Podstawy ekonomii. -gusty i preferencje nabywców.
Analiza działalności przedsiębiorstwa.
Ekonomia-jest to nauka o procesie gospodarowania tzn. o
produkcji, podziale, wymianie i konsumpcji środków
zaspokajania potrzeb. Jest również nauką, która odkrywa i
opisuje związki i zależności przyczynowo-skutkowe czyli
prawa ekonomiczne chociaż ich nie tworzy.
Ekonomia-jest nauką, która pokazuje jak ludzie radzą sobie z
rzadkością zasobów.
Podstawowym założeniem ekonomii jest twierdzenie o
ograniczoności zasobów oraz o nieograniczoności ludzkich
potrzeb. Sytuacja rodzi podstawowe pytania:
*w jaki sposób wykorzystać ograniczone zasoby, aby
optymalnie zaspokoić ludzkie potrzeby.
Zasoby w ekonomii dzielone są na 4 podstawowe kategorie:
a)ziemia tzn. jej powierzchnia i wszystko to co w naturze jest
użyteczne (co na niej rośnie, co po niej chodzi)
b)praca tzn. ludzkie umiejętności, kwalifikacje, zdolności,
doświadczenia.
c)kapitał tzn. wszystkie dobra, które zostały wyprodukowane w
przeszłości a służą prowadzeniu działalności gospodarczej
obecnie (budynki,maszyny, urządzenia, pieniądze)
d)technologia-wiedz o tym co w jaki sposób w procesie
działalności gospodarczej wykorzystać trzy poprzednie
kategorie zasobów.
Potrzeba-jest to stan braku czegoś.
Wśród wielu kwalifikacji wyróżnia się podział na dwie
kategorie potrzeb:
-potrzeby podstawowe (ubrania, ciepła,dachu nad głowa, snu)
-potrzeby wyższego rzędu (kulturalne) wypoczynek, turystyka,
sport, rekreacja, oświata kultura, samorealizacja, kształcenie)
Do zaspokojenia ludzkich potrzeb służą:
-dobra
-usługi
czyli środki zaspokajania ludzkich potrzeb.
Dobro-to przedmiot materialny posiadający tzw. użyteczność
czyli zespół cech fizycznych i chemicznych zdolnych do
zaspokojenia potrzeb ludzkich.
Usługa-zespół czynności w wyniku której następuje
zaspokojenie ludzkiej potrzeby.
Podstawowe kategorie gospodarki towarowo-pieniężnej.
W procesie rozwoju gospodarczego wyróżnia się jedynie dwie
formy produkcji społecznej:
• gospodarka naturalna w której producenci
produkują jedynie w celu zaspokojenia
własnych potrzeb.
• Gospodarka towarowa w której producenci
przekazują produkty swojej pracy innym
podmiotom w drodze ekwiwalentnej
wymiany tzn. w drodze transakcji kupna-
sprzedaży.
Produkt pracy ludzkiej staje się towarem. Aby gospodarka
towarowa mogła zaistnieć musi nastąpić społeczny podział
pracy oraz ekonomiczne wyodrębnienie się producentów.
Proste wymiany towaru na towar uległy z czasem modyfikacji.
Pojawił się bowiem powszechny ekwiwalent pełniący funkcję
pośrednika wymiany tzn. pieniądz. Transakcje towar za towar
uległy przekształceniu w transakcje towar pieniądz towar a
raczej w dwa rodzaje odrębnych transakcji czyli towar-
pieniądz i pieniądz-towar.
Rynek i jego rodzaje.
Rynek-jest to całokształt transakcji kupna- sprzedaży oraz
instytucji obsługujących te transakcje.
Z punktu widzenia różnych kryteriów dokonuje się klasyfikacji
podziału rynku:
a)wg przedmiotu obrotu rynek dzieli się na :
-rynek dóbr i usług konsumpcyjnych
-rynek dóbr i usług inwestycyjnych
b)wg zasięgu geograficznego wyróżnia się:
-rynek lokalny
-rynek regionalny
-krajowy
-międzynarodowy
-światowy
c)w zależności od sytuacji rynkowej:
-rynek sprzedawcy charakteryzujący się długotrwałą przewagą
popytu nad podażą co stawia sprzedającego w
uprzywilejowanej pozycji
-rynek nabywcy charakteryzuje się trwałą nadwyżką podaży
nad popytem co stawia w uprzywilejowanej pozycji nas
konsumentów.
Pieniądz i jego funkcje.
