Professional Documents
Culture Documents
ILog^ca.
©ufftcicntia*
j©ccclo^mundo*
S^canimalibus.
13©eintclligcntqe.
^lpbarabiue oc intcUigentqe*
H^bilofopbiapnma.
-Cum p:iuilcgio.
1508
quantom rpc<ulatt;)ep^ie
poflibile dente^m3ter^8^p:iaritfperij:outfpeculatiof5g7
cftbominicompze fiit fcpata ob bie in itcllcii tifi:aut fjt^.fi.trepata ob^
bedere.CCPvesau Nsin cfle-: intellcctu.CL*P>:im3ailtpar6 DTiufiois
culanua t acu'
j'te5qucfunt:aHtba eftfcientianaturalis.CLSccunda cf^ Difciplinalisi
utiia.
benteflenoejcnfo pura ifcicntiaDc numero.lJlla,qHeeflnotio::nam
arbitrio vel opere: cognitio Dc materia numeri cy boc cp cft numerus , jrogmtto nnert
vclbnteffee^nfo nonpertinetadDifciplinalcm.(L*f>ar6 verotertia, eitwcqpe nfle/
loge.Co^
£;rbitrio cftfcicntiaDiuina.i^ofl$aute5caquefuntnatur0' •'usnjcf'"" ?<l
i
^'^"p""'"""'''
gnitioautcmreruj Utcr fumunturbis tribus modis fcienticpr?rccct)
Amecftnfsrpc pzimi membji vocatur pfjia fpeculatiua.05 cogni/ fpeciilatiuefuntifte.CPbilofopbia vero p:actica( t>ifiopcncefpo
cub>[iue«qui» tio rerii5 feciidimembji.'vocatur pBia actiua.^f inis fpectat vel od fcientias fentcntiarum pcr qiias ordi/ imcd rci?onom<
(Kauc, vcro pbie fpcculatiue non efl nifi pcrfectio ar.fc, vt naturconfo^tiusbumanumcomune^ivocatur gU' ca$tett>icajn,
fciat tantui.^inis vcropjacticcnoefl vt kmtanta: bernatiocuiitatis •: eft fcieria ciuilis:out pcrquas o:
fed vt fciat quid 05 agere 1 agat.<^ini6 ergo fpecula dinaturconlo^tiusbumanijfamiliarcivocafuro:'
&peculatiaa »i
tiueeflappzcbefiofentetieque noeft opusipjacti/ dinatioDomeflicaiiaautpcrquas o:dinQt modus
gniozenoicrcic
(jjpjacncc. ce verofinis t^ cognitio fcntentiequecft in ope.vii vnii»s bominis f m
boncflatcanime ipfius:^ voca/
fpeculatiua Dignioicftcoparari fcientie.([;'Re6 m turfciena mo:alis.^ Ucritas autcm omnius boj: ©crttasmouUa
JBifiorc? 6gb» tem que funt qua? eflc non eft ej: voluntatc nollra vniuerfalrcertificat p:obatione:': reflimonio lcgi6. ppjobaf tdhmo
cnrcm rpccuu/ vcl opere fm pmus mebzii oiuidijtur in Duo:in rea joed vnijquodcB bo:ii figillatim n'" 'egtu oine,
ccrtificatur cj: lo
(UMt
que comifcen tur motui:i res que n6 comifcent mo geDiuina:finis crgoprMefpccuIatiuecflagnitio ve
tui.(ir ftcaaiitquecomifcentur motui oiuidijtur £!6trafini'e^cii
ritatis^finisveropbicp:actice eft cognitio bonita'
ceeop' ivtMcic
in Duorqz aut in ree quc no babcnt effe;nifi q: polTfi '
tis. CffTcntic vero rerii aut funt in ipfis rcbus: Ss.z.maa ter*
bilcefteasadmifcerimotuijficut eftbuanitas-r q autfunt in intellectu^Vi^tbabct tres refpectus^vnus i.§ ic. V.nd€lcp
dratura-zbisfiTia.Sutin resqucbritee abf(B boc rcfpectuseflcnticcftfm qjipfacftnorelata od alv fimepcticc ccoj'
•'"''"
^llcautcsquenonbiiteflc^njfi qzpofl^ibile cfteas q6 tertium eflbncc ad id q$ fcquitur cas Pm ipfa ^ ^"'"'^
«dmifccrimotuiitcf DiuidiJt in Duo:qjaut f»cfi»nt eit fic.Sliu6 icfpectne cfr fi;; q, ettin bis fingulori/ a^f^n^ rcE tre«
Q>neceeneciniell!gipofi'untabfcgma,pp:Jo.ficHt m
bus.£t airf ni 95 efl; iteltcctti. t (££1 ttic fequii/ i?nf refpcps 1 n-t
fo:ma btianaautarininaraut fic ap poflimt intelligf turcamaccidetiaquefunt^pjiaifliu6fuicflc:ficiit ptfcce'. 1 15 c q*
gendl no cft oino ncccflc appzopziari ea aliqiia (p« laritasin pdicando iccntialttas 1 accfitaUtas in p/
b^cffZlTm
m
mle.ncc confjdcrari f aliqua Difponcm tticnis. dicando-rceteraco^jquepoficafciee.CI^neieaiit re.tpoflrem.
-
'ftcs aiit que comifcen t motuii^': biit cflic finc illo) qne funteytra n6 cfteflcntiaUtas ncc accidentaUtae b £>uppd^dica
funt ftcut idetitas ivnitas 1 multitudo 1 caufalitas» oino:neceft aUquod c6plcj:iimncc incomplc^rum: tioivlitae pncu'
laruae prc(]UDf
d'^^V- 3utcm quepoflunt ocnudaria motu f itas nec^pofitionccargumetationec cctcro buiufmo/ ecnnasrcp ^u»
t^:% }? cft Duplcpaut cft veritas neccflaria: vt ocue di.Cu5 aute voUimiis ofidcrarcad hoc vt fciomua rtii in tntelkii.
Seritasrqrque
pnt a:nudari a c intelligetia:aut vcritas eap no efl: ncceflaria^fs fiit casneccfleefteascolUgere inintellectu^itunc nc/ £rqp5noarip
momouplcxd. fiicgjnoneftboccisimpoflibile^ficut efl oifpofitio- ccflTario accidcnt ilUs Difpofitiones que fun tp:op:ie
ponc rcalcji ncc
arsumetatioQt
ideritati6:x vnitas -zcaufalitas -zntlenis quicfl:mul tantU5 intcUcctui:-: |:necipuc cum ptcndcrimus co/
"Rceqpitt oenn titudo.CT^t b aut pfideratur Pm boc qd funt id q6 gitadoapp:cbcdercincognitacycogniti6.ci:'|\cS'i -.^^.-i ~'''''
dflriainotu(Ql»4
funtipfe:iconfideratio earum non variatur in boc autC5 non funtincognitc:nifiquatumod nos.ijifpo xf,
tii ii e rpolie mo
t^)oupUrpiUce/ qp fpoliatc funtfcd crunttunc Dctota confidcratioc fitio vero t id q6 accidit rcbus ej: co q) inuitamur
g
Ikterark rebue e;; boc qj non fun t in matcria:q: bcc
ciuc cft in cas Dc incognitis ad cognita cft Difpofirio : accide'8
t% bocg? funt ipfa non funt in matcria.2(iit confide/ qdacciditeisin intcUcctiuqpuis ipfe babeant cfTe
ranturpmbocgjacciditeisnon babere effenifi in p:eterboc.(E£rgoDe neceflitate opus cfl frientia
Hccitaebsfet.
matcria.crScdbocetiamDiuiditurin Duo:qz aut od cognofccndum iUos Difpofitiones quot fiini; a
j)pter boc qd accidit:ipo(Tibilc cft illas in telligi:nifi qualcs funntquomodoconfcquaturboc accidcng;
Cn refpecui ad materia^ fpcciale^ 1 motum:fieut :>iii ©ed(q:becconftderationoneft corfidcratio rc;:
deratio dc vno:f 5 9? eit aer aut ignis:-! Dcnuiltis f m
f g> babcnt cflc aliquo mcdo Duo^um modoaim 6^0 wi i re t?r«
Qjfuntclcmcta:i oeca fmg? eftcaloiaut frigu6:i p:edicto:u5 cfiendi:fcd fcpm boc cft vtilis ad 3pp:c •'"sulartb».
oe fc6o intclUgibili Pm cp eft aia.f.pncipiii mot^coz' bendei'.dumDifpofitioncmillo:unmio:Hmce>iic -,-
po:is.q§ui6 fcparata ab eo pofljtejcifterc per feipa^. fm gp fiierit pbia tractans -: Diuidcne 1 inquircne tXTt^l^
CTfit tpuis boc non accidat nifi coparaticc ad ma/ m
rcs f cp babent eflc:': Diuiduntur in duo p:cdicta ftrurfitu' cai len
tcriam 1 admi):tionem mctuartame a iiquado Difpo eflc:fcicntia b fm cum non crit pars pbiloropbic:f5 do pJptajv iw mo
Ittioneseouiminteliigiintur-zcertificanmrfincco' fmg7p:odeftadboc:cri fmcuminftrumcntiim in
fidcrationc materic pjopae 7 motus. Con fideratio pl3ia.cr &cciidti5 qucm vcro pbio fucrir tractans _
f pdicta cft fic Dc aggrcgatione -z fcgrcgotioe': mul Deomtiiinquifitioncfpeculatiua^-zDcomni m6:bec ^"«1«^« f*
eitudine 1 oiuifioe 1 rodicis iuenti6e:ct vt in cetcris fcictiaf m
cu cftparspbic -z inftrumctii ccterorum
llfaiXT
2{uic a z
XLogycc
partiitm pl5ic.adijcicmus autcm poHca C]Cpofitioi pjodciTc oinc ad fciedu bcc ouo tantii;boc cft vt bo
nem.CCictinde occeptioesquefuntoe buiufmodi fciat quaUterocbcat cfTc oictio oans inteUcctus qui
argiijftsdififit
queftione fruftra z fuperflue funt:fruftra q: nou eft alTcrat fcientiam veritatis cffcntic rci^iqualis fit q
circa iDgf civijt
fitBop^icvrnot oppofitio in bie oictionibnstvnufquifcp enim eozuj etiamoftcdit illam^^uispcreamnon pcrueniatur
fiitfruftraifuB'
intelligit oe pr?ia aliud^ aliu9.<5uperflue vcro q: advcritateme(Tcntieipfius:t quaUsfit viciofaque
flU3. videmr boc faccrc i no facit:i ctiaj vt fciat bo qua/
follidtudooebuiufmodind.pdeft. ^ £tl3fpcsfpe
culatioiB vocaturlogycaqueeft fpeculatio renim lis fitoictioqucfacitfidcmnecciTarie vcriratis:it3
laeratlosrciei
pte pgie.ni vni'' piedictarum per quas oeuenitur ad cognitiones in/ g)nonpofTitinfirmarf:iquaU8fitfacicns fidcs ve/
uerrapl^iaoidc'
cosnitiiei^^q&acciditeyeisejrbocQjfiit ad 15 tifi. rifimiU'mdtnis:i quaUter fit cius modi vt putet ce
batipcticajfpe'
aUqua ouo:um modonim:ai5 ipfa non ,fit ita:fcd fit
culatiuJ 1 iHfa-'
le. 2>cl?ademici
iBontam ?!K?i' falfa:i quaUs fit ita q> cogat opinari z flcctat aiutn:
iitoiieriit logf babens intcllcctuCficut poftea fuo ^f\t(TiciatabfcpfidccertifTima:i quaUs oictio opc/
cairenfice Ct« rans in anima ad quod operatur fides.f. negatione
loco oftendctur^fiiit cognofccreve
p^ieefsviivfuef
otganu.piprl^e ritatcm jjptcrfe ibonum p:optcr 1 affirmationcm i pzobibitioncm i oilatationcm t
ucrat^ccddtidf fadcndii illud i acquircndum: fcd conftrictioncm:non cje boc q? facit fidcm:fcd ej; boc
ceozsand {pt^ natura pnma x incboatio bomints cp facit verifimiU'tudmcm:multc cnim vcrifimilitu
Vt^itmamqi folumicratparumvtilisadboc:-: gjplusbabct oc dincscomparanturbocmodogj operatur fides.
ee 1 oiganu cof
pozie li^amam. bocnonbabcturnilT acquircndo:t1? acquifitio cft m
(ECum enim oijreris mel cfTe bumozcs enozmii
a i^uidfitlosr acquifltio incognitifiacquirensincognitum eftco tcr oefozmidat namra redpKqsuis non crcdat nuU
ca. gnitU5. ' Xucopouctvtpauffbomoincipiat fci/ lo modo:aut fic ocfozmidarct fi cfTct ibi fidcs vcl R»
b '^erfco twia
requalitcrbabeaturincognitumpcrcognitH5:Tq/ miUmdo quc cft pcnc fides:^ qiie funt oifleretie in/
teocpfyo ico§'
(ccfMtitiffpter liter fTtoifpofitio cognitorum i o:do in feipfis itavc ter iUos modo6:i quarc ftierun t ita.CQuifquis au
feibonnvtfiat. pzoficiat ad cognitioncm incc^iti.v5.vcl cu5 ^(tit tcm Difcit banc ooctrinam: vt per cam tcdat ad bos titlitaMitittt,
cta fucrint in animo ficutoictTtur:': fozmc illoail co« ouas intcntiones eget pzopofitionibus pcr quas ve
c xogfccnecef gnitouim quicucrint in co ozdine quo ocbct:vt ttio/ nitin cognitioncmbarumouaritmintentionum it
fitas.
ueaturanimusabeisadincognitumintcrrogatu^: fc>ecooctrinaeftbgfca.(rContingit autcm bomi/
1 recognofcat iUud.(ir©icut autcm rcs fcitur ouo» nivtaUquandomanifcftemrei oifTinitio naturaU/
•HcB aliq fcinir
tcr oans ciinteUecmm:i ratib facicns fidc:i ej: boc
6uob'moie. vno busmodis^vnovtintelligatur tantiT:itavt(cu5 no
moflmpliciap^ mcn babeatquo3ppellctur>ep:efcntet antmo ci' e(t rcs non ooctrinaUs ncc fic vera qttin aUquando
|^eltoe.alto cuj faUat.G:Siautemnawrai inteUcctus fufTiciunt an3fimcirH«
intcntio^cguis no ITt ibi vcritas nec falfitas:ficut cu
credutiiate aut tpnan^rirufficlat
cicitur bomo:aut cum oicitur fac boccum crgo co* ad boc fine ooctrina:fTcut fit in multis:n6continge/ fme ooctrina ad
CialHtaaor«,
pjcbcndcris intentionem etus qd tibi oicitur ia; in/ ret in fcntcntijs tanta oiuerfitas i contradictio: nec acQredaoiironJ
tellej:ifti.(Eaitcro vt cum in intcllectu fit crcduli/ vnus iTomo con tradicerct fibiipfi aUquando: i aU/ Oatc fibi itell5 1
ronefacictefidd
tas^ficut cum oicimr tibi g> omnis albedo fit accns quadonon:cumpzocedcrct fm intcUecmm fuum.
ejcquononbabcbis intclligcrebuius oictionis in^ Tlamra autc; bumana cft infuflTcicns ad bocq^diu
tentioncm tantU5:fed etiam crcdcrc ita efTe.Cus f o non acquirit ooctrina:ficnt non cft fufltdes in muU
oubifaueris ita eJle vel non eiTc ias intellejcifti quod tisaltjsronibus^q^uisfcpecontingcrctvtfacit^tre/
HnbSno iita tibi oictum eft:non enim oubitas oc bocqd no itcU ctam:fiatt recta iaculatio ceci.(ECumaiit acgfierie
q6niielligii. Ugis:nec oc co qd ignozas^nodum tamcn crcdidifH. ooctrinam totavimttcbumana:notamcn cftfufTi/
Omnis.n.credulitas cft cum intellectu z non puer/ cicns fibi vndiq5:ita vt no fallaWr aUcjuo m6:aUqil
Crcderc^fupp» titur.^ntcllcctus cnis in buius intentionc^dcft tibi cni5 a Doctrina occUnatur in muUis oifpofitionib''.
lutitelUs^iDOH £l«iibne creoic
ad operandum in animo fo:ma5 buius compofiti x (JC3pfacnim nocftoctincnsipzobibcs abcrro:e ooctriafepi'ii^
ccenerfo.
eozume^gbuscomponitunftcut albcdinis z acci/ muUis oecaufis.Zii q: ages no cftafTecutus Doctrt IjHbctnos obcn'
dcntis.Credulitas vcro oc eo qd babemr in ammo na5 pfectc.ZiT q: aiTca;m8eftea:fcd plurimii p:e/ rotc
comparatio eft buf fozme ad illam ad qua cocomv tcrmittit ca5 1 abitdatin fenfu fuo.Xii q: plurimu;
M icosnt/ tciti\r.(n&cd metiri oilfert ab boc ficut rcs eft icof accidit oclTdem cc ad cjxrccdii ea i ptermittit caj»
tles
taouob'm6i8.f.' gnitaouobus modis:vno Pm intellcctum: alio f m (E©5 $uis ita fit fngrcs fcfam cu babucrit cam i tiotivtilUtattm
eoctriiie,
fjiteirmfimpti/ credulit3tem:vnufquifcp aut bo:p non fit cognitus: cj:ercueriteam:n6tantiicrro:i8 acddct iUi $tum
ce. iSUo mo^ni
nifi acgrendo.Tlon autem acgrimr nifi e^: p:ius co* ilUs qui n6 babent eam.(E£t ptcr boc cii fcpe cjccr
creduluatcm.
gnito z c%. affcctionc t pzopdetatc qua bab5 illud co cucrit actioncm aUqua fuc ooctrinc poten'tco::ige/ X»in'acadifer/
gnitum:ppterqua5moueturanimus afcicntia co/ re erro:e vbicucp fiicrit in vUimo ftupo:c.(r£t qjf ro: i oociria $'
0uefolejtp!o/ gnitiad fcicndu5 incognitHm.(r£ft ergo bic gdda^ ita cft n on ita accidct ci crro: drca occupationcs fue 10 plue i ea ttst
SreMitaet fu
dcenfntab vno
arabicum.
Piafepoiribilc eft
'^
ri ab vno folo intellectu ad
dum aligd:bic enim intcllectus no
S
crcdcn/
cia quc non babcrcnir nifi pcr vcrba.^^ict tdeo ne
ccflTarium cft in Doctrina bgf ca vt vna pars ci^^eflct
confideratio Dc oirpofitionibus verboHim:nifi cni^
elTctqdDipmus^noncfl^ctcinccclTarium ctiam ba/
beretJancpartemcumbacnece(Titate:loquieni oc
ti Xosfii iracv
re oe vocib^
foio uttcltcao.
eftiudicium fadendifidcmeflendi verbis comitatibus inteUccnts cft taqg loqui oe eoi
rcm vel non ciTendi.©i cnim fidcs rumintcllcctibU9.C6gruu5 cftcrgo pziusloquiDC
eflcfcbic intcUectus poneret res efle verbi6.(E£tj3ptcrbocnon valct q6 illcDipt.f.g> £lic(tcrro:ccw
velnon efle:': tunc ipfe inteUectus non valeret vlla logfcainftinttacftadconfidcrandnmDictione^m lufdajgvelebat
logfcaee t>voc(
fidem vUo modo:q6 cnim facit fidc5 caufacft fidcj. bocgj fignificant intcllecta;'; cp ooctrina logf cc eft buefjcpfigmfi/
©ed impoffibile e(t aliquid fidei efle caufas altcri'': loqui Dc vcrbis fm cp fignificatintellccta. Opo:tct cantinteUectfl.
^ntclfe ftpe\?f Guebabcretcflefiucnon.(E5ntcUectusaute5fcpe autcm intcUigibocad modum qucm Di^imus.^Ue
babetur ey: vno folo vcrbo.Si autem vnum no ftif/ autemnon DcUrauitficnifiqjnon app;ebedit cer/
ficit adintcUigcndum ilUid ef(e vcl non elTc in een/ tifllme fut?m logycc 1 modum cffendi eiuo pjopjius.
tia fua autDifpo(itioe:nec facict fidem dc aUo. Cam 3nucnit cnim eite q6 babcnt res in intellectu:i idco
vero addidcris intcUcctns cflevel no Cflc iam addi/ pofuit qp confidcrarc eflle q6 cft ej:tra (i^ectnt ad Do/
dilii ei z aggrcgafti cumcoaUum inteUecnim : ficut ctrina5 vel ad ooctrinas pbyficas. Confidcrare vc
poftea Declarabitur fuo loco.t^oc aijt.f.e^ vno vcr/ ro cflc q6 eft in in tcllcau 1 quomcdo intcUigitur in
3ntdIigcervno Ano
bointeUigcrcin pauci6Conu'ngit:i^ptcr boc aim eo:fpectatadDoctrinamalia5 velpartem ooctrine: ta q fiit in
^boipaudeciv itellcnpritbHi^
tingit.
plerifcpen:Diminutioimalum.Ci6aute5 in plerif/ nonotftingucns^znefcicsg^eaqucfunt in intcllcu:
pfidaart,
(pDatinteiUgcrcfuntintcUecniscompofitifentcn/ autfuntrcs fojmatcin intellcctu app:cbenfcc>:trin
ticccompofitum autem componinir ej: muUis:-; in/ (ecus:autfunt rcs accidctes ei f 5 gp fiint in itcllectu
©nn i 01 apoft/ ter multa funt vna.crgo in omni copofito funt aUq quc no fueriit rcp:efentatcin aliquo extrinfeco.Co/
tovocaffimpfr. vna:vnu5aute5inomnicompofitovocamrfimprj;. gnitio autcm bo^p ouo?: fpcctat ad ooctrina vnam:
3lnnuitruB5l9/
Copo^fiiitco' kt q: cius q6 componitur ej: multis impofl^ibilc eJl m
qiio^ vnu5cft (ubm ooctrine logpce f accides qd Sfcccccnerots
Snofcilira^flm fcirinaturaigiiojatisciusfimpUcib^JdcopHcnien accidit ci.Q6 autc5 refiduum eft B fuiit pars.f.fcda.
pUcib' pponcn^
nbue.
tiu6 eft pzius cognofcerc fimpiiccs cp compofitas. m
CCfct q6 eft f accidens q6 accidit ci r?.f.eit q6 fit
^
rotra ppbf. t.c.
(£CoQnitio aute copofitoy fit Duob^^modis^qj aut ceduccns nos ad babedum aliam fozma^ intelUgi/
j.totazcopolita m
cognoicutur f boc gp apta funt vt c); cis ftat com/ bilem qna non babebamu6;vet vtiUs ad oucendu.
fat noB notio:a pofitio pdicta:aut cognofcfitur f m
boc q» funt nac i £t qm mi vcrc no cognoueriit firbm togfcc^ncc Ete
ptib' -r aponeti^
res gb^accidit t? inteUcct". a <E2d fititudine oo/ adquainftituraeft:idco DcliciHerut.ClXu atit po/
b^.S ic. TtiidcE
ncgddo piiajtlo/
mus qne coponitej: lignis -z alijs coponentiiiicuius ftcactariusfcicsg? oisoectrina fpcculatiua babcr
Qtur n^£lut.6 opus eftcognofccrcfimpUcia Domus.f.Ugna i late» fubiectii:': g? non tractat nift dc oiipofitionib'' ei'^ et Zractare i Tm
(ognitioe pfccta rcs tlums.CScd Ugna t latcres i lutus brit Difpp accidcntibus^ifcies g» tractatits oe fcictia fubiecti c fu5ti c vni» Doi>
<iil?niib'ca$bf ctrinct T tractaf
titiocs^ptcr quas fiut apta oomui:-? ei'?Un«ctioni: vniusDoctrine^itractatus occiusaccidetibus caL'
pcanfajtvtinqt ftei^acciitib^eft
auer.ppbr p.p taUas oifpones btsY bas ficut boc cp Ugna funt bui" terius ooctrinftifimiliterocbesfcircoe oifpofitio/ altcri^ oocn-Mie
• «ofiKtudinrt fii^e in qua ftiitanima vcgetabiUs^aut cp na coj: cfl ne togj^cc. bocDictn idigct
caU'da:autfrigida;aut3>oEatio eo?:intcr caq fnnt (ECaplln oicendi vcrbum complcpim 1 incomplc/ piidcranone»
XXaoUgna Ute/
rcBilutu ptinct efi talis vel taUs.l3oc afit fcirc no cfl necclTariu hp HMj-.i Diccndi vniuerfalc 1 particulorc:'! oicedi een/
ad ofidcratioem tificiDomo:u5:fcdan trabes fit moUis vcl Dura:aut ti8leiaccntale:t idq6 rttdet adgd.tqd no rndet.
!>omificato:(8: i fana vel puti ida:aut buin^neccfl^ariii cft fcire do/
qiionon.
fit
mop artiftci.(r©imiUtcr cft in Doctria logpca:non
^ff r^l
*^**-M?
iti
n»
°'"^^'^ "^ Difccdo
neccflario indige/
Horenplcr
-Clilologfc^pfl' .f-Compicra,
dcratinfeiioncs enim conftderatincomplcjra ba:p rcrum fm op funt mus verbis:Diccmus qp vbn^ aut e 3ncompia:ii.
fimpiiceevcl c6' aUcuius Duoaim modozum oictozu^cflie:? g? cft: m inc6plc^i5 aut oplcx:il(rC6pIc):ii
£luid:(>bn ppfe
pleraeif quoii. mbisfcnfibiUbus:autininteUectu:ncc vteftin cP autcftin quoiucnit pars fignatiua
niifeuw/rcom'
fcntia barum renim ey. boc q? funt cflfcntie:lcd P5 op intettciiB g cftpe intcllcils fignaria Plexa.
funtp:edicataaiJtfubiecta:tvin'ucrfaUa aut parti/ tota figiiatoc eentiali:ftcut e boc q6
cnl3ria:aut bui^qne non accidunt bis iteUectibus; oicimus bo fcripto:.l5.n.verbt't I56 figtiat vnu itette
nifiej:bocq6Dij:imu8inp:emiiTis.(ir2IdconfidC' ctu:tbocvcrbiifcrt'pto:figriataliu:quor vnuq6<g
Onoractonf rationem autcm oictionum Ducit nos neccflTtas:!©/
ccfTariafit plidc
cft ps bui'' q6 oicimus^bo e fcriptoz.figriationc rcg/
ratiovoai in lo/ gicus cnim ej: boc g? efl logycus no babct ej: boc p» fita cj:\?bo.(r'J"<^opte]:ii aiit cft cuius ps no fignot
mooauparicircaverbapma:nifi qnantnm ad lo, nnid *bB lco*
gycaitquojogi' gte itclUis toti' figuat6cccntiali:fic 13 q6 oicim^^bo: pJcni fcn vor f/
cue filpsocnipa quendumct agendum^nonenipoffibileefl^ct logf,
ripcirca vocee.
cpboimonb fi'giiant ijtes intctiois qua figriiat bo. compicj«,
Zmc, a 5
iLogyce
Htmouaonb'" Cr^n bac aatcm Oodtrina hot oebct colTdcran' c6 tcmpartcDuiifioms ^uisnon pu>bibentur mote
pofitio que efl ^m aiidttumiquoniism pars etiis non conucnircqtianmmadauditumeiu9:t3mcnpjobi'
fignificat partemtnteilectusiftctitbocqd oicimtis bcturciTeinvna ciusintcntione comitni comunio
Dominusccu; non intf dimus fignificare oo.vel mi' in qua conueniunt.(L i>zim<i autem t^ars Diuifioia
SnmritMHosro
nu9:beenim filiabc non luntDe verbis comple^. vocattirvniuerfaUs^feciida ^o particularie.Xu kis eiaicoptcrevni'
)as:fedDeincomple)ds.lL)Q5 autcm inuenimr in outcin mtilta cfTc in vcrbis od modum partis pzime uoceivrejf E|ii<
pas cocB icopit ooctrinaantiquo:umDeocrciiptionc verbonis in' lin intcllcctibus muUi9 qui funt ad modU3 partis culdran.
xa^^m aiui4e>
complej:oium boc eft.f.95 incompleja funt:qiiojti5 pzimc:'Z bec cft intcntio oe qua id qtiod intciligit in
partes non fignificant 3iigd.tL G.a3S Deicriptione animanon pzobibctur baberc compararioncm fi/
Yte^feflo ilims
fecfcripnois fm multi repzebendunt Dicentes Dcbcre addiet.r.incd militudinis admuUa.^cnonaircs autcm fm3 loffrcnsvtflci!
qoordam. plc^elTe:qt}02U3 partcs non fignificantaiiquid dc cp C9 logf cus qualiter fit 15 comparatio:'z an intcllc
blcurarcftclTc
intellccmtotiu9:qzcontingit aliquando partes in/ cms cj; boc cp crt vnus(in quo muUa conucniunt) vGom.
compicpjum fignificarc aliquos intellcctus: fs no babcat elTc in ipfis rcbu9 que in ipfo coucniuntvcl
ScfennollIi*0e/ ftintpartesintcllcctU9tottus.(r£go autcm teneo eiTe fcpara tum cjrtra per fe pzctcr ciTc quod babet in
rcrtpcioiuo.
cp bcc repicbcnfioferro: ftiint cp bec additio no fuit vnointeUccm:an quaUtcr babct in tuo intcllectu.
neceltaria ad fupplcndu:fcd ad cjcponedii. (TUcr' jTonfidcratio autcm bozu3 aUcrius ooctrineeft:aut
Sozexrci^ani
pMsntt, bum cnimc^ feipfo fignificatomnino:aliogn omni ooctrinartim Duarum.(L 3(am igitur nofti g>verbij
vcrbo Dcbita enj; fignificatio:qua nuqg variarct:n6 aUtid cft complc;:um:aUud incomplc^ms:-; s> inco/
enimfignificarctadplacitum loqucntis: ficut cum plc):u:autcft vniucrfalc:aut particulare. Ilofti ctia
quisimponit vcrbumad lignificandum alique in/ 9>pcbemus poftponcie tractamm oecompleyis.
tcUecmm:vtcanisciiDiciturpiolotrabili:'Z bec efl (L ©cias ctias nos non occupari circa tractatuver/ Circanhsfaivs
eiiis fignatio:Deinde imponit ad fignificandii aliud bozum (tngulariumtintenttonu5 tprarum:infinita voccand^ottu/
fatiotcie.
fiait pifccs^ct bcc e(t cius figitatio:fic ctia di in im/ cnim funt nec numcrari polTunt:que ctiam fi cfTcnt
politionefiierit vacuuma fignificatione rcmancbit finita fcireea^9>funtpartiailaria non confertno/
aerbu} vd vox nonfignificans.(C£t^mmulto0auctorc8:necerit bis perfectfonem fapicntic:ncc perticntemus pcril/
cares itgnato ii vcrbum:vcrbumeni nocft voj:fmintcllcctiimuli la ad fincm fapienttc:ficut poftca fcics in Ubzo fapi/
dlvcrbnt
tozumlogfco:um:nili fttfignificatiuu3:t quando/ cnac.(L!8>ed q6 Dcbemiis confiderare eft confidc/
CiMaaHo b*
quidcm ita cd^t qui pzotuUt vcrbum incomplcjru rario vcrbi vnitierfaU8:fci8 cnim cp verbu3 vniucr/ Ubtiellcircapo/
non voluit [xirtein ilUus feparate flgnificarepartc, fale non eft vniucrfalc:nifi babcat comparationcm ceerree.
intellecmstotiusnature:tvoluit ilUus partem fi" aU'qua5:aut in eiTe:aut in vcra opinione ad particu'
gnificarcaliquidaUudq^fignificare folet:t itapla/ la ria oc quibus pzcdtcamr.d^zedicatio autC5 fit
cuit.£unc pars illa non e(t fignificatiuavllo modo: Duobtis modis:qz aut vniuocc ficut boc quod oijii fStedica^bupTc
•^orstiictidiai' VRiuoca tino*
coplerevtacra cum fit pars cius in cffcctu.(L ©iaute; fticrit in po mu9 qi @ocratcs eft bomo:bcmo en im pzcdicamr
nfaiios.
sanil^iliisnatili tcntia:tunc foztaffe itgnificabitaU'quid:cum addide oe Socratevere tvniuocc:aut ocnominattue:vt al/
cn foue lisna vt rint ei relationem aliquas Deftgnatam:boc eft vt fit bedo Dc bomincDicimr eni; bomo albus 1 babcns
B9inpo9« i^bivoluntasloquentisaUquid fignificandi per ib albedinem:necoiciture(Tealbcdo.@i autcm conu
lam:omninoaute3non fignificabitous fiierit pare gcrit Dici cozpus albti m
1 cotoz albus oifTinitio pic*
vcrbi incomplcjxfcd cum fticrit verbum per fcCu dicaribuiusnonpzcdicatocfubicctiscquaUtcnn»
autcm fiicritpars non ftgnificabitaUquid vUo mo/ ftta autes in ten tio non eft bic nifl oe co q6 pzedica/
do.(n Ocrbum autcm aut ell: compiej:Hm:auf inco lur vniuoce.CTirnumcrabimus crgo partcevniuer
CoAderatioftm
plicid ^cedit plt
pleoim.^am autem fcis cp puus eft confidcrare in/ faUs Pm Qp compKirat ad particulariavnitioce.-z oat
derationc pplc complcptmq|complepim.(nibeinde intentio in/ eisnomeaoitfinitioncm:muUaautcm que inneni/
j:02um. complq:i:aut taUscrit q^non pzobibeturintcUe/ mus faciiit vocem pzimo non inccdcrc folita via in
3nnuit dillone;
vocie icoplere i
ctum:e7:boc q> inteUigitur muUa conucnire ineo oiuifione vcrbozum:fcd poftco redibimus od illaj.
vniuoca i equi' equaUtcnvtvnumquodc^cozumDicamriprumee (Ci^iccmus gioe q6 cftieffentiam babct qua cft id Ibcciremiardt
iiocam. equalitcr:ficutbocquodDictmiis bomobabet in/ quod etttT qiia eft cius ncccflttae:-: qua cft cius elTc. <ino4da$ cftm/
tcnrioncm in anima quc comuatur iSocratc t -p la £fTcntia aiit vniufcuiufcp rei vna eft:fed q6 cft vnuj pierttqdippo/
fua.
toncm 1 rcUquos vno modo: quozu; vnurquifcjjeft abfolutum non eft id q6cft cj: muUis intcUccribus:
et quo /egf g> bomo:imo ficut vcrbum folis 1 Uine vnumquodcp ej:qbus coniuctis pzoueniat vna clTcntia.i:j:empltt
foHunail?uiuf
modi fut ^dica'
fignificat intentioncm in qua non pu^bibet intcUc/ autem buius no iniicnit in rcb' fcnfibiUbus: pcbcs
bilta 5 plurib^» ctus muUa conucnire:$ui9 non fit in actu.(nii>20/ ergo niiccrcdere eius ciTe:aUquando oute crutvnu
bibetur autem boc cj: caufa alia non cj: boc q6 intel aUquid non abfoUiwm.cuius cfTe 1 vcritas compofi
i^uaii stcat. cp
t^oc.ipedi'" e et
ligitur cj:verbo ipfo:vt ficut luiia aiit eitis intentio tacrteicreb^-zintcntionibtisej^gbHsconiunctis^/
Eieiifeci^mac. clitvna licgj non pjobibcturin intcUcctu muUa cof ucnit ciTentia rci:cuiu9 ejrepUim crt bo^nccelTe elhn.
uenircinea.fincovnoquodtteUigit Dc ea.CrSi/ vtbo fit fubftatia bobes Dimcfioncs in fpotijs in g/
ciit in boc qd Dicimus ioocratcs^qz $uis muUi con bU9 fiat logitudo 1 latitudo 1 fpiiTitudo:-; ^ptcr boc
fcqrcgitV^Coc ueniant non conueniunt:nift ^m audicu; eius:at in> ncccfTc eft vt fit btis oiam qua vcgetctur 1 fcntiat z
«.-«nicSocratca tentio vna impo(Tibilccfl::vt ponaf vna in qua mul/ moueat volutote:': pzcter \y fit optus intcUigcrc in*
c6c plib'e tcrmi
nue eauociWt ticonueniantivnaetcnim fuarum intcntionum cft teUigibiUa:i kire artcs z oocere cae^nifi fuerit ^bi/
fHbftantiavclefrentiabuiu9fingulari9:fedeffcntia bcs cptrinfecii no ej: pte bilanitatis^cui oia q couc/
buiusfingularis vclfubftantiam pzobibct intcUc/ niiit ej: puetu oiu; couenit ce vna:q cft centici bois. Qtecmiareico
ctU9attribuialt}.aUquandoautemaim Dicit ©c (Libeindc atitem odmifcenmr ei oUe in tcntiones:^
poiUc:() c ppoff/
ca adl>uc masi»
crates non queritur eius elfcntia^fcd aUqua fuartim aUccaufcpzoptcrquasfitvnumquodcpfingtilariii pponaf Dum ad
p{op!ictacumtnquainulticonuenutnt.3n bac oo/ bumanozum pzoptcr quas oi cernitur ynumquod/ An0ti)na^it.
par0 *
<g (IngHUre ab alfo.-fVat t g? boc cfl-bzcijc -z illiid 16' cuteiu8CoIo::{g)enfi[iud *tt>Iatoni6 ibuiulmodi!
gijm^tboccftalbitstilliidnignimrnoncrtaliquod aliqttandocrunt fubftantialia;quado erunt partcs
iftontm b9.(j» fi non bfcc ifUtd fingitlarc i bfct alia conftitucntescompofitum:i tuncbomo non plUB
Vi£eeiu9:ncce(Tcc(Tctco::umpip2optcr boc.Sunt eritfubftantialcfingulariq^boc:iifieopini6c6 ou/
autemtaliaqueconlcciuuntur tque comitantur. centnosad boc;vt fubftantialc non fit continens
Ot ^6aBltaB cft CCClefMsautcm fuieffc non cft nifi bumanitas: qiiicqnidfignificatcflc.CLI^ocaHtcmqDPictmHs Sfia(nr(r»bi
tentt»*ai\Rg»f crgo id qd cft vnumquodc^ fingularc ell ej: cius bu fubftantialc^iiisfmnaturam locutionie ftngula/ fu^aUfFrc.
lari» \feia.
manitateifed fpcciale acquiritur c^ qetitatc i qttali' riebobcatintcntioncm comporabilcm:tamcn fm
tatc 1 cctcri6.iL £t bab? ctias alias^ipiictatcs p2C< placitum logicojum fignificat aliam intcntioncm.
terbumanitatem in quibite conucniut bominee: fv ttboccftgj vcrbHmvniuerfalecftquod Agnificat
ajtinbumanitate:fifuntverc pzopjietates bomis intcntionem;cuiu6 comparatio ad fingulario taiis
bocqd eftrationalis.f.babens anima, ra
coiszficut eft qpcum putabitur non eflie fubftantia illojus par/
tionalcm:i ficutboc qo cfl rifibilis n3turaliter:f5 1? ticularium;non bobebiteffe.nonqjbojum fubfla/
qiiit rationalie e(i vnum couim: ej: quibus coniii' tiaparticularium ocbebat piimum Dcftrui:vt fic
ctiaconflameeftbomo^g^outcmrifibilie efl natii' poflit putari illaDeflnii:f5 quia e^ ilUiis Dcftntctio/
ctum crt.f.q? intcntio vniucrfalis babs pjopjictatcs trabiin oirectum in opinioncajutaUud buiufmodi
fluefuntpmonecefTaricqufljuspoftca cf(icii:x baj q6acciditiUi.(El^o(TibiUreftautem Qjcflc occidc*
bct alias p:op:ictates quc cocomitan tur i fcquun t tisfitaUomcdiante:^) finonottendctur potcritrc
cam:cum ipfainicntio nieritbabita:nibil autcm po moueri a fubo:ficut boc q? oee duo anguU triangnli
tel> intclligi e(Tc remotis illis ^pzietatib'' ab co que funt mino:c6 ouobus rectis.GTSi autem fecunda
ncccflarie funtciadbocvtbabeateiTe.cr^as enij pars Diuifionis non t^ct vcra:non ciTcnt ibi confta-
in pjemiflis oipmus gj rcs babcnt ein q^ e(Te earu j tia incognita;fi vero pars p:ima non eflict vera non
etlaliquandoin viftbilibU8:aUquado in intclligibi/ VcrumctTet qd oftendimu8:fc5 ofTirmare aUquod
libus^tqicfl^encccfTcvtbabeatalterumotuim eflie comunicans eflie qd fit medt'um.(rin)edium cnij
non cft ventm nifi pofi^ boc dl td quod res eft in finoncefl^atcomitaricfTevelnon coftat babcriab
ipfo efle:'Z impofl^ibileeH vt non babeat alterum ee. ifto:autininfinitum:auteftDe conftitucntibus c6/
FoztaflTsautc; bdbebitaliqua qucconcomitantur munican6:incognitum(^ficut nofti>ft comunicoa
ramincfle:fedpauscrttipfum efle:nam cualitatQ; boc:conftimens etiamnoneft c6ftimen6:conftitu/
comitatur ipfa parita6;i trianguius comttatur rrce ensenimconftituentiseftconftituens:-! cft comu/
angulos parcd ouobus rectie eiTc-non pzoptcr vna nicane iUud etiam ftne mcdio.<r£rgo cu; id qd co
ouum e(Te:fed o:boc gj cfttrt3ngulus.(f tw cp mitatur oUud non cft:manifcftum eft:poflibile e(Te
go eiTe quod babent p:ccedcntia conftttucntia fe opinari in modo iUud aUud comitate ocftructo ali/
e^ boc Q) eft eiTe:non babu it eflbnifi q: iila p:ece<Te quo modo:i non cftpo(TibilcaUquo modo.(Lil3o
ntnt:cum outem ciTe non babuit.^nec babcbit eflfc t/ dr.3 vcro poiTibiUtatis eft:q: pot in tt\\\%\ t eiTein i«
tclligibilis nec fenfibilis.ergocum babuit cfle in tcl teUectu cum rcmotioeiUius comitatie ab eo in cffe/
ligibilis babcbit eiTe cum ilio intellectu id qd confii ctu. R.efpecm6 ctia buius poHtatiseft f m iteUcctu
tttit f m boc qd in eo conftituit .Cum autcm boc no abfobimm:modus vero impotitatie cft quonia pof/
babuericeiTein intellcctu:impoiTibile eritipa remo fibileeftopinaritriftcs in fenfibue ilU) comitante
lieri ab eo.(C ^^ isitm" conftituentia oebcnt in tel^ rcmotoabeo:itavte):epUgratia.boc anguUitu ba/
Ugi cumintelU'gituridquodconftituttttr;vt fciatur: beat e(Te no c):iftete comitatione q comitato cftiUd
5? impoflfibilc cft ipfa ab co rcmoueri:-! conftitiii in in pncipio nae:aut ficut t^ trianguUis cet Duo:U5 : t
inteltectu ocftructis iUis in intcUccm: in effcctu no. anguU cius no cfTcn t mino:ce ouob'' rectie;que op/
i^tiico autcm ipfa babcri in intcUectu non ipa cbi pofitio falfa eet:q: no eft pore:boc efle verus nec ro/
cnim oe inteUigi
fidcrari in animo in effectu:multa tionalc manifcftum:ficut boc qd oicimr trianguUis
biUbu8noninteditanimu9:fcdoico g> impoiTibile eft refpcctu buius politatis:-: eft fm inteUectns qui
eft caconftdcrari in animoiieflcquodconftituunt comitamrce.C PatctergocjrbocQj jppactatum:
% ip5 intcUigi e(Te fine illis in inteUecm.(E£t5ua/ qucda; eft qua pofc eft ncgari in actu:-z ^da cft qua
ronfidera W doquidem fic eft:tunc p:op:ietate6 que oiaint fub/ poCc ell in intcUectii ncga re babere ec:i queda qu4 «UttlpUCM.
ftantialesej^intentioHibusintcUigibiUbus ocbent polc eft negari in tntcUecm ab":i qucdas qua tpolie
neceiTaricintcUigiadfubiectumbec modo.cfle cni cft ncgariee aUqiio modo cum fit acciis^i qda qua
non inteUigitur in intcUectu:nifi p:eccdat pziue eo/ impoilibilc cft ncgari cum fit fubalc.(E^iffiert aut
rumintcllectU8.(E3cadcntia vcro alia inteUigcre ab accidcn tc:co g> intcr fubas non offirmat p:eccdc
non eftp:iit8 q^ intcUigcrc ipfumcfle:ncc funtetiaj recncaUqdec:aute(Te ful3alc:f5 fo:ta(Tt6 aifirmat
cumintelUgituripfumeflfe:fcd funt concomitantia piecedcrc ful3ale:accntalc vero inteUcctus ponit ee
t confcqucntia:q: non funt conftituentia ciTc:f5 fun t c6fequen6:qpui6 ponat 1 no rcmoueat.drCrgo iam
intcntioncs confcquentCG efle.ergo cSiz. ftatuitnr fi/ manifeftueftquaUternonpotuitoccHrrcrcintetio»
neiUis:poftq§autemftatuimrfincilU8:tunc no eft niaccfitaUeifiibftantiaUeiUequi noUiit contctus
longequin inteUigatur ipfumcfle^^uis non p:eccf/ cffc Duob^^modie oftcnfionie qiioe piie x>iy.\xmo.
ferintipfa vel non accrdcrint intcUt'gt.(C5am aute (E3dq& figtiatceDijrcnintcflcfignatiHum fubaUs
iRanoimrairo; fcis gj boc intelUgere non volo otccre boc.f.vt cum coie qgtiiciicp fticrit:i non pucnit
ad noe Dc 15 plua
uucUcflitni.
intcllej:eriBaUquid icofideraiierisin £tTcctu:Qjin/ oifcHffiont6.(r Hos crgo pquiramue on id q& itcU
teUiga? etiam partee fuo:um confhntentium in cf/ m
Ugi t DC boc verbo f fenfu5 vulgare fit l? in tcn tio
fecat:fo:tafTi8 enim non confidcrabia partcs in tuo on non:ion q6 fciunt mtno:c8 1 confcntiunt in co
inteliectu.Sed oico qp fi confidcraticris conftitues taq|inautcntico;figniftcctiUud:cum cni^ fcccrim'
^conftitutusnon erittibipoftibileremouere confti boc:oftcndcturnobi6magnavtilita6.3(de aiit itd/
T(b:ima paro
Ugimr fm (tnfum vnlgareminunc figniftcandiim. piiam figniftcatiuajaltctjiHs t^i^fTcutfioicercmHs:
€lu(d'fitflgnlft'
tmmtirci ^m
(L©«gn'fi<^3tiuij.n.eficrcidlidq6 figiiat intetiO'
nesqua rcs clt id q6 cftircs aiit non fit id q6 cft nifi
fubftanria ratoalis ocbct fignificare cflrc:vteflct
cicsbominie^velgcnusvfDiff^initiobominisrautrui
^
fcnfum rulgarc.
cumomncsliiasbabctpiopiictatcefubrtantiaUtcr gencris cfl^et l5'fubftontia rationalis.-fed non eft tta
tam cocs q^ pjop:ia6:b6.n.non eftid q6 crt ej:^q> apudeos:eiu6cnimDiflinitiocanimalrationalc:ani
cftaiaUalioquin e^atalitatcbaberct brianttas.^o malvcro % fubftantia non funtvnum^impcfl^ibilccft
cedo at g? aialitas eil ncceiTaria ad boc. vt bomo ftt autcm vt vna rce babeat oifFinitioncm intcgram i
fd q6 eft:t id p:optcr q6 babi tum babct ec rei iqo certam nifi vnam.CI&i autc ptendcrint inducerc: JmpoTe ^vntoa
quideft: iquado quidcsitac tunc fubtlantialecoe cii pmo coiomnia ea quc funtin mcdio o^dinis: c6/ rcicireprceoiffl
nutoes pfietM,
alicui cu alio in fua DifFinitione vcl p:op:iu5:non eft ficictur q6 tencnHis:quia cum fignificotcc 05 ec c6
*jbonfte»<pfB« cfle rci f, pars cfle. (Lil^ip auteeft oe multis qui tincns perfcctioncm quolitati6:i tunc bic labo: oc/
Ufqd fisntcnc tcnen t gj fubftan tialc:i q6 figiiat cc: fiint vnii: i no dttcet noe ad I3:vt non fit necefiiE notare 13 vcrbum
AniTnR.
ponantgjfubftantialefitp:op:iu fignificatiuii cflTe agcns ce ab co ciii impofitiim fucrat ad oliud placii
cius cui ell fubftaKale.f.id q6 vocabim^^poftea Df ia. tum.i^oftautemoftcndcmusgjretinercl^vcrbitj
Auidftifignifi' iDoc aijt ftultii eft. (CCognitio autcm oifpofitiois itey^ eftobfeniare p:ima5 dm impofitione:i faciui
cattudcercifnt eins:q6 fignat efle^m pofitione fc6am:'Z fenfus ma^ nobis omnes modipwptcrquos implicat fic ree: 1
rcn(tunmaio|t. iom 13 eft.f.g? inucnim'' alal i fenfibilc p:cdicari oe poft 13 oeftructur boc tomm aitjs modie-.cx quibus
bofeequoiboue.Cieinde iiicnimus aucto^csartis ctt'amcftquodoefenfibili.j£tDeideeftquodoeoni
oicen tcs q> fenfibile i oino quicquid eft buiufmodi. maltipfe.n.conftat cj:intcnti6ibus c6munibu8 ijj/
cjc bis vocantDf ic eoyqucDiciiturgeneraiponii p:ys:fcd intcntioncs in eo c6mune6 funt:fic 13 g» eft
tur fubftan«'alia;i non ponut ca cflc aiiquid iUi'' tc co:pus:autaliquid aliud:': q6 cft babens virttitcm:
tius q6vocatur gcnu6:i omnc qd eft figrtatiuu ec;'i dutfouuam aut qualitatem qua non otfccrnimr; q:
ptinet multa oiuerfa:ponunt genus. d fijimiliter i non oifccrnitur nifi pcr id quod magis eft p:op:iu$
Difpofitio bominis roalis coparatione fingulo:p bo $ ipfa:boc eft:quia co:pU6 aut aliud eft babcnsvir/
minum.poniit.n.g>bomo fignatcoseflcntiatr; i no tutem compjcbendentcm finguta tali vel toli m6:i
ponunt g> rationale eft ita:vndc ponun t boicm fpc/ c^illiseft(3g>animalq5uisnon faciat oiflcrrevna
dcmaiali9:fcdnonrationale:q6.n.Dicitfignareq' parte (i\e intcntionie quc cft co^s:ied alia parte q
le qd fubftantiale c6e:ponunt oiucrfu; ab co: q6 W nostamcn fcdmviamconfidcrationis
cftfcnfibtte.
gntficateflefubftantialccocergonontenentpgruu buius non incedimu6:ncc attendimtis banc c6fide/
ctTcvtvnumaliquidcomparationctmiltoi^zfitce-r rationcm:noscnim non conrideramusanimal nid
quale cfle.ita vt ne e^ eo cp conucniiit in co illa mul fmg7eftanimal:animalautem e^^bocg^cft anial
ta:fit co?r cfle:': in boc g? pcr illud Dfnt ab ali)9 mul vnum quidcm eft:'z ej: boc g? eft boc vntis ncccflie c
lis fitcoy quale efie:ita vtep boc g? Df oe multw. t Vtfadatoifferre oifFercntia qticeftintcr ipfuin z ve
cic eo g? conueniunt in co fit gcnus aut fpecicerptcr getabilc:aut non.Si oute; non facit oiflferre 13 6dit
|5eriteisofia:iedcuinueniuntgcnirGqueruntaliud Vt vegetabite comniat animo li in boc g» cft animal
q6fit ofiaquc conftimatgcnu8:ficftq6 babetoif/ q6cft impofliibile.Si aittcm facit Difltrrc;tunc iam
fercntiam conftitutiua;fimilitcr cum inucniunt fpc m
dduenit e^ ifto f boc g^ eft animal otflerctia:qguis
ries queruntaliaejrtra ea:p eflentiam que funt earii adueiat ctta5 cj: vna partc cius;': fo^taflfis B pars cft
ofic:fiaute id non efletfignatiuii ee nifi cu ect gen' caufo p:incipalts in boc. Ciim autes fiierit in aliquo
aut fpes:runccumeftfignatiuii fubftatialis inquo caufa p:opter qua illud fit caufa alicuius oifpofitio/
conueniun t iudicium eius efl^ct oiucrfum ab boc. ni6qulbabetcaufa:nonvidebiturp:opicrb.vtba/
CrSuntauteml3quedamp:obibentiaverumcflc beat oiipofitionem acdden talitcr.XDulto en i5 func
q6 oijrenmt.f gj fignificatm fubftatialis cois citfi/ buiufm6i:ciiautefucn't atiquidcaufa p:opterqaa
gnificatifi efle:fi quis autc bo^ addidcrit aliquid p fttaliud alicuius oifpofitionts:': caufa babet illa otf
q6 reftringatur id q6 oicitur gcnusvel fpcdes ab 13 pofitionem;nonideo oebetbabcrc accidentalitcr:
q> eft fignificatm elTcboc .f.g? id quod cft couenics multaemmcj:rebusfuntbuitifmodi.C Hon ncgo
quibus conueniunt ocbct con/
intcr fubftantialia in autem ibicflie quedam que confcquunmr id q6 po/
boc cft q6 non figtTat
tineri in figiiiati^e fubat'c6i6:t niturfigiTanseequibus oiflfcrtidqdvocatur gen'
qualequid vllo modo:ita vt oifFcrentia interilla fit vel fpcdcs a oiflijrenua.£t qucdom queconfequun
b^g» id q6 flgiTat qualc gd eft idem cii totalitate fua: turoificrentiam qucbabetfcnfibilc;i non animal:
1 fiait eft fignificat qua le quid:id au tem q6 cotinct fed 15 non eftf m m
p:imam pofitionc:nec f auctozV
fignificationem magis comuniii ex fpectalibus coi* tatem fumptam oc boc ob illie qui tractaucrunt oe
bus non fignat qualequidnifiaccidentalitcr: fignt/ iftis vcrbie f m
p:imam impofirioncm: fed funt nC'
ficatcnijillud vnapartcftiitantii: ficutaidtt vegc/ ccflttatcdadqugsnos impcttuntbuiufmodi rcpu/
tabile qguis oiflcran t per illud aliqua vcgctabiliu j: gnantia.(ECi'm autem manifeftc intctligitur oc ^/
tamen nonbabentboce^romnicoee q6aialbab5: bo aliquid qtio pofliimus eflc contenti;tiic itl6 poft/
non enij facit animal e^ boc g>e
fedei: aliquo eius: ponere:iadaliudtronfirc:modus.n.euagati6i6cft:
co:fnJs.g>edej: boc q6 eft fenfibilc:q6 p:incipaU'ter 1 pcrtinacie:ad que adducit ctotio: acquircdi 1 veri
©ic.n.(Mb5lf«.
ngnificatqualequid^ip^optcrq^figniftcatanimal tati 1 fo^^iencfd re ncccogitarccj^bis ^s oifim^qd/ Tcd totic inclius
oiifercntia i quale quid:ergo animal no facit oiflrer' nibusnificumaiidiuit. datio acQcfcctU
vcritant t
reeTcfuaeentia:fede):partefui fcnfibileiquod ejrfui """^i^moiTfumcc {auB/
c(TentianonfacitDifFerre.(rt?ocautcm cft inccp
^C^mn(\
^vvlllUt' gi vcrbiim incoplc
tfi 1 non rectum.p:imo quia fi ita eflct opo:terct: vt jcum vniuerfale; aut cft fubftantiate
cum acciperemus comunio:c in ter tn ten tioncs^fic c autacddentale^-zqd cft ftibftontiatc
fdbitmoA % adiungcremus ci pu7p:ictate magis ^ / aticui;flU(cftsiptumfigiiare efl^catia
'Logsxc
modo:a(« non ed aptu.Sigitfficatis aitwm cffe cft: fignificatfo oictionum cfl trfbus modis^q: efl figni/ SiSrtaiioeicno
aut q6 figriat e(Tc rmtltojutn que non DifFemnt fnb' ficatio parilitatl boc cp e\\ animal fignificat co:pu8 niimplj:.
istsmftcano te 'l^araUiatic c
rtantialucnaiit fignificat ec multoai; quouim ccw babcns animam fcnfibilcm:t fignificatio continen/
iincimc.
i3isnaB8f£mr tie oiffcrunt fubftantiaU'tcr.i:)ccmplHm aiitcfn pnti fignificario co:po:is ab animaU: i figniftcatio
tic: vt
£omitant(e.
ell nomcfi folia quando vocaturfol B Dcfignat aut : comitanrie:vtc;: tccri fignificationefundpmcntiis.
nomcn bominisquandovocatnr bomo&ocratce; C£t quarido qiiidcm itacfi: rcdibimus ad id in
1 tpfpocras.Cjrcmplum outcm fc6iel1: fignificatio quo cramus Diccntcs:quia intcUigitur cj: fcnfibi/
buius nominis animal quu, oe equo i afino fimul Uidq6babctfcnfHm:animalvo intelUgimus g? fit
alicui inferroganti qui funt rcfpondebit g) (antanv cojpusbabens animom:ergo fignificatio co:po:i9
maliaboccnimnomenfignificatvcritatcmeozHm 1 fenfibiUs cfl fignificatio comitantic.2liquado vc
inte6ref5l3cidintcrrogatHrDecoUcctioecouim:i ro fm pUjcitum logicorum interieriintg? eft co://
queritur ccrtittido quam babcnt communcm. pusbabensanimam fcnfibilcm. £ft crgo fignatio
(ri:>iflfcrcntia aiit duo:^ modop 13 cll:q2 pumus mo cius Pm intcgramveritatem fignificario panluatis:
pQa fubflba<
diis eft fignificanscccollcctionis:-: tuncrniufciuuf cadeiuspartcs fignificatio co(itincntic:fignificotio
t^ nomcn cam nominis fignificat i intcgrc veritate fenfibilis vero ^m pariUtatcm non cft nifi pcrfcctii:
fiibflantialcmqua bobcnt ©ocratee it^ifpocras. totiim vcrotaUaspartcsnon fignificotnift fmco/
Tlcc ej:cedit cam nec reUnquitur ab ca nifi q6 pjo/ mitantiam. (£ Ciim ergo Dicimue bic oictioncm fi»
fttium eft vniufcuiufcp Dcpwpzictatibus accidenta gnificarcnon intcUigimHs biinc modum fignifica/
UbU8:ftcutiamnolliej:p2cdictis.(ri5cmodovcro tioni8:Vt iam oftcnfum cft^que cft oiciio fignificons
fcdo tu fcis cp animalitas fola eft fignificatiua cc bo ee:e^quomodo rcmouctur p:cdictaquefiio. (L i)i/
minis i cqui vniufcuiufq; per fe:ej: ea enim fola non ctioaHtemfubftantiaUeaUcUique non fignificatce
eft vnumqdcp eo:um id qp eihncc cjrcedunt iM ao, eius cui cft fubftatialis;ncc vt gcnus: ncc vt ipccice:
cidcntalibus Diifcrenti^sicdfubflantialibue. Ouic<' impofTibile cft ee id q6 cft gcncraliue fHbiiantialib'
quidoutcmbabentcdmune Dc ce nomcn animalis comunibu9:ti}C enim fignificarct ee coe aliq mod*.
ltgnificat:fenfibile vcro fignificat partcm rotius q6 £ftergominu8c6muneq^iUud:fcdcft optujad 15:
complcctitur fignificatio buins nominis animaLef^ VtperiUtid DiiTcrantcontentafubco inter fe:efter'
igitur pars pcrfcctionis veritatis eorum in qua con goaptum ad qualequid:ergo cfte fubftantiale q6
ueniun t non intcgrr-fimtliB cH Difpofitio rationalis non fignificot efTc reieft fignificans qualc quid.
Cblitdat Ot)(cct/0o
com^ratione bominis.CL l^oteft autcm bic alige (£&i quis autem Dt]cerit:qd aptu; eft ad quatc quid
Oicereq^animal nibil fignificatqd no fignificetfcn ipfitmetiamaptu; eftadquid.&efibile enimqua/
Ttbilcficut enim iton cft animalnifi cojpus babcns ttis negatur fignificare efTe bominie:': cqui: i boui»
ara;:ita fenfibile non e(t n iii coipus babes anima;. odmodumgeneri6veHi3cciei:non tamen negatur
Solttrt»,
CrContra rcfpondemusoicentcs g^boc qitodDici' fi^ificareeecomuneaiidicnri tvidenrit tangcti,
musnomcnfignificare aliqua intentionc; noneft (L Undc non opo:tet fubfta tiale oiuidi in id q6 r»
eomodoquo intclligif.f.vtqutcquidnomen fignifi fpondetur ad quid:': in id <}6'refpondet ad q le quid:
cat neceiTario fit ide; eiue fignificatio. iocis eni$ g? ita vt aUcrum non contineat in aUcro:non cnim c6/
•no cft necJd «f
gegdtiomfigtw' bocnomen mobilequiifignificat neccfrecftibieffe ftat: vt quicquid fignificatierit quid eft non figni /
:
ficatfniWnoi» moucntem;t boc nomen tectum quu; fignificat ne» ficct quale quid:vnde compellunt conccdcre quod
tiertaii».
cefTc eft ibi «^iTc fundamcnmm: i tamen ob boc non oijifh'8 oebere aUos Diccre.
Sotb.
Oicimus cp boc nomen mobilc figniftcet: vcl intelli/ (CPkefpondemusadiUiid gjp'qofoUict aim fciet
^wr ej: eo moucne:nec e)c boc nomine tcctu; intel> nos non negarcgj illud q6 fignificatquid luntaliq:
Sigfiafio noto
Ugatur autfignificctur fitndamenmm:fcnfH^ enim fignificetqHalcquidfuntaUa:quiac6ccdimu6 boc:
3)()c rcfpidt tnt' oe fignificationc nominiseft:vtnomcn fit illiusin/ noncnimnegamu6nifiq:(verbigfa:) fcnfibilc cft
mam iponc» tentionipqueeftcjrpzima intpofitioe.vndeetiam f» fignificans eflc fpeciale.Senftbilc ctcnim eft:fic ani
fueritalia intcntioadiunctapume e^trinfecus qua mal in fubftontialitate bomini equo •: boui: quonia
pumam: no idco
pcrcipit intcUectus quado pcrcipit fenfibile fubftanttale comune eft multie qiiibtis ani
nomen erit fignificatiuum cius fm impofitione; p' roalcftfubftatialecomune^tDonnegarinienifiqd/
iTiam.3Iiquado erit vna in tentio pjcdicabilis oe q/ dam aUud.fc; oicentee qy conucnian t in fubftantiali
cunc^pzedicabit intcntioaltcrius nominie^fiaitin' tate:Diftieranttaiticn in boc cp onimal cft pcr fc figni
tcntiocoqwus cftcum intctionc fcnfibilis: -zdi in/ ficans cffe c^munc ilUs quibus vtriiqj cff (ubftdtia'
tentioncnlwbilie.^fntcnoo cnimqui fignificatoiui leali):vtco:po:i.(r£tpcrbnonDcbcteecontetio
Hoipticatcvf^
lio eft Duobus modi8:puncipaUter i k6ario. piincv in boc quod oicimus cp fubftantialc non cft acciden kfitaccntalcre/
palia autc cf^rficut boc quod oicimus animal figmV talctnoftracnim intcntiocftg»noncft accidcntalc fpccm ouKrfo?,
ficare coniunctioncm cojpous babcnus naturd (en eicuicft fubftantiale.dTQo ailt fcoa foUiit pcr3 g>
libilis» j&eciidaria cltficut buiufm^iq6 fign ificat non intclUgim^fignans qlequid^aptu ttfi od qlcgd
cozpMs.intcUcctue n.ciusicUiditurin intcllcctuani no fit nifiintcriointrifcca
flbfc^ gd:ita vt ci^^fignatio
maUtatis^nccciTario crgo id q6 fignificatanimaUta/ ei in nominc fignificontecftc gencralc: aiit f^TCcialc:
tcmconrinctinteUcctucojpous:nong>cptrinfcai3 fed intcntio conftitnriuo qua DifTeruntkCiim autc; oi
inuat ilUJ. i;rit crgo b fignf ficatio vcra ; pndpalis: cimu 3 figniftcas q le quid inteUigimus bac itc tioc;.
1 fcucdaria: i fignificatio cjrtrtnfcca.Quando.n. ot' (£&iai\tcm qtiiBDubitaucriticonfidcraiicrit qua» 9kbOsui9,
ctio fignificauerit aUquid q6 fignificat: cognofcitur U'8 fit p:ecUcatio fcnfibiUs oe aucUente vel videme:
JntrinfccHs:': aUquid cjrtrinfccus adbercrcci:q6 no <zran^ntc:on fitrefpondcdii Dcco:autquid:autn6:
babcmrC)cfignificationcDictionis:nccvtcontentiJ: 1 quo modo cft pofTibilc: vt rclpondcatiir ad gd:qih
vt panci^>aU::ncc vtcocqtialc. iC&i autcm vo/
tiec bcc crunt fpccies fcnfibitis i aliqua Diiicrfo oiffcrcn
lumueboctotus complectitacqittrere:oicemu0g> tia:tunc fcnfibile non p:cdicabitur oc ilUs: ytidtfi
rcfpodctui' ad qnftfcanimal cm'm cft pcrfcctioiis (i> autem i$ incipfamae ej^poncrc bartc oefcriptioncm
gnificationi3:quomo<ioenim non dc ita.cum ipfu5 inuoluamus facile fenflim oiffiniuonis i oefcriptio/
fitpcrfcctius prcdicatu oi co 6 quo p:ccljcat coirer.-' nis^fcdDiffercm^cjrpofttioneseaE vfqjad locij quo
Sobitiot (n^ftc autem fic oubitans oebet fpcctarc radicea q/ oftendcmufl quid fit fillogifmus bmcftratiu^.CL i^i
"noubc tiffStt
Uter pjcdicctur gcnus oe ona:boc cnim notum crit camus crgo qj p:imum q6 p:edicatur:'Z qucritur in
poftea:'^ poft^ boc in manifclh'i cflcotccmue gp fub/ oilfin iendo boc cfl.f. vt nomcn ff gniftcct cfTc rci. £>i
fiantialc fignificansee vclc^uideft:vocaturid q6 re autc intcntio rei fucritintcntio incoplcjra non com/
fpondeturadqmd:fubllantialevcrortgnirfcaneq[e pofita tj: multis intcntionibus:tunc no ocbct flgni/
qoid oicitur ad qd rei)x>ndetur ad q lc:vt in fua een ficarieius fubftantia nifi nomineqd tatuj figniftcat
SccJState MiptJ; tia:autquale quid eft.CT^cidentalcvero aliquan/ ipfam fubftantia."z boc erit nomcn cius tanmm:nec
do eil p^op:tum nature eius oe quo pzedicatunt oc eritaUquidquopotiusftgnificeturenerci^^pziii
cidit ilU tan tum:fiatt rifibile i fcripto: bomini:'i vo nomen cius.iSUquadoautcm fignificabitur nomie
catur p:opuum:'z altquando dl ilU accidcs c aly: (0 multipUcata-q6 e(l nomcn eiu6;q6 crit manifenius
ott album bomini i ali):^ okitat acddens pmune. q| ipfa.Cum vero ftgnificatio nominis non ocdcrit
CrUndeeiTe fubftontiale vniuerfale: aut ftgnilkat aliquid ccrtii:crit ncceftaria aUa figntficatio quc no
edc minus comune i vocatur fpeci'ce:aut notat q le tantiiiignabiteiu6fubflatia:quibus CTxitabitur in'
e(Te z vocatur Dtfferenttaitc vniuerfale accidetale: tcllectus ad intentiones pcr quas perticnict ad iteU
eut ell piopttum t vocatur puipmas^aut contteni/ lcctum eiu8:aut contmis erit ffgnis abfc^ cffc: i no
tint in ipfo muUa t vocatur occidce c6munc.(££ri comp:cbendct ilUid ftcut tu modo.Ouod crgo e bu
Codnditnnn-fi
Tiidionduquo go omne nomen vniuerffllc:aut gcnuo:aut oifferen/ iufmodi non babet oiffinitioncm:lcd babct nomcit
noUd €Ofi ulc tia:aut fpecies:aut pzop:ieta6:au[ accidcs comune. quooftcndunwreicjrtra': accidentia icomitantia.
uirc, Doc autcm q6 dt gcnus no efl genus in fc:nec in co tL Si cnim intcntio fubffanric fticritcompofira ej:
paratione omnium:fed efl genus eozii que coueniut intentionibus grquibus cfleuie cffe:ita q? 13 oent ci
in eo:fimilitcr fpeciee non efl fpecies in feipfa:nec in effe:quia oefubftantiaUbus magi6p:op:ia funtd
comparatione omnium rerum:fcd in comparattone genus z oifferenria.(^ficut oebcs in tcUigcrc cx pmif/
eius qd cfl aUqnid in ipfa:p;etcr 15 e't oifferetia no e fis.^ iSifferenriaautem oiffcrcntie i gcnusgcncris
oiflercntianificomparatoeeiud qdoiuiditurin fua 1 q6 componitur e]c illis babet media te aUo que c6/
eentia per illam:rtmiU'ter etiam pzopiietas non ipi tinenmr in gcnere vcl oiffcrc'tia.opo:tctidco:vt oif/
puetasnifi comparatioeciuscuius nature accidtt finirio fit compoftta ej: gcncrc i oiffcrcntia:cii autcj
tantum:finiiUtcraccidenflcomunenon efi accides Dcdcrintgenus p:opinquii i oiffcrcntia quccff poll
nifi in coparatione eius cui accidit;-: no aft-.CTTluc ipfumiconficietur e)c cis Diffinitio:ftcut 13 q6 oicitur
g loquamur Dc vnoquoc^eoju pcr fc:i ocinde loq» oe oiffinitione bominis g? eft animal r6nalc.(£ Qi
mur oc co:Hm comunitatibus i oiffercntqs^fic ba/ autegenusnobabucrit nomcn oabiitet oiffinitio/
bet vfu8;incedcntes f mviam aUojum. nem au6:ft'ait ftanimal non baberct nome: oicere/
9' vcrbum fignifi/ tur co:pu8 babens animam fcnfibilc.£>cinde appo/
'Sr^flltlft
J* ^fc-i ituv cans intcntione gc nercturrationale.j5imiUtcroeoiffcrcntia:omnuio
n cris pzius apud cos fm puma; im/ anteoiffinitionemcomp:cbenditomnc8intcnti6c8
pofitionem fignificabataUud: t oei/ liibftantialcs reui oftenditcas^autfigniftcatioe pm
dc per impofitioncm fcdam tranfla' cipaU:ficutcij oftcnciitintcntione vnom contractaj
tumefladftgnificandt) intcntionej; e^ collatione i fignificationc cotincntieficutquum
que£»pud logico8Vocaturgenus.3l' oftenditpartC6.{C3n ocfcriptioc vcro no qucritur
l&tKpIer ftsni •e^siirtrtptot.
fic9tnl?ui'vocis
U autem intentionem tn qua multi couenicbant vo niffcvt componamr OMtio e% cofcqueiibue rem que
gcti^itqnotrdf/ cabant genusvcUiti genus eo:um:vt cefarc6:aut pa funt eiparia quc babcbit quicquid cotinctnr fub ea:
Utafuera adgc triam vt eg)7ptq.Quod.n.apudco8 vtcefare8:voca tinibil aliud:ita vt figniftcct cam ftgn iftca toc figni.
nueloeicB» bamrapud nos genus comparationccefaruj fingu» IL Couenicn tius cft aines; vt p:iu8 o:dinctur
in ea
Io:Hm:fimiUter cgj-ptu vocabanmr intercos gcnus genu6:aut pzopmim:am loginquum. giocidc ap/
comparatione fingulo:ij qui nati fun t in cgj-pto^aut ponanturaccide'tiaautp:op:ietatce.g7fiitan6fue. fiuarrfirj5fa</
qiuincacomo:abantur.Undectiam inquo como/ rit:crit tiic ocfcriptio viaoi'a.(L fijccmplij oute, bu/ pitoviciofa.
rabantuniinquoconucnicbantmuUicratgcn^^co/ ius boc eft;quii Didmr g? bomo cft animal latarum
ntm.Cefar cnim crat gcnus cefa:p:-r egfptus gcnus vnguiii crecte ftaturc cminctium carniti: rifibilc:vf
tg^ptio:^}i bcc pars erat conueniciio: apud eoe gc/ cum Dicitur boc torii abic^ animali. (ECrgo pdica/
neralitati.Ccf3r cnim caufa eft oe boc q6 ccfarietas ri in oeclaratioc nominis gcncris cft:ficutbocqucd T^jcdicail ictf
fitgcnuscefa?j:icgyptu6 caufadbocg» cgyptictas vocamr gcnus.CTl^zcdicamsaijt aUud cft oe mul/ fitvitocgiiia^fic
gcnuB.f.rnnotn.
litgcnus cg7ptioy:t putobant g? caufa oignio: c no ris:aliud eft oe vno folo;crgo p:cdicatii ocpluribus
^tcan tw 6 pn
mincqp caufamm.Conucnitenim vtrii^ in fignifi/ crit gencriquangcnu6:p:edicatii verono oc pluri^ ItisclicgcB'^
cationcnominieantcig app:opiqiiauerint fibiieo. bU9 no indicat gcnu8:p:edicatit vcro oe plurib'' co' pir.qooi.
ClUidemr etiam mibi gp officia i artcsvocabatur rinetgenustcetera.ocquintBvKb^.CTCu^oDici/
genu8.<E£t quonia bcc intcntio que nuncvocamr mus oilfcrcribus fpeciein eo q6 qutd eft.app:op:ia'
apudlogicos gcnus fmt vnum in intellectuqdfja/ tur genu8.i)ifferc'ria aute fpcdc itclUgimus oiffere'
bctcomfwrationemadmulta qucconucniiit inco. tiafubftatiaUter.Cfepcdea cnim aUquado of veri
Quia in lingua fua non crat ei nonic quo appellare' tas omnis rci in fuoclTe i foma:i ita vt no confide/ ©Pftj»fof(U
tur ea que funt intcr fe fimiUa tranftulcrunt adbuc rcmr ciuscomparario ad aliud;i p:ccif uc cum fuei
Ocrcrtpttagnw 1 vocaueruntgcnus boc.f.oe quo loquuntur oialcti ritpofTibileiniteUecmp:cdicariDemula'6c6ucnie
a:i oefcribunt oicentee g» eit;id q6 ^icamr oe plu tibu6 in ipfttin dfectuaut noin efTectiufcdin potea
ribiwDiffercntibuefpecieincog? quidcft,Cirt'?i'> ua 1 «Jotitateotnoni8.c:2d oftcndaidu m atite* q6
i
fit g€nus:non eil nece((e contidcrare aliqfild bozu. boc Diccreignot«5pcrignotu5. iDocenisnegarciq^
Ca enim miUta fncrint oiuerfa in ee.ft oeinde pze> polfibifcerateHm:necpoteritctiamnegarcQ7Docc/
dicatur oe illis aliud tali p^cdic Jtiot: illud aliiid erit re ignotii per ignotii no eratoeclarare. Ilcc oijcit g?
gcnus.CCi>ebctauteintclligil3:q6Dictmu9Debac ej: oidinc baf pjopofitionii non p:ouenit: q6 qucri
ns:iicutpollea ollendetur.cu; oiciturq? fpccies eit (i fumus oiccntcs cp oiifimtio generis pcrfcaa eft^lj
id quod ponitur fub gencrc.^ed intcrrogantt vide/ non accipiaturin ea fpccies^-fm boc gjfpecics eft; %
tur elTe ignotum.Oftenderc.n.ignotu pcr ignotiim» refcran- ad ipfum: fed fmbocq> cft ciTcn tia.jCii cn ij
non eft oftcndcrc: ncc Declarare;omnis autem oif'/ intcUigitur ejc fpccie elTcz veritas rci -z fozma:(j)lc/
^nitiovel ocfcriptio efl; oeclaratio.(C3d boc outej rumcB.n.intelUgitur ej: ea boc:f m
vfum C0ZU5/) no
#pOjpt>rrljc«p«
iam refponderunt quidam oicen tcs gp quia ouoais crit tunc fpccics adpenu6.Dim.n.intcltigitur. (oif/
toUocrp^t relatiuoaum vnu non intclligittir eiTc nifi pparatio fcrcn tia fpccic5.} Ditfcrentia incfTc -z fozma:iam gfc
ne aUcriU3:genus aiitem i fpecice relatiua funt:ideo cta cft oiffinitio generis.Cii cnim oijrcns cp gcn^pze
ocbctvnufquifcp eouimaccipiin ocfcriptioneaUe/ dicatum oc multis oiuerfis in feipfis ciTc z fozmis:
rius necefran'o,Unumqiiod(5cnim conim noncit 1 fubftatialibiis ad intcrrogatione pcr quid ibnt:ia$
id quod comparatione aUeritis.
eil niii e]c pcrfccta eftoiffinitio gencris:-: non eft necefTc f^'m
O6o^ma* Ct"DecaHtemoefcriptioaugctD»bitationcmfnal^8 ej: boc gp eft rclata poni in cins DifFinitionc:$ius re
quefuntpictcr genus % fpccicmrin quibus eft impH latio aUqiio modo B intelUgamr.Scd non cft fic:vt
catum^q&ingencreifpecie^aiigmcntiim vcro im/ pzoptcr boc fit Diifinitio que eft cozum: quo;: vniij
plicarionis non eftcpplicatio ClJ^ndagatoz ctiam
. oitTinitur cj: aUero:fcd rclatio quc cft b in tclligifcfk
6c6a» oicettibiadapta oiltiniriones rclattuoaim:cu5 oitfi l5ec.g?quu oijceris g> eftpzcdicatum oc mltie oiucr
nitione generis i fpeciei:a fac fcire quomodo: ( quii fis in e{Tc:ia5 poatift i oiucria in elTc pzcdicari oe ijpo.
fintfitnulincognita.J)fcituraUerHmpcraUenim. -zboc eft quod inuif oe relatioc quetibi accidit,
CirQ6autcmnon feceritoiffin!'tionemco:Hm:quo:p ©oluit &uWu3,
C^Jtemin folutionefolentconfiderari piopofitioes
Z(rt(a«
queftionis i peftrui aUcra vel vtracpan bac aute fo alcenim oitfinitur cpUcro boc eft:quia pare oiffini
Uirione qua B inducit non cofiderauit pzopofitiocs. tioni6 eft eiTc;fcd vmuerfalitae ou!crla in eiTc no oif/
TloncntmDipitgjgcnusifpccies vtracpnon funt finitur per genus.CEtrgo ia5 oiffinifti gcn"' taU oif
incognitaapudintroduccndus: nccoipt cumfciaf finitionc:ej:cuiu6 fine t in potentia oiffiniri (pcciei
aUejj e% altero: QV^ix ipfum (it ignotum.^Tlon eit que refertur adgenus q^uis non pofueriKcam in eti
fecta:(Jn\ ep cft relatiaaO paiteofffifnmonis gcne vocata eft fpecies.l^ocftutcm cll:q6ego ncqueo oi
Mxoifatk, ris.(E£»cd oifpiitare oc bac Ettia Diffinitionum cjs fcernerc:^ui6 magis fouca gp nomc non fucrit pua
babcnt rcrma:i qiwrc fic e(Te dbcot:-! qiiomodo pc impofitufpecici.f5rcfpcctii quorcfertur adgcnus.
tcritconfidcrari:idq6babetvni)quodrcbtmojiim ([^iScbcmus autem fcirc oe fpecic quc vnaeft dc gn/
per le non vt p:edicetiir comparatione alteriu6:po/
:
m
c$ in oiuifionc p:ima;f quc ifto;j modof cft fpes. CLuie nio<l*rpA
cltvnujcxfiiuB
fteaocclarabiturars. CCjbicamus crgo poffe ce;vt 13 quinc^memb^is oiui/ vtibiis.
fiofiattaliter:vtincludatvnumtantum ouo;:mo/
1
'iCSi^nca «"^eapud grecos ol S>OiOt
IW^^**'^ cebatur^saliamin» dorum:': non alium:cum.n.oicitur qj nomen comii'
tentionem p:eter fpcciem logica: no nc fubftantialc:aut oidntr fignificarc cffe: aut no: II
mcncniscidtranftulerunt grccipBi cft fignificane effe;aut cft fignifica^ cffe comunc oif
ad tntcntione; fpcciei logicc paius v fercntibue niiero non fpccic;tiic mcmb:j: fignificaa
lafpci^tnaHalo
pofuerant Pm p:imam inftituticncj dTcconrincbat gcnus i fpcde quc eft ftarim poft fin
Stam.
fo:mevniufcuiufcp:tqui3poflca inr gularia:i ejrcludit refpectii lpedci:f m intcntiones q
uencrunt g? ca que fun t fub codcm gencrc babet foj eft in relatione gcncrie:? 5 mcmbp p:imu. (TCt po
mae:': e(Tc quc funt p:op:ia vnicuicp coy ;ideo voc« ftca p:cdicanij ocmultie siffcrentibu^fpccicin ^d
ncrunt ca:e): boc cp funt:ita fpecics: •: ficut nome gc/ oiuiditur in id q6 cft fic;oc quo no p:edicatur aligd
ncris continebat intentionem vulgarem z logicam: buiufmodi:': boceritq6vocatur gcnue tantii:'Z in id
itanomenfpeciciabfolutecontinct intentione vuU q6 p:cdicat oe multis oe quo p:edicanir aliquid bu
garem i logicam.CI^t fic nomen fpcciei logicc con iufmodi.£tf mbunc refpectu crit fpecie8:fcd bcc oi/
plcs.f.coia-xp' tinet:fm logicos ouae intentioncs: qiwf vno cfl co nifio non attribuit numcpfpecialitatis^fmintetio/
f>:U fcu fpalifli/ niunio::i alia magie p:op:ia.(rtomunic: Qimin' ncm relatam abfolute:fcd oftcndit nobiepoteftatcs
ma.
tcntio eft bec qua Diciit rcfcrri ad gcnue:-: oiffiniiit buiufmodifpecialitatis;fmbuncrefpectum.f.9ieft
6pc9coie(id<
oiccntcs gp e(t pofita fub gencre:aut oc qua p:edica gcnus^ibabctfpccialitatcs^toftcndit nobie natur»
ddcnB comitans.Sliquando aute oicitunvt fpecies 1 in non loqucne non erit nifi bimemb:i6 oiffcretia
fpecialiffima.(rCi6 autem intelligitur oc boc g; cft a qua e%c[ttdimr rolatile 1 grcffibile:': tiic erit neccf
fpecics fpccialiffima:non eft idqd intelligituroe B: farium ficrialiam oiiH'fioncm.(CTlon ocbes ant^
cp eft fpecies:^m intentioe; qua oicitur oc multis oi pcrfifterein oicendo q> 15 oiuifio qufcfemembzis oe/
uerfis numero in quid:quo eteni; cu ej: bocgj c fpc/ bcat includcre omne intcnrionem cuiufciitp vniucr
dcsfpecialiflima:fpccie6 fit ci:vt gcnus intras in ei'' falie:'; refpec tuu eiu6:fcd oebee fcire gpno tmcit noe
ciffinioonc: p:opter qua refcratur ad fpecks q funt ad boc implicitij:nifi q: ouo memb:8 oifcreta couc
fup^aeam.^^Liieindcccrtiffimc nefciovter eo:um niuntin vnonomincq6eft fpccice. CCConuenicn*
iQnismc^rpci modo:um:Pm logicos fuerit p:io:;n6 cft.n.longc q> tiu8 cft autcm oiccre g? cri 15 gncp babita fucrint^*
6ip:iot.
id ad qd p:imu tranftulcrut nomen fpecici fit id q6 ucnitcjrcompararionc quc cft intcr illa aliquidali6
cft fup:a fingularia. J£t oeide p:optcr boc $> accidit •f.oifpofitio cius q6 cft magis p:op:iu5 intcr ca que
cft longe q> alia intenuo ontiquo:ij fit:fcd q: bac in/ bccctia5 fingularitas'; indiuiduatitasquaepjeter»
tentiocjcomitabamr: vtcffet fpecics fpccialiffima: miferun t fic currentcs oe eis.^EJBiautcmvolnerit
1 p:optcr fuam rclarionem rcftringcn te fpedalitatc: faccre oiuifioncm e;: qua octur nobie fpecice: fsin/
tantum abfcp generalitatcpofuerunt oignio:ej: tiic tentioncm relatam que cftc6munio::ninc conucnit
nomine fpeoaUtatis:'! quiaeft ftatij poftfingularia oici g' nomen rubftantiate:autp:edicatur tn ^dmi
5
3togycc
Mon:id autem q8 jjjcdfcattir fn qiifd tntctUgitiir c6 abeaoiffcrrcqucpzcdicantuf 0« multie oifferenti'
mutic id qd conuenit reiponderi ad interrogationc busfpecic.Ct^uiiisaHtemoficejrcmptucftidqd
factas oe multis quid fint. t:€inde oicemue q> ca q Duiiditur in ouo equalia:c cnimoiffGrentia paris f 5
pzedicanturinquidDifferant incomunitate ipjo/ numcy :fed atiquando oicitur oe linca 1 lupcrficie t
p;ietatc.Quedamcnsmeo,r,funt comuaia queda -4
cozpoze:nonenimparelT tantiiq6 oiuiditurin ouo
commmmej: picdicabilibi.s autc; in quid id qt> e equalia:ledcu additu fiicrit numero q6 cft ciquoft
comunius eft genus frwnuG comunis: i minus com gcnuseritpzopziiiparis.CCSed non oifccrnif pcr
jnunc elt fpeciee comunioasiinucnta autem ipecje Boc fpeciee a oifferentia que cft pzopzia fpcciCLficut
oiuidem^^atrDicentes^necefreceaut vifpecics fiat cft rationale.f babcns xirtatc Difcurrcndi. bocenis
genus alij fpcciei aut non.£t bec oiuifio oftendit no folus bomo battet.Quod enij ocangelo pzedicatur
bis quintp manifelk;i natura fpccici fm intcntoc, boc elT alterius intentioni6:in qira non conuenit bo
comunc; continetur in ca.£»pccies vero z"'intc'tio/ CH5 angelo.CTSliqHi oute verbofi poffunt e^cli;de
ncm fecuda inciudctur in ea^liquo modo:fcd in oi/ re ab bac oiffinitionc.Cf m buncmodum oiicerncn/ Tpre fpdlilVima
uifionepumanon fiiitita. CL Uulgataaute vimfio di.^ fpecicm a Diffcre'tio.XDcdu6 vcro bic eff: vt w amiafpci fnia
boias quincp affinio: clt p:imc oiuifioni.£)iuidirur catur e)c natura fpecici f m banc intcntionem cebct alio;;.
cnim ficomnc nomen incomptej;un) fingulare: aut non picdicartnifi oe muttis oifferentibHs nunicro;
fignificat vnii aut multa. Significane autem vnus fed naturc oiffcrentienon oebet boc.j£t bic mcdue
^^V^-Xipiit*,
tit nomen fingutare:iignane aute; multa:aut figni-' cft e):ccptus: icd pcr 13 g? pzcdicamr in quid Ipccice
ficat mntta oitferentia fpecicraut niicrc.Signae ve oiffcrentia abrotuitur:i ctias oiffert o pzopzietatc;
ro multaoiffercnttafpecic:autett fubRantiaicaute pzopzietas enim non pzedicatur in quid, CL ^rgo 13
acciden talc.©i autem eft fubrtantiale: aiit p^cdica' oefcriptio elt rectc affignato que non comitatur nifi
turin quid:autin quatequid.Signansautc^multa intentioncs quc oicii ipccics ipccialifTima.CL ^pc/ ©cfcTipriocrpei
oifl^crcntia fpecic in quid ponitur genus^fignificans cics vero fm gp refcrtur od genus babct ouoe 6fcri' cdie q rcfcri ad
gcnue.
quatc quid eft oifTcrcntia:accidentalc vero eil acci/ ptionce: quarum vna eft l?:qua oiciturQ? eif pofita
dens c6mune.i>eide oiciturgj id q6 fignificat mul/ fub gcnere:attera vcro qj c id oe quo pzedicatur gc/
ta oilTcrentia niicro:aut pzcdicatur in quiiieft fpo nus in quid.CL i^ebemus autcm 13 cofidcrare oice/ i@i]0 iiciligcda
fitilla Ofcripfio:
cie9;aut pjcdicatur in qualc qHid:a fic c pzopactas. tesgjfiqc.Cpofitafubgencre.) itcltigiturgi fitma
fprs c q ponutir
TeSifiRoiimg CrT3ecautccojz oiuifionon incliEiditfpecicfsinte/ gis pzopzia qg ipiHm in pzedicatione;ficut q6 pzedi'
rubgcncrc.
tionem relatiuam: nec oiffcrcntiai J>'.m q> eft oiiTere catur oc partc cius ocqua pzcdicatur oicitur effe id
tia:non cnim continctur »n ca oc oifferkTnt^s nifi qd fub quo 13 efl:fi in^ ita clT tiic fingulare 1 ipccics 1
pzedicatur oc multiB fpeciebus.llon cft .intes B na oiffcrentia 1 pzopzictas coucniunt in boc. CL ^i ^o
tura of ie:aut B ejc 13 g? eft Diffcrcnti9:non cnim omt intcliigatur.Cpofitum fub gcncre.) oe eo q6 vtc cfl;
nis oiiTercntia cft ita ficutpoftca oftcndctur i£&i tantii:t non fingulare;tiic intetiigitur g> non oatur
autem con(idcrarentq6 tupollea (cic& non poffent Ej: fignificatione nominis:? pzcter 13 Difitre'tia 1 fpe
rcpzcbcndi:(cd fcics co6:nec conltderaiTc:ncc pcrce cies X pzopzium conueniunt in bocCL ©i vero itel/
pifTc:t idco non poiTumus coe ci:cufarc:fo:ta(Tis au ligaturcj:pofitofHbgenereq6cftpzopinqHiue(ibi
tem Doctozum pzimus confidcrauit.Ctt in bac oi coniunctii in itlo fine medio:tunc c^ciudnur fingtv
uifione non oiftinxerunt intcr pzopzictatc z oilTere/ larc:ied non pzopziu-z oiffcrentia.CL ©' vero intcl»
tia quanon babet nifi fpecies.CTCt ej:clufcrun t ^/ ligatur g) eft fibi coniunctus non in ozdinecomunb
phetatC5 quc cft pzopzictas fpecief mcdic x compar tatis tantum:fed in ozdine intcntiois^ctiam cxcltide
cius.Tlon enim alTignaucriint pwpzictatc f g? clt m tur pzopzietas:fcd non Differentia.CEJoi vero itcili
pzopzictas fpeciei:icd fsgped pzopzictae fpccici fpe gitiir gp cft in cuiue natura eft comunc.f.id q6 eft fu Ptttne (ntdlf 11*
cialilTime;fiait non afTignaiicruntfpccicmnififpe/ pcriuseftcontentiiinlignificationeciU6:appzopzia Kfcnptoie.
illi^
runt a fpeciegcnue z sccidens: autpcr q6 oifccrnit nifi contineamr in ca gj fit vniuerfale buiuimodi.
.
CrSTanicn adbitc intcr cam t Dril gcncns iion crit non funtgenusjfcdintetronca comftanrcs fn gb^co Q p gcn'' gtii
liiiinMlfumaUi)
Oria.C'^"' ""j^ oifFinitDiccs g? fpce cllid qde ma/ ucniuntgcncraTgcnep gna ficutaccn^^ificalio fidicaij;
gisj?p2ifi Dc Diiobusvlibiie pzcdicabilibijs in quid: que pdican t oe mltis gnaliffimis.fic poftca coij,ke'
nclciuntDiffinirefpcm.l!on.n.pucnitDitinifific.r. tur.(L 3llo aiit of io qua attribucriit fiibc guemcns iS^odcrat fupe
cpt(txk ma^ppiia oc Duobiis vtibus pdicabiU' vfcp ad boicp no eft recto:^ui3 no ipcdiot intcUigi riuc poiita i«e
plo coozdinauo/
bu9 in quid.t): quibus aut icics B.-^nifi excraicm id q6 intcndif ;cojpu6.n.bn8 oio; cii pplectif vcgc/
ma i)\iuamtntl
Ctnu9 «aptcxt pncipia i locos que funt^paa DifFinitionii.(£ £)ice tabilia cii fcnfibiUbU8;n6 pplcctif angclos ntfi folo
fu^ctqziUa non
mueaiitnucg^gcnusa ibellgcnusqd ipolecfieri gticipatioe nois;gcojpus biis aiam no erit ptinene funt pipaii^ciice
fjxm:qtn fupza ittud no cft aliud cotue gcniiB: z ali6 ongelos.(I ©ilr aut quii of roale bo i ongelue; no Mcra.
m aliu refpectii potcll fieri fpe8:qz bj fupja fc
e qd f crit boc nififota gticipationc nois.^P^onale.n. q6 cft
epiatut^tx. gcnus coius $ ipfum.£
fit Ipc8:q2 alia cli fpca
t fitr ofia pdicata oc boie no pdicaf oe angelis: i qfi gde
quaiporecfi:fierigcnu6:ndnon cftfpeeminus cois itaclhtuncaial roalcnocft gcn^boiusiangclozii:
^ ipia:'!: alia cft quc alio rcfpectu pot fierigcnu8:na neccojpii6bii6aia5eftgenusboiU5iongcloy:nec
Cam» triptic.f<
fub ipfa elt aliafpcs minue cois c$ ipfa. d
Oidina' cojpue bnsaiajcftgenus vegctabiUii i ongcloai t
bitur crgo gcnus muUis modi8:q: aliud eft fupmu; aialiu:i qti gdcm ita cftmojtalc non cftofia quam
&uptnn0.
jQbcdiom, gcnH9:q6 non eft fpeevUo modo.i genue mediii q6 necc fit poniin Diffoneaialis rationali6 per boicm i
SnAmum. eftfpccies:-! genU6:fub quo cftfpccice i fupja qdcft non bomincm.
aliud gcnu6:i gcnu9infirnu5:q6 eft fpecicsigcnus: ncmenfmlogt/
lofie '2fivrrrifl>
^ii VI viuiv
irifitx,t-
fub quo non cft gcnus.(L £ilr i fpc8;qi alio cft in fi (ce inrenticnes
&tipttmi, t>:iafpofirtoge
£)&edia. ma fub qua non cft fpecies vlio modo: nec cgcnus pjima figtiat i fc6am. (£ tJeaurcm
ntria 1 fpct luit
Jnfuna. aliquo modo:i c fpcciea fupicma fub gcneraliiTimo intentionc6 no funt;licut intcnticca fcaavuIsoif;^>
gencrc:ifup2a el no eft fpes aliquo mo; i eft fpccicp grits 1 fpci.-f-jima.n.pofitiogcncris raaipofittoefte
media que cii fpes i gcnu6:fed no vnius cft gcnus i non fitit nifi avulgo;traflatiq f o fiiit futtfcdaiapicn/
tit»U8.
fpccie8.CUulgatu atc^replii buius cftcatbcgojia amaiojibus: fed ofienome pmii lo/
Coo:dratio^dt rubc:f«bftantia ctenim non babctgen'' fupza fc:fub giciipofuemnt:iDcindetraftulcriit.C^uiu6pma
camcnrDCc. qua eft co:pu6:fub cojpo:e vcroco3pus aiatHm;lijb pofitio eft B cii Df grof ra cft qua DifFcrt aligd ob ati
co2po{eaniniatoanimal:fubaiali: aial roalc mojta/ quo fubalr.Cn^on^ igif iic factii cft 05 ona pdir a
£r (luopj qpbH
lcrliib oiali au t roali eff bomo fub boie vero eft ©o ti oe tribus fs fnius 1 poftcrius.itaf.vt of ia alia cet factiacfianalo
cra.i 1i>lato i fillia.CSoites sil^lato i Mia funr cois laliajpjia taliamagie^pjia.CTiCoisat ofia 0aadirtafignift
nngularia;tfubaeflgenu6gnalifTimi}:nationc(lfu eft id pcr q6 pt aUgd oifferre ob aliq:q6 itep. cara.
p6t oif
p2a eam gcnu8;bo vero eft fpcs fpalilTima:na no cft ferreper illird ab ipfo:i per qua aUqd pct oilfcrre a SfUCMSfld.
fub eo fpes.Quc aiit funt inter B funt gcnera i ipcs: feipfo in ouobas fpibu6:cuiu6 cvcplti funt accfia fc/
1 media refpcctu inferiof gcncra:rcfpcii fupio^ fpc Eabilia:vt ftorc fcdtf .©ocro.n.oliqn oiffertab f f/
cie6:vt cozpue fpecice eft fubc^ieft geniis aioti: aio. Do.p boc g? illc cft fedcns 1 no iffcii poftca oliqiT fit
tum aiit eft fpccics cojpojie i fpcs aiali8:in quo con ep.Vcc g of ie ipofitio cois c vtrifqj.ffitr foztc&alv
ueniun t vegctalMlia i aialia;atal vcro eft fpcs olott: qti oifFcrt a fcipfo ouabue bojis in q?: vna cft fcdes
^oebiabi fm •: eft gcnus roatis ofali9:in quo ;Hieniun t aialia irra/ toltera no fcdcns.ft bcc cft Dfio cois.CTI^^zopQ f
vid lllaiomco /
BfiatpUi^f
rn:quactpop^I> nonaliatb6:aialvcror6alceft fpcsaialist gcnue Ofia eft id q6 acciTtibus eft pdicobilc c omitans.iTus
riu8 i ^c fcquu boi8.Conucniunt.n.bomo i ongclus in co.C t rgo cni of aligdoifrerreaccideteifepobiliabeoq^pcr
luscftiiri l^ocQi
aiatroaleeritgenus ifimij.i fuBo gcnus fupzemti. ipfum ciffcrt:f^ erit ofia <pp2ia:vt of ia bois ab cqiio
a& infinc capti
tnoderabuurat>
Cozpue vero t gcgd cft intcr illa cft gcjius mcdiu;: boc gj eft carnis nitide.C~l3ec.n.Df ia eft ppa bois
Sluiccn. fcd cozpufl cft fpcciee fup?ema:'Z bomo cft fpcs infv c6p6n«;cqui.'pcrquaitc:;i nopotcquus Diifcrrc ab g>efia^p:f(o<j
ma:aiatu vcro q6 cft intcr co eft fpcs media:fubaf o boie-.nece cft.n.vt aut nullomo fit polc cquu bobe/ nopomtcficmn
relpcctu eiu6 q6 fub ipfa:eft gcnus gilalilTimii i fup/ re bancj3p2ictatc:«utvt fit polc.^i Ipotc fucrit bfc lua rcfpcii cjrtre»-
tnum:': qm non b, refpectu? ad aliquid q6 fit fup:a aliq m6:tunc Ipofcerat banc of io; clTe intcr cos nifi niozum.
ta eft id q6 no eft fpes^bo vero refpcctu eo:j: quc fU' fi]com.Sif poflibile ftierit vt cquu8 beat ea :n6 oif
p2a ea funt erit fpes fpalifTima i fpce !fima:fcd rcfp6 fcret per ea cquus ab boIe:fcd coucnict. B igit ofia c
ctu infcrto?^ eft ouobus modi8.f.in refpcctu eo:ii q quo no b5 nifi altcp Diiii tm.(r©iit aiit qda; pcrci
j6jrqaopj9>6if
funtfubipfa^fmbocg^non funtfpcs. £tctfmg>6 fp fit Dfia:ficut cjrcpUi q6 pofuim".": BcftjJpctas: 1
(eretiajfipt titai
illis pdicai :refpecm6 ^o quc b; ad id q6 cft fub ipfa fttnt qdd quc funt fcibti fui gbiis fit Df ia fcd no fcm' ouo); niodo;;.
f m^cationcrattribuitciintentionc fpalitaris noit per;JTc nigrcdoquaDtffcrt ctbfop6oba!iobolc;ob
relatiiieadgcnu9.£tbcftinictio rc6aciu6 qooctii ctbj-opc.n.no fcpaf nigrcdo:illii fo oUii bolcm pote
eft.aiiUBvero rcfpectueattribuitciqjcftfpeei no c ficrinigp: 1 tuc nigrcdo n6 crit Itcr eos oiffcretia.
JBiiftingait inttr
penuB:-! q> eft fpce fpaliitima.-fpcs aiit non eft gcnus (T Cii aiitnigredofiieritofiaerit^pa ctbfopisttfi: vnii modujofic
lopioi cguoca icft fpes co modo quo Dipmus.Cir^flteUectus aut cii "(o no fttcritci^^po^ttic no etiteim ofia.Coie at A-PiiciTOfidcd/
adillos (rcemo eo:?: triii ^uis fint comitantes fc:funt tiT DiucrJi.©! nocftito.peripfom.n.aliqii iUrdoifFcrt obboc:-: 15 muHcni.
doaf pci,
aiitfpes Df vnaquccp ida^ intentionii; oicct Dcbia ab illo aliqn.(ri^cr ofia; vero cocm t^pjia aliqii billietiirncrcff
tribusfola pticf^tionc no{8:fcd Diflfocs ipfo:p intcl Ofnt fingularia eiufdc fpei:pcr p" ^o mnr b:p olfio/ fcrcita cctixjff
lectuenmt Dincrfe.Si vcro vnus tin co;i fpce funt nisjjpjicDfienon ofntfingulariaeiufde fpciinter pJid lc^i moi cjc
fing«laricjipriii3fpei.(r£>fia vcroquc vocat nia/ a gficin fua efTcntt'a:'i DC bocgj ofnt futJalr eaq noti
pziagd» gt3 ,ppa'£i cft pfhaitiua fpci que cii adiungit n ac gc Diffcrunt gne:'; Dc b Q' pdicatur cfrentialr Dc phiri/
ncria efficit illud rpem:'! oeiiide coinitatur i accidit bus in qualcgdcft.d^ jbcfcriptioncs vo tres po:c8
quicgd comitat t accidit:-: t? cft fubalis nature gcne (pui3ftntpare8CU3Dfia:n6triincludutidq6cftin
ris q5 3l^ituitur iii ce fpei:'Z b oat cfTc i oiftinguit i of 13: vt gen^cius^quo.f.pplct oiffinitio ^uts finceo £)ifT6tq'npoflf>
oefiignat:ficutcftr6nalitasbominique oiffert acc poffit babcri figiiatio liibalis equalis:fici)t fialiquis lurgcn^Wfrtnui
IjiigiKinaiotifi
tcris quc pueniun t cii earjjpaa.n.non p:imu5 ocw oiceret qp bomo eft r6nalc mo:tale:figiiarct.n.natu
nin':Ht ci cqriri
ritnaturcgeneri6:i accurrit i gficit:cctere vero no rambois^tectciequalis^fednongficcrct nifi noiai triclf ppiaa.
adueniunt nAt coirnifi portq^aducnit l?;t adaptat % rct id q6 t\tti quafi gcnus q6 eft aial. £«ed cur aut
pzcparat ad oia quc aaidiit % comftan t .I3ec eni no quo cft boc poftea oicct in fuo loco. (COd ailt e qii biffercntie.
aducniuntnecaccidi4t:nifipoflbancpp:ietateqeft gcnus Df ie boc eft vIc:D5 g addi illi. (]_ 3n 6fcript6e
Srcriponif ttr'
licut ronalitas bomini.(rUirtus.n.quc vocat aia Vo ia noiaf vfe cu of pdtcari oe multis: p:cdicari.n.
fcripn6ib'fdic«
ronalis ty: boc qj coiungitur mac aial fit ronale i g/ oe multiseft Defcriptio vlis:g iam attribuif et oefcri titiuifj iJfeTipnff
ccptibilc fcic"tie i artiii:vt nauigationis i agriailtu/ ptio aliq quc eft q fi gcnu6:$ut'6 n6 Dcftgncf vf: no/ viislocovDe.
rc-radaptaturetia ad mirandu-z refpiciendu; p:o/ minc.(L *t5oc aut q6 of oc pluribus oiffcretib'' fpe:
£luo rtcirm 1II6
pter miraj:': lacb:f inadum i erubcfcendii i facien/ bj tree intellectU8:vnu que no ccipit qui vult perle qoDiia^dtca<6
duni cetcra quc bj b6:non q: t% piunctioe alicuius gerebuncli^bf :quepofteaoftendemHs in ftioloco. pIurib*oiffcren»
bo:umciiatalitatC'b;antalaptitudinequa fiat ro' dJCcteri vero Duoi>pe manifcfte funt qf vnuseft: bua fpc.
f>2iin^iieUu«.
nalcfedq^aptitudocoisivirtus coisbumana cft vt na of ie cotineat ^icatiot plures fpcs finc outtiio €c^u0.
:pptcr qua vocat ronalis.^Jlla aiit funt accidetia ei' p:eter vna illa fpem a qua oifTerf .(Taiius vero cft Zercw9<
1 pfequentia eaj.CClDoc afit kixi potcft focilc i cer >
Q^ na of ie 05 pdicari quale gd eft vntiq6q3 multo:ii
tificariinaflnoninucniret in boie virtus pmaapta oifferentifi fpc iter l'e:qfi oicat e^ ipfa: pdicaf t'n qk
ad cognofcedum i ad inteUigedum:n6 baberetbas gd n6 6 oib''^ Hf; ^vnoqcp eof g fc: vcluti fi oiceret
fingulas aptitudines.que virtus cf^illa ^ vocat ro/ cp cnfis c q pcutiuf boiC6:ii 5» botcs oce illo gcutia/
nalita8:,ppter qua fit ronalerquecft ofia pfHtutiua tur:fcdciHtciicp.C1^ccaiite]cp6aliea etno rccta. Jmpugnanofl/
(tibftatialis nac fpeciei.Qd aiit efl; album vcl nigrit (CSiaiJt pofe fuerit boc intelligi ejr ea nifi q6 pmii (opintcUeemu.
vel aliquid b^ non eft oc eis q aduenint nature fpei intellcctii cft: tunc 15 ocfcriprio 13 modo itcllccta crit
aut generis:-! fcparat i efficiunt ej: eo gdda q6 ptin/ viciofa.n5.n.ohc e;: 15 qj eft of ia no D5.(fic tu fcis.)
giteitcb6.C»ebC3auticirccertilTime:quia ofia iter no e(Te j7pa vnius fpei:boc.n.contingit:aliquddo.ri.
aUlr MtKflonra ofiam magisjjpziatillasofias T? eft.(rUif ptoi/ nge ofie^f; n6vBr
accidit 15 uligb^^^accidit.n.tS accite
siffcrenne. ci9)Ofia»aliel\intrcB3btlc6alieinfepabiiC3.3fnfe/ oicteone.£t pp boc no eft acciie coc oibus ofijsiita
parabiliii vero:alia cf^ futJalis:altac(l accidcntalis. Vtl5 (ttin ocfcriptoib^^ficut oiia in Dilf6nibu6:boc g
(175^5 pot oici qp Ofiap alia facit aliudralia altcra/ viciofum eft.(C£ftautq6 in bocqjof pdicariin q/
iQaobtfreratal tii5.3liud ^oclhdcui^^nacltaUa^alteratumfo cft lequid:becaiitDi(feramH8Vf(^ad iltii loctt;qloq/
icraxiifaUad. coius $illud.Omne.n.q6 Differtabaliocft altera/ jnur oe ohja iftop giicp.(CQuaui8 fi intellcj:crim'
tti5:n6 at'it omne qd oiffcrt ab alio eft aliud fiintcllt Dcfcriptione' Pm rifa pncipia.t /; boc q6 cj:pofHt'm'
gat aliud id q6 eit oiiicrfua fubatr.(E 5tc?^ ofiarHj ars:Eficictur ocfcriptio: -: erit oefcriptio mHlto:wn.
alia eft faciens alteratu tifcfiuc fit fcparabilia vt fc/ (rfiosautnon gfcrutamurbac DcfcriptioncinB
dcrc: ftare:fiueinfet»rabi!i6:ficut rifibile i lativn ioco nifi f m boc qd intclligiit biqui tractant Deea.
famcnHfton
IBarran rtfibili
guis:rtftt)ilc ctcni qsuis ncceffc fubatV oifferat a no (Tfcebct e't kixi q> nulla ofia coftituit Dc fpebus qa
ini^iu riftbilesfj rifibili:tnbDiucrfitasnonptingitinfuba:c):boc£p Otinctgenus nifi vna tin.({7i)eidc oficDuas hwbct
SfielTiitbncc
itK^turdniiie* rifibilcq: rifibile ^ccidiit fccundario.poft^ oiucrfi/ PEatione6:vna5 ad id q6 oiuidHnt.f.genus: t oliam pparanonea.
tas otina,it in liitJa fineeo:-: Deindeacciditill6. -piii adidtn q6oiuidunt.'(^6alectenimoiut'ditaial il70
mujaute; qd DiuerfitateelTicit cft ronalitas tantii: minem 1 o^tait boicm:g eft oiuifiuu gencrist pfh'
impofTibilccfiaute vtrifibilcfaciatoifTerrc fuljalr nttiuii fpcctei.Si aiitgen'' fiicrit giialiffimii noba/ Bfiaglii«Btia'
linuni nd b; mi>
fel oe quo pdicat ab co oc quo n6 pdicat :f5 ^ ap oif/ bebit ofias nifiDiuifiuas:fifo fticritfubgnalifTimo
»ni pparatiocj.
fcrat fuBafr no elT ec rifibili:fcd cj: alio q6 e(T rona/ bebit Diffcrcntias oiuifiuae 1 pftitutiuas. 1 1 of ic oi
le.iif ia ergo que cft m3gts.pp:ia cft ca ccntialis oif/ uifiucpftttHtiuc:funtquc oiuidiltgcTiue ciue tpfti/
ferctic facicntis aliudfm placitiiauctoy buiusar/ tuunt fpem c^ co:gcnus.n.cii oiuidif ofijs giiaf fpe'6
fixqpjcpabfo'
tis impondtiii boc nomcaliud.^Cllof^ra autcj ini fubgne,£>iuifiHCi^ofuntqucDiuiduntifttidic6ftt'/ lutc loqncdo oc
ten tio bic cft pffderare bac ofiam tifi quc clf vna vp. tuunt fpem fub co.(LXonftttutiHC>?o giiis non fimt ofiatnpt etcici'
minue cocs tp ipfu5:fcd cius Ditiifiuc fun t min'c6cs i^a i\t niasid ^^
quincgtnoalias^cui^^ccrta oefcriptio cft bcc:g?eft
:@iildfbM(rere niiiHio vl minuR
Vte fiinple]: pdicatii oc ipc:in quale gd elf Pm effcn (p ipfum.(E6cnus grialifTimii b; Drias Dtfi'uas:fcd gnllocul^cPfa.
Haq^vnum cr non pfh'mtiua8:fpc0 vcro fpaliffima b; pftitutiuas:
tia5 generis fui.(C £t boc ct q6 pdicat oc fpc in q lc
qBincp vfib* lHecgen'0iMli!"
quid b5 etia multas ocfcriptocs DtHulgatas: ficut 15 fcd no Diiufiuas.Cr Tlulla ai^it coftitiitiua eft nifi oi
firauniiRCC fp':f-
q6 oicif g? of ia cft qua oiffcrt a gcncre fpcs^ictiam uifiua.fciuifiuarii aiitQf m qp vidcf >iliqua cft non
fpatiflima l^ab'.
qua abfidat fpes a gencrc:i ctia qua Differiit quc c5 conftitutiua.boc aiit rt6 eft nifi in ofys ncgatiuis fi/ Trrflqjofia5.f.t>*.
ucniuntingencrc^tqucpdicaturoeplurib^^Diffcre/ HC puato:i}6 q vcrc n6 funt Df ic. Cii cni Dicimus, qp nifiuat oflitnii'
Tlbrima par0
ui9 boc ali^s facercttadbuc ti! o([idm^cp irronalc mero no eft ipfa cflfcntfareique eft vna niicro.-nS.n,
vcre no eft of ia:fecl e qucda coiraa .Sirr oe oib'' pw p6tDici^augmcntaturo zDiminmum conueniat
tiatiinsrpuatiue eni comitantes funt re:p:cdparat(0' invna itetioeq fit ccntia.ergo centia rci non rcc/pir
nc intcntionum:gbH6 carent.^rronaleeni non itel/ magisnecminu6.(ESiaiitaugeat:pfhtuit cf cf/
ligitur nifi rcfpectu ronaUs.CUSpes ergo babj itc' fcntia^-zepeiueaugmcto.tucci'' effentia eft magis.
tionefuatDfiamfHasquecftaligd ejciftens in een/ ©i >?o ei'' een tia n6 pfHtuif cf augmeto f5 e;: oirnu
tia fm:i oeindeconfegturvt non pzedicetur oc alio. nuti6e;tunceiu8 clTentia c minus:fi i^o c;c nullo eo/
Craiiquadoautcm cogimur nomepuatojiii ponc/ ium pftimitur;tiic non eft c6ftituta ej;augmefo ou»
re pzoitcntioe quaj babet ree in fua eflcntia cu non Diminuti6e:fedcj:ireti6ec6i.(C£teibiqftioquam
fuerit cius nomen:^pter boc autej no opoztct qj ne p:edip'mu6:$ui8cntimpoliefit Dcbie itcntioibne
gatio 13 fit^p:iu5 eius nomen:fcd eft nome coicans oici cp cii augef radi;: b5 cfie q6 augef :fcd cii auge.
illarqd trlffcrf ab eo cai iditum eft ad I3.(l Si aiit tur Diftrabif id qd p:iuB babcbat ee:in cuf ocflnu
c]c aialibuB non eet pjeter boiem nifi binibilc: binv cti6c c oeftructio cius q6 p:iue conftitucrat:? in ci''
bilcectDfiaeius.i>eindeliect bocnome loiccret Deftructi6ec ocftructio ciue qd p:ius erat pftituf u.
irrdnale^zitcUigcreturc^ceobinibile^tuncirronale (EJSitfrctiaoCDiniinutioeradijc cni n6c ^aea/
oabitlignationem ofie,(Cl^oft^ autc irrationale dein oifponepma •zfcda Difp6neXDiminuti6c ; tiic
eft quodda; cdius $of ia vntufcuiufq; Ipecierii ant maifcftu; icpqc magie^pa no reftHcit magis % mi
malie:'z non b; vnu3 aligd coe ponens affirmatiim nu8.(E3li38^o of iaecq: aducniiit poft eentia nibil,
b;ici:aliqrrt>iie
pio quo poitct poni irronalcin quo coueniat lignus pbibct rccfgemagie i minus:fiuc fintfeeabiles:fic
Ueiskbilte paca
eius:ni(ic):itenti6epuandirdnalc.(E'1^uuationcs rubo: -zcrubcfcctia 'zpal!o:e;c fimo:c:fiuc fint infc desqrfpiitferrf
vero q: boc qjfunt puotioee no funt ite^tioee confti/ Uabilcsvtnigredoctbfopie. ^ (E£t ^uis boium pcrcrnagtsTitit
tutiue re;::fed funt accidetee 'zcomitantee rcfpccti/ bebetio::n6 tii virt^ronalis ^
ali^fit fubtilio:;ali''i^ nue i codc ftiBo
nuoiCT (imiias:
ue:poft$ ia funteflienticeoip^tijcirronale no cft ve/ rccipit magie i min'':l5 et alige ccf g oino nibil itel/
l; rcfpcu t>tix(o;f
rcDfiainciuaconueniiitbzuta^-zque fit coftitutiua ligcretficutifan6:l5.n.3ccn8n6eeiei''Dna:ei''.n.Dif/ fnrcipiat itiagi»
co:|j.(E»iaiitaliquisvolueritponerc iliud ofiam fcretia cft q6 in fua fuba c virtus;que quii nibil^ bi' iminue.
1 ftabilire g? anial ronalc piiue eft fpc6:i poftca gc/ bucritopabitur r6nalcs oponcs;': F? virtue e vna. a '8\cinou(tt)D
biuiii.
nus:'! ponere q) aial oiuidit vna oiuifionc equalt in CE05 aliq« acciditei oefectusinftrumcntojJi-zali' b airt'r6nar:i
fpemfpecialiiTimam lin genu6:fimul faciet: z tunc quando ouritia linolscdiet ia eop:tiT varianr actio/ pprisrcnalcnd
cp ois oifTcrcntia oiuifiua crirctia pfhtutiua.(E!5« ncB ei'' aliqn in tarditatc i i Dcftructionc;': aliqn in rnrrtpitmaste <
autemvolucritmodtiquibabctvcriffimc no erat magis 'Z min^^.^ntcntio afit ei'' pzcdicta c pmancns tninue.
c iS^fquAibms
ifte oifferetie:quo.n.cffent oifferenticcii non confti ftabilis q c vna na ci';vari3f actionee " fm oiuerfi-
ronalisiirnrctpi
tuant aliquam fpcrum.''(iri>iffercntie cni) vere no fatem paticn tiii ab eo bos modoe oiucrfitatis qiic ;
afir3si3 tmtn*
funt nifi que funt c5ftitutiuecu5 oiuidunt. (££:>€ 13 aliquado fiiit Debilio:c6:aliq ti fo:tio:cs:': boc fit gg ci" opcnce fufci/
autcmqdquidam putanf:q> oifferentia?: quedam nam C): qua 'Z in qua ogaf:fiir co: i ccreb:ii fun t ct n puitmagtoimi
nue.
funtcdfcrctescfrequeDiuiduturiDcindcej^pectat tra vtutis ronalis quib^^eficif ei'' pot e'tia:vt actio in/ dSaonvatiii
Doncc alia veniat of ia •: pftituat fimuhficut ronale telligcdi-zcogitadi-z b9:e)ccqualifates •zinccjlita' fs oinerfiiatc pa
cp fo:tafTis putatur anial oiuiderc fed e^pectat ad
: te fuec6plej:i6is ^uenit oiucrfitae ba|i OE6nu3:r6 ttentiii.
3Lc0Vce
citHumrefcnentfe.CEi^iflfei^icvero foztiilTie liint b jbebat a>5 oiifcren tia.f.qj fpes ?tincrur fiib gcre*
coparatioes-zreroiieacidacnones^itxiiTioncs i ad rc:genus autem non con tinet fub f^.(£ 3tcm aUa z°cfia,
aliai-zeEbocponit genuscouenietiusiitis rcfpon. oria in qua eft fenfus idcm cft:q: natura gencris cft
Iioni ad gd. (E3n quibiis verbts ouplqc eft erroz: p:io: natura fpei;i boc q: pofita natura generis non
vnusgjoriequefuntb^ndfuntcolTituttue; fed co/ ponit natura fpci:fcd ocftructa Dcftruit nas fpci:De/
tnititee.aiius.qz cii aUgd oiffcrt ab alio: 05 vt ill6 Itructa vcro na fpei non ocftruitnam generi6;f5 po/
babeat of iam iltam tm 1 non almd.&i aut Df ia po' fita gonit.(£ 3te5 aUa ofia atfinis iftis c:q: gcn'' p/ fb^ia.
niturfolovbovnomaioiczmeliojeparteverbi^vt dicaf oe fpe vniuoce -: vniuerfat'r:fpe'6 vero no pdi/
verbigfa.Dicat genusertccoucnicntiuiJ refponderi caturocnagcneris vniucrfalr.CCSed I? oiffcren/
adquid $
Dria:tunc oiuerfitas no erit fm b:f5 f tia inctuditurin ofiacontinendiinon ptincndi:nec
aptitudincm quecftin vno eo:u5 1 no in altcro.&i eft oe Difft.renti)8 que funt in vi ncgandii affirmon
autcs boc fcccrintcritbic ocuiatio 3 certitudinc 6' di pncipatr;boc cnis effct fi oiceref q? genus pdica/
moflrandi ad aliud ali(|d relm accidctalc. £; i aute turoc fpevniuoce % vniucrfalj-^-roeinde 13 p:op:ic/
boc no feccrint crit intcr genus : a Uquae illarii Dif' tasremoiicrcf 3fpc:Uautemnon negaturafpe fm
£Lu(ntfl pbttaa ferentia in oiffoncC^rw autcque eft poft bac clt buncmodum:fedaUter:fcdq:n6p:edicamr oe gc/
sni9 1 Ufiiriiv. becg? oegeneribuefpcenonbabcntnifi vnum. ^ nerevniuocczvniHcrfarr^bocautcsnegatm n6 cft
jObiccoio. (E 3n boc aijt oicto abfolute crro j cft:nam fi aaipit iUudaffirmatu.fo:maverobiu'usDficb tit:qp fpee
modo qualicuc^ genus no p:opinquum % ptinuum no eft pars generis in eo cp bs gcnus erga fpeciem,
A^tiia.
cantti : inueniutur ctid vnifpci gencra tnulta:genc/ (C3temalJaDifferctiacftg?vnijquodc^ gencris x
ra zniy oiucrfa coitatc al iquado funt multa vnius. fpei c]ccedit altcrus eo modo quo altey non cjrcedit
eoIui(o. (EiScd non oia funt verc gencra iUiu9;q: queda illo altcrum:genu9 eni^ cjrceditfpcm vniuerfalitatc: c6
ru;funtgcneragcncri6 fui.&iiraUqn inueniuntur tinct autem multa alia fubiccta p:eter fubiecta fpei.
'bocuclli0c6co
ofie multc oiucrfc in o»lie:fed vcrcno funt oifferc/ ©pccies veroejcccditgcnusin intetione:ptinet eni tinciia actualKi
tie aUcuiuKnas qucda ca?i funt Differentic fui gcne in fe intetionem gencris 1 infuper intetioncs mcSv n 6 potcttattua.
rie.([r©icutC):eplumq6pofucrunt.f.r6nalen6cft cut cnis aial otinet fub fua vniuerfaUtate bomine 1
pjopinqua oria boie:Pm qp ozdinaueitint oiuifione q6 non cft bomo:vt q6 eft p:eter bumanitatcs. Si/
fu3:fedeftDfia fuigenerisMfmbac fniam non ici'^ mitr JTomoptinetin fuaintetione aiaUtatc laliam
m
of ia ^pinqua nifi mo2tale.(i; Tooc aiit f eyeplus intentione vltra animalitatc.f.raa'on3litate. (E3te 5'ef(a.
cop vnij eft.ficut cui geniw j^pinquuj ci6 no eftgc aUa of ia quafi ex:o:ta ab illa cftg? inter fpes non e
neraU(TimuCfmciu8e;ccpliHn)cftvnu:itatofia^' genus gnaliffimu5:ncc inter genera c fpccialilTimii:
$iu'e in vnoquocB fit mediii.(E6cnu6\5o "Z.pp^ius /Jbiiniapucnie
pinqua(que non eft ofia gcnerie^fm co?: cj:cpli» e
tiasme^zfpct.
vnaq6eftmoitalc.^cd tbisloaspilt iucnirialia pueniunt in boc g? p:edicanf oc fpc t, pfequunt ad
e^cpla:ficutfenfibilctmo2talc.voli)tatc autc funt cam:qu'ipofitafpeponif p:opuum.}j autc5 conuc/
fmqjvtderoueofie^l^uiqueaiaiisergogcnus^/ nien tia aliquado cft cu alio p:cter p:op:iH5 : piienit Scta pticuictia
pinquu$ non cft rifi xmA
oiffcrentic.ppinque alt/ cni inB cii J3p:ioc6i.ir5teaUa c6ita8 cgjnagenc BniB if psi;.
quSdo funt plurcs q^ vna.(r?tc eft bic aUue erro:: rispdicaf ocfpcbusfubicptentisequarnfpee enis
fc; qz pUirafunt gcncra:quo:p altaptinent in al^s: aialis equalitcr funt afalia:nec recipiut magis 1
mi/
oonccvltimiibabcat vnumgcnu8:pUircsaijt ofic nus.0ifr etia j^p^iu^ vt rifibile oc finguUs boium.
legregatcfunt:necpttncturaUc{naU)s:ledfulTicere iJZVtc ailt coitas fi oefignaretur in coitate que eft ^mpusnatlate/
tntcrgenus 1 fpecie % DfiammeUuscfTj^fed ibi p:c/ tcrpo:pI?rri6,
€fmapp:«ta$ vcrbisinbocaUcri^^cftooctrinc.CL^i^ia vcro que
"ip>2itno,
gmsf oitfcrctic cft poft bacB eft:g' genus eft ficut ma^ofia vero fi/ termiiTumponitbic.irQuauisnonpueniatomnt Sci5o.
cut founa^Tl^lenio: aiit fenfus buius eft vt oicat p:op:io.Ucrecudia cni^ in cffcctuj3p:ia cft boi que
c|7tdee(t:ncutmatnonma:ma.n.non pzedicat oe noncequatriillie.Silrmultaaliainalijs.CQua Ccrtio.
l; tit ficma.nAt
com|X)fitoq6?pofitumfitipfa:genu8 vcro pdicat afitratione ppofuitbicb6:velquainductionem ad
Hucr.p mco,c.
17. oc fpc:ita op fpcs e ipm:m5 etia fubiectis ouab'' foi/ ocn)6ftradu cp ^pu5 e ita confidera:nec pofuit nifii
misDiuerfisnoncoparaffld vtrafqp:nifi in ouob'' vnu ejxplii oe b:qui modue oemoftratiois no c 00
tcpozib^jgcnus \?optinct vtraf(B oriae oppofitae in ctrinaUsin oeclarado id q6 n6 c p fe notu5.(ElDoc 2)ccrat6 ghue
jpziietftvcpcp
todi tepozc.(E0i»t aut I: ic aUc of ie;que nunc oiffe tirccrtevc^peinaligb^^p^ijsncinoib''^ fimt ^/
Afurcipmtmasl
runtur ats oiccde:qnquidem gcnus non cft ma:nec pziaaptatia-zpiitiafo^mas^iq brltipesoce 1 fcm/ aut niin':'c q<
ofiaeftfo:ma:fedcficutma;coq7naei'' in intellcu per.-f^^op^iaVo fubaUaqucpfcquunf mae pturiu? bueooik
eftrecipiene of iam cuiquii aducnit of ia fitipm aU' recipiiit magie minu6.(L S5 qui b oi):it:qfi obli/
•:
quid c^ns in ac W:quaUs c oifp6 mae 1 foz'. (L Qm tu6 bui'':!^ fequetib'' ptrariii ponit ciu6:cu5 affignar
aiit eft gcnus of ie ficut c ma foime:t oilTerentia cft p:op:iil cius luodi cui n6 puenit b of ia ficut poftca
gencrificut foima materie patet. fciC9.([r3[te;:ealiac6ita6.f.g5vniiq6(p co?; p:edi/ jfcrtia?ucn(cn'
DiuulgataitcrgcnuBCt catur oe fuis infcrio:ibu6 vniuocc 1 nominc t oiffi/ tia$iii*ajpp:ii.
iftlftld
iiMII|i4 fpcmeftcoitasqua ba
']^2(ma coitas nitionc:t ctia^ poffet oici oc alqs p:ctcr ip^.Oixi^Cfi
giusiDiffcTciie bcbat cfi of ia : qm vtraqj pjioza fii t autem audierit b : intctlejrcrit 1 c6ncj:crit:Dcbebit
cis Dcgb^^pdicant .f.ei3 quop fut gc/ noncbliuifci ciusq^Diciturin Ub:o catbego:iariJ:
nus-z fpes.dJiScda ecoitas gnaiis: cum putatur gp p:edicatum vniuocc eft fubftantia.
2»c6it«s. ^jfanfiafinis
vntiqdcpeoy e vniucrfalc: 1 qui
fc5 le tin.(E'f>2ima aut ofia beftgjgcnus p:iu6 ccen/
tpjopji).
banc coitatem affignant indicant Q) tialiter:j)p:ium veropoftcriU9:,pp:iu;.n.n6ftt nifi
bcoitas cftgeneraUsquaitcrujrepetit.Si autem cii fit fpc6:i ,pucnit aut cf ma:fic latitiidovnguitim "^topauquarro
bicaU'tervoluitacdpivniuerfale:tuncDeb5inteUi/ Vctaliudbuiufmodi:aute):fo:ma ficut pcrceptibi/ 1116 mprr.
ai p:etcr vniuerfalc abfoluwm.f.gj eft coz effc fuo^ lcDoctrine:autc)cvtrocpvt rifibile.Ci5c6a vero Scba oha giii»
'^tia&fUs^* ip:op:t|.
tfpc». ringulartum.(C'l>2i<naquof Diffcrentiaeillaqua ofiacftgjgcnuscontinctmultasfpcs: pp:ium VC'
i
.
ft
'Kb^ra TL
J.ofia. ronort nift vnaccna.CTertii omcdqiQenPpzo mouctboicm: fcdnon rcmouct fublatoboicyjngcl'
dicatw oe vnaqtp fpc vlr i non piicrtit no eni, of
: cnimrationalis.CTlecpofuit ofiamifpcm qfunt llota 6cctiitor;i
Q7 oc aial eli b6:ftcut or g? ois bo eft aial; piopjuim fimul;fcd accepit of ia giiis boie t pgauit boi. £>s fi qttiacrpofitozcs
^o puertif:ois.n,bomo aptus natus efl; ridere: z om aligs oicerct q> fpcs eft pziozof ia quc cft roalc; efiet P02pl7fri|.alucr
txponattfou
ne aptiT ad ridendii e\t bomo:)3 aiit oria efi mtcr ge ocuius a vcritatc.(C Sifr fi bic poncrct of iaj i fpc5
,4..tfii. nus t^pjm coc fuDalc.CPort banc aut fequit alia qucfuntcqlc8:Dnaeft pziojfpefmboc g> cftcau'
of ia que ?tinet in ea.f.Q5 qguis ^pjiii bifat f[ie3: i fg faeiuscBB qita 05 bf e eflfc:cuius pparatio ad fpes eft
ficut b5 gcnu9:non tn bs iUo alia fpe6:ficut bs gen''. ficut PEatio fozmc ad copofitii. C3tetn afl^.gnauit
.4:taia*
.i.oftej
(tjtem alia ofia qucclicit cj: pma.f. gp cj:gnc bllru aliaofiam oiccns g> oue ofic altquado c6ueniiit ad
cto Dcftruif 43p:iij:fcd non puertif . (L £>i luie autc pftituendl vnam fpcm:fed ouefpce non c6ucntunt
voluerit occipcrc bac ofia ptcr of ias que cft f$ piC ad pftitucndatcrtiai fpcm:'Z pofuit cpcmplii ouaruj
1 poftcrius non occrir ei r6:fcdcrit ei labouofum. ofia^ roatis 'zmonalis.Conftatautbos non cflN^cq
CTSenus vcro z accns coucniunt in boc q> vnaqt>q$ lcs in o:dine:ficut iam cjrpofuimHS. (L T^cc aiit ov t>uplexitdlcn«
fbiia pucnicn/
cugnieiaccn!^. co;ppdicaf ocpluribue.CLiScdBcoicatio cftgna' fcrcpantia of ej: vno ouoj: rcfpcctuij.f.aut vt quum p^oiK,
liKqjliifalte oiceretpUirib^DfntibHe fpc aflignarct ponanf ouc oficad ttiodu Dictii.f.fcnfibilie 1 mobif
coitatc^pjiaitergcnus laccnetiiulicsnon affigna Voluntatc:aHt vtoicaf gj oue ofie oiuerfcin o:dinc
11^:13 &fiagiTia ret alil coitate.CTI^zima ^o ofia eft q> gcnue pus c quiipiteniuntc^ca^pitetuciieocii quo pueniunt
? accidcnilo. fpe:ficut iaj nofti:fpcH ^o poj cft co q6 ei accidit.Si ^ucnit alia fpcs oiuerfa abvnaqtp illa?t. Jbucf fpe
cnis q6 ci accidit^uenitab d'' fpalitatc: tuc fpalitas dcs oiucrfc in o:dinc non pueniiit: vt cj: cis^ucniat
iam pflimta eft ej: of ia:i ocinde accidit cigcgd acci fpcs alia ptcr vnaquatp itlap.c6io:.n. e% illis cft gs
dit qd ia aEtcejrpofuimus.iSi-ergo fiierit Oeaccnti/ minus c6is:comitatii f n6 cft a tiqd pftatum ej: ea/
pus crit iam facta fubm t apta
biis e)ctrinfecue:fpc6 rumpcHrfit:fcdidq6cftc>;vnaca^;Due vero fpes
od rccqjiendu ipfum accns cxtrinfccus. U aij t ofia c Diuerfeqitcnonfuntoiucrfc ino:dincnon pucniijt
ScSadfla,
ctiam in tcr genus t^p:iu.(]i3tc alia ofia cft.f.g7 ca Vllomodo.dll^otcftaiitaligs oiccreg? rationatc-z 0^0 pma,
que funt fub gnc pueniunt fn eo ccjrnquc vcro funt mo:tale funt in fc ouc fpcs aliq? rcf :$ui6 non fint
fub acciue no pucniun tin eo equatr.(ji Vec autem Duc fpes boi6:pucnicntcr vcrO fecerun i fpecicm.
aiTighatioDcfctjmatfteft:oftcndimus.n.Dfiaquceft Cr^ifrtnultenacoiucrfefpcciipucniiitp:oucnitej:
&ci».
intcr fuba eo?i:i eft ite^ opus ondcre of ia iter ipfa. cap c6uenm tertia fpes^ficut ej: otiatitatis:'! tcrnali
Cr£6ucnicntiu9 aut cfTct oicerc g> gcnus no pdica' tatis pucnw fitgnarictas:quccft fpes tcrtia abiltis.
tur oe fuis infcrioubus nificaufafnaccns vcro cqli (Cad B rndcmus qtn intcntio pfidcradi b9 oifcrcpa QoVopmc,
tcr:'; enfet cfia cognita in ^ma afli^at6e:Debcrct.n tiam alia cft ab bac nfa:ctcni5 in tctio eli B oc ali)8 q
ofe gp acctdcntia aliciii pjcdicant ineqtf vci il non
: pdicanf Dcat^sgbua funtc6ia.£iiaiitf(tcrint ofie
g^oiaacciiapdiccnfincqrnficutqdranguUtsttria vt roa le moaalc quc pd icaf oc atigb''iitbti6:'z cu ve
gulus^zfiUa^cuiuslectiofacitopiariQ^omneaccne ncrint faciant q6da tertia qd critvnfi cj: fpebus illa
pdiccf incqfr.(EConfidcra gcicbocg? poftqjacci/ rum rc;:.3lle aut rcs crunt illis^ficut inciiuidua fitt
dentiij aliqua pntpdrcari icqrngs^bibcbitetias 13 fnbta fpc:|r:cft aut fic roalc aial intra cfli^ illo;: indi
fieri inppi\is.i££t fwtaflts CE boc g? acciig e com uiduojt^fcdnoncftintracn^croBlevelmo^tale.Uii
muniu9:^pjiu ^opanattribmf iftiqb non attribui toate 1 mo:talc n6 (unt Duc fpes c6parationcillo:ti;
i;t>fi9gnt6!JC tur illi.(C 1^011 bac fo fcgf ofia.f.g? accn tia cviftiit q^itispdicenf ocittis:aI(ogn cfTcntmcdia inter ipfa
cidcnne. in indiuiduis pncipathgiia vcro i fpes funt po2a in' indiuidua 1 gcnus qd cftatat:etcnim oue fpcs fuba/
diuiduis.G; t)cc cjcp of ia obliq c i iuoluta: 6bcrct lcs non Ditc ofic oiuiriuc.^CJam gin oftjeinucniu
cnioiccreg^acciiafuntin indiutduie pncipafngiia tur ouc of ic pftituetes vna fpem cocm iubtis q6 no
vcro 1 fpcs no funt in idiuiduis pnctpath aut oiccrc inucnif in fpcbu6.(L0ed g» fint fpcs oiucrft ef q?: 3rnnu(tforoflcm
g? giia funt pzioza fpcbus:acciitia attt non. Ouis .n. pcurfu fiaj fpcKcuius fuBm fit p:ctcr fubta ilia?:: p rc$e>
^bibct qii aligd ftt pmu:vt babeat ce pncipalitcr:' non negaf.CTJt^fia vero 1^3^:111 pucniun tin B $> p/ •pii» pucnietfa
.4.Mii sni» 1 (i^^tcaliaDfiaeftgtaccidentia pjcdicanfDc indiui' dicanf Dc fub fcptcntis equatf.£)cbes aittfcircboc tiutxpiif.
"""
duis nullo mediate t'n quo pueniant:vt cft fpce.-gen'' non ptingere nifiin aligbus^p:y6:ey quibHseft^/
vo foztaflis non ita pjcdicaf nomc aute fpci no erat
. p:iHm coc q^cft fg 1 fo:malc.*Pkifibitia etcnim oia
cincce.^pfe.n.non intendcbatofias oflignarenifi riftbilia funtcquafn ficut roatiafunt cqualf roalia.
intcr gcnus i accifs.CTl^oft bac aiit cft of ia g? gita Cr£tpueniuntin bocgjoiabntitla tfcmpcr. J3.n.
«S.tifia. Scia puilitia.
m
prcdicanf quid cft:accidctia ^o no.B ct of ia c in/ ct bippiia coc fp inbercne. (Cfcificruntaitttn boc '^uibiiappzif
tcrgcnus i pzopzium qitam illic pjetcrmifiit. g7^p:iii vcf non cft nifi vniua fpci.£)f ia vcro aliqtl ^oiie.
fouenieiia biic (Ei^ifferentia aut i fpcs pucniut i boc g? pdicanf oe multay:tu aiitiam noftiboc. (L l^oft bac fcquitur Scba^iia,
1 fpci. fub fe ptcntis eqt'r:t in boc g> funt fuBa[ia:fcdB con alia ofia quafi cadc vet pfifis.f.g7 of la aliqn no pdi/
uenicntiacftintcrgcnus 'TDfiaquaibi p:ctermifit. catur puerfim:non cnim of gp cffc roalc cft bo: vera
aut^p:tctas pucrtif .(LConucniunt atit ofia 1 acci toumietia tUc
(CiJifferunt aitt in boc g> fpcs pdicaf iii gd: of ia ^o
•^a-" T^m^"
2i,fpc ni acciite ircDa'
\S36(\n<0 rndcf
.
qij9iegd.b6.n.q5uis?gnierefpondcafadqlccj:am' dens infcEabile in boc gp fuBm fg b5 illa. (TS^ oif/ bili.
adqkoaialtb'» malibus 13 tti no babct pncipat'r:ncc cy feipfo:f5 ca
: fcrunt in boc:gj ofiafg ptinet id cuius eft bfid: fs no TP>:ia biia itcr
fcd vtT accne. rationalis qd iam oudii pertractatum cft.([;£)iffc/ ptinef ab co.(r£»ij:it ct vir ittc-g? acciia otinct alia 02ia;iacci!e.
.z cfia.
rentia fcda cft.gj fpcs non pdicaf nifi ocplurib^^oif/ p:ctcr illa quc bttt:cj: boc gp lunt coia: 1 ptmetur ab
Ttota Itmitatoes
I?ac! qi abfolute fcrcntibus niicro tm:Dfia vcro plurunij:aut frcqite ittis:eo gj fulJm non cft^p:ie rcccptibile alicui^co:!!
loquendotjojia tiusp:cdicafocpturib''ofntibusfpe.(LC!ucDifcre q6 cft in ilto:fedcft fubs altcrins:': 16 ptinet itlud:fi/
elVctfalfaiifici/
patia ejtcr of la i (pes fpali^'": ii iter of ia i fpc5 abfo cut ptinet accns q6 no bsx^pzie p:cdicari Dc vno trii
relligc po:pl?f/
nuiii.
lute.(L ?" vo Difcrc''^ c gp of ia c poz fpe:a pofuit ej:e'" iuo^ fuBto;::fcdaccidiralt}6. (LDblitusat fuitbfl
latcntcr carpit
.3.Mia. iTuiite fm oeftructione oiccns gp ronale fublatu rc/ q6 Di]ccrat,f cf vnfifubm aliqtt multas bj ofiae quc pojplpfrumi.
»
iaenimtin illo. (nTlomcn a5tptincndi cftnomc vnius fpe7:(Tait nigredo ctbiopis t conif. fccbctaijt
atnbiguu no ooctrinolcrnecoji agere ocillo. (£06 bic reminifci cius q6 oipit i p^Etc.CT^tcalia ofia q> Z.t>£(f>
aat itelUgit 6 mo ptinedi qui attribuit accnti •: giii: accidens infcgabile cqlr non gticipaf:^paiu5 vcro
eotrish ttibid Diucrfum e(t a tno qui negat ab cis. (££rat afit ali' cq fr.tu pute (cis quid ftt caufa inB. (Lt^c funt cow
po:pt>frtf. modus que oicere meli'' fucMt.r.gj accne aliqii pti' tates 1 Df ie oiuulgatc qs pofuit qui gntp vlibus pzO
netur laliciit ptinetifubm enij fm aligd cft coius i mus Ubp fecit! gbus nos ptcnti fumus iujrta ouJinc
fy aligd mintts coc (imt albu qd ficut pdic jt 6 a lio ipfius.(t Quicquid aiit oi)Mt oc onjs quc non funt 3fngb»eotrtg?^
pter boic,:'; fic bo pdicat oc alio pter albii. Unnec c6c6 ptcoxrigijficvt Dicaf.^.g.Qj ofia no folct ftc ce: d«9Htpopl?}-tt*
titt>,vriu.
ois bo eft albus:nec oe albu cil b6:fcd aligd b^ cll il icrit B coiruptio fuc lcctionis; fcd B non fcmper,
lud;'Z aliquid illiufmoi cfl boc. (L "Dec aut oifcrepa/ (L®i-n.rcctcincciTi(Tct 6bucrata(Tignarc coitatceq
tia cH ab aligb'' accntibus non ab oibus. Sittcndeg fun t intcr gncp:i oeinde quc funt iter qtcrna i q ter
qtlo pofuit acciie rci cui no cH coe c;:tra vn iuerdta' na.£t Dcindc inter tcma i tcrna.i Ddde intcr bin«
tem accidcntis:q6 in pdictis vidcbat ec i ca i e;:ca: 1 bina.(C©ilr oebutrat pus affignare of ias vniuf
boc autc io fic pofuit gin accntUa quo oiftiguit oiffe cniufd^adreUqua qtuoziiocindc ouof adtria.£c
rcntiam.^ttribuit necio pucnirc fpcm i aliquid am. ocindc vniulituiuft^ ad altud^pzic. £t fi Diligentcr
pliU0:fo2ta(Tis aiit noluit banc oifcrcpatia cfTc ab of luilTet: vt Debuit non dTct ibi coitas vcl ofia itcr ali»
,T. f^tlA accSit accittefcd ab ali^. (EJtc alia c.g? nulla oi^ia rccipit quaDuoqsptrrmittcrct indiifinitci no a(Tignaret
mt. magis 1 minus.lJjTlo.n.Df ic^bibcnt recipcre ma eas iter alia DUo:qfi fouafie aiTignahvbi ptcrmifit:
Cotri po:pl7r*
gis iminUB!qd.n.cftaccns non pbibcf bfcboc. bic puenicntiuecfTct.
autbo abfolutc oi^itq» accidentia rccipiunt magl i oiidim*
4.0f(a>
ttunus 1 of ia non.(L Jtc alia oifcrcpantia eftiep oid
fcrcntialitas.pbibct oppofitas of ias beri in vno fub vtia Dcbemus fcirc: qm id q6 e% ilUs
f ccto:ita vt ide (it roalc i irroale. acctitalitas aiit no cftgenUenocft gcnuevniufcuiufcg
^bib, boc.?aa.n.oeaccnralibu8 fceubiUbiis oliqn rctfcdfoUusfucfpcf.Sitriofia no
toileBt^tta fpa bnt fiibm vnu.(CConHcnit aijt fpcs cu ^o ^piio m cftofia vniufcuiuftp rci: fcd ftn boc
-tpptij. bocg^Dcfepucrfimpdicatuniin bocgjvtruqj fg: q6 cft oiuifiua eft vniue gnis: i f j 15
•jSzia&fiafpeit
fit: b5 e(tc.(EJ^fntatin boc g> idqdcftfpcs alic' fit g» eft pftitutiua cft ofia fpei ilUue gtiis. (L t^cbcs ct Hiae giiqs vtte
*P2*r
£arpu povbr^ genus aLtcrius:j)p:iui?o no fit^p:iii altcri^.djloec fcire q> vniiq6cp ifto:p:pt c(Tc gcnos vcl qfi gcnus:-! •liqiipueniDiiii!
vno.
aut of ia minus oifToluta cfhp^^quidein pmiffis non ofia.ifpe8:i^pjiii:iacciis.(r©cnfibilcetcnimcft
pfiderauitofiasquceftintcrfpem quceftfub giic; qfifpcsapif*cndcntis:icftgcnn6 audicntie ivid^
iaUud:fcd fg intcdit oc fpe fpaliifima: nunc aiJt pjc* ti8:i cft of ia aiaUs.JScncrabilc ^cg c gcnue bipcdis
tcrmittitillud-zintenditoefpc qcftfub giTcqdad/ 1 qdnipcdi6:i cft fpcs mobiUe^ijjpctas aialis; i cft
buc p3pcrat.(rrfc»5 fi oiccrct g> fpcs aficuius aliqii coc nois boiu5.(L3liqn cgo illa gntg coucniunt iit
poipl?rriJ' fitjjptiu altcri^^rjjpnii vcro no (itfpcaPHemens cet vno.(r6enu8 at no cft genue offe vUom6:nec oif/ <lJ5en'n5fitg6>
Dfia:fediudiauocfpceiTctfalfum.(E©ii5ooiccref ftrcnna cft fpes giiie:fi.n.ita cettiic oficcct alia Df f/ ii*D:ie:necoiia
^fpcsalicutusfitgenus altcriue:^p2iu;aLit nullC fercntia:Dfia.n.cft intcntio qctra nam gnis. 15.6316 fitfpcee<'»o>
fit gcnu8.Congrucoiccret bocfcd iudictu oc^pzio etcnim no cftaial biis roej^fcd qudda bfie rocm^qg/
cflfctfalfumifedficutfpes nofpaliffima fitgcnu8:fi/ ui8ComitefiU6ecaial:aial.n.bnsr6neb6c.(L©i <Vgen'n6fit(ii/
trai((Uectu Ofic
miUtcr^pzietas()xinon fplUiTimcfitgenus. izii.n. autaialc(Tctintr3intentioncr6ali6:tuncciiDicercf
biuifme,
ppyctas ftiBious fpci:t cft genus fua:p fpc;2 : ftc co/ aial roalecct qfi oiccrcf aial q6 eft aiat:biie.n. r6e5
loz qui cftjJpctas t genus.(L ©i aiit ofct q» fpccics 1 roabilcide eft.(LCii aiit gcnus pdicaf oc of ia cft. iStio ^ieef ge/
oUcuius aUqn fit^actas altcrias.-^pctaB vcro ali. ficut cu pdicaf accne infcjjabilc oc co oc quo pdica/ nueticnia biffe^
cuius no fifj)paetasaltcrius eiTct pticnics. (| jSUa tur:i non cft i ntra oc ci^fs gcn^e
of ie qfi ma^cui^co/ miaciiiua
ofia cft g? fpcs pzio: cft C dtc: ppzictas #
poftcrioj: paratioadipjqdiJ^mocft.ficpp^^pzij qftnon cft:
£luerit?p6C£ie
Difloc ad Qtmt
;.t)2ia<
1 boc eftitelUgibilc i pccdedu. (C ticinde fubiiijrit oisDfiapftjtuitiDateicein cffifctu^uis infit itra tcc6ucrf0.
