Przestrzen zaotrzewnowa

311

Przestrzen zaotrzewnowa (SpaHllffl refroperifoneale): polozenle nerek i strukhrry zaotrzewnowe

- widok od przcdu, Otrzewna (perilorwum) zostala usunieta calkowicie. Kolorem czerwonyrn oznaczono t~tnkei niebieskim - zyly,

1 Diaplrragma (przepona)

2 Vu. hepaliw (zyly watrobowe) 3 V. cavn inf (1.. gl6wna dolna)

4 A. hepafica comlllIlflis (t. watrobowa wspelna)

5 C/. 51!pratelmJis ril>xl. (gruczol nadnerczowy prawyl 6 TrunCilS coe/iac)J5 (pief trzewny]

7 V. renalts dest. (z. nerkowa prawa) 8 Rei! rlexl. (nerka prawa)

9 Aorta abdomina/is (aorta brzuszna) 10 N. subcoslalis In. pcdzebrowy)

11 N. i!iohypogasftiws (n. blcdrowc-podbrsuszny) 12 M. quanraills hlmbarnm

(m. czworobcczny Icdiwi) - z powi~zlil 13 Crisla i/iacQ (grzebieIi biodrowy)

14 M. iliacus (m. biodrowy)

IS N. nlltmells femoris 1111. deI/,

(n. skorny ucla boczny prqwy)

16 A. illaca ext. dexi. (I. biodrowa zewn. prawa) 17 N. femora/is rkrt. (n. udowy prawy)

18 Aepigaslrim in! aexl. (f. nabrzuszna dolne prawa) 19 Cmliw'll lemiillc(!Ill ahlpnmgmAli~

(srodek sci~gnisry przepony)

20 A. pl!mlica sin. (t. przeponowa lewa)

21 CMdia et rr. oesop/lage! (wpust i galezie przelykowe) 22 Uen s .• plerl (sledziona)

23" A liella/is (t. sledzionows) 24 GI. suprarelllllis sitl.

(gruczo] nadnerczowy lewy, nadnercze lewe)

25 A. renalis sin.

(t nerkowa lewa] 26 Ref! Sill, (nerka lewa) 27 A. mewrluicu sup.

(l, krezkowa goma) 28 M. p50as maim' sill. (rn, l~ cit wiowy wi~kszy l~wy)

29 A. l1Ie~erIlel'jl;ll ill!

(t. krezkowa dolna) 30 Ureter (mcczowed) 31 V. fesficlilaris sin.

(z, jadrowa lewal

32 M. iranso rsus al,dOlnillis (m. poprzeczny brzucha) 33 A. iliaGa ml!1llllmis sill.

(t. biodrowa

wspolna lewa)

34 V. ilfaca ciJmmmlis sitr, (z. b lad ro wa

W sp 61na le iva)

35 N. C14laHfu$ fIl1l!ori.lal .s in. (n. skorny (Ida

boCZl1Y lewy)

36 N. genifo!emomllS Sill.

(n. plciowo-udowy lewy) 37 Rectum

(odbytnica) - przecieta 38 V£si~a (JrillQria

(pecherz OlOCZOWY)

312

Uklad chlonny przestrzeni zaotrzewnowej

17 V. iuglrillris i,rl, (t, szyjna wewn)
2 A. carofis cOlYJlm""i, dell.
18 (t. szylna wspolna prawa)
3 Nodus Iympimricrds irlgMloDI110/,yoidells
19 (w~fel chlonny szyino-lopatkowo-
20 -gnykowy)
4 Ductus l!fmpIHI,/icm dexi.
21 (przewdd chlouny prawy)
5 5 T nwellS 511 bclllv i ,j5
6 22 el plexMS brachinlis derl,
(pieri podobojczykowy - zielony
i splol ramienny prawy)
6 V_ 14brlllVil1 t:iex/,
23 (i:. podobojczykowa prawa)
7 rn;ncus Immdwmedillstilla/is
B (pien oskrzelowc-srodpierslowyj
8 V. nzygos ,(t. mepsrzysta)
9 DlapMagma (przepona)
10 Ren d('..I, (narka prawa)
24 11 Truncus IlimbaJis dal.
(pian 'I~d±wiowy prawy)
12 Ureler dexl, (moczow6d prawy)
13 Nodi Iymp!itl/id i1i~d camnnmes
(w~zJy chlonne biodrowe wspolne)
25 14 A, ilinCir Int_ dnl.
(t. biodrowa wewn, prawa)
15 Nodi IYl11pll1~tici ilillci ext,
(w~zly dilonne biodrowe zewn.l
9 16 A. l/iiJm e;rr, ae:r!,
(L bicdrowa zewn. prawa)
17 A wrofis qommulli, sir!. et n. uagus
(r, szyjna wspolna lewa i n, bl~dny)
26 18 V, iUgllltiris inl, Sil',
(i, szyjna wewn. lewa)
27 19 Nodi Iymphafici cervirnles prof
28 (wezly chlonne szyine gl~bokie)
10 20 Dlrell<> /llomdCl!s
29 (przewod piersiowy)
- ujscie do lew ego k~ta zylnego
21 V, 5ltbcwvin 5;11,
(i. podobojczykowa lewa)
22 V. bracllOreplralim 5ir).
30 (1:. ramienno-glowowa lcwa)
11 31 23 Dutius f/HltrlcicIIS
12 (pr.zewod piersiowy)
- II' obrebie klatki piersiowej
13 24 Nodi Iymphalid mediMlilmles po,;l.
32 (w~lly chlcnne sr6dpiersiowe tylne)
25 ADria tiJomcicn (aorta plersiowa)
26 GI. slIpnmrllilis ,ill, (nadnercze lewe)
14 33 27 A. rennJi5 sill. (t, nerkowa lcwa)
23 ReI! sin. (nerka lewa)
15 29 Cistern« chyU (zbiornik mJeczu)
30 Nodi Iympllalici lumbales
16 (Wfz1y chlonne ledzwiowe)
31 Aorln a~doYili/1Il/{' (aorta brzuszna)
32 Ureler sill. (moczowcd lewy)
JJ Nodi iympalwlid sm:iwif!!;
(w¢z!y chlonne krzyzowe)
34 Rccl~m (odbytnica) - przedeta Przestrzen zaotrzewnowa j zewnatrzotrzewnowa (spatium retroperiloneale et erlraperitOtleaie); naczynia chlonne i skupiska w"..zJ6w chJonnych.

Kolar niebieski - zyly, czerwony - tli'mlce, bialy - nerwy, zielony - naczynia

i wezly chionne.

Uklad chlonn y przestrzeni zaotrzewnowej

313

4
2
3 119

4
20
21
22
23
5
6 6

7 24
8 25
9
26
10

27
11 28
\ 14
12 29

13 16
14
30
15
31
32
16
17


33

18 Naczynia i nerwy przestrzenizaotrzewnowej - widok z baku, Po shortie lewej zostal usuniery rniesien I~diwiowy wiekszy (m, psoas nllliOJ,) dla ukazania splotu ledzwiowego (plUMS /W!1baiis), Kolorem czerwonym oznaczono t\lmice, niebleskim - iyiy,

1 DiaplmlgmG (przepcna)

2 Vv. heparime (zyly w~,trob()we) 3 V, MVII in]. (7.. gl6wna dolna)

4 /1, p/;rmica in! (t. przeponowa dclna) 5 V. renaii« dexl, (t, nerkowa prawa)

Ii N. ilill"!lPlJgn$t/'i~lj$ (n. biodrowo-pcdbrzusznyl 7 M, qlllldrahjs lumbarwlr (m, czworoboczny l~dzw]') II N. sHbcoslnli~ (n. podzebrowy)

9 A. mesenierica h,f (t. krezkowa dolna)

10 N. gerrifofelllomiis dul. el m. psoas maior de;rf. (n. plciowo-udowy prawy

i m, ledzwiowy wiekszy prawy)

11 A, iliaca coml1J11lis (c, bioerowa wsp6lna) 12 M. i/iaw$ tm, biodrowy)

L3 Urel'er dexl. (moczowcd prawy) - przeciety 14 N, will/um, femoris lal. (n, skorny boczny udal [5 A, lliarn 111/, (t. biodrowa wewn.]

16 N. femoralis (n. udowy)

17 A. iliaclI ext. (t, biodrowa zewn.)

18 A. eplgll5lrictl iiI! (t nabrzuszna dolna)

19 Rr, ae,aplTllgei ~. gas/rimf sin, - JJ~" mrdiom oes prrngj (gal~zie przelykowe t, zoladkowe] lewe]

- cz~sc wpustowa przelyku)

20 A, liflltlli~ (t. sledzionowa)

21 Trl/lleus coeliacll, (pieri trzewny)

22 A. mesenierlca sup. (t.krezkowa goma) 23 A. re"tllis in.

(L nerkowa lewa)

24. N. ilillillguinaJis (n. biodrowo-pachwinowy)

25 Tnrllml .ymplllhelicH5 (pieli wspolczulny)

26 M, Ir0Jl5Ver5115 abc/amr'rri, (m. poprzeczny brzucha) 27 Crisla iliaca

(grzeblen biodrowy)

2B N. gClIitofemoralis 5in, (n, plciowo-udow)' lewy) 29 N. obiuratorlus sill.

(n. zaslonowy lewy)

30 A. sacra/is meaimm

(t. krzyzcwa posrcdkowa)

31 M. pSOIlS malor

(m. I~dzwiowy wi~~szy) - przedety i zaopahujqce go naczynla

32 Rechmr

(odbytnica) - przecieta 33 Veliiar rll'inarifl

(pecherz mociowy)

314

Uldad nerwowy autonomiczny

14
'1.7
14
15

28
16
29

17 36
30

18 31
5
4
17
17
7
19


5

19 6
14
20

21


22

32

9

3i'
10
6 33

10 25
24

5

11 18 Przestrzen zaotrzewnowa (spatium retraperitoneale) i sr6dpiersie tylne (mediastinum past.) z pniem wsp61czulnym (truncus sympatheticlls),. nerwami blednymi (nn. !Jagl) i zwojami ukladu wegetatywnego - widok ad przcdu Narzady klatki piersiawej i jarny brzuszne] (~a1.1um abdaminis) zostaly usuniete.

Budowa ukfadu nerwowego wegetatywnego wg Mattuschka (rys, schemaryczny).

Kolar iolty - uk!ad przywsp6lczulny, zielon~ - wspolczulny,

Uklad nerwowy autonomiczny

315

39

40

41 42

43

22

9

37

44

48l;::::;~~ 49:-;;=~ SO~~~m

51

Przestrzen zaotrzewnowa ze splotem wegetatywnym - widok od przodu erk] i zyla gl6wna dolna (v, CflV/.I in/.) zostaly usuniete (par. slrony 264 i 265).

1 N. IIlIglIS den. In. bledny prawy)

2 A sliliciauia ,bl, (b, podobojrzykowa prawa) 3 Oesoplragus (przelyk)

4 Arcus aortae (I uk ao rtY)

5 Truncus sympnfheficus (pien wspclczulny) 6 N, sr/tillcilllimB Illaior (n. trzewny wif;'kEizy)

7 MI. inlercosfnles (nerwy mi~dly:i.ebrowe)

8 Ol!Soplwgus - pars avdomilla!is et Irullclls vagnJis (przelyk - cz~sc brzuszna i piel1 bl~dny)

9 Truncus coeltacus er ggl. coeliacunt

(pie.,' trzewny i zw6J trzewny)

JO A. mesenierica sup. et ggl. meseniericum 5111" (t. krezkowa gorna i zw6j krezkowy gurny) 11 M. iliopsoas et fl. genitofemoralis

(m. biodrowo-ledzwiowy i n. plciowo-udowy) U A. ilinw cam/minis It. biodrowa wsp6lna)

lJ Plexus Irypogas.rriCIIs Stlp.

Isplot podhrzuszny garny)

(4 N.vaglls sill. (n, bleduy lewy) 15 PIf1XUS lira eli iaiis (splo l ram i en ny)

[6 A. 5ubdauin ;ili. (t. podobojczykowe I~wa)

17 N. /lIrYligelis recurwis Sill.

(n. krtanlowy wsteczny lewy) 18 N. cllrdiacw; wvicalis ;11(.

