ipsa Trinilas, qui estunus, verus^ et bonus Deus : rarentur in Patre, in quo principalitercommendanda
Filium ejus unicum Domi-
non-ulique sic immortalis atque invisibilis, sicut est erat divina natura, sufficit
anima liumana verangelus. Deus enim In eo maxime num nostrum Jesum Christum deinde nominari ,
iirtisibilis dieilur, in quo nisi per graliam non vide- ciuandoquidem ipso unici Filii vocahulo, plena inve-
 B98." CONTRAFABIANUM-FRAGMENTA. . 820"
nitur Patris et Filii natiiralis significata communio. jA Palrc una divinilas naluralis. Chrislus "ehim, qui ve-
Allerius autem omnipolenlia., dominationis,- immor- riias est, sicut est verus homo de natura malris,~sic
talitatis atque invisibilitalis, Jesus Cbristus digne verus Deus est eliam de subslantia Patris :xui sic
crederettir, si nori Dei Patris unicus Filius dicergtur ; non esl diversilas divina. naturse cum Palre, sicut non
unicus autem dicilur, quia solus verus est FiliUs : eslnaturalis diversilas animcecarnisque cum Virgine:
solus est autem verus Filius , quia de natura Patris Proinde, quia morlem veritate carnis accepit, quam
solus est natus. Veritas itaque nalivitalis illius, nalu- veritate divinitatis absorhuit, ideo falemur quia se-
ralem plenitudinem de Patre demonstral in Filio, in pultus, die tertia resurrexit. Hoc enim ad confirma-
quo ex naturali generatione, pateni-i nalurae per- tionem spei nostroe operata esl divina benignitas, ut
nianet pleniludo. Congruebat aulem nostree fidei ac in quo vincebatur mortis noslrse supplicium, in ipsO
saluli, non -soluin crealionis, verum etiam redemptio- refulgerel nostrae resurrectionis exemplum : et quia
nis myslerium confiteri. In omnibus enim quse supe- Christus resurgens a morluis jam non morilur, et mots
rius de Patre dicta sunl, prsedicata est majeslas ejus eiultra non dominabilur (Rom. vi, 9); sicut nunquam
qua nos fecit, sed non est ostensa bonitas qua rede- morielur Chrisli caro vera, ita nostra quoque cor-
mit: et quoniamhoe collalum est nobis, dignum fuit pora resurrectionis oeternitale credamus sine fine
ut sufficiente sold Filii nomine ad demonstrationem ]B victura. Deinde autem fatemur Christum ascendisse
majeslatis divinaequa creati sumus, deinde a verbum in ecelum , et inde venturum judicare vivos et mor-
crucis, quod pereuntibus quidem slultitia est, his au- tuos : Pater ^enim non jttdicat qitemquam,sed omne
tem qui salvi fiunt virtus Dei est (1 Cor. i, 18). Quo judicium dedil Filio, ut omnes honoxificentFitium sicut
magis ad credendtim difficile videbatur. Difficile honorificanl Palrem (Joan. v, 22)." Proinde unus est
•
quippe non fuit credere Fiiium unius"naturac cum- lionorPatri et Filio deferendus, quia Pater, quinon
Patre, et ex hoc omnia quae memorata sunl, unilate judicat quemquam , sed omne judicium dedit Filio,
naturali cum genilore genitum possidere : et ob boc, unum demonslravit esse suum Filiique judicium : •
ad sapientiam mundi penilus deslruendam , quia quod ideo Filio dedil, ut omnes horiorificent Filium'
Qirisius crucifixus Judoeis quidem scandalum est, sicut honorificant Patrem. Ad removendam quippo
genlibus aulem stullitia, ipsis vero vocatis Judseis differentiam honoris , oslensa est unilas judiciaria.
atque Graeeis, Christus Dei virtus et Dei sapientia poteslalis :"ut scilicet Filio, cui a Palre datum omno
(/ Cor. i, 25); ob hoc fuit intentius et penitus in- judieium novimus,.sequalem simul cum Palre honpri-
culcandum, Deum verum , Dei Patris omnipotentis, ficenliam deferamus; ncc separemus hbnoris obse-
immortalis, et invisibilis proprium @gg atque uni- quium, ubi separalum judicium non videmus. Explela
genitum Filium , etiam natum de Spirilu saricto ex G vero confessione verae divinitalis, veroaque humani-
Virgine Maria, quod iiihil est aliud quam de gratia tatis unici Filii Dei, confilemur nos eredere in Spi-
Dei, et ex utero virginali. Quid autem mirabilius ac ritum sanctum, qui est unus Spirilus Patris et Filii,
salubrius , quam cognoscere Deum unigenitum , de de"Palre Filioque procedens, in Patre Filioque 656
natura Patris sine inilio natum , et Patri Deo natu- naturaliter (at. fideliter) manens : de Palre ac Filio
raliter coaeternum, non' suae ulilitalis, sed nostroe habensdivinitatisoriginem, cumPalreac Filio unius
salutis oblentu faclum esse quod fecit; creatumque deitatis habens natui-aliter veritatem. In Spiritu autem
mirabililer ac misericorditer , ut redimeret quod sancto quid amplius ad perfeclionem divinoemaje-
creavil? Verum quia idem proprius atque unicus Dei statis pbluit aut debuil prsedicari, quam cum de Spi-
Palris, simul naturam nostram pceiiamqu.esuscepit, - ritu sanclo ex Maria Virgine nalus Dei Filius dicjtur,
qui veritatem in se animse humanse sic demonslravit ipse qpifex illiiis sancli corporis invenitur? lu quo
et carnis, ut veritatem tristitise suscepisset-etmortis; ergo digne minor Palre vel Filio dici pptest, qui est
unde ait : Trisfis esl anihia mea usque ~ad mortem ipsius unici Filii Dei secundum carnern creator om-
(Matth. xxvi, 55); propterea in Symbolo ipsum nipotens? Haecest Trinitas unus Deus, cujus sacra-
unicum Dei Filium, quem de Spiritu sancto et Maria mentum sanclo Symbolo continetur, propter quod in
Virgine natum fatemur , crucifixum quoque dicimus D nomine Palris, et Filii, et Spirilus sancli "sanctum
et sepullum : ut in eo simul agnoscalur veritas baptisma dalur. Remissio vero peccalorum , cariiis
ulriusque naturse, quem sicut verum Deum oslendit resurreclio , et vita ;eterna , propterea in Symbolo
divinitatis jjeternaemajeslas, ita verum bominem do- post eommemorationem sanclse Tririitalis adjungitur,
cet divinsebenignitatis humililas. Deus quippe ille ul illius confessionis utilitas,-hujus-mercedis suhjun-
qui est de Pati'e crealor omnium reruni, faclus est clione monslretur. Ad hoc enim utilis-est fidesPa-
'deVirgine me_iator Dei et hominum. Ipse aulem tris, et Filii, el Spirilus sancti, unius scilicel scterni,
mediatbr non fieret, si in se uno veritalem .paternses veri, et boni Dei, ut remissionem' peccalorum acci-
materuaeque substanlioe non haberet. Sicut enim ini piamus, et in ista carne in qua nunc vivimus resur -
eo sumus reconciliali per mortem Filii ejus, quia illei gentes, in aeternum beate vivamus. Ipsa est pietas',
mediator veram in sebabuit carnem, secundum quamt quse ad omnia utilis est, promissionem liabens'',vitjgX
susciperet veram morlem; sic in eo nobis berieficiumi prmsenlis et futurm (I Tim. iv, 8); praesenlis Ufiqu .
cqntulit verae reconciliatioriis, iri quo est illi cumi, bona;, et ]'utm*aeajlernoeac bealoe. Subjungitur aulem

* Videtur bic deesse adderelttt. .

 827 - S. FULGENTll EPISCOPl RUSPENStS 823
et sancta Ecclesia, ut agnoscalur quoesit domus Dei A l.us apostolus sic ait: Nobisjamen unus est Deus Pa-
conditoris, oeterna civilas Redemptoris : sinc cujus ter, e_xquo omnia, et nos in ipso; et xtnusDominxts
societate atque unilate remissio peccatorum non Jesus Chrislus, per qucm omnia, el nos per ipsum (I
acquiritur, et per resurrectionem carnis non ad Cor. VIII,6). Ut sicul Dco Palri non ademil jura verse
a-lernaevitoagaudia , sed ad oelernaemortis supplicia dominalionis, sicnecDomino Filio agnosceretur uni-
pervenilur. Proinde illi sanctum Syrabolum prodest, tatem subtrahere deitalis. Unum enim nobis licel
qui Patrem et Filium et Spiritum sanctum unum Deum unumque Dominum confiteri, Una esi enim
Deum naluraliter credil: ipse enim remissionem ac- dominatio unius divinitatis , et una divinitas unius
cepit peccatorum, et per resurrectionem istius car- dominationis, el sic praeler unum Dominum non est
nis in qua nunc bene vivil, vilam oelernam sine dubio alius Dominus , sicut prseler unum. Deum non esl
possidebit; non autem sic credimus in remissionem alius Deus. Unius ergo Dei una dominatio in una N
peecatorum, in carnis resurreclionein -et in vilam ejus divinilate cognoscilur; el unius Dominiuna di-
octernam,sicut credimus in Spirilum sanctum.Discre- vinitas in una ejus dominalione naturaliter inveni-
tione quippe largitoris Iargilatisque servata, in Pa- tur. Praeter unum Deum Patrem non est alius Deus,
trem et in Filium et in Spiritum sanclum credimus : et prseter unum Dominum Jesum Christum non est
remissionem vero peccatorum , carnis resurrectio- B [ Dominus alius. Sed nec DeusPater sine Deo Filio
nem, et vitam aeteriiam, a Palre el Filio el Spiritu unus est Deus ncc Dominus Christus sine Domiuo
sancto danda nobis credimus et speramus. Nam ipse Patre unus est Dominus. Quia Deus Pater et Domi-
Salvator noster, in quo nohis credendum sil, eviden- nus Jesus Christns naluraliler unus est Dominus
ter ostendit, dicens discipulis suis : Iie, doceleoxnnes Deus : plenitudinem deitalis naluraliler habens 'in
genles, baplizanles eos in nomine Patris, et Filii, et plenitudine domlnalionis, et plenitudinemdominalio-
Spirilus sancti (Matlh. xxvm, 19). In Palre aulem, nis habens in pleniludine deitalis. Inde esl quod -
el Filio, et Spiritu sancto, personarum fuit insi- beatus David dieit: Quis Deus prmter Domimtm, aut
nuanda proprielas, ne in Trinitate Deo, in quo una quis Deus prwter Deum noslrum (Psal. xvii; 32) ? Te-
natura" saluberrirae creditur, una cmoque persona nor igitur Symboli in Patre et Filio unitatem deitatis
perniciosissime crederelur. Miror aulem le confiteri ac dominationis oslendit, quando el Palrem, queni
quia de Deo nibil aliud nasci poterat nisi Deus; et non Deuoi dixit, non aliud quam Dominum;-el Christumi-
attendere, in ipsa nalura et,nomine Dei omnla illa quem Dominum dixil, non aliud quam Deum recto
quse de Deo Palre dicia sunt contineri. Si enim de aredentibus intimavit. De uno enim Deo 658 Patre
Deo nihil aliud nasci poterat nisi Deus, ulique dc Deo nalus unus Deus Jesus Chrislus,- non aliud potuit
omnipoleiite nihil aliud nasci poterat nisi Deus om- iC nasciquamDeus : quitarnen unus Dominusnalura-
tiipotens , de Dco universorum creafore nihil nasci liter uon esset, si natus de Dominonon fuisset.Paler
poterat nisi Deus universorum creator, de Deo Rege ilaque Deus, qui Dominum genuit, verus cognoscitur
Baeculorumnihil aliud nasci poterat nisi Rex Saeeulo- Dominus; et Christus DomintisdeDeo genitus.-verus
ruiu , de Deo immorlali riihil aliud nasci poteral nisi cognosciturDeus; et Spiritus sanctus, unusidemqua
Deus imuiorlalis, de Deo invisibili nihil nasci poterat Patris et Filii Spiritus , quia unius nalurse est cum
nisi Deus invisibilis. Quoniam ergo de Deo natus est Patre et Filio, verus est Dominus Deus. Bna quippo
Deus, de Patre 657 Filius, de omnipolente oinni- illi est naturalitercum DominoDeo Palre, el Domino.
potens, de universorum creatore universorum crea- Deo Filio , et deilas verae'dominationis,- et veroedo-
tor, de Rege sseculorum Rex sceculorum, de immor- minatio deitatis. Hinc est quod unusquisque calboli-
tali immorlalis, de invisibili invisibilis, quid reliquum cus Clirislianus , cum fuerit interrogalus, utrum
est nisi ut Palri Filius per omnia credatur sequalis. Deus Pater Dominas sit, et utfum DonrinusJesus
FRAGMENTUMXXXVH. Chrislus Deus sit ,-utrumque sine dubio confitelur;
Pater vereDominus est, el Chrhtus vere Dctts, et tola nec tamen duorum deorum, aut duorum dominorum,
Trinitus vere Dominus Detts. Quomodobaptizamur sed unius DominiDei praedicalor veridicus invenitur.
in nominePatris et Filii et Spirilus sancti,_etlamen ^
in solo Ciiristi nomine salvamur. An bonus baptis- D Quid enim restat illi cui duos deos, aut duos domi-
mus in nomine Jesu Chrisii. nos prsedicare non licet, nisi ut inlerrogatus, Deum
Neque enim Symboli lenor soli Palri tribuit dei- Palrem et Doininum Chrislum unum Dominum con-
tatem, sed in Deo Palre naturalem Filii et Spiritus fiteatur intrepidus? nec aliud utique respondeat de
sancti ostendit originem : in quo utique demon- Spiritu sanclo, quia unus est Dominus Deus cum
stranda eral divinilas vera per omnipotentise nomenr Patre ot Filio , qui unus est Spiritus Palris et Filii?
quia Deus non essel, si omnipotens non fuisset: de- Quod quisquis verum esse aut negat aut dubitat, ne-
monslranda erat etiam vera generalio nomine pater- cesse est ut aul solum dicat colendum Deum Patrem,
nitatis, ut Palris el Filii vere significaretuf nalura aul seipsum profileatur crealoris^ereaturseque culto-
communis. Et quia Deo compelit naluralilef DOmi- rem. Sed fidesChristiana ideo unum DominumDeum
ruim esse omnium rerum; in eo quod lenor Symboli prsedical-Patrem et Filium et Spiritum sanctum ,
Cliristum dixit Dominum, veraciter irisinuaVit et quia-nec duos vel tres dominos aul deos fas estcre-
Doum.' Proprium quippe est ac nalurale vero Deo, dere, nec creaturam cum Creatore licet cuiquam
non aliud esse quam Dominum; et vero Domiuo, non colere, nec sine cullura Filii aut Spiritus sancti pofesf
aliud esse quam Peum. Inde est quod el beatus Pau- fides Christiaoa constare. Unus est-igitur Deus, et
 829 CONTlU FABiANUMFRAGMENTA. 830
Dominus"omniumrerum , Paler et Filius et Spiritus A ccsse est dicas csse mendacem , si non lalem Spiri-
Banclus.Deusenim non-solius vocahulum Palris; sed tuin misit qualem promisit. Si enim prseJicationem
unum communiter nalurale nomen est Trinitatis. illam beati Pelri veracem esse negaveris, ipsum
tiieo Salvator nosler prxcepit discipulis suis, dicens f Chrislum (id est Verilaiem) necessc esl mendacii
-Jle, docete omnes gentes, baplizantes eos in nomine falearis auclorem : ipse enim ait, loquens de Spiritu
Palris et Filii et Spiritus sancli (Mallli. xxvin, 19). sanclo -:Non enim loquelur a semelipso, sedquxcun-
Vide quid respondeas bcalo Pelro, qui in solo Chri_ti que audiet ioquelur , ei qum venlura sunl annuntiabit
nomine sic collocavit humansesalntis effectum, ut in vobis.llle-me clarificabitf quia de meo accipiel el an-
* nulloalio nos assereret
posse salvari. In libro quippe nuntiabit vobis (Joan. xvi, 13, 14,. Si de Ghrislo v
Acluum apostolorum, postquam ille sanalus est qui quod diceret Spiritus sanclus accepil, et menda-
erat claudus ex utero malris suse, cum Petrus et cium dixit, ergo Christus Spiritui sancto mendacium
Joaimes a principibus sacerdolum interrogarentur, dedit. Sed si hoc a Christo non accepitj sed Spirilus
in qua virtulc aut in quo nomine hoc fecissenl, ita sanctus loculus est a semetipso quod uon accepil a
scriplum est : Tunc Petx-us reptetus Spiritu sancto Christo, ergo, secundum senlenliam luam, aut sciens
dixil ad eos : Principespopuli et senioies, si nos hodie aut ignarusmentitus est Chrisius, qui ait, Non enim
dijudicamur in benefactohominis infirmi, in qtioisle g loquetur Jisemelipso, sed qumcunqueaudiel loquelur
salvus faclus est; notum sit omnibus vobis et omni, Sed quia nec Chrislus potuit meutiri, jiec Spiritus
plebi Israel, quia in nomine Jesu Christi Nazareni sanclus, qula ipsa sancta Trinilas naturaliler una
quemvos crncifixislis, quem Deus suscilavita morluis, est veritas, quandoquidem "sicut veritatem confilc-
iu hoc iste astat coram vobis sanus. Hic esi lupis qui mur esse Deum Patrem, siceliam Filium etSpirilum
reprobatus est a vobis mdificanlibus, qui faclus esl in sanclum naturaliler cognoseimus veritatem; Filius
caput anguli, el non esl in alio aliquo salus. Nec enim quippe de seip o dicit : Ego sum via, vexitas, el vila
nomenestaliudsubcosiodalum hominibusinquooporteat (Joun. xiv, 6); Spiritum quoque verilatis beatus
nos salvos fieri (Act. iv , 8 et seq ). Ecce Petrus re* Joaimes verilatem ess.e leslatur, dicens : Et Spiritui
pletus Spiritu sanclo dicit, sic nos in nomine Chrisli est qui teslificatur, quia Spiritus esl verilas'' (IJoan. v,
salvari, ut non"sit alhid nomen sub ccelo dalum ho'- C); quoniam igilurPater veritas, et Filius vcrilas, ct
minibus, in quo oporteat nos salvos fieri, Confer Spirit. s sanctus veritas, non sunt tres veritatcs, sed
nuric illud proeceplumChristi quo prsecepitbaplizari ipsa sancta Trinilas una est naiuraliler verilas; e(
ge,.tes in nomine Patris et Filii et Spirilus sancii, quidquid sancli apbsloli doctterunt, pleniyerilaie dixe-
cum islo beati Pelri sermone, quo sic in solo nomine runt: neeessc est ul verum sit et quod Petrum do-
Christi 659 salutem humanam coinmendat, ut om- cuit Christus , el quod plenus.Spiritu sanclo docuat
p.ino neget nomen aliud esse suh coelo datum homi- Petrus. Nam, sicut nemo salvaiur •nisi baptizalua
nibus in quo oporleat nos salvos fieri. Confer itaque fuerit in nomine Palris et Filii et Spiritus sancti; sic
nunc sermones Chrisli cum sermonibus Pelri; conler excepto Chrisli nomine, non est aiiud nomen dalum
doclrinam magislri cum doctrina discipuli; confer hoBiinibus 660 'n 1U0 oporleat nos salvos fieri.
quod Petrus audivit a Christo, el quod dixitrepletus Unum enim nalurale nomen est Palris et Filii et
Spirilu sancto. Christus proecepit in nominc Patris Spirilus.sancti, quod esl Deus; el hoc est^solumho-
el Filii et Spiritus sancti baplizari; Petrus vero dixit ruinibus dalum nomen, in quo qui recte credunt, per
solum nomen Christi datum hominibus in quo bpor- sacramentum bapiismatis perveniunt ad salutem.
leat nos salvos fieri. Dic~ergo utrum conveniat quod Quapropler si ,non in uno eodemque nomine, quod
Pelrus a Christp audivit, et quod repletus Spirilu e_t naluraliter Palri et Filio et Spiritui sancto com-
sanclo prsedieavit. Si enim convenit ulruraque, ne- laune, sancluin baptisma credenles accipiunt; sed
cesse est unum nomen esse Palris el Filii et Spiritus (sicut tu pulas) in.lribus diversis nominibus bapti-
sancti, et hoc solum nomen datum hominibus in quo _anlur, quando, secundum regulam Christi Salvatoris
oporleat nos salvos fieri. Si vero istam doclrinam imperfo constilutam, in nomine Patris etFilii et Spi-
Pelri ab illo prsecepto. Christi dixeris discrepare, rilus sancli qui crediderint baptizanlur : responde
hoc libi reliquum est, ut non lam Petrum quam Spi- " nohis, utrum sublracto vel Patris vel Filii vel Spiri-
ritum sanctum dicas esse mentilum. Spiritu enim tus sancli nomine, possit in duobus nominibus ba-
sancto repletus hoc dixit, et ab ipsoulique quod plisma datum Chrisliana lirmitate constare. Quod,
praedicaret audivit. Ctim autem in mendacio Petri ulique nullatenus dicere audebis, quia hoc le dicere
tnendacem dixeris Spirilum saucluin, conlinuo men- prohibebit ipsius senlentia Veritatis. Quid igitur
dacem proedicabiset Christum. Ipse enim Spiritum reslal nisi ut respondeas, illud esse integrum baptis-
veritatis a se promisit mittendum esse discipulis , ut malis sacramentum, quod secundum proeceptumDo-
eum Spiriium qui illos doceret in omnem veritatem. mini datur in nomine Patris et Filii elSpiritussancli.
Quod si eos in aliquod meudacium Spirilus sanctus Nuncveniat in mentem libei Actuum apostolorum, In
induxit, non solum ipsum mentilum asseris , qui ve- quo bealus Petrus invenitur dixisse Judoeis : Pmni~
ritali aliquid contrarium docuit; sed et Chriilum ne- tentiaxn agite, el baptizetitr unusquisque veslrum iu

Ilaa Syrus et Groecusfextus, ei nonnulli anliqui Palres. Iu Vulgnlis habelur , Qttia Christus cst,
veiitas, . - -
 "
m-~ 3. TULGEN.TI. EPISCGPlRUSPENSlS SW'
notnine Jcsu Chrisli, in remissionempeccaiorumves- A _ certissirae credit et indubitiinterfafelur unum nalu-'
tr rum , el accipietis donum Spirilus saitcli (Act. n ; rale -nomen esse Palris el Fili el Spiritus sauclif
58 . Deinde considera quia in eqdem continealur Quapropter necesse esl, ut aut in uno nomine Trim-
libro, ubi scriplum e_t : Cum anlem audissent apo- talis dari sanclum baptisma fatearis; autnomen Pa-
stoli q;d eranl Hierosolymis, quia recepit Samaria tris, et nbmen Spiritus sancli necessarium esse nou
vcrbitm Dei, miserunt ad illos Peirum el Joannem. credas ad salulem humanam,et ex hoc saluherrimam
Qtti cum venissent, oraveiunl pro ipsis-at acciperent Christi coneris evacuare doctrinam. Sed attende
Spirilum sanchtm. Nondum enxmin queniqiiamillo- quid dixerit Christus, ctijus doclrinam veraciler le~-_
rum vexxeratSpiritus sanclxts, sed buplizatt tahtum nuil Petrus. In nomlne quippe Patris et Filii et Spi-
eranl in nomxneDoxniniJesu (Act. vui, 14 et seq.). rilus sancli. genles baplizaii debere pra_cepit.HOG
llem in eodem libro, cum Pelrus apostolusmissusab pracceplum-Petrus tenacissime custodivit, liac do-
Spirilu sancto , magnum pietalis proedicaret centu- ctrina oves Chrisli usquc ad effusionem sanguinis
rioni Cbrnelio sacramenlum , et adhuc eo loquenle pavit. Chrisliano-quippe fidei custodiens veritalem,
Buper omnes qui audiehant veibum Spiritus sanctus et sciens unum esse nomen Trinitatls; el illud'
cccidisset, lunc sanctum aposlolum Petrum ita re- verum dixit, quia, excepto nomine Christi, noriesf-
spondisse memorala Scriplura teslalur, Nunquid\8 aliud nomen sub coslo datum honiinibus in quo
aquamquisproltiberepotest;ut non baplxzenHirIA qui oporteat nos salvos fieri; el quod docuit baplizari in -
Spiritum sanclum acceperunlsicut el nos? Et jtissxt nomine JesuChristi, in uno baptizavit nomine Palris"
eos in nomineJesu Chrisli baptizari (Act. x, 47, 48). et Filii et Spiritus sancti. Nulla estenimin Tri-
Illum quoque locum in eodem libro considera , ubi nitate diversitasnaturalisnominis,ubi est ipsa unilas-
dicitur : Faclumesl autemcum ApolloessetCorhttlti,- naturalis.
et~ PauluSf peragralis superioribus partibus, veitisset FRAGMENTUMXXXVIO.
Ephesum ~,et invenisset quosdamdiscipnlos, dixit ad Fiints est omnipp'ens sicnl Paler, et sic habel oiHSta
eos: Si Spirilutnsanctum accepisllscrcdehtes? Al ilii' sicut Paler.
dixerunt ad eum : Sed nequcsi Spiritus sanctus est 4.ddis, et dicis : « E^t ergo Filius omnipolens, sed-
Mtdivhmis.Itle vero ait: In quo ergo baplizali eslis? no,i sicutPater, quia Filio ipsam omnipotenfiam
Qui dixerttnt : In Joannis baplismate, Dixiiaulem Pater dedil etconlulit; Patri autem omnipotenliam
Paultts „'Joannes quidembaptizavit baplismalepmni- nullus conltilit neque dedil. i Curii"ulique ex hoc
tentim populum, dicens, in eum qui veniurusesi posl magis agnoscatur Filius sequalisPalri,,quia quod est,
"
ipsum ul crederettl, Itoc csl in Jesum. His audilis,- non babet aliunde, sed de Palre : nec est de nihilo,
bapiizaii sunt in nomhte Domini Fcsu retcum impo--G i sed"de'genilore subsislit £@g aeleino. Servavil ergo
suisset illis mamtm Paulus, venil Spirilus sanclus- quod suum est natura Patris in Filio, qufa nibil ex
-
super eos, et loqttebanlurtinguis el proplteiabanl(Act,- se poiuit proferre dlversoe divinitatis iila generalio
xix; 1 et seq.). Eccetol locis aUcslanlibus, inverii- naturalis. Dedit autem omnia PaterFilio, nec ei ali-
mus quosdam in nomine Domini Jesu Ghrisli, aueto--- quid negavit, in quo lotam naturam suamineffabi-
ritale- apostolica baptizatos. Dic ergo mibi ulrum liler genuil. Quod ergo "deditPater omnipotcntiani
illi quibaptizati dicunlur in nomine Jesu Christi, in Filio, in sola est origine , non in dhersitale ipsitis
nomine quoque Patris et Spirilus sancli fuerint ba. omnipotenliaevel nalurse. Illic dedisse qui qua.rit,
ptizati, an lioc ornnimodisneges. Quodsi dixerismilloi non aliud quam genuisse reperiel. Generatio autem
661 Jesu Chrlsti nomine, simul et Palrisel Spiritusi illa, quae naluraliter divina est et seterna, iii quo-
sancti nomen accipiendum,pi'oeul"dubiounum Palris" >" plenitudinem oinnium quse habet oslendil Filio de-
et Filii et Spiritus sancli confitebeiis nomeri; et ex:" disse Palrem, in,eo Patri Filiuin naturaliler demon-
- "
uno~nomine, unum Deum necesse est sanciam con- slral o_qualem.Sic ergo liabet omnia Filius, sicut
filearis conlmuo Trinitalem. Si vero haptizatos inno- Pater : quia ubi generalio naluralls agnosciliir, ibi
mineJesu Christi, dixerisnon essebaplizatosin nomiiie: genitoris et geniti nulla naturalis diversitas iuvc-
Patris et Spirilus sancli, quid restat nisi ut iilud ba- Ouilur.
plisma verum esse non putes, sed ipsos sa::closapo- FRAGMi_NTUM XXXIX
stolos prsevaricalionis reos esse pronunties? Quod Spirilus sancttts unus esl naturatiter cum Palrc el,
cum dixeris, vide quemadmodum te- audebis Chii- Filio DominusDeus.
stianum dicere,cum coeperisChrislo in suh aposlolis5 Memento itaque omnibus tuis .objectionihus nns
repugnare, qucm ipsis apostolis dixisse non nescis,, Dominoadjuvante dedisse responsum : et noli cre-
Qui vosrecipil me recipit; et-,Qui vosspernit, me sper- dere Spiritum sanctum subjectum aut miriorem in
nit (Malth. x, 40; Lxtc.x, 16). Audi ergo sermonemI divinis eloquiis inveniri: nec ejus missionem carna-
apostolicum, et doetrinae atque operi aposloloi'um t litcrcogites, ncc Iocalem putes, riee ei bbsequium
reverentei*obedienliainpraebe. Ille itaque in bis apo- servilis condilionis assignes. Est enim Sphilus san-
sloIiPotri verbis nullam patittirdifficultalem, quiau- clus cum Pafre el Filio naluraliler unus Domintis
diens Chrisium prsccipienlembapfizari gentes iu no- Deu<:. Quod evidenter agnoscitur, et in creatione-
mine Palris el Filii et Spiritus sancti; audiens eliamii omniumrerum, el in redemplione fidelium. Si enim
beatum Petrum dicentem, excepto nomine Christirr Dctisnon,essef, communia opera cum Palre etFilicr,
rmllumnomen esse in q-io oporteal nos salvos fieri:: iion haborel; si Deus non esset, virtufem coelorum:
.-833 , -SEftMQNES DUO1NED1TL • ': 834
•nori ipse fmnarel; si Deus nojj e .set, angeli ad: se A plum nostra corpora*noh haberel; si Deus non esset,
prospiciendum non concupisccrent; si Deus non -Christus in, illo doemonianon ejecisset; si Deus non
.-essel,super.Jesum baptizatum nullalenus advenis- <-esset,coelum et lerram nullatenus implevissel., Haec
-set; si/Deusnon esset, unummomen cum Patre_et .igitur etbis similiasirecle cogitaveris, rectam Ddem
-Filio^non haberet; si Deus non esset, adopiionis di- de sancio Spiriiu mox habebis.
-vinaegiatiam non dedisset; si Deus non essel, tem

-EX LIBB.0 III HIKCMARI ARCHIEPISCOPI RHEMENSIS,

' .
-liDVERSDSOBJECTAGR.ECOBUM,AD 0.D05EJ1 BELLOVACNSEM;
*NECNON EX LIRRO' Rl RATRAMI CORBEIENSIS MONACHICONTRA GR-ECORUM OPPOSITA.

©63 Fulgentius episcopus,lilterarumstticliis admo- accipere, cum ipse ;_pirilus sanctus sic procedat a
dum erudiius, et vilmsanctilate perspicuus, ab Arianis jj'Filio,sicut procedit a Palre, etsic delura Filio, sieut
/juoque pro .calholica fide muUa perpessus, ixi libro dalur a Palre. Nec illanatuta ," unde Spirilus sanclus
Qumstionumde Spirilus sancti processione.sic ait: habet originem, poluit^el exspecUre, vel accipere lar-
j_ic totum quod est ipsa natura, commune tribu gilateni. Spiritus ille totus est Patris, tolus est Eilii:
.invenitur esse personis, ut aliquid tamen invenialur., quia unus naluraliter S, iritus est Pairis el Filii.Pro-
quo proprie unaquoeqoe persoiianoscaturi.quod ta- inde lotus de Palre proceJil et Filio, totus in Patre
tnen nec invenialur separabile, ncc possit esse com- mauet ac Filio :,quia sic nianet tit procedat, sic pro-
mune. Nam proprium Patris dicimus esse quod ge- cedit ut maneat. Unde naluraliter banc habel cum
nuit-; proprium .dicimusFilii esse , quod' solus de Patre ac Filio unitatis plenituiineni, el plenitudinis
solo Patre iiatus esl; proprium Spiritus sancti, quod unilatem, ut lolus a Paire, totus habealur a- Filio.
de Patre Filioque procedit. In.his vero prpprii- Non ergo accepil Spirilum sanclumjdivinitas Filii,
jnulla est natures separatio , sed quaedampersouals cum qua unius est naluroc Spiritus sanctus, et ex qtia
.agnilio. habet quidquid habet, imo de qna est hoc quod, cst,
llem xn consequenlxbus. quia quod naturaliler habct, hoc est.
Non ergo pbtuit Spiritum. sauclum divinitas Filii

AOMONITIO
TN SERMOXESDUOS-QUI SEQDUI.TUR.
{jQl^-Sermones hosceduos hactenus ineditos, e Vali- C cem operumejus apponere. Horum aulem prioremven
..canocodiceaviroclarissiinoLucaHolslenio olim dcscri- Fulgenlii esse vix dubitamus; posleriori vcro attcto-
_plos, el ab emxnenlissimocardinaleRarberino huc mis- rem alium, el hunc quidem probatum, licet forte Ful-
sos, quia cum cmteris sancli Fulgenlii sermonibus suo genlio posterioremvindicandum arbitramur. Qttis vera
jirdine in lucem edere non licuit, visum est hic ad cal- sit ille haclemts non comperhnus.

'
S. FUIiGENTII .

t11 - DUO SERMONES HACTENUS INEDITI. .

SERMO PRIMUS. runt, ut Unigenilus Deus homo fieri dignaretur, uj

In chcumcisione Domini. Allissimus humiliaretur, ut jndeficiens angelormn
1. Incarnationis divinoe mysterium , nostrse re- panis femineis ubeiibus laclaietur, uti-ex soeculorum
«onciliationisegregium sacramentum, ob hoc a nohis ,r. conlumeliis afficeretur, ut vita selerna mori patien-
anriua revolutione celebralur et colitur, ul lanii com- lissime dignaretur ?
memoratio beneficii quid nobis indignis impensum .2. Attende igilur, o homo, tantae benignilatis.di-
"ostendat, et quid tantoe gloriae debeamus admoneat. gnationem, ut aclionem persolvas humiliter gralia-
Proinde, fratres, quanto magis audivimus Dominum rum. Scito aulem le non honorificentiam, sed conlu-*
Jesum Christum pro nobis misericordiler humiliatum, meliam divinae gratise reddere, si cccperis de-lanti
tanto magis agnoscamus ineffabililer gloriosum. In eo Jieneficii magnitudine dubitare. Imo illaomnia quoe-de
uamque suam cirea nos insuperabilem caritatem Deus humililate atquehumanitateDomini Salvatoris audivi-
Unigenitus evidenter ostendit, in ,quo pro nobis hu- mus, vera esse sine aliqua lisesitatione eredamus. Et
militatem veroe carnis verseque morlis, non coaclus ideo magis agamus gratias, fralres, qui cum mei_r_-
.necessitale, sed bonitate-miseratus assumpsit. Quid jmir'pcenam, p.ercepimusgraliam: quagrslia factum
enim boni. feceramus , fratres,, ut tanlum nobis est ut dum jusle mors debetur perdilis,-vila graljs
beiieficium proestaretur? Qusenostra bona merita fue- jionarelur-indignis. 665 Aliissimi.namque Salvalo-
 83S S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS 835
ris humilitas non ipsi aliquod'intulit detrimenlum, A t corporo fecerit celebrari ? Cur autem nonsibi Deus
sed incremenlum iiobis ctyitulit magnum ; nec ex- nosler proeterilo tempore populum Judaeorum typi-
celsos dejecit, sed dejeelos erexit. Ut enim Dei Filius -cas jussisset victimas carnis olferre, quando ipseDeus
plenum operarelur redemptionis nostrse negolium, 66S Unigenitus ex Judseis temporaliter nalus, se-
non solum dignatus esl totius carnis creator, de carne ipsum pro rioslris peccatis secundum carnem cfigna-
Virginis secundum veritatem carnis uaturaliter nasci, tus esl immolari? Atlendat igitur Manichseusulrius-
et Deus factor hominis, homo verus ex homine fieri; - que Testamenti manifestissimam et concordissiniam
quin etiam pannis involvi, in angustissimo pracsepio veritatem, et vanilatem conversus.abjiciat suam.
collocari, octavo die circumcidi, et ad templum Videal in Veteri Teslamento significationem futuro-
suum humanis manibus bajulari. 0 clemenlissima rum, in Novo proeteritoriim revelationem ; Chrislum
Dei benigniias !o excelsa altissimi Dei humilitas! IHe - autem Deum amboruin Teslamentorum, in Yeleri
a matre tiulriehaliir infantulus, xjui malrem sibi Testamento quod exhibiturus fuerat promittentem,
creavit immensus. Ipse a parenlibus ad suum in Novo exhiJjenlem quod proroiserat ; nec in pro-
lemplum puer _parvulus porlabalur, qui Deus missione mendacem, nec fallaeem'in donatione ; sed
niagnus in eodem lemplo a sanctis hominibus roga- ubique bonum, ubique justum, ubique sanetum, ubi-
batur. Et idem pro se sacrificium proecepit offerri, |{ | que polentem, ubique clementem : in Yeteri Testa-
qui sine peccato pro nostris veneral impielatibus im- niento carnisafque animsepotenlissimum creatorem,
inolari. Considera igitur, homo, quid debeas excelso iu Novo ejusdem carnis atque animaeclementissimum
atque humilialo pro le; excelso Creatori luo, bumi- susceplorem; ae sic primo carnis animaeque salva-
liato Redemplori luo. torem. Haec Manichs_us audiat, conferat, agnoscat,
3. Verumtamen, carissimi, hoc semper Christianse et credat, credensque ad Ecclesiam catholicam re-
fidei lenere consuevit inlegritas, ut si quid a Chrislo deat, in qua beneficium verse salulis inveniat.
secundum canonicam Evangelistarum narralionem 5. Per hsec aulem quse Dominus gessit in corpore
factum legimus vel audivimus; historiam primmn - conslitutus, non solum ulriusque Testamenli digna-
veram esse sine dubitatione credamus, deinde in bis- tus est concordiam demonstrare, verum etiam Chri-
torica veritale spiritalentTquoque intelligenliam re- lianorum mores informare salubriter voluil : ut
-quiramus, Cum enim divinae-textus historiocverus quod in illo pro salute nostra gesfum esse eorpora'-
esse creditur, Maniehoausin sua severitale coufundi- liler intuemur, imitemur nos quoque spjritajiler.
tur : qui dum in Chrislo Dei Filio veritatem non cre-. Ideo namque parvulus in lerra natus est Chrislus,
dit carnis, Scripturis sanctis et veteribus et novisi ut humilitatem disceret Christianiis. Ob lioc etiam
crimen nitilur imponere fal.italis.Nam Yeteris Tesla», p pareulibus carnis suae subdilus erat, ut honorificen-
menti deifieam miser exsecralur liistoriam, in Novo tiam semper patri et matri omnis Christlanus exhi-
Teslamento ipse sibi denegat utique medieinam. beat. Meo autem Christus vilibus pannis involutus
Non vult enim humanam credere carnem a Deo plas- est, ut Chrislianus non delectaretur veslibus prelio-
uiatam, neque circumcisionem carnis imperalam a sis, Proplerea vero Christus in terra pauper voluit
Deo nostris sanctis palribus , nec ueliinam de caiv apparsre, Ut diviles Christiani discerent ierrenas di-
nibus animalium Deo vivo el vero priscis temporibusi vitias non amare; sed eleemosynam pauperibus ero-
immolaiain, nec sabbatum ex Dei prsecepto ac volun- gando, possent suas djvilias in coeloservare. Ob hoc
lale servalum, nec fabricatum Domino iempluro, fuit in anguslo prsesepip positus Cbristus, qui totius
jubenle Deo. Iiaque dum in Scripturis sanclis nont in latitudine non ijnilur menlis suae ; ut in eum ere-
discernit temporum qualilatem, spernit et despicilL deiites spirilale haberent pahulum, et Christiani dis-
saluberrimam veritatem dominicoeincarnationis. Qua- cerent non inhiare domibus aut possessionibus afo-
propler ut Manichoeusevidentissima ratione vinca- rum, Cui enim Ghristiano quaritumlibet vilis domus,
tur et convertatur, utinam victus ex hodiernai vel possibjiitas propria non sufficiat, quando Ciiiisio
£vangelica Ieclione, verilatem Testamenti Veterij _ Dei Filio modjci praesepii suffecil angustia ?
defendamus, utrex hoc Veteris et Novi Deum unuro1 n "6. Per circumcisionem vero quam Dei Filius in
manifeslissime comprobemus 1 "earne suscepit, nostri cordis c rcumcisionem in spi-
4. Ecce sancfo Evangelio narrante cognovimuss ritu pracnionslravit. Quani circumcisionem n- bis
Chrisluin Dei Filium veraciier circumcisum, proi sermo legalis indieit, dicente Moyse : Circunuidile
Ghristo Dei Filio sacrificium de carnibus,'-secundumi prmpuiium cordis vestri, et circumcidiminiDeo v~slrg
morem tunc divinse institutionis oblalum ; sive au- (Deut, x, 16). Cui praecepto concordat beatus Aposto-
lem circumcisio carnis, sive carnalium sacrificiorumi lus, dicens ; Non enim qui in manifesto est Judmus,
, regula in Veteri Teslamenlo cognoseiturinstiluta. neque qum in manifesto in carne circumcisio; sed qui
Cur igitur, dilectissimi, nori credaiis justissime in Ve- in abscondilo est Judmus et circumcisio cordis in spi-
teri Testamenlo, quoniam Dei manibus plasmatus estl rilu. non littera'; cujus latis non ex Itominik.s, sed ex
boino, quando in Novo Testamento, ut non in oeter- Deo est {Rom. n. 28, 29). Proimle circumcisionem
num periret -homo, ipse Unigenitus Deus pro nohis5 in corpore ljabuit Christus, ut spiritaliter in corde
factus est verus homo ?Cur non credatur Deus etiaini habeat Christianus. Ob hoc namque iile, qui nulfum
circumcisionem ad aliquid signiiicaiidum congruo> habei-e potuit omnino- peccatum, deposiiif praepu.
temnore jussisse fieri, cmn' eam Dei Filius in suo» tiuii) carnis, ut nos abjiciamus desidei'ia pravifatis.
837 - SERMONESDUOINEDITL' 838
Chrislus igitur manibus^st poriaius-ad templum, ut A de gignente , Spirilus sanctus proeedit de perma-
Christianus bchis operibus conscendat in cceltim. nente. Nec tamen Filius divisit Patrem nascendo,
Sacrificiumpro se oflerri voluit Chrislus, ul ad altare uec Spiritus Deum minuit procedendo, quia nec au-
Domini se.offerat Christianus. Maxime autem bene get hoerendo. Ergo nec nasqendo esl Filius minora-
vivendo seipsum offerre festinet. Si vero delectatur tus, nec procedendo Spiritus separatus. Ipse enim
mundum sacrificium divinis exhibere oblulibus, ipso beata Trinitas illa permanet, quia ibi subslanlia-
687 auoque gcnere illius sacrificii quoddam spiri- lis unilas permanet : et quoniam nihil est in Trini-
lale sacrificium nobis agnoscimus indicari : Par (in- talis divinilate creatum , propterea ibi nihil est uli-
quil) turlurum, et duos pullos columbarum (Luc. n, que separalum.
28). In hoc genere avium, dileclissimi fratres, ma- 9. Hoec,dileclissimi fratres, fideliler tenele, in his
gnum vobis commendalur calholicoe fidei-sacramen- jugiler^permanete. Haecsit in corde cogitatio, el orc
fum. In columba enim carilas agnoscitur, in lurlure confessio. Tenete fidem.qtiam 063 accepistis in
.caslitas invenitur. Turlur namque intemeratarn ser- nomine Trinitatis. Servale uuitalem spiritus in un-
-*at uni viro fidem; columba vero aliarum' cohabi- culo pacis, et lurturis, et columba. : utspirilalesin
Xantium non deserit unitatem. Calholicus igitur domo Dei semper esse possitis. Quod ipse prsestare
Chrisliaiius tunc vere spirilalis lurlur eflicitur, si: B ~~]dignetur, qui eum Patre et Filio vivit et regnal
veram Trinitaiis fidemfirmacredulilateconservet, et Deus.
tsereticae pravitalis sensum, lanquam fornicationis SERMO II
jnquiriamenta repudiet. Tunc vero erit columba, si
in finem- in catholica societate (irfhitbelurin ms., eisidubiolilido).
Jonganimiter usque
et tentaiiones el scandala immo- In Purificatione beatm VirginisMarim.
jiermaneat, conira
hili firmitate persislat: ut nec hseretica fornicalioi _. Si subtiliter a fidelibus ltujus diei festivitas per-
xorrumpat in corde lidei caslitatem, nec amarai pendatur, eo devolionis affectu hanc ceiebrandam
dissensio ecclesiastica. castilatis deserat unitatem. suscipiant, quo Dominicse Nativitatis, Circumcisio-
Jlsecest enim legilima Ecclesia.quae fidem uni Deo, nis, atque Apparitionis solemnia sunl secuti. Illius
janquam legilimo viro servat, et congregationera fi- estenim ista solemnitas, cujus et illa, "sednec minor
liorum in caritate multiplicat. est isfa quam illa. Quod utique in hoe sermone aper-
7. In hac lurlure el columba, dilectissimi fratres,, tis monstrabimus documentis. Hujus quippe diei so-
sollicite permanele, banc votis omnibus custodite, utt lemnilas*, sieut a quibusdam Chrislianis ignoratur,
eam_n.ec Arianus violet, nec Donalista conculcet,, sic a mullis pra_ cseteris anni solemuitatibus honofa-
nec Manjchaeusinquinet. li eiiim, velut accipitres> Q lior habetur. Maxime -autem eo loco quo primalum
mali, unitatem columbsecupiunt dissipare, et casti- Ecclesia calholica in Pastore sortita est, in tanta ea
tatem turturis.desiderant violare. Nam Mauicli3eus 5 reverentia ab illis habetur, ul ea die cuncta civitatis
veram in Chrislo non credit carnem , Arianus ve- turba in unum collecta, immensis cereorum lumini-
ram iu eo minorat divinitatem , Donatista quoque- bus coruscans, missarum solemnia cbncelebrenl:
dissipat calholici corporis unilatem. Manichaeussa- nullusque aditum publicsestationis intret, qui lumen
cramentum non videt.Redemptoris, Arianus magni- manu non tenuerit : tanquam scilicet Dominumin
tudinem non cogllat Salvatoris, Donatisla vero,-tan- lemplo oblaluri, imo eliam suscepluri; fidci lumen
quam. rapax lupus, non dubilavit" dissipare gregem n quo interius/ulgent, exlerius oblalionis sua. religione
boni Pastoris. Si (forle Hi)-ergo, sicut.dixi, tan- demonstrent. Ilodie namque, juxla legem alque-evan-
-juam accipitres mali, miseros et vanilatis cupidos, ;, gelium, peractis-a NativitateChristi quadraginta die-
aut veritatis ignaros, occidere cupientes, persequun- bus, in templo est aparentibus idem Dominus prxsem
iur columba.caritatem , exsecrantur turluris casli- laius. Hodiea sanclo Simeonesusceptus,Patrique cum
latem, et si quos possunt, aut ore devorant, atil un-i- sacris muneribus oblatus. Hodieredemplionem Israel
guibus lacerant, Vos ergo, sanelissimi fralres, in fide e exspectantibus ab eodem Simeone et Anna publice
custodite catholicam veritalem^ in caritate servatee j) j proedicatur. 0 quam pium speclaculum, quo nonnisi
catholiGampacem, pii dele.ctariprobanlur! Slathincvirgo et maler,non
S. Hle offert sacrificium gratum Deo qui cum ca- cujusque, sed Dei : suscipilur hinc parvulus virginis
rilale fraterna verum catholicae fidei servaverit sa- [- filius, cujus divinitalem hon capit mundus. Occur-
cramentum. Ubi unus Deus , una Trinitas eolitur;; runt hinc inde prophelse, atque de puero ulerque-
nec Patermajor Filio,.nec Palre minor secundum n sexus prophetat. Offertur oblatio pro puero, rion
divinitatem Filius proedicalur; nec ab eis discerniturr tamen quse delicta emundet, sed quoesacramenia dc-
substantia sancti Spiritus , -qui cum Palre ac Filioo -elaret.
naturaliler unus est Deus. Una est enim Trinitaliss 2. Et quia hujus diei prscconium altollere cupio,
sancta. potentia,,quia in tribus personis unamanet:t libelipsamEvangelicamlectionemcolloquendotrans-
substantia naluralis; una est potestas, quia una est ;t currere, in qua ista narrari cognosco : quatenus ad
majestas; una a_ternilas, quia una divinilas; unaa ea quoedico illa respondeal; imo ad ea quseilla n:\r-
Creatoris dominatio, quia una creaturoe condilio. i. ral, vox exhortatioriis meoerespondeat. Denique Lu-
Quidquid enim Paler creavit, per Filium fabricavit, t, -cas eyangelista veritatis historiam de Christi incar-
et in Spiritu sanclo firmavit. Filius autem uatus est 5t natione plenius atque ordinalius cseteris evarigelistis
 " " 840
?">!> S. FULGENTII EPISCOPI RUSPENSIS
exsequens, post annuntiationem cjus ab gg@ angelo A linc creatorem ; hinc iiiHimuin,lllinc foiiissimum ;
factam, post nalivitalem angelorum vocibus deelara- iiinc alendum,670 illinc alentem; hinc nonloqueu-
tam, postcircumcisionem diei oclavi in domo paren- lem, illinc angelos docentem. Quis, inquam, lui pe-
tum, hsec in ordine seqiiitur dicens: Poslquam im- cloris iarcana nobis .reserare valeat, quibus modis
pleti sunl dies purgalionis malris ejus, secundumlegem cogitatum ad ulraque flftciebas; cum unum eum-
Moysi, tulerunl illumin Ilicrusalem, }tt sisterent eum demque Dei atque hominis filium manibus te-
Domino: sicut scriplum estinlege Domini, Quiu omne nens, hinc adorares ut Dominum, illinc osculares
masculinumadaperieusvnlvam sanclumDominovocabi- ut parvulum ?
tur (Luc. II, 22, 25). Cunctis fidelibus liquet nequa- 5. Quis ad tam ineffabile miraculumnon obstupe-
quamRedemplorismaireinex ejusnalivitalemaculam scat? Quis non pene elinguis liat ? Generat puella
contraxisse, quia (forte a qua) illorum dierum a sa- stium et omnlum creatorem, nutrit suum el oninium
cris sedibus abslinens purgaretur. Quia sine humana nulritoi'em, portat ad* templum suuni et omnium
concupiscenlia, sine aliqua carnis conuptione virgo reclorem, 0 admirandum speclaculum, adquod non
peperit. et sine fine virgo permansit; ac per hoc nec solum bumana, verumetiam angelicaslupesciMiatu-
masculus ex ea nalus vuivatn ejus aperuil. Sed nec le- ra! Adhoc, fratres carissimi, fitieioculos erigite; ad
gfs narrationem evangelista conlexens, claudit impiis ]>hoc pietatis affectu convenile. Ibi «uscipite Chrislum
sacramenlumdivinoe incarnalionis, matremquelegem pro vobis in carne humiliatum, sed adorale in sua di-
observantem inlroducit. Sed nec mirum si maler ob- vinitate . excelsum Deuni. Amplectimini parvulum,
servaret legem quam ejus Filius non venerat solvere, sed cogilate immensum. Aniale humiliatum, et limete
sed adimplere. Sciebat enitn quo ordine conceperat, excelsum.
et quis esset quem genuerat. Sed legem communem 6. Jam vero, dilectissimi, si quoeritur quid myslice
ob.ervans, exspeclayit | urgationis diem, celavit filii significatum fueril in eo quod Redemptor noster a
majeslalero. Hinc esl quod eum in templo duodecim maire et parcniibus ex propria civitate irillierusa-
amiorum .inveniens, fil.um Joseph vocat, dicens : lem ad templum Domiriise portari voluil, invenimus
Fili, quid fecisli nobis sic? Ecce paler tuus et egodo- ipsam gloriosam malrem et virginem, ejusque pro
lenles qucerebamuste (Ibid., _S). Quem procttl dubio pinquos figuram gessissc illius Ecclesioequse ex Ju-
sciebat se sine concubiluJoseph concepisse, siiieeor- doeisin apostolis credidit. Quando enim Ecclesia non
ruptione virginali edidisse. virgo ? cujus lnembra Aposlolus affatur, dicens : Dc-
5. Sed cur abscondit coneeplionis ac nalivitalis spondi enhn vosuni viro virginemcaslam exhibereChri-
illius sacramentum, quem novit Deum immensuni ? sto (11 Cor. xi, 2) Quando ipsa non mater? Sed quia
Nunquid invidel aliis, quem ad'templum deferens Q per Psalmistam dicitur: Mater Sion dicet, llomu (Psul.
sancli senis tradidil manibus ? Absit. Sed vel spiritu -LXXXVI, S); et Doniinus in Evangelio : Quicunquefe-
prophetiae repleta, redemptionem mundi iinpiis non ceril voluntalem Patris mei qui in cmlis est. ipse meus
aperiat. Sciebat eniin jam tunc gratiaplena, spirilu frater, soror, et mater esl (Malth. iu, 50). Quando
"divinilaiis afflala, quia si hu.ichujus saeculiprincipes clecii non propinqui, qui fratres el sorores sunl ap-
cognovissent, nimquam pro salule noslra crucifixis- pellati ? Mater ilaque ac propinqui Redemplofis no-
senl. Offer ergo, beatissinia Vii'go, lanquam legem slri, a Nazareth in Hieru-alem ad lemplum Domini
observans, in tehiplo quem eJi.listi, ut non omnibus, deferunt: quia primitiva illa in primis discipulis Ec-
sed paucis revelelur quis est quem genuisli. Appa- clesia, a Judosis i-epulsa, ejusdem redemplionis dis-
reat interim lapis burailis abscissus de monte sine pensationem ad notiiiam genlium perduxit. Ipsa enim
manibus, ut reprobetur ab ocdificantibus,usquequo Ecclesia non solum ex gentibus, verum eliam ex Jti-
"statiiam in pe.libus percutiens, crescal in monteni dseis Hierusalem, id esl Visio pacis, recle vocatur:
magnum, impleatque universum orbem lerrariim. de qua per Psalmistam dicitur: Hierusalem, qttmmdi-
4. 0 quam parvus, o quam magnus est quem pe- ficalur ut civitas, cujus participatio ejus in idipsum
perisli! Parvus in humanitate, magnus in divinitate; (Psal. cxxi, 3). Ipsa et lemplum, sicut per Paulum
parvus in regno Judaeorum, -raagnus in reguo gen- j) fulelibus dicitnr: Templum Domini sanclum esi, quod
tium. SeJ iion ab omn.ljus in regnoJuJocorum p;ir- esiisvos (I Cor.in, 17). Ac per hoccum aposloli ex
vus a_-linia'lur. Narn el ipsa quaj bunc-jgeiuiisli. ex -JudoeaChrislum annunliantes veniunlad genles 1:ni-
ipso pdpulo Israel in virgam crevisti. Yirga.pyjmde mirum Hierusalem ad Hierusalem convenit, et tem-
j'adice Jesse surrexisli, et iloruisti. Virga' 'Ajii^ii :plum ad lemplum occurrit: cum bi omnes una sint
Tronduisti, et nucem peperisii: et quia prae omnibus Hierusalem civitas, unum ettemplum. In hacitaque
immeasilalcm ejtis agnovisti, quem tamen parvissi- civitale, atque in hoc lemplo abapostblis oblalus
inum ex te nalum vidisii; procul dubio quem infan- Christus excipitur. Unde el ipsa Eeclesia Psaimislse
tem genuisli, Deum omnipoleiilem tremens adora- voce loquilur, dicens : Suscepimus, Deus, misericor-
sti, adorans iremuisti: quem tainen quia secundum diam tuamin medio tetnpli iui (Psal. XLVII,10). Suh-
humanitatem filium fecogno\i-ti,laetasti, fovisii,alui- audis, in medio ecclesise, quse esl templuin tutiin.
sii. Quis puias nobis possit indicare, lnler hujusce- 7. Sive aufem juxla historiam, sive aulem juxla
modi obsequia, animi lui sensum, obeatissima Viigo? mysticum inlellectum, curChrislus a parentibus ad
cum hinc eer.tcres ex ,le nalum laiitillum infanlem, sajictam civitatem et templum ducatur, causa niani-
illinc atten 'eres Demnimmensum ; binc crealum, il- feslatur cum subjungitur: Ul darent Iwstiam, secun-
 844 'SERMONES DUO INEDITI. - 8!2
aum quod dictumest tn lege Domini, par turlurum aut Asancli promissionem, videre in carne Redemptorem!
duos pullos columbarum (Luc. n, 24). rroeceptum si-_- Quse putamusfuerit instantia orationis ejus, quse di-
quidem legis fuerat, ut cui forte agnus defuisset, et vino responso meruit firmari de his quoepetebat?
unum horum,id est aut par turturum, aut duos <S71 Quseerant ejus gemituum continuala verba in sancla
pullos columbarum iuvenisset. Deo-in oblalione filii praedicatione? Non Gmmin petendo cessavit, usque-
offerret; necpraejudicarelurex altero,qui unum quod- quo responsura acciperel super his quseposcebat.
libet horum obtulisset. Denique in liac oblatione 10. Fuerunt siquidem in Tetroactis temporibus
avium, illa prsefigurabatur oblatio quoe pro salute mulli simili desiderio accensi, Domino altestante ad
mundi oblata est vespere diei, Domini videlicet pas- discipulos, qui ait: Mulli reges @72 et vropltetce
sio, per quam sumus Deo reconeiliati. De hac quippe voluertmt videre qum vos videtis, el non videfunt; ei
hostia per Paulum fidelibus dicitur : Ambulate in di- audire qum vos auditis, et noti audierunt (Luc. x, 2i).
(ections, sicat et Christus diiextt nos, et tradidii semel- Sed ex illis hoc isti soli concessum est qui in pleni-
ipsum pro nobis oblalionemet hostiam Deo, in odorem ttfdine lemporis horum ultimus apparuil. Sed si vigi-
suavitalis (Ephes. v, 2); et rursum : Qui dilexit me, lanti sludio subsequentium sanclorum attendimus
inquit, et tradidit seipsum pro me (Gal. n, 20). desiderium, qnibus Christus vivere esl et mori lu-
8. Quia vero omnes electi membra sunt Christi, ;3 crum (Philip. i,"2i), invenimus eos non minoris an-
in turture scilicet turtures, atque in eolumba colum- xietaiis ardore diviniiaiem ejusdem Salvaioris intueri
hoe, designat etiam bsec avium oblatio morfificatio- velle; quam ille concupivit conspicere in carne. Hinc
nem electorum, quibus per eumdem apostolum dici- Paulus dicit: Cupxodissolviet essecum Chrislo. Midlo
tur: Obsecrovos per misericordiam Dei, ut exhibeaiis autem melius (Ibid., 25). Hine Psalmista ex persona
corpora veslra Itostiam viventem,sanctam, Deo placen- sua dicii : Silivil anima mea ad Denm .i.inr!. Quundo
tem (Bom. sai, i). Sed nulla potest esse accepla Deo veniam et apparebo anle faciem Dei (Psal. XLI, 5)?
mortificationis oblatio, in quibus non fuerit verse Quis ergo eliam hinc videat in uno Simeone multos,
fidei castitas, verae castitalis concordia. Proinde non per unum significari cunclos electos; qui imnc et
sine causa sacrificium quod pro Domino mystice ob- justi ex fide atque operalione, et timorati ex futura
latum perhibetur, ex turturibus et columbis fuisse exspectatione, et attoniti inveniunlur ex ventura
narratur. In turture enim castitas invenitur, et in consolatione? In quibus etiam Spirilus sanclus ines^-e
columba unitas commendatur, Turlur namque inle- cognoscitur, quia et per Apostolum dicitur. Car.tas
meralamservatuni viro fidem, columba venfcalio- Dei diffusa est in cordibus nostris per Spirilum san-
Tum cohabifantium non deserit unitalem. Catholicus ctum, qui dalus esl nobis (Rom. v, 5); et rursum fide-
igilur Christianus tunc vere spirilalis lurtur efficitur, i1 Iihus dicitttr : Corpora veslra temptum sunl Spixitns
si veram Trinitatis fidem iirma credulitate c.onser- sancii, quem habelis ex Deo (1 Cor. vi, 19). Quiqu
vet, et Iiaereticaepravitatis sensum, tanquam for- responsum accipiunt a Spiriiu sancto non se visura
nieationis inquinamenta repudiet. Tunc vere erit morlem nisi prius videanl Christum Domini :*quia
columba, si longanimiter usque ad finem in catholica in hac adbuc corruplib.ii vita, ejusdem Spiritus san-
societate permaneat, et contra tentationis scandala cti gratia revelante, aperlis oculis iidei, eum qui s?
immobiil lirmitate persistat: ut nec hscrelica 1'orni- cum illis usque in finem soeculi mansurum esse
catio corrumpat in corde fidei castitalem, nec amara (Matlli. XXVIII, 20) repromisit aspiciunt, non jam carne
dissensio ecclesiastica. caslitalis dissipet unilatem. parvulum, sed divinitate immenstim. Qui etiam cuni
Hsecest enim Ecclesia catholica quae fidem uni Do- Apostolo dicunt: Etsi noveramus Cltfxstumsecundum
mino tanquam legitimo viro conservat, et congrega- carnem, sed jam nunc non novimus (II Cor. v, 16).
lionem multorum in fide multiplicat. Habitant etiam isti in Hierusalem, atque in Spiritu
9, Sequitur : Et ecce homo erat in Hienisalem cui ' in templum quo Christus introducitur veniunt. Ipsi
nomenSimeon; ethomo istejustus, et timoralus, ex- enim sunt Hierusalem qui habitant in Hierusalem;
speclans consoiationemIsrael, et Spiritus sanclus erat ipsi etiemplum.qui veniunt in templum, in quibus el
in eo: et responsum acceperat a Spirilu sanclo non i> a quibus Christus excipilur.
visurum se morlem nisi videret Cliristum Domini. Et 11. Rreviier, fratres, ista percurnmus, ne dum
venitin Spiriluintemplum(Luc, u, 25, 26, 27). Nihil quee sunl hujus diei sacramenta, quodque sanctum
minus de sanclilate isti specialiter bomini ascribitur, purumque pi'a_coniumindicare studuimus,<iuilibet in
qui el in Hierusalem, id est in visione pacis commo- fastidium veniamus. Sequitur :"Et cum introducerent
ratur, et fidei operatione justus, et reverentia timo- puerum Jesum parentes ejus, ul facerent secundum
ralus, el Israelis consolatione atlonitus (forte conso- consuetudinem legis pro eo, et ipse Mcepit eum in
lalioni attentus), et Spiritu sancto repletus, ejusque ulnas suas, et benedixil Deum, et dixit: Nunc dinihth
responsione de incarnali Verbi jussione (forte mis- servum luum, Domine^secundumverbum luum in pace
sione) roboratus fuisse perliibetur. 0 quam ardenti (Luc. ii, 27, 28, 29). Qui vivil, elc.
desiderio homo isle exspectabat, secundum ."viriius

PATROL.LXV. 27
 APFENbSE

-AD S. FULGENIII OPERA-

ADMONITIO.
J)e libro de Prcedestinatione et Gratia, et subsequenle epistola Ferrandi ad Egyppium.

Ut Kbrum qui proxime sequitur Fulgentio minime A lentia adversetur doctiin» sancli Fulgentii, imo et
tribuamus.proeter judicium Lovaniensium theologo- episcoporum cum ipso in Sardinia exsulum, patet ex
_JJ.IIet consensum virorum eruditorum, a quibus nihil his verbis epistolae 15 eorumdem ad Joannem etYe-
in eo deprebenditur Fulgentio dignum, imo mulia neriuin, p. 272, n. 9 : Quia certmi est Esau fuisse
Fulgenlianse doctrina. maximecontraria, facit etiam vas irm, Jacob autem vas misericordim, certisshne.
quod auclor libri hujus nec sibi ipse concinit. Cum tenendum est quod et ille ut damnarelur iram jusle
enim dixisset capite 5: Faciiius fieri possel ut quam- tneruil, non enim injuslus Deus qui infert iram, etc.
vis transeunle (a primo scilicet homine in posleros) Miito alios hujus libri loeos jam ante notatos ut ab
peccato.,pmna minime sequeretun, quum ut nulla com- Augustini,- proindeque a Fulgentii quoque, ejus in
muxiicationepeccati,partem sumal pmnmqui non habet omnibus discipuli, mente et doclrina degeneres.
culpw ; capite tamen-16 sic ait: Si humanum genus, Epislolam vero Ferrandi Diaconi ad Egyppium
quod creatum primitus constal ex nihilo, non cum de- ideo hicin Appendiceexcudi curavimus, auia cumhmc
bita mortis el peccali origine nascerelur, el lamen ex neque a Fulgeniio, neque ad Fulgentium sit scripta,
eis crealor omnipotens in mternum nonnullos damnare inter opera ejus locum habere non debuit, nisi ut om-
vellet interilum, qttis omnipolenti Cregtori dicerel: nino non penrel, et quia placuit omnia qum hactenus
_Quare me fecisti sic? Quoequidem quantum secum B ex Fulgentio aul cum ipsius operibus fuerunt edila, in
invicem pugnent nicilius dep.ehenditur, quam ut hac quoque editione reprmsentare.
.pluribus egeat demonstrari. Qu inttim vero hoecsen-

MBIS m mmmmm w UMA.

CiPBT P-tmiJB.'uumin sacris voluminrous Iiltera- tatis venxre(I Tim. n, 4). Occurrit enim, eur pereant
rum, seu futurorum quid prophelico spirilu pronun- ex his aliqui, cum omnipotens Deus omnes homine; 1
tiantibus, seu praeteritorum Tiislorica veritate nar- salvos fieri velit, et in agnitionem veritatis venires
rantibus, seu vila. mouita apostolica auctoritate tra- deinde cur rursus induret alios, misertus aliorum ;
dentibus, aliqua veluti diversura senante senlentia aut quo modo omnes salvos fieri velit homines, cum
vel movetur lector, vel sollicitatur auditor, certa et ipse nonnullos ne salventur induret. Hoc quantum
ineoncussa fide cognitum teneri debet, unius atque ad humanam juslitiam videtur injustum. Sed quis ita
ejusdem spiritus, et ejus pra_ter quem nullum nihil desipiat, vel polius quis ita blasphemet, ut dicat da
estveritaiis, apertius aiibi, paulo occultius alibi so- juslitia Dei, lege humanse justitise disputandum?
nare mysteria. Ac proinde si quid occulta significa- ^-i J quae profecto si justiliae Dei adversatur, injusta est.
tione suspensum, aut a conscribente breviter indi- Ab illo enim qui summe justus est, omne quod qua-
catum, minusque quam humani cordis obtusio posce- litercunque justum e^t, manare manilestum est. Quis
-bat expositum est, hic lucidius apparere, ibi altius ergo eril qui incommutabiliter manentem, et oinnia
latere, nusquam deesse noverit veritatein. Quod si qua. sunt ^ondentem, regentem atque servantem
etiam pro magnitudine rei de qua quaeritur, non fa- Dei sapientiam, pendeat humanae sapientise arbitrid?
cile intellectus sensibus quaerer.tis occurrit, maxime De qua idem apostolus dieit, quia supienlia carnis
si de incommutabili voluntate onmipolentis Dei, di- inimica est Deo (Rom. vm, 7). Et alibi, Sapientia Im-
versum sonet canonicse auctorilatis ulraque senlen- jus mundi slultitia est apud Deum (I Cor, m, 19). Non
lia : ita illa omnia ad pietatis regulam dirigenda est ergo de illa majestate divinaesapientiae, humanse
sunt, ut nec injustum Deuiri esse, nec merita singu- vanitatis arbitrio disputandnm.
lorum confusa quadam personarum acceptione ta- CAP„III. Si quis autem peccata sua ita nutriendo,
xantem, nec infirmum, ut quidquid voluerit non va- figura vel umbra, vel typho superbia. blandientestalira de-
luerit explicare, inconcussa deliriilione tenealur. cipilur, ut d.cat quod nounullos esse dicturos
GAP.II. Sub hujus igitur definilionis jugo, ne in vidit beatus Paulus apostolus. Subjunxit enim, Di-
saerilegam temeritatem male libera colla luxurient, cet aliquis : Si cujus vuit miseretur, et quem vult
quaestionis hujus, quantum Deo donanle possumus, indurat, quid adhuc querxiur? Voluntati enim ejus
, occulta memoremus, quam beatus apostolus Paulus quis r.esxstil(Rom. ix, 19) ? Noverit hac plus nos ad
diversis in locis, non parum discrepanlibus verbis, humilitatem ac pielatem cogi atque arctari sen-
studiosis proponit scrutatoribus, eisque per ipsam tentia. Cuni enim totum ad Deum referens.humanis
loquitur veritalem. Sentenliam siquidem in Dei gra- D viribus neget docior amplissimus,abquid aliud quam
tia prsecedente.latissima et robuslissima dispulatione ut in Deum toto corde suspensi, eo salutis auxi-
confeclam ita concludens, ait, Ergo cujus vult misere- _ia postulemus hortatur? Quem ergo movet hsecin
tur, et quem vult indurat (Rom. ix, 16); cum in alia iuivina-gratiae dispensalione diversitas, et injustura
Epislola de divina benevolenlia, ipse sic dicat : Qtti putat negari alleri quoddixeritalter acceperit, intelligat
mdl omnes homines salvosfieri, el in agnilionem veri- quemadmodum divinitus Psalmista, Universm
845 DE PR-EDESTINATIONEET GRATIA. 810
viai Domtm miseticordla et veritas (Psal. xxiv, 10); A perit, in illa divinae proescientia.lucc faciendus nul-
atque agnoscat tali Deum agitare res humanas judi- lum potuit habere principium : et quanticunque vel
cio, ut debiias pcenas aut juste reddat, aut miseri- ex Adam, usquein hodiernumdiemhominesnalisunl,
corditer donet. Vitialae enim radicis macula ita pro- velposl nostram aetatem generationis suntpropagine,
paginis traduce per generationum sarmenta diiTusa nascituri, apud Deum nati sunt jam, etdecur.-.ototius
esl, ut nec infans quidem unius diei a culpa sit pri- vitoetempore transierunt, in illo nihilominus divini
mae praevaricationis alienus (Job xrv, 4, sec. LXX), obtulus lumine permanenles. Deusenim qui nec loco
tiisi per indebitam Salvatoris graliam fuerit libera- clauditur, nec lempore pracvenitur, omnium rerum,
lus. Quod si nec hic quidem sine peccato est qui tam piseteritarum memoria, quam iuiminentium
proprium haberenon potuit, conficilur ut illud tra- scienlia plenus est . nec remiuiscens volvilurin prae-
xerit alienum de quo Apostolus jdicit : Per unum teritum, nec sperans tenditur in futurum. Et quae-
hominem peccaiuminlravit in mundum, et per pecca- cunque omnino sunt, quoalemporum motibus agitan-
tum mors, et ila in omnes_perlransiit, in quo omnes tur, ab eo principio in quo erat Verbum, et Veibum
peccaverunt (Rom. v, 12). Quod qui negat, negat erat apud Deum, et Deus erat Verbum (Joan. i, 1),
profecto primum nos esse mortales. Si enim, ut di- usque in finem omnium soocnlorum.De quo fine cum
cit Apostolus, Per unum hominem peccalum intravil diceret beatus Moyses : Domine,inquit, 171«' regnas in
m mundum. et per peccatum mors : mors inlrare non smculum et smculum (Exod. xv, 18), et adbuc ner
potuit, nisi inlrante peccato. Et quoniam mors non sperantur futura, nec proelerita transierunt, sed in
oaturse conditio, sed pcena peccati est, sequalur ne- praesenlia divinitalis praesentisemper luce cernunlur.
cesse est po_na peccatum. Quia vero in omnes ho- T>Ab illo ergo quia oelemus et proescitis,quia et justu.
mines mors pertransiit, in omnes necesse est per- " et pius est, qui exercet debitam severitatem, et ex-
transisse peccatum. Peccatum quo modo cum par- hibet indebitam pietatem, et babet in creandis atque
vulis originale nascatur, carnis oculis videre non eligendis hominibus, sicut in luto figuluspolestatem,
possumus. Quia vero omnes ex Adam carnaliter na- facta sunt alia quidem vasa «1 bonoiem, alia vero \e
los, et si iili jam eliam qui in" Christo renati sunt, contumeliam. Anlequam faceret nos, prsescivit nos,
videmusmortis lege conslringi, per hocquod videmusi et in ipsa nos pra.scientia, cum nondum feeisset, ele-,.
.emper parvulos mori, cogimur coniileri semper par- git. Sedaquohociieri potuit,nisiabeoqui_o_«. omnio
vulos nasci cum peccalo originali. Facilius enim fieri quw non sunt tanquam ~eaqucn sunl ~(Rom.iv, 17)'
posset ut, quamvis transeunte peccato, poenaminimei Aposlolus enim dicit, Qui elegit nos ante mundi con-
sequeretur, quam ut nulla communicatione peccalj, slitulionem (Ephes. 1, _). Inlra inundum facli sumus,
pariem Aulnat poenae,qui non habet culpse. Si ergo, el ante mundum electi sumus : atque ila uno eodem-
ut apparuit, de prsevaricatoris semine omnes nasci- que, nec transeunte, nec iuturo, sed continuo tem-
mur debitores, quoniam in ipso .omnes, ut ait Apo- pore, vel si quo alio modo dici potesl, si tameu
•sloltis, peccaveruut, et ipsa jam in principio undei apud Deum est, et prsesciri, et facere, et eligere, ei
descendimusmassa damnata est; nullus de durilia proescienlia sua incommulabiliterpermanente eligere
sua, nullus de poena sua conqueri audeat, quse eliam faciendos : quos facturus fuerat eligendos : haecjqui-
non exisfentibus peccatis propriis, sola nascendi dem, quanlum adfideiregulani,DeoiUuminanteprse
conditione debetur. Quod vero Deus aliis gratuita dicta sint.
voealione conversis, misericordiam largitur indebi- CAP.VI.Sed jam video quid etiam hinc ealunmios.
lam, non ad dispensationis justitiam, sed ad donan- (_ pravitas possit opponere. Sequilur enim, ut si eof
lis misericordissimam largilalem (alias libertalem), quos pi'sedestinavit, illos et vocavit, et si eos quos
veritatis ratione referendum est. An audebitdebitor vocavif, illos et justificavit (Rom. vm, 50), qui nec
1
creditorem iniquitatis arguere, si alteri donans, ab proedesiinati, nec vocati, ac per hoc nec jusiificat'
eo quod debebat exegerit ? Si ergo inler contractus: sunt, ab omni culpa debeant esse innocentes, in.tis-
Ltominum nullus ex hoc praescriptionis locus est, ut: teque ab eis pro vitoe pravitate transactae, in illc
a se dicat debitor injusle exigi, quia scit alteri debi- agnitionis die sint poscenda supplicia. Dicat islis
tori ab eodem quod debebat credilore donalum; Paulusaposlolus, Nunquidiniquitas apud Deum(Rom
quis in tantam insaniam.profaiise vocis erumpat, ut t ix, 14)? Stalim ipse respondeat, Absil. Cumque hoc
injustitia. Deum argual, si uni iudebitam donaveritt fuerit in hominis mente sana pietate fundaltim, quod
gratiam, alteri reddiderit debilam poenam ? nulla sit iniquitas apud Deum, ila intelligat, Cujut
CAP.IV. Itaque ex superiori hujus parte senlen- vult miserelur, et quem vutl indurat (Ibid., 18);
tiae, qusedicit: Gtijusmll miseretur, puto quod nul- quasi diceret: Cujus vult miserelur, et cujus non vuli
lus nisi indignus misericordia audeal disputare. Quodl non miseretur. Itemque hoc ipsum rursus intelligat,
vero sequitur : Quem vult indurat, ibi paululum hu- quasi diceretur : Cui vult donat, et a quo vult debi-
manae mentis intentio verbi novitate confunditur. lum poscil. Quod qui dicere perseverat injustum, a_
Sed non ila intelligendum est, quasi Deus in homine} Apostolo audiat, 0 homo, tu quis es qui respondeat
ipsam qua_non esset duritiam cordis operetur. Quidl Deo (Ibid., 20)? Congrue siquidem hujusmodi im-
enim aliud est duritia, quam Dei obviare mandatis .! pietalem apostolica repreliendit auctoritas, tanlurp
Unde illod beatus Stephanus dicebat ad populum : _. de exaggeratione nominttm pondus inculiens, cuni
Dura cervice, et non circumciso corde, et auribus, vosi " dicit, O homo, tu quis es qui respondeas Deo? O homc
semper Spiritui sancto resislitis (Act. vu, Sl). Quam1 Deo, lulum figttlo! Subjunxil enim idem apostolus ;
qui a Deo fieri putat, propter quod diclum est :~ Nunquiddicit figmentumei qui se finxit: Quare sic mt
Quem vult indurat, ipsum praevarieationis inlueatur fecisli? An noxihabel poleslatem figulus lutiex eadew
exordium, et Deo donanle mandatum, per quodI massa facere aliud quidem vas in honorem, dliud verc
transgressionis culpam in corde fuerit operatus alteu- inconlumeliam(Ib.,21)?Si ergobabet,imo quiahahef
dat, quamvis ne ab ipso quidem, si negaret assen- potestatem figulus luti lacere ex eadem massa, aliud
sum, potuit tentatore compelli.Ergo quidquid quoadl quidem in honorem, aliud vero in contumeliam, 0
illam proevaricalionemnatus supplicii homo patitur,, homo, tu quises quirespondeasDeo,quiacujus vult
juste reddi meritoque fatealur. Ridurare enim Deusi, miserelur et quem vult indural? Sed priusquam ad
dicitur eum, quem mollire noluerit. Sic eliam excee- hujusmodi conclusionem beatus Apostolus dispula-
care dicitur eum, quem illuminare noluerit. Sic etiam1 tionis ordine perveniret, hoc potissimum de veteri-
repellere eum quem vocare noluerll. Quos enim pra~- bus litteris sumpsit exemplum , in quo indurationem
destinavxt,illoset vocavit: et quos vocavil, illosjuslifi- quoe a Deo fieri {iiciiur, edoceret : Dicit, inquit,
cavil (Rom. vm, 50). Ipse enim dedit ut sinius, ipse utt Scriptura Pharaoni: Quia in Itocipsum excitavVte,«j
boni
' esse possimus. ostendamin te virlulem meam, et ut annuntietur nomen
CAP.v. Proescivit enim nos"ejus divinitas, sapien- mextni in universa lerra (Ibid., 17; Exod. ix, 16).
tia condidit, justitia damnavit, gratia liberavit. Mun- Indurasse autem cor ejus Deus in cadem Scriptura
dus enim quamvis pro tempore ex quo faclus esl ccc- apertissime. dicilur, cum Moysi de signis qus. iu
8;7 APPENDIXAD S. FULQENTli OPERA 818
iEgyplios por etim facienda ftierant ioqueretur. Sic A inlucem projeciamomento est,paria esse debuerunt.
enim dicit, Ego autem indurabo cor Pharaonis, ne Quod si fuiuros eorum mores dieitur divinum discre-
dimitlatpoptdum.Exod.lv. 2I). Hincjamperaperta.ad visse judicium, profecto illud evacuabitur quod prse-
se jactans calumniator astutus jusliliam Dei^ misit Apostolus dicens : Non ex operibus, sed ex
suumlibret arbitrium, el quanta potest vociferatione vocuntedxclumest, quia major servietminori. Nonenim
respondeat, Si cujus vnlt miserelur, et quem vultin- ait: Exprofteritis operibus, sed cum generaliter dixe-
durat, quid adhuc queritur? Voluntati enim ejtts quis rit: Non ex operibus, ibietpra-£erita intelligi voluit,
resistil ? Hujus elationi Apostolus dicat, 0 Iwmo, tu et Iutura: procterita scilicet quoenulla erant, fulura
au- quse nondum ei'ant.' Prsedestinatus est Jacob vas in
quis es qtti respondeas Deo (Rom. ix, 19, 20)? Qiiiillum
tem pie quoerens nliquid desiderat invenire, honorem, quia non ex operibus, sed ex vocante dictum
locum ejusdem Seriptu.s_ relegat, ubi primo esl, Major serviet minori.
Moysi in rubo ignis apparnit, in atque ita cor ejus CAP.vni.Et ne forte vasa in honorem prapdesfinatn,
ardore divinaecaritatis ignivit,ut conspectu regum, suis aliquid viribus triburndo, negarent gratiam Crea-
sicut David dicit (Psal. cxvm, 46), teslimonia ejus toris, alio eos loco Apostolus vasa misericordise no-
sine confusioneioquereiur; el ibi inveniet lotum hoc, minavit, ut totum quidquid essent secundum miseri-
quod indurasse Deus cor Phai-aonis prsemiliit, nonLo- ad cordiam se esse cognoscerent. Sic enim et alibidicit
operalionem Dei, sed ad prsescientiam pertinere.autem idem Apostolus : Et hoc non ex vobis, sed Dei donum
quens enim Dominus de rubo sic dicit: Ego est (Ephes. u, 8). Beatus etiam Mo\rses in Deutero-
scio quod non dimittet vos Pharao rex Mgypti, nisi nomio dicit ad populum : El ne dicas in corde tuo :
per manum magnam. Sed extendens mannm meam „ Fortiiudo tnea, et potentia manus mem fecit mihi vir-
^percutiam Mqmrtios in omnibus mirabilibus qum fa- tutem magnam hanc ; sed memoraberisDominiDei tui,
ciam. et vosiea dimittet vos Pharuo rex AZgypti(Exod. quia ipse libi dat fortitudinem facere virtiitem, ut sta-
HI,49, 20). Hoecpriina vox Dei est, qua fiituram vo- tttat lestamentuxnsuum, quod juravit patribus vestris
liintalem PMraonis, sicut proaviderat, indicat. Poslea (Deut. vm, .7 et seq.). ilem paulo post ibidem ad
jam inter ipsos miraculortim imbres dixbse legitur : ens : Ne dicas, inquit, in corde luo, cum consumpserit
Ego antem indurabo cor Pharaonis, ne dimittai popu- Dominns Deusluus gentes istas ante faciem tuam, di-
lum (Exod. iv, 21). Ubi jam aperte intelligitur pri- cens : Propter justitias meas induxit meDominus hm-
mam iterasse senlentiam. Qnid est enim, indurabo redilare terram bonam islam. Non propter justiliam
.or,nisi, non molliam?Appareteniininaliosiiianenie tuam, nequepropter sanctitatem cordis tui intras Itm-
jtisti.ia, in alios-gratia profluenle, Scriplura. illius reditare terram eormn, sed propier iniquitatem gentium
sententiam fuissecompletam, quia dixit Deus Pha- istarum, Domhius disperdel eas u facie tua (Deut. ix,
raoni : In hoc ipsum excitavi te, -ui ostendam iu te &, 5). Ecce quam antiquum Spirilus sancti dogma,
virtulem meam, et ul annuntietur nomen meuminuni- non solum in apostolicis iitteris prajdicatum, sed
versa terra (Exod. ix, 36). Utenle enim Deo bene etiam in propheticis atque in ipsis Is.aelitici populi
- etiatn malis, induralione Pharaotlis, flagellis _£gypti, exordiis, sancti Spiritus voce firmalum. novellseprae-
-et tot ac lantis in illa gente miraculis pariter acer- sumptionis impetus conatur evertere. Clare siquidem
valimque peractis, quid aliud gestuin est, quam ut in uno atque eodem Scriptura. loco, bonitatem, et
Dei virtus apud se mag-.a, in se plcna, ad humaiii severitatem Dei propheta beatus ostendit, dicens,
generis notitiam perveni.et, non Deo. sedipsis rele- non propler justitias populi hsereditatem terrse iliius
gentibus et credentibus profutura ? Pharaonem non C reddi, sed graiia tantumsuas miserantis donari, illos au-
esse mutandum, et illam omnem gentem, quse post tem propter injustitias pelli. Ecce in illis juste
tot verbera, vix sibi ^rutum populum Dei armis punitur iniquitas, in islisgratis nulla justitia mune-
eliam inseclarj conabatur, et bello, alla illa Deus ratur. Nec sufficil beato Moysi quodidixerat, non
providenlise suae luce prsescivit. Sed peritui-orum in- proptermeritaipsofum hsereditatem terfseIsraelitico
teritum prsede_tinalis a se vasis misericordiae, salulis populo fuisse «oncessam; nisi etiam adderet quod
voluit esse argumentum, et aliorum perdilione, ad adjunxit, unde eos omni bono monstraret indignos.
salulem usus est aliorum, quia potestatem babet Sequitur enim post illud quod supra memoravimus .
(igulus luli ex eadem massa, aliud quidem vas in El scies hodie quia non propler justilias Mas Domimts
bonorem, aliud vero in conlumeLam lacere (Rom. Deus tmts dat libi terram isiam bonam hmreditare,
-ix, 21). quoniam populus durm cervicis es tu (Ibid., 6). Quis
CAP. VII.Hocetiam divinse potestatis in hominum hic secundum debitum prseeedentium meritorum mer-
-electione judiciumpauloante eommemorans beatus cedem redditam dicat ? Quis non gratiam fateatur
Aposlolus robustissimis monstravit exemplis, oum indebitam^ Quotiensaitpropheta: Tentaverttnt eum
de Rebeccae partu adhuc intra ulerum eonslituto, indeserto (Psal. xciv, 9)? Quotiens iracundiam Dei
totum ad graliam Dei referens loqueretur. Sic enim cordis aversione meruerunt, et salvavit eos propler
ail: Sed et Rebecca -ex nno concubitu habens Isaac misericordiam suam, ut notam faceret potentiam
patris nostri, cum nondum tiati fuxssent, nec aliqnid- suam (Psal. cv, 7, 8) ? Hoe iterum Apostolus dicit:
boni egissent nec mali, ut secundum electionempropo Sustinuit in multa palientiavasa irmapta in interitum,
situm Dei maneret, non ex operibus, s.rf _„•vocante _" ut ostenderet divilias sttas in vasa miseticordite, qute
dictum est, quia major serviet minori, sicul scriplum prmparavit ingloriam (liom. ix, 22, 23)..
est: Jacob dilexi, Esau autem odio habui; statimque CAP.IS. Ne vero rursus homo in ultimam fecem
subjecil: Oiiirfdicemus? Nunquidiniqnitas apud Deum desidise resolutus, arduum virtutis iter, et quamvis
(Rom. ix, 10,1 i, 12,15; Gen. xxv, 25; Malac. i, 2)? adjuvante gratia Dei, non nisi labore gradiendutn
Negansque respondit: Absit: ui jam caelera quoese- inerti sibi crederet posse deferri, et nuilius Iaboris
quunlur, ad hanc senlentiam suspensa referantur, et industriam studioDeus sui profeclus adhiberet, ila inter
relala solvantur, qua negavit apud Deum esseiniqui- se atquehominem tempora officiaqne distribuens
tatem. Sed hic quid egerit h__c apostolicae disputa- orditiavit, ut vocatione ipsius bonorum principia
tionis intenlio, satis admodum claret. Non solum sumeremus, vocati aulem atque Illuminati vias man-
euim fratres, sed el geminos^ nec solum geminos, seti datorum ejus boni iiigcnii intelbgentia nosceremus,
uio eliam concubitu fusos in ulero comparavit: ut et eas libero vel eligeremus vel relinqueremus arbi-
quoniam in nondum natis, nondumque aliquid opera- trio. Quas tamen, «i ipsius fulli adjutorio conlinua
tis, nulla esse poierant momenla meritorum, nec ex devolione sequeremur, in fine rursus non repugnan-
^parenlum quidem meiitis, qtisediverso tempore varia tem mandatis suis subjectam in nobis obedieiitiam
«essepoterant, aliquod conlra graliam relmqueretur coronaret. Liberum vero quod ab eo habemus arbi-
-obslaculum. Quse utique parcnlum merita, eliamsi Iritnn, prono afl nec{tiitiamlapsu flnit, et ctim ad vir-
^jermittamus divinum parvulisvel avenisse, vel con- tulis indolem Dei auxilio deserente nihil possit, ad
ciliasse praesidium,seubona, seu mala circa geminam genus omne peccati idonca fultum virtule subsistit.'
prolem, quoe eodcm coricepta concubitu, eodemque Trahit enim lex in membris nata peccaii, et Dcu. a
 849 OE PR_ED£STINATIONEET GRATIA. 850
levi jugo mandalorum suorum levique sarcina rece- A cum testiflealione loquelialur? Quid utique, nisi man-'
dentes, atque in peccati durissimam servitutem, libero dala vitse? sicut alius propheta dicil : Audi,lsracl.
a justitia voluntaiis arbitrio defluentes, secundum mandata vitm (Baruch. m, 9). Sed quse sint ista man-
euain justitiam derelinquet. Eos vero qui vocationis data vilse Psalmistasubjungil et sequitur : Egoenim
munus congrua pielale susceperint, qui carnalibus sum DominusDeus iuus, qui eduxi le de terra JEgypli
non subjugantur illecebris, qui jactantiae vitio, avari- (Psal. LXXX,II). Et haec esse mandata vitse in ora-
tisefacibus, vento superbiaecaruerunl, et quanluni in tione qua discipulos suos Patri Dominus commenda-
homine est, Dei in se bona servantes, ad spiritalia bat ostendit, dicens, Hmc est enim vxtamierna, ut co-
exercilia omne sludium contiilerunl; et iri agone gnoscanl te solum verum Deum, et quemmisisti Jesutu
hujus vitcecertanles adjuvat, et coronas vincentibus' Cltrisium (Joan. xvn, 3). Post hanc vocationem illui
largitui selernas : ipse rursus delinquentps deseril, sequitur, quod et vnlt ad conatushominum perlinere,.
resislentes indurat, conlemnenles condemnat. et oslendit sine se non posse compleri: hoc est enim
CAP.x. De horum graduum distributione, quam vel quod dicit Apostolus, -Quoniamab ipso habemus velle
in nobisDeus operatur, ve) nos jubel aliquid operari, el perficere pro bona voluntate (Philip. u, 13). Ab
ipsuminterrogemus, de cujus verbis orta est quaesiio ipso enim habemus velle, quia vocat et illuminat; ab 1
quarii, si Dominus adsit, enodare conamur, iit ejus ipso perficere, quoniam ad nos pertinet conari bona,
sensibus per diversa volumirta, varia quidem locu- quse et velle donavit. Nec iricaule ab Aposlolo cum
ione, .sed una atque eadem intenlione digeslis, si dixlsset, Quia ab ipso habemus et velle et perficere,'
quid in hoc loco latet, allerius senlenlia. collatione additnm est pro bona voluntate : ul eliam atque etiam
reserelur. Yocatum a Deo apostolum Paulum, vel in .. videant, ubi haheant a Dei justilia liberurn de q_uo
eo libro legimus ubi ejus gesta cuin omni veritale " gloriantur arbitrium. Sed illmn ordinem.quo miseri--
uarianlur, vel ipse in Epistola sua confitetur,riicens: cordias diversas Dominus leriiporum dispensatione-
Paulus servusJesu Chrisli, vocatus apostotus (Rom. i, distribuit, sicut Moysen dixi.se sensit Apostolus,
1). Secundo autem loco vocationem secutns, et toium etiam in continuata psalmi hujus oralione videamus..
quod in homine fueral operatus, ipse sic dicit: Plus Quid enim ail, poslquam vocalos docuerat, dicens :
omnibus illis laboravi (I Cor. xv, 10 ). Sed ne hoc Ego enim sum Domxnus Deus iuus, qui eduxi ie de
ipsum quidem sibi iribuens , sollicila -pietate sub- lerra JEqypli? IHkta, inquit, os tuum,,et ego adim-
junxit : Non ego autem, sed gratia Dei mecum (Ibi- pjebo illita (1'sal. LXXX,11).lltc aliquid rursus ap-
dem). Jam ergo el vocato et vocalionem per opera paret homini iuisse servatum, quod per liberum fa-
juslitja. subsecufo quid supererat aliud. nisi ul libera- ceredebeat arbitrium.Dilatare enim jubelur os suum,
tus de corpore mortis hujus, ad illitis alterius vilae, sedDeusseimplerepromitlit. Sicut etiam discipulis
quoesanclis omnibus Yentatis ore promissa est, bea. suis in Evangelio dixeral: Nolile cogharequo modo,
liludinem perveniret ? Quod nullis humanis meritis: aut tniid loquamini. Non enxmvos estis qui loquimini,
reddi„sed Dei donanfis gralia largiente donari, sibi sed Spirilus Palris veslri qui loquilur in vobis (Mallh.
ipse respondet, posl gcmitus quibus dixerat : Miser x, 19, 20). Hoc solum ad illos retulit, ut omnem tii-"
eqo Iwmo, quis liberabil me de corpore hujtts nwrlis ? bulationis necessilatem libenter pro veritate suscipe
Gratia Dei, inquil, per Jesum ChristumDominumno- rent, penes se autem promisit efiectum. Libero ergo
strum (Rom.vu, 24, 25). Hanc itaque distrihnlionem, qui locus servatnr arbitrio, ut sineDei adjutoiioad
o;ua diximus a Deo honiines riullis existentibus meri- explendum quid voluerit ralionali dignitate suflulta,
lisvocari, et.vocatos,.iuboni aliquid operentur, Dei C sibi ipsi si non sufficiat bumana natura, continuo
adminiculis indigere, sumpto de veteribus litteris Psalmista ostendit, Etnonaudivil poputus meusvocem
Apostolus monstrat exemplo, postquam illam de duo- meam, et Israel non iniendit mihi (l'sal. LXXX,12).
ous geminis eleclionemv omni repulsa lande merito- Qui dixeral cum vocaret, Audi, poptilenieus, et loquar;
rum, ad Dei gratiara .judiciumquecontulerat, videns Israel, eltestificabor tibi; quid testificans commenda-
quid impia posset hlasphemare garrulitas, dixit: verat mentibus audientium? Dominus Deus ttms ego
Nunquid iniquilas est apudDeum (Rom. ix, 14) ? Et sum. Quid eliam ab ipsis iieri jusserat, quos de terra
sequitur : Absxt.Et quasi diceretur ei: Unde probas ? -Egypti et ignoranliactenebris lilieratos, in luce maii-
parum putavit aucloii.atem suse valere dbctrinas, dalorum suorum, splendore voeationis eduxerat? Di-
nisi senientiam suam etiara Iegis docerei exemplo. lata, inquil,os tuum. Statimque, quasi dicei'et, Sidi-
Sic enim inteUigi voluit quod Moyses dixerat: Mi- latare te deserente me volueris, nihil proderit, itn
streor cujus tniserebor, et misericordiam prmstabo cui addidit, et impleboillud. Quid ergo qui vocaverat, el.
misericorsjuero (Exod._~ixi.ui,19) : ut primam mise- vocalos docuei'at, querula de eisdem voce subjungtt, .
ricordiam vocalione credamus Iw.ninibus prosrogari, Et non audivit, inquit, populus meusvocem meam, et~<
quoesola ad recte vivendum non sufficit, si deseraL Israel non intendil mihi? Exeat nunc liberi contra
qui vocavil. Ideoque additum est : Et misericordiam Deum defensor arbitrii, audiat dicentem Apostolum,
prmslabo cui misericors fuero, ut a Deo accipi niani- cum de bonis suis laboribus loqueretm', Non ego au-
iestum sil, et ipsa misericordiae opera, quse cum vi- lem, sed gratia Dei mecum \1 Cor. xv, 10). Audiat
demur impendere, Dei misericordiam promeremur. Dei vocem in psalmo, dehis quos deseruerat dicen-
Sic enim in Evangelio dicit : Beali m.sericordes, qito- tem : Et dimisi eos secundumdesideria cordis eorutn,
uiam ipsis miserebitur Deus (Mallh. v, 7). Quod nisi v ibunt in voluntuiibussuis (Psal. LXXX,J3)..Audiat
sic intellexissel Apostolus, nunquam pro bonis gra- unum eumdeinque Aposlolum de vitaesnsevariis tcm-.
tio_ disputalioiii
' suae boc testiuionium curasset in- poribus sibi tantum mala, gratise autcm Dei bona om- -
serere. nia iribuentem : Qui prius fui blasphemus, .iuquil, ei
CAP.XI. Si quem vero movet quod non om- perseiulor (I Tim. i, 15). Efalio loco, Cratia Dei sum -
—
nes, e.tiamde his qui jam voeati sunt ad secundam id quod sum (1 Cor. xv, 10). Cum diceret, Qui pritts
giatiara, id est ad recte vivendi donum pervenire \ui blasphemus el persecutor,, nulla graiise menlio
mereantur, sicut Dominus in Evangelio dicit, Mutli iniquo operi copulabaiur : qula sufficlt sibi, sicut
3unlvocali, pauci vero etecli (Matth. xx, 16) : hmc dictum est, ad nequitiam nalura libertatis hunia-
intelligat quale sit quod contra Dei gratiamdefen- n;e. Cum vero de prsaseriiis vit;Ebeatitudine loque-
sare molitur, qui de libero sibi blandilur arbitrio. retur, Gratia, iriquit,. Deisuxnid quod sum. Et illum
Quieunqueenim, divin;e vocationis munere derelicto, ordinern quo misej'etur Deus vocando , miseretur-
ad impiam rur.us lluxere perfniiam, ipsis Dei gratiam deinceps in eoeptis conatibus adjuvando, sicut serie
deserentibus, ad implendum quod voluerant suIBcii psalmi-narratum atque digestum est, bealus eliam
arbitrium. Yidit enim u,uemadmo'dumPsalmista mi- apostolus Paulus continua narratione servavil. Si
seiicordiarum Dei ordiiiem, quem ex JSloysisensu enim in ordine quem posuit excerpla testimonia re-
inierpretaiur Apostolus, prophetici spiritus veritaie leganttir, ila loquitur; Gratia Dei, inquit, sttm id quod_
deiantet, Audi, inquit, .popule meus, et teslxficabor. sum. Hsec est prima misericordia, quam liberoevo-
iibi (Psal. LXXX,.9)'.Quid eos volebat audire, quod luntalis opera consequuntur. Sed ut apostoli P_iii_j_
S31 APPENDIX AD S. FULGENTIl OPERA. 852
vocationem bona opcra seqtierenlur, quid ait, lu A futuro tompore divinum per sfngulos imploret atixi-
gratia ejus in me vacua non fttil. Quid enim lecisti ? lium. Et quoniam lex non tam aui.rre potuit, quam
Pltts, inqiiit, omnibus taboravi. Neniullum superbias, monstrare peccatum, quod peccatum in se nascentes
o liheri defensor arbilrii, audiens Pauliiin de suis la- passim sihi homines vindicabat, et consuniscentia.
boribusglorianicm; attende quod scquiiur, Non ego consensione possessos, In selernum mergebat inter
atttcm, scd grniia Dei mecitm.Puto sane qnod nullus itum : Dominus nosler JesusC-liristus Fitius Dei, Ver-
de bis qtii coiilra l>eigratiam evallato ante ruinam, butn Patris, oequale ct coaiternum Pairi, semetipsuth
sicul sciiplum esl (Prov. xvi, 18),corde blasphe- exinanivit, formam servi accipiens (Pliilip. ii, 7), et
mant, laiilmn arroganlioe impudentis assumet, ut cum peccatum ipse non esset, laclus assunipta carne
beati prophetae David meritis aul sequandum se, aut peccalum, ut a peccalo carnis homine sanalo, pecca-
tiiaiii exisiiinel pi;seferendum.Cujus ul deilla prima tum damnaret in carne, venil qttmrere qttod pericrat
rrmjincraiione quam nullus non fateatur ut indebi- (Luc. xix, 10), sanare quod scgrotabal, ei'igere qtioti
lain, delati scilicet regni, interini laceam, orationura jacebal, potestatem habens diniittendi peccata, quod
et confessionum ejus inientiones afieclusque pense- non tlebebat donare, quod ci debehatiir diiniitcre,
IIHIS.Ipse siquidcm definil in psalmo, Bealus homo deletisque onmibus velcris culpse maculis, qiiam fc-
yticmtii ertidieris, Domine, el de tege ina docueriseum cerat reparare naluram. De his quibus pocnaiiiseve-
,1'sat. xciu, 12). Sed videamus uirum rpsi jam eru- ritas jusla decreveiat, secundum inefialiilem disposi-
Jito, cl omni legis scienlia seeundiim inslructionem tioni" occultaemisericordiam, elegit vasa qtioelacerel
hidaicam suflicienter instnicto, ad beatiludincm res in honorem , et alios a ventura ira tlono graiuitse
liacc sola sufiecerit. Cur ergo rursus idem clamavit " vocalionis absolvit, alios derelinquens au. icqualita
«tl Dominum, Damihi inteilectum, elscrulabor legem tis judicium reservavit, nulli tamen agnoscenda<ve-
ittam, et custodiam illam in lolo corde meo (Psal. ritatis abstulit facultatem : et ita plcnittido divinae
:xvm, 54)? Parum erat quod ad scrulandam legem proescientioein alios manante juslilia, in alios gralia
poposcerat intellectum, nisi etiam ad custodiendam proiluenie completa est; ut pereuiitilnts qnos prse-
aecessarium significaret auxilium, dicens, El cuslo- scierat Deus esse perituros, et salvatis quos in illa
liam illam in tolo corde meo; quasi diceret, Tunc secreta electione praescierat esse salvandos, loto orbe
.iislodiain illam in toto corde meo, si tu dcderis in- diifusa mulliplicaretur Ecclesia.
lellectum. CAP.XIV.Gratulare igitur, o quicunqiic illuminatus
CAP.XH.Adhuc superbus ille proprioe voluntatis es, et gratiam quam non merebaris agnosce. Ucme
iefensor ad ista respondeat, quod propheta ad intet- quicunque induralus es, et jti.iiliam confilcrc. Dic
.igendum tantum mandatadivina, qusetamen propria quicunqne ab originali contagio, lavacro graur le
rirttite implelurus- fueral, opem divini postulaverit gratularis abluttim, Misericors el miserator Domhuts,
-uxilii. Quoesi ita sunt, a te paululum libet, beate patiens etmultm misericordice.Non sccundxtmpeicuia
David, ».ensuum tuorum occulta perquireie. Unde nostra fecit nobis, neque secundum iniquilalcs nosiras
jrgo, rogo le, pugna carnis et spirilus? Unde aposto- relribml nobis (Psal. cu, 8 ei 10). Dic qtiicumjue
ti.um, sicut ipsc iateris, cerlamen? Etiam ulique damnaris, Juslus es, Domine, in omnibus qttm fecisti
illuminatus atque ei'uditus intelligentiae munere, nobis, et omnia judicia tua vcra : qttia vi verilate et
;uam divinitus postulaveras, clamas et dicis, Averte judicio superinduxxstiomnia hccc,propier peccalu no-
iculos meos. ne videant vanilatem (Psal. cxvm, 57). sira (Dan. iu, 27, 28): el.noli injuslitioe Doi cniparo
Nam intellectu certe discernendoevanitatis a veritate, „ luse indurationis asciihor., qttia onincs vi.t1 Domini
sicut poscebas accepto, cur oculos tuos a vanilate *-*misericordia et veritas (Vsat. x\iv, 10), ut nec hi
ijusedisplicet non avertis? Si avaritiam reprehendis, qui misericordiam ftierint conscciili a Dco, judicio
eur uon ab ea proprio separatus arbitrio cor tuum ad veritatis de meritis suis aliquid gloricnlur ; uechi
mandata salutis inclinas, sed tanquam infirmus in qui indurali atqitc daninati suiil, cxciisaiioneiii cul-
.imnibus clatnas ad Deum, Inclina cor meum in tesli- pse ex hoc liabere posse se credanl, qttod millam qua
monia lua, etjton in avariliam : nisi quia suggeril converterentur, sinl miscricordiam coiisecuii. Hanc
ivaritiaju in membris nata lex peccati, et adhuc vult ergo Pharao misericordiam nori accepit, et ideo ei ad
oculos suos, nee pc' se polest vir sanctus avertere>; pereundum libcrum suflecil arbilrium, quent quidem
„c sie caro concupiscil adversus spirilum, et spxriius nullus ita ignarus divinarum Scripturarum cril. qui
•tdversuscarnem (Galat. v, 17): ex qua lite non libe- audeat dicere illa omnia injusle essc perpessum. An
r,.t, nisi gratia, quae per Dominum nostrum Jesum forte si pic de Deo sicul expedil scntiamus, etiam
Christum parvis magnisque donalur (Rom. yn, 25). Pharaoni dalam misericordiam repeiimus ? Palienlia
Velleenim adjacet, perficere av.leninon invenio (Rom. " enim Dei valere ei tlebuit ad salutem, qua difierens
III, 18). Quamvis et ipsum velle non ex nobis, setl justummeriiumquesiipplicium, iniraeulorum verbera
Dei donum est, quoniam ab ipso habemus et velle crebra densabat. Nuiiquid non poluii, sicul Ilageilis
el perficere, pro bona voluntale (Philip. u, 1). B.alus caedens expulit populum, ila miraculis credens
eigo es, quoidam cutn apostolis Christi et doctrinse. Deum lantae virtutis agiioscei*e?Si dicilur jam Pha-
el pugnse oequalitate concoi-das : quia et in scriptis; raonem non potuisse uiutari, quia cum prae-civerat
tuis aposlolorum bella cognoscimus, _et lua certa- .Dens non esse mulandum, respondetur Dei proe
mina iu apostohGis lilteris invenimus. D seientiant non cogere hominem ut talis sit qualem
CAP.XIII. Unde ista in uno eodemque Ijomine, prsescivilDeus; sed prescire talem fulurupi qualis fu-
qtii ex anima et corpore constat, rerum voluntaium- lurus est, quamvis eum non siclecerii Deus. Quem si
que diversitas , nisi quia justa Dei judicia conlem- cogeret esse, hoc iulurum ulique cogerel quod non est. Porro
ncns", homo Deum , crealura Creatorem , infimusi si hoc prsescierat esse quod non est", prce-
suinmum, inlra semetipsum inobedienlise pcenasi scientia non est, quod de Deo quam inipie dicaiur,
et coiitumaciam inf_rioris invenit? Qua eiiim ju- advertit quisque qui peccatis suis inde blanditur,
stilia, quamvis meliori delerior, crealurse tamen quod Deus eum peccatorem futurum esse prsescierit.
creatura serviret, si ipsi qualiscunque creatura ser- CAP. xv. Existere nihilominus forlasse aliquem
vire rioluitCrealori? Sed ne hoc qtiidem sullicil ad reor qui dicat minus idoneam ad satuiem viam, si
poenam, ot pars iila deterior melioribus.repugnarei nulla intrinsecus vocalione pulsatus, tamen quispiam
cordis afiVxtibus,nisi etiam plerumque superaret, in ilagelletur. Unde Nabuchodonosor pceriitentiam me-
captivitalem duceret, possiderel, non solum vel na- ruit fructuosam (Dan. iv, 55) ? Nonne post innume-
tos in Adam homines, sed lex ipsa peccati ad mottis; ras impietates flagellatus poeniluit, el rcgnum quod
siti mimsterium vindicaret, nisi etiam renatos in Chri perdiderat, rursus accepit? Pliarao auiem (Exod.
_ln, manente suggestione, pulsarel. Quia revera noi pe r vm el seq.) ipsis flagellis est durior ellectus, et pe-
id rcgenerationis munus reaius dimissu. esl; l riit. Hic mihi ralionem reddat qui diviriumconsilium
sotuia conditio gratia? est, veterum delens chirogra niraiiim altum sapienli corde dijudieat, cur medica-
plia debitoriim ; non a passionecarnalijam separan 3) mentum unius medici confectum, alii ad interitum,
adhuc liomiuein in carne vivenleni, u<omnis homi alii valuerit ad salutcm , nisi quia Chr.sli bonusosor
 '
855 FERRANDl DIACONIEPISTOLA. 85fc,
aliis est odor mtte in vilam, aliis odor mortis in mor- interitum , quis omnipolenii Creatori diceret, Qua-
lem (II Cor. H, 15,16)? Quantum a*dnaturam, ambo Ai re fecisti sic ? Qui enim cum non essent, esse dona-
homines erant; quantum ad dignitatem, ambo reges; verat, quo fine essent habuit poteslatem ; nec dice-
quantum ad causam, ambo captivum populumDei rent copleri, cur paribus omnium meritis divinum
possidentes; quantum ad poenam, ambo ftagellis cle- disci-eparet arbitrium , quia polestaiem habet figulus
menter admoniti. Quid ergo fines eorum iecil esse luti ex eadem massa facere, aiiud quidem vas in bo-
diversos, nisi quod unus manum Dei sentiens in re- norem, aiiud vero in conlumeiiam (Rom. ix, 21).
cordatione propriaeiniquitalis ingemuit, aller libero Nunc autem cum damnatis^poena jusia reddatur,
contra Dei misericordissimam veritatem pugnavit satvatis autem gratia donetur indebila , quis usque •
arbitrio?Hic quicunque respondet, illi ut^mularetur adeo hmnanse conditionis oblilus, divini sensus ar-
adfuisse divinum, huic ut induraretur defuisse prae- cana- diseutiat, ut cum ipse poenam nierilo fuerif
sidium, et boc contendit injustum, propter quod consecutus, qua_rat cur alius graliam, quse non de-
rerum ipsarum fines in Dei voluntate constituens, bebatur ei, acceperil ? Hanc ilaque divinam eleclio
dixii Apostolus, Cajus vult misereltir, et quem vult nem, non merilis reddi, sed sola volunlalis munifi
indurat (Rom. ix, 18), dicente Domino, Sine me ni- centia donari hominibus, Moyses cum jam tunc,
hilpotestis facere (Joan. xv, 5), intelligal illa omnia, quamvis carnalem populum doceret, ostendit. Sir
vel adjuvanle Dominoperfici, vel desei-ente permitti, enim evidenter in Deuteronomio dicit ad populum,
ut noverit tamen nolente Domino nihil prorsus ad- Ecce Domini Dei tui cmlumest, et cmlum cmti, lerra-
niilii. et oxnnidqum sunt in ea : verumtamen palres vestros _
CAP.XVI.Sed reditur ad parvulos, reditur ad ge- elegit Dominus diligere eos, el semen eorum elegii
minos: parum est quod dixi, rediturad necdum post ipsos vos prm omnibus gentibus. Et adjecil, Cir
natos, qui et eodem concubitu seminali, et eodem "' cumcidimini ergo a duritia cordis leslri, et cervicem-
momento in lucem fueranl proferendi. Eis discrepans veslram ne indurelis axnplius(Deut.js, 14, 15). Sed
diversumque judicium divinae voluntatis apparens, hanc in eis mansisse duritiam cordis, sicut supra
sensus hominum de voluntale Dei superbe nimium jamdiximus, beatus Stephanus,- cum Judseos incre-
disputantes, magnitudo qusestionis oblurbat. Exalla paret, ostendit. In Actibus enim aposlolorum, sicut
jam viribus vocem tuam, o injuste accusator jusli, ipse dicit, Dura cervice et incircumcisi corde et auri
et dic mihi quid ilie mali commisit, quid boni ille btts, vossemper Spxritui sancto resxslilis (Act. vu, 51).
meruit ? Et respondel libi, non ego, sed Paulus apo- Unde dura cervix in illo populo, qui ex omni mundo .
stolus, Nih'l quidem ambo meruerunt; sed habet electus est, qui de servitute decem miraculis meiuit -.
potestalem figulus luti ex eadem massa facere aliud liberari, cui lex data est, cujus saluli ora propheta
quidem vas in honorem, aliud vero in conlumeliam rum omnium militarunt, ex quo faclus secundum
(Rom. ix, 21J. Dicturus es, Quare ? Quae est judicii carnem, et ad quos missus est Christus, nisi quia.
bujiis tam confusa diversitas ? Rui'sus hanc praesum- csecitas ex: parte in Israel facta est, donec Israel
plionem ille conlutet, et dicat, 0 homo, tu quis es, adoptatus ex plenitudine gentium intraret in regnum
qui respondeas Deo (jbid., 20) ? Maxime quia ad il- (Rom. xi, 25); et conclusit in incredulitale omnes
lam humanorum actuum comparationem rursus in- Dominus, ut omnes indigerent misericordia Salvato
tentio conversa respondet, injuslitia. non posse arguL. ris ? Cujus divini consilii sacramenla jjerstringens,
creditorem, qui duobus debiloribus tale volueril ha- et majestalis myslerium, quse quamvis magniiudine
bere judicium, ut uni donet, ab alio exigat. quod ab revelalionum noveral, tamen pro humana intirmilai.
qtrisque debelur. Et certe in omnibus humanae con- G succumbens, etiam ille qui pro persecutionibus eJ
versalionis actibus atque conlractibus ad diseernen- blasphemiis Yas eleclionis meruit nominari, miratus
dum aliquid,, ad dijudicandum banc, qua videmur exclaniiat: 0 dltiludo divxliarumsapientia~et scienlim,-
aliquam probare justiliam, ex ineffabili divinoejusti- Dei (Ibid., 53) ! et inscrutabiles vias ejus, et inscru
tjoe plenitudine in humilitatis nostroecorda manare labilia confitens Dei esse judicia-Cum illo ergo.quan
manifestum est,.bealo Joanne hoc in Evangelio suo do de talibus quaeritur,. admiremur, et manentc
confirmante, quoniam omnes de plenitudine ejus ac- senlentia quod non sit iniquitas apud Deum, si
cepimus Uoan. i, 16). Quod si ita est, qua tandem quid estillud quod quaeritur, quod modum nostri
impudentia homo de Deo, lutum de figulo"judicabit,, sensus excesserit, et intellectus nostri non dignatur
uoii.solum dicens, Quid me fecisti sic? sed eliam angustias, in illa justitise, misericordiae, prsescien-
de aliis damnabili curiositate perscrutans et dicens, tiseque divinse plenitudine permanere inconcussa
Quare de eadem massa fecisti alium quidem' sic, sequitate faleamur. Ne de superioribus divinsevo--
alium vero slc ? Si humanum genus, quod creatum Iuntatis arcanis aiiter quam modus condilionis no--
primitus constat ex nihilo, non cum debita morlis stfae patitur dispulantes, Dei justitiam relinquamus,
et peccati origine nasceretur, et tamen ex eis Crea- et nostram statuere cupientes, in imam cotitumacioe
tor omnipotens in selernum nonnullosdamnare vellet voraginem decidamus.

FERRANDI DIAGONI

EPISTOLA AD EGYPPIUM.
DE ESSENTIATKINITATISAC DUABOSCHRISTl NATUEIS

Domiiiobeatissxmofralri Egyppio presbylero Ferran- D differant, deliberemus. Arianl volunt individuam

dus exiguus, in Domino salutem. Trinitatem proedicare, sicut Scriplurse prcedicant
Carissime, considera quales habeat vires ab Ariano unum Deum ; calholici vero prsecepta legis salubrU
comite nuper proposila qusestio, sed prius quibus leraudientes, etc. *.
mter se seatentiis vel dogmatibus Ariani et cathobci
*
Reliqua videsis inler F'crrandi Diaconi opera quw mox sunws edituri. EDIT
855 APPENDIXAD S. FULGENTII OPERA. 856
ADMONITIO
ADOGTOGINTA
SERMONES
6UBSEQUENTES.

