You are on page 1of 13

1

Projektowanie ścianki szczelnej, Andrzej Niemunis, Katedra Geotechniki, Polit.Gdańska

Uwagi dot. projektowania ścianki szczelnej

Ostatnia zmiana 02.01.2004


To jest pierwszy szkic tekstu, prosze, o przesyÃlanie uwag pod:
aniem@pg.gda.pl

1 Zakres projektu

b
a Q+
p+
q+ q

hG z1 G

hn
ZWG
hP P
∆h W
I
h Ia (OCR=1)
hW

h z2
Ip

Rysunek 1: Schemat ścianki szczelna,

Wymiarowanie ścianki należy przeprowadzić dla bardziej niekorzystnego z nast epuj


, acych
, dwu stanów pracy:

• Stan natychmiast po odkopaniu.


Nośność poczatkowa
, tj. krótkoterminowa, grunt ma parametry φu = 0 i cu = OCR · σz0 tan φs w w-wie iÃlu i
cu = 30 kPa = const w warstwie gliny. W powyższym wzorze σz0 oznacza efektywne napreżenie , pionowe od
cieżaru
, wÃl asnego i obci ażeń
, dÃ
l ugotrwaÃ
l ych (licz a, ch etni
, dla podwyższenia oceny).
• Stan końcowy.
Nośność dÃlugoterminowa, grunt ma parametry φ0 i c0 przy OCR > 1 lub φs i c0 = 0 przy OCR = 1, (licza,
obowiazkowo
, wszyscy) .

Zgodnie bowiem z Eurocode 7 p. 8.3.3 musimy uwzglednić


, zmienność parametrów gruntowych w czasie.
W szczególności należy sprawdzić nastepuj
, ace
, warunki wytrzymaÃlościowe:

1. SiÃla w ściagu
, zwiekszona
, o 50% powinna być mniejsza od dopuszczalnej (jedna kotwa ulega zniszczeniu)
2. Zakotwienie (np pÃlyta kotwiaca
, lub buÃlawa iniekcyjna) wystarczy do przeniesienia obciażenia
, 1, 5 · A · d gdzie
A to obliczeniowa siÃla kotwiaca
, na 1 mb ściany a d to to rozstaw kotew na dÃlugości ściany.
3. Momenty zginajace
, w brusach ścianki szczelnej nie powinny spowodować uplastycznienia przekroju.
4. Podpora ziemna powinna przejać, przewidziane dla niej obciażenie
, (wypadkowa wyresu odporu wieksza
, od
reakcji przypadajacej
, na podpore, ziemna, wg metody belki zastepczej
, Blum’a )
5. Nie powinno dojść do wyparcia dna (równowaga siÃl poziomych pod ściank a, z uwzglednieniem
, siÃl filtracji)
2
Projektowanie ścianki szczelnej, Andrzej Niemunis, Katedra Geotechniki, Polit.Gdańska

6. Kleszcze lub belka kotwiaca, powinna być wystarczajaco


, wytrzymaÃla dla przyjetego
, rozstawu d kotew (zginanie
od obciażenia
, rozÃlożonego A w sytuacji, gdy jedna kotwa ulega zniszczeniu).
7. Ogólna stateczność uskoku naziomu

Formalnie (wg Eurocode 7 p. 8.2) należaÃloby sprawdzić jescze kilka warunków np. przes aczanie
, wody gruntowej
pod ścianka,
, szczelność ścianki, zaburzenia ruchu wód gruntowych. Jednak w niniejszym projekcie pomijamy te
zagadnienia.

1.1 WspóÃlczynniki materiaÃlowe i wspóÃlczyniki obciażenia


, =1
W projekcie ścianki szczelnej zakÃladamy (nietypowo), że liczymy tylko jedn a, kombinacje, obciażenia
, i dlatego
zakÃladamy, że podane parametry materiaÃlowe sa, w wartościach obliczeniowych a podane obciażenia
, zawieraja,
wszystkie potrzebne wspóÃlczynniki przeciażenia.
, Przyjmujemy (wyjatkowo)
, wszystkie cieżary
, gruntów γ = 20
kN/m3 i γ 0 = γw = 10 kN/m3 .

2 Uwzglednienie
, ograniczeń przemieszczeniowych
W przypadku, gdy w projekcie stawiane sa, ograniczenia przemieszczeń poziomych korony np.: fA < fdop = 3 cm
należy przeprowadzić obliczenia dla podwyższonego parcia pośredniego E I i zredukowanego odporu pośredniego
EII wg rys. 10 normy PN-83/B-03010 . W tym celu szacujemy przemieszczenie uogólnione ρ = f dop /h, gdzie
h jest caÃlkowita, wysokościa, ścianki (wÃlacznie
, z wbiciem, przyjać
, ok. h = 1, 6hn ) a nastepnie
, √ na podstawie
ρ/ρa odczytujemy z rys. 101 PN-83/B-03010 EI z interpolacji miedzy , K a a K 0 = (1 − sin φ 0
) OCR Nastepnie
,
definiujemy czynnik
ηa = EI /Ea (1)
do zwiekszenia
, wspóÃlczynika parcia Ka . Analogicznie możnaby określić EII dla odporu interpolujac
, miedzy
, Kp a
K0 na podstawie ρ/ρp a nastepnie
,

ηp = EII /Ep (2)

do zmniejszenia wspóÃlczynika odporu Kp . Dla obrotu wokóÃl ostrza ścianki wartości ρI = ρII = ρ sa, identyczne.
Wielkości graniczne ρa oraz ρp przyjmujemy z rys. 8 i 9 w PN-83/B-03010 . Do określenia ηa i ηp należy wykorzystać
krzywoliniowy wykres na rys. 10. Nie(!) zaleca sie, stosować dwuliniowego przybliżenia krzywej E − ρ (parcie -
przemieszczenie uogólnione), czyli liczenia wg wzorów (22-25) z PN-83/B-03010 .
Ponieważ przemieszczenie ostrza jest nieznane zamiast interpolacji odpór sza-
cujemy przyjmujac
,

1
ηp = EII /Ep = (3)
2

W dalszej cześci
, tego tekstu przyjmujemy, że wspóÃlczynniki parcia i odporu zostaÃly nast epuj
, aco
, zmodyfikowane
Kah nowe := ηa Kah Kph nowe := ηp Kph (4)
(5)

Dla uproszczenia przyjmujemy wartości spójności bez zmian tj. c0nowe = c0 .