Pieniądz-jest to powszechny ekwiwalent wymiany nie
posiadający wartości użytkowej ale posiadający wartość
wymienną o umownym charakterze.
Pieniądz pełniący funkcje:
a)dobra obrachunkowego pozwala wprowadzić wartość
wszystkich towarów i usług do wspólnego mianownika.
b)pieniądz jako środek cyrkulacji polega na pośredniczeniu w
transakcjach kupna-sprzedaży.
c)funkcja środka płatniczego pozwala na uwalnianie się ze
zobowiązań.
d)pieniądz jako środek przechowywania bogactwa czyli
tezauryzacji.
e)funkcja pieniądza światowego.
Ceny i funkcje cen.
Cena-jest to pieniężny wyraz wartości towaru.
Cena spełnia trzy funkcje:
1.funkcja informacyjna –za jej pośrednictwem bowiem
uzyskuje się informacje o wartości nakładów oraz o wartości i
wysokości cen innych dóbr i usług.
2.funkcja agregacyjna- za pośrednictwem której sprowadzić
można wszystkie nakłady do wspólnego mianownika.
3.cena jako instrument kształtowania struktury popytu i podaży
oraz przywracania równowagi rynkowej.
Popyt-jest to ilość dóbr i usług jaką nabywcy są w stanie nabyć
po określonej cenie w określonym czasie.
Czynniki wpływające na wielkość popytu to:
-wielkość dochodów
-poziom cen
Gusty i preferencje nabywców zostały w teorii
uporządkowane wg pewnych rodzajów zachowań:
a)efekt owczego pędu oznacza, że popyt wzrasta dlatego, że
inni konsumują to dobro.
b)efekt snobizmu w którym popyt maleje na skutek tego, że
inni konsumują to dobro.
c)efekt spekulacyjny wiąże się z oczekiwaniami co do wzrostu
cen w przyszłości.
Krzywa popytu-jest to zależność między wielkością popytu a
poziomem cen. Badając tą zależność zakłada się, że wpływ
pozostałych czynników czyli dochodów gustów i preferencji na
poziom popytu jest stała.
cena
popyt
Podaż-jest to ilość dóbr i usług zaoferowana przez
producentów do sprzedaży po danej cenie w określonym
czasie.
Czynniki wpływające na wielkość podaży to:
a)poziom cen rynkowych
b)koszty produkcji, koszty czynników produkcji
c)czas
Krzywa podaży-jest to zależność pomiędzy poziomem cen a
wielkością podaży.
Podstawy ekonomicznych zachowań konsumentów.
W teorii konsumenta zakłada się, że jest on podmiotem
racjonalnym tzn. że dąży do uzyskania maksymalnych efektów
z konsumpcji. Konsument ponadto posiada uporządkowany
system preferencji oraz jest podmiotem suwerennym tzn. jeśli
samodzielnie dokonuje wyborów. W analizie
mikroekonomicznej zachowań konsumentów powstaje pytanie
ile zachowanie przynosi konsumentowi kupowanie i
konsumowanie produktów i usług. Miarą zadowolenia z
konsumpcji jest tzw. użyteczność.
Użyteczność- jest to suma zadowolenia jaką osiąga
indywidualny konsument skonsumowania lub posiadania
danego dobra.
Użyteczność całkowita-jest sumą użyteczności konsumowanej
ilości produktu lub usługi.
Użyteczność marginalna-czyli inaczej krańcowa wyraża
zadowolenie konsumenta ze zwiększenia konsumpcji danego
dobra o kolejną dodatkową jednostkę.
Między ilością konsumowanego dobra a użytecznością czyli
zadowoleniem z konsumpcji występują następujące zależności:
a)użyteczność całkowita-rośnie wraz ze wzrostem ilości
konsumowanego dobra.
b)użyteczność marginalna-zmniejsza się wraz ze wzrostem
ilości konsumowanego dobra.
W przypadku konsumpcji dwóch dóbr zakłada się, że
konsument umie ocenić które kombinacje konsumpcji są dla
niego leprze, które są gorsze a które przynoszą taki sam
poziom zadowolenia. Przy takim założeniu zbudować można
model zachowań konsumentów zwany krzywą obojętności.
Krzywa obojętności-przedstawia wszystkie kombinacje
konsumpcji dwóch dóbr które są dla konsumenta obojętne.
Każda z tych kombinacji daje bowiem konsumentowi taki sam
poziom zadowolenia z konsumpcji. Oznacza to, że dana
krzywa obojętności charakteryzuje się stałym poziomem
zadowolenia.