(n. sercowy szyjny dolny)

19 Aarla lliomtim (aorta pierslowa) 20 Oe50p/ragw; et plexus oesopi1agenlis

(przelyk i splot przelykowy) .. J V, raygos (z, nieparzy s taJ

22 Dil1pllmgnm (przepona)

'43 A. lienali, (t, sledzionowa)

24. A. (mnli, sin. (t. nerkowa Jew a)

25 Ggi. meseutericum iuf. et II. mesenterita i1rf

(zwoj krezkowy dolny i l. krezkowa dolna) 26 A. lIiata en, sl,t (t. blodrowa zewn, lewa)

27 Gg}. ceruicale sup. (zw6j szyjny gamy)

28 N. wrdinws cervimlis Slip,

(n. sercowy szyjny g6rny) 29 Ggi .• eroicaie medill/II

(zw6j szyjny srodkowy) 30 Ggl. cervicoNlOradCIIIII (zwoj szyjrro-plersiowy)

S2

31 N. laryngew; reeurrens dexi.

(n. krtaruowy wsteczny prawy) 32 N, S.plHlIGhniclfS millor

(n, hzewny rnniejszy)

33 Mr. ,pirll1cill!iri llmlbales

(nerwy trzewne )~dtwiowe)

34 M~ 5plnm:llIIlci sacm!rlS

(nerwy trzewne krzyzowe)

35 Plexus 1·IIIPogllstricu. info (splot pcdbrzuszny dolny)

36 N, /a1'Yl1geus rwmens

(n. krtaniowy wsteczny)

37 Gg/. Qorti<QfP/JQle et .11, rma/i5

(zwoj aortalno-nerkowy i t. nerkowa) 38 Ggl, lmpa« (zw6j nieparzysty)

39 Oe.sopll.agHs et r. 1'1, vagi dell.

(przelyk i gal'li n blednego prawego) 40 V(), IleparlcQP (iyly watrobowe)

4J CrUs dell, dirlphl1lgmali.>

(odnoga prawa przepcny)

42 A.. plrrcllirll inf. (t. przeponowa dolnal 43 Przejscie pnla blednego lylnego (Inmw5 vngalis pas/.) w splot trzewny (plllXlrs coelillms)

44 Trunclls IU11Ibiliis dBIt. (pie'; l~diwiowy prawy) - pien chlonny

45 TruTlcu$ sy1llpal11elicus dext. - pars Ilimbalis

(pie.i\ wspolczulny proWy - CZ~U ledzwiowa)

46 .A. et, v. Jllmbll!is {to i i" l~dzwiowal 4.7 M. psoas mail]r (m.l~dzwiowy wiekszy] 48 Crista Warn (grzebien biodrowy)

49 V, calm iiI!. (i. gl6wna dolna)

50 M. i1i~W5 dtll. tm. j~dzwiowy prawy) 51 Ureler (moczow6d) - przeciery

52 CZ¢Sc sploru przelykowego

(T,/exIIS oesol'ilagenlis)

- galili 11. blednego lewego (r. 'I, oag] sin)

53 Przejsde pnia blednego przedniego (lrjjllr~s vagalisrlllf,) w splat zoladkowy (plexus gll5t-riCl.<s)

54 Oe5QpJragHs (przelyk)

- przejscie we wpusr (rardia) 5S TrigolTIJllr IU11Ibocos/ale (tr6ik~t ledzwiowo-zebrowy) - Bochdaleka

56 Polozenie zebra dwunastego (Cos/n XII) 57 Tmll{uS iumbnlis Sirl,

(pien I~diwiowy lewy) -pien chlonny 58 Gg/. pnrtis /lImblllis rrwld symplltlletici (zw6j czesci ledzwlowe]

pnia wspokzulnego)

59 M. qUildrahi5 !umbortllrl

(m. czworoboczny l~diwiJ

60 Pars II!mhalis rm!ll:i sympallwiici

(q:~sc l~dlWiow'iJ pnia wspclczulnego) 61 Naczynia chlonne biodrowe

19

53 54

42

22

10

55

56 57 58

59 60

48 61

13

51

316

Narzady plciowe meskie

2

3 12 2
16
3
4
5
6 17
18
7 13 6
14 8

9

Narzady plciowe meskie ulozone oddzielnie - widok z, boku Pecherz moczowy (vesica ~Irinarill) jest obkurczony.

--H-I--25

--/1'H--26

J'o,~--I'~f--- 27

214-~~~~~~~~~ 22 +--H":I:i~ef.fm~\ 16 1--+-i:';"':"-+r.H'fj

1~t~~1~~t~~~~~ar~~~'~~iiii!!i!~~~~jf-----11

23 +---<!_ .... ~II II'~H'---t-----1 0

2 ----\---1'n-tiffii:--:';'

-----7ti~-~'r-- 28

24--4r-~~ .~~-~~~'-~-++--29

3-~-~~~~~~"~~ 13

4 -ff--+i--14

17 H--~~~H--12

fHH--30

5-----~:__-__;_-.J

~=======!~==~~~

9------~----------_TI~--

Polozenie narzadow plciowych meskich

(organa genitalia masculina; - rys. schematyczny.

10 11

15

Narzady plciowe meskie in situ - widok z boku ad strony prawe],

1 Ureler (moczowod)

2 Vesimla semlnalis (pecherzyk nasienny) 3 Prostata (gruczol krokowy albo stercz) 4 Diap/Jragmn l4rogen.ilale et Hrellrm

(przepona moczowo-pldowa i cewka moczowa)

5 GI. uulbDlire/'llralis (gruczol opuszkowo-cewkowy) - Cowpera 6 Bulbus penis (opuszka prada)

7 ems penis (odnoga pracia) - lewai proW<! 5 Epididymis (najadrze]

9 Tl'sl'is (j~dro)

10 Ve-sicll ul"imlrill (pecherz moczowy] 11 Ape! vesiClle (szczyr pecherza)

12 Ductu. defenms (nnsienlowcd)

13 Corpus mtlemllsum penis (data jamiste pf;}cia) 14 Corpus splmgiosum pents (etalo g~bczaste pracla) 15 Clal1s pmi> (iolijdi prada)

16 Ampulln recti (banka odbylnicy)

17 M: letmior alii (rn. dzwigacz odbytu)

18 Anus et "1. sphincler (111; exi. (odbyt i m. zwleracz odbytu zewn) 19 Fu"iclll!~s spermatims (powrozek nasienny) - przeciety

20 Promol1!or;roJJ (wzg6rek)

21 Coton sigmoideutll (okreznica esowala)

22 Peritoneum (orrzewna) - brzeg przeciecia

23 &c.avaJio reetovesicalis (z;agl~bienie odbytniczo,pqcherzowec) 24 Drldus !;awia/ori!ls (przewcd wylryskowy)

25 Plica !lrYlbi'limlis lal. (fald pepkowy boczny)

26 I'lim !lmMlimlis mea. (laM pepkowy przysrcdkowy) 27 Af1I.htS i1Igl.lil1a/is prof et dl/clMS d~fereii.

(pierscien pachwinowy gleboki i nasieniowod) 28 Sympllysis (spojenie lonowe)

29 Ureilira - pars prostalia: (cewka moczowa - cz~sc slerczowa) 30 Urethra - pars SpOIlgioSIl (cewka moczowa - cz~sc g~bcz~sta)

15

Narzady plciowe meskie

317

Gruczol krokowy (pros.tata) lezy porniedzy pecherzem moczowym (vesica urinarfa) a przeponq moczowo-plciowa (diaphragma urogenitale). Cewka moczowa (urethl'fl) U rnezczyzny sluzy zar6wno jako droga moczowa, jak i draga wyprowadzajaca nasienie, Zamyka jq mimowolny rniesienzwieracz wewnetrzny na dniepecherza moczowego (fundus vesicae urinariae) oraz zalezny od wali miesien zwieracz zewnetrzny znajdujacy sie porniedzy sterczern a nasada prada (radix penis), Moczow6d (ureter) prowadzi mocz z nerki do dna pecherza, gdzle krzyzujesie ad dolu z nasieniowodem (ductus deferens).

3

4

5 6 5 4 7

8

Przekro] strzalkowy miednicy mezezyzny.

22

30

9

~-+---31 11 !~'-::_~Yr- 13 ~:;;;~~\\-- 15

r\,,'''·..;U-1?

25~-----~~~

3---\------ 26~~-----~~ 14 -~------ ... , 27--~~---~--, -28---~---~"""=~-

29----~-------,

Uklad moczowo-pkiowy II mezczyzny

(rys, schematyczrry). .

9

] Colon sigmoitiewm (okreznica esowa taJ 2 AmpuUa recti (banka odbytnicy)

3 Ampul/II dr.clUS d~fere'1ris (biU'ika nasieniowodu)

4. M, .pi1incler ailiext, (m, zwieracz odbylu zewn.) 5 M, sphi"cl~r ~ni int. (m. zwieracz odbytu wewn.)

6 Carlalis at/til;s (kanal odbytu)

7 /JuIUIi.S pem's (opuszka projda)

a Testis U~dro) - powlerzehnia przekroiu

9 Lig. umbiliGllI~ mediamml' (wiezadlo p~pkQwe posrodkowe) 1() Viislen urillaria(Pllchcrz moczowy)

11 Os/.ium Ijrellirl!e il1IErrwm et m,spirinclur i4rfllime (uj!cie wewa cewki mcczowe]

i zwieracz cewki moczowej)

12 Symphysis I'ubica (spojenie ton owe)

13 Pili, pros/a/im urfliIrflf (cz~st sterczowa cewki rneczowej) 14 Prost.llfa (gruczol krokowy)

15 Par, 111mlhmnactli ure/lime et m, Sllllinrier IIfelhme (cz~sc bloniasta.cewki morzowei •

i m, zwierac z r.ewki mcczowei)

16 Corpus CQlIernosultJ penis (dalo jamisle pr'lcial

17 Pm'~ .po.ngloSJJ urethrae .

(cz~Si: gabczasta cewkl moczowej)

18 Carpu5"5pallgio~IIMl p~lIis (ciaJo gabczaste prada) 19 Pre pull /Un penis (na ple rek prqcia)

20 Gums !,~l1is (zol'ldt prqcia)

21 Ret! (n erka)

22 Fe/vi. renis (rniedniczka Ilerkow.a)

23 Urelcr - pnrs IIbdomillalis (moczow6d - CZ~SC_ brzuszna) 24 Url!ler - 1"1'rs pdvino (mocww6d - c;:~sc rniedniczna) 25 Ve.,<icu seminnlis (pecherzyk nasienny]

26 Dl1dHS eiaCillawrius (PJZew6d wytryskowy)

27 GL bulbmjrelhrali:; (gruczol opuszkowo-cewkowy)

- Ccwpera

28 _.D"ctus ae/e:rellS (nasieulowed) 29 Epitllriymis (naiadr z e)

30 Umbilicus (p~pek)

31 Trigo'llml vesicae et GsriIJ1f/ Iml:eris

(rr6jkijl pecherza i ujscil' moczowodu)

J2F05S/1 IlilviCularis (d¢l lodkowaty cewki moczowejl

33 051illm IIretlime eii, (ujkie zewnelrzne cewki rnccaowej) 31 T B8fis ij adro)

" 12

13 14

15 16

17

18

19

20

318

Narzady plciowe meskie

18 24 14
19 16
20 20
2 25 7
21
26 8
27
9
22
23 1 2

3 4 5

6 7

9

10

Narzady plciowe rneskie ulozone oddzielnle - widok od przodu. Peeherz moczowy (uesien !irinan'a), gruczo! krokowy (pros/ala) i cewka moczowa (urefhra) zostaly otwarte, Pecherz moczowy jest obkurczony.

Pecherz moczowy noworodka in siiu. ad g6ry sa widoczne narzady miednicy (miednica mezczyzny).

