Chemia Organiczna II

Lista 1: ETERY I EPOKSYDY

1. W jaki sposób otrzymać następujące związki, stosując reakcję Williamsona:

a) CH3OCH2CH2CH3 c) PhCH2OCH(CH3)2
b) PhOCH3 d) C2H5OCH2C(CH3)3

2. W wyniku reakcji eteru metylowo-t-butylowego z jednym molem HI powstaje jodek

t-butylu i metanol. Jak wyjaśnić taki kierunek reakcji? Jakie inne produkty mogłyby
powstać?

3. Jakich produktów oczekujesz w wyniku następujących reakcji:

a) weratrol + 2HI, 100ºC
b) eter dietylowy + Na, temp. wrzenia
c) eter diizopropylowy + O2, 20ºC
d) tetrahydrofuran + EtMgBr, 50ºC
e) eter allilowy o-krezolu, 220ºC
f) tetrahydrofuran + st. HBr, temp. wrzenia

4. Reakcja trans-2-butenu z kwasen m-chloroperoksybenzoesowym daje epoksyd

różniący się od otrzymanego w wyniku reakcji z izomerem cis. Uzasadnij, dlaczego
tak się dzieje.

5. Jakich produktów oczekujesz w wyniku reakcji 1-metylo-1,2-epoksyetanu z

następującymi odczynnikami:
a) H+, H2 d) HBr
b) NH3 e) EtOH, H+
c) PhCH2MgBr

6. Zaproponuj sposób otrzymywania, stosując dowolne odczynniki:

a) trans-2-chlorocykloheksanol z fenolu
b) 2-fenoksy-1-propanol z alkoholu allilowego
c) 1,2-difenylo-1,2-etanodiol ze styrenu i bromobenzenu

7. Zidentyfikuj eter na podstawie następujących danych spektroskopowych:

1
HNMR: 1.10ppm - d
3.65ppm - m (7 linii)
Fragmentacja w widmie masowym: 102 (M+), 87, 59, 45 (pasmo główne), 43, 39, 27;
zinterpretuj tę fragmentację.
 Chemia Organiczna II - lista 2.

ALDEHYDY I KETONY

1. Narysuj wzory strukturalne odpowiadające następującym nazwom:

a) 2-metylobutanal b) 2-(1-chloroetylo)-5-metyloheptanal
c) 3-metylo-3-butenal d) cis-3-tert-butylocykloheksanokarboaldehyd
e) fenyloacetaldehyd f) 4-chloro-2-pentanon g) keton metylowowinylowy

2. W jaki sposób otrzymać pentanal, stosując jako substrat:

a) 1-pentanol b) CH3(CH2)3COOCl c) 1-heksen d) CH3(CH2)3COOCH3

3. Omów zachowanie się aldehydu octowego, acetonu, aldehydu benzoesowego i

acetofenonu względem następujących odczynników:
a) odczynnik Tollensa h) NaBH4
b) LiAlH4 i) H2/Pt, 20ºC
c) PhMgBr j) NaOH aq.
d) 2,4-dinitrofenylohydrazyna k) HCHO, NaOH
e) etanol + suchy HCl l) hydrazyna (1 mol)
f) KMnO4 aq., 20ºC m) CN-, H+
g) NaHSO3 n) hydroksyloamina

4. Aldehydy aromatyczne, takie jak benzaldehyd są mniej reaktywne w reakcji addycji

nukleofilowej niż aldehydy alifatyczne. Uzasadnij dlaczego.

5. W jaki sposób przeprowadzić nastepujące syntezy:

a) 3-heksyn → 3-heksanon
b) benzen → m-bromoacetofenon
c) bromobenzen → acetofenon
d) 1-metylocykloheksen → 2-metylocykloheksanon
 Chemia Organiczna II - lista 3.

ZWIĄZKI KARBONYLOWE CD.

1. Jeżeli mieszanina aldehydu octowego i propionowego zostanie poddana kondensacji

aldolowej tworzą się 4 różne aldole. Podaj ich wzory i wyjaśnij sposób ich
powstawania.