Przy sprawdzeniu nośności krótkoterminowej przeprowadzamy ze wzgledu
, na ograniczone przemieszczenia mody-
fikacje jednostkowego parcia:
ea nowe := ηa ea ep nowe := ηp eph (6)

gdzie ea = γr · z1 − 2cu i ep = γr · z2 + 2cu


Zamiast powyższej redukcji dla konkretnie zadanych przemieszczeń dopuszczalnych można szacunkowo dla ty-
powych warunków (wg Scherzinger’a 1991) przyjać
, 4-krotnie zredukowana, spójność jedynie po stronie odporu tj.

1
ea nowe = σz − 2cu ep nowe = σ z + 2 · cu , (7)
4
gdzie σz jest caÃlkowitym (a nie efektywnym) napreżeniem
, pionowym na danej gÃlebokości.
,
1 W Eurocode 7 uwzgledniono dodatkowo sposób przemieszczania sie ściany. Dla obrotu wokóÃl korony, obrotu wokóÃl podstawy i
, ,
dla równolegÃlej translacji wartości f przemieszczenia odpowiadajace
, ρa wynosza, odpowiednio 0, 001h, 0.005h i 0.001h, gdzie h jest
caÃlkowita, wysokościa, ścianki.
3
Projektowanie ścianki szczelnej, Andrzej Niemunis, Katedra Geotechniki, Polit.Gdańska

3 Krótkoterminowa i dÃlugoterminowa wytrzymaÃlość gruntów spoistych


Należy rozróżniać wytrzymaÃlość gruntu poczatkow
, a, (krótkoterminowa,, w warunkach bez drenażu) i końcowa,
(dÃlugoterminowa,, po dysypacji tj. wyrównaniu nadciśnień wody). Bezpośrednio po szybkim 2 obciażeniu , gruntów
spoistych (może to być wykonanie wykopu i przyÃlożenie obciażenia , naziomu w ci agu
, krótkiego czasu np 2 ty-
godni) należy oprócz nośności dÃlugoterminowej sprawdzić nośność krótkoterminow a., Analize, przeprowadzamy na
napreżeniach
, caÃlkowitych traktujac, mieszanine, wody z gruntem jako jedna, substancje, o cieżarze
, γr i wytrzymaÃlości
określonej kryterium Coulomba przy φu = 0 i cu 6= 0. Parcie samej wody pomija sie. , Spójność cu zależy zgod-
nie z kryterium Krey’a i Tiedemann’a od napreżenia , prekonsolidacji σp i resztkowego kata , tarcia φs , rys. 2. W
σp
gruntach normalnie skonsolidowanych, tj. takich dla których OCR = 0 = 1, parametry wytrzymaÃlościowe należy
σz
przyjmować w wartości φs oraz c0 = 0. Resztkowy kat , φ s tarcia wewn etrznego
, można przyjać, (wg BS 8002: 1994)

τ
,
φ
,
cu Trwale zageszczenie zwieksza
φ naprezenie prekonsolidacji σ p a w
c' cu nastepstwie tego rowniez
c' φs c' oraz c
u
σ'
σp σp

Rysunek 2: WytrzymaÃlość dÃlugotrwaÃla, opisuja, parametry φ0 i c0 przy czym nadywżke, nad linia, φs wytrzymaÃlości
resztkowej czesto
, sie, pomija. WytrzymaÃlość któtkoterminowa odpowiada φu = 0 i cu 6= 0. Spójności c0 i cu zależa,
od zageszczenia
, gruntu via σp natomiast katy
, φs i φ0 sa, dla danego gruntu staÃle.

na podstawie Ip = wL − wP :

Ip [%] φ s [◦ ]
15 30
30 25
50 20
80 15

3.1 Parcie i odpór do nośności dÃlugoterminowej wg φ0 i c0


2 0 2 0 0 ◦
Liczyć Ka wg Coulomba przyjmujac
, δa = 3 φ i Kp wg Coulomba przyjmujac
, δp = − 3 φ lub (wskazane dla φ > 35 )
Kp wg Caquot i Kerisel’a przyjmujac
, δp = −φ. Obciażenie
, pasmowe pionowe q o szerokości b lub liniowe Q+
+

wywiera parcie o wypadkowej


p
Eq = q + b K a (8)
p
+
Eq = Q Ka (9)
a obciażenie
, pasmowe poziome p o szerokości b wywiera parcie o wypadkowej
Ep = pb . (10)
RozkÃlady jednostkowych parć sa, przedstawione na rys. 3. Od obciażenia
, linowego przyjać
, rozkÃlad równomierny.
Należy sprawdzić dwa warianty: stateczność krótkoterminowa, (parcie z cu i φu = 0 a pod woda, γr ale bez parcia
wody) i stateczność dÃlugpoterminowa, (osobno parcie gruntu i wody, φ0 i c0 i pod woda, γ 0 ). W piasku różnice
0 0
miedzy
, ww wariantami znikaja, , tj. wystarczy policzyć parcie w wariancie dÃlugotrwaÃlym z φ i c = 0 i pod woda,
γ 0 a nastepnie
, dodać parcie wody.
W ściankach odkopywanych przyjecie , po stronie niższego naziomu granicznej wartości odporu nie koniecznie oz-
nacza, że dopuszczamy duże przemieszczenia poziome w celu mobilizacji tego odporu. Np., dla ścianki o wys.
uskoku naziomu hn = 10 m, idealnie nieruchomej samoczynnie wytworzy sie, pod dnem wykopu przy φ = 30◦ i
γ = 20 kN/m3 stan granicznego (maksymalnego) odporu w warstwie o gÃl ebokości
, y ≈ 2 m. Wynika to z porównania
K0 γ(hn + y) = Kp γy (11)
2 Jako ”szybkie” nazywamy obciażenie, którego bezwymiarowy czas konsolidacji T = cv t
, v h2
< 0, 2, gdzie cv = kM/γw a t jest czasem
przykÃladania obciażenia.
,
4
Projektowanie ścianki szczelnej, Andrzej Niemunis, Katedra Geotechniki, Polit.Gdańska