2 11

1 Ureter (moczow6d)

2 DuclllS deferens (nasienlowod)

3 Plica irrlenmterica (fa.ld rniedzymoczowodowy) 4 Oslimll ureteris (ujkie moczowodu) - sonda

5 Vesicr,la SI!milllllis (p~cherzyk nasienny)

6 TrigG/Wi'll uesirae (~r6jkqlp~cnerza)

7 Pars pro.sJlllica Hrellrme et .lolliw/u$ ,emill~lis

(cz~sc sterczewa cewki rnoczowe] i wzg6rek nasienny) 8 M, ItllJlSverSlis PII'i;rei prof. (rn, pcprzeczny glebcki krocza) 9 Far. diflphragmalica Hrethme

(cz~sc przeponowa cewki rnoczowej) 10 PaY.$ spongiosa urethrae

(no:' c gabcza In cewki moczowej) 11 Blona sluzowa pecherza moczcwego 12 Ostiulli r~rethrae inl, et IIOU/Il vesime

(ujsde wewn. cewkl moczowei i j~zyczek pecherza) 13 Frusfll/a (gruczol krokowy albo stercz)

14 Utriwlrrs proslnticus (lagiewka sterczowa)

15 Coruu« Cll!lemOSll11l peni« d~.tl. et shl.

(cialo [amiste pracia prawe i lewe)

16 Ujsde przewodu wytryskoweg() (rlllchl5 eiaCllilllorius) 17 M. spirincter lIretlrrrre (m. zwleraez cawkl moczowej) 15 Plim Ul1Ibilicl'llis med. (fald pepkowy przysrodkowy)

~ 19 Plica tltltbi/icalis lilt'. (fald pepkowy boezny)

20 Amrlus ;lIglllliall; prof. (pierkien pachwinowy gleboki) 21 Mm, abdomirtis (mi~snie brzueha)

22 Mesocolorr sigl1loiderU11 (krezka okreznicy esowalej) 23 M, p$Oas maior (rn. ledzwiowy wiekszy)

24 PIiCIIlllnbilicalis /lted/rlllC! (fald pepkowy posrodkow)lJ 25 Vesica lI"fnaria (pecberz moczowyl

26 ExclTua tio redo vesical is

(zagleblente odbytnirzo-pechcrzowc] 27 Rec/llm (odby tnka)

28 Corpu» uerlebrae Imnbale; (trzon kregu I~diwiowego)

29' Caluin ~qllinn et dura marEr (ogon kofts.ki i opol1a twarda)

12

13 14

15

6 ;-----------;:

28

29

Cewka moczowa meska, stercz i dno pecherza moczowego. Lagiewka sterczowa (Hirr'cuiu5 pl'ostaticus) jest rozszerzona.

N arzady plciowe meskie

319

2
3
4
15
5
6 4
7
8
9
10
11 12

13

14

Narzildy plciowe j moczowe m~skie ulozone oddzielnie - widok ad lylu.

27
18 28
19 29
20

21 30
22
23 31
24
10 25 32
11
26
33
34 14

Pecherz, moczowed (ureter), cewka moezewa i praeie, otwarte

w ltnit posrodkowej - widok od przodu

Przekrej poprzeczny pracia (pl/nis).

16

Apex vesicae et c!tQm~ Ii mchi (szq:yt pecherza moc:zowego i slruna moczcwnika)

2 Veo-jell urinari« (p~che,ri. moczowy) 3 Urder (mcczowod)

4. .Ductus deferefls (naslcniowed)

5 Ampwi.//J dire/us deferenlis (banka nasieniowodu) 6 Vesjca se.fll,iflRU9 (p~chenyk naslenny)

7 Prostllta (gru IZO! kro kCJWY albo s tercz)

a Gl. blllbmmtllralis

(gruczol opuszkowo-cewkowy) - Cowpera 9 Bulbl{5 penis (opuszka priJda)

10 ems peni, '(odnaga prada) .

11 Corpus spougifJ8um petris (ctalo gabcaaste prij.cra.)

1,2 CfJrpu~ ,aU!l1lIf151I1Jr perri~ (dalo jarniste prllcia) B Teslis sin. el epididymis rumfa5Ci~ speJmalim.inlmm e t limioo uilgi nn lis G adro I ewe I !laj Q drze

1 powiezia naslenna wewn, i oslonka pochwow~) 14 Gi~ns pen!!! (l.oli!df prijda)

15 F!mdw; Ql/sicJle 14rilU!riae (dna pecherza moczcwegc) 16 C"pM epididymidis (glowa najadrza)

17 Testis ij~dro)

18 Blona sluzowa pecherza moczowego 19 Trigonum !lr.i(a~ (tr6jk~t pecherzal 20 Osfium Hrereris (ujscie rnoczowodu) 21 Ostium Ifrelhm~ hll,

(ujsde wewnerrzne c€wki motidwej) 22 Callic,uius smlill~Jij (wzgorek nasienny) 23 Pmsl.aia (gruczo 1 krokowy "I b 0 s rerc.zJ 24 Pa rs prQs/[Jlim wrelil rae

(Cl~st sterczowa cewki moczowej) 25 Par, fffembrarwctl! urelilm~

(cz~,§c blc n lastacew ki me O'LO IV eJl 26 P~rs 5pongiosa JI roeillrae

(~sc g~bcza,ta. cewkl moczoweil 27 Skora pracia

211 V. aOr5flli; ptlli~ prof.

(:i:. grzbielowa pracia glebcka) - nleparzysta

29 A. r}orSillis pelli, (I. grzbietowa praria) - parzysta 30 Tlmlen qlbuginel1 corporum CIlurirn050rum

pell,/s (blona biala wa cial j iIZI1 islych pr~da) 31 Septum pmi, (przegroda pracia)

32 .A profunda punis (t, gleboka ptljtia)

33 Tim im ~ Ibl~ilfl!(1 corpOris spongias! penis (blona bia!aWil dala gebczastego pracie) 34 Fascia pmis prof. (powi~i gleboka pracia)

17

- - - - -

-

320

Narzady plciowe meskie

Narzady plciowe meskie zewnetrzne - widok 2. boku Gale gabczasre pracia (corpus spongiosliltl penis) z zo!edzi~ (glm15 penis) zosra]o oddzlelone od dal jamislych prads (corpus cavernOSllrrl pel'li5). Spojenie lonowe jest przeciete, pecherz moczowy - usuniery.