4;6trapoipl?r- alia ofia; f .qz fpce fp cft in actii: j^pziu aliqn. (ESs oifllDncei^^ici^^ce.ftfcftitraqlecc rcf ci^^ific mac
bic crt piictai?.Si.n.vuU oiccre ppziix^M qui eii in fozma;fcd B cft fi fuerat ofia giiis abfolutc: i no fuc
cfTecm:tunc iam occUnabit a via per qua inccdcbat m6.^' x^o DiUgetcr attedif vnii»
rit cjitra ce ei^vllo
Vfcp mafi v5o oi):critj»p:ietatt aptitudincnalcm:!? qfmp co:p f c no nifi 6 ipc pdicaf .iDCc dt oia adifcc»
fg eft in actu.(r£5itr B of ia.rfi ^e.) ocberct ct po in pBia p^C®? ppogiiisadDfia^cftfic ppo accn/
ni intcr genus i ofia cii.Pp:io".(i; 3tc alia of ia q> co/ tiscois.CScciioVococaliqnppoegnise.ppctae:
rum DitToncs funt oiuerfc.CrSed B ofia cois cft oV 1 aUcin pponc fpciaccnsc6c:fic mouerivoliitatc:<i6
bu9:t non c,pp:ia titi itcr fpcm 'Z|»p2iu.(L iSpcs^o cft^ppctas aialisii c6c accns boiu5.(LSliqn ^JPV^' £lni)ciliqdipi
f oueni^tia fpe<
t acdis pucniunt in boc cp funtvtia.^toijcit no cfle tas gitis fupiojifiific albedo q cft oc^pctatib^cozpo
piid fini» 1 acci/
1 accnti«. dcecocfpci.
muUa in gbue pucniiit co qp funt nimis oiftantia. ris ppoffti^i cft coe acctie boiU5:i aliqti c Dc.ppctati
© j(e fpct 1 accl (Liifia vo B cft:g?iUa eft in c(Tc:boc aut nofL £tg> busgnis giiaUlT»mi.(L2liqn acctiB coe no cft ^pc IDare aliqi} seri
dentie. vniufcHiuf(p fubc fpcs vna cft:accii8 \5o non e vnu;. taealic^giiis^accidit.n.ali} ejrtra catbc0o:idilla5.fic d/ecocqt^no^
T^rima. (LScdi li ofia inucnitur intcr genus i accne^Tintcr nonrccipemogisimin^^qftcftftcoitanVliibc.icft i)pndalicDiU9.
feeda.
fpem -z.ppjiii.^EJict qr fpcs pzioz ell accidcnte in ee cociUi 1 ali}:ncc cft.ppctos olic^gnis^poftca .n. fcics
Zcrii3. Orio afal cS/
Ouana. intcUccto.CTCt gj fpe'fut5ta cius cq t'r pticipant:acd ctgnaUlTima bnt f5.(LC6EatiooiaU6 ad 15
qrii alia
fit
pariad iTocaiii.
dcntc f n6:$ui9 fir ifepabilc:vt nigredo ctbiopia. aiol:f mgy eft aiol:i oddif ci Dcfignatio: n6 pfidcra/ maltrtgciiDa:c
(f^-Piopiiu f 1 accns ifcpabilc coucniunt in 15 g» fp taincor6aU'tatc.eftcpp6giii9adidinidna:qiicpet
jCoueniciia jpf^
t flcciiiti! infepa bi!turafuBt!6.(E0cd Dfiono
ocbuerat ptcrmitti pdicof Dcco:vi fpc6:q cft fpcs rc" fdiuiduo;p: oc idi'
bilio. tnter fpem i accnis ifcpabilcC C)fn t at in boc:g7,p HidHi8:non a"r vt gcn''.!!^ cft.n.gcn^in pponc finga
E>fia ppniTac/ puctas cft vnius tm fpcL-acciid ^o ifcuabile c phifi$ loy ataliu f m Qjfca funt roalfe» vfPgoe b^roalts no
cidciiireGabir,
Tlbara HL IZ
occtite. CU5 gnc:ficut fenftbilc q6 cft Df ia 1 gen'' bois. (££t yt ei q6 itelligif De ilto ponaf ppo giiaU'tatis. Cii.n.
mifcet cu5,PPMetatc:ncutPE6ad Duos rcctoeangH iam intetlectu eft in aia fit apttl; vt intclUgafci giiolt
lo3 cius cuius tres angulioicun t cqles Duob'' rectj, tasicui no eft aptii id q6 itctligifdc ©ocra.nec q6v
£ft.n.Dfia •zjjpetaa triaguli.(r2liqn at mifcetcuin telligif oe boie.([;£rgo nS aiatita tie que bs ec i fcn
flcciite fic Difgregatiuu vifus q6 eft of ia accntl vifui. fibili^b^tof t g 13 acciis a na biianitatis a na ioocra •:
•piermirrfopio (]j-p:opcta8aliqnmifcet ciigilcgrefTibile.n eppe/ modi:g' cti itclligif fit apta:vt plirq
ti8:i6 q: cft eiuB
pvi '•n siic eiu tas cois bois.dT^t aliqn mifcefcu Df ia:': plcrijcp H tur ea vlitas.f.gtiaUtas que cft cu ipfa: z no b5 cjrtra
1 4ccntt.
oefinit ccrpctae fpcualiqit eft coioz jjpjietatc fpet: nifiaptitudinc5: vii of .CC£rgo 13 q6 Df gcnus.(^iqd
boc atit elt cu Df ia fiieritcoi6:fiau Diuidi in duo cq/ VuUinintctUgircs nalisqucfitaptain itettccmee
lia q6 eft Dfia parie^bne.n.mcdiii qfijjpctas cft bu' genus:': in naturalibus no eft gcnHs:fcd q: admifci
ius ofictCaiiqn atmifcetcii accntec6i:vifibile ev tur ei quc funt atigd cetero:;: na tiii.^ no cft U)nge vt
enim cft^petas colo2ati.Colozatii atit cft acciie coe app:op:icf ei nome b^ ttctiois^-^vt ocnoief 13 nomc
•J^entiijnlo ac*
cidetiscnali/o. boi.(Caccns aut aliqn mifcei cn gne:nec Dcfinit ce ab eo q6 accidit ei aliq m6:q6 eft giiatitas, Cii autcj
accits fpei.£ft.n.acciiB fpetfcdeft oc nijero accntiii gfialeeiintcltectu:l3eftq6intcUigifDcgnenati.fc5
fpci:nec eft coe accns giii:fed eft ^petasciiie. £ft at ppofttii.SiialitaB at intcUecta p fe.(f 13 gj cll pc r m
aligd q6 cft accns coc vtricg:t cu 15 et filr cft acciie fefola in intcUectu^teftgcn^itellciis:?^ gjc aligd 5
1 p:op:ietati8.
oiffcrcntic cis E q tractat togiais.) eft gen^togicii.CCTrioc aute
(CCopleta cft fc6a pars Ubjf pami;i ei qui Dcdit fd/ gcn^logicii qguis np bcat ee nifi in in tetlcctt!:n on tii
refintgraticinfinite. 05:vt id q6 ttetligif cj: 13 q6 c itetlcctuate: fit id q6 1/
^na fiirf
^^wx? iwn-
VtcugncBBDiftt/
gueret.Dicerctfm
no c idc:ci'i onfa fit oiuer
telligif cj: 13 vteft togicii.':
fitasvtriufcprcfpectue.CC^tcinfra gcn^togicii duo
:boc 9) vno rc" funt nalia:': alio re" lo/ funftvnii.f.ljpesei^c^ bocgjcftgcn^^^attc^futjta fua Xicsgenlogicfi
gicaliaii alioitellectualia:1 fojtafTis gb''accidit.Spe8 aiiteius funt q: gcn^^abfoUitc evni f>dlcci of fpcb»
ctDiceretQ7vnore"aintabfcp multi uerfatiUB $
genuB gfialilTimii 1 gcnus fubattcrnu^. fuienote^ oiffi/
nitice. notii^di
plicitate t alio cti mltiplicitatc: 1 fuit i:rgoipfumattribuitvnicuicpeo|: gtiu5 octermina
cafi rpebTiii»/
vfus:vt tractatus oe bis poneret pti' to?i q ftit litb ipfo;DifFonc fna t n ome:-: vn iiqfc^; eo^ lecto;: fuo^ Ipoc
nuuo cii tractatu gtiis : fpci:$ui3 13 coe fit gncp vli' ru5 of ee gen'':': oif^nifDiffone gfiis^fpeb^f fubto:p. tnodo.
bu8.(r^K^^'""S6''"'tate8po:esg7vniiq6cpeo:;r eiu8 no attribuit oifltinc fua.nec nome.bo.n C g eft .
quc ponunt ejrcpla p aliq ifto^ gncg eft in fe aligd fpcs aialis Pm 13 gj cft aial.) no pdicaf oe co cu aia-
Qliud:': in 13 gjcft genus^aut fpcs:aHt ofiajaut^p^ie litategiialitaeci acciditaralitati.ncc noie. ncc oifFi/
tas^autaccfiscoccftaliudaligd.CCli^onam^^aijtin nitionc.boicj.n.non 0; ficri gcnus:ncc noicnec Dif/
iHialirctnrceft Btjreplii giiis Dicetes:Q7 aial eft in fe q6da: : ideeft finitionc Pm 13 g? pdicaf oc co aiatita6.(C)Si autes
Anstorencc<ire. 5" fc atbu/ genus non bse% gtc fue
Vt;: fit fcnfibile:aut ftt intellectu in aia. atiq fpe^r fit 13 giialitatie q
iu8:nec eft vle:nec cft fingulare.©i.n.in fc effct vfe: cft fupsj ea:fed c^ ptcco^p
q fun t fub ca.fiicn^aiit na"
itagjaialit33e);13g7eat'alita8eftvfis:opo2terernul leattribuitciqd eftfub fenome fuii tDiffoneejrgtc
lum aial e(Te fin^ilare:fcd oe afalcflet vle.Si autc5 fuc nalitatiB.f.cjc P.f .g.q> aial c aiat:n6 e^ 13 gj c gc/
flialepl^gjeftaialeetfingtare^iporeect c(Teplufi$ nus nale.f.aligd q6 cii inteUectu fuerit appctcf fieri
vnii fingiilare.f.ips fingulareaii 6bet aialitas:': cet vt P no beat id q6 c ifra
gen''^): 13 g? cft ita:fpol'e.n.c
3ialiB fe^aial ipore3li6fingularecfl'cai3l.(r3ialatinfceq6da5 illHd.CCff oio ct"i of q> gcn^^nale oat eiq6 cft fiib fe ® lio itcIUgcdfi
iUudcrscn'nS'
«fi. itcUcctii in mcte q6 fit aial:': hBq> ttclligit cc atal nomcfuii':DifF6ne:15noeftfati8ve|j;nifiacciital1'.
Ic!)atnq6criib
no e nift aial tin.^i at pter 13 itclligit eevt'e:aut fin > no.n.Dat c]c 13 g? cftgcn' natc:fice"t noocdit ei 13 q6 fenoifi.ieiffcr5.
gulanaitt aliQd ali6:i3 itelligir ptcr 13 q6da.8.idq6 eft gen^^togicii:^: no Dcdit nifi nas q eft apta cc gcn'
eaialq6 accidit aialit9ti.C^ial(ta9.n. no ftt fingu' nale:l> at na g fcipfam no eft gcnue nalc fic d6 c qo
''
mus oe gneejccplii cft fpci z ofie z jppetotl z acciitl: tuente:': qtie funt b? no pfhtuiit fpc6:fic b6 cii rifibi pueniatoiallU.
q6 oeducet te ad via copzebedcdi q tr B funt intelle li X lacbzymabiU mobilit gcfcenti tertius cii rccc/
-z
ctuaUa 1 logica 'r naUa:t q6 ej: eie cft in mttipUdta' ptibili putcb:itudi8:t vni^no eHaUa fpc8:q: bo e fe
•notafttnuSgt' te:i ait.-i poft multipUdtatc. Cijcbcs ct fcire c% te eftfpe6:qtn pfequiif accritfa quefunt acciia fpei n^
ney gnalifTinio?! 9jqueinnafuntgnagenc?funtplura$vnijifunt ptenta fub pip gbus oebeat efTc aUa fpce noua:t b
fpc?fpaliinma? finita:fic poftca dclarabim^^.ga 'io q funt fpes fpc?: poftea certificabttur in p^ia pma.
1 tndiuiduo;:.
quciuntferuatciin na:funtfinitc:ipfc^oin feinfini
0pfsfpfli(r(me te funtinpoa.!3pcs.n.fpe:pmulta:p catbcgojia:}rq (£'Piicij^& jSiakine pBi ogica auctojc Dco ejiplidt.
mrro^^dKfltnc/ fequunt poft:n6finiunt:ficfpc8fpc:p ^titatisi qU
to^fantifimte. totis 1 fitus t alio:}:.(E5ndiuidua io funt f finita f$
gniitionc t potitatc t pofteriozitatc i fcnfatoe; ; col
locationc oc cis in tge tcrminato finitu; eft oiuifio^
CC3ndiuiduii atn6fitindiuiduiinilicii adiungiit
nae fpeijspetatcs cjrtrancc coicdtes: atit H coica^tee:
iiDefignafeiaUqmaBvelilla.^r^Jfitpofeeatadiii
•fllo poffum' in^ gi fpci ppetates itelfcctas qtqt fiicrint:qj ad vltimii
tclUgef qt fintfj
nikp.ppctaiee?/
non erit ea^ Dcmoftrarcintctioncindajiduontc pg
oe fua faliitatc i mcndacio:? non confumamue vita no' primis qucomnibue funtcomunia:': fnnt p:incipia fuo
ftramin oeflruendo qualibetrententia:nec occlincmus fubiectocomnni toifpofitionibue c6munibu6;f7ncou/
a btcuitate obuiando et8aliquantnlum.Oua multu; p' biononcritafKrmariobo:um p:incipio:um(t eguerint '^tidpia nS
jpbflftrcia.p
cermifcmnttractato:e8rcicntiarum:eo g? Iabo:aueriic p:obatione in arte namraUum:(tcut cognitum efl ejc
Pt>rfi.ri.i.p»
inoeltraendovcrbu5 oebilc:<:fuerunt oiUgentitTimiin tractatufcripto oefdcntia p:obarioni6:fedin«lteraar/ P0ft«n.«.4.«
ejcplanationceiusqucftionie^cuuisvcritasper fe pate/ tc.3(mo conccdcndumeritponendoq: funn-zfciendnm meta.
bat:enumerante6 omnem vim:-: certificantes qualibet imaginando quid vcraciter funt:et becerit naniralie.
Diui<lonem:'z pcrfcrutati funt vnamquac^ afTcrtionem. CI3tem ft res naturales babuerint p:incipia comunia
Ouidoautcmfluctuaucruntinintricato i peruencriit omnium carum:aut babentp:indpia p:op:ia: fiait e(t
adpartematnbiguampertronflerunt tranfairrcndo. genits earum:vtantmatum:ant babent p:indpia p:o/
CITlos autcm conftdimus cp in boc erimus in via illis p:io:a p:op:i)s.'queftintaliqucfpedes fuartim fpecie;::
oppoiita:': in femfta illo:um fcmitccontraria:': fludcbi/ xt p:incipia fpeciei bominis earum.i5i au tc; babuerinc
mus pw pofTc^vt en>licemu8 rectum eo:um cjui pxccO acddcntiaefTcntiaUa comunia omninm illam;:-: bec.f.
fenutt nos;': ptermittemue tranfcurrcndo id in quo crc oUaoomuniavnigeneri.taUacdmuniavni fpccicterit
dimuseoserrafTe.jStbocen:quodnoe p:obibuit elucii in bts fbuna oocendit oifccndi rationabiUtcrboc fcsvt OideteetH
indpCaturabeoquodmagis comunccft: tpemcniatur ncppi?r.if*
darc libws coaim:t ejponere auctoatatcs co:um. Xi»
t»e.«.texii7.
niuicni$peruenireade3:inquibuscrederemeo8erraf/ ad tdquod mogis pK>p:iu5 cft.^am enim fcie q: gcnue
re:ne fo:te eflet necefTc aut e;:cufare eoe:t induerc ratio» parBeftoiffinirionisfpecici.ergo oebet vt cognitto gc/
ncm quc viderctur efle p:o eis:aut manifcftc aduerfari nois (it p:io: cognitione fpecici.Q: cogniuo partie oif/
ei8.0ed ocus libcrauitnos ab bocg oeftinauit illis bo« finirionisp:io:cilq^cognitiototiue oifTinirioniert co/
minesquiomncmvimfuam appofuentnt inboc i qc/ ^iriooifffniriois p:io:ef>^cognitio Diffiniti:q: cogni/
pofueruntUb:o8 eo:um.Quifgs aute; oefidcraueritfci' tioncoilfinirionie cognofdmr qiiid fit Diffinini5.([;Qj
rc oicta co:um:e^fitiones oocebun t cuj ^ fufTicicn t ci. €r£o (icell:oebcntcognofcip:incipia rcnim comunium C
loed qni appetit fcientiam i intcllectum:inucniet ca cof priitii^rcscomuncs^tres comuncs p:iufi$ ree minus £( fireWfft
aceruata.fcdm qp cociuiftnit modus noflrc inquifttionis comuncs.cr^bcmusergo inciperc in ooccndo a p:in Sp^eptib»
atm b:cuitate noflri tepo:i6 in bis Ub:is quos fecimue: ctpt|8 renim cdmuniu:q: res comunce magis notc func aialiuj.cap.
«appcllammu8U'b:osfufficientic.£tDeu6fit oato: au/ qutmtum ad rationcs noftrae^qguie non (tnt note quan / ap-pp(>r.t.
jcili|. (TfijcpUcit p:obemium. (umadnaniram:boc efl quianon funtres quas natii' co.z.
CL ^ncipit Uber pamu8.)Capt}n.Ljbe caufts t p:incipt^8 raintendifcvt perficiat cfTc in ipfis.CTTlon enim epgii
pmaapifi.9'
naturalium:<: oe afTignonda vta qua peruenitur ad fcie« tur a natura facere animal abfolutc:vcI co:ptis abfoUi/ actTi Aipp*
tiam naturaUum per puncipia caufarum. te:fed vt(tntnaturefpeciaUum:f cum natura (pecialiai fmfijpfyt.
191
m ff-ijl-i
^?:tractatutnquoeftfct/
JU.III ll^llU entiapwbationiequaab'
babucriteiTcinfingularibuefietaltquodindiuiduum.
£rgobocintcndintr: vt nature fpcciaiium faciant cfTe
b:euiauimus^fdcntiarumaUefuntvniuer aliquaindiuiduain fen(tbtUbu6:nonautem intenditur
rale8aUepam'culare8:t fdfli comparatidcs bocindiuiduumc^p:e(Tcfignatum:fcdin natura pant/
aUaru; ad alia6.£t ntic ocbes fcire:q: fcietia culariquep:op:iaeflipfi indiuiduo.Quia (i intenderc/ C^ na ftMt
idimduuva/
incuiusDoctrinafumueeftfcietianaturaUs leius fub/ tur boc indiuiduum e^:e(Tum:ocftmercturefTc t o:do
gn:no ont IV
CttbiKtn iectum(quandogdem fciftig? omnis fdcntia fubiectum eiu8:quandooellrueremrindiuiduum:vel qtiando oc/ enatum.
6i« iH 19. babet)eft co:pii8 fenfibile:fm boc cp fubiacct permuta/ iinerctefTc.^temmftintenderemrnaturacomuntetge
tioni:i id quod inquirit oc eo tn :lla fun t accidentia que neraUs cfTc t o:do cius perficeremr cum fieret:(icut cit
flccidunt euejc boc cp talc eft.gt ca fun t acddetia que vo fierctco:pu8quaUcticgmo:vel animal quaUdii^ mo/
canmrefTcntiaUa^^zfuntcobercntia^q: ri cobercnt ejreo do.grgo ias pene maifcfTu c(t:q: boc edgitunvt nS fpei
g; c(l co:pu9 fenrtbilc:ftue Itnt fo:me:ftue fint acciditia: opcfindiuiduii^nd j3p:ie oefignatu:t H c pfecrio t finlB
z.pt)yflc
fiueconiunctaqEilUs^ficut intellextni:'! ree natnrales vKs^i q^edpuus t magisnoti} q^tu^d na3:l5 ell:t no c
^nffi* ILihii CapFm* L
boc pilfxs nUXi itelligimud p:i(i6 ficttt Dcin e in catbego/ tcr eitts:': i:iuUerem que eft mater ei«8:t mulierctti q«c
n)6:fcdtntelligimu6pjiitspzo ftne.i(ir£tomnc& bomi^ non eft mater cius.Scd poftca Difcernitur abeo vJr qui
^mrtii pAa«
nesrunt quafi conuenientce in cognittone natumrum cftpatcrcius:ivirquinoneftpatcreius:': muiicr que
^munium i generaltum:redoit?erunt:qz quidamillo/ cft mater eius:^ muUer quc no cft mster ciue.fit fic oc/
him rciunt fpccialta i pertingunt ad illa i perfcrutantur inccps non DefiftitDifccrnere paulatim becfingularia.
oiutfioncm.Sl^ vero pcrdurant in fcientia generalium: £tbec imaginatio queoepingitur in eo ej: indiuiduo bu
^(titHapo
alg.n.fciunt atalitate:algbuanitate.£tcufcia puenerit manoabfoUttononp:op:iato:eft imaginatio iteUccttis
mcca. te. i4* ad nas fpales i ad ea q accidiit eisxeffabit ingfitio:'^ no quivocatur:inccrtU9Vcl vagusivndcDicitur onpliciter Stgula
curabit cp Defft ei fcietia finsitiarii'i:ncc oiucrtet ad illd. nngtttare vagiim:quandofo:maturin fenfuoe fingula/ vagu 01
3« poip^r" Plcj:.
cDefpc. (TTlotum cft autcj g? fi comparauerimuo inter rcs co/ ri eminus apparen tt:': quondo imaginatur q> eft co:pu8
munesinocomunes^tcontulerimuseas inter fc qua/ abfc^app:cbenfionconimaUtatis vel bumanitatis^con/
tum ad intellecatm:inuenicmus rcs comunce notio^cs uenit vtrifcp nomcn fingularis vagi vntuocc:quia qttod
quantumadintellectum. S>edcum contulerimns eas inteUigitur Dc vcrbo ftngularis vagi in xteiltctu p:imo:
inter fe quantitm adozdine; ciTendi qui requiritur a na^ boceftg? cft vnumfingularcej: fingularibuefpcciciejc
euravn(ucrfaU:(nuenicmu8re8fpecta[es notiozcs qud'' qua p:ocedit non fignatum:quomodo eft vel qualcfin»
tumadnaturam.Ouadoautemcomparaucrimusintcr gulareeft.&iautem fitaUquis vtr vcl aUqua muUcr:
(ingitlaria Deiignata': res fpecialee: i condcraucrimue eritquafiinteUectus fingularis.i.non comunis muUis
quomofuntquantumad tntellectum:non tnueniemus quictue participant oiffinitionem quafi adunans intcl/
rtngulariaDelignataquantumadintellectU3:necpofle/ lcctumnaturefubiectcfpcciaUtatiaut oiucriitati:fcd fit
riojanecpaoza nifiinteruencritvisfcnfibilis interio^ ejc iUie vnus t'nteUcctU9:qui vocatur fingulorc vagitm
qituncfingulariacritntnotio:a qp vniuerfalta. ©tngu' vcl tncermm:non fig»iamm:ffcutbocquod fignificatur
laria cnim Dcpinguntur in vi fenfibtli in tert'o:c:'z poft ejc cumoicimus anfmalrattonalceft vnum:inon tiicitixv
lllisitellectusabrtrabit comunitatcs i otuerfitatc8;ct Dcmulris:'! DifFinitur bac DifFinitionc. £rgo oifFinitio
abftrabit naturas comunium fpcctalium:i cum compa critvnumcum oifTinttione nature fpecialis:
fingularis
Ct fysc Sji, raucrimus ea quantum ad naturam inuenfemus comu lomnino boccftfingularcnon fignams.ScdaUucleft
Kjr.cd.4,
nia fpecialia notio^i^qgutsinitiitm abllractionis eouim bocfingulareco:po:alce]cp:cfre ocfignatum:': non cft
11<H««
cftafingularibus ocfignatis.djnaturactcnisnon ap/ aptum vt fit aUud.Scd quantum ad in tcWtctixm aptuj
petit facereco:ptt8:nift vtper tllitd pcrncniatad facicn cft:vt adunetur ci intcUcctus animaUtatis i inanimaU/
dumbominemvel aliitdciufdcm gcneris:': appetit fa/ tatisrnongj rcsinfeipfafitapta^vtvniaturdus co:po/
ccrefingiilarelignatum^gcneratu-zcojjuptibilc^vtna' raU'tatiquiUbetbo:um Duo:um tnteUcctuum.©t'ngu/
tura fpcctei babeatelTe:-! cttm potueritbabcrcqdappc i larc aittcm vagum vel inccrtum in p:t'mo intcUectti
titin aliquofingulariqd taleellicuius materia non cft aptttmeftquantum adfenfum: vtfitin c(Te. ©tngula/
fubicctacouupttoni-zmutationi^non cft neceiTc vt fa< rcquodUbet eius gencris -: cius vnius fpeciei:': in tntcl/
dat fpecicialiudfingularcqitaliafuntlbU luna ic.c^f XcctVL fccundo;noneft aptuj fcnfui;vt fitquodUbetfin/
uis fcnftts 1 imaginatio in fuis compjcbenfionibus par/ gul3retpfiusfpcciei:quianoncrif n/fiboc nngttlarc fii
14
IL
prfnl^caufamtt ptoccdct oe caiifato ad canfam. ZW ipfumeftciuemodiin quopofitHceft intcIUgibae oi/
quandoautempercauratumfciet caufam:nunc ftgnift/
catione:nunc fenfu.^oztalTeqHandocp icict pzius caufa'
mcnfione6:ncceftpermutatanccco:aipta.<ocd oc
biaate innuimuertcognouifti q^beDimenfiones ocfi/
m
l«m:':e;:coperuenietadcau(am:'Z iterum c]c ca caufa gnate funt quantitaseictremo:um eius que aducntunt
«d aliud caufamm.Sed tam Declarauimue bas omnee eii pcrmutannir:fedfo:marucfubftanttenon pcrmii/
confiderationes^in ooctrina noftra qua ooaumus arte tatnntbecquantitas fcquitur pcrmutotioncm accidcn
p:obandi.@cdcomparatiobarum caufartim remQta< tium in co:aut fo:marum fictit aqua cum calefcit augc/
rumafui8caufati3:beceft:gjfc6m comparationem eo/ turcapacttas.CSsboc cozpusnaturale vndc cftco:/
rumquantumadnaturamx]uodciic^eoat; fucrit cau' :&
pu6naturalebabctpancipi3:fed vndeeft generatum 1
finali6:ipfum eft notiusquantum ad naturam £t qd/
fi} co::upiibilc 1 omnino permutabite babct etia ampliue
ciicpillouimfitert'tcaufaelftcien8:non quod ciTe illtus ftip:a p:incipia.Jocd p:incipia quibus app:ebcndirciU8
eft vt fit caufa efficiens etus quod facit ipfus eflc crit no/ co^po^eitas^quedamfuntpartceefl^cntieetue 1 oemoni
tuis q^ caufatum quantum ad naturas-S ame efTe fue ftranten^enttasdus^ibecoignio^a funtapudeoe voca/
ritquanmm ad naturam:non pzoptcrfeipfum;fcd vt fa' rip:incipia:bccautem ouo funt:quo:um vnum fic eft
riatq6babete(1cpcrillud:Donec facmm fitfinis cius: co^poaficutmateries Icctoaliud vcro ficut fo:ma lecw
nonfoluminfaciendo^fedettamtncfle^fiftjcritinnatu' tas abftracta a lecto:i quod eft in eo tai$ materics in Ic/
ra rC9 buius modi:non eritillud notiua ^
caufatu^lmo cto.vocatur f lc fubiectum:materia:o:igo:i clemcntum:
tenS.S^yno
caufatumnotiuaeritilloquanttim adnamram. Sed fedDiucrfisrcfpcctibue^iquodcftincoficut fo:ma lc dleoicta.
cotnparatiopartiumcompofitozumad eaque funt c5> ctitas in lccto: vocamr fojma.Scd poftqg fb:ma co:po/
pofita ej: ilU8:bec cfticp compofitum notius eft quantii rdtari6:autcftpa'o: cetcrisfo^miequefunt namraliii:
od fen fum:qz fcnfus p:(us fen tit •: compiebendit romm: 1 gcncribus 1 fpecicbus eo;: aut fimul iuncta cum illie:
ocinde Dircemit:': quando compzebcndit tomm^appzC' itag7nonpof1untfeparanabea:tuncboc quod cftcoz/
benditiUudintenttonecdmuniozi quod eit co:pu8 auc po:iq6cftmatcrie8lccto:ipfumctiomcft ali}6 que ba/
qdcftanimaUoeindc Difccrnjt illud.j5cdquantum ad ben t bas fo:itia8 in boc o:dinc:q: omnia babentcfTc cii JnBcflrpft
intcUcctum:fimplqceftante$compofimm:q: non fd/ co:po:citatc:iboccft fubftantia.06 quum confidera/
tiirnaturacompofittnifi p:iufq§ cognofdmus fimpli/ tum fiterit in fc non relatum ad alia:inueniemr in fe va/
«3C.35. ria ciu9.£tquinoncognouenteitt8 fimpU'cia:fo:ta(Ti0 cuumabbacfojmainacm^icritciue apritudo rcciptc/
tamcn iam cognouit illud per aliquod acddcns fuo:um dibae foimaczcobcrcndicis^lecdejcapnmdincna u<
occidenttum:aut pcr genus fuo:um generum : i tamen re fuc abfoUitc vniucrfalie eft quafi gcnue Mtarum fpe/
Ron pcntenitadcfTcilliustaqlfinouifTctco^pue rotun/ denim quanim vninfcuiufgj p:op:iii cft rcdperc quaf/
diim:autgrauc:autbisfimiUa:^nonnoui(Tctcefuciiib/ dam fo:ma8 tanm;:-: no alia8 poft co:po:eitatcm.&ed
ft9nu'e.©cdq0anmmadnaturam:compofimm efi q6 e^aprimdJnep:op:ie fiicnamrccftc6munt8 omnibue:
appctinirinpluribusrebus': partesappetiimnvt fiat tipftimtottimcftpotensrccipcre omnee bas fojmae:
ej: cis perfcctio compofiti.Sed quod cfT noritts quantu quafdamfimulquafdamvcroviciflifm tantus:': babc/
ad intellectum:e^rcbu8c6munibu6':p:op:t)8:': ej: re/ bit in nanira fua comparationem aliquam cum fo^mie:
buo fimpUcib''icompofiti8:funtc6munia': fimplida. vtfitreccptibilcillamm.eteritbcc comparatio quafi
&cdquannimadnami'amp:op:ia 'zfpecialia': ca que e(fct in illa:picnira vcl vmb:a vcl tmaginatione fo:ma/
funtcompofita.Scd tamcnficutnaturainoando cffe: rU5:tcritft):maipfaperftdensbancfubftantia in actu,
incipitacomunibusifimplidb^^iDeillisfadt ei par/ CLi^onanirci^o naturaIitcr:gjco:pu8e)cco qy eUcoi'
tes fpedales i compofita:fimilttcr oifciplina a c6muni/ pU8babetpancipinmquodeftyle:i p:inciptum q6 eft
bus 1 fimpUctbus;': ej: illis fapiens fumit fcienriam (pc» fo:ma:fiue fo:ma co:po:aIi8 comunie fiiie fo:ma fpc/
:
daltum t compofito:um:: oc vtracp illanim ccfl^at injji cidlie aUqua ej: foanis co:po:um;fiue fo:ma accidenta
Itriop^ima^quandoinucniuntfpccialia^zcompofita. Ud:cum acccperis co:pu8 fc6m cp cft albuj vcl fo:tc vcl
C;Capt'm.lI.£>cDifponendi8 p:incipy6 natijraliii fm lc/ fanumi^ponamritcrum^q: bocqd eftf lcnon oenuda/
gem p:cponendiiconftituendt. tur a fo:mi8:vt qriftat per fe vUo modo:q: non babet in
7. mctapJ?.
recfTein effectu:nififticntin ca fo:ma pcr quajbabeat
jetncepa poftqul ISK
p^icMjia^enumcraboio^dinaboillaficutqci'
efTcinacni^ifitfincfo^maqneDifccditabea.g^soifcef/
fiodtisnonfitnififucccfTioncaUcriueqneexaifetcam
_ _ gito:do illo:um:i
oemonftrabo quid
*^oicam.C€fe co:pu3
fun t: ct
natttrale cft fubftantia
1 cjaftat vicc ciu8.aiioqiiin co^umpcrcmr le in acw:
f
1 bcc f U fc6m boc quod cft in potenria rcccptibilis fo:/
©cco^e j„ qi,3 pojftbilc cft intcUigilineam vnam:taliam lincaj tt^eautfoanarum vocaturf Ie:i fcom boc g? efl in actu
fccantcm iilam fupcr rcctos anguloe:': tertiam alia; in/ fuftincnefo^mamvocaturfubiecmm.CTlonautcbic eviSmfk*
tcrfccantemambasillasftipcr rectos angnlos^-zcj: boc accipimu8 fubiecmm ficutin logfca quando oifTinteba/
eftq7buiufmodicftfo:ma.quaco:pu8eftco:pti6:tco:/ ttir fubftantta:q: f le non eft fubiecmmcj: bccintcUccttt
pu0 non eftcovu9:e):co q> babet tres Dimenfiones oc/ vllo modo.£t fc65 boc q? eft c6muni6 omnibue fo:ma/
ilgnatas:^: covpm babet cfTc co:pu8 conftituiu j: qpitia ti6:vocaturmatcria vclmafl^a^ifcSm boc cpcmniaret
mutcnntr Dimcnfiones que funt en co in efTccni:quia cc/ foluunmr in ill3:i cft ipfa pars fimplcj: reccptibili8 fo:/ VOauria,
ra aut pars aque aliquando babct oimenfiones in cftc/ mctotiuecompofituvocaturclcmcnnim.ClSimiliter
cni.f.longttudincm tlarimdincm': fpifliwdincm oefi/ criam quicquid eft ficut illud:i fc6m boc g? ab illa inci<
nitasfiii8termini8.©edquado c6mutatur ftgura:co:/ pitcompofitio:vociwro:t'go.(E0imiIitercriam quic/
JBriso.
_, j , rumjMturvnaquccpillarumoimcnfionumDcftgnataf quid cftaltud quodcftficut illa^fo^tafl^ecftquando mci
bimficca tfucceduntlocoiUarusalieDimcnftoncs icj^tcnfiones: pimrabeaougo:quandoautem incipimra compoftto:
itcrmiate tco:pu9remanctin fuacoqx>:eit3te:necpcrmutatum: ipemenimrad iUam:vocat clhmm:q: crntucft fimpli/
S-mti\f».t.s.
f in aaic necco»upuim.'$ounaautemqua afTignauimus.fc; 9 do:par6compofiti.£tbecfuntpuncipiaqucfHntccef/
£ z i^
1
©uffi^ t^ibii
fecozpori3.Scd co:pudbabetaUapji'ndpia:e(ficien8 ncratum:aUudeftcp cjrbocqjcft bec Duo.QuJa quod
finale.fiificicns autcm eft quod impjimit foimam inteUigiturej:bocg>eftmutabile:boc eftfcdm g> erat
que eft in cozpoubus in imteria comm:': perficit mate' aUcuius pjopjietatis babite qua oeftructa (ucccfGt aUa.
riam pcr fo:mam:i ej: vtrifcp conftituit compofitum gftergoibiresftabiUsque eft mutabili8.©cd affcctio
©ef(n«t rf' quod agit per foimam;-: paticur per materiam.-^inalis que babebat ciTc pjiuatuni que aberat cepit cfTc. 3am
fici^te, elt j?pter quasimpjefTe funt fojme m materMs:-: qz no» crgoomninoDeclaratumcft:qj ejc boc g?cft mutabiie:
fter lermo eft oe pjincipijs c6munibus:tunc erit efficics babetaptitudinemrecipiendiidquod rcmotum eft ab
(icat bic accipimus comun :i finis c^ui bic inteditur co'
. iUo:fdl; rcm rccepcibilem eius quod mutattun eft oc iV
munis.C6muneautembic intclligitur ouobusmodis: lo:ieiu8 quodpermutauitiUud: i fojma babita.i pji/
vnocnimmodoefficienscomuniseft illequi facit pji/ uatio eius crat cum fojma permutata. 0icut panus g>
mum opu3:e): quo cetera opera babent oidinem.Sicut permutatur oealbedinc in nigrcdinem.nigredo pjiuo'
tlle qui atcribuit pjime macerie pzimam fojmam cojpo/ tuncumalbedoincipit eiTc.Q6auteintcUigitur ejc boc
ralcfi eft ibi res quc iic eft:fiajt fcies fuo loco.C^t bic Qjcftpcrfcctibilc boceft:qj contingitres quc non crat
catoeizsci' ineoabfc^ remotione aU'cuiu6abco:vt quiefcenscum
Ittace 6 ^ma
eW qui oat ojiginem pjimame^ qua completur genera/ paiTio efc
tio queciic^ eil: poil eam:t erit finis comunis: finie qui motietunqjoumquiefcebatnon crat nifipjiuatio mo/ aiuatco:
5.meiab.z' intenditunnaturalibus omnibU8:iieftibi quittc eilft/ tus quieftiniUopoiTibiUtatci potcntia.lboft^utcm ruptiua.
cut fcies fuo loco:t bic eil vnus modus.Slins aute mo/ motumeft:non cftabeoaUquid remotum:niftpjiuatio z.oe lua
ram comunis factojis naturaUum boc modotpoftqg fci/ tiffacere voUintati oifcipuUi faciet eum quiefccrc Sed
uerit oifpofitionem quc pjopjia eft ei quod cft natura tc ooctrina pjobationis non mifccwr cu$ arte tbopice oif/
efficicns naturaU'um:i bocmodo cognofcet oifpofitio/ putationta.grgo cojpiis babet oc pjincipije quc non fc/
nempjincipi)c6muni8.©edqj bccpjincipia funtqua/ parantur ob eo:nec etiom ob eo q6 vcnit in illud poft ef/
8 tuoj:ociUisadbucftgillati5 tractabimusint^tu funt in fentiam:iipfQ funtquc non pjopjieoefignamus nomi/
De pttcipye
fubftantia nawraU':vt pjobatum eft in pbj-Usfopbia pji/ ne pjincipiojum.Scd ej: boc cp eft cojpus abfoUitc: f lc
ma.Sedcojpus q:boccp eftmutabilc:i ejrboc qpeft eft 1 fojma cojpojaUs fignata qua comitaf ^titatcs ac^
perfcctibile:aut ccpit eiTe:autgcneratum:babet infiipcr cidentaleeaiitfojmafpecialisquccapficit. @5 e% boc
aUudpjincipinm.qje):boc g>eftmutabileaUud cft cj^ cp eftpcrmHtQbile:out pcrfcctibi[e:ailtgencratuj: addi/
ej; bocg^eft perfectibilr.ic;c boc Q^ccpitefTe: aut cft gc/ museicomparationcm pjiuationieqticbabs conueni<
n. «
ennam aim fita p lc ontcd| cjriitcrcfc-z crit boc p:incipi5 im fiatbomo;nec Qttramcntum Cncauflrum: ficut oici/
ficut oictum cft.Scd fi scccpcrimus fcdm cp eft comu/ wrgjbomofcriptojfitnifi oUquo modo tranfumptio/
nepcrmutabili:pcrfectibiU':': gciicrato:crunt pjincipia m's:aut modo quo oicimr aliquid altcrotum cft.i.co::u/
flKtaflfcctio-zpziuatio. Siverofc6mq6pjop:ium elt ptum.gt e)cco q> cft ficut matcrice.aUquandc oiciitur
pcrmutabili;cruntpa'ncipia yle-.i cotrarictaaxjz ad mcf biouomodi;quia oicimrg?e)cmatcriefitlectH8:q: ma £fq6matt/
«4.
dium non mut3tur:ncc oe mcdio:nifi cj: boc q> c(t in eo tcrieenon co::Hmpimradmodumco::upti6i6 rperma- rieefultaf.
f.pp.u*. aliqua contrarietas.£t videmr cflc Diffcrentia in ter coi tis.(L UndcafTimilafurbominifcb^boc g^pcrc^itfci/
£B>ncicov
trarictatem i affecticnem -zpiiuationcm qua tu iam oi/ cntiam fcribcndi.©ed q: fi npn omifcrit fjgurom;nd rc/ ruptibir fm
dicifti^ifubftantiaecbocqjcft liibftantia:affcctio cius cipict figurom lecti:indc ofTimilatur fpermati fcgm q> cemiapp^r
eft fozma:-! iam te fecimus lcirc oiflcrcnttam quc cft in/ mutaturad bumanitatem.gt fcdmgjbocnonconucnit fi.inftrtc.
tcr fo:mam i atfectionc5.Scd mutabilium x perfectibi/ vt oicamr oc illo cjc.Sed cum adiungimrici p:juario;af/
5.p5.t.s< lium non in fubftatialttatcaffcctio eoaim cft accidcne: finnamr;ficutcumoicitur.£>:bomincnonfcripto:efit
fediamvfusfijitivtinboclocoomnts affectio vocetur rcripto:.£t ipio p:iuatio non
conucmt ci vUo modo:nili
fo2ma.£rgo vocemns nos omncj atfectionem foima^: vioicatur cump:cpofitionc.e)c.T(oncni5Dicimr q> no
fc5 vt^ptcromnc q&fit inrcceptibili:rcccptibile fiat rcripto:eft fcripto::quiatunc efTctfcripto^non Ccripto^
cciignatum p:opiictatc.£t f lc oiffert ab vnaquacg ifta/ CCctus cftautemg? fi non inteUigimr c)cnon fcripto»
rum:q:inucniturcumvnaquaq3illammaIiquomodo. rc:ipfemet non fcripto:.@cdfubicctum oc quo p:edica/
£t fo:m3Differta p:iuationc:q: fo:ma cft cflentia per turnonfcripto::fo:t3fTctiicDtcctur illud:fcd p:cpofitio
ftipfam.f.cft addttU5 e(Te fupcr eflrc;q6 babet f lc.-paua e)c.potcftoiciDeeofemper:q5Ui9boc omninonon affir/
lio vcro non addit eiTe fupcr e(Te quod babct ylc^fed co» momcc cctera buiufmodt^quia foztafTe lingue oiuerfifi/
mitatur cam ad modu; comparationie eius ad banc foz canturinvfu DicendibccinonDiccndi.imooico g?cu5
inam:cu5 non babueriec(Te:nili in potentia ad recipien/ inteUcj:en'nt oe p:cpofitionc e^c.ouos modoe qtioe oijci/
dum illam M!Stbccp:iuationoncft piimtio abfolutftfj mue:rccipicnmr vbi recipimue:i non recipientur vbi
eft p:iuatio babcns aliqucm modU5 cfTcndi:q: cft p:ina' non recipimus. {rtiicmt autcm in boc loco f lc ofTici 15
tio rci cum p:cparatione i aptitudinead illam in mate/ oefideriofo:mc:iflca(nmiiantfcmt'nc;fo:mamautcm P pi?rs<.
riaoefignata. "Domo eni^nonfitbomo crnonbuma/ afTimilant mafculo:i boc cft q6 cgo non intclUgo.gt oc/
Jpl?f.no
«>:ptigc/
nitate;(edcj:inbumanitatercccptibilibiimanitati6:igc CderiumanimaUenemo eftqui non rcmoueat abfle:
nfitpiin' ncratiofitpcr fo:mam:non pcrp:iuatione5:icoz:uptio ocfideriumautcm namralequo trabitur ree ficut lapis
gcne. fit per p:iuationem:non per fo:mam. £t oicitur q> rcs oeo:fum:vt pcrficiatur poft imperfectionem qua babc/
p. p(?rli. fit cj: f lc % p:iuatione:i no oicitur gj fiatcj: fo:ma: ficut batfuiloci naturaUs.^UHdetiamDcfidcriumlongc e(t
oicitur q> lectus fit cj^ yle i c)c p:iuationc:t no oicitur q> abea:pofTetaHre5 boc concedi g? f lecft ocfiderans fo:/
fiatej: fo:ma.q:cunioidmrlectU9fieriex: f le : p:iua/ mam:fi ipfo cfTct vocuo ab omnibus fomne^out clTct of/
tioc:intclU'gitur.f.e): lignis : ejc non lccto:i multis Iocib fecta foftidio fo^mequc odiunctacft eimt finon efTct
certiimeftoici gpfitcjifleiiin multis non eft ccrmm. contcnta fo^miequc perficmnteom ifaciunt cam cfTe
7'Pl?f.
CCScmper autemoicimr^lttcjc p:iuationc. Tlon.n. fpccicm:autfipofTetipfflmoueriperfe ad fufcipiendam
ap.fimo oicitur gj q: bominc fiat fcripto::fed oicitur g? bomo fit formam:ficut lopisad confequcndum locum:out etlas
p^f.t.CO, fpermatefit bomo: 2 oicitur cp
fcripto:;toiciturg)Cj: fieflfctincavirtuemouens.ged non cftvocuaobom»
5s,
q:Ugni6fitlectU8.Caufaautemeiu6 qdoicimr cTcfpeo nibue fo:mi6:nec conucnit ei faftidire fo:mam babitoj
matcboc.f.e:q:c]cpoUaturfo:ma ipcrmaUtati6:q: p:c/ Vt ftudcat camejccutcrc 1 abijccre a fc:q: fi p:opter acg/
pofitioc)c.babetbicintcllecmm Dcpoft:ficut fignificat llrioncmalteriu6fo:mc:vcnitfaftidinm babite fo:me:
5.nina.
in locutionibug eo:um e]cp:iuatione:licutcit5 oicitunqj iccircog)babctcam:mnc ocbct vtnon ocfidcrct com.
cj: non bomine fit bomo.i.poft non bumanttatcm.Sed jSiautcmfaftiditcam p:optcrlongcuttatcm tcmpoiis:
cic materiaUtcr: vt cu5 oicitur qc Ugiiie fit lcctuerquia It/ tunc ocfiderium accidet ilU' fc6m tempue:i non crit oe
gna 1 fi non fian t obfcg fo:ma U'gneitat»8:fiut tamcn ias fua fHbftatio:fcd erit bic coufa que boc focit oeberc. ©$
cum ipfo abfcg fo:ma qtiadam.quia nifi mutentur Ugns non conccditur vtfit noncotcntaco qt> babct:quafi oe/
fcdm aUqucm modo:um 1 aUquam ffgitrarum craden/ fidcrct vt coiungantHr contraria in fe:q: boc cft inconue
do 1 oolando non fiet e% eis lecme:nec figuraUtur eius nicn8:q:inconucnienecftfo:tafTcq6 putatur ocfidcra/
figura.£rgo afTimilantur fpermati oUquo modo:co cp rc ocfidcrio animaU'6:i ocfiderium vebcmcns non eft:
vniiquod<i5 co:um mutatumeft 3 fua oifpolitionc:': oi/ nifiodfinemin noturapcrfictente:i fineenotHrolee no
cunt ibictiam p2cpofitionem cj:.({r£rgo in bie ouobus funtinconuenientce. jCiim bocigiturquomo concedi»
modisfubiccto^umtmatcricrumcj; Dict'mr'cj: intcUc/ turgjflemoueoturodfozmom^cum fo:ma non adue/
cmpoft^iinvno modo fubiecto:um:ot'citur p:cpofftio niat eiinift cjc caufo quc p:iuo rcmoucteiue fozma^ quc
c]iJ:ioccj:aUofenfu.Ucrbi grotia.q:quado oUquafiiit erat:nonq:tpfaacqHiratcam fibi fuomotH:i ctiam fi
fubiccta aUcui fo:manim:i fiunt fubiecto iUicomirtio/ non acciperentbococfidcrium eflTe fo:morum confti/
ncautcompofitioealiquaU:oicimraUquid gencrari e% tuentiHmqucfuntp:imc conftitutionie^fed fccudonim
iilieiz fignificattuncp:epofitio.c]c.aut.De.bocfc5 g>gc/ conftitucntium quccon lequtimr:acceptio buiue ocfide/
ncrammconfttmtiicftej:illt6:ficutC):galla 1 ottrame/ n)adbucefTetDifficiU9:ncdH5 cumottribucrint ei ocfi/
to fit incouftrum.CTfit videtur odbuc etia^ qj in p:imo deriumfo:morum conftituentium^vndcpiopter bcc
modo oicimrc): p:cpofitto intellectu compofito ex poft: omnio.DifTiciUe cft mibi tntcUecme buiue vcrbi;qj ma»
lej: bocintcUcctu.Sicutin fpcrmate vclmatcriccnm gis vf boc c(Tc Dicrio.figuratc loqHctiii
qg pbf lofopboE.
fitcjc illi8qdfitej:boc intcllcctu:fcil5quiaq6cft:p:t'u3 Fo:tafTc potcritaUHebocintcUigcre rectoitellecm:vii
crat in oifpofitioncaUqu3:oeindemutamm eft e>:ea aU'» inboc couertJtHr ad ilUim.Sed fi eflfet loco le fimpli/
f
qut'd:i conftitutum eftc):cogcncrotumquod oicitur citenoUqua f leiom coftituto fojmo noturaU:i contin
pi^rfif.
fperma vcl atramcntus:
fuifTe e)c ilU9.j!crgo g? fuitquafi gerete):ipra fo:ma naturaliqueeftin co^moms ad per/
f>
non oicimr q> fiat ej:eo rcs gcnerat9:ncc oicitur q> fpcr/ fcaione6ilUu6fo:mc:ficuttcrrain ocfccnfu:i ignie Cn
;Suic. c i
guffu 'Libti Capliti* m.
afccnlit:foztafTi8bcclocim'(J9dbitccctpo(TibiU's:^m'6U' nccco::umpuur^ptcrbocQ5 vniucrfaU'a no ofcuntur
lud oefideriiun no attribiieretiiraiifi fozme ageti. £>ed generarinecco::umpi.£ed vniuerfaliaDicytur nctge/
in f le fimpU'citer Defiderium no intelligo. ncrari nec co::iipi oiiob^^modis. ^ntcUcctusvnius mo/
CCCaptin.llI.qHaUter bec pnncipia liint coia, dig> vniuerfalcnogencratur nec co^umpitur cff bic.f.
ti 3 '^ ntl d «ti
V^^lii4ll|
I
""'^''^ fpccitlQtio fuit bic 6 no fuitbo:ain miidop:imain quabobuiteiTc p:imii
c}:
mi. u
faceretntiedutnS facer€n\ti6:ied recipercmtie: q6 (ecei lum puranir finim;:fm g^pcrucnittjr ad iUnm.ant vt>
runtipfi:nonc(Tcntin manib^noftriernifitria nomiaiT detur cp intentio corn; fit aUa.-fc; gj natura cncis: vnde
fgnoiaremtte itellectus p^incipioziis vllo m6:vnde ma/ cft natura cfTcndi Jit vna in intcUectn:oiffinicioe oi« oe
le fecit qui boc tantii contetue elTevoluit. Ho poiTumus fcripcione:-; qp cecera cncia func aliud a
natura iplTus ee:
vnuquodcg co:um picdicctur oe contcn/
ctia; Dicerc g? qzfunttaUaquib^^aduenic clTc-zcomicacurea^flcuc btu
tisfHie vniuoccpure:cumcadantfub vnoquocp illoaij manitasincns^-znocft ipfum cfTe:necelTc cft oiffinitio
oiuerli modi oiucrfc pzedicatioie^qui Diucrfificatur in i» cius;fed cfTc efl cj:cra oifTin icionc; ciue^-z aducnic een cie
tcUcctu pncipalitatis f m pjiojitatetpoftcrioatatcj.Sj cins:li'cut occlatatum eft afe.Uidccur crgo cp ie qui oO
ppl?r.4> pot:imo o;: vt ngnado eo;^ fit iigtlatio quafi eguoca: fi/ jat finim;:noUiic inceiUgere terminatu; effc in fcipfo:n6
cut fignificatio eiTc eft pzincipy -; vniue.^am vero oidi/ naturos eiites in multimdine in infi'nitu;.j£t qui oijcic u
cifti oiffcrcntia; inter vniuoca i cqutuoca^tqualt equt) finiw;:!ntcUe]citideo g? aducnic rcbus infinicie.gc boc
uoca in logf ca.C£rgo quicgd oicitur effc f lc babet na non enccibiobfcumm epcis quc oifccs afs^qz bomo itt
itric.
turasquegcncraUtcritclUgiturg^ell reequefolct rect/ eocp eftbomo:n6eftcns:inquatumcft ens.Sed inteb
C6,8Z,
perc aUa; rem in fua cfTcntia qua pziue non babebat.lcC leccns eius eft ejm-a iUu;:-; jppter boc cft oiftribuciovni*
boc cfl vnde ell quicgd e(t:i eft boc in iUa non acciden/ ufcniufcpremmquccocincnturin pzcdicamcnci8:co g»
Siti.pwo caUter:iaUquadoe(lfTmplc;c.-aU'qnado compoiVta pofl vnaqueq^illaramcftfubiectum entie:-: cns comitatur
fimplices^fiajtmatcriee lccti.fit reccptUa aUquado cft illa;.aut fi boc nolucmnc:fed pocius pzoteraierfic: cunc
fbzma fubilauaU6:aU'quandoeflaffcctio accidcntaUe;et noeft mibipoiTcaduerfandi eie.Qim argumctario qua
ciuicqdoiciturefTefojmaboceflafftctco rcccpta in bac impzobetur COZ05 fcntcria:crit ftnc oubio compolica cjc
re pzcdicta:q: quibus fit aUqua reru; boc modo compo pzopofitionibns quas opoztet in fe elTe manilieftiozes co
ntionie^-zquicgdoiciturpuatio^ctlnonefTe idq6 voca/ cUifione.CrSednibil inuenio manifcftiue bac conclu/ zptff.u.e^
tnus fozmas in fuo fnfceptibiU.iSt tota noflra fpccuUitio lioncaut vt fint concelTe ab aduerfario:fcd non pofTum 31nnie(t;>a.tif
altgd^ Bcii'
oefozma^ioceiuepncipaUtateadid pcrdudtur.fc; q6 fcirequac^ ipfis pzopoffcionn^ns conccderctqz f< ipfi
pp(?f.ta.<jp
e(t pyncipium cp inteUectu: q6 ell vna ej: ouabus parti/ conce(Terintbocabfurdu5:quicpzomiccccgj ipfi aude/
busgencratinon qp fitcfTidene.crSi autem conccdi/ ancncgareaUqna^ejrfnopoficionib^quc pofice funtin
cur 9? fozma Itt ef^ns^iam oeclarauimus gp naturaUs argnmetacione concra illos.£t etia^ qz inuenio pzopofi/
nonbabectractareoepzindpio efficicntdpzincipio fi<
naUcomuni^mmoduspzimu; omnibus namraU^bus»
tiocs multas quibus opponituralU» minns noias ^
fit
conclufio jjpter quas volumus illas iducercl^icut oi/
;grgo ocbemus traccare oe pzict(Ho efTicie'te comuni na cicur.-qz fi cns eft fubftacia canca5:non cric fifnitum nec i/
niraU^b' que funt poil eu;.Ouadoqmde; iam qcpUcaui/ finicum.*Dcc cni; ono «ccflfibilia funt quaricatu-z quan
p pt)r>tctf(
tnits oc pzicip^s que magis ocbet vocari pndpia.i.con« titasacceiTibiUBfubftatie:tnnccrgo fubftana cns.-z $/
ftituentia gencratii fiue cozpus naturale. CTisebcmu? titas ens.crgo ens erit plnf$ ouo.Sed cum atccndcris:
ergotractarc ocpzindptjsqaemagisDigna flintvoca/ inueniesfinitatfaucinfinicatiopusefTe ad cercicudincs
nocu; facicmue^pzindptu^cfTidens co/
ri caufe:'! ej: iUis fuiefTe:vt fit quaritas concinua.f.meTura ccrta.©3 mul/
munc nataraUbu6:qd cft natura. tum opus cft ejcponcreg? quatitas ccrta non cft ejciftcs:
ClCaprm^^Cjeimpzobauoneeoziiqucoijccnuifibar' nifi in matcria -z in fubiecto:qz 15 no cft ens:nifi in (abie
menides z iDcUfTus oepzindpi)6 eflfendi. cto:qz boc non poteft cj:poni per fe:f5 cgct ad e;cpofi'tio/
^ftnn^
X^um$^
autc;adbocperuenimu8:ro
gaucTtitnos aUqui oe focijs
nem fui no modico ftndio.CTQuomo ergo aaipiemtie
T> pzopofitioncB ad concludendii q6 paict per (e:Bimit
noftris:vt loquercmur oe fcntetijs quas od/ Uter-zilludoij^criii.f.gjinfinitti^eft oifWnitus partibne
|inueneruntantigoe pzincipijs naturalibus. fticoilfiniciois-zc.CrScd fcnceciammccccrozns bomu
5ameni;fuic vfus nominadieas in ingrep nu5 inucniemus ocftmcrionc5 in boc
loco: aliqua facili
fu fdcnticnaturalis:-! vtinducercmus verbum oe n^tu/ fignificaci6c.Tloseni5ia50ifpofuimu8vcrbum cc bis
ra^iipfcfenteticfuntlicutlcntentia queoicta eft XDe< quepofteafcquuturpcr q6 cognofccs rcuclationc5 fue
f.plff.K. liffi 1 •^armcnidis.f.gj cns cft vnum no mobilc.(I7iii/ tczricudiniscognitioncfufTicieci.(r£tDiccmu6 nuc cp
jiit eni; iDcUlTus:^? cft infinitU5:fed-lbarmenidcs gp fi/ bis qui oijxmnt pncipins vnn; efTe:po(Tumu6 opponcre
mtu5:qziiaitfentcciaciusquioip't:gjCns vnu; infini/ ouobus modis.vno qz oijrcrunc ^ncipiu; vnum cfTc:ab
tU5receptibilemotU3:auccftacr:autaqua;autcetcracjc tcro qz vidcrunt g? boc pzincipiu eraC:ouc oqua:aut aer.
bis.gt fiau fcncecia eius qui pofuit pncipiu; infinitum JScdopponercilUsquioircriJt:g7pzincipiu5eft:3Utaq:
nnmero.f.g7 aut funt atbomt oifperfe pcr inania aut mi autacr:ibicritmcUn6:vbiloquemur oepzicipijs gtner
nima cozpoza BmiUa eiqnc gcneracnr q: eis in aqueito/ ratozu;cozzuptibilium:n6vbiloquimnr oe pzincipija
te^-zcarneitate-zacricace^zccceris^omniacomixca in oi: c6ibU8:q:ilU pofueruntilUidpndpiu;gcncrati8 1 coz'
^npp^if. tcctcrefencetiequcenumcratur in libzis perbj^paccti/ rupcibilibns.joed ocftructio oictiois g» pzincipius vnii
n alibi. p cozu;:qz ecia; q> loqucremur oe eis fm modum quo iUt cft:becefhq:eo:um fententia ponitofrnce rcs conucni/
meil^a*}.
Deflmj:emnc fencccias eozu;.Sed oicemus g? fencetias reinfubftonti3:'ZOifTerreinacctitibu8:'z negont cfTc oi/ Snaiienc,
ccU.
:CDeUlTi 1 1i>armenidi8 nos no ppzcbcndimu3:ncc pof/ ucrficotc; in cozpozibue ej; fpccifids onjs.fcd in fcqucn
iumus intcUigerc incenciones cozum:nec piicamue eos tib^^oeclorabit gjcozpozaoifFcmnc fpecificis oifTcren/
adeo fuifTe impcricoe:ficuc videcur in verbis eozu;.'?^!! tijs.Quiaiicpicuncgjpzincipiacj: gbne gnantur bec ge
cni;eciam craccaucrunt oc namralibus:'! oc muUitudi/ neraca:infinicafnnt:iacognorcuinrignozaregnata:i6Q>
p,pl?r.55»'
nc pzincipiozu; eo:u;:licut li>armenidcs concedii tcrra oiciic pncipia co;i infinica efTcvnde no copzebcdunt ca
^ ignc;:'Z cp omnia gencraca componiicur ej: iUis.Unde fcicnria:nccc6pzebenduntg7gn9iHrcj:ci6.l^oft$crgo
Videcurinucrc:gjen8ipfnmeft:q6babcc venim elTe:fi/ non funt tn via fcicdign 9ta:quom6 crgo idrc potcrun i:
cuc fcice fuo loco.i g? cft infinicu non mobile:'^ g? cfl in/ gj pncipia co:p ifinita fun t.Scd opponere illis qui Dij:e/
finitepotcntie:zg?en:finitU5intcUecm fmcp finiseft: runt pncipia illa ifinico eiTcatbomoe Difperfos cc p ina/
adquesomniaperueniunt^^ztnbocQjpcruenitur ad il' nia:3ntpoCca in c6mi;:tioncanelius cnc tbi: vbi loqmur
T&aic c 4
1
Opfm. V*
ce pncipys gnatop co«upfibiIiuj:polt$ aHtem E»Hent' boc voUicriit:aut aUquid aliud b9:fcd voUterutbocfc?
mud ad bmc fincitcrminemus boc capt\n.£apttulu aw qi effe butus i^tuiis manifcftii cft pcr fe:boc cgo non aui
tCin boc incidens eft in boc noftro lib^o Uri fi quis vo/ diam nec oicam quo m6 boc Dicam:cum Diffjcilc (it iue/
luerit iterferere:iterfcn3t.g aijf noluerit:n6 iterferat. mrc motozc vniuicuiufq? rei motc:cH lamttias in I? oiu
duaplm quintii.Dc notificatioe nac qutd fit. labojaucritipfcquibacfniamDedit.Ouo ergo Dcridc/
g3Co:poabH6qiicapudno3
3CCmU<\
V-vl 141? ijjnt.adueniut actioes 1 mo/
biturg moiu5 videt:-: querit r6nem:an babeat motozc.
a 1
£t qucrit ab co vt coccdat cfjc motojc':': g» fit ey.ra. ©.
ms:i iucniemus gp queda eof ven iii t ej: cau vc:?j cft:q: Dictio dc efic nae pncipium eft fcientie naliii
I
Bfis q funt cjrtra ca:e;: gbus fiut i eis ipc actio' tnaUsnonD^ refpondcrencgitieas.ios cius oijfinitio
*n€Q% motue^ficut catiditas aq i a fcefus lapi/ pcrtinet ad tractatojcs pr?ie p:ime:nalis autc Dcbj fcire S.mna*
dis:^ iueniemus cp gbuidas eof aduenifu octioes zmo ccrtitudinemgdeft.fediaDiffinicruntnam Dicentcsg?
tu3 er fcipfi3:nd c% ca e>:trinfeca:ficut aq calefacta cum ipfa cft pzimii pncipius motus rei in qua cft i gctis eii\9
eimittit Bfcfrigefite):iua natura^tlapisin altum j3ie/ pcr fetpfam:n6 per accus.l lon q: necclTc eft:vt omni re»
ctii3:cu relingtur oefce'dit ejc fua na.ict foztaiTis nra opi/ naU fimul fit pncipiu vtriufcg.f motiis zgctis^lcd vtper
nio oepucrfionefeminuin 3lia:'Z fpermatil in aialia erit fc fit p:incipuim aut motus (i ftierit:aut quictis fi fiierit.
ftnbancopiones^tinueniemuset^jaialia aguntur in S5 poftea vifus ftiu cuidam g fiKcefdt q> bcc Dcfcriptio
OCB fuos motue fua fpontc:i no videmiis cp ipellentem cflet imperfecta:vn i voUiit ei addcre oicetis/q: bec Dc
babeat^trifecus.qui agitet ca illis motib^^.-per 15 ergo fcriptio effectU5 nature fignificat:non fubftatia : n6.n.Ji/
fozmabit in nfisaiabusopiniorqjmotusioino omncs gnificatnifibabitudineeiusadidqdvenic ejc illa:t id
actioes i paffiones q eueniiit cojpoiib^^^aUquado fut ej: opo:tet:vtaddaturciui; ocfcript(o:tDtcat g>na eft vir/
caufa cjrtrinfeca x percgrina:aliqnej: feip(is:n6 ec caufa tusDitTufapercozpozaqucattribuiteis fojmas i figu/
cj:trinfeca:fcd eo?: q funt ej: fcipfis n6 ab e^trifecis: nos ras.gt eft pncipiii fic i fic.1 los autc incipiemus cccla/
33
in pma fpeculatioc pcedimus^g? quedaj (mtiditim ad rare intetione Defcripti6(s pofite ab aucto:e pzimo:': po/
•l*ffi.i«.r« V"" al^gd^"! non oeclinant ab co.i:t qdaj funtinftituta ftea redibimus ad rcfcllcnda bui^^garruU fugiluam ad^
ad multa:'Z ifuper ad vartos modos:? pccdcmus g? oiuj ditionc buic Dcfcriptioni Dem6ftrate6:q: q6 Di]cit:pefli'
bo;: modo^. alij adueniuntfp6te;ali) n6 fp6te:(icutad/ mu5 cft 1 falfum:-: n6 cftopus co:nec ctiasadcomutan/
uentus lefiois ejccadcntc lapide^zcobuftio ej: igne vje/ dum.^t oiccmus qp iteUectus bui^^q^ oicitur pnc^^ium
qd fo:ma t in n f is aiabu3.iboft boc aute gs
te:-: boccft moms bic eft.f.pncipiu5 ^fidensxf. quo venit motue iit
faciet fdrc cp bec cojpoza quop n6 iuenimus moto:e ep aliii a fe.f.co:pus mobilcgt q6 oictum eft p:imii:intcUc
trinfccu5:moueant -z aganf e;: pncipio ej:trifcco qd nos j:imus^pinquii.f.vtinterilU)d'zmobilenonfitmediu.
non copicbcndimus nec0fentimu6.©3 fojtaflis angeli ^o:talTisanima.n.pncipiumeftaliquo|rmomu5coqx>
Oicutur monere firmamctij:aut vi firmame tii remotuj rum in gbus eft:fcd mcdiate aUo.'3fam.n,opinati fiit ali*
e(t 1n6 fentitur;aut foztalTis cft fenftbilein fua eiTentia: quiboium:g;an(ma facitmotus loco:;:mediantc natu/
5 no in acti6e:boc cft qz no ell fcnfib/lis babitudo que e ra.@ed non video g? na conucrtat motum meb:o^ co/
wteripfu5ipaticnsabipfoqiTgnificeiq>c)c ea fmih^ tra feipfam ^ptcr obedictiam (Ui ad aia5.£t fi fic natu/
actio:ficutboquinonviditmagnctcm attralrctem fer/ ra ?iierteret:non ptingcrct Ia(TitHdo;quando c6pellit il/
ms feniibitnnec cognouii intelUgibiiiter q> fit attrabes lamaiaadidqdnacnoconucnit^toflficiumaic non ac/
fcrrum:qj oiificiliseftbecc6p2ebenfio fue itelligentic. traberet ad fe oflldti nae.Si aut voUiit oicereg? anima
Cu5 viderit ferrum moueri ad ipm:nc erit loge ipfu5 pu facit appcterc:': ejc iUo appctitu mouef.fimirr etia natu/
tarc g> moucat ejc feipfo:fcd facicmus ponej qua concc/ ra fadt bocficut poftca Dcclarabif.£t foztafl^is ifte appe
dat naUs:-! pzobet oiuinus.f.gj cozpoja quc moucn f bia titus n6 eft moto::fed cft res per qua mouct moto:.£t fi
motibus;quoticfcucgmouenf cjcvirib^quefunr in eis: anima babHeritmediij in moucndo:n6 erit iUe itcr mo.
quc funt.f.pndpia fuo:j: motuii i fua? actionu.^llarum tus locales:fcd iter motus gnationis i vcgetatiois. UiT
viriu qdas vis eft quc mutat i puertjt:': vcnit e% ea actio qzvoUieruntg^Diflfinitio beccfletcoisoibus motibus:
vno mo non fpontcict eft qdam alia fponte:'Z eft aliavis ideo addiit ei p:imu.q: aia aliquado c in re mobili:t mo
variop motuum z actionu; fiDs n6 fpontc:-: eft aUa via uet aia id in quo ipfa e motuvcgctatiois 'Z aUerationis:fs
CraiUs fponte.Simirr eft oiuilto in quiete.ibzima crgo non pmo:imo cum adminiftrati6e narum •: quoUtatus:
Oiuiftonumcft ficut vis lapidis in fuo oefccnfu: x quica t boc Dcclarabif poftea: fcd q6 Dictii eft rci in qua c:boc
ciusincentro.gtbccvisvocaf natura.Seciida vis cft oicif ad Df iam nae ab artificiaU i violcto:fcd qo Dictu;
licutfoUs in circuitu fuo apud fapicntiozes pl5o2um :cc cft per fe;bicia iteUigitur Duob^modis^vno in compara/
yocaturanimaangelica.^ertiaeft ficutvis bcrbarum ti6c cius ad rem mobile:': aUero in coparationc eius ad
£ in nafccdo -r crcfccndo i quiefcendo:q: (pfe mouen f no moucnte;': in pmo m6 fic itcUigiwng» na mouct pcr fe>
rponte:-: oiucrfis motibu6.f.erigcndo:radicando:Dilata/ ipfas qn eft in Difp6ne: vt ipfa moueat:q: non eft pofl^iTji/
do:elon^ndo.£t vocaturaia vegetali6.Cluarta cllvis le. vt ipfa no moueatmifi ipediatur aliquo motu contra/
llb^rmi ©ertum *^
m
uet (\6 in ipfa cft.-q: cfl co:n6 vn eft tnftrmitstfed vn/ fiteritco:jtfpaU'tas:aHtfimnlconcreanf;autacddiitej>
dcemcdiciis. Qtiiacu mcdiciis medet fibiiciirjf; no triijfcais:': fo^taftis na rcialiqiieritipfa fo:ma;aUquan
curat vii cil medicue; fcd vnde mcdicatiis. Citua vn cft do non crft.Scd in firnplicibue na cfi ipa fo:ma:iz natu
tncdicatiis cfl alius:-: vri mcdictis aliii6:qz vndc cft mc/ ra aquc eft ipfa fo:rf la qiia aqua cft aqua.Scd na e vno
dicue cft efficicns medicina •: coponcns. vn aiit mcdica rcfpcctu:'!fo:ma oUo refpcau.£Hm.n.pfiderat fs actio
tue;citrccipicns medicina t infirmiis. @cd additioil' nes 1 motus que venjun t e;: iUa:vocaf na./Ctn vcro co/
la quavoUiit addcre ille qui voluit co:r«gcrcp«mo6:cft m
fidcramr f boc gp pftimit fpcm aquc:'Z non attcndun
tnanisiqjvirmequapofuitquaftgenuein Defcriptiene turmomstfpjcfTioncsqucveniHntcpca^fo^mavocaf.
i n 3C;boc cft vis efficicns;-: cii ea Diffinicrit:Diffinict gp cft Unde fojma aquc;fo:taffi6 cft vis quc ex ma aque con
pncipiQ momevniuo in aU'ud:vndceftaliud. ^titcllciis ftituit fpem que cft aqua.Jgt bcc eft non fcn fibilccj: qus
f tutis non eft a[itis:nifi qz eft pncipiu; motue qui cft in veniuntpafTioesfcnfibilcs^vtfrigiditasfenftbiU'^:':^©/
re:i no cft in tcllectus penetrantis: fcd q: eft in rc: i nort derofitas fui DCfccnfus quecftinclinatio in actu queno
cftintcllcctus fozmantis autfiguratis^fcd potiue epnt eft co:Et':qn e in fuo tcrmio nali.crtrgo aciio nac ficu/
tcllcctumouentis.igtnoeftinteUectuscuftodtendifot/ ti in fuba aque cft;aut rcfpcctu patietis ab ca frigiditae: 25
mas 1 figura6:fed c^ intcllectu quietan di illas. £t fi bic AM refpectu agcntis in ilUi biiiditae^aut reipectu U>ci no
bo Diccrctg? na cft pncipiii cpftes in cozpozibus ad mo p:op:t) momstaui comparationc lodj3p:tj;qHie8:ibcc
uendurn ea ad fuos pzofectua:': quietandu ea in eis:': cp frigidiias-zbiiiditasfuntaccidcntiaquccomitamrna/
eft pmu3 pncipiu motus rei in qua cft;*; quictis cius per mra:quu non fiicrit q^ ^bibeat.Tt6 aiit ofa accidentia
fcipfam.nonperaccidcns:^fcnone(Tct nifi itcransver lcquunwr fo:main co:po:e:q: fo:maaliqtieft pparas
ba quibus opus non eft. £tt'r ficomntaret aUquaj par/ mam ad patiendii a rc ci>;trtnfeca que accidit: ftciit cum
tcm fue loquutionis pcr i^bu qd effet multiuocu ad iUa: p:eparat ad recipiendu accidentia artificialio.": mrtaej;
repctcrct verbij:ncc putarct fe repettne;': per boc cozre' accidcniibus nattbu6.&edin co:pou'buscompofit] na
ao: illc fperfectedfcriptionis lTcutcjaftimat:putauitg> cft ficutaliquid fo:mc;<; non cft ipfa fo:ma;q: co:^ c6'
ciiDiptvirtutc:iamfigniiicauiteflcntia non rclatiuam pofitanonfuntidqdfuniej; folavirtutequc mouctea
ad oMig? non vticg fecit.>qz q6 inteUigit virtus boc piin eiTeHtialiieraUcubi;$uisnccitieft:vtqiifuerintq6func
dpium motus z gctis i nibtlaUud:? virttis no Dcfcribi> iint in ei6 ipfe vinutes.^cd veluiiipfa virtus fitpe fue
tunniftepcoparationereUitionis^vrinon rcceffitabca: fojme^^ztan^fo^ma co|rfitpiunciaci:multi8 intcrio/
qn ^ipt virtute.Quicgd g bic bomo Dij:it:n6 fiiit nifiva nibus 1 adiiata;ficui buaniias que rctinet in fe virce ne
nu5 1 falfum.^ntcUcctus crgo eiusqd Dijrit Difftnito? p/ mrc -z viree aie:q: qii piungunmr aUquo modo piuctio
inus.f.Q7 e pncipiu motue t qutetisinon voluit tiicere.cp nisbecoiaconfiimuniefTcntiabumanas.Jccdquisfit
fit pn°'motU6 locaUs tmtita cp non fit pn"'motue PsqUV bicmodu8Coniunciionis;mcUuseft vtDcclarcfin pBia
tatcm^fcdvoIuitDiccrc^gjgcquidfuerit^n^^cuiufcuncp ^ma.&iqui aiit votuerint appeltarc nam:n6 id q6 nos
motus per feipfum:boc eft na.Sicut pn"' moiusquicft oilTinimus:fcdt'd ejrquocucpveniuniactionce rciqciicp
in^titate:iquicftin qUtatfttquicftin locotincctcrl: modo; ritie fit iiie modue que noe 6 na Di;ctmu8:fiuc no
n fiierit aUquis motus.@ed poftea Dcclarabun f mane fti;fo:ta(Ti6na attufciic^ret';eritmnc fo:maeiu8.j&3 ro
ries motuii.Sed pn^^motus quo m6 cft in qptitate(boc nfi^pofiac):igit:vt nomc nac ci ponamus qft oiffintui/
cft^.f.Difpo nac en qua vcnit augmetii oiUitatois in fpa mu8.(ir*l3o?:autaccidcntiuqucda funtque accidunt
6 rio:autpctt'opftrictionis in fpacio:q:boceftmoueriDe e]ctrinfccu8:quedafuntqHeaccidunicj:fubarei.iStit.n.
^titate ad CBtitate.£t ft voUieris intcUigcre crcfcerc ej: quedam quc pfcquun t mamtvt nigredo ctbyopis:': cic«
natift-rcjrtcnderctacccperisnamejrinteUcciuvrius triccevutncpt-zeicienfioftaiurOountctquedaqHeco/
intcntionii p:edictajr ttfi:fac.J5ed quo eft pn^^moms in fcquunf fo:ma:ficut fpcs i gaudiu 'Zpotcnt ia ridcndi 7
quaUtate:boc cft ficut.f.oifpo nac aque.cii5 acciderit ei: cetera in bof bU6.0uia 13 q^uis ad ciTe fuii neceffmo ejii
Vtrecip^tquaUtateej:trancaquanonbabetpcrnam. gant;vt ma babeat ce:tn o:igo eo?: i pn'" ey fo:ma d-q:
'otra fe
coml. C^rigiditatcetcnim b5 pcr na5:vn cij coactio remota ctinuenicsaccidcniiaqticcomitanf fo:ma: ioiiimie% .z.ietit^
fitericna fua conuertet aqua in ful q Utate^: t quietabit eaii accidiii ci atio modo:-: non cgcnt particii^toc mac
eain tlla.@it'rco:po^citcomimpunf complejriocspo j£t boc fcics qii oecUirabimr tibi fcicn tia oc aia.£>iit itc
ftea n itimr na:t reuocat ea complejrtonc conuenicn te;. rum accidcntia qucegcnt ma -: fojma.-r o:iunf c j: vira'
JSed in Ujco manifdhi eft:q: boc eft fia\t oifpofitio nac C0 ea?::ficut Do:mitio i vigiUitio; ^iiie cjc illis quedam
lapidistquiimoucteiiDCojfum^ictfponaeignis^quHm funt ^pinquio:a fo:mc:vt vigilatiorqucda vo ^pingo/
mouet cii furfii5.Sed qiio cft pn^^motus in ftibftatys 6 ra mac;vi Do:mitio.Quc vcro pfcquun f e% partc mac:
cft:fiait oifpo nae:quu mouet i pjcparat ad fo:ma maj aUqit rcmanct poft fo:ma;ficut cicairices vulncy: i ni/
cu apparam q^titatis -z qUtatis: ficut fcies pofteo. Sed gredoctbfopi6poftmo:tc.£rgonaveraeft illa qiiam
fozmam ei foztaffis na no attribuit:fed pparaf ei:'j b5 cl fnuimu9./ct o ilftrcniia in ter ipfam -: fo:ma cft itla qua
aUudcUndc meUus eft;vtcognofcafboc cjralia fcietia. fnuimu8.€i ofia inier ipfam i motii:multo manifcftio? Bf Wcois
in£rgf> 13 c oiflfo nac quc eei gnaUs x puertibiUs: i Dat cft.boc aijt nomcn nac iam accipif ej: mulrie f tcltecrib": "'' '^"ft • «-
P'?f"*'-'«
vnicuicp naf qiic funt fub ea:intcUectii cius. fcdquimagisoigni-z^p:!) ftini:tresfuni;Dr.n.na:pnci™
(CCapfsfcptii.cccopoe nacad mas i fo:ma : ad motu. q6p:cdij:imus.£)iciturna;quapfttmit fuba cuiufcuc^
^
vl fna
S^vniiqdcgcojp^bsnam:
ititJ mastfo^ma^tacciia.Tla
rctof iia;e(TcniiacuiHfciJc^ rci.Qui atoiciitnas^id ^ co»'
ftiiuitur fuba cuiufcutp rci;merito DiHcrfiftcanfin co f
ciuscftviscjrquavcnitmomsciuettE/ Dinerfitatcfttap fcnicniia:;: 'Z inteiionii. Qttia quiDiuer
mutanoiquedtntin ccntiacRis: fitVges titad D6m qy pars quc oignio: eft od pftrucndii omnca
cius 1 ftatU8.fo:maciu6 cft eflfen tia efue ftilja8:itla cft ma eo?: i fte.Dt'cit g? na cuiufcuntp rd: eft
ej: qua eft td qd cft:ma ciu8:cft id q6 iw maeiu8.QuiaiJtDicit:g>fo:mabic magis mcref ponit
" teUigif:fuBm e(Tc fuc fo:me. acciia funt camnam rcfcfoztafTisaiitintcrtractatoJCs fticmntalig
caqueqii roacoy fiiiiinfojmata foanacojKipftjtura gpiitaHcrunn^moiuecftpmiipn^^qdacgntrubftanjs
.
30 jio eftqualitas venieas ej: redp:oca psjffione qiwlitatii fitione fue quatitatis 1 qlitatis fue:vt rccipiatifh3.£t na
tura oicimr ad modu particulari9:i ad modii vniucrfa
^ih^in cozponbus fibipermittis.antiquiat pozeofo
lis.Sed quc oicimr ad modii particularisiboccft naw
^ ^
lebat nimis comendare ; p:eferre mam:': oicere gp ipfa ^^,
crat n5.C£j: quibus crat antipbon que noiat ooctozii ra p:op:ia vniufcuiufcg indiuidui.&cd que of ad mcdii traaa
p:imu9:oe quo Dicit:g> conftituerat i ratnm babebat gp vniucrfaUs^fo^tafl^isauteritvniucrfaKpfidcratavtfpe/ ca.ii
UXX0,7. ma erat m:x illa coflituebat fubftantiaa: z Dicebat:^' fi cie6:vtcritvniucrfaUsabfolute:iambc non babentce
foatiaefrctna rei:lectU6 cumputrefceret:ouertercturin in fignatis indiuiduis:nec fun t eflisn tie cjciftcn tC8:n ifi iii
id qd faccret ramu5:i eius ramus fjcret lectus.Scd no inteUcctu.(rii>ico.n.Qj n6 bntcfl^e nifi t)articularc:vnu
eHita.imo reditin ruamnamligneale: inafcitur lignii. aute5 eo:;2eftq6 intelU'gimus.f.Q7 pncipio eius modiq6
Q.mfi bic bomo vidiflet:g> nl eft m9:i non oia ma: (€d Dat oibus fingularibus fue fpeciei cflie iUo^.&cdm aute
ma cuius eflentia pfcniata eft in vnaqc^ permutatione; cft q6 itclUgimus oc pncipio q6 ptinet oia qc^ in fuo oz/
1 tl$ non oifccneret intcr fo:ma artificiale i nalc.Sed dinc:i ia5 putauerunt aUqui-q vnuqdcp eoy cft virtus
non oifcernit inter id qd accidit:-: fo:ma:nec (ciait:g;> c6 babens et(e,Q>ed pma eft oitfufa in fingularibus fpci:i:
ftituens res: necelTc eft:vt fit oc cfle eiHs rei quc non cft altera eftoiiHufa ioibus.£tquida5eo:p putaucnmtq;
neceifc in puatioc eiu9:vt pcrmancat cu; fuerit p:iuata» vniufcuiufcpboy^fuiicflieifuao^jgoapmo pncipio dl
Quia quid p:odcft nobis:vt res fit permanens in oifpo m
vnu:fed oiuidiwr f oiuifion^ totius:i oiucrfificat in
fitionibus i effc du9.''cii non fufficiat ad boc vt ree beat rccipientibus.Scd nibil bo:p ocbct audiri: q: no babet
e(Te in actu:ficut boc qd cft f lc:quc no oat rci cflie in cfFc cfl^e:nifi vircs oiucrfc quc fun t in recipientibu3:i nunq^
ctu:nifi boc qd ci tribiut potentia fui cflc. S; fo:ma cft fiierunt vnu:q6 poftea oiuiderct .£>ed c6cedo cp biit co
que Ducit ad cffcctij.Tl6nc,n. vidcs:^) quii ligna i lapi/ paratione ad vnu: 1 illa coparatio qua babcnt ad vnu.5
dc9 fiuc lateres babuerint efle:Domus erit in potentia; q6cftpncipiii:nonaufertDiucrfitatcca:p quababct eje
!oed eius ce in efrectu:babcturet fo:ma fua: i d poffibi rebus:nec facit eas comparatas nudas vf abftroctas in
[e eflet fo:mam eflc fine m9:ma non effet ncceflaria. Q: fe cfre.Quia na non babet eflfe e% 3 inteUcctu:nec in een
13 bomo igno:auit:g7 ligncitas fo:ma e que fcruat :etia5 tia pmi pncipi|.inconuenien6cft.n.vt babcat in fua een
tnnc qn nafcitur.CTfitgo fi qd ncccfliiriii cft intclligcre ti!i aUqd q6 fit ey:tra.neam a fua ecntia:ficut fcics poftea.
cflie nam:boc eft qd oat rci fubftantialitatc fua: tunc fo: tlcc funt vnu in via veniedi ad rc6:ad modu; aUcuius
ma adbuc oignio: e.£t qm co:po:a fimplicia fun t id qd fluentis ante^ perucniant:ncc babcnt ciTc vnui aU'q6in
funt in actu q: fuis fo:mis:i no fun t id q6 fiit ej: fuis ma rebus fine oiuerfitate. C&cd na cuiufciic^ rei:aU6 eft C
terijs.aiioquin non Diuerfificarent.tunccU|:cft:q:na in (pecie1 numcro:nccctia c;:emplu qd oant oe oppari
noncftma.Scdinlimplicibu6cftfo:ma:iipfainfeeft tione foUs:cft ita:quia a fole non 6fcendit aUquid q6 co
fo:ma fo:ma?J:non mama?:.Scd in compofitis no te (tittm vnii aliq6:ncc co:pu9:ncc accide9:fed eim radi":
latct:qj na oimnita fola non oat cis centias coy :nifi cu5 fit in recipiente:i fit in vnoquocp rcdpientiii aliu9 niie
adiiincta ftierit altjs additi6ibu6 cjuoufcp auocct fo:m£» ro.fitillcradiug non babctcfl^ein n6 recipicnte: nec cft
co:;: perfecta:na:ad modum multiuoco:p. £t tunc oe ft aUquidq6 fit e;t: coUectionc radi) fubftantie fo[i9 q 6(cc
1 Dc p:imo:oicetur na coiter.Scd motus boc cft q? ma^ dita fol£admas:vcl ocgit 1 veftitcas. Scd ^cdog^fli
gis I6gccft:vt fit notura rc;:.Quia ille eft:vt manifcfta/ non variarei rccipicn9:i efliet vnu5: imp^cfl^io eflct vna
biturpoftca:quiaduemtc)coifp6neimperfcctioni9:icft fS iUudtuncSed certitudo bui^^occlarabit in aUa fcia:
peregrtnus a fubftantia. tamen fi fuerit na quc fit vniucrfaUs boc modo: no ertt
CTCaptm fcptimu5.Dc vcrbis oenominatiuis a natura: 1 vniuerfali6;i6 q: cft na.Scd q: aut cft intellecta ap6 p/
Dcclarationc fignificationum fua:p. moequifuntpncipiaa quibusoefcedit oifpofitiooius:
verbaque ponutioiciitf. aut q: cft na alicuiue pmi co:pc:i6 ej: cclcftibug co:po:i
jP^
iJd. rimr
lUlll- naturanaturalc:iq6bab3 bus^gbus mcdiantibusfcruat o:do.£t non crit oio vna
«s.pt^r.tcca n9m:i qd ee>: na 1 naturalni q6 currit cur na que fit vnain eflrena'a:Difrufa in aUa co:po:a.!oic aiit
fu naturali. (Cioed nale eft: quicquid e coi DcbesinteUigcre natn vniucrfale 1 particlarc. (CPoft
paramm nae^icoparatii naccft: autin qao boc at fcJreDcbe9:q: muUa funt ejctra airfum nann-alcj
eft na: aut q6 cft per nam: 1 in quo cft n9:l3 partiailare quc non (mtejitra curfum naturalcs vfcm:
cft cp fo:matur na^aut cuius na e:vt pars fue fo:me.)55 q: mo:s ^uis n6 eft Cf. lege nae particularis: quc e S>o
q6 eft per na^: boc eft.f.imp:eflionc6 1 motU6:i quicgd crati9:eft tit ej: lcge nac vniucifaUs: (s muUis modi^tii
eft eiufdem gencris cu5 illie^vtloais 1 tempus 1 cetera .f.vtanimaepiatnraco:po:c adfcUcitate beato:p:quc
alia.©cdq6babctnam:boceft q6babctin febocpn"': cft caufa p:optcr qua creatus cft bomo. Q>ed fi ocgene/
1 boc e co:pus mobile ej: fua na:i quietii e% fua natura. raucrit:bocnonfitcaufanaturc:fedcaula malcelccrio/
Ci;£>edqdefte)cn9:boccftcuiusce cftinactu:aut fua ni6.Zu5Vtalijbominc9babeatefl'cquitantU50cbcnt
cjnftentia in actu ej: na:fiue fit cfle pmii:ficut indiuidua babere efl^e^quatii 1 bi qui modo funt.Quia bi fi fcmper
naUa^fiue fit eflie z™: ficut fpecics nglcs.Scd q6 oiciwr Viucrct:cctcros n6 caperct locus:nec fufl^iccrct cis vict'':
ratiirarnboc e qd imitatur nam quocutp m6:fiuc fit q6 necinpotcntiamatcriacetfufficictiaaUopcuiipfisDC
abea e):igitur:ficut indiuidua 1 fpccics fnbftantialce: fi/ beamrerrequalccftbo:^ cflcinccilU mcrcrcnturpua'
uefintcomitantiailla:ficacctdentiacomitdtia:autfubf tioncm fcmpcr:ncc ifti vfta^ fempcr. CT,?; rgo B 1 cctcra
fequentia.©edq6cHrritcurfunaturali:boceftficutmo alia:acquirunmr c)c na vniucrfali.SimiUtcr oigitus fu/
tns 1 quietCB quaa facit na pcr fcipfam 1 per fua ccntia: pcrfluws acquifitus e cjc natura vniucrfaU quc oat vni/
t no p^ter foUtii;q: q6 eft p:cter foUtii^aliqti eftec cau> mc^ materie gcqutd fonne p:eparatii eft ci finefupcr/
T|i>2ifin' Bctmnm (s
fliriratc.Siattte fuperflititas fxierit m materia qtie mei atmaudieris:(;' oifcipUnaUs ctct't:q:c):(:o:po:ibue iU6
i^cHir fozma? D;gitale:non p:obibet necoiminiut. eft otgnius q6 eft oignio^is figure «luecft rotnnda: -rqd
CLCaprrrt.VIIl.Deqiiibiieoebetintcndcrcfcianalis:-! partes terre inouent adiUudin oirectii; tfiUa bisrfciap
in gbiis piicntgtcii alijs fcienti)9:fi piicnit. q: iam comifcuit.C^ttede ergo qiio DifcipU'naU's : na-
mIl^ fr^
Uilttp lclttl
"^'^ "^5: •zfciseaq fiint
mni turaUe oifferunt in jDbatione bu/us.f g? aU'q6 ij: cozpo/
n 'J natitralia:titncia56cla/ ribus fimplicibus eft fpei icii;q: DifdpltaUs fumit od oe
»^lratit5eft tibi apertiffimc oc qiiibus tractat 13 clarationem buius qdinuenitin Difpofitioncplaneta:p:
.fcia naiuralis.Ht qz^titas Diffinitae(t:vna ino^tu.f.eojrtoccafurtreceffioncabbemifperio^taccef
sSje^ bis que comita t boc cozpue nale^iej: fuis fi'oneadt'lUid.Tlon.n.l3efi'etpofl'ibilc:nifiterrae(Tetfpc
accittibitseflentiaUbus.f longitudincz latitudinei fpif rica.£tnaturaUsoicitg5terraeftco:pusfimple]c:gfi'gti
fititdinc Defignatis:t figura eft vna c% bis que comitan* ra eius naUs qua oebct babere cj: natura fua:cin toto fi/
tnr q5titatc:tunc figura eft vna oe comitantibus cojpiia bic6fimiU8:ergo eft incoueniens^vt fit in ea Dinerfitae.
nale. Btqi geometricfubiectii eft ^titas: tunc fubicctii Oi fit in vna cius parte anguUis -: in aUa parte recta U'»
eiuseft- vnit ejraccidentibus buius coipoas naturalis:? nca:aiitg7iaU'aparteeiit8 fitaUquismodus curuitatj:
q: accidentia De quibus tractat geometra acciden tia fiit 1 m aUa oiucrfus ab ea.CZ^Pzimm crgo oiicit^baticea
,2. pljyfi.
((;. (o.is*
buius accidcntis.Cl i: rgo H
boc Seomctria fit particu fitmptas ej: comparationeoppofitionii : fitttii:': oiftan/
laris aliq modo apud fcientia namrale.)Sedgeometria tia:;::ita vt non fit ci opus aUquo intcUecttt virtiitis na/
pura non coniteiiit cij fcientia naturali in queftfontlJHe. titraU'8:vt per cam p:obet inten tione ful.Ctinncnimue
<3ed fcia numeri eft remotioza couenientia cii na: zeft cp fcds iBducit pbationcs fumpras ab eo q6 oebet natii
maiozis fimpUcitatis.©; funt aUe fcie fub bis. ficut fcia ra co:po:i8 naturaiis^vndc eft naturale.(f;£rgo pmua
z.pl?r,te.
oc poderib'':': fcia mufice:-! fcia 6 fgis mobiUb'' 1 fcia oe oi)ct't:g? eft.a.-: non oij:it cam: 1 aUus oi^it cam: •:
quarc
(«.tPt
afpcctib'':t fcia 6 aftrotogia:': iftcfut ^pigojcs ?ueic'tic eft.Tlumeris aut e% quo funt niieri:altquado inueniun t
fcic n3U'.Sed fcietia oc fperie mobiUbus: fimpUcioj eft ca que fun t nali3;cii inucnitur par eis vnii; -: aUud vnfi,
omnibus iUis:t eius fubiectit eft fpera CU5 motu:i mot'' £t boc q> vnuqdcp co:p eft vnu:n6 cft bocej: fua emia,
mttUa babet conuenientii cu q^titatibus p^opter fud co V.g.Undc c aqua:aut ignis: aut terra;3Ut arbo:: autcc/
tinuatione:q§uis faa continuatoC) no babeat e^ fua ecn tera.Sed vnitas eft que comitatur iUud cj:tra e(Tcnn'a$
ti3:fed ej: caufa cotinuicurfus aut tempojis:ficHt poftea cius:': bec ratio illo;: cuo|r vno?:.vndcfuntaU'qHo mo
ccclarabimus:': et pwbatioibus quas induatntin fcia
5
cffendi fimuUeft fo:ma onaUtatis in iUo cffe:': filf in ce/
oc fperis mobiU'bti6:non ponuntjjponcs naturalesvUo terisniieris^tBcft numerus nileramsqui firrctiam in/
modo.^Scicveromufice fubiectu; funttboni^ztepoaai itenimr In efTentgs non naUbus:quepoftca occlarabun
cbabs pncipia a fcia naturaUij 1 fcia numero|:. Cl&itr tur tibibabcre cflicntia t cp'fte'tias. (Tf rgo ntierus no
fcie Dcafpectibus:t fcie dc poderibus fubicctu funt^ti continetur fub fcta naturaU':quia non eft ps ein6:ncc fpe
tates comparatcad alique fiius vifus:i babcnt pncipia cics fui fubiectLncc eft^p:iij accidens ciu8:q: cfTcei^no
a nafuraU'bus : 1 a geotnetria : 1 bc omnee fcientie non cftnecefevt pendeate;c naUbus: ncc^ ex non naturali'
conucniun t cu fcia naturaU in queftion ibus vUo modo. bits.*Pvatio.n.pendendibec eft; vt ^p:iii efl^e eius c 6 of
©cd oes tractant oc bis quc fitn t fibi fubiccta f$ g? biit pendcrc;fit e% il\o:i oebea t fe ci.^fmmo eft oppofit^^vn i.
q^titate:-! fm cp accidunt eis coaccidetia qptitati.Hecqj cuicp iUo:p ejciftcntia 1 oiffinitoe.Scd fi pendercab aU'/
inteUigiituraccidcreqBtitati:Dcbettdcirco poni^titas quo nccefl^ariii eft: tuc ab cfl^e c6i:q: eft ej: iUis que cc mi
in co2po:e namraU' in quo eft pn^motus z quietis:qt no tanturiUud.crfrgona nucri.vndeeftapta inteUigi:B
eft neccfl^c.gied fcic aftrologie fubiectit c m3):mia pars eft.f.nuda vel abftracta;: oio abfcp matcria^ttractat''
:& 6
fnbiectifctenaturaUu^ipziciptadusfuntnaliaxgeome ea;fmbocqdeftnaturaniicri.£toceoq6 acciditei q:
tr jca. £>; naturaUa funt ficut boc q6 vr.gp motus co:po b3cparte:cft tractatus nudus abfc^ ma.ged poftea iaj
mm celeftiurnecefTe eft:vt fit fempcr vnius modi:': cete acciduntoifpofitiones oequi^bus tractet aritbmctidw.
ra fimiUa bis oe quo muUa Dij:erijt in pmo Ub:o 2lma Ve oifpofitiones non accidun t ei; nifi q: ia; ocbuit fuu
gefti.©edgcomctrican6funtoauUa.i:tgeometriaDif pendcre ej:i(iemie in ma:$ni8 non oebet fnii pcdere cu
fertabaUjsfcie^tysin bocgjparticipatcii fcientfa natu/ iUis materic in oiffinitt'6c:nec materic fignatc. C£rgo
raUin qonib^^et.CL Crgo fubiectii fua:p qucftionum eft
aUquid oe fubicctis queftionu fcienaturalis:': etiamp:c
m
fpccnlatio oe natura numcri erit f q? eft fpcculano
fcipUnaUs.Scdcgtitatcspueniunt cu^pcndcntibus cjc
w
dicatum tn ilUs eft aUqd accidens e)c accidctibus co^po. ma^ioiffcmnt ab eis.Sed ;Duenientia eap cii pendcnti'
risnaturaUs^qdeftctiamp^cdicatiiinqtieftionib^^fcic busej:materia;beceft:9j$titate6 funtoebis qucfntelf
natitraU's.©icut tcrraeftfperica: -: cclii e fpericii t ftmi' lignntur fubfiftere in matcria^culdubio.Sed oria ean
lia.Cfrgobecfciaeftquafi fitmij:taep naturaU-roi' eftmultis modis.Uno q: fo:ma;r naturaliu qneda; eft
fcipUnaU.Cum oifcipUnalis pttra fit abftracta no in ma qHeftatimpcrfcintelligit non cffeapta acciderccuilt^bs
teriavUomodo.fctbocquafifitponensbacabftracta; matericificut fo:ma quc clt aque qua cft 3qna.'3[mpofi'i/
p
in matcria Defignata.©ed p:opofitione6 quibus^ban/ le ctenim eft:vtinueniatur in ma
lapidis quadiu fticrit
tur queftiones que funt comuncs tractato:ibus fcie'tie; in coplepone iUa:non ficut rotfiditae qne poteft c(fe
in
aftrologie 1 naturaUs^funt oiuerfe. Quia ^pcnes Difci/ qu3Ubet oua;: materta:^;': in qttauis alia.Scd ficut fo:
pUnalesfuntinueftigatriccs fpcculatiuc vd gcometri/ mabiianitatis '^eiusnaturaqucipoiTtbilecft ctTeima/
ce.0ed,ppofitionc8 naturales fumpte funt ab co^gg ci» teria ligncaU':': bcc eft loqnutio qua ccrtiiTimcinteUigc/
ius ee cft natura co2po:i9 nalis; : aliquado comifcet na/ renon eft Difficile:q: ad manii funt ej:cmpla ciusraltero
titraU':ircdpict p:opofiriones DircipU'nale6 in fuis^ba/ q: fnntqueda ey: fojmis naturaUbus quas n6 e(i ipcfTi
tionibus:': cp.©itr comifcet oifcipUnalis;': rccipit^po bileacciderc cuiuis mae: ficut e albedo : nigredo '^aUa
fitioncs niiles in fuisj3bationibus.£t cu audicris q> nS. buius gencris.^ntcUcctus etcnim n6 cimt^im ponat
Us Dicit:g5 fi terra non edet fpcrica:q5 remanet oe Utna^ cas in qUbet materia:fi ratio 1 DiU'gcn6 pfidcratio facit
ri eclf pfi;non cifet actuale.^ctas quia lam comifcuttu poftca cognofci g? ns albedinis ; nigredinte n6 pt acci/
^affi. ILibzi CapPm IX.
^crenffl[cottiplCFfonii;p;eparatfontj5pzie.Q6.n.aptu5 ilUus qut putauit:Q7 fo:ma ttfi eil td q6 oebet traccari m
e(t nigrcdini ^m in tcllectu colowndi no tingendtno cQ^ fcientia naturaU:': nullo modo ma.
recepiibilc albedinia ca raiioe pjopter aligd.f. q5 cll in (ECaptm.IX.Dc aiTignado quid c oc quo potuio 05 inti*
(m coplepone i na.(ri3cd $«'9 l^cc ita fint;tn non po dere naturalis in tractatu fuo.
teH altqua illaf intelligi: nili coniuncta cu alio ab ipfa:
qdeft fuperficics z q^titas que in intcUectu oiucrfa funt
coloje:Dcinde conueniunt bi ouo pzedicti modi in vno
iFjTjliamneglcjccrunc
|U] y^^''^^''^^ Sntipbon:attendcrefo:nidrci:-:pu
SS^
,f.q: intcllcctua no pcrcipit aliqui illa;:: nifi qz ia5 occcf IU| BF^catteruntq^ma folacflquaoes oebentiti^/
fcrat^pzietae comparationis eius ad alittd:qi:e coiucta ™^i??SMrerc •: cognofcerc.Que cii aftequuta fiterit cc
cft cij effentia cius ficut fubiectu.'3ntcllectU8 ctems cuj tera que cofcquun t cam:accidetia 1 cobercn tia funt ifi
pcrcepcrit foima buman a-.yns eit: vt pcrcipiat ctias cii nita;quc non comp:cbcndunt.£tvf mibi g? bec ma cui
ca coparationeeius ad m|5 pzopjia.Quia non pcrcipic obU'gauerunttractatufuii:cmaco:po:eainfo:mata:nd
nifiRcRir emm albcdine:cu pcrccpcrit intcllmus:co' aut p:ima tanqg fin t obUti pymc.^o^tafTis.n.aliqui eo^
fcqucnter ctia$ perdpiet latitudine in qua cH neceffarto. confir.mabunt boc qc artibus artificiaUbite: facictcs co
^
•*
Cui3ndvultintelligialbcdo:nilIinteUigatcu$tiiate. paratione inter naUa 1 artificiaUa:-: Diccnt; q> quic;ctra/
£t notiicll:qz albcdo alid eft a ^titate;vn coparauo al/ bitfcrf:intentiociusenoeferrobabcndo;neccuratcu
bcdinis ad (^atate ftmilie e(t coparatioi qua babet rcs tus fo:me fit.CU^t quioefccnditin ^fiindiimaris^intC'
adid qd cH fubiectU5 cius. i^eindc ^titas oiffert ab b ts tio cius cii acquirendi p:eciofum lapidcm:non curat cu
ouobus modis in quibus coueniunt. Q: intcllectue ed ius fo:me iiti qp magis nobis Dctcgit infirmitate buiiis
pit ^titate nudl.quo modo.n.non ecipit fic.-^rii itellciia fnieboc efT.f,g)p:iuaremHrcognitioncj?p:ictatii rcruj
multacgcatinciuijlitoein tractando:DonccpateatQ7$' naUti 1 fpcci3litatU5 c^-^ quc funt fo:me eo^ . £t g? c tia
titasnon inucnitur nifi in m3.£t oiffcrta p modo:i vno aucto: buius ixnc fierct fibi p:ius.Cuia i\ fufFicerct ei co
qd elt piopa'ii.f.q: intellectus qn intclligit coparatione gnitio mae non fo:matc:tunc fulTiccret ciad omnc fciC'
^titatis admam:non eftncceitariiKVtalTignet ci mam tiam cognirio rei in ic no babentis cfTc in actu^fcd fic efl
p^opua:-: oiffert a fci5o mo in bocg? ficut intcllectui no res que eft in potenria.Dcinde vnde^ccdetad cognofcc'
eft nccciTariu ad intelligendti $titatem: vtaitignarct ci dum:pofT$ ncglc^erit fo:ma6 -: accntia refpucrinaccti/
mam p:opaa:ita ratio i intcllectus no cgcntboc. Quia tia eteni5 -: fo:mc funt qnc trabunt inteUcctus noftros
ratio ad injcUigcnda iplam qptitatc:non cgct:vt ca intcl ad3pp:ebe'deda fapietia. ioed 1 fi fo:te no fuffcccrit iii »
ligatin ma.iratioctiamnon iudicatgjqsritasbeatjj/ bi cognitio mac non fo:mate: -: con tcnderit cognofccrc
p:iammamipccialeDcfignata:q:q5titasnonfeparatur Qi ma babct fo:ma: ficut fo:ma aqucitatis -: aercitatl -:
ab aliqua ma:p jgrgo no ctlj5p:iavni foU mae:-: tii curo cctcra:tunc ergo ro p:ctcrmifit attendere fojmas:-: boc
boc et non eget in intellectu : oiflFinitionc ma. 5^5 autc qd piit3iiit.f.g) qui fer?: cj:trabit:foima5 no attcndit:cll
qttida putaucruntg? albcdinis-z nigrcdinisidc e(t iudi/ opinio falfa:q: eius quifcrf c^trabit:n6 cfl fubicctti itii
ctum:fed no eft ita:q: nec inteUcctus imaginans nec oif artificg fcr;:;fed finis. Quia fubiectii ftie artis: unt co:/
f
finitioncs ncc oefcriptiones qo arfignant eis: piit elficc/ po:a mctaUina que intedit fodcrc -: fundcre. ix 13 opus
re:vtnoncgcantma:cu5 multiiinquificrintt otligctcr cfl fo:ma fui artifict);-: pmo ac^firio fem eft finis fiii ar
tractaucrint.&ednon oenudant amanifi alioitellcu: tifici)^.i^eindefitctfubiectiiaUo:parcificio^;quibu6n6
boc elt:q: fo:ma non eH; pars e^ifientie ea;:: ficut efl gs oando fo:ma$
fufficitacqnifitio ferri:nifi vt labo:cnt in
f'
^* ejciftcntic compofiti. Scd cit pars in ea?: Diffinitione:-: 1 accidens.(r£tiam fitcrunt et alg cotrarg cjc tractato
mulrafuntparsDifTinitiontsalicuttisque ndfunt pars ribusfcientienaU6:quiptempfcruntmam oino oiccn/
eiten tie eimxu in oifTinitione ciue aUquid fucrit.cfi ba/ tcs;q: non fuit necefTariii opus adefTc:nifi vt apparcret
bet coparatione ad aU'ud:q6 e cjctra eentia oiffiniti. Ji in ea fo:ma cii fuis imi^cfTiotbus.iEt q: p"' opus no fiie
etiam oeclaratii efl ti^bi boc in Ub:is p:obationi8. £rgo ritnifi fo:ma.vndequi plcne babueritcognitionem foz
Ooctiinantieritooctrinagcometrie^funtDueooctnnc: me:non cicfi opiis intcndcre ad mam;nifi vcUtintedc/
que non babent opus in fuis ^bationibus attendcre ad re ad rcm que non efi opus.£t ilTi fiierun t nimis pium/
mam nalem:autvt afTumantj^pofitionesrquc pueniant ptuofi in boc q? p:etcrmifcrunt mam: ficiit iUi fucrunt
mae vllo modo.gcd ooctrina fperc mobiUs^-rct plufi^ e]ctra viam in ptcrmittcndo fo:ma.£t pter boc oifTicilc
illa:ooctrina muficc:^ pUtf$ et illa: ooctrina oe afpccti/ qd oiciit in fdentt^snaturaUbus ficut inuimus in caplo
bus:'! pluf$ ocs ille: ooctrina aflrologic: afTumtint ma/ jpcedentc:adbuce'tn6fuffccitbisboc 9> poffpofucrunt
teriam:autaUqd fuo;:accidentiii materie.f. q: inquiritt coparationcs quc funt in ter fojmas 1 ma6;q: no omnis
Cifpofiuoncs eius. Unde nccelTe cft: vt alTumant maj. fo:ma puenit omni mac:ncc ois ma einrcccptibilis om
Duia beDoctrinc:aut tractantDcnuorci:autDc^tita/ nisfo:mc.Cluia fojme fpales nalcs ad acgfttionc fua^
tc:aut 6 figura qtic cft in rc.£t n iierus •: ^utas i figiira cffentia?r:babentopU6:vtbabeantma6fpalc8p:op:ias
funt accidcntia rebus naU^bus i acctdiit cii nticro i $ti fo:mi6:gbu6conftitutiieiTelTcca?:adbancfo;ma;qua/
tatc sfcquutioncs clTcntialcs^et numeri •: ^titatce:': cu muUa.n.accidentia funt qiic non veniunt cj: fo:ma: fcd
roUicrin t vt tractcmus oe bis qucaccidun t Difponibns C]c ma;-: qii quidem pcrfccta fcicn tia;-: vera c6p:ebcfio
rumeri % q^titatis que acddunt vnicuicp re;r naturaUii: non eft nifi oc eo qd eft:fi'cutcft:-: qd comita t iU6.Jt flen
confcqHituroino:vt nccelTario pfidercmue illa rem na/ tia aiit fo:me fpectaUe egct ma pjopzia:-: fuum cc cotiii/
turalcm:(iuafi c octrina naturaUs fit copofita: i geomc/ tattir ma5^p2ia.Xunc qilo perficterfcia numericjc fcie
trica fit fimple^:': nafcunt cjc iUis aU'cDoctrinc;q> fubj ria fo:mc tin."cum non fttcrit bcc otfpo cognita ap6noe
efl vnius Doctrine^ip^cdicata fuay qomi in ilUe^fiint al vcrc.gt qiio crit bcc oirpofitio ccria a^Hid no8:cu no tA*
teriUBDoctrinc.ictqiiquidem in aUqbue fcientijsq c6/ tendcrim'' ad mam:cii in iriaterys non cft aligd mogia
parant oirdpUnaU: opus babet intellcctus refpiceread c6e;ncc magis rcmotii a fo:ma ^ ma pma.-' jocd Cf. co/
mam:gj2 comparariones que efl itrter 11138-: maUa:qua/ gnitionc naeciue:-: q^ in potctia ipfa cfl ota: inde ac£|rc>
co magis ipfa fcietia nauiraUe.*' C
^fQO f»Vi cilopinio musfaptentia.q:fo:mc quein bdmaepllunt; oNtenc
©ecimum 19
cefTarium vt rmoucsmmr qn mutantur alie pio ipfie: dincm ad copofitii cj: ilUs cffcntgs c^rancis:^babcnt
aut e(t pofTibile; 7 n on credibile.Onde que inte'tio e me babimdtne adipfas cfTentias.ficutcozpus babet compa
liozintereaqucidrioebent^ intentio oifponis reiin rationcad ppofitii.f.albii:'z comparatione ad fimptejc.f.
ipfo fuo efTe:an fit fo:ma:an mutabili8.<Sed naturalis i albedinem.£t coparatio eius ad copofitii eli:ficu t com
fuis^bationibtts^zinperfectioneooctrinefue^opueb;: paratio caufc fcmg:qz cft pare pftitutionis compofiti:i
Vt retincat omnc cdpzebenfionc mac 1 fozme fimul. £t pars in feipfa pzioz cft tota: qz conftimit cfTentiam ciae.
fozma confert fibi fcientia.f.quid ftt ipfa res in actu:ma (oedcoparatio cius odilla non intcliigit nift tribue mo
gif(5 ma.fit matcria confert fibi fciam potentte eflerdi dis.vno.f.gj nec pzeccdit:nec (cquit ea in cfTe.t.non eget
in piuribus oirpofitioibue:': q: xtri(c0 perficit cognitio co in confhmaone.£t alio gp ma cget tali quale boc cft
oefubftantiarei. in conftitutioneincfTcctu:q6fitpziU8cain cfTccfrcntia/
CrCapl'm.X.Dca(Tignand8 pwpyetate vniufcuiufd^q/ U':quaficfTefuii n6pendeate):ma:fcdc):ali)s pncipi^e:
tuozcaufarum. !oed comitamr iUu cii inucntii fiterit: vt pcr ficiat mam
eiu8:<z oucat ad efTectu: ficut funt multa quo;: pftitutio
a eftciiaUquo^tcomitarilludpoftconftttutioncfuam^vt
conftituataUud.@ed foztafTecoftimctilUidaliud oifce
11 gnificanteeclTecammalem:-: camcfficicn/
31 tem:^ cam fozmalc: : cam finale. Tluc aijt dcndoafuacfTcntia:taliquadopftimctati6pcrc6mip
uari- T f ii
oebemuecognofccrc Difpofitionc6ba:pca» ttone fuc efTcntie:-! b? vocatur fozma: 1 aut babet ptc m
rumiperquas in fubfcquentib^^babcbimusfacilitatcm perficicndo mam pftimtione fuecfTcntie: aut ipfum cft
gucniendi ad cognitione caufato:;: naturaliu.&3 cp om confhtucns pzojcimii, ictocclaratio buius cftin pzima
ncgeneratiitcozruptibilc:? gjomnefubiaccs motui:i ooctrina.Zertius atit mcdue e: vt ma fit coftituta i ilia
omnc copofitii e)c ma z fojma:bnt caufas inuentos que efTentia:t Ducta ad actu:t pzecedat rcm:t pftituat casii
^
font be qtuo: 1 non plures. Jn bocnon ocbct fatigari boc cft q6 vocamus accidcns pzopzic:qguieaU'qua'dovo
tractatns nalis:qi boc Diuinicft.i5edccrtitudinecaru5 cemu8 accidcne ocs afTcctioneKcrgo erit pmue modus
quid funt 1 fignificationc fna;r oiipofitionu ponere:l3 e fmrelationemcfTcndtfimul.l:tDuoali) modi fmrchat
quo naturalis non potcftej:aifari.(Ei>icemue igit:g> tioncm pziozis 1 pofterioz(8.ioed in pmo bo^ duo^ po
caufc efTentiales re:;: naturaliii funt quatuoz. tfficiens: ritae eft ciu6 q6 eft in m^:*: in fc6o co;: eft pozitas mae:
materia:fo2ma 'Z finis.^t cfTiciene in rcbue nalibtie aW 1 modi pmi non manifeftatur cfTe. @ed fi q:emplu5 b5;
m
quando oicitur pn'" motus in alio a fc:f boc qd c alid. (Kt anima:'Z matcria pma:qit coniungunt ad pftituendu
Jocd intelligatur motue bicois cjatus Dc potentia ad ef boicm:fed Dc ouobue alije modie ia^ fcpc Dijnmue: fcd
fcctu pcr fozma in matcria.£t boc pn'" efl caufa conucr materia cii gcncrato e^ ea aiitie ipfa eft pare cfTc: babet
tendi in aliud:': moucndiDepotentiaadclfcchi.&icme 1 aUu modu rcfpcctue comparationteȣt oignii cft:vt IS
dicus cii fanat feipfum^pn^^cft motue in aliu:v>T i aliue: comparatio adaptem r fozme:<z ma aliquado fufficir per
qzipicnon mouetnifiifirmii:tinfirmU6aU'ud eftame fcfola^vtfitipfaparsmaUe eiu8q6babctmam:7i5fit
dico ^n boc qp efttnfirmus.£t ipfe non fanat:nifi f 15 m in aUqua ma re:^:t aliquando non fuffidt:nifi adiuncta
cp c(t id qd efi.f. vnde cfl medicus.&ed (uratio cius t re fiterit ei alia mH e;: qua^t ej: ipfa cofletur quafi vna ma
ceptio fuacuratidis^-zciusmotusadiUa^noneft e>:boc ad perfiicicndu fozma ret.<z boc fit in aUa materia rerus:
cp efi::id qd cft.f.vnde efi: mcdicus: fcde^partcqua eiw ficut berbe ad elccmariu:t ficut bumoze6adcozpu6.£t
» firmu9.C7l^2incipiu autemotU6:autcftp:eparaB; aut quii fttcrit materia e% qua res nd^ucnit:nifi alia matc
cftperficiens.Sedpzcparanscftid qd pzcparatmam: ria fiierit ei adiuncta:aU'qn crit e% comixtione tifi ficut
:
ficut motue fpcrmatis in pcrmiuationibus pzcparantt/ fingularia boiu5 in e^ercim:? oomuein ciuitatcSUqii
bus.£t periicienseft td qd tribuit fozma conftituentcs erit c% coniunctionc 1 copofitioe fimul tm^ficut latcrco
fpccics namralcs: 1 cft cjrtra naturalia. £t non pertinet t trabee oomui.Sliquado erit cj: coniunctionc t copofi
ad nalem fdre boc verifiime:lcd tifuvt ponatgj boc cft tione t couerfionc:ficut clemeta generat(8.tDuibU6 eic/
pzeparans-zattribuensfozma^-znoDubitctg^pzcpara' mento:p non fuffidt fola c6iunctio:ncc fola copofitio co
toz fit pncipiu motus:'Z cp perficienseft etiam pncipiu; tingendi fe^vtobuiandi (ihkz recipicndi figura: vt ct: 15
babcant cfTe gnatoinifi t aUaagant in alia:t alia patian«
p
^
moms.QuiaipfumcftvercqdtrabitDcpotenttaadef/
fectum.^am aiit aliquado en iicramr confiliatoz t adiu tur ab alt)8:quouf(^ e^ cis quiefccntibu8 in coniiictione
tozinter pzincipiamotus.&edadiutoz videt cfTcpars pzoucniatqualitae vnifozmie que or complc^o: t mnc
pncipi) motus:ficutfic(TetpndpiiimotU8 qicrcime rc coaptabiturfozmcfpcciali^^zppbocetriacba^iquicgd
gisttadiutoz pars du6:fed ofia intcr rege 1 adiutozc; B eft f^mileilli:qz qsiiis comi^te fiierintfpecics ciu6:t con
eft:qz re);mouctpzoptcr fincquieftfuue^-radiuto: mo- iunctc 1 compofitc:non tit adbuc erit triacba: ncc bebir
uet pp fine qui non eft fnue finis pzopter aliu finc: q no fozma triacbitatis:nificii moza tempozieqiioalicagant
eft ipfi fini6:fed regi acquifitus e% motu. 5mmo
e finis in ali)s qlitatibus fuis^t^ucniat e^ eie vna qualitas ta>
alius: vt gratitudo aut rcmunerao'o;aut bonozificatio:f5 $pfimtli6illi8omnibU6:tficj3uenictopu8 ejrca^ par/
con filiatoz eft pncipiii motus aliquo media te:qz eft cau ticipationc^tba^ fozmecfTcntialcefunt fixetj^inani
lafozme in alij s que eft pncipiii motus pmii ad rem vo/ tcs:fcdaccidcntiaea^e^qbu6patiantpafiioneconuer'
litam.£t eft pncipiii pzfncipu.t^oc ergo eft ^n'" efficicB fionis:mutantur t puermnt conucrfionc muniedi fHp*
, ^f„.^,
^""'""^*'''
refpectu re:p naturaliii.Sed quu accipitur pncipiii effi' abundantiaquecftinfingulis eopquoufcp quiefcatin
dens non in refpectu rfp naturaliii tantu:f5 refpcu ipfi* ets qualitas oominatiu^minue $ erat in oomindtibus.
e(Te:erit coiozis intentionis q^ fit boc: 1 erit boc quicgd 'Jam au t fiiitvfU8:vt oicatur babitudo pzopofitionii ad
eft ca e(Tendi:fed remotii a fiia cfTentia.Undcafit cftre^ coclufione fimilis babitudini fozmaf ad matcrias: fcd
rnotum^tvndcnon eftiU6e(Te ppipfum caeftcfTicies. meUus eft:vt fozmajJpofiticnii fit figuro eay;'z pzopofi/
(Cisicamus autenunc oe pndpio materiali: qz pncipia tiones cii figura eaf :afTimilan t caufc efficicn ti:quia ipe
mllia conueniunt in vno in tel lcctu:boc eft: qz illa in na funtcfTicictespclufione.ftpclufio qcbocQJCftconclu 2.cbi tf,*.»
turts fuis funt acgfitiva rc:^ e^tranea|::t babent babitu fio eft rcs pzeter ipfa8.55ed q: adinunerunt g? quando
©uflfi. TLibzi C^pVm XL ^ XIL
maTo: tcnttinue t trino: coucniimt: p:oiicm't inde pcltt q«eriwr.Cur queris cj:erdriii.t rcfpondco:q: vt fancr;
fioii iam erat snce bocin argumentatione.3cciditeid 1? crit rtifio ccrta. (L fifficicns aiit non e(t cau(a cfRcicndi
opinio:9> in arguinentatioe cit fubiectu pclulionietad^ fine c(Te finc5:nec vt finis babcat cfTc in fc:imo eft ca:vt
cientes etiS efl: ipfa argummtio eft fubiectii oclufioie. fit finiSjPp:ius:q: ofiacrtintcrclTcaUquid^-zefTcftcias
©ed tcrmino?tmaio«'3 z mmozie naturaeft: vt vtcrqj oidtcifii.£t finis eft ca p:opter qua? clTtdcns babct cfle
fitfubiectua fozmepclufionis^^non funt tunc tcrmin'' cfTict'en8.£rgo ipfe eft ei caufa;vt iUe fit caufa. i cfTides
maio: ncc mio2:fcd funt fubiecti:vt funt termini maioz: non cft caufa finis: vt finis fit caufa.gt boc occlarabit C
ncc fun t tunc fubiecti pclufionis: q: vnufquifc^ eo:^ qu I^Bia pma.£>cinde cfTidcns i finis.-ambo fun t quaft ouo
fiierit aliquis modus babimdinis vnius adaltc^:nmc pncipia;nonj3j;ima compofitd caufato. £tefTicicn8:auc
crittcrminus maioz i terminus mino:.£tilleell mod' erit ptcparato: mgic:': tunc crit caufa faciendi eiTc mam
fm que coparant ambo in cfTcctu babitudine ppzin ad ^pin^ caufati:non caufa p:opinq caufatt.z:ut eritattrt
mediilbabctcp babitudine ad cdcluftoncitcut ad id q6 bucns fo:ma:t tunc erit caufa faciendie(Tc foima^pin/
eft in potcntia.@ed qn fuerin t alio mo confiderati:eri4C $.ict finis cflcaufacfTiaentis in^tii ctlefTidens: leci
|{ibicctipcUtlionisinactu:quimoduscft:vtvnu8Con/ fo:me i materie mcdiante motu quo mouct cfficiiB co
fungaturalu^m babitudincpzedicadi 'zfubtjcicdi.auc po(Ttii.l3cd p:incipia p:opinq rei funt f le i fo:ma;t no
enteccdendi i pfcquendipzcter babimdineetiam qua; e(lmcdiuinteriUa tcdpofitii^fed funtoitecaufe ciusqi
pjius babebant.3c per boc qui eH in argumcntatoc ter (iin t oue partes eius pititticnte& iUud (Tnc mcdio.q|ui8
minus mino: aut maio::non cil ipfcmet qui cH tn potcn oit1cratp(Titutiociu8vniufcuiufc^iUa;p:aim B fitcaufa
n'a tcrminus pclu(!oniB:fed alius m(dc fpectci: q: no e qucnon e(liUa.0edaUqtr &ccidifM fo:° : matcria (int
poflfibilc^vt oicatur Qjrei vncin niicro accidat: vt iit tcr caufa cu medio i ftnen)cdio (imul ottobus modis: I5 qit
minusmaioiautmino: tfubiectuspartis coclufionis. ^pofita non ftterit fpc9:fcd ps:': fticrit fo:'':!!^ q.ppc no'
"nccintelligo quo ocbcantponipjopofitiones fubiectii miat fo:°;f5 affectio acciital':ttic erit ma oftitucs eentia
ronclufionis.Ut atit comparauimus ad ma3:-z id q6^' ilUueaccidcntisqdpcrfecitpartetUatti pm g?e(Tpar8.
nenit cjc ca:aUquado materia crit ma ad recipiendii gc £rgo critaUqua caufa caufc:-: cii ita fit: tunc vnde ma c
ncrai ionc;-? aliquando crit ad rccipiendii compofttiocs pars compoltti:': caufa matcriaUs: indc non e(t inter ea
« conucrlione fimul.£t boc eltqd Dfcimus oe caufa ma mcdiii.Ss fo:ma qii fttcrit vcra fo:ma;'z oc p:cdt'came*
Ceriali:fcd t fozma otcimreentta quequado fuerit babi< m a fticric
to fubftaric:-: fticrit gfccriua mac in efkcta: t
ta tn ma prtimet (pem£t oicimr fozma ipfamct fpedee: caufacompqllti:mncbecfo:macritcaufacaufecompo/
«: of fo:ma:figura i oep ictio:i of fo:ma:o ifpofitio pgre/ fiti:-: cu bcc ita ltnt:mnc e^boc g) fo:ma cft pars copofi
gationis^ftatt foima exercitus i fo:ma^pourionii o:di tt^icaufa fo:rTiaU'6;indc non eft itcrea mcdiii.Crgo mo»
nata^:z of fomia:o:do viuendi f!ait Ieic:t of fo:m9 ois teria quado faerit caufa caufe compoliri:non eft bcc vn
ailecrio quccuc^ tverit:^ of fomia ccr timdo cuiufcunc^ ipfa eft canfa materie compoltri.0ed fo:ma quado fue/
vdifuxc Itt fut Hatia: (iiite i!t accidcne. @cd oiffert a fpc: ritcaufa caufec5pofiti;non cftB vndcipfacftcaufa fo:'
B q: \i altqit of gen^^gndUflimu^aliqit of 15 fot^itcllciie ab' malis compoltti:i aUqn contingit^vt ciTcnria cfficicn tis
firacms a mU:i fo:ma qne occipifjp vno ejc p:t'ncipt)8 e 1 fozmei finis Itt vna.gt erit ip(a cfTenria cui accidit: vc
fs copara tionedusqd cfl compofttii e^ ipfa i matena: fo:ma •: ft'ni9.q: in patre pndpiu cft gc^
fit ipfa eiTicies 1
q: dl pars cine q6 ipa pf^mit in actu qualcciiq; fit iU6. ncrationi8fo:mcbuancej;fpermatc:anon eftboc totit
& matcriaeft parsquc non coihmitin aau:q: e(Tc ma/ qd eft p3tris:(ed tanrii fua fozma bumana:': q6 cft in fg/
terie non fufficit: vt (tt in acttt rcs:fcdvt Itt in potetia.£r mate non cft nift fo:ma bumana:t non cft finis ad que$
8oresnoneflidqde(te^fuama:fcde):cefomicfi[trc9 moucturfpcrma:nififo:mabumana.!3cdvndeconftt'/
tn acm.fe4 pflitucio macper fotmafit aUo ntodo. Cau/ ttiitcu materia fpcciem bois^cft forma^tvndc finimr in
feeteris fotmaUe aUquado eflrcfpccm generis: aut fpe ea motus fpcrmatie^eft ft'nis.£t vndc incipit ab ea com
dd t bec efl founa que conftimit nume:p:aUquado e re poltriocin8:eftefTtcicn8.iSedquadocomparatmatcrie
fpectu aUus modi:'Z p c(l fo:ma (ine qua ma
fit fpedes: 1 compolitioni: eft fo:ma:': quado coparamr momi.-aU'/
quia ipfa fijperucniens e(l:(icut fo:ma figuread-lecmm qiteft f&ii8:aliquadocfiTcics.Scd finis rcfpectu termit
^aUTcdo refpccm co:po:i8albi.fcdbic nnis eflinten/^ narionu motne:': beceft fo:ma queeftinfiUo.£(Ticicno
tio BQ qua vcnit fo:ma ad ma5:t bec eft pars vera t ge aute5 refpecm incboarionis moms: 1 bec cft fo:ma qtte
(^uepntatuf vcra:': ptoptcr biic finceft momequi^ue/ eft in patre.
nicabcincientenonaccidentarr:fedcentiarr.£tciricies ([^C<npim,Xil-xxQif(crenttiB caufantm.
contedit cificereq6 eft bonii rcfpecm iUiu0:<t aUqtt erit i^^X caufa:paUquandoefteen
l^ereaUquado vero eric in opinide:quia ipfe auc Itc etit: ^"^M^ tialV^aUquadoacddetafr.
autiicjputabimr. SUquadocftpzopinq: aUqnadoeft remota;
CCCa|*n.Xl.oe copararionibus caufa^ inter fc. LL^Ti^|aU'quado p:op:ia:aU'quado c6i6:aU'quddo q/
lHfiiiM2Jttcuiarl:aUquado vniHcrfalis; aUqtt fimplcjc:
^firtVlKI <iu<x^rcfp^du dtci
3 lii-ivilt' Quomodo.n.noneritftccu
fmis.
aUquddo cdpolita:aUquado in potctt'a:aUquado in ciTe/
cfTidcn s It t q6 facit ffnc efTc.-' £t finis aUo rc/ cm:aUquadocdmifccnturintcrfeaimalU8.£edba8Di
fpccm c(l caufa efTidenris. Qiio non crit lic:' ucrfttatC6p:ius a(Tt'gnemu6 in caufa eiTicicntc:DicemHa
cii cfltciens nil faciat nifi Epcu5:i non niJT jj/ igimngjcaufacfTicieneefTcntiarr cftficut mcdtcuscus
pter eum faccrct aUquid.£rgo finis mouet efRdcnte:vt atrat:autficutigni8 cumcalcfacit.Hcftvt caufa litpn/
fit efficiesUnde cii oicimrquare cverdtane:': oico:q: cipium efTcn tic iUiits opeiis:': acdpiatur fmq>e(t pnci*
Vt fancr: crit h)cc rnfio^ikut (i oiccrct. Qua rc fan"' fact" piu5iUiu8.£tcaufa cfTidcsacddcntarrcftid q6Dt'tTert
ee:'Z oicere: qi Cjcercitaui me:e(Tct rti(io:q: ejcerdtatio e ab boc:': cft multo:^ modo;::c): quibus cft vnus quddo
caufa efrtctcns fanitatis^ifanitas e(l caufa finaUscjccrd cfiidcnseftquiopcramropus.Q6cd rcmouct contra/
tationis.05 fi oiccrcmr.Cur queris fanitatc:-: oicere:vc rium p:obtbene fuum c6trarium:confo:tamr aliud cof
i>;)cerdter.non effct vcra riifiomecj^babtUs^Det^de aim trariimi:tmncafcribimrcieffectu9altcriU9Contran).
g :
10
©ecimum
SicatfcaraoneaDJdtHrmfngidareqiiandoc^peHftco plc)cioe fua fo:mceius coi6:fiait ligna lectaccatbedir:
lerain rubcS.Jtcsaiip modo efficicijs efl::q6j3l5ib5 alid •z Dcceteris.Sed oiffcrentia e iter^pinqua if^piias:
fic
ftio£icmn3turali.duauisp:obibitionon fitejccotra/ cp. caufa motcrialis aUi^uado eft p:opinqua i c6i8:ficut
riet3te:fiCHtqimquis remoiKtaliquidcuialib mitteba ligna lecto.XIDateria vero ntiailaris eft: ficut bcc Ugna
tunciicB i^ ceciderit:Dictf ille boc DeiecifTe.^tes aUo tro: buic catbcdre:out bcc fubftitia buic catbcdre.Uniuer/
cum yna rce accipitur multis refpectibiis que hs mftas foUs oute ftcut ligna buic cof bedre:aut fubftatiabuic ca
pzopjietates^-zej: vna tlla?^ aliquid crit piicipiii cflentia tbedre.iDateriaverofimpIej;:ficutf le oinnibus reb'':
\iter alicui actui:-z tamen non refercrur ad illam: fed ad out Ugno quatiiadfenfum omnibus ligneoUbus copofZ
oliq6 alioE que cobcren t ei:ficut cti oicitur^g» medic^fa ta:ftcutbumo:e8 cojpo^tt ficut fpcciee tyriacbcma in
i, pi?i.74 bncat.f.qD eftfubiectu mcdicieil fabjicane. ^abzicat ocntftciit co^ue bois fuc fo^mc:-: in potcntia:ftcut fpcr
J& vnde cft fabjicato::non vnde eft mcdicus.Sutaccipict ma tl(i:out ficut ligna tfo:mia odbuc finc mogifterio ca
coniunctum ilU'pjcdicato:iDicct: bc
fubiectii folu non tbcdrc:-: 15 ct potentia:oU'a eftp:opinqua: alioeft remo/
mo fabacat.^tes aUus modus eft:vt ciieificiene fit: aut to.Bcd i(ti modietiam pueniunt fo:me:cft.n. cilentioli j^
nattira:autvoluntateien3adaUqucfincm:adquc3:aut tcnvt figuro cotbedre.fed fo:ma occidcntofncft ficut ol
perueniet:aut no:fed cii eo aaidet alius fYhiffificut lapis bedo t nigrcdo carbcdre:<z aliquondo bcc p:odcft ei q e
cum vulnerat:boc non accidit: nifi q: ipfcpcr fcipj ceci/ eiTentiothftcutDuritice ligno^ ad rccipiendom figuros
difcvt aUq6 caput eflet illi obuiii fuper q6 cecidit fuo po cotbcdre.aiiquado fo:mo erit accidetalr caufa cobcrc/
dere."Z vulncrauit.£t aUquado oicitur rcs cfTtcicne acct' tie:fiatt motue quiefcenti8:cii oicitw quiefccns in noui:
dcRtaU'ter:9uis ipa nibil feccrit. J6 cp accidit [epiusivt moucri 1 mutori occidcntot'r.£t fo:mo pzopinqua c:fic
fcquatur aliqitid laudabile.autvt fiigiat tcrribtlc:t cu 15 quadroturabuicquodroto.£tfo:ma remotacft ficba/
rcicritrvol; illd appUcari fibi:fi fitcrit rcs laudabiU'6:aut bene on^lii illirz fo:mo p:op:io non Diffcrt o porticula
ebngaria fe:fi fucrit tcrribiU8.£t putabirg? ipftue pfen ri:ficut oiffinitio rci.-out Dilferentia:aut^p:ict08 rei:z co
tia fticrit caufa ilUus boni at Jt maU.Sed cfficiens ppin/ munis non Diffcrtob vniiicrfaU ficut gcnusab bntibus
quum cft illud in tcr qd -: factum non c(l mediu: ftcut la j7p:io.^o:mavcro fimplc;; cft:ftcuf fo:ma oq out ignis
ccrtus ad mouendii memb:a:iremotii cft iU6 intcr qd quecft fo:manon conftitutac^ fo:mi6 multis numero:
1 factii eft mediii:li'cut aia ad mouendu membza.S; ef/ copofita aute ficutfo:ma bominis que eft conftituta ej:
ficiens pjopjiii eft illud a quo non patitur nifi vnu folus multis viribud:te); multis fo:mis quec6ueniiit.fo:ma
fingulare^ftcutfpecieeqiiafumitfpoee^opat in folocoj veroinactucognitacft:fedfo:moin potentia eftaUquo
poie eius Jct eflficiens coe cftilUid quo participant mul modo potcntiacup:iuationc. <L ioedomnes ifti reipe/
ta ad patiendii ab eo:ftait acr qui conuertir mfta: qguis ctus cofideront etiam circa finc:finis enimcfl^entialitcr
rint fine medio.Sed partiailare eft ill6 q& cft ca fingii/ cftodquetcnditmotus nalis: out voluntarius p:optcr
z PW.J6. laris caufati ftngularis.-ficut medicus buius curationis: fe.*n6 p:opteraliud: ficut fanitas medicine:finisvcro oc
autvtfitcaufa fpiUscaufatifpecialis^equaUs illiino:/ cidentatrmuItismodiseft^vnociiaUquidfitnon^ptcr
dine coitatis 3ut^p:ietati6:ficut rucdicus curationis: fj fe:ficut contritio mcdicinc: vt bibotur.fed^pter falutc:
vniuerfalc eft: vt ipfum (it materia:non attributa ilU ta/ ibiceftvtili6:velquiputaturvtiIie:fcdp:imuscftbo/
tum caufato qd refertur ad ipfum:fed c6io::ficut medi/ num velqui putot bonum.aiio modo eft fini6:q6comi «
cusbuic curarionf:autefficies buicartificio.fjfimplcj: tatur fincaut q6 accidit fini.2>ed q6 comitaf fine'; c fic
cll cum opus p:ouenit C]c vna tin virtute vt ottrabcrcr comcftio caias finis eft egcftic.£t bec comitaf finc: fed
c;:peilere a virtutibus coqx):alibus.£>cd compofitum non cft finisxi: finie eft Dcpnlfio famis^fcd q6 accidit fi
efl cd opus p:oucnit er multis virtutibus quc iunrvna nueft ficut Dcco: Cf: c]cera'tio:q: ej: cyercitio non intedi»
in fpccic:vt multi boiCB cu mouent nauij^aut Ditierfa in tur Deco:.fed fanitas:-: e)c fon itote fcquit Dcco:. 5te olr
fpecie:ficut fames qtte fit q: virmtc attractiua i (entkn finis eft ficut illud od q6 motue non eft veniene: fcd ipe
te:fed qd efl in aciu:eft ficut ignis refpcctu reiacccnfe;f5 opponit ei:ficut vulncrotio lapidi oefcendcn ti: -z fic qui
in potentia cft ficut ignis refpcctu rei in qua nodu cfl oc fogittammittitadaucm:'zfogittatbomine.SItquadofii«
ccnfus:fed pote Ht acccndi in ca:i poien tia liqfi cft jDpi/ nis cflrcntioUs fimul cftetcuoccidentoU: oliquado n6:fs
qua:al'ciuddo reniota.'PiCmotaaiit cficut potcntia puc finis pzopinciuus vt (anitas mcdicine.^l^cmotus: ficcJl
ri ad fcribendti.1>:opinqua aut efl:fiait potctia fcripto fo:tuna medidnc.finis p:op:t'us:ftcut inuentio 6tidcra/
^ ris qui adeptus cf^ babitii fcribendi ad fcribcndum. Ja tiamia'quumqucritiir.c6isficutcxpulftocoIcrec);po>
crgo pofTibifeelhvttn comifceae caafcdrclinqnim^ca tu monc qtte cft finis illi z potui violo:^. iScd finic par/
tuo irgenio:'! a(Tignabimu8 bos rcfpcctus etia in ptinci/ ticularis:llaitquu quis capic fuu; Dcbito:e pzoptcr que
pio materiaU'.&ed ma eentialiter cfl illo que ppfc^iom capiendii Diu percgriname cft.Uniuerfolie:ficut aUct; i*'
rccipit rem:fiait vnctii infiamatione.Scd que eft accit/ vindicta dc maIcfacto:c. fimplcjcoutcs finie; vt foturo/
taUter cft multo^ modo:;: in bocvno:cum motcria-c cu tio comefti6is.C6pofitU8: vt Dccc: -z colcfoctio ex vefte
fo:mac6trariaal^ fo:mcque remotoaduentu ptranc: ferica. £ti(ii duo fince certe funt pmunes.fs ftnis i octu
occipi p:o materia fo:me acquifite:ficut oicitung? aqua 1 potetia eft ficut fo:ma qiree in effccm -z potctia.Saas
cft materiaaeris:': fperma ma bomini3:fed fperma non aiitqj caufa in potenria el^contra caufatii in potentia:qj
eftmateriaeiu5:iquatiieftfperma:q:fpermalitasamit qpdiu caufa fiierit in poten tia ca:tadiu caufatii erit in po
titttr in generatione bois.Sut cumaccipitur fuba cii fo:/ tsntiocaufatum.iStpotefteflic^vtvniJq^cEteoj: fitinef/ ^
ma qiie non efficit fubiectd efl^e fubiectii:fed ^uis n 6 cft fectuoctu Diucrfa?: fpecic:j::ficutfi bomo fit caufo: i ci» *
contraria aly fo:mc babitcitamen fit fubiectu:fiait Dici tum lignii:ergo erit bomo Dolato: in poteBtia:^ lignum
tur gp mcdicus medetitr ftbfcq: non fibimedetiinvtt cft Oo'atumin potentio^-znon potcfteiTe: vt eflcntiacoufa/
medicus:fed vndecft infirmus. £rgo rubiectti curatoie ti:babeat eflc cum p:iHationc coufevllo modo.igt fo:taf
infinmts eftnon mediais.Scdmatcria^pinquae: fic (z oiibitatione generat bic.f. cp fab:ica reftat etiam pcft
inemb:a co:po:i: remota ficut huozcs:^ adbuc ctias elc fab:icante.Sed Dcbcs fdre:qi fdbzica n6 rcftat poft fo/
mcnta.'JCK)ateri3 siit pwpua ficut cozpus bois cii com, b:icoto:c:fmQ7fab:icocftcdtiifabucoto:i6:q:coufotu
©ufi. JLitei Capfm Xiir.