Universos saiicti Fulgentii sermones perlegenlibus A mus, suo ordine: qui quidem Augustinum patentem
nobis, visum est ipsos ad tres omnino classes posse sibi vindicant, et inter ejus opera leguntur. Terlioa
facile revocari. Harum prima eorum est qui certo demum classi assignamus reliquos omnes hac in ap-
Fulgenlium auctorem agnoscunt, aut saltem ad ejus pendice proxime subjiciendos. Qui (fei paucos exce-
stylum et ingenium quam maxime accedunt. Secunda peris Africano cuidam nec indocto viro tribuendos)
classis continet plures sermbnes, diversi a Fulgentio vix quidquam referunt non Fulgentio tantum, sed
auctoris, et quidem certi: quem alium ab Augustino nec ullo alio probato scriptore dignum. Nisi Jorte
haetenus non invenimus, ut patebit ex iis quaa infra eidem ipsos auctori tribuere libeat, quo auctore ple-
ad singulos «uo Ioco prsemonebimus. Tertia denique rique inter opera S. Augustini irrepserunt, leguntur^
coraplectitur cseteros omnes scriptoris diversi, at que in appendice ad tomum quintum editionis ho-
omnimodo ineerti. Ad primam classem attinent ii diernse, aut decimum anteriorum editionum. Si quid
quos supra ut genuinos S. Fulgentii fetus edidimus autem de quibusdam sigillatim notandum, aut in
ex antehac excusis, tum prior ex his quos nunc ipsis fortasse merilo reprehendendum videatur, in
primum ex codice Valicano damus. Ad secundum praefixacuique notatiuncula observabitur.
spectant aliquot ex his quos inferius exhibituri su-

g, FOTafS-EMTII EPISCSCIPl
( falso litulo )
IN SEQUENTES HOMILIAS sive SERMONES

PMFATMK

Cum snam in nobis vult exercere caritatem, soli- B in Evangelio Dominus dixerit, audiamus. Inter prin-
tam vobis sancii sermonis sui non exhibuit clarita- cipales stellas, septentriones, oriones et luciferos.
lem. Itaque et nos obedienter convenit lacere Cpiod stella semper minutior obscuratur claritate magna-
voluit, et vos libenter lolerare quia voluit. Orate rum : sed non ita est in ccelo novo matris Ecclesise,
ergo pro nobis, ut verbis nostris facta conveniant : in quo stella seminis Abrahse fidei fulgore coruscat.
quia cupimus magis precibus vestris adjuti laelorum Ubi nunc me tanquam parvissimam stellam inler
fructibus opimari, quam verborum foliis obumbrari. sidera Patrum ipsis allucentibus et pra.eipienlibus
Exhortamur caritatem vestram, diiectissimi fratres, procedentem non obscurari, sed clarificari confido.
ut impigre et vigilanter verbum Dei ministrantibus Ut quodminus habeo de circulo sideris mei, de splen-
fratribus et compresbyteris, vos audire non pigeat. dore merear paterni oraculi, et auditus vestri, et
Dominus enim et Deus noster, ipsa veritas quam au- cordis intenti, quod mihi est velut coelum,in quo mei
ditis, per quemlibet loquatur, pie el vigilanter au- sermonis adjuta stella procedat, et paterna intei'pel-
dienda sunt qu__ loquitur. Nam in nobis nemo est latio cum vestro favore succedat. Secura pugna est
major, nisi qui minor fuerit. Proloqui aulem vobis jaculalori sagittarum, cum protegentium tegitur mu-
voluimus ex more, ut ea quse dicimus taciatis amore. rato agmine clypeorum. Cum igitur^euto benignitalis
Omnium quidem ciborum sal salubre est condimen- - Patres me video munientes, non timeo deparva
^ pharetra tenuissimos jaculare sermones. Ut cum in--
tum, si mensura non desit. Alioquin et ipsum perit,
et quod salierit perdet. Amarat enim nimietas quod firmsevoeis ex arca trepidantiurn labiorum jaculatur
poterat saporari mensura. Sic qui in nobis est sen- sermonis incompti sagilla mei cordis, non timea.
sus, si leneat modum, dat sapere, inlellectum parit, protecta lorica sanctorum Patrum clypeata corona.
prudenliam generat, cor dilatat, auget ingenium, Sagittse inamque sunt etiam ipsse potentis, de arcu
raatural dieenda , audienda componit : iitque sibi parvi sermonis, quse cum carbonibus desolatoriis, et
dulcis, fit eliam gustanlibus tota dulcedinis plenitudo. nostra deliquent verba , et vestra illuminent corda,
Erit etiam plane ipse melleus sensus de cujus Ore ut el insidiantis ignita exstinguantur jacula, et ve-
prolatum fuerit nihil amaruro. Hoc prsemisimus, ut stra libenter audiat sapientia, sine laboriosa pugna
sit nobis in evangelicis sententiis nostri sensus cerla de paterna victoria. Yideo quidem , fralres dilectis-
constringenda mensura : quatenns vitalem cibum, simi, alacritatem animi veslri, et impigrum studium,
divinum pastum, ccelestem saporem non violet, sed luminosumque fervorem : sed ne in bac veslra agi-
'caulissima nobis sobrietate custodiat, juxta illud Apo- litate piger ipse reperiar, non videar superfluiis,
istoli : Non plus sapere quam oportet sapere, sed sa- quod excito vigilantes, exhortor accensos. Etsi enim
\pere ad sobrielatem (Rom. xn, 3). Proinde jam quid tantum agonem in vobis invenit sermo, ut plus non
 857 . SERMO I. _ 85o
pos^it acccndere, vobiscun. lamen vult et ipse fer- A diligentius qtue Domino doiifuite dicere poterimus.
vere. T6rret meam parvulam rudemque facukutem Quantum enim praedicanlibus nobis creditur verbum
sanctorum Patrum antiqua doctrina, et vestra, fra- Dei, tanlum vobis sacraineniorum cumulus augetur.
ires , intenlio luminosa : sed rursum me exhortatur Sed sicul quis exiguo vectus navigio ingreditur ma-
et illorum jussio, et veslra benignitas. Nam etsi cum re, donec terrae vicinus est, minus metuil, cum vero
eruditissima examinatione diela perpenditis, ita ta- paulatim in allum fuerit progressus, et undis inlu-
men in Christo omnes pinguissima caritate diligitis, mescentibus cceperit in ima deduci, ibi continuo
„ ut non solum fortes et mediocres, sed eliam tenues mentem pavor invadit, et formido percellit, quod
et pauperes libenter audiatis. Loqui verbum Dei co- exiguam ratem immensis fluctibus credidit, ita etiam
gnitis et "amicismagna fiducia est caritatis, ubi fru- nos pati videmur, qui exigui meritis et ingenio te-
ctus' praesumitur pietatis. Ut si. quid etiam minus nues, tam vastum mysterioruni pelagus audemus in-
compti proierlur eloquii, iacile ignoscat amicus, cui gredi. Sed si, orantibus vobis, Dominus dignetur
non est dictor incognitus. Nam in hac parte prophe- Spiritus sui sancti auram nobis prosperam dare, se-
tam Ezechielem de exsequendoprseeoniodubitantem, cundo verbi cursu portum salutis intrabimus. Nun-
. eonfortat omnipotens Deus, ne de sua imperilia tre- quam facile auspicia nostrae temeritatis erumperent,
menter excusaris, cervicibus parvis sub magno pro- B nisi vestcr erga me primatus ac diieclus atfectus ve-
phetiae onere vacillaret. Dicit ad eum Dominus : niam dicendi mihi tribuere dignaretur audacise.
Quare dubilas? Non enim ego ad gentemalienam mitto Quodcunque ergo potuerimus de divinis fonlibus
te, sed ibis ad populum tuum, non ignolm iingum, sed haurire, et ad potanda vestra pectora spiritaliter
cognitm (Ezech. m, 5). Nec dieturus es : Linguam tradere, quaesoul dignemini libenler accipere.
quam non noveram audivi: una est lingua , paria SERMO PRIMUS.
sunt verba, civilis est audientia. Et ne esset aliquid In Natali Chrxsli.
quod reprehensibile cognitis in amico cognitb vide-
Inclinantur. organa de coelis, quae Dei gloriam
retur, porrigit ei librum intus et ioris coelestibus ca-
possunt cantare nascentis. DeRcendentibus namquc
lamis exaratum, et jubet eum avidis faucibus absor- angelis aelherea geritur per ventos Ecclesia, ut coele-
bere, ut inde posset gustatas delicias eruclare. Acce- slis palriae exemplar jam vivam transferatur ad ler-
i'am. Ubique silentium, quia organis cceli universa
pit, devoravit. Instructa est lingua, obdulcata sunt succumhuiii. Silerilium prophelarum, taciturnitas sa-
membra, et eoepit de homine divini magisterii sua- cerdolum, melodia sola modo e«tcompetens angelo
viler vorata resonare perilia. Sic et nobis dignetur rum. Zacharias tacetin templo, angelicoeperunt hym-
Dominus istius Iibri donare delicias, ut ipse doceat num canlare de ccelo, qui faciunt et stellam micare,
et noclem lucere, pastores vigilare, oves ruminare,
quod homo non docuit. De cognita vestra non timeo C agnos tripudiare. Nunlius clarus, suaviscanlus, mitis
civili congregatione, praesumens quia qualemcunque Dominus natus, pastoribus virlus, pecoribus pastus.
canlus. Describit beatus Joannes (Apoc.vn, 4)
gaudebitis audire sermonem. Quoliescunque divini angelis millia centum
sermo profertur imperii, et regalis in medium do- hymnum cantarequadraginta quatuor in Sion monte
suavem, in modum citbaroedormn:
ctrina tractatur, adsunt angeli ministri verbi Dei, sed alter est sonus angelorum. Paslorum stupuere
commendatores eloquii, et interpretes sacramenli. ora pendentia, agni et oves siluere, tnnquam ad ti-
Adfuit enim beato Daniel Gabriel interpretator, cum biam pasloralem, mulcenle cum angeli nuu.iant in proesepe
jacentem pastores. Pater Abraham
ei a dextris Cyrus assisteret imperator, et att: Ga- dcsiderat inhymno veri»ale suscipere Trinitatem, quam sus
briel, fac inlelligere istam visionem (Dan. vm, 16). ceperat in imagine sub tenlorio convelante. Isaac
Iste idem Dominus et nunc jubeat inter sancta et gaudet sub Relhlebemitica easa, velut sub centena
ria spica; ad triticeam medicinam illustratur, jam non
magna colloquia, tanto nos angelo commendari, ut -visitatur. 1'aler Jacob ilie sub scala eonspeclnt Do-
interpretationis angelieae aceipere mereamur ratio- minum non scalae incubarite.m, sed de lerra nascen-
nem. Tunc polerimus aptum quoquomodo ad vestram tem, in proesepejacenlem, ubera inalerna lactentem.
Ducatum (Deut. xviu,
carilatem cum fiducia proferre sermcinem. Sancto et 15), quiager>lMoseslsraeIiticispopulis
suscitatus est nobis Propheta defralribus "
dulci et largo sermone, plurimoque afieclu non ne- nostris. Isaias sub vinea dilecta concantat, faciens
scio semper dileclionis animos esse perfusos. Et quia -. sub palmitibus spinosis Ecclesiam, quia puer ttalus
" esl nobis,
magnis dapibus spirltalium rerum, subministratione tat pastores filius dalus est nobis (Isa. IX, 6). Qui invi-
ad proesepe, electurus est piscatores ex
domini fratris et consacerdolis mei, ssepius assue- littore, facturus oigana terrestria, declinando ccele-
vistis expleri, quibus ausibus, quave .fiducia poteritis stia. Jain Mattbacus hominem pingit Deum, quem
oblectari, non potest comprehendi. Hoc mihi propo- Spiritus pinxit sanctus in virginalium.tabellamem
brorum. Jam incipil Marcus evangelista leonem pro- -
nens tanlillus homo, minus audeo quam prsesumo. ducere, non de venaloria cavea, sed de stabulari ,
Sed' quoniam communi voto *, jussis parere- con- spelunca. Jam Lucas evangelisla vitnlum porlat pon
tendo, erubescere non recuso. Et ideo velut advoca-- tificalibus humeris saginatum, ut pascatur de eo ge
nus bumanum; el jam terratola sulco crucis aratttr,
lionem quamdam parvam profero mediocris, non ul in semine
lacrymarum, in manipulis gaudiorum, el
animum expleam, sed utlaslidium tollam. Ergo. si vituli saginanlur ad Christianarum convivium nup-
satis non sorduerint, quaecunque luerint libenter, tiaruin. Aquila ecce jam volat, et usque ad pecli>_
dominicum suarum Joannes declinat remigia pen-
quaeso, accipere dignemini. Adhibete huc intentas -nularum , -ut de pectore Christi accipiat odoiaium,
aures, qui amatores estis verbi Dei, et considerate et volatum suura pertendat ad coelum, volatu cautu
" Deesl huc
adcacor, aut quid simile.
859 APPENDIX AD S. FULGENTII OPERA. SiiO
que persulcans, In prindipio erat Verbum, et Verbum A Uiis hoc peccatum. Tanquam diceret, Ego patior in
erat apud Deum, el Deus erat Verbum (Joan. i,. 1). earne.isti nonpereantin mente.
Deleetat enim evangelistas cum Christo Domino nas- bant, el sanclus Slephanus orationesIllilapidesmitte
fundebat. Magna
cente in terra ambulare, cum patiente rugire, cum pietas, fratres, magna clementia. Trorsus qualia ip
moriente sacrificare, cum resurgente et ascendente mensa Domini sui coroedit, taiia et ipse in suo con
volare. Ab Orienle et Occidenle producunt pennas vivio proeparavit. Scriptum est in lege, Admagnatr -
aquilae, dimittendo terram, tradendo membra, tole- mensam sedisli : scito quoniam tatia te oportel prmpa
rando tormenla. Pennoemartyrum usque ad uostra rare (Eccli. xxxi, 12).- Talia e.rgo in oralione exhi-
littora navigarnnt, et nos ad Domirium volare pennis buit, qualia in su; Domini mensa comedit. Dominus
justitise docuerunt. Ossa martyrum, membra sancto- Christu' dixit: Paler, ignosceiilis, quia nesciunl quid
rum, pennse sunt aquilarum, quas cantus invitat an- jaciunl; sanctus Stepharius dixit : Ne staluas illishbe
gelorum, volatusque ccelorum, ut fiat laelitia pasto- peccatum; el hoc dicto obdormwitin Domino. 0 som-
rum, ruminatio ovium, nutrilio dulcis agnonim, quia num pacis! quid illo somno tranquillius?'quid illo
natus est Agnus Dei, qui tollat mundi peccatum. somno quielhis ? qualis ibat ad arolcos, qui sic dili-
gebat inimicos ? Nam ut noveril sanctitas vestra,
SERMO II '. quantum valuerit oratio sancti Stephani martyris,
Jn Nutali S. Stephani. recurrite nobiscura ad illnm adolescenlem persecti-
torem nomine Saulum, sicut ex libro durn legeretur
Hesterna die celebravimus natalem qno Rex mar- audiyimus, qui cum Stephanus lapidaretur, et ab ipso
tyrum natus est mundo, hodie celebramas nalalem omnium lapidantium veslimenla servarentur, ul tan-
quo primicerius martyrum migravit exmundo. Opor- J. quam in manibus omnitim ipse lapidare viderelur. Hic
lebat enim utprimo immortalis pro morlalibus sus- cum irelin via, subilo circumfutsiteum lumende cmlo,
ciperet carnem, et sic mortalis pro immortalibus con- et audivil vocem dicenlemsibi: Saute, Saule, quid me
temneret (al. suscipei-et) mortem. Natus est Dominus persequeris? Durum est tibi conlra slimtdumcalcilrare.
ul inoreretur pro servo, ne servus timeret mori pro Et itle : Et lu quis es, Domine? Et Dominusad eum :
Domino.Natus esl Christus in terris, ut Stephanus nas- Ego sum Jesus Nazarenus, quem lu persequeris (Act.
ceretur in coelis. Ingressus est Dominus mundum, ut ix, 3, ., 5); quidmibi ellibi? Quare te erigis contra
Stephanus ingredereturin ccelum. Altus ad humilia me malo tuo, et te non potius humilias hono tuo ?
descendil, et humilis ad alta ascendil. Filius Dei iactus Ad tanla mala quae commisisti in me, oliin quidem
est iilius hominis, ut filios hominum faceret filios debui perderele; sed Stephanus meus oravit pro te,
Dei. Fecit Christus miracula, lecit et Stephanus. Saule, Saule, quid me persequeris? Sed qtiia insanis
Nunquid Stephanus potuit iaeere sine Christo ? Yive- conlra nomen meum, ego te faciam servum rrieum.
batenim Slerl>anus de Christo, sicul sarmentum de 0 Saule lupe rapax, comedisti, exspecta paululum,
vite. Miraris iructum de sarmento pendentem, et vide et digeres. Dicam plane, elisus est filius perdilionis,
sarmftiilum in vite manentem. Eia, sancte Slephane, et erectus estVas electionis. Nam si sanctus Stepha-
dic aliquid de Judseis,ut incipias lapidari, quo possis nus non orasset, Ecclesia Paulum non haberet. Sed
coronari. Jaculare verba, et excipe saxa. Dic aliquid ideo erectus est Paulus, quia in terra inclinatus
de incircunicisis coi'dihus, et morieris lapidibus. Dic exauditus est Stephanus. Ergo quod fecit Saulus,
aliquid de eo cujus nomen.nolunt audire, et erubes- patitur Paulu«; quod fecit persecutor, patitur pradi-
cant et saevianl, et muta fianl labia dotosa (Psal. cator; quod fecit lupus, patitur agnus : quia sic est
xxx, 19). Dic eis ubi vides vivum, quem irriserunt C in tali horaine vindicandum, ut discat pati quod fa-
crucifixum. Dic eis ubi emn vides, et iric non vives, ciebat, sential et ipse quod aliis inferebat. Dieitur
sed cum eo melius vives. Dic eis quia nihil est quod Ananise a Domino Jesu Christo, Yade ad emn, et
fccerunt, vivit enim quem occiderunt. Dic eis quia signa eum signo meo (Jbid., 11). Abiit Ananias,
eurn vides >f>ccelo ad dexteram Patris astanlem, baptizavit Saulum, et fecit ex lupo agnum. Coepimus
quem irriserunt in cruce pendenlem. Et ille sanctus habere nos prsedicatorem quem sanctus Stephanus
Stephanus, Ecce inquit. videocmlos aperlos, et Filium habuit lapidatorem. Sic ergo exauditus est sanctus
hominis stanlem ad dexleram Dei. Clamanles aulem Stephanus, ut ejus oralionibus deleretur peccatum
conlinueruni aures suas (Act, vn, 56). Aures clause- quod commiserat Saulus. Commendemus ergo nos
runl,et ad lapides cucurrerunt, impelumque iece- orationibus ejus : multo magis enim nunc exauditur
runt omnes in eum. Et lapidabant Stephanum invo- pro veneratoribus suis, qui sic exauditus est tunc pro
canlem et dicentem (Ibid., 57) : Adhsesil animamea lapidatoribus suis.
post te, quia lapidalur caro mea pro le. Oravit Chri-
stus prn criicilixoribu? suis, oravit et Stephanus pro SERMOIII".
lapidatoribus suis. Domimis Christus oravit affixus In Natali S. Siephani,
in ligno,et sanctusSlephanus,genuflexo. Qui slando
suum spiritum commenda«il Domino, pro illorum Dominus noster Jesus Chrislus, pastor bonus, mitis.
delicto fixo genu oravit. Orabat Dominum pro inimi- et pius, oves suas miscet inler lupos in boe sseculo,
cis, ut amicus dicens: Certe ego patior, ego lapidor, ut eas adjuvet de ihrono suo. Yis videre quicunque
in me saeviunt, et in me fremunt, sed ne statuas iliis T. es, Christiane, Dominum Jesum Christum oves inter
hoc peccatum (Ibid., 60 ) : quia ut hoc dicam libi, a •^lupos miscentem? Ipse in prsesentis Evangelii le-
te primo audivi. Ego servus luus palior, sed multum ctione clamabat dicens, Ecce ego mitto vos, sicul oves
interest inter me et te. Tu Dominus, ego servus. Tu in medxoluporum (Matth. s, 16). Yis iterum videre
Yerbuin, ego audilor Verbi. Tu magister, ego disci- Dominum Jesum Chrislum oves suas de luporum ma-
pulus. Tu Creaior, ego creatus. Tu Deus, ego homo. nibus educentem ' Ipse clamat et dicit, Ego sum pa-
Mullum interest inter peccatum istorum qui lapidant slor bomts, Bonus pastor animatn suam ponit pro ovi-
me, et illbrum qui crucifixerunt te. Quando ergo bus suis (Joan. x, 14). Lupus destrnitur, quando
dixisti, Paler, ignosceiltis, quia nesciunt quid faciunl paslor occiditur. Ovis redimitur, quando pastor
(Luc. XXIII,34) , pro magno peccato petiisti, et me crucifigitur. Non enim tiinere debent oves niissse
pro minimo peteredocuisti. Domine,inquit, ne statuas in medio luporum. Ad hoc enim lupis miseentur,,
'
Legitur apud Augustinum serm. I de Sanctis; mus. EDIT.
**Nec
exstat aulem editionis noslrse tomo Y, col. 2145. Augustini est, nec Fulgentii, nec alterius
Hunc nonnullosque alios qui in hac appendice oc- doeti viri, ut patet ex hoc quod infra dicit, Chrislum
current, jam antea inter opera Augusliniana editi, in crnce suspensum dixisse, Amen, amen dico vobis,
rursus hic edere non duhitavimus, propter variantes amodo videbitis,etc.—Exstat tamen edilionis nostrse
quas, utramqtie cditionem confcrentes, deprehendi- Augustini tomoV, col. 21^3.
 " - ' *
8Si - SER.MOIII. 802
non ul la ip-orum malitia commutentur, sed ut A slum in sua gloiia sedenlem, pro mea salute astan-
Inpi in innocentia ovium converlantur. Sed si no- tem. lpse mihi tesiis est in coelis, ego ei non ero
lunt fieri agni, oves non deficiant, sequentes Agrium teslis in terris? Si eum iuero coniessus cnram bomi-
qni tollit peccalum mundi. Ecce enim prima ovis nihus, cbnfitebilur etiaminipsemecoram angeiis suis.
sanctus Stepliantts, quomodo teslimonio fidei lupos Si autem negavero eum terris, et ipse me negabit
exeutit proclamantes, el oculis suis ccelos cernit pa- in coelis. Sed pro tain fidelihus testimoniis lapides
tentes! Optima ovis pugnans in medio luporuro; se- jaclatis, menlem clauditis, integra vobis et manilesta
quens, non adhuc perveniens ad Dominum, eljam dicentem audire non vullis. Csedite, cseditelapidibus
amieus est angelorum. Quam. maniiesle familiaris confitentem; hab.o meum ad Patris dexteram adju-
angeiis erat amicus, qui in medio luporum ut ange- torem. Vos caediiis caput meum, ego ilii commendo
Ius parebat! Adaperlis etenim cceli^, aspectus muta- spiritum meum. Domine, inquit, Jesu, suscipe spiri-
tus est confessoris; etcnepit tanquam fiole illustralus lum meum (Act.vu, 58). Isti maledicunt, tu benedic.
jnslilioeresplen iere, ut humanam speciem non habe- Isti persequuntur, tu suscipe persecnlum. Non s. ne
ret ipsis pateuiibus coelis, ipsis lalentibus inimicis. causa, Jesrs meus, Domine meus, pro me ad dexUe-
Nam stabat in medio luporum, et erat facies ejus ram Palris dignaris astare, quem novi et credo ad
tanquam Jacies angeli stanlis iu medio Judaeorum dexteram Palris sedere. Pro me tuos est quod stare
(Act. vi, 15). Quid aghis, o Jndafei?non timelis ovem dignaris, qui stando non deficis, qui adjuvandos
Chrisli primam pedisequam , qua. liabel in fronte non deseris. Tu me, Domine meus, misisti in medio
sua nomen Patris et Filii et Spii iius sancli ? Ltud esl inimicorum. me dignatus es facere primum marlyrem
signum quod vobis in Slephani fronte lucebat, hoe B posi luam ascensionem. Si vis ut non deficiam a le,
sigunm vlderunt co.li et pateucli sunl, et tanquani adjuva me. Cessel contusio pelrarum, rie deficiatin
ostenso signaculo in specie angelorum, patefaclo. me forlitudo rrcmbrorum. Pro me enim, Domine
sunl portae ecelorum. Vemt enim sanctus Slephanus meus, appellas du.m stas": vocis lua. legationem
cum clavibus fidei, et ipse siiii aperuit, quod fideliter audio; credo, suscipio, cognosco pro_ me apud Pa-
credidit, et libenler aspesil. Quod ergo vidit, non trem postulantem, donantem et adjuvanlem, ne
tacuit. Ecce, inquit, video cmlos aperlos, et Filiuxn mea fides deiiciat sequendo le. Quid dicit Jesus
hoininxs slantem ad~dexleram Palris (Aci. vn, 15). nieus, Dominus meus, pelendo pro me apud Pa-
Sed quid reslabat ut ccelis patefactis videret, nisi trem? Pater, ecee iste primus pedisequus no-
ipsum qui in ccelisascenderat Dominum Salvatorem ? vam pro nie mundi intra\it palaestram;sentiat dona mi-
Nam istos coelosomnes videmus, sed clausos, non pa- sericordiam,-perveniat ad victoriam; ovis
tefactos; lucenles in slellis, non micantes in angelis. mea se adjuvanlera, ne me inter lupos existimet tra-
Isle aulem jam non homo, sed angelus homo sedero diiorem. Ecce video slantem, prsesumo pro me po-
palatiiDomini suinonaspicitclausara, sedpaleiaclam. slulanlem. Et ideo Domine meus, qui spectas cerla-
Non videtangelos, sed archangelos; siquidera etipsos men meum, suscine spiritum meum. Yerum quia non
aspicil, sed ipsum prsedieat e"i testis eral. Ipsum timeo, Domine, lapidala membra, ponespiritum meum
praeconat cui est iamulus in agone perfectus. Nain in requiem sempiternam. Inler istos sum deputatus
quarita fuerat sancto Stephano gratia donala'. Vide- tanquam ovis occisionis, apud te jionar in requie
bat exercilum cceleslis mtliliae stanlem : videbat ho-> suavitalis et pacis. Jud__ilapidabant, i_te ingemisce-
ininis Fiiium ad dcxteram Patris sedentem. Ecce bal. Judaeica:debant capul, iste commendabat spiri-
videtDominum qui jam migrabal ad Dominum, cou- n tum. Al ubi de spirilu commendato ccepit esse se-
f.ssionisque mento aspicil congregalionem coelestium, curus, et pro inimicis factus est advocatus, et non
polestatum, qui jam migraiurus eral ad provinciam sicut pro se petebal, ila pro inimicis interpellat. Hic
mortuorum. Sed inler mortuos claniabal, qui inler stabal, quando Christttm videbal; hic genua ligebat
lupos coruscabat. Ecce, inquii, videocmlosapertos, qtiando pro inimicis orabat. Ipsa enim necessar.a
et Filium hominis slantem ad dexieram Palris. Gau- erat advocatio pro tantis ac talibus jninticis. Sciebat
deant amici, si blasphemanl inimici. Non iaceat ovis enira quod eum.Dominus Jesus non cito posset ati-
teslificando, elsi lupi clamant blasphemando. Con- dire, sed pro ipsorum peccalo, non pro merito suo.
cluserunt enim menies suas, et dixerunt, filasphe- Ideo pro tanta iniquilate lapidantium 3u',l-.orum
mavit. Hoc dixit el Caiphas princeps Jridseorum de genua figebat, lacrymas effunilebat, dicens : Domine,
hominis Filio paiiente et onmia toleranie. Cum ne slaiuas hoc illis ad peccalvm (Ibid., 59.. "Vide,
enim dicerel Dominus noster Jesus Christus suspen- quicunque Cbristiane, quoniodo ovis isla in omnibus
sus in cruco-: Amen dico vobis, amodo vxdebitiscmlos sequitur, el pastoiem imitatur. Dominui Christus
apertos, et Filium hominis staniem ad dexteram Pa- suspensus in cruce clamabat : Paler, in mantts tuas
tris (Mallh. xxvi, 64), clamavit Gaiphas dic^is, commendospirilum meum; iste dicil: Domine, suscipe
Blasphemavil (Ibid., 65). Caiphas conscidit vesles, spiritum meum. Dominus Christus pro itiimieis Tila-
isti ip.as jclauseruitlmentes. Caiphas ul nudus rema- mat: Pater, ignosce itlis, quia nesciunl quid faciunt;
neret, isti ut ii>.sua malitia permanerent. 0 magnum iste dicit : Ne slaltias hoc illis in peccaium. Et mani-
miraculum! coeli januae aperiuntur, et Judsei mentes feste, fratres mei, in medio Japidantiuin ktorum qui
impias -conclusermtt. Sed sanclus Stephanus nou amplius sseviebal, beatus apostolus Pauius prsesens
tacuit, non defecit, nec blasphemanlibus cessit. lbi I) erat. Si ergo lunc daretur Stephano de lapidante
aliendebat, ubi oculos oordis aperiebai. Ecce, inquit, vindicta, quomodo taletn nwgistrum habuis.et Ec-
videocmlos aperios, el Filium hominis stantem a dex- elesia? His diclis emisil spiritum, ascendit in coelum,
tris Dei. Sed quid mihi irascimini pro lanla teslifi- veiiiam meruit innnieis. GauJere meruit in ccelis de
calione, Judsei? Nunquid >neajussione aut polestate amiciliis beati Pauli subsequentis, quia ipse est Do-
patefacti sunt cccli? Patelacli sunt, non utmeani minus qui facit sterilcm matrem in domo filiorum
gloriam proderait, sed ut uastorem meum in meum laetantem (Psai.-c\n, 9). Ecce hoc sanclus Slephanus
aslantem adjulorium demoristrarent. Considerate igi- meruil, qui videbal Filium hominis stantem, quem
tur, et videle quam longe sum a ccolis, positus vo- novimus ad dexieram Palris sedenteni. Pelamus
biscum in ierris. Nunquid ego attingere potui, et enim ut interpellel pro nobis,etpro peccalis nostris.
januas aperire coelonira? JPalatium suum ip^e rnihi et eruat nos a lantis periculis et parturitionibus uni-
aperuit Dominus angelorum. Merilo quodammodo versis, pro pietate sua, non pro conscientia noslra.
video, et quod video non taceo. Non eum conlempsi Nam qui aut quanti fonles peceati nostri ilammam
in cruce pendentem, ideo video ad dexiram Patiis pqssuni exstinguere? Ipse dignetur nostra crimina
sedentera. Yobis istud est dalum de co_!esiibustesti- sepelire : ut sicut in monumento novo ad modicum
moniuni; sed si non creditis, ego quid feci vobis? commendavit membra sua, sie in fonle iiidulgentisc
Cceii aperti enarrant gloriam Dei (Psal. xvin, 1), et sepeliat peccala nostra, ut nobiscum semper gaudea-
cgo taceo misericordiam Chri.ti mei? Yiileo Chrj- mus in Ecclesia sacrosancta.
S65 APPENDIX AD S. FULGENTII OPERA. 804
SERMO IV. A me filinm meum, el ego in illo non debeo habere
De Epiphania J9omij.itet de Innoceniibus. momentum? Ego genui, ego peperj. Sed te vifricura
crudelitatis inveni. Sallem non a me parvulus meus
Clirislus natus est, lsetantur coeli shnul el terra , jejunus abscedat, dabo illi vialicum laclis, ut habeat
quia gaudet stella, et Magi offerunt munera. Obtule- viscera pinguedinis, ubi sagines gladium crudelilatis.
runt Magi xenium magnum, quia cantaverunt can- Parvus sanguis, accedant et nulrimenta laclis, ut
ticum novum in medio pastorum, dicentes : Gloriain tua salielur macha.ra, et filii mei impinguefur anima,
excelsis Deo, et in terra pax hominibus bonm volun- lacte et sanguine candidata. Siciit tunica medio cla-
tatis (Lucin, l&). Obtiilerunt xenium et slellse coe- vala sanguis erat purpura, et lac fuit stola candida
lorum. Ecce enim steila de medio stellarum, velut preliosa. Quid erat aspicere lacfentium perempiorum
in magna legalione directa proeessit. Aspicit Magos lacte et sanguine permisceri, et ab invicem non se-
iter agentes, viam nescientes, el Dominum requiren- parari ? Et mater carnifici clamabat: Tecum vado,
(es. Dieitnr stellse, Vade, ostende eis viam : hsec est tecum venio, iilium dulcissimum meum speelatura
gratia mea diligenlibus me, in stella liabeant prse- deduco. Ego infigo osculum, et lu infige gladium
cursorem. Ecce dum viam consideranl Magi, ad mu- tuum. Tu percntis, et ego suscipio sanguinem inno-
nera pronipli, de via ignari, de Domino niinu--in- centis. Tu jugulas sine causa, et ego suscipio visceia
slrucli, dedit eis stellam, ut in nocturna deduclione mea. Si milii non licuit lac dare, liceat mihi vel se-
lampadem. Prabuit eis faculam, ut in nocte non pa- pulcrum eomponere. Inler matrum planclus, el Dlio-
terentur injuriam. Cccperuiit stellam sequi, facti rum ululatus, in fuga erat Dominus. Spiculalores
certi, instrucli legati, usque ad locum deducli, inde R percutiebant, matres sepeliebant, et angeli spirilum
stella secedit, ubi MagisDominuin demonslravit.Cum " suscipiebaut, et Christus dicebat, Innocentes et recti
enim quis eoeperit cognoscere Dominum, nullum ne- adhmserunl mihi. Si volumus Chrislo adhoerere, ca-
cesse habet limere inimicum. Ecce quanta raeruc- reamus malignitate, teneamus simpliciialem, ut me-
runl, qui Domino munera obtulerunt. Ita et nos de- reamur a Domino pietatem.
ducunt angeli, quando offerimus gloriam Dominoper-
petuo Regi, oflerimus ei gloriam et honorem. Prae- SERMO V.
bent nobis angeli deduclionis suse dulcissimum ser- De Abraham.
vitutem. Sed munera perpendenda sunt pro qualilale Gratum est speetaeulum confuenlibus corlinoeum-
personsc. Imperator est, auro debet ornari; Domi- bralam picturam, quando penicillo pingentis gladius
nus, incen->umei debet offerri; homo factus pro formatur patris super filium carilatis. Pingilur ibi
nobis, ut habitaret in uobis; de myrrha debet fieri pater erectus, filius incurvatus. Quomodo movelur
sepultura, ut in corde nostro maneat viva menioria, quodam stimulo pietatis compunctus spectantis aspe-
et appareat nobis semper jn gloria. Et admonili sunt clus, infantem cernere fixis genibus, reiortisque mn-
Magi in somnis ab angelo, ne reverterentur Herodi nibus innodatum, et nulius alligal caplivator extra-
nunliare, sed per aliam viam ad suam pergerent re- neus, nisi contemptor viscerum paternus afiecius.
gionem. Tunc Hei'odes cum vidcretse a Magis esse Grala esl spectantibus ista pictura in umbraia cor-
delusum, facie immulatus, animo corilurbalus,. scri- tina; et veritas Agni immolali, quem pro mundn
bas et seniores vocari misit, de quibus sciscitabatur, Deus obtulit Pater a paucis spectatur, ab aliquant'H
dicens : Ubi certum habelis regem fulurum nasei? despicitur, quod speclat, et in ligno, et in ihrono,,
Hli autem dixerunt: In Betltlehem; scriptum est /- omnis exercitus angelorum. Dicunt quidam : Quali-,
enim : F.t lu, Belhlehem Juda, non minima eris iit cstqui sacrificium de sanguine postulavit? Non fui
ducibus, ex le enim exiet Rex qtd regat popttlum meutn desiderium sanguinis, sed probatio amoris et cari-
(Matlh. n, 4, 5). Tunc Herodes armatum inilitem tatis. Specta ergo istius lectionis pendentem corli-
destinavit, cui terribili jussu interminans dixit: Ite nam, et ooulis libenter infixis, specta Abraham pa-
in Belhlehem Judoe, et quidquid ibi inveneritis a bi- trem asinum sternentem, iler ingredientem filium
matu et infra, masculum occidile, feminam autem comitantem, non ad conviviuro, sed ad sacrificium,
vivilicate. Tum modo videbam Dominum amicos sibi imo ad convivium, ut eis exhiberet aries sacramen-
deligeulem, innocentes ad se vocantem, ut sit inno- tum. Quid sibi vult ara conslrucla, nisi crux in monte
cens amicus, sicut est innocens Dominus, Agnus im- porreeta? Quid est alligatus filius, riisiChristus clavis
inaculatus qui tulit peccatum mundi. Et facti sunt ei insertus, ut ipse porlaret calenam, qui debilricem
innocentes amici, sicut scriptum est: Innocentes el non habuit conscientiam ? Pater erigit dexteram,
recti adhmserunl mihi, quia sttslimii le, Domine (Psal. angelus clamore valido commovet teri'am, ut non
xxiv, 21).'Sustinuit fugiens in_£g_plum, et fecitsibi contristaretur de puero mactalo, sed "gauderet de
amicos legipnes infanlium, ipiibus dedit sine dolore agno dominico jugulato : Abraham, Abraham. Erigit
martyrium ; quia et dolebanl matres, et nescientes vullum qui letenderat gladium. Quid est, Domine
loetabanlur infanles. Non curabat ^ladiuin percusso- (Genes. xxu, llj? Quod jusseras impleri curavi, tar-
ris conscienlia innocentis, qtiia gaudebat cum illis das gaudium avocatione clamoris tui. Quid jubes,
fuga innocens Salvatoris. Dominus quseritur, et amici Domine? non tardetur ulla mora, quod facio cum
jugnlantur, ut lugeret eos sanguis innocuus, quos Iselitia. Cum gaudio enim faciebat. Audiebat enim
separavit gladius impudicus. 0 inverecunda dextera j) spiritu interius prophetante, pro mundo salvando
percussoris! Non babet quod feriat in membris, et oporlere mactari innocentem, el scslimabatper filium
extendit brachia feritatis. Gladius "locum non habe- jugulatum, mundo proventuram esse saluiem. Noti,
bat, et carnificem non pudebat: lalior erat macha-ia inquit, injicere manttm luam super puerum(Ibid., 12).
quam viscera, ul gladius haberet criinen, et non in- Aliud est quod opinaris, aliud quod- lo_laris. Ecce
nocentia. Dum enim avellerenlur a complexibus ma- habes principem in ariete. Nam lilius iuus ad ipsius
trum manu severa lortorum, matres suas digitis pertinet gregera. Retorquel vullum, ut teetuin ca-'
teneris constringenles, et miseris gemitibUs deplo- peret sacramenium. Ecce aries vepribus tenebalur,
rantes, clamabat mater, 0 fili, quid me retines, et et frons ejus in illius nmbraculis tegebatur. Libn
te a me separat carnifex ? Tu slringis manus, et vullus, clarus intuitus. Spinae illsecornibus ejus tan-,
meus torquetur afiectus. Hoe prsecepit rex, ut sepa- quam redimiculoefuerunt et ornamenla gemmarum,
reris a me, sed est aelernus Rex per quem conjunga- in quo spinse non erant peccatorum, ut corona pa-
ris ad me. Fili, facio tibi vale. Terra bibit sanguinem raretur capili gregis, de capile pretioso pastoris. Ar-
luum, sed Deus susclpiet spiritura iuum. Aiia ex ripit arielera, et revolvit infantein. Tacel aries qui
parie clamabat, et alia mater plangebat, ubique l.u- successit^ tacei el angelus qui de eoeloclamavit. Ubi
ctus, ubique gemilus. Indictio fuit non cupidilatis, esl vox angeli qui interdixit pro infanle? quare mm
sed orbilatis. Clamabant ergo hinc et inde diversae clainal similiter pro ariete? Nessecuium dimitteret
matres : Carnifex, parvulum meum a me festines in crimine, si Agnus cessaret a cruce. In Isaac enim
dtvellere. Dona moras si hahes pietatem. Tu tollis a probaiio fueral carilatis, in ariete pr__figuratio vx»n--
 8D5 SERMO VII 863
talis. Ibi obedientla, hic misericordia. Ibi voluntas A judex meus ? Ecce tu orpl inus es,"ubi est pater tuus?
dedit, hic graluita graiia. Tacet-angelus, quia dum Utinam,Domine, repentinum tulisses de meo peccato
pateretur, angelicus gaudebat exercitus. Si angelus judicium, et unico meo faceres in meo ventre sepul-
de cccloclamarel :-Abraham, parce agno, sieut dixit, crum, el essent vis"cra mea, domestica fossa, et se-
parce filio tuo, taediatus agnus proximus passionem, pultura secreta! In luce lnijus aeris etcoeliprocessit
et nemo de sua morte scandaium paleretur in cruce. elogium cari funerisuiei. Respiciant qui filios habenl,
Tiisz.s est anhna mea usque ad mortem (Malth. xxvi, elmulliplici filiorum cofona refulgenl. videant unam
58). Non clamabat de coelo, quia imperator ex suo flosculam capitis roei, etunam geminam verlicis roci
patiebaltir arbitrio. Pater, inquit, si fieri potest, de meo capite cecidisse, et me pro corona laetitisead
transeat a me calix isle (Ibxd., 59). Et nullus angelus ealviiium remansisse. Nemo accusel lacrymas meas.
clamabat de coelo, sed angelus descendit disputans Unicus fuil quem lugeo, culpabilis non sum , quia
cum Domino suo; et coniorlans eum non suo con- allerum non habeo. Et si est aliquis reprehensoi
silio, sed ipsiuspoliussacramento. Isaacillsesusredit meus, putasne occurreret mihi consolalor meus ? El
ad donmm, et agnns clarificatus revertit ad ccelum. continuo antequam his lamentationibus ccelo teste
Abraham duxit filium ad morlem, utjnelius suscipe- querelas finisset, eccejamDominus civitatis venit ad
ret resurgenlem. Abiaham obtulil Filium, et vos de januas; proximavit ad portam, aperuit vitam, et
.justis operibus ac laboribus ofierte Domino sacrifi- clausit gehennam. Tenebrosus Iuctus de porla pro-
cium, ut unum cum Patre Abraham habealis gau- cessit, et lux veniente Christo reiulsit. Coruscavii
dium in reguo ccelorum. coruscationes, et dissipavit turbas scquentes. Antc
,_, tamen stetit (ms. altenriit), condoluit. Non enim ha-
SERMO VI *. " bemus principem saeerdotum, qui non nossit compali
J)e unko fitio et puero centurionis. infirmitatibus nostris (Hebr. iv, 15). Compassus esi
pro unico, qui unicus pependit in ligno. Stale, inquil
Benedictus Dominus, qui -facit mirabilia soltis. Donriiius, slate, nolite jam bajuli laborare. Pouite
Teslis est centurio pro puero, testis est vidua mater mortuum, exspeclate miraculum. Repiete terra se-
in filio. Ibi pnicstas* hic pielas. Ibi magna legatio, pulcrura, quia resuseitaio niortuo lerra gaudebit et
hic mira (»is. misera) destitutio. Centurio mitlebat ccelum. Stelerunl, posuerunt el siieniium (al. spa-
legatos seniores, et iiia quserebat filio mortuo porti- lium) praebuerunt: aliquid operis exspectabant, sed
tores. Hic dicebat: Puer meus jacet in domo paraiy- nihil audierunt, nisi unum verbum , et expaveruni
licus, et male iorquetur (Malth. vm, 6), et illa dice- mortuum vivum. Qui dixit,et facla sunt omnia; dixit,
a
iat : Fructum viscerum meorum doleo acerba mihi el recepit juvenis vitam. Exsuta (ms. disrupit) lintea-
indignatione sublatum. Filius quidem meus requievit mina, dirupit iunestam catenam, resedit, surrexit,
in pace, et viscera mea relicta sunt in dolorc. Cen- adoravit. Gratias. inquit, tibi ago, DoinineDeus meus.
lurio mandabat: Non sum dignus ul inires sub leclum Quam terribilis es, quam suavis es ! Quia terribili.
meum (Ibid., 8), et illa cogilabat unico suo miseran- es ,'testisest infrenata gehenna ; quia suavis es, testis
dum parare sepulcrum. Inter has utrasque personas, est mater mea, et vita mea.Terribilem vidi tui nomi-
centurionis et matris, divitis et egentis, militis poien- nis potestatem, quando videbam trementem mortem,
lis et viduaelamenlantis consuetam Dominus tracta- quosteagnoscebat(ms., quia te agnoscebam)ad meain
bat misericordiam b, qui nuliius aecipit-personam. misericordiam proximantein. Et imperasti, et illa
Cito misit verbum, et sanavit puerum paralylicum, {_ contremuit. Reddidit quenrnon genuil, et apertas
ut celerins pergeret ad unicum suscitandum. Non fauces oppressit. Gratias tibi ago, Domine, quia non
exspeclavit legationem : sciebat enim miseram ma- aperuil super me puteus os suum, sed lacrym.ts meas
trem legatos non habentem, sed ad sepulcrum eflo- tersisti per vitse fontes aquarum. Ttinc Dominus qui
diendum operas oonduceniem. Pergebat tacitus ad dixerat: Juvenis, libi dico, surge iLuc. vu, 1-4), matri
civitatem, qui portas (al. parat) credenlibus aperit respondit: Mulier, ecce filius tuus, et cognosce quia
Hierusalem. Ad portam palriae, mulier cum deiuiicto ego sum judex viduarum et paler orphanorum (Psat.
filio proximabat, etChrislus medicinoejanuam rese- LXVII, 6). Vidi lacrymas luas, et agnovi querelas luas.
rabat. Ipsum sequebanlur apostoli, et loetantes angeli, Non culpavi plangentem, sed consolatus sum lamen-
et cum matre comitabantur Dentes popuii communi lantem. Etmaler voce turbata pra. gaudio dicebal;
conditione compuncti. Inter mortuum et Dominum Dornine Deus meus, quas libi gratias agam, testis est
porta erat objecta. Egressus est portam, et invenit pietas. Quibus te debeam lauJibus honorare, quia me
vilam. Resonabanl plalea. civitatis planctibus malris, non permisisti desolatnm ac miseram mendicare ?
etcoelum resonabat gemilu pietatis. Clama, Raphael Gratias libi pro jne agant angeii, quia ascendunt et
angelus contitalumDominivenientis.Noli, noli, mater, descendunt, el totum pro me Isetelur clinia coeloriim.
ilere, proximum est tibi gaudere. Ilia autem quae Aperiatur libi poiia cceli, qui ante portam milri red-
ejulando dicebal, quibus querelis «celum terramque didisti pignus foneris mei. 0 bomim et grande mi-
replebat, quse filiumamiserat quem habebat! Ubi est, raculum! Extra (al. ante) porlam Dominussuscitavit
ubi esl unicus meus inaniter(fns., in _enecla) natus? mortutim, qui forns Hierusalem genus redemit huma-
Cito s.ubreplus, in pace locus luus, mihi remansit nuni. Ecce processil unicus in lecto, sed cum crucis
horribilis luctus. Tu portaris in lecto, el ego jam ™improperio. Mulieres piangebanl, ipse gaudebat, qriia
onerosa sum mundo r. Quare non tu mihi supersles crtix illa non fuit improperium, sed potiusornamen-
mateifios in morte oculos conclusisti, el oculis mbr- tmn, unde decoratu» est orbis terrarum, et fidcliu.u
tis ruinacompressis, memiseram praecessisli? Quare refulsit cum matre exercitus populorum.
non meruituis (utsemperoplabile est) manibus se-
peliri, s. d tua. moriis merul catenis crudelissimis SERMOVII. '
alligari. Tu me debuisti tradere terroe- quia tu meo De duobus cwcis.
processisti de ventre. Non paler, non irater, putasne
verum est quod jraier non redimel, redimei Itomo -Quanli lucri est in via sedere qua Christus delecta -
?
{Psal. X-,VIII,8) Ubi est ille Dofninus, judex vidua- lur transire !,Yia esl regalis, plena angelis sanclis ,
rum, et pater orphanorum ? Quare non attendil lu- ut illuminetur visio csec.ilatis collyrio claiitalis.
clum meum, qui promisil lugenlibus gaudium ? Au- Transit imperator nosler , non proecedunt carructe
divi eum dieeniem : Beati qui lugent,' quoniam ipsi cum splendore. sed prseceduntmiracula cum virtule,
consoiabunlur (Malth. v, •_).Ecce vidua sura, ubi est dum claudi merenlur currere, et csecilumen aeciperu.
* In Yalic. ms. tribuitur
Augustino.
• AL Ubi est fruclus viscerum secretqrum.
meorum? ' Ms., inltonorata sumin mur.do.
1 Sic ms. Alia., propriam Domihus iraetabat atram
867 APPENDIXAD S. FULGENTH OPERA. 868
Haecesl Imperaloris nostri via, qua venilur ad vitam, J_ calida caritas. In fonte autem exstinguitur fervens
quia ipse est via, verilas et vita (Joan. xiv, 6). Qui iniquitas,quia etinfornace, et in fonleAngelusmagni
sedet in via, qun.Christus transit, non ei polest do- coi.silii descendet e coelo : ut quod pueris donaviiin
minari lyrannus, nec remanere homo potest .Tgrotus, refrigerio, hoc credenlibus tribuat in saeramento.
quando transil medicus Chrislus. Hsec credidertuit Ecce quantorum tubse sanctorum singulariler sonue-
Dominoisti coeci, qui sedentes in via forti voce cla- runt, nunc tria coruua in uno concrepant arooeno
mabantadniedicuin, reddi sibi cupienles aspectum. campo flammarum. Pulchrum est videre tria aurea
Ad ipsorum vocem fremebant turba. proecedentium candelabra. Pulchrum est aspicere trium puerorum
populorum, gaudebai exercitus angelorum, et ipse impetita corpora, quia una eral anima, dum tende-
meilicinam parabal illuroinator csDcoruin.Quid enim renl ad coronam. Flamma eos non dividebat, etcan-
illi cseci clamabant, qni lumeii aspicere cupiebanl ? tica compingebant : quia magni consilii Angelus
Miserere noslri, Domine fili David (Mallh. xx, 30). amplexabat, el ulnis opacantibus confovebat. jQuid
Turhse aulem putabant medico nostro fieri isedium, palalia reguin ad caminum psallentium puerorum ?
impcrabant illis Christo transeunte silenlium. Illi Facta est aula regis, secretarium sanctitatis, ut ibi
vero validius clainabant, et illorum voces increpato- rex delectarelur aspicere magis quam in domo regia
rias non curabant. Magis ilerabanl clamorem, ut pe- habitare.O ilLeplatea.slratae, non marmore,sedigne,
nefrare possent ipsis vocibus Salvalorem : Miserere non crustis, sed flammis! Ambulant superbi reges in
noslri, Doxninefili David (Ibid., 31). Humanas non lapetibus purpureis, gressu delicato ludentes; in pla-
curamus penitus voces : lu miserere, qui humanos tea aulem ignila incedunt noslri decantanles. Quem
sanas errores. Ambulabat ergo Dominusvia sua, qui non deleclet cum eis pari vestigio comilari, quando
esl vita seterna. Transibat, et curabat, et ca_corum " angelum cum eis deleclat pari cantico sociari ? Aliud
cogitationes ante videbat, et eorum clamore gaude- prodebat visus, aliud proebebat sensus, aliud mon-
bal. Non delectabatur contradiceniium officio popu- slrabat tactus, aliud intus, aliud foris : quia angeli
lorum , sed gaudebat desiderio clamanlium magna inlus et iniiiiici foris, intus canebant, foris ardebant.
voce csecorum. Siefit, ut plus ambularel medicina Videte, fratres mei, quantum interest esse intra do-
quam vestigia. Et sequenlibus lurbis jubel caecosad mum magnam, in qua sunt vasa aurea et argentea
se venire, et nihil de subcoslesti conspectu liinere. (II Ttm. ii, 20), quam foris ardere inter vasa lignea,
Turbee increpabant, cogebant, invitabant, et mirabi- inter lig.ia, enum, stipulam. Sed vos templi Dei for-
liter impellebant. Illi qiianlura delectabanlur, qui a nax conlinetatirea prbbata, auro producuntur vascula
Domino vocabantur ! Hoc eis praestitit clamor eorum vestra, in quibus Hierusalem laetetur patria sempi-
quos non terruit eont.adictio populorum. Ante viden- terna ; et nonipse miretur Nabuchodonosor , sed.de
tes desiderio Salvatorem, quam luminis claritalem. flammis mundi, amcenantis vitacrefrigerio, vos nobis-
Sleterunt ante Dominum claritas et caecitas. Slelit cum consoletur de co_loSalvator.
viaadsedentes in via.Steterunt manentes in tenebris,
duin starel lumen oaternitalis, qui lumen oriri facit SERMOIX.
in tenebris. Faclum est de sequente el prsccedenle De mulierein adullerio deprehensa.
turba theatrum, et gaudebat Ecclesia angelorum.
Dicit eis Jesus : Quirf vultis ut faciam vobis (Ibid., Timendus e_t Dei Filius et amandus.' Timendus ut
52) ? Et illi audila voce medici, voee et corde pro- judex, amandus ut rex : quia non venil anle judicare,
slrati, Domine, vides causam noslram, tu dona medi- Q sed primilus liberare, et justepostea judicare. Man-
cinam luam, ut aperianlur oculi nostri, et merea- suetus et verus, sed ignoravit calumniator Judseus.
mur esse coinites itineris lui, quia a te in via merui- Voluerunt culpare mansuetudinem, el inveneruut iu
mus medicina curari. Dominus, qui erigit elisos et crimine suo virtutem. Ambierunt in Chrislo mansue-
illumiiialcaecos (Psal. CXLV, 8, 9), audivit, misertus . ludinem, et justitiam violare, aut justiliam de man-
est, elcuravil. Nulla remedia inlercesserunt, et coeei sueludinereprehendere. Sleteruntin anguslo duai-um
solo verbo vitierjecceperunl. Nulla observatio cibo- inaceriartim,obsidentesSalvatorem, tradendumquasi
rum, sola inlercessit medicinaliuro auclorilas prsa- lalronem. Faciuni calumniam, inveniuntur in pro-
cptoruro. Dicit eis Jesus : Sicul credidisiis, fiat vobis priam conscientiain. Accusant utipsi accusentur, et
(Malth. ix, 29). Illico fugil caccitas, reddilur claritas. adultera liberelur. Non factum displicebat, sed Do-
non placebal. Nam omnes adulleri erant. Oc-
Aspiciunt in facie Salv.iorein, quem non noverant minus
virtutecuranleni. Discunt oculis quem proesumpse- casionem inveniunt de adultera, ut possent quasijuste
runt verbis. Cadunt ad genua, scientes jam tangere coloralam aplare calumniam. Inveniunt miseram nui-
Christi vesligia, qui sola voce clamabant, sedentes lierem recenlis adulterii uslione fuscatam, ut ante
in via, et coeperunt cum Chrislo Domino uno itinere pedes Domini nive indulgenlioeaspicerenl dealbalani.
comilari. Comitalu ejus gaudentes, jam claritate so- Adducunt plurimi congregaii calumniatores et peeca-
ciati, aChrislo nunquam penitusrecessuri.Ita et nos, lores, insidiatores et fures. Cum adultero portionem
fratres, in ipsa via sedeamus, qua Christum Domi- suam ponehant (Psat. XLIX,18), et adtilleram dedu-
num posse transire speramus. Neque enim ambulat cebant. Adduxertint inulti unani, ad unius Domini
in via impiorum, qui in via non stetit peccatorum. indulgenliam. Trahite, Judaei, trahite, ejicile de ini-
Transilum ergo Chrislus Dominus modo facit de D quitate adulleram" mulierem; liherale de fluctibus
mundo, dum pro nohis interpellat in cceio. Sed non aperlis rimatam tabulis navem. Consuluistis navi
arlifex Dominus compaginare,
ambulat, nisi in via munda, quia via ejus est impol- confraclae, novil eam linire. Exsiccavit de illa hume-
luta. Ibi sedeamns, ibi ciamemus. Ipse quotidie trans- concludere, casligare,
it, quia nunquam a nobis discedit. Sed si quis nos rosam senlinam, at vobis faeculentaremanet con-
viderit de murmurantibus sseculi, et viderit nos ad scienlia. Non bene voluistis maiilia. remos tenere
Cbristumvalidius pi'oclamare, et coeperit uos pro suo conlra miserani navem, ecce vos incipietis calumnia.
scandalo blasphemare, ejus invidiam non debemus vestraeinlernisfluctibus laborare, et illa intipieldedu- velis
omnino curare. Ibi habeamus aspecium, unde spera- pudicitise navigare. Vade, mulier, ad pietatein
mus auxilium. ceris, non ad severilalem; ad iraperatorem traheris,
non ad judicem. Et illis et libi venit finis : libi ne
SERMOVIII. male vivas, illis ut se male vivenles agnoscant. Fit
De iribus ptteris. magnus concursus, lenetur trepida mulier, multoruni
manibus adducitur, in raedio staluitur. Quasi non in-
Vicinaeslliberatioredemptorum, quia jam trium- terrogaturi, sed jam reprehensuri levalis in altum
phat libera caplivilas puerorum. Jam proximum est, cum lurore palliis,vocibus eltunicis, vullibiis conlurbalis,
ut sicut vincula sanctorum liquescunl in ignem , ita et octilis cruenlatis, permixlisconluse, slantes
] cccata elecloruni solvantur in fonlem. Ulrobique anle sedentem, clamabatit ad isla tacentem, sed tacite
roris spirat amceiia tranquillitas, quia refrigerat eos judicanlein : Mulier, inquiuul, xnadulterio deore-
869 - SERMO X. 870
hensa est. Moyseshujusmodi lapidati jussit. Tu de A cnficium, et milha mactavit agnorum, pracsens era.
illa quid censes(Joan. vm, 5, 6)? Interrogant Judicem exercitus angelorum. Fit in monte clarum Domino
judicium, qui Judex est judicuhi. Ipse autem sedena, visilante palatium. CollocatusDomini est tbronus, adroone-
inclinato eapite humilitalis , mansuetudinem digitis tur et servus, ut de altaribus sui, ubi obtu--
scribebat in lerram, non Judaeam, sed Christtanam. lerat sacrificium, peteret inde precum suarum spe
Uli lapides parabant, et ille digito in terra scribebat. ciale rescriptum. -Quid, inquit, quiescis? Adsum ego
Interrogantes i-esponsutn non acceperunt, percon- donorum largitor, et lu dormis negligens postulator.
tationerri impudenler repetunt, putantes quod non Salomon, pete de me aliquid, ut faciam tibi. Exspe-
iaveniret fesponsum. Urgent furentes, sententiam cta de me thronum David patrls lui, qui magna itt
llagitantes, volentes^aucupari non agilem passerem, suis visceribus lerre dignatus est, cui te non feci mea prac-
aec aquilam in alto volantem. Erigens vultum pieta- lectione _essorem. DediTegnum, simul conleram
tis, lento maturius gradu respondit, et quod illa vo- domum ? Imposui pur|juram, non dabo simul et glo-
febat, et quod illi nolebant. Quid dicitis ? Mosi judi- riam ? Pete de me : hoc requirit ille qui cuncta co-
cium flagilatis ? juste pelitis, juste fiatquod appelitis, gnoscit. Nunquid non secrelorum ejus eral pfsescius
Japidanda estmulier, vos estote exsecutort.., qui estis omnipotens Dominus, ut ab illo disceret quid proa-
accusatoi'e_, si vos proesumitisinnocentes. Qui sine staret? Sed vull nos noslrarum precum atque voto-
peccalo esl, primus in iltam lapidem mittat (Ibid., 7). rum clariores lieri oratores, et interni cordis inter-
0 senteatiam magnam, quam digito spiritus sui scri- preics, ut pelitio noslra innotescal apud Deuin,
bebat inteira! Recitavit, et Judseus obmuluit. Nullus quatenus liberura gratia prsecederite servetur arbi-
prior, nulitiS posterior, nullus medius, omnis homo B trium : ut quod expetit lingua, hoc ocelestis conierat
reus. Coeperuut se attendere, et unus post uuum gratia, vel tribuat indulgerilia. Iia et huic dicitur Sii- ,
_oras exire. ^eliementer intrastis, silenter existis. loinoni : Pele de me aliquid, ut laeiam tihi.>Et ail :
State, quare disceditis, qui mulierem inscripsislis ? Domine , conlulisti regiani dignitatem , et desiderii
Facite salis legihus, si eslis securi de moribus. Quid mei a me inleuoga» voluntatem ? Renedictus es,
injustum dixi? Vos iapidateeam : si rei estis, discite Domine , qui me dedisti super thronum David patpis
a me mansueludinen., quia et vos egetis judicii ,jie- mei. Dedisli mihi magnam gloiiam, sed parvam tenco
tate. Ubi sunt qiri volebant mansuetudinem vitiare, sapientiam. Circumdat me «ilgor gemmarura,-sed
et juslitiam de iustitia" reprehendere ? Et mansue- gravissime angit inlerpellantium judicatio populo-
tudinem lenuit, et justitiam -cservavit. Si diceret: 4'um. Hoc yeto, Domine, quod et lu ipse veriisti tlo-
LapiJetur, quasi non erat mansuelus. Si diceret: Non nare, quia ul hoc _s-terem, tti dignalus es inspirare.
lapidetur, viderelur non esse justus. Respondit ila Populus enim luus quem dedisli sicut arena maris,
ut judicium tentatoribus , et sola verecundia rema- diversis me angil inlerpellalionibus, et nescio iutroi-
neret calumniatoribus. Restilit mulier ante Judicem, tum, et exitum meum, niiaii debeam jusliiia respon-
remansit sine ealumniatore. Non diroittitur, utilerum dere populo tuo. Da mihi, Domine , sapienliam el
fluctuaret, sed" docelur misericordissima caslitate. intetlectitm (III Reg. m, 9), ut sciam inter jusluiu et
Non sic liberatur, ut peecalo dimitterelur. Mutier, injustum judicio secaule dividere, ne mea tibi senten-
inquil Dominus, adsunt qtti le accusabunt ? Nemo te lia incipiat displicere, et-incipial populus tuus sub
condemnavit? Et illa : Nemo, Domine (Ibid., 10,11). meo tam parvo et minus inslructo examine laborare.
Ad haec justus Judex : Fugerunt a te calumniatores, Et Dominus : Quoniam sapienliam pelisti, el non-di-
higiat et peccatum."Fugisti Judseos accusantes, time .-. vitias, neque morles inimicontm luorum, el Imc qum
angelos ad meum judicium le trahentes. Nec ego ie iion pettsiiprmsiabo libi, ei siiper adjiciam {lliid.,"M).
condemnabo. Quia non veni ut judicem mundum, _ed Sapientiam aulem dabo tibi super sapientes _Egypti;
utsalvum per me fdciam mundum.Discebeneviverc, ut scias adopertum intcrpellantis revelare secreturii,
eljarn noli peccare. Disce justiliam, quia jam Jibe- atque ad inlerna totius firoiundaedescendere qusestio-
rala es a sentenlia. Mulier, non sic sedebo in judicii nis, ut throni jtidicalio splendore peiictrantis scienliae
throno, quomodo nunc incfinatus ad terram sedeo. perlundatur, et nulla te :^ilat obscurantium inlerpo-
Alius ille terror erit, nou eruitt accusaloies Judaci. lalio tencbi'arum. Ecce visitatur et inslruilur, pelit
_p.i se accusant, qui sic ad judicium veniunl, ubi ignis et accipit: ascendit minus instructus,. et pariter im-
ncn ex^tinguelur et venuis non morietur (Mctrc. IX, peritus, et descendit juiis ccelestis magistri d^scipu-
•_.). Ibi estJetus, et stiidor dentium (Matlh. viu, lus, iactus judex inlerpellantibus, et populis advo-
52). Ibi luba-ierribilis, ibi co_li comrnoti, angeli pro- caius. Ecce subito de montis sacrario depcendenii
perantes, el tuba magna canentes, sol obscuratus, .occurrerunt duae ei comiuus multeres, et qtio.i alti-
•lunaconfusa, slello. cadentes, rei trementes, judicium net, meretrice.. Magnihic sacramenii.vertilur ratio,
flamn_eum,.lliroiiusigneus, et in conspectu ejus tem- utpost caslam visilationem , ineretricuni sustineret
pestas .jlida (Psal. XLIX,4). Concedo pietalem, tri- iiiterpellationem. Quia et Dominus noster, vere pa-
huo dilalionem. Etideo disce castitatem, ul merearis cificus Salomon, descendens de monle sanclo ecelo-
jn luturo perpeluam jucunditatem. rum , salulem lecil peccatorum, et pium judicium
merelricum, dum clamalde throno indulgentiaejudfx
SERMOX. misericordise. Merelrices, iuquit, el pubiicani prmce-
De Salomonis judicio. D dexxlvos in regnum Dei (Mutlk. xxi, 31). Quid ergo
un. i^iarum mulierum ? Domine rex, andi nie
Dum sanctae proedicationis, jubeule nunc sancto' (III lieg. III, 17 et seq.). Ego el hsee mulier unins
patre , allissiuiuni coiiscendinius jfhronum , -veslris> habilaculi commuiiicanles hospiiiiim', ciim ambsr,
imraolaluri .ensibus , erbi Dominici sacrificium, Deii nocturnam declinaremus iiisomuiam, novura de iner
primitus exspectamus eloquium, qui loqueniem laoit mulier ista excogilat -furtum, ul aiularet naltira, '
niotum, ut cum no» gradus ascendimus absidse, ipse! quod non admitlerefconscieulia. Filiuiii suum ririna ,
descendat de throno coelorum, qui inclinavit ccelos, desidiosi lateris obliviosa "matcr
ci deseendit Psal. xvn, 10), quia per _e homo as- maniem sub malerno ^ondere oppi^essit, et cla-' '
cendere uon poluit, qui male descendil. Nec polest: audivit, donec gemitus inlaiilisiji' somnolenLa.pieias non '
solus praedicator ascendere, nisi cum illo Dominus; deu.eretmorlis. Stirgitisla \igilansadreiiuem vagiium
angelorum praesentis gloriae suae praemlgidam digna- tlormiebai •conlra jjietalem : invenit lilium liaiidein, qurO
tus fuerit accendere majestatem. Ergo, iratres, audia- etsui lateris luina morluimi '
mus quje dicuntur, ut mereamur percipere yiomissai menm pignoris sui compressum. Surgil, et ad latus -
scelestia. Nam cum Salomon ascendissetJn montem, pulcrum, ul meum mortui rixostiin voluit lacere se-
suo lateri iranslerrei infantolum.
deducebalur fulgente officio militum, et circumdaba- Vigilavi ego, porrigo ubera, et non offeii labia sua.-,
iur in monte lucido observatione coelesti. Requiescil Sensi moi tuiiin, et lraudis
m lecto, et vigilat cum Deo dicens -/Ego dormio, et Lux mihi adluil teslis, adluil non intellexi cominercium.
for matnt vigilal (Cant. v, 2). Aul ubi immolayil sa- - qusemeum non e.se et natura astipulatrix,
filium-proclamarct. Hoce i.tor
 871 APPENDIX AD S. FULGENTII OPERA. 872
nos fuit domcstica confroversia , dum ego morluum A diem veruni gemmarum luce vincebat. Inter h__cita-
non.agnosco, et vivum filium repeto : et illa suum que regis nomen meritumque mnnstrabat, quaequam
depulat vivurir, et meuiridicit esse defuuctum. Adesl, magna, quam perspicua, lam videlicet pretlosa. Pre-
: dornine, lestis nalura : dignare inler nos justam tiosior co-lata. sapientiae inerat claritudo, qu__pro-
proferresententiam. Conlinuo Doniinus illequi visi- phetico vapore resplendens, praeterila docuit, mon-
laverat, qui sapientiam promiserat, ingreditur intra stravit proesentia, ceeinit et lutura. Dum itaque
Salomonis ai'cana. Posuit ibi sedem suarn, ccepit de palerni regni potirelur imperio , primo fronlis exa-
illo tanquam de templo suo sola interjeda nube cor- mine duarum mulierum durior cura proponitur, quas
poris judicare, ut possel laiem nalurse rixanlis intel- unius temporis partus pares fecerat inatres, et unius
ligere quoestionem. Quid , inquit, dicitis? Tuus est compagi tegmineretentoe, inter sera silentia, quibin
vivus filius? Meus, domine, illa clamabat. Non, sed morti similis somni sopor inducitur, e duabus una
meus est vivus, et ipsius estmorluus. Hocalternantes, oppressione sui corporis prsegravata misere natum in
dubiam reddebant caliginem mulieres. Lux de Salo- mortcm deprimit innocentem. Aiia vero vigili data
mone coruscans, illam cocpit nebulam dissipare, et custodia, servavit filiurn materna pietate victura; at
lalem prornpit in vocem, inlonans regiam potestatem : jlla mendaeii dolis armata, vivum filium malii som-
Afferle, inquit, macltmram, el date vivum infanlem ut niauti subduxit, sibiqti* t, Haciter applicuit, lemedium
gladio dividatttr (Ibid., 24). Ne ulla pars membrorum non pos^essiira quod _ut. Dum igitur in Iucem no-
a mulieribus separetur, jubet ut parvulum vivum ma- clis tenebrae rumperentur, et collata die umbrarum
cha_ra secarent, et a natura dividerent. Exclamat caligo cum somno ad tempus e mundo transisset,
verae matris afteelus; commola sunt viscera, dum j, maler sui caritate sollicila mortuum filitim aspicit
esset armata machaera. Noli, noli, domine. Inlerpel- esse non proprium, ac suum vivum miratur alterius
lavi pro lucro , non pro dispendio meo. Opposui lateri copulaium. Mendaces ergo simulque veraces
querelam, ut me peccatricem non facerem parricidam. prosurgunt, strepere umlierum certamina, verba si-
Noii, domine, ne seces : dum parvulum dividis, nm- mul ac lacerli manus armantur. Scd pia maler qiioe
nem, si dignaris, finio quaestionem. Totumpossideat caro sinu servaverat, taii prece regios sen.us incla-
innocentem, totum lollat inlanlem. Vivus sit, el mal : Novi quidem paterni regni haeres simul et nu-
jpsius sit. Si ambarum erit, nullius erit. Noli oculos _nen,concessatibiccelestijuslitia el sapientilibr..mine,
ineos pignoris mei innocuo sanguine funestitre, ne nihil sensibus tuis obeelalur. Age nunc causam naii
isla incipiat de mea orbilate gauaere. Certe, domine, •sniserimei, quem ideo videor in iucera proftidisse, ut
si ipsa possederit parvulum, habebo et ego in e.jtis dum sibi a ialsidica vindicatur, et mortes exaggerat,
oculis parlicipium. Videbo stib aliena malre posses- el se singultibus innoxium matei*nisablatum uberibus
sum. Aspiciam g.adienlem, crescentem, currentem; eonqueratui'. Teneo itaque propositum memn, et, le
tenebo aliquando per plateam ftuiiyis vera mater judex, non dimitlam: quae servavi vivum filium, ca-
amplexibus Iranseuntem.El illa, quam non admone- daver non accipiam alienum. Angitur inter h__cSa-
bat natura, non interpellabant et viscera. Bene, in- Iomonis .egis deprompta jnstitia , et defigendo sen-
quit, jussisli, rex; dividatur, dividatur. Certemaler ientiatii mulierum ce-tamma. Pari veluti dolore sur-
es. Ante dicebas, meus est vivus, nunc dicis, divida- gentes judiciariis motibus intuentur morluum :
lur. Certe mater es. Vera mater avertebatur lacrymis ulrseque dicunt esse non suum , vivum utrasque suis
oculorum. Continuo rex : Parce, inquit, parce, uoli exclamationibus defendunt. Nullus testis asserlor
secare integrum, quia integrum seiisi malris affectum. (]J inducitur, causa nocturni silenlii"venlilatur, et solius
Dolor testis est,, gemitus probat, quod fe;sa maier tantum nefandi lectuli latrocinium monstratur. Cum
accusat. n__c est vera mater qua. non dividendum •subito nutu iilo divinaevirtulis in quo veritas com-
proclamat innocentem , sed suam in inlegro vult probatur, in partes scindi jubet infanlem , ut inter
amitlere poriionem. Ipsi eum date. Ipsa est mater ^erv.itricem malrem , et inter sui partus neiariam
ejus. Aecipit illa ulnis patenlibus puerum , coeleste homicidam, judex gladius separaret. Dum igitur vera
coepit laudare judicium. Illa acceptum puerum cir- mater in miseruin corpus infatuis impendere vulnus
cumplexalur , et duleia figens oscula , elamabat et aspicerel, internis cruciata visceribus erupil in vocem:
dicebat: S..MJidMi»mullitudinem dolorum xneorumin 0 durior natur.. necessilas, quo cogites, vel quo co-
corde meo, consolaliones tum jucundaverunt animam gis amari lilios, aut liberos procreari! Ecce in divi-
meam (Psal. xcin); quia lucidam mihi prsebuisti dendo corpore infantis malernum scinditur pectus,
jusliliam tuara, et ego seroper feram gratiam tuam; et quas edere sic meruerunt filiuni, ip.se in filionalu-
quia inler me et matrem ...lsam dividit maehaeratua, rali vinculo laniantur. lmple ergo, clemenlissime re-
ut unde alii judices solent inlerre morteni, tu veram gum, causam juslissimaepietalis. Si filium non mereor
de gladio delenderes genilricem. Bene nosti, rex, de Jiabere quem peperi, si sic lalsitas inlert orbitatem,
gladio prmeiTe gladium, et non sanguinem, sed amo- habeal pleium corpusin iilio, habeat integrum quem
rem, quia machsera tun, domine, non mibi suntvul- non edidit natuni. Dum alilur, dum nutritur, dum
ncia, sed potius medicina. ad majora provehituv, si quaudo in semet malernam
SERMO XI. agnoverit pietaiem, lorlassis agnoscei aetas legitimam
De eodem. genitricem. Alia vero, justa crudelilate frendescens
-" doloris, simul male a semet perdita et Iivore per-
Salomon sedit in domo David patris sui, ot appa- culsa, ne bona matre filium lucrifacere pervidissei,
ruerunt ei duse cominus mulieres. Dum coelesti do- talibus indignala prsesligiis conclamavit: Justissime
gmate infusa Davidica propago gemmaret, el regalis regum,0(itimain et condignam protulisti senlentiam,
aulae solium juslse regnalurus ascenderet. Erat (ni ne uni lavere, alteram premere videreris. Scindatur
lallor) alta sedes, specimen templi, cui collatas divi- medium corpus iijfantis, nec mihi, nec illi proficiat,
lias eminentia lecla portabant, aurumque trabibus qui unus remansisse visus est e duobus. At contr.t
infixum arlificis manu conclusum, pulchrius coelaba- regalis justiiioe sapientissimus Salomon talem incre-
tur jnconstructa parietibus moles, decisis nitebat pando protulit sententiam : Soeva, crudelior, et om-
ulrobique marmoribus et purpureis lapidibus stratis, nium genere noxioruin infaiilicida sevei'ior, quid no-
ut regalis domus claritudo mlgesceret, quidquid pre- vercale odium in bene servatum filium male com-
tiosum iiierat calcabatur. Ebenus speciei suoe orna- ponis? Habeat integrum filium, quam verara matrem
menlo remlgens, iniixa poslibus relucebat, magnifu- pietas comprobavit. Utatur et haec cadavere -suo,
. dinem sui auxilii ailcrens iiuam decorem atrii. Ebora quae non quod nutriret peperit, sed quod oecidisset
vestiunlur, tbronus gemmis ornatus insignibus, et invenit.
stratis quodaminodo purpuratis aurala bractea cre- SERMO XII.
pitabant. Sedit inler hocc sapienlissimus Salomon, De Joseph.
(ulgido diademate coruscum caput extolleus, et vi-
brantis metalli (ut ita dixerim) operimento pcrfusus, Oiiincs proeclari sunl qni Dei mysterium genmt,
 ' ;ST1
-£.5 SERMO XUl.-.
sed iili.pol.ssimom clariores qui voniurum praedica- A villicus factus clavem meruit horreor.um. et in curru
^erttnt Chrisium. Sed inler omnes magnilicenlior " secundusaregesusceptus, princeps omnimn decla-
Josepii, qui clariiatis ejus imaginem et passlonem ralus est. Jam imbrium enim cceli primum ubertas fluxerat,
plena figuralidne demonslrai. Jn sanctbrum enim et circiimfusa largitate superna fecundilas
iiguris et iinaginibus agrioscimusDominum Chrislum, marilaveral terras. sunl Fluctuabat messis sulco pinguiore
quorum passiohes praierita. vel praesentes lesianlur disfenta. Congesta horfeis recusantibuS scinina,
simile documenlum.sicul scriplum est: Ne letigerilis futuris necessitalibusBuccursura. Deinde subsequilur
clnislos «i-os, et in prophelas meos ne fueritis molesli insanabilis fames, et imbrium siccitate • suspensis,
v_ Paral. xvi, 22). Nairi facile est unumquemque alienum lempus oestas habebat. Arebant siccis radi-
oneris sui sarcmam, sustinere, alienam vero difficile. cibus herbse, annis sequenijbus semina negaturae,:el
Denique justi omries et sancti in passionibus suis; jnter omnes erga pallorem deformes.solus populus
' singula supplicia perlulerunt, Superveriiens aulem1 Joseph dives exsullat. Sicut scriptum. est, Junior
Domiims Chrislus, quidquid omnes perpessi snni; [ui, el senui, et hon vidi juslum dereiiclum, iieque se-
solus iile portavit, sicut aliquorum probant de mullis; men ejus egenlem pune (Vsal. xxxvi, 25). Praeslat
exempia. Daniel (Cap. xiv,28), pdsl inlerpretalionemi semper, miserelur, et acquiril, et advenientibus fra-
somniorum, post mirabiles glorias, post regum mu- tribus frumenla laelus impariit. Suos in necessitale
nera saepecontempta, post"inanitalem idolorum re- servavit, qui a suis in ubertalc servari 11011 poluit, et
gibus approbatam, furore populi perscquentis oppri- misericordiam quam non accepit, jinpendit. In au-.
miiur, et contra volum ac peneWulem regis.populo1 clores inopia revertilur, et Dei famulus honesialur.
traditur. Quem rex apud.se fide probaium , divino1 T, Oneral frumenlis, el cumulat, el aulequam aguosca-
• Spiritu , soevienti propulo, non sine animi Delu ac: " tur,- praesiare feslinat; In praeslando quoque moras
inccrore dimisit. Nonne similiter Chrisliis passus est?' _ aggenerat, ul fratres diulius videat. 0 calumniosa
quem Judsei gravilerpersequentes, el usque ad invi-_ pielas! Poculum sui argenti supponit, ut hhcienOs
iliam Pilali regis (Matlh. xxvn, 24), cum acrius sibii cognosci a fralribus.possit. Terrorem iu aiujierido
tradi Chrislumnefandisvocibuspostularent, continuo1 ' falso intentat, intuenlur inhorreis icgem-; adorant
rex nequitiam populi etdivini hominis apud se silen- dejeclis luminibus lerram, subjacel vindicloe lola
tiurii cogilans, aquam ad lavandas manus accepil, eft fraternilas, et reis non furli, sed parricidii delenlis
innocenlem se ab ejus sanguine pronuntiavit. Idem1 '.iantam Jargiius.est veninmv quanlam. meruerepce-
Isaias a rege dilectus, a filio regis odio habilus, idem1 ' nam. Solet nobililas faciJe pareiitumoblivisci mise-
cmn regis iilio-commendalus,sic ad regem locutus est,, rias. Joseph autem nihii oblilus est in fratribos, nisi
dicens : Commendalio tua, rex, nihil manet, setl pro- solas injurias. Den:que pro odio misericordiain, pro
,dest. Jam ealin insaevitBelial in cor Manasse. Nun- crudelitale lseliliam, pro gladiis oscula 'repr.rseniat,
•quid ^non ei ejusniodi fa.tum ipse perltilit Christus,, facii de hostibusdominos,'de ignobilibus-claros, de
quia cum a Deo Palre dilectus Filius haberetur, a1 fame forliores, et bmne iij unum recolligit siii san-
Juda tradilur? Denique sic ad suos discipulos loculus> guinis genus. Nos.quoque, dilectissimi fratres^ Si
est, dicens : Amendico vobis, quia unus ex i\obisiradeit fuerimus eadem imitati, erimus sicut •in Evangelio
me (Marc. xiv, 18). Yeniamus nunc ad passionem san-- scriplum est, Sifeceriixs.quce tnando vobis, jam non
ciiJoseph, cujus exordium prseferl, quae nos signalat vos dicam sersos, sed amicos (Joun. xv, 14).
caslitas, et exservitulenobililasiacerenon sinit. Hk
namque ctim simpliciterfralribus visionis suaequielem1C • SERMO XIII. -•
. , s
exponit, fomitem livoris incurrit, ut se a luminari-
bus coeleslibus, el duodecim sideribus in somno cer- De Exodo.
tierel adorari, et manipulum suum supra cacierorum
frairum m.iiiipulos levari (Gem xxwu). Adhaec.quid _ Male cadjt supina pernieies, si eonlumacia super-
peccavil ille qui vitlit'. aut quid votuin fralerni san- Jjum capul extollil. Sic contumacibus animus pro-
guinis profuit? Jjuin polius fuiura_ dignitaii ejus silit, ul nec casurum se ivideat, -
nee' ruiiurum co-
constilerent, quam odisse nescirent. Deriique indei gnoscat. Furebat imperiis socvleritibus _Egyptius
fovit calamitas juslum, un.ie nocuit perniciosa cru- tumor, ei inflamniantibus animis invidiae-fomitem
delilas f.atrnra. Siciit scriptum-est, Noli timere, quja: cruciabat. Sic div-inum populum «'udelibus 'aniniis
*go le vocavi nomine tuo {Isa. XLV,i). Ihat igilur lacerabat, sic addiclos operibus oppriinebat.ut nii-
bealus iste Josepb, ibal per ignotos transifus, ibat, uus credcret de poena -cognosci, si non ce neret
solus, et uhiquc tuius. Ut fraler venil ad fratres, innocenteg occidL Nusquam est conlra odium regls
nesciens fnturos esse latrones. Nam ot illis1non ut; secura juslitia, quia non esl iutus innocerss, ubi reus
JVatervenicns videbatur, quorurn monles mortalem1 agnoscilur. Siirgil in rabiem polestas borribilis, im-
possederaut cogiiaium. Coneepto igitur sceleratai manisqueimpelusfurorvesanisfreiidorihusiniumescil.
menle consilio, in profundam projicitur foveam1 Xlum lscdil, incenditur. Cuin anlielalanimusipeclus
iGenes. xxxvu, 25), in qua plus lulius quam curiit inflatur.Urunturviscera, membra candescunt.Necsibi
•iralribus haberetur. Dehinc in_4_gypto venumdatus,, .tyrannus potest inleliigi, .quem futuradamnalio fe-
[atque ibi inler dura servilutis obsequia inverecundae) cerat extimescere. Jubel futuris marious inferri per-
mulieris abimpudica pu_icusappeiilur(G_.i_:s.xi_xix), ,D' niciem^ et in lapsum naluroe pendenlis, occultis vul-
xjuasi in omnibus primi hominis exire posset exem- neribus jugulare. Jubet occidi quos nescit; jubet
plmn, cui fuitex mulierenaufragium, sicutscriplumi interlici quos.ignorat. Proh dolor generis! proh k-
est, Domine, mutierilla quamtnild dedisli, ipsa mej ^crymoepielatis! Si limeri polueranl vivi, quid lamcii
. decepil (Genes.iu. 12). Cuinque Josepli genitorcasli- - fecerani'nasciiuri?'Sic enim Scripturae auctoritas
latis, imporiunos mulieris animos evilare,-et.simu- approbavit; El prwcepii Pliarao omni populo dicens :
lali criminis jeus in mariii eonscientiaiigerelui', car- Omnemmdscuiumqui nattis fueril Hebrmis, in amnem
cerem per triennium exeepit. Car.cerem merujt ,quii projicite, feminam vero mvificale(Eiorf. 1,-22)', 0 in -
probabiliter vixii. Carcercm meruii qui a se iinpio- fanda libidiiiis flainmaiOinsaiUB menlis incendiunr!
bata repulit. -Carcerem meruit qui eam .nescienle1 ^Sustinet ira quos feriai, quaerit pceiia quos nescit.
marilo sefvavit. Sed non.defuit iunpvenlix ille,tulor• -Yulthabere quos torqueat, el non novif qiios occi-
sublimius, ul justo iuoaicere constituto, somniorurat v dal. Cogtta, uaturalis pietas, quani iinpius fnerit, qui
mitteret sapientiam. Cuni duobus spadoriibus"seeum1 vorantibus parvulos jussit aspergi, undisque rapa-
- jn tuslodia consliliilis' SDmniapracseius aperiret, uriii . xjibus jaclaro nascentes. Cogita, iuquam, quid illic
in vitam, et alteri in inortem, et sic ad conspectumt -vivus poiuit perpeti, ubijiecduiii' natus jubebattir
regis^dvenit (Gen. XL); el somnio j-egis manifestiusi .occidi. Quos lunccasus maternum nomen expavit?
41'atefaclo,fuluram inopiam designavit. Hic copiamm1 quosfecit dolores parentibus impia ferali=que per-
"*Le ereiur n.eliu
, qui. I_UIT. -
P-.TB01. IAV. 2S
 '
875 APPENDIX AD S.FULGI.NTH OPERA. 576
ceptio, vel In ipso miserabili partu naturalis coridi- A , niare, dimicant und;c'. In-se pcenaconsliterat, s.e_u_m
•tio? Cognoscite quibus coricludi periculis poterant prena migrabat. Nune ohligalis curribus sublevat
.quse Komicidium parturiebant.^-A satellilibus regis aqua pendentes, jnuiic dehiscentibus cumulis vorax
, obsidebatur uterus parlui proximus," ul nasceretur
masculus omnis nonvitse, sedmorli, non lseliliaepa- iio_. undaeontorquet. Nune evomit raplosprofundajacta-
nunc dejicit inpronum mulata submersio; mou- -
.rcntum, sed immanitati salellilum. Non erat illa na- strat inferis, porrigil coelo; injeclos digeril, deduclos
lalis dies,'-sed de luelibus nata pernicies. Deriique _absorbel. Runipilur pelagus, frangllurmare, discus-
.celebratur parius, et jjiillus est filitis. Miserandarum saque iri suos impelus liltora lonanlibus undis illa-
.jmalrum madent oculi, stillanlibusgenis, lugubrisque -trant. Quiil njinus enim^sumpsit adgloriam, per
in faciem ritus ofiieiis feta natalibus emarcescii.Snr- qttem Deus voluit habere vindiclam? Ailende~nunc,
gil in memhris jejuna colluvies, squalid i in lueiibus -Egyptus aliquando furiosa, disce perire, dlsce pec-
forma, ssevientibus lacrvmis macuios hsnseruitt, ossi- eore, coede juslos, flagella eaptivos. Quid enim p.ro
- bus cunctis inlixam alqtie iiilexiain nodis oaleaiUibus sceleie parum comniKisli, qui cum justis nascenti-
. frontem nebulosa trisiiiia connodaret. Quos nune lius"raperesvitam, negasti quod pejusest, sepullnr.iin?
. casus de miseris vellet, qui se compulit ui perire. ?
- Instal ultio, nascitur vindex, et grass..niibus .SERMO XIV. - • -
pamis
: compelliturpielas vindicare. Mittit Dominus Moysen, -Deeodem.
- proprium poslulans populum. Pbarao vero denegat Qni se liominem nori iiitelllgit, neqtseDominum ta-
alienum. 0 prsesumptio pertinax et dura pernieies!
-Deus poslulat, ille coniemnit. Conlemnit judicem. brkalG.emagnoscil.QuilragilIlatemJignq-al,quomodo
diviua riosse poterit beneficia? Qui raorienlem audira
Negligif imperantem. In.eiidile qualis posset accur- g nolueiil,po_nitenli;csubjacebil. Quijubeniemcontem."
i'ere, qui virttitibus prius admonitiis, postea nec pla- nit, jubentis iu se indignationemgraviter commovebit.
gis voluit obedire. Desaevitlyrannicae feritalis lassala QuiDeiproeceplis ]>arere noluerit,reusvinJicloRTema-
crudehlas, et in suos impetus moribunda .torpescit. nebit. Parei-e enim Domino supinis conalibus tyrari-
, Sed tamen primogenitorum suorum morlibusvictus, nus ille geutilis _Egypliaereluclabatur, et onusluin ve-
quos nolebat projecit, quos negligebat expulit. Fecit sanis tumoribus pectus in malis suis se constiluerat
, devotum poena, quem non fecit gratia. Jubet exire, odiosum. Ferebatur enim elaiis crinibus in furoreft.
. compellit excludi. Jam et sibi limet, quod in alleros circumdatus armorura lerrore^ et corilumelia mili-
. videt.. Sed quia reos suos facilis ira «onAemnat, tante peccali, a suis menlibus efleclus fuerat alienus.
detrectal. quia perdidit; pcenitet, quia amisit.-Qwid, Sed quia gravis invidia ipsa sibi suggerit poenas dum
, inquit, fecimus, ut dimitteremus fdios Israelne servi- calumniaistifmilante fervescii, sic didieit poena -pro-
rent nobis (Exod. xiv, 5) ? Junxit jgitur Pharao currus merente torctueri. Praecipilatur malis ferventibus in
suos, et omnem exereilum secum duxit, et sumpsit furorem, et obtrusi pectoris ssevilia convalescens in
.sexcentos currus et omnem equitatum -Egyptiorurri, tormentis sitis increpaverat periturus. Dumenira He-
<et jaririalos in eis omnes;> sumpsit arma, proripit broea propago benediclionis munere floruisset. noji
currus, exit, urget, insanit. Parat quos nuntiet Ju- aliler quam csecoemeutis ardore succensus affljclam
gientibus casus, quos metus parentibus'promiltebat. quassationibus vitam justorum comprimerei per la-
Terribilis stabat, ut eaderet, tremebundus veneral, borem. Fovebantur enim fecnndaviscera genitricum,
ut periret. Ibal armis fulgenlibus male credula mul- ac producta sancti semiaisproles increverat, Qianto
litudo, turba superat ambitum, copia vincif arma- eos .Egyplii deprimebant, tanlo phires fiebani."Nova
- ium. Yolvunt pretiosis ignibus lucem volubiies cur- C gloria sanctitalis, nova sunt et perseculoris exitia,
rus, diffusague in temones incendia micanlibus loris Dum duris quassalionibus hoslis exsultat, magis Dei
-ardescunt. Jnier flammas vivebat exercitus, qtii in populus pa_na juvante crescebal. Agebarilur enim
.undis fuerat periturus. Surgit in galeis terribilis ful- duris moeroribus Iaborantes ' et inlerclusa operibus
. gor, accensaque in rutilos flamma radiis gemmanti- viscera ssevisverberibus cogebantur addicli. Innova-
, bus coruscabat. Slernitur lumen patentibus campis, turin hostes consilium, ut luctum in poeriisindiceret
et extensa viarum latentium spatia, profusis splendo- puerorura.- Jubentur miseri antequam vilain disce-
ribus rubescebant. Ntitant oculorum sereni prospe- rent, mori; et danmati non eranVqiiaerebaniur occi-
ctus, solisque punieeus nitor radiis pallenlibus eru- dendi.- Qualesnam gemilus in mairibus fueruni, quae
bescit. Yicerat lucem speciosa damnatio, et aeraloa : per dolorem exsequiis .propcraniibus partui-iebanl ?
squamis fulgentibus erista. splendorem luminis ra- Nam -qualiler patres regalis ira damnabai, quibus
jdiabant, Gognoscite qualis posset accurrere, "qui i etiam flere filios non vaeabat? Ad hoc enim inlerfici
«4'eneralcum-Deo pugnare. Moysesvero' post admi- masculos jusseral, ul incresCente populo, occidendo
-rabiles cceliet terroe viiiutes, eliam super mare jus- %'inceretinnocenles. Prohdolorl-eogebantur matres
- sus ost maiium tendere, et poienliam J-nmini in[ in utero plangere sepuliuram, et antequam natum
fluctibns demonstrare. Calcabat igitur vindicis pelagii ,conspexer.it, casuros exitus maier miseranda plan-
sinus Moyses ille gloriosus, .atque undarum striden-. -gebat. Sed rium diulurnis contusionibus valescente
Ititim fabnlaiillbus sonis, murmurantcs procellas in- sa_vilia quassarenlur, ac mo35iilieishorroribusdura
trabat. Cogebat spumis> nalantibus -moles, ludenss eos lormentorumseries implicarei, horrisono mur-
. tequor. in fluclibus conflalos vertices proGellarum i ji,mure vilam deilentes sileniio, pulsaverunl. Murmu-
,,-Biidismigranlibus deducebat. Ietus venientis exhor- rabant enim taciiis doloribos nietuentes, et interclusa
"ruit, i6t manus ferienlis expavit. Rapil divinus exer- vulneribus pectora obscuiis doloribus deprimebaiil.
*ilus undis patentibusgressuin, pulsalamque vindicis; Qualesnam fueraal exitus murmufanliuin, u't nec
oequorisjanuani aperit. Inlrat, exil et claudit. Quii voces tantis mceroribus crederenl? Considerate' qui-
' jusliiiam non polerat nosse, cui didicit et mare.ser- hus lacrymis oculortim imbribus poterat rumperc,
.virfi. .Sequitur hostis ille furiosus, pcena ineluclanles cui nec flere licuil in dolore. Tandem Dominus ^ine
suceensus, et inflammantiljus animis ullrices semitas; clamore pulsatus audivit,*t nunlium doloris coeltiin
proeulcabat., Fleclebat undis crispanlibus comas; -sine voce cognoscit. Mitlitur namque" Moyses ille
tumens in verlices fluclus, et inter liquidos parietes_ gloriosus, qui repensalis vulneiibus illud quod _Egy-
ae destinas iragiles auimatum reum sonis blandien-- ptius irrogavei-at redderet. Magistramque virtuium
fibus invitabat. Ijiter slabiles motus pendebai proeellai virgam suscipjens, Deus ingressus est per hominem
sollicita, et^ inler inimobiies impelus stetit ,po_iia i p'ignalurus. Migrant in hominis pote-latem Dei -vir-
guspensa. Sed ubi Pharao temere.-ingressus est, re- - tutes, rit officia cceleslia Moyses securus in virga
,'deunt fluctus, jungit mare, elisaque in semet coni- portabat. Compellitur hostis, ul audiat patienler. -ot
mjxtis fragoribus sequora spumisrixantibusobligant, , in malis-suisobduratus efficitur, ul suis eum gradi-
lnserit aquis arcentibus jussu pelagus membra, ell bus tormenta servarent. Nullus enim reus anle po-
Inclinata in semel reloiiis iluctibus maria, curvaloss terit mori quara lorlus est, et non magis exitus pro-
in pronum vortices deponeba^t. S.evil ia hosless ie.re veritaiis, nisi fuerit ulliouis pcente deductus
 S77 . SERMO XVI. _ 878
exllio. Sic etiam tyrannieus error invaserat, ut or- ^i eampum, el luoeanimaeinferirous damnum. Yeni se-
diuibus numeralis invenisset quem poena lorqueret. cnrus amplius jam ad tuos non reversurus, .unde
Cdedit explicatis in se_regalis infidia, el exhuusia fallacis(pelagi fluclus tranquiiiilale pascunlur? qui
refrigescens in senleniiis suis limuil quos ienebal. armal quadrupedes, nec desuijt celeres Israelitarum
quos .ira jn-
Exit igilur Moysesille ariifex vir.utum, populosque cendebat in hostes. Tuo jussu, Domine,
.Dej ab hostibus educturus, duxagminum consiitulus populus -Egypti rabiem fugiens Moyse duce landem
est in deserlo. Ducebaatur enim per arida loea cam- felix liberque evasit, ut usque ad maris terminum
pirum, purisque vioe j-egionibus ineedentes duceate. furor ipse deficeret. Stat populus inter .discordanles
Dantino servabantur. Ignoli,sque littoribus propiu- undas, et tej .-ajneircumseplus minis armorum fugam
quantes, hostemdimisjsse populos poenilet, ut sua quserebat in fluciibus. Yapulavit roare scissum pro-
eum mortisnecessilas inveniret. Exsurgit prolinus pheliea plaga, et verbei'atas aquas inerepuit virga.
igne succensus, ardore armatus, "secura indaginem Siluit pclagi secrelum stabili lapsumglaeiali oedificio,
moritura poiestas exeludil. Iri suos exitus iterum stclerai fabrica, et occurrit mare cum hoslibus pu-
surrexerat periturus. Aptanlur quadrigis firmioribus gnalurunff Enalabat, gladius crudelilaiis naufragi,
cuirus,"iqui veloces ad supplicium "cum suo damno ingredilur marepraesumptor scatentibus ungulis qua-,
' festinarent.utFerebantur eis ilaque ierroribus circuradaii drigarum, unde violenliam patiuntur. El eeee subilo
armorum, slrepitus jEgyptius forsilan mina- unda veluti a somno expergefacta, lil dira noctis
relur. Audit lsrael hostium increbrescere murinur, imago telerrinia adversus./Egyplios lugubris, immar
rotarumque fragore lurhatus, audaciam perdidit in iura, obligat limiles, pi-aeparal sinus unda adversa-
timore. Namquales fueranl hosles agnoscite, ri,uoset rios populi cxoeplura, el crispanlibus fiuciibusobrnit
Moyses ipse visus est formidare. Siatim virgaevirln- C I omnes invigiiiamalulina. Ehovialor aquarum, quaro
tibus percussa maria evanuerunt, lurhatumque suis violenliam pateris undarum? Nemo pugnat,- ei peris
legibus mare capiivitatis curribus inipeditur. Erigun- viaior. Percute undas, si potes. Jugula iluclus, si pr__-
tur evilatis manibus fluclus, et irriguo silice lixae vales. 0 aquarum concordia ! exereitus.Jigypiioriim
sunt aquse. Promplus ingreditur procacibus animaius deinersil, et furor erravit. Transit populus 1-raei sic-
insidiis, securusque in periculis eos loto discrimine eis pedibus mare, et ^equitur Pharao sedens in cur-
sequehalur. Ingredilur fidens, quasi et illi per timo- ribus,'in fluelibus demergendus. Calcatur unda ve-
rem serviturae fuerant undae. Placet redire, _ed nec sligiis,pnlsalur,ungulis quadiigarum.Etlibentet' unda
i'edire jam lieet. Jubenlur aquse .suos exilus cele- esedem adversanlium lolerabat, quibus ipsa naufra-
brare, resolutisque virtutibus in redeuntes officium gium procuraljal. Ingreditur lyrannus armaiorum
suum jussa maria suscep .runl. Quid est, Pharao per- multiiudine septus, et super undas molles, eurruum
.ide? speciosus festinabas ad raortem. Uhinam te co- equorumque ausus est dirigere gressus; 0 caligo im-
gitas, injustehostis?Non illo moriuntur vulnere quo piissima caecitatis! Petrus eum Christo.litubavit. et
feriisti. Pcenisenimtuis non labor indicitur, non nu- .merserat; et Pharao se solum iransire pulabai.Sed
bes compluitur gladiorum. Nihil est enim quod grave conlra apostolum mergenlein manus a Cbristo por-
tentires. ln exiliuru tuura una virga servata est. rigitur, ct levatur; Pharao deserius a Ghristo undis
SERMO XV. saevieniibus devoratur. Quis lanttim non oesluaret?
Hinc aqua spuniai, inde arma coruscanl. Ilinc aqua-
Unde supra. rumsonus, inde armorum strepiius. Sico.erariDeus,
Cum jam^dudumpopulus Israel beneficiorum divi- sie adesse consuevit, ut ubi desierit humanum con-
iioruni oblilus, ccelesti brachio erutus de servilio ly- L siiium, illic intereedat divinum cilius auxilium. Sta-
j-annicoe polestatis, profunda cequoris siceo pede tim Moysi erecta manu virgae ictu rumpitur mare, et
transisset, ei aquarum parietes irenali penderent, secrela pelagi panduntur. Fil littus ubi fiierat pela-
ssevissimumtyrannum sua feritas maximis viseeribus gus. Resupinata fionvertilur unda, funeribus r(epleia
propinavit.-Ui ibi cum suis cunetis interiret, qui sunt littora.,Quibusin ipsa morte major-erat puena,
prius accinclus properabat, ut innoxios caplivarel. i quod posl exlorlam aquis ullricibus animam, nee
Cameratis undis inter pericula fltictus conslituitur ipsam merujt sepuliui-am. Anle omnes exivit Pliarao
murus, et ingreditur cum populis Deus, salutis victo- ad ripam, sed jam perdila vita nullus staluit pngnaiu,
riam osiensurus. Calcalur iinda Irirbarum vesligiis, et de inimicis exivit iota victoria.
elnullus esi hunior in planlis. ingredilur Pharao dc-
mens, et caecussuo eonsilio in fluctibus perilurus. SERMO XVL
Denique uadarum scaleniium fuiiosa compressit, De Jona.
quos Jririosos inspirala" cognovjt. Intellexit aulem Cum JonasmiticreturNinivilis interiliim prsedlcare,'
quia non potuit evadere, cum populis Dominus Deus mox ei improba vanitas fugoe ingessii consiiium;
irarisitum daret, et dum in secretis molibus frenati properusque descendit in Joppem, ratemque adhibuit
saevirciit, in se volvuntur fluclus sepuliuroePharaoni, conlempto Deo fugere Tharsis, quasi" posset seien-
et exercilibus ejus paratur locus, et populum suum tiam latere divinam, ac si esset (quod non licet) cx-
Dominusillacsumaddu.vltad liltus, et naufragiis Pha- tra Dei orbem aliqua regio. Orhis totus brevis loctis
rao eum suis in mari mansit obrutus. Populus Dei iri est Deo, cum sit niinor brachio ejus, qui nec possit
marina campo undam sulcabat, et naufragitim Pba- p aucloris sui fugilivos aiiquibus latebris adumbrare
raonem ad mortem proximam irriiabat. Stal Moyses opacis, cujus sub obttilu eonspicitur iremens. Nullus
juxlamarejetclamoribusconcitalcoeluin^quiaPharno- locus vacai occultus, sed a -suo auclore occupafa
nera cernebat cum ipso committerebellum. Et Dotui- suntomnia. Sicutlsaias sanctissiraus qubd intrapu-
nus: Moyses,Moyses,quid vociferaris?modo<Ieininii-_ gillum suum Deus ieneat universa loquitur dieens
cistuisgralularis.Moyses, Moyses, quid clamas? Ego (Cap. xi.,.12| : Palmo mensus est coelum, -pugno
coeiuni mensus sum palmo, et rriundum complexus comprehendit, et congregavit orbcm terrarum eon-
pugillo, etiu putas quia eum Pharaone non pugno ? clusione dexterse snse. Et iterum, Manusua velut n,i-
Ingreditur mare populus, el Pharaonem ad- naufra- dum occupat mundum. Quasi posset latere istum
giuni armai diaboius. Douiiiius illoesosad lipam ad- qui terrarum pugno occupat orbem, qui coelorum,
duxii Ilebr.tos. Nam Pharaonem eum -sexceniis eur- ei abyssi fixos obfinet fines,'qui murinti-
- ribus eleeiis jn mari rehquit demersos. Ingreditur lerrseque, rantibus tonilruis conculit mundum.quando incentlio
mare Pliarao prsesumptor, tanquam si ei dicerent vibranie fiaditur eo_Ium. Cujus polentiamnemo fa-
unda.-.-Salvum te venire viator, magmim est qnod gere polest, cui est nihii abstrusum. Et ut eipressius
existi prsesumptor, magntim est quod le currendo dixerim, quidquid non aspicit videns. Omnia nuda
pervadil sudor.Hocmagnificentiusest, quodte modo sunt Deo, ut, ipse lestatur :' Ego Deus approximans,
uatando peivadit rigor. Nobiscum venis,ti"pugnare, el non Deusde longhtquo. Si ubsconsus,fxterithoinoin
modo Dei populum portavimus -ad ripatri. et sic te- absconsis, ergo ego non videbo eum?-Noni~e-ego im-'
cum.redimus ad pugnam. Nos libi pelagi paramus pleo cmlttm et Jerram (Jer. x.m, '23, 25^ ? Natn cf-
 879 APPENDIX AD'S. FUI.GENTH OPERA. • 8S0
propheta lestalur dicens, Octtli Domini ubique specu- A laniavit, nec morsu riecavit. Dednciiui'
lattlurbonoset -malos (Prov. xv, 5). Et David dicit; ' perhebetatarabidioris pericula in alvumJonas,ilI;esu_
profonduin.
Quod esl imperfectum meum viderunt oculi tui. el in recessibusque viscerum altis trjduo captivatur mclu-
bbro tuo omuia scribnntur (Psal. cxxxvin, 1(3)/ Et sus. Jam lunc Domiui Chrisli inclytam eximiamqtie
iterum : Hoino videt in facie, Deus in eorde (1 Reg. gestabat personam, quod esset in passione per spa-
x~?i,7)1Et: Scient omnesEcclesimgttia ego sum Deus ' lium tridui abdita scrutalurus lerrarumj iicut in
scrutalorrcnum et cordis (Apoc. u, 25). Ergo cui sunt Evangelio legimus, Natio, inquil, iniqiia et adullcru
arcana pectorum praescia, uulLc simt lalcbroe, qu;e signum qttmrit, et signum non dabilur ei, nisi signutn
oblutibus ejus nonlspeeuleiilur. Absens omnia videt, Jonm propheim. Sicut enhn fuil Jonas in ventre ccti
- qui praesens a nullo videtur. Frustra ergo propheta tiibus diebus et tribus noclibtts, ita eril el Filius Ito-
sanctissimus spreto Deo profundo impcrio fugil, qui minis in corde terrm tribjts diebus el tribxts noclibtts
slne Deo comite fugere non poluit, fugisse se pulat (Matth.xiT, 59,40).Hic lamen sequorisconfragosa se-
sequentem sibi junclum, vel se polius pra_cedeniein. - davit discrimina, cujus eranl imperio riiota. Cali-
,Cuinque hic ita naveni ascendens a Deo puesenle ginis fugiente mo_slitia, aer sinceravit, inundum-
reus navigassel^ Divinitalis nulu extemplo eversus que efficitur ccelum. Periculis quoqne plaealis mar-
est gurges, sedibusque evulsus ab rivis, erecloque more navigat carena sereno : unriasque secal lu-
vertice pinnse exjestuans obumbrabat. Periculis qtio- mido venti flainihe carbaso currens, secura nayi-
que furenlibus silva tundebatur, unilaque debiscens gat. Prophela sepullus aquis, exter ab undis, scin-
jacium acerrimo absorbere dubilabat. Undarum et- dens aqnas, sub aquis sicous. Iramanilas aulem ceti
enim discordiaratem furensiclmn creberrimo verbe- quoeinterno viscerum bospitio captivum inclusit, a
rabat. Roalur pelagus amne, alqtie litibus frendens in B sua digestione immunem servavit. Mai-ina peredilur
profugura' rug t, undisque Ialrantibus iiiquietus ac fera,-quia neg..tur ei quodalvo proprio gestat. Sagi-
turbidusipelagi tunmr, crispator oapite ]ier aera fu- nnto ceio iiidigeslus esurit." Rabies ventris saliatam
rens errabau Dira eniin diversitas invaserat gurgi- feram per triduum consumpsil, Cruditale consumeris,
iem. Pelago quoque rixante septa qualilur puppis. fera. Negatur tibi quod tenes. .Esluans igilur bellua,
Nam .rabidi fluctus diverso certamine in Jugiti- per vasttmi icquoris navigans gravida atque nec as-
-viim frendebant, ereclique ad navem lalrantes cur- sumcns dapem digessit. Tunc cetus immanis dape
rebant. Pelagus cunctum circa fugilivum iinpaliens onuslus, jejuriio aridns imperio praeeeploris intimi
-fuit. Sub iclibus ilaque turbidis cariria slridenii- sui ad a_quoris metas celerayit, aquai'um agmina na-
bus linguis tremebat. Ponlus hinc illinc ruinis ver- vigio findens, ex opaco nigroque viseerum careere
berantibus tabularum coropages laxaviL Sic deni- fusum profuguni proedaproduxil, atque ii.taetum ad
que legimus : Et Dominus excilavit spirilum in mari, iiiuilem profudit.
el fficla eslinundalio maxima in<mari, elnavispericli- SERMO XVIl" ' - •
labatur*,ita uUcommxnueretur(Jonw i, 4). Nautici ila- De cmconato.
que non voGesola, sed lacrymis cxprimurilur. Lacry-
marum imbres effusi, juiiGto gemitu largiter genis Speculum fransit, speculuin ter,..it. Ipse est enim
liquuniur, lotamque regionem oculorum affluenlei Palris speeulum verum, qui illurainat omnem homi-
humeclanl. Manibus quoque suppliciler"expansis di- nem venientem in hunc mundum (Joan. i, 9). Chri-
versos pia voce rogabanl. Universi igitur-rapli pon- slus, inquam, transil speculum Patris, et a non vi-
dus omne in Jethali prsecipitaJitnullum, ceiiatimque 'dente lergit speculum coecitatis. Transit Christus ve-
nituntur discrimina vincere, damnis anne veLprse- C niens de coelo, ut eum videret omnis' caro, secun-
miis possent peiagi rixanlis fluctus tumidos mitigare, - duni Simeonis illius beati senis prophelicam, voceni,
certantes vincere periculum, devoti faciunl danmuro. qui in manibus Verbum accepit infaritem, Ioetusque
Ibidem sic legimus-: Et limiterunt naulm lintore ma- aspexit et dixit: Nunc dimittis, Domine, senum tut,m
gno, et exclamaveruntunusquisqnead prox-imumsuum, in pace, quia viderunt oculi mei salulare_txtum(Luc.
et jacium fecerunt vasorum snorttm qum erant-in navi ii, 29, 50). Solus ergo caecus non habuii specuium,
in mare, ut relevarelur ab eis (Ibidem). Hae-cfeceruiit Patris videre. Ef ubi esset fidele pra.eoniuin proplie- ,
miseri plangenlcs, qui nec perdilis mercibus potue- lartmi : Tunt aperienlur oculi cmorum, el aures sur-
runt esse securi. Magis ac magis lluctibus densissi- dorum audienl, et claudus saliet velut cervus, et plana
mis, ictibusque durissimis navis inundabalur. Horura eril lingua mutorum (Isa. xxxv, 5, 6) ? Iiaque specu-
autem ignarus eratfiigilivus. Eral enim subter teg- lum -eaeci,vultusque mendici, quasi quamdam habebat
mine scilicel ratis sopore irrigans fugitiva proprii thecam coriclusam, quse faciem tegerel ler.cbrosam.
eorporis membra. Ad quem proreta orto planctu ac- Ipsam thecam Christus absolvjt, speculum lersit, et _
cessii, eumque pulsans ail: Quidiusterlis? Surge el speculum Patris in Christo coocus aspexit. Grandis
invocp Dominum luum, ut liberet nos Dens, et non medicina contra naturam! Non erant oculi vitiali,
pefeamus{lbid^ 6). Tandem expergiscilur reus pro- sed penitus denegati. Caeeus.eratnatus, non effeclus. "
reta pulsanle, soiieque ostendilur declarante. Sors El quia luminosus erat primus homo factus,-sed dis-
declarat, reus nou «egal. Quid aulem cum lali age- cessil a .serpcnte caecatus, ccepit uasci iterum jam
rent cogitabant. Cumque «xperrectus vidisset clan- caeeusereilens, quia viliala natura debilis fueralcor-
goribus Jacrymosis rugientem carinam, jpojilumque P, pore, gemino indigens lumine, qui de sua non er.u-
ex imo fluctibus vulsis, ejus causam arguenlem, at- b_jil nuditate. Sedebai igitur. caccus transilu ptiblico
qtie atro agmine polum eonfusum sibi indicavit, vesliius, paupeiiatis angustia nudus, naiufali lumino
ponto bacehanti peliit ab ipsis jaclari. Tollite me, spolialus : sedebal, inquam, nihilque petebai, coiL-
inquit, et miltite me in mare,-et tranquillabit mare a rium a nullo medico postulabat.' Quod enim coiitia
vobis. Aguovienhn quia propler me isla inundalio ma- naluram erat liumanam, procul dubio necessariam
xima estMtper nos (Ibid., 12).Jlli autem (repidantes non habuit mcdicinam. Venit ariifex ad speculum
peiiculo concedenejuslum, remeare cerlabani, et dif- imaginis; aspexit miseriam cseci sedenlis, et slipein -
ferre navigium. Sed clamorum dui-ilia noluil ilecli suppliciler postulanlis. 0 dhinx virlutis miraculum!
aspera, nec carinaelibram voluil regio omnis. Igitur quod aspicit curat, quod vistat illurriinat. lnierro-
antenna.sub ictu tremens irregibilis fuit, fluctus vero ganl deuique discipuli, et dicunt: Quis pcccavit hic,-
multo magis ssevientes lumebant, arreplique caium auVparentes ejus, ut cmcusnasceretur [Joan. is, 2)?
pulsabant. Effieilur ccerum pelago profundum, dum Dominus ail: Nequeldcpeccavit, ncqw parentes ejus;
lit pelagus ccelo vicinum. Tum vero reclamantibus sed nt appareat gioria Dei in eo. Me_enimoporlel ope-
alque rixantibus undis praecipitatur propheta: Jam- rari opera Palris mei (Ibid., 5,4). Tenebanlur igitur
que cetus immanissimus vorax (Jonm n, 1) surgens universasub peccato, sub durosupplicio. Caeci,claudi,.
ex imis propcrabat, alque scindens cursuro acerri- surdi, lipposi, morlui, tenebantur, inquam, sub custo-
mos fluctus, divino scilicet. uuiii inlelligens prsedam dia primi supplicii. Venit liberator qui fuerat judi-
de riavi dejectam, hau-it faucibus diris, sed nec derite calor.-Aspexit ca.cum et vitlil; surdum tetigil et
881 SERMO XVItl. ... 832
audivil; leprosum mimdavitet refulsit; claudiim erc- A cogeremui' loqui pro inF.inlc, si ipse pro se loqui non
_i.il,ct cucurril; ad moiiuum descendii, el de morie possel. Hic aulem olim Ioqiiilur, modo v.del: cje-
surrexit, el cceperunt jam pcenales cateeivs vacuari, cum a nativitale novimus, Ioquenlem olim audivi-
fiaclis januis iiifernLveclibus ligni in quo pepewlit Inus, videntem modo videinus. Ipsum interrogate, nl
Dominus coeli. Jarii ergo qui fecit orbem terrarUm, instruamini. Qoid nos caI.uinniamini?-__JJat_m habet,
orbes aperuit cxcoriim. 0 rolator figulusf rolatus ipse pro se toqttatur (Ibid., 21). Aptalus est cniin ut
eslverbo, el visus donatus esl cseco. Figulus enim non esset parva. setaiis, sed legiliinus, ulieslimonii
quando vasa convolvit de limo lormanda, volubilem ejus plenus provenirel triumphus. Redilur ad hicta-
l.uigit pedibus rotam. El figulus noster vidit rolas men el pugnam, donec "sutimcerneret coronatorem.
oculorum cseci vacantes,- tangif eas,' non pede, sed Dic nobis, inquiunt. Quid vobis dicam? Jam dixi.
voce.Teligil agitando,el fonnaul oculos limum po- Quid ilerum vullis audirc? Nunqtiii el vosvitllis rfi-
ucmlo. Quidesl hoc?-undelale collyrium?' Nonde pig- scipuliejtts esse? Et ilti: Tu sis discipulusejus {Ibid..
iiienlis herbarum coHyrium. Non iu pila conlrilum la- 27, 28). 0 niagna injttria, quod tlesiderio dicitis, sine
horibus inedicorum. Homo de limo, collyrium de lulo. cau.a increpatis? a lumine me non separalis. Setl
Quomodo eriiniaurifexmonileconfraclum nonargenli nos, inquiunl, discipuliMoysisumus.Elille : Et Mo\-
specie ren .vat,,nec argentarius vasa argenti de me- sen audivi, et piophelas audivi, A smculoaudiium non
tallo refieit auri . ira et aiiifex figulus noslerDominus esl, quia aperuil qttisquamoculoscmcinaii (lbid , 52;.
Christus, vas quod de limo fecit, de luto refecil. Et 0 magnus defensor! Jam defendit antequam credit,
unde ocuios piimos formavit, inde secundos oculos in medio nebularum stat unum slillicidium, et capit
renovavil. Qua. major est gloria orbeni solis formare, de vivo fonte Iriumphum. Irati sunt, cl ejecerunl
an cseci nali oculos reformare? Solem illuminari " eum foras. Reatus qui exil de synagoga maligrian-
fecit in throno sedendo , cecum videre concessit' tium ; deducit eum exeuntein de palaestraivicloreni
per plaleas s;eculiambnlando. Itaque non rogatavenil exercitus angelorum. Pugnavii, defendil,' vicit, et
claritas, et sine labore precum discessit naturalis sine corona'discessit, quia oportebal illuin a Dorajrio'
caecifas. Mitlitur ad piscinam, Iavat lumina,.i'ecipit coronari. Oceurrit illi Dorainus coronalor innosien-
claritatem, et dueilur ad cerlamen. 0 speculum il- lium, illuminalor csecorum, iergit de ejus 'ronte su--
liiminalum! ante non poterat pugnare et vincere, t dorem. Consolatur verbo, qui curaverat limo. Quiti,
nisi Chrislum illuminalis oculis adoraret. Illummalum inquit Dominus, o tu speculum menrii,? foris vides,
eslspeculum cacci, et tenebris sunt operti Judaei. putasne intus vides? Yides me quo tihi appareo;' pu-
Nolunt videre in lumine alieno : ideo non potuerunt lasnc vides in me quo tibi nbn appareo? Aspicis
superbi verum.aspicere lumen in Deo. Palseslra pa- quia homo sum, ptitastte aspicis quia Yerbum caro
ratur posl lucem, et lucis auctor non deseril servi facliis sum ? Credis in Fitium Dei?Domine, quis cst,
sui illuminali certamen. 0 palaestradelectabilis, pugna ul credam in eum (Ibid., 36, 57)? Egole aspicio
clarilalis conlra. tenebras caacitatis! Adducilur prae- medicum meum, novum andio verbum : Quis est^
ceplo seniorum et principum Judaeorum, circumdalur ul credam in enm? Ego, inquil, sttm, qui loquorte-
luinen a tenebris, el erigit faculamresponsionis prq cum. El ille, Credo, Domine. Sensi riiajeslateni ttiam,
miraculo Salvatoris. I.tterrogatur et respondet, cir- et recepi claritatem iricam, quara minus habtii per
eumdalur ei non clauditur,' agitatur et non circurii- naluram. Audivi vocem tuam , cognosco gloriam
venilnr. Quis, inquiunt, libi aperuit oculos (J.irf., 10)? tuam. Credo, credo, credo, Domine.Et procfdens ado-
Nonnc lu eras csecus sedens et mendicans in via? £ rdvit eum (lbid., 38). Adoi'avit quod vidit, - creditlU
Ego eram mendicans in via, antequam transirel via. quod sensit. Adoravit illuminatus himen, et gratias
Aperta sunt Iuminamea, quia ille transitqui est via, agens Doniino. Qui dixit cum propheta, Apud le^
veritas et vita. Ego, ego sum;. non. abscondo caeci- Domine, fons vitm, el in lumhie tuo videbimttslitmen
talem meam, ut eonfitear gratuitam medicinam. Cu- (Ps..l. xxxv, 10). ,
ratus sum in loco singulari, conteslor; sub lumine SERMO XVIli.
coeli,quia Christus est qui me fecit videre. Dic nobis,
medici tui. Dico, non erubesco. De Elismo, ubi vidumoleuih multipiicavil.
inquiunt, qualitalem
Evangelium estnovumilluminarecaecum. Dico, dico, Quoniam venil Dominus, qui humiliet caluimiia-
utinamet vos ejus caperetis ainorem, qui medici lorem, non timeal Ecclesia feneratorem, quia secu-
quoeritisqualitatem! Lutura fecit spu'o oris sui com- ram rcddidit muliercm. 0 grande nvysterium subve-
mixlum, liniit oculos meos, misit me ad piscinam. nientis olei sacrainentum, quo debitum solvitur,' vita
Quid fuerim consecutus conlestanlur lumina mea. iransigilur, et vepturi judicis securitas comprobatur!
Quid dicis? nova res est, menliiis; de luto nunquam, 0 grande mysterium, quod est in cornu conclusum !
nunquam scimus-oculos -caeciesse patefaclos. Yere " Unde imguntur sacei'doles, -inde vincunlur cupidi
dicitis, quia nescilis quod non vidistis. Ego novi qui credilores. Unde ungebantur prophela., inde mater
video, qui credidi, sensi et vidi. Erat certamen ma- cum filiis non iimet feneratorem. Uride.sacerdotes
gnum,quialumeiivenitmagnum. Alii dieebant, non est liniebanlur, inde sacerdos major elficitur cum dulci
ipse. Alii dicebant, ipseest. Omnesverum dicebant, et ecclesia filiorum. Et sicut de muliis unum liqiialur
ipse eratret non erat ipse. Si hominem alteiidas.ipse unguenlum, ita hoc mysterium fecit cum malre habi-
erat; sioculosconsideres, non eratipse. Sispeculum ij)- tare fralres in unum. 0 gralia olei, undcplangenti
altendas,ipse erat; si lumen in speculoeonlempleris, succurritur inatri, el violentia adiinitur fejieranli!
non ipse crat: quia medicus ejus in principio erat , Oconfeciio cum qna est facta curatio ! Inde vulnera
Yerbum, et Verbum apud Deum Deus erat. Non no- linila fovenlur r inde supeiba corda mitescunt, ut de-
bis, inquiunt, sufficil tesliiicatio tua, non ipsa imago linita oleo chrismatis colla jugum accipiunt niansue-
tua. Non esl ipsa, scio, imago mea. Sed ille ad me lum. Qtiis non altendal ad olei sacramentum, unde
venit qui me fecit ad imaginem et similitudinem mulier liberlalem conquirit natorum ? Omnes enim
suam. Menliris, non ipse es. Non ipse sum, quia mu- facit videre, quia sine oleo non potest lucerna ful-
lalus sura. Jubent adduci parenles, ut filio fierent gere. In sacramenlo itaque olei gratia est Spiritus
asserlores. Adducuntur parentes, et lestimonia cre- sancli. Illuminationis pinguedo, noctis casta succes-
scunt,'et accusatores erubescunt, O malignilas! sio tenebrarum fugat accessum. Inter teriebras enini
conlra se congregant. leslimonia, ut plena fierel de eral ista vidua. Mater desolata viro, gravata debilo,
caecovicloria. Veniunt, slant in medio seniorum- iu- et addicta gemino jugo ; amiserat prae tsedio lueis
lerroganl: Hic filius vesler est qui sedebal coecuset aspeclum. Tenebraspatiebalurde conventione cru-.
mendicansin via? Et illi: Ipse esl, novimus filium delium feneranlium. Foris-violentia, inlus miseria.
noslrum : etsinegamus, accusalaflectus; sedaperlos Quaeritur misericordia, et non esl qui faciat, nisi
ejus oculos videmus, et nos ipsi miramur : venter prophela. Interpellat EIis-_uni mulier angustata.
j.oster effuditcaecum.Ignoraintis autem quis fecil de Subveni, doniine serve Dei; oausa rcquirilur etpan-
r,rcQ illuminaluiii. Filius quidem nosler csi, scd juste •dilur, et lacrymoe non j'eliiienUir. Scis, domine,
 £83 - APPENDIS AD S. FULGENTII OPERA. SSi-
servum fuum, vifum meum, quia liniens Derim eral A SERMOXIX \
(IV lieg. iv, \). Hic niorluus esl exstanle debito, Ilem de Eliscvo. -
quod non potuit ipse reddere. Ego compellor exsol-
vere. Oinnes divitioemeoe duo sunt filii mei, gemi- Dulcis insonuit auribus noslris recilala libertas,
tus ventris mei. Nibil aliud feneralores exspectant, dum soavit in nobis amara caplivius. Quomodo si
quam ul filios meos coelesti ingentiitafe creatos sure inter gravcs fetores boni incendantur odores, et in
libidini facianl subjugalos. No*i argonlum illis fuit, domo oegrotorum adventus medici nuntiatur : Ita re-
quod clarumest, qnia ctsi esset. non nisi ad inge- quievit gemilus compeditorum, quia resurrectio re-
\t uuilatem natorum meorum feneratores impii festi- cil.la est mortuorum. Hinc David elamal-couvemens
nassent* Ipsos Volunt tollere, quos Deus mihi digna- ultionis divinoeceiisuram : Vindica. inquit, Domine,
tus esl condonare. Nunquidpossunt pariare debitum •sanguinemservorumluorum qui effususest: introeat in
palris ? Nonne anima quae peccal, sola punieliir ? conspeclutuo gemilttscompeailorum(Ps. LXXXVIII, 10,
Me non optant ancillam, sed viscera mea sibi vindi- 11). Hic miserabilis malei- funus ineludens, inoriem
eant roancipanda. Uiquid genui ? ulquid cura ge- excludens sub testimonio montium aprid Elisoeum
milu peperi ? ulquid aperloe sunt porlse uleri mei, exaggerat luctum, et repelil filium jam defunctum.
et efludi in luce quos Iu alicna video potestale ? quem non sperabat derepenle conceptum. Hinc pioe
Ipsos inquirunt, me despiciunt, elin domo fenerato- sorores missam legationem perorant. Domine, in-
rurri filii raei quale priteiunt habere solatium ? Non quiunt, Ecce Lazarus, qttem amas, infirmatur. Inter .
niater quse foveat febricnles, non mater quse conso- sorores et niatrem non habes, mors, quomodo iuoe
letur Iangtfentes, Flentes flebunt, el non erit qui erudelitatis impleas voluntalem. Vacuatur tua dira
eonsolelur, Offeroeos tuis asp.etibus, beate prophe* R condilio sive in lecto, sive, quod rnajus est, in sepul-
"
ta ; fac illos servos Domino suo. Si subveneris de- cro : quia successit fralerna malernaque legatio.
. bilo meo,' non eos iollant profanl fenei'atores, sed Sine causa fudisti venenum, ad nihilum produclum
nfifriant eos angelicse poteslales. El propbeta : De- est permisericoidiam lacrymarum. Festinas curvare
sine, inquit, lugere; redde mihi de tuis enthecis aculeum tuum : conterent illum, servus de mome,
rationem. Quid habes in domo (Ibid., 2)? Et illa, Dominusde cruce. Servus desiinando, Dominus prae-
Pudor est dicere, doinine, quod habeo : inde misera sciendo. Servus descendens ad domum, Dominus
palior violenliam. Non esl mihi nisi modicum olei veniens ad sepulcrum. Ubique vacuaiur lua dira con-
in vase. Et propheta,: Mulier, non esl parvum quod dilio, sive in lecto, sive, quod majus est, in sepul-
fiabes. Vincet lenebras feneratorum, el lucem conci- cro. Sed Lazari resuscitati Iaetitiam participati su-
iiabit >ai'geIorum".De oleo libi possum consulere, mus cnm pietate sororum. Ad maternum nunc ve-
quia nomo potest sine oleo ad Deum perfinere, Vi- niannis Iiiciuin, et ad unicum filiuih suscitandum.
dete, fraires, ubi propheta plangcntem dirigit ma- Mulier illa quaeprophelam de filio defuncto eoiivenit,.
trem ? ad chrismalis scilicet unctionem, id est, ad ante illum condigna hospitalilate (al., cognila digni-
Christi pinguissimam pietatem. Clamat Joannes: late) stiscepil. Fuit meritum resurreclionis gradus
Non sum ego Chrislus. Allendite et videte : _____ hospitalitalis. Nam cum frequenter (flf.,semper) per
Agnus Dei, eccequi lollil pecculamxtndi(Joan. i, 20, eos propheta haberet excursus atque recursus, el
29). Clamal Isaias: Ecce Dominusuoster ipse veniel, et cominuni cura eis fuisset mansione contenltiSf eis_
salvabil nos [Isa".xxxv, 9). Clamal Daviclmatri plan- hospes pius futurus, et melior advoeatus : convenit
genti: Si vis carere violentia feneratorum, aceipe se mulier corde' traclans, cum conscienlia rixans,
oleum sanctum, ut fiiii lui tecum possint habitare Q animum cum bospitio pra_parans, maritnm rogans .
fratresin mium (Psal. cxn, 9). Et quid faciam, in- Ecce, inquit, homo Dei freqtienter venit ad nos, et
<_uit,de modico oleo quod remansil in vasculoEccle- salis excedit nos. Ille juslus, nos peccatores. Istc
siaede ulrisque populis venienlis ? Ista persona est cosleslis, nos lerrestres. Ille In spe siiiguHiris,nos
adorantis, et vere modicum Israeli remansit oleum sine frrictu' conjuncti. Duruni est ut communes no^
in vascnlo Judaico. Jam propheta veniebat ad finem, biscum -mansioriisbabeat parieles, cum quo nonha-'
sperans Dominum Salvalorem, qui est in modico henitis similes mores. Facianms illi, marile meus, in
reliquo oleo. Quia n',si Domimtsreliqttisset nobis se- superioribus domum, ubi veniens tanquam ad pro-
men, sicnl Sodoma fuissemus (Isa. i, 9). Accipe, in- prium declinel hospitium. Inferior debel esse marisio
quif, consilium,-mulier, de illo vasculo. Noli penilus nostra, quia inferiora sunt el merila uoslra. Maiiy-'
desperare 1.Accipe tibi vasa nova quamplurima. In- res jacenl sob ara Dei. Nos non debemus manere
tra tu el filii lui domeslicuin ctim taciturnitale cu- (ms., jacere) sub mansione honiinis Dei ? Placet san-
biculum, et claude ostium tuum. Intra in promptuaria ctum in commune con-ilium, et similitudine apum
tua, absconde le pusillum,- quousque transeat furia fabricare coeperunthospitiuni snsceploriurn. Non de-
fenerantium. Ila mulier fecil ut propheta mandavit, dignatur mulier illa honcc hospitalilalis amans
Aeeepit mulier vasa nova : accepil Ecclesia de yici- aquam infundere vel ligna (ms., ligna) poiiare. Dul-
nis omnibus genlibus hominum membra de dominica cis enim erat labor quem caritalis suggesserat amor.
.igulina. Intus inlrant mater elftlii. Intra lllud cubi- Cogitat sensibus, aedificallaborihus. Parat ornatibus
eulum quid agitur ? Paschaeillic video saeramentum: domuni. Collocaimensam, sellam, leclum, etcande-
Sancfum sanctorum est. Cornu ibi florcscit, feneralor , labrum, et dignum venienti procparavit hospilium."
ibi marcescit. Pascha est cum malre et filiis, cum D Ubi es, inquit, meiDomini servus? Exspectatjte luis
Ecclesia el popubs. Fonlem video, chrisma-conside- parata ornatibus -domus, ut bospitum tuorum duicis
ro, Christum adoro. Accipiebalsubinde mulier mini- lselelur affectus. Suscipitur, fovetur, honoratur, et
strantibus filiis vasa, et defundebat, et applicans cogilal reddere beneficium. Dic, iiiquit, Giezi; oic',
iferum defundebat. et olcum non desinebat. Nonne puer, voca islam Sunamilidem, ut reddamus ei ali-
in aperto esl quod agitur, qnando vasa nova replen- qiiara vicissitudinem, quaenobis lanlam exhibuit ca-
lur? Dives-facta est roulier et seeura. Agit gratias ritatem. Venit puerrvocal mulierem. Et propheta :
quse effuderat lacryjnas. Vade, inquil, vende et red- Dic, inquit, mnlier, quid tibi forle opus est neeessi-
de debitum, et de reliquo vive tu et filii liii. De re- latis, ut fructum possis recipere pielatis ? Nec apud
liquo vivemlum est. De Christi gratia iransigendum regein aul principes noslra pro le debet operari le-
est: quia Chrislus humilis venit, et Ecclesioesuffi- gatio, ne alicujus tibi imporlunasit inquieluda ? Et
cit, quia nunquam oleum lenebrescit. 0 olei sacra- mulier: Nihil est, domine, quod mihi sit iinporlu-
menlum . Inde sapientes probaloasunt virgines : inde num. In niedio populi mei ego habito, lor.ge esta
securoeredduntur et matres. Inde virgines patriam nobis publica controversia, quando lu nobis hospes
inerenlur inlrare r inde maler merelur Dominoservi- esse dignaris. Niillum libi ingerimus iiijuriosum ia-
liup.iexliibererelp*erpetuacutnliliislibeiia.egaudere. boiem : delicatam de te apud -Dominum unam taa-".
. * Augusiino ascriplris in IUS.<:OQ. S. Crucis in Jerasalem inurbc.
 '
SS5 - 'SERMOXX. 880%
tummodo exposcimus 'preccm. Et puer : Doniine, A par.iri. Divisit eum Jesirs Naye (Josite m, 15) cum.<
inquii, utiquerion est ei lilius, et vir ejus jani senex lestamenti arca fulgeret; divisit eum Elias duin
est. El propheta : Ad hunc diem videbis te concc,>to pellis' caprina teiTcret. 1Divisit euin Jesus Nave an-.'
filio'.Illa desiderio plena, s.nsibus verecunda expavit, gelo stante cura gladlo: divisit eum Elias {IV Reg.
gaudio cout.emtiit, fructum vero suscepit. Nascitur ii, 8), occurrenie sibi curru igneo cum magno
ei filius,- tarde conceptus esi eito moriturus. _Eslivi triumpho. Transivit per auuam,' pervenit ad llam-
cnim solis ardore decoctus super genua matris su- mam. Seil nec aqua mundavit, nec ignis inussif; re- ,
spirans oculos in morle conclusit. Et illa morluum cessil unda, portavit flamma. Ibi baplismus cum vi-
suum lecto hominis Dei palienter imposuit, et rogat- ctoria : hic triumphus igneus cinncorona. Ut diccrel
maritum ut ad hominem Dei citius festinarel, et cc- inler ventos et a.lhera decantans : Transivimxtsper
laluecessilalem, ne de una spe faceret desperatum ignem et aquam, el induxisti xtosin refrigerium (Psal.
dolorem. Novi, inquit, palres mortem filiorum gra- LXV,12). Quia posl aqnam et ignem portattrs est ad
vius condolere, ct inlerdum dolori amaris labiis Do- paradisum. Slelit ad oramJordanis cum discipulo
tninum blasphemare. Melius lacebo, et maritum caritalis Elias et Elisaeus, magisler et discipulus,
meum iu peccatum tristilise non provocabo, ne amit- Dominus Christus el populus acquisilus. Quia trans-
tens filiuinperdere incipiam et inaritum. Cum silen- eunte Christo per Jordanis alveum, ccepit omnis po-
tio disposuit, superiora conscendit, vale filio cum puliis conipeleniium transire fluctus aquarum. Ascen- _
lacrymis fecit. Filius meus tardus, et luctuosus, anle dil Dominusde Jordane, el egressus est igneant len-.
te didici plangere quam nulrire. Da veniam, sic per- tationem, flammeum in deserto certamen, ut de sua
go, ul cito ad te veniam. Dimitto le soltmi, itura "R vincente victoria lolum mundum amoeiiaret. ard^n- v
sola, sed non sola ad te reversura, nec le soluro sine tem, et refrigeraret triumphis lentationum viridan- .
Domino repertura. Cito venio non tardabo , misera- libus sestuantem. Occurritilli qtiadriga ignea, et.nu-
hilera invidiam factura hospiti meo. Utquid tibi lo- bifera, dum currus Dei descenttuntlaetanliuni angelo-
eum sepulturae, nesciens quid placeat Domino meo ? rum, cl ministranl vincente Dominoposi iriumphuni:
Modicum est corpus tuum, si non fuerit effeclus, sicut Matthaeusevangelislacontestaiur (Cap. iv.U).
momento tibi sepulturoe parabitur locus. Quanlus Sequunlur Dominum competenles, per Jordanis me- .
labor in fovea ubi parva sunt membi-a? Ego lamen dium transeuntes. Et dicitur cis in ripa pccurrente .
non practeribo hospilem meum, ne mihi imputet de flariima, id est ignea pugna, ut florescal tle flammis
laciturnilale peccatum. "Vaditvia luctnosa cum mi- amceiiacorona. Fili, inqtiit, accedens erf senitutetn
sericordia reditura. Velox.est cursus, quem concitat Dei, sla injustitia el timore, el prmpara itnimam luum _
luclus : velox erit via, ul velox sit et medicina- Al ad lenlationem (Eccli. u, I). Sed redeamus ad Eliam ,
- ubi pervenit ad nionleni, ccepit de longe lacrymosam triumpliatorem, et Elisseumcarissimuin sectalorem:
moitetrare faciem, et maleriium" testari dolorem. illum teslatorem, istum ha_redem. Teslameiiluriiisto
Nunquid ego pelivi lilium, Domine ? Nunquid a pie postulat, ille dictat, calamus fuit lingua, non canija :.
tibi facta esl importuna suggeslio ? Tua fuit promis- alramenlarium, non nigredo fumi, sed candor ha-
sio, lua-per Detim perfeclio, tua sil efcuratio. Je- plismi. Quid dicit magisler testator, voluntarius ? ,
junus fuerat uterus meus, jejunus erat et luctus. Pete a me aliquid piiusquain absumai; a le. Et ille :
Per tediditi plangere, per te merear et gaudere. Spiritus qui in le cst, dupli.iorfiafin me. Et magi-
Hic prophela pra_cedenle matre feslinat, secumqtie sler : Durum est quod pelisti, sed inter aquas quod -
miralur, et traclat. Quare abscondit a meDominus Q petitur non negalur (IV Reg. li, 9). Quid non acci-
Deus ? Omnia milii revelal Spiritus sanctus de coelo: piunt. cum transeuni per fontes aquarum, utregnum -
et lacuit a me de parvo bospite meo ? Puerum di- possint inlrare coelorum? Ergo Elias quid respon-
rigit praecursorem, qni mortuum baculo tangeret, dit avaro discipulo, sine avaritisevilio ? Avarus enim
et vixisset. Et illa : VivitDominuset vivit anima tua, in regno Dei non reprehenditur, sed laudatur. Si
si dereliquero te. Tu redde quod dedisli: quia ut me, inquit, videris absumi a le, fiet tibi. Iile polli-
haberem, non per discipulum promisislf. In testimo- celur, isle sectatur. Magisler undain Jordanis per-j
nium habeo lectum iuum, ubi posui mortuum meum, cutit pclle, discipulus vivam magistri non desei'ji ,
'sioonlempseris dolorem meum.Yeni mecum, aut sus- carilalem. Indumenlum prophelse qui portatur in
cita morluuni, aul commenda ceiie defunclum. At igne non serico cum linea, sed pellis mortua cum '
ubi prophelu de superioribus ad superiora descendit vita nova. Pellem enim portabat, quia membra sua
de monie ad domum, de ererao ad silenlium, inge- super terram morlificabat.-Pellis capri morlui, queni.
muit ad Dominum, qui est Judex vivorum et morluo- Cbristus portabal, qui venit in~simititudhtemcarnis ~
rum. Domine, inquit, inlende in me, et in istam ho- peccali (Rom. vm,"S). Pertranseunt pelilor et pro-
s; item meam : non accuser in misericordia lua ut tu missor, oblator el pi'sesumptor. Refusa esl unda, et"
lauderis in medicina tua. Ascendit iniectum angu- apparuit obvia quadriga cum flairima.Turbatur aer, -
stala qualilale membrortim. Insulflavifsepties in ja- venli moventur, procellae quiescunt, dsemones fu-
cenlem, et reddidit nialri viventem_\ Qualis in do- giunt, lencbrarum principes dispergunlur. Suspen-_
niolaeliiia?quam bumilis el.mltisdecueritmedicina? dituf discipulus, el levalur magister. 0 mirabilis
Qui vult sanare laborantem,_assumat humilitalera. evectio, ubj non equi Cappadoce_s,sed equi afdentes.
D§ superbo nullus esi fruclus, quia superhos humiliat D Currus de incendio, non de ligno. Quadrigaju ti va- .
Deiis. Humiliatus est propbela, et infanli reddidit loris non erit vesiita argentea niassa, sed aurea cor-
vilam. Ita etSalvator noster_Jesus Cbristus, verbum tina de flamma. Rogo, quales equi erant ? animalia
brevialum faciens jsuper terrani humiliatus est, fa- videbanlur, sed ignis npn palpabatur. Ille amccmis
cfus vermis et non homo, opprobrium bominum,,qui castitale eral qui sedebat. Rotaeubi currebant ? Ubi'
esl Dominus angelorum ; resurrexit, -asceniiit i'n. ungula quaitiebalur equorum. Qualis campus ? Aer
coelos, et omnis gayisus est exercitusaiigelorum. et ventus : ubi volubiles rolae spiritaii rotaltt fulge-
Ainen. bant_alque sonabant.. Aer illi erat campus, igius
' •
SERMO XX. ascensus, patriaparadisus.Sed quantumdelectatma-
De Elia et Elistvo.- gislrum suscipere asdendentem_, taqlum deleciat
discipulum cernere llebili post magistrum exspecta-
Patei Jordanis proesumentibus, quia patel fous tione pendentem. \Clamavif, couvenil, Pater, Pater.
viloe credentibus. fionum est et deleclabile Jordanis agitator. Israel (IV Reg. n, 12). Et ille jactavit pel-
' alveumvidere divisum recessione undarum, etsocie- lem,. ut consolaretur ainantem. Suscepit magnum
tale cervoruni, quando greges transeunt sitienlium, thesaurum hsereditatis, pellem fortissiral lestatoris.
<]uoddesiderabant velut cervus ad fontes aquarum. - " In illa pelle sortitus esi potestatem ut divideret "et
Familiare est Jnrdanera virga dividi,. et melote se- ipseJordancm. secarel" torrentem, leprosum Jiuui--
*
Reliq.uaaddimus ex ms..
£87 APPENDlX AD S: FULGENTII OPERA. 8S8
tJaret, doos morfuos stiscilarci, viduam a debilo fe- A palitUr, el qui vhnfaciuntdiripiunl illud (Mallh.xi, 12).
noris liberaref, pupillos deservilulis caienis erueret. Quia hoc dignatiir amare, hoc ab eo ausa sum po-
Isla. erant divitise pellis, qua se exspoliabat lestator, slulare. Ab illo audivi, Pelile, el accipielis; qumrite,
et hoeres amiclus est. Quia et Christus Dominus, cu- el invenietis ; pulsale, et apcrietur vobis (Mal.h. xxi,
jus prophela eralElias, spoiiavit se carne per vi- 22). Dum palet. pulso;- dum aecipere licel, peto;
vam mortem, ct lotusvestitus-est mundus novilate dum lempus est, quaero. Audivi enim diclum, Qumrite
gralise per Jordanem. . Domhtum dxm inveniri polest (lsa. LV, 0) : ne tunc
SER.MOXXI. quoeratis quando inveniri non polesl. Modo, modo,
dum in forma apparel servi. dum paliens est usque
De filiis Zebedwi, ad mortem crucis, dum privaturn gerit vultum, el
fienedictus Dominus qui facit mirabi.ia solus, qui necduni incensae sunt ab illo scintillae carbonum.
sedet super sedem regni sui, abyssos dignalus est Caeterum cum coeperunt praecedere venientera an-
nostri visitare peccati, ut et nos de throno.mortis geli cum luba et voce magna, quando virtutes coc.Ii
eriperei, el secum atque in se Patris dextera collo- commtivebunlur, interpelialio ibi quid faeiet mube-
caret. Sed qu'.s attingebal ad sedentem, nisi videre- ris ? Dum cominovebiiur ignis in circuitu ejus, ct
inus transeuniem, quem Stephaniis vidit stanlem ? tempestas valida, mea quid prsevaleanl desideria ?
lioc rogabatbealus David, sicul in praesenli canlavi- Potero ad igneum accedere ihronum, congregalis ad
mus, et posl psallenle concordi voce respondimus': judicium legionibus peecalorum ? Ideo modo-videns
Qni sedes sxtperClterubim, appare coram Ephrem, et eum in isla humilitate, istam praeripere cupio spon-
Benjamin et Manasse (Psal. LXXIX, 2). Hoc audierat, sionem, sed Dominum meum audiam respondenlem.
et legendo didicerat beata maier filiorum Zebedsei, ]_ Dic _am,'Domine, ul sedeant iecum lilii mei, in la--
el intellexit Dominum super Cherubim sedenlem, leribus regni lui. Et Doniinus, Maguum est quod
quia magnam possidet dignilatem. Aecedil illum.nan- pelis, sed agonis merilum non discutis. Anle vis fi-
da, adorat ut a icilla. Pbstulat non- dona lerrena, liis tuis mercedem, quam incipiant subire lahorem.'
sed vola coelesiia Dominus esl enim cosloreiii, a quo Potestis biberecalicem quem ego bibilurussum (Maltli.
coeleste flagilal desiderium. Dic, inquit, ui sedeaitt xx, 22) ? Malcr petit, et fidem Dominus poscit de
Iti duo fitii mei, unus ad dexleram luam, el aiius ad filiis. Non enim eral idonea maier pro liberis fidem
sinislram luam in regno ttto (Malllt. xx, 21). Dic, dieere, quorum volunlatem in suam non habuil po-
inquit, in verbo tuo : cl effectus prolicit voto meo. testalem. Sed Domiiius, ut juslus et sapiens, ab eis
Dixisli, et factum estcoelum : dic, et parabilurfiliis fidem poscebat, quibus agonero mai.yrii proponcbal.
meis llironus, clariludo lhronoi'um. 0 mulier condi- Ipse enim calix passionis martyrii cruenla potione
tione 1 Sed quia mater es pietale, humanam super- bibitur, ut sanguineura mortis exeludatur venenuiu
gressa es dignitatem. Christus de cruce iiraedicahat, quo per Adam perierat lolum-genus humanum.-lpsi
et illa imperium cognoscebat. Ille dicebat, Ecce ascen- enim interrogali, respondeiunt, Possumus (Ibidem).
dimttsHierosolymam, elFilhts Itoministradelur ttt crtt- Quid dicendum, Domine ? Possumus. Per le, Doniine,
cifigalur (Ibid., 18). Et illa inteipellairix accesseral valeamus, pef quem boc petimus quod cupimns.
dulciumfiliorum.i3mulierfiIioruiii beata sanelorum! Possibilitas noslra in lua est potcslale. Petilio no-
Meritum praecessisti beatorum, et hoiiorem piaeter- slra in lua sil volunlate. Rene pelitis, benepromii-
gressa es angelorum. Non tibi sufficit quia filiosluos lilis. Promissionem veslram veritas subsequatur:
feci excelsos praedicatores, quos inopes nulrieras sed pelilio vcslra humanoruin exeelil graliam meri-
pisealores ? Post relia coelum, posl hamum Evange- G iorum. Calicctn quidem meum bibetis (Ibtd., 25):
lium, post uavicellam postulas ihronum ? Non autli- meum, non veslrum ; veslra polio, scd mea dignalio:
sti in libris paternis quid angelis dixerit claritatis? quod quia munere iueo vobis bibentibus concedilur,
Rapbael inquit r Ego sum ttnus de sepiem angelis qui bene sperale. Illu I aulem quod petilis, quia reposi-
astamus, el conversamur ante clurilatem sitmxniDei lum est agonizanlibus, certis sensibus exspeclale.
(Tob. xii, 15). El lu dicis, Sedeant ftlii mei ? Non au- Sedere enhn ad dexleram meam vet ad 'sinislram, non
disli quid dixerit Danien Videbam, el eccethronus est mettmdare vobis,sed quxbus'paraium est (lb'.rlcm).
posilus, el sedit Antiquus dierum. Millia millium mi- Quibus sit paratum non dixit. ln absconso ponil ho-
nislrabant ei, el decies ceniena miilia assistebanl ei norem , ut ouiiiibus indicet laborem. Yull eriim om-
iDan. vny9). Et tu dicis, Scdeant fiiiimei? Isaias ne_ paratos. qui nullos desiderat separatos'. El pro-
eernit propheta Seraphira' in circuilu a.laris anle pterea duobus suspendit pelilionein, ne cseteris
Domrnum astantem (Isu. vi, 2), el tu postulas filios inflexisset livorem. Hoc enim semper agebat Donii-
tuos in thronis sedere? Quasi si slenl, paium esl libi, nus noster, non impolens poteslate, scd sapiens
mater. Aut si angelrrrum ordinem nesciebas, palrum oequrlate : ul nulli animum discipulorum humaiiun.
nostrorum merita quarc non legebas ? Noii est di- incilasset ad zelum, Hactenus aequaliter omnes ari
gnum nt coocquenlur iil i lui patri nostro David, qui gloriam mittrt, qui unam per viam gratiam condona-
per eilharam pellebat doemonia (/ Reg. xvi, 25), vil. Nam quando apostolus Pclrus sibi prsesumpsit.
qui hnmaiia lingtia angelicum canlavit Alleluia, qui gratiam singularem, non accepil libenter, sed admo-
ailophylum Goliam vicit irmocentia, non loriea nuit prsescienier dicenti: Etsi omnesscandalixabttn-
(I Reg. xvrr, 49), et qui dixrl orans Dominumsuum lur in te, ego nunquam scandalizabor. Respondit,
ex semine suo secundum earnem fuiiirum, Maxie, D Qlda anlequam qallxts cantet, ler me negabis (Mallh.
inquit, adorubo, Domir.e: mane exaudics vocemmeant. xxvi, 35, 5.). -\-ire, praesiiniis (e caeleris superio-
Mane astabo tibi, etrconlcmplabor le (Psil. iv, -4,5). rem, senlies le inferiorem protinus. Qnando autem'
Quid dicamus de Eiia, qui coelesli evectus carruca onmibus itt commune prospexil, et vitam sibi el con-
anle meruit triumphum quarii sumeret praeinium ? discipulis gloriam fiagitavit, dicens : Eece nos qui sc-
Et quiil dixiLcum inanuni levasset ad coeluin? Vivii cuti suxmiste. quidnam erit nobts ? Respondit Domi-
Dominus, cui assisld in conspeclu ejus hodte (III Reg.' nus aequaliter, non .separanler : Amen dico tibi quia
XVII,1). El tu poslttlas itlios tuos in tlirono sedere 'i vos qui secuti cslis me in hac generalxone,cum sederit
Domini eliam vox est manentis, terrculis, idquefir- Filius hominis in ihrono majeslalis sum, sedebitis el
inaiilis. Vigtlale, inquit, et orale, ul digni efficiamim
l vos cum eo super duodecim ihronos, judicantes duode-
effugere omnia qumventura sunt, et stelis axtieFilium'. cim tribus Israel (Mallh. xix, 27, 28). Adverlile cau-,
hominis (Luc. xxi, 56). Et tu filiis luis thronos po- sam quid dixerit, non esl mcum dare vbbis, ne de
ttulas majeslatis ? Da veniam, maler : admirantes: honore duorum c__leris faceret ,de prselatione dis-
ista diximus, non culpanles. Noli, inquit, noIi,beala cordiara : quia unam cunctis praeparal eoronam.
Jbaler, lanquam impossibilium me cupidam judicare, Nam lestis est ratio majoris promissionis, quia non
Dominus milii tribuil istam avidam voluntalem, quli est impotens filius majestalis. Qui proiuillil duode-
regui sui diligit violenlos, et solos odil qui potentar:i cim thronos ad communeni petitionem, duos thronos
-oupiunl super egenos. Regnum, inquit, ccelorumvini in suam non habuit jiotestatem ? Qui ij?sos thronos
S89 _ SERMO XXIV. S9J
conslituit cum virlute, vult discipulOssuos semper _ft. dil Jesus lapidem qui sepulcri illius septa claudebat,
esseconcordes, quia Deusesl cariias. Ecce non pro- revolvi praecepil; quorevolulo coelum suspiciens', et
miilit duobusi et conlristali sunt decem discipuli. jam se exaudttum esse proleslans, tali coram bomi-,
Quid fieiet, et si se decem poslposilos condolerenl ? nibiis Palrem precatus est voce : Pater, gratias ago'
S'd iit sapienset moderator, et a doobus lollil su- tibi, quia exaudisli me, Ego autem sciebam quia sem-
perbiam, et a decein subl.axil invidiam, ut omnlum per me audis; sed propter populumqui cirCttmstatdixi',
aiiimas custodirel illoesas. Quia lhi'onos donandi non ul credant cfuia iu me misisli. Et cum hmc dixissel,
in humana forma, in qua Pater major est, sed in ea ait: Laxare, veni foras (Joan. xi, 41 et seq.). Quania
forma donare potest, in qua Pater et ego uiium su- fuit clainoris virtus, ut ad miseros perveniret audi-
mus. Hoc senlial Chrisliauus, et erit setenius. tus-? Qualis fitil limoris vigor, ut morluos invaderei'
timor? Slatim pr__ceplo Domini mors suam lcgem"
SERMO XXII. quam habebat irrupit, suaque lot saeculisjura Chrislo
De Laxaro suscitalo. jubente dissolvit. Cessere regiae cceli clavcs inferni,
oblrusaque foeriissimicarceris atria imperium Domini
Lazarus amicus Salvatoris, cum jamliuroauis rebus - patefecit. Evanuit omnis cuslodia eruta sibi persona.
esset exemptu., jam sepullurse iuandalus, iino terros Lazarus rursum reddilur luci, iterumque convivatur
reddilus, uutle erat assumptus, stalim sennone Do- in corpore Chrisio, quia jam fuerat mancipatus in-
mini evocalus de sepulero exivit vivus, qui fuerat ferno.
morluus paulo anle delalus. Mii-aluromne vulgus de SERMOXXIII.
lol t-anlisquemagnalibus. Loquitur Christus, el se- '
virlus. Slupet ipsc Lazarus quod ex mortuo 1
__ De lavandis pedibus.
ijuitur
faclus estiedivivus. Jam bis"gemini eflluxerant dies, . Omnis error 'Slelit, quia pedes servorum Doniinus
sed ille qui luce caruerat, diem uon senliebat. Jam lavit. Novum direxit in cursumj ul finnaret eoruni
eum tetri aittii caliganlis horroris noclui'nus tui'bo vestigia sicui cervorum. Quid plus pi'a_dicem,-gau-
posserieral. Jam lucifagis-validiis infernus carcer in- dium, an miraculum ? Imo gaudiuin ei miraculum.
ciusera'. Jacebanl exhalantis labida atque gravis Gaudium quod oblata sunt noslra vesligia, et pedes'
odoris lueinbra. Jani post qiiarta solis curricula de- servorum attigit dominica dexlera. Sed potiusmira--
volula, coipus Siluimortis obduclum veriniuin. car- culum, ut cui excubarit cmn iimore exercilus ange-
nivorax agmcn obsederal, atquead proedas destituli lorum, lavaret inclinatis nianibusvesligiapiscatoi^um.
cadaveris liinereas besliolas lerra gignebat. Plange- Expavit coelum, expavit terra Dominum ita huiniiia-
bani sorores luctilico mo_rore, fratns auxilio desti- ri, et hominem super Deum exaitari. Quid esi qtiod
lutoe. Parenles quoque et proximi iiubila tristitia pa- dicit haereticus, quiafuit humilis-Patri Filius, bo--
riter condolebanl. Oinnibus lugubris vestis, inculta nore, non tiinore? Quando vides-servilibus curvatura-
coesaries , nigro lecta velamine. Ora flYiibusmade- Dominum non limore, sed ainore, nec servilute, sed
facta, vitalia districla singultibus, omnemque eorum dominatione. Qnia ut redderet servis ingenuilaiemr
habiium claugor mo_-lificusperlurbjverat. Sed ubi sei'vi!emillis exhibuit pietalem. Ergo erit servis mi-_
reruin geslarum ignarus Chrislus, cui nibil invium, nor, quia peJes lavit, qui estonmium major? Quia,
niliil remolum, nihil obscurum e.t: quem rieque in- </«i inler vos minor est, in regno ccelorum,major est
tercapedo locorum, neque longinquitas regionum, (Luc. ix, 48). Servit Dominus, et rourinurat seivus,-
abyssus refrenai, discipulis pro_scia divinitate mor- Q Magister el Domimis liberavit et docuil, cuin faeit
luum Lazarum nunliavil. Contristali et ipsi dixe- quod docuit. Non enim, inqtiit, Filius hominis venxt'
runl discipuli: Eamus, el nos moriamur cum eo {Joan. ministrari, sed ministrare (Malllt. xx, 28). Hoc iecil
Si, 16). 0 amicitiarum indissolubile foedus! o invictse qtiod docnit. Sed healus Petrus myslerium non co--
caritatis effecrus! Optabant fieri in morle consortes, gnovit;, limuit potius qnam recusavit: Domine; tu >
quosfecerat caritasin hacvila concordes. Cum ergo mihi lavas pedcs (Joan. xm, 6) ?/Tu, Domine, cujus-
Jesus tumulo qutescentis assislerei, alque cum am- Ihronus coelumest,etterrascabelluiii pedum tuorum,
biens populorum caierva circumsti eperel, et ululoe eris minisier pedum meorum ? Parvane est crux quam
vocis clangor clementissimis auribus mcerorem ob- suscepisti, vulnera quse suslinuisti, fel et acelum --
lulissel, commolusipse Jesus infremuit spiriiu (Ibxd.,' quod bibisli ? Parum esl quod iu sepulcro vivus mo-
55), atque lacrymas ftidil. Hic jam omnis religiosus riens latuisti : ad pedes ineos, Dourine, perveuisti ?.'
invigilet sensus, quid doluerit, vel quid fleveril Terret me species lua. Coiilurbal me manus lua. In-
Christus. Neque -enim qui lolum vitoe et moiiis ha- digna sunt vesligia mea. Et Dominus-; Sine, Pelre,'
bebat imperium , plangere potuerat Lazarum mor- quod facio nescis, sciesposlea (Ibid., 7). Quasi infans
luum. Plorabai, sed l.on ulique plorabat, ul Judsei es, et unus de parvulis istis, qui infanliliter plan- -
putabant, quia Lazarum salis amabat. Sed ideo plo- gunl cum illis pedes Iavantur, nescientes mysierium,
rabat, quia iterum eum ad hujus vilsemiserias revo- non recusantes obsequium. Talis es, lum eris parvu-
cabal. Mors, fralres eailssimi, resumptio esi doloris, lus. eris,Peire,novissimus. Nisi lavero txbipedes,non
-remissio caplivitatis, uavigantium'porlus, peregri- habebis partem mecum. Domine, inqtiil, non lantum -
nanlium pairia, finls miseriarum, terminus deliclo- pedes, sed el manus, ei caput {Ibid., 8, 9j. Accipiant
rum. Nam et hsec quasdicitur vita, non est vila, ubi D hic onraes exetnpltim, qui contraria sertiiimt. vcniaiit
nec requies a labore, nec securilas est a timore: ubi ad judicium. Alii non irrideantChrisli bmnilitatem,
fraudes , ubi calumniae. Tollunlur res alienae, sine alii non rcpelanl baplismi simpliciialem. Quia qui se- '
respeclu misericordiae. Dives erigilur, pauper oppii- mel lotus __., non habet necessiiaiemiavandi; esl enim
milur. Sic lotum in iniquitate geritur, ut non sit pe- mundus totvs (lbid., 10).Quare ergo pedes lavanlur,
nilus quod juslitiae reservelur. Ergo ploravit Jesus si est mundus totus?Non est jslud mysterium bapti-
Lazarum , non quia moiiuus erat, sed quia resur- smatis, sed obsequium carilatis : ut discant infanies
gere hahebat. Nam quomodo posset mortuum plo- quod didicerunlet piscalores; etsintomnes paraiis
raie, quem ipse veaeratresuscitare? Sed diclurus es pedibus Chrisli priecones, ut de omnibusjdicatur :
mihi : Si malum -est iterura in hac vita.reverti, Quamspeciosi sunt pedesevangelizanlittmpacem,evan-
quoniam Jesus Chrisius mortuus est et resurre- gelixahtium bona (Rom. x, 15) ! De quibus laclaiur,
xit? Sed Clirislus sic resurrexit, nop amplius mo- mater Ecclcsia, quae modo in pelvi colligilur,- lan-
Titurus; Lazafus aulem resurrexit ilerum morittirus. quam m figiilina coquitur. In loto mundo congrega-
Sicut dicit apostolus Paulus : Christus resurgens a tur, ut in pelvi aqtia. Ibi servorum mundala vestigia,
morluis jam von moritur, el mors ei jam non domi- ut in loto mundobaplismi aspiceretgratia, eiomniuui
nabitur. Qttod enim morluus esl peccalo, morluus esl sacerdotum percurrant munda pracconia , quia vox_
semel, qttod aulemvivit, viuit Deo (Rom.vi, 9, 10). Et lonilrui ejus in rota~(Psal. LXXVI, 19): _quia Domini
jdeo quarta die.Lazarum suscilavil, quia sibi leiiiiim esi ierra, et tota redempla Ecclesia, in quaomue,
diem quo resurgerelreservavit.Tgiturposlquain vi- cauiamus Alleluia.
 '
891 AfPENDiX AD S\ FOl.GENTK OPERA S32
SERMO XXIV. _ gavil niare, imple.il pelviin : mare piscibus, p.him
Alius unde sttpra. piscaloribus. Ibi Pelro dixil, Veni post .ine, iaciau
le hoiniiiuni piscatorem (Marc. i, '7). 1'IIcadiiionet
Mysteriumbodiernum cursus est ad rcgiiiitn coslo- et terrei, obsequitur et minatur. Ni_ilayero, inquii,
rum, ubi la\antur vestigia parvuloruin, ut ipsiya- tibi pedes, non habebis paiiem niecum in regno cce-
leanl mundalis pedibus currere, et venena sua draco lorum (Joan. xin, 8). Adhticquasi delicatus segrotas
non possit iuserpere. Quam speciosi pedes eorum, repellis medici.manus? Curam bonam vis recusare?
quibus pedes laval Domtnusangelorum! Magnumspe- Parlem mecum non vis habere? Si eniin repellishu-
claculum,ubi contremiscil genus humanum, inclinari roilitatem meam, non videbis allitudinem meam. Si
Dmiiinuinad vestigia famulorum. Qui inctinavil cmlos, non lavabiml te manus mese, non langent me mauus
el descendit, et caligosubpedibus ejus (Psaf.xvii,10): tuse.Si tuos non lavero pedes, o Petre, in paradi-
modo inclinat se ad obsequium discipulorum. Gau- sum quomodo poteris inlroire? Non carebis veneno
deal lotus mundus. Inclinatio eniui Christi incurvalio serpentis pedibus luis, si repugnas manibus meis.
est superbiae Anticliristi, ut ipse vadat cttrvus, et Mauusmeo_fecerunt le, manus mea. lavenl te. Manus
apostolorum sit directtis excursus, et munduslerragaudeat lusenon repellant rne, ne ejus pugnes manibus con-
universus. Peivis enim ista universa est re- tra me. 0 stupendum miracultim! 0 grande specta-
dempla, in qua missa esl aqua, ul hi qui habltant culum! Imperator cceli ad pcdes militum recubat in-
terram transeanl ad vitam per aquam. Figulus est clinatus; et homo pulvis et cinis contra Dominum
qui fecit pelvim, et redemil orbem. Ornavit fielilia pugnat inflatus. Dicit milii quidam superbus ex ad-
vasa in pelvi limosa, ul possint portare thesaurum in verso resistcns, qui minorem dicit Dei Filium qui-
vasis ficlilibus ablutis petiibus, aquis gandentibus, [_missus est a Palre, ethonorificat Patrem. Non pro-
apostolis Iremescentibus. Sed Pelrus conslantia fidei pter iraparem dignitatem, sed propter individuanv
suscvoluileoniradicere, non innbedieniia,sed timore. caritatem, minor est Palre, qui clarifical Patreni?"
Domine, inquil, tu milti lavas pedes (Joan. xiu, 6)," QuiJ dicis? quid lalitersapis ? Et ille qui dicil, Ego.
quem tremuut angelicae poleslales ! Qui sedes super el 1'ater unum sumus (Jdan. x, 30). Et, Qui me videt,
Clterubim (Psal. LXXIX, 2), Inclinas te ad pelvim! videtet Pairem (Joan. xiv, 9). Ideo minorest Patre,
Cunaris ad servos luos, qui erigis elisos, el solvis qui clarificat Patrem? Nunquid et servis suis minor
compeditos (Psal. CXLV,8)! Doinine, excedit me esl, quibustanlam exhibuit bumililalemiTilse digna--
islud lam grande mysteriuin,quod puto mecum posse reiur eorum vestigiisprocurare? Nam qui gratias agit
tremiscere ccelum, nec angeii le peimiltercnl, quod Palri suo, et Lazarum propria potestale suscitat de
ego excuso trenieiiler. Sufficit mihi quod luam prae- lumulo suo, ipse lavat pedes Petro piscalori famul.i
sentiam tribuisti, graliam donasti, virtutem conces- suo. Quid autem mirum, si surrexit a co_na,et po-
sisti, ut lumen reddatur csecis,auditus surdis, cursus suil veslimenta sua (Joan. xm, 4), qui cum in forma
claudis, vita mortuis : et inclinas te pedibus meis ! Dei esset, semelipsum exinanivit ? Sed cum in forma
Non convenit islud merilis meis et noslris. Sine, in- Dei essel, non rapinam arbitratus est esse se aequa-
quit, Peli-e, non libi opus esl conlraire, ne libi inci- lcm Deo. Hoc Yas eleclionis de figuloDei clamat, et
pias impedire. Nisi lavero libi pedes, non habebispar- dicit : Qui cumin forma Dei esset, non rapinam arbi-
lem mecum, et excusas obsequium meum ? Ideo uti- traius esl essesemqttalemDeo(1'hilip. n, 6). Rogo, ro-
que foi'mam servi accepi, manens in forma Dei, ut go a Paulo apostolo,* in formaDeiDeo sejualis esse-
me incliriem-,et vos sublimem; ut manum meam mit- , prseJicalur, quomodo minor esse Patre sacrilcga
lam in aquam ad vestra-ve.ligia, quo possitis discere -• pi;oesumplioiienarratur ? Quid ergo mirura si pras-
viam novam, etspecioso.cur.su ambulare in ea. Audi- cinxit se linteo (Joan. xm, 4), qui fortnam servi ac-
vil hocPetrus, etfactus estavarus, qui eral limiJus. tipiens habiluest inventus ul homo? Quid niirum si
Domiite, inquil, non lantum pedes\ sed et manus, et ntisil aquam iu pelvim(Ibid., S), unde lavarel pedes-
caput (Joan. xin, 9). Non, Pelie. Ego cognovi men- discipulorum, qui in lerra sanguinem fudil, quo im-
suram, qui dedi graliam meam. Jam mundi eslis qui munditiam dilueret peccalorum? Quid, inquam, mi-
semel loli estis: qui eniiu semel lolus esl, non habet rum, si linleo quo erat pi'seeincluspedes quos laveral
iieccssitalem lavandi, sed est mundus lolus. Oflicium ler.iit, qui earnc qua eral indutus evaiigelislarutn
vos doceo humilitatis, non repelitionem baptismalis, vesligia confirmavit ? Et linteo quidem ut se proeciii-
Ostendo vobis quid iti vila faciatis. Magisler sum et gerel, posuit vestimenta -qusehabebai. Ut aulem for-
Dominus, sicut habel confe.sio veslra. Hoc vobis mam servi acciperet, quando semetipsum exinanivit,
tradel humiliias mea. QuoJ Dominus sum, mundo non quod habebat deposuit; sed quod non habebat
vos, quod in fonna servi, doceo vos, ne stiperbia" accepit. Venii ergo ad Petrum, et excusai Petrus.
extolla.t vos. Didicimus ergo bumiliiatem Domini. Non mihi lavabis pedes. Domine, posuistipropterme
Gairdeamus ergo in die octavo Patris.el Fdii.et Spi- vestimenta lua, et lavabis vesligia mea? Cinctus es-
rilus sancli. Discant homines semel debere renasci, renibus propter me. In moribus cingeme propler.le.
et cupiant homines manu Clirisli mundaii. Qui enim El noli tantum humiliare le, ut jaceas anle me. Hu-
non mundatur manibus Christi, non potest currere roililas lua trepidalin mea esl. Tu es in forma Dei, et
iler cceli. Sic cuctirrerunl aposioli per lotos caidines prnpter me factus es-in forma servi. Vidi pedes luos
mundi, sic martyres occurrerunt pedibus emundalis, p, supcr mare ambulare. Non possum manus tuas in
utnon limerenlflammas calcare eraticulse ardenlis, meis pedibus lolerare. Tu paterisinjuriam, et meam
et olkc ferventis, clibani bullienlis. Soiidavit enhn succendis conscieiiliam. Et Dominus, Nisi lavero libi
plantas servorum suorum, ut sermo Domini curral, pedes, non habebis.parlcmmecum (Ibid., 8)i Non libi
et clarificetur, el humilitas atque divinilas ejus re- prodest excusare, ne poslea te incipias^accusare.
gnel in ssecuiaso_culorum.Amen. Quod enim facio , modo nescis, scies axtlempostea
SERMO XXV. (Ibicl.,7). Isla fuit conlroversia de piclale et humi-
litate Salvaloris et piscatoris, redempti et ReJemp-
hetn de lavandis pedibtts toris, obsequenlis et limentis-Domini et famuli, Ma-
Caput surrexit, lotum corptis refulsit, hesterno il- gisiri et discipuli ; ut servire docereniur alterulrum
lustralus est aposlolicus chorus januis clausis seJrn- apostoli venerandi. Hujus enim operis ralionem e\- -
tium. Hodie lavanlnr perles electorum, pra_parali in ponens taltler allocutus est dicens : S.itiS'qnxd.fece
eursum more ccrvoruni. Quaiu bene iiicliiiaium est rhh vobis? Vosvocalis xne"magislrumnl Dominum,
eapul, ut rcsurgerel curpus ! Et quia pedes ad caput et bene dicilis, sum elenhn. Sidebeliset ergo ego Domintts et
rton poierant ascendere, caput se dignelur pedibus magisler lavi pedes vestros, vos aller alle-
tncliuare. Hodie implevit pelvim, ut in sna Trjhitale rius lavarepedes. Exemplum enim dedi vobis, ul qtto-
vocationis uostixj. colligerel unitalem. Qui congre- mado ego feci vobis, ita etvos invicem facialis {lbid.,
. Addendum vidclur pronomcn qtti, qttamvis liuc non oniiiino posiulel synlaxis. EDIT. . , ,. . -
 ' ' - -
893 SERMO XXYll. 894
12 el s.f/.). Quod ilaque Dominus suis facere digna- A ram quasi adhuc lenebat infanlis, manus dominicas
tus est servis, hoe eliam ipsi fe<imus hodierno die repellentis : sicul et nobis modo lavanlibus petles in-
servi conservis. Prsecincti pedes lavimus infautibus fantium praeveniebat dulci spectaculo contradictio
baptizatis, ut et iliriera eorum dirigantur in pr.-epa- " suavis innocentium puerorum , repellebant, plora-
ratione Evangelii pacis (Ephes. vi, 13); et nomifta banl, ejulabant, vagiebanf, qui quod facimus neseie-
calamo scribsevelociter scribenlis adnotatft lenean^ banl. Siceral et Petrus, cui dicitur, Quod facio modti
tur in albo regni coeleslis. nescis, scies aulem poslea. Ostensa est ccelestis regni
- SERMQ XXVL notilia , crevil in infante peritia. Clamat se offerens
Domino, Non lanlttm pedes,~.sed el manus , et caput
Unde supra. (Ibid.,-9). Totum me lava, ut totus perveniam ad
Ecce DominUs majeslatis suscepil officiumservi- gfaliam luam. Hoc si scirem , iion contradicerem,
tutis, quia cum in forma Dei esset, non rapinam ar- sed propler tUam hsereditatem, imple tuara quans
bilralus est essese mqualem Deo, sed semelipsumcxi- volueris voluntalem. 0 beatum diclum! 0 carutri
nanivii (onnam-serviaccipiens (Philip. u , 6). Renc- njysieriuui! 0 dulce servitiuro! Nisi laiero tibi pedes,
dictus Dorainus. dicamus omnes, qui sumus evarige- non habebis pariem mecum. Quare pedes tui, id esl
licaeleclionis auditores, el ablulionis pedum carissimi totius generis humani adhuc in oblivione terroiis
speclatores. Ecce inelinalur ad scabellum pedum Sunt constituti ? Ad regni viam non sunt mundati?
suorum, cui thronus est ccelum. Dignatus est ad pe- Ideo lavo pedes tuos, ul ambules iter recttim, el per-
des suos descendere, quia nos ad capu.1ejus non va- venias ad regnum meum. In via mulli sunt latrones^
lemus atliiigere. Quis loquelur potentias Domini n et multi dracones, copiosi serpenles, scorpii specu-.
cv, 2), quas in forma exseculus est servi ? , lanles. Si vis Impleri libi quod dixi, caleabis snper
.actenlur co.Ii, el exsultel terra, ei infantum con- serpehles el scorpiones,. et nihil tibi nocebunt. Sine
iPsal.
Iremiscant cara vestigla. Quia Dominus qui exlendit me pedes luos lavare, calceamenlis Evangelii pacis
coeium sicutpellem {Psat. cm. 2), ecceimplevit et induere,"utsis bonus cursor, .speciosus annuntiator,
pelvini. Quis loquetur potentias Domini? Quando et tanquam margaritis indulus evangelicis calcea-
. faciebat sidera, voce magna laudabant eum angeli mentis, dicatur de te : Quam speciosipedes annun-
ejus. Ipse sibi lestis est per Job servum suum, in illa tiantiuxn bona, annunlianlium pacem (Rom. x, 15)!
praeclara conditione steliarum. Quando faciebam, in- Ei-go abluimus pedes infantium, acceperunt calcea-
quit (Job xxxvm, 7), sidera , me Iaudabant angeli menlum novum, et speciosi facti sunl pedes eorum,'
niei. Quando collocabat thronos, firmabal Principa- ut ubi fuerint intrpgressi, sit speciosus super regalia
tus, Yirtules et Dominaliones, erat potens in forma calceamenta visus pedum. Curn dicent, Pax buic'
Dei. Modo colloeans sedes', et apostolos spectans domui, requiescet pax in domo veslra digna : quia.
cinctus sedenles, factus e. t patiens in forma servi, inf.inlium' ves:i'orum solemnitati cara sunt abluta,
qui est polens in forma Dei. Lselanlur cceli, contre- vesiigia in vitam seternam. "
niiuit angeli, trepidant archangeli, el non audent SERMO xxyn. ,
excusare discipuli. Si dicamus_angeIos tunc iri illo
speelaculo pelvis descendentes de coelis dixisse can- De muliere qttm perfudxt unguehlo eaputJesu. -
licum pacis, non absurdum ci'ederemur hoc dixisse. Discubuit Dominus in domo, qui conlinettir ccelo.
Sed adimpleta pe|ve ibi pannisinvolvebatur, liic Iin- Unguento perfunditur. qui de nomine sjio chrismatis
teo prsecingebalur. Ibi ad pedes ejus jacent magi : C donavithnguentum, qui nutiil omnia hgna liquorr-,
liic ipse ad pedes servorum in forma servi, sed ac- et inlra viscera ble.irum pinguedineiri coagulafolei'
cinclus potenlia, qui contui'bat profundum maris perfragrantis, qui oliva. ramuliim pendere jtissit in
(Psdl. LMV,7). Gaudet ad suum modicum pelvis, labiis columljae volantis. Unguenluin non respuit
eujus sonumfluctuum nemo sustinet, ipse servis suis mulieris, qui creavit cinnamoinum, balsamum, aro-',
exhibet servitutem. Sed Jnquielus vult esse Pelrus mata, myniiani electam, guttam, et casiam. Perfun-.
aposlolus, non repugnante, sed tremente conscien- dilur unguenlo in Tiiensanova, quia novum crat ut'
tia. Prius enim venit ad Petrum, hac ralione , ul discumberet cura piscaloribus qui fecit co-lum et_
credo novissimum pedum ablulione laxasset, ne sua lerram. Pretiosum erat unguenlum : "quiaspeciosus
excusalione omnes faceret excusarc. Non enim cse- eral ipse forma proe filiis hominuni (J^saf.XLIV,'5),^
lerorum poluit excusare servorum , non quia securi qui .discumbebat in incdio lapillorum. Passio propin- 1
accipiebant quando se ad pedes eorum Dominus in- quabat, mulier Ecclesia cum unguento currebat. A
elinabal, sed tremore concussi coulradicere non au- lergo stelit, quia Christum dura resurgerei inlellexit.
debant, Ceciderat super' eos cujusdam formidolosa Anle ungebat sepeliendum, poslea adorabat inlernun-
sareina -rquia mundi dynasta ad servilia dignatus est tia angelorum. Fragravit unguento domus, dedil odo-,
se inclinare vestigia. Solus Petrus legione primus, rem mundus, quia mundatus est qui eral immundus. >
iiducia constantissimus tenuil manus dominicas, suas Invidet Judas, ct dicit, Cur perditio isla?non potest
cum pielate ingerit lacrymas. Inclinatus cuni incli- boc unguentum trecentis denariis venundari, et
nato : curvatus servns cum Domino. Deus extendit paiijcrihus dari (Marc. xiv, 4, 5)? Quid dicis, Juda'?
manus, ut pedes lavel, et ille exlendit manus suppli- Inlelligeris : non esl isla pieias, sed cupidilas. Nilla
ces, ut excuset, Domine, tu mihi pedes lavas (Joan. rj est in lali facto perditio : lua erit inimica prodilio."
xin, 6) ? Si angelo prseciperes, erat mihi quodam- Ista profundifunguenlum perhonum menlis affectum,r
modo ponderosum.^ Lavas pedes meos, qui lerram tu dislrahis Dominumiuum, dum amas argentum.'
creasti et ccelum? Nonne tu congregasti in unum ma- Quids'dicis, Potuit vcnundari trecenlis denariis, et
re? et propter me implebis pelvem ?Tniquilates meae Dominum tuum propinas' triginta argenteis? Plus
. excesserunt caput meum, et tu inelinaris ad immun- valel unguenium quam Chrislus cbrisiorum, Sanctus
diliam pedum meorum? Si ccelum coram *_ non est sanclorum, Rex regum,' et Dominus dominorum ?
mundum, mundus polest "esse mearum contactus Bene aestimas chrisma pretiosum : quare deChrislo
plantarum ? Non lavabismihi pedesin mlernitm (lbid., vile postulas prelium ? Illud ungueiiluni pigmenta
8). Rene dixisli» Petre, quia non Iavabo iibi pedes in suavia coagularunl : Chrislus palerno corde rucla-
selernum. Unum elenim el singulare non amo iterare tus esi, de quo -dedil odorem, iliuminalio coccorum,
myslerium : nec mandavi repeli geminum sacra- auditus. surdorum, ercctio claudorum, el resurrectio
mentum. Non tibi I_avabo"pedes'in aeternum. Alta- morluorum. El lu de iilo vile pacisccris preiiumin-
men unum est necessarium : si excusas.modo-seivi- - ter.commei'cia Judscorum? Sed Dominus qui libenter
tuiis obsequium, non habebis partem mecumixiregno accepil unguenlum, ipse redarguil murmurantem. *
ccelorum(Ibidem). Sine me implefe oninem jusliiiam. Pro isla causaiis? Nibil periil cbsequio mulieris- Cur
Si.c el conservus luus Joanncs excusabat ad Jorda- angeris de pauperibus . liabes semper potestalem, si,
nem, sic et lu excusas ad pelvem. Sine modo; quocl tanien di^poms facere pietatem; el ego pauper suiri, '_
[acio nescis, scks aulem poslea, BcilusPetrus figu. anlc tc sum, cl non intelligis me?- Tecum discumbo_.*
895 _ APPEXDIX AD 8. FtiLGKNTIl OPERA. ' 89(3
'el distraliis rae? Judoei dederiinl preliuni, Judas ac- Jt\ faclis recipimus; hic ve,o tViliilmuli gcsiil (Lxtc. xxnr,
cepil argenlum , nec ipse possedil prelium, quia cu- ;>9el scq.) : et ut eonfessioiicm-ura.ione coinuiemla-
curril ad laqueum : nec ipsi possederunl quein eme- ret,-dicebat ipse ad Domintim : Domine, memeiito
riml. Cantel Chrislus Redeinpior, geinai Judas veii- mei, cuni veneris in regnttm tttum (Ibid., 42). Ctti
dilor, erubcscal Judoeus emptor. Ecce Judas,vendi- Dominus cilo reagnoscenli, et ciio de se -onfiteiiii, <>t
dil, Judseus emit. Malum negolium egerunt, ambo cito pro se oranli, dign.i brevitale jespondit : Amen
daronificali sunl, seipsos perdiderunt. 0 lu Juda! o dico tibi, hodiemecitmeris in paradiso (Ibid., 45). JJt
lu Jtidoee!venditor et eroplor esse voluislis, quanlo implereturquod per I.aiam piophelain (iixer.il: Ora-
inelius a Christo redempli fuisselis? Judas vendidit, bis, et cito exaudiet; cldmabis, et "dicet, Ecce adsitm
Judo_usemit : infelix commercium! nec ille habet (Isa. LVIII,9). Ecce, fiatrcs, elegit Dominus cum
prelium, nec ille habet quem emerat Christum. Ad confilenle sibi esse in-paradiso, qui proprium regiium
istud commerciiim convenite omne., qui Dominum liabef in ccelo.Mecum ergn eris, dixit : quia po-
compai-alis non lenendum, sed crueiligendum, non tioris e .1 inferiorem sui copula honorare. Si cjiiin
ampleclendum, sed clavis figendum. Si voluissetis diceret, lecuin ero, in supeibiam erexisse, non niu-
liabere eommercium,' non inaniter darelis argentum. nerasse peccaiorem Doniiuns videretur, sicul ait
Fal i euis, crudele.miiundinam procuraslis, et falsum evangelisla : Sufftcil enim servo, ut sit sicttl dominns
consilium cogitaslis, el vos perdidistis, et miserum ejus, et discipulo, sicut magisler ejus (Matlli x,,25).
cui pecuniam numeraslis. Ecce nosredimimurin com- Meciim ergo eris dicitur peccalori, hoc e.1 dicere :.
mercio graliarum, hic redimuntur multorum corpora Paululum non feslino ad coolum,ut tihi confiteiiii pe-
morluortim, de septilcrispropriis suscitanlur. Clama- „" lilum nontlenegem regnum. Sed,>mecumeris, di.il,
verunt Redemplori, et vos proclamaslis pendenti. , in paradiso : non, mecum sedebis in ccelo. Qui eiiim
Uli paruerunt in Jerusalem, et vos Dominumdu.vis- solus descendit de sinu Pati-iS, ipse solus sedel ad
tis cxlra Jcrtisaiem. Hli dixerunt, Non xnorluilauda- dexleram Patris. Et qui so.Iusdescendit a Patfe, ipse'
bunl le, Domine; sed nos qui vivimus, bettedicimusle solus ascendit ad Patrem. Hic-ergo lalromartyres
(Psai. cxiu, 17,18) : et vos dicebalis, Crucifige,cru- confitendo ad paratiistim vicit; aposlolos orando vi-
cifige (Lttc. xxm, 21). Vosiixistis clavos, illi aperue- cit ad regnum : violentus in mundo, violentusin
runl oculos suos. Illi deseraerunt monumenia sua, et praemio. 1'etro-enim dicilur : Se^ucre me (Joan.wi;
vos signastis monumenluin Chrisli, ponenles petram 19): lalroni respondetur, non desetam le, una con-
magnaro, cl inani custodia conlra Dominum signastis fessione, una laude, et fidem obtulil Pelro, et scienr
in sepulcro jacenlera. Nunquid signaslrs conlra eum tiam contulit Paulo. llleenim luit negalor; ipse per-
in ccelo regnantem? Qui descendit coelis inclinalis, secutor. Soltis latro in simili passione, in similr
petram non potest repellere monumenti? - Qui cruce, verus invenlus estDomini proedicator.Semper
educit vinclosin fortitudine (PsaV. LXVH,7), custo- ergo Dominus pro peccaloribuslaboriosus,in pecca-'
des veslros nonpotestperculere caecitale? Ad crucem toribus pius, pro peccaloribus orans.peecaloriljus
testes fuerunt morlui, facti vivi surgenlem Dominum donans. Quia aul advocalus orat, aul judex donat.
nunfiabant, mililes confirniabanl. Et vos aliam facie- Stantera advocalmn Slephanus vidit, judicein seden-
balis nundinam niilitibus- dare pecuniam, ut dicant lem Paulus agnovit. Sic itaque, fraties mei, ut con-
quia discipuli ejus venerunl, et furali sunt -eum fessns lalro niuneraretur, Dominus ad paradisura
(Malth. xxvni, 13).OJudoei seraper vani! Surgentis venit, ul Adam a poenis eriperetur, Dominus ad in-
Christi abscondi non poterat saci'amenlum. Sine Q feros plenus homo descendit. Hunc honoravit, illum
causa perdidistis argentum,.ibi ad traditorem, hic ad liberavil. Huic sine pcena conslittiit locum in para-
milites. bed riserunt de vobis angeli nuniiantes. Ga- diso : illum de pcenali liberavit lariaro. Hoc est quod
visoesnnt genles, et crediderunt de Domiuo ange- dixil: Jlodie mecumeris iu paradiso, quia prius Do-
licoe polestates. Ubi est quem emislis ? ubi est cui minus cum latrone ad paradisum, quam pro Adatn
pecuniam numerastis ? Gralis redinii poluislis : sed descendil ad tarlarum. Nam illum primo die descen-'
et modo si redimi vullis ,,bibite sanguinem quem fu- dens collocavit in requieristuni asrendens lenio die
dislis. Ipsum et nos bibimus, si vultis, el vos can- ^leduxit ad lucem. Sed uter illorum post peccaluni
tando nobiscum, Et calix iitus inebrians quam prm- fuerit felicior, non agnosco.-Primutij enim habita-
clarus est (Psal. xxn, 5)! Ipse sanguis nos redemit torem, siue peccalo paradisus habuit; secunduiu'
in mundo, qui modo in Agno vivo fulget in ccclo. laironem post peccatamaccepit. Etquia omnis crea-
turse in-laudibus-Dei,et vox auditur, el sensus agno-
SERMO XXVIH. scilur,-expavisse paradisum puto, quod Adani pecca-
De latrone crucifixo cum Cltrislo. toretn excluserit, latronem peccatorem susceperit.
Legitur suiira inter genuinos S. Fulgenlii sermones Unde dixisse eutn credo : Si peccaloribus una est
ceite condiiio, ejecto ex me, quia peccavit, Adam .
hoc itiitio, Mirandum prae cseteris, ctc.
cum Enoch et Elia cur me iuhabiiai latro? Illtim
SERMOXXIX. enim ad me raptum, alteiHimad me Iranslatum, hunc'
Item unde supra. in mc collocalum agnosco. Facta esl felix latronum
Inter juslorum prooconi. eteas laudes quibus hene justa confessio peccatorum. Fit tertius in paradiso,
ageitlium leslimonium proseqjii debemus, et pecca- D qui fueral reus in mundo. El cum Enoch et Elias
toris suadere confessionem, eadem nobiscum esl ei pro Domino veniant moriluri, solus lalro cum Do
lutela, ul omni figura edoceamus Dominum noslrum miuo nioritur, cum Domino paradisum ingredituf..
omnium creatorem, conditorem alque rectorein in Desiderunlur.
De Resuri-eclione Domini. XXX.
^retribuondis muneribuslargum, in dimitteiidis erro- Item unde supra. XXXI.
-ribus pium : quam prsesens evangelica leclio latroni "
me laudem dicere non merilo persuadet, qui pecca^- Item unde supra. ^XXII.
toribus suoefidei confessionisqueriiraisit exemplum! Ilem unde supra. _ XXXIII.
Sic enim legimus, cum pro nobis Dominus paterelur, SERMQ XXXIV *.
duo latrones cum illo in cruce pendebanl, de qui-
bus unus confitebatur, el alter hlasphemabat. Is au- De sacramento allaris.
tem qui ilasphemabal, dicebat : Si tu es Chrislus, Islar fratres, ideo dicuntur sacramenla, quia in eis
salva leipsum el nos. El respondens aller increpabctl aliud videtur, aliud intelligitur. Quod videlur, spe-
eum dicens : Neque tu times Deum, quod in eadcnv ciem habet corporalem; quod inlelligitur, fruclum
damnaliorie es. Nos quidcmjusta patimttr, nctmdigna habet spirilalem. Corpus ergo Chiisti si vultis inlel-
' JSst
Auguslini, teslc ipso Fulgenlio, qui hunc sermonem inlegrura referl cpistola ad Ferrandum, imre .
OJ'dineduodecima in fine, et e\ ms. cod. Vatic. Etsi vero desunt hic aliqua, quia lameri paulo aliter legi-
tur liic qtiam ibi habclur, quoJ hoc loco habebant antehac editi oodices, lolum qtioque rcpr.csentamus.
597 SERMO XXXVI 898
ligere, Apostolum audile ilicentrm, Vos autem eslis A que videbanl,"sed non agnoscebam*.Tenebanlur enim
jcormtsChrisliel membra (I Cor. x, 2, 7). Si ergo vos oculi eorum, sicut audivimus, ne illum' agnoscerent
estis corpusClirisli et membra, mysterium vestrum (Ibid., 10) : non tenebantur ne viderenl; sed tene-
in mensa Domini posilum est, mysterium vestrum bantur ne agnoscerent, Eia, fratres, ubi voluit Domi-
accipilis, ad id quod eslis. Atnen respondelis, et re- nusagnosci? In fraclione panis (Ibid., 35). Seeuri
spondeiidosnbscribilis. Audis eriun, CorpusChristi, et sumus, panem frangimus, et Dominum agnoscimiis.
l-espomles,Amen. Eslo membrum corporis Chrisli, Noluil agnosci riisi ibi, propter nos qui non eiun vj-
ut verum sil Amen. Quare ergo in pane? Nihil hicde suri eramusin carne, et tamen manducaturi ejuscar-
noslro afferamus. Ipsum Aposlolum idenlidein au- nem. Quisquis ergo fidelis es, quisquis non inaniter
diainus. Cnni de islo sacramento loqtieretur, ait: Ghrislianus vocaris, quisquis Ecclesiam non sine cau-
Vnus panis, unum corpus multi sumus (lbid., 17). In- sa ingrederis, quisquis verbum Dei,cum timore ef-
ieiligite, et gaudete. U.nitas,pietas, veritas", carilas : spe audis, consoletur le fi'aelio,panis. Absenlia Do-
unus panis, unttm corpns mulli sumus. Recolile enim mini non esl absemia. Habclo fidem, etiecum est
quia panis non de uno grano fit,seddeniultis. Quando quem non vides. Illi qtiando cum eis Dominus loque-
exorcizabamini, quasi molebamini; qnaudo baptizati batur, fidemnon habebant: quia cum resurrexisset,
estis, quasi conspersi eslis; quando Spiritussancli non credebant, nec resurgere posse sperabanl. Per-
ignem accepistis, quasi coeti eslis. Estole quod vide- diderant fidem^perdiderant spem. Ambulabant frior-
tis, et accipile quod eslis. Hoc Apostolus de pane tui cum ipsa vita. Cum illis ambulabat vila, sed in
dixit. De calice quid intelligererous etiam non dictum, eorum cordibus nonduni eral vjta. Et tu ergo si vis
salis ostendit. Sicutenim ut sitspecies visibilis panis habere vitam, facquod fecerunt: utagooscantDeum,
multa grana in unum consparguuiur, tanquam illud " hospitio susceperunl..SimiIis erat Dominus tanquain
fiatquod de fidclibus'ait Scriptura sancta, Erat illis in longinquum pergenti. £111 vero lenuerui.l eiim, et
animauna,£t corpus itnitmin Deo (Act. iv, 52) : sic antequani venirent ad locum, conteinlebant dicentes
et de vino, fiatres. Recolite unde fit vinjim..Grana ei : Hic jam nobiscum mane, declinavit in vesperum
mulla peiident ad bolrum, sed liquor granorum in dies. Tene hospitem, si vis cognoscere Salvalorem.
ijnilate confundilur. Ita et Dominus Christus signifi- Quod lulerat infidelilas, reddidit hospitalilas. Domi-
cans nos a J se perlinere, voluil mysterium pacis et nus ,ergo praesentavit seipsum in. fractione panis,
unitatis uoslrsein sua mensa consecrare; Qui accipit Fraciionem ignotus loquitur cum horainihus, in pariis
mysierium unitatis, et non tenct vinculum pacis, non fraclione cognoscilur, quia ibi vila seterna percipi-
mysterium acc;pit pro se, seJ testimoniuin con- liir.IIospiiio suscipilur qui domtroi parat in coelo.Ait
Ira se. enini,- Multse sunt mansiones apud Palrem nietun
SERMOXXXV*. (Joan. xiv, 2). Hospes interea esse voluit Dominus
De secundodie Paschm. cceli; hospes esse dignatus est, ul lu baberes susci-
piendo beneJiclionem. Nemo superbial, quia dat
Sesterno die lecta est ex Evangeiio Resurreclio, pauperi. Christus pauper hic fuit: discite ubi Domi-
lecla aulem ex Evangelio secundura Marcum. Hodie num quaeratis, discite ubi habealis, discite unde
vero, sicul audislis pronuntiare lectorem, recilata est agnoscalis, quando manducatis. Nnrtint eiiim fiJeles
nobis.exEvangelio Domini Resurreclio, sicut Lucas aliquid quod melius intelligunt. Dominus Jesus co-
evangelista conscripsit: quod ssepe admonendi eslis, "gnitusest, et posleaquam cognilus esl, nusquam ap-
et memoriter tenere debeiis. ISon vos debet movere Q paruit. Abscessitab eis corpore qui lenebalurin fide.
quod alius evangelista dicit, si quid alius prsetermi- Ideo est absens, ut fides sedificelur. Si enim. vides,
serit : qtiia et (al., elsi) ille qui prsetermillit quod ubi est.fides? Si aulem credis et quod non vides,cuin
alius dixit, dixit aliquid quod ille praelermiserat. Ali- yideris gaudebis. Ad quod modo credis, scdificelur
qua .ero singulus dicit, et alii tres non dicunt. Ali- fides, xjuia reddelur species. Veniet quod non vidi-
fjuade Dominodicunt, et alii non dicunt. Aliqua tres . mus, vide quomodo te inveniat. Nam quod dicunt
dicunt, et unus non dicit. Auctoritas autem tanta.est homines, Ubi esl? quando erit? quando venturus est?
Evangelii sancli, ut quia in eis loquebatur Spiritus Certus eslo, veniet. Et si nolis veniet. Erit euim
unus, verum sit eliam quod dixerit unus. Hoc ergo magnns iremor his qui non erediderunt, et magnum
quod modoaudislis, quia Dorainus Jesusposteaquam gaudium qui crediderunt. Gaudebunt fideles, confun -
resurrexlt a morluis, iinenifduos in via >ex disci- dentur infideles. Fideles gratias acturi sunt Domino,
pulis suis colloquenles invicem de his quse contlge- quia vera sunt quae crediderunl: infideles confun-
rant,"et dixil illis, Qui sunt sermonesisti, quos loqui- denlur, quia falsa putaverunt. Laudo eos qui non vi-
uiini vobiscum,et estis tristes (Luc. xxiv, 17). solus dentetcredunt, quia cum viderinl gaudebunt. Causa*
dixit Lucas evangelista. Breviter hoc atligii Marctis - salulis noslrae suscepit Dominus carnem, in qua sus-
(Cap. xvi, 12), quia apparuit duohus in via : sedquid cepit et morlem. Resurrexil die t.ertia, jam non ul-
illi dixerunl Domino, vel quid eis dixerit Dominus, terius moriturus, el recepla quam deposuerat carnis
prselerinisil. Quid ergo ista lectio coniulit nohis ? subslantia primusnobis lesurrectionis incorruplibilis
Magnumaliquid, si intelligamus. Apparuit Jesus, vi- fecit exemplura. Ascendens in eodem corpore ad Pa-
debatnr oculis, sed non agnoscebatur. Magister cura trem, sedet ad dexieram Dei, judicium Palris com-
illis anibulabat iu via, ei ipse erat via. Et nondumilli D municans pielale, qucm venturum ad judicium spe-
ainbulabant in via, sed ihvenit illos exorbitanles de ramus vivorum ac morlnorum, ut et nos de nobis
via. QuanJo enim cum illis fuerat, ante passionem credamus delpso pulvere eamdem carncm accipere,
omnia prsedixerat.passurum se fuisse, et moriiurum, eadem ossa, eamilem semper mansuram meiubro-
et lerlia die resurreclurum. Omnia dixerat, sed mdrs rum reparationem. Omnes sumus resurrecluri : sed
illins iliortim obljvio fuit. SicperLurbati sunt quando non omnes loelaluri..Veniet dies, inquit,' qitando om-
eumviderunl in ligno pendentem, ut obliviscerenlur nes qui in monumenlissunl audienl vocem Filii Dei, el
docenlem, non exspeclarent resurgentem, nec lene- procedenl qui bona egerunl in resurrectionemvilm, qtii
rent promitlentem. Nos, inquiunt, sperabamus quia mala egerunl in resurreclionemjudicii (Joan. v, 28,
ipse essel redempturus Israel (Luc. xxiv, 21). 0 disci- 29). Ita Jaciel, ul -confusionireddalur.suppliciiini,
puli, sperabalis? Ergo jam non speratis? Christus vi- laetilioereddatur prseminm. Ibunl illi in combuslionem
vil, etspes mortua estin vobis? VivensChristusmor- mternam, j-tsti vero in vilam mlemam (Matlh. xxv,
•
tua corda diseipulorum invenit: quoriim tunc oculis 46").<- '
'
apparuit, et non apparoit. et tamen videbalur. Nani - SER.MOXXXVI - ,
si non videbatur, quomodo illum interrogantem au-
De taudibtis Marimex parlu Salvaloris.'
diebant, etinterroganti respondebarit. In via cum il-
lis tanquam comes ambulabat, et ipse dux erat.Uli- • Nativitas Domini nostri Jesu Christi fotum imui-
' Est " ""
Augu_li;ii sermo 140, deTemporc. Subsequens serroo nec Fulgenlii est,' nec iVngu-
 '899 APPENDIX AD S. FULGI.NTH OPEUA. 900
•dum nova adventus sni Jiodie luce perfudil. Hodie de A omne genus virorum Adam novusi'ecup"eralDomiiius
•cceloDeus descentlit ad hoiiiinem,ul in ccelobomini noster Jesris Cbristus, qui cumPatre et Spirilu sancto
praepararel ascensum. Hodie aceepimus natum Dei, vivit et regnat Deus, per omnia ssecula saeculorum,
Virgiiiisfilium,omninm credenliumSalvatorem, Deum Amen.
de Palre,,hominem de matre, Deum occultum, hoini- SERMO XXXVII*.
.nem maiiifeslum. Etquoniaiii diabolus per,,scrpen- -
lem Evae locutus, per.Evae aures mundo inlulil rnor- De die,tertio Paschm.
tem, Deus per angelum ad Mariam pertulil verbum, ' Hodierna die Marci Evangelium lectum est, quo-
. el 'cunctis saeculis vilam effudit. Angelus sermonem modo cum rccitaretur audislis. Quid ergo audivimus
ejeeil, etCbrislum virgo coneepil. 0 conjunctlo sine Marcum dieentem ? -Quodapparuerif Dominus in via
.sordibus facla, uhi rnarims sermo est, et uxor auri- duobus : sicut riixit el Lucas, cujus Evangelium heri
eula ! Hocsplendore eoncipitur Dei Filius, ,bac mun- audivimus : Apparuil eis, inquit, dwobusin via in alia
.ditia generatur. Nulla fieri gravedo poluil concipienli, efftgie(Marc. xvi, 12). Lucas aulem hoc ipsum aliis
nulla Irislitia parlurienti. Qui eniin veneral triste verbis dixil, sed ab eadem sententia'non deviavit.
lselilieare soeculum,ventris non contristavit hospilium. Lucas aulem quiil dixit ? Tenebantur oculi eorum, ne
.Decoelismedicus transiens per virginem, posl trans- eum aptoscerent (Ltic. xxtv, 16). Marcus aulem quid
itum suum illaesaiiifecit Virgineni permanere. Qui dixil? Apparuil eis in aliaeffigie. Quodille di_.it: Te-
_enim disrupla corporum inembra in aliis poteral re- nebuntur oatii __....?., ne ettm agnoscerenl : hoc iste
dintegrare langendo., quanlo magis in sua malre, dixil, in alia effigie. Alia enim efiigies visa est reten-
quod invenit iiilegrnm, potuil non violare nascendo! _" tis oculis, non apertis. Quid ergo, fratres, quoniam
Crevitenim ejusp.utu iniegritascorporispotiusquam Lucas dixit, quod credo vos -de lectione hesterna re-
decrevit : el virginitas ampliaia est polius.quam fu- cenlissime meminisse. Quoniam ergo Lucas dixit,
gala. In ai gusli corporis membris suslinuii,xjuidquid quod cum benedictum frangeret panem, aperti sunt
suslinenl coeli. Plena sunl viscera, et nullum iiovit oculi eorum, et agnoverunt eum. Quid putamus, sl
' .contagium virginis conscienlia. i.um esset gravida, tunc aperli sunl oculi eorum, ergo clausis oculis cum
salubri Jevilale plaudebat : lumen «nim quod intra illo in via comilabanlur, ot poteranf scire Ubi gres-
se habebat, pondus habere non poleraf Facia est sus ponerenl, si clausos oculos haberenl? Aperti sunt
jtfaria fenestra coeli, quia per ipsam JDeus verum ergo ad cognilionem, non-ad visionem. Dominus
fudit sacculis lunien ; facta e»t Maria scala coelesiis, itaque noster Jesns Christus anle panis fractionem
xiuja ppr ipsam Deus descendit ad terras , ul per incogniltis loquilurcumhominibus, in panis fraclione
ipsam homines ascendere mereanlur ad ccelos. cognosc tur; quia ibi percipitur vita octerna. Hospilio"
jpsis enim licehit ascendere illuc, qui Deum -credide- suscipilur, qui domum paiat in ccelo. Ait enim apud
rint ad lerras per VirginemMariam descendisse. Facta sanctum evangelislam Joannem : Multassunt mansio-
ssl Maria reslauralio. feininarum, quia per ipsam a nes apud Pali em meum.Alioqui dicerem vobis, ibopa.
ruina priinse maleJiclionis pi'obantur esse sublractoe. rare vobislocum. Sedsiiero, el iterumve-
- Tria deniqtie mala Eyse a tribus bonis Mariscproban- niens assumam vos (Joan. xiv, 2,paraveio,3). Hospes in lerra
iur.exclusa. Nam Eva_dicium est: In doloribuset in esse voluit Dominus coeli : peregrinus in mundo, per
lristilia paries, el.ad virum conversxolua, et ipse'do- quem factus est mundus. Hospes esse dignatus esi,
minabilur tui (Genes. m, 10). Tribus.ergo his malis ultu haberes suscipiendo benediclionem. Non-quia
se subjuganl ferainoequoe Mariaiii non sequuntur, Q illeiridigebat, cum hospes intrabal. Eliain sem-
dolori, tjsislitiic,serviluti. Maria aulemecontrario, per f.imis tempore per corvuffl Dominus pascebat
quam proeclarissimis tribus bonis sublimeiur, au- (/// Reg. xvii, 6) : et quem persequebantur homines,
sculta, salutaliouis angdicse, benedictionis diviua. et ei serviebanl aves. Afierebat corvus niane sefvo Dei'
pleniludinis gralise. Sic eniin eam angelus legitur panes, ad vesperam carnes. Non indigebat ille ergo
salutasse : Ave, Mariu, gratiaptena : bcnedicla iu . quem Dominus ministris avibus pascebat. Et tameri
htter nntlieres (Luc. i, 28). Cum dicil. Ave, salutalio- quainvis' Elias non^indigeret, mitlilur ad viduam
nemilli cceleslem exhibuil; cum dixit: Gratiaplena, Sareptanam, non indigens ad indigeiiteui : non utille
oslendit exrintegro iram excltisam primse. senlenliae suslentarelur, sed ul illa satiarelur. Hla vero quae
ef plense («/., plenani) beuediciionis grafiam restitu- suscipere non dubitavit, offerens refectionem,- meruit
iam ; cum,dixit ; Benedicla luinler mulieres, virgini- benediclionera. Nenio superbiat quia dal paupeiibus,
talis cjns'benedictum frucluin expressil, ut ex eo be- Christus pauper bic fuit. Nemo superbial quia eum
.lieJjela dicatur inter nmlieres quxcunque persevera- suscepit hospitem-, Chrislus- hospes hic fuii. Melior
'•seril viigo. Malediela enim Eva fuerat, quam nnnc est susceptus quam suscipiens , ditior accipiens
crcdimus per Mariam atl benediciionein gloiiae re- quam iradens. Qui accipiebal, cuncta possidebat:
mea.se. Venile,,virgines, ad Yirginem, ei ls_tamini ; qui dabat , ab illo cui dabat accepei'at quod
deponiie malediclionem prievaricalionis , et bene- dabat. Nemo ergo superbiat, fratres mei, quando-
diclionem reslauralionis assumile. Projicile dolores dat pauperi. Non dicat in aniiiio suo.: Ego do,
quos Evaper serpenlem accepit, et quos per ange- ille accipit; ego suscipio , ille indigel teclo. Forte
Jum Maria suscepit honores assumite. Pellile tristitiam ei quo tu indiges. plus est,forte quem suscipis ju-
concipienfis, gemitus parlurientis abjicite, ui solus Dstusest. Hle indiget pane, tu ventate. Illeindiget
vohisisle Virginis filius dominelur. Venite, virgine., leclo, tu ca3lo. Ille indiget pecunia, tu juslilia. lHe
ad Yirginem_veniie, coneipienies, ad concipieniem, ergo pauper susceptus est liospilio quasi pauper.
venile_pa_turieiUesad paiiurientem, venile, roaires, Dignatio fuil suscipienlis, non miseria indigentis.
atiinalrem, venile, laclantes, ad laclanlein, venite, Forte dieis libi : 0 beali qui mernerunisuscipere
jiivencul3_,a(ljuvenculam,Ideo omnesistoscursusna- Clirisium! .0 si et ego lunc essem! 0 si unus de duo-
turoa rirgo JVIariain Domino nostro Jesu Clirislo sus- bus fuissem Hlis quos invenit in via ! Tu eslo via, ct
cepit, ut omnibus ad se confugieutibus feminis sub- non deeiit hospes Chrislus. Putas enim jam uon libt
yeniret, et sie"j'estaurarefomnegenus feminarum ad licere suscipere Chiistum? Unde, inquis, Ticet? Jain
se venientiunijiova Eva servando virginitalerii. sicut resurgens maiiifeslatus esl discipulis suis. Ascendif

