Professional Documents
Culture Documents
Zadanie 1
Zadanie 2
Po rozliczeniu kosztów produkcji pomocniczej i kosztów wydziałowych koncie „Produkcja podstawowa”
zgrupowano koszty produkcji składające się z następujących pozycji:
W bieżącym miesiącu wytworzono 80 szt. jednorodnych wyrobów gotowych oraz 40 szt. półfabrykatów, które z
punktu widzenia poniesionych kosztów produkcji przerobiono w 50% w stosunku do wyrobów gotowych. Pół-
fabrykaty wyceniono według kosztu planowanego, uzyskując następujący koszt ich wytworzenia składający
się z poszczególnych pozycji kalkulacyjnych kosztów:
- materiały bezpośrednie 710 zł,
- place bezpośrednie 497 zł,
- koszty wydziałowe 355 zł,
- razem 1 562 zł.
Przykład zostanie rozwiązany z zastosowaniem dwóch wariantów wyceny produkcji nie zakończonej
(półfabrykatów):
Wariant I
Produkcję nie zakończoną wycenia się według planowanego technicznego kosztu wytworzenia
Wariant II
Produkcję nie zakończoną przelicza się na wyroby gotowe przy zastosowaniu procentu zaawansowania tej
produkcji.
Zadanie 3
W okresie sprawozdawczym wyprodukowano 1000 t wyrobów gotowych i 200 t półfabrykatów
przerobionych w 50% z punktu widzenia poniesionych kosztów przerobu. Koszty produkcji bieżącego miesiąca
w układzie pozycji kalkulacyjnych były następujące:
- materiały bezpośrednie 691 200 zł,
- płace bezpośrednie 237 600 zł,
- koszty wydziałowe 118 800 zł,
- razem 1 047 600 zł
1
Por. J. Matuszewicz, Zbiór zadań do podręcznika Rachunek kosztów, FINANS-SERVIS, Warszawa 2001.
Zadanie 4*
Jednostka gospodarcza w bieżącym miesiącu zaewidencjonowała na koncie „Produkcja podstawowa”
następujące koszty:
Na podstawie powyższych informacji należy skalkulować koszt wytworzenia wyrobów gotowych i produkcji nie
zakończonej przyjmując kolejno następujące warianty wyceny produkcji nie zakończonej:
1) produkcja nie zakończona kalkulowana jest w pełnym układzie kalkulacyjnym (materiały bezpośrednie +
płace bezpośrednie + koszty wydziałowe),
3) produkcja nie zakończona jest kalkulowana w wysokości kosztów materiałów bezpośrednich (wsadu
materiałowego).
Zadanie 5
Za pomocą kalkulacji podziałowej prostej oblicz koszty produktów gotowych i produkcji nie zakończonej,
jeżeli remanent początkowy produkcji w toku wynosi 1.800 zł, zaś koszty okresu 9.000 zł.
W bieżącym okresie przekazano do magazynu 110 szt. wyrobów gotowych oraz wytworzono 40 szt.
produkcji nie zakończonej, która z punktu widzenia poniesionych kosztów produkcji była przerobiona w 25%.
Zadanie 6
Przedsiębiorstwo o produkcji jednorodnej wykazywało na początek okresu sprawozdawczego stan
produkcji w toku obejmujący 500 szt. wyrobów. Przeciętne zaawansowanie tej produkcji w procesie
technologicznym oszacowano na 40%. W okresie sprawozdawczym zakończono produkcję 1.000 szt. wyrobów,
a produkcja w toku na koniec okresu sprawozdawczego obejmowała 200 szt. wyrobów o przeciętnym
zaawansowaniu w procesie technologicznym 50%. Koszt wytworzenia produkcji w toku na początek okresu
wynosił 12.200 zł. W okresie sprawozdawczym poniesiono koszty w wysokości 64.800 zł.
l. Oblicz wartość produkcji w toku i produkcji zakończonej na podstawie przeciętnego kosztu
jednostkowego uwzględniającego zarówno koszty poniesione w okresie sprawozdawczym, jak i część kosztów
okresu poprzedniego produkcji nie zakończonej,
2. Oblicz wartość produkcji w toku na koniec okresu według aktualnego kosztu jednostkowego
ustalonego na podstawie kosztów poniesionych w okresie sprawozdawczym oraz koszt wytworzenia produkcji
zakończonej obejmujący różnicę między kosztami jednostkowymi okresu poprzedniego i sprawozdawczego.
2
Por. W. Gabrusewicz, A. Kamela-Sowinska, H. Poetschke, Rachunkowosc zarzadcza, PWE, Warszawa 2000.
