You are on page 1of 13

Kinezyterapia miejscowa:

1. Ćwiczenia bierne
2. Ćwiczenia czynno - bierne
3. Ćwiczenia samowspomagane
4. Ćwiczenia czynne w odciążeniu
5. Ćwiczenia czynne wolne
6. Ćwiczenia czynne oporowe
7.Ćwiczenia prowadzone

Inne formy ćwiczeń i oddziaływań:


1. Ćwiczenia redresyjne
2. Wyciągi redresyjne
3. Ćwiczenia synergistyczne
4. Ćwiczenia oddechowe
5. Ćwiczenia relaksacyjne
6. Ćwiczenia czynności samoobsługi
7. Pionizacja i nauka chodu

Kinezyterapia ogólna:
1. Ćwiczenia ogólnousprawniające
2. Ćwiczenia gimnastyki porannej
3. Ćwiczenia w wodzie
4. Sport osób niepełnosprawnych
……………………….......

Ćwiczenia bierne – wykonujemy, kiedy siła mięśniowa jest na 0-1 w skali Lovetta, ćwiczenia
wykonywane są przez terapeutę bez współdziałania pacjenta.

Cel :
- zmiana ruchu biernego na ruch czynny,
- zachowanie elastyczności i długości mięśni,
- zachowanie pełnego zakresu ruchu w stawach.
- utrzymanie właściwego krążenia krwi i chłonki (wspomaganie pompy mięśniowej),
- zachowanie pamięci ruchowej,
- oddziaływanie na układ nerwowy, uaktywnienie torowania:
- proprioceptywnego (czucia głębokiego)- poprzez docisk stawowy, pełne rozciągnięcie mięśnia
- eksteroreceptywnego (czucia powierzchownego) poprzez potrząsanie kończyną, dotyk ręką
terapeuty
- oddziaływanie ideomotoryczne – nauka utrwalanie i zapamiętywanie nowych wzorców ruchowych

Wskazania:
- niedowłady i porażenia
- napięcie spastyczne
- nie utrwalone ograniczenie ruchomości w stawach
- zła trofika tkanek miękkich

Przeciwwskazania:
- niepełny zrost
- stany zapalne stanów
- stan bezpośredni po zwichnięciach i innych urazach stawów
- rany skóry, mięśni, pooperacyjne przed wyjęciem szwów
- ból przy ćwiczeniach
- ciężki ogólny stan chorego
- niewydolność układu krążenia
Metodyka:
- pozycja do ćwiczeń – jak na 0-1 w teście Lovetta
- należy przestrzegać stałych faz ruchu w ćwiczeniach (p.w., ruch, powrót do p.w., odpoczynek)
- p.w. powinna zapewniać prowadzenie ruchu, w pełnym fizjologicznym zakresie
- należy stosować pozycję izolowaną,
- p.w. dla ćwiczeń biernych w stawach k.k.g. jest pozycja siedząca na krześle, z oparciem, które nie może
być za szerokie, gdyż utrudniałoby to wykonywanie ruchów w stawie ramiennym, natomiast u osób
które nie mogą usiąść na krześle, ćwiczenia wykonujemy w pozycji leżącej, z ramieniem wysuniętym
poza łóżko,
- p.w. dla ćwiczeń biernych w stawach k.k.d., tułowia, głowy oraz szyi jest pozycja leżąca, najwygodniej
na stole do ćw. mających uchwyty, otwory dla pasów stabilizacyjnych
- odcinek bliższy ćwiczonego stawu musi być ustabilizowany tak, aby ruch odbywał się tylko w tym
stawie, aby nie był wspomagany przez inne, stabilizację uzyskuje się poprzez odpowiednio dobrane
p.w., mogą to być również pasy stabilizacyjne lub ręka terapeuty,
- chwyt stosowany przy ćw. biernych musi być pewny, nie może sprawiać bólu,
- wykonując ruchy bierne w stawie, powinno się wykonywać trakcję, czyli odciąganie od siebie pow.
stawowych (najczęściej przy ruchach zginania), w celu zmniejszenia tarcia pow. stawowych o siebie
- tempo ćw.: wolne, rytmiczne dostosowane do możliwości pacjenta, ćw. wykonuje się 1 – 2 x dziennie,
wszystkie ćw. powtarzamy około 30x (w każdej płaszczyźnie)

Rodzaje zaburzeń:
- niedowład paresis częściowe upośledzenie (osłabienie siły mięśnia lub grupy mięśni)
- porażenie paralysis całkowite wyłączenie możliwości ruchów
- połowicze porażenie lub niedowład k.d i k.g. hemiparesis – hemiplegia
- porażenie lub niedowład obu k.k.d. lub k.k.g. paraparesis - paraplegia
- porażenie lub niedowład jednej kończyny monoparesis – monoplegia
- porażenie czterech kończyn tetraparesis – tertraplegia
- porażenie wiotkie (wiotkość) obniżenie napięcia mięśniowego
- porażenie spastyczne (spastyczność) wzmożenie napięcia mięśniowego

