You are on page 1of 5

ZJAWISKO KERATYNIZACJI

Rozpoczyna się w warstwie podstawnej gdzie komórki się dzielą, następnie przemieszczają się w sposób ciągły
ku powierzchni skóry, stopniowo się przekształcają i docierają do warstwy „martwych” komórek, ulegających
ciągłemu złuszczaniu.
Na proces składają się: pionowa migracja komórek (trwa 2 tygodnie, tzw. turn-over naskórkowy) i ich
różnicowanie.
Czas przejścia komórek z warstwy podstawnej do warstwy rogowej to prawidłowo około 28-30 dni.
Na powierzchni naskórka dochodzi do złuszczenia jednej warstwy komórek dziennie („pożywienie dla
roztoczy”).
Jeżeli proces złuszczania pozostaje w równowadze z proliferacją komórkową w warstwie podstawnej to
grubość naskórka jest stała.
Indeks mitotyczny (który jest miarą proliferacji komórek) może być gwałtownie zwiększony w przypadku
stanu zapalnego, np.: wyprysku i wtedy proces złuszczania jest nasilony.

SPOIWO MIĘDZYKOMÓRKOWE (CEMENT MIĘDZYKOMÓRKOWY)


To lipidy naskórka.
Powstają w trakcie dojrzewania keratynocytów w warstwie kolczystej i ziarnistej.
Pełnią funkcje cementu łączącego komórki w warstwie rogowej.
Zapewnia spoistość w warstwie rogowej.
Zabezpiecza skórę i cały organizm przed możliwością penetracji obcych substancji z zewnątrz.
Stanowi barierę dla wody.
Decyduje o zatrzymaniu wody w naskórku (średnia zawartość wody w naskórku- 10%).
Zapewnia miękkość i elastyczność skórze.

NMF- NATURALNY CZYNNIK NAWILŻAJĄCY


Są to składniki warstwy rogowej i płaszcza hydrolipidowego skóry.
Nadaje im właściwości higroskopijne i hydrofilne.
Składniki te powstają podczas procesu keratynizacji z dezintegracji jąder komórkowych rogowaciejących
komórek naskórka.
Skład procentowy:
- 40% aminokwasów- glicyna, seryna, prolina, kwas glutaminowy
- 18,5% sole mineralne- sód, wapń, potas, magnez, chlorki, fosforany
- 12% mleczan sodu
- 12% sól sodowa kwasu piroglutaminowego (PCA-Na)
- 7% mocznik
- 1,5% amoniak, kwas moczowy, glikozamina, keratynina, substancje niezidentyfikowane
Może być wypłukiwany z warstwy rogowej przez wodę, rozpuszczalniki i detergenty.
Lipidy chronią NMF tworząc razem z nimi układ ciekłokrystaliczny, który pokrywa zrogowaciałe korneocyty.
Za głównie wiążące wodę uważa się:
- mleczan sodu
- glicynę
- PCA-Na 10-15% jest wody w warstwie rogowej

SEBUM
Łój skórny.
Jest to wydzielina gruczołów łojowych pokrywająca skórę i włosy.
Skład łoju:
- tirglicerydy (nadają lepkość)
- WKT (powstają z rozkładu triglicerydów)
- woski
- skwalen
- cholesterol (wolny i jego estry)
Czynniki wpływające na jego wydzielanie:

1. temperatura otoczenia ( wzrost temp. o 1º, wydzielanie o 10%)


1
2. cykl miesiączkowy (wzrost – II-a połowa)
3. płeć ( kobieta/ mężczyzna)
4. wiek (aktywność duża u noworodków, potem zmniejsza się i ponownie rośnie w okresie dojrzewania, w
miarę upływu lat- maleje)
5. okolica ciała (najwięcej twarz, tułów; najmniej kończyny)

Regulacja wydzielania- hormonalna

PŁASZCZ TŁUSZCZOWY SKÓRY


Tworzy go mieszanina substancji pochodzących z różnych źródeł, z których największe znaczenie ma łój, nie
pomijając lipidów z komórek naskórka.
Zalega na powierzchni naskórka.
Składa się na:
- tłuszczy
- wosków
- kwasów tłuszczowych
- bakterio- i grzybobójczego skwalenu
- cholesterolu
- trójglicerydów
hamuje przenikanie wody i substancji hydrofilnych.
Chroni przed utratą wody z ustroju.
Utrzymuje pH skóry na poziomie 5,5.
Ze względu na duże stężenie jonów wodorowych jest barierą dla elektrolitów dodatnich.
Chroni przed czynnikami chemicznymi, działaniem wirusów, grzybów.
Wpływa na wygląd estetyczny w rogowej (nadmiar- połyski).

CZYNNIKI NADAJĄCE SKÓRZE KWAŚNY ODCZYN TO:


Wartość pH skóry właściwej, ok.7, zmienia się na powierzchni skóry w pH kwaśne, bliskie 5.

Kwas mlekowy zawarty w pocie.