stini : a tlieologis Lovamensibus jam Auguslino ab- lem, sicitt omne genus virorumAdam novus recuperal;'
jtidicaltts. Alterutrius bonnji nec mentem sapit, nec j ixta posfremaiisecveiba in ora libri-seribitur : Rmc
stylum iniplet. In edito Basilcce,eum dicit infra, quod cum pielatis sctle temperanda ,el corriyenda—sitnl. Ne*
ideo omnesisloscursus naiurW VirgoMariain Domhio que eitim sincerum veritalis lac-sapitint. Legitur
J.su Christo suscepil. ut omnibus ad se confugienlibtts apud
* Auguslinum, eJilionis.nostra; lom.V, col.1990..
femhtissubveairet, et sic resiaurarel omne genus fetni- Apud Aug. sermo 146, de Tempore, sed- hic
mirum iid se veitienliumnova Eva servando virginila- Iruiicus. -
 .801- -.'-<'' ' -
SERMOIXXIX,' «02
in cffilum,ibi est ad dextefain Patris, non esl autem A iste dives fuit, de.riiercibus resurgentium mcriuorum.
venturus_nisi in ultimo soeculo-ad judicandos vivos Nisi.dederit vocis dulce i'espons'uni,nemopotestejus
et morluos. Yenlurus aulem in claritale, non in in- i'6traclare comnierciuin, vel possidere negotium, aut
firmitaie. Daturus est regnum, -iion quaesiturus hospi- -comparare mysterium ; autobtijiere gaudium , ciim
tiutn ,"qttando dabit regnum. Hoc dicis ? Excidit iibi solvil jiaufragium, et redit arl portum. Respondeat
quod dicturus est : Cum tmi ex minimis meis fecisiis, iibenler, ei dieaf.Maii-C: Maria. Loquitur pie nego-
mihi fecistis (Matih.-xsv, 40). Iile dives egens^stus- liator. Nemoinerces resurrectionis gtaiis emcre du-
que ad firiem sseculi, et egel prorsus non in capite, bitat. Fortasse mercalor. Dicamus eir cum Mafia^:
sedinmembrissuis. Ubi eget? In quibus doluitquando -Rabbi, quod iitterpretattir, Domine,-ubi est meices
- dixit : Saule, Saule, quid me persequeris (Act. ix, 4) ? tua? Quousque extcndunlur negolia tua?Quanii pa-
Obsequaniur ergo Cbrislo , cl nobiscum est in suis, -ranlur prctia tua? Dala est mihi, inquit, omnis^pote-
"nobiscum est innobis. Nec fruslra dixit : Ecce ego -stas in cmlo et in lerra (Maltlt. xxvui, 18). Emannis
vobiscumsnm usque ad consummationemsmculi. Ilsec ab eo gratis in lerra p.ieem, ut possideamus in ccclo
faciendo agnoscimus Christom in bonis operibus, non loelitianisalutarein.Doiiiinuui credimus re^uigentcm,
corpore , sed eorde, non oculis Jcarnis , sed oculis et aspicimus ascendentem, et salutauius in juilicio
. fidei: Qida vidisti, credidisti, ait cuidam diseipulo suo venientem, non ut merces proponat, sed ul.spcclet;
-incrediilo, qui dixerat : Non credo, nisi letigero. Et non ul vendal, sed ul exigat. Paj'emus illi mercimonia
-Dominus : Veni, lange, et noli esse incredulus,sed fide- uoslra. Quae? non aurum, i>onaigenium, non gein-
lis-( Joan. xx, 27 ). Teligit et clamavif: Dominus marum iila lucentia, sed lideni, spem, caritatem, na-
ineiis, el Deusineus (Ibid., 28). El Dbmiuus : Quia tivilalem,passionem,jesurrect oiiem et ascensionem.
.vidisti. credidxsti(Ibid., 29). Ipsa est lota fides tua, B Ista sunt mercimonia noslra. Nurtquid ipse inanisest
qnia credidisli quod vides? Laudo eos qui non videnl venturus in.nube? Ecce Dominus venjel, et inerces
. el cre.luiu : qula cum viderint gaudebunt. ejus cum eo ; sicul dtcitur : Dxile filiw Sion : Ecce
SERMOXXXVIII. Salvalor luus adveniet, habens mercem suam, el optts
ejus anie faciem ejus (ha. ixn, 11), gui non esl do-
Jtem unde supra._ luinalusinfernus, et corpus ejus ascendit in nubibus,
- Quam pulchrum apparet liltus, dum rep)"etur mer- et de mortuis etvivis unus resonet canius :-quia,/ii_
•dbus, et trepidatmercaloribus! Exponuntur de navi- est dies qttemfecit-Dominus, exsutlemus et jucunde-
bussarcinse veslium diversarum, lcctanltir innumeri ".mttrineo (-RSQ.-.CXWI, 24). Ecce enim innitui tvipu-
'•canlaiilium in jucundilale nautarum , et dives-sinus dianl ab inferno, ei angeli Isetanlur in coclo : ul et
Iripudiat'arenarum. Quid est illud ? et quantum de- nos in isto templo gaudeanms. .
Jectat altendere littus dominicae resurrectionis, el " " '
SERMO XXXIX *.
porlum Domini resurgentis micare mercibus prelio-
sis ? Qui sunl bajuli ? angeli et afcbangeli, qui sarci- In qttafto dicPaschm. ,. ,
nas animarum de inferni vinculis solularum deducunt .El bodie Resurreetio Dorninircciialu" esl .de-saneio
loetiliacpalmis ad porlum : et gerulis cervicibusad Evangelio. Leciuni est auiem E\a;tgelium secundutn
Jitlus perducunt ierrse vivofum. Sic Domino resur- Joannem. Audmmus qtiaeiu ahis libris Evangebi non
yjente ripa fulgebat, quando naufragium geheimre lu- audieramus. Omnibus quidem conmiunis esl praedi-
gebai. ln illa carina corporis Christi ab infens re- catio verilalis,ei de uno fonie omnesbiberunt, tcd
.deunlisimponunturmercespiralica nuper usurpaiionc ^p in priedicalione Evangelii (sicul-sa.pe commonui cari- '.
-sublaia.., omnium gementium animse apud inferos tatem vestram) alia oinnes, alia,lrj.s, alia duo, alia
caplivorum : quando soluli sunt gemllus inferorum, singuli posuerunl. Modo ergo quod auJjvimus secun-
Jie:antur ,in ripa Petri.<Laetelur et illa Maria portans dum Joannem, quia Maria vtdilDoiniiiuiii, et dixil ei
de pigmentis aromata necessaria ; et reportans de .Dominus .Noli me langere. Nondiim_enxm~asceiidi ac\
-sepulcro gaudia pretiosa et morluorum viva de lil- Palremmeum (Joan.-xx, 17): solus evangelista Joan»
.tore mercimonia. Angeli eranl bajtili, et delectabiles Jies comniemoral. Hinc ergo loquendum est san.litali
latores, ,qui Dominum ad gehennam descendentem .vesJroe.Yisiseiiani linicaminibusin sepulcro,nondui_j
•polenlissime deducebant, ct .redeurilem lactissime resurrexissecrediderdiitjSeJ.ablalumesse corpus ejus
.praecedebant. Unus super lapidem niomiin_n.i, ut de monumenlo. Nam el ipse Joannes («eipsum enijn
inerces proponeret morlis simul et vilae, quas propo- dieit, qucmdiligebalJesus\l1>id.,2]), cuni audissel nun-
.ineret mulieribus, et ventilaret pastoribus, dum in tianlibus mulieribus et dicenlibus, TulernniDominuiu
-aurora paradisi matulina fulget ipse Dorainus Jesus meum de monumemo, cucurril cum Petro, el atteu-
-Cbrislus (Joan.s.%, 12). Alii angeli, unus.ad capul, dens jn inonume.ilum vidit sola linteaniina,' el cre-
al.er ad pedes.illius novi praesident monutnenti, ul didit. Quid creuiJit? Non quia resunexerat, s d quia
jnerees linteaminum Christi non yenderent, sed offer- de nionumenlo perierat. Hoc sequpnlia verba.Iestan-
rent.' Dicunt ementibus mulieribus pro pretio lacry- lur : sic enim scriplum esl, quod modo audivimus :
miarum : Quid, inquil, ploratis? Jesum quseritis, non Atlendit, vidil, etcxedidit. Nondumxnim sciebal Scri-
est liic, surrexit a mortuis, sicut dixerat vobis. Ascen- pluras, quia oportuil eum a mortuis resurgere{lbid>-, ,
*dil negotiator ab inferis cum sarcinis pietatis. Non 9). Apparuit ergo quid credidit: quod lidei non crat
creditisde negotialore surgente, videtemercem in s<_-D hoc crediiiit, Credidit, sed faisum credidit. Apparuil ei
"pulcro fulgenlem. Ecce linteamina sepullurae, quse postea Dominus : fugavit falsum, et insei;uit verunj.
,.iion delectet sine pretio possidere. Ecce sudarium Tamen illud quoniam soIebaL movere leetorem, et
capilis. Ecce sarcina merc3loris. Ile, nunliate disci- auditorem non iiicuriosuin,.neque negligeplem, qurw
"pulis, ut patescat sarcma pielatis negotiatoribus lini- modo sit diclum, Noli melungere. Nondum eiiim
versis, linleo resurrexit,, qui LazariJinleo sepulturse ascendi ad P.atrem; liincviJeamus-quid, Domino
i catenas abrupit, fecit sepulturam de linteo peccato- ipso atijuvante, diceriilum slt. Monet .eniin bo.c qitid
'linn, ul vitam redderet angelor-um.Factus est in ripa sit, Noli ms tangere. Nondiim enim ascendi ad _Pa-
horlus amoenus; .quia cessaverunt luniidi fluclus. trem. Qua.ido eiiim ascendit ad Patrem ? Sicut inrii-
Coeperuntprata ilorere, et cessavjt unda latrare, Si- cant Actus apostoloruni (Cap. i/3), quadragesiino
luit slrepitus in inferno, et agnpscitur Chrislus in die post resurrectionemsuaui. quem diem in nomiue
' horto. Et dicit Maria,: Domine, sx tu iltum susiulisti, Dornini celebraturi sunmsquaiiragesima post Pascha.
dic milti ubi posuistiDominummeum(Ibid., 1S). Spor Tunc enira discipuli qui liianibustctigerunl, oculis
liator inferni sestlmalpr ftir coiporis sui : ut ipse in- dedtixerunt. Tuncsonu l vo.Vangelica: yiri Galilwi,
vojaret inembra sua," qui suscitavil meinbra sepulla, quid stalis inluenlesin cwlum?-Hic Jesusqui assum-
et aperuit sine numero" momunenlo. Sed negotialor pltts esl a vobisin cmlum_,sic veniel .quomodo eum IU

'-. * Est Augustini sermo T55, de Tempore; exstat autem editionis nostrae fora. Y,"coI. 1151.
 APPENDIX AD S. FULGENTR ^PERA. "
903 904
distis eunlein ih cwlum (Act. i, 11). Si ergo tunc A Resurrectio secundum Matthoeum,altero die'secun-
ascendjl adPalrem, quid dicimus, fralres mei? Ma- dum Lucam,' terlio secundum Marcurn. Quarto, id
ria eum non polerat langere in terra stantem, et po- est heslerno, secundum Joannem. Sed quoniam Lu-
lerat tangere in coelo sedentem ? Sed hic non pole- cas et Joannes de ipsa resurrectione, et quae conti-
rat, quanto minus poleralibi? Quid est ergo, Noli me gerunt post resurrectionem plura scrip_erunl, quse
tattgere. Nondum enim ascendi ad Palrem meum? Sic non possunt una leclione recitari, heri .audivimus
eniin sonant verba, lanquam diceret: Tunc me lange aliquid secundum Joannem, et hodie adhue aliae
cum ascendero: antequam ascendam, noli me lan- lectiones reslant. Hodie ergo quid audivimus? Quia
gere. 0 Domine, hiees, et non tangam? cum ascen- ipso die quo surrexil, id est, dominico die, cum sero
deris langam? Deinde si antequam ad Palrem ascen- facium esset, el essent discipuli in uno loco, et ostia
derel, lacluni horrebat Iiuinaniim, quomodo sedisci- clausa essenl propter melum Jtidseoriim, apparuit
pulis, non solum vnlendum, sed eliam contreclan- Dominus in medio eorum (Joan. xx, 19). Ipso ergo
dum praebuil, quando dixit: Videtemarius meas et die, sicut evangelista Joannes testis est, bis apparuit
pedes rneos. Ecce tangite, et videte quia spiritus car- discipuiis, mane et sero. Ex eo quodmane apparuit,
nem et ossa non habei, sicul. me videtis kabere (Luc. jam («/., eliara) ipsa lectio recitala est. Quod vero
xxiv, 59). Incrcdulus eliam ille diseipulus Thomas eodem die sero rursus apparuerit, modo ciim recila-
tetigit latus perforatura, et exclamavit, Dominus retur audivimus. Non opus eral ut a me isla coinme-
meuset Deus nieus (Joan. xx, 28); Qiiando letigerat, morarenlur, sed ut a vobis adveiierenlur, propter
nondum ascenderat Jesus ad Palrem. An forle aliquis quorumdam vel minorem inlelligentiam, vel majorem
insipiens dixerit, antequam ad Palrem ascenderet, B negligentiam : ut scialis non solum quid audislis,
viri tangere eum polerant; muliei'es non polerant, sed eliam de qua Scriptura vobis legitur. quod audi-
nisi cum ad Patrem ascendissel? Absurda est ista slis. Videamus ergo quod nobis ad loquendum ho-
cogitatio et perversa senlentia. Prorsus quod audivit dierna leclione proponilur. Ipsa quippe leclio admo-
Maria, audiat Ecclesia. Onines boc audiant, oinnes nel nos, el quodammodo loquitur nobis, ul aliquid
intelligant, omnes faciant. <_uid ergo est, Noli me dicamus, quemadmodum Dominus, qui in ea corpo-
langere, nondumenim ascendi ad Palremflbid., 17)? ris soliditate resurrexit, ut non.solum vhleretur a
Quod me vides, hominem solum putas : Patri oequa- discipulis, sed etiam tangeretur, potuerit iliis appa-
lem esse adhuc nescis. Noli me tangere, talem noli rere osliis clausis.-Nonnulli enim de bac re iia mo-
hominem solum credere, s^d Verbum "oequalegene- ventur, ut pene periclitenlur, afferentes contra mi-
raturi intellige. Quid est, Noli me langere? Noli cre- racula divina proejudieia ratiocihaliorium suarum. Sic
dere quia hoc solum sum quod vides. Ascendam- ad enim disputant: Si corpus erat, si caro et ossa erant,
Palrem, et lunc tange : tibi Escendo, quando intel- si hoc resurrexit de sepulcro quod pependit in ligno,
lexeris sequalem. Qirindo enim me pulas minorem, quomodo perclausaosf_aiiilrarepoliiil?Si nonpotuit,
nondum tibi ascendi. Tangere aufem credere esse dicunt, Non esl iaelum.Sipotuil-.quomodo poluit?Si
puio :-jjuod iacile possumiis intelligere de illa mu- comprehendis inod._m,non esl miraculam.El si mira-
liere quoe teiigit fimbriam vestimenli Chrisli; et culum libijion videtur, propinquas ut neges.quiaet de
salva facta est. Recordamini Evangeliiim. Quando sepulcro resurrexit. Re'spice ab initio miracula Do-
Dominus Jesus Chiistus ibat visilare filiam arthisy- mini tui, et redde mibi <lesingnlis rationem. Yir U-JU
uagogi, et eum letigit mulier quoe fluxu sanguinis -accessit, et virgo concepil. Redde rationem quomodo
laborabat, el eum dixisset Doininus, Quis me tetigit ? £ sine masculo virgo conceperit? Ubi defecerit -ratio,
responderunl diseipuli : Turbm te comprimunt, et ibi esl ficlei oedificatio.Ecce habes unum in Domini
dicis, Quis me teligil? Uicil eis, Tetigil me atiquis. conceplu (al., in uno Deo conceptoj miraculum, audi
Ego scio virtutem de me exisse (Luc. vm, "45). Et illi, et in parlu. Virgo peperit, et virgo permansir. Jam
Taniae, inquiunt, lurbse te comprimunt, etunamsen- tunc Dominus antequam resurgeret per clausa ostia
sisti? Teligit me aliquis. Qtiid est, tetigit me? Illi natus esl. Quserisa me.etriicis : Siper clausa oslia
premunt, ista tetigit. Judaei affligunt, Ecclesia cre- intravii, uhi-esl corporis modus?Ei ego respondeo ^
didit. Secundumhunc inlellectuni quo vidimus rau- Si stiper (al., per) mare ambulavit, ribi est corporis
lierem ut sanaretur tetigisse, quod est credtdisse, pondus? Sed fecit illud Dominus tanquam Dominus.
secnndum hor. dictum est ad Mariam, Noti me tan- Nunquid ergo quia resurrexll, desiit (ms\, cum... de-
gere. Ascendam, el tange. Tunc enim iangc quando slitit) esse Doniinus, <;ui'(../., Quid quod, elc.)%et
eognoveris, In principio eral Verbum, et Verbum vinilas Petrum fecit super mare.ambulare? Qtiod in iIIo.di-
erat.apud Deum, et Deus eral Verbum (Joan. i, 1). potuit, in islo fid<'-.implevit. Sel Cliristus,
Sed quia bominem solum vides, quia "Verbumcaro quia potuit, Pelrus, quia Lhristus adjuvit. Si ergo
factum est (Ibid., 14), Verbum solum non vides. coeperis (ms. coneris) humano "sensu miraculorum
Nolo credas in carne, et relinquas Verbum. Totus disculere rationem, limeo ne perJas fidem.- Nescis
tibi Chrislus appareat. Noli, inquit, modo tangere, nihil >impossibile esse Deo? Quicunque ergo tjbi
quia nomlttm vides qnis sum. Ecclesia ergo (cujus dixerit, Si inlravit per ostia clausa, non erat cor-
figttram Maria gerehat) audiat quod audivit Maria. pus, -responde illi el tu econtrario, imosi taclusest, .
Tangamus omnes, si credamus. Jam a»cendit a 1 Pa- corpus erat; si m nducavit, corpus erat; «l fecit
trem, seJet ad dexleram Patris, confitetur boc bodie Djllud miraeulo, illud natura. Nonne a.imirandus esf
lota Ecclesia. ilocaudianl qul baptizantur : hoc au- quotidianus cursus" ? Ipsse naturffi omnibus miracuiis
dianl antequam baplizenlur. Quando ergo credunt, plenoesunt,'sedassiduitateviIuerunt.Reddemihi ratio-'
Maria tangit Chrislum. lnlelleclus obscurus,, sed sa- nem; aliquid inlerrogo de eonsuetis et solitis; Redde
uus, fide pulsanti aperlus. Ipse ergo Dominus noster. mihiralionem,quarelamuiagna_arborisficisemeiitam
Jesus Chrislus, et ibi est, efnobiscum est, et-eum mpdicum esl, ul videri possit vix; et huniilis cucur-
Patre est, et in nobis est, et ab illo non recedit, et bita tam grande semen parit ? In illo lamen (»is.,
noii nos deserit, et orare nos docet, ut magis'^. et ergo) jjrano seminis exigtio vix vfsibili si consitleres
cum Patre exauJit, "utFilius. " aninio, non oculo, in illa exiguitale,- illis augustiis, et
radix latet, et robur incertum est, et folia futura oc-
SERMO XL*. -fjlasunt, et fructus qui apparebit (ms.,"quia paret)
De die quinto Paschw. U5"Jrb/irejam ost proemissus («/., profnissus) in se-
mine^ Non opus esl muita percurrere.-De quolidianis
, Resurreclioftem Domini nostri Jesu Chrisli secun- rebiis nemo reddet rationem; et exigis a me de jni-j
dum veritatemquatuor evangelistarum hesterno die raculis rationem? Evangelium ergo lege, et erede'
videmus esse complelam. Primo enimdie lecta est facta quoemira sunt. Plus est quod fecit Deus, et non
*
Augusliuo ascriplus in ms. PP. Cistereiensium *'Ms., cursiis ipse nalttrw. Omnia miracuiis plena
S. Crucis in Jerusaicm in urbe. nuil.
&VS SERMO y.LU." 906'
mifaris(o'/., miramur) quodexcedit oiiiriirfopera.Ni-*\ teram, soli boni figurarentur. Ideo non dixit in dex-
liil erat, etmundusest. Sed non potuit, inquis, cor- leram vel in sinistram, quia penhixli capiuulur boni
poris moles intrare per osiia clausa1. Quanta ftiit illa cum malis. jam modo post fesurreclionem qualis erit
moles corporis? Nunquid qualis canieli? Et lamen Etclesia; audile, discernite, gauJele,.sperale, com-
Dominus volens oslendere diflicullalern divilis in- pfehendile. Millite, inquit, relia in dexteram paiiem.
.fantis in regnum ccelorum, et consiJeraii.es hoc Jam dexteri capiuntur. Scitis quia dixit se separalu-
discipfjli fieri non posse, contrislali sunt,nullum di- rum esse oves abhredis; oves posiltiruiu ad dexte-
vi.em posse salvari, respondit Dorainus : Quaehomi- ram, haedosad sinistram; sinistri. dicturum, Itc in
nibus impossibilia sunt, Deo facilia sunt (Luc. xvm, ignem miernum (Maith. xxv, 41); dexliis dicluruni,
2n). Potest Deus et camelum per foramen acus tra- Accipiteregnum (Ibid., 54). Ecce unde, Mittite ief:a,
jicere, et divitem introducere iu regnum coeloruni. in dexleram partem. Misenmt, ceperunt, cerlus est
Qaid mihl d'e osliis ciausis calumniaris ? Ostia clausa . nutnerus, iiemo cst ibi supernumerarius. Modoauiem
habebanf vel rimam. Compara-rimam dsliorum fora- quanti supernumerarii accedunt ad allare, qui in
mini acus, corapara molem carnis humana»magnitu- populo Dei videnlur, el in libro coelinon scribunlur ?
dini camelorum, cl noli calumnjari divinilali mira- Ibi ergo cerlus est numerus. De quibus piscibus et
culorum. vos esse alfcctate, nori audicudo lantum et laudando,
sed bene vivendo. Mittuntur ergo relia, et capiun-
• SERMO XLI ".- tuf pisces magiii. Quis enim ibi tunc parvus quando
~Desexto die Paschm. eYunt mquales angelis Dei (Lttc. x\, 36)? Uapiunlur
ergo cenlum qrjiiiquaginla tres. Dicat mihi aliquis :
Et hodie leclio recilata est de bis quae facta sunt " Et tol ermrt sancti? Absit a nobis ut laiitam pauci-
post resurrectionem Doniini, seeundum evangelistain laiem putcmus sanctorum in regno coeloriim.Nume-
Joannem."Audivil nobiscum caritas veslra Dominum rus.esl significans millia milliuin (Apoc. iiv, 1) san-
Jesura Christum ad -inare Tibefiadis oslendisse se . clorUrn atque fidelium. Quare autem isto numero
discipulis suis, el qui eos jara fecerat piscalores ho- millia quae futura sunt in regno coelorum Dominus
ininum, invenit eos adhiie piscatores piscium. Per signiiicare dignalus est, audite. Scilis legem datam
noclerri autem totam niliil ceperant (Joan. xxi, 1). esse per Moysenpopulo Dei, et in ipsa lege praci-
Viso auiem Domino, et eo jubente relia mitlenlos, punm commemorari Decalogum, id est decem praj-
ceperunt quarilum numertim audistis. Nunquam hoc cepla legis; quorum est unum praicepluih de colcndc
Dominusjuberet, nisi aliquid significari vellel. Quid uno Deo; secundum proeceplum, ne accipias nomen
ergo pro maguo poluit ad Jesum Clirisltimpeiiine.re, Dei tui in vanum; tertium praecepturii obseryalio-
si pisces caperentur, aut non capeieniur? Sed illa sabbati, quod Christiani spirilaliler observanl, Judaei
piscatio, nostraerat significatio.RecolamuseFgOduas carnaliter violant. Isla sunt Iria proecepta ad Domi-
Rlas piseaibiies discipulorum jubenle Dpmiiio Jesu num periinentia. Reliqua septem ad hominum con-
Christo, unam anle passionem, alteram posl resurre- versationem , propter duo illa prineipalia, Diliges
ciionem. In his ergo duabus piscationibus lota signi- DominumDeum tuum ex lolo corde tuo, et ex lota
ficatur Ecclesia, et qualis esl modo, et qualis erit in anima iua, et ex tola mente lua: et diliges proximuin
resunectione mortuorum. Modo enim habet mullos tuumsicut teipsttm. ln his duobtts prwceptis lota lex
sine.iiutr.ero, et bonos cl rnalos. Post resurreclio- pendet el prophelm(Matih. xxli, 37,38).Quia ergo duo
nciii auteni habebit cerlum numeruui, solos bonos. Q sunt praecepta, ila in iilo Decalogo iria peiiinentia
Recordamiriiergo primam piseationem, ibi videamus ad dilectionem Dei, seplem ad dilectionem proxiini,
Ecclesiam, qualis est in isto tempore. DominusJesus quod nemo impiet viribus suis, nisi adjuvetur gralia
invenit discipulossuos piscanles, quando primiun eos Dei, nisi ad;uvet Deus spiritu suo. Jam recolite
vocavit, ul sequerenlur eum. Tunc tola nocte nihil quemadinodum Spiritus sanctiis seplenario numcro
cepcrunt. Eo aulem viso audierunt ab illo, Mitfiie commeridatuV.Apud Isaiam dicil implendum homi-
»-elia.Domine, inquiunt, per noclemtotam nihil cepi- nem Spiiitu Dei, sapienlioeet intelleclus, consilii et
mus, sed ecccin verbo luo rete miiltmus (Luc. v, 5). fortituuinis, scienlioeet pielalis,' spirilu timoris Dei
Miserunl ju.benle Omnipolenie. Quid potuit aliud (Isa. xi. 2). Is.taeseplem opei-aiiones commendant
iieri, nisi quod ille voluisset? Sed tainen eodem ipso seplenario nuroero -Spirilum sanclum , qui quasi.
facto aliquid (ul dixi) sgnificare dignalus esl. Missa descendens ad nos co__iita sapientia, finit ad tuno-
sunt rctia, etceperunt lantam piscium muliiludinem, reni. Nos aulem ascendentes incipiraus a tiinore.
ut duo navigia impleientur, et prae mulliludine rum- perficimur in sapienlia. Initium sapietilxwtimorDo-
peicnlur. Tunc illis dixit : Venile, et faciam vos mini (Psdl. cx, 10). Si ergo Spirilu opus est ut lex
piscatores homvium (Mallh. iv, 19). Acceperunl ab possit iilipleri, accedant septem ad decem, sit nu-
jllo relia verhi Dei, miserunt in mundum tanquam in meius qui est riecem et seplem. Si compules ah uno
mare profundum, ceperunt ianiain multitudincm usquead 17, fiunt 153. Non opus est minc numerare,
Christianorum quam cernimus etmiramur. Duo (al., apud vos nuhierate, sic Compulale; unum et duo, et
Domino)autem illa navigia duos poriu!ossignificabant iria. et quatiior, <sieadde et eaeteros numeros usque
Judajorum et Genlium, Synagogseel Ecclesioc, cir- ai 17, et invenis numerura sacratum fidelium atque
cumcisionis et praeputii. Illorurn enim duorum navi- D sanctorum inregrio cuni Dnmi.iofuturorum.
giorum lanquam duorum parietuni fie divefso venien-
litim Iapis angul.iris esl Chrisltis. Se.i quid audivimus SERMO XLII.
ibi? Premebaiitur navigia multitudine. Sic fit modo. De januis clausis.
MuliiClirisiiani male vivuut, et Ecclesiam -premunt.
Parum estquia premuiit (at., male vhuni), el relia Tuta estjanua ubi ingredilur paterfamilias. Ipse
(lisrunipunt.Nam si non essentretia scissa, schismata enim est oslium et janua. Sic_ingreditu"rdireclus.
non esseni commissa. Transeamus ergo ab ista pisca- sublilis, uledoceat, noncommoneat, ul ltelificet in-
lione quam toleramus, et ad illara veniamus quani spirando, non strepitum faciat visilando. Descendit
ardenter optamus. Ecce Doroinus mortuus esl, sed de"ccelo Deus, audil surdas, loquilur mutus, credit
resurrexit. Apparuit ad mare.discipulis suis, jubet cof diffidenlis, el nullus est strepilus Salvatoris in-
eos retia miliere. Non quomodocunque intendite. traniis, quia novit iulrare per oslia clausa. Intrat
Nam in priina piscatioue non iilis dixil, Mitlile rclia cor homihis antea non credentis, et omne quod bo-
in de.-teram aul sinistram. Quia sisic dicefet, in si- num esi hlasphemanlis. Cum ccefierifcfedere, iucipit
iiisiram, sbli mali sigriificarenlur; si diceret, in dex- adii-irari. Expave^cit ad credenteni, et Christuin ia

