3308A

N.T.
3308A
X56W
Cechy szczególne silnika F9Q 718

z wtryskiem bezpośrednim
wysokociśnieniowym
Wszelkie naprawy w opisywanym pojeździe

wymagają przestrzegania zaleceń związanych
z zachowaniem czystości (Rozdział 13).
Informacje dotyczące części nie objętych niniejszą notą można znaleźć w M.R. 307.
Część diagnostyczna została omówiona w NT 3341A.
LISTOPAD 1999 Wydanie polskie
„Metody napraw zalecane przez producenta w niniejszej dokumentacji zostały Wszelkie prawa autorskie są zastrzeżone dla Renault.
opracowane na podstawie warunków technicznych obowiązujących w dniu
redagowania tekstu. Przedruk lub tłumaczenie, nawet częściowe, niniejszego dokumentu, jak również
Mogą one ulec zmianom w przypadku wprowadzania przez producenta używanie systemu numerów katalogowych części zamiennych są zabronione bez
modyfikacji procesu produkcji różnych podzespołów i akcesoriów pojazdów tej wcześniejszej pisemnej zgody Renault .
marki”.
C RENAULT 1999
Spis treści
Strona Strona
07 WARTOŚCI KONTROLNEI REGULACJE 13 OSPRZĘT DIESEL
Pojemność podzespołów - Oleje 07-1 Dane techniczne 13-1

Naciąg paska klinowego osprzętu 07-2 Cechy szczególne 13-3
Naciąg paska rozrządu 07-3 Zachowanie czystości 13-6
Dokręcanie głowicy 07-9 Rozmieszczenie elementów 13-8
Lampka kontrolna wtrysku 13-11
Funkcja blokady rozruchu 13-12
Strategia układ wtrysku/
JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ klimatyzacja 13-13
10 SILNIKA Korekta obrotów biegu jałowego 13-15
Włączanie świec żarowych 13-16
Identyfikacja 10-1 Świece wstępnego grzania silnika 13-17
Ciśnienie oleju 10-2 Grzałka oleju silnikowego 13-18
Silnik - Skrzynia biegów 10-3 Pompa niskiego ciśnienia (pompa
tłocząca) 13-20
Filtr paliwa 13-21
Pompa wysokiego ciśnienia 13-22
11 GÓRA I PRZÓD SILNIKA Rampa wtrysku 13-27
Wtryskiwacze 13-32
Pasek rozrządu 11-1 Kontrola ciśnienia i wydatku oleju
Rolka napinacza paska rozrządu 11-7 napędowego 13-37
Uszczelka głowicy 11-8 Czujnik ciśnienia 13-38
Regulator ciśnienia 13-39
Potencjometr pedału gazu 13-40
Zcentralizowany system kontroli
temperatury płynu w silniku 13-41
Blok elektroniczny 13-42
12 MIESZANKA PALIWOWA Schemat elektryczny 13-44
Wlot powietrza 12-1
ZASILANIE TURBO
Zawór regulujący ciśnienie 12-2
Regulacja ciśnienia 12-3 14 OCHRONA ŚRODOWISKA
Turbosprężarka 12-4
Wymiennik powietrze -powietrze 12-7 Pochłanianie oparów oleju 14-1
Kolektory 12-9 Recyrkulacja gazów spalinowych 14-2
Kolektor wstępny 12-12
Spis treści
Strona
16 ROZRUCH ŁADOWANIE
Alternator 16-1
Rozrusznik 16-5
19 UKŁAD CHŁODZENIA
Wlewanie płynu - odpowietrzanie 19-1
Schemat 19-2
Pompa wodna 19-3
Blok grzałek oleju silnikowego 19-4
Chłodnica 19-5
Zawieszenie elastyczne 19-8
20 SPRZĘGŁO
Identyfikacja 20-1
Wiadomości ogólne 20-2
Mechanizm - Tarcza 20-3
Koło zamachowe 20-5
21 MECHANICZNA SKRZYNIA BIEGÓW

Identyfikacja 21-1
Przełożenia 21-2
Oleje 21-3
Dodatki 21-4
Części do systematycznej wymiany 21-4
Skrzynia biegów (demontaż-
montaż) 21-5
WARTOŚCI KONTROLNE I REGULACJE
Pojemność podzespołów- Oleje 07
Pojemność Jakość
Podzespoły w litrach
(około) *
Silnik diesel W przypadku Kraje Unii Europejskiej

(olej) wymiany - 15 °C
- 30 °C - 20 °C - 10 °C 0 °C + 10 °C + 20 °C + 30 °C
ACEA B2/B3 15W40-15W50
ACEA B2/B3 10W40-10W50
ACEA B2/B3 5W30
ACEA B2/B3 5W40-5W50
Oleje ACEA B1 nie powinny być w żadnym wypadku stosowane

do silników diesel.
4,8
F9Q
5,1 (1)
Inne kraje
- 15 °C
- 30 °C - 20 °C - 10 °C 0 °C + 10 °C + 20 °C + 30 °C
API CF 15W40-15W50
API CF 10W40-10W50
API CF 10W30
API CF 5W40-5W50
* Sprawdzić poziom bagnetem pomiarowym

(1) Po wymianie filtra oleju
Pojemność
Podzespoły Jakość Cechy szczególne
w litrach
Skrzynia biegów Wszystkie kraje: TRANSELF TRX 75 W 80 W

PK1 3,1 ( Normy API GL5 lub MIL-L 2105 G lub D)
Układ Ochrona do - 20 °C ± 2 °C w krajach o klimacie

chłodzenia Glacéol RX ciepłym, umiarkowanym i chłodnym.
F9Q 8,2 (typ D) Ochrona do - 37 °C ± 2 °C w krajach o klimacie
bardzo zimnym.
07-1
Naciąg paska klinowego osprzętu 07
DEMONTAŻ
Ustawić pojazd na podnośniku dwukolumnowym.
Odłączyć akumulator.
Obrócić rolkę automatycznego napinacza paska

w kierunku pokazanym poniżej przy pomocy
klucza 16 mm.
Wymontować pasek klinowy osprzętu.
16152S
MONTAŻ
UWAGA : Wymontowany pasek nie może być po-

nownie zamontowany, należy go wymienić.
Montaż wykonywać w kolejności odwrotnej do

demontażu.
07-2
Naciąg paska rozrządu 07
NIEZBĘDNE NARZĘDZIA SPECJALISTYCZNE
Mot. 1505 Przyrząd do kontroli naciągu

paska rozrządu
Mot. 1543 Przyrząd do wstępnego naciągu
paska
PROCEDURA NACIĄGU PASKA
Silnik zimny (temperatura otoczenia).
Sprawdzić, czy rolka napinacza jest prawidłowo

ustawiona na sworzniu centrującym (1).
16153-1R
Zamontować nowy pasek (patrz Rozdział 11

"Pasek rozrządu").
07-3
Ułożyć rolkę napinacza opartą na pasku dokręcając śrubę (2) do wspor-
nika rolki napinacza.
16151-4R
07-4
Wyjąć przyrząd Mot. 1054.
Założyć śrubę koła pasowego wału korbowego osprzętu.
UWAGA : w przypadku, gdy koło pasowe akcesoriów nie jest wyposa-

żone w podkładkę, należy założyć podkładkę z numerem 4 wchodzą-
cą w skład zestawu od przyrządu Mot. 1543.
Należy pamiętać o jej wyjęciu podczas zakładania koła pasowego wa-
łu korbowego.
16351R
16563R
07-5
Założyć przyrząd Mot. 1543 oraz
osłonę oznaczoną numerem 1 na
śrubę koła pasowego wału kor-
bowego osprzętu.
16351-2R1
Wykonać wstępne napinanie

między kołem zębatym rozrządu
wału korbowego a rolką napina-
cza przy użyciu przyrządu Mot.
1543 oraz osłony numer 1, regulu-
jąc klucz dynamometryczny mo-
mentem 1,1 daN.m.
16351-1S
07-6
Wstawić czujnik od przyrządu Mot. 1505.
Napiąć pasek aż do uzyskania zalecanej wartości montażowej 88±3 Hz

wkręcając śrubę (2).
Dokręcić napinacz momentem 1 daN.m.
16151-5R1
Wykonać dwa obroty wałem korbowym.
07-7
Ponownie założyć blokadę Mot. 1054 i napro-
wadzić rozrząd na punkt do regulacji, (zacząć na-
ciskać na blokadę na pół ząbka przed zejściem
się oznakowania na kole pasowym wału rozrzą-
du ze znakiem wykonanym przez operatora na
wewnętrznej obudowie rozrządu, by blokada nie
wpadła w otwór wyważeniowy wału korbowe-
go).
Zdjąć blokadę Mot. 1054.
Zastosować wstępny naciąg między kołem zęba-

tym rozrządu wału korbowegoa rolką napinacza
przy użyciu przyrządu Mot. 1543 oraz osłony 1,
wyregulowując klucz dynamometryczny momen-
tem 1,1 daN.m.
Założyć czujnik przyrządu Mot. 1505.
Sprawdzić, czy wartość naciągu wynosi 85±3 Hz ,

jeżeli nie, jeszcze raz skorygować .
Dokręcić nakrętkę rolki napinacza momentem

5 daN.m.
UWAGA : konieczne jest dokręcenie nakrętki rol-

ki napinacza momentem, by nie doszło do oblu-
zowania, które mogłoby spowodować uszko-
dzenie silnika.
UWAGA : Wymontować podkładkę oznakowa-

ną numerem 4 wchodzącą w skład zestawu od
przyrządu Mot 1543 przed montażem koła paso-
wego wału korbowego.
07-8
Dokręcanie głowicy 07
METODA DOKRĘCANIA GŁOWICY
PRZYPOMNIENIE : w celu uzyskania prawidłowego dokręcania śrub, należy wyciągnąć strzykawką olej , który
może zalegać w otworach mocujących głowicę.
Po każdym demontażu powinny być wymieniane wszystkie śruby głowicy. Głowicy nie można dokręcać po
raz drugi.
Wstępne dokręcanie głowicy
Dokręcenie wszystkich śrub momentem 3 daN.m, po czym dokręcenie kątowo 100° ± 4° w kolejności pokaza-
nej poniżej.
16189R
Zaczekać 3 minuty na ustabilizowanie pracy silnika.
Dokręcanie głowicy :
- dokręcanie głowicy odbywa się etapami, przedstawiona poniżej procedura jest stosowana kolejno dla
śrub 1-2, następnie 3-4, 5-6, 7-8 i 9-10.
- poluzować śruby 1-2, aż do całkowitego zwolnienia,
- dokręcić śruby 1-2 momentem 2,5 daN.m, po czym dokręcać kątowo o 213° ± 7°,
- powtórzyć operację odkręcania i dokręcania dla śrub 3-4, 5-6, 7-8 i 9-10.
Ponowne dokręcanie głowicy jest zabronione .
07-9
JEDNOSTKA NAPĘDOWA I DÓŁ SILNIKA
Oznaczenie 10
Pojemność Średnica
Skrzynia Skok tłoka Stopień
Typ pojazdu Silnik skokowa tłoka
biegów (mm) sprężania
(cm 3) (mm)
X56W F9Q 718 PK1 1870 80 93 19/1
Zapoznać się z Podręcznikiem Napraw: Mot. F9Q.
10-1
Ciśnienie oleju 10
Mot. 836-05 Zestaw do pomiaru ciśnienia oleju
NIEZBĘDNE WYPOSAŻENIE
Długa tuleja 22 mm
KONTROLA
Kontrola ciśnienia oleju powinna zostać przepro-

wadzona, gdy silnik jest rozgrzany (około 80° C).
Skład zestawu Mot. 836-05.
87363R1
ZASTOSOWANIE
B+F
Podłączyć manometr na miejsce włącznika ciśnie-

nia oleju.
Ciśnienie oleju
1000 tr/min. 1,2 bara
3000 tr/min. 3,5 bara
10-2
Silnik - Skrzynia biegów 10
Mot. 1202 -01

Szczypce do opasek elastycznych
Mot. 1202 -02
Mot. 1448 Szczypce dystansowe do opasek
elastycznych
T. Av. 476 Ściągacz przegubów
Ustawnik obciążenia
Wybijak przegubów
MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m) DEMONTAŻ
Śruba mocująca zacisk hamulcowy 3,5 Ustawić pojazd na podnośniku dwukolumnowym.
Śruba mocująca podstawy amortyzatorów Wymontować akumulator i jego podstawę.

Ø M16 x 200 20
Dolna nakrętka przegubu 6,5
Śruba mocująca osłonę półosi 2,5
Nakrętka przegubu kierowniczego 4
Śruby kół 9
Śruba drążka reakcyjnego 15

Śruba mocująca wspornik elastyczny do skrzyni
biegów 4,5
Śruba stożkowa mocująca
do skrzyni biegów 7
Górna nakrętka mocująca poduszkę elastycznego
zawieszenia do lewej przedniej podłużnicy 6,5
Śruba mocująca do silnika prawą przednią
osłonę zawieszenia elastycznego 6,2
Śruba mocująca prawy przedni ogranicznik
wychylenia zawieszenia elastycznego 6,2
10-3
Wymontować : - prawe i lewe przednie nadkola.
- przednie koła,
- osłonę pod silnikiem,
96532S
- prawe i lewe przednie osłony ochronne na

krańcach nadkoli,
96534R2
Zlać płyny :
- z układu klimatyzacji za pomocą specjalistycz-
nego urządzenia,
- z silnika i skrzyni biegów, po czym zamonto-
wać zaślepki wyposażone w nowe uszczelki ,
- z układu chłodzenia przez dolny przewód
giętki chłodnicy (od strony chłodnicy).
96533R1
10-4
Demontaż osłony chłodnicy Po demontażu osłony chłodnicy, z uwagi na póź-
niejszy montaż konieczne jest wyjęcie końcówek
Włożyć śrubokręt (końcówka torx 20) w punkcie zatrzaśniętych w błotnikach pojazdu .
(3), by wyciągnąć śrubę mocującą (A). W tym celu, posłużyć się szczypcami oraz płaskim
śrubokrętem do wyciągnięcia zaczepów przytrzy-
mujących (4) z gniazd (5) w błotniku.
15123R
Pociągnąć za listwę osłony chłodnicy pod reflek-