f9b2i<ato:i6noncftnilTmoitcrcparte9fab«'cead?iun fibiUaivcgetabiliafuntgencratanoncaf«.C5teali6/
ctione:i boc non renianct poftcum.0cd ftabilitas con nim (eaa ftiitqui non fticnintaufioiccre mundu cum
iunctionis i pofitio ftgiire ftabiliiintur cauiatie gmane vniuerfitateftiageneratu cafuifcdgencrata e):pn(ipi)d
tibus:qiicquado comlixtntuncojrumpit fabnca^f, ccr efementaUbue pofuenm t gencrata caftuSed qd contin
titudine buius fentcn tie:i alia?i pfimilius quae p:emiu gic e% aflcctionc fuc coniunctionie cflc apttim od pcrira
nrns omittimus pbitofopbie pamc. £rgo fuEfedcamus ncndu -lad ppagandu:remafit': geneiouit: iqh no fiiit
abcisvfcBiUuc. , _,
ficnon generauit:q:(n ^macreationc generabant alia
C£aprm.xni.oc fato i cafu:i oc oiucrlitatc fcnticndi oiuerfo:}tmcb:of loiHcrfapfpcciep.-zgenerabaturani
occiK-zOgClarandavcritatcincis, mal qd oimiditis crat vttuUie:': oimidius capcr:t cp me
b:aanimaUum:itavtfuntin fuis oimenfionibus^zafle/
aionibus i quaUtatibus non (mtej: intcntionc alicui''
icafHsi-rgcgdacciditej^fe.aquibuldascom Vtilitatis:fcdcaufaUter .f .g.@ccudarM octcs non funt
putaniurinter caufa9:non cft,p?etcrmittcdii acuti ad incidendn:nec moUircs fun t plani ad molcdtis:
- _ ^Jconliderarc oc bie:vtf fint intcr caufae: auc nifi q: cattfatr matcria coniuncta cft tn bac fo:ma: *: cl/
nonlintJtfifantcqiiomodofuntintcrcaufaB.Scdanti* Uteracctdit:vtbecfo:maefletvtiUsadaptimdinetjma
quifliimiantiquo;:olim Diflfcnfcnint in intellcctu oe fa^ nendi:vtper bocf.ipfa res permancrct: i pcr boc fingu/
fo t cafu.Tla quedaj fecta fuit ciue negauit fatii i cafus
lorc babcret wam
q6 babuitgcnitaUa^crcauit fiUos:
eflcocnumcrocaufayitncgauitcaitelligiciTcvllomo/ nonvtfpedes eins remaneret:fed cafu.(L £M'ccmue igif r,rt?(*49
cfo:0iccns:q7 poft$ inucnimue vniucrfis rebus caufas cp re;: qticdam funt femper:queda vero fepe vel frcqiie
ej: quibus encnnint i videmtie eae^inconucniens
eft: vt tcr.£t quc funt fepc: funt vt ignis qui fcpi^^coburit Ugn»
p:ctcrmittamu9j i poftponamus cas quafi no fint cac: ciiconiungiturilUs^-zfiaitquiegrefl^ug^vteatado^tu;:
t».p»?rJ*« qj omnino faiii fcUj:fibiaccidit.0edq«3do offcndit in go eflcco:^ poftq^ non potcflie quin fit:aut erit q: confue
aUqd:i lcdiroioint abfoUitc: qi fatii infeUj: iUi accidit: tudine folius fue nattirc ret:autnon crit fic:-z cii non fue
cum fatu nuUo modo cofcquutii cft:q: omnis qui fodit: ritfic:atitcaufacgcbitaUapancaHfa:atitpartrcipc:atit
fuffbflusinHcnit-zomni^quiinccdiftpjcceps ruit.et oi rcmoitentepjobiben9:aut no indigcbit. fed cii caufa n6
cnnt g? aUquis:qz iuitad fo?i ad fcdendum in meritozio indigiterit paricjc iUa pari caufa^non oebct magio ec'^
od locnm vbi crat ocbito: fuus:i q: babcbat fenfum vi gis effeql noncflc.^dcovtbecrcscxiUacaufapoiius
dendi:viditeum.£tquaui8finisfHieicitusadfo:umnd $
babeat cflc non cfle:crgo ej: illa fepiue non cft. iS; cii
lticrit,bic finC8:tamcn non oebct oici c^tu ad fo:ii non non cgucrit pari:aHtparticipc q6 oiicimu&opoztct vt fe
ftiiflc veram cam pfequcndi iue fuum a ocbito:e
fuo:q: piu8fitpcrfc:nifi^bibcataUqHtd:autaducrfetfibiaU/
poJTibilc eft:vt vnii opus babeat muUoe fincs: i pfa ta/ quid:q:j?pterbocfalUiin raro,Quap:opter opo:tct:vt
Ua funt.Sed quado accidifcvt acto: iUius opcriejjpoat ciinibilp:obibuerit:nccreptignaHcrit aUgd: tfcruaue^
:&
libivnuejcilUsfinibusfinem^ap^ctcrmittataUaqltHS rit nSm fuam:ninc^ucniatfolito curfu. £tbec cft oiflc«
nr fe cft:non q|tum in re cft.Cluia in ipfa re aUus finis c: rcnna inter fcttiper 'zfcpc:cogj eiq6 cft fcmpcr: non ad/
ciucfimiUtcrvtilccifetp^oponcrczaUujpzetcrmittcre, ucrfatur aUquid cotrariti.Undc fcquittir: vt q6 eft fepe
Tlonc enim vidcs q> fi bicbomo p:cfciflct ocbito:c fuii cii oitionc rem ottendicotrariat jJbibentia fiat neceflij
zz
H^tmi xniL
I»gito|j cj: fuo opert eit tali modo: z idco coim%it€3 tk.
iSed certus tmctatus oeclarabtt c£rtitudine$ buiue qd
poflibfle eft iUud cUgi vniiqHodc^-quo^babet fincj
pa'u5 ftbiipfi.jergo oifcrctio efijppter oefignandii opus:
p
Cfcimusiq J vna pars terrc ca cecidcrit in ca granii ttiti/ non^pter faciendii iUi fincm:etfi ania cflet immunia ab
d facict nafci fpicaj triticti fi ftierit granum ozdei facict omnibus affcctioibus oiucrfis : a fuccedetibus ocfide/
nafci fpicaoidei.fit incoueniens cfl vt oicaf q? Qtcs ter/ rt}s.n6 p:ocederet cj: ca nifi vna actiovnifo:mi3 q fcm/
retaquemoueanf perfcr-zDiffnndantin fubftatia gra/ pcr fm vnii o:dine oifcurrerct fine DcUbcratioe.J&i aiit
ni 1 augmentent:qd poHea oeclarabit q> motue ca^ q: bocpcraUudc6p:obarcvoUieri8:attendeoifp6nc5bo/
(aiB locis no cft q: feipfi0.qz mof quos bnt ejc feipfis ta rum artificio|r.Tlon cni oubitamus quin artificius fiat
cognitifunt.i^rgomotusca^iion funtnifi attracnones jjptcrfineaartificiiicum ^ucrfumfueritin babitii:non
Virmtii latcntiii in granisattrabetinm cj: licetia crcatO' critopus Delibcrationc:adej:ercediiiUud.5mo contra»
ris qiii eil cjccclfiis. jbcide no potcfl ccquin fit in imo no rio conringet:q: fi ocUbcrarione ibi adbibueritturbabi
uaUterrcraucaliepartesqfuntaptcgnationi grani trv turpeririflimu6:':bcbetabitinagcdoq6folcbat.£>icut
tkdii alie apte gnationi ozdei:aut vt q6 cft aptum gcnc qui fcribit:aut qui tagit Cftbara^fi icipit Difccrncrc vnl/
ratioi tritici:ide iit etii ipm apmm gnationi ozdci.Sied quacBlfarum:3utvntiquecptbono:um;t voUtcrit fdrc
itid q6cfl;apmmvtric^ ea:^cftvnap9rs:tuc<ia; rcmo/ numcrum cop.bcbctabit 1 impcdief no p:ocedet fuo
<:
ra eft necciTitas coparata mae:i puerfa eft rcs.f.g7 neccf/ o:dineinfin^Usqitcicepitagcre;nifiin coqd facit fU
fitasnouiter jduenitmacci: fozmato^cqui attribuic d ne DcUbcrarioncqguisuiitium tUius operie i appetims
flla foyna:-: mouet eam adilla fozma.^llecni aut fem/ cius no fiicrit nifi cjtocUbcrariocfcd e;cerccrc iUud p:i/
^ perautfepcboc facit.(r5a3ergoocclar9tu eft gjgcgd musin pndpiocftfineocliberarioc.CSimilrcftquuj ^
^ fic eft:opus e qjvcniat c^ ipfa rc te'detc ad illud:aut icm/ aUquis bibens fubito adberct ad aUgd nccadat:-: velo/
pcr qnado no babucrit (pedimetumraut fepe qti babucf dter rccurrene maniw ad fcalpcndu meb:ij p:urien8 fi>
ritimpedimctu.gtl3eftq6intelU'gifnu6:cu oicimus fi. ne cogitam 1 Dcliberatidc:ita gp fo:ma cius q6 agit non
ncm in reb' nalibus.Si aiit partes fiicrint oiucrfc: tunc p^iusbabucritinimaginarioe.iqdcftclariusboceft^fcj
fiCtitdine que cft iter i^tutej que eft in grano:*: iter illa; vp vimis aiaUs quc qn mouct mebnim:manifcftii eft q>
m3m:granumi3ttrabit mam iplas^iattrabitea ad ptem eUgit ad moucdti;:-: cognofcit cp mouct;non mouet tl^
piopiias fcmBautfepe;vbiattribHif eialiq fojma £rit pcr fdpfas ncc fine mcdio:q: q6 moitetj3pa'c caro eft \a.
igif etia virtus quc cft i grano moucs per fe bac ma; ad certi:i motua meb:i fegtur bociata no pcipitqj carncs
iUa foana; fubftantie: i qlitatie i figure:i vbi:-: no erit moucat^qBuisbccactioeftvoliitaria-rp^ima.©; ro oc
boc neccfTitate mae:$ius ncccflariu eft ma; cc cius mo/ fo:mitaris rc:j: -zpfiUum bcceft:g?qdam funt ej: oimi/
di:vtmoucaf adbac fo^ms.dTli^onamusaiit. gfa c^C' nutioncz b:euitatc curfus nalis.Queda vcro funt cj: fii/
pli.b 3cq6 B9 mace^igit banc fojma:-! g? non eft rcceptt perfiuitatc.Q6aut eft oiminutio -: turpitudo eft ej: piia
bilis nifi bui' fozmcTlo tn eft nccefle: vt fit ei mot' ilr
•
rioneoperis^pterinobedie*tiamateric.nosautemn6
Incvbiacgratipfajfojmaquapziusno babuit ncccflr»' cogimur oiccrcgj nanirc femg eft pofllibilc mouere ej
tatc quc fit in ea:imo c^ alia ca que mouct illam:'^ attri' matcriam ad fuum finem:ncc concccUmus cp p:iuati6ce
bmtei id qd ipfa lantii apta cft recipcrc i nibii aliud.£j: fuartim actionum babcant fincs.Sed pcedimus g? eind
biscrgo oibus maifeftii eft.g7 motioncs maru? a na fut opcra in matcnjs fibiobedie'nl)U8 funt^pter fincs: 1
c)c lcgc nalis apperims vfcp ad cjrtrcmii oefinitii:t 13 eft non cft contrariu5 ilU.Scd mo:6 -: ctbica funt^ptcr dc/
ftmgaut fcpcr: boc e q6 iteUigimus cu oicimus nomcn fectu; namre co4»:aU'6 in comitado in matcria fo:m5
finis.([rii>oft 15 etia manifcftu e.q> fines qui ej: ma^ue cius;i confcruando cam in iUa per reftitutionc; eius q6
^ niut qft natiira eft eius modi: vt no ipedimrncc ei repu/ refoUuumeftejcea.C[:0:doautemetbicen6eftvt om/ %
gnaturoes funt bonitatcs.©; cii gucncrit ad fine g ma/ nino non tcndat ad fincm:q: o:do etbicc babet catifam
Uis cft:ilUjd pucnire no cft ej:ea:ncc fcmg : nec fepc.^ta p:eter natura; co:po:i impcran tes.quc caufa cftcalo::f5
tTtnoftra alaquadoc^ admirans incipiat cquircrc eius caufa calo:i8 cft narara.crgo caiifa etbice eft na:fedacci/
clmaccntc;.£toicamu6gdcaufcfiiit:g7 bccplanta fic dcntaUtenvnicuicBautembarumfinis cft:fcd finis ca/
aruit:autgdcaufcfiiitg7becmulicr abojriuti; fccit. Ht U5:i8 evt moucat bumiditatc^ 1 conticrtat cam:-: aficrat
quadoquidc fic cft;tiic na mouef j?pter bonitatcs t no ci nutrimetu5 oidinatcgt biccft cius fini8.Tlaturc au/
cft 13 in ipfo aiaU tatu j:aut vcgctabiU tan tti.ied ct in mo tcm quecftin co:po:cfiniscftconfcruarc co:pHs ^dia
rib" cojpo^r fimpUciii i fuo:;: o\k^ quc fluun t ab cis na poflibilcftieritcumnHtrimentopoftnutrimcntum.!&5
mrarr:q:illa fcmg tendiitao fine.intcri5 oii no impedif cumfc^mnutrimcnmsacccfl^crif^fcciidumnutrimcntii
tttrfuu6motusabo:dinc^p:io:ncctrafgredii!turillU5 minus crit $ p:imu5 jPptcr caufas quas poftea oiccm'
n ifi ca rcptignante.Sifr fagacitatcs t igcnia cf funt t ani infcicnnjsparticularib^^UttdaUmentu^critcaufaac/
mab^aiaUum J3p:ia nidificadi-rtcpendi i fitiu3:imita/ cidcntaiis o:dini8Ctbice.£rgo etbica fc6m gjo^dinata
tur rcs nalcs:': fiutjjpter aUque fine.ioi aii t rcs cafu ac/ cft 1 tendit ad fine^ cft opus
naturcqguis no cft opue na
cidutcur oegrano triticec no nafcif o:deum.-£t cii non turcco:po:i9.Tlo6 aute non conceflimus quodciitg fuc/
nafcif arbo: copofita oc ficulnca -: oUua:ficut apiid coa rit in rebus namralibus:Debcat cflie finis nature que eft
rtccidit cafu bircoccruu8:tcur no rcdeunt illa cj:tranea: in ipfa:fcd oijcimus gjomnis namra agitfuu5 opus p:o/
velrcnouanf mira:fedrcmanctfpccie8 fcraate fcpius. pter fines quem b5.©cd opus aUcrius poteft cfllc no ^#
CCScd q6 fignificat nobis cp rcs nales funtjjpter finc: ptcr finem que babcat.Zl3o:e antem 1 oiflblutio •: ctbi/
3 Beftq^qnfcntimusimpcdiri autocbilitari nam:adiu/ ca -: oe btiiufmodi q^uis no fin t fmie vtilis ^tiis ad co:/
uamu8ca5arte:ficutp^f ficns facttquifcitg>qn remo» pus iUi^g bcc patit :funt tn finis g 05 cc ^tu ad o:dine$
uef 5num:aut adiuuaf virtU9:na ^ficitad fanitatem i vniucrfitaris.£tia inuimus 15 ieo q6 pccflift.CLCii aiit tO
ad bonii:q: q^uia na carcat oifcrctionc:no tii iccirco 05 fcicrisoifp6nc5anic;euigilabi8adfinc quieftmo:ri ne/
iudicari qp opus q6 cjc capcedit:non tedit ad fincq: oi/ cdTariuB^tadfincsquifuntocbUitarinecefl^ary.Ccdfu
fcrctio non eft:vt cfficiat opus bf e fincm:fcd vt aflignet pcrflnitatea funt ctia gencratc ^ptcr aUquc fineq: ma/
opusq^paudsDcbeatcUgiintcr cetcra opcra cjcqnib'' teriaquadofiieritfugabiidans^mouebitca^na^aoucct
2luic. z
.
pter fine:$uis id qd Dui:it ad bunc fine:iUud eft id quod iUe ?fuluit:autq:auferebatfibiiusfuii.q: biceft cflFici/
cafu acciditxa.r.non nSlis.&ed illud qd oicult oe pluuiii ene fo:ma electionie ej: quajjcefTit vltima actio.(t JSs 36
no oebemus cocedere^fcd oicimus cp ppingtas folis et fi refpoderi oebeat fo:maUs aut maUe^boc odbnc oifcu
remotio eiu6:i acceftus caloasjspter jspinquitatej ei';-! ticndii eft.q: fo:ma eft fo:ma ogis.i.litis.i n6 e iterroga
frigtditati9eius^pterremotione:(icut pot^ea fcies^ell tio n ifi Dc caufa fui effe ej: elTiciete: vnde no ciT aptus re/
Cfl 1 oido multarum rep que funt bono^ finium in natu fpondere iUam.q: ipfa no elTca fui cffccjc efFiciente.nifi[
ra:q2 ejc Defcenfu folis appu>p(nquatis:i eiue motib'' in* merit ilUi fo:ma que eft finie finiii.grgo erit ej: feipa:no
clinatts^ueniteuapojatioque afceditilluc vbi infrigi' ej: caufa que moueat cfFicietc; vt fit cfficiens f m modii
iihx oefcedit neceitario.£rgo no fuificit ad boc neccf/ quem inuimus in oeclaratione coparationie quc cft in/
liitas mae:fed eH B opus oiuinu q6 facit mam peruenire ter cfTicietcm i fincm.q: per boc n6 erit ca ^pinqua cf/
od fuam neceflitate-.ac per boc pfegtur eam finis. Oem fendifpfasin ipfamac)cc(Ticiente:fedelTcaefficiedt ip$
etenis fine aut pluree e]ic finib^^comitat neceffitae i ma: eflfendi eflficietem:q: ej; boc q> bs ciTe in matcria non eft
fed caufa mouene inq rit mam i fadt eam eius modi:vt caufa Utie.fed vii eit effcntia i in teUccme. ios cH fiierir
coniungatur fo:me nece(Titate que efl in q^fa q erat finis interrogario oe illa fi bj eflfe^non oebet eflfe refponfio oe
appetitus:qre b cdiidera in artificus:qz oicemus eie ad/ vnde b^ ecf; vndeeiT iteUectue leiTcntia:': fo:tafln»
tlla
Intc cp qz motus bs finem:t opue fincno io opsvt oie fi> fo:maoequa interrogat:eritipfemctinteUcctus cotcii
nis babeat finem .vt no reftet iterrogario oe quare^qi ftV vcl acciis iUi:i incedes fm eam.£t crit apm$
tiis in illa
nis verus ellgitendit pptcr fejjpterciue icctere reeap vtfitipfeinteUccmsrefpofioficutcii of.Quare iUe fac
petiiitur.^^e eo aut qd appetit ^pter alig d oeb; interro/ iulTitia.refpoderur.q: iufiitia pulcb:aeil:i piilcb:itudo
fpodeitjp illa.gt 015 voUtcris poftpoiteregcgdmfnua in illo in po* et aUus motnsftcr biJc qno monet .pg qtia
plencof.vtokiJsremccrtam.Sciasgj rcfponfio ccrta eft mobilc.j£t iucnit iilitd in po^:etia aUud ptcr p q6 eft
ndcibnifinoiesoeecauraeqitcndftterintcctentetn in> mobiIeiefl^ecm.q:centiamobiUsin efTectufi n6 ftierit
terrogatiocq: cum noiatefuerin 1 1 cofumatc ccrto finc: in po" aUgd ad q6 moucat :•: ad q6 g motits applicetiir:
ccfTabititerrogatio. CdpleturtractatusDcnaturalibits tiic qit e in motu n6 c eiue otfpofitio i eius ccparatio ad
au^^ilioocitgratia. aUudq6cei inpote'tia:ficuteeiaitmotij.CQ: in boza
CT^ncipit Uber fccitndus De motu «coitntilibus. quietis aii motii eft ilUtd in po^ abfoluta.imo babs oiias mmowb
ClCaprmptimum.ibemotu. pote"tias.vnaiainilU):alteraEueniedi3diU«d.£rgob5
perfcdmitsli^bmDcpn' ti'icouaspfecri6e6:tb5adeas ouae coparatiocs.&ed
^(f^ll^
«^l ii|l|^ cip^g comunibus rcntj jpoftqlacgficrit perfectioncvnius potetiap^reftatodbuc
nSUumroebemus ^ccderc ad loquedii inpo^in illare:queapperit a ouab^potetijs^fedinvtrif/
XXutea* Dcsa9«ccittibusc6ibus:fedmill3funt ct:i(|uis vnailbabcatincfTcctuqcvnaDC Bfectioni/
avw3-v^>rfi
t^^^'^^ magiscoia^ntotustgcs.CIfitquies bus 1 pao:.tii n6dii c Uberaf ab ecndo in po" i vtrii(p:
I fl&obiircft
~
iJ^^I^S ficutpoftcaocclarabimusoifponecius: vna ad qul imr p mom5:-:altcra tpfc moms: q: motus moocf JtNi
v!^—
I
gdy cftpuatioutotits. iscbcmusgpusagc/ ficut apparct n6 coplcmr mobiU gn rcftct i po^vUo m6: pUdpo*.
reoemotu:': oiccmus.^ eo:^ q funt.qdam funt in actu vndc motus e pfecrio pma cius qd c in po^^fed no c^ oi
omni m5.qd3m ^o fun t in actu fm ali^d;fm aligd in po parte:q:potceft:vtq6cin po^babeataUI pfecrionem:
ten tia:'Z ipoiTibile edm aliqua rcs fit in pote'tia oi md:q ficutpfeaiobumanitarisautcabalUtatis n6 pendctc);
non babeat ee in actu aliquo mo.Crcdatur b t cocedat cfTcndo in po"f mq>adbuceft in po^Cliio.n.pederct;cu
ficpofttum:$ui3in^)cimopoflitcognofci;Dcide(jcgdc illan6 1:bereturapo^Dumb5ce:ncccttn pfccrioe^foft/
Cn pot cntia folct epre oe ca ad effectum ^ ett oppofitus q| babita ftierit. fC £rgo motus e pfiecrio pma eius q6 c
ei.iQt2 aut tpoflibilc cfl c;cire ad efl^ctum no etl ei poten^ in potctia:^m 95 cft adbuc in potcria.(C3a aut oifTinic mop*a?<fi
mpoo.
tia ad illii.©; ejcitus oe potctia ad effectu:alius fit fubi» ntnt mo wm Diftonibus oiucrfis 1 ambiguis:-: 13 accidit
£>
to^xaliasano lUbito.fcdg eflgnalitcrvtroqsifloy Pm ^ptcr mutabiUtatc rci in na fua^cui^^na cft vt n6 iueni/ £&onieqrc
97Cl^gnllioz:eftre9 que accidit oibus p^cdicamentis. anmr oilp^ncs cius ftabiles in acm 1 ee ciu8:ficut vf eft siffomb^eif/
CCHulla cni catbegoaa efl q no babeat ejritii oc poten ijiter id qo iam p:eteritum eft:-: id q6 fittu^ eft.CCCui/ frmanir.
tia fua ad fuii cffcctit:aut in fubia:fkut C)cit^ bois ad cffc/ dam aute c;c eis oifTinierunt cit pt r altcritatc; eo qj facu lS\SoaMqfi,
ciU5.poftq^ fuerit in potctia aut i qUtate:flcut cyitus ni« atJlteritateoifp6nis<:inducatalteraquc no crat:q:ct
gredinisadeiTectiioe potetia:autialiq6.vt e^citus pris Nc nefciuit:g> q: idncit alteritate:n6 ideo 05 ipfc in fe ec
Dc potetia ad effectii.aut in vbi.ficut cleuat furfu5 in ef/ alterita6:q:q6inducitaUgd:non oebctee ilUid aUgd:cr
ftaiii poft potentil.aut in qit:ricut Cjcitus antig ad cffc fiailtcritaseetmotU6:riicgcgdcftaltey:eetmobile:fed
» ctU5 oe potetia.aut in fitu.ftcutejat^ ftatis ad effcctii oe
potetia.fifr in bfe:fitr m agcrci pati.CSed intcUiis in
n6eft itaj([rj£t oijccrijtalij gjmotusc na idifTinita.QS
bcne poflet ita efTe:fi bec^pzictas cet illi n6 conuen iens
aiio? oors.
£oiura.
quopuenerutantig in vruappellandimotii: noe illcin ali)pter mowm.CScd eft aligd aliiid q6eft b^.ficut
SkoTf Mffc.
Quopueniunf oes iftimodiejrcudiocpotetiaad cfTcm. infinitasitcpus, (L^t oij:eriit al^ cp motue cft cjciVab
©ed ille g eft motas ej:eadi no fubito:f5 gradarij. x bic equalitate:fo:ta(Tis.n.ftam9 rei:vnom6cquaUta6 eco/
no :3ueait nift ccrtis catbego:t)8.licut qlitattqz bds ^li^ paratioetotiusfuiftatusinquo gfkit.CSfd copara/ ronirc
tates in potetia.pofTibile e vt pcedat ad cfTcctu pst ttlnlis tiopartfiimotustoifp^nu^cius^n^cftcqlis rd q mo/
oonec pueniat ad illum.@it'r bns q^titatem ipot^tid £t uet intcpoub'' oiuerfis:q:mobiIcin loco in>vnoquocp
nos oeclarabim'poftea q fnnt catbcgoue:i gb^pole cft mometo bs aUiid vbi:-: alterabilc in vnoquocp momen
cadere buc ejiax$ oe potetia ad cfTectu.t in (jb'n6 cpof/ 10 b; aUI quaUtatcq: ad bas ocfcriptionee non i ndu>uc
fibile caderc.S^ nifi 13 eet g> in oiflonc tepojis: necelTa/ eos:niii ncccfl^itae 1 anguftia vicCC Tlo cft autc5 nobia
rium e ponere motit:'Z q^ cdtinmtio i ozdinatio rccipiilt opue rcpctcreeastocftnierc^q: fano igcnio fufficit ad
ceimsin (tiioifT6ne:fubim5Ctrccipiuntinftlstn iiti oif/ falfificadumeas.id q6Di]cimu6.CSedq6oi):eriit in
finitioc.Qmoicit gjfubitu5cftidq6eftin iftattt Q>i/ oifT6nc motus cpeit oifccflio a oifpone in oifpofirioem:
ftan^ rccipit tcpus in fui oifTonc^q: ipm cft ejctrcmitas aut^ccfifiooepotetia adefrectum:eftcrro:. Czbabitu/ Comra
tepou6:t 9
tepus rcdpit in oitTonc mot^:facilc cct oicc/ do oifccfTioni6:autj?ccfTionis ad motii:n6 eft fiatt babi/
tcgjmotuscfte^citue oepo^adcfTectU5intcpo:c contt/ tudogeneris»3utqfigeneris.fedfiattbabitudonominu
nrto % no fubito.Scd in oibtis iftis ocfcriprioib^cft dcla multiuoco;:.T)ec eni ouo noia -: nomen moms ocs ipo/
ratio circularis implicita.cr3i6 ncciu5 fiut:vtg bac oo fttcrutana mutationioctoco.tpoftea tranfumpferunt
ctrina nobis tradidit iccderet alia via.C6f?dcrauit enis ad oifpofitiones.C16 aute bic fcirc oebes boc cft^gj cum
oifponcm mobilis:qn c mobile in fe.t pfiderauit modii oc mom fcictts quamm fcire Dcbes^itienieg g> eft nomc ^OlfifflMIIC
t>;cnplicc f/
eptdi g ^puts i momi in fe:i ipofuit cinome efccrion^ Duop itellccmu5.CrUnus eft g? n6 eft poflibile vt ba/ tcllcctumt
1 actionc fup:agnationc in efTcctu^cufopp"" eft potetia, beat ciTc in acm ftabite in fignatie:': atius qp pprc eft vt
Sliqitcnisreseftmobilisinpo^t aliqfteft mobilis in babeat ec in acm ftabite in jignatis in idiuiduis vel fen/
cfTectu -: pfccti6c:q: tunc eX' cffcctus x ei'' Efecrio c mo/ fibiUb^^ODomsctenifiitcltigit ee rcsconrinua quam
tus.£rgo motus particijKit i puenit cu ali)s pfectioibus intclUj^nt in mobiU oe pn* ad fine5.1?cc e rcs que noi»
fm biic modu.£t oiffcrt ab al^s pfecri6ibus fm alium. acquiritur mobili vn^ou^ cft inter pncipiit 1 fine. &$
<\i c\x alie perfecti6e9 btitur.rcs eft ciiillis i efTcctu:': n6 putant9>iam acgfieritaliqueDimodii acgfitionis cum
cftampliuBin po^aUgdoecoq6bdbcf ieflfcctu.CTTl»' fiterit mobitc in finc:': ibi cft bn^nrinuum itcUccmm
grii cteni cit fit nigrum in actu:n6 reftat in po" aUgd oe annicbitam^ e]c parteefTcdiio ergo potcritbabcre vc/
tota nigredic qul b5.£t quadratu cu fit quadratu in ef/ rum cfTccu Jjcc rcs non babeat ccrtiflimc ecnrias ftabi/
fecm:n6 reftat in po^ aUgd oc tota qdratura qua babct. Urm in ftgnaris in fenfibiUb^.^CScd ocfcribimr fo:ma
i rSed mobile qit fit in cfTecm mobile:putat qp adbuc ciue ftabilie in itcllccm ^ptcr comparationem mobiUa
fit ia po* tnobile
CB v^^itatcj tctiusptinui mot^et l?j cc ad ouo toco^vniiquemoiroiftt^^zaUumadqiieperucflit.
auic. D )
. '
antea:nec pon.nd (icut ouo terminic]ctremicatii:q: bcc 1 intcr termios iUius icifioni6.itc:p funt tranfitus g non
medietas tit fo:ma motU8:t eft ^p:ieta6 vna que comi polTuntcoUigifub vno iftanti:autfijb vnomotufy mo/
cat mobile:t no oifccdit ab eo q^diu ell mobilcCoccdo du5 quo oidinus q> motus cft in iftari.!o5 inotu qui cft
aut^gjpermutantterminimcdietatia acciitafn': mo/ f5modijtraieundicuicoequaftepus.f.itctiociU3appcl
bile no e(l btid medietatcq: eH in boc piicto:-: no i aUo: lamits iftans.nocftmuUipUcara in cffcctu in iUo:q:ill6
rcdel^inmcdio:q:cllilliU6,pp:ietati6quaoi^imu8.f.in no muUipUcatur tn actii:nifij7ptcr multitudine trafitue
quociiql pucto ftgnaucris rco:nec fiiit antea:nec erit po/ in actu.i£t quadogdcm no muUipUcaf tn actu.t motus
ftca:q: q6 cfl b^ cfl qddas qd comitatur feme in ^uocii' vno ftibto.f.tranfitu g verifTtmeeft.-z no eft pUires
eft in
£5 piicto fticrit:-: non pdicatur oc co jppter vnii inftans numero.tiic nccelTario eft vnue niimero.Cr TI6 eft aute
fine aUo:-: bec cit ccrtilTimc perfcctio pma.GTScd cum quemadmodu colo: 1 cius oifpofitio funt in fubto:cun>
ia5p:etericritiftas.critbecadcp«'o perfcctionie fcdc:et ipmeft inoifponenigrefcedivclalbefcendi.q: mot^no
bec cade fo:ma iuenit in mobili:cit5 c(t in ipib tilanti:qt facit ocbere ce iterniptionee in actu.fed ijmanct ei' coti
inquocuc^ iilanti poiitii fiien't.conuenit oid q: eH i pti/ nuatiotaU6:cpc^can6oeb5cemtitatio bttiiid oiljpdnis
ctomedioin qno:nccfijitantca:nccerit poltea. C3lli^ c6pararione fubti:oonec oeftmatur in ea re8.que eft fta
ot0rnoi*cci autcm qd or q^ots motus eflin te(Ki:e:(i motumvoUinc bilis tdiuidua tr.q: coparatio in actu no oiuerfificaf: ni«
KnvKC» InteUigi oifponemquabsrcsitcr pn"" ifincmAid qucj fioiuerTisinactu.tnomulripUcaturvnum in actu.ni({
pcruenit:ftue in eo (ticnt:fiue no.ipfa oifpofitio oiltenfa cum muUiplicato jjpterc6pararionem.qu3do.f.c6par9
eit in tepo:c:q: buius oifponis elTe eft ficut cfTe rc^ o| p/ tio facrit muUipUcata in actu.£t qtn tranfitue eftvnus:
tereunt:-: oiffert ab cis aUo mo.q: rcs que fticrru in ptc/ ttjc in c6tinu3ri6c n6 eft oincrfitas.fed poftea oiueriifij
ritona5babuerutceini(Tanttpteritoq6tuc fttit pfens» caturc6parationeadilUim:nec^pter boc Diuer(ificac
&ed boc no cli ita.crgo bic motU6 eil tra fttu8.fcd (i mo/ nuems vnius rei.CCl^oftca vero cii acddcrit tranfitui
108 itelUgtt Qfectio pma qua ot]cimu6:t eft ee ci"* in tgc: oiuifio aUq.i oiuer^itas.t bcc n pcdcate^ motu.nec mo
non q: boc itcUectu.f.vt tcptw comitctur ilUi5 Bificario/ cu8e):iUa:nec vnu5 co;: ponitaUuderit ouaUtae q accu
nc.(ri3ed q: no pot elTc quin fit in trafini t buic tranR ditejciUon^muUipUcatacjcfeipfa.fede accn6.i jppter
tui cocquet tcpu9.£rgo no pot ce:quin fit tcpu8.q: tra copararione vnius ad plura.£t ?paratio eritc^rinfeca:
tua of ni.
fitU8 eft ftans in vnoquoc^ Ulanri ilUus tempous eiitift n6 oeclTentia rd vUo m6.£t oino n6 erit bec oifpofitio
t> cnm eo.^i cfi autem oijxrit nobis qd clTc in loco in quo ficutoifp6colo:i6:qcftcertc:n6j5pter c6paratione rei
nec antea nec poftea fiiit.(itlter relario ad iUu 1 qp voca crtrifcce:qiJcoiucrfificaf.fcde):adiiicti6e oiffcrctie nO
ce m acra. mtts il^ane:cii res vtiter iteUecta que non b5 ee in actu: gredinis-zalbedis.Undeecmobilein locoabfoluto no
q:nonb5eiTeinactu:nilig}el>inboclocoi quo necan/ ^ecpUjraq funteein B loco tin iUo:q: in trafitu motus
tea fuit:nec poftea crit.Simirr t relario ad iUud elTe^fed n6eftDifc6tinuatioinacni.neclocue bicfignanis titu§
*Re9 vtSs nS res vlis no babct ee nifi tn idiuiduis.^Uud autes no cll: 1 no alius.Ut ideo fit potc qj locae abfolutus fit gnaU'9
dioiclaie.
aUquodvnu5(ingulare(icutc6ucneruntin boc oocto/ aut fpaU'6:g fpecifTcef aut idiuiductur ca fuc c6parati6i8
res Doctrine bui^^^oiccmus q> ee in \oco ftn g> of oe loca ad loca muUa in actu.(EOp5 aiit fcirc g? motue pcndet
ris mulris.fine oubio ita efl vt oij:criit.Sed fm g> or oc cj: (cj: reb'.q fiit motii 1 moue6;t i quo cft;-: a quo eft: z
vno locato in multis no (imuUl5 ell oubiii.q: no cft 16/ ad q6 eft:-: tpe.Ss q? monie pcdcat cy moto:n6 c oub'":
ge:vt vnusiteUcctU9(itgencraU6:tDicatoe vnare ouo/ fed cp pcdcat e>: mouetc:q: q6 cft moni:aut babcbit mo
bu6 tcpoubus.q^uis no babeat elTe^nifi vnu5 fingularc: tu5e;:fec^ }3 q7eco:pu9 nale.autbabcbitq:aUa ca.!8i
ficut co:pu6 nigru5 quado albificat .q: co:pus cum e ni< aiit bfet motii cj: feipfo.t n6 e^ alia ca vUo m6:mot^ no
grn5:eft in eo nigredo que cft coU):;i colo: eft ficut pa rs pauaref vnq|:^iu fijcrit ccntia coqwzis naUe q6 mo/
nigredin is .pptcr j?p:ietate cx qua eft nigredo;q: poft^ ucf piUii:f5mot^fcpcpiiaf aco:po:ib'' pmanctc eenria
fucrit album:n6 polTumu6 oiccre qp ipfa rce cui accc(Tit corpop.cr^tc fi centia mobitis ect cd mot^^.ita gp idcm
^imctio .ppiictatiaiitremanes.iacccffiteipoftca p:o/ ect motum t mouen6:tunc motus octtcrct ciTe c% feipfo.
paetas aUa:fiCHt Ugno.cj:epU gf a.q& cft in oomo cii tali fcdn6ec^feipfo:q:inucninirecnria coipous namraUa
p:op'aetate q? eft pars parietis.i poftea ip5 (itpare tecti. quodnoneftmobile.£rgofi inucnitur co:pu6 nanira/
•SediUudnoertftc.imocftiicutfiocftnieret paries et le femg mobilc:boc cft p:opter p:op:ictatcm qua bob$
Ugnuq6e(tinillo.igtpofteafierainDomoaUu» paries p:eterfuaco^)o:aUtatcmnAle5infeipfo:(imotaen6eft
@ecundi r.
^+
ob eprinkcoAM cdejrtra ipm fi motus cfl ab ejxri(eco, Vt noflra bictio q> oecem non fun t pUirce $ ccnmm fit
Oino aiJtcs non cft pofTtbilc vt cfTcntia rci fitca fui mo/ falfa:fimiU'tcrDemobiUcj:fcipfo.(tSipofTibitcft opi/ O
tus.r.vt idcm ftt motu; t moucns:ni(I fit ipfamct moucd niooequictefuepartiscj:bocg>co:pu6 clT.tame poffi/
pcr fuam fozma;': mota pcr fuus fubm.aHt moucne ac biU'9 non cft e)c boc g? cft pars mobiUe cj: fcipfo 'Z cj:na/
ccpta vno mo:': mota acccpta alio m6.£t pcr boc occla/ cft ej: natura fui gcncri6:im/
tura fua.f.q: q^uis pofTibiUs
rat :q7 nulla rce pot mouerc fcipfa5:boc eflg^omncmo po(Tibili6tamccftcj:namrafua p:op:ia.fcd nonpotcft
iicns am moucrit:aut moucbit:ita qykno moucat: aut poni ficSoicwt bomo cjc boc g? cft animal non cft impof/
mouebitita^ fc moucat.@cd ft moucne moucrit ita cp bomo.
fibilevtfitauis:fcdcft impofTibilce>:boc q> cft
fe no moueat:tunc iportiibile eft:vt moucns fcipfum mo/ £rgo quandogdcmboccftimpofTibile:ia5 conclufuseft
ueat:fcd ejxra cft q6 mouct.Si autcm cum moucrit mo e jc pofitione ipofTibiU pofitio impofTibtlis.(n Tt os aute ^v^g^e^
net fc:": motu qucm babct in actu mouct:fcd intcliectus non conccdimus fc»oc g? mobilc q: feipfo non gefcit p»/
moucndinoneHniltvtinaliquomobiliin potcntia fa/ pter gctem aUcriu6:nifi cum quice altcrius fticrit in ee:
dat motu5 cfTc in actu:tunc non mouctaliquid oc pote/ QUtin opinionc opinato:is.aUo vero modo oicimue fe/
tia ad cffectum:nifi q: motu qui clt in ipfo in actu. £rgo qui:vt mobileex feipfo gefcat aim pofucrint quicte im/
impofTibilc efi-Mide motus ftt in illo in actu 'Z in poten/ pofTibile5 in aUo.-ioiccmus rcfponfionc^ buiu6:q: pars
tia qua fit ei ncccfTc acgrcrcUcrbi gfa.Sicut ft eet ca/ coipo:i8ej:l5ocgjcftco:pU6n6p:obibetura gctc:f5 ejc
Iidumqi]ocalcfaccrctfcipmfuocalo2e.f.fiieflcalidu5in aliaintcrionequc acciditp:etcrco:po:citate.Od fiitae
efTcctu:quomd critcalidii in potenria:vtacgratcalo:em ninccaufamotusin vnaqiuac^partecftaligd addiais:^
fibiipfi.-'©ic cni5 ciTct calidu in cfTcctu i in potentia Jtf. inbocconfcnric't)Scdpotcrit quisoicerc nobi6:g? nc/
XO (LOino aut na co:po:citati9 b e.f.na fube bntis logini/ ccfTitae noecopuUtinduccrcpartemipoftqg via ratioci/
dine5 -: latitudine^ i fpiiTitudine.&cd bic terminus rcs nadonistaliseft:cnrnonpmumindu)cifti9 oe toto.-^Qz
vniucrfaliseft q:qua non p:ouenitmotu6:alioquin ce> q§ui9putenirquictumc):eo g)cftco:pus.non tameeH
beret co:po:a conucnire in tllo.&ed fi addiderint fuper pofTibile t% boc cp accid.it ei aUqua adairio fup:a co:po/
biictcrminu5aliqua5aliamintcntionc5e): qua co:puo reitatcm:^ptcrquafacnimeftmobilccj: fcipfo:t ncccf/
comitct motU8:ita vt fit fuba babens longitudincs i lo^ farium moucndi.t ipofTibile quiefccndi.£t ft illa ro fuf/
ntudtnemaii^ifTimdine^^^zaliam ^p:ictatcm cum illts fcdt bec magis fufTicerc oebct.iBi autc; id qd in ilUs rs *{>
p:edicti9^ptcrquamoucat:mncp:incipiii motus crit riontbusintelU'gcrevolunt.aU'udcftqg boc f.g? p:imue
addirio quc cfl fup:a coditioncm que cu5 fiicnt gcnera/ flucto: nec voluit intclUgcrc:ncc oicere \\\o modo:f5cil
biturpcrilla5co:pu9.!oifoflicritc^tra:erit boc mani/ potHts oeco:atio quedam qua apponunt verbis ciU6:cii
feflius.^am aute^ oijcerttt in flabiliendo:^? omne motu ille non piitauerit pofTibilitatcm banc poncndam in eo
babctmouentc5:Dicrione5VcrifTmile:q: q6 accomodo»' e^bocqpeft co:pus:nec attendit po(Tibilitatc5:fcd oi;:it:
riu6 oici potcfl oeilU)boccfT.f.9iomnequodmouet:(i/ cp quicquid eft p:cter q6 putatur aUquid aUud quienij:
cntpoftea Dcclarabitnncfloiuifibilcbabensgtcs quas cj:quofcgturilUidcfTegcmm:noncftmobile ey: feipfo
nonp:obibctopinanquictasnamra co:po:citati6 qud 'pocnoneftconccdendum:q: idcftiicutia^ occlaraut/
babet:q: (i boc ;pbibucrit:p:obibebit etiam aliud p:ctcr mus in confcnfu p:imc oubitariois quu ot>:miU6 g? pof»
boc.Scd omnis opinio oc rc qua non p:obibct natura: fibilc cft:vi ftt aUgd mobile ej: fcipo:i Dcinde fi putatur
cft opinio pofTibiliB qgtum ad illam naturam.£rgo opi/ oc eo aUquidimpofTibile:accidite)ceaopinioncilUid ei
nari partcm mobilis gctam ej: boc gp eft co:pus:eft opi non mobilc cj: (Icipfo.£t no fcquinir ilUid impolTibilc:vt
nio quc no cft impoffibilis nifi cum oictionc:': ipfa pa rs permutct eius iudiciu ad impofTibile q6 fccutum cft et
non cft illud totu.Scd omneqd eft mobilee^ fcipfo po/ iUo impo(Ttbili.j5cd pofTibilc eft vt mobile ejc femetipb
nere gj no cft ipfum.fed aliud me quietu^:-: p:ecipue cuj cum putanir eius pars getamon fit quicnim:fcd mnc o$
iuerit non ipofTibilc in iemon p:oucnict ej: eo in opinioe vt oeftruatur.gt fi oijrerint g? fx>c cft impofTibile : oice»
quietum c(Tc:q: c^: poftrione cp ocs partcs co:po:i9 funt mus ita e(Te:q: iam confecutum eft aUud impolTibilc q6
quietc no ponitur quics totiu9:ficut ej: canfa ^ucnit caix ante bocpofucmnt.!ccd buius oicrionie retpcnfio: non
fatu5:quics cni totius ficut poftca Dcclarabit:cft coiun/ cftadmanu5:ifo:ta(Ti6aU'usp:ctcr me poterit ad bec
ctio 9etU5 partiiuctt fucrit partcsactu vcl potetia. £rgo refpondcre.£j:iftimoeni5g7 ratio buiue oifputationis
T» nullum co:pus eft mobilc ej: fcipfo.CTSi autcs oijrcrit ncnfacietnoeindigerebi6:t70c cft:q: p:opotitio bcc fi
aliquis bec noftra oictio.f.mobilc ej: fcipfo no gefcicciij conce(Tafucrit:critgefcercautimpofTibilc:autnont'pof/
aliud ab ipfo pofucrint gcmm^non crii vera:nifi cu^gc/ fibile;i compiebit ratio.li>«ipofitio fiquide quc cft bec
fccre illud aliud fiierit impofTibilc:t no ftierit pofTil>ile:i oicrio.f.g5 omneidcuiue monis ipofTibiUs eft^ptcr po»
«inc fign ificabit boc q^ quicfcerc illud q6 cum eo ocbet firione^ gctis in aUo q6 eft p:ctcr illud:cft ipoiTibile aut
quicfcerc:cft ipofTibile:': no eft po(Tibile.j3cdcu5 quiete nonipo(lIbilc:quafiDiccrcmu8.g>gcgdipo(Tibilcemo/
ilUusfiicrit jpofTibilcefTe:mnc C)c pofitioc quietis bui'' ucri^pterpofitionepoffibiUtatisin aUo ab ipfo:n6 cft
p:ouenict quics illius q6 cft mobile cjc fcipfo:q^uis ftt 15 mot>ilee^ fcipfo.i:t fi pcciTerint boc ia5 pfecta e oictio x
tmpoffibilc:ficut multa impoffibilia vcniiit e% al^s im/ argumetatio:fcd tonis labo:cft in ccrtificado bac ^po/
poiTibilibug.£rgo pofTibilitas quieris mobilis ejcfeipfo ne5.£rgo ftudca t alius ptcr nos cj: aucto:ib'' bui'' ronis
nopoteft cc.fed fi pofucritaliudimpofTibile pofTibile e: Cnccrtificatioc bui' jjponis:^ fo:ta(Ti8 fict ei focilius q6
Vt comitcmr illud ^cs eius impofTibilr.q: no cft impof/
fibile:nift cuiusquics cft tn ctTc^fcd nomiategetC5 cius:
nobis cft oifTif ile.CrS5 in bac r6nc alia e Dubitatio: qz
continuo $uis poflibileeft vtafligneturpartcsitii ipore
q
quado pofuerint impofTibilc q6 ncn poteft cfTc.': quado cft vtputcnf iUepartc6-.autmobilcs:aut gcte^nifi acci/
pofuerin t etiam quod rcmouet ab eo gp fit mobilc ej: fc/ dcntair^q: n6 funt bntcs fitii:nifi qpdiu funt partcs cotv
rpfo:boc cft cp non oeftruit illud vcrum:q: illa cft catbc/ nui:nifi accntaUter.llec funt bntcs fitum:i boc e q6 po/
goa'ca:i beccft bfpotbetica^q: 13 cfl:ficui fi poncrcmua fteaoccU>rabitur.)£rgoquandoquidcm opinio qnictis
g> ccnmm pars funt Dcnan):n6ne occcm tunc cfTcnt cei parris cft opinio que n6 poteft ccrnficari nifi oiuidatur
nim 1 aUud.^^ed boc non eft non eai$ ocbet^er boc uiacnt:tuncbecDifputariofacili6erit:nifi fcntentia aU/
Ji\\k, 4
^uffi» JLibii CapFiri*
cuius facriucp optnio feparatidis -z qitietie ed iima 1. jSi Vtraq5 fitin acm.li>oft bccaiitvertfimileeft: cp mottts
aiittuputaiicrisin^porita partegeteint^zilla fucritco' imouereimotiofHntvnaclTentia.©5CU5 accipitur in
Cinua:ndp'.italli niit itcUcctu qui puenit cietifolo nomi' rcfpcctu fuiipfius eft motus.Cii aiite accipif in refpectu,
ncqzveraoifFinitiogetisnopotcftpiitariin iUa partc; eiusinquocft:noiatur moiio.Cumaiitaccipif in c6pa/
ftcut nopoHunt putari rce impofVibilcs in tteUectu i ma ratione eius a qm
cft: vocaf mottcre: ^: nos 05 iftud ccr/
aviHUmo noftrivicaruiniUa.!s£>edg7motu9 pendeat cj; bocf.DC iUis vcrifimilcCricrgo oicemus^gj veritas cftptra bac
quo eft:i ej; boc ad qi> cft:colUgimu3 ejc cius oiffonc: qj fo:mi.f.q:motioDifpofitt'oeft mobiUs:": 13 g? mot^ c6/
^fe eft pma perfectio que acgritur rci babcti perfectio/ fertur mobiU' fm qp in co cft.Difpofttio eft motus n6 mo
ncm iticedetcm fecii ad illa que bj oifponem potetie ati bili8.q: ^paratio motus ad fubicctii eft aUa ab iteUcctu
Vtracp perfectionc.l;t bec oifpofitio que eft gfectio p;i/ c6parationi3fubiectiadmotti.(^uisfecomitcnf in ce.
ina:eft DereUnquere ca.f.potetiam:': tcndere ad feciidas <BiXx mouer-e oifpofitio eft mouetis non motus. £t pfw
perftctionem.(C£t a liqsdo id oe quo eitA ad quod eft: ratio motus ad mouente:Difpofitio cft motus no moue/
eriit Duo cotraria:-: ali$do eriit inter otio contraria.&3 ti8:£rgo q^do gde boc ^ic clhmotio crit c6paratt'o fubie»
vnum eo2U5 eft p^opinqus alteri contrario^:t'3lterii al' cti ad motu:non motus c6paratus ad fubm.Uii non eft
ten'.£t aliquado nec^erunt ouo contraria:nec inter ouo rootio ipit motus qui eft ^pter iubm.C£"cut nec mo
contraria:fed erult oe rcbus que babet coparanonem ad «ereeft ipfcmotusquiclliin fubiccto.gt no muitum im
contraria:aut ad oppqiilta aliquo modo:'z ttic no conue/ ftabimu9:g7motusc6paratusfubtofit intentio inteilo
nientflmuUficut eft oifpofitio firmameti^cui^^motus pm cta;ftcutc6paratusmotoa'. S5 bcDucirttctioncsn^fi/
c^tindaduerfaturfinteiu8:nectarne fiituil coniugcn* gnificabiiturbisoitob^noibus.iDotumatitpederc.ab
fur.€t aUquado id oc qito eft:'Z ad qd cft tale cp perma/ m
eo in quo efhf g? eft in aUquo pdicantcto?^ non conce
Jiebit in ee aUquo tepoje;ita cp bs ctia in ejctrcmis qiuc/ dimus c^c fubm et'u3:nec id qd itcdifacgri per motii;q:
tem.2ct aUquado no permanet in eo ftatu:ncc cft ci ftat' mobilecii moucf:Df e(Tc in mcdio x>m^ rcru5.r.t'nter id
in iUo cu pofuerint ei quafi terminu in actu:momctfi:fi'.' qd reUncjuit:': id ad q& tcndit:aut vbi;aut quaUtate: auf
cut celii in cuiits motu eft relinqucre pncipiu5:i tcndcre cetera aUop:cum motus cft mutatio rci n6 fubito.grgo
adfinc:fed no b5 in aUquoiUo^ ftatu.(Ci>cindepotcft crit boc mcdiii intcr Ditos termios:q: enmt aUcuius ca/
nobisaUgsDiccrcgjtcrminiincotinito fm iteUcctum tbego:ie.f.aHtvbi;autqualitati8autcetcro|::': tunc oi»
noftriino bnt elTc in actitfcd in potetia:qz no fiiit i actu: cctur motus ciTe in iUo pdicameto:pftea aut argumen/
nifi in incifi6e:aut aliqua termin i Defi'gnati6e:aut tactu: tabiturbuius rciDcclaratio^cumfcicris cotnparationej
autequtdtftdtia:autaccideti:autpofit(6e:fiatt poftca ot motite ad p:edicamenta.
cemus.pndcvbinulUibaf caufa^ fiterit in actumon (iriCaptm.II-Jbe coUationc motits adcatbegozias.
erit ibt pncipiii nec finis:': vbi no fiicrit pncipium nec ft-' n
nis oefignatus aqito icipiat motU8:'z ad que no crit mo/
tU8.icrgo ceUi5 R no babuerit cam terminalcm: non erit tbego^ias.Quidam cni Dixicruntg' motuse
mobile:qd elt impofTibile.Q6 autem ad boc refpodebi/ p:edicamettt5 pattendt.3li; vcro Di)ccrunt qp
iShaxiioii, imis:boc cft qp motus bs pncipiu i fincm f m
potetia:et bocnomen motuscaditfitpermancries quc
Pm cffectum Sed potctia eft ouob^modis^qj ifm pt funtin iUo:fola cafitaU parncipationc nois.Ouidam ct
pfngtatem ad effectu:': fm el6gationc5 ab effectu. fijre/ eot'5 oi;ccrtitg» boc nomc motus eft nome coeSiaxt ^bu
pU gratia.2n3obilecii mottcf bab5 in potetia p:opinqu9 efle-zaccidcntisqdptinetmultanonvniuoccneccguo
termini't:q: tu potes poncrc ilUtdiam pueniiTc ad iUum mancric quc ptinentur
ce:fed participationccafuaU^fcd
in quocticp pucto pofiteris.ict tunc erijt b ilU ccrtiflimc iub efle : accidete pma con tincn tia:funt ipfc catbcgo:t'e.
in poteaa.05 no ftet tcrminus in etTccttt:nifi ctim i actn XDancrie vcroque ptinentur fub noiemotus funt fpcs:
(iterit vbi pofuerimus vel vbi inciderimits in actit.j£t cu aittmanericp:eclicamcnto:ttm:q:Devbiq6damcffge/
boc tame no cciTabit:fedj3ccdct intcr terminii qitem rc/ tum;'! qSda cft pcrtraficns^qui cft motus in loco.^t Dc
Uqitift^^tcrminuadqueaccedit.JctPm boc g^cft tcrmi/ quaU' qSdam cft quictU5 1 q6da5 pertran fiens: -: bic cft
nus motus:n6 cft poiTibilc: vt fiat in actu tcrmin its mov motu8aUcrati6is.(E£tDe$to quoddacftquictum:i
tU8 ppttv pofiitioncaUt ^ptcr cam tcrminatam in actit. q8dameftDifflucn8:i bic efl motus in quanto quf eft i'VW- i
©ecl b5 necefle: vt pcrficiat trafitti vfcp ad ilUtm:Donec attgmeti 1 Diminutionis.gt fojtaffis aUquts coy pcrdu/
fiat b^.f.vt fit ibi aUgd qd polTibileiitponi pndpium:6t rabit in fn ia fua;ita vt tmm g? fubftatia fimifr qucda cft
pofTitponifinis^^^oino vtoefignatio termini qudponis qut'eta:iqd3mDifflucns:i biccft motustn fubftatia.f.
in mom in vnoquoq; motiiii ceU' qua^ inuimus in bo:a generatio 1 co::uptio.£t Dijrcrunt g? bcc ^titas oifflu/
certa •: tenemtt8:boc ponaf .aU^do eni5 ponimus in co cn3:vna eft et fpecieb'' quati continui ^ptcr poiTibt!t'ta/
pn"" ':fincm fcparatim rcfpectu Diio|z ptictop oiucrro;: teminucnicnditcrmintic6cminca.ScdDitTcriit in 13: »
que funt ouo termini iUius mcfurati pcr motii in ca bo/ g> boc n6 b5 fituu);i ptinuu5 b5 finim t quictcm;i Di]ce/
rain qua fignauimus.aUqgdo cft vnii puctum q6 idem runt qp nigrefccrc 1 nigredo vnii gcnus funt^led nigrcdo
ipm cft p:incipiii % finis.C Sed pn"' cft q: motus eft ej: eft quicta;nigrcfcere Vo cft non quicttim.)!: t oino ptran/ £Il>ftra''
cta pf iit a
iUo^^^efifinis^q^motuscftadiUti^^^eftRciin Duob'' te/ {itioin vnoquocpp:cdictogcnerceftmotui.©5 quida5
pcrct; iiifi
poabu8:vnde qp motus bcaUs aut fituaUs bab5 cfTccjc bis Dijrcrun t:g> quado motue rcfcrtur ad id in quo e:
Cfi mfiuie.7.
pncipio 1 fine;e;c [5 eft gj ct'i tu fignaueris motii -: tranfi/ cflp:cdt'cametumpatiendt':cumveroad idaqtioe; eft nicca. t. j.
tum fignabit cum boc pn"* i finis ftabiUs p fcipm.Sed p:cdicamctum agcndi.Quida outcm c^ cis app:opinqV «i piir;.c,
0? mobile locaUtcrpcdctc;c pnci|.M'o : finc:cj: 15 e vt boc ucmntbticrcfpcctum quaUtatipcrtrdfcunti:': rcnjoue' 6 iclaiis..
fit in effcctuci:autin potetia jj^ima efTcctni:l3 quociiqj runtmotiiaDttobuspjcdicamctis agcndii paticndi ft ©p.Si,
m6 fucrit:pccdcmu3.c^: nos n« pftituimusvnu cr iUie: Difcozdaucrtit aucto:c8 in boc noic pcrtrdfciidi q: gdas
^modiipwp:iu ;fedotnoq:ambopcndcnt ej: pncipio cjrcisDiucrfificaucruntinternigredinci nigrefccre Di/
4flnefmbacfo:mami?ftitutionem p:enotata:non qp uerfi(3tcDitTeretiefpecifice.Ouidaaut e^ei« Diucrfifi
*^
©ccundum
auertint non Diucrfitatc Difterentce fpecifice;fcd qim i mitatur eam nift in vno qd comune eft vtrifqj fentetijSi
Itcut additio que sddicur lince quc fit maiozit tamen j> /
Cuius fiindamentii talceft Q7 qui impofuerijt pdicamil
jjterboc non cpt afua fpccie.ii>nmiaut Dij^cnintQj ni tis bunc nume:p:cogunt ad vnu ef. ouob^^.vt aut conce/
grefccrc f 5 boc cp cfl:nigrefccre;eft nigredo pertrafiens: dantg» motuseft vnii ocgencribusgnaUftimis: autvt
qd non cft ei aliquid pjeter efle ipfim q: boc cpsil nigre addatur numerop:edicamento?i additio ncccnaria; qi
fccre.firgo oiftat a nigredine permanen ti per oifferetia. manerie motuii no intrfl't fub aUqd iUo^ gcneru in pdi/
C in^pommus aat Dcclararc falfitatem vtriufcp fenten/ mento patiendi;$uis ille ftnt itellectus vniuerfales^pdi
lieifcd pma Dcftruitur pcr nuc^n fc6a pcr albedinecuj catiocmuUi6p:edicarionegene:p;fed ficontcnti voliit
fit rcg quc non cftp:etcr cfle albi cj: boc g? cll: albii finc cfTc oenario p:edicamcnto^:Dcbe't permittere.vt ponai'
VllaDfia'£ilauteadbucbictertia fententia qua Diciit; mu8 p:edicamentti paticndi ipfum motii: t non qucrat
Q7 nomcn motus q^uie (it comune ficut DicttJi ett: tame in p:edicamento patiendipura vniuocationc: ciiius vi*
maneric quc funt fub ipfo:no funt fpccies p;edicameto<! demus eos biceftc fauto^c^:-: ea in algs non obfcruann
rum ftn modij que oixcrm t.Quia nigrefcere non e fpe C_ 3am.n.feceruntin p:edicamcto bnditata pmiiTiocj
cies qualitatia:ncc adirc fpes vbi-qz motus non cdtinef qua magis oebercnt pcrmittereficrfin motu.^ui9 no»
»ot' bit nir fub qualitatc: idco cp qualitas fit gcnus ei^CT Tiec eftlongeg) verbu pcrfcctioniB tafTcct' fitcadcsin fub*
rueto j cttamqjfitfubiectijciU3:tfmbancintcntionc:n6coif/^ (lantia:t in reUquis nouccafu oubietatis.fcd co:ij cafus
crepantia in cis: fcdciiEnwtawreius fubftatialitas: Di fupcr mancriasmotus non eftapcrta oubieratc.Q: ou/
liirti^
'*
'
ccturilla.permutatio^diupermutaturmotusifubfta' m
bictas cffccit vcrbii cft vnus f in tellectij;fed rce quas
tia.^i autem fuerit in vbi:Dr motus in vbu-z omnino fi fignificatillcintellcctus oiucrfificant fm po:itatemz
fiterit id dc quo ell:'z ad qd e(t qualitas^motus eft in qUV pofterio:itatc in illo. ©icutcns p:ius eft fubftatiarum:
tatc^i vero fucrit q^titas:motus ettin q^titate:'Z oe om 1 poftmodii accideriij:fed intellecuie motus qni eft per/
nibus iihs motibus picdicatur motus vniuoce. Oi gfc/ fcctio p:ima cius q6 cft in potcnria f m
9> cft in potetia.
ctio qulaccipimus in eius Dcfaipuocquafigenus: c oe non cft.f.g? illam (xrfectionc aliquie qui oicitur motus
niiero vcrbo^i.f.ens -z vnitas. ift tu fcis cp q^titas 1 qua> babeatc]c aUo.Tla; q: monis UtcaUs eft buiufmodi: no
lita8:tvbinon funtfub vnognc.icrgoquado quidesB eft bcc caufa^pter qua aUerario fit buiufmodi. 0ed cft,'
p:edicamenta non cotincnt fub vno generc:tunc necco po(TibiIc:vt cfTe motii Uicalc3:fit caufa efTendi alteratio'
paratio perfectionis pme:erit eis a liquid q6 cotincat ca nem.CTfirgo poatas 1 pofterio:ita3 crunt f 3 intcllctn.
contineua gencris.ict fic non babemus ratione accipic/ verbiefTc:non fsinteUectii vcrbimotns:fi'cut oualitas
piendi rnotu in intellectu gencraltq: bec oefcriptio oat que eft p:io: ternarietatc fm intcUectu efTendi; 1 no cft
intelligi cp non fignat oc illis nifi noie tantum comuni. p:io:ca;fedfmintcllectumnumeradi.Q:nnmcralita8
CTSSnic igitur que magis attcndun t in bac inquifi^c: Vtriufc^ iUa:p cft fimul:fcd numeralitae no eft ternaric
be tres fun t:fed mcdia non mibi placet. Tlon ab^on^eo: tari im q> eft ouaUtati:q: cfTc tcrnarictatis pendetej: ei
q6 oicunt in m.\jap nigrcfccre ^xt qualitas.i augeri ^'ai ouaUtatis.Quod en i3 intclUgit oe cfTc: aliud eft qd U
^
tas^tjjzecipuc boc 3» nigrcfcerc ftt nigredo quc intcndt» teUigituroe nijero:7tuiamfciftibancintcrioncin alijfl
tunqz intenfio nigredinis eft:imo in tenfio eft fubiccti in U)ci64rj£rgo no eft longe: vt pfcctio j^uis fit quaficg*
fua nigrcdine:boc eftiq: cu pofuerimus nigredinej intc uocaincoparationealia^ rcrtj: fit vntuoca in compone
dimecclTe eft:vt aut ipfa nigrcdo babeatefTe:-: accidatct aU'a;::i vnica in coparatione bayificutnon eft longc.vt
ciiintenfione augmentii:aut non babcat e^e. ©iaijt no fitquafi equiuoca tn c6parationealiqua:jr rey ;i vniuo/
babuerit efetunc innpofiibile eft: vt id q6 p^iuatu cftt ca in coparatione cius qo eft fub aliqua illa?:. ©cd rcdi
annibilat!i:DicamrclTc qijo intenditur. Quia g>pdicat bimueadidin quoeramue^iobMcicm^^ouabus fccris
c(Te;opo:tet vt fit res babescllc:-: rtabilis centic. (L)Si ficQuid vidtie oe pdicatfito paticndi.-^£ft ncipfu^ipe
fc vcro ftjerit nigredo ftabilis efTentie:tunc non eft pcrtra motus.-^^Sn cft pparario monis ad fubiectii ftcut oiciris.
fiens fiait opinati funt g? fit qualitas gtranficns.iocd c £>i.n.ftieritipfemotu6abfolute;tuncmotu6cftvnijoe
femper ftabiU'e:t accidit ei augmentij:pa)ptcr q6 no cfl gencribu6:aut fi cft aliquisvnus ej: motibus.f .g.Sicut
ftabiU'6 in fua mcnfura.fed in vnoqcp momcto bsaUam moois locaU'8:aut aUeratote:ntnc opo:tct vt addat nue
menfura.fit bec augmcntatio continua eft motus.no m rogene^i.foi.n.monjslocaUs fueritgcnu8:alterario (0
gredo.(E£rgo intenfto nigredinis icius fluj:u8:aut in/ militer gcnus crit:i motus augmcnri genus. ClJoingu/
tenfiofubicctiinfuanigredinc:-:eius pcrtrafitio incas lo:Hm.n.bop ttn ocbcnir vni c|tu 1 alterf. ^ut fi fucrit
motus eft:non nigredo intenfa: % p«)ptcr boc criam ad/ motus locaU'8 non genu6:imo nomcn ambiguii:ninc in
buc Dcclarabit bocetia;.Quia intcfio nigrcdinis ejcbit uenictur fub illo in teUectus qiu eft genu6:^uis fit min^
eam a fua pnma fpedc.Qz impole eft: vt oifcemam'' in* vniuerfale;^ fuii conrincne.CTiSi atltp:edicamcntum
g
tcridqdbabetciTeDcilla^iinteridqdpoftcaeftimad/ paticndinon fucritipfcmotuefimplr; fedcftcoparatio
ditum % adiuctij:fed ad queciic^ terminii pcruencrit:qU' tnoms ad fubicctu;ninc non pot efTcQuin ipfu; fit aut
taseftftmplcj^vna.bomineeautesoes tcrminosgfunt motus fitnpfnaut aUquis monis^f^fi ftierit monis fim/
fimiles terminonigrcdinis vocant nigrcdine: -: oee qui pUcitentunc non poteftcfTc:quin monis fimpn- p:edice
funt fimiles tcrmino albcdinisf. qui funt pzopiquiojcs turocfuismancrysvniuocc;ttuncmotU8rcfpcctufue
ei:vocatalbcdinc:fed nigrcdoabfoUita cft vna: ieftej:t ciTentie;eritGcnu9.gtgeneracruntpUjra$Decc.®C(l
tremitas vera.i albedo fitr.ccteriaijt ab cis funt: vt co/ ipfujciTcgcncris refpectu fuccfTenticmultomcUuecft
xnip\:i comittii non eft vnij ej:tremo:p:ncc conueniunt q^ Vt coparatio eius ad fubiectij fut"! fit genue;a« t fi non
cii co in certimdine in tcUcctus: fed nomie. ©pcdes eni eft meU'u8:non tii minus 6bct vt fit. ioi aiit fuerit oict'*
oiuerfe no funt nifi in mcdio.Sed aUcui q6 e(T circa aUV ambigue;fifr p:edicamen tii patien di q6 cft cogo buius
qd ejrtremof :accidit vt conferat eiiLHt q: fcnliis aU» aiiuBnomcncftambiguiiadfubiectiKDiccnirquaficg/
g quado non oifcernit inter illos:eftimat eos vna fpecicj: uocc:t fic non eft genus.fed (i p:edicamen tii eft compa/
1 tn non eft ita.Certitudo autbuius rci cftin fcietgs vni ratio aUcuiuB mancrie motus: tunc fifr 15 ocbcntbabc/
Her{aUbu9.Slia aute fnia eft vaUdio: q^ tfta que no cou re aUemancric:-! ficcrft pcr fc vnii genus.j^t in compa/
CapRn Iir^
ratione fuiadfubfectuxrft olmd gcmiB:-: augcbunf gc/ ttaiam pcrfecta:q> fi iUa fubftatia fuerit illa quccrat an/
ncramultaaugmcntationc.iSirrctiam oebcnt interro' tca:mnc iam babet effe in boza acquircndi iUa alia fub/
gari oe caufa^quare.f.ipfani qualitate pofuerun t genus: ftantiam:nec cozrupta ncc pcrmutata a fua fubftatiaUta
inon coparatione cm
ad rubiectum pofucnint gcn^jq: te:fed tantu afuis oifpofitionibus: fed fi ftierit fubftatia
ilUc aacpcrunt coparatione motue fimpl'r:aut alicuius aUa pieter eam que eft aqua i ad qua:tunc erit fisbftan/
motU3 qua fcccrunt genuo:'! ipfum motu non fcccnint tia iam cojnipta in fubftantia mcdia.Quia fic gnata eft fdgnSnc
gcnu6:fed fi q6 fumunt eft natura rc:p:': cfTcntia canim fubftantia in efTectu:q: Dictio oe bac erit: ficut oictio oe ieF,i*«
abflractandcii accidetibuecomparationti quaebabs: fubftatia a qua oiximus fuifTc motu.Qz aut erit i toto il/
antaliqua aliop:tunc oebentponcrc pzcdicamentu pa/ lo cempoze in na fubftatie ad qua mutatti e: aut no erit:
tiendi ipfam eandc oifpofitionc paticndi:n6 id qd eft c6' fed fi fuerit in natura fubftdtie ad qud mutatti e:aHt fuit
paratio eius ad aliud.£t tome bic fermo n6 certificabit mutano ad fubftatia; fubito:aut fuit in aUqua pteilUus
qd oipimus oUm oc oifponc
tibi:niri poftqp fcicrie illud tempozis fcruans fud fpem pmam^tin alia parte iUi'' te/
agcndi : paticndi t moucndi z motionis. (TUndc mc ponscadcnsinaUdfubam linemedio.Odfiita fuerit:
lujsefteis:vtp?cdicamentij partiois-.i motij:ponat vni' fcqucfqd Dipmu6.f.motu; oe fpcde ad fpecie fubito ee:
contincntic fiue ynius equipoUentic. no6.n. non cogi/ ^erit ilUtd tempus parificatu motibue altjs a motibus
murobferuare banc rcgulam famofam qua oicif gjoc' fpeciaUtatis fubftdtie.Q: iam fiierunt moms in fubftan
cem funt genera;4:p vniufcuiufcp eft certifTima gcneraU tiaU'tatc:non in tcmpo:c.(riSed no p6t oici g? banc oi/
tae:i (p nibil cft cj:tra ipfa.CPot aiit oeclarari bcc ra/ ctionem fequatur ctia moms aUcrationis. Tle eteni ^>
tio ci qtu pofuit motui nomen ambigtui; abfoUitc.focd tum ad boc in quo modo fum^^ncccfTaTifi cft fue fubftan
poftql oiftinctc funt fcntenticquas pofiumus: t non re> tie:fo:ma effe in actu:-: cii fo:" babuent e(Te in actu^fub;
ccpimus cas^rcmanftt vcritas vna.f.fentetia pama: fcd eiu8fictfpecies.(Lgrgofubftantia queeft interouas
poftql iam oeclarauim'' pparatione motus ad pzcdica/ fubas:cft res babcnscfTcin acw:non pcr accidcns.non
mcntum.gt maifcftauimus intcUcctu noftri oicttf. mo eft autc:ita in fpcciebue quas eftimant inter ouae quaU
tum efle in pzcdicamcnto quid rit.occlarcmu8 amodo i tate8:q:nonfuntncce(Tariead conftitucndti fubiectii in
quot p^cdicamcntiscadat. acm.(L 3tem affirmant g? in fubftantia non cft motue:
a =
(f Capl'm.in.oc codein.
SRS^Ini^ntua
rW|i2^i>vii»us'
fundamentujr^uisopo:/
teat aUgdrepetere ocbis
eo cp cius natura non babct ptrariu:q: poft^ eius notu
ranon babctc6trariii:impo(Tibileeft:vtpcrmutef o fua
m
namra odaUam nam f modii augcndi:aut minucndi.
5P\?UJ.
autem non oeftrucref:q2 mnc edet alteratio: aut aUa ej: tima Diftantia:nifi cum fucrit tertia res quc oiftet ob ea
eis:non aut generatio.^i vcro fuba non rcmanct cii ma minufql illo aU'a:i fit media:fic vt poiTibile fit fubiectus
gis.tunc magis indu^it aliam fubam.joimitr in vnoqc^ pcrmutariiniUaoiftontia:ficutq6oifcurritinterDifta/
puncto quo nt magi8:generabitur alia fubftatia: i pma tiam Dua jj rcf .(EScd intcr fo:ma6 liibftan tialce in g/
oeftrHCtur.fitcritinter fubftantia ifubftantia poflibiU bus e p^ pmutatio:» c mcdiii ad biic modii: fic iter igne
tas fpecie;: fubftantiaUu infinitap in potctia: ITait in q/ 1 aere n e me"':aiit vf ei^^liiia €c:qi viciffitiido qud poit i
Utatibus.lCiocdiamnoftiqjveritas aUudeft abboc. Oiffinitione contrartj:boc eft vicuTitudo oiuf rer inter
(E^rgo fojma fubftatialis gcncraf i cojriipif fubito.t qnos eftmapma DiftaHtia:ficut Di]:imu6.-f>ofTibilc eft:
cuius taUs cft^piietaa non eft inter eius potcntii i criFc Vt fitfincmedio:ergopo(Tibilceft;vt rciiioto vno cotra/
ctum mediti qd ftt moms.^te oicemusadbuc: q> fubuj rio:um:acccdat aliud fine aUo mcdio.Quduie ctid pofTi
foimapfubftantiaUiinon coftituiturin effectuniftper bilceft:vtfitDiftantiaciivici(Titudinemcdu:fifticritibi
IDanoflpoc receptionc fojme ficut fcifti.fCCt ipftim in fe non bj ec: mcdiu.^E^s^fgo mtttatio cft p:ogrcffu3 intcr ouo cictrc/
alii^d.7. mc/
nifi rea tantii qucinpotetiaicfTentia:non babcns cc
fit mac6tinuu8.i5cindcnovidetureiqjfubicctii;:rccipiac
to.5.pt?r.ie.
«.pognone. in actu.(J7i:rgo impoiTibile eft:vt moueatur oe aUo ad fo:mam focalcftatimpoftoqucale:ita vtnon pjius rcci
oUud.fed fi motu3 fubftantialis babucrit ee:i mobilc il/ piot fo:ma; ocris mcdi) finc pjogrcffionc continua: fcd
Utd babucnt fo^mapcr qua cft in actu;tuncerit fubftait affirmoCQ} quiefcic finc oubio i fozina aerii\i,Zvic crgo
9J6
©ecdndt JCcitmm
fojtiw a^aljs nm eficontrnm fozmcfocali: qipermu/ rubiecttiipfuinredpit menfuramaio:cmt mino:c?cj:
oe focali adoeriale.
ta tio non tendit De \>m ^d aiits);:fed DifToUitione velrcftanratione finc feparationc fua;: par
Tlcc founa focalta ptraria eft fo:me acriali: qz no cft in tium.£tboc$ui6comitctur permutationej cfTcntieq
tcr illas vUima oillantia.Unde li eius intentio fiiit bec eftejc quaU'tatc:tamcn aUud cft ab augmcnto i oiminu/
tntentio:tuncbccinquifitio Dcboc reditin occlarationl tionequefunt inquantitatc:tq: bccDifpofttio.f.^grcdi
p«ma qtia tractauim^.lDcc.f.crt gp natura fubalis no 6* oe potentia adeffectii panlatim^eft perfectio eiue q6 eft
nudatur |:^ulati3.Q: no recipit foztttudine ^ Dcbilitate: in potcntia:crgocft motns. (L ©ediam oubitaFg? ma^ SulXMti».
fic vt fojtitudo 1 Dcbilitaa fint duo e;:trcma que ppzic gnum tparuum no funt c6traria:cu motus omnce fint
appcUcnt nomic fo:mc.(El!>oftea vero oeclarabimus inter ptraria:t Diccmus ad boc. (£ Q: nos no cogimur
in plTta pma q^ fozmc fubHatiales no recipiun t magis i afftrmarcqjomnee motus fintintcrc6trariatin:tn6in i^crponno.
minus oeclaratione manifeflio:i.&cd q: vidctur q> fp' aU)B. Cum.n.fiierint aUqua oppofita que no cducniant
mafitanimalpaulanmtgranii fltaiatii.putat q» fittbi fimul:'z p:occfTcrit res oc vno ad aUud paulatim: voca«
motus.Qd aiit dc boc fctrcocbes boc e(t.f.cp fpma quf» mus ilUim rem mobilc:q§ui6 no fit ibiptrarictas. XOat
(^gcncretanimaLacciduntcialicgcneratioemquaecd' gium aitt 1 paruu itcr que mouetur vegetabilc i eircki*
tinuant pcrmutationcs fm qlitate i $titate:t fgma no i(c:non eft fpfU; pamii t magnit abfolutc:fcd quafi na«
celTat pcrmutaripaulatim;cu iitadbuc fpcrma quouftg tura pofucrit fpecicbue fcnfibilibus t vegctabiUbue ter
pcmcniatad terminii quo Dcniidet a fo:ma fpermali:t minos in magnitudine: i terminoe in paruitate qs non
l^taturin coaglkitii.gtedciusDifpofitio Rcquouff^ver cfxedmti mouennir inter cos. /crj^o magnttm ibieric
i vcnae t alia que
citur in on;::Dcinde in oiTa: t ncruos magnuabfoUtte:tnoneritpamiicoparationcaltcrine
nos non pcrpcndimus.crSilr etiam qufcBredpiatfoi magniineademfpec(e.!oi(rparuu3cntparuumabfolu
inamvitalcttDciRdcetiamfifraltcraturt permutdtur te.t qnado quide boc fic eft:iam U>ngc eft: vt fin t fimtUa
qufcg co:robo:atur t fcparat :red apf^raua oifpolitioid c6trart)s:rcd funtc6traria. (CieiautaUquts oijieritcp
jQbltctio,]
fecitputari:Q7bocfitvnap:ogrcnio Dcfo:ma fubllan/ vegetari monts eft locaU's:nam locus mutamr ptopter
m\i ad aliam fomtas fubftantialc:q: putatur^pter boc mo
CU6. £rit rcfponfio becqj noe cii oicimus vcgctari
^in fubtiatiafttmotus:fednoneil. jmmofuntibimt/ tum cfTe fm qnantatcnon p:obibemu6 quin etiam mo HtfpoOo»
ri metue 1 quictcs mu Itc. tnelocaUsibifit.Tlon.n.negamu6quin in fubiecto vc/
([:i>cqualitatc. getanonis fint ouemutationee: vna qnatitatts: i alten
i^^A e<Tcinqtialitate:boc vbi. £rgo in eo ono motns fimnl. 0cd in p:cdicamen«
mviwn
KM. ttK^riim manifcmicft.)outot to relationie vidcmr g? pUiree e>: motibus non fnnt nifi
5.plnr.t(v.(Ai
3
"Miinter bolcs aliquiquioicunt^g? motus no ell e^ vna oifpone ad aUam fubito.aut fi oiucrfiftcanmr i
u||tn oibus fpecicbus qlttatis: fcd i viilbilibus aUquibus locie:mutatio certifTima pzius erit in aUo p:e
slvifui fubiaccntibue tanm$. £t oicunt q? fpes dicamentocutacciditrclatio.*l\elatio.n.foIetc6tingcre
otfpondonis t babitus in anima babctcfTet cotpue ns in ali)e ptcdicamcntie: i non ccrtificat per feipfam. qz
turale non eH eo:p fubm:rcd potentia i impotetta: i ou/ cum p:edicamentii fiierit oc bie quc recipiunt magie t
ritiestmollitics^tfiliabiscofequuntur accidctia que nH'nns:fnbiectit relarionie recipiet: i comitabitur illud
acctduntrubiccto.^pterquo:p acddenttii aliquod fub$ receptione puo:c:'z crit motue in re cnt accidit relatio
g
fitfubicctiicajf.ettuncfubicctii potentienon cftipfuj feipfn5:t p:imo t in rclationc t accidentalieer i fc6arto;
q6eftfubiectijimpotentic.!£>irrautem contingit resin CScdinp:edicamentovbi:monimelTemanifcftiieft,
ouritic 1 molUtie:fcd figurc t coftmilia iueniunmr fubf/ fed inp:cdicamctoqnado:videt(p mutattooc rcadrl sn^rttt,iH
toin materiaquercdpitca6:inon rccipiuntmagistmi fitfubito:ficntmutatio oeanno adannit. i oe menfead
nus.ncfcio autcm quid oicunt oc curuitate i rccutudi menfes.aut vider q> oifpofitio ocqua^do fit flcut oifpo»
neacctcrte:fedapudmenon cftita vtoicunt. Q:i fnb/ fttio relarioni6:in boc g? in ipfo quado non mutamr 6 1% ^ntfinStft
iecto oifpofttionistbabitus fitKfttanima^fTne fttco:.' «drc5:nifimutario p:iuefiatin qulritateant qualitate:
pataomtci
motn».
pu3:fiue vtriicg fimul:^ Difpofitione participationis^e 1 Ut tcmpue comee ilUus mutarionie.t caufa illiue acd
perfectio eius:q6 cft in potctia fm q> cft in potetia in ali dat in quado mutatio. fed id in quo non eft mutario.po/
qua iuba. (CCt boc qd oij:crntcp ouritieii mollitiei no ftea fdes.q: non cft in tcmpo:e.qiio ergo babebit motii
B cft vnii fnbicctii:t potcntie timpotctie: oeftruitur in ati in tcmpo:e.-' (£&cd in ptcdicamcnto fitue. iaj oi;cerut
gmcnto 1 oiminutionc:q:^ eo^ oictionc: opo:terct nd Q7 non eft mot'' vllo modo.q: non eft in fitu c6trarieta6.
efTe motii:fed in bis rcbus non oicimtts fubm: nifi nam Cum.n.monet rce a ftando ad fedcndit.fcmpcr eft in iu Suaot (tK
ourantc natura:non
fpccici reccptibilis accidentiii:qua dido ftadt'.quouf(:^ fiat fcdene fubito.firr i cum monet finclpfo^
pcrmutabiturfpecies:ncc co:rupcrfo:ma fubftatialis; a fcdcndo ad ftandti.n6.n.ceiTat elTe in iudicio fcden tie.
q: fubtcctii eft pcrmancns.gt no curamue fi^ptcr acci ooncc fiat ftane fubito.£t veritaeafTirmat q) in fitu mo
dens qd acddit ei:aut p:optcr ougmctu q6 accefTttd:fit tuffcft.t gj non cftmultii ncccfTc.vt fit vcra c6traricta8
(ubiectii p:op:itt otlpofinonis:t cen tic eiue in qua e mo intcr ouo ejctrcma motU6.i:t boc occlarabit tibi:quum
tus.C6cedo aut Q} figura^ indidii videtur ee aliud a iu confideraueris motit ccli.qBHi6 in ptcdicamcnto fit* no
dicio aliaf qualitatum in quoe cadit aUeraiio.f.in 3 g? eft longe.quin fintc6traria.ficut refupinue ptrariue eft:
fubitogcnerantur. ^citmbeti.£t B oi^crut g? mutario ad fcdcdii e fubito.
(Cttequatitate. il volucrin t intclligcrefcdcrcqj eft cjrtremu.q: 1116 acg
ritur fubito.filr nigredo cjrtrcma. i vbiejctrcmii acqui/
jllH qultitate ItrTiS^ runtur.fit fi omnis fitus ej: quo mouentr ad fedendum
m augmentii additii quo augctur fu^:
||eftf fit paulatim qufcp pcmcnfat ad c^trcmii. q6 eft fcdere.
|h fm oiminutione c% oifToUttionc qua minui C£»itr oifpofttio bec cft.ficut oifpofitio mutandiocfur
'I tnr fubm: fcd eitts fo:ma in vtrot^ pmanet: Tum ad ocotfnj. Jccd quaB- motne babcatelTc in fitu. 15
t boc vocamr augmcntii z oiminntio. Slius eft finc an< e.f. vt omnie qui muta t fitii.n6 oifcedat cii omni totali/
gmento iibi addtto:i ({ne oiminutione fibi fubtracta:ci» tate fua a kK0.fcd vt babimdo fua;;parttti qucerat ad
»'
@uffi* JLibii
partesrutlodmtuetadpartesalMs^boceflmobilecfle nioncfoUusnois.iSiaiiteftidcoqftpcrmutaturtnon
jn Rm itne onbio^t locus eitis non eft mutatus.fed mu in loco:tunc cft ibi oifpofitio aliqua qite permtitat .<: c in
cacus eit fitae em in Tuo loco:'z locus e(l (de ipie qui pii ca motus jjpzicqeuis rcs fit in loco. (T^rit crgo rcs p/
mus. vnde cu emutatio fucrit in fita.z in ea fiieritjjgref mutata:t tn ipfa in loco. Unde no opo:tet. vt pmutatio
flo paulatim:erit illa gmutatto^motus in fitu. q: omnis fit pcrmutatio locaUsiqsuis fiat in Ioco.'z noftra opinio
motus cft Emutatio oirpofitionis ad buc modu:t rcuer/ oc motu qd fic cft.non cft intellcctus q? mobilc fic c:fcd
% lio:ftfr erit relata oifponitioni ad qua miuata eil:non ad ita vt tu fci8.<E'P:edicamcntu babcndi ego vfcg modo
aliud adqd no ell mutata.Tlolo at bic oiccre: g? oc mot non ccrtiffimc c6p:ebcndi.fed (t ita eft.vt oiy:emntq> 15
bile in fttu ftt tlabile in loco fuo. Tlon.n. babet ej: mco p:cdicamcntU5 oicitur eflc coparatio co:po:i8 ad id q6
vcrbo qd oip.f.omnefipa in fuo loco mutans iitu fuum circudatilludtcomitat in motu: tuncpermutatio bui''
gradatim:boc eft mobile in fttu fit ita.Tlon.n.negogj te coparationis ^m modu$ p:imii non cft nifi in fupcrficte
pozalis rcs no mutat fitu: ntfi cu, mutauerit locu fuum. circiidanda:-: in loco.t f m
tota mca ofM'nioncm:non c in ^
7Wea.n.intctio bcc cft;ftabiU'rc.f.mobiie e((e in fftu ft«/ co pcr fcipfum : pjimo motus. (E&s in pdicamto age>' ^
biliendo mobile aliqd in fitu.fcd fi polTibile e vt res mu di 1 patiendi foztaffis putabit effe motus multis modis.
tet foln; fitu fuu no mutando locu fuii:Dcbcs fcirc banc Quia aliqn rcs erit fic q> nccg aget nccg parietur.fcd po/
4«l*r»«.45 poftibilttatecflcmotus celi. CTCluia aiit erit: fic firma/ ftca oifponctur paularim: quoufcf» fiat agcns i paticns.
mentum qd no eft in loco e;; intcllcctu tci mini circiida/ £t tunc qd aget i patict crit finis illius oifpofitionis ad
m
ttstUud 1 cotincntis:': cqualcf g> intclligimus locuj. limilitudinc nigrcdinis quecft finis nigrcfccdi. £t ideo
auterit in fuo loco:-: no oifccdct a totalitate fui loci: fcd putatur q> in illis ouobus p:edt'camcntt'8 cft motU8.3U
pcrmutantur babitudines fuaz: partiu ad alias etes fui qtiadoaiitmoticntrresqucncc patiturcalo:c necn^t:
loct quibus ocatrrit.£t cii no fucrit ibi nifi bec pmuta/ 1 iit poftea patiens calo:c:autagcn8.': fit bcc|>autatim.
tio 1 locus cft idem:-! bec mutatio cft mutatio buius ba 1 putatur idco q> fit bic motus.aiiqn paffio crit cu mo/
bitudinis.i bec babitudo cft fitus^tunc no eft ibi: nifi 15 ntpaularim.'z poftcapaulatim o:dinabit qufcpfiatvc/
motus qui eft in fttu:fcd ^ motus ce\i eft locatis: coftat 10% 1 intendatur:aut ccoucrfo:': tunc putat gp bic fit mo
apud cos:fedbic motus no cft in ^titatc: ncc in qualita ni8vclocitari.fcd oicaro g^in p:imo mcdo no cft monis
te:ncc fubali:ncc in alio pzcdicamcnto nifi in fitu. q: cuj ad agcndu 'Z paticndii.fed ad acquirendii affectioncs i
in fingulis catbcgozijs pcrgficris^non inucnic8:q6 con/ foimi ej: qua poffit confcqui actio aut paffio. (11^5 fc/ 5,^^,1 t.n
ueniat buic motui^nifi fitus i vbi.fcd non cft in vbi: titc cundum modti foUtit id q5 poftca Dcclarabimu8.f.gj no
l&iibita^. remanfit in fitu. tL Si aiit oijccrit aliquis: q> omnis ps potcft ptinuari atrfus calefaciedi ad frigefccndii vf cco
XD firmameticft mobilis localitcntomnecuius omnisgs ucrfo:nifiintermmpat:cfitin mcdioftatue atitmow.
mobili3cftlocatr:ipfumtotijcftmobtlclocatr.'»Nefpa/ CTSedintcntiomonon cftqjquisponat pcrmutatio/
«crpdfia, fio ad bec cft g» veritas aliud cft ab bociqz firmamen tu ncm paulattm oc vclocitate in potcntia ad vclocitatc tn s.pi?r- k
nd babctpartein actu qucmoucatur:fed fi poncrcm^ci effcctu motii. $ui8 fit pcrfcctio eius q5 eft in potetia f$ ^ 7>
partC8:tamcnnonoifceduntalocofuo:fcdvnaqticcpili' Qjcftin potcntta.©ed boc cft in vclocitate -: tarditatc.z
larii parttu oifccdit a partc loci qtii cft totiU8:fi totii ba/ becn6funtmoms.necact6c8:nccpaffionc6: fcdouoac/
bct locum.TIon cntm cft locus partis: pars ioci qui eft a'dcnria:aut ouc qualitatcaaut ouc affccriocs mot'.aut
^^W.k»
totius.fcdfo:tafri8par8lociquicfttotius:cftpar0.q?E3 aaiont's.aut paffionis.jDItt oino impoffibile eft: vt na/ '^
lod qut^crt totius no drciifcrtbit partc: i locus ficu t fcis m
nira agcdi:aut pariendi fit moms f modu quo motus
eftarciidan8.fcd foztaitis continuii non babct etcs i lo Dicitur cffc in p:cdtcamcnto.£t fi poflibile cft: vt fit mo
co nifli iii^tcntia:fed iam oiuulgauerunt iftud in fuis li tus inter frigefccrc 1 alcfccre paulatim: tuncimpoffibi/
bas:g) c^uis otnnis pars oifccflerir a Itto toco: non opoi le cftc{uinfitboc calcfccrc:aut oumfrigcfcit: aut poft$
tet tam^:vt totii oifcedat a fuo locoj3p:io:q: oifferentia Dcfintt frigcfcercq: boc calcfccrc oum irigefcic
fi iitcrit
cft in oictione noftra qua oicimus ocm partc t oes par/ ^z c6ftat:q: monis ad calcfcenduiam babet in fc aligd 6
te8.q: omnis pars fo^taiTis crit'alicuiu8 modi: i totii no natura calefccndt:'Z na calcfccndi babet in fc aUquid oe
eritillius modi.Q: totalitatis ccrtitudo vel oiffinirioj? natura calo:is:ntnc cu frigefcit calefcicz cum mouet ad
paa:eft oiucrfa atertitudincfingula?: partiii.£t non vv frigcfccrc moucr ad calefcerc:q6 cft falfum.£>i mte ett
dcs pamiixi:omni8 pars^pars cft totius: i totu non eft boc calcfcere:poft$ ocfinit frigcfccrc:tunc cft in ftatu g
pars:-! omnis pars occe cft vnii.i occc non funtvnii.fcd cft poft frigcfcerc.ficttt poftca fcics. £tcii 13 eria.; ncccf/
redibimus ad inquifitionc noftra:-: oiccmtis q> poflibi/ fc crit ninc aut vt motus fit ipfum calcfcere:aut mot'' ad
le cft.vt locus circijdct aliquid q6 babct partcs in
actti; catcfccnduj.Siaiit fticrit monis ipfiis catcfcere:tiic no
ficut arcna -r fimilia^ivnaquccg i[ lius pars oikedit a lo crit intcr frigcfcerc 1 calefcerc:nifi tepus quieti6:aut ncc
co fuo.-z totu non oifccdit a loco fuo.fed oc boc in mo/ motus ncc quies^ficut poftca fcics.dSi "io mo/
q erit ibi
do fumus no oubitamus.$ui8 crcdimus: qy omnis ps tU6 fucrit ad calcfccndii:impoffibile crit: tunc cii mouc/
ctusoifccditafHoloco^p^io^Tipfum totiinon oifcedit wnquin aut babcat in feaUgd calo:is:aut non bcat. Si
a fuo Ioco^p:io.Q: non cft oubitatio: cp totu non c mo aiitnon babucritnmc non cft bic pmutatio atiqua vtlo
bilc tocalitcnqeuia ols pars cius
fit mobir. C
Uidctur
ergo mibt q? omnis quipfideraucrit q6 oipmus •: ouu'
modo.Siault babuerit:tunc finc oubio cft ibi aUq partt
cipatio nature calo^is:-: boc c calefccrc.iL ^rgo cfi mo/
^^^i'^'"" wftKDuudicabit ccrtifltme cp in fim c motus. ucmr adcalcfccndii:iambabetin fecalcfcere.Si at fo:'
*«w.«/«.
wmwmot (JL^o:tafft8fialiqu{8Di>:crit:q> intcllectus oe motuin te pofuerimus calcfccrc.id q6 eft in finc.f extrcmii 'z mo
loco;non elt:vt mobilc oifcedat a loco: fed vt fit mobilc tum ad illud:idq6 cft rcmiffius ^ fit illi?d:tilc 6bc9 fci/
«cfeSfic,
'tame^fumin loco:q|uiBin6Difcedatobeo.titcet tilc: rc q> calo: ipfcz omnis motus oiuidunf tcmtK»:c.fic po
Q> boc qo cft mobilc x mutabile^Dcbct intelligi: vs.vt ii ftcafcie8.QzcHmcaIo:pcrficit t'nmonjento:iamn6cft # pw , 7
B q6 cft mobilet mutabilc:non cft io op oifcedat abvno ibi calefccre.©i.n .calcfccrc ibi cffct:cfl'ct pcr fucceffioej:
1 eatad aliud;tunc boc no eft motus certiflimcncc pcr/ flut pcr partcs.t omnis pars calefccndi cffct calcfccrc. 1
mutano;fcdmotu8tpermHtatioqtieDi(iofttnticomn/ pars p:io; cffct remiilio:..; ftc no cflet f inis, ncc effet ca/
Z7
gccundi ©uartum
lefctre f m banc mtioncm.)Scd iam pofufmus ill6 cale gamus: q: conccdimus cp fcnfus vntufatinfcj^ Duartim
no
fccrc:crgo boc eft inconucnics.fcd IT ftjcrit calcfccrc Dfcriptionti qitas afTignauimus quieti: vnus comitatur
Dtuifibile vUo modo:tunc no erit motue colefccrcf; ca aUHm:i non funt ide.(r©iaitte volucrimus diccre oif C
loi.S5iafitfiteritDiHifibilc.tuncnibileritcalcfccndic6 finitionc quicris cj: oiffinitione motue: ftc vt intellcctiie
fit ftnis.crgo n6 c necciTe in cal£fcere:vt ipfum fit finis. quictis (it intellccnis fovnalis^tunc nccefTe cft: aut oica
fcd vtpaulatim calefcat:taccipiataUqiud caloiisii nti/ mus (p (it perfectio pma ciue q6 eft in cifectu in vbi f $
q| pcrfcac caleat.!S ed poftqj ias fcts 15 oe iJbo ca lcfcenr cp cft in cffccm i vbtaut oicamue gp (it pcrfcctio feciida
4i Q? efl: paiTio:iam etil ejc boc fds oe verbo calcfacfcdi eiH8:c^d eft in potentia in vbi f 5 q6 cft in potcn tia i vbi.
g> lageret boc tibi fuificiat.£t oimittc qtiicqnid B ico JSed pmu bo?: non crit oiifinitio comitans quictes:-: qi
pimus:iam enim ej: pmifits patnit cp moms no cadit ni quics vnde eft quie6:non cget vt flt pfecno p:ima:': res
quatuo: pzcdicamentisiquefunt ^titas x qlitas:?
fi in babeat perfcctionc fc6am:q: pofTtT?iIc cft: vt intclligaf
xbix(im9.([^3am9utixsn<mtic6l\atmimoms ad quics elTequies:cu res non h>abeatin fepcrfectionc:nifi
pzedicamenta.fedpoflq| tamnouifli naturam motus: id tantii q6 babctinfcScd ocfcriptio fcda figiiat cp nc
oebesfcire. ccfTarium eft adefTcvndc quies eft quie6:vt p:ecedat it
([;Copt3.IIII.dafTignatioeoppolit6i6itermotu«aetc. Ind motU8:rcd boc non cft necefTc£t fi rcmoucrim^Vcr
ocq«««cperplejcu8c. bump:imi tfc6inon fernabimus legcoppofitois in Dif
\1llPite\Wttm
iniwilvtmt» autaDiuulgatafniana finirionc:? (i mutaucrimus aIitcr:non erit intellcct^^ccp
turaliu eil:^ oppofitio qne cft inter motu; « tusvllo modo.Si aiitvoiuerimus induceit dppofitoe;
jquictc:cftoppofttio pauationis t babitus:nd pcrfecrioni8:critnincin potentia^tquics critccrtifTimc
'oppofioo piio^i^. tOanifeftu cft aut cp itcr il> oc rebu8 p:iuato:^8. (Cfrgo iam manifefTii ettcpimt
ia non ocbet efie alia oppofitiornifivna ifto^ oppofitto>' oe oiffinitionc momd oifTinitionc pa
pofTibilc eft eliccre
num.f.aut puuationisrant ?:ietati8.Cir3am aiic acccpt« rem oiffinirioniquictien^t 1 quies fit oppofita illi.£t cu
mus nomcn motus e^ intellectu vcrbi fo:malts no pi/ bocquicfcit babin]8.@i aut pofucrimu8 p:ima oiifone
uato:t):cti oipmuB cp inotus eft perfcctio pama.i5i au quierisqua oi):imu6:p:imii cadetin illa temi.4i6:autqil^
temoppofitio fueritoppofitius p^iuationist babims: pcndct ej: tempo:e:': fic oiffiniet pcr motii:-: eritgcs oif
tunc impofTibilc crit quin alter eo:p modus fit p:iuatio. finita pcr motii.(C!5cd cotrario:^ non cft vnii pars in
di^icemuscrgo^^co^pusciiftterit pitatiimotu 97 fo/ DefcrtptioneaIteriu8.£tadbuccttatp8eritin6fcriprice 0.tept.av.Si
lcbatmoueri:oicctquietii.(r5ntcllcctU8autcbui'qd mottis:qui cft cadens in ocfcriprione ipfius. (TCt mo/
Dicimus.f.Q7 folebat moueri Hc efl.f.vt oitt fit id c^ quo tU6eftp:io:tempo:cin itellecm:<:n6erit pofTtlTitctuc t^
pcndetmows qttieHin illoraut vt fitin loco 1 in tempo Vt motus fit p:iuatio:fi fiterit quies babit':^: puatio no * f pt>r ( ft*
reetiam.q: cii l>abuerit cffe in vno loco aliquo tge:oicc« contincntr in intellccm babiWKfed ccotrario fit: q: mo
titrQjcftquietu.ficergooucfnic funtbabitc Dcgctc. tu6contincntrin oi(finitionctcmpo:is tj^corinentr in
Una e(t p:iuatio motus eius qd folebat moucri: altcra Oilfinitionequieri6p:cnominate intcnrionis fo:mali8.
vbiin qno babet e(k aliquo tBC.Undc fi ftierii quics p* (r£rgo cla:p cft ipolTibile effcf.vt oicamus oe boc cft'
f(Taf :t alia comitatur eam:erit tunc quiee p:iua tio. & i ccrcgj motus eft cii co:pu6 no babct vnu vbiin atiquo
flut quics ftterit fc6a t pma comitattir cam:tunc no erit tempo:e.videamu8 ergo fi boc cticcrcpofTit oici vrficri
quies p:iuatio.(ir*f>onamu6 ergo q> quiee quc c oppc a ;io modo.(E;£t oiccmue g? id q6 pot mcliu^ oici: 15 e.
fita motiti:ell intenriofo:mali6:q: oifTinitio eius fignat qjquics eftcjriftcntiain vno Vbi atiquotcmpo:caiiq6
cp forafe.fit cuvolucrim^faccre collatocs itcr bac oiffi' 1 poft qd eft in illo.iDotU8 aut eftcpltcntia in vnovbn
iiitionemiDiffoncmotU8;opo:tet: vtpolTimus cliccrc: ita gpnec antea:ncc poftea fuerit in itto. £rgo in noriftci
aut oiffin itiond mottts e% bac oiffinftoc quictis: wt bac catione buiu6 rctpofuimus an tc tcmpo:aIe x poft tepo»
oi(Rnirionc5 a Diffinitionc motuscftatt oocet regta jjba* ralccii ipfa non termincnir nifi tEc:-: tcmptis terminat
tbnidDeelicfcndooiffinitionc; vniuscotrart) a oifllone per monim:crgo mottis acccpms cft in noriftcatioe fui,
altcrius.Tlon aute oico^g? rcguta oiifiniendi vnii p:iu5: £rgo pftat g? monis non poteft itetligiboc modo: crgo
fit vt fitmat eius oiflfinitio a oiffinirionc fui cotrari): q: noneocrcriptio.gtgjcftadbucocbitius.boceftq6cfl
bcc eft res qua p:obibuim'': cil oocuimus analeticba: 1 q6 targe accipicntcs oicunt.gj quis cft epftentia in vno g
» foluimus ea aliquo mo: cu Docuimus topica. (r©5 t>it
rimnsg? boc^uis non eft ncceffariti^ncccft rcgula t*uc<
Vbi atiquo tjseii motus eft ej:iftcntia in vbi non aliquo
tgc Quia ad boc confequit c|6 oipmtts ante:tconfeq t
nicndiDi(f6nem:tamcnpofTilJiceft.f.vtDiffinitiovniu8 criam atiud:oifpofitio.f.mobili6 m pndpio rnoms 1 i fi*
cotrart) fit oiftans a oiffinirionc alterfus contranf.tp* ncq6 cft eyiftere in vno vbino aliquo tempo:c:cii ipfuj
batio b5 via ad illd.CTCt (i fup:adicte oiie oiffones fSc nec fit motus nec tps. (LJas g manifeftii cft: g? nullus
rint fibt contrarict oppofitciSofTibile efl mnc:vt qnics moduscftcerriftcandioppofitionc oiifinirionis moft
fitbabim8.25i aiitillcouc oiffinitiones non opponunt Di(finitionisqiu'cri8:itavtDiffrnitioqnicti6fitc):intellc/
fibi:non erit tnnc buiu8 intenriois quiea:q: quics oppo ctubabittis.(t'f^eftatergovtDilfinitioquieti8fitejci'
fitaeflmotui.fcderitciusintentionisqueccmitatinte tettectti p:t'uanoni8:i fcias cp vnicuicg mancric mofefl
rionem quictis^^quies cftqua fignificatoiffinitio p:iua quies que eftoppofita.firgo 1 vcgetationi cft quics qne
rionia.(tlbamoergooicemuscpbec oefcriprion6cft eft oppofita.CrSitr t ottcrationi:': ficut quics quee op
oppofitap:cdictcoefcriprioni motusquccft oatafs^ pofi'taalterationi:rtoncftquatitasquc babetcfTein ali'
nomen mottte.Quiailludq6Dipmu6g7motU8 cftpfe quo tcmpo:cf5 cft quics in ipfa qnalitate. (nGimititer
ctio pm\a ciu8 qd cft in potetia fm q> cft in potctia.Cti quies quceft oppofita motioni:non cft vbi atiq6:f5 ge»
volucrimue aptare motui local/xonncrtemue oicentes in ipfovbi.j£rgo quics eftp:iuatio motus.CITCrgo poft'
ficcp motus cft pcrfecrio ^a in vbi cins q6 eft in potc' qg loquuti (itmus oc mont z quietcopus cif nobis:vt af
tia in vbi Pm g? eft in potetia.(]r£t bec oilfinitio n6 op' figncmuscertitudincmintellcctus Dccoq6 oiciturlo'
pcmitur oi(finiti6i quieris qua pofuimus.fcd fo:tafTi6 co cus:': oc eo quod oiciiu r tempu6:quia bec Duo funt que
mitotur eam0liqu(dq6eiloppofitu illi. gtboc non nc multam babent affinitatcm cum motu.
0uffi. JLtbn CapVm V*
irCaprj, V« 5" piincipfo loquendi oc loco; oeftgnatide ttimcjjquo non fimilitcr afFirmct pttnctus bFclocusx
runt ranones eozum qiuiprum negauerunt:'! rones eo^ motum. Clnde li attribucritis puncto motii:tunc ia; at/
qui ipfum eile aifirmauerunr. tribuiftisd:': attribuiftis eipondus aut lcuitate:tpftat
iRtmiirM ^^ ocipfo tractarc dbem' boc cfTe falliis.C^tc q: panctus no eft nifi cxtrcraitaff
ir\UIIUlii|,oceft.f.ipau0ClTefidllO' linec:f; cjctrcmitas Unee c iteUciie puatois^q: I? itclkiis f>
! cusraut fi [oc^non babet e(Te vllomodo:^' puatiois quomodo babebit locii^autmotus.-^ibucmsi^o
i uie no6ej:noieloci;non intelUgamusei^ecn cft eictremitas Uneeq: eft finis:f5 finis eft in quo tcrmi' fiaie*
P tiam:ni(i coparationc tatii qud babet ad coi naturrcs:vUraquenon remanetcjrcaaUquid. Uttcuj
pus qd mozatur in eo:i Difcedit ab co:t ad illu; accedit punctusnon babucrit Iocu:nec co:pus babcbit locum.
^ motii. Quia tractatus oe cfTc rci aliquando efl po(t$ iCt qui affirmat co:po:i locii:aiTirmat etia t pacto lodu
ccrtificat cius ccntia:i aliquado eft ante^ certificctur Cliltcm locus apud vos nccciTarius motui:q: oidtl mo
eiuse(fentia.i^.g.CDim ptigerit bocqdiam cognitum tumcgcrcco:ergoeft vnacpcaufismotus: fed noecffit'
ftt aliqd dccidens cius.0ed nos ks cognouimus qt bic dens caufa motus:quomodo cnim ciTet:cu omnis mot'
5 aia tt,xU elt rcs quc babet banc copationcs pjcdicta: ncc fdmus quclocalemoicitisbabcat pnctpiiicfficiens cognitup/
j^
qHidfitipfarcs.£rgobabemu3 opusfcircquid fitipfa tcr locii.Tlcc ctiameftpncipiii matcn'alealtcrius:nam
rcs:'z tuncciicognoucrimus fuam ciTcntia:opoucbit vt moms epftcntia non cft ni(i in mobili:nd aut^ in U)co»
occlarcmusciusc(Te:Deindcfi nonconditerit cdgonc$ Tlec ert pncipiu; fo:male:quia loais non cft fo:ma mo'
illam b3berecfTe:erit nece(Te vt oeclaremu3:quc eftccn tus.Tlec cft pncipiii finalc:q: apud nos cgen tco: an tc^ 4 pJ?*-»
m cui app:op:iatur illa coparatio:-! boc cft qd Us 6cla' pcrucniat ad finem lad perfecu'onc:(icutegent in puc' *+•
ratum eft tibi ars.C^icemus crgo:quia fuerunt boica tionc.CSiaiitlocusfiieritfinisnon eritfinis ideoqt
quinegauenlt locit babere eiTcomnino:t fiicruntalq 3 ci^ locu8;fed q: eft locus in aUqua oirpofitionc.fitcd no/
aftirmaucrunt illum cfTc.C/Scd illi qui ncgaueriit:ra' fter (ermo non eft oc loco:ni(i f mqp eft locus abfoUitc^
tiocinati funt boc multis ratEoibus:q;i intcrpzetationc; ^
Si atit locus crit perfectio:ideo ilUi oclidcrat mobi'
^
^ nos msnifcflabimu8.t)oc cft gj ft locus !?abet ciTc;ncce lcaut natura;aut voUintatc:c(tetctvna oc pcrfectionib'
eft;vt aut iTt fubftatia aut accidcn8.©i aut fuerit fubfta bominis^vtcfTctinlocisquedfiderat.qpuisperfectioq' .
tia:aut fuba fenfibilis aut intclUg{bif.&i aitt fucrit fuba dam cft^p:ia:i qucdl cois.gt p:op:ia cft fo:ma rci: Uv ,^2«?*
*
fcnfibili8:t ois fuba fenfibilis babet locii: tunc locus ba cu3autneceftfo:mamobiU's;nccfo:maniotu3.£6cm '
4.^,ttXif. bet locil:': ik in infinitiJi.!Si aiit fucrit fubftantia intelli/ autem Bfcctionc babct vna res t aU'a:locHs vcro non eft
gibiU's;inconuenicn8 cft: vt oicat .q? liiba fcnftbiUs acce ni(ip:op:ius.Sivcro co:puse(TctiB U)co:tuncco:pow
dit ad illam:aut oifccdit ab illa:q: intcUigibilcs fubc no vcgctabiliacfTcntin loco^tftin locoe(Tent:locu8augcre
funt ocmoftrabiles vifui;i non babent (itum.Sed quic tur CU5 cis:': ciTet eo;: locus mobiUs: -: locus babcret lo
quid accidit ad fubam fenfibile3 vcl oifcedit ab ea:c mo' cum.fcd V08 ncgatis becomnia.Qui aiitaffirmat locitj
lirabile 1 babet fitum.0i vero fuerit accidene:tiic id in efTc;p:obant boc cj: co cp vidcnt motiim oiccntes.cp mo
quo crt boc accides eft:(lcuttd in qiip cft albedo. (E3fd tus fine oub» cft oifccnio ab aUo ad aliivi.Q>cd non fit
QUtcm in quo eft albedo oenomtnat ab albcdinc: x oici pifcciTioa fubftantia:ncc a quaUtate: ncc a ^titateefTcn
s.iop(. z,ttu tur albefcens aut albii.jfrgo fuba in qita eft loatso; no iia.[iter:ncc ab aUjs infcllectibus.Quia oia bcc rcmanct
minari a loco: vt Itt iph locata.CScd Ujcus locati e ac* cum motu.iDotus ctcnim non cft in fe oilcciTio a rc in g^cta»,
ddes ctergo oebct comitari iUud in motu: vt eat cit iUo c[m co^p^^eratquapoftcapcrmutafctboccftcui nomc
quociicp icrit.£t ctl boc fucrit:non erit U)CU8. vndc mo/ impwnim^^locum.dr^tcaiam ratiodnati ('untboccj:vi
quo mouetur.Uos aut oicitis cp locus cft:
ttcQir.fedcii ciilimdinc qua vidcbant DtccntC8.Uidcmu8.n.g> co:p''
vnde rcs mouet :non cit quo moixct.irjKs nccelTc eft: meciieft:': poftea videmus cp oirccdit:ividcmu8 (p aU'6
Vt tocus aut fit co:pu3;aut no cojpuB/Si aiit itierit coir co:pu6 fucccdit in loco vbi illud crat.fi jrcpU' gra.vrce'' 1
pu3;t tocatii cft in tUo:tunc locatii pcnetrat iUud. f$ coit quop^iuscaquatpoftcarefiinditurincoacrantolcii:
pits penctrarc cozpus cft impoiTibilc. Ziiccrgo qiio erit mio oijudicat:g> bec a[teratio permutauit banc rem: 1
cozpu3:cum ipfe no fit vnu cfco^pojibus fimpUcib^^ne fucccint aUud i re (n qua altcf crat antea: q: p:imii crat
c^ ej: copofitis.*'® i aiit non fucrit cojpus: quomodo co> p:op:{atii in ca:fcd modo iam abeft ab ca:-: quatitas 1 q/
aptabitur coipoziii parificatur ci.-'gcquid en im cft cqlc litas non cft in ciTcntia aUcuiue co:p:nec fubrtantia:f5 in
co:po:i:co2pu3 eft.cn^tcs motua nibil c:nift comittatio quo crat p:imii fucccnit z"'.(rOmncs au t bomi
locii in
a tnoptoic adrcmotius^^zbecmutatio.ficutacdditco: ncs cognofcunt cp crt bic oeo:!um 1 furfum non fcrt rc3
po:i:lic etiam acddit fupcrficiei:i Unce 1 puncto. ©ed li in furfumt oeo:fiim ppter fuba; qud bcat autp:opter
esbuiufhiodi mutationc:mutabilc oebct mutarc locii: q3titatc:autp:optcrquaUtatc:autp:opterccteroaUoui.
tunc fuperfides oebct mutarc locii:': Unca locu:t etiam CT® cd^pter id qd vocamus I0CU5: vfcp adeo qp figurc ^
punctus locii.£t manifeftum eft:q: locus pitnctio? e(Tc OifcipUnalcs non imaginantur:nift attribuantur cis fit*
equalis d;quado quide iam pofui(tis:gj loats cquaUs c 1 locU3.Quia nifi ciTet boc ci6 locas non babct clTc nifi
locato:co qj non capit aUud p:eter iUud.@ed q6 cqualc in co:po:ccii fuo ciTc : (m fingularitatc •: fpa"U'tatc ip,-
eft puncto:punctu8 eft:crgo locus punctipunctus c.£r' p:i)8 1 Diffcrcnti^6:non ciTentaiiqua cojpo:a qiio:p alia
go quare e(Ttvn ii eoiji loais:i ol tcf locatiim.-^Sed fo:taf ejcnatHra (iia moiicrent fHrllim:t alia oco:fum.(f "Jaj
(is vnuqdcpeo?: loats cft 1 bcatum.fitvnfiqdq? co:u5 autemtraaum inolcuif loais g>imaginatio muUitudi'
ejrrcfpectuiUtusadaUiid cftU5catii:ie): rcfpecmiUius nis negat cffc aUquid q6 no fit in ioco.fit affirmat g^ lo'
ad boccft locus.fed boc iam ncgafti6;poftcp non vultie; cnscrtrc3perfefubfifte8:incce(Teeft:vtparatusfitad
Vt locua fit locatusin eo qd locatii cft in ipfo. (CJtej et ejciftedo co2po:a in co.fCUndc et "Domcnis vcrfifica
.„(,-,n.» *
odieccrunt oiccntcs:(i punctus babucrit locu: cgto ma/ to:cum voUiit oiccrc vcrfus in quibus loqucbaf ocor'
gis ocbctis ei attribucrc pondcrofttate aixt lcuitatc."' £t dinccrcanirc no vidit aUquid qd poncrct antc cfTc loci:
boc ctia; intcndcrunt iUiqui ncgaucrunt motii oicetcs: 1 idco oiptcp pmii qd oeus creauit loc'' eii:x poftca bac
g> ej: nuUo inteUcctu Dicctur co:pU8 babere locui 1 mo' terram adeo Uti. Qed oifToUtere roncs quae idu);crii(
gejrtum ^
negantcs locu3pofV(wnemits v(c$in bo:a qua ccipichc fit»fnpeifictebu8:fede]cfuafpiflitudfeffua$titatetvi{
demus eilenttam loci.£rgo notificemus p*" eentia loct. neceiTariii efl: vt id in quo efl cu fna coux>:eirate: fit e^t
Cr£ap;m.VI.3[nquoenumeraritur otuerntates boius Ieci.£rgocritbocfpadiilocu6:q:loai0 dbetcflc cqlis
tn fentiendo oe loco i inducunt rones eo^. locato.t locatii cflcotpna qi babettrce D(menfi6es:er«
'£dx>ed3ritiot^,'%
tomnieadiuncciofpacij ifpact}:maio:eft ^
vni^^.XDa
iuscnimcftidcuaddimrfupermenfuraaiterinsaUgd
\ ditgp flcaut foimacftlocu8:beccft.vt (fciat p:cterilla$: i maius in $tirateeft:ficutplus in numcro;
q> locus eft a quo oifccditur vfacccditur pcr 1 q6eft pUiriii menfura|: intcr mcnfuras:iUHd cft mai'^
tmotii.^dflcatitvcladfoimanon cftmot'' ergoaimfpaciiiintraueritintrarpaciu:ftidq6intratan
vUo modo:'! gcqd gencraf^quado gcneramr mutat lo' nibilamr.mnc fpacium q6 babct cfTcintrac in annibita/
cnm fuum nlle:ficut aqua cum fit acr.fed no mutat ma tum.&i aute permanfcric id -z q6 incrat in illud coniun'
tcriam faam nalc. CJ"pndpio autc gcnerationis rcs cta:':ouo coiuncta maio:a funt $ vnuq6ct? eontm:ninc
fnius cft tn toco $
in fozma fua.i:t vicilq> ligna fiunt le ouo fpacia crut maio:a qg vnuj. iScd no ita fe babs rce.
ctus.i oidtcp er aqua fit vapoiit cj: fgmate bomo: i no q: adiunctum qdeft inter ouo e^crema ipfum cft mefn'
oidf q; locue fiata liqd co:pu6: necej: loco fiat cojpue. ra vniufcuiufc^ tllo:p:'z ninc adiuncmm no eft mai^^vno.
C3tllo3 aiitquioij:erunt9J locus cft quclib; liipficice •^oteft aiit aUquis bic itcrrogare ce linea oupUcata: fic
contingcns atia fuperftdcfiue fit ptenta fiuc continensj vt vna mcdictasiungaf ali) mcdietati:': fiantoue linee
pfequimr vt ponant vnu coipus in ouobus lod8.©cg t cp ej: otipUcatione logicudinis ea:p non addicur aUcui Is
cnim et eoy rententta:vt vrccus babcat ouo loca: locuj timdiniaUatius ca;:.fcdboc falfum cft:q: nece(Tccft:vt
.f.quieft fuperfidesaquequccft in eo:-: locii.f.fuEficie5 auc vnaqtiecg medictas feparef ab aUa in fim: i coim*
acns qut circudat eum.red iam cognitu cft q>vnu cozp'' ctio vcrariic^ lincarum faciat aUam otmenfionc; maio
non potcft cflfc limul in oiiobus locis:ivnii locamj non rcm q| fit Dimcnlio vnius ea:p.)5ed fi no fuerit in rcctt'
babet nifi vnii locum:a noncopuliteos 13 oicerc: nifi qi tudinem ouplicario vnius:oimenfio non crit rcceptibiT
jgnari fiierant moms ccli:'Z ptitaucrunt cii cifc localem. coniunctiont8:fedfeparabitur oimcnftoa oimenfionc.
£t adinuencrant cp vltimu co^jus non cft in loco 4 dr.- aut vt fiat vnum:': fi pofTibilc eft boc:mnc non eriit ouc
cufcribatmobile:igj cftcpcrius motu locali. ($ poft^ lince:fcd vna.(L ©cd boc q> co:po:a p:obibenir ingrc i^
cognica foerit intendo noftra oemotu fituali:libcrabiin di vnum in aUiid:non j^bibct boc co:pu0 intrarc in ill6
inr ab bac coactoe i euadent banc nece(Titate.C©5 c]C collcctio cocius que cfl in co:po:e.f.cain fo:ma:^ $qua'
bis qiu oicerunt 07 locua eft fpactu e^^iftes inter eictremi licacum i alio:u buiufmodi.Quia bcc fiue finc fiue non
tates copiebendentis i cop:ci^enfi:illi qui oictintec im fint:Oitm co:pu8 babucrit cfTc: ingrciTio vnius in ali6 (q
pofTibtle^vtbocfpadufitvacuu a locato:conuincunf q critp:obibita.nccf leeft q6p:obib5intrarcin f lcaliii
boc cp ncceiTc cft: vt boc fpadii:autibabeat e((e ca co:po numcro.quia cu ot>:crimu6 qyk p:obibctur intrare in
re contento vel occupante: vci non babeat c(Tc.0i aute aliam yle:aut oicemus boc ad modiim ncgandi:ficut oi
nonbabueriteiTc:tuncnon critlocuslocato cdftetein cimus q> vojc non vidct fc:ant cu; oicimue g> anime no
loco.Quia locatu eft 13 cozptts cotencii^-z locue cft B fpa accidit momstquontam non folcat vncjp; oe ouabue wat
cium q6 non b abet efTe cii bac occupatione cojpciie co/ tcnjBOid^gjpofTibilefitalteram inaltcra.; nigrcdi:aut
tentiaUudntiero.imncoifcrctiieftabilloredpienspzo non cx bocintcUccm:rcd pociue ejc intcltcctu oppofitiof
zp
Bccmii VIIL
nkqfiitfto^fiias fngrefTtont oppofitioe piopiia.3n mnsadoeftroediiccb^fpaajiftnitf.^aaijt ofjt^rfit ad
Kllecius cniy ingrclTiois bic ef\:g? cu qiulitxt vnd oua* OCfinictidc; ci^^qddl copofitii fu2 I3:fc5 q> ipotc e vtfpa
rusrtpin fcintrantiiiaiTumprerieraligmcl Dealtcra:ba cia babeat ce i fpacgs finc fine.£t noe vfcp mo iT potui/
bebitcfTc in fitu ca aUatqz non feparat vna illap in fitu nius 6 intcUigerc nec ccrtificarc:': tii oebcm' adbcrcre
•balia.Simitrqdeftoppofitumbiucboc cft:vt ee'ntia eis.Ssi fcaucn^b^autnosoicemusBrautaUus^ nobis.
bnius fit feparata in fitu ab centia illiue:': partce buiue CCa'". Vni.Jbe puice'di8 iUis g tencnt fnt'35 oeinani.
lintfeBatca parrib'' ilUua^vnde fi Di):erintgjma j?bibc €vniRitfiiim ^l^^bcmuscieoflodereO n
tur ad tngrefTione ej: inteilectu negadi qui e(l ptna inte' P«i imillUlil e(t.f.Q,inancn6cftmbilab/
lfo:ndeilnticnobis fermo Deboc&itaiitnuncdcclTum Vri|foUite:fi[cutpntantmu(nc^ ilh'e.gtfi inane
bocqt flcin fc b^ clt.Tlofter aut fcrmo eft oe intetionc I
j^^^|omnino nibil efTct:non ect bic contentio vUa
ftciida:': bic fcnfus feciidus no in telligit in j^lc-nift cum lS^ts3linternos'ziUos.£rgofitinanc aUgd q6 ba#
«ttrtbuiturcifitus:bocaiitnonf(t ficnifiper acciteifc; beatcfTe^ipcedamnseiebdc^tjjp^ietatcs quas aRru
;ppter caufa; oimefiois que^cadit ei ^ptcr qua fit apta bitunt inarti: p:obartt gp Inanc b5 efTc;i gj eftquantita«
f^
odfeparandii^zDiuidcdii.CLOzaptitudo.flc.f.vt oica/ 1 9) cfl fuBa:'X b5 potetia efTident^.5mpofnbiIe eft ctenf
tnr oe ea of^Qtio bec que efl (ngredi 'z no ingrcdi:qd e Vt nibil fit q6efl inter ouo magie 1 minus.3[nane aute
oppdfitiiilU. I^escftqucacdditciqcpartc oimefionis aUquado eft inter ono coqjoza magie 1 minu6.£t in ane
queDirnefioeftcaufapptcrquaacciditeiof:^fttfo:ii/ q6 menfuraf inter cclu 1 tcrram maius eft;$ qd mcnfu
piimit in ca.i£tipfae(ica^pterqtilf lenon ingrcdit in raf intcr ouae ciuitatee in tcrra.gt cfl iter iila aUqua c6*
f lcScd fi Dimeftoni boc cet poffibiie:': in fola na yie no pararioiivniiquodcBCo;rinucnifbabercmefura5.£rit
^et aUa^bibiuo of^fita buic ingrefTioni.TIon tameu ergo vnii inartc miUc cubitoc:i aUud oecem atbito:u5:
pwbiberef f lc ab bac ingrcffioCiUnde qno e(i podibU 1 vnnminanc tcrminabif pleno:iaU'ndfcrct ininfini/
le vt bcc f lc in qua e(t oimefio ^bibeaf ab boc^ptcr fc: tu5J£timpofTibileeflvtbeomrtC60ifp6nesoicanfefrc
1 ndj?ptcr .pbibitione oimcnfionis co:po:aU's que pzo/ eine q6 omnino nibil cfl abfolutcjSs q: rccipit bas oes
bibet vt cfTentia cius nd rccipiat aliam Dimefionc cozpo j?pactat66:ibc^[»ietatC6eenttaU'tcrfUnt$titatie:qua
ralcmcqz non cil f le b9:vt no redpiat nam Dimenfionis mediate funt cria aUo^ ab iUa:ninc nccefTc cfl vt inane
^rctineatmecctiam vt non recipiat nam Dimenfionis i redpiat bae ^piictatcs autcfTcnttaUteraut aaidcntali/
augmctuj.Tlaj q> recipiatboc oeclarabirtibi vci Igref/ tcr.SiafitrcceperitelTentiarrcftqgtitas.nvcroaccidcn
lio vel infttfu}.ai3 ea certificauerimne i notificauerim^ taUtcr cfi rcs que b; $ritatem:aut accidee btis q^titate:
grgo fi Dim^fio nonj?bibctur recipcre aUam oimcnfio/ aut fubfiatia babee $titatcm:rcd accidee non potcfi ba
nem in fc:t f leapta eftad fufcipiendu oimefione:': in na bercquantttate:nifiq:b3crTcinfubiectobabcnriqnan*
fna q e fU rto c vt feo:fu5accipiaf fola df fi opp" ifufioi.-tc titatc5.&e9mrcrgovtinancfemgfitconiiictufubftan«
05 vt ifiifto vni^cojgis i aUd Ri polis.qj oe ppo^^ejc ouo/ ticbabcriq$ritatem.t>oc autn6 eritnifi quantitascon
b'':^© c nifi ipa ?iucta;nifi accfdat iTji alteratio 1 pafiio q tinuarcceptibili60t'uifioni8intrib''oimenfionib''.£rgo
ftt fo:ma tcrtia.-z intcUcctus tertius ab ilU's:^ iudiciii oc nvnac{uecBfuba:pautqgritatiibabucrttee icentia ina/
imoquoc5illo:p:idcm efi: q6 oc compofito.iCus aiit non
inobtbuirit ilUtd vnuquodcg illo?J:nec p:obibcbit com
nis:ioisfnbaq eb^ccD^p^^ginanceco^p^CSiatftie
rintcjctrifec^^eiadiiicta:^ iiplh'ttieriaip5:riiceritill6acci
^
pofi'ttt;.0ed totaUtas co^ris^bibetinfiindi aU6 coj/ dce i co:Ecaccil8 at q6 e i co:Ee.it recifnt itra fe co:?''.^
pusirt fc.crgdve?:eftq6in fuispartib^^babct qdboc^/ no rccipitco^p^^inancfoi at rccfpit centian-;fine otibio e
bibet.i:t qj non funt oes non p:obfbcntc9:f leaiit no eft qstitas centiat'r.£t nale cqgritariq e ^titae centiatr 1
q
caufa p:obibes boc:nec ell illa ^bibitio ej: actionc eius toiflWif trib^^oimcfiotb^vt ifo:mef g ea ma;i vt fit coti
$ p:op:ia aut palTioe .pp:ia.(r'l^efiat ergo qj na oimcn» nce:i afTecrio co:Eis fcfibit.©i at ti ifo:maf p eas ma:!?
lionie no patiatur infundt.^; (lexboc ocb j vt f le ifo:/ n6 b5 ej: 15 gj c q|a'ta6:f5 e%eocp fibiaccidit.£t 13 accti»
mata oim^fione no infiindat in alid oimcnfione tuc im/ ncccevtautfo[eateeitifui)o:autiifolcat.&iatfolete^
pofTibile tn^ft cojpits infundii f in oimcnfionevUo mo. no i fubto:i ia piuctii e di fpacio:tfB fpadii necc c vt fit
(C5te5 locattt; qd cfl: in vafe 1 implet iUud.ncccfTe e vt piucturctep!riiiifubtopteri[16:iidcuiadiijgifrpact'tt
matcrtacius 1 f le:aut ifitndaf in iUud Ipactul inftnitum: * ejriflit icocjciiri e fc e iub5 i q ejafiit fpa" ianc£t fubm
autnon.Siatitfeo^fumefl^-inon intrat in il[ud:co:pus fpacy iti aUop e B fe ii i fbo:i adiiigif ei fpa*" 1 pficill6.
quodbabctillasflenointrauttiniiUtd vas:ncc imple>
ttitil!ud:q:fpaciiiinfinitii rDUimeftperfe e)3ftens:i no
& at ii folct ce li t fubo;ii bcbit cecii co q6 e fecii nlfiin
rnbo.g qiio erit (fn^g. iU& ^06 ti i fulxxcii ip5 ti pofTit ee
eftadiunctiimaterie vel cd:po:iqdintrctin iUud.Qutd fline fubo.Si a t oijccrit gj fub; ci" fpaciii e.q6 quii e f ino
corpo:is q6 intrat in ilUtd:n6 eft centia vacua a fna mit ftlbo:facvtfub; fuii li fitlfubo.^ntcirs fisictioiBeriv.cp
tcria:ftd fi iUud fpaciu pcnetrauerit cfTentias materie cn d qd li b5 e):ii^5 p fe:di accidit « q6 ti ep(Ht p fcTs irnbo
f
tipUcatur in materia:cnm fint in ea ouc Dimenftones:': eo ipi^^cen" itarii q? rccciTit a giic gnaU'"''^^^ rubalitas:
9? boc fit cj: p:op:ietate oimcfion aU':a q? boc babet ma/ itc fine oubio c 6ftructa.q: adbuc et fi Tua fpce puarcf m
tcrta ei: boc gj vna oimefio penctrat illam:i q: bob; fua n gcn''ci'' gnaU'":ii tii remaerctei'' fuba:$to magl nccii
p:op:ietatcm pcr qul aUa oimenfio penctrat iUam:nos puaf d''gcn''gna[i(Ti". Uidee q> pt rcmaere eP fpee: vit
tamcnnortinuenimu8inmateria:nifivnummodiicon/ efi: fuba.@i aute ftteritbecintentfo accidene inrcparabi/
tinuttatis:t vnii modii oiuifionis:t'ta q> fi oimefio fiierit le;ninc necc(Tccfi:vt aut non fcgarcf ab inanico g> tna/
in ea vna tantmfozma erit cadc5,l7oc eil autem q6 cicu ne e fpaciii oiftefus trib'' otmefioib'';^ tik no lie^bif ab
aui. e
.
