You are on page 1of 3

Alfabet rosyjski - głagolica

Głagolica jest najstarszym alfabetem słowiańskim. Jej nazwa wzięła się od staro-cerkiewno-
słowiańskiego głagoł ‘słowo’ (obecnie w języku rosyjskim głagoł oznacza czasownik).
Pochodzenie głagolicy nie zostało do końca wyjaśnione (niektórzy uważają, że jest oparta na
greckiej minuskule), wiadomo jednak że powstała ona w celu przekładania tekstów
chrześcijańskich na języki słowiańskie.
Obecnie głagolica jest używana jedynie w niektórych tekstach religijnych. Trwałym jej śladem w
języku rosyjskim jest słowo azbuka ‘abecadło’, które pochodzi od nazw dwóch pierwszych liter
głagolicy - az i buka.

Alfabet rosyjski - cyrylica


Cyrylica (ros. kiriłłica) to alfabet, którego autorstwo przypisywane jest uczniom św. Cyryla (827–
869), bazujący na greckiej majuskule. Na cyrylicy oparty jest współczesny alfabet rosyjski.

Alfabet rosyjski - grażdanka


Grażdanka to zmodyfikowana wersja cyrylicy, wprowadzona w 1708 roku przez Piotra I. Nazwa
sugeruje, że jest to alfabet “obywatelski”, tj. świecki - księgi cerkiewne dalej były pisane tradycyjną
cyrylicą. Od obecnie używanego alfabetu, grażdanka różni się jedynie sześcioma literami (dwie
dodane, cztery usunięte).

Do alfabetu rosyjskiego najbardziej pasuje więc określenie grażdanka, choć w praktyce nazwy
grażdanka i cyrylica stosowane są zamiennie.

Litery usunięte w latach 1917-1918


Do czasu reformy rosyjskiej ortografii w latach 1917-18, a w publikacjach emigracyjnych jeszcze
długo później, w języku rosyjskim oficjalnie funkcjonowały jeszcze 4 inne litery tj.:
• Ѣѣ (jać - ros. ять) zastąpiona przez literę Е
• Ѳѳ (fita - ros. фита) zastąpiona przez literę Ф
• Іі (i diesiatiericznoje - ros. и десятеричное) zastąpiona przez literę И
• Ѵѵ (iżyca - ros. ижица), już przed rewolucją używana do zapisu tylko jednego słowa (ros.
мѵро tzn. krzyżmo), zastąpiona przez И.
Także i obecnie litery te, choć rzadko, spotkać można niekiedy w rosyjskich tekstach. Dotyczy to
zwłaszcza litery Ѣ, niegdyś powszechnej w rosyjskim piśmiennictwie, której usunięcie wzbudziło
największe opory (pozostałe 3 usunięte z alfabetu litery używane były w niewielkiej ilości słów,
głównie zapożyczeń). Użycie tego znaku ma nawiązywać do starych, przedrewolucyjnych tradycji,
stąd litera ta pojawia się niekiedy np. w nazwach firm czy na znakach towarowych.
Współczesny alfabet rosyjski
Współczesny alfabet rosyjski powstał w wyniku ewolucji cyrylicy, a jego obecny kształt jest
następstwem reformy językowej z 1918 roku. Alfabet ten składa się z 33 elementów — 10
samogłosek (w tym 4 jotowanych) i 21 samogłosek oraz znaków: twardego i miękkiego.

Litery Polski Wymowa


Nazwa litery
drukowane odpowiednik (wg polskiej fonetyki)
Аа а a a
Бб бэ b be
Вв вэ w we
Гг гэ g ge
Дд дэ d de
Ее йэ je je
Ёё йо jo jo
Жж жэ ż że
Зз зэ z ze
Ии и i i
Йй й j j
Кк ка k ka
Лл эл ł/l elł
Мм эм m em
Нн эн n en
Оо о o o
Пп пэ p pe
Рр эр r er
Сс эс s es
Тт тэ t te
Уу у u u
Фф эф f ef
Хх ха ch(h) cha(ha) *
Цц цэ c ce
Чч чe ć cie
Шш ша sz sza
Щщ ща ść ścia
Ъъ твёрд ый знак - twiordyj znak **
Ыы ы y y
Ьь мя́гкий знак - miagkij znak **
Ээ э e e
Юю йу ju ju
Яя йа ja ja

You might also like