Ćwiczenia czynno – bierne – stosujemy przy nadmiernym napięciu mięśni wywołanym bólem,
unieruchomieniem lub innymi czynnikami, ruch prowadzony jest biernie
przez fizjoterapeutę, a pacjent czynnie rozluźnia mięśnie. Wg.Weissa
„ruch bierny wykonywany przy pomocy siły zew., połączony z czynnym
intensywnym działaniem chorego w kierunku rozluźnienia mięśni”

Cel:
- rozbicie odruchowego koła bólu
- obniżenie napięcia mięśniowego spowodowanego bólem

Wskazania:
- klasyfikacja do tych ćw. ze względu na siłę mięsni jest trudna do wykonania testem Lovetta , dlatego
do tego rodzaju ćw. kwalifikuje się pacjentów o nadmiernym napięciu mięśni
- stany po chirurgicznych zabiegach rekonstrukcyjnych w narządzie ruchu
- choroby reumatoidalne
- unieruchomienie kończyn za pomocą wyciągów redresyjnych,
- stany atrofii tkankowej
- demineralizacja kości

Przeciwwskazania:
- czynne procesy zapalne w obrębie stawu
- świeże blizny pooperacyjne lub inne urazy, gdzie ruch mógłby stanowić utrudnienie w gojeniu
- ciężki ogólny stan chorego
- porażenia lub niedowłady pochodzenia centralnego z wzmożonym napięciem mięśniowym (spastyczne,
nie będące dowolnie kontrolowane, nie podlegające świadomemu rozluźnieniu
- niewydolność układu krążenia

Metodyka:
- p.w. i stabilizacja jak przy ćw. biernych, ruch prowadzony jest do granicy bólu
- ćw. prowadzimy po zabiegach fizykoterapeutycznych, często pod „osłoną leków”, tempo ćw. bardzo
wolne, liczba powtórzeń 10 – 15 x w jednej serii, przerwa 2 – 3 min.
- ruch powinien poprzedzać opis, w czasie ćw. pacjent musi być stale informowany jakie mięśnie ma
rozluźnić i w jakim momencie, jest to podstawowy warunek zapewniający właściwą współpracę z
chorym

Ćwiczenia samowspomagane – są to ćwiczenia kombinowane dla części niesprawnych jest to działanie


o charakterze biernym, czynno – biernym (przy sile mięśniowej w
przedziale od 0 - 2 w skali Lovetta), a dla części zdrowych są to
ćwiczenia czynne często z oporem. Wspomaganie może mieć charakter:
- bezpośredni (jedna ręka “ćwiczy” drugą)
- pośredni ( system bloczkowy)

Cel:
- poprawa trofiki mięśniowej poprzez działanie pompy mięśniowej
- utrzymanie odpowiedniego zakresu ruchu w stawie
- zapobieganie niekorzystnym zmianom wynikającym z bezruchu
- oddziaływanie psychoterapeutyczne

Wskazania:
- niedowłady i porażenia

Przeciwwskazania:
- stany zapalne stawów, mięśni
- ciężki ogólny stan chorego
- niewydolność układu krążenia

Metodyka:
- przy ćwiczeniach kończyn porażonych należy unikać podwichnięć w stawie
- podczas ćwiczeń w stawie barkowym należy stosować „orczyk”
- pełny zakres ruchu należy zastąpić zakresem funkcjonalnym: do 100 stopni zgięcie do 90 stopni
odwiedzenie rotacja zew. - do 30 stopni, rotacja wew. - do 70 stopni
- opadanie łopatki po stronie chorej jest często wynikiem uniesienia łopatki po stronie zdrowej
- należy stosować temblak dla zabezpieczenia przed podwichnięciem

Ćwiczenia czynne w odciążeniu – są to ćwiczenia wykonywane w warunkach zniesionego ciężaru


ćwiczonego odcinka ciała, stosuje się przy sile mięśni -2,2,+2 w skali
Lovetta.

Cel:
- wzmocnienie siły mięśniowej do wartości umożliwiającej wykonanie ćwiczeń czynnych-właściwych
tj. 3 w skali Lovetta
- aktywizacja pacjenta do pracy przez możliwość samodzielnego wykonywania ćwiczenia bez udziału
fizjoterapeuty
- zapobieganie ograniczeniom zakresu ruchu

Wskazania:
- zapobieganie ograniczeniom ruchu w stawach
- likwidacja tzw. miękkich przykurczy, ograniczeń ruchomości w stawach
- możliwość wykonania ruchów w przypadku niewielkiego bólu
- zaniki i znaczne osłabienie siły mięśniowej
- słaby wzrost kostny
- zmiany chorobowe pow. stawowych, kiedy dążymy do zmniejszenia ich tarcia o siebie
- możliwość prowadzenia ruchu przy niepełnych zrostach kości po złamaniach

Przeciwwskazania:
- stany zapalne stawów i mięśni
- stan bezpośredni po zwichnięciach i innych urazach stawów
- rany skóry, mięśni, pooperacyjne przed wyjęciem szwów
- ból przy ćwiczeniach
- ciężki ogólny stan chorego
- niewydolność układu krążenia