Wolne nienasycone kwasy zawarte w łoju.
Tlen z otaczającego nas powietrza.

Naturalna flora bakteryjna (grzybicza mniej liczna).

Składają się na nią różne drobnoustroje, które są na powierzchni naszego naskórka głównie gronkowce i
beztlenowce.
- zgodnie współistnieją ze sobą ( są saprofitami)
- stanowią żywą barierę powstrzymującą bakterie i wirusy chorobotwórcze.

MELANOCYTY
- zaliczane do komórek serii APUD
- są pochodzenia neuroektodermalnego, wtórnie przywędrowały na teren naskórka
- Produkują barwnik – melaninę - odpowiedzialny w głównej mierze za kolor skóry i ochronę przed
promieniowaniem ultrafioletowym
- stanowią 10% wszystkich komórek warstwy podstawnej naskórka. Odsetek ten jest stały dla wszystkich
ras ludzkich, ale melanocyty ludzi rasy czarnej wytwarzają więcej melaniny
- na kolor skóry wpływają:
 barwa gęstej sieci włókien warstwy siateczkowatej skóry
 unaczynienie
 aktywność melanocytów
- leżą w warstwie podstawnej keratynocytów, pozostają w kontakcie z błoną podstawną.
Posiadają duże, owalne jądro. Jasna, obfita cytoplazma tworzy liczne, długie wypustki wnikające między
keratynocyty i sięgające aż do warstwy ziarnistej. Nie łączą się desmosomami z keratynocytami. Cytoplazma

2
melanocytów zawiera charakerystyczne, objęte błona ziarnistości ( PREMELANOSOMY i MELANOSOMY),
mające elektronowo gęsty, prążkowany rdzeń.

Jednostka melanocytarna – 1 melanocyt 36 keratynocytów.

- w procesie tworzenia melaniny TYROZYNA przekształca się z udziałem TYROZYNAZY w DOPA


(dwuhydroksyfenyloalaninę), a ta zostaje przekształcona w pośrednią postać barwnika ulegającego
polimeryzacji w MELANINĘ. Ta ostatnia łączy się z białkiem w AKTYWNY KOMPLEKS
MELANOPROTEINOWY (mający ultrastrukturalnie postać kulistych mas elektronowo gęstego
materiału często przesłaniającego strukturę premelanosomów)
KOMPLEKSY MELANOPROTEINOWE są przesuwane wzdłuż wypustek melanocytów i przekazywane do
cytoplazmy keratynocytów (przez FAGOCYTOZĘ) warstwy podstawnej i kolczystej naskórka. Ich zawartość
jest największa w warstwie podstawnej.
Melanosomy gromadzą się ponad jądrami komórek warstw rozrodczych osłaniając zawarty w nich DNA przed
promieniowaniem UV.
Promienie UV powodują uszkodzenia DNA komórkowego, które w szczególnych przypadkach mogą
doprowadzić do transformacji nowotworowej komórek.
W warunkach normalnych uszkodzone fragmenty DNA są usuwane i naprawiane mechanizmami
regeneracyjnymi istniejącymi w komórkach prawidłowych. W schorzeniach charakteryzujących się
zaburzeniami tych procesów nasłonecznienie prowadzi do powstania ognisk nowotworowych.

KOMÓRKI DENDRYTYCZNE= KOMÓRKI LANGERHANSA

- 1-3% komórek naskórka


- występują we wszystkich warstwach , ale najłatwiej je dostrzec w warstwie komórek ziarnistych
- mają zdolność prezentacji antygenu (układu APC) z udziałem cząsteczek MHC klasy II oraz do
produkcji cytokin
- na ich powierzchni występują też receptory dla Fe IgE.
- Ich zdolność prezentacji antygenów jest większa w porównaniu z monocytami i makrofagami
- Przedostają się one do okolicznych węzłów chłonnych i są ważnymi komórkami w układzie
immunologicznym
- Pochodzą z mezenchymy
- Posiadają owalne jądro komórkowe o nieregularnych konturach, jasną cytoplazmę tworzącą wypustki
dendrytyczne wnikające między keratynocyty. Nie łączą się z keratynocytami. W cytoplazmie widoczne
są charakterystyczne twory w kształcie pręcików, rozproszone, najliczniej położone w okolicy AG-
ziarnistości Birbecka
- W zdrowej skórze występuje niewiele komórek dendrytycznych. Długość i stopień rozgałęzienia ich
wypustek wzrasta w wielu przewlekłych chorobach zapalnych skóry, szczególnie o podłożu
alergicznym i autoimmunologicznym, np. AZS

KOMÓRKI MERKLA
- nieliczne, w normalnej skórze trudne do rozpoznania (1%)
- w mikroskopie optycznym przypominają melanocyty, dopiero mikroskop elektronowy ujawnia w ich
cytoplazmie obecność okrągłych, objętych błoną ziarnistości o charakterze neuroendokrynnym. Jądro
komórkowe jest mocno wgłębione
- występują w warstwie podstawnej
- w swej części podstawnej mają połączenia synaptyczne z obwodowymi zakończeniami nerwowymi
oraz nieliczne połączenia desmosomalne z przylegającymi keratynocytami
- występują pojedynczo lub w postaci skupisk związanych z tzw. dyskami włosowymi leżącymi
bezpośrednio pod błoną podstawną
- są uważane za receptory dotykowe (receptoryczucia)