* Ms., transire .. " Est

qum clausa erant, Augustini sermo 1 i8, de Tempi>rc.;_,exslat
autem edilionis no-troe lotn. V, col. 115^
PATaoi-- LXV. 2S
 "
907 A-PPENDIXAD S. FULGENTHOPERA. 30»»
cor ejus miseranlisintranlem. Nunquid aperitur eom- A.ul qui pro illis fuderat saugtiinem , daret iliisrie siii
pago mcmbrorum ? Nunquid t.ratis corporis sibi con - proesentia securitalem. Iiitral autem toelesus lmper
nexa a suis separalur articulis, vel necessariis Jiga- rator, mortis exstinclor, huniani generis liberator,
(ttris? Sic ostia clausa ubi,erant apostoli ^conclusi non per vela purpurea, non cortinis transilur auratis,
(Joati. xx, 19), veritate ingressus est corporis, non sed ipse prsecedentibusin spiritu angelicis iegiohibus
tanlum prrjasentia majestatis-. Sic consuevit intrare, ingreditur perpeluus Imperator. Kullus ievat velum,
ut ante promitlat gaudium quam faciat strepilum. nemoaperitoslium. Sicingressusestper januamclau-
Ingressus est ulerum virginis, Spiritus sairclus supei- sanij qui aperuit morlis gebenuam, qui nostram solvit
venit in illam, et virlus Altissimi obumbravit eam ealenam , qui ccelos aperuit, et descendit, el cum
(Luc. i, bS). Generatur, et poiia iila clausa est, quam Corpore ilerum ccelos ascendit, penetrans inteiiora
nemo ingreditur, nisi princeps solus, et clausa, in- velaroinis-, quod opponitur oculis nostris. Ipseenim
quit, erit in sempilernum (Ezech. XLIV,2). Ecce potuilperjanuam clausam Deusverus ethomoVerus
igilur modo qui surrexil de mpnumenli cuslodia, in- intrare, librum cum septem sigillisi-eserare, et the-
greditur aJ apostolos janua clausa, et de sepulcro sauros sapientioe occultos inlrare. Ronus ejus inlroi-
angelus (sicut legimus) revolvit lapidem, et sedil su- lus, quem pacis comitatur nuntius, et securitatis ef-
per euni. Nunquid si angelus non descenderet, Chri- feclus. Quid dicit timenlibus se? Pax vobis (Joan.
stus de sepulcro non resurgeret? aut impediebat xx, 19). Pax salutat in pace, quia jam poleranl di-
lapis Domino, nisi esset remotus ab angelo? Imo re- scipuli formidare, ct lamen ausi sunt de ejus vulne-
isurrexil Dominus, ut non esset angelus necessarius. .ribus relractare. Dicit eis qui subvenit eis : Ego dixi,
Obsequio aderat, non auxilio. Resurgens de sepulcro, " pax vobis, el infidelitas fixa est in vobis. Ego suscepi
et Mariam agnoscens in borto, interrogat Mariam, vulnera veslra, el vos facitis de mea passione certa-
Quid ploras? El ilta, Rabboni, quod est, Domine mina ? Palpale et videle quia spirilus camem et ossa
(Joaxt. xx, 1S, 16). lpse ergo intratmodo ad aposto- non habet , sicut me videtis habere (Luc. xxiv, 59).
los januis obseratis. Dic, evangelista, quomodo in- Thomas absens erat de grege, periclitari coepit i'n
travit? Unde venit? Potenter intravil, gehennam fide, quia necdum videral Salvalorem. Dicttntei di-
aperuil, spqlia cepit. Januas inlravit, et apostolos scipuli. VidimttsDominum (Joan. xx, 25); et ille dicit
salutavil. Non dixit, patefacloesunt rimulaejanuarum, eis : Yidistis "Dominuin crucilixum! Magnrim mira-
nec compago januarum soluta est. Quomodo, inquit culum ! iVisividero fixuram ctavorumejus, et millatn
hserelicus, verum (ul dicilis) corpus per ligni labulas manum meam in latus ejus , non credam (Ibidem)-.
clausas inlravil? Recle hoc dicei.et, si anie passio- Thomas dubitat, et Chrislus inlrabat. Inlroivit pst,
nem causarelur: quando adhuc mortalc corpus gere^ et recessit incredulitas. Thoma, quid desideras?
Iiat passioni subdendum, inimicis tenendum, clavis - Palpa si palpas. Palpa vulnera mea, ut non palpites
figendum, iancea compungendum, sepultura; man- in fide tua. Manum vis in latus meum miltere, uti-
dandum. Jain enim oinnis crassiludo illa assumpti nani velis totus inlrare! Patent foramina mea, ut ad
corporis in divinilale fuerat absorpla el immutala, coelos libi pateat janua mea. Audivit dulcissimam
l.iec lamer. exinanila. 0 raagtmm mysterium ! Inlrat vocem, et recepit integram fidem. De vylneribus me-
januis clausis, ei cicatrices monslrat aperlas. Ipsi dici accepit au. ilum, et segrotus bibil antidotum. Tu
nihil obstabat lnlranli. Tiiomaepi-aopediebatincredu- es, inquit, Dominus meus, el Deus meus {lbid., 28).
lilas "dubitanti. Quid dicis, Thoma? Nisi vxderofora- Intravit in foramina Christi, et aperta est janua i'egni
mina clavprumejus el mittam 'manum meam in latus Q ccelestis. Semper ipsa nos curent, et reficianl vulnera
ejus, non credam (Ibid., 23). Fidele leslimonium • nostra, quse tribuerunt sscculoinedicinam, ut semper
quterenlis et demonslrantis, palpantis et offerentis; canlemus Alleluia.
Nunquid Dominus dixit, Frustr.a requirilis vulnera.
mea? Libenier accepil quod dubitalor prsesumpsit. . SERMOXLIV.
Infer manum tuam in laius meum (Ibid., 27), et non Ubi post resurrecltonemChrislusin horlo Mariw appa-
fallatur taclus tuus. Etsi dubilalor non palpavit, sed ruit Magdaienm.
Salvator oblulit quod ille qusesivit. Spiritus nec pal-
pari nec Iractafi polest, sed quia verum corpus erat, Coricltisusflorescil hortus, Ouminis impelu lsetifir
et verum corpus januis clausis intravit, ipse dixil, cante rigatus, quem primogenittis mortuorum post
Thoma, hifer rhunutn tuam in lalus meum. Quid est, crucis ignomiiiiam et passionis injuriam visilafe-di-
Thoma ? Inde Dominum recognoscis, si palpes vul- gnatus est, honore et gloria coi'onalus. Procera palma
nera passionis? Et ille, Hoc mihi sufficit ad creden- yjrorem sui decoris ostendit : quia caro-Chrisli cor-
dum Dominum meuin, si ejus medelam letigei-o ci- fuplionis ignara immarcessibilis ab inferis resur-
catricum. Ibi esl onmis potestas. lllic est omnis rexil. De ipso namquc Davidici carientis oraculotanto
pielas. Melius le, Dominc, cognosco de passione tua, in ante proediciumest : Non derelinques animam meam
melius lango in cruee lua, qttia exaltalus es pro s-i- inferno, nec dabis sancltimtuum videre corruplionem
lule mea. Exaltare, Domine, in virlute lua, canlabi- (Psed. xv, 10). Ecce flos campi' suaviler reablel in
mus, et psailemus viriules luas (Psal. xx, 14). Quo- pralis. Ubique ibi diffusa gralia catholicoefnatris,
inodd cantabimus? Dominus meus, et Deus meus liliumque convallium circa moritem sacri candescil
'(Jodn. xx, 28). Aperuitjanuasdivmilatis, qui ingres- f) allaris , dum fidelibus universis indumento juslitice
sus est januis clausis, et donavit omnibus paeem de candidatis, conviviumproeparalur angelicaepassioriis.
stti corporis verilale. Posl resurreciionem igittir sancloruin, secum surcu-
lis de sepulcrorum scrobibus elevalis, vesligiis deam-
SERMO XLill, bulans delicalis , ingressus est Doniinus paradisurii
, _- - Unde supra. voluplalis, et quoniairi in auspicio raundi exsuleiri
Paradisi secuin feccrat prsevaricatrix illa capul sui
'
Imperator terrenus non visitat in limore constilu- corporis Eva; Redeinptoreni proprise salutis cuni
ios alumnos, quomodo Dominus Christus metuentes spolio mortis victorem remeanlem ab inferis ad mo-
visitavit aposlolosl Nam si propler salufem terreni liumentum sollicile, vigilans , in horto amoenilatis
regis comites concluduntur obsidionibus tyfannorum, prima meruit speculari Maria (Joan. xx, 11), ah au-
iion dignatur imperator ipse venire ad conclusionem ctore vocala, ab increduljlale conversa, et appella-
'timenlium famulorum :, potest exercilum mittere ad tione sui nominis immobiliter confirmata. Nam cum
subveniendum, proprium autem non humiliat princi- affeclu religiosissimo el corde" meticuloso dominici
patum. Doroinus autem nosler est Rex crelorum, Do- coi.poi'is sepulcrum impatienti sludio frequenlarel,
iiiinus angelorum, suscitalor moiiuorum, salus despe- duos primilus angelos in albis ad caput et peiles, ubi
ratorum. Nbn angelos direxit ad apostolos irieluenles, positum fuerat corpus Christi emitius sedentes aspe-
,qui limebant Judaeos Domini crucifixores, sed ipse xit. Non ideo coelesles-angelidescenderanl, ut ab eis
veuit ascendens a mortuis, introivft januis clausis : caro requiescerilis Domini servaretur, sed ut Marise
t'53 . _ . 'SERMOXLV; - . - 910
Magdaleifs_surfexisse a irioriuis monstrareltir. Quod A conspicis gfadienlem , sed lange njc cum ascenderrt
vero uliique angeli ad caput pedesque sedebanl, unde ad Patrem, ut Palri credas sequalem : Vade atttemad
jain Dorainusstirrexeral suscilato 'corpore vivus, hoe fralres meos, el dic eis: Ascendoad Palrem mettxriel
procul dubio iigurabant, quia ah Orienle usqtte ad Patrem vestrttm, ad Deummeum el Deum vestrtim
Occidenlem Chrisli j-esurrectio praedicaia , tanquam (Ibidem). Paler. ineus esl origine, non adoplione.;
a capile usqueadpedes imiversum orbem fuerat ira- natura, non gralia. Ipfe eniin di\it: Filxtts mettses
plelura.Dicuntauleniei -.Mulier,quidploras(Jtia<t. xx, - lu. ego hodie gcmii te (Psat. n, 7); Hodie Dei sem-
13)? De cd_lo"deseendenlesstolalos angelos cernis, piternum esl. Non habet iniliuni', non habel lermi-
el adhuc femineis laerymis occuparis ? Stalue, iuulier, num. no:i ofium, ifon occashm. Nec speclaiur apud
slalne vacuislimilein flelibtis. Jam deletoesunl lacry- Deum aliquando craslinus, ubi nunquam fuit hester-
m;e ab oculis iriiserorum, qttia solulis gemitibus yin- litis. Talitef ei'go Paler meus esl. Patcf autem vestet
culorum , iriumphalor a-cendit in alluin Domirius est,_cui acceplo mei munefe magisterii orantes dicere
angelorum '. Asccnditenim in aiium,, captivuhi duxtt meruistis": Pater nosler qui es in cmlis (Mc/uh.vui, 9).
captivilatem, dedit dona hominibus (Epltes. lv, 8). Deus meus esi, cii propter vos assumpto homine ut
Dicite milii. o beati, quos cerno, et qui esse possilis esseni inedialor Dei et hominum , in crttee posilus
ignoro. Dicite (inquam) mihis consolatores bopi, quo- dixi : Deus meits ; Detts meus , qttare me dereliquisii
modo plorare non polcro lanlo milii ablato magislro ; (Malth. xxvn, 46) ? Non quia a Patris consortio ali-
cujus aspectum videre desidero, el nec cadaver se- quaiido separatus sum ; aut Paler-ab unici ihdividua
pultum invenio ? Quisnam iste esl adversarius, qui carilale potuil ullo modo discedere, qui ego in Palre;
itainvidet niihi, ut jacens Domini venei-abile-corpus et Pater in me (Joan. \iv, 10); Scd ul in veri homi-
furto conareiur auierre? Non sufficit quod Judas " nis carne pro expialione peccati mortein stibjibienj
vendidit, Jmlaeusemil, Pilatus damnavit, railes iri supplicii; hac vice possem duhiis vel infirmis, etprst.-
ligno irabalibuspcrforavit, morluum aspexit, et acuto cipue maniclneis iiicredulis apertius deriionslrari:
mucrone transfixit? Parvane isla fuerunt, quaein meo Ecce qualiter Dcus meiis est. Deus autein voslef est,
Domino, duin adhuc perviveret, et spiritum volun- quia vos in primo homine mea secum crioperante
larie postea emitteret, a sacrilegis funesta comniissa majestate creavil, et hunceffuso niei sftnguinispretio
suiil. Figilur palibulo vivus, et rapitur de lumulo ad possidenda regna coeleslia, profunda niisericordia
morluus? Ad solatium nostrum dives ille Joseph rccreavit.
poslulalum a Pilato sepulluroe mandandum corpus
atcepit, diligentius in hac lumuli llieca condivit (Luc. SERMO XLV.
xxiri, 5S). Sepulti corporis notavimus locum , aro- De uhico baptxsmo:
mata prseparavimus, ut Doctoris nostri vel exanime
borpus ungentes ardoremoesluanlis animl foveremus: Psalmbs nobis cantavit, el aqua resonuil, quia Do-
Et eccesubilo cum omni cautela,"vigilans et inqui- l-iinus super aquas inionuit, et si tonifru denubibtfs
rens-, festinaus advenio; el mdnumerilum mane repe- Voce lerra concutitur, et _o.i_Domini supe)- aquds
rio. H_e sunt mearum cum aroaritudinfeviscerum, (Psat. xxvm, 5); quoecreatura non mOnelurnisi
decufrenlium quefimoniselacrymarum. Allendile,do- hoeretici, qui aquarum violant sacramcnliim", duni
loreni meura; perpendile vulnerali cordis aculeum, et repetunt mysterium posl Spirilum sanclum ? Quid
donate lacryraanti dulcissimum sermocinalionis no- ergo tanlum esl, quia vox Domihi super aijuas, qualis
stfae remedium. Traclale diligenlius, quseso, tractale /-, cst et ipse qui eas congregavit aquas, dttiii illis nomeil
quasi palroni fideles sefcnis" auribus iniimaium sus- deditet legem, dum lalem edei'et Vocem : Qui semet
non habeljam nekessiialemlavandi: estenim
ceplseveslr_--salulis'riegotium, et deinveniendo lanti lotus esl,tottts
thesauri pignore sapienlissimum prsebete consilium. mundus '(Joan; XIII, 10). Si ad vocem Domiiii
-Rene petis, Maria, bene quoeris,-benepulsas. Nullus super aquas lolus est concussus mundus, ad sacra-
libi abstulil quem quoeris, ipse se potestate propria mentum saiicti Spirilus super aquas,- non est lotus
suscitavil. Dum nobiscumioqueris, cilo luis cojispe- homo mundus quem laval Paler et FiliuS et SpirituS
fctibus apparebii : erit enim tecum Dominus semper; sanctus? Vox eniin Domini quoe repeli non potesl
el satiabcris secundum "quaeconcupivit anima tua; et aUdiri cum tremore potest. Quia qui semel lotus esi;
ossa tua pinguia fiant, et eril cor luum sieut horlus hoc dixit ad pelvem , cum discipulis pedes lavabat;
ebrius, ei sicut fons eujus non deficil aqua : quia ita et nobis myslerii signum singulare tradebat. Pelvis
oculorum luorum velut candens factila vigilat lumi- lolus esl mundus, el rotatum vas illius pclvis circui-
nosa pupilla. ReceJunt nunlii divinilus deslinati, et tus est orbis, ubi sumus ilds tanquarn vasa liguli factk
illico apparuil Dominus niinliorum. Cernit stantem, manibus C.iristi; quia Jesus est qui baptizat in Spi-
et Inlerrogat flentem : Mttiier , quxdploras?'Quem rilu sancto et igni {Luc. m, 16). Vasa decocla si in
quwris? liia exislimans quia horlulanus essel, dicit caminum revertanlur , conlinuo sine emendatione
~ei: Domine, si tu sustulisti euxn; diciio mitii ubi po- frangunlur, et leve esl hsereticisvasa decocta anima-
ftiisli euni; et ego ettm totiam (Joaxt. xx, 13). Consi- rum in baptismo gratiarum, ul ad secuhdum revo-
dera,-<ibsecro, vel tu lugentis conseienlioe gemitum, cent su:e temerilalis lavacrum , pluris se facientes
et noli despicere mei pecloris cruciatum. Islius horli .. quam Spirilum sanclum. T)ic mihi, h_crelice,-quis
te cullorem adverlo. Dominum meum in hoc horto djxit in Genesi : Producanl aqttw replilia animafunl
sepulttun inquiro. Ilorti hujus lu solus es, et cullrir; vivarum (Genes. l, 20); et prodttcioesuiit omnes aves
el cuslos : fteri uon poiesl, nisi ut ipse mibi demon- vivenles de ulero aquarum, nisi qui dixil : Ite, bapti-
stres ubinam inveniam quem dilexit aninia mea. Aut xtie genles in nontine Patris el Fiiii el Spiritus sancl
a le eum invenio, aut ipse es forsilan quem requiro. (Matlh. xxvui, 19)? Una vox est : Producaht acfu .
Intuetur le oculus meus, et infiammatur aspectus reptilia anhnarttm vivaruni; et : Ile, bapiizate gentes
"meus.Nunquidtu es Dominuset Deus meus, ad quem •-.Jeoquoniain ipsa tox est in aquis, quando honilne
"de nocle sitieiis sicut cervus vigilat spiritus meus ? srenali ad ccelum velut aves volantes de aqriis spiri
"0 Maria, qusein me plenam intentionem fidei dire- lalibus producuntUr. Spiritus ilaque iii spbcie co
xisli, veioeiler invenisti quem puro proposito con- iumbse dignatus est super aqdas descendefe (Maith
cupisli. Non est ullra dilala, accepil petitionis pro- ui, 1,6), et super aiictorem liaptismi uhila pieiaie
prise stisevereeresponsum, el de appellalione notninis "manere habitanlis , ut ihtelligas regniim coelorum
cognilionem impetrare mdruit Salvaloris. Jam bre- esse qui renascunlur per aquam et Spirilum sancluiri.
viter requiramus quarej cum Dominus Maiiam vo- Da mihi in alterd loco in specie columbsedescendisse
carel; et ab illo vocala Dominum magistrumque co- - Spirilum sanctum , nisi teemel qriando baplizatus esl
gnosfcerel, audivit ab eo : Noli ihe tangere, noitdum Cliristus, et semel quando diluvium passus esl iriiin-
enini ascendi ad Palrem xileum (Ibid., 17). Hoc esl dus. Da mihi secundum diluvium aul seciindairicoi
utique dieere : Noli lanttimmodo, Maria, hominem iumbam. Unum diluvium, tiria columba, unusramus;
"me puta-e, qnem a mdrluis resurgenlem in horlo "unum baplisma , unus Spiritus, et unuin chrismatis
 311 APPENDIX AD S. FULGENTIl OPERA. - 813
saeramentum. Accusai te illa columba uno contenta _A dam vis congregare voraginem, uUe justum asseras
gestalorio rami frondentis. Emissa esl iterum de arca operaiorem, et non ipsam quse loiam pefficit Trini-
(Genes. VIII,8), el alteram jion deportavit, quia suf- tate.il ? Semel esl congregalum tnare in una
, ficit ei quod unum semel sub uno sacramento. Vecta gatione (Genes.i, 9), semel aquoe-animamvivam congre-
labia columbse lenenlis ramuni tanquam dtio sunt tulerunl, semel patres nostri mare pro-
Teslamenta , ut frondosa lenentis cbrismalis Christi lernntv icibaptismo traus-
'mysterium. Et libi, hseretice, leve esl raultos diluvios •
iterare? Dominus oelo animas in diluvio reservavit SERMQXLVI.
illaasas : lu in sccundo diluvio illiciti baptismi omnes De vile vera.
animas perdis male demersas, quas Christus salvavit
ablulas? Tunc Doniinus dixit, ne diluvium iteranduni Qtiouiam falcibus crudelium vindemiatorum vineas
sperarelur esse ab hominilius : Jam non faciam dilu- noslroe palmites abscindiintur, el contaiiiinalis alriis
vium super ierram, arcum mettm ponam in nubibus ecclesiaium, de paucilate reliclorum camer.e spi-
(Genes. ix, 11, 13). Vidistiarcum in nubibus. Intel- rilalium elangueiil, non habenies tm.braetiluin , cur-
lige non futurum esse diluvium. Audisli vocem Chri- ramus ad Cliristum, qui est viiis vera (Joaii. KV,1),
sti lanquam arcum in nubibus, id est altissimo.judicio cujus cruento pampino ansttiansinumbralur Ecclesia.
definientis et dicentis : Quia qui setnet lotus est, non Ipse eiiiin vitis estveia plaiitatus nobis de palerua
habct necessitatem lavandi. Nolite iterare diluviuni, Subslanlia, cujus virlu. operuii cmlos, et laudis cjus
quia alterum non polesiis invenire Spiritum sancium. plena eslterra (Habac. m, 3).Infle ascenden. atl dux-
Ut video super Patrem etFilium et Spiriluin sanclum, teram Patris vilis semper amoe.ia, viriJem dans
y oestuantibus gialiara, exlendit
<quartumlejaclare conarisaul primum, ut dica.quia palmiles seos, aul na-
uhi tu non.es, nemo baplizandus est. Paler inlerest, tivitaiis suoe can lido llore vestilos, aut passionis
.Fiiius inlerest, Spiritus sanelus interest, quia non cruenlatione injutos, manibus in cruce prolensi=,
potesl nisi in Trinilale quod proeceptumest celebrari, velul pampinos dilalavil in lerris : ut sit iefrigi>ri'im
El tu dicis non esse rectum, quia non fui pr.esens. bene credenlibus Qirislianis. Curramus s .b^ istam
Ergo Deusnoster est pra.sens,'ubi lu non es absens. uinbram, quacde ccelesti ost inlexta vite ver,., el di-
De Domino dictum esl : Lavabil Dominus sordes filio- cainus sub lempoi.di cauma, Ecce Chrislus Dnminus
rum et jiliarum Israet (Isa. iv, A-). Ad Dominumdi- nosfer, qui traditxisesl pro peccatis nostris (Rom. iv,
ctum est : Lavabis me, et super nivem dealbabor 25), in umbra ejus vivenuts in geutibus alienis : et
(Psal. L, 9). Non dixit: Laval me ille, el ille; sed : tangenles nos eliam citharam D.iviJ suh vite cantan-
Tu me lavabis, quia el sacerdos et populi ab uno la- les d.camus, In umbraalarum tuarum sperabo, donec
vantur, etsacerdos quod accipit, exhibetsacramento. transeai iniquitas (Psal. LVI,2). Ecce enim iniquitas
Paler interest, et non tibi snflicit? Filius interesl, non transil, sed crescit; non quiescit, sed saevit.-
et non libi profuil? Spiritus sanclus interest, etadhuc Dum vindemiat. aper de_ silva et singularis ferus de-
tibi non sulficit? Suflicit illis quos baplizavil Pelrus pascituream (Psal.LXXIX,ii), quia quiela esl in fhror
et Paulus. Paulus aiilem dicebat, quando sacramen- no suo vilis vera, et irascilur Paler agiicola : quia
tum tradebat : Nunquid in nomine Pauli baptizaii amara vitis facla esl alicna. Curramus a I istius vilis
cstis (ICor. i, 15)? Tu forsitan de nomine^Pauli ac- purpuream deslinam sanguinea. pas-ionis, et velut
cipiens occasionem, diclurus es qtiia plus baplizavit slaluam a'ticis leneamus arundinem, do.iec Paler
per beattmi Joannem. Inulile est istud argumenlum, i(j illi agricola remota falce restilual pietatem, et dicamus
non tibi palrocinalur. Dic mihi uter erat sanclior, unius oialionis pampino consolaule prolecti, Pa-
Joannes an Paulus? Ego ulrumque "fateor. Tamen ler, Paler qui es in ccelis, quare tiimium laboramiis
Paulutn possum dicere Joanne fuisse foiiiorem. Noli in lerris ? Nonne tu es vilis vera agiicoia, et vinde-
legravando juvare, ul videaris quasi recte facerehoc miat nos aper de siiva humanam barbarus nesciens
jpsum dicens , ne beato Paulo caiumniam videaris misericordiam ? Nonne lu vineam de Mgypto trans-
irfogare. Inveuit saneius Paulus duoJecim viros, et lulisli, novellasli etim, elimplevil terram (Ibid., 9)?
inlerrogavit eos si accepissent Spiriium sauclum. Testis est Golgotha, ubi sub cruce fecisli scrobem.
Illi dixerunt : Nescimus-,nec nomen Spirilus sancti Ibi planlasti vineam verara sanguine simul et aqua,
audivimus aliquando. Et ait Paulus : In quo ergo donec propaginala vilis a' palibulo, a sepulcro, ad
bapiizali estis baplismate? Responderunt : Baptismo coelum, lexft monlesnmbra ejus, etnioJo a l amputaiii
Joannis (Act. xix, 2, 3). Et baplizavit eos baptismo dos palmiies ejus montes occupavil barbarus impor-
Christi. Non rebaptizavit, quia illud prius servile eral, tunus. Cooperuit arbusla ejus cedros Dei (Ibid., II),
hoc dominicum est baplisroum, Joannes baptismum el modo nos excelsi amputanl inimici : duin non
liahet suum, Paulus baplismum Christi habet, nori miserentur infanii, nec seni, quia facieinsenum non
suum, non Joannis, sed.baptismum Christi. Transit erubuerunl, et super sugentes mamiilas misericor-
-illa proecursio baplismi pcem.enlue, quia ipse clama- diam non habuerunt. Ubi est turris fortitudinis a f.t-
bat: Ego vos baplizo in pmnilentia, qui aulem venit cie inimici ? Deseruerunt eara angeli et asceiulerunt
post me, ipse vos baptizat in Sphitu sanclo (Matih. leviores aquilis.barbari. Deus,iuquii, venerunlgenles
III, 11). Nam post Judam traditoreni nemo baptiza- .•D in hmrediialem tuam, pollueruni templttm sanctttin
vit, quia baptismum habebat non suum, sed Salvato- tuum (Psal. i_xxvi:i,1). Inlerpella pro nobis, vltis
ris. Joannes baptismum suumJiabebat. Ergo Paulus, vera, quia nostra amara facla sunt peccata : ita ut
ut accipcrent Spirilum sanctum, in baplismo Chrisfi quoeramusumbrain, el non invenianiusnisi falces et
lavabat. Et tu conliieniem libi-, et dicentem, bapti- lauceas. Ambulans stritlel aper de silva, et singula-
zatus sum iu nomiue Patris, et Filii, el Spirilus ris ferus depascens eam, quia Leo d>.iribu Juda
- sancti, iterum lavare contendis? Quia lu ibi non 'quielus est in sede sua, et non d.ibit vocein lutis,
fuisti , non est plenum Trinitatis sacramentum? donec feraenoclurnoc f.igianl caecilatis. Ideo facti su-
Ubi eras quando dixit Filius Dei : Jie, bapttzute mus in desolationem. Noli paier Llcuin luaemoiie-
genles in nomine Palris el Filii el Spiritus sancti rationis in moderalis tradeie gentibus alienis. Ne-
(Mutth, xsviu, 19)? Usque ad lempus luurii recen- sciunt putare, sed ampulare. Tuesnosti bene purgare,
tissimum ac sordidissimutnynanefuil Trinitatis vo- qui super nivem nos dignatus dealbare. Sicau-
cabulum , ut plus valuerit tua separatio quam Trini- scinde, ut servcs nos m radicc, non ul pereat de
tatis unila coiijwnclio? Sed ego juslus siim, inquis, terra memoiia nosira, sed sint ni vite .e;a vesligia
•et vos peccalores. Filius utique malus seipsumjusii- nostra, et ccssanle sanguine occisiouis, arida viie-
fical; exitum vero suum non abiuel (Prov. xxiv, sec. _scat vitis,dercparatis de captiviiaie sarmeiitL : quod
LXX); sicut tu, qui jusiificas te, efsine te vacuas putamus omnibus-i-anctis qui de isia .inen pro-
-Triniiatem. Qttanti falsi lesles, prophetse el sacerdo- feruntur. Nonne modo sub cjus raiicibus deambu-
les iniqui in lege veteri circumcidebant fiiios Israel, lantes sancti dolenles, afllicti, vivi dellesH,pro.mor-
et secundam uon legis circumcisionem; et lu secun- tuis pj'ojecti condolent 1 Nonne cuitj dicimtjs, Quare
 9.3 SSRMOXLVIH 914
"vihdemiat nos aper de silva, forte respondet uobis A nisi mundi essenl, fructum ferre polulssent: et ta-
Isaias viriilor bonus, Qtiare ? Quia sns.JHiii, inquit, men oinnem qui fert' frucium, purgiit agricola, tit
ut facerelis vvas, fectstis autem spinas (Isa. v, 4). fruclum plus alferat. Qnis enim est in hac vila sie.
Quare ? Quiu stistiiiui, inqtiit, ul facerr-tis oeqiiitateni: muridtis, ut nriii sit.iuagis magisque mundandus.?-
ft-cislisnon jusiitiam, seJ clamorem. Sed iierum con- Nam (Aug., Ubi) si dixerimus quia peccalum non Itii--
veriamur ad Palrem "agricolam bonum, cujus cor bemus, tws ipsos decipimus, et veritas in nobis- noii
ei'ucla\it verbuui bonum (Psal. XLIV,1). Ipse solus esl; si aulem confessi fuerimus peccata noslra, ftdelis
purgat sarmentum de vite sua, non falce acula, sed esteljuslus, qui dimillal nobis peccala, et einundet.
gratia motieraia. Angeliis et arcbangelus non audent HOSab omni iniquitale (I Jonn. l, 8 et seq.): mundet
islam vincam purgare, ministri cnim sunt, nori agri- utique mundos, boc est frueti.osos, ut lanlo siut fi-u*-
colae. Solus enim Pater novit Fi ium, quia nemo no- ctuosiores, quanto fuerint mundiores. Jam ros munui
vit Palrem nisi Filiu.." Hoc lantuin oreinus ut non eslfs propler verbum qttod locuiussum vobis(Joan sv,
abscisi deficiaintis, seJ purgatis sarmentis fruclum 3)s Quare non ait, Mundi estis prOpter baplisnium,
pluiimum afferamus. quo loli estis, sed ait, propler verbum quod locuius
sum vobis, Miisi quia et in aqua niundat verbo ? De-
SERMO XLYiL*. trahe vefbum, el quid est aqua nisi aqua ? Accedit
Jicm de vile vera et palmile. veibum ad eleiueulum, et fit sacramenlum, eiiam
lanquani visibile verbum. Nam de hoc utiquc
- Iste locus evangelicus, fralres, ubi sc dicit Domi- ipsum dixerat, quando lavit discipulis pedes, Qui lolus esl,
nus vitem, et discipulos-suos pahnites : secunihim „ non indigel utlavet, sed.est mundus totus (Joan. xui,
4ioc dicit quod est caput Ecclesioc, nosque membra 10). Unde isla tanta virlus aquae, ul corpus taiigat,
ejus, medialor Dei et hominum homo Chrislus Jcsus et cor abluat, nisi lacienle verbo : non tjuia dicilur,
(/ Tim. ii, S). Unius quippe naturoe sunl vitis et pal- sed quia credilur ? Nam et in ipso verbo alitid est
miles : propier qttod cum es^et Deus (al. Dominus), sonusiraiisiens, aliud viiius iminariens. JIoc est ver-
cujus ualtirsc non sumus, factus est bomo, ul in illo buxn fidei quod prmdicamus, ait Apostolus, Quia si
esset.vilis huiiiana natura, ctijus et uos homiiies confessusfueris in ore tuo quoniam Doniinusesl Jestts,
palmiles esse possemus. Qaid eigo esi, Ego sum vitis et credideris in corde txtoquia Detts illum suscilavil a
vera (Joan. xv, 1) ?-Nunquid ut adderel vera, hoc ;id mortttis, salvus eris. Corcieenim creditur ad justitiam,
eam -vilemrelulil, unde isla similitu<lolranslala est? ore aitlem confessiofit ad salutem (Rom. x, 8 el seq.).
Sic enim dicilur. vilis per siimliludinem, non per Unde et in Aclibus aposlolorum legilur, Fide mun-
proprielalem, qiiematliiiodum dicilur ovis, agnus, dans corda eorum (Ach xv, 9). El in Epistola sua
leo, aquila, pelra, lapis angularis, el «ciera hujus- heatus Pelrus, Sic el vos, iitquit, baplisnia salvos fa-
modi, quaemagis ips.i sunl vera, ex quibu. dicunttir cit, iwn carnis depesiliojordium, seciconscienliwbo-
isue similitudines, non proprietates. Sed cum dicit, -nw inlerrogalio (1 Petr. m, 21). lloc esl verbum fidei
Ego sumvilis vera (Jer. n, 21), ab illa se ulique dis- quotl praedicamus : quo sine dubio ut mundare pos-
cetnit cui dicitur, Quomodoconversaes in amaritu- sit consecratur et baptismus *". Chrislus quippe no-
dinem vitis atiena-(Isct. v, 4)? Nam quo pacto est hiscum vilis, cum Palre agricola, dilexil Ecclesiam,
. vitis vera, quoeexspetlala est ut faceretuvam, fecit et seipsum tradidit pro ea. Lege Aposlolum, et vide
autem spinas? Ego sum, inquil, vilis vera, et Pater quiJ adjungat, Ut eam sanclificarel, inquit, mundans
-tneus agricola esi. Omitempalmilem in menon feren- C eam lavacro aquce xnverbo (Ephes. v, 6). Mundalio
tem fructum, tollet ettm; et omnem qvi jerl jruclum, igitur nequaquam lluxo et labili tribuerelur elemento,
vurgabileum, ul fructumptus affcral (Joan. xv, 1, 2;. nLi adderelur in verbo. Hoc verbum lidei tatilum va-
Nuiiquid unum sunt agricola et vitis ? Secuntlum.hoc let in Ecclesia Dei, ut peripsum («/., ipsara) creden-
ergo vilis Ciiristns est secundum quod ;nt ", Pater tem, ofiereniem, benedicentem, linguenleni, etiam
major me esl {Joan. .\iv, 28); secuntlum aulem -id lar.tillum mundet infantem : quamvis nondum valen-
quoJ ail, Egoel Pater unum sumus (Joan. x, 50), el lem eorde credere ad juslil am, et ore coulileri ad
ipse agricola esl. Non est lalis quale. tunt qui ex- saluiem. Toium hoc lit per verbum, de quo Doini-
trin=ectisoperando exhibenl miif.slerium';sed taiiscsl, mis ail, Jam vos mundi eslis, propCer verbum quod
ut del eliam inlrinsecus increnieiiluin. Nam neq<:equi locuttts sum vobis.
planlat esl aliquid, nequeqtti rigat, sed Deus qui incre-
mentumdat (1 Cor. m, 7). Elutique Deus Chrislus est, SERMOXLVHI '"*.
quiaDeuseratVerhuin : undeipse elPalerunum sunt: De Ascensione Domini.
et si Yerhum caro factum esi quod non erat, manet
autem quod erat. Denique cum de Patre tanquam de Quanlis ornalibus gatidiorum refulsit hodie aula
agiicola dixissel, qudd infrucluosos palmites lollal, coeloruni I Angeli enim vola sua sperata ditilius re-
• frttcluosos aulem purgel ul plus afferant ftuclmn , ceperunl, elhymnum dixerunt in alleyalione poiia-
conlinuo etiain seipsura mundalorem palmitum osten- rum. Lux in cociis, splendor in januis : quia sponsus
dit. Jam vos, iuquil, mttndi eslis, propler sermonem - -ascendit proeedens de llialamo suo, sessurus in
qttem locutus sum vobis (Joan. xv, 3). Ecce et ipse Ihrono sno. Unde sanclus Davidponitorganumsuum
mundalor esl palmilum, quod csl agricoke, non vilis D in foribus cceloruni cantans caniicum novum, quo-
officium: qui eliani palmiles operarios suos fecit. njam qui descendit, ipse est qtti ascendii super cmtos
Nam etsi rion danfincremeiitum, impenduni tamen omnes (Ephes. iv, lo). La_lioribus ergo plectris or-
aliquod adjumenlum ; sed non de suo, quia sine tne, ganum langens resultai, et dicit proioferura aelerni
inquit, .ttihitpoicsiis facsre (Ibidem, S). Audi eliam consulis, cei'iiens, non auro geinmi^que decormn, •
ipsos confilenles. Quid autem est Apollo ? Qujd sed nubium glacie candidatum. Qtti ponil nubem, in-
aulem Paulus? Minislri per quos credidistK et uni- quit, ascensum suum, et ambulat super pennas vento-
cuique sicut Doniinus dedit. Ego planlavi, Apollo ri- rtim (Psal. cm, 3). Jam enim supcr aspidem et basi-
gavil, sed Deus incrementum dedit. Non per. illos liscum aiubulavit, el coiiculcayil leonemet di-aconem
sed per seipsuiri facit. ExceJit hoc bumanam hiimi- (Psal. xc, 13) pede inortis, plausu i'esurreclionis,
lilatem, excedit angelicam sublimilalein, nec omnino mirabilis in oculis nostris, clarificalus corujcat,
pertinel nisi ad agricolatri Trinilalem. Jam vos mun- ascensione virtutis, sedens super nubem levem,
di estis, mundi scflicel atque munJandi, Neque eiiim compluens apostolos pacis liaeredjtate el leslamen-
' Traclatus est S. "
Auguslini in Joannis Evange- e. baplismus. . . .
- '*'*
**Sic80.
gelium Legebatur alias apud Atigust. serm. 179, de,
' cola autem apud Aug. In edd. interserebantur
- hic, agri- Tempore. Yerum nec Aiigustini est, nec Fulgenlii:
secundum
- **_Al., (juodsine quod aij. —Exstai edilipnis ij,osli'iptoipo, V, col. 2085.
dubioeltnundavepossitconsecralast
 ?lo APKLNDIKJ.D S. FULGENTII OPERA. 9IG
iaria carilatc. Pacem mcain dotvqbis, pacenvrelin- A Mittil coritinuo duos coelestes pr.eloj-es, ut.alumnos
quo vobis (Joan. xiv, 27). Ati lianc melodiain sonan- suos securos redderel metuenles, et in gaudium con-
tium organorum anle aulain regiamque
' cn.oruin in- verteret lacrymanles. Oporlebat enim ccelesles mitti
vilali proscquunltir aposloli, benediclionis viam consolatores, ne remanerent trepidi piscalores. Nam
petiluri gradiunlur cumDomirio filii sppnsi, pignus ct cum imperalor de urbe transit ad urbem, et ejus
accepturi Spiritus sancli. Levans aiitem inafius suas nuntialur adventus, non roillunlur, nisi domeslici
benedixit eos (Lttc. xxiv, 50), dedit eas arrham spon- prsetores, ac palatini, -ul nuntient provincialibus,
salis muneris preliosam, non ex auro gejnmisque quando est regis advenlus,autreditus. Itaet Domino
•dislinctam, sed caritatis ansulis corilextam caienam, accedente, prsetorum ( al., proteclorum ) coelestium
qua alligati sequantur eum ad sponsam agni Jeru- iurba resplenduii decantaniium, ut lanquam provin-
salem patriam sempilernam. Domine , inqiiiunl, cialium respirare faceret angelus a, limore corda pa-
quare nos derelinquis ascendens, qui nos elegisli iu storum. Qitando cliam paliluf etresurgit, domeslici
.ripa pnecedens ? Domine, quando sumus verba lua angeli de-itinanlur, et in urbe ac prsetofio liionu-
super uiel ei favum emiiius accepturi, et stillanlia menti i;esurrexisse riuntiavurilDominumcceli.Et cuni
-roranlis ^rali.e balsamum de luis labiis»ac faueibus nunc ascendil, de choro procedenlium Poleslalum",
libaturi ? Aut instrue quo ascendis, aut ne deseras et de mulliludine cantan.lium in aere castrorum duo
cum ascendis. Quasi sculobenignilatis luseremansi- palatini coeleslisimperii diriguptur, ul flebiliarequie-
mus in apeiio nudati, lamquam pulli matris ample- scerent lumina piscatoruro, Hymuuin coelestemreci-
clentis pennalo' yelamine destiluti.' Quando venies tant piscatores. Viri Galilmi,quid aspicitisJesitm eun-
,ad nos quifedemisli nos ? Morstua preiium nostrum lemin cwlum? Sic veniet quemadmodum vidislis eitm
-sit. Ascensus luuspignus noslrum, ne nimio absor- " euntem in cmlum(Act. i, 11). Profectus est desidera-
•pli' niccrore niergamur, .quos elevasii de geimtibus bilis : non veniet vobis lerribilis. Nubes in occursu,
iuferorum. Ascendens ergo Dominus, alumnorum nubes in reditu. Vulnera poiiavit, ipsa iterum. re-
siiorum tristitiam' de nube excelsa suspiciens. emil- •portabit. Crucenj retulit cum triumpho, signum Filii
tit consoialorem 'moeroris, nunlios abscede'nlis, et liominis parebit in coelo. Sic veniel in ipso corpore,
indices revertenlis, Viri, iuquiunt, Galilmi, quid sla- in ipsa nube, in ipsa veritale, vobis in amore,.impiis
tis respicientes cmlum? Iltc Jesus quem videtis] sic ve- in treniore. Deati quibus vere dicitur": Sic veniel
.ttiei quemadmodtimvidxsltseumcunlemin cmlum(Actx quemadmodum vidistis eum euiUemin tjoeluin. Nun-
i, 11). Sic veniel, una eril evcclio, una lectica nu-. quid sic veniet oculis peccatorum? Ipsa erit veritas,
-bjfera, una species mansueta, scti clarifica, etpecca- non ipsa erit seciirilas. Dies erit tfemeridi judicii,
toribus metiienda. Non vos cjus lerrebit aJvenliis, descensus angelorum, resurreclio morluoruni.. Ac-
quos consolalur ejus ascensus. Sic veniet clavorum cedent angeli, et quodam digito luboesonanlis tan<
vulnera illsesailemoiistraiis, ct foraminum crnenla gent sepulcra lerraj treraenlis, ut p'gnora Testituant
monilia. Vobis filiissponsi coronam cceleslisexbibe- throno igneo judicanlis. Accedenl angeli ad sepulcra
ljiilimperii crucerii, vulnera nori mutabit, quoniam prophelaruin et ipsonimaposlolorum, om.iitimque
- signtim Filii hominis in ccelo fulgebit (Mallh. xxiv, sanclorum, et dicent, Eece est qui sicredit quomodo
50).' Acceplo ergo aposloli ascendejilis mantlalo de- ilerum ascendit. Non diximtis, quia sicveniret quo-
super veitiuro sancli Spiritus pignoie preiioso, in modo vidistis etim euntem i.i ccelum? Qui deduxislis
lemplo' erant unanimes collaujarites Dominum, ut euntem, suscipile redeuntem. Isla allocutio non est
una eos iuveniret corona ignea auioonantiumgralia- Q. - linguarum sepluaginta, sed paranlur nubes carrucse
rum. In lcmplri ergo, fralres, semper unanimes de- ' pluviales, ut occurranl in rore, et refrigeriosa amce-
riioi'emur, et in domq Domini ambulantes cum con- nitate, qui conscientisenon tiroent quoeslionem.Pe-
cordia pacis ejus spefemus adventum, et in lemplo taniusVrgo a Domino Deo nostro nt, sicut hodic
ejus omries gloriam dicainu^. Et sicul ignis gralia Ascensionis celebramus diem, ita revertenlis merea-
insidat super nos, non igne succensa, sed roscidala mur niiUuiinain suscipere piclatem, ut dicamus ei
, corona. . mane: Mane.adorabo, D.omine, maiie aslabo libi, et
cpnlenjplabor le (Psal. <v,S).
SERMO XLIX '.
llem nnde supra. SERMO L ".
De tancto die Pentecosies.t
'Delectat aspicere Chrislum Doraiiiuni portalorns
jnubibus asccndenlcm, cum fesurgens a niorluis re- Fratres carissimi.hodierno, iie anniversalia snleni-
verli coepit ad ccelum, unde venerat salvare genus nitas agilur quo die Doniinus noster Jesus Clirislus
' liumariuin.
Qui sunl qtiiexspectant ascendenlem? qui Spiritum sanclum misit, quem. discipulis ante pronii-
viderunt fesiirgentem, fugerunt pendentem, et se- sit. Dixeral enim, Noii potest ille yenire^ nisi ego
tjuuntur oculis ascejidenlera. Timor in cruce, amor abiero (Joan. xvi, 7). Quadragesimo ilaque die post
, in nube, visus delectahilis in aere. 0 dulcis despen- resurrectionem suam, cujus soleinuiiatein ante dies
•.enlis affeclus! 0, delectabiiis evolanlis aspeclus ! decem egimus, ascendit in erjelum : nec immemor
. Facit vale,"et benedicit in pace. Illi se commendant, pollicilationis suse hodie misit Spiritum sanclurn ,
et \lle beijediclionis relinquit gratiam. Renedicit eos D quo impleli sunt prius cerituraviginti, qui simul fue-
exterisis nianibus, et prsepaialis in occursum impo- ranlcongregati, eamdemque Domini promissionemfi-
Uiiur nubibus : finit eloquium, et jara repetit coslum. deliler exspectaoanl. Scriptuin-est (Aci. n, 2) quia
- Candida enim subito apparuil nttbes, eveclio paraia faclus esl subilo de coelosonus, quasi ferretur flatus
. de ccelo. Apparuit eni.n nubes, inlravit in eam qai vehemens; el visoesunt illis quasi lingusedivissesicut
- educilnubes ab exlremq.lerrw ( Psal. cxxxiv, 7 ), iit ignis, qui et insedit super unumquemque illorum; et
obleetaret oculos eorurii nubis amceiiitas, et irrorarel
- eos ascendentis de ccelo suavitas cceperunt linguis omnibus loqui, quomodo Spiritus
: ne sola deside- dabat eis pronuntiare. Flatus ille carnali palea cor-
ranlium inanis remaneret anxietas. Ecee in clypeo da mundabat-; ignis ille fenum veleris concupiseentioe
, Actuum aposlolorum pendenlium vivunt picla lumina consuinebat. Ita quippe tunc.Deo placuit sancti Spi-
- piscalorum. AdeslConsolatof,quia ascendit Salvator. ritus sui siguilicare praesentiam, ul qui eitm acccpis-