Metodyka:
- zniesienie ciężaru ćwiczonej kończyny osiąga się przez odciążenie, które spełnia podwójną rolę:
- pozwala na wykonanie czynnego ruchu, w pełnym zakresie od pełnego rozciągnięcia do
pełnego skurczu, co wpływa pozytywnie na mięśnie
- stwarza możliwość wykonania samodzielnego ruchu czynnego, co jest dla pacjenta dodatnim
bodźcem psychicznym, mobilizującym do dalszej intensywnej pracy i nastawia pozytywnie
do prowadzonych ćwiczeń
- pozycja do ćwiczeń taka jak na 2 w teście Lovetta
- czas ćwiczeń od 15 – 30 min.,

Sposoby odciążenia:
1. Podtrzymanie przez kinezyterapeutę – odciążenie otrzymuje się kiedy kinezyterapeuta podtrzymuje
ćwiczony odcinek, w czasie ruchu. Daje to możliwość również wspomagania lub utrudniania ruchu.
Podtrzymywanie ćwiczonego odcinka, powinno być takie aby dodatkowo nie ułatwić, ani nie utrudnić
wykonania ruchu. W warunkach szpitalnych, u chorych leżących podtrzymywanie można zastąpić
uchwytem za rękaw lub nogawkę piżamy na odpowiedniej wysokości.
2. Podwieszenia (osiowe, pozaosiowe) – odciążenie przez podwieszenie można wykonać w UGUL – u
na stole do ćw. oporowych, na łóżku ortopedycznym lub z wykorzystaniem RUP – u (rehabilitacyjne
urządzenie przyłóżkowe). Do podwieszenia używa się linki z ruchomą klamrą do regulowania ich
długości. Podwieszki jedno lub dwu – stawowe, haczyk.
Podwieszki osiowe – punkt zaczepienia ćwiczonej kończyny znajduje się prostopadle nad osią stawu.
Ruch odbywa się w płaszczyźnie poziomej wokół osi pionowej, przy pełnym odciążeniu i
zrównoważeniu kończyny ćwiczonej. Ruch powinien odbywać się (zaczynać)od momentu
bezwładności kończyny tzn. że po każdym wykonaniu ruchu kończyna pozostaje przez chwilę w
pozycji wyjściowej. Ruch musi być dokładny w miarę możliwości, wykonany w pełnym zakresie.
W czasie prowadzenia ćwiczeń należy przestrzegać stałych faz ruchu. Czas trwania danej grupy
wynosi 2 min.. Można je zwiększać w zależności od przyrostu siły, wytrzymałości mięśni, nie
przekraczamy
5 min. Ćwiczenia czynne w odciążeniu osiowym należy prowadzić z pewnymi zasadami:
- p.w. dobrana tak, aby ruchy ćw. kończyny odbywały się w płaszczyźnie poziomej (wyjątek
ruchy rotacyjne)
- podwieszki zakłada się tak, aby ćw. kończyna była w pełni odciążona
- punkt zaczepienia linek połączonych z podwieszkami, znajduje się prostopadle nad stawami,
w którym odbywa się ruch
- podwieszenie może być częściowe lub całkowite
- podwieszenie na sprężynach zwiększa rozluźnienie mięśni.
Podwieszki wahadłowe pozaosiowe – punkt zaczepienia linek połączonych z podwieszkami znajduje
się poza osią ruchu co daje pełne odciążenie, ćw. kończyny lecz bez jej zrównoważenia. Ruch odbywa
się nie w płaszczyźnie osiowej lecz po wycinku koła.
3. Zmniejszenie tarcia o podłoże – formą odciążenia jest zastosowanie gładkiej, posypanej talkiem
powierzchni lub podłożenie pod ćw. odcinek ciała śliskiego materiału lub połączenie obu. Należy
pamiętać o stabilizacji odcinka bliższego stawu. P.w. taka jak przy podwieszeniu osiowym,
przestrzeganie faz ruchu.
4. Zmiana kąta nachylenia płaszczyzny – podobny efekt jak przy podwieszeniu osiowym uzyskujemy
przy zmianie kąta nachylenia podłoża. Ruch po płaszczyźnie, w górę jest utrudniony (ćw. z oporem).
W czasie powrotu do pozycji wyjściowej następuje wspomaganie ruchu.
5. Zanurzenie w wodzie – poprzez zanurzenie w wodzie osiąga się odciążenie, rozluźnienie mięśni,
zmniejszenie tarcia pow. stawowych. Środowisko wodne stwarza najlepsze warunki do pracy dla
słabych mięśni. Ruchem w odciążeniu jest ruch wykonywany w kierunku zgodnym do działania siły
wyporu.
6. Ułożenie kończyny na rolkach lub wrotkach – chory układa kończyny na rolkach lub wrotkach

Ćwiczenia czynne – wolne (właściwe) – polegają na samodzielnym wykonywaniu ruchów w stawach


z pokonaniem tylko ciężaru ćwiczonego odcinka ciała. Chory
wykonuje te ćwiczenia w pełnym zakresie ruchu. Chory ćwiczy
bez przyborów i dlatego ćwiczenia te noszą nazwę wolnych.
Siła na 3 w skali Lovetta.