b b
q p

φ φ
45+φ/2

45+φ/2 45+φ/2

Rysunek 3: RozkÃlad parcia od obć. pasmowego

3.2 Parcie i odpór do nośności krótkoterminowej wg φu = 0 i cu


Parcie jednostkowe w g. spoistych należy liczyć wg
ea = σza − 2cu ≥ 0, 2σza (12)
1
ep = σzp + 2 · cu (13)
4
gdzie σza jest napreżeniem
, caÃlkowitym pionowym liczonym od wyższego naziomu (po stronie aktywnej) a σ zp jest
napreżeniem
, caÃlkowitym pionowym liczonym od niższego naziomu (po stronie pasywnej). W ci eżarze
, γ gruntu do
obliczenia σz nie należy uwzgledniać
, wyporu wody. Na poziomie dna basenu spójność c u przy OCR = 1 osiaga
,
wartość
cu |z2 =0 = (γG · hG + (γP0 · hP 1 + γP · hP 2 ) + γI0 · hI ) tan φs (14)

a jednostkowe parcie wynosi (tutaj bez powiekszenia


, ze wzgledu
, na przemieszczenia) wynosi
e|z2 =0 = q + γG · hG + γP · hP + γI · hI − 2 cu |z2 =0 ≥ 0, 2(q + γG · hG + γP · hP + γI · hI ) (15)

Ponieważ cu zależy od σp a w ile, rys. 1, OCR=1 czyli σp = σz0 zatem poniżej dna basenu/wykopu jednostkowy
odpor pomniejszony o parcie wynosi
e(z2 ) = e|z2 =0 − 2, 5cu = e|z2 =0 − 2, 5σp tan φs = e|z2 =0 − 2, 5z2 γI0 tan φs (16)

ponieważ OCR = 1. Schemat parcia w stanie poczatkowym


, przedstawiony jest na rys. 4
PrzykÃlad: Geometria: hG = 1 m; hP = 1 m; hIa = 3 m; hw = 2 m; ∆hw = 1 m
Obciażenia
, naziomu: q = 0 kPa, p = 0 + zabezpieczenie przed rysa, skurczowa.
,
Glina: cuG = 30 kPa
0 ◦ ◦
Piasek: φ = 30 , δ = 0
iÃl: Ip = 15 → φs = 30◦ ;

Jednostkowe parcia czynne:

1) G strop: ea = 0

2) G spag:
, ea = γ1 − 2cu < 0 → ea = 0, 2 · 20 = 4 kPa

3) P strop: ea = 13 20 = 6, 6 kPa;

1
4) P spag:
, ea = 3 · 2 · 20 = 13, 2 kPa;

5) I strop: cu = OCR · γ · z tan φs = 1 · 20 · 2 · 0, 577 = 23 kPa


ea = γ · z − 2cu < 0 → ea = 0, 2 · γ · z = 8 kPa

6) I dno+0,01: cu = OCR · γ 0 (?) · z tan φs = 1 · (20 · 2 + 10 · 3) · 0, 577 = 40, 4 kPa


ea = γ · z − 2cu = 20 · 5 − 2 · 40, 4 = 20 ≈ 0, 2 · 20 · 5 = 20 kPa
5
Projektowanie ścianki szczelnej, Andrzej Niemunis, Katedra Geotechniki, Polit.Gdańska

cu

γ z1
hG z1

+
q
hn hP uw
∆h W
2 cu

h Ia uw
hW
2 cu z1

h z2 0,5 cu
Ip

0,2 (
γ z1
+ q)
Rysunek 4: Wykres parcia przy sprawdzeniu nośności krótkoterminowej

7) I dno-0,01: ea = ea6 − 0, 5cu6 ≈ 0

Punkt Z wypada zatem na poziomie dna basenu. WspóÃlczynnik K ∗ (odpór minus parcie) wynosi

K ∗ = 2, 5γI0 tan φs = 2, 5 · 10 · 0, 577 = 14, 42 kPa/ m (17)


Zauważmy, że ew. cieżar
, wody w piasku P należy również dodać do pionowych napreżeń
, caÃlkowitych σz po stronie
parcia. Napreżenie
, prekonsolidacji σp odpowiada napreżeniu
, pionowemu efektywnemu(!), a zatem do obliczena σp
w warstwach nad ZWG bierzemy γ a pod ZWG γ 0 .

4 Przyjecie
, parcia od wody
4.1 Woda w nośności dÃlugoterminowej

ZWG

uw

Rysunek 5: Parcie wody.

Przyjmujemy trapezowy wykres parcia wody, rys. 5, jak gdyby ścianka dochodziÃla w ostrzu do warstwy nieprze-
puszczalnej. Robimy w ten sposób dwa bÃledy: , zakÃladamy że ciśnienie wody zmienia sie, skokowo przy ostrzu (choć
w rzeczywistości ciśnienie zmienia sie, stopniowo) i że woda stoi (w rzeczywistości wystepuje, przesaczanie
, wody i
zwiazane
, z tym siÃly filtracji). ZakÃlada sie, że powyższe dwa bÃledy znosza, sie.
,

4.2 Woda w nośności krótkoterminowej


Parcie wody przyjmujemy jedynie w warstwach gruntów niespoistych gdzie parcie gruntu jest liczone wg parametrów
efektywnych φ0 i c0 a nie φu i cu . W warstwach liczonych w napreżeniach
, caÃlkowitych parcie od wody pomija sie,
,
tj uw = 0
6
Projektowanie ścianki szczelnej, Andrzej Niemunis, Katedra Geotechniki, Polit.Gdańska

4.3 Woda w rysie skurczowej

hc E w+

Rysunek 6: Parcie wody z rysy skurczowej

Wskutek postepuj
, acego
, od naziomu wysychania gruntu spoistego moga, powstać rysy skurczowe, rys. 6, o gÃlebokości
,

2c
hc = , (18)
γr tan(45◦ − φ0 /2)
które w razie ulewnego deszczu może wypeÃlnić woda powodujac
, niebezpieczne dodatkowe parcie na ścianke, o
wartości
Ew+ = γw h2c /2 (19)
Oczywiście hc nie może siegać
, pniżej ZWG lub zachodzić na warstwe, piasku.