&ccmdi vnn 3»
mus.Si aut id ad q6 tendtf non oiuidit ej: boc q? ad iV op5Vttp8non rcfrenationisnobabcat aliqua eopara/
lud tendii vUo mo.t b; flmm:mnc eft aut piicmm : aut tione ad tps rcfrenationis aUquo mo.icfgo op5 vt mot'
Unea.aut fuperfide8.£t tunc necelTe e(t vt omes partes fit non in tepo:c.fcd ia erat in tcpoie.£rgo boc e(i ipo(Ti
fint conitmtles in$tum funtpticta:aut Unee.autfuperft bile.Tlon eft aiit necc(Tc:vt in bac nfa oedaratide^pona/-
cie8:aut vt fit vna pars piicmm.'; aUa Unea^ialia fuperi mus banc refi-cnationc cui' eft bec pdicta coparario oe/
fides.Siaut partesfuerintpimcta.autUnee.aut fuper/
fides.puncta aiit 1 Unee 1 fuperfidcs non oiuerfificant
bcre ee:aut non ee.{£<5$ oicimus q> tepus bui' motus
quieftin inaniicftcqletepoumoms alicui'' refrenario/
Q
ni(tautacctitibU9queilUsaccidtit:aut accntib'' ^p:i|8 nis fi ect.ict bec jjpofitio vera eft.^am enim occlaraui/
quibus illa taUa funt.ant extraneis ab illis.': ota bec co/ mus ea e(fe vera.»ed ois moms g eft i inant':eft moms
mitantpunctii^Unea.fupcrficiesjjpterresquap (Ygure rei in qua no e refrenatio.£t bcc itey jjpofirio vera eft,
litnt oiuerfa^ namm que funt e^tremttates carus.^ed gt ois motus g eft in puattonc refrenariois^no cft eqna/
fnane no e(t ita:ergo tpolTtbileefl vt (tt tn eo oiuerdtas: U'8 vUo mo motui qui eft in aU'q refrenatioe aliq copa'
ita 9> fit vna ef parspuctuj.ialia Unea.taUa fupcrfici» rarionc fi baberet ee.crgo fegmr c); bisjsponib'';^! nul/
es-aut aUo aUquo mo vnde pofTit oiuidiCuo enis e poP lus motits fit inani:cui'' tepus fit cquale tcpo:t moms g
fibile vt fit in inani in vna parte pucm; tantii in eflfecm: cftinplenorefrenSri irefiftcrialiqcoparationelif bfet -
{ in aUa Unea:aut fupficies aut aUud.3[nanc aute totum tti fequit ej: bac 1 ef p:ima.q: nnUus mot" eft in inani:
Vnu5 cotinuum e(t in quo no cft incifio:eo q? no b5 ma$ -rq^motuseftin inant:q6eft ipotc.crii>6tante5ai^p
y pter qua rccipiat bas oifpones.^am aute oij:im':q: 15 Oicere:gjo^ vi5mouetecicinco:po:c:05comitari tps
non e(t nifi caufa co:po:is:qn iUud oeclarauimus.Ergo iujcta mefura co:po:i9 f fua magnimdie:': iitjirta mefuras
in inani no eft oiuerfitas partiu.-z poft^ non eft in eo oi/ iUi^^in fua fo:titndfe 1 oebiUtate:$uis no fit ibiobfiacti
iterfitaspartifltlocoji^wncipofTibileeft.vt fitineo lo» lU5 vUo m6.£t poft 15 fo^tafTis augebut tepo:8 Pm aug/
cus qui naUter oimittat:': loais ad quem naUter tedat* metii aU'quo:p obftaculo:;:.©^ no op5;vtqdi(p refrena/
ergo noeft in inani qtties naU8.q: non eft in tnani locus tio fiierit:beat aU'^ affcctione in co:po:c.Tl6.n.o5:vt cti
in quo poti' quiefcat namralr $
in aU'o.(E5tcm ecntie aUq refrenatio alTidt co^^^^ei^^vna medictas efficia t vn5
iftof co:po;z^ mouent naUtcr ad aUquas partes.'Z oiuer nTedietate:t altera medictas afTiciat al§3 medt'etate:q: ii
fif^cantejcbocincito -rpaulatisjjpteraUquidqd e(tin op^cualiquotbofesmouetaliquamole tmutat ea:ea/
XO mobiU.aut ^pter aliqd q6 eft in tranfitu.(E!3edq6 eft m fola medietas moueataliqd ci^^.SUoqn ciiguttemul/
tnmobJ U':fo:ta(Ti8 eft^pter oiuerfitate virtutis que c in te ef^atid fugqdcadiit.vnaea?:faceret aU$ alTectio/
confimili:q: qd plus b5 poderofitatis oefcendentts:aut nc.gtgo pofe c: vt obftaculu aiftps e ^ta tps obftacuU
lcuitatis afce'denti9 cj: fua i^mte.aut e% maio:e magnitu inanis.nobcataU^qj aficctionc.nece afTcctiomifi aUe/
dtne iUudeft citius.^zqd minus.iUudetardius. SUq|do refrenariois fi bfet cc.(ir'P'iiftim oiit ad bec B c.qtfi
ri'' ^p
aut f it e% oiuerfitate fue figure.U.g,quadratii cum inci< nos accepim^^refrenationc P5 9' e refrenario afiicic6:cui''
derit fpaciii fuo acumtne.no ita incidit ppter fua^ fugfi/ tpsetpsmotusin no irrcfrcnatioc.Sino opus fuerit
dem:(iicut to:natile acutum inddit fpaciii acumine fuo. oicerercfrcnattonea(Ticiete.q:curefrenatioDf no afft'<
D:doeft.q:bocneceiTeeftvtmUUamoueat.': bec funt cies;idc c ta$
fi oiceret refrcnatio no refrenatio. ©en»
cuicticp obuiauerit p:imu.*Duic aul non cft neceiTe mo/ aU6.©5 Y? affcctio
(lisenircfrcnati6i3:affectt'oe.inibil
uere muUa.grgo femEcft in ca velocitatis potetia 1 vis fitouob'' modiB.Unus eoiminutioi^mtiBUxitvmris
itnpeUediidqdp^obibetrej^irefiftitei aUq obiectionc puenicdi buc vel iUucScds aiit e. vtobftacuUim faciat
1 virtute irrupcndi:q: q& potentiuseft ad oiriipcndum: quietem:inonce(Tent fieriquictesin fingnUs obftaat*
boceftdtiH9:iq6eftoeb(Uu9:bocefttardi''.gt boc tO' lis.ficut nuUa earum per fe.fed coUccrio omnium fen tia/
tum no intcUigit in inani.2»5 oimittamus nilc buc mo/ mr fiait affectio guttomm.S^u autepoftea fdcs g> nul/
du5:q: non eft in eo magna vtilitas q^tu5 ad boc oe quo la cft affectio f m
aUqu^ DU02um modo:um oc qua non
modo tractamus.Sed tarditas z velocitas que eft p:o/ fit in nS mobilis polTe recipe min'' ea:fi afficies (it ibi:q:
tgacddatoffpcrtfo.yidct ttbig^oibtis bis partib' accV daj.f-gj concauftas figtirc qtia p^efignautmus no conti/
det bec fiigarautg? rna eani5 cftgcta pcrmanens:-! alic net f lla fola:fcd contfncnt cas fupffcfes adiijcte q fiint ff/
fiigicntcs no permanetcs.Scd mirabile cft gj vna carii cutvnaft1perfjcic8.jetillicn6eftftares.f5 pcatutas fuf»
non fiigtat:a[ie fugiantraij ocs partcs fint confimilcsrct ficicbatadptinendu:fiueectibf fbpficics tumcns erte^^
inane qd in cis cft flt conff te.ict ite^ mirabile efi-.cpvna rio::fiue n6.JS): ouab^^aut fuperficiebus oiftuctis no c6/
pars vadit ocjDtrozfiis.-z alia finiftrozriis^ciivtriiifcg vnii ponifvnijalfgdq6fitloai6bocmodo G©cdfnpdi
Ht iudiciii in na i in eo in qiio moiict non fit Diucrfitas. cta figura componit cj: ouab'' ftipcrficicb'' conringcntf/
£rgo cj: bie manffcftu cft q» inanc nibil en-.CjSj in va/ biis fc vna fupficies que tangit vna fuperficiem q cft aq.
fts pdtctfs:fiuc fn illfs qiic vulgo oictint ccdaqtia no ac/ Uidct ergo q> qgdo ejrconffictfone ftt vnii:fpm vnii ccn -^
cfdf t alfgd q6 vfdct c(Tc cjrtra n§m:nf ff qz ipoiVibilc c g> f iictu fit vn«8 locos:-: partcs contucti ITnt partes locf:ct
manebabcatefle.fitq: ftipcrficiescozpo^rocbct fccon/ non fitaliq fllap locue totf.vbf aiitoinocomponuntur
fingcre:cu fxicrit fbf e^contactu coactfoejcqua cft,pptcr nofitbficutinifta. /:;^ ©ed^ronespmdncganriii
tangcnte viciflitiido oefcedcntfs fubf to:-: tuc feparat fii' locii efle^nos fic oi/ IJf/ cimm:g> locus accidcs eftrt
pcrficies vna^b alia qtic ptingcbat eam.£t qi fugficies pofl^ibile eft abeo ocnominarf nomeeffn quo eft. ©ed
«que quc eil in vafe forante aqua:Debet nalttcr tangf fu non oenomfnaucrutabeo:q:non c6p:cbendcmt illu;;
perffciealteri'cojpozf8:ficHtfHpcrffcfc ofgiti:fccirco 05 1 multa talia funt.0i aut ocnominaueriit non op5 vt fit
Tt fit rctenta •: no Dcfccndat:cu5 fupcrficics illa rctfnuc/ nomc eius boc nome q6 cft locatii:q: locatu oenomina*
rit fc fn fU3:vt non oefccdat cu ca.^jdco opo:tct ncccffa/ tiim eft a locarione.Tlo eft aiit locatio q> ree babcat ac»
rio:vtreftet.0f autc5 po(Tibilceftc(refnanc:'z fuperfici/ cidcneq6fitlocU8eiu6/li>oflibileeft.n.vtfn rc fit acd/
cs coipo? Difiugi^pofl^ibilc eflet tiic attrabi aqua no f m dens^^zabcoocnominct nomc altcrfreuficut gcncra/
vicf(fitudine.3edattrabft aquafn vafepcr fti^fonejeo tio que eft in pari-caut ficut fapicria q eft in fapicn te a
q
cp ejrtrcmitas d'' qd oefcendf t tangf t ejrtremftatemaltc/ ocnominaf nome rci fapitc in qua no eft fapientia.£rgo
rfus^ippteripofTfbflitatcsfntcrrHptionfsifcparationfs poflibileeft vta loco ocnominef nomc locari:qpHfs loc»
que adtienft ^pptcr ec fnanis:': jjptcr obcdicntfa attracti m
non fit co:(ed fpfc fn loco.©5 boc q> co:pH8 ptinct aliS
fttgendoatrahHEntf.Stfocft pofffbileeleuarf magnii po/ eV
co:fHi8:ftaQjfUEffcfe8eiu6itctto:fit locH8eiH8:bec
dus ppter vafculii paruu q6 artificiofe fit pofitU5 fup ib tcn tfo f ntellecta .1 pofl^ibf lc eft vt ocnomief ab ca
nomc
lad:i alia multa ejc opcrib'' mirf s que ff iit ^ptcr f mpof* illius continentf6.CS5 fi ocnomf naref ab ea nomen r
ftbilftatcmeltendf fnane. cct vcrbii locare:locus aiit n on eft ^bum:nec con*
ficiit
CECaprm.IX.i5c ccriificando gd fit locus:-: oe ocllrucn gruft ligtie vt iponcrcf cf nomen b^.Tlcc tn fdeo mf nue -.
dofententiaseo|»quf Di>:erutlocii nfbilcfle:': ofjcerunt oebet I0CU8 efle accfdes.CCScd ptra ronem fc6am re/ -
nibil oeeo. fponfum boc eft:g> locu8 nec eft co:pH6:nec cfteqlccow
tocuseftidfnqtioeft foln; po:i'.©5redpftfllHdc^bocfntellectu.f.q> coaptaf fufe
ill^ fl^^ltld^
lSi/lim4!4^ cozpus^-rinqtioipoflibilee cjctrcmitatib^^pma coaptatione.*Doc aut q6 oicimus q>
2'cfleciieoaliud p:etcripm:q: eftef eqle:a cft I0CU8 eq If 3 eft locato cft ofctfo imp:op:ia:q: cnim volu
.qd renomi 1 qd feparaf^i in vno f llf "^
vicifti/ mus oicerc q> locus ppzf fis eft locati:vifum fuit certc cp
jtudinant multa locata:-: bcoes p:op:ictatcs eftet ei equali8 cj:tremitarieiu8 extrinfecc:i6 ppzim e(t
«ut aliqua illa:p non bnt cc nifi f n yle aut fo:ma aut ina/ ei ccrri(Time:q: impoftibile eft vt fit in tus co:pue p:cter
ni:aut fupcrficfe ^tingcntc quocilqs mo.Scd oes no in/ co^pn^^aii^^cjctrcmita^ ejrtcrio: cqlis cft illi cjrtrcmita*
uenfunt inf lenecfn fo:ma.5nancaurcnon babcat cfle ti que eft locuB.etcii id q6 oij:erii t oe equalitatc loci ad
nec vacuii:iiipcrffciea ^io non vaaia no eft locus:nec oc locatU5:nonfit,pbabileq6crediDebeat:nec perfe fatia
co:po:i8 contine/
illa eft alfqd ptinen8:nifi ciue eft finie notuq&,pbari6en6egcat:tucnHlla e otibitatio.CTiB?
tis:tijc ergo locus eft fugficics quc cft finfs co:po:i6 co/ Oubitationetertidn6ocbercmu9bfe;nifioiccrcmH8:3>
tineti9.in6inalia:q:ipfc cftcontinesicqiialis': Ema/ ois mof qualifciicp fuerit fiue cflcntialV: fitic accntafr:
ncnslocatis.ieaimplcntlocata^^tnibil plu6:i oifccdit ocb5 ftabilirc locu5.!Scd nos n5 oicimus boc:imo ticit
ab ca f n motu:': acccdit ad ea5:cii locatii tcndit ad ea5:i musgjmomsrciecntiafreft vtfef>aref abomni q6 cft
Smpoitibilc cft cc in ea ouo co:po:a fimul. grgo ia oecla cu illa:t ptineat illam fcparationc eflentic fuc non caufc
ratii eft locii baberc cc':': gd fit.©5 ali^do contingit vt comitdti6.£t boc cftjpptcr q6 ftabilimr loais.CS ug/ ^
locusfitvnafupficics^autmultcfuperficies cjrgbus ftt ficiee ailt 1 linca 1 punctii comitanf co:pu9 in quo funtt
vnus loais:ficut locus aqttein flumfne:': alfqgdo cotin/ ^ non feparan f ab eo vllo m5.©ed co:pus ali^do fepa/
git vtalfqueffta|jfuperficie:p fintmobiles accfdctatr.i ramr ab omni eo q6 cft cii eo:': apttd ipm eft:': q6 circu/
alfque fint quicte.£taliq§do ptingit vtoes fintmobilcs fcribitiUHd.Unop5Vtlincafeparcfalfnea.':fuper(iici/
circularitcr fup mobilc:cii tp(ii;^fit quietum:': aliquado cs a fuperficie:q: fipoflfibile cflct vt linca t fuperftcics t
contines-^conrentiiDiucrfificdt incoiuctioe fictit mul/ puncnt5fcpararenf ecntialitcr^^motufui.tunc eet fdcj
tt celo^p.gt ocbcmus cdftdcrare cil literit.ej:cpligratia. itidiciiiq6oij:crunt.©5q6oij:cruntgjpunctii eft pua/
aqua in viceo.z in medio aq aligdaliud qd ctrcudet aq. tioDffcutfcndiieft:fcdal'9 necpertfnctadp:efen6:q: fa$
0ed i35 fcimus q> loats aque eft fupficics c6cattav:cei. offculTum cft-CCScd ratfo quarta n5 oeberetecnffi ra
grgoipfafolacftloaisci^^aut fpfa:': fupffcfes cjrterioz tU5 eet:gj gcgd neccflarf u ef\:eit caufa.S^ non eft fta.qt
tiimida co^:is q6 cft fn aq fimul fiit locue aque:ficut ca f ndfget caufato •: comftantfb^^caufamstq tame no ffit
fi eet aqua in tali figura:Q> ptineret cas fupficies exteri' cae.Sicut caufatu indigct ci 1 comitdtib''cam.': tn nul/
0: tumida:': alia fuperficies pcoua:-: alie duc fupcrficies lu5 eof eft cd caufe.CQ: cd eft quc nccc(Ta rio eft ^(ex
•^'"'"«
bocm6.0u|2ficie8.n.concanaptinenti9folano cftloc' nonperaliui-^illaepzio^.crXocu^aiitcftocbis qiie
ciu8.f5 adiiicrio fuperficiey que tangut oes (Mrtes cfus. nece(Tariafiitmotui.©5 locu6n5ep:io: moni calitatc; locu*
j£rgo vf cp adf uctfcfuperficicB que tangut aqud in oib'' fed eft p:io: co na^ita q> fi ftierit monis:ent locus. Ilon
partib^ciusXconcaue vzcei^^tumcntis cjcterforis qeft afit fi flicrit locu8:erit motus.Scd bccp:io:ita8 alia efl
» coH)o:i8 qd eft intus in aq fit I0CU6 eiU6.C!oed ^ c q6/ a C4ufalitate;q: op3;vt ce ilU'' fit cfi ec iflf.z pftituat cflc
^tc. c }
©uffi* ILibii CapYm.
illi'':qiteadmodun6b5eecaiiratumTiftierttca:'z 15 cerv flc:pbatcni giibicrt fo^ma.i q:Sfo:ma no c^iftttpcr f€,
tificabittibiinaU'aDoctna.grgopotee:vt locits gnali' fcd in ma. rgo p:ob.iturgj in bac rc fcnfibili eft fo:ina
'
ojfit^ niotus^icomiref motits^nectitfitcaei^^iite^ <p 1 ma.Scd fpaciii qd Di):criit:no3 vcro acccpim^^eo mo:
motiiB babeat ee m
mobili. t) oc no negat ita vt locits e't q: fpaciu non gcipif inteUectH:nifi remoto locato ipzu
fitei^^ca maUs.XDulta.n.ejcreb^^bntccin oiiob'' fiibie/ iiato:q:fo:tafristitccu5remotiiipuatu fiterit locatuj:
ctis maUb' Pm mitltos botitm.q2 mot'' c feparatio:-: (no opo:tebit in opinioe fpaciit itelU'gi.&5 ma n6c6p:eben/
cftlogevtbabeatee-zafeparato.iabeo aquo fcparaf: dif :nifi cii itcUectu c6p:cbededi fo:ma:non aut cu5 iteb
1 vtruc0 fti fubiectft ei^Srgo erit motiis i mobiU' liloi lectu remouedi velabftrabendi.(L £>i aiit refoUitioncj 13
£ co.CTSi aut boc oeftniit :aUo figde, mo Deftniit no^' accipiunt ep aUo fcnfu.ptingct tiic crro: ^pter coioncm
pter bac cenitudine g? mot'' bs ciTe i mobiU.i oino loc''^ nois.q: rcfotoncm bac accipimue nos et: infcUectu opi#
id qd comitaf fubiecti'i motH9.q: fubiectu motus ej: boc nadire^puatam.iciib^opinionebabucrimus oc fo:^:
cp eft in effectu (itbiectit motus.f ejc d cp mot'' bj ee in iU fcqwr tiic Dcftntctio mae.non c6p:ebenfio.£): remotio*
lo tatu eft in loco fine oubioiqguie eius qd e in loco no e neaiitlocatinon^ucnitnccoeftructio fpacij ncqj pofi/
ca.£rgo Ipcus cft comitas cdm males motus.(n©5 ra/ tio.Scd id c% quo n6 jjucnit ocftructio (pacy.nobis nd
Cioquinta nd oeberet ec nifi vegetabile q6 cit in loco ec't cftopu6.q:^locuto: noftcrn^oijcit.Ss nec pofitio ili
permanesfcmgin eodeloco.S^qz femgmutat locum Iiu8:q: ejiipisx folaoeftructione locati:n6j5ucnit fpatiti
poftlocu:ficutmutatq5titatepoftqBtitate:i6 non cura/ cenift addidcrint aUgd:boc.f.g>co:po:a rctinetia loca/
ptus qd oit;eriit.i)eftruamu8 crgo fn ias eo:^ g malcfen tu5 babet cfte gmanetia in fua oifp6ne.©5 fi fuerit vnii
fcrutDecentiaei^^.argumetatioaijteo^rg oij:erut q> in co:pu3 tantu q6 putef p^iuatum e^ p:iuati6e fue priiia»
loco vicifTititdinanf res.-z in yle viciflfitudinanf iam fcis tionis:nonfeqturintcUigitalefpaciii,q6finoncet.puta/
q: b no eft aUgd c6cUtdens.©i enis oijrerint q? id i quo» tio p:iuationi8 co:po:is n6 inteUigeref.©ed intellectus
CUC0 vicitTitudinanf :locu3 eft.no pcedimus I3:q: loc^^no femE fegtur refoUttione ad c6p:ebendedii fpaciit infin^
eft nifiaUgd in quovicifTitudinanf.f.cozpoza locota.Si-' remoucaf:fiue no. ©cd fpaciii
tU5.fiue fit ibi co:pus q6
mifr 1 cotra id q6 oijccriit g> locus c pmii.ptinens -z cir/ cfle Pm fenfus mcfurandi:non cft itcUectus mcfurare p/
atfcn^bens.-z i6 eftfo:maf5.q:locu8n6eftgcgd cpmus uationcs co:po:i8:nifi in regula feniadico:po:a retinen/
ptinens.fed id q6 continct aUgd oifcrctu a fc^ict fo:nta tia iUudquc menfurabat fpacm tcrminatu^.f t nifi cftct
non ptinct itra fc aUgd:q: i^tincns oifcretu crt a ptento: p:opter mefurarc.non ciTetopuspuationc co:po:is ad
f lcaut non cft feparata fojma.C^te ficircfifcribes vo/ intcUigcndii fpacium.£teE boctom^ conccdamue iaj
tunt appcllarc extremitatc qua res tcrminaf.no e aitcto cp & fpaciii contingit in inteUcctu:cu puatur co:pu8.aut
^ ritas cp locus fit b"?:-: cp no eft vc:p ia claruit.fTSiaute co:po:a.CrS5 vn fcjemusg? bcc opinio n6 e falfa.quo» 3
(irciifcribens volitt itcUigcrc id qd eft ptincns:tiic e no/ ufqj «'''afTeaitio n6fit falfa.fit fi ve?i cft boc q6 pofuim'
men oenoiatiuu ptinentis:i fenfus bui^eftfenfus iUiusi ec pofTibilc:ideo vt 13 q6 fcgtur non fit abfurdi5.fo:fa(ll8
Cr3tc locus cft id qd ptinet locatit : circufcribit:id aiit aUg9iudicabitq»itcUectu8 oifccrnit.igcgd c6p:eben/
q6 eft locatu co:pu8 eft:fo:mc aiit ptinet main:': no e in dit:c6p:ebenfu5 cft:fed no eftita.XIDulte cni5 funtcj:oi<
cisco^p^^.Ssroneseoy gtenentfniam oe fpacio cuiits fpofitionib^^qucbnt cfTe:': funt oinerfc ab intcUcctu. £t
fitndametit cft ^.i.qp fupficics c pmutabiUs.Xocati aiit io redibimus ia5 ad initiit fcrmonis i Dicemus:^) rcfolu
Iocu3n6Bmutaf:f5n6eftibiaUgdEmanc6 nifi fpaciit: tiooiftigHitrc6:quapccnificafcflein copofito.fcdfunt
cicetnus nos no pcederc cp locatu n6 mutct locii ftuim: Bmijrtaapudrones^ioifccrnitaUas abaUje coftituedo
eft cni c6muta8 locu fuii:fed cp 13 g? eco^p^^.ncc eft mobi 1 tcrminado.jgt funt aUq eo:p. qua:p vna fignificat ec al
m
lenecqctU5.3deo aiit f nos n6 e gctii:q: n6 eft in vno teri''.^^ cii infpcctu fuenf:pcr vna cognorccf aUa^i crit
loco omni tepo:c.Si aut cii of getiT no iteUigiit bocfcd tunc rcfoUtcre e>: fenfu rcUiiquedi i oifccdcndi ab co ad
id poti'' cui'^ coparatio ad res fijcas in co no pmutaf:tuc aUud:nonej:intellcctup:iuadi.lL£'cdptra rone^ que
quietii eft 15 m6.aut fi id q6 fi oimittcref in fua oifpone banc icgtur refponfus boc cft.f.g) oictio buius g oicit g>
z tn fuo loco:tcncrct fuu locu:^ no mutaret eu gfeipfum: co:pu3 egct loco no ^pter fuperficic^ fua:fcd loats eget
fedfcmEtencretvniilocii. 11osm6ndaccipimu8getii co ^pter cojpo^citatcci^^^fivuU oiccrc q? ej: boc gp e co:*
ej: pmo fenfu nec cj^ifto.Si.n.accipemus cy: vno iftojus pus 05 efl^e in loco:Dictio vera eft:n6 tii opo:tct vt io lo/
Duoy^fenfuucfTetgetii.Tlomobileetenieftida qHon6 cus ei'' fit co:pu6.1 lon.n.op5 vt quoties aliq rcs babue
<- cft pn'" motionis.XDobile ctcnis certe 13 eft a quo c pn/ rit aUgd .pp:ic que b5 aUqua rclationcin ad aUudjjptcr
cipiu motionis.f.in quo c pfcctio pma ci'' qd eft in iroten aUqua p:op:ictate5 qua bab5:vt iUud ad q6 refertur ba
tia cj: feipfa:itavt oia q funt:ita vt fint oia apud ip5 ma
fi beateandcp:op:ictatcm.11oneni5opo2tcf:vtq:co:p''
fieat in fua oifpone.ci'' tii oifp6 cft vt mutef .fvt cguis ea cgetp:incipu6quibU8fitco:pu3 non gbus babeat cfTc:
quecirciifcributipm.ifuntadiuctailli.Diafintperma/ iccirco opo:tcat etia5 p:incipia cius cfle co:po:a.11ec q?
ncna ita vt funt:i nibil,accideret eis.tii q> acciderct ipfi: accidene indiget lubiccto ej: boc cp eft accidens:ideo oc»
cetpmutatioc^parationisineis.CET^ocautno eft ita: beatfubiectiiciuseflleaccidens.ScdfivoUiit c^ccre g>
q: n6 eft neccfTc: vt Co:pu6 finc oubio fit getu aut mobi' omnis oimenfio co:po:eitati8 ocb^ babcre oimcnfionc
le.Co:pu8.n.b5Difp5ne6gbu8neccftmobi(c nec gctii in qua fit.bcc eft rcpctitio queftionie pmc:i oino ad co:/
in loco/z alias gb^no b5 locii.ppjiu.i aUas gbiis b5 locii pu8 Deb5 babcre locu:n6 iccirco 05 ptingcre locn^ tota
p:op:iii.q: b, locu.fcd non bs ipm eiide5 in oi tcpo:c.vtt fuaco^pc^ettatOoicutifiocberetbaberecotincns^/
ipm non eft pn" oifcedcdiab eo.iaUas gb''^^ locu quc ptcrfuamco:po:eitate5:nontamcidco ocberct contin/
b5aUquotepo:e:n6inoitcpo:e.11o9aiit non accipim'' gerc contincns tota fua co:po:eifate:i omnino nondum
in tcpo:c nift f m 15 momcto.grgo co^p'' crit uec
g? eft in cftconccflHmg>co:pu6 0ebeatbfc locH5Pwpter fuam
quictii ncc mobile.CScdc6tra boc q6 oitreriit oe refo co:po:citate:nifi$tumconceflH5eftg7^pter lua^ co^
lutioe 13 eft:q: n6eftrefoUitioeo m6 quo ipfi oij:crunt. po:citatC5 05 babcre ptincns.Scnfue aufc, vtriufcg oi/
CP^cfoUierecteni cftfeparare in intcUectu vnaquajp ctionis bic cft:g:» totu co:pu6:q6 itcUigtmus in aliq re:Oi/
•RtWuffc
^*'"'
^ pamiirciquefuntinilIa.j[;tbecfcparatioofteditnobis cimus gj cft i|t loco.ig' eft in ?tineti.GrJ55 q? rej cuin **
Bccmdi THonum ?2
fm totaUt&te ee in aliqtio:nd e(t ipfas tagcrc inud fua to quatum tcncteas vulgus:fedpo(Tum«scos aucrtcreab
eaUtate:oidmu6eni5 gjtotabecaqua -ztota eius colle/ cis c6ucrtcndo i ooccdopercreatura iteUectualem t ra
ctio eftin boc vjcco.fed no volumus Diccre.g7 eim tota/ tionalem.^as cnij oocui tc modos ifta^^p6nu5 quado
Utas tagat v:ceu3.(C»5 contra ronem que fegtur poft loaitifuimusin Of aletica.i oecUirauimuegj opiabiles
banc que e(t oe qualitate loci ad locatum iam e^pediui' funtn^iteUigt^biles.iiononDcbemus curareoc eis.-qg»
mu8 refpon fuj.Scd oe ea que eft poft bac que tenet boc uis bocq6iudicatomneco:pu9ce'in loco;n6 eftp^ eos
Q>Iocu3n6mouer:conceiTu5cflg>locu3 nomouetur g itaratum ficut boc g? omnc quod cft:cft in loco Defigna
ipm.Sed gj no moueat accidcntafr:boc non e(t conccP tum. 3fpfi enim non intclUgtint oc locatione aUiid: nifi
fum:nec Diuulgatii:qz vulgus no ncgat q? locus rei non quodinielUg!intoefitu.©cdlic5 boc cfTet vcrum:non
moucat:videnteni59> v:ceu9:locU6eft:ip6tfm eos fu tame quod oixcrun t oe fpacio ocbct efTe vcru5:ficut oe/
ne Dubio moueri.(r^5 contra ratione que efl poft bac: clarauimu8.q: pofTibile cft vt aliud fit locus q6 babeat
i inititur vfibus vulgi.pmo oiccmus q? no cft illa ro in eein6fpaciii.tgjvniiquod(peo|:fitin vnoquotp co:*
rcb^intclligibiUb^fiSoqjficutnotiment oicere fpaciii po:e.vnde boc g? fpadii eft ptingens vntiquodtg cozp':
infinitu5 qdeflin v:ceo:aUq^docfreplenti:aliqnvacuij. non eft r6 vt jjptcr boc fii Ukus ci^^.i^ofTibilc cftcni^ vt
jSitr non vcrcnt oiccrc gp fuperficiee vicei concaua:ali' omncco:pu8babcatDUo.quo;:vnii fit locueci''': non
quado dl plena:aUqit vacua.ioed boc fi vulgus in telle' aU'nd.Sedgtencntr6nequecftpoftbac.ocbcntfcirc:gj
iccrit vtru^ fenfu5:qi iUi no oebent oiiudicare ^ba:quo' ejctrcmu querere fit ouob' modis.q: aut qrit q6 eft pof/
P^S;*^,
""^ "*"*
ru5 fenfum intelUgere no confueuerint.Uidet aiir qj fa/ fibile querere:ant q6 n6 eft pofTibilc.qucrcrc aiit q6 no
cilius itclUgercn t locii efte fuperfide concauam $ aUgd eft pofTibilcboc cft vt co:pttlentii querat intrarc cii tota
aUud:plenu5 eni^ in vfu coy boc cft:q6 cotinct rc^ totaj mole ico:puletia fua in fuEficiei in extremH co:po:is.
cumfuamolc velcozpulentia.ita vtvndic^ptigat illa. CQucrereaiitqdeftpofTibilc.l3cft vtquerat contige/ rn
Tlonc enis vides oici iter eoe gj v:ccii9 plen us eft:ivter rc ilUid tantii:qucadmodum tangit circii fcripmm fttum
plcnus cft.!S5 oe fpacio q6illi oijccriit^ncfciiital^dcflie circufcribens.etbicfenfus vcrus eft:cii fuperficie^ pot
ia VKeo:nifigj cotincns ^pjie fignificat bac .ppactatc. fuerintk)cii.£>cindefin6qucritc;:trcmu.non tn ocbet
Condncs aut magis videt e(Te fugficies qg fpaciii. &pa* p:opter boc qrcrc locii vcl ozdincm in fpactjs ordinatis.
ciu5 enim nibil ptinet:fcd fojtafTis rcs quc tmplet illud: 0edfo:ta(Ti6querereto:dincminfttu terreqsuis non
cotinerctiUud^fibfeteiTe^-zidcopfuatit vnlgus oiccrc: cfTet necefTe.vt ois fitus cfTet in f pacio.fcd fitus eet reUn
Q> v:ccus eftplenus:'Z rcnuilt oiccrc gp fpatius qd eft im tio vnius co:po:is adaUud co:pu6:qD eft tiib ipfo irrali/
tus fit plenn5.0ed v:cctt8 eft nome fitbftatie terrcftris qua parte:ita 95 n6 ect ibi (pdciu:nifi oimcfioncs co:po
m
fab:icatc f figurl fugficiei in teriozis cotinetis.lct ft t? ru5ctingentiufe.(LJ5cdptrar6ne6auctopfnic&ina/
fuperfiaes po!Tece;:iftere per fc^ipfa eet vice viceki oice ni rcfponfu5c6tra ca quceft oe raritate 1 ocnfitate:l5 e;
rct oe fuEficicgcgdniic of oc viceo.firgoiamanifcfhtj gp oenfitas fit ouob^modis.Una enim oenfitascftq fit tiaiRtM r,t
eft:gj cii iUi oijccrit v:ccu5 c(Te vacuii vel plenu^:-! accc <
ejrpmctionepartiuoifpcrfa^jinacregcft intcr caeqiu «wbCoiIr
pcrintbocc^rcofcnfuquoofaUgslocitseft vaatiis vcl quu e):it oc iter cas ipfc redeut in locft tuu5:ita vt non fit
plcnu9:g> pjoptinetebocoiciit.Conccdoaitteos nolle inter ca inanc.cui oppofita eft rarita6.£t aUa ocfitas
eft:
oiccrc oe fupficie ab lolute q> fit plena vel vacua. ©up/ n6 qz partcs oifperfe piungutunfcd q: ipfa ma aUqti re/
ficies eni5 abfolute no eft locu3:fed locus eft fugficies e% cipit'maio:e' co:pu lcti3":aUqii minoie" co:pule'tia.
Utre/
intcUectucirciifcribcntig.Sedciim accepcrint fupcrft/ CQ enim funt oue res accidctales.^rio eft cnis vni earum
ciem abfoUiti ej: iteUectit fueficiei circufcribcn ti9:n6 nc ma magi60ebitaq5ali).Cumaiitrccipitmaio:c co:pu#
% gabunt boc.(£&ed ratio que eft poft bac quc oicit g? lentia of g? fiat oenfumxui'' oppofitii cft rap j£t boc cft
cu5 pofuerimus fpadiicfTe locu:tunc oc cozpus babebic q6 in aUa ooctrina occlarabit :q6 C0ine bic n6 oicat :n6
lociiU:tDij:cruntbocc(Ter6nabiIetratii:bcc ratio ina/ ot«ft.5ntctio cni3 bui^^cg? bec ps ocftruat;-: remaneat
nis en.Qi enis n6 fuerit nece(Tariu5 omne co:pusciTc in illa aUa parsocqua locutifumus.S5 locutio oe vafeci/
loco ncccfTitatc ruiipfiusitiinc nofter labo: in affirmado neris oino falfa cft.q: fi eet vcra:efTet totii vas vacuii:ct
boc erit cafTus.foJtafTis atit verius cft:95 aU'q6 coipo^ n6 cinis in eo.(E&5 c6tra locutione oc vtre -z vino:pof/
eftqdn6eftinloco.Siaittemfueritbocn6egctnfoin» fitilceftvtmefurcquab5 vtcrn^afn^reat oiftatia ab
gcnio fiue c6fiUo.Si autc bcc^pofitio fuerit cuidcs cp aUa fcnfibirr.i pofTibiSc eft ptingerc;vt vinii minuat cii :
omncco^us eitin loco.inon fiterit pofTibile.vtoe coz' ejiit Cjcco vapo: aut aer 1 fiatmin^jet pofTibile c
vt fiat
pus circiifcnbcn6.aut aUq6 aUud opinabile babeat locii min^^EB pftrictionc' nale aut violcnta:ficut poftea fcics.
n6 fpaciii.nifi fpaciti ifinitii.t fpaciii ifinitU5 babuerit cP (IlSs P Ujaitione oc vcgctabili:cui'' nutrimetii oifiiin/
fc:tijc crit nccefTc vt fpaciil infinitii fit locus. TluUa aute dit iter ouas qftib^ ptcs co^pop; contige'te6 (e:i e%tedit
ifta:}:cftnece(Tana.Uidc8.n.^tae becfeductio qua la/ eas gpmutatione fui : rcmaet iter iUas^-z oilatat carum
bowmu9.vtomneco:pit3 fitin loco.C6cedamu9 autej co:puletia.©iautnutrimetiipenctrarctinancan^pe/
^omnccozpitsfitin loco:n6eniiccirco opoztet.vt fpa/ netraret^-zpoft^ penctraret:cet vna-zcade cozpulentia
ciu5 fitloais:fo:tafri6 cni^fpadii no b5 ee. C6cedamus fineaugmeto.(n©5PloaitioncDevafepcrflatiiattrai
itegj occo:pusfit in loco.igjfpaciii babeatefre.non tii be*teaquarcfp6fu5inititeiq6Dipmu60e oefitatcz ra/
idco fcgtur:vt locus ipfc fit rpaciu:pofTibile eft eni^ vt in ritatcUf cp pofTibilc e:vt co^^^^recipiat maioze^ co:pu/
boc fpaciii n6 fit U)cu6:fed fit comitas locum.-z fit c6e oi lctia -z miozc:-: ei'' aUa fiat p na5:alia g vi5.Sicepofl^ibi/
co:poii,ppterc6itateU)ci.S>iautC5 voUterint Dicere:g> le vtcoip^^calcfiat-zfrigefcat^-zcalozis frigoas
-z flU'6fi't
magisvf multitudini.f.g>oeco:piiseftin loco:n6 ebec perna5:aU'udB vi5.!5irreDifp6in magnitudie •zpuita#
ratio:vt aucto:itate buius fnic fumat e^ opione multitu tc^-zqngdcl^poffibilcetiicquoricsminucrit aUq pars
dinia-z vulgi.Tlon.n.beneftabiUiitfnt"am qua tenetcj: cozpo^is^n^enccen^cvtqd remafitrcmancatin fua pma
bocgjtcnetioicunt^ficutcftin rumo:ci ej:ifKinati6c. co:puletia.Tlec cu5 accipit aliqua pars oeris que implc/
Tlos aute pofTumus attribuere ilUs alia fnta^.f.q: oe qd bat V38:eft neccfTe vt quod rcman fit remancat in (mpt
(ft:eft in loco:i oefignat .^i^t be oue fnie equales imtvm p;iaco:pulentia:'Z fitinanequodcft poftiUam.£tcnm
;9uic. e 4.
0tjffi. ILibzi CapVm
Tl bocnon fuerit nccc(Te:nmc non cogct nos illud. CCuj fit ibi inanc i p:optcr boc videmusrq: id quod tnflatur
autem aliud &bboc fuerit:polTibilc cft vt acr Dcbca t ba^ pcr vi5:pjius cgrcditur ab co acr:i poftea attrabimr aq
bcrc naturalitcr aliquam co^JiUcntia;:': poftea erit nc/ ad re:ficut fi claudcrctur os vafis Digito:aut R calcface/
ceiTe vt in alia Dirpofttioc fiat maioi.idco q: fumitur oc rct ad igncm qui ilUid calcfaccrct i non' frangcrct:i po/
eoaliquaparspervim:itavtnon poflit attrabi cojpus ftca mittcrctur rupcr aqua5:contigit pus vt rcfitgiataU/
aliud in loco vd comutatioc cius vcLvicc eius quod (w qHidc):acrc;ipoftca fugatur aquain varc.CSed re#
mitur ejc co t Dc cius co:pulctia.£ t poft^ aflumi oc eo fponfumcontra roncm quccftpoft banc fimilccftbtiic
bancpartenoncftpolTibile;nifific vt oifpcrgatur.et rc/ .f.q> mobilc impcLlit quicquid cft aeris an tc fc.i qrtcdit
dcat quod rcmanfit in pnoicm quantitatem:qi ncgatur boc vfcg ad partcm in qua non babebit acr impulfione:
ibi c(Tc inane:i qi oebct e(Tc plcnii.ict bec oifperfio cra icontrabirHrDifcurrensinterimpuirHm inon impul'
EolTibilisadeo conatum eft ingenium cduccrcboc pofTit fum:i babct ncccfTc rccipcre mino:cm quantitatcm.Qd
ilc ad effcctum.gt qi trabit fe in vnam partcm:i fupcr/ autcmcftpoftillHmcftcconucrro:q: quodda^cft oeiU
ficicseiuscotingitidqdcftanteilludin alia parte:'Z (ib lo q6 trabiturcum ipro:i quoddamcftqttod non rcpu*
bocficutfiDiffijndcrcturtcrcfcerctpcrvim q& obedit gnat 1 non trabitunfed Difpergitur quod eft intcr illa: t
cogcnti.i Diffunditur DiflFufwe magna.i ej: illo quod di fttmaio:isquantitatis:icontingitej:boc ejriftcntia cd>
latatur aliud cft cjrtra vas.-: boc cft quod fu jaim c(t:i cll gruain babitudinetcfnperata.£rgo fufficiat nobis boc
q6 rcmanetin plcno vafis quod implcuit fua Dilatatio/ q6 locuti fumus Dc loco.i loquamur amodo dc tgc.
nequenccc(Tceftp:optcr attractionemt fuponcm. £t (J^Caplm.X.Jnitium loqucndi oe tcmpo:c i oc DiuerlT'
cum rcmota fucrit bcc iupo-.z fucrit pofTibilc vt redcat tatcrcnticndi oe co i oc bis qucopponunt crrdtib^Hn eo.
adfu3mbabitudincmp:iojcm:ideoq: attrabit aquam a
aut acrcm qui cj:iflit in loco vnde cft motum:con trabc/ mactatus t.e 'SSKS'
turtrcdibicinfuam quantitatem.C'TIo8 autem cum tuiDeloco.q:ipfumcftDcrcbu8 queco
fuftiauerimus in vas:i fmircrimu8illudinaqua:c)cibit mitantur omncm mottl^z oiucrfitas bo«
ci:eaventusmulmsquiDifperget aquam:-: poflea rc/ minum in fcnticndo oc c(Tc i oc cfTcntia
dicnsaquafiibintrabitinillud.grgofcimus finc Dubio dus cftficut oiucrfitas fcnticndi oe lo»
Qj iammifimus in vas aliqutd per vim:quod rcmota co.fHcruntenimaUqHiquincgaueront
yi cgreiTum cii.et boc neccfTceft vt in troitus eius qnod btcmpus bacrcclTc vHo modo.Quidam autej kjttribuc
imifimus pcr vim fit aut pcnctratio per inanc aut Dcn rttnt ei clTc:n6 q: Rt oc fcnfibilibiis ejctcrius vllo modo:
g
fitatcm eius quod erat ibi;quccc(Tit ingrcdicntipcrvij. fcdq:eft aliquidopinabilc. aiijautcm attribucrunt ci
ScdillaDcnfitasffcut Dijrimus i innuimus.q: eft pcr efTc:non q> fitaliquidvnum in fc^fcd q: cft aliqua com»
vim:rcditin naturam fuam rcmoto cogente. Qi autcm paratio aliquo modo ad aliquas rcs qualcrciicp fucrint
ftierit p:opter penctrandum per inanequoufcp perucni/ iMjrcrunt cnim g> tcmpus cft aggrcgatio bo:amin. !© j
at ad locum ciusilocus noncft potcns nec abboncs cov bo:a f ft accidens cauratum aiius ene ponitur cj: cflcal/
pusaerisquoimplebaturqucmrcmouit afe t rcpulit. tcriusaccidentis^tunc cftbo:a altcriueaccidcntisqna/
Tlcccftcxnaturaacrisvt Defcendat Dco:fum p:opter lecu(§ crcatum fiierit.Quidam autcm attribucront te/
inanequodfitin coDcrc^futaliqui ipcllitaqua. Opoit po:i cfTc 1 cjaftentiam ftabilem.CQuidam autcm po/ :^
tet ergo vt non Rt nccefTc acrcm oircederc ab co i rcmo/ llierHntillud cfTefHbftantiam cj:iftcntcm pcr rcipfam.
ucrlSi autem inaneeft qd abbo::ct cus^cur non abboz 0cdquinegauerHnte(Tctempo:istnitunturcj;moltie
ret alium acrcm.-Si autcm abbo::ct:cur cuj fo:titcr hv rationibus:quamm qucdam eft gp tcpus fi babucrit ce:
gitur 1 Dimittitur:Donec ingrcdiatur aeris tantii quantii aut crit Diuiftbilc:aut indiuifibile.Si aatem fiierit indi*
folct cgrcdi:T mittitur fubito in aquam:cu5 fubintrat aq uifibilc:impo(Tibilccft vtaliquid ciHsfitannus z men»
in eum.^Siautcminaneabbo^ctaercm tcxpcllit cu;: fis:i oics 1 bo:a:i p:ctcritum i fiitumm.Si autcm fiie/
plus Dcberet abboz:erc aquam.fo:ta(Ti6 autcm fi inane ritrcs Diuifibilis^babebit cfTccus omnibus partib^fuis:
abbozretaerein naturalitcM attrabit aquam:cur pcr 1 opo:tcbit vt p:cteritHm oc illo i futu mm
babeat clTc
mittitaquamfparfamin acre quccrat in vacuo vt dc fimul.©i autem aliquc cius partcs babucrint e(Tc:i ali/
fcendat.-;Si autcmpondcrofitaseiuseftquc vincit fu' qnc no:nccelTc eft vt aut fit bcc oiuifioqua Dij:imuB c5v
)noncminanis:curmouet aquamcum ponitur vas iw tincnsp:cteritum:p:eren6ifttturHm:autcontinens ta/
per ca;:': aqua non vincit inane:fed attrabitur.-^fkctinc/ tU5 bo:as i oies ibis fimilia.Scd p:cterimm i fiitorii
re autcm pondcrofum q& erat contentum in eo:non cft/ nibiiruntaucto:itate omniumquialTirmattempHs ce.
oifTiciliHs^cleuarcpondcrofumqHoderatDifpcrftjm. 11>:crcns vero R fit Diuifibilc : rcdit ipra cadem qucftio.
O d^oft(g aufcm Dcclaratum eft inconucnicns buius
parti9:rcmanfitoftendereg5C3ufa buius bcccfl:g? net
Siautem fHcritindiuifibilctempii6:critid quodappcU
laturinftansqdnon cfttempus.iftpjctcrbocetiaj im/
cc(Tc eft vt aer babcat quantitatcm mino:c5 p:opter
c6/ po(Tibilc cft vt babcat c(Tc in elTcctu:q:
fi baberct c(Tc in
ftrictionemquarcmotaDifpcrgitur •zrcdit inquanritaf acnt:nccc(TccffetvtautrcmanerctautDcftmcrcmr.Si
tcm fuam.£t q: cft ibi alia canfa p:optcr qua^ Dcbct ba/ autcm rcmancrct aliquid ciue e(Tct p:iu6 1 oliqiiid poftc
bcrc maiorcm quantitatc; quc cft calefactio i renuitas non c(Tct in ftane:p:cteritum autcm i futii/
rius:i totum
p:opter conftrictioncm morus fufflationis.^dco no po/
tuit e(Te quantum Dcbeat c(Tc;p:opter Dcnfationcm
mm c(Tct fimul in inftanti.q6 totum cft impo(Tibilc. Gi
con aatcm xieRmiti\r:nccef(e e(t vt Dcftmawr i ocfinat cc
ftringentem que babct maio^cm vim ^ tcnuitas btnue. in inftantic6rcqHcnti;intcrquod i ip5 cft tcmptis: opoi/
31am autem acceiiit p:obibitio i p:optcr calcfactioncm tctvtcj:iftataliqHo tcmpo:c.3^am autcm odTmjrimua
qucaaidit oebuit fieriacr maioas quantitatis
^ babc/ jjoc.SiaHte Dcfinitcnfe in inftanti;q6 icqutturpoftipj:
b3ianterufflationcm.£tq: ipfacalefactio cft accidcn/ continucita qr tempue non in /
crit inftane poft inftane
talisquierceret:-zcontrabcrctur acrad ftiam quantita/ tcndatintcrilla.Scdboc ncgant a(Tirmato:c6 tcmpo/
tcmquaDcbct babcrcnaturalitennifieiTctibi illacalc/ ri8:Dcindc oino quomodo tcmpue babcbit c(Tc:q: quan/
factio 1 inciperct aqua ingredi;idco q: impofTiWlc
ett yt tiicti(^tempo:ispofHcrimue fmeum quipofuerit;tcr/
0ecundi IBectmum H
tmnabiturotiobu3mftantt'bii6.i'nltanti.f.p2eterito:'zm/ (Ttiixit autcm fcntentia qua pjcnominauimus:Q? tem
ftanti qd comparattone pjeteritt cft futtirus.Tlun^ au/ pus non eft nifi aggrcgatio momentojum. Cum cni5 tu
tem potell eflfeivt ftnt fimuLfed vnum eo:um erit nibil. ojdinaucrismomentafibi iiicccdcntiatcoiunj:crieno
Cum autem nibil fueritrquomodo potefl effe: vt (it res oubitabis quin illojum aggrcgatio fit tcmpus. ft quan
que eget c^rtremo qd n ibil cfif^m quomodo ree babct do quidcm cum cognoucrimus momcta:co»
fic cft:tunc
eptremusqdeflnibil.-^-zomnino quomodoerit aliquid gnofccmue z tcmpus.ioed non cft momcntu^ nifi qud»
continuis inter id qd eft aliquid i inter id q6 cfl: nibil."' tttm conccfTit momcntatojiboc eft.f.vt fignct initiuj ali
/ctbecertfoztisratiocjcqua pcndcntnegdtee tempus. cuius accidentis quodacddit illi:'z oicat.^.g.crit fic -z fic
<E jbijcerunt adbuc ctiam:^» fi necefre cft motuiinqgtuj poft ouos oics.Cuius fenfus cft.f.95 crit cum clcuationc
eii motus alicnius.vt babeattempus:non tamcn cft ne/ foUspoftDuasclcuationcs.frgomomcntumcftelcua»
ceffebuicmotuiinqgtumcftmotne: vtaliud enamco:»' tio foUs.firgo cleuatio folis non fit momcntum: nifi ^/
- pus moucatur nifi co:p08 eius. (C&ed fojtaffis 15 erit pter alTignationcm ilUus qui boc Dij:it, iSi cnim voUiif/
*" neccfrarium in aUqtubas:non vt fit motus:fedvt quia g fct:aUud fignus pofuifTct: fcd clcuatio folie cft comunio:
facitmotum:babetnece(Tcaimmouctvtmoueotur.£t 1 notabiUoj 1 oiuulgatioj.t idco clcgit boc: 1 alt) buiuf>
boc non edcaufa motus c^ boc qd eil motU6:nec eH oc modi ad oeterminandum tcmpue.^r^o tempue cft col
numero comitantium motum.^c quando quidcm (ic e lectio remm que funt momenta oefignata:aut quc folet
qua lemciicp motum pofuerimue eiifcfequitur cj; boc cp poni momenta ocfi'gnata.£t tifemntg? tempue no ba
cft motus: vt babcat tcmpus.Tlon autcm fcquitur ej: 15 bet ciTe aliter nifi boc modo.&citur aiitem boc ef roni-'
Qj cft motus:vt fit ibi alius motus. £t poft^ fic efl: om/ bus pjcpofitis. (rfc»i]cit autem alia fecta g? tcmpus cft g
nis motus coraitabitur tempus pcr fcqd no pcrtinctad fubftantiactema.Quomodoenimnon erit fubftantia:
olium motum:ficut comitatur locum pcr fe.Tlon babcc cumfitnecefTariumefTe.2?anta cnimeft neccfTitas fui
autcmomnia vnum tcm[Hi8:nifiqucmadmodum om/ cfTcQj non eget pzobari ratione:quia quo tnagie ftuduc
nia babent vnum loaim.f.vnuj comunione ocqno mo risocftruerc tcmpue^iucnicrisafiirmare tcropuecfTc.
dononloquimur.Cumaute3ft]erintmotuefimul:tcm/ CTT^ciuoucbiscnim tempu6C(Tc:autantc aliquid; ant
po:a cojus fine oubio erunt fimul:': ttinc nccciTe erit. vt poftaUquid.Cumautemflcfeceri6:iamfecifti cflc cum
fint fimulaut in loco:autin fubiccto:aut i oignitatc: auc rcmotionc cius pjiojitatem : pofteriojitotem."ziddrco
in namra:autin alio pjctcr fimul tempozc. ©ed oc om^ pofuiftitcmpiis rcmoucdotempus.*Decenim pziojitas
nibus modis fimul impofTibilc eft:vt fit aliquis po: vcl aut poftcriojttas quc cft buiufmodi no cft nifi in tcmpo
pofterioj.f.aliquie qui babcot elTe:-: aliquis qui non ba' rcz cum tcmpojc.icrgo tempus eft neceiTarii] cfTcDm*
beateiTe.'{\emanfitergovtcojU5 fimul fitillud fimul neautcm q6 ncceiTarium cft c(Tc:impo(Tibileeft non ec.
q6 elT tempo je:boc clT v t mu Ita fin t in vno tempoje:aut Dmne autem q6impo(Tibile cft non efTe:non cft acciie.
iti vno inftati q6 eftej:tremitas terapojis.CTScquitur Omnc autcm q6 eft:-: non cft acciden 8:eft fubftaria .vil
crgo ej: boc:vtmulta tcmpoza babeant vnum tcmpus: poftq^ tcmpus cft fubftantia:-: neccfTarium cft quid tiic
1 crit Dictio oc toto illo tempojc aij illis^cius fcnfus cu/ impofTibilc cft: vt clTc cius pendeat ej: mom.£rgo pofTi»
iiis oictio ocillisq coueniuntin illo. Opojtebitcrgovt bile eft: vt tcpus fit^-z fi non fit motus. £rgo f m eos ali*
fint infinita tempoja fimul-vclTra autem fcntentia e q> quondo tcmpus cft cum motim mcnfurot motum. aii'
tempoja comitarur motus.grunt crgo tunc motus inft' quando eft fine mow^-ztuncvocatur arabice adbar:q6
niti fimul.£riit crgo i^bi mobilia infinita fimul.£riit er/ nos poflu mus^-z fi non fatis pjopjie:oiccre fempitcmuj»
goibi cojpojainfinita fimul.ictboc eft itliid impofTibi/ iDe funt opiniocs babitc oc tcmpoje.CT^CDcliue cft au*
le q6 negatis.i pjobibetis babere cfTe^-jpjopter bas ra/ tem nobie: vt pjiue oftendam'' tempus babere efTe.*^ gd
tione8:i qiopus clT:vt temptis babcatefTe: fiierunt nc/ lifcivtafrignemusviamodcognofccndum ipfum efTc
cedarij multi bomincs qui attri^buerent tempozi alium perclTcntiam cius.ibcindc rcdcamus od rotioncs iUas
modum e(Tcndi.f.elTc q6 cft in intellectu. £a autem quc 1 foluamus cas.CTiiicemHS ergo: cp quiconccfTcriit 9»
funt in intcUcctu funt ea quc compjebendunt intellect'' tcmpuBbaberee(Te:eftvm'u6intcllcctus:oi(Tcnfcnintet
cumintelligunt ipfa i ojdinant:t'ntcrquos gcncrant fo: intcr fe:quia quidameojum oij:erunt:Q' moms
cft tem>-
mccomparationum qucnon babcntcfTcnifiin intellcii pus.iCQuidam vero oij:crunt gj motus ceU eft tcmp': ^
tantum.Ciiijrerunt crgo tempus effe quoddam quod non aly motus.aii) vero oijccrunt cp rccurfus celicft te/ '
fojmatur in intellectu oc comparatdc mobilis ad ouos pus.i.vnaraiolutio.3lt)vcroporuerunttempueipfum
terminos tranfitus qd cftcirca vnum cojum in cffecni: ccUim.Scd quipofueruntmotum clTc ipfu5 tempue oi*
1 non cft circa alteruj in effectu: quia boc q6 eft illic no ^erunt gp inter omnia que videntur c(Tc:ipfe motue tai»
babctciTccumbocqdeftbicCJn fcnfibilibus afitba tum cft qui rccipit in fe pzeteritum 1 pjcfene:^ qp mtara
bet cffc in anima.babct cnimefTe in anima fimHl:i ima/ eius cft: vt babcat femper otias partce ad bunc momm.
ginatio vtriufqj:': imaginatio mcdg q6 cft intcr illos Ri Etquicquid cft ficeft tcmpue. (TTloe enim non ptita/
mul.non babet aute, efTe in f?nfibilibus aliquid ejriftcs mus elTe tcmpii8.-nificum fentimue motii.^nfirmo cni
inter illos.(ir.!i:ft aute in intellcctu aliquid q6 imagiat vel oolcnti elongamr tempus: 1 abbzcuiatur voUiptuo
*^ in rationc.f.qdintcrimoummobilccftbicrillic^cftoU fo:idcog7motusDiucrfiretincntur mcmojiter inmeni-
quidad cuius menfura, perficitur tranfims^aut in boc tibiis illojum ouoju. fed oelent oc memojia voUiptuo/
cito:aut in boc tarde:qucbabent iftimotue: aut quia ba fi pjopter voluptatcm eiue.(CQui autc no percipit mo
bcntiftos ejrmotibus multis-jquietibus compofitos. tum:non percipit tcmpiie.Sicut oojmietcsin cauerna. 4.()^(.t(,c9.
icrgo tempus eft mcnftira curfus motus que non babj: quia qiunon perccpcmntmotUBqui fiiemntinter pjin/ 9z.
ririqui3ratioDepingitea5infe:aimfo2mantincavtri dpiumrcciibendi-zDojmicndi -zinterbojam Cjcperge»
qj termini motue in cfTcctu fimul.!3icut pdicarc -z fub^ fccndi:nefcterunt fc nifi vna oicDojmiuifTe.aucto: oute
cerc 1 ppofitio i bis fimilia quc funt talia que ratio ad/ pjimus fignificouitq^aUquibus bominibus oiuiniscd/
inuenirrn rebusintcllcctis^^zcomparatidcs quasponit tigit fimile buic.£tfignificatboja^iftiantcafucriint
interillasqiiojum nullumeftoenumcro ejiftentium» c^ oo:mttoje9 C3uerne.t)c funt oictioee antique oe cer«
©ufTi* Itibri CapFm XL
tificatfoneeiTe tempozis. lluUcaut^ iftaritm verc fMnt. tcrito.St idco poteft oici motus in tcmpo:c ptcrfto: noit
©ed gjinotusnoneft tempijg bec eft ratio:quia aliqul poteft oici motus idcft in motu p^etcrito.CJSi aativo
doeft motus velo]c:aliquando tardus. Zcmpiis autem lunt Diccre vnum motum cj: pteritis:Dc boc non cft niic 13
non eftvelocius nec tardiua tcmpo:c:fcd b:euiu3 aut 15 noftra intentio:f5 vt motus adequams cfTc reiin qua
fit
gius.^mpliud etiam aliquando ouo motus funt fimul; eft.ScdqHioi):erHnt gjtempus evna reuolutio firma
fcd ouo tempoza non fun t fimuU Xu
(cis autcs g> aliqni men ti;ofteditur impofTibilc pcr boc g? omnis pars teni
cao motus CMUcrfi funt in vno tempo:e:cu5 tcmpus eo/ po:is tempuB eft:par8 autem rcuolutionis non cft rcuo/
mm non fit Diucrfum.CT^iffercntie autcm moius alie lutio.Quc autem remotio: cftanno: eftopfnioeo:uma
liint a Dilferenti}8 tcmpo:i6:qHC autcm comparan ftcm putaueruntg>tcmpuseft celump:opter ffllogifmnsg
po:i funt ltcut:ecce fubito t momcntii i paulo an tc: que conftat q: onabus affirmatiuis in figura fecunda: ^im
non funt dc clTentia motus vllo modo.XcmpuB autcm vnac): ilUsp^opofttoibusfalfacft: Di>:criitcteni5g7 om
potcft accipi in oiflKnitione motus vclocis pars oiffcren nccoipus eft in tempo:e 1 omne co:pU9 cliin cclo:boc
tic.2:Dotus vero non m accipitunfed accipitur idco:q{ autcm non eft ita . Uerum eft autem cp omnccozpiis
«11 pars p:io::poteft enim oici g> fubitum vel velo^ ell; quod non eft celu5:eft in celo:fcd g> in tcmpo:e fo:ta(Ti8
i[6 pertraniit curfum fuum in b:cuio:c tcmpo:e: i non cftomne co:puscftintempo:e:fo:ta(Ti8eft omneco:/
cft ratio:vt oicatuf in motu b:cuio:e vl' vt oicatqd pcp pus abfolute.Celum enim ipfum etki in loco cft eo mo«
franfi)tcurfumlongio:e5inmomb:cuio:e.Cir3wdiciij do quo co:pom funt in tcmpo:e.@cd poft$ ia inuimus
autem oe motu celedi e(t boc idcm iudicium.'fCatio.n. fententias falfas oe clTe tempo:i6:ocbemu8 nunc inuere
ep^it vt oiCAtang? ipfe c(l velocio: omnibus motibus: eiTcnti3mtempo:i6:e):quoctiam occlarabimus nobia
quia tempo:e quo illc pcrficit curllim fuum: nibil eft q6 elTc tempus.i Dcclarabimus etiam ej: folutionc rationii
tantum in eo peragcrc poiTit:imo minus: oc quo pofTca p:cnominatarum cfTc cius.
toqucmur in cdfequetibus.<;t boc tempus fignificat alt CCapimlum.Xl> ^c certificare quid ftt tcmpue:'z (ts/
quid p:eter duos motus^ftgnificat eni; intellcctu cui co bilirc ilUtd.
parantur ambo motus tadequantur in eo:fcd oiffcrunt
in mcn fura curfus:fcd boc qd bic in telligitunnd c(t een/
'Sr^ltllK?
^kvll IUf
^i^tctticlaif^eflciqypofCibile
g
eft.vtouomobilia ftmulin/
m alicuius co;;. vnus.n.eo^ non coicat cti alio i centia. Lcipiantmoucri^iperficiatcurfHmfimul.vnii
coicait atamboinrem quafunt.CCl^otaiite^Bappa'' |autem perficiat mino:em atrfum: 1 alternm
rere oeftructio fentcntie eim qui pofuit mometa accide/ Fmaio:cm.£t fiat boc mn p:optcr DiHcrfitates
tia que fiunt momentaalijs accidentibu9.(i;;3fpli enim velocitatis 1 p:io:itati9: autp:opter Diucrfttatem quic/
non ponunt momcnmm ipfum accidens qd cotingit f^ tum pcrmi)Cta^.ficutmulti opinanmr. ii>olTibiIecftct:
cp ipfum accidcs eft motus aut gencratiois i co^ruptio^ Vt incipiant ouo:-! pcrficiant ouos curfus equalcs.Sed
nis:aut albcdinis t nigredinis autaU'o:u$.3mmo necef/ cum vnu3 pcmencrit adfincm curfus^alius nondu^ g/
(e c(t:vt oicatur q? momenmm ftt ef oefignationc: i dl ucnerit:iboc fiatptopter oiucrfitatem p:cnominatam.
necelTc vt ponatur ciTe aliud cu; elTentia momcnti:'z oe fBcdinterpnncipiiiomnismouis v(q$ ad eiue fincfcm
bacconiunctionc:iDcbocltmitlbocintclligituromni/ pereft poltibilitas pcrficicndicurfu^ ipfu^ ipfo cu mom
no q6 oefignat vnuqdc^ accidcntiam. 0cd omnia ouo tusvelocitas itarditas DefignatafHnt:aut compofitio
coniuncta in aliquo c6iunguntur:'Z omnia ouo quefunt ctusciiquietibue^-zpolTibilitaspcrfidendicurfumaliii
ftmul:inaliquofuntfTmul.£rgo cumco;:elTe fueritfi/ maio:em ipfop:optcr velocitatem ciufdcm motus: aut
mnl:fcd clTe vnius eo:^ cft octerminare id qd babet clTe pwptermino:emadniii;:tioncmquietit.i:tpofTibilita8
ctim clTe altcrius.Zunc intellecms buius limul fine ou perficiendi curfum mino:c5 illo p:opter motu tardio:e
bio non efl id qd intelligitur oe quolibs illop, Scd boc Cllo:3Ut p:optcr maiozcm admixtionc; quiettj.ict ipoiTi
fimul e(t oppofitii intellecmi quo vnu; p:eponitur:i al/ bile eft boc aliter ciTe.firgo inter pjincipiii motits 1 fine
teru5 poltponitur:t boc in quo e(t fimul e(t bo:a que c5 iap:obatii cft clTe pofTibilitatcs rci tcrminatc P5 com
ei''
rangit illa ouo quop vnumquod^ poteft poni in fimul parationcm motusivclocitatis.Cum autcmoimidia/
quafialiquid a[iitd:p:ctcr illa cotingcrctin illa bo:a. Bt uerimus curfum ipfum:i pofuerimus candem vclocita/
ii bocipfum oeterminarc bo2am elTct bo:a: tunc quu re tem aHttai'difatem:eritibialia polTibilitas interp:inct/
rtaret aliquod tcmpu3:qd cffctvnum i idem: opo:teret: piumilliuscurfua^-zfinefucmcdictatis.Quia in illatar
Vt tcmpus rcmanendi : initiu cius clTct vna bo:a. TToa ditate Itue velocitatc non pcrficictur nifi mcdictas cur/
antem fcimus g? bo:a oefignata cft tcrminus in tcr pus fus.iCSiTiilitcr ctiam in ter bunc finc5 Diinidiatu mo/
1 pofterius:qui non oiucrfiricamr. £t f5 boc gj cft mot' dopofitum:': intcr finemp:imii.£rgo pofTibilitas ad fi/
aut quies: aut alid oincrfificamr.grgo boc quod eft ac/ ncm:-: a finc crit eqHali8:ivnaquccB illap eft mcdictas
cidcns:': qd cft motU8:aut quies non cft boc qd cft pua: polTibilitatis qua pofueramus antca.£rit crgo polTibili/
aut poftcrius out ftmul.©5 certitado piioiis aut poftc/ tas qua antca pofuimus Diuifibilis. niic autcm non cii
rio:i3autfimulaliudcft queeDifpof(tiotempo:is. S$ rea: vtrii boc mobilc pona? efTc rcm que ccrtifrime mo/
r3tioco:umquipofucrunttempu9ciTc motu5 initiip' ueaturin loco:an I0CH5 quem affignes mobiliin fitu:qd
pofitioni non p:ob3bili, ibictum etcnim eft g> quicquid vidcturcfre mobilc localitcr.isifccditcni? a tactu alicu/
oebct babere in namra fua aliquod p:eteritu 1 aliqitod iu6p:optcrtactH8aliof continitosautab equidiftatia
futurum illud eft tempus.lDoc autc, non eft conceiTuj. vniuap^optcrcqHidiftantia^alio^HContinuae^ifinitur
^nlta enis que non funt tcmpu6:funtp:cterita 1 f^tm/ qdpertranfitaliquo curfuqualicitcpmodo. Ilonenim
ra:ficut oituitiii 1 oicsvltimus.Onde opo:tcrct: vt fit p/ p:optcr boc oiuerfitatcj iudiciii oc boc in quo modo (u> JS
ter boc alia conditio.f.g? quicgd cx fcipfo cft aliquid ci"* mH8.<r^iccinu6 ergo iam p:obatu c(Tc g? bcc pofTibiU
eftp:eteritiaialiquidfutHrum:itavttempu8fitnarura tascftDiuifibiUs.ScdomncDiuifibitcmcnfuracft^aut
rciquccomp4raturalu:boceft pcrfcipfum p:cteritum aUquidbabcnemcnfHram.tJcccrgopofiibiUtasnoeft
aut fuwrti.iDotu8 autcm cum p:ctcrtjt: nonicft ipfuin cjrtra men liiram: ncccflfc cft ergo vt fit mcn fura curfue:
e(Tc motum qd eiTe pzetericus^fed eft coniunctns cii p:e' aut aU'a mcnfura.Oi autem fncrit menfura curfu0:tunc
©ccimcJi XL 34
cqlia iitoirftticmt eqiia in bac pofhbilmteifed no e iw. menfura quc menfurat polTibilitate; p:enominata5 pcr
Icrgo mcnfuracllaltcriiis rei.f.q:autcft mcfiiramotii/ reipfam.(C3lIud ergo c in quo fumus:'Z nibil oiid.llos
lis aiu non:fcd non cfl menfura mobilis.gi cnim mcfu* enim non pofuimus boc norncn tcmpo:is nifi rci que cjc
ra mobilig enfet:mobile maiii3:enet maiiis boc mcdo:f5 fcipfa cft mcnfura po(Tibilitatl:in qua cadit p:in;itt!6 pcf
.non cft ita.£rgo cfl: mefijra:ncc curfus nec mobilis. £6' fibilitas p:edicta.C]r2.T^£inifeft ii cft ergo cj: boc cp men
HataiitgjmotusipfcnoncflbcccademcnfHranecvc/
locitas ncc tarditas.^Botue eni^in^tu funt motus cd>
furap:cdictacftqucpcrfcipfa3rccipitrcUitioncp:io:is ^
-zpoficrio^is^imoqueDiuiditur Jnp:ius -rpjDfterius.ict
ixenimt in motu:t aliquado in vclocitatc : tarditate:^/ non Dico gj tempus eft p:iHs rclatiue: fed Dico cp temp'
uis DiflFerant in bac menfura.aiiquado atit oiuerfifica/ p:optcr feipfum comita t bcc rclatio:i et comitamr ali6
turmotus in vclocitatcztarditate-zconueniunt in bac p:optcr tcmpus:qHia cii aliquid Dicitur ef(e piimti ill6
incnfHra.grgo iam ratu eft clTe menfura^pofTibilitatcm no fuit tcmpus:fcd motus aut quics^aut aliquid b^: crit
cadcndi motum itcr pjius i pofterius:e): qua p:oucniijt tiic intellectus eiu6 bic.f.g7 cft cu rc quc cft in tali Difpo'
curfus terminati:quc non cft mobilis ncc curfus:nec eft fitionc qua comitat cii comparata fttcrit oifpofitioni al
tpfc motus.St impofTibile eft: vt bec mefura e;:iftat per tcriits rei babcnti^ p:iU8 pcr feipfa5:bec comitantia per
fe.Quomodo enim ejriftcrct pcr fc cii ipfa oeftruatur cii fcipfa5.(E3lItid autc q6 p:cccdit aliud antc$ fit. boc c
eo q6 mcnfuramr. Dmnc aijt qd veiinit cfTc i cozrupit q6 babct c(Tc cu p:iuat6e altcrius rei quc non eft ipa ba
eft in fubiecto:aut eft caufa fubiecti: bec igitur mcnfura bcntc ef(e.£n ergo p:iu6 eo rcfpectu pjiuationis eiiiB: i
babet effc pjopter fubicctii:': pofttbilc eft:vt fubiectiiei' cftcu eo refpectu eficipfius tatii:q: in aliqua Difpofitoc
p:imii fitmateria mobilis p:opter boc qd Dijomus.f. llt eft cii iUo:ergo no cft p:iH8 eo: ideo cp illud babeat ee itt'
eflet q^titas materic (inc medio:materia p:optcr ca: aut ouabus illis Difpofitionibu6:q: oiftiofitio eius quo erat
ficret maio: aut mino:.2cft igit in fubiecto mcdia tc alia p:iu3:non eft cadcs que cft cius cfi quo cft.£rgo fine ou
affectione.£t impoffibile eft: vt fit in fubiccto mediante bio 6ftructii eft aliquid:id.f.q6 babebat p:io:itati8:qHa'
affcctione pcrmanenti.ficut eft albcdo i nigredo.Si.n. do fit cii illo.CT t?ec igitur p^cccfliio •:po:ita8 intellcct' Q
poneret in materia alii mcnfuram
ita efret:illa affectio eft que babet non pcr fcipfasrncc permancntc cii exitto
C ' permanente5.(r'l^clinquimrergo cp menfura eftaffc/ tia fuc efl^cntic cj:iftentie:': impofl^ibilc eft:vt 15 inicUect'
ctionis non ftabilis que eft motus oc loco ad locii:aut 6 rcmaneat cu oiflpofitionc alia aliquo modo p:optcr ittn
Rta ad ritum:inter quos cft fpaciu in quo fiat motus fi» CJnipo(Tibilecft.n. vt fit pa''^
poflfibilitate fui ipfius.
tualis.fit boc e cid vocamus tcmpus.jEu fcis aiit g? mo cu co:fed in eo q6 babet bunc intcllcctii: non eft boc im»
tai accidit viaidi in p:iu8 : pofterius:': non eft in eo pua po(Tibile:quiaaliquadobabctc(Tep:iu8:aliquadobab3;
nifi q6 cft vlterius in curfu z poftcrius: ipoftcrius nif? c(Tc cum eo •: aliquado poft:cH5 ipfum fit vnum i idem.
q6 cft circa fine curfu8.£t cofcquit boc:q: q6 eft p^i' in ClSedipfaresqueeftante^^zpoft perfeipfasr^uisfji ^)
motu:non eft ch pofterio:e in eo: ficut p:io: -: pofterio: f incomparationcimpofl^ibilcefttamcnvtremaneatipa
curfn fun t quadocp fimuUTlec eft poffibiie. vt id oe mo cadem: i fitpoftcaquacrat anfea:q: fcnfus oepoft non
tu q& cft comes i par p:io:is in curfu:fiat poftcrius.nec conting{t:nifi cii ocfinit cfl^e q6 erat antea. £t id q6 ba/
Vt qd eft comes pofterio:is:fiat p:iU8.©ed boc cft poflt bct ifhtd cft remanene cu Dcftrticrioe eiae q6 eft antca,
bile in curfu.£rgo p:io:ita8 1 poften'o:itas in curfu p:o' £t boc.f.tcmpue impofl^ibilc c: vt fit comparatio ad p:i/
p:ietas funt que accidunt ei ej: boc cp funt motus: no ej: uationcm tantii:aut ad ef(e tantu:q: comparatio eflie rcC
boc gj funt curfus.lct numcrant pcr motu. XDotus eni ad no ef(e reifo:tafTi6:ita cft p:opter p2io:itate: ficut per
peripartes fuas numerat p:iu6 1 pofteri''. 2l3otus crgo poftcrioutate.Similiter ctia cft ^tii ad cflic^fed cft com
non nucrat ej: boc qo ipfc babet in trafitu p:iii8 1 polte/ paratio ad non cflic^q: cobcrct aly rciiqd cii adiunctum
rius.iDoms etia; babet menfura p:op:ic mcnfura tra/ fuerit eifiet piias^i cii alg:fiet poflerius.(r*P2iiiatio at J
i> fitus.cn2^empu3 aiit eft bic niicrus i bcc menfura.er/ in vtrac^ Difpofitionecft p^iuatio.f.no efre.gimifretia?
r Bis eif go tcmpus e nucrus motus: cu mxifas fticrit motus in eflie^fimiliter cius oppofitii adiungit ci q6 fibi coparat;
"* Pol^^i^i^s non tempo:e fed tranfitu.3liogn e((et q: c6paratu5 ct ia comparatur ei retrogradc:-: bs ide iat
^lSf
^''''
'
P*'"^
in bac oeclaratioe Diffinitio circularis.Sicut pimm ali dicium:q: eft tcmpusvcl comparatio ad tempus.lBi at
^
quis cj: Difcipulis:^ crrauit.£t boc tcmpus eft ct id q6 g tempH8eft;tunceftq6Dicimus.Siverocomparatioeft
feipfu5 cftmcn fura omnis cius q6 cj: fc ipfo babet p^i' i ad tcmpu6:erit cius p:io:itas p:opter tempHs:': redibit
poftcrius^-zaiius poftcrius no eftcii p:io:eipfiu6: ficut p:io: Dictio.f.g? buius p:io:itatis:aHt poftcrio:itati6 pii
inueniturin alijsrcbusp^optcripfumquafdaj pyo:c8: mumfubiectii eft tcmpus.E^empus eftcnis idcHtcj: fc
quafda vero pofterio:e3.(n*l^e8 cnim in quibus cft p/ ipfo accidit ante i poft.imo id cuiaccidit cj:feipfo antc i
us -: pofteriu8:e):boc in tellectit.f.g? p:iu8 Dcfyt efle:'z po poft tcmpus eft. (t3am.n .Dcclarauimus cp i^m pcr fc/
fteriU8noneftcilp:io:c.Tlon funtita c):feipfi'8:nifiq: ipfum cft mcnfura pofTibilitatis ocfignatc. £t poft$ c6
babent clTc cii aliqua ej: partibiis biiius tempo:is.£rgo ftat gj tcmpus non cft aliquid e j:iftc6 pcr fc.Quomodo h
idq6comitat parte.;quceftpao::Diciturp:iu6: -rqdco/ eni5 cjnfterct per fercti n on babeat eflientia: tuc cft q6 fit
mitatur partc pofterio:e:Dicitur pofterius.Coftat autc$ 1 Dcfinitcflie^fedomnc q6cft b^^eiTe ciue pcndetcj: ma/
cp be rcs funt mutabiles^in quo cnim non cft mutabili/ tcria.firit ergo «empus matcriale:-: p:etcr boc cp eft ma
£ ta8:einibil p:eteryt nec fum?ie. (EBt 13 tempus no eft tcriale:non babet cfl^c in matcrianifi mcdiantc motu,
p:iu8 1 poftcrius p:opter aliud.Si cnim ita e(Tet:id cius S3i.n.non cfTct motus i mutatio: no efliettcmpHS. Qiio
q6 eft p:iu3:non elTct p:iu6:nifi q: babuit eflc in p:io:ita cnim eflet tempus:cii non cfTct antc i poft:quomodo at
tcalterius rci.(r£rgo illa rce:aut aliqua alia rcs iqua cfl^ctantctpoft^cunon fierctrc^ cojruptibiUs.-Tlon.n.
finirctur o:do in vltio reiicflict ej: feipfa p:io: i poftcrio:: fun t fimul ante i poft:nifi cefinat ef[e rcs p:io: f m boc
m
vidclicj ej: fcipfa reciperct rclationes f qul eft p:iu8 1 gp cft p:io: ad boc g> vt fit rcs poftcrio: f m boc q6 c po/
poftcriu9.£tconftatquonia5ipfumcft rceinqua pmo ftcno:.(r£rgofi no fticr it ibi Dincrfitas : mutabiUtas: %
cadit poffibilitas pcrmutationii queadmodii DijLimusrt VtDcfinatcfTcaliquid^ifiataliud.non eritibipoft: qui»
t>einde cadit^in aliudabillo pu>f«er ilUid, j!;ritergoill5 noitfuitantca.Tlcccritibiantca:qHianonfuitibipoft;
JLibn CapRn XIL
£rg(3 Kmpus non bs c(Tc nifi fucrit rcnoiiatio Difp«5ni8 rcntgs rclationii in $titatibus multis:cu vna pars cov
inqua opoztct:vt fempcr eijt:alioquin non crit tcmpug: po:isfeparaf aba[ia paneco:po:is:aut pcregdiftdtia:
qi u atjquid fucrit lubito^cii non ftt aligd vllo modo:q/ aut contactii:aut p:optcr bftgnationc alicuius: ira tii vt
uic^ fiat aliud rubito:nccc(fc cll. vt aut fit intcr iUa poflfi/ non fiat fcparatio in actu aliqua in ipfo.Sed fit in eo oi
XD bilitae renouationis aliqua:p rcf :aHt non.(L £>i autcj Hinctio aliqua cii accipif in comparari6e altcrius: i iU6
fucrit iter illa politas rcnouatois rcy.tccrit iter illa an/ equidiftans cii fitcrit babitus comparationc b^: no erit
te 1 poft.ante atit i poit non ccrtifican t p:opter rc eius p:iuatio bcc in omni tEC:q6 cft poft iUud.CT^icrio
nifi
nouationc aliqua:p re^.^a^ aiit pofueramu9:g? non eft aiit iUius cqui ^ijiit:g> neccfTc eft: vt p:iuatio eius fit: aut
^
ibi renouatio aliqua;j re?:qz boc eft incoucniene.ioi at in inftanri q6 confcquitur iUud:aut in inftari q6 non c6*
non fucritintcriUabecpo(Tibilitas:tuncerunt coiiicta: fequitur:l5 eflet fi conccdcrcfQj eitis p:iHatiobabet pnj
z necerTc eH: vt illa adiunctio fit fucccdcdo continue aut cipium -z in ftan8:fed non cft ita:imo pncipiii puari^is ci'
non.Si aiit ftterit fuccedcndo:tunc iam adepti fum' qd eft cjrtremitas tempo:i8:in quo toto ipfum non eJl. Tlo
p:opofuimu8:$ui8 ftt inconuenicn8.gt pofl: occlarabi^ eni5ej:p:iuationeinteUigitur:nifi vt res oefinatccpoft^
fl tur eiiis inconucnientia.(L ©i auf^ fueritinterruptum: ^ babuerit cflc.fiflc aut inftanris in boc loco:boc cft vt
redibitpzima oictio itc|:. £rgo opouct necciTario: vt fi Ittcjrtreinitaetcmpousin quo totoipfum n6eft.*p>:iua
tempu8fuerit:fitrcnouatio oifpofttionu autconiftcti;: tio auit cius non babct pzincipiii a p:iuati6e que fit pot
aut continue.Unde ft non fuerit motus:non crit tepus: tnftanti in quo ocfi^t ee.^nter ee.n.iUius i eiuspuat6es
7 qm tcmpus:licut oijcimus eH menfura i cotinuii t pa/ non eft nifi oiftinctio que eft ee:t nibil aUud. £u autcm
riter comitans continuationes motuu i cw(m: tuc tps poflea fcies g> quietu i mobile:': generatii i cozruptum:
fine oubio bj oiftinctione putata quc vocaf infta'8. nulUi eo^ babet p:imii inftds in quo fucrit mobile aut
CrCaprm.XlI.£>c occlarationc «nftantis. quictii:autgeneratiiautco:ruptu.Xempus.n.oiuidifin
Q^cognitioinftatis babetur potcntiainfinitc.fcdquiputaucriit pofl^eoicig» inftana
J' WV
'Br'^ftll1rt
^-vl I ejccognitione tempoas. Tla aut oeftruif paulatim i ejrtcdif finis eius cii co ad nibi»
j
qz tcmpus dl cotinuu fine oubio babct oifli lum:aut oeftruif fubico.£t tiic eius ocftructio fict in int
ctioncm opinatd:tbec vocaf inftans.TDoc at ftanri."Duiu6 oicti6is nos ocbemus occlarare falfitate.
'
inrtans non babet cflie in actu vlio modo:fed CTijicimus igifg? fubitooeftrui vel fubito ficri.fi vno
jn intelkctu i in coparationc ipftus tcmpozis.Slioquin tnftanti:non cft oino oppofitii ad paulatim ocftrui i ad
interrumperetur continuatio tcmpoiis.Sed non ell ei'' paularim fieri:fcd cft minus $
opi»fitii . Ham
buic op»
elTcnifi inq|tii accipif in inteilectu cotinuans oiilenito/ pofitii eftq6 non tendit ad ee velad n6 ec:aut ad pcrmu
nes in oircctii. (EContinuans aiit no babet e(Tc in actu tationem vel adcctera paulatim:q6 eft vc^ oe eo in qd
m
in eo g? babet oiftenlionem rectd:^ q> eft continuans. cadit fubito:t eft et vc^ oe co:q6 cft in aUquo toto tcm/
^UoqnefTentmultacontinentia 'zinfinita:iiait poflea pox nibibi cii eptremitatc ipfius q6 non cft tcmpue bj
oeclarabimus.llon.n.babercnt elTe in actu: nifi iterrii eflfe:'! et oe eo q6 in toto aliq tge babct ec: : in c^trcmo
peretur tcmpus aliquo modo intcrruptionis^falfum ell iplius q6 non cft tp3:fit nibil.(L Q"w txc ouo no fiunt B
mt op intcrriipaf continuatio teis^q: li ponif itcrruptio nec oefinuntee paulatij^pmii eriam fitr:boc eft cuius ei
(n tcmpo:e:nece(Tecn: q> illa iterruptio lit:aut in pncipio velnoncccftin inftanti:fed fm oifTcrta pmo:q: in pmo
tempo:is:aut in eius fine. C©» 3ut fucrit in pjincipio ponituritidicioDe inftanri gjfitcjctrcmitas tg^ieedent
tBi3:opoztcbit. vt iUud tcmpus non babcat ante. t fi no rialuer:ficuttudiciiitotiustpi6.&cdin fc6o ponif iud^
babucrit ante:opouebit g? oe non e(Tc:n6 peruenerit ad ciuminllantis oiucrfum a iitdicio tgie:ita g> non ponat
efTc.Si aut poft non cfle cepcrit cc:crit cius c(Te pofl no inlians poft inftans oiuerfum ab iUo.aiiogn c6tingcret
efie.crgo eius no cfTe pjcccdit cius cffc.ergo babebitan/ puctae iter inlTantia:t ill6 inftans eflfct e^f rcmitas ce»/
reneceflario:t erit illud ante intellectus alius a puatioe rialiter.Tlo eft aiit noftra loquutio oe boc fc6o m6: fi af
p:opter qud p^edicatum e(t oe illo quo md oiximus afs. firmaHireiusceautnon.Tlos.n.nonlogmurDecoP5g>
C; J^es ergo que recipit biic modii anterio:itati& babe/ tit ve^lted f m qp oicitur negatiuc. ircc aut ncgario eft
bit e(Te non ej:iftetc tempo:e.i:rgo antc boc tcmpus erit bcc(jcp nec Itt nec ocftruif paularim: i iteUigif nibil fie
tempu6:q6eritcontinuii cii illo:ill6 ante:ibocpoft.j£t ri vcl oeftrui fubito $
quc cft generalio: nc^rio. 6na/
becoiftinctio.f.inftansconiungetilla. C_ 3amaiitpone lio: aut non comitatur inagis p\p:ii: ncc 05. vt id q6 int
batur oiftingucnaergo boceft falfum. ©imifr fi poitur teUigiturp:cdicatii:autfubiectii babcatccvcf autno.
oiftinguesqucadmodiifinisoicitunneccflee.vtpoftil/ 5am aut cognitu eft boc in ooctrina ofalcticc. {££r^o 1D
lud fit pafTibilitas eflendi aliqud rcm:aut non.Siautcj poftqgbecqitdoicimus.f non fierinec oeftruipaulatis:
f mpoflibile eft:vt poft ill6 aliquid babeat cflie^ncc nccef c gcneralio: q^ beccii Dicimus fieriaut 6ftrui fubito: qj
farium eflc:ita vt ipofTibile ftt aliquid e(Te cti p:iuatione q6 babct bec incipit eein inftanti:tuc oicrio cius qui 01'.'
finisadquepentcnifctunciam ocftructii eft:vt fiteius j:it cp efle^aut fubito aut pauiatim co m6 non cft vcrum
e(Tc nece(Te:poftq3 oeftructa cft pofl^ibilitas^eflc autc nc quo modo cft vcritas c6tradicto:ia^ quap vna qciffen
cefl^arium i poiTibilitas abfoluta niiq^ oeftruunf .©idt te vera:aUera n6 cft vcra.q: oppofitii eiiis q6 fit fubito:
poft illud fuerJt bectuncbabet poft.grgo eft illudante: eft idcuius p:incipiti n6 inucnif in inftanri:-: fineoubio
crgo inftans cotinuans eft non oifhnguens.Xeptts igif non fcquif.vt fiat vcl vt effe oefinat paulatis: fcd aliqii
non babet e(Te in actu in inftanticomparatioe fui: fed in eft ve;^ cii ilio ad modu5 quo oiicimus. &i aii t voUierit
potentia.fpotentiap:opinquae(Tcctu:boceftq:contin/ oiccre occo:q6 babet ee fubito.g? non eft inftans in quo
git: vt in tpe fiat inftans femperaut actu alicuius ponen non babeat cfle.ncc cft aliq6 inftans in quo cat p:oficie
ti9:aut vt motiis jixriKniat ad ipfumit faciat illud oifti do.(C©ifr in ocftructo fubito:fcd (i bocvoUierint.tunc
ctionc c6e5 inuif(bile':ftcut p:incipiu afccndcndi ad o:ic boc comitabitur oppofttii.i affirmabif iUo:p iudicium.
te5:aut oefcendendi ad occidcnte: aut aliiid aliquid.i 15 Tlon opo:tebit aiit.vt cc iiiius fit inceptii fubito.atit oe'
verc non eft faccre oiftinctioncin centia tempozis^ipfi'' ftructum iiibito.icft aiit bic quoddd.icpiiis n6 pertincat
fedin reuelationeausadmotus^ficutcontingitc); oitf« dd bunc locu.q6 Debctif U9 nominarc.vt (tt nobts m ^d
©ecundi XIL 35
bet cflc boe mo^nifi in anima i in in tellcctu.fed cc abfo/ tur tenH'o:e:': p:opter bas p:obationes non opo:tct.vt
lute:q6 cft oppofitum ad non eflc abfoUitc.boc cft vcru vniiquecg motum comitctur pcr fc tempu9 p:op:iii:ncc
efle^qzfiboccncnon flicritvtp^cius negatioerit vera. vtquicquid mcnfurat aUquid fitaccldcns illi:ita vtois
a£rit igitur vcf .vt oicatuf cp iter ouo cjctrcma alicuius motus babeat tempue p:op:ium.q6 accidit iUi tanmm
ipacg:non eft menfura poiTibilitatis motus ad aliqucm per fc:fed ej: motibus omnibus qui babent pncipiu i fi/
tcrminu quemcertiflimc pcrficiat vel pertranfeat.'z c6 nemnonpcndctcxcietcmpue.Quomodo.n.pcndetc;:
|)ecnegatiofueritfalfa.f.g>motus babetinillo tantillo cie tempuB.-Si.n.baberct tcmpus: ipfuj tcrminarctur
ritiflimo menfuram aliqua in qua potcft jpcrficere vfB' ouobus inftantibue.fcd iam ncgauimus boc. Ci^oncc 6
tranlire tantu fpadu:'r pottranfire minus Oe illo ;pptcr doautemg^cuiiierittcmpue motuiquicft buiufmocU
tnagis paulatim:^ plus oc illo.^ptcr citius^lTcut ias oe/ gpejieo oebct pendcrccfTc tcmpo:ie:'z mcnfurcntur pcr
clarauimus:tuc affirmatio que cii buic oppofita crit ^a. iUud alt) motus.jct bic motus oc quovcrc oicitur op cft
15 eft:q2 inefle eft mefura buius polTibilitatis: i afftrma/ pcrtranficneit non tcrminanf ciue e^trcmitates i actin
KdoftenditcfTereiabfolutC:^ii8non oftendat iU6ba/ J5i aut quis oi)ceritgj fi nocfTct iUc motus: non ee't tps,
bere eflie in boc inftanti:aut alio modo:fed boc ec nc ba/ ita g? in omnibus motibus algs p:cter tlUim:n6 eet pus
bct pzoptcr intcllcctii:qz lic5 n6 boc intelligcreturtame Tpoftert'us.£t ficm oipmus in opinioibus. i co:p'' non
baberet btmc modum eflendi:': bunc modii affirmandi babet ncecfTc.vt fit co:pus mobilc ad motus oltcri^cw.'
tfCe.(£-pzeter boc aiit oebes etiam fcire:qj eo? que fut po:is.£rit ergo pofl^ibilc. vt moncatur:<z no fit tempus.
:&
queda funt que babent cfle verifltmc:io,aeda funi oebi/ 'I^efpofio ad boc bcc c: q: poftca 6clarabimuB:g7 fi no
lio:a in eflc.Zcmpus aiit videtur cfle oebilius in cfle $ efliet monts circularis co:poas fperici: monis rccti non
motU3.q: eius cfle vidct cfTc re:p que funt ej: copara ti6c babcret loca:ncceflentmotusrcctinaturalcs:nececnt
aliay:^uistempu8 ej^bocgjerttempus noneftrclati/ motus pcr viS'£rQO poflie c(Tc motiivnius co:poMs tan
aum:fed comitatur iliiid rcUtio.£t q: fpadii cft: fuit id tum abfqg algs co:po:ibus cft impofTibile. Quauis bcc
£l8 folcteiTe in illo:autcomitansillud:autq6 folctptra/ impo(TibiUtaen6dumcftmanifcfta.Tlon.n.omnisim/
fire:aut q6 foleteiTe menfura pertranfeiidi e^ occultius poflfibilie impoiTibilitas manifefta cft. :CDuUo^ ctcnis
q5 cfle fpacij.Si aut^ oi)cerint:q> non babeteflcvUo mo impo(TibiUu non manifeftatur impoffibiUtas: nifi 6cla/
do:critfalfum.Siaiitvoluerintattribueretempo:ieflc ratioflC piobmdis,i£ ©ed fi c6tcnti fttcrimite fola opi %
buiufmodtnon erit nifi in intcllcctu.grgo^pofitio qua tiione:i rcmouerimue monimcircularc: 'zaffirmaucri'
pofuerun t g> tcmpue non babet vc:^ cflc.f. non b? ee in mue motu rCctu finitum in opinionefitV potcrimue af/
vno inftanti:eft p^opofitiovcra.Ht bec non negai tepus firmarc in opinione tempus terminatu. (L Dpinio cnij
babere eflferno in inftanti:fed eius cfTc cft ad modu; ge/ non negabit bocz nos no attendimus boc nifi id ^pter
neraiioni9:q: quccuqj ouo inftantia pofucris: crit inter q6 affirmatur cffe tcmpus.firgo cius cffe pendet c^cvno
f lla id q6 vocarur tcmpus:': boc non cft in aliquo inftan motuj^zmcnfuratiUum: 'zmenfuratetia? ceterosmot':
tium aliquo modo.£t oino qui inquirit cp il tcmpus ba quosimpoflibile eftcflc abfcpmotuco:po:i9 cfficietia
bucritefle;eiu9 effc critin inftatt- aut in tempo:e:aut in tcmpus fuo motu nift intcUectu:q:boc eft.ficutmcfura
boc q6 quCrit quado babet e(Te:boc nCgUgendu eft:i no queeft in vnocozpo^c-zmcnfuratetiamqdcfteioppo/
oebemus curare oeiUo.CTQuia tps babct efle.nec in {/ fitum ^ cquidiftas ci.Sed q: menfurat ouo co:po:a cii
rtanti.ffcc in tempoK:nec babct quando:f5 babet ec ab/ ipfum fit vnii fingiUare:non opoztct tamc ob boc.vt pe
folutCiQiioenim baberct cflcin tempo:ccum ipfum fit dcat a ouobiis cozpozibus. ®cd pofllbile cft.vt pcdcat
tcmpua.-^firgo boc q6 oicitur q> tcmpiis aut non b? efle ab vno qd mcn furat:': mcnfurct aU'ud ctiam a quo non
ininftanti:autbabcteflfe pcrmanensin tempo2C:n6cft pcndet.ZDotusctia non babct mcfurarc nifi pp fpaciii
Vt^:qz id q6 non babet Cffe no eft oppofitii ci. q6 babct q6eftcontinuum.(C£tq:continuita6fpacy fit cdcem
g
'^
quis caloz fit caufa alterius caloiis.f.q: fit cauia elTendi qi aUo modo cftin tec.^Uud aiit qd eft cum tee. 1 noa
aUum cabzemaut colo:em:non vtquaUtas fit calo:. eftintge.f.cuiU6elTeeftcuoiuturnitatetoriu6rQiB:b<)C
|t ([jSimiUter oicimus qj aUqua continuauo eft ca efleit eftfempiternu:tomncDiHturniicuiu8clTevnu5e.5lt6
di aliacontinuationequenonertcapjoptcrquaiUacd eftfempiternum.f.qdinbacDiuturnitatebabeteiTevni*
tinuatio fit con tinuatio.Duia illa cotinuatio pcr fe e ?ti 1 idem.ficert in omnibus bous c6ttnue quafi fempiter
nuatio.fiicut iUe caloz eit cabz per fe. Unde nulUis pot num fit comparatio ftabilitatis ad n6 ftabiUtatc': 1 comt
Dicere nobis rtc.ii;go no intelUgo in motu prinuatione: paratiobuiuscomitatietpisciifempitemoeft^ficutcd/
nifl ejc caufa fpact) vel tempozis.Zu aiit non vis vtcott paratio babitus mobiUs ad tempue:': coparatio perma
nuatio fpact) fit caufa tempo!i8.Tlec eH polTibile. vt oi/ nentiu re:p inter fe t coeuitaB qua babent boc modo:eft
cas g> con tinuatio tempo^s ell ca tgi8:t pollea Dicis q^ intellectusfuperfempiternii.videtoutmiT3i9>meU''no
cotinuatio motus ellcaufa tgis:cii non fintibicontinua men ilU qp pt imponi fcmp eft:'Z g? omne Diumiinu; efl;
tiones^nifiiftcoue.adlJrefpodebimus oicetcsgj nos fineomniEmutationeabfoUuc^^fiineaUquacoBatione
cotinuitate fpaci) non ponimus caufa tempozisabfolu/ bo:epoftbo:a:boccftfemE.{C2;^uo: atoebocqdoi ^
'^
te:ni(tfmg7eltmotui:imotus fitper illarn cotinuus. ciit.f.g>fcmpiterniie oiuturnitas getl: autg? etpe ii nue
<[;'^efpectu9.n.c6tinuationisfpaci) in fe eHvnii quid: ratii mom.Oiio.n.ti:cu ti itclUgat ctas vrtp6:nifi idit'
•zetus refpecf adiuncte cu motu ellaUud.3(ntelUge niic cen^e p''': pofteri''.': cii fuit ibi p'' <z pofteri^^^febebit reno*
m
qz connnuatio fpaci) f g? eft motui cit caufa que e een uariaUciei''Difp6.ficDipm'.gneci''cetmot'.3ngeteat
tia tgi6:q$ e(l per Mpfum con tinuu:non caufa qua elTen iucnitp^^tpoftcri^^.ficDij^im^^.ZpsfonecaaUc^ret.©}
tia tEis fit continua.bec cft.n.res que non babet caufaj: mulp : co:rijpun f:q J5
q^iin tra oiutumitate tpie giian t
1 idco oemonftrat cp tetiipiis res accidetaUs eft mottu: non apparct caufa manifefta:idco in ptitaueriit lx>c bo»
q6 non eft ei genue.nec Dna:nec vUa fuap caufa:p: fs eft mines tEi.(i:n6inueniuntibiaUgd aUudadiunctiinili
% resqcomitateii^-rracfurafcipj. Ciseqoib^^attEaUb" tp3:nec Qcipiunt.Un cii res bonaeft:laudant tps. Cnm
q fiutvt fcia t qiio e res in tce. (E fcicimus g? res no c i f mala eft:accufant:: tiirc|: que biitelTeplerijCB caufc
tEC: f spiincipia que ppofuim''ni(ie):iteVlcctubiidipii*' manifeftefuntp:iuationi8vero 'zcomipttoisdieoccuU
ipofteriU0;iomne qd babetin fc intellectu pziozis 1 po tefuntXura.n,fabmndicognitaeft:caveroruinciDei
Bnffi* JLiber Xcrtim
'p ftmctionis plemcg non intcUigif.(irSitr cft et fi voluc Difpones qscoqja pnt bfe pcr fe fola:fif cflffitftami Iffi'
ris inducerc multa particulariaXotingit g ej: boc: vi qt nitas in magnitudtnc:? fic finitas i ifinitas in oiuifione
fcpius cooperat tjsi id q6 cft oc rcbus piiuatoiijs i coz/ velfcctioe Baii.aut in coponcvnius ad aUa:vt comitai»
nipto:i}s.ficut obliuio i labcfactatio i dftructio i anav tia 1 ptactus i pttnuatio i bis litia.(rSed oifpoes co:
bilatio mae ; cctera:idcirco boies accufant tps i loqm po|: funt motus i tps.Q6 at pftdcrat oc oifpoc ^tita*
tur malc oe eo.Sempus ^o babet accidentia multa quc tumeo^l5eft.f.fibntpn'"autfinc:autiindfuntita.f.n5
fignificant aligbus noibus que oebemup noiare i nuc biitfincfcd vires eo^ plideranf ej: oifponib^^^titatu q
rare:Dequibu8cftin(lansq6 aliqnintelligit effe lermi funtin ilUs:liappctenf rcb'' btitib^^fineaut non bittib^s
nus coisiqui eft incer ptcritii i fiitu;:: oe quo ias loquu/ qui quo modo B poteft e(tc in iUis.
tifliimus:-; nibil aliud:autaU'qn intelligit ots terminus i£CapY5.TLt>e comita tia i ptactu i cmijctione i pitictde
cois ^uis ftt oiftinctio re^ ptctcrita^ aut futuras.2ut 1 Dtltticttone i medio i e^tremo:t fimul i fegatim.
aliqu intelUgitur eiTc finis tgis^cguis no dfignet coitate: 'oQniw^^^fiintatccotpo?::-:!»
qui cii oebeat fQ intelUgi terminus cois ptinuas: tm ac
I^fi^m
vnv%>^} oifp6ccopinmagnitudie:ocbe»
cipitur non ?tinuan8:q^ispieterfig!iofiem notsfdar: I mus pus log oe eo^fmibiUtatc i ifinibiUtai
q: oino eH cois:-! non eft poiTibileM fit oiuidene qi> (d/ i iti kctioe,@$
tc in Euitate m
B dbem^fdr*
tur cr: aUo modo conliderationis pzeterin teUectii iigni/ tlcomitatia i tacuonc i penetrabiUtatc i pgln
ficattonis nominis. (Ci^Uquado aiit of inflans: tps q6 tinatione t ptinuationc:t qd c mcdietas vf c^tremitas:
eftmuUuppmquu pzefenti iftatui cft minus b:cue. cer/ ivt fciam^iil i loco i fcpatis.Crfi^icem^^g g» ouo pfia fiit
tificatioailtveritatisbuiusoictiois beceft:Q;oc tpsin illa itcr q:;: p"'i ^'"no e aUgd fui giiis^ficoom^^pnteB fe;
lyio acddat aliquid:babet ouoe terminos fine oubio: t q: q ^ieq i pma5 e iUa iter qul t pml no e aUq fui giiis.
funt ouo inftantia in intcUectu:q|uis ipfa non Qcipiat il* CTSs aUqit pucniut (n fpc.fic oom''i oom'':i aUqn fiit
U:i bec ouoinftantia funt in inteUectu pntia fimul fine Oiuerfa in fpe; vt bo t cquus:t mons i arbo::t tiic no ac
oabio:i trt aUqti inteUectus pcrcipitp:iou'tate vniusit» cipiunfpna H
13:9? funt oiucrfa in fpe:f5 f 5 15 g> vniunt
efte^zpofterioiiiaiealteriuft-zboc fiiQg longitudinem in aUq coi aut eentiali:vt e co:ceitae:au t accn taU; vi c al
rpaci):quceftinteriUa:ficut percipitinftans q6eftpu8 bedo:t ftatio i ade:i ituit^^ad vnapt&Cultit fitcrit iter
Iiitcr inftantia bo:c oiei.a aUqit ouo inftantia adeo eruc flla aligd 6 15
q6 btit c6e;tc q6cuc^ cot;!, accegit ^'"^oicet
fibijjjcima: vnum eo|J.f.circa aUe^;9> inteUcctus no e« ecpiis alteri^.f g.!5icfiacciBetpdcaf5 Bqjfijtco:j^
dpiet in pmointuituinter iUa fpaciii nifi cii mo:a: i oiu e^rita^equ^^eet pite bo{:i poftea mos i arbottft at acd]^
pfideraucrit: i itellcctua percipit iUa quafi cotigerit fir: ea ?5 9> fut a{aU'a:cqu'' cet pit s boHt it mons^nec arbo:.
iquafifint vnitinftans:q|ui8Con(ideratio tgfcrutatio 9
foi It acciQet f 5 botes fiit:n6 eet ibi aUgd q6 pfeqref
tj^ ^bibeantinteliecttiabboc inpmointuitu.Cioed^ fingfari^boiQ:ni(lcctibiaU1)6.(i:!S$?tigeseftiditcr
diu noredit inteUectusadfcxondpitouo inftantiaqff ^''eTrtremitatetcictremitatcei^ci^tagifabco^itcapitati
fint itmul.;be verbis aut tQaUbus vnu eft id q6 of: ecce gd q6 bcat fitii.£rgo ouo ptigetia if ea q^: ouee^remi
qdeftpQatioreiacddentisin tgecniu&qjtitas nonecif tatcs ff fiC-ii i loco:f5 i Citu g pt inui'.£):tremitate5 eten i i{
|x'tur Qg bzeuitatcei^^adfuii tcmpudu:uilUires:ncc ftie/ fi t loco vUo°.r$ bitt aUque (Itu.^^iictu.n.bs aUque fitii.
rit i'eparata:nec p:ecogitata.i8t oe bis verbis cft ct id (^ fit^aiqUlbseB.f.vipolclitotidiecalic^EtljJpe^ptigeti
Df fubito:'Z B eft gd figiiat alic|dacciderc in inftatk^zali^ b''at pueit tafr oitdi i ouab'' fuis e^ctremitatib'' filCvi dt
quandofigifat oppofiiuetue:q6 of paulatim oe quoiaj tiicrit ouo:q;?C)£treitates li folii fe piingiit.fscentiavni'»
loquuti fuimus. ibe bis et verbis eft iUud: q6 of paulo/ ptigit totl eeniil alteri'':tt erit B tagef fs pmifccri *^er /
poft:7 boc cft qd figt!at tnftans ^ta:i^fipma pnti: cum mifceri ctetit e nifi cu tota cen^vni^^ii^dif i totl centil
fi
non facile Qciinfq^titas fpac^ inter illa cig bteuitatc ei'', aUieri''.? 15 iliidi n
e niiicuvnii tlgit gcgd of ifudi i ilU^.
6c bis et eft;id q6 of paulo aftt boc c: q6 iignat ppara iBiat fuerit eciUa:tt entvni''al^d.q6 it tlgat aU6.)oi It
g
*^
tionem inftantis p:cteriti.p]n'mi inftati pnti. (fSs tpa Vnu ejrceffcrii^n erit to^^itrls i iUdiniii f$ B ttn. q6cqle
q6 eft inter illa non gcipif.£rgo paulopoft of^fitii eft lei.(irCertitudoltEmi):t6i5c.vtnibil(it6ecn'vni''qd
in futuro ad paulo antc in pteritd;t q6 cftpzius^f; in pie fi tlgatecntilalti^^ncc remlcat aUgd 6 vno q6 li tlgat
rito fig.iat id q6 remotius eft ab inftad pnti:i qd cli: po/ dUep:f5 cp ouO pmijcta lini illa q ff Ceodc loco p13 idqd
ftcriua fignat qd cft oppolim buic.fcd qd eft piius: fj in pfegfemij:t6c5;itell!if it gd fit ipa.i q6 itcUif cei^ 15 e
ftituro:fignatqdcft,ppinquiu9prtti:pofteriusaiitcftid .f.tact''torr.q: cu aligd tetigcrit ali6 tolr.t aU6 it eiccedit
qd eft remotius a piiti.Olim eft tps q6vf longum inter ilW.tcgcgd te^erit vnu eo^.iUd idc tagct aii6. aUogn
ipfuin 1 boc inftans piis coparatoe oppofitop termio^ ^''taccti tucirct i aliq iUo^ aUgd vacuii ab aUo.nos It oi
tEis.OUmeriasintempozcabfoUitcivcrilTimeeftiU^: %era[Tfcp vnii tageret to"" a[i6.i n eetaUgd fttpejrccdce
cuius tempus non babet initium. i vno q6 n fft i aUo.i 3 e pofe.g cii ouo pttgcrit (e torr.tc
CCCompleta eft pars fc6a partis pmc:Dc coUcctoc naUit» gcgd ptigerit vnii tlgct i reU'quii.i vnii no .pbib^ ptigi
fitdg 6dit iteUigcregfe fint ifinite. ^fndpps j^Ca"".!' aUud.neccrefciimolesaddirionc milUii eiccis.itcutet
- rf? Uij»qbtitnaUacj:i3g)bni$titatc5. piiigercf .(CCii It aligd tctigcrit ali6:': iU
fi raiUe piicta
*** *^*^ 1i>:olog'''6qU'tatctractadi.ppcin lud 1 iUd tlges tctigcrit aUa res q n terigf t p"'.tc b5 i fua
[|boc UbMlaUa funtcozpai oifpoes co2po:p. ccn^aUgd Ipli'' pter id q6 tctigit p"'.-: iU6 apli'' fiiit iU6.
Qultitas aiit pmij^ta eft cii vtrifcp^qgtitas a t q6 Sueit ali6 ptigcsvacuii a tacni p*.': 1116 fitit 15 q6 tcti/
J quc
I
eft co:po:5i;funt oiuifi6e6;f5 cgtftas oifpo eit.i ft potuit tlgcf ^'".1 15 ota clara ff ircllciii.ftl'r cua\if
fitionii co:po^ clicut tps i cetcra q comita f co:pa; aut gd occupaf i lage'' aU6. pp qd oii tag!t..pbibcf ligef a \i
M acctttalV;auteentiarr.(ribifpocs atcojpop comftaf
q^ gd aU6.t5 It erii occupatii toiil .atit aUgd 6 illo.fi at tota
tita8:aut pE qgtitate co:po?: in gb' funt:-: cii qb'';^^ pp ftiit occupatii tc ii potcrii ill6 tlgef ptigef aUgd aU6
j*"
tps:liait tps comitafmotit.aut pp pgSne aU^niieri qui vUo°.0i ItaUgd 6 iUo.tc occupatio.i tact^it cnt occupa
guenit ej: iilie aot pp aUqua ^ritat^. iSj ejc oib'' modis tio tor.nec tacf tof.fit bcj;>p6ne9 gfe notefunt.
comitatie qgtitatis bic eft rcmotio::': B cft g? of ifinita:fj (££j:p}ic fuflfi".autc. optle caftigata i eme'^ g caii.reglii
VArieucee refpectuu gbU9 pfidcraBf ^titatee; funt out rcffQiui^g*.! md4ftc°oiniloa.6vtrtdflrto pmodtesr
®e cclo £t mundo $7
Cr^ncfpitUbcrSiuc.Dccelcrmundo. cfratlaris e.6uo aut mot^g fii t ad mcdtij^ a mcdio recti
CTCollcctioncs ejrpofitiontim ab antiqiiis grccis in libio (ut:(s g fiit a fuo me^fut ^fus furfu.(rCo:po:j: at qda fiit
Mri(t.oe mundo qui oicit liber celi 1 mundi. /S^pofitio/ fimpU'cta.':qdappofita.ciu8atq6eflfimpt'pmot''o5ee
ncsiflcin.i<5.contincntur c^pfis. fimplej: 1 pum6:i rius q6 cfl copo"' 05 ec f m oriantc5 in
v(irCaprm.I.(D: co:pu9 perfcctius cft omni qultitatc : cp eo qlitatc:': vtin motii fit(^pe rcs ej: qua e(t 3pofit'')oi/
mundus poHcrius e(t omni co:po2c. uerfita8:ficemoms Ugniin quo accedif ignie cii mouet
oeo:fu5 mouef ficut iII6 Ugnii in quo no e acce(m ignis.
i>3ffcrcntta '^,
(H&S cu fticrit moms circularis i miido. -z n6 e potc vt
ipus-rqualtbctaliama' mot^circularis fit acciitali6.opo:teret.n.tiic vt ce't poi
tlide iit '
gnitudtne bcc ef\:q> coz/ co mot^^naUsdrcuIaris^l^cq: rcsq moucf circufr.-zB
mo c(U
I
pus Djffundit ad oes oi acciis non moaetnidex req mouef circufr 1 g nam ad
ab a^M j
,
me(ioe&:fcd magnitudo quiete.ot:^ Vtfitin miidomofcirculariscircagete tcir
text.p, z,
vfq^ ad.t. qucbjvna Dimcnfionc caraioIutioncEpctuus.iosoismofeco^po^is^icuiiis
p.4. iclu vocat linca:? que Duas mof nalitcr oiucrfus fucrit a motu ceterof co:pof:ei'' £ocIad(tlte
fiue.^bi cellarm (fTc
Dimcnfiocs vocat fugfi ctia na cft ptcr co:jr nam.CTDps g vt fit in mfldo co:p''
li>nmrofa oari Qnmm
tradiuin
cicsrquc vcro bj tria fpa 0iucrfu5 in na fua ab algs co^pb^ib''^^ moueatur motu
cop^ riiiipUt
cia vocaf cozpus:-: pofl drcularig nas fua.CCSi aiit of gp e(t vna ej: q ttuo: na/
j'
qo or quiiua
itriarpaciano rcl^atalia turisq mouef momcirculartoicim^^.gjvnaqueq^ qtu/
,
cjuarta DimelTo. ©cicn > o: n^motu nalc bs fibij3p:iii •: i oirectii.': n6 c vt vim
tiaaiitbui^reibseffcin coipijeat OUO6 mot'' nalce.firgo ipofc eft vt vnaqucq;
namra intcUigentia:p:q: intcllcctu no p6t imaginari ali/ qtuo: narurmoucaf mom circulari:nifi p vis.i 13 mot^e
quid alittd ad qd imutetur vt addat ei alia Dimcnfiorfic p:ctcr nas fua.£rgo necc e.vt fit aUud co:p'' q6 moueat
mucat Unca ad planitic; cu addic fongitudini eius aUq motu drailariej: fua na.Cii aut mot^^circularis.fic oij:u
latitudo:t Itcut etia mutac fugficies ad co:pu6:quado in muKftierit fube fimpUcis.': mot^fimplcj: non e nifi coi»
fnteUectuaddif ciue tongitudini 1 latitudini aUitudo. po:i8 fimplici8:opo:tebit tuc vt mot'' circtaris fit co^gie
CTCoftat igif cp 13 gj rcbus $titatc bntib''co:p'' pcrfc/ fimpUcis.C Si at of gi e co:pi6 ?ponti.mot' a t co^Eia
criu8Cfl:cog> otinct in k oes oimenfioe6.(|7£t vnijq6/ ppofitfcficDij^im^-ef^Dnanteico^tucops vc co^p^iquo
c^ ej: co:po:ib'' quc fun t in miido pcrfccmj cfl 13 mafed nibil onaf fit finc oubio co^p" fimprj:.!!! ^ai"' cft g ej:
nd efl Qfccmm co q> no tcrmincf pcncs aUud co:pu8:to bis q Dij:im''.g7 mobiUs circu tr cu fui8 pteci8.i.ccU na cfl
ta8 vcro mudus efecms eft vtrocp m6:q: bj longimdi/ pcer qmo: co:Ea q fuc f3 co^''fimplcj:.': g? moc'' circula/
ncmt Utimdinc i^fundum^-zqiterminatioci^^noepe/ ris e ilU naU'8.q: fi no eet ei na Us jpfeao bfec fine oubio
nes aliud co:pu3.([j-p>oftca vo ocmf auimus no ce fwf/ aliu ab illo mocu nalc.q: ia Declarauirn''n pofTc ec co:p^
fibilcvc ceUim fft infinitumri gj non cflpoffibile: vt vl' finc mom nali:vn fi bfct motii nalc ptcr circularcs bfct
trailUid fttaliquid aUud. Duosmot^^fibtnales^qdlligiusrcpudiatiicO.
CCaprm.lLO: naturaceUeftpzetcrquatmo: namras:
1 g? efl co:pu8 fimplcj:. "'^ —^ ^
(i;Capt'm.III.£6 co:pu8 ceu non recipit augmen tu.
^ftt ^tl ff 1 ^^ incrcmctu q6 co:p«a
^**lt)ii»vi»n* rccipitinfuistnVoimc/
noncflpofTibde vtmo qoul«
S^ KXW
ral^rtiHI aut^X
amt^ msfenfibiUefitaUeri'; ifioib'':^ fiit latimdo longitudo -z^ftindii:': q»
1 nifi co:po:i3 ro bec e(i:q> oc q6 moucf e nece
J fitcqlc inoib^^fuisptib^^^ita vt n6 iueniamr
I
vt(itin[oco:motU3Ctenin6enifi mntatio6 i~'maiu8 in vno loco ^ in alio:necplus in inte/
locoadlocu^^^znooccupatvcl iplct \oca:ni{i rio^ici''^ in cjfferio:i:': qifit fite finc of ia bui'' ':ilUu6:i
co:pus.Dp5 g cj: I3vt moms no fit nifico:po:i6 f jfubti finc pmutationc co:po:is q6 crcuit a fua Difp^ncCQi ^n attgmf/
laiiocojUld
jjp:ietatc.(r£t qiigdcs boc ficeft.oico cp no pot co:p'* finos cogitaucrimus corp'' pgelatu q6 rcfoUitu5 e inuc/ qoauscire/
nobrcmotiifibin3le.q:cu fucrint oueres.qHa|: vniu» nicmue augmctu in fuis trib'' VYametris.i inueniemus matie ice.c
m
na :3uenit cii naaUerius f aUgd^ioiffert ab ea f maU'.' oescius gtcs pfifcs:': augmctus in eis ccjle:fcd cfi: a pma Ot>ocvi(le p
qoid:^ :5ucmunt in actioe Pm aliQd:i Differiit in actionc oifp6ne pmutatii^a io q6 erat pgelatu ia oiffoUitii c.g 13 t>enatioe.iCi
CO.JJ.
fmaU'9d.Op5 Vtcaacti6i9in qua^ueniiitfitipfa nain noofaugmentiiteogjcuaUgdcrefdt.ficut oijrimus 05
tiua coueniiit;': vt ca actionis in qua oifferun t fit ipfa na ee vt rcmaneat in fua Difp6n'e non mutatii.(r3tc ficogi
^n flugmcn
in qua oifferunt.Xics gdem nalis vigo: motus mouctie taucrimus vltimiincruu5g ej:tendif:iucniemu6q7 crc/ laicc t>} ficrf
fcmE priiisfit motui:3pofito:um: -zpolt^ iucnim^^vnu» i\it:i no inuenicmue ipm incrcme'tu in aliquo loco I6gi/ acmciu l^m
tudini8 cbo:dc pUif$ in aUo:f5 iucnicmus latimdinc^ t oej otmcAo/
qdcpcojpus PE oifponcs que in eo funt in co:geitateba
iicm.
berc motu5 oiuerfU5 a motu quc babet aUiide pter ipfas ^fundiioccrcuiffcpm q)creuitI6gitudo:':iuenicm'' 9»
t)ifp6ne3:tuncncceiTecvtcaDiucrfitati8 inmotib'' co:«' ncmu8mutatu3 cfl a fua DifponcvsJi: iucnimue eu in/
po^fitoiuerfita3fua:;ioifp6numn9Uum:i moms ipfe duruiffc:': in cbo:da pmutatii.g n6 vocaf 13 augmemm:
in quo pueniiit C): eo e inquo ?ucn iun t.Segtur g ej: boc q:angme'tii.ficutoipmus cfticrcmctu': latitudistj?/
necefTario.vt oe q6 cftco:pu3 beat motu nalcj.CScd funditaris.Sugmetii ncmi g qctendif no e nifi I6gitudi/
motuii ali) funt ff mpliccscali) c6pofiti: motus autc fim» nistm^ej^quoetinUititudic^^fiinditatepfeciuuta e oi/
pUces funt Duo.circulariB 1 rccms:-: motus ppofitus eejc minutio.(t£t q: crcfcens fic Dij^im^^remaet in fua oifpo
ouob^^motib^^.CC^f-^obatio aiit q> vnufgfqs motus fim» fitionc.Tlcmu8 ^o cu5 ej:tenditur induraf : fit cbo:da.
plcpaut eft recm8.aut drailaris bec e.cp ipote e mocuj ClJtem fi cogitaucrimus vcficas quc inflaf inucnicm"
ee:nifi fm linei:(» lincc fimpliccs funt circuUjris 1 recta: eius l^gimdinc': laamdinecreuiffc:fcd inuenicmueci''
nec itclUgif mof aUus ab bi8.([:Ci6 et maifeftaf g vi/ altitudinc f m
fpiffimdine fui co:po:i6 oiminutas.q: illa
fU5.3nucnim''eteni5ej:9b''nale5 fibi qucda motii pfegf quato magi6tei:tcndif attenuaf^^: i6 ej: boc no oicim^caj
co:pu3 motii ois cozpozis q6 e(t i miido;aut ad fuii mc/ crcuiffc(rfcum aut cogitaucrimus ncruos: aut vcnas:
diiKmt drca fuii medtii.CL^t mofg ecirca fuii medii) autoitaDecctcri8meb:<6co:po:i&cfeuiiTeinuenicmu9
;8toic. f
^e celo
dngmetum nifi fucrit a fiw oifpofitfone rcmotum : quia alicuius q6 mouet ad furfum:mouemr aUqutd q6 eft Dc
aimneruusc^tcnditurattcnuatHn-zidcocjrboc no oi/ namraceUquoufc^iungaturcuicuadiuncttim fiteri' d
ccmus cum crcui(Te:cum autem contcmplcmus cozpus attrabit illod ad icqz eft cofimile quoufc^ ifundat etfi/
(^dam vei mcmbiu; equaleiquodencraticu; oicimus: cut niuriendu3 attrabit fibi cibu quoufc^ infiindatur et.
conftansej:ncruis ivcnis carnci olTcxrcinlTe imcnii Cr^><^mus qp rcceptibilc nutrimcti non attrabit cibii
musaugincnmminfuabngitudinelatitudfczpzofun/ quoufq?infundat e(nifivtreftaurct q6 oiminutumeft
doaugmcntationecqual(:ita qp rtantcaugmcntii figna' oc co.Celu3 aute non minuit :ficut poftca occlarabim''.
uilTcmus figna in longitudine i latimdfe i ^fundo mc' crgo cclu; non attrabit ad fc q6 coniugitur i\.\i quoufc^
b2t:tporteaconfidcrarcmu8quantU3intcrefTct intcr iU infiindat ci:q^uis fit oe namra eiue.
la figna:poll^crcuit inucnicmus augmctum inter quc/ Cr£apthi.llII.€&cclumnon recipit gcncrationem:nec
iibet ouo ftgna mcbzi:'z qp cxmit cquali pzopoztionc ad couuptioncm in natura fua.
totti augmctti:q6 ell inter quc(^ Duo ftgna ipftus mcm/
b:i:xinueniemu9q) ipfumaugmentusnon fecit inmc' •cl^Hv L|WUU cffectioeftcyouabus pcclii.t,p.
bro qd creuit oiucrfttatcm in fuis partibu8:i inuenicm'' caufi8:vna eft ma ei: qua fit:altera cft p:iua/ zo.
cp totum non eH mutam; a fua oifpofitione:iTcut muta/ tio.Simifr cius q6 ocfinit clTe non fit 6ftru/
tur congetatum aim rcfoliutur:t conglobatum cu fpar/ ctio.nifi cii tf, oifpofitioe fua imutatur in fuu
gituniconiractumcum c^tcndir^fcd inucnicmus illud contrarius^-zomne q6 fitq: rcb^^contrarije fibiipfis tiw
(n lua oifpofttioe in qua erat anic^ crcfccrct.([7;etqu5/ Dcftructio fimifr fit cf, rcbus ?trari)8 fibiipfie:fed poft^
in ad vcratn doquide5bocftccft:tuncnccciTc cftvt aliquod inmn/ $celumcftco:pu8 quatU3 ficutoijcimus.pjetcrqmot
datur ci q6 non crat in eo:-: qd fit oc natura cius. 3lUid clemet3:t non inucnimr aliud co:pus q6 fit contrariuj
autem qdinfunditur non porcftcflcquin ftt:aut ocna/ ilU:quiamomicircularificutoi):imu8 noneft pofTibtle:
nira illius cojpods q6 cxcmStd eratin alio loco ab illo: vtaUquis motusfit contrariu8:tunc iam manifcftum
f?d motum eH adillud:aut vt fttaliquid pzetcr naturas c^rboc gicelum nonrectpii gencrauone':ncc co::uptio/
ciU8:fed pcrmutatum cft •: conuerfum in naturam illius ncm:': quandoquidem boc fic eft:tunc iam manifcfium
co2po:i8 q6 crcuit:talc autcm crcfccre poteft oici^magia cftQ)noncftmutabileabvna DifpofittoncadaUamq6
tamen ^m quantitates:qz nibilominus mancns idc fub/ fempitcrnum cft.
ftannalitercrefcit.C3d boccrgo vtfiat augmenttim: CJCaplm. V.©: cclum cftfinitum.
Vtoi^imusopouct vtiiindatur rei augmcntandc aligd
q61it oe cius natura:velconuertatur in eSdcm namrl.
CT^ftienijOuomodinonpolTtintconuenireccfefienij
am t)cclaramtnu0SSi$
cfleco:|Xt8.f3Diffinitioco:po:i8 eft vt babc>
^ccfos
flt finirus
mflsntm/
jQFctlunon
Di^erimus g? illudeft oe natura cius ccli i motum eft ad at iongitudincm latimdine^ i p:ofiinditatc: dinc
^taugert VI'
de et a;: p illud':infiifu;eftet:tuncnonpotcft.elTcquin illud mo/ icdlogitudof latimdo eft ftiperfides^fuper/
celi t,C9^Q, ueatur ad illud:aut per feipfu;:aut ab alio mouente tl[6: ficies aute; eft finis co:po:i8.ergo opo:tct cjc boc vtcov
IDcrinfta
fi autC3 oi]cerimu8 cp mouet ad illud per femetipfu3:tiic pusfitfinitdmneceflanaidcog^co^po^icftneceiTartu:
(ccclKtua
ncceiTeeft g? aut fit furfum:t moueamr oeozfum:? tunc Vib^catlongimdinem latitudines i fpiiTitudincm: fcd admasnt
cft pondcrofU5:aut fit ocoifum i moueatur furfU5:i ttlc fupcrficics non cft aUgd nifi longimdo i latimdo. crgo ludinevi
cft lcue.Sed nos occlarabimus gp in natura celi noeft fcquit ej: boc Q> omne co:pu6 babet fuperficiemrq: non de ap p
ccli a t.?.
pondcrotitas ncc lcuitas.crgo noneft poiTibile:vt mo/ cft poffibtlc vt co:pus fir finc fopcrfiacfed fucficies cft
«eamr adillud motu fuiipftus.CTSiautcm oi^crimus finisco:po:id.ergoomneco:pu6fine oubto babetfinc. tc.c6.43«
qp mouctur adillud ab alio moucntcillud:tiic non opoz/ crgo non cft poflibile vt co:pu8 fit fine fine:fcd ccluj cft
tet vt in fundatunfed vt adiungamr tantu3 cius fuperfi/ co:pu9.ergo celum finc oubio cft finitum.(r£5fco etia$
cici:boc autes no eft:qi ponderofu3:aut leuc non pot ba/
Z*t&,
cp co:pu6 non potcfteiTcfine logimdinc latimdineet^/
bcre momm in celo:'Z nibil cft quo fit leuiu8:aut pondc funditatcergo no eft aliqua pars co:po:is qua non mc/
rofin3:coipu6 autcm cum mouemr ad co^xis^fi mouc/ furetlogitudolatimdo «zp^ofiinditaB.Unde poft^no
tur furfum:eft lcuiu8co:(i vcro moucwr ad mcdiu3:eft cft aliqtia pars co:pou6 qua non menfuret longimdo la
pondcrofiU8eo:celum autem nonbab^aliquid pondc/ timdo^zp^ofunditae^mncnon potefteeco:pu8 finc tp
rofitati8.autletutati6.autj>ptereafit aliquid pondero^ trcmitatercog) fie]ctremitatem nonbaberct:ope:tcrct
fiU3.aut letiius eo.ergo non poteft elTe vt tfundatur ali/ tunc vtvltra idcuiuspartcsmcnfuratlogimdo latitui
quid vndefuitaugmcntueius pcr motus altcri^.CTfit dotptofunditas^cflctaliquidq^non fimi itcr mcnfm
ciibocfit:noneftpolTibilevtDiffundaturiUud pcr oes rat longitudo latimdo t p:oftinditae:i boc cft falfu5:q:
partcs cius cqualitcnfcd ia octcrminauimus op augmc' qui cogitant qp cclu3 mcnfurant longitudo latitiido ijp«
tum ixi crefccnte fit in omn ibus partibus ciua equalitcr; fiindita6:fimcnfurant illud p:im» cum alio p:etcr ipm:
K poftqj non cft polTibile vt id vndc celum crcfcerct mo tilcc6tinenturincoq6metiturlongitudo latitudoi ,p/
«catur ad tllud:nec motu fuiipff^ncc mom altcriu6:tuc ftinditas fednon metinuud longii Ujmmi p:oftindu5.
iam Deftructumeft:vtfitaliquidoenamracius q6mo Cl^Piixxwi ergo cft aliquid q6 cft additii fnpcr id q6 me
ucaturadillud:idcovtperillud fiat augmentum cim. furat longus latumtp^ofundiKQjfiitafiicrit tuc gjp:i/
C ^t^at ergo vt confidcrcmue fi cft poffibilc eflTe ali/ mu5 mcnfurat longu l3tU3 1 ;)ftindum q6 erat p:iu6;eft
q6 e;ctraillud:cuiu3 naturapermutatacoucrtatur in na infinitum:icdiameratfinim3^ptcrfuamrcccpticncm
tura3 celi:': infundat ci ficut bumoi pcrmutatus fit cum addirioni3.'?am crgo manifcftu cft cjc boc g» omne cov
venis^venacusoflibus^oBcumneruie.neruus autc? in pue q6circi'ifcripfit logimdo latitudo : jjftinditas fini/
cartilag(nibu6.(Ci5e celo oica; ctii ilUid no cc poffibi/ ms elt:fcd oc co:pu6 mcfura t logitudo Uitimdo i j?fun/
lc:q: iam occlarauimus q> conucrfiono eft nifi oe con/ ditae.g no eft poflfibile vt co^p^ftt ifi^^.CTt^icoc^tQjnDn
trario in con trariiji.Cclu aute non b; c6trarium.ergo no pot opinari gsceluec ifi"':q: R cclii mcte pcipit ftati» cc
cftpofl^ibilevtaUquidconuertaturin namcelcvt qceo gitat co:pus.Co:pu6 aiit tducit fupfide: fnpficies 1^0 in/
fiatau2mentiiem8,([;SJaiitDi):er»tqui8Q> pcr motii \m imii fic nuUu &>if cj:cogitarip6t infinitii.({:Uii 4"r5,
£t mmio 9«
bitaptcribit.(C5am gpftatgjq^titasifinita :n6 c6 rc* nuet ali]:-z poftqj nibilefteius q6 non continuemr ali):
bus qs boies pofTunt opinari vcl bfe e(Tc.vel ee pote ba tunc oportct vt nibil fit eitis: nifi qdeftconiunctum ctts
builTc velbabimras ec:n6 c crgo iteltciis nfe oictionis 6 alio:-: poft$ fic cft mnc necelTe eft vt co:pus continuum
opiatioetgtitatl iftn(te.f.vt fit q^titas exmaifefto qptita/ bal^t e]ctremitatem:quia finon babuerit c^trcma
Suic. f z
'Bc cclo
opo2tcbft vt totumbabeat eiTc ipltisr^ifltid Rtal^d pzeternamcoipo^rqein Bmundoqfimoucatilla? j?/
aU'iid;ibocfalfumeft.qz g oijntgjaligd cjiisbabctefie bibcanf moucre ifta:i moueri in iftis.
poftrcmitjfiQjpiisertfueiit^tinuiicus alio:tunc iftud (j[;Capfm.VI.©: munduscfttantu; vmis.
^tinuabif iit co qp pus crat oti" cfi rcliquo corEis.5 iain
cepit addici q6 p"foit oti'":^ qn gde B fic citunc q> pmu
Ctermtnanduj fJ^"i?"J
erat oti'":': oiccbit ifi^^fuo toti cui^^qlibs ps ^tinuafaly: bic folus cft in quo itimP-.i no a tius.C Qivo f>^ ro <f
I poftql fic cft nccefte c vt co:pu3 ottnuuj bcat cjcrremi' alius cft ppone b5:q: fi no c ppofitus cj: coz/ vii' im fit
tatftco q> ptinuatio p totum ocfccdat:': rurfus connerta' po^ib^^^tucnocoicatcu 15 mtido nifi f folo no
q mSvtdc
tiir.crgo ias manifcllus eft 9»omne cozpus ^tinim babj mfc:quc CU5 ita fc beant op3 vnuqdqs co:p'' altcri^mijf
c>:trcmu5 1 fines.^ co:piia infmitii' no cft con tinuum. diad fua nam,ppcrare:q6 fi ita no e.nccce vt ptigat^ lia.teco.
(TSi aute of efle oifcretus oicemue q> ptes ei' no piit ec aliquo ifto?: gnq; modo:p.f.aut pg oiucrfitatc Baccius: 7*. VfCf
fld.te.(«.
ntft bis trib^inodid.r.aut vt vnaqnec^ eaf fit finita:aut aut ppoiucrfitate nalium co:po:p q mouct mobilia x in
9t,
vt vnaqucq; ea:^ fit ifinita:aut vt qda ca^ (tnt ifinitc:'z gbus moucf.aut pp Diuerfitatc menfura|r il{a;|!:autpg
qdj3ftnite:ndpotatvnaqucq; ptiumee ifinita.aU'ogn oiucrfitate mcnfure ei^.aut Ep oiuerfitate mcfurcfpacq
a
pofl vnu infinitu eci aliud liii additu:ncc pot vnaque< in quo e mof^nullusaut cjrcogitarc pt a lia ca; pter bae:
qspartiucefmita.qjfipartescent finitcct nucro.opoj/ PE qua pofc fit tcrra moucri i miido in quo e abfqj 15 cp
tcrctvttotuectfinitii.CSiautDfgjffinitus fttnucr' moiicaf ad biic mundujraut nafr.autp vim.CT^anij
partiit.Dicemu8 cp oiuiito co2po2f s in ilias ptes no pt ce: fcftabff oiit g? nulla ifta:?i cani; j^bibct tcrrd moueri 6
quin ITtautitegrec5pleta:autndttC0re:9plcta:fi aut of mtido in quo cad buc miidum. Q: nec potcft Dicig>na
Qj itegrc copleta cft:tunc gtcs cius finitc lut niicro:fi at co:pfs:fiuc fit tcrra:fiuc aliud:aut na co:po;: q mouet t
Of gp nodu; integre coplcta cil ciic gtcs que ia oiuifc fu t: moucf in illis in illo miido fit alia a na co:pis q6 babct
finite niiero funt.*': illud co:po:ie q6 nodii oiuifu; e(t ad' inoucri 1 15 mudo:nccc c g vt alteri^^miidi cozpoza mo/
buc talc elt q> fifr pote eft oiuidnficut 1 cctcre ptcs.qiio/ uean f motib"' i rurfus q6 e fuEi' od biic mijdti:i qficg ta/
ciiq5 aiit otingat vt in oiuidcdo pccdai fcmp ptcs fini' gatfpcraignisb^nfimudi^ci^ mifccaf.CTSiatDf g»
teeriitniiero.crgo ndepole vt partiiico:tw:i3 ifiniti ifi' mefurcillo:}zco:po?::qmouetiiUomijdo:n6 fiit mefiw
nitus ftt nueru3.(ni>oftq5 autcno poteeco:pii6 gn ftt rcco:po:p b' miidi.36 g> e maio:.tfic nibil^bibct fi tcw
conti^^^aut oifcrctu5.Co:p'aitt infinitu; no pot ce con ti' ra moucaf EPcdicufr ad biic mudii:gn ocaipct 1 oppa»
nuusiiec oifcrctii^tuncnoeftporegj co:pu3 fit ifinitii.g matcctrub^^miidi^itavtqdaEtes fuEfluat-: exccd^R
e.I.cap(.re« ccliifimtuscft:': l3eftq6^pofuimu80cmfarc.Cr£)r q mt mio: fucrit qltitas illop co:po:p:tuc n6 crit fcoueni/
qucti0 r.« r. ciutpSt^bariQj mundus vnuseft:t gjbic folus e in quo cns min^^mafo^i mouerf p obcdictii vcl qccciljonc poft/
itammidi rumus:t rto alius:-: q> poft ipm no erit aiiud Co^p^CC^t <p n a attrabetis vel ci^^motozp vi5 poteft iUiid moucre.
boc cft g> vniiqdqj coifx);: bj motii 1 quictcs aut nalir CrSi aiit Df gj E fpaciii vctat aligd trafirc ad biic vnw
ter aut g vi5:vnicuiq5 aut co:po2i locus^adquc^oue^ dii.C^iccm''^? logitudo fpacu no ^bibci aliqufdmoueri
tur>ft naii3:fed motus g vij eft mot' oe loco ad qucm fito motu nalf .!S»ic.n.vidcm''leue tgrauc mouerCfiuc ftt
monet co:pu8 nllitenad priU5 cius locivii ttiotii fitit:qt rcmotii.fiue fit ^pinquu:nec ct ^bibet moticri fi fit mo
in quoctiqs loco geuertt motus co:po:i8:motus ei'' nalis tojg moucrepoitititps bcat.gnuUacqttuo: ca^rq^/
no eft nifi ad i[iix$ locu5:ad cuius prium eft motus eitts bibcataUgd iUi^miidt moucriad buc mundii:autnafr.
viol|tus.CESigsaiitDi)cerit q> nopotcegn tcrra mo/ aut E vi5:q: nec fpaciu.ncc tps vctat:cu ois mot'' co:Efe
^cdijlai» Iteat :aut nalitcnaut p vi5 nifi in mtido tm in quo e mo: pcnes id vcl aU'6 co:p'beat finiri.cr2nDdi"'c et cp nec 01
fcd ab illo mundo ad iftu5 no e pofe vt moucat . aut na> ucrfitasmcfuremobiUspzobibctoc miido iUo moucri
litcraut per vim.0icemu8 g? ff B no c pofKet fit tamen aUgd ad mudii biicq: fi Di^rcrim'' 15 ce ee mefura ci'':tc
pofTibilecl moucri ad bunc mundu q6 fi ita fucritt ma erit I5.aut ee magnfmdine.aut paruitatc.CTSf of 9 dc
nifcftum fiierit g? Ep nuUam iftap gnq; carum ^bibct miido iUo tcrra no pot moucri ad buc miidii pE fua ma
moueritcrrainmiindoinquocgn mouat adbiic mui gnitudine^tiicfumam^^aUquaEteei^^quapofc fit mouc/
du5.aut nalitcr.aut per vi5 tiic maifcftabir g> pofc cft vt ri ad buc miidii:': 6 illa fit nobis f mo.CESf dt of q> eb
terra moueat in miido in quo cft ad bijcmiidii5.aut ng/ puf tate fua podcrofu; atigd 1 ti fit EuifTimii^b; tit aUgd
Uter aut p vi5-Bl2 q6 aute' man ifcftabif cp nulla iftarum p6dcrofitati8:fictlaiccufttcritEuf(Timii.b5tit j^ti aU»
gnqs carum j?bibci tcrra^ moueri oc mudo in quo e ad qua leuitatis:gcgd.n.Etc b5 lcuftatfs aut ponderofitatfs
bunc miidu.boc cft q6 Dica5.f.g? no pot Dici gj na fco:po finc oitbio moucf Eca:q5Ufstardef mot^cfMlos.n.fue/
risq6mouet.fVuefittcrra.fiuc(itali6.autnaco:po:;:q nfm''!^ maf" f c(l5Eteterrc:cft ca clcuam"': oimfttim'':
mouet 1 tnouct in illis i illo miido fit alia a n a co:po:i3 t|ui6 fit EuiiTima. CL ©' a t of g> mefure co:pop q mouc
q6 mouct t co:po^ in gbus moucf in 13 mundo;q: g? ib ret mobfle:i i gb'' moucf f mfido iUo:n6 ff mefurc bo:ii
lcmiidus copofit' (itq: co^poztbTimplicib^alijs a co:/ cozpoy qmoucrctmobilc.tingb^mouef in 15 mfido:i
pozib^ejcgbusppofifcbicmudus.ficutia pdi>amus z io mouef in illo miido 1 no moucf ad biic miidus &$ (t
adbuci ampli^Diccmusin fequetib''!^ no c pofeec:q: ti 15 of io ecg? mefura illo;: co:po|: c maio:.tuc no pbibf
cft copoff tus c% cozpozib^^tiic non coicat cii 15 miido:ni.
co^p^^Ccii 6 na ipfi^fucrit moucri in co:EC>t moucaf in
II in folo noie:i abfurdii fit vt oicat miidus ille
g e poft maio:i fc:fic moucf in mio:i.giU6Cfiuc nafr.fiuccjrcoa
biic miidU5 ppofit^cj: no co:po:ib'':non.n.appcllaf ppc ctioc fucrit mot^^ci^^^pofc e vt moucat % moucaf in puo t
bocnoic:nifiq6eftco:pu8.Tlo8aiitn6intcdimii8 bic i/ inmagno^poftcBmoto^ci^^Evispot iU6 inoucrc.criSi
ff rmarc nift fniam efg oijrit g> mundus e ali^^ptcr bunc aiit Df q> fpaciii in quo moucf i illoniudo:c ptcr fpaciua;
mildu5:g eft finc Dubio copofitus qcco^pozib'':^© aute e in quo mottcf i 15 miido.co q> fpaciu t q moucf i h\o mfi
pofee)ccogitareco:fK):afimplicia oUaptcrbcccrgb'' c do 1 Etranfif:mafus cft fpacioin qito moucf in 15 mun/
copfitio b"mundi.g no c na mobilis.vt moueaftn illo do:t p:optcrca no mottcmr.i>fccmus q> tongitudo fpa/
miido •zno moueaf ad bfic mitndu; ncc Dccct na cozpo/ ct|nonp:obfbctcammoucrifno motu naturaU.Ufdc/
ru5 que mouet mobilcctin gb^^moucf in illo mudovt fit
mue cn im lette 1 podcrofum moueri oc loco fuo: liuc fit
£t mundo 59
rcmotillTuejjpMiquiijiiccjJbibcrmoueripcr r«n:fi fit uercntfteUeft'j:e:autvtperj5uent^tf4motuu50uploci/
moroiquimoucrcponititpB babuerit.(L£rgo nulla tius raecnt planctis.(r:i>fccmtt8etadbucgj ficocedit
j'rt,
eHcaquejpbibcataligdtlliusmundimouertoe illo ad e(Te aUu mudu; in cui^^mcdio eft terra quaUs e ifta:cdcc/
biic mudu:aut naliter.aut per vis^^deo cp oiuerfitas in / det etia vcreaduews ilU'' terrc oc medio iiU^^mundi ad
ter motum in iUo mundo.-z moms in boc mundo:nd po/ biicmiidii pobedientia autgvz3.f.q:poft$aliqua co:/
tefl e>;cogitari ef. alia ca^nifi e^ vna i^a^ quinq; caru5. po:a funtCquo^-vniiqdcein fc potmoueri^mouet nal'r
3a3aiitnulla iftaf caru; jpbibetali^doe iilo miido mo aut E vt'm:tiic no erit icouenicne opinari gj vtcrcp mun/
iteriadbuncmundum:aut naturaliter.aut per vim. dop totus poflfit moucri aut nalitcr aut p vim.1i>onam^
(n3 te fi oicat Q7 terra t vniiqdq; alio:p triii no pot mo' ergogj alter co^jrtomsmoucat adpartcaUcri^^naUtcr:
Remo' ueriicctotionopotcevtterra-ivniiqdqs aliof triu$ aut B vi;:ita vt piictu centri vtriufcp miidi tangat fupfi/
«ct qfdaj
moucat oc illo miido vfqj ad buc muduj.iiiccm'' qi 13 cicm princte5 aUii:q6 cii fuerit:cuc ^m vtracp pofirione
na/fow'. ^^ t^l" ^bibettcrra t vniiq6q$ alio:p triu moucri tn fc idc3 mouebit nati"i E vim.ndl'r i6:q:.n.nali'6 c^emo
no poi ec nifi q: aut mot^ ei'' priua c motuici^-aut q: no b^miiditerramotaeadmcdiriilU^mudi^mouebitnccio
eft priu6.5a aiit videmus terra moueri i rccii mot* c p/ ad fuu cen trii.ii>cr vi5 aiit i6:q: oc mcdio ilU' mudi mo»
rius momi ei^^^fiicut ignie:^ in rccum tnotus non eft con/ tacftadeprcmiibui^^^-zlSeftic^uenienafcdmmudiici
irari"' motui ei^ific aq.g celu no J3j>ibet terra ncc aliqd quiputetmoueri.itavtaUgdci''itrctinaUgdtfK'';c«3C/
criumoucriin fcQpB.tLiSiaiitDrQ^aqacri ignis no fcctus fit tn ie:i in co nibil fit vacuii.tnc6ucnieeeli pu
g
IRobibct cerra moueri in rcnili qt aq e poderofa:? aer i tareaUumBdttcepterbiic.C©«aut^of^op5 8>oi8 Hmotm
ignis leuia:cclu autc ^bibct.to:qz no cn: grauc nec leue. terramoueat adcetrii miidiin q cita g^ eeeci^^.fimiti^t fai(»s auSc
([;£>icemu8 qp magis pgruit rc lcu^ moueri in kxs> 9 ignisosmoueriadfugficiequc ptinctbucmudU3.i69> "^*
motus grauis ^vPi mowi [euis:t graui magis pgruit^ dt Bs ci'':t c in eo.Ci>icemu6 g? fi ita res ctuc fuperio/
btbere graue moucri in ie g vim:co <s> mot^grauis nalis rttas t iferio:ita9 no funt oiifintta ncc ptia.ncc mouis ad
prius etl mowi cins q vi3:ei autqt^ e ncc lcuc nec graue: fuBUis t mot^ad iferi'' funtoiuerfo m6 oiiftnit{.autcria
magis copetit no ^bibcre moucri in fcaut nai:r.aut pcr prq^fcdpotpccdig^fuciuefitadiftri^^^tmot^^adiferius
vim id qd b$ aliad grauitatis ant Ieuttatt6.cr?te3 fi of fit motusad fuciu0.q: fi nos putaucrimus q> aUue mw
Q7 non cfl porealigd graueaut leue moueri oe B mundo dusefuQbiicmundii^tputaucrimusin eoigne moueri
ad aliii.ficut no cft poFc aligd poderofus aut leuc mouc/ naUter:tiic motus ci^ no magis pacnit:vt oicaf ad infc/
'^oretm/ rioealioadiftU3.C^^usq2porcof multiemodie rius$adfitQiti8:eog)fieamcdioiUiu8mndt.ia3ctiae
»(r t»i. quospollcnunierabtm''.^^ fuflnidatmd vtadpiisgdem od mediii ifti'' miidi.&it'rfneficiee q princt biic mCidii
oicamus:qz no po^c aligd e no potie cf. fcvifo:aut cn alia buic miido eft ftip:ema:t itU miido e infima:B aiit c fal/
ca.qd aut no cft pofc q: fcipo poncrcpo^elt qua pfequii/ fu3^ abfurdu:ois.n jnotU8 nalts g e oc vno ad aliud nc/
tur multa abfurda.id aiit q6 ell non pote ponere 9: ali« ceflfecft vt tter id a quo eft mof:': id ad q6 eft motue:fit
ca:p9''equanonofcquuntaUquaabfurda.£^epUgfa.g prietas:ouoaiititerquefitpricta8:ic6ueniensevtvnii
oiiceritaUque ftate; federe no qi oifjpdncfed zf, fcipfo: e eo:p fit aUud.g ncccfTe c vt vn iiq6cp eo:^!. fit oiffin itu oif/
impote.ipofito bocfequent multa icouenietia:fi autem finiti6e:in qua n6 c6tcetaUc?:.U.g.curaricft mutari oe
Di;cerit gs aUque poitarc ccntu miUa talen ca.boc no e i/ languo:e ad fanitacc t n6 pceditg? laguo: fic fanicas^ne
polTibtle cj: reipfo.eo 9 centii miUa taleta poztabiUa fint ceflfe eft auc vc lagiio:i Diffinicio fic j)p:ia q no ficcois fa
quid eft aPna no moucri polTut nifi per vi5:fcd 13 eft ab/ Cl^oft$atitmom8vniurciit'ufq5cclo?jve!ocio:cmo
2' To cf turdii:Diccre co:p'' ec': no moueripolTcC^am et oica* tuceUcirciidanti8ilt08:cetiiautC5fteUa?rfij:a;j cft cin
vn^tm fit mu9fubtiUus.quiaficiTct miidusortrabitncmundu;. cudans oe3 celos:opo:tuit tunc ctia vt eius mot'' ect tar
mndus. ^ip firmametii moucret rtuc eius ect mot" contrarius: dio:motibu3illo:H3:tmotU6qiiiincclo elt cardio: bic
f> iut ide cii corquo^ Vtrtt; con ccdat ad Icoucnies ouc: motuscft.XDomsaute^ quiin cclo eft velocio::!? mot"
qitucopottereta^eePfiKtusvtriuftsfpberenti^ me» eftgeftoc oucntead occidetc,C£rgo ia manifcftii eft
;9uic. f 3
Be celo
bfs t)Uob'modf3;^ oe his Ouob'motib' nttUug eil: couc ft co^pus.crSi atit moto:cclf mouedt illud ftKi voUtit/
nietio:vt(ttnati3celoftcll3^fi^a|r:$ mottisqijo mo' tate oponebit et cj: boc vt no ff t aUus mundti3:qm fi cfl
ococcideteado:ietc5.C*A>ort^ autbmofenalis cei alius mudus 'zboics bufmundi non babetopus boib'*
!o ftellap fi)caf .tiic ceteri ceii ti6 moucntur 3 mota nifl. ilUus miidi:nec boics illius mundi veniunt ad iftu5:nc/
22 motiib'' celi.Tl6e(itic6iienie3VtceliifteIlaf fi;:a:p qs inticnit in aUquo mimdof nifi q, inucnif in alio.pof/
(port^ ip5 mouet cctcroa cclos B motu) vt motieat eos fibilc aiit erat vt ciucs vtriufq5 mundi puen irent in vni»
no tigcdo vnaqdc^ eof :fed vt moucat vnil eoE tagen* mundu:-: tunc cgtas oiuinc voUitatis fecit viderc vt no
do:q6 tactii moueat aliud tagedo:': fic relig reliquos co/ cffetnifi vnus miidus.Cfirgo iapateecftcj: jjbatioc
fcquHnt.gitoeporevtmoueante^tccrcrifingHcclojum tbeologica z c):pbati6c ocmonftrata namraUno cepof»
motii celi ftellaf fijrap .(j Qilr mot^^vniufcuiufqs cclo/ fibile vt fit aUus mundus.
rii cetmio2 motu fteliaf fi)caf :ftrr mofvniufcuitifcg cc (nCaplm. VII.Oj motus circuU' ftclla^ fijcaruj ab o«e<
lof cetmio: motu cclictrciida'tisillij.f.qznulla rcscq te in occident^ non potcft cflfc a co:po:c.
moueaf motu alteri" rci(quazi altera no fit ifijca i alia) cp co:pu3 mouet co:p«8 Duob'' mo/
ciii''mot'' podit eqri motui mouctis k. tDof.nAnoait]
(
^^
^^
'
dis.f.aut motu nali fiaxt aq fuo mo
mio: emotu reiq mouct abipo.nosatinuenim^^jocs tunaUmouetrota:autmotuafcquc eft fco:
celi moucrt t motu celi Mlau fipf cq rr^t in nullo cclo/ ffcut b6 1 cctera afalia moucnt molcndinuj.
rii e I? mot^mio: $
in aiio.crgo fcquit ej: 13 vt aligd ccli*
(TCu autem co:pu8 mouetco:pu3 vt natu/
ftpaf tangat vniiquodq? cc!c:um •: vt ilUid qd
ftellaj:
ra fua.aut afa que eft in co:tiic motio mouctis n6 p6t fic
implctinteroiftanti3scclo:u5po(l^iut oe'3 oiuerfarii ri nifi trib''modi3.q: autcrit impcIlcdo:aut attrabendo:
circtifercntiarusfit Dcnaturafpercautplanete:ii6 mo vcl vcbcndo.impcllcndo ficut aa fpcllit rotam:attrabe/
uet ftelLasfuo motu:eo g? vnumquodqj iliorum ocai/
do ficut lapis magnctis attrabit fcrrii.vcbedo fic aq ve/
patti ell ab iUa:': quando qde 13 fic eHxcli tn oes mouct bit ratc$ i rccto:c eius.GTTlo eft aiit porevt moms ccli
alio moturg ell: ab o:icte ad ocddcte':tuc no p6t :xcdi vt ftcllap fij:a:p Dc o:icte ad occidete fit a rc que f pcllat iU
lltefccundusmotus fit naturaUscclo.-g liefletopo^terct
lud:vcl a re quc attrabat ill6 fup:a cetrii ilU^^mofgnvi/
tuc vt vniiquod(p cclof babcrct ouos mot" naturalcs:
cat aliii motii i ocftruat.ta^ aiit videm^^celu ftclla:p fv
«bocnocratpofl^ibilccrTlon cftctia pofTibilcvt fttl? jca:j:moucrivtroq5illo:pmotuii.5falfificatue gj mot''
motus 3 co:po:c aUo ptcr 3liq6 iftof celop: fi.n.b edct
quomouef abo:ie'tead occidentemfitcjcmotu co:gi8
motus ab aU'o co:po:c:opo:tcrct vt ipfu; co:pus firma/ qd pcllatilld vel attrabat vcl natr vel arr:i cp faciatcc*
mctit3ngcretvmiquodq5ccU>?:.3fmpo(Tibiieeftautvt trit mutare.([;£»iccm''ct q> no cft porc vt mot^^qtjo mo/
rit3liudco:pu8 q6 moucat ab o:icntcin occide'teqd
ta/ uef oc oiiite ad occideti fit a co^ec q6 illudvebat motu
gatcirculos i motieat illos fuo mom;fi aiit tangantur
a nac fuc vel aie q e in eo:Co:po:a.n.quc vcbiit aUa motu
ouobii8Co:po:ibu8:qHor vnumnitcrctur eos moucrc
nae:n6 vcbiit alia nifi f 5 PBone vni^^adaUd^qua b5 in lc
Oco:icteadoccidente'.taltCf ococcide'teado:tentem*
uitatc:autf poderofitatc:f5n6cp0rcvtcclii fit aUcuiu»
tuc no mouercmr iprt.nec co:po:a que vidcrcn
t mouc/ grauitatis aut leuitatis.g fcgf ej: 13 vt motus ccli ab o:i<
rc ipf(39.ncc Jtcru5 motu fup:avolanti8 co:pori8
potcriit cntcin occidctc n6 fitcj: vcbitiocco^pisqd moucaf na/
citartcum vifu ipfo pcrcipiamus cp firmamcntii
cu fuia U'tcr.(Ei>ico ct q> mot^^firmamcti n6 p6t ee cj: xebitioe
contentisin febabcatmoucri.jr^tcrminandu
autcs co:pori6 qd moticaf ab aia q fit i co.Co:p'' ctcn iq,md^
ctia nunc eft q6(ilU qui Di^renit firmamcntus
efrccrtra ab afa:q c in co:neccnfc e vt beat motii nale aliii ptcr mo
bucmunduimobile>'ntcl!crcrunt.&iccbataiitomnc5 tU5 afalc5:ficutco:pus afalis:q6 mouetafa motu volun/
motuejrtrib^caufis^ucnircauta^P^ictatc^autaco^po tario:t mouef narr motu quo moucrifolct yiolctcr f (vu>
rc:autab aia.qd fi ita cft tuncides incefTantcr -: niim
mo cafu 6o:fu5 qii oimittif oe furfu5. (£&ietofq, co:p've
ucri:nccciTc cft vt concedat:q:abufU5 eft
firmamenmm bit cclu5 motu aie qiin co.^iccm'' q^ nalis mot^ ilUue
ciccrc 1 aUquo ifto^ motmi pofle moucri.CQd.n
.Pm corpo:i8 nd potei gn fit aut circularis aut rccf^no caut
cominatc5pp:ictatemouct lincams fcgturmomm.
qd potc vt moucat ill6 moto: g moucf g aias^c' mot^alis
vero a co:po:e fo:tio:i violetia patit:q6 vcro ab
aia vo/ fiit^ircularis mot^^ctcnf p af 35 gcgd moucf:cgct vt f ni/
luntaric mouct.-iad quictc kfe byfic eni
videmue mo/ taf quodamovnf ptici^ijmouet aliiptccius adlocuj
ucriboisco^pusi belUiaf .(fQuiautDicuntq?
aiaUs aUu:cui poftca initaf itey .t ptigit ej: B mutart cPmot^fi
crt ceU motus:tunc (i aUus mundus fuerit
op5 vt ipfius gura.Tl6 c aut potc vt pmutcf figura rei c'' mot^nalis e
ccUim babcat aUu moto:cm:ficHt eni non pot cjTc
vt ng circularis gn dftmaf ei'' mot^^ngtUs.ll^ oiit dftruit ania
l3mu6aniaU'8moueatco:pusaIteriu8at'ali9:necvtani3 motti nale cojpis in quo c ipa:f5 pfcruat i co mom^ ipfi''
iftius animaUs moucat co:pu8
aUcri^aialis.CTSimirr nalc.iattribuit ei aliit motii ptcr ips.CT^rgo ia mani"'c
non potcft c(Te cp fi aUgd moueat cclum:fiait ofa
t natu no ecpoKr vt id qd mouct cclii fit co^p^^afolc^aifmotus
ra mouet co:pu8:vt moueat ce[u5 aUcri''
miidi.CSe/ of alia fit circularis.*P> cftat g vt moto: ccli fi t co^p^^aialc
quitur ergo q: boc q, fi aUus mudus cft:g)
babcat aUu? aii^^mot* nalis fit rcct^.H^ c aiit porc(ficut fupi^clani/
moto:emptermoto:eiftiu8miidi:q6cft impoiTiWe i6
it)vt ill6 co:p'' tangat circulfi ccli ftellay fijray ncc fiib/
^moto:ccU(ficutnarrouimu3>6cftco:pu8:'z qd no ttie ncc fup:a:co q> maifeftii c n6 cc porc vt poft cclu5 fit
cftc02pM8 no b5 mam:qucaute pfingit
in na cor oiucr/ co:p'' qd moucaf rctte:ncc fupi'':^© q> finis co:po».qHc
rita8nocftnifie>:m3.Cr!Sioute5nacoisciu6q6eftin moucnf rccte e ifcri^^cictrcmfi fub circulo ccli.CT Joi oiic
iUoaUomudofuntpucnicMtescum naturisoiscius qd
gs oijrcrit q, co^p^^afale q6 mouet celii:poft cclu e.dftrui
boc mudo : be non funt oiuerfcab
cft in
iUis:nifi q: ma mr ejc 13 gj fi mofci^^nalis fiierit circuIariB crit ps ccli.t
eay eft ptcr mam ba?::tunc op5 vt na
vniurciuufqs
mo/ ttic no crit pofe vt vebat ccIij:co gjcircnUjri^ n6 pmutot
twtsccliilUusmudifitipfacadcmqucnS morozis ceU'
locu fuii ncc initif ci circularis.(f Si autc Dij:crit q, na 45.
iftiue mtindi.q: no cft oiuerfitas p:eter illa
q>ma bui^^c ci'' e moHcri rcctc^icoticniee crit:co g- na co:pof (quo;t
p:etcrmamiUiu8. 5a5autcmonftrauimus
gjmoto:^'' mot'' c rect'')^ vt fint itra ceIii.(r£rgo ia mai" icpm»
tcunobj mam.io q: ao efteo^pue:-:
q: nibil bs mas nv cue ceU Dc o:(e'te ad occidete no e potcyt dt a co^e.