2. Zaproponuj sposób otrzymywania następujących produktów z aldehydu octowego:

a) 1-butanol
b) 1,3-butanodiol
c) 1,3-butadien
d) 2-etyloheksanol

3. Zaproponuj produkty reakcji acetofenonu z następującymi reagentami:

a) NaBH4, następnie H+, H2O b) odcz. Tollensa
+
c) CH3OH, wobec H d) HCN, wobec KCN
e) NH2NH2, KOH, 180 ºC f) NH2OH, wobec H+

4. Jak można otrzymać 2-fenyloetanol z bromobenzenu, a jak z chlorku benzylu?

5. W jaki sposób wykorzystasz reakcje związków Grignarda z ketonem lub aldehydem

do syntezy następujących związków:
a) 2-pentanol b) 1-butanol
c) 1-fenylocykloheksanol d) difenylometanol

6. Jak na podstawie reakcji probówkowych odróżnić:

a) 2-pentanon i 3-pentanon
b) aldehyd fenylooctowy i acetofenon
c) m-chloroacetofenon i α-chloroacetofenon
d) aldehyd octowy i etanol

7. Jak na podstawie metod spektroskopowych (IR, 1H NMR) odróżnić:

a) cykloheksanol i cykloheksanon
b) aldehyd benzoesowy i acetofenon
c) 2-cykloheksenon i 3-cykloheksenon
d) aldehyd octowy i aceton
 Chemia Organiczna II - Lista 4.
KWASY KARBOKSYLOWE

1. Narysuj wzory kwasów o następujących nazwach:

a) trifenylooctowy e) α,α-dimetylobursztynowy
b) β-fenylomasłowy f) p-bromofenylomalonowy
c) 3-oksoheksanowy g) perfluoroetanokarboksylowy
d) trans-1,2-cyklobutanodikarboksylowy h) 8-etoksy-1-naftoesowy

2. Kwas octowy wrze w temp. 118°C, natomiast ester etylowy kw. octowego w temp.
77°C. Wyjaśnij dlaczego temp. wrzenia kwasu jest znacznie wyższa niż estru, mimo iż
jego masa cząsteczkowa jest mniejsza od masy estru.

3. Mamy do rozdzielenia mieszaninę naftalenu i kwasu benzoesowego. W jaki sposób,

wykorzystując właściwości kwasowe jednego ze składników, można tego dokonać?

4. Znając wpływ budowy cząsteczkowej na właściwości kwasowe, uszereguj poniższe

grupy związków zgodnie ze wzrastającą kwasowością:
a) CH3CH2COOH, BrCH2COOH, FCH2COOH
b) kw. benzoesowy, kw. p-nitrobenzoesowy, kw. p-metoksybenzoesowy
c) kw. octowy, kw. p-nitrobenzoesowy, kw. benzoesowy
d) CH3CH2OH, CH3CH2NH2, CH3CH2COOH

5. Jakie produkty powstaną w wyniku reakcji kw. benzoesowego i kw.

cykloheksanokarboksylowego z następującymi odczynnikami:
a) Mg f) LiAlH4/ Et2O potem H+, H2O
b) NH3aq g) PCl5
c) CH3ONa, CH3OH h) HNO3/H2SO4
d) H2/Ni, 20°C i) Br2, P
e) izobutanol, H2SO4 j) Br2, Fe

6. W jaki sposób kwas pentanowy (walerianowy) może być otrzymany z następujących

substratów:
a) 1-pentanol d) 5-decen
b) 1-bromobutan e) aldehyd octowy
c) 2-heksen f) 1-pentanal

7. Zakładając, że źródłem znakowanego izotopu węgla 13C jest 13CO2, w jaki sposób
można otrzymać poniższe związki, korzystając z 13CO2 i dowolnych innych substratów:
a) CH3CH213COOH b) CH313CH2COOH
 Chemia Organiczna II - Lista 5

POCHODNE KWASÓW KARBOKSYLOWYCH

1. Nazwij zgodnie z nomenklaturą IUPAC następujące związki:

O O O
O CO2
CF3 C O C CF3 N(CH3 )2
O
a) b) c) d)
OH

O COCl
COOCH3
O O
COOCH3
g) h) COCl
e) O f)
COCl
2. Uszereguj pochodne kwasów wg ich rosnącej aktywności w reakcji acylowania. Podaj
mechanizm ich reakcji z nukleofilami..