5 Obliczenia statyczne ściany

5.1 Ściana wspornikowa (bez zakotwienia)

h0
u

x
F C

∆x

Rysunek 7: Ściana wspornikowa

Rys. 7 przedstawia najprostszy schemat statyczny ścianki szczelnej. Może być on stosowany przy niewielkich (2m)
uskokach naziomu.

Wprowadzajac , oznaczenie K = (Kph − Kah )γI0 dla nośności dÃlugoterminowej i K ∗ = 2, 5γI0 tan φs (jeśli wg
Scherzinger’a) dla nośności krótkoterminowej, możemy obliczyć gÃlebokość
, u poÃlożenia punktu Z zrównania sie,
parcia i odporu
K ∗ · u = e|z2 =0 − 0, 5 cu |z2 =0 (20)

Nastepnie
, określamy wypadkowa, Q (wraz z wysokościa, linii dziaÃlania) od wszystkich obciażeń
, dziaÃlajacych
, powyżej
3
Z, wÃlacznie
, z nadciśnieniem wody i parciem od obci ażenia
, naziomu
3 W celu uproszczenia obliczeń dopuszcza sie pod pewnymi warunkami (EAU 1996, E 77) przyjecie zastepczego prostokatnego
, , , ,
rozkÃladu parcia gruntu zachowujac
, wartość wypadkowej ale niekoniecznie jej poÃlożenie. W przypadku wielokrotnie zakotwionych ścianek
EAU zaleca zamiast metody Blum’a tzw. metode, Lackner’a, w której do wyznaczenia punktu Z po stronie aktywnej uwzglednia , sie
nadciśnienie wody (dlaczego ??) (tj. ”Additionsnullpunkt” zamiast ”Belastungsnullpunkt”). PeÃlne tÃlumaczenie EAU można znależć w
zeszytach ”Inżynieria Morska i Geotechnika”.
7
Projektowanie ścianki szczelnej, Andrzej Niemunis, Katedra Geotechniki, Polit.Gdańska

parcie od wody: maÃle duże tylko


ściana wspornikowa 1,2 1,3 1,4 . . . 1,6
ściana kotwiona utwierdzona 1,1 1,15 1,2 . . . 1,3
ściana kotwiona wolnopodparta 1,05 1,1 1,15 . . . 1,2

Tabela 1: Zalecane w Spundwandhandbuch (HSP GmbH) wspóÃlczynniki α

Metoda, Bluma (1931) obliczamy potrzebna, gÃlebokość wbicia zakÃladajac


, równowage, momentów wzgledem
, punktu
F , czyli
1 1
Q · (h0 + x) = K ∗ · x · x · x = 0 (21)
2 3
co prowadzi do równania sześciennego (przy oczywistych oznaczeniach m, n) wzgl edem
, x

x3 = mx + n (22)

i z którego wyznaczamy potrzebna, gÃlebokość


, wbicia u + x + ∆x = α · (u + x). Do rozwiazania
, r. sześciennego Blum
(Bautechnik 1950) podaÃl gotowe diagramy. Szerokość ∆x potrzebna jest do przeniesienia tzw. zast epczej , siÃly C
potrzebnej do równowagi siÃl poziomych. Zalecane mnożniki α, tabl. 1 zależ a, od tego, czy parcie Q wywoÃlane jest
tylko gruntem czy też dodatkowo nadciśnieniem wody:
PoÃlożenie xa zerowej siÃly tnacej
, wyznaczymy z warunku
1
K ∗ · x a · xa = Q (23)
2
czyli
r
2Q
xa = (24)
K∗
Tam też spodziewamy sie, maksymalnego momentu zginajacego
, (do wymiarowania przekroju ścianki)

max M = Q · (h0 + xa ) − K ∗ x3a /6 (25)

5.2 Ściana jednokrotnie zakotwiona wolnopodparta


Obliczenia prowadzimy anologicznie jak w przypadku scianek szczelinowych i palisad.
W przypadku podpory gruntowej wolnopodpartej wyznaczenie gÃlebokości
, ściany przeprowadzamy iteracyjnie:

RA

hA hQ
ea
Q
1 schemat
Z K *= (K ph- K ah)γ Z ruchu

x RB
x /3
ep - ea

Rysunek 8: Ścianka szczelna wolnopodparta.

1. Sporzadzić
, wykres sumy jednostkowego parcia i odporu (z odpowiednimi wsp obliczeniowymi)

2. Ścianke, potraktować jak belke, wolnopodparta, (pracujac


, a, w pionie) obciażon
, a, suma, parcia i odporu ale tylko
w cześci,
, gdzie parcie przewyższa odpór.
1
3. Pierwsza, podpore, A przyjac
, w miejscu zakotwienia, tj. ok. 3 hn liczac
, od góry
8
Projektowanie ścianki szczelnej, Andrzej Niemunis, Katedra Geotechniki, Polit.Gdańska

4. Wyznaczyć punkt zerowy Z, w którym jednostkowe parcie i odpór (po drugiej stronie ściany) s a, identyczne
tj. ea = ep
1
5. ZaÃlożyć prowizorycznie, że potrzebna gÃlebokość
, x sciany poniżej Z wynosi ok 3h wysokości ściany powyżej
Z
2
6. Przyjać
, druga, podpore, B na gÃlebokości
, 3 x liczac
, od Z

7. Wyliczyć reakcje od obciażenia


, rozÃlożonego, tj. od sumy parcia i odporu ale tylka, w cześci,
, gdzie parcie
przewyższa odpór.
8. Porównać reakcje, RB potrzebna, do przeniesienia obciażenia
, z dopuszczalnym odporem 12 x2 · K ∗
9. W razie dużej rozbieżności wydÃlużyć badź
, skrócić x i powtórzyć obliczenia od pktu 6.