:
40
mundo
ZM, ite. (TiCdprm. VIII.©: figura celi fpberica cft» obuiaretfibi)pfi6:autpccdediicn't.vtmoncaffHEVna;
co.zz. vr
^^^^'"''ondcrcgjcpoib^ligur] a%c5:i tc dftrucfei''^© -: ite'rio pE gua pcfiti fii t ples ceU:
qj ad.?5. ^lftlfflrt
1 ir\lll|U nullacpuenictiojceloqlljpberi
Btractatip Vtriicp atiftoy e ic6uenie9.(i:De'6 igr figuf fiit iftc: aue
niateria glca:T oein oiidem'' n ee poic.vt alias b^t niii fig^mltaji Uneap i mt'ta:p fuEficic:p:aHt c vni''lince:': ii
abHii. li fgica.Cri>iccm''gg:' ejroib'' figurl nulla eco c ^e rotiida.2ut q e vni'' fuperficiei.i e^e ro tiiida:': pter
q» figura _ aj ueietio: celo $ fgica. 56 q: ce'.u pofitij e fic. bas no e aUq alia figura:n6 erot at potc.vt fig^ celi cC[ct
fptricafit vt ptineat gcgd e i mijdo:figura at feica oib'' figurl fug' figura:q e mftap fuEficie:p:nec figura q e vni^^fuEficiei:
pueieiioi ficie biitib^^latioi i capacio: e.(!2Jtc qx tp5 mofceli ne indc^fc rotiida:opoztuit gq: I5:vt no eet fig^rotiida:):^
celo.
cciTario c mcfura oiuj motuii.fic patefedt 3 ari.! .^.li? g cx fup:adcis q6 n c fig' ccU n ift ftg* rotuda. J5i aut alr
i? «ro.
z.ro. 6 audim nali^qta noiauit ip8.3fo cp mot'' celi e min'' oib'' eet:nibilaU6 oicem^.aut p:io.q: fi qui5 oicat fuE.z.aj:eS
9i,ti{r9, reb^^.tceqTmot^-zprimi^^tfp.^fn oi.n.gncre;pq mcnfu ieqles firmatn^ab o:iete ioccidctc volui.aj:i6 g oMeta»
ran 1 05.vt id q mefurat fit min''oib''q mefurat :fic c mi< U8.Cciib:euio:fit.^EE'"ai03C abitU5 6ftruef.fi ^ofuB
nus i nno vnita5:o:agmaipodere. cfafi mefura.crgo vniaj:clatenfignismoucrcf:ncciuectnalco:dincEif:
opo:tuit q: B.vt tps mot!^ccli.(co qp p ill6 mefurat tps tviccs tepo:p variariq ccterl bo:i6 reatrfioib^^fide^ ad
mifatSt oiu5 re:;z.O fit min'' oib''illi3.iDin'' at tps co:pop biitifi «dadfdes
eade loca vidcm^^cuenire.CCfcico ct q? tps mot^ccUicfl
^j ronej laafliS.ccU
rTiio:is rc eqle motu e eof q funt velocio:i3 mot'':^^? g ej: B.vt ce menfura 01115 momu:q: ^o mot^ccU vn''^ cctcrl q moue
tc.cd.z8.
fpcn mc' lii fit vclocioas mot'^ cetcri mof re:p q mefuran t per tur 15 mom.'36 q? mot^^circrarl eft. 1 ptinu't fE.3in oi.n.
furatii motu celi:co:ga et eglia i magnimdic % oiucrfa t itgura gitc rcp q mefuranf os.vtid q mefuranffit min^^oib^^illf .r.mctflp^*
cu mefura qd i^trafcut oc (^cio vno tge ftient eadctnc q fs modu mefuraf^fic vn'' i nit6:D:agma i podef cyat' :
qd fitit vni'' linee aut qd fiicrit paucto:p linea^ circiida i mefura:g opo:wit ej: B.vt tps mot'' celi eo gj e »116 me
eidtc.p,zf,
tiii feerit velocio:i3 mot^icFco^Eib^^cqlib^^magnimdi furaf tps oiu5 rep fit»itin''oib''iir.(EXDin'' at tps copo i«z,ccU.
neifldcpaucio^plineais^qd^ecoip^^circulare^gfegte):^ rubiiriiieqlcmorii:eco:pq ff vcUjcio^ismot^^.opotebit
rd sd
vt figura pucnictio: cclo fit fEica.Ci^icem^^ct qp mlris S ey J5.vt celii cet:n6 cci alteriTig' $ fEtce:q: tiic cct tar
>;.
$
modis figura fEica c pucierio: celo alia. vn' c)c eis dt dto:is mof .Co:Ea.n.eqlia i magnitudiet oiuerfa i fi^
Q> cclu erat co^p^^fimplcj: ivnCnac:': necc fiiit.vt bfet fi ciimcfura ei^^qua Etrafeiit 6 Hwciovno tj^ ftjit eade tiJc
gnra q eet finita i gfcl.Zatat e figura fgica.atj3.n.figu^ Q)fi ftiitvni^^Unee drcudatlfecritvclodorlmot'.^!!*
ras fuEficiales pter circlm ambiut mlte lincc i mtte fu/ at gj b9 e circlaf .g fc^cp I5.vt fig^pueietio cclo fitfpbe"".
gficies.fpicaat fola c iterocs figuras co:palC3 qua abii CCaprm.IX.£c ftgura torius mundicft fpcrica.
Joqpcj: oib^^co^pib^^figura fpica c magis pfiliu gtiu.fic .n.l5oiiderim':t 6 pfcgfg? fig^ccU iterio:fEica e.Cri5»
cj: figuris alys bntib^^fuEficie circls e ptiu magis pfitiu. co g g) co:po^ q mouenfa nais fimpUaV:aut pE l^uta
Cctcrajr aiit figura:;: co:gca?r aut fupficialiii nulla con/ ce.autEE grauitatc.aut ee ati6 grauitat1:aut leuitatl. 0$
grait cclo.^to q>oc3 oiucrfa?: funt gtiu5 1 no pMu. gej: Vt figure co:^ ej:tcrio:cs fpice fin t. Co:Ea vo q mouef a
bis q oijrim^^t^.g? cx oib^^figitris fpica e pucnictio: celo. nais fiimpUdb^ff i^iis aer aq -: tcrra.C^ncipiam'' aiit 9>fl^lbr«(i
(Ifl.
4)»lono CCP^eftat g vt mollrem^^no ec pofc aliqua alia:;: bfe ni ^baf ab eo c^jjbatio e cuidctio:.r.ab ag. (r£>ico igf g?
f>*r6qtdgiC
poment fi fgica.£)icem''g qj gna figura;: 3^funt. q: qda fut lica/ fig^aq e taCq: 6 na aq e. vt ciipfudio:e locii iuenerit q| flp^.z,ccU
conueire
rectaf i circiiflej:af
rii rccta:5J autcircufie>:a?i:qdai^o fitIoc''iqe:vt6flHatiiUu.2Iiai?o^p6eg)Ioc'^fiidioi tc.?.5l.
9lia fig"
^fei^ro qdafofunt vni^^Iineeambictl vndicg.-figurc atmrtarii cctro c^pigo.q6 fpicii itclUgim^Tlc at ej: |5.(^qiiociitg
tacta >z, linca:p oes bittangros ad i^tc fuEcminetC8.fi at fig^celi acceEisl5q6vocaui cctp.^^cctvttm fitvniicxpiictl.
celi tc. p« cct vna illaf q funt mlta:p Unea^r. tfcii moucrcf circu/ •fboam^gPce^tip.a.ttcgjDfaduertafillo.CCaUaifojj/ «Z.r^
«7. batio egj EVna EOcula terrcgnatr oiidem^^aq n95:q: fli
lariter vt volubitr.nece eet.vt p'' ip5 cit loc' vacu^^quc;
aliqri occuparct angfi i ptes fupeminetcs.t aliqn oimit ql5aqplanaiuenerit fUEficieterf.fEa^facfi i^rotuida
oetermiatu c ab ari.f li^.oc auditu ngli nibil
teret:f5 tii faltcdrcuciido ad mo^^fEC feb^^nifi fotc^bibeat loci bi
roplan^tni
ce vacuii poft^at poft celii no e locus vacu'' no cl> ppfc tu°.(E'f>6am'' g 15 cet^.a.t^trabam^ab eo.z.liea5 cq/
^inc ronist
Vt mot^^ccli fit nifi reuolubili3.CeU at fi ect figura fEica: le5:q fint.a.b.t.a.c.t ptinuem^cj^trcaea:?: e Unea.c.b.ita
poft ip5 cct inanita3.6ecjt g cj: 15 q? no bs figura q bcat vt fit figtriagula:-: ocidc a pucto.a.jJtrabam'' nirfu5 li/
mftas Uneas.CT^igure at q vni^^fut lince: i no funt nac nearcctaad.c.b.Uneavf($adpiicrii.d.me^.gUea>a.d.q
rotude:fic figura oui : Ieticule:cii nos cognouerim'' cas
raiolui:n6 erit ea?: rcuolutiovnifo:mis:q: ptib^^ea:^ pti
geret q6 ptigit figuris btitib^^plcs licag:-: ct^qpuis eo mo
no fcqret rcuoUmoes ci''. vt effet vacuitas^q mo feqbat
reuoUit6c5 figura:;! mltas lineas bnriii^fcgt tii ali6 ipof
fibile.i5e:q:accitifinitii:c]creuoUJtocat fpe nofcgt.Vt
rcuolutoeoiu^figura
^''^{''abitii fit vacuitasvUo^.ficcp
ccb
^'cacetro^.vfi!^ adltnc^.c.b.entmio2Vnaqc^ Itnea:;; vno ceU) fiit mfti mot' icqlcs^qs g no coguit: n no fciuft
q ft.a.b.i.a.cr j?batio cfB c:q: fiadm^circliij ruecct^ rcH0lut6c8 vniufcuiufc^ co:^ e fcpittauit co:j: mot^^ce i*
.a.?iigctc c^iTemii aUc^lieap q ft •a.b.vl.a.c.': tc vtrccp cq les.Qd at tcfTafmotii celi eq le ee:l3 e.(.cp cii pfidera/
linec 5 rf.a.b.'r.a.c.?tigiii circiifcrcoa^pofiti circK. "Lv ucrl mot"ceU)|s;iiicnie6 q> vn^co^rveUxio c altcro: g no
nea at.a.d.nd Qti^t ad circiifcrctia.fiit g tres Itnec ^ fiit pt ee gn.aiit rcuoUianf i ipa fua velocitatc aut tarditate
•a.b.a.cz.a.d.ejceutee ab codc cetro:qf ouc q fftt .a-b.i fEeajut6vcU)*'adtarditatc.i6tardrtatcadvclodtatc5
•a.c|2tigiitvf(^ ad circiifcretia.Xertia atrcUq q c.a.d.ii lfee.(ir*Poam''atp"'^fgratoluunfveU)dtatefua^tar
|2tig(t.g liea q c.a.d.mioi cvnaqc^ Unca^ q ita.b.^z.a.c. ditatc^voccm^^id q6 e veloci'' imom tcrminii ci":-: oicl
gg0.d.c^piqo!cctro i ^ftindio::qdctt.a.^et^*c>'Z.d« qjiTpteegnfmin''mot".autfitid''pn''.autici''fTi^auti
3aat oipxvPcp aq dcurrtt ad locii^fudio2e.go{9 vtaq d''medio.0iatter"ci''mot"fiittid''pn".tcq6fegfremif
Dcarrat ad Qte Unec.a.d.odec c^trenutas lince.a.d.ade/ fius e:fi at imedio:tcqd pcedititediftq6 f^fremittif.
qticte]Ctremitatib''Unea:p.a.b.7.ax.t cu adeqbcf ilC.tiic 2Dot"a t Duob" modie e:q: vn'' m0t"e mutattois 6 loco
fierittpaQa iferiozilt^nccapli^^dlluetaq.liaddidertm^ ad lociiM alfe mot"Emutat6i6 6 pofitoe ad pofitoes^es
lince q e.a.d.Ddec fiat cq rvtrifc^ lineiS q ffaJ3>tax.£t ot q mouef 6 toco od U)ciT oiucrfo mom Daob"mdis mo
qii Qde flc c: nccc e tc vt fu^ficies aq ftt feica: B e.q: lica ucnf :q: aut nat'r.aut Evi$:nalV ad locu:E vi$ 6 Uxoxnae
qul ptigiit vna jsjcc cfrtremitatce lieapeqlin q ftpreo $ at mouef narr tiii.ter' mot" eo:p c i vlf.fic mot" lapidis
Due circts e abvno medio exetitiu.Sirr et fuQffcie^qua 6o:fu;:': mot^ignis furfii.1..api8.n.cii abaUo oimittif ^
ptigutpresUncepdcdm6feicae.titamaife"eg7(nefi/ magl dfcederitipetuofto:erit: gter^mct^ci^e ifineipi'':
desaqe):tcrio:fBicae.C£>«cog)ftg'aqno6buiteefEi fiti* ignis cu furftt; mottef .Qtie at monef e vi$ ter" mo/
ca natfr niii qs. fuii motu er: poderofitate ab oi loco i q e tns eo:u e i pn^co^iiq q^to remotio:a fiierit a fuo moto/
ad^piQozecctro:cuii iucitilUipccupa^^abaUq flbiiiri: rceriit 6biUo:i6 mof.gt io pn"' mot^co?: c veUxi'.ibd
Vt ab aUo podero(Io:e fe:terra qqs niotii b$ etcq le. de tatefcit oocc pfidaftot'illcmot':q: vebctntia iactus
CrCaprm.X.£e figura terrc fcica eft. n6 tmvcUidtatl potuitdoaf i pnc''.ne latefceret: vit qd
miuifal^d 6 ilU) cii cl6gaf a motojcipfc q| q? ddit ipe*
CQ 6^^'^^'^'^•'Jcqlertaqetmottef
^^ toco iq eadaliu locujjpigottccn' tns imiiiioieiz io no apE$ i acmvefhgiu augiftti.([rC}ue
tro.fin6 fiutoccupat^abaUofibiftttii Riipi dtmoucfmotunaUvno^^iEVijflUool? (t4*"mac biT/
jCintmot»' bibueritDuritieBaptiuatio.(r£»uritic8^.n, tc6mot"nalcs:e):ipeb"atq8recpiitii^matcn;6biTt
Ikai tart t
t ptiuatioia^bibet aliqua Btetcrre dfc^dcrc aUos mot"nales.fic aiaUa z beitie, 2ial etcni inqgtii cfi
emaitttiq/
burdicab^ adlocu^t^qoie cetro $ (tt illei q elbq^uts illeno ITtoc/ coECii bs aUgd grauitatl.Eg qua moueaf6o:fu5:EE 3 iaj
cupafabatiofibifTruflcm^tee.CiiatnofortDuritiesT tionc at q e i co:ec d"b5 alioe mot" ptcr motu q mouef
tBlnif cumo ptlnuatio.tuc ci''oifp6erit.ficoifp6 aq. C~tMntie6 t?o t ej: coiQi fuo:ittii g? aliqiT mouef ino wg c p:i'' motui fui
rofitatee i ptinuatio no ^iTttotaUtate terrej^fNberegn fit fig^fEicct co:Eia.r-aHt furfu5.aut faltddo:g B mot" na fe aiali iq^tii
ennnitUpv
im tcrrc nd fj id tcrrc q6 e vltra rotiiditate ei^^^wderofiitas ci^cgpot c aiaUi e e vi5 iqBtii co:p" aiafmoucf co.g gcgd moucf
fomaat ti let Duritici 1 ptinuatoi ei^Cu at cminentia EtJ q cjxcdit aUq motu pfitT ifiis termt6:mot"ei'' c i me^-ci^.q: i pnc°.
iioMccrra* tcrrcrotiiditateEuafiiit^neDfamctritcrrcouritie^; cu icipitno mouef nifi ej: iJtutcaiattonfe ttfi q e i co. z ^
^ d\ ptfnuatio foztcs fitcrit:?tigt't iddrco.vt remacat mag1^cc(Terit:autvfus acgrit fibi 3Ugifi"'\?tutl:i pf^tdt
cic rotuditateei''.!3i at pittarem^^cminc'»! gtl q ejrcedit ct mot^ci^EE cj:crdtiu:g mot"d"EE iUa duo attgm tabif
rotuditatetetTcmagnapE^ncofamctritcrre^^ci^^Duri 1 cu Efcuerauerit B Duo:lalTabif co^"p vis q6 ftiitmo"*
tiestptinuatioq^tuciicgfoztiozesecnfcn^ pofTcnt rcti' p mo" fuu nalc:': icipict mot"minui:fin is a t i q flctit au
ncre Ete illa gn mouercfee poderofitatcfua a loco g efl gmctatio:': a q iccpit Diminutio ipc e tcr" mot" dP:z e fic
cipon3:ij)poiecctro:oc.n.qde):ccditq5titate tcrrc pf Dijrim^mot^d''^ mcdto.CT^a at videm":-: 13 et maifefte
$
bs grauitatj q6 ejjpig^cetro.Cu.n.currctcs Etceq ej:' ivolado li luctado z recalcttrado:i ial^8motib"ctfitii/
cedut terre rotiiditatc ftterit gue pEon^ toti'' terre:DHri' biis bts:be (t igif oifp6c6 momii locaUil.XlDot^atEmu/
tics tii z ptinuatio fotes ff i iolxdictes^qd n ptigit.vt re tatiois qguis fint:aut nalcs^autE viyaiit nalcs vno':-: g
manelt cjc rotiiditate ei'':oc at tcrre id qd e ouri'' c pode vis alio^^DUob^mois Didunf tm:q: aut fT f»bito:aut gra
rofi^.Tloatiucnicm'' vij Duritici gtiu tcrre mltiprr foi/ dati;:fi at fuertt^radari5:aut id q6 agit p" iped/ctvelod
tiojc ee pwlerofitatc: vis at oitritiei z ptinuatioie. zfifit tatc actois q fcgt :cuit n6 ipcdiet. foi no ipcdit. tc crit p/
foitioi pddcrofitatc:n6 c tti tta fo:tio: gn
aUq pgo fit i>' mutatio i augmtii : ^''trcs tcrmi eriit i finc d":fic Emu"
ter illa cognita:f; e iter illa in qccclTu ^mrl pe6 cognita. pgelati i Ugdit.^iat id q6 agi t ipedit id q6 feg f:tc pmu
Cii g fuppofitc ftierit fuE vna Etc tot Etcs: q> ^titas ^> tatiocritidcrcrfitu^ttcr^ci^critipn^ci^^ficEmuta^gno.'
tutlpoderofitatl vicat \?mte Duriticiipfi" Etl i fine^opo: nis 1 co:ruptoia vl" vcgctatois. 2Da.n.Du motUe e ma/
tebit tc vt rjfpoderofitatl vicat ^tute ouriticit ptiuatio/ gls e apta gnonid"q6 giiafaut vegetof cj: ea ejc ^to: co
nia iUi^^ooccfubfcdeat. £t qn gde B fic c:05 vt illa ps ^/ qjcaqstomagl app:opinqucrt'tficdtari l6gio:eabbac
cjcccdit rotiiditate tcrrc tota cadat:-: fiat Ujcl^jnmio:^
i apriwdie.3[6 q: calo: agit i ma5 biiida: vn fit ^o
tvege
bu5 fibiq futj3pigo:acctro.£tqiTgdcficctc.v?.vttota tatioMfinc Dubio minuif d^biiiditas: -r pg 13 ct minuif
tcrra fit fgica^qjuf s n6 fit ita vt fpera q cp cera cerca:nec
. ei" aptittido Emutariois t tardaf .£t idcirco in pucrie
tat.vt (itpficies aq.36gjiPbtbuit Duritics t ptiuatio aU/ adolefcetib" vegeta" i augmtatio vclocso: eft qp poflca:
q :p JStiu ei^Ji g maifc"e ap fig^toti" tcrrc fgica c na tr. bc gffmomii Difpocs.^fa g t^ gj oie mot" icq fg fit gra/
CCaplm.XI.£& mot^ceU' eqUs cfi. dari5 tcrminiT bs^ois a t tcr":aut c i ^n^mot^aut i fi^^aut f
41'
et mundo
rcfl ^p e%tremitaKs oiugunt .fic fig^pitiganf agfo:-: io tiiDiutumijireuoltiaf ce!i} circailI6.ipofittl ecelii.fic
Oifpo vnPlodipfffit pter oifpone alt f loci ipfi^-z pg w vt reuoluaf i circuitu terre circulrpg ofmtoe-i vegcta/
putct initiu mot^ei^^ivno toco a finis i alio ei''.^-, e piuctii tois 1 aiatois fp.f.^tu ad id ^''na c Emaef:i n e J3:nifi q:
c no e i co fractio vi oiuerfitas. D5 g e^ 13. vt no fir in co oato: vitc.i.creato: bndict''': ej: cclfue c Emanes 1 ctcr/
^«'".ncc finifi nec mc^iquii at no btierit pn"" nec mcdiu nus finc fiflc. crCa'".^:!!!.^ na ftella?: gd fit.
ncc finc. tc tcr^^mofci^rt crit i pn^ci^nec mc^cnec i fi"ei'' ^n. Bq Dij:im"6cclofcgf fngfttio6n5 S( l:>aciiilt
Bc cclo
C](moturagitteliqtic(dt|)tu()0qd in ea eft.-fer^ autem C®i(iuteoi):enttsq)celiinoncaIefacit:litquihireti4f
t lapie C02POZ3 an itmlium calefaciunt fuo motu t alia. q6 cft abfurdtus.f.q6 permutatio fit.t falms^Vt peruc/
^[r-pollql aut bec oictio oe llellie conuenictio: eftviful niat oealio ad aliudq6 non tangit:ita vt non perucniat
Iboreo qt iueniemus qd id q6 mouec ali6 calefacjd;i et antc adidq6 eft interilla 0110:1 iTCceftoemetia. COd
pucnietiot curfui natura?::eo g; ftelle circiifernnt:': na' autcm intciligitur oepermutatioe boc eft.f. q? non per'
turaea^ ctt circuuolubilis.£)ico aut g? ea;: na q c mo' uenit p:ius ad aliquta.nift ad td q6 tangit.lct oeinde ab
tue 1 quies.quc funt intra reuolui:oiucrfa e(t a curfu na eo q6 tangit peruenit ad id q6 non tangit. fed peruentre
turap.3deo cp (i rtcUec(fentigneemoueretur mow co/ oe alio ad aliud.ita vt perueniat ante ad id q6 non tlgtt
trario fue nac:i cft etil paa vifui.5deo cp non inuenim' boceftp:eterinteUectii.(i[cut3rift4itlib?oefenfu^fen
^ncm impellente.t qz caloz ^nis qgtiiciiic^ calidus fite/ fato.(r<^6fiuiter47fu5 7intercalo:cs e(retco^Mts.qd
qualis calo: folis: tiic noilm oictio pma
t-it:nd crit talis nonreciperctpermutarionelutifinie:nullticalo:cfenri'
tj: ouabus ?ucnienrio: ett vt vcra rit.(r'Pollq| aut oi/ ret vilite:permutatio.n.non eft ni(i cii coiungimr radi'
pmus in boccapfoq^fulTidttrafeamasadaliud. vifuscu Utmine e]:terio:i:i lumencxteriuecoiungitcuf
ffz:aprm.xniLCurcclu non calcfacit nos:ifoltccte calo:ibU6.applicatioaurefplendo:isnoneftm(tqcper
rf planete calcfactides bic agunt: i quo pot eile: vt acuo mutarionc:permutatioantenon fitnifi in co:po:e.erga
folfe pertuigat ad id q6 e(l infra celu. non eft polTibile.vtconiungat radiue vifuecumcaiou'
baB.fi inter illa fiierit inanitae.q: p:opter boc no eft pof
iRittifi autcmqdoebcmad
j|ll\illlU bacqoncboccft»e.f.q6poteft
accipcrein
fiibi(e.vt app:ebendat eoe.(E3 imitV etiam oico q> feg'
^^
piobandum ^T.
mento:um:'z auidopns fuitcis^Dcbcmue^/
eft quatitas velodtatis rotc celi in qua efl ^fa. itac^ rc Iponere p:oponciones pep lc notae apud om/
dims ftelle ad eundem locu; (lelle rote in qua reuo[ui/ neegentes.-quosnon fft ncccfTcp:obareali/
tur:': curfus ipfius rote in qua eft fte[[a per toms fpaciii atibominum. (l 3n omnienim p:obatione ccrtilTima 3n i>bflt(£e
ipftus^eflet in vno tempo:e;'z at; boc ita effet poftea co/ altcuiUG rei neceflariefunt p:opo(lti5e8 per fe note qua/ cminimaiK
celTanc fBia
gitaremus Duas quamsvna eiTet in rota eqitinocti|:t al les p:edi;:imue. ^lnnenimus enim q> j5eometra anteq^
;pponc9Biii
tera in vna rota aUcuius rcuoUtbiUum. •pzofecto enim fnc^ fignras fnoe p:oponit talia que fun c communee notc*
comparatiovelocitatis vnius (lclUimmad aUameiTet animi conccptMnce.': ideo non eft necefle p:obare cae.
quaUseftcomparatio fpac^ vniuerote ada[iam:limi/ ficnt boc qd ibi oicitur g? punctiis eft cuius pars no eft;
Uter etiam in ceteris (teUx8.(£ Tlon eft autem polTibile 1 q> Unca cft longirado (ine (atitudineii quecuncp funt
vtcomparauo veiocitatis moms rotamj vnius ad aUI eidcm cqualia i iter fe:'Z bie iimilia. (£t)ica igirar.Q^ u
fitPm comparationem magnimdinisvnius adaliam. uenimus feniibiliter ': eft per fe notu q> ej: mora fit ca/
jSed boc polTct fequi fi poneremue omnes ftcllas redi/ \oi:iqji)e^ qutete fit frigiditas.'5nucnimue enamcpca*
rcitmulad locumvndc ccpcrunt;"zboce(Tet (tomnes \oz emolUtmatcriae i oiiToIuit cae. ^rigiditas antc; co
babcrentvnum ccntmm continuum;ifi bocitaeflfet; ftringit.@edemolliriomaterie:;itoiiTo[utio:auteritta
tunc necefle e((et velocitatcm vntufcuiufc^ motue rota/ Us.vtoifpergsnrarpartesmatcricvfcpadeoQJOifpofi*
rum dTe Pm magnitudinem camm. (£&ed manifeftii tio que accidit appellerar ftccitas:eo cp vUra modtt; ff^
eftgjvelodtasmomsftellarum fitPm quatitatej ma/ nes ej:cedit moUitiei: au t erit talis qf non muUu Difper<
gnimdinis rotamm in quibus mouerentur.fciUcetquia fe ftnt partes.!Sed adbuc funt con tinne: quauis refoUi/
HDijcerimue ftellas nonoebere moucri velocius.nift te:i cuiue fiterit talie oifpofttio vocarar bumidum.
quia funt in rotis maiozibus:': g> ipfam velodtatem no (TC oftrictio ontcm materici:am c(t in vltimo: ito qj p_i
babetftcllanifiperrotaj^iqma non moueturmotuvc tee eiue funt in vltimo continuationie aUamm parnum &(cdu«ail
lodo:i.nifi quia eft in rota maio:i: -: gp ipfam velodtate cum alt^e:': in multa conftrictionc: i vocabimr mnc i^
non babet ej; fe:(i boc uiqua oijcerimus i putauerimuB oifpofttio (icdtae:aut eritcontinuatio parrium aUamm
ttamidita*
cp ftella que eft in rota maiou mutaretur ad rotam par/ 1 coniunctio non in vUimo. fed erunt fparfe bindnde:i quid.
mm.z ftella que erat in rota parua mutarctur ad rota; cuiue fucrit talie oifpofttio vocatur bumidti: i boc e q6
ma)cimam:Dtuerfificarentur earum moms co cp quatv oebcmu8pwpMicreadp:obandum gcnerationcmele/
cas vetodtatismoms earum non erat.nifi fmqmtitat mcntoutm. (rfcicemusigimr g^poftq? ccU motuecft tSao dcifM
temmagnitucUnisrote:iopo:ceretC):bocg' motusnd perperatie.ficut ia$ oecUrauimus iftne fin t: tpwptcr igiue.
Be cclo n mundo
boccttoncftwntfiigcne»n«8iiiat<rialc.CJ5cqw' medio ceU oiftas cqiiaU* longitudinc ab omnipar'
cft in
wr crgo cj; boc nccefTarioivt qdtangitur ab eo moiiea/ tc.) Quonia, motue ccU omnino oeftrHctus cft apiid il
tur motu eiue femper line Hrca ofm co^his matertale lam: lOominaturin caquiee in vltimo (CScquimr
.
receptibiic dl paiTionte in fui naturo. Sequitur ep boc vt frigiditas in vUimo oominetur in eaxrgo conftringe
Q>motU8calcfacit ilUid^^zqdfit maioiviscaloas.ineo ttirparsilla in v!timopftrictioni9:itunc fift terra:quo'
Q> tangit ceUim:-! cll p»pinquiue: x ob banc caufas ipa nia$ tcrra natura fua cft frigida i ficca. (L ©cd id quod
ncraro tcr
pars oiiToluitur vUra modum:quour(^ perucniat ad vl pztnuim intendebamr in gencratione terrc fuit;ficut ia
rc ^ndpa
amu$(Iccitaris:eritergoigni8co;pusmateriale.rcilic$ pzedimm^^^boc e(l quia opus fuit d cfTc in mcdio ccU coz It' ircnde
Q) narara ignie cfl: cp (it calidus i ficcus. (EiSed pars |Xie quicmm:'z in ciraittu cius reuoUiitur celum rcuolu batur qj
illa co2po:t9 recipientis paiTionem quecontinuatur cus tione percnni:ivtipfumco2pu8 eflct inmundo:q6clt gno alioy
clcni(o:()<
iUa parte eiue. Cque foaa dt ignie.) Ouoniam in conv Kntrum roicCetcrozum autcm clemcntomm gcnera>
m
parotionc ignis:? f elongationem eais a mom ccli:ba ttonis intcntio: fitit intcntio feainda.^deo qp tcrra cgtiit
jQiSotcr/
betminus motuec|igni0.-'Opottetc)> fitminue rcc;' de:vtcu(lodireturpcrclemetaaU'a:qutafiterratange/ xa idiguit
ptibiUe caloa6:t \pwpux boc due rcfoUitiocrit mioz $ retur ab ilU> coipotcqd fempcr moitettir. kiWca ccUij: altje clcifi
refolutio parde pame.vndc factue tSt ignie i erit £ma/ moaeretur motu dus •: calcfceret: z cii; calcfccrct DifTol tietvtcon
lauarcf.
ncne in continuatione fuarum partium aliarus cii aU)e. aerctuninon permaneret in toco fuo: fed moueretur i
Cl£xi9 qicofist acr: quia natura acrts cH cflc calidu^ tJeftrucrcmr omnc viuens t'n ea p:optcr calo:e; motus.
naqne. 1 bumidum.(r@cd paretcrtia. Cco qp motue DcbiUta/ U t boc autem non contingeret pofita fticrut cctera cle/
tur in illa.^ opoitet vt in illa apgeat frigtdttas fcnfu oc menta mcdiainterccUim-ztcrra. £tiddrco:vttcrraE/
culdo:e:i pzoptcr boc confhtngitur fed non in vlrimo:-: manerctquicfcens i perenis in quietc % no mouerct.
tfiiSdcmai fiet cf. ea aqua:quia natura fua aqua eH frigida t bumi'
Httrrc» da.(L&cd pore quarta.'queeftvUima partium.c.tque CrJSw>Udt Uber oc ceU> i mundo.
{
Ijbartfe p2imc Cap.L
C^Jndpitopastgee^amcc ah-.qiiifeTctas naturaUum t«fi»fitionii vcgetabiliij:poft buncfequct liber octau''. eaawu
auicencoicuur, CPiobcmiu. inquo tractabit oc oifpofitionibns aialium:i ibi perfi/
ciet fcia naU8.ocide pfequeter adtjdemns fcias oifcipU
nalcs oifhnctas in (juattuo: Ub2is:poft bcc oia cofeqac/
verbuDcbisqfunt tur Ut)erocfciaoiuina:Dcidcadncctemu6 aUgd oe fcia
cownalib^icuipnr Dcmo:ibU8:iibi perficietur bic totiis nofter iiber.^
adtunximuslibmfe CTl^ortis p:ime capitutus p:imum in qno affirmat efTit
ciKiiugeftoecogni/ animei oif?initur:fmgjeftanima.
tionccoq»p:ifo^ '7l^<9mfiA igiturqjp:imuDebcmu8co
maru5:iptno:pmo' JJCeiim» (iderarcocbis:bocc.f.8fRr/ a
tnikin mando nae:t [
mare cffe buius qdvocat aiaioeinde loqmur lipltataat
certificauim^ oifpo/ ]oeeoq6fcqtiitpoftboc.£toiccm''q:no6Vi
nescozpo^qnocot *-* demus co:pa qda q no nutriunt ncc augmo
rii^ut-zeo^jqcojrij tant nec generant :i videmus alia co^ea qiie nutriunt;
put:poftbiico«iin3 1 augmentatur : i gencrant fibi fTmilia:i videmus aUs
- «im^tractatiidgnbV co:Eaquefentiunt;imouent voluntaric.Sednon btit
nc t co:raptioe:i oe earu fuBfa^ocide adne pim^libjiitie l5ecc]cfuaco:po:citatc.'f^cftatigitvtfttinefl'entiaeo^
^oarnis efntis.oetndeadnepmusvcrbu oe actionibus p^ima:^ puna'piii:p:etcr bui^ co:po:citatc. £tida quo cmanat 30
qualitatu:': oecarii paffionib^^ioecoptbnib^quegcnc/ ifteactiocs of aia:i oio gcgd cft pn^cmanadi a fe actio/ Z(ta non dl
ran t ej: eig.' Pvcmafit aut vt poft: bec loqueremur oc re* ncB q no funt vni'' modi i funt voUintarie: fponimus ci nemitiwtc
busgnatie.&edqzrescogelate:^ infenfibiles^-zq non 15 nom aia:i B norn c nomc burrei.no cj: ef ccntia:ncc
bntmotu voUintariii funtpo:es laptiozesgencrariejc ejcp:cdicamcnto in quo cotinet poftca. Tlunc autcj no
.0u(Rraa et'nti9:i6ocbi3 locuHltjim'' in tibjogntorpoft bccaute affirmamusnificffcrciquc eftpn^^ciusqd oipmu8.i
rcmilit oe fcia nali: vt pfiderem'' oe reb^vegetabilib' t affirmamus efTe rei ej: boc qd babetaUq^ acddc5.Dp5
Sripbcab
t.co.tU
fcn fibiUb^.Ss qj vegctabiUa i fenftbiUa fut ea:q?r pfti' aute vt E 15 accidens q6 byacccdamus ad ccrtiftcandu
tuii t eenticej: fo:*:q eft aia:i cj: ma q eft cozp' i mibia. eittsefTentia:iadcognofcendi)quidntfo:ta(ri8 cni ia
©cdcognitioq mcltoj bf oceiscftillaquebfoefo:m« oidicimu8;gjidq6moucFb5moto:emectamej3pterl5 KXtUp*
&extao coy :i6 eiigimus piis log oc aia.TloUjmus aut iterrupc fdmus cfTcntia buius motons qtwd lit.fcicemus igitur
re tractatu oe aia loquedo.f.pus oe aia vegetabili : i oe g> poftcp r? in quibue vidcmus cffe aias fimt co:Ea:i no
vegetabilibU3:'zpoftcaocaiafcnfibiU':i oc fenfibilib': pfKimrc(Teeo:u5Pmg5funtvegetabiU3;velaiaUa;nifl
« oeide Dc aia bumana i oe boib^.Tlo eni fic oifpofuera ^pter ciciftcntia buuis rdin ilUsauncbcc rcs : pars dt
mus.^i eni bac iterraptione faccrcm'' fierct nobis ar/ in coftimtionc co^partcs aiit c6ftitutionis:ficut als oi/
duii ac oiifictle app:cbcdcre fciaj Dcaia.'P>:imo q> ciwi didfti:Due funt : vna parscft id vndc rcs eftid q6 eft in
gtcs conectunt fibi ipfis iter fe.iocdo q: vcgetabileco/ acntatteravcro parscft id vnde rescft id q6 eft m pote
uenitciiaiaUinaia^qbsaffectionevcsetadu-znutriedi: tia:q6 eft illi ficut fubm.Si ailt fuerit aiavt pars fc6a:ri
1 gencrandi:quauis flnc oubio oiffcrat ab co in viribus neoubioauteco:puscftocgticdu3parti6.tiicno cofti
aialibu8:que funt ^pe generu eius:t oeinde app:op:ia/ tuef aialc vel vcgctabilc ncc cj: co:^ ncc c^ aia:s opus
tur fpcb^ei^.^deo^ potc eft nobis loqui oe eo qd Etinct erit aUo cdRimcte:q6 fit p:indpiu in cfTeau j^ idq6 oi
od aia; vcgetabile:p cft.f.id in quo pucnit cii aiaU. Tld jrimM6:iboceftaia.iipfacftl5oc quo loquimur.Sed
eniadeopccpimus ofias fpecificasbuiueitettonisgna op$ vt aia (it id pp q6vegetabite;iatalecft in effccmve
tis in vegetabiUbu0;<: qfi gde ftc eft:tiic tractatus buiu9 getabite iaiale.Siautidfucritco:pu8:i flt co^p^cui'
giis noeftpoti'' oicedus tractatus oe vegetabiUb'*^ w foanatiifttlicutoij3mus.lSiai]tfiieritco:pu6Cumfot
aialibus:q:c6paratio aiaUtiadbacaiam:eadQcft que ma aUa*T ipfii5 nocft pndpiii c)c 15 gj eft co:pii8 : f5 crit
cotwauo vcgetabiUu.@imiU'terctia5cft oilpofittoani pncipiiJ02ttla fo:ma:icmanan'o iltaru oifpofttionum
me aiatis adcoparationc bois icetero:|: aiaUum. Tlos eritabefl^entiaillius.fo^ine^quauismediatcbocco^EC
cn t no itendimus Utqut bic oe aia aialui vegetabil(:nili •zeritbocco^pnspareco^EisaiaUs.iocd idcrit p:ima
ranftKio f m
boc in quo pucncrit.Tlo eni idm^^jppziuiniU poftq| pars vndc pcndet illtid p:incipiii:i no crit ipfum f g> m
ct cdbaa fciuerim^^coetnecmultii curam^^oe eftco:pus:ni(t ttn aliquid oc tota collectioc fubi.Coftat
orae fulJaUb^vni'
(aptop.
ufcuiufq; aie vcgetabiUs i cuiufc^ aiaUs:boc cni oifficii ergo i^centia aic no cft co:pu8:fcd pars aialis ant vcgc Brtfcie M
limu.fuitgcomodi^^log ocaia in vnoUb:o:oc{deftpo/ tabiUs:que cft ci fo:ma:aut qfi fo:ma:aut qfi Bfectio yl
tuerimus loqui oe vegetabiUtuts t aiaUbus ^p:ia vcr/ virtus;vclf»otctia.biccmH8 igif niic;g> aiapot oicivia
ba faciem^^.Db atit potcrimus plus faccre oefxic pcdc/ velpotctia;c6parationcafTecnonii:queemanantabca.
bit cj: co:Eibus eoE i ^pctatib'' fua:p affectionii co:Ea/ j3imitr potoid vis ex alio intctlcau;c6parationc.f.fot
liii.firgopponcrcboctrina fcieoeaia:ipoftponere oo/ mariifenfibitium iintetU'gibiUuquasrecipit:^p6t oi/
ctrina oc fcia co:pi3:cft via copendiofio::': notio: ad oi cieiiafo:ma c6parationcmacinquaciciftit:cj qnibua
fccndii:^p:cponercDoctrina Dcco:po:e:i poftponcrc Vtrifc^ c6fh'mit ful3a vcgetabitis autaiaUe:pot etia oi/
Scia bc Doctrina fciendi aiam. ©cietia cnt oc aia maius admi/ ci pfectio:b«c c6paratione.f.g? pcrficimr gcn'' p illam i
aii qmd niculii eft ad cognofcendas oifpofttiones co^:ale6 $ b5 clTe fpedcs per itta fiue fit oc fupio^ib^fpcciebns^fiue
pzcftct.
adminiculii co:gis ad cognofcedas Difpofiti6es aiales: oe iferio:ibU3. Tlatura eteni gencris imperfecta eft lin
qBuis vniiqdcpeo:pcft adminiculu adalterii.Tloenim terminata:nifi perfidateam natura oiflcreticfimpUcia
fempneceflie eftaUeru cj^tremo^fi p:ejxinere.Tlosaute aut non fimpUde adiuncte ilU;cum autem aduenit d c6
ari.«. lepC
eUgimuspponere vcrbiioeaia ppter e^cufatione qua ftintiwr fpecie8.({:i>iffcrcntia cni^ cft pcrfcctio fpcdei
ca.7.
oemoftrauimus.Si quis aute voluerit mutarebiic oj/ o: boc g» cft fpccics : vnaqueqj ofit fpee no bs oiffcren/
dtnem:faciat.1'lo8 autes no caliiniabimus illii.i bic eft tia fimpUcc.3a fafti bocq: no biit nifi fpce quaru ee'n/
«cptitn* fejrtusUbencuianectemudfepttmusquieftoc tractatu tie(itntc6pofiteej;founaimateria:i fo:ma inilUaeft
fC^pU
tHiferentfa Kmplex cim qd coihtuit
q: illa.oeinde oicf/ ftintpar6flliU6nonp:obibeteae^einfuKo:nce^e);15
^ musgjoisfoimacltgfcctioifsnooisgicctio foz^.lDa' cp funtin iUo:non fTcutaliquid in fubiccto funt fi:ba:itc
^'(lcrenifabucandipfcctiocrtciuitatisr-zcatpctariusli putouitatiquis illoy .Tlon eniseft fuba qdqcaliqua c6/
gno|;pcri^ctiocilnaui3:ncctamc funtfozmc ciuitatis paratione no eft in fubiccto.^ta cp id q6 cj; boc n6 cft in
velnaui8.£tcuiufcu(ppcrfcctionia dtcflcntia fepara/ bac re:vt in fubiccro fit fuba:quia no cft iuba niit at5 in
ta pcr fe ipfaxcrtc no e fo:ma matcricmcc in ma:fo:m3 nuUo fuerit vt in fubiccto.gt bic in tcUcctus non ^bib?
etcni qucelt in matcria elt fojma ipzeiTa in illa:': ejciiles illud efle in aliquo:ficut q6 no eft vt in fubo.q: no babs
jjpterilla:niit fo:te confenferint vt perfcctio fpecici vo/ bocc]coibu8 c6parationibU3.Cu autc coparatu^ fiicrit
J5 cctur foima fpcciei.0ed iam confen fcrii t in boc. vt l)cc adaUquidin quoeft ncn vtaliquid eftin fubiecto:tunc
eiHf.t.6in» res.fc; aia coparationc matcrie fit fo:ma:coparati6e ^o eft fubftati3:tcii coparaturadiaUgd eft accidene:': cft
i,c5*« 4, j7« totius collcctionis fit finis i pcrfectio.Zct coparatoc mo ctia rcfpcctu fwi ipfius in fe:q: cu aligd attendcris per fc
uendi fit p:incipiu cffjciena i vis mouens.fit quado qui % cofideratii fucrit in feipfo;': non inucneris ei fubm ali/
dem ftc efl:tunc fojma fignificat coparationead rem ro quo mo erit in fe fiiba.!Si aiit inucneris accidcns q6 eft
inotiftimaabciTentiafubltantiequcbabetciTe per illas in aliquo no vt in fubiccto.£t pft^ inuen cris illud ire
« ad rem p:opterqua fubilatia babet ec q6 ipfa cft:i ad aliquo ad modii eftendi in fubiecto:in fe accidcne eft:no
rem que ^pter ipfas eft in potetia:-: ad re cui no copari cnincccfleeft:vtciin6fueritacciden8inoUquo:fitfub/
turactione0qtieeilmateria.3nimaenifo:ma eil e)ci$ ftatiain iUo:po(Tibileefteni vtaUquidfttin oUquo nec
refpectu.f.gjbab5eiTein matcria.Tp>erfcctioaut figni/ Vt occidcns : ncc vt liibftanria:(tcut pofl^tbilc eft ; vt ali/
ftcat coparatione ad rem perfecta:e]c qua emanat actio/ quid fit in aliquo:nec vt mult3:nec vt vnum:q6 tft in fe jrjj
ne3:q: perfectio eil refpcctu fpci. Clarii igit eft cp cu5 in auteft vnu:aut multa.&ubftantialc mteyi fubftantia
Ooctrina oe anima of gp ipfa eft gfectio : boc plus figni/ noncftvniiaiecaccidense^intcUectu accidcntalis q6
ficatintellectiii-zetiabocpluscompiebenditomnesfpc eft in f fagogi9:cft accidens q6 cft mcatcgo:i)6.3a aute
•^ cieaaicvndi(g.j£tbocneceiTecftoiefeparateamatcria. Dcclarauimus in Doctrina arti6 logice:boc ergo manife
f nde fi oi]cerimu8 etia cp aia efi perfectio:boc mfto mc ftum eftq^abaianon rcmouebit accidcn taUta6:^ptcr
liuseil ^fioijccrimus aiamelTevim.autvirtutemaut boc gp in copoftto eft ficut par9:fed vt op5 vt in fe fit vt jgt Wkq
poten tia5.l:a aiitque adueniunt cf .aia:queda funt que' no in fubo vllo modo.^am autcm lcifti quid cft 111^5:5 p rumcicn
admoda motU6:i qucda funt qucadmodit fcntire:'! ap/ fioleaiabsclTe noninfubo.50isaiaeftfubftanti3.Bi "e.c«r.a»
p:ebenderc.3pp:ebendcreaiitbabetn6e^boc q6 ba» QUtcm aUqua aia fuerit e^nftens per fc:-: vnaquec^illa/
bet virtute que eft pncipiil eificicndi:fed p:incipiu rcci/ rum fiicritin materiano vtin fubiecto.tuncomnis ni^
piedi. IDoucre aut bs no ej: boc q6 bab5 in potetia pn"* eft fubftantia.!oi autem tiicrit aliqua anima cjciftcns in
recipiendkfed pncipiu agendi.1lec Dcbet vnusftbi ma/ fubiecto:quauis aisbocetiamfitpars compofiti:tunc
gis attribui:^ aliud.ideil vt magis lit potetia vn ius;$ eft accidene:qu(a boc totum eft perfe>:n'o:vnde nondu;
alterius.TIa (ich oicit potetia vel vis voluntfignifica.' occlaramm eft nobis vtrii aia fit fubftatia:an n6 fublla
re vtru^:babebitbec tunc cu; eqniuocatione nois. &i tia:e]c boc q6 pon imus ea encperfcctione. £rrauit igit
autemcit Diciturpotetia voluerintfignifiaire vnum ti» qui putauit boc fufficere ad ca efle fubam:ficut ad cam
3 tum:x non aliud accidet boc qd Di):iiuus.(r3te ct figni eflc fo:mam. i^icemus igitur cp cti fcierimus aiam cfTe
ficatio buius nois potentia vcl vis vcl virtu6:n6 app:e pcrfccnonequacucgDeclararioncautDfiaDcfignaucrt/
bendit abloiute ecntia^ aic ej: boc q5 cil aia nifi ejc vna mus perlectionc':n6 Dicemns tame nos ad bec ^pter 13
Cantu partc:'z no e>:alia.5a aate occlarauimus in [ihzis fdrcaiamquidfit:fedfciemu8camfmbocq6 eft ani/
\OQici3 qp boc no eft conuenics nec^ rectu.Cum aute Di/ ma:boceni nome'aia non eftindiaii ei ej:fubftatia fno: ^
)3mu8gjmacftpcrfectio:c6p:ebenditvtercpitcUcct': fed ej: boc gj regit co:po:a •: rcfertur ad ilia:-: idcirco re "
qz anima cil potetia qua perfidtur in aiali:c6p:cbenfio cipitur co:pu8 in fui Dififin irione:e):empli gfa:ftcut opu8
rci cft perfectio ej: potcntia ej: qua emanant alTectioc* accipiturinDifFinitioncopificis:qu3Ui6n6 occipiat ia.
etiam ell gfectio^aia eriam fcparata eit pfcctio:': anima fm qp eft bomo:-: idco tractotus dc aia
DifFinitionccius
quenondueftfeparataeftperfect!o.£j:bocaute9?nos fuitDefci3nali.iQuiatr3CtarcDeanimafmg?canittta ^n.i ec
lf> vocamuselperfcctionenonduitcUigimradbuc:an fit cft tractarc oc ea f m
g> babs comparationc ad materia aia.t.c«,
fuba.©enfUB eni ijfectionis bic eit.fc5 id ^pter cuius ee 1 ad motil:vndc op5 ad fcicndii cfTcnriaaie facereaUu5 »i«
fit aial in actu qvxIx vegetabile in efTectu vegetabile:e)C tractatii per fe foUi.Cum enim fcierimus ccntiaj oic no
bocaiitnondu iteUigitur:an fitfubaan n^.C^icim^^igit impcdicmur fcire in quo pdicameto fit.quicn i icit 1 co/
nos no Dubitare:banc re non ciTc fubam ey: in teUectu ^ gnofcitencntiarci^ipjcmetctcnetnamreiqueeft ee"n _
ma eftful>a:necetia e%eo intcUccai:qHo copoftmm eft tialis ei non impeditur fdrc:q: eitts cft.(L li-erfcctio at j^
BH.Z.6 aia fublbntia.Sedan fitfubftatiaejcinteUcctufo:mc.boc eft ouob^modisrperfcctio p" 1 efectio fc6a.gfcctio ault ^'^^* ?•
t,c».2.i.i!i, Videndu eft.Si quis aijt Di^erit cp cum cgo Dico aiam pjima eft ,ppter qu.t fpccics fit fpecics in effcctu:ficut fi '''^''*
fubam.f.fo:mam:non cp inteUectu qui fit generaiio: $ guracnfis;;x:rfcctio mtfct^ cft aliquidcpeis qiic con/
fo:ma.boc oico.Sed c^ intcUcctuquo fubaidcm qp fo: fequuntHrrpeciemrei^autcjracrionibiiseius.aHtejcpaf/
ma eft:boc eni iam e^c eis muUi Diperunt:non cft bic lo/ fionibus ficutincidere cft cnfi:i ficutcognofcerc -: cogi
cusc6fiderandinecDiuerittatis:vUom6:q:inteUcctiis tare 1 fen rirc 1 mot'' bomini:bec en i finc oubio pfcctio/
bicquo aia oicit efie fubflatia idcmeft cuboc qd eft fo: ncs funt fpecici.fcd non p:iiTie.11on cnim ad boc vtfpc/ -p
ma:imo boc qd Dicit fozma eft fuba idem cft q6 fo:ma cies fit id q6 eft in cfTcctu babct opus baberc boc in cfTc
,, eft fo:ma vcl pfcctio:ficut bo eft b6:vel oUqs dc vniuer ctu.Scd cum babucrit p:incipiU5 boy in cffccni.ita vt
*» (itAte bominit:fed boc vanu eft.Siaiit oicit fo:ma.3d bec fiantin potctia:quc antcnoerantciin potcntia.nilt
qSnoeftinfubicctovUomodo.f.^non babet cpftcre in remota potetia que egct vt aUqua alia res pcedat ca5
xWo mo ineo qd appeUauimus lubm:tuc non erit ois g quoufc^fiatipfaciccrtinimapotctta:tuncaial fiet aial
fectio fuba:muUc eni ej: pcrfectionibue funt in fubo ftne in efrcctu:ergo aia cft pcrfccrio p:imo:f5 q: pcrfccrio eft
oubio:quiui6muiteillec6paratione cojpofiti-.xeji^i^gp pcrfecrio alicuius rei:que eft co:pu8.3fdeo ops vt co:p''
ecdfiimmn nitellectit generali i eqiiali: fifcttt otdicifti do.Secundu5aHte ftgnatintcntionem quc noncft ani/
in oocinm ,pbandi. non cni; boc cojpua cuius aia cft ma:quia ad boc g? alicid iitaptil ad emanadu5 ej:eoaU'
gfectio eft oc cojpus. Tlo cni elttxrfectio cozeis ordfi' quid:autvtftataU'cuiU8^paet3ti3;cft ouobus mcdis.
cialis ficut fcini aut fcabelli:i bui^^fcd perfectio coipo/ Un^^cftvtiencfitaUquidptcraptitudinc ipfasej: qua
rienaturalie^necois cozgis naturalis.llocenidnima cmanat:ficut nauisque eft apta ad boc vt pcrucniat ep
gfcctio ignis aut tcrrcrlcd eft in boc noftro mudo pcrfe eacomodanaualiaitbocetiaindigetrectojequopern'/
ctioco2gisnalis:c;:quocmananteiu8 perfectiones fc/ ciatiu- ifta aptitudo.'l^ecto: eteni:': bec apn'tudo:n6 fiit
ciide: jjptcr in ftrumenta quibus uiuatur ad opera rite: Vrtu i fuBo. £tfc6u8 cft vt no fit in fubo aUgd aUud p:c/
qaop piimd eil nutrimcntti t augmcntii.io aia qul in/ terbancaptitudincltcutco:pusq6eftitaaptiivtp:oHC
uemuius in aiali i vcgetabilieO perfectio pzima co:po/ niateyeoc6bHftio:fmcumquiponitbancaptitudinc5
ris naltsinftrumctalis babcfis operavite.(i;;;£>edDubt calo»:ita vt calo:c cfTc in co:po:e ide fitqd ee in co^bac
tat in boc loco a quibufda.f.qz duquis oicere poteft bic aptitudinc ficut vidcf :fcd boc in aia non c6cedif .Tloti
quo in bac otfT.nitione non continet aia celi que opera/ cni ide eft q6 intclUgiwr oe aia:': oc bac aptitudioe ocfi
tur finc inllrumctisiqd (i oimiferimus nominare iflru/ gnata:quom6 eni no eft ftccu id qo itcUigif oe bac^apti
incta-zfuifecerirnobis nominarcvita no^derit nobis: tudinc oefignata:non p:obibeat:quin p:eccdatea5ecn/
qi jaia qua babet ceii non cfl nutriendi vcl augendi:nec tiaU'teraUquapcrfcctio:iaUq6pncipitiin co:po:e:in q
etil fen ticndi:qua noe itcUigimus pcr vita:fed tamc MX cftbec aptitudo:gj auteitelUgit ocperfectioe pma qul
qua noa ponimus in bac oitfinitionc b5 boc.£>i aiit vo/ oefcripfimu8:,pbtbct vt p:eccdat ea eJfentiaU'ter alfe g/
lueris g vita itetligere id q6 babet aia celop.i?bi gra.oc fectio:Bfectio eteni p" no b5 pn"" ncc Efcctocs pma:g q6
cognof.endo:iimaginado intelUgibiliter:': moHe'do ad iteUigif oc vita:'; oeaianocvnii': idc:fi q6 oicim" aia j
fiae voUt;itarie.C)cciptemusco:pus vegetabiUu ab vni VolumTteUigerc q6 oes iieUigi5t.fi at voUim^QJVita fir
ucf fttatc babeniiu anima.^temctia fi nutrimcntus cfl nome mttiuocii ad aia^ in fignificando gfccnone p'5:n6
Vtta:cur no iuiponimus nomen vegetabiitbus viua fi' cotendimus fup boc:quin vita fit nome cius cp volum^
Ueanim3lia.(L Stet" ^ttas pot quis oicerc^gj opits fuit af1irmarmareoebacp:imacfcctione:ergo ia cognoui/
affirmare aiam:i cur nd fufficit nobis oicere:g5 ipfa vi/ mus ni^ic intcUectii noi6:quo oppcUaf bec rcs quevoca/
tacftpcrfectiobecejrqua emanat idqdattribuim^nc/ tiir aia cj: rclationc qudbs. C£>ebcmus aiit niic labo/
ccffario anime.5ncipiemus aut rerpodere cotravnam. rare ad c6p:ebcdendum quid fit bcc re8:que.f.c>: rcipc/
qitacE irtarii oppofitionii z foiuemus eas.^iccmus igi/ ctu p:edicto cft aia:i oebcmus innuere in 15 loco aUgd
tur 9> oe cozpozibus ccleflibus oue funt fnicSnia vna qtio affirmef cffe aie qua babem'' ad fimiUtudin e euigi
cfteius.i.cj oi]:it q> vis vcl virtus vniufcuiufq^ l^ellc c6 landi i remintfcendtvt boc muUit ^jfit ei in quocft vir
ficitur c^ipfa^tcjcmultisque reguntunficut quodda$ tusinfpiciendiveritateperfcipfU5:adeo vtn6 cgcat t)v
aiaUOpus igiMr eani pcrficitnr c% alijs que babet mo/ ti&'.i ad via c6tierti:i feeari ab erro:ib''. (T i:iiccmu9
tim:i funt bec ftcut inftrumcnta<&ed B oictio non cur igiwrgjaUqitisepnobfsputarcDebctquafifubitocrca
rit pcr oes (lellas.iSentcntia etia cius qui vidit:^' in of tud eet 1 gfectus.Sed vclato vifu fuo:ne vidcar epterto
fpera elt anima foUtaria ^pzia:t vidit g? ibi eft nouum rat-tcreatuscifetficquafimouercturin oere:aut inani;
co2pus:qd eft vnitin cfectu:n6 babes in fe muUipUcita itavt eii non tageret fpilTitudo aeris^qua ipe fentire pof/
tem.3fti omnes vidct gp nomen aie:cu5 oicit oe anima fet:i quafi ccn t oifiuncta meb:a ctu8:ita vt no concurrc
ccloia:i oe a!a vegetabiU couenit eis quaft cquiuocc:q! rentfibi:nec contingerentfcfe.ocindcvtvideatfi affir/
bec oiffinitio no eft nifi aJeque eft in c6poriti8.£t cuj fe met cfTc fue eenticl lon eni oubitabit afTirmare fc cfTc:
cerintvtcoueniantaiaUacumceloin intellectu nomi/ non tamcaffirmabite;:terio«jfuo?:mcb:o:ii:nec occul
nis aie:e)xUidttur iteUectus vcgetabiUii ab iUa vniuer tafuo;:iterio:ii:necanimii:neccereb:f]:nec aUquid ta*
ritate:q^i8 boc facere oifficile ltt:q: aiaUa -z celii no c6/ U'um:fed e;ctrinfccus affirmabit fc cfTcCuius non aifir^
neniunt in intellectu nois vite:nec etia in intellectu no/ mabitlongitudincneclatitudinc ncc fpiiTimdincm.JoJ
minis rattonaUtatis.'i^ationaUta3 eteniqueeft bicco/ autem in illa boza:i in boc ftatii pofTibilc cfTct ei imagi/
uenitaiebabetiouositeUectusmaie6:bocaiit non cft narimanu:autaU'quodmemb:o;r:n6 tamciUud imagi
pofTibile cite iUis ficut pofteavidebis^^nteUecms eteni naretur cfTc partc (ui:nec ncccfTariii fue cflentie.Xu fcts
jlttceftinteUectus in enectu.5nteUectU6 mtc in effectu cp id q6 afTirmatur aUud cft abco q6 no affirmat :i con
non eftcoftituens aiam que eft pars oifftnirionis aiaUs cefTum aUud eft ab eo q6 non concedttuniquonia eflen
rationaUs.&imiti- ctia fenfus bic oicit vis qui appzebe tia qua affirmabat ce cftjppzia iUueo Q7 itla eft ipfamct:
ditfenfibiUaadmodumrecipiendiitmiUmdinescozii: 1 eft p:etcr co:pH8 eins:i membza ein5 quelhon affirms
1 patiendiab ei6:bocaute3 non poteftefre ilUclicut po/ bat efTe:ideo ejqpergefacttis babs viam euigilandiad fci
ftea fcies.oeinde ft fhtdueiint:'; pofuerint aia^ ee pma; cndumg^cfTeanimecftaUudq^cfTc co:po:is4mo non
gfectionc eius q6 eft mobilc voliitate:i oocile cjc omnU egetco:pozeadbocvtfciatdnimai percipiat cam.!oi
buscojpoztb^^ita vtoiffinitiocoplcctatur aialiai aiaj autent fuerit ftupidHs:opus babct couerti ad viam.
celo:p:ei:cUidenmrvegetabiUa ab eo|rvniuerfitate.ba: dCapitulii fc6m oc numerando ea que^oixcnint antig
oictio eft rata.CICotra id q6 of oe vita i aia rcfpolTo & Dcantma iciusefTcnna.
iam conftat gp in co:poMbu8:op3» i'2*'<>mil«'S>wg7antiqui oij:crunt n
ficut mo^: Dicemu6:<iJ
cfTe in effectu pncipiiS oifpofitionum cognitaru i conv ^ vvi II uv jjocideo quia oilTenferunt in
viapcruenicndiadilUid:quidamenimiUo^
in
paratarii ad vita5:fkut eft inccdens.^i quis aute buic
pjincipioimpofueritnomen vita;noneritnobi8 cii illo ^contendcrcappzcbcndcrc fcictiam animcQ
c6tentio:q: q6 iieUigit apud boies Dc nomincvitecum 'monim:quidamaute per inteUectti:quidam
u oicitur oe animaUbus eft ouo:vnu.f.vt in fpecie fit p:iiT vero per vtrii(^:quidamveroper vitam indiffercntc.
cipifi a quo emanant iUe otfpofitiones:': alterii.f.vt coi 0.ai autcm voUtit pcruenire ad fcientia5 animc per mo
toiuau.
pus Itt optii ad bocvt emanet ab illo ifte actiones.!Sed tumvidebatttrei^Q^mouerinonvenitnificximouentc:
art.p ti aio.
oepumo c6ft3t:q:ilUidn6inteUigituroe3ia vUo tno/ f S>ntototp:imu9opo;tetrtncoubio;vtfir mobilis ej; txo,iz.
^c ah Tlbartii^ C^pu
fcipro:fedaiacl>motoj p;imusinftrumcnta!l[squc ba/ fequit 15 cft.fcflic; cp obl iti fu nt quictis.S f cnt? anima Trepjobi.
bct inftrumenta apta ad moucndii mcmbjo mulculis •: moiict q: boc:q> ipfa moiicturific cnim pofticrunt^tunc tiodtiquo
nerms:t pofuitaiammobilcmejrfcipra^vndcpofuit eas quics pjotienit e]ccaquicrccntc:crgon6cftmobili6e^ rum.
fubftantii [mojialcm.putauitcni; qdgcquid mouctur fcipfa.ZTu fcis antcmej: pjcmtfTis q> nullu; mobilc mo Circa f(/
1itosm$ tuitasimmotus.Quidamauteejccis nagauit animam quo mouct ata;ncce cft vt aut fit fm locii:aut fm qua ti milifl poH
coyxi9:fcd pofuit eam fubftantia incojpojca mobi^
cflfc tatc:aut f m q Utate:aut f m alid. Qi at fiicrit localis nc f a t(t ab
lem q: fcipfa.aiij pofucruni ea cfTccojpus adinucnicn/ ccflc eft vt fit aut naturalis:aut violcntus^aut animalis. p DC
erilT.
tt anima
tea gj ipfi c(t cojpus mobilc ex fcipfo.St cj: cis ftiere ali ©iautcmfiicritnaturaiisfincDubiocrit tin ad vnam p<rmrto0
3©ono<Titu# qai qui pofucrc aiam atbomos; vt jjptcr boc cfTct babi/ partcm:critcrgo motio animc ad vnam partem tantii. tcxtiie.
1 lcucippDS t li« in pcrpctuitate fui
moms:oicentcs q6 aial attrabit J5iautemfiicritviolcntus:tuncnoncrit mobiliscj: fc
iftos fpirandoii quia fpirarccli nutrimcntii animeqtft Cotrabt
Hm ^ oe m» ipra:nec crit cius intcn tio qc reip3.(]7©cdmcliu6 cft vt
recico0«
ffxrare facit alam permanerc ^ptcr reftitutionc aliom oicatur creotoi elTc pjimu; pjincipiuin:^ q> (it anima:
ciufdem gencris.loco eoiii atbomojii qui cmiflfi funt.-q R autem fucrit animalis:tunc animo pjioj cft anima : i
funt co:po:a indiuilibiiia i quc funt pncitna:':
oij:it cos fit fine voluntatc:': crit aut vnus g> nun varietuncuiiw
mobites cj: fcipfis^ficutvidcmus motii co:p femper
cfTc monocrittantu; advnampartcm:auterunt oiucrfux
in fpatio acris:'z idco fiicrc apta ad moucdii aliud.Qui/ erunt intcr illos:fiait fcifti quietes finc oubio:-: tunc n5
dam vcro oij:en eos no clTc aiam:fcd moucnte cos quc erit mobilis ej: feipfa:fi fit Pm quaiititatcm:fcd motum
T&mocrlm» cft in eis 1 intrat cozpus ipfis in tratibus.Quida ttutem fmquantitatcm:non babctmobilcc):fcipfo nificjcin/ :
tbtrpania rcnte:runt quidam qui Dijccrunt q; anima cft calo J natu q> omnie rcs aut babct efTe:aut non:': omn ia cquolia eif
Cffirml^iuo. ralisiJco quia cuin ipfo cft vita.aii) vcro vifcmt q> eft de; inter fc funtcqualia:red impoflfibilc cft:vt ignis:aut
frigiditas.aiaetentDenoiataeftab anbclitu:^ anbelit'' aqua:aut3liquodaiiojii oicaturcfTc piincipiu; irtojti;:
JOfAotilaco eft infrigidans:': idco infrigidamur per Mractione} ad qd Docucrit nos boc ita c(Tc;aut cconuerfo.^L 3ftcm fen
dcmoiuua.
cnftodiendfl fubftantia anime.([7Quida; aute oi^xrut tcntia animcoc boc q6 ipfa cft piincipiu ciu9:out eft vt
cp animacft c6ple]cio:c6plcj:io cteni quadiu fiicrit ftabi cognofcat piincipium ipfum:aut vt cognofcatca quc oc
£alenut<
li6:non moucbiturfanitasvite.(CQuid.1aute oixcriit cidiintcj:pjincipio:inonfuntpjincipium:autvtrun(^
Critiaen aiamefrefanguine:cumenifanguiecfftinditur vita oc/ (oi autcm cognofcit piincipium aut vtriicg. Scd fcie»
flrin.p 6 affl ftruitur.QuidamaiitDi^eruntq^anima cft copofitio i rcm Dcbct cflfc pjincipiu; ciH6:tunc anima eft piincipiii
U4Z' cdparatiointcrclcmcnta.fcimuscteniQ? copofitio alv piincipt):qiiia ipfa cft pjincipiiim fui ipfiU6:vt fciatfeip/
quaeftncccflfaria ad 15 vtcj:ctntis fiataial^tquia aia fom.©ioHtem nonfcit pjincipium^fcd Diipofitioncs q
eftc6pofitio:ideoDiligitrcsc6pofita9 e^^atbomis-z ol/ ei accidunt:tiicqui9iudicotg>aqHoautigni9 autoliqiJ
l^tibus 1 fapojibus in quibus Dclectatur. Quida pn/ alio;: cfTc pn^^.Scd g porucrunt ea; oppjcbcndi pcr nii
taucrc aiit cp aia eft ocus q cft fublimis rup oc q6 dc illo mcrum oijcerunt g? piincipiHm omnis rci numcnis cft;
oicunt bcrctict:Dicuntetcnim q? ipfein aliquibus eft na immoDij:cnintg> cflfcntioomnigrcinHmcrHscrt:': cp
tura t in aliquibus cft aia i in aliquibus ell intellcctus eitig oiflfercntia numcrus cft:quaui9 ale ioni oftcndim'
qui cft fublimioj -z mirabilioj fupja eflc osnnc in quoip ocrtructioncm rentcntic coiu; oc pjincipio:T odbuc po/
» fum faciuntc6mune."DeautC5 funt (cntcntie antiquifli/ ftca in Docf rina piime pbilofbpbie ortcndimiis ctio oif/
tihtovcl
tracra.j.
moiii Dc anima:qtrc omnes falfc funt:icd qui eam appije folutione fcntcnticcoium iconfimtlium^tomcDcrtrui/ capi.i.
bcndcrc voluerunt per motii pjimii incoucniens gp eoa tur bici bcc illoiu; fentctia quantii pertenct ad tracta/
'
*\^t(mc .ir.
tttm piopiid oe dnfma boc modo.fciUc? vt fnff«ciamtt9 dt affecttonea in piincipi;B:i fomtas que non funt in ca
^ confideremus fi anima non eft an imamtfi qiiia cft nii/ ficut olTcitas:t carncitas:': bumanitas:'! afincitas •zc.er/
merus aliqiiis.fcilics vt quattiio::aut quintp aut qz
: cft go bcc ncccffc c Jl vt nefciantii r ab anima quia bcc non
:
cm:fcd multip|le]:in potentia mitUiplicitate animaram: Vt fciat terram^iaqua aquam:fcd vt terra no fdat oqua:
bocautcm qjinanimaliDcHruunttirDitccins animc:'z ncc aqua tcrram.£t caUdum fciat caUdu;.<: non fdat fri
non in vegetabili eft pzopter boc qj in vcgetabilt infufuj gidu;.ict opo:tct vt memb:a in quibus efl mtiUu; tcrre
eft inftnimenmm pzimus^jjptcr q6 pcrmanet opits aiu/ mta tis fin t multum fentientia tcrraj^qd non cfi ita:quia
me-.non eft astcm ita in animali in mcdio grac(lU'mo:qz funtno fcnrienttaterra;:nccaUquidaUud:abecfuntvt
vna pars co:ponsasimaltsgraciUiminon babctpn'nci vnguis:': 06.CC3ClDelt'u8 efl autcm vt rce patiatunt afTi
pium referuandicomplcponcm aptam animc aitera datur a fuo contrario:<^ vt oifidatur a fuo fimiU. jtu m
autem babct ipfu; pancipium:fcd ad boc vt refemetun tcmfds qp fcnfua efl aliqua af}cctio:vel aUqua paffio : t
eget fanitate altcrius partisipartium cieni; cozpozis aU opo»et ^m eos vt non bic fitaUqua vts que app:ebcdat
tcra pendet ct; altcra ad fuffragandttm ftbi in cuftodicn/ cotraria.£toponetvtalbcdo^ntgrcdonon appcben/
do comple]rioncm.Si autc; non fiierit an ima numentd damr vnofcnfuifed appjcbcndat albedo gte viftts que
Dcltgnatus:r; fitcrit numerus alicuius qualitatis aut ali efl alba:'! nigredo parteeius quc efi nigra.£t quia colo/
cuius fo:me:videbunf cifcinvno cojpo« multcanime, rcs babentcompofitiones infinitas:opo:tctvtattribua/
!Scil^i9enig)inmultispari'bitsalg Qtcsfunt:<z in mul/ tur vilUi partce infin ite i oitierfo:um colo:um.0i aute
tis imparibus funt imparc8.<5imiliter in mftis quadra tncd^ colozes non funtcem':t non fint nific6mij:tio cd/
tis funt quadrati;ITmiU'ter ctil funt ali) rerpectu$.(L 3te trariom; ^m magis i minus abfc^ alta oiucrfitatc : tunc
vnitates aggregate in numero.aut babent fltum:attt no: opo:tet vt app:cbenfo: albi app:ebcndat album pums
fi autcm babuerint fimm funt puncta:fi aute fluerint pu t app»benfo: nigriapp:cbcndat nigrit purum:quia inv
^ cta:aut anima erit an ima:ideo quia cft numerus illoatj poflibileeltciapp:ebcndercaUudabipfo:t opo:tet vt
piinciozum aut non it3:fed crit vistaut qualitasiaut ccte non impcdiatur fcirc ptincipia fimplicia compofitoatj
ra bu(ufmodi.@cd illipofucruntnamra in animalitate inon cognofcatmediaco:uminqtiibit8nonapparetal *
nudi numcralitatc:ergo niimerus qui cfi in puniSis eH hedoii nigredo in cffectu.)3imiUtcrctia5opo:tct vtap/ ^
anima:ergo omnccojpuscum pofucrisin co bucmun«/ p:cbendattriangulumpertrianguUim:'z romndu; per
ram puncto:um:eritbaben8animam.3n omni autetot rotundum^taliasfiguras infinitas^inumcros ctia pcr
pozc poteris ponerc pucta quot voluerts:ergo omnea>2 fimilimdincm co:um.£runt igirar in fcnfu figurc infuti
pus poteil baberc animam eo q? bcc puncta poil^tpo' te:g? tc tum cfT impofTibilcZiu fcis «utcm p» vnuj fulfi/
ni in illo.St autc; anima fiterit numcrus qui non babct dtadptobationcmcontrariotiitad cogniiionem eo2ii
fintiti:fedqui cfl vnitatee Difgregate:tuc in quo funt Dif/ pcr illud.!3icutrcgularectapcrqnaocp:ebedimu8re/ i«,.tafc,ai«
grcpate cum non babet materias oiuerfas^ncc accelTcrit cwm 1 ama fimuUTlon cnim opoztet vt quicquid idt ^^gc,
ad illas alie p:opuctatc6:ncc Diifercnrie alie.Tlon cnim ttir fciawr per td q6 efl cis p:op:t'um.J5edco:uin qni po
multiplican tur ea qitc fun t fimilia : nifi in matcn^s. &i fucrunt antma apptebcndcn tc rce per momm fuum cir
autan babucrint materias oiucrfas:i funtbabcntes fi/ cularem vt eo moucatur ad af^ncbcndum rce per illus
tum baben t co:po:a Diuerfa.$oiue autem fit ita fiue non potlca oedarabimus ocflnictionc fuc eicttonie:cum oe
ita:quomodo be vnitates fiue puncta funt aggregata
fit darauerimus g^ app:ebenfio intelUgtbiUe:iinpofTil)ile
fiimukquandociuidcm coUigatio vniufcuiufc^ eo:um cu efl vt fiat pcr co:pu8.([r©cd quifHjrucruntaiam ccplc
auo:'Z aggregatio iUo:um non fit nifi velc^ boc qd funt 1cioncm:c^ ptcdictis patet oefTntcrio fententie ipfo:um.
vnitates: vcl ct: boc q6 funt ptincta:opo:tet crgo vt vnv Tlon eni;omncadquo Dcflructo:vitaocflruimr:efiani
tates t puncta concurrant fibiad coniungcndiL- vncut^ ma.iDultaentmcj: rcbus ic;:memb:i8:icj:bumo:ib''
fucrint.©iautembocfitc):aggregateq6aggrcgatvnu/ talt)sfunt buiufmodi:tn6 ncgamraliquidefTcneccfTa'
qdqj alij^tc): coniungentequiconiungit vnaquacp ali). rium ad colUgcndam anima cum co^:c:q6 tamc non
quoufcp coniuncta fint:': ipfum confcruatca coniuncta c(tanima^ptcrboc.£>:bocetiamfciC8 erro:em illius
^ qui putauit anima eiTc fanguiiicm:quomodo entm e((et
boc vtfitanimameliu6videmr.!3edej:bocq6Diycritt
J animamcomporuamelTecj^p^inciptjs^iobbocpot fct' fanguis moucns t fcnticn6.(L Qui autcm oipt anima
re p:incipia:'z alia p:etcr p:icipia:p:optcr illud q6 babc/ cfTccollcctionemiam pofuit animacoparationererum
tur in iUa oe ipfis^iboc g> non fcit quicquid efl nifi p:0' intellccta;:quomodo aute anima intcr cotraria crit mo
ptcr fimiUtudine ciusquababctinfcfcquimr necciTa/ uens 1 apptebcndcs.-^Coniunctio cni fcmp cgct coniun/
rio: vt anima non imta quc fiunt e j: p:incipio:': q funt gente finc oubio i mclius cfi:vt ipfum fit anima. 3pfus
oiucrfa a natura ciusXoniunctio ctcnim aUquando fo/ cnim efl quo oifccdente octlrucmr coniunctio. poftea
2uic. a $
^e m T(barti0
ftUK5 Declarabimr tibi per id q6 oifces oc anima oeflru
Caph
q8 ergo oiciopo:tet:boc eft:quia anfmavegetabiUs cm
ctio omnium baruj oiaionum alqe modis.Tlunc autc faeftqHebabctetiamfubicctiicomunevniucrralenon
oebcmueinquircrenaturamanimc.^am autcm oijrc/ babens elTe.V5.co:pu8 vegctabile augmcntabileabfoUl
runt in Dcltniendo bas oictioncs muUa alia non multii mm:crgonon fpecificatum.©cdco2puebabene inftru
neccflaria:': idco pertranfimus illa. menta lentiendi:': cognofcendi:': momsvoUtntart) non
if:Capimlum tertius q> anima continctur in p:cdicame/ p:ouenitei:anim9 vegetabiUftngjcftanima vcgctabi
torubtlantic. U6:vel Pm g» facit tantu vegctationcm:fcdcj: bocg> ad/
'^^^lf^l«/*Q7iamrctde>;p2emiflisaram ueniteiaUaoifl^crcntiap:opterqua fitaUa namra.fci[$
J V-irl I Wv non cfle co:pu6.0 i autcj co anima fcnftbiUs.(i;£>ebemus autem fuper boc apponc JO
ftituitgjaUquaanimampoflfibilceft perfeip re cjcpofitioncs cicentcsq^pcranima vegetabilcm:aut
famfolamcpfterejionoubipbis ipfam cflTc volunt intelUgi anima fpectalem qua jpfnie oefignet vc
f»bftantiam:boc autej non oeclarabitur tibi; gctabilisftncfenftbiU:aut voUint inteUigt inteUectum
niU ia aliquoeius qt> oicimr anima:fcd in cctcrie funt fi comunem quo vniunmranima vegCtabiUsifenlibiUe:
cut in anima vcgctabili:aut i anima animaUe boc no c6 f m op vcgetat:t gencrat:i augmentat.b cnim aUquado
ftabit:quiamatcriap:op:iain quacjaftiitifteanimc no oidmranimavcgetabilis.Sed bccoictiocft ip:op:ia.
cft id qd eft nifii e;c complcj:ionc p:op:ia i affectione p:* SnimacnivegctabiUsnoncftnifiin rcbus vcgetabili/
p^ia:-: non rcmanctc^ftenscum illacomplejcionc p:o/ bus:-: intcUecms in quo conueniunt anima vcgctabiUs
p:ia in effccm^niftquidiu fiierit animain illa. 3lia cni; •zanimafenftbilis:ftccftinvegetabiUbus:itcuteftinani
cft que faciteamilUus complcponis. anima enim finc maUbu8:i cfTc cius cft;ftcut ee rci vniucrfaUe in rcbuej
oubio cftcaufa qua vcgctabile i animalc funt iUius co' aut voUmtinteUigi vnas cj: viribus anime fcnlibiUe cjc
plcjrionis qua babcnt.anima ctcnim cft p:incipuim gc qua p:oueniuntactiones vcgctandi:iaugmctandi'Z gc
nerationi6 z vcgetaiionis licutoij:imu8:ei^o p:op:ium nerandi.Si autcm volunt intclUgi per boc animam vc
fubicctusaniiTieimpoftibilccftcfleidin cJftcmnifi per getabilem quecft fpcciaUe comparationc facicntisvcgc
flnimas^ianimaeftcaHfa^vndccftfic.irtimpofl^ibilccft tationcm bcc in folisvegctabiUbus eft:T non in fcnftbili
oiciqj fubiecmm p:op:iu5 babctcflc in namra fua : -: g> bu9.£>iautemvoUmtpcrboc intcUigi intcUectimco'
boc fiat caufa aUerius rei quc non eft anima:cui poftca mnnem:tunc non oebct eicomparari inteUcctue vel no
aducniatanima:ficut pars aUqua quc non babct poftca oebet accipi fm cffectum fpccialem intcUcctus cffectus
p3rtemineiu90itfinitione:necinciu9 ocftructione vcl fpeciali9.cfftcien6enim Rngulareoefignammipfum cft
eiuso:dinc:ftcut oitpofttoaccidcnt(um:quo:u;etTe co' cui ocbctcom|?ararieffectU6 finguUris ocfignams^iB
fcquitur cfTe fubiecti fui confecutionc ncccffaria : i non iaminp:cmifTisoemonftramm cft.Co:pu6 autem qd
funtcontWtucntiafubicctuminefTccw.!Sed anfma eft oebetcompararianimevegetabtUvniucrfali.boccft.f.
fintplarcefd conftimcns
fuii p:op:ium fubiccmm;i oat eieffe in efTc q6 eft imperfcctum comuncScd qd cft pcrfcctus aptu
roe« ctu:flCut fcies poftea banc oifpofttioncm cum locuti fue ad rccipiendum fenfibiUtatcm:aut non aptum:boc non
rimus oc animaUbus.Scd intcr fubiccmm rcmomm t comparamr anime vcgetabiU.Pm qj eftcommunisinec
animam funt aUc fo:mc:que non perficiunt z conftimut ifte inteUccmsconfcquiturcas.SedmoduetcrtiUB no
36 iUud.JCum autcm feparamr anima : fcquitur nccefTarto poteft ciTc vt putant.fciUc5 q6 vis vegetandi adueniens
Vt accidat ei cu; feparatione cius founa tnanimaUtatis fola efficiat per fcco:pu6 animalc. Qietii t? fola vts ect
quc eft Jtcut oppofita foyne copleicioni quc cft congrua recto::fola perficeret co:piis vcgetabilc&ed no eft ita. H
anime.£t bec fo:ma:i bcc matcria:qua babcbat onima non eni5 facit.fciUcct in animaU:ntfi co:pus animalc cii
non rcmaniit poftanimamin fua fpccieaUquo modo.fs inftrumcntie fcnticndiimoms^ergoipfa cft vie animc
ocftruiturciusfpecice^^zeiusfaba que erat fubiectum babentie alias vires^quariivna bcc cft:qucomnc6 ope/
animctanimafubftimit ineo aUam fo:mam p^optcr rantur ad boc vt pentcniat aptimdo inftrumento:ti5 ad
Hefolntiein qitaremancatmateriainefTccmtnfuinamra.^lUtd cp pcrfcctionce fccundas ipfius anime:cuiu6 vie bec eft:i
AUitiir t?ic, go co:pu3 namralc non crit ia^ (iaxt crat. Sed babcbit B anima cft animaiis.CL •poftca outem occlarabitur n
aliamfo^mamtaUaaccidcntiaJctaUqitandoperibunt big>animavna cfte^quaocfiuuntbcviresin memb:«
aUque cius partee ifeparabiimr a fubftantia poft^ mu fcdp^cccditactioaUquanim^iconfequitur aUaru5 ftn
tatum eft tomm;i non crit feruata efTcntia moterie poft aptimdincm inftrumcti:crgo anima que cft in omni oni
fcparationem animcScd quecrat fubiectum anime:fie maUipfaeftcongrcgan8p:incipia fiucmatcriaefui co:/
nunc fubiecm, altcrius ab tlla:ergo animaefTe in co:po po:i9:iconiungcn6 1 comfjonens eas eo modo quo mc
re non eft id q6 accidcns in fubiecto cfTcergo anima fub reanmrfierico^pueeius.-zipracft feruane boc co:pus.
ftantia eft^cjuia eft fosma que non cft in fubiecto.1i>otcft ^m o:dinem quo Decet:i p:optcr cam non oiffoluunt it/
anfnutlTub ludcj;trinfeca permntantia:quamdiu antma fiieritin il/
autc aUquis oicere^concedimus qj animevcgetabiUbec
fUnna.
cft fo:ma.fciUc5 cp eft caufa perficiendifuam .materiam lo.auoquin no remanetin p:op:iafanitatc.fcd p:opter
p:op:iamvclconftimendifuuin ftibiecmm p:op:ium. Dominiumq6 animobabct in iUis.contingit g^vie ve/
J5cd oe fcnfibiU non eft ita:videtur cnim qjvegetabili» gctabilie robo:etur aut ocbilitcmr ciim percipit anima
pcrficiateiusmateriam adqudpofteaconfequcter ad» qucrcfpuit velappetit odio vclamo:cquinon cftco:po
Hcniat anima animaUs^ergoanima animaUs aducnit in rts vUo modo:i boc contingitcum id q6 pcrcipit anima
materia que iam paus crt conftimta ab iUa que cft cau/ eftcrcduUtaeque noneftafTicicns co^pueejrbocq^ert
fa perficiendi materiam in qua aducniat anima.fcilicct crcduUt38:fedconfcquimrcampafTiogc!iidi) aut oolo/
animali6:ergo no eft animaUs nifi exiftcne in fubiecto. rie:i boc etiam crt oc appjcbcftonibue animaUbu9;i no
Contra boc autcm ffc refpondemue q> e% anima vcgcts cftoebiequeaccidunt co:po2ic]cboc g>cftco:pu9:i 15
'Rcfponfid biU:f mqp eft anima vegetabiUs non p:ouenit nift' co^p' afficit virtutem vegctabilcm i nutribilcm.ita vt c>:acci
vegctabilc abfolute : i anima vcgetabilie abfolutc non deiitcq6 p:imum acciditanime:ficutgaudium rationa/
babct efTe nifi cfTc q6 eft itcUecms generaUs:': boc cft ta bilc contingat in ea robur i vclocitae in actionc fiia.)5$
tum in inteUccm:efte outem fenfibileeft in im ipedeV ejc accidenteilU contrario.fcilicct Dolo:e rotionabiU cus
.IIH.
quo nfbft eft Dolo:ts coipoialiBxotinsdt in ca oebitttds bus vfribud.2lnomne3fenfibf[e9 quefntttsimaginan/
1 ocfideriauKj vt octerio:ettir eias actio:': aliqitado ce/ tur:i queapp:ebendcnnir cictrinfecus fint epf na xi&i
l
fhaiitiirciuscomplejrioomnino.-fittasboc fiilTicJet tibi autem queintus funt fiicrintcx vna vi:aute;; multis vi
fldiciendiimgjanimaeftcontincnsinfe virce fentien/ ribus.an cfxexioite fintey vna vi que hcit omcrfie in
di-:vegetandixum ipfa fit vna:-; gi be non funt fine i[t ftnimen tis actioncs oiucrfas:non enim p«)bibenir vna
la.Confl-atergo q? anima eft perfectiua co2|.To;is in qiio vis app:ebcndere rcs oiucrfas gcnere i fpccie : ficut oi/
cftnconfeniatiua cius iujrta ozdine; ip^im qd oebct na/ uulgatumeftoeoifpofitione inteiiccrus.t oifpofitione
turalitcr oiflbUii i Difpcrgt: vnaquat^ cn im pars cojpo*
risbabctoebitum loci:cmu6n6babctalia;"ZOcbct orf/
imaginationisapudfapientes.^enfapetcnim comu/
nia que oicunt magnitudo i numerus:': motue:': quics:
^
janfM»
iungi alicutconiuncta:b autcm non c(tita:nifi vt confer 1 figura.aiiquando fentiunt vnoquoc^ fenfuum:aliqtia tt aia.
Met rem quc efl: p^etcr naturam ciu6;i bec ree cft an ima doaliquibus exilliB:quamuisbocftatmediatcaliofen ••*4«
in animali.Snima ergo perfectio efl fubtecti:q6 efl colli fato.6iemumanvismouendi.ipfa fit vis app:ebenden
tutumabea.crtetiamconnitucn6 fpedem^ perficiens di.cur enim boc non eft pofl^ibile.^t an vis concupifccn
eam. ResenimbabcteBanimaBOiuerfaafiunt p:opter di iit ipfa vis irafcendi:quia cum p:efen tatur aliquid q6
easoiuerfaramfpecierum:tfitearum altcrcttas fpecie oelectat patitur aliquo modo.£um vero rep:efentat cjd
non finguiaritate:ergo anima non efloe accidetibus g/ moleftat patitur alio modo : i an vegetabilis i nutribi/
busnon fpedficanturfpecies»iecrecipiuntur in confliV lis:-: generans fint aliqua iftaru; virium.Sut fi no funt.
tuaone fubiecti^nima enim eft perfectio fubflantie no an ipfc fintaliqua vna vis^quein re nondiiperfecta fo:/
Vtaccidens necfequiture^bocvtfitfepiantta.-aut non ma moueat nutrimcntum ad e^rtremitatcs eius f ali/ m
reparata:non cnim efl omnis fubflantia feparataxiuta il quaaffcaionem:taliquafiguram:i in ca pcrfecta mo/
la non efl fq73rata:nec fo:ma:tu autem fcis rem ita efte. ueateodemmonufcdquiafiguraiam pcrfecta eft.ideo
jbemonflrcmus crgo fummati vircs aicieius actiones: non acciditaliquaalia figura:cumaugmentum iamper
1 oeindee;:equemur fingula pcrquirendo. ucnitad bocvt vis illanon polTitplue nutrimenti infcr
CTCapttulum quartum ocoeclarado9>oiuerfita0actt»' re:nifi quantii refoluinir e^eo.iob bocftct.'(\emaneat
numaieeflqcoiuerfUatefuarum virium. outem ibi oe nutrimento fuperfluirasu:iue fit apta gcne
'S ^ igitiir q? anima babet actb/
i*<^m 1 1
rationi:t vis cifTundatillam per mcmb^a generantis:fij
^t^vlllUx^ nesDiftantcsmultismodiS. cut nutrimentum oifltindinir per inftnimenta cius : ad
liquedamenimDifreruntinfonitudineiocbi/ nutriendum ea.Dcinde remaneat tantum nutrimenti.
!itate:quedam in velocitate i tarditate : qiio/ ioupui id q6 opus eft memb:i8 generati : ftipcrfluitas
''niamopintoaliquisfcnfueefhfcd DiiTerunt a que fit apta ad idqd vis ipfa conuertatillam. ioicut fa/
fo2titudinein firinitudinczcompiebcfionc.igt fubtilts dt Dc multis fuperfiuitaribus memb:02Uin.Deinde ipfa
oilfert ab bcbetc in cito Difcendo.-zaUquando oiflerunt vis ceflct in fine vite abinferendo aliquidp:o reftimuo
IVip^iuationc i b3bitH.@icut oubitatio oiflfert a fdcniia d
ne cius qd roitut q6 fit eqle q6 foluituniaccidatfin'
in bocQ^ oubitJtioeltp:iuatiOcdp;ebenfioni6alterius tbefis.£tfiicutappellamusvtm vegetandLcurnon fimt
contradicto2ianim.Sdentia vcrocftcerta compteben liter appeilamus vim per fintbefim Defidendi.£t qufa
00 vnius contradictoiiarum:': ficut mouereiquiefcere. oiuerlita6actionum^noniudicatDiuerfitateviriu$:vn0
;3[iqii en '^m ottferun t comparatione fui ad ?ria:vt fentt enimteademvi6operaturcontraria:tvna vis moiiet
re albii : -z fcn tire nigrit:-: guftare oulce.-z guftare ama:;:. voUtptatibusDtuerfi6.3[mmovnavis facit inoiuerfi^
Sliquando autem oifferunt in gencre:vt attingcre colo matonjs oiuerfas acttone8.barum omnium oubitatio/
rcin^tattingerefapozem.imoficnt attingercz mouere. nu$ folurio:opo:tet vt in puimptu fitapud nos^quoufc^
inten tio autem noflra efl nunc vt fciamus vires ejc qui/ pofrumusatfirmarcviresanimc^zvt afl^irmemtis biic
b»8 p:oucniuntifle actiones:': an oebeat vnaquei^ fpe/ eflie numemm earum:'z Q» alie eo2ii funt oiucrfe abalgs:
cics actionis babere vim fibi p:op:iam.an non.CT C»icc quiaitaconftatnumeni3Cfleapudno6.([;£)icemu6 igi Q'
muB igitur g? actionii que oif^^ruiit in fo:titudine:t oe/ wr p:imu;:g) vie cf. boc q> evie eflenrialiter:'; p:imo eft
bilitate:p:in:ipium vna vis cft.iSed altquando actio eft vi6 ad aU'ud:i pofTibile eft eam cfTc p:incipium alterius
pcrfiectio:aliquadooimfnutio2.!otaute5pcrDiminutio rei abillo:q: c): boc ci6 eft vie ad aliud p:tncipium eft i\
ncm opojtet oiminutum baberevim aliam p:eter virtu Uus.@iautemfiieritpundpiumalteriusabilU> no eft
tcquccflin pcrfecto:tuncopoueretg;numcrH6 viriuj e^boc 9? eft p:incipui; cfTcnrialiteriLius p:imi.ergo vi
eflct tantiis quitue cft numenis 02dinum oiminutionis rce !!]c boc cp funt virce non iuntniii p:incipta actionu$
1 augmenti:que pene infinite fuiW:fcd vni virtutiacddct oefignataram p^indpaUten-pofl^ibilccft tamen vtvna
vt faciat luain actione fo:tio2em vel oebilio2em:aliqua vie fitp:incipium multarum actionum:fecundario que
do fm cp fucrit opcratio:altqiiando ftn euentum inliru finteitisquafirami:inon fitpzinciptiiearum p:incipa/
mcnti:a.iquandoPmp2obibentiae):trinfccu5queerunt: litcr.^icut vifus qui non eft nifi p:ima vie app:ebcnde
out non erun t 1 qiie addcn t aut minuen t. jocd facien//
: diqualitatcmqueeftcolo:albu6 aiirnigcrpcrqua co:/
di : cius p:i{iationis iam patuit cf. p^edtctie in x>\cx\onit pu6eftbuiufmodi:vtcuminterpofinimfiieritintercoz
bus communibus q6 p2incipium vna vis cft . Sed oc
: pus receptibilc luminis i ilUinnnans.illumind8 non fa eia im»^
Diflcrentiaingenercactionu^animcqucfuntadmodu detin eo lumen. Uisetiam imaginatiua imp:imit fibi nua.
babitus:ficutcomp2ebenderc : moucrc:aut(kut vniim fo:ma6 rerum matcriaUum fn\ qp funt materiales : icd
opt>2cbcadcreaiitaliud:i opp2ebcndere:bonum eftenis nudas a matcria:aUquo modo abftracrionie non Fcrfe/
Vtpertractetaliquistractatozum:-! vtvidcat e):empU cte:ficut oicemi|6poflea;quascontingit efle:autcolo:e:
gratia:an omncs vircs app^ebcndetcs fini vna vie:? an autfapo:em.aut fonum:auc magnitudinem:aut cetera
ipfa babeat app2ebcnfione8perfcipfam:quefunt intcl/ biuufmodi.Ui8 autem:intellecriua eft ilUi qtie appteb^ ^^^ rmcHcm
Ugibiles : laliae app2Cbenfionc6 per inftrumenta que dit 1 tenct in fe fo:mas remm ^m ^funt feperate a ma/ ua,
funt oiuerfe fc6m oiuerfitatcm inftrument02um. J5i tcria:i ab omnibus appenditi;s ciue quasacciditce aut
«utem intclligibilee:! fenftbileefuerintquafiei^Dua^ filiura:autnumeru0.CE1^D(Tibilccftaiitvtvi8fitapta
Capu
ddvnamftcttoncintantum oe(ignatam.!Sed Vtttl nt
cefTe aliqutd aliud fibi adiungt ad boc:vt babeat in cffcf 1Runierabimu0"„f/j!Sfi?;; n
ctu q6 p: tus babebat in poten tia.&i autem non babite/ nendo.ocinde pzocedemus od oeclananduj
.
uendinecedintereostanta oiilanfia:quia aUquando imperac motui.auc e(t moucne:tdco q: elT eificies mocti.
inuenimr q6 id cui inell fentireell itmile etciu ineft mo ^ODociitaaucan^no^elt imperanemotuicftvis appe
tiere:ababetpUi8minafuequaUtati8$ iUud.nec tame titiuaioeiideracuaique viscumimagtnetur imagina/
uteH eimoms:aUquandoinuenimrqdell ficnec tame tioncoe qua poHca otcem^^^foima qite appecicur aut re/
ineilei vis fentiendi fic eciam potes fctreq» oculus non fpuimr imperac aU) virtuti mouenci vt moueac que ba/
eftminus q| Unguain pocendo potiej: fapo:ibus adbibi bet Duas partes vna qu e oicitur vis cocupifcibiUs : que
tts:tocuUt3non fentit (apoiesq: bocq7ellqiiaUta9.n6 Cllvisimperan8moucri;vcapp:opinquacurad ca que
oico autem e^: boc q6 eH guflamm:fed nec ctiam fonu;; putanmrncce(Taria:aut vtiiia appetimi oelectamentis
fed con(lat:quta vis bumana e)c feipfa non poteit ipzimi aliam que vocamr iraicibiUe:que elT vis imperane mo/
in m4teria.t conilat g? omnes actiones attributc anima ucri ad repcUedii td q6 putacur nociuum.aut co^rupens
U neceflfe eft vt babeat inltntmenta:ergo fcnfus : tmagi m
appecimm vtncendi.Sed vis mociuo f q> e(t cfficies.
nan'onesf«ntc):aUa vi matcriali;quen6eftvis niouc'8: eit vis in^ifia neruis i mufculis:coiurabcs cbozdas:t li
quiuis vires moucncis etiain pcndeante;: virtbus ima gamencaconiuncca mcmbus vcrfus ptincipium auc re
ginandi -z fenciendi aliquo modo.ftcut poftea occlarabi la^cans i e^tendcns in longum:t coucrtens cbozdas:^ U
mu3:cum autem intelleiceris 13 1 pzincipia quepofuim'': gamenta.econucrfo.concra puncipiu.iocd vis appzebe
fiacileeritfcircotfTerentiam queeilintervires quas in* den80uple);elT.aUa enim eltvisqueapp:ebendicafo/
tenditnus numerare:-: o:dtnare:'Z fcies qp omnis .vis ba ris : alia que appzcbendicab inttts. appzcbendensa fo/
bet actionem p2imam:in qua non conuenit cum aUa vl ris auc func gnc^ fenfu6:aut octo.f^qbus cilvilus que
:
queb;acrioncmp2imi oiuerfamab eius actionepma. ell vis ojdinata in ncruo obtico ad appzcbcdcdui fozmi
dXapituium V. £:>enumerando
. vurc» onime ad mo« euia qd fozinat in bumo:e criftaUnu, e% fifinidinibus
dumponendieoe. cozpozum babencium coloze q eueniunc£ coz^a radio'
/
^
Tlbrfmc Stnintnm
Kuditat {aineffccmadfaperficieecoiponm terro:ttm.£^illi'0 trn aequiritur aUquo modo acquifttiois q6 acctdit reie
cmmandims quecrt:viso:dinara m neruo qcpanfo in fe:appcebendere fecundario cft acquifi tio rei ex alio qB
fupcrficteneruiobticiadappiebendendu; foima eius cam indujcerit. (CUirium autcm appiebcndentiu; oc/ £>'
q6 fibi aduenitzt cotnmotione aeris qui conftringit in' ailtarum vitaUum.p2ima cft fantafioique eft fcn fiis c6 fanuna
ter percutiens i percuiTiis.reridens ei condrictioe eya/ munie:queeftviso:dinata in p:ima concauitatc ccre/
ctae^quapzouenitfonue.t pzouenit citts comotio ad biirecipicnsper fcipfamfojmasomncs qucimp:imii/
aereiiicollcctumquietumquieft in concauitatc nerui turquincgfenfibus i rcddunt ei. (CPolt baceft ima/ Jmagftwrto
obtid mouene iUum ad inftar fuimotusi-zcomotioned ginatio. vel que eft etiam foimans^que eft vis o:dinata
eUm» iiiius moms tangimt ncrimm. (££t cjc illis eft olpba/ in eictremo anterio:is concauitatis cerebzi rctinene q6
tus qui cftvis ozdinata in ouabus carunculis anterio^is redpitfcnfuscomunisaquinc^fcnftbust remanet in
partis cerebzi iimilibus mamillaru; capitibus:ad app/ ea poft remotioncm iUozum fenfibiUum.<Eibebes aiit
bendendu; id qd offm ci aer attracttts oc odoze qui eil fcire gp redpere eft e^ vna vi. que eft aUa ab ea e^c qna
In vapojepermi>:tocumacrc.autoeodo:e imp:eflbin eft retinerct boc confidera in nqua que babet poKntil
«nfta» iiio,ef pcnriHtationc quc fit ej: co:po:e odo:ifcro.CC£f redpicndiinfcttlptioneetoepictioRestomninofigura;
e;: illts ell gufbus qui e(t vis ozdinata in neruo ejrpanfo t non babct potentiam retinendtquamuie poftc« etia^
fuper co:pus lingueadcomp:ebcndcndum fapo:ee fo> addemus certitudincm buius.CjiZum aute^ voUieria
lutos €% co:pD:ibus contingcntibus ipfum cum permi/ fdre Diflerentiam iter opus fenfus ep^criozi6.i opus fen
_
xartiM
fcentur bumoavnctuofolingnepermi):tioncpcrmuta/ fu8cdmunie.topu6 fozmantie. anende oifporitionem
tHr& ej: illis eft tactus qui eft vis o:dinata in neniie vniue gune cadcntis oe pluuia.t vidcbts rectam Unea.
cutistotiuscozpozis.teinscamibusadappzebenden/ t anende oifpc|fitioneni buiue recti:cuiue fHmitos mo/
dum id qd tangit illu;^z affictt controrietate pennurate ueatur in drcuitu.t videbitur drcuUis impoiTibile aiite
2> comptcponem .'z afFecttonem cozpozis.CTUidet aute eft vt app:ebendas rem out Uneam.ant circulutnnifi ilt
aliquibus bec vis non eiTc fpecies fpcciali(rima.iSed ge lam fepe iRfpe^erie.iSedimpo(nbileeft vt fenfue e;:te/
nus quatmo: viriu m.aut etiam plurium piifitfarum li/ riot videat eam bis.fed videteam vbieft:cum aute oe/
mnlin toto co:(X):e:quarum vna oifcemitcontrarictate fcribimrinfenfucommuni.t remoucturante$ oeleac
queeft inter calidum x frigidum. 3lia oifcemit contro/ fo:ma lenfue communis appzebaiditeom fenfus cftei
rietatem qnc cft intcr bumiduj i flccu5.terua eft oifcer/ rio: iUic vbi eft:qiii'i app:ebendit ea; fenfue commtinis
ncnscontrariet3tcmqueeftinterDurumtmoUe.quar quafi e(Tet ilUc vbi fuit.t quafi e(Tet illic vbi cft. t videt
ta vero eft oircemen^ contrariaatem que eftinter afpe oiftcnfionemdrcularemautrectam.bocautemimpof/
rum 1 lene. (£ iSed quia coUectio illanimeft in vno V fibilc eii comparari fenfui eicterio:i vUo modo. fcd foz/
ftrumento fcilicetcutc.ideoputant cfTc vnainefTentio. mans app:ebendititloDuo.t fo:matea.quamuie fit oo
iL ^ed virtum app:c||endentiu5 ab intus queda; op/ ftructareequeiamabyt.^f^oftbanceftvis que vocat
p:ebenduntfo:ma8fenf(bile0.quedamvero app:eben imaginatiuacomparationeanime vitalte.t cogiratiua
dunt intcnnones fenflbiiium:ai;^:ebendentium autem c6parationeaniniebumane.queeftvi802dinatainme/
quedam funt que app:ebendunt t operantur ftmul : q/ dia concaiiitatecereb:i vbi eft nenius.t folet compone
dam vero oppzcbendunt t non operantur.qnedamap/ re aluiuid oe eo q6 eft tn imaginatione cum alio t oein
p:ebenduntpiincipaiiter.':qucda5fccundario.(ri^if<' de aUquid ab alio ^ g; vult.(L i^inde cft vis extima MxHnualaM
fercntia auremtnierat^^cbendcre fouiias.tapp:eben/ tiua.que eft vis o:dinata in fiunmo medic concauitatis ig
dcre intentionem.bec eft g> fo:ma eft illa qua appjcbif cereb2i.app:ebcndene intentionce no fenfatae^qiie funt
ditfenfusintcrioMfen(use]cterio: fimul.0ed fenfos in finguUs fenftbiUbu8.ficut visqtteeftin oue oiiudicae
e)cterio:p:imo app:ebenditeam.tpoftearedditea; fcn q^ab 13 Uipoeft fugiendu5.t cpbuius agnieftmiferedii.
futinterio2i.j3tcutcumoui0 app»benditfo:mc^ lupi videtnretiambecvieoperariin imaginatiecompofitio
.f^^iguram eins.t affcctionc; t cokKe5.&ed fenfuo e^te nemtoiuifionem.drtSeindecftvis memoiiaUs.t re/
rio: ouis p:tmo app:ebendit eam:': ocindc fcnfus inte/ minifdbiUs quc eft vis ozdinata in pofterioze concaui/
riountentio oute; cft id qd appzcbendit anima oe fen/ tate cercb2i.retinene q6 a|:^2ebendtfvi6 ej^timatioie oe
hbiU^uamuis non puns appzebendit illud fcnfus qcte intetionibus non fenfatis Itngulotum (enfibtUii. (£Co
rio2.ftcut ouis app:ebendit intentione qua babet oe lu> paratio autem virtutis memo^ialia ad virtut^ qctima/
po:que.f eft quare oebeat eum timere t fUaere. quluis tionis talis eft qiiaUe comparatio virtuds que vocatur
boc fenfus non appzcbendit vUo modo.^d aute^ q6 oe imaginatioadfenfumcommunem. £tcomparatio bu/
Uipoapp:ebcnditfenfu8eicterio:p:imo.'ipofteainteri/ itis virtutis ad in tetionee eft quaUs coparatio ilUus vtr
o:.vocatur bic piopiie nomine fozme.Quod autcm ap/ tutisadfo^mosfenfibilcs.bcftint vires anime vitaiie
p:ebendir vires occulte abfcp fenfu vocamr in boc loco vel fenfibiUs.C Si^danime rationaUs bumane vires S'u rSiuHc
*'•<•
p:opaenomine intcntionis.CCtMflferentia aute que eft Diuiduntur in virtute fdendi t virtutc agendi : t vna/
interapp:ebendereopcrando.tapp:ebcndcrenonope quecgiftantmviriumvocanirinteUeciUBequiuoccaut ...
pzopter fimiUtudinem.CUi6autem actiuaeftquceft
«"•«"**
randobeceft g;> Dcactionibusalicuiusviriuminterio/
mmeftcomponereaUquas fozmarum.a intentionum p2incipium mouens co^pus bominis adactiones fingu
appjebcnfarumcu^al^s.tfcparareabaliquibus.babet ^equefuntp:op2ieco^tationisfecundumg7intentio/
crgoapprcbcndcrcioperarietiamin eoq6 appjeben/ nibusconuenitadplacitumquc app^opzianwr ei. £t
dit.Joed af»p:ebenderc non opcrando boc eft : cumfo:/ babet rcfpectum incomparatione virtutis vita\iB appe/
ma aut in tcnrio oefcnbitur in vitantu;.ita vt non poftit titiue. t refpectumin comparatioevirtutieimaginabi/
agcrc in cuin aUquid vllo modo. (L i^iiTerentia autein Us.t ejctimabiUs t refpcctum in comparatione ipfi/
interapp:ebendcrepjtnctpaUter.tapp:ebcndcrcfccii' ue ad fe. (L '(^efpcctus autem eiue fecundum com/
dariobeceft.gyappubatdercpuncipaUtereft cus (oz^ parationem ad virtutem vttalemappetitiuajeft mo/
.
ncm elficientcm:i cj: intcUectu babebit affcctionem pa lo modo effe poffibilceas aUquando non credere. ficut tu oc inid
lcctu.
tientcm:nomincmu9autc5omnemaffcctionemmo:e5. fcntimus bocqd totum maius eft fua partci q? eidem
crit crgo vnti ppter q6 contingunt mo:e3 in 15. i in alio cquaUa,interfefunteqnalia,iintcrimDum non acqui'
contingunt mo:es.p:opter boc alium. fiautem ipfa fitc/ rimr ei adbuc inten tio due q6 eft in effecm nift boc mo
ritiunctababebitaficctioncm pa(Tibilcm.i fimilitcr af/ do:tunc vocamr intcllcctus in babim.ipotcft bic intcU
fecrioncm actiuom non cjctrancam:quc ctiam crut ouc lectus vocari intcllectus in elTccm.comparati6e p:imi:
actiones z ono mo:c8.i mos quidem erit vnus. fcd ba/ potcncta etenimp:ima nonpoteftintelUgcrc aliquidin
bebitDuascomparatione8.mo:e6autem quiin nobis effecm.fedbecpotcftintelligereaUquid cum inquiftc/
runt no comparatur buic virtuti.nifi quia anima buma rit,aUquando eft ficut comparario eiue q6 eft in poten,
na^ncut poilca fcics cft vna fublMtia:bft8 coparationc tia perfecta.boc eft cum incepcrint in ea conftftere foy
adDuo.quo:umvnumeftfup:aeam.ialtcra infra caj. meintelUgibilcsadcptcpoftperfenota.fiucintcUfgibi'
fcd fm vnuquodcg ifto:u5 babct vim per qua ojdinat Ua p:ima,fed non confiderat illa nec conuerrimr ad illi
babitus qui cll inter ipfam i illud:bcc autcs virtue acti in eflcctu.nifi vcluri fint repofite apud eum vt cum vo'
imefttllavirtns quambabetanimap:opter oebitum Inerit confiderct illae fo:ma8 1 iiitelligat cas. i intelU/
qdoebctei qdcftinfracam.f.co4Hi93dregcndum aU/ gat cas fe intelUgcrc: i vocatur bic itellecms in babitu.
quid.fed virtue cotemplatiua elt illa virtus qua babct eft cnim bic intellcctus qui intclligit quoticns vult in/
dicantis imaginabilis. i appbefio iudicantis e^timabv idem.lcd (i ita eflet opojteret.vt qt> tagitur Diiobus fen/
Us:-! app:ebefto iudicantis intclUgibilis.iad banc intc/ fibusclTcttanmsfigura.miru^ eftautcm^obUti funt
36 tioncm oupimus boc verbu5 in boc capimlo. (£t>icef figuras non app:cbendt nifi cum fiierint ibi col02cs aut
mus autcm cp fentiene babct in fua potentiafinali.ricuc fapo:cs.aut odo2e3.aut aUc quaUtatcs.': g- nuUomcdo
fenfatum in effectu.fcntirc ctcnis cft recipere foanas rei fcn titur figura nuda.fi autcm fiicrit boc.tunc c;: boc g»
nudam a fua matcria.ita vt in fozmctur per caj fenties. figuranudacumfitfcnfibiUsafTtcitfenfum aUqua ifta
yidensideftmutariafo^misfenfibilibusquc funt qc/ rum afTcctionum.': p:ctcr figuraUtatem alTirmatum crt
tra in rcbus fubiectis.eft ficut vifum in potentia.fimilt/ cflfc iftarum afTfecrionum:': quia non eft ipfamct figura.
ter palpatum.-z guftawm :c.p:imum enim fcnfatil ccr/ iconftat quia fenfua non fciitit figuram nuda^.nift fcn/
tifl^imccftidqdocfcrtbiturininftrumcnto fenfus.-z id tiat cum ea aUlid.cCi5ij:crunt etiam aUqui antiquo2U5
^
app:ebendit:videmrautcmQ7aimDtciturfennri9>eft qd polTibilceft:vt anima aUo modo fcnriat fcnfibilia.fi*
cictrinfecusintcllcctaseiusert pzctcr intcUectum fcn/ nemcdiis.^zfineinftmmetis.fcdmcdiafunt ficitt acr.
tiedi in anima .intcllcctus eni^ buius qd oicimr fen tiri excmpligratia.vifu^.inftmmetavcrofuntfiaitoculus
e^trinfecus cftqdeiu3fo:m3afrtmilata eftinipfo (ent vifui.vnde bi p:ocul fun t a verttate.CrSicnim fcntirc
fu.fcd intcUccms fenriencK in antma non eft q? ipfa foj/ babcret anima pfc ipfam fine inftmmcntie. tunc bec i/
ma ctus effigiata fit in p:op2io fcniu.T.ppter boc oifFici/ llrumcnia cffcnt ociofa in creatura 'Z inuriUa.^fte^ cum
leeftconftituereeflequaUtatumfcnfibiiium in co:po' antma fm cos aUud fit a co:po;c non babens fitus: im/
ribus.fcd ccrtiftime fcimus qp cum aUquod cozpus afft/ pofliibile eft tunc aUqua co:po:a eflc^pinquio:a ei.i ac
citfcnfHm:fedipfumnonafFicitur.q6in ipfo eft p:op:ia cide'tta ad ipfam.-z aUa rcmotio:a ab ca i occultata:quc
quaUtas:queeftp:incipiutn pcrmutandi fcnfum fcnfa non fenriat.': omnino opo:tct vt no fit oiucrfitas in fttu
n5pcrmutanteiprum.(C£'cdDcmocritu9'Z aUa fccta co2poy quatu5 ad ipfam.necoccuUatio nec manifefta/
namraUum.non pofuemnt iftis quaUtatibus eflc vllo tio:be.n.Difpofirioncs co:pop funt.-z circa co^po^a.^z 05
modo.icdfigurasquasponunt iti atbomis pofuerunt vt aia aut ftt app^ebcdens oium fcnfibilit'i aiit nulUus.
caufas oiuerfitaas eiu3:quo afficitjwr fcnfus ^pcer oi' itavtnopoflit abefleaUqdlcnfatuab cius appbefioc.
uerfitateo^dinis-zfiwuineamm^oicctcs gj^ptcr boc r? eni abfentia eft aUcuius rei q eft oiucrfa a pfcntia ci**
vnusbomofcntitpannumvnum ouomm oiucrfo:um 1 bec rcsaUqii eftabfcns aie.aliqn pfis q5 fit ej: loco fi/
m
colout; f ouos inmitus eiue:p;opter quoe vdtiantur (H4U:o3 itQo vt aia fit co2pus.ifti autero no tenent boc.
';
Bc m Tjbartt^ Capitulu MU
C^i>oHeidat Dcclarabimii3.gj foime appjebcnfeqMc CrCapituUtm tertium oe fenfu tactibil/. n
non pofTunt fcparari a matcria.-r acolUgationc cus nig/ ]^*^^^ iRtniiics fenUHintpJoptcrqucm ant/
rcria.impc ITlibilc cft imp:imi fine inftrmncnro cozpoza M vSmlir^ mal.eftanimalefttacni6:ft/
li.^cd (i anima non cgcret mcdijs ad app:ebcndcndii5 l^r^ ^'^^"'•"O'^"^'!^''^''^' terrenamanimam
res.opoiterct vt viftis non egerct luminc.ncc medio cla
I
eI ^ fei>^ babet virturem nutritiuain.tpofTibiic eft vt
S^-jfeS no babeataUquam aUani;. fed non couerri/ Sri.i"»
ro.i applicatio vifi adoatUtm non piobibcrct virum. i
timfic omne q6 babct anima; fenfilsilcm babct fciifutn: aia.t. 66,
obturatioauris no.pbiberctfonu.i langoiesg accidiit
^ buuifmodi inftrumctis no^bibcrct fcntire.ii, f «eriJt rangendi:-: poiTibifc cft vf no babcat aUqucm aUo:um:
autein auquiqui pofucntnt mcdiu oifhirbans oiLcntes fednon conuertitur.oifpoftrioetcnim nutritiuecompc
q6mediu5quaniofuerittcniiius.magi9 crit pcruium. rarionc virtutum aUantm aninie tcrrene:cft quaUd :>iff
vndc fi ciTct purum pcrfectio: cflet vifio. i res amp ius fpofitio tacms compcrarione aUarum virtutum animc
viderctui' qlmodo vidcamr.i eiTct poiTibilc videi i tuc fcn ftbiii3:bic cft g? p:ima compofitio an imalis cft ej: q
quicquid c^in ceiabcc autem oictio falta cft.non cnim litatibus tactibiiiTAis:': ejcquibus eftc6plc?:io cius : dc/
opo:tet vt il.pptcr attenuationcm p:oHcnitaugmcntii> ftructioeius fit cjccaraj oiucrfitatc: crgo fcntirceft no/
viru3.idcojjpter «itiHationem acris pjoueniat mai^aug/ ntra animc: o; vt fitp:ima natura iiUid qi> iudicat.vii
-
mcntum videndi:attcnuatio autcm non eft via.vel cnw de p:oucniat ocftrucno^iidp^opter qd conferuaturq6 c^o
fy attcnuandi cojpiis.fcd inanc f m cos cft pziuatio coj/ p^odeftieftp^iozaltjsfpcculQtionibusque itidicatea ^^:Mr<^m
pozi3.ft autcm inane babcret eiTc aliquid:tunc intcr fen/ quep:ofunt.fcdnonad ?ftitucnduin:autnocent.f$n6 ^wc^ffx.?
fatum 1 (endens remota non cffet continiutas vlio mo' adDcftrucndum.([;6uftu6autcm quamuis inter git/ *^
do.nec ciTct ibi actio ncc pdfTio. cL ^uerun t etia alij qm ftata iudicet id p:opter q6 permanct vita.tamcn polTi/
putauerunt.iliud.f.qj fcniiens gcncralitcr. vt anima: bilc eft vt oeftntcto guftu onimal rcmaneat animaU
pendet ej: fpiritu:qui cft cozpits acute pcnetrana. cuius CC 3lt| cnim fenfus fo:taf1is cooperanf ad inquirendu ar(.z.se
paftea cjrponcmus Difpofitioncm.quia ipfum cftinftru nutrimentum conucniens.t ad oifccdcndum u nociuo. aia.f.zs,
mcnmm appzcbcndendi.t quia bic folum potcft ejrtcn< (C^Uietiamfcnfusnoniuuantsdfentiendum q6 aer 1.8S<
diadfcnfibiiiai obitiareilUs.i cqucdiftarc abiUis.t conrincns vcl circundans co:pits c^ccpUgratia cft adu'
babcrcad illaaliqucm fttumc):qitop:oucnit appjcbC' rens velcongelanB.£t qjomninofamcscft Dcfidcrut anMLOe
1 calidi.t fitis cft oefidcrium frigidi -: bumidi. r.w ua.t.z8.
dcrc.bcc autem fententia etiam falfa cft. buius enis fpc/ ficci
cicinonrctineturciTcntia. nifiperbcc nutrimenta que trimentum ctenimccrtumeft q6eftbuiufmodiquaU'/
ilUtm circtiualant.fi autem admifcemr ci iiliquid e%trin tatum quas at^:cbendit tactii8.6uftu6 ctiam cft oele/ u w/^ '
m
fccus complcjrionaliter aut f compofitiones: ceilrui/ cprio:vndcfepcDeftruiRirienfU8guftU9:cuminfirma' <-'-. '
mr cius fitbftantia:Deinde non babet motum localcm, tur 1 rcmanet animal. crgo tactus cft p:imus fenfuum
qucm fi babcret poflibilc clTet ipfum feperarl ab bonii' quieftnecefTariu3omnianimaUterreno.ibcmomaiu ):' / ,
vnotempo:c.(iautcm fpccicsefTctbuius.non indigeret tcr virtutes mows fpccies aUquo ciTc pa'o:.fcdi oiuulga '^^'"^.
pinquio:em fenfum. z in quoiam non eft medium. fed nis:ie]ctenfionis in parribus co:u5.'qnamuis non oifce/
pafTto fenricntiscj: fenfato, noneftad»modum moms dant a loco fuo.(L"£t c): boc cognofcimus cp fcnriut ta/
nec eft ilLi affcctio cotranj adcontrarium fed eft perfc
: ctum.vidcturcrgo.q^quicquid babcttacmm babetin
crio.f.quia perfcctio quc eft in potentia.ias fit in eiTcctu. feipfoaUqucmotu voUintaf-ius.aut in fctoto.autin pti/
finc conuerfionecfTectus in potentia. Cl^ofti^ autem tibus fuie.lCCaautcmquctangunturDiuulgawmcft <-
locuri fumus oe app:cbendere qd cft gcncraUus fen/ ^ gj funt calo^.ifrigiditas bumiditas liiccitoB. afperi'
tircz locuti fumus oe quaUtate fentiedi generaUter.oi/ tas 1 lcnitas i grauitas : tcuitas.Gcd Duricics i molli/
ccmus nunc qj omne fcnticns app:ebendit fuum fcnfa/ cics.t vifcofitas.i foUibiUtas. i buiulinodi non fentiun
mm^-zappiebenditetwspuuaaonemfuilentati^fedfcn mnnificonfequcntcoeas qitas p:cdii:imus.£alidita8
fetum appzebcndtt per icipfum p:iuationem fui fenfati. etenim i frigiditas vnaquccp pcr fc ipfam lcntitur p:o/
ficut tenebtas ocuUta: z filentium auditus.-: buiuf/ pter boc q> occiditinftrumcntopariabeis.Sed ouri/
modi.quia iUa in potenria funt:non inefTcctu:fcd app:e tice 1 moUicies.t bumiditas i ficcitas putantur no fcn/
bendercq6vnumquodc0bo:uineftapp:ebcndere,no. riri pcr feipfas :quia accidit ej: molUcie vt obediatur
pertinet ad fenticntsm.app:cbcnderc cten im bic no cft' omni voU-ntipcnctrarc in co:pus luum -zc): ficcitate
:
gj videatur nec fonua quiaudjatur. vndc non app:cbc/ accidit vr reftlTatur quia cum coniiingitur ei membrii
:
ftcQ Dcclarabitur ej: eariim Difpofttiotic loile buic-q: q: portibus fuisemin mribne acridit rep:i>
,
8
©ccunde "^crtin
mcrc. Cf (libfiftenb'' fo no acciditalicjd.jgj; lcnf qitoc^ doooIetautDelcctaf.n6mediantca(faquaIftatcqiie(7t
1
Bccidit lcnitas.': cqiialitas.^5 c^graiiitateaccidir tcn/ p:imu5 fenfatii.©5 ^ptcrfolutioneptinuitatis.-zrptcr
y^, derc Dcojfus.i c): lenitate priii; biuii9.2t»iccmii6 g ptra fuam c6tinHit3te.£j:i)p:ictatibu8aHte5 tactneen cphs
^r^^jijt oiicto:c buius oictionis.non elt ncccfle vt rcnfatiim g (c' inftru(ncnm5naturaleq6cftcaroneruofacj:bocgjfEn/
ijo"fa ipfiim fcntiat fincpaiTioncaccidente e^feipfo.£alidii( tirautcaro-zncruusfentitej^tacturquamuis nonfitibi
,
v/.7!Ciienim qiii ciu no calefeccritnon fcntict:qm non fcntit mediiialiqHomodo.3precnimfine medio gmHtaf ^/
^ • ^ q6 crt in fenfato.fed id q6 accidit fcnticnti cj: ilLo. ita vt ptcr tangentia babcntia qualitatc. 1 cas gmutaf fcn tir,
quidiu illud no accidit ei ipfU5 no fentit :q2 (en latti pcr non eft aatc iila Difpofitio omnis fenfus cum fuis fcnfa/
rcipfumeft.id^ptcrqdacciditinltmmctofcnticti.qli/ tis.nec Dcbct putari g? fcnticns eft ncruus tanms^fs ncr
tasfimilisci.qucin iilocd.itiicfcntit.fttrell rcpbcn/ uus reddit ccrtcfcnfum tactibile altj meb:o q6 cft caro
fioqucfitc;cftcco.'z nfpcro.tlcnitae ejclcni. •ztendcre ©i cnim fcnticns eftetipfe ncruus tantii: opo:tcrct cfTe
fld locii.ppjiii c;c graui i lcHi.6raHita3 etcnim i laiitaa fcnticns in tota cutc b :>minis tcius carnc aliquid expa
funtoueiclinationcs.-zcjctcfioctiacftinclinatio ad alv fum ficHtfunt paniculi.aut fcnfus cius cffct. non in om/
qu3 Bte.bc oifpofitionca cfi accidcrint inftrumctis (en* nibitspartibuecius.fcdinaliquibuepartibus que fiii
tiunt fine medio caliditatis aut frigiditatis aut colo^is. inco.ncrHUsaiitquieftfcnfustangendieftrcddestre/
aut fapozis aut alio^ fcnfibiliuata vt fi no ect illud me/ cipicne fimuUTicruus vcro c6caHHs cft rcddce vifum.
diii.no illud elTet fenfatu pmo.nec feniatHm b fe ipfum. non cft rccipicns.ncn ci^im cft recipicns.uifiilleciu
f<cd -
(3 cet fen fatii fcdo 1 accntat'r.(r£ft atit 15 alius modus rcddif.quicftcriftallinusbumor: 'zquiambitillii ^ue
oe co q5 fcn tit .ficut folutio ptinuitatie q vcnit cj: vbcre ergo monifcftuseft qp namra carnis eft recipere fcnfu^,
vclq: aIio.-z no cft cx calo;c.vcl e^ frigozcncc c)c burno quamuis ad rccipicndum illum cget vt recipiat aliiide.
rcncccjcficcitate.necc^Duritie.nccc): molUtie.ncc cj: ^cj:virtuteoiteriu8mcmb:i:mcdiantibHP otit ncruis.
Dliqiupdicta:p.Bit'rctiafcntircvoluptatC8tactibi[c8. !oi vcrop:incipium fucrtt in illa.crit fenticns pcr ie ^7/
ficut voluptas coy tue.t fimilia 05 ^fidcrarc qiwlr fia t. fam.quauisfitcaroficutcftco::licet cnim fcpararetur
^quomoattribuant virmtitactiuc jpjic (EJas aute in co:dc filo neruo:^:non eft tamcn longc-quin ej:cipiat
putauerut aliqui botce gp nultc qualitatcs fcntiunt nifl ab co fcnfum.t reddan t vni ozigini. t ab t o:t'gine rcd/
(ncdiatceo op accidit cj: folutionc ptinuitatie. ied no cft daturccrcb^o.calijsmcmbus^ficHtpofteaocmonftra/
fta.Calidu ctcnis 1 frigidii.fc65 9>C):cis mutat comple bimus : -z qnolitcr fil Difpofitio cpotis c]c boc cp oifpcr/
po.fcntiunt cqualr.^olutio aiit ptinuitatie ncc ecqu3 gunfincovcnecapiliares:qHcej:corccipiunt<zreddiit
lis.ncc pntis in toto co:pc.vtt nos otcimue q;> fkixt aia\ al^.po(Ti'bile cft autcm vt boc gp oifperguntur in co ca/
generaf c): mijctioc elemeto?: 1 c% c6pofiti6c:fic ctia fa/ ptUarcsvcne fit potiitsadrobo:andii cfTcntia fuam.t
nitastifirmitaeqdacoparanrcoploni.-z^daofficialiii od pftringcndum carncm fua^.CL tic bie outem ols w
coequalitatiicoponi.i ficutincozruptioc copfonis ert fputamuspoftmodii. £):p:op:tetatibusctia5tactus e
ali^d q6 eft no]ctu: fic ctia in coiruptioc coponis cft ali gp tota cutis qnc drcundat co:pus;cftlenticn sj; ractii.
gd q6 cft moitifc?::': ficut cft tacws fcnfus.quo Dcpbe/ ^npn vna folaparseiuseft^: cnim fcnfueiftecft^nafifl a^fam-i
ditq6 co:ruptii cft oe c6plcj:ionc.fic ctia cft fcnfus quo raconferuansco:pu8.aboccidcntibHs qucmultus no/
cognofcit q6 co:ruptii Dccopofitione.g 1 tacta Dcpbcn ccntficonfiftcrent tnaliquomeb:o:u5 cuioccidcrcnt:
dit etil folutio cotinui. -: cius prius q6 cft cius rcftaura opoituit idcircovttommco:pue poneretur fcntiense
j. tio in cotinuitate. (Ediccm" etil cp ois otfpofitio q cft tactum.t quio altjs fcnfibus rcddunf rcs non continge
pria Difpofitioni coigis.fcntif in pmutationc 1 motu ad tes.-z Dc pzocul fufficit vt eoif, inftrumcntum cflict vnuj
illa.i no fcntit poftcpbabcf % reridet:fenfu8 1 cnim aut memb:um:cHicum fcnfatum ftbiconiuncmm feceritt/
paltio cftmt adiiicr us palTioni palTio aii t no eft nifi cu$ pedimcntu5:fcictant'maicaucbttfibiabeo 'z fcperabic
aUgd rcmoHcf 'zaliquidaduenit:vndeinquieto noncft co:pu8 partcilla.Cr&iautcm iuftrumcntii tangcdi
paifio.t boc eft in malis : in bonis coplcj^ionib^^fimuU c(Tetaliquodvnu5mcmb:o;::n0n pcrcipercr ar^rtiaee
copleponea ctcnim maleciiquiefcantpoft^cozrHpc/ co:rumpentibue:nifi quantU5 contingcrct iliud./Cl Ui aui£J>t i^j^iidCl
;t,
copiquauis multo fo:tio: fit q^calo: tcrtianof . iocd ii p:ebcndimu8 prictates quc eft in ler graue t lcuc fit ali/
naturalcs adbucbabuerun !efTe-.iftecj:trancc q aducr/ ud ob co Eq6 oppzebedimus prictatc que eft intcr cali/
ianf fcnticnf :: boc nominaf infirmitas c6plej:ioni8 Di dumtfrigidum.^ftc -zcnimfuntp^ime actiocsicnfue,
ttcrfc^tiftudquietiivocaf infirmitae c^plonis oixcnii/ 1 opo:tet vt vnuquodcp gcnus cap babcat virtutc p:o»
tis.g oolo: -z rcmedium Dolo:i3 ctiam funt oe fcnfibua p:ifl.&cd q: i(tc virtutce Diffufc fun t p ota mcb:o cquo/
rm t3ctibilibu3.2>cd Ditfert tactus fccundii banc intetione litcr.idco putaucrunteos eiTe vnom virtntc.vcluti fi tz
ifuo abaUjs fenfibU3.3lio:pctenim fenfuum quida funt qui ctU8 1 guftueelTcnt DtHitfi g totii cozpus: ficut funt Dtf/
n6 bnt voluptatcm nec oolo^em.-z quidam funt qui oc/ fufi in linguo pntarcf cp co-^ p:inciptii A^na virtus cet.
lectan f 1 Dolent mcdiantibus altjs fcnfibus. ille in©5 0ed q: oiucrfi funt C):tra lingua. ideo cognito cft co:us
quo non eft voluptas cft vifus qui non oclectaf ncc oo< oiuerfita8.1T6atitopo:tet neceiTario vt vnoquec^ ifta/
let.Bcd aiacft quc Dclcctatur intusjjptcr iilud aut DO/ nim virtutum inftrumcntii babcat fibijjpau^^ po(#^ r' ,
S)e m Tlbarti^
prteaa.fcd equaUter.ita vt nec calidii ncc frigidil.fj tc/
CaptaloJIILT.V,
fapo: : foli^tio finccaloze.': fcoc eft aercdo. aitj aiitaij
pcratumvclcqu3lemcdiii.3mpo(TibJleariterat vt in/ iapo:c piiigunf ficcarc i fpilTarczbec eft poticitas.j&i/
ftrumcntutangend(eiTctvacHu;abbis ql tatibusoio. miUter et eftin alt;s que e^pofita funt in Ub:i6 pbitis,
£jc illis.n.c6pofitii elT:opo:tuit crgo cfie vacuii ab vlti
mitatibuo ca complqcionis icqualitatis ad fentieiidil
<
q: comifccnt cipartcs babctcs fapo:cm cii mvfXibt oif/ tu.quidameo?cnimoij:erttnigjodo:reddif jspter B/f"'^ ;^^^^
fufageii.ioeindepenctret-zDifTijndat in Ungua.quo/ mutatione mcdg e% refolutioncpartiu co:po:ts fenfati.|K^^^
ufcp comifccat cii lingua.i fcnttat. an ipfc bumo: pmu 0uidam vero Dijccrunt gj non reddif nift.pptcr pmiita ycitiiii^/K
tctur ad rccipiendu fapo:c ftnc comijrtionc boc en i; co/ tionc medi) .ita vt no pmifccafjnjeoiiiigilcoipwtspdo ku> ('il"'''
fiderandii cft.Sicniin fcnfamj eft ipfttm comijctii. tiic riferiquod rcfoluaf ey co.QuidJaiit oij:eruntg> reddi//^4 - '.
odoufcrti.': fiatcdo^itfiat ide q6 vopouqz gcgd b; par/ lanamoltc non fentics fonti.rrdc opo:tct vt co:pu0 q&
tcs fubtilC6.7 folct oiilundi ds attigcrit inftrumctu odo/ pcrcutis ixibeataliqd foUditatis.ivt motus eiue cii quo
randi:'! olTenderit in tllii ftuc llt vap02 fiue aer pcrmuts: percuiitur reucrbcretur a pcu(To:i fic fenttat.Similitcr
iijpx <iwn,tar m
odozc.-z per ipfus fcntict odoz. Jm au£«nortii fi indderis rem parua aut rem no babcnte o«riticf«iT»
jjrtt «'**«nnc mcdiii cj; pcrmutationc appjcbendit JJocnfatui
f.
f tio facict fonii vUo modo.lCii crcufTio aiir ej: boc q? cft
J^^^^J^yKtcnim ft poiTet occurrerc fentienttfcnnret etia fi ne me pcrcuflion6cfloiuerfa:q:fdfTioc):bocq6cit(Uflionon
^J^^2^ l^iQjadaiitidicatBmntationeptinerifublxjciiw^ oiuerftficat:q:vnuefl qdfactttagi.a aUudefl mddcre
efl Q) fif nOs cuapo:arcmus.e;cepU' gratta.campbo:a$.ita 1 fciffo ej: 15 Qjjcft indderef? faccrc tangt oifTcrt a facere
Vt tota cius fuba rcfolueret .-z perueniret ej: ea odor qui toogiin fonutidinetocbiUtatc. ioimilttcrena tnddcre;^
Cif!iindit vfi:^adaliquctcrminu:polTibilcectct oifAin/ Dilfert ab icidercod flmiUtudine buius. cc ont q6 ?cur/
diodozeilliiin ouplii iUius lc:ip!optcr pcmiuratione:t rit ad tangendii ilUid opo:tct vt euacuet fibi locu co:po
pofitloncpartiii fingulariiicius in fmgulidpartib^iiUus ris atterius g? fetangebat.tmutetadilliiJDtnneaot ab
lod tomieita vt c;:iilo rcdolerenrfingule partca iUi'' ou fdfltts ab 3U0 ta euocnauit \oca\mJi queritaUu ad qu^
pliodozequaUsiUefticrat^cdcij cjcynaquacg iUarus m
Cueaiat.!&cd boc tn quo fit ^c otu6:e(} rce mobiiis.t
partiii minima;! cuapozat aliquid:c6iunctlo 1110:11 vapo ipeniofa finc oubio. vt aqna aut aer.ergo in vnaquac^ £/
rii:quirefoUitifuntej:campbo:a in omnib*'ilU'6pamb'' cufHonc.zfdlTionc.fltmotnsacrieautaltcri^^.autfnn
^uclUritplufqspdictus tcrminusJ^upLiieefl totiusva/ laumant ^bito.admodiicomoucdt': attrabcdi gvtm.
pouspmecuapozationis c^paratusilti^ergoo; vtoefc^ cpouctigitur boceerequcneccfTariaef>ad bcc:vtcon:
dtts qui accidit eiin boc fit pene iiliiaut CQnuenibile ilU. tingat fonns qui cfl raotue acns fouis nnt confimiUo»
XDanifeHii igitur efl g>permutatto n6£p:ludit abboc; (r£)Cl>emu6autenottficarefiautcfT ronuatpfa^cuffio o
Cr&cdidqdoi):cruntoercdditu pdictocit impotcq; vet idfTio ant cfl motusjcomotib itis quiacddttaeri qc ^
reddi^n6fitniric6parationcaU'qua •;iitu aUquoqut 3nt cfl aUquidiertnrq5fit ty. bocvel c6iungitur.iiU-fd$
fitir ter reddes 1 cui reddtt .Cozpus aiit odouferus non Idftio zpcrcufTiofennunt vifnmoiiantecoto:c.TluUtt«
eget aUquo iflo:p.&icnim co^ares campboza ii mum aute foro:;; fentithied(antc.colo:c.ergo pcrcuflTioifciflio
tavcloelata3at8.Unnonp6trcddiibiodo2ei1t6.imo ro cflfonup.Sic vcro ncceiTc ef> vt ftntitcut caufc tord*
f1 efl annibilata oino:n6 tiT Jibiberetur odoz cius rcma/ 5ocdocmDtuaUquadooubitat /:putat Q> foons efTi^
nere in aere:t boc ftne oubio fit c^ pmi tatioe aut fiiptp comotio aeri6.fed no cfT ita.ficnus eilmotustfentit ctis
iione:fcdidq6indu):eruntocp2e^i8auibuapQte(1e: aU)6t^1tbn?.quaui8fiatbocmed(3titiusali)a fcnJlttu.
cp vcnti vaUdi c6mouerut odozcsvapo^ qui roHtti funt £ipecifican8aiitefTide6li)nujslk)nando Mtti^ vfcgad
ejc cadaueribtts vff^ ad pdiau fpatid altitudinis etberia i>oU>K:fktitej: fonitn tonitrui . 21iqit ^\x^^ mctcs fub/
^fcntitquietlfottioas fenfusqsb^^^zab a tiou loco: ftc uertt ':fouafIi8 nocent aiali x oeflntnnt.f^epe iuuannir
pdicte aues 1 ftties.Xu aiit noili g? ftcut odoare cueniiit boics fonitu tuba^ ad fubucrtendas mri^s e^ccHa&.(c^
admuUac^aiaUbus multo plus $ad boies. ^imiUtcr fenfustangcdi^ficutilinnnimusalkinldo patir e^boc
reddunt ds vifibiliaa I6^nqui8 fpatqe 1 vltramontcB motu:fecudti 9 cfl motus.^ no fenttt fbnitii.ncc ctiac^ 1
8ltifTimos.5pfcenimcircuuolantinaere.ieucnitvifu8 intclugit (cab atiqno moucrtintelUgitfonitu.!8i aiit ficv
capin longinquii vltramodu quoufcpcleuanr mulmm nitusccrtifTimeefTctipfcmoius.neceffct pfcquens aut
fupza montes attiiTtmo8.3a cnim vidcmus vulturee cir cocomitans.tunc cu fdrct rootus.fciref t fonu6.bocaiJt
ciiuolantescUuarifupzamontce alti(Timos.?tupoflea non e(T ita.vnii cnim ii'dcn6 p6t kixi 1 nefciri ftmul ni/
lifces in geomctria caufas ebngationu ptcr quas vi> fi cj: Duabue portib^au t e^ ouab^oiijp oftrion ibue.cr0C i^
f
.-cmr magisimagis.ergopoteeg>aue3iUcclcuatefue qr quo cft fonusin fua eentia 1 fpcdaUtatcno cfT id qc q
i^'^f^,nntiaaercqaott(q}appamitillia logiradoillius fpatu. ctlmoutscfTcRtiaUtcrifpeciatiter.ergofonusacddcnd
^/^,'aviderutcadauera.cL©iaiitnegaucrintcoloze8cada' dlq6acddite^p:edictomomque7fcquit.'z eflcii iUo.
