BHP

CZYNNIKI SZKODLIWE: FIZYCZNE,

CHEMICZNE I BIOLOGICZNE NA STANOWISKU
PRACY
PIELĘGNIARKA
GABRIELA MUSIAŁOWSKA 1 THA (II)
 1. Wstęp.

Zapewnienie bezpiecznego wykonywania pracy w zakładach jest w Polsce

usankcjonowane prawnie. Zgodnie z art. Nr 226 znowelizowanego Kodeksu Pracy,
pracodawca jest zobowiązany do informowania pracowników o ryzyku zawodowym, które
wiąże się z wykonywanymi czynnościami oraz o zasadach ochrony przed zagrożeniami w
środowisku pracy.

Ryzyko zawodowe zgodnie z paragrafem 2 pkt. 7 rozporządzenia Ministra Pracy i

Polityki Socjalnej z dnia 26 września 1997 r. w sprawie ogólnych przepisów bezpieczeństwa
pracy jest to prawdopodobieństwo wystąpienia niepożądanych zdarzeń związanych z
wykonywaną pracą, powodujących straty, a w szczególności wystąpienie u pracowników
niekorzystnych skutków zdrowotnych w wyniku zagrożeń zawodowych występujących w
środowisku pracy lub sposobu wykonywania pracy.

Przeprowadzona ocena ryzyka stanowi podstawę do zastosowania przez pracodawcę

organizacji pracy i stworzenia stanowisk pracy zabezpieczających pracowników przed
zagrożeniami wypadkowymi oraz oddziaływaniem czynników szkodliwych i uciążliwych dla
zdrowia. Ocena ryzyka jest także podstawą do identyfikacji i likwidacji przez pracodawcę
zagrożeń dla zdrowia i życia pracowników, poprzez zastosowanie odpowiednich technologii,
urządzeń, materiałów i substancji niepowodujących takich zagrożeń. W przypadkach w
których ograniczenie ryzyka tą drogą jest niemożliwe pracodawca ma obowiązek zastosować
odpowiednie środki ochrony zbiorowej, a w ostateczności – ochrony indywidualnej (par.39,
ust. 2 i 3 rozp.)

Pierwszym etapem w analizie ryzyka jest zebranie informacji dotyczących:

 Charakterystyki stanowiska pracy (lokalizacja, realizowane zadania),

 Charakterystyki osób pracujących na stanowisku ze szczególnym uwzględnieniem
kobiet w ciąży, młodocianych, osób niepełnosprawnych,
 Stosowanych technologii i używanych materiałów,
 Wykonywanych czynności oraz czasu ich wykonywania,
 Źródeł zidentyfikowanych zagrożeń,
 Możliwych skutków zagrożeń,
 Stosowania środków ochronnych,
 Występowania chorób zawodowych, wypadków, itp. Na analizowanym stanowisku.

Następnym etapem jest identyfikacja zagrożeń, która powinna obejmować:

 Określenie czynników szkodliwych i niebezpiecznych występujących na stanowisku

pracy i ustalenie w jaki sposób mogą one oddziaływa na pracownika,
 Określenie wartości czynników szkodliwych i niebezpiecznych,
 Ustalenie czsu lub częstotliwości ekspozycji pracownika na zagrożenie,
 Określenie liczby osób narażonych.

Strona 2 z 8
Aby określić zagrożenie związane z występowaniem czynników szkodliwych należy ustalić
listę tych czynników i zebrać niezbędne dane o ich właściwościach.

Równolegle z identyfikacją zagrożeń powinna być prowadzona wstępna ocena ich

potencjalnych skutków.

Trzecim etapem w procesie analizy ryzyka jest oszacowanie ryzyka. Obejmuje ono
przyporządkowanie miar poszczególnym elementom ryzyka – prawdopodobieństwu urazu i
ciężkości urazu lub pogorzenia się stanu zdrowia (skutków)

Wyniki oszacowania ryzyka można przedstawić w różny sposób.

Ostatnim etapem, który jest pochodną procesu oceny ryzyka, są działania korygujące,
które mają na celu zredukować ryzyko do poziomu dopuszczalnego.

2. Charakterystyka stanowiska pracy.

Pielęgniarka pracuje w Szpitalu.

Do głównych obowiązków pracownika zatrudnionego na tym stanowisku należy:

 Podawanie leków,
 Segregacja odpadów medycznych,
 Wykonywanie iniekcji dożylnych, domięśniowych, podskórnych,
 Wykonywanie wlewów dożylnych i doodbytniczych,
 Wykonywanie i zmiana opatrunków,
 Pobieranie materiału biologicznego do badań,
 Udzielanie pomocy poszkodowanym,
 Prowadzenie dokumentacji.