Alernatywnie x można wyznaczyć analitycznie z warunku równowagi momentów wzgl edem


, punktu A tj.
1 2
Q · hQ = K ∗ · x2 (hA + x) (26)
2 3
Ta metoda nie wymaga zatem iteracyjnego ustalania x.
2
Przyjecie
, trójkatnego
, rozkÃladu odporu (stad
, ramie, wyadkowej = 3 x w powyższym równaniu) jest nieco dyskusyjne
ponieważ w praktyce tylko cześć
, odporu mobilizuje sie, na wiekszej
, gÃlebokości.
, Np. Goldscheider (1985) proponuje
przyjać
, druga, podpore, B na gÃlebokości
, :

• 0, 6x dla średniozageszczonych
, lub zageszczonych
, gruntów niespoistych
• 0, 5x dla twardoplastycznych lub zwartych gr. spoistych
2
• 3x dla luźnych gruntów niespoistych i plastycznych gr. spoistych

W celu dobrania odpowiedniego profilu grodzic należy obliczyć maksymalny moment zginaj acy
, dla schematu
wolnopodpartego z rys. 8 (środkowy szkic).

5.3 Ściana jednokrotnie zakotwiona utwierdzona


Niekiedy wykonanie dÃluższej ścianki i wymuszenie schamatu pracy z utwierdzeniem na dole i wolnopodparte w
miejscu zakotwienia może sie, okazać tańsze niż stosowane cieżkich
, profili koniecznych do przeniesienia dużych mo-
mentów zginajacych
, ścianki pracujacej
, w schemacie wolnopodpartym. W przypadku tzw. peÃlnego utwierdzenia
ściany w gruncie doświadczenie wskazuje, że punkt Z odpowiada zerowemu momentowi zginaj acemu! , To nie
jest oczywiście żadna ogólna zasada mechaniki tylko obserwacja empiryczna dla gruntów ± jednorodnych pod
powierzchnia, dolnego naziomu. W obliczeniach możemy zatem w Z przyjać , przegub i otrzymamy belke, ger-
berowska., Dzieki
, temu obliczenie prowadzimy bez iteracji!

A RA
hn
H = hn+ u + 1,2 x

ea

u RZ
schemat
Z x ruchu

e p- e a
F F F

Rysunek 9: Ścianka szczelna utwierdzona w gruncie

1. Traktujemy górna, cześć


, ściany (nad Z) jako belke, wolnopodparta, o podporach w punktach A i Z. Wyliczamy
reakcje RA i RZ
2. Reakcja, RZ obciażamy
, wspornik pod Z którego dÃlugość hd znajdujemy z warunku równowagi momentów
wokól podstawy ściany (z jednej strony reakcja a z drugiej suma odporu i parcia)
1 2 1
RZ · x = x · K∗ · x (27)
2 3
9
Projektowanie ścianki szczelnej, Andrzej Niemunis, Katedra Geotechniki, Polit.Gdańska

3. Tak znaleziona, dÃlugość wspornika powiekszamy


, o 20%

W celu dobrania odpowiedniego profilu grodzic należy obliczyć maksymalny moment zginaj acy., W górnej cześci
,
ścianki (miedzy
, podporami A i Z wg rys. 9) obliczamy moment dla schematu wolnopodpartego. W dolnej cz eści,
(miedzy
, punktami Z i F ) wyznaczamy rzedn, a, xa , dla której moment zginajacy
, osiaga
, maksimum, z warunku
zerowania sie, siÃl tnacych,
, tj.
r
2Rz
xa = (28)
K∗
Maksymalny moment zginajacy
, w dolnej cześci
, (miedzy
, punktami Z i F ) wynosi zatem
1 1
Mmax = RZ · xa − K ∗ x2a · xa (29)
2 3

6 Sprawdzenie zakotwienia
Nośność pÃlyt kotwiacych
, sprawdzamy metoda, Buchholza np. patrz Dembicki, Tejchman ”Wybrane zagadnienia
fundamentowania budowli hydrotechnicznych” cz. 6. a nośność bloków kotwi acych
, metoda, Odrobińskiego, patrz
j.w. też cz. 6.

6.1 Zakotwienia iniekcyjne


DÃlugość ciegien
, może dochodzić nawet do ponad 50 m, otwór wiertniczy 70 . . . 150 mm (czasem wiercenie pod
osÃlona, rur). Potrzebne sa, silne wiertnice o sile ponad 4 kNm. Wskazany jest min. 10◦ spadek (aby zaczyn
cementowy (W/C ≈ 0, 5) sie, nie wylewaÃl) lub uszczelnienie odcinka buÃlawy w trakcie iniekcji ciśnieniowej (5-10
atm). Wskazana jest iniekcja wtórna (do 40 atm) w celu zwiekszenia
, nośności buÃlawy.
Przeciwwskazania: grunty z zawartościami organicznymi, agresywna woda gruntowa (wtedy dopuszczalne s a, tylko
kotwy tymczasowe do 2 lat).
Spreżenie
, jest skuteczne jedynie jeśli zagwarantuje sie,
, że istnieje odcinek wolny (niezainiektowany) mi edzy
, buÃlawa,
a gÃlowica, kotwy. W przeciwnym wypadku dochodzi do niebezpiecznego zwarcia: siÃla spr eżenia , wraca do gÃlowicy
kotwy jako ściskanie buÃlawy.

τ
τ

Rysunek 10: RozkÃlad tarcia wzdÃluż buÃlawy iniekcyjnej

SiÃly tarcia wzdÃluż buÃlawy zakotwienia można określać, rys 10, wg uproszczonych rozkÃladów:

• trójkatny
, gdy ciegno
, jest poÃlaczone
, z buÃlawa,
• staÃly rozklad τ na dÃlugości buÃlawy gdy ciegno
, jest przepuszczone przez środek buÃlawy i poÃlaczone
, z jej końcem
specjalna, tarcza,