15122R
torem , by wyciągnąć końcówki osłony.
Wymontować górne (B) i dolne śruby mocujące Odłączyć złącza reflektorów oraz zbiornika pły-
dostępne przez otwory (C). nu do spryskiwania szyb.
96940R2
10-5
Wymontować : Wymontować :
- śruby mocujące wspornik wiązki przewodów - śruby mocujące przewody klimatyzacji do
na przedniej poprzecznicy, skraplacza, zbiornik osuszający i kompresor ;
- śruby mocujące (5), (6) i (7). zdjąć uszczelki i pozatykać przewody za po-
mocą korków,
- złącza (9), (10) i (11), podstawy bezpieczni-
ków (12) wraz z zasilaniem (13),
97279R7
Po wyjęciu ostatniej śruby mocującej (8), wymon-

tować zespół przedni pas/reflektor. 14735R2
14724R
Wymontować przedni zderzak oraz pokrywę sil-

nika.
10-6
- plecionkę połączeń masowych na poprzeczni-
cy,
- dwie szpilki dolnego mocowania chłodnicy,
- górny i dolny przewód giętki na chłodnicy,
11023R1
- przewód podciśnieniowy serwa hamulcowe-

go,
- przewody wysokiego ciśnienia układu wspo-
magania kierownicy na obudowie (zlać płyn
16681S ze zbiornika układu wspomagania kierowni-
cy),
- zespół chłodzenia,
- mocowania wspornika przekaźników do Z lewej strony pojazdu
zbiornika wyrównawczego,
- przewody giętkie na zbiorniku wyrównaw- Wymontować :
czym, - trzy śruby mocujące osłony półosi,
- przewody giętkie nagrzewnicy powietrza, w - przegub kierowniczy za pomocą przyrządu
tym celu nacisnąć w punkcie (F) i mocno pocią- T. Ar. 476,
gnąć zespół do tyłu w celu jego odłączenia - górną śrubę z nakrętką mocowania podstawy
(uważać na dwie uszczelki), amortyzatora i poluzować dolną śrubę z na-
krętką.
Odsunąć półoś.
10-7
Z prawej strony pojazdu
Wymontować :
- prawy przedni zacisk hamulcowy i zaczepić do
sprężyny zawieszenia,
- dwie śruby mocujące docisku półosi do wspor-
nika silnika,
- przegub kierowniczy za pomocą przyrządu
T. Ar. 476,
- górną śrubę z nakrętką mocowania podstawy
amortyzatora i poluzować dolną śrubę z na-
krętką,
97232S
Wyjąć półoś, po czym wymontować zespół pias-

ty połączony z półosią.
UWAGA : nie wyrywać półosi na wysokości pod-

pory pośredniej, ponieważ nie jest ona wyposażo-
na w płytkę zabezpieczającą przed wyrwaniem.
95234-2R1
- czujnik koła.
Maksymalnie poluzować nakrętkę dolnego prze-

gubu i zwolnić przegub posługując się wybija-
kiem .
97357S
Zwrócić uwagę na zabezpieczenie osłon.
10-8
Wymontować : - hydrauliczny sterownik sprzęgła pociągając
- linki zmiany i włączania biegów przez usunię- za pierścienie sprężyste (1),
cie spinek (C),
95243R 16678-2R
- przewody doprowadzające i powrotne paliwa

przy pompie wysokiego ciśnienia. Założyć
czyste korki,
- Blok wtrysku oraz blok grzania świec żaro-
wych.
94996R
16676S
10-9
Odłączyć pompę tłoczącą (niskiego ciśnienia) i - osłonę zawieszenia elastycznego,
wyciągnąć wiązkę przewodów (2).
14842R2
16682R
- śruby mocujące (V) dolną poprzecznicę.
Wymontować śrubę z nakrętką drążka reakcyjne-
go.
Ustawić dźwig warsztatowy.
Podnieść zespół silnik - skrzynia biegów za pomo-

cą ustawnika obciążenia.
Wymontować :
- nakrętkę (1) i wybić trzpień posługując się
wybijakiem z brązu.
95245R
UWAGA : poprzecznica ta zapewnia sztywność

konstrukcji komory silnika. Dlatego przed każdą
jej naprawą, konieczne jest podniesienie silnika
ponad punkty podparcia (ponieważ demontaż
poprzecznicy, gdy silnik nie jest podtrzymywany,
spowodowałby odchylenie podłużnic ).
Posługując się dźwigiem warsztatowym, wyjąć z
pojazdu zespół silnik-skrzynia biegów.
WAŻNE : zamontować dolną poprzecznicę przy

demontażu silnika/skrzyni biegów.
11021R2
10-10
MONTAŻ - Cechy szczególne
Ustawić zespół silnik-skrzynia biegów według tej

samej metody co podczas demontażu.
Zamontować :
- wspornik lewego zawieszenia elastycznego,
- wspornik prawego zawieszenia elastycznego,
- drążek reakcyjny silnika.
Zapoznać się z rozdziałem 19 "zawieszenie elas-

tyczne" odnośnie momentów dokręcania.
14877R1
MONTAŻ osłony chłodnicy

Wykonywać czynności montażu w kolejności odw-
Założyć końcówki (1) na osłonę chłodnicy i przy- rotnej do demontażu.
mocować je do listew (2) za pomocą śrub (A).
Wykonać następujące operacje :
Zamontować w pojeździe kratkę osłony chłodni- - uzupełnienie poziomu oleju skrzyni biegów,
cy. W pierwszej kolejności zatrzasnąć końcówki - uzupełnienie poziomu oleju w silniku w razie
na błotnikach, dopiero potem montować dolne potrzeby,
i górne śruby mocujące kratkę osłony chłodnicy . - uzupełnienie płynu i odpowietrzenie układu
chłodzenia (patrz Rozdział 19 "Wlewanie
UWAGA : przed ponownym montażem upewnić płynu odpowietrzanie").
się, że zaczepy przytrzymujące (4) nie są poła- - uzupełnienie poziomu płynu i odpowietrze-
mane. W przeciwnym wypadku, należy wymienić nie w układzie wspomagania kierownicy,
końcówki, które są dostępne w Magazynie Części - uzupełnienie płynu chłodzącego w układzie
Zam. w oddzielnym zestawie. klimatyzacji.
Zamontować śruby mocujące zacisków hamulco-

wych smarując je środkiem Loctite FRENBLOC i
dokręcić momentem.
Wcisnąć kilka razy pedał hamulca, aż do zetknię-

cia tłoków z klockami hamulcowymi.
Przeprowadzić ponowne napełnianie przewo-

dów niskiego ciśnienia układu zasilania paliwem
(zapoznać się z metodą "rozdział 13").
15123R
10-11
GÓRA I PRZÓD SILNIKA
Pasek rozrządu 11
Mot. 1054 Blokada G M P

Mot. 1453 Wspornik silnika
Mot. 1505 Przyrząd do kontroli naciągu paska
Mot. 1543 Przyrząd do wstępnego naciągu paska
Przyrząd do dokręcania kątowego
MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m lub/iw ° )
Nakrętka rolki napinacza 5

Śruba koła pasowego wału
korbowego 2+115°±15°
Śruba ogranicznika wychylenia
zawieszenia elastycznego 6,2
Śruba osłony zawieszenia elastycznego 6,2
Śruby kół 9
DEMONTAŻ
Wymontować : 16237R
- ozdobną osłonę silnika,
- prawe przednie koło,
- prawą osłonę przeciwbłotną,
- pasek klinowy osprzętu patrz Rozdział 07
"kontrola naciągu paska klinowego osprzę-
tu".
Rozciąć (na długości X) izolację akustyczną pra-

wej podłużnicy, po czym odchylić część (1) izolacji
ułatwiając w ten sposób dostęp do osprzętu wału
korbowego oraz śrub mocujących obudowę roz-
rządu.
11-1
Pasek rozrządu 11
Wyjąć zaślepkę z blokady Górnego Martwego Wymontować :
Punktu. - osłonę zawieszenia elastycznego wraz z ogra-
nicznikiem wychylenia.
15102-1S
14723R1
Założyć wspornik silnika Mot. 1453.

- blok grzania świec żarowych,
- blok wtrysku.
Podczas wszelkich napraw systemu wtrysku pod

wysokim ciśnieniem, należy przestrzegać ściśle
zaleceń związanych z zachowaniem czystości i
bezpieczeństwa podanych w rozdziale 13.
Odłączyć pompę wysokiego ciśnienia i założyć

korki utrzymujące układ w czystości.
14682S
16676S
11-2
Pasek rozrządu 11
Ustawienie rozrządu
Obrócić wał korbowy zgodnie z ruchem zegara

(od strony rozrządu) i natychmiast po ukazaniu
się znaku (1) koła pasowego wału rozrządu w
okienku (2) obudowy rozrządu, wcisnąć blokadę
Górnego Martwego Punktu Mot. 1054, aż do za-
blokowania wału korbowego (znak koła pasowe-
go wału korbowego powinien znajdować się nie-
daleko środka okienka).
16188R
11-3
Pasek rozrządu 11
Wymontować :
- obudowę rozrządu.
UWAGA : za pomocą ołówka wy-

konać znak na wewnętrznej obu-
dowie rozrządu, umieszczając go
naprzeciw znaku koła pasowego
wału rozrządu.
16151R
- koło pasowe osprzętu wału

rozrządu zablokowując koło
zamachowe silnika.
16151-1S
11-4
Pasek rozrządu 11
Zwolnić rolkę napinacza poluzowując nakrętkę (3), po czym wymonto-
wać pasek rozrządu.
16151-2R
11-5
Pasek rozrządu 11
MONTAŻ
Zamontować pasek rozrządu zrównując ze sobą
Sprawdzić, czy blokada Mot. 1054 znajduje się na znaki na pasku i kółkach zębatych wału rozrzą-
miejscu. du i wału korbowego (77 ząbków wyżłobionych
między dwoma znakami paska).
Rowek (4) wału korbowego powinien znaleźć się
pośrodku dwóch wyżłobień (2) obudowy zamyka- Przeprowadzić naciąg paska rozrządu metodą
jącej wał korbowy, znak (3) koła zębatego roz- opisaną w rozdziale 07.
rządu wału korbowego powinien przesunąć się o
jeden ząbek w lewo osi pionowej silnika. WAŻNE : Wyjąć podkładkę 4 wchodzącą w skład
zestawu Mot. 1543 przed włożeniem koła paso-
wego.
Śruba koła pasowego akcesoriów wału korbowe-

go powinna koniecznie być dokręcona momen-
tem 2 daN.m , a następnie kątowo o 115°±15°.
Pamiętać o wyjęciu podkładki oznaczonej cyfrą 4

wchodzącej w skład zestawu Mot. 1543.
UWAGA : konieczne jest dokręcenie rolki napi-

nacza momentem, by nie doszło do obluzowania,
które mogłoby doprowadzić do uszkodzenia sil-
nika.
Nie należy ponownie montować wcześniej wy-

montowanego paska, lecz wymienić na nowy.

rotnej do demontażu.
16187R
W celu przeprowadzenia ponownego napełnia-
nia układu oleju napędowego, zapoznać się z
Sprawdzić, czy rolka napinacza ustawiła się pra- rozdziałem 13, "filtr paliwa".
widłowo na czopie centrującym (1).
16153-1R
11-6
Rolka napinacza paska rozrządu 11
Mot. 1054 Blokada GMP

Mot. 1505 Przyrząd do kontroli naciągu paska
Mot. 1543 Przyrząd do wstępnego naciągu paska
MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m lub/i w ° ) MONTAŻ
Nakrętka rolki napinacza 5 Zamontować :

Śruba podkładki rolki napinacza 1 - podkładkę rolki napinacza dokręcając śruby
momentem 1 daN.m,
- pasek rozrządu (patrz rozdział 11 "Pasek
korbowego 2+115°±15° rozrządu").
Śruba ogranicznika wychylenia
zawieszenia elastycznego 6,2
Śruby kół 9
DEMONTAŻ
Wymontować :
- pasek rozrządu (patrz rozdział 11 "Pasek
rozrządu"),
- dwie śruby podkładki rolki napinacza.
16153-1R1
11-7
Uszczelka głowicy 11
Mot. 251 -01 Wspornik czujnika zegarowego

Mot. 252 -01 Płytka oporowa do pomiaru
położenia tłoków
Mot. 1202 -01 Szczypce do opasek elastycznych
Mot. 1202 -02
Mot. 1367 Listwa wspornika silnika do wymiany
głowicy
elastycznych
Mot. 1505 Przyrząd do pomiaru naciągu paska
Pojemnik do kontroli głowicy

Tuleja torx 14
Przyrząd do dokręcania kątowego
Końcówka torx 55
MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m lub/i w ° ) Założyć przyrząd podtrzymujący silnik Mot. 1367
między dolną poprzecznicą a prawą pół-ramą sil-
Nakrętka rolki napinacza 5 nika.
korbowego 2 + 115° ± 15°
Śruba ogranicznika zawieszenia
elastycznego 6,2
Drążek reakcyjny silnika 15
Śruby kół 9
DEMONTAŻ
Ustawić pojazd na podnośniku dwukolumnowym. 14681R
Zlać płyn z układu chłodzenia przez dolny prze-

wód giętki chłodnicy.
Wstawić przyrząd Mot. 1453.
Wymontować pasek rozrządu (patrz metoda opi-

sana w rozdziale 11 "Pasek rozrządu").
11-8
- przewód powrotny paliwa oraz przewód do-
prowadzający. Założyć zaślepki nie dopusz-
czające do przedostania się zanieczyszczeń,
- złącza wtryskiwaczy świec żarowych, pompy
wtrysku pod wysokim ciśnieniem, czujnika i
regulatora ciśnienia,
- przewód układu pochłaniania oparów oleju,
14682R
Wyjąć przyrząd podtrzymujący silnik Mot. 1453.
Wymontować :
- zespół filtra powietrza, jak również przewody
doprowadzające powietrze do kolektora ssą-
cego i turbokompresora ,
- przewody giętkie na bloku wypływu wody z
głowicy, jak również połączenia sondy (1),
16676S
- złącza zaworu EGR i przepływomierza powie-

trza.
16179R
16480S
11-9
- przewód podciśnieniowy serwa hamulcowe-
go,
- podkładkę wstępnego katalizatora (1),
16155R
- mocowania wstępnego katalizatora do turbo,