Ograniczenia wyboru konsumenta.
Wybory, których dokonuje konsument napotykają na
ograniczenia występujące w tzw. gospodarczej rzeczywistości,
mają one charakter obiektywny a do najważniejszych z nich
należą:
I.Zasoby pieniężne którymi dysponują konsumenci
II.Ceny produktów i usług z którymi konsument spotyka się na
rynku.
Linia budżetowa oddziela kombinacje możliwe do osiągnięcia
od nieosiągalnych uwzględniając posiadane zasoby oraz
istniejące preferencje, konsument poszukuje sytuacji
optymalnej, która umożliwi mu osiągnięcie maksymalnych
korzyści z konsumpcji. W sensie graficznym punkt w którym
konsument maksymalizuje zadowolenie z konsumpcji znajduje
się na najwyższej krzywej obojętności możliwej do osiągnięcia
przy danych ograniczeniach. Jest to punkt styczności linii
budżetowej z krzywą obojętności.
Ekonomiczne podstawy zachowań producentów.
Przedsiębiorstwo-jest jednostka gospodarczą wyodrębnioną
pod względem techniczno-organizacyjnym i ekonomicznym
prowadzącą działalność ekonomiczną (produkcyjną) handlową,
i usługowa.
Zasady gospodarki finansowej przedsiębiorstw.
Zasada I.
Samodzielność prowadzenia gospodarki finansowej przejawia
się ona w nieingerencji państwa w suwerenną działalność
gospodarczą każdego podmiotu.
Zasada II.
Równość praw i obowiązków finansowych wszystkich
podmiotów oznacza, że bez względu na formę organizacyjno-
prawną wszystkie przedsiębiorstwa na równych zasadach
korzystają z możliwości finansowania swojej działalności oraz
na równych zasadach wywiązują się z obciążeń publiczno-
prawnych.
Zasada III.
Samofinansowanie działalności gospodarczej. Zasada ta
określa, że każde przedsiębiorstwo swoje wydatki czyli koszty
pokrywa z własnych przychodów. Zasada ta uwzględnia jednak
możliwość uzupełniania własnych środków finansowych
zasilaniem zewnętrznym, głównie w formie kredytu
bankowego.
Zasada IV.
Racjonalnego zarządzania finansowego. Wskazuje ona, że
przedsiębiorstwo powinno ponosić nakłady, które w krótkim
okresie powodują często ograniczenie zysku, ale umożliwiają
osiąganie korzystnych wyników w przyszłości.
Znaczenie analizy finansowej. Analiza finansowa jest
systemem który składa się z analizy bilansu oraz analizy
rachunku zysku i strat ale oprócz opisu liczb zajmuje się także
oceną efektywności działalności przedsiębiorstwa oraz jego
sytuacją majątkowo-finansowa. Zajmuje się ona zdarzeniami
które miały miejsce w przeszłości. Obejmuje m.innymi takie
zagadnienia jak: wynik finansowy, rentowność, poziom
kosztów i przychodów, sytuację majątkową. Przedmiotem
analizy finansowej jest więc stan finansowy i wyniki
finansowe przedsiębiorstwa.
Sprawozdanie finansowe jako źródło informacji
niezbędnych do prowadzenia analiz finansowych.
Bilans- Podstawowym elementem sprawozdania finansowego
jest bilans. Jest to statyczne zestawienie majątku czyli aktywów
oraz źródeł jego finansowania czyli pasywów sporządzany na
ściśle określony dzień, najczęściej na koniec roku.
Zasada bilansowa określająca że suma bilansowa aktywów
równa się sumie bilansowej pasywów potwierdza regułę, iż
każdy składnik majątku musi mieć swoje źródło pokrycia.
Wn BILANS Ma
Majątek trwały Majątek obrotowy
Majątek trwały. Są to te składniki których okres użytkowania
jest dłuższy niż 1 rok. Wyróżniamy tutaj:
- rzeczowy majątek trwały
-finansowy majątek trwały, akcje, obligacje obcych
przedsiębiorstw przechowywane w okresie dłuższym niż 1 rok.
-wartości niematerialne i prawne.
Do podstawowych składników majątku trwałego zalicza się:
*grunty
*budynki i budowle
*maszyny i urządzenia
*środki transportowe.
Majątek obrotowy. Są to te składniki, które zmieniają swoją
postać i tworzą pewien cykl obrotowy w następujący sposób:
pieniądz materiały wyrób gotowy
należności od odbiorcy
-Rzeczowy majątek trwały – surowce i materiały, towary,
półprodukty, produkty w toku.