RozkÃlad
, tarcia wzdÃluż buÃlawy jest istotny przy sprawdzaniu stateczności globalnej metod a, równowagi granicznej.
Wartość siÃly kotwiacej
, nie powinna przekroczyć 500 kN/mb ścianki.
DÃlugość iniekcyjnej bryÃly kotwiacej
, określać wg diagramu Ostermayer’a (GBT-2 s. 303). Dla ekonomicznej dÃlugości
buÃlawy ok 7 m orientacyjnie jednostkowe napreżenie , ścinajace
, τM od tarcia wynosza,

grunt po iniekcji wtórnej bez iniekcji wtórnej


iÃl zwarty 0,4 MPa 0,3 MPa
póÃlzwarty 0,3 MPa 0,2 MPa
twardoplastyczny 0,2 MPa 0,1 MPa
W kolejnej tabeli podane sa, orientacyjne caÃlkowite udźwigi kotew [kN] przy średnicy buÃlawy ok 0,1 . . . 0,15 m dla
gr. niespoistych (także dla dÃlugości 7 m)
10
Projektowanie ścianki szczelnej, Andrzej Niemunis, Katedra Geotechniki, Polit.Gdańska

grunt b.zageszczone
, zageszczone
, średnio zageszczone
,
żwir pisaszczysty 1800 1300 900
piasek z domieszka, żwiru U ≈ 8 . . . 10 1100 900 600
piasek luźny U ≈ 3, 5 . . . 4, 5 luźny 250
piasek drobny i średni U ≈ 1, 6 . . . 3, 1 800 500
Konstrukcje gÃlowicy pas z 2 ceowników (gdy pojedynczy pret, to φ 18-36 mm czasem grupy pretów
, φ = 12 . . . 16
mm (np Gewistahl) + śruba napinajaca , w przypadku liny z plecionki kliny Leonard’a. Plecionki (liny) maja,
wytrzymaÃlości ponad 150 kN/cm2 (!) Nośność pojedynczej kotwy nawet do siÃly użytkowej 4500 kN (w skale,
reklamówka f-my Stump).

6.2 Jak zmienia sie, siÃla w ściagu


, w trakcie pogÃlebiania
, wykopu
ZaÃlóżmy że ściag
, zostaÃl zaÃlożony w poczatkowej
, fazie wykopu np. -3 m, spreżony, a nastepnie
, wykop zostaÃl
pogÃlebiony
, do -6 m. Sciag , zwykle spreża
, sie, od razu prawie do peÃlnej wartości docelowej tj. w naszym przypadku
do wartości reakcji obliczonej w fazie -6 m. W pierszej chwili po spreżeniu , (wykop jeszcze na -3m) po stronie
wyższego naziomu wzbudza sie, podwyższone parcie a nawet odpór pośredni. Nastepnie, , w trakcie odkopywania do
-6m nastepuje
, poziome przemieszczenie ściany co pociaga , za soba, trzy efekty:

• parcie spada (możliwe że aż do wartości czynnej Ea )


• rośnie siÃla w kotwie (bo ciegno
, wydÃluża sie, )
• rośnie odpór gruntu poniżej -6m

Suma tych zmian odpowiada odporowi odkopanego gruntu miedzy , -3m a -6m natomiast jaka zmiana przypadnie
na kotwe,, jaka na grunt po stronie czynnej a jaka po stronie biernej zależy od stosunku sztywności tych trzech
elementów, i to przy grubym uproszczeniu, że przemieszczenie poziome jest na wysokości ściany jest staÃle. Sytuacja
przypomina znany problem określenia siÃl w śrubach spreżonych
, lÃacz
, acych
, pasy dwu I-profili.
Doświadczenie pokazuje, że siÃla w ciegnach
, kotew rośnie praktycznie o ok. 20% wskutek pogÃlebiania
, wykopu a
zatem wykonuje sie, wstepne
, napr eżenie
, kotew na 80% siÃl y docelowej.
Jeśli konieczne jest regulowanie siÃl w ściagach
, np. w trakcie wykonywania wykopu w ściankach wielkrotnie
kotwionych należy z góry przewidzieć podkÃladki aby nie rozciagać , przekroju osÃlabionego wcześniejszym zakli-
nowaniem (robia, sie, karby).

6.3 Bezpieczeństwo
Wymagana (sprawdzana w próbnym obciażeniu) , nośność zakotwienia wynosi 150% wartości obliczeniowej. ZakÃlada
sie, że jedna kotwa wypada a jej siÃle, przejmujaa , s asiednie
, kotwy.
Zabezpieczenie antykorozyjne kotew:
Kotwy tymczasowe (T=temporary): musza, być otulone min 2cm cementu - stad , plastykowe ksztaÃltki dystansowe.
Na odcinku wolnym należy dać osÃlone, z tworzywa sztucznego. Jedynie gdy prety , maja, średnice, φ > 16mm to
osÃlona antykorozyjna jest niepotrzebna.
Kotwy staÃle (P=permanent): jeśli bez ściskanej rury to cementowa buÃlawa niewystarczaj aca , (bo rozrywana i
powstaja, rysy) Dajac , plastyk ortzymamy poślizg na plastyku zatem osÃlony plastykowe użebrowane. Uwaga na
prady
, bÃladz
, ace
, Zżerajace
, beton siarczki praktycznie wykluczaja, stosowanie zakotwień staÃlych4 .
Uwaga na ZWG i ew. napiete , wody, późniejsze drgania w gruncie → kontraktacja → spadek nośności. Obserwować
osiadania budynków.
Ogólne zasady projektowania zakotwienia:

1. wolny odcinek min 5m


2. buÃlawa caÃla w spoistym lub caÃla w niespoistam gruncie
3. buÃlawa nie pÃlyciej niż 4m ppt.
4. kotwy dÃluższe niż 15 m musza, być w odstepie
, > 1,5 m
5. kotwy z jednego rzedu
, trzeba rozrzucić w pionie aby warunek 1,5 m miedzy
, buÃlawami byÃl speÃlniony.
6. odlegÃlość miedzy
, buÃlawa, a istniejac
, a, konstrukcja, min. 3m

7. w pobliżu budynków unikać dużych pojedynczych siÃl- raczej kilka maÃlych kotew.
4 Np. w Szwajcarii dopuszczone sa do stosowania kotwy z ciegnami z wÃlókna szklanego (gwinty sa wytÃlaczane na goraco, nie
, , , ,
wyrzynane).
11
Projektowanie ścianki szczelnej, Andrzej Niemunis, Katedra Geotechniki, Polit.Gdańska