SKÓRA WŁAŚCIWA

Znacznie cieńsza od tkanki podskórnej, jej grubość wynosi 1-2 mm więcej niż 3 mm- stopy i dłonie.
3
Jej masa wynosi od 15-20% ciężaru całej skóry.
Jest zbitą tkanką łączną, zbudowaną głównie z włókien kolagenu.
Jest tkanką podporową, spoczywa na niej naskórek i umiejscowione są:
- przydatki skórne
- naczynia krwionośne
- nerwy
- naczynia limfatyczne.

Dzieli się na dwie warstwy- brodawkową (brodawkowata) i siateczkową.


Granica między skórą właściwą a naskórkiem jest falista- błona podstawna łączy naskórek ze skórą właściwą,
złożona jest z białek i proteoglikanów wytwarzanych przez komórki naskórka oraz komórki tkanki łącznej
skóry właściwej.

Wpuklenia do naskórka skóry właściwej to sople.


Wpuklenia skóry właściwej do naskórka to brodawki- warstwa brodawkowa.
Pod nią jest warstwa siateczkowa zbudowana z włókien, które tworzą siateczkę.
Wyróżniamy w skórze właściwej:
- komórki
- włókna oraz
- międzykomórkową substancje podstawową

TRZY RODZAJE WŁÓKIEN:

KOLAGENOWE
- są podstawową masą skóry właściwej
- zbudowane z białka zwanego kolagenem
- mają kształt falisty
- są długie, grube
- elastyczne, rozciągliwe, odporne na urazy mechaniczne
- mają ograniczoną możliwość rozciągania
- połączone są w pęczki- są związane za pomocą mukopolisacharydów
- stanowią rusztowanie dla skóry właściwej
- obecne w warstwie siateczkowej i brodawkowatej- nieco mniej
- wyróżniamy ok. 14 typów kolagenu w organizmie z czego 2 typy kolagenu I i III mają znaczenie dla
skóry.

KOLAGEN TYPU III


- buduje głównie włókna kolagenowe u dzieci i osób dorosłych
- u osób dorosłych jest go poniżej 18%
- synteza kolagenu III ustępuje w wieku 30 lat, a potem zanika ze struktury dermicznej (40,50 lat)
- jest delikatny
- nadaje skórze elastyczność, jędrność
- jest zdolny do pochłaniania wody- odpowiada za nawilżenie skóry

KOLAGEN TYPU I
- przeważa u osób dorosłych
- stanowi około 80 %
- nie ma właściwości pochłaniania wody
- tworzy masę grubych włókien, odgrywających rolę podpory
- wraz z wiekiem kolagen III zastępowany jest kolagenem I
- 18% kolagenu III

ELASTYNOWE- SPRĘŻYSTE
- zbudowane z białka zwanego elastyną
- mniej liczne niż kolagenowe
4
- cienkie, krótkie, delikatniejsze
- po rozciągnięciu mają zdolność powrotu
- określają sprężustość i elastyczność naszej skóry
- absorbują wodę i zatrzymują ją w tkankach
- oplatają włókna kolagenowe
- włókna oksytalanowe- szczególny rodzaj włókien sprężystch, umieszczone poprzecznie w stosunku do
włókien właściwych, bardzo delikatne, zanikają jako I-e w procesie starzenia się skóry.

RETIKULINOWE- SREBRNOCHŁONNE
- występują w warstwie brodawkowatej
- bardzo cienkie, delikatne
- występują w miejscach, gdzie tkanka łączna graniczy z innymi tkankami np.: oplatają naczynia
krwionośne, włosy.
- W procesach zapalnych zwiększa się ich ilość

POMIĘDZY WŁÓKNAMI SĄ KOMÓRKI:

FIBROBLASTY
(produkują kolagen- 90% suchej masy i włókna elastynowe- 2%)

KOMÓRKI DENDRYTYCZNE (prezentują antygen)

Poza tym- w niewielkich ilościach


- makrofagi
- komórki plazmatyczne
- limfocyty
- leukocyty
- mastocyty ( występują wzdłuż naczyń krwionośnych, odgrywają ważna rolę w patogenezie pokrzywki)

PODSTAWOWA SUBSTANCJA MIĘDZYKOMÓRKOWA


- w młodej skórze ma postać pół płynnego żelu
- w jej skład wchodzą mukopolisacharydy, którego głównym przedstawicielem jest kwas hialuronowy
(w stanie wolnym), siarczan chondroityny i dermatanu ( połączone z proteinami)
- ma ogromne właściwości przyciągania i zatrzymywania wody ( hydrofilowe) w skórze właściwej.

You might also like