9

8

17

18

10

.j;f;--+---4 -~JfI,------l..-- 5

~~~~~~~~15 --,--+-~"..+- 2

6

19

11 1§~~~fl'd(~_~~~--12 14 16

4

Budowa narzadow plciowych meskich zewnetrznych i dodatkowych gruczol6w plciowych (rys, schematyczny),

Pracie w slanie wzwodu

- odlew z rnasy plastycznej,

7

1 0.1 jllibis (kosc loncwa) - przecieta

2 Pro'[(lia (grua.ol krokowy albo stercz] 3 Plexus rmiOSJJ5 prQ~lflH't!5

(splat zylny sterczowy)

4 ems pe"is (odnoga pracia)

5 Bulb 115 Pf<l.!; (opuszka pracie) 6 Corp 119 ~PO!l8iQSllltl. peiris

(cialo gabczaste pracia)

7 iig. sllspm~orhmr pellis (wiezadlo wieszadlowe pracia) 8 Carpus caverllOSll1ti penis (cialo jamiste prl!da)

9 Girll1S pellis (iot~di pr~da) 10 ct. blllllDllrefhr~li5

(gruczo] opuszkowc-cewkowy) - Cowpera 11 Ve5icQ IJrillaria (p~che(z moczowy)

12 Vesicula semi"tllis (pcchcrzyJ< nasiennyl

13 AmplJl/a dllcirrs nefurenlis (barika nasieniowode] 14 Ducrus defere/ls (nasieniow6d)

15 PllrS rmmbmnacm urellmre

(cz~se blonlasta cewki moczowej) 16 Ureter (mocZQw6d)

17 V, do~aJis pe ,is (z, grzbietowa pr~cia) l8 Stp.itml Ilfllis (przegroda prade)

19 A. dorsalis peni5 (t. grzbielowa pr~cia)

8

9

9

6 8

Iadro i najadrze

321

[adro i najadrze (testis et etJl!aitrl/n~ts) Z oslonkami jadra - widok z boku

FlmiruhtS spermafiws et jlJ>ci'a cremllsrerica (powrozek naslenny

i powiez rn, diwigacza [adra)

2 M, cremaster (m. dZwigacz jadra) 3 Polozenie naiadrza (epididymis)

4 Fascia spermnlica inl, (powi~± nasienna wewn.) 5 Polozenie i.dra (Iestis)

6 Powierzchnla przekroju powiezi nasienne] wewn. (fascia spermntica int.) z graniczaca blaszka scienn~ cslonki pochwowej jadra (iulfica vagillalis les/is)

2

3

4

5

19
21 16
9

22
17
8
18
19 [adro i naiadrze. Oslonka pochwowa [adra (runica vaginalis testis) jest otwarta - widok z boku

7 Caput epididYlllidis (glow a najadrza)

8 Testis et lunlta lJflginaJis - lam ilia parietalis U~dro j oslonka pochwowa

- blaszka kienna)

9 Corpus epididymidis (Inon najadrza)

10 P!cxrrs pllmp/IIIIOl'mi; (splot wiciowary) - zyly przednle

J1 A. testiculllris (t, [adrowa)

12 Tunien vaginnli5 - Irtmina parlela/is (oslonka pochwowa - blaszka sdenna) - brzeg przekroJu

Przekr6j podluzny [adra i najadrza, Po slronie lewej usunieto cewki nasienne (hlbuli seminiferr) dla pokazania przegr6dek jadra (sepfrlla leslis), Po stronie prawej rniazsz [adra (parenchyma leslis)wstal zachowany,

23

[adro, najadrze i nasieniowod (ductJls deferens) po stronie lewei otwarte ad slrony lylnc-bccznej.

13 Si:rofum et lunica dllrios (ruoszna

i blona kurczliwa) - wywinieta 14 Ductus deferens (naslenlowod)

15 A. r/H(h!5 clefemrlis (I. nasieniowodu) 16 PllXU5 pillr/pi'liformis (splot wiciowaty)

- zyly rylne

17 Cawln epididymidis (ogon naj~dlza) 18 Przeisoe przewodu najadrza (ductus epididymidis) w nasieniow6d

19 Lq.mil1G pariehllis tunicae vaginali. leslis

(blaszka scienna oslonki pochwowe] i'ldra) 20 Skqra - blona kurczliwa (hrllii;a dnrlps)

21 Appendix epididymidis (przyczepek naiadrza) 22 Appendix testis Iprzyczepek jadra)

23 GlIbwrflculum testis (j~drow6d)

1 Flmi 'H it!S $permo I icus (powrozek naslenny)

- powierzchnia przekro]u

2 Caprl~ epididymidis (glowa najadrza)

- powierzchnia przekroju

3 SiJp/uln te,Ns (przegr6dki j~dra) 4 MediastillulYi Ius/is (sr6di~dr:ze) 5 Torebka i~dra z b!on~ b;aJaw~

(/unlen albuginea)

6 E.rfrlmli1as Slip. lesUs (koniec g6my i~dra)

7 PartlichytHa les/is - IHuuli seminilen' cml/or/i (rniazsz jadra - cewki nasienne krele)

II E.rtremitas hlf le~b's (koniec dolny j~dra)

322

Dodatkowe gruczoly plciowe

2

"~.~~15 ~~~#~==~~~16

8

Dodatkowe gruczoly plciowe meskie (gruezol krokowy, pecherzyki nasienne) oraz dno miednicy .. Przekr6j czolowy miednicy mniejszej, Od tylu jest widoczny pecherz moczowy (versica urinaria), slercz (pro5tafa) i pecherzyki nasienne (1)esiculae semilloles).

10
22
23 29
24 30
31
32
25 33
6 34
26 35
36
14 37
13 38
27 39
28
40 Przekr6j poprzeczny dna miednicy mezczyzny na wysokosci gruczoJu krokowego (sterczu).

12

1 Ureter (moClow6d)

2 Dudus defurcns (nasieniow6d) 3 Vesicula semilla/is

(p~cherzyk nasienny)

4 Ampul/a dudus deferellli5 (bwa nasieniowodu) Dudus einculalon us (przewod wylryskowy)

- oddnek blizszy

6 Pros/Ilta (gruczol krokow)!) 7 Pars membmnarea IIre/hfa!

(cz~sc blQlliasta ~wki moczot\lej) 8 G/. hll.lbourethralis

(g.rucrol opllSzkowo-cewkowy) - Cowpera

9 Blilbrl5 p£nis (opuszka Pl"llcia) 10 Pefll5 - rorolill glol1dis

(prqCil' - korona i:ol~dzi) 11 Glans pmi> (Zol~di pr~da)

12 VesiclI "rimlria Ipecherz moczl)WY) 13 M. Jevulor mli (rn. diwigilcz odbytu) 14 M. obhmllur inl,

im. zaslaniarz wewn.)

15 0.1 coxae (kos.: miedI!iczna) - powierzchnia przekroju

16 Lig. puuoprbsfaticurrr (wi~lad!o lcnowo-sterczowe) 17 Corpus SpOl/gioSIIIII pellis

,( cialo g~ bczaste praci a)

18 CapHI epididllrnirlis (glowa naj,'jdrza) 19 Odeinek poczatkowy nesieniowodu

(rl~CtflS deferens) 20 T csrl's U4dro)

1.1 Clllldil epirlidymidis (ogon naj~dtzaJ 22 Corpus caDmlO$um penis

(cialo jamlste pracia)

23 funi'lri,js spennatims (powrozek nasiennv) 14 Miesnie przywodziciele

i m. grzebieniowy (nt pU/!Hel4s) 25 Os pllbi> (k. lonowa)

26 Pur. prostaNca IIreH,rar et cclli~lll~ seminalis (cz~sl: sterczowa cewki moczowej i w.zg6rek nasienny)

27 &chlm (cdbytnlca)

Za. N. iscirindicus (n, kulszowy)

29 V, >ap/lelill maglill (.i:; odpIszcz.elowa) 30 M. ,artorius (m. krawiecki)

31 A et 1/. fernomh's (I. i i. udowa) 32 M. reclus femoris (m. -prosty u~~) 33M. tensor fasciae lalae

(m. naplnacz powj~zj szeroki~j.) 34 M. pecfineu.s (rn, grzebieniowy)

35 M. iliOp!o.a>(m. bjodrowo-l~dZwiolVyl 36 M vashl.!i lal. (m. obszerny bcczny] 37 M. obturalor ext.

(rn, zaslaniacz zewn.) 35 Fmm r (k. udowa)

39 Tuber i5ChilldicMIIl (guz kulszowy) 40 M. gillteus maximus

(m, posladkowy wielkiJ

17

Dodatkowe gruczoly plciowe

323

2
3
4
12
5 13

6 14
7 15
8
9

10
16
11 Przekroj czolowy miednicy rnniejszej na wysokesci sterczu j stawu biodrowego - widok od przodu.

1 Acelnbulwll fir/iruln/ionis ",xae

(panewka stawu biodrcwego

2 V~sirn urimrrill (pecherz moczowy) 3 Caput femoris (glowa k, udowej)

4 as/iwn rrrell1me ill/, (ujscie wewn, moczowodu) 5 Pro.IMa (grucrol krokowy alba stercz)

6 Collimius selllilllllis (wzg6rek nasienny)

7 M, obturator inl. (m. zaslaniacz wewn.)

1\ Fossil i,.h/oredll/i, (dol kulszowo-odbytnlcay) 9 Urethra - pnrs membmtlllcea

(cewka moczowa - czesc bloniasta)

10 M, mlflsomus perirlei prof.

(m. poprzeczny kroeza gl~boki)

II Crus penis et 111, ischiocavernosus (odnoga pracia i m. IruIszowo-jamisty) 12 Ure/llm - pats prostalicil

(cewka moczowa - c;c~st sterczowa) 13 Plwis prostllfiws (splot sterczowy)

14 M levutor ani (m dZwigacz odbylu) ]5 M. obhlrntor cxt-. (m, zaslaniacz zewn.) 16 Bulbils peni« (opuszka pracia]

17 Ampulla reef; (banka odbytnicy)

18 entrails enalis (kanal odbytu)

19 VasiCilla seminalis (p~cherzyk nasienny)

20 M, spirincter IIIli jill, (m. zwieracz odbytu wewn.) 21 M, sphincler ani erl (m. zwleracz odbytu zewn.) 22 Am's (odbyt)

23 M. pS/Ja5 merior (m. I~dzwiowy wlekszy)

24 Discus irrlerue:rlebmlis (krazek miedzykregowy) 25 0.1 ilium (k. biodrowa)

26 Lig. ClIpifis fenlon's

(wj\,zadlo glowy k. udowej) 27 Proma'llorilml (wzgorek)

17
3
27 19

7
14
3 17
20
2
18 21

22 Przekroj czolowy miednicy mniejszej - obraz z RM.

Przekroj czolowy kanalu odbytu (canalis IJllalis).

324

Naczynia narzadow miednicy

2

18

19

20

3 4

5

21

6

7 8

2.2 23 24

9

10

25 32

11

26

12

27

13 14

23

15 16 17

28 29

30

31

arzady miednicy u mezczyzny in situ. Polowa prawa widzlana od strony przysrodkowe].

Ternice s~ nastrzyknlete zabarwionym na czerwono rworzywern szlucznym. Pecherz moczowy (vesica uril1lJria) jest wypelniony. Otrzewna (pCI"ilmwum) w wiekszosd zostala usuniela.

1 ,1" ilia.a cormmmis Sill, (t. biodrowa wsp61na Iewa)

2 A iliam commwlis nexl, (t. biodrowa wspolna prawa) 3 UTeter derl. (moczllw6d prawy)

4 A. ilium illf. dexi. (t. biodrowa wewn. prawa) 5 A, et v. iliac~ e.rl. dc:r:l.

(t i z. btodrowa zeW11. prawa)

6 A. obiumrort« et II, obturahuiue (t. zaslonowa I n. zasloncwy)

7 A. umbilicalis (t. pepkcwa)

8 Colon sigmoidelJl1! et a. oesicati: Slrp. (ckreznica escwata i ~. pecherzowa gorna)

9 D~ldjlS deferens sill. (nasienlowcd lewy) 10 Vesica IIriliaria (pecherz mcczowy)

11 Os Pllbis (k. lonowa) - przeciela

12 Prosi'atn (gruczol krokowy albo stercz) 13 PJI!XUS verrosus vesicoprosiaficJJS

(splat zylny pecherzowo-sterczowy)

14 A dorslJlis petlis pro-I (t, grzbietowa prada gleboka) 15 Penis et v. dorsalis peni. super].

(pracie i z. grzbietowa pracia powierzchowna) 1.0 FUtlicllill.S spm!1llficus et a. iesticuleri« (powrezek nasienny i t. jadrowal

17 Bulbus penis et Q. b"lbi penis (opuszka pracia 'i t. opuszki pr~da) 18 Cauda eqlliflil et dura miller

(ogon korisk! i opona lwarda) - przecieta

19 Oiscf.lS illlill'verlebmiis (krazek mledzykregowy)

- pomiedzy kreglem l~dz.wiQwym V i kosci'l krzyzowa 20 Promoniorlum (wzgorek)

11 Me50c%rl sigmoidelm'1 (krezka okreznicy esowalej) 22 Ureler 5;'1. (moczowod lewy)

2.3 A. pudenda lui, sin (t. sromowa wewn, lewa) 24 Spina iscliiadiw (kolec biodrowy) - odciely,

Jig, sarrospinllie el n, ghilea ;"f

(wi~zadJo krzyzowo-kolcowe i t, posladkowa dolna) 25 A. vesicalis inf. sin. (t. pecherzowa dolna lewa) 26 Vesicula sem i,wlis (Pfchenyk naslennyl

27 M. {eviltor alIi (rn, dzwigacz odbylu)

28 R. II, recrn/i, Inf. (galqi t. odbylnicze] dolnej) 29 A.. periYlBalis (t. kroczowa)

30 A"'4S (odbytl

31 Rr. scrotales pas/, (gil!~zie mosznowe tylne) 32 N, pudemi.lls d /lg, sacrolrlberal~

(n. sromowy i wiezadlo krzyzowc-guzowe)

Naczynia narzadowmiednicy

325

28
2
7 1.2
4 16
6 17
18
11 13
8 20
21
5 14
9

40 24
10 22
25
29
31 14
32 15

19

23 Naczynia narzadow miednicy u mezczyzny - widok prawej polowy od strony przysrcdkowe]. Pecherz moczowy i odbytnic~ (rectum) czesciowo usunleto dla ukazania splotu podbrzusznego (plexus hypogas/ricus).

~~"-l,--4 ~_,..~~~ ~~~r-- 16 5:!!~.e-=~.." Sl~"""-+-- 17

~~",",~t- 18 -¥~WitI+-+- 39

~;:,w...---20

~.~1I40

1Y.o;;!--P;"24

,"":>.,tI4I._ 21

p:::::,_----:.,£.,-i#-- 41 -......_"'" iiiiiitJJII-==-._e.::"_-:;:Ii~-- 42

1 Discus in(erverlebra!is (kr"iek mledzykregowy) - pomiedzy

kregiern ledzwiowyrn V i kOSci~ krzyiow~ (os sacmm) 2 A. iliaen wmnamis dexl. (t. biodrowa wspolna prawa)

J PrOlmin/oriwm (wzg6rek)

4 A iliaca inl. d~rl. (t. biodrowa wewn, prawa) 5 N. femomlis (n. uciowy)

6 A. ilim:a at. dar. (t. biodrowa wewn, prawa)

7 M. psiJas maiar rieri, (rn. I~diwlowy wiekszy prawy) 8 V. ilinea ext. dlUl. (i. biodrowa l)CW!1. prawa)

9 A. umbilicalis (t. pepkowa)

10 C!rordn Q "mbiUcaJis (struna l, pepkowei) n N. oblllflllDrflfS (n • zaslonowy)

r 2. P/e.uJs hypogastrit!!s sup. (splot podbrzuszny gorny) 13 Ple:n<s sacralis (splo! krzyzowy)

[4 Plesu« hypogastricu5 ilff. (splol podbrzuszny dolny) 15 I(ecium (odbytnica)

[6 A. i/iolwl1haJis (t. blodrowo-ledzwlows) 17 A. sacmlis ,~/, (t. krzyiowa beano)

18 A gluh1a Slip. el ple.!!.l! sacra/is

(t. posladkowa gorna i splot krzyzowy)

19 PI!lI115 pfldsndalis et C(Jcc!lge!J; (splo] sromowy i b"u.ic~ny) 20 It glHIM ilif. (t. pcsladkowa dolna)

21 A. pudenda lilt. (t. sromowa wewn.) 22 M. dlcCjlgeus (m, g\Jziczny)

23 Canali« ana/is [kanal odbytu)

24 A. reef-ails merlin (t. odbytnkza srodkowa) 25 A ues;calis sup. et n. d!1 Ius defemllis

(t. pecherzowa gorna i t. nssieniowcdu) 26 Os pubis (ko5c lonowa)

27 tV/, blilbbspo>1gioslI5 (m. opuszkowogabczasty) 28 Ureler dlUl. (rnoczowcd prawy)

29 DllCi";IS def~r~11S rlc"l, (nasieruowed. prawy) 30 Urdur ,i,l, (moczow6d lewy)

31 Vesica urlnnri« (pecherz mocaowy)

32 Prosia!« (gruczot krokowy albo sterrz]

33 Diapl1mgmll urogwifale (przepona moczcwo-plciowa) 34 A pOIl'S prof. (t. gleboka pracia)

3S A. 40fsnlis pelJl's (t. grzbietowa pracla) 36 Penis (pracie)

37 Teslis Uijdro)

38 A. iliaca commrmi, .in. (t. biodrcwa wspclna lewa) 39 A. abh.,-"foria (t.zaslonowa)

40 A. ueslcalis llll (t. pecherzowa do Ina) 4 J tV/. lev!!lor ani (rn, dzwlgacz odbytu)

41 A. reclalis ill! (I. odbytnicza claim)

Kolejnosc g~l~zi tetnicy biodrowej wewnetrzne] (n. iliec« iut.) u mezczyzny (rys, schemalyczny).

326

Naczynia narzadow plciowych meskich

Narz"dy plciowe meskle zewnetrzne (prqcie. jadro inasieniowed): warstwy powierzchowne - widak ad przcdu,

2

3

4

5

6

7

8

17----------~~~Hn'~ 18-----------4-*-86

~~~~~~~~26 27

~I'------ 28

~e::s~L==29

L 30

~,...........""...:::__--- 31 ':;'o:?...-32

22

34

Unaczynienie narzadow plciowych meskich (rys, schematyczny), A - ad shorty boczne], B - przekro] poprzeczny prada,

iI""ri~~~';'__,"""=""",,, 9 ~~~~~~~~~10 ~~rir-:'_'-+.,,_.---- 1 1

""-~~--~--~~~~~'4 ~-?_'~~----~~~~~15

25

1 No jiil110ralis (n. u dowy)

2 A. et u, jelllDralis (t. i z. udowa)

J R. jemDra/is n. genilofel11oralis(gaJijz udowa n, pkiowo'·udowego) 4 Iuniculus spermaiicue et r. gellila/is n. gelllto[eniorulis

(powrozek nasienny i gal,ri plciowa n, plciowo.udowego) 5 Penis (prOlcie) - z powiezla gl~boki! pr~ci.a Ijasda pwis prof.) 6 V. saphena magna (i. odpiszczelowa)

7 M. cremasrer (m. di.wigacz jqdra)

8 Testis (jilMO) - Z .oslonkami

9 AllU/JI; irrguinalis supet]. sin,

(piedcier\ pachwinowy powierzchowny lewy)

10 Fa5r'iu lipmlltlliro inl. (pOWi~l nasienna wewn.) - przeciela 11 N, ilil1il1gllilltllis tn. bicdrowo-pachwincwyl

12 Flmicu/u5 s)I£mlllllcl-rs sin, (powrozek nasienny lewy) 13 PJeIlIs rmm~inifomlis (splo] widowary)

14 Fascia spermalim ext. (powi";!;/; nasienna zewn)

15 V. dorsillis penis superf. (i. grzbietowa pracia p,owiemhowna) 16 Glalls penis (iol'ldZ pracia)

17 V. iesiicuiaris (i.. jadrowa)

c1l1g dalszy na stronie 327 ....