Cel:
- zwiększenie siły i wytrzymałości siły mięśni
- utrzymanie właściwego zakresu ruchu w stawie
- uzyskanie poprawy koordynacji nerwowo-mięśniowej

Wskazania:
- osłabienie siły mięśniowej
- zaburzenia w funkcjonowaniu mięśni
- ograniczenie ruchów w stawach

Przeciwwskazania:
- stany zapalne stawów, mięśni
- ciężki ogólny stan chorego
- niewydolność układu krążenia

Metodyka:
- dobór pozycji wyjściowej jak na 3 w skali Lovetta
- ćw. wykonuje się bez sprzętu pomocniczego, przed ćw. należy pouczyć pacjenta co do sposobu ich
wykonania, zwrócić uwagę na p.w., zakres ruchu, płaszczyznę i kierunek ruchu
- tempo ćwiczeń dostosowane do funkcjonalnych możliwości chorego, na początku wolne
- czas trwania ćw. czynnych wolnych może wynosić od 15 – 45 min. i jest uzależniony od ogólnej
wydolności i sprawności pacjenta,
- dodatkowo można stosować ćw. oddechowe
- poprawę koordynacji nerwowo-mięśniowej osiąga się poprzez zwiększenie liczby powtórzeń, tempa
ćwiczeń i stopniowe przechodzenie od ruchów prostych do bardziej złożonych koordynacyjnie
- ćw. można stosować przy sile 4 i 5 w skali Lovetta, jako ćw. kształtujące, w takich przypadkach można
pomijać pozycje izolowane
- ćw. można prowadzić indywidualnie lub zespołowo, zespół powinien stanowić grupę jednorodną pod
względem schorzenia, wieku, wydolności fizycznej,
- jednym z błędów w wykonywaniu ćw. jest zastępowanie pracy mięśni ćwiczonych (osłabionych)
pracą mięśni wspomaganych (substytucja)
- u dzieci najlepszą formą ćw. jest zabawa
Ćwiczenia czynne – oporowe – są to ćw. w trakcie których chory pokonuje ciężar ćwiczonego odcinka
oraz opór dodatkowy,

Cel:
- uzyskanie przyrostu siły i wytrzymałości mięśni
- zmniejszenie do minimum zaników mięśniowych, szczególnie tych powstałych w wyniku
unieruchomienia
- zmniejszenie zaników mięśniowych, powstałych w następstwie procesów patologicznych

Wskazania:
- osłabienie siły mięśniowej

Przeciwwskazania:
- stany zapalne stawów, mięśni
- ciężki ogólny stan chorego
- niewydolność układu krążenia

Metodyka:
- przed przystąpieniem do ćw. z oporem, określonej grupy mięśni, należy określić wielkość aktualnego
oporu i liczbę powtórzeń ruchu, w tym celu można posłużyć się wzorcami opracowanymi przez różnych
autorów
- dokonujemy pomiaru siły mięśniowej, od wyniku dokonanego pomiaru zależy wielkość obciążenia
zastosowanego do ćwiczeń
- p.w. powinna być stabilna, zapewniać wygodę i dobre warunki do pracy ćwiczonych mięśni
- ćw. poprzedzamy rozgrzewką np. ćw. ogólnousprawniające
- rytm, tempo i wielkość oporu zależą od tego, czy dążymy do uzyskania przyrostu siły, czy zwiększania
wytrzymałości mięśni oraz od stanu ogólnego i wieku pacjenta

Metoda ćw. czynnych z oporem wg. De Lorme i Watkinsa:


- są to ćw. z oporami progresywnie wzrastającymi, dla rozwoju siły mięśni nie jest ważna liczba
powtórzeń, ale metoda treningu, lepsze rezultaty można uzyskać przy 30 powtórzeniach niż przy 70,
czy też większych
- metoda polega na tym, że wykonuje się w ciągu dnia 3 stopniowane serie po 10 powtórzeń każda na
jedną grupę ćwiczonych mięśni z przerwami pomiędzy 2 min. pomiędzy seriami, 4 razy w tygodniu
- 1 seria 50% obciążenia x 10 powtórzeń
- 2 seria 75% obciążenia x 10 powtórzeń
- 3 seria 100% obciążenia x 10 powtórzeń
- raz na tydzień określa się ciężar maksymalnego obciążenia

Metoda Hettingera i Mullera:


- tzw. „krótkie ćw. izometryczne”, ćw. te dają największe wyniki w rekonstrukcji prostych zaników
mięśni, duża efektowność oraz łatwość stosowania tych ćwiczeń powoduje że są możliwe do wykonania
w każdych warunkach
- zasady prowadzenia ćw. – opór submaksymalny (prawie 90% max. siły)
- czas napięcia 5 sek., czas odpoczynku między powtórzeniami 5-10 sek., wykonuje się na początku jedna
serię w ciągu dnia (10 powt.), 5 x w tyg., w miarę przyrostu masy mięśniowej zwiększamy liczbę serii
do 3 w ciągu dnia
- każde napięcie ćw. grupy dynamicznej powinno być poprzedzone pełnym jej rozciągnięciem