* Nec isle est ex ms. codiqe Yafeno descriplum , aliquot iocis

Auguslini, etsi legebatur ojim apud
ipsum serm. 180, de Temporc. — Exstal editionis
; nostrse lomo V, col. 2080.
. . "Huncsermoneme.xhibuimns suprainiergenuinos
S, Fulgentii sermones boc inilio, Anniversaria so-
leninitcts,etc. Verum qtiia eumdem posiea rcpcrimus
ampliorero et casligatiorem quam tunc licuii uobis
eum excudere, el in islo' quidem ms. Augustin? ad-
judicattim, ideo ipsum prout ibi— habelur appendici
nostro hic inserere non piguit. Exslat editionis
uostrae-lomo V, col. 209.1. •,
 - -
9« ;". SSRMO,LIK " ; 518
sent, "omnibuslinguis loquerenlur. Pj-ius-ilaque bre- -, , bus. Celebramus quippe eum diero quo Dominus JP-
viler vitleamus quare Deus, quando eum promisit, sus Christus,Tesurrecti6ne et ascensioiie^glorificatus,
dixit, Non potesl ipse venire, niri ego abiero. Ncque inisil Spirilum sanclum: Sicut eriuii scriptum est i(i
enim separabilis est Spiritus sanclus, aut irapotens Evangelio cum dicerel: Si qttis silit, venial, et bibat,
srat eo praesenle venire, a quo non polesl discedere. flumhta de, ventreejtis fluent aqttw vivm; evangeiisia
Sed quoniam discipuli. adhuc infirmis formam servi serinoiiem exponit, et ait, Iloc aulem dicebat de Spi-
Dominus"demonsli'abat, in qua Verhum caro faclum ritu, queni accepturi eranl Iti qtti in eum fueranl cre-
est,et habitavit in nobis; caniemvero Doinini eliam diluri. Nondum enim erat ris Spxriius dalns, quia
camales poterant intueri : fonna autem Dei, in qu» nondum fuerat Jesus glorificalus_(Joctn.vn," 57, 58,
non rapiiiam arbilralus esl esse se sequalem Dco 39). Reslabal ergo ui, cl.irificalo.Jesu, cum resur-
(Philip. II, 6), lion potest nisi ab spiritalibus oogi- rexisset a mortuis et ascendisset in ccelos, jam dare-
tari, proplerea dixit, Non potesl ille vcnire, ni.i tur Spitilus sanclus, ab eo tnissus a quo proinissus,
ego abiero : lanquarn diceret, Quaudiu cir. a meam sicul et facluin est. Quadraginta eniin Dominus post
carnem occupatus est vesler carnalis aifecius, landiu resurreclionem diebus cura discipulis suis conversa-
meam divinilatem non suscipit spirilalis vester ob- lus ascendit in ccelum, ci die quinquagesimo, quem
iuius. Dono enim Spiritus sancli promiserat eos in- liodie celebfainus, misit Spiritura sanclum, sicut
.roducendos in oiiineinveritatein,sicut scriplum est: scriplum.est (Act. u, 2 etseq.), Quia factus est su-'
Fide mundans corda eorum (Acl. xv, 9). Beati autem Jjilo sonus de ecelo quasi ferrelur flalus vehemens,
mundo corde, qitoniam ips.iDenxnvidebunt (Malth. vi, .ei visajsunt illis linguse divisae, sicul ignis qui inse-
8), Abscessil itaque eorporaiis formaDoriiini a cor- dit super unumqueniqne eorum; _el cceperunl linguis
poralibus octilis eoruin, ut pef Spirilumsanclum di- '5 omnibtis loqui, quomodo Spiritus dabat .eis pronun-
viuitas Domini iasinuaretur cordibus eorum. -Nunc tiare. Flalus ille a carnali palea corda mundabat.
/deinde videamus quare tunc hoc>erat signuin prae- Igiiis ille fenum veteris coneupiscenlia. consumebat.
4_eiiiiseSpiritussancti,_ul quieum accepissenl lingnis Lingure illoe quibus loquebanlur a -sanclo Spiritu
oinnibns lpquerenlur. Neque enim eliam nunc non impleli per.omnium geniium linguas fuluram Eccle-
.dalur Spiritus sancius, et lamen qui eum accipiunt, siam proesignabant. Sicutenim posl diluvium superiia
Jton loquuntur otunibus lingtiis : quo evidenti ndra- impielas hominuitt ttirrim conlra Dominum fabrieavit
-culo se illo lempore demon«lrabat. Inielligendum est, .excelsam (Gen. xi, 7), quando per iinguas divcrs-as
-Fi-alres carissimi, hunc esse Spirilum santruin, quo dividi meiuit genus.bumanum, ut unaquseque gens
cariias Dei diftundiiur in cordibtis nostris. El quo- .linguam propnam loquerelur, ne ab aliis inielligatiir:
" niam carilas Eede-iam Dui congregaiura fueraitoto sie bumilis pielas Hdeliuni earuni linguarum diver-
orbe leriaruni, quod lunc eliani unus homo polerai, sitalem Ecclesiseconlulil unitati : i>t quod discordia
nl Spirilum sam lum accipiens 1'mguis omiubus lo- dissipaverat, colligeret carilas, el buniani generis
querelur, nuncSpirilu saitctocongiegata ip-.aunitas tanquam unius corporis men.bi'a dispersa ad unum
•"Etcles.a.li guis omnibus loquilui. Proinde si quis- -capulCIirislumcompagiaala redigereniur.etin sancti
quam dixerit aiicui noslrum, Accepi.ti Spiriium san- corporis unitalcm dileclionis igne conflarentur. Ab
cium, quare non lingttis omiiibus loqueris? respon- hoc ilaque dono Spiritus sancli prorsus alieni sunt,
-dereuebel, Loquor sane omnibus linguis , quia in eo qui oderunt gratiam pacis, qui' societafem non reli-
-Clirisli corpore, hoc esi, in Ecclesia sum, qttaeloqui- .nenl unilalis. Licet etiam ipsi hodie solemniter con-
-tur omnibus lingu.s. Quid- enim aliud Deus lunc si- 2 greganlur, Jicetistas audiant lection& quibus Spirj-
gnilicavit nisi Spirilus sancli procseilia Ecclesiam lus saiiclus esl promissus et inissus, aJ jtidicium
stiam linguis om ibus locuturaui? Impleium esl ita- .audiunl, non ad prscraium. Quid eriim eis prqdest
-rrue quod promiserat Dominus, Nemo miitit vinum - percipere auribus, quod cordiims respuunl; el ejus
novumin utres veteres; sedvinum novumin uires no- diem celebrare, cujus lunieii odeiunl? Vos auiero,
vos millunt, et utraqtie conservanlur (Matllt. ix, 17). f alres, membra corporis Cltiisli, germina unilalis,
- Merito ergo cum audirentur linguis oiiinibus-loqnj, filii pacisfbunc tliem agite Iseti, celebrale secufi.
noiinullidicehanl, Ui musto pietti sunt (Acl. u, 12). . IIoc enim in vobis implelur, qtiotl illis diebus quando
- Jam enim facli f«erant*ulres novi, sanctiiatis graiia . ve.ijl Spirilus sanclus prsesignabalur. Quiasicul lunc
- reiiovaii: ut vinonovo, hoc esl Spiritu sar.clo repleti qui sanctum Spirilum percipiebat, eliam unus horoo
(ijiguis omnibiisloquendo ferverent, el Eeclesiamea- hnguis oranibus loquebatur , sic et nunc per omnes
-.t-tolicam per omniutn gentium linguas futuram evi- genles qmnibus linguis ipsa unitas loquitnr, in qua
deulissinio illo miraculo pra.sigiiarentT Hu .c itaque consliluli Spirilura sanctum halietis, quoniam Chri-
riiem, dileclissiiui, sic celebrate, lanquam unitatis tsti Ecclesia loqttente omnibus linguis, nullo schismaie
-
corporis Chrisli. Non enim fruslra celebratis, si hoc dissidetis. i ,
esii. quod celebratis : illi Ecclesioecohsereiiles, quam
" Dominus SERMO Lll
implens sancto Spirilu, lolo raundocrescen-
lem agnoscit suani', ct agno-cilur a sua. Tauquam hem de Penlecoste "- _
sponsus sponsam, non perdidit propriain, quiiuienio
ci supponil alienam. Vobis enim in omnibus geulibus In hac solemnissimacongregalione, Spiiilus sancli
" constitulis, hocest Ecclesise Cbristi, membris cor- ) de .loslo descendeniis celebramus adveutum , qui
' poris Christi, sponssc Chii-li Apostolus dicil : Sttffe- jam frequeniavimus JMedialorisad ccelos revertentis
rentes invicemin dilectione, sludenles servare uni.alem ascensum. Promiseral quippe Patris unigenitus Fi-
in vinculopacis (Ephes^ jv, 2, 5). Videlequia, . lius, dum hominem geslaret iu lerris, auii;r_renlibus
- spiritus
ubi proecepit ut sustineamus invicem, ibi pqsuit clile- sibi beatis apostolis, dicens : Nisi abxero, Paracletus
ciioneni, ibi spiritum noininavit unitatis, ibi ostendit . non veniel ad vos (Jotin. xvi, 7). Paraclelus Grseco
vinculum pacis. Hsec est domus Dei de vivis lapidi- .eloquio^consolalor diciiur in Latino. Consolalus est
bus fabricata, iriqua talis .paterfamilias laetaiur ha- pusillaiiimcs Cbi;isttis, habitans cum bominibus ju
bitare, cujus oculos ruiria divisionis
" - non debet of- liomine Deijs, susceplse jiiansnetudinis .magisterio,-
fendere. beneyolumfoiiitudii!is-su-_prxbensinfirmisau.\ilium.
. CojisoIaioi'em promillil Spirilum sanctum, ne liistcs
SERMO LI •.. discipuli remanerent post ejtts ascensum, qui cuia
De eodem. _ ipsis maneat in oeternum^0 individuae. operationis
unilas! 0 Filji et Spiritus sancti cum Patre omnipo-
Dies fratres, gratns ill-uxit, quo sancla &o- tente consimilis et consempilerna polesias! Deum
r lemnitasnobis,
fidelium fulgel aspectibus, fervel in eordi- Patrem e§se consolalio.nisPauIus aposiolus praedicat
"*
Esi apud Augustinum scrmq. 187, _deTempore. — Exstat.editionis jjo&n» tpmo V,col. 1243. .
 »11 APPENDIXAD S. FULGENTtl 0PE_t_L 920
r.CCtesiauiUOIIIUIIIU.UIII iiiiuruians : ueueaicius, m- . noimnum calidi mustt polat.on<s.sopitus, eHiciiur
quit, Deus Paler Domini nostri Jesu Christi, pater Aignolae"lingusc diseriissirous? Quomorio poterit te-
misericordiarum, et paler totius consolationis,qui con- mulentus lingiiseqiiam non ditlicii iiiagislerium ,usur-
solalur nos in omni tribulatione nostra. De Filio vero pare, qui labiis vino turhaiis in proptia looulione
'sequenli sennone subjecil, riiceris: Sicut abundant incipit claudicare? Ignoi-alis-[uidioquamini deiirari-
passipnes Chrisliin nobis, ilit et per Cltristum abttndat tes. Vanilas irrogalae hujusmodi culumnisevestram
consolalio nostra (II Cor. i, 5,4, S). Ecce Pater con- relundit dolosam, redargiiilque falsilatem,. nostram
solalur, ecce similiterFilms consolaliir, ecce Spiri- confirmat el astruit s.mplicissimarii verilatem. Om-
-- tns sanclus consolatur, qui Paraclelus nominatur. fies apostoli venerandi, novi el .inlegri,iiul.is pitia-
"Quomodo a qttibusdam sacratae unitas scindilur Tii- ciis veluslafis assuli, vino novo ^puroanles, pingue-
nitalis, (|uoe ct indissociabilem porsidet in domina- dine videlicet Spiritus sancti redundantes, ct aliis
iione virtulem, ct in consolalionis munere commu- suaviter flagrant, et in semelipsis incorruplibili.sih-
nem adoplivis exhibet caritatem? Principaliter ergo cerilaleconservant. Revertlmini ergo, prajvarieatores,
potestale a Palre procedens, riec a Filio recedens, adeor, apponile animae veslroenares, eapile ineffa-
Spiritussaiiclu..suptrapostoloscoeterosqueceniunivi- bilem odoris lanti dulcedinem, labiorumque interno-
. gintiuna habitationeeolleclos,hoJierna diedescatidit, rum haustu, mellifluum bibile cruoris inexperli sa-
pollicilationem verissimam retinenles, spe^ecura porem. Hoc vinum viscera cural, corda isetifical,
gaudebant, oratione conlinua exigebant. Indeclina- sobrie inebrial, et ad eonvivium oelerni 1'alrisfami-
hili palienlia firmissimesuslinebant, •superiorisdigni- lias polatores suos invital. Nos aulem, fralres mei,
taris charismala percepluri in superioribus habita- in hac saccaiissima festivitafe, spiritali jocundilale
bant, fitlelem crediderunl promitlenlem, et cordibus fj gratulantes, sempitcrnae Trinitalis unum Deum co-
pi'separatiouevmundatis nieruerunt excipere venien- leutes, unumque nomeu oranles, sereimni-ignem
tcm. Faclus est igilur de ooelo sonilus, sicul nunc Spirilus sancti, quo apostoli repleti sunt, meduliis
recitatuni audiviinus, lanquam adveniente spirilu nostris coeiitus inspirari poscamus : ut omne riubi-
valido, et replevit tolam dornum ubi erant seilenles, lum ab itilimo domicilio pellens, sensus iiitelligenlia!
et visoe sunt ill.s- dispenitoe linguoe lanquam ignis, fulgoris sni claritate periuslrel.; quatenus valeamus
seditque stiper unumquemqueeorum. Etrepleli sunt vigcnie in nobis potenlioe ejus limiine priinogenito-
omnes Spirilu sanctfl, et coeperunt ioqui variis lin- runi Ecclesiam lampanlibus faculis -inlroire, sancto-
guis, quomodo Spirilus dabat eloqui eis (Act. n, 2 rumquespl^ndentinm choris angelicttm alleluia de-
et seq.). Quod in-igne Spirilus sanctus adveniens su- canlaitles feiicitate perpetua inluerere.
per beatos aposlolos sedit, Deum se esse judicio
manifestavit. Deus enim nosier, ait Vas eletiionis SERMO LIII.
Hehrseis scribens, Ignis consumens est ( Hebr. xu, Iii Nataii Joannis Baplislm.
29). 0 salularis I
ignis quem suis accenderc cupiens
in electis clamabat Filius majeslatis, Ignem veni mit- Congregavit
* nos hodierni diei prseclara nativilas
' tere in terram, el
quid volo, ritsi ut accendalur (Luc. quo natum sanctum Joanncra Cliristi Doraini prae-
xu, 49 '>0, inqiiam, salutaiis ignis, cremaits slipu- cursorem.caiholic.e Ecclesioe veridica testatur au-
' lam vitiorum, in coj'uscans flamma virlutum,. excolavit -ctorilas.IIujus pater venerabilis Zacharias pontifica-
qaodammodo illius mansionis coelestifornace pis- lus sui tcmpore, cum in Sancla ingredpretur sancto-
catorum aposfoiorum labia bealorara, et quasi peri- rum, ulvirlutum Do.nino, sicut nunc Luca^.Evange-
tissimus aurifex sordiculas' ex omni parie diligentius C linm docuit nostris auribus recensilum,' placabile
coquendo detersit, ut nilidum tali de oflicina produ- adolerel incensum, expavit repente divinitatis niveo
citur aurum, Chrisligeno exercitui erogandum, et eullu peroethei'a angehnn volanlem, et corusco de-
• stipendio tolius sseculidislribulione lorgissima pro- scensu a dextris allaris inler sacrificia consisfentem.
-futurum. Yullus in aposlolis rutilans insjgne decus 0 salulis holocausli proposilio, el Deo beneplacila
sancti Spiritus praeferebal, etlingua inlernas divitias sinceraeimraolalionis oblalio! Ascendil ilagranlissima
puhlicans diversarum gentium mullitudiue congre- sttavilas precis, delectalus est habiians in excelsis
' gata suavissimoeloquio prasdicalionis permulceluit. Dorainus majeUalis, et disposito ante srecula imper-
cum admiralione et menteconfusi, spicabiliscoiisilio voluntalis, responsum accepilsim-
' Stupebantautem
quia audiebanl iinusquisque eorum lingua sua loqui plicis interpellatio sacerdotis. Yerum eum a.lvenltis
illos. Et dicebant ad alterulrum : Nonne omnes isti sui visilatione delerrilum Gabriel angeius conspexis-
qui loquunlur Galilaei sunl? El qtiomodo audivimus sel anlisliiem, continuo blando fovit alloquio trepi-
eos loquentes nostris lingui. niagnalia Dei (Acl. n, 7, daniem. Ne timeas^inquit, Zacharia : quoniamexau-
8)? Magnospalatii coelestis a sreculis absconditos dila esl oralio4ua, et ttxor lua Elizabeth pariet tibi
Spirilus sanclus reseravit hodierno die recessus. filhtm, el vocabis nomen ej\s Joannem, el erit gau-
Qtianti exindo prolali snnt tbesauri! Quanti donati dium txbiet exsullalio, et multiin nalivilate ejus gau-
emerilis servulis iapitles preliosil Quanli ditaii sunt debunt. Erit enim magnus coram Doxnino;vhtum et '
auro nobilissimo, nullo visibili melallo comparando! siceram non bibet, et Spirilu sancto replebitur adhttc
Non enini fossores adhibuit exsilio relegalos, qui ex ulero malris sum 'Luc. i, \T>ct seq.),ei reliqua.
poenali labore suscepto, brachiis deftcientibus, et "_ Obslupuit Zachaiias, qui non pro postulando libero
infectis nigrediois fumo corporibus, ut ad obryzum templi secreta introivit,sed pro populo Dominocom-
mundissimum pervenirent, secretas terrariim venas mendando legatus astiterat, et ancipiti tractalu ilu-
nialleo pulsanle riinarenlur: sed super'eleclos apo- cluans usque ad vtillus sufftisioneinmulatus, cogilare
stolos Spirilu veritalis insedil, pectora oraque re- primilus coepit emensum suoetempus cetalis, deinde
plevit, tanquam regalium infigens ornamenta gem- -- elElizabelh iiifecundaccomparisjani in stimmum se-
iharum, cognitionem linguarum distribuit diveisa- nium dierum proclivilale vergeniis, geininaque dubi-
juni : ut dum unus bomo variis loquilur linguis, re- talione permolus, exstil^it angelico promisso (quod
fciialura unilas pulchriludinisin oinnibus figuraretur non decebal) incredulus. Unde hoc, inqtiil, scium?
Ecclesiis. Sed inler cseleros qui lunc Hierosolyinis Ego enhn sum se.jftr, et-ttxor mea processil in diebtts
aderanl, el Deo gloriam dabanl, universalis provin- suis (lbid., 18) : lanquam diccrei, Impossibilisriiihi
ciaeviros,- iionnulli caceatiimprudentia meinis, ehrios videlur, o beate nunlie, lusepollicilationis assetiio;
el musto plenos bealos aposlolos invitlendo subsan- meis enim in lumbis virtus emarcuil seminandi, in
nabanl, elirridendo dicebant, Isli ebrii sunl el musio mea quoque conjuge nunquam spes apparuit parien-
pleni (Ibid., 12). Respondete mibi, duricordes ad di, liansacta est in utriusque membris aelas congrua
cfedendum, proclives ad detralienduro, quisquamue partui. Quomodo vel ex marilo sene decrepita anus
*i.l., - .
quantum secunduni.Emeridamusex inilio suosequcntis, plane simili.-
 "
9M SERMO LIV. . . 93!
concipere, vetjam desiccala surculi veterriosi radice, \ mundi Salvalor,-praecessil de slerili geniltr, quo iml,-
iluro corlice lecla poteril arbusia slerilis gerrninare? •.lus inajor eslin natis iiiulieiinn eleclus. Iste metatuj\
Noli, noli, Zacharia, coelcsli obsistere volunlali; ver- magnus anle magnificum, mirandus ante pisecelsuiii,
bum Dei velociter currirquocunquc fuerit destina- amicus Verbi, paranymphus sporisi, qni virginein
iuni. Nullo obstaculo praepedilur, ut deificse ordina- virginum,' Dei scilicel Agnum aspiciens, velul spon-
lionis periicial iniperala. An non legisli (I lieg. i, 20) sum regali diademate coroiiatuin, de virginaii tha-
Anriam slerilcm posi roullorumaiinorumseriein Sa- lamo processurum, nuplias Cbiisti et Ecclesiic diu a
muelem filiumpeperis.e? Nunquid in easolius carri-t- patribusardentissime desideratasadve.isse cognovil:
lis eoncupiscemiaepraevaiuil coitus, aut virilis lan- atque ex viiiculo pudici veulris aula consecrati uteri
liim inserlio pullulavil? et non_polius fides viiiutem teclari proprium speculans creatorem, non corpor_eis
in conceptione sentinis impetr.ivil?-Rachel Jacob pa- gressibus salutans, sed lolis animse molibus conscia
tris lui copulala conjugio (Genes. xxx, 25), nulio genilrice serus puerperio tripudians singulari joeuit-
prolis conce*ssofructu gemebat. Placuil Creatori, et ditalegesiivit, et exsultando in utero, ex ulero salu- -
effecta patriarcliarum maler loseph illum caslissi- tavil. Sic "namqueElisabelh ingredienli ad se Mariae
mum alque induslrium virum generare promeiuit: sanctse resporidit, Benedicta tu inlermulieres, et bene-
qui -recusans sluprum impudiciti-p, et dislfahentium diclus fructtis rentris tui. Et unde hob milti, ut veniat
fiatrum oblitus injurise, palri simul,- omniuinque in- mater Domhti mei ad me? Ecce enim, ut facta esl vox
sidianliitai famil>i_c eognatorum famis leinpoie fiu- - salutationis luat in auribus meis, exsultavit in gaudio
menia largiler minislravit. Ahraham simililer, sicut infans in utero meo (Lttc. i, 42, 43, 44). Ilaque quia
el tu-albescentis capitis digriitale, a_viquematuritaie "„ Rex el medicus lerraj, Deus ei homo Chrislus, pretio-
senescens, cum jam-ccnlenaiii numeri prolixos age- sissimum exhibens sui cori oris amidotum, pr.opler
ret annos,, inceulivas cupidinis frigescenle.fervbre, boinjnem reficiendum longa peccatorum valeludine
nullum sibi sperans fiiluruni slirpis Jegilimaesucces- sauciatum, in horninem veniebat, lam excellentissiroi
sorem, no.ine de veiuia nonagenarfa sacra ex -sese alque peritissirai archiatri nobilissimus praeviuspla-
conceptuin Isaac suscepil hseredem (Hcbr. \i, 11) ? " nain viarn, semitamque reclissimam, non in teria.
AJeptus est pius pater gigriendi possibilitalein, quia convallibus, sed iii-sensibus hominum componebat:
fidel.m creJidit pollicentem. Proplerea igitur, quia mansionem regiam sprelis doiuibus eburueis, despe-
tu, o Zatharia, quod ex veibis mci oris audisli. in- clis laquearibus aureis, marraoralisqtte praeloriis ab-
credibile esse dixisti,-donecJet-undetOro.uondam sle- dicaiis, in animis creJentibus coelorumDomino proc-
rilis costa lua, silenlii carcere tlelrtisa coinpedila te- .parabat. Gratulare igilur, gratulare, beate Zucharia
. nebunlur labia tua. Et cum Elizabelh ex desperatione sacer^doset pater, quod exiguo lerni mensis lcnipoie
libi promissum genuerit Dlium, tunc oris tui refor- ~flagello coireptionis imposito effari ininime valuisti,
mabitur absoliitiri linguoa seriiiocinaiilis officium. 0 amplilicato fenore recepisli. Dubitasli latiluliini ctim
myslerio eravida". 0 miraculo Tef_rta bencficiosa de nascituro pignore pra_Jicanlem audires archanr
viridicta! Paler vocis voce privatur, et landiu ultio- gelum, de sacris egrediens muius ad populum, einen-
nis senlentia duravit in patre, quandiu Vox Verbi danlis silenlii lolerabile priCltilisli suppliciuni. ter^
nasceretur ex niatre. Vox qiiippe Joannes, Verbum niinanlis diei meta volvenle magnum corani Domiuo
Chrislus. Eumdem audi>Joaiincm vocem se esse fa- ' suscepisti liliuiii, senili ex ulero fusum. Suscitatus
tenlem.•Ego mtm, inquit, vox clamanlis m deserio : quo iiomine puer appellarelur natus, sicul libi evan-
Parate vidm Domini, recias jaciie setnitas Dei nostri C gelizayerat angelus, sumplis pugillaiibus Joanriis
(Mallh. III, 3; Jsa. XL,5). Audisti Joannem vocem seripsisti vocabulum. Coiiliuuo resolulum esl tute
-in ereroo proclamanlein, Yerhum intellige Christiira taciluniitaiis vinculimi, et beneiliclione dominica
individua cuin Patre sclenilate regnaiilein. Ut auicm cumulalmii canorae voeis libi reslitulum est famula-
Jioc el crcdere possis cl capere, alium ausculta • tum. GauJearaus, fiaires, etiairi nos ipsi in islo so-
Joannem. Illum dico Joannein Zebedseipiscaloris fi- lemnissimo die miraiidam nativitatem servi devota
•lium, pridem relicienlibus rettbus occupaium, flucli- frequentia _celebrantes , inenarrandam nalivilalcm
bus marinis intenium, eruendis pelago piscibus ge- Doininilola cum reverentia praeslolantes : ut quibus
nuino artificio dedituui, nunc vero Clirisli -discipu- lajtitiain procuravit per steiilem \eiiientis generatio
"luin, aChrisIo cum ca_leiiselectum,prse cstieris di- pra.cursons, fruclu inlemer_it:e Yiiginis subscquenU
leclum, a Christo apostolicum et evangelicum egre-' pe_i'petua
-
tribuatur setriritas Redeniploris.
gia simililudine aquil-C foiiiparatiiro, stricto lapsu ' ,
aera sec-antem, vehementi stridore volando cuucta SERMO LIV.
sublimia peneiraiiltm, coeluinac sidera praefereun- llem unde supru. ~
lem, poleslates invisibillum sedium peslpon. niem,
doniinaliones angelicas iranscendenlem, el Verbumi . Congregavit nos htijus diei piacclara soleiijnila.,
Detun ex Deo et in Deo manenlem intrepido mentis; quo natuin sanctum Joannem Chrisli I.omini praecur-
obtutu impraesiricia acie conteinplantem. Ipse et- sorem calholicajEcclesiiBveridica teslatur anctoritas.
ei.i.n folus talilerde Christo in exordiosua.praedica- Cujus merita exofdia nativilalis ejus ostcnduni, Do-
tionis inlonuil, ln prindpio erat Verbum,el Verbumi mino testilicante atque dicenle quod In natis mulie-
' eralapnd Dettm, el Detts erat Veibum. IIoc crat in\ D rum nemo surrexil jnajor Joanne Raplista '( Matth.
principio apud Deum. Omniaper ipsum facla sxtntr eti, x_, 11). Nulla quippe Ecclesia celehrat diem quo car-
sineipso facltim est nihil (Joun. i, 1, 2, o). Eece qua- nem assumpsit, quinimo illuJ frequenlat quo carnalia
lis et qtiaull Judicis die hodiertio clarissimus natusi cuncla reliquil. Domiiiiigitur iiluslris et beala nati-
estprscco, ante coiispecium pairi pronuiitiaius, pei vitas. celebralur, quam stella protlidit, et Herodes
quein fueral mairisinalvo feremlus. Quse est istai expavit, quam idein sanclus Joannes ex ulero, ef in
- gratia irieffabilis? Quiu sunt isle incomprchensibile.i ulero Spiritu sancto replelus iripudiaiis agnovii, re-
divilirelargilatis? Clausus secretis genitalibu? retine- verendissime saluiavit. Quamobrem iniitiiui' pra.co
lur, el ibi santii Spiiilus munere decoratur. Necdunii qui nuiiiiet Judicem, dirigitur prsecursor qui pr.edicet-
vivendi principia inter homiiies auspicaiur, el Pro- Salvalorein. De ipso eieniin diclum.est : Ecce mitte
pheta Altissimi designalui'. Ita.quippe Gabriel illus- angelum meum anie faciemJuam, qui pj-wparabit viam
iris "palatiicoeleslis cancellarius asiipulalur, MuUos, luam (Malach. m, 1).-De quq eliarii prophela Isaias
inqull, filidxumIsrael ronvertel ad Dominum Deum<: vaticinalur dicens : Vox ctaxhantisi'n eremo : Pardte
ipsorum, el ipse prmcedcl illum in spirilu ei virtutei viam Domini, rectas facile semilas Dei -nbslrL Omnis
Elim, utsconverlal corda palruminjilios, et incredu- valtis implebilur, et omnis mons el coltis humiiiabitur,
los ad pmdentiain justorum, etparare Domino plebem el erunl quw pravasunldirecla, et ijUmaspera sunt
perfeclam {Luc.i. ll>, 17j.Nam quia veniurus eral in vias planas, cl iid_ebhdniiiis caro Saivulofem Dei
vtilvoeyifgjnaiis"pnrissimis visceribus, non iibidine (Isa. XL,3,4,5). Eccc vox sonat in efemo, humilitas
seminatusf.s"ed fide conceptus' ad- redemptionem pra-cipitur montjbus, et a superioribus viis acsemitis
 92o": <- APPENDIXAD S. FULGENTIIOPERA. 924
toiiiipsis recliludo el planilies imperaluf. In, homi-- A Vox Yerbum pra_ce;sit, lucerna Solem justitiaeante-,
rium corda fidei proecoeomponilur, ethumana mor- cessit. Gignilur vox ex stcrili sene, et Yerbum ex
lalitas deterreiiir. 0 carnalis infirmitas, quid facturat porisstma nascitur virgine. Hic In arid s yisccribus
es in adventu serenissimi Judicis, crim de tuis faciisi crealor vigorera r-enovat juvenilem, in vifginalibus
ralionem reddere cccperis,"quoenon vis nuncpriedi- vero membris Clirislus nalurae immutat legem. in
calionem suscipere lanli pra.coms clamanlis atque5 Elizabeth libidinis calor accessit, in Maria vero iervor
dicenlis : Eccejam securis ad radicem posita esl arbo- virginitalis non abscessit, quia Spirjlus sanctus ad-
ris. Et omnis arbor qumnon facit fruclum bonumexci- veniens divinum templum aplavit. Naseilur ante Do-
detur, et inigiiem mittetur(Litc. m, 9). Cujus proeco- minum servus, anle Jndicem metator excurrit. Con-
nis quanla sublijiiilas nasce.itis sit, in boe apparuit. ditio federis conjugalis in Joannemutaiur. InCliristo
Dum enim essel^terilismater, advocaluspro populoi evaciialur: quia semim sleriliumcopulaedidit muiidq
eioquenlissimus fuerat pater. At vcro cum slerilis5 Joannem, virginalis aulem inlegrilas sieculo peperii
fecundaretur mater, multis et absque voce efficitur Salvalorem. Sed in genitrice Joatmis infusa dignosci-
paier. Qui tempore pontificatus siii, dum pro populo> lur esse carnalilas, in malie vero Chrisli sancii Spi-
intra Sancla sancltirtim inlraret ul Domino inceqsuuit rifus esl operatt majeslas. Celebremns ergo hutic
ofierrcl, ecce subito Gabrielero illuro seeretoruin l'a- diem, carissimi fratres, in augmenlo (idei, spei et
miliarissiroiim divinorum per oclhera volanlem inter cariialis, non nugacitalis, nequiiise et vanilalis : ne
allaria perlurbalu-, eonspicit assislentem. Quem cumt eiim prsecurSoreraDomini conliislaverimus, iraiura
* cerneret
placido vullu, lali fovit alloquio trepidan- ipsum Judicein cum venerit seiiliamus. -
tem : Zacharia, ne limeas : exauditw elenhnsnni ora- .
tiones tum, ei uxor tita Elizabeilt pariet iibi filium, et 'R - . SERMOLV.
vocabisnomen ejus Joannem. Vinum el siceram non ~'DeDecollationesancli Joannis Baptistm.
bibet, el Spirilu sanclo replebitur adltucex utero mulris '
sttw, ei multos filwrum lsracl converlel ad Dominum Evangelicse lectionis, fralres, hodiei'na narralio
Deumipsorum (Luc. i, 15 et seq.), et reliqua. At iile npporlunam collationcm sensibus nostris allribuil.
iiilra secogitare cu.pil, el usi|iie ad vullus sulfusio- Autlivimus viliis obviasse virlules, ctim Herodis ne-
nem mulatus admirans ait: Undehocsciam? ego sitm quitia. Herodiadis luxuria, sancli vcfo Joannis ve-
senex, et uxor mea pi'ocessitin dicbtts suis (lbid., 18). neranda justitia demonslrata esl: in lanlum utliben-
Et angelus : Crede, Zacharia, angelo , crede coelesti ter susciperet morlein, nc videretur contemnere veri-
jninislro : accommoda nuntio fiilem, si non vis per- talein. Vide quse tria in uuam conveiierint causani.
dere vocem. Ecce uhi incurristi perfidise noxam, Mirandseres, si recte disculias gravilatem propheUo,
-stalim accepiii in oslio liiiguse catenam. Hic ange- luxuriam muliebrcm, ct Herodis soevissimamferila-
licus et gaudiimi portat el vinculum : lidcm obser.at tem. Dicite inihi quid babelis cum Joanne Raptisla,
ci vocem. Si credideris, gauilium nieruisti; si non Herodes et Herodias, quos ad cousoriuuii adduxit
"credideris,lingtisevinculnm iiicuriisti. Et Zacharias: tiominum impurilas criminum ? An hoc tiinelis, ne
Undehoc sciam? ego cnhn sumsenex , ct uxor mea qui vobis vocabulis conjiingimini, in luxuiia forsitan
processit in diebussuis. Et angelus : Ergone inipo- separemini ?>Estote cerlissimi quia, sicut uno cou-
tens est Deus de sterilibus -prodticere.ffilimii,qui e. sensu cadilis in liixuriam , ita uno nomine suscipie-
limi maleria fecit.hominem primutii ? El Zachariiis : tis sententiam. Tenelis in carcerem jusluin, quia
Unde Itoc, iuquil, sciam'.' Et ille : Ego sum, inquit, Q ( vobis legaliter interdixil incesluni : quasi possil ve-
Gabriel, qui assislo ante Dominum,et missnssttmlogui rilas alligari. Et si oinnia membra_\iiiculorum nexi-
ad te,'et hwctihi evangelizare. Et ecceeris lacens, nec bus asliingat, sola lingtia non potesl tuslodiri, cui
poteris loqui usque ad diem quo hmc omnia fiant, pro Iibcrum est verilatem ab impiis contaminaii. Al in-
eo quod non credidisliverbis meis, quwimptebunlurin quies: Quare inipedildes;tleiiuih nostrum?Ille poiest
temporestto (Ibid., 19 et 20). 0 mira potestas ! Non des'deriumiuipeaire, eni licctin teinpore flagilia rc-
ereditZacharias sterilero jussu Doinini parituram, rt movere. Nunc vero cum hoc libi denunliat prophela,"
'divino prsecepto vintulum ejus meruit acciperc lin- quia Dominivbluntali displiceat. nemo fere sapiens
guain. Tollilur a Patre, donec generalur a niatie, ttt erubescit audire, quod non.piguerit sine verecundia
'tuncaccipialverbuin, ubi susceperil filium. Obslupuil -perpelrarc. 0 humana deinentia! Ul luxnrielur Her;.-
in cilhara- corporis pulsabulum vocis, et cum uni- des, necatur Joannes. Nuuquid piophett sup te ler-
versa viverent in corpore membra, sola jacuil in se- rn.it nierito, el non diviuo judicio? Res est exlremae
puIcrO denliuni lingua. Eral igitur in manibus angeli dementise, oJisse loqueiilem, nec ineiuere judican-
et munus el gladius. Denegavit Zacharias miineri lem ; qiiasi iiicirco jam non limeas judicem relicen-
aiiiroum, et exercuit angelus in lingua supplicium. dun., si prscconempossis necare elamaniem,, de quo
Non creditlil, et siluil, angehis loquebntur, (i Zacba- Isaias lesialus est, dicens : Ilic est vox ciamantis in
rias in serroonis palalo ligiibalur. Ule in promisso eremo : 1'arate viam Domirix,recias fuctlesemilasejus
filiotilubabat, exspeclabal angelus lidem. Ubi Zacha- (Isa. XL.3). Jam veiiiendumestadpassionis fitsligiuin.
rias non credidil, illico in ore compeJes laciturnitaljs Paratum est convivale thealriini, producilur lasciva
accepit. Ybltitabaiur sermo in ciale peetoris. n.ec carnifex femina quseprophelam non gladio, s.ed sal-
audiri poteral foris, quiaejus ora imperii clausa fue-L ,D tatione prosternat. Molli puella gressu procedil in
rnnt clavis. Ecce angelusdaiistrum in labiis Zacha- roedium, homieidiumpeiilura, el adultero placitura;
rise posuil, el hospilium yerbi conclusit. Ascendit alien.umin pedibus poiians sanguinem, et sceleris
-imdevenerat, signans quod prseceplo divino legiwc- postulalura mercedem. Sic sallat ut placeat, sic pla-
yat. Tunc solvitur quando Joannes nascitur. Tunc cel ut occidat; proh nefas ! ul luxum corporis sui
accepit ejus lingua solulioneiri quando Ellzabelh edi- mulicr periculum pelal capitis alieni. Quidagimus,'
di Vocem. lpse eniroJoaimes Vox clun\anttsin eremo, Joannes? Quem non lerruit vasla eremi soliludo, lerr
qui necdum de vulva matris exieral, et jam exem- robil inuliebris istasallalio ? Capul tuum mulierpc-
plum pei fidisdemonstrabat. Adesl igilur prophela in litura est. Sed nielius est, inquil Dominus, ul uniiiii
luce, ex visceribus malernis lucerna edutiiur. de ex metnbris tuis abscindas, quam lolum corpus tuum
rjomine ambigilur. Paier, quidnam vocaretur, inqui- gelieniiscignibus tradas (Maith. v, 29). Et ilerum :
r,itur, etquialoqui non polerai, pugi.lares ut accipiat Noiite limere eos qui occidunl corpus (Matth. x, 28).
" posiulat. Scripsit nomen Joannis, et nodus illico Eccejara diabolo procuranle ludens coepit deleclari
disruptus cst vocis. E-tut Yoci nomen imponeretur, puella, ad hoc solum ul possit occidere prophetam.
vocis janua quseclausa fucrat reseratur. Auspicalttr Nescio quid habet semper niuliebre nomen cum san-
Zacliarias vocem in voce. Generatur filius, et paler ciis. Et Elias, in ctijus spirilu venisse Joanitem '
solvilur mulus. Vox a maire edilur, et in ore patiis. • ieslalus est Dominus (Lnc. i, 17), Jezabel reginam
berm.ocreaiur. Elquem incredulilas fecerat mutum, gra.em passus est inimicara (IIIReg. xix, i), quam
' orieiiiisiiativUas filii lequendi prxstitil bencficium. dum fugii, iotam vilam suam in fuga contrivit : cujus
 <m -'.••- SERMO LV. , ~ «26.
tanlumiimuit glailiuni,_ul vivus ftigissel in coelum. A dominica, in qua non sedetliomo, sed Deus el homo.
Quocunque pacto persequitur mulier, si placeat, ju- Esce carruca, ecce adventus, "qualisesfproecomissusr
gulal; si displiceat, pejus excruciat.: sed inelius Prsecedebat prscco anle carrucam yeiijentjs Pomin,!
displicetcum corporis morte, rie animse iollat, quo.l eoromunis. Quid dicehat? Doniine, proecedo.ego gres-*
majus est, sanitaleiii. Quod jamdudum dicere per- sus tuos, quia iu possedisiirenesmeos (Psal. CLIII,.15),
horresco, placuit et sallalrix : sed quid mirum si, Gr.Uias liui, Domiite : lu vias ineas de longe cogno-
inter dapes largas et poculorum frequenles procel- visti, "el mibi vias tuas proximas commisisti. Gralias,
las, puellalasciviensmulceat sensus, inelineta.Ieclus? libi, Domine, praeppslerasli condilionem meam,_et
Yinum el salialio, duplex incendium voluptatis. In- proniisisli graliam tiiam. Maler lua ivil ad malreni
super offertur luxuria, quodcunque poposcerit pros- roeam, etego proecedoa.ie faciemluam. Gralias libl,
mium statim esse donandum, etiamsi dimidium regni Dqmine : lu suscepisti me de ventre niatris meie, ut
femina petiisset, Salomone alleslante quia nou esi agrioscerem te in ulero malris tnoe.Maternus roe ule-
capul super caput serpenlis, et non esl malitia super riisintraanguslse vulvoesecrelariuinteiiebatinclusum;
malitium mulieris. Et iterum : Commorari ieoni el misisti Chrislum tunm, illurainasli cor maternum.
draconi placebit in eremo, quam habilare cum muliere Misistiinius iucenlem lampadein luam, ul ego agno-
nequam (Eccli. xxv, 22, 23). Cuhnine igitur reg.ii scerem matrern luam. 0 bona lampada, non qtisc di-
contempio,capulJoannispelivitiii disco; plusodiens ligil sseculum, sed quoediligil ccelum. Si vullis recla
•eumqui inlerdixit ineesltim, quam diligens eum qui lingua vocare diem lampadarum, diligile Spirilum"
promiserat regnum. Exsecraturmagislrumdisciplinae, sanctum : sed hoc dolemus, quiasunt multi qui diem
uraesumit de mercalore luxurise. 0 nequitia femina:! v.icant lampadam , cl sunl in medio teiiebraruin.
Elegit contemnerehonorem, ut lucrum faceret san- B Diximus ergo carruooe qualitalem, diximus prjeceden-
guinuin. Yere quia non cogitat de imperio, cui carior lis legitimam seivituteni : veniamus ad ipsius adven-
-est turpido. Recens exsecti capilis sanguis fluebat iu lus dominici dignitalem. Anle carrucam imperaloris
discoi ad pieialem provocans honos, lerrofem malis qtii praeceduiil melatores, palatini, protectores, tri-
ineutiens, hoc solum scilicel defuit regalibus mensis. buni, duces et coiniles, sigua, dracones et vexilla,
Multorum credo jam capita piscium pecudumque et flammulseillse concordissimsepannoruin diversitale
-praecesseranl,sed quanlum estad regiam voluntalem? "gaudentes,tub_esonanies, urbes treuienies, innocen1
Potuil hoc forsitan el privata me.isa conspicefe. Nilii.l tesgaudenles, rei limentes. Anie c:iri'ucaiii'Regis
acttim, nihil deuique procuralum esset, si defuisset nosiri videamus quse prsccedunt : venerabilia sacra-
regio prandio caput huinanum. Et hoc non p.issim menla, leuipluro,ubi Sancla sanclorum , allare aurcuui,
aut forte vulgare, sed de carcere ad raensam capu.t propitiatoriuin, cst remissio pecc;iiorum; urna
•a latum est prophelale. Solent rcges solemnilalib.its aurea, in qua est sorlis • divinoe judiciuin, non ele-
suis magnas ac lerrenas eptilas quoerere, Herodi cos- clionis humanoeconstabat arbilrium ; Cliertibin pro-
pit et carcr delicias raini trare. Et ideo seroper e_t iegenlia propitiatoriuiri alis suis, el defigenlia oculis
Deo grala paupertas, cttjus cibus non habet sangui- suis;virga florescens, manna ad pietatis exemplum,
nero, sed olusculumvile mansuela n supplet esuriem. qnia panem cwli dedil illxs (Psal. LXXVII,2_). Ibi et
Nam tribus pueris (Dan. i, M.) cibus, olus el legu- iabulse doclrinoe ccclestis tlalse discipulis boiiis, sed
inina fuit. Alioquiu nunquain vincerenfiiammas, si fiicta?duris. Ibi sacerdos,' ibi ara, ibi flagral inceii-»
vellent amare delicias. Vere quia nescis -quid agat sum. Ibi angeins cum homine astat ad unum allare.
iropielas, eum euro quem odis plus honoras quam Q Gratias libj, Domine, pacificare cocpisti sanguine
damnas. Ulique cuni argenleo disco caput exhiben crucis t<ia_,sivequoe in coelis sunt, sive quscin lerra.
jtibesadmensam, nonest, ut credis, menioria erude- Ilodie angelus ctim bomine astat.ad altare. Utinam
lilatis, sed illius jam monslralur decus honoris. Ita slaret nobiscum Gabriel, ut puriia.e paterna per.so-
enim portabitur et ad coelum, ut inde tibi iiifensum cietatem angelicara ftigeret fralerna discordia, et re-
judicem excitet-Deum, cui est gloria in sseculoiuni formaretur antiqua concordia. Videanius ergoange-
soccula. lum venienlem, sacerdolem cum iremore siaiilem,:
' illum nuntiantem, islum audienleinel non crederi-
SERMOLYL tem. Stetil subito ccelestis, et spiriiali volatu veniens
De Nalali S. Joannis Baplistm. spiri.luset ignis ardens : quia Ipse facit angelos svos
sptritus,etministrossttosignem ardenlem (Psat. cm, 4).
fionum nobis hodie convivium prsecursoris in Yenit, slelit, convenil, lollil terrorcni, dal securila-
mensa pr.cparatu n est confessoris, Cyprianus amico ' lem. Ne limeas, inquil, Zachuria, incensum luum de
liospilium, sed Joannes nobis coelesie prandium prse- aureo thuribulo ljinio dulci prosiliens, super aureum
paravil. Joannes, inquam, et Cyprianus. Ille puer in coeloflagravil altare, et omnerii lsclifi.Qavilangtli-
PropheXaAllissimi (Luc. i, 76), isle senex sacerdos cam, legionem. De qua ego curia Gabriel ad t^eQuriii-
esl Chrisli. Iile sanctificatus in vcntre, isle sancti- lis adveni in unb jam incenso coeio gaudenle cuiji
ficalus in suo sariguine. Illeprseco, iste togatus. Pro mundo. Neiimeas,. Zucharia (Luc. l, 13), video quia
ambobus unus Cbristus"esl advocaius. Ille exsiliens ' in lesacerdotalis vestis metu inclinala quassalaest.
in utero, isle iriumphans sub glatlio. Ille prsecursor, JVetimeas, Zacharia, pacis libi venit nunlius, non li-
isle confessor. Ille in raensa, et iste sub niensa. Ille D.raoris. Ne limeas, exaudilu est oratio tua (Ibidem),
in mensa caput perdidit, sed non amisit; isle in mensa et lu ames prsesenliam meam. Dimille, dimitle aji-
caput non perdidit, sed inveuit. Illius enim caput in liquum.paulisper obsequium, novum ex me audi
. catino, istius caput in leniplo. Ainbo in tnensa,_ sed responsum. Dimille obsequiuni istud anliquse serv.i-
. et ambo sub mensa, qui vidit, inquit, animas juslof um tulis in cullu.Iegis, ubi sacerdos inlroibat per siugu-
. sub ara Dei (Apoc. vi, 9). Stib ai\i J.oannes, de quo los annos in sanguine alieno. Ecce veniel Sacerdos
inaler slerilis -erubescebat, et super arara positus qui semel inlroibil in sanguine suo. Qualis sacerdos ?
Christus, de quo maler virgo gaudebat. Setl quoniam Ponlifex futurorum, ampltus el perfectius tabernact.-.
nonpropria suntmunera Dei, assumpsimus ab amico tum sedilicans non maxiufaciuxti(Heb. ix, 11), qirod
in honorem amici. Diroittamus pajilisper palmis suis . virgo genuil, el hoino ignoravit. Nequetper sangyi-
et triumphis contentam glorio.samutriusque passio- nem hircorumet viiulorum,in quibus non est rcmissio
-nem, et credamus admirabilem nativilalem. "Hodie . peccatoruui; sed per propritim sanguinem intrat s.er
pr-ceo nascilur -. sed quoniam tlignitas dissimilis nec melin sancta, wlerna redemplionereperla (Ibid., 12).
advenlus oequalis,pr-eco venil in rheda senili, J^tidex _Sic veniet Priuceps saceidotum : sed anle lii in s'e-
auiem in carruca venit virginali. Qusc carrtica, nqii necta suscipies liiium, Quomodp, DOmine, inquit,
soli est nala viro, sed Domino. Dicurilur imperatores fiet islud ? Conditio hoc aiinegat senectulis, magnum
terreniinlercarrucasdiversas, quarura sessione utuji- ogo audio nunlium novilatis. Quomodo?,£'3o senpx
iur,.iaberec.irrucam,inqua nullussedeatj quseyoca- sum, et ttxor mea progressa cst in diekus suis (Luc.
iur angelica. Istacarruca non tanfum angelica, sed et i, 18). .Magmimerai, si me audissescum gralia^,non
 927 APPESDIX. At> S. FUI.GENTH OPERA. S23
csset pcena secula, sed gloria. Quia dixit os rriemii, A in amore, demonstra oe grege. Et tu ovis eras; »-t
ct noii credidit cw luuin,-tabescii os tuum. Intus an- es. Prteficio te-ovili pastorero. Dimillo le ovibus
gelus cum hbmine sacerdole sermonem coelesli tuba meis vicarium curalorem. Pasce oves meas. Arite
iuiscebal : ,11011credentem contiemnabat-; et foris pascua plantnt,' et sic oves Peiro comraendaf. Plau-
orans populus de lardilate sacerdotis nimium cogiia- lavi paseua in ligno vivenii, in cruce 11011 marce-
bat. Egressus est sacertlos mutus el incredulus, me- scenli. Piautavit vulnerata geriiiina, aperuit pro
liusnova lingua fideilnculiirus. Populus exspectabal fonte boiiiinein, imo verum fontem crueem. Eece
reiponsum, iion inlelligens saeramenlum. Slupel babcs campum pralorum, passionem vu.nerum,-cica-
grande miraculum. llle digitis annuebat, lantummoio tricum, etpromeortim agnorum solliciludine ptisil-
volens digilis el motibus indicare quod 11011 credide- lorum deduc eas ad pascua , ad- passionem meam.
rat sensibus. Non sic ille Princeps sacerdolum veniel Doce carpere germina, credere vulnera mea. Docc
de coelis saneiis :__ non veniel mutus, quia Deui carpere fl.igrantissimas rosas, cicatrices in Sole ju-
nosler veniel, el non sitebit (Psal. XLIX,3), Ecce ino- sliliae palefaelas. Ibi oves meae diversa professitine
do lemplum esl tolum saeculuin. Omnis iste mundus florescant; ut hac sollicita pascua a me redempl.t
teinplum est, in alriis munli lanquain lempli omnis non violetur Ectlesia. Commendalsecundo et leiiio,
iala ttirba ubique diff.isa horam e.vspectat, quandc ct reverlitur ad coelossedens in proprio throno. In-
sacerdos egreditur dc Sancla sanclorutn, ut uiferai tcrp-Ilemtis eum, nec Petrus tacet, legatus, pasior,
non novuni nu.itium, seJ metuenduiii judiciuin. Quo- vicarius qui flevitpro negatione sua, defletpro hu-
modo veniet? feneslraeccelorum aperieritur, in inelu mana duritia. Dicamus ei, Domine, cormnendasli,
erit universa creatura. Angelorum etiam ipsa ollicia nunquid penitus discessisti ? Si^nou defendas pasto-
Incipient metu coneulienlis forniitlinis aestuare, ^* res, lutse noft esscnt nec oves. !Vspice ergo lupos fu-
"tjuando incipiel genus btimantim iremenler audiri. rentes, et agnos mlserando gi.meiiles. Quare ovgs
Praecedent illum obsequia coelestia, lanquara nubiferi tuas discr.evitph'ata crudelis, quastu redemisti vol-
carrucoe venieiitis Jmiicis de sede" sua ignis, lera- tit ovis ducliis ad viclimam? Os sub londente vclut
pestas, flammoe,vermes. Flammse quae non exstin- agtuis non aperuisii, lingua siluit patiemis. Nulius
guunlur, vermes qui non moriuntui', iluvius ignis, re.itus, et magtium silenliuiii : ita ut mirareiur eoe-
tbronus flamraeus. Angeli cuni voce et luba magna, lum, terra siuperet, fugerenl luminaria. Et nunc ta-
inonumenla disrupla, iion liiigua confusa. Ip-,e qua- ces dum oves tuae tondentiir gladiis et tempestati-
lis qui visitavit nos oriens ex allo (Luc. 1, 78), el btiS quas quoesisii corporis tui purpurea passirine.
'ascendilsuper cwloscwlorumad orienlem (Psal. LXVII, Non vasteniur in littore, qtios genuisli de lafere.
34). Venitiet dabil voceiu magiiain, voceni viiiutis, His preeibus conveniamus fidelissimuro Redcmpto-
Pra_eedet illum pro|;li8la, dit-ens : Timeat omniscart rem emendalione operum , non sola legalione ser-
' asuofacie Domini, quia surrexit de habilaculo sancu uionum.
(Zach. 11,15). Ergo securi in sua judicii quoe-
siione maiieamus, id ageniiuni nobis e>l, ut servia- SERMO LVIII
iiius-Dimiinoi.i pietate eijuslitia coram ipso omnibui In natali aposiolorum Pelri et Pauli.
diebus nostris (Luc. i, 75). .
Pclri el Pauli aposlolorum nalalis illuxit, nalalis
SERMO LVH. non qui in tnundo implicavit, sed qui de mundo li-
p^ beravit. Per humanam quippe infiniiilatem nascitur
Oe sanclo Pelro, tifcidxcilDgminus : homo aJ oerumnam, per Clnisti vivain caritatem na-
Pasco oves meas. - scuntur martyres ad coronam. Ilodie prior passua
Salus tola gregis coeleslis est cnra paslotis, qtt est Pelrus, hodie prior passus esl Paulus. ^Equavit
descendit incliualis coelis, ul jacenles erigeret ove«, meiitum passionem, caritas occurrit ad jj.eni. Et hie
quas dispersas fecerat ltipi proeJa rapioris. Colligii ad dies ob eorum merilum faclus est nobis proposilus
eas a morbo, curans vuluera, -alligans aiuori.. -su eelebrandi solemnitatem , imilandi sanclitatem :
ossibus adhibensalligaturam ut amarnes marlyrum glorias, vesiigia eorum imitari
' dulci caleiia^eonfraclis
imponens medieinale malagma. Dum curat clamlos possimus. 0 beata apoioloruro merita, ut una duo-
"visilat infirmos, illtiminat csecos,' curat xgrotos bus toncessa sit graiia, in lanlum ut amborum videa-
suscilat mortuos. Amor erat gregis lanti cura paslo- ris appellare nomina! Si enim Pauluro dicis, Pelrum
"ris. Adliuc cural gregent per propriam passionem: non laces; el si Peirum, dixeris, Paulum non siles.
levat ess in cruce, ul gerniina -vulnerum carpereni Denique ulraque sibi pro cogiiominihiishahenlur vo-
' et in pastoris auioie duki Tiiniinatione penderent cabula. Merito Salvalor ex Satilo Paulum voluit 110-
Ctinimendal Patri, commciidat et Pelro. Patri eoin- ' minare, ui cognomine fecisset sociare : quorum so-
mendal passurus, Petro conimendat ad coelestia re- cielatem el vitam conjunxit, unitis diei passio con-
diturus. Quaiiilq enim suse passionis moinenlo Palr firmavit. Diligitur efgo Panlus a Deo, dum legem
pusillas oves gregis electi commendiit, elPetriini Dei-persequilur. Et qui Deo humilis esse noluit tit
' Patri cum coeteris commendabal (Joan. xvn, 6). - salvaretur, Deum humilis patilur. Nam cum iteragf-
Profuit gemina commendalio, ubi errft una protectio ret perniciosus, Salvator in nube veniens pondere
1'aier Pelriim luetur de coelo, et Christus- Pelrurt p oppressum prostiavit. non ut qnemamarat laederet;
: nisi enim visilarelur, nonlacry- sed carnali superbia dejectum in spiritu humilem
" visitat in prot-torio ut qui ceciderat inimicus, sur-
marelur, el vulnera nou delerentur, nlsi fletibus ri- velut renalum levaret,
garcntur. Instat ascensio, exigitur de Petro amoris - -geret Christianus. Ad quem vox de nube respondit,
nola confessio, sicut in Evangelio audiebalis„ Oves, Saule, Saule, quid me persequeris (Act. ix, 4) ? hoc
cui Paslor paslorum pastori vos commendabat Chri- est dicere, Superbe, superbe nunc, perniciose in le,
' jslus" Domiuus angelorum. Simon, inquit, Joannis, quid lepersequerisin me? Fabricatoi-em contiistas,
amastne (Joau. xxi, 15)T Et ille, Amo, Domine. Tii (iuin fabricam in le exlerminas. Factorem loedisdum
suavis et iniLif, ei 11011 lc amo ? In te orimis conslai , figmenlum perdis. Arlilici non desunt vasa dignu
viloeajternoeidulcedo, et non tediligo? Quodinlerro- " usui nceessaria, sed in placito opere nonvult magistei'
gor a te, graiias tibi ago. Dum enim amo le, amoi pati jacturam. Mihi acquiris quos in soeculoloedendo
a le.' Si non praccessisset dilecfus luus, non sequere- in me perfeclos facis, tibi deperit quod a me recc-
lur amor ineus: Atnant le, Domine, angeli glorian: dis. Clamo nunc conlrislatus antequam in toluin pc-
decaiilantes, amant te^03li, quia cwli enarrdnt glo- reas, ridebo nunc si obduralus non audias. Rogat
riain Dei (Psal. xvm, l),amat le terra slillicidii; Iioniinem Deus, et spem .misericordi-e humilihus
saJiguinis tui de latere stiilantis infusa, amant (e vi- ostentljt, cum superbo facile miserelur. Et Saulus atl
vificati, amant mortui suscilati. Quid libi retribuam! " hscc dicit, Quis es. Domine (Ibid., 5) ?-HorrendaSauli
; Curasli.vulnera riiea",".etluam non diligo mediciiiaml superbia, imiianda Pauli facilis vocem credulitas, cum uno
Pasce ergo oas ineas (Jofar.xxi, 17); quod pTofileri: vefbo el ignqrantis el crcJenlis einiitit. Nemo
 " - ; > 930
-929 _ . SERMO LX.' ". , ,
eiiim nomeii clamanlis hiquiril, nisi qui a quo clama- A vos interrogate, seniores,Sanlum cocGtiroorigiiiis.vc- -
lur nescil; et nemo Domiiium dicit, nisi qui famulai- slravquis eum fecerit Patilum himinis sui; Quis te
tum promittil. Non est- itaque facla dislinctio inter fecitPaulum? Qtiis-me fecit Paulum vultis audire?
ignoranlem et consenlientem. >Quiaaui volueral Sau- Homoest qtii dicitur Christus. Quando fecit, Iulum feeit.
lum esse nmito lempore igiioiuin, ipse sibi subito Quid luturo ? medicamentum carnis, qnia iude
Paulum fecii coguilum. Et-Dorainus ad eum, Durum uiixitoculos meos , et dixit mihi, Vadead Siioena-
cst tibi conlra stimulum calcilrare (Acl. ix, S) : ulique taloria, et lava, el vide. Etivi, el lavi, el video (Joan.
dnrumfragilicum solido congredi,qui cum colliserji, ix, 7). Sed quid uiiramini? Quinme fecit, ipse me
illico frangeris. Quod autem repugnas, mihi doloii refecil; unde fecil, inde curavit; uhde peccaveram,
est, libi uiorti. Si enim perieris, libi inalnm ; si au- hideiiiundayil. Ergoveni.Paule, ex veteri Saulo, quia
lem profeceris, et mihi et libi bonum. Pergil ergo non est longe ut invenire merearis et Pelriim. Veni;
Paultis noii adhuc Saulus Jegi divinaeprofulurus, qui ^ .tangat ie Ananias, ut jam non linieat Christianns
veiterat eamdera legem perseculurus. Raplizalur in lupum,sed tristetur.Judaeus Apostolum. Tange, Ana-
^peresurreclioiiis, qiii resurrectioiieni prapdicaniibu. nias, Saulum, el da nobis Paulum. Expelle persecu-
necem parabal. Docet legem quam nesciebat, obli- lorein, etmille prtedicalorem, in quo non limeant
visciturquain didicerat: quo merilo ore proprio ver- agni, sed gaudeant oves Christi. Tangelupum qui
bis spirilalibus laudera actuum suorum commemorati i-apiebat Chrislum, ut pascat jnodo oves cum Petro;
dicens, Certamen certavi, cursutn consummavi, fidem ut qui solebat crudeliier pcrdere, discat cleroenlei'
-servavi: superesl miiti corona jttstittm; quam reddet acquirere. Comperisli ex lucris damna qui fecit non
mihi Domhmsin die illa (11 Tim. iv, 7). Non dicit, nosira,-sed sua. Miltebas iiilegruin, quod eral oniui
Dat, sed reddet. Si reddet, debebal. El nunquid mu- H ex parle coiifractuni. De roia figuli rrdeat reforma-
luum acceperal ul deberet? Non esl facius Deus de- lus, qui fuit morum consilio veluslus. Reddatur qrii
bilor ex merilo noslro, sed ex promisso suo. Autleo patialuf quod persecutor agebat, quando in niaiis
elenim dicete, debebat Apostolo coronani. Proinde suis in alieno bono g.iudebal, quando Slephanum
si quis nohis aliquid promiltit, utimur hoc verbo, iiominis sui rouneravil ucculio, quando furore vio-
quanJo eum convenimus cum oicimus, Redde quod lenli exercuil marlyrem Chfisii. Fugial Jugalor, ti-
promisisli. Debitorem exigimus, cutn dicimus, red- meat persecutor. Ainct quod timebainus,. ut docto-
de : se.t benevolentiam ejus eonfilemur, cum dicimus, rem palicniiae teneamus. Naufragct, caedatur, flage'-
quod promisisli, nori quod accepisli. letur, rccludatur, ut per pcenas carnis mereatur
graliam crucis. Veuile, videle, audite, -qui babitatis
SERMO LIX. ierram in loco irisianlium, civem csse Paulum in
Itetn de Paulo. civitale Iaelanlium.Yidete opera Dei, Paulum turnore
pr-ccipilem, spoiin fugifivnm, deformem deponiper
S.tulus Judaeus, qui exspeclabat ul Paulus .fierel inurum prxdicalorem Chrisli quem oderat, itunclu-
Christianus, dum persequitur quod erat futurus, me- •pum Judoeoruin, ovem Chrisiianorum, hsedos de sy-
ruit ul esset Apostolus. liic ergo a senioribus- suis nagogis rapere. Ecclesiseagnos eflicere, persuadcre
mitiifur ad eum cujus erat poena salvandus,'miltilui carniiici piclatem, noxio veniam pollieeri, jmuiiti
excsecandus. Concatur ergo ut videfet viam veram, patientiam, genlili graliam, Judreo concordiam. Yi-
quae non f.illil qeulos, dingil gressus. Gsecalur carne, deie cocdipro Chrislo, et non deficere pro Cnrislo.
luminatur in corde, ut oculi cordis luminarenlur el •\ Caedilurel prscdicats ut lucra necessaria poena con-
carnis. Missus est eigo, ut quem persequebatur Sau- quirat. "Naufragat, el ul-porius esl, eget et pascit,
lus, ctederet Paulus. Mitlebaturlii se ul qusereret se, segrotai et sanat. Eece^qnasi peccalor liberat pecca-
.Errabat securo viator ignarus, et nnn se inveniebat, tores. Morsu enim vipereo peccalor indicabatur, cunt
quia viam in seipso perdiderat. Itleo audit vocem di- pro peccatoribus morderetur; sed-nisi-ei serpens
cenlem sibi Quid tiw persequeris (Act. ix, 4) ? Id est, momordisselmanuin, non imponeret manus.-El nunc
Saule, quid persequeris Paulum?Meus eslenim quero inlef Paulum et Petrum subjectum videte diaholum.
lecum habes, eluon vides quia oculos habes furen- Yidete et coronam mundi sub- pedibus Pelri in qtia
tis, non videnlis, hoc esi, non credis cuies-creJi- gloriabalur Saulus, quando nesciebal Paulus : quia
lurus, et persequeris quem eris postmodum prsedi- xlebehaiurilli ad-collegium Pelrus, non merito debiii,
calurus. Corrige iiaqtte, corrige pedes iuos ab iliiie- sed gralia Chrisii, sine qua missus occidebat, -trade-
ribus Sauli, ut invenias fidenvPauli. Exue, Paule, lu- bal, perdebat;- nunc vero redimit, .salvat, acquirii,
nicam eaecitatis, elsiolam taiidein indue Salvatoris. quibus aperiat Petr,us, suscipial Christus, gaudeat
Projice quod es, ut possis esse quod non es. Non Paulus.
est eriim poena cseciiatis lua, sed-coecitatis esl
causa. Osteudere enitn tibi volui in carne, quod ha- SERMO LX.
bes in corde, ut quod non videbas videas, ne similis De S. Laurcnlio.
sisillisqui oculos Iiabeotetnon vident, aureshabenl
et non audiunt (Psal. cxm, 5, 6). Susiinebam te Le- QuibealiLaurenlii martyrium celehramus, lr,o-
gis oemulumet peccalorem, cum a faluis ac menda- P-t-um ejus jucunda eervice porlemus Super labaros
cibus Synagogse senioribus armareris. Ideo utilita- f. fulget terreni regis triumphus martyris confessoris.
lem luam ostendere tihi volui flucluanli, ul amares Non enitn in tnurapho ejus fulgent iiiargariloe el
mililis boni certamen. Redeat ergo cum superfluis geirimoe,sed coruscanl coecividentes, et satiati pani-
epislcflisSaulus, ut scribat necessarias Epislolas Pau- bus indigentes. 0 labarum dominicc - crucis, querii
luSo Redeal ad ca;cos eaecilas Sauli, ut pi oliciat cre- porlabat cervicibus suis, et imponebat oculis clatisis,
dentibus lumen Pauli; Yade Saule, redi Paule. Vade poiias aperiens caecitalis. Labarum cniin non gem-
atl Ananiatn p;tpatem meum, ubi reddas quem debes mis infixis pannuin habebal purpureum,- sed cum
Apqstoluin. Yade, quid eessas reddere quod necesse vulneribus Salvatoris insariguine uvoe pallium pur-
est ptBna. luoe prolicere? Vade ad Ananiam _:.ibi ha- puraiura,"id est; sanguine pretiosmii. Quam laurieni
bes fontem, ubi deleas cautionem. Et ideo, Saule, dicamus beato Laurenlio? lufiriui- sumus, pauperes
tuam vldeas viam ul coelesleroPaulus palriam. Ubi .smrius, ipse' columna est-coalesiis allaris. Coniineat
cs,.\-anitas,qi;oe mepersequebaris, ulleneres militeui linguam noslram, ul ejtts possimus laudare coronam.
meum ? Ecce discit ine, quime itesciebat. Ecce amit, Columna pretiosa diaconus in Ecclesia,rmarlyr in
qui nesciens oderal. Hic Yas esl eleclionis, qui fueral ' cralictila. Et vera columna suslinet parieles, et bea-
anuarium hiiquitaiis. Ecce "est Stloe, Saule, lava tus Laurenlius conlinet Indigenles. Dives es, pasce
joculos tuos. Eece fons, Paule,, repara, oculos tuos. pauperesrdimille hseredes, "etloelifica angelicas po-
.Tu.Saule, lavalutum; tu, Patile, vide Christiim. Ambo -lestates. Secutus estlestatorem, etipse patiens reli-
lavale, ambo videte, ul et tu, Sauhvvideas quia esiti
1 quil hoeredem. Teslator ille erat pater Xislus', et
luto, et lu, Paule, quia r-egi5S& in Chrisie. Nus- -ergc ipsiim testatorem sequilur beatus Hippolyius. Nam
 931 AP.'ENDIX AD S. FGLGEXTli OPERA. - «.54
-cunf staret.jnxla gloriosuin lectum Xisti palris, juxta A rel, non leo iti silvis rapiens. _el rugiens, non jbi
•equuleum pendenlis ponti(icis,scribitur testamentum -ursa jnsidians, nec pardus in via Assyriorum, quia
calamo sanguinis. Filius-Iugebat, et pater protnitle- deleetatio ibi esl angelorum. Non sunl ibi latrones,
bat divilias pretiosas. Fili, inquit, noli Iristis esse, quia iiihil in ea iinmundum : non ibi fauces, quia
-sequeris meposttriduum. Testamenlum marlyris re- «niiiilin ea occultum, sed luce septies lantum micari-
-surrectio est Salvaloris. Calarous.crat eqtiuleu<,sicut lem, Totum in illa est mansuelum. Non ibi segritudo;
.et crux calamus erat. Dominus lestamentuin Lilroni non peslis, non ibi panpertas aique necessitas;
scribebat, Xistus dicebal,Sequeris mepost iriduum. quare lalis displicuil "civitas, ubi non calumniator,
,elSalvalor dicebat lalroni, Amen dico tibi, hodie m&- non impius fenerator? Non ibi jurgium exactoris, nec
,cum eris inparadiso (Luc. xxin, 43). Fidele testa- clamor perstrepit liligantis : quia pax in virtute lua,
.mentiim, nec testator iueniilur, nechseres fraudatur. Domine, elabundanliain luiribiis luis (Psal. cxxi, 7).
Chrislum latro s^quilur ad paradisunij una carruca, Plalese ejus canticum Isetitite dicunt, et omnes vici
-cl beatus Laurenlius a palre Xislo pervenit ad crali- ejus alleluia ; quare lalis displicuil paliia pretiosa?
-culam. Ignea carruca quam prsecedunt officia pre- .Descendisti, latronum roanus incnrrisli, jaces, erige
tiosa,iion chlamydali, non scutati et -sericati; sed tejquivoluisti nullanecessilalecoaciusexire.Nemo le
•caeci illuminati, pauperes dilatU et miseri satiati. -impulit, qtiis te revocat, nisi ipse qui le non impulit,
.Expavit imperalor impius, quid sibi yolunl isli? Ubi sed recipit ? Quoliens cum gladiis raaliiisc lalentes ar-
sunt tbesauri quos tu promisisti? Ecce sunl Ihesatiri v roatos videns in fauce Ialrones, relorsisti vultum tuum
mei. boni lalufarii mei, qui ibi porlaverunl divilias .ad illarum pulchra cacumiiiaiurriura, ad inlroitus dul-
roeas, ubi non potes extendere inanus tuas. Aurum ces portarum, et displieuisti libi) et impulasli libi; et
ct afgentum non habeo, sed quod habeO, hoc libi B-non subvenisti libij uisi tlescenderet Agnus Dei, qui
.do. Aurum meum istorum venter comedit, sed ven- -tollit peccata mundi? Yeni, veni, Domine Jesu Naza-
.ter suscepit: aururo tuum, idola gentium, aurum rene. Descende ad jacenlem, consolare lugenlem, re-
meum, satietas pauperum. De auro tuo siniulacra fove suspiranlem, Inclina cados et descende (Psal.
non vident: de auro nieo cacci vident, et pauperes CXLIII} 5). Imperium luum in humeris luis, resumalur
gaudent. Itnpouilur el ipse in refrigeriosum lectum vulneraius in cervicibus ttiis, confossus gladio respj-
-craticulse, e llippolylunidimittilhseredbm.Tradiditei Tet inligno. Tu sanare disposuisti, qui vulnerari per-
geminas carbonum, et oculos apertos c.Tcorum : ul .niisisti, el niori penitus noluisti, ut semivivus luge-
de contemptu lormenloiuim et ipse sibi hseres faee- ret, et per poenitenliarorecognoscerel, et non eo d.ie
ret ornamenluin. 0 margaiitoe prunarum, quibus mortuus lacrymis caniisset. Non est, Domine, qiji
Laurenlii viscera decorentur! Ignes anhelabant, et succurrat, nonesl qui inferat medicinam, non estqui
'gemmse micabanl, ac marlyris membra fiilgebant. ]iiiserumlollatdevia,nisi lu solus Via,verilas elvita.
• Regulseillsecraliculse l.airimaniis calami ei'.int linguse Transil sacerdos pei vices stias, ei inisero non supponil
-marlyris lestamenlum seribenlis, quibus calamus, et -cervices snas.TransitLevites, condoiuiti etpeiirans-
-iuipii judicanli rainabalur gclicnna, et Jlippolylo iit. Tuobediens factus usque ad moiiem crueis, sus-
•seqnenti scribebatur corona. Slridebant" scintiiiae pende in ligno vulnera lameriianlis. Hocfecitqui de-
jgnis crepantibus flammis, et gemebant ministri pcr- scendit ut videiel gentitus compeditorum, stetit, mi-
tecutoris, quia gaudebanl angeli Salvatoris. Jjisi sertus est, levavil delicalum, et in suis liumerisposuil
sum persecuti sunt i'esurgenlein, quem proecessuri saueialum. Fecit se jnmenlura lanquam pecus, factus
tunt pauperes a craticula venienlera. De craticula p-velui agnus inulus. imposuil illum jumenlosuo, noii
^*
•Jeduxeruntad urbem Romam. De sepulcro deducuut atieno; fovil chrismate de nomine suo, etfuditvi-
ad patriam sempiternam. Occurret illi Chrislus Do- num de sangnine suo. Et coepil ambulare pius Sama-
.minus in aere, qui eum adjuvit in igne ; quia ipse 1'iiiiius cum pondere alieno. quia ipse portavil infir-
.cuni iribus iiueris in forn:tce dignalus esl apparere mitates iiostras, et vuinera noslra curavit (Isa. tin,
• nubis, post craticulam i). Perduxit ad siabulum hospilem reparatum. Yocai
\Ddxx.iii, 92). Dabil carrucam
. ignis ardeniis. Cralicula habebat rotas flammeas; nu- slabularium prseposilum stabuli sui, et commendat
iies habebunt ainoenas gutlas el frigidas pluvias : ut deposilum, quem porlabat; Et ait, Accipe ad te
sicul in leclulo craticuloe, gaudens in Domini pace pignus meum. Custodi deposilum meum. Modocura
.dormivit, itaiiiDoiniiii Jerusaicni cantel et dicat, lus cstj diu jacuil, diu inclnsus esl a latronibus. Fove
llwc requies mea, hic habttabo^ quoniumprmelegieatn illum tuis viseeribus, quem ego meis ad te-portavi
(Psal.-cxxxi, 14). Et angeli quid cantabant ad istimi cervicibus. Sumplus trado, sic sanandum cofnmendo,
-Jriumphum ? Beali qui habitanl in domo tua, in smcula de meis expensis reficfeviscera esurirjnlis. Ecce ha-
swcuiorumlaudabuni te (Psat. LXXXIII, S). __- bes{dixil) duos penarios, non dixit aureos, non ar-
geuleos^ quia dtiobus Testamenlis nulla possunlme- .
5ERM0 LXI. lalla compararij-non auri neque aigenti, iioh eleclri:
De co .qui incidil in -tatrones. quia scripia sunt digito Dei et Spirilus sancli. Ipsi
-sunt sumptus itineris nosiri; Dnniino ihedieamenla
LailfenlUritinera mundi, quia transit conditor co_li priBbentur: dno denarii committunlur. Ei dicitui'
habens ante se angelicas poleslates, ut cessare faciat slaimlario, Si quid sttpererogaveris,ego revertensred-
iu fauce lalrones, et in via semineces levet innocen- D-rfam tibi (Lnc. x, 53). Qliid supercrogal qui accipit
,tes. Ecce desunt luctus ilineris, gemitus semivivi quod erogal? Cari.as est isla quoeplus quam prseci-
iacentis. Medicus transit, qui lugebat silet, qui jace- •pilurerogatui', quia non quwrit qumstta sttnt (I Cor.
-oat exsurgit.Percussus a latronibus,_dominicis inci- -xin, 5)-,non habet terniinuin caritas.Et dicil stabu-
_ _j>itporiaricervicibus. Ule, ille est quem nobis Evan- iarius erogans aliquid super quod accepit, De virgi-
gelium demonslrabal jacentem, etDomlnus in coelis, nibus attletn prwceplumDomininostri non liabeo; con-
jet angelis oslendebat in suis humeris respirantem. •silium do (I Con vn, 23). Unrle adveiiienle Spiriiu
Homo quidam (Luc. x, 50). Nomen uon commemo- sancto induxit in otniiem veritatem, qui jacebat, ut
_'atur, qnia deletus erat de libro viventium. Dimiserat acciperet de praeseniimedico saiiilatem, ut annueiito
Visionem pacis, sic enlm Jerusalem unde descen- Spirilu sanclo disceret castitaiem, et rediens ad Je-
.derat inlerprelalur. Dimiseral templum pacis, sedem rusalem quarn dimiserat, non desei'al civiiatem.
jquietis, .curiam angelorum, Ecclesiam primogenito-
,rum (Heb. xu, 23); et coepit descendens in manibus SERMOLXII.
-patere latronum. 0 homo, lu qui jaces, quam bene De unico filio viduw Naixn.
.-p.orreclus eras, quam bene inter margaritarum portas
-ingredicbaris, et lsetabarisl quam bene supei' ripas Ubicceleslisvita dignalnr intrare, mors ibi iniinica
Jllius crystallici fluminis medicinalium legebaris opa- nonhabet poteslalem. Yita noslra Chrislus est; di-
jcitale lignorum! llla folia non decidunt, lua vesligia ,camus omnes, Ubi esl, mors, aculeustxtus{I Cor. xv,
-qtiarc.exinde dccidcrunt ? Nou.crat ibi qui le tcrre- 55)? Chrislus per-mortem suam salvavit moiiem
 .»33 ._ -JSERMQ LXIU. _ y. -93.
nostram;dicamus iterum, Ubi est,inferne, victoria tua A fidei.crit pignus , non gehennse fruclus. Aeci il illa
\1 Cor. xv, 55)?Eccemedicusriosierporias• ingreditur _velulnovuiii, quein perdideral juveriero, meliorem
civitatis, vidua mater cesset a lacrymis. Unde et quo ' paiiuin sentiens in yerbo Domini, quani in vulva ma-
venlt, qui moiiuus sua morle subvenit.? A cenlurio- tris' suscepii. Gfalias ago libi,"Domine, melius rccepi
ne ad miseram matrem, a servo ad filiuni, a divite _a le, quam genui ex me. Nescio quomodo concepi,
ail unicum. Ibi venire rogalur, hic ipse sponte venire quomotlo genui non novi, quemadmoduni et rocepi.
dignalur. Ibi erat qui mitterel, ul qui laborabht pe- Tu scis qtiemaJmodum corpus ejus compacturo e$l
nitusrion periret. Hic .ola maler, et unicus (iiius, "iu ulero soloverbo luo. Non ego spiiilum dedi,_no_i
cum quo solus migraveral afleclus, dum secum roise- ,ego ossa comparavi. Tu dedisli, lu absiulisli, tu red-
rabilis maler tractat, et "volvil quia jam proximabat ditlistl. Hsesitpietas ad pietalem, filius novusconiple-
tempus sepnlturse, et non erat qui currefet ad Do- clilur malrein.
"rninum medicinas. Quem millani, clamabat, et quis
jbit ad Dominum meum? Nou parcns, non propin- : SERMO LXIR.
qiius, non servus, vel alius lilitis. Sidiiniitam, accu- De paralylico.
sabil me mortuus meus. Novit funus raeum, ubicun-
qae est Dominus ineus, quomodo remansit mater Ecee fons, fralres carissimi, proximal ad piscinam,
so!a visceribus, sola doloribus. Ulinahi clanderentur iniscris jam properat mcdiciiia. Ecce fons ad pisci-
portac ventiis mei, ut non crearemquem plangerem! iiam, ut susclpiat aquam defonte piscina. Non fons
Ulinam lanquam abortivum fierel intra mei secrefa suscipiat de piscina, quia piscina uni homini pracbe-
venlris, ul non videret Iucem, de qua mihi duplieem •B bal merfelam, fons autem rigahal lotam lerrani, et
doloris faceret csecilatem! Non maritus . non filius toli mundo languenli sine excepla persona gratuitam
"solus, mihi remansil Doroinus nieus. Novi qriia videt prsebuil medicinam. Piscina coiistruilur, fons' autem
plangentem, sed si ciloadvenerit cuili virliite, vici- manu humana non fabricalur. Non accipit /cns tfe
,nam destruet moflem. Ecce enim sepulcri fossa pa- piscina primordiuni, nec Christus ab homine geiieJ-
rata est, vita mea ubi esl? Islum pulasne sepelio,- an ratur, sed ipse_ regeiierat genus humanum. Foris
Dominum"nieura sperabo ? lnter haic cura plorans "aquam non accipit per canalem, quia ijise aquam di-
ploral, et lacrjmse ejtts super genas ejus, el iioh esl rigitad ineatuni rquia non est nalus per virumet
qui consoletur eam (Thren. i, 2) : ecce yilocimpe- "mulierem, sed per Spiritum sanctum et virgineiii
rator advenit : ipse.inlrabat, illa exibat. Occurrunt jnatreih..Piscina babuil lnargiiiem , f,ms non liabet
sihi .mors et vila. Prseecdimi spiritalibus obsequiis iinem. Piscina poilicibus claudebalur, fons auleiii
angeli compatientes doloribus matris, Clanial per eos viue.necccelo concluditur, nec lcrra celatur, quYat-
iides. Dicile matri filiae Siori : Sileat piipilla oculi lingit a fineusque ad finem forliter, el dispdnit~oiitnia
tui. Ecce Salvator advenit habens mercenem suam', . 'suaviter (Sap. vui, 1). Ut oegrotus mnlli" tempofis
el opus ejusante facietn ejus (lsa. ixu, 11). Quale accipiat saniiatem, veniebat fons, implebat pisciijam.
est opus? Qualis esl Dominus 1Cmcivident,claudiam- Unus lanlummodo accipiebat medicinam. Unde fiins
bulant, leprosi mundanlttr, mortui suscitanlur (Malth. nianarel, nemo npverat fontem. NonSeptentrio, noii
xi, 5). Ecce opus ejus. Qualis est advenlus ejus? Meridies,' noji Oriens , non Oecidens, fons occiiltijs
Ecce venit cum sanctis comilibus suis, duodecim unus hoinb"fiebat sanus-, quia nolus in Judka Deiis
aposlolis suis imperator, non in carruca aurea ut vi- (Psai. LXXV, 2). Al ubi vidil omuis caro.salu.are Dei,
Vos lerreret, sed pedum labore ut mortuos suscita- /.'didicil mundus quia non fons de.piscina manabat,
Tet. Approximat qui longe non erai, venil ad por- sed piscina de fonte i'epleta""refulsit, quando fons
lain,invenit duplicemmiseiiaro, unicum et viduam.- juxla piscinain non rogatus astitit, et sine piseina
Commovetur propter unicum, quia et ipse unicus; curavit. Quales erant i!li porticus! Dtieclat colufnnas
"commoveturpropter viduam mairem, qur facit ste- "altendere, sed plusinovetur pietas ad oegrotosrespi-
rilem in domum matrem filiorum Jteiantem (Vsal. cere, quse coluinnrefuturae erant'Ecclesiae,'cum ac«
cxii,"9).' Aspicit miseram viduaro lecium sui fuiieris cipereiitsanitatem. ColuinnoePqrphyrelica., homines
"prosequentem,genas laniantem", crines manu spar- bibiiuriChrisli cruorem.Coiumiice Laced.cmonioe,in-
"geulsm, quse ad solum lilium atlendebat, quacalte- sani liberandi a daeraone, .quo' procsenle ulifa noii
rum ad quetn respiceret nosi habebat. Noii videt Do- habuit in homiriibus poteslatem. CoIumn_c'Parise
itiiiiuin, sed ipse ejtis conspicit luctum. F^acliis est "lulgentes in ordine, ieprosi-el pai>alyticitransitufi
speclator plangenliiim, iiilerdictor portaniium, con- per fonlem : ut dimilterent varietatem, et de fonle
solator lacrymarum. Non ante .alloquituf malrem , acciperent unit.alem. Columnae Caryslite, homiries
uoii ei primilus consplalionis verba profundit, scie- sub' poena laborandi sub gralia , ut juxta noriieu
bat enim eam lacfymis esse corirusam. Rajulos fu- cqluinnarumgralis fieret sanitas oegrotorum. Ibi ar-
ueris monet, ut stent. Depouite, inquit,' sarciriam tris corilorli,iiomines-claudi. Arlus ab arlilice cura-
vestfam, spectate et vosmedicinam nieam. Non ad batur, el paralyticus siuc arlifice torquebatur. Yenit
"vosreverlelUrpondus ulterius. Jejurius mancbit in- arcliiiecius et-erectum estiemplum stabilitate mera-
fernus, et vacuus reportabitur lectus'. Sed nimiiim. broruin. Conve.iit architeclus jacenlem s(fueluram;
portando laboraslis. Duicior est fruclus vestri labo- suara juxla piscinam, <juse_aquamsuscipiebat exi-
ris-; ut quem mortuutn porlabatis, vivum aiipatriam D giiam. Stetit fqns de nullo impleius, sed ipse omnia
deducalis. Fes,liuaut illi ftiiieris poiiitoros : ut iierent replens, quiarfe ylenilttdine ejus omnes accepimtts,
miraculi spectat-ires. Obediunt imperanti, consulunt gratiam pro cjratia (Joan. i, 16). Ad-piscinam non
sUolabori. Posuerunt, st.iterunt, etomnes ad Domi- respicil, sed abirgiolo quseivit, Vis, inquft; sahus
num "oculos suos suspenderunt. Facluiti est grande fieri(Joah.. v_, 6)? Respojidit/Domine, desi,'erium
' ailestatur. Diu
theatrum, angelorum et hominum dulc.e_spectacu- lnerim temporis' prolixitas aBgrolus
lum. Siluit slrepitus lacrymarum, Temansitcum mor- una liora volo"esse sanus ? Domine, olim cupio, ja->
luo iucius in medio popuiormn. Accedit qui nun- ce':idi kedio, lalus, perlatus, etnon habeo lalurariosi
quani recedit proxrmaus leclo. Descendens de coelo 'riec bomines, nec jpsos angelos. Non habeo bajulo9
clamatadniortuiira,"J«i>fiii!s,libidico,surge (Luc. VJI, ad piscinam, 'et male baj.dor in leclo sub poena.
14). Tibi, inquam, sub morte jacenti, non populo Novi,-DoiJiine, quando piscina moveatur : sel doleo
sub vita superba pereunti. Juvenis, inquam, surge. quando allef prseveni.tmedicamenlum,'elego debilis
Nulla sit tardilasj nbn quanlura tihi jacenti, sed ma- reverlor ad lectum. Erigo caput, el necduni video
tri plangenti. Ecce venit-hora -, et iiime -est; ut au- caput. Tremescit in piscina splendido >sub litriiine
diant vocem Filii Ilominis qui in roonunienlis sunt, aqtie ridenlis actus, et meus lucluosus conlremiscit
. ef procedantadyitam. Accipe auditura, recipe spi- sensus : "video qttomodo aller, ascendil depiscina
ritum, fumpe nodum sepuitursc, et Iugeiiiem aspice refulgens, et ego descendo in infernum vivens. Si tti
_genitricem. Yocavit, suscilavlt, erexit, matri reJdir es qui vivis et viviiicas,morluos, non moriar, secl
di. diceris, Accipe,"inaier, filiurh tiium. Mortuusiuus vivam, el narrabo opera tua' (Psal. cxvn, 17J. Noii
 933 APPE.ND1XAD S. FULCENTH OPERA. 9^
' hine causa
interrogasli me, riisi quia venisli ut adju- A rientes. Yiderat neminem secum tollere terram, sed
'vesine. Subveniat quia non subvenit ser- omnes polius consumi ac sorberi a lerra. Quanli
- Vus. El Dominus, Dominus,
Surge, inquit, lolle lectum tuum, sunt et modo qui sic dicunt, JTanliim lialieo, tantum
el Aiadeiv domum tuam (Joan. v, 8). Surrexit proli- possideo, larituro facio ? Quihus respondeudiim esl,
nus de piscina, et per fontein gratioe semiiam dire- secundum Evangelium, Slulte, hac nocte expostulalur
xiliaetilioe ad.propriam mansionem. Ileportat lectum attiina ttia a te ; qtue prwparasii, citjtts erunl ? Quan-
infirmilalis ad domum suam, ui sine .lecto languoris lumcunque cupiditas radices suas ubique dislendat,
- coeleslet.i inlraret Ecclesiam. infirmus sanus portat qtianlumcunque rapial, nccesse est in una hora lo*
lecium . quia medicus mundi lulil peecalum. Tulit ium dimiltat. Sed dictuius ei, Habeo filios quibus
super humeros propriam sarcinam, Agritisautero Dei laborem, habeo qvibus curam maxiraam gerani.
super cervicem portabat sarcinam alienam. Et iile Quanlam curara geiis fiiiorum, ul eos lacrymis op~-
leclus crux erat.,SeJ leclus paralylici inl.xlus erat primas roiserorum ? Non est lioc filios amare, sed
vestibus delictormh : crtix aulem non habuit com- potius necare. "Nescisquia omnis arbor in ffuctu di-
plexionem vestiuro, quia non habuit vincula pecca- gnoscitur, nescisque quod in radiee celalur, in ramis
torum. Laelatur curalus, el semulalur Judseus, ut de declaratur, et quodlatelin folio, enite-cit in pomo?
fonte gaudeaLChrislianus. Quid facis ? clamant Ju- Nolo lalem patrem te sentianl filii lui. Nolo sic pro-
"dsei, sabbato lollis leclum ? 0 apertam blasphemiam! videas, ut magisiuvideas. 0 quanti pauperes nascun-
Melius ego lectum meum lollo in sabbato, quamle- tur, et postmodum diviles efliciuntur! Et quanli
ctus nieus nie porlabal in sabbalo.' In sabbaio sem- quibus magua hsereditas dimittilur, et posltnodum
pcr xxxvm annis jacebam, servile non habui mini- R ad penuriam rediguntur ! Neque enim Scriptura
sterium. Venit Doroinus salibali, el accepi Doroini- " sancla mentiturquae d:cil, Deus pauperem facit et lo-
ciim sacramen uro. 0 Judxi, si scirelis ubi jacetis , Cupletat: humiliat et exattat {1 Reg. u, 7). Si ergo
tolleretiset vosgrabatos vesiros in sabbato, quiasab- Dei est pauperem facere el ditare, cur quasi provi-
"balum non impedivit Doniino, nec meJicus meus dus filiorum iuorum existis?cur rapis qttos potes?
piscin_eexspeclavit adjulorium. Dimisil luctum, po- si forte maneant nescis, libi perpetuitn pociam nu»
pui_tlei lum, fecil graliaio vale, redJidil tlli vicem, tris, et maxiniuin filiis dolorem dimitlis ? Dicit enim
neingralusleclusforsitan accusaret. Occurrit Donii- Scriptura, Qui congregat aliena, dimitlit filiis suis
nus prolato grabato. Occtirrit suscepior suo susce- dolorem. El rursuin dictt in Psalmis : Verumtamenin
ptori paralytico sanato. Salvatorvidil loelanlem, el imagine deambulat homo , tamen vane conlurbaiur.
uoii paliluf negiigerilein, Ecce, iuquil, sanus faclus Thesaurizat, et nescil cui colligal (Psal. xxxvm, 7).
es (lbid., 14). Gaude de sanitale, sollicilus esto ad Quid thesaurizas, quitl auri argentique lalenta re- -
infirmiiatem i^ut secunda mors in le non habeat po- condis ? Quid iraaginem regis sculplam servas in
testatem. Ne putes quia sine causa te emendavi, et solidis, et imaginem Dei condiloris in hominibus
ianto tempore casligavi: luei-as reus, non ego : non delest.tris ? Sint el Deo qtiaeDei sunt. Majores no-
te curasli.sed ego. Vide ne pecces, ne quid tibi dete- slri ideo copiis omiiibus abundabanl, quia et Deo
rius fiat (lbid.). lloc dixil Doroinus, el non dixil an- decimas dabanl, et censum Ciesari dependebant;
gelus, qtiandb roola piscina descendebat unus et iriodo autein, quia Dei recessit devolio, Caesarisac-
suspirabatparalylicus. Angelusenim inovebal aquain cessil indiclio. Hoc enim tollit liscus, quod nou ac-
in piscina, et salvabalur lanluminodo unus. Venil cipii Chrislus. Hoc barbaris dalur, qttod pauperibus
ChrKlus, non piscinam aspexit, et iluxerurit gentes. f.' non erogatur. Multum erras, avare, qui pulns in boc
Nec unam modo piscinam suslinenl peccalores, quia sseculo coraparare : quolidie I.tbilur, quoti'iie deficil,
jntoio mmido renascenlur infarites,jjui fuerunlcom- "mundusruinain suam minatur, finein teslatur; e{
petenles. Jam susceploria fontis non porticibus clau- illic te delectat persistere, ilfic adhuc ffidificare, un-
duntur-,'sed propheticis et aposlolicis circunidanlur, de oplanl sancli migrare ? iEdifica quod stat, non
iit oeslumnon p.itiarilur sitienlium turhaa cervoriim. qubd cadil. ^Edifica quod manet, nonquod hlc re-
Quia ipse fons clamat^ Quisitit, venial et bibdt (Joan. manei, el compara tibi paradisum, compara libi
vn, 37). Non est eliaro leriipus ut aquam moveat coelum, ubi maneas in acternum ; sed si vis compa-
angelus , qtiia fonlem graliae amocnat Spiritus san- rare ccelum, fac quod est pra_ceplum. Noli, iriquil
cliis,*sicul dicturri esl quia Spirilus Dei ferebatur su- Salomoii) parcere (al., parere) thesaurisMis. Tiibuen-
per aquam (Gett. i, 2). Tm.csuperferebalur super dae autem silnt eleejnosynsepro niodo et quantiiate
aquaiu, sed nunc inbabital requie suavi terrse, in substantioe, sicut scriptum esl, Fili. proul fuerit libi
qua liiolus non videtur, seJ creditur. Nec corpora substanlia, sic ex illa fac eleemosynam.Si libi fiterit
taiiliiin salvanuir, sed liberanlur aiiinise. Omnes qui. cobiosa, plus ex illa fac; sin auiem exigua habueiis,
baptizahtur, eriguntur ad regna coelorum in cursu," et tpsa exigua-cum pauperibus communica (Tob. iv,
"ut atteiidentes sempei' ad grabalum, peccala slu- 8, 9). Si atlendatur legis requalitas, cessal liominis
deanljjaVere morum, el sineleeto iiifirroitatis vivanl leriacilas. In opere eleeniosynariun nulla est discre-
justiiqixcula sseculorum. Ainen. . tio.personarnm. Pauperis illius viduse duo qnadran-
ies- praecesseruui divitum magnas agapas. Hla quce
SERMO LXIV. aliorum misericordia susientabatnr, misericofdiam
De eo cui uberes ager aitulit fructus. D opefabatur, et quod ei (ieri oportebat, ipsa magis
hoc faciebat. Et cum oiniiis subsianlia duo i.umini
Audisiis, fralres, quemadiriodiim nobis IioJie bea- erant, non umim dabat et- alierum sibi servabat;
lus e.angelista similiiudinem proposuil, dicens; seJ tolum quod possidebat in riona Dei mittebat.
Slominis cujusdam divilis uberes fruclus ager attttlit, Hsec esi-qua. de cr. stino non cogitabat. El vos, f;a-
el cogilavit apud se, dicens, Quid faciam, quia non ti'es,"accepistis opus vidu.c lanli operis ; si non po-
habeo ubi collitjamfruclus ineos? Et dixit, Hoc ja- testis dare lotum, de loto date .el inodicuiii..IIoc
:
ciam desli-uqm horrca mea, et majora mdificabo, et scitote quoniam qui seminat parce, parce et melet:
illttc congrecjabofruclus meos :, et dxcamanimw mew. qiti aulem scminal in benedictipne, de benedicaone
llabes mitlia reposita xn muitos annos, gaude, et jo- melel vitamwiernam (II Cor. IX, 16).
cundare. Dixiiaulem ei Dotninus, Slulle, liacnocte "
anima tua a te; SERMO LXV. "
exposiulatur qumprwparasli, cnjus ^
erunt(Luc. xu,'i6, seq.)?,0 csecilas avarilioe, Iratres De muliere quw erat in fiuxu sanguinis
dilecti.-simi; unanox supererat, et demtilloturaanno-
rum reposiljone salagehal. Gtudebat, quantum sibi Dilectissimi fratres, roelius advertimus credpnd'.,
nasci videbal, el nesciebaiqu;a niliil.secum lollebat, quod bene didicimus legendo, quia solus Chnstus
sed hie"omnia dimiltebat. Nox ei vitam negabat, et dc hoininibus adhtbuit medicinam, cui et pQlestalem
crastino co,dlabai.'Quod in aliis spectabat. inse uon dedit majestas divina. Non euim riiedicajrilnibuscu-
sperabal. Utique videratiilepossidentes, videralmo- rat et ferro, sed virtutibus sanat et vcrbo. Denique
 ~ "
S57 -. SERMO LXVL 1938
virtute sanavit curam mulieris, et verbo suscilavit A ennj gaudio vilam; et tanquam e somno experrectus
puerum cenltirionis. Duodecim anuis mulier medi- domumreddidit laetam. Magnusmeriicus,Jfratrcsmei,
cis erogavii subslanliam suam (Marc. v, 25, 26) cii- parum esl quia medelam dedil vulneri; insuper et
piens evadere, sed si Glrristiis uon venisset, in et animam rediiidit Tuneri.Et credidil, inqu.t.-ccH/.trio,
causa liabuit remanere. Ahstulerat iiaque-femina cu- domus illitis tola (Joan. IV, 55). Ecce quo ordine
ram pudorls, ut bominibus panderel secreli sui do- bene creditur, sic meiius a peffidia recedilur.
ior.m. Promiltunt medici sanilatem, nmlier dissi- SERMO LXVI.
p ,t facultalem ; el subslantiam donavit, et sanitas
Dimiserunt archialri mendicantem, qnam llem de eodeni.
eiongavit.
non reddiderunt jocundanlem. Duobus jam modis Temporalis medici statio videtur esse delixa, ubi
miilier fatigabatur: inopiam suslinebat, el pmnam. hcrbarum redolenl medicamina, et-in tectis curatio-
Carnales medici non valuevunt medela l-eficere, nis incltisa renitent f.rramenla, qui cum forte ab
^quamprsedandovoluerunl penuria deficere. ^EsIuans iniirnio in.erpelialus fuerit in plaiea, non potesl
igilur de egestale, et diu cogiians de sanilate, con- impendere subitam medicinam, iiisi de statione ne-
siiialrix non defuil fides, quae pellercl nccessitalem. cessaria secum lulerit ferrameuUi. Chrislus aulem
Ecce omnis subslanlia roea a medicis est dissipala, simul lotus ibat, quia medicus non crat arle, sed po-
ct mihi jion proiuit, quia non sum curata. Invenit iestale, nec induslria, scd clemenlia. Ambulabat
consilium tacita fides. Vitlet medicum, videt et po- medicus sccum porlans slalionem suam, id esl, stis-
pulum. Cogebat illam dolor medicinam pctere, ct - ceplam clemenlcr carnem suam. 0 statio piclatis,
pudor Impeiliebat, ne causam suam coram masculis " purilas carnis de uiero virginis, qua omnis poonacti-
inJicaret. Millam, inquil, manuin mcam, et iangam raiur mundi languentis! Tenel hujus medicinalis
.imbriam vestimenti ejus, el efficiar sana (lbid., 28). slationum ansulas pater inlerpellans pro filia sua
Ausa est aceipere, quod ausa non fuit peiere. Sta- (Luc. vni, 42). Alia pulsat furtivo l&ctu ansulam
bant ilaque discipuli, et lurbae simul, et pares audi- mulifr vcrecunda (Ibid., 45). Furanli aperilur, pe-
vimus docenlem Clirislum. Autlientcs lamen bnjus tenli diiTtiftur.Ilie tangens ansulam paler iacil soni-
rei gestse non fuerunt experles. Sei.-io, inquit^Jesus, lum de sua interpellalione, lurba cxspeclante, po-
a me exisse virlulem (Litc. vm, 46). El distipuli, pulo siibscqiienle, ccelo slupenle, morie tremenle.
Domine, turbm te comprhmnt (Ibid., 45). Pelre, iu- Muliervcro de causa pudica, rie iidesecura, sic le-
quil, senlio a me exisse virlutem. Quid dicis, turbm ligit ausulam slalionis, ut anle stalnerel profluviuni
te comprhnunt? Mulier igiiiir taclu vCstimenli fim- sanguinis, quam vox clarescercl confilenlis. Aperiliir
bfise sanior effecla, iimuit celare beneficium quod slalid, sentil oegrola, el non inlelligit lurba. 'Non so-
accepit, ne danmarelur-quia non pbliit, silenlio ac- nal ansula, el-procedit de oslio medicina. Egreditur
cepiO quod tacile petiil: summo digitorum Cbristi de lemplo majeslatis Spiritus sanctus, iJle subliiis
iaugens fimbriam femina meruil liberari, quse a me- non facit strepiluni, et sanitalis operatnr efrectuin.
•dicis consumpta cmn precibus prscda nequaquam Claniat opifex medicus, Qitisxneteiigil (Ibid., 45) ?
potuit liberari. Divinum fides providil medicum curse hon ut esset pcena langenti, sed ut iaus publica fle-
mulieris, ut nec ipsc caiFam quacreret, nec illa pan- rel prsesumenli. Praecessit lides spiritalis, et tacLus
deret sccretum pudoris. Ul ergo €lirislus fidei fru- operalus est corporalis. Huic auiem ei illa secure
ctum cunctis demonstiavit, tunc et mulier causam proosumil: ct qui curavit, libenter accepil. Ad lioc
suam coram masculis indicavit. Cui Jesus ail, Vade, {Q enim descendii, ul tangeretur, ul palparelur. Qui
filia, fides tua le salvam fecit. El salva facia est mti- tangit monles,"et fumigant (Psal. cm, 32),a mulieia
lier ex illa hora (Malllt. ix, 22). Huic medico 'el tu tangitur et vivilical. Nam si non essct ab illo cor-
coinmitie secreta conscentise ture, et cito turaris : pusculum faclum, non libenler acciperet taclum. Et
quod si neglexeris, tempore diuturno ludificaris. llle si non esset ab illo facta compago membrorum,
cnim omnes sanat absque ferramenli coede, qui et lumquam mulieris fitles perduceret ad speetacuium,
mulierem curavit sine mercede. Omnes enim medici nunquam aperiretur coelum, ut congi'egarel lalo
corpora curanl, quse solvuntur : Christus aulem ani- ihealrum. Ptilsavit infirma sfationem , Dominicam
mas curat, quccnunquam coriumpuiitur. Deniquevi- caniem, otloriferam vcstem : exiit virtus, el sletit
illum legentto, sed et vos vidistis illum au- protinus fluxus. El dicit, Mulier., fides lua te salram
' deiis
diendo, quia manifeslatura cst vobis crcdendo. Cen- fecit (Lxtc.yiii, 48). Ilic apcrilur mulieri diliicilis
lurio perdidit morienlem minisirum , - et non estL via, angusta" semita, populis obsessa, sed>ab angciis
captus menlis dolore : sed inquirit ctirse magistrum. palefacta. Procetlil fides ei claroal, Facite spatium,
Domlne, ir.quit, Jesu, puerjtieus niodo morilur, sedI transeat meaiuni alumna vifiuuim, et preliicceiestis
si volupris, cilo mihi reddelur (Matth. viu, 6). Au- fidele mancipium perveniat ad Dominum suum,-qui
dacicr ptlebat, quia Chrislum totum posse sciebat. sui sanguinis prelio cujiit dainnare supplicium. Ipse
' imo quia non litit audacia, sed erat fiducia. Cui Je- curabat, et de taclu sui corporis non erubescebat,
sus ait, Credis qnia possim boc facere ? El ille,, qui el humani corporis slaluit sanguinem, anliquuin
"Crcdo, Domine (Matilt. ix, 28j. Tutic Jesus seqtien-- - bomicilam, innoceniem feeit in cruce lalroneni.
iibus se dixit, Eamus ,el suscitemus puertnn ejtis. Eum Maiucbseiet Venusllani prtcceduni el erube-
Tunc cenlurio magis clamosa voce Oinni populo) D 1 scunt. Vident el dicunt non esse corpus huiuaiiuiu,
coram ausus esl dicei'e, Domine, non sum digntts utt opus divinuni, Claroat ipse qui curat etdicii, Nonne
sub leclttmmettm inlroeas, sed dic tantum verbo, ett qui fecil qnod inltis est, ipse fecit 'el quod foris esl ?
sanabilur puer meus. Nam el ego homosttxnsub pole- O verecunda caiisa, sed libera medicina ! Nonne si
staie constitulus, habens sub me milites; el dico huic,, a.ienum cssetabillo onus carnis humanse, nunquid
~V<tde,'cl vadit, cl alii Veni,el venil,et servomeo, Fac. slaiueret sanguinem ? Nunquid.publicaret de se pro-
hoc, el facit (Malth. viii,-8,i_). Tanquam tlixeril Deo,, cessisse virtutem, et lyrannicam repelleret morlem ?
Ego jubeo militibus : lu inipera viriutibus. Majorr In platea -curatio, in domo rosuscilaiio. In plalca
crat liduciaiiiulieris, sed laudala esl fidcs centurio-- _ co.ifundi-ur inlerfector, quia steiilsanguis, el jacuit
nis. Et quis illumlaudavit? qui puerum et mulieremI sanguinis accusaior, Nunquid non ipse susciiavit
sanatii. E; qualiler etim laudaverit, evangelisla no- ptiellam lecto jncentem ? Ingredilur domum, et ca-
. bis indicavit, Amendico vobis, tanUtinftdem lion in- ptivat infernum. Revocat animam de lartaro,^ et
)eni in Israel (/6.rf.,10).Fii!es denique a muliere nonI corpus ievat ex lecto.Qtiid est ergo quod jubei ic-
diseesserat : cenltirioncin vero ad Chi'isiumtfesli- fici suscilaiaro-, nisi qtiia ipsius crant corporalia
uans prsecesserat: sic ul "vrnil cenluiio, cl intorpel-- . ineuibra, quibus e^ca fuerat necessaria ? Gaurict
.avil eiiam pro pucro ; fides postulavit iinpetians.. . ergo de artilice huiuaiii corporis et fides principis,
Pioindei.ertmi.fides ceiiiuiiqnenrprseeessii ad do-- • et pudicilia niulieris, ct puella refecla'; et fcmiu..
, num. Non_quia deserueral, "sed ul mullis divinuml collaudaia, ut de pusillis et magnis coelumlccietU-
Oslenderet domim. Tetigit pueri latus, suggerens eii et lerra. -
PiTaoL, LXV.
«o9 APPENBIX AD S. FULGENTII OPERA. - 940
SERM0 LXVH. A fundamenta carceris nocte commola, reorum v.neula
De solemnitate sanctorum aposlolorttm. - soluta, optioni donata gratia, el Apostoli pr.baia co-
fona. Pedes ejus erant- in nervo, et gj-essus ejus in
Delectat tantorum tractare margaritas sanctornm, coelo. Dicebat per carceris tenebras canlicum no-
delectat gemmas .ii-tueri dulcium piscatorum. Nec vum : ut ullinio nervo chordarum tredocira cithar.u
modus in coloi'e, jiec numerus in virlute, splendor lectorum cantet vobis licliliam senipiterjiam aposlo-
varius et diversus ornatus. Bos lapides si csecus lica corona sanctorum.
aspexit, illuminatus effulsit;-"sigestavitsurdus, verbo
Domini claros percepit auditus. Si aspexit bos lapi- SERMO LXVIII.
des claudus in porta speciosa (Act. m, 2), ctirsum De martyribus.
reccpit, el lemplum foiiiterintravit. Testis est Pe-.
trus ad Tabilam (Act. ix, 40), qnalis sit SJlendor Deleclal videre campos segetum aureis maturatis.
harum margaritarum, quando tanlus cxsultavit nu- caiamis arislarum ; delectabilius libel attendere cani-
merus viduarum. Ergo et nos singuli singulos con- pos Ecclesioe, martyrum micanles planlas de uno
templemur. Quis eligens Petrum respual Paulum ? eruore per Agni sanguiriem innoceniem. Segeles
Qnis quserensAudream contemnai Jacobum ct Joan- elenim sunt passiones marlyrum juxta cursus aqua-
nem ?-Nulla est diversitas nominum, quia una est rum (Psal. i, 5), rigali fontibus Jacrymarum. Nam
corona genimai'um, unus nalalis Aposlolorum, una sic modo beatus David martyrura purpurata germina,
est lsetilia populorum. Remotum cst omne naulra- el anle messbres gaudiorum (anquam maneeps se-
gium, timor excluditur pirataruni: quia barcse sub- B canlia messoria ciihara decantabat, Qui seminant,
' veriiunt dulcium piscatorum. Tuta sunl littora per inquit, in lacrymis, in gaudio metenl (Psal. cxxv, 5).
apostolica relia. Pelrus in capile scaphse ccelcstis, Ubi seminant in lacrymis, nisijuxta arborera crucis,
iriuinphat in littore: si Andream contempseris, unus iibi est fons proximus Salvaloris ? Inde de lalere ejus
est uterus, unus usus, unus innocens eaptus. Per sanguinis guli_e stillarunt, et pluvia cruoriset aquos
.pisces pisealorum paupertas tollebatur, per animas seminata est lolerantia confessorum. De ipso ligno
'.in caplura conclusas gratia deraonstr..tur, et regni' virenlis crucis, juxla fontem sanguinis plantala vir-
coelorum divitise publicantur. In scapha Petri quis ginitas floruit castiiatis. Indc planlala maiiyrum lo-
-numerat pisces? quis in Evangelio Pauli numei'at leranlia coepit seminis sui germina colligere purpu-
. gentes? Diversa nomina, et una captura. Ecce Jaco- rala<?Nam unde martyres tolei'ant, nisi per Donii-
bus et Joannes neglecio patre, contempta matre, nicam crucem? Unde martyres, in quorum cordibus
dimisso reti, secuti sunt piissimum Redempiorem. lex Dei est, maledictiones non timent hominum, nisi
r>Fiatilaque in solemnilate Sanctorum tain grande quia Chrisius Dominus pertulitpatienter Improperia
convivium. Ecce Matlhseus prseparat prandium, el Judoeorum?Unde martyres carcerum cusloilias dele-
Christus pransor ingreditur cum multitudine pecca- clabat intrare, nisi quia Dominus duclus est ad proe-
torum. .Pransor i'inocens, et rei convivse, unde con- toriumprincipis Caiphse, el nocturnum crudelis proe-
vivii sui societale peccatoi'es faceret in suo sacra - torii cai'cerem non dedignalus est suslinere : sed
roento gaudere. Judaei dicebant, Quomodo cuxn pu- dicebal, Tradilus sum, el non egrediebqr(Psal. LXXXI,
•biicanisiM peccaloribus manducal (Matth. ix, H)? 9)? Unde martyres de caic.us et vir.culisferreis noii
Nemo peecatorsecemilur, nemo reus avellilur. Om- curabant, nisi quia Christtis Dominu. teneri et alli-
nes hospites Christi sunt, commune convivium est „ gari passus est a Judseis, quia catenas niortis dirupil
omnibus. Prseparat prandium gaudiorum solemnitas ^ a morluis jam sepultus; qui dixit eis qtii in vinculis
! Aposlolorum : juslus pascilurde graiia, peccatorre- sunt,' Exite, ei qui iri-tenebris sunt, ut videant Iumen
ficitur de indulgentia. Et si murinurant Judsei, sed (Isau XLIX,9) : et qui dixit Lazaro post quatriduum
-diiant ir rei. facli sec.iri."Parasli in conspeclu meo jam sepulto', Prodt foras (Joan. xi, 45)?Iradilus n.on
<mensam, adversuseos qui tribulant me (Psal. xxu, 5). egrctliebatur fbras, quia erat liber inlus et fofis.
• Simoii ille Chananaeus, qui mttiavit nomen genlis, ln le martyres alapas non borrueruni-, quia Christus
-et inseruit florem suum coronae viiiuiis, aplatus ma- maxillas suas ad alapas prsebuit impiorum. lndenon
nibus Salvaloris, fulget de ista corona igneo vigore nocuit maiiyres infusa aceli ,vel sinapis acerriraa
deeoratus.- Judas zeloles zelan, Domino, non com- violentia, quia acetum et fel Christi deguslaverunt
- tnercium quserens Christum vendendo, pro illo zela- labia, noti lali digna potatione a pincernis impiis,
JiaLur,Jion de illo paciscebatur., Invenimus etenim quibus rupil pelram et fluxeruni aqum, et potavit eos
itbi denigrato colore separatum Iapilium, Judam Do- siculin abysso mulla (Psal. LXXVII, 15). Unie mar-
mini traditorem cum commercio defcedan- lyres nudati suslinuerunl, flagellati non flevenint,
' lem. 0 nomen !"speciemet nomen iile dicebalur, zelans nisi quia Dominus nudatus est et flagellatus, alque
zelavi Domino omnipolenti (111 Reg. xix, 14), et praecmctus sub Pilato judice, de quo ipse judicium
Judas proditor pacla crudelia dedttceuat, Quid vultis veniet judicare? Unde eculeis appositi cum uiigulis
, mVd dare, et ego vobiseum tradam (Maith. xxvi, 13)? sulcaremur, aporiati dulcissimis decantationibus la-
llle zelalus est afleclu Doraini, isle extludittir Domi- borem faciebant cum pudore tortoribus; nisi quia
nici uota convivii: sed ddeciat magis primum cer- crucem Christus Dominus ascendil, inimicos non ac-
nere Pelrum piscaloran, qtiia horrescit novissimum f) cusavit, pro sua injuria non deflevit, sed inimicis
, respicere tradilorem. Exclusus esl de corona, com- veniam poslulavit, pio canlico psallens in ligno,
_est ipsa corona. Qui elegit," ascendil, qui Pat )•, ignosce itlis, quia nesciunt qttid faciunt (Luc.
' plenda
tradidit male, pependit. Quis suppleal "iiumerum in xxni, 54) ? Isla ergc seminatio sanguinis Christi fecit
isla coj'onagemmaruro, proponiiur"soriis divina. ju- seinina martyrum pullulare in campo malris Eccle-
dicium,,Clii'islus Malthiam diligit de coelo (Act. I, sisc: ut dicitDavid, Qui seminant in tacryinis in gau-
24), qui duodecim ordinavit (Luc. VJII,15) in cam- - dio melent: Euntesetibant, et ilebant,' el non stabant,
. oeslri palatio. Aperiunlur Sancta Saiictoruin, pro- sed flentes ibant, ad oelernam palriam tendebaut.
, iertur ui'na aurea, ut vei'e de coelesti auro'decorala. - Civilas prolongabat, et illi flebant, ut pervenirent
0 sors bona 1 qtise elegit discipulum, ul integra per- ubi desiderabanl. Sic perrexerunt. Quomodo rever-
maneret corona gemmarum, quia Judas solus pe- iuntur? Non flentes, sed gaudenles: non adiiuc semi-
pepdit. in, laqueo. Ecce duodecima vestris oculis nantes, sed manipulos suos Isela cervice portanles:
fulgel picta corona, de cujus aspectu ul visa flala venienlnon opertis capitibus pallio velamiuis propler
.(forle, vivis affiala) scinlillis fulget congregalio cauma, sed luv super capita eorum, et lsclilia pre-
vestra. Ubi.est ille Vas electionis ? plaudal coronam liosa. Venieniesdutem venxentin exsultationeporlan-
pietatis, _etiapidem Evangelii tolo muudo tonanlis. les maitipulos suos (Psal. cxxv, 6), quos juxta cru-
'_ Bonus -uitirous; qtieni elegit primus et novissimus. cem Domini semina^erunt, el de ejus resurreclione"
Saulus durus, faclus est Paulus mansuelus. Quibus felicius messuerunt : et ei in nubibus occurreruul,
toriiulis aurificis isle cst lapis fiptatus? Testanlur offerenles ei gerraina sua, accepturi sempiterna. O
 " - f SERMO LXX. ?« >
MI ,
germina, quoe non uril flarama! quia Juxta fiumpn ,i Sed ille recurrii ad matrem, el dulcemrepetilnidum.
sunt vitreum in Jerusalem, et perpeluo vii-eseunt Dicit matri suoe in Domino, et csetera accipit mater
:la re immortalitalis viloe oeternaj. Nesciunt marce- sub dulci velanienlo ajarum, ipsum seplimum tene-
scere, quia non timuerunt pro justilia flamiriis rir- rum, et viribus corporis immaturum. Denudat ubera,
dere, quia Agnus deduceteds ad vitm fonies aquarum, ostendit cara filio nutrimenta. Fili, inquit, ir.i, noli
ft delebil omnemlacrymam ab ocitlis eorum (Apoc. vn, defojdare coronam meam, et fralernam noli viojare
17), et Dorebunt sicut lilium in medio angelorum. concordiam._Coroiiammeam texit Christus, non de-
texat inimicus. Solent infantuli, fili; melius eoronam
SERMO LXIX. sibi facere ex iloribus rubentem, et croceis callhulis
Innatali sanctorumMachabmoruxn. innocua capita coronare, si forte aherius infantis
manu impulsum defluxerit folium, quomodo infaritis,
Micat in coslo Bootes, clare refulgens connexione pia anima conlorquelur ? Quanto magis ego, quse
sfellarum, sed amplius hodie cum matre resplendet non ilores habeo campestres, sed flores teneo spiri-
Ecelesia de seplem siderihus fiiiorum (II Mach.yii). fslles? Nolo, nolo, fili mi, coronam meam una detra-
Hiceuim non una stclla grandis fulgore, et altera cla gemma fcedare. Duo erunt maJa, et le absorbebit
lenuis lumine, sed omnes fraferna lucent -carilate : geheima, et ego non ero plenius eoronata. Junxit
quia boirum circumdant Salvaloris in cruce. Nulla inater eloquiissuis ad gemmas lapidem preliosum',
liicstella dukiuni fralrum transmutat staiionem in et lecit seplenarium redimjculuro, quod cum illa por-
lenuem, velul faculac evanescenlis soluto fulgore, tavit ad co_lum omnis exercitus angeiorum. Quis
qui omnes unitam retinenl confessionem, ne germa- sulficit istam laudare matrem? Ipse ulerus testis est,
nam deserant carilalem. Fratres ex utero, fratres in " neque enim fuil talis venler, qualis islius Machabajoe
niarlyrio, germani laetabanlur in coelo. Quale est mati'is. 0 mater fiiiorun. Zebedaei (Matl. xx, 20),
cernere bealam malrem, quaesleriiis peperit septem, Jacobum el Joannera obiulit Christo discipulos, se-
cum stellis spiritalibus seplem filiorum coropalo ca- piem vero marlyrum Ecclesia; de uno uiero proces•>
pite migraret ad Jerusalem civitatem. Quid dica- serunt. Bona mater promisii pullos/volavit ut aquila,
mus, seplem nobiscum angeli pretioso solemnitatis De malre et filiis laetetur congiegatio nostra,
consortio gldrianttir. Filius hominis graditur, el di- "
gredilur in medio seplem candelabrorum aureorum SERMO LXX.
(Apoc.x, 15), in medio martyrum beatorum, et ma- De Job et beata Perpetua.
ler cantat hyranum cum legionibus angelorum. Non
liic inter septum maceriaealiense: non est ibi ullum Non debel in cerlamine formidare, qui vult de
candelabrum argenteum t non est ibi caridelabrum trlumpho gaudere, nec debel leinporalem timere p.u-
plunibo peccati permixlurn. Omnia aurea sunl cande- _ gnam, qui perpeluam vult sorliri victoriam. Non
iabra de passionis camino liquala, ubique semper conlemnat exsilium, qui desiderat ccelum.-Carceres
nnte ihronum arJenlibus atque lucentibus, coelestis oeslimet pro pra_toriis, qui paradisum •desiderat jo-
jgaudel Ecdesia, et mater illa beata. 0 vere venler cundilatis. Beata Perpetua in carcerem missa, lene-
.aureris, quem angelicus laudat. exerciius! Dicit ei bris angustata, a lumine dilatata, quia praesurapsit,
beatus David ciiharje spirilalis amoena dulcedine in- carcerera mutavit, tenebras effugavit, el ut innocens,
ier ardenles ollas matre spectanle, Quufacit, inquit, non incarcere, sed in aula regia iriumphayit. Nam
tterilemin domo matremfiliorum Imlanlem(Psal. cxn, /i et omnes sancli marfyres calenis Iigabantur, et ma»
S). Beatus-,inquil, venler qui vos poiiavit, et ubera iius suas ipsi carilatis vinculis insei'ebant ad coelum.
-<iuae suxistis. O laclis matemi pieias, in quo non est Inler lenebras erant, et lucis gaudia coruscabant.
separata fralerna germanilas! Loelatur aquila excelsb Squalores, fetoresque simul fortis su-tinebal palien-
in uillulo monlium atque petrarum de progenie cara tia beatorum ; quia beali qui persecutionsmpaliunlur,
pullorum, nulrit ut aquila, et remanet ut yidua, ipsorum est enim regnum cwlorum (Mailh.. v, 10),
quando pulli provolant adcadavera, llrec aquila quae "Competenler el reele faciemus, si ad bealum Job
jjennis suis pullos suos caro legeb.it urabraculo, et (Job "c.u) per exempla martyrum veniamus : quia
super scapulas suas imjjonebat bonoe persuasionis "ipsiimtanquam mariyrem laudavit et honoravit-om.
eloquio^et cum pullis suis,volavit in campo, et cum nipotens Deus. In squaloribus eral, slercus ietebat,
eis inter prata paradisi laeiabatur in coelo. Nemo ei cpfdi ejus coehim flagrabat. Indq apertis januis,
pullorum istorum sub alaruiri legmine jnatei'liarum jportisque •superniscapiebat odorero suavitatis, pii-
quseshit cadavera mortuorum, quia omnes intra se lientiam, suslinenliam, caritatem. Qui probabat,
contiiiebant Spirilum sanclum. Omnes spiritales erant ipse juvabat: qui tradiderat, ipse oblectabat: oslen"
columboe, nescientes cadaveribus incubare. Volebat dens ,ei quodam digito caritalis thesaiiros regni coe-
de eis lyrannus vel unum facere corvum nescientem lestis. Justus videbat quod amabal, et detrinienta
redire ad arcam, et omnes pennis deargenlatis co- vafia contemnebat, quia semper pro nihilo deputa-
lumbaegraviier gemuerunt, quia cadaver sicut corvus bat. Quid agis inimice'?,Tollis aurum, nunquid Do-
nori qucesierunt, sed ramos purpureos ore coccineo minum? Tqllis argenturo, nunquid ainpiiias roeis
ad Doiidnumcumcolumba.matre portaverunt. Quae oculis cceluro? Ego novi-aulam Domini-mei, recessus
sunt isla cadavera, qiue pullisislius aquiia>proposi_:oDcreatoris mei. Quanta ibi est Iatiludo divjtiarum,
temporali praemio conlempserunt? Carnes erant im- quanli ihesauri gaudiorum, quibus delectanlur quo-
mundaj, arje pollulae, vasa inquinata, sed illi vasa lidiano censu praesentes ordines angelorum ? Tulisli
erant aurea in camino probata, septies tantum in mibi iniliia taurorum, greges hircorum, carnes agno-
camino fulgenlia. ComeJile, inquit, de carnibus sa- rum, habeo majuset purius sacfificium, unde meuin
'crifieiorumveslrorum. Et-illi, Aves sumus mundse, cortplacem Dominum, qui non inanducabitcarneslau-
non iramundae.Habernus coslesiis prata dulcedinis, foriim",nequebibetsaiiguinemhircorum,sedsaGiificoei
pulridas carnes nolumus lenlatoris. Non eonveuit sacrificium laudis (Psal. XLIX,15,14), quia ipse miiii
columbis esca cadaverum, sed campeslrium germina aliare consiilriitcarilatis, cl ipse mihi sacerdos est
casta pratorum. irascilur lyrannus, etmalris laetatur pielalis. Altare ejus conspicio, acervum slercorisnon
^ffeclus. Absciditmanum secuii, el illi levaut sensus horfesco. Nescis inimice, quia Dominus mens susci-
in cruce. Ab.scidilurlingua, et fraterna resonant or- tat de lerra pauperem, et de slercore erigitinoperii,
gana, quaetaingebatirialer magistra. Fratres Spiritu ut collocel euni cum principibtis (Psal. cxn, 7, 8).
fervebant, et ollaeardeules refrigerabanl, sartagines Tu sic me collocasli cum vermibus, ipse super trj-
igniebanlur, et fratrum dulcium azymacoquebantur. bunal honoris. Non limebo saniem vulneris defluen-
Detrabebatur.cutis a capite, et coronae parabantur tis. Tu tangiscarnein meairi, iile custodit animani
ad caput. Beali perrexerunt decalvati^ redeunt coro- meam. Aula mihi est Jlegis regalis acervus stercoris
nati. De istis yero pullis caslissimi ventris volebat super plaleas pulcherrimaecivitatis.-Stercus adhibes,
auceps tentalionis inviscare Jaqueis perpetua. morlis- et non marcesco, Ille fonteB suggerit, et floresco.
 ""
943 APPENBIXAD S. FtiLGENTII ©PER\. 9.4
Tu mihi remanebis cum zelo tuo. Hsec dicebat justus A contra damna devolus exstitit. Permansit in vjrtuta
labiis patientise, virlute pugnoe, amore corome. inlra jtislilise Iimitem tenaci fundamine solidatus,
Chjeres faciebant vulnera putiefacta, et flore germi- allisque radicibus nixus ac robustus, in cujus pec-
• riabat patienlia coronanda. Aderat enim patientios tore sola gloria militabal. Dehincaderoptis.omnibus,
coronalor : quia legilime (.er.averat.prseliator/Qualis impelus repenliua ruina compressit, et omnes una
eratcampus? sjercoris dtinlaxat aeervus. ibi acies mors occupavit. Tunc mo-roribus niixlus subiata
tentatoris refugse angeli, falsi amici, uxor subdola, ejus capite coma se hunii proslravit, et tali voce
. el deceplio blanda, vermes et vulnera, saniesetpu- prorupil in laudem dicens, Dominus dedit, Dominus
trcdo, slercus, et amaritudo. Non dirimebantur abslulil, sicul Domino placttit ita factum est, sit no-
nocturna l-equie, sopita cerlamine, cum dies oric- men Domini benediclum(Ibid. 22). Bacchabatur in—
bantur, et pugna liquebat. Vietoria abscondebatur, Jerius tum periculosa i'abies, et viget inter plagas
et vita, quia vila, inquil, veslra abscondita esl cum incolumis fides. Nullis ictibus cessit, nulla Jingua la-
Chrislo: cum Cltristus apparueril viia veslra, tunc ei vina patientia recessit. Non damna robustum mili-
vos apparebilis cnmeo in gloria (Colos.in, 5, 4). Ecce tem deflexerunt, non moeror maximus libeforuni.
revelalur quod abscondebatur. Eeee de acervo ster- Omnia perdendo nibil ainisil, quem diabolus a Do-
coris refloruit deiecla corona : quia matura fuerat niiuo non separavit. Amisit mojdicum, et lucialns est
palientia. Qui coronam parabat, aderat, probabat, multum. Yidil se ilaque inimicus circa robuslum mi-
aique laudabal. Non dedignabalur super aceryuin lilero ccelesti militia debellari. Tunc iniraicus rt-pe-
slercoris adbserere, vincenti monstrare coronam,qui tens coelumclierubim adiit, accipiensque poteslaleni
in paradiso deliciarum sedit primis cultoribtis pro- remeavil cum idoneo congressufus, sed non viclurus:
ferre sentenliam, et non praejudicabat iocus, ubi erat " cogitaus ne qui damnis rerum non poluit vinei, vel
purus affeclus. Ideo coronalor atlfuit Dcus, reparal, dolore posset vulnerum superari. Tunc crudelissimus
faudat. alque mulliplicat. De nube loquitur turbinis draco in patriarchse membra totius feritatis evomuit
(Job xxxviu, l,et XL,1., utirrigaretvictorempluviis pestiferurnvirus, el omne corpus misit in vulrius. Ni-
dignilatis. Exlcrsit, mundavit, pariler et ornavil. Qui liil fuit iriembrorum, quod non caplivaverat plaga
victorerii fecit florenlem, ipse consliluit sacerdolem, aspergine vulnerum. lla plagaverat membra, ut ossa
ila ut inimicos amicos admoneret, ul pro se jtislus remanerent carnibus desolata, salva scilicet, qure
victor viclimam jugularet (Job XLII, 8). Ut mutato nonvulnerabatur anima pretiosa. Fuitenim palienlia
vulnere, renovato ore slarel splendidus ad altare, qui muro vallata, et intra carceris thecam conclusa pe-
sedebal pulridus in stercore. Jam enim sacerdos in riculis, mactabal pericula, contrivit pacilice bella-
£ua exstilerat pugna, et sacrilicium obtulerat de torem, etsine ferro peremitlatronem. Deindesanies
vicloria, el sibi meruerat coronam, et amicis postu- manabat, ex ulcerum sinibus horribilesbestise erum-
laverat indulgentiam. Ecce quanlum est bonum susti- pebant, quas ille sine dolore palienter revoeaiiat.
jtere iilalam lentalionem, ut pcr Chrisium mereamur Exercilus vcrmiumcoitfodiunlcarnes feralium cuneis
probationem. Cui dicitnus, Et ne nos passus fueris legionum.In corpore innocenlis regnabant gestamina
induci in tentationem (Maith. vi, 15). Ipse nos de pugnx inter inimicum et justum, inler hostein et
hrresenlibus dignabilur flagellis eruere, et renovata innocentem, atque interiora coinedentem, interver-
libeiiaiis gratia jocnndare, cui debemus semper gra- mes et carnes. 0 vigor militise constaniissimss car-
iiasprj_conare. Ad ipsum converlamur Dominumom- nis I Durat licet dolens contra diaboli pestiferasvires,
nipotentem etperpetuum Salvalorem. lanten ntinquam sustiiieiiliam carnisviclor horrescit,
P vicinitas vulneribus pulrem fugit, germanitas fra-
'SERMO'LXXI. trum uxoris consolatione despicitur, a fanmlis Dei
Jtem deHob. declinatur, a Deo solo libenter attenditur. Pjo Deo
enim qui fuerit humilialus, ipsuin necesse aspicit
Qui fuerit Dei amicus, diaboli est inimicus. Proe- omnipolensDeus. Super quem, inquit,. aspiciam,-nisi
varicalor juslitisc odit studium djvincc eultur.e. Dis- super humilem, el quielum, et tremeiilem verba mea
iringere conatur quem invenerit justum, ut sibi fa- (Isa. LXVI,2) ? 0 patientia viclorisemater ! acquisivit
clat mancipaium. Multiplicem lineam extendit ac sustinenlia palmiferani vitaro, duro diaboli ^irtule
prseparat, ul"Dei militem tollat, parilerque dislrin- exstiiit debellata. Sed nee vinci poterat, quem anle
gat. Cupit sibi 'facere vincluro, quem invenerit Dei vicloriam Domiuus lautlaverat. Non qui pugnabat
Isetitia Jecundatum. Non vult enim cerriere divinoe victus est, sed ille viclus est qui coedebal. Job vapu-
imaginis fonnam. Illustris denique palriarcha Job lando vicit, diabolus autem caedendo defecit. Vidit
Orieiiialium chis, justitia nobilis, nobililate felix, se Jassum de lassalo, el fatigatum de fatigato. Dia-
opimitale uberriraus, censu nimium pinguis, cuhnine bolus cessit mcestus, et patriarcha forlis eslinventus.
huraililatis cxceisus. Hunc enim nunquam superbise Recupei'ala denique corporis sanitate aceepit quod
.turaor. eievaverat in lapsura : quia sola humilitate perJideral. Duplicalum est totum quod amiserat. 0
pollebat. Cujus in peruicieni inimicus accensus, thro-' damnum, quod generat lucrum! Nunquam enim sine
nis regalibus vicinatus, divinse majestaii nocendi po- mmiere dimitlitur obsequium. Exsullat patriarcba
testalem fallaci sitblilitate extorsil. Proinde Dominus la.iissimus, -et 'diabolus cecidil, superalus est mbe-
disposilionis proesciusinimici, majestatis suoecultu- j ) slus.
ram propria voce laudavit dicens, Animum, inquit,
adverlisti adversus puerum meum Job, quoniam non SERMO LXXII.
est ilii siinilis quisque iu lerris, homo sine querela, Dcsanclo Cypriano. .
verus Dei cullor (Job. l, 8)? Ecce qualis fuerat con- , Edilus est bic sermo boc inilio, Glarun*
fusio inimici disponentis, quatido prsecessit suffra- tamen martyris nalalem,superius, ele.
gium niajestatis. Ut arbilror jam reus slabat, qui
reum facere vehemenier optabat. Eece Dominus SERMO LXXIII.
laudabat innocenlem,et dispungit pietatis Iatronem. De sanclo Vincenlio. -
Tributa igilur potestate de ccelo, fusus est mundo, et
censum diversis ictibus, vel furoribus, ac rabie Legilur el iste supra inter sermones qups Fulgen! ii
ejus
truculentus violenter extorsit. Ipse fuerat sceleris esse 'judicavimus, lioc initio, Miror; fralres,• siaJ-
-
anctor. Ipse et nuntius, quasi de frau- huc aliquid, elc,- .
prsedaIapsus
dat et nuntiat. Dicebat, Ego remansi solus, el veni SERMO LXXIV. _ ", .'
ut nuntiem tibi (Jobi, 15, 17,19). Nuntiabatpalriar- De Golia. - -
chce auribus gestura, refefebal crudelia danina. Dia- ~Lectio
boius jiunliabat, et patriarcha Dominum collauda- quoenuuCrecilata est- erxlibfo Regnorum
bat. Inter ipsa iriimici baccliantis nulla impatienlia (I Reg. xvii, 1 elseqi), non ambighnus veslrseCarit»-
fidei vexatur, siisfroentioeclypeum invincibili virtute tis inhserere serisibus. De Golia et David sarictissirii».
 SiS SERMO LXXY. . , 8«j
viro, atque piissimo, Deoque placenle, et, ut plus A I cere carjlalem. -SeJet iu filiis requies parenlibus
dicam,Ehrisli paiente, in quo el justilia," el veritas, nasci, veleorum incrementis jocunaitas ampliari;
et pietas, et Cltrisli caritas emihentius nitescebat, curarum labor adulia sobole definiri,-et suecessione
qui cum adversus adversantes provocaietur ad proe- liberorum palernilas sublevari. Nova inAbsalon filio
litrn, oculis ereclis ad ccelum, non de sua virtule David eversio malignitatis incmiit, quae non auxilio,
praesumebat, sed prsesumptus de sua innocentia, et sed in vastatione sui generis adolevit. Cujus imma-
de Chrisli juslitia bumilis clamabal, Deus; in adjuto- nitatis bistoriam dicere horrel animus, ne4iatres
riitm tneuinintende.Domine,adadjuvandum me festina. poeniteat generasse. Non sacrum hunc revocal no-
Confundanlur el revereaniur inimici thei, qui qttmiitnt men, uon riutrimenti cura venit in menlem , et pro
animdmtneam, ul aujerant eam. Avertanlur-reirorsum, tanto munere persequi didicil genitorem ; fregit cu-
et confundanlur qui qumrunt mihi mala (Psalm. LXJX,_ piditasfidem.et vicit ayaritia caritatem. Proli nefas!
2 seq.). Et adepla vicloria , Quis Deus prmter Deum impia manu filius piilsat, de quo sibi pater solatibm
noslrum ? Deus qui prwcinxil me virtule ad bellum, et ' promiltehat. Qiiem cura in vitale lumen mate.rnus
supplanlavit omnes inimicosmeos (Psal. xvu, 52, 55). uterus profudisset, iiovellae oetatis suse tanlse pfimis
Etiterura, Omnesgenies circumdederunl ine, el nontine auspiciis" gaudebat nescius pater, reqiirem putans in
Dotniniultus sum in eos (Psul. cxvn, lOj.Videiis, filio suscepisse. Lubet hunc caulius observari, lubet
fratres mei, quam major cst semper innocentia pu^ ingenti cura nulriri, iroputaturus posiea carilatcm!
rilalis, quam maiitiosa "forliludo yirlutis : quoniain Amat, diligit, et observal, putans quia filium genue-
in malevoiamanhnam non introibii sapientia (Sap. i, rat, amplectebatur futurum parricidam genitorpius.
•4). Ex ore eiiiin infaniium et lactentium perfecisli Osculabatur sacrilegum paler religiosus, et luturis
Jaudem (Psal. VIII, 5), super pueros bellalores ma- B ' cladibus quolitlie gaudebat ignarus. 'Nara cuin iste
joreni fecerunl claritatem. Quantum interest inter ab annis puerilibus conscenderet sexum, immamia-
• Goli-imet beatum David? Iile juvenis, iste parvulus. lem prius-exhibuit quam obsequium. Nam, ulhujus
-Iliebcilalor, iste ovium pastor. Ille lendebat arcuni, immanissimi primordia meinorein , non transeani
iste parabat saxiperiura, simplex in affeclUj sed coa- germani funeris orbilatem, quam cum violalas soro-
ieslis in sensu, sed de illis pueris qui laudabant Do- ris flagiial ullionem, per ffatcrnamcaedem fecit iter
minum orgaiio piclal.s. De quihus ipse dicebat, Latt- ad palrem (II Reg. xm, 26 et scq.). Cujus calliditalis
date, pueri Dominum, laudale nomen Dbmhif(Psal. pejus est invenire remediuro quam sceleris comniilr
cxti, 1). Pastor erat, oves pascebat, sed Deus qui tere sactilegium, ut ad impium belluin pacis sibi
pascit Israei, parvulurii adjuvabat, et pro armigero adhiberet auxilium. JFecit namque convivium , vocai-
suo innocente comes et imperator ipse pugnabat. fratre=, vocat inceslum; componit vultum, ne coloj'
Saxiperium ferebat, ubi lactis coagulala sacramenla proderet iracundiam; apponlt etiam regales epulas
portabat. Ibi et lapides quinque ferebat, ut inde lac ante lticium ;,et ne dijidifteralur jtivenis ab inceplo.,
et lapidem, ut vetus et novum ostenderel Testamen- plus obsequilur inimico. Ibat per spalia domus, ficta
tum. Lacparvulus parvulis bajulabat, et.in quinque pace tranquillus, sceleiis parluriens teropus, quein
lapidibus quinquc libros Legis cum magna cura por- cum"viderei vino jaiii plurimo maturatum inier cali-
tabat, et exinde inimicum non pugnando, sed gau- ces el phialas r propinaviL et ferrura. Et quale conVi-
dendo expugnabal : vidit in.iraicus, et derisit. David Vium fuit, ubiiia obsequium pi'scbuit, et dolor pran-
vero sahctissimus vidit, et oculos ad coelumlevavit. dium procuravit? Nescio quos animos gerat, qui bh
Ille maledicebat, isle aulem orabat. Illeprsesumebat, Q blandiiur utferiat; aut sic obsequitur , ut occidal.
de forliludine sua, el isle pro Israel dolebal, pro quo Post hoec ergo impia pace ct sacrilega carniiicis ul-
euni Dorainus pugnare eompellebat. Ille librat cen- tione perimere nititur insontem, et (quod ,pudet
itmi, iste"torquet manuni rolantem iundibulum. Ille dicere) genitorem. Felix et beata fuerat vita riiorta,
de se proesumebat, et isle adjutorem angelum pos- lium, si Cupidilas rion esset et zelus. 0 radices scele-
tulabat. Dirigitur lapis a puero, et in aere ducebalur rum; elmaleria viliorura , quibus necmelus sed.alur,
ab angelo. Stabat inimicus securus de parvulo bella- nec multorum scelerum saliatur": el unde compesn
tore, uesciens desuper Dominum adjulorem. Lapidem videtur, Inde multo pluris exeilatur! Ecce namqua
prolmus inlmicns sensitin ffonte : quia Domini non Absalon fraterna caede'crapulatus , et cognato san-
habuit characterem. Ibivilam perdidit cum pudore, guine ebrialus , magis ac magis excitatur in pejus ,
ubi jingelum David senseral adjulorem. Cecid.it cum lanquam ex ipsa fieret salietate jejunus. Indicil patri
niagha ruina, qui insultabat cum iriagna' superbia : jam noii lilius bellum , quasi parum fuerat peremisse
Deus resistil, liumilibus autem dat gra- germanum. Et quibus auxilio esse debuerat, inleri-
<juia"s-fj.er/>.s
-tiain (Jac. iv, G), dat victoriam, praeparat et coro- tum deporlabat. Cui jam carior fuit, qui proximos
- nam. Ciirrit David ante capiens gaudium, quam in- sic odivit ? aul quam fidem habuit, qui in suis ianta
ciperet prselium: ante.laotus de vicloria, quam con- commisit,?Novum dementise genus sseculis intimavit,
ficeret ptiguam. Stetit super cadaverjacenlis exani- qui plus exercuit quam ira diclavit. Ecce subitobel-
nie,. gladium educit, inde percussit, et iuimici caput lum luba conclamant: decurrunt sacrilegi, ambuiant
abscidjt,' et erecla dexlera triumphavit, et exsiiicns parricidae, et. conversa est cariLasin furorem. Dela-
in laelilia elamare coepit, Benediclus Dominus Deus tum cst nefas ad patrem, sed.ira non perdiditpieta-
meus, qui docel manus meas ad prwlium, et digilos D tem. Exire namquesociosjubet paierad pugnam, et
meos perficit ad bellum (Psal. CXLIH,1). Lapidem rogat ne fidem severiias frangat. Et quos nimis hor-i
feddidit socialum,_et gaudiorum ejus caput posuit tarisolebat, ab immani hoste filio precibus refrena-
detruhcalurit. David enira missus adversus Goliam, bat. Ile, inquit, principes mei : ite quanlocius filii
nJiil aliud nisiChristuni adversus diabolum pro sa- virtutis, sed cavete, quaeso,<ne vmcatis. Placate justi
lutege:.eris humani significabat, et in illo implelum fuidris insaniam , ne in niorte lilii iuei me\miserum
cst, Gladiumevaginaverunt peccalores, ei i ttendcrunt vulnerelis. Si ipse noluil habere patrenj,patertamen
arcum suum,' ut decipiant pauperem et inopem, et Iru- meruit orbiiatem. Parcite ergo, parcite goalo, par-
cident rectos corde: framea eoruin inlrel in. corda ip- cite, comroilitones, insano. Et si raalum filium ge-
sorum (Psal. xxxvi, 14). Ecce qiianlum valet apud nui, sed magis observo , ut pietas vincal irarn ,- ne
Deum irinoceiitia mansuela, qtiam malaevolunlatis justitia peragat nefas. Recuso hujus ceriaminis pal-
virtus excelsa : quia Dominus diligit innocentistm, et mara; Nolo , nolb cum dolore vicloriam. Si ipsum
derelinquit malitiam : ut possit justus proinnocentia fecit pravae mentis- insania; vindicta vestra nomie
sua debitam sortiri victoriam, et gratuitam accipere faciet pan-icidam?, Abstinete dolores, vetale
de ccelo coronam." suppli-~
cia, mea est qtiam mihi donalis injuria. Malebat pater
SERMO LXXV, piissimus >vinci, qtiam triumphis orbari. Commeiidat
_}_ Aosalon. hostem suura principibus, et ne perdat_filium, servari
postulat inimicum. Sed cum utrosque suscipit exer-
. Soletfidem nalura pnestare, et consanguinitas fa-.-.: ciius tampus, salva religiouc-.p.aier vinci,t orbalua.
 "
§4l> _ APPENblX AD S. FtiLGfiNTH OPfeftA. Si8
' Qualis enim divino eventni pugnaecontigit locus, ut Aenimdum homini servlunt, Deo servirenoscunlur :
nec pater fuisset impius, nec filius evaderet reus? homines vero dum Deum negligunl, se odisse mon-
.Intdnat saevisclangoribus bellum, imbrem partufiens slranlur. Quare si ralionem pecudes accepissent,
lacfymarum. Stant vibratis dextris cognatsestridula acies, Deum rationabiliter et colerent,- et timerent; cfuse
licenliam scelerum flagitantes. Jicce subito nunc sine ralione tales snnt, quales homines cum
Imperaiorisasira conclamant,tubse Irangurtlur, voces ratitme esse non possunf. Judicaris, homo. judicaris
.instruunt, acies peragunl et neces, et nulli sunt hos- Nec animalis exemplo, pecoris obsequio condemnarls.
tes. O quam exsecrabilis pugna , ubi geruntur sine tibi prodesse polerit excusatio : qui nec divino
hoslibus bella! 0 certaraen iniquum,ubi nec victoria iraperio , nec pecoris exemplo pafere "desideras.Ma-
sequilur, nec triumphus! Armanlur fralres in fralri- gna etenim sunt divina obsequia, bona vitaj compen-
bus. Yiclis et victoribus unus est luclus. Plangebat dia : ubi non supplieia de malis aciibus metuuntur,
pietas, et natura, illata sibi lanta unius furoris lllos
jac- sed divina prsemia^de bonis meritis exspeclanlur.
lura, Dividitur earitas ferro, nusquam pielas. Oplat enim Deus bonos esse quos muneret.quam
cupidita.s cogit, istos injuria. inde "armorumstrepitus malos quos sine remuneraremoerore condemnet. Invitus enim
tonat : hinc plagse pennalis jaculis volant. Inde jam punit, quos mallet, si vellent per
grando terreno cursu feslinat: bos plumbo volatus bonam vitam evadere. Fuge, Chrisliane, delieta, qui
icttis exhorruit. Illos rotalis saxis confregit; sie mille Deum promereri desideras; horre peccala, qtii pla-
modis prope cunctos mors una submersit. Et qui cere exoptas. Delictorum clades pro veneno fimenda
"germanaconcordia lsetari debuerat, unius ob noxam esl. Pernicies scelerum proielo et gladio fugienda.
mortis sibi vinculura propinabat. Pluebat serenitas R Non amelur delicluni, quod genus hominum occidit.
"
Vulnera, co_loru'mdensitate fuscata. Stabat nox faci- Fugiatur peecatum , quod hominibus semper paravit
noris in aefe armorurn , iu lenebris candet exlusa. interilum. Horrendum sit Dei servo, quod aliis vide-
Gaudebal in siiis officiisbellum fervenli nube con- tur fuisse exitio, e( in quo alterum conspicis inier-
textum. 0 quam exsecrabiles nubes fuerunt, quarum iisse, in eo magis ipse debes prsecavere. Nemo sibi
imber ferreus vulnera defluebat. Decurrunt sangui- impunilatem de multitudine peccantium repromittat.
neis cursibusrivi.etsealenlibus cadavcrum venis po- Nemo cum turbis debnquens se periculi immunem
lantur cruoribus cariipi, et nec pietati parcitur, nec esse conlendal. Nec enim Adam idciico in moriem
pudori. Crescit in sceleribus rabies. et unde infirmari incitlit quia solus cum uxore peceavit, aut Cainldeo
solent", invalescunt cladibus vires. Ssevit in cognalis interitummeruit quia fratricidiumsolusadm sit.Amat
ferrum, et non habet crtidelitas modum. Ubi es jam, Deus paucosinnoceniesquam innumeros peccatores.
caritas? ubi fides , si inimici sunt fratres? At post Et in uno juslo loelatur et gaudet, Etquod in muliis
idiras pugnse clades et funesta naufragia, o quam mi- peccatoribus conlrislatur ei moerei. ideo cum ca-
rifica devenit in sceleralo vindicta. Namcum Absalon iaclysmo orbem Dominus juJicaret, Noe solum cura
affectibus liberavit (Genes. vn, 1); et eum Sodomam
per praclia dorso mula vectaret (II Reg. xvui, 9), imbre flamnjifero abolerel, Loth solum eum iiberis
visa csede rapuit de bello sessorem, ianquam ipsum
nefasvideretur horrere. Ibattenacifuga per vicinsesil- servavit (Genes. xix1, 12). Nam et Ninivilas scelera
abolerenl. nisi eorum posnitenlia iram Domini lem-
vaesecreta,aucloremsceleruraperditura.ElduminLer
ipsos arborum thyrsosspretum animal surdum obvians, - peraret (Jona' III ,• 5), Diligit eriim hoc ipse Dominus
Iruncum transfixit juvenem moriturum, nullius manu cum minalur, et quos reffenari a delietis exoptai, eis
arboris calasta suspensum. Sine bello hoslis suscipit Q judicii severitalem intentat. Objurgat enim Deus ut
vulnus suo perfidio captivalus, qui sacrilegus maluit salvet, corripit ut emeridel, improperal ul reformel.
inlerire quam cum patre regnare. Quoniam superbis Desperata enim quorumdam homiiiumvoxest: Tantse
Deus resislit, humilibus autem dal graliam (Juc. iv, multitudinis non amabit Deus ciemens inlerilum, nec
6). Omnis enim qui se exaltat humiliabilur, el qui se palietur perire populos, quos redemptione sua noluii
Immilial exaltabitur (Luc. xiv, 11). esse captivos. Alioqui ad hoe redemisse putabitur,
ut sit qui ejus judicio condemnelur.Aut eiiimad^hoc
SERMO LXXVL redemitutsalvet, autiionredeinissetquosjudiciopost-
modumdeslinasset. Horum perniciosaprorsus fugienda
De Isaia, persuasio est : ut enim ipsi iacinoribus involutt sunt,
Deus per Isaiam loqniluf dicens : Aghovitbos pos- ita et cseleros volunt ipsis suis facinoribus implicari;
jsessoremsuum', ei asinus prwsepe Domini sui; Israel et dum peccanles indulgenliam sibi non pelendo
aulem me non cognovit, et populus meus me non in- promittunt, ila miseros stiis pefsuasionibus ipsi in«
tellexit (Isa. i, 5). Bos possessorem agnoscit, et pos- voivunt. Cseterum Dominus Chrislus redemptis nobti
sessor Dominum contemnit. Asinus Domini prsesepe jam veniam dedit, jam sorJidos el infeetos abluil el
observat, el homo divina jussa depravat. Accipe igi- emendavil. Quare redemptum jam peccare nori licet,
tij_vcontemp.or,a pecudibusmulisexemplum,qui non et mundatum non lice.-sordidari. Ecce, inquit, sanus
jnetuis divinum judieium. Esio circa Dominum talis factus es ; jam noli peccare, ne quid tibi delerius con-
quales cirea te pecudes esse cognoscis. Eslo anima- tittgat (Joan. v, 1-4).Qui le incolumem fecit,' vivendi
l_urri instruclus exemplo : quem nalura in obsequia tibi legem imposuit;.qui le asordibus emundavit, no-
instruxit, et in famulatum Dominus subjugavil, El D luit te iterum sordidari. Si Deo Patri consenseris ,
tanten pecora cum sint ralionisexperlia, in hac parte monila Patris observa : si Christi te famulum profi-
sine ratione esse non po^sunt. Tu vero, homo, cum teris,in actibus Christi proeeepla demonstra. Pro-
ratione dispositus, sine ratione dum vivis, Dominum mi-sionemenim cujusquereifaetamagisquam nomen
genitorem offendis, Erubescat humana periidia , ho- oslendunt. Medicura se probare non potest qui me-
minum stultitia eonfundatur. Pecora ergo hominum- deri oegronon potuit; gubemator non esl qrii navem
obseqaia iusiinelu divino conservanl, elhomines Dei non polest gubernare; philosophus esse non potest
jussa obstinata mente declinant. Animalia sensalo qui vitia poiiiis quam virtutes exercet :" sic et
liomini famulantur, et homines Deum insensale con- Christianus esse uon polerit qui quod profilelur in-
temnunt. Peeudes quibus ralionem Deus conditor famaverit. Quare aut fac "quod jubelur; si vis aeci-
denegavit, non sine ralione homini parere conten- pere quod promitlitur ; aut si non feceris quod ju-
lunt- Homines vero qui ratione prsestant in siultitia, betur, aecipies quod peecatonbus destinatur. Nam si
dum Deum non colunt, perseverant. Boves Deum peccatoribus delictorumpoenaenonrepeitduntur, nee
liuraanum suscipiuut, et bomines divinum imperium juslis merila justiliae relribuentur. Porro justis ne-
aspernantur. Gujus judicio pecora hominibus instan-" cesseestmerilajusliliae rependi, necesse et peccato-
ler deserviunt, ejus judicia homines deserendo con- ribus destinata supplicia exhiberi. Nemo se fallai,
temnunt. Qriale malum esl ista dementia, quse nec nemo decipiat, quia coeleslia jussa conlemnit, impu-
pecudibus posset xquari, dum animalibus mutis in nilus esse non poterit. Si vis, inquit, nd vilam ve-'
ubsequio Dcmini non poiest coroparari? Pecudes nire, serva mandata (iloXlh i;ij 17_ ; subaudilur
 " " '
-949 - SEKMOLXXlX. «30
contra , Si mandata divina cc' ipseris, iinpunilus \ inovetur loquitur, beatum pretiuro homiiiis lingua-
jessenon poteris. Sseculi\u. «•-,no sine poeua con- si habel in ejus oflicio'disciplinam. H-.ccomnia saivat
temnit: -patris iram nisj cjb-i,-' acaveril, abdiealus aut jugulat, juvat vel accusat, sanst vel trucidat:
erit; servorum conlempi<-siiqultos esse non pati- ulrumque iaborai, cum ,alterum ve..at, ut prius suis
mur. Ergo tu cum hominiscoiitemptus patienter non casibus pereat. Inde Judas inendax apostolus, dum
lolefas.. quomodo putas dum peccas Deum..circa le salulal Dorainum Christum, verbo uno fecil saerile-
posse placari^ Unde cessa peccare, si vis depraete- 'gitira. Salus mundi suscepit Dominum Chfislum, ti
ritis iiupetrare; aut si adliuc peccandum putaveris, ipse inlroivit in laqueum. Impone igitur, Ghrislian.,
necesse est llivino judicio subjugeris: Qtiare diim freuum linguse tuse, et libertatem ejus intra spelun-
lieet, dum lempusesti dum poenitere permittltur, caro tui oris include. Milliaverborum refrenalis virr
dum adhuc qui deliquit.polest delicla propria recu- tutibus astringe, ne feriat auclorem. Audi Dominum
sare , saocla vita prseterila peccata recurenlur. Non per propbetam talibus comminantem : Qttid gloiiaris
diiferamusin crasiinum, quia crastinum an videamus in malilia ? Quid polens es in iniquitale ? Tota die in-
incertum est. Mullos enim hacc dilalio trucidavil, juslilianrcogilavil lingua tua, sxcutnovacula acuta je-
tjuos subreptos, non vilse aelernoereddidit, sed polius cisti dotuxn(Psal. LI, 5, 4), el csetera. Inde habes
inorli perpelusc addixit. Quam moleste deliquimus, dentes, morde illam, si tacere non poterit. In. spe-
tam modeste Dominum deprecemur. Vilitrai quod in Junca, inlra carcerem indisciplinatiiin tui oris linguam
inundo coiilraclum est, hic relinqualur in mundo. include : ne cum male. exierit, eam gladius ieriat.
Indignantis Domini offensam, patientiam Domini, Impcra illi, dum licel : quia non revertitur sermo,
qu-enospcenitenlis. el eorreptipni servavit.Maculala [j dum exieril. Si non poles bene loqui, liceat vel ta-
veslis per primi hominis peccatum, nuric per fidem cere. Nam nunquam perirel diabolus de paradiso, si,
Chrisli diligenler a nobis recuretur, ut feliciler ad lingua taceret, cum infanliara primi hominis et hor-
conyivium sponsi candidati inlromiitamur. Ilaec a tum majestatis latro serpens vulneraret, insontem
nobis impleanUu', hsec perficianlur a cunctis. Nec ad artieulis Dei fabricalum, ubi habilat sola aeterniias
pecudum homo provoceturexemplum, sed sanctorum et innocentia,iatro vicinus serpens una lingua con-
potius sequatur actus, et merita": ul non post mor- cepil, generavit bomini inorlem inimicum colloquiuro,
tem more pecudum pereamus , sed iu ajlerna ssecula el orbitalem toto mundo peperil, dum ferit auclorem.
divinis muneribus condonemur. 0 gladium linguae, per quem totus mundus pJaga
percussus est! Paritmater quod plangat, pater gene-
. SERMOLXXVII. rat quod amittat. Humanitas lota aut1 plangit aul
De linguw molcslia. plangitur, cum tola caro in-pulverem ad suam origi-
nem reveililur.
Sipienlissimus Salomon ila locutus est, diccns :
Vitaet mors in manibus lingum(Prov. xvm, 21). Lin- SERMO LXXVHI. -:
gua clavis est pectoris, leslimonium cordis. Magnum
iribunal gerit intra praetorium sui oris, ajit grataesa- Adconipelentes post tradilum Symboluiit.
lulis, auiamaroeuioilis. In qua negando Deum, verbo Ecce qualiler de prsesenti inundo , tanquam ex
uno fiicii sacrilegiura, aut uno sermone impiet cura -Egj plo lsrael spirilalis educitur, et domus Jacob,
virtute niartyrium. Quis explicat linguoedivitias? Per qua. est familia coelestis Regis , de populo barbaro
quam, si homo lacuerit, funus esi,.quicum diseiia C liberatur. Decem proeterea plagis percu-sa est JEg)-
sonat, homini generat dignitalem; cum benevola cur- plus, ut Pbaraonis dominio absolulus Hebraicus po-
rit, proc.urat salutem. Amicos acquirit, inimicoscom- pulus liber esset effectus. Quibus plagis legimus
pescil. Pigmentum corpoiura, el sanitas animarufn. (Exod. xii, 29) per ordinero consummalis cum noctis
Omne opus dirigi, opera implet, maiia ctim lerris medio vaslatoryEgyplioruni transiret angelus, signa-
procceplosui orisimplevit. Cessat enira omnefactum, tosque aspiceret, et ilI_csosprseteriret, alque custo-
ubi non fuerit sennonis iiriperiura. Erogas verbura, direi agni sanguine, ad len-ani repromissiunis lilios'
el accipis beiieficium. Rogas in terris, et audiris in Israel feslinanler exire coegit. Ita et.diabolus, qui
eoelis, dicenle Doniino per propheiam : Quis cxcla- polest Pharaoni figuraliler comparari, decem quo-
mavitad me, et non e.t auditus ? Ecce orant vigiuti dainmodo verberibus a nobis repulsus esl, ccelesli
qualuor seniores in conspectu Dei dicentes : Sanctus, flagello severissime irucidatus Nani priinaro accepit _.
Sanctus, Sanctus Dominus Deus Sabaolh (Apoc. iv, plagaro quando noniina vestra dedistis, ut ibi vos
8) : noii sunl menibra, et loquitur li gua. Marlyres conscribamini, unde ille deletus est. Secunda ejus
paliunlur, et posl ipsam sepulluram ipsis sermonibus "plaga esl, quoiidianseejus oralionis inslantia ; lerlia,
vivunt dieenles : Quousque, Domine sancie ei verax, jejuniorum ; quarta, vigiliarum ; quinta, lerribiliuni
non judicas, el viudicas sanguinem nostrum ab Itis qui exorcismorum ; sexla, descendens in yobis domiui-
in terris habiiani (Apoc. vi, 10 ) ? Solus scrmo non corum precatio sacerdolum; septima, apostolici Sym-s
habel finem, quia non.habet sanguinem. Nubes ipsoe boli tradilio atquecorifessio; octava, orafionis domi-
loquuntur cum sonat eloquium majeslatis : aer cras- nicseinforroalio. Nona plaga percuiitur, curn sxculo
sus in nubibus fabulalur, leslanle Joanne in Apoca- pompisque ejus, ct apostalicis angelis renuntiatur ;
lypsi, dicens : Quwcunquetdcula sunl septem tonitrtta, "-^decitna , cum suis priniitivjs yEgyptus interflcitur,
ite scripserisea (Apoc.x, 4). Quarc prohibetur aposlo- quandoi'enasceritisftiniis proxiinusapplicaiur, vetei'e
Ius excipere linguam coeli? ne vilis vox vidcretur homine spoliattir, et aJ Deum vivum loia fidei crc
quem treniuit mundus. Siintra articulos honiinis te- dulitaie conveiiitur. Post bsec roare Rubrum intra-
nereiur, aut non haberet quod spectaret homo, si vit, baplismum utique coiisecraule Clirisli-sanguino
quod sperabat agnosceret, nec arderet ignis in rubo. rubricaluiu. El dura ibi in Patre et Filio, cl Spiritu
Et linguam accepil flamma, dicentem ad Moysen: sanclo lingilur, c.eflens, meJianlis crucis virga si-
Ne accesseris huc, solve corrigiam calceameiitorum gnanle dexlera Lcvaque Jordanis unda dividilur :
luorum. Terra in qua slas, sancta est (Exod. m, 5).. persequens vetustus hoslis mergiiur,novusIsrael're-
Maria ipsa loquuntur, cum Domino benedicurit, di- velatur, ci exintie Ciimlympanis el choris splen-_
cenle Scriplura : Benedicilc,maria, Dominum-(Daii. didis classibus renaiorum ornata pi-ocedens resultat
m, 78). Nam quos putaiiius esse fragores, cum Do- .Ecclesia.-
mino fabuiantur, dicenle propbeta : Vox ejus tan-
quam vox aquarum nmllarum (Ezech. i, 24), Quidre- SERMO LXXIX.
ierent venltts, freta,- lonilriia, (luniina? Per hanc De consolalionein assumptioneepiscopi.'
sanguinis vocem Gain (Genes. IV, 10) detcgi poluit
parricida, quia ita dicit Salonion : Spiritus Domini Vos qtiidera, fratres, consolalorem quaerilis, sed
replevil orbemterrarum,elhocquodconlinet, scientiam eliam nos- consoiandi sumns , et consolatio noslra
hubet vocis(Sap.i, 71. Si crgo qjjod vivit sonat,quod hullus iioininirai osl, se I qui facit honiinem, quoniam
S5I APPENDIX AD S.-FULGEiNTlI OPERA. SI.RMO LXXX. 032
qui fecit, refecerit, et recreat qui creavit. Nonpos- A M). SiacceJat pupillus exigua raanu januam pulsare
sumus per infirmilatem nisi cocitristari; sedperspero palernam, nuntiat euni_.niigei.iset xlicit : Dominer
tleberaus consolari. Oinnes bonos diulius nobiscum pupillus pulsal, defensionis pietalem exspeclat. Re-
vivere_velumus, et in hac asperrima vita, deseri a spoude ei.Domine : Tibidereliclus eslpattper, pupillo
comittbus noluinus, sed praevenientes nos qui bene tu eris adjuior (Psal. x, 14). Respondel Domiuuv qui
vixerunt, horlantur exemplo suo, ut sive diu hic viva- dives esl, qui misericors patcr e=i: Ego suni pai-r
mus, sive' cito ihriic eamus, sic vivamus ut ad ipsos orphanoriim , ei juJex vitluarum ( Psal. L.VII, 6).
veniamus, Quia idipsum bie diu vivere nibil est aliutl Nemo lsedat qtios ego stiscipio, nemo spoliei qiios.
quam diu moleslias suslinere. Cum Deoautemvivere, ego defendo. Et si qui acce.serinl ad istara januam,
et apud Deum, sine ulla molestia est vivere, et sine quamvis dividantur locis disparibus, precem tainen
ullo timore, ne pereatfelicitas, quscnon habet (inem. uiiics divitis patrisfamilias omnesiequaleiri accipiunt.
Nec debemus arbilrari episcopum veslrum fralrem pietatem. JIoc ainat janua saltiiaris, ut [ ulsatoribus,
nostrum, cito hinc is;_e,el parum vlxisse. Recle enim abundet opporlunis, imporlunis. Propterea ipse Do-
ibi non pararnvivitur, ubi cum multum dicitur, non rainus jaiiuara a petitoris voce jejunam pulsanlis,
linitur. Nambiceliam quodmultum est, cum finilum clamore silenti invital omnes ad oralionem, omnibus
fuerit, pro nihilo deputabitur. Nec lameu parum hic paratus tribtiere pietatem. Elsi non accipilis, pelite,
vixit, si ejus opera cogileiritis, non aunos numere- perseverate, jralsale, nolite deficere, nolile cedere,
rous. Quanli alii forlasse quod per multos annos non q_uianon necat Domimts fame animam juslam, quj.
dimidiarunt, ille paucis annis implevit? Nihil ergo tame,i volueruntesse suaviter impoiiuni. Ei ponit in
aliud erat hic eum velle lenere , nisi ejus felicitati paraboiain (Luc. xi, 5) hominem cui hospes jmpro--
invidere. In hoc enim habemus tristitiam de homine B visus venit, et hospes hospitem pauper excepit. Pas-
sicut homines. Quid ergo faciemus, ut non simus sus vereeundiain abiit continuo ad divitis domtim,
homines ? Homines ergo de hominis abscessu buma- ul peterel pancs, et non sine sacramenlo panes, sed
tiiter contrislamur, sed quoniotio audivimus lectio- tres panes, qtiia hospes esl gralia pietatis, sej suh-
uem dlvinam, nam qtiod consmnmulusin brcvi reple- sta_iliam_continetTrinitalis. Norine unus hospes erat
vit lempora longa (Sap. iv, 15). Ergo iilie lempora in tribus, qui venit ad patrem Abraham (Gen. xvm,
computemus, sicut computatur dies. Quidquid ergo 2), hospes araicus, pransor et repromissor, el oinnia'
vobiscum egit horiaudj, loquendo, seipsum propo- ei hi Trinitale sunl exlnbita hospilalitaiis obsequia
nendq ad imilandura, ad Deum laudandum et colen- Triuum atttilii vitulum patef Abraham , tiesptnes
dumienete, et memoria ipsius ornalissima vos erilis. siniilaginis consparsit fulura maler paritura iilium,
Non enini hoc illi magiium esl recondi lumulis "mar- pro quo pater mactavit aguum, ut ipsum corporis
moralis, sed condi in cardibus veslris. Vivat sepullus Cbris-i in Trinit.-ite jam-conspicerei sacraiiienium.
in vi. is sepulcris. Sepultura enira ejus raemoria vestra Ita el iste amicus venientehospitepergit ad divitem.
est. Apud Deuin vivit ut felix sit, apud vos vivat, ut trium pantmi allegat necessilatem, pulsat el. nemo
felices sitis. Exhorlari vos ad fidelem prudentiam respondet ex janiloribus, quia omnes oppresserat
mtillis veibis fortasse possemus, nLi et nos dolore somims. Non angeii, non archangeli, non propbeite,
liumano vix loqui sineremur. Proinde quia donavit no:i ministri, el lamen pulsat",quamvis nemo Iespon-
nobis Deus, ul morienti ad tempus praesentes esse- deat. Quandoque gaudens paterfainilias ad impoiiu-
mus, quoniam donavit nobis, ut ftinus ejus deduce- nitaiem pulsantis respondet ei de inteiioribus sacris :
remus : deduclio quse debetur caritati, nihil .addil _, C[uid> pulsas sine tempore, qui piger fuisli cmn tem-.
felicilali. Donavit eiiara ut sanclitatem vestram vi le- Lpoi'e? Diesfuit, et in lumme non arabulasti. Nox
lemus, vosque alloqueremur, tit pro modulo.noslfo venit, et pulsare cospisli? Excusat tempus, quod im-
coiisolandi vos eonsolarerour, Quidquid nos dolor provisus quxril afleclus. Et ille, Domine, Doniine,
dicere non perraillil, cogitando supplele, et nosler te pelo, ad te pulso, teipsum qusero,_iu surge dare
auimus in recordatione tanti viri, etsi liabetliumaiiuni mihi ntisericordiani, .quia non es dedignalus oe Ituo
mcerorem, uofl liabet infidelera desperationero. lirai componere viscera mea. Minislro non indiges,
quia omnia potes ; sed pueriiui dormiunt, Domine :
SERMO LXXX *. tunon dormis,-neque obdormitas, qui cuslotiislsrael
(Psal. cxx, 4). Gratis peto, sub gralia mendico, non
Sermo omni tempoiydicendus, seu polius, rf_oratione. sub lege pra.suirio. Et si lex et propheiw usqite ad
.. Joannem (Mallh. xi, 15), sed tua gratia non habel
Suavis"Dominus et milis patenlerahabet januam finem. .Quieveruht pueri tui, propbeiac tui, et cgo
pielalis, nec recusal inde pulsantes, sed accusat po- novi, Domine. Sed tu qui es initiiim^l iinis, piimus
tius negligentes. Nequo enim aliquid pelitur, quod el novissimus (Apoc. xxn, 15), noli>ad me itc liari
non habeat, ut cum non dederit, erubescat. Drvesest novissiiiia noctis bora petentem, qui-nocie media
Dominus, et pius, affluens et benignus. Dat, ei non caplivam duxisti caplivitatem. Qukl faciat paleifa-
improperat (Jacr, 5) : imo tunc ihesauri.dumus ejus milias taiHi pei'severatoris voce constriclus ? Nou
irisliliam patiunlur, quando fuerint delectabilia fasli- excilat pueruro, non prophetam, non millil angelum
dia petilionum. fpse Dnminus dicit : Usque modo non el arcbangcium : ipse surgens dat tlli responsum, si
pelislis qttidquam(Joan. xvi, 24). Petile , et dabitur " noii propter amiciliam, sed prbpler perseveraiilein
vabis. Pulsale, el aperietttr vobis(Ltic. xi, 9). Ego sitm misericordiara, impudenlia cui alistuiit verecundianJ.
ostium et jjmua (Joan.x, 9). Qtiare trepidat puisando Cum quanla ioetilia bene peiiinax ille petitor, et
manus vestra, et dbrmitai in mendicilate conscieniia nocturnus mendicator ad liospitero proprium repe-
vestra? Ego sum janua vila.. Non horresco sordidum davil, quem pauper excepit, et dives factus recepil?
pulsatorem, non paupercm i'epudio pelilofem, lan- nec hospes ab hospite ii>reJ'ectiisaliquan.o recessit.
tuili ne suam quisque negligatmeiidicila.em. Pulsale, Noiine liospes eral iste qui dicit: Ego ad januam, si
inquil, el aperielur vobis. Stant angcli ad januam cjuisaperuerit milti, inlroibo, et cozttubocutn ilto ego
nieam, ut introducant, non ut repellant, non ul ler- et Paier meus (Apoc. m, 20) ? Quam bona domus, si
reant. Nulla esl pompa in janua niea. Ego sum janua, Paler etFilius ingieditur bospes amicus, ubiSpiritus
qui suslinui crucis igjiominiam. Qnare timet egenus sanctus ipse ibi exhibet diversa pulmeiiiaria propter
iiiopiam, cum nulli aliquando denegata sit inisericor- ccenam dominieam! Qusc sunt pulmentaria Spiriius?
dia raea?M2«is speravil in Donihto y et derelictus est Pax, gaudhtm, benignilas, bonilas, conlhieniia, fides,
( Eccli. ir, 12) ? Si puisant qui desiderant corporis caritas (Gal. v, 22). Nos lantutnmodo rtoii pigeat
caslilalem, dal eis continuo gralise sanctilalem. Et bospiiemsuscipereDominum.lpsesecuin poriat uber-
dicit eis : Nolile ambulare polluli, nolile incedere tatem deliciarura,- ut p.iscat ibi l;etantes cxercitus
inaculosi; sancli estole,quia ego sanctus sum (Lev. xi, angelorum. Utinam ipse sit hospes nobis supervemens
* " v
Legilur apud Aiigustinuni, edilionis nostrse tomo V, col. 19Q9.
 »» . SYL1-.CBCS CODlCOJff AD QtiOSJ-to.GNITA SUNT OPERAS. FULGENTTL 95*
S!0*} ______
.t
ei i.m
j ttuu siltiobis hospes Gothus et A sed vestire; non percutere, sed sanare. lpsum hospi-
benertictus,
t>am i ..^us arma el sagjttaj, at tem apertis cordis noslri januis suscipiamus, et nun-'
Barbarus. v^ jocun(jjlale : qU_ -venit quam innobis dominabitur inim cns. !psc<proastanle
cum isto nosptte
\^ ______ ^ar-ere. non exSpoliare, qui vivit et regnat in ssecula sscculorum. Ameri.

~
- '
SYLLABUS CODICUM . ^ .