B

N aczynia narzadow plciowych meskich

327

2 3

4

36

10 37

13

6

--~~-+----~--~~----~23 ~~~------~----~--------40

40

Na r zady plciowe meskie zewnetrzne (pracie, jadro i powrozek nasienny): warstwy glebsze - widok od przodu. Po srroaie lewei powrozek nasienny (funiculus spml'laticus) rozdzielono. W powiezl gll?bokiej prada (fascia penis prof,) wycierookienka dJa pokazania nerw6w grzbietowych pracia (1?rI, dorsales petllS) i towarzyszacydi frn naczyn,

18 A, lesfir:ularis (t, i~drowa)

19 V, riorsnlis lieni; prof (;1" grzbletowa pracla gleboka)

20 A. dorsalis perris (t. grzbietowa pracia] 21 All, helidnae (t~tnice slimakowate)

22 PrepHUlim penis (oapletek prada) l.3 TesNs et IUllica A£l!!lgirrea

O~dro z oslonka bialawa) 24 Due/liS deferens (nasieruowcd) 25 Ureter (moczowod)

26 Vesica IIrilfarirl (pecherz moczowy)

27 Vesicula semhmlls (p~che[zyk nasienny) 28 Prosttlta (gruczol krokowy alba stern) 29 Plexus OfIJOSH, oesicoprostnlicU5

(splot zylny pecherzowo-sterczowy)

30 .A. profmrda perris (I, gl~boka pracia) 31 A. billbi pell;, (t. cpuszkl pracia)

32 A. pudenda in/, (I. sromowa wewn.)

33 Carpus spoIIgiIJ51111r perris (dalo gabczasle pracia) 34 CorpllS cavemoslllH pmis (cialo [amiste pracia) 35 Unthm (cewka moczowa)

36 Filscia crel1'lll$leriw elm, cremll.,ler (powil!z m. dzwigacza j1)dra - Cowpera, i rn, dzwigacz jadra)

37 N, tiorSillis pe!'ll~ (n, grzbietowy prada) 38 Caput epididvmidis (glowa najadrza) 39 Tunica vaginalis tesii« -/lImil/iI

visceralis 5, epiorcilimn (oslonka pochwowa i ~ dr a - b laszka trzew na)

40 Tlmicn vagillnlis testis - illminli parie/ntis s. periorcliillm

(oslonka pochwowa iadra - blaszkascienne) 41 Seplida Ie-,Iis (przegr6dki j~dra)

- z petlami naczyniowymi

18

20

31

41

Arteriogram narzadow plciowych meskich - widok z baku,

328

Miesnie dna miednicy

Miesnie dna miednicy u mezczyzny - wid ok od dolu Prada jest przeciete (rys. schematyczny),

2 3

~~~--~~~13 14

8

9

Miesnie dna miednicy u mezczyzny - widok od dolu,

\.~faH~~~~- 6 -'>;~r"Il'~"..>r-- 20 ~~~'li-""-12

1 Glans pflli~ (zol~dz pracia) 2 Corpus potlgiosllm pellis (cialo g'lbcraste prada) 3 Corpus CRVertl05111tl penis

(cialo jarniste pracia] 4 M. gfflcili., Im, srnukly)

5 Mm. addUr:1Drl!5 (rniesnie .przywpdziciele,) 6 M, i~chiocnvm1051.15 et crus pmis

(m. kulszowc-Iamisty i odnoga pr~cia) 7 Peril161fm (krocze)

8 M, g/r,lfUS lIIaximHS

(m, posladkowy wielki)

9 Os coccyg.is (kosc guriczoa) 10 M. &JJ!bocavenwsus

(m. opuszkowo-jamisty)

11 M, transversus painei prof. et foscirr riinplimgllllliis urogenitali, prof.

(m. poprzeczny krocza gleboki

z p ow i~zi~ g I¢ bo k~ przepony mcrzowo-plciowej)

12 M, Iramv~tsllS' puillei ,uperf.

(111. poprzeczny powierzchowny krccza) 13 A'1I4s (odbY,r)

14 M, sphindl!Y Imi en,

1 0 (m, zwieracz zewn, odbytu)

11 15 M. leoeior ,m! (m, diwigacz odbylu) [6 Ug. anucOI;cygeum

(wiezadlo cdbytowc-guziczne]

1 2 17 Peri,rU;IItI! (krccze) IS M. D~lllmlar in/.

(m, zaslaniacz wewn.)

19 Urellrra (cewka rnoczowa]

2.0 M. rrlllfsuersus perine! prof.

(m. poprzeczny gleboki krocza]

15

16

Miesnie dna miednicy

329

!!!!~~i::::::=1 27

~:;:;;:;:::::::;: 28 Dno miednicy i okolica posladkowa (regia gluten) - widok strony prawej z baku. Miltsien posladkowy wielki (m. gluteus mt:l.f:imus) zostal przeciety

i odchylony. W wiezadle krzyzowo-guzowym (/ig. S(;Icrotuberale) .... rycieto okienko dJa pokazania naczyn i nerw6w sromowych.

"'..!:':~~=!:::::::::;~=:20 21

Dno miednicy i narzady pldowe meskie zewnetrzne - wfdok ad dalu. Oba jadra zostaly przernicszczone na boki, moszna - usunieta.

mz~7?;?~rP'l

21

9

11

24

17

1 Teslis fieri. U~dro prawe) - uniesione do gory i przernieszczone na bok

2 M. bll[bamvema5lJs

(m, opuszkowo-jamisly] 3 M. isc/iiocaVBrYlQ51J5

(m. kulszowo-jarmstyj

4 M. addw;lor magm15

(m, przywodziciel wielki)

5 Nil. scrqfnles post. et all. perinea/es sl'pefr (nerwy mosznowe tylne i t~tllice kroczowe powierzchowne)

6 A. et iI. saoialis posl.

(t. i z. mosmowa lylna)

7 A. bldbi perris post, [l; tylna 0PUEZ!d prada) S Perineum (krocze)

9R.inni p~ril!ea/e5 (gal~ocie kroczowe) 10 N. JI~ldendus et II. pride/Ida tnt,

(n. sromowy i t. sromowa wewn.) II Nil, et all. rlldnles illf

(nerwy i tetnlce odbytnicze dolne] 12 Nil. cklll/rim tn].

(nerwy dolne posladkow) 13 as rou;ygi. (kOscgul,iczna) 14 Pmi, (pracie]

15 Te,tis sin. G~dro lewe)

- przemieszczone na bok l6 A. dorsa Ii. penis Sill.

(t. grzbietowa pracia iewa) 17 M. fr .. mverlills perine! prof.

(m. popn.eczny gl~boki krocza)

18 A. Iluibi PCI7I5 sin, (t. opuszki pracia lewa) 1.9 Ramus 11. cuiauei femoris post. (gaJlJZ n. skornegn tylnego udal

2.0 lvi, sphincter Imi exl.

(m. zwieracz zewn, odbytul 21 Amls (odbyt)

22 M. gll/Ieus IIrarimus

(rn. posladkowy wielkil 23 Nil. ~IIOCOCCygei

(nerwy odbytowo-guziczne) 24 Lig. silcrulilberale

(wiezadlo krzyzowo-guzowe) - i. wydetym okienkiern

25 N. IIerfUfflll5 fig, s(lcroli.lberalis (n. przeszyw~j~cy wi~zadl. krzyzowo-guzowego)

2.0 A gl1l1el1 ill/. el II. gittle145 illf (t. posladkowa dolna

i n. posladkowy dolny)

27 N. iscilimiia/s (n. kulszowy)

2.8 M. pi rijarm!! (m. gruszkcwa ty)

19

26

330

Okolica moczowo-plciowa i odbytowa

Okollca moczowo-pleiowa i odbytowa (regio urogenUalis et tmalis) u m~iczyzny - widok od dolu. Po prawej - nerwy, po lewej - t~tnice i zyly,

3

~~~_'~~~~~~~--10 ~~~~~~~----~~~~~--11 ~~~~~~~~~~~~~----12

5

Dno miednicy i narzady pldowe meskle zewnetrzne - widok od dolu. Lewa odnoga prada zosrala oddzielona ad galezi lonowej (ramus pubicus) i razem Z opuszka prada (bulbus penis) przesunieta na bok. Cewke moczowa (urethra) przedero na wysokosci przepony moczowo-plciowej (diaphragl1Ul urogenitale).

2
21
17 3
18 22

19 23
20 .24
16 14-
5 6

1 Tesfis dext. Oildro prawe) - odsunlets 2 Nil. scro/ales,PQsr. (n, mosznowe tylne) 3 ems p6nis sin. et 111, isclliomvemo511S

(odnoga lewa prada z, mi~!niem kulszowo-jamlstyrn) - odsuni~tena bok 4 Arms (odbytJ

5 Nil. dWlimll ill!

(nerwy dolne posl~dk6w) 6 Perils (prljde)

7 TcsHs sin, Uqdro lewe) 8 N. et n. dorsalis penis

tn .. i t. grzbietowa prqc!a) 9 Urethra [cewka moczowa)

10 M. trllIlSlJetsU~ perine! prof.

(1)1. popneczny gl~boki krocza] lJ Nil, perillell/IIS et II. pltdendllS (n, kroczowe i n. sromowy)

12 A. lmlbl flerlis (t. cpuszklprada) 13 R. n. ~,4Imlei fBIllOri. po,t.

(ga l~z n. skemego tylnego ud~) 14 A. plldenda Int. el 11. pI/denal15

(t, sromowa wewn. i n. sromowy) 15 Nn, et QiI, Tedales inf,

(nerwy i tetnice cdbytowe dolne) 16 M. gluteus ml1xil11l/5

(m. posladkowy wielkl)

17 N. dorsalis penis (n, grzbietowy pr~da) 18 N. rulqncus femoris posl,

(n. sk6my tylny udal

19 Rr. puilleales 11. puderldl

(gal~l.ie. kroczowe n, srornowego] 20 Rr. reciGles ill!

(gq!~?ie odb y rowe do In e)

21 M bulbocavernosus

[m, opcszkowo-larnistyj

- przeswltuje przez r. opus:OO Pllda (a. bulbi penis)

22 A. dorSiliis pm!s (t. grzbietcwa pr~cia) 23 M. sphincter emf ext.

(m. zwiaracz zewn. odbytu] 24 A. et u, ree/nlis j"f;

(t i t, odbytowa dolna]

7

8

Okolica moczowo-plciowa i odbytowa

331

2

3 4

5

6~~~~~~~~

18 19 ~~~~~~~~~~20

r-~~~~~~~-21 ~"·~~~~~~~?2 .;._~t...,.....-_J 23

'Im;:-::1I~~~ ---;---- 24

Okcllca moczowo-plctowa i odbytowa u mezczyzny - widok ad dolu. Nasada prada (radix penis) zostala usunieta, jadro lewe (testis sirr.) - przekrojone. Widac przepon~ rnoczowo-plciowa.

