Historia psychologii

XVII wiek-problem psychofizyczny

• Problem psychofizyczny
• 1.Katrtezjusz (Rene Descartes)-1594-1650
• Substancja rozciągła-ciało
• Zachodzące zmiany w ciele polegają na
przemieszczaniu się trwałych cząsteczek, czyli
na pewnej formie ruchu mechanicznego .
• Ruch ten opiera się na takich, na przykład
zależnościach jak:
• Zasada bezwładności
• Zasada oddania ruchu
• Wniosek: ciało jest częścią świata materii i
należy je traktować w sposób mechanistyczny
• Dusza nie jest zasadą życia –nie porusza
ciałem.
• Zasadą ruchu według, której porusza się ciało
jest ciepło naturalne, które ma swoje siedlisko
w sercu i powoduje krążenie krwi.
• Ciało ludzkie jest maszyną.
• Zwierzęta również są automatami.
• Zmysły-poddział na zewnętrzne i wewnętrzne.
• Zewnętrzne- 5 zmysłów ( za Arystotelesem)
• Jedynie odnośnie wzroku podaję nowe
wyjaśnienie wsparte odkryciem przewodzenia
nerwowego.
• UMYSŁ-substancja nierozciągła, rzecz myśląca
• Res cognitans- Dusza
• Idee-operację umysłu, gdy ten myśli.
• Idee wrodzone-nie zależą od świat
zewnętrznego, nie powstają z przyczyn w
stosunku do nas zewnętrznych, pojawiają się
w formie przypomnień, a doświadczenie jest
tylko okazją do ich uświadomienia.
• Wiara w oczywistość świadomości, uczucie
pewności, pojęcie Boga i pojęcie „ja”.
• Idee wrodzone –są ostateczne,
niewyprowdzalne z czegoś innego, wiecznie
prawdziwe.
• Aksjomaty matematyczne, pojęcie przestrzeni,
ruch-należą do idei wrodzonych( należą do
umysłu, nie są nam dane w doświadczeniu).
• Umysł zawiera również idee nabyte-zależą one
od warunków zewnętrznych oraz idee
wytworzone przez umysł.
• „ Namiętności duszy”-1649.
• Dwa czynniki ciało i dusza zostały potraktowane
jako odrębne, natomiast namiętności oznaczają
część psychofizyczną.
• Namiętność –wszystkie aspekty życia
świadomego, które zależą od czynników w
stosunku do duszy zewnętrznych.
• Są to wszystkie formy poznania( spostrzeżenia)
• procesy indukcji, rozumowania oraz emocje i
uczucia.
• Kartezjusz uznał, że siedliskiem namiętności jest
mózg.
• Namiętność-oznacza to, co nam się zdarza, jej
przeciwieństwem są działania, których sami
jesteśmy przyczyną.
• Namiętności mogą podlegać kontroli i umysł ma
zdolność zmieniania ich natury(interakcjonizm)
• Część psychofizyczna umiejscowiona jest w
szyszynce.
• Kartezjusz wyróżnił 6 emocji podstawowych:
• zaciekawienie, pożądanie, radość, miłość,
nienawiść i smutek (są nieredukowalne ).
• Emocje pierwotne łączą się tworząc emocje
złożone np. pogardę, dumę, nadzieję, zawiść
itp..
• Idee i emocje maja tendencje do łączenia się.
• „Gdy raz połączyliśmy jakieś działanie cielesne
z jakąś myślą, później jedno nigdy nie
przedstawia się bez drugiego”.
• Cel jaki sobie postawił Kartezjusz to całkowite
rozdzieleni wszystkich procesów myślenia od
procesów fizycznych.
• Myślę, więc jestem –kładzie nacisk na istnienie
• Podmiotu poznającego i na jego funkcję
myślenia.
• Podkreśla autonomię myślenia w sensie
swoistości jego funkcji i ich odmienności od
własnego ciała i wszelkich zjawisk fizycznych.
• Podkreśla tezę o istnieniu substancji myślącej
jako całkowicie różnej od substancji rozciągłej,
która ogarnia całokształt zjawisk fizycznych.
 OKAZJONALIZM
• Nicole Malebranche (1638-1715).
• „ Poszukiwanie prawdy”-1674 rok.