DE rrovo IIECOGPJITA SUNT OPERA S. FULGENTII,

QTJOS - "
-.._-_.._^ ^ " ViniAVI^ES ALIQUOTLECTIONESEX ,.PR_ETERMISSISSELECTiE.
""-___ (Qum asteriscum habent' videnlur referendw in\textum.)
'
LIBRIADJIOMiaOM;-^ 15. Mss. Corh., Victor. el Porl.,, crealurw qxtippe
Emendati sunt ad.mss. Corb., H est Ct_M-beiensf.«"r- - ralionalis.
annorum 800, qui alias monaslerii Corbeiensis,"iiunc T, Ibid. Ms. Port., majorem dilectionem exhiijeat
esl monastorii S. Germani a Pralis. Variantes Ieclio- Crealori quam s,bi.
nes e ra. S. \7ictoi'is prope Parisios; ms. Tliuanea; lbid. Mss. Corb. <?lPort.,'nec sic se potesl diligere.
' Ibid.
iibliothecse; ms. Port., hoc est e ms. Carlnsia. Por- Mss. Porl.et Cotb., anle datam gralhuii hu-,,
tartim eductse a R. P. Pet'o Franciseo Chifiletio so- miles invenit.
cietalis Jesu pre*bytero; nec non a,i editiones anti- Ibid. Ms. Port., pertunt propler suam niaiam t<o'.un-
qtiiores et castigatiores, Colon., id e.t Colonia. tatem. ' 46. Mss. Port. et liomini qu\''
Agrippina. anni 152(5; Ant. seu Antuerp., id.est Au- se Corb., Digne
' utique
. tuerpiie apudPl.intinumlSTo; Mog seuMogunti anni perdidit. t •- - -
Ibid. Ms. Port. ,'i.i perditione peccati dimissus qni
1515; Basil., Basileai 1021.
LIBEItPBlMUS. propria.
Iiiid. Ms. Port.,-e/'ipsi in eo placuii.
* Pag. I. Ms. Corb., sed tn illo medebere fateor. Ibid. Ms. Porl., n'o...quasi aliquam subslantiain ma-'
3. Ms. Corb., in hujiis inquisilionis ac disputalionis .am diligaut.
tpere. 17. Mss. Corb. el Porl., sic inconcjruum est iit in
4. Ms. Port.,j_.isi ab illo nobis fasiidieniibus esuries ipso"puletur causa cujuslibel operis mali.
delur. M8. Mss. Corb. et Port., t/uirf respondere possit
Ibid. Ms. Porl., illudque prmdeslinalum utique ad quisqitis * lianc.
Inlerilum. lbid; Ms. Port., nunquid enim... ex impiis jitsli.
Ibid.
' 5. Ms.Ed. Basii. cum ms. Port., legente me. .(quod cutn dicimus, ad Dei qloriam dicimus) sic recta
Port. , dum in malo prwdeslinaiionem te C dicere polerimus.
legisse diceres. Ibid.
* Mss. Porl. et Corb., fecit Deus reclttm.
Jlbid. Ms. Port., poslulare non desino , ut sive per Ibid. Mss. Corb. elPort., quam ittique aut tri-
floquia. buisse
* Dettm.
Jtjid. Ms. Port.-, prmdestinatos aflirmat. Ilii.l. Mss. Corb. et Port., wterno mereretur pii-;
6. Mss. Corb. etPo:t., etul quid moiiemini, do- «irt* sxtpplicio. --• .
tnus Israel? ' Ibid. Ms. Port., scilo quia malum est libi.
Ib d. Mss. Corb. et Porl., itijns.e conciip.scenrfo 19. Ms. Port., ut agnoscatur. Ms. Corb.; agno-"
accersivit. sceretur non ab eo prwdestinatum. ,
- 7. Ms. Port., et Deo perficiente talis poslmodum 20. Ms. Port., non i.i(n.s i« judicium.
* Ibid. Ms. Corh., tiist Deus in.qttibus vellet, mise-
Sll, ut.
H. Mss. Yict. el Corb., confirma, Deus, quod ope- ricordiam lecisset superevaltari judicio..- Ms. Port.,
rattisesjn nobis. facerel
* snperexaltare jttdicio.
Ibid. Corb. et Port., sicul et ille juslus esl. 21. Mss. Cotb. el Port., quem ira jttsti
* Ibid.Mss.
Mss. Coib., Viclor. et Poit. ncc non ed. pt.C(,'an-i6nsretldit.
"" judicis
. " ,
Ant., regnumque cmlorttmdivinilus iidclibus prwpa- Ibid. Ms.'Pori., Talis namque ,v'erus est Deus "cu-,
ratum. jus. Ms. Corb. ,^Talis est erinn'Deus verus.
9. Mss. Corb. et Port., gralia glorificatioitis jusle. 22. Ms. Port., ad indebitam suxtt graiiam" prwpa-
reddalur. rala.
Ibitl. Ms. Port., in fuluri swculi remunerallone di- ' Ibid. Ms. talibus vasis iitlc.itum redtlit.
Poit.,
- cil permanere. D - LIBCRII.
"'
Ibid. Mss. Corb. et Port., ut depuletur fides eo- *
rum ad justiliam. Pag. 27. Mss. Corb. et Port., qua peccant a Deo
Ibid. Mss. Coi'h. et Port., Misericordia tua subse- pra'scitam.
- tjuciur me. 28.-Ms.Port., st ilii_quos malWtasua (ticutscri-
40. Ms. Port., crealor i~\m\jam'fecisse'. _ pittm est) excecavit, lios veritas ipsa.
41. Ms. Pbrt., voluntati effeclus. lbid. Mss. Gorb. et Porl, nec glorificari cum Patre
Ibid. Pon., de ipso solo. cdnseiitixinl.
' Ihiti.Ms. Ibitl.
" Mss. Sorb. et Port., semeiipsuxnpeccaio stto ' 29. Ms. Porl.j, sed simul Palfj Filipque offerri.
Editi el mss. Corb., Port. et Vielor., Abra-
Iwdere permillatur.
Ibid. Ms. Port., Iniquos autem condemnat. Ms. ham aulem... Ms. Yict., abxit illtic... et.invocaverat
Coib., condemnavit. ibi Abraham nomen Domini Dei. Ms. Porl. omillit-
Iuid. Ms. Port., sicul dolor in utero habenliF, et non posteriori loco Abraham.
effngient. Ibid. Mss. Corb. et Port., .congruere tempbribus,
' 12. Ms.
Pori., sed idud-tjueeritur, utrum sicut cre- locis.
dunlur. Ibid. Mss. Coi'b.? Yiclor. et Port., que se ad mfor-
-Ibid. 'Ms. Port., nos aulem non spirilum hujus mandas. * Ibid. Ms. Corb., non eril
mundi. . - tanquctminvisibilis Pater
!£. Ms. Port., sk tpse sibi jam faclus pcena, «.. , yisibili Filio prwvonendus, Reiie quidem,- Edili," ia-
 955 SILLABUS Cw, ,UM
Tisi.iihs Pater invisibili Filio. Basil., tanquam visi- A ' Ibid. Basil. et ms. Pnrtl~~ ... 95-5
tilis PuXerinvisibili Fitxo. trinsecus.' . Ad™<*mnest non ex^
"*
Ibid. Mss. Corb. et Port., non esl Palri 'Filiusin Md. Mss. Corb. el PQH „„. , ,
tiliquo postponendus. Etliti, pra_ponendu=. At male. agnoscxtkr :'me ideo tamen i'n P,fj ,'£",' dive™las
dO. Ms. Corb., scriptum etenim de Jsaac hoc liber. lfs diversititsinvenitur. Qjtin i,nf • nai"ra-
55. Mss. Corb. , Yiclor. el Porl., Cum nec orare 62. SL. Poii., ut dum umtm v
'" »n™;
ac
eondigne vigilanter aliquis possit. monstremus. nom'»amus, aliud de-
* Ibid; Ms.Porl.., conseqt,ells„,,,_ r
54. Ms. Poit., in libro Regum quarlo.
55. Ms. Corbr,' dcquirendw earitati sludium impen- Ibid. JHs.,Port., in qua IZ\ r'Z l T°m, "*'
dere. '53. Ms.Port., el guod f„it F,!os Perde>et
* Ibid. Ms.Pofl., Isla nusquam'».,* /
Ibid. Ms. Corh., Ideo quod nascetur. Ms. Port.,,
Ideoque et quod nascelur. mus qttiascriptum esl • Gene/J,- le9'sse recoli- -
56. M«. Port., Palrem suum et matrem suam. ' enarrabit? El qmih milia dixit Scrivt" 1 ej-"s q"h
Ibid. Mss. Corb. et Port., per urixtateriipacis et ca- ret? Ms.Covb.jhla nunquam i.n A?'r"'-,fl-V'j»a6?/s"iiUs-
riliilis. quam)xtoslegisse recolimus...mi^^criptum esl de eo: -
lbid. Ms. Port., in utero Marim Virginis domum Generalxonem Mtm'ejiis_j0^ptts enctx-rctbit? et quam
sapientiw.
' nemo dixiiScripl^-^-Aff-^narrat; edveriendi sttnt, et..
57. Ms. Port., omnes qui deuno paneparticipamur. Ibid. Mss.JJ<-orb.el Port. , propter quod et ioqui-
Ibid. Ms. Port., eral cor unum, el anima una. wiar.
* ^?
Ibifi. Ms. Port., mulliludinis crcdenliitm in Deum. . BIs. Covb., cujtts nativitatem ignoret.
58. Mss. Corb. el Port., nec non Anl., Colon. et " 54. Ms. Port., ila eslreclum proftteri... etrursum,
Mogunt., quam sacrilicium Deo facil unxtas spiritalis, Dominus dixit ad me.
*
- Mss. Corb. et Port., dum se inilium liarttm Do-
ubi et. B;isil., quod sacrificium.
Ibid, Mss. Corb. et Port., quod in sola catholica mini in opera ejus crealam esse non tacuit..
per mamts impositionem. Mss. Port. et Coib., Ergo cum quotid.e dicit.i-.f_r
Ibid. Ms. Poit., beatum Augttsiinum... nou solum fieri, el a smcuto facta prwmonet nunliari; osten-
,aposloli Pauti, sed etiam Judje apostoli sensum.
* 59. Mss. dit,* elc. .
Corb. et Port., per quam se possit ho- 55. Ms. Porl. , In quo considerandum est. Ms.
$tiam vivam. Corb., Quomodo considerandumest. Edili, Quod con-
IbhLjUs. Porl., suscipereinfirmos. Thessalonicen- -siderandum ' Ibid. Mss.est.
sibus etiam scribens memores eslis,'inquit, ... Sed et Corb. el Port., fratres ejus, quos se-
rid*Corinlhios. ' cttndum Aposloli dictum.
Ms. Port., congrue posuerit. ibid. M_s.Port. communicaverv.nlcarni etsanguini.
' Ms. Sic" Vtilg. yersio cum textu Graico.
Port., non pioeceplum, sed consJium.
40. Mss. Corb. el Porl., fecissecognoscilur. Adver- 56. Ms. Corb. el Port. et -Basil., quotquol enini
ttts Fattslum namqtte Manicha:uni asserentem. recepeiunt ettm.
Ibjd. Mss. Corb. et Port., Arcam Noe debere con- lbid. Ms. Poii, m secttndo quoqtte psaliiw cogno
Itruere. scitur prajdic-la.
Ibid. Ms. Port., facies ea. 57. Ms. Port., hattc Deus adimptevit ftliis veslris.
* 41. Ms_Corb., ut illttd * Ibid. Ms. Corb. in Objectionibus,-JIOKsit errorh
quod aller,. Q
LIBEItm. falsa prdfessio, quae cum dicil... asserit eum. Ms.:
i eliam JPort.,qui cum dicat.
Pag. 4% ftis. orl., sed ipsitts humaniialis Ibid. Ms. Corb., colhnus et len 'mus.
aliena. - Ibid. Mss. Corb. et Port., vel cur semetr
Ibid. Mss. Poil., Corb. el Yictor., alquc hinc 58. Mss. Coi'b. et Porl.,-<._csubstantia autem Pa-
$uam. tris. Et infra ms. Port., Filium quoque.
.45. Mss. Corb., Basi!., Colon. et Mos.. Hhtc do- Ibid. Ms. Port., Fides vera quod-credit noscil.
tninanle Chrisio. Ms. Port., quia nec fas est.
Ibid. Mss. Corb. el Port. , ul quia Eirrus ille apud *59.
Ibid. Ms. Port., Periurbatores meniium... quod
Itomiiem esse pnssel, in liomhteautem esse non possel. qtddem exigit illis dici qui. ' .
* 44. Mss. Coib. et Port., quoniam ab Aria is... 60. Ms. Port., ut el Filitts tuus clarificel le.
esse creditur. "Ihid. Ms. Port.r rel inslruit rrievtes hominum,'
, 45. Ms. Port., legimus scriplum.
* Ibid. ilium auclorem luminisr et islnm lumen in tenebris
Mss. Coib., Pori. et edili, quifi intra se co- litcens... per quexnvita factus est Filius, et lux est os-
gitabal. Ms. Viclor., qui inlra se cogitabal. tensus hominum. Neque Illuni qui ostendiltir facius
46. Ms. Co b., remiltuntur libi peccala tna. esse, Palri a:qualem esse posse. Editio Basil., vel
Ibid. Ms. Corb. et ed. Mog., Iinmorialitas est enim insirmi menies Itominum,qiiia inier illum auclorem
in mcwiortffillius. luminis, et islud lumen... illo, quod ostenditur faetus
47. Ms. Corb., quia.non videl eum. non csse Paler, rcquaiilas esse non potesl.
lbid. Ms. Porl., ut in ipsis esse possil : Yerbum J) 61. Edili, hvangelizate diem ex die. Ita et nts.
mttem... ul in eo esse non possit. Port.
. Ibid. Basil., quid dicam de Itis. * Ibid. Ms. Porl. et Basil.,
qum fastidium facereni
Ibid. Mss. Corb. et Poii., propler quod et ioqttimur. aMdi.o..fc_is.
". 48. Mss. Corb., Viclor. et Porl., el ne hoc velint 62. Ms. Port,, Nam quia ittter illos differentia est,>
Filio assignare, audiant. '
ipse cui credendum esl, Salvator dicit, Aiius est qui
Ibi.i. Ms. Port., sicul lanifica proximans demetere testimonium perhibel de me Pater...«. cum noit ad-
lelam. vertunlur divina juraet sacrameuia... dixerunt ho-
49. Ms. Port., qttm dereliqnit doctrhiam. mousion : cl Itmrelicifacli, asserunt Valrem,et Filium-
" Ibid.-Ms.
* 5.. Mss.Port., qttisxc apttd aiiquem est. et Sphilum sanctum nnttm esse Deum: Ms. Coib.,
Corb. el Port., illum autetn V.erbumve- distaxxttaest, et quod dicilur non esl; eo quod inter
ritaleni (ras. Port, verilaiis) geituxl. illos differentia sii, ipse Salvaior dicit, qui cre.len-
LIBER OBJECTIOiNUMET RESPONSIONUM . dus esl, Aiius est qtti lcsthnonium 'perltibet de me
Pater. Et ctim non adverlunlur diviitajura et sacrct-
COKTRA AMASOS. menla... qtti aule adventum '-Salvaloris dixerttnt
* Collatus est cum ims. Corij. et
Port., nec non cum oi/.ovc.ov,quorum el harelici facti sittit professores,
Hogunt.,
' * Colon,, Aul. el Basil. cum * asserunt. Basil. concinit' cum C<iri>.
Pag. §\. Ms. Port. , Edd.Basil.. Col. et Mog., - Ibid. Ms. Por(., totam se cocetemwveritatis «ati-
foc esl de eo. quod ipse est. vilati indidsit.
 &5? AD QUOS RECOGNITA SUNT OPERA S. FULGENT.L 958
.* Mss. Poi t. et Cqrb., et saltem sic. A Ibid. Mss. Port., Yict. el Corb., ut hujus innume-
"65. Mss. Corb. ei Port. et Basil., Si enim aliam rabilis * sempiternitaiis.
dixerit in Deo voluntalem qua velle dicitur, et aliam 99. Ms. Port., «f nec major illa possit esse, net
essentiam qua esse cognoscitur.--Editi Col., Ant. et minor.
Mog., -voluntatem qtio velle dicitur. el aiiam essen- 100.
* Ms. Poft., qttemeflicit dignum.
liam qua. esse cognoscitur. Ibid. Mss.Yiclor. et Port., quasrent me mali.
Ibid. Mss. Corb. et Port., quomndo se nolint. Ibid. Ms_Port., Spirilus enim sanstus discipliiia.
Ibid. Ms. Corb. scelus hoe.et vaide... si enim ab ejfugiet ftetittn.
homihibusnon toleralur injiaia, ab ipso Domino om- 102. Ms. Port., Christi sententiam
' motibus yaria-
nium ductore .quomodo poleril tolerari? Ostendit tam. -
nanique. 105. Ms. Port.,«* FiliumDeide Deo Palre natura-
64. Ms. Port. cum ipsa ante scriptio id libi inlelli- liter geniium,
gendura ostendat, cit.it dicil quod i» splendoribut 104. Mss. Corb.,Yict. et Port., sed cjuod petamus
sanclorum... dc eo fuisse adimpleta '. eum mam.eslet ab eo. ,
ipsum esse et propheta dicendo. 106. Ms. Port., quis nescial a Filio dicta.
Ibid- Ms. Port., in aper.ione exsurgent. 108, Ms, Porl., vel quomodo,qiiicorporaliter ascen-
65. Ms. Port., dicatur quod sic credendus sit unus dit in cmiumin suis ftdelibus.
Deus... honoremverounumquemque. 109. Ms. Port. post hsec yerba, cor nostrum diiata-
Ibid. Ms. Porl., Labor jEgypti; et mercatus tum est, addit : Non angusliamini in nobis, anguslia-
.-Eihiooum... el posl te ducentur... et~ te deprecabun* mini aulem inyisceribusVesiris. Eamdein qutem, elc.
tur.;. et pudebit omnes. " 110/Ms, Porl,, _Sienim lola Trinitas,... tola utique.
lbid. Ms. Port., Quid ergo seqttiiur ? Per meipsum * *
, LlBER* III.
jttro. Quis hoc credendus est dicere, nisi. Pag. 112. Ms, Port. pereunt aulem in verboCntcis,
67. Ms. Port., Et ut hoc se de Chrislo.
"IMd. Ms. Port., prorsus impassibilis permaneret.
AD TRASIMUNDUM'LIBRL , 116. Ms. Coib.', plenus homo natus ex homine,.,
Recognili j.unt ad mss. Corb., Port., Thu. et Vic- Deus plenus generatus ex Patre.
117. JVIs.Port., lotus in Palre tolum implens.
tor.; ad editiones Mog., Colon., Antuerp. et Basil. 118. Ms. Port., non fuit in-illo est.
LIEERPI-IMUS. lbid.
' ' 120.Ms. Pnri., idem pprmanebis... idem ipse es.
Ms. Porl., Fitio interim, quidquid
Pag. 69< Mss. Corb. et Port., ad rcsidua perle- " illud est,
. genda scripluram. pncferelur. *
- Ibid. Ms. Porl., Pauca quibus, Domino adjuvante, Ibid, Ms. Porl., Nonopus esset ut uugeretur Spi-
iiosiri parvitas suflecit ingenii... quam in principio ritu' sanctq. <.
lenttiter agnovi, vesirm reeensenda mansueludini Mss. Port. et Corh. cura edilis^ plene sanclificart
deslinavi. non potnit. Mss. Yicl. etThu., poiuit.- Forte rcferri
70. Ms, Port., notare vestra pielas i elit. debet ad priorem parlera, scilicet_quod si homo<CHri-
' Ibid. Ms.
Port., Cum ilaque omni poscenti. Et stus sine sancti Spirilus gralia plenesanctificari polnit,
dicetur collatio illius unctionis : si aulem
* 72.coram
infra, regibus propheta teslelur dic_ns. superflua
Ms. Port., eum scilicel qui solus possei ex- Q sine sancto Spiritu plene sanctificarfnoti poluit, etc.
speelalori longmvg. 125. Ms. Port., respoudit, ef di_trf.eis.
73. Mss, Coi'b. el Port., Fsscuieiilaequippecarrits... Ibid. Ms. Port., sancltis evangclisla non lacuit
mundandam carnis Leculenli-tm venit. dicens. r
74. Ms. Port,, non nuncupalionis, sed naturalis' 124. Mss. Corb. etPort., in loiotamenhomhie
" tri-
nominis veritas. Stis.... el in toto liomine paiiens.
, 75. Ms. Port., non credet malitim. 127. Ms. Port., in sua Salvalor esse ariima.
Ibid. Ms. Port., AJI diuinam Filii Dei... subji- Ibid. Ms. Porl.-, gaudium hahuit de Laxaro susci-
eiemus? lando : simul ut discipuli.
76. Ms. Port., ciyiis (id est animm humanw) sus- 128. Ms.Port., demons.rare.accepissesufcsffliitiam.
Ibid.
* 129.Mss,
ceplionem. Corb. etPort., el in infirmitulibus.
77. Ms. Port., sponsabo temihi ad justitiam et ju- Ms. Port., osteudens utique... cinimampo-
dicium, in misericordia et pietate. neret.
* 150s Ms.
' "79:Ms. ut Port,, ostendens sine-carilate.
Port,, benedictionemhsereditate possi-
deatis. 155. Ms. Port., el limor ascrihitur Deilati.
81. Ms. Port., ulrum qiiia dDeo non fuet ii facta? EPISTOL^: I, II ET III.
84. Ms. Port,, volens in prmceplis Dotnini.
. 1.5, Ms. Port., cujus priucipatus super humeros et Collata. sunt cum mss. Corb., Yict., Thu. et Porl.,
editionibusMog., Colon., Ant. el Basil.
ejus. EPIST. J. Pag. 147. Ms. Port., quaxnvovere el non
86. Ms. Port., quo divinitus edoclus de Christi solvere. [
•persona... Iloc teslimoniumpsalmi cum beatus Petrus D *lbid. Ms. Port., perpetuae continentice promissio;
cqmmemorasset.
-' 87, Ms. EPIST.HI. Pag. 161. Ms. Port., in"quo indigenlia
Porl., singulos deputare curavi libellos. nulla esl.
LIBEItII. 165. Ms, Port,, iioji erit sufftcientiwdivinw.
Ibid. Ms. Port., Hoc auiem sancti Hieronymi.
Pag. 88. Ms. Port,, crearepotuit quod esset. 170. Ms. JPort., divhtum furofem eervjcibus tm.nt-.
89. Ms. Port., consumendam deinceps aboiittone nentem.
cognosceret.
lbid. Mss.Corb. el Port., lotam se siculvst. ' 171. Ms. Port., «f in eo quod egenlvlargiiur.
'Tbid. Ms. Port., ut sequilas mterna. 174. Ms. Porl,. el ut-ad perfeclam perveniat sdni:
. Ibid, Ms. Port., deponeret illuviem. lalem, non de aliorum sibi periculo biandiri, sed de
S0. Mss. Corb. et Port., descendi de ccolo. sua citret.
91, Ms. Port., Erubescent, ~elpudebit onines, 175, Ms. Corb. et edili, et Dei Sapientia. Dicat
32. Ms. Port. Egxisum, inquit, Alplta. ergo ilii imbeciliitas humana,
' cuslodi me. Haac noti
legunlur in "ms.Port. ' .
lbid. Ms. Port., asserilur coeplus, pro eo.
93. Ms. Porl., jusla. conversaftonis. Ibid. Ms. Port., aut mundum se esse,-
Ibid. Ms. Port., sicut ipse ait. EPISTOLvE IV, V, VI ET YTr.
Ibid. Ms. Port., quia ipse inchoal perficiend--. Emendatte sunl ad mss. Corb:, Yict. et Port. el edf-
96. Ms. Port.j distare non poteu a senipiterno. • tiones superius laudatas. - -
m SYLLABUSCODICUMAD QUOS RECOGNITA SUNT OPERA S. FULGENTII. 981)
EnsT. iv. Pag. 178. Ms. Porl., auxilium. Noiieniin _. { EPISTQLA XViil.
dormitabit. • Reeognita est ad edit. Sinn. ct CbifHet. in Fer
179. Ms. Pnrt , Quamvisenim suis Donthiiis. rando.
EPIST.VII.Pag. 191. Ms. Port.,sapie.iti:i nu.emvin- LIBER DE TRIMTATE AD FELICEMNOTARIUM.
cil malitiam. Collalus est ctim £tipi'a citaia edil. Sirm. el va-
lliid. Ms. Porl., numqiiid non jam baplizalis. riatitibus ms. Vietor.
Ibiil. Ms. Pori., Qualecttnqueesl ergo.... oslium Pag. 557. Apud Auguslinum, ut cai.usyolr.nlalem.
claiidil. LIBER CONTRASERMO.NEMFASTIDIOSl.
193. Ms. Port., cuniMbillo argueris. Collalus est cttm supra laudala edit. Sirm.
196. Ms. Port., maite. ulrosque condigna merces.
Pag. 540. Etlit., illttd enim qtiod nos.
EPISTOLA VIII,, 544. Qnod utique noii scil uhi Spiriltts. Forlc non
SEULIBF.R ADD0NATUM. fit idsi Spiritu.
Castigata est ad ms. Colb., itl est in bibliotheca 55i. Solam corpoream vocem. Forte, sola corpo-
Cnlbc-iiina asservalum aniiorum fere 500, el Port.; ream vocem.
ad ediliones supra cilatas. DE REMISSIONEPECCATORU.M LIBRI.
Pag. 197. a
M$. Pori., laiitum si sinu. - Emendaii stmt ad ms. Corb. annorum ferme 700,
198. M6.Colb. cutn editis, senlentiamveram ambu- lectiones aliquot ex ms. alio, et edil. Ant.
lant. Hac.voce caret ms. Port. Lm. i, p. 572. Ms. et edit., Dum comemtocrealore.
Ibid. Ms. Port., fi.Ielilate cordis devilet errorem. ,. Particula dum videiur oranino redtiniiare.'
200. Ms. Porl,, Ergo quando el Patrem Do.ininum' LIB n, p. 559. Etiam ariimmsum crudelis adversa-
Deum. ritts. Vi.Ielur legendum cliam, corporis sui.
202. Ms. Port.; wqnalis ergo est. 595. Ms. Corb. Secundte aulem vocis ejus audilus
Ibid. Ms._Porl., o Domine, quia ego servus tuus, impiospie juslificol.
ego servus luits. DE INCARNATIONEFILII DEI.
2i5. Ms. Port., veritatemveraciler profitetur.
206. Ms. Porl., vera ulique Itumanilas inveititur. ET VlLlUM AMMALIUM AtlCTORE LIBr.R.
Edilus esl ul legitur in codice superius cilalo Ca-
EPISTOLA IX, CUM SUBJECTOSER.MONE. meraiii Scoli. Plures autem ejus loros correximus
, Contulimus cum edilionea Sirmondo facla Luleliaj auctoritale fragmeniortim a Cliilfletio editorum in
Parisiurum ex oflicinaNivellianasumplibus Sebasliani libro cui tiiulum prajfuit, Scriplorum velerumde Fide
Cramuisy, anno 1612. catholica qitinque opuscula.
EPISTQLAX. DEYER11ATEPR_EDESTlNATIONIS E'f GRATl/E,
Etlita esl ut jncel in cotlice quodam Parlsiis ex- LIBRI.
cuso opera GujllelraiCaraerarii Scoli congr. Oralorii His recensendis auxibo fueriint mss. S. Crucis
Jesu presbyleii, anno 1654. cum Port. supra laudati. et edit. Sirm. Quod vero
his deerat in fine tertii libri, habuimus ex eoiiein
EPIST©L.E.XIetX_I. libro ut editus est a Chifil.inter opera Ferrandi Dia-
Collata. sunl cuui edit. Sirmondi stipra laudala et coni. ,"
Chifiletii in Ferrando anni 1649. Sermo aulein S. LIBER DE FIDE AD PETRUM.
'
L
Auguslini qui posleriori aitexilur emendatus est ope In hujus recensione consnltiiinus ms. Corb. per-
ms. Yalicani. velustum annorum scilicet 1000 et-anipiius; Yarian-
Pag. 227, Ms. Yatic, illic levavitcorpus suum, inde les ex mss. quatuor Vatietnis et Anglieanis duobus,
venlurusest. ex calalogo Bibliolhec_eOxoniensis; necnoii Ant.
Ibiii. Ms. Valic, Audis enim, corptts Christi. . LIBRUM DE FIDE ADVERSUSPINTAM"
Ibitl. Ms. Yalic, Nihil hic de nostro aUeramus : Edidimus ex operibus Ferrandi jam supra laudatis.
ipsnm Apostolorumidentitlem uudtamus.
Ibid. Ms. Valic, tinus Panis. Quid est iste unus SERMONES.
Panis? Unumcorpusmulii. Recotite. SERMOPRJMOS. Collalus est cum ms. Colb. an-
Ibid. Ms. Yatie., etiam non dictum saiis oslendit. nor. 700, Mog., Colon., Ant. et Basil.
Ibid. Ms. Valic, Erat illis ar.ima una. SERM.II. Ad ins. Colb. et edit. supeiius laudalas
Ibid. Ms. Valic , recotite uxxdssit vinum. casiigalus est.
EPISTQIJE XIII el XIV. SEUM.III. Admss. Colb.duos et Mog., Colon..'Ant.
In his recensendis adliibuiinus edit. Antuerp. et et SERM. Basil.
Chilfielii apud Ferrandutn supra citalam cuni ms. ciliilas. IV.'Ad mss. item duos Colb. et edit. supra
Vicior. ^
" v.
SERM. Collatus est cum Ant.
_ EPISTOLA XV. SERM.VI.Atlerimdem-recensilus est.
- Recognita est ad variantes leciiones cx mss. duo- Scnsi. vu, VIII,ix. Ex homiliis seu sermonibus qui
bus S. Cfucis iii Jerusalem in Urbe, ms. l'orl. el edil. --. alins Fulgenlio allributi sunt, et quorttm maximara
Sirm. parlem in appendicem conjecimus, inter genuinos
Pjg. 273. In edit. Sirmoiidi, docutncniopossit in- serraones S. doUoris editi suut: utpole qui si siyluni
dicii hianijesiioris. ejus noii omiimo referre, saltein ad illuni ma.vimeac-
EPISTOL/E XVI el XVII. cederc jtidicali sunl.
SERM.x. A Sirmondo primo excusus stylum elin-
Collade sunt ctini ms.- Porl., A<,t.,B.is.l et Lov., trim egregie iinpiei, ui iu numerum
id esl Lovanii edito coJice ex officina Barilioioinau geiiiuniFulgeniii
serniotiuni ejus non possit non reccnseri.
Gravii anno 1556.
EPI,T. xvi. Pag. 279. Editi, quomodoht paricm. Ms. LIBRORUMX CONTRAFABIANUMFRAGMEf-T.A.'
Pott., in parles. -. Ex opere Chif-letiisupra cilato educia ct ciim aliis
Ibiil. .'Mili, pro Ittcarnalionc oper.ili siint. a Sirmondo ex Avito Yteimensi e<]Jiiscollaia cmeii-
Ibid. Mi. Port., dispendhtm paliiiltir, ct ideo com- daviiiiiis. -
posita csse non, possit. Eilili, dispendium palialur et, ALIA FRAGMENTALIBRI DE SPIilITU SANCTO.
itteo composila esse posstl. Forle dispendiumnon pa-; Conlulimus cura iis qu.c.ciu<niur a Rairanio Cor-
tialur, cl ideo composilaesse non possil: - beiensi inouacho Spicilegii D. Lucced'Acheri t. II,
Ibiti. Ms. eledd., hqiiisiliones eorum superfitias ; lib. lii, contra Gr.xcos c. 5". . .
approbassel. Forle reprobasscl. SERMONESDUO.
"EPI.T. XVII, pag. 501. Edili, mortem solatn, ul. AlterumdeCircumcisione.alterum - dePurificationa
non etiam. Ms. Port., ntor.riit sblam,-hOueliatn... e YaticaitojhSr cxscriDtos damu_. - .
 ASNfl DOJIISI CDX4XIX—DXXXIII.

'
SANCTBS
-MMIGIUS,:

.' ARCHIEPISCOPUS REMENSIS. . .

" ' - '

NOTITIA (ex Gallandio).

. I.ln aclis sancii Remigii episcopi Remensispro tem- A Clodoveum"hac de re sic scribens (m). Qcciduispar-
,poris ratione digerendis dissidenlinterseyiri doclrina tibus in rege non novo novi jubaris litmen cffalgural.
elerudilione praestanles:Baronius(a),Pagius(fc),Hens- Cujus splendoreiricongrueRedemptorisnostri nalivitas
«henius(c), Coinlius (d),La.bbeus (e) et Sammarlha- •jnchouviL: ul consequenter eo die ad.sttlittem regene-
flus.(/_, "utalios prsetereamus. Verum noslro quidem rari ex unda vos pareal, quo nalum redemplioni sxtw
ju-icio, eara chronolaxin reliquis pra_ferendain duxi- cwliDominummundtts accepit. De conversione porro
mus" quain iiisliiuun.lGallictehisloriaililterariajscrip- ac bapiismo Clodovei-plunbus. agil Grcgorius Turo-
ieres (g), qui beali antislilis ortum illigant anno 459, nensis (n); inler qucc, De exercilu ejus, inquit, bapti-
ipsius aulem ordiiiatiorfem- peraclam statuunl anno zgli sunl amplius tria millia. Ilincmaro autem in Vila
4(51,eumque_sttpremum diem obiisse idibus Januarii sancti Remigii diciturClodoveus baptizalus cum genie
anno S55, tetalis sure anno 94, sepluaghtla attt eo inlegra. Cui concinit velus auclor ila inquiens(oJ:
amplius in episcopalu annis expletis, ul scribil Gre- Raptizatus posiea cunctus populus Frgncorum. Ilinc
gorius Turonensis (h). Testalur enimvero ipsemet itaque beatus Remigius opiimo jure Francorur.
RJemiglusin epislola quam in causa Ciaudii presby- apostolus fuit nuncupatus. Neque illutl celebre effa-
ieri post niortem Clodovei regis scripsit anno 512, tum hic prajtereiindum a Gregorio Turonensi litieris
ut omnes fermeconsenliunl, sclum jam quinquaginla Btratiituni (p), quo Clodoveum regem ad baptismura
el tribus annis episcopali sedi prwsedisse (i). Ordina- acccdentem 'Remensis pontifex nosler veluti divina
;<lnsigiturfuerit anno 401. Cumqtte, lesteHincmaro (j), quadam majestale gravis i(a eompelLivil : Miixsde-
quent sequitur Flodoardus (k), annos nalus vi- pone colla, Sicamber : adcra qttod inceiidisti, incende
ginti duos ad pontificii cutmenrapti.s poliusquam elec- quod adorasli. Reliqua porro hea'li Remigii gesla ex
•ius fuerit: hine proinde in lucem ediius luisse colli- "seriploribus superius laudatis repetenda, aua. slricthn
gilur anno .,59.Rursus vero eumdera pra.sulem ullra exhibet Sammarlhanus-(<7).
sepittaginla aniws in episcopalu explesse, modo ex III. Erat sanclus Remigius, iutjiiil Gregorius T;-
Gregorio Turonensi intelleximus. Pra.'_ereaFlavium ronensis (r), episcopusegregimscienliw, ac rheloricis
Hemigii posl Romanum successorem, d._ v idus No- jipprhne imbttius sludiis. Qualis vero quaulusve in
vembris anno Chri.ii -535, Arvernensi concilio sub- disciplinis excolen.iis exslileril nuster anli..les Re-
scripsisse constal (/) : ut propterea uKmuiitium anni men»is, quam eiiam exiinire fueril eruditionis, testis
£35, quo idibus Januarii e vivis excessisse fertur, esl iocuples Sidonius Arvernorum rpiscopus, qtii ad
vitam illtiin produxisse haud videaiur. Quse qui- ipsum Remigium scribens (s) : Rarus, inquit, _w.
dem senlenlia prte onmibus verisimilior habelur. nttllus est, cui medilaluro par assislat dispostlio pcr
II. De pra.claris JRemensis hujus praesulis gestisiC causas, posilio per lilteras, compositio pe; sijilabas.
.illud unijni memorasse saiis .iuerit, ab eo nimirum Ad hoc opporluniias in exemplis,fides in testimoniis,
.fuisse bapiizaiumClodoveumFrancorum regem anno proptietas in epilhelis,~urbanilasin figuris, virlusin
Clirisli 490, in solemnitale Naiivitalis dominica., ut 'argumentis, pondus in sensibus, flumen in verbis, fxtl-
.auclor est Avitus Yiennensis episcopus, ad ipsum men in clausulis. Struclttru vero foriis el firma, cgn-

_(a) Baron. adaun. 471, J ,54. (h) Greg. Ttiron. lib. deGIor. confess. , cap. 79.
.
(b) Pagi. ad auii. 471, § 15,'et "ad ann. 541, (i) Remig. episl. 3.
5 io. (j) Mincm. Vit. Remig. cap. 0, 60.
,(c) Ilensch. Act. SS. eor. tom. I, -pag. 785, num. (k) FloJoafd. llist. Reinens., Iib. i, cap. - II, 17_,
l,et pag. 785, num.
' " 12, "lo, el Jun. ' lom.
' ~II, pag. ' (.) Sammarlh. loco cilatopag.
' 15.
90, iuil. 6. (fn) Avil."epist. 41. -_,"'-
(d) Goinl. Annal. eccl. Franc. ad ann. 4S(i, § 12, (u):Greg".' Turon.' " ilisl."" Franc, lib. ' a, cap.
et a.I ann. 512, § 2, lom. I, pagg. 117 ei 292, -50, 51. " :
'
(e) Lahb. Chion. liist. ad aun. "525,'tom, I, pag. (o) Anon. Gest. reg. Franc. rap. 15 - _ -
587. (p) Grcg. Turon. IDCOcilalo •cap.-ol "
(f) Sammarth.
" ' -Ga'1. Christ.
" nov.,tom. IX, pagg. Samraarlii.Toco <.itato. '
(q. ' -
10 seqq. , . (r) Greg. Turon. loco ciiatf.. "'
. {g) Hisl. litter. *de la.France, ,lom." III,"pag. ,155," . (s) SidpYi.Jib: ix,--epist..7.' -. ; > ' •'
uol. L -- -
 963 S. REMIGIl REMENSlS _ 9G4
junctionum perfacelarum nexa cwsuris insolubilibus; A vivens illa pra; animi suhmissiqne oblivione po-
sed nec hinc minus lubrica el ievis, ac modis omnibus lius ohruere voluit quam perpetuilati dieare. » Qua
erotundata, qumquelectoris linguaminoffensam decen- de re videsis Gallicse Historis. lilleraria. scripto-
terexpediat, ne salebrosas passa juncturas, per came- res {/•)
ram palati volutata halbutiat. Tola denique liquida et IV. At vero haud prorsus interiere omnia beati
ducliiis.vetuti cum crystallinas crustas aul onychinti- antistilis Remensis litteramm monifnenta. Qualuor
nas nonimpacto digitus ungue perlabitur: quippe si enira superant adhuc ejusepislolte, quoesive in his
nilhl eum rimosis obicibus &xceptum tenax fractura - eloquium spectes, sive judicium, sive maxime sacer-
remoretur. Quid plura ? Non exslat ad prwsens vivi dolalem aniirii vigorem in juribus ecclesiaslicis viu-
honiinisoralio, quam peritia tua non sine labori trans- dicandis, lanto enimvero episcopo dignse agnoscun-
gredi queat ac supervadere. Iliec Arvernensis pr;esul. lur. De his autem epislolis, vt et de reliquis qua. iis-
Quibus relatis, subdit noster Baronius (a) : t Utinam dem atlexuimus, njliil hic amplius dicere suppeiit
ipse qui ha_escribit Sidonius, perfecisset quod iisdem prceler ea quas in subjectis notis animadveriiinus.
lilteris ad eum dalis est connninalus his verbis : Si Porro quod spectat ad Explanationcs epistolaruin
distuleris nostram sterililatem facundis fecundare col- beali Pauli apostoli, sub nomine Remigii Remensis
foquiis, aucupabimur handinas invoiantum, et ultro B olim a Joanne Baptista Villalpando evulgatas, jam
tcrhda lua, connivenlibusnobis ac sttborrianlibus,ef- dudum viri docli eidem falso fuissetributas monuere:
(ractorum manus argula populabilur : inchoabisque quos inler Cointius (g), Pagius (h), Gallica. Historise
tunc frustra moveii spolialus furto, si nunc rogatus lilterarioe auctores (t)et novissime omnium domnus
non moveris offido. Verum, ut verbis utar Sirmondi, abbas Lebeuf in opere inscripto, Recueil de divert
(.) declamaliones Remigii quarum eloquentiam Si- tcrils pour servir d^edaircissements a- ''hisloire de
ionius lantqpere commendat, nullaead nos pervcne- France (j) : ut proplerea" mirari profeeto subeat,
runt: nec receus hsec jactura; cum Hincmarus ipse Huetium (k)~~f.C. Yillalpandi senteniiae mhajrenlem,
(c) ac Flodoardus,r qui hanc' Sidonianam epislolam beato Remigio Remensi episcopo illtid opus tribuisse,
iistoria. su_eintexuit (d), ea* penilus ignorasse vi- quod aliirectiusRemigioAnlissiodorensi asserendpm
Seanlur. j Niniirum, Baronlo interprele (e) . hisce eomprobarunt.
•iemigid lucubralionibus frui nobis non licet, quas

(a) Baron. a.l ann. 471, § 57. tom. I, pagg. 405 seqq.
(b) Sirmond. ad Sidon. episl. 7, lib. ix. (h) Pagi. adann. 471, j; 14,
(c) Hincra. Vit. Remig. p^ (i) Hisl. liller. de la Franc. loco eitato pag. 163
Flodoard. Hist. Remens., lib. i,-cap. 12. seq.
e) Baron. loco citalo. (j) Lebeuf, Recueil, etc.j tom. 1, pagg. 278 seq.
!d)f) Hisl.-lilter. dela Franc. loco eilato pagg. 161 edit. Paris. 1758.
teq. (k) Huel. Origenian. Iib.n, cap. 2, qua_si,8, § 2,
(g) Coint. Annal. eccl. Franc. ann. 555, § 49, pag. 128.
.— . —.i.ii-, —,..., . i - —..- . . '-"- .... ---.—, .,...., . „.,,,- ,,-_a

S&MCEl HEMIC.II
' '
- OPUSCULA.
JNotsequibus ciffros.iniraparembes.im pra_misiaiusmulunl-esiml.ifo0| ere cui tilulus, Lesuclesdc la prcvinceeuU
Rumensi
siasliquede Reints,a 'lb, Gous.el,•archiepis.copo receuler edito. Ecir,'

EPISTOLA PRIMA. J) quod glorios_e memoriae gerraana vestra Iransiit Al

*AD CIILODOVEU.I raANCGRUSI REGESI, bolledis (a). Sed consolarl possiimiis,.quia. talis de.
Consolatoria in obitu Albofledis scwis ejus, qttm xion hac luce discessit, ut recordatione magis suscipi jde-
multo posl suscepium bapiisma e vita migrarat. _ beal quani lugeri. Illius enim vilrn fuit, quod as-
'
Domino illuslri merilis Chlodoveo (I) regi Remi- sumpla credatur a Donfino, qure a Deo elecla migra-
gius episcopus (2), vit ad ccelos.-Vivit vestrse fidei, etsi esl conspectus
Angit me, et satis angit, vestra. causa tristitioe, desiderio recepta. Christus implevit, ut benedictio-
* HUJUSepislolaj inrtium refert Gregorius Turo- siat hfec epistola.in Concil. Colleet. tom. V, pag.
nensis ilist. Fraiic, lib. u, cap. 51. E\ bac porro 596, edit. Yen-Labb., eamdemque recllat Ruinarlius
epislola inlelligimus Alboiledera Chlodovei sororem in Append. ad opp. Gregorii Turon., pag. 1526.
consecralam Deo virginem deeessisse. Nam e,t bene-
diciionem virginilatis eam accepisse scribit Remigius, (a)Sic saneGregoriusTuronensis. AtYalesiusscrip»
alque sacratam-lugeri negat oportere. HiiicHadrianiis sisse Remigium Albochledis tfadit. Neque aliter in
Valesius Rer. Franc lib. vi, toui. I, p.ig. 261, jure suo exemplari Ruinartius . _
miralur nec Gregorium qui hanc epjstolam legerat,
nec cseteros rerum Gallicarum historicos idanimad- (\) Clodbveus,Cldodoveus,Hludoveus, Rlodowicus,
*-
vertisse : exislimatque Albofledeni non ab alio quam , Ludowjcus, Clovls.
Remigio ul baptizalam; sic consecratam fuisse. Ex- (2) Episcopus, dveque. Saint Remi ^tait evequa
 • "
9G5 OMlSCULA, 906
nem virgmitatis accipcrel; qu-C sacrala-loiiest lu- /Vvos secundam rei bellica. (1) suscepisse. Non est
:genda, qusefragrat in conspectu Domini;flore virgi- novum, ut coeperis esse sicut parenles tui seraper
neo, quo scilicel et coroua lecla, quam pro virgini- fuerunt. Hoc imprihiis agendum,ut Domini judicium
tate suscepit. Absit ut a fidelibus Iugeatur, quajbo- -a le non vacillet, ubi tui nierili, qui per industriam
nus Christi odoresse promeruit, ul p'er eumcui - iiumilifatis luoead summum culminis pervenit: quia
placet, auxilium possit conferre poscenlibus. Domi- quod vulgo dicilur, ex fine aelus hominis probalur.
nus meus, repelle de corde luo Irislitiam,: anirao Consiliarios (2) tibi adhibere debes, qui famam tuam
ritecomposilo regniim sagacius guljernate, erecliora "possint ornare. El benefieium tuum castum et ho-
sumentes sludio serenitalis consilia. L_eio corde neslum esse debet, et sacerdolibus luis honorem de-
membra conforta : moeroris torpore discusso acri.ss hebis defeiTe, et ad eorum consilia semperTecur-
invigllabis ad salulem. Manet Tobis regnum admiuis- rere. Quod si libi bene cum illis conveuerit, provin-
iranthmi, et Deo auspico procurandum. -Populorum cia lua melius potest constare. Cives"luos erige, af-
•caput eslis, et reginien snslinelis.. Acerbilale ne te fliclos releva, viduasfove, orphanos nulri, si potius
videant in luctu aflici, qui per le felicia vider» con- est quam erudies, ut omnes le amenl el timeant. Jus-
sueverunl. Esto ipse luneanima. consolator, vigorem lilia-ex ore vesiro procedat : nihil sit sperandum de
illius providcnlia. conlinens ingenitse, he tristilia ;]) pauperibus vel peregrinis, ne magis ^lonaaul aliquid
.eandorem tiia? menti subducal. De ejus pnesenle accipere velis." Prajtorium.tuum omnibus pateat, ut-
-transilu qua. choris est juncta virgineis, ut credo, nullus cxinde trislis abseedat, Paiernas quascunqua
rex gaudet in co_lo.Salulans gloriam vestram, com- opes possides, caplivos exindc liberabis et a jugo
.mendo familiarem meum presbyterum Maccolum -servilutis absolves. Si quis in conspectu vestro vene-
quem direxi. QUJCSOut tantis habeatis ignoscere, rit,peregrinum se esse non senliat. Cunv juvenibus
-\~ioi qui occursum deuui, ej;hortaloria destinare jocare (a), cum seiiibus tracta, -si-visregnarenobilis
•veiba pra_sumpsi. Tamen per barum bajulum si ju- judicari (5).
Jetisulvadam, contempta hiemis asperilate, frigore EPISTOLA III
.iieglecto, iiineris labore calcalo, ad vos auxilianle b ADTRESEPISCOPOS.
.Dominopervenirecontendam. De Claudio presbytero, in cujus causa sprelum se ab
-illis coiiquerilur.
EPISTOLA II.
8 ADCHLODOVELM Dominis vere sanclisel merilo beatissimis in Cliri•
ItEGESI,
Mortatoria, cum rex ad betlum Coihicum sto fralribus, Heraclio, Leoni et Theodosio (4), Re-
~seaccingeret. lsiigius episcopus
T-omino insigni et merilis magnifico
"" Chlodoveo (_\ Paulus aposlolus inEpisiola sua loquilur: Carita*
tegi Remigius episcopus mnquamexcidil (I Cor.xm, 8); qua>ut lales ad me lit-
~itumor ad nos magnus pervenif, administrationem teras millereiis, in vestris seiisibus non resedil. Nam

a Exstat inConciL Collecl., tom. V, pag 559, et alios coi-rigere poterit, qui proprios mores ne
iniqni
.apud RuinartiumJIoco citato.-De hac vero Chlodovei sitilnon corrigil? Quoniaiu in jttslilia regis exaltabi.
•cxpeditione videas Gregorium Turonensem Hisl. bilttr solium, et-in xeritate solidabilur gubernu*
J. ranc, Jib. u, cap. 57, nec non Mem. de iAcad. des culum populorum. Juslitia vero regis est nenii-
Inscr., tom. p. 529 et tom. X, p. 178 seqq.
- b Exstat inX,Concil.Collect. lom. V, pag. 748/eam-
nem, injusle per poientiam opprimere, sine p*er-
sonarum aeeeplione inter virum et proximum suuiu
.demque recilat Cointius iti7 Annalibus Eccl. Franc. jusle judicare, advenis-etpupjllis et viduis defensorem
adami. 512, §11. * i. esse, furta cohibere, et aduheria' punire, iniquos uon
exaltare, impudicos hisiriones non nutrire, ini-
(a) Apud Ruinarlium, joca activa forma; qu_eetiam -pios de lerra perdere, parricitlas et perjurantes'vi->
ju.surpaturPlauio Cas. IV,-IV,20. vere non sinere, ecclesiasdefendere, pauperes eleemo
sj'nis alere, justos super regni negotia conslituere,
ni.iropolitain, archeveque. Le titre de metropoli- senes et sapientes et sobrios consiliarios habere, ma-
tain, pour leveque de Reims, remonte a Petablisse- ^orum et.ariolorum pylhonissarumque superslilio-
ment du siege episcopal de cette ville. Sous les em- D nibus non inlendere, iracundiam differre, palriara
pereurs, Reiins etait une melropole civiie. Or, dans foriiter et juste conii'a adversarios defendere, per
Jes Ie__ipsapostoliques, les metropoles civiles qui omnia in Deo eonliilere, prosperitalibus animum
embrassere"nt Ie christianismedevinreiit generale- -non elevare, cuncta adversa patienler tolerare, li-
ment melropoles ecclesiastiques. Yoyez.la Discipline dem calholicam in Deum habere, lilios suos non si-
de 1'Eglise, par Thomassin, part. 1, etc. Cependant nere impie agere, cerlis horis ofationibus insistere,
les eveques melropolilains, en Occidenl, ite commen- ante horas congruas cibum non : Vw enitn
cerent \ preridre^le nom (Yarchepequesque sur la lin terrm, cujus rex puer esl, et cujus gustare mane co-
du vi> siecle. principes
~ II .medunt (EcciL, x). Hyec regni prosperilalem in pr.e-
(1) s"agit de la guerre que Clovis entreprit con- .senii faciunt, et regem ad coelestia regna meliora
ire les Golhs qui occupaient encore une partie des -perducunt. Qui vero regnum non secundum hancle-
Gaules. -gem dispensai, multas uimirum adversilates imperii
(2)'flabeant re^es consiliarios prudentes, Domi- tolerabit. Ideireo
num timenles, moribus honeslos. .Concilede Calchut iur, et offendiculaenimpax srepepopulorum rumpi-
eliara de regno suscitanlur, terra-
lie l'an18T, can. 11. ^ _rum
'. (5)Labbe loin. IV. col. 1401. — Nous lisons dans
uh opuscole d'JIincmar, adresse a.Charles le Chauve: , (4) Uera-Aio,Heraclius, eve.jue de Paris ; Leoni,
< Nomehregis intellectualiter hog relinet, ut subjeetis Leon, evequede Sens; Theodosio,Thcodose,' Svcque"
oumibus rectoris oflicium procurel. Sed qualiter ' tTAuxerre..
-4)67 . S. REMIGHREMENSIS ,"963
pro Claudio fudi simplicem precem, tpiem vos non A vivat.(Ezeeh. xxxm, 2). Hoc uos expedit sequi, hane
presbylerum scribitis, ut in me indignationem vestri Domini voluntalem hon prBeteriuillsre, sed lenere :
pectoris proderelis. Illum non abnego graviter deli- quia nos posuit non ad iracundiam, sed ad hominum
quisse : sed vos a.lalis mete, etsi non merilis, decue- curam, et servire pietali polius quam furori. Poniiis
rat detulisse. Quod propilia divitiitate sit djclum, in epislola vestra quod Celsus quidam qui Claudio
qtiinquaginla et tribus annis episcopali sedi prassi- credidil, quo aDduclus, ct utrum vivat, an sit mor-
deo, et me appellavil lam procaciler nemo. Dicilis tuus ignoraiis atque hujus inquisilorem me esse pra.-
melius vos luisse non n:itos {«). Hoc mihi fuerat op- cipilis; et nescilis si in sneculo,aul si apu-i inferos
porlununi, ne audissem transgressoris opprobrittm. sit quoerendus: et res suas a me-vuitis reslitui quas
Ego Claudium presbyterum feci,non corruplus sublatas fuisse non novi. Impossibilia prajcipitis, ut
prajmio, sed jiroecellenlissimi regis leslimonio, qui impia peragatis. Annorum numero me esse scribitis
eral non solum pr«dicalor fidei catholicte, sed defen- Jubileum_{c), irridentes polius quam pro di'<eelione
sor. Scribilis canonicum non fuisse quod jussit. Sum- gaudentes, cui viuculo caritalis irrupto insinceriler a
mo fungimini sacerdolio.Regionum pi'_csul,custos pa- vobis nec parcitur, nec deferlur.
lria_, genlium triumphalor injunxii. Tanlo in me pro- EPISTOLA IV.
rupislis felle commoii, ul nec episcopatus vestri de- & e ADrALCoxcMnriscoruji TUKGRENSEM
tulerilis auclori. Rogavi ut Claudius sacrilegii perpe- (1).
illum quod in Mosomagensi(2) Ecclesiajurisdi-
Irator pocnitenlircservarclur. Legimus iiamque (Jon. Argttii :Ctionemsibi adversus Remensis Ecclesiw jttra usxir-
ni, 5-10), 1.girntis quo;l excidium coelestj deiumlia- paril.
lione prcetliclumevaserunt per poejiilentiam Ninivi- Domino vere sancto el in Chrislo beatissimo fratrij
ta_: quod Joaimes pr.ecursor Domini in EvangeKo Falconi episcopo Remigius episcopus.
prffidicavil(Maitlt. m, 2j, ul, regno appropinn|uanle Quantum comperi, rebus gcslis ppobavi, prius
coelorum, eam pnpuli agercnl ne perirenl. In Apoca- cura; beatiludini tu_e fuit, ut niihi inferres injuriam,
lypsi, (Cap. n,5 el seq.), angelis ecclesiarum scribitur quam salniaiionem deferres. 0 conveniens principium
ex prseceplo Domi.ii salvaloris, ul qure digne minus quod dedisli, ul hederes episcopus anie me, quam
cgerant, poenitentitesatisfactione corrigcrent.-De ira- episcopum le viderem 1 Niniium cito pemiis tene-
cunda dictione saiictitat;s vestra; inlelligo (b) quod rulis evolasti, levilale animi, non malurilalis consi-
lapsum non misereamini postruinam. Sed magisvelle lio. In ipso siquidem episcopalus exordio jus ingredi
vos video ne converlatur et vivat, cum Dominus di- lentas alienum, qui adhuc tuum verceunde debueras
xerit: Nolo morlem morieniis, sed ul converlaiur et inlroire. Fas ergo fuil ut illieilis ordinalionibus luis
G
R Exslal in laudala Concil. Collecl. tom. V, pag. rum, et sibimelipsi spes futuraj bealitudinis.-Altamen
749. Eamdem recitat referlque Cointius loco cilato scial rex, quod sieul in llirono honiinum primiis
ad annum 495, § 4. conslitutus esl, sic el in pocnis, si justitiam'noii fe-
cerii, priniatum habilurus esl. Omnes namqtie, quos-
(a) Sic recle Coinlius. Deest improvide particula eimque peccalores sub s. in pr__seniihabuil, stipra
negativa iu Concil. Colleci.., ubi el mox male, Er- se modo implacabili in illa pcena fuluro habebit. >
go Cl. (Opcra Ilincmari, edit. de Sinnond, tom. I, pag. 5.1
(b) Apud Coinlium non bene, xnterrogo. Servala auetoriiate regiminis ad eor noslrum sine
. (<:)Conlumelio^e propler seniorem a_t;ilemRemi- cessatione redoanuis, et considereiiius assiJue quod
gium vocarunl Jubileum illi episcopi, qnotl siilieet suraus tcqnalilei' cum cseleris condili, nonqtiod lem-
quinquagiiila et amplius annos in episcopatu transe- poralilci cset^ris praelaii. Poteslasenim quanto exte-
gisset. Eodemque tiomine propter senectulem per jius eniinel, lanto premi interitis debet, ne cogiia-
cotilemplum a multis solitum vocari beattini anlisti- tionem vincal, ne in deleclatione sui ammum i-apiat,
lem le-tanlur Hiiicinarus in Vit. Remig., el Flodoar- ne jam sub se mens eam regere non poss I, cni se
dus llist. Eccl. Remens. lib. i, cap. 17, sub init. libidiue dominandi supponil. Bene D.iviu regni po-
leniiam regere noverat. qui elaiionem ejusdem po-
rum quoque frucius diminuunlur el servitia populo- lenli;c semelipsum premendo vincebat dicens : Do-
rum prxpediuniur, niulti et varii dolores prosperi- mine, non eslexallaiuin cor meum(i'sal. cx.\x');quique
taleiii regni inficiunl, caroium et liberorum niortes Tjiin e.jus humililatis augtnenlo subjimxit : Neque elali
trisiitiain conferunt, hoslium incursus provincias sutti oculi mei, aiqne additlit: Neqtte ambttlavi in
uiidique vastant, beslire armeniorum et pecorum magnis. El adbuc seniclirsum subiilissima inquisi-
greges dilacerant, tempe-laies veris et hieinis lur- lione discutiens ait: Neqite in mirabilibus sitper m«.
bantur, lerrarum quoque .ecundiia.em, el maris Omuesque eiiam cogilationes suas "a fundo cordis
ininisleria" prohibenl, et aliquando fuiminum ictus exbauriens, subjungit dicens : Si non Itumiiiier sen-
sejetcs et arborum fl.rcs et ji,.mpino. extirunl. Su- tiebum, sed exaltavi animam meam... siibliiissima
per omnia vero rc-gis inju-tilia non solum pi'.esenlis naraque ars vivendi est, culmen ienere, gloiiamrei
.jiiiperii facic-nifuscai, seti etism filiossuosei nepotes, primere; esse quidem in polenlia, sed poienictii"se
ne post se regni iuereiliiatem tepe.tnt, obscurat. es.e nescire; ad largienda bona poteniem se agno-
Prqpter piaculum eniiriSalomonis ipgnum domus Is- scere, sed ad repetenda noxia oinne quod potenier
rael Dominus de manu filiorum ejus disper-.il, et; valet ignoraie. Recle itaque de talihus.diciiur z
propter jusiiiiam David regis lucernam de semine Deus poleriies tion ubjtctt, citmel ipse sit poiens (Job
,ejus semper in Jerusalem relinquit. Eccc quanlum XXXM).Deum quippe imitari desiderat, qui fasti-
justitia regis saJculovalet, intuentibus perspicue pa- gium polenli-C,alienis intcnlus iiiililaiibus, el non
tet. Pax etiim popiilorum est, tutamcn pairice, im- suis laudibus elatus admiuislrat; qui pra:lalus tseteris
muniias plebis,munimentum genlis, cura languorum; pro-Jesse appetit non pneesse (Ibid. pag. 7).
.gaudilirn homiiium, lemperies aeris, serenilas maris, (1) Tongres, donl le siege etait deja lixe ,a Liege.
terrse fecunditas solatium pauperum hrcredilas iilio- (2) Mouzon, petite ville du diocesede Reims.
m OPUSCULA. $70
a te credideris occupandaut loci Mosomagensis'Ec- _\ pensalione meiuis.li pra_sidendam,deservi, el pro sa-'
clesiam,quam metropolitani urbisRemorum sub ope lule gregis dominicisOlliciluspastor invigila. Ulinam
Cbristi sua semper "ordinalionerexerunt ? Adliuc ar- mediocritati mete ista suppelerent, qute in nomine'
bilror tua nescis, el jam aliena pervadis. In qua igi- Domini habere vos cupio! Sed <quladesunt mex, vel-
tur cum levitas feceris, presbyteros consecraris, ar- credila mihi sunt qbsequia Salvatoris, salvari mer-
chidiaconos insiitueris, primicerium schoia. clarissi- cenario non requiro. Joannes in -Apoealysi(Cap.. u,
m_e,mililiajque lectorum; non queror qnod me con- m) septem qiiippe angelis snis comprebendit, et uni-
silio inter isia noh videris, ulinara le vidisses ! Si cuique scribit Ecclesiaj. Facla igitur merita qua;
enim canones tua sanctitas ignorabat, satis preeprope- pr_epositis ; qu_e probata corrigenda; castigat. Cnm •
rum fu.t, ut transgredereris anlequam disceres. At ergo sub vocabulo angeli tradalur actionis lorma
vero ecclesiarum staluta si noveras, tanto gravius ponlificiaj, doleo super tuse prsesumplionis audacia,
taittoque periculosius insipientia tua (a) prisco- ut jura permules veiera novus, cauta temerarius, di-
rum magiii-icornmque pontilicum decreta calcavit. vina terrenus. Audiant nos, audiant quos ele-
Cave qui aliena pr__sumis, ne quod babere videris, geris sacerdoles. Sacerdotes tui ipsi nos audiant.
amitlas. Cum factae ordinationis jura non conslenl, Crealoris eonlldo - sentenliara nou pro le, sed in
quo potissimuoi -consilio sacerdotalis oflieii tirocinia Bte, a judicantibus proferendam. Quis. enim pro
defensabis, si temerariae trangressionis admissum sensus sui probitate non improbet eum conlra-.Ec--
periinacia vel impotentia miscueris ? Maj'oris discri- clesiaj regulam- prorupisse, qui debuerat Ecclesiao,
minis erit antiquam sanclionem fuisse violatam , regulam custodire?Mandas,-ut audio, colonqrum libi,
-quam laus sit loco stare contra canones quos trihuta portari, et pracipis ut redilus deferantur
•creasii. Sed tjuid de eorum loquar ordinibus, quos a • agrorum. Datur intelligi quod ecclesise rem, non
bealitudine tua licuit promoveri? Plusillud est, quod ecclesiam concupisti, quando sollicitus exquisitor
si juxta majorum slalula severitatemque disciitin us, exposcis, .quas ego' ad quem jure veniebant, remrsi
«on minus quam stalus illorum, vester veniet epi- potius quam quaesivi. Nolo le lateat, levitas atque
scopalus in dubium. Dominus in Evangelio dicii ad presbyleros, conlra ordinem quos fecisli, ab ordine
Petrum : Simon Joannis, diligis me? et Petrus : jamremolos. Perpendi enim quoda menon decebat
Etiam, Domine, iu scis quia amo te (Joan. xxi, 15). admitti, quos a te non licuerat ordinari. Heu quan-
Cui bis terque a Domino sub hac responsione prscci- tum me_a cultus lui proposito repulisti, dum mavis
pilur : Pasce oves meas. Ego quia oves Chrisli pas- perperam agere , quam foedera fralerna servare!
eere, ohmiinodis imperitus, alimonia. cceleslis uber- Optaveram namque ut clericus permansisses, quia
taie non possum; qui ex sacris cruditionibus erudi- C factus fueras vi sacerdos. Sed si mentem tuam cura
tus, eas quse mihi Ghristo jubenle tradita. sunt, ut ista non tangit, ego tamen pro sinceritate profileor,
pascas admoneo, ut ihvadas inhibeo. Aje semper quod animum non minus angit a te inexeusabiliter
ui te digna comilentur. Ecclesia. quam divina dis- erratum, quam me fuisse contemptum.

(a) Remigiusnoninani auctoritate nilebatur. Inter
canones enim apqstolorum, qui numero iricesimus
sexlus est, juxla veterem editioiiem Dionysii Exigui,
slatuil Episcopuni hon audere extra lerniinds proprios
ordinationes facere in civitalibuset villxsqumilli nullo
jure subjectmsuittl Si veroconvictus fueril hoc fecisse,
prmter eoruin conscientiam qui civitales et villas deli-
nent, et ipse deponatur, et qui ab illo sunt ordinati.
Dissidium illud iuter praesules sanctitate conspicuos
haud diu duravit; et ecclesia Mesomagensis in pa-
rceeia Remensi permansit, COINT.loco cilalo.
(1) Mouzonfaisant parlie du diocese de Reiras,
Foulques ne pouvait' y faire aucun aete comme eve-
que, sans le consenlement de saint Remi. Yoyez sur
ce poinlles conciles de Constahtinople, de l'an 581,
can. 2; de Carlhage, de 1'an 597, can. 20; de
Rome, vers l'an400, can. 15 ; d"Orange, de l'an 441,
can. 10; dlrlande, vers 1'an 450, ean. 59; de Cal-
cedoine, de 451, can. ^20; de Tours, tle l'an 461,-
can. 9 ; d\Epaone, de l"an 517, can. 5; de Lyon, de
Tan 517, cau. 4j de Clermont, de l'an 555, can 10 ;
d'Orleaus, de Tan 558, can. 15; dllerford, de Tan
675, can. 2., etc.

SANCTI REMIGII

. TESTAMENTUM ". . -

In nomine Patris et Filii et Spiritus sancti. Gloria D pr_atorio, alque id codicillorum vice valere pr__cepi,
Domino f Amen. si ei juris aliquid videbitur defuisse. Quandocun-
Ego Remigius episcopus civitatis Remorum ,- sa- que ego Remigius episcopus de hac luee transiero,
'cerdotii compos, Testamentum meum condidi jure tu mlhi ha3res esto, sancta et venerabilis Ecclesia ca-

a"Hoc Testamentum variis auctum inlerpolalioni- vn, nec non Miraus Opp. Diplom. et Hist. tom.- I,
bus exstat apud Flodoardum Hist. Rem. lib. i , sub init. At genuinum hujus Testamenti exemplar
cap. 18; illudque recitat Brissonius de Formulis lib. landem prodiit Jo. Jac Chiffletiisludio in disquisi-
FATRGL. LXV. 31
"971 S,"REMIG1I-REMENSIS 972
tholica urbis Remorum, Et tu, iili iralris mei, A diclas lui ordinis memor efficies. Compresbytens,
Lupe episcope (quem pr_ccipuo semper amoie di- meis et diaconibus qui sunl Remis, (d) viginti et
lexi). Et tu, nepos ineusAgricoIa, presbyter, quimihi quinque solidos a:qualiler dividendos in commune
obsequio luo a puerilia placuisti, in omni substantia dimitlo. Vitis plantam super vineam meam ad sub-
mea quce mea sorte obvenit antequam moriar, ,pra_- urbanum posilam, simili modo communi.er possi-
ter id quod unicuique donavero , legavero , darive debunt cum Melanio vinilore, quem do in loco eccle-
'
jussero, vel unumquemque vestrum »voluerohabere siastici bominis-Albovichii, ut Albovichius liberlatc
prajcipuum. Tu sancta hceresmea, Remensis Ecele-ia, plenissima j ei-fruatur. Subdiacoiiibus solidos duos,
colonos quos in Portensi habeo lerritorio, vel de lecluribus solidos duos, ostiariis et junioribus soli-
paternamaternaque substanlia,, vel quos-cum fralre dos duos jubeodari. Pauperibus ininatricula positis
meo sanctoc menioria. Principio episcopo commu- anle fores ecclesia. exspeclanlibus sli, em, duo so-
lavi, vel donatos habeo, possidebis. Dagaredum, lidi, unde se reliciant, inferentur. De Vaculiaco
Profuturura, Prudentium, Tenuaicum, Maurilionem, Frunimium, Degaleifum, Dagaredum, Duclionem,
Baudoleifum, Projunciolum , Nivialenam, Lautam, Baudovicum, Uddulfum, Yinofeifam, liberos esse
Suffroniam colonas, Araorinum quoque servum pra_cipio. Tennaredus, qui de ingenua nascilur ma-
_-tuo doniinio vindicabis : nec non agros quos pos- g ire, slatu libertatis ulalur. Tu vero, fili fralris mei,
-siJeo in solo Portensi, cum paftis, pascuis, silvis. Lupe episcope,4uo dorainio vindicabis Nifaslem, et
ad le testamenti hujus auetointate revocabis.-Futurc matreini suam -Nueiain (e): vineam quoque quam
episcopo, successori meo, (a) aniphibalum album pa- Enias vinitor colil. Eniam et Monulfum ejus filiura
schalem rel.nquo, slragula columbina duo, vela tria, juniorera jubeoliberlate perfungi. Mellovicum por-
-qua; sunt ad ostia diebus feslis triclinii, cellse et cu- carium, et-Paschasiolam conjugem suam; Yernivia-
-lin_e.'Yas argenleum decem el octo librarum, intei num cum filiis suis, exceplo Widragasio, cui tribuo
le, h_eres"mea, et dioecesimluam Ecclesiam (b) Lug- libertalem, tuo juri depulabis. Servum meum de
dunensem: factis patenis atque calicibus ad mini- Cessurnico tuumesse praecipio. Agrorum partem ad
slerium sacrosanclum, prput volui, Doinino annuente le, qtiam fraler meus Principius episcopus tenuit,
- disiribui. Aliud argenleum vas, quod mihi domnus cum silvis, pratis, pascuis revocabis. Sei-vum meum
-tlluslris memoriaj Hlodowicus rex, quem de sacro quera Mellonicustenuit, Viteredum libidefelinquo ({).
- baptismalis fonte suscepi, donaredignatus est,-ut de Teneursolutn, Capalinum et uxorem suara Teudoro-
eo facerenl quod ipse voluissem, tibi lueredi me_e senam, tuo juri dominioque transcribo. Teudonivia
. Ecclesioe-supramemoratx jubeo turriculum et ima- quoque ex mea piaiceptione sil libera. JEdoveifam
-ginatum calicem (c) fabrieari; qtiod faciam per me, p q«as homini-iuo sociata fuit, et ejus cognalionem re-
- U habuero spatiura vit_e; si ante clausero ultimum linebis. -Uxorem Aregildi el cognationem suam inge-
diem, tu, hli-fratris mei, Lupe episcope, species ante nuos esse jubeo. Partem meam de' prato, quod Lug-

iione de Ampulla Remensi, sed aliquot mendis de- Clavatum, Laon, intel.igi, quod subest metropoli
forme. qtias ope sanioris apngraphi sustulit Philippus Remensi; non aulem Ltigtlunum Segusianorum,
Labbcus in Nov. Bibl. mss. librorum tom. I, p. 806. Lyon, quod est caput G illiteCelticre. ID. ibid., § 51.
Item apud Coinliura occurrit in Annal. eccl. Franc. (c) Labb., liiribultun-.Al Colvenerius ad Flodoardi
ad ann. 555,' § 50, lom. I, pagg. 407 seqq. In eo au- lib. i, cap. 18, Hisl. Remens. Eccl. legit -prout edi-
-tem exscribendo edilionem Labbeanam secuti su- _ dimus. Neque aliterCoiiitins, qui loco citato, § 55, ad
mus. Porro de bujusce integrilate inonimenli videsis liunc locum ha_c observat: ( Dif/icullas oborilur,
-Vagium ad ann. 524, § 9, et ad inn. 541, .§11. inquil, circa lurriculum *cl imaginatum calicem. Nani
turriculi loco turtbulum quidam reponunt; alii turri-
(a) Iiuliimeiituni aliquod designal a Graeco ap.fi- culam, conlra fidem velerum exemplarium, quibus
£«)),<_.,circumpono, operio , induo , ut observat slandura pulamus cum Colvenerio, cui calix lurricu-
Cohenerius in scholiis ad primuni librumFIodoardi. 4us idem esf ac lurritus seu lurriculatus, atque ila
Octavius Ferrarius lib. u de Re vestiaria, cap. 12, dictus a ligura; ut et imaginalus, quia sculptis sacris
scribit fuisse gienus aliquid veslim.nli ad inslar -imaginibus est insignilus. Quod hodie ciboriumvoca-
laenre, non multum chlamydi absimilis, quod ve- mus, antiqui lurrhn d.xerunl. Tcstis Gregorius Turo-
leres ampliimaUttm appellabanl. Planetam inler- I) uensis, apud quem lib. i, cap. 86, de Gloria marty-
Dretatur Andreas Saussaius in Panoplia cleric rum, htec leguntnr : Acceptam turrem diaconus in qua
part. i, lib. v, cap. 5. Nam olim planela iola ro- myslerium dominici corporis habebatur, ferre cmpit ad
iunda eral, loium mystam ambiens; adeo ut cum osliuxn.Teslis et ipsemel Flodoardus Hist. Remens.
sacris operaretur, necesse esset limbum" utrumque Jib. II, cap. 6, a qub laudalur Lando Remensis epi-
ad dextram et^lsevamsuper celebranlis brachia cora- scopus, quod turrim ttnreaxn quam ad volxtmsuum fa-
plicare. Unde mos ille ortus videlur, quo eliamnura bricari fecerat. snper<allareposuit S. Mariw Remensis
solemus sacerdolis hostiara divinam ac salulis per- ecclesim.i
pelua. calicem altollentis, oram casulse seu planetaj (d) Solidorum quanlitas numero quadraginla de-
aut penute elevare, ne celebranii incommodum affe- nariorum compulatur, sicut lunc solidi agebantur, et
rat onere suo; quamvis vix jam opus sit id facere, in Francorum lege Salica conlinetur, el generaliler
planeta utrinque dissecta a dexlro et sinislro lalere : insolulione usquead temporaCaroliperduravil, vel-
adeo ut qui tremenda agit mysleria, expedile lacer- ut in ejus 'Capitulis invenilur. LBBB.loco cilalo,.
los manusque moveat, exseratque sine ullo obice. pag." 80'6.
COINT.loco cilato ad ann. 555, § 52. (e) Ila legimus cnm Coiutio; ubi Labbeus habet
(b) In mullis exemplaribus praedicli Testamenli mulam; mendose, ut videlur.
legunlur Lugdunum et Lugdunenses, in aliis Laudu- (f) Pronomen libi, quod dcest apud Labbeum, ex
num et Laudunenses. Retinuimus quideiu Lugdunum Coiniio reslitui.
ei Lugdunenses; sed monitum te volumus Lugdunum
 973 OPDSCULA. 974
duni juxta vos habeo, ad imitatem montium posilo, J \. sevam el Baudorosevam Leonis neptem, et Marco-
et quaeJovia sunt pratella, quae lenui, ad te revoca- Ieifum iilium Tottionis : hos tolos, fili Jralris mei,
bis. Tibi autem, nepos meus Agricola presbyter, qui Lupe episcope, sacerdolali auctorilate Iiberos defen-
intra domesticos meos parieles exegisti pueritiam sabis. Tibi autem haeredi meaeeeclesiaeFlavianum et
luam, trado atque transcribo Merumvastem servum, uxorem suam Sparagildem dono : eorum uliolam
et uxorem suam Menatenam, et eorum filium nomine parvulam Flavarasevam liberam csse conslilui. Fe-
Marcovicum. Ejus fralrem Medovicum jubeo esse damiam uxorem Melanii, et eorum parvulam, Re-
liberum. Amantium et uxoreni suam Daero, tibimet menses presbyteri-et diaeoni possidebunt. Cispicio-
derelinquo: eorum filiam esse praeeipio liberam Da- lum colonum liberum esse praecipio, et ad nepotem
sovindam. Alaricum servum lua. deputo porlioni; meum Aelium ejus familiam pertinere, ad utrumque,
cujus uxorem quam redemi et manumisi, commendo id est, ad Aelium et Agathimeruru pervenire coloni-
ingenuam defendendam. Bebrimodum et uxorem cam Passiacum. Pronepoli meae Practexlatae dond
suam Moram tuo dominio vindicahis. Eorum filius Modorosevam. Profuturo, Leudoeharium puerum
Monacharius gratulabitur heneiicio libertalis. Mel- trado. Profulurae dari jubeo Leiidoveram. Lugdu-
Ianricum et uxorem suam Placidiam ad luum domi- nensibus subdiaeonibus, lectoribus, osliariis el junio-
nium revocabis : Medaridus eorum iilius sit liberlus. g ribus quatuor-solidos derelinquo. Pauperibus in ma-
Viaeam quam Mellaricus"Lugduni facit, tibi dono, iricula positis solidus dabitur ad eor.umrefectionem ;
Brittobandem servum meiim, nec non etiam' Giberi- 'd-legoque octosolidos ecclesiaeSuessiorium pro com-
cum. Vineam quam Bebrimodus facit, tibi ealenus memoratione nominis mei; Catalaunensi ecclesiie
dcrelinquo, ut diebus fe_lis et omnibus dominicis. solidos sex, Mosomagensi solidos quinque, Vongcnsi
sacris allaribus mea offeratur obJalio, atque annua agrum apud oflicinam molinarum, quae ibi est coii-
coitvivia Remerisibus presbyleris et diaconibus pra_- stitula; Catarigensi ecclesiae solidos quatuor, toti-
beanlur; delegoque nepoli meo Praetextato Modera- demque Porlensi pro commemoratione mei nominis
tum, Totiionem, Marcoyicum, Innocenlium servum infererituj. Ursi archidiaconi familiaribus usus obse-
quem accepi a Profuluro originario meo, cochlearia quiis, dono ei domi textilis casulam subtilem, et
qualuor de majoribus, acetabulum, lacernam quam aliam pleniorem; duo saga delicala, tapele quod ha-
inibi Tribuuus Friaredus dedit, el argenleam labu- beo in leclo, et tunicam quam lempore transitus mei
Iam figuralam. Filiolo illius Paronio acelabulum, et reliquero meliorem. Haeredes mei, Lupe episcope,
tria cochlearia, et casulam cujus fimbriascommulavi. et Agricola presbyter, porcos meos inler vos oequa-'
Remigi-e cochlearia tria, qu_emeo sunt nomine lilu- liter dividetis. Friaredus quem ne occideretur, qua-
lata : manlele ipsius quod habeo feriale, transcribo : Q tuordecim solidis comparavi, duos,concessos babeat:"
hichinaculum quoque dono illi, de quo Gundobado dubdecim det ad basilica. domnorum martyrum Ti-
dixi. -Delegoque benedietae filiie meae Helaria. dia- mothei et Apollinaris cameram facienJam". Ha_e ita
con_eancillam noniineTSoram, et vitium pedaturam do, ita lego, ita testor. Caeter. onmes, exbajredej
qua_susejungitur vineaj quam Caltusio faeit, dbno ; eslote, suntote. Huic aulem testamento meo dolus
et partem meam de Tal, usciaco transcribo pvo ob- malus abest, aberitque.ln quo, si qua litura vel cha-
'
sequiis quae mihi indesinenler impendit. Aetio nepoli raxalura fuerit inventa, Jacta est me praesente, dura
- meo partem' de Cessurnico quae mihi sorte divisionis a me -relegitur et emendalur. Actum Remis die et
obvenit, cum omnijure quod tenui atque possedi ; ,'ccnsule supra scripto, inlercedentibus et mediis
Ambrosium quoque puerum ad jus illius dominium- signatoribus.
que iransmitto. Vitalem eolonum liberum esse jubeo, f Remigius episcopus testamentum meum relegi,
«l familiam suam ad nepolem meum Agathimorum signavi, subscripsi, et in nomine Palris et Filii et
pertlnere, cui vineam dono quam posui Vindonissae, Spii-itus sancli, Domino adjuvante complevi.
etmeo labore eonstitui : sub ea conditione ut a pa- V. C. Pappdlus interfui, et subscripsi.
- tribus suis omnibus diebus festis ac dominicis pro Y. C. Rusticolus interfui, el signavi,
commemoralione mea sacris altaribus offeralur obla- j_> V. C. Eulodius interfui, et signavi.
lio, et Lugdunensibus presbyleris atque diaconibus V. C. Eutropius interfui, el signavi.
annua convivia, concedente Domino, praebeaniur. V. C. Eusebius inlerfui, et signavi.
Dono ecclesise Lugdunensi solidos deeem et octo, V. C. Daweus inlerfui, et signavi.
quos presbyteri et diaconi inler se oequali divisione Post condilum feslamenlum, imo signatum, occur-
distribuant. Pai'tem jmeam de Secia ex inlegro ad se rit sensibus meis, ut.basilicae domnorum
martyrum
revocet ecclesia Lugdunensis. Commendo sanctitali Timolhei et Apollinaris missorium argenteum. sex
tuae, fili fralris mei, Lupe episcope, quos hbertos Iibrarum ibi deputem, ut ex eo sedes futura meorum
esse praecipio,Carthusionem et Auliatevam conjugem ossium componalur.
suam; Nonnionem, quimeam vineam facit; Suuno- « YERSUS A. B. REMIGIO
DEDICATJ,
veifam, quam captivam i'edeini,'l)onis parenlibus Ejusque jussuinvaseargenleo inscutpti adusum vene-
natam, etiejus filium Leuberedumj Mellaridum et rabilis sacramenti Eucharistim.
-Mellatevam; Vasantam cequum,' Cesariam, Dagara- Hauriat hinc populus vitam de sangulne sacrot
° Hos versus recitatFlodoardiis in Hist. Remens. lib. i, > -
cap. 10.
. 9?5 I.NDEXOPERUMS. FULGENTIL
Injecttra.lernus quem fuditvuluere Christus.
Remigius reddiiDomino sua vola sacerdos.
" EPITAPHIUM REGIS CLODOVEI
A sancio Remigio, ut ferlur, compositum.
Dives upum, virtufe potens, clarusque triumpho
Condidii hane sedem rex Clodoveus: et idem
Palricius magno sublimis liilsit honore.
Plenus amore Dei, contempsit credere milte
Numina, quaevariis horrent portenta figuris.
97S
A Mox purgatus aquis, et Christi fonte renalns,
Fragranlera gessit, infuso chrisniate, crinem.
Exemplumque dedit, sequilur quod plurima lurba.
Genlilis popuii: spretoque crrore suorum
Auctorem est cullura Deum, verumque parenlem.
His felix meritis superavit gesta priorum;
Semper consilio, castris",bellisque tremendus:
Horlatu dux ipse bonus, ac pectore forlis,
Constructa acies lirmavil in agmine primus.

« Exstat hoc epilaphium apud Aimoinum de gesiis Francorum lib. i, cap. 25. Idem exscripsit ex Ai-
moino Baronius ,ad ann. 514, § 28. Be «o videsis Cointiumin Annal. eccl. Franc adarin. 511, § 60t
et Pagium ad ann. 514, § 10.

AKNOBOMINIDXXX.V.

MARCELLINUS" COMES
I .
Cujus' chronicon videsis Palrologiae noslrae loino LI, col. 915, uhi illud S. Prosperi et Idalii episcopi chro-
nicis propler analogiam subjunximus.

INDEX-

OPERUM S. FULGENTII.