Sposoby oporowania:
- kinezyterapeuta – opór ręczny
- pacjent – który sam oporuje kończynę chorą poprzez kończynę zdrową
- ciężarki niepołączone z bloczkami np.:hantle
- zestaw bloczkowo – ciężarkowy
- sprężyny lub gumy
- woda i inne substancje płynne oraz substancje dające się modelować np.:gąbka,

Rodzaje skurczu mięśni:


1. Izometryczny – nie zmienia się długość mięśnia, występuje tylko zmiana napięcia
2. Izotoniczny – nie zmienia się napięcie, występuje tylko zmiana długości mięśnia
3. Izokinetyczny – submaksymalny opór, mięsień w każdej sekundzie ruchu pracuje z siłą maksymalną
(możliwe tylko, przy oporze ręcznym)
4. Auksotoniczny – dynamiczny, następuje zmiana długości i napięcia mięśnia

Ćwiczenia prowadzone – polega na tym, że kinezyterapeuta prowadzi ruch odciążając kończynę


ćwiczoną, a pacjent współdziała w wykonaniu ruchu

Cel:
- wzmocnienie siły mięśniowej
- utrwalenie i odtwarzanie wzorców ruchowych w przypadku niedowładów mięśni

Wskazania:
- osłabienie siły mięśni
- zaburzenia pamięci wzorców ruchowych

Metodyka:
- pozycje izolowane
- stabilizacja odcinka bliższego dla stawu
- przed ćw. dokładnie objaśniamy jaki ruch będziemy wykonywać, podczas ćw. mobilizujemy pacjenta,
ruch można pokazać na kończynie zdrowej
- siła współdziałająca jest dawkowana tak, aby umożliwiała wykonanie ruchu, a nie zastępowała ich
pracy
- chwyt powinien być stabilny, ruch w pełnym zakresie, tempo zależy od siły mięsni pacjenta

Ćwiczenia redresyjne – są to ćw. z użyciem odpowiednio dawkowanej siły zew., jej skuteczność zależy
od dwóch czynników: rodzaju zablokowania ruchomości stawowej i jej
przyczyny oraz odporności pacjenta na ból. Czynnikiem charakteryzującym te
ćw. jest konieczność wejścia w granicę bólu (to przede wszystkim różni je od
ćw. biernych)

Cel:
- uzyskanie pełnej, biernej ruchomości w ćwiczonym stawie

Wskazania:
- ograniczenie ruchów w stawach w skutek przykurczu tkanek miękkich

Przeciwwskazania:
- ciężki ogólny stan chorego,
- ostry stan zapalny stawów,
- podwyższona temp. ciała
- odwapnienie kości znacznego stopnia

Metodyka:
- przy zwiększonej wrażliwości pacjenta na ból (na zlecenie lekarza) trzeba podać leki przeciwbólowe
- zabiegi fizykoterapeutyczne – rozluźniające należy wykonać bezpośrednio przed ćwiczeniami
- stabilizacja odcinka bliższego ćw. kończyny, musi być bardzo pewna
- ćwiczony ruch powinien być prowadzony w jednej płaszczyźnie, stosując ćw. przy ruchach skrętnych
prowadzący musi znać bardzo dobrze mechanikę stawu, (st. łokciowy nie należy redresować)
- podczas wykonywania ćw. redresyjnych wskazane jest ( w miarę możliwości) „odciąganie” od siebie
powierzchni stawowych tzw. trakcja, co w wielu przypadkach zmniejsza odczucia bólowe
- tempo ćw. bardzo wolne, pozwalające na adaptację do bólu
- po ćw. redresyjnych należy zwrócić uwagę na reakcję miejscową tzn. (zaczerwienie, zwiększenie temp.
ciała, wystąpienie obrzęku)
- ćw. redresyje należy kończyć serią ćw. czynnych w odciążeniu w szybkim tempie, po to aby utrwalić
efekt redresji, natomiast po tych ćw. po odpoczynku należy wykonać ćw. czynne oporowe
wzmacniające mięśnie
- ćw. redresyjne można utrwalać przez wykorzystanie zaopatrzenia ortopedycznego, pozycje ułożeniowe
- redresje wykonuje się przez 20 – 30 min., 1-2x dziennie z uwzględnieniem przerw , w czasie ćw.
- musimy pamiętać o kole ruchu czyli p.w – ruch – powrót do p.w. – odpoczynek

Rodzaje przykurczów:
- miękki – poddający się ćwiczeniom
- pośredni – ciężki do wyćwiczenia, ale widoczna częściowa poprawa
- twardy – nie ustępujący, nie zmieniający się pod wpływem ćw.