-należności od odbiorcy
-środki pieniężne w kasie i na rachunku bankowym.
W skład majątku obrotowego wchodzą:
*wszelkiego rodzaju zapasy surowców i materiałów, wyrobów
gotowych, towarów handlowych, półproduktów i produkcji w
toku, należności, środki pieniężne i krótkoterminowe papiery
wartościowe.
W działalności gospodarczej obowiązuje zasada, że wszystkie
składniki majątkowe muszą mieć źródło swojego pochodzenia.
Oznacza to, że należy wykazać z jakich środków finansowych
powstały poprzez wytworzenie lub zakup poszczególne
składniki majątkowe.
Finansowanie składników majątkowych następuje za
pośrednictwem:
1.kapitałów własnych, do których zaliczamy:
-wkłady właścicieli
-środki przeznaczone z wygospodarowanego zysku
2.fundusze obce, do których zaliczamy kredyty i pożyczki oraz
wszelkie zobowiązania powstające w wyniku prowadzenia
działalności gospodarczej.
Zestawienie składników majątkowych i źródeł ich
pochodzenia nazywa się bilansem.
Ocena działalności przedsiębiorstw.
Podstawowy materiał liczbowy służący ocenie działalności
przedsiębiorstwa zgromadzony jest w tzw. sprawozdaniu
finansowym, składającym się z:
1.bilansu
2.rachunku zysku i strat
3.sprawozdania z przepływów środków pieniężnych
4.informacji dodatkowej.
BILANS jest to zestawienie wszystkich wartości majątkowych
i źródeł ich pochodzenia. Jest to zestawienie statyczne
sporządzane na ściśle określony moment np. na dzień kończący
okres obrachunkowy.
RACHUNEK ZYSKÓW I STRAT zawarte są w nim
informacje o wielkości osiąganych przychodów z działalności
gospodarczej oraz wysokości ponoszonych kosztów.
Porównanie przychodów i kosztów pozwala w rachunku
zysków i strat na ustalenie wyniku finansowego.
INFORMACJA Z PRZEPŁYWÓW ŚRODKÓW
PIENIĘŻNYCH pozwala nam zorientować się na co wydano w
przedsiębiorstwie pieniądze i z jakich tytułów je pozyskiwano.
INFORMACJA DODATKOWA uzupełnia materiał liczbowy z
bilansu rachunku wyników i przepływów o niezbędne
wyjaśnienia, komentarze i interpretacje.
Ocena działalności przedsiębiorstwa dokonywana na bazie
informacji przekazywanych w liczbach bezwzględnych
powinna być dokonywana w układzie dynamicznym tj. np. w
formie dokonywania porównań w stosunku do wyników
osiąganych w okresach poprzednich. Porównania mogą być też
dokonywane w stosunku do założeń planowych lub w stosunku
do innej stworzonej bazy porównań. Znacznie więcej
informacji dotyczącej dział. Przeds. Przynosi wykorzystanie w
analizie tzw. metod wskaźnikowych za pomocą odpowiednio
dobranych wskaźników można zorientować się jaka jest
efektywność naszych działań oraz jakie są perspektywy naszej
działalności.
Zestaw standardowy wskaźników przedstawia się następująco:
• rentowności
• aktywności
• wspomagania
• płynności
Rentowności oparte są na zysku i w sposób syntetyczny
informują o efektywności naszych działań. Najczęściej
stosowany to:
*Wskaźnik rentowności sprzedaży
zysk * 100
sprzedaż
wzrost w rentowności sprzedaży jest zjawiskiem pozytywnym
ponieważ informuje, że na 1 przychodu ze sprzedaży osiągamy
coraz większa kwotę zysku.
*wskaźnik rentowności majątku
zysk * 100
majątek
*wskaźnik rentowności kapitałów własnych
zysk * 100
kapitały własne
wzrost wartości wszystkich wskaźników rentowności
odzwierciedla pozytywne tendencje w przedsiębiorstwie.
Aktywności charakteryzują wykorzystanie majątku
przedsiębiorstwa czyli sprawności działania w zakresie
wykorzystania aktywów.
*wskaźnik wykorzystania aktywów
przychody ze sprzedaży *100
wartość majątku
*wskaźnik obrotu zapasami
przychód ze sprzedaży* 100
wartość zapasów
Płynności przedstawiają one zdolność przedsiębiorstwa do
regulowania bieżących zobowiązań.
*wskaźnik ogólnej płynności
aktywa czynne
zobowiązania bieżące
Aktywa czynne- majątek obrotowy.