Kalkulacja podziałowa współczynnikowa3
Zadanie 7
Zakłady przemysłu chemicznego produkują opakowania do kremów o wadze 100 g i 150 g. W ciągu
bieżącego okresu wyprodukowano 15 300 opakowań do kremów o wadze 100 g oraz, 6 000 o wadze 150 g. Za
przedmiot kalkulacji przyjmuje się 100 opakowań każdego rodzaju. Koszty produkcji są proporcjonalne do
wagi tych opakowań.
Poniesione w ciągu miesiąca koszty produkcji opakowań są następujące:
- materiały bezpośrednie 1350 zł,
- płace bezpośrednie 540 zł,
- koszty wydziałowe 378 zł,
- razem 2 268 zł.
Ustal koszty jednostkowe poszczególnych wyrobów.
Zadanie 8
Przedsiębiorstwo produkuje z tego samego surowca trzy rodzaje wyrobów: A, B i C. W okresie
sprawozdawczym wyprodukowano 600 szt. wyrobów A, 500 szt. wyrobów B oraz 400 szt. wyrobów C,
ponosząc koszty w wysokości 236 500 szt., w tym koszty materiałowe 110 000 zł.
Ustal koszty jednostkowe poszczególnych wyrobów, przyjmując, że:
1) koszty materiałowe poszczególnych wyrobów są proporcjonalne do ich ciężaru A przy czym wyrób A
jest dwa razy cięższy od wyrobu B, a ten z kolei jest trzy razy cięższy od wyrobu C,
2) pozostałe koszty są proporcjonalne do czasu pracy potrzebnego na wytworzenie poszczególnych
wyrobów, przy czym na wyprodukowanie wyrobu A potrzeba cztery razy mniej godzin pracy niż na
wyprodukowanie wyrobu B, a pięć razy mniej niż na wyprodukowanie wyrobu C.
Zadanie 9
Przedsiębiorstwo produkuje z tego samego surowca dwa rodzaje produktów A i B. Na początek okresu
sprawozdawczego przedsiębiorstwo wykazało 100 szt. półfabrykatowi, których przeciętne zaawansowanie w
procesie technologicznym oszacowano na 20% oraz 200 szt. półfabrykatów B zaawansowanych w procesie
technologicznym w 50%. W okresie sprawozdawczym zakończono produkcję 900 szt. wyrobowi oraz 700 szt.
wyrobów 5. Produkcja nie zakończona na koniec okresu sprawozdawczego wynosiła 200 szt. półfabrykatów A
o przeciętnym zaawansowaniu w procesie technologicznym; 60% oraz 250 szt. półfabrykatów B, których
zaawansowanie oszacowano na 40%.
Koszty wytworzenia produkcji nie zakończonej na początek okresu wynosiły 12.000 zł, a poniesione
koszty bieżące okresu l.000.000 zł. Koszty materiałowe stanowiły przeciętnie 40% całkowitych kosztów
produkcji i ponoszone były w całości na początku procesu produkcyjnego.
Dokonaj wyceny produkcji nie zakończonej na koniec okresu sprawozdawczego opierając się na
kosztach jednostkowych obliczonych wyłącznie na podstawie kosztów do poniesionych w okresie
sprawozdawczym przy założeniu, że koszty są proporcjonalne do ciężaru wyrobów gotowych, gdy wyrób B
waży dwa razy więcej niż wyrób A.
3
Por. W. Gabrusewicz, A. Kamela-Sowińska, H. Poetschke, Rachunkowość zarządcza, PWE, Warszawa 2000.
4
Por. W. Gabrusewicz, A. Kamela-Sowińska, H. Poetschke, Rachunkowość zarządcza, PWE, Warszawa 2000.
Kalkulacja procesowa5
Zadanie 10
Przedsiębiorstwo produkujące masowo wyrób X wytworzyło w okresie sprawozdawczym w fazie I – 100 szt.
półfabrykatów A, w fazie II – 80 szt. półfabrykatów B, w fazie III – 75 szt. wyrobów gotowych. Różnice ilościowe
odpowiadają końcowym remanentom półfabrykatów, przy czym nie było początkowych remanentów
półfabrykatów.
Zadanie 11
W przedsiębiorstwie o produkcji jednorodnej są trzy wydziały produkcji podstawowej, które odpowiadają
kolejnym fazom procesu technologicznego. W okresie sprawozdawczym rozpoczęto proces technologiczny i
wyprodukowano:
- 25 000 kg półfabrykatów w fazie I;
- 11 000 mb półfabrykatów w fazie II o wyższym stopniu przerobu; w ciągu okresu pobrano z magazynu
międzywydziałowego 23 000 kg półfabrykatów po fazie I;
- 9 000 mb wyrobów gotowych w fazie III; w ciągu okresu pobrano z magazynu międzywydziałowego
10000 mb półfabrykatów po fazie II; ponadto w fazie III, według stanu na koniec okresu
sprawozdawczego, występuje produkcja w toku obejmująca 1000 mb wyrobów, które ukończone
zostaną w okresie następnym.