3. Jakich produktów należy oczekiwać w wyniku natępujących reakcji:

a) bezwodnik propionowy + 2 mole hydroksyloaminy
b) chlorek malonylu + 4 mole N-metyloaniliny
c) chlorek benzoilu + octan sodu
d) bezwodnik bursztynowy + 1 mol etanolu
e) bezwodnik ftalowy + 1 mol alkoholu benzylowego
f) chlorek acetylu + fenol + 1 mol dimetyloaniliny
g) chlorek kw. adypinowego + 2 mole dimetylokadmu
h) chlorek kw. chlorooctowego + amoniak (w nadmiarze)
i) aldehyd benzoesowy + bezwodnik propionowy wobec propionianu sodowego, potem
hydroliza
j) anizol + bezwodnik bursztynowy wobec AlCl3

4. Który z produktów hydrolizy estru, kwas, czy alkohol, będzie zawierał tlen 18O, jeśli do
hydrolizy zostanie użyta woda H218O? Wyjaśnij mechanizm reakcji tworzenia estrów i
ich zasadowej hydrolizy

5. W jaki sposób otrzymać następujące związki, wychodząc z kw. butanowego:

a) 1-butanol b) butanal c) 1-bromobutan d) 1-buten
e) N-metylopentanoamid f) 2-heksanon g) butylobenzen

6. Porównaj zachowanie się acetonu, chlorku acetylu, bezwodnika octowego i octanu

etylu w reakcjach z amoniakiem, hydroksyloaminą, fenylohydrazyną i pirolidyną.

7. Jak odróżnić następujące związki na podstawie prostych reakcji probówkowych lub

używając metod spektroskopowych (IR, NMR - wskaż różnice w widmach):
a) kwas ftalowy i bezwodnik ftalowy
b) N-metylopropanoamid i N,N-dimetyloacetamid
c) chlorek benzoilu i chlorek benzylu
d) benzoesan metylu i octan fenylu
e) chlorek kw. masłowego i bezwodnik octowy
f) aceton i octan etylu
 Chemia Organiczna II - Lista 6.

ESTRY, SYNTEZY Z MALONIANU I ACETYLOOCTANU

1. Przedstaw mechanizm katalizowanej kwasem i alkalicznej hydrolizy octanu etylu.

2. Uszereguj wymienione poniżej związki wg rosnącej kwasowości wodorów w pozycji

α do grup(y) karbonylowej:
a) aceton b)octan etylu c) malonian dietylu d) acetylooctan etylu e) acetofenon

3. Podaj produkty kondensacji w warunkach zasadowych:

a) 2 moli octanu etylu
b) octanu etylu i benzoesanu etylu
c) acetofenonu i benzoesanu etylu
d) malonianu dietylu i aldehydu benzoesowego
e) adypinianu dietylu

4. Zaprojektuj syntezy następujących związków z estru malonowego lub

acetylooctowego i dowolnych innych substratów:
a) kw. butanowy b) 5-metylo-2-heksanon c) kw. 3-fenylopropanowy
d) 5-fenylo-2-pentanon e) 2-aminoheptan f) kw. pimelinowy
g) kw. cyklobutanokarboksylowy h) 3-metylo-2-heksanon i) PhCOCH2CH2COCH3

5. Mając do dyspozycji malonian dietylu, toluen, alkohole posiadające nie więcej niż
cztery atomy węgla w cząsteczce oraz dowolne odczynniki nieorganiczne
zaproponować syntezę następujących związków:
a) kwasu walerianowego
b) kwasu dibenzylooctowego
c) leucyny ( kw. 2-amino-4-metylopentanowego)
d) kwasu α,α‘-dimetylobursztynowego
e) kwasu α,β-dimetylomasłowego

6. Grupa metylenowa w β-ketonosulfotlenkach jest podobnie reaktywna jak w β-

diketonach lub w estrze malonowym. Wykorzystując tę informację zaproponuj syntezę
ketonu fenylowo-i-propylowego z benzoesanu etylu.
 Chemia Organiczna II – Lista 7.