8. margines bezpieczeństwa powinien pokryć ewentualność silnego peÃlzania lub zniszczennia pojedynczej kotwy
– niedopuścić do efektu domina.
9. w wypukÃlych narożnikach kotwy nie moga, być wykonane w klinie aktywnym prostopadÃlej ściany

7 Stateczność ogólna = dobranie dÃlugości ciegien


, zakotwienienia
PÃlyty kotwiace, najbezpieczniej jest umieszczać poza zboczem naturalnym wyprowadzonym z punktu Z zrównania
sie, parcia i odporu. Przy sprawdzeniu stateczności caÃlkowitej ścianki i zakotwienia stosowana jest metoda Kranza
i metoda kinematyczna analizy granicznej
Metoda Kranza może być stosowana (EAU E 10) do jednokrotnie zakotwionych ścian jeśli zakotwienie nie jest
wstepnie
, spreżone.
, Metoda ta jest szeroko stosowana mimo że od ponad 20 lat znany jest jej zasadniczy mankament
(Goldscheider 1985). W metodzie Kranza izolujemy bryÃle, gruntu robiac , fikcyjny przekrój pionowy za (!) ścianka,
szczelna., Sprawdzamy równowage, siÃl dziaÃlajacych
, na klin odÃlamu zakÃladajac,
, że parcie czynne Ea dziaÃla od ścianki
na klin (czyli utrzymujaco)
, a siÃla Adopuszczalne kotwiaca
, dziaÃla wywracajaco
, (?!). Warunek stateczności wg Kranza
brzmi
Adopuszczalne /Ajako reakcja ≥ 1, 5 (30)
5
Porównujemy zatem siÃle, Adopuszczalne w kotwie określona, na podstawie równowagi granicznej (konstruujac
,

P E1 A dopu.

Adopu. Q
E1 G
G
Ea P Ea
C
C Q

Rysunek 11: Metoda Kranza. Klin odÃlamu wychodzi z punktu zrównania si e, parcia z odporem.

wielobok siÃl) z siÃla, Ajako reakcja wynikajac , a, z obliczeń reakcji metoda, Bluma przypadajacej , na kotwy od obciażenia
,
sciany wypadkowa, parcia i odporu.
SiÃla Adopuszczalne jest przez Kranza bÃlednie , traktowana jako ”dopuszczalna”. W rzeczywistości kotwe, można
napreżyć
, na siÃ
l e
, znacznie wi eksz
, a, od A dopuszczalne bez zagrożenia stateczności. SiÃla Adopuszczalne nie ma wpÃlywu
na globalna, stateczność uskoku naziomu gdyż jest to siÃla wewnetrzna, , nie przecinajaca, żadnej linii poślizgu. W
realnie obserwowanych mechanizmach zniszczenia bryÃla odÃlamu i ścianka wykonuj a, ten sam ruch a linia poślizgu
przechodzi pod podstawa, ścianki i poza zakotwieniami. Przyjecie , linii poślizgu za(!) ścianka, jest nieuzasadnione.
Tym niemniej porównanie siÃl Adopuszczalne i Ajako reakcja metoda, Kranza daje pewne oszacowanie stateczności ze
wzgledu
, na przyjecie, reakcji od ścianki w wartosci jedynie czynnego parcia Ea .
Badajac , stateczność metod a, równowagi granicznej dla kinematycznie możliwych mechanizmów zniszczenia przy
poślizgu poza obrysem zakotwień siÃly w kotwach sa, siÃlami wewnetrznymi , i jako takie należy je pominać., Wyjatek
,
stanowia, potencjalne mechnizmy zniszczenia towarzyszace , zerwaniu ci egna
, kotwy, jak przedstawiono na rys. 12 po
prawej.
W gruntach uwarstwionych przyjmujemy uśrednione parametry wg rys. 13
P P P
γ i Fi c i Li Ni tan φi
γ̄ = P c̄ = P tan φ̄ = P (31)
Fi Li Ni

8 Wybór brusów kleszczy i śrub


Do wyboru mamy liczne profile stalowe walcowane (np. spawane typu GS - Polska, Larssen lub Hoesch - Niemcy,
Arbed - Luksemburg . . . ). Napreżenia
, w stali od zginania
Mmax
σ= < σdop (32)
W
5 Równowaga graniczna oznacza tutaj, że wypadkowa Q jest nachylona pod maksymalnym możliwym k atem φ do normalnej linii
,
poślizgu i że zmobilizowana jest peÃlna spójność C = c · l (por. rys. 12).
12
Projektowanie ścianki szczelnej, Andrzej Niemunis, Katedra Geotechniki, Polit.Gdańska

A
P E1 P

E1 G Q A G Q
G G
C P P E p > Ep potrz.
E p > Ep potrz.
C C
Ep Ep C
Q Q

Rysunek 12: Metoda kinematycznego mechanizmu zniszczenia (analizy granicznej). Po lewej: linie ści ecia
, przebie-
gaja, poza elementem kotwiacym.
, Po prawej: mechanizm z zerwaniem ciegna
, kotwiacego.
, W obu przypadkach klin
odÃlamu przechodzi przez ostrze ścianki.

