Smile, you’re in Matongé

Een doe-het-zelfwandeling doorheen een kleurrijk stukje hoofdstad

Wie in Brussel komt, kan er niet omheen, overal is Congo aanwezig. De architecturale
binnenstad ademt de rijkdom van een koloniaal verleden uit. Maar nergens in de hoofdstad is
de vroegere kolonie zo pertinent aanwezig als in de schaduw van het Europese Parlement.
Vlak bij de Naamsepoort in de Brusselse gemeente Elsene heerst een gezellige bedrijvigheid
en een aanstekelijk tropisch enthousiasme. Smile, you’re in Matongé!

Vanop zijn bronzen ros verwelkomt

Koning Leopold II de uitstappende Hoewel elke straat op zijn minst een
reizigers aan metrohalte Troon. Dat handvol ‘coiffeurs’ telt, zit er in iedere
uitgerekend dit standbeeld hier staat, is op zaak steeds volk. Kapsalons zijn dan ook
zijn minst opmerkelijk te noemen. Lang een belangrijke ontmoetingsplaats voor de
geleden was de buurt rond de Naamsepoort buurtbewoners en vaak wordt er ook iets
het politieke centrum van Congo. Maar aangeboden om te drinken.
even verderop, in de spreekwoordelijke
achtertuin van het Koninklijk Paleis, ligt
vandaag echter het immer kloppende hart
van de Congolese gemeenschap in
Brussel : de Matongéwijk.

Tijdens de naweeën van Expo ’58 kwamen

zich hier enkele Congolese studenten
vestigen in La Maison Africaine, een
studentenhuis dat nog steeds gelegen is in
de Elzas Lotharingenstraat. Enkele
studenten werden er al gauw een Haar speelt een belangrijke rol in de dagelijkse
duizendtal en de wijk floreerde. Lingala leven : een groot deel van de lokale middenstand
verdient er zijn brood mee.
werd er de voertaal en steeds meer
winkeltjes en uitgaansmogelijkheden zagen
In de Waverse steenweg, die dwars door
het daglicht. Dat heeft Matongé gemaakt
hartje Matongé loopt, bevindt zich het
tot wat het vandaag is: een kleurrijk
walhalla voor verzamelaars van pruiken en
Afrikaans bastion in een zwart-witte
andere haarstukjes : enkele honderden
westerse metropool.
vierkante meters winkeloppervlakte,
volgestouwd met alles wat ook maar
De Galerie d’Ixelles heeft alle enigzins met haartooi te maken heeft. Een
elementen in huis om je in hartje naam heeft de winkel niet, een klinkende
Kinshasa te wanen reputatie daarentegen des te meer.

Galerie de Congo
Haar, haar en nog meer haar
Schuin daartegenover, in diezelfde
Waverse Steenweg, bevindt zich de
Wat het meeste tot de verbeelding spreekt
levendige Galerie d’Ixelles. Hier zijn
in deze zwarte wijk zijn de ontelbare
werkelijk alle elementen aanwezig om je in
kappers en andere ‘haar’-boetieken. Hier
de oorspronkelijke Matongéwijk in hartje
kan je terecht voor werkelijk alles. Haar
Kinshasa te wanen. De geur van gestampte
wordt zowel geknipt als bijgezet en trendy
maniok en gebakken bananen moet
vlechtjes zijn de lokale specialiteit.
volstaan om elke