α,β-NIENASYCONE ZW. KARBONYLOWE, ZWIĄZKI NITROWE

1. Jakich produktów oczekujesz w wyniku następujących reakcji:

a) keton metylowo-winylowy + malonian dietylu →
b) akrylan metylu (2 mole) + metyloamina →
c) tlenek mezytylu + CH3OH →
d) keten + kwas masłowy →
e) keten + anilina →
f) keten + D2O →
g) keton fenylowo-winylowy + CuLi(CH3)2 →
h) keton fenylowo-winylowy + PhLi →
i) akrylan metylu + HCN, potem hydroliza →

2. Z jakich substratów można otrzymać następujące produkty reakcji Dielsa-Aldera:

O

CH3
O CHO
a) b) O c)

3. Kwas winylooctowy ogrzewany w środowisku zasadowym ulega izomeryzacji do

kwasu krotonowego. Zaproponuj mechanizm tej reakcji, wiedząc, że produktem
pośrednim jest anion enolu.

4. Jakie produkty powstaną w wyniku następujących reakcji:

a) 1-nitrobutan + NaOH (r-r wodny, 20ºC)
b) nitrobenzen + NaOH (r-r wodny, 20ºC)
c) chlorek pikrylu + NH3 (r-r wodny, 20ºC)
d) m-nitrochlorobenzen + Zn (alkoholowo-wodny r-r NaOH )
e) p-nitroacetofenon + H2/Pt
f) 1,2-dichloro-3,5-dinitrobenzen + Na2CO3 (wodny r-r, 100ºC)

5. Zaproponuj syntezę następujących produktów z zadanych substratów i dowolnych

odczynników nieorganicznych:
a) kwas m-nitrobenzoesowy z toluenu
b) 2,5-dichloronitrobenzen z benzenu
c) p-nitroanizol z fenolu i metanolu
d) kwas 2-bromo-4-nitrobenzoesowy z toluenu
e) 1,2-dichloro-4-nitrobenzen z benzenu
 Chemia Organiczna II - lista 8.

AMINY, AMIDY

1. Który ze związków jest bardziej zasadowy?

a) CH3CH2NH2 czy CH3CH2CONH2
b) (CH3)3N czy (CF3)3N
c) NaOH czy CH3NH2
d) PhCH2NH2 czy PhNH2
e) CH3NHCH3 czy CH3OCH3
f) Et2NH czy Et2NPr-i

2. Porównaaj zachowanie się n-heksyloaminy, pirolidyny i aniliny w reakcjach z

poniższymi odczynnikami:
a) HCl b) CH3COOH
c) Br2 w wodzie d) CH3I
e) produkt d) + Ag2O/H2O, ogrzew. f) bezwodnik octowy
g) tlenek etylenu h) bromek tetrametylenowy (0.5mola)
i) aldehyd benzoesowy j) cyklopentanon
k) NaNO2 + HCl w wodzie

3. Zaproponuj syntezę :
a) p-aminobenzyloaminy z toluenu
b) 3-nitro-4-aminotoluenu z toluenu
c) Kw. M-nitrobenzoesowego z toluenu
d) kw. 3-aminobenzoesowego z toluenu
e) heksametylenodiaminy z butadienu

4. Zaproponuj sposób rozdzielenia na czyste składniki mieszaniny złożonej z:

cykloheksanolu, kw. Benzoesowego, fenolu i aniliny.

5. Jakich produktów oczekujesz w wyniku następujących reakcji:

a) diamid kw. tereftalowego + P2O5, ogrzewanie
b) benzanilid + LiAlH4
c) kw. p-acetylobenzoesowy + Br2/NaOH
d) acetamid + NaNO2 + HCl
e) imid kw. ftalowego + KOH/EtOH, potem C3H7Br/DMF
f) benzamid + NaOCl/OH-

6. Podaj dwie metody syntezy alifatycznych amin pierwszorzędowych.

 Chemia Organiczna II - Lista 9.