W niektórych przypadkach przy trudno ustępujących ograniczeniach ruchu w stawach, stosuje się
manipulację, są to ćw. redresyjne wykonywane w ogólnym lub miejscowym znieczuleniu, technika
wykonywania jest taka sama jak w redresji, jest to zabieg bardzo niebezpieczny, ponieważ pod
znieczuleniem zniesione jest odczucie bólu, które jest sygnałem do zaniechania dalszego rozciągania, w
skutek braku czucia bólu może dojść do rozerwania tkanek, co powoduje krwiaki, blizny, manipulację z
reguły wykonuje lekarz. Łokcia się nie redresuje!!!!!

Wyciągi redresyjne – stanowią ostatni etap leczenia zachowawczego przed interwencją chirurgiczną,
działanie wyciągów ma te same cele co ćw. redresyjne, tylko sposób przyłożenia
siły i jej rodzaj jest inny. Wykorzystuje się tutaj system bloczkowy i odważniki, a
także ekspandery (sprężyny – których działanie w pewnych sytuacjach, jest
korzystniejsze).

Metodyka:
- wyciągi należy poprzedzać podaniem leków przeciwbólowych i rozluźniających napięcie mięśni,
zabiegi fizykalne można stosować w czasie zabiegu np.: okłady parafinowe
- stabilizacja przy wyciągach redresyjnych wspomagana jest przez kontrwyciąg, który uniemożliwa
pacjentowi przesuwanie się po podłożu, zgodnie z kierunkiem działania siły, w celu zmniejszenia jej
działania,
- masa działania jako siła redresyjna, powinna wahać się w granicach 1/8 – 1/6 masy ciała, w
początkowej
fazie leczenia stosuje się mniejsze obciążenie 1/8 zwiększając do 1/6
- czas działania wyciągu musi być wystarczająco długi, aby działanie wyciągu było skuteczne, w
początkowej fazie występuje odruchowe (niezależne od woli pacjenta) przeciwne działanie wyciągu, w
skutek mięśniowego napięcia , odruchowa czynność broni staw przed skutecznym działaniem wyciągu
przez ok. 15 – 20 min., następnie zaczyna się właściwe działanie redresji, która całościowo w k.k.d. (st.
kolanowy, biodrowy) powinna trwać minimum 30 min.
- praktycznym wskaźnikiem, że wyciąg zaczyna działanie redresyjne jest wystąpienie dość silnego bólu,
należy wówczas zmniejszyć obciążenie nawet do połowy wielkości wyjściowej

Ćwiczenia synergistyczne – są to ćw. w których wykorzystuje się zjawisko synergistów mięśniowych,


pod pojęciem synergistów mięśniowych rozumie się połączenie
czynnościowe między pewnymi mięśniami lub ich grupami

Wyróżnia się synergizmy:


- względne i bezwzględne
- ipsilateralne i kontrlateralne
Przykłady synergizmów bezwzględnych:
- k.k.d. – zgięcie grzbietowe stopy powoduje napięcie m.czworogłowego
- k.k.g. – zgięcie grzbietowe nadgarstka w pozycji pronacji, powoduje napięcie m.trójgłowego ramienia

Według Weissa ćw. synergistyczne mogą powodować zrost kości, stanowią najsilniejszy bodziec
biologiczny dla rehabilitacji w dysfunkcji narządu ruchu, podstawą tej metody jest wykorzystywanie
zjawiska współdziałających mięśni w ciągle zmieniających się układach synergistycznych, pod wpływem
odpowiednich ruchów z dozowanym oporem i przy odpowiedniej pozycji. Ćw. te na ogół nie służą do
wzmacniania mięśni, a raczej do uniknięcia np.: zaniku z nieczynności (gips)

Cel:
- uzyskanie izometrycznego skurczu mięśnia,

Wskazania:
- unieruchomienie

Metodyka:
- ćw. powinny obejmować możliwie jak największą liczbę zespołów dynamicznych, które mają
odpowiadać za „przerzut” pobudzenia
- ćw. muszą być wykonane z maksymalnym oporem
- muszą również być wykonane, aż do pełnego zmęczenia
- przyjmuje się że skuteczność terapeutyczną za pomocą tych działań można osiągnąć prowadząc ćw. 4x
dziennie

Ćwiczenia oddechowe – oddychanie - jest to wymiana gazowa, między płucami a powietrzem


atmosferycznym

Cel:
- nauczenie prawidłowego toru oddechowego
- poprawa wydolności oddechowo – krążeniowej
- współudział w kształtowaniu prawidłowej postawy (poprzez kształtowanie klatki piersiowej)
- zapobieganie następstwom zmian w układzie oddechowym
- zapobieganie powikłaniom ukł. oddechowego ze strony innych układów

Wskazania:
- obniżona ogólna sprawność fizyczna u chorych z przewlekłą chorobą ukł. oddechowego
- jako urozmaicenie innych form ćwiczeń
- wady postawy np.: kurza klatka piersiowa
- przed i po zabiegach operacyjnych
- przy chorobach ukł. oddechowego
- przy długotrwałym unieruchomieniu

Przeciwwskazania:
- ostre stany chorób ukł. oddechowego i krążenia
- wysoka gorączka
- ogólny zły stan chorego