- przewód zasilający (7) i odchylić w stronę
przegrody czołowej,
- przewód powrotny (8),
16156R
- śruby głowicy.
Oddzielić głowicę przez odchylanie dolnej części

obudowy wału rozrządu nie obracając przy tym
głowicy, ponieważ jest ona wycentrowana przez
dwie tuleje.
11-10
CZYSZCZENIE Kontrola wychylenia tłoków
Jest bardzo ważne, by nie zarysować płaszczyz- Oczyścić głowicę tłoków w celu usunięcia osadów
ny uszczelek ostrymi narzędziami. nagaru.
Zastosować środek Décapjoint w celu rozpuszcze- Obrócić wał korbowy w kierunku zgodnym z jego
nia pozostałości przyklejonej uszczelki. pracą, w taki sposób, by tłok nr 1 znalazł się w
pobliżu GMP.
Nałożyć środek na powierzchnię do czyszczenia;
poczekać około 10 minut i usunąć resztki uszczel- Na tłok założyć przyrząd Mot. 252-01.
ki przy pomocy drewnianej łopatki.
Złożyć przyrząd Mot. 251-01 wyposażony w czuj-
Do wykonania tej operacji radzimy założyć ręka- nik zegarowy na płytkę oporową Mot. 252-01
wice ochronne. (przycisk czujnika zegarowego styka się z obudo-
wą cylindrów ) i ustalić GMP tłoka.
Czynność tę należy wykonać ze szczególną
ostrożnością, by zapobiec przedostaniu się
obcych ciał do kanałów doprowadzających olej
pod ciśnieniem do rampy dźwigni zaworów
(kanały te znajdują się w bloku cylindrów i w
głowicy).
Nie przestrzeganie tego zalecenia mogłoby do-

prowadzić do zatkania dyszy dźwigni zawórów i
w niedługim czasie spowodować zniszczenie
krzywek i dźwigni zaworów.
KONTROLA PŁASZCZYZNY USTERKI
Sprawdzić za pomocą linijki i szczelinomierza, czy

płaszczyzna uszczelki nie jest zdeformowana.
Maksymalne odkształcenie : 0,05 mm.
12516S
Szlifowanie głowicy jest absolutnie
niedopuszczalne.
UWAGA : wszystkie pomiary powinny być wyko-
Przeprowadzić próbę głowicy w celu wkrycia nywane w osi podłużnej silnika, by wyelimino-
ewentualnego pęknięcia. wać błędy wynikające ze zmiany położenia tło-
ka.
Odsadzenie maksymalne tłoka: 0,56 ± 0,06 mm
11-11
MONTAŻ (Cechy szczególne)
Wstawić uszczelkę głowicy. Jest ona wycentrowa-

na przez dwie tuleje.
Ustawić tłoki w położeniu połowy skoku, by

uniknąć ryzyka zetknięcia się tłoków z zaworami
podczas dokręcania głowicy .
Wycentrować głowicę na tulejach.
Posmarować śruby mocujące pod łbami oraz na

gwintach.
Wykonać dokręcanie głowicy za pomocą klucza

do dokręcania kątowego (patrz Rozdział 07 "do-
kręcanie głowicy").
Wykonywać czynności montażu w kolejności

odwrotnej do demontażu.
Zamontować pasek rozrządu (patrz metoda opi-

sana w rozdziale 11 "Pasek rozrządu").
Uzupełnić poziom płynu i odpowietrzyć układ

chłodzenia (patrz rozdział 19 "wlewanie płynu -
odpowietrzanie").
W celu przeprowadzenia ponownego napełnia-

nia układu oleju napędowego, należy zapoznać
się z rozdziałem 13 "filtr paliwa".
11-12
MIESZANKA PALIWOWA
Wlot powietrza 12
SCHEMAT UKŁADU DOPROWADZANIA POWIETRZA
14725R
1 Wymiennik powietrze-powietrze
2 Filtr powietrza
3 Przepływomierz
4 Kolektor ssący
5 Turbosprężarka
A Wlot powietrza
12-1
ZASILANIE TURBO
Zawór regulacyjny ciśnienia 12
Membrana (A) zaworu regulacyjnego ciśnienia jest włączana przez elektrozawór (B) sterowany przez blok
wtrysku. Elektrozawór ten pozwala zmieniać, zależnie od zakresów działania silnika, podciśnienie umożli-
wiające regulację ciśnienia zasilania turbo.
PRE1201R
Opisywany elektrozawór, otwarty w położeniu spoczynkowym, jest zasilany po uruchomieniu silnika, po

pewnym czasie działania funkcji temperatury płynu.
Czas
30
20
10
5
-40 0 40 80 Temperatura
12-2
ZASILANIE TURBO
Regulacja ciśnienia 12
ZAWÓR REDUKCYJNY CIŚNIENIA ZASILANIA Wartości skalowania
TURBO (WASTEGATE)
Zmiana położenia
UWAGA : zawór redukcyjny działa przeciwnie do Wartości podciśnienia
drążka (mm)
zwykle montowanych zaworów.
120 mb Między 1 a 4 mm
Brak ciśnienia roboczego powoduje pewne
zmniejszenie ciśnienia zasilania turbo. 400 mb Między 10 a 12 mm
Sprawdzić, czy nie ma wycieku między pompą > 450 mb Drążek w skrajnym
próżniową a zaworem redukcyjnym. położeniu
Kontrola skalowania ciśnienia Zastosowanie w pojeździe
Uruchomienie w pojeździe. Podczas kontroli skalowania ciśnienia niewyklu-

czona jest konieczność przeprowadzenia regulacji
długości drążka Wastegate (A) (ciśnienie poza
granicą tolerancji).
Opisywaną regulację należy wykonywać, gdy

Turbosprężarka znajduje się w pojeździe.
Odczepić drążek (1) i zdjąć ramię (A) regulatora.
10321R
Zastosować podstawę magnetyczną wyposażoną

w czujnik zegarowy, która będzie ustawiona na
końcówce drążka wastegate (możliwie najbar-
dziej w osi wastegate).
Doprowadzać stopniowo podciśnienie do zaworu

Wastegate przy użyciu manometru Mot. 1014.
10714R
Utrzymywać drążek od strony zaworu redukcyjne-

go za pomocą (2) uchwytu imadlła.
Poluzować przeciw-nakrętkę, po czym odkręcić
lub dokręcić gwintowaną końcówkę.
Zatwierdzić naprawę przez wykonanie jazdy
próbnej, kontrolując parametry "RC0 zaworu re-
dukcyjnego zasilania turbo" i "Ciśnienie zasilania
turbo" za pomocą przyrządów diagnostycznych.
12-3
ZASILANIE TURBO
Turbosprężarka 12
MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m) DEMONTAŻ
Nakrętki mocujące turbosprężarkę (1) 2,4±1 PRZYPOMNIENIE : dla ułatwienia odkręcania na-
Złącze doprowadzania oleju (4) 2,4±4 krętek mocujących turbosprężarkę do kolektora
wydechowego, dobrze jest skropić opisywane na-
Złącze doprowadzania oleju (3) 2,6±0,2
krętki środkiem zapobiegającym zakleszczaniu,
Śruba złącza powrotnego oleju (7) 1,2±0,1 gdy są jeszcze ciepłe, tuż przed demontażem.
Nakrętka mocująca katalizator (2)
wstępny do układu zasilania turbo 2,4±1 Odłączyć akumulator.
Wymontować pokrywę na silniku.
Od dołu
Wymontować :
- podkładkę mocowania (5),
- dwie śruby mocujące przewód (7) powrotny
oleju układu zasilania turbo do silnika,
- dolną nakrętkę mocującą turbosprężarkę do
kolektora wydechowego.
16156R1
16155R1
Odłączyć katalizator wstępny (6) układu zasila-

nia turbo.
12-4
ZASILANIE TURBO
Turbosprężarka 12
Od góry
Wymontować :
- złącze doprowadzania oleju do turbosprężar-
ki (4),
- dwa kanały doprowadzenia i wyjścia powie-
trza wlotowego podłączone do turbosprężar-
ki,
- dwie górne nakrętki mocujące turbosprę-
żarkę do kolektora.
Odłączyć przewód gumowy (9) (podłączony do

wastegate).
12415R3
12-5
ZASILANIE TURBO
Turbosprężarka 12
MONTAŻ Zalecenia szczególne
Wykonywać czynności montażu w kolejności odw- • Przed ponownym montażem, sprawdzić , czy
rotnej do demontażu. łożyska turbosprężarki są właściwie posmaro-
wane. W tym celu, włączyć rozrusznik po
UWAGA : należy bezwzględnie wymienić mie- wcześniejszym odłączeniu złącza regulacji
dzianą uszczelkę na wysokości złącza doprowa- wysokiego ciśnienia (zakaz uruchamiania silni-
dzania oleju do układu zasilania turbo. ka ) (skasować pamięć bloku elektronicznego).
Olej powinien płynąć obficie przez przewody
WAŻNE : doprowadzania oleju napędowego (ustawić
Przed uruchomieniem silnika, pozostawić odłą- zbiornik na dole). W przeciwnym razie, wy-
czone złącze regulatora ciśnienia na pompie wy- mienić przewód smarowania.
sokiego ciśnienia.
• Zwrócić uwagę, by żadne ciało obce nie wnik-
Włączyć rozrusznik, dopóki nie zgaśnie lampka nęło, podczas montażu, do turbiny albo do
kontrolna ciśnienia oleju (zaczekać kilka sekund). kompresora.
Podłączyć regulator, wstępnie rozgrzać i uru- • Sprawdzić, po wystąpieniu niesprawności tur-

chomić silnik. bosprężarki, czy wymiennik powietrze-
powietrze nie jest wypełniony olejem.
Pozwolić, by silnik pracował na biegu jałowym i W takim przypadku, należy go wymontować,
sprawdzić, czy nie ma wycieku na wysokości spłukać płynem do mycia, po czym pozwolić,
złączy przewodów olejowych. by dobrze ociekł.
Skontrolować czujnik i elektrozawór ciśnienia za- • Sprawdzić, czy kanał powrotny oleju z tur-
silania turbo. bosprężarki nie jest częściowo lub całkowicie
zatkany kalaminą .
Sprawdzić również, czy jest absolutnie szczel-
ny. W przeciwnym razie, wymienić.
16480S
12-6
ZASILANIE TURBO
Wymiennik powietrze-powietrze 12
DEMONTAŻ Po demontażu osłony chłodnicy, ze względu na
późniejszy montaż, należy koniecznie wyciągnąć
Odłączyć akumulator. końcówki zatrzaśnięte w błotnikach pojazdu.
Demontaż osłony chłodnicy W tym celu, użyć szczypiec i płaskiego śrubokrę-

tu, by zaczepy przytrzymujące (4) wyszły z gniazd
Wprowadzić śrubokręt (końcówka torx 20) w (5) na błotniku.
punkt(3) w celu wyjęcia śrub mocujących (A).
15122R
15123R
Odłączyć złącza lamp zespolonych i zbiornika

Pociągnąć za listwę osłony chłodnicy pod świat- spryskiwacza szyby.
łem, by odłączyć końcówki osłony chłodnicy.
Wymontować górne śruby mocujące (B) oraz
dolne śruby dostępne przez otwory (C).
96940R2
12-7
ZASILANIE TURBO
Wymiennik powietrze-powietrze 12
Wymontować : Wymontować spinacze wymiennika.
- śruby (5) mocujące pas przedni do nadwozia,
- śruby (6) mocujące chłodnicę do pasa przed-
niego.
Odpiąć wiązkę przewodów elektrycznych pod po-

przecznicą .
14740R
DEMONTAŻ SZTYWNEGO PRZEWODU

WYMIENNIKA TURBO
97279R2 Wymontować :
- blok filtru powietrza,
Po wymontowaniu ostatniej śruby mocującej (7), - uchwyt wspornika przepływomierza powie-
położyć zespół pas przedni/reflektor na górnej trza.
części silnika.
Odłączyć przewody doprowadzające powietrze
do układu zasilania turbo.
Wymontować śrubę mocującą przewody.
MONTAŻ
Montaż prowadzić w kolejności odwrotnej do de-
montażu.
Założyć końcówki (1) na osłonę chłodnicy (2) i za-
trzasnąć cały element na błotnikach.
14724R1
Wymontować zatrzaski kondensatora i przesu-

nąć go do przodu. Wymontowanie i odłączenie
kondensatora nie jest konieczne.
14877R1
12-8
MIESZANKA PALIWOWA
Kolektory 12
MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m)
Sworzeń mocujący kolektor 0,8

Nakrętka mocująca kolektor 2,8
Śruba mocująca zawór EGR 2,1
DEMONTAŻ
WSKAZÓWKA : demontaż kolektorów powoduje

konieczność demontażu Turbosprężarka a (patrz
rozdział 12 "ZASILANIE TURBO"). Oba kolektory
nie mogą być demontowane oddzielnie.
Odłączyć :
- akumulator,
- przewód doprowadzający powietrze (1) z ko- 12415R1
lektora ssącego (2),
- na kolektorze, przewód gumowy (3) prowa-
dzący do Wastegate,
- zawór elektryczny systemu recyrkulacji gazów
spalinowychEGR (5).
16480R1
12-9
MIESZANKA PALIWOWA
Kolektory 12
Wymontować przewód systemu EGR i łapę do
podnoszenia.
16157S
12-10
MIESZANKA PALIWOWA
Kolektory 12
Wymontować nakrętki mocujące kolektory.
Kolektory
DI1217
Jeżeli przewidziana jest wymiana kolektora ssącego, wymontować zawór EGR. (zapoznać się z metodą opisa-
ną w rozdziale 14 "Ochrona środowiska").
MONTAŻ
Wykonywać czynności montażu w kolejności odwrotnej do demontażu.
Wymienić uszczelkę kolektorów, a przy wkładaniu zwrócić uwagę na jej prawidłowe ułożenie.
12-11
MIESZANKA PALIWOWA
Katalizator wstępny 12
MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m) MONTAŻ
Nakrętki mocujące katalizator Założyć katalizator (lub katalizator wstępny) na

wstępny 2,4±0,2 turbosprężarkę.
Dolna śruba mocująca 2,4±0,2
Założyć :
Śruba podkładki katalizatora - podkładkę katalizatora wstępnego ,
wstępnego 6±0,6 - nakrętki mocujące.
Dokręcić wszystkie nakrętki oraz śruby mocujące.
Zamontować rurę wydechową.
Koniecznie wymienić uszczelki.
16156S
DEMONTAŻ
Wymontować ozdobną osłonę oraz osłonę pod

nadwoziem.
Odłączyć rurę wydechową.
Wymontować :
- podkładkę mocującą katalizator wstępny,
- nakrętki mocujące,
- katalizator wstępny.
12-12
OSPRZĘT SILNIKA DIESEL
Dane techniczne 13
Silnik
Skrzy- Norma
Pojazd nia Średn. Skok Pojem. ochrony
biegów Stopień środ.
Typ Ozn. tłoka tłoka silnika Katalizator
sprężania
(mm) (mm) (cm 3)
X56W PK1 F9Q 718 80 93 1 870 19/1 ◊ C103 Euro 2000
PRĘDKOŚĆ OBROTOWA (obr/min.) ZADYMIENIE SPALIN
Maksymalna, Maksymalna, Wartość do Maksymalne

Bieg jałowy
pojazd pusty pojazd obciążony homologacji dopuszczalne
810 ± 50 4700 ± 150 4500 ± 100 1,8 m-1 (52%) 3 m -1 (70 %)
NAZWA ELEMENTU MARKA/TYP UWAGI SZCZEGÓŁOWE
BOSCH
Pompa wysokiego ciśnienia Ciśnienie od 250 do 1350 barów
CR/CP153/R65/10-15
Pompa tłocząca (niskiego

BOSCH Ciśnienie 2,5 do 4 barów
ciśnienia)
Przykręcony do rampy
Czujnik ciśnienia oleju
BOSCH Oporność : ścieżki 1,2 i 1,3 do 4,3 MΩ
napędowego
ścieżki 2,3 do 1050 Ω
Wtryskiwacz elektromagnetyczny
Wtryskiwacze BOSCH Oporność : < 2 Ω
Ciśnienie maksymalne 1525 barów
Wbudowany w pompę wysokiego ciśnienia

Regulator ciśnienia -
Oporność : ≈ 5 Ω do 20° C
Blok wtrysku BOSCH Blok elektroniczny o 128 ścieżkach
Z funkcją wstępnego grzania i grzania po rozruchu

Blok grzania świec NAGARES BED/7
sterowaną przez blok wtrysku
BERU
Świece żarowe lub Oporność: 0,6 Ω złącze odłączone
CHAMPION
Potencjometr o podwójnej ścieżce

Potencjometr pedału gazu CTS
≈ 1,7 Ω
Czujnik temperatury powietrza Wbudowany w przepływomierz

SIEMENS
wlotowego Oporność między 100 Ω a 40 Ω
13-1
Dane techniczne 13
NAZWA ELEMENTU MARKA/TYP UWAGI SZCZEGÓŁOWE
MAGNETTI
Czujnik temperatury oleju Oporność ≈ 2050 Ω do 25° C
MARELI
Czujnik prędk. obrot.silnika MGI Oporność : 800±80 Ω
Czujnik ciśnienia
- Wbudowany w blok elektroniczny
atmosferycznego
Czujnik wału rozrządu ELECTRIFIL Czujnik typu Effet Hall
Oporność : 4 KΩ między ścieżkami A i C