N1
F1

1
L
N2
H F2 η N3
2
L

F3
L
3

Rysunek 13: Uśrednianie parametrów do stateczności ogólnej

porównujemy z wytrzymaÃlościa, stali. Jeśli na profilach spoczywa cieżka


, nadbudowa należy do powyższych napreżeń
,
dodać napreżenie
, od sciskania siÃla, pionowa, Wskaźniki wytrzymaÃlości W podawane sa, w tabelach na 1 mb ścianki.
W profilach niemieckich stosuje sie, stal St Sp 37 (grunty lekkie do 0,5m gliny zwartej, jednokrotnie wykorzystane)
lub St Sp 45 (wielokrotne wykorzystywanie w gruntach lekkich lub średniozag eszczonych
, jednokrotne w glinach
zwartych, żwirach, lÃupkach i piaskowcach). Dla kombinacji podstawowej, ’montażowej’ i wyj atkowej
, (wg DIN 1054
Lastfall 1, 3, 3) napreżenia
, dopuszczalne podane sa, w tabeli 2 Dobrze jest sprawdzić czy wystarczajace , jest tarcie
do przeniesienia siÃly tnacej
, w zamku lÃacz, acym
, brusy wg teorii6 belki zginanej i ścinanej
TS
τ= (33)
Jb
Jeśli nie to należy (1) zredukować wspóÃlczynnik wytrzymaÃlości W (2) cześcio
, spawać styki brusów albo (3) wykonać
odpowiednio steżaj
, ac
, a, konstrukcje, gÃlowicy.
Pwierzchniowe ubytki korozyjne w warunkach nabrzeża morskiego moga, dochodzic (Spundwand-Handbuch s. 16
rys. 2.8) po jednej stronie grodzicy do 0,2 mm/rok czyli grubość g wacowanego profilu może spadać aż o ∆g = 0, 4
6 Np.Jastrzebski,Mutermilch,OrÃ
lowski: WytrzymaÃlość materiaÃlów, rozdz. 9.3. Skrót wyprowadzenia: belka o osi oboj etnej na x1
, ,
M x2
i wysokości h wzdÃluż x2 . Szerokość wynosi b(x2 ). Element b dx1 dx2 belki jest w równowadze, tj. σ11,1 + σ12,2 = 0, ale σ11 =
J
M 0 x2 T x2
zatem τ,2 = σ12,2 = − = − . Dla konkretnej wysokości x2 = 0 niech b = b0 i τ = τ0 . Na zewnetrznej
, kraw edzi
, (np.
J J Z 0
T 1 TS
x2 = h/2) ze wzgledu
, na σ12 = σ21 musi zachodzić τ = 0 czyli τ0 = − b x2 dx2 =
J b0 h/2 Jb0

stal LF1 LF2 LF3


St3S 205
18G2 295
St Sp 37 160 184 208
St Sp 45 180 207 234
St Sp S 240 276 312

Tabela 2: WytrzymaÃlości σdop [MPa] stali polskich i niemieckich zalecane przy sprawdzaniu wytrzymaÃlości brusów.
SPIS TREŚCI 13
Projektowanie ścianki szczelnej, Andrzej Niemunis, Katedra Geotechniki, Polit.Gdańska

mm/rok! Spadek wskaźnika wytrzymaÃlości z W0 do W można w przybliżeniu przyjać


, proporcjonalny do spadku
grubości profilu tj.
W g0 − t∆g
= , (34)
W0 g0
gdzie t jest czasem eksploatacji konstrukcji (w latach).
Uwaga: nie należy przewymiarować grodzic, aby nie uczynić np. ciegna , ściagu
, najsÃlabszym ogniwem konstrukcji.
MogÃloby to spowodować niesygnalizowane zniszczenie, które jest (wg Eurocode 7 p. 8.4 (4)) zabronione (analog-
icznie jak zbyt duży stopień zbrojenia w żelbecie).
Jeśli nie wykonujemy belki żelbetowej do rozprowadzenia siÃl ze ścianki na kotwy, wówczas należy wykonać kleszcze
z ceowników. Ceowniki umieszczamy poziomo, środnikami do siebie i pozostawiaj ac , miedzy
, środnikami odstep , na
przeprowadzenia śrub i zakotwień. Jeśli jest to możliwe wykonujemy kleszcze od strony gruntu là acz , ac, je śrubami
z co drugim brusem. SiÃla rozciagaj
, aca
, na jedna, śrube wylicz sie, jako 2Al1 gdzie l1 jest szerokościa, brusa (miedzy
,
osiami zamków). Zalecane sa, śruby klasy 4.8 (Rm = 420, Re = 340) MPa i 5.6 (Rm = 500, Re = 300) MPa7 .
Npreżenie
, dopuszczalne na rozrywanie wynosi
½
0, 65Rm
σdop = min (35)
0, 85Re
a pole przekroju liczyć wg wewnetrznej , średnicy gwintu.
Wymiarowanie kleszczy na zginanie: siÃla w ściagu , A liczona jest na 1 mb ścianki i traktowana jako obciażenie,
ciagÃ
, l e dziaÃ
l aj ace
, na kleszcze (par e
, ceowników) jak na belke wieloprzesÃ
, lowa, (o nieskończonoej liczbie przeseÃ
, l). Jeśli
rozstaw miedzy , ściagami
, oznaczymy przez l (powinna to być oczywiście wielokrotność szerokości l 1 brusa liczona
miedzy osiami zamków) to max. moment zginajacy , określić można wg
Mmax = A · (2l)2 /10 (36)
ponieważ liczymy sie, z możliwościa, zerwania jednej kotwy. Przeważnie stosujemy ceowniki ze stali St3S o σ dop = 205
[MPa].

Spis treści
1 Zakres projektu 1
1.1 WspóÃlczynniki materiaÃlowe i wspóÃlczyniki obciażenia
, =1 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2

2 Uwzglednienie
, ograniczeń przemieszczeniowych 2

3 Krótkoterminowa i dÃlugoterminowa wytrzymaÃlość gruntów spoistych 3


3.1 Parcie i odpór do nośności dÃlugoterminowej wg φ0 i c0 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3
3.2 Parcie i odpór do nośności krótkoterminowej wg φu = 0 i cu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

4 Przyjecie
, parcia od wody 5
4.1 Woda w nośności dÃlugoterminowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
4.2 Woda w nośności krótkoterminowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
4.3 Woda w rysie skurczowej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

5 Obliczenia statyczne ściany 6


5.1 Ściana wspornikowa (bez zakotwienia) . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
5.2 Ściana jednokrotnie zakotwiona wolnopodparta . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
5.3 Ściana jednokrotnie zakotwiona utwierdzona . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

6 Sprawdzenie zakotwienia 9
6.1 Zakotwienia iniekcyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
6.2 Jak zmienia sie, siÃla w ściagu
, w trakcie pogÃlebiania
, wykopu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
6.3 Bezpieczeństwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

7 Stateczność ogólna = dobranie dÃlugości ciegien


, zakotwienienia 11

8 Wybór brusów kleszczy i śrub 11


7 WytrzymaÃlości wg Z2-2 normy stalowej PN-90/B-03200

You might also like