ZWIĄZKI AZOWE, DIAZOWE, NITRYLE

1. Jakich produktów należy oczekiwać w następujących reakcjach:

a) dichlorek kw. bursztynowego + diazometan (2 mole) →
b) chlorek m-chlorobenzoilu + diazometan (1 mol) →
c) produkt reakcji b) + Ag+/H2O, ogrzewanie →
d) chlorek 2-naftylodiazoniowy + NaHSO3/ H2O →
e) produkt reakcjii d) + acetofenon →
f) m-bromoanilina + NaNO2 + HCl (2 mole) →
g) o-krezol + chlorek p-nitrofenylodiazoniowy , pH=10 →
h) N,N-dimetyloanilina + chlorek 1-naftylodiazoniowy , pH=5 →
i) kw. propionowy + diazooctan etylu →

2. Zaprojektuj syntezy następujących barwników, wychodząc z benzenu lub naftalenu:

NH2
N N (CH3)2N N N SO3 H
N N NO2
NH2
a) b) OH c)

3. W wyniku redukcji barwnika azowego otrzymano p-anizydynę i kwas

m-aminobenzoesowy. Jaki jest wzór tego barwnika?

4. Przedstaw wzorami budowę następujących związków:

a) nitryl kw. migdałowego b) pentanodinitryl c) cyjanohydryna propiofenonu
d) p-izocyjanotoluen e) izotiocyjanian 1-naftylu f) izocyjanek t-butylu

5. Jakich produktów oczekujesz w wyniku następujących reakcji:

a) benzonitryl + H2O2, OH-, H2O, temp. pokoj. →

b) cyjanooctan etylu + H2/Ni →
c) nitryl kw. bursztynowego + H2/Ni, bezwodnik octowy →
d) 4-chlorobenzonitryl + SnCl2/ HCl, potem H2) →
e) 1-hydroksyadamantan + H2SO4, NaCN →
f) nitryl kw. adypinowego + 1) PhMgBr, 2) H2O →
g) nitryl kw. adypinowego + EtO- →
h) akrylonitryl (2 mole) + H2S →
i) akrylonitryl + butadien →
j) izocyjanian etylu + H2O →
k) izocyjanian fenylu + anilina →
l) izocyjanian benzylu + fenol →
m) tosylan benzylu + NaCN →
n) bromobenzem + cyjanek miedziawy →
 Chemia Organiczna II - tydz. 10

ZWIĄZKI SIARKI I FOSFORU

1. Jakich produktów oczekujesz w wyniku następujących reakcji:

a) sulfid fenylowo-metylowy + CH3I →
b) 2-propanotiol + NaOH w wodzie →
c) sulfid dietylowy + H2O2 →
d) aldehyd benzoesowy + etanoditiol →
e) produkt d) + butylolit →
f) produkt e) + chlorek benzylu →
g) trifenylofosfina + bromocykloheksan →
h) benzenosulfonian sodowy + NaCN/ 200°C →

2. Analiza widma MS czystego znacznika zapachowego, stanowiącego składnik moczu

lisa, wykazuje pasmo M+=116. Widmo IR wykazuje intensywne pasmo przy 890 cm-1,
a widmo 1H NMR składa się z następujących pików:
1.74 ppm, s, 3H; 2.57 ppm, t, J=4.2Hz, 2H;
2.11 ppm, s, 3H; 4.73 ppm, s, 2H.
2.27 ppm, t, J=4.2Hz, 2H;
Zaproponuj strukturę wynikającą z tych danych.
Uwaga: (CH3)2S absorbuje przy 2.1 ppm

3. Z jakich substratów można otrzymać ylidy fosforowe:

a) (C6H5)3P=CH2
b) (C6H5)3P=CHCO2Et
c) (C6H5)3P=CHOCH3

P(C 6H5)3
d)

C P(C 6H5)3
H
e)

4. Podaj po dwa przykłady zastosowania związków siarko- i fosforoorganicznych do

syntezy produktów nie zawierających S ani P w cząsteczkach.
 Chemia Organiczna II - lista 11.

ZWIĄZKI HETEROCYKLICZNE

1. Ile jednopodstawionych pochodnych można otrzymać z imidazolu, pirazolu i tiazolu?

2. Przedstaw strukturę elektronową pirolu i pirydyny. Uzasadnij określenie:

π-nadmiarowy i π-deficytowy przypisywane odpowiednio tym związkom.

3. W reakcji o-fenylenodiaminy z glioksalem (jest to przykład tzw. reakcji orto-

kondensacyjnej) powstaje chinoksalina. Podaj wzór i nazwę systematyczną
chinoksaliny.