Metodyka:
- p.w. mogą być różne, czyli w leżeniu, w siadzie podczas stania, musimy pamiętać, aby nic nie
przeszkadzało w swobodnym oddychaniu
- pouczamy pacjenta jak mają wyglądać poszczególne fazy oddechu
- uczymy oddychania właściwym torem
- zwracamy uwagę, żeby nie doszło do przewentylowania
- oddech spokojny, z zaznaczoną fazą wdechu i długiego wydechu
Ćwiczenia relaksacyjne – polegają na uzyskaniu rozluźnienia poprzez odpowiednie pozycje, z
zastosowaniem różnych technik relaksacji np. Jogi

Metodyka:
- miejsce ćw. takie aby nic nam nie przeszkadzało
- można stosować muzykę relaksacyjną
- komendy wypowiadane spokojnie, cichym głosem

Ćwiczenia czynności samoobsługi – polegają na wyuczeniu i możliwości wykonywania czynności dnia


codziennego, ustalenie zakresu potrzeb za pomocą testów
czynnościowych: lokomocyjnych, ocena chwytów, w zakresie
higieny osobistej, w zakresie spożywania posiłków, w zakresie
ubierania i rozbierania się.

Test Barthel(a) – polega na przeprowadzeniu pewnego rodzaju ankiety, która zawiera pytania z zakresu
czynnościowego (j.w.), i oceniana jest w skali 0 – 5 – 10 punktów. Służy do określenia
co dany pacjent jest w stanie wykonać w danym momencie.

Pionizacja i nauka chodu – przygotowanie do nauki chodzenia, zależy od stopnia upośledzenia


sprawności fizycznej chorego. Im pacjent sprawniejszy, posiadający
mniejsze zaburzenia w układzie narządu ruchu, tym nauka będzie łatwiejsza
i szybsza.

W przypadku dłuższego unieruchomienia pacjenta wymagana jest pionizacja chorego. Pionizację


najłatwiej przeprowadza się na stole pionizacyjnym, codziennie zwiększając kąt pochylenia stołu i czas
trwania. Obserwujemy tętno, ciśnienie krwi, oddech pacjenta. Podczas pionizacji możemy zalecić
ćwiczenia oddechowe, ćw. k.k.g, nawet celem odwrócenia uwagi. Czas trwania 15 – 30 min / dziennie.
Z chwilą, gdy znosi dobrze pozycje pionową, mimo zawrotów głowy, duszności, przystępujemy do nauki
chodzenia.
W przypadku braku stołu do pionizacji, zmieniamy pozycje poprzez: siad na łóżku, siad na łóżku
ze spuszczonymi nogami, stanie, nauka chodzenia.

Kinezyterapeuta, wspólnie z lekarzem ocenia stan elementów narządu ruchu, decydującym o


możliwości chodzenia, a są to:
a) zakres ruchu w stawach k.k.d, siłę mięśni k.k.d., dł. i ustawienie k.k.d.
b) stan stawów i mięśni tułowia
c) sprawność OUN (równowaga)
d) sprawność ukł. krążenia i oddechowego
e) wydolność

Postępowanie zmierzające do poprawy krążenia obwodowego – ćw. naczyniowe tzw. ćwiczenia


Burgera:
a) k.d. unosimy do kąta 60 – 90 stopni (do zblednięcia)
b) opuszczamy na dół do zaróżowienia
c) układamy poziomo
d) w każdej pozycji po 30sek. do 3 min.
e) powtarzamy do 3-4 razy w serii
f) 6-7 razy dziennie

Przy nauce chodzenia zwracamy uwagę na:


- sposób stawiania nóg (prawidłowość)
- dł. kroku, różnica kroku z prawej i lewej strony
- szerokość kroku, sposób obciążnia k.k.d.
- sposób wymachu rąk (zmniejszenie, brak, czy asymetria)
- sposób przenoszenia punktu ciężkości ciała
- rodzaj utykania (pochylenie do przodu)

Dobór sprzętu i pomocy do nauki chodzenia:


1. Rozległe niedowłady k.k.g. i k.k.d., tułowia, zaczynamy przy transporterze, za pomocą wózka z
oponami. W miarę poprawy sprawności przechodzimy do poręczy przy wózku, trójnogach, kul.
2. Niedowłady lub porażenia k.k.d. przy silnych k.k.g. rozpoczynamy naukę, przy pomocy drabinki
zwodzonej lub poręczach. Chodzenie o trójnogach, a w miarę postępu o kulach
3. Brak stabilizacji stawu kolanowego, naukę chodzenia zaczynamy od usztywnienia kolana tzw. łuską.
4. Opadanie stopy – musimy przed chodzeniem zabezpieczyć stopę przed opadaniem zakładając specjalną
łuskę,
5. Przy braku stabilizacji tułowia stosujemy gorset.

Do nauki chodzenia zaliczamy chodzenie po schodach, o różnej wysokości, uczymy chodzić po


nierównym terenie, pochylni, podnoszenie przedmiotów z podłogi, wstawanie, siadanie.

Ćwiczenia ogólnousprawniające – działają na cały organizm pacjenta, mogą być wykonywane z


przyborami, na przyrządach, ze współćwiczącym.