A quoque et . cob eidem Deo qui visusest eis altare con-

ABRAHAM -tmicusDeiQtleFs, et genliumfideliumpater,
"29.Abraliam et Lazaruspauperes el divites,477.Abraham
-«ur serviimsuum _,ubfemorestio manum ponere, el ju-
..are per Deutn«riipra-cepit, 239, 290.Illud spiritu pro-
ibid. ibraham conslruxit alta-
plieticofecissecredendus,
•re, sacnficalurusnon soli Palri, sed ei Filio, 28.Abrabam
.illi.I.eoconstruxiiallare cjuiei visus est, 29.HuncKiltum
Arianidicebant,ibict.Abraha.circumcisionis saeramenlum
cumtremedda parvulorum comminalioneniandalum,505.
fAbrabamjusiificatus,non ex openbus, ibid.Abraba.Deus
.jurat per semelipsum,66.
ABSALON. AffectusDavid in Absalonex Deo, 447.Kec
tamen ek Deo fuit quodAbsalon fiitura.poBiiUeiiliae ser-
varelur, ibid.
Accepliopersonarum in Deo non est, 282el seq.
- -ADAM 299, §27. Quali
quo in-slalu ereatusa Deo, 281,Nonliabuit
-gratiainstruclus ante peccalum,298,300. anle
peccatumarb.lfii inUrmitatem,492. Non morilurusruisi
peccasset,_ed ad spirttalem stalum imirtor.alemqueum
impeccabilitatetransilurus, 299.Status Adam innocentis,
336. Casus"etliberatio, ibid. e^H/Nonseduclus mulieri
consensit,433,497. Peocandofidem perdidit et Dei pro-
tecLionem,310, 511. PeecalumAdasin posterostransmis
surn cuuiTOone,290, 457.Adam peccansse etsuospec-
cato mancipavit,436. Adaepeccaloriset posterorumejus
conditio,433. Adami primi et secundi multiplexcompa-
ralio, '554.
liliis unum filiorum convenit nomenet
AdoptivisDeiaiversa
una gloria, elsi munerael diversaclarilas,114.
Adorarein monlequid sit, 105.
Adventu.Dei esl gralia.mauifeslalio,99. Non localiler
iit, 32. Cbristi adventusnon in propriacui aseribendus,105.
AdvenlusSpirilussancli est localis,35.
jEstimalioduplex in Scripturis,incertae cogniiionis et
certaescientiae,591.
AGAR efferendose peccavitgraviter, 426.
AlimentimnosirumCbrislus,347.
- Aiius disc.tnit personas,noudi\idit essenliamIrtmla-
tis, 62,63.
Allocu.iopro benediclione,132.
Altarenon ob aliudsedificatur,nisi ad offerendumsacri-
ficiumDeo,29, 638'.Abnahamconslruxil altare, non soli
Jatri, sed et Fiho sacrificaturus,29, 633el seqq. Isaac
slruxe unt,30.
AMBROSIOS sedit posl AuxentiamArianumin episcopala
Mediolanen&I, 536. Per Ambrosinmimpeiatoris Graliaiij
fiJes firmata, ibid. Quid de supererogationeP.aulisen-
tiat, 59.
Ambnl3recum Deo quid sit, 576.
Amen.AccipiendomysleriumDomini audiphantj-deles
CofpusChristi, et respondebantAmen,227. Quid ulrum
que notel, ibid.
AmiciDei cur nunquama Deodereiicli, 106.
Amor Crealorb vera beatituJo et sapienlia creaturae
rationalis, 15. Amorinordiualusiniliumpeccali, 16.Amor
mundicur viliosus,ibid.
Anani<eet SaphirsecorSatanasimplevit,qtiiaaliquidde
vtto ulerque retinuit, 149.
Angeli seu nuniiinomenelsi Filio speciatim convenit,
Palri lamen etSpiritui sanctoapproprialur, 580, 581.
Angelorumcrealio, malorumcasus, et bonorumconBr-
matio,14, 555. Angelianitnabnsnoslrispotiores,125.Ex
duplicieos conslaresubstanliaquorumdamsentenlia,335.
Corpusbonoriimaalhereumdicunt, malorumyero aereum,
ibid. Angeliapeccalis et passiombusalieni, \-2~y. Immu-
tabiles ex Dei dono,non ex nalu.a, 89, 526.Bonoruman-
gelorumstabililasexDei dono, 90. Angeli boni aut mali
creatores non sutit, 451.Cur quaedaminaudita permitlun-
lur angeli predtfere, 4W. Crealiobominumut numerus
angelorumde coslolabentiamsuppleatur, 555. In malis
angelis avewioa Deo Initiumdamnalionis, 514. Angeli et
hominesimmortales,quia raLionales,ibid. l.oqui dicuntur
Lnguisangelorumqui legemdorentes non faciunt, quare,
35. Angelimali Evajseductoris,et augeli boniad Mariam
niissi comparatio,554. Angeli el liominesul bea.uudiriis
donumaccepermt, 514.Iu maiis nunquamnon erit mala
voluntas,ibid. Angelorummutabilitas,513.Omnespotuis-
senl labi,90. Angelicanalura hominisreparationinonsuf-
ficit,89, 90.'QuomodoangeliinSpiritum sanclumcoucu-
piscuntprospicere, 586, 587.
Atiima,imago Dei, non genila, sed creala, non sequalis,
sedsimUis,555.Spiritumesse rationalem,noncorpus,fldes
docel, 496. Animain Seriptura ponitur pro lolo bomine,
294.De animarumorigine varia. opiniones,494, 495.S.
Augustinusde auimarum originc tmllam Wluitdeflnilam
proferre sententiam,494. Fulgentms ab hujus quaestionis
ceriamiue teroperandumputavit, 275, 496.AuitpaliQ__-i-
T77 INDLX OPERUM S. FULGENTII. <S78
ntimet brtilorumin quo differam,518. Animaecpfeclioet Ariminensispeifiuitevix reliquiaesupererant t: mpore i
p.ngttedo quas?556, 557. Passienes trislitise, mo_roris, Eulgenlii, 336.
limuris, elc.r ad animtesubstamiampertinent, 126, 127. AUCUSJINOS in sancts Scripluris diviniluseraditus, 38.
Anii a fom cnniein qua nascilur orig nale peccatumtra- Sancli Auguslini laus et griiliu"(|ii_e eum rolioravitpeteu-
bit, 496. S|.oi_S4Chrislianima polius quamcaro, 77, 78. da, 473.SanctusAugustinus de hoslibustriumphavil,ra- el
Auimaquomodoin corpore, 515. Animamtillomagis cu- posteriscertandiet vincendiordinem,si quandovictat
randa quamrorpus, 589.Omnia quae prosnnt animae,et "vilas retidivo au^u infatidumcaput erigere niterelur,
«irpori prosunt,nou econtra,225. Nec caro sine anitna oslendit,473.SanctusAugustinuspraecaeterisPatribusin
piibcitur,nec animasine carne spirilualiter nutrilur, 356. quaeslionibus de gratia consiilendus,475.SanctiAugustini
D_usin animas.intrarecredendus esl cum in easdicitur in rebus dubiis nmdeslia,491. SanctumA.ugustinum legat
se iransf.rre, 46. Anima diaboloconsenliens adulterae omiiis qtti snhilem aeternam adipiscidesi.erat, 473.San-
tixori similis, 427.Anima in corporerecipiet aut | oenam ctus Augusiiiiiisquospirilu legeiidus,.473.Sermosancli
aut laefiiiamperpetuam,596. Animamponere dileclionis "Augustinide sacramenloante allare, 226,227.Liber sun-
esl proprium,i30.'Anim_emorsprimain peccato,secunda cii Augustini de Praedesl. sanctor a Fi.lgpjilio iKCulett-
in stagnoignisetsulphuris, 23. Anima moritur, et per tissimus appellatur, 25. Liber de PraesenliaDei, epislo.a
quid, 49. Auimamillusionibusimpleriquidsit, 179.Anima CLXXXMI. 245. Auguslini libri sd ProsperumelHil rium
satvati non poluit, si anima Salvaton defuit, 77. Anima priEornnibuslegeidi iis qui gralia?contraiiiciint,275. Qui
si iitilcumcarnecur suscepta,51. Animamin Chrislove- EnchiridionS. Auguslinia multis dicilur,liberest ile Fide,
ram fuisse unde asserjlur, 125. Quomodo-diobabenda Spe et Cart te,2i5.Sancli Augustiniliber de Perlec ioue
tmima,589. justiiiaehominis, 4. Augusiinusceleii praeveutusoLiitt
Apollii,ari5ta_nrgsb nl raiionaleni aniiiiamiu Cliriste, Oallisnon resporidit,25.
317.
AposloliiniliumcrealuraeDei, 55. Koiisol. dispen-ato- 1.
reslaclisuai, 547. Aposlolosposl Chii.iumc_.lho]ic_3 fiiici BABTION confusioinlerpretalur, 180.Fiba Babjlonisc^t
funJameniumesse quamcertum, 554. oninis carqalisciipiditas,ibid. Baptismus.atur i,t noniine
Filii et Spiritussancti, 141. Baplismusa quibus-
jlpttd pro in poniLur,42el seqq. Idem esl aptid Deum Patris ethasreliciset
esse el in Deo,-46.In hominibts qitt.quequantumailinut > cunque ubitunque collalus,modoiri nomiue
ad subslanliamqua hominessunt, non aliud est ets apud Pa'.ris el Filii <t Spiritussancli, non esl ilerandus, 520.
qiiamesse.n; 48.Haecpraepositioin Scripiurisnon sernper Quiavalidus, elsi ad salutem non proficit,624,625. For-
aliquidexlerius denoiat, 45 el seq.; sieut Deusai ud lide- niam pietalis habet, virlulem pietalis non habet, C24.
les manensin i, sis est, sic FiliusDei, dum apud Patrem Bapiismiformarur litec,298.De BaplismoIn noinineJesu
esse dicilur,in Patre esse creJendusest, 46. Quammulta Christi,C60,661.Mystenurnredemptionishumahaenulla-
blasphemae_ hac duarumproposilionumfalsa interprela- lenus perficitur,si mBaptismoyelFibivelSpiritus sanci
tione consequanlur,44. vocabulum subtrahitur,205. Ex eo untisquisiueregene-
Arboressumusin agro dominico,548. ratur in cujusnominebapliz tur, 141. Immpn^itasTrini-
AicaNoe figura Ecc esiaa,575. ln eo quod exlra ipsam talts ex-verbisBapiismiostendiiur, 110. Per B3piismum
nemosalvalusest, 530.Varia Augustiniexposiliode arca • omneseliambarelici de Erclesiaejtire liunt,578.15apti!.nia
Koe, 40. Bicameralalieri jubetur propter Iiipar.itammul- collatumab liareticis in nomineTrinitaiisverilasesl p_-
tiludinemquam ex omnibusgenlibuscong egat Ectlesia; leini seminisquodEcclesiaalteudit, 578. Haereiuiextra
tricamerata, propler tres UliosNoe quibu. to:us repleius Ecclesiambaptizalide ancillanascunlur,573.Haerelicisi
esl orbis, ibid. Arca Noe Oguratiiduum g.aduumpei- exlra Ecclesiampermansennt,l.aptismopoenam merentur,
feclioiiisin Ecclesia,550. non \iiam, 375. Haerelicisad Ecclesiamnou redeuntibus
ArchelausHerodisiilius, mortuo patre regnavit, 55S. cumulaturBaplismopernit.ies,529. SatramenlumBaplis-
Archildinali cumCbiislon»scenlevaria coiuparalio,ibid. niatisexlra J ccle^iamest, sed nisi intra Eccjesiamcatho-
Ariauirecle de personisdivinis sentiuul, male tres ua- licamnon prodest,529. Baplismuslisereticisnon prodest
turas sserunl, 205. Ariani idolulaiiiaecrimine.seimol- ad salutem,337. Etsivalidecollams,nec iterandus, ibid.
vunt, 346, 637.Duobus dominis serviebant, 625.Ariani J_aptismusab liaerelicisacceptuslunc rnidest.cum ad Ec-
Doii3to adolescentuloquasslionem| roj osuerunt in qui clesam bapiizatus revertitur, 519^ExtraEcclfsiam nec
Palrem majaremetmiuoremFilitimas«eceb.'int, 198.Ariani Baptismus,nec eleemosyna-quantiim.libet-copiosa,jiet|ue •
siu dicunt,Gloria,Palri per Filium,ul dkere nolitit,Gloiiu mors pro Chrisli nominesusceptaprolicerepolest ad sa-
Patriel FVio. quiain Ch.i-losicaltenduntofficiumsacer- lulem, 550.Taula est virlus sanctiBaplismatis,ul onuiia
doiis ttt nolint c. Isitudraemsuscipere deitetis, 259, 644. eliam qua. originalisuferadjeclarepererit peccaladiluat,
ArianiFilium consue.erunt dicere vis.m esse At>r.hae, 225. Baptsmi uecessiias,275, 519.1n Baptismoamissain
2'. -trianlnon Patrem, sed FiliumAbraha.jurassedicuut: primo homine adoplio liliorum reparalur per secundum
liinc contincuiilur Filium esse Deum, quia qui Abrahae hoiiiinem,*275. Oinnisnon baplizatus,ellamsi parvulus in
visus estjuravit per semelipsum,qniamajOremnon habuit ulcro mafis moriaiur, aeerni ,ign's suppliciopuniendus,
per qnemjuraret, 66. Ari ni in Chri.to unitatemnegant 523. Baptismusfidci et confessionismerces, 221. Sicut
substantiaePairis, 547. Quidamex ipsis dicebanlbaplizari extra Ecclesiamnon prosuntbona opera, sic nec in Ec-
non in iiomineSpiiitus Paracleti, sed in nomineallerius clesiaBaplismussine b.snavita, 520. Baplismusnonpro-
Spirilus, 622. llefellunlur, fcld.Arianimlerrogaiid>uiruni dest nd salutcm"noncredenlibns,218.In adulljs nec con-
eam lidem Deus suae donaveril Kcilesiaequ t Abraham icssio sine Ba)tismalenec Baplismaprodesl .sineconfes-
Deo credcns placnit, an patrijrcbarumel propbe.arum sione, 223. Pliilippuspriusab Eunucholideiconlessionem
Udemtestimentabdicand.mi, 28. Arianorumpio defenden- poscitquamBaplisinuminbuat, 221. CurCanonesjubeant
da h3eresino\a adimenlio, 42. Ariani separabileiiiTrini- infirmosalieno lestimonio baplizari,224. Quomodoqui-
laiem dicebanl, quia si-lns Filius inearnalus est, 349. baplizalurmanducetcaruemFilii hominis,225et seq. Uir.
Arianinons lum FiliumDeide 1'alris_ubs.auli.iesse, sed uon baplizenlurniortiii,225. Divinijudicii est quod Deus
el animamIiuinanameum habere negabaut, 51. Ariaui malasita deseril \oluutales, ul parentesde (ilioruinrege-
Deummajoremel Denmiiiinorem aguosc.baul,515.Non neraiioneuoncu ent, 446. 1'arejilumsanctamproparvulis
in noremdicenies Filiiiui assumptiouecartiis,sed natura bajjlizandissollicjludinemipse inutnditquam ad efieitum
divmitatis, 345.- Ul divprsam 1'airis el Filii substantiam quandoque non perducit, 417. Quandoqueper Baplisma
tloceaiit,omnts reruni corporearum lorinnsFiholaniuin- salvaturpanulus infideliumet impiorum,et sine baptis-
modoexisLiniaiil deputandas,29.Ariattinonbene ininorem mate damnalur parvulus lideliuin el piorum parentum,
Falre et Filio Spirilum,sanctum coticlud.bant, quodnon cur, 447. Negligentiamparentum qua fit ut inlans nou
posittlareturipse utdescenderel, sed a Palre et Filiom.L- baptizaluspereat Deus non operaiur, 446. J'on0i,umpa-
teudus: cumnec inde Filium aequalemdi.erentPalriqt.od rentum sollicitudopro Baplismalefilorum parentibus et
Ipse ln Scrqturis rogarolur ut desren eret, 625,"626. filiis proficilad-saluiem,415. Fxorcibmisquasi moluntur,
Ariani ita exponebanlhaec dicla, El Vetbtimeralupud Baplismoquasi coaspergunltir,Spiriltis s:miti igne quasi
" Dium, ul42.quodapud Deumesse dicitur in Deo esse ne- coquunlurfltleles,ut smt qnodaccipiunt,227. Quaeanie
Arwuiquodin Deo est, interius,' qi.od apud Baplismumin Ecclesiagerunlur hominemconcipifaciunt,,
garent,
i)pum, exteriusesse asserebai.t. 44. Confliclusduorum non renasci,224.Scrutiniumet exorcismiaulel.aplismuin,
Arianoruinstiper hispwposiiionibusin ei tipud,42 el 45. 214. Symholirecilatio et OrationisDominicae, 21,4.Eodem
Jttepla Ar.anitkfiiiitit. harum praeposiiiouum in et apud, Sprilu renali sumas ex quo Chiislusnatus est, 508. Iu
io. Arianinon cupiunt a tota Triiiilalefaelum quo.1m u aquadilutii praefigurabatur baptisiiialissacramentum,575.
fuerila tola Tiiiiitatesusceplum,556. 1n oblalionetburis Sicut-peraquasperierunt exira arcamposiii,sicet haere-
con^iiiidilurAri..uu. quisoli Palri sacrificiumdebericon- lici per Baptisma,ibid.
tendit,562.ArianiSpiritumsanctum Deum ese negant, Bealiludo.Creaturapralionalialiaheatitudonec
2.4. Ariaiiorumratiocinalioralioui conlrana, leKiDeiini- .nec potest esse uec poterit, nisi ul iignoscensa quopoluit etiain
nika, 45. Ariani cilhtilicos \ncahanl lloiuousiaiios.itcc ralionalisesl faclamajoirmdilecticnemexhibeatcreaLori
ipbilamen'Irius.amdicivcltbain, 63. quam sibi 14,15, Quinamfelices aalernumfuturi- sini,
 9.9 INDEX OPERUM S. FKLGENTH. 980
382 fn patria nullaerit indigenliaaut labor, sed perferla invicemdilige dodum vivinms,sicntoamjubemursemper
requies et satietas, 181. Oclobealitudines moniliasunt deliere reddeniio,563. Tnnc bomodiligit proximttm, si
.a.iclarum virginum,176. Chrislivirgo debet OCLO beati- proximoquantumpoLeslconsulat, ut ad Deumrecla Jide
ludinesin gradu perfectopossidere,175,176. el bona conversa'ioneper.enial, 375. Propriumest cari-
Beelzebubprincepsmtisca^uminterprelauir, 450. latis ut in eo qui i am erogat, cr. seal; ab eo autem qui
Benevolus.Hocuomenbenevolusex bene et \elle com- sifcilantumeamhabere uill, diseedat.184.Caritatisonus
posilumest, 184. non gravat, 42. Omniaspiriialiadona si sine caritate ha-
BOETBUS episcopus, 2 86. benlur, onerant, non lionoranl,183,620.Vera rationalis
Bonide majorumperversilategemunt, 573. Necbonis ' creaturaesapientia et iutelligentia esl crealorisdilectio,
pra_sumendum, nec malis desperandum,557. 15. Caritas ordinari praecipitnrut peecalum\itelur, 16.
Boni fideles eLiam a "catholicisecclesiaslicaetratli- Caritasrectae fideidebel jugiler adhaernre quae?ludio el
tioninon ore.sedopere repugtiantibusperseculionempa- efficaciabonorumoperum cooperit mulliluilinem pccca-
tiniitur, 375. Lorum, 2 86. Bei dileclio major qtu propria minor, 15.
Bonum aliis faciendum,574, 575el seq. Quod summe Raliopraecipuacompetpnsest atque ordinaladeleclio, 183.
est summumbonumest, 424. De quibus et de quo bono Qui accipilmysteriumunitalisel non servat-vinculumca-
dictumsit, Nonesl qui faciatbonum,4. Quidsit recipeie ntatis, non mysleriumaccipit pro se, sed leslimoniiim
bona in vitasua et recipere mala, 195.Bonael maUliiijus conlrase,227.*Qua_ demenliaseparabilemcarilalpmdicere
vilsebonis et maliscommunia,428. Nonomnesqui bona qnaeseparalasmenles inseparabili solet amore sociare? ,
p.aesenlisvitaehabent bona praesenlisvita. recipiunt,195. 544. Caritaltseffeclusremissiopeccalorum,565.C<rtalem
Io juslis et injusiisqueecunqiie honaetjuslaDeodatida.12. repudiantqui de peccatorumremissionedesperant. 190.
Beo in nobisoperaute fit omnebonumquodfacimus,ibid. ChrisLusmale quondamliberos a p.ccali ser.ilule voluit
1'tincin bonis perseveraliimuset proliciemus,si quidquid liberare, ut nos docerel in\icem hbera caritale servire,
habemnsbona_voluiilaiiset operalion'sDeoassignemus, 163.Cuicaritas dehealur, 564. Nemoest fideliumqui _ic
189. Nulla crealasubstamia sive bumana,sive angelica, silii carilatemflagitetreddi, ut ipse non illamsuo debeat
potest nobisomnemboni sufficienliamsubmitiislrare,178. reddere debitori, 164. Debitumcaritatis solum est quo
BrachiumDommidivinitasFilii Dei, 154,155. .ibsolvinon iicel in hac vita, 563. Cumcaritasreddilur
C '." plusdebetur,-564".Et eo magis acquiriturquo reddilur
cum debelur, ibid. Etiamad inimicosextendtdebet, 564,
C-ECITAS. Nihilesl aliud excar-cari,quamlumineprivari, 565. Clinsli carilate compulsiel bonoshortamur ut in
371.CordibC_ecilas etquid credatetquid agatignorat,198. bonopermaneanl, eLnialoscompellimnsut a malodisce-
Sicul per ittminisinfusionemcaecitasoculi expellilur, ita dant, 537.SanctaTrinilasfaciensin hominemansionemin
per remissionem pecc.torum caeciLas cordis,371. eo multiplicatdilet-tionem, 4 11. In diversadilectionenoa
Calix.DivisionemcalicisDominusdiscipnlisdedit, quia est cordissimplicitas,ibid. In dtira negatione et respon-
ipsis docentibussanclaEcclesiacognitinnemhujus divi- sionisdiuturnadilationeDeus quandoqueoffendilur,165.
sionisaccepit, 266. Dicitautem ut inierse dividant, id Clirislianaearilas utrobiqneoperis sui partes exhibeal ut
est, in umlaie .piritus et vinculopacis,ibid. Variaesen- et sulficientiamDei hiimiller agnoscatet indigenlia.ser-
lentia?.de oalicequem Lucas narrat datum diso.ipulis,et vili palienler ignoscat,163. CarilasdonumDei, cupidiias
quiduterque signilicet,261. Fulgentiosignilicatutrumque laqueusdiaboli,565.CaritasprincipaleSpirims sanclido-
Testamentum,ibid.Calixprior dividendusprae.ipilur,non num, ..4. for mundumcarilalis domiciliumex Apostolo,
poclet'ior,quare, 165. Calicisnomine ralellisilur etiam 565. Caritalemnon omnesqui miranturet laudant,slalm
perlecia carilas, qua si desil opporlut_lastolerandaemor- diligunt, 182. Sanclnmdpbitumuec reddere aliqualenu.
(is, nilul tamen desil ad toler.mdampoenam.ad contem- quis vult, nisi miserioorsDeusdoneLut\elit, 165. Da_-
nendam vitam,et ad morteni pro Cliri«linomiuesnbeun- monesdum cred nt videtilurhabere fidem,sed nihil eis
1'am,264. Quia in pnsteriori Novum Testamfntum, in proiesl quia non habent caritatem,55. Sinecarilate quis-
priori Velus intelligeiidum, ibid. Calicis nomine ;liis qn m sonum dare polesl, vitamhabere rion potest, 54.
ioci. gralia nassinnis 'igtii!'ciiltir,262. Cali_ quem ac- In lanlum Deus nos exaltat in quanlum ad SP an mas
ceplurumse Daviddicit nihil aliudesl quammors .anclo- nnslraslevat, el verilalemsuaecogntlionisac dileciionis
l'iim,2 .5. insinual, 25f. Ctiritasnnn ex noslravolunialeant esse
Capere. In spiritalibushnc est caperequod\idere, noc incipitaut crescit in noMs, sed a Deo diffundtturin cor-
aliud est videre quam intelligere, nec intclligere aliud dibus nostris, 456. Ouitas inler Clirislianosqtiam ar te
quamnosse, 256. servanda,164, 570. Cariialemqui nonhabet sibi, alieri
Caritasipsa est ddeclio-185. Caritas est omniumfons non impendit,185 Crea'uraraiionalispGrdenlodilections
el origo bonorum,558.Laudescaritaiis. 42. Deuscaritis ordm m perdit salutfm, 16. M.ilevoluscari alem nonim-
csl, ei cariiasex Deo, 190, 541,465. In spiritalibusdonis pentlitalteri, quia nonhabel sibi, 18i. Caritasel uniias
' primusiructus pst earitas, 182. DileclinDet et proximi lideireligioseservanda,579. Detim\ere diliguntqut ojus
~pleiiilu(_olegis Guisqiiepraecepli,183. Caritasde coeload praeceptisobediunt,595, Corpuspolesl l-.itlisine cari:a"te,
terras ChrisUimdpposuil,556 Carit.tis excellenlia est, animanon polesl. 150. Clir.slusnondi\il: Quaevobisfe-
quoiiqui eam habeLin corde nunquamvaletsermonibus cerunt homines,sed Qumvullisul facianl vobisliomines.
e\plicare, 182. Tanlum augelur caritas, quanlum fuer.l Cur, 575.-Tunchomose diligit, cumd leclionemDei siiii
imminutacupidilas,565. Utriusqtiecomparatto,ibid. Di- devolus et liuniiltsanlPooiiit,575. In caritaiecrescimus
lectionem seti caritatemnon diligit qni eam habere non cum dono gra ise spinlalt-,crementun accipimuscarila-
coppit,185. Caritatemsi quis mirplurnihil prodestnisi tis, 54.
dilt^at, 182, 185. Cnritasuhi habiiare crppprit,non per- ! Caroper seipsamnec vl-it nec senlit, nec tristatiir nec
mittitdoininari p<~ccatnm, 196. Prophelandidonumdiligi desiderat, 128. Caroin Scnptura pnnitttrpro liominp,85,
poteslnec haben, cari as iinndiligitur nisi babeatur,185. 294. CaroMariaecaro peccai, 292. FilmmDei genuil iu
Caritasmuninienegregiutn,558.Caritasest via qua_ducit similitudiuemcarnis peccati,ibid. Caroomniumhominum
ad coelum,ibid. Caritssde twraad ca.umStepbanumsub- de peceati lege concepla, 457. Carnes aut vinum nea
levavit, 555.Caritasin Stephanoel Pauloregnum meruit propler naluraemulitiam,sed propter <orporisca.tigalio-
coelorumpossidere,557. Cantate armalus Stephaniis Ju- nem a servis Dei non adhibenlur, 530. Quid sit facla
daeorumluroremsuperavit,558.GraliaClrristiquaeosten- carnis seqiii, 381. Carnisrestirrer.io bonisel maliseom-
dit in malre virginilalis-eiernaemiraculum,demonstravil miiifis,retrfbu.io dissimilis,528. Carocnr punienia cum
in marlyre Stephanoiiivictaeoaritatisindicium,55R. P _r- anim'1,6.
severanliamcarilalisin Slephanosi qnis bonusest debet -CHEIH BINple.iiludoscienliae,230.SuperCherubinascen-
imitari, 537. Sanclaet indefessaStephuii caritasdeside- dere quid sit, 250.
ravil orandoacquirere, quos'nequivit monendoconver- Clti .lianus a Christo nomen accepit,200. Christianus
tere, 556. Caritatisaugmentumnon diligitqui nonliabet nullatenusesse polest, quisquis ipsum ChrislumDomi-
ejus inilium,185,NisiDeumaccipiamus,eum dil gere non i.um Deumsuum esse non dixerit, ibid. Chrislianihopir
.. valemus,463. Homobenevolusdomieiiuni car latis, 185. nis officb.m,375. Christianiarbnres sunliuagro Doinini,
Omneanimalirratinnabilesicut non hab°t ralionem,sic 548. Nonomnesqui C.hri.li participessunt, etiam respon-
non habet cariLatem, 183. Nummorumiuultiludosine dendo possunl defendere quod credunt, 198. Juda?iot
nummodiiigipolest, carilalis augmeriUimsine oarilale Genlilesunum 'facli, uaum Christfanivocabulumsorliti
non potesl, 183. Quisquissecundum*cailateni quseDetis sunt, 558.
esl diligitfratrem, ipsamin eo quamma_imediligit cari- CHRISTUS. Unica in ChrNtopersona ex formaBaptismi
tatem, 184. Carilasvolunlateinin qua luerit, malamlie-i demonslralur,298. Qui dnplicemper..onamin Chrisload-
non permiltit, 185.Caritatislucra elcommoda,565. Cari- m tlil, nonTrinitatiscultorest, sed QuJternilatis,298,293.
tatisel miseric.rdiaeordinemnon tenet q ii anime suas Deilas Chrislicur spiritumacciperenon poluil, 232.Chn-
male vivendoinlerituminferl, 588.Pro.umicarilasin qu. slus quomodofidei nostraeauctor et oonsummator,509.
«'onsisial,573/ In cariiate alius aliis pra_l'erendus,nemo 1'rimanali.iias Chrislie . Deo, socundaex bs:t>;»<_ : no-
tauteiieMludendti"1,561. Sic debcmusin caritatecrescere s.ra vero prima ex homine secunda ex Deo, 293. Cur
 C81 DiDEX-OPERUM S. FCLGELNTII: 382'
Deus de virginejiascidebuit, 436. Cbristusprimogenitus Chrisliin inferno dolorem non sensit, 137. Opus gratiae
tolius creaturae,secundum incarnalionismyslerium,56. Christtisroneeptusin ulero cospit, suscilatusde tuimi'o
Primogeniiuscreaturae reparatae, non condilae,53. Ad implevil, 551. Deushomosine peecato nalus, cur,.«6ifl.
hocinilium crealura faclusest, non uttiovam conderet, ExinanilioChrisli;formaeservihsacceptiofuit, 288'.Chrisli
sed utvetusiale perditam renovaret," 54. Chrislus quo conceplioex Virgine,.290.DescensusChrislinon estlooa-
semu initiumcrealuraesit, ibid. Primogenitusex mortuis lis, 90.Deus Unigeuitusideo acceptionemformaeservilis
Chrislus,id est, primus ex peccalorihushominibusjioiiio communemcumPatre non habuil, quia nonin unitaie na>-
Christusin Dei Filiumexaltalus, 56. Christusangelorum lurae,jsed itt unitate personaeverilalem ac plenitudinem
panis etliominum, 553. Cbrislus agricola est et nou cuUor, formaeservilisaccepit,246. In Chrislo personam non di-
548. Christusangelorumpanisnaturam angelicam ac- viduntproprianaturarum, nec unitaspersonaspolesl pro-
cepit, 533. Quidsit Chr.slusnon fuitestel non, 118.Chri-Chri- pria ulriusque nalura_,confundcre,297. Clirisluscur de
slus qualisin secundoadventufulurus,.393.Primus Virginesine peccalonalus, 517, 508. Chrislus fttgit non
sti advenlusdies miuorationisfuit, 152. Christusmissusa formidinehumana,seddispensattonedi\ ina, 360.Veralides
1'aire vehitsemel in ruinamet resurreclionem,410.Chri- sicut secundumcarnem,crucifixamDei virtutem et sa-
sltis cumPalre iucessabilitervenit in resurrectionemmul- pienliam novit et dicit; ila secttndumcarnem crucifixam
10'um, 410. Chrisluscum Palre veuire dignuturaequabs, divinitatemnon ambigit,240.ChrisluscorrupLionem acce-
£_:d.Pauperias Christi humanamorlalitas,351. Quornodo pit non voluntariam,sed pa.nalom,nec quaecffns.peccato,
omniain Christocreaia et omnia iu ipsoreconciliantur, sed quaesine peceato, 505. Animarumnoslrarurhinfiimi-
522.ChristuspermanensDeuscui hostiasofferrimus,sacer- , tates sine corruplionehabuit Chrislusveras quidem, sed
dos est faclus por quem ho.tiamvi\am offerre possimus, voluntarias,eur utrumque, 527. Tradilio Christi sponla-
nec tamen hosliaa nobisofferripolu<sselsi Cbristuspro nea, 152. Pauper.faclusest Christus ut illius paupertale
nobisfactushoslianon fuissel, 238. Per ipsum olferimus divites essemus,,531. Divinitas Chrisli ad iufernumnon
hostiimJaudisatque orationis, quia per ejus rnortem ro- descendit,87.Non tantumcorpusJesu,.sed iesus"eliamin
conciliatisumus,238.Cur in conclusioneorationisPer Je- sepulorofuit, quia divinilas corpus numquam deseruit,
sum Cliristum,dicatur, non per Spiritum sanclum,quia 131.Christusmortemgus avit salvaimmorlahlatedivini-
unus est mediatorDei et hominumhomoChrislusJesus, latis^uae,296.Christusquia homomoftuusest, quia Deus
238. Per ipsumqui pro nobishoslia dignalusesl fieri, po- seipsum resuscilavit, 297. Chrislus"-postresurrectionem
test in conspeciuDei nostra hostiaacceptabilisinveniri, vera carnissolidilatem cicalricibusveris et comestione
238. Dicituraliquandoin conclnsioneorationis, Per Sa- pi .cisPt mellisoslen<Ht,et clausisforibus ingrediens di-
cerdolema~ternum Fiium luumDomittumnostrumJesum vinjta.is virlutemostendit, 297. Anima in Cbristo, 129.'
.Chrislun,ui incarnalionisDominicaemysteriumoslendatur, . Chfistusanimamse babere-monstravitcumejus ponendae
238.E . u raque conclusioneorationismulti et qui con- potpstatemsibi esse declaravit,128. Anima Christi quid
vincanlurha_relici,259, 260. PariicipesChristi sumus,et differatab angelisaut hominibussanclis, 250.In Chrisin
qnomot-o,235.-"Christum sanctificareest quaesanclasunt- quaecarnis^uul et animaedhinitaii ascribinon debenl,
de iilo cog'tare. Sic et exaltare quaealtissimasunt de illo 124.Petrus-pro Chrisloanimamsuam ponendamnon nj-
cogitare^lOi. Ex S. Auguslino locus hic, Non eriuihad minassetsi Cbrislusanimamnon babuisset, Ii9. Cliristtts
mensuram,etc. De so'.oChristoiutelligitur, 251.Cluislus animaenostraeauxiliumnonministraretsi animamnonha- -
spiritum I onad mensuram accepit, 250 eiseq. Christus beret in qus tentaltis esset, 80. Ecclesiaeattima'salvari
spiritnmdatelaccipii,et<iuomodouirumquej251.Supernosnon posselsi Chr.so aitin.adeesset, 78. AnimaChrislinii-
Deus eflundilde Spirilusuo, super Cbrislumvero Spirilus- nus aliquid \eritatis habere nequit qua. ipsius \erilatis
rlescendite.tmansit,ibid. VirLuti.exitusde-Chris'0esl di- animaest, 234.Anini-eChristi plena inesLtotius divinita-
.ina.curalioniseffectus,103. In Cliristoinfirmitatesverae,. lis nolilia, 251.Nonquemadmodumse noveruut Paler et .
setl \olunlaria_,150, 131el seq., 526. Passiones nostra.a Filius el Spiritus sanotus",sic animaesua?secundumdivi-
Cliristosusce;tseul nos a passionibusliberaret,.126.Chri- nilaiemnolus esl Clirislus;quia elsi habet plehamTrini-
stus iniirmusfactusul vin-erelinfirmitalenvlst. UtCliri- tatis notiLiam,non lamenhabet uuamcumTrinitate natu-
sttis e\ Deovere nauisdicaluret vere- passusjacit ins -- ram, 25i. Nonideo Chrisli anima ejusdem.naluraeest an
parabilispersonaeuniii<sin qua Deus ethomonatu-, esi,, Deus,quia lotam deitatem suam novil; cum-Deus ipse
117 QUEpaisusest Chrisltissecundum\ ersoniEunitatem ejusdemnaLuraenonsit ac cujus illa qua3 fecit eL-plene
lolns pertulit, secundu.nnaLuralemproprietaiemad solatu utique no\it, 255 Necnos ipsiquia Deumvidebimus^i, si.
earnis pertinent verita'em, 537. In passionibus-Christi Deo,consubstantialeserimus, 2o5,-256.NonsolumaUdi- -
ntaedjm noslrarum viitulttm semina coiilineiitur, 134. vinitatemCbrisli,sed ad ejus quoque animam pertinet
Dettsin C3rnepas.ionemsensit,cumcarnenonseusit,124. quoddioiiurIn quosunl omnes thesauri, elc , 252.Alie-
Alind esljuxta Scriplurarum testimoniaDeum dicereiu num esLa sanilate fidei animam Chrisli non plenamha--
C3rtiepassum,aliudcarni compassum,ibid. Christidivini- bere suaedeitatisnoliliamcuni qua naluraliler uuamcre- .
tas nonesl carni aul animaecompassa,ibid. Quidsil quod dilur habere personam,250. AnimaChrislidei.alenisuain
dioiiPetrusClirisloincarne pctsso,118.Chiistussecundum novil quantuinilla, sed non sicutilla seipsam: quia deitas
Oarnemresurrexit, 555.In eo nobis Chrislus compassus sio.se novit, ut hoc se esse ualuraliterimeniat quod no-
esl, in qtionosipsi compatimur,136. Unius ejtisdpmque vityanimaatttemilla sic totamdeilatem suamnovitutipsa
Ch isti infirmilasliumanapassioneinperiulit, et divina. lainendeilasnon sit, 234.DUSB nalura.in mia Chiisli per-
virluiisomnipolentiamiraculabeneficioruniperfecit,122. sonanon confusa?,sediiiiita.,115.Dua.Christinalivitates,.
ChrislusIn \ era passioneimpassibilis,ibid. Licetin Lhri- 2S1.Dei et homiuisliltusunus Cluistus, 115.Chrislusse-
slo solushomotradilussil, propter unilatempersonaetotus dmdum bumanitatemhabet participes,nonsecundumdi-
Christtistradilus fuisse dicitur, 152. Christusmoriturus vinitatem,127. Cliristusa Na-arelh esse PI unclusdicilur
pro peccalis hominumhumanaeintirmiialisin seipsode- jropter humanamnaturam, 120.Cliri-tusDci unigenilt.s
monstravitafleclum: et ul desperalionemab infirmioribus naiura, nongralia, 113.Chrisli corpustefrennm,nou coo-
mombrisdiguareturauferrp, ipsa virtus, quaen<strumca- lesle, qtiia non angelos,sed semenAbrahajapprehendit,
pttl esse voluit,dicere divinoamore uon est dedignata, 140.Christusde cmlocoelpstisnon propler corporissuh- -
qiio.1membrae us essentbumanoposlmodumlimoredi- stantiam,sed propler cupiditatfscarenti-m,,436. GaroChri-.
ciura, 262, 265. Humanilas Fihi Dei nec tota in sepu'cro, sti sine Verbonec Chrislus fuil, nec aliquandoconcepla-
nec lota in inferno,sed divinilasubiquetota, 140.Cliri_io fnit, 295.ExcellenliacarnisChristiproplerunionemVerbi,
passo non est Deus compassus,118.CarnemChrislimo- 507. CaroChristiejusdemac ca_terorumhominumnaturo?,
rieutemanima dpseru.t.-iiondivinilas,122.Mors Chrisli atsinepeccato,!'6td.IncorporeChrislicorruplibililas,in an -
nlramquein nobismorlem deslruxit, resurreclio Chrisli ma perfectaincorruptibililas,3__6. Christusvirtuselsapien-
graliamutriusque resurrectionis atlribuit, 294. Chrislus tia Patris,90. NonsicDeusestiuChristosicutin palriarchis'
,qnomodosineDeo gusla\it mortem, 126.Chrislusex infir- autprophetis,291,292.DeusfaetuseslChrislus,nonChristus
mitale humanitalissuaemortuus, ex virtule deilatissuae facmseslDeus,280,281.Christusme iatorhom,inum propler
\ivit, 152.Christusnon venit reges pugnandosuperare, unionemnalurarum,82.Ghristusa sanclisPalrilmsaduna-
sed moriendomirabiliter subjugare, 539. Cbrislumfecil liiineex diviuitate et lnimanitatecompositits praedicatur-,
moribenignilaspropria,.nonmaiignitasaliena,561.Cliristi 279.QuosensuChrislusdicalurprincipium>el (inis,93.Non,
animaeunrcarnenonest morlua, 124.Cbrislus"per mor- ldeo habet initiumquia prmcipiumdicitur, necideo finem
tem a timoremorliset servilutisnos liberavit, 466. Caro habet qttiafinisnommatiiT,92, 93. Chrislns jure sacerdos
Chrisiiiii sepulrrocorrumpinon potuil, quiasine peccato quia circumdaiusinfTrmilate,nalura seilicethumana, 156..
semperfuit, 157.Christicorpus non sensit, Chrislussacerdoset hostia,80, 156.Sacerdos,sacrificium,
*ou proplermcorruptibihtalem,corfuplionem
sed propter resurrectio- ^t templum,secundumformamservi, 510.Chrlstusponti-
"nis celeitatem, 526. Corpus Christi fuitin corruptione fex quia hotno,80. CbrsLusoral quiasaeerdns,586.Chri-.
Jiiortis,sednonin corruptionepntredinis, 526.Nonsensil sius oblator muneriset mtinus.Cur, S0. Christus vita ct
t:aroChrislicorruptionemin sepulcro,npcanimaejusprc- \ir us, 132.Cbrislusvita aeterna,93. Chrislusetiam para-
nam iu inlprno, 153.Cirpus Clirisli quale fueril ante re- cletus seu consolator,579, 530.Chrislusdontoret largilor
surrectiouemet quale ni:ncsit ex Augttlino, 326.Anima salutis aelernaj,298.Christusrex jusliliseet rex paci»,94.
 S83 INDEX OPEROM S. FULGEXTII. -SS4
f.'lirislusrecte riastoi',ovisei agnussponsusel sponsa,79, Dei, 56, 57. Chrislussine malre nt Dei.s, sine Patre ut
M).ChristusalimenlUmnoslrum in via,pr__miumerit in homo,94.Duaenaturaesubs amiaeant formaein Cbrislo,
palria, SiT. ChrisiusSamarilanusnosler est,195. Cbrislus 553. Ulraque nalurain Christoinconfnsa,533.Atlendenda
_m hocauxiliumn.bis ministral in quo leulatus est, 80. in Christo proprietasulriusqtienatui», nt sirree rore pos-
Christuscorpussnumet lemplumfecitel sacritieium,641. sit iulelligi creatuset fuudalus el genitus, 57. Cbristus
Chrisiussecundumdivinitatem'et humanitalemuni.eni- coaeternusPalri et malre posterior, 295. Distingueudarrr
lus FiliusDPi Patris, 635.Qui Cbristinoinennon iu\oeat Chrsto utraquenatura,el videndumquidcuiqtteconveniat,
nec gratian.habet nec pacein,662.in so'o i hrisli nomine 54. Ascenditin coelumCbristnssecundumlotam humani-
sj.vamur, 638el seq. Christussicut veru, Deus, ita verus lalem, 558. Di.inilas ab humanitaie srcwtFilius a Patre
liomo,205.ChristusDei filius, uos quoque, ille proprius, inseparabilis, 117. Chrislnsse. undnm ulramrjuenaturam
nosredempti,ille natus, nosfacti,ille verus, nos adopli\i, allissimus,et quomodo,255.HocChrislussalva\it in nobis
'261. David Joanni concordal et Paulo in praedicatione quodpro nobisaccepil,77. UlraqueinChrislonattiraxnse-
unius p rson_ein Christo,et utriusqur.incontus-enaiurae, parahilis,236. Qusefacta sunt in Chrislo,ad ejus di\iuarr.
82. Verbumcaro faclumdicitur propter iinitatem per_o- njiluratn,nou referuulur, sed ad personam,558.ChrisUis
naein C .risio, 85. Hahitassein nobis propter subslaniia. secundumcarnemin sejn.lcrojacuit, seonntfumanimamin
utriu-que ineonfusibiltatem, 85. Inuno Christo nonsuut. infernumdescendit, secuiidumdivimtatem.mm_.i_.isper-
'duaepeisonse,86.Iii Christouna persona,naturaeduae,112, niansit,557, 558.Duaenaturtein Chrisloet una persotta,
206. Sicul in Deo dislinclio persouarnmnon multipli-at 124, 245, 287,584. Inseparabilis est tilraque naturaiu
substanias, sic in Christodisiinclionaurarum noumulti-' Cbrislo,licetnec utraque aeterna.simplexet immensnsil;
"plicatperson s, 117.In Chtislosu.istanlialiteraliud puer, ergo roullomagistres personaesunt i-.separabilesquarum
aliudDPUSnon pprsonaliler,86.In urtaCbristipersonaest est unilas, asternilas,simplicilaset immensitasnaluralis,
Deuspletius homoperfeclus, ibid. CaulP.de Chri.io t-a- 257. Chnstiliumanilas propter unionemdivinitatis, im-
ctanduini<roplerdu.is n3turas ia una persona,112.Sem- I eccabibs, 154. Chnstus[ilenushomoqnia plenusgralia,
piteruamsnlutemconsequelurqtiiln ChrisloJivinaehiinia- 116.Clinstushomop'opria nonhabens,alienapeocalapor-
najque naliir.eilenam cognoveritunilatem, 51. In perso- tavit, 134.Christus suscpienscirciimcisionemeLcumdi-
nali uuil-ie utraque substanlia indivisaet iiicontusaab cit, Quodnasciturdeca<ne.caroest,carnem\erjm habere
exonlioconceptionis,122.Yeritasdivinaehumana_quena- se monitravit, 86. Iu Chrislodivina et humana naturs,
turajin Chr.sio ex propbeLiis et apostoheisteslimo.iiis, 547.Adhanc perlioent fames,siLis,etc, 5_!5.Vera fidis-
73. Propter unionemdtiarumin Clirislonaturarumet ln>- est credere CbristumDettm verum et honiinemverum,
moFiltus Deiet Deusfiliusliominisappeltelur, 85. Giiri- 297. Christuslocalisnonest qui locumfecil, nec tempora-
slusiu se proprietales humanUaiisel divinitaiissemper lis qui tempusomne fecit,96. Christusnonsolumin divi-
n bift, 117.Christusinformasprvili plenusgratiaeet ve- mtate, verumeliamin carne veraciterunigenilus Uei I i-
ritaiis perman.lt, 115.Chrislu.oinneslioininisinfinnilates lius dicilur, 408.Sicul de utero Virginisveius homo, ita
Euscepitprister peccalum, 122.Chrislus\eram carnemet de uiero Dei Deus verus procrealus crediltr, ne potior
' verainanimam habuit cum \ero inteKectu,86. Christi.s aestimelurhumanaquamdivinana:ura, 63. Chrislusminor
' medialoruull tenus es_et, si \el cumPalre divinitatisna- Palre secundumhumanilalem, 5-5. Chrislusun.3tnhaliel
turam, velcum bomnibuscommunemoarniselanimfesub- divinitilis suaecariusque"pprsonam,525.Puer Clirislus,
Rtantiamuonhaberet, 206. Quia lota namrj captivatafujt, Vcrbiimvinus et sapientia Dei, 560. Tn hac Cbristire-
' idoolota
suscipidebuil, Hl. Idem est Chrislttsqni Jesus sjionsione,Soivilelemplumhoc,elc, veriiasdivinaeel hu-
Clirislus,594.Christusdies asternusDeusde Deo Palre, nianasnaluraeoslenditur, 122. Fuerunlqui Christumnun-
553.ClirislidiviniLas unclioneaul sanctificaltone nonegtiit, cipatione nonsubstantiaDettm dicere.it, et animamhu-
121.Christusvere Deuset vere homo, el Dei et hominis niiiiiamagnoscerein eo no'enles eius passionesdiviniiaii
proprtelilps in seniiiiipsoinoonfusedenionblravit,505ej assignarenl, 74. Chrislusmorluusab Aposlolodioil r uoi
' set7.Ch.isti nomina ej'us dhinitalis impas.ibililatemar- corpusChnsti, ut unitas persouaeDei hominisqueserve-
guuni, 154.DivinitasCliristi impjssibihset ubiqueprae- tur, 151, 15'. DivinitasChrislianimae.tts dici non poluit,
sen., 157.Neccarnemin sepulcro,necanimamin inferno in 128.Non potest ad solamcar.iemreferri quod diciuir<iuia
deseniit, 129.(Tirislusnaluralter Deusspmpiteriius,im- Clirisliore dolus iionesi inventus,78, 79. Mag a laus.
mensus allissimus.90 Clirislus in
non divisus donisdi- in Christononessel quod in eo peocaiumnon fui^setsi
vidinondebel in persouis,562.Humanilalesublimaladi- htimanaatiimacaruisset, 78. Christusiu carne exh.biltis,
vinilasin Chri.to non est minorala,87. Duae natura.in aliis ut ciederen', aliis ut crucifigerpnt,410.AChrislolol;t
Christosine confuslone.278.Chrisiusnec sacerdosluisset humananaLurastiscipiendafuit, cum lola errjveril, 77.
nec viclimasihuniana.nalura.abquiJ niinushabuisset,80. Christnscur plenusgrat'aeel verilatis, 116, 509.Qttoddi-
Nonaluis passusfuii qttainille ,,ui in \era caruis passione cittirde Cbrisloquia minoratustur e»t paulomiiutsab an-
impassibilisel in mortept.rmansit.>iimorlalis,112.Anitnae gelis ad humanamsubsianliamreferri d"bel, 126 Ex boe
susceplioin Christoprobattir,81. Animain ClnisLoVerbi loco, Polesltitemhabeoponendianiinamel iterumst.mendi
sedes specialiteriesl, 85. In Clin.lo vera oaroet aniinaex eam, divinaet hama a hubstanlij in Cbnsto oslenditur,
Pelri et Davidistestimonio,156.Animaet caro a Deo sus- 129.
cepta ul ,n iiobis ulramqiie salvaret;51. Al divinitalpm Cibus. Cibonimet deliciarumnimietasiram Dei sajpe
referri non polestquoddicitur, quia in Chris:i ore dolus Irovocavit,170. Suaviialeciborummiuuiuir eleemos.vna
uon est inventus,79. Unusesl Cbrislusiniliumnonhabpiis jiauperuin, saluritate corpus eilicilur bellicosum, 170.
ut genpralusex Palre, ei iniliumhabensut natuse\ Vir- Quandocibumsumimus,carniutiqiie, nonauimaeprovitle-
gine, 295. Illa vox Christi,poteslaleinhabeoponendiuni- mus, in ipsa lamenciboiumaeceplio.ie animacumcarne
mummeam,lotius homiiiisessecredendae_.t,128.Humana operatur, 247.
caro a Ghrislosu cipiendanonfuil si salvandanon fuisset, Circumo.isio in signaculumjusliliaefidei patribus nostris
76. Ad ptpnumnostraeredemptioniseffecLumliomosine diviiiilusa_tribiita,4.9.Circumci_ioi)issacramentuniAbrab.e
. peecilo n Deo suseepiusad infernumet ad sepulcrumde- nonsine parvulicommiuaiioneoonimendatum,505.
buit .lesoendere,155. In Christo [lenitudo graliaeet ve-
ritaiis,255. QaroClirisliformamDei nonaecepit,spd Deu. pore Cogilalioin sola hominisanimaet nullo modoin cor-
fnrmamsprvi, 295.Chrisluset'homo el ox hoininibusla- inveiiilur,45. Cogiiatioibi esl ubi est boni malique
ctus, 415. Clnistus profecit sapieniia secnndumanimam, discretio, 45. Cogitatioverbumiuterius, etinierna Iocu-
no-isecundutn deitatem, 121. VulimsChristiad carneni, ti", 535. Cogtaie idem quodintra se dicere, ilid. Illud
inlirtiiiLas ad animampeitinent, 128.ImmacuUtamcarnem amamus quod eogitaanus.519.Saucia cogitalio loculioet
-Clnisltissumpsitut caruismaculamsubmovpret,7"i. Chri- opus a Deo, 165. Cogitalionumbonarumorigo earumque
stns siooFtDeus ut ipse sit divinitassua, sic est forlisut conseusio
tur
a Deo, 283. SiuegraLiacogitanturetdesidemn-
ipse vii• virlus sua, 241.Ctirislus sapientia et graiia se- graliashu.nana,non di\ina, 282. Anima3juslorum licet sint
ctindtimanimam, ela_talesecundumcarnem profec,t,'75, uir lamen donoab operummalorumcontagioueliberae,tenen-
76. Uoino ChrisLtispolestalem habnit ponendaeanimj. cogitalionum-arietate caplivaa, 175. In hoc
propter personaedivinaeunitatem, 129.Christusutramque uiiusquisque enal in quo se malaecogilalionisassensione
m sp. niLuram ostendit, 552. Chrislusde terra corpus commaculat, 77. Prava cogiiatio ad petram elidilur, dum
celeri recordalionealque opilulatioue Christi superala
acce|)it, non de cnio adduxit, 121. C rslns sicut in suo calcatur, 180,181. Morlaliumcogitationestimidaeillaesuut
corpore ounclorumfideliumcorpus/ic insuaanimauniver- per quaspecc3lo serviuut, 467.Catisamundanaecogilalio-
sorum fideliuiuanimasper naluraeunitalem et gratiamju- nis
siittc.ilioiiisaccepil, 78. (hrisius secundumdeilatem uni- tessaute, debet mundanacogilatiocessare, 158.
genittis sine fralribus,factusest*eeundumhominempri- Colnmbatn cujus speoiesuper Christumbapttzatumve-
inogenitus in mullis frjtribir:, 56. Silvari boinonon po- nit Spintus sanctusad aliquid signiOcandumfaclaet con-
luisset si in niediatorealiquiddivinP aut humanaenatura. tinuo resoluta, 413.In eol.imba simpltcitascordis signi-
dofuisset,75. Chnsluseamdpmsemper carne n veramba- licata esl, 415.Spirilussauctusper columbamet hnguis
iiet qiiamdemalre suscepit,526.Secundumformamservi igueas sub quibus apparuit,doiiandamuobisostendi. suo
teimin.s tc. rao[ ossidendosaccepit,nonsecundumformaai muncre cantatem, 412.
 1NDEXOPERUM S. FULGENTII. 986
rum p i nitentiam,si tine eonversionecordisremissionem
Compuncliocordis-excitatoialionisafreclum,177.Com- crederet
punctiooordisvulnerasua respicit, ibid. Quia frequenler converli conferenda u, 569. Impuiiitusfuliirusiion estqni
a nobisDeusoslendilur,necesseest-ul frequeuli oralione noluerit, 581.Per cordis con ersionem Deo re-
et jugi cordiscompunctionemiligelur, ibid. conciliamur,568. Deus semper deieclatur conyer.ione
ConciliumAnliochenumcontra Paulum Samosatenum, nostra, 19i. Isaias remi.sionemomninm peccatorumdari
279. Quatuorconciliageneralia, 281.Epislolaconciliorum conversispromittit,291.Nemonon videt quam sil impium
AfricanorumadpapamZozimum,284. et sacrilegumsi cuiqnamhominiper pceniteiiliam converso"
Coneupiscenlia ex Deonon est, 16. Coneupiscpnliaetiam cujusquam credatur peccali dari uon posse remissio,191.
in sanctis, 427. In malisangebs"concupiscenlialuit, 14. T-auiaest et benignilasomnipolenti.eet omnipotentiabe-
Concupiscenliapeccandi tormenlum peccaloris, ibtd. In nignitalis in Deo, ut nihil sit quod nolitaut non possitre-
lumbif quopra_ctngipra_cipitDominuseoncupiscen'iacar- Iaxare converso,192.Iniquumestsiputemusjustum quan-
nalis praecipilurreff enari, 530. doque aversumpos.e damnari.-Jniquumvero conversiim
ConfessioSaulex limore fuit supplicii,non ex horrore non possesalvari,195- Deusdicens, Cumconversttsfueris
peccati, 598.Nonomnisqui eonfileturpeccatumremissio- el ingemueris,satvus eiis, somperse posseconversosalu-
iiemaccipit, ibid, el 568.Tunc prodestconfessiosi confes- lem donare teslatur, 193. Maliconversiregnum Dei cnn-
sus quod male' fec.eratultra nonfaeiat, etper honaopera sequentur, quia misericorsDeus, 371.Deus quiajustus et
praeteritorumcrinrnummerila superare contendat, 599. miserieors conversosrecipit,obduratospunit;367.Excon-
Confessiooris ex pracepto divino, 70. Necessaria ad \eisionis eondilionepromtssiosalulisomninopendel,'368.
saluleui,quia verbumDei nqn est vinctum,,t'6.d.Cumde Salubrisconvereioduplioi ratione consislii, si nec poeni-
Deo agitur non levisest reaius'si quod ad salutem perti- tenlia sperantem, nec sposdeseral po_nileiitem,192.Con-
uet taceatur, ibid. llle seipsumperdit et sui delrimentum versio solvitomnemleplum, 564. O.nne-vilaepraesentis .
tempus conversioniaptissi-numest, 195.Quibusdicatur,
facit, qui Chrislumet ejtis sermoneserubesciL,ibid. Fir- Fitit
niat^rrorem qui silendonon aslruit veritaie.n, ibtd. In hominum,usquequogravescorde? 195, 196.Qui m'a-
Esaiaepersocaomuibus\erbiDei praedicaLoribus oris con- lus est sectari d, bet exemplnm.conversionisia Paulo,
fessioimperatur,ibid. 537.Solisvere conversis,in Ecciesiaegremio cons,1lutis,j
Confideiiliamagnamhabetremunerationem, 162.Nor. et in hocadhucsaeculoviventibus, daiur remissiopeccato-
ideo de divi.ia virtute diflidendum,quia piopriae virtuti rum, 364. Kemissio peccalorum nonnisi in conversione'
'nibil assignandum, ibid. cordissortitur effecLum,369. Dicjtur;Si conversttsfueris
Con.ugiumiuler dona Dei non tamen praeeipna.155. et ingemueris,salvuseris, utoonversionemet gemilumne-
'Sanctasunt Ch-islianorumconjugia,'153. Connubiumex cessaria cognosceremusad conseqnendumsalutis effe-
Dei insLilutione,non peccalicollmione,154.Conjugemlia- cttim, 568. O.nnishssrelicusad Ecelesijm convefsus,si -
"beie,vinumcarnesvepercipere non est malum| 520.Cou- perseverel,frumentum<ril, non palea,574.Nondebetdivi-
^ugiumnon damnalChrislus,156,Conjugiumnon facilvasa n:e Scripturaebenigna cbulemnimonitio,quaenobisel ce-
in conlumeliam,479. Coujugalispudiciiia et oontinenlia leiitatem conversionissatubrilerimperat, ettardanlibus
Vidualisulrumque donumDei, 1.34.Conjugaliscaslitas iramfuiuramdhinae\indictaecommendat,400. Nec con-
magtsdebelur Christoquamviro, ibid. Conjugalidigniiali versioaut renovalionoslroarbitrio assignanda,462. Con-
nondeest sunshonor divinitus collalus,145.Et mulieris versionemquam operari praecipimur,Da>idsupernaeope-•
iu viri et viri in mulieris corpus potestas Iegilima et a f ationisdonoassignat,46). Domlmest conversonem ope--
Deo, ibid. Debitumconjugale ide_ debitum dicitur quia rari quam praec.pt, et os aperire ,quo.l se impleturum
legtlime redditur, ibid. Potestatis conjugalis usus si non promiuit, 462.li \olunt salvariin quibusDominusut hoc
sit excessus,ineulpabllis,ibid. In conjugaliexcessulegi- veIinlopcr.ilur, 462. In iis qui noluntsalvari humanadu-'
timo culpavenialis, 526. Tum justus conjugii usus cum rilia perseverat ut nolint, 492.Confessiopeccatorumet
propter prolemesl^non propter libidinem, 145. Conjuges de iis gpmitus si sine conversone, sunt, Deum irritant,
dumsibi debitumcarnismodostereddunt,Christipraecepta non placjni,568 Inomniqui propriievolunlatisarbitriouti-
cuslodiuut,154.In carnalicomniixlionefulura renovalio tur remissiopeccatorumperconversionemcordisinchoatur,1
prohsaltendenda,146.C-rnaliscommixtioconjugumlunc 570.Remissioniseifectusin cordis conversioneconsislit,
ad peooatumno.i deputatur,si in_3alibidininon serviatur, 371.Iu EpislolaPauli ad Hebr. non sulum conversioin
ibid. Conjtigi„commiscerinon libidinis, sed proliscausa, praesenlitempore significjtur nectssaria, verum etiam
mullalau _edignum,sed vix possi.ile, 146.Sanelaconjit- prae-ipiturusque iti linem'pers verantia retinenda, 591.
gia nonamint hbtdinein,sed tolera'it, 459. 1'onjugatisea Nonmulabitur in incorruptionemqui in hoc sajculonou
lugenda sunt o.eraqusdivinaseveritas e'traclendap olii- Jueril imnnitaiusper conversionem,393. Conversi'. \ era
bel elfacla coiidemuat,~ii9Verecundiain actu conjiuali ibi lantumesse potesl, ubi est el fidesvera, el vila bona
ser\anda, ibid. Omnisfornicjlio damnabilis',praeseilimin eat, 583.Davidmiserieordiamapud Deumeliicaoitercou-
eonjugio,146, 147.Honestasconju_<alis adullerinosconcu- secutus, qu:a ingemuit ex loio corde coiiversus,569.In
l.itus exsecratur, 154. Conugatorumextra uxoresuiorti- slinililudine confessionisSauliset Davidis luit dissimjli-
lis omnisconcubilus,in uxoribus venial.s excessus, 146. tudo voluntatis,-398. Deusin Da id et Saul tionaltendit
In Tnalrimonioinfirmitalicoiisuhtur,151.Aposlolusjubet, oris sermonem,sedcordisintentionem,i'fcid. Gemitussinp
reddi^debitum conjug3leul quorumdamconsulereliillir- conversionevulnus est sine medicamine,ibid. Conversio
inilati, 145. Conjugumcopulalioad itineris consolationem, potentium saeculimultum militat acquisitionibus" Chrisii,
non ad palriaebealitudinem, 154. Coiijugaljeac viduaesi 186.Pejerare authomicidium facere multominus pecca-
fidelesCtir.stoin hac vita permanseri t, in futuraamissa tum estquam Christumoccidere; el lamen hocremittitur
in co jugio virginitalenon privabuntur, 171. Paulus ideo "converso,ill-idnonconversonon nmiiuiiur.cur, 400.Non
dixit con;ugatossollicitosesse quae mu ,di sunt, virgines est aliud illa evangelica operatio nisi cordis\era conver-
au'em quaeDei, quia sanctarumvirginumcogitatio magis sio, 401.Vaeilli qui anle lempus novissimiventilabrinon
ad spiiilaliarecurrit, sanclarumvero conjugatarummagis cuiavent ex palea trilicum lieri, 400.Deus tempusomne
conjugalinecessilatiservit, 168.Aposlolusnon sic sancti^ praesenlisvitae,conversionilio.traedpputa-'secognoscilur,
tatem corporis et spiritusvirginibuspra_s_ripsit,ut eam "194.Nec desperandumde misericordiaDei, uec in pecca-
vel conjugatisdemeret vel vidui<,166. Petrus apostolus tis sub spe misericordiae permanendum,404.
conjugatasfidelessanclasnon ambigitappellare, 168.Con- Creatio.Crealura.non de Deo creats, sed a Deo, 18S,
jugium bene conlem-iipolest,,156.-Fnleles conjugati de- 512. Spintuum creatorumsubstanlia divinanon est, eur,
neiil oratiouibuset eleemosjnisa Deo |iotIoremconlinen- 512.0mn.s creatura quapminoresla nalura Dei Palris sine
lis>gradumposlulandoimpetrare,130. Inonimodaconjugii lurae dubiocreata naiura est, 20!. Nulla crpauiraejusdem na-
circj prolemrorporalem,169. Quamutile sit ad sanctevi- cujusDeus,516.Omnisnaturacreaia defeotibilisest,
vendum,co.ijugio,carmbuselvino abstinere,520. In car- quia e uiliiloeduclaj ibid. Omnis na ura oreata bonaest,
nali conjtisionisi integritas carnisamiltaiur, adfecuttdita- quia a Deoest, ibid.Omnemcreaturam tola Trinitastcit,
tem non\eniiur :iu sp riiaIiquanlomagisc3rnisintegrjlas 545. HebellisDeo existil qui ab eo aliquamcrealuramaut
vijtei,laiitomagisimmortalisfeL'unditaspollet,169.Conjuga- faclainnonfuisseaut sauari non potuisse asserit, 81. Haec
larum habitusmodeslusesse debet, 157.Legitimusnuplia- verba, Omniaper ipsumfacla yuitl,et sine ipso factumesl
lisitie concpplusnon e^la culpainiquila.isexlraneus, 418. niitil, omniaDei creaiiomsubjiciunt, 119.Ujiaquaeqiie f es
Consolaliosine exbortalionenon flt, 579. hoc esl quod ex Crealoris dispositioneacoepit, 511. Paler
Continentiaa.Deo. omnibus expetenda, 149,150. Qui per Fihumomnialecit, 91. Si Filiyscfeatura esset, ser-
nequit continerea carneconlineatabiniquitate,ibid. Con- viendumei sanctarumScripturarumauclorilasnonjuberet,
jugis morscontinendioccasio, 151. Post continentiaepro- sed poliusprohiberet, 200. Bes crealaein perfeclionein-
fessionemetiamvolunlasnubendidamnabilis,148. aequalesinierse,511. Deusjnordinatumnibilfecit, 16.Om-
Conversiovera in fidereo.ia erga Deum el caritate non nia opera Dei bona, 14. Halionaliscreaturacaelens mphor
ficta efga proximum consistit,573. Conversiotunc vera faola, ibid. Crealuraainesse raiio non [iosset nisi possot
in lomine si impietasetiniquitas rjellaturex corde, 372. ioesse cfealorisdilectio,lo.-.lnulligendi fatulias angelis
Comersioab impietatee.t al) iniquilate pra.ci[ilur, 569. solis<thominibus inler crealuras COIICOSST, 526.Iiiiima-
Faulus uon lugeret multcs qui peccaverunt el non ege- crealurae nonideo 14.
malae, Deusin elephauioetin ver-
987 1NDEXOPERUM S. FULGELNTH. 9S8'
miculolandabilis, 452. Deus homini peocaluroflageia Detis immulabilis,345. Dro mhil accidiitemporale,
pia_para\itdumnocivaanimaliacrpavit,ibid. Detiscreavit 487.Deti»immulabilisnec prolicitin melius,nocmutalur
noci\a animaliaanle peccalumhominis,ibid.Idemcre.nor in deterius, 187.Mulable esse et locale Deo repugnai,
musorum, scorpiouumet pulieumqui angelorumet om- 72.Nefasest credere in Deum aliquid quod non semper
niumvsibiliumetinvisibilium,420. Deus nnncreavit no- fuit noviler accidisse, 59. Inambulale in nobis dicilur
civaanimaliaut eorumvim ante peccalumhomosenlifet, Deus; non quotl localiler movealur in corde nnslro,sed
452.Musracreala ul confundalurhomosuperbus,450.In quod cor noslrumdilaletur iu DPO,109. Deussecutidum
crealis quibttsqiiebonitaset omnipolentiaDei, 511.Crca- divinitalemde loconontrjnsil ad locum, 410.Cumdicitur
turaecur [iroficerepossuntet deticere, ibid. In DPOsumus Deus requievisseuos post bona opera rpquieturososlen-
non per nalur.ilemunitatem,sed per potentiamCreatoris, dilur, 101. Immutabil.sDei onsilio omniaimmutantur,
autpietatomKedemplotis,50.Maliangelinon creantquae 187.In soloDeo perfecta pleniludo,securitas et gloria,.
producerepermiiuintur,429. Deu. solusangelornmcrea- 187.Deushocesl quodhabelet hoc habet quod est, 242.
tor et verniieulortiiti, ibid. Ideo D_uscrealuramrationa- Jn Deo, qoia non subjjcet qualitati,absolulaomniaidem
lem raiionisel aeteriiitatisprivi'eg.0 sublima\it, ut Crea- sunl cum essentia,2il. Nemoest qui suspicelurfamem,.
loris suiessentiamsine initioes;,eet incomprehensibilem 'silim, etc, ln divinitatetnposse cadere, 155.Tristilia,
omninoagnoscerel,cumse,elsi nonsine inilio fsclam,ta- mceror,laediiimet pavornonpossuntin divinitatemcade-
mennon desituram, et soli crealon nonsibi compfehensi- re, 125.
bilemagnosceret,89. Crealionisnomenin eo lanttimacci- Deus incorporeus,12.Diversacorporaiiiimmembrorum
piendum est in Filio, qtiod [iro redempuoneboininumex vocabulain Deoinvenimus,ut per barurnrerum pfflcien-
hominibusfactusest liomo,64. "Nonbocest genitumquod liamsubstanlia?ipsmsincorporalisproprietaspossilintel--
creatnm, 55. Crealuri ralionalis[,osllapsumad Detunse ligi,f5i. Ueusinvisibilisexse, yt apparuerilvi..iliilis,119.
convertereproiriis viribusnon polest,515.v Deiisoculiscorporalibnsnon videlur,25i.NecipsisCbristi,
Credere quid, 282. V. Fides. oculis,quia oculinonnisicorporeael a se distanliavideiit, <
Crttxc'aviculaqu t Iransimscoelireseratusest,567.Tres 254, 255. QuibusoculisvideaturDeus, 255. Imisibilisest
cruces et tres causajin monteCalvario,68. CruxChrisli alia ralione quamangelus, aut anima,653.
in medioiribunaKuil, ibid. In verbo Crucispereunl qui DEUS.Immensusa qno mhil localiler separatur, 54".
di\iuital<_mFil.i Dei pacsionisubjiciunl,112. Deusin omnibuscrealuris,ibid.Nullolococoncludipole^t,
Culpaetiamin rebus licitis frequeuter contrabilur,520. 87. Detis ubiquetoltis, 409.ImmensusprobaturDeus in.
CultiiraDei esl infusiograliaespirilalis,548. eo quod ia secretislocisorare nos praecepit,106.Deiint-
Cullus.Duoculms,latria et douleusis,aller Deo soli, mensitas per omnem locuindiffusasine quanlilJte, 512.
aller etiam hominil.usexhibendus, 593. Cul us latriae Dei immen-ilasnonesl creaUirarumqualilatibusa?sLiman-
maximeper sacrifi.ia Deoexhibetttr,ibid.In primoDeca- d,i, 71.D 'tis iniiiiensiis\irlule, non mole, 545,545,525.
l"gi mandaLosicut unius Dei cullura servilusqiiemani- Necesse esLut naluraliter pronumielurimniensum,quod
feslissimepraecipilur,ita omniereatura.adorafioac servi- estnaUiralitersempilernnm,96.Deus ubiqueper naturam,
lus .i fiilolibtise\hibenda vphementissimeprohibetur,2)0. liceluonin omnibusper gratiam,51, 545, 409.Deusubi-
FiliumsiculPstremadorandumciamantScriplu.as,ibid. que adest per potentiam,non ubique pergratiam, 97.Bo-
Ciipidnas.Pugna cumcupid.talibusideomajorac difiici- nis Deus naluia propinqualet graiia; in malisaulerasola
lior, quia interior, 180. Si visibilis cupiditas\iiicaturin est immensilalenalurab, 251. Deusnonloco conlinelur,
corpon»,inimicainvisibilispotestasnon dominaturin cor- sed afiectupeicipitur,etideo ab eoin quo non habitatnon
de, 170.Carnalicupiditati deditus animushocsibi Deum videlur,233.Filiuset SpirilusimmensussieulPali-r,588,
facitquoddiligilpra.omnibus,220. Una esl immensilasPalns, Fllii et SpiriLussnicli, ibid.
CionjA-jcs.SancliCyprianilaudes, 566.S.incliCypriani QuomodoDeusin uobisinliabiteiet inambulpt,109.Qttid
coi'S'anlia,507,SanctiCyprianierga omnesordinespasto- sil descendereel ascenlere <nDPO,101. Deusadv.uit et
r'hs otira,566 567.I iber Cyprianid_ SiinplicilaiepraeU- reccditineffahihet iiicomprphensibilimndo, non tamen
torum,secundum \etusta exemplariade unitaie Ecclesiaj locahtermovetur,100.Summaac\erj dhinilas de locoad
caUiolicse, 373. locumtransire nonpotest, 417.
D _Deiaeternilas.In Dei substantianihil est quodnonfuil,
nlhil poiestnon esse quodImt, 88. Deus liiliilex indigeu-
DA_INATIO a Deo eet, 15.Jusie relribuilur, 440.Pro ini- tia paupertatis,sed umversaex abundantiabonilatisinsli-
qtiilafe quain Deus non facit irnpii damnabuntur, 11. tuil, 572.D.euslttx est, quia nossiimiishlii lucis,61.
D.imnatileternitatestippliciinon oonsuniendi,1l6.Iniqtto- Deiscienlia. MirabilisDeisapientiainderemeda sarii-
rum morsmori non pos.e, 596 Mali corrumpenturnec tatis providentis,unde exilinmprolicis,ilur, 422. Hoc e^t
consumenlur,morieniurnec exsiinguentur,ibid.Mala\o- Deo videre quod esse, 98. QuidquidDcusvidel nonexlra
1 ptas damnatisad soppliciicumiiluinorit. 589. Ina.it.tua se videl, quia impleluniversaqui' videt, 97. Tanta est
dainiialioiit!majorumcausa delerior quamin parviiloriiin, Dei sulislanlia,quania visioejus, 98. Quodammodo Deus
49. A rianinalisnon polesl \el diligi\el desiderati jtisli- oniniavidet el quodammodo non
quredam videt, 97. Per
tia, 517. Deus\idol omnia, per graliamillndvidere di-
[iiilPiiliam
DAMCL ellres ptteri ut prece_ fttnderesoliti, 6_. citur quod ipse largilur, ibid. Dei scienliamex humauis
DATIKUSepiscopus,269, 277. volutilalibusatque actibus pendere impie dicitur, 487.
DA\IDconversu, peccandiprotinusabjecit desiderium, QuomodoDeo viae quaedamignotaedicanlur,23. Dcus
ne. S ul, 598. Cur misericordi.im obtinuit,569.Da id dt- verus agnosciturqi.i occultorumcognitorjnvenitur,2.1.
cons, __i;_dixi in abundanlit mea, Non movebarht wler- In aeleriiilateincommut.ibilis voluntatissuaecrealor jam
num, a.jiiloriodivinaegratiaefuerat deserlus, 174. fecissedicitur quodin creatura mutabih prout opporlune
Denaniis. Quidnaniinltllgatur per denarios, 5'. Qui- faciendumdisposuit,sicrile dibpositumfacit,10. Ipsa una'
namaccepturisunt denarium,10. vprilas est naturalileruna vera di\initas, 201. Deushoc
Desidpritim.Sanclum des-derium magnoperelaudan- donai quosemper est plenus,165-,165.
dum, 165. Dei misericortlijel ju-liiia. Deus semper miserirorset
DesperatioJudaepoenilenliasme spe, 192. justus, 449. Scriptuia divina sanciamTrinilalem unum
- DEUS. Deumpraedicatprincipalitertammiseiicordemesse qnam
564. MetuendaDei jnslitia, 8, 565. Dei miseri-
Nonesl nomen personaesed naluraj,590.Deusteslimo- justum, cordiaet pielasubiquein Scripturispraedicatur,17. Qua_
nium sua. agnilionisinhominibttscolioea\it,cur, 600. Ab- nec bonanec jusla Deobonoet juslo indigna,12. Ea per-
siifdumesl de Deodisputanlem, de crassioribustantiim vorse.Deo tribuunlurde quiliusboniinesa Deoliberanlur,
cor,ioribusdocumentaassumere. 45. U.ia esl essontiaseu 154. Deusmedicusnoster peritus et bonus,ideo nullaest
naliira deitalis, 505. Teslimoniade uno Deo,556, 557. infirmilasquamsanarenon possit,191.Deus plus limendus
H-erpticileslimoniaquibus probalurunns Deusesse san- et honorandosquamrex t. mporalis,71. Deumvaldecon-
cii<simaTrinilas,soli Patri assignabanl,199.UnumDeum lemnit qui parumeum nieluit, ibid.
cs-e Veter selNo\i!'estamenii demonstralauctoriias,ibid. Densestlux et\eritas,l5. Deumnullusvalet enarrare,
Deusttnusin essentia, trinusin persoi.is,5_.l.Deiex Scri- nee impunealicuilicet ignorare,55. Ignor3tioDeida_mo-
pttiris sanclisostendituret in personisTrinilas, e.tin na- iuunsorvitusest^tdtd. Nonpotest hoinode Deout par e_t
tuia utiiLas,605. VerusDeus est qui natura DeusesL, n a- 532.
lura Deus eslqui deitalemex aelernilalenalivilalishabuit, loqui, Dei praescientiavera et incommulabilis, 441, 529. Qua.
non ex gralia donaiions, 59. Infidelitas est vel falsade Deus pra_i,cilfutura , ineommulabiliterfiilura sunl, 44i).
vero Deo credere, vel laisum deumsub nomine veri Dei Iii Deosolumcst earumrerum pra_scientiaquae vere lu-
adorare, 221. Non est cogilandumde Deosicul de crea- turae sunt, non earumquaefuluraenon sunt, 441, 442.
turis, quia nec ipse cogilatsicul nos cogitamus,345.Drfi Deteriusde Deo non senlilur quam si fuiuraeopera.ionis
nnmeniu Scripturisinvenitur quatuor modis, 219, 220. immutabileDei consiliumnegeiur, 487. Quaefulurasunl
Fihi el Spii.lus sanotideitas ex Scripluris,551,552 Pater qnomodoapwlDeumjam facladicantur,482.i'bi qiiaeilam
Deus noster est sic it Filjus et unus Deuscum Filio,539. iionvidetul tribuat, \idet ulretribuat,-97. Peccataho-
 989 INDEX OPERUM S. FULGENTII. »90
minum ctineta prseseivftDeus, 23. Sanctus Auguslinus tias, 160.Deus in iis qui diviliasconLemnunt,non quanti-
s tis atqueevidenierostenditquia Deuspecoatabominum tatem fachllalis, sed qualitatemvoluntalis altendit, ibid.
praescienliaviditquibussentenliampraedest.iiatione dtcla- Divitiascomparandicupiditas in iis qni lilioscarnisreli-
\it, 23, 24. AdpradestinationemDei qtiajriamperlineanl, cturi sunt culpabilis,sed in iis qui no i sunt relioturicul-
484. Quidquidad naturamDominiDei soliusnon perlinet, pabiliormultoesl, ibid. Magisbpne operando Dliuscon-
ut Deusa nobisadorarinon debel, 65. Angelus et homo sulitnr quamdiviliascolligendo,150. IncrepatioDominiad
sanclussicDensd citnr ul augelorumaut hominumDeus slultumdivitem multiim iiinenda,lG0. Christiprohibitio
nulla ralionedtcatur,230. de diviliis thesiurizandisomies fidelpsperslringit, ibid.
Dei potestas minor non est quamejus volunlas,488. Diviiesquanlumdebeantpjnperibus subvenjrt.,576!Qtiis-
Soladivinilasplenatnhabet potestatem,129.Non indigne quis in (idevera sanclevi\ it divps e<:l,47.
dieilur aliquidDeumnolle quod possit,nefas est autem si Donumnondicilur quodgrats non donatur, 13. Donare
quis omnipoteniemd cal aiquid facere non posse quod el reddere, in qno differant, 454.Dona Dei alia desitura,
velit,322. Nonaliud est in Deovelle quam posse, II. a!ia duratura, 13_,153.
Deus quanlumvultt-ntum potest, ibid. DesoloDeo digne Diibiuai.Quoaniinoesse oporteat in dubiis, 496.
diciturquod omnia quaecunque\oluit fecit, ibid. In Deo E
nulla est intirmi_as,155.Ibiuaturaliter plena esl potestas,
libinullj poteslesse passionisinlirmitas,129. Tanlaest in EBRIETAS sancta-qnid,2i>4.
Deo virlus voluntalisquanta voluntasvirtulis , 11. Nun- Ecclesiauna esl, 574. Ecrlesia una et lamen pl res in
quam deestvolunlatisDei effectus,quiaipsa nonaliudest calholica ea Ec lesiae nominantur,253.-Ju domo Baab merelriois
quam urlus, ibid. In illo digne plena potesus creilitiir, arca Noeet ex genlibus praefigurabaturEcclesia, 576. In
eoi tanlumpossequautumvelle, et tantumvelle quanlum jn domoinerelricis Raab una eademqtieprte-
possenaturalilersuffragatur,129.Deivoluntasmulabilitali figurabalnr Ecclesia,375.GatholicaEoclesianonTeperifur
_ionsubjacet,quia in litini exislendinon habet>10. Ej'us diciin scripiuris, 65. EcclesiasponsaChristi,166. Corpus
voluntas iu opere novo, no\a esse non potesl, 7. Deus Chrisli,64L Familiasupraquam servumconsLituitDonii-
quodvult semperinseparabtliterfacit,384. Deus nulla re nus Ecclfsia est, 547. In illa virgine ,qute ex viri fiebat
adversanteimpediturne id quodpromisitaul minusquam cosla, futura jam tunc praefigur.ibalur Ecclesia,165. Ec-
vultaut t.rdius faciat, 11. clesiavi go est quia incorrupta[ erseveralin Chrislo,16.6.
Dei voluntasSPmperimpletnr,quia poteslasejus nulla- Ecclesiamaler est quia fecundaiura Cbristn,ibid. iiccle-
lenus vincitur,275.VolunlasDei, sicut mutariin disposi- s'se noirienquo maler et virgo dicilur-Isaias praenunliavit,
lione non potest, ita neo.prohibetur nec impeditur-pole- ibid. Ecclesia et virgo el yir ab ApostolodiiiLur, ibid.
_tas in opere, 584. Dei voluntnsciroahominumsalutem, E clesianisi virgo semper esset niater esse non po.set,
488, 489, 490. Deus quos vult salvosfacil.317. Voluntas ibid. Ecclesiaengc \irginiias fecunditale corrumpilur,nec
Dei non a.qualis <irca omniutn salntem, 517, elc. IHa virginitale fecunditas im[ieditur,ib d. Habitatio juvenis
Apost.sententia, Ergo cujus vull miserelur, ex persona cum virgine,de qna Esaias,Chri.li et E<clesiaeconjunctio,
coiifirmantisacci,ieiida,275. QuiaequalemvoluntalcmDei ibid. Ecdesia columbadicla propler caritatem et simpli-
circa redimendosel damnandosexistimant, cuminlerro- citalem,145. SolaE clesiaveram possidetcaritaiem,ifcid.
gaii fuerint cnr non omnessahi Gant, non Inbeat quid SolaEcclesiaveram po=sidetsimplip.italem, ibid. Ecclesiae
res.iondeant,518. Qui sint illi oaines quos Deus vultsal- cremenla ppr oinnesScripluras promissa,559. Eeclesia-
\os fieii, 274. Qui sint illi omnes ex B. Petri \oce inlel- sticaesocietatisun.tas quanlumvaleat, 526.Extraliomiiii-
ligitur, 520.AlioS. Panlilocoo .tpndilur,521. Ctiromnes cam areamquaeest Fcclesianon potest-nisipalea residere,
dicli sinl, tbid. P<'romnesnon semper omne omuinohu- 374. In sola Ecclesiacalholicadalnr et aocpitur remissio'
nianuin gonns inielligit S<ripiura, ibid. Sic omnesquos peccatonim,574. Nonsalvatbaptismalismeritumsi des •
Deue vulisal.os fieri intelligendiut nec aliquempu'emus ecolesiaslicseDdeicarilatisque consorlium,573. Salvatur
sahari po.se nisi voluna e-Dei, uec voluntatem eius in sacramentobajjtismatis,quem usque ati obilnmintra i'c-
aliquo non im.Ieri aut aliquatenus impedri, 519,520. c'esiamtenuil unitas cuiLatis,575. Propter unilatemcom-
Otnnes homines <iuos\itll Dens salvos lieri ideo omnes munionisEcclesia.prodestaliena cohfessio,225^.Cbrislua
diciinliirquia ex omuibtiseligunlur, 491 Voxomni.de- soliEcclesiaeligaudisolvendiquetnbuit potestatemdiceos,
lioiat non sing la generum,. eri genera si.ngnlorum,52 '. Tibidaboclavesregniewioium, cl quo.lcimquelicjaveih'
Familiarisista signilicaliosacris liUeris,ibid. Ergocujtts super lerram, elc, 579.Deus Ecclesia.caihobo.*,in per-
v It mherelur et qitemvullmthtrol n"n fst inlerrogatin, sonabeali Petri, 1g.indiiolvendiqttetnbiiil polestatem,
sed sentenlia. conclusio,cur, 474. Solulur argumpiitum 517. Ligatns est omnisbomoqueni l_cclps;anon solveril,
cortim qui diriint, cur Deus omnrs non facit credere, 379.ExtraEcPle.iamsa.rameulanon prosunlad vilam,sec
cnm .arumnonstt aptid eum. et- scnptum ingeruut moriem, 577. in solaEcclesia calholicacarita»
1Sit, acceptioperso
quod omnes homines vult salvos litri, 282, 285. ^ita coopeiil multiludinempeecalortim,580. Nenionisi in hat;
Cliri=tuss Ivoslieri noluilquibu. nec Patremnec selpsnm et intra catho'icamEcclesiamoperans merceiem ac-
revelavil, .88. Ctirislusquibusdamsiclocutusest i i Evan- cipiolin fulura, 402. Nori"omnesqui"intra Eoclesiamca-
gelio, ul \<rba sua \ellet audiri, nec \ellet intelligi, tholicam bjptizanlur s>intaccepturivitam aeternam,550.
ibid. Dens qui! us suam denegat agnilionemdeuegat el Ciilliolicumnomeu nonsufficilad salutem, 580. In dono
ialutem, 489. linguariimprimisfidebbusconcessoEcclesiaomntbus lin-
Diabo'us| rinceps niuscarumjion quod mnscas creel, guis loculurasignifioabatur,569. QuidquidspcuhfhimEc-
sed quod in iniquis regnet, 450. UniusimpietatisesLr us clesiaeconstilutadalur el recipitur, Drmaverilate datnr et
j_iqnis diaijolnmaut non a Clirislocreamm, aut reconci- rei ipilur, 224. QuomodoEcclesia dividit, 265. Diversi
liaiioniCluisli-crfdalqiandoqne mlicndum, 322. Dia- graJns in Fcclesia, et -in iinoqnoquegradu diversame-
biliis ex conditiojiet on habuil originemcriininls, 172. riia, 558. Inlra catbolicamEcclpsiamm praesenti saeculo
Daamonescre^unt, sed non dibgunt, oiO. Diabolistudium jusli et iniqtiitenenliir admivii sacrameulorumcommu-
esl hominesad supplic.i soeielalemvi-1eliamunitos tra- n one, non uioruni,574. Inlra Ecolesi3msunt iniquus et
here, 565. Fornicjrii, i 'ololaua., adulleri, etc , diabolo jusius, al exlra Eoclesiamnullus jtistus, 574. Arca Dei
li
aperte militaht,172/Diaboltin s; iritales insid.aeo cullio- Ecclesiacatholicaintra quam boniet m sacramenlornni
res sunt, ibid. Diaholus in operibus misericordisef.tcit communioneusque in linems_eoulimiscpntur,550, 531.
supprbiampnllulare,171. Jud't'i,liaeretici,scliismalici,si extra Ecclesiammoriautiir,
. DIOSCCROS h_erelicusanalhemalizalur,2S|. -in ignem aelprnumibunt, 550. Ecclesia civitas est supra
Discreliobonorum attt malorutnspirituumintor SJiri- montomposita,45-Eoclesiacalhobcaomniumbaptizatorum
talia dona numeratnr, 465. eliam haereticorumlegilimamaler, 378. Sicul exlra do-
Dspensatorevangelicusquh, 547. mum ftaabuemosalvttsfuit, sio nec ullusexLraEcclesiam
Dividere. Hocest dividere, ut umisquisquenoverit pro ha-relicus,scbismaiicusaut paganu., 577. Eoclesiaoppn-
congriientialemporisquidomilleredebt-al,qiiidtenere,263.gnaripotest,expngnari uon potesl,534.Quibuslibetviribus
Divjtia..Bonatem[ioraliabeue el male haberi possunt EcclesiamDei qualere nilantur haerelici, subverlere eam
' et rome-mni,155. Hujttsvita. bona hominembealiorem non valebnnt, 45.Ecclesiaideonec seductionedecipitur,
unn reddunt, ibid. Job bealior pauper quamdives, ibid. nec violenlia\incitur, quia inlernaevirginjlalisinlegritale
Lazaiusboa ior it jpaupertalequanidhes epulo in divi- fulcitur, 166. De Ecclesiacalholicahaeresesomnesexie-
liis, ibid. Divespauper i i divitiis,famelicusin siituritalP, runt siout sarmenlainuiiliade vite projecla, 554.
ib d. Divesnonob aliud inexsliiiguibilibusD.unmisardet Elecli cur inaecusabiles,45".
nNi quodLazaropauperi coulinna esurie laboranti nun- Eleemosynaenihil prnsuntiis qui ideo impunese pec-
quam \oIuitsaltem rnicasconviviisui, morLiferapraedittis ca'ecredunl,558. DivitiaeadChrislumpraBmtllend.e, 160.
ini iiiilale largiri, 50". Quinainsunl qui confuluntin vir- De apparatibussublraiii debel quod egenis e\pendatur,
tute el in abmtdaitlia divitiatum glorianlur, 188. Qued ibid. Quidat nondebet se eo cttidat superiorpmexisli-
divitiaseonl_mn,.mus,el de conlemptisnonsuperbiamns; mare, ibid. Sj non omnespossunLiniplerequod Dominus
Jionhominidat jialura, sedgralia.idid. Fiuslra conteniuit aix^endiie qttwpossidelis,l\\v.<i tamenquodadjeeitdiceus,
liUi-iUaics suas. quitioxias -sciaiiiiaetenel m corde^divi- DatsnleemoMinam. omnibusesl possibile, cunciis r h<u
 S3I INDEX OPERUH S. FULGENTlf. .02
esse communp,si adsitbona voluntas,549. Nonomnibus in nobisqurtmodoChristusin virgine,o08.Per fidemCfiri-
vendendarum rerum stiarum ut dent eleemosynammest stusfoimatur in nobis, ibil. Quaeritur homo utquaerat,
virtus, 548. • dum illuniinalur nt credat, 511.In fide tanlumquisque
ELISEUS duplicemspiritumpeliit quamfuil in Elia, 251. cresoit quantumquod verumel sahilareest djscit, 197.In
Eliseusa_qualemse facienscorpori pueri ipsumsuscita- fidep^oficietquiiniliumindubitanterten.ueril,ibid.Calho-
vii, 209. Iica (ides nunquam ntsi tribulatioiiibuset persecutionibus
EMMAHUEL nominequfddemonslretur,75. crevit, 536. Aposlolifldem in se augeri poslulaverunt,
Epiplianiaiuterpretalur manifeslalio, 5 .8. In ipso die cur, 452. Fides qu:imneoessaria, 500. CognilioDei per
quo celebratur Epiphaniaadoraluma magisCbrisltitntra- fidem ab ea"qua. esl sine fideul d (feral,311.Sine fide
ditum tenemusaPalribus, ibid. Diesadoralionismagorum, qua in Deumrr< dimus -ibile est placereDeo,-455.
ore cunctorumfideliumEpiphania\eiierabililer nnncupa- Solamedialoiis lidesabimpos ira liberat, 527. Vera salusnon
tur, ibid. . crit ubi vera lides nnn fuerit, 406.Consoienliabona non
Episcopi oflficium,477. Episcopusdominarinon debet, esl, nisi ubi esl fidesnon ficia,j375. Vitabona veraciter
sed evemplumcunclispielatis esse, ibid. In Ecclesianemo nondicilur si cumrecta fide non cnnjungalur,583. Sola
ponliliceaut episcopopolior, ib.d. Episcopusest eliam cnrdis recta credulilasab aelerna damnationenonliberat
dispensator Dei, 547. Ecelesia.dispeusaioribusquaedam quemmorliferumcum haereticisconsorliumusquead linem
specialiierpraecepitDominus,546.Dispensatoribusliccle- vitaecondemnal,565.Fides el misericorsnperatioin hac
slae specialiter injungilnr sanela. praedicationisofficiur_i, vita necessariasnnt, in altera non erunt,153. Torpere non
ibid. Eccle.siae dispensatoressunt servi illiquos constiluit d"bet fidelisanimusad quaerendumsi quid in sacramento
Dominus super familiamsuatu, ibid. Haereticosrefutare iideisibi cernil ambiguu<», 40B. Conversiosine fide vana
ofliciumepiscopaiisservitulisest, 45. et uulla,500. Sine fidenemo poluitabiuilio mundi usque _
EpistolaeB.ILeonis,281. in fliiema realu peccati tam originalisquam aetua.is ati-
Error Ovisnonsoli corporiascribendns,76. sohi, 529."Bonaevoluntatisimtium in lide consislit,451.
JESAIAS incarnationiset pas.ionisClinsti 133. Nmiaccipiuntiiibaplismosalutemqui non tenenl in cor—
Esau et Jacob figura populi Judaeorumpraedicator,
et pnpnligen- de atque ore fidei ventatem, 218.Cordispurilas esse non
tium, 271. Esau figura uon tantum eorumqui fidemne- poiest, ubi fidxs non est, 21. Inittum vitaesanotaea fide,""
gant, sed eliam porum qui u.que in finem vitaeiu malis 308. Reclafidesin hac vita salus vera, 28 \ Fidem fictam
operibusperseverant,272. Esauyas iia?, Jacob vasmise- Ajiostolus(idemvocatuon secundum rei venUitem,sed-
ripordiie,jViid.In Esauet Jacobagnosceudagratuila boni- seciindumopinion_m,219.Fideshonanonsnuloilsine ope-
tas. et jusla severilas, 271.CircumrisiocarnalisEsau non libtis bon:s585 Fides per operaconsummaiur,309.Fides
profuit,cur, 439. Quidin Esau oderit DPIIS,ibid.Esau in vera qtiodoreditnon nescit,etiamsinondumpt.test videre
carne circumcisusnon est a massa perditiomsexceptus, quodsperal etcredil, 58. Sancti liunc credunt quodah-
ibid. Esau acceptocircumcisionissacramenlorealu pec- quandovisuri sunt, lO.ViMirisuntDeummundocorde qtii
cati originaliscaruit, sed per nequitiam cordis in terreni in eum creduut, 296 Paubis euindem lmbuitfideiSpiri-
hominisvptustate permansit,27J lum quem Moy.es,quemDavid,47.ApudChrislianospene
ideui fidemnolle assererp quod negare, 69. Fidesel bap-
' Essentia Laiine, Graece,M<&,dicilur, 505.
Eucharislia. Curin pane EucharisLiaconficialur, 227. lismiisad saluiemneressana,-52K.'Fideinostra?auclor et
Particepsfit unusquisquecorpors et sanguinisDominici, consummaio-Jesus,309. Iloc Aposlolioracnlum, Corde
etiamsi anlequamillum • comedat et calicembibat credilur adjuslilium, ore aulem,i lc, oumemecolesiaslici,
.de hoc mundoexeal, 227.panem ' pra-dictoris personamnou tanlum fnie>,sed eliamservi-
Eutychesunaniin l.brislonaturarnpraedicavit,256, 562. tii quadamco.nmuiijoneperslringit, 70. Jubenie B. Petro
Eutycheshteretictisanathematizalur,281:Etitychetisiusa- onini [msccnti rationem fidet speique uostrae reJdere,
tiia in Christoutramquenolenlisveram pr__dicarenaluram cessal prorsusuniversa.lamdignitalise^ceptioquamper-
ex nbiationemagorum confiindilur,562. sonae,ibicl.Libera prn fideresponsiocontiimaei-P aul con-
J.\angeIiorumconciliatioin lactu corporisChristia Mag- ul 33
timjpl ttomiuenotari nnn debpt, ibid. Pars est victoris,-
101 <iuandiu qui. sermouenon polcst defendere yerilatem,
'•dalena, elseq.
Exemplapolentium saeculimagnamvim habent, 186, fideb lanientorde devilel enorem, 198.A-sertionisdefe-
187. cttis agnoscitur quando quis'ita lidei alteriusdestruere-
Exploratores.Quidsit exploralores Jesu in S'iperiori- niiiliir regulam, ui credulitaussuaefirmatnnolit [iroferre
hus vel hi inferiuribuscollocare,376, 377. sentenliam,57. NeinoinvitusDdemnegat, ideo omuesqui
F negantitiexcusabilessunt, 354. Pleraque antiquitusnoh
dicla pro temporumcausarumqueopporlunitalibusinve-
FACIKUS quid, 425. niuntur professionifideiinserla, 63. QuomodotractauUiin
, Familiaeregimen, 150. tidealiter senlientes,275.
Faslidiosusuno sermonecatholicossub Honiou^ianorum Figura.. DividitsanctaEcclesiafigurasa veritate, um-
nomine, et Donaiistasimpugnavit,209.Loca-aFasiidioso nrasa corporp, 26..
allatanon unitatem palernaesubstanliaeadimuntFilio,sed . FILIOS Dei. QuodFilius sit Deus aequalisPalri, allissi-
incarnalionemostendunt,347.Fasiidiosusex monachoet mussicut Pater, vila ut Paler el eademfaciatac Paler^
presbytero hasrelicus, 510. A fornicatidnecorporalide- 577elseq. -EqualisPalti Filins quia 6<-mcommutahiliet
duclus est in spirilalem, 558. Fastidinsicasumluget Ful: Klernopalre esi genilus,60. _Eq talisPalri Filius, utluci
gentius, ib'd. Fastidiosusin profanosermoneqnemhabutt, splenior, 98. Pater lu\, et FiSius sp endor Patiis, ibid.
quidquid contra Donatistasdi-v.iide epislolis S. Fulgenlii Fibus ita verus Deusdicttur, ut PaLer Deus verior non.
fet aliorum episcoporumin Sardiniaexsulum ' ad Slepha- ' dicatur, 202. Illud quo dicLumesl Ego sum i ui sum, Filto
niamusurpavit,349. ' convenit,118. Filiu.de Palrp, dies de die, et imadies,.
in
Faligatio fesistendoconcupiscentiis,180. unn. Deus, 555. Quid sit in formaDei esse Fibum
Fauslus Galliarumepisc' de monaslerioLirinensipro- 28". Filius non est niinor Palre, sed aequalisi>atri,Dei, 202.
veclus, 284. ibid.
Ejusscriptacontra praedfeslinatiOnpm, el •Ego Paler et nntttnsumus, non ad "voluniatisconcordiam,
276. Humanoiabori gratiam subjungit, ibid. Quomodoa «ed ad subslanlialemunilatem referei.dum.62. Haecver-
Fulgentioconvictus,ibid. Fulgentii libii septem advers s ba, .QuwcunquePaler facilhmc eadem et Filius, demon-
FaustumRegiensem,ibid. slrant aequalitatemFiiii cum Palre, 1139.filius aequalis
. FELIXepiscop_>s, 286. PaLri tpropler divinitalem, minor propter humaniialem,
FERRAKDUS diaconusEcclesiaeCarfbaginensis,216.Fer- 202. Uecta tides <ledivinitaleFilii Dei, 112.Testimonia
randas frequentissimelegebat Augustinum,258. de Fibi deilate, 538,539, 540.Fiiius Uei et Patrem in se
Fides catholicaqua_,328.Fides dubitationemexcludit, etseinPatre <sse tpslatur, 49. Filius apud Palrem est
151.Fides esl recta credulilas,ex qua omnequod nonest non quomodohospesapudhosptem,sed sicut estin mente
peceatumest, et sine qiia impossibileest placereDeo,402. verbum, in corde cousiliutn,56.In foimayeri Dei nonnisi
l-ides una estiquae vera et non ficta,218.Fides dicenda \erns esse poluit Deus, 20-. Filius aequalier cnm Palre
• non est, ubi veranon est, ibid. Fides vinus est non qualis liotiorandus,quia ex Palris essem a gemlus esi unuscum
in daemonibusinvenitur, sed qualem Peus sanclis snis J'atie Deus, 59. FiliumDei angeli in colis adorant, 65.
donat quos ex impielatejuslificat, 310. Homo naturaliter huo in formaservi posilurnadorare jubentur, ibid. Filius
potest credere, quia datur ei a Deo tit credat, 511.Fnn- soliusPalris ab a_tprno 525. Filiusde nalura Patris
damentumomnium est credere in Dominumgloritecru- esl el,Patri coaelernus,6Filius, 02, G57. Filius non imilalurPa-
ctfixum, 2 82. Fidesa Deo dalur, 9, 282,305. Liberat Chri- trem, nec similiacum eo facit, sed eadem,599.In eo quod
stus hominemnon invpniendofidem,sed dando,505.Fides dixilunum, agnoscitur non ?bud esse Filius quamPater
noii omnibusdntur, 435.Fides quibusdaiur aequalileTnon esl, et in eo quoddi>.it6uui_is.agnoscilurnon ipse Filius
datur, ibid. e.452. QuodDeus non faciat omnes credere, esse qui Pater est, 65.Dei Filiusqua_nampersonaliaha-
liocad secreliora ejus judicia peninet, 317.Sicutnioi.ua beat, quapnamcumPatre el Spiritucommuma,509.Filius
sine operibusfidos,sic omne non e .t ex lide pecct- atitSpiritus nonest aliuda Patre propter es3eruis_unila-
lum _*l,583.Fides, jusli vilaquod esf, l97.Sicforms.turfitles tem, sed alius propler personaadiversilaLem,503. Filius
 INDEX OPERUM S. FULGENTII.
eadem facil qua. Pater non pe. imilationera.sed per na- Fons. In fon.is benedicLione,cur, |iostulelur adventus
tttralem-virlulisatqueoperisunitalem,593. HocP-tris et Spirilussaucli, 286.
Filii demonslrattequahtas,u' quidquidlueril defogationis FOBTO^A-IUS episcopus,269, 277.
vel boiiorilicentiaesimul s t utrique commime,60. Dum Fuga Chrisiiin ./Egyptum,a00.
Filiusa Patris tcqualilale disceruittir, magis Palri quam FULGEMICS variasoccupationesinvituslolerabal, 3. Mo-
Fil o delraliilur,ibidi InjuriaPjtri inferturab his qui mi- nimjiscrebrishtterisFulgonliiresponsnmeHlagitavil,ibid.
noremFiliumasseruul,64 lmo tiivinp_iatura_ conmmela Fulgeiitii in docendohuiniblasac modeslia,5. Fulgentii
esl si Paler Filiumgeneranslion potut essein Filioquan- amorerga \erilalis cupidos, 5. Fulgei.tii hbri de Verit.
lus permanelin seipso, ibid. F.lii Dei injuriai.i Palrem praed.et grat., 275, 270.
reduudat,43. Hajcverba,E. domuiJudm miserebor,elsal- Funiculusroocineusin feneslr.aRaabappensusquidno-
vaboeosin DominoUeosuo,_~ilii diviinialemprobaut,199. ,tel, 577. Quinam funiculumcocctneuuiper fenestramdo-
ArianisicDeumPatrem Dominumomnium esse crintir- "mussuaBsuspensumhabeant, j&id.
ui nt, uf ei diviuiuiem Filii tanquam minorisDei subju- . Ftiluri noit potest habere voeabulum,,quod praesenlii -
g re contendant,199.Filius e\ substamiaPatris, non ex appelljtiouenon sil quandoqueceiiseiitliim,442
viluntale natus, nec ex nihilo, nec ex aliquo'alio, 58. _G
Deus e..l qui per semelipsumjuraL,qui populumsuuin
salvat,qui juste judicat, cui flectilur omnegenu eta qno GALLI_E nobilitis, ICO.
cuiqueest retributioreddendafaotorum:isle aulemFilius Gallinacreata ut relicialurhomoinfirriuis,450.
est,67.FtIio Dei adversanturqui Patrem inipso, et ip_,um nalioue Gallorumobjecllonesad opusj.. Augustinide Ptaedestf-
in fatre per unitatetnnaluralemdenegaut esse, 91.Ge-. sjncLorum,26. Kesjionsto1'rospeii, ibid.
ueratio Filiinon sej afalionem nionslravit, spd errorem GELAS;I papasdoclrina de duabus Uirisfi naturis,243,
eonfus'onisexclusit,91. Veram Filii nalivilalenidaltim 214.
esl agnoscere, licet non sit daum qualiter nalus fuent Gemere. Quomolo gemere aut poslularedicalurSpiri-
enarrare, 55. UbicunquedivinaFtlii nalivil..sd mnusra- tussauotus, 58i. Cbnstuspro nobisorat, nec gemit, 586.
lnr,noiidicilurquandonatussil, sed ante semperponitnr, GcneratioFilii Dei inenarrabIis, non latnenignorabths,
ut quidquidhoiiio.nL.iiialisaete.iiilatisquecogiLarevolue- 53. Dninam generaiionein-digiiecogubscimuscum el ve-
ril, anle omne quod cogilalionecoacipitur,Filii semper ram generalionomdicimtis,et inenarrabilem praedicamus,
naiivitascogiletur,55. Deum non ila solumFihumaceijii- 55. SoliusPalris csl
propria generalio, 245.
mus ttt ab eoPalremet Spirilum sanclumspparemus,67. Geuilum nonidem quod crealum, 35.
Genitiuomenuoriestdivinilalis in Fibo, sed nalivilali-.i.i Gladiusacutusutraque[lartedeore Jesu procedensSpi-
Deo, 115. Non potest fotum nosseFiliumqui loluiiinon ^ilus sanclus,525.
noverilPalrem, 230.FibtisPalri coa.lP.nus,Paliis virtus Glcria Palri, et Fiiio, el Spirittd sattcto in liymuiset
el inanns,91.Nec Filium siia nali i as praecessit,608. In psalmis,642.fjna gluria djlur Trinitali, ibid. et seq. In
principioEvang.secundurnJoari.senipileriiilas,immensi- Apoealyp.ab angelisel setiioribus, 645et seq. Gloria bu-
tas et natura Fibi monstralur ubi dicitur, In prvici- jus vilaespes est-futuraegloriae,15. Iii divuiisnonquae-
pio, elc, 92.Filiusesl aller a Palrein persona, non alttts Tendagloria, 1..8.
iii naiura,532. Primam nalivitatemFilii Dei nullatenus Glorilicatiosaiutorum, donorumesl perfeclissimum,15.
praecessita.lernilasPatris, 205. Quoddiciturde Unigenilo Donumperfoelumoranibusdahdumiu glorilicalione,ibtd.
Deo, eliamdp ejus divimlau.praedicalur,245. In hucqtiod Gloiilicjreest gloriosnmfacere, ibid. VeramjusLi.iamnisi
per Verb_.mDeusPater oinnia fecit, os.enditur qtiiahoc juslificatusn_n habPt, veram glorjiamnisi glbrifica'usnou
Verbunigenml ipse, nm fecit, 552. Filius dicilurPaire . habet, ibid.Relnbutio gloriaemisericordiad.cilur in Scri-
tinnor pie quideinsi altendalnr uatura humana, impie.si pturis, 9. Gloria;re ributioomnemerittimdala. a Deo bo-
divina, 547. ImmutabilisFilius sicut Pater, 11_. Moiio naevolutilatiaet operationisiiTco.iiparjbiliier-excedit, ibid.
localisFilii Deidivinitatinon -.ine*a.lerua_ saluli-> . Deus in glorificalione sanclorum praeschit gratit suaa
dio ass gnalur, 72. Fihus Dei mortuusdicitur ctdispen- resur- opera,"10.Donumgloriaea Deo, 13. Cur graliaeopus glo- -
rexisse propler uuiialem personaeDei el houiinis, 158. rilicatio,9. QuomodoDeus_d gforiamfaciathomuiesper-
FiliusTlei ubique semper per poleiiliametdiviuiiatem, venire,7.
secundumgrat>aminmunduinvent cum pereunli mundo Graliaquid, 9. In Script. misericordianominalur,ibid.
subventt,105.Filiusessentialiternalusde Palre es.eutiali- Gralie exemplum ra animaet carne, 312. 0ratio"S. Ba-
ter conceplus'natusquede Virgine, 524.Fihus sine dimi- silii Caesariensisepiscopiad graliaecoiiimendaLio.ieni, 285.
nulionedeilatishomofaclus, 509.In eo FiliusDei dicitur Gr3liagraluitumDei donumest, 430.Graliagratis ita da-
in muudumvenisse,in quo iormam_ervicogn scilurticce- lur iddignis,ul ipsa et exordiumet pro.ectumbonae\olun-
pisse, 410.Filiuspersonambominisuonaccepit.sednaiu- lalis operetur, 287.Non est graiiaj donatb velut si quis
ram, 412. SolusFiliuscanieminduit,416.Filius de malre acceplopignore del pecuniam,275. Non quia \oIuimus
perlectus homogenitus, sicut de Palre perfeetus Deus, gratiam accepimus,_seduecdum volenlibusnobis giatia
524.SolusFiliusincarnaluset pro nobis morluus, 414. . dala est, 452.In traclandagratia sanctorum'Patrum qui
Divinilas iu FilioDei el linmanitasuiraqueperfecla, 13. de ea Iocutisunt sentenliis adhaerealqui parliceps viiau
Filiussolus pro i.obisservilemformamaccepit,et insepa- aelernasDeridesideial, 472. QuidRomanaEcclestas^nliat
rabilNa Paire el Spiritu permanit, 417.SolusDei Filius de graiiaapud Auguslinumlegilur, 275. Graiia non nisi
earnem suscepit, 414. Nonfuit locus anteriorFilio Deiin humi'ibusgratisdalur, 175.Gtaliasiculnisihumilibusnou
quo na.cerettir, 96. Deus per Filiumomniafecit, 119, djtur, ita humlis homoesse non polesl nisi de.ur, ibid.
524.El ipse cnm Pa re et Spirilu sanclolegem dedit,524. Deumsicut humililerlaudare debemuscum graliam do~
Beconcilialisumusper solumFibum, sed non soli Filio, nat, sic nemoju-te potestaocusarecum denegat, 446.Con-
-510.SolusFiliuscumhominibusconversatusel iradilus, siliunTvolun^ai.s Dei quogratiiilammisericordiampraero-
415.FiliusDei faclushomoul nos liliiDei esserous,293, gat miseroatil debiam jtislitiamrependit injuslo non est
412. FiliusDeinaluraenosliaeparticeps esse debuit, 413. . injuslum,sed occullum,7. Firmiler lenendum uullamfa-
FilitisDei quia so'ns nalus esl de solus nascipoluit cultateminesse posse bonaevoluntatisaut operis,'nisi id
de Virgine,415. Filiustradiditse Patre,
el.lradiluse_l,414.Se- Deus gratuilo miserationismunere conluleril, 161. Non
cundumnaturamhumanamDei Filiushumihatus et exal- . omniatjuaehabere po-sumus-ex nobis habere possumus,
tatus est, 412.-Fuerunt tempoie Fulgenliiqui divinitatem . 512.Christumdileolurusnemofuil nisi quem Chnsli gralia
iiassamiuisseassererent; liorumimpietasmajorquam-nii- praevenent, 176.Graliaut eligalurprius ebgi ,"^450. Pra;-
lilum Chrislilatus perforanlium,111, 112. Palrem Fihus venienlisgralis necessitas,507,508. Inilimnnon exvpe-
ilarevelat.uldil_gerefac.at, 456.El Pater Filium elFihiis ciat humanaavoluulalis,275. IVajparanda\olunlas el dan-
seipsum suscitavit, 158. Filius solusah impiisseeundum da in Scriplurispromillitur,7. Non exspeclalhominisyo
carnemvidelur, a juslis secuudumdeilalemtota Trinilas luriialemtit eambotiam faciat, 318. Exemplumin Paulo,
videbiturel cognoscetur,236. ibid, Probatur ex p'salmo,Et dixi, Nttnc cwpi,elc, ibid.
FiliiDei. MultifiliiDei sunl ex gralia, unns ex natura, Cui non dalur neccsseest ul sormoufiei repugnet aut
114.Necessitasdislinctionisinter gralla Filium Dei esse opere, 270. Omneopu^quoda nobisin Deo fil Deusin no-
et nalura, 50. ... , bis facit,8. Adjutoriumdmnaagratiaj, quamvisjani habi-
Filiorumeducatio.Heli reprobalusquiain filioscompe- lum, huinilher esL sine intermissioneposceudum, 174.
lenli se\eritate non animadvertit,150.Fiiiiin disciplina . .Susceplio et desideiiuni gr.iliae qpus ipsius est .graliae,
et correptioneDomininulriendi, ibid. Pare tum erga fi- "450.ManjfesLalio illa quacognoveriiiitDeum qui cognilum
lios negligenliaseverissimejudicanda,tbid.Fihis permit- . non dilexeriiril,gratiam non habiiil qua Deus sic cogno-
tendanon esl luxuriosa\ita aul impudica,sed castaeim- scilur ut ameltir, 457. Omnissapienliahninanaementisad
ponendj vita.formula,-ibid . inlelligintiamdivmaepra.dicatioiisinvalida,nisi Deus qui
Fiagitiumquid, 425. doeet exterius per Iiomineinloqtienleiii, per seipsum in-
terius docens illuniiuet atque adjumt audientem, 456.
Fletus jiumiliumcarnaliscoiicupiscentiae inlerilus,179. Sermo divinus frus'ra extcrioribus auribus sonjt, nisi
Flendumin hac vila, ibid. Deus spirilali muncre audilumhominis'inleriorisaperui,
 439o LNDEXOPERUM S. FULGENTII. 99G
~5irj.Genlesqua.i.aluralilcreaqua.le-;is sunt faciuntChri- Deus in nobis oppralur ut veiimus et ut faciamus',451.
stiani sunl grjtia ad.uli, non iniidples,51., 517. Diaboli Quod gralia susoipaltir ab homfneipsiusgratia.opusea,
la jueos-nemopolesLproprtis viribusevadere, nisi quem 43J. Exgralia esl uonso'um vitalionaq aedatur juslilicj-
Deus gralia SUJper Jesum Clins.uindignatus fueril bbe- tis, sed eLvila a_.ernaqtiasdalur glo i'icatis, 8. Mors pec-
raro, 179.Sicutomuia1ona uonnisiDeo largienteacipi- cati slfpeudiu.n,vita vero aeterua,gralia est, cur, ibid. a
mtis, sio.omiiia quaeaccipimu. uounisiDeo cuslodiente 9. Deusiu rptrihulione mercpdis astemaedoi-atgraliam
seivjmus, 4^2. Numquaiubouto congruacustoJia servat digno, 7. Eadfinest 0|)eraliogratie, quaemeritumhoiui-
cor suum, nisi fueiit ipsttmcor Deo cuslorhenteservalum, nis bonumpl iuiliaLad justiliam, et consuimn.ital glo-
471. Graiianiillalenus agnnscilurni.i Jplur, 270. A Det riam, ibid. Quod c.plesle reg uui abi.iino mundisit tle-
gtatiasermo bontis eL opus bonuin, ibid. GraLiaab eis ctis praepar.ilum g atiaeopus est, 8. GraLiaquandopraeve-
ag.tioscilurquibi.sdamr, quibus vero noii datur ignoraLitr,
ibid. Patruni__enl"iili_3 de milio, profeetu et consiiinma- ni.il,qiuudo subsequatur,468.11otuiiiesDoi graliaa ser-
vitute ul hbera\il, 407. Gratiaebeuefi.iumesl
lioiie operanus m uobisgralij., 472.Ul de.tdereinusadju- hoiniiiisprseveiilaniel adjuvandjinvirtule diviuaulsemppr meus
l.riuiu grutiaa, boc q sum quoque opus esl grjliae, 188. cngitet, 171. Vooalio,jusliDcatio,glorificatioab uno Deo,
Non poLe.lquisquambomi.iuin,si\« ad cogilan.lum,sive 15.Tamparvtilnrumquam hominumlMlionpuleiiliumvo-
ad operanduinquodeunqueboniiiiiessc Uoneus, nisitue- luni.tes so!aDei misiralio convertit,474.Glonaeretribu-
rilmunere gra'.uiio
1 diviuaeopilulalionisadjulus,178 Lau- tio cur gratiadicilur, 9. Nonpolest delicete quemdigna-
dandus Deus iu ulroque, sive cumnos ad se quaerciidum tus fuetit Doiiiiiiuscustodire, 161.Gralia pra_seulisvitajin
d jrmientes exsuscitJt, sivecuui se in\ en euJuin nobis futuri sseculiremnneralionegratiapermanet,9. GratiaDei
quaerenlibusdoiia',4. SuUalenusiuvenilurnisi ipse nos vita aeternaab Apostolodicitur, cui', 485. Pev graliim
e.citel ul quaeratur,i&td.Gratinn upmopo est pjsccre Dei lil ut plures homines uno uounne numupenlur, 233.
nisi v.lil, sed nisi m eo Deus ipsainvoliiiiLaleiii opereli.r, Obelietis\olunias Virgiuiset oonceptioS.dvalorisex gra-
vclle nullalenus polerit, 188. Sulus Deus polest in acci- "lia,508. Gratiaeauxiliisnon abutendumad desidiam, se.i
piente custodile quoi dederil, 178.Ad cogitiliouemDei operandumad s.lutem, 46). Per soll citudineuj f.a.ernae
necessume&texem^lumet audliuin, 89. Qu)d det ut ju- sjlutis, giatia dernonsTaluretauge ur jnnnb s, 269. Dum
dicta ejus observemuset fa.iamusperLnet ad bona.opera- gralia aut liberuin arbitrium defendilur,ua seivari debet
tionis elfecium,7, 8. Creaturaruiuperseverantia in bo 10 riiser.tio, ul neulrumlollatallerutriusdefeiisio,439. Qtto-
ot iiicremeniumgrjtise opus, 188.I.i damnatisSalvJtons modoconvemalliberumatbilriuin et praecepLumcumgra-
gratia cbirographumnon delevii quo sibi eos deceplons l a Dei, 275,274.GraLiaDoi iiberurna bilriumnon aufer-
nequiliasubdidit, 449. AdjutorioDei desislenle non.pos- ttir, s.e..lhberatur, 283. Digne utrum [ue teuetur, si ili et
ittmus aliquidboiuvelleseu fa.ere, I61.-Cursusquo curri- soh Dei misericoriliasalvari homiiiein, nec lamen nisi la-
mus ad Deumviribusnostristionpoiestas.ignan, cur, 183. boraveiit salvutness,eposs , si recius oido dhina. ser\c-
Nisiille donelesuriem qni de co_lodesceiiditel se a/isa- lur n isencordi-eet \oluiit.ilishtniiana_,ut illa praeveniai,
lijndos esurientes dedil, non pcssumuscoelestem[ialem hj_esequalur, 275. QuomodoAposlolusulrumque jungat
esurire, 4. A damna.ionenemosolvilurnisi gralia redem- et prsecepladari hominiut veiit H operelur, et Deum
ploris, 232,De illo quoddicturnesi, Faciam ul facialis, utruuiqueoperari in homi.ie.ibid. Jubel De.s hominiut
12. Fieri non polest ut gratiam quis iue aecipiat et opera velit, sed operatur el velie, jubel ut t_ci.il, sed Deus in
graliaeipsa gratia in se operanle non facial, 485. Cogno- eo operalur el facere, ibid. Per gr.iti.m huiianum arbi-
sceut-S Deun graliis no:i egeruul, quia gratiamnon as- triumiion aufertur, sedsanatur, 509 De hisqui dicunt,
ceperuut, 457.TotumDeoiribueudumeliamquodnoslrum mouniesLreole crederp, Dei^iulemgratiaeadjuvare, 505.
esse dicmius,12.Gratia auiplius iufuuditurcum posceuti- Laboretusuum deuet quisque graLiaedepuLarenon sibi,
busdalur, 181 Gra_iaiion_orniiibusdalur, 272. Et quibus 470. Nemoquod quserp.usinvetiiat, peteiis accipiat,e.c ,
datur non aet[ualiierdatur, ibid. Sancli Paires cognove- debet sttis vinbus assignarep-tendi, qua_rendi,pulsJiitii,
runt, eoguo-cendumquelibris etepistolisreliquerunt,gra- etc, studium, 471.Hoem 1'aulogratta operabaluruLnec
tiamDei nonommbtisboinmibusgeneialitcr djn, 450 de .ciendoforet torpidus, nee superbiendotpsi gratiaees-
•Graliapar\ulisreveljla,sapienLibusabscoiidiLa,non ontni- sel ingralus, ibid. QuodPaulus laborajerit graliajin sa
bus dalur, 456.Dei est graliamquibus vult <t qujntum operantis opusfuit, 470.
vull i i merenlibushomiiubusIargiri, 459.Non oinnibus Gralia.seiiipp.rDeo 3gend_e,181.QuoTiodo
el
gralia dalur, quibus daturnonomnibus aequaliterdjtur, mus Patri et iilio, el Patri per Filiiim,642.graiias agi-
Ulrunrqi.e
431, 452.Gialiaqu.tsjlvamurpra_cede'iiibnnomeritonou faciendumin sautlis eloquiislnveniiiius,6*2, 645.Sic ne-
da ur, neenisi malo-meiitodeiiega_ur,437.NonesLcun- ce,se es gratias agere s;cut uos graliam certum est acee-
clorum nasci per graliamsicut [ er naluram,409. Pcrversi pisse, 645, 644.
de gralia jusie deuegaLainjustequeruiilur, 474,473.Sau- Gulaedelectamentafomeslib 171.Deumsibi veu-
clis m.ijor graiia et valeuliur datur quamquaedata' est Irem faciu.itqui gulse-.erviunt,dmis, 220.
Adamo, 494. Tanta est gralia iu uiioquo.juequi accipit
quanlam Deui grjltuta mUer&uone cordt aecipieniisin- H
fundiL,450. Primus homo lubuit graliain qua possel iu HABIIANT in nobisPater, Fiiius el Spiri'us sanclus,108,'
"recliludine pprseverare nutab si
ca discedere vellet, 492. 109.Hajchabitaliolocahsnon esl, ibid.
Paulusiu menle habuil grjtiaefoitiludiiieiii,in carnearbi- , H-_redilati<; noslia. pignusSpiriLussanclus, 55.
tni itifirmilalem,ibid Graln quaui Deus vasismisericor- Haerelieifidelesdici nou debent,221. Pnvaii lumine
diie gratis donat, ab illuiiiinalionecordi-iinci.iil,450.Gra- veritatis, illis se propositionibusverilaiem superaluros
U33operalio, 498.Grjtta Dei hjc ag.t ut ex m,ilisfaciat arbilrantur, quibusipsi buperanlur,27. Haeretioorumpro-
honos, 455.GraliiBpw-venieiiliseLsubseqlenlis effeclus, prium esl ab auotoresuo denornmari,553. HajreLiciezr-
468, 46). Deus in hae vita per misericordijin gralis jusli- nales sunt el animales,555. Ideospiritaliumincapaces,
iicandoprajvenitquosinalteraviu perjustiliam gloriticare ibid. Sua mahlia excaecantur,28. ApudhaerelicosSpirilus
disponl, 516. Pfimo incho.it iu itomuie voluinatembo- sancli gralia nou e-t, nec eorum sacrilicia, quaudiutaies
DJIO,7. Adjuvil iaclioaiamut bo:iasit, etmalim superare suni Deo placent. 58. FalsumDeumsub nomineveri Doi
coucupiscentiampossit,ibid.Facitdeniqueutcoricupiscen- adorani, 221. AriJni[et alii] haereliciin hoc dolendi quod
liam babere non possit,ibid.Graliaeexordiumin sola coi'- Seripturaslegunt, nec inlelligt.nt,332. Apud haerelicos
dis illiiiiiiiiatiorieconsistii,454.Malegraiia volunlatiposl- nonest ver.las,sed ficliofidei,ideo^ue neccanlas de corde
ponimr, ..OliGraliaDei pra_vemtel subsequitur liberum puro, 218.-H_ereliciox iiob.sexiss» dicuntur,"nec lamen-
aibitrium, 466. Gralia prauvenl impium ul juslus fial, ex nobisfuiSip.,329 NonbeneJicunluri.i semineAbrahae,
pra_\enit elistnn ul surgaL,subsequiturju ,lum ne Datim- ibid. Facli sunt liliidiaboh, uon fiiii Dei, ibid. Tunicam
ptus, subsequilur ele\alum ne cadal, 9. Pr__vei.itDeus ChnsLiquaeinconsulilisest, quae est Ecclesia, scindere
iien soium dileclione qua dingii, sed etiam dilectione niluntur, ibid. Extra vineamoperanturqui m ha_resib>-
quaugratis ut diligauir infundit, 176. Eadem gratia iii noru ii operumstudiumgerunt, 402. Variaahaereticorum
majoribussalvandisoperalur bonaevolunUlisinitia qua_in sectae,535.
parvultssine voluutateoperatur salvaLtonis effectum,519. Hieronymus.Sancli Hieronymi secuiidumhebraicam
yonamvoluilalem l.oniiiis non exspectal Detts, sed ip.e veriiatera iranslalio, 165.
eam Uibuil, 348.Parvuiorumqui salvaiiturexoinpo pro- Homicidium.Quidilif_.itIniquilatemmagishomicidaest
battir, tbid. Gratia non ob aliud dalur, nisi ut bonam \o- quamqui oJit fratrem, 589.
lunlalemiu liomuieprimilusoperetur, 430.GraLiael prae- Homoaniinalrationale mortale, 230. Ex se hahet iufi-
venit eLsub.sejuiturvoluuiaien, 431. Per graluitaingra- -delitatem,uon lidem,452.Homiiienulla crealurain terris
lijni non solum oi'iginalis_eiactuabsculpadeletur, sed et digniorDeo inveniri potest, 575. Homofacmsesl ad ima-
fjcultass.meLas c»tj talionisamissi in pritnohomine repa- gineni non unittsta ltutn personaed.v nas, ^.ed lotiusTii-
ratur 299."Gj'atiahoiiiiusvoluulatemb nairtnou uiveuit, iiitalis, 601. Homopater boiiiinemfiliumtempore [inece-
scd laoil, 450.1-Oiiam volmitalemgra.ia non uiveniL,sed dil, quia ipse quoque esse lemporaliiereo/pii, 216. In
operatur hi.iomiiie,320.Quod'Deusdotcornovutnutam- omineinveuiturnaluras separatio sine separalioueper-
bulemus in eo, perlinel ad lonae volunt hrlium, 7." sonae.non conlra, 230. Hoiuoante peccatujuquilis, 433.
lis
D97 INDEX OPEIUJMS. FULGENTIf. 998
Condilioliomiuisanle kpsuni, 515. ConJiliohominispo=t Yirgine, 239. Probalurleslim. Scnpt., ibid.CaroChrisli
lapsnm,514. Deus unigoniius humanamnaluraintantum siue iltviiiii.iicnou est concepta.323.Nechomosiue Deo,
lilexil, uteaminnonsoluma potestale inili ang, li liberaret, nec Doussine homineronceptus est, 292. Creatusesl iu
verum eliam seipsosuper omnesbonos angelos in Pa- Virgine et dp Virgiuequi stbideini qua et iu qua crparelur
tris dexlracollocarel,554.Quidesl auod dicilur, Sccundus creaveral geni.ricem,289. Null inleivalluminter con-
homode cmlo cceleslis,121. Per primt hominis culpam cepiaeoarnisiiiitium et concipiendae ti.ajeslalisadveutum,
caepitdiabolus homini doininai i, per seoundiiiomims gra- 290. De Virginis carno. acccpit non peccaii soideni, sed
liam coepit ab homiue su[ierari, 534. Hoiuo grandibus natura3 integram ventatem, 292'.Verbani carnPm con-
ominalur,^et a vilissimispunucibuslur- cpptamnonaccepit,2_l.'Ha_reliciinhab
quadrupedibusdHomoiu tationeinlilii Dei
balur, cur,42l. se debet quaerereaccusatiotiem, pro iucarnalionecredebaul,et prounilate et composilioie
deleiisiiuiemetjudiciumsuum, 575. Ad veleremhomiiient iuoperationem,279.B.Virgo nonh'imanismerilts, sedDei
perlinent nonsolumqui ignorantDeum, sed etiatu lllide dignationeDeumcoticipere et parere promeruil,292,295.
quibusdicILAposl.: Conrtlenlurse noise Deum,faclh au- Quiaoiiiiiosliominesex coilu maris et feuiinaeu.scentes
lemneganl,275. ipsius conceplioiiis exordium babenl or ginalis peccali
6-,;,», GraecequidLatine son l sani_toFulgenlio,5.5. contagibiiepo.lutum,ioeoChrislushumanamnaluramsibi
No i halielurin Scripluiis,dicitur tatnenadversusSabel- diguattisest unire ubi eamdiabolussuaepaiti domi.ioque
lium, 63. Dicilur propter eos qui separare nilebaiitur consueveraLvindicare,2J0. Verbum sic carnem accepit
Unigenilnma substanliagenitoris,iiiid.in hocnomin non ut caro fa_tuinsu, 291. UnlgpmlusDeusin ea carne-qua
souumdicturi cunsideraredebemus, sed sensum,nec at- faclusesl homono.i rcspuit bumaiiaeconceptionisiiliiia,
tendere novitatemveibi, sed virlulem iutetligere sacra- cu.iiin eademcaiue Deus ipse immorla.isperntanenshu-
menli, ibicl. In hocvocabulosonusdecem a quibusdanialteudi- uianaem'>rlnhtalisesset passurusextroma,290. Sicutper
lur, ibid. Patres Nicas.iiIrecenli et oolo 6n_v«.v muiieremde viro sumptampeecaUimiutraviliu niuiidum,
juxla evangelicamverilatem conlecerunt,535. ita per virumde nitiliere sumptum salus hominibustlala,
Homousrjniab Arianiscatbolicidicebattlur,209,540. 50_. In Inearnattonenec divinitasniulala iu carnem, nec
Hora.ClirisLihora erat noncoaclitiaemorlis,sed volun- viot-sim,251. Verbumcaro faclumcaro esse coopit, sed
laria. passiouls,265. In illis horis quibus \ocali sunl ope- Verbum esse non deslitil, 287. ChrUtus factusest quod
rarii, cognoscuulurmundi bujus aetali-s,quibus Deus ad fecit, 118. ibid. Deushomo.acliis esl nbsque sui mulalione,
opusbouiimvooatiLquos ad se graluita justificalionecon- 116, Non magis*cum lemporaliter co.iceptus est
vertit, 401.In hachorarunidiversilalenon iucongruepos- CuristusdivinitalUsuteslatum ainisil,quamcummo-luus
stunusuuiuscnjusquehomiuisaeialesaccipere,194. est, 291.Vcrbunianlequam caro fierel nonerjt t.hristus,
HURMISDAS sum. Pont. Ejus leslim. de libris Augusliiii, 295. Per exinanilionemnon esl eredenda amissa aut
274. diminula aequalilaspaleriiaediviuislis in Christo,288.
Humilitasel mansueludononhabentur ni_ia Deoacoi- Ex aiicila natus est servus qui ex Patre generatus est
piantur, 465. Deusdonatper gratiamut accipienshumilis Dominus, 55. JNalivilasCiiristiin caine causa spiiilalis
fiat,15. Augmenlumhunulitatis,gr.iliaeauginentuinest, nalivitalisnoslra.,295.ChrisUts ex _olaYirginenalus,
c ur
189.DeusgraliamdandononmveniLhuiniles,s.-dfarii, 15. 508. Mariagen il in tempore quem Pater ex aeternilate,
Humiliumflelus, iuagnusest eoiioupisceiilia.crualis in- ibid. SoliusUnigenitiDei proptia est utraque nalhitas,
terilus, 179. Cbrislusignpinveuit177. mittere in lerram ut 408. Vcra lidesde nativilate Pihi aeterna_et temporali,
omne superbiaagermen exural, Raiionaliscreatura 301, 505. Ltraque nativttas mitiosymboli inniiilur, 654.
elalionefithumiiis, humililalesublimis,15. Facit cordis NontotaTriuita, carnemsumpsit, sed bolaFilii persona,
bumililasut Deo assignemusqnaj nobis ejuspietasdo.iat, quia duplex mansit in eo nalura, 35'). Nec confusaest
liobis impulemusin quibus ouiunoslra inlirmilasexacer- ulraque, UPCaIterutra'consitmpla,550, 551. Incarnatiouis
bal, 177. Morluiquorura est absconduavita cuin Cbrislo verius unde ostendatur,547, 348. Solus Filius arnetn
in Deo, humiles suut et pauperes spiritu ih hoc saeculo, induit, 415. Non Pater, 408,415, 415. Tnnitas carnem
187.-Humilesnonstrat qui mtiniiumdiligunt,vel qui qtiotl uon assumpsit,409. Filio non-est communisnuluraehu-
illum conlemnuiithoc viribus s is asjgnant, 187, 188. manaeassuniptiocum Patrc et Spititu sancto,qma uon
Perfeetamhumilitaiemin boc coipore oonslituiiDei jus- est communispersoua, 535. Decebal solumFiliiun nas-i
siouibusuon redditmis,181. Tune eril in nobisvera per- tle VJrgine,ilid- HumauilalemChristinonsicnt tola Tri-
feca et excelsahumilitas, cum cl in carnc cl in menie nitas fecil,sic lo:a susceiil, 532, 655. Nou Trimlas nec
nostra nul'a remanserit prava cupiditas,181. Exemplo Pater aut Spiritus, sed sjlus Filius ino.arnatusest, 296. Et
Aposiohnon aliis, sed sibi ipsi debel se homocomp.irare, passus esL,iliirf. Resurrexit et in cnelumascendil,ibicl.