,M viiSi iiem reddici3:pUts Dcbe"t nq^are odoiCB reddi:quoaim Cii aut c6motio acris aut aque guenit ad ncruii ejrpon/
^^''/^^^fcHditiocltoebtUojJgtfiaitnoncmni aiaUeftneccflc fumintnsinaurercccptibilcfoni.anteqnccfTcocauitaff
|
f^^^^moucre palpcbia -: oculii ad boc vt vidtat: fimiUtcr no in qua clTacr quietus mouct motu eins qui pcrucnit od
\Jkp?<t omniaiaU eft neceiTcolfaccre ad boc vtodo:et.XDultiB |
ipfum.i poflcl efl quafi parics fug que cfl ncmus C)cpa/
I
enim ei: ilUs accidit odo:arc n6 olfaciendo. fus fcnticns fonitu.tunc \ex\iii fonue.Ct: aiitimpcdimnr
'
CCCapimliifcjaiioefenfttaiidicndi. fdrc Dc fonitu:i3 cft.f.an fit aUgd q6 babeateflie in fecofe
iaU^cutifumnsoctactnt oegu/ qttens per fe ciTcntia motus.vel adiiictu aU):an no aco/
^ftC^ flu.tolfatu:pucnitvtloquamnr
iS^il^Vp ditfonusniftciifitctitibiauditue.jQuiUbctaui boc fen
oc audint.b(cemu6 igit g? ad loquedii oe a\u tirc p6t:q7 fonue n6babct cfTe per fcnccaccidit rcndu ni
I
Idim opo:tet pus toqui oc fono.t oc cius cen/ fi tacm comoti aetis.imo c^ omnib^quc tangunt loctim
Jtia.^zTuenitctia; m boc loqitioe tinitu. tiico p:cdictuj3ptertactuacciditfonii6itiiUo £tan ipfefon'
mus igi t Q7 fonus no eft aliquid fVatHUs ccntie.nec babs cotingatc^comotionc acriequicfiinnertio rcccptibiU
fi%a effetita vt poftit ftabiUri cc ciu&ftcut pccdit oc albe fonitU8.anc6ttngatperipfU5tactu.bec cnim oiftcirerc
dine :nigrcdine^figura:quel)abetefTe fiabiUwjatavt oiffidlcefl.q:coy quincgatfonitu baberccepcr fc.fen/
pofTttfnuecftabiliri qdquoliienunnobabcr p:incfpu)$ tentian6c(l9DcoinfiriiM;ncutcoj:q^u pegQnt rcUqiui
Sutc. '&
ScaiJ Tli>artfe Capftuluftt
ftnfaM.3ft>cni5po(Tiineattrlbiiere fcnfato (oMbilipio/ ptts"ECUfTu5cftnHiUcmolUtteitbumidt'r(!rf9;fc<^ufe£>
piietati cognita cjiic facit fonitii que ctt comotio aciis.t «ter motii fuerit.t coactus fuerit aer qui eft in n icdiotpe
cSparatio comottonis ud fonitu cttMmt coparotio qua/ netrareipfit$.'Z coangufTue in ter iUa:riic ipfu$ co2pusnd
Ittatis qucclt in mellead id qd alfidt iUo in fenfu . &ed gmittit oere penetrare in fcnec fdndere fe t b^eui tcpo^e
tifkrcn tia eil becqz affectio acquifita e^ melle in inflru ©cd refiiktacriquicnin medio:-: no cedetei:': r^fiftct
incntofentiete 'zejcigneininfhumeto fcntieteeil: illius etiapcutietiquiccgit ipfu$ mtUtii irrumpi in b:ciHtee.
gencriei qd cft in illis:cii boc ctia aliquado qut fentit calo ^ no irrumpct .fcd rcftftct Ecutieti.t cii illo pflringct ae/
re calefacit aliud cii epiht in eo affeaio. Qnd oifpofitio remediii.q5ui8n6fitbocqcpotentia rccipicnti6.nec ejc
fonitus 1 comotionie aeri8.nd ett tta:qz comotio cll vnu potentia efficicntie Qcudentis.t ipfu$ rcfifTere fit ei bco
quid,tfonitUfleftaliud.C6motiocnimfentit in vno in> ouritiei.jCuancrcie6boccii attcnderi8g> quadobacu/
ftrumento.tfonitueinalio.^pfaautqualitasnonrertit lo paulati$ aqua gcun6.poteris fcinderc fine labojc. &i
alio inftrumeto.Tlec opo^tct etia gp gcqd afTicit aliquid aut cito perculTeris rcfiflet abi. t^pter boc ctia aer rcfi/
oUqua aflfectione babeatea in fe.ibebemus aiit fcire cer/ ftet.©eci potcfTe vt ipfius acris qda pars fit rcfifTen6.x
C titudinequalirerfitboc.(r£>icemu8igit q«illud q6iu/ quedacoftricta inter ipfa$:t pcutiens q6 fadt pHrictio».
ttatnos ad fciendu q> accidene afTiciene auditii babetec ne$.tmo pot efTe vt aer fiat trcs partes.vn3 efT paxtieas
jn fcboc cflip fi no contingeret nifi in ipfo nerue nccef/ ficat vennts! aUerarefiflens:t aUcrapfTricta inter iiht^
fceffct vtcomotioaensautfentirct audituqcbocg) efl rccundit aliquaaifectione$ comotionis. tiiiritiee ^o vet
cotnotio^ut no-0iaute$ comotio aeris ej: boc cp cfl co' pftrictio no eii p:ima caufa accidendi l>ac comotione.f;
motto lenttret audim.no oico aiit cp fentiat tactu inflru babent boc ej: boc q6 iuuat reliftcrcjefiiTentia etcni cft
inentiauditU8.autaudiretpzimo.aut mediante fonitu. ^maca.ergofonu6 dcciditc^comotioncmoUs copozis
Si aiJifc mrei pamo.pur u aiit fcnfatii auditus fonit' impemofi pftricti,inter ouo co:ga otram fibi refittetia
tfl:in bocenim nullaeil ; ^itatio.tuccomotio aeriset: ^m Q7 ftc eft:'! ficut aq 1 acr.t celti$ pueniiit in na redde/
b X gj «iitcomotio cfletfonitus, Jas ailt oeftruxitnus 13, iliwU):e6.quen9vocat cUiritae.ftc aquaiacr pueniuc
JSiautctentiret mediatefonituquifqutsaudiret foni>ii« fn boiT q'acciditei0fcnu8,cui''nomcfitreccptioc6mo/
fdret ibi efTe comotion&itcut qnifquis videt colo» qua< tionis J16 f it aut boceo cp aqm aut acr ftn t mcdiii ficut
drati:nediantequ3dratofdtibiefle quadratii.f$ noefl ^laritaB no eft ej: bcc cp eft mediii celu aut acr.vr oiit g?
iia fl aiitno fentiret nifi tactuacdderet gp Di]amus.ergo aqua aut aer c;: boc q> reddunt odo^e aut fapo:e.bnt fi fr
non 05 vt fen tiatur comotio audito fonitu. CL Cofidcre/ aliqd in quo pueniiit.g7 no b$ nome.&$ bumidttas que
mus aut quid fit oicendft poft boc:^ oicemus cp fonitus reddit fapo« cft fapiditas^iUudvcro in quo pticnit cii co
cii audit:auditur qc parte:'z neceiTe efl. vt aut pare aadii redditio dous no b$ nome.@$ tinitue accidit ej: como
Uir:eo9>pndpitifoni'zecindeefl:': inde ventt.autt'oq> tione.quafacttbccc6motio.cu.n.buice6motionirefiftit
mobile oebitii auri:in quo nodu e(i fonue f$ facit fonu$: aU'gdficutmonsautparies.tta vtfadatea$ ftare. Mccif
cii ^enitad aure e);ilU p^arte mouef^tCT^illa percutit:<z dit tuc etia inter bac comotione que moiict ad pcutied»,
fddrco videt 97 fonue e^ illa partc veniat.aut vtru :^ iU pariete aut monte.t in ter id q6 gcutit 1 pflringit aUii ae/
lo;r.Si dUte bec fiat jjpter boc cp ipfuj mobile efl fenfi» fequireuerberat biic.t repeUatrctropftringedo.cuiii0
biie.!S^autbecndefletbocfenfibilenon i^ciperet pars figuraeftficutffgura pma tafTectioeius.ficut cu pila i;/
fiii pundpt) .tiic opoztet vt fentiat audim comotio aerie: cutit pariete$ nccelTario intcr illa.aer comouet x illa re/
quo appzebendit pars foni:qd ia oflendimuc ee impote. dit rctro.^a aiit oeclarauimus cam ^pter qua pila rci?/
&i aut ftierit j?pter vtriifp illoy ptingct ej: boc ill6 im/ Utretro.crgoipfafitcarcpcrcufTioni8acrie. I^emanfit g
pofTibtle etia.t er boc affirmabit fonus comitari como/ autc vt pfidercmue fi tinitus eft fontis qui accidit ejc c6/
tioneacn6.*l^eftatcrgovtfiat bocj?ptcr }pq>ipfe fon' motionefeciidiaeriscomotimotu pmi.autficft comee
«Uic effiiciaturt indc venit . !oi.n.fonu8 no accideret nifi c6morioni6 aeris p:tmi ite^ rcucrtetis. vidct aiit tinit''
auri tantii nibil oifYaret an caufa efvcnirct a oe^tro.vel cfTccomotio pmi acris ad nos ite:p. rcuerfi,vii cftj5p:ie/
afiniDrapzedpuccticaufaeiusno audiaf:q2 eftbicalt' tas ilUu8.'Z aflectioniB eitis.t gp gcnfTio buais aerie non
(luid.f.cdmodoaeri8affideR0ad fimilitudine fuiaere$ cffictatfoniie):lettiiTimapcufTionebuiU8 Qcris lecundt.
qui«:flinaure,3liquandotnetus pareno appzcbcndit ^cuiliioenim aeris fcciidi.n6 eft fo:tie.Sc<i.n adeoket foz
no enim apptebencUt nifi cu$ perucnit, er^o quo appze/ tis. vte^ ea accideret fonus.noccrct audimi, vidcf atit g?
bendit fcnus qui non acddit nifi cii gueniteius caufa.g oifi lonus tinitii b$:f$ n6 audit :omnc aut lume /cucrbe/
13 maniTcflii efl cp fonue babet ee aUgd per fe.nc e% boc rat , videt aiit ctia gp Dc boc q> tinitus n6 tudit in Domi
tpaudit in actu.fede^bocQ} eflaudibilisin potentia:t bus lin mafionib^^^cauia bcc cft:g7 cii fpatiii$ fiicrit j)^/
rft qtudda qd ef^^ficut ^ liqtia ejt^ affectionib'' comotiois miiintcrfonuireucrbcra'tcfonii:n6 audiunt in Difrre/
l^ aeria pzetcr ipfas comotione, (IJtieben uie aiit certifica tis Duob^tepoab^^fs fimuhfiait ouditinf fonue 'Z Bctiflio
»e l!airt«te reniicverbttoepercuticnteipcrcufTo.iMcemHsigit g> qui eft cu illa.^ins certc cft poft illa.fei aiit rcuerbcras
t pcrcofia. 3d Ecutiedii cfl ncceflc vtaUquie motua pcedat.t aligs nicritj3cul.videbit elTc in tepo:e:q6 eft intcr oiioe fonoo
fequat.iOotusaiitqiupccdit pcrcufTione aUquadoeft oiucrrita6fcnfibili8.£>iaut£cuflus (tteritou^ tplanii.
cjc vno :o:pojioaurrentcaUeri.aliquadocft ejrvtrotp tf boc gj rcfultot miilta rcdp:ocationc pmanct logo te/
iltojj. i necelTe cft vt vnii eop aut vtriicij rcfiftat fibi fcn/ po:ef1ctttfitibalnei8. Uidct oiitQ^caufaquarercfonat
fibilitci.Si enim alterii impcUit aut pcrciitit no fic vt
. inplanis bcrcmie DcbiUus.tfubtectiercfonatfo^tuis.
fentiat.fedcii mozaqucnofentiar noeltibi fonus:gat' boc eft.f.q: DupUcat cii tinitu qtii fenrit ci\$ co in tepo:e
tien» aut 1 pculTum vtriiqj cl^ eflficicns fonii. iScd ilUid quofi vno:Dcbes oiit fcire g» c6motio aerie no cft:motu9
ampUuB cfTidt qd clt ouriue.iquod magic rcfilht altcri, locaUs ficutvnius : ciufdc acrie.fs ficut Dilpofitio como
Ipfus ctcnim babct ibi maiozc|.iarte. iDotus aiit fccun/ tionis aqiie qitc acddit c^ vicin^itudine pcrcufl^ionii fibi
du9 elt cerTio ocria aut fi^.t cius intcr illa pftrictio.iHi fuccedenriti:cii quicte pcedete quiecc . 'C^ec uut comotio
rideaaiiteiuuatadcoflrijiticndufojritcr ocre:t lcuitae que facit fonii facit cito:f3 no muUu Ecutit . li>otcrit ant
firrnerecipiat aer (n pcauitatib^^afperUUquado ^ocot bicalijf^sDubirareoicceg^ricut oubitatesoe tactu.ani/
Xcrdc
grwmmiis ei multas ^wtcsieo g? appjcbedirmulta pin fed in potetia cft colo:atii.fi voltierimus Oicere coIo:e fit
mSic etil auditus app:ebe'dit ptrarieratc-qiic crt: jn tcr cffectu.boc eft albedo ;aut nigredo;aut rubo: :aHt palo::
fonii acutu i graiie:i ptrarictatc que cft itcr Dcbile t fo:/ aut bis iiria.Tlon.n.albcdocftalbedo.necrubedocftru
teiotrarietateaqiiecftinterouruimolte-zintcrleuct bcdo nifi f m q6libetq6 videmu6:n6 afit fit 13 vt vidcar
afperij 1 cetcras.cur ergo no af fignauimus eimultaa vir mus nifi fiierit illuftratii.no putes aiit gj albedo que no
tute6.-'Sic refpondcmus ad bec qp piimix fcnfibilc audi eft boc modo:vt eavidc3mu6:aut rubcdo aiit cctera b^.
ata.tcra.
tus eft fonus.^ccidcntia aiit qiic accidiit ci pumo fcnfp babeat erte in co:po:ibtJ9 in cffectii. vii cii aer obfcurus
bili poft^ cft fonus bec funt.3llic i?o.f.in taciu vnuq6m ^bibct nos a vidcndo.ipfc acr n6 eft obfcurat^.n^ enim
contrariof fcntitur per fc non caufa alterius. £rgo fuflf' cftobfcuratu:nifi,q6cratiIlHminatii.acraiitqnaui6noii
flat boc Dc Doctrina foni 7 fen tiendi. cftineoaIiquodIucidii;tii:n6^bibctapp:cbcndiil!iimi
(C~)rpU'citp3r3fecundafeji:tiDenaturalibus. natu:necobtcgitcoIo:equieftinelTcctuinaliquo.attcn/
i£Jndpit pars tcrtia capvtulu piimu oe \>i(iu di 15 in aqua pftjnda cii ftieritin ca acr totue bui^^p^ic/
nmcloqmccvi(u.<Si tatisque tu putas obfcuru cii lumen illuftraucrit cozp":
lFh<»tt1l1«
is^vMiwv adloquendiiDeeone' q6 cftejcrra pofitii in aerequc tu puta$ illummatii; vide*
cefle dlp:ius loqui oe lumine:t De lumi bit illud:i aer obfcunis qui cft inter tei ipfu$ no j^bibe/
nofo;': oe traflucete:i DC coloze:-; oequa/ bit^fsaerfmfeinvtra^oifpofinoeeft quafi nibiUrgo
lime ptinuitati9:que cadit inter fentien6 obfcuritas no eft niit oifpofido nibil vidcndlq: qualita
I fenfatii vifibile:loquemur aut p:iu8 oc tesquefuntincozpozib^^notraflucentibusnodiifuntil/
luminc ciccntes:g? cii oicif lumen.': oici Uiminatc:fedfuntteneb:ofe.in fpotetiaauit vifibilce:fcd
ftir lu]c:'z oicit radius: videt qua tti ad impofttione nomi ndvidenturncc videt aer.crgovidef qbvideturtibifi
nii no cfTeintcrilla majcima riftantia.vnde nobis nccef/ clauderesocuIo8:g) obfcuritasefTetequalis:^ g^vidercs
fecft vtpziufqj oeeis Ioquamur:DifIinguamueea inter ea^ualTclTetoifpofttiotuaft cfTesinaere obfcuro:f5no
fe.Sun t aiit bic tres intentioHCs oiffere^tes iter fe;qua:p eftita:nd.enimcu claudisoculos vidcsaereobfcu^ nec
vna eft q litas qua; app:ebedit vifus in fole i igncita vt qbvidcs oeobfairationceftaligdin ocuUetuis^nifiboc
nooifcernatur ee albedo:aut nigredo; aut rube::aut ali' ttn:q: no vides;i omnino non cft nift puatio luminis ab
quis aIio;:.£!eciidaeftid q6 rerplcndetcj: eis.f.fpicdo: eoqdfoIetiIlumtnari.f.g^aliqtiadovidctHr;lumcnenim
quividet cadere fug co:po:a z octegit in cis albedo:aut viftbilc eft;i illud in quo eft lume.eft vifibile : trafluces
nigredo :aut viriditas.Xcrtia eft que apparet fue cozpo/ aiitnoeft viftbile vllo mo^obfcuritasautecftin fubo \w
y^: vclu ti fi Difgi-egcntur:i veluti tcgat colo:e eoir;-: qua/ minis:ivtrtiqB eft i co:po:e:q6 no eft traflucc6.ergq co: /
ii' ftt aliquid emanans ab eis.^i aiit boc fiient in cotpo pti8cuiuscoIo:foletvideri:cu nofuerit illuminatii fiet aia,te,6s.
tt acquiren ti boc ej: alio co:po:e:vocobitur radiofitas. obfcH?::i tjic nocrit certifTime in eo colo: in cfiectu . Q6
Si aute fuerit in co:po:c qd babet c): fcipibrvocabit ra/ aiitpiitanf ifticoIo:e6efle;f; occultiboc nibileft.aer.n.
dins.nunc atit no funt nobis neceiTaria radiofttas vel ra no tcgtc C06:quaui6 fit obfcurue^cum co!o:c6 fttennt in
dius.ded oue pzime.fit aiic vna eo^.f ca que babct illd effectu:fiaiitbomoappcllctcolo:c6 optitudincs oiuec* mu. fc6o tw
tt feipfa lupi vtiiitas cius fit lumcn. }:oc oute ^ voca/ fas quc funt in co:po:ibus:que cii illuminantur vnaea^
aia tc.tfe.
mus Iuce:ficut id quod babet fol 1 1una:ell idq6 vidctiir cft albcdo:i olia rubedo.boc pot ec:f5 fict ^pter cquiuo/
per feipfi.t5.£o:pu6 aiitqb gerit banc qualitate;cii Ixierit catione nominis.albedo etcnim ccrtilTime no cft nifi cu/
inter ipfU5 1 vifus aliquid ficut elt aer z aqua videbit ne/ iu6 eft J3p:iii vidcri;i boc non p6t cfTe cii eft in ter te i ip/
ceflario.itavtn6egeat:ficutegetid cuinofuffidtad 15 vt fa5 aliquidperuiii;q6vebit vifu5:ipfa tn n6vidcf;peruiil
fit effe eiu& vifibile^ficut efl ec acre aut aqua autftlia eo aiitaliquadoeftpcruiii in efFectu. aliquadoin pofetia;f5
rii inter ipfus ; vifus:-: inde eget; vt id quod vocamus \\m ad boc vt fit in potetia;peruiii n6 cft necefieipfus gmuta
me pyus illuftraucrit illud ad boc vt appareat tiic:': boc riui fe.f5 pmutari iii aliud i moucriin aIitid:iboc eftco/
lumen erit in eo affectio co:po:is babctis luce cii oppo/ mcabilei pcruiii;ad boc aiit vt fit oino ielTectn;n6 cgct
fitii fucrit illi:i fuerit interea co:pu8 q? non folct rcgere in fc aIio;fcd ad cjriftcndti comeatioe i guiatione in efie/
afTectioneluceduireceptibilis lumc ftcaeriaqua;que cf u;permutatio fo quo eget guiu in po^od 13 vt fit Euius
adiuuant i no impediHnt.crCo:po:a aut fecudu p:ima ineffectu:cftpmutatioco4io:i8 coIo:atl:adl3vt iUumi/
oiuiftone funt ouob'' modie Xco^pus gp no folet obtege/ nef .1 vt colo: ci'' babeaf in ctTectu.motus io eft Kt*cov
re:ficutp:edictu eft^qdvocattrafluces:-: co:pu3 q6 folct pus lucidu moueafad aliud ftne emubitioneilU^Cr^a
obtegerc ficut mons i paries:eius aute q6 Iblet obtcgere aiitin pmifTisco^nouifticcrtitudineci^^^ciiaiit acquirif
quodda ert q6 foletvidcri;ita g» ad 13 n 6 egct a Iio:poIlqs vnii ifto?: reddit vifibile:i,fit boc euiii in cfftctti.pg ce
ftieritibimediiitraltuccs:': boceft lucidiilicutcft folt alteri^ab ipfo.Cl ^ibcbemus aut certificarc btic rcdditii
ignis^iquoddaeft non tranflucen6:fedobfcuran8g?eft f5 oif^rcmus 13 qu fc^ cnumeremus oubitationee q ptin
poftipfU5:attendebocin ciadelacu fuEUcnit cadele;qm gttntin eoq6 Dij:imu6.icj:foUitione ^arumfictfaciUue
vnaea?: jpbibetopcrarialteraineoq? eftmediii iteril/ afTirmareq6Dij:imu6.
las^fitr etia ipedit xikxs nc videaf q6 e ft poft 1113:1 q6da CCCapitulii fecundus cp radius non cfl co:pU6: i oe enu/
coj;£ftq6egct;vtfitibi aligdqdfaciatillud eealicuius merntione oiuerfttatii in boc.
P"taueriit gs lume oefccdcns
pp;ietati9;i boceft coteatii.ccXumcaiitcftqualitas
pmi meb:i oiiiillonis:?m g? eft flc. (CColo: ailt eft qna/
'^ninm
f&liU4ll| ej.iucidofii2co:Ean6 eftqU/ 3
litas iccundimeb:iDiuiftoni3;cj: boc g? fic cft.panc6 cni tas quc ptingit in cis.fcd funt co:ga ^iiftima
non Bmittit lucidii illuminarc aliquid q6 poft ipf«5 eft. Ifegata a lucido co:po:e drciiquQC^ comitatie
ncc cft ipfeej:feipfo Iucens;qui eft co:pu9 colo^itu in po . SJIogitudine lucidi ocfignata que moiicnt mo/
tcntia.colo:eni5ineiTeLtu:n6acciditnifiCTCcaufa lumi/ tti illi'':^ cii codtitftig co:po:ailiuminanf cj:cie. Ctiida
nis.lumcnenimciiiliurtrauerit aliquod co^t6:accidit i?o Ditcrunt cp boc lumenibil cft:nec cftaligd aliiidnifi
in co albedo i ctfectu;aut nigrcdo aut viriditas i cctcra njanifcftotiocolo:ati;imo quida fucrtit pittanteb g? Ui<
b9.fiverononilUirtraueritefttenfcb:ofu5un;outftHo»5. men q6eftin foIen6eftniiimuUaapparcnt(4fuicoIo:is
aulc. :& X
S)cafa Tjbarti^ Capitulum
qucfupcrat \nfiim.{CTlo3 aute ocbcmuo p.nmu otrcn / funt :q: vmb«i non ejctcrminat lucc.nec illa nec Utj: funt
dercvcritatcmbisrcntent^s Dtcetcsg? impoltibitccft co:po:a:quauis vtracpbabcantmotii locaUtcr. Vocn.
vtboc lumen:': bic raditis folis i ignis qwi cadit lup coj/ fite;:i;enouatione:ncneog5eadcmre6 moueaturlocali
po:3:lintco:po.'ain qmbuefur? qiialitasquc feiuitur; tcr.(L 'P^cfplenderc aiit radium:vcrbii eftetiatrafum
auteniin erut Eiiia:'z tfjc eft neceflc vt rcmoucat eo:um ptum.co:pu8 autcm cii iiluminatur:': eft politu; folct ib
piietastciimultain vnuDenfant:licut parmWme ttcs luminariabeoaUud co:pU8 ftbi oppofitum:it3 vtnoit
criftalti funtcriftalUne^iDcnfatii eic cis noeft pu;u5;aut moucaturad iilud locaUter.Sed aucto:cs aUerius fene
criit euia:qiio:p no admittat Euictas:': tiic non erfu li!ci tentie que videtur fplendoinon babcre cftcfed ponitur
da.«(L 33 aut oiftinTrimus fter lucidii t cuiii . Si aiit pg colo: cii apparetin euidentia claro^pofl^untoice/
cfl^eipfc
Denfationc fucrint non guic Dcnfatio eoT^ obtcget q6 efi re.q:q6afpicif inboccftidq6 apparetciicolo:e cjrcla/
interillas:i quato maio: fuerit Dcnfatio:tato maioz crit ritatecomitante colo:ata.ipfa autem claritae non eft ali
obiecrio.lumen vero quanto magis Dcnfat :fi efict aligd: quid in ipfo vifu.fed cft quidda q6 accidit viduej: copa/
qdpoffctoenfari tanto magis reuelat vifibilc.fimiliter ratione lucidio:i6adminus lucidii^ig^eftmaio^is lumi
ft illoab initte luminatc eent luminate no ijuie.fic ignis nis cft cob:is euidentt'o:is:eo q> eft fo:tio:is aflcctionis
«z b9.crgo manifeftu eit qp radiue in colouTjus no edcoyj ree luoda.Utmen eni;q6eft in candclacftpaulo minue:
pn8.C'3tcimpofribileeftcozpus mouerinaiiter adoi' q^ lumen q6 eft in luna.fed lumcn q6 eft in luna abfcon/
Hcrfaloca.C^tectiafiillcparteefucrint cowu qaefc ditum eft paulo minus q^ lume oiurnus ej: fole in tcctt»
parant a lucido:i obuiatlumtnato:tunccii obnubilats t oomtbU6:imo in locis babentibue vrab:a;in qutl?'' no
fuerit fpcra:nccefle cft eie ptingere vt adnibilcn t aut B' cftradiuslblis. tJocciiimUime Utneocftruiturin vm/
mutenturautfuBCjrcedatnubcs ."Docautg» nubcs fup/ b^ oomor :-: cii eleuatur fol adnicbilatur:': q6 videt in
C)ccedat nimifl incredibilc eft:q: bec res eft quc oduenit Oomibu8fo:tiu8eft:$ qdvtdcturoelumine lunc.fro/
fubito.adnicbilatioaijt^ptcrobrubilationc5eftbuitis minee autenr non tcne't q6 fit in vmb:a fplcndo: vel r^f
generi8.qiwmodo enim iudicabiit g> co:pus cii pcnctra diofita8:quaui8fitluminofa.fedtencnt g?etiam ktmen
Mcrit intcr ouo co:po2a.adnt'cbiict altep co;:je):permu/ candeleoperaturtn co:po:ibue fplendo:e.lumenqao(^
tatione aiit accidit qd oi):imus.f.q: illuminat ejc oppofi Umc in nocte opcratur Jjoc ide.*l?oc aiit babent cjccaufa
tione lucidi.ciiautobnubilat gmutat.^zqiiqmdc ftceft opcrationisadobfcuritatcnocturna quefacit videriil/
q6fuitncceffc:vtcoq»«iparui(tima rccteaduentrete]: UidparuiilumenUine^fleradiu fplendcntejqd noneft
parte mcidi:icu bccco:po:an6permutant per fcipa cjc nifi manifeftatio coU>:isaliqua.q6 aut babet fol dc boc:
^mutatione Uicidi.@ed ratio a qua pendent auctof fen eftfo:tiu8 zfo:tio:i6 affectionie.quientm lumen videt
centieocradio:quedieftquaoicunt.97 radius fineou' in parietealbum.putatin paricte eftic aUquid aUudp:e/
bioDefccnditapartefolisitaducnitcjcpartetgnie.ibK tcralbcdinem^^zp^eteretue euidentia:': vocat illudrO'
tii motus.nullue aiit motus cft ntfi co:po:t6 . (£ Jti ra.' dius.BiaiitaUquiscoparaueritb vmb:eque eftin pa/
diu9 mouet motu locali:locaUmotu Utcidt.motuaute3 riete:^^a vmb:a caufa aUcuiue obfcuritatie occultat no
locale no babet nifi coqjue.CC 3te radius ofFeiidit in ali bisaUquid Dealbedfe:q6Deberetapparcrequafi fitad/
q6 1 rcucrbcratab illo adaliud.reuerberatio autmotus mi^ta obfcur itati:qne non cft ntfi obfcuritae: vel augme
35 co:powU8 eft ftne Dubio.CT Vc aute oes argumentatio tiiobfcuiitatie^ficut lumen non cftnifimanifeftatiovcl
nes falfe (mt:i p:opoft'tiones oes falfe funt. t3oc enij g> augmentu;mantfcftationis.!c>untatit ejcbis mulnqui
oicimusradiiiocfcendereaut c}:ircmt intrare:nomina tcncntg? folnon cftfplcndo:ciH8.fed virfmanifefto/
funt tranfumptiua.q: nibil oc boc babet.q: cnim accidit tionie colo:i9 cius.colo: enim qui fupcrat vifiim virmte
abalto putatur ocfcenderc:': eft ^d modu acccdcdi qua' fucoftcnfionisapparctfplcndo^irodiuequioccuUant
tii apparct ep cius oifpofitionc.t^oc aiit no eft ocfccndC' colo:c j3ptcr imbccilUtate vifU6:n6 jppter fua occuitatio
rcno entm vidctur aUq modo in via:ncc egct tepo:e fcn/ uem fe^-zbocfaciunt vtvifus nonpoflit app:cbendere
vt aut^batio iudicet q6 ocfcedit.quo'
fibili;': neccfl^c eft re manifcfta:quc cum Debilio:a fiicrint apparcbit colo:.
tnodo onte banc babere poterunt:aut fcn fus iudicct boc (£i^i}iemntctiiq> animaliaquc nocteUiccntcuUicec
cius cui initunmr.^Ciuomodo autc fen fus iudicabit mc nonfentiturcolo:eof vUomodo.inDievcrobabcntco
tii mobilcmicuius tempus non fcntit llec fcntit in mc
••'
lo:e manifcftii.': tunc non cft t'n cis Uimcn ipfu;.er50 lu»
dio fpatio eiU8.fcd verbii oc locali motu radi) no cft po/ mcneftcaufavirtutiseuidcnticcoUi^isco^inibilaUd:
ti''^ oe mooi locali vmb:c.q: opo:tct vt vmb:a fit co:/ ita q> non vidcntur nifi in obfcuro:-: funt maio:i6 virtu/
pus q6 mouemr locali moni.nullu6 aute motus eof. eft tie^cil apparent in obfairo;-: manifcftan f vifui.q:obfcu
motus bcalis.fed tantui ocftructio i rcnouatio.cii cnim ritas ocbiUtauit illii.Cii atijtc apparct Ibl vincit manife/
renouatcquidiftantia.rcnouantur':bec.£>iaiitaU'quis ftart'onemcoy:iredditcolo:e6 eoy:ivilU6pot coeap/
fluUeinftctcrit oiccns g> vmb:a mouct locaUtcr. neccf/ p:cbendcre.vifu6cnimeftoudaj: app:cbcndcre inma/
fe eft tilc vt vmb:a mouca t [ocaliter ^ptcr Uice:aut Uij: nifcfto:irobo:atHrciifolclcHaf.aiijauteDi)ceruntnon
moueat bcaUtcr ante ipfam i poft ipfa;. &i aut mouet fplcndo: aliud cft i colo: aUud. fcd folct
ita re cflie.fed q:
^pterUjccsi-roccupai locii aitcrius lucis.-f)onanni6 Iw fplcndo: cu; fuperaucrit vifum obtcgcrc q6 fit in iUo:foF
ccoccupare tota tcrra:': tunc Uijrno babcbit motri loc?' quocg colo:cm babct:i cii £olo:c clfxritatc:i cUiritae ob/
lem que non coopcrit nifi vmb:*.-: tiic eft falfu; oe mo/ tcgetcolo:em:p:opterfplendo:em:ficut Uina.i ficutla/
tii vmb:c.boc.f.9> Ui)cmoueat antc vmb:am.fic vt mo/ pienigerjwUtuscumfplendetapparct Uimt'nofu8:i no
ucatur vmb:a.-^onama6crgo lucidii confiftcrcicon' vidctur cius nigredo^Dijccrunt ctcnim q> boc aliud eft f^
flat:q: cu C):o'tcrit;ftabit ctia cii co Uij::i boc tndiicit nos fplendo:c.fplendo: enimnibil aUudcft^ manifeftatio
adbocvt motus babcntis vmb:a fit caufa c^rtcfminan» coU):t6.fplcndo:vcrononertmanifcftatiocolo:i8:fjaU/
di Uiccm.Cn^ofl^ibilecft aiit vt muUi lUor ptitent Uice udq: aliquando occuUat colo:cm:rclHcentium etenim
mouerier oiuerfis partibus Uicidoe;:iftcnte:i obfcura/ Utmenapparctinobfctiro:itegiturcolo:co:iim:cu5ve/
tur tilc a igs locu8:aut cii Utj: fugit:vmb:a rcfiliat rctro. ro apparct Ibl vincit lumcn eo:um i abfconditur.fed ap/
1. redeat tlluc ybi oifceftt ab V(nb:a : fcd bcc
|oia fabul<' parctcolo;eo2umOpouet^ute3confiderflrebancfcn<
Xcrtic Xcrtimn ii
teniim:i ramos eius picdictofl. non oebcnt manifeftarc colo:c;qui cft in fllis:': vt albifi/
CnCapituluinJ iI.oe bis quc ocbcnt ofci oc boc. carent.Tloaijt tcgcrct co[o:ceui6 cii riibificaret atit vi'
ailtationibus nigrof .©cquitur crgo cj: boc: vt cii colo: etiatrartuccntis.Xuj:.n.eftqlita6qt!ccj: fua ccntiocft
aUcititis co:po:i8 fttcrit manifeftatiis c% radio qtu iUum pfcctiotrartucetisifm g)cfttrartucc6:cftctia aliqqua/
irradiaiierit^tDcindccojruicaticritliipirr iiuctione que Ittas in eo q^eft vifibiic ej: fuo ecntia:i r,6 pcr aiib:i finc
inteUigtt oc iUo babentis coU):cm:
luj: alteriiie cou)o:i6 Dubio vifibtic er: fuo ecntio:^ bibct vidci i id q6 crt poft
vtcoLo:ciu6iionappareatfuper iUu.neccffe cftetenim ipfu5.1,umcn v'oertquaUfa£;quarnutatcc;pu6 n6tra'
Vt bui' iUuminati qh iUuminat aUud :-manifcftc partcs lluccne a lucido:i trartucens cfticif p ea tranrtuccnt in
?ent coU>:e pcr fc fole aut cii aiio . i&i autes folc tunc iplc effrau.Colo:aiitcftquaUta6quepci ficif ej: lucc:i iolct
auic. } »
Capituliim
pcnetrarc co:pu6 pvihens affcctionc luantis ob co:in/ ciuifione.Cr&JccmuB igff q> oc fentetijs colo^ vna cJl
ccr q^ 1 luccns fticritipfum co:pu6 mcdiu;.ergocoj|x>/ fcntetia eius qui tcnct g> coto: alb^n^ fit nifiej: ocrc i lu
ra funt Utcida 'ZCOlo:ata t ,rm'a.<§uenint aute multi qui cc vcl fplcndo:c:'z colo: niger ex buius prio.Colo: cnim
Ci.ccruntQ) co:po:pr,uedI vidciit ^ptcrqiitatcriuccllt albuBnofitnific^tranuccticiiipfu; oiuidif in partcs
Sri.fciete Cn efTcntia eof.i qiiedi videnrj^pter qualitatc alicnauij miiiutifrimae:que poflca pdcnfantur.c); boc cni; accidit
que oirerunt ciTc tranfluccntia:fed pmu, mcbg Diuidit ci vt cius fupcrficics rccipiat Uimcnj-z Uiccant : i cj: funt
b^x locufta mo:tita ber.i grillii mo:tuu b-Ttnon cftaute maaqucvidcf alba^^znijralba^qm funtpaniifTime paK»
bec oiuifio rcceptibilis ncc rccta:na lucidii xidet pcr (o cce inanimatetrafluccntce quib'' c6mij:tU6 cftacr:': oif/
fpfum in tcncb:i8 : in luce fimul:ft eni; lumini q6 rcddit fiifaeftincieUij^xriftaUusvcro^zvitru grauianon tra/
fueritalijepfene ei:qHi vidcat vidcbitrfi vcro no fiierit fluccnt:fcdaiiufciic{ieo|: cu ptinuatc fiicrint fupcrficics
pfcnscirtiT vidcbif ctii:ftaitigni6 que videtbomoin lu oeftnicturco:p peruictas:fcd cii vnaqucc^eitis pars liic
ce (tue fit luj: cius fiuc altcrius:^ vidct in tcncb:i8:f; fol ritperfcfolafiettriflucens:in tranfluccntc vcroqdcft
iionpotvidcriintencb:i6:co$ieftin oppoftto vidnvi' magnicolo:is:cu ptingitfciffio^locusiUcfcifrionis vide/
dcnti8.Cii aut claiaf implct mijdti lucc:in6 Emittit lo/ turalbus. C[r^>):criitetiig>nigredofacitputari pziua/
cti tcncb:ofum:fed ftcUc non vidcnf nifi in tencb:i6:qm tionc ^fxinditatie co:po:i6 'Z luminis -z EHictatie fimuL
$
lume ea:p. multo minue cft iumen fblia.': idco no illu/ Quidaautcmpofuit e^ccis aquicaufam nigrcdinis oi/
llrat re9:necB illuminat cas^nccp tn ^bibcnt caa viden. cii bumcctant illa vidcturbabcrcaliquidnigrf
cens.q:
Jgt pote crt vt cu tcnebie fuerit vidcinf iVcneb^ie^no gj dini6:zoij:cruntboc ficrico gjaquaej:trabit ocrc;quc
tcncb:a fitcicjrciprcvidcif p (cOi aiitrcirigj oc lumi nontranllucctftcutacnncc penctratpcrci Uimeadfu»
nibusqucdifuntqucfugantin titiig>n6 videnf:ficut pcrficics.^zidco rcmancnt tcncbzofc Cuidi autcm vor
.
iuj: folis quc fcgat luce igiiis oebilie:': lucc flclla;::ita vt lunt qp nigrcdocftcertilTimccoloz -zozigo colopicog»
no videanf lucerc co:a luce fo'.i8:non^pter boccptene/ non fcparatur. vndc impolTtbiU: eft ei tingi:olbcdo vcro
b:a nccciTaria eft ad boc vt vidcanf :f; q: ncceife eft vt in occidit tronfluccnti ^pter Diucrfitatecius:n6 cft aiit 16'
fe fintlacentce no tcncb:ofc coparationc noflrivifus;cii ge:vt fcntcntia pziina oc nigrcdinc:oucat ctia; ad banc;
vcro rolfitabfcnerappareti vidcnf;eog7funt luccntca pofuit enim nigredinc certificationc ciue qd no tronflu/
coparatioenoftri vifus:EB oifpofttioncciuecflin noflri» cctcjrboc^non tranflucct:'z boccft ccrtificatiocolozia
vitibu6.^o:tafn6 aiit iudiciii oc igne i oc Uina cotra Uf quircucrbcraf cpilla . (ribi]ccruntaiitg>clcmcntaoi«
iticnrqd eftDebiU'u6ipfii8:l3 idee(tiudiciu:iopo:febitvt funttriilucctia^^zcucoponiifacciditcjccisalbcdo.-que;
fpfa Ui;: no comp^rationcnoHrtcii apparucrint ignis
fit fldmodii oij^im^^vt idq6eft oppofitii vifui fit fupficic»
iiutluna:f;opo:tcbitenctcncb:a6:'z fic apparcbunt:fcd cqualcs tranfluccntcsad boc vt penetrct cae vilus^-zqt
opo:tebit vt no fit ibi aUqd vinccne Uime:': fic videbun/ mgrcdoacciditciiidq6occo:po:c opponif vifiu fiicrit
tur:i vifus poterit illae appbcndcrc.STu fcis aut g? atbo anguU)fum:ita vtj^bibeat trafluccre cjitrema quc attin/
mi qui funt in acrc no fun t bui^^gcneris vt iUuminata ab illi qguis illuminanf :n6 tn fatis pc/
git vifum:tiic angiili
tlUs novidcanf nifi in tcncb:i6:f; cu fiierit bomo in tcnc nctratcoB Uimer^zobfcuranf j:.pterboc.Cir£2ctotaaiij ^
b:a:'Z radius foUe illuftrauerit illa : potcnint vidcri. Qi bac coUectionc fcntcntia;::id q6 mibi Difficilius cft oifri
aii t bo fiicrit in radio ncquaqp:': boc fit be id q6 eft in lu nirc:boc cft.i.albcdincm f cricj: Umine:icp nigrcdo cft
ccatbomop:vifU8cnim boiscii vincit inulta lucc n6 vi colozvcTUs.noscnimfcimus^ trifluccntia albefciit
debiteos;cii vero no fiicrit victus vidcbit coe.joilr ea q dircdigtmf inpuUicrc-zadmifccnf aertficut fciiamu;
lucct innoctc:n6 funtaltcriuagcncrierniftgcncns Uice/ qoaUjcfcit eo q> odmifccfei retcntio aerie in fc cii guicta
tiu:f5 oitTcrunt non oiucrfitatc naturc:f; in DebiUtatc:fi/ te quc cft in n a eius.Scimus etiacp nigredo non rccipit
cutaiitbDifferiitalucetib^^igeneraUtatenaturc^^tffcllc aliiicolo:cvUomodo:fiCHtalbfirccipitaUii celoie lcco
fitt-.lDccautoiuifiononeftvera nifioicatur gjUicetiu; flUHTdinis jpptcr (m puietate:'Z q:cft fuBm nondii aptu:
qucdi iiint quc vincutaUar^Ziqucdi vincunf abalqs.in/ qd nodii aiif cft aqualitatib^ipfii cft reccptibitc illay.it3
tcllcctae aut bui' no cft g? vnii affici Ji atiud.r; potius in Q7n6 eft nccclTeciod boc oimittcrc aligd:q6 cnim cccu/
nollro vifurficut ouro:}: qdi funt Durio:a i qdam miniis patii eftabvna norccipitalii nifi poft remotioncilUHa:
cura.crgo no oebct oici tp ca que in nocte Uicct ftnt fpc/ -ziftifHntquipofucriitpmo^diucolo^u }^i\ietateai\t no
cic^autgcnuealiquod pcrfcp:ctcr gcn^colo^ato^aut guictate.^ucriitaiitalijptrarijiftisquiEtiictatcncglc/
luccntiu:lcdq:funtocvniucrfttate iuccntiijquc vincii' pcre Dicctcs gjoia co:po:o funt colozato:': impole cft oli
tur ab ali)6 c^ccdctibue ea in rclucedo.vndc no videnf quodco:pu6Ccfinccolo:c:f; po^ri^z vacuitatcscii fuc/
cfTc fimul cu ei9 ^ptcr Dcbilitatc nf i vifU6:nolTri ctcni; rint mul tc in co:po:ibti6 pcnctrabit in cie radiue qui ve
vifusnon pofTuntcaapp:cbcdcrcnificii rcmoucf cUiri/ nitef: lucidovfqj adoUi partc:'Z pcnctrabit in cie rodiue
tas rcfulgcntiii fupcrantiii noltroe vifus.Si QOtc; banc vifus^-z videbif Qjcftpoft illa.Scntctii p:ima oiccmuo
Ihia; tenucrit:Diuilio bona c(t:(s n6 tenct bac fnia;:imo no in co^pozcptinuo-zpiuncto.nocni^apparct
ita cffc:f;
pitat 9? Uicetia .liint viui gcn'':'z colo:ata aU6:'Z bcc aUd. co!o: nifiin DcnfitatcciusXiicnimpiungif ibMmccta*
<rCapituium.IlII.Pc confidcrando fcntctias oictasDC tunolbcdo aufcrf ab co in piunctionc 'zficcitatc. Sipfuj
colo:ibus 'z co^ accidcntia. ctcni;n6albclcit j)ptcrptritionctin:quo icddif in par/
aiitquecjrpcdircDcbcmaflvnu;
iP K|>i
K^ uix?
uiiTimas partcs:f; q: occoctio facitiU6 b^l^vt cii bumcc»
cfi.f.pfidcrarcaUafeiitctia occo tatiiftjcrif^^zpoftca cj:iccatii albcfcot fo:titcrj3pterc6/
loziljus : Dc Uice:que nifi ejrpedita fucritnon ple>:ione c j: qua boc accidit illi.£c afit nobis ocmcftrat
potericoHcnili finnitudonoilrcfcntcntic^m ilU}:boc eft 9? f» actio ignte in gipfo nibilaU'6 foccret niiK
•*
Xcrtic duartmn
fad(i{9temcontrttfonis:tuncmnUa fadlim dttrition» abundantia albcdinis rcfpledentis. ©i vero fitcrit ritri'/
qiteDudtparte« in minudfTmwefficerer ipfamattntio' nu6 gmij:W8 nigrcdini;': no fiierit in eay partibus fplo
nc in gipfo icakei fimilibu9:i quicquid ita attereretur do:c6tinget viriditas^-zomninocu nigrcdo fucritoccnl
redigerec in puluerem:^ podea cii aqua infpinfarct albe tio^^^zalbedomanifeftio: nibo:fictcc6uerfo.OLinde ni/
fccretlicntgtpfum^fednoellita. gfttcercetenim itarc^ grcdo fi faerit faQcme in p:imis critcolo: ftifcus. Bi ^
fadlcadcontcrendtialiquando oncitnosad eflectibne nigrcdofticritfuQan8fccridario:crit colo: foUo:p po:ri.
qua ciTdmus qnend cn:caufacireaibedo(it.(E5tes poi &iantcftieritmagis tmagis:crit illa viriditaeintenfa
namus q> in gipfo liat bocqucadmodit oijxraUed non quc carct nominc.^i aut admifccmr bcc albcdo:erit co
018 albedo fit boc modo.Oua etenim cu coquiimr albu' lozf ari . Siaiit ad boc f aro admifcef nigredo cii paruo
qo eo^ Quia fit t alba:t itnpotc e(t oiciq? ignis addide^ mbcdiniscritindicus.Biautcrubouadmifcefindicus
rit ci raritatc z DifgrcgationC5:nibil cnim addidit ei:niit eritcarminiu^^zficpolTnntcolo^cs coponi^^zidccft qua/
conftrictionealiq modo:necgj acdderitciaer-z pcrmV Utatcs admifccri:fiue co:po:a coplcri. i£Ja autc noti^ £>
fceturei.-pzimiietcnimcam ouucoquimrfit pondero/ cft g» cj: coU>:e nigro g raicrbcrationc n6 rcddifaU| coz
fiu8:i bocctia fit pjopter aerc qui feparatur ab co.&ecii po:i lumc vUo m6.0po:tct.n.g7 cj: coloabns viridibus
doqjfiacribicct-ztnfundcrctur in bnnjoiecitis:-; face/ aut rubcis:n6 reuerberaf nifialbcdo:^ej: gtibue nigris
ret illud albefcerctegcrct loco maio:c . (£3^ mcdicina nibil rcfultaret majnmc cii fint oebiles i attrite . ioi aut obitaio,
qua fadunt Dcccptoies:-: vocattir lac virginis: fit q: acei otrerint fc viderc cas rei^lcdere gmij:ttm:refponfio ad eoiiui9,
to: in quo coquimr litar^rii quoufc^ oiiToluimr in eo:z
: boc critgj qc gmij:tione ^ucnit actio 'z pa(Tio:'z caufa il\i>
potleacolaturquoufc^accmm fiat tranHuccntius^ial' us pmij^tiois^ucnitqUtas.^znil refertan faciatboc ars
bius ^mifcemr cum aqnain qua oecocmm fititalumen an natura:$uis namra pct cfficerc complejcione que eft
vctus: % colamr inulms quoufcg fiat quafi lacbrima.ici admodu gmutanoni9.Sr9 vcro n6 pot ni(t coninncno«
ante negligentiuB iir non pzojcnit confcctio que qucrt' ne:ifo:ta(tt8ptcrI5natura operamr aUqua gmntatio/'
tuncii vero pcrmifcenmr be oucaquecoogulamr littar nc.Tlatura etcnim pot attennarc c6plej:ionc quc eft ad
giru trafluccnsoifTolutiiztalbefdtmultiiitcHtlac acd' modupmijctionis-zc^tritionisinminnridima.Srsvc/
du:oeinde qciccatur:'! non fit bocideo cp tranfluces ibi ro non pqt tantii indagarc. Tlamre etenim infinite fnnt
litcuiacdd&oiuifio.littargiriictenimotfpcrfus-ZDilTO' acrionesinoiuidendo:: opcrandoin potcnriaicfTcctu.
lummeratinaceto:ncc fttcmntibi particutc mnltum iSrs vcro n6 p6t eUccre quicquideft latcns illa; ad cfTc/
traniluccntcs:qne conuenicntcs contbingunmr.fedcll ctii.crgoiammanifeftueftej:l50c:qj albedo cerriiTime
ncceflle vtmaioz fiatoifpcrfio p:opter aqui vcteris aUv n6 eft Uij:.Tlon autem negamns acrcnon babcre actio/ *(*<«*• *"
miniBJiecfaitQttdfms etiacueisaercTtcriusvUomo^ nealiquamin albi(Tcando;f£dn6 qucadmodii oij:eriit; <""*•
do.tloncnimcoRtingit bocnirie^aliquo modopcrmu nifiq6e(Ticitcomplej:ioncm albificantc$:fimiUter non
cationi9.crgo featndu mcii intcllcctii no fit ois albedo:
: po(Tumu80icercQ7 albedo fcifamitotaeftqueadmodii
ficut oi):crunt . Biautcalbcdo non e(Tet nifi Itipncc nt' oijccmnt:fed oe complej:ione. Scr enis fadt co\oic albii
gredomift id quod oij:erunt:mnc non componerctur al ncp:optcrc6mij:tionemtantu:fedetia p:optcr pcrmu/
bedo 1 nigrcdo fcmg nifi vno modo. iDanifeftatio aiit tatione.&iautcs firma cfTctcoy fcntcntiajpo(Tcte(Te cp
buiuscftq? albumtranfitpaulatim in nigrum tribus rcsalbaautcoU>:ata paulatim attenuaret quoufc^iau/
Vijs:vnaertpzimiiin rubpalidii^tbccpjogrcflfio eripu' fcrref cius oiucrfitas^ita vt tranfUiccret autpenc tran/
ra.Cnmenimfiiciitp:ogrefTiopurapjius p:oucnict ad fluccret.T3ocauten6cftita. )3cdbocQ5 0ij:crunt gjni/
fubpalidu: ocindc ad paUdii:': tandiu fic quoufc^ fiat ni/ grii n6 cft rcccptibile aUcrius colo:i6:aut volunt cicere
gru.q:ric^ccdesbvnomodo;n6cefTat paulatim tntc' cj: intcllccm pmutandi aut tingedi.&i aiit voUierit oicc
di nigrcdo fola^quoufcp fiat pura nigredo.aUa aufc via rc cj: intcllecm gmutandi mcntiri funt. £i: enim ::umcit
eftadfub:ubcn:ocindeadmbeu pofteaad nigredincs. coscftiuucntus i canitiee.!3i aut cj: int ellccm tmgendi
XcrtiaveroviaeHquaimrad viriditatc.ocindc adin/ boccft ej: oifpoftrione vicinitatie n6 quaUtatie . 1i6 aiit
dicii poficaad nigredinc.£tin iftis modis no pot ciTc w cft longc vt id q6 eft nigru no fiat nigrti;nifi cii ibi fueric
uerfitas:nific|CDiuer1itatc ci^cjrquo coponunt colo:it8 virm8penctrabiUtati8:t rctcnrionis:': ?ftrictioni8.f.vr
mcdi):fieni3 noftteritibi nifialbedo z nigredorz no fuc pcrmifceaf 1 pcnetret -zinbcrcaft-zvtalbedo quccftin
rito:igoulbcdinisnifiluptucimporee(tvt oiffcrat ilTi rcbns fit oiucrfa ad t? in namra fua i idco albcdo non
:
VifibtUs que noiit albedo ncc nigredo:vci crpofits ej: il fUcrintplenico:po:c:ipfumco:pusaut trafluccbit p:o/
bsnifiUipfedidii euquiponitlucc aUud ab ipfis:cuiU8 pterpo:oequoebabet:autcritiinc po^is;':^^ tcrmtna'
fcn tentia fi no Dcftruit :n6 poteritfieri Emutatio colont bitur boc nifi in tranfluceti:q6 fit finc po^ie:-: boc eft oi/
Iftoiucrf09modo6.@tautcporfiibili8 fueritbcc gmuta' uerliiab boc q6 oicitt:aut tcrminabif in inani:': critco;:
Cioopo^tebitvtfitibitertiuvifibilcp^eteralbedinctni cntenria qj ncceflfario inane baljcat eefj inane n6 babet
grcdine. 'Doc autvifibile no p6tee:iafi pofuerimus Uicc cffc.£>cindeipfioiciit97n6oce|.io:ifunt apriad trafiu/
p:etercolo:c:ifccudubocpo(Tibileeft c6poni coIojcb:': cedu^nififticrintfimsco;: rcctifinc obliquitatc-ad boc
vt cii albedo i nigrcdo Emijctc (iierint g fc pioccdif fecii Vtrcctcingrediontpereoeradij.^aciamuecrgopilani
dum via fubpaUdt. Cu aiit Utj: permifccfnigredini:': fuc uea veloc criftallo:vel oc iacinto aibo traftuccti:': ipfoe
ritquaffnubcsfuBqua reucrbcraf quafiniger fumu9: po:ro8quifuntin ca:tranUucentes rccri:oicamuoeftc in
quiadmijrt'cftigni:critri<bo:;finigredo fitcrit fupane: longitudinc^^alijitair Uitimdine-^ficcriintin traftier/
m erit dmnmU nigrcdo focrit victa:i fuerit ibt fupcr (Hmiaiit c;: quacut^ partc volu eriexiuocrgo cruntpoti
auic. »4
:
tus oiuerfi fucrintin traflucentevarietur etia ibieo:^ q/ ctir frt continuii.Tlcgauit adbuc etia qp bic radtus cfxit
^
[^
l^f^tf lilA
^VvlllWX? ^''S" ^ f^"^o^^ fententie oe
boctresfunfcquauiovnaqcp
rcucrberat fccundii aUque angulu pjop:iu.£ti autc fuc
ntocftructa pzima oictiorcmanebit feciida: pzopter qd
\y ixV' babeat fubdiuifiones:vnaenim eft fcnte auocclarabif ocftrucno p:imc Dictionis:boccft q6be
tia eop qui tcnent Q) radi| lincarcd e^eunt oe fozme fi e(Tent e(Tigiate it\ fpcculo:(tnc oubio e(Tigies iUe
I
I
pitpilia ad modum piramidie:cnius captit cft ccntin locoaUquofugficiaiicutcucoloz^zlujc reuerbe/
verfits ocuUi:t dP bafis ad parte rci virc:^pter quod aiit rantur (imul a traftuccnte e):tra pzimu fubiectum:t ca^
fitminoz vtfio:ctl id qd oidt fagitta : quc cll liiica medt) in(picif iUa redditio fplcndoue in vno codcc^ U)co vide
radi^^cquidiHasi^beTtrcmiei^zaUquidvidcre eltin illd fituii tnmetiu.£(figiee atit quc cft
tur varic oiucriitatcs
hic fagirtl moiicrc ?illia vero fententia z(t ciusqui tenct in fpcculon6eftb9:tmomouetur localitcr:p:optcr mo/
Q7 rad iue ept oe piip illa:fed oe toto eo no puenit tamcn tu locale intucrie.Si cnim no moucrcf lcraUtcr nili lo/
gp taga t beiwfperiii celtnifi ppter oifgrcgationc c)c qtia cali motu vifibiUs tantu:n6 cfTet bic Dtfji. ^ltae. j£>5 boc
^uenit oilatatio vifus^fj cu cgrcdit i piungf tur acri Uic» cpmom locaUmoHcmr intuetiB^fignificatg? locue ver'
do fit ei aer inllrnmcn tii % appiebcnd it per iUud.Xerria no cft ibiin quo impmaf fo:ma:f5 cu intuens fo:ma mo
autc fcntenoa eiuequi ttnctap (icut aUa fcnfibiUa no sp tvetwxtiA Dircctio Unccmoucwr: que cii rcuerbcrcf ad
p:cbendunt c):boc9' aUquis fcnfuu gtingat ad illa vel vifum facit ^p:ium anguli):t videntur per ipfam candc
offendat in ilUi vel piungaf eis^aut tranfmutat nuncium lineam vifibilia:': per tplam etia vidctur alia pars fpccu
adiUa:ftccrgovifionon fit:idcog) radius e^cataUquo li in qua videntur clTeipfa vifibiUa.'Z fic no ceffat moirc/
modo^TocaMTat vifo;fcd q: fo:ma vift' pucnitad vifum ri. Jbi;:erunt ctta:q: q6 fignificat ccrtitudine hui -cft boc:
radiii:-: qi in oculo efl: co:pii9 b^.ideovidct bominiin te q: fignificat 15 no effc imp:cflfu5 Jn lpcculo:13 eft q? cti vi'
ncbjis^qj lume Dcfcedai ab oculo fiio:i refplcdct fug na/ dct B no oubitaf no ce in fu^ficie fpccultf^ qjf» in imoii
fu; fuii:aut fug aUgd q6^fl circa iU6oppofitii ilU. (L 3tc qualt longinquu ab ca:': 13 logtnquitas neccdc cft:vt aut
in mane bo epEgefactU8:cU5 apcritoculos videt vtdere fitin imofpcculi:fedfpeailiinonbabcttantam p:ofiin/
radioscozaocuUs fuis.^L 3tcfojame vueeimplet lumi ditatcm:ncc etia fi babcrct tantam ^fiinditate redderc/
ne aUeriue oatli;cti cloudif aUcr. Cm tm fonitcr intuct tur nobis q6 clTigiatur ixi co,'l^cftat crgo vt Ula tongin/
'^
jCertie eiumtmti
quitasfitlongfnqttitas cconnerfo apcrtc pjofttnditatfs trentu.!Siautefiierit in flnimentijrautcrft fcnticns atic
fpecttlt;? vep eft gj non appjebeiidttiir ipra:nifi tn illa 16 reddcns.nonpotauteaUquis Diccrcaercfic pcrmuta/
ginqiittate qiie cft tntcr illu fpcculijrq: eiiiB cffigies no
-z ri vt fiat fcntiesiita cp (entiat ftellas;^ rcdda t vifui id c6
fuit impzeflfa in fpcctt Lo. i !06 aiitcin oebetnua Dcrtnicre fcntit.Dcindeaer notangitquicquid vidct. Uidcnt cnis
pjimum Duas pamas (cntcnms:i affirmare veritatcm ftclle ffrequas acr non
contingit.Sbfurdu eft cnim oice
rcdibimus ad bac
tertic fententieqitc nofbra eft.Dcinde rcgjccU^quifuntinmcdiopatiantcj^noftrovife-zfiQnt
35 oppofitione:'z foluemus cas. (E i>icemu9 ergo pzius^qz citiBinftrtimcntiificutacrfiteiinftrumcntii.t3ocenim
idqiiodcgrcdit DeviiuncceiVecft vtautfit aliquidfta/ nullu8p:udentiu rccipifcautoiccmus cp Uij:cft co:pu8
bilceffc babcns fitu5:i fit fubHantia co^vicaraut vtfit 0ifperfu5 in aere i in celo vnita noftris vifibu6:'Z fit iftru
aliquidqdnon babctcjLifterepcr feipfum nec babetcflc mentuipfop:adbHcctia5 fipccdcrimus abfurdiim boc:
nifi pjopter rc tranfluccntem quc cfl inter vifum ^ vifi' opo:tcret vt videretnus totii cozpus fteUc:-: vt pcedcrc/
bilc.Ct: autcm cit bmufmodi naturc: qp no xxbct oici gj mup alia abftirditate.f gp in cclo fun t po:i:qui n6 pofliin t
fitcgrcdien9DCvifiJ:fed DebcrctDici:qieftpa(Tio acris parificari medictatico:po:is ccU':': opoztcrctg) qucctiqs
pioptcr vidimiz acr pzopter palTione iUa fit aminiculuj ftellainfpiccrcttirciHsnontantu5vnapar6Vtieret:fcd
Vidcndi. tDocautefitDuobusmodie:autad moduami' oes.Deindeadeo'zvaUdavirtU8noftro:p vifuu^rg? pcr/
nicuUmcdt):autadmoditaminiculiinflrumcnti.1^:ius mutarct totum acrc 1 1ncem quc eft oifltifa in co:po:ib''
Qutem q^;:equamur Diuifioneiudicabo cgo iudtciilge/ ceU>;::ltcutipfi Dicuntr^ztotum ficret virtus fentice^aut
neralcg? viderenon fitej: pmutationeaeris feaindum qucU^bct alia.ocindc aer ^ Uijc non fun t coniuncta vni vi
cifpofitionc que adiuuet vifum aliquo modo.^pfa enim fuitantti^-znonalij.CurergocofentiMnt cp reddunt vni
oifpofitiofine oubio fierct affcctio in acrc no rntentio rer vifui^znonaltj.ioiauteneccfl^ariumeftvifuiciividctvc
lataquantit ad vnum vidcnte ^ n on ad aliu. Tlos autcs fiit in oppofito vifi:ita vt acr rcddat ciq6 fentit:tunc ipfu
non negamus effe banc Diuiftonefcd Dtcimue necefle ce fcnoreaerisnoncft caufaqua ipfafenftbilia reddantur
Vtfitrclatio interaere'Z videntemcii vidcrit^tpzoptcr animc.fcd vt vifus cadat in aliqua oppofitione vifi:*: in/
banc relatiotie fiet vifto:fed ncgamtis oifpofitione i affe tcr illa fieret acr medius.Si aute acr fcntitpcr fcipfum:
ctionefiram^zftabileeiTein ipfoaere:tin centiaciue:^/ ircdditetia:quecuranobi8fifcntiat infer Quiaqsnci
ptcrqulfictaeraliaiiusquaUtatio.aut^p^ietatis in fe: bis confert ad fentiendij:boc cft.i.g? acr rcddit nobifeid
quauis non pcrmancretin fc:nec ect in eo cii remotieret quod videtun^z non curamus an ipfe fentiat in fe an no.
efficicns.b^ctcnimnon babctaflectione flcrin ccpara/ ©laute voUint oicere g> eius fcntire eft noftrum jmtire:
tionc vnius vifus-znonaltcnus^fedeftciin coparatione tunc ocUim i aern omnia fcntiunt pzoptcr no8.»i vcro
ots q) ficut eft albu n on eft albii in coparatione vniue:'! non pomturinftrumentum;fed mediumg^patitur p:i'
non aUeriu6:f5cftin feipfoalbit^^albujcoparationcois mo a vitat poftea perficitur vt fit mcdiu^.Dcbemue c6
qdeftiquauisnon rcmancutalbu rcmotacaufaalbifica fiderare quai i paffionc patia tur:3d boc vt rcddat. vide/
te.vndenecefi'ecftvtilUaffectioautrecipiatintcnfione Ucctfiboceft.idco q> rccipita vidx virtutcm vitexim
^remilTtonc:vtaUquado.f.fitocbilio2:i aliquado foztv ifMrumfitcIenTcntum fimplejcboccft impofllibilc^autfit
oz:aut fit fcmg vno modo. Si aute fuerit vno modo:nc/ guitis in effccw pptcr vifum. Sol aute cfficacio: eft ad
ccfTc eft vt caufa dus recipwt magis i minusiaut vt non efl^iciendiieiipt«timincfFectu:zftifTtcteno:.(LUtinato'
f ccipiat.Si aiit natiu-a cij recepcrit in tcfione : remiffioj rctquideffici9tvifusinbocaerc.©ienimcalcfacitcHm
^
no fuerit caulii per fcipfas.Dpoztebit vt icquat
ne:'Z ilLa opo:tet vt cum infrigidatur aer pzobibeatur viderc &i .
•z tn boc no confcrt nobis angulus qui cil in vifu:fcd con nonq) fubtTantia aUq permifceat eisit buius permuta/
fert aiutozibue oe fimulacris qui oicunt cp fimulocrum tio fit aut fccundii pcrmutationem vere infcctionie^atit
refultas in fpeculo apparct in parte piramidis putate pe fmpcrmutationeinfcctionis fimtUutdinaric: fimiUtudi
ne8fuperftciecritlallina:aut cuius caputetl intraeam. naria oico:f(cut cu opparct ftiper aqtia effigiee alicui" leu
0ienimangulU9 fticritmaio: eo$ res^pinqiuoz e(t: tentis in ea:? non oppofita vifui:aut ficut videt ^
aq e(t
erit tunc tlla pars maioz:'z eifigiesque in ea apparct mu eiufdecolo:i6:cuiu6 cft etia vas fuii.tDoc aiitcum fucrit
no:.Si aute anguUis fiierit minom q? res cft remotioj m
multu at^rebit fuperfiiciee oq f illa infectionc^uis
erit pars mino:."!: eiligies que apparet in ea maio: 0ed
. Deinofttparu5in ea.&iaiitl7 infecttoftieriifecudimo''
fecundi) fen tentia eo^ qui ponun t cp res vifa cil illa que di:bec apparitio no p:odcrit buic intentioni:aqua eteni$
tongirintlrumcnto vidcdi:bic angulus no conferet cis. permutata ': eHfgiata efl:pani5 enim croct penctrauit in
*|^ars vero fcda e(t man ifeftio:is incduenientis.f.97 fi 15 tUa tota:q:aUqnpmutat id q6efl magne moUe abeo
egrcdiens oc oailo fegatura vidftc:i Euenit vfqs ad vi/ qt> efl magne ^tuti6 'z parue molieti oino fi acr fuerit bu
fam mino2e:tptingiteaettlnnlla ejciilcnteptinuatione ius Difpofitionis q> permtitet ^pter radiod: incidemus
inter ipfaj 1 videtc« videns fentit id qd fentit ipf«5:crit in id qinegauimu6 an te:q: opo:tcbit vt cu rad^ fuerint
boc quali oiceret:g> ali^s potaligd tangcre manu abfcif multi:ftat acri8 muUa gmutatio:': p:ofit muUii advide^
fa:aut gp fuo co:po:is ferpentis reddit id q6 tangit cau/ dii.£>iatitfiieritadmodiiredditus(inepcrmutatione:
daci^^queeflabfciiTaabeagfcnfus qui rcmanctincau< tuncnatura acrie eftque rcddit fimulacrii rccipientib'':
da:nifCoicat cp egrediens gmutat mcdiu:*: per ipfus tra Vtctil reddat vifibu6.!oiaute non fucritadmodii (ecw
fit aliquid vifui:t tunc erit rcddes:'! gmutatii fimuL^a; di memb:i Diuifionis fed p:imi:tunc no pofTumue oubt/
eut oijcimus oe boc qd fulTidt.jSi aute ftierit ptinuus cu tarcq? aque minimafuntpermixtaperminimacroci:':
(iltq parte vifi»}po:tet vt no videat totii nifi id trn in q5 cconuerfo:cum minima aque fine oubio maio:i6 qtianti
offcndit.@iautponit vifussmutatti in natura qceuntis tatisfintqlminimacrocu-zg? inter quec^ouo minima
rodt) 1 ftient quafi vnii:qiud oiccmus oe ccb cu vidcri/ croct fit aqua pura:'^ q? iUe aque pnre que fun t in ter cuo/
mu9illud:poterimusneoicere^celuQmutatur in na/ que(^minimacrocifintmaio:cB:$minimepartescro/
turailUus e^rcuntis rad^ vt fiatctieo fcntiens:quafi fint ci:itavtcomparattominimo:umadminima:cumcola<
vnu aliud:ita vt oilcndat in flclla faturni:a videat ea to/ ta fiieriRt fibiipfi8:fit ficutcomparatio totiu6 ad totum:
ca:fiti":ioue 1 cctcras magnas ftellas.ljuius aut mani/ cu(^itafiuntquantitate6maio:i8 minitiio:ii crociicrut
oftendimusbac ^mutatione
felia eilfalfitas.oeinde ia paruilTimc:'Z erit ipoiTibiiC iUao oiffitndi per tota aqiias:
ecris eftenon pofTctn eiequepmifimu6.&i autcoicitur 1 tuncnon potcruntaquamcontingcrc tota:itcr:fcd bic ^
Qiaer trafUicens no vnit ciieo ad vniizf; pmutat in natu modu6 falfus efi.£ota enim aqua tincta vidct :-: ft t boc
rareddete^iciqdtangit radiu6:t qdnotagitrcdditacr c]cvnaDuarumcaufarum:autq:qucc^ minima croci:':
fo:ma eiU8:;}pter i^miitatione que accidit ei.pma rcfpo/ aquefunt adco minima^Q^non app:ebendunmr fcnfu
fio ad boc eSkcp aer cii no pmutatur ^pter puptUa tin 1 Diuifa:fed boc non p:obibetaUa cfTe muUo maio:a altjo:
reddit ei cui reddere folet:ira vt non cgcat co:po:e egrc/ cotpoza enim oiuiduntur in infinitum: 1 poflibile c(t vr
diete.@cda vero ell.q: oeclarauimus tpofftbiUtate if^a// minimum aque fit miUcs tantu quii fitminimum croci:
r ii gmutationii.Xertiavero eft q? aer mcdius qui e(t in / •ztamentanteparuitatie eflg^non fentitur pcrfcfcpa/
ter ouas lineas egredientes oebe t redderc vnicuic^ illa ratim:ciicgitafucritnon poterit vifus Difccrncrc intcr
ru qd rcddit alteri:-z ad vltimii colleciioni radi|:e^ coUe/ minimacroci^-zminima aquc:fcdvidebiturc^eis vna
ctioneaerisintrantisinter Uncasrcddct fo:ma fenfati: colozatio Difftifa intcr rubeii -z trafluccne:-: bic cfl vniw
bis autmultotien8:x tuncopo:tct videri fcnfatii bis mt modus:autvtminimafenfibiliacroci:non fintin fitib**
Capitulum
rarfa radio:aur vf oebcat.Sj afit no ocbcr tmc citr non tfamr ab ea.fcdno in c^eeTioncitiius linee: opo:tcbif tiTc
videmiis cii aucrtimur fpeculum a qiio oirceiTtt radiua. Vt non patiaturinter pzincipiii tince:ieiu6 fiimitate:i vt
ncfcimus enim caufam buius.nifi q: iactus radij:muta/ fo:macadaifubitoafu?crfidc ptingcntccilinalia fug*
tU9 cft at's.Si aiit pzoptcr fcparationcm fo:ma ocbet ie/ ficic finc paffionc partiu mcdiay^in continuo ctcnim no
parari a rad(o:tunc quomodo vtdetur fo:ma i fpcculuj cft incifio in ef!cctu:2ut opo:tcbit vt redditio fiat per It/
iimul in vna bo:a.St aiit id ofi cc radio qi(titin (peau nca oirccti:quc cf^ a.b.i non fiat per angulu qui cftantc
lo ipfu; efl q6 videt fo:ma fpeculi.i id q6 oe illo oefcedit c.punctiietcnimfiueanc^ulus accidcntiafunt rcctitudir
abco:ipfU5cftqdvidetfo:maialtcrHi6rei.tunciaapp:o/ ni.iboccftq6 nunquaDictu fuit.crgo manifeftii eft;qz
p:iata cft vnicuicg vifo:?: aliq pars radij .opo:tct crgo vt paffio lincc c.a.a tinca c.ccft ficut paitio linec b.a.a linca
non vidcan t fimul.ficut cii radius iactatu r in platonc:i e.b.fed tanto opo^tetampiius^quantojjpinquiiiscff.cr'
radius in focrate:vna oculi apcrtione vident fimul.ncc gofo:mac.ocbetrcddi vtrifcBtmeis quc funtca ib.c.
opo:tet ^ptcr illum: vt q6 videtur oc platone vidcat no opoztct crgo vidcri c.no vnit tifiifs Duo.opo:tet ctia rcd/
riucrfum ab co qdvidctur oc focratcSi autc; oijccrunt di fozma d.ai fo:ma c.3pfi aiit poniit cp fo:ma b.reddit
caufambuiuseflegnadiusrcddit fo:ma5 Pmvnam ii/ ca fo:ma ccrgo opoztct vidcri trcs fo:mas que fun t d.c.
ncam:7 rcddit fo:mam animc oucm illius luicc:tg7vna b.fimuLboc auttotii noeftita.fitVctia ficciit ptingetce:
tantil linea cftquc fimul reddit boc : iU6:i quicqiud vi/ nafivnaqiiccppartiiiipfa:ptincap recipcrct affcctionc
deturvna linca totum videtur vnu in loco.oiccmue p:t/ in toto fuo co:po:c:fcqueret ej: tacmvt octio i pafTio.tra'
moocftructac(teb3ncfcntentiam:cumncgabaturgpli/ lirct ob vno partc ad flliqua:que eft ait fc . £> i aut no cft
ncae^cns fitvidens e):teriu9.fedtantum rcddenp.fe/ ita:f5 in fupcrficiebus quc funt oppofitc vifo.tiic no 05 vi
aindo qd non negatur egredi linca qiieo(!endat in linea fu5 rcddi vifiH pcr atiquc anguto j::qui funt c;:tia ilta fU'
raierberatam i continucturci.Siaiitipfa redditperid pcrficie.Siaiitintcrrogaucrintnosciccnies cur pccdi/
quod ptinuatur ci oc lincis.': virme qucef^ in ocuto fcn/ lie gjrcdditio bui"fo:mecadatin rectitudinc f moliqiia
tit. nonaute5Cj:iens:tuncopo:tetvt videaturrcBOua/ affectionc aUoj^ vifuii tangcntiii ea:i noalioai.-' i^iccttiP
buslineisfimuLzvtvidcatur foimacii fpeculo^tcum q:ccrtc nos no oicanue q> tuj: fit:idco q? eft rccipics ati/
algs^iopo^cctvtmultoticns accidat videri rem gcmi/ quidDCDcfcriptionib^^iccfo^miead iraffcrcdiieas ad
natam:non p:opter caufaj que fit in vifu.fcd p:optcr co/ atiud vtto modo.f; oiccmiie g^ illuminatii fotet rcddcrc
tinuitatcm linearu radi).quo videnturad vnam liiica; fo:ma fua fibioppofito;nifi fttcritintcreo aligdintcrpo/
t?ocaiitnoneft:necc6tingit:non cftcnim poflfibilcno/ fitu:q6 eflcolo:atii.fC5 fi mcdiii ftierit tranfluceiie.fi fo
bisvidcrcalicpiidinfpcculo^ipcrfc niftcum oppofitu; mcdiu p:iu6 efl reapicns:i podca reddcns:rcddcrct oi/
ftierit vifat^i vero non fuerit oppoftium : videbimus bu9 viftbusquociicpmodocfTctfitiis eiuscficiit rcddit
illud ficutfpeailum tm.&it autc fecundum fcntentiam cato:oibus toctib^^quocuq^modo fitfituscius CL i>c .
co:ii a.punctum vifus:-: b.locus fpeculi.i tinca b.c.egrc/ bisaiitqueocbentqucriin boc lococft cp fepcvidcmua
djamrocoaito.-zrcucrljcrct aco:po:c q6cft contrac.i fo:maiDimcnfioncfo:mcfi'mHt vnabo:a.i vidcmus
alia linca a.d.cgrcdiatur:': intcrfccet linea b.c.in puncto ea lCEata.f.q: vidcmusin fpccuto fimutacni alicui'' rci.i
e.t iltic coniungatur ei.oicemus crgo cp ^m fentcntia ec ipfa videmus g fc fcgoiimn boc toiii fimul:i fo:ta(Ti6 &
nim opojtct vt fozma d.videatur cum fo:ma d.c.i vt vi n6ptingitnific):Duabuelinci8 radi):qua|: vnaoirtgic
deatur fo:ma c.a ouatKi9 fumitatibus e.i b.i ouabtis li> adipfu5in oircctiiialiapangulu; rcuerbcrationie^pfii'
neis e.a.'! b.a.partcs enim barum linea;^ queegrediun/ dcramus crgo boc ficft potcan ipoflribile.oiccmus crgo
tur abocutisautcruntcontinue:aut,<ontingcntcs fc.&i q> PP iactii oua;: tinca^r rodi) in re vifa; no ocberet rcs
aiit fuertt continue: i qiicda caf foten t rectpcre afTectio ouo vidcri.radg ctcn i5 ^m coe quo magie pucncrit ptee
nemaliqua^zficutoiximuetta q^ambereddunt pupil/ fup rc vifa^.t oenfatc fticrin t ccrti^^Dep^ebedctiir.i togi"
le:i affectio fiicrit in toto ipfo cozpo:c:i non fticrit in alia ab err0:e numcri:p:ccipui ctenim c]c itlte pccdun t boc:t
eiusruperficiequeritp:op:ia alicuius partis.nccfucrit no pcedut g? cu vnus radiiie viderit vna rc ah dt vna.i
reddirioilla voliitaria:nec artificialis^fcd namralis.tiic cu 1 coniunctue fiierit ci,fit
cii alius radiiis cecidcrit fus
paticns cu oifenderit in agens q6 agit offendcndo oebct ^ptcr boc erro: in viftnqguis tpote cft c(Tc vt vn d rcptin
patic^co iudiciumenim oce):ituaptitudinii naturaliit; gantDuo radt| fit:fiuc finiouo radi) pncipalttcr:fiuc ftnt
quc funt in fubftantijs rc?: ad effectii eft:vt notura apti/ cuorad^:pnciparrvnH6:i aliiis cj; reucrbcratioc.radi'
tudinis fitin cnentia patiene:cpuis non fit^pter caufa; etcnimfmeoecozp^^cft.co^p^oiitnopcneiratco^pHs:!'!
alicuius:q6 ITt oe natiira agcntis^ivt ree C):qua efl: actio cft pote VI radiius cadat fup radiu:i fi inccficrimits bac
fit in natura agcnti8:quai;is paticns quafi non fit:': cum via nocrit vifioitto;: vtro^iicg.f.fo^mcrcicui^cftfozma
bocitafijeritej^icHsadcfTectiinoncritnifi quantum oc od modit tagcndi:f5 vidcbit vnii p tactii:i alitid pp rccc/
vnoconiungituratteri.Ciiaittagens pcrueneric adpa/ ptioneepillo:inibilt'tereftan vtricp radi; ftnt ej:trcmi/
ticns.i rcmota ftterit media.i boc.r.in c(uo cft virfagcn/ latce lincof e):euntiit in oircctu aut vn" ftt Uc:i alius cj:
tis.i boc in quo virtus paticndi:opo:tet vt actio i panio laterc g reiierberationc.gfioticj ca cftbcc:n6 eftidcirco
quedtintcriltaEiicniatnatiiraliterquocucpmodoftie/ Q) ouoradi) cadatfupvna rcabroUite.fcdboc pactoq»
ritcontinin'tas.angulu8Ctem'5 quicflibiatiquomodo.fi vnH3radiu3fotii6ceciditfHEiprH5:iatiH6 cccidii fupcr
eft nojpdeit illi quicq^.nec p:iuatio pcnetrabilifati9,ncc ipfu5:i fuper a tiud ctia.t cc aiit Ditiifio Dcftrtiif cj: ouo/
finibilicas tranfluccniis.f.acrisapud ipccutuj cfficitibi biisfpecHliefibi oppofttis.radg.n.binon oiuidunt fm
otiquid:q: tantii oeeft vtfiniaturpenetrabititae.iconti buc modii:f5 fi fticrint ibi 0efi radij crHt cadcntcs fuper
nucn f ci "ince quantii fi ftt mfm ita i ptiniicf ur ei [incc. vtnicp eo:p fimuUi cii boc vifiis vidcbit vniiq^qj (pccti
^ agens ctcnim ocber agcrc-z paricns oebct pati (L Si .
nt vnu no ^ueniet oiuerfitas in vi(tt.Voc aut ia oeclara |C^^]gt| leeilcoU>:e8-tfiguras moueriafnis fubiecrts
tiiell.ipii.n.tenet g^partesreuerberan etrafennt fuper (liM^ajmom U>caU.t)ocenim no facitp» et8:inTt oi
vifusaqnoreucrbcEatnr.ttucopoztetvtadparteeillas ceremus g» vifus aut aUcui' fenfnu cfl abilrabere fo:ma
trafrerat fotmacius.t cubocnon opoztctpgfuamuta^ amatcriabocmodo.vtfounaipfa; aiTumatafua mate/
tione fug illas yt aug^t numerus ei" q6 appzcbenditur ria:t mutet ea mom U)caU ad vtrmtes fcnticntcm . tDoc
pumo:'z qd appjebcndit fc6ario.qd.n.cj; fozma rcdditur aute nulUts Di]ctt:fed Didmus boc fieri ad modii patien/
vnueH.fl aiit partes ftterin t p fe vidcnres fequet cp oi;:t> di.*]^alTioenimnon fit vtpaticnsabfirabat virmtecj^
musrciine^ucHmus videri fimuUicrii reuerbcrarii fu/ tisautquaUtatemcius.fed vtrccipiat abeo confimile
per illa8.Deidc opoztcbit vt no videamr iimulacra ^xiu/ eius.fcdaUerius gencris ^fitilla.vndcnon oicimus
lopofl citipfa fitcrintminoza. (IT^tfoztafTis oicet gp xzi Q^vifnsrecipitavifofo^mamfimilcm eiquein illocfi:
diits poflq^ fepe repatdtur longit^ fit dus fpatiii.'! p:o/ fedaUa:q:inbocetiaQ7non fentimr nifi^pter p:cpiii/
pter boc in vnaquac^ vice ridet mmns t oiiTcrt pmu a quitarem:ficurodouitumitactu:fentiensnonab(lrabit
fi^ 7 in paruitateu}po:tet ergo p:imilvt linee radiales cii fo:ma3 ein8.fcd fit in co fimiUs foimc cius. @unr cnim
S)enfatcfuerintC):reucrberati6cDdfintquafi vnalinea quedarcrumquenonpatinnmr nifi oifcndendo:ifunc
queeflgro(Tio:-:fouio:$pma.fcd vt rcmaneantUnee queda que cu$ oiTenderint Difccdit ab cis aUqnid:q6 eft
fCcuruatealiepofitecircaaUaferuata cxiflentia eo^in neceifarinm ad boc vt afficiat eo^ aiTectum.t boc dl ii>
co cp funt vnite.fed 13 iudiciii incredibtle cfb^ di boc no boc loco radiustque necefTe cficontinuari cu; fo:ma vi/
concedit apudcosgjparuitas ixi longimdincfm angtt/ fibiU:adboc vtbaben8fo:maiactete^fna fo:ma fimu^
lumrecuruatafitquantadlinlongimdincDircctaoetn lacram in aUud q6 efl fimiUmdo cius:q6 vidctur iacra/
dequidotcentDeipfceodeviib.-ciielongatafiicrintfpe/ refuiiftmulacritiOeitrdecutnteditur fupcrtUud lux:ita
cula a fcin ouplii iUius fpatt) qd eflinterreucrberatocs: vt infictat fuo cok):eid quod dt ilU oppoftnim.t tran (iC
no videbimr paruiiTinii cjrempli gr«ti9:(icut fi raterbc rat tn illud ccrtifrime:cum id quodei^ ci oppofirum:fnc/
rarerur vifusa fpeculoa.ad fpeculns b. videt fo:ma b.in. rirrcceptibilebnius:quaui6bocftr mcdianre fpeculo.x
fpeculoa.7eindcvifu8rcucrbcramra fpccubb.ad fpc' p:oprcr boc q> cgctUtce vifibiU. egct etiam medio veUi/
culu a.*: fomia fpccuU a. videt in fpecnlob.i ocidc rcucr tiinfiriuncntoq6adiuuetapp:cbederc.zbocefiperuic/
beramr vtfus afpeatlo a.ad fpcculii b.-mdcret fo:ma a. t^xiii vr mcnfura ctus babcat tcrmintun cercrmuiatum
1 poflca di boc vidcret fo:m3 b.in (pecu lo a.': lon^tudo quo nuUus miao: potdt app:cbcndi Ct: autcm app:e/
.
nit fo:manigredini9 inco:po:e.ita vtipfanon (itnigrc/ aUud fimiUtiiclincm fui.q: ficutcftpoffibile imp:imcre
docozpozis^iconcedif qialbcdo piungaf din co:po:e in oUquidfimiUtudinq;fui:ficcftpo(Tibile vtnonimp:i/
fimuL-zponif fo:manigredinis aUa nigredine.firrfo:/ mat tn aUud fiiniUtudine fui.poiTibilecft autc vt Uicens
ma albedinia p:cter albcdine.CTSed verbii oc inteUe/ imp:ifnataeriaUqita impzeflioncque noncftcjrboc q>
ctu 1 intellecto oiffcrimus vfcp ad tps fuii (C£>Ho:um
. fo:mef fo:ma fimilis fo:me Uicctis z ilUiminati . &s vi
£ autc que polTunt rcfponderi:vnu5'refpondcbimHs afTir/ impzimat acritalc gd:q6 no opp:ebendimr fcnfu viftbi/
mantee iUud:t atiud Dicenuis quafiverifimite.Q6 ante li:nccg vUo aUof fcnfuii:nifi in {uj^fide acris:quc finimr
affirmamus boc cft: cp p:imo oicimus non opo:tei ^ cii opnd luces^-zopponif partiin qua cfthtis ftmulacru5:a
aliquidnecelTariii fuci itadbocvt aUgd operet in aU'6: pptcr boc poflibife cft vt ip:imat terfo aUqua impjcfTio
crit iUiid necciTarifuveUit fpccnUi; : tranfluccns patiaf nt.autme(iiantcn6tranftuccntc:autn6mcdiate:poftea
a pmo id quod patitur ab co tcrtiu:aUoqiiin tcnercmue tranftuccns ant tertnm opcrentur in inftrumctii viden/
cp cuoolareturcuenreDolarcfzipre^^zcuinnocte ince/ di:aut pancipaUtcr aitt mediate fua tmpffionc in fupcrfi
defemr fecundil oncatii aUcuius fignt incederct 1 ipfus. cie aeris:qni eft ad partem eiue:ip:eftione que eft qualts
. .
i6
Xcrtic Qctmnm
foitm (imicp c^^f^t vntjq6cptllontm pundpaUttr.eri tJC vifu.i pergedicularis eriteptCB te vifo:q5 eft in aqitg
govnuqdc^agcnttuagitacrtone vinerfasab eog^cftin per q6 rcdditcius fimulacru in rcctitudinc'.)5i cn ipie <
eo.f.agcns vifibtle q6 agit t'n traflucce aut tcrfum.'! tra' ccris anulti in peiui:in qua non pot vtderi:cii illa poftea
iluccns am terfum qdagit in vtfum.J!:t multa funt b^.f. impleuerisaqua videbitur. ©i vero viftim fiierit epx^
vt aliquid agat actione Diuerfa; an te fua. £t oeide ipfu$ tranfluccnsmediu pzctcrtranfluccns in quoeft videna
in q6 agit opcretur in aU6 talc qlis eft na pami.ficuc cft luddti.tranfiuces mediu oemonftrabit iUud.lSi aut no
motus ej: quo accidit in aliqd co:pus caloj q6 cu5 in cai
: ftierit ita.i^ fiierit vfi partc vide tis fticficics ilUus traflu/
\mritq: caloze ilUus:accidct aUus motus a pamo motu centis n6 oftendet nifi feccrit ci colo:c5 cjttran eii gQ alt/
numero:fed ei confimiUe in fpccie. Contingit aute vide/ quid q6imponit cj: aUera parte ad boc vt vidca t
re rcuerberari a fpecuU) foana i colo:e in pariete. tanq^ dCapimlii octauii quaUtcr vnii videf oiio.
fitaltntinparictequendmouenturfecunduritiividen/
tis nec^ fun t fita aUquo modo in fpecub.fed fciimt vcn i
\*Tkcffit\\\<k
*'*'
Jj • * M»
^'''ocg) VKiividcttirqitall
ouo nimis cft ^fidcradiiej:
S
[
re a fpeailo ad pariete:que 'zii vidcan t in fpeculo:n6 tii eo enim pedent aucto:cs oe radtjs ricetcs rp
fidentur fita in eo.ergo fpeculum imp^eiTione impzeflit iq:vifiofitj?pteraliquidq6 egrcdit w vifu:
qualis nd q:init in eoMr oifpofitio vifue . &ed oe vcr/ •* 1 offendit in rc vifas:^ ocide ptingk refrangi/
borepercufrionise;;aqua ias oixeruntaliqui aiictozee, cius fiitu penes vifti5.0po:tet vt id q6 cft vnii vidcatur
fcientie oe rad^6.Q; radius cii cadit fug ea e^nditur.3 quafiouooifcreta.tvideatouo.i ncfctuntQ?c]c bccfc/
refrangiturpamit:'zoccupatmaioie locu.oeinde videt quitur eodabfurditas ma^a.J5ieni vidcre ftcret tacti r
in maioic q^id quod opponit ilU.^cd oe auctojibus oe fumitatii radio:;: qnir^ucniuntfuper id.tunc ocberct vt/
(tmalacris: aliqui oijcerunt cp caufa in bocbec di.(.^ deri in vnaquacp oifpone vnii.q6 no impediret refracrio
aUqua pars eius q6 eft oppofitfi jppter quod ell fpcculii. fumitatu radioj; refracto;:.Uerii cft aute qp fimuiacrit
«aUaciusparsrcddit.^pterbocqd penetrat oppofiti). vtfireddit mediante trannucentememb:o reccptibili
£t non eH longe putari cp totam reddit. ideo qz eft fpe/ apto:lenitlUtminato:itavtnon recipiat iUud fubflantia
ailum fed fpeculu q6 eH int^ oiuerfu;; ctl: a fpcculo vifibi cranftuccnrisaliquomodofecudu Q^eftipfa fo:ma.ied
Uq6c(le):tra.^iatvnus e)cantiquis e^ofito2ibu6.9> cadiciniUud.fecundiioppofitione non in tcmpo:e.p:ir
q: vifui oeeft fubtiUtas vidcndi.contingit ei vidcre lon/ muaiitcuiimp:imiturfimnlacrii vificftbumo: crifta/
^us z fpargi vifum ejc infpectione:': augeri ftmulacru;. loido6:penes que no cofiftitcertc videre . SUoquin vnu
^ot aute D oictio cofirmari fic:vt oicatur Q? id q6 folet videret ouo.ouoenimfimulacrafunt in criftaU^idis.fiA
vidcri aUcuius elongaaonis.-: aUcuius mefure cii putac cut cii congif ur ab vcrat^ manu funt ouo tactus. ios boc
longius $
ftt z no fiierit vifa dus menfura:queDebet vi> fimulacriireddituraDuobueneruie concauis vbicon^
deri^pter elongatione illa.fed moioz ilUt cu certe ^pin/ iungunturinmodumcrudsquifuntotioneruiquo^um
qutusfueritvidebiturciusmenfura maioz^ menfura oifpofitione affignabimus cu loquemur oe cf rur^rqii
oebtta fueelongationi,videretur ergo m^ioz foUto. oein cnim ej: fb:ma tfXfnoxi venitin ej:tt'mattoncm ptrami»
decgct multa confideratione.vtcertificatoz oziginum rotuda.ita vt iactet anguUi fuii \\tra fuperficie criftatoi'
perctpiatboc.^zfiateiusmodi.neribiin bocvcritas ob/ dos.ioitr RumuUicni in quo cftcriftaloules mcdtintc fpi/
fcurctur.ergo bec queftiuncula no eft magts ppiia vni'' ritu reddente qui eft in neruiscontingenttbus fe reddif
fcntentieqpaltcrius.Tlaoifgrcgatioqua Di^eriit aucto/ tur efiectionipiramidis.': offenduntfe one ptramidcs:
res oifgrcgationisvel fractionis:!! eil ej: Ecu(Tione:cii re/ acancelanmribi<z vniturexcis fo:Bia fimiUtudinaria
manet in fiui oifpofitione.'z cti itcrii repcrcntitur oirigit vnapenespartefpiritusquigeftat virraee vidcndi:oe/
no cni5 radij cft pcnctrarc in oircctii £>i aiit boc eft tm/
. indeQ7cftpoftboceft fpiritusreddei/sqdvidctur non
poitlbilcqitid cft in radio qui penetrat iUud.cu offendit app:ebendcns iteru.!oi aute oniiderct iterii app:ebcn/
in iU6:i poftca auget res in ^fundo.cur accidit ci: vt ctt fio J3pter oitiifione neruo;::': ifte rcddcns eft auquul oe
ciu0 j[>fitnditatc augeat fractio.-'i:t cur ciiejcteltone cius fubftantia videntie:ipenetr3t in fpiim qui cft repofitus
noB auget rectitudo fOz quitii ad intellectii opo:tcret: inpumoventriculocereba:7imp:imitarite|rfo:mavi/
Vt acaderet eipwpter e):tenfione rcQcuti. 1 n6ej:pandi fatn ipfofpirttu.quieftgeren8 virtute fcnfoe comtinisit
£t omnino qua bonu5 eft td q6 oipt aucco: p:imu8.f. vt fenfu6c6muni8recipittll^fo:ma5:i beceft perfectio
vifibile vcniat a latitudinead coanguftationett colUgat vidcndi.C Uirtue autem vifibiUs eft cjctra lenfum c6/
ibi.boc enim eft plus adiuuans ad certificadii ei" fo:ma munem:quauis emanet ab eo Uolo aitte oiccre q? vir/
.
qlvtvidensegrcdiensfit ab ocuto.t oiffundat ittlati/ C116 vifibiUs vidct:': no» audit.DC(^ olfacit ncc^ tangic.
tudine.Qnod aute oebet Inectibuic loco eft id quod oi/ necp guftacvirt* vero fenfae cotnunis.vidct -: aiidit tc.
cemus oe fitibus vifi>i videntis 'Z fpecuU t>icemus igi/
. &icutfde6poftea:oeindebecvirtU8 que cftfcnins c6/
cur Qj altquadoaccidit:vt vifum'z vides.iUictdii fintin munisreddttfo:mamalg partifpiritu6:que cftin conti/
vnotra(uicea'.aUquadoaiit cotingit vtlucidut vifiim nua cum panc fpirittis que vebit ipfum:': impiimit ir il/
fintintraflncetib^^iterquc funt fuBficics.Siautftierit la fo:m3 ipfam.': reponit ea ibi a{nid virtute fo:matcm
fitits (u^fidci in oppofitione qiie cft iter vides aefficies qne eftimaginatiua:ficut poftca fcice que recipit fb:ma.
lume no vidcbit iUa fueficics ficut fuperficics ccU : oe/ % confcmat cam.ioen fns etcnim comunis cft recipiene
ri8.Sivcr0 fuEficies fuen'teicbec:ficui fuEficies aquc /b:ma.fednon retinen8.imaginatiua vcro rctinct q> reci
1 nubiii in acre:': lucidii no cft in bac oppofttion e in ipfa pitille.CaufaautcmbcceftQ; in fpiritnin qno eftfcniii$
fugficie:reucrbcrabit Ui;:quevcnita lucidoad viiui.i c6muni6 n6 cjnftit impffa fo:ma cjnerius apf)bcnfa.nifi
Videbif feparato.'3[amautcfcifti quidftt reuerbcratio. quadiu coparatio pdicta inter illa x re vifam fiierit pne.
&i veroin fra fUQficie in qua rcucrberatu fiierit vifibile aut ftatim fttmra.cii autc abfens fucrit vifus.oelcbit ce
in quo eft:co q> eft traflHccs.t ocmonftrabit iUud j^^ptcr co fo^ma:-: n6e):iftit tato tcmpo:cgj attendicebcat.fcd
boc Q> cft fpeculii: fpeculu aut ibi crit parificatu ei q6 op/ }R fpiritu in quo imaginatiue fo:mc funt e> idcrce $tn's .
tia vifibilis pcr {c:Due cnim lincc ouo:^ fimulacro;; non eius fimiUtudointcrio: ab vna partc rccipictis ad aUas»
trafcuntVo tranfitu qui folct cancelan'.cii pcr tranfeunt ^icnim fimiUtudoc6fiftcrctintpfa vnapartc c^para'
ptactu Duo;; ncruo^.Opo:tct crgo ej: boc:vtcj:vnoqcp tio rccipicn tis cu recepto cct vna i cade.(LXu igif acci*
fimulacro.qd venitc^ criftaloidc impamaf rtmilitudo dcrit gercri fimulacrii moucri a loco fuo moucbif fimiu
pcr ie.i in partc vifibilis fpirims pcr fc. £riitergoquall lacru finc oubio.*: mutabif eiue comparatio ad co:pus.
Duo fimulacracicouab^^caufis oifcrctie ejctrifccuB.idco q6 cft qctra:-: cotingct illud q6 cotingei et fi id q6 cft ej:*
Q7 no vniun tur ouc Unec cgrcdicn tcs cjc cis ad centmm trinfecus mouercf .(E^tc qui inQ^icit aqua dto octiue/
ouoy criftaloidii:que funtpcnetratce ouos neraos c6u9 tcvidcfeiipfamouei;iadvnaparte.^caditinaUa.£ott/
«comda. uos.-: jjptcr bac caufaj rcs apparct multc Difelc.(n©c fa aiit tTuius cft.qtfi vidcf ci q6 oia moucon f ptra motii
cundaaiitcaufacftmotuevifibilie fpiritus:<z «''como/ aqucgj; vebcmcntia quot^ motus ,ppter qua p:ouCnit
tio ad in tcrio:a De)ctro:fum i fin iftro:fum. ita cp ps ap/ vetodtasfcparationis. videf gjfcparatio fiatq: ouab*
p:ebcnden8 ptranfit tcrminii fuu5 qui cft ei ocfignatus partib^CTCouia buius eft motus fiinuUtcri in rccipien/
naliter.-: tcndit verfus partc oua^ criftaloidii motu fltu tc:-: g? fi^um cft in omni parte in qua ponif fijcus aUquo
ctuantczvadllantc adbocrvtoefcribaf inilla fimula' tempo:c4L ^ebes au r fcirc gp pxetcr bos caulae cft ibi j^
crii:': fimilitudo ante^ cancclcnf oucpiramidce.': tunc aUacaufamalis adiuuans illae ciuccftbui^fcsg^fuba
^tcr 15 apparcnt ouo fimulacra.i boceft ficut fimula/ fpiritue cft fuba vUima fubtiUtatie.-: vclocie obcdientie
crii qd rcmel ocfcribif a folc in aqua ftagnante : quicta. ad rccipiendu motiiiita vt cu ptingcritin co caufa^pter
1 9> oefcribif ep fo!e fluctuatc oefcriptionc iterata.QHi3 qua oebeat mutori fimulacrii ab vna gtc ad alia:fcqucf
onguluequibabef interlinea vifue oirecriin aqaizlv nu7ucrifuba fpiritue in aUquo motu in oircctii ilUus par
nea folie oirecta in aqua:pcnc8 que angulii ^fiiiit noftp ti8:quaui3 fitparuiffimue ille motue.CrCaufa aut bui''
Videre.od .r^cdu quo oc fpcatlo reddif nobis oUgd non eft:qiii vnaquccp ^tutiiapp:ebcndentiu5 impcUif naU/
remanct vnu9.q: mouet m
comorio admulta.i mftipli/ teradfuii c6p:ebcnfibilc:ita vtquafi oelcctcf cii illo.jCu
cabif ifteangiUus.-zimpamcfinco fimulacrumpluf^ veroimpclUfadilludincUnafgeruUtset^^odilUid.^zpg
*«""
Zertia
vnu.CTCauftj aiit tcrtia eft cj; ocufTionc motue fpiritus boc fpiritue vifibilis totus impclUf ad lucc.-z rejrabitur
latetia qui cft vltra bifu rcotionc ontc i rctro.ito q> babj a teneb:i6 naUtcr.(LXii aiit fimulacrii imgclUf ad vna
Duo8motu6adDuaeBte8ptraria6.vnii motuod fenfu5 partc fpiritus:': no ad alia:^us quafi ipellif cii fuo tltru'
corHimc.ialiii motii adpiactii cuoEncruo? ad boc:vt mcnto ad parteindinationis fimulacri.3nftrumenritm
forniafenfibiliercddafciitcf ontc^ oelcofidqd rcd' ctenim obcdtt ilU ad parte; qua pctitvirtue.tjJpter boc
dif fenfui comuni.t quafi ftatim m
rcddiderit fo:ma fcn ptingit in fpiritu motio ad il la parte,pptcr fubtilitate fibi
fui comuni rcdcataliqua ga cim od recipiendu? g? red/ 1 fua velocttatc ad rccipicdii motii tanc^ fcquaf motum
dit i?tU8 vifibili9:q6 fit pp velocitate menie.quafi cnim fimuUicri.-z^ptcrbaccaufa^cii inccgit bomo infpiccre
oefcfibif in fpiriturecedetefoana.iipfcoatcam fcnlui oUquid qd drcunuoUtif^videnf ct oia aiia drd)HoUti.ce
'
0uarte
Q>?ttngftm motU3 drcularis e)c boc g? fcqmt motu
fpii appbefiomotusigetis gcipiat virtutealtaptcrfcnfuj. .
itiie:i i dircctii.vel in obliquii.'; epci^cjrpijlftonc fozis: tus nccp quics taliappbcfi6e q videaf otfacieti.tri app/
o; vt ptingat anguftatio z oilatatto fozaminis:': qccius bcdifEipfu5nitmcrus:ivrolfacicti:aiaaiiteft q app/
ejcpulfioe ttus o; vt ptingat pfh"ictio : pctio fozaminis. beditalio mo argumetatiois •zqtimati6i8:fc(t.n. g» id
cuatitptingitfojameangufiarividefresmaioz.CC^Cii cuius odo: oeficii fubito iaj abij t.-z id cuitis odo: fupcft
fooilataf vi^tninoj.autptinget cti iclinabif advnam adbucpmanet.(Caiidinisfon6appbeditmagnitudi/ Buddu*
ptc vidcri in aliquo loco.iptinget qli pinii vifum fit p/ ne;f;ofteditelaieoftefi6e 3liqfifaltaci;q6fitej: t5 gt
ter vifU5 z":f5 pcipuc cu5 apparuerit alia foima.ante^^ fonos majcimos c6parai magnis co:pibU6:g fepeptigitt
&ubitv ocfb-uaf pmn.dC-p ot am bic aligs oiccrc.cii no cyiftit c]c puis co:git>U8 vel ep:aliqit appbcdii nume?:.': otiqii
0« fozma eadc cH motu rcapietis:ftcut lucis fo:ma manct appbedit motu -z geie p tenojc vct Dcfectiug accidit fo/
cadcciimoturefipietis:vtcii rccipies Dcclinauerit ab nojJiracio.-z q6 Diuerfitas fui ocfect^ eft ej: 15 q6 rcno/
opponc oeftruaf fo jma in ipfo.i ptingat foana in eo qd uatfitHilla.ptractio.fsbcc appbefio fit.pptcr 13 cp aia (o
fuccedtj loco ei''.i no fint oue fozine nec ouo vifus. ncc let appbedcreqdaq vifu nouit.fatlif tfi muttoticns t :
latiuii.cii nos no fcnferim'' iliud vlto mo: necp.n. cft in munc.na fenfus cois eft via cai reddii/ sicue cH»
aia nfa imaginatio i oefcriptio pf is platonis.cj: 15 q6 c tur oia fenfata.fi.n.non cet bcc vittus q quid «ft.
pf illC.qfi ipfa imaginatio i ocfcriptio fit ocgfita p fen appbcderct cotoutii 1 tactii:no8 no pof
fU5aliqijom6:f5figuraiDumcru8.ic.cj:ei6 q|ui9 non J fcmus Difccmcre iter ilta:nc^ oicere gj
fentiunf p fc fota.tit co:;: oefcriptio i imaginatio fegtur boc n6 eftiUud.Dicamtis aiit q> bcc oiftinctio 1 fi no fi/
imaginatione ci^^qd fenaf vct appbcdif ej; 15 q> e colo: at ab itettcctu.tn 0; j^culdubio vt iteltcttus iueniat ea
autcalo: autfrigiditas.itaq^oefcriptioeoEqfunt b^ fimul:qHoufcp oifccrnai ca itcr (e.f-, emap funt fcnfata.
in imaginatioe no p5t ee fine illisetii^no 05 aut vt cum -zf 5 gjreddunf a fenfatis noappbcditca itcllectus. fic
aligd fuerit appares vel appbcfu^ ab alio in^liquo me poitca occlabimus.aliqfi aut nos oifccmimueitcr ilta.
diate aliquo.ppter boc fit vt appt>efu5 verc. multa cnij 05 g xtoivicta fintapud oifccrncte a\.\t in fua centia.aut
ep rebus q funt certcz n6acaitat'r.n6 funt nifi mediati/ cxtraca.ipoiTibilccft at 15 ficri itellectu ficpoftca fcies.
bus alijs.bec aiit fcnfibilia coia:qx ab bis fenfibus pofTi 05 g vt fit 15 in alia virtutc:fi cnin6 piiigercnf in imagi/
bilia funt appbcdi.io n5 eguerijtalto fenfu.imo:q: app/ nati6eaialiiiqcaretitcllccm.n6icliBarenfDcfidcriojJ
bedi fine medio fuit ipoiTibile fiiit ctia ipoffibile ce altii p:io ad Dulccdinc.f. qp rcs q eft tniius fojme eft oulcia:
BtlD» fenfu; Efe.(COifus at apfsbcdit magnitudinc 1 numc/ cii vidcrctea:n6 appeterc'tadcoinedcdii:ipter 13 fi no
^ ru 1 figura 1 (ita 1 motii 1 gcte mcdidtc colozc;-; vf q6 ciTctapudno8virfU6;cpbicb63lbuscftmimmus:eo4>
auic £
Capu
-^ , V ondimmit9cucan«c:itoj)baretnobi9cm3ioai!arjM8 no rcddit nobis fcnfite t'n ipfa bo:a.cu tp; fit Dc gfic fem
^ixtcpy t^c CJJ^^ Ln cjcfuaalbcdinc -z co.fi autnocctinaialib^virtiiBirTqj fato:p:quiuis iudiciii ci' no fentiaf vUo mo:': qjuis p^r/
''moLiuii^ '-Lt-L'^ t^ piijgcrcnt fo:mefcnlatof;Ditficiii6ectciU6 vita.fiol^ tes eius fint Dcgne lcnfori:n6 tii appbtdit in pnri:fcd eft
jt
£^;iiuH^cjxjitiJU^ ru3 no ofiderct {z^ii^.% fi fon^no oiidcrct fapojc.-z fi foz
^
nw baaili no rcmemozarct fozmd Dolo2i9.ita g» fiigiat
iudiciii q 6 iudicat:c)6 fo:te cft m eo.': ipm ciii fit^r atia
virtute.^qctimatioautopat m boiciudiciajppatqcgbus
^
t
/^(di JtJf^^if-
"
.tYMTct ciw'irii^{ :flb co:o5 g finc oiibio vt fozmc ifte babcit vnu aligd in cftilUtdciiaiaptinacitcrncgatcereeqno imagindtur
•^
quopiugantejctrinfecus.iiaiJtonditnobigecb^^tiitis
pfidcratio rcrpcctita rcp q ondiit fc bfc iftriimetii ptcr
nccg DCfcribunf in ca.i oio no vult cas crcdcre cc':': bcc
virtus finc Dubio oliftit in nobie q cft Diiudtcas tn aiali
^
fenfu3e)crcrio:e6:ftcutvidcmus^eigin circuitu vol/ iadicin no Diffinatii:ficut c iudiciii itellcctualc.imo iudi
uit:vf gcgdeftincircuitumouert:q6aute(t accits q6 ciiiimaginabile piuctii ca fingularitatc : fo:ma fenftbi
8cciditvifibiliba3.aut cftaccns qdacciditinJlrumcto \i.iej: bac emanat quiplures actioes aialiii. (L Uifus ^
quoBficit vifUB.fjno cftaccns q6 accidit vii tbiLibus out ert:vt id q6 appbcdit fcn fus vocef fo:ma:i q6 appf
^ bcditcytimatio voccFitctio.(T ©5 vnaqueqj tfta?: b$
j/if^r cvu*
i.
n cnHfd
c f.
poft$ »0 eft i vifibilibU3:,pculdubio in alto cftA^ertigo]
jj
-j „5 g nifl ca' mot^vapoas g c in cereb:o.i in fpu qui tbcfau^rftm.tbcfaurus aiit ci''^^ appbcdit fcnfus c^tus
2r'cAi4M "•"'5*''^^^^^' ibi eftcii acddit fpiii circiiuolui.g>?tutiq eftibi: arciditj imaginatiua:cu!U3 locue cft antcrio:p6 ccreb:i:vncu5
IA<J^^'^ '^ jdqdiictrpedtHim^SiTrptigitboiCjifpicerealigdvc/ modus foimalie:aut
ptigtt in ea ifirmitas co^riipif bic
^Vf
JiiHti*' locitercircuuoluiltcutpdi):imus.l3 aiit nofit^ptcr ali/ imaginatioc fo:ma:p q no funt:aut q6 e cifficile eitta
cj:
^ gd qd fit in alia pte ocult nc(^ in fpu ibi cfpifo. i£C\M bilireidq6 eftin illa.tbciaurus vero appbcdctis itctio
iufmodi cH: firitudo vclocitatis tttobilis piictalts q vf 7i nccftvt'rtU6CuftoditiHa:cuiuslocH8c poftcrio: escc/
recta vel cirailaris^ftcut i^ pdictfi efl:i,ppter b affimila rcb:i.i io cii ptt'ngitifirmitae:co:riipif id cuius^p:ium
tiofalfa^pimaginu.-zaudit^ falfof fono:p aliqtt ^(.cvMt eft cuftodire bas itciioes^q virtus vocaf ctia memo:ia/ ^
eisin gbus noelt lefus iltrumctu fcnticdi:autciqquaft lis. -z etia rettnc8.f5 rctincs ob 15 g» id q6 cft in ea bcrct u
claufo3b;oculoa:caaiitb'' no cftnifiq: apparcti B pn firmitcr.icmcmo^ialis.jptcrvelociteteilieaptitudi/
dpiotmagine0:queaut vidcnturin fomnis autfiuntqc nis ad rccodadii:p q6 fo:maf cu mcmo:af poft bliuio
Ocfcripti6efo:mein tbcf3uro:rctinctcfo:ma8.f.aut tf, ne.q6fitciic)ctimatiopuerrif adftti virnitc cdimati/
aUa.f5 fi ita eet opozterct. g? gcgd ibi cuftodif ect pfens ua t rcpfcntat vnaqttat^ fo:mar q fun t in imaginatioc.
aic no para zi'' tm.ita vt qfi gs ilLa fit fola vifa vel audi/ itc vtqfimo vidcatg)ipfcfintfo:mecius:cii veroonfa
ta.ant ptingit cf, alia f tutcq elt aut fenfus e;terio:.auc fttcrit fo:ma que app:cbcndit intcrioneque Deleto erat.
itcrio:.f5fcnfueepterio:n6^deittnfomnis:qz aliqn g apparebitei inientio ficut Bpparucrate]ctra: 1 ftabiliet
imaginat colozes eH puatus ocnlie.reltat g vt 13 fiat in cam virtus memo:iaU'6 in fe:iicut ftabilierat pue.t fiet
fenfu iterio:e.ipofVibile edaiit 15 ficri nifi in pncipio fen/ memo:ia:i aUqit pucniet ab iteti6e ad fo^ma.t memo/
(iiii itcrioj::E qd ipcrat •iW6Ztamxi\x^\'i vultj?palare ria tiic babita no babcbtt c6paratione ad id q6 c in tbc/
Qi eH in tpefauro/l5 fiat in vigilite ctia.in quo cii firmi/ lauro rctinedtfcd ad d q6 cft in tbcfouro imaginadi. 1
1
fcibilis.fcd cij obcdierit octioib'' i^tutis irafctbilie Debi/ oecrabim^^multoties apijct cie fit itudo. t vfcis qo id
litan t actioes f tims octtpifcibilis.-t oto ca ooedicrit oif/ q6 appbediit fit locutio ilU^^imaginatioie.veluti ^a ati
(^fitioniacrionti motiuap oebiiitant actiocs appbefi/ ditaq tcnctt legtit.t beceft.ppa jspBia f tittis imagina
ue':cc6trario.cii^o aianooccupatafucrit actiontbus tiue.funt aiit bicalicj3pf?icq Dcclarabunf. ([ lluUue f^
buiiis vel illi^.fs fuerit traqitilla: vcUiti eet fcpata acci
:
atit h>oiU5 cftg no beat po:tione in fomnis.t appbefioi/
dit fonioji itcr^utcs icEatioce vt OECt i fueet:cit Vo bus q fititin vigilatit>tis:ifpirationiJ.n.q fubito in aia ca
occupata fiicrit vna ^tutc; i ob 15 ptermifcrtt copefcere diit.ndeft canifiaUq ptinuitates q no pcipitinf.nec^ id
aUa ^tittc no rctrabit a fuis actionib^fuEflttis.nifi gcu/ cuiptinuat.necaniUasnecpoftillas.tmouefaiaabil/
ftodia aic.iej^timatiois circa fe:tiic pfouabit iila i?tHs: lis ad aUttd ab eo in quo fuerat:t 15 c aUqii ois gnis.qiii
1 Difcurrct g acti6c8 fttas quas b; nathfic illud vulgi.ia aUqficftabiteUcctib^taUqfieftab imaginatioibue:'!
vacuHs cihacr fitbaudis ab accipitre. egriKlcre coiiiba aliqitcftepfcnfib^^.crfit fit 15 fc65aptintdinc tvifuj.t
1 rifcHrre.l5 at q6 aaiditaie no occupariactioc altcriue mo:c3.illeaiitifpirati6c6fttntc^cauftsqadtuuctatam
f tutis.aUqii fit cj: 6btUtate q 'pcdit i retrabita gfcctio/ plcrijcp cognofccrc t plcriicg fun t fic appitiocs fubitc q
nc.ficfii in lagozib' t itcriojib^^aUqti i gctcficut in cov no fut rcfidctcs.ita vt tncmo^ariqttcat. nifi eie fuccur»
mittoe.ttuc id ocquocuriofiozcftnibilaUudelt.nifi t/ rerit aia cit retetioc appetitiua.q: qc poti^^agit aia.l5 eft
perarc f ntti oc qua magie curat.(L £>einde f tue imagi .f.rctinere imaginationecirca gcnus oiuifibiteob coin
natiita eft f tus qua aliqii rctrabit aia a fua acti6c^p:ia quo erat.bcc aiit vtus iiTiaginatitia folct fcmpcr rimari
Oitobusmodte.vnocttocctii.xtt aia fcnfibtts ej:tcrio:i/ ouos tbefattroofoimat t mcmo:ialis:t fcn.g rcpfenra/
bus.tpiicrtitT^tittcfoimalcadopcradiiin fuis ej:terio/ rc fo:mas.t icipics a fo:ma fcnfata:aut mcmo:ata ^cc
ribus.t mouet ca 2 i<l ^6 rcddit ei oc iUts. ita q> non ^/ dit ab ca ad pria vcl ad fimilc. vcl ad aligd itcr q& t it/
.
mtttit imaginatiita cogitiire.f; vt imaginatiua ipcdiat a ta fit aliq coparano.t bec eft na ^"'.fsjJpetas mottts ci"*
ftia,pp:i3 actioc.t fo:maU8 ctia ipcdiat :nc poffit ptijgi oc vno ad Jriti cf.t no od pftmi cvcl ad pftmilc t non
imaginatiue:'; id quo vtrac^ egct dc fcnfu c6i eft gtinat ad priii ci^^.ftt qc rcb^^fingularibus^q no numeranf oio :
ad ipcdicdij fenfus e;;terio:cs:t btc c vnus modus.2U/ aut 05 vt o:igo rci in 15 ftt I5.f.qi cii aia pftdcrat fimul i/
qii afit aia pualct fug ci in fuis actioibiis q ptinttat eid| tcti6c0 1 foyrias mu taf a b iteti6c ad fo:ma q e\\ piioi.
cognitioc t cogitatioe.'; 13 ouobus modis. vno cii otiat aut abfotutcaut q: ptigit q? paulo ait viderat pitictione
imagiatiue i fubucit ea fib(.t fenfu; c6c5 cii ca ad copo/ iili'' fo^mc.tilU^^itctiois.vel fcnfu.vcl epimationc.t mu
ncdii fo:ma9 aUqs i oifiilgcdiiiPj q6 appetit aia vebe/ taf io a fo:ma ad itctionc.d ©5 pjima ca" q app:opjiat
iiietcr.vn nUcj imasiattucagcrcgj6bcbatagcreniifr. vnafomjatn6aUi.tvnattctionctn6aUacaUgd.aut
f; trabtt ad gte od qua trabd cl aia ronaUs-aUo cii reuo aduenies a fcn fu q6 app;opat cauaut ab iceUccni.vei ab
;Suic. £ z
Bc aia Tp>arti0 Capi*
cjJtfmattoncg» app:op:iatca.autQb aliqiio celcftt i qz g boc vfdct:vigila tcs quide videt fic cftjjpter nobflfta/
appjop:iata ebuicei^^greiTioieiiismotus fit app:o/ teaic fue.tci: cfaia cft fo^tis.-z^ptcr fo:titudincm fiio
p:iatU9,ppiietatepo:ic^Difponib''.q oiugunt cj: vifii imaginatiois.^zmcmo^ie quc no ipcdiiit fcnfibilia a fui»
1 pauio antc aligbiig fo:fni8;i itctionib'' i aliqtt ctia ille ,pp:tj9 acti^ib''. (nQuidi vo vidct^pptcr abicntatione
wfponcs funt cclelles.alicin fijt cj:.puifi6c itellect^': fen fue oifcrcuofs:': q: aia qua; bnt alicnata cft a fua r6ne.
fiieqpiiigimteipoftpma^ppctate.C^ct^s aiit fcire ©edcu bcc imaginatio eft fo^tis.-z cft potce rccige ab*
qd cogitatio lonabilig efli.ppter bac ^tiitc in ma;cio cra fentiaoii vigilat.aicaiitneccilarie ftit ^tutcs itcriozes
ciatu.tCfitjjpter nas b^^tutiscft in occiipationc labo/ ad recipiedii o:igics abfentiii ouob^^modis.vno vt im«
riora.Ci^i»cni5 iniiigitcialiqua fozma Equatenditad ginet in iilis itctio vifa ftabilnalio vt fin t vt iuua tcs : t
aliqd.ppofitii.ipfa mouet cito ad illud Dirtimile.i eyillo Dcferuietes ci ad [ihitii ci^^-.no ipcdietee ea nccg t raben
ad aliud tertiii.t obliuifcit pmii a quo iceperat.itavt ne tes ea poft fe.£ft igif ncccfte c6porationc ce itcr abfcn/
ceilario cogat aia reco^dari.t ^fugere ad refolutionc.i tia.t itcr aiaj.-z itcrf tute iterio:c imaginatiua.CiSi VC
piierfiione;quoufcB redcat ad pncipiii.Cii aiit ptingit in ro fenfus ipcdierit ca aut itcllcctus ipcdierit g modii in >
bo:a vigiladi vt aia cdp:ebedat aligd.aut in bo:a fottv telligibile que pdipm'':^^ vacabit al^6.ficHt fpeculHtn
nipiijgat cclcftibus tatr ficutpoftea Diccm'. luc fi b« cu oaufKitii fucrit e^ vna ptcmulte fo^majr ^ folcbanc
f tU3 Emifcrit ca.autq: c gcta;aut q: no rctrabitea a co ocfcribiin fpeculoillo oepereii t:pibit coparatio q crat
teplado.nec^ vincit ci.nec^ abb:cuiat ci tps pteplandi iter illa.t n6 oefcribun t .1 f de eft bac occupatione ficri
^ptcrrcpfcntationcftiaf iinaginiiilliocfigct illa fo:/ fcnfH.autreteti6citcllcctU9.CC£ii veroaliqd bo;: rc/
ma in memo:i3 tenaciter ficuti c^.&i aiit fuerit in vigi moucbit. cito aderit coparatio q cft necciTaria intcr ab/
late no crit co:pus reco:dari.'z (t fuerit i fomnis no erit fcntil^zafas.-ziterftuteimaginatiui.t videbit fubita
opus iignificatioe.&i ^
fiterit Diuinatio.nd erit opus i vifU5-(C05 <1J oe ibo imaginatiois ia ijuenim^^ad fom
tcrptatioe.Significatio i iterpetratio eft bic qd illicre^ nia.bonui cil vt ondamus pa^ pncipiti c^ quo p:oucnit
co:dari.Siaiit id qd videt oe illo no firmitcr imp:imit alf(i6 J7uidcre in fomntje exhis q poncmus:n6 eni; fir
aia in f tute mcmo:ic ficut 05.©} "itue imaginatiua op/ miter moftrabun t nifi in pbf lofopbia p:ta. i£ iM'cem'' ^
ponit linguliseo;r q vident in fomngs imagine (impli gqdoiaqinmiidofuntpteritapfentia-ifuturabntee.
ccautcopofitaautopponitc6pofito:q6vf in fomnqs in fapia creatoas,'z angelo^ itclIcctuaUii rc5; aligd:^ in
imagincitmpliceautc6pofita:nc(|cc(Tat opponere oi aiabU6:q funt angeli cclo;: bnteefc6; aU'ud.poftca aiit
ei q6 vf illic pfo:mationc c6pofita c^ fozma 1 itetioni/ oeclarabunt iftiouo modiats.-zocmonftrabit tibi g»
bus.tunc erit retctio aie in fe dc eo q6 vidit Dcbilio:: $ aiebumanemaio:cbittc6|:)aratione ciifubftitge ange
retctiofozmalis^zmcmodalisoe coqdreddidit imagi Ucis q^ cu; cozgibus fenfibilib''. i no eft ilUc occultatto
natio:'Z io no ibbilit in memoda id q6 vifu; futt oe cc/ aliqua ncc^ aaaritia.(r&; occultatio cft fc6; cccptibi 1
leltiV.fs flabilit q6 fo:matij cftilli.)5cpc ctia ptingit lia.aut qz funt ifuia co:ptbu9.aHt q: funtmquinata ab
q> id qdvf DCcclcflibHsfitveUiticapMtt pncipiii.Sj bis gbus ocpmun t DC02fu;.Cii aiit odan t ab bis actio/
poilcapualetimaginatiofuQaia; itcg^rctrabatea; ab nibus mcren t videre q6 eft illic.pmu at q6 vf eft id qd
e^cquedoqd vidintmouet motupofl motii g moms gtinet ad illii boie;.veI ad fuos vcl ad fua tcrra: vel ad
in nulio alTimilat ei q6 vf oe celcfbtbu6:illud enim ta; fua duitate vel ad fuft cU'ma.£t io plerac^ fomnio:^ pdi
abijt.': 1$ gemis e mancries fomni) in quo gua iterp:eta cto?r ,pp:ia fiit boi fomniati.vcl ptineti cdips.q: ei cui**
fio neceflaria cft.aliud aiit illufio e.3 lUid 1^0 fomniii
q6 meditatio ftierit 6 it&llcctib^^apgcbiit.-z illc cui^^medita
quo pualct imaginatio neceflariocgct
eft im" gtiis illi in tiofucritoegubcrnatiociniidividebit 'Z iftruct indu/
itcnjKtati6e.Scpecni5 vidct bo itcrpzctatione iui fom catu ci''.'Z fifr oia ad biic mcdii.(n '116 funt aiit oia fom
ni) in fomnio fuo^-zcll illud vcre rcco:d3tio ; q: \?tu8 rc/ nia vera. ncqjfuntb^q? multu fitcuridii oecis : f ma
cozdatiois ficutmota c(t pmu ab ipfa re ad ?fo:matto/ eni;imaginatiua.n6fcmgrepfcntatq6 cmanata ccle/
ne ^pter coparatione q e tter illas filr no c I6gc vt mo/ ftib''.^; tm B fepi^^agft cii ipfa ff ccflat repfcntare ea. q
uca t a ?fo:mati6e ad ipfa; r&fepc aut ptingit vt ipa cP funt fibi^pinquio:aco;:aut q ft5t.iltij?pinquio:o ; qda
actioimaginct eiitc|:t videat eiqfi aligs loqtureip funtnalia:qd3fovoliitaria.1l9lio aiitfuntq vcniunt
illa.'z aliqtt no eft ita.f, qfli videt rcs firmiter abfcp co/ ej:tepcratiaftuttIbumoy.ciifpugiiantc vtntc fo^maj
iiictioc aie cu celeftib^^imaginatiua 1^0 rep:cfentat ?fo2/ lc "Z imaginatiua.pmiietcni; no rcpfentat nccg occupat
mationefua. trcdditad vcritaterei.ictl5 modus vcri nifi^pptcr I5.£t aliqit ct rcfrfentat id q6 eft i co:ec. 5 q6
fomni).aliqii ptfgit c% imagiatiua fineope altcrf^Jtutis. eftilU acciTs.ficut cii vtue cjrpulfiiia fpmatis mcuct ad
qguis^itas rei fiicrit illd.i redit ad illa.ict aliqri repntat ejcpcUcdiJ.^tHsfo imaginatiua repfcntattiic fo:mam,
bic ?Po:mationc g alta pfo:mationc.i e itc?: op^^iterpta qua aia foU:t Diligcrcz comifccri cii ca;bnti cn i famc re/
tioe iterptis.fs bcc ctia rcs.i oifpones fiit q no appbedii pfentat kraila;i a\i fiierit ncccffc expclierc fttpfiuitatc
tur.tCl^omJniiaiitgdifuntveroyfomniof^qd fitcii rcpfentat locii ipfi".': cuiaccidcritqd aUq6 mcbrii ciu»
K aia ei'pfueult oiccrc vc^ 1 viccre fallacc imaginarion^. calcicataiit ifrigidet caU):c atit frigiditatc rcpicntat ei
pluribusaiitptingitpciQczalego^isarcfoinniu futi in q6ill6mcb:ii mittit in igneautiaqua frigtda.(£ ZDi/
fomnijs illi9.f.qHo:p aia follicita fuit circa id q6 vidit:t rii eft aii t q^ ftcut accidit ej: motu namrc ad ej:pc! Icndii
cii Do:miiit rcmanet illa folLiciwdo in ea ficut erat. 1 if / igmff imaginatioaUq.ficaliqii accidctimaginatioaliq
tus imagfnatiua icipit rcpfentarcccotrarioci'' qd rcp:c fo:me Defiderate,pptcraUqui cip.': mouct nji ad piii/
fcntaucrat antca.^li aiit or rcj: bcrcules vidiflc fomniu gedu fpma.t pcipit fpiii g folct cjrtederc iTicb:ii cocudi.
qd nimis terruerat cii.i no iucniebat antc itcrptes: qui 'zaliqitemittitfpma.'zaliqn ptingit 13 in fomnijs.aliqn
foUtcr^t iLlud:g poftqp Do:miuit iterp:eratti eft ei fuum in vigiUa.$iii9 no fiicritcuriofus dc 13. (IJUoluntaria
fomniii in fomnijs.in quo ptincbant qdi q futuracrat aiitfuntciicogitatioaicfucritpuerfanevigilia ad pfV
in miido.i pcipuc in ci'' ciuitatcz regno:Dcidc cti rcfcri dcradu aUgd 1 gubernidii illud.CICii vero Do:mfcrit
pfiffent ca q pdicta ftjerit.ipleta funt ficut iterptatii illi imaginatiua repfcntat ei tll6. aut qd eft oc gne illi" rei.
fueratin fomni)s.3fact l3cj;£tifum''inali)s.,!;o$;aute £t be funt reUquie cogitationis oiurne. Jocd 15 oia funt
&.mrtc Xcrtm «9
fitcalo: eificere oigcftionc Bfecta.-: rclinquat C]ctcrio:a. ua fo:ma ipa:tiicmoucbit p fo^ma.i moucbit cu illa^
ctSs 9 eft ej: in obedictia iftrumtop fit oi ncrui ibibii q6 adiiictii fucrit illi:Dc itenonib'' vtiUbtis aut nocitiis.
tiir 1 opilan t ej: vapo:tb'' 1 cibis.g oiflfiundun t in eis.ita •: oinojpcedct in mcmo:ia ad modii motus. igquifitio/
vt oigrcdian t .1 fpiis rcfijgit mouerc^pter multa bumi nis g eft in na ^mtis imaginafiucf, cftimatio 15 towm
ditatc. vigiUa vo fit cjrcaufis oppofius ficcic caliditatc fcnrict fimul.t videbit itcrione p fo:ma illi i:t B e mo
1 ficcmtc.z oc bis caufis e rccreatio.a gcs babita : -: cjc dus g accidit g e j:pietia. vii canes tcrrcn t lapidib'' 1 fti/
bi3 pfcctio oigcfti6i9.i oifftifio fpiis:'; C)C bis e oifp6 ma fHbusifimilia.aiiqnaiitabcftimati^c aducniiit alia
la q ipedit aia;.'z no pmittit ca ims.f; cuocat ca ad cjitc iudida admodii fititudinis.CTCii ent rcs baboeritaU/
rio:a.ficut ira:aut pauo: cj; rc.ppinqua.aut cniciatiis cf qua foana piiicta cii itetioc cftimatiois in aliquo fcnfi
vcneno gitantc oolo:e.l3 aut n iic adiccm^ e.acciitalr ci biUii q piiictacft fcmg cu oibus ilUs.eu5 vifa fucrit fo:/
in quo eramus.qguis opo:teat loqui oc fomno 1 vigiUa. maeids: vidcbif itctio.aiiqn aut aiaUa oiffcnit in iud»
cum loquemur oe accidentibus babetie fen fu5. ce g egct in fuie actionilHis vt iitc i^mte6cbcdiat.5d it
(LCapt; j"* oe actioib'' ^ms memo:ialis 1 cjctimatic. 1 quomagisegeteftmcmo:ia':fenfu6.frS5fo:maop''
gj actiocs oiu^baf ^wtiifiiitiniftrumtisco^palibus. eft.pptcr rcco^dationc.-: mcmo:ia.iDcmo:ia atcft etia
w;EfcmtatifumasDictionc aiaiibus.S; rcco:datio q cftigcniiircco:didig5obUtii srlimano,
(P> rt^nil-l
^'•n^** DCDifponcimaginatiuczfoi cft:n6 iucnir^vt puto:nifi in Iblo boie.Cognofccrcctcnii 1 rcnu.lc«.7.'
maUs:Dcbctmi8nuclogDC oifponc mcmo/ aUgd fibi ftiilTc q6 poft ca oclctfi cft no cft nifi v^mtis r6/
riaUe.-z gd iterfit itcr ipfaj i cogitatiua in bo/ naU9:fi aiit fiicrit aUerius ptcr ronalijpotcritce cftinja'
Zltiic C i
S>c aia Tlbarti^ Capi*
cfoni8.f;qucDcco:atiir ronaliratc. 'P.cliquci.n.a[9l{afi appbcditnifiquadiumatcricBmafcrint-rcjrtitcrintp/
fncmo:3t:memo:3t tih.&i vcro no mcmo:atmcmoKi' fcntce.Cozpus fo pns n6 c cjctis pne nifi apud aUquod
renooeriderjtnececogititindc.^mmo 15 ocftdcriti z co:pue.'n6 cni; c pfcns aU'qit.'z abfcns aUqn apud non
bicappetitus foliue bois cft.*PwCco:datio f o eft rclatio co:ptte:ncce b; c6paraticne ad i^tiite fimpUce fcd; pfcn
adaligdqDbabuitcc in ata in p:cterito.'z imitatoifccre tia ab abfenria;. &enis q? n6 ein loco rce locaUs no co
fegtur acgfitio itctionis neccflario.fj ad modii fignop. necciTariu eftcria iftntmetii co:palc. imaginatio ctcnij
Cn enis il bf id qd cft^pinquiHS itetionfcmoucf aia ad n6 p6t imaginarinifi fo:ma imagtnabiUs ocfcripta ftic/
itetione tali oifpone q le ipfa erit.^i aiit fiicrit oifpo oi rit in eo cozj^.idcft ccrcb:o Dcfcriptioc q fit c6is \?tutt i
etii tnagiHri fui oie bd.via aiit quc oucit ad oifcere. nc iUc Etes 1 oimefii6cs fuop meb:op fttcrint Dcfcriptc in
ceitario oucit noe.t bic crt fillogifmus iDiffd.frSunt cozpc.ita vtoimeftocs iUius fo:mc fintin oimcftonib''
aiitplericsboics gbusfaciliudedoifccre^ reco:dari. ilU^o^pis^idcft cereb:i.t ptcs ci'' in ptib'' ilUu6.(r*(^e/
3[fti.n.narr bntcognofccrc nccclTaria momagbufda ve moueamus aiit fo:m j focraris.t ponam^ fozma qdrati
ro fitec6trario.Quida.n.cj:ilU8 i foiti& l mcmoater rc a.b.£.o4bittDimeftoncftnitatlocu.i qUtate t oime/
cin^.fs oebitis in reco:dado:eo g> e (iccc coplbnis q re lione.i oiuerfitate angulo^ num^ ro.t cii anglKseius g
ctnet qd appbcdit:f$ ml cii mouef:ata no cH obcdiens fiit.a.b.?iiigat ouo qdrata itcr fc cqlia:quo^ vnt'tq6(s
octioi^bus imaginattois. z ei'' rcpfcntatioibus. alius f o babcat locu Deftgnatii.f; fint fifia in fozma.-z c^tota co/
^rius cil illi. Oni eni; cttius rcco:dan t funt bi g magis fitai6e qdrato:p oefcribat qfi aUata ftgura.i3 m6 fingu
Ijcipiut nutus.nutus cteni oQant motu fcnfibiUu ad aii laris.vna numcro exns imaginatoe.^iccmus g q> quo/
0s itctioes.^t g fiierit QceptibiUo: nutui4:critcitiue rc' dratii.a.c.;.u.e aUud numero a qdrato.b.t.b.i.t cccidie
co:das.3Uus ^ e fo:tis in oifcedo.f; oebiUs in mcmo/ imaginati6e.;.u.ad oe^tra pte ei'' fccatu ab co fttu ima
rando.q(i enim iter oifcere t memo:are prietas cfl. Zld gtnari6is aUquo in imagt'ati6e.TlecefTe e atit vt bcc oif/
oifcedu; eteni; neceiTe e vt ma fo:mc ttcrio:is fit maltu pofirio ipfo;; ft t.aut^ptcr fo:ma.c.d.qdranire:aut p:o*
fadle ad ip:iritdii ei.ad qd no tuuat nifi bumo:.(rXDe pter acciTS qdrature qd cft^puii illi:autj)pter ma$ cui
motie ^ necei1artae(lma.a qua oifficuUcr ocleat q6 i/ Cpzimit .3mpo(Tibile cft aiit altcritate cop ce fc6m foz'
p:elTu; efi in (lla.i ad 15 opus ell (tcca ma.t io c oiflicile ma qdrature.3[a eni; pofuimue ca fttia.-: cqlia. i pfoz/
briilla ouo (imuU^lUi^o funtmemo:io:esquo:p aie no mta.^mpofTibilcecna B ee ej: acciiti q6 fttcij7p:iii.p:i
biit multos motus.necp oifpgunf cogitationcs eo:um. mo q: ad imaginsfdti iUudoertrozfu; no e ncccfTecade
Cn^lle cnt cuius aia multos b; motus t muUipUcce co re altqd acctis in ea:q: n6 ft 1 15 nifi ^ptcr gtcs matcrie.
gitatus no bii mcmozat .g mcmo:ia cu (tcca ma egct vt S>c6o q:ip; acciiB auteet aligd in ipfa c(TcntiatV:auteec
oia (it vcloj: ad fo:ma i ao ma; fhjdio.i vt bns illa non aUgd q6 bfctee e^ c6parari6e fui adiUud.cui''figura ef/
occupct circa aUa.vn piteri $uis (tnt bumidi. tn ftrmi/ fct figiiraabftractaab aUqtio biitc b^ imagtarione: aut
ler rctinet.at'c.n.eo;p nooccupent circa q occupant afc cet aUgdqd bfetce ei: c6parati6c reccpte matcric.Jnu
raaioj::nec0mouenf abeoinquoHantad aliud. 5uue/ pofTibilc eftaiit aUgd ctus ce in fcipfa c% acciiribus quc
nti aut pptcr calo:^ fini.tj3ptcr moms fuos agilcs qua/ fijtei45paa.Tlaideeauttfegabilesiutfcgabiie:ipof!ibi
uis copTo Itt (icca:tii mcmoua eof no eft (icut memo:ia lecaiitifcEabilceeecntialr.nififticritifegabileaboico
ifantiti i piiero|:.@enibu0^O3ccidit^ptcr bumo:eg q6 coicat cii eo in fpe.Cr£>uo aiit qdrata po ftiimus cq/
^let in cis no mcmo:arc ca q videt.S; aUqit eic oolo Ua i fpeg nullii eo^ b; acciis ifcpabile q6 no babcat al/
reaut ira.aut cctcris b^.acddit cit; mcmo:ia aligd fire tcp.'3ftctpolTtbilccvtin x^tutc indiuifaficuteftDiuifto
oifp6nirei.qitarraccidcrit.Ca \?o Dolo:is i irc.itriltitie ^utficozpaUilaccidatacdie aUcuicq6n6bcat aU6: q6
no eft nifi q: eop q ptcricrut fo:ma ip:e(Ta fenfib"' inte/ cftilU^^fo^mcciieoipfulJ^fitvnu indiuifu;q6cft i^tus.
rioubU3:q cii rccidit facit ilUid aut firc ilUus:Defidcriu; ClJmpoa^bikcnctiaee fcgabile.Dpojtcrctcni; vtcii
epcft quo<^':fpesfticiuntbocetia.@pcsaiitaUudellqj oc/ rcmouerct illud fcpabilemutaret cffo^ma in imagina
(ideriti.Spcseniefl imaginatto aUcuius reicit affirma/ ri6e,iimaginatio n6 imaginarct .ip; vt cft nifi cii co c6/
2?c AdmBm ti5c aut opinioe q: erit.£>efideriii ^ e imaginano rei. x iungerct ilUtd.(L Cii ^o remoucret mutarcf imagina/
^apiketii ei'*.^ iudicare qd oelectabit inulatt adft te/ tio;aut n6 fic imaginaf illud ca alicui'' q6 adiiigif ilU. fj
tJmM rit.Ximozaiitcftoppoiiws fpciad modiiprictatis.iSj imaginaf iltud fic quociicp mo fticrit cius Difp6:imagi/
Diffidctia vel Defgatio.eft ciue puatio.t bcc ota funt iw nario quocp n6 p6t poncrc ip; acctts in altcro vt fiat fic
dicia C):timati6i8.(]r*3[udicemu9,5 ntic oc bis q oijcim'' pmi.f$quadiu fttcritin illoeritftciimaginatio vidcbit
oc ^mtibus appbedctibue QtaUbusi oiidamus q» ocs illud.ficitavtn6attedatadaU'udq6 adiusaf tlU.5m/
Ogutactioeefuascii iftrumctiBDiccteo.qj ejroibusn?/ poflibilc e atlt.vt qlc 15 oicaf dc intcllcctu.i; 15 oificrcf
tutibite id q6 cftappbcdcs fo:mas fingiilarcs c)ctetio/ ^bti vfcp ad ei'' oifponc.ibicaf g gd e q6 fccit oilponcs:
rc6 fc*j affcctionc imgfecte abftractiois i fcpationis a q: app:op:i3Hit ilUtd bac Dsfponc.f.poncdo fcpantm ab
materia nccp abftractc aUqiio modo ab appcnditijs
: alio.irS; vli aUgd e q6 adiiigit intcllcct'' q6 cft oiffo
fifa imagin ata illa cade ec ipofTibile eft oici bic ee oif/ dii fo:m3di nccg ad modu crede'di.q5Ui6 actio imagina/
finitione.i noaltcrius.': no poti'' jppter aligd..pptcr qd ti5i3.n5 e mfi od modu fo^madi.t n5 afr:q: n5 b5 actio/
05 bfc additione buius oitFinitioie fine altcro.necpimai ne arr.cii ai^itcognouerisb in imaginatioe ia cognoutfti
gitiatio ponit ea fic.ppter I3.f5 imaginaf fic fubito:eo q> Itcc in efUmari5e q qcQd appbedit n5 appbedittlUid no
iti cit tn fe.no ^ptcr pofitione ei^iimagf nat B qdratil nifiin fo:malingulari imaginabiUlTcutoftedimus.
fl ocjxro.i ilUid a finiftro no^pter aligd q6 fit adiiictfi CTCaptm 4.'" oe oifpofitionibus virratii motiuaj: 1 oe
ifti vel ilU'.poft^ aduenit cisifiat boc finiftrii 1 illd vep
U fite.tunc oflTimiUtudo in imio:itate 1 mino:itatc aut oe fo:mf3 oelcctame'tii.pp:it't.Cii aiit Dolct:q: amifit il'
effete^coparatioe ci"^ quo appbedif fo:ma aut qccom/ Uid:cupit tlUid nalitenoefidcrateni^ttisoefiderariita
paratide appbcdetis.aute]c coparatioe oua;: fo:ma;:.i/ mouercadiUudiftnimeta:ftcoefidcrat ej: pcnpifcetia
pojfibile cft aiit ceejc coparatioeei^^^ptcr q6 appbedtf 1 ira ad id q6e puU:b:u iter iteUigibiU'a:bf g ej: pcupcfcd
fom3:mnUeent5e]i: fo:mi3 imaginabiUbus funt apptc tia itetio volutatis ad oclcctat.onc.i c;c \?tute afttctadi
befe no gaUq^ vllo m6:aUqtt aiit maius 1 minus e fov Dcfideriii.t q: ira bf itetio voliitatis ad victo:f a.!S5 qc
ma vni'' fingularis.ipofTibilc cft aiit ee g ca5 ipfaf oua/ f nite affecta te bf oefideriii.6 il r etii cj: imaginari5e q>
ru fo:ma?:.?ueniut aut iri oiffone 1 eentia. fj oifferiit in ^p:iii ell dzcTi: iJnite affcctatc ocfideriii. Zimo:aut 1
m3io:itate t minoafatcg no c iUud ej: ipfis reftat g vt
: Dolo: 1 triftitia funt oe acctiribusirafcibilisjjptcr com
fitcj:c6parati6e recipictis.na fo:ma aUqn ocfcribif in motionc qui bfit vtutcsappbcdetes.Cii.n. moucnf fc/
£ Eteei''!ruio:e.taUqnioefcribif in ptcd^^inino^cCC^te quctes fo:marione itciUgibileantimaginabilefit timoi
ipoiTibi le eft nobis imaginari:albcdine 1 nigrcdinej in cu ^o no rimet pfo^taf : accidit d ide DoU>: vfi vcnit
vna fo:ma imaginabili ita vt vtracp illa:p fit ifufa in ca ira cu n6 pot rcpcUere ill6:aitt cii rimet adiictii ei'': gau/
ouab" gtibus ei^^quas appbendit
fiinul:f5 e poffibile in diu aut q6 e ex nt6 fepatiois e finis b'' \^tutie:f5 pecunii
imaginatio 0ircreta3.fi aiitDueEtcs no feparan f toco. cuge 1 cibos appeterc 1 pcupifcere coitii.-z bis filia fiint
f5 oue imagmat6es oefcribunf in aUquo idiuifibiU.tuc c^ ^rate bcftiaUpcupifcibili.C ^olariii auti goiidiuj
n6 oifferiit in ipoffibiU 1 pon.g oue ptcs oifferunt fitu. fiitocaccritib''ftutuappbcdctiii.i^turib''aiitbumani&
aut imaginatio imagtnaf ca» cu fint otfcrete in onabus acddiJt oifponcs q funt cfs jppc oe gb'' polica Uxqmur.
^Sufc 4. C
g>e ah Tlbartfe £^pt
<r Ufrtiw aute oeddcratiiia feqnit bas vtutes pdictae, ^«cniate):prictatc:viifo:maqeftin afa pndpiiicftci'
Cti cni5 itedtt eius vis bfidcrai.beaiif oes fcquunf vir/ q6 ptigiiin ma:ficut fo:ma fanitaiis q c i aia mcdiciq i
tutC9eftimatiu46:no eni oppetiit aliquo mo nifipoft^ pncipiii fanitari6:q accidit 1 in atio pter l5:ficfo:ma fci'
cllimauerint volitii.aliqti aiit eft e]rtiinatio:f5 no eft ibi niiaia carpctary^f^ 15 no adduciitad illudq6.pucnit cjc
V0liita8::?tf git aliqii cjc reb^cozpalibua ad q repellenda illis nifi 2 iftrumeta 1 aUa mcdia q no egct iftrumentis
mouct na ; vt illos moiua fequat cftimatio:i vtttlc '(w bi9:^ptcr oebilitate.-zjJixerociofitate.aitede oifponc?
tesftntpozescHimatide in acti6efua:rtcut plcriic^cfbt ifirmi cii credit fc pualefccrc;aut fani di credit (e egrota
matiooua'ti^utesadeftimatione.i:ftimatio etenis bj re muttotie8piingiicj:15 vtcii co:robo:af fo:ma in aia
0ttiU5 iter ^tuics appbcdcies in aia iib^^^cupiditas aiit t ciu9:patiaf ej: ea ipfi'' ma^i^ucniit cj: 15 fanitas aut ifir Bidr.pd.
ira biit ottius iier i^tiitcs mouetes quas fequunt i^tutcs mita8;i cft actio bec cfFicacio:. 1 $id q6 agit. medicus
fcilftrctia.
Oefidcraiiuczocidci^tuicsmotiueq funiin mufcuUs. iftrutntis fuis.i med^s.i .pptcr 15 bo pot ambii la rc fug
p cail.q.
dfirtcemus nuc q? actioes iflc i q> acciitia ifta fiit e^ ac trabe q eft in media via:f5 ii pofita fiierit pons fup aqui 45.f gcn
adctib' q accidiit aie-Ss oii c i cozgc^q no accidut ei niR ^ftmda no audebit amlxitarc fug ei co g» imaginaf in
: citr- iliidc
.r.p csn.
;pptcrpfouiiicoiEi6:iiotrabiJtfecii coploncs cojpop; aia ci'' fozma cadcdi vcbemetcr ip:effa:aii obedit na ei"
fcn.5. coU
acddui etipfa cii acddiit coptoncs in cozpibusrqfda enl 1 virtus mcb:o:^eiu8.': obediiit cius prio.fad e]cigcdu$ J.circa
coplones fequit aptitudo irafcedi.": qfda aptiiudo cocu' 1 ad amt>utadii:gcii ec fozma?: ip:efTu5 fuerit in aia 1 c6 mcdui*
pifccdi:'; qfdi pauoi i limoj.Quoziidi em$ boiu5 facics ftat af e g» btti ee:pnnget fepc maj pati ej: cis q folct pati
difaciesirafdbili6.gptcftantfacicifue:q:citoirafain/ cj; cis.i vt babeat ee.j3i aiit 15 fiierit in aia coi q cft ccU
tur.Quidiatvf timidus i fozmidolofus g fozmidatt 1 miidi.polc cft tiic vt eius opatio fit ad nas toti^.Si fo
dto terref.t)e igr oes oifponcs no fiit nifi cp yfoitb coi fueritinaiaparticutaripotcrit opari in na particuUiri.
po:i8:f5 oiuerfis modis^qfdienis pndpa Ir b5 cojpits^fj XDultotiesaiitaiaoeaf inco:pcal(cno ficut in jp:io:
t0qpi bm aia5.q(di.n.pncipatr b, aia:f5 e;c ^cpicoi qucadmodu e opus oculi fafciniti9:i eftimatioisopan'
po2C:qfda "io b5 equatr.CSon^^.n.-i vigilia : cgritudo % tis.^mmo cii aia fucrit pftis nobitis fifis pncip^s obc
fanitas fiit oifponcs co:gis:quo^ pndpia in ipo fiit. fed dicteimaqcftinmudo.ipatifc]cea.iiucnifinmaqc'
no b5 ea co^p^^nifiet I^qj e biis aia5:imaginatio ioica gd fo:mabif i ilta:q6 fit^ptcr 15 g» aia bumanaififui po
cupifcetia^t ira x b? fiit afcfj c]c 13 gj e biis co:pu8:i funt ftea ondcmus:n6 eft vpzeda in ma fua:fed c^uides ci.£c
coEisep 15 g? pnciparr fut aic ipfl^^coBisiq^ius fint aic cj: qit gdcppter biic modii colUgattois potipfa permutarc
P qj e biis coip^^no oico ei co:Ec.0itr foliicitudo oolo: m35 co:po:alc.ab eo q$ eicpcteljat ma ^{''^tuc no eft mi/
tr iftitia -z memo:ia:bo9 nullu e acciis co^pie cj: 15 g? eil riifta{anobiU3ifo:t(lTima trifc^datogationc fuamin
co^p^rfs fiit oifponcs rci piucte cij co:Ec:nccp fiit n id cuj co:EC^po : vt cu no ftierit ocmerfa i affectii illius cojpic
co^bs gca co^p^fs.ppicr aiam:aia.n. bj
eft oiiictio cii x
vel^mctcrrz ?tcr b fuerit naturc puatctis oMtie i ba
ca pnciparnqjuis bcatilla ep 15 q? e biis co^p': no oico bitu fao ianet ifirmo0.i DcbiUtct p:ouo9. 1 piigat puai i
out cp beatilla c;cco:Ee:f5 oolo:e b5.pptcr i?bera t^pter nas.i emutari fibi era.ita vt qj non eft ign is fiat ci ign is:
l^mutattone cdpronisrtB occiis bs ee i co:Pe.!Solutio ar 1 qd no eft terra fiatd terra.i p:o voliitatc ei^ptigii plu
ptinuatiois.': coptb fiit oifpoes co^eis ej: 15 g> eft co^p' i uie 1 fertiU'tas.ficiit ptingit abfo:bitio a terra 1 mo:tati/
ctiaBoolo^bjeeinfenfufcntietiftfcdjQJe fentifo f5ca tas.i 15 totu^ucniat f 5 virtute itetUgil?(lc.oioeni pofTibi
co:Bis:Vf at fames i cupidiias ecb' manerici.f5 ej: ima/ lc eft vt comitcf efvcttecc id qd pendct cjc gmutaiione
giatoe 1 timo:e t Doto:e lira ^ncipalr accidit palTio aic. matcrie in pria.Ha m| obcdit ei nafr.i fit qc ca f 5 g? vf
*n6.n.iravtoolo:fc65gjciravroolo:e paflfio aliq e;: ciu8 voliitati;ma icnis oio eft obcdics aiei 1 multo pUts
paflionib^cqoolo^ciferiitco^Ei^^uisfequaf eas paflfio obedit aie $pr^s agetibus in (e. g t bec eft ctia, vna oc
co^gatis oolo:e iferes co^Etficaccefio calo:(9 aHrej^tin ^pctatibug ^mtu^p|3aliii:an 15 fliit ii oidm'' jjpetatc q
ctioei'' tb^.IS.n.noc ipfairavcloolo:.f5 quoddi quod pcdetej^^mtibusd^^imaginabilib^.q c.ppeias j^pBalis
pfequif iri vel oolo:c:noe at no negam"' ei meU* vt ba / pedcs ej: i^mtibus fcnfibilibus appbc'dctib''.15 aiii edp
beat atigdaia cj: 15 g» c rco:ge:qd poftca fequanf f«ffio/ p:ieta9p^ecj:fmtc fcnfibilimoiiua Dclidcratiua.qjp
ne9ico:pc:qfiit j)peco:efs: imagiatio.n.c): I5g>eapp/ uenitcj:aiaj3pr7CDignio^i8.ppl5ic.£)iccm''aiitg'i\»ftcg
befio no e oe paffioiViqs bj cozp^pnciparr^qguis poftea oftedim^^oes \^miC8 fcnfibites 116 bic actione nili jjpter
vp. imaginatioc acddai vt tcdat aliqd mcb:o;i.l5.n. non co^J^^ieeiJtutii^ecasfitccvtoEcnf.tijc \5tutC9 fenfibv
bj cjtca naU.^pter qui oebeat coptb Bmutari: vel calo: les no fut fic vt open f .nifi du fii t co^po lee.g ce ea?r c e.e
ougertvetvapo: gtiari:g oiffundaf in meb:»:ita vt ep co:Eatc.B no rcinanct poft co^p^.CT^i afit loattifumus
tedaf.Ssq: fo:ma bf in eftitnatide:fecuta c pmuiatio i in nf is tib:ispbfci8 occi aptiiudinii fingiilariu. quarii
coptone 1 cato: : buiditas i fpiis.£t nifi ciTci illa fojma oiuerfcfiitimaginatioe9.if5 Diucrfitatcfuaf oifponus
f.