Ook in de Galerie d’Ixelles is er geen ontkomen
aan de onvermijdelijke kapsalons.
voorbijganger binnen te lokken. Eenmaal
binnen wordt je betoverd door de
kleurrijke posters tegen de muren en de
zwoele Afrikaanse muziek die je vanuit de
vele kledingstalletjes komt toegewaaid.
Je kan er terecht voor een vrolijke outfit,
volledig in de stijl van het Congolese
moederland. Maar ook groentenboeren,
schoenmakers, bijbelverkopers en
natuurlijk de onvermijdelijke kapperszaken
vindt je hier terug. Overal in de Galerie
zitten kleurrijk uitgedoste mannen en
vrouwen op plastiek tuinstoeltjes het
gebeuren gade te slaan, een koffie of een
75cl-bierfles binnen handbereik.
Wie voor een prikje op reis wil, moet aan
de overzijde van de straat, in de Galerie de
la Porte de Namur, zijn. Voor minder dan
vijfhonderd euro kan je er een vlucht
richting zowat elke Afrikaanse hoofdstad
boeken bij een van de vele clandestiene
reisagentschappen. Hoewel je ook hier
enkele stoffenwinkels en kapperszaken
vindt, is het er echter een stuk minder
charmant vertoeven dan in het broeierige
Galerie d’Ixelles.
Het nieuwe Matongé
Via de Elsense Steenweg wandel je een
ander deel van Matongé binnen. Het is er
even druk, maar wanneer je van de
Naamsepoort wegwandelt, halen grote
ketens zoals Zara en Mac Donalds je wat
uit de volkse sfeer, die zo typerend is voor
de wijk. Het geroezemoes verstilt en maakt
plaats voor een meer gehaaste, westerse
mentaliteit. Gelukkig kan men snel een van
de vele zijstraten inslaan en zich weer laten
onderdompelen in de sfeervolle ervaring
van de Matongéwijk.
Liefhebbers van de vaderlandse
architectuur kunnen in de Solvaystraat hun
hart ophalen. Er staan enkele goed
verborgen art nouveau-pareltjes, onder
andere van de hand van architect Ernest
Blérot. De Afrikaanse sfeer is hier minder
prominent aanwezig en de buurt heeft een
hipper karakter. Achter de stijlvolle art
nouveau-gevels schuilen enkele gezellige
praatcafés en sfeervolle restauranten waar
mensen van verschillende nationaliteiten
een menukaart naar hun wensen
terugvinden.
Matongé moet wijken
In deze meer ‘beschaafde’ buurt is het
duidelijk dat het typische Afrikaanse
karakter van de Matongéwijk stilaan aan
het verdwijnen is. Enerzijds is er het
Europese Parlement dat met al haar
instellingen ongenadeloos oprukt.
Anderzijs moet de sfeervolle authenticiteit
wijken voor internationale kleding- en
fastfoodketens en wordt de lokale
middenstand overgenomen door Indiërs en
Pakistanen.
Even verderop ligt de Sint-Bonifatiuskerk.
Op het pleintje voor de kerk staat een
standbeeld van de controversiële politicus
Charles Woeste, dankzij Stijn Coninx in
Vlaanderen welbekend als de
conservatieve tegenstander priester Daens
en diens arbeidersbeweging.
Het Vlaams-Afrikaans Huis wil de
culturele kruisbestuiving tussen de
Vlaamse en de Afrikaanse
gemeenschap stimuleren.
 uit de bars komen Afrikaanse ritmes de
straat opgewaaid.

Dé uitgangsbuurt van de wijk is de

omgeving van de autovrije Lang
Levenstraat. Je vindt er kleurrijke
restaurants die er zonder uitzondering een
erg brede menukaart op nahouden. Een
echte klassieker zijn de gebakken bananen
die op het menu van zowat iedere
Afrikaanse keuken staan.
De vrolijke Matongé-mentaliteit brengt een
aangename verpozing in het gejaagde Brussel. Wie echt staat te popelen om de Afrikaanse
Niets moet, alles mag. En vergeet vooral niet te nacht in te duiken en voor wie het dus
lachen. allemaal wat sneller mag gaan, vindt aan
de Naamsepoort, vlakbij Théâtre Molière
Culturele kruisbestuiving
een typisch Congolees fastfoodrestaurant.
De aanpalende Vredestraat brengt je terug
Tot diep in de nacht kan je overal in
in het typische Matongé, waar de groenten
Matongé in de vele bars en cafés terecht
op straat uitgesteld staan, de kapsalons
om nog even na te genieten van een dagje
volzitten en waar iedereen iedereen kent.
Congo in eigen land of gewoon om de
Op het nummer 35 is het Vlaams-
vermoeide beentjes nog een laatste keer los
Afrikaans Huis gelegen. Dit is een
te gooien.
organisatie die een wisselwerking wil
opstarten tussen de verschillende culturele
gemeenschappen die Brussel rijk is. Via
een kleinschalig en laagdrempelig
cultuuraanbod wil het naar eigen zeggen
‘cultuur gebruiken als katalysator om de
ontmoeting tussen de gemeenschappen te
bewerkstelligen.’ Lees : de culturele
kruisbestuiving tussen de Vlaamse en de
Afrikaanse gemeenschap stimuleren.

Een ander cultuurhuis vindt men terug aan

de Naamsepoort, waar Muziekpublique
van het pittoreske Théâtre Molière zijn De vele bars en restauranten brengen een beetje
Afrikaanse zon naar Brussel.
thuisbasis heeft gemaakt. Via een
ambitieuze programmatie van concerten,
De Matongéwijk is zowel een authentiek
cursussen, workshops, tentoonstellingen,
stukje verleden als een bruisend stukje
profileert de vereniging zich nu al vijf jaar
heden in de drukke Europese hoofdstad die
als één van de belangrijkste actoren binnen
Brussel is. Hopelijk kan de wijk uit de
de folk en de wereldmuziek in ons land.
klauwen van het Europese Parlement
blijven en mag het nog lang zijn vrolijke
Een dagje Matongé moet zeker worden
zelf blijven.
afgesloten in een van de vele cafés of
eetgelegenheden. Want wanneer de zon
ondergaat, komt de wijk pas echt tot leven.
De vele supermarkten blijven, net als de
kapperszaken, open tot laat op de avond en