Cel:
- zapewnienie choremu dobrej kondycji przez: utrzymanie i wzmocnienie siły mięśniowej, zachowanie
pełnego ruchu w stawach, utrzymanie prawidłowej sprawności ukł. krążenia i oddechowego

Wskazani:
- zapobieganie zjawiskom ograniczonej sprawności fiz. wynikające z różnego rodzaju
niepełnosprawności narządu ruchu
- długotrwałe przebywanie w łóżku
- częściowe ograniczenie swobodnego poruszania się
- zmniejszenie ogólnej wydolności organizmu

Przeciwwskazania:
- ciężki ogólny stan chorego
- niewydolność ukł. krążenia
- wysoka temp.
- stany zapalne stawów (inne zapalenia np.: żył)

Ćwiczenia ogólnousprawniające są ćwiczeniami zespołowymi, ale mogą mieć także charakter


indywidualny. Zespoły muszą być odpowiednio dobrane tzn. pod różnymi względami takimi jak:
- rodzaju schorzenia
- stanu funkcjonalnego
- ogólnej wydolności i sprawności
- wieku i płci

Ćwiczenia gimnastyki porannej – prowadzone są w szpitalach, sanatoriach, uzdrowiskach, przed


śniadaniem.

Cel:
- pobudzenie czynności ukł. krążenia i oddychania
- przygotowanie ustroju do oczekującego go w ciągu dnia wysiłku fizycznego
- uzyskanie poprawy stanu psychicznego chorego
- mobilizacja chorego do rozpoczęcia dnia, w sposób aktywny

Zasady prowadzenia ćw.:


- stosowanie ćw. oddechowych uruchamiających kl.piersiową i przeponę, oddychanie przeponowe
zwiększa perystaltykę jelit i włącza do krwioobiegu rezerwę krwi zalegającą w wątrobie i śledzionie
- rozpoczęcie ćw. od części dystalnych
- stosowanie wolnego tempa i rozległe ruchy
- rozpoczynanie ćw. kończynami zdrowymi
- ćw. powinny być ożywiające, mało wysiłkowe, proste z przewagą ćw. oddechowych, prowadzone
w sposób przystępny, komendy mają być wypowiadane energicznie
- najlepszym miejscem do ćw. jest sala gimnastyczna, do której pacjenci przychodzą w strojach gim.
- przed ćw. należy przewietrzyć sale, możemy stosować elementy dodatkowe takie jak muzyka
- prowadzący musi znać przeciwwskazania lekarskie do ćw. dotyczące wydolności fizycznej
- czas trwania gim. 15-20 min. na salach chorych do 30 min. na sali gim.

Ćwiczenia w wodzie – spełniają rolę ćw. ogólnousprawniających, mogą być prowadzone jako ćw.
indywidualne albo zespołowe

Właściwości środowiska wodnego – odciążenie, rozluźnienie, zmniejszenie tarcia pow. stawowych

Cel:
- poprawa ruchomości stawów
- nauka chodzenia
- przygotowanie do prowadzenia innych ćw.
- poprawa stanu psychicznego
- przygotowanie do życia codziennego (czynności)
- nauka pływania lub utrzymania się na wodzie

Wskazania:
- osłabienie mięśni – niedowłady i porażenia wiotkie, spastyczne, proste zaniki mięśni
- zaburzenia koordynacji ruchowo – mięśniowej
- ograniczenia ruchomości stawów w następstwie przykurczów
- nauka chodu
- wady kl. piersiowej i kręgosłupa – skolioza
- rozległe blizny
- schorzenia naczyń obwodowych
- relaksacja i psychoterapia

Przeciwwskazania:
- niewydolność ukł.krązenia i oddechowego
- ostre stany zapalne
- owrzodzenia
- krwawienia
- padaczka
- znaczne odwapnienie kości i stawów
- nie zagojone rany

Ćw. w wodzie można prowadzić w:


- wannach
- tankach Hubbarda
- basenach: małych 4/10 – 1m, dużych 25/8 1,6 m

Obecności instruktora w wodzie wymagają:


- pacjenci z chorobami OUN
- chorzy ze znacznym stopniem inwalidztwa
- pacjenci uczestniczący po raz pierwszy w zajęciach
- starsi o ograniczonej sprawności
Zasady bezpieczeństwa w wodzie:
- znajomość wskazań i przeciwwskazań pacjentów
- sprawdzanie dokładnie liczby pacjentów (5-6)
- basen dokładnie oświetlony
- sprawdzanie czystości wody
- mycie przed i po zabiegu
- przedstawić ćwiczącym zasady obowiązujące na basenie
- nie ćwiczymy zaraz po posiłku
- nie wolno nam opuścić basenu
- przerwanie ćw. gdy występuje: sinica warg, zblednięcie, drżenie mięśni, dyskoordynacja ruchów
- czas trwania około 30 min.
- rozgrzewka na brzegu basenu
- pacjent musi mieć zaświadczenie od lekarza, że może brać udział w ćw. w wodzie

You might also like