Oporność: 5 KΩ między ścieżkami B i C
Oporność: 9 KΩ między ścieżkami A i B
Czujnik ciśnienia zasilania
DELCO
turbo
A B C
Elektrozawór włączania
BITRON Oporność 16,5±1 Ω w temp. 25° C
zasilania turbo
Przepływomierz z wbudowaną sondą temperatury

powietrza
ścieżka1 : temperatura powietrza
ścieżka2 : masa
Przepływomierz powietrza SIEMENS
ścieżka3 : 5 V napięcie odniesienia
ścieżka4 : + akumulatora
ścieżka5 : sygnał wydatku powietrza
ścieżka6 : masa
Zawór elektryczny systemu Oporność ścieżki : 8±0,5 Ω w temp. 20° C (ścieżki 1 i 5)

PIERBURG
EGR Oporność czujnika : 4 KΩ w temp. 20° C (ścieżki 2 i 4)
Skalowanie :
Turbosporężarka GARRETT 120 mbarów dla skoku popychacza między 1 a4 mm
400 mbarów dla skoku między 10 a 12 mm
Grzałki oleju silnikowego - Oporność : 0,45 ± 0,05 Ω w temp. 20° C
13-2
Cechy szczególne 13
Zadaniem systemu wtrysku bezpośredniego pod wysokim ciśnieniem "Common Rail" jest dostarczenie do sil-
nika pewnej ilości oleju napędowego w określonym momencie.
OPIS SYSTEMU
System składa się z następujących elementów:

- pompa tłocząca niskiego ciśnienia (1) (umieszczona między układem zasysania a filtrem paliwa),
- filtr paliwa (2),
- pompa wysokiego ciśnienia (3),
- regulator wysokiego ciśnienia (4) przymocowany do pompy,
- rampa wtrysku (5) wyposażona w czujnik ciśnienia oleju napędowego,
- zawór (6) zalewania pompy (otwarty przy normalnym funkcjonowaniu),
- chłodnica paliwa (7),
- cztery wtryskiwacze elektromagnetyczne,
- czujniki różnego typu,
- blok wtrysku.
Zakazany jest demontaż wnętrza pompy wysokiego ciśnienia oraz wtryskiwaczy.
16311R
13-3
DZIAŁANIE
System bezpośredniego wtrysku pod wysokim ciśnieniem "Common Rail" to system wtrysku oleju napędo-
wego typu sekwencyjnego (oparty na zasadzie działania wtrysku wielopunktowego dla silników benzyno-
wych).
Ten nowy system, dzięki metodzie wstępnego wtrysku, umożliwia obniżenie poziomu hałasu związanego z
pracą silnika, zmniejszenie ilości zanieczyszczeń w postaci pyłów i spalin, a także zapewnienie wysokiego mo-
mentu obrotowego już przy niewielkiej prędkości obrotowej silnika.
Pompa niskiego ciśnienia zasila paliwem przechodzącym przez filtr, Pompę wysokiego ciśnienia pod ciśnie-
niem od 2,5 do 4 barów.
Pompa wysokiego ciśnienia wytwarza wysokie ciśnienie, które kieruje do rampy wtrysku. Regulator ciśnienia
umieszczony na pompie zmienia wartość wysokiego ciśnienia w zależności od bloku elektronicznego. Rampa
zasila każdy wtryskiwacz przewodem ze stali.
Blok elektroniczny :
- określa wartość ciśnienia wtrysku konieczną do prawidłowego działania silnika, następnie steruje regu-
latorem ciśnienia. Sprawdza, czy wartość ciśnienia jest prawidłowa analizując wartość przekazaną przez
czujnik ciśnienia umieszczony na rampie,
- określa czas wtrysku niezbędny dla dostarczenia dostatecznej ilości oleju napędowego oraz moment, w
którym wtrysk powinien się rozpocząć ,
- steruje elektrycznie i z osobna każdy wtryskiwacz po określeniu tych dwóch wartości.
Wydatek oleju wtryskiwanego do silnika zależy od :

- czasu trwania sterowania wtryskiwaczem,
- szybkości otwierania i zamykania wtryskiwacza,
- skoku iglicy wtryskiwacza (określonego przez typ wtryskiwacza),
- nominalnego wydatku hydraulicznego wtryskiwacza (określonego przez typ wtryskiwacza),
- ciśnienia rampy wysokiego ciśnienia regulowanego przez blok elektroniczny.
PRZY KAŻDEJ NAPRAWIE ZWIĄZANEJ Z SYSTEMEM WTRYSKU WYSOKOCIŚNIENIOWEGO NALEŻY

PRZESTRZEGAĆ PRZEPISÓW ZACHOWANIA CZYSTOŚCI I BEZPIECZEŃSTWA ZAWARTYCH W NINIEJSZEJ
NOCIE.
13-4
KONTROLA PO NAPRAWIE
Do filtru paliwa, na wysokości przewodu doprowadzania oleju napędowego ze zbiornika, wbudowany jest
zawór. Położenie, w jakim powinien się on znajdować w normalnych warunkach działania, jest położeniem
otwarcia.
Jednakże, w celu przeprowadzenia ponownego napełniania układu, w następstwie naprawy, wymiany fil-
tra lub niedoboru paliwa, należy :
- zamknąć zawór,
- uruchomić pompę niskiego ciśnienia kilkakrotnie włączając zapłon,
- uruchomić silnik,
- otworzyć zawór (zawór jest otwarty, kiedy dwie kolorowe kreski znajdują się w jednej linii).
Po każdej naprawie, sprawdzić , czy nie ma wycieków oleju napędowego. Uruchomić silnik na biegu jałowym
i pozwolić, by pracował aż do momentu włączenia wentylatora , po czym kilka razy wcisnąć pedał przyspie-
szenia .
WAŻNE : silnik nie powinien działać na olej napędowy zawierający ponad 10 % diestru.
System może wtryskiwać do silnika olej napędowy aż do wartości ciśnienia 1350 barów. Przed każdą napra-
wą należy sprawdzić, czy rampa wtrysku nie znajduje się już pod ciśnieniem.
Należy koniecznie przestrzegać momentu dokręcania :

- przewodów wysokiego ciśnienia,
- wtryskiwacza przy głowicy,
- regulatora ciśnienia,
- czujnika ciśnienia.
Podczas naprawy albo demontażu pompy wysokiego ciśnienia, wtryskiwaczy, złączy zasilania, przewodów
powrotnych oraz wyjścia wysokiego ciśnienia, na otwory muszą być nakładane nowe, dobrze dopasowane
zaślepki zapobiegające przedostaniu się zanieczyszczeń .
Podczas wymiany przewodu wysokiego ciśnienia, przestrzegać następującej metody :
- wymontować przewód wysokiego ciśnienia,

- ustawić zaślepki zabezpieczające przed brudem,
- odkręcić rampę wysokiego ciśnienia,
- włożyć przewód wysokiego ciśnienia,
- dokręcić momentem złącze od strony pompy wysokiego ciśnienia lub wtryskiwacza,
- dokręcić momentem złącze od strony rampy wysokiego ciśnienia,
- dokręcić momentem mocowania rampy wysokiego ciśnienia.
Zakazany jest demontaż wnętrza pompy.
Koniecznie musi być wymieniony przewód powrotny paliwa ułożony podczas demontażu na wtryskiwa-
czach.
Sonda temperatury oleju napędowego nie nadaje się do demontażu. Stanowi ona część rampy powrotnej
paliwa.
Zabronione jest odkręcanie złącza przewodu wysokiego ciśnienia w trakcie pracy silnika .
13-5
Czystość układu 13
PRZEPISY ZACHOWANIA CZYSTOŚCI , KTÓRYCH NALEŻY OBOWIĄZKOWO PRZESTRZEGAĆ PODCZAS
WYKONYWANIA NAPRAWY UKŁADU WTRYSKU O WYSOKIM CIŚNIENIU.
Zagrożenia związane z zanieczyszczeniem
Układ jest bardzo wrażliwy na zanieczyszczenia. Zagrożenia spowodowane dostaniem się zanieczyszczeń do
układu to :
- uszkodzenie lub zniszczenie układu wtrysku o wysokim ciśnieniu,
- zatarcie lub nieszczelność jednego z elementów.
Wszystkie naprawy powinny być prowadzone w bardzo higienicznych warunkach. Wykonywanie operacji
naprawczych we właściwych pod względem czystości warunkach oznacza, że żaden brud (cząstki wielkości
kilku mikronów) nie może dostać się do układu podczas jego demontażu, ani też też do obwodów poprzez
złącza paliwowe.
Przepisy zachowania czystości powinnny być stosowane przy naprawach elementów układu począwszy od
filtra aż po wtryskiwacze.
JAKIE ELEMENTY POWODUJĄ ZANIECZYSZCZENIE ?
Elementami, które powodują zanieczyszczenie układu są:

- wiórki metalowe lub plastykowe,
- farba,
- włókna :
• z kartonu,
• z pędzla,
• z papieru,
• z ubrania,
• z materiału.
- ciała obce : na przykład włosy,
- otaczające powietrze,
- itd...
UWAGA : nie jest możliwe mycie silnika urządzeniem wysokociśnieniowym z uwagi na niebezpieczeństwo
uszkodzenia przewodów. Ponadto, wilgoć może zalegać w złączu i spowodować problemy z połączeniami
elektrycznymi.
ZALECENIA OBOWIĄZUJĄCE PRZED PRZYSTĄPIENIEM DO NAPRAWY UKŁADU WTRYSKU
• Upewnić się, że posiadamy zaślepki na otwierane złącza (torebki z zaślepkami dostępne w Magazynie
Części Zamiennych).
Korki te są jednorazowego użytku. Po użyciu, korki powinny być wyrzucone (po użyciu są zaplamione, a
ich umycie nie wystarcza, by nadawały się do ponownego użytku).
Zaślepki nie zużyte od razu, powinny być wyrzucone.
• Upewnić się, że posiadamy plastykowe torebki z kilkakrotnym hermetycznym zamknięciem , do przecho-

wywania części, które zostaną wymontowane. Istnieje mniejsze ryzyko, że części przechowywane w ten
sposób będą narażone na zanieczyszczenie. Torebki są jednorazowego użytku, po użyciu powinny zostać
wyrzucone .
• Upewnić się, że posiadamy ściereczki do mycia nie pylące (ściereczki dostępne wg numerów katalogo-
wych SODICAM). Używanie zwykłej szmatki lub zwykłego papieru do mycia, jest zabronione. Schodzą
z nich bowiem pyłki, które mogą zanieczyścić układ paliwowy systemu . Każda ściereczka może być użyta
tylko jeden raz.
13-6
Czystość układu 13
PRZEPISY ZWIĄZANE Z MYCIEM OBOWIĄZUJĄCE PRZED KAŻDYM OTWARCIEM UKŁADU PALIWOWEGO
• Stosować podczas każdej naprawy nowy środek(rozcieńczalnik używany zawiera cząstki zanieczyszczeń ).
Przelać go do pozbawionego zanieczyszczeń pojemnika.
• Podczas każdej naprawy używać czystego pędzla w dobrym stanie (pędzel nie powinien gubić włosów).
• Umyć przy pomocy pędzla i rozcieńczalnika złącza , które będą otwierane.
• Przedmuchać sprężonym powietrzem umyte części (narzędzia, stół warsztatowy oraz części, złącza oraz
powierzchnie stykające się z układem wtrysku). Sprawdzić, czy nie pozostały ślady pędzla.
• Umyć ręce przed oraz w trakcie naprawy w razie potrzeby.
• Przy stosowaniu rękawic ochronnych, nałożyć na rękawice ze skóry rękawice z lateksu (dostępne
w SODICAM).
PRZEPISY OBOWIĄZUJĄCE PODCZAS WYKONYWANIA NAPRAWY
• Natychmiast po otwarciu układu, należy obowiązkowo zatkać wszystkie miejsca, przez które mogłyby
wniknąć zanieczyszczenia. Zatyczki do stosowania w tym przypadku są dostępne w Magazynie Części
Zamiennych MPR. W żadnym wypadku nie powinny być używane powtórnie.
• Ponownie hermetycznie zamknąć kieszeń, nawet jeżeli trzeba będzie otworzyć ją ponownie po niedłu-
gim czasie. Otaczające powietrze jest nośnikiem zanieczyszczeń.
• Każdy wymontowany element układu wtrysku powinien być zatkany, po czym przechowywany w her-
metycznej torebce z plastyku.
• Po otwarciu układu, używanie pędzla, rozpuszczalnika, dmuchawy, szczotki do mycia, tradycyjnej szmat-
ki jest surowo zakazane. Mogłoby to doprowadzić do wniknięcia zanieczyszczeń do układu za pośred-
nictwem wymienionych przedmiotów.
• W przypadku wymiany elementu na nowy, rozpakowywać go dopiero w momencie montowania w po-

jeździe.
13-7
Rozmieszczenie elementów 13
Photo 16482
1 Czujnik położenia cylindra

2 Filtr paliwa
3 Zawór odpowietrzający
4 Wtryskiwacz elektromagnetyczny
5 Zawór EGR
6 Czujnik ciśnienia zasilania turbo
7 Regulator ciśnienia zasilania turbo (elektrozawór)
8 Potencjometr położenia pedału gazu
9 Przepływomierz z sondą temperatury powietrza
10 Czujnik prędkości obrotowej silnika i sondy temperatury płynu
11 Rampa wspólna wtrysku
12 Czujnik ciśnienia rampy
13 Regulator ciśnienia paliwa
14 Sonda temperatury paliwa
15 Pompa wysokiego ciśnienia
16 Blok grzania świec żarowych i blok wtrysku
13-8
16192R
1 Pompa wysokiego ciśnienia

2 Wspólna rampa wtrysku
3 Wtryskiwacz
4 Regulator ciśnienia
5 Czujnik ciśnienia
6 Sonda temperatury płynu
13-9
10 Przepływomierz powietrza z sondą tempera-
tury powietrza
11 Zawór elektryczny systemu EGR
12 Elektrozawór regulacji układu turbo
13 Czujnik ciśnienia zasilania turbo
16181R