Przepona moczowo-plciowa i miednica (pelvis) u mezczyzny - widok ad dolu (rys, chernatyczny), Pracie usunieto, Strzalkl oznacaaje przebieg naCZYI) i nerwow,

1~~~-------.~--25 ~~~~e+-----/-~- 26

12

Tesiis dexl. Gijdro prawe) - przernieszczone

2 Corpus spongio5um penIs (dalo gabczaste pr'lcial J Corpus cauemosum penis (dalo jamiste pracla)

4 R. peri 1IIil! lis n. cutimei femoris posl. (gaJl}~ kroczowa n, skcrnego rylnego udal

5 Nil. et till, Sera/alllS pDS!.

(nerwy i t~tni(e mosznowe tylne) 6 A. profrmda pfllJ~ (t. gleboka prada) 7 M. frilllSVfTSUS perillei pro/unal',

(m. poprzeczny gl~boki krcczs)

8 Nn. peritleail's dexl,

(nerwy kroczowe prawe)

9 N". redales j"l,

(nerwy odbytnicze dolne)

10 N. ciH.nium inf. (11: delne posladkcw) II NI1. ntlVt:Ilc(ygei

(nerwy odbytowo-guzkzne) 12 h,w'w/rj,5 spermnrirus sin, (powr6zek nasienny lewy)

13 Teslis sill. ijijdro lewe) - przekro] 14 N. el n. dorsalis penis

(n. i t. grzbietowa prqda) 15 V, dorsrrJis p~rlis prof.

(i.. grzbielowa prada gJ~boka)

16 Uretlrm .

(cewka moczowa) - przecleta 17 A. blillii pm!" (t. opuszki pracia) 18 M. rfl'lH5versJlS pen'nei 5uprrf

(m. pcprzeczny powierzchowny krocza)

19 A. blilbi perlis sin,

(t. opuszki prada lewa) 20 N. peril1elllis II. pudmdi

(n. kroczowy n. sromowego) 21 Atlus (odbyt)

22 M. sphincter ani exi.

(m, zwieracz zewn, odbytu) 23 M, gl"leus maXirmj5

(rn, posladkowy wielki)

24 Fascia ohilirarorin (powi,# zaslonowa) i kanal Alcoca dla n, sromowego

(II, p"del1dIlS) oraz t, ,i z. sromowe] wewn, (a. et Ii. pudenda il1l.)

25 Lig. sacrotuberale

(Wlfzadlo krzyzowo-guzowe) 26 Os coccygis (kose guziczna) 27 Dillpirragmll IJrugelli/lllf

- m. frnnsversrG perinei prof. (przepona moczcwo-plciowa

- ill, poprzeczny gleboki krocza) 28 Cellimm Itlldinewtl peri"ci

(srodek 5d~gnisty krocza)

29 M. IOilalor ani [m, diwigacz odbytu) 30 Lig. 1I1'10coccyseurn

(wiezadlo odb yto~v o-guzj czne)

31 M. obfl~mlor illi. (m. zaslaniacz wewn.) 32 A. dorsalis IJeflis (t grzbietowa pr~cia)

13 3

14 15

16

17

332

Uklad moczowo-plciowy ienski

3~~~~~~==~ 4

5 6

7

8

Przekro] czolowy pecherza (vesica Ilritlaria) i. cewki moczowej (uretIJra) kobiety - widok ad przodu

17 :---=,-:-"':"""--

18 ~'---'o-.

19 ~i-~~~.......,..._j

20~~~~~-~~---

Narzady plciowe zenskie. Widak miednicy mniejsze] (pelvis mirlOr) ad gory,

11 12

TUl1iCtl ",usculuris IICSlrllB Ilri"'lrille (blona mlesniowa pecherza moczowegol - powierzchnia przekroju

2 Plime tUllicae mucosae vesicae Ilrinari,le

(f~Jdy sluzowki pecherza moczowego

3 0$liu111 Hrderis de:xl. (\listie moczcwcdu prawego) 4 Plica il1/smreieriCll (fald miedzyrnoczowodowy)

5 OsJhun IIrelilrae il1l. (ujsde wewn, cewkl mOC'1.0wfj) 6 Plexus V!lIlO511S lle5icouleri~lHs (splot i:ylny

pecheraowo-maclczny) - powierzchnia prl$rOI~ 7 Urff11TIl femil1l'I1R (cewka moczowa :i:er'r~,ka)

B as pubis (kosc Jonowa] - powierzchnia przekroju 9 as/him urethrae exl, (ujscie zewn. cewki mocwwej)

10 Ves/ilmlrnll vilgmQe (przedslonek pochwy)

Ll Osfilml ureteri; sin. (lljscie moczowodu lewego) 12 TrlgolllHlI vesicae (tr6jkqt pecherza)

13 M. oblrlralor ilil. (m. zaslaniacz wewn,) 14 M. levafor ani (m. dfwigacz odbyfu) 15 B'l/bIIS vesliull/i (opuszka przedsicnka) 16 LaM WI1 Im'nus pudeHdi ,j II.

(warga srornowa mniejsza lew a) 17 Tuba urerin« ijajow6d)

18 Me.osnlphrx (kTezka jajowodu) 19 Ovoriu!1! (jajnik)

20 Colon sigmoideul11 (okreznica esowala) 21 Hiaius saphemls (rozwor odpiszczelowy) 22 Vesica Ilrinaria (p~cherz moczowy)

23 Ercavafio vesicolften'lla

(zagl~bieniep~cherzowo-maciczne) 24 Fundus uteri (dno madcy)

25 &mualio rf!CIOlifen'fUl (zaglebienie odbytru:cZQ·macJczne) 26 Recrwll - par. al1lpH/lnre (odbytnica - cz~!c bankowa) 27 Ken Inerka)

2B Ureler- pars ~bclOll1in!llis (rnoczowod -C7.~St brzusz~a) 29 Ureter - pnrs pelviMIl (moczowod - cz~scmlednjczna) 30 CIlIln/is 1I111llis (kana] cdbytu)

31 Ceninm! fcmiinmm perinei (srodek sci~gnisry krocza) 32 Ullibilict~s (pepek)

33 Ampullf1 {I{blle (banka jajowodu)

34 PDrlio 1111giIJuils (cz~sc POITtWOWil szyjki macicy) ,35 Vagina (pochwa)

36 Symphysis pllbica (spojenie lonowe) 37 CliI~ris (Iechtaci\ka)

33 M. Iml15uurSHS peri/lei prof.

(m, poprzeczny gl~boki krocza)

13

14

15 16

21
27
28
2"2
23
24
29
25
26
26
30
31 32

,----------+~ 33 n------/-II.I-17 "*"---/-#1- 19

.......... - ....... 1+-24

Przekroj strzalkowy narzadow moczcwo. -plciowych ieriskich (rys, schematyczny].