3. Wymagania ogólne dla pomieszczenia, stanowiska pracy i pracownika

Pomieszczenie pracy

Pomieszczenia pracy, w zależności od czasu przebywania w nich pracowników, dzielą się na:

 Pomieszczenia przeznaczone na stały pobyt pracowników – w przypadku przebywania

tych samych pracowników w ciągu doby dłużej niż 4 godz.
 Pomieszczenia przeznaczone na czasowy pobyt pracowników – w przypadku
przebywania tych samych pracowników w ciągu doby od 2 do 4 godzin,
 Pomieszczenia nie przeznaczone na pobyt pracowników – w przypadku, gdy łączny
czas przebywania tych samych pracowników jest krótszy niż 2 godziny w ciągu doby,
a wykonywane czynności mają charakter dorywczy bądź też praca polega na

Strona 3 z 8
 krótkotrwałym przebywaniu związanym z dozorem oraz konserwacją maszyn i
urządzeń lub utrzymaniem czystości i porządku.

Pielęgniarka (pielęgniarz) będą pracowali w pomieszczeniach zamkniętych.

4. Identyfikacja zagrożeń na stanowisku pracy PIELĘGNIARKI.

Omówienie wszystkich istotnych na danym stanowisku zagrożeń zawosowych:

 Wypadki,
 Choroby zawodowe,
 Awarie.

Podstawowe zagrożenia na stanowisku PIELĘGNIARKA.

CZYNNIKI NIEBEZPIECZNE

 Zagrożenia elementami ruchomymi i luźnymi,

 Zagrożenia elementami ostrymi i wystającymi,
o ostre elementy narzędzi,
o zły stan techniczny narzędzi medycznych,
o wystające, ostre elementy regałów, mebli itp.
 Zagrożenia związane z właściwościami fizycznymi materiału,
o ciężar, ostre krawędzie, śliskie powierzchnie itp.
 Zagrożenia związane z przemieszczaniem się ludzi,
o szerokość drogi komunikacyjnej niedostosowana do wykorzystywanych
środków transportu,
o zastawione drogi komunikacyjne,
 Zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym,
o nieodpowiednia lub uszkodzona instalacja elektryczna,
o stosowanie niesprawnych i nieskutecznych ochron przeciwporażeniowych,
o stosowanie uszkodzonych narzędzi i urządzeń o napędzie elektrycznym,
 Zagrożenie poparzeniem,
 Zagrożenie pożarem lub wybuchem (w przypadku nieprzestrzegania przepisów
przeciwpożarowych).

CZYNNIKI SZKODLIWE I UCIĄŻLIWE

Czynniki fizyczne

 Mikroklimat,
 Nieprawidłowe oświetlenie,
 Promieniowanie ultrafioletowe,
 Promieniowanie jonizujące,
 Pole elektromagnetyczne, (niskiej i wysokiej częstotliwości),
 Pole elektrostatyczne,

Strona 4 z 8
  Pyły przemysłowe.

Czynniki chemiczne

 Substancje toksyczne,
 Substancje drażniące,
 Substancje uczulające,
 Substancje rakotwórcze,
 Substancje mutagenne,
 Substancje upośledzające funkcje rozrodcze.

Czynniki biologiczne

 Mikroorganizmy roślinne i zwierzęce (bakterie, wirusy, riketsje, grzyby, pierwotniaki)

–kontakt z zakażonymi pacjentami.

Czynniki psychofizyczne

 Obciążenie fizyczne (statyczne, dynamiczne),

 Obciążenie psychonerwowe,
 Obciążenie związane z zadaniami zawodowymi,
 Obciążenie związane z podejmowaniem nagłych decyzji.

ZDARZENIE PRZYCZYNY SKUTKI PRAWDOPO

ZAGROŻENIA ZDARZENIA -DOBIEŃSTWO
- termiczne, mechaniczne
uszkodzenie izolacji
przewodów zasilających
urządzenie elektryczne,
Kontakt
- brak ochrony przed
pracownika z Poparzenia,
dotykiem bezpośrednim i Mało prawdo-
elementami migotanie komór
pośrednim, podobne
będącymi pod serca, śmierć.
- niesprawne wyłączniki,
napięciem
- nieprzestrzeganie instrukcji
eksploatacji w trakcie
użytkowania urządzeń
medycznych.
- nieuwaga, nieostrożność w
trakcie iniekcji,
- nieostrożność w trakcie
Kontakt Zadrapanie,
rozcinania, zmiany
pracownika z skaleczenia,
opatrunku, otwierania Prawdopodobne
ostrymi zakłucie, lekkie
ampułek z lekami ,
elementami zranienia
- agresja pacjenta w trakcie
bolesnego, nieprzyjemnego
zabiegu.
Upadek, - zła organizacja pracy, Skaleczenia, Mało prawdo –