8 Turbosprężarka
9 Katalizator wstępny
16480R
16155R2
13-10
Kontrolka układu wtrysku 13
Pojazdy, w których działa system wtrysku oleju napędowego pod wysokim ciśnieniem są wyposażone w dwie
kontrolki wtrysku używane podczas fazy grzania świec żarowych oraz podczas wystąpienia usterki w ukła-
dzie wtrysku.
ZASADA WYŚWIETLANIA SIĘ LAMPEK KONTROLNYCH
• Przy włącztaniu zapłonu, kontrolka grzania świec żarowych jest wyświetlona podczas fazy wstępnego
grzania, po czym gaśnie (patrz Rozdział 13 "sterowanie grzaniem świec przed rozruchem i po rozruchu
silnika").
• Kiedy wystąpi usterka w układzie wtrysku, kontrolka świeci stale. Usterki są następujące :
- usterka wewnętrzna bloku elektronicznego
- usterka prędkości obrotowej silnika (pojazd nie uruchamia się)
- usterka głównego przekaźnika lub niskiego ciśnienia (pojazd nie uruchamia się)
- usterka wtryskiwacza
- usterka zgodności czujnika GMP i czujnika wału rozrządu
- usterka czujnika ciśnienia rampy
- usterka regulatora ciśnienia rampy
- usterka potencjometru pedału gazu
- usterka blokady rozruchu
- usterka napięcia zasilania bloku elektronicznego
Jeżeli usterka jest obecna przy włączaniu zapłonu, kontrolka zapala się na kilka sekund podczas fazy wstę-
pnego grzania świec, gaśnie, po czym zapala się ponownie.
UWAGA : kontrolka OBD (symbolizowana przez silnik) i wyświetlana przy włączaniu zapłonu, nigdy nie jest
widoczna przy pracującym silniku.
13-11
Funkcja blokady rozruchu 13
Opisywany pojazd jest wyposażony w układ blokady rozruchu sterowany przez system rozpoznawania klu-
czyków.
WYMIANA BLOKU WTRYSKU
Bloki elektroniczne są dostarczane jako niezakodowane, lecz powinny nauczyć się kodu .
W ramach wymiany bloku elektronicznego, będzie konieczne przystosowanie mu kodu pojazdu, a następnie
skontrolowanie, czy funkcja blokady rozruchu działa prawidłowo.
W tym celu, wystarczy włączyć zapłon na kilka sekund bez uruchamiania silnika, po czym wyjąć kluczyk. Przy
wyłączonym zapłonie, funkcja blokady zapłonu jest zapewniona w ciągu około 10 sekund (czerwona kon-
trolka blokady rozruchu miga).
UWAGA :
W opisywanych pojazdach występuje specyficzny blok wtrysku, który funkcjonuje wyłącznie wtedy, gdy
jest zakodowany.
W związku z tym, zdecydowanie zakazane jest przeprowadzanie prób z blokami wypożyczonymi z maga-
zynu lub z innego pojazdu, by nie powstały problemy z kodowaniem i rozkodowaniem, w następstwie
których bloki elektroniczne stałyby się niezdatne do użycia.
PROCEDURA ROZKODOWANIA
W przypadku, gdy blok wtrysku nauczył się kodu i musi zostać oddany do magazynu, konieczne będzie roz-
kodowanie go przed montażem w pojeździe (patrz Podręcznik Napraw dla pojazdu lub Nota Techniczna na-
temat blokady rozruchu).
13-12
Strategia wtrysku/klimatyzacja 13
POŁĄCZENIE BLOK WTRYSKU / BLOK KLIMATYZACJI
Kompresor jest typu ze stałą pojemnością.
Blok wtrysku i blok klimatyzacji są połączone przez dwa przewody :
- Informacja o pobranej mocy informuje blok wtrysku o mocy zużywanej przez kompresor. Możliwe jest
wyświetlenie wartości pobranej mocy przy pomocy przyrządu diagnostycznego (z wyjątkiem XR25).Przy
włączonej klimatyzacji, powinna ona wynosić od 250 do 5000 W.
- Połączenie bloku wtrysku do bloku klimatyzacji. Przewodem tym jest przesyłane zezwolenie albo zakaz
włączenia kompresora.
Kiedy zostanie wybrana funkcja klimatyzacji, prędkość obrotowa biegu jałowego jest modyfikowana, by
osiągnąć maksymalną wartość 875 obr/min.
UWAGA : pobrana moc nie jest nigdy równa 0, niezależnie od stanu sprężarki, włączonej lub nie. Odczytana
wartość minimalna wynosi około 250 W.
13-13
Strategia wtrysku/klimatyzacja 13
STRATEGIA WŁĄCZANIA KOMPRESORA
W niektórych fazach działania, blok wtrysku nie dopuszcza do działania sprężarki.
Strategia rozruchu silnika
Działanie kompresora jest niedozwolone po uruchomieniu silnika przez 5 sekund.
Przywracanie osiągów silnika
Podczas gwałtownej zmiany położenia pedału gazu i kiedy prędkość obrotowa silnika jest niższa od 3000
tr/min., działanie kompresora jest niedozwolone przez 5 sekund.
Przywracanie mocy przy uruchomieniu pojazdu
Jeżeli położenie potencjometru jest wyższe, niż 50 % , jeżeli prędkość obrotowa silnika wynosi mniej, niż
2250 tr/min. i jeżeli prędkość pojazdu wynosi mniej, niż 20 km/h, kompresor jest wyłączony przez 5 sekund.
Zabezpieczenie przed gaśnięciem silnika
Jeżeli nie jest rozpoznane położenie uniesionego pedału gazu i jeżeli prędkość obrotowa silnika jest niższa
od 675 tr/min., kompresor jest wyłączony. Włącza się ponownie po 5 sekundach, jeśli prędkość obrotowa
wzrasta.
Strategia zabezpieczenia termicznego
Kompresor nie jest włączany w przypadku, gdy temperatura płynu jest wyższa, niż 112° C.
13-14
Korekta obrotów biegu jałowego 13
KOREKTA PRĘDKOŚCI OBROTOWEJ BIEGU JAŁOWEGO W ZALEŻNOŚCI OD TEMPERATURY PŁYNU
16771S
KOREKTA W ZALEŻNOŚCI OD BILANSU ELEKTRYCZNEGO
Opisywana korekta ma na celu zrównoważenie spadku ciśnienia spowodowanego włączeniem odbiornika,

gdy akumulator jest słabo naładowany. W tym celu wzrasta prędkość obrotowa, pozwalając na zwiększenie
obrotów alternatora, a w następstwie napięcia akumulatora.
Im słabsze jest napięcie, tym wyższa wartość korekty. Jak widać , korekta prędkości obrotowej jest zmienna.
Rozpoczyna się, gdy napięcie spada poniżej około 12 V. Prędkość obrotowa biegu jałowego może osiągnąć
maksymalną wartość 900 tr/min.
KOREKTA OBROTÓW BIEGU JAŁOWEGO PODCZAS USTERKI POTENCJOMETRU
Jeśli potencjometr pedału gazu jest uszkodzony, obroty biegu jałowego utrzymują się na poziomie 1200
tr/min.
W przypadku braku zgodności informacji potencjometru położenia pedału gazu oraz informacji przełączni-
ka hamulców, prędkość obrotowa wynosi 1250 tr/min.
KOREKTA OBROTÓW BIEGU JAŁOWEGO W ZALEŻNOŚCI OD WŁĄCZONEGO BIEGU
Prędkość obrotowa biegu jałowego w trakcie jazdy jest modyfikowana zależnie od przełożenia wybranego
w skrzyni biegów :
- na 1, 2 i 3 biegu, prędkość obrotowa wynosi 840 tr/min.,
- przy innych przełożeniach, prędkość obrotowa wynosi 870 tr/min.
13-15
Włączanie świec żarowych 13
Funkcją grzania świec przed i po rozruchu silnika steruje blok grzania świec żarowych.
ZASADA DZIAŁANIA GRZANIA ŚWIEC ŻAROWYCH 2) Rozruch
1) Włączanie "Wstępnego grzania" Świece są zasilane podczas działania rozrusz-

nika.
a) Wstępne grzanie zmienne
Czas świecenia lampki kontrolnej zasilania 3) Silnik pracuje "Grzanie po rozruchu"

świec zależy od temperatury płynu oraz
napięcia akumulatora. W tej fazie, świece są zasilane w sposób ciągły
w zależności od temperatury płynu.
czas (y)
Dla obrotów biegu jałowego-

bez wciskania pedału gazu.
20
15
10
16772S - 20 0 20 40 60
We wszystkich przypadkach, czas świece- Temperatura

nia kontrolki wtrysku nie może przekro- płynu °C
czyć 15 sekund.
b) Wstępne grzanie stałe
Po zgaśnięciu kontrolki, świece nadal są

zasilane przez określony czas 10 sekund.
13-16
Świece żarowe 13
Oporność świecy żarowej wynosi 0,6 Ω (złącze
odłączone).
Świeca żarowa 1,5
Demontaż świec odbywa się bez potrzeby otwie-

rania układu wysokiego ciśnienia.
DEMONTAŻ
Odpiąć elektryczne złącze świec.
Umyć świece od zewnątrz, by zapobiec przedosta-

niu się brudu do cylindra.
Odkręcić, po czym wymontować świece.
15762S
W celu odkręcenia świecy cylindra numer 4, zasto-

sować długą tuleję radio 10 mm połączoną z
przegubem uniwersalnym. Zaraz po poluzowaniu
świecy, zastosować przewód giętki do jej całkowi-
tego odkręcenia.
MONTAŻ

13-17
Grzałka oleju silnikowego 13
Trzy grzałki oleju silnikowego są umieszczone na Strategia włączania grzałek
bloku wodnym przymocowanym pod kolektorem
na wysokości połączenia silnik - skrzynia biegów. Podczas działania grzałek, prędkość obrotowa
biegu jałowego wynosi 900 tr/min.
Zadaniem systemu jest podgrzewanie płynu w
układzie chłodzenia. Grzałki oleju silnikowego nie działają w następu-
jących sytuacjach :
Grzałki są zasilane pod napięciem 12 V przez dwa - grzanie świec przed rozruchem,
przekaźniki. Jeden przekaźnik włącza dwie grzał- - grzanie świec po rozruchu,
ki, drugi przekaźnik włącza jedną grzałkę. - włączone ogrzewanie przedniej szyby,
Pozwala to na dowolny wybór jednej, dwóch lub - jeśli prędkość obrotowa silnika wynosi mniej
trzech grzałek oleju silnikowego. niż 700 tr/min.,
Oporność omawianych grzałek wynosi : Jeżeli wcześniej wymienione warunki są speł-

0,45 ± 0,05 Ω w temp. 20 °C. nione, grzałki oleju silnikowego są włączane we-
dług wykresu przedstawiającego temperaturę
powietrza oraz płynu.
16269S
Strefa bez kreskowania: grzałka oleju bez

zasilania
Strefa zakreskowana : grzałka oleju zasilana
13-18
Grzałka oleju silnikowego 13
Jeśli napięcie akumulatora wynosi > 13,5 V
jeśli nie to wtedy
Brak zasilania grzałek oleju Zasilanie jednej grzałki oleju

silnikowego silnikowego
Jeżeli w ciągu 20 sekund

napięcie akumulatora wynosi
> 13,5 V
jeśli nie to wtedy
Brak zasilania grzałek Zasilanie dwóch grzałek

nurkowych nurkowych
Jeżeli w ciągu 20 sekund

napięcie akumulatora
> 13,5 V
jeśli nie to wtedy
Brak zasilania grzałek Zasilanie trzech grzałek oleju

nurkowych silnikowego dopóki napięcie
akumulatora wynosi > 13,5 V
i dopóki trwają wcześniej
wymienione warunki
13-19
Pompa niskiego ciśnienia (pompa tłocząca) 13
WAŻNE :
Pompa tłocząca jest pompą elektryczną umieszc-
zoną w komorze silnika. Na filtrze paliwa, na wysokości przewodu powrot-
nego prowadzącego w stronę zbiornika, wbudo-
DEMONTAŻ wany jest zawór (R).
Położenie,w którym powinien on normalnie dzia-

NALEŻY ŚCIŚLE PRZESTRZEGAĆ PRZEPISÓW łać , jest położeniem otwarcia.
ZWIĄZANYCH Z ZACHOWANIEM CZYSTOŚCI
W celu ponownego napełnienia układu, w nas-
tępstwie napraw związanych z wymianą filtra lub
UWAGA : wziąć pod uwagę, że w przewodach braku paliwa, należy :
układu znajduje się nadal pewna ilość oleju na- - zamknąć zawór (R),
pędowego pod ciśnieniem. - uruchomić pompę niskiego ciśnienia kilka-
krotnie włączając zapłon,
- OTWORZYĆ ZAWÓR (zawór jest otwarty, kie-
dy dwie kolorowe kreski znajdują się w jednej
linii).
16682S
16479R
13-20
Filtr paliwa 13
Filtr paliwa jest umieszczony w komorze silnika. Mieści się w kasecie, której nie można wymontować. Kaseta
ta zawiera zawór regulacyjny , który ma za zadanie ograniczyć wydatek oleju napędowego płynącego w kie-
runku silnika.
Do wymiany filtra, jest zatem niezbędna wymiana zespołu.
MONTAŻ
DEMONTAŻ
Koniecznie przstrzegać położenia zaworu na fil-
NALEŻY ŚCIŚLE PRZESTRZEGAĆ PRZEPISÓW trze.
ZWIĄZANYCH Z ZACHOWANIEM CZYSTOŚCI Zwracać uwagę, by nie zakleszczyć albo nie usz-
kodzić przewodów.
UWAGA : zwrócić uwagę na ilość oleju napędo- WAŻNE :

wego i na ciśnienie panujące w przewodach.
Na filtrze paliwa, na wysokości przewodu powrot-
Odłączyć , na filtrze, przewody : nego oleju napędowewgo w kierunku zbiornika ,
- zasilania silnika (1), jest wbudowany zawór (R).
- wychodzący ze zbiornika paliwa(2) (pom-
pa niskiego ciśnienia), Położenie, w którym powinien on znajdować się
- powrotny do zbiornika (3) przez zawór, w zwykłych warunkach działania to położenie
- powrotny do silnika (4), otwarcia.
- powrotny do zbiornika przez wymiennik tem-
peratury (5). W celu ponownego napełnienia układu, w nas-
tępstwie napraw związanych z wymianą filtra lub
braku paliwa, należy :
- zamknąć zawór (R),
- uruchomić pompę niskiego ciśnienia kilka-
linii).
15773R
16479R
Co pewien czas, konieczne jest usuwanie z układu

płynu znajdującego się w filtrze oleju napędowe-
go poprzez wkręt odpowietrzający (6).
13-21
Pompa wysokiego ciśnienia 13
NIEDOZWOLONY JEST DEMONTAŻ WNĘTRZA
POMPY

Mot. 1200-01 Przyrząd podtrzymujący koło
pasowe pompy
Mot. 1383 Przyrząd do demontażu
przewodów wysokiego
ciśnienia
Mot. 1525 Ściągacz koła pasowego
Mot. 1525-01 Nasadka na ściągacz dla silnika
F9Q
Przewód wysokiego ciśnienia

2,5±0,
2
Mocowanie pompy wysokiego ciśnienia 3,2±
0,3
Nakrętka koła pasowego pompy
wysokiego ciśnienia 5 ± 0,5
Śruba osłony zawieszenia elastycznego 6,2 ± 1
Śruba drążka reakcyjnego silnika 15
UWAGA : przed każdą naprawą należy podłą-

czyć przewód diagnostyczny do napraw, nawią-
zać dialog z blokiem wtrysku i sprawdzić, czy ram-
pa wtrysku nie jest już pod ciśnieniem.
Zwrócić uwagę na temperaturę paliwa.
13-22
DEMONTAŻ
NALEŻY ŚCIŚLE PRZESTRZEGAĆ PRZEPISÓW

