ELEMENTY KOMBINATORYKI

1. PERMUTACJE, WARIACJE, KOMBINACJE

PERMUTACJA –
PERMUTACJĄ n- ELEMENTOWĄ ZBIORU Y NAZYWAMY KAŻDĄ FUNKCJĘ f,
ODWZOROWUJĄCĄ ZBIÓR {1, 2, ..., n} NA ZBIÓR Y.

CZYLI
PERMUTACJĄ ZBIORU SKOŃCZONEGO NAZYWAMY KAŻDE USTAWIENIE
WSZYSTKICH JEGO ELEMENTÓW W DOWOLNEJ KOLEJNOŚCI

OZNACZENIE:
LICZBĘ PERMUTACJI ZBIORU n- ELEMENTOWEGO BĘDZIEMY OZNACZAĆ
SYMBOLEM Pn

WZÓR:
Pn = n! = 1·2·3·...·n, n ≥ 0
0!=1

PRZYKŁAD:
NA ILE SPOSOBÓW MOŻNA ROZDZIELIĆ 4 ROLE POMIĘDZY CZTERECH
AKTÓRÓW: A, B, C, D?

ROZWIĄZANIE:
PIERWSZĄ ROLĘ MOŻE DOSTAĆ KTÓRYKOLWIEK Z CZTERECH AKTORÓW,
DRUGĄ JEDEN Z TRZECH POZOSTAŁYCH, TRZECIĄ JEDEN Z DWÓCH
POZOSTAŁYCH I OSTANIĄ ROLĘ DOSTANIE OSTATNI, NIE WYBRANY
WCZEŚNIEJ AKTOR.

ZADANIE SPROWADZA SIĘ ZATEM DO OBLICZENIA LICZBY PERMUTACJI

ZBIORU CZTEROELEMENTOWEGO: 4·3·2·1=24

KOMBINACJA –
k – ELEMETOWĄ KOMBINACJĄ ZBIORU Y, ZŁOŻONEGO Z n – ELEMENTÓW,
GDZIE 0 ≤ k ≤ n, NAZYWAMY KAŻDY k – ELEMENTOWY PODZBIÓR ZBIORU Y.
(KOLEJNOŚĆ W JAKIEJ DOKONUJEMY WYBORU NIE JEST ISTOTNA)

OZNACZENIE:
LICZBĘ k – ELEMENTOWYCH KOMBINACJI ZBIORU n – ELEMENTOWEGO
BĘDZIEMY OZNACZAĆ SYMBOLEM Ckn

WZÓR:

n
Ck n =
k

Ckn= n!/(k!(n-k)!) = Vkn /Pk, n ≥ k ≥ 0

PRZYKŁAD:
MAMY GRUPĘ ZŁOŻONĄ Z 10 STUDENTÓW I WYKŁADOWCY. NA ILE
SPOSOBÓW MOŻNA SPOŚRÓD NICH WYBRAĆ:
A) KOMISJĘ 5 OSOBOWĄ ZŁOŻONĄ Z SAMYCH STUDENTÓW
B) KOMISJĘ 5 OSOBOWĄ ZŁOŻONĄ Z 4 STUDENTÓW I WYKŁADWOCY
C) KOMISJĘ 5 OSOBOWĄ O DOWOLNYM SKŁADZIE?
ROZWIĄZANIE:
A) C510 = 10!/(5!(10-5)!) = 252
B) C410 = 210
C) C511 = 462 = C510 + C410 = 252 + 210

WARIACJA –
A)
k – WYRAZOWĄ WARIACJĄ Z POWTÓRZENIAMI ZIORU Y ZŁOŻONEGO Z n -
ELEMENTÓW NAZYWAMY KAŻDĄ FUNKCJĘ f: {1, 2, ..., k} → Y

(KOLEJNOŚĆ W JAKIEJ DOKONUJEMY WYBORU JEST ISTOTNA, A KAŻDY

ELEMENT MOŻE BYĆ WYBIERANY WIELOKROTNIE)

OZNACZENIE:
LICZBĘ k – ELEMENTOWYCH WARIACJI Z POWTÓRZENIAMI ZBIORU n –
ELEMENTOWEGO BĘDZIEMY OZNACZAĆ SYMBOLEM Akn

WZÓR:
Akn = nk
n ≥ 1, k ≥ 0

PRZYKŁAD:
ILE JEST LICZB TRZYCYFROWYCH, W KTÓRYCH ZAPISIE NIE WYSTĘUJE ZERO?
ROZWIĄZANIE: 9x9x9 = 93 = 729

B)
k - WYRAZOWĄ WARIACJĄ BEZ POWTÓRZEŃ BIORU Y ZŁOŻONEGO Z n -
ELEMENTÓW, GDZIE 0 ≤ k ≤ n, NAZYWAMY KAŻDĄ FUNKCJĘ
RÓZNOWARTOŚCIOWĄ f: {1, 2, ..., k} → Y

(KOLEJNOŚĆ W JAKIEJ DOKONUJEMY WYBORU JEST ISTOTNA, A KAŻDY

ELEMENT MOŻE BYĆ WYBIERANY TYLKO JEDEN RAZ)

OZNACZENIE:
LICZBĘ k – ELEMENTOWYCH WARIACJI BEZ POWTÓRZEŃ ZBIORU n –
ELEMENTOWEGO BĘDZIEMY OZNACZAĆ SYMBOLEM Vkn

WZÓR:
Vkn = n!/(n-k)! n≥ k≥0
PRZYKŁAD:
W SALI WYKŁADOWEJ JEST 200 MIEJSC. NA ILE SPOSOBÓW MOGĄ ZAJĄĆ
MIEJSCA 3 SŁUCHACZE?
ROZWIĄZANIE: 200x199x198 = 7 880 400