Narzady plciowe zenskie wewnetrzne

333

24 25

14

~~~~~--~~--- 14 6 13

12

26

27

arzady plciowe zeriskie. Widak miednicy rnniejsze] ad gory, Macica (u/ems) zostala nieco przesunieta na prawo,

9
10
28
12
3 13
4 14
5 15
24
6
16
7 17

18
19
20
21
22 Polozenie narzadew plciowych zensklch

- wid ok ad strony przysrodkowei (rys, schematyczny),

8

1 COrpU.I v~rlc/lr'Jle Ilimba/is V (lTzon krcgu ledzwiowego V) 2 Froman/or;'",r (wzgorek)

3 Urefer Sill, (mcczowod lewy)

4 Perilone~jm (otrzewna) - brzeg przekroju

5 Urete,.. dext. Imoczowod prawy] - przeciery

6 ErcavaHo reciouterlna (zaglebienie odbytniczo-macicznej 7 Rectum (odbytnica)

8 Umhilicu5 (p~pek)

9 Colon sigmoiriel/m (okreznica esowala) 10 Plim umbilicali, meriimra d Ijmchl~~

(fald pepkowy posrodkowy Z rneczownlkiern) 11 AIilPHliu Iribae IJieriliaB (bar\ka jajowodu)

12 fimbriae hlbae (sfrzepki jajowodu)

13 Ovariwn (jajnik)

14 Tuba uterin« - isfhlHl4S (jajow6d - ddrl) 15 Uterus [macica)

16 Excauatio »esicouierina (2.lIgll!bienie pecherzowo-maciezne) 1 i Vesica Hril1l1ria (pecherz moezowy)

18. Vagina (pochwa)

19 Sympl,ys;s pMbiCil (spojenie lonowe)

20 Urethra !eliiirrilUl (cewka rnoczowa zenska) 21 eli loris (lechtaczke)

22 La/1ir'»l mi'lHs pudeudi (warga srcmowa mniejsza] 23 Osiium II/erinrim hlbae (uiscle maciczne iajowodu) 24 Lig. teres lrlui (wiezadlo eble rnacicyl

25 Ligammflmr Ollarii proprirmr (wiezadlo wlaseiwe [ajnika) 26 Lig. sr.!Spell50riUIII mlnr;i (wiezadlo wieszadlowe [ajnika) 27 A iliac!; commlillis rie:rl.

(t. biodrowa wspolna prawa) - pokryla olrzewna (perilm'leum) 28 JlljJli1dibuluill il,bae IIlerinne Ileiek jajowcdu)

_-

....

334

Przekroje miednicy kobiety

2

3 4

5

6

7

8

Przekro] czolowy miednicy kobiety (por, z obrazern z RM na slronie obok),

·~~~~~~--~----·_20 .~---+~~~~--~----------=19 ~~~~~~~~~------~18 ~·~~~~~~~~~~------------~17

Przekroj poziomy miednicy na wysokosci macicy (uterus) - widok od do]u. Madce przemieszczono na lewo do tylu,

36
37 22
28 33
27 21
35 32
7
35
31
20

34 BO
23 Przekroj pozlomy miednicy kobiety na wysokosci miesnia zwieracza cewki moczowej (111, sphinte:r urethrae) i pochwy (vagina) - widok od dolu

9

I Os ilium (kosc blodrowa) 2 Re(rum (odbytnica)

3 Plica l'ecfol<l~rl"a

(fald odbytniczo-macicany) 4 Ol.larillll1 (jajnik)

5 Tuba uierin« (jajow6d) 6 V B51c.a II ri ""rin

(pecherz moczowyl

7 Urethra (cewka moczowa) 8 Labium minus pudetldi (warga sromowa mnieiszal 9 aravalio redO!Jltri/11i

(zagleblerue odbytniczo-madczne) - jama Douglasa

10 Uteru$ - uwva/io vesicouleril1f1 (macica - zagt~bieJ1ie pecherzo woo maciczne)

11 Ug. capitis femoris

(wiwzacl!o gJowy II. udowej)

1~ C~pul femoris (glowa k. udowej) 13 VesllbrJium ·vagj,me

(przedsionek pochwy)

14 Labium maills pudendi

(warga srcmowa wi~ks2ia) 15 Rimll IIni (szpara odbytu) 16 0, coceytls (kosi:- guziczna) 17 Ridum -ampulla redi

(odbytnica - banka odbylnicy) HI Werus - myomelrium

(macica - mi~sier\ rnaciczny) 19 Uterus - e'JdomelTium

(madca - srodmadcze)

20 M. oblllrnlar ilil.

(m. zaslaniacz wewn.) 21 M. iliopsoas

(m. biodrowo-ledzwiowy) 2.2 M. sarlori liS (m. kra w iecki) 23 N. ischiadic"s fit »1. glull.l.45 maxim us (n. kulszowy

i m. posladkowy wielki) 24 Plexus velJosus fJ/erillrJS (spiot zylny rnaclczny) 25 Lig. laium Hleri

(wiezadlo szerokie rnacicy]

26 [nleslinrlm rmue (jelito denkie) 27 A. et 11. femornlis (t. i i. udowa) 28 N. femomlis (n. udowy)

29 M. pymmidalis (m. piramidowy) 30 Rectum - cana lis mUllis

(odbytnlca - kana I odbytu) 31 Vagifla (pochwa]

J2 M. sphincter rf(etllfac - vesica urinann

(m. zwieracz rew ki moezowej - pecherz moczow y)

JJ. S!Jmp!tysi~ pubiell (spojenie lonowe)

34M. levator alii e ~ fII. pubococ,ygoo (rn. dzwigacz odbytu

i m. lonowo-guziczny)

35 M. ob/uralor crt.

(m, zaslaniacz zewn.]

36 MortS pubis (wzg6l1"k lonowy) 37M. pectiNeus (m. grzebieniowy)

10

11

12

13

22 21

11

16

15

15

Przekroje miednicy kobiety

335

Przekro] czolowy miednicy kobiety - ebraz z RM

Przekro] posrodkowy dolne] polowy tuJowia kobiety. Pecherz rncczowy (vesica urinilria) jest pusty, a maclca znajduje sie wpolozeruu prawidlowym,

7

1 M. rectus tllldominis (m. prosty brzuchal 2 M. PSOtlS maior (m. l~dZwiowy wiekszy) 3 uterus (macica]

4 Vesica urit.lllrill (p~cherz moczowy) 5 M abl/lmlol' Inf. (rn, zaslanacz wewn.) 6 Colon sigmoidelll11 (okrezmca esowata) 7 Proma~JlorhHlI (wzgorek)

5 Petie jelita cienkiego (irrlesr;mml femle) \I Tuba uierin« ijajowod)

10 Cfll'lfr je"loris (g!own k udowej) 11 Rectum - IlmpJJiJll recti

(odbytnica - bank. odbytnky)

12 Ostium urethrae (ujscie cewki moczowej) 13 Umuilicus (p~pek)

14 Duodenum (dwunastnica) 15 Pars IIsce>1dens dllodelli

(cz~sc wstepujaca dwunastnicy) 16 Rndix mesenlerii (korzen krezkl) 17 MeSefJ lui mn (krezka)

18 &cllvatio oesicouterina

(zaglebienle pecherzcwo-macicene) 19 Vesiro wrillarill (pecherz mcczowy)

20 F~cies s!lmphy;i~iis (powierachnia spoienlcwa) 21 Fornix ani. vagiMe (sklepienie przednie pochwy) 22 Urethm femitri1!Q (cewka moczowa zenska)

23 Clitoris (lechtacrka)

24 LAbium milJUS Jludcl1dl

(warga sromowa mnleisza)

25 Labium milius pr,dtndi (warga H0l110wa wieksza) 26 Camlli; verlebra/is el mllt!a fi/ldna

(kan al kregowy i 0 gon koriski)

27 DisCJl5 inleroertebm/i5 (krqiek miedzykregowy)

- kregoslupa Iedzwiowego

25 V~rlebm /llJlJb,,/is V (kr~g J~d;iwiowy V) 29 FromanloriHll1 (wzg6rek)

30 Mesocoian sigmoidewn

(krezka okreznky esowatei) 3] Excaoaiio redouterina

(zagleblenle odbytniczo-maciczne)

32 Fomix posl. oaginae (sklepienie tylne pochwy) 33 Portio vagina/is (:er.)icis

(cz~sc pochwowa szyikJ macicy) 34 M. sphincter ~l'Ii exf.

lm. zwieraez zewn, odbytu) 35 C~nalis nnlliis (kanal odbytu) 36 VagiJlIl (pochwa)

37 M. 51Jhil1cler alii il1t. (m, zwieraez wewn, odbytu) 38 Amts (odbyt)

39 Hymen (blona dziewicza)

6

9

10

12

3.6 24

26

27

28

29

30

6

31 11

32 33 34 35 36 37 38

34 39

336

Macica przydatkl

Narzady plciowe zenskie (uiozone oddzieinie) - widok ad przodu. W przedniej scianie pochwy (vagina) wydeto okrenke dla pokazania czesci pochwowej szyjkj macicy (porrio vaginalis cer(licis).

2 3

4

5

6

7

8

9

21
15
22
11
1 10
3 1
14
12

5 17
23
7 ~
Polozenie narzadcw plciowych zenskich wewnetrznych [rys. schematyczny).

10 11

12 13 14

1~ 16

17

18 19

20

1 Doarlun: ijajnik)

Z Mesovllriljm (krszka jajnika) 3 Fundus uteri (dno macicy) 4 Eicaiatio lIeSl'cOirterina

(zagtebienie pecherzowo-madczne) - fald otrzewne] 5 Cel'fl~1' uteri - pur/io ~ljpm!>agiflali,

(szyjka macicy - crest' nadpochwowa)

6 PDr/io vilginalis cervids (cz~sc pcrhwowa sZ'Yiki madcy) 71'rrginll (pochwa)

8 Crr.c; cii/onl'm (odl1oga lechtaq,kiJ

9 Labimn minus pudendi (warga sromowa mniejsza) 10 Fillibriae 114bae (slrzepki jaiowcdu)

11 Inftmdibl41rrm IHbae uterlnae (Iejek jajowodu)

12 Lig. ovarli proprilfm (wiezadlo jajnika wlasclwe) 13 Mesosalpinx (krczka jajowodu)

14 Tuba lIierilla (jajol- ... 6c1)

15 LigamellhJm slIspensarir;i?1 Dum;

(wiezadlo wieszadlowe [ajnlka] - pro/esuniete ku dCllowi 16 Lig. larllrll Illeri (wiezadlo szerokie.rnadcy)

17 Lig ttres r~tm' (wiezadlo oble rnacicy)

18 Corp)j. c/wcmOSW11 dilorid!s (cialo jamisle lechtaczkil 19 .G'~IIS eli/anUis (iolijdi Iechtaczki)

l'O Ostium vagiufIe el 'lumen

(ujsde pochwy i blona dzi.ewicza) ::1.1 Promol'1loP"ium (wzg6rek)

22 Unea lermi'llllis (kresa graniczna) - plaszczyzna wehodu 23 Symp/lysis puhica (spojenie lonowe)

Macica i przydatki

337

9
10

11
2 2
3 12
3
4 13
4
5
14
6 7
7
8 Narzady miednicy u kobiety (u!ozone oddzielnie) - widok od tylu z gory

Jajnik i jajow6d (ovQr;um et iub« IIterina) ulozone oddzielnie - widok strony prawej od tylu z gory. Srrzt:pki zostaly rozprostowane dJa uwidocznienia ujscia brzusznego [ajowodu,

Maciea i przydatki (uterus et tlClnua) - widok od lylu, W tylnej scianie macicy wycieto okienko,

1 Fundus uteri (dno macicy) 2 Tubll r.tlerim, ijajow6d)

3 Lig. ouari! proprium

(wiezadlo [ajuika WlasciweJ

4. OvarillUl ijajnik)

5 bl!wrrUbll!IH11Iubne rjffril1a~ (Iejek jajowociu) 6 Fimbriae tubac Ijlerina~ (srrz~pki jajowodu) 7 Ureter (moczow6d)

8 Reclwn (odbytnica)

9 Apex flli5lme er ligamenlwtl ltmbi/imle media/Will {szczyt pecherza

i wiezadlo pepkowe posrcdkowe)

10 Vesica ilrillarill (pecherz rnoczowy) 11 Lig. teres I,ferr (wi~zadlo oble rnacicy) U Meso911lpim: [krezka jajowodu)

13 Mesot!un'utll (kTezka jainika)

14 £rCl71JIltJ'o redouierina

(zaglebienie odbytniczo-maciczne) 15 Lig. suspcnsDriwrr al/atil

(w lezadlo IV iesza dl ow e jaj nikal 16 Slad przebyre] owuladi

17 Os/hall ~bdDrl1il1a[e hrbae II/erim'll

(u;sc.ie brzuszne jajowodu) 18 CorPllS Illeri (lTzon madcy)

19 Cervix uteri (szyjka macicy) 20 Portio IInginalis ceroids

(cZ\'sc pochwowa szyjki macicy) 21 Vagirut (pcchwa)

22 Blona lluzowa rnacicy (krwawienie) 23 Pomix Iml. ~ngir1ae

(sklepienie przednie pochwy)

16 16

4

17

6

22

2

5

4

23

338

Naczynia narzadow plciowych zenskich

Arteriogram narzadow plciowych zenskich - widok od przodu. Zwr6f:. Llwag~ na krete t~rnice jajnika i macicy - t~tnice slimakowate (l1a, helicinae),

2

3

4

5 6

7 B

9

12

13 14 15----J

8-------,r-

16--------------~ 17------------------~

19,--------------~ 20------------\:-1

11 --------------- 21-----------~~

Unaczynienie narzadow plciowych zenskich - widok od przodu.

I R. O'iJllrirlls n, Illerfllae (gal~z iajnikowe t, rnacicznei+arkada jajnikowa) 2 R. lubariHs ~. ol'arime (g~l~i jajowodo,va t. jojnikowej)

.3 R. ovnricu, n. ovnricae (gal~i jainikowa t, jajnikowej)

4 A. IIteriUIl (t. madczna)

5 A. ilinm inl. (t. blodrowa wewn.)

6 ii, g lulBa i 'If, (t. posladko wa doln a)

7 A. pur/elida jill. (t. sromowa wewn.) a Lig, Icrus llferi (wi~zadlo oble macicy)

9 A. onarica n, jajnikowa)

10 A vag/llnlis (t. pochwowa)

'I J OstiUIPl l)ilgiYllle (ujscie pochwy)

12 hlfHrrdilmhm' luba! II/uinae (lejek jajowodu) 13 Otmrium (jajnik)

14 F!lndus .. Ieri (dno madey) 15 Tubll r,rerilla (jajow6d)

16 Portia vngiflt1lis ceroid. (cz~.sc pochwowa s~yjld rnaciey) 17 Vagil1a (pcchwa)

It! Ciiloris (lecMaczka)

'(9 Corpus CaVeriiOSUlll cliloridis (dale jamiste lechlacakl) 20 Bl.tIbus veslilmll (cpuszka prsedstcnka)

21 Cl, veslibl/lans maior' (gruczol przsdslonkowy wi~ks~y) 22 Lig. 51fSpel1sorilml Gvar;; [wiezadlo wleszadlowe jajnika) .23 A ligllmenl; ImUs Hleri (L wiezadla oblego madcy)

Naczynia narzadow plciowych zensklch

339

13
14
15
2 16

17

3 8 18
19
4
5
20
5 6

5

Odplyw chlonki (lymplm) z macicy (uterus) i przydatk6w ((mdexll) - rys, schernatyczny. Kolorem czerwonyrn oznaczono t~tnice, czarnym - wezly i naczynia chlonne, Strzaiki WSkllZUj~ kierunek odplywu chlonki.

J Plncenlr; (lozysko) Z AmnioH et clrarioN

(owodnia i kosmowkal - blony plodowe J Adtrexn (przydatki)

4 I'arius frlerr, - iUJ1ica mll5UlIaris vel m ylmierri 1m! (sci ana mad cy - mi~sien macicy)

5 Ug. Im!s Iller! (wi~zadlo able maciry)

16 26

6 OSrJMltl itl/. Ilif!1i (ujscie wewn, maclcy) 7 Cen;n'x Hltr! (szyjka maciryl

8 FlJtJicullls IImbllimlis (pepowina) 9 Nodi lympJuliici iwnbllie.s

(w~zJy chlorine ledzwlowe) 10 Nodi Iymphatld ilinci exf.

(wezly chlonne biodrowe zewn) 11 Nodi Iymphatici inguillnles

(wezly chlorine pachwmowe)

12 Aorla abdomihalis (aorta brzuszna) 13 llg. S(ISpe1l50rit,'fI IIImrii

(wiezadlo wieszadlowe jajnika)

14 A !liaC<l ext (t. biodrowa zewn.) IS Nodi Iympillltici ~~r:mles

(w~zJy chlonne krzyzowe)

L6 Ii. iliata ill I. (t. biodrowa wewn.) 17 Ova f!UII1 U ajnik)

18 Tlibll uierin« Uaiow6d) 19 Nodi IY11lp/rlllid iliacI iNt,

(w~z.ly chlcnne biodrowe wewn.) 20 OrgmIG gmilll/i&! ext.

(narzady plciowe ;1:("1'0'11.)

21 A g/l.iell SlIp, (t. posladkowa goma) 22 A. ohturatari« (t. zasloncwa)

23 A. gl!Jle<1 irr! (t. posladkowa dolna) 24 A. ulurin.a (t. maciczna]

2.5 A. pildemill jnt. (t. srornowa wewn.) 26 A. saxmiis IIWdilll1ll

(t. krzyzowa posrodkowa) 27 CIlVJWl uteri Gama madry) 28 A. femDralis (I. udowa)

29 Naczyoia wargt srornowe] wi~kszej (/abrr,ll'l1 mail<5 J1"de1ll1l)

30 Femur (kosc udowa)

7

Macica z loi:yskiem (placenta) u kobiety ciezarnej - widok od przodu Przednla kiana macicy zoslala usuniela dla pokazania lczyske.

21

22 23

24

25

Arteriogram miednicy kobiety od strony przednio-rylne].

27 25

24

28

29 30

340

Narzady plciowe zenskie zewnetrzne

2

3

~~-t!'~9 --=";~""'i'IIi':i'r.~~--'l2

5

Narzady plciowe zenskie zewnetrzne in situ nleredkl (nullipara).

10
16
10 17
18
19

20
13
21
7
8
4
9
14 22

23

24
15 Narzady plciowe ienskie zewnetrzne i wewnetrzne dziewiey (virgo) - wtdok od przodu.

1 Glalls ditol'id1s (i~l"di lechtaczki)

2 Labin mniorn pudendi (wargi sromowe wi~ks~e) 3 Veslibr,11t1ll vagllllle (przedsionek pochwy)

4 Hymen (blona dziewlcza)

5 Commissum /afJiorur11 IInl, (spoidlo przednie wargl 6 COrpl15 dltoridis (trzon lechtaczki)

7 Labium mill ItS Jmdandi (warga sromowa mniejsza)

8 Osllum lIre/hoe I!XI. (ujscic zewn, cewki mDCZI)Wej) 9 OStiullI vag/llae (lIjsde pochwy)

10 Ure/er (mcczowod) 11 MnelCll (przydatki)

12 Prep~lium eli/arid;. (naplelek lechtaczki)

13 Corpus cavernosum clitoridis - cms clitoridis (dalo jarnisre lechtaczki - odncga lechtaczki) 14 Gl. vcsNuularis maior

(gruczol przedsionkowy wiekszy) - Bartholiniego 15 Amls et m, spllincler mt! inl.

(odbyt i m, zwleracz wew:n. odbytu) 16 Chorda lW1Chi (struna moczownlka) 17 Vesi~1I urinari« (pecherz rnoczowy)

It1 l!lfwrrilbIllr,iJ'j1 Irlbae Ij/erinffe (lejek jajowodu]

19 Owuimll (jajnik) ,

20 Tr,ba ulerilla - amplilia (jajow6d - banka)

,21 Llg. suspl1lSorilml aVl!rii (wiezadlo wieszsdlowe jalnika) 21 N. bulbocavernosus el b'ulbr,ls veslibuli

(m. opuszkowo-jamisry j opuszka przedsionka)

23 CmrTlltJl Imdineu111 perimi (srodek sci\!gnisty krocza) 24 M. spliil'll:fer nni exl. (m. zwieracz zewn, odbytu)

Narz<ldy pJciowe zenskie zewnetrzne

341

Dna rniednicy i ciala jamiste narzadow plclowyeh zenskkh zewnetrznyeh - widok od przodu z dolu (rys, schematyczny).

4
5
6
22


23

7 2
3
24
8
25
9 26

27
Gala jamiste narzadow plciowych zeriskich zewnetrznych (ulozcne oddziehue) - widok ad przedu,

1 CDrpl~ cli/oridis (trzon lecl1tilczkj)

2 Crus cI i Ibridi.5 (odnogs Ieeh taczki]

} cor.1'115 Clluer'IIQ5W[J clitoridis

(cialo i~miste lechtaczki)

J B!llbu5 ue;;lilm/i.et m. uulbocGVlimD'iU5

(opuszka przedsionka i m, cpuszkowo-iamisty) 4 Preplliillnl di/oridis (naplerek lechraczki)

5 Glaus dilorirlis (i:oli,di lechtaczkil

10

13

15 16

14

12

10 11

Kanal pachwinowy i wi~zadlo oble macicy (canalis inguillalis et fig_ teres uteri) in situ - widok strony prawe] z boku

6 FrehrJi!lm c1il~r;dis (w~dzjd~lko let~tacj;ki) 7 Labium ,nhrus I'ude"di

(warga sromowa mniejsza)

8 OsrilJlll vagi:,UlK(ujsde pochwyJ 9 GL vestibularis maior

(g.ruczol przedsionkowy wiekszy) 10 [rilS lal. (odnoga boczna)

11 N.. iiioillguilwiis in. biodrowo-pachwmowy) 12 Fihm~ irllen:mmles (wl6kna rriiedzyodnogowe) 13 AIIU Ills ingll il1l(/i, superJ.

lp.i~r5ci en pachwi n oVIIY pow ierzch ow ny) J4 Lig, teres uteri (wiezadlo oble maclcy) ] 5 [rus med. (odnoga przysro dkowal

16 ApOlI~!jra~js m. Db/iqu, exl. nbdominis

(rozciegno m. skosnego zewn brzucha) 17 M. frmrsvl;fSll$ p~ril!ei prof.

(n'!. poprz.eczny gl~boki krocza) - zpowiezia 18 C/. veslibldaris maior

(gruaol przedsionkowy wiekszy) - Bar~ holiniego

19 M. hmisver5U5 perinei ~jj ptrf.

(m. poprzeczny powierzchowny krocza) 20 M. !tn/alor ail; (rn: dzwigacz odbyru)

21 M. ghjl~U5 maximl/> (m. posladkowy wlelki) 22 Lig. SII~penSDrhlm cliloridis

(wi ezad 10 wi eszadlo we iceh ta czki] 23' Ostium ur~lhl'ae e.xf.

(ujsde zewn, cewki moczowej)

24 Bull)l1s uestibl(li (opuszka przedsionka) 25 ten/mill lerulineUI1l pm'l1ei

\srodek sci~gnisty kroczaj

26 M. sphiHCI~rllni exl.

(In. zwieraez zewn. cdbytu)

27 &ll5 (odbyt) .

342

Narzady plciowe zenskie zewnetrzne

11

12

13

14