Ustawić na silniku przyrząd Mot. 1453 podtrzymujący silnik.
Ustawić silnik w GMP za pomocą blokady Mot. 1054.
Wymontować :
- przednie prawe koło i nadkole ,
- zawieszenie elastyczne,
- obudowę rozrządu,
16151S
- przewód na wyjściu z pompy/wejściu do rampy wtrysku przy użyciu

przyrządu Mot. 1383.
Założyć zaślepki uszczelniające.
Odłączyć na pompie przewód powrotny paliwa i założyć korki .
Założyć na koło pasowe przyrząd Mot. 1200-01.
13-23
Poluzować nakrętkę koła zębatego pompy wyso-
kiego ciśnienia.
Założyć ściągacz Mot. 1525 wyposażony w na-

sadkę Mot. 1525-01 na koło pasowe pompy, po
czym rozłączyć zespół.
15872R1
Wymontować nakrętki mocujące zachowując na-

dal śruby (1).
16183R
13-24
MONTAŻ
Czynności montażu wykonywać w kolejności odwrotnej do demonta-

żu.
UWAGA : zwracać uwagę, by przewód wysokiego ciśnienia ułożył się

bez przeszkód. Poluzować rampę wsokiego ciśnienia.
Zbliżyć do siebie nakrętki przewodu wysokiego ciśnienia od strony

pompy i rampy przed przystąpieniem do dokręcania z momentem.
Dokręcić rampę wysokiego ciśnienia.
Przy każdym demontażu koniecznie wymieniać przewód powrotny

oleju napędowego .
16192-1S
Montaż zawieszenia elastycznego (zapoznać się z metodą opisaną

w rozdziale 19").
13-25
Wykonać ponowne napełnianie układu :
- zamknąć zawór (R),
- uruchomić pompę niskiego ciśnienia kilka-
linii).
16479R
Zawsze po zakończeniu naprawy należy upewnić

się, że nie ma wycieku z układu oleju napędowe-
go. Włączyć silnik na biegu jałowym, aż zadziała
wentylator chłodnicy, po czym kilka razy wcisnąć
pedał przyśpieszenia.
13-26
Rampa wtrysku 13
Mot. 1383 Przyrząd do demontażu

przewodów wysokiego ciśn.
Klucz dynamometryczny "małego momentu"
Nakrętka przewodów wysokiego ciśn. 2,5±0,2

Śruba mocująca rampę wtrysku 2,5±0,2
UWAGA :
Przed każdą naprawą należy podłączyć przyrząd
diagnostyczny do napraw, nawiązać dialog z blo-
kiem wtrysku i sprawdzić, czy rampa wtrysku nie
jest już pod ciśnieniem.
Zwracać uwagę na temperaturę paliwa.
13-27
Rampa wtrysku 13
DEMONTAŻ

Odłączyć :
- akumulator,
- czujnik ciśnienia(1),
- wtryskiwacze,
- czujnik położenia .
Poluzować i wymontować przewody wysokiego ciśnienia oleju napędo-

wego.
Założyć zaślepki zpobiegające przedostaniu się zanieczyszczeń.
Wymontować delikatnie rampę wtrysku.
16192-2R
13-28
Rampa wtrysku 13
MONTAŻ
Wstawić rampę wtrysku i wstępnie dokręcić ręcznie śruby mocujące

(rampa powinna być pływająca).
Włożyć wszystkie przewody wysokiego ciśnienia i zbliżyć je do siebie

ręcznie.
Dokręcić wszystkie złącza przewodów wysokiego ciśnienia (od strony
wtryskiwaczy (1), a następnie od strony rampy wtrysku (2).
Dokręcić przewód wysokiego ciśnienia pompy/rampy (4).
Dokręcić śruby rampy (3).
16192R1
13-29
Rampa wtrysku 13
UWAGA : należy koniecznie wymienić przewód powrotny paliwa (5)
położony na wtryskiwaczach podczas demontażu.
16192-1R
13-30
Rampa wtrysku 13
Wykonać ponowne napełnianie układu przy uży-
ciu zaworu (R) umieszczonego na filtrze oleju na-
pędowego.
16479R
Zawsze po zakończeniu naprawy należy upewnić

się, że nie ma wycieku z układu oleju napędowe-
go. Włączyć silnik na biegu jałowym, aż uruchomi
się wentylator chłodnicy, po czym kilka razy wcis-
nąć pedał przyspieszenia.
13-31
Wtryskiwacze 13
NIEDOZWOLONY JEST DEMONTAŻ WNĘTRZA
WTRYSKIWACZA ALBO ODDZIELANIE OBSADY
WTRYSKIWACZA OD DYSZY.
Mot. 1383 Przyrząd do demontażu przewo-

dów wysokiego ciśnienia
Nakrętka mocująca kołnierz

wtryskiwaczy 1,25± 0,2
Nakrętka przewodów wysokiego
ciśnienia 2,5 ± 0,5
UWAGA : przed każdą naprawą należy podłą-

czyć przyrząd diagnostyczny do napraw, nawią-
pa wtrysku nie jest już pod ciśnieniem.
Zwracać uwagę na temperaturę paliwa.
13-32
Wtryskiwacze 13
DEMONTAŻ

UWAGA : wtryskiwacze mogą być wymieniane pojedynczo.
Wymontować przewód wysokiego napięcia za pomocą przyrządu

Mot. 1383.
Założyć zaślepki zapobiegające wniknięciu zanieczyszczeń .
Wymontować :
- docisk mocowania wtryskiwacza,
- wtryskiwacz,
- podkładkę przeciwogniową.
16192-2S
CZYSZCZENIE
Absolutnie niedozwolone jest czyszczenie wtryskiwacza przy użyciu

następujących środków :
- metalowej szczotki,
- papieru ściernego,
- ultradźwiękowego urządzenia do mycia .
W celu oczyszczenia wylotu dyszy wtryskiwacza, zmoczyć go środkiem

odtłuszczającym, po czym wytrzeć ściereczką nie gubiącą kłaczków.
13-33
Wtryskiwacze 13
MONTAŻ
Wymienić podkładkę pod wtryskiwaczem.
DI1326
13-34
Wtryskiwacze 13
UWAGA : podczas ponownego montażu przewodu uważać, by prze-
wód wysokiego ciśnienia nie został ściśnięty. Poluzować rampę wtrys-
ku.
Wstawić :
- wtryskiwacz,
- przewód powrotny oleju napędowego.
16192-1S
13-35
Wtryskiwacze 13
Włożyć przewód wysokiego napięcia HP.
Dokręcić momentem :
- wtryskiwacz,
- złącza od strony wtryskiwacza, następnie od strony rampy wtrysku,
- rampę.
16192S
UWAGA : należy koniecznie wymienić przewód powrotny paliwa do

wtryskiwaczy podczas demontażu.
Zawsze po zakończeniu naprawy należy upewnić się, że nie ma wycie-

ku z układu oleju napędowego. Włączyć silnik na biegu jałowym, aż
uruchomi się wentylator chłodnicy, po czym kilka razy wcisnąć pedał
przyspieszenia.
13-36
Kontrola ciśnienia i wydatku oleju napędowego 13
Istnieje możliwość skontrolowania ciśnienia i wydatku w układzie paliwowym niskiego ciśnienia.
Niskie ciśnienie wytwarzane przez pompę tłoczącą (pompa elektryczna umieszczona pod filtrem oleju napę-
dowego i przeznaczona do zasilania pompy wysokiego ciśnienia).
Mot. 1311 -01

ou Manometr
Mot. 1328
Mot. 1311 -08 Złącze do odczytu ciśnienia
Menzurka u podziałką 2000 ml
KONTROLA NISKIEGO CIŚNIENIA KONTROLA WYDATKU (POMPA TŁOCZĄCA)

(POMPA TŁOCZĄCA)
Skierować strumień paliwa z pompy do probówki
Wstawić złącze w kształcie "T" Mot. 1311-08, w z podziałką 2 000 ml. Włączyć zapłon, by pompa
celu podłączenia manometru kontroli ciśnienia zaczęła pracować. Jest ona zasilana przez 30 se-
Mot. 1311-01 lub Mot. 1328 na wyjściu (S) z filtra kund bez uruchomienia silnika .
paliwa lub na wejściu do pompy wysokiego ciśnie-
nia. Wartość wydatku z odczytu powinna wynosić 130
Uruchomić pompę paliwową za pomocą przyrzą- litrów/godz.
du diagnostycznego lub też zasilając bezpośred-
nio pompę (przy każdym włączeniu zapłonu,
pompa pracuje przez 30 sekund). UWAGA : Zakazany jest pomiar ciśnienia i wydat-
ku pompy wysokiego ciśnienia.
Odczytać wartość ciśnienia, która powinna mieś-
cić się w przedziale między 2,5 a 3 barami.
15773R1
13-37
Czujnik ciśnienia 13
MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m lub/i w ° )
Czujnik ciśnienia 3,5 ± 0,5
UWAGA : Przed każdą naprawą należy podłączyć

przyrząd diagnostyczny do napraw, nawiązać dialog
z blokiem wtrysku i sprawdzić, czy rampa wtrysku nie
jest pod ciśnieniem. Zachować ostrożność ze względu
na temperaturę paliwa.
CZUJNIK CIŚNIENIA (1)

MONTAŻ
ZWIĄZANYCH Z ZACHOWANIEM CZYSTOŚCI Wymienić uszczelkę.
DEMONTAŻ Wkręcić czujnik, po czym dokręcić go momentem.
Odłączyć akumulator. Podłączyć złącze.

Wyciągnąć złącze czujnika.
Odkręcić czujnik ciśnienia.

przyspieszenia.
16192R2
13-38
Regulator ciśnienia 13
MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m lub/i w ° )
Śruba regulatora 0,9 ± 0,1
UWAGA : Przed każdą naprawą należy podłą-

czyć przyrząd diagnostyczny do napraw, nawią-
pa wtrysku nie jest już pod ciśnieniem. Zachować
ostrożność ze względu na temperaturę paliwa.
RREGULATOR CIŚNIENIA (2) MONTAŻ
NALEŻY ŚCIŚLE PRZESTRZEGAĆ PRZEPISÓW Wymienić uszczelki.

Zwilżyć wszystkie uszczelki czystym olejem napę-
dowym.
DEMONTAŻ
Wstawić regulator w pompę obracając go w kie-
Odłączyć akumulator. runku zgodnym z ruchem wskazówek zegara (nie
używać narzędzia do wstawienia regulatora).
Wyciągnąć złącze regulatora.
Zbliżyć do siebie śruby mocujące, po czym dokrę-
Wymontować uchwyt mocujący czujnik tempera- cić je momentem.
tury oleju napędowego, jeśli znajduje się on w wy-
posażeniu pojazdu. Podłączyć złącze.
Odkręcić śruby mocujące regulator .
Wymontować regulator obracając go w kierunku

przeciwnym do ruchu wskazówek zegara (nie
używać narzędzia do podważania podczas de-
montażu regulatora pompy).

przyśpieszenia.
13-39
Potencjometr pedału gazu 13
PRZEZNACZENIE ŚCIEŻEK
ścież
Nazwa elementu
ka
1 Sygnał ścieżki 2
2 Sygnał ścieżki 1
3 Zasilanie 5 V ścieżki 2
4 Masa ścieżki 1
5 Masa ścieżki 2
6 Zasilanie 5 V ścieżki 1
15760S
15759R1
UWAGA : usterka jednej lub kilku ścieżek potenc-

jometru położenia pedału gazu powoduje nies-
tabilną prędkość obrotową biegu jałowego lub
zakłócenia w działaniu.
13-40
Zcentralizowany system kontroli temperatury płynu 13
Zcentralizowany system kontroli temperatury
płynu GCTE DZIAŁANIE
Blok wtrysku, w zależności od temperatury płynu,

steruje :
- układem wtrysku,
- przekaźnikami zespołu wentylatora :
• wentylator chłodnicy jest włączany z ma-
łą prędkością, kiedy temperatura płynu
przekroczy 99° C, a wyłącza się, gdy tem-
peratura spada poniżej 96° C,
• wentylator chłodnicy jest włączany z
dużą prędkością, jeżeli temperatura pły-
nu przekracza 102° C, a wyłącza się, gdy
temperatura płynu spada poniżej 99° C,
• zespół wentylatora chłodnicy GMV może
być włączany dla układu klimatyzacji.
W pojazdach nie wyposażonych w układ

klimatyzacji, działa wyłącznie funkcja pracy
wentylatora z małą prędkością.
16179R1
KONTROLKA TEMPERATURY PŁYNU

244 Sonda temperatury płynu (dla układu
wtrysku i wskazania temperatury płynu na Kontrolka jest sterowana przez blok wtrysku.
tablicy wskaźników).
Sonda 3 ścieżkowa, 2 dla informacji o tem- Włączana jest, gdy temperatura płynu prze-
peraturze płynu i 1 dla wskazania tempe- kroczy 120° C.
ratury na tablicy wskaźników.
Opisywany system umożliwia sterowanie wentyla-

torem chłodnicy przez blok wtrysku. Zbudowany
jest z jednej tylko sondy temperatury płynu obs-
ługującej układ wtrysku, zespół wentylatora
chłodnicy, wskazanie temperatury oraz kon-
trolkę temperatury płynu na tablicy wskaźników.
13-41
Blok elektroniczny 13
PRZEZNACZENIE ŚCIEŻEK
Złącze A
H2 --- ZASILANIE POTENCJOMETRU OBCIĄŻENIA (ŚCIEŻKA 1)