Na techniczny koszt wytworzenia 1 mb produkcji w toku składają się koszt półfabrykatów po fazie II oraz
80% jednostkowych technicznych kosztów wytwarzania fazy III.
W okresie sprawozdawczym przedsiębiorstwo poniosło:
a) koszty bezpośrednie w wysokości 160 000 zł, w tym:
- koszty fazy I 110 000 zł,
- koszty fazy II 30 000 zł,
- koszty fazy III 20 000 zł,
b) koszty wydziałowe w wysokości 44 400 zł w tym:
- koszty wydziału pierwszego 15 000 zł,
- koszty wydziału drugiego 20 000 zł,
- koszty wydziału trzeciego 9 400 zł,
c) koszty zarządu w wysokości 35 880 zł.
Oblicz rzeczywisty jednostkowy koszt wytworzenia wyrobów gotowych, półfabrykatów oraz produkcji w
toku, przyjmując, że:
1) międzyfazowe rozliczenia półfabrykatów dokonywane są według rzeczywistych kosztów wytworzenia,
2) koszty zarządu obciążają wyłącznie produkty fazy III proporcjonalnie do technicznego kosztu ich
wytworzenia.
5
Por. W. Gabrusewicz, A. Kamela-Sowińska, H. Poetschke, Rachunkowość zarządcza, PWE, Warszawa 2000.
Zadanie 12
W fazie I wytworzono 400 szt. półfabrykatów X przetworzonych w 100% oraz 200 szt. przetworzonych w
50% z punktu widzenia kosztów produkcji. Do fazy II przekazano 300 szt. półfabrykatów.
W ciągu miesiąca oddano do magazynu 60 szt. wyrobów A i 40 szt. wyrobów B. Remanent końcowy w fazie
II stanowiło 20 szt. wyrobów A przetworzonych w fazie II w 50 % oraz część nie zużytych półfabrykatów X
Zużycie półfabrykatów w fazie II kształtowało się następująco: na wyrób A – 2 szt., na wyrób B – 3 szt.
Koszty przerobu wyrobu A w stosunku do kosztów przerobu wyrobu B kształtowały się jak 1 : 2.
Oblicz całkowite koszty jednostkowe wyrobów A i B.
Kalkulacja doliczeniowa6
Zadanie 13
W miesiącu sprawozdawczym jednostka gospodarcza wykonywała dwa zlecenia produkcyjne: zlecenie 1 -
5 szt. wyrobów X i zlecenie 2 - 10 szt. wyrobów Y.
Koszty produkcji zaewidencjonowane na odpowiednim koncie syntetycznym w przekroju pozycji
kalkulacyjnych przedstawiają się następująco:
Należy sporządzić kalkulację wyrobów, wiedząc, że produkcja wszystkich wyrobów została zakończona, a
koszty wydziałowe są rozliczane w stosunku do płac bezpośrednich.
Zadanie 14
Założenia:
1. Przedsiębiorstwo produkuje dwa asortymenty wyrobów gotowych A i B. Bezpośrednie koszty produkcji
tych wyrobów na koniec okresu byty następujące (w zł):
2. Koszty wydziałowe poniesione w bieżącym okresie sprawozdawczym wyniosły 16 000 zł, których
podstawę rozliczenia stanowi suma płac bezpośrednich.
3. W bieżącym okresie wyprodukowano 500 szt. wyrobów gotowych A i 200 szt. wyrobów nie
zakończonych A, przetworzonych w 50% z punktu widzenia poniesionych kosztów przerobu, oraz 1000 szt.
wyrobów gotowych B.
Założenie: Materiały wydawane są do produkcji bezpośrednio.
6
Por. W. Gabrusewicz, A. Kamela-Sowińska, H. Poetschke, Rachunkowość zarządcza, PWE, Warszawa 2000.
Zadanie 15
Oblicz koszty poniesione w związku z rozpoczętą w okresie sprawozdawczym realizacją zleceń pierwszego i
drugiego, przyjmując, że:
a) koszty wydziałowe ponoszone przez wydziały pierwszy i drugi są rozliczane proporcjonalnie do
wynagrodzeń bezpośrednich tych wydziałów, a koszty wydziału trzeciego proporcjonalnie do liczby
maszynogodzin;
w okresie sprawozdawczym czas pracy maszyn na tym wydziale wynosił ogółem 5400 godz., z czego
przypada na zlecenie pierwsze 450 godz., a na zlecenie drugie 150 godz.;
b) koszty zarządu są doliczane proporcjonalnie do kosztu przerobu.