~~~:-i15

h!~'+---Il',,~""""_-,-:.:.__.o6 ~----~~~~~~16 ~7"':-:-:-_;""-'7---" 17,

~___'~F-='--:i 21 =--"--t!'I--'=-"""'IfII 9

12

19

Narzady plciowe zewnetrzne (organa genitalia ext.) i przepona moczowo-plciowa zenska (diap/tragma urogenliale Jeminfnum): wars twa powierzchowna - widok od dolu.

\?",,-~~Ir------ 1.8 ~~~~----------21

9 -.-----~~~ 11~------~~~

12~~-----~~~~~~~

Miesnie przepony miednicznej i przepony moczowo-plclowe] (rys. schematycznyj.

I: Tkanka tluszczowa wokel wiezadla cblego rnaclcy (lig. lues flferil 2 Poiozenie spojenia lonowego (symphysis pubica)

J Clilori5 (lechtac71a)

4 ltlhimrl 111il1us plldmdi (warga srornowa rnnieisza) 5 Bulb~ vesfibuli (opuszka praedsionkal

6 M i,.hiocaVBrrl05U5 (m, kulszowo-jarnisry) 7 GI. !}t;sHbulllris mitior

(gruczol przedsionkowy wiekszy) - Barthollnlego

S Rr. perinel'lie5 II. plldelldi (gal\'zie kroczowe n. srornowego) 9 M. levator alii (rn. dzwigacz odbytu)

10 Nn, reclales Inf. (nerwy odbytowe dolne)

J T M. spiliPrcfer IIni ext. (m. zwieracz zewn. odbytu) 12 M. gluteN. mn:cin1Jls (m. posladkowy wlelki)

1.3 as Clx'ygi! (kosc guziczna)

14 Tkanka Huszczowa ~g6rka !onowego (mons pubis)

15 Ostium ltd. urethrae (uj5cie zewn. cewki mcczowe])

16 M. IrlIn5vers~5 IIcrirlei pm[. et fllScia diallhragmalis I,~ogl~ila/is i~f (m. poprzeczny gl~boki krocza z powj~ti~ dolna przepony moczowo-plciowei)

17 OStiwfl vaginue (ujscie pochwy) 18 M, Ira I'ISVfrsu, JI~ri nei s!{jlCr{.

(rn. poprzeczny powlerzchowny krocza) 19 Anus (odbyt)

20 M, buluocaven'lO!Il.5 (m. opuszkcwo-jamisly) 21 .M, ab/llmfor int, (m. zaslaniacz wewn.)

Narzady plciowe zersskie zewnetrzne

343

2
3 12


5
5
6
13
7

14

15
9 1.6
17
10
18 Przepona moczowo-plciowa i narzady plciowe zenskle zewnetrzne: warstwa powierzchowna - widok od dolu Po stronie prawej usunielc opuszke przedsionka (bulbus veslibl<l/i).

"iT-~'"Sii-"'7+-'o-r:r-'.I 5 ~~"""'~""':"',*,,<r= 20

13~~~~~~~~~ 4~--~~~--~~ 14~~_,~--~~

17~~~~~~

9~~~~~~~~

arzady plciowe zenskie zewnetrzne (rys. schernatyczny).

po prawej - dala jarniste. po lewej - przebieg naczyn i nerwow, Kolorem niebieskim oznacaono opuszke przedsionka

1 Clitoris (lechtaczka]

2. Labium minllS pudurl~i (warga sromowa mnlejsza) 3 flltroirns !Jagillile (wejscie do poch wy)

4 M. ira ns1i~rsIfS perinei p~of (m. paprzecz.ny gleboki kro cza) 5 N. rlars~lis eli/aridi, (n.gr~bje~owy lechtaczki)

6 Nil. labiwe, po.l. (nerwy wargowe Iylne)

7 M. aaalJ,far 1IIIlgIIUS (rn, przywodziciel wielki)

8 Rr. perirreaies No pudendi (gal~zie kroczowe ]1, sromowego)

9 A"us et m. spllincfer 1111' ext. (odbyt i m. zwleracz zewn. odbytu] 10 Nil. d,mirml pos; (nerwy tylne posladkow)

II Mans pHbis (wzgorek lonowy)

12 Crus .c/iloridis e~ m. ischiocavernoslls

(odncga lechlaczki j 111. kulszowo-jarnisty] 13 Bulbus veslibrdi (opuszka przedsionka)

14 M. frailSOmU, pm'lUd super!. (m, poprzeczny powierzchowny krocza) 15 N. pmlendus e~ 11. pudenda it)l. (D. sromowy i L sromowa wewn.) 16 Nn. m:fales inf. (nerwy cdbytowe dolne)

17 M. l~vlIl()1' I1ni (m. diwigacz cdbytu)

~8 M. giu/elis maximus {m. posladkowy wie!ki}

19 Lig. mlOmc'Jlgl1U!11 (wiezadlo odbytowo-guzlczne) ,20 Ostium Imlimle ext. (ujscie zewn, cewki rnoczowei) 21 Glans eli/aridis (i:ol~di lechtaczki)

344

Przepona moczowo-plciowa zenska

Przepona moczowo-plclowa zenska (d/nphragma urogetrlfale femitritrum) - widok slrony prawej z baku ad dolu, Opuszke przedsionka (1m/bus ves/ibu/i) czesdowo usunleto, a lcwa warg~ srornowa (labium pl.ldem:li) przecielo.

=m~~i----~-~-;9 i~~~~r-~--~--10

7

1 Polozenie spojenia lonowego (SYl1lpllYS;S pubim) Z Corpll' clilorldis (trzon lechlaczkl)

3 CrrJs c!;lorid;s dex: (odnoga prawa lechtaczki) 4 Ostium vilghille (ujscie pochwy)

5 Nil. perine« les N. p~dendi

(nerwy kroezowe n. sromowego) 6 Cllllrmn IEndim~m pen'ne;

(Sto dek sd~gnisty krocza) 7 Amls (odbyt)

8 Glaus clitoridis (i:ot'ldi lechtaczkil

9 Urethra jelllillinil (cewka mOCZOW3 tellska) - otoczona cialem gabczastym

10 M. trmlSfJersu:; /Jerinei prof

(m. poprzeczny gleboki krocza) 11 N. plle/mdus et a. pudenda into

(n. sromowy i t, sromowa wewn.) U Labilim minus pudmdi

(warga sromowa. mnlejsza)

13 Nil. labi.lles post. (nerwy wargowe tylne) 14 hlfr(JU,,~ vllg-illlle (wejsde do pochwyl 15 Rr. perillooles fl. prrdmdi

(gal~zie krcczowe n, srornowego)

16 M 5phi'ICt~~ Qlli exl. (ro. zwieracz zewn, odbytu) 1. 7 Brdblls IlesH/1U1i

(opuszka przedslonka) - pozostalosc

18 A, dorsalis clitoridis (to grzbietowa lechtaczki) 19 M. transversus perinei Stlflerf.

(m. poprzeczny powlerzchowny krocza) 20 R. peritrMlis I'. miami femoris posl.

(gal'lz kroczowa n. skornego lylnego udal 21 M. levator ani (m. diwigacz odhytu)

22 Mr. reelnles illf. (nerwy odbytowe dolne)

23 M. girdeJ<s max/llals (co posladkowy wielkl)

24. Lig. 11IIococcyger.lm

(wi~ladlo cdbvtowo-guzlczne)

zs Prep~/illlfJ clilortai; (napletek lechtaczkil

Przepona moczowo-plciowa

i przepona miednicy u kobiety

- widok ad dolu. Wargi sromowe mniejsze i lewa odnoga ciala jarnistego lechtaczki (corpus cauunosum clilaridis) zoslaly usunlete.