• Poszukiwanie prawdziwej przyczynowości.
• Sprawstwo-zdolność do powodowania zmian
w realnej rzeczywistości.
• Jest to odmiana związku przyczynowego
między podmiotem a wywołanym przezeń
skutkiem.
• Związek duszy z ciałem?
• Ciało nie działa na duszę ani na siebie
wzajemnie, gdyż nie przysługuję mu wiedza o
zachodzących zmianach.
• Zakwestionowanie poglądu utożsamiającego
podmiot sprawczy od podmiotu
psychicznego , czyli duszą obdarzona wolą.
• Wola ludzka nie ma zdolności sprawczych,
wola nie wywołuje ruchu.
• Nie ma bezpośredniej zależności między
chęcią ruch a wywołaniem samego ruchu.
• Spowodowane jest to odmienną natura
przeżycia psychicznego i fizycznej natury
ruchu.
• Psychika ludzka jest pozbawiona mocy
sprawczej, ale obserwujemy pewne związki
między podmiotem psychicznym a ciałem.
• Powiązanie przyczynowe w tej koncepcji
traktowane jest jako powtarzalne,
automatyczne, zawierające następstwo czasu
lub współwystępowania.
• Bóg jako istota doskonała sprawia wszelkie
przemiany fizyczne i psychiczne, działa wedle
stałych schematów i nie narusza porządku,
który sam ustanowił.
• Ilekroć dusza ma nowe idee, w mózgu tworzą
się ślady i odwrotnie, gdy tworzą się nowe
ślady powstają nowe idee.
• Pomiędzy tymi dwoma szeregami, cielesnym i
myślowym nie ma związku przyczynowego.
• „Prawdą jest, ze ramie porusza się wtedy,
kiedy chcemy, że jesteśmy naturalną
przyczyna tego ruchu. Ale przyczyny naturalne
• Nie są wcale prawdziwymi przyczynami, są to
jedynie przyczyny okazjonalne, które działają
tylko dzięki sile i skuteczności woli Bożej”.
• Gottfrid Wilhelm Leibniz (1646-1716)
• Wszystkie byty są rodzajem substancji.
• Monady-są to zamknięte całości, nie
oddziałowują na siebie, różnicuje je stopień
świadomości.
• Organizmy składają się z monad o różnych
stopniach świadomości.
• To co nazywamy materia martwą jest
względnie nieświadome.
• Ma najmniejszy stopień świadomości.
• Natura monad wyznacza miejsce organizmu w
obrębie skali życia.
• Rozumna istota ludzka zajmuje miejsce
najwyższe(pomijając naturę Boga) i obejmuje
nieskończony szereg monad niższych.
• Harmonia wprzód ustanowiona
• Baruch de Spinoza (1632-1677).
• Umysł i ciało są aspektami podstawowej
jedności. Każde zdarzenie cielesne
współistnieje z jakimś zdarzeniem myślowym i
jest z nim współrzędne.
• Natura ciała jest przyczyna afektów, natura
umysłu jest przyczyną idei tych afektów
cielesnych.
• Uczucia są więc stanami zarówno umysłu i
ciała.
• Podstawowe uczucia to :radość, smutek i
pożądanie.
• Pożądanie- to świadome pragnienie.
• Klasyfikacja emocji:
• Podstawowy afekt +idea przyczyny
(zewnętrzna lub wewnętrzna).
• Radość+idea przyczyny zewnętrznej=miłość
• Smutek +idea przyczyny
zewnętrznej=nienawiść.
• Zawiść jest to nienawiść, pobudza ona
człowieka tak, że smuci się z czyjegoś szczęścia
i przeciwnie cieszy się z czyjegoś nieszczęścia.
• „ O niewoli ludzkiej” r. Etyki (1675)-”człowiek
poddający się afektom nie jest panem siebie,
lecz włada nim los”.
• Zrozumieć nasze emocje i ich źródła oznacza
wyzwolić się z niewoli.
• „ Jeżeli teraz droga wiodąca, jak okazałem do
tego wydawała się niezmiernie trudna , to
można ją odnaleźć. Gdyby bowiem szczęście
było pod ręką i gdyby można je było odnaleźć
bez wielkiego trudu, jak mogłoby dojść do
tego, że wszyscy nieomal je zaniedbują”.