O prawidłowym poziomie płynności mówi się dopiero wtedy,
kiedy wskaźnik kształtuje się na poziomie większym niż 2.
*wskaźnik szybkiej opłaty zobowiązań
aktywa czynne- zapasy
zobowiązania bieżące
o zachowaniu płynności mówimy wówczas, kiedy wskaźnik
przybiera wartość większą od 1.
Oprócz badania efektywności bieżącej dział. ekspozycyjnej
niezbędne jest dokonywanie oceny efektywności dział.
inwestycyjnej, czyli dział. rozwojowej.
Podejmując proces inwestycyjny niezbędne jest ustalenie:
1.o jakim okresie zwrócą się zaangażowane w inwestycje
środki pieniężne.
2.kiedy inwestor osiągnie zysk i w jakiej wysokości.
Działalność inwestycyjna.
Napotyka z reguły na poważne bariery finansowe.
Przedsiębiorstwa chcąc zrealizować program rzeczowy muszą
posiadać lub pozyskiwać odpowiednie środki finansowe.
Źródła finansowania inwestycji dzieli się na:
1)wewnętrzne źródła finansowania, do których zalicza się
przychody ze sprzedaży do wysokości naliczonej amortyzacji
oraz wygospodarowany zysk.
2)zewnętrzne źródła finansowania, do których zalicza się:
*pozyskanie wspólnika
*emisja akcji i obligacji
*zaciągnięcie pożyczki lub kredytu.
Efektywność inwestycji badania jest za pomocą różnego
rodzaju mierników. Inwestor czyli osoba lub instytucja
finansująca przedsięwzięcie bada zadanie inwestycyjne w
sposób umożliwiający udzielenie odpowiedzi na dwa
podstawowe pytania:
1.w jakim czasie zostaną zwrócone poniesione nakłady?
2.po jakim okresie inwestycja przyniesie inwestorowi dochód i
jaka będzie jego wielkość?
Rachunek ekonomiczny efektywności inwestycji opiera się
m.innymi na dwóch podstawowych wskaźnikach:
1.okres zwrotów nakładów inwestycyjnych, który określa czas,
w którym uzyskana nadwyżka finansowa z inwestycji
zrównoważy się z pierwotnym nakładem inwestycyjnym.
Nakłady inwestycyjne
OZNI=
Roczna nadwyżka finansowa
2.stopa zysku z inwestycji informuje o stosunku zysku netto do
nakładów inwestycyjnych.
Roczny zysk z inwestycji
SZI=
Nakłady inwestycyjne
Gospodarka krajów wysoko rozwiniętego kapitalizmu.
We współczesnej gospodarce kapitalistycznej której istnieje
prywatna własność czynników produkcji wyodrębnia się dwa
niezbędne warunki funkcjonowania tego rodzaju gospodarki:
I. istnienie kapitalu
II. siła najemna
Podstawowym celem działalności w gospodarce
kapitalistycznej jest maksymalizacja zysków. Gospodarka
kapitalistyczna charakteryzuje się dwoma podstawowymi
cechami:
*prywatna własność czynników produkcji
*rynkowa alokacja zasobów- rynkowe rozmieszczenie
czynników produkcji.
Stadia rozwoju kapitalizmu.
I kapitalizm wolno konkurencyjny trwał od początku
kapitalizmu do początków wieku XIX. Charakteryzował się
istnieniem dużej liczby konkurujących ze sobą niewielkich
przedsiębiorstw. Żadne z niej nie miało dominującej pozycji na
rynku. Między przedsiębiorstwami toczyła się ostra walka
konkurencyjna o charakterze cenowym. Kapitały przepływały
swobodnie z gałęzi mniej rentownych do gałęzi o wyższym
poziomie rentowności.
II. kapitalizm monopolistyczny. Charakteryzował się
istnieniem przedsiębiorstw zróżnicowanych pod względem
wielkości, a część z nich zaczęła zdobywać pozycję
dominującą na rynku. w tej gospodarce konkurencja cenowa
zostaje zastąpiona przez konkurencję nie cenową przejawiającą
się poprzez reklamy, promocje i inne formy wspierania
sprzedaży. Przedsiębiorstwa decydują o poziomie cen ustalając
często wielkość produkcji i sprzedaży. W niektórych
przypadkach konkurencja zastępowana jest często
nieformalnymi porozumieniami w celu prowadzenia wspólnej
polityki cenowej.