^ no bfctnSgdmoucretca.l loaiitDicim^^adfiimig^ej; odgaudiu.iooU):ei iriitrigllitateiodiii.i benigni/
ata folct ptigcrc i ml co:gaU gmutatio c6ptoni9:q acc^i tatc.ic.buius ^bii.cuin6 iuenif apudantiquos pdmik
rif finc actoe % paffioe co:paU. :ia q> cab: accidai no ej: in oifiictioe 1 Dcctatioc.i fumaf inde. (£ 3fn«e" ''"' aiit
catb.t frigiditaa no e% frigido.Cii.nimaginaf aia aliqtii tn ej:cmpUiri.vnde iranfcripfimus foUa que non funtoe
imaginattone i cojroljozaf i ea:ftati ma cojpalis recipit ej:cplari.iirafcripfimu9 ideficut iuenimus.i bcc funr.
foyna btite c^patione ad ilta aut cilitatc;q6 fit ob }5'. g> CT^^aptm 5"' oc editione aiwbaixetb.
aia aut ee^fuba aUcui^pncipiop qveftiut mas fozmisiq rssSS^ ^rir ^"^''^"cib iurganue^bcfuntoiftin/ n
fiit i cis Diiantiii ipfis.aui b5 po:c coparatione ad ipfam
fubam cJ3 ad alii.i f5 fit cti pficif ea;: apiitudo. fs g? plus
h1^^ ^^ Cti6esej:trabuctib:uqua9cg6tra/
tniE-P^llK ftuU in eii a lib^igpBpcis in gbus cft qd pci/
bcant aptitudis.no fit nifi cj: pmutatioe cjUtatiB fic pdi/ pitacto:pcipu'',!ctplurc6Cj:ci6 funt ej:cpi/
jamua.pterticp aiit n6 pmutanf nifi p pria q fubfiftiit in ftola quas fecit dc fpebus cojdiiitn ad vnum
eia: 1 qfi gde 15 pnapia vcftiiit rna5.fo:ina pftituetefpc'5 amico;: fuo;: iniroducentium ; oicens ncc vita ncc vlla
nate.no eft logc gnveftiiteas qliiatib^^^iia vt ad 15 no fit Efcctionu5 autbonitaliieft retenta apud pjimii pncipiii
ibineceiTanu9tactU8:ne(^actionc(^ pafTio cozgatts;^ in puma gcnimra.&3 receptibiUa quidotg funt carecia
.
zf
Stnintixm
aptfntdfc rccipiedtca.Tlo eni oc rcccptibilccft rccepti Ois.n.fenfuflati^pinutatioe.lliHitBmutatc^Jfei^o.
biicoisreiiiioiporeclana recige foj^^enfisapaqcifte -^iobiisecbicanoDotecc^rcato^e vcbcmcci.g vcbemc/
lana;necgaq veritatebumanitatisipfacjciftcnte aqtia. tio:eflcato:cfeb:i6acute:DoIetaut btTsfcb^c acuta.ejc
CojE£> aiitmundana no rccipiiit vitam cficcptie paucis mino:ecaIo:cg)ficiIIe. Cato:.n. ctbicc ifttriip c mcb:i8
nuotmcrnra.^dnud:q2co:ga:no vtuafunt elnta q'' qfi ppfo ilU}p.Cato: i^o fcacutc cjcnc''^ mebr);-z of i a c6
tuoj^iqdcftciajppinquius in na:i mefura:qz coUcctto pt'oncrneb:o:j:.mediciatiponutnoifi^p:iiKi q6 c:fic
qtuo2 ctnto^ no b? quatu adtotii mefurifcnfibile.Tio ctbica pnemalacqtc^zciqdcftficfcacuta pncmata o»/
cllaucldgciterfbellaefi^aecealigdqdert maiiis cis.f. ucrfas.mani'" c igif Q) ca n6 fentiediid q6 cgctii Dcpfe/
collcccio:quccft fub cclo. @)7llogifmus autc; affirmat ctionib'' fcnfibilib'' cfT pitacioapp:cbcdc'dt.Ca \5o oclc/
Qj bcccoUcctioin coparationcciraitifatHrnieft qfi pti/ ctarionis i pn^cpc^adDifponcnalec bfcappbefionc:f5
cti'i in circulo:quato cni magis in copationc cius qd eft qzbfeappbefioneficicjcituaDifpon^no nali.io c>tiQit
fupza circulii faturnt.;bcidc oemfaco^cs cenct q? cd p:o/ ce octectatione i cpiw ab itla^-z putaf B ce ei^^ca^fs no eft
pcerqu3bccco2E3 norcdpiiJcvitc fozmas^bec cft.f.qi ita.Tla ca e bfc gfcctione:'^ nibil attd:'^ I? cca Ddeccacio
oiucrfafueriitabali)s co^pib^fimplicibns i copofitis ni8:f5 ca apritudis ad itta.b eft.vt Dclitiofus fit l fua mo
Viuis:boceft:q2fucnarii priarii:naeni vniufcuitiiqj eo/ Uo:i Difponc i $co 'z q It':'^ vt no ftc ei'' fuba Dcfcct^^nccp
ru b5 pria nam:'Z ob boc fueriit rcmotiflfima a co:gibus Difp6 no nalis ci'' q6 e i illo:f5 in $to 15 e.vc fpus dlccta»
cclcftibusXoJEai^o cclcftia fucrut apta nobiUbzi modo fitmtte$iitatlpBl5robo:afvfci''.£jcauginto.n.fube
xite cozpo2ali8:bec aucctnca func nimis rcmoca a vica. in q§ritatej)ucnit3Ugmetii f tutl in robozcfuo.ficDccla
CT^ncopoficis vero pplepo fragic i ocbilicac vericatcs tii eft in piiciptjs naiiil.CJte EE l' Q' Ipiis cft multus;
pricC3tis:topcract'n eis fo:ma cdple]cionie.Cdple]cioat magna ^s ci'' ftat in pn'':'z ci'' magna es oilataf:fic fit in
cftmcdiu iter 5ria:mediii vero no bs pria. £tioadapca gaudio-zinDciitijapaucii.n.fpiisrcftringitna.^zrcmo/
tur pUts ad rccipicdii vita: vii c6plc;:io quo magl acccf/ uet in pn":'^ no pmittit Ditatari.©5 in qUtate 15 eft vt co
fcritadmcdiiicdplC);ionatiiaptiu8 fietad rccipicdum ple^cioci'' fitopcima.-z tujccfficmajria:'^ fimitlima fubc
augmctii pfcctionis vitc.Cti ^o cepcratiiHmii ^ent.ita ceU'.l3cauc cac fun tapritudinis ad gaudium i DcUcias.
Vt pria cqUa ftnt in co^iopcrcnt cqualr coapcabit gfc/
: CCCotrarieatbo^funtcacaptitudinieadDolo^e^zmc
ccioni vice ronaUs^fttis vitc cclcftis.bcc ault aptitudc cfl ftitia:quecti cognitc fiicrit in Dclcctatioc q eft qfi gcn':
tn fpu bumano.0pi}9 ^o butmn'' oio cfi: gdda q6 giTat fcicf ct t gaudio.qd cft vt fpcs.g fpus g eft iii co?dccum
c)c etfltis:icffigiac vultus ad fititudinccelcfTiit co2pc|;. fiicrit mult^;'^ inrta ma:c)c q fit:fiterit jsjrim" ptinuitati.
Vti iudicat oe co Dicctcs:^? fic fuba lucida:'z io fpusvifp 'zteperatcpni8.intenuitatc:'zfpifTitudt'nc:'z tu^ ci^^fitc'
bilis vocac radiu8:'z lupvn^zaiagratulac cii vidctluce rit rcfptede9:erit aptifTim^^gaudio.Cii at fincrit puc qua -
tmotcItatintenebjifl.^pfacniUtjccftcoparataci^^vcbi titatis:'^ ma fiierit pauca fic i pualcfcctib'' q gracilcs fut
culo:'! pfo:tat Ep ca vcbicutii ci^^qdcft fpuis.aii tcncbza ejc ifirmttatib'':'^ i fenibus:-: n6 fiicrit tcpcracc pnis:fic c
25 cft pria.(EUf aut gp fapietcs i fequaccs co:p pfcnfcriit in egf is:f5 fi facrit nimis fpiiTus i grof1(t8:ficc i mcticis
inboc:9)gaudiu:';timo::'ZDoloz:'zirafunt q: pafTion!/ c i fcnib'' n6 oilatabif.co g? c grofTus^aut fitcrit tenuilTi/
bU8j7pzt)sfpiis9 cflin cozdcvn ois pafTto queintendit m''ficimaciIctI.n6critico tiii Q:>poiTitDt'latari:aucfur
ircmittif n6cj:cac)arifeca:non comitat in fua itcnfio/ ricobfcur'':ficimclici8:ericaptifrim''trifticic.,8ciauteq6
nc 1 rcmiffioncnifi aptitudinc fube patiet1:auc cf ibilif apcii cadaligd fufTicqts ca:ficfulpburi acceftb q> iccdif
tace.Sapietc6 atoifti^criititerpocccia laptitudinc-qz qtibs ignc:cii mfto maiozc tigna n acccdaf .gcii aia fuc/
potccia cft fug pria equatr.apcitudo vero no cR fup^pna ttt biis fpifi aptii patiej: letis:tetabif qt5 cd.vticu letifi/
eqUtcnots cni bo p6c gaudcrc:'^ trif}ari.&cd co^ ^da; caf nimispotato: vini putaf letari e^fcf^ no eitn. 3m/
funtaptiozcs gaudio:autcrifh'cic:ntrcciacfliudiciu3 oe pofcc.n.fieriacrioncin aliq fincagcte:f5 vinu cn5 bt^bic
ira-z timo^c^talgspafTionibus.ZDanifeflucfligit Q7 13 mcdiocriter gnat fpm mttii:'Z tegatc ;?ni8 iter grofTitudi
cp fpus cH gaud^ aut Dolcns in potent(a:aliud cfl q| 1? nc^z tenuitatc-zmftc tucl ffplcdctl^-z aptaf fpiis gaudio;
gjcftaptio: advniieo:p:viivf apntitdocfTegfcctio ei' z gaudctcp q 15 ca:p vtiUii.©5 opario ca;i vtiliii piitius;
q6 efl in potetia in cogationc vni^of^fito^r^CCCoftat cft cfficacio: q^ opatio ca:p. vrilius fittura:p.©itr
opario
igitcj:bocgjfpus:qu9uise;;boc q>c(t fpiisin potetia. ci''cycaufisvtiUb''ad6lectadiicefTtcacio:$oEarioei''
fimul b5 oolcrc i gaudere;n6 tn cft ei oc eo:q6 incclUgif ej; cais vriUb'' boneftatie.filr ei^^opatio ejc 15 g? c f 5 opto
oc aptitudine:nift vnucop. Crt)eidcmanifeflu5cflg> ne:ccfTicacio:;q§q6c f m ronc.CLXa at b^c I5;g> ftutca
pocencia vcriufc^irto:pconcomicac aia^cii fubt)ciaf ^'z flialesq funtin cereb:o:qegcttcperamcntob«jno:i8ad
Qjapcitudo fignataad vnti co:;: n6 c6comitaf ea^ftd ac Pvtipfcobediai motuicogitati6ie:ztmpcrio itdfe^funt
ciditci et aUa ca.Saudiii cnicfl DcUtia:ois aat oeUtia e tnulri bumo^is^-z n6 liibdiif itellectui:pter 13 ct biit mo
a|:^:cbcnfioEfectp:acgfiiionisj)p:ievirtutiappzcbcn/ tiimultii PE vapozes afcedctes comotos g admifcef ci',
dentt:ficutfcncircDulcc:xodo:e bonii fcnfu:pc(pcrc vin 1 gp biioze fuii n6 obtc'catii motui:nifi monii violctoco
dicca virmci irafcioiU^-z scijs.c fpcs \?tuu' cogitatiuc -z cfti gattztcfitoilTicilecogitatoiobedireeis.i^turiatitclligi
matiue.Ois aiit gfccno c rcs naUs:'^ cp.Oisaijt gfectio bili accidiit cjc eie accfi tia:P5 13 g? c j;igit eoy oifpo.ita cp
rciqueeftnalis ^Jtuti^cf^DcUtia:'^ cp.^^oztafTis accidit tegaf eo^ pptb:-: gcfciteo:?: pmotio.reidcv^t^^fpualis q c
aliquibus virtutib'' no Dclcctarinifi cii oifccdif a Difpo/ i co:de i boza ebaetatl c aptilTima gaiidio.ciii reddii f le
fitioRC n6 nalt:ci: q putafgj Dclectatio fitcvceiTus a oif/ ta cogitabilia pp 13 q6 Dij^im'':^^ reddun f ei leta q feni f
pofitionc no nali:e;c q putaf q> Dcleccatio fit qfi pmanc itcr ftnfit5 1 eftiimationcq fc^^cii 'Z pfoztaf pp cu;aut fen
tia inoifpone na U no polTit ec oelcctabilis. (£ TDic aute fus^zcogitarioqadiunatilUiadobcdicdii fibi virtutes
errosno accidJt nifi pg acceptioneaccidctat^ fuljati;p oiales pfoztaf gcii.Seiiis.n.plus pualctfup fpiii occul/
^ppicbcfof cni qda/iic q no appzebediif nifi ex pmu' tii:'^ plus pot moucre cii ^
itclls.^ntellect" aiit cii refti
tatioe fic tactibiUa.QuaU'tas.n.n6 fentif nifi ou mcbnl terit cL fpus occult'' apiuuafcjcfenfui^z vicit efi ficut fit in
tagcna ftierit priii ilU qUtatic): q patif. Cii at Btulerit i fcia geometrica^-z in al^s ct:i qin ita c.io ocfccerii t opa/
gcuerir paflio^qUtas fictcoplqcio reebzi:ftcno fentief tiones lerificariii futuro;: boncftop itcUigibiiiii? i pua/
IBc m
fberutoBationcs Icto?toelcctantiu5pntitj:t cm^facrit
Tlbarti^ .VI.
tcmpcrantia coplc?:ionis fpue:i largiras rcparandi loco
d
multa aptitudo fuffictt pa;r ex cHbSvc puero, Caufa^ ciu8:q6 Diflblutii ed.i cofcmatio fpiis a vi DifloUitionis
aut gand^:'! tri(licie:oid i e Dcbitlt ^dl c(i foitisii qda; £>iffoItitioncautefpiritU8fcquunf ouo:vnu cft aptitu>
efl cognita:qda ^o icognita:^; d tcognitl e illud qd adeo do ci" ad motii i ad oilatationc fLibtilia nac:aliiid attra/
tnoletutQ^no pcipit. Caufa^paiitleticte-z.triflicie ea q crio matcrte nutrictis adeum motu fuc Dilatarionis cjcf/
eft validiflTmarno necce noiare.' P.cliq aiit fiit vt ataga ftcntc ad alia partc;ad qua no cft mot" nutrimeri. Octn
tio fcnfu»i3 mudu.qd aiit oitdit nobie 15 ce Delectauone aiitmotiiqui eftbui^:folctfcquiq6cponeii:C): caufis:
cft priii ei^f.no oelectans:^? eft fcdcrc in tcneba'9:fic
^ quasnon eftneccflcnoiarc:c^cmpligfa.aque fcquctee
onditnobis ee Dclcctatione bfc fociu;eft trifticia ej: foUV fuccedunt loco p:eccdcnriii:i filr ,i veti:i vctofc:i Jimi/
tudinc:': ftcobtincrccupidui in cadc boza:^ ce copotcm Uter aque in c3ntaplo:a.©cd cii triftitia frcquctaf:p:e/
ocfidcrati finc ipedimeto c volun tas:i'log oc pteritiB:t ualct fupereii:triftitia auteouo fcquunf :Dcbilita6 vtrtu
fpcrare oc fttturo i adulari aie pE fpce i f ba;-! PB admi/ tis naUsri fFHfritudo fpiritus ej: frigo:c : q6 acridit co cp
rationc i iuenire attctti aitdito:c it :9co:dari i bladir i:i icipit qctigui in co calo: nalis^^ptcr multa rctractoe$ x
^alcre in 4 libj i cetera q noiauim" in rctboncis J? aiit c6ftrictionei'piritu9:fequif bicautc6fo:tatioeo;i q oi'
ornt Pm voliltares i vfus.linc gb'' bo nii^ eft aliq mo: ]Cim".(E^anifeftii elt igif$• frequcntario gaudt) oda/
necg ctia ftnc caufts triftatib'' gb' fiit in boib'' Dcbilibus ptat fpiritttm gaudio:i frcquetatio triUicic aptat fpiritii
pJircs.irSs cu aptitudo magis fticrit j?pa ad vna ptcj trillidc:fcd in eo cfli illaris elt inter boics^non opcratur
no pattct c);caults alteriusi^tisnilt fo2tiiTimc fucrint. nift fozttflima trifticia;i opcranf in eo minima leta.Cut
patict titeicfuia cais^uisfTntdbilcs.Saudiiiailt ebzg aute inftta ell trilhcia;Difpofirio cll pria buic
Ourat cj: qitalibct iftarii ca?i:bnti8 aut pplbnc mclacoli/ C£rCapitulum. V I.i>c additioneauobauctb.
ca 9 eft tcacb:ofi fpiis.oitrat triftida gp id q6 cft oppo""
<lh'9cai8:DCcais trifticie i foUicitMdinu:(tcefi reminifci
^jc YT' IH d ^
^ Difpofirionibus quc funt cozdi8.h9
"liiis^cJclJilitasriaUaeft trilticia:
^v^^i
\ Vt^TJ 1 coan gttftario pccto:is;intcr quas cft fUitU'
a
Oolo? g contigerit -: ifirmitatii q ptcrierut:i inimicitio'
ru:i otitmclia|J i iniuriap illatap:i fic cftimar terrojcs do 1 Df ia:i ptcr bec cfl ibi oifpofitio q cft xif
I
qao poti^oj curare:i ficut follicitudo:': Bcpnotr pot bre cocomitanf fetfh:DueatitpndpalC9putanf cfTc oifpo/
qd v«lt:t mfta alia q no niicran f fiit Dc accntib'' q adue fitionce paflibilcs i ouc fc6aricpittanf eeoifponcs acti
niiit aic aptc ad trifta'":': reddiit ea trifte.imaginatio >?o uc.@ed iter ouo c^trcma vniufc^iufc^ Qtis^maniftlhi e
eocpc fo:tio: i mefico iuitat ad i3:qth rcddit rcs rcpitta/ of ia:pmo:q: no funt cocomitaria. Tlon eni ois q bi coz
tcd:q6 ptriftat i moIeHat i tabcfcat.imaginatio.n.pfo:/ oebilc eH triftis^nccg ois triftie bj co: oebiIc.(L Jte no
rat t mcKco ej: (tccitate fpii5 g c fubsimaginatoisrz gp 15 ois g b; co: fo:tc eH lctU6:necB oisg efl letus b; cot (bt/
ftttnt ieuio:es motus ^''.eo cp ttelfs no cogitat dc ^tutt' te.Sc6o:q: Diffoncs eoy funt oiucrfe.Ct>cbiUta8 eni
bus itcrio^ib''^ cjrtcriozib'' fcnfus i cftintationis pp vu co:cUscilc]cc6parationcrei fouiiidate:fm g^tolerari
du pnis fpu8 in 4 funt.gt q: mot'' earii app:op:iant ad no pot:augmctatio io pecto:i8 efl qccoBaribnc rd ptri'
idqdDebet:iadqdaptifunt:q6cSl coplbi qlitasmala (tatisifm 15 q? no pot tolerari:fo:mtdatii auitcll nocens
c tcncb:ofa.Tlo aiit ocs cae apritudinis adgaudiu i trv naUtcr.cotril^n6 atit cfl noces aiaUter. ^ertio q: ca q
ftiril funt cac piunctc fube fpiie in ei" ($ritatc i qlitate. pcomitanf bas aialcs oifpdne8.funt oiuerfa. ;bebiUtae
Zlliqn eni accidut alic cae aialcs que pparat fpii; ad alte enico:di3mouctadfugiedu;tritliriai coangullatio ad
ru Dito^:i vf cp bcc ppara t l^m ad P. vt fit ej; ^iiictione rcfiflcndu i repeUencki:i fadt vt co: magis amct priu$
ea?: cii iplte cai8:quc ptinent in ciualitatc fpiis i «'"qnS» fiigiedi.ibebiUtaectcnt cu acddit codi^fegf vt remittat
titatc.f.vt tcpcrct p illas coplejcio fpus:i ei'' groflitudo; fttis jnotiua.£t angullatio pecto:i9 facitea; cbulUre:'z
1 tenuit38:i augcat mefura ei'':^ fplcdeat ci" na i aptct moucri.^n ocbiUtate vcro co:di8 eft paffio c;c nocume/
gaudio.aut accidat aliq priaruj ca;r ilhs^i aptet trifiv to 1 alia paffio cj: Dcfiderio mot" cl6gadi.£t in coangti/
dc.Scd iliecae c)ctrifecc criit pncipalc» cde.t5c ailt cac (tationccHvnapaflioqcfte^nocumento.loiautfuerit
fabalcsqitcaccidut.f.fubefpii8:criit cac fcciidarie:i p:o ibi pafTioc): motu:n6 fcgf boc nalitcnfed fo^tafTt&cUget
jrimCDc aiit cac acctitaiee remotc aut no cdp:ebcdur. t ilUid aUo appetitu:ptcr oefidcriii elogationis i tiic crit
:
nuo.ant Diffictlc eft cas numcrare.0; oc8 (tcut pnto co/ iUud Dclildcriii voliitariii:i non aiale:fo:tafis aiitcliget
fuebcndunt fub vno itcllectu.f.q: p oe q6 frequcntaf:i?/ rcfillcrciaggrcdi.Quartog^cocomitantiaco^paUafut
tus robo:at :c;c oi at f tutc q robo:af fit apritudo.iDeli'' oiuerfa.£5cbilita8etcnico:dis ciibf noaimct» ci^p^o/
efi atit vt oftedam" itcUectit biti" p iductione.oicetC6;qi p:iii:feqf rcmiflio calo:is naUs:i oniii fridttatis. Coan/
ciico:p"frequetercalcfcitapri"fitadcitocalefcedu.©i/ guftatione vcro pcctoas feg f plcriicp cii ptingir j3p:iu$
milfrcri frigefcit^ltfrcii Diflbluir:fitrcu ?ftringit:i^tute9 noaimtuacccfiocaU}:i8 naiis.Quitog^caeaptatcs fiie
f iteriojce cti frequetaucrint fuas acti6c6:fit ca^ fo:t) oiucrfc.ibcbilitas co:dis:fcTtnc oubio tcnuitatc fpiis ni
babit^.CCiDozes ct no acqriifnifi p boc.<[rCai?o b"q/ mia 1 frigiditate fue c6plcj:ioni8.Coanguftatio vero pe/
fi 13 e i}> pafl^io aptas c ^^lifis f bc ci":pfirc
rcrcti accidcrit cto:is.tegtur fpifl^itudinc i).nis:i calo:c fuc c6plc):ioni8.
aii t b'' rci eft repugnas ei" prio.rcpugnas aiit prio cii co i£ £»e caufis accidcntium anime.
fo:taf:minitif aptitudo^tutisadiUd:i augcf aptimdo
pri) cius:q6 c(i illipftfc^i V> cft occlaratio bttius intcrio/
^
d 1
j.^llVjaiitmltU8 clar"teeat"itcrte/
l^mtJ nujtatc:i groflitudine.ppabti
nis iductiuc g idHcrione;i p ryUiti fumptii cjcautcnticis. ._,^^^|d jtia Ipiis fpiedetis puri tcperate pnis i iter
J5cd vbii Dc ,pbationc btii" p Danrarionc .plijcuj eft.©: ^^g^K, jtcnuitatc 1 grofritudine gfiari e% eo aptat ani
aiit magie pucnit fpecularioni nali priderare;B c gp gau ms — _) nia gaudio.iSaguis vcro clarus oiflcEatug i
dio Duo ocbcn f:vn ti cft pfojtatio i^tutis nalis altcriHn : calorc pp multa ci"accc'fione:iyclocitatc fui iiK»t"aptat
cfl pfertiatio fpiis a oifToluttoc^co q> cogit ctim gaudius eairactldic.&aguis at tcnuis aqfus fridus cIaru8:apMt
tMlatarLScd pfo^tarionc i^tutu; naUum:fcquunf tria.f. ca dbilitari codi8:i fo:m(dtni.fpii8.n.g fit ej: co:c ^atii5
gluinte TibJi mmm 22
sdmotiedue):terutd:^ellgucacceftonid.-(|! ed frldm, (loit patcrcf cj: ia babito i exiTtc.it5anife(lu5tft g? co*
5 adaptatioadgaudiiuiadtrascftin paiico.cft ctiiex ptcjrio vltima ^ictap coplcjcionuj.clt apta ad id q6 ni/
ftta tcnuitate facilis ad Diflbluedij:': ej: fua frigidirate fit mis ptriltat. Et bic clt finis cius q6 trdftuUt ouobauctb
CUH8.(r©angitiB vo grofliis turbidua Dille'perat^ i ca/ ej: capituUs iltius libji ad bunc tocii bui'' liba oc aia.
lo:e:apt3t triflitie:': iracundie g^tinad.Qs triftitia fit pg (£Jnc^>itpar»qilinta feicti libji oc namralibus.
fpin tiirbidii g gnat ej: co.^tra ^o pg vclocitatc acccfio/ CrCapitulii.I.Dc^pjietatibii6 actionii 'z pafl^ionii bois:t
nlB fuc e;: calo:c;gtinaci ire aiit ftt ep 13 qj ef^ fpiiTus : q: Deaflign ationecontcmplationis actionis.
no cito frigcrcjt.3fra aiitej: fangiiie fla
fpiflii? cii calefcit
^=^^=f^ '^M wcplcuim^^tractatii oc
^^^ bus fcnfibilib^^^ocbem^^ntic log ^ftati/
uo tenui ctti'' accedif:: citius e jrtiguif i5pu8.n .g gnat
. 21
t% fangutc illo e(t niaioiis calo^is:-: pter 15 c non fpiflus. oei^tutib^bumania.driJiccm^^ijcp bo
CT t^ng fanguine groflii, no turbidii:cii fticrit m t ti calo b5 j3pctates actionii^cedcntiri ab aia
ris qd fit rariflimc:i cntno ?triftabilts:i oudaciflim'':'z ei? q no iueniunf in alijs aialib'. Quaj5
fojtis aio:'Z ira ci^erit mino::lctitia.n.pf^rigit ira.Zriftt pma eft gj ec bois in quo crcaf cll non
cia i?o adaptot ire^ra.n.cmofad rcpcllcdij:lcticia
io c poflf5 gmanere fine focietate in fua vita.
copata oelectan6i.(rin)odus aiit oelcctatois c ad mo Tlo eni eft ficut cctera aiaUa:quo;rvniiq6q5 fufficit fibi 1P>Urotept/
diiattrabedi 'zappetc'dt:buiusaut bots:iranonfitniri in ojdinc yitc fuc:t ea quc fun t in na eius: vn us oiit bo fi (lola
ncna.
ej: magnis reb':-: c rigidus pp fpiflitudine fui fpus:-: eb no eetniR ipfc fotus^^zea que funt cius nalitcr.morcrcf:
B ee!^timoii8.(£Vm aiit no turbidii groflits oiftepef autviJa cius eet mata.t peioz ^
ei pofl^et.boc aiit cft pg g. t p poiiav
ratii fanguincin friditiitcerit:nccp ptriftabilie^nccB let^. nobilitate ei^^-.i pg ignobiUtatc alio;: aiaUu:ficutpofica co;;.c.p.
ne(§ verecudu6:f5 crit timo j ei' no mult'' t oib''.'z crit fto fcie« ars.boi aiit nccelTariii eft qda addcrc nae:ficut nu/
Udus.Spus.n.ei^^firis eft fanguini d^^.C^Viie niti fan/ trimentii paratii.-z vcftcs paratas.Tlutrimcta ctcn i quc CtlpreSIui.
lo.ruemao,
guinegroflii; turbidtl i oiHecatu; in frigiditatecrirtri/ bnteflc naturalr.t no artifkto:n6 pgruun t ci:nec5 ej: il
c.rcoo.
(hB^ifolitari^^igctc ire:nifiqcrcmagna:'riraei''crit Cf liseflvitaci^^bona^vncaquebnt ef[e nalitcr.gb^^idui
manes min^^qg ira : g eft catc cdpronid:cj cft filie ei in oV p6t:necc(Tariu cftci taUtcr ppararc: vt fiant apta ad idue
bus aU)8:iampliu8 qg ira illi''^ b5 fpii5 tenue':': critmc dii.(L Cetcro:p aiit aiatiii vcftimetii ciiilUs cft naturali
moJ iniuri3rii.q6 ptigit PB firma tpflibnc foz^^nafce^tis i ter.vn pmu eget bo ogricultura:fic t rcUgs artib^^.vnus
eftimati6c;tg|2firmaIp:e(1ioneDelidcn) vtdictc oeco aiit bo foUis no pot g fe acgreregcgd eft fibi ncccflariu
j
qd fit;qm aliqri eritira ci^^no pmancs.^fra.n.aliqiT e pfe oc bi6:fed qc cofojtio.ita vt bic panc, pjcparet itU. -z i tte
ticra8:f5 mot'' ei'' ad imaginatiois vidicta no eft nimis. tcjcatiftKtifteaffcrat itliatiquidmcrcimcni) ocperegri
3ra etcni cii cito reccdit^fo:* ci'' no gcfcit in imaginatio' nis rcgionibws:^ ifte pjo il\o oct fibialigd in^):imo.ic]c
iicf5 Dclct :t no accidit ci memo:ia iniurie.£u at oeiide/ bi3gcau(\s:tati)8 min^^cuide^tib^^fcd plib^nuo.ncciuj
riu imot^ad vidicta foztis eft:aca'diit«r): 1$ ouo fibibe* fuit boi bfe naliter ^xjtctia Docediatiii fociu fibig? cftja
m reco:dari mltii iniuriaru.Quo|: vmi clt attractio tc aia eiu8:ftgno aut opc.(L 2d bocaiit fuit comodio j voj:
ttus aie ad Qtc mot^^itedetis ad vidicta i ipcdtmetii ima que Oiuidif in clnta:c% gbtis ftun t multc copofiriocs fi/ nuo.
ginationisreuoluediitctionenocctis^^zrcpfcntadi ea q nc labo jc co:pi0:z fiit tales q no gmane't:'Z fccrcte ei qui
pfccuta fiit:-: ipzimcdo memo:ie:f tutcs.n.motiuc folct no d; cas EciEe.poft vocc out nut^^ci^cg c ci9:i5 voj: ma
rctraberc aia; a f mtib^^app^ebedcrib''.'^ cp.^z cjctcrio: fo gis idicat qg ^«''.Tlut^.n.no idicot nift p, 15 cp fubiacet
let retraberc ab iterio:e:z ep.CCaiteru eft cp cH mot^^in vifui q6 fit C): qda jjpetateei'':^: cii gsvoUicrital^d in
teditad vidictl.-z nibil obftat illi:ci'' ipct'' rcputat apud dicorc ali).nece cft moucre oculum ad ptc^p:ia multis
iina^'nationc qfi obtinucrit cii voluerir;fo:ma ctcn i ad tnotib'':gb''nut'' itcltifiaf:vo):aiit fibi rufftcit:nccp cftci
qua itcdit mot^ 'Z^pcrat imaginatio fic imaginaf qfi ia necc C):aU'q ^petatc fua idicarc motib^^^pter 15 ctia ooi»
lit.Cu.n.6fcribif i imagina^^fo: 'ci'';^^ appctif qfifoj^ci' cgetmediood 15 vtapp:ebcdaf:ficn6cgctco q? eft co/
1 b^ cc foz"' i smagina^^^ficfo:^ rei pcnes qua finif mot': lo::q6 ncciuj cft nutib'':^ na fecit vt aia c)c fonis copone
dlcf f c ocfidcriii imaginatiois:': n apget in eo fo:* ei^^-.ns retaligdpq6pofletDocereaUii.'|?veUq'q5aiaUa brit fo
regefcit in mcmoJia:ncc cibircco:datio iniuriaru. ©cd nofl gb^^fciiitalia.oifponcci^^qd ein cojdib^^cop.Cr^pli
cc nocetc majrio:quc aia fo:midat;fic rcges z firia^Dcfpe atfoninofigiiant^nifinarn^zpfufeqdappctifautqdre/
ratio^^zpauojr^bibetfigifoimlDelidcrijvidicteinaia' fpuif idifcretc.q6 aiitbj bo oc boceft ad placim;: eo Q>
bOBMec^ ^ittut ea ibi gfcucrare^z tiic nccp Dcficteriii. bumani at^tit' qfi ifitiitifunt: vii bomo no potuit bfe
nccp foj* nocctis apgetin clhmationcivclin imaginatio nal'rfonosfi'nefine.(r£): J^pctatib^gboiscftipfa nc
re;nifi timoj tifi:g fadt poti'' ocfiderare fiigere^ iuade cefl^itasqeilidu^^itadoirccdii^^zDoccdij^^zalianccitasq
rc:'^ tuc foi" iniuriarii no oefigif in aia.Sed ocpucris:'^ cii Idapt ad oadii -z occipicdii fm mefura iufticic^-z oei'
ocbiUb^^EEficiiitatcvlcifcediabcis^-zpaucitatetimedi dc alie ncccfl^itates.vcluti faccre pue'tu8. -z adiucnirc ar
cos:ira eftvidicta q(t fumpta fit:q6 eni facilUmii cfl ap6 tes.dTjCctcrai^oaialia.-zpcipHcauesbiitarfcs.Coftittt
imaginationcita eft qfi ii eflct;q6 aiit efl: in imaginatio/ unt.n.caras vel nidos.'Z pcipucaucs.iSs no fit adiucnie
nc no icidit;fiauvcrc eft in rc;fcd ficut vf ei: vii qj facite doaiC(pimeditado.f5ifiictu ifito.vtino variatn^oft.
apudcii cft qfi babitfi.io vindicta ocbiUb'' reputaf:q(i (Lii>lura.n.c]c bis fiiit od meUojadu oifponcs fuas^out
iafit.vii DcRderiuoelcf Dccap^zno appetvbi nonell. CEnecitatcfpatc:n6 pp nccitatcfingulare.^n bis autq
(EQt) 3M iudicat oifponc imaginationis initicu fojma faciut boiee.ptii fiiit pp necitate fingulorc^z pla od me/
«3:1 norcria boc e(t:qp bo aliqn rcpurat fozdidu q6 mu/ liozadii oifponc fua t
fin^arl.(U e ^pctatib" aiit
ipfi''
dii eft^-z oclectabile co q6 efl file abboiabiUficut fepe re bois cft vt cii appbcderit atigd q6 rarifliim ii c;fcq f paP
fiigit baljctia fapozcs bonos:cii colo:es cozpojjfuop i fio q vocof admiratio:qua fcgf rifus. ©; cum appben/
figure fucrint filcs colojib'':'^ figuris cojpop^ fojdido:ii. dcrit atigd q6 e no%ia:(eqi paflio q vocafanjcietas^qua
quauis no ptingat b crcdcrc^z ptcr B cu, id q6 oifpUcet fcgtur Uicf.lL ftpE vtilitarefocictatl e ci.f pjtft vtej:
fuerit fitc ei q6 placet: vri faciiis cft piiictio eius q6 f it : oibus actionib'' quas folct ogere;fin t qda actioes^quoe
bf:co q6 C]c yebifmetia mot'' ocfidcry patif imaginatio. no licct agcre:q6 ooccf du eft puer:'^ pualcfcit tn co^t a
.
Be m •|(barti3 Capitulfi JL
piteritia fua pfuefcit audirc g> bas actiocs no lics agcrc: ^llcautiitdej^ocnccioipoti 1 ipofi.bailtactiua oc ho
ita Q' otcptio bo;: fit ci q fi nalis:i ffit alic actioes oiuer ncfto 1 ibonefto 1 ticito •: inlicito:pn^aut c6teplatiui:fut
fe ab bis:f5 pmas appcUat wrpes i bas bonclbs. Cctc e;c ppofitionibits g fc notis.pn" vcro actiui funt cj: jpbai
ra \?o aialia non biit I3;ciuauis aliqn ptcrmittant agcre bi lilHts zcj: aucto:itatib'' 1 famofis.cxperimcta aut ce/
flctiocs fuas fic leo oomit^:g no comcdit Diim fuu:nccp q fun t ejc opionib^^^funt aliud ab cj:perimcnti8 cer*
bilia
filiii futiXa bui'' no c coccptio q ftt in aia:nccp fcia fcd : tis.CTUnaquecBautba^rvirmtfibj fnia^ 'Z opioncm.
cft alia aifcctio aialis.f.q: oc aial amat natr cife id q6 oe fcia afit eft conceptio Dxfticta vel ccrtiiTima Opio f cft
lectat:-: cius gmancntia.Sj qui eii nutrit -z pafcit: ocle/ c6ceptio:ad qua acccdif cfi fo:midinealterius ptis.llo
ctas cfficiixo cp oe vtile oelcctat naturalr quatti ad cu5 autc ois g putat ia c6cepit.&icut n6 ois q fentit ii itelle
cui j3deft.£t vtilitatcs funt pp aliqd no pp coceptionc: j:it.aut qui imaginat^ cft.ia putauit aut c6ccpit:aut pfeii
boie iudicts fcnfibilis:': iudicans imagina
fcd B2 affertione:': aliud accns aiale.aiiqn aiitcotingii fi:t:ergo eft in
boc aiit 9> bo gcipii fe pciperc aliii fcciiTc aligd^cj: bis q oefidcratiua cj^trib^^iftajr.^ntellcctus ^o actiuus egct
illicitii eft facere:fequit paflfioaialis quc vocat vcrccun co:Be:t i?tutib''co:palib'' ad ods actioes fitas. Contcpla
dia.£t boc ctia oe bumanis ^p:ictatib'.<Eaiiqn ctiaj tiuus ^o itcllcctus eget cojpc:': virtutibus ciu3:fed nccp
accidit boi palTio aialis Cjc boc q> putat aligd futurii fibi feme:nccg oi modo.SulTicit cni ipfc fibi g fcipfum.nibil
nocituru:ibocvocaf timoz.Ccteraifoaialiano biiit 13. out bo:j: aia eft bumana.f; aia eft id q8 b, aliasvtutcs.i
mftinnocumetoplerijcg:velcotinuopofl nocumcntuj cftficutpoftcaDcclarabim^^fulJafoUtaria.i.efc que b^
b6atb5oppofitutimo:ifpc5.quan6bntaliaai3U'a:ni(i aptitudinc ad actiones:qu3y qda funt quc n6 Eficiunt
tininmometo:necBfperattp3q6 remotueftabipo mo nifiEinftfa:': p vfuj eop aliquom6:qd3\?o funtgb^^non
meto.Scd boc cp fibi ,puidet:n6 biit cj: boc cp
gcipianr funt nccia inftra aliquo m6.boc aut totfi Dcclarabimu|
tcpus:velq6futurum eftincorfcdbocfitiftinctu nae. poftca.Scd fuba bumanc aic ej: fcipfa cft apta pfici aliq
boc i q> citiiTimc ou fo:mica
en cibu ad cauea Educit:p:c mo pfectiois^ita vt no fitci aligd ncccflariu ejtra ipfa,.
dicit pluui3:fit qj imaginat boc futurus in ipfa bo2a:fic bac autc aptiiudinc bj ab illo qui vocaf itctlcctus cote»
p riui fuij:cfi imaginaf ipm fibi nociturij in ea/
fiigit aial ptatiuus.ict iterfi eft apta ad pferuadu (e ab ipcdtmetis
dcm bo:a. (E3d bec ctia adgcif illud.f.gj bomo babet fibi accutib''^?: pfo:tio:ftcut poftea fuo loco jjclarabim''.
p:euidcrc futura:quc oebet facere:i que non ocbct facc/ ivtinpfo^tiofic agat^^utincU^^potcrit.bacafit aptitu/
re^iqHCOcbet facercaliquibus bojis:-: nonalijs. Cctc/ dinc b5 ej: itellcctu qui vocaf actiu'':^ eft pncipatis iter
ra veroaialia.nibil britocbis^tudcntijo.in futurij.ni(t aliasvtutesiqsb^circaco^p^^.^nft-abacaut fut i^tutca
vnu modiiqui natiter icrtcis:fiuc fitcuis finis bonus: fluetcs ab ipfa:co Qp co:pus aptfi eft recipe alias 1 Eficc
fiuc no fit.([^Que au t eft magis ^paa ej: J3p:ict4tibu3 repill38.iDo:c8q5b5aiae): bac fmte.f.itcllcctu acti»
bois cft bec.f.foynarc itentioncs vles itclligibiles.oino uo fic inuimus in pmitTis.Unaqitccp afit ba^ oua^ vtw
abftactas a ma:fiait ia oeclaramm'':i ^cedere ad fcien/ tu.f.actiui 1 cotcplatiui itclls b5 aptitudtnc:i gfcctione.
du icognita:c): cognitis UcUigibilib^^^credendo 1 fo:ma/ 05 apritudo pura vniufcttiufcp illa^ vocaf itcUe malis
do.lDc aut actiones 1 oifpones pdicte funt cjc bie quc fiit fiucfitactiuifiucc6teplatiui.':ocindec):boc accidit g»
boi8:f5plurc8ej;illis funt ,ppc boi6:quauisillaf qdam vnicuicp ittap babef pncipia gb^^gltciunf co:p acnoes:
futitco:eales.©cd bntce in co:pc boi8.c3 aie bumane: fcditcUcctu ptcptatiuo p fc nota -: cctcra bo:-: actiuo jpt
C qua no bnt cctera aialia. (Ti^icem'' aut Q5 no b5 agere p6ne8 .pbabiles:': alic affcctionc8:tuc vnufgfc^ co:u fit
oc reb'' gticularib'':': oe reb'' vribu8:vKa aiit no fiit nifi iteltectus in babitu.Dcidc acgrif vniaucp ifto;: pfectio
coceptioncs trft^quauis fint oe actione.gi eni t5 coem co adeptab afit ia qcpofitcramus antea. Op5 at ait oia oc»
ccptione quatr 05 cdif icari Domus^cj: bac tn coccptionc clarareg?bccaia:qeftaptarecipcitetligibilia qc itcUe»
no jjucnict aliqua oomu cffcin actu pnciparr.actiones ctu m9li:n6 cft co:p'' ncqs fo:ma cj:iftc8 in co:pc.
enicgetrebusparticularib'':-! jjucniut cj: intentionib'' (nCaptm.ILibc affirmanda cj:iftcn tia animc rationatis
P3rticularibusg5fitej:bocq6totiie>:bocq6n6 eft to/ non imp:c(Ta in materia co:po:ali.
tu:n6 app:op:iaf buic t no ifti.biffcram'' aut boc c):po rni. oe q nuUa cftDubitatio.B cq^Hn boicc
ncrc vfqj ad Doctrina fapietie in finc lib:o:ii:b6 crgo b? *^
aliq fulJa q appbcdit itclligibilia fcipie/ a
Virtute:que jppiii cft coccptionij vniucrfaliii;'! aliaque do.dTi^icem'' g qp fuKaq eft fubm inteUigibi/
cft,pp3 ad cogitandii Dc reb''fingularib'' dc eo q6 05 fic/ Ufi noeftcojp^^nccpbris e^ppcojp^^vUo mo.
ri 1 Dimttti:i q6,pdcft:i q6 obcft:': qd boneftu eft:i ibo/ cogjc^tusin eoautfo^^ci^^.&icni fubmitel
ncftu: 1 qd bonu:': malfi. £t 15 fit ad modu ff lti:aut p(v ligibitifi ej: mefuns^nccccet vtaut foi
ect cojp^^aut aliq
derationis verc.aut falfc.Cuiits finis cft oarc fentetiam ma UcUectafubfiftcretpfcfolaialiq iui^^idiuifibili^aut
Dc re particulari futura cj: rcb'' poffibilibus.Cic neccfTa in aliq ci'' Diuifibili.3:t6 afitcozpis qd no Diuidif eft C)C/
ri)s:t impoffibililjus no cogitant an babeit effe^aut no. trcmitac pfictalis fine Dubio:,pbcm'' at pus fi e pole itt6
Dcpjcteritoctiano cogitdt an babeat efie q6 epteritu. fub5 cccFtrcmitatc idiuifibitc. Cri^iccm'' g B ce ipote
fct cfi bec actiua virtus iudicauerit:feqHcf eius iudiciu5 pfict^^.n.eatigs finis g no fegaf a linca in fitu.ncq, a me
motus ^tutu oefideratiua:}: ad mouendu co2pu6:fic fc/ fura oiffinita in ilta.tali fcpati6c:pp qu.i pficf fir aligd:i
queref illud iudicia alia^ virtutfi in aialib^^.gt l? virtus quo atiud lubfiftat.itavt nibil fubfiftat in aUq illi^^mcfu
trifumitc):i^tutc iudicate oc vtibus.^ndecni trafumit rc.S^ fic puct" n6 ptce p fc fotfi:n5 e nifi tcrmin^cen tiat
Dponesmapas.adidqdpcludit-rcogitatDc pticutari/ ei\t> ccnriatr e mcfura.Bitr no c polc oici vllo'" qy fubfi
bus.i£,ifp^^tU3bumacaie:eft^tU3qc6pafc6teplatio' ftatinco:nifitcrminusrcique fubfiftit in mcnlura.cu/
ni-.i vocaf iteire c6tcplatiuu6 g cft iudcj: veri 1 falfi. oe ius tcrminus ptinctus cft. 5Uud autc? q6 fubfiftit in ca:
Vlib^.toec aiit i^f actia c oc bono 1 mato.f.i Eticfanb'', «ftmcnfuratuillatncnfuraacddentarr. £t fic mcfuraf
Stnmtc Bccmdnm 23
pcr f lla acddentAtr-.Umiir tctminat pancto accidmlr. |[r3ftC5 no oe ftcirj p6t oiuidi in iteUfgibiUa fimpU'cia.
ergofinisg eftaccidetatreflcufincg cftcentialhfictnc Cr^te ca cni q fnnt;fut itcUigibiUa q funi pnbpofitiois
ftira accntaljs eft:cii mcrura ecnna lcfi aut pttnctiie eet BU'o|r itcUigibiU'ii:q no biit gen''^ of ias:necp funt oiuifi
g
fe regatus g recigct aligd rerii.cogfceret bf ecc': punct* bilia in quatitate:nccB in itcUectu:g cllipore vtj^tee po/
rflct biis Duao gtcsivna i^fus linea a qua fcparatus eHix fite funt file6:quarii vnaquccp ptineat in toto.qd totnj
fllia oiucrfa? ab ca i oppofiti ei:i tac piictne cit fcpara / nobjclTenifiej^eariipiHnctioCjfmpotecftctia vt fint
euu a linea g feipfus:'; linca a qua feparct finc oubio ba/ oifTimilee.g impo te ell oinidi in fo:ma tntcUecta.Q n g*
beret aUu fine ^fus punctu:'z ifte alius punctue eet finis dc aiitimpotccirt otuidi fo:ma itetlccta : 1 impolccft vt
Uncczndtlle.ibictioauteDe IScioeillopiictoeade eilrt fu5m cius fitterminus mefurarii idiuifibilis:cii ipfa nc/
jjueniret cic 3 piicta o:dinata ad facieda linea:bec autc ccfTario egeat rcccptibilttcoioncce eftindicarc q> fulJm
eft cui' ipontas ia oeclarata cft ars.occlaratii c.n.er: c6/ itclUgibiliii luba cft quc no cft co^p^^^nct^ cftctia viuiR*
iiinctionc piicto;j co:ptis no polTcc6poni.Onfu5 cftetii biU6:nc(Bcftfni8qnefitinco:Be.£6fcquereteiiieaq6
Q) punctus no cogicif bfc fitij jjpziii.Tlo grauataiit in/ pfcqnit co:pn8:c): oiuifionc.i oeinde pfcqueren Fcetera
iJUcrcaligdfuminatioeiUooicctCB.gjOucUnec cii fuei impoUa.Sed rcceptitHlie fo:marii itettigibtliii atiq fub
rint:collatcralC6 vni Unec^nccefTc cft vt aut mcdia oini/ ftatia eft c^ nobie no co:po:alis.([rC!6 polTumne ctiaj
daHtcr il[93:ita vt fc no cotinga t.t tuc opojtebit r t DiiH j>t)arcaU'a oem6ftratione:oicetes q> vtrtus itellectim
dat mcdiafmpn^qianoftiQ^eft impolmitvt media abftrabit intcUigibiUa a quatitatc ocfignata 1 ab vbi: t
ro ofuidat laterales gn fc ptingat:T tuc foi" itcllecta oc a fitii:i a cctcris oibus quc pdipinns.&eticm^^pftdcra/
Unca erit fubfiftes in oib'' puctis:i oia pficta eriit qfi pii rc eintias buius fo:me ocnudate a fitu:qiio eft nnda ab
pofueram"' U vnu piictu fe^Kjratii a linca
ctii vnii.^a aiit co.f.fi boc (it c6paratione rei a qua fnmpta cft:aiit copa/
crgo fm cp fcparatus c ab ea Unca b; Unea alia e%tremi/ rationccine rci qucaflrnmpfit.vs.eflebuius fo:mcitelle
tatc ptcr cti g fegat ab eo.g piictue oiuifus cft in fitii ab ctc oenudate a fitu:fi eft ita in e(Te 9:trireco.au t ita i cfTc
illo aUo.^a aiit pofucram' oes puctos gticipatcs fitu:tc fo:mantis in fnba agcti. ^mpoleaiiteft oiciq? bcat elTc
cft ilUid ipote.g ia ocftructii cft fubm itcUigibiUii ec alt/ ficin eflTecirtrifcco/^cftatg oici no cc feparata a fitu z
gdco2^s idiu{fibili8.*PkCftatg vteo;r fub; fit aUgd co; vbi.nifi cu bj ee in itcttectiuig? cii b; ee in itellcctu:noii
pojis oiuifibiUs^fifuBmcopcftcojp^^ponam^g fojma eft bris fitu:nc(B pot mt'nui:necp rcparatim oiTdinetp oi
aliquo oiuifibiU'.£uaiit porucrim^ca in aliq
itellccta in uidit :nccfe b5 atigd cop que fnn t b^-g impofe cft ea5 ee
qd oiuiditin Etcs.accidet tuc fojme vt oiuidat :-: crit ne in co:cc(lI5tc fo:ma vniee inuifibiliequa biit ca qne
cclTc vtouc ctcs ei'' fint fifes^ant oiiTimiles.ioiaiit fuc/ fnnt iuifibilia in intellccnt:cu ip:imit in ma vtfibiU.D(/
rint fite6.qiio coiungct cjc eis aUgd q6 no cft illc-^nifi to mcnfibnce babcti:nccelTc cft vt aut nutla fua^ partiiij.
tu fUcritaUgdjJucnics cj: illis fm augmentu in mcfuro. qucincaafTignant:fmaliqnaoimcfionefua:p beat cot
vclin nuo:noPmfojma.tucgfo:ma inteUcaa.eritaUq parationcad rc intcltccta qneeft vnine cffentie innifibi
ftgura:aut aUgs nucru8:n6 eft aut ois foima itellecta ftv Us abftractcama^autvtoesptcseiusqncalTigiiant in
gura aut nucru8.g fozma erit imaginabiUs no itclUgtbi ca:babcatea:atttvtaUqbabeat;iatiq n6.&iaut nulla
Us.Oc aiit totii cy B gj eft totfi.non cft ^s. Zu cninofti tlUi^ babueritca:nc(^ ipfa tota babebitca.2 qciic^ eni}
qd impofecft oici g; vna qUbct ptiu fit fuu totii cii aUc/ feparant eaxTC quibns altgd c6ponit :i ipfu5 totii fepara
ra contiiicat in toto:-: fit ptcr itentioncipfius.g clarii eft tur ab co.Si ante qneda babuerint;i qda n6:ilte q non
cp vnaquccpillarii vnaeftzTn^fignificatitetione tott'. biit ipfas c6paratione ribil biit oc iteltectu eine.toi xo
Si aiit ftierin toinimiles attcndam'' nuc quo mo pot cc vnacjuec^ partiu qne ponut in ea babuerint atiqua co/
vt fo:ma iteUccta bcatgtcsoifVimiles.no cnij in fo:ma parationcautvnaqueqspartiuqucponuntinea.bsca/
iieUecta pntce Qtes oiffimiles^nifi partes oiflfonis ^ fiit da cogationc ad ccntiaqna alia b5 ^^d cen tia:ant n6.&t
gen''i onc.fip Jx)c aiit cp gcnus i of ie fint in fuBo co:Ea/ aiit vnaqucq$ partiii qne ponun t tn ea babuerit alioud
U ^uen iut multa iport4:e): quib^^cft boc g» ois gs co:po/ c6parationc:aut vnaqucqs gtiii queponut in ea eadcm
rifl recipit et oiuifionc in ifinitii in po°.opo:tcbit g vt gc c6Bationcadecntiaquab5adaUaadecnria atrt no ba/
«ueioriefintinfinitainpotctia^qdcftimporcp^obatii bcat.&t aut vnaqucqs Etiii que ponilt in ea babuerint
cnicft gna x fubales of ias vnius rci no ec inftnita in po cadc c6parationc adclTentia qua b, alia.tunc partes no
tcnaa.^edipofeeftvtppcfhmationeoiuifionisbabe funtgtcs itcntionis itcllecte:fed vnaqueq; ea^eft iteltc
antefTcgcnustofia.^daiitocquobic oubitam'',^ cft cta E fe fcEatis.CSi lut vnaqucq; earii brierit copara
q6 cii ftierit ibi gcnus i of ia:quc ocbct fcparari a fubto. tioncadcflTentia oiuerras ab alia:tuc ccftat:q: ecnria cft
ipfa ieparatio coe no minuscrit flinenoftracftimationc vifitrtlisin itcUcctu.^as aut polucramus es inuifibilc
g
oiiiifionis.Opjg vt gcnuo i ofic fint in cffcctu infinita. boc cft ipofcSi vcro vna itla:p babuerit c6pararione5
?am aute' p:obatu eft gcnera i oifferctias:i partcs oif/ adaUgd eflfenrici alia ad aliud ce'ntic babucrit c6para'
fin ition ie vniue rd finita efTc 9: omni gte.C 3fte fi pof/ tt'one:tuc oiuifio cflfcntic crit manifeftio:.(LXoftat igJt
fibilcclTct genus 1 oifFcretias infinita cfle in effcctu:im/ gj fo:ma ip:eflfa in ma co:p3li no eft nifi aligd fubfiftes ^
pofTibilc eiTct tii coiungi in co:|2e;boc modo.fequeret .n. in reb'' fingnlarib'' vifibiUbusii givnaqucq; E3 M:p b5
e% boc 9> vnu co:pu9 ia oiuifum eet in partcs ifinitas in c6paratt'oneineffectii:autinpotcriaodvnaquac]5|Jtiu5
3 cflFecm.CT^tcm oicamns oiuifionc contigifTc ej: boc cp fo:me.([r5tcqD cft multiple):in prtilj^^Diflfonis f 5 pfc
pofuim'' gcnus in vna gtc 1 ofiaj cj; alfa parte.Si autej ctionc b5 aliquti vnitatc in qua n6 oiuidit . Op5 ati t c5/
mutarem^^oinifioncneceiTeeflfetvt in vnaquatp parte fiderarc eflfc bntus vnietis:? m gp eft vnii:quo mo oefcri
cinscoderetgenus Dimidiu:irimidia ofia^aut comnto/ baf in iuifibiU.£t vbu oe co;i oe illoqd no DiuidifoiflTo
rent gcnus lofia ab vtratg pte:ivnuq6cpiUop.f.gen'i nc fit vna. (HJteia pbatii eft qjitelligibilia pofita:quc
ofia acccderct ad aUqua pte fubi:i nf a pofitio efhmatia i^tner^nalisfolctitclligerefigilotifuntifinita in pote/
1 nf a oiuifio accnraUs comutarct loca gnis 1 of ie:i 15 qi ti!3.(£.Jam aut^batum eft gj id q6 p:aialet rcbus in/
vnuqdcjjeo:^ cct in aUq Ete:cet fjvcllc aUc^^ponetl ej:tri fmiris in potctia.inipoflfibiIe eft eflfc co:pii6 aut Vtutes q
(ectquauis 6 no jpdeflfet^pQlc i cni oiitidi gte in parte^ fit in co:^.3Fa eni ^bauim" boc in pccclcrib^^Ubas.^m/
©e aia *||barti(j Capitplfi
pofTibilcigft cftvtccntiaqfozmatltcUigibiUa fit cpxe riganturcj:iugi'motH:io^nniitiircozu5complcy(oqiie
in coi]^e aliqiio mo: vel eiiis actio fi t in co jge: vel ep coj/ eft cis fubftantialia 1 n3;is.£a oiit quc foztia i DifTicilta
txaifl.r.
poze.ncmo aiit oicere pot ifla cf(c imaginabilia:bic eni funtappbendi.ocbilitaiitinftrumeta:iaL[quadoDcftru
crrojcft.^tiis cniaiaUenopotimaginari qdUb, ifinitfi unt;itaQjpoftcan6appzcbcndant ocbiiioza ipft8.cog>
quaUciicp bom:nifi cii Jperat ci v^tiis ronaUs^nccg poteft nimis penctraucrit ilia paflio a DifFicili:ftc cft oifpofirio
flUgs oiccrc bac virtutc ee recipiete no agentc.UoB aiit fcnfu9 qua l"cnfibi;ia Dilficilia 1 aflidua 6bilitat:i aUqnl
oi)ciltiB '^tiitcagetc acooncs infmitas clTc infinitam.bo' do oeftruunt:ftcut fplcdoz vifU5:tonitruii mavimii otidi
mincs oiit no Ditbitat cfle virtuic reccptibilc ifinita : fic 3ta vtfcnfus poftcg appzcbcnderit Oiti'icjle nequcat
tii.
Srt.j. ec
cftbfle.(C'no9crgooiccmusidqDcpoitea.f.q: 3 qd appzebedcreDcbile.Duicniituetnimiiiipledozcnovi aia t.z.
flialronalcreccpitmultacrreb^ifinitis^f^tpoHingfitio det cu itlo.nccp moj: poft ipfus oebilioze Utce.£t g audit
ne actiiu.Ondim'' aiit boc verbis iUis gbua con lidcrat foniriima):imii:n6aiiditcumiUo:nccgiUco poft illum
fuba aic ronalis <zj7pztetatib''fuarii action a:x ej: aftigna fonii DebiU:.f t qui oeguftar nimia oulccdinc non fcntit Cvctlli»
renHbilc
tionib^aUaru actionu:quc bnt copararionc ad id q5 pzc/ poftiUaocbile.^n reautcitelUbiUecotrario fit.affidui
cozriipu
nominauimH9.Ci«'<:cmuB crgo g? virtus inteHectiua. tas cni fue actionis 1 fozmandi ea quc funt Dift^icilia:acg rciiruio.
firtelUgcrctinftfocozcaU:opojtcrctvtn6 itclUgerct fc rit ei viruitc faciUus of^zcbcndedi id q6 eft poft iUa oc
ipraj:vtn6iteUigeretinllfm fuiirneqjintcUigcret fc itcl biUusiiUs;quauisaccidatcialiqit mutabiUtos 1 oefc/
ligcrc.^ntcr ipfam eni i itcUigcria fua no cft iiiftf m:nec ctus:q6 b^epboc gjitellcctusiuuat imaginationc.ope/
inter ipfam t id q6 intelUgit cfl iiiilf m:fcd intcUigit feip rante inftruiuento Dcficienti:i non fcruitintcltcctui. Si
fajtinftfjg» afcribit ci:i itclUgit fe itelUgere:ergo inteU autc boc non clTet aut fcmg acciderct:aui plcrilcp:econ'
Ugit g fcipfas non pcr inftnimciitri.0cd pzobabimus 15 trario autem fit,i£3tem omntii partiii cozpozis ocbiti/
0iccnte9:quia bocq6intcUigitinftrumentii fuu:ncceflc tanfvirtutcsinfincctattsiuuenitis;^» fitcircitcr qua/
efhvt aut babcat ej: cen tia fozmc inftrumcnti liii:aut ej: draginta anos.l^cc aut f tus appbcdcs itelUgibiUa plc/
clTcaUcri'' foiine que eft oiucrfa ab illa in numcro : i cft riitp no coz robozat n ifi vltra bac ctatc.Un fi cet oc vtii Hrtr.crf.
eril illa in in ftrumeto eiu6:aHt ep eflc aUeri'' fozmc^pzC'' tibus cozgalib'' oebcrct ita Debilitariifs tiic no oebiiitat («Ttia. p>9
lilcmaru;
ter fozmaipiius inftfi oiucrfas ab lUa in fpccie.Siautc nifigE0ifp6nc6:icuentuj?bibcntiii:nonaut^ptcrocs
4.p]ot>U.
babet boc q: fozma inftrumeti fui.fo2ma afjt lui inftfiin oifpofitiones:ergononeftoc virtutibtis ccfzpozalibue.
femg:i in illa qc c6fozuo:tuc ocbcrct fempcr in
tn ftf eft (E&j: bie etiam manifelhi eft qp omnis virtus appzebc/
teUigcre inftrnmcntu fuum:fedinteUigit ilUid per boc qt dcns pcr inftnimeniii:non at^ebendit efl^cnriam fuas:
fozmacius conmngit illi.Si autcjcft boc ej: eflc fozmc ncq; inftnimentum fuum;necp quia appjebcdit qua oe/
qua bj inftfs fuii alia ab iUo nuo.boc falfuj c. (C^Ucri/ biU'tate]cercirium:ncc appzcbendit ocbilc poft foztc : c[t
tas cni no cadit itcr rcru$ ftngula niit aut ej: oiucrfitatc fozte encruat eaii oebilitat cius opcrationc. Jn ftf a cn i$
matcricrurautoccidcntiiitoifpofitionu^aut e% oinerfi/ fueactioaisoebiUtat.UirtusautcmintclUgibiUeeftco
tate quc eft itcr vtc i pricularcout iter abftrsctii a ma i traria buic.(CQ6 aiit facit nos Dubitare oe 15 g? aia ob/
flcceptu in ma.TI6caiitbicDiucrittas^matenjs:ncq; uifcitur fuozii intetlectozii:'! non cj:crcet opattones fuas
e):accidettbus. XDacntvnaeftrtacciiriaquc funtin]ca cozpoze infirmantc eft opinio:nccp neccfl^aria^necpvcra:
eadcfunt.ncc6cftbicDiucrfitasabftrabcdivclej:iftcn poftibile crt cnim bec duo coniungi:i vt banc actionem
di in ml:nc(p eft bic oiuerfitas vritatis i fingularitaris: cj: feipia interim ou; nibil ipcdit vel obfiftit d:i gj poft/
vnaquecp cni eap fi babuerit pticularitate n6 bcbit eoj ponat fua acrionc pzop:ij;cum aUqua oifpofitio pringat
nifi ca mac pticularis:aut ca eo;r quc pcdct c j: ea pg ma in coige:i tiic n6 cjrerccat actionc fu.f :fcd occUnct ab iU
teriain qua eft.fcc aiit oia no magis funt ^piia vnius ta:i tiic cnit ftmul Duc vcre oictioncs;i aUera no rcmo'
$ aUcri^.nibil bo?: 05 nobis obijctad boc vt aia appjc ucbit a ttera.Cii aiit illa fuit:n6 opoztcbit a ttcAi lUa ?di
bcndatfcipfaj. 3nima,n.app:cbedit ecntia fua fempcr: crio.(L' £>iccmus ergo q> fubftatia aie babet ouas actio/
quluia plerilcp appzcbedatea fcparatd a cozgib'':^!^ gb'' ne9:vnam actionc coparationc cojpozis quc vocat pza/
eft ipfa;fic ia ondim^^.tu fci» aiitcc impo te q? babca tiU6 ctica:i aUa comparationc lui 1 pzincipiozii iuo:p q eft ap
etec fozme aUcri'' a fozma iftrumcri fui.boc.n.impofitis pzcbcfio per intcllcctii:i vtrccp funt oifl^idctcs fe 1 ipedi
eft:fozma aiit itcllccta cu fubfiftit in ful3a iteUigetc facit cntc9.Un[ ai occupata fiierit circavna:retrabcf ab alia:
iUiiditcUigi.cuiu9fo:macftfozma:icui^pc pfert bcc oifficilecftcnicoueniic vtrac^ fimuLocaipationce aiit
fozma.ergo fo:ma rclatiui cotiner in bac fozmaJjcc atit ciu6circacozpu6:funtfenrirc.iimaginari:ic6cupifcere:
fozma itellccta no eft fozma alicui'':^^ q6 referaf bcc foj 1 irafci:i timerc:i tnftari:i Dolcre.£u aiit fcia g? cu co/
ma per ipfaj.gflen tia otit buius iftf i cft fuba:-: no iiien v gitaucris oe itcUccto portponcs bcc oi3.nifi fucrin t bec
mu9 nos^nccpcofidcram^^^nifi fozma fiiceflentic.Suba pualctia fup aia5:i fubcgerint ca.i ptjcrtcrin t ea ad pte
aiit c>: fcipfa n6 refcrrad aUgd vtlo mo.bcc oiit ^batio fua:tufcisctia gjfcnius rctrabitabitcUccta-aiaeni cu
imnifcfta cft.^fmporc eft afi t vt gcgd appzebendit e in / crtintctalcnfibiUbus retrabct ab itellcctu^qiMuis ipfi
ftrumetii appzebcndat inftf m fuii quo appbcdit.({j_ Ite inrtfo iteUigedi no accidat ifirmitas vllo m6:tu ctia fcis
fenfu3n6fcntitnifiaUgdcj:trifecii necp fenrit fcipfum. g? ca b-7 bcc ert g) aia rctrabit ab vno act6e.ppter aUa5.
m
ncqj inrtf fuii nifi q6 licntiat. Simitr imaginario non ficuteft Difpof{tio:icaufacii contingitg^actiones fcn/
imaginat feipfa;:nccpactione fua vUo modo.fi cni ima/ fuumn6 pzopnuntur.ppterinfirmitate';fcd Epccaiix»
ginauerit iftrm fuii imaginabit n6 ad modii quo cft ei'' tione co:pozis:fed fi babit'' iteUcctiuus adcptue ocftnie
fipiiaiz ftnc oubio ciua 1 no altcriu9:fcd qui fenfus rcd> ret caufa inftf i:tiiccii iftrumctii redirct in fuj oifpofitio
dit ei fojma fui inftrumen:fi boc fit impofc:-: tiic no rc ncclTct.ncccffe iterii acquircre:fcd non eft ita:aUquado
pzcfcntabitimaginationcfumptaafenfu no c6paratu; enis rcdditoinniain babitumfuii:iatfcctioncfua itclli/
ncsinterqaecpvniucrfaliafm affirmationct ncgatio^ etiam per fe patet falfum effc.(L £>icemu8 etiam aliter.
nKiidocqitpaffirmariomegatiofiieritpcrfc nota g/ cp quelibet anima non ftt Itngularis ey: tota collectionc
cipiet.qdauten6 fneritita^oimittitquoufc^iitcniat mc» fpecici:nific]CDifpofttionibusoccidcntolibH6ei que nd
diii tcrminii.CrXertiu cft acquircre jjpofitionce cjcpc/ comitant eamejcbocQ' cftantma:o[ioquin conucnirei
rimenti3.fc5Vt iucniatpcr fcnfumg? aligs p:cdicatU3 tn eis omne6anime.3ccidcntia vero confcqucntia acci/
comitat aliquod fu5m affirtnando vcl negldo c6feque dunt fine oubio in p:incipio tcmpo:ali:i confe^uuntur
do:vcl affirmado coniitncrione : i ncgando cotradictio/ eamqueacciduntquibufdaminonalt)6.Bingularita6
ncm.£tnonfitbocquibufda5bo:i6:tnon in ali)s:necp crgo animarum eft aliquid q6 effe incipit:i non eftetcr/
Cndiffercntcr:fed feme fit quoufcp quiefcat.£t gp itcr na num q6 fuerit femper.Scd incjptt effe cum co:po:c tan
tura5 buius p:cdicari:'Z buius fubiccti cft bcc babintdo, tum:ergo iam manifeftum eft:anima3 incipcrecffe cus
autnaturabuiusconfcquetiscomitatur natura^ biiius incipit matcria co:po:alis4pta ad fcniiendHm ci6:i coz
antcccdcn«'s.autrcmouemrflTential'rnoncafu.£ttiic pu3creatumcftrcgnHmcius:iinftrHmenmm .!©cd in
bec conceptio erit adepta ej: fcn fu:i fy llb.ficut ia; occla fiibftantia animc queincipit cffc cum aliquo co:po:c.^/
rauimus i lib:i6 logicis.CCCJuartii vero eft vcrba qui/ ptcrq6DebU!tcrcari;iHCftc):p:imis p:inctpi)8 offcctio
busfacilecrcdunt :eo cp p:obabilia funt:ata aut buma/ inclinationis namralis ad occupandum fc circa illud. %
naiiutarco:po:e:adacqmrcndii pncipia illaconfcnticn ad regcndHin illud 1 p:ouidendiim ei in cmnibus:i ad/
di.t intclligcndi.Dcindc cum acqitifierit rcdibit sd fcip/ bercndHmci:iper becomniafiteiu3p:op:ia:i olienat
fam.Si auteobftitcrintalique virtittiique funtifrocas ab ali)8 co:po:ibu5 circa illud tantiT.Co:po:i aut fingii/
^impcdierinteam aliquibus oifpofitionib'' co:a pofttis lari p:incipium fingnlaritatis fuc accidit ej: affectionib''
retrabcntcaa fua actione.Si veroimpcdtta non fttcrit quibus e]cp:imitur fin gitlare pcr quae affectioes illo aia
no egcbit eo poftea in fuis ^p:i}s action ibu8:nifi in a lig fit p:op:io illius co:po:i8;quc funt babitudincs gb^vnii
bu6 tin in quibua opus eft rcdirc i?tutcs imaginatiuaa fitoigniialtero;quauis non facilcinteiligat a nobis illa
1 cofiderarecaiteru ad boc vt percipiat pndpiii ali6.ab affectio:iilIacomparatio.3nimaaHte5 babet p:incipia
cft q6 babucrat:t adiuuent rep:cfentare id q6 appctitur pcrfcctionis fuc mcdiantc co:po2c.(L i^otaut aligs oi/ -.
in imaginarionc:t rep:efentatio cius in imaginarionc fir ccre q6bec oppofitio rcmanct oifceffum animanim a ^^
mef auTcilio intcllcrtU6:boc autc contingit in pncipio ta co:po:ibu6;ncccffecftenimvtautencDClinant.bocoiit
tui no poftea nifi parii.Cii aiit perficitur aia 1 robo:atur non tcneris:aut vt fwt vno:fed 15 eft etia q6 ncgoftisaut
fob per fe opcratitr actiones fuas abfolHtcUirtutcs aii rcmaneantmultiplicitatc.Uosautcm tcnctiseas ia^fe
tcm fcnfibilc8:i imaginatiuc iccterc virtutes coj^alcs paratas a matergs.quo modo crgo cmtmulriplicitatc.-'
rctrabitnt cam a fua actione.fbi gf a.licut bomo qui ati/ (]L£)iccmH6gg>poftcaoiefuntfcpatcfincoHbioa co:/ Krtjjo,
qitando indiget iumcnto 1 cius apparatu quo penicniot po:ibH8,p:iHB autvnaqHccBbabucratccicentia perfe
coquop:oponitquocum QCceffcrit:fcd(T ejrillis caulTs jpptcr oiuerfitate matericrii^quae babcKi t;i pp oiuerfi
acciderit nonpcritenire:caufa que fttit pcrueniedicades tatetempo:isfHccrcationi6:iEpDiucrfitateaffccrionii
fuants qs bebat.©c6m oiucrfa co:po:a fua qiie bc'bat.
B eftp:obibendi.(iri5iccmu3autcg>anima bitmana no
ftiit p:iu8 e^iftcns pcr fe:i indevcnerit m
co:pus:anime °noseniinvercfcimus;^quifaciteffcinillaintctionc5
enim bumanc vnum funt in fpcdc 1 oiffinitionc.^i aiit vniucrfalc:e]c qua fit fingularis tantit5:iinpoIccft vt fa/
pofucrimuag) puus babueruntciTepcrfc:-zno incCpe/ ciat cffc fingitlareeinifi addideritfHp:a fpalitatc' ci^in^
®e m ilbam'3 CapMn ini
tention^ et qita fiat fingularis aliq oe itcntionibus qne nis:nec^ ad modu fimplicitatis^ad boc vt aliq pars cov
cofequunt in crcatione : 1'comitant :fiue nos fdam" cas pozis c5ponat 1 c5ple}:ionet aliq copoff tioe: vel aliqua
fiue no.dTTlos fcimus ctid g? bec aia no eft vna in oib'' c6ple):ionc.in q imp:ima£ aia.^inpole eft etia co:p'' ee
coigib^.Si eni cfTet vna in oibus iUis^aeflent multe gg fo:malc cam aicaut gfectione gfecti.XTDclius cftenim
retonetucautefTetfapiCBinoibueilUsraut infipiens in boc effe ep.g n6 pendet aia ejc co:gevt caufatii^ejc fua ciS
oib''ilu'8:i no latcrct vnuj gcgd vidcret in m alteriua. ecntiali:qu3uis c6ple):io 1 coipus cae fin t aie accidcnta
vnii cni qdad multa refert :pot'c eft oifferrc fm rclmoi lca.Ciieni crcaf ma co:2is:q6 fit oignii fieri inftf aie.m
ne.Sed in eis no oiffcrt q bfit ce in eentia cfj^js, illa:£il ieiu3regnu:tiiccaefeparatequefotent oare vndquacg
cni vn' pf ftieritmulto;: filiof :cii ipfe fit iuuenis no eft aiam:creant aiam.g vt afas crccnt fine cojpozib'' quib''
iouenislm oca illos.^uucntuteeni b; in feipfo^-zptine/ ^p:ia fit creatio vnius no alterius cft impote.ict pzetcr
tur vnaquecp rctbnc^itr pjudctia:i ftultiti3:iopio t : boc etia negauimus in picmifris aias an te cozga ec mul
bis iit'ia:non funt nifi in ecntia aiei ptinct cii aia in
filia tas nuo;i pter boc etid qo ncccfTecft qd quicgd idpit ec
vnaquacg rcfonc:g aia no cft vna:fcd cft nuiltc nuo. £t pcedei illud ma quc ftt apta rccipe illud:aut apta copa/
fpes cf vnaeft:i eft creata.(icut poftca oectarabim^^^fcd rariadittud: ficut oiidimus at'9.1 p:eter boc ct q>fifK)te
fincoubioaligdcft.eEq6 fingulariseflfccta eft. 5116 at cet vnaguacg aia; creart 1 n6 crcarct id in quo perficit
no cfl ipzclTio aie in ma.Jaeni ocftntjcim'' boc . "fmmo toperat^ociofusceteiuecc.nibitauteociofu, aut fag/
itlud eli: aliq oc affectionib'':t aliq oe \5tutib'':i aliqd e}: fluii eft in na.Quado gde g boc eft ipote.tunc in cis que
aatttibusfpualib^^^autcopoittiicjcttlie^^qdfin^ilarl funtn6eftpoffibilita3b9.fedciifi't aptituclo rccipiendi
fitaiarquauieilludnefciam^^^poftq^autfit fingularis q aiam : 1 aptitudo inftf0:^ comitaf:tuc creat a caufis fe/
impote vt fit aia atia nuo:'Z vt ftt vna centia. "^a at
fc:eft paratis itlud q6 eft aia:boc aiit n5 c6tingit in aia tm:(cd
mtta oipm^^ats ad negadu 15. S5 oemfabim" qj aiii cix in oibus fo:mf3 babetibus initiu.quarii cfTc no ppondc
crcat cucrcati6catic'coptbni8:pofc cvt crect poftilla rat fup:a earu no e(Te:nifi q: ml aptio: cft quantii ad,il/
affcctio aliq i acti5ib''r6nabilib''i in paiTion ib^^ronabili» la8:i otgnio: illi8.©ed q: crcato vno crcaf1 aliud:n6 io
b'' EE collationc qp oifferatab actioc q eci fitis cii atia. opsvtvnoDcftntcto ocftruaf alterH:n5eniboc c6tigit
j£tvtaifectioacgfita:quevocat itellcctusin effectu fit nifi cu effe vnius liierit ppter ette altcrius:aut in altero.
in vna talis oiffonis: vt b e.i oifferat ab alia aia.ict q: ac ©epe eni cotingunt «tiq gg atia gbus oeftructis rcma»
ciditeiEciBeecntia fuifingularcqdbsejreoqd Bcipit ncnt itt3:q: ee illo:j: n6 babuit ee ej: tltts. JS: t p:ecipue cfi
aliqua affcctione q eft ei'' ,ppjia:i no altcrf^pofeeft etia id q6 oat eis effc fticrit aliud ab illo:e):quo vtratp babet
cotingercin ea cj: ^tutib^^cozBalib^^affcctione jjpaj.q pe cffe fimul.CSttribucns aut aiecfTc no eft co:pus:netB
dcat CTii affecdoib'' moiatib^^^aut fint ipc eedcaut vt fint virtus co:pali3:fed fine oubio eentia ep^xQ nuda a matc
ibi et alie .ppetatce nobie occulte:que pfequun t aias cu r^8 1 mefuri6.jet qn gdeaiabs effeab ilta:i n6 bj e^coz
creant:ipoftq5creant.Quatia fequiit fingularia fpcrii p02e nifi oebitii bo:eqite 03 cfTc tm.tiic n6 pcndct ciu?
co:pota'iii:gbu3 oifferiifci vt aie fin t ita:fed ofnt iiii8.p/ cffeej:co:pctm.Tlecgeflco:p''canifi accidctalis.g no
p^ietatib^^.pQ qe co:ga creata fueritt:fi[tte fciam^^ittae oif coccdif Diciqd ficpendeat3iacjco:ge.vtco2p'' Dct>eat
pofitione9:(iue n5:aut atiquas iltarum. ce p:iu3 aia p2io:t'tate catitatis.Sed pars tcrtia 1 qp oijci
CirCapitutum.IIII.C): an ima non ociinit effe : nccg traf/ mus in pzincipio.boc eft cp aia pcndet ej: co:p.e.fiait id
fozmatur in alia co:po2a. q6 eft p;iu6.©ed bcc p:io:ita3.fi fuerit tepo:^ lis.impof
^ (\(\
,^v*+
mo:te cozgis.ra
^** """ mo:iat tn
tiobeccft.Quiagcgd oeftruit ad
fibile eft vt ec aicpendeat cj:coJEC.poft^ paus eft in eo
in tepo:e.Staiitciu8 po:ita3ftieritineffen5 in tpe:qui
ocftructione alteriu8:pcndetc]c co a liquo mo. modu8po:it3tis cft:vt cu centiapo:i8 f«cn't:comttef
, ^^^&iiSal gcgd pendct qc atiquo:neceffe eft; vt aut ea effe id q6 eft poftcriu9:i tunc boc pus no b; eiTc:ajm
l^^S^Sjfitcopoftcrius^autfitcopua^ccntia no te'po^ ponif Dcftrui idq^cftpoftcrius.Tlo vtq: pofteriue poi
rcaittbabcatcueoce fimul.SiaiJtaia ftcpedetcjcco:» fuimus Dcftructii.i5o[:^ocfiruiidq6cftp:iu8..'35ob ^
po:e.f»cat ej: eo cu quo b; effe fimul:i boc fucrit ci effen g> poftcriue n5 potocfiTui.nifi q: p:iu8 accidit poji ali*
tiate:i n5 accidcntatctiic vniufcuiufcg eoy eentia relati qd in na fua:q6 Dcftmpt illud:i mnc Dcftniif poftcri'*.
ua eft ad alteru:i fic ncc^ co:pu8:necB aia eft fulja.fs eft gejcpofitioncoeftnictionispoftcriozis.non fiucnit 00
VtriicpfulJa.Si aiit eis eft boc accidcntale 1 non fuliale: ftnictio pao:i8.Sed pofitio ocftntctionis iplius p;io2i»
tunc oeftructo vno illof oeftruct rctatio quc accidit a b ponitpofteriusocftruipoftcpaccidit p:io2i Deftniiifc
teri inon oeftruerad oeftructioncaltcri^^^quauig fic pe £t qii quidc ita eft;op5 vt ca ocftnictiua ^tingat in fub/
deat cpeo.Si aiit Hc aia pendet cj: coipc: velutieo pofte ftantiam aie:ppqu3 ocftnmf co:pu9;i vt cozpue nullo
riu3:tucco:pu8 caeftec aicCaufeaut qttuo: funt. Co:/ modo Dcftniaf pg cdm;quc cft cius jppzia.&ed cozpus
pusgauteriicaefficiesaieioaneci efTe:aut erit caufa ocftruif ex caufis quc funt cius jppcq: pmutationc co'
receptibilis eiusad modii copofitionis:ficutclcmeta re plcjcionisicopofitionis.crgo impotccft vt aia pcndcat
cipiiitco2ga:3Utadmodu fimplicitatis vt es imaginie: c):co;Ee.ficHtp;iu9na:ipoltC3Dcftru3fco2pus aliquo
aut eritcaufa fo:mali9:aut canfa gfccta.^mpoleert afit modo ca fui ipftu8:crgo n5 cft itcrilla bic niodus pedcf
Vtco^jus fit ca efficica.Cozp'' cnicj: boc gp eft cozp''^© di.ict quaclo gdc ita cft in rctc ocs modi pcdcdi oeftru/
ogtt aligd:n6 facit eni nifi p ^tutc.Si cniy agerct pcr fc/ ctifiit."(^ert3t 3 vt nullius co:p. ee pedest cj: 3rtcro. £i(e
ipfU5:in5pvtutc8fua6:tucocco2pu3agerct illa actio/ oiit3iepedet3 pncipi)93tij6qHen5 pmut^nf :nccpoc/
ne.oeideomncsi^tutesco^Ealce aut funtaccidetcsaut ftruun t .(T ^iccmus g q» nuUs ca Dcftniit 3i3m 3liquo
fun t fo;me materiale3. ^mpoffibile cft autes vt acciden modo.Quicgd folct Dcftnii c j: slicj ca que fit in co in illo ^
tia:ifo:mee):iftcnte9inm3tcri)3tribuantcffce]ciftcnti eft potc'ti3 ocftnicdi.in qiio cft antc Dcftructionc effccf
fubftiticEfc.n6in ma:icefut3eabfolufc.5mpot'eeft ct pennanedi.aptitudo autc cius ad ocrtructionc non eft
5»ipart«l?flt
co:pu3 ee cam rccipiente.^a cni ,pbauimus 1 ofidimue cf fuo cffectu pmancdi.^^ntcntio cni potcnticaiia cft ab
tapi.fcdoixr g?ai3 n6cftimp:cffainco2Eeatiquom6.gco2pu9 non intentione cffcctH9;i rclatio buius ).iotcntic.3Ua cft a re/
toium. eft fojmatii fo^ma aie r6nalt9.nec^ ad moclii c6pofitio' lationelHiiu9effcctU9.'lNClatiocnibuiu8potctie cft od
«
25
Sinintc glumtum
eettraendiimttrelatiobuKiseiTectus ad permijnendu n anima quc eam rcgeret.0edatababattcfTc:t cafu ao
ergo c% Duabus caufte Diuerfis fun t in rc be oue in tetio/ cidit:autco:pu8babcretefTcciiillaa quo pcnderetbcc
nes.lCibicemusigit 9>inomnibu9compofiti8 i fim/ cnim non cftcaufa centialis multiplicitatis vllo modo.
plicibue ejiltentibus in copofttisipoiTuntconiungieife fcdeflfouafrccaufaaccidcntalis. 5am enim oocuimus
ctus permanendi:t potentiis Dcnruendi.3fn rcbits autes cp canfe cfTcntialcs oebentpiius crcari:': poft iltae acd/
nmplidbus feparatis per re:impoiTibile eH bec duo con dcntaIcs.j£tquldoqdcitacft.tuncomni8co2po2i8cu$
wngi.(ir£tabroluteDicimu8qjimpoflibilceflconiun/ crcata fiucrit fue materie coplejtio^opscreari animl:boc
giin 3liquovniuseentie:bd80ua5 intentiones.Quicgd autc no op5 in vno cozpojc tantum x non in alio.^ingu
aijt permanet:': babct poiTe ocftrui:pcrmanendi babet laria enirpe'rii non oifrcrtintin ciecT^quibtis coflimiit:
po(Te:permanentiaautemciu6 non efloino nccenaria:': nec^ cft pofTibile vtvn ti coipiis bumanii ocbcat bat>ere
quia necciTaria non eHrcfl potTibili6:po(Tibilicas autem animam qtia pcrfidatur:': aliud co2pus ciufdcm coplc/
queb;Duoextretnaeftnaturapotcntic:crgo cftin fub' fionis in fpccie non ocbcat boc idem:fed fi cafu accide/
flanttaeiuspotcntiapermanedirt cffectus pcrmanedi. ret boc ciTet. &i vero non accidcrct boc non c(Tet illius
3am autem conftat g* eflcctus permanentic illius : fine fpecici:cuius illudel).&iautem pofuerimus cp vna ani Cdetia pi
oubio non cflpotcntiapcrmentteillius:-: bocconftat.g matranffcramradmultacorpo2a:vnicuitgaute cozpo/ *' toiBf,
effcctus pcrmancntie illius e(t aliqnid qd acddit baben ri per fc ocbct anima crcari:quc pendeat e% ipfo:tiicvnit
ti potcntiam pcrmancndi.^fpfas autepotentia no babj co:pus babcbit ouas animas fimul.oeinde non (tc anit
elTentia permancndiquc e(t in cfFectu.0ed babctcam mapendete]cco:po:e:quafiiimp:elTainco:licut iam fe/
td cui acctdit in fua efTentia permanere in elTcctu:quccft pe oftedimus:fed fic pendct e% co:ficu t circa qi> ocaipa/
veritas fiic c(Tentic.)3eqHimr crgo cj: boc vtcius centia tur t cognofcit:t qd patimr cj: illa.(COmneaute3 ani/
ntcompofitae):aliquoqdciibabueritecntiaeius lit in mal cognofdt tpercipit animam fuamvna^ c(Teque cfl;
effecm quc eHfoima in vnaquac^ re:'Z c^ aliquo babeti imperans:t rcgens fuum co:pu8 q6 babet.&iautcs cfl
bunc effectii quodbabcbat in namra fua potentia eius: ibialiaaniaquanon pcrcipitanimaUnecg occupat dr/
que efl: ma eiiis:crgo fi aia eft fitnplcjc abfoUttc non cii ca ftium cozpoBMnc non pendct ci: illo co:po:e.1lo ent
nidii in fo:ml -: materia^fed fi cft copofita Dimittamus anima pcndetej: co2po:c niff boc fnodo:crgo nuUo mo/
nunc compoficionc:': cofideretnus fubftltia quc eft ma modo tranffertur anima ad aliud co^mii boc fufficiat
teria.£i couertamus vcrbii ad p:ima eius matcria i lc ei.quibuiusreifummamqucrit.^cbesanfe3 fdre boc
quamur oe ea oiccntC9:g7 ipfa tnaterta aut oiuidimr in multis modis poiTe e^cponi.
fozma 1 materia:-: fic fcmp^qd e(l impo(Tibile:aut no oe V
CTCapitulum. .;be intcUigctia agcnte^t oe patiente in
ftructur id q6 cllfubftatia:-! radijc.Tlofh-a aute locutio nolh^isanimabus.
eft oe boc q6 eft fubHantia t radipqd vocamus anima. Q^animabumanapauseft
*flon enimcftlocutiononra ocrc compofttacj;ipfa i
i^c^tttua
iJ^VKiltUV 3
intcliigcnsinpotcntia.ocin
olio.(C2B3nifeflu5 cft igiturqj in coqd eft (irnplej: no [defitintcUigcnsin effecm. dOmncaDtqd
compoftmmraut radi% compofiti:non conueniunt cfFe/ oe potentia ao cfrecmm:non ej:it nifi per
iejiit
cms pcrmanendi i pistentia ocflrucndi cotnpofitionc
: Fcaulam:quc babet illud in effecm : t e]ctrabit
fuc enientic.Si igitur fucrit in eo potentia oedractionis adillum:ergo bccelT caufa pcr qul anime noftre in reb'
impolTibiic cft efic in eo clfecmm permancndi. £>i autc intelltgibiUbus c):cunt Dcpotcntia adcffccms.ioedcau
fuerit in co cfTectuspcrmanendii babueritc(Te:mnc no faoancUfo:mam intelligtbilem nonelf nifiintcUigetis
eft in eo potentia ocftrucndiergo manifcflu eft gj in fub inefTcctu:penc9quafuntp:incipia fo:mamm intelUgi/
ftantia aie no eft potentia co2rumpcndi:fcd gcncratozii biUum abftractarusXuitts comparotio ad «ias noftros
co:ruptibiliii.ComimpJtcnimq6ellcompofitiiicoiu/ eftficutcomparatiofoli80dvifU6noftro6:q:ficutfolvf
ctum:potentia vero ocftruendi non cft tn intentioncf m per fc in c(fectu:i videt luce ipftus in cffcctu:q6 non vu
qua vn ii compofiiu eft;fcd in moteria que cft potctia rc/ debat in Cf^cm:fic eft oifpofitio buiue intelligetie qtia/
ceptibilis:vtrofcp 3trario?rcrgo in oeftructo compoff/ tu ad noftras anima6:virtus eni rationalis cu5 confidc/
tonon cftpotcritiapcrmanendiveloenTuendi:necg cof ratfingula:qucfuntin imaginatioc:tilUtininot lucc in/
iunguntur in co.iDateria autc aut eft pcrmance nojpe tclUgcnncagctiein no6:quapdip'miie:f.untnHdoam£i
pterpotentiaej:quaaptacftad permancndii:(Tcut gda tcria.-z ab cius pcndittje 1 imp:imunt in onima raticna
putaHcmnt:aut eft permancns^ptcr potentiaj cj: qua li:n6 qfi ipfo oc imoginotioc mutct ad itcltm nfm:ncc0
pcrmanet:que non cft potentia Deftrucndi.nam in potc/ q: in tetio pcndes e>: multis.cu ipfo in fc fit :?fiderata nu
tiaDel^niendibabetaliudqdcontingit in eam.d^-pof da:pcr fc faciot fimile fibt !oed q: c^ cofiderationc eop
tentia vero DcHmctionis iimpliciu$:quc funt in materis aptatur anima:vtcmanct tn eom ab intelligetia agcntc
cft in fublbntia qua babct materia:n6 in fubfta tia cop. abftractio.Cogitationcs eni icofidcrotioncs motus fiit
•ji>:ob3tioaiitcqueaffirmatomnegcnerarii cffc co:ru/ aptantcs otam ad rccipicdii cmanationc5:ficut tennini
ptibilc f m boc gp finitur virms pcrmanendi:-! ob B coi mcdi) pparlt adrccipiedu ,5nc5 nectaquluis illud fiat
ruptio ei ftt neccffaria per boc q> e(t compofitu vcl gcne vno modo:-: boc aUo:ftcut poftca fcies.Cu^ aute accidit
ratiici: nwteria : fo;ma:tn cinus materiacft virms per animc rattonaU comparari ad ba'c fo:mam niidom mc/
manendiipfamfojmam:'! virtu3 cozntmpcndi: ej:qui diante luccintclUgcntieagenti6:?tingitinaiaej: fo:ma
bu9 ouobus confiat fimul:ficut iam oidicifii:crgo ofien quiddamqdfmaUqHidcftfuigcncns^-zfm aUud non
fum eft animl bumana non cozrumpivUo modo.£tad eft fui gcncris.Sicut cum lu j: cadit fupcr colo;ata : 1 fit
£ boc perdujcimus nolh-um verhim nunt oiuino.tT^aj in vifuej:illa luccopcrarioqHcnoeftftmiUsciejcomnt
eaimoitendimuggjanimenonfiteruntcreate-z multi/ partc^imaginabiliai^ofHntinteUigibiUainpoteMa^-zfiiJt
plicitate niff cum aptimdineco:po2um:co 93 f m
aptitu/ itclUgibilia in e(fecm:n6 ipfaeadc:fedqHCC]ccipiunf ej:
dinc5 cojpojii:op5 aitribui e(Tc aie a caufis fcparati8.£t ilUs.imo licut opcratio quc apparct ej: fo2mi6 rcnftbiU'.'
patuit etia gp boc non fit cafu vel fato ita vtanimacrca/ bit8:n6 ipc fojmc medute luce;f5 aU'ud.q6 b5 copororio
tanon fuerit creatamifiqz per coplcpone oebebatcrcai) DC ad iUas:qd fic medilte lucc i fcepubiU fctc oppofito.
Suic £)
©e aia Tji^aiti^ CapitoIa^VL
C^Qm\iterinK]\ccms inmfdmrin ata.^ Icttus oiffertfm e(Te rera.'^KcB eniifubttWimas no pot ISri. fcfio
eni;q70cuUt9nopotintuerifole:n6b3e|: aUquoqd ftt aia fine oabio fiet alia a feipfa.fi fpfa eft fojma itcllecta.
in folcmecB cjipoc cp fol no appcat^fs ej: ifirmitatc ocfi. boc aiit totii nibil e{t.Ma eniseft inteUigens. ^ntetlect^
J3ed cuaufert Denoflraaia ipfa aggrauatio 1 ipcdime/ i^oaut vocabit virtusciuequaintelUgit. Sut vocabit
tii:tunc intelUgetia aie oe bie efl meUo: $
b; aia:': q efl ipfa fuafo:ma intcllccto:?: fuo?::qucq: funt in aia intcl/
purio: 1 DelectabiUo:.i3cd quia nofTer fermo bic no eft lecta funt.ergo intellectus 'zinteUigens:-!: (ntellcctii : n6
oeaiarnififmg? eftaia.f.fmgjefliunctamae buic.tiic funt vnii in noflris aiabua.Conccdo autc Ik>c polTc e(Te
non D€bemu8loqHigdcritDeaiapoflmo:tc:cii loqiia/ in aliquo:ftcut fignificabit fuo loco.(|_ ©imilitcr jnteU
mur Dc n a.Donec Eueniamiis ad ooctrina fapietic:-: fpc lectum materiatc.fi volunt appcUarc aptitudineoie ab/
culemur res feparata3:q: ooctrine nalis no efl ^p:imn foluta in nobis^fpefl: pmaneB oii fumue in boc cojpo:e.
fpecularunifi cpeft rerii naturaUii^ique babet copara/ Qi autc voUimuB-appcllare intelicctii tnalc aptitudinc
tione ad matcrii 1 motu^oed Dicem''^? fozmatio [tcUcf anime fm vnomquaincg rcm:aptitHdo oeflruimr cum
m
Z6
0mntc 0e]ctum
3S haheteffeeffectas.lJ^^Poil^i^itiamboc cSpzehendi/ cfl multitudo vlto modo:ncc^ o:do fo^manim.Cir^jfpre
fti:oiccm'' cp fomm mtelligibiUa fit tribiia modis. vno eni efl p:incipiu ois fo:mc cmanatis ab eo in aia.(L iJe C
ciJaliqiiidfb:mat inoiainctfecatDidincte -z o^dinate. bes etia tenere fimiliter eitc oifpofitionc feparato:ij pu
joedaliqttilla DiOinctio tozdinatio no eft neciarred co re:in boc q6 intctligiit aIiqua.Cr3fntcllectU8 cni nofTcr
inutabilis.e^empligra.cum o:dinai!eris in anima inte/ cfTinteUectus inteUigens fo^mas:-: crcansiUas no cui'
tioncs verbo^r fignificaniium boc qd oicit :g> ois bo eft e(t fo:mare:aut ga cft i fo:ma anime:fo:mar6cni aie fa
aial:inucnies fntellectii vniufcuiufc^ bo^: vt'em:qui no pienas bois fm cp efl anima no elt nifi fozmarc o:din9
fo:mat nifi in fuba incojpo:ea. (C^dbocaut vt fo:mc tcz oiftinctcvndeipfa animanon eftlimpley omnino.
tur in ea:necefTe eft ibi p:ius i pofterius.Si autcumu/ Ois autem app:cbenrtointeltigibili8 eft fin\ ilitado ali/
taueriaboczo^dinauerisaliter intentiones fozmatae: qua ad fo:ma feparata a matena^-zab cius ocddentibu^
Itcut cum oicis q> atal p:edicat oe omni boic:non oubi materiaUbus:ficutp:edi)u'mu8:fcdaia babet 13 e^ I5.q6
m
tabis bunc o:dine5:f gp cft o:do itctionii vniuerfaliii eftfubftdtiarccipicns imp:efTaabeo.3nteUigetia vero
ndelTco:dinatiiniftinfubrtdtia no co:po:ea:quamui9 batict 13 ejcboc q6 eft pdncipiii -z fubftantia agens:^ crc
elitts fit bic o:do $ m
p:imu8.!5cd boc f auditit n 5 f ans:q6 autc p:op:iit eft eius c^ pnctpaUtateeius ad ani
intellectu>l3ien{ouoo:dinesf(tntDiuerfi:redintel[ect'' md:eftciuB intclligibilitas in cftectu:q6 vcro ^p:iii clt
purus idcm cftk(E ioeciido cfi intellcctus reiiam acqui animeej: 13 q6 info:mat epea:-: recipit ab ea eft cius ini
rituscil^mopcrationes^fedaiaaucrtitabcis^-znonre/ tclUgi^bititas in efTectu.Q6 aiit oebcs fcirc oe oifpofirio/
fpicit ad id qd iam inteUe)cent:redefl mutata ab illo in/ nc fozmaru que funt in aia:t3 eft q6 ofcemue.fcs g? ima/
tcUccto ad aliud.Tlon eni e(t in potctiaanimaru nof^ra ginata:-: quccuc^ adberct cis.cu aia auerritur ab cis fitt
riiivt omnia intelligant rtmul fubito.C, Xertio cu5 ali< repofita in f tttribus coferuatiuis eo:u:que vcrc no funt
qdoubium atcqneritoebisqueiamfcilti;velque ki/ app:ebendente8.&ieni B efTcceiTcnt app^ebendentes:
repotCB^fedbefitasrefpodcreinilla bo«i:fecuni8 indc tcofentdtesfimul^fedfunttbefaurusadqueciiconuer
verilTimetepofTerefpodere^quauispolleanonfitapud tit (e virtu8app:ebendes iudica6.tmo eftimatio:aut aia
te adbuco:dinatarefponlio aliquo modo. !ocd incipis aut inteltectus inuenietcaiam baberi. ^iautes non in<
p:co:dinare in tua aia vt reddendo refponfus qd p:oue uencrit ca ncccfTc babebii redire ad perquirendus t re^
nit c]c ilia certitudinc fcicndiiUud q6 babes antc oiftin minifcendii:q6{tnon fieretnccelTcellTctnobis Dubitare
etione -z o:dinatione eiU8.£>ifferetia aute intcr pmai foz/ Dc omni anima occupata ab atiqua fo:ma:an ipi fo:ma
itiatione i fai manifeila efl.puma eni eft ficut id q6 oe baberetin fe:an no baberctee nifi in potetia.(L£toubi
tbcfauro eductstt aUgd Oe eo agi6.!oc6a ftcut id q6 ba/ tarcmusquomomcmozaret^-zaimnon fiiitapud aia;
bcsintbefauro^-znoagisaUquidDeeo.tertia vo a pma fn quo fuit -z anima cui adbeftt: quoufc^ rcuocarct bec
tifrcrt in 15 qd no dt aU'quido:dinatii in cogitatione ali fo:ma. animalis afitaieoifcretcfunt^tittcs^-z vnicui^
quo md:fcdefl ftcut icboatio o:dinis cit adiunctioc cer/ Virwriperfe fcparatiaitributafunt iftrumcta:': fo:mis
titudinis.£t oifTerta fccunda:quianoncrtqdrer{:ncia' afTignamseftibefaurus^quasaliqnno coteptatur ettit
tur:fed refpicituraUquo modo confiderandi in actu vc/ roatio^-zafTignatuseftitcntionibus tbcfaurus^qs aliqii
rifimiUcui^p:iaeftc6paratioadaUquid q6 ell; quaft n6;>fidcratcftimatio.Tl5eniefttmatioeftU)CU6inquo
repofitu.SiquisaittDi^eritq? becfcietiaeftin potctia ftabiliant ifta:fcd cftiudicans.£t^pter bocoicimus cp
redpote'tia^pinqua cf{cctui.Bfalfu5cfl.babe8enim B eptimatio aliqii refpicit fo:ma8 -zintenrioncs rcpofttaa
babet certitudine in cffectu acquiftta:qud no efl necefTe in bis oualTUs virtuiibus^-zatiqnaiiertit ab eis.CC^>'
acquirere:nc<B pcr potetid rcmota^necg per p:opinqua. ccmusnuncoe bumanisanimabueanipfa intetUgcn'
3pfa aut ccrtitudo:certitudo e(t babcdi boc ci6 bs apud tia^inteUigibiliaqueapp^cbendut^-z oeinde c6uentunt
fe bocfz vt cum volucrit ilUid fcire:fciat : i fic ccrtitttdo ab (lUe ad alia non ftntin iUis pcrfecte in effectu:-: ideo
eius in efFectu ell quafi bec iam acquifitio cflique veca< ipren6intelligunteapcrfectcinciTectu;an babcat tbc/
tur in effcctu:acquifitio eniaUcuius acquifitio eft.B 1^0 quo rcponat.Sed bic tbcfaurHs aut eft cfTcnria
faurii in
tur op inuimus acquifitu eftin cffectu. ^edimpojTibile carij;autco:pusearu:autaligdco:galceari].(U3a5afiC
eft certu fierig? id q6 nefcit fit ei cognttu in cffcctn:i re/ oipimus cp co:pus earii:'Z q6 pcdet ej: co:ge caru no elt
pofttii apud fe:quo moaute certificabit oe oifpofttione Digniiadboc:nec^cftoignit:vtfitful>mintcUigibilium:
aUcuiii6:nifi q: B Pm cp fit certa:cfl; ei cognitum.^d igi/ qznoeft oignu:vt fo:me inteltecte fint fitum babentce.
tur q6 inuimu3:Duo ptinct in fc.f.cognitu i effectu^-z cep fedcoJunctioeariiciico:po:efacicteasbabercfitU5.Si
titudine iii effectubabedipcncs feboc repofiti'i:fcd iU6 aitt cent in co:po:ebabente8 fitum:n6 cfTcnt intclUgilTt
fimpt r efl coghitii apud eu:boc ail t q6 vult facere cogni les.aut oidmus gp ipie fo:mc in leUigibilcs^fun t res g fc
ualteri.iDiriicftaiitqdbicrcrp6dc3o:dinetg) in ei' ej:iftentCB:quaru vnaquccg f ft fpes:t res per fe ej:iftes.
aia fubito veaitqui ca oocet aUfi indpit ipfeadifcere oo fcd intctlcctus al iqii afpicit iUas.-z aUqii aucrtit ab illis.
ctrindquecn:fecundimodi.5n qupo:dinat ipfa fo:ma 1 poftea c6ucrrit adiUas.i:t cftanima quafi fpcculum.
m
f o:dine quo o:dinat pcncs iUu qui ab eo recipit.vn'' ipfevero quafi rcs cj:irinfcce:queaUqn apparent in ea:i
aiit iftoy modo|r eit fcia cogitabiUs^cwus vUima pcrfe oliquadononapparent.j£tbocfiat fm comparationcs
ctio no coplef:nifi cii ozdo ei' coponit :aUu8 aijt cli fcia que funt inter cas i animd.Sut ej: pzincipio agen teema
fimplc;::in qua no folet gnari fo:ma pofl fo:ma3;fed cfi net in anima fo:ma poft fo:md:f m
petitione animc.a q
vnacpq fo:me jsueniutin rcccptibiUeay:zbecfciaeft pancipio poftcacum auertiturcefrat cmanatio;q6 ff ita
cfTicicns idq6 vocam'' rcia5Cogitabilc:tefl p:incipium elTct:ectncceffeomnibu8bo:isadirccrc ficut pzimitus.
eiiis.'Z ipfa cft i^tus aic intcltectiua abfotuta:que ej^ fiCils i£t:>icem'^ g vlriind pte buius oiuifionis c(Te vcrd.3nt fc
itclU'geti]s agenttb^^^ozdinare aiit non b5 aia nifi cj: boc pofTibllc eft eni oici banc fo:md ciTe in aia in cffectu ^fe
q6 eft aia:q6 fi no bfet:n6 bfet fciam aiale. (CSia eni; cte;i n6 intcUigi ab ea in clTectu gfectcSenfus cnis oc
ronalis quomo bs pn'" ep ai3:q6 fnf^bs fciam pterfapttc bocgjcam inteltigitn6cftnifiq:fo:maexiftitin ea:viT
tid aic:boc eflcofiderandii^boc aut oebes e^ tua aia itel imporeeftco:pu6 efTc tbefauriicius:-: impoteeftetiam
\iSiiri,i£i^\K9€tii{ciKg?innofito!pmo itellectu no elTentias anime efle eius tbc(auri):boc eni q6 eft tbefaty
/9uic. ib z
JBe m T|bam'3
ru8 cfu8:nib(l aliquid cft:niii q: fo:ma itcllecta cj:iltit[in
Capitulivn.
mcdiu in ffllogifmo.t?ic aitt mcdius termintjs inncntc
C9.i;t no6 fic tntclUgimus.116 eft aiit fic app:cbelTo fo: OuobU8modi8.au'quidoenitucnif j3p:iot'gcnio.3nge
me.app:ebc(icrc ctcni fo:mi no cft tbefauri:fed tm reti niii aiitcft actus rationis^cuius f^iia vt inucnitur mc/
nerc.ailterius ctcnivtutis eil: apQ:cbedcre:fo:ma8 cute diiistcrminu8.@ubtilitas aiit cit rup:a ingeniii . SUqrf
memo:atas i fo:mata8 ec in aliq:n6 cft lenfus ipfas ap/ aiit babcf cj: Doctrina:p:tncipiit aiit ooctrine cft igeniii
p:cbedere. ficut fo:ma9 fcn fibilee ce in aliquo no dt fett 'f^cs aiit fine Dubio terminan mr apud igcnia quas ad<
fus.Ouco^ea^in^b^funtfo^^fcnfibiliu no funt app:c' inuenerunt botcs ingeniofi.oeinde tradideriitcas oifcu
bedetia.app:cbcfione t?o fm gp cft f tus 4Rp«bcde'ti8 puUs.potceftergo;vtb6 in feipfo babcjt mgcniii ic}:ra
nccecilficrtabco:aquofolctip:imt ipfa fo:ma aUquo tione fua finc Doctnna faciat ly Uogirmij.&ed oilTerunt
mo ip:cfTionts.5n incmo:iaU atit i fovm\x no ip:imiit boies in boc in quatttate 1 quaUt ate.^n qnatitatc co qt
fo:mc nifi fm cp funt inftfa:t bnt coip'' retinro ipfas foi aliqui bominii babct ingcniu ad inuenicndit mcdioe ter
masnifi.ppinquasgcrctiipfas f mteappbedcte^q e fic minod pUirce numero in quaUtate:co cp aliquis boium
imagtnatio t c)ctimaao:ita vt coiiderct cas cu vult:ficut eft vclocioiie ingent) .1 q: h cqiiaUtas n6 p6t tcrminari.
rctinet fo:ma fcnfata drca fenfus^ad boc vt inqnirat cas fcd femE recipit maius 1 minu6:tunc 05 oiffiniriin vltio
lenfus cu volucrit:boc at pot itclligi in mcmo:tali i fot DcfcctU9:|%ncsciiquinuUtU8Cftingcni):aut in vltimo
maluno in aia:fo:ma cni itellccta cc in aia.boc idc; e qd augmctupcncs cu qui b$ igcniii olu$ queftionu;aut plu/
appbcdt ca.([r3(depoftcaDeclarabimus adbucin fapia rimii q: bi8.aut qui babct velocius tgcniii:pore cft crg»
^ma: 3»becfo:''n6eftgfccp!6.*Rcftats vt vltia pars vtaiicuiusboisaiacoq^cft dara:': cobcrcns pncipi^s
"^i vt Difccre no ftt nifiacgrcre pfccta aptitudinecd
flt ltell!gibiUbu8.ita fit infpirata vt acccndaf igcnio ad ac
iungcdi feitelligenticagetiu)uoufc^ fiat ej: ca itelts.-q cft cipiedii ocs queftioncs ab in tclUgentia agentcaut fubi/
fimple):a q cmanet foz' o:dinatc mediate aia in co£itaf to:autpene fubito firmitcr imp:e(Ta8:n6 p:oi?abiUtcr;fj
tione. (EMptaado aiit q pccdit oifcere e impfccta:poft/ ciio:dineg app:ebenditmcdio8tcrminoe:^bata aute
qua aut oifcif cft itcgra.lCCii cni trifit in mctc cius g que fciunnir cy: fuid caufie non funt intclUgibilia:t \j eft
cifcitidqdcoberetciiitcllcctoingfito;i puertitfe ania vnus modus jppljiequi oibus virtutib' ^ pbic altio: 6
ad infpicicdu.5pfa aiit infpcctioeftcoucrfio aic ad pnd Unde c6gruc vocat ftus fiv)cta:q: eft altio: gradue in
Dans itelthi cu cni aia coiungif itclligentic emanat
piii virtutcsbumanof.
abca vtusitc:t'6 fimplicis.-quafc^t emanatioo»linadi,
CCapitutii.VII.3(nquoenumerantfentcncjpbabile0
CETSi ^o auertif a p fiiit ipfe fo:' in po*;fed po" ^jcima.
anriquo^umDcanimaieiusactionfbus^tan ftt vna:an
g p'" oifccre eft ficut oculicuratio:q factus fanu8:ciivult multe:'z ccrtificare 1 ftabiUre virtutcm rci in boc.
afpicit aligd vit fumat aliqua fo:ma.(C£u$ ^^ aucrtif a
abillo:fit ilUid fibiin po^^xmia effcctui.£)u aut aia \m
mana gnalr eft in co:ge:nd pot recice fubito itelUgctias.
!3l iPn
^ll^l t^ tl^^
llvl ll.lv
elTentia aic t eiue octtont
busfunt Diucrfc-qucda cnij
jSedeiU8Dif(>5cftficDicim''.(L£ii*n.ofplato cft fciea hq: ilUs cft oictio ilUus qui putauit q> ania eft
itelU'gtbilia:b(c fenfus cft:vt cil voluerit rcuocet founa; vnaccntiaqucfacitoesactioned fms perfe
I
ad mete M.(£Cuim et fcnfus cft:vt cti voUierit polTit "oiuerfiRitcinftfof .g^bisctiaeftille q> pw
cotungi itcUigctie agettita vt ab ca in ipfu; fo:mcf ipm tauit q> aia fapicns elt pcr fcipfa;:-! fcit oia. Qcd n6 agir
{teltrn.lldg^intcUm fitpiiofucmeti^tfo^ntatiiin fuo fcnfibu8:-ziltfisattrabctibusapp:ebcfaab ipfa:nifi ad
itellectu i effectu fp;ne(p fic erat pus q^ Difceret.([;i3ic boc vt ipfa c;:citcf p iila ad id q6 b$ in fcipfa. i£Ml\i^
eni modua itclUgoli in po^eft ime q aojrit aic itcllige/ D()ceriit Q7 boc fiat qfi reminifcedo:qt aUqii accidttei ob
re cii voUierit piungef itclUgentie a qua enianat in eam tiaifclQt oe pma fccta fuit g oi%itq>aia non eft vna.-fcd
founa itelleaa:que fo:ma eit itellectus adcpais vcrilTi/ multe;iQ7aia q eflin vno co2s,e:e\\ coUcctio aia^ .f.aie
mc.£t bec f nis eft iteire in eilccm:^ qd cft gfectio. £>; vcgetaris 1 app:ebendcti3:'Z aie irafcibiUs:^ pcupifcibi/
fo:matioimagtnabiUu eft rcfpecno atead tbefauros:fen U8 aic.£]c iftis et cft ille g ten et q? niacocupifcibilis e nu
fibiUilSed piimii cft infpicere:q6 eft fupcrius:boc au t tririua;': Dijrit locii ci'* coi cecui attribuft cocupifccntiaj
£ eft infpicerc qd eft iferius.(ECi4 aut aia Uberabif a co:/ nutriedi:igencra'di ftmul.£;:bisetiaeftillequi tenuit
po:e;'z ab acciitibas co:gts:tiic potcrit coiungi itetUgen Qj' griarc efiej: qda i^utc cuiuida j^tie aic cmanate in te/
tie agenti:t ttic inucnict in ea pulcbnttidinc iteUigt bilc: fticulos marie : fcmie,£^ bis eft etia illc g tenuit q> aia
5©e m ^^rtie
topiki imflginai mibi cfle iTnc coiucitatceiue.g ia itel»'
CapitolS
ouc qnaltttftee fegate:cii eas nibit vnuc6iugit.!3r6atb
IqcicjcaliqEtCQ? non cftco:pti9:cog7n6itcllc):ici co:/ aute que magts vf ec itcr aia$ vcgetabite 1 lenftbite cft
pozcitatecii itcllc):iiUad.Dcidcc6fidcro;g!erl3gj ego pamapars.Siaenivcgetabilisnocftconiuncta cu ai<i
l»ni co:pozcitate bnic rci quc cft pzincipifi titaru actio/ bumana aliquo m6:netp iJms vcgetabiiis que cft in aia/
nii:n6cllncceilludc(Teco2pii6.p:ccipiiccuvidcafmibi li vt
cft vcrii coniungaf cii aia que cft m
co.lcd c6iungij
f Llud cfic Diucrfus ab bie rcnfib^^^quauis me no fallat c6/ tur in vna intctionc.f.q: vnaquccp ca j: nutrit;': otigme/
iunctio eiua cii inftrumetid:'; qi vidco illa:'! vidco actiof tat t gnat:qHaiu's poftea oiffcrat cfia pedfica : coftitu*
1
nes cmanareab illis:piito illa ec qlT ptes mci:fcd boc ^ tiua n6 acddcti ttit.3[ntctioaut q in iltis cft vtrifc^ eft ge
Krro in aliquo no 05 cfTc iudicifufic iudiciaj oc co q6 05 nu8\?tuti3 vegctabiUsqueeftinboicrsoifrcrtab coxo
fieri:': qz inquiro eiTeeius:-; an fit no cojpu8:n6 idco fuj mo quo oifFcrt ab eo itctio gttalis:no6 ailt no ncgamus
fgnarus eius ignozatia abrolutar^ius negligl il lud.ple/ gen'' barti "(tata tueniri in al^8:e)c quo b6 bf nos negare
riicp eni cognitto rei in^jcimoefl^red q: negligit fit igno 9> vna aia b3 bas f tutes in lx>ie:ne(i$ gg 13 of^ vt aia ve
ta:'z poftea requirite^ locia rcmono:ibu0.3liquado aiit gctabiliSque eft in aiali n6 pdicefoe aia aiati:qua b$:ita
od cognofccndl rem fufTicite^ercitari.^cd q: eft facile: Vt tpfa aia ai alis qui babct (it ipTa^virtus. Stcut bo qui
t>6 illud negligin-zeius ingeniii no aucrdt ilUtd:': poilea n6 eft nift iua ps giiisaiaiitatis ncdu aliud.t5 aiit certifi
fit ei oiflicilius ad intelligendu 1 remotius ad c6p:cben cauimus in logica;e^ quo no op; vt aia vcgctabilis que
dendu.CiDanifeftueftggj be virtutcs btit in quo c6 eft in boie ftt p:eter aias aiate que cft in eo:ncdu fint i^t
{ungunf cu oea rcddiit:<: q> e(t no co:pus:fine fit comes tesilliu8ate.;9iagvegetabtU'eqeftin boienon tucnic
J^ coicis fiuern6. (Tl^oftql aiit la oemoftrauimus certitti vllo m6:cu fua fpaUtatc Tepata ab boie:vti roncs ilto:u$
dine buiu8.oebemu8 Toluere queihones pdictas.oiccte^ nibit p:o lunt^x^tus eni no rcEaf cn fpltitate rua:red gria/
q>qi aia vnaefteentiatfr.non ideo 05 no emanarcaligd Utatefua:q funt Diuerfe.pter 15 etiaponam'' q> virtus vc
abea in meb:a*oiuerfa:red pot ee: vt pmii qd cmanat ab getabiU'8queefttnaiati:oiuerfaefta^tuteatali:q eft iti
ea in fperma 1 feme fit vtrtus gencras qiie giiat meb:a eo;\tpote quani vnaquetp eft fpes p rc fegatij^tvnaqtgi
m
f vnaquai^ virtute cogroi acrioni illiU6.£t vnuqia^ n6 eft altera:neqj pdicaf oeaUera.Quid gcft 13 q6 ^bi
roembzii lit aptum ad recipiendii ^p:ii virtute quc ap/ beat in aiaU vtraTi^ i^tutes bf i ab aia aiaU.-^ &iccti inuc/
parttineo:q6nilT'itae(Tetgiiatio co^poas efTet ociofa. nim^^umotee^ra aere no ieparatu a calo:e n6 eft nece
CT^ed ratio eius qui poiuit aia; fcicnte e^ feipfa nulla io.vt bitote t calo:eg fiit i aere:n6 beat vna fo:*:aut vn«
efttlon eni neccrtc cft vt cus fubflantiaate fiicrJt cfTcn/ ma.Cu at iuenif calo:gn6^ucnite;: motu:f;e]caU'o c«
cialiter vacua fcientia:impoflibile ftt cfTe fcicntia; in ea. lo:e:n6 io ojvt caloi in alio toco n6 rcqf motii. (£i::)ice
^CDultii cni iteretl an oicat gd fubftatia rei re fpectu fue tmo 5 nos no negare l?a6 ftutes cc oiuerfas fpc.t copa/
eiTcntie:n6 0$ fcire:-! an oiat cp ciiis fuDa eode rcfpectu n vni eenriein q runt.(JItDodus aiit itetligedi T? eft.g»
oebet no fcirfcC^mitantia en » no fdendiciivtratp oi vlrimitas prietatl ^bibs co:paetntaria reciee vita.j^s
ctione ell oiuerfa:^pter bocenis g? c6ccdimus aiam cx quonuno: ftieritprietas^imagieaccefTcrintad tepera/
rua efTentia effe nefcia:n6 itelligimus:nift q: eius fublla tta q no b; priii:icipiet aftimitari cotpib^^celeftib'':^]; qd
adiuncto co/
tia cii per fe fola fiierit nibilo ejctrifeco (tbi oelT^t redQe i^tute viuificate a fuba repata regcti.Q6 at
mitabitur el igno^antia^itoc q: efl fola:'z fuB3:n6 q: efl fticrit.ppingu8teperarie;fietreceptibiU''v(te:Donecper'
folarubflatia.Tldcniintclligoe^clSQ» eius ftibflariafit neniaf ad fine quo nibit pot ee ^pingus teptraficnct^
(ubRltia cfi niiqua rcparet ad igno:antta.(i[aiit coceiTe/ remotius ab vtrifcp cj;trcmte 5n)s:t tiic rccipit Tubaj q
rimue cp boc n6 bab; tj: fnba:fcd qc aliquo qt accidit U eft ftmtltima fube fcpate aUq m6:fic fubc ceteftee : 1 tuc
Ittuc no op; accides boc accidere rei n9li.C[riCii cni; 01 id qd accidebat in aU'6 pter itld a repato:acddat in ilUid -^ota pO/
lEcritnits mamee vacua a fourn lecri ipfas vacuitate no tj: ipTa bacfuba recepta:cu q iungif fubafej^ta.Cui" rci ci^.a ai'
i>3 ejc fut)a:fedell quidda qd acddit illi:'z i jppmo ab ea ponam^cjxplu in natib";!©» fubc fegate twgitcm'' igne p'"'".
rii qui oiuidiitaiaj alTHmpfitad boc ,pp6nce fairas.iM' ftutcautradio:acc6def 1 fict flama.r.co:p'' fife (CQito
cunr enj 95 aia vegctabilis inuenif Tcparata a rcnfibiltt aU4 mo.q flama ct erit cii rcgato ca calefaciedi.i iltumi»
C qtopiClTcinboic qut^aaliudabilli9.(L!Scdbccp:o nadi fif.ita vt q^uis fola ect:tit pficercf ealcfactio.tillu
ppfirio fopbiftica elt.iocparatio en i multis modis ficri/ minatio.£tptcrl$ctpoteritcalcfacrioiuenirie le foia.
putaf.iied quibinccclTarij runtDuofHnt:vnUBcftg> ati.- aut calefactio 1 illiiminario p fc rola:quo^ poftcri^^noit
qttado rcpatio cft vt cobzis ab albcdinc:': aialis ab bo/ eet pn™ a quo emanarat pm.Ca at oia fitcocHrrtit^tc id
minc.^nuenif cni bcc na in no britc alt>edincm t itla in q& fticrat pofteri^^fit pn"'cria poys 1 emanat ab eo id qd
no t>oic: vt Diffcrat ab oi alio Differctc.aiiqn aiit cft rcpa crat ptitis.^ic ocbct intclUgi oirpofitto virnitii aialiu;.
rario vt oulccdjnis coiunctc ctialbedie in aliqtio co:pe: poftea in Ub:i3 poftepio:ibu« fcqucf pcr q6 iftud ctarf*
que aliqit iuenit ieparatii ab ea:red ou tcedo 1 albedo fiit fiet:cum Uuiuemur oe generatioReanimaUuni.
Z8
€lmnte ©ctmnm
ffntMtopHma p:inctpia fcntfcndK-rmoitflidf -znatricn
Duo pjfncipfa fcajndaria.(rCii Bi5t cmana»
df:fiuc fint
^^l^ll^l UU b5aia:fedoiccmu8Q5miil/ uerita cojde virtuscrcandf -zgcncradf adccreb:u5 non
picfumpferutquida oc mebzis cp qiitbtis
1~ pcndcnt
tti
fpfnTradine bumoy :b3bct aiit oplcjaonc ^p:fa quc mu ri boc ptf ngens ad cm fme p:fo:f tatc:crgo oe eo q6 a co
tat ctfa |>ut nccefTc cft fn eocfleDfucrfitatcm^gE qua fit rcb:o perringftad co::necpeft ratio:nctp vf eflc.Cii5cnl
vebens vfrtutcs Dfucrfas.Comple^fo enfm qua coaipi crcat ccrcb:ii creat cn co ej: materfaeius alfgd pcrtin/
fcfturnoncftaptavtpereafcntfaf.Tlccp coplqcfo quc gen8adco:.3lienuquidc5aco:dcpcrq6tranfumatur
tiftaptaviftbfU'fpfrftut:cftaptafpirftufmoucntf.i6iaiic icnfus 1 moni8:quauis o:nie eo:^ a cerebjo^ pcrucntio
cdple^fovnaelTctvfrmtesquefuncfnfpinmcentvna; eo:;r adco: no fit adeo manifeftaivt (xitauftiUeg pfunv
c actioncs ca:p vna:vnde fi anfmavna cft:opo:tet mem pfitoicereq? o:nisneruo:uquifunttter cereb:ii i cou
b:u efle vnii:per qd paRcipalfter cic co:pe pendcat : -z ejc funtacercb^oadcoz^^znonacQ^dcad cercb:tt:ffcitt fuo
quo rcgat co:piis.i augtnentet.£t fiat boc mcdiate boc loco oftendcm'' cu loqucmur oc namris animaliu5.vbi
fpiritu.£t boc vt p:ia actio:qua fadt ipfa anima (it ipfn; pioUjiias fadcm" verbu q6 poflf t fuiTfccrc. (L *l^cdibf/
^
tnemb:fi:quomedianteDifTunduntciusvfmtte8fnalfa musautcadaUudDiccntesndecfmpoflfbflc vt pjfnci/
tnemb:a.£c vc fpfum mebzii iitgeneratii antealfa mc' piu cflendiaUqua virtutc5 fit in vno mcmbjo a quo eat
b:a oia:'z fit pzfmus locus vbi generat fpus:bocaute eft ad aUud in quo illa virtus pcrficiat .oetde redeatad p:i
co::ficutnobisoftcndftqiuccrt(ficauitbec cirurgfa ^a. mii mcmbjuitinuct iUud.Tlutrfmentu cni non puenft
(Tl^ofteaautc bcc clarfue facicmus fn lib:o quf cft dc ad c^r nffi a ftomaco:toeindccum fft ibi aUcuiufmodi
aialtbus.Opo:tet ergo vt aia pncipaUtcr pcndcat tj: coi rcdit t nutrit ftomacii:fimiliter pot nutrire co: p vcnas
de.^mpofl^ibilc cft autc p:fus caj pcndcre a cojdc: po/ que qfi naicnnt eicco:de.©cd q: virtus non pcrficitur
ftca a ccreb:o.Cumcni pendcta p:itno mcmb:o:fit coi in co:de non nutritco: nili poftqE; pcrfictf in aUo mcm^
pusaial.(r3n fccudoautc no opcrat nifiincdiantcp:i b:o.)3imiU'tercftetiomoifpofitiofenfHs comunis ejcq
mo.anima autc viuificat animal ei: co:de. (CPoflunc cftp:incipfu5 cuiuflibct virtutie fcnfibilis^-zad quo po/
autc virtiitcs aliarii actionu; cmanare a co:dc ad reUq ftea reditcum lucro. «ScnftisaiitipfiHeco^die^-z p:cd/
mcb:a.2:tnanatio aiit oebet cmanare p:iU8 ab co a quo $
pue toctus moio: eft fen fus ipfiue ccrcb:i: vn de in tel/
pendetp:incipaUtcr.(E3nccrcb:oautcperficiturcom li^biles 1 foztiozee fun t cop ooloxs.Sc cd quaiiiS no fit
pleicio fpiritu8:qui cft aptus ad vcbedii virnitcs fenfuB iUicitiivirtntcs ficrivaUdiojcs ifoitio:es e%m pncipia
1 motiis ad co:po:a:adboc vt fiant apta ad cjccrcendus fua:co g? fojtiuntur matcrias per quos fiunt bui^.vidct
ru3sacrione8.<oic ctia cft oifpofitiocparis comparario/ tomcn gp cptremitatii cboidanim maio: eft potentia ad
ne virtutfs nutririuc-quaufs co: fitp:fmu p:incfpfii ejc q controbendum^potcntia fiiojttm piinr ipi'ojnm;q funt
p^incipaUtcrpendcat^iaquo oilTunditad alia:^fiunc VcrfuspartcmnerHo:Hm:crgoco:eftpjmctpittm pinii:
actioncs in rcliquis mcmb:is ffcut p:incipiii fenfus:? m 1 ab ipfo virmtcscmanant ad ccrebium qiiarHnv quc/
:
f03 qui oifTcntiunt ab bac oictionc no eft nift ccreb:um. da fuas actioncs pcrficiun t in ccrcbjo : in partibiis ci',
fedactfonesfcnftisnon funttneo:nccgei:eo:fcd cjralijs licut imaginauo t fojmaUs -z tctcrc^quedam vcro cma/
mcmba6:ficute):cutcioculo •zaure.Tlccgpp bocnc/ nant ccrebzo ad aUa niemb:a:qHe fun t c):tra iUud fic :
ccfTc cft ccrcbiu no eiTc pndpius.Similr co: poteft cffe adptipilam-zad mufcHlos moucntcs.ttacoidcema/
pncipiu virtiitii nutritiuari4:qHani actionce funt in cpa natadcporvirrasnutricndf.Dcindcabcpatcemanatad
tc:'Z virwtii imaginatiois zmcmoaaUs t fo:maU6:qua totii coipus mcdiontibus vcnis^t nutritctiaj coz.virm/
rujactioncsfimtin ccrcb:o.3[mmoot:^ vtp:incipiH oi/ tis cniin p:iricipiumcftej:coidc:fcd materic pncipinm
aerfani virwtii non fit aptiim ad boc vt cmancnt c% 13 cft ab epatc.CL £>c virnttibHs autcm cercbii: vifus pcr/
loco cius ocs acriones ea j:fcd op5vt Deriucn t pcr iftru ficirarbtimojccriftaloidcquicft ficut oqua Unipida:q
mcnta oiucrfa quecrcant poft ilUtd meb:i4:cj: quo cma rccipit foimos vifibiUum:-! rcddit cas fpiritui vifibili:^
nctad iUa virtus oigna coplcjcione illius Hicb:i zaptitu fit pcrfcctio vidcndi in controctu ncrHoiiim concatio?,
dincciiis:ficutpoftca fcics in U^bjo oe aiaUb^^^ita vt mc' ficut cogninij cft q:ctH8 dnirgia:'Z oftefionc Dilpofufo/
nisftictLTOlfamaautcmfita OHabue canincHlis.qHC
» b:iiq6cftp:incipiu non generct. (TQuap^optercrcatf
funt ncrui in ccrcbzo i vciic i cp3tc:(iue cerebjiii-z epar funt in p;ima parte ccrcba fifibus mamiiop capitilHr.
^uic. £> 4
J&cm Tli)arti0 V# CapMS Wllh
CTSolits vero fit i ncndecerehii EtingetibUB ad 'lin/ CojpitscnTpaniilTimuiTcoiuiditJicDiuiditimajim»
guam: i palatum: i oantibus eis virtutcm fctifusn mo' in numero i figuro^quauis oiuiiis vnms oiiferat a Diu^
tU0.(C3uditus etiamfit a ncruis cercbuquiperttngitt lionealtcriusinmcfura.Similitereft oifpoittio fo:mc
ad cortilaginem;': eippindCxmr in fupcrftcie eiaat(£Xa imaginabilisinfui8maten;6:itcenteil coparatioei^ Ui
cnis quot^ fit a neruis ccrebu.i mufailis Diifufo:^ to/ quo oefcribitnr fo:ma imaginabilis vnius ad aUii qua'*
cumcozpuaplures outcmncruifcntiendi nafcunturejc tum ad magnitudine; eiue q6 Dcfcrft>it:(tcutc6paratio
pzima parte cereba.^tertoz eni; pars cerebzi moliioz Duo:pe:t:trireco|:in fuamagnimdine:apartncate fcrua/
e(hz mollities eft vtilioz od fentiendum:pars vero cere/ qd pcn
ta funiUmdinc tn fpario.Utrtus aiit irafcibilis:-;
bzique fiut poflcrioz z vicinio:fpIne (tiit ouriocvtpau/ dctey ca non eguit mcb:o pter pn^.Sctiocni eiusvna c:
latun Duriticsaccedat ad fpina. Cmas tenmas oebct iu 1 congruitcoplcponicaUdiflfimc z egctea.n6 entm eft
uari a ourfttcplurcs atit nerm motue qui fiit cercbzo no eius opcratb q> aUquado operat .ftc operatio eius cp af/
nafcuntur niflia poiteriorc (Kirte cercba qtic eft ourio:: ndueopcrat.ita gjtimcf ncmuUu accendat.^raenim
t oarities eft vtilio: motui:'Z plu0 picres ad boc.£ic plc non acddit nifi aUquado:que aate afiidae operanf funt
rifc^auteneruisniontsgeneranf raufculi. (TSed cu5 comitantianos^nctttintcllecms^-zcogttatio i fitia:que
pern^afeiic mufcaloe e;; illts:i ligametis gcncran t cboz/ neccirccdin nobispermanerc vcl rccipcrc:vnde memf
dec^tremitates aiiteo^ plurcs continuant cu$ oftibue. b:umaptumrccipcreiltaDebuite(Tebumidum'z frigi/
i£& aliqaado continuan t alicubi no cii o([ibas.i££t diut bocc|lcereb:um:qd no multii accendit calo:e na/
aliquadoconcinuant mufcuUca;mcmb:o moco:nulla turaU':fcd rcftditaccenfioni que vcnit e^ motu. (TTIu*
cboida mediate.Tlucba aiic dl ikut pars cerebu penc/ tricatioauteDcbuitneceiTario ficrico:ge non fenfibiU.
trans fo!amina fpondilium ad 13 vt td qd fitCTrtcrius no ideo vt cum imptcrctur nutrimcnto:': euacueret no do'
elongetur a mcnibzis .&edej: nucca gencran t nerui : i lerct nec0 noccret ei q6 pcnctrarct tn ipfum:t ab ipfo ad
tronfnuttanc ad pzopinqua loca:quc DcboiCmoueriper ipfus: vn fuit necc(Te ejTc muUo bumidius:ad boc vt co/
ilU>s.(rUirtusverofo2malis-z comunis (enfm fiunc feruarcccalo:c fo:tcrcfi(lcntia i equaUtate^tboc mcmr
tnpumaparcccercbu:fpirimreplenteipfumvcntriculii: bmm pofuerunt epar.(EUimtte aiit generandi pofuc/
queoia no fiunt ia^nifi vtrefpidant fuper fenfu8:quo^ runt in alio meb:o:muUum (cnfibiU:vt boc iuuarct ad
|>Utre8 no Dcriuanair nifi ej; pziotc parte cercba.(CCo/ inquirendil coitum ardenri(Timc:g' nifi e(Tet:non curarc
^tstiovero imemoxin (Untin ali)SDuobueventrictt/ tur indc;-: fi non e(Tet ibi Delcctatio:non babcrct p:o eo
U8.locd mcmozie loats eil pol^crio: : io vt fpus cogita* tantii anjcietatis i folUcitndinis:q: n6 erat nccedarium
tiom fit in mcdio.f.inter tbefaurii foimarii i tbefauru? vite ftngitlaris.CCi^lectatio vero pcndet e^ f^cb:o fen
intcntionu.^cfpatiuqdcilitervtriicgcitecile.-ivtille: ftbiU.\ppter qdfacri funtte(TicuU':q iuuant cria al^« in*
OM<ct(e« 1 dlimatioDominet in toto ccrcb:o.C!'0otai4t bic nU' ftnimcnti8:quojrqucdamattrabtuit matcrii:-: qucdos
quisoppbnereoiccns^quomodofozma vnius montis: c]cpellunt:ficut poflca fcics cii loqucmur oe ataUbtts.
imo foima totius mundt.pot oefcribiin in (^rumcto par
uilTimo pozcate virtute fo:matiua. jCotra qua oicimus: (££T[plidt aureu opus oe aia 3utcene:qni (e%ta9 natius
«cTpJto fcicntia9>co:gapo(TuntDiuidipcrinfinitii noe cjixnfac dufde Df:calh'gatu oiUgentenac optime emendatii •po'
ab boc labo:e:(kut mundus oefcribif in paruofpeatlo: duepouosvenerabiles canontcos regulares fci Siigu
% in pupila:i Diuidit :qd ibi oefcribit Fm oiuiitone illius« (linianm6aAcrioDiui3[oani8De viridario cotnoratcs,
(i^Xaa&veo,
vefpertilionc.tfiimilemct.^rqitcaditfupcrtcrramcadft 25
ims 2nlloteUstraflatusiab ambicoin lattnum emagi' fitp alas.t of albalie arabicc vefpernUo^tvacilla t ac fi
ca
ftm XDicbaclc fc0t«.<§cdcriccDncmundi ^mpcrato:. rerctpedibu6:tambulatinuite.': Sri^rccoUtin ooctri/
lUfcipe oeuotc ixmc \ihiuy TlDicbaclts fcott.vt Rt Qtaaa. nap:itnafpernirudini8.qite appcUant alb2oni3nim:q
«^iatuo.'! tozquescoUo tuo. noapparctniftpoftpkiuiain finc eftotis.tcftauismo'
dica.t illa q btit coaum vt mcb^anas in aUs4dl oc ilUs
no biitpcdc6:ltcut fcrpctcsgda alis volantcs. -^auce oi^
ticrfant^qzqdaambulanttvolatfimulpgregatiocvnai
catimebzisflcequ^: Vtgruce.tqdlDiuifim.vtaquile.-^qdlvolatiavolatco'
^boincruotlcarne grcgatfrn:': qdl bina vt alcata:': quedl aliqt! aggrcgan»
t!mcb:is pfimilib'' tur.aUqtifegant .taiaUTi qda funt vrbana. qdl agreftia.i
vXin babitudincme 1 ttcr awWa bomo n6 pot viuerc folus:': grues: •: apee-.i
b:oj^£tqd95Difcre' fo:miccc6icantboiinboc.i5cdgrucs -^opce bfit pnci/
patinmel»o.Mcre peJfoauiccout biitcoadunarione.fcd n6 bitt pnc^iem.-ii
patiD mebzo.verqs Oiuerfantctilinm^cibario^p.tqdaaucsvariantinco/
m^atmeflfimplcje tncftionibus:q: qdl comedunt corncs.': qdlgrona.': q/
velc6porv^£lxplS. dl bcrbas:vt onfer:': paliib3.£t gbufdl eft cm cettus in
fccitdie:qzequti6b$ catKrnis:': qdlin m^tibus.^zqdl in plano.t qdl venan
cauda5tb6non.<£t fur oe nocte.vtgdl lupi:qui oitr anboba. i nicticoiap q
e):eplu5p»micitqd of bebus.tqdlvcnant DCDie.vtaccipttcr.tqda oe oie
ccihido b5 conca; i eritius ftxnas.tbo non. pifces fquo/ "tnoctc vtcatri.fijcataUbueqdafamulanttDomant.vi
inas. Jn babicudine aiit aut ^titate: aut qlitatc.aitt fi/ b^.-rqdlqj nafcunt cu bomlnibU6:ficut catri.t cancst
tu.aut actioncaut palTidc.Quantatc vt os ocuU nictico/ cqui^tqda violctcr.vtlconcs: tqdan^Domant vt cri/
rads magnu.i os oaiU aquilc parun.aut ncrtio.vt in ara ualit q Doman t qdl natr cito vt bo:': clcpbas:': qda tar
ncis.qua^pede8 in aUgbus funt.8.in aUgbiis.io.i qua^ dc vt teoncs.et fiit in oi fpc qdl fpcs agreftes. ficut % in
rudLd.QuaUtatc colozc x fi£pra.aut mollicic t Duricie bomintbus.tqda biit voce:*: qda n6.t q bfi t voce circa
oiucrlltas i (itu.vt in mamilUs clcpbatis.tequc. £»uer pubcrtatctcoitfi funt vebcmcttwcs vods ptcr q^ bo. t
fitas in acti6e:vt inauribusclepbatiscuqbuspugnat: qdl alaUa fcmp cociit vt goUus:': qdl btit ccrtu; tps ad
1 luis naribus cit gbusaccipit.6iuerfitas tn pailioe vt t coetidii^-^taUiietiainipfoocfiderioqdafuntpaucicoit^.
eaiU6verpertiUonis:quiruntDcbilcs.tetiaocuUfrundi ricutatalqdDfgreccc6cbiraidon:aUuscaraco:a{don.t
nis ecotrario.l^rtcs vcroaiaUs.aut fiitbumidc.vt fan^ et qdl aioUa appctiit coirii cii fpe fua.t qdam cii oi fpe.t
guis fingfKdo mcdulla.aut fpcrma i bumo2C6.aut Du/ qdl funtfemp ptinctia:£tin mozibus oifferentia eft in jj
re vt ncrtii veneolTa capiUi.tcartilagincs t coznuo. £t aialibu6;q: qdl funt jMuce iractjdic: vt V(tcca.qda vebe/
fk Diucriificanc olaUa qd qda ipfo^ funt aquea. z qdas metis ftultitic:tacuteiraciidic.vtaperagrcfti6.': qdaj
agrcIli34^taquearuntmultismodi8:q:cidainnutrimc piatmuda.vtcamcUue.tqdl funtpwuoji momii aftu
to tbabitationcfuntaqucac^qdairpirdtaqul trecipi/ ta vt ferpetc^.-: ^dl fo:tia magnonima.vt leonce:': qdi
untin vctre:t euomtii camitno wuintcjctra oquom. z fojtia igcniofa ingroriofa agreftia vt lupi.t qda igcniofa
qdas lunt quop nutrimcntii.': babitauo funt aqiia. Uc/ pMUo:p motuii vt vulpcs:': qdl vebemetis ire i labono
htfamcn cu bocifpirantacrcmtrfct ita faciiit nutritafn faqpitcniiitboibusvtcanes.t qdlfunt voldcaftuta x
aqaa.finc quecgrcdiunt ab aqua.fiait couuca.£t qdas famiUaria vt fimie i clcpbates.': qda bttt vercctidtam t
funt ttn tnaqna babitatia.ficutqdacocbc i alsutiq non cautela vt anfcr.t qdl iuida t ammiratiuo pulcbatudi/
apparet aUbi.': no intrat aqua in vetre eo?: niii fcdj via nis ftic t belUcofa ficut pauo.t qdl bonc mcmoric ficut
acquircndi nucrimetij:n6 fcds via infpirationis.f; quod camclustaltnus.fsfolus bo raemozat obUta.£tq:oc
via ifpirationis e(t vt fpircfcDcindeeuomatipfas ad cue aialftiitbumidcfuBc t in co fiiit calo:.DiiToUtC6 bumidii
tationc calo:i6 nalis.vt cxpellatfupfluu caUdii.aaquca tacrcaUdusa'rciiftas.TlecelTariiifititin co nutrimctii
qviuiicinaqua:^ nofoluc^aquaUcetetiiilUid aial q6 ttuncindtguitmeb:isnutririui6.ttucDiuidunt(llame
viuit folti e]c aqua:n6 b5 folii nift aqul.t qda aiaUa funt b:a fd^m Diuerfa; ma$ vel nam.Tlutrimctit5 aii t n6 ell
tn pctago.qda in ftagno.qdain mari^ttagnovtramc.tq/ nifi in quo eft aUgd ficcii.aqua cnim oot viom penctra/
da agreiha infpiri t g os <: p narcs tifuvt apes i mufcc i tioninutrimenti.tnccducitfupcrftuu.aut p vilvnam
vefpc^^^aiaUaanulofo^tqdaaiaUa futaqueatpoilca fu rtccamtaquofamvtinauibU6:aut perouos viosvtin
untagrcllia.ficutgrcccmedeied^^tviuitinfluminib'': boibus.CtoUa q no pitt foluare fua fpcm p fc fcmp oat
oeindeaUeratureius fojma.tfitaftaras.tegrcdimj ad mcmbjii cis q6 ejrpcllat femen.t memb:ii q6 ftifcipit. t
agrii.tataUaaqucaqda fut vndofa:': qdain ripa.tqdas q6 fufcipit illud eft matri^.t loco matrids aUud cft in g/
ccnofa^tqdasmanentin petris^tanimaUaquc manent bufdl.£t fenfU6 toctue cftc6is.vt boie qui b;eiu8 iftru
fcmpcr in loco funt ficut fpcs cocba:}^': qucdafunt Ube/ mcnrii vtcarncmautneruii:taiaUAaUa biitqdam loco
ro co:po« vt multi pifces.': qda adberctc6cbis m
p:in/ ilU>:p.t aiaUti qdl giiant aialia.t qdam p^imo vermes:
Ubcran t vt qrat mcUus nutrimems fulficice
cipio;': poft tpoftcafua mcbw pcrftciunt poftinodii t queda femi/
:
qiino offert eis aqua nutrimentu fulTtcie's.': taUii funt q nc faciunt oua:t oe aiol morinu mognii vt oclpbin t ccl
dl que greccnoiant armacba.t qucda; oquca fubmer/ lcte.t aialio biitiapilos t Ipinos ct fi fint fpine arma ge/
gut fc fup caput.': bfitalas vt airtureB.': qda p pcdcs vt ncrant libi fitia.t quedl oitat in vetribusfuis.Dcinde fi/
rane:': qdl pcdibiis ombulat in^fitndo vt cacer. i qda5 unt vermcs an tc$ cyelnvt celetc.£t qdl btitoua.t on/
ferpcntcs finc aUs ficut vermcs.t qdl pifccs : oiaafaUa te$ ouont ffunt aiaUo copleta.vt mogne vipere. tctoua
egreftia^^^aucsbtitcsalasinccdiitpedibuB.tfuntqdom biiria teftas biit introfe ouos colo:es: olbii t citrinii:q6
Bucs.quaf inccflfus cft DiflficiUs:vt irundincs.': oucs ni> bsmolle £eftamb5Vnicucolozc.vtccUcte oua.j£t aia/
5re,i vefpertiUoncs.gt otco.cgo il vidi <mm mtnoictn liit quetkm biitpedes: tquedam non. t que btitpedc0
' .
mti iairuan t in fe illi rami.Jtt co:nu illud in CHmefrone pcs ippoitio ei'* q6 e fup:a pccnnc ad ili6 q6 c fub.fic.5.