H3 → KONTROLKA OBD
H4 → WYJŚCIE KONTROLKI TEMPERATURY PŁYNU W SILNIKU
G1 → WYJŚCIE KONTROLKI GRZANIA ŚWIEC ŻAROWYCH
G2 ← WEJŚCIE BLOKADY ROZRUCHU
G3 → WYJŚCIE KONTROLKI USTERKI
G4 ← WEJŚCIE POBIERANEJ MOCY
F1 ← WEJŚCIE POTENCJOMETRU OBCIĄŻENIA (ŚCIEŻKA 2)
F3 ← WEJŚCIE PRZEŁĄCZNIKA STOP
F4 → WYJŚCIE ZAKAZU DZIAŁANIA KLIMATYZACJI
E1 --- ZASILANIE POTENCJOMETRU OBCIĄŻENIA (ŚCIEŻKA 1)
E2 ← WEJŚCIE PRZEŁĄCZNIKA SPRZĘGŁA
E3 → WYJŚCIE INFORMACJI O ZUŻYCIU
E4 ← WEJŚCIE PRĘDKOŚCI POJAZDU
D3 →← DIAGNOSTYKA
D4 → INFORMACJA O PRĘDKOŚCI POJAZDU
C1 ← WEJŚCIE POTENCJOMETRU OBCIĄŻENIA (ŚCIEŻKA 1)
C3 →← DIAGNOSTYKA
B1 → WEJŚCIE OGRZEWANEJ SZYBY PRZEDNIEJ
B3 --- MASA POTENCJOMETRU OBCIĄŻENIA (ŚCIEŻKA 1)
A3 --- MASA POTENCJOMETRU OBCIĄŻENIA (ŚCIEŻKA 2)
Złącze B
B3 ← WEJŚCIE DIAGNOSTYKI ŚWIEC (1)
B2 --- MASA POTENCJOMETRU POŁOŻENIA EGR
C3 → STEROWANIE PRZEKAŹNIKIEM GRZANIA ŚWIEC ŻAROWYCH
C2 ← WEJŚCIE SYGNAŁU POTENCJOMETRU POŁOŻENIA EGR
C1 ← WEJŚCIE CZUJNIKA CIŚNIENIA DOŁADOWANIA
D4 → WYJŚCIE STEROWANIA PRZEKAŹNIKIEM ZASILANIA
D3 ← WEJŚCIE SONDY TEMPERATURY POWIETRZA
D1 ← WEJŚCIE CZUJNIKA CIŚNIENIA OLEJU NAPĘDOWEGO
E3 --- +APC
E1 --- MASA SONDY TEMPERATURY WODY
F2 --- ZASILANIE POTENCJOMETRU POŁOŻENIA ZAWORU EGR
G3 ← SYGNAŁ CZUJNIKA PRĘDKOŚCI OBROTOWEJ SILNIKA
G2 --- ZASILANIE PRZEPŁYWOMIERZA POWIETRZA
G1 --- MASA CZUJNIKA TEMPERATURY PALIWA
H4 ← WEJŚCIE SYGNAŁU PRZEPŁYWOMIERZA POWIETRZA
H3 ← SYGNAŁ CZUJNIKA PRĘDKOŚCI OBROTOWEJ SILNIKA
H2 --- ZASILANIE CZUJNIKA CIŚNIENIA OLEJU NAPĘDOWEGO
J3 ← WEJŚCIE TEMPERATURY PALIWA
J2 --- ZASILANIE CZUJNIKA CIŚNIENIA DOŁADOWANIA
K3 ← WEJŚCIE SONDY TEMPERATURY PŁYNU
L4 --- MASA MOCY
L3 --- MASA MOCY
L2 → WYJŚCIE STEROWANIA ELEKTROZAWOREM CIŚNIENIA
TURBO
L1 → WYJŚCIE STEROWANIA ELEKTROZAWOREM REGULACJI
CIŚNIENIA
M4 --- MASA MOCY
M3 --- + ZA PRZEKAŹNIKIEM
M2 --- + ZA PRZEKAŹNIKIEM
M1 → WYJŚCIE STEROWANIA ELEKTROZAWOREM EGR
PRO16020
13-42
Blok elektroniczny 13
Złącze C
A4 MASA CZUJNIKA CIŚNIENIA DOŁADOWANIA
A3 --- MASA PRZEPŁYWOMIERZA
A2 → WYJŚCIE STEROWANIA PRZEKAŹNIKIEM ZESPOŁU
WENTYLATORA (MAŁA PRĘDKOŚĆ)
A1 → WYJŚCIE STEROWANIA POMPĄ ELEKTRYCZNĄ PALIWA
B4 → WYJŚCIE STEROWANIA PRZEKAŹNIKIEM ZESPOŁU
WENTYLATORA (DUŻA PRĘDKOŚĆ)
B3 → MASA CZUJNIKA CIŚNIENIA OLEJU NAPĘDOWEGO
C1 ← MASA CZUJNIKA POŁOŻENIA WAŁU ROZRZĄDU
E4 → WYJŚCIE STEROWANIA DODATKOWYM OGRZEWANIEM
J4 ← WYJŚCIE STEROWANIA DODATKOWYM OGRZEWANIEM
K4 → SYGNAŁ CZUJNIKA POŁOŻENIA WAŁU ROZRZĄDU
L4 ← STEROWANIE WTRYSKIWACZEM 2
L3 →← ZASILANIE WTRYSKIWACZA 2
L2 ← ZASILANIE WTRYSKIWACZA 3
L1 →← STEROWANIE WTRYSKIWACZEM 4
M4 ← ZASILANIE WTRYSKIWACZA 4
M3 --- ZASILANIE WTRYSKIWACZA 1
M2 --- STEROWANIE WTRYSKIWACZEM 3
M1 --- STEROWANIE WTRYSKIWACZEM 1
PRO16020
13-43
Schemat elektryczny 13
PR16413G
13-44
PR16413D
13-45
NAZEWNICTWO
109 ADAC
118 UCE ABS
120 Blok wtrysku
147 Czujnik ciśnienia atmosferycznego
160 Przełącznik stopu
193 → 196 Wtryskiwacze
218 Pompa niskiego ciśnienia
225 Gniazdo diagnostyczne
236 Przekaźnik pompy niskiego ciśnienia
247 Tablica wskaźników
257 Blok grzania świec żarowych
259 Czujnik temperatury oleju
260 Skrzynka bezpieczników
273 Czujnik prędkości
319 Tablica sterowania układem klimatyzacji
346 Regulator ciśnienia rampy
398 Zawór elektryczny systemu EGR
426 Elektrozawór ciśnienia doładowania
488 Czujnik ciśnienia oleju
503 Blok rozruchu
597 Skrzynka bezpieczników silnika
645 Moduł UCE w kabinie
675 Przełącznik sprzęgła
680 → 683 Świece żarowe
712 Wentylatory chłodzenia (GMV)
799 Przepływomierz powietrza z sondą temperatury powietrza
898 Grzałki oleju silnikowego
921 Potencjometr gazu
927 Czujnik uderzenia
983 Przekaźnik zasilania układu wtrysku
1049 Przekaźnik grzałek nurkowych
13-46
OCHRONA ŚRODOWISKA
Pochłanianie oparów oleju 14
BUDOWA UKŁADU
DI1322
13042R
A Przewód pochłaniania oparów oleju dolnej
części silnika
1 Silnik
2 Osadnik oleju B Przewód pochłaniania oparów oleju górnej
3 Obudowa filtru powietrza części silnika
4 Kolektor ssący
C Osadnik oleju
KONTROLA D Przewód pochłaniania oparów oleju podłą-

czony do przewodów układu ssania
W celu zagwarantowania prawidłowego działa-
nia funkcji związanej z ochroną środowiska,
układ pochłaniania oparów oleju powinien być
utrzymywany w czystości i w dobrym stanie.
14-1
OCHRONA ŚRODOWISKA
Recyrkulacja gazów spalinowych 14
BUDOWA UKŁADU
15881R
1 Silnik
2 Blok wtrysku
3 Kolektor ssący
4 Kolektor wydechowy
5 Zawór elektryczny systemu recyrkulacji gazów spalinowych EGR
DEMONTAŻ ZAWORU
Zawór EGR jest wepchnięty na siłę w kolektor ssący.
W celu ułatwienia jego wymiany, najlepiej wymontować kolektory.
CEL SYSTEMU EGR
Recyrkulacja gazów spalinowych jest stosowana w celu zmniejszenia stę-

żenia tlenku azotu (NOx) znajdującego się w gazach spalinowych.
Blok wtrysku zezwala na przepływ gazów poprzez sterowanie zawo-

rem elektrycznym.
14-2
OCHRONA ŚRODOWISKA
Recyrkulacja gazów spalinowych 14
Zawór elektryczny EGR jest zasilany w ciągu 40
ZASADA DZIAŁANIA sekund przy każdym powrocie do biegu
jałowego, jeżeli temperatura powietrza jest
Zawór jest sterowany przez sygnał RCO wysyłany wyższa, niż 15° C.
przez blok wtrysku. Sygnał RCO umożliwia
zmianę stopnia otwarcia zaworu, a tym samym
ilości gazów spalinowych w kierunku kolektora - w przypadku usterki :
ssącego. • sondy temperatury płynu ,
• sondy temperatury powietrza,
Blok elektroniczny wykonuje ciągle test • czujnika ciśnienia atmosferycznego.
pozwalający poznać położenie przepustnicy
zaworu EGR.
WARUNKI DZIAŁANIA
Parametry, które decydują o zadziałaniu zaworu

EGR są następujące :
- temperatura wody,
- temperatura powietrza,
- ciśnienie atmosferyczne,
- położenie pedału gazu,
- prędkość obrotowa silnika.
System EGR jest odcięty, gdy

- napięcie akumulatora jest niższe od 9 V,
- prędkość obrotowa silnika wynosi 700 mba-
rów,
- kartografia (prędkość obrotowa silni-
ka/obciążenie) jest wyższa od wartości progo-
15761R
wej.
- prędkość pojazdu jest mniejsza, niż 12 km/h,
prędkość obrotowa niższa od 100 tr/min. i 1 Zasilanie solenoidu
temperatura płynu w silniku wynosi więcej 2 Zasilanie czujnika
niż 60 km/h przez 40 sekund. 4 Masa czujnika
5 Masa solenoidu
Zawór EGR nie jest zasilany po uruchomieniu po- 6 Wyjście czujnika
jazdu według kartografii temperatury płynu w
silniku.
czas (y)
60
13
10
- 20 0 17 20 Temperatura
płynu °C
14-3
ROZRUCH ŁADOWANIE
Alternator 16
IDENTYFIKACJA
Pojazd Silnik Alternator Natężenie
VALEO
X56W F9Q 718 125 A
SG 12 BO 17
KONTROLA
Po 15 minutach ogrzewania pod napięciem 13,5 V.
Tr/min. 125 Amperów
1800 64 A
6000 123 A
16-1
ROZRUCH ŁADOWANIE
Alternator 16
DEMONTAŻ
Wymontować :
- prawe przednie koło wraz z osłoną przeciw-
błotną,
- pasek klinowy akcesoriów,
16152S
16-2
ROZRUCH ŁADOWANIE
Alternator 16
- wspornik zbiornika układu wspomagania
kierownicy,
- pompę wspomagania kierownicy,
- rolkę nawijacza paska klinowego akcesoriów.
16184S
16-3
ROZRUCH ŁADOWANIE
Alternator 16
- złącza alternatora,
- śruby mocujące alternator.
16184-1S
MONTAŻ
UWAGA : niedozwolony jest montaż paska wyjętego wcześniej z po-

jazdu , należy zastąpić go nowym.
16-4
ROZRUCH ŁADOWANIE
Rozrusznik 16
IDENTYFIKACJA
Pojazd Silnik Rozrusznik
MITSUBISHI ELECTRIC
X56W F9Q 718
M00 2M - 35
16-5
ROZRUCH ŁADOWANIE
Rozrusznik 16
- złącza rozrusznika,
DEMONTAŻ - ozdobną osłonę,
- zespół bloku filtru powietrza ,
Ustawić pojazd na podnośniku dwukolumnowym. - przewód powietrza przy wejściu do turbo-
sprężarki,
Odłączyć akumulator. - śruby mocujące rozrusznik i wyjąć go z bocz-
nej strony .
Wymontować :
- prawe przednie koło wraz z osłoną przeciw-
błotną,
- przewód powrotny oleju (1),
16678-1R
MONTAŻ
16155R3
Sprawdzić obecność tulei centrującej, która po-

winna znajdować się w punkcie (A).
16-6
UKŁAD CHŁODZENIA
Wlewanie płynu - odpowietrzanie 19
Nagrzewnica nie posiada zaworu.
Płyn krąży w obiegu zamkniętym w nagrzewnicy,

co przyczynia się do lepszego chłodzenia silnika.
WLEWANIE PŁYNU
Koniecznie otworzyć wkręty odpowietrzające.
Napełnić układ przez otwór zbiornika wyrów-

nawczego.
Zamknąć wkręty odpowietrzające, kiedy tylko

płyn zacznie wypływać ciągłym strumieniem .
Uruchomić silnik (2500 tr/min.).
Dolewać płynu do pełna przez około 4 minuty.
Zamknąć zbiornik.
ODPOWIETRZANIE
Pozwolić, by silnik pracował przez 20 minut z

prędkością obrotową 2 500 obr/min., aż włączy
się wentylator chłodnicy (czas niezbędny do auto-
matycznego odpowietrzenia).
Sprawdzić, czy poziom płynu znajduje się w okoli-

cy znaku "Maxi".
NIE NALEŻY ODKRĘCAĆ WKRĘTU ODPOWIE-

TRZAJĄCEGO PRZY PRACUJĄCYM SILNIKU.
DOKRĘCIĆ KOREK ZBIORNIKA WYRÓWNAW-

CZEGO PRZY ROZGRZANYM SILNIKU.
19-1
UKŁAD CHŁODZENIA
Schemat 19
12553-2R
1 Silnik
2 Chłodnica
3 Zbiornik "gorący” z odpowietrzaniem za termostatem
4 Nagrzewnica powietrza
5 Wspornik termostatu
6 Wspornik grzałek oleju siln. (zależnie od wyposażenia)
7 Nasadka ∅ 3 mm
8 Nasadka ∅ 6 mm
9 Wymiennik płynu/oleju
Pompa wodna
Termostat
Wkręt odpowietrzający
Termowyłącznik
Wartość skalowania zaworu zbiornika wyrównawczego wynosi 1,2 bara

(kolor brązowy).
19-2
UKŁAD CHŁODZENIA
Pompa wodna 19
MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m i/lub ° ) MONTAŻ
Nakrętka rolki napinacza 5 UWAGA :

Śruba koła pasowego 2+115°±15° nałożyć kroplę środka LOCTITE FRENETANCH na
śruby (1).
Śruba zawieszenia elastycznego 6,2
Śruba pompy wodnej 0,9
DEMONTAŻ
Ustawić pojazd na 2-kolumnowym podnośniku.

wód giętki chłodnicy.
Wymontować :
- pasek klinowy rozrządu (patrz rozdział 11
"pasek rozrządu),
- pompę wodną.
16153R
Zamontować :
- pompę wodną wyposażoną dokręcając śruby
momentem 0,9 daN.m,
- pasek rozrządu (patrz metoda opisana w
rozdziale 1 "pasek rozrządu").
Napełnić i odpowietrzyć układ chłodzenia.
16153S
19-3
UKŁAD CHŁODZENIA
Blok grzałek oleju silnikowego 19
Mot. 453 -01 Komplet ściskaczy do przewodów

giętkich
Mot. 1202
Mot. 1202 -01
elastycznych ;
Grzałki oleju silnikowego 2 Dokręcanie świec odbywa się na stole warsztato-

wym.