III. współczesne stadium rozwoju kapitalizmu.
Charakterystycznymi zjawiskami w dzisiejszej gospodarce są:
1.wzrost roli państwa i państwowych regulacji prawa.
2.wzrost roli zawodowych związków w Europie Zachodniej.
3.rozproszenie własności polegające na tym, że członkowie
społeczeństwa w tym również pracownicy przedsiębiorstw
stają się współwłaścicielami majątku produkcyjnego.
4.odzielenie proces zarządzania od własności czynności
produkcji profesjonalizacja zarządzania taką formę gospodarki
rynkowej nazywa się czasami kapitalizmem ludowym lub
gospodarką rynkową o społecznym charakterze.
Budżet państwa.
Budżet państwa- jest to plan finansowy zawierający wydatki i
dochody rządowe związane z realizacją przyjętej polityki
społecznej i gospodarczej.
Podstawowym źródłem dochodów budżetowych są podatki.
Podatek-jest to przymusowe, bezzwrotne i nieodpłatne
świadczenie pieniężne pobierane przez państwo na podstawie
przepisów prawa w celu uzyskania dochodów na pokrycie
wydatków państwowych.
Pozostałe dochody budżetowe tworzone są z:
*różnego rodzaju opłat o charakterze administracyjnym (opłaty
sądowe, opłaty administracyjne)
*wpływy z ceł
*wpływy z najmu i dzierżawy majątku skarbu państwa
*wpływy ze sprzedaży majątku skarbu państwa
*dochody z prowadzonych działalności gospodarczych
*wpływy z oprocentowania lokat.
Kierunki wydatków budżetowych ekonomicznego punktu
widzenia wyróżnia się trzy podstawowe kierunki wydatków
budżetowych:
1.wydatki związane z tradycyjnym pełnieniem przez państwo
takich funkcji jak:
>obrona narodowa
>administracja
>wymiar sprawiedliwości
2.wydatki związane z realizacją celów społecznych tzw.
państwo dobrobytu tj. oświata, kultura, służba zdrowia,
świadczenia socjalne itp.
3.wydatki wynikające z pełnienia funkcji interwencyjnych w
gospodarce. Jest to oddziaływanie na inwestycje w
infrastrukturze, dotowanie działalności inwestycyjnej,
subsydiowanie rolnictwa oraz realizacja zadań w szeroko
rozumianym otoczeniu działalności gospodarczej.
Bezrobocie-charakteryzując zjawisko bezrobocia należy
określić i zdefiniować kategorie siły roboczej.
Zasoby siły roboczej obejmują osoby w wieku produkcyjnym
zdolne i gotowe do podjęcia pracy na typowych warunkach
zwłaszcza płacowych.
Sr = Z+B (B= Sr-Z)
Sr-siła robocza
Z- zatrudnieni
B- bezrobotni
Podstawowym składnikiem charakteryzującym bezrobocie jest
stopa bezrobocia (b), czyli stosunek bezrobotnych do zasobów
siły roboczej.
B * 100
B=
S1
Przyczyny bezrobocia:
1.administracyjne oddziaływanie na rynku pracy hamujące
funkcjonowanie mechanizmu rynkowego.
2.działalność związków zawodowych, które nie pozwalają na
urealnienie ceny siły roboczej, czyli urealnienie poziomu
wynagrodzeń.
3.niewystarczajacy popyt na towary.
Typy bezrobocia:
1.bezrobocie związane z niedopasowaniami strukturalnymi,
które powstaje w rezultacie niedopasowań struktury podaży i
popytu w aspekcie kwalifikacji, w aspekcie zawodowym i w
aspekcie regionalnym.
2.bezrobocie globalne tzn. związane z nadwyżką całkowitej
podaży siły roboczej nad całkowitym popytem na siłę roboczą.
Polityka państwa na rynku pracy.
W gospodarce rynkowej obejmuje ona część aktywną mającą
na celu redukcję bezrobocia oraz część pasywną , której celem
jest zaledwie pomoc socjalna dla bezrobotnych.
Podstawowe przejawy na rynku pracy to:
>publiczne programy zatrudnienia
>subsydiowanie zatrudnienia
>organizowanie szkoleń zawodowych
>organizowanie biur pośrednictwa pracy
>stosowanie zachęt do zmniejszania czasu pracy.
Podstawowe przejawy pasywnej polityki państwa na rynku
pracy to:
*zasiłki dla bezrobotnych
*jednorazowe odszkodowania dla osób zwolnionych z prac
*dodatki dla przechodzących wcześniej na emeryturę.