174. Crealuraralionaliscum supra se non sil, lotamse Paler solusFilium genuit, sed nou soltis fecit, _!47,547.
vesligare non polest, ttt eo magisaduiiranssupernaem'i- Sicul in menle sola cogi aiio corporeamvocem accipit,
nitatis maguiiudinem,solo se ad cogniiiouemAlussinii sic iu Truiitats solumVerbumPauis naturamliumanaiu
hunuliialis ascensu respicerel provehi, a quo superbae accepil, 554. Qui unam naturam incarnatamdicunLnon
cogilalioiiiscasu quondammeruil segregari, 8J. Jncou- evadunLsignificaLioiiem duarum, 144. Deus Verbum ac-
speclu judicis misericordiset jusli uon est accepla su- cepit naluramhoniiu s, uon p"rs.)uam,523. Tola I riuitas
perba iaclalio bonorum operum, sed humilis confessio carnem suscipere non pomil, 413. Veibum humanamna-
peccalorum,175. luram assumpsii,non personam,291. Dei Filius carnom
Hypocril-esuperbi mente, 172. Ab bypccrilisiniquilas suscepit in uniiatcni| ersons, non in unitjtem iiatur.T,
calluie gerilur ul humanis oblulibus juslilia fallaciler 550. Filii Dei exinanitio humanitalisesl acct.piio,115.
ostendatur,172. UnaVerbi el c-rnis onceplio,no« ui ulraque natura una
I lierel, sed ex utraquo uniusJesu Ch:isli quaesemper erat
personaconstarel,633. Id,'in Chris'usDeuset liomomor-
Ignoranlii.Quantumignoratia peccatiminuilur,tanlum le.n suscepitjiumanilaie,et mortem divtnilatedest uxit,
realus [leccatois augelur, 504. 1'eccataper ignoraiiliain 97. Per myslerium incarnationisjusliLia,vila, salus, et
cominiliunturqua_ sine conversionecordis uon remil- liberlasdonataboiuinibus,406.Cuinuua nalura Dei Verbi
luulur- 570. Pauli peccantis ignoraulia docel ne quis incarnalad cilur, dua. naluraBunilaesignilicantur,278.
sibi in peccalorumperpelratione de ignorantia blandia- Post incj-iialioiiem uon est facta quaternitas iu Tri-
tur, 570. % ui'aie, 280. In sacramento incarnationisreelae imelii-
Illusiones. Anima illusiobibusimpletiir cum concupi- geulia^ lines inveniunlur,417. Canonicortimvolumiiniui
«ceutiarumcarnaliumfrequentiteutalionecoucutitur,179. auclorilas sunul et palernorumdiclorumdoctrma alque
lmagoDei in honnnequid sil, 61el seq. inslitutioad IncariiattoiiisDoniinicaemYsteriumcompro--
in
Imitatioinvenilurlantum disparibusaut inaequalibus, bandum,287. Chrislusfaclusest homottl qttidquid m ho-
599. mine creaveral inlegrum, in se totiimredinlegrarel as-
Imperalorvas in gloriam si in recla fide sancle vivat, sumptum,292.l.niis <t idemDeiFiliustemporaluernatus
et cuimenregia. dignitalissancbt religionistibjicial,477. " et..empiternus,Io.alisel iuiinensus,absens co_!o,el dese-
lmperatoreCbrislianonemoin sa_culocelsior,ibid. rens terram, nec tamen ccelumdeserens, nec terram
Impielas,tjuid, 572. Impius omnis iuiquus, noiivicis- dimitlens, 107. Nonideo in Patre, Fiho olSpir.lu simto
sim, 375. [mtaudaesl communiohumaiia.susceptionispassionisaut
Incarnatio. Quomodocongrua fuil Christi incarnatio mortis,quia eisi est unatrium natura,non esl u.ia per_,ona,
humanaesaiulireparandae,501.Naturahumananullalenus 245. CbrisLusinoarnalus l.ipisoffensioiiis,72. liicaruatio
ad aiiterenJum peccatum mundi siifiiciensalqin. idonea Fihi Dei caeciiatiset illuminations occasio,75. Incaina-
fieret, uisi in unionemYerbi Dei transiret, 291. Homo lionemnoncredere aut malecredere origo miillaruinliae-
reparare nequivithotniuemcum ipse alkna. opisiudif_e- reseum, 72.
ret, 89. Nec angelus poluit hominem reparare, cujus Infaiiiiuinsine baptismatemori.mliumpo.na, 502, 319.
natura cadendimobilitalefuit obslriota,ibid. VirgoDeum Deus cn.delis non est in damuandisinlantibiis quilius
Veibumsecundumcarneni concei_t el peperit, 291. Ver- baptismatisbeneficiumnon tributl,sicut injuslusnon est in
hum non solumiu Virgiue carofaciumcst, sed eiiamJe majoribusquibus boiiamvolunlatemnon donal, 519,
"999 IKDEX OPERUM S. FULGENTIL \<m
rnlir.nilasquid,125.Infirmitasduobusmodisdicilur,524. tusco cupiseenlia.non conse.ilil, 427. Jnslusc__lumest
Irnirmitaspoenapeccali,123.lnfirmilasanimaediiple\,S2_. 186. Injustis el injuslis iria consideranda,iniliumvolun'
Infinnitalibushumanis cur Christusse subdiderit, 128. latis, progressusoperis, finis relributionis, 12. JusU ab
Verae fuerunl in Christo , sed voluntariae, 150, 151. iniquisnon quahlalecorporea, sed fidedisceriiuniuret vi-
Sancli ab humanis ipfirmitaiibusanle mortem non libe- ta, 420.Jiistorumaffeclus,455. Justiper bonamconversa-
randi, cur, 495. tionem sunt etiam templumDei, 586.Jusli per bonare
Inimicus.Merceseorumqui inimicosdiligunl fibosesse conversationemexbibent corpora sua hosliamviventem'
1'atiis coelesLis, 563. Ipse sibi est [lerniciosissi.iutsini- sancljam,Deo placeutem, 586.
mious,quisquismale vive.is,viLamuo.i mutal anlequam Juslificatio.Causajustilicationisbona volunlasDei, noo
liniat, 589. merita hominis,20, 485. Graliajuslificatiomsd. Iet in ju-
Iniquitasquid sil, 572, 564. Iniqtiitassictil non est in stilicalisomne meritum malum,9. GraLiajuslificationis
Deo, iia nec ex DP.O,16. Iniquilasest concupiscenliamala, est pra_sentis\ita_, gratiaglorilicationisfuiuras, 10. Deus
ibit. Ex iuordinatoamore mundi,ibid. Deus potcst ini- cum justificatispraebelauxilium, suisdonis subminisirat
iiuilalempunire, nnn potesl faoere, ibid. Sola iniqnilas augmenlum,468.
separal aDeo. 545.Brcveminiquormnvitamlormenloruiti Justitiamfacere est, ut quodtibi fierinon vis-alterine
alernttas excipiel, cur, 401. Injusli non pereunleo modo feeeris, 574, 575. Justilia ex lege ex homiiieest, jus'itia
quo vo'unt, 1-6. Quid in iniquis punilurus sit Deu«,21. ex iide ex Deo est, 516. Cum priori justitta im,ius luit
Iniquusjquisdicendus,57g. lniquorummors duplex,23. Paulnsel Dei inimicus,ibid. JuslitiaDei talis est ut aver-
InnocentesChrULimartyresfacti sunt, 560. Innooentes sos damnel,conversossalvet, 194.In su.t injustiliadeficil'
iiiauiiermorerenlurnislClirislisanguinesalvarenlur,561. qui jusliliaeDei stiperba collanon subjicil,173.
Herodis innoceriLihus utiliter insanivil,5!0 Horodisfuro- L
rem ad iiinocentiumgloriamChiUtuspermUitet ordina-
vit. ibid. LACR.M-E magiscordefun.endaequamcorpore, 80. Se-
Innup'a non debelcorde carnali_cogitare,ibid. Innupta. mina 179.
bonbrumoperum rigari debeut flumineIaci'yii,arum,
potior oonditioquam nupiae,154. Lalro. FiJes lalroniscum Cbrislocrueifixr, 568.
Intellectus.Grealura.ralionalisocithi. iutellectus, 610.
Angebsprospiceret st intelligerc, ibid. Laus. Laudishumana_desideriumiu omnibus operibus
Inlp.lbgenliaquid, 555. bonis limendum, 161. D_us in openbus Jaudaiursi laus
Invocare. Idemest invocae nomenDominiquodinvo- bominumab operantibus non quaeratur,ibid. Manuss c
care in nomineDomini,29,650. I.ivictumargumentumex operetur ut animus humanaelaudis inleniione mercede
sacrili.io et tide Abrah,iy29. Patriarcha.et martyres Fi- non privelur, ibid.In studiobonorumoperum elhumanae
lium eliamInvocaverunL, 659, 640. Iaudisconlemptucavendiim,ne bonumquod faeimusuqn
Ira in Scriplurispro co;:dpinnatione |,onitur, 11. Quan- -gratiae Dei, sed nostraevelimus.assignarevirtuii, ibid.
doque iuterilus vocjlur, ibid. Ira Dei non e_tnisi ubi ho- Paulushumanam 1-judemvilabal, ei taiuen in sua_convcr-
fniuisiniquilaSpraecessit,cur, 21. sonisaudilu Deum ab Ecclosits,_,lorificatum _umexsullap
tione memorat, ibid.
J Lectio semper esse debet cum operibusbonis, et bona
JACOB figura seminis Abrahas,271. In Jaeob ct Esau opera cum studio leclioms,189.Divina lectione inlerior,
ligura electnrum el reproboriim,404. Iu Jacoh et Esau non exlerior homopaseitur, et plerumqueje.unant_ carna
oulla fuerunt operum meiila, quae unum facerent eligi, magis animasaginatur, 247.
alterumTPprobari,438. Nousunt eleclain Jacobhuinana LEONTIDS monacbus,277, 285.
opera, S"ddona divina, 271. Deusin Jacbb misericors, in Lex (ideiet !e\ factorum,315.Lex fidei est lex quam
Esau jusius, 438. Jacob anle tasculajusti'icalionisgralia scribitDeus in cordibus homiuum non per condilionem
prjpparataesl, 439. Jacob non operum futurorum prae- uatura., sed per largilalemgratiae,516.Nonin lapide, sed
sceniia, sed Dei misericordiasalvusfactus, 453. Jacob in corde esl, ihid. Lex faclorumin corde geutium et infi-
«leclussecundumpropositiunDei.prasdeslinanti.,non se- deliumJudieorumnoiijusiilicat,315.Ead m iii cordePanli
cundummerilumoperis prtetenti atit (uLuri,437. cum increduluses.et, 316.Prius lex data, ut homosua.ni
JANDAMUS episcopus,269, 277, 2S6. inlirmilatemagnosceret, 460. Lex peccatumdemonslrat
Jejunium voluiilariumesuriem subl-vet jejunanliiim, quodsolagraiia s.inal,45i. Haecimer httL-ramjub.nlpm
160. JejuniUsic esl adhibendaleinperies, ul corpusjios- et spiritumvivificaiilem distantia <st, quia h-x convenit,
ti nmnecsalur.tasexcilet nec inediaimmodp.rata debilitcl, gratia convertit hominis voluntatem, 465. Le _ pecca i
170. Jejuniis el orationibusitisUtendum,160. etiamsanclos hominesin hac vita premil, 492 Seryira
JESUS itilerpretatursalvat.r, 415.JesusChrislusnoa est legi Dei est carnali concupisceniiae uoa consenlire, 180.
nomensoliushominis, et aliquandoseou.idumutramque Scrvire legi peccati osl in se pravamconcuptscentiam sen-
nauiram accipitnr,634, 635.Jesus Chrislusnouest Fihus tire, ibid. Fideles in hac vita ex parle subjecti Deo, ex
Trinitatis, quamvis sicundum carnein opus sit lolius parle non subjecti, ibid.NondumDeo sumus(in hac viU)
-Trinilatit,655. Jesus auctor esl constimmatorquenostra? omuino subjeeliquia ex nobisnascilurquod divinaereni
fidei, 452. tilur jussioni,ibid. A 1.ge peccatiqtiaeest in iuembrisno-
JOANNES presbyler et archimanrlrita,ad269, 454. stris, nonvirtus eujuslibelhominisfonis, noninJusiriasa-
^ JOANKES diaconus, perlator Episl. episc. Africanos pienlis, sedsnla liborat gralia S.lvaloris, 175.
Fulg. et cseteros,286. Liber. Nonest necesseut quod muliiilicster iutelligi-
JOANNES Ieclor, 277, 285. lur, in omnibusscriptis multipliciter mseraLur,40. Ul.le
JOANNES monachus,277, 285, 478. est plures librosa pluribttsfieridiversoslylo, non diversa.
JOBbeatusin diviliis,beatiorin pauperlate, 155. * lide, eiiamde quaeslionibusiisdem, ut ad p unmos resipsa
JOSEPII \ir Maria. nou ad concubitumeorruptelamque perveniat ad alios sic, ad alios aulem sic, 41.
carnis, sed ad lestimoniumcuslodiamquesacraevirgiiiita- Libertas vera el falsa,282. Vera liberlas per Chrisli
tis et caslissimaefecundilatis,289. sanguinem obtinc_ur, 498. QuasJibertas atnissasii ppr
Judas poecalisui pDeni.eiiliam gessit, 192. Adaepeccatum,497.Judaei[lutabantse vere liberos qui
Judaaine.cChrislidivinilatem nec Mariaeincorruptam bumanis.occupalionibusinlenlione vanissmiaserviebant,
fecunditatemcredun:, 75_-Judaeos incarnationemaure au- 282.Christus Jiberavitquos peccalohberos invenit, 165.
diluros el uon iutellecturosIsaias praedixit,ifiid. Judaei In hominc-estiiberum arbilrium,46). Liberumarbilrium
paries de proximo adduclus,quia Deum colebant,55S. postpeccaltimliberum quidem, sed non bonum,507,251.
Jiidaeiet genleslonge a se dtversierant, quiadiversaere- Servililpr liberum,307.Liberumarbitriumad malumpec-
debanl, ifcid.Paulus praepuliinominegeutes,"circumcisio- .calorhabel, ad honumuonmsibberalus babet, 556. Libe-
nis noinineJudaeosihdubilanter ostendit,ibid. rum arbilrium m hominibusmanet, in malis tamen non
Judex.orticiumjudicis, 449. liberatum,231.In homitieest liberum arbitriumnonsa-
Judiciumqnid sit, 573. Quid sil facere judicium,ibid. num, sed infirmum,459.In boniset impiisesl liberumar-
Diesmagnitudinisdies eUremi judicii, 152. Judiciumfu- hi rium, in bonis iectum, in malisomninoa Deo aversum,
turum assentur, 527. Pauluspriusquamineompre.hensib.lia 460. Liberumarbitriumsanumai.te peccatum,nune inlir-
Dei judiciadiceret, alliludinemsapientiaeejusseientiaaque mum, el majoregraliasublevatum, 275. Aute graliajlar-
praemisit,cur, 449.Retiibutio anima3"carnique commums gitalem est in hommeliberttmarbitrium, sed uon bonum,
futura in jiidicio,495, 496. Quaesint judieanda iu nobis, 270.Sieest sicutoculussiue luce, ibtd. Liberi arbitrii in
571. -ludiciilempus diHerlur ul sanclorumnumerus im- primis parenlibusconditio,527.Beclumcrealum est, 492.
pteatur, 387. Majorante peccatum in Adamobberlas quam in hobispost
JuDiTuChristum in carne noveratnascilurumqueuAnna I eccatum,493. Liberi arbilrii per peccaiumAdaeparta in-
cogriovitnatum, 159.JnJitli et Annalicet lemporefueiint firmitas seniper cogilanda,495-Sciendaet coufllendalam
diverso, unius fideiservieruul mysterio,ibid. humaniarbilrii egena pauportas,quam divraaegratia.m-
Justi peccant, 424 Peccalajusloium el iniquorumquam deficienslargilas, 270.Liberumarbitriumsine gratia non
di.paria, 427.A ji.slocadaile Deusnon discedit, quiajus- polestbonlaliouidooeraii, 465.Initiumliberatiauisa bona
ICOI INDEX OPERUM S. FULGENTII. «02
\ulunute, ol p.rfniclus san lificalioaissorliturcHcciiim, Mariyr.-In martjrmus Spliilus sanctus loquitur, 571
507. Liberuniarbitrium ad impleiidapra2cejila nullateiius In niarltrumconstautialaudandusDeus, qui dedil\irtu-
idoneum elliciiur, nisi divinitosadjuvelur,275. Libcrum lcni, 570.
arbilriumad ea qua; sanctasuulnon solumaj?enda,sed ei Mcdiator.ln medialorencc dcbuit niims aliquidliomi-
cogllandainsulliciensajiosloliel prophelrotesiaulijr, 462. nis mvcuiri, nec humanitasa diviuitate absorbcri, 116.
Arbittiumliomiuisin {juaniuiiicorrigitur,iu lanluiulibcra- llecoiiciliarclioinineinDPOnisi plenusinutraque subslan-
lur, 492.Konsumussumcicnles ox uobis, hoc est cx li- tia Deus liomo uon potuit, 82.Solus Deusvulneratorum
iicro voluntalisarbiliio. 463.-In eo liberum arbilrium estmcdicus, 78. „
nostruinad diligcndumDeiimcl proxiinumjdoncmmelli- MELcmshuEcii ClirivtiulDci ct hominisfigura,emtrius-
cilur, in quo ei caritasdivinitusdalur, 463. Pracepta apo- que nativilalis cjus, 94.NontamenMelchisedecbsine ini-
blolorumcl propbctarunicenvcniunliibcrum arbitrium lio,quod sohDeo convcuii,nec biue jiatre et nialre, quod
ul Dco volunlarieseniauius, 462. soli primo!ioiuini,i)4.
Libidonon est crealura Dei, sedj)Ojnapeccali.450. Li- Memoriaquid, 553.
bido etiam iu conjugiis legitiiuisiuveuilur, 45. Libido McnshumanaspeculumTrinilalis,600, 601. IniagoDei
cliaiu lcgitiineomceptospolluit, 4oS. lii liomiiiciiiens, 352.
Lingua signitieat eonfessioiiemfidci cl 3dmonitioriojn Mcnsuratriticiesl mcnsurafidci, 547. Mensuramtrilici
sancUecaiitatis,415.OmnibusIinguisloqui quoiiiodoJIOS- i'are cstilluniinaliiindonogralia?secunduinregulam \era;
sil diciomnisqui Spirilumsancluinarccpil, 569. lidci disjmtare, 547. Mcnsuranitvilicipcr dom.nicosdis-
Locutio.iEterna Filii generalio ipsa esl Patris iclerna pcnsatores accipiuntlidelcscum quutidieper Dei fanmlos
loculio,417. verbum\eritalis audiunt,ibid.
Luccrmeardenles quid s'gnificenl, fj50. Jubonsfliri- MercesiilioruniDei cx gratia, ditcrsa pro laborum di-
stus ut siut luccmajnostra:aruentes, moiielut bona dili- veisitate, 114.
gamusatque faciamus,et luiuincveiai Ddcispleiideauius, Meritum.Omnia liominisnieiita a Deo pra?veuiri,285.
ibid. Omnelionuinnijuslibet hominismeriluma Deo esl, 165.
Luciferstella;vocabulum,61. Graluitaseiiijiercsl Dci sanctalargiiio, quia huniaiioruiu
Lumbi.Quoddixit Duminus,Sinl lumbivestriprte incli mcrilorum nuniiiiainjiracccdilexaclio, 163. Noupotcst
el luceruw,ctc, spirilaliler inlelligenduui, 549. Quid sil liomohabeiemcrttum boiium,nisia Deo daluuincc jier-
habere lumbosprajcincUx,550. scvcrautcr liaberc, nisi lpsocuslodescrvatum,165.
Lumiuesanijuvantur, inlinnii.enebrisrcliciuntur, 424. MICIIEAS proplietaquiserga Deum, 572.
Qui non subslanlialilerjnssidct nomen luininis,non po- Miiiisleriuinad operaliolieinhunianam, siibniinislralla
tcsl babere substaulialitcrvocabuluinDcitalis, 60. Faler \ero et ai nniiis:ralioad ditinam jicrliuet jjranaui, 5.S5.
luminislux esl, 61. Miscriaj.Jusli cl malimiscriasviuc rcfugiiiiit,scddivcr-
Lux et sjiicudornec confuiiduiiluruoininc, nec segrc- so niodo,428.
ga.iturgenere, nec ditferuulquanlilato, 98. Misi>ricordia Dci dil gcnda el cjus juslitia mclucnda,
565, 518.Scrmo jifbphcliius miscricordiam Dei jusiitiain-
que comnicndareuon dcsinit, 567.Sola Dei niisericordia
MA':EDOXUXI SJ irittim sanctum niinorcmPatre el Filio homosaltalur, 466. Ncmo peccatajieccatisadjiciensdcbct
dicebanl, 205. sibi divinauiisuricordiablandiii,580. Ncmodcbel suli
dc
Magorummunera diver a cur, cl quid signilircnl,640. spe niisericordia;Dei iu-suisiniquitatibusrcniancre, cur,
Magi jirimiine gcntium crcdilurarum, 144, fi40. Cni.s 517. Facicndamisericoidia,575.OiimibusChrisianisne-
idcmque.Christusmuneribuslstis jiroplcrcalicmoraiurul cessaria,maximcconugatis, 146. Duobusmodisiinpciidi.
iinus idcuiqueDeus et homocognoscatur,5G2.Per Uia turmisericordia,575.1'nniuinojmsmisericorducseipsuni
tnunerumgeuera a magisoblataiu uno eodemqueChrMo ollerre Deo, 558.Oido iiiiscricoidiocconlinet ul nusen-'
CLduma niajeslasct reg a jiolcstas,cl htimaiumonalitas cordiamquamliomojubelur impenilcrealtun, prius exhi-
uitim3tur.501. bcat sibi, ioki. Quidsitdiligcrc miscricordiaui,575.
MagosPliaraumsJainncm el MambremA|iostolus\o- Missiononunoniododicilur, 620.Nononnnscumappa-
«,n, 428. lilione ost, 627. Mc-siunisiio.iiinc intclligere dcbenms
Maleiols iMcjirojine dinlur qui nocendi volunlalcm opus niaiiifoslatioiiisiiidiilta', 52 MissionesFilii et Spiri-
geril, sivebonuinsite inalumjiossit esse '
quodcupil, 184. lussancii quales, 52, 499, 12, 624 crsc^. Quoinododillo-
Mili. Deus jnTuialosquaiiduqiieproiiiinliatbona, 534. ranl missioncs Sphilus sanclia niissioncFllii, 554. Sicul
Iloma iialis in Kcclcsianon(lelicin inSiojirrum dissimi- a PalrectFiliomissuslegilur >piritussa.ictus; sicaPatrc.
liluduiesejMran, 551. lu <licjmliui liuma malisciiam etSpiritu missusinvenimr ot 1'ilm's,52. Palcr Spirilum
corporc siijiaraiiiii,ibid. Mali.qiiiiianiiu l.o lesia i ropter sancUuniniltil originc niajestais, tion mijicrioiussionis,
liouo;lolciauili,iiui. Maliobstinalipuiiiciiur qniajiislus 62, 74. MissioSpirilus sancliculLtiocs iinisibilisinune-
Dcus, 571. Mali adiiionciitiirnc rouiaiieaiitmserviluU! ris, iionapjiariliupersonalis,ilid.
jieccati,cur,.5G5.Quomodojiordol Dcus m.iios,15.Malos Moiiai.liict clerici paupercssancle \i\enles divitibus11
Jiriusjierdiiiuiquilas sua qtiam Dci jtulirium, 10.Dcus quantacunquedignitatcjiradilis laicis antc|ionondi,478.
oliini lii maloruiudeseruonc bonus, 21, Deus por malos MOMMIS. Prnnus ad Monimumiibcr dicitura Fulgcntio
ojieralur(juodei phcet, 22. Quaincbrciuuiali jiiiniciidi, dc divcrsitale prasdesriiaiioiiis, 27.
ibid. Mons.Piilcnlcss:e.uli inoiitcsdicuntur, 187.
Malum..Quidjiropric malum,574. Mala pra^eulis \ilas Morsduobus modi, dicitur, 521. Du|ilex mors quam
babcrcct rccipere, inquo dilieraiil,195Owneuiaiumex Deusjuslc jiid.candorcuibiiil,6. Qualiiortcinortuidican-
dc ecluvolunlaria;cogiiationis,uun cxDci (pcratiuueevc- tnr dc quibus dicitur, Dhnille mortuos, elc, ct Qmvin
nil, 572 Deus quoniamauclor boni csl, auclormalicsse tieticiis esl, viiensmorluuet.1,clc, 25. Morsspiruiis dc-
nou poicsl, 17. Malumpro nialonou rcddciidutn,575.Non scri a Dco, corjiorisah aniina tlcscri, 356. Iniprohoruiu
sa.iscsl ("lir.sianoiiialuninon iuferre, uisi disca oiiam niorssempcr imma'nra, nou jiroborum,152, 15i. Mors
non refcrre, .V74.Dcus de malooporelMiiiutn ujicrauir, animc corpunscjuoin nialis non iiiorituru,596. Morsse-
120.Maluniquidnonfaciendunijiro\iino, 574. cundasupjiliciumsciiipitenium,595.Mois secundastagnuin
Maiidaluin.Iii niandalisD l cl lac el^oliduscibusinve- sulphuriscl ignis, 22 Morssccundaprnnaj'csl jjouna-, 25.
nilur, 510 Uninibuslionumbusgencralitcr liidiciiurobc- Mors quam minatur Apustolusiis qui seciindunicaineni
dicilliamamiaioruni,ibid. tixcriui, est aHernadamnatio,581. Proboruinniors liun-
MauiclueivcrilalCmcarnisClirisn tiegahani, 205, 200, quamacorba aut lmmalura, 153.Kisi praiccssissctinjiec-
517.Maui.lKciDcumluciscl Deuiiileiiebrauiuiihducunl, cato morsaniniK.nuticiuamcorporisIUOIS in sup|iliciosc-
4-25.Manicliiroruiuerrur circa aiuin• Mihsuiiuain,4'I7. (lucrclur, 500. Mortcmcjuahomo jn pcccalis uioriuusest
Malasuatuias dicunlManicli.ui(|tiitiur> seusiisollfiiUiintiir, Dcusnoii \ull,25.P(T malamvcliinlaieni,hoccsl jier |icc-
425.Manichaiiboiias natmasdicuiil(juauiiiidilcciionenuil- c. tuin, anma moiilur, 49. In quali fidcel opcrc unum-
ueutiir, 425.Miuicliaianatura uon a culjia lium.uiaecar- queinquulioniiiium\nai hujus iincncrit liuis, lalis ci ic-
nis\itiiun rcpDlunl,73. IilrrorManicliaeorum ni libro Saji. Inlmtiodabilur.cujusnoneril linis,404.
jiriusCAstinclus (jnamnalus, ibid. Ex KpistolaJoan. con- MotSF-s propleriioicatiimjio'piili'aDco \exalus, 420.
viiiciur, ib d. In obl.ilone myrrliajconluiiditurhlanichasus Mundidiicctio inal.iiion esl, ins, ni quantuma Dii di-
' ui ClirisUim\ere morluum"pronoslra saluie non crod.t, lcclionc.a\crlit,'16.'Miiiidussaiiclos p rcuiit, ncc ojipinuii,
562.In auio cl Arianusei Manielia^us coiiliindu.iliir,ibid. 551.Mundiuomiueliomines niui.d.idilectoressignilican.
MansioPalcr, Filiusel Spnitus iu liomiueUabcnlniau- tur, 16. Vcrc inumphatqui munduincaleal, 186.
sioneinuouexternaniscd intcriiani,46. Musca.In uiuscis mirablis Dci oniuijiotcniijapparcl,
Maniis1'alrisl'iliu?Dei, 105. 452.Musca;ci vcrmcs(|uancloqnccliam ex ljisiscorpon-
MtniAMalcrDci, 50S. Matcr solius Clirisli\irgo anls bus huiuanisorigiucmducunl, 451.
conepluni ci parluin,ct post pa,lu u, 45li.
MAKU Migdalonc(luiniiodo\ciaiur. lauucrc Cliristiui), N
1-112,10". KATI.ITAS. Tempoahi Clnisii nativitas quomododucat
PATT.OL.I.XV. -32
11)03 fNDEX OP-ERr.niS. FULGENTJ0. im
jn cognilioneinaHeraai, 95. OfticiumsecundaenalHRaiis Oraiio. Orandi aHccin^Dei donumest, J77, 188,4G6.
iii lide el confessione,eireclusantem in regpneralio.ie Nec-orare .condignequis poiest, nec vigilare, nisi se illi
consisiil,221.Nas i et adopUri ab aiiquo"utdilferant,t>0. Splriius san'ciusinfuderit-,53. Non polesl haberi ipso
In una Chrisli persona gemina nalivilas, 91. Se undam sallemoralionisafleclus, nisi divinitusftterit atlribulus,
nalivilatemFiliiDei pra>cessittemporjlisn livitasmalris, 188.Nec perseveranliain oratione, 177. Illi ascrihendum
203.Dies nalivitalisCliristi, dies esl visitationis,554. In oratibnisobsequiumqui operaturquod petitur, 65l.Dratio ,
Jie dominica3nali\italis,d.esresurrclionissolemniterau- ad Deum diluit peccalajuslorum, 427. Oratiomedelam
dicbai.ir, 534. Comparalionativitatiscarnaliscumnalivi- sanitaliscxposcil,177.Oialiohumilisdivinumpromerelur
taie spintali, 498, auxilium,ibid. rublicse|>recesnon lumulluosejactandas
Natura.Omnisnatura in quanliim natura esu Tionaest, sed mode^teDeo commendandse, quiaDeuscordisauditor
222. Omnesnaluraebonaequoniama Deo facla?,/i2I. Diue est, 10.;.Pelimusul ea gratia qua faclum esi ut Ecclesia
natura:anima el caro, unamhojninisna'uram Compotiurit Chrisii corpusiierel, eademgratia-fiatut omuiamembra
et |icrsonam,418. Quod animalia vilissmanoceanthomi- in unilate corpoiisperseverent,57. vEdiiicaliospiritalis
nibus, iiiconvenieniianaluiarum esl *wm«aturaa auima- m.-nquamopportuniusjietitur, quam cum ab ijiso Chrisli
liummalilia, 421.Deus inconvenieniianaturarumad pu- corjiore(quddest Ecclesia) in sacramentopanis el calicis
niendahominumpeccatacoinenienter utilur, ibid. Naluia ipsumChristi corpus et sanguisofferlur, ibid. Rogandus
quasin piimohomiuemundumpeccalopolh.il, ijisa in l so- Deus ul oculosnostros avenaL ne \ideanl vanilalem, ut
cundohomineinunduma pcccalo mundavit,554. demonsLrel^iam, ut gressus diiLjai et opera manuum,
Nestorus. TheodoriMojisueslenidiscipulus, 281. Ej'us noslrarum,461. Or3lio esl in <:onspe.luDei omneopus
scripta Peirus.d.aconuselalii anathematizant,i.'?d.Neslo- 43onum,'157.Carilatemmuluain reddiinuscum pro eis a
rius duas persbnasChrisLiasserens in muneribus mago- quibus inslruimuroramus,164. Fidelcs orationibusUde-
runiuni eidsmquepersoiiajoblatis confundilur,562. Pro- lium adjuvantur,ibid. Oraliodebitumest cunctisredden-
fessio fidei Gatliuhcse contra Neslorianosquodin Cliristo dum et ab omnibusexigendum,ibid. OnumsanclaeTrini-'
sintduasnalurajinseparabilesetpersonaunica,ti84 lati orationis obscquium debetur, 630. Cur concludatur
Nobilitas spiritus perfecta cordis huinilitate secland.i, oralioPer BominumnostrumJe.mn Christum,650, 651.
160.Koblliiasoarnissuperl)ia?loines,idco abjicienda,ibid. Hsec conduslo potesLdici adjuralio, sed melius dicjiikr
Nupliastonas el«aDco iiisLilutae, 459, ^50. Libidinimo- ostcndere per quem Pater operelur quod jjelilur, 850.
dum imponit«ujitialis honcstas, -146. Nnplisenon.siint Cur orationesad Patrem dirigantur, et per Filium et Spi-
peccalnni,sed Uei opus et donum, 1C8. Nupliaesecundae riuim sanclum lermineiilur, 620. DumPalrem poscimus
velterliae licito, 520.NupliaeetiamseeundaaelteLise a tola s-imulTrinitas poscitur,quiaquidquid.salnbre nobis \
Deo insliluur, 530.Nuplaqusesunl niundipermiltiturco- est tola Trinitas inscparabiliviriute ac bonilale.-largitur,
gitaro, 153. Nuptiasappetere hisqui tovcrint continen- 628.0ralio Dominicaad Palris personanrdirigitur,629.
Manidamnabile,530. Nuptiteet vidualisconlinenliadona In tmiusin.ocatione personajtola Tr.niias invocilur,629.
Dei sunt, sed virginilai longe inf rio-a, 67. Abstinerea 620, 631. Gratio quolidiana suffic.itad solvenda minima
nupl-is inehus quamnuberc, 550. delicta, his qui vesiem candidamservaveiunt, 558. In
ro oralionibusnaiuraaservaturunilaset pei sonarumdiscrel,o
cuslodiiur,nt Arii el Sabeliii perfidiatincalur, 652, 655. '
OBDDnATio.ObJuraliqninam \ivtmt,"S18.Obduraliu^que Chrislus-oratpro nobiset oralur a nobis, quomodoutrum-
in finein Spjrimtnsanciu poccaul,ibid. ObduratDeus qne, 628. Beus non sinit traudari sanclam pelilionem
in u
non quia ad inicmitatemimpcllil, sed cum ab iniqnilate. in\ enlionis effeclu, cjni ad inquirendumspirilaliLer
" " in
non eripit, 273< flammat,3.
OllerenduincjiiiddignuniDomitio Miclieasoslendii,57.'i. Orclo.In peccalere inordinalonon perit ratio divinior-
Qui vull aliquid dignumofierreuil ofleiatnisi se ipsum, dinis, 14. Ordinemsuum Deus non deserit dum malaui
ibid. Debemus Chrislo in lideofferrequod magi obtulo- deseriLvoluntalem,277.
runt in munere, 562.In legc oflerre aut olferri uisi per- Ono^Tiusepiscopus,269, 277,286.
feclis ctintegiis nonconvenicbal, 80. Oviserrans nalura hnmana,76. Parabolaovis erratioae
Olei nomineSpirilus-sancuisdesignaLur,121.Olei pin- 1astoris humeris rejiortalaj susceplam probal humanam
guedospiri ahs est graliae lortiludo,264.Impinguatuiniu naturama Christo,ibid. . -
oleo cajiut niensesl dono sancli Spirilus roborata, ibid.
Oleume^sultatiouisquo -unclusest ChrislusSpiriiussan- P
ctus est, 253. PANIS ct vinumnocent infirmis,prosuntsanis, 422.Pa-
Omnipotentiadicilur, qua Deus fecitnon omnia,552. nis et vininimietasnociva,ibid.
Oinnis.In Scriptur.s\erbum omnes significatquan- Paracletuseliam Pater, U79,580.ParacIelu\La"linead-
doqueperfectam uuiversalitalem,490,491. vocatusel consolator,579.
Opera bcna Dei munus,286, 287. Cliris'.uS'prohihendd Paries. Judaeiel gentes duo parieLesqui in lapidem
ne juslitiam lostram faciamuscoram hominibus,-etc, et Chrisluin-iuunitalefideiconvenerunl,553.J3enti!esparies
jubendout luceallux noslra coram hominibus,sic jirbel de^onginqnoquia idolis serviebant, 558.
o era bona lieriut non nos ipso=,sed Deumvelimus m Parvuli. In partuls lorpetratio.consopita,440.Partuli _
noslra operaiione laudari, 161. Bonaj voluniatisinitium in morleanimaenascunlur,6. Alienamini[juit3tein por-
iionaeopcrationiseLTectum et donum perseve antiaea Deo laut, 370. -Parvuh qui haplizanlurgralnita Dei bonilale
peienda, 1-61.liona opera luuc bene etutililer liunt eum salvantur, qui vero sine .l.aptismalenioriuntitr, proptcr
de bona volunlateprocediiut,575.Operasine Pde el ca- ]<eccatumcrri?"male damnanlur,_272Quid credendnmde
rilale faclaad salutcinnon prosunl,314, 515. Curde ope- parvulis qui Jine baplismodecedunl,4-H. Quidquisque-
rimt.sel fide, liceino^trasint, prohibeamuraliquidnobis crcdere debeatin qusesLione quaade parvulisvertilur, 455. -
\indiearc, 12.Luidnri debemus in bonis operilms 11011 Cnr Deus e duobus parvulis, ejusdcmpeccali reis uiiuin
lauJes honiinumexs|iectare,161.Deus nonesl exisiiman- damnet, allerum liberet, 44B.Quodparvulisiue baptismo
dus iia auclor csse boni-operjs, ut ipsiusadjutoriodesi- exeanl non prsescieiitiae futurornmoporum, sed allitudini
stenle solajper s ip^ampossit Immani nalura quodcunqne consiliorumDei tvibuendum,ili^ 442. Non futurorum
honumvelle seu facere, 177.Bonorumopcrumslcnlilas operum merilo parvuli baplizanlur,-454.-Deus parvulo
auerno suppliciopunienda,397.Necessanumestcmnibus quem vull ad bajitismumpervenire-opporlunitates iirae-
Iocaconce-
ut in bonis operibus nemo sit segnis aul ste.rilis,nemo jiaral, voluntates uiinistrat,personas iTihuit,
jirsesentmmdeleclalione'fulura conieinnat,549. Bonoium dii, 445,444,-445. Parvuli non propria voluntate, sed
opcrum quaa seminaveritseminansmesse non gauilebit nsi qui fideliumpro eis confilenliumrecta credulilate salvanlur,
nsquein finembona Deo opera fuerit, 591. Opusbo- 570. Parvulosministerioalipnse c mfessionisconvcnitab-
mimsine humilitaie non ilaccl, 165. HJECsenlenlia solvi,.ibid. Piorumpareiltumcirca prolempia soliciludo,
Chrisli, Omnisarbor qucenon fuciifructum bonumcxcide- 445. ParentumClirislianorimnpgligenliacircaliberorum
tur el in igneni]initlelur,quammeluenda,5*8. Slipeudium bapiismumquam scelcsta, 446. Malorum parenlum pro
maorum operum mors esi, 5o2,-A Deo non sunl, 483. Ijberis sanctam solheiludiiiemDeus operatur, ibi'. Pro-
Subsequeulisvilio iniquilalis, praleritus jusli frusLralur^ limdiim juslumqueDei-esLjudiciumquodqnandoque par-
onuiislabor bonus, 591. vulo >nonjirosit parentum ad baptisma currenlium pia
0| eiarii diversis horis vocali di\ersas «lales quibns sollicili'.do,ii)!"d.eJ44'7.Parenlumautquorumlibethominum
peccatorcs vocanlur demonsLranl,19. Quinamoperarii lum malorum lum bonorum negligeulia aut cura circa
fsatrislamilias,10. lix operariorum etangelicprum para- bapf.smaparvuliTiimai44f. occil am judiciortimDei profun-
l.ola prassentislantuin saeculi-leinpus humaneecoiiveisioni diLiitempeninel, 443, Parvuli sine baplisiate mo-
coueessuminlelligimus,401. rienles aeternisignibusarsuri sunt, 449. Konest iniquus
OrTnus Milevilanusconsili.nmde virginibus supercro- Dcus in obilu parvulorumsine haptismate morientiuin,
gasse Paulumtestalur, 59. 519. Licet hoc coganlur faleri qui neganl volunalcs ho-
Opulenliainojisestvel op»ien'a inojiia, cu;n corJisaf- ininumDei gralia pra?vpniri,ibid.
foctuiuaiquaroons bermoJIOIIunlcst, 1N2. Pasclia 'n crjireljlur Transitus,567. M.nJucavitChri-.
 4005 iNDFJT-OPERUMS. FULGENTH. 1006
stus Paschaquo passurussignificahalur,aulcqu .iii.,vohin- dicilur, Sejilies cudil ju-,lus*el re&urgil,427. Peccalum
larie "pateretur,264. In eatlemccenaCliristusJudaiorum sicnt non est in Dco, ila nec ex Deo est, 6. Mors et pec,-
paschacomedit, et nosirumPaschainsliluit, ibid. calumDci opus non sunt, ibid. Cur peccatiunpunerduin
PateranteFilii generationem non fuit, quia sine initio a Deo, 16. E\cepU\ jiarvuiisrecens baptizalis,ne sanctt
gcmiit,607, 694. Dens Pater est;Deus Filii.secundum quidem sinc peccato hic vivere possunt,550. Dele< tatio
liumauitatemejus; nonsecundumaiivinilalem,589.Deus in peccatiscuihulus"estperdilionis*596. Peccata occiderc
Pater nonTrinitatisauctor esl, sed Fihi ,et Sjiiritussan- eslpeccatis non obedire, 574. Absurda quai sequmitur
cti,651,652.Sic Pater esl'in Filiosicut Filinsin Palre, 91., eorumscnlenliam qui negaritjjeccatum in iiifanL bus, 51)2,
Idem' respectu diversorum et Pater el Filius,,52. ,Palerc- Itt peccalis nec misericordiainveniiu'' nec juslitia,"27.
et Filiusnec duosunt ingeniti, nec dutfgeniti, 59. Pater Jus>iiiaDeiin liltor
peccaloriim'perriiissione,-lI. est Deus
nec natus esl secundumcarnem nee nasci debuil, 504. iilius rei cujusnoncst ai.clor, 16. Nullahominum pccca a
Paler In propria siibslanfia Moysinoh_ajipartfit, sed in_ lalere Deuin rossnnt, 581. Nu'lns hominum juste peccat,
subjeclacreaiura, 118/Eatris et Filii di-ersanomina non ,11. Malitiaa Deo in pa>nampeccali reiribui no'i polesl,18.
diversasnaturas, sed.disltnclasp.ersonassgiii-icaul, 51: Juste deseritur a Deoqui deserit Deum, 11. Supphc'i
Pater^etFiliiis a Patribus nnius subsianlis dicli suni, 65. selerni inchoalurrelribulio cum iniquus mercedemquanf
Paer de nulio"genilus, Filius"d'jPatre,;6J6. " Lujenitus oporluit errorissui r^cipit in semelipso,590.Nalurs qua?-
Palorin Scriplurisnon legitur, 65. r ," _ , , A
damliomiiiiperniciosffipropler culpam,421. peccaii,
Palerfamilias d*'ebet' Tigoris' e'telemenliaelempef iemser- salvarenihilaliud nisi peccata diriiittere,4.
' -
vare',150. - __ -, - ,-,._-, Perfeclio.Sanctis anle Christumet posl Chrislumcom-
Palres' Eorum quse_a sanctisPalribus diveTsis,modis munisel individuaporfeclio,13. ln hac vila uun est per-
inveniunlurposilaj.quiclquid aipbis ponatur, ila astruilur. fecla perfeclio,ibid. Paulusperfcclusfuit et imperfeclus,
veritali-congruuse.se sensus,'u't aliisPatrumjseiileniiis quomodo,ibid. Magna;bealitudiuis est sic in |>rsesenti
aeque veritali "congiuisnon deuegetur assensus,41. In v \eve sa;culo, ut profe Unspitllaii omni^fidelisoperanu,
« singulis senlentiis"in ,qu"il)usnubilo'cujusquamobscuri- de.t, nec lai.en lioc suis aliqiiandoviribus superbus as-
talis ambigimus' sanclorumPalrumdelinilibnibusinliaiTen- sgnet, 178.
-Cum,450' :,---', Persona. Diolinctiopersnnartun in diviuis, 116, 52".
Patienlii.- QiiodChrissusmaledictusnon remaledherit Quomodocognoscilur, 505. Excejilo personae.nomine,
ad animsepalientiamperlinet, 79. nullumnomenfn Deo jduralilerdicilur, 235. In pers nis
PACIXS quomagiscircaDei secreta consUiailluminatus, discretaest Triniias, noriiamen in natura dividendaest
eo rriagislerrilus; 317.Paulus conlrarium'sibi aliquidvo- vel separanda,555. Onme nomen quo vocalurquajlibet
luil, nec malevolusfuit, 181. Paulusut a-se siimulum, jiersonaaut liibus convenil, aut ad alleram referri ipsam
rogaret auferrisalutem'corporiS'suiplus \olebal jiraedica- personamoslendit, 232, 255. In projiriis nullaesl nalnraj
lioiri/protlesse quam sibi,18I. Cariias Chrisli Paulum separatio, scd qua:dam"personalisagnilio, 215. Quia se-
urgebat. si\e cum a se slimiilunfrogaret auferri, sive parati non possunltres iu Deo personae,ideo nondicunlur
cumio carne quamvisaiiuddes derans cuperet immorari, Ires dii, tres asterni, trcs omnqolentes, tres immonsi,secl
ibid. unus Deus, elc., quia vero separanlur in angelis tres
Paulus Samosafeniisdicebal quod sapiemia habitnret personoe, idoo non possunt dici unus angelus sed tres
in ChrislOjut nos'in domibus,279. Damiialusesl ab Au- angeli, 232, 235. -Personalisproprietascjtiidsit et quid '
uochenoconcilio^quodcomposilioiiem negaret iu Chrislo, prarslet, 247. Personaesiiigula;disina3,suas habenl |iro-
ibid. , ., , .prieiates singulis competenlcs,587. Alia pctsona Palris
Peccator nonhabet voluntalemmalamnisi discedendoa el Fihi iu una nalura, 115. In persomsalius Pater, alius
Deo, 14. Peccalor si nonmo\etiir delertalione jiromissi, Filius, aliusSpirilus sanctus, 416 Tres perso.iajlr.esdii
moveridebet lerrore suppiicii,368. ciicinon possunl.Cur, 198. In tribus personissine diver-
Peccatum.Oiiginalispeccattvinculo nullusesl Iiominum sila e natura', manot inconfusapfoprietas, 19S. Perso-
cum ad liocvm- - narum divinaiu.ir-substantialisin una naiura ajquahlas,
qui nonnascalur obstriclus,proeter qui
culum peccali solvendumnoto gensiationis modonatus ibkl.
est Jesus Chris'us, 281. "Probaluvoriginis peccalum e\ Personarumacceilio r.ouest apud Deunidum quosvult
mnrte infanluin, 301, 302. Originalis peccali trans^iisio, facit credere, 509, 310. Kespondetur iis qui pcrsonaTuni
500,501.327. Pcpnapcccaliorigioalisbrevitas vit», pec- acceploremDeunidicuntex Iioc " (juodnonomnes1'acilcre-
eatum, mors, 301. Oiiginalispeccati macula ,in conceptu dere,310. , ,
eslparvulorumjiiorijn coiicubilulegttimonuptiarum,438.- Ppmos minusroliquil pro Chrislo quam Zachasusex-
Pcccatum in parvulosnontransmitiil projiatiajlo, sed li- penrlit; Cliristuslamen, ne divitibus aliquade conleiujilis
biclo,S07. Couiinunio^ieccali originalis omnibusuna esl. divitis jaclantia nascerelur, ZachaeoPelrum praejwsuit,
419.SanctusDavidlegilimoconnubionatus-sineoriginali -.160. 13.Pelrus FiliumDei ClirislumconfessusesLcum sc
maculanon fuit, 459. Peccali originalisobligalioaHernis ipse Chrislusfiliumhoniiuisdixis-ei, 297. Pelri responsio
crucialibusaddMl, 515.Po'ua pcccatialiasimul et pecca- Christiore laudaia,122, In Pelro facultalemponondajpro
tum esl, aliasolumpeccatisupplicmm,52i, 323.llumanus Cliristoanimaeamorlsconfessiopracessil, 150. Beclodi-
conceptussine pecralo esse non potest quia.sinelibidine lectionis iLinere Petrus 'um Chrislum s'culits cum |iro
noii est, ii07. Iiomo per peccalumlacullaleiribonaecoj.i- C.hrislopsszus,ibid. Cliris'.usbealo Petro; hoc est Eccle-
talioniset bonae\olouiatis amisit, 300. Nonniors sola sed sia. sua3,in terra ligandisolvendiqueIrtbuil polesialPm,
cliampeccatum ex liomine jrimo transiit in bumaiium 403. ChrislusEcclesiaeligandisohcndicjuepoteslalein in
genus, 282,501.Cura peccalooriginisnonliberat rialuia. persona beaii Petri dedil, 574,
possibililasuec lex, sed sola lidesRedemploris,501, 505. PETAUS diaconus,elc.,missi Romambi cau-a (idei,277.
Caro peecali caro humaua, 502. Similitudocarnis peccali Pharao polentia;Dei iu hominutnralioue iiteiuiuinvo-
in ChrisioquoniodointcHigendj, 551. Chrislusfactus est luniaies e\emplum, 474.
peccalumid esLsacriliciumpro peccalis, 5 1. A serviluie PnoiKcs sraPoMius episcopus,2C9,286.
peccati solus liomoChristusJesus lilicr cst geniuis, 456. PHOTINUS Filium Dei as^erohataot1'M.uiamnon fuisse,
JDeus(am originah;quamacLualepeccatumin malis puiii- 74. PhoLinianiCliristodivinitateinauferebant,206.PhoUni
lurus, 485. Nonesl dicendusfulurasimpietati priroptus error e\ inilio EvangehiJoannisconvincilur,74.
qui ahsque justificalionisgraiia mortuus, impiornmest PluviaDei est sermosancUeprsedicalionis,518
consorliodeputatus,272. Peccatumnon osl «x Dei pras^ Pccnitentiahomlnismulatiovoluntalis,505. Poenilenlia
deslinatione,22. Peccalumcur dicalur aculeusinorlis,."01. lajisis suinihenecessnia, 528.Pocniienlia
Peccatordebel sibi succcnseic, quoj peccat, non Den qui donumpostbaplismuiii Dei, 305. Nemo iioiosi in hac vila poenilentiam
gialiam non donat, 475. Seipsum jierdil iiijuslus cum a a^ere nisi quem Deus coiivorleritel illumina\erit, 528.
summo ad infimuniboiinm delicil, 16. Per proLitionem, Peeniienia eliani juslis necessartain hac \ila,,530. Onini
senlenliaeDei. parutumsupjiliciumjieccaioriintclhgi do- lioiiiini in hac vila posiloin quicunque ajlaLeiililis pn ni
bet, 21. Paitlusomniumjieccalonunjirimus^nontempoiis lemia, 517. Pcnnilentiaapud Deitin nunquam est-ser.i,
cursu sed iniquilalis exccssu, 570. De quihus dicalur 1_5. In hac ianliim\ila frucluosapcsniteiitia,516. Juijaa
Peualor cum-in profundummalohimiveneril conlemnit, se occideiidolempus conteisionis sibi sublraxit, 59i?.
190. Peccatiiniiiumniliilaliud quamordinataruiiirerum Judas pcenitendodelentis peccatit. quia de peccatorum
inordinataraii6naliscrealurseddcclio,16.Omriepeccalum remissionedesperavit, ibid. Judasalulem perdidit quia
ex cordesunil inilium,77. Nonpeccat homo, nisi a.Doo indulgentiamnon speravu, 192. Poaiiiientia.sinelemjiorjs
discedcndo,9. Criminaa Ictiuribus peccatiset scijilura ojijiorlunilaleslenlis, 584. Cur AposlolusIugeat eos qui
elleges humanreet consciontiadiscernit, 328. Pcccala' pffiiileiiliau nou agiint, 194. Hocunumagit Scriplura nt
alia gravia alialevia,426. Nontaliasunl peccalasanctorum nialosadmonpatliniore justnix Dei eeleriler malis ope-
bualia iniquorum, 425el seq. CulpaesancUrum jicccata rfbus finempouero, et bono, in bonisoperibus sillic.U!
dicunlurncn crimina,427. Peccata ini(iuoriiiiiaul simt a que humihler jiermanere, 367. Inanfter pnnileiu1-si
sacrilegia,aut fia_gitia,aut facmcra, 425. Peccala iniquo- iiidiilgciilij drsperelur. 192. luijcpnUeiiles (lainnainli
tvm iribus moclisflunt, ibid. De his rjnilo\ilcr pcccanl I ffiiiitp-loss Ivndi, 581. Iu fuluro eni unquonimjia-.n-
1C07 - INDEX OPERUM S. FULGE^TIr M08
[colia, sod in^rnctuosi,539. Quiiiamin dio judiciipoeni- sliliam, 11. Pra.deslinaliDeo ab aeternocognili,, 483.
tpnliamin rucluosamhnbiturisunl,385.Vere poeniteivinm Orancliel operandiquod bonumesl illisDeus inbnetper-
et totocordeconversorumsnes vana non eril, 586. Voca- severanliam,quos pncdestina\jt ad viLam,472. Deus et
tionis ad poenUentam |,rincipale beneliciumesl gratulta honiset malisquaeted iilurusesseLdisfiosuit,482.Tribuit
remissio pcrcalorum.,362. Vera poenilentiaquae, 5; 7. Deus quodab aslernopra3|aratit, 12. Causapradestinalio-
Qualis pccnitenliadamnato-um,ibid. Poenitentiadamrfa- nis divinaein sancLispra?paratiojuslilicalionisindebila?,
lorum ex cruciationesuppliciitnnn ex largitaleDei, 598. 17. Deusnonsolumqu;edarot. sed eliam qua?relrilmeret
Damnatorumpcententia ad augmentnmpoenarum,nonad incommulabilidispostlionepraeparavit,472. Deus Abrahas
remissionempeccaiorum,404.Futuri lemioris posnitenlia muhitudinemfiliorumpromiltenspromisit pra?destinalos,
talis erit ul indulgentiammereri nonpossil, 397. 482. Deusseipsum facere confirmalqnod lidelihusdonat
Praecpptum.Omnepraecopluma Dcodalnmprodestho- utfa'lanl, 12. Deus quo&pra^destinavitfecil et facitcun-
mini volunlariatque aniniliieroperanti, 46").Duropraeci- formesimaginisFi'ii sui, 482.A massadamnataneiriofutu-
pilur nobisnt velimus, ostenJitur qui.l habere dsbeamus, rorum operumpraescienliadiscernitnr.417 VoluntasDei
et a quop<tore debeainus,461.Deusqu d praecijiitin no- causaesi electionis,non eleciiocausaest volnntatis.438.
b'isp^cralur, 434. Ad bene vivendum niinquam suf.icit Deus post peccaluinprimi hoininisquus voluit praedesti-
cuiqiiamscienlia pra.ceplinisi dilec.tiofuerit custosman- natit- quos voluit in perdiiionis massa dpFcliqnit,314,
dali,^j3i.
' Pcfsslbililascrcdeadi ut insit humanae 515. C.ausapraedeslinalionis eleclornm solaDei mUeran-
naturae, 310 el tscarilasiiivenilur, 17, 485. In jiraedeslinationesanclo-
seqq,,.,. rum, totumDei bonitali ascribenlum, cur, ibid.Cur ho-
Praeclestinaiiaquid,21, 481. Christi el sanctorumprse- minisvokmlasnorirsi causa praede.slinalionis, 17. Praede-
destinationem q i, negat, apostohcnmfidein oppugnal, siinalioaslernaet incommutabilis, 481, 4S5.Praedestinatio
274. Pr.ode-tinations vpr.latemsi quis ad morlem usque sanrlorumaelerna,485.Praedeslinatorumnon polest ali-
delreciat Tecpere, ad pr.pdestiiialorumnumerum non qnis perire^ 529.Praedestinationis certitudninnuitur, 275.
perlinet, 323.Pro hujusmndiorandum,ibid. S. August.in Praedeslinaiorumnumerus certus et immutabilisapud
lib. q em scripsit de pra>dest.Sanclor.manileslinsoslen- D^eum,484. Proedeslinationis(irmitaset firmaaeternitas
dit praescipnliam Deisine prapdeslinatone esse posse,prae- lam in dispositioneoperumquam in numeropersonarum,
destinalionomsine prsescientiacsse non posse, 25. Prae- 4^5, 484. Cerliludo praedeslinationisvirtulemetsnpicn-
deslinationisagniLioinsliiuiturex Scripluris,7. Praedesli- liam Dei fundamentumhabet, 482. Pradeslinati sunt
natio Dei praeparalioest operum.eius quaein aeternas ia omnesii de quorumnumeroDeus neminem vult perire,
disposilioneaut misericorditerse facturumpraescivit,aut 584.Praedeslinalisunl omnesquos Deus vult salvosJieri
jusie, 27.DPUSnonahter perficit in opnre quam in sua et in agnilionpm\eritalis venire, 584. Praedestiaaticur
sempilerna ataue incomjnutahilihabel disposnumvolun- omnesdicuuturet quamolo, 488.Praedestinatisuntomnes
taio, 323. Praedeslinaliocsl lnlurorum operum a_lerna quos Deus vult salvos (ieri, et cur o.unes dicBntur,27.
pra3,aralio, 16.Praedestinalioprseparalioest taVngraliaj Deusin spadone, iu Corneho, in-Paulopra^paravilomnia
quam g'oriie, 519. Qui:l lidelibus congruat credere de quibus haplizarpntiir,443, 444.UlrumDeus sicul sancLo-
jiracdesinationeDei, 19. PraedeslinaUograluilaedonalio- rum operaquib ssalvaniur.iiapraedpslinelimpiorumopera
nis pneparatio,521).Praeseienlialatius palet quampraede- ouibns damnanlnr,12.Vocatioel jnsiilicalioprasdcst.ef-
slinaiio, 19. ^EternaDei disposilioincoinmulabiliscircaea fectus. 481.Non pracdestinavitDeusii iquns aj iniqulta-
, quaemulabili.tergeruntur in tcmpore, 487. Prasdeslina- tem, cur, 21. Curad inLerilurajiraedestinatit,et quimcd",
Uon msicut tam liclenterquam veracilerbeatus Aposlolus ibid. Deus praedeslinarenon potnil primum hominemad
pr.cdicavit,ila nobis pra-dicandamlidenler veraciterque peccandum,cur, 18. Quos praedeslinavitad poenam,non
mandavit,486. Quisquispraedesiiualionem negatde apo- praedeslinavitad culpam, 11. Injusta poena,e]us es^et
sLolicis,eam prius lilleris deleat, 486. PraedesHnaliouli- quem Dcus ad jieccatumprxdestinasset, 18. In pra;-
Iiter cognoscituret praediealur,cur, 485. Beatus Paulus destinatione non polesl mali causa inveniri, cur, 36.
noluit sileri quodvolnitscribi, 486. Paulussciebatomnia Non iiraedeslinavitDeusquodfaclurusnon fuit, 11. Prae-
Deum prjedeslinassequaese iu sanclissuis misericordiler deslinalioadinterilumnon"estad makimfaciendum,sed
ac jusle faclurumesse praescivit,486. Inaniter limetur ue ad pccnamdehilam, 5 el seq. CurUeus ad voluntatemma-
per praedpslinalionisasscrtionem genesis aut fatum aut lamhominesno.i praedeslinavit,15. Quidsit praedestinalio
conslellatio inlroducalur, 487. Piaedoslinalionisnomine adsupplicium,21. ExjiliciliirAugusliiiisentemiade-prae
non aliqua voluntatishumanaecoactitianecessitas exjiri- dislinalionead inleritum nondelicli sed supplk:ii,5£.se?
milur, sed misiricors et jusla fuluri operis diviuisempi- Praedesinatioad punilioneincurjusla, 21.Potuit quosdaui
terna dispositiopraedicatur,7. Impiumesl praedestinatio* ad gloriam,quosdam ad pcsnamprrodestinare,11. Cur
n s a sertionemarguere, 486. Per pradestinalionemevaw s cut ad bpnumboni, sic ad malummalinon praedestinen-
gelica el Apostoliramandaianon solvimlur,ibid.Ecclesia tur, 18 id perclilionemdilectionisDei et salntisnon est
misericonliametjudio.iumDeocanlal,7.Ezechias propler j.raedeslinalio,16. Deus pecc3turospraescivit,non praedc-
promissionemlongiorisvitaecibumsumere non negle-xii^ slinavil, 19. Deussi ad malumpriedestinarel,opusfaceret
sic nec.pra>destinatiorare ot vgilare negligunl, 483.Vo- in quo nec misericorsposselinveniri nec juslus, cur, 17.
calio, juslBicaiioet gorificalio di\inae praedestinalionis Nonest in praedestiu.ilione Dei peccalum,quia iu opere
elTecins,482..Dens per grali m facilsicut in praedesliaa- ejus esse non potest, 7. Si praedostinaliofaceret injuslos
tlone sempec habuit, 7. Praedeslinalionisgraiia ad hoc justitiaDei juslauon esiet, 18 rraedeslinaliooperumma-
dnlurui oremuset vigileilius,485.Quid Deu-> in
agat prae- iorumnotiesl sicuLest bnnnrum, 19. Deus iniquis mala
deslinatis,quid in reprobis, 11.Electi praedestirianturad opera non |)raeparavit,4i0i Deusnon praedesLinatitad fa-
gloriam,fidemet bonampdta, 481,482.QuoJ)>e=sime rli- cienda peccala, sed adluenda supjilicia,483. Nulia ralio
ealnr,"Si esl praedeslinuio,negligendacst oralioaut ope- osse potostqua I ei s 3d jieccala pr,a?deslin3recredatur, .
r.niio,» 485, 486. Prajdeslinaliper slellarummulliludinem 17. Praedesliualo n n e^t ad p 'ccatum quol injiisle ad-
designantur, 481. Opusgratiae in praedoslinaLis gratuila niitlunt reprobi, s^J ad Urmenlumquodillis jiropriaini-
niisericordiainclioatur.eljusla rptribnlioneperlicitur,ibid. quilas male paril, 5 el 6. Praedeslinalinon sunt male acl
Deus quos praesoivithancvitamin iniquilaieterminaturos hoc quodinjusie operaniur, sed ad hoc quodjusle palinn-
ad snppliciumpra.destina\It',19.Vocationisnoslraeinilia, tur, 7. Praedestinalioesl ad tnorienisecundam,non cst ad
iiisiilicauoiiisaugmenla ct giorificalionis- praemiaDeusiu primam,22. Anle Ful.eulii lempusGalliquidamoccasjo-
raedeslinalionesempor habuil, ci,r, 10. Praedestiiiavil nem caperunt ex lib. dc Praedest.Sanctorum^bjiciendi
E'ieusad graliam vitse I onaeel ad graliamvilae aelerna?, AnguslinoquoJin asserlionopraedeslinstionis divinaepec-
481.Deus in pradeslinatione jam fecit qnaecnnquelem- caloresnon ad soluindicereLpraedeslinatosjudiciurn, sed
porecongruofaciendadicposuil.10 Deusomniahominum etianiad peccaimii,25. Ex S. Augiislinofacilecoguosci-
opera praesehit,solabonapnedestinavii,19. Bonae volun- lur Deusnonpraedeslina-e ad peccatum,sedad suppHciiun,
tatis in tium 'I rinitaspraedestinavil,12.Deus non idconos 25. Iinpiume^t cttidci chnsUanxconlrariumcau.am ini-
elegil quia sancliel itiimacuhilifuiiirieramus,sed:utsancli quilalis in praedeslinatioe Dei constiliiero,21, 23. 1'rae-
et immaculaliessemus,485.CurDcus nosin caritate prae- deslinalioad peccalumlemere asscritur, 18.
dosiinassedicaur, ibid. In sua incomnmlabili voluntatefu- Praedieliodehonsot de malds,18. Praedicereel pro
turum hominisreno,andi effeclumdisposuii,7. Paulus di.- mittere in-quo differanl,19, 20.
cens,«QuosDeusjusLilicavitillos elgloiifica\it,vulrumq'ie , Principii.ro. Vere principium est quod cssc-nlialiler
praosenlivitaenon deputal, 10. Qui inKbrorutn
hac quoestionep. r- a leriiumest,92. Hoc\erum principiumdicitur_quod i.ullo
movenlurpo«suntfacileet divinorum testimoniis etislendi principtopraeicnitur,418. ,
inqrui, elS. Augustuiilibns, et Prosperi responsicnibus Principesangeli eLlionunesprincipesdicunliir iu Scri-
informari,ibid.Sirut pr.rparata est per praedeninauonem ptura, 450. Mundi hujus rehgiosi pnncijies mucdi con-
vpluntasa Dominoqua bnnumtelimus, sic eliam opora lemploiibiisnousolnn cpisropisscd cliummon.icliischri-
iionapraeparatiiDeusul in illis aiiibulemtis,8. Quosnam •tiaiio roiigionisoblontu seipsosveraciter atque Jaudabi-
Jjeus ad recnum, quosnaniad suppliciumprauilcsinateril, 1lor siibilidpruni,478
19. Quos i,Viedestinat ii ad glviaro pradeslinavil ad ju- PHODA in'cr litulos lionorumhuinilis,159.ProacifBiim in
 1009 INDEX OPERUM S. FULGENTII. 1010
utbe lloma virgitiitatisevemplar,ibic. Yirginilatemcordis quodsi quisjieccaveriladvocnlitmhabemusapud Palrem,
e rnrpoiis Donimovovcrat, 139.Vilibiiscibis el veslibus de iis qui post baptismumpeicant inlelligidehel, ibid.
utebalur tit plus haberel quoclpaupcrihuserogaret, ibid. Remissionispeccalorumeffeclusfrequenter inquirendus,
Prorcssiomsvocahulum,cur cre3luris non invenialur 561. Per remissionempeccalorumdiscrelio fii malonim
iiiiluiiiim.312, 615.Divinarumpersonarumprocessio,50I. et bonorum,562. Nonnunquamsppinpoeiiilpnlihomini
Prnnnssio dc boms tantummodoesl, ibid. Aptid )io- diabolus adimit, autsperanti pneniientiimlollit, 192.
npslissimosmores iiietidarioplerumque depulalur quid- ReprobiinexciisabiIessunt,457.Reproboruiniion polosl
quul ditTirendo 208.
pr<>imltiliir. IiiDcUjiromissisnulla est aliquis salvari, 529. *
lalsiias,,quia ui facicndis nulla omnipotenti est diffi- ,RespnndendinecessilasoOiciumlibera:rpspnn=innisiin-
cullas, 20. 1onit, -70.Suspiciosupcrbi.oin liberae responsionisoliicic
Propheta?Cliri-.fivciiientiset in se manentis graiiam vilanda,ibid.
hal.phanl,410. Resurrectio corporum,--513.Resurreclio morluorum
PnosrERvir erudilissimus,27. Ejus rcsponsionibusin- uniuscujusquein sexu proprin,359.Sexusmasculinusaut,
forman|iossnniqui in qn-jesiione de divcrsilate prsedesti- femineussicutin crealione iuit, in resurrectioneperma-
nalionisjuslorumct uiiquorumpermovenlur,ibid.Prosper neliit, 516. In resurreclione immlitabunturjusti, non
\ir crudilusctsanclus diela beali Auguslinilideli et co- mali,516. Diversigradusgloria?in resurgenliiimcorpori-
pmso sormonereclc dcfcndil,23. Dtiarumresponsionum bus, 338, 359.Quodquis accipiallaborumcoronam, opus
lnra divi Prospen ad dallos referl Fulg. 25, 26. esl graliaesubsequenlis.472.Juslornmei malominremn-
Prottdonlia Inccriacst proridcnliaquaDiiicurtisrebus neralio m resurreclione qtiahs,527. Caroel animi juslo-
niijicnditur,467. rum immulandae,sed caedempermansurae,3 5. Jusli m
O relribuiione angelis ae.jtiales.fmuri. 125. D.es resur-
QIOPUXTOEIS Ejiiscojius,261, 2',6. reclionisChrislidies est redemptinnis,55i. Prima resur- '
R reclio in conversionecordis consistit,593. Cur in resur-
RAAnexjiloraloresJcsu in siipcrioribusdomiisahscondi!,"rectionecorpussp rilale futurumdicalur, 528.Cur Paulus
cur, 576.Iu cx| loratonbusduobusquosexccpit Itaah,vel quinam imiiiuland:sint, in resurrpctioni'.non relinqijat
uirmsqiiclcstampnlicasia cogmlio, vcl Dei cl proximi ainbigiium,593. Cur Paulus diccns,omncs quidem resur-
rarilas inlimalur, 37fi. FIIIIICIIIHS roccinciisin fpneslra geinus,addiderit, sed nonomnesimmnlabimur,ibid. Caro
Raab suspensus, sanginnis Chrisli niysieriuni prseferc- cum anima•simul resurreclura, 495. In liacvila lit resur-
li.it,377. rectio (iun e maloadhouumlil cinvcrsio,595.
Keilcmpiio.Ordoditinspredemplionis,400. DobuitRe- RomanaEcclesiamundi cacumen, 29S. Petri et Pauli
dcmplorlmmanitatisstisrC[iLioncm doelarare, liomo rc- verbisillustrati. et corporibusdecorata,ibid. 581. Via
dcnijilusdiMiiilalcnipr-Tdicare,122. Rotaenomine orbis quandoque significatur,
Roligio.Vcra rehgio in uniusconslalvcri uei ser\ ilio, rouc orbila, id est orbissemitacur iliid. Quidsit Voxto
201.- niirui tuiin rola, ibid.
Reges cum Chrislorcgnant cumin cum credunl. 560. S
Rcgtimjiolcslascx Dei largiiale,71. StiiELU! s propter unitatem nalurae in tribus perscnts,
Rpgimm. Tcmioralc rcgniiiiiex laniilale Doi, 115. unilatcmpersona;induxit,74,287,408.Tiiinlalem carneni
AIuclnonesl regnalurumin membrisquamquodin capilc a^sumpsisseimpieprjedicavit,408.SabelliusPatremet Fi-
Chrisloprcecessitaclcu?lum,7S. liiimnoncommunionesubstaniiae,sed pcrsonaiisimrulari-
Rcl.ii'0 vocabiih pcrsoualispcrsonas soparari vclal, talc conrundebal,65. Sabelliiel Ariihseresisco.fundim-
qtias dumrionsimul nominal,smnilmsinuat,231. Relali- Lure\ Scripturis, 531.
\uiii iinnipncst quod ad aluiinagnosccndumreferinuis, S.hcliani, iidem:ue Palripassiani, totam Trinilalem
.'•"2.Rclativanominaualiiramnon separantscd unainsigm- iiicarnalaniel crucifixamcredebant,550".Ad idcoacliquia
(icanl,52.Relaliouisnoiiiinasiiul Paler ct Filuis: sub- iinanipersonamTiinilalisdicehant,-ibid. Sectalores S.a;
sianlia?nomencsl unuiu,quo I dicitur Deus, 55. bcllii Patripassianicur d.cli, 408.Sabcllianiunam m. Dec
Rcmissiop ccatorumqitaiilumbonumsit, 362. Remis- pcrson3m agnoscebanl,203. Sabelliani de nalura Palris
sionom jieccaloium oiiinis aut pcuc omnisqui quolibcl cl 1'iliict Spiritus^anciirecle credunl, nonitem dc per-
modo appcllatur C.hrMiini iintiniie lnvcnire desulcrat, sonis, 205. ImpietasSabellianaeet Arianaehaeresis,408.
503.Reinissinnemconscquinihd ahud est nisi a pcccati Saccrdoselhosliahiimanaenaluraenoininaelollicia,136.
ilamnalioneIiberari,571.Justitia Dei ct miscncordiarc- Nonpolcst vera sacerdolisinveniri persnna ubi nonest
missionispccratorumfiiiiilainenluui-. 503. Miscncordiam humanilasvera, 5S6. , ,
Dei sine jttsUUaaul jusliliani sme nusoricordiacogilarc Sacramenladicuuturquia in eis aliild viclcliir, aliudin-
facildiabulnsut rcniiss onciu peccaloruinproeriplal,505. ielhgiUir, 227.In novoTestamcnto iionest Sacramenlo-
SelusDeus donare polcsl inJulgenliam,78. Tria ad ro- _rumclitisio,sed donorum,66. De lalere Christiin cruee: '
inissionempeccalorum,lidcs,opoial)ona ottenipus, ila ne- poiidcinissacramenlumlonlis et ealieismanavil,299.
cessariasui l, ut quohbeldcliciculesalusnon possilolili- Sacrilicium.SecundaquasslioMonimide sacrifieiocor-
neri, 563. Poccatoruniremissio perseveraiilibuslantiim pnris et sanguinisChrisli, 27. Quaesliosacriliciiex fide
iwjuc in linemdanda, 392.Cum Pelrus aposlolusdicit jialriarcharunidotcrminatur,ibid.-Paliiarcharumsacrificia
quia Peust alieulerfcrl nalcnsaliquemvcrie, sed omnes noslris congriiunl, qnia loti fiehantTrinitali, 50. SaGrifi-
m paniilenliamconverli...illos lnc omnps aeciperedche- ciumloti Trinitali olferlur, 638.Ariani soh Palri existi-
nms,quibusMCDCUS jiiciiitciiliamdonai, ul e.iara jierse- mant immolari,27. Palmaris haereticoruminterrogalio,'
veranuamdonet, 585. Pcccalumtraditionisjiuter.itJuda; lbid.SacriliciaantiquaelegissancUeTriuilaliohlata, 510.
reniitti. non autem pcccalinn|iropnaeOiCisionis, 399.Pro Saciiliciaantiquaelegis sacriliciumquo se Chrislus pairi
romissionepeccalorumFilius DPIincarnaiusesl, 9. Re- o)itulitprael.gural.anl, ifrid.ToliTrimlali olfeilur -etiamsi
nnssiopecca'oriinigraUsditiir,562. Remissiopecca'orum soliusPairisnomenexprimatur,ibid.SoliusEcclesiaeDeus
iu hac lantumviia,505, 587, 403, 404. In fulura vila cxi-, dolpcniiir sacriliciis,58.- Proplielaetpstimoniumde sacri-
gontur peccala,qua?in hac non lucrint dimissa,403.Se- (iiio quod nunc in Ecclesiag, ritur, 51. Palri et Filioel
\cnl.is Dei condemnalin fuiuro quos iu piaescnli sioculo S|iiriui sancto per unhersumorbem sacriliciumpanis et
DPIbonilasa dominalionepcccali nnn liheral, 505.Chrl- MIIIsanctaEcclosiaiiidesinenleroirert, 523. In sacrificio
slus diccns quod vcrbum conlra Spiritumsanclum nnn corpiris ChrisLia graiiartimaclioneincipimus,ulChristuni
(liiuillaturin futuro, non aliqua ppccala iusiiiuatilin fu- iiin dandumsed da'umnobisiu verilale monstremus,285.
luro siocutodimillcnda quae in IIOCS,TCJIIO dimissanon QniJ p, slulandiim lemjioresicrilicii, 618, 619. Curtem-
liiorinl, sed ostendililla tantiim in fuliiroSKCUIO dimit- jion;sacrificiiS| iiiliissancliadventusposluleLur,617,168
lenda quroin hocsrcculoi|i una et vera Ecclesiacalholica lieclcEcclo.siain sacrincioposciladtentuniSpiriLussancli.
luerint tmicuiquedimissa,379.Onmismalevitenssi con- 33. Saciilirium,oTerlur ul. mors Dominianimnlieliir, et
\crsus in hoc sa?culonon fuerit, aliquamsibi spem re- c"uscommemoraliolial, 618. Deus Veibum se pro nobif
missionispromitterenon debcl, 5S6. P.occ.ilorummunda- ohUililsacrificium,523. fn VoteriTeslameiitopeccala-di
lio, voritatisagnilio,Dpi proximiquedilectioin hac vila lehautiir •acriBciaqiuepro [cccalis"ulfcicbaniur,S27.
iuclinantur,in allera perlicienlur,153.Scripturanonjube- Sacrilogium quid, 42S. ,
ret doprecari.propeccalis,si essent aliquaquaedeprecan- Saliiselccus gralis donala,410.CiincLa qu;c diviiriscon
libii>non essenl remittenda, 197. Qui non credil inlra tinenlur cloquiis ad cusiodiamvcl dicuntur
Ecclesiamealhollcamcunclarelaxaripnsse peccala^ipse- huuiaiiaesalulis, 566. In Veteri ct reparalionem NovoTeslamentocuu-
sibircimssionompeccalorumdenegal, si de hoc sa?culoin cla qua?ad profoclumperlinonLhuinana?salulis,conlinen-
caileme rdis knpoenitcnlisdurilia perseverans alienalus tur, 551.SolusDcus polosloniiiilius(piibusvolueri!darc
ab ecclesiasfua socicialediscedat, 578.Non tanlumanle unde vcrn salus acquni pns>ii, 178. Qiiomodoinlolligeii-
baplismum,sed et posl hapii^mmnjieceaiitibus,rcmissio dmn quoddicilur de uialis,miriibunur m subilalwnein-
promittilur, 191.Chrislus di ens : Quirite el invenie- sjicraltvsalmis,385.
t;s, elc. rcmissionem percatorum posl ba| lismum com- SniguiuisCluisii iicccssilasct efiicacia,497,498.
nnssorum invfenirLposse oslendit, ibid. J annes dici-ns Sanctiin Jaudcm'glona?gralia?Dci cur prajdcstiuali,
 1011 1NDEX.OPERUJI S FLLGEMi!. 1052
485. NondeflciunlSalicli indigentia, quia ab eo sufll- cnpiscunl,610. Non praejujicattJhiuilali SpiriLussaiicl.'
cientia eorum est, in quo indigentiaulla non esi, 161. quod eum nosa Deo haberu dieamur,ti.7.Spiritussanctm
Aliter sanctialiter peccantiniqui, 426.Sancli in hac vita c|U8e Deisunt cognoscit,quia pjusdem est naturae: sicul
humanisinfirmilalibuscur subjecti, 498. Jusli et sancli spiriius hoininis quaBsunl in hoiuine novjl,quia ejusdera
cur molestiissubjiciunlur,4J4. In sanctis coron..l Deus esl nalurae,255.Nonsic credimusin remissionempecca- .
eis
justitiatnquam gralis ipse tribuit et servavit, 1. Cor- torum,etc, sicut in Spirilumsanct im,636.Immensns.Spi-_
jiore et spirilu saiiclumesse nihil aliud, quamquodsan- rilus sanctus,105..SpiriluSsanclus illucteuil collaiione'
ctum esi opere el cogilationeservare, 155. muneris, uhi nunquamdeest roagniludinedeitalis, 617.
Sapere. Terrena sappre est lerrena d.ligere, 220. ImmcnsitasSpiritussancliin eoostendlur qiiodubiqiiein '
SapienliasplendorlucisasLernae, Cum 607. a line ad li- ejus nomine baptizatur, 615. Spirilus sanclusCUIII "PHre
nem attingit,ulrumque lineuiimmensiiatesuaexcedit,97. et Filio unusnaturaliler elimmensusDeus, 412. Creatur •
Funclaam se dixit sapientia, nativilatemsuam immuta- non poiesl-eafacerequas Spiiilui sanc.toin Scriptorisiri-_
hilem demonslrat,55. Sapientiacreala in angelis, 311. huuntur, 145. Spinlus sanclus creator esl.riou creatura, "
SARA ridendo peccavit,.spdleviter, 426. 24. Spirilussanctuslocumnoohahet inter operaDei^iS
Scamoniasola«best,,mixta|irodesl, 422. cl seq. Spiritus -diviiiussicut omniacreivil, sic omniaTe-
Scienlia sine chantate esl quae sancta non est, 464. plel, 204. SaucluSSpiritnsconsulatorseu para lelus, 580.
Quibus modisdivinarum rcrumscienlia comparelur, 5. I t PerSpiritum sanclumClirislus.natus est, el Ecclosiare-
sciamuset inlelligamusquaeDei sunt, Dei munus est,46i. nala, 26. Spirilus sanclus,templum habet corpura-noslra
ScnoLA'iicusepiscopus,269, 286. siculPaler ot Filius, et idcoDeus unusel veius cumPa-
Scorpio.In cbrpore scorpionis niliil est quod laudem tre PI Filio,598. Spiritussancti a[paritiomissio-ejus_est.
non insinuetcrealoris, 421. 354. Spirilus-sanclusnec columbanec iguis faclus -eit, '
Scriplura. Cordis -
studiumScripturissanclisimpendide- quandolaliumTerumvisionesignilicatusesi, 026."Spirilus'
bet,189. Propter incomnfutabilitatem divinicousiliitactum r_ , sanctusuon accepilformamcolumb^sicutChristusformam
est ut Scriptura tanquampraeLerilum dicerel in sermone-- servi,412. Dum EcclesiaSpirituirisanclumiiostulatjnitil,'/
nuodfulurum exspectabalurin operej,3i8,"49.Fulgenlius --, ; donumcarilatis et unaiiimitalisposlulala Deo conferri,;,
Gallam ad sanctarurn Scripturarum,lpclioncirillnrl.iur,.,/ 35. Spiri us sancluscur cl.caturnon venlurus luisso^uisi'
162.Donatuspropter ignoranliairiScriptui-oe non invenit Cliristusabieril, 569."CurSpirilussanclusadsinctilican-
quid Arianisresponderet, 198. Laus Trasimundiob stu- .. dum Ecclesiaesacrificium poslulelur, 34 Curin sacrificiis,-
dium Scripturarum,7. Eulhjniius laudaturquodSrriptu- soliusSjiiriLusmissioposlulelur,52.Intelligere diiiua non'
ras legat, et Kcclesiamfrequcnlet, quod sanclorumcollo- - valenl qui Spirilum Dei non habent, 355. Niliil prosuni
quio.gaudeat,quod inutiles seririonosfugiat, 560. In di- dona,' si Spirilns ipse non habeatur, 35. OperaSpirjlus -
vinis sermonib s si teneaLurhumihlascordis, nulla repe- sanctifoli congruuntTrinilali, (2>i.'Spiritussancliisquo-
rietur repugnantiaveritalis,97'.Dispulanteinde Scrpiuris modo"gemataut postulei, 584, -628. Nonloquitura se—
intelligentiaespiritalis viam oportet-inquirere, 47. Ad metipso, 611. JVHttitura Palre el Filio, 612, 615e.se<?."
eloquiadlvina quaHs4el)etanimusaccedere, 18'J,405. Spiritussanclusliber^st, 623.Spintus quomodomulliplev,,
Semen diabolus seminatornoclurnus, 592. Seminis no- , 621, 622. Spirilus sancli nomuie inveniuulurejus doria
mine^uniuscujusqueopera Paulus designavit,59. " Nemo nuncupata,621rSeplemSprilus in Apocalypsi,c. iTt). 4.
aliudquam quod seminat rcccpturus esi, 90. Quidsignlllcent,ibid.el 622.Ubicharitasibi Spiriluss m-
Servire comineiturduobusdominisquidivinitatemFilii ctus, 55. Pignus Sp.ritus gratuilumDei donum,474.Ex
a Patre diversamcrcdit, 411.Dcbcmus invicem sertire, ci.mparalionesolisad oculossanosaul infirmosostenditur'-
ut ad aeiernamvitam possimuspcrvenire, 16J. " SpiriLumsancLuniadiversisdiversimode,unum liceT,re-
Silentiumstiperbia. aul dulnaefidei signum, 113. cipi, 54. Spirilussanclusmulliplex, norf in sci -o,sedJn
SIJIEO.N \cluhis figurapra>senttsoeviseiro delossi, 72. donis suis, 621.Hunc Spiiilum amiitunt qui ab unilaie
Sobrietas,justitia et pax quam arcte cojuleniur,
' 426. corporis EeclesiifisegiegauLur,3. S|iirilussauctusunns
Quissobrievivat,425. . . , est, 614. Et immensus,ibid.et 615. FriictusSpirilus,485,
Sol huriianicordis Chrislus,576. 453. Ouomodo Sjiirilu, sanclus contrisiari-elDeiFil us
Solariumdicilur^uoJ solisluminoperrundalur,576. conculcaiidicantur, 450.SpirilusDeim se nonp .tcstcon-
Solvere Jcsum quiil,295. tris ari nec Filiuscoiiculcari,481. Spirilu^sanciilemplum
Species.Gralia specici dahilur pro gratiafi lti, secuh-- sumussicut P.,tris el Filii, 141,2H4.S|iirilussiiic:isiciit
ilumuiilusciijiisquocapacitalem,255. cl Patris ot Fiiii lemplumsumus,sacriliciumcl sacerdo-,
Spes e\cliidn tinicrcm, 1-31.Spcsquo vilhimdpspera- -tcs, 507. Spifitus saucliis geinere aut posLularo dicilur,
tioiiis.cxpelht doiuimSpritus sancti,579. In Dei riiiscri- quia gemerc_anLpcslulare facil,585.Spiriiussanclusfact
cordia spcs omniscollocandaest, 162. Diabolusspe vana- lios gemere; rium nos fac.l dolere iniquiiatem nosTam,,
rcmissionisaul desperatioiieca| lival incaulos,505. |,oslulare veniam-d.-siderare justiliam, 585.Servusqui
SrmiTus.SAXLTcs. Solus sancltis Spiriiusterlia pcr->ona t.cceplamDominipecun'ainabscondit,pignussjiiriuilenou
absolute in ScrijilurisSpirilusnuncupauts,595.Pa'cr-e4. liabuil,474. Spirilussanciidona,id-estJjnguae,p ojihetia,
Filuislicetalisolute Spiriius sinl, nculer tamen Spirllus sacramentoiumscieilia, fides, facultalumin paiiporos
sinc adj'pclionenuucupatus,595, 657,'Tcstimoniadc Spi- - ilislributio,corpoiisqiioc|tieipsiusexustio,,pi)ssunthabcri
ritii sanctoquiaDeusc i,3il etscq.Ajiostolusdicens,Glo- sine-\olun.alel>ona,185.Spirilusan et cjumnodoPaier et
rijtcalc el portateDemnincorporcvcstro,<jeSpiriiu sari- .Filius, 59'J. DonaSpirilus sanclimmUipussunleLaugeri,
cto loquiiur, 20l. Spiriius sanclus Deus cst, quiain nonipse Spirilus,51. Nomine.Spirilus,(|Uandoquesplri-
baplismonominatur, elsuper Jcsum desceiidilet ipsum laliadonasIgiii(ic3nLur,T>5- Spirilussancuisiu nubismen-
\mple\it, ~617. Spirilus-sanelusquia pignus .laercdualis suram ha'ici',in Christonon habet, 250,231.
noslraeDcus credondusest, 615. Spirilus sanclusPalris , Spirimsseplem in conspectuthron', 622. Iu Spri-ibus
sinuilot Filii Spirrtus,523.Palcr cl Filius el Sjiiriliissan- nulla polesl sexus inveniridislanlia,600. llatiunale^Sju-
ctus, Spiritus uuus sunt quoad naluram, solus Spirilus ,1'itus clsiin locoloraliter non sunl, lamonde locoad Io-
sanctusSpirilusosl quoadproprielalcnipersonie,396.Spi- -'cum lraiiseunt,615. Spiritus duplex Heh;o,621.
rilus Siiiclus ad Palrcmct-Filium rcfcrtur, 2">5.Spirilus, i Spirituspro venlo quandoqueponitur, S.l.
sanclusdc Patre ePFiho"proccdil, 523.Sjiirilus sanctus Splendursancloiuuiuonvaticiiiia'piojihelarum,sod ie- •
sic proccdita Filio",sicut procedita Patre, 232. Spiriius surrectionisclarilasinlelligilur", 6i.
sanctustolus proccditde Palre, lotus de Filio, ibid. Pro- Subminislralio.Iu «ubminislratione Spirilus non osl
prium eslSjiiriltissanctiquoddc geuitore geniloquepro- minisleriumservilulis, sed dniuae majeslaln auvilium,*
cedit, 407, 408.Audirt; Sj.iritui sancloest a Palre Filio-" 628.Spirilussanciussuhministrareol adminisirarcdicilur",
cjuc jirocederc, 610, 611. Loquiesl per gratiam nostris non minislrare,5t)2el seq.
cordibus incirabililpr inlimare, 610. Quid est Spirilum Suj.crbia unde ini ium sumpserit, II. Iuiliuinpe&aii
sancliimloqiii'iioiia.s"cmenpso, 611,612. SpiriLussanclus superhia,ibid. Suporbia iJeo iniliumomuispeecatidiei-
nihil minushabet quam Pater et Filius, 41. Spiritussan- tur ut oiniie.peccalumdc ipsalanqu™ de radice pullu-
ctus in Deo cslunitatenaturte, ex Deo proprielateperso- lare monslrctur, 172.Homiues per superbiamin morlem
nae,556.Error conlraSpirilus sanclicum Palre ct Filio reciderunt, 1i.Cur Deus superbisresislit, lo.Bcatus Pan-
aetjualilalpm,141. Ex eo quod in Spirilu Dei pjicerese lus dicens, 0 ftoniotn quis es, eic, non in responsioncde-
claemonia Chrisus dicit, non esl minorSpirilus Patre aut' fecil, sed carnis olidurati superbiam uiili increpatione
Fiho, 512. Spiritus sanclus in eo aequalisPalri et Filio compescuit,475. Quatuorsuperborum genera qua.lii^as
ostendilur, quod ea quas Christo loqueute discipuli non siint quibusdiabolusvehitur, 175.Diabolussuperhiam in-
poterant portarp; sancti Spirilusmuiiere erant porlaturi, jicil si carnis virginitalempraeriperenon | ossit, 171.11a
6'J9. Sjiiritussanctus,licet missus,Deus est, 533. Spiri us sujicrbia cpia caeieriab his qui sibi iusti viJeniur voiut
sanc us Deusestnon minorPalre ctFilio, qui.ot conLiuet peccaloresdospiciunlur,in Pharisa?ocondeiunaiur,175.
oiiitii.iel occulla corJis cognoscit, 231. Spirilus sancli Mauifeslesuperbiadcproheudiiui',ciimmiuifesle pecci-
asqualilascum Patre ostendilurin eo guodcum angelifa- lur, 172.Gratius poccanl qui sc paupoiibusquihus oro-
ciem Pairis vidoant,in Spuiutm sanclumprosjiiccrccon- ganl pra?po'iU!!t,aut de coalenijilisdiviliissibj ;;r.iUilan
 1013 INDEX OPEIUM S. FULGENTII. JOM
tur, quam qui de possessioneearumaliquam sertant in luris, 218, 219. Probalur exemploIiumanaea .Bin qua
corde jacianliam,160. Superbia qua quis suisviribustri- su il memoria,intelligentia el volunias, 552, 5o5 ei seq.
!mit quod Deus donatde eslabilor esl, quamea qua quis Alioexemplo a nalurisdiversispelilo inuna persona in
facit guodDeuscondemn.t,189.Mnltopericulosiussuper- liomine, 356. In crealuris Trinitas esLin unilale",ergo
5bilur"cnm fucojusliliaeiniquitascallidegerilur, 172. multo magisin Deo, 355.Cumtres dicunlur Pater, Filius
. Supererogatio.De sujiererogationeR. Pa«livariaePP. el Spiritussanrtus, non tres naLurae,sedlres personaain-
senlenUae,59. ielligi debent, 298. Paler, Filius, et Spifitus sanctusideo
'Symbdlumquid sonet, -6S2.Qaid sit et cur inslittitum Trinitas quia Ires personae,ideo unus Deus,quia una suli-
libid. In symbolodivinarumpersonarumorigo et dUlinctio staritia,19.Ncnsicosl una tritimpersonarumnatura, sicut
•iunuituribid. et seq. Quodm eo Pater omnijiotensdicilur una est trium hominum,255.Cunidici ur unusDeus Pa-
-el creator, hocde lotaTrinilale intelhgendum,ibid.Enu- ter, et Filius elSpirims sanctus,una riaturaintelligenda;
•meranturoninessymboliarticuli,655,656. cijmdicilurTrinilas, tres personae,198. jliqualilasperso-
- narum, 550.Teslimoniade sequalitalePalris el Fihi;557,
TEHPLDAI Deidicilur-eLiamdomus Dei, 592.In templp 538. Filius et SpiritusverusDcussicul PaLer,521.Plus
oralione el immolalioneDeo servitur, 641.Fidehs lem- difforunlduo patres quam Paler et Filius, 52. Quodnatu-
plumsunt-PatrisFiliiel Spiritusscncti, 592. raliter estPater, hoc est Filius, hoc esl Spiritus sanclus,
Temporalia.Res (emporalesincerias, 467. Cura hoiui- 407. Secundum quid Filio m ijor ost Pater, 555. Sancta
»numcircares tomporalesquamvana, 467. ScriplurasicutPatrem \erum Deum, sic et Filiumverurn
Tempus.Accejiiabilepraesenstempusest, 389. Tempus Deum fidelibuscunclis insinuat, 201.~Una est roguandi
-salulis praeseuslcmpus est, fulurumrelnbutionis, 588. pote^tas trihus personis, quia ost regnanlium naluralis
^unc tempus eslut palea mntetur in triticum, 402.Nunc unilas, necpotestasregnanditribuilur ex gralia, sed sup-
Dominuspotest inveniriei ideo quaerendus,403. Tempus petil cx natura, 2L0.Filiusaui S| irilus sanciusnonre-
- .praesens o, eris esi, fuluruinmercedis, 397.Aliudlempus gnant cum Palre ul inferior cum poliore,2ul. Nullade
seminationisaliud retributionis,590. tribus personisliabet aliquidminusduabus, ubiin unaqua- -
T«nebraeabsenliaJu-is, sileniiumabsenia.voeis, 425. que personasic est plena deitas, utet in tribusjier ouis
Tenebra; et lux, \ox et silentium,etc, quomodocontra- una sit, el in singulistota, 252. Vera fidesita sempiter-
ria.ibid. Cur tenebrae lnorienieCliristolactaesunt, 567. namYirlulemac divinitalemPa:ris praedicat,utFihi, aut
Teniaiio.IdeomortaliLashumanatenlatione permitlilur Spiritussanctisempilernamvirliilem ditinitalemquecre-
fatigari,ul cumin sei|>sanidlum virtulisinveneritlirma- dat, 140.Trinitati sacrificatEcclesiaei noi soliPalri, 565
meulum,ad poscendumdivinaepietatiscito recurrat auxi- el scq. Cuuciatribus persons exhibenlur inseparabililer
lium, 179.Quandocarnis iniiimitasmenlem jiulsat, ani- roligionisobsequia,quia in tribus cst inseparabihsincom-f
musadTlivinaemiserationis auxiliumrecurral', 149. mutabihsquenalura, 652. Trinitas lo;a invocaturin una
Terra. Homoin lerram earne non i:et si terra pcccan- persona, 623.-Unavirtusac dhiniiasPains el Fiiii etSpi-
do-nonfierel, 500. ri us saiicti,241. Trinitasimmortalisest ct invisibilisali-
TERTUU.'AI>US animamTJOII Spirilum esse dixit sed cor- ler quamangelus aul anima hominis,653 et seijl."Neque
pus, 490. Deumcorpusesse dixil, ibid. Filius, neque Spiritussancluscroalura osl, quia uterqua
Tesutnentum. Una fides'novi et veteris Testamenli, Patii in baptismalis sacrameito copulalur,64.Paler lux
268.Nonideoquisque debel vetus Testimentumabjicere esi ut Filius,£0. Paterdies est ut Fdius, 61. Paler est in!!
quia videt ej"usSacramenta cessasse, 267. In utroque Fjlio, lumeniii^luiuirie,ibul Alium Deum et non unum
Tes'amentohoc praecipilurul non peccemus,et jubetur ut crediLquisquisi.i Palue el Filio ei Spiritu sancto diversi-
bonisoperibusiusistamus,550.SacramentavelerisTes a- talern diviunaiisexistimat,20i. Maiorminorquein Trini-
nienli quaedamDei promitenlis verba, 265.Fadeliaverba laie uon dicilur, 407.Non solum TrinitasDeus est, sed
Dei in teteri Teslamenio promiltemis, in •nno sancia unaquaequejiersoua, 550. NonsolumomniaimplelTrini-
opera Dei quod promiserat reddentis, 265. Llrumque las, sed unaquaequeeliam in Triiutaie persona,345.Inse-
Testamentuniin Scriptura sub nomine amiciantiquiel parabiliteroperaiuur Pater et Filius et Spirilus sanclus,
novi, 267 VinumnovumnovumTestamenLujn, ibid. Qno- quiaiuseparabilessunt, 236. Inseparab.liao|iera Triuita-
tiiodoveterescaLut cumsuavitateGibauir,ibid. tis,541, 6i2. JuseparabihsTriniias, -340.efseq. Insepara-
TheoduiiMopsuesL ni scripia analhematizaulur,281. bilitasTriuitaliscx Ambrosioel Auguslinoasseritur, 257.
THEODOSIUS imperalor Joannem Thebaeummonaclium Inseparabilis Triniias. quia ipsa facit inseparabililerper
maxiiuoin honore hahuit, 478. caritalem Deo adliaTere, 239.Sicutinsepar.ibilisest Tri-
Thesaurusnosteriu cceJoponendus,549. Illic lliesauri- nitas, sic inseparabilessunt tres pei-snas,'250 Uriaquae-
zamusquo amoremnoslrumferimus,549 que in Trinilate persoua in his nominibusquibus ad se
Tn im (S.) confessioqui dum jubelur verilalem\ulue- dicilur ipsa sihi est quod li.bere naluraliler prsedicatur,.
iis experiiiDominumDeum aguoscil, 297, 298.-Sanctus 211.Trimtatis immensiLs, 230,409.T'oiaTrinitasimmen-
ThomasCliiislnmDeumajipellavil,200. sa, 105.SolaTrinilas immcnsa,.615.'f ola Trinilas ubique
Tinior. Deus timendus, reges honorandi, 70. Deum est, 35. Trinitastolaiii singulisel lolain omuibuscreatu-,
limeredebei.t el amjusti, 56'j. Scripiuradivinajuslosita ris, 250.SictoLaTciriitas-i.isinguls habiiat sicut lota in
pr;i'cipitlimere, ut peccaiores noii faciatdtep 'rare, 506. cnncLis,109.Quomodoascendeie vcl descelidere ad^nps
Ha?cverba Pauli, Cumnietu el tremore vesiramsalutem " diC3tur,161. Ubiquejiutalur adesse qui ad sanctificah-
oi eramini.Deusesl enm, ctc, justiliamet misericordiaai - dum ubiquenomiuatur iu haplismale,110 Habilatin no-
Dci cominendant,ibid. Bonispneoi,itur -ulin timore Do- bisPaler el Filius el Spiriius sanctusnonlocalihabila-
uiini rcmaneanl,305. Apostoliexemjilumne reprobus liat lione, s d immensa,109. Uniuscujusquepersonaetanta est
timenlisdeheiomneslerrere, 391.Timor.jusliliaesalulis ae- immensitas,cjuanlatriumnaluraliierpersoharum,407.lu
cepiaecustosest, 566.Malustimorinsae,uli houiinibus,467, Trinit le nonest particularisdiversitasqnia nec composi-
TonilrujiraedicitioEva..gelii,581. , lid, 71 el 72. Quae absurdilasseyuatur, si ioealisinhabita-
Trad tioDci, 525. Quomodobonoset malostradat, ibid. - . lio Trinilaliscredalur, -109.Trinilalis-incomprohensibili-
TradiliosanclorumPalrum, 287. las, sicsuperai ornnequod-cogilarevel sapere possiimus,
Trasiuiundusrex fuil, 69. Fulgenlioccri|,silTrasiniun- sicul superal om equoJ sumus, 88.Trhiiialis \esligia in
iluspr.lixum volumenhaereticacontinens,i.i . -creatuiis,354.Solase potest Tr.nitus revelare quia sola
Tribulatio in lauLumprodest.christianis ut per ha c pleue se potest uosse,9J., In anima'l.ominisirfiagoTrini-
spiritus riosterDeosacritielumliat, 196. Trihulaiio,iniir- latis, 552,o35.^)00.Meiis homimsnon habctdisiinclioneiri
milas, angustiaebenevoleniaDei indiciasunt, 195. personalem, elsi liabeLsanclaeTriniialis mdicium,556.In
Trigi.ila.Peracio iricennalispationullussi.nlur-legibus ignc indiciuiuTriiiilalis,606.Homofactusi;st ad imaginem
humanisablalarejielere, 192. Triniialis, 204.Patcr ot Filius sine Sjiirilusanctonec co-
TRKTASnomiii-eslpraeterquem aliumnon novimus,11 gnoscincc esse possunt,99. Peisonaruni1'rinitatis Imago
qno nominatoa morle Jiberamur. 67, 68. TruiitasDeus in duahushominisunius naturis, 418. AdverilusTrinitalis'
siimmuiuatque incomiuulabiiehonum,526.Rect i fidesde non mobililalem,sed pietaieinDo.ivinienlisostcndi1,100.
Tiiniuie, 502 Trinilasunus \ erus naturaliter D us, 411. Siculuua estmanifeslatio,sicuna cst revelalio tolius Tr-
Unus Detti Trinilas,tres larfien personae,407. Una na- nilalis, 99.'SanclaTrinilas reruih omnium,crealrix,512,
lura ,in Dio.et (res personoe, 523, 550. Sancta Tri- 522.,OperaDeiloli TriiiitaliCoinmnina,141.Servilemfor-
nitas u .us verus el incornroutabil is Deus, 502. Trinilas maii quam Unigenitusaccepitt la Triniiasfecit, 247.Pa-
persoiiaiuuiin DeoEsaia;.re\e'aia,50. T«3fiinoniadeTri- tri, Filioet Spirituisanclodoclorisuomenet ofliciumcon-
nitale,540, 511. Tniuitas-adpersonasreferlur, unilas ad \puil, 582.Patri, Filioet Spirilui sanclojudicis nomenel
n-turaro, 503. Ex Scrjituris Trinitas jirobatiir,551. E\ «fliciumcon\eui(, 524.Nonomne quod operalur lota.Tri-
visio.e Abraha?,ibid. Triniias insinuati.r dum dicilur,' niiac, to'.aeliam suscipit, 352. In omn.muiicre ilar.uium
FariamusIwmineinad imtiginemelsimiitudlmmnostram, eslsaucLeTrjnilalisdonum,scutin omniouere unumcsl
552,555. C.\p.ini lesliinoiiiumde Triuitalis unitaie, (.8. sanctaeTtinitalis olhcium,609.Recla lidcscie saiicissiina,
Aliudo.eirij.luiiiex unit lcjersoirje C riui in duabusna-- Tniiilale Clirslianopraecijueneccssaiia, 407,502 Tcii
4015 IIOEX. OPERUJI S. FULGENW.
valeamusipsa illumniat, adjuval, confirmat,5. Quosnam
jilumsiimusTrinitalis. 5.J2. Fides catholicade Trinilaie, faeialDeusad
544. 545.Niliilproderil erranticircaTiiuiialemad verita- minessalviliunL agmuone.nverilatisvcmre, 488.ln hoclio-
teni cucurrisse, 71.1nTnnitaie, sunlquaedampersonarum in qiioadagmltonein\eiilalispertemuni,
propria, 407. Quarillasiul, 587. Personaliler qui est Pa- 489.Veiialem Dei teuere, esl unum Deum colere, 201.
tpr, nonestFilius; ncc qui Filius est, Spirilussanclus, VeriiatemDei in niendaciumconveriereest crealura:ser-
407. Alter Pator aller Fihus, neuler aller Dens, 552. vlrc, 11. Ventas naturae nunqiiamjirivatur nouiiiiisveri-
Tnslilia duplex, 152. Salubns q',ae promale acliscon- tate, 74.Veritatis insinualiouemim deneginda, 70. Re-
ripiiur, ibid. Morlifera.quaeproamissionesolalii tempora- det ges diligit el honoral qu.squisuilerrugantibushoc resjjbu-
I s habe ur, ibid. Coulmiari de fidehummorie resuiie- quoJ ad UJemperLiuetveritatis.70, 71.
>clionisspes non sinit, 151.Et luctushumiliumel gaudium Sine reslc nuptialisunt, qui sine bon.s operbus, 402.
•.upprborumfutura retrihulione non carebunt, 190. Tota 76Via noslrapraesensvitae=t,387.ViaDei est lidesrecia,
ViaDei justitia, misericordia,vcritas, ibid. In via Dei
dio contristalumiugredi, quid esl 1179.
non corpons,scidmentisainbulaturincessu,ibid. Fallitur
Unitasul tencatur, 227. Unumcor et animamfecerat quiper latamviamseiiertcnturumarbitratur adviiam,386.
mulliludiiiiscredentiumin Deoqul Patris et Filiinnusest Victimae.Patri, Filioei Spirilui vicliiuieoflerebanuirin
Spiriluset cumPatreacFiliounusest Deus, 57. Mysterium anlicjuo Teslaiuemo,52o.In carnalibusviclimissignilica-
paciset unilalis in sua mensaChristusconsecravit,227. tio fuilcarnis Christi, 525.
Uteri nomeiinamramsignificat,64. Ex alero anleluci- VICTOH episcopus,569, 226.
ferumgenuite, de .temporalinativitateintelligcbantAria- VICTOR a>iusepiscopus,ibid.
ni quiaearual.suteru^in Deocredi nequit, ibid. Victoria.In hacvila adversaiium\incimus,si Iacrymiset
V orationihuset conlinuacordisliitiiiiiilaiepugnemus, 179.
VASImisericorditeot \asa iraequi?274. Nonii sunt VICTORIS epistolaad S. Fulgemiuiii,208. Victor peiii a
\asa misericordiae quidignitalem ecclesiasLicam aut saecu- sancto Fulgentiout respondeat sermoui Fastidiosi,209.
larem habenl, nec \asa iraequi non habeut, ibid. Curvasi VICTORIANUS episcopus,269, 286.
iraj, (ur vasamisericordiae dicti, 21. Quorumdaminsulsuin VidisseapuJ Palrem in Filio eslproccdereab ipso,611.
commerilunide \asorum conlumeliaeet honoris faclura, Vidua. Deusex beneliciisquibusJudilh et Auiiamaffc-
475. Vasa cl a
jrae contumeliae vasismisericordiaeDeibo- cit, viduaiem conlinentiamplacitam sihi demonstravit,
uilas graluila dilecliouediscernit, 475, 477.Potior digni- 159. QuodomnisIsraelitarumpopulus lacere uon paluil,
tas ecclesias.icaaut saecularisnoufacil quemquamvasho- sanclaviduacaslilalis virlule pcrlecit, 159. Vidualishu-
uoris, 475, 476. In \asis irae reatus naluralis superba, guaeoiliciodigualus esl ChrisluspraeJicariquia sanclimo-
cognitionenutritur, 457.In vasismisericordiaereaius na- niam virginalemtidualis coiilinenliagradu inferioresub-
luralis fide et caritate solviiur, ibid Cur sanelos vasa sequitur, ibid Deus in Judith cxallalioue quaniumsibi
miseiicordiaenon jusliliae Aposlolusnuncujiet, 457. Cur ddecta sit vidualiscontinciili.imonslratil, ibid. Yidualis
vasaroisericordiaenondicanliir tasajuSliliae,21. Cur irae, stalus au^endaevirLutisoccasio,154. Sauciaevidu» Chri-
non culpaevasasinl reprobi, 22 Sanctinonideo vasacon- stum semperqua?sierunl,159.JudilhinteleriTesianienlo
tiunelisequia conlumelias paliuiuur in hoc sa>culo,479. viduaruniexemplum,iu novoAnna, 158,159-Quibusuiiiu
Quomodo Deus in vasa misericordiaeiuisericorsest, 21. convivendodcbcal vidua, 13S.Qualiiorin victu se dcbeai
Per muiaiionenimale tilaevasaiu honoremfiunl, 4sS2. gerere vidua,ibid.Vidua;cibinon lidcin cssedebent <.,ui
Vasamisericordiaein gloriam praeparala,non praesoutem marilaUe,157. Yiduarumhabilus quahsosse debeal, ibidt
sed fuluram, 274. Vasaniisencordiaefacilnondignitassod S. A7INCEMII nalalis ubique m Ecclesiacclehet', 572.
carilas, 274. Qui sunt vasa conlumch.oin Ecclesia,480. VI.NDICIAXUS episcupus,269, 286-
Judiciumsuumin vasairoedeseilione Deus inchoat, con- Yiperarumcarnes conlraMjierariiinmorsiisutiiitcraillii-
summit crucialione.22. Tam in vasis irae quam m vass beulur, 422.Vijierarumparvulidisrujnisparienliuni\isco-
misericordiae iniquilaspropriapraeressil, 21. QuiJ sit iu- nbus pariuntur, 375. Viperis huc cst paiere quodperire,
terilus queni vasa irae aplavitDeus, 22. Cur v.sis ira. 572.Haereliciel schismaliciviperissimiles.,ibid
in
interitus reddilur, ibid. Yirginitalis vocabulumcx virlulis noii.ine derivaiur,
VENCMUS diaconus,269, 45i, 165.Virgodicilurquasivirago,ibid. Viragoideodiclaquia
YtnuiM.Dum Verbum noniinaiur, osfnditur discrela •de viro sumpLa,ibid. Aviro ducilur virgmis vocabulum
PaLnsei Filii persona, dumDous d.cilur Vei\ uni, osien- sicul a ChrislonomenClirisiiauum,166.Donalionesad Ec
dilur una uirinsquesubslamia,335.Dei nomenin Verbo tlesiaeaedilicalionem jiropriisinveniunliirajipellari nomi-
nonnuncupalivi,sednaturalisnoniinisveritaieuiexprimii, nibus,inlegrilas veio carn.s saucia, idcircovirginilasdi-
74. UnumVeibumhabet pa:e", 417. Tam pertprsus esl citur, ut ibi perfcctio vor.e viilulis inesse nioiistrelur,
qui VerbumDei in Deo n gai esserjuaniqui haboreani- 167.A sanclis nupuislantumdistatsanclavirginilas'quan-
manhumanamilludnon conlieiur, 51. Non suinusnosni lum a lnnis meliora... a lerrenis cceleslia,a t ibulati ue
Deosicut esl Veibum,50. VerhumDeide Deo, per uui- securitas;quaiilum simililudopecorjm ah imitalionedi-
taiem naluraem DPOel per eamdemunus cumillo Deus sccrnilur angelorum sic a sancla \irginiiale dillert san-
est, 51. GeneratioYerbiinenarrabilisest, nonignorabihs, clum conimbium,1(8. Virginitas voluulatn res c»i, nou
r-5.Verbi huma.npasfacla dicilur, non ditinilas. 82. Vcr- necessilaiis,59. Non praecepla,sed consiliumerogat Pau-
bum Dei inauifeslalumper carnis subslaiiLiani sicut ver- lus ad \ irginitalein,ibld. Virgocoriuj)laprimunihoininem
bum 1ominisper \ocem corpoieam, 417. Dei Verhi duae decepit, \irgo incorrupla sccundum homiiiemconccjiil,
naluroeinconfusibileset inseparah1>s,521.Verbon m ost 554. A Chrislo dccoiauirsancia \irgiiutas ulpermaueal
eoa;qiia?vus ullus loc.is,'ibid.CredulitasIiicariialionis,
Ver- pulchra,elcoionalur ul regnet gloriosa,165.Chrislosan-
bi Dei au .ilio esi, 417.Tribus piimis E\aug. Joan. son- cta virgiuilasspirilalitornubil, ibid. A l.hrislo lccundaiur
tenlrs et sempilernaVerbi nativilaseL personalisincon- sanctatirginitas, ut persevcrol i itacla, ibid. Ciiristussan-
fusa j.ropiielas ct indiscrela subslaiitialisunitas Patris W33\irgimtalis Iructus, decns et iuunus, ibid. ChrisLum
Fil.ique monstratur,74. smcta virginitasjiepcnt, ibid. Clir.stusomnium sacraruui
\ erbumuntum esl quanla menscnm verbo, 50.Mens \irgmum sponsus,ib d. Chrislus\irginum est uou solum
dum cogitatgeneiat verbuin,ibid. Mons habet \erbum sponsussedDomiuus,17o. SubSpadonumnomineDeusuie-
intra se quod cngilaudode sua subslantia gpueratil, 50. Iioremlocuniindomosuaperlsaiam virginibusreproniiltii,
Verhum mhil minus habel quam mens dc qua uasc.lur. l67.Iiiconjugibuselviduislidelihiissi)iritalilanlum virgini=
Yerbiima mente uonsecernilur localiler, ilid. tale potiturEcclesia,166. EcclesiamajoreingraLiain doiiaiio
Verhumdicere adversus Spiriluu sanciiiin cjuid est? nis in illis membrisaccepit, i.i quibusiia sjiir.talilervirgo
578. Quinam dicantveibum advcrcusSpirilum saiiclum, dicilur, ut elia n corporeiuvirgiuitatis inlegrilale p iltaLur,
578, 379. Quinam liben sunl a verbo coutra Spiritum ibid. Virgiuiiaiisniercesmagna futura esl, 169. Jnlegri-
sandum, 379.VerbiIU conl a Spiritumsanclum neque ni latc coiporisiiilnl melius, 161.Virginipost votumnubere
hocsaeculod.miltilur, ueque in hiluro,ibid non licot, 118.Virginitasangelisquam liomiiiibussimilio-
VerliumDeiadversariusbonus,587.Adversariushominis res facil, 169. Virgiuis saucloesludiumsectari jusliliam,
\erhiim Dei quod lrojicilur, 587. DispensalorihusDei pieLatem,lidem,cariiaiem, jiaiienliam, mansuoludiiiom,
prod sl verhumquoddum disponsanl humililer audiunl, 175. Spiritalihus -v.rginihussjiinlales laqueos d ahoius
561. Qui sinefruclu veibumaudiunlqui' us similes,500. tendit, 171.Virginilaiis cumhum.lilate copulaiio est ni
Vorit.-.s.Sola naturaliter esLverilas, quaenaluraliler esl hac vila s immaperfeclio, 164. Virgini nec ad doxtrain
vera dhinilas, 202.Onniiscrealura osl crealura \era, non nec ad sinislramdeflect' nduiii,169. Vir^iuitascarnissine
verilas, ibid. Veritaslaudabilus desidcralurquamimperii huinilitatenon potesl ad Clirislumperveuire, 176.Vngo
propaga:io,71. Vetilalis inquisiliorecla, iiunqiiaminanis, noii poiesl ClnisLonisi cordis humiliiaie conjungi, 173.
ibitl. Verilatiseinpcriuhaoreiidiiui, 5. Eodulcius se- Vera humililastirginilalis esLinlerna \irgiuilas, 173. Lt
ciclius \cri as]oqui:ur, ibid. Facurc ventaloin estquo facore integra [lermanealDeo dicala tirginilas, sicuLcnsloiitur
opus toritalis, 8. Ver.lasn inquaui 190.Yeiilas inlegiiias corporis, liiitltoampliuscusl.xlicndaest hu ui-
nccfalhl uec falhlur, 5. U: ruriiati menlilur,
obsdirc ac .consenli.e iilas torJis, 175.Corporis\irginilas oliam Dooditaia non
 1017 INDEX OPERUMS. FULGENTIL iOiS
prodestnisi aasit virgiriitascordis, 171. Diabolusrirgim- paralur, 7. Cur volunlasdicatur pr*parari a Domino,tbid.
tatem carnis per hominem,cordis vero per seipsumniti- Deus bonam voluntatem et operationem praedestinaiido
tur auferre, 171.Diabolussi non valet rirginitatem carnis proeparavit.ifcid.Voluiitiisjiominis graliam debet comitari,-
perdere, virginitatemspiritus conalur auferre, 171.Virgo 469.Voluniasbonumdiligere non polerit nisi discretionis
Christinon debet aliasChristianasconsiderationesui des- et charilatis gratiam aTJeo acceperit, 463.VoluntalemDei
picere, 175.Yirgo Chrislinondebet de aliorumsibi gra- cum facimusvolenLesfacimus,sed ut eam faciamusipse
viore periculohlandifi,sed de sua infirmilatehumiliterLri- facil in- nobis quodplaeeatcoramse, 462.A Deo \oluntas
. stari, 174.Chrislusquia semper vivus, ideoin corde spon- hominisjugiter gubernatur el regitur, 450,451. Voluntas
sarum ejus viveresemper debet alTeetus,138.Deliciascar- liona fide inchoalurei charilale perlicilur, 465. Fides el
nis virgoChrislifugere debet, praeomnibusautem super- charitas ideoin hominesunt et hominiprosuutquia ab eo
biam,169,170. Christus sponsae suae carnem maceratam voluntariesuscipiuntur,465. Differentia donationumDei
vultvidere, 157. In sponss suis Christusanimaepulchritu- soli divinaevoluniatitribuenda, 455. Humai.avoiuntasper
dinem diligit,non carnis,.fr.d.Vestisvirginumintimaecasli- gratiamnonmutata aul nesciens peccat, aut vilium suum
tatis testissi', 170.Ornatusvirgins -estvirginitalisbonum \itio praevaricationisaccumulat, 454. Uonam volunlatem
nonminusmente quamcarne scrvare, 169. Virgonec vere -nemopropriis viribuspotestresumere, 454.Niliilest aliud
castaest, nec fidehsChristo,quaepopuloqaserilmagispla- qupdservus nequam ligarimanibusjubeturel pedibiis,nisi
cerequam spouso,170.Virgo quaeornatumcorporeaevesLis ul in manibusmali operis reatus, in pedibusaulem malse
afieetat, animamsuam virlulum splendoredespoliat,ibiri. volunlatis-puniendusostendaturafTectus., 405. Malavolun.
B. YIEGO Dei roater, 287.B. Virgoproprie OEOTOXO.,278. tas mali supplicium, 14.Deusordinatorest malarumvolun-
VirgiuitasMariae,292 Yirgo ab co quem concepitdonum latum, non auctor, 20. MalamvoluntalemcreatorbpLimus
ineorruplaefecunditatisetfecundaeintegrilalisaccepit,«"6;d. non feeit, 15.Volunlasvel bonavel noxia ex fine rei cujus-
Vir a virtute dictus,-165. que pensanda est, 184.Voluntasomuipotentisnecesse est
Virtus.Homosicfaclusestuthahere virtutempossil,188. in omnibusimplealur, 488.QuomododicaturvoluisseChri-
Dumcogilasde perfeclionevirlutum,nonconsideraquidalii stusquodnoluit Hierusalem,383.Divinam\oluntaLcmmu-
minusliabeanlquamlu, sed quid minus habeas quamha- tari aut virlulemadversitalealiquasuperari ne impiiqui-
- bere jam debes 174.Ad \irtutem continuusprofeclusesse deniaudent dicere, 484.Deus eos non vult saltos fieri et
debel,156.AngrIiescavirtusdivma,hominisroedicina,90. ad agnilionemveritatis venire quibusmysteriumsua; agni-
Eascvirlushominemreparavit,angelumcustodivit,ibid. tionisoccullat,486.Deusvolunlalemhominismalam
Vita. Jusla vita fn futuravila proderit, 582.Via hominis nit, 450.Facere voluntalem"Deiniliil aliud est, n sicurpu-
faccre
est vila ejus, 562.Qui bene vivit viamingredilurverilatis, ©peraquaenobisinspiral elinnobisoperaturvolunlasejus,8.
ibid. Qui malevivit viamtenet erroris, .bid. Quinamiuste Voluni de liciiiset ad profeciummelioris viLseperunen-
vivunt,582,426. Infidclibus non prodest longa vita aut LibusJieri debet, 521. Ei qui non voverit non esi pecca-
brevis, 152.Nou prodestlonga vilased bona,153.Vitam tum si non reddat, 147. Licilarumrerum lamdiulicilus esl.
non possidetqui aut in crimineaut in infidelilateperma- usus.quamdiurenunliationonvovetur, 147.VolaDeored-
net, 197.Vitam possidetqui a sinu matris Ecclesia?,non denda absque excusalione, ibid. Non lolo cnimovovens
recedit, ibid.. Haecvila nobis esl via in qua semper de- ohligaturvotb, et eo damnaliiliorest quod ad Deumficlus
bemusproficere, 178.Inliacvilatristitia et solaliummixta, accedit, 148."\oLumin tribulalione emissumpersolvi de-
non in futura, 432. In hac morlali vila non potest esse bet, 147. Quodvovens Deo sibi in contineniia?negolio
plena seeuritas. 179, Ex hujus vitae fine adernas vilae adimitvolunlas,nuila deincepsimpune permitlit usurpare
pendet inilium,589,594. Vitabona et \ita aelernautraque neeessitas, 148. De volonihif Hcetrelinere aujtrepetere,
m Cbrislo et a Christo,9. QuidJElasseneclulisvila im- 149. Ananiaeet Saphiraecorsatanas implevit,quia parlem
maculala,155.Arilambealam aecipiemus,sl nos huic vitae de voto uterque relinuit, ibid. Noirpossunt nubere qui
mortuosaeslimemus,187.Si vita aelernafinilur,inutilisest, continentiamvoverunt, 520, 521.VoLumconlinentiseLam
omnisJaborchristianus,93. CtimDeusdatvilamaslernam, tirgines ac viduasquamnuplas, si ex consensu voverint,
perhcit quodjuslificans incboavit,9. Tempus aequirendi ohligat,148.Votaconlinentiaeobligantsul)peccalomortali,
vilamaelernamin ista lautum\ita Deus hominibusdedit, etiam si a marilatisex consensu emitlantur, 521.Post vo-
516. Origovilasmalaeab originali peccato, 515. Iniquitas lum a conjugibusemissumillicita omnis commi\tio, 148.
malismoribuspolluit vilam,572. Conjugalisnonest licenlia \ovendi sicutviduseaut virgini,
Yoluntasquid, 555. Quidquidhomoloquilur sciensnon- ibid. Conjux sine conjugisvolunlate vovere non poLest,
nisi volens loquilur, 534. Yolunlas in se habet ut possit ibid. Conjugisvolnm sine conjugisconsensulemerarium,
sponleappetere bona vei mala, 463.Volunlasnisi a Deo 149.Tale est ul quis conjugatusveht coulinentiamprofi-
mulata, aut semper appelit malum aut nunquamappetit leri, quale si quis de alteriussubstantiaaut eleemosynam
bonum. 461. Bonaevolnntalis initium homoex se habere facere, aul sacrificiurnconetur offerre, 148.Voli quod ex
non poLest,515. luiliumbonae\olui,latis a Deo, 500.Vo- uiriusqueconsensuesl,impiinitaviolalioessenon polest, ib,
luntas hona a Deo datur, 506.Voluniaslunc eril hona si Vox.Qua;voxsit cu,usSpiritusjieientiamhahel,251. Ni-
Deipraevenialurdono,et tunc permanebilbonasi ejus non hil nooetablalavoxei qui quandiupotuilconfessusesl,22L
nesliluatur auxilio,275.A'olunlasab eo dalur a quo pra;- VultammalrisChristussolus aperuiL,501.
ORDO RERUM QJ5M IN HOG TOSIO CONTINENTUR.
FELIX PAPA IV. MONTANUS.
No iiia ex libro Ponlificali 9 Montani Vita. .. 47
EPISTOLA.PWMA (ad Cmsarium).— De laicisad sacerdo- Epistolapiima.
II. -
51
54
liumanle probalionemnonpromovendis. 11 Epist.
ConslitulumdeEcclesiaKavennalensi. 12 S. ELEUTHEMUS.
Kxcerpiumex epislolaFelicisad Siciliensesepiscopos.16 S. ELEUTHErai VITAa Guiberloadornaia/ 59
Ephtola Athalariciregis de eleclioneFe icis. Ibid. Prologus. Ibiil.
APPENDIXad epislolas Felicis IV. Ibi I. CAPUTPRIMUM Pabulosa origonrbis Tornacensis. Fides
EPIST.II [ad omnes episcopes).— 1. Quod missarum Christi a S. Piatoillata. 61 — CAP. II. S. Eleutherii orLus,
celebraiioal bi quam in Deodicalislocis non debeal fieri educalio, exsilium,episcopatus. 63 — CAP.III. Mortua a
nisi magnacompuleritnecessitas. 2. De ecclesiarum sa- S. Eleutherio resuscitala; caeci,'claudus,leprosus sanali;
cra'ionis"dubilalione. Ibid. Tornacenses ad fidemconversi; peccatumChlodoveorogi
Epist.III {adSabinam).— 1. Laud.itin ea sludiumcnl- indicatum. 66 — CAP.IV. S. Eleulheni ilinera Romana,
synodus habita,oppugnati
ttimquein Ecclesiam,quodqueslirpis honores vanamque cia. 69— CAP.V. Extremus S. hasretici, vulnera illi ab liisinfli-
ompamreligioniposthabeaL. 22 EleuLheiilmorbns,mors,
miracula. 72— CAP.VI. Ele\atio corporis S. Eleulherii,
PHOSPER EX MANICHJEOCONVERSUS. morunis resnscitatus, aegri sanati. 76 — CAP.VII. Ope
AKATBEMATISHI el fideicaiholicaeprofissio. 25 S. EleulheriiFeriolusvinclnssolvilur, Liberlinusa niorte
BOXIFACIUS PAPA-II. suscilattir,79 — CAP.VIILTranslatiocorporisS. Elentherii
Nolitiaex libroPontilicali. t 29 in urhem Tornacensem.82.
EPISTOLAPRIMA —
{ad Cwsarium). Ejus rogatu confirmat S. ELEUTHERIISERMONES. -8?
ea qua?in synodoArausicanaUierunLdefinita. 51 Sermode SS. TrinitaLe.Ibid.—TransilusS. Eleulherii.
"ud
Slephani Sonifacium libe'li tres. 5i 86 — Sermoalius de Trinitale. 87— Sermo de Incarna
APPENDIXad scripta BonifaciipapaeII. 41 lione Domini.91 — Sermode NataliDomini. 95 — Serma
ObservalioPhilippi Labbein sequememephlolam. Ibid. in Annunliaiionisfesmm. 96 — OraLioB. Eleulherii ani-
EPIST.II [ad EulaHumAlexandrinum).— De reconci- mamiigentisad Deum pro fide et EcclesiaTornacensi.99
liabone CarlhagiuensisEcclcsiae. ' 43 S. FULGENTIUS.
ExemjilarPrecum ejus el Justini principis. - 45 Episloladedicaloria. 103
 ORDORERUM Q.VM IN HOC TOMOCONTINENTUR.
praeiano. 105 SERMON^ES INEDITI. Ibid.
VlTAS.FuIgenliiaquodamejusdisclpuloscri|)ta.ll7-130 SERMO —
PRIMCS.De circumcisioneDomini. Ibid.
Prologus in tres libros ad Monimum. 151 SERM. —
II. In PurificationeB. MariaeVirginis. 838
ADMOKIMUM LiBEaPRIMDS. — De duplice praedestiria- APPENDIX AP S. FULGENTII OPERA. 843
lione Dei, una bonorum ad g'oriam, allera malorumad de
Liber prasdesiinaiione gratia. et Ibid.
poenam. 153 Ferrandi Diaconiepistqla ad Eugyppium,de essentia
ADMONIMDM LIB.II,—Trcs resolvuntur: Trinilalis ac duabusChristinaturis. 853
una de sacriticiioblaLionc,alleraquaestiones
de Spirilus sancli mis- " SERMONE3LXXXparicisexceptissupposititii.
' 855
sione, tertia de supererogaiioneB. Pauli. 179 Prcefalio. Ibid.
AEMONIMUM LIB.111.— De vera exposi.ioneilliusdicti SERMO PRIMUS. De NataliGhris'i.858—SERM. II. DeNa-
Evangelici, E l verbum erat apud Deum. 195 tali S. Stephani. 859 — SERJI. III. De NalaTiS. Stephani. .s
CONTRA ARIANOSLIBEHUNUS, ' ad decem objec.io- 890 — SERM. IV. De EpiphaniaDomini, et de Innocenti-
nes decehiresponsionescontinens. 203 bus. 865 — SERM. T. De Abraham.864 — SERM. VI. De
AD TRASIMUNDUM HBRI TRES. 225 unicofilioet puero centurionis.865—SERM. VII. De duo-
/XIBER PRIMUS.—De mysteriomediatorisChrisliduasna- buscaecis.866 — SERM. VIII. De Lribuspueris. 867—
turas in una personaretinentis. 225 SERM.IX. De muliere in adullerio deprehensa.868—
—
- LB. II. De immensitaledivinitatisDliiDei. 245 SERM. X. De Salononisjudicio.869—SERM. XI.De eodem.
—
LIB.III. De sacramentoDominicaepassionis. 245 871— SEM.XII De Josejrii.872—SERI. XIII. De exodo.
S. FULGENTIIEPISTOLiE. 505 874—SERM. XIV.De eodem.876 SERM. — XV.Uudesu-
EPISTOLA PRIMA. —
De conjugalidebito et votocontinentia; pTa.877 SERM.XVL.DeJona.878—SERM.XVII. De
a conjugibusemisso.Ibid.—EPIST. II (ad Gallumviduam). caeeonalo.880 — SERM. XVIII.De Elisaeo,uhi oleuraVi-
Deconsolationesuper morte mariii, et de statu viduarum. dua? mnlliplicavit.882— SERM. XIX.Ilemde Elisaro.885
311—EPIST. III (ad Probam).De virgii.itatealque humili- — SERM. XX.De-EliaelElisaao.885—SERM. XXI.De filiis
late. 324—EPIST. IV (ad Vrobam).De orationeadDeum et Zebedaei."887 SERM. — XXII.De Lazarosuscilalo.889—
compunctionecordis.359—EPIST. V (ad Euggppiumab- SERM. •XXIII. De lavandispedibus. 890— SERM. XXIV.
D e
batem): caritateet ejus dilectione.344 EPIST. —, VI (ad Aliusunde supra. Ibid. — SERM.XXV.Ilcm de lavandis ,
Theodorumsenalorem).De conversionea saeculo,548— pedibus.891 — SERM. XXVI.Undesupra. 895 — SERM.
EPIST,VII (ad Venanliam).De rect3 pcenitenliaet fulura XXVII.T)''.muliereqaeperfuditinguentocapulJesu.894
retribulione.532— EPIST.VIII (ad Donatum).De Udeor- SERM. XXVIII.De latrone crucifixocum Cnristo.895—
thodoxaet diverS'Serroribus haereticorum.560 — EPST. SERM.XXIX. Ilem unde supra. lbid. SermonesXXX,
IX. VictorFulgentii preces enixe flagitat,ipsi sermonem XXJ T,XXXII, XXXIII, desiderantur.—SERM. XXXIV.
FaslidiosiAriani mittens. 372 — Sermo FaslidiosiAriani. De sacramentoaltaris.896—SERM. XXXV.De secundodie
375—EPIST. X.ScarilaFulgenliaproponilduasquaesliones, Paschae.897—SERM. XXXVI.De iandibusMariaeex.parlu
unamde incarnationeFiJiiDei, alteramde v lium anima- Salvatoris.898— SERM. XXXVII.De die tertio Paschae.
—
lium auclore.577 EPIST.XI. FerrandusdiaconusFul- 900 SERM. — XXXV III. 'Item unde supra. 901 —SERK.
genlio proponitduas quaestionesde salute jEthiopiscate- XXXIX.De quarlouie Paschaj.902— SERM. XL.De di-a
chumeni,baptizalicumjam vimorbi esset mentis impos, quintoPaschae.^05 SERM.XLI.De sexto — die Paschae.
ac non percepta eucharistiamortui. 578—EFIST. XII. Ful- 905—SERM. XLII.De januis clausis.906 SERM. — XLIII.
gentius, Ferrando ad
respondens propositasquaistione*. Unde supra. 907 — SERM. XLIV.Ubi post resurreclionem
380—EPIST. XIII. Ferrandus Fulgentioquaastionesquin- Christusin horto MariaeapparuitMagdalense. 908—SERM.
que proponit.592—EPIST. XIY.'FuIgeiilius Ferranlo res- XLV.De unico haplismo,910—SERM. XLYI.'Devite vera.
—
pondet ad proposilasqusesiiones.594 EPIST.XV.Epi- 912 SERM. — XLVII.Item de vite vera elpalmile. 915—
•scopiAfricani in Sardiniaexsules, Joanniet Venerio,de SERM. XLVIII.De ascensioneDomini.914—SERM. XI.IX.
gratiaDei etlibero —
arbitrio.455 EPIST. XVI.Liber Pe- Ilem unde —
915 SERM. L. De sanclodie Penleeos-
tri diaconi et aliorum qui in cansa fidei a Oraecisox les. 916—supra. SERM. LI. De eodem.917 — SERM.l.II. Ilem
Oriente Romammissifuerunt.442— EPIST.XVII.Liber de Penlecoste.918— SERM. LIII. De NalaliJoannisBa-
Fulgenlii el afiorumquindecimepiscoporumAfricanorum. plislae 920— SERM. LIV. Ilem u>de supra.922— SERM.-
451—EPIST. XYIII.FulgenliusReginocomitirespondetatl LV. De decollalioneS.Joannis Bapiiblae. 924—SERM. LVI.
priorem propositamab ipso quasslionem: Ulrum caro De NalaliS. JoannisBaptistae.926—SERM. LVII.Desan*
Christicorruptibilisan incorruptibilisfueril. 495. cto Petro, ubi dicit Dominus: Pasce oves"neas.927 —
LIBRI - SEBM.LVIII. De Naiali apostolorumPetri el Pauli. 928
DETWNITATE. -197 —Stn>i. LIX.Item de Paulo.929—SERM. LX. De S. Lau-
. rentio.9;>0—SERM. LXI.Deeo quiincidilinlatrones.95i
CONTRA SERMONEM~F.ASTlDIOSl'AniANI. 507 — SERM. LXII.De unico filio viduseNaim.952— SEHM.
DEIIEMISSIONE PECCATOROM. 527 LXIII.De
DEINCARNATIONE FILIIDEI. . 573 res paralytico,954— SERM. —
LXIV.Deeo cni ubc-
DEVEKITATE PR^DESTIKATIONIS ETGRATIffi DEI. 605 ager attulit frucuis.935 SERM. LXV. De muliere
erat in fluxu sanguinis.956 SERM.— LXVI.Ilemde
DErlDESEODEREGULA. VERJE HDEI. 671 quae —
' PROTIDE CATHOLICA ADVERSUS PlNTAM. 707 eodem. 958 SERM. L.W1I. De solemnilalesanctorum
S. FULGENTHSERMONES. 719 aposlolorum. —
959 SERM. LX^III. De marlyribus.940 —
941 —
- SERM.
SERMO PRIMCS. De dispensatoribusDomini.Ibid.—SERM. LXIX.DeNatalisanctorumMachahaeorum.
II. De duplicinalivitateChristi,una aeternaex Palre, al- SERM. LXX.De Job el beala Perpetua. 942—SERM.
— SERM. LXXII.De sanclo Cypriauo.
LXXI.
lera temporaliex Virgine.726 — SERM.III. De S. Ste- Ilem-de.Job.915
phanoprotomarlyre,et conversioneS. Pauli. 729—Srnw. 944— SERM. LXXIII.De sancloYincenl:o.Ibid. — SERM.
IV. De epiphania,deque Innocentumnece, et muneribus — LYXIV.De Gdia. Ibid. — SERM. LXXV.DeAbsalon.945
SERM. LXXVT. —
De Isaia.947 SERM.-LXXVII. De lin-
magorum. 752— SERM. V. De caritateDei ac proximi.758 molesia. 94S—SEBM. LXXVHI.Adcompelentestra-
— SERM. VI.-DeS. Cyprianomarlyre. 740—SERM. VII.De guae
latrone cruciflxocumChristo.741—SERM. VIII. De san- ditum s mbohim.950—SERM.LXXIX.Jtejgasolalione
cto die pentecostes. 7*5 — EPIST.IX. DesancioYincen- in assumplione. fiscopi. Ibid. — SERM<jJjSSXj^eora-
X. De eo quod aii Micboeuspropheia, lione. 951 ""1>--"Sfix
tio. 744— SERM. }/
Indicabotibi, homo.quidsitbonum.746 S. REMWJUS RHEMMSIS. A " • '•
INSTRUMENTA FIDEICATHOLIC/E excerptaexlibris Notilia. \'':-i
' 961
S. FulgenliiconlraGeslaa Fahiauoconficta. 749 OPUSCULA. '. v Consolatio 965
l£xLIBRO PRIMO. Deuno altissimo,,paraclito,nunlio, do- EPISTOLA PRIMA. (ad 'Chlodoveumrcgem). in
ctore eljudjce. lbid.—Ex LJBRO II. De offichspostulamli, ohituAlbofledissororis ejus, quaenoni,niull.o_j)ost-snsce-
gemendiel orandi in Christo et Spiritu sanclo.757 — Ex p um bapisma e viLamigraral.Ibid.—i£^STuiJT.Xac. eum-
LIBRO III. De uno immensoet DominoDeo nostro.759— dem).Hortatio,cumrex ad Golhicumhellum-Siyaegingeret.
Ex WBRO IV. De cultu PaLris,et -Filii,et Spiritus sancli. . 965—EPIST. III (ad Ires episcopos).De Claudiopresbytero,
765—Ex LIBRO —
V. De imagineDei. 769 Ex LIBRO VI.De in cujuscausaspretumse ab illis conquerilur.966—EPIST.
—
nnoaelerno.775 Ex LIBRO VII. De aequalilalcet unitate IV ( u l Falconemepisopum). Arguitillum quodin Moso-
Spiritus sancticumPalre et Filio. 779—ExJibroVIII.De magensl'Ecclesiajunsdiclionemsibi adversus Remensis
missioneFilii et Spiritussancli.785—Ex lihroIX. De in- Ecclesiasjura usnrparit.968.
vocationeTrinitalis.799— Ex libroX. Defensiosymboli S. REMIGIITESTAMENTUM. 909
Apostolorumadversusananos.821. MARCELLINUSCOMES.
EXCERPTDM ex HbroIII Hincmari Rhemensisadiersus
ohjeclaGraecorumad OdonemBellovacensem, nec non ex CHRONICON (in hoc tomo memoralum,ediluraaulem
libro III Ralramimonachic nlra Graecorumopposita.853 Pairologia?,tom. LI, col. 913). 87S
FINIS TOMISEXAGESIMl QULNTI