DEMONTAŻ rotnej do demontażu.
Ustawić pojazd na 2-kolumnowym podnośniku. Uzupełnić poziom płynu chłodzącego.
Wymontować :
- przewód powietrza przy wejściu do turbos-
prężarki.
Założyć ściskacze na przewody giętkie przy wejś-

ciu i wyjściu z obudowy wspornika grzałek oleju
silnikowego (świec).
Odłączyć przewody giętkie przy tym bloku.
Wymontować śruby mocujące (1) obudowę wspo-

rnika grzałek oleju silnikowego, jak również
przewody zasilające i wyjąć blok z pojazdu.
16677R
19-4
UKŁAD CHŁODZENIA
Chłodnica 19
Mot. 1202
Mot. 1202 -01
elastycznych
DEMONTAŻ
Ustawić pojazd na 2-kolumnowym podnośniku.
Wymontować osłonę pod silnikiem.

wód giętki na chłodnicy.
96940R1
16681S
Wymontować :
- dwa kierunkowskazy,
- górne śruby mocujące (3) oraz dolne śruby
mocujące dostępne przez otwory (4), (koń-
cówka torx 30).
19-5
UKŁAD CHŁODZENIA
Chłodnica 19
Włożyć śrubokręt (końcówka torx 20) w punkcie Odłączyć złącza reflektorów i zbiornika płynu do
(3) w celu wyjęcia śrub mocujących (A). spryskiwania szyb.
Wymontować :
- śruby mocujące elastyczny wspornik elektrycz-
ny do przedniej poprzecznicy,
- śruby mocujące (5) i (6).
15123R
Pociągnąć za listwę osłony chłodnicy pod reflek-

torem, by wyciągnąć krawędzie osłony chłodnicy.
97279R2
Po demontażu osłony chłodnicy, z uwagi na póź-
niejszy montaż, konieczne jest wyjęcie końcówek
zatrzaśniętych w błotnikach pojazdu.
W tym celu, posłużyć się szczypcami i płaskim śru-

bokrętem, by wyciągnąć uchwyty przytrzymujące
(4) z gniazd (5) na błotniku.
15122R
19-6
UKŁAD CHŁODZENIA
Chłodnica 19
Po wyjęciu ostatniej śruby mocującej (7), położyć - mocowania (10) chłodnicy do wymiennika
zespół pas przedni/reflektor na silniku. powietrze-powietrze,
- śrubę mocującą (11),
14724R1
Wymontować :
- złącze (8) wraz ze wspornikiem bezpieczni-
ków (9) i plecionkę połączeń masowych na
przedniej poprzecznicy,
14740R1
- dolne mocowania chłodnicy,

- przewód powietrza przy wyjściu z wymienni-
ka,
- zespół wentylatora chłodnicy-chłodnicy.
MONTAŻ
Wykonywać czynności demontażu w kolejności

odwrotnej do demontażu.
Wlać płyn i odpowietrzyć układ chłodzenia

(patrz Rozdział 19 "wlewanie płynu - odpowie-
trzanie ").
14735R
- górny przewód giętki chłodnicy,
19-7
UKŁAD CHŁODZENIA
Zawieszenie elastyczne 19
MOMENT DOKRĘCANIA (daN.m)
A 6,2 ± 0,9 G 4,4 ± 0,6

B 6,2 ± 0,9 H 7 ± 0,7
C 3,7 ± 0,5 J 11,2 ± 1
D 6,2 ± 0,9 K 7 ±1
E 15 ± 1 L 6,5 ± 1
F 15 ± 1
16680R
* Dokręcić śrubę (stożkową) w pierwszej kolejności, momentem 4,4 ± 0,6 daN.m - dokręcanie wstępne.
Dokręcić pozostałe śruby momentem 4,4 ± 0,6 daN.m, po czym dokręcić śrubę stożkową ostatecznie mo-
mentem 7 ± 0,7 daN.m.
** Najpierw dokręcić dwie śruby od strony silnika.
19-8
SPRZĘGŁO
Identyfikacja 20
SILNIK Z PODWÓJNYM KOŁEM ZAMACHOWYM AMORTYZATORA
TYP TYP
KOŁO ZAMACHOWE MECHANIZM TARCZA
POJAZDU SILNIKA
X56W F9Q
PRD2010
PRD2009 PRD2011
D = 225 mm
225 - 2500 E = 7 mm
20-1
SPRZĘGŁO
Wiadomości ogólne 20
Koło zamachowe silnika jest zespołem składają- 1 Tarcza cierna
cym się z dwóch kół zamachowych połączonych 2 Mechanizm
ze sobą sprężynami okrężnymi (4). 3 Podwójne koło zamachowe
Urządzenie to pozwala na obrót o 80° pierwszego 4 Sprężyny między kołami zamachowymi
koła zamachowego (połączonego z wałem kor- A Śruba podwójnego koła zamachowego
bowym) względem drugiego koła (do którego B Śruba mechanizmu
przymocowany został mechanizm sprzęgła).
Koła zamachowego nie można zdemontować.
Mechanizm i łożysko są klasyczne.
DI2015
DI2016
20-2
SPRZĘGŁO
Mechanizm - Tarcza 20
WYMIANA
Operacja ta jest wykonywana po wcześniejszym odłączeniu skrzyni biegów od silnika.
Mot. 582 Blokada koła zamachowego
Śruba mocująca mechanizm 1 Ważne zalecenie, do którego należy stosować się

podczas remontu sprzęgła :
Oczyścić rowki wałka sprzęgła i zamontować

zespół bez użycia smaru.
DEMONTAŻ
Założyć blokadę koła zamachowego Mot. 582. Odtłuścić powierzchnie cierne koła zamacho-
wego i mechanizmu.
Zdjąć śruby mocujące, po czym wymontować
mechanizm, jak również tarczę sprzęgła. Włożyć tarczę na miejsce (odsadzenie (A) piasty
po stronie koła zamachowego silnika).
Skontrolować i wymienić wadliwe części.
94346R DI2019
20-3
SPRZĘGŁO
Mechanizm - Tarcza 20
CENTROWANIE
Zastosować przyrząd do centrowania z tworzywa

znajdujący się w zestawie do wymiany.
95414S
Dokręcać stopniowo końcówką torx, następnie

zablokować śruby mocujące mechanizm
momentem.
Wymontować blokadę Mot. 582.
Posmarować smarem MOLYKOTE BR2 :

- prowadnicę,
- widełki.
Umieścić łożysko na rurze prowadzącej skrzyni

biegów, a zaczepy widełek w ich gniazdach na
łożysku.
20-4
SPRZĘGŁO
Koło zamachowe 20
WYMIANA
Operacja ta jest wykonywana po wcześniejszym odłączeniu skrzyni biegów od silnika i wyjęciu sprzęgła.
Mot. 582 Blokada koła zamachowego
MONTAŻ

Oczyścić, na wale korbowym, gwinty śrub
mocujących koło zamachowe przy użyciu suchej
Śruba koła zamachowego 6
ściereczki.
DEMONTAŻ Odtłuścić powierzchnię oporową koła

zamachowego przylegającą do wału korbowego.
Założyć blokadę koła zamachowego Mot. 582.
Zamontować koło zamachowe przyklejając je
Odkręcić śruby mocujące koło zamachowe (śruby środkiem Loctite AUTOFORM.
te nie nadają się do ponownego użytku).
Posmarować nowe śruby środkiem Loctite
Wymontować koło zamachowe i blokadę Mot. FRENETANCH i dokręcić je ręcznie, ile tylko
582. będzie to możliwe.
Niedozwolone jest szlifowanie powierzchni Założyć blokadę koła zamachowego Mot. 582.
ciernej tarczy.
Dokręcić śruby momentem 6 daN.m.
Wymienić koło zamachowe w przypadku
uszkodzenia. Zdjąć blokadę Mot. 582.
DI2016
20-5
MECHANICZNA SKRZYNIA BIEGÓW
Identyfikacja 21
Pojazdy X56W są wyposażone w skrzynie biegów typu PK1.
DI2120
A PKX A A 000 C
D C 000000 E
Oznaczenie (1), na obudowie skrzyni biegów, zawiera następujące informacje:
- w punkcie (A) : typ skrzyni,

- w punkcie (B) : numer homologacji,
- w punkcie (C) : wyznacznik skrzyni,
- w punkcie (D) : miejsce produkcji
- w punkcie (E) : numer fabryczny .
UWAGA : informacje (A), (B) i (C) są powtórzone na nalepce (2) umieszczonej na górze skrzyni biegów.
21-1
Przełożenia 21
PK1
Przekład- Bieg
Wyzn. Pojazd 1 2 3 4 5
nia gł. wsteczny
061 X56W 23/77 11/43 19/42 31/43 41/40 41/31 11/40
21-2
Oleje 21
POJEMNOŚĆ (w litrach)
Minimalna 2,3 l
Maksymalna 2,8 l
KLASA LEPKOŚĆ
TRANSELF TRZ 75 W 80 W
Numer katalogowy w Magazynie Części
Zamiennych :
77 11 143 534
KONSERWACJA
Należy zapoznać się z dokumentami na temat

obsługi pojazdów.
Kontrola poziomu : poziom mierzony jest za poś-

rednictwem korka.
16762S
21-3
Dodatki 21
Typ Opakowanie Nr katalogowy Podzespół
Mechanizm sterowania
sprzęgłem :
MOLYKOTE BR2 Boîte d’1 kg 77 01 421 145 czop widełek
zaczepy widełek
tuleja prowadząca
Części do systematycznej wymiany
Gdy zostały wymontowane :

- nakrętka lewego wspornika silnika,
- śruby zacisków hamulcowych.
21-4
Skrzynia biegów (demontaż - montaż) 21

T.Av. 476 Ściągacz przegubów
Wybijak przegubów
Podnośnik hydrauliczny
Nakrętka przegubu kierowniczego 4

Nakrętka dolnego przegubu 6,5
Śruba docisku półosi 1
Śruby z nakrętkami podstawy
amortyzatorów 20
Śruby mocujące skrzynię biegów 5
Nakrętki mocujące skrzynię biegów 5
Śruby rozrusznika 5
Śruby wspornika silnika na skrzyni 6,2
Śruba drążka reakcyjnego silnika 15
95902S
Śruby zacisków hamulcowych 3,5
DEMONTAŻ
Osłonić uszczelkę przegubu przy pomocy ście-
Pojazd na podnośniku dwukolumnowym. reczki.
Odłączyć akumulator. Wymontować elementy prawego przedniego za-

wieszenia.
Wymontować :
- akumulator
- blok filtru powietrza i przepływomierz,
- przewody powietrza turbo/wymiennika.
Podnieść pojazd do połowy wysokości.
Wymontować :
- koła przednie,
- osłony przednich nadkoli.
Podnieść pojazd.
Wymontować osłonę pod silnikiem. 97357S
Zlać olej ze skrzyni biegów.

UWAGA : nie wyciągać półosi na wysokości pod-
Wymontować elementy lewego przedniego za- pory pośredniej, ponieważ nie posiada ona pod-
wieszenia. kładki zabezpieczającej przed wyrwaniem.
Zwrócić uwagę na zabezpieczenie gumowych os-
łon.
21-5
Wymontować : - obudowę grzałek oleju silnikowego,
- śrubę z nakrętką drążka reakcyjnego(1) i od- - czujnik górnego martwego punktu.
kręcić śrubę (2),
97340R2
- mocowania przewodów do skrzyni biegów, 10721-1S

- linkę zmiany biegów.
Odpiąć przewód sprzęgła na wkręcie odpowie-

trzającym (1).
95243S 16678-2R
21-6
Wymontować : Wymontować :
- górne śruby rozrusznika - plecionkę połączeń masowych na skzyni bie-
gów,
- mocowania przewodów układu wspomaga-
nia kierownicy,
- wspornik mocowania przewodów układu
wspomagania kierownicy.
16678-1S
- dolną śrubę rozrusznika, i odsunąć go do tyłu,

- linkę wybierania biegów.
Odłączyć złącze wstecznego biegu.
94996R3
21-7
Założyć i lekko naprężyć przyrząd podtrzymujący Wymontować górne mocowania skrzyni biegów.
jednostkę napędową (na przykład : Desvil DES
300-02).
97817S
Wymontować nakrętkę lewego wspornika jednos- 16678S

tki napędowej.
97266S
Opuścić jednostkę napędową przy użyciu wsporni-

ka do odłączania osi.
21-8
Podnieść pojazd . MONTAŻ (cechy szczególne)
Wymontować lewy wspornik jednostki napędo- Upewnić się o obecności tulei centrujących silnika
wej przez wyjęcie śrub mocujących wspornik w / skrzyni.
skrzyni biegów.
Założyć i dokręcić w pierwszej kolejności śrubę
stożkową lewego wspornika jednostki napędo-
wej.
97230R
97230R2
Założyć podnośnik hydrauliczny (na przykład
DESVIL V 703 ST 01).
Wymienić i dokręcić momentem śruby mocujące
zaciski hamulcowe.
Wlać olej do skrzyni biegów.
97520S
Wymontować dolne mocowania skrzyni biegów.
Odłączyć i wymontować skrzynię biegów .
21-9

3308A

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

3308A

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

N.T.

Cechy szczególne silnika F9Q 718

Wszelkie naprawy w opisywanym pojeździe

LISTOPAD 1999 Wydanie polskie

07 WARTOŚCI KONTROLNEI REGULACJE 13 OSPRZĘT DIESEL

Pojemność podzespołów - Oleje 07-1 Dane techniczne 13-1

Wlot powietrza 12-1

21 MECHANICZNA SKRZYNIA BIEGÓW

Silnik diesel W przypadku Kraje Unii Europejskiej

ACEA B2/B3 15W40-15W50

ACEA B2/B3 10W40-10W50

ACEA B2/B3 5W30

ACEA B2/B3 5W40-5W50

Oleje ACEA B1 nie powinny być w żadnym wypadku stosowane

* Sprawdzić poziom bagnetem pomiarowym

Skrzynia biegów Wszystkie kraje: TRANSELF TRX 75 W 80 W

Układ Ochrona do - 20 °C ± 2 °C w krajach o klimacie

Ustawić pojazd na podnośniku dwukolumnowym.

Obrócić rolkę automatycznego napinacza paska

Wymontować pasek klinowy osprzętu.

UWAGA : Wymontowany pasek nie może być po-

Montaż wykonywać w kolejności odwrotnej do

Mot. 1505 Przyrząd do kontroli naciągu

PROCEDURA NACIĄGU PASKA

Silnik zimny (temperatura otoczenia).

Sprawdzić, czy rolka napinacza jest prawidłowo

Zamontować nowy pasek (patrz Rozdział 11

Założyć śrubę koła pasowego wału korbowego osprzętu.

UWAGA : w przypadku, gdy koło pasowe akcesoriów nie jest wyposa-

Wykonać wstępne napinanie

Napiąć pasek aż do uzyskania zalecanej wartości montażowej 88±3 Hz

Dokręcić napinacz momentem 1 daN.m.

Wykonać dwa obroty wałem korbowym.

Zdjąć blokadę Mot. 1054.

Zastosować wstępny naciąg między kołem zęba-

Założyć czujnik przyrządu Mot. 1505.

Sprawdzić, czy wartość naciągu wynosi 85±3 Hz ,

Dokręcić nakrętkę rolki napinacza momentem

UWAGA : konieczne jest dokręcenie nakrętki rol-

UWAGA : Wymontować podkładkę oznakowa-

Wstępne dokręcanie głowicy

Zaczekać 3 minuty na ustabilizowanie pracy silnika.

- poluzować śruby 1-2, aż do całkowitego zwolnienia,

Ponowne dokręcanie głowicy jest zabronione .

X56W F9Q 718 PK1 1870 80 93 19/1

Zapoznać się z Podręcznikiem Napraw: Mot. F9Q.

Mot. 836-05 Zestaw do pomiaru ciśnienia oleju

Kontrola ciśnienia oleju powinna zostać przepro-

Skład zestawu Mot. 836-05.

Podłączyć manometr na miejsce włącznika ciśnie-

Mot. 1202 -01

MOMENT DOKRĘCANIA (w daN.m) DEMONTAŻ

Śruba mocująca zacisk hamulcowy 3,5 Ustawić pojazd na podnośniku dwukolumnowym.

Śruba mocująca podstawy amortyzatorów Wymontować akumulator i jego podstawę.

Śruba drążka reakcyjnego 15

- prawe i lewe przednie osłony ochronne na

Pociągnąć za listwę osłony chłodnicy pod reflek-

Po wyjęciu ostatniej śruby mocującej (8), wymon-

Wymontować przedni zderzak oraz pokrywę sil-

- przewód podciśnieniowy serwa hamulcowe-

Wyjąć półoś, po czym wymontować zespół pias-

UWAGA : nie wyrywać półosi na wysokości pod-

Maksymalnie poluzować nakrętkę dolnego prze-

Zwrócić uwagę na zabezpieczenie osłon.