Wyznaczanie współczynnika przenikania ciepła zgodnie z normą PN-EN ISO 6846:2008

Komponenty budowlane i elementy budynku - Opór cieplny i współczynnik przenikania ciepła

- Metoda obliczania
W normie PN-EN ISO 6846:2008 podano metodę obliczania oporu cieplnego i współczynnika przenikania ciepła
komponentów budowlanych i elementów budynku, z wyjątkiem drzwi, okien i innych komponentów szklonych,
komponentów, przez które odbywa się przenoszenie ciepła do gruntu oraz komponentów, przez które przewiduje się nawiew
powietrza.

Opór przenikania ciepła przegrody składającej się z warstw jednorodnych cieplnie:

J
RT = Rsi + ∑ R j + Rse , [m2·K/W].
j =1
Wzór jest znany, ... a przynajmniej powinien być.

Współczynnik przenikania ciepła przegrody składającej się z warstw jednorodnych cieplnie:

1
U0 = , [W/( m2·K)].
RT

W obliczeniach współczynnika przenikania ciepła naleŜy uwzględnić (oczywiście, jeŜeli ma to zastosowanie):

- pustki powietrzne w warstwie izolacji (∆Ug),
- łączniki mechaniczne przechodzące przez warstwę izolacyjną (∆Uf),
- opady na dach o odwróconym układzie warstw1 (∆Ur) – (UWAGA: tej poprawki nie omawiano).

Poprawka z uwagi na pustki powietrzne w warstwie izolacji (∆Ug)

„Pustka powietrzna" jest to przestrzeń powietrzna w izolacji lub między izolacją i przylegającą konstrukcją, która istnieje w
rzeczywistej konstrukcji ale nie jest przedstawiona na szkicach. Mogą być one podzielone na dwie główne kategorie:
- szczeliny między arkuszami izolacyjnymi, płytami lub matami, lub między izolacją i elementami konstrukcji, w kierunku
strumienia ciepła;
- wnęki w izolacji lub między izolacją i konstrukcją, prostopadłe do kierunku strumienia ciepła.
Pustki powietrzne mogą zwiększać współczynnik przenikania ciepła komponentu przez zwiększenie przenoszenia (wymiany)
ciepła przez promieniowanie i konwekcję.
Intensyfikacja wymiany ciepła zaleŜy od rodzaju, orientacji i usytuowania pustek powietrznych.
Poprawkę wyznacza się ze wzoru:
2
R 
∆U g = U ′′ 1  , [W/( m2·K)],
 RT 
gdzie:
R1 - opór cieplny warstwy zawierającej szczeliny, [m2·K/W],
RT – całkowity opór komponentu (przy załoŜeniu jednorodności warstw), [m2·K/W]2.

Tablica.1. Wartości poprawki U ′′

∆U"
Poziom Opis
[W/(m2-K)]
0 Brak pustek powietrznych w obrębie izolacji, 0,00
lub gdy występują tylko mniejsze pustki powietrzne, które nie mają znaczącego efektu
na współczynnik przenikania ciepła.
1 Pustki powietrzne przechodzące od ciepłej do zimnej strony izolacji, ale nie powodujące 0,01
cyrkulacji powietrza między ciepłą i zimną stroną izolacji.
2 Pustki powietrzne przechodzące od ciepłej do zimnej strony izolacji, łącznie z wnękami 0,04
powodującymi swobodną cyrkulację powietrza między ciepłą i zimną stroną izolacji.

Poziom 0 (zastosowana jest poprawka ∆U" = 0)

- Ciągłe warstwy izolacji, bez jakichkolwiek przerw w warstwie izolacji spowodowanych elementami konstrukcji, np. słupy,
krokwie lub belki stropowe ze złączami przesławnymi między matami lub płytami w poszczególnych warstwach. Izolacja
jest w ciągłym kontakcie z konstrukcją, bez wnęk między konstrukcją i izolacją.

1
Stropodach odwrócony to taki stropodach, który ma warstwę izolacji powyŜej membrany wodochronnej.
2
W normie z „niezrozumiałych” powodów oznaczenie stosowane są niekonsekwentnie.
W oryginale zastosowano oznaczenie „RT,h”.
WSEIZ r.a. 2009 /2010 TYLKO DO CELÓW DYDAKTYCZNYCH 1
- Więcej niŜ jedna warstwa, gdy jedna warstwa jest ciągła, bez jakichkolwiek przerw w warstwie izolacji spowodowanych
elementami konstrukcji, np. słupy, krokwie lub belki stropowe, pokryciami innej warstw (warstw) przechodzącymi przez
elementy konstrukcji. Izolacja jest w ciągłym kontakcie z konstrukcją, bez wnęk między konstrukcją i izolacją.
- Pojedyncza warstwa ciągłej izolacji ze złączami, takimi jak na zakład, wpust i pióro, lub uszczelniona. Izolacja jest w
ciągłym kontakcie z konstrukcją, bez wnęk między konstrukcją i izolacją.
- Pojedyncza warstwa ciągłej izolacji ze spoinami na styk, gdzie odchyłki wymiarów długości, szerokości i prostokątności
połączone ze stabilnością wymiarową dają w efekcie szczeliny przy złączach 0 grubości mniejszej niŜ 5 mm. Izolacja jest w
ciągłym kontakcie z konstrukcją, bez wnęk między konstrukcją i izolacją.
- Pojedyncza warstwa izolacji w konstrukcji, gdzie opór cieplny izolacji jest mniejszy lub równy połowie całkowitego oporu
cieplnego konstrukcji. Izolacja jest w ciągłym kontakcie z konstrukcją, bez wnęk między konstrukcją i izolacją.