Strona 5 z 8
 - nieporządek panujący na
stanowisku pracy,
uderzenie w - schodzenie po schodach,
wyniku -pośpiech, zadrapania,
potknięcia, - mokra posadzka, stłuczenia,
poślizgnięcia w - upadek spowodowany złamania lub podobne
miejscu nagłą, niespodziewaną zwichnięcia
wykonywania sytuacją (np. udzielanie kończyn
pracy pomocy poszkodowanemu)
- pomoc przy
przemieszczaniu pacjentów
- opieka nad leżącymi
Przeciążenie
pacjentami, Nadwyrężenie
układu ruchu
- nieprzestrzeganie norm układu mięśniowo Prawdopodobne
mięśniowo
dotyczących podnoszenia, – szkieletowego,
szkieletowego
przenoszenia ciężarów
Kontakt - pośpiech, niedostateczna - lekkie oparzenia
pracownika z koncentracja, niewielkich
Mało
gorącymi - nieostrożność w trakcie powierzchni ciała,
prawdopodobne
powierzchniami przenoszenia gorących głównie rąk,
płynnymi płynów podrażnienia skóry.
- zwarcie instalacji - ciężkie
Mało
Pożar, wybuch elektrycznej poparzenia,
prawdopodobne
- zaprószenie ognia - śmierć.
- mimowolne odruchy
pacjenta w trakcie bolesnego ,
nieprzyjemnego zabiegu, Osłabienie
- obciążenie związane z psychiczne,
zadaniami zawodowymi przemęczenie
Stres
(nieprzyjemne zabiegi fizyczne konflikty, Prawdopodobne
psychospołeczny
medyczne) złe samopoczucie
- niebezpieczne, pracownika, lekkie
nieprzewidzialne sytuacje obrażenia
wymagające natychmiastowej
reakcji
- używane środki, preparaty
- podrażnienia
Alergizujące farmakologiczne,
górnych dróg Mało
substancje - substancje używane do
oddechowych, prawdopodobne
chemiczne dezynfekcji sprzętu
alergie skórne.
medycznego.
Praca w - praca w różnych porach
zmiennych roku,
Przeziębienia Prawdopodobne
warunkach - wchodzenie i wychodzenie
klimatycznych z pomieszczeń, przeciągi.
ZAGROŻENIA BIOLOGICZNE
Źródło – chorzy pacjenci Mało
Droga zakażenia – - gorączka, prawdopodobne
Adenoviridae
powietrzno – kropelkowa, Absencja
bezpośrednia
Wirus zapalenia Źródlo – zarażeni pacjenci, - zapalenie Mało

Strona 6 z 8
 Droga zakażenia- wątroby, często
wątroby typu C, bezpośrednia, (skaleczenia) postać przewlekła,
prawdopodobne
BiD przez krew, płyny ustrojowe marskość, rak
człowieka wątroby.
Wirus opryszczki Źródło – zarażeni pacjenci, - opryszczka, Mało
pospolitej Droga zakażenia – zarażeni pęcherzykowe prawdopodobne
herpesviridae pacjenci zapalenie błon
- bezpośrednia, przez śluzowych jamy
uszkodzoną skórę, kontakt ustnej, skóry,
rąk. zapalenie rogówki
Wirus Źródło: chorzy pacjenci - brodawki, Mało
brodawczaka Droga zakażenia: - nowotwory prawdopodobne
ludzkiego bezpośrednia przez
papovaviridae uszkodzoną skórę.
Parwowirus Źródło: chorzy pacjenci - gorączka z Mało
ludzki B19 Droga zakażenia: powietrzno anemią, poronienia prawdopodobne
– kropelkowa
Ludzki wirus Źródło: chorzy pacjenci - AIDS (zespół Mało
upośledzenia Droga zakażenia: nabytego obniżenia prawdopodobne
odporności HIV- bezpośrednia ( przez krew, odporności)
1, HIV-2 płyny ustrojowe) - infekcje
(Retrovirdae) towarzyszące
nowotwory, śmierć
Chlamydie Źródło: chorzy pacjenci - zapalenie płuc, Mało
Droga zakażenia: powietrzno oskrzeli, gardła prawdopodobne
– kropelkowa
Mycobacterium Źródło: chorzy pacjenci - gruźlica płuc, Mało
tuberculosis – Droga zakażenia: powietrzno rzadziej innych prawdopodobne
prątki gruźlicy – kropelkowa narządów
Staphylococcus Źródło: chorzy pacjenci, - zakażenia ropne, Mało
ureus ludzie, zwierzęta, pyły, woda stany zapalne dróg prawdopodobne
( gronkowiec Droga zakażenia: powietrzno- oddechowych i
złocisty) kropelkowa, bezpośrednia innych narządów,
( przez instrumenty zatrucia
medyczne) pokarmowe,
posocznica, alergia
skórna.
Zakażenie Źródło: chorzy pacjenci Kandydoza Mało
grzybicą Droga zakażenia: paznokci, skóry, prawdopodobne
bezpośrednia, wilgotne alergia
środowisko

PODSUMOWANIE

Z uwagi na rodzaj wykonywanej pracy oraz zagrożenia wynikające ze specyfikacji

wykonywanych czynności szacowane ryzyko na analizowanym stanowisku pracy kształtuje
się na poziomie ryzyka średniego – dopuszczalnego.i

Strona 7 z 8
i
ŻRÓDŁO, INSPEKTOR BHP ANNA RYKAŁA, materiały BHP CONSULTING