Zadanie 16
Przedsiębiorstwo przemysłowe o produkcji jednostkowej wytwarza różne wyroby. W okresie
sprawozdawczym poniesiono następujące koszty:
1) zużycie materiałów bezpośrednich 43 000 zł, w tym;
a) narzut debetowych odchyleń od stałych
cen ewidencyjnych materiałów l 000 zł,
b) narzut kosztów zakupu 2 000 zł,
2) wynagrodzenia bezpośrednie 20 000 zł,
3) narzuty na te wynagrodzenia 3 000 zł,
4) koszty wydziałowe 40 000 zł,
5) koszty zarządu 94 500 zł.
I. Kalkulacja produktów łącznych - przy produkcji określonego wyrobu, przy której występują
produkty uboczne i odpady
1. Metoda resztowa
stosuje się gdy powstaje jeden produkt główny i jeden lub kilka produktów ubocznych
całkowity koszt produkcji łącznej – wartość sprzedaży produktów ubocznych = koszt
wytworzenia produktu głównego
w metodzie tej przyjmuje się założenie że koszt wytworzenia produkcji ubocznej jest równy
jej cenie sprzedaży
jednostkowy koszt wytworzenia produktu głównego obliczamy następująco:
n m
∑k
i =1
i − ∑
k =1
p ju × q ju
k j =
qg
2. Metoda podziałowa - stosuje się gdy występuje więcej niż jeden produkt główny
a) proporcjonalna
zakłada dobór wskaźników z przyczynowo – skutkową zasadą powstawania kosztów
wskaźnikami podziału kosztów między produkty mogą być wielkości ilościowe i
wartościowe
koszt jednostkowy wyrobu obliczamy następująco:
wi
k× n
∑w
t =1
i
kj =
qj
Przykład
Spółka węglowa oprócz wydobycia węgla kamiennego zajmuje się również jego przeróbką.
Najważniejszą metodą przeróbki węgla kamiennego jest proces koksowania. Polega ona na ogrzaniu
węgla w tzw. bateriach koksowniczych do temperatury około 1000 0C bez dostępu powietrza.
Dla jednostki głównym produktem tej reakcji jest gaz koksowniczy. Pozostałe efekty stanowią
produkty uboczne, a są nimi koks, smoła węglowa, woda pogazowa.
W ciągu okresu wytworzyła 3 mln m3 gazu, co stanowi 1565 ton i poniosła koszty w wysokości
25.235.000 zł
Wielkości wytworzonych produktów ubocznych określone zostały w tabeli poniżej:
Produkty
Tony
uboczne
Koks 20
Smoła węglowa 5
Woda pogazowa 10
Razem 35
Polityką jednostki jest sprzedaż produktów ubocznych, dla których znajdzie nabywcę na
rynku. Aby jednak móc sprzedać produkty uboczne musi ponieść dodatkowe koszty ich obróbki i
sprzedaży. Koszty obróbki i sprzedaży, a także cenę sprzedaży produktów ubocznych przedstawia
tabela poniżej:
Koszty
Produkty Cena
obróbki i
uboczne sprzedaży
sprzedaży
Koks 180 000 zł 28 000 zł
Smoła węglowa 80 000 zł 75 000 zł
Woda pogazowa 120 000 zł 30 000 zł
Razem 380 000 zł 133 000 zł
Oblicz koszt jednostkowy produktów ubocznych (na 1 tonę) i produktu głównego (na 1 tonę i
m3)
b) współczynnikowa
współczynnikami podziału kosztów między produkty łączne są przewidywane bądź
realizowane ceny rynkowe poszczególnych wyrobów.
II. Kalkulacja ABC (Activity Based Costing) – rachunek kosztów działań
Etapy
1. Ustalenie liczby jednostek miary i-tego działania
2. Rozdzielenie kosztów wytwarzania wyrobów na pule kosztowe stosownie do
działań
3. Ustalenie stawki kosztów każdej puli
4. Ustalenie kj pośrednich dla poszczególnych produktów dzieląc koszty pośrednie
przydzielone tym produktom przez wielkość produkcji.
Rozwiązanie zadania 4
1 2 3 4 5
Materiały bezpośrednie 24 000 1 200 20 100% od 20 = 20
Płace bezpośrednie 2 200 1 100 2 50% od 2 = 1
Koszty wydziałowe 3 300 1 100 3 50% od 3 = 1,5
Razem 29 500 - 25,00 22,50