Poziom 1 (zastosowana jest poprawka ∆U" = 0,01)

- Jedna warstwa izolacji, przerwana przez elementy konstrukcji, np. słupy, krokwie lub belki stropowe. Izolacja jest w ciągłym
kontakcie z konstrukcją, bez wnęk między konstrukcją i izolacją.
- Pojedyncza warstwa izolacji ze złączami na styk, gdzie odchyłki wymiarów długości, szerokości
1 prostokątności, połączone ze stabilnością wymiarową dają w efekcie szczeliny przy złączach, o grubości większej niŜ 5 mm.
Izolacja jest w ciągłym kontakcie z konstrukcją, bez wnęk między konstrukcją i izolacją.

Poziom 2 (zastosowana jest poprawka ∆U" = 0,04)

- Co najmniej jedna warstwa izolacji przy braku kontaktu z ciepłą stroną konstrukcji, z wnękami między konstrukcją i izolacją
powodującymi ruch powietrza między ciepłą i zimną stroną izolacji.

Poprawka z uwagi na łączniki mechaniczne przechodzące przez warstwę izolacyjną (∆Uf):

- Procedura szczegółowa, zgodnei z ISO 10211 w celu uzyskania punktowego współczynnika przenikania ciepła, χ ,
spowodowanego jednym łącznikiem. Poprawka dla współczynnika przenikania ciepła jest podana równaniem:
∆U f = n f χ , [W/( m2·K)].
- Procedura przybliŜona, gdy warstwę izolacyjną przebijają łączniki mechaniczne, takie jak kotwie ścienne między warstwami
muru, łączniki dachowe lub łączniki w złoŜonych systemach paneli:
λ f A f n f  R1 
2
∆U f = α   , [W/( m2·K)],
d0  RT 
gdzie:
α - współczynnik a podany jest następująco:
jeŜeli łącznik całkowicie przebija warstwę izolacji: α = 0,8, [-],
w przypadku łącznika wpuszczonego:
d
α = 0,8 1 , [-],
d0
d0 – grubość warstwy izolacji zawierającej łącznik, [m],
d1 – długość łącznika, który przebija warstwę izolacyjną (Rys.1.), [m],
Af - współczynnik przewodzenia ciepła łącznika, [W/(m·K)],
nf - liczba łączników na metr kwadratowy, [szt./m2],
Af - pole przekroju poprzecznego jednego łącznika, [m2],
R1 - opór cieplny warstwy izolacji przebijanej przez łączniki, [(m2·K)/W],
RT - całkowity opór cieplny komponentu z pominięciem jakichkolwiek mostków cieplnych3, [m2·K/W].

3
W normie z „niezrozumiałych” powodów oznaczenie stosowane są niekonsekwentnie.
W oryginale zastosowano oznaczenie „RT,h”.
WSEIZ r.a. 2009 /2010 TYLKO DO CELÓW DYDAKTYCZNYCH 2
 Rys.1. Wpuszczony łącznik dachowy (wg PN-EN ISO 6946:2008)
Oznaczenia:
1 – łeb łącznika z tworzywa sztucznego,
2 - łącznik wpuszczony,
3 – izolacja,
4 - pokrycie dachowe,
d0 - grubość warstwy izolacji zawierającej łącznik,
d1 - długość łącznika, który przebija warstwę izolacji.

Poprawki nie naleŜy wprowadzać jeŜeli:

- kotwie ścienne przechodzą przez pustą wnękę,
- gdy współczynnik przewodzenia ciepła łącznika jest mniejszy niŜ 1 W/(m·K).
Procedura ta nie ma zastosowania, gdy obydwa końce metalowej części łącznika są w bezpośrednim kontakcie cieplnym z
arkuszami metalowymi.

Obliczeniowa wartość współczynnika przenikania ciepła:

U c = U 0 + ∆U c , [W/( m2·K)],
gdzie:
∆U c = ∆U f + ∆U g + ∆U r , [W/( m2·K)].

Proszę zwrócić uwagę, Ŝe zgodnie obecnie obowiązującą normą, wartość współczynnika przenikania ciepła nie uwzględnia
liniowych mostków termicznych.
Natomiast mostki te wpływają na wartość współczynnika przenoszenia ciepła4 przez przenikanie (HT) .

4
dawniej: współczynnik strat ciepła.
WSEIZ r.a. 2009 /2010 TYLKO DO CELÓW DYDAKTYCZNYCH 3