4. Jakich produktów oczekujesz w wyniku następujących reakcji:

a) pirydyna + HCl →
b) N-tlenek 4-nitropirydyny + H2/Pt →
c) chinolina + NaNH2 , potem woda →
d) pirydyna + NaNO3/ H2SO4 , 370º C →
e) 2-acetylotiofen + NaBrO w wodzie →
f) furan + chlorek fenylodiazoniowy →
g) fenylohydrazyna + acetyloaceton →
h) acetylen + diazooctan etylu →
i) 3,5-dimetylopirydyna + H2O2 w kw. octowym →
j) keton metylowo winylowy + anilina + kwas arsenowy →

5. Zaproponuj syntezę następujących związków z podanych substratów i dowolnych

innych odczynników:
a) heksametylenodiaminy z furfuralu
b) kwasu nikotynowego z 5-etylo2-metylopirydyny
c) hydrazydu kwasu izonikotynowego z γ-pikoliny
d) 6-izopropylochinoliny z benzenu
e) 3-fenyloindolu z aldehydu benzoesowego

6. Podaj 3 przykłady reakcji ilustrujących różnice w reaktywności chemicznej związków

π-nadmiarowych i π-deficytowych.
 Chemia Organiczna II - Lista 12.

PRODUKTY NATURALNE; 1. WĘGLOWODANY

1. Czy odmiany α i β monosacharydów są enancjomerami? Odpowiedź uzasadnij.

2. Aldehyd glikolowy i dihydroksyaceton oraz aldehyd glicerynowy w stanie stałym są

dimerami ( cyklicznymi półacetalami). Przedstaw budowę tych dimerów odpowiednimi
wzorami.

3. Jakich produktów oczekujesz w następujących reakcjach:

-
1. KMnO4, H2O, OH , 20o C
2. H2O, ogrzewanie
a) trans-1,4-dichloro-2-buten
b) cis-1,4-dichloro-2-buten postępowanie, jak wyżej
c) glukoza + NaIO4
d) glukoza + NH2OH
e) glukoza + bezwodnik octowy ( w nadmiarze)
f) glukoza + CH3OH/ HCl (bezwodne warunki)
g) ryboza + Br2/ H2O
h) aldehyd D-(+)-glicerynowy + fenylohydrazyna (nadmiar)

4. Dlaczego fruktoza jest cukrem redukującym odczynniki Tollensa i Fehlinga, mimo że

ketony nie mają tej właściwości?

5. Kwas glukarowy występuje w postaci podwójnego ( dwupierścieniowego) laktonu.

Jaka jest jego budowa?

6. Nazwij kilka aldoheksoz precyzując ich konfigurację wg konwencji R, S.

7. Ile powinno być różnych D-aldoheptoz? Które z nich po utlenieniu dadzą optycznie
czynne kwasy aldarowe?

8. Jakim sposobem można zmetylować glukozę tylko w pozycji anomerycznej, a jak

zrobić to w sposób wyczerpujący?
 Chemia Organiczna II - Lista 13.

PRODUKTY NATURALNE; 2. AMINOKWASY, PEPTYDY, KWASY NUKLEINOWE

1. Podaj systematyczne nazwy izoleucyny, hydroksyproliny, metioniny, tyrozyny,

glutaminy i histydyny.

2. Na podstawie poniższych wzorów określ konfigurację absolutną proliny i treoniny:

COOH COOH
H NH H2N C H
H C OH
CH3

Określ do jakiego szeregu należą te izomery (D czy L).

3. Które ze znanych Ci aminokwasów mają 2 asymetryczne atomy węgla?

4. Jakie produkty powstaną w wyniku następujących reakcji:

a) glicyna + HBr →
b) tyrozyna + HNO3 →
c) histydyna + izotiocyjanian fenylu, potem CH3COOH →
d) izoleucyna + 2,4-dinitrofluorobenzen, potem hydroliza →
e) walina + fosgen →
f) tryptofan + chlorek tritylu →
g) N-benzoiloseryna + dicykloheksylokarbodiimid →
h) fenyloalanina + HNO2 →

5. Przedstaw schemat procedury zmierzającej do otrzymania glicyloalaniny z

aminokwasów.

6. Pokaż, jak uracyl może tworzyć silne wiązania wodorowe z adeniną.

7. Wskaż jednostki izoprenowe (C5) w następujących produktach naturalnych. Nazwij je.

a) b) c) d)
C D
O
O
A B
HO