^fttnditatis b5 cubitu vnii t mediuui illud co:nu aliqif ad tria.i fozte fiimie abulat (uz ^os pcdc8:qz biit calca
etriagularcaliqitqdratii to:tuofu5 no recte:iadduci]C neu:i initunt ei fic bo.nec^ bnt ancba ncc^bnt cauda:f5
in terranfa5 aterraptbo;^.'zfaciiitboies inderdlas ej: ffgnii caudc. t vitlua eap eft fic viUua fcmine.i i^ga ma/
illi6.f.co:nibn3.£t oe aial b5 co:nu fipi5 nifi ccruns. £t fculo^ eft ftait virga canis^i itcrioza eius ficu t bois.i oe
nefcio egovt:p pdiaii aialmutat fuiicoznu:i foztadema qdrupee fadce oiia.t biis fanguinc:!^ colUii caput:i bs
tatppterfuipciderofitate.8tinaialibn3locusmamilla« Oco:f«5.i pectus.i cauda:i vngucs fifTos.t pcdcs fic w
rii.aut cft in pecto:e4iut jjpe pectiis.aut in vctrc.aut itcr gitos.i b5 Dete8:i lin^ia pter tecbca:i ei'' fioit pifcie no
ihguina.Ct elcpbas mas b5 mamillas fic bo mas. 1 ma' bitris Ungua f; fignu Ungue.i tecbea no b5 ilUid q6 appa
resaialiiibntiitfomlareandbittvberaptcr cos g a(Ti/ rctfi'gniiU'ngucinpifcibue:inuUo^ifto^ aiaUii b$QW
miiant mfibus.(icutin gbufda egs. £t qdam aialia bnt re6:f5U)Coauriiib5fozamia.nec^b5mamilla6.-ncc^vul
pelle virgeeminete ficut equus canis:-z bd:i qda btitvir tia apparcte mulrii.iq6ifbetifto^ bs octes acutoe.iocu
ga itra.vt oelpbin:i elcpbas b» virga llcut equus:ni(i qz toeDctecbeaeftfiiaitocuUie pozctiaiUnoe.t vnguea
fua virga eua cft.fcdm (^titate fui co:Ei3.i eft mino: fuo fbztce.i aitis oozfi fuicft muUii adbcrcs Dozfo 1 carni.'?
calcaneo.in6b5iogitudine.itefticuli maris funtinms DcbiUtat cius vifus in aqua:i ?fo:tat in campo:i maio^
iu^ rcnes.i iovelocitcr coit.ioes fcmincaialiii migiit mafio dus eft oe oic in capo.oe nocte eft in aqua q: aq:
retrozfum:i mos leonii 1 cameli mingut poft.i virga bo ilUus riui eft caUdio: Dc noctc q^ fit acr.gt Dijcit Sri. qo
min u 1 multop qdrupcdaliii eft neruofa camofa cartila of meUon:i crcdo gp fit balarce vcl bard6:b5 coftas 16/
ginofa:i virga cerui 1 lupi.i vulpis ad neruofitate oecli' gas ficut pifcis.iei^fpina eft emines ficut fpina pifcis. 1
nataliquatiivir^ciusqdof bemncboscrt oflca trft eiuefacies eft fiait faciee aialis:(}6 of ff cde.i fua cauda
piira.£t meb:a fugio^a bois pma funt plafmata maioza dlgraciU3:ieftvaldel6ga.iiuoUitain cxtremitate fua
ifcrioabits.i ppter 3 puer cu manibus vadit:Deide ma fubtiU ficut co8rigia.i b5 pcdcs fiflbs ficut oigitos bois.
gnificat q6 cft fub ancbis. 1 allcuiant fuciozo. 1 oe aial t fuE illos Digitos b5 vn^ies vncato«:i in vcritatc non
bns crines q^to magis crekit tato magia attenuant ifc/ e(i ardon.fs eft fitie ardon.i fui ocu U m3gni.ij3fundi. t
riora 1 augmeta t fiipio:a.i aiaUu qda bii t octcs i vtracp pnt oaiUci^^infpiccre adocs pte qua vuU:i colo: d''vcr/
madibula. 1 qdi iferius.i q no bnt oetcs in fupio:i ma'' rit ia nigredine qn fe b; fic aialq6 cft i o:ripilione.i tiic
dibula.tiicilla ma trafit in co:nua.i qda; aialia bntgm atHJaret in co aliqii maculci aliqii mtitat coloz oculo?j
mos.vt po:cus'.i aialu lupo:p venatilta Diuerfant q: qj'
: 1 mouet tarde.i qn 05 mozi vertit dus colo: in colozej
da bittoetcs aaitos:iDiftates.vtpo(Tiiit mcUus intrare palcc.i n6 b5 carne (uj^ coipP (ud ptcr^pe cauda. 1 ^pc
pda.i eueliere fruitun vacea:i fibi fimiUfi biit ptinuos oculos:ib5 fanguinc i cjrtremitatc cmdc/i fitf circacoz:
q.fint vniinmcliua fctndat berbas.i grumus. 1 co:nua locusccrcbaciT iter oailos.i qii cjccoztat locus illc iue/
nopueniiitfimul.fctcocbibiitoetes fcrrinos ifcrio:c9 nirftib cute:\ocf illc $> a rmiUa cris fubtilie.i Uicce muU
fcindc'tes fiipio:es.i nullu aial oe pdictis b; oyiinem in viuitadbuc aiaUi moucdo coftos aperit
tii.i illo abfcifo
antinme oetib^.ictantircus noiatquoddiaialin gbufda libzisfu iUa8:i oftringit.1 n6 b5 fplenc.i mo:at in ftjruris Uipidie
i8.q6 eft in tcrra idie.i eft filc vrfo.i b5 tres otdines i oe 1 maius cojp"^ eft auiu illud q6 b5 vngues vncofa6:i bj
titmsfuisin vtracg mldibula.iof grcccbozims.i c pi' pcctus magnuicrura magna.£tqda biit puas^vt meU
lofus.i c rtrcmitates cius fut q fi lconis.i ci' magnitudo, us natct.fit poftcrio: oigims cft in pede Uico calcanei. t
aci'' facics cft.q.facics bois.iefl ferc nibcii ficutminiii. bubo b5 DUO6 Digitos antc in pcdc.i Duos poft. £t auea
iciuscauda ficutcaudafco:picis agrcrtiBbiitisacuieii. inagne:iaialiabiitiaco:iafquamofa iicut ccmaUepnt
1 gcutitpiUs fui6:i bgFsi cfl: cius vo% magna fiait tubc claudere ocutos fuos palpcbza iferio:i.f.cu qdi tcla que
iellvclociBairfus:icomeditboics.iDico cgo g>fiill6 piiigit ixjlpebze ifcrio:i:i tn qda ifta;: claHditoculii cu
«ialiucniatnoeftiUudqdDf albabar ncc rocbiis licct i;wlpcb:afupio:i.iqdaauc8trabiitivolam fuos pcdcs
afTimilet rocbo:in qbufdacqm a'it>abar eft in fo:ma lco/ poft.£tqda illa^ pftringiit pedcsad vctrccii volant.t
nis magis pilqfus fpledescu citrinitatc. lUneis nigris qda biit Uguae I6gae:t gradlcs.i qda rotiidas ficut pfi/
W>c natura mlmm JLiber ©ecudu^
% tid «o&auesqimitantvocebois.Ctaulnobnsvn/ amcre.': paliibi biit ftm fel:in fHis,in tellinis:': firr oo:ca/ ^
giies curuos b; additamen tii cruriu i crure iifcut gallus. cbe:-: birtidincs.': paffcres.': oe qdrupes gnans bs ouos
1 qdi aialia biTt additametu gallearein capite:-! illud in renes.£t aial ouas non b5 rcncs nccp vefica.': fVrr aucs.
gbufda ell carneii:in gbufda pcne.gt ocs pifccg biit ca/ -: pifces no brit rcncs nec^ vefica.£t lacerte marine biit
^f(\ ego qd ocaial biis fepu i sirbu mos e^cuntcs a fuis iteftinis.fed in gbufda ad vnii:': fiit
^
:
^^ cereb:uipinguc.': no ce/
bs q6 b5 pauci.^^in pifcibus ecotrario.': gda" pifcee non biit renes
ccbzu no b5 medulla vnctuofa^.t oc ifpi in fuis intcftini3.£t multe aues bnt papd:*: cii illa (ubti/
rasbspulmone^^^Tucrtit.toc aial bns liant re oura ad oigcrcndii.i cu cft oe evtremitate eius
fangu .ne b5 co:. i oiafragma. fj in paruo verfus 06 fubtiliaf .: litr qo eft oe eptrcmitate eius )?fue
atali latet.': aliqii i co:de vaccc. ':cameli iccur. £t ftomacus auiti c carnofus aliquatulii.': ambic
ccrui repit os.-: pifccs ii rcfpirat nec biit cii meb:ana Dura.ft qda aues bnt loco pape o:lficiii fto
pulmonc.t accipitit p b:ac06.£t ocaial biis fanguinc bj macimagnii.tampliificutaflacbantco^ui.jgtqucdas
epar.tqdaaialianonbiitfplenc.iaialia rapacia babet fpes pdicii bn t papd -: os ftomaci vcrutamc amplu5. 09
paruii fplenc.': illud aial volatilc qi> bs caput ad modu; ftomaci.ppc ftomacu.': in boc pucniut anferes agrcftes:
cap:e no bs fplcne.t qda aialia biit fcl.-: qdd no biit fel, tbHbo.Tianrcres aqHei.fitqdaaucs nobiitpapamnccp
ficut ccruus g bs itcftfna ita amara g? canes noliit comc o:ificiu ftomaci.red ftomacuscaf clt logus ftcut minoy
derc ea nifiqii fup:a modum fameiici.': ita equus.t mu/ res aucs biit vt inidincs.': pafTcres.': biitcs etia cotlum
lu3.£t Di;:it ari.qd gda po:cop.':ccruop bilt fclin auri logu tftcrcusbaj^auiiicftbumidius ^
ftomacusala/
bu9 ITcut gda putat.tbiit in auribus qgda bumlditatc fi ni auiu.£t rug rcncs oium aialiii biitiul renes eft piguc/
milembumiditatifplenis.tinoibuoQialibUB fub li^a do:': qiicp multiplicaf pingucdo in tift g> claudit meat*
cfl gda vcrmis:': in fpodilibus alius ficiit or.i oelpbin i/ renii mojif acrius:': oe aial multc pinguediniscft pauci
ter alia aiaUa no bntfel.l5 infpircr:ccrti tinj^ifcce.tqua/ feminis.pptcr frigue babiidas in iplb:': oc aialqd no b$
drupcdolia ouatia biit fcl magnii aut paruu.£t gdas pi/ oetes in madibula lugion.tiic pingticdo eius dc facilico
(ces bii t po jt ob epate vfc^ ad ttcllin9:Qcut pifcce ^ otir ^lafpoftq^liquefit:iptnguedoalioj:ncn(i[Ct^icoego
>'
'*
3Liber £eitiit0
> QjnttUudpirci9ellbn6teiltcub6:nec|3liqutdqd catet item{eDice6.g>p:incifMumillo:pdlco:: tfpflvident cp 2S
pedtbu6:imo oes bnt vafa duo ficut ctaflra; Dtio v afa.f. pncipiumiUojjdtccreb:tl.£tfolticirado pmi ma^ftri
drca oiafragma oirtenfa : oiuifa quoufcp e% vtrccg flat
: in boc eft.qm tpfe pofuit co: pncipiu oium virmtii oiali/
meatus vnus jjccdes vfqj ad fo:ame vnii fUE via Itcrco um. *no8 aiit z fi crcdamus ramificarionej oiiim virtu/
ris.-z boc biit feipetes tge coims fm*. fit boc tps erit plc/ tum aiaUum ciTe a co:de tii fermo di oe ilia vena. q dt
:
cura adunata in cuzdc.z fiet molli6;poftq| reccffit ab il^ pter iuuametii ficut fugcilia.£t aliqit funtpili fola fupcr
la 02iginc:'Z poterit fc applicare cu meb;o inolli. i tiic vc iluitas.i n6 funt pofiti in iuuametii:ficut circa pectincs.
na nafcit in co2de.ftcut plures vene fun t in epatct tuc ft gt aial btis fquama5n6 facies oua.nc(^ gtlans aial li bs
rcs eftita.n6 05 vep oiprte SaUin pignozc fuo qit pofuit pilos.ftpiU': capilli varianf in aiaUbus fc6m patcm. t
pignus ?tra cuftodcaltari9:qd oarct multii au^ ei. qut qd eftmagi8pigiie.b5 pktrcs piU)6. 1 piUaiaUs c6ple;:io
m6ftraret.gj ncrui nafcerent a coide. !ct pfequeter potc/ nis caUde funt crifpi.t cu fiicritc6ptb minus caUda:ver/
rimus obuiarepbado beoa fumendo bic pzo 9ftanti.g7 tttnf piUin rotiiditatcadmodugrano^^pipcrisficut in
Vbicft pncipiu virtutis:ibi cft pncipiit iftntmcti. £t tiic etbiopibus.£tfpine fricioj: funtoegne capiUo;::nift
q: bois aia eft vna virtus:a qua.pccdut oes virtutcs co: q: funt nimis ouri:': cani no funtjjpter ficcitate capillo/
pbzis. acddit <^ in illo mebzo. in quo p^imo pcuicat aia rii:fed^pter colo:is fHgfluitatcfit aUqn accidit in infir/
$ illudmeb2ufitpmameb!u in vita.xtuncoefaciU>' tnitatccanuscapillus^^zpoftrcucrtifcapiUHsnaUscolo
babit q> cojfitpncipiiivena?:tneruo?i.Sed ^pofitio ris tn c6ualcfcetia.': vf g? buius ca caniciet fit c}:tictio ca
qua acccpit daUno 05 pdfe acdpi.q: multis modis poP lorts naUs:q: capilU caret attractoe vncntofttatis.': loco
fumus aUsdoiccre:anteq3 {jucniamus ad veritate:': tiic eius trabiit aqua.-i qii fttcritc6pto potcs conucrtere fc.i
manifeftit cl^z in gnatioe fgmatis cft pma ma babilita n6 fucrit bomo nuiltii fenejt:reuerten i capiUi ad^ j:imii
ta adgtiatione:f5 in ceteris mebiis b; virtus ifoimatiua ftatii.£t p:imi captlU qui fiierin t cani.funt capitU tf mpo
necefuriu tUud.qd eft in cozdc neceflariitm. 1 Ugameta. rii:':poftcafupatio^capilUfiiitalbi:q:funtin toco fic/
aut cii cis.aut pofhoe ogatione f tittis ifozmadue potue €0:1 piU pcctinis»i: funt in loco caUdo.£t oe p:op:ietate
rut ifounari^^zillavirtusifounatiuaficutoirccrnit ma$ bots eft:q: gda pUU nafcunf in eo pofterius: licut pecti/
cercbu zco:dis:fiCDifccrnitncruositerco2 1 mcdttllas. nis 1 afcellaj:.': poft fit caluicics in anterio:i gtc q: mc/
£t ^tus ifo:matiua no rcdpit ma;.': fecit e;: ea pmo me duUa n6 applicatur fo:titcr oiTi.q: illa pars medultc an/
dulla:': poft ncmo8.tmo fimul potuit faccre oia»': pot ee cerio:eftfubu'lio::ifttitfubtilio:.vt citius recipcretin/
Q» mameduUe icella^funtoiuifcfimulin ^ndpiogna p:eiTione8:£t muticres 1 caftrati n6 fiut catui :mulieres
ttois.iejc rcltduo vtriufc^eop frigidi fiiit rami nucbe.-z q:funtmultubt«nide:icaftrat(.q:funtfrigidi:in6 oif/ ^n.lit:
fujjftuitates ei'' qd eft in couk.q funt frigidc $to magis foluifbumiditas in eis g cato:c:i vf mibkq> in caftratis j.oc i?f
"«f-t*
recedit a co:de:tanto magis amittiit c&lozc.qiK recipiiit maqucDcberettrafircin barba:tranfitin capiltoeante
a co:dc£t poft$ uucniut ad tocii te'per3tii vf ifo:mati rio:cs:i in muUcrtbus no nafcunf barbe q: po:i in cis
:
^
m Qogatione calo:is naUs agitin illa:i oatei fo:ma me pftringunf:iin fenibusnafcunf fuEciUa:q:future ferro/
dullc&s cpatts fubae ouierfaa fnba vcna^.': no eft rtr fcfuppoliteaperiunfj3ptcrftccitate:ioat cy:iw vapozii
motii.g7fuba epatis fiat ab eo:q6 occurrit g arterias ; fs bus£t aiaUa oiucrfantia in coto:e pilo^:ciucrfan f in co
cft vejj iftud pff Uii.i eat epar mediii itcr cov. 1 totu co:/ rijs.i ccrte coto: capilU alTimitaf colo:i eim: cj: quo na/
pusinnutrimeto.-zpofteanafcunt e]c epate inftrumeta fcif.£tccrebmcaluefcitj3ptcrliccitate.£tgda boius fi/
nutrimcti.-: ej: meduUa iftrumeta fenfus 1 motus. <: afr unt caUu.i qtt coeut capitlefciit.i boc vf mibi mif .1 cre
poterit ee (icut oicturi fumus poft.*: tiic verio: eft fente/ do q> bocfit jjptcr boc. q> in b^boic antc coitus quienit
tia pmi magillri.': oimittamus )^ba oe anotbomia in vc calo: natis cii repugnatia bumidttatis.i tunc qu poterit
nis 1 neruis. gt oidt 2ri. qj leo n6 b5 medulla nifi i ad/ cato: ittc naUe moucre fc poft coitii oilTotuet illa bumidi
iuto:io ejrcoffa.': fua ofTa fua magia oura q| aUo;p aialiii: tate in vapo:c8 fumofos ep gbus fiunt capilU.£:t capitU'
« po:cus b5 modica meduUa:t Dclpbin b3 offa 1 non b; atalis feni8.t5 fint pauci numero refpcctu iunio^ .cu5 fi/
fpina8:iaial marinum q5 gnataial ftmilc fibi:b5 fpinas unt iunio:;: jjpter ocnfitate materici co:ticc6 leniojjpi
SrofTas ficut celete:f5 pifccs facientes oua biit fpinas fi/ fciumfifr.icani funtjjpjietates Ixjium :q: grues quato
milescoftis^ipifcibuseftfjjp^iiiqjbnt fpinas nafcetes funt fenio:es.tato vergiit magis ad nigrcdine oeftifcatc:
infuacarne.tincoUtb^is^zincartilaginibits fpine cele/ ivfmibigj bocacciditcisjspter grofficici vebemetia':
tecftmedulla. 1 ocnfitatis matcrie in eis.i in bote n on accidit boc qm :
C. Capimlum fcd5 oc piUs z co:nibU8 1 pcnnts.t alqs oi/ caro 1 cutis eius fun t molles 1 bumfde.i colo: certio^ 1
bus quiaiTimiiantur bis. imndinis mutaf tn albedine ^ptereptinciione^ cato:is
r» Yif ^rift^q? co:nu eft oegne oflis.i vt nalis in ci8:i in cis qricB reperimr vebemctia imutatio/
2i jJ r **• in pluribuB pfcquunt colo:e co:po/
TLOno. i. ht . nis cii imutatione fupfIuicatu:oonec igno:et eae b6:i no
iPTfto. aiaUi} ris.': vngues etbiopft funt nigrc-: octes albi: agnofcat eas.i oico g? aial q6 e fite muri.qd vcnaf auea
1 fo:tio: eft piunctio cojnu cii cute $ cii offe. infuonidoalbclcit quol5 annomagisacinogie.oonec
-: Oicit Sri. cp in (m tcrra q of afracc.fut qda tadc redit ad coto:e tnjtiri.i 21ri.Di):it.q2 aq mutiJt coto/
aiaUaqmouetco2niia.ficHtauriculaa.iDij:itari.9J cu/ rcs aiaUu:q: aqua q of ncud.qu potaf a bouc : 1 coit pci
tisno b5 fcnfum:nifi fuerit carnofa:': maj:ime cutis capi pit fentm nigrii.i in terra cuattube cft fiumc q6 opatur
tis.^zin veritatecutisq a[^:opinquatnerui8.bj fenfum iifr:iatiudflumefacitalbo8.ifluinefcar(dc8 gnat fla/
. «
)L*cr Simnm J2
ttod.tMalalibi» qdlfuntabfc^piUd^^dafunt^u pfl^. Bt lac coniunctii partui nibit valet.t qd e(t multii remo»
'zin faaccinterioiilepoiis-.iinpedcii^^iubtasfmt pili. tu a parm nibit valct.£t in mulieribus bntibus carncm
1 in aiaU qd vocitnui(ticbitus:b$ in oie fuo loco Deciu; multam:t muUir fanguinem funtvbera ptena lacte ftne
fite fetis po2Co:p.i ataUa q bnt in fe paucos piloe pode/ : partii:tin vcmUe qn rcfcindit mcftmii. funtaliqn vbe/
rio:a in eiebntjiUtres pibs cg anterioza.t piUaiaUu ton ra ptena fanguine finc partu.ict cap:a parua ante^ ip:e/
fb;: no nafcunt e^ loco indfoifse;; radice ilUus piU iciiif. gnet .confricant eiuB mamitle.t p:iusej:itfangui6: tpo/
f tttc piU n 5 fe bilt itcut plante.fed ficut riigfluitatee.-plu (lea qfifanies:t poftejcit tacqdeftaquofum oulce. ficut
me aut qn tcidunf:nd nafeunt nec^ a radicc:nec^ a loco ttludqd ejcitpoii partum.-z non peius.-: babebun t conii
icifo.fjcaditradix^taUapena nafcintala vefpe po(lq| in mamiltis. Itcut ittequepepemnt. £t iam ptigit in q/
ftierit abfcifa nd crefcit iicaculeus ei^^cu rii^t moiif damciuitate.queoiccbat cbimam.gj capcr p:opcvir/
CLr^^pituUistmiuin oeotflerenttalacti6.0an8uinis.-z gambabebatquedamadditamentaad fititudine; ma/
jopermatis. mitlap:iconfricabant;te)ciuitttnDelacteq? faccus eft
cafeus indct itte coiuit cum cap^a.-: genuit fiUum. lille
(Prm^2ri(t. i oipt Mriito. q> fangius
**'• II Iv cuiufliTjctaiaUscoaguIat.pter caperfiUusite^remifttoefuisadditamentis tac.£r iri
fan^inescerui t lepotis. t ots fanguis a quo emitttint oe fuis mamiUis lact ft ptinue oe fuis mamit/
auferun t fila apparetia ipfe no coagulat ^t iU Us tac e]cp:imerent abudaret muttii in eis.ft [ac cameli
\a fila funt media iter fubas vena^ i neruo^. -^iumentinon b; infefubftantia;cafeata. vci fi b^illud
-7fanguis bouis oe faciU^oagulat .£i fanguis cojpo^ te €ritmodicu$.-z lac vacca:^ abundatin fubacafeata.tco/
perato^:efl t^ratus in ^titate: i miniis fanguinc eo^ dgutata.£ttacRcuu;coagutattac.'znulliiaial b; coagtt
gpotatmultuviniutmagisfanguineeo^qfuntpiguia. iamm niftruminan6ptcrq^tepu8.£toicoq7inuenit in
& fanguis bots e teperatus in fua l^ditate:t coU>2 eiua ventrevrficoagulit:?fo:tepdtreperiri in alio aiaU.£t
eft colo: grane. j^ fanguis aiaiiu magno^ fpiflus magis tnciuitatequeofferim:funtquedavacceabundante6in
1 fan^fs meb»>^ iferiof fpiillo! t nigrioz fanguine me lacte.tquivuUe]ctrabcreittudlaco5vtfe multii e^piu
b»>^ fuQio^.(;t pnmtt mebzus qd fit cj: fanguine. ficuc mat.£tin ciuitateque of ancbo:o5.fiitvaccemagneabii
cognofcit ejcanotbomiaeftcoj.^zidud eft fignii cp fan/ dantesin lacte.-zfitrilUus ciuttatiecanes funtmagni.t
guis totius cozgis nutrimetu fit a co:de.-z no ab epate.ni inomniquadrupedaU^jftusdtticatiecontingit ifta mo/
fi Qiuuametuco:di3.t tiic epar noerit inftfm. i operas gnimdo p:eterq| in afini6.£t queda funt pafaia in qbus
fanguine nifli media te x feciidario : &
oipt MtiA. g?bo aiaUa pafc^ia oant mutmm tact queda funt in quibus
fudibit fanguine.autqieiu8 fanguis multus e in q^tita/ pafcenna oant modicum lac £t ouis abundat in lacte q
te-.autq2 eius fanguiseflpaucusfubtiUs feruens.£tqit octo menfes.-zboc non reperit in cetcris antmaUbus. ni
ootmit bd eius fanguis ^ertit ad iteno2a:t iignificatio fiinvacdsciuitati8:queoicimrfami:que otHindant in
fuQboceil,qzb(^eoo:mi^cfifuidateia3Cuci8 no e%u lacte pcr anumjgt muUercs nigre bitt magis fanum lac.
bitciusfanguis.flcutin vJgilate.fitmuUeresboius bnt fitinferiusloqucmurocfpermate.-zomneaialbnsfan/
pUts fanguis q^ femineaUo^aiaUii.fcdmq^titate itii coz guinem.b5fperma:'zfemenaiati8babcntis pilos eft vi«
pous.t^pter boc biit meHruii fanguine.t aUa aiaUa no. fcofum:iaUeriusataIisnon fic £t fpcrma aialis extia
6tfanguis muUe^eilmuU:utteruis.-z virof magie eji* fubtiUamnqmoeeoe^it parsventofeque condenfauit
rerius. jct raro aaidit muUeribus egritudo ej: languine. partes eiu8.£t quia eius coagnlatio eft per catoze^. ideo
« raro emittut fangttine Quares^ft fanguis fenus eil ni/ cius fubtiUatio eft per frigus.£t fperma babens in fe vir
ger xfpiiTus.tjpauats.fit qda bumiditates nafamt in tntegnatiua oefcenditad fitndti aquc.c metitus eft^ra
aiaUciiipro.cuiplenafcir.tqdaspolt.vtlac z fpcrma.t domsqnoijcit qj fpermanigro:ume(Tetntgrum.
lac aUerat in mamiUis^tlac fit ej: fanguinc fuptluo.t iU (C^ncipittiberquarmsoeanotbomiaaiatuimaquatico
lefanguis q trdfitin lacno eil occoctU8.occoctioneilim/ rum.<zoemembasaiiutofo^. CapitiiUi. ,1.
Z
ma.&ed fperma fit ej: fanguine bono:*! Decocto.dcoctio/
ne bona.t copleta. £t oicocp fumma oigeilio eil qrta oi
^ dldlllim carentiumfangui/
iL- 4li*llUlil ne:cftquoddage/
geilio.t oico q: nutritntii pmo oigerit in ftomaco.tpoil nu8:qd Dicit matacbie. £t quoddas ge/
fit fangnis in cpate:i tertio in vcnis.t qrto mcteis : m nus eft buitis matacbie. cp fuus ventcr
poil qdl; mebzu pparat iHud ad fitttudine fui.t tuc tali eftfimiU'8camiintcrius:ifuu5ej:traell
nutrimeto fit fperma.Ht q^to oe JToiee^t fperma multu tefteum.£teconuerfoquoddam genu?
oifcotoiat.-zoebiUtat fuuco^tnismagieq^ fi qdragks malacbiebabetfuumintra oumin^tfu/
cpret oefuoco:ge fanguis tatus:q: fperma cft res babu um eTctn molIe^-zttUidqd eft ouriieictra non frangimr:
Utataad trafettnditin meb:a:7 cu e^aufert naicnutrt led ellconuertibtte:fiait contingit in cancro.-: cft quod/
» metiimeb:i:qit e^atin maiozi q^titate: q^idqd fiiit refi/ dam genus itUus qtiod babet fuum in tra molle. -z fuum
duii oe nutrimcto meb:i.£t^pter boc oijcerunt mcdici ejaratefteum:-ziftitdteftcumpotcftfrangi ftcut cocbe,
an tiqui. g> fperma fuit oe bumiditate n iip coagulata : i gtanimaUaanuIofaquedambabentanuUis in ventrc.
in meb:o eft nutrimetii.t ilUtd nutrimctii boc fuEfluum quedam in oozfo.-z quedam in circuim:-z nutUim anulo/
q6 Differt ab co in q^titate:aUusin qUtate:^ ilUid tranftt fumbabetcarnem vclos^fcdbabent incmbza que a^v
in capiUos.fit q6 eil fupflHum in qptitate:i no DifTert in mitan t carni -z oiTi^-z p:opo:tionant eis.i qucda» anima
qUtaceeftfperma.fitlacfitcjcfanguinein venis.t ineo Ua anulofa baben t anutos ottpticatos in logitudine me<
funttresfube.fcrofa.butirofa.icafcaca.-zoe lac qgto eft b:o:um fuo:um.fiaitillud q6 oicitur.zo.pedum. i quci
ma^ fpiiTum.tanto oe eoe^it magis cafcus fpiiTus. £t damanulofaaliquando voUint.-zaUquando amtNiIanr.
lac aiaUs qd b5 co:nua.i caret oetibtts in madibula fupe 1 quedam in vno tempo:e tanm? vo tant: vt fo:mice. £t
oe aUo lacte:
rio:i cito coagiilat .ficut fiiii fepii.t no fit ita quoddam genusmalacbie eft q6 b5 capuc fub pcdibue:
^frigus no coagulat lac.fcd facit oiftinctionc in ptibus: 1 co:pu8 con cutcacum fupcr capuc:-z babct occo pcdce: i
1 caU>: magis coagulac Uic q^ frigu8.£t lac magie fubtile quoddam genus malacbie b5 mulcos pcdcs ftcut illud
:
pucz boc qn appctit comcderc. Sed aial q6 i mollis cc quedam immobilia:-: mobilia qiicdam ftint quc dc faci/
ftcbjfpcsmultas.toctftogtiefunccacri.': illojr cacro/ lifunduntaquamicitomoucntur^tquedjm funt quc
rum mulce funt fpc6:q: qda func maiozee.': qda miozcs funtftVafuistcftis.^zquedainfuntquccjicunta fuie xe>
fiint.^maiozesfuntficutj^rcaliialiagna.toico g? iam ftis.£tomnciftudq6cgredimrafua tcfta.-zingrcditur
narratii fuit mibig? inmari trabasaccic vnii genueca/ lUam babcnt carnc5 oiiram;'Z in mcdio liiibjbet caput.
cro:p qdfugcoaiiciusfuntmaculc qft eflent picmre % •z Duo coznuait qucdam coatm babcnt ocn tcs.^z qticda,
tincntrc fubtilcs mirabiles.t oijrit 'Bxixp illop cancro^ co:um babent calccos quibus pafcuntur ftcui Itnguc in
pamo^efl quoddlgenus. qdvocat milites^q: curric animaUbus.^z foztafl^c illc calccus eft ficut aculcus: 1 ita
multu.'Z ittenic /n vetribus co;: caro aut bumidicas (w acutus:q6ctiam potcftpcrfoiarc teftasaliojum tcfteo/
Eflua.-: no pafcic ex. aliqua rc: q in fc bj foliditatcs.t i(\.i rum.-zomnibus iftis vniuerfalitcreftos.^ztioftozificiii^
cacri biit Decepcdee.ficut vcfpe. fed alafarim b5.iz.pe/ fcquitur in ciusmcatuoquiDiciturfimiliopape.-z fub/
des.-: pedcB cius qui fun tj?pc capttt fitn t acutiozcs. % am ttis iftttm matum funt oito additamcn ta ad modii5 coi
plio:es funcpotleriozes.'zcauifre bs ejc vtrac^gce ance<' noutm vbcnim. tcum ftomaco contiiiuaturquoddam
€imrtm 35
int^m'A6pceditincqlirectim^nead anu;:-: fniieni fto ligni:^ alia q affimilanf vfrge vfriU':': in !oco teftiap
unt fm oiuerfitate fpccicp in iftis aialib'' Diucifitae nic lo? brit alas:': qda que aftimiUinf coUibjis rubjis.
bio^ poft rtcftiniirvelut additameta nigra grolTa:-! mea/ CL Capitulu fc65 oc fenfu t motu i vigiUc i fomno:^ quo/
tU3 cifadenfes:': cbabcraet caput hy.i coinm losi lin> Uter fit mafcuUis:': quoUtcr fcmina.
SnSiibic no oillinguunt nifi in magnis eo^:'Z additame aialfanguineuytqd gencrat
taconofanonDi(linguuntBceptibiucer:niftinmagnis:'z
iTl^nt»
\<mfU\^ aialb5gn(pfcnfiis:nifi qi3da
qne mouent in eis biit fozamcn in teila fua:^ qd e^ciiit 1'genus muri8:cuiu6ocuUfunt cooetifub
fua fugfluitate:': cj: cancris eft q6da genus q6 aiTimilat jco:io;': b5 piipiUa i co:onij t albedinc.£t
araneia.j£t ari.Di3dtin p^oectrina anotbomia i fimilitu jpircc6guftat;':i6appctuntqdacibaria:i
dines bap fpqr:-! nos Deliderauiin'' abbzeuiationes ei', iqda rcnuiit.£tin pirdb^^noaF^rentmc/
5ricius sut marinus bs in interio^epartc fui loco carnis b:a audime nec^ olfatus:': nares pifciu;
'
ptes nigra8.£t cft ejc eo qdda genus q6 bs in tra fife ouo n6 eueniittad niedulla:f5^cediitad eo;:auriculas:f5 tii
tnagno;? inuenif ilUid onii ta in magnis q§ in panuilis i nifi audirct n6 fugcrct gg fonitu:': nifi olfaccret no veni
coniedit:te;:eisfrict)8.@untDuogencracarnea:vnu; ret ad rete gp lac:': aUas rcs t rcte olfatibilee.ict oico o.j
gcnus magnico2po2is:'Z alind gcnus panii: i fpadofus:'! VidiiUosvcnietcsadlociivbifuit lac: cito capicbanft
totii Dotfum eius eft carneii.£t q: eo eft genus:qd crit in 1 vidf iUo8 vcnietes od fonitii oe alabud:-: appUcan f ad
regionc tanirqd cft albii in tefta t fpin is:-: erit maiojis 16 palatiu adilUi fonitii:ifiigitint cu ocficitfonit'':': cii itejp.
gitudinis q|alu fui generis x fue fpinc funt paruet tcnde cantaf ite:j: rcucrtunf.fit oipt ap.g? oclpbin t vnu ge»
tes ad mollicie i multiplicantin eo gtes magneque funt nusaUudpifciii adtonitnta imotiialiiimagnii cadunt
poftosfuii.£toesfrici)marinibntosiPeriu8:taniifu^ fubito ad flindii:qfi eet in ds epilenfia:-: tuc capiittunfi/
peri':'Z caput iferi'':'z bfit gncg oen tce in ^fundo iter ^s aitcapiunf eb:u:': oelpbin meb:ii auditus no bs i pifca
eft qdl caro que anTimilat lingue:ccindc f fopbagus.oe/ to:e6 cii iungunf adcapiedu pifce6:U>quunf tocitc:': au/
inde ftomacbus oiuifus in qnqj gtcs rcplctas bumidita feriitremosanaui'b''nefactattumultii:'z poft^ circue/
te:t qlibet illap partiii ptinuat cit fifac tendetes ad anii rutipfos rctt oat voces:vtpueniatin mcdto^tcu vna gs
« ipfevtit fpinis loco pedu:-: mouetur inberedo fuE fuas pifciii vaditad pafcendii kcxete recipiut illos pifcato:e8
fpinas.ict oe aialib'' tefteie fun t qda quc ouob'' pedibus paulati5 1 no fugiiit pifcee gda qui funt in mo:i pfricaC
fuis adbcrcnt lapidibus^^z^appellant balica:': capitgcgd fe ad lopidcs:': ey. iUo motu t pfrtcatione cadiit qfi eb:i):
tranfit g ipfus oe pifcib^^paruis t ali) 6.i£t ejc iftis fpeb^^eft 1 vadiit qfi mo:tiftcati:': tiic ifta funt figna fui oudif.^fc
qddl genus q6 comedit f ridos m3rinos:aial aut qd ap/ adbitc q? oco e]CQimentato:es teftanf qp et muUii audi/
:
ftcut fcozpio 1mnfcc fcriut aites ataliii cii tftis mebzis:': (i amputari ocbcrct non fttgere:': fitgit oe fitmo fpci q or
mo:det cii ifto meb:o mufdliones i fugunt fanguine cii oboje^tapcsn^ ventiitodk>cumaU odo^te^mo gcfciic
€o:i ifto^ aialiu anulofo:p qda bii t iterius latete aculeo nifi in loco boni odo:is •: vbi e ouU:edo.£t aioUu tcfteo/
vt apes^-zqda ejcapparct vt fco:pio.gt anulofo^ volan/ riiqda oiUgu t odo:e malu:fi'attq6 of cocbera;(ed nefci/
tiit qda <Un t q biit ouas alas: vt mufce:': qda qtuo: vt ve mu6 vtrii i^bcat vifu5 vel n6 vel ouditii . Jo5 in fet moe
fpe 1 illo:p qdi funt q faltan t:': qda funt q cocunt vt locu/ vocti aiaUii Dcbcmus Diccre:q: qda funtvocii fo:tiu i q»
(te:i funt illa q bntpcdes poftcrio:es longio^cs:-: ifta ps da DcbiUii:': qda loquunf:f5 log ;p\pm eft boi8:'z ipfe foz
q ita coit no b; tcftamecg fpinas^nccp ofla^nift folii co:iu morcvocabula ':c^traberc fcrmone a connie puUnonis.
Du^.£c qda illo;: biit illud co:iti magis fubtile:': qda il/ &5 vo>: rcgif in oi aiaU q6 b5 arteril t ptiUnones:': non
lop bnt illud couii co:a pecto:e Du^:ita opvroc genere: Dat vocc nifi aial q6 refpirat;f5 q6 no refpirat aUter fadt
cb5203vnii inteftiniiqdjjceditrectetmodica Esei'' fonu.£t q6 fibilat;fibiUit g q§da rela q eft fttb oiafrogma
b5 inuoUitione p fc^tjJccdit vfc^ adanii:': qda iftoji bfit tcSi^ mufcc fociutfonit Emotiiala:^.ict nulUi aial iiia /
ftomacbii.£tilludaialq6clamatoe noctcad moduci/ rinu bns tefta mollc facit vocevrfonitii.£t fi ob^ciaf oe
cade; vel cicbot no b5 06:15 h$ Ungud ^da q nofcif a me/ qda gtte [liiciQ q6 focit voce:fiait ill6 gcn^pifcis q6 DrUi
dio fuicapitis^tno findif meb^isin/
ifta lingua:': in fuis oc celeug.£t
roliaremiin:': fitr git:q6 inbabitat terrom
ferio:ibu8 no reeif fuefluitas:': in mcdio fui co:poas eft oant voce no oico fonii;Dc fpina fue
ifto;: pdicto^ fun t q
qda telaquc apgct.£tin maricSda funtaiaUaqueatTimi caudeauriculap^iqdafociiitvoceE pfricationc finieg
Unf aiatibus alteri^^giiis^q^qda funt que siVimilanf ftu eftin iUoco^ge^tcctccaaudif facercfoniio:a cotinii i pt
®c natura mM JLiber
rds aflfimilatue pcctini qiiado ftndit aqua facit (bnu ad capfunt pifces fcmp rcperiunf fcminc mato:fe ctatis cg
tnodiicelctei-zirundincsmarinequfcriHnt cualia ftiis mare3.i;t mcmb:a ontcriojoin moribue funt fojtio:a:i
flicra faciiit ftrepitum fonop.gt oclpbin fibilat:i bs piil' poHerio:a in femini6.2:tiunctnrefemino^funt oebiUo
monc:f5 poft^ fuerit fuE tcrra no fkcit voce.lct ferpctee rce.gtfuicapiUigraciUojcs^-zfuevoccs aaitio:c6:': aU/
hbilat;ic3rapagnlDicit.coztucab5Dcbilcvoce.£trana qn fcminecaretarmis:q bttt mares vt ccriia igalUna:!
l^ lingua coniunctl cii mandibula^ficut eft in pifcib^.no po:ca no b; calmu:': aUqti in femina orma funt fo:tio:£t
oat voce nifi in aqua.£t cu facit vocc fua mandibula cft fic co:nu in vacca^co cp ei^^vires fiit oebiU'o:es i mare. $
f n aqua:i illa voj: of coa^:i cii e%it aqua facit vocc olte/ (£Jncipit liber quintus oe memb:is naturaUbus.
rius modi:i cii facit vocce in aq anittit fuos oculos foit (CCopimUim pumii oc oiuiftonc coitus aiaUii.
titer.£t aialia facientia vocc faciunt oiuerfos tonos. £t
aue5 quc bttt lingua ampla imitant vocc bois.£t in qut/
rir'
IJL^ VlUmU& ^neratfibifimileni
TSinmna nuUiibipesg»
bufda auib'' cft oiucrfitas i fono maris z femine. £t auis ji ft b6.£t fiait gencratarbo: fiUii fibi rimi
maious cozpoiis bs maio:e5 vocct pp:ie tge coitus:q2 I tc:ita t aial generat filiu fibi fimile . £c (ic
tac oat plurcs voces.£t qucda aues fun t qua:;: femine i larbo:vniU8nac gencrat arboK oUeriu»
marcs cantant ficut genus qd or ando:-: tales aucs fun t nae;ficaial vniue nacgcneratoialaUeri''
.1
qua;: aucs mafcule clamat fuas fcminas antc coitum:-! nae licutgafonce:': (icutqucdaarbo^ee gencrantfCEfe
qda faciunt voccs poft ficut gallus. jct qda aues que no (ic qucda oiaUa fe gencront p fcOmnc aiol qb generaf
cantat ncc^biit vocc nifivaldc remiftas nifi mafculi qui e^aialifibiftmiUgeneraf perp^rtti lUijcttriavtin pUi/
cantatflicutgalU.£tqd3aues queafTimilanf pdicib'':'z ribu8.£t la inuenif gcnus ptTciu.qdparit -: no rcpcritur
t[n bo nafcif naiiter furdus facit vocc:': non pot log:fed mas in4Uo gencre.£c quida pifcee faciunt ouo pcr (e:kd
ftraulinoilbifiti^sfitnt^SspulUauiuciifuncparuioiffe mutatio eo^ in aiaUa no p6t ee finc mori ftcut oicef £t .
qui ptitauit cp ilia encbeUm eet mas que b5 mo ius -: 16/ rg fuicoitnecoit:ficutaiaUomingentiapofl:'Z iter eacfl
gius caput:errauit:q: ifta oiucrfi tas ert fcdm fpcm.Ct in/ oitfcrentiaaUquotula^fccudric^cefTus^iin cocbis femQ
ucmmue in libzo ariftoteUs muUos pifces qui no babet efl virgo voldc magna.£t coitue lupi e(t ficut conis coi/
in fua fpccie marcs i fcminas. £t quedd no funt gencra/ tus.^t quodnipedolio queponuntoitocoeunt:ficqua/
tiua./ctquedageneratperfefinccoitu ficut orbozee.fit dmpedaliaqucgencrantfiUosftbi ftmiles^^^illud ficut
que babcntfonguine -: gcnerat fibi fimile:femg mae cft to:wca calopagniagrcUis 'Z morina.iopccics aut fcrpe/
maio: femino -: viuit pUie.Sj ouantiababent feminas tiii:tco:p que non babcnt pcdcs tgecoitus inuoUiuntur
maio:ea:ftcut in ferpctib'': ronis ':araneie.£t femincpi mod 1 fcmina itcr fe quafi poffct e|nimari vnii oe bis bi/
fcius viuiic pktfq^ maree:^ rignificatto ing. boc eft:q: qii ceps.jCeleteatitcomntj2appUcat(oncDotfop.iStaiaUsi
Simtm 54
marina iiticotpodi adiungft mflrcuUie iof. Ooarn; fuu; omni tempojft': crefcant oua eo?i:^mi8gnificant veloci
ventn femineizei quo:^funtcaudemagne coeunt q ap/ cer.£t quida pifccs funt qui no ouant nifi in mari:aut tn
pUcdtione Doifo^z^z^^fricatione vebementem:': foitaltis littozeeius ficutcelemides:'z nob:a:illiquidc non ouant
oifTerunt fpeeeo^rftcutoiiTeruntcanes:':; narrauerut B nt'liinmarifaccof.£tali)pifcesn6ouatnifivbieffluiit
C):perimetato:e8«p2udente8Jl^t notiieitQ? aues^^zque flumina in mare^-zquidafuntejceisquinoouant nifie;:
ouantvelociozafunttgecoitus.jbelpbinaufzlupimari elettatione mari8.gtej: pifct^btis eft quoddam gcnits q6
iiicoeuntvtquadrupediaiia:f;inDuplo fpano tQis.@3; appellaf nucbede ponitapud tropicon cftiuii.q.vn ti vas
mafculus celetc eius meb:;: virgale q^tcdii verfus anii: plcnu oui8.£t e^ pifdb'' gda gcneran fin ceno fidtt ouat
9 ejctendit verfus potlXoitus aut ptfciui ouanttti eft res ille pifcis qui vocatur caftarcm.i;t dc pifcib^^quida ouat
occulta valderz boies siciit g? fcmine fufcipiut femina iii parte maris non ficut abundatcs in ouie in parte
ma#
mafcu[o:^02tbusfui3:tttaei|aut eain ventrem^^zanfe^ ri8:Dico in anno femel:'z in alia parteabnndates in anno
ht q6 femine fequiitur mafcnlos trafgluttetes fua femt' riultotien8.£tillc qui vocaf cbenumbie: oe vntucrfita/
na.Deindetcpozeep'tusouo;pmare8fequuturfemina8 teiDalacbicouatomnitempo:e:tcomplebt'mrouatio
Crafglutietes eap om:t no tranflt in aialaliquid oe illta eiusin tcrrain.iz.oica-zfcquirorea mafcuUts^-z fufflans
oui8:nifi illud q6 redpit intra os maris.£t cubala femi/ feme fuii fuper oua fua:'^ oua fua funt ouravaUie^-z no na*
na edicis tmpj^af cjc vento flante a partc lui marifi:i; tan t nifi otto i ouo.St celegig coit bf eme:'^ oiiat in verc:
andimsfonitusei^^^^cubalagdi;: e;:trabitlinguas fuas ^interillatempownidificafc-zouaciusfnnt ficat fmct*
«dcomifcendu fe tge coitU8.2X>alacbieaut iungunt cu nncis parue.i erunt oua dus pUira numcro.-t caput ma«
oubn9:oeideamplejcant fefe^^zcoeunt natantes.^t antf failo^ longius eft capite fcmina|r: i femtne cubant ftiB
menem j?p2ie feminaeius Dcclinatin terra tge cot'nis.q. oua^^zabftringitinaluootiafuaante^comcdatcament
fu^Mna^zconiungunt oab^fiiis.-zclamat fcmina mafcu/ fua quado fcdct ad comcdendu.£t pUires pifces marini
lu;vtappjo):imetfibi.i:toeboib''ftintgdaquie^tunlt: ouan t tcmpoze bfcmie:': veris:Dc babentib' tcfta pzeter
QJVirojDe afTumenemcft neruofa^-zeftverfuspedes:': f ricios marin os qui fun t comcftibiles ab boib^^^quoniaj
intrudit virga fui in os femine fue.£t quedas aialia funt emntpleniouisomnitepo^c-zp^ecipue in plenilunt'o:t
molUstcfte^^zcoeiititcutquadrupedialia que mingunt in temporib^calidisinbfcme^tinellatc^nifiqui ftieriic
jpott.x generat -z coitus eo^ eft tepoze veris:-: luxuriant in parte terre qtie oidf rcdinugio.5n ea.n.pane nocmt
jppe iitndti maris:'^ foztaiTis erit coitns eo^ in quibufda nifimodicii:'zfitntpaniico:po:ts:'zplenioui8.£tplure9
re^'onib''inpncipiotepozi8ficuti.£tcoitU8cancro^elt aucs agreftcs gcnerant femel z irundincs bie.^uis aute
quado cancer mafcnUts:qui eil minoz vocat fcmina.*': ac queappellaturcbatcozer ottatfemel:^ antcq| reccdac
{editfeminafubtusipfus^-zaccefTioncaperit po:ta qelt bfems oeftruuntur ouaeius^^ztte^rouat:'^ facit pulk)s.
in cer tunicas oirccte coniungit pozte fiue ojificio:q6 efl aUus qui DonKfticatunt adberet oomib'' gcncrat muU
inter ouas tunicos alterius.oeinde coniungunt ille tuni/ cottcns nifi tn medio bfcmis ficut columbe cgalUne.£c
ceooneccopleat coitus:-: longitudo:queeit intcr Duas oicoetiag^coUtmbequando rcperiunt cato:e:7annona
cunicasellmatozinfeminis:q|inter tunicasin martb'': ouan t etia in medio bfemis:'z oe coUimbis qucda5 func
t et|ciut oua p pollerioze partc.3ial ant q6 eft annlofu;: fpes coUimbaj: que no oomefticanf p:o:fu8:'z auee que
lemtna e^ dt mebzti coitus q: fe in oirectu inllfm marie: sfTimilantur coUimbis in genere funt tres fpes:maio:eo
vt in il lo mebzo recipiat meb;r maris:ita gp ipfa femins eairfuntaltataarabice^^zpoft alpbacbice:'Z minozesar'
no multi} mouet ad virgauf; e^cit fuii additametii in oi/ calgaUc.£t meUo:e6 funt pulU qui nafcunf vere i autiii
recto virge:q6 additamentii p:ominct a potlerio» par/ no:-: cft&ten byeme peiozee.
ce:z qit coniunguntoe oiiTtcilt feparant ^pter ptlrictio/ (irCapt'mlii.II.Dc oiflcrentta fpermatis.
ne fuo^ membzo^ per ligamenta. i£t qii aronca oeftde/ •^ft^ oeotWcretiaoicamuefpennd
rat cottii per mnicl fue tele trabit mafculii:^ non cedant r'^"*' tis^^zfdaeg^p^imtifemeado/
alicere fe per biti^ attracnone quoufc^ contungun t adtn/ lefcentisin aialtbus Diucrfaf:ttinc fiin
venter mafculi cii vcntre femine . £t fdas
uicc:-: pcnrrit ifto tempo:et'mp:cgnaucritfcmina eric
g? moioz appettfanimalts elltn ftne b^cmis:'^ tnceptio/ creatura ocbiUs:': boc aaidit in boib'':^
ne verts.t3omo aute t oia oomeftica licut canes x pozci -J perueniiint ad oiminuttone fua^ vocii:
coeunt oi tempou.£t odtderiii viro;: eil magis bf ema - I
amittut nigrcdineantcq^ abUianf. £t figit fupcr lapide ponun f fub galUna no mutan t a fua albedine:t citrinita
pcrquedaruaadditamcnta^-zfuppartefui inferioze ba/ tc:Uc3 oiumozenf Ittbgallina. j:tquefaciunt ouaventj
bet quodda additamentu amplum.q.membzana fpifTa. funt galline:t cubegit modi paUimbajz:t pauonee: t an/
gtilUidquodnatatpzopefoliieftmaiue:'^ oiailla foza/ rcrcKiauee q oictifcicelucbe t ifta cicctucbe coponifej:
minacartbiUiginofafiitclaufaptcrq§ fc)caut.8.quc funt <infeiie:i vulpe:t ftrutioe:t citi^^ejceiit pulli in eftatc qj in
Bperta:i putant boies q6 per illa acdpia t nutrimcn tuj. bfeme;tq:pulliin eftate veniuttncoplcmcttiin.is.no/
£t in iftia eft quodda genus q6 vocatur no ablutii:'^ eft ctibu6:iin bj^mefrigida in.75.£t feminemagie cufto/
ipiflu; multti:-znon babetampla fozaminaxiartbilagino diunt oua $ mafculi.ji:t oua venti funt vt in plurtb" au/
fi>;tinteriftapzedictaeftDifferentiain nigredine intefa: tumnaUamertdionaUepiftentevento:ttftaouaventi:t
Bcttm j5
Uvtin plHnVfintfoimatiiJiOura ecoitu:tff gallirccipiV puUiinucni'cbauturpter$ in vno.Stqdlfunt gaUineq
unt virtute generatiua:'Z rmtmoiz aflfimilatio accidit in biitbccin virtute gjfemp poniitcuii DupUcis vitclli:x
ouis fiptcr fiipucntes fgma galU'.£t oiia cbcuet funt ma DupUcis puUi^t vnus puiUiscritminozi^zpalumbi^^zque
io;ismeb:ane.ictoiiapitllifunt mino2a:tfunt crefcctin afftmilanf cisfaduntDiiospuUcs^-ztrcs adpUis:'Z non
fm crcmentu matris:'Z qii eft Diuifio inter gallinas q ca> cjceijtniliDuoputU^-zqtiDuo ouap^Dceditafunt facitit
bantouaiqponut^fananfvelinfirman^tgaUineimt' noua cua:vt rccupcret Dcperditii. £t vico g? multc funt
te alieaues tge coiius biit bojripiUatione:i femina colii/ qii Dcfidcrat boics raperepuUos fuos Pcrtderattllo tj^e
bc ejrcutit cauda tee lu]airie;i curuat ipfa, verfus anii:i 1 voUint \\x)Mriare:% paUimba ponit ouf; inafcitlii p'' Dte:
qda aues funtq acciptutpofl tps lujcunc fue lignu tn ozc -zfcquetifcmina^-zmafculuspaUtmbaip^^zaUa?: autii iU
ruoqnintrataquaadnatandu:tboc plurimil gallinc:'; bi fimiUii cubat oi oic media:'^ fcmina in fcqueti mcdie/
onfercsztouagallincfunt coplentia fein.io.Dieb'':'Z oua tate:'^ g tota ncctc^z mater frangit ouii pcft.zo.oiee^t ca
paluba;: coplen t tge minozi;nifii qz pnt rettnere iterius lcfacitpuUiimatcrpmo^tpatcr fecudii viccs^t fcmina
ea in tge ttiaiozi co:i illd faciiit palubc:rctine't.f.oua qu femgcuftoditmagisfiUosfuos.StaUqii palumbo oiiot
Damniftcatnidu8:tqfiaufcruntpennegDamniftcatio/ cuodecics in annoitpaUimbidrcabremc Uip.iriant:'z
ne.ita3;nop6tfecooperire:autqtifunt ifirmc:t palubi faduntoua.-poft^fuerinttriumcnfiiiin ctatc;'z tcnet
ofculant fepcr:3fricationepico;z.£toicoego cp nonfit ouu in vcntrc.i^.Dicbus^t cubat g.zz.oice:-: poft^ cj:ic
ofcultlfed potius ?fricatio qda oilcctionis: Itcs nefciat il ab ouo.i8.oicb''incipit volarc:^ quida oiatn t gp fcmina
lud vere:-z otcit SriHoteles q> iftud accidit femg an tc Iw Viuitg.do.annoeit gdicc6.i($.anno8:aut modicii pUi8.if C
|wria:vt in plurib'^': qn oeficiiit mafcuU pfricat (c fcmi/ auis quc oidf XDacbame ouat in cauernis pinap c;:tr9
na cti femina:'z oua iuuen ii faciiit citius filtos:q: fpcrma vfu; boium:ita g? vi]C pot inueniri eius nidus.£t oico g>
eius manifeftat fe.f.in tribiis oiebus:': no facit tca in ouie aUqn fcro inuenif eiue nidue: f; cft (wfttus in U>co inac/
fenii:x qn pullus oebet crcari cj: ouo: vitellij ftati^ appli* cefftl^ilk^z imtin loco inacccfTibilLputabaf a quodas
qz
eat fe ad acumcn ouiii facit fe id q6 ocbct cc coz qda gut« ©opbifta q> no mozaret in tcrragreco^ifs venit folum
ta fanguinea ventofa:-: cj: tlla gutta^cdunt oue vcne:-: aUqn ad illa^-z i^ite aucs aUcjn fcquiiturercrcitii^t in pze/
in ets cft fanguis r^gelatusit vna vadit ad tela que circu/ lij8:'Z fignificat malii ej^erdtib'':'^ boies tcnent ifta aue$
dat puUu:^ cotc j:if oc filis rubeis^-z cooperit albumen:« fo:tunat3.£t aquiU» facit tria oua^tcubot ouo^teijcit ter
Bliatelacoopcritvitellus^tpoftapparcfcozpus^-zcapuc tiii^ficut otcunt boics^f; ia inuenicbanf in dus nido trea
et oculi inflati-zpoflDiminuunf^-zqdfecoplctDcmcm' pulU^t qti babct trcs pullos gcutit aUe terttiiit etjcit ip;:
bzis pmo cft Ulud qd eft fpilalei-z mebza dmtc}: albumi/ qj no b5 oare nutrimentti tn^b'':^: muUii macrcfcit in il/
ne:'znutriunfe;:vitello;'zpofl.t'o.Die8apparetrcttficat9 lotgcqzvirtusciuepfumif in cubationc:'^ crcaacne:^
creatura:: maius in cts cft caput^t poft ocuU qui funt ta ita fadiit multc aUe aucs:'^ ^pter boc bii t co: oup fitper
magnirvt oue fabcnigrcz^zftintclari i puri jspter butni/ ftJ08fiU'os:'zp:op«ciftafpe8qneDf36arbarur.£tnigrc
ditate fumma iii cis ?tra fole:^ inter coz -z oculu ciusvna aquilajt fitnt oetcriczie volutati8:q: magis odit fiUo8:i
oeouab^venis^^zin reiveritatc nonifiad medulla^-zjj/ fiUus tertiu8 qui cijcif ab aquila.accipif ab auequada q[
peoculii.pccdttntDucvene adouas telas:vna.f.queeft t)idf £abin;'Z cabin oat ei nutrimcnmj. £X cubatic ma/
fug vitcllii:'Z altcra fupalbume^tDC iftis Dtiab' venisfi/ gna;: auiii fug oua eft.30.Dief •.t mcdiaj: ficut accipitris
un t tre8:qm vna facit dc fe Duos ramosr-z alta vcnajpcC' -zmilui.zc.Dicy^tqucfadiitDUovcltriaouoaUqtifjra/
dit ad tela que cooperit pullii;'^ qii crefcit puLlus iniicni/ ro:tco:uus fit'rpd/ctis:t vna fpcs oc biequc^f aigoU$
mus in cius vttcllo q6 Diuidit in Duaspartcsoui^^zalbu fadt aliqii.4.oua.£t ilta fpes qite fut vnguiii vnco?: qii
men ad mcdiui-ziUud vitelliivcrtif in coloze albik-z poft puUi accipiiit vircs etjciun t patrcs fuos ftUos oe nido.£c
.io.t>ics no inuenif nifi coloz albusc^z poft fit colo: ei^^co/ iaoijccruntboicsfidetesg' putUpdicti volantaim pa/
loj palce^-z ifta tela pdicta eft a lia q^ illa quc ptc^ta fitit tribus fuis ouob^^annis^t venanf cii cis in vnii:t patres
C)C vcnis:lt'c5 illa quecftejcveniecooEttilUi puUii^tbu' fitgiijta ftly8:t fiti) fcquiimr pfes quouft^ pfcs cadiitiit
miditate:in alia eft tcla^qucoEic-z oiftinguit pitllii ab iV terra.Scd co:uhs ct g tps:t poftqg filij fuiinceperiit vo/
labumiditatc^tab vna vcnai-zoc cnumcratis oucitad larc Dimittit patcr co8;t tadcftringct roftrii eoy roftro
puUii oe vitcUo:'z poft.zo.oics coplcnfplumc in puUo:i fuoinacrevolando.£tquoddagenus autiiqd vocatur
C modicti tactu in iUo tgc cadent pcnc : i fi cctcraf tcfta t6ancbem:t aftimiUinf accipitri nifi in roftrc:tcapitc:g/
iucnif caput in ete Dcj:tra tcle fub ala^-z videtur in co cp busaftimilanf palumbis^tafllmitanf accipitriin vota/
ufflatio: 'zpoft.io.Dies apparet tclaq coogit bumiditate tutcolo:c;ttn toco Uncay-nigrarusbntgiJttasnigrae:^
quc eft itcr tcla magna appartttonc manifefta^-z vitcUuj putantboic6:gj ifteauesfiuntatiqiiacdpitrce^aut acci/
vnu Duo:^ oculof ^-ztela feciida:q coopit viteUii eft^pe pitrcsiftctputatboics qp bocfit;q:nii(|vidcriitfiUo»
oUu ocuUiit pn^^Dua;: telap cft a cozde a vcna magna:i eiu8:t P cft rcmotu multu:t ta videni t bcics acdpitres
eritvmbU'cus vel id qd cft loco vmbUci Diuerfuj a puUo: qui comcdiit bac auc:t ponit oua in nido atieno:t come/
^ aUa tela q eft fup viteUii applicaf fug vitcUu min' gra/ dit oua rcpcrta in itlo ntdo:t fadt aliqii vnu
ouu aliqua»
cilc^tinvcntrcpulUadunaf fugfluitas citrinac): vitcU do ouo:t ouat in nido auis que of "Daulcnc^t vifitat alij
\o:z bs multa qptitate^-z aUqii j3ccdit ej: co fupfluitas q/ qtiluospulUje.gtoicogjinregiontTj^^qucfuntpcftniU»
da ad tela qctcrioze:'; fit albart poft iUud q6 cft in vctre 1 cozafccncs cft auisquc oidf %.abul;tci'' voj: arfimila/
mutaf paulatimquoufcp nibilremanet.ictaUqfi faciut tur fuo nomini;t ci^^voj: copcnif cj: ouplici tono;acuto.f.
galUne ouamala quc no faciunt pulU)s.j£t oc mirabiUb'' 1 grauutpdictaauis facit fcnitu atcbacba:t cft mlto mi/
que ego vidi cft q6 ptingit laucrin e vic.f.g? ouum qd rci no: accipitre:t eftcqUs auique oictf fparaj:6t8:t cft ma/
lucetqd numeraf in libasantigsqlceft:'zn6eft remo/ io: in fiia fpc;t afiimilaf ei in ftto coto:c;t qptitate;t vola
tii gn illa lu^ accidat a putrcfactionc. £t aliqiiouat auca tu nifi in capitc:t p ica fua:t vngiics fun t ficf.t coUimljc;'i
oua cu oupUci gcma:'z itcr cas gemaa cft aUqn tcla^t aU/ caputmagispalumbecapitis.^tego vidid^^ptittuin ni/
quandofinetela,£tnarrataj:.$ galUna fccit.iS.oua:i do cuiufda paruc auie quc mczaf in limbo aque:t inira/
fldUbetbabebatouo vitcUa:t(n quoUb^cojtouo]; ouo bar,6tocindevidiintcrraociur6en;toecaueriinloc»
Tiuic. & i
®e natum afaliu Hiber.ViI.
vbffiutvnuspiiUusbuPauisin nidopanii paflertema retis eiucrfi:fo:tafTein vcntrc cfus inucnkn t .^.puUi:':
fimo parui quc facit nidil fufi femg in arbo:e rofert (oi> cclcctc facit pulU)s fuos in coplcmento p fe^ menfes 1 in
bay :x oat tonos oiuerfos;'; copofitos e;: mrtie tonis. £t tpc calido j3pc ripas maris ©5 piicis qui of flcUa ouat
.
cu cgo vidi boc fttit nidua ei^in arbo:e pauiginu9.£t tilc bis in mcnfeicanis marinus gnat fcmel : fs barica gtiat
gdi focius meiiB gp in n ido bui^^minimi palTeris in/
oi]Cit femel in autiinD:f5 vulpce marini:i canis marin'':^ Sci/
ueniebat pulUis magnus qfi palumbc:-! ilkparuus paf tiapmDOU3nt:ipDftfaciut,puUo3in vcntrefuo:i canis
fcrcibabateui-itiicmirabarocbac rc;t putabag? inil/ i(te e(t canis iUius gencris qui cfl ^pe nD6:i fo:tc cft aV
lo loco ecnt ouo nidi^pc fe.£t focius meus addu|citpul tcrius generw:i oclpbin trabit in vcntrc.io.mcnfib^-i H
lu illii mibi:'! Q colo;c illius pulU':'; ei'' ^titatc kiai cutus Uii6Ciuscdpletq§titatcfuico:po:ie inio-annis^i pariti
euis cct pullus:q: colo: ciTuit qft coloz £alagi:'ZQ pica; eflatcrz no in aUo tpe:i aUqit abfcodit fe i pelago.30.oic1
fuacognouitllutnalia rc:7tcnutpullii illiiin manibus bus:i no apparetii flan t cu5 co fili) rui:i cH pia fup illo»
quoufc^ pafTcr volauit ad cu5: quo minb in tcrra|>aiTer multu:iviuit.30.anDs:i bocpdpicbat gqucda magni)
f Itc qui volabat fcmg in circuitu oefccdit ad cii:t faturo/ qmcoanofccbat:inotabateiu6eta6:fedcDUuponitfUit
ttit ipm faturatione palTeris qua pafcunt pullos fuoKtp tcrraab vno ad tria:i fua tcmfa b5 ouas mamilfas^i filt|
cepi 9) rcduccrcf ad nidii:-: geuit cii pulb paiTer.£t tunc e);ilU6:vtparitomnibo:a:iqttfil4 (unt.jd.oie:p. cuocar
no cfl rcmotum: quin ifta auis alTimtlat accipitri:ntfi qt tUos ad aqua omni oic muUotics:vt addifcant natarc:':
ell mino^is quatitatis:': foztc in 13 generc : illa auis q cil fua ofTa funt oe gcncrc cartbilaginis:i io no mo:iun t ni/
in tcrra noHra cfl minozis $titatis:t fouc eit altcri'* gc/ fipaHTiintimpo:ibus:i fuavoj: cilficut voj; vacce.£{
tieris q^ pdicta.Oes aiitaues aiyifia auc in terra noflra ocs i^fccs brites co: ticcs faciunt oua:i qcuc^ bn t lcnito/
pugnat:qz ilta auis comcdit oua aUai^ auius:': l^cit iter/ tc'pzcter£ncbeU'm.£tpifcc6qiiouanttnlocofibivfita/
coza in nidis:i oimittit pul los fuos.q ii neglectos: tiic ilU tofaUiatftbiouafuabencab occafionib^^itot funtoua
pulUrecipiiitafui8patrib''oencgationcpcepnoncnaU:i in pifcibU6 q? ft venirentad vita nimis,multiplicarctur
pulU accipitris impinguant cito:'Z funt ocUtiofi fapo2i6:<z mare.£t pifces molUs tcfTe faciitt oua. £t pifccs qutda;
vnii gcnus cius facit nidu iiait 'i^acba:t aucs mafcule: fant qui findunt vcntrci cjxiitouo:i poflea veniiit par/
^fcmincreccdunt fcruictcs afuisouis tEcatb9a'onis:f$ tes vcntris ad c6tinuitate:i maio: i^s pifciii ouat fcmcl:
galU'na:tanferfcmQqefcutferefup fuaoua:f3 aucsaqV 1 ita pifccs fluminu:fcd no emittut oua fimul nifi fucccf/
ticc ouant in ripis lacuii fiib berbis^vt bcrbe ille iuucnt fitie:i mas no ct|dtfuii fQmafemcl:f5 fuccciTiuc .£t ouo
8d cub3tionc:i vt rcperiat a^bus J3pe:f5 cubcs oiuidunt modi pifdii marino:p:quo^ vnus of Hobatui ouat quin/
oua fua intcr marcs:': fcminas:'Z qUbetcubat oua fibi co quics aut fcjcics. £t aU'' modus of £U:binem:i ouat tcr:
uenieaa:t tunc cit apcriun t oua mafcuUts nutrict pullos 7parutco:po:is pifces ouat drca radiccs £anna^:i cir.*
(ttos qsc^rapt:tfcmina fuos quo8C):trapt:fed mafcu/ ca radiccs viminii:i aUqii quc oua t aut pariunt in,viridt
lus ixqii^ lapimt cu fua fcmina cu incipiunt volare fili) flqtta.£t aUqii pifcis magnus tlat cii paruo ad lupnian*
rai.@ed pauo vtuit vigintigntg annosct pontt oua pod/ du:iaUqitmafaiUftantfu|30ua:ibec inmodo illo qui
$iiterittriitannopqnfuicolo2C8 coplentit fuc pcnne: eicit moubibinim.£t aUus modue cuflodtt oua quc po/
« ponit vno anno.tz.oua faccefTiuc : i cubat oua fua.30. terit occuparc galcncm nominc:i fcmina no curatoecu
Oiebit8:'z fo:tc aUqii magis aUqit minus:^ pauo oeponit (todia ouo^ii qucda oua tardc complcntur in gnationc
pennas fuas in t^e cafus foUo;::t rcnouonf pcnc fuc tj^e aiaUs:iaUquado.5o.aUquado 4o.£t^p:ieboc acddit
renouationisfoUo2U3:t^alU'nc cubflntoua pauonum:': pifcibue parui6:i qtii cito c6plct:c6pU:t in trib'' oicbus:":
enatu:i aUajz auiii:fedeUgiit galUnecubare itcr alia otta in ven tre maris iUius gencris q6 of HnecbeUm no inue/
pauonu:i ppter 13 eUgiit boics galUnas ad cubadii oua ntturfcmennec^infcminaouaii oua fua no imicniunt
pauonii:Uc5 babcant pauona^q: pauo mafculus vtit fe/ nifiincolbteepUtmc^iputantbotes q>e)c gufanesqui
tnina:'z aufcrtcubatione:'z fra^toua^i^ptcr l3pauonc8 repcriunt invcntrefuofiontipfiiboc noeft ve;::f5fii/
fcmine remouct in abfcodito oua fua in accefTu mariii:z ciunt fc cj; fe.£t fo:te fit aUquando cj: fanguifugfs qui oi
gaUina no pdt cubare nifi ouo oua pauonu:-: galUna cre cunturintcftina terre:iboc cxpertu €(i:qi in iiia terro iti
otpuUoe illos tuncz oat cis ctbii. qua abundant fanguilugc cadut aquc:i fiunt lcn tigincs:
dCdprm JL;^e outs pifciu:': eo;r ouattone. tpoflgenerat pifcis qui oicit giide.
I^a
^^u f>llVlfl
jpiit-iu
"oDil^inSUuntinco/
jpjg.^ pikes fiunt in
CL3ncipitUber.VIl.£iegnati6cpifciij:iaUof Capltn.I.
fo:ta(Te coedit carne gitis fui:a oe eis ftit q coedut came: mttii oitigit vuas 1 afccdit arbo^es cito:<z frlgit nitcee d
1 no came ftc alga.i£t fpes q appellat faltbiro trafglutit co tcnedo illae i vna manu 1 gcutiee alia manu:t pofU^
gcqd trafglutit trafglutoe fubira.£t oelpbin t qda fpes qlTauit nucee fuftlatco:ticest coedit nucteo6.£c leo cn^
pifciu bnt ou fua penes vetrc vt reciptont dto pAi:i qj gtutit fubitoiine mafticar6e:ti6euomit comefta tpo/
cit vul t cocdere pifces 03 ips qi:tcdere fe i iUa CTpcefiocls llea coedit ite|: 'Z coedit mlti'i:<: fit poderofue ejc Tmenio
itt atal fo2te:tii ab ^''occupatde etiadiit pifces ^ui ab eo ne^^zpoftdati vnoloco comeiUoiegonoeoiee ieiuniis
£P fuie)ctei)k)ne:^ fit voza]c.£ncbeiim nutrifoe ceno w 1 Duae noctee:^ ri egdt a fe (leraie nifi femel i ouob^oic/
^dete in aq ould:! (1 i illa nafcan? berbe encbelim nra> bu6 aut trib'':z ill6e ficcu fine biiido tfietcne:': fua v:ina
$itiabitab etsnerutille berbe itcoleandeniirr turbidii Rtr.x fit ratHdus ftc canie:*: qri findit d''vetere):it maliis
(trlgulat ip;vel li^:^ turbidustt g turbatibnecapit nat^ odo:.Qr£t aiatiit marino^ qdl pafciit i ripis 6 nocte fic
aut artifidarnnec^ afcendut:qrft mojir^^zviuit infectd,5« cbocbi:'Z ali6 aiat q6 b; vetre amplii 1 cotfn hi oentes
t)ieb''aut.tf .netp fuflinet aq§ fridl vebemc^tenns pt viue fo:te6 adeo qd qri oetes fui applican t audit ftrido: eo:^
re,i aq modios:i fpaciuvite fHe.7.ano?i8Ut.S.(r£toee tbspilos^offos.^taialiabritiaDenteeadunatoebrit
aties btttcsvngues vncofas coediit came t tranfglutiiit aliu modii q|q brit acutoe illoe 1 oiHances. ft atiee brit
feflinacenta maio:es aues $
mino:e8.£t nd fiit nota ea modii iKuedi fitHjppziaiqz brie cottii 16gii aceipit aqul e
riigrecei^^ooctrina:tqdaaue9 coediitvermes tfilia: oetapoHcaerigitcaputtoefceditaqQ cottu:':^! ifiefti
Vt paiTeres:'z iter paiteres e mafculus bi!e galea magna q: «"collii I6gu c.t (Irictii 'z no pt q picl pofttl in aq (ic
vrgale^.'! iile paiTer e modicii maio: locuita pukbre vo potarets tH oiuerrttas mli:a fit i oiuerfta auib^^in fuo mo
dstmodutatdi8.£taue8qcoedut vermesqcy coediit potldi.£tpo:cue motan^mttu Ditigit radices:t fme cut
Smnaii qdl nd.£t qdl auee no coediit vel fuadiit aliq6 mue bon''^ ad ^:q: fodit terra:'^ fcindit radiccs cii itlo:^
afal:f3Pteteifni6pafcuis:tqdaaue8 comediit cttlicesf impinguat fe^ oieb'' 1 <ppe cii n6 potat q cres oiee:^ gda
mufcas: t Due aues fiit firee flbi pfo:atee ligna:niTi i mo/ funt g Dlt eis ad coedcdu:': fo:te n6 ad potadii p.yoiee.
Snitudte fui co:Qi8:t Qfozatvt ejcbat ^mes.£>i)cit ^^.efl £t oe aial ipiiiguat Q moderatij t oeliciofus qcercitiiip/
qdl auis pter illas Duae:t ouat oQacdevtriuf(s:i e cq lie ter po:cii^ ipinguat pi; Harein lnto:t 15 fo:te:q:po:iei*
ad itagill viridis:co:|je toto^brievoce magna.": i qda re/ claudunt:tn6ptoeeoaligdcuapo:are.l:tpo:cuepliac
gioee viridis colorhti qdl regide e nigri coto:i8 1 modi cu tupo toditipm nafr.ftvacce tpinguant e^oire veto
^ ce vdcts4:t oe grie coliiba^ picdtiu:gria fiit q ri apgent: fa ftc o:obo t fabie t o:deo.£cqri iungun fcera molti co«
«riitoictetragilla.£taui6etilli''grii8Dfaned:':volatver nua iumenti reddtint moUia.£tqri iungunf co:nua bo>
ilieregionegreco^:?!^ no fadiitalie aues^ie maio: cof uieaut vacce cu mcdutla aut otco aut pice aufert abde
tubie^icatnt qri bibinifcquunteapultt fuitioctftcin p*
ooctria fpes auiii^marina;: 1 agrcllw.<5pee oico q igno
Dolo: q acddit ab itinere pedib'' fuis:t qri rcfcidit ab m
lu^uriacrefciitmuUii.l:t eq t muli ipinguan tc): pom:«
ran t :{ter qs oicit co:u^aq:': e mact7a:nec aliq auis 6 aut flfini ipin guan t e;c mtttto potu aq.if t vacce appetu t potii
bus aq nidificat aut fac pullos fup arbo:c. £t aues q ve/ aqclare::camelUtcquiaq turbidc:t cquipp Bturblt
nant coediit gcqd fupaf ab eie pterq| gen'' (m.'9\aro.n, aqulpcdib^^tpoilpotantipa^^tegooico g^iUud oshio
coedit aliqd oe Itio grie intetioc cdedcdi ip$ (c6$ q? vidr/ c)CEimentari:tcameUipntcomcdc multii:tri prit vinerc
mu(t agll coedereaqll no itetioe c6cdediipam:f5 q: pu/ cu pauco:t elepbanti no oat ^tu pot comedcre.£t oicit
tat euc llere.aliqd nutriifi ti a gutture ei'' qttl coedit ali$ ^^.q» etepbas in mane potat.iz.alKami: plena aqua:t in
pdl.Ucnat g agla ag la: vt auferat pdl aliqp ab ea qul tc meridie.6.£tilvidebant<amcIliviuerecctiiannos.£t
net: cp fi inuenit in ea aliq^ pdl euellit pdl ': reccdit:': fl cap:i t arietcs t oues:t cap:c ftan t cii fucnitit pafcua bo/
agta vcnat ogll pg pdl:-: no iitenit i ptlte ci^^pdl come/ na;t comcdiit folia:t e^trcmitates romo;r arbo^ii ipin/
ditipa, pe vo:acitate.j£t aucs venatiles raro potantift guanf diabiidltpotu:tf>ac via fal impinguat coe quia
aialia qdrupedatia fup q?: cutcs fiit fqme ric^emelim co fadt pUts potare:q: inducit eie fitim:': in bobetib'' lac cii
mf diit carnc -: bcrbl.Sitt" fcrpee qri cft vo:aj: 1 pa» bi/ oat eis fal abiidat>u t in lacte pUis t oetinen t fame:t oa/
bit a idigcf ruta:': qri olfadtcl ri pt fe rcgcre:': coedit car tur eie fulTideter ad c6ededu:t ipinguan t :t i autuno cii
neqrudlaialiii^-zfiigitbiiiditateqriidl^tfttrfqmoface Dat de acj^Hans meUo:cnq^curre6:tni):tfri^smelio
tera (Mm aranca fic ct fugit nui(cao4;t feipee trafglutit ra Itint pinguib'';^ maciletie:q: nimiu fimsttt macroe»
0ctatina 57
Ct^ jpAiamtinm^tib^^biitmdioiifdpciim (bts carni/ materie:tei*fubtnitaetraritaefndtite:tcalo2ni[li6foi/
bus $ que parcun t i plano«gt que bnt caudl magis am tie t calo: aerie i motus^-z qit aliquod iltop oefuerit c(Tc
lAa meltue pattunt frtgus $
que bitt I6gd:<c vr inibi ii^d eriit multe fugfltiitatee in co:po:e ^pter gulofitate:': fit
•ccidereuitqbiitcandas latas ftint oetcfra partbo;::^ fuperiluitae (piflaii coiia (pif(m:i reddit co:pu8 pigrii:x
feptetrioRaliupartiitverfusozicnte^tquibntlanamr/ tuncq^aerellfrigiduefeabfcondit^^ztunc po(l$ fiierit
P3magt8timentfr^i8.jctqitptexitpanu8ejclanaei''q in abfcondito n6 remanetei aliud oifToluee ni(t folue ca^
comedebanf a lupo gitantur in eo pediculi multi.£toia lo::? fames non p6t oi(roluer.e:fed ipfU5 oecoquit ^-z tunc
•taliaanulorabnti3Detesmozdet:t non bittia octeefw co:pa eiue impinguan t :i ift6 e(l tepoie fructue i ingref»
gittbumiditatesaliqiitroierug berbaeitqueda fu^ut lU bremis i fine eibtie:<z ifta ipinguatio accidit ei:q: ed
trtpercipiantqualisrapo; (it. fnultii gtilofus i parum ltt|»triat ^i illa ouo raro reperiu
1£C9plmJI.i:>c infirmitatibus anitltalium. cur in animalibusquadrupedalibus:^) (itgulofus^tpa/
dldllfi Qdarecediitarutsman/
aiviliu
rii luxuriane:^ lupi:<zaialia rapacia viuunte^folacame
flionib^^petentes aliao.-^ que raro inuenit ab eie^-z ideo no pinauefcut.)3ed vrfue *,Ai^
aliqii pollrcuertun i.£t qda no peturo j comedit fructue i afcWit arbo^ee:-: ideo impinguat .£r
uerfas regtoes^-z q otcunt ouracee. &ttt ftat aliquot oiee fine conte(lione:-:^pue qit venit fri^a
q in vno toco manet in bfeme:t bo^q/ vetane euam^lare cii cotpus fuii fit magnii «z parui ca/
dlinellatevtpaliibi:t bopqdl mufeit lo:fs:'z bec qutdl faciiit fimile vr(ie:(tcut vnii genue mu
^=inido8fcd5Diucrfatpoltccoaii:tqi rece/ nim t f ricio^»): in eie crefcit bumiditas qtteeil flegma
ckmt:recediit a rcgioib^^cauemofis calidis:': no mftii re« natnr3le:qd eH fangitis non oecoctite:'z fuii iuuamentus
ceditt remote.Jctq inqrunt loca vetofa fngidain eHate: tftivt quldo oefecerit nutrimentu ipfum reftauret:? tiic
« alta :in bfeme mutant fead plana . £t qda funt q rece/ fi multu fuerit oe buitifmodiadunatii in co:pc:e poterit
dut multii remote:li^ qdl ab oziete ounrali . £t recediit ad tepue ourare fine ctbo:'! tale aliquldo contingit ho*
ed occjdes feptetrionale.-fic grttes q veniiit ad qfda pap minibuefani8.&edferpete8:q:fnptouri cozpoiieiibat «r|b:(m«ci)/
tes in quib^^funtboies pigmei paruiad modiicubiti*? 15 bent caloze multu naturale:^ fit ille calo: «6 oiilbluene nonc f<n p 4
eft verii:tno tan^es aliqo mendaciii:t vola t vfc$adpn* multum oe m0:t oia aialia maculofa:-: cutie lenie e^cit
cipiu nili.£t qdl m ouHro in etlate i in bf eme i feptetrio fquamae fuae fui co:po:ie ad modii co:tici8:'z ferpentcs
nali:i ida vollt fm latitudine tcrre.£t oico q> ia ejiperu funtmaiozieejcco^iationis^^zfuae^ccoaatiofrequetereH
mentariteil:q;auc8 aqticeveniittin veread maremoi inpndptoverisqiiferpenteefuntfani^tfic in auttino:t
tuu falfti qd Df bf emene kmeUi abinde recediitad lacii nonDt;:itvcf quioi^rit g^quidlferpentee fnntqninon
oe more:t oeide Qtrlfeut niUi:t vadiit od lacn oe cauri' ei)ciunt cute^ veterem.£t oifit ^lrifto.t mimue ille qut
fine:-z qdi vadunt ad lacu oe trabatle:<z qdl alia8.£t oi fce^co:iat:itafee):couat:g7fua e]cco:iatioincipit apar/
jcit )3:p.9' grues vadiit.q.in acie t pue antecediteas rep tibue o:t8:t p:ocedit ad oculos t impedit vifum t p:oce
tauesque oicunf alateno volantin acie^fs in fooetate ceditpolladcaput:tcompleturillaqcco:iarioinvnano
greg3tim.£tpifceaquidlvaduntoe vito mariad aliud ctet vnaoie: tfic animalia anulofa:toia ivlantiaque
inare:t gdl a ntedio ad ripl:^ gdl oe ripa ad ripa:'z qdl babentfuperfn^alamcooperrozium iicutgafin:q: ipfe
llant in ftto Iocom oe genus mogis ipinguat cA vadit oe in pzima fua generatione oefiruit litiii co:ium:t locuffa:t
calido ad frigidu q§ oe fiigido adcalidii:t ouesq trlfeut afcerrlquoddamanimalfadene fonumod modii co:i)
oe regione ad regione p vociferant ne remaneat aliq auc ouri;cucon(tringiturinp:imafui generatione exettnta
recedat ftne focietate:qdl auee fottio^es efficiunt g vnw fuie co:ndbue:t pod manent multu bumida : t ceficcai
yentit q^ aliit:fi2 oombe que elKcit foniojcu bo:ea:-z cu tur poft ad folem t amittunt ilU bumiditatem ftipfluos:
ouftro oebiUo2:f qdlauee bittes funt.q.aure8 i capite (ic tafcendutarbo:eepoft:tnntriunt:t poftea volat:tiffa
bubo^^qda alieauee^-zqdl liitq oicunt golocbim i funt tx>ll{nimle);co:iationem ejccotiant fe item5:tpol>$ vo
imitatricee:^ qit videtboiee faltare (altlt iirn^alia aui» lauerint .£tanimalmarinum qd oiciturl^arabot voci/
q of allafeUa £| b$ lingua:ftc lingita bois:': qit potat aqua tomuin veret autunoe]cco:iltfe:tpolfq^ouant:tbo{e8
Ut^uriat i imitat loqitentee:'z non ell remota ifla auis a fciun t bec ej;perimen to:t iii iiiie tcpo^iMnuenimue fug
plttaco.£t pifcesg funtin ripa bittcarnesfapozofiozes x illoe co:ium nouu:t cancri faciiit fimile:t in iiia bo:a no
fanioze8:qz ibi funt melioza pafcua.£t poll boc narrauit pofTunt ambulare niii ntodicii.2:t oijcit S:^.cp aer cii eil:
S^.|jte pifciiia femQ i npa:7 alios g fQ funt i pelago
iitn t ficate impinguat colubae t oua eap t ^p:ie agrel^es:t
^tgdafuntquivadtit dc mareadmare:-z illattumera/ pifces fiit ptrani buiu8:q: funt ficut olera que magts cre
uit^-z ful gitatione.i:t oi^cit M^p-.cp eof q (iant in loco fuo fcuntcumpluuiaq^ cii aq qulattrabiit:tannu8pluuio/
runtilcutqda e8pifciu5anulofo;::f59 funt fquomoftfic fue in bfeme t efiateaugmentat pifcee^t aqua marie ef/
ferpetes:-z tencba q Hlt tn fuis locis qttto^ me(ib% bf e/ ficitur ottlcis tempote pluuie:t pifcee iuuantur a pluuia
me ^nibilcomedut.gt ierpetesfacititntdospter vipe/ pofl illoe qui oicuntur l^afed quiejciccantur CU5 babun/
rl q ilat iter lapides.£t gdl ptfcee faciut nidos . £t gdl datpluuia:talbefcuntfuioculi:t roacrefcuntt parltur
illo:p E aliq6 tps Hltin fuo nido i poft mutlt ip5.£t plu sdmo:tem.£taue8nu'nu6potantq^ cetera animalia:t £
itiefaciiitapBereqitofdlpifcesgno pus apEueriifc-zita qtie babent vnguee curuoe potant rarovalde:t quando
oc auib''.lct militus abfcodit fe g aliqs oies paucoe i bf e suesinfirmanturfegregactur fuae pcnna8:t plureepi/
me:^ boc fcdm oiuerfas regioes plus vel minue:a hullii fciummo:anturinaqua oiilcit vaduntad loca inquf/
Qial qdrupes abfcodit fe ptcr vrfu5 -z f riciii:qz vrfus tiic buecaduntflumina inmarc:t rcuertunturad flumins
nibilcomedit:^ eff pinguis valde i piger;'z fue femie tiic a mari:tpifce6 quiroo:antur in ripis impinguantur cns
pariiit.£ti6 nocognofcit bcneoepartueayt-zqittB ab/ aquaDulci:tquimo:ant in pclagoiropingulturin pela/
fcodiit fe ad minue per.^o.oiee^-z aliqii per multoe me/ go:t qtii babent cotpus longu impin^iantur in efiate:'i
fee^-z quado incipit ?)cire icipit comedere alufe yarufpee: p:op:ie cu5 eft ventus feptetrionali9:t qtii bobet co:pue
^
^
Vt faciai i ftomacbo appctitii comefti6i8.j£t oico q: cau/
fa famis eH oiflblutu>:i caufa oiffolutionip eit paucitae
amplU5 ef> c6trarius buic:t quida pifciii lujcuriani qul/
do aicedit in apparitione canis maioKtifti pifcee bitt fn/
IBc mtnr^ mlin tJbtY
pet fuas alas ouas giifanes fimilcs fcozpiotb^-raramcw el1ctbomomenda5C9jnoeiTctpo:cH8intndia.£tcft^
cqles:-: noccnt ilUs pifcib^^illi gufancs;-: Diwcrtit (e pifcis dl terrQ in qua funt cap:e in quib'' oiftantia in tcr auricu/
<z Dcuouut ^pter anguftiiiita $> cftius cadit in rctc:'z qfi laseftpaUnatmediii^ifuntibicapzi quibnt auricuta^a
cl^ult^^caloj niulti piices guj moziunt :•: pifces marini fercn tcs in terrl: t fun t qucdl vacce quc bt! t crnicsrz q/
1 riuatici no vidct oe noctc nifi oc Dic:ii6 mcli^copiimt dl tondcnf ficutoucs:': funt in terra ntgro^ que oidtnr
anteq^afcedatfoU-zno inuenit inaq pcflisq inducitge< anubia.£touc8in tcrraanubicpariunt agnii coznutu t
nararr pcl^ilctia (ae. pifccs:ftcut epidimia aeiis facit fug putauit bomerusq? fmefttmai.fiucfe.fempcrparictur
oia aia lia fug terra:'Z pifceS mojiun t qii afccndit (lclla a co:flut''.£taialia quadrupcdaUa in cgf pto funt magno:
rcboalab6:quc cl^ in cancro:qt illa llella nocct pifcib'' ex ^aues parue:'z oiccbaf caufa in bocq: aucs no inucniiit
fe:i tonitruu nocct pifcib''.i:t o:acbo marinus iterfidt pt quid venanf^'Z funt ibi pafcua fcrtilia:': lepus cft paruue
fces cti fuis gcultionib^:'z oeegritudinib^ptfciu funt qda; in terracgfpti:qifi non inucnif tncacjctremitas armo^
gufancs ^pediaiU g nocct cis multu:a funt ficutolcbia.-f nift pauca:? q: cito rcfcindif fructus ibi^pter aere:'Z in
multafrigiditasitcrficitpifces^-z.pptcr 15 fugiutab ags tcrra aranic cft of incbias magna vni''cubiu:'z in ifta ter'
Dulcib^^taerficcusnoiuuatinaliquo pifccs riuaticos:^ ra funtmurcsmagniitin tcrra Unicfuntferpentcs longi
atalia bnt egritudince qfda fue fpei ^p^ias^ficut poici fl multiitgracilcstlconcsiterra co:aceno|:funt magni
bnt fquinatia;tapollemata oura glandulofa nocetcis muUu:^ jipzic ilU qui funt iu;:ta riuii qui oidfiarcbon:f
in coUo:t aliqii in al^s fuis meb2is:t illud cogit eos mo/ illdqdDicoveriffimucft:ileo|xirdifunt magniin terra
uere fuos pedes multii:? inuenit oolo: capitie in eis fot no funt in terra aur(.£t atalia alie funt maU>|: mo/
afic:':
tis 1 grauttasin ttcrio2ib'':t tiic in talicafu moziiuit oie gp eft in terra oc auri cft fo:tiU6 1 audacius:': in ter»
rii:'Z
pinguant t|2efuit»rtus:<z^p:iequado pariuntin vere, jccrunt mibi q>quidl fcrpcns magnus momo:dit ipm:
£t raui olnificant pcr quoddasaialqd nafcif cj: tcrra:t t motfuns cft fcrpens:': indu):itcfrtmerl in illo bominc:
eftfircaranee^ttejcitfemp comose^^cagonas:': ocftrtttt tquandoegofuiinillatcrraquefiuipzo bomine illo:t
cera i inuenit in ventrccius.q.pului6 molcndini aut fti/ erat moztu'':': inticni fiUii eius qut fccit pUtra mirabiUa:T
mu8.£t aUqii gcneran t in fcjrtiUbus qucda aiaU'a.f.guf3 vidiilla:': tradtdimulta eo:;: obUuionitoc mirabiUbue
CrCapr5.Tn.fce ofttei^ mafcuUnftatl:': femltari i aiaiiV fe adinuice:t pUte pfit oib' amV.St 3;j. niierauit alias
Bt oqutla oebellat ozacone vt comedat ipfu5:f arcumit tur.£t arietee natf fcquun t copzos 1 ge '
fnterficit tiuire cecu:qin R vmi vincet aUti:comedctalte fciit oes ^nfcp paftoz accipit vnu ej: ei8:t faat ip5 aricede
nim.£talgadel(ioimicatciibubone:qiiibubocomedit ret fcqniitur Q\xt£t copze funtmin^pingttes q^ oiaaio'
du0oua:tvenaturipfa5 oenoctctqtii algadell! come/ lia:t appUcat fe magl boib':toe8 timet tonitrua:t auee t
ditouabubonisoeoie^toesaues acceduntad bubone: capu impgnant :i cii oudiiit tonitrua aboztiunf:t oues t
« QOitittnt etus pUunas 1 poruipendcnt ipfu5 qd folet no capze tariete8:t capziari medta nocte ftat fiii oozmiiic
cere^^ziavidipicaqueoefcedebatadaueq of baltie vbi poftfparfim t vaccc D0Mniiitpiuncti5.£tcq oat mamit
bafTie Ugabat :t ilUi pica abfcidit fi-uHula carnis:'z remo/ laspulUs^tqdafiitqmftuoiUgiit puUo6:tqriaUq eqe
itet fe t refpejcit pica qd baflc eet Ugata:t cu bailie voUtit fteriUeappUcatfcaUcuipnlto^tpalliifibutcupulUieno
a>medere venit ptca:'z fita cauda remouit illa ffufta:'! co iueniat tac mozit.£tceruiacci^tit filios loucutad aq»
gnoui tunc oe pica cp erat auis oertftua aUaf auiii in fui iriuos^toocetcos (ocaQqfitgiat tabfccdat fr t poniic
na.£toijata^.9tniluus7coutU6 pugnat adinutce^/ a}sifotieis:tftataripoztaantriad oefendcdu eo8.;tqri[
pter fua oua:t fuos pullos:-: fitr cara x tragilla pugnant. tnutat cozRuaabfcodutea ne videat . £t raro iuciuit iU«
/ct arance t ferpentes pugnati aues funt que pugnat cti coznua:tofQ>Bfac:qzritieoeeiuuamcta:tqnipn?crc/
qdafpeperdiciiattederuge:q2Comeduntfuaoua 1 fuos fcut ei coznua qccut ei coznna i z° ano.q.ouo paU: t in j*
puUosperdiciscipaiTcrcspugnantcit aflno^qz afinicoi ano cii ouob^ramis i vtrotg paU»:t i 4.°cu fept p*" fEua
medunt fpinas in quib^^nidificat ilU paiTeres:t q: afinus fctif i vna fi'»:^ mntat fua coznua fp femet i ano:t cu itc^t
cofricatadtllas fpinas:taduiteiu60ua tpulU ct^^^tqft nafcuf i pn? nafciif ,q.coziit:t qfi crefcut ei coznua abfco/
afinu& rudit fpine mouen tunt cadunt oua:'z j^ptcr tda: dit fe:qtn no b5 arma:t cu crefciit aliqri e)cit.£t pff icat il
palTcr ftbiUit fup facie afmi cu vtdet ipfu5:'z cii afinus b5 la coznua cu arbozib^qufcg n fetit ootozc i ei6:t tc pcipit
vuinue vcnitiUe paflferi pitngit pica fua alinu in vulne/ fc bfcarma tcptaudaciter./ct ap.oij:it q? ia venatifiit
re vt recedat a U>co fui nidi:tvulpc8 pii^at:qz comediit ccniu:t i ci^^coznu crcueriit oue berbe crocii t cucurluta
naUter ide:t itcr co;uii:a boue clt naiis intmicitia:t poft 1 crat |2ue:t certt'' poft^ bj i fe fugfluitate aut mozdcf a
numeraui t ^^.aucs que bnt inimicitias cu5 equo licut ferpete medicaf fe a cacri6:t qri parit cocdit feciidina aii/
quiof grecebim:tcomedutberba:zq: eqtius comedit q^cadat:toiciitboiC6 q> iltafeciidinab^iuuaifitamfta:
fua ijerba pzeUat cu iUo:t ilta auis mozat in lacub'':t itt •z ri pt iueniri:qm coedif:t cerui oeUidunf gcanfboiu^:
riiMs aquaft fue voces alTimilant binnituiequux qit vi qz fcquunf cantii t co copiiif:t 13 faciiit boice qri fubmic
det equu voUtt ante ipm 1 pungit ipfUsvt euciat ipfu5 oc tit aurcsrqz qri aurce b5 ercctas no pt capi:qin fdt tiic q»
Ioco:t ilTab5 inimicinas cii arcolus^qzmozat in fttis pa/ boies ifequunf ip5.£t vrfa qri boice ifequuf ipa5 trabic
fcuis.;£tnumcrauttS;:.alia8 aues que tnimicant cup/ iecii fiUii fttiit qri ri pt ip5 fcrrc afccdit arbozes cu eo.£t
dtcta:t quedl ea^ eil que Utptriat raro nift vi]c:t qtf Ut/ cap motan''^ e in terra oe creta medicaf iua ptaga i q re/
iairiate]atfanguisabocuUs.£tferpetcs pugnatcu pot/ mafit ferrti cu comcftioe bcrbc q of pitlcgiii:t ej:it ferrii
ci8:tcii biitegim:qz pozdcomcdut ferpetcsrz iter cozuu 1 canes medicaf fc cu berba g cognofdf ab eie.i leop<ir' 3
f vulpee(lamicitia:l5tnterranfa oicat q^ftnt inimid, du9 qri coedit bcrba q of ftragulatrij; leopardi:comedit
^te^vidiregesefcendubo.-zacccpit iUere^c cozuum^ fgbaUi bois t fanaf :t ifta bcrba interfidt leones^t pE &
vulpct pofuit eos fit^t pugnauerunt adinuice fottitcr 1 vcnatozce acdpiiit vas 1 iplet ip; fgbalisboiu^ t ponuc
vulpes momoidit caput cozui^^ze^auit fanguie:^ cozuus fup arbozes t abfcodut fe tven iiit lconcs ad ift6vt medi
pcdib^^fuis ftrinjut labia vulpis:'; no potuitvulpes apire cenffc:ttnterficiunttirababfconditi6;tleopardu6Dcfi/
08:1 ptipugit ipfu5 cii pi^.i£t 3:p.oi]ctt g? ami 'z agla pu« deraturatupt8:taim olcfitab eie infequuntiir ipftim
gnantinterfe;iinuUotieevtnat0mi.Comediit outami % oefideranc comedcre ^um:^ otcoadbuc ^Dicitur
'
fuE ipfu5:i cij pUircs ftierint capiunt ipfum:Uc5 cnim fu* picas pttlto?::': pE ^*^^ ^^^^'A^ ^^^^ '" ''""'' fc6o:q: fuc pi
giat velocitenttt cito virtcit in cHrfu:t jppter boc fempcr ce funt oure.gt quedlaues fuiitqucno vollt a remorie
ambulat in abfcodito.gt in terra cgypti eft q6da aial qd -zpluscofiduntin ombulare^in volatu:'Z talis auisq/
oicit tbiom6:ipugnatciicolub2ie:f5 pusclamat ciifua U's ifta nocftbonaadnidificaduin arbonb^^nififotiimo
voce muUitudinc fui gencri6:i poft^ fue ru t congregati cto faccrc nidu fuii in tcrra crafTa vbi adunantur p^tee x
poniint fe in Uito:i poft in ierra:oeinde fepcUunt fe in aq ftcrcus 'Z no ouat nifi in tcrra motli.i:t aliqn ouat in tcr*
cinungu.'itfecenoaque:vtfcitei8 fcutitptra ferpentc:i ra con fecta ej: tcrra molU 1 pa tea:vt fit ei.q.auj:itiu ptra
poftea pugnat cii ferpcnte.£t cii tbcucea apcrit os fuum vctos 1 pUtuiae itie nidus:'^ iiic aucs funt cubcgt 1 oara^
cadit in bo:a auis oefcedcs fugipfu^^que cft fimilis picc: cbc.£t pigre lunt aucs ifie ad niotiJ:idco oedit na pullis
1CU cencbca ftridebat oentib^euafit auis po:tan6.q.fpi' virtutc vtftatimpofte^itit5pullo^ateftis babilcefinc
nae fug aUia liias:': pfricltcs fuas pcna8;i tii no vidcba ad recipicndii nutrimcntum ab omni partc.£t qii vcnit
turacbccbab fcbfcBB IJplcnavindictafupaue^iaUqii mafcutus ad locu puttop- adducit antc mafculos fuu5 ci^
euaditauis:': aUqti non:-: to:tuca aiiqn comedit poft co/ bii^itrabitfcciimafcutiipoft^vtinuitet ipfU5 adpulloe.
mellionc ferpctis ojiganti agrcftc.£t ia narrauit mibi fc/ £tcul>cgatiqnfindittcftlouof ^'Z aUquado reuoUiitcii
nepqui DilC]cit vcnatione:cp appofuit mcnte:'Z vidit aitc fug terrl vt femina no fit occitpata fup oHa:-: jjpter boc
tarda pugnantc cuvipera:-; vincebat a vipera:-: rccc^it: fcmina ponit in abfcodite fua oua nc ijcipiat mafcuUi8;T
1 cocdit Dc qda bcrba i i-cucrtebat ad pugna;': it^ fecit cubegcs qit pugnlt ad ipfits mafcutus vinccs maliculii fe
mttoties:-: 15 fccit nafr:-: iUe fenc)cerat,ppc fouca:': poft' quit ipm vt lu>:uriet ipm^-z ooracba firn-z fifr gattue fujj
q^ receiVit anis tarda iuit fcne^ ad iUa berba i eitulfit iUI galtina^-zboiesvenatozcsponuntmafcutucubcgincap
1 redijt poftca auis tarda i no iucnit iUa i icdt ftrcpitii^ ccre.£t poft vcniat ad itlu carccrc fojtiilimue mafcutu«
ma):imu: i cu p:o:fits t! iucnit berba cccidit mo^tua;': tc cubeg;'^ poft itlii veniunt muttimafcuU altj:ioc8 ocpzt»
fciuit iUc fcnc^ q? ilUi berba erat eimedicamc;i qitando bcndiitur:': ponat loco cius iitafculi fcmina;venit ma/
fi
fcnc): iUe c)cplanauit mibi figura i colo:c iUius berbe co fculits foztiiTimus -z impitgnat fugucnicn tcs ^ptcr femf
iectttrauiq: illa berbftcrat lactucaagrcftis./ctcijcitS:;: nl vt cogat eos fugcret emittit ejc fc fon ii parii ad fcmi*
cp encftrcs qttldo pugnauit cii vipera comedebat rutas: na nc clamct fcmina;f5 ftct mitie 1 tacit&ii itle cubeg eft
qnt etii vipcra fugit odo:e rtttc:': capcr medicat fcipfit; potcnemufarcfuosfonosmodis^^zfcminacubcgquan/
tec fructuu cj: comeftioe berba|j amararu.£t cancs qn docubatouafuavcnietemarito Dimittitouafua vteat
bntrnalu in ventrc comcdiit fpicas trtn'd:'Z qit vulnerat ad mafculii 1 tujcuriet fu2 ipfas mafculUK-z no fup cjctra*
fc alacbaUm medicaf fc e o:iganu montanii.!bt>it 2i?:.t neam:'^ cut>cg maiicuUt6:eft ita Uijcuriofue cp qn fcmina
boc cft quiddlqd vidcbat muUotics;': irritt) fenttut vc' cutJCgponiturin carcere:ftatimappzopti!quatad bofcj
tii feptctrionale -: auftrinii mtcc^ flct:-: intrat pctras ne poncntcipfam;'^ no rimct neqg ftupeftt.£t aucs fadctce
pcutiant a vcnto.£ratquidl bo apud cdftltinopoU'n:'Z nidos nofuQarbozcendfunt foliimodoilteaucequc vo
babeba t f riciii:': g ipfu5 pdipt vcntos:': E ipfu5 facf cft lan t paru:imo ctil qttc volant multum;ficut ouo gcncra
oiuce.Sscatbimcftfc^mq^titatccanis modicus pilo/ que nominat S:p.quo|: vnu oicit quo:iida 1 fcabois- £t
fu3 co^Ec:': facic fubtus fuii coUu albedo4q.epiners;i fa ego puto gj vulturee no cadiit fuE arbozes.£t iUa auis q
ciuntinvcnationeauiu^icftDomcfticu muUii:': oiUgit cft belfcbiat fug arbo:e6 no cadit fup terra:f5 mozat fuc
muUumcU-zgbocamatmuUuloca Dcfcrtain gb^funt arbozesvtaccipiat^mcsciifua tingttaampla:': oefuis
apes 1 eius virga eft magna:': pp boc tituat rafura iUius ^p:iet3rib'eft:vt amlHttetfug ramos. £t fitr facit atcba
£ Virgc ptra fcuria.jet iriidines funt fagaces in facicndo ni ta fcrpcs gdl^-zvngucs bui^auis funt foztio:ee qg vnguis
du (iiii C)i luto in ptibus lutofis:i qfi no initcniiit Uttii in^ oc tricat:': ilta anis oiuidit tn irce modos.vna auis c ma
uoluiit fepmo in aq:'z poft ponut lc in terra vt^traban t gna mu ttii:': cft mino: gallina:': tata cft fo:titudo in pun
muUii de luto ad nidii:'z qn faciut pitUos vifitltcos pf i ctioncfnepiccfupramoe;q5qii pungitur ramueat) et^
mater addedo cibarta ne oefiaant:': etil ita folUciti funt pica fcmet ocficcat ramus ad vtriml ficcitate Buenice:t
ne aligs fiUo^ careat cibo; z matrcs accipiiit ftcrcus pics gdl fccit fo:ame in arboze:': pofuit amigdatl in fbzami/
pulU) jj;-: cijaiit a nido ^: Docct fiUos vt facilt fitV:': palii< ne:vt vidcrct gd faceret auis itta i amigdala:': vcnit auis
bi ftant cii fcminis in nido quottfcp fcmina pofucritoua: Bfozauit tcfta amigdatci cocdit nuctcu5< £t gmcs
itla:'Z
j^
1 (t femina fuerit poftea pigra in cubatione ouo^ mafcu qtivolltafccdiitmuttiifurfuminaere:'zqttacrvetatei8
lus pcitm el vt fit foUtdta circa oua cubanda:': vidi cgo afpectu^ptcr ncbuta;aut nubc Bcutiut foztiitimc acrc^:
palulx>8 mafculos pugnltes intcr {c qitadl palumba
p vt queuis aitdiat aUI in volam;: fi non videat.£tgruc8
femina;'z ftaiimvictozi acccltit patiiba;-: poftca rcuigo:a qit Dozmiiit poniit fuos vigites qui cuftodiij t fc;-: ftlt fuu
tus victits accciTitad victo:c:': oaticit eii.£t poftea palii pcde^tponiitcapiuinaliecoopicndoipfus p:etcr rcgcs
baillaacccfTitvictoailUiDimifitaltc^:': mafculus pa/ qtti Dozmiunt capite oifcoopcrto;': boc:vt citius audiant
lumbusfugosfiU; fuifufflat^zctjcitinipfusterrl falfaj; tumutme^^zittc re^ qii fcntit tumuUii c)cpergcfacit atias
Vtaperiat papai^zqii paliib^^mafculuseft magnus fug' B fonitii que facit.£t eft qucdlpare auiii aquatica:;:;qui/
ttenit pattib'' mafculus:': coit cu5 eo vt e;ceat Dc n ido t fc« dlmodttsquiDicit batatbii^^ztrlfgUttitat^iim fanum:'Z
minaciifemina^iDiUguntnatitcrpitgnarc multii^-z va« poft^ putat qd futi icair DigciTit totii et\cit at(unt fanu:'z
duntad nidii atiii accigc in fuo nido:': boc accidit raro:": cocdit carne:^ oimittittcftl;'^ accipitcr magie oiligit co:.
qit nidi paliibojr funt jjpe eft intcr eos pzcUii magnii to £t a^ .bic narrat mftas aucs q oiucrfan f pp toca;'^ mo' j,_j, ^^^
ta Dic:': q: cotla ci"^ funt recta i ampla^ideocg iio 05 ipam res^-zoijcit op cbainpugnatciiaquila:: vincct cl^-zfotct tepTf^o'
aurire a$ ni(ifcmet:vtpotet:q:multumcapit.i:tDij:it cantare pulcbcrrimas cantilenas. £t quldo cltat.q.ca/ ru aiauu
^:p,.gp pafter no viuitouos an.i io no vidct fup mafculii tatcantusfigntficantcsDotojc^^zmaximc quldo Dcbct
paffere Domefticii in vcrc macula in pica nigra^-zboc^q: mozi;i clT illc cantus oulcis:': Defidcr abilis audiri:': iam
nafdt in vere:-: cii guenit ad fine annicrcfcut ci macule vidcriit boics votantc cii:z cantantc;-: quldo oeftjt can/
fug picl poft fine anni:maaila nigra:tcd fcminc viuunt tare cecidit moitma-A no indpit pngnare cu aqu(l4:fcd
/
Qctmm 3P
aqtuto cu ipfi^^t be auib^ que fdro apparet eH; quedam in ciuitatilMtd beftrtKndb quidl modi Mmim ttiiw
flu(9 montana que e(t nfgra 'Z equalie accipitri viii\$ ba/ bileerioijrcruntboies q> babcbantmaliiome.
bens acutuit venst oe oie i nocteti oictt Harandoem:x CrCapimlum.V.jtie naturis volatilium:i mapmeque
pugnat cii aquila:t aliquado vna tenct fe in' plio cii alia rapinaviuunt.
fnfeparabiliter:': veniurit boies:'Z accifnunt ainbas •: ba/ 29
radoem nidificat fup^a petra8:'z facit ouo oua. £t grues
ptigriantinter fe:'Z multoties capiunt pugnatadin ui/
cti qnidam modue quiaccedit multii invo
ce.;i:t aiiis que oicit cacba bs nutltas modulatioes: z oi lando bomtnibu6:i fue voces fmtmaU
cie cantatnoua modulatione:^ abfcodit glandee quado mm fo2tes:'Z e(t aUud genue minns pze/
oebent cadere multas^vt fuffictant per totii annu:'Z facit dicto:iab(Wnetfeafrequcntiaboium:i
nidti fuper arbozes e^ lana: ? capiUis.£t oijat S^^cp gni »oicimr Dibucbi:i aUus modus etl niger:
es pullt oancpatrib* fuis ad comedendu quando patrcs 1 pamicozpozis:i aiidacioz pzedictis:imozafur in mon/
ftii ftmt fenes:<z illud eilnobis res oubia.£t oicuit qz pul tibu8:i interfidt lepoze6:i fiUos pzopzie:i volant feftini
U meru auis (latim quado volant oantctbu patri i ma* (enibabetocnta voce5:ieftaUuB modus coloziealbi:^
Crtnee);eantanido:teilillaatiis cotns penaeft rimilie pennarnm albarii:i curtarii alarum:i caude longe:i fua
coloa pallee:'z ejctremitates pena:p funt nigrer^z ejxmni/ caudaeflfTmilis caudc oeracbamemagnicozpozis^ieft
tas ale eil rtibea:'z ouat aUquando.6.ona.aUquando.7.x montanu8:imozaturinbumidi6:icfl; vilis fubflantie:
adducit ad locu fnu terra moUem a riuisn babitat in co/ qinvinatntipfu5cozni:iviuite):cadaueribU8:ifemper
cauitatib^^quefuntcocauefecudu q|titatetriti cubtto:p. Dat voces (ignantes famem.£t eft aUus modus mon ta/
£t funt quedaaues que faciiit nidti ad (imilitndine fpe/ Ra8:i eftille ma]cimu8:qz niozat in monribue in circut>
reej: Uno:'^ efl oziflciii nidi (hictnut pontit in fuos nidoe tu maris:i babet coUnm magnu:i pene eins fnn t incur/
Cfnamomu eicpandedo ipfum:? fpargzndo^t adducunt uaterz eias cauda eft ampla:i qti rapit pzedas aUqii va/
ipfus a loco in quo nafci£:t e(t retnotu multu^tnidificac ditciitUaad(itndiimari6:ficut que (ugitab infcftatio/
fn fumitatibus altaj; arbo:^:^ botes percutinncillos ni/ nibt»:i eft aUud genus q6 oicit alcbiUm:i eft viUs natu
dos cii fagittts babentib''^ ejctremitate fui pUimbmt ca reigener0tioni8:icftmaibztscozpozi6Oibuspzedicti6
dunt nidi- aoapiunt boies cf namomii illius nidtVloed modt9:ieft foztiozisi acutiozi8:iaudibiUo2is vocie.
auis que oictt grece fanciaracb^teil marinue agreilis:': £t eft aliud genus colozis fere fubcitrini:i non fadt aU/
t(t moioz panere:'^ ^i t coloz dus coU>z la^uUcu virore:i quid in mane i vefpere:fed a meridie vfi^ ad vefperavc
pica dus eft ldga.fubtiUs accedes adviroze:i fuus nidns natur:i fua pica fuperioz aquile recipit fiiTura : i apofte/
bs f^ra admodupomt pinu8:i fuus nidtts el^ ej: mate inatione:iincumationc:iiftaj)bibentipfa5acomcftio/
ria que afTimilatnr olTis fepie:i funs nidus concauat ad ne:i tunc aquila mozitur.£taquila oe refiduofuiaT?i re
modti cane:i iUa matena ell oura:i no fcindit oe faciU: ponit^ptertcmpu6ncce(Titari6;qz nopot vcnari omnt
ledtern^bileeftmultu^ipoztafuinidietlta paraa g^a^ boza:ifuipnUipugnantcubi8que veniuntadfuii nidu
maris oii afcenditno potintrarein ^U5.£tadilli figu/ cu fuis vnguib'' ifuis aUs.£tquandopuUu8 aqnile ac/
ram nidi muUii ittuat materia ej: qtia ftt3 pntat boiee ceditad boza volandiaquita et)dt bos a ftto nido:i ms/
gp fuuomdusefl qrqnodaaiaUqdotcitur aculeusrzvt fculus aquila locu in qno mozamr tenet vetitu ab oibus
uit itta auis ej: tnfcibus:iaU'quando vadit ad flumina:i 81^6 auibus ne pmittat alia auis venirc vel aUquo mo/
ln]curia(omnitepoze:ifuaoua fnnt.5.numero:i incipit do accedcread fua femina:vnde ipfa pofTetbre occafux
lujcuriare e% quo babet quattuoz mefes.£t vpupa moza nem Uij:uriandine(g venatur<ppenidufuii:feda remo/
turinconcauitatibU8Uipidii:ifpargit flercus botumin tis multu:i fua pzedam oucit ad ntdum fuuro:i in traft/
iocoinqitomozatur:imutatcol0ze(uii fecundu eftate: tu ftto ponit fua pdl ad tcrra:vt videa t fi aUq auis abfco
il>}'eme.£tellin Uufe vnnepaffer quiouat aUquando dica veniat ad illa pda capienda:i ft veniataQla iterfidc
a7.oua:i aUqnadazo.i aUquando pUis fed raro:i fadc i(4a5:i qn tcipit in ptteritia venari venat lepozes cuoe:^
nidos in arboze:i comedit gufanes. ioed auisque oiciC ita,pceditgradari5 quoufc^ accipiat magro6:iqii vadic
lutdomieflauisimitatri^rgeihtii muUii:i babet oelicio venatiiejcaltatfemultuadalta U)ca:ivolatin venam:'C
resmodulationes incantn:ibabet^pzietateifla g^no afpicit a remotis pda fua:i aues venatrtces no cadut cti
babet acntaej:tremttate in linguozi in iflo loco nnmera fua pda (iiQ lapidee ne ledant vngues ntri fozre raro.^c
lut 2ri.mnlta8 aues que comedut reCna arbo:;z.£t.que/ agla vutit mnltii:i io fapt nidii fozte in vno loco:i oura
dafantalbr.iquedanigre:iquedafuntin terra egfpti: bilci in Qbufda regioib^t^taues minozes agla:ifacitit
ioicitnrnomeeiu6aufcbu:iauistllaalbaoe illa fpecie onooua:i ponuteain pcllelepozie:ivulp(e:indcub3r
inueniturin omniparceegfptipzeterq|in locoquioictt ea:r5qitmagniiicantpuUiinoitoe;:trabutco6.(o5cabEi
alcbariem:i nigra anis oe pzedicta fpecte non innenitnr ru dT q fragit oiTa q menitii piito q6 ftt illa auie qne of
in aUqua parte egf ptipzeter$ alcbartem.;gt ;a^.nnme/ arabicc bele,Ungua Qfarn barnoni:fcd bamoni cft qucd«
rauit vnam aneque oicimr anuerim:i in nido iflfouaC auisquefollicitaeftmultiicircafcicirca pullos liioe:^
illaauisqueoicitureucbem:iiaoi^mu8 oeilla:i qna/ b5 vifu5 oebile:qz fue palpebzeftint ponderofe:i cadunt
do ejcitpttUuseft comonim:i biceft res quenafcicur ve/ fuQfuo60culos:i qnaquilec^ciiitptillos anidis rui6:qz
re:ibominesoiaint:qzaui8iflaefl oebiU6:iponit oua agle dint male voliitatis.n iuide venit ifta auie^i cogitar
in aUenii nidii ne fi retnanerent in illo nido comederen c oeilU6:iqiipulUaqlaf crefciitptignat intcrfepg dbu
ab aU)8 auibU8.£( 3:p.nutnerauit vna auemqne alfimi IttQque iuidet:iilb mo pugnatagle cii alt)6 auib^in fuo
latur irundiRibuai non babet pedee:i fadt nidu tongu drcnitii.ii:tquodda gen^^aquilaircft acutiozidvifns qp
laUasauesqueoicunturmarmatrices capzarns:i fnnc agle aUr.i aqta ponit fuos pulloe ptra fole:i cui'' lacbrf
aues montane:i funt moiozee q^ comonim:i fue femine matur ocuU)6 aut daudit ptra fole interficitipfn5:i illa
aliquando ouant tria oua:i mamant capjzasti oicunt bo agla eft aquila marina noie.£t cii volet rapereaUquam
mines cp ilUmamatiofcinditlac:ielTicit capercecn8:i aui oquatica aut alteri^^lod per acumen fui afpcct^n me
virusbutu9anieDeDiee(locbiU9.6tiamapparuemnt dioaercej^ifteevidet trot^iUi^^auieinftmdoaq^tucqii
©c natura afaliu tiber
Uh mB akcdit iuzficie aque (latim eripit ipa$:i; iSta qq,» fam inmarfolo ruo:i poft redft sd locii (Vactii illi* vrde:
la no intrat catcrua auiumc {KrcH riat ab alys auiu alie; 1 rcparac q6 oilacerabat :i operatriic in boc eft femina:t
« picaii cft quoddl genus auium qd oicit cafa:-: capit iV mafculns Difriipittela:i e(l(hilc^.&3 aranca qbs pedcs
la auis:qtii qit aqua oerpumat:illa itrat fpuma Dcfideras magnos facic tela i fiipponttqda fila:i pendctp illa:fed
mozariin illa^ttiicwpit (ic in fpuma ill3.£t numcrauit rnino: facit q fec3fula:i abfcodit fe in illa:icrcdoq6 ma
2l|;.mtto3 modos f ifto loco vcnatricu:g H bn cognofciit illins telc cft iltud qd eft oc manifcfto fui co:ipou8:i ara«
X narrauit:qz accipitres no funt paucioy modoj: q^.jc.qz nc3 p3ma eft tatc audacic: cp vadit ad bcftiola parus 4
cli quida modus co:;: qui appemntcolumbaa:que colu' Dicit3dcl3i:itc):itfupcro6fniicii timo2c:ifact3 te^tu'
be funt in tcrra:t cii columbe volant no qucrunt ill36:i ra fug 08 poftca tc):itaudaciter in circuitn totius co2£is%
quidiappetiit columbasquccolubcno colnnt terra:fs (CCapitnUtm. VI.Den3mri8 apum.
arboies z oomos muroj::t fun t quida qui appetut colu
bas venart quc volat in altii:i oicunt boiee g? columbe
Canimalia
(itnt apes:i fibi
?™S'^
(imilcsin annnto. £t fuc
lcitintnaatcrnaturasDiucrfopaccipitrij^qinfuntquida
Bcci^tresquitimentictiivnguitialia?: auiu:ifunt qui' .7.modi 3nulofo;::queda imifccncfecu
da qui timent pica:-: palumbc pcrcutiut aaipitrc inilru apib^^^imaj^ic cu fnis mafcuti8:i modns
mcnto illo qd naliter timct.i=t in quibufdaj ciuitatibud qui of vefpa^ vet fo:mica:p q femp mo'
iuntgdl lupiqui nalitcr bitt appctitii comcdcndi pifcce; Slranf infacietcrre:iq[ue funt citrine:i5
<zcomeduntviUaqucei)ciunt pifcatoicsa fuisretibus: fnnt tonge fnrit oe iftis modi8:fed refidni modi oiuidiie
•zqnnoinucniunt^dcomcdantocillis rcliquijs vadiic a pzcdictie:ita cp minezce oe refiduie babet coloze ad 1!«
8drctia:toilaniantipfa.J!ctrancmarine bntantc fuos miliaidinepulncriai mcdiocres (bnt nigre:i tercia fpes
oculosqucdaadditamcnta pilofa^zminuta:-: applicant efl maioz.^t apcs dbant€% melte:i tii comeduc ide po/
tlla pifcibus paruis:: io abicodiit fc in barcna:t eqciunc rii:i no qucrutcomedere oe meltcalieno:qit bitc ptatcs
iapxa barcna illa ouo additamcta:t capiut qcgd tranfit fup itlas.-i vt itle babcac fuu repo(Ttii:i qnando infirma/
fuper ipfa. £t pifcis qui oicit ftupcfactoz manuii accipic mr no qceun t a oomitxie^i comcdiit mnc fnn mcLi iH6
illudqdrapitpcrvia ilupcfactionis^-zin marifunt mul/ qdgcnerat fuptybiasapncftccra^i eftfcj: mellis^iali*
(aaialiaqueper aflutiam abfcondnntfcin ceno^tpoil qnadocib'' ei^jgt qfi innenient apee aluearia muda opc>
pifces fuperucnientes comedut:i quado aliga lupus ms rabunt tunc in eis oomos cercas iepiice.i capiiititta ce
rinus accepcrit aial qd oicit cbocliui cnomct ipfii pptcf rafuEflo:es:ifnECj:tremitatc6arbop:ij?pacfunalcbi
euerfione (lomcbi:'Z illud aial appu>pinquat ad nccu3:i letgcnuB viminis 1 facii fcj;tilcs;i cum ozificiaalucaris
mozdct Q. tactu totius co:po:is ficnt aial qd oicit cocbc: fiierintampla oiminnet amplitudine g vifcofitate'cere:
fed pifcis qui oicit bacolac patit bcnc retc:t trafglntit re 1 iftud eft rcs nigr3:i bs 3attu odo:c:i p incipiut fitnda«
tis fila quoufq^ potcrit illa bcnc fcindcrc^tj^ptcr boc in/ rc oomii rcgi8:i ilta oomns apparet filie fo«imini:i oe*
ucninn t in vcntribus co^ qui capiunt bami mnltiit fila indc (iindat oomoe mafcnlo^ moiozes oomib^apu gua/
mult3:tcapiunt fcmQin fttndo.£tellalid genustNfciii ru:oeindc faciiit oomos apii pna^:i mafculi nibil ogan/
q5 oi' bonnccgt adiungunt multi odinuice qn videt lu' tnr:iite^ faciut 3liq6 oomos in circnim pama^ illaj: 4
piut drcuiteniunt ipfu$:t maio^es ppinquitis oefcnden continet met 1 pullos^oomos oico vacnaejjptcr mudt/
ces oebiliozes:': feminain tilis e(l (tul.ta:qz no e(l foliici' ftcationc.£toicuntboic69> etia malculibnt Domos:^
ca fUQ oua fua:'; oimittitoua fua m3fculo:i ipc cuftodit.L fadiitill3sgfc:ipoftndeftocatio niliad comcdcndus
oies.£tpifcesquidamutant fuos colozesfcdm colpzcs mcl:i moUificationci apee fc6; ptne tgis mozanf i fnis
locibabitationis quoufc^aiTimilet eui tunc putabit c(te faui6:i mnc lifucrint liberead eptue^abuntoee infini
Qil lapis vel barena:t tiic parui pifces no vitabiit ipfum. afcediitinaerefmfigurapiramidie ipoftca rcdeunnt
^toes fpecies XDalacbiemozant iaqna fcmp:pzetcrq^ comcdunt mel:i re^c non e}:it niR di omni q:ercitu:i qn
qucda fpes que babet collii longu i ocbile:qd collus qit amittuntregevifu:fcciitunmripfu3ol^cu:i quando no
tangit ilati; mozit .£t cft quodda aial marinu; q6 tc^t poc rqc votare femnc ipfnm:i qnando crabitnc cera cra/
circa fc vcfte in circuituii cll illa vcilis cque fpi(Ta:vt ip/ buntfuppedcs antcrio:es:i e):tremitateeeo|: quando
fatoicit illudanimall;3m3:tintr3tin illud indumetii pofuerutillacerainccrra:imiidificatilt3 ceraa pedib^
1 ejM ab illo.£c animaliu marino:p fun t quc bnt mttos: pmcdtoequeoicunt b:acbta:i ouoemcdios pedce:i q
1 vocant ancbile:': talc elleuat ^entrc furfum qit natat: onoe pcdee pofterio:ee:i qn adducit ccra gr3uitcr.i nd
1 natat velocitent (lat in fupcrficic aque aliqn:i quado mitt3ntfcoc(lo:cadflo:c; paufq^addn^crint idqnod
vult mutarc fuuj fitum aliqii bcne potcrit natare fuper cxtr3jccrant 3b ipfoflo:c:totiipo:tantad Domo6:i po(t
vcntre aliquado:-: in tcr fuos pcdcs teftura qfi aranec ta rcdenntadalins flo:e.£tmultoticn6mutatccra vefpa»
fubtilis 1 tam Dcbilis:z ponit ipfa; cotra vcntns:': tcnet nt5:i poft boc faciunt pnllo8:i bocpoft^ libcratefunta
pedcs fuos quicte:i putamus gp ifta tela no nafccbat cii fuofiindamcnto:ifo:t3(Tcponuntinvnii lociialtii pul/
ipfo fs poft.gt cft quida modus fojmicap quc ouciit fua tuimcl:imaiculin6b3bcntacij:i appetunt pungcrc:i
cibaria ad fua fouea omnce in vna linea rccta Fm logitu no poiTunt.l^t rcgee apu funt ono^ modo^:i melio: cft
dine vt vna cuftodiat altcrajit cft res mirabilis. £t ar3* mbens:iattcrcftnigeradcolo:e carboni8:icft onplus
nec Diuerfoy modo^ funtrqz queda (unt magni coipis: in qgtitatc ad apc quc mcllificat:i melio: cft apis mino::
iqued3parui:iqucdapungunt:i qucdano pungunt:i icritrotunda:icruntfnpipfamcolo:e6:i foita(Te emnc
fun t pance quc tejcunt ^pc tcrra:: ill6 cft modicii in $/ aliqn longc alTimilatc mafculis:i qneda babebnnt ven<
titate:iboc:vt3bfcondatfcquourq3alici bcftiola mouc/ tre6rubco8:xmafcnUi6cftmQgi6piger:i apesq pafcu/
at ipfa5:i te)ctura:i cu fentit motu rapit illa bcftiola:i ca tur in p:ati8:i in motib^^funtiminozcsii bonc apes fadiic
ptiuat ipias^i cft vnu genus aranc^^ qd oicit opcratrijc: melpfifc in partib'' 1 Ichki qda fcj:tiUu$ implentab bie
itcndirfitafuafmfimilitudinepallof :i mncqti cadit mcllc:i cidii pulli8:i gda ittoj^ toco;: fnnt U>ca mafcuto/
(kiQ itld q5 ibi tedit mufca:aut alia beitiola iterficic ipa: ni:i apcs qne no funt bone no faciut mctcquale.i fimi/
1 ma]cime fi hienc famelica fnget ipsiii (i non:ponet ip' le;iapt9fem]2adbeFetfouminimcllie:iidcoefftdtinel
meltemeUu&Htalitercomtmpeturmektftattmsenera
©cmm 40
aquacfaraifiuc(itj5pe(I«caremoti6:^nopoiatnifiat$
bunturin eoaranee^-z Dico gp non e(l remom;:qui9 aav eqdunt fuii fquibalu:'^ pUis faciut meliu vcre z autiino:
leusapus nteiusarma:7tuuamentaad mutandum bu< 1 meliue cllveris^-z mcl albii ponit in ccravirginca;'z qil
midttatee mellia:': facit e^ eis me l:t bec audiui a fopiert illdmcl ponit in cera antiq erit citrinii:'z meliiis mel b?
tiozib'' me. >ct eit alius modus qui or cbo^edii g no fijcit coloze aureii:'Z pcius ell iUiid q6 magis eft mffu$:i pp 13
rc narratus:^ fouafTe generabiit in alueariguranes par/ opue efl:vtdto auferat .i:t apib'' placetpcufTio palma:p
uos:'z gfo^bitt illigafanes aasalio^^tapesvetdt ifhi 1 cantue^tciitalipcuiTioc 'z catu raiermntadaluearia'z
modii cadere fup oomos cere:t apes mellificantes fter/ aUtcarc qd efl fertile eft ilUid in quo audit magnus ftrc/
fidiit mafculos nocctes ei8.£t reges mal08:t ppzie cas pims spii.£t qri oimittit mel apibus in abudantia nibil
mel ^erit paucii:'Z apesQue pttgnatcii logiozib'' vt afcv OEabuntJ-zioopseismelfemB reduciad mediocritatK
ent ipfas ab aluearib':'Z il 1$ coplebit melio:abit mel:-z f fiXr fi babuerint oe melle minus coplrmero:': paticitas
funtfolUdtefacerebiiceffectuad oefenlione vefpa:^:'z mafculo:p pUisvalctad mclUficatione^ multitiido:qrii
eil vnii genus apii q6 of labion:-: interficitapes melUfi' apes meUificantes meUus melUficabtit:'^ apes pcipiunc
cantes.^ oeHruitoomos illa|::'; bocqz funt vigtles:'; bo frigus 'z pluuias:'^ fignu bufeft fua ^ee in aUiearib^^ptra
ne cuHodie^-zqti itrat aluearia inuoluiit fe in mel in tatu frigus 1 pluuias:'^ tiic apponif eis cib'':'^ qri vna apie pe
q6 no ptTtat3dere:'z tiic pa^ Hant antecj^ iterficiant ab det ab aUa in aliieari fignificat p boc oefideriti ejiifiUof
altjs^^zracemuee^itfempciiaUo racemo puUo^:vtoe/ ru fiimru^t ^pter boc fpargit cuUos alueariii fiip eae viV
fendat 1 aftociet ips:'z qn rej: e^cimr'' eft ronabit g ouos nii bonii oulce.t opue eit q6 flt ^pc iU5 aluear pn^^agre/
Dies aii q6 pulU fciltqd re;c fuerit factur':vt ilnc parati ftie^tfabe^tmelga^^zbaUifiia^^zmtrms^zpapauerrifim/
obedire ilU:'z cu reges giian t gUbet iUof b; vna; cater/ bziu^tamigdalc:'^ pluuia auflralis cozriipet opcs. £t vc*
U3:z iUa caterua poH; no vult bfe aUii rege nifi qtie aae fpc funt qdd cuiufdd:ita gp citrine funt parue 1 logc 1 nu
perutt:'! It alius rej: voUteritee rej: ilU^^comitat^^ilUi iter £re:i qda funt mufcalee^t qdd ntbec fun t multti magne:
ficiiiftipoft^ ejricriut pulU:': ftierintpauciejcpectabut 1 qdl mediocres^t ia vidi genue cti capitib^^nigris^t funt
focietatc alteri^^qcaminis.ict apes oiuidunt opus fuu:q2 magnc:'^ baben t bonii odo;e:'Z babct ocubs tres po fle<
qda fnnt que ouciit mam a flo^et qda funt q rectificat i( riu6:aut.5.'zfuntmalc.
la ma5 poll:t fadiit cera:'Z qda funt q adduciit potu pul (E^apimlum feptimu oemo:ibue animaliti.
Ubii apes no cadiit fup aial neq^ fuQ aUque dbii aUq mo
? no e(t tps octerminatu ad opus fuu nili illd in q potue
^
j^
/\tt|t|^dialbabetfuo6mo2ce«
v^iil^ilv operaricee nalce licut
rint iibi iucnire neccflariu.£t polt$ icepcrit volare pul lcoquieflli^bcraliecueflfatunt afpcnt
iiii fi|crinteqle8:magis fetlinabiitopus fuii poH.j.oies: iraciiduetgefamis^^zin ^ncipio fuicibi:
c poHqj fitcrint cq lcs apcrict coogturas 1 ejcibiit:'z apes 1 fuue moe cfl: vt Uidat cu eo que oiligit:
pigre babebunt coloie pulueris:-! eit jgrauis ad oe opus f; Utdus fuus inducitmalii:'^ no oimittic
fuii:qz9pe8bonenaeegcietipfa3fo2i6:t tcerficiet 'zbiit Jiuiiludiiantemagntitps^-zerit tiic etus
opes inimicicias ficut vefpe:i (tcut intndine8:'Z qda giia incciTits paulati$:t fua retro inipectio pauca valde:'Z qit
ouiii parua^r^tqda gencra ranaj;parua|: Uicuii 1 riuo:}^ nafcit fitgiet multii:': qri fatigabit ibit modicii 1 modi/
qit fug illa cadut apes trafglutiunt ab eis.irt locuileetl cu^t poft: fi opits erit ei fugere: augmetabit fuii grciTus x
^ppzictas g? Hatinouficioaluearisocpectasapesc^eii/ timet naUter ignct fi obuiet boib^it aligs eop oirqccrii
tes:Uc5 apcs no pugnen t cii aligb^^nifi cii vefpis:': poi^ in ipm 1 ocfecerit:poftea leo faciet ifultu in ipm^^z^qciec
qaerintab aluco noliit pugnare cii aUquo nifi voUterint ipm in terrd:'z faciet ilU minas:'^ no ledet ipm.i:t no eua/
oppzopinqrc ad fuu alueare.£t apcs cibat fe oe rcb^^oul/ dunt boics oe leonib^^nifiilli qui funt ocbilcs 1 fenc6.^c
db'':'z apes aliqn pugtit aliqd aial:'Z oimittiit fuu aculcii ofco g> leo qui babitat coii cozacenis:^ pzope apiid ycot
in illo aiaU^-z moaen t tiic ille apcs:'^ foztaiTc tterficie t il/ nid cft foztioz oib^^lconib^^auftraUb'':^ qui fun t j^pc q rtii
lud qd pungit aculeo^t ia iterficit equii^t ia fuit in qda; cUma funt magis oebilcsrt crat ca noftri6 regib^gdd leo
alccaoealceisvefpitai^qof affecbuc^^zin eafiierint al/ oeiconia z aW oe racea^t oe creo.£t oiftinguebanf p [0*
uearia apu:'z boies tUi^^viUe ftteriit in ej:ercita:x a\ie gen ca.x leonee oeiconia fuerutpauci numero:qz raro capiu
tesoealdevolueruto^idari fuaccra^tptra pofuerunt tur ab boibue:-: lcones oe crcon erdt fc6m g> puenicbat:
apes ilU''aldce:'z 15 eIl:qzboies ilU^aldce voUterutapcs: f; lconcs oe iconia:Uc3 efTent multi:n6 tri noccbant boi/
labfcoderiitfczcpueriit apes^z Detlrujccriit boicsve/ bus:? leo babet longd vita:'^ id inuencrunt leonc ita fene
nietespmozfusfugboies^^zfupfuos beUias:'^ re);apiie cui^ptcr fenectutemolebanf fui oentes^tlconii eft qui/
fapies multii:'^ no mozdct que^:'^ qit aUq apis mo^it in dd modue oebiUd qui fugita pozco quddo pugnat adin/
illa aUieari egcit ejtii e(t rcFillius aUtearis iu(li(Timu8:i uicem^tjquddo pozcus facit vulnue e% fuo grumo^-z fuis
ndet)dut fquibal9fua:niftqri volat^pterboc q^fquiba oentibusin quib^^cft multa faniee 'zmalueodoz tilla fa/
la fua fetent. £t of cp illc abbominanf fetozc:? et abbo/ niee fubttlie eft:'^ fanatio iUf vulneris cft ficut canie ra/
minan t vncmofa boiii odozis cu; reducunt in fauu:^ q/ bidk^z Uipi rabiofi qui noiaf berio. 1 oiligit boies : t non
cutiiit atalcii fuis iniictii aculeie:cu fucrit j)pinquii cis: faciteiemalu^^zpugnatvfc^admottcsciilconibus^zca/
1 lUud qd iterfidt apes cft ili5 qd oiuidit multie regib": nibue^^zminimueifto^^Utpo^eft audacioi^tltmt inter
f; virgines illa^ t fui pulU melius operant .£t fadut me eoB mtti modi:'^ fozte tpe mutat fuoe colo^ee: 'Z eft aliue
liU3 meUt tri j^Mimix fua gcuirio min''iedet:'z no ttit co modus lupiqui oicif mircon^u(:'z eratin ciuitatibue no/
medtit^t ia pugnattcrii t apes vni'' aluearie cu fibi ejxrai ftris^-z erunt ita magni:vt Xbauri:'^ magis cojpulentut
nc boium obcdicntiu regiafonefc5:i cij gccpit itlc cqu" anno9:':mulierib''veniuntmcftrua:'Z indpiunt crcfccre
Ut)curiaricumatrcfuaj3iecitfein terra:imoauus cft.ict mamiilc ftte:': mas in.i4.ann0 multii vult fpcrmati^are
Caaudiuicgoab boib''fideUb'j5pcillud.gtDelpbtni bnt tunc aufcrt ab eo oclcctatio:': accidit ti ocbilitas^tptgri
boics in amo:c:t oiliguntllarecu boibus ma):imc cum cic8.£t fanguis mcftrtius cft in pamis fictit fanguis ftra
Jltff''^^ Eneri8.£tcgovidipfitacii multii oiiigcntcpucrosfine gulato^ vei iugtiIato:;::qd accidit ante iftiid tps^ft quid
arboi^zmultiiDiliguntftarccucis^aDiliguntpfttacilo/ ejrit qfi albii:': voccs mulieru mutant cii acddit tps me
,
ficiitgaliine^tcbiibeg^iqiicda baineantfcin aqficutco
lMmbe;i palTcrcs:': mi& bfitco vngucs curuos. f
fluitas oifToUiif in pilos 'z fquamae:': co:ticc8:': vrinam«/t, a
valdcfpiftasincis^-zq^multulabojdn-yjliiajbudatjg/^^^^
^
\ --==<[:3ncipit lubcr nonus. -=~ main boieq§in aiaUeqUfibico:po:e./£tDicttS^i^al/
\
CTCapitulum p:imum oe gencratione bominij.
*
bin6 multii pingucs nccmacripUis ab undat in fp mote .,. l
^llll|.boic8Dcgnati6efilio:jr.orcai'
H $ nigri:vcl ftifci.^zboc.q: in illie abudat bumiditas mul WujMUtt^
1.111
musJfuE boc:-: oico:q: bo/ ta:quc eft ma fpermatis:-: non cft multii remotii quin (it m^tmA i
minesciinaidint funtficutflo^es^-zcum
I
magisabundans in fpermatc nigcr 1 fiifcu8:q: in eie cit'^'*^^'^'
polTun t lu)curiare funt qfi frucf:-: fignuj pUie fanguis 1 colo: maio::q: fo:titHdo pUie p6t facerc
initt) iuucntutiscuius pscft adotefcetia ^ Dcbiiitas: -z vbicft multa ma;': oicitg? mutiercs aibe , r ^
eft iriiitatio vocie:-: liia vojc non eft acuta fugiintjnggiejpcjitipiri^alieiiojiifl^s^^
''necp^rauie^fj qfi ton'' ouaii cbo:dap:cj/ ros.fet vuiua qri impgnofa cft mulicr cft magis fkca:qji^.f/»i<ul:r f. «
ru vna eft tenfa mftu:i altcra n6.£t boc cft:q: cane pul/ matrij: fugit tota illa bnmiditatc: : claiidif eius oiificiii:f«; /^'*oif'^ i
pterboco; mttngi vuluacu; liqiiidapiccpoft p:(ndpf« rc intcrnte.rt no vcniat lenc {uq lcne.iac 05 g? afpcritas
unpjegnationis^aiitolibano.^^ceritfaDifTbltitis in oleo. fitretentiua fpermatiatt oiptquomocreantur vene:-:
gtego oico cp eft boc fo:te.qz na pJcis pria cft matrici i offa.^z nerui q fUntaiba a ma PiHida:imo crcant a ma vi/
ftioodojci: cii vcnit eias virtiis ad matrice fiigit ipfam fcofan6 airrcteftibtili fcdmfubtiUtatemagna; fangui/
matri)c in fur<Um.-z claadit fuiim ozificiu. 1 non pot tunc nis.-z tiinc fi oicaf gjfanguis alterat atteratioe recta gd
ejjirc fperma:': Virtus alterius medicine cft e^ fua ficcita eritoptisbicfangiiintnaturcipdpucciifperma fitco*
teclaudereoaficiijmatricis;iifta oebe't fieri aliquatii/ municas meb:is radicaUbus in qualitate. 1 fanguis no:
poft tps impjcgnationieui: ftatim fi fierent oanifica/
lii eog5cftmapo:ofababilisad recipicdii pozofitatcani/
rctur fperma:-! fperma pod^ no eriuit p.5.Dies bcne rc' plam:quatenus exco fian t vene ample:'z artericz q: ert
tentiieft.£taliqnacciditmenftruiipofl.?o.anno3pmo: fperma vifcofum babile vt ejc eo fiat neruu6:in fanguinc
X viro fomniii coims poft.40.annoB.fed tps f^rtus v(c0 autnoneftiUaquaUtas.auttaU'6fubftatia:igiffc6mr6/
ad.4.o.£t menftruii oefcendit i ipzegnatioe nali: 1 afce/ ncmn5eritifto;:mafanguinis.£t quom6 cftilUid.g»
ditad mamillasinimpgnatioenaU-zmulieres impgna fi fgma jjqcif natra matricc appetaf a mrice:'z meftru'
tc fcntiiit QJtcnentuL^entre^juntmagis^oderoli^ us fanguis g fempeijcif a matricerctincaf a mficc : £t
drcuitupectinis.JgtmafcuU vtin pluriBusluininparrc ptcrea od quid facit funt tcfticuliinimulicrcz vafa fpcr/
Oeptra.-^ mulieres in parte finiftra:q: eft magis frigida. matis fi n6 fint vtiUa ad creatura: hii-pt.i nos ia; iuenf/
fed aliqit mas eft in liniftra i.;fi fperma cft magnii.': mul mus vafa fpmatis in muliere plcna bumiditatefpcrme/
tum.ict ia pueniens cft nobia numcrare oifferentias fg/ taU':nift q: iUud fpcrma eft magis bumidii c^ fpma ma/
matiKioicemus p:out puenit noftro tcpo:i. •: non ficut tis.iiipt.i iam vidimus muUerc paticntc fiiffocatione
2n'.octerminauit.£t oico ego g? 3ri.Di)cit gp fpcrma vi' matrids^pter abftinctil a viro.-z eius coitu;Deinde eua
ri oat foatia.t mcnftruus fanguis oatmas folum : 1 boc cuabaf a fpmate multo^-z babcbatin tfta cuacuati6c oc/
apparet;-: qu in boc gueiiit ad^fijndii pdicet boc fibtli lectationc quaft eftet oelcctatio in coim.^ztiic fanabaf vz
cutoiccmus.Sed mo oico q> ocillud q6 cft fperma fiue tunc retcntio loga ilUus fpmatis infpiftabat ilUid fgma:
mulic^ fiuc viri eft fanguis mutatus.-: oico ego q> fpma 1 femina feminat 'zcucit fpma. i^tijiit-.i It cffen t mcmbw
Viri.': fpcrma muliep cquiuocanf in noie ff^rmatis : fi/ gnatae^fanguinecffentncrui:': vcncz ofTaDcgfie car/
cut boc nome oculus eft cquiuocii cum or oculus foli6:-z n is.-z offa fi eiTcnt fracta itc^ rediren t ad ptinuitates ft/
oculus bors:q: non cognofcit in fpermate virit mulic/ cut caro:fed n6 renafdf ;q: gfiaf ej:fpermate.fgif ej: fper
ris participatio ni(i in noic folo. x q6 intedit bo/n emif/ matcfuntmeb:aradicaUa.£tiam pofTibtlc eft iUudin
fionc fpermatis non eft in muliere;ij?ptcr bocno cft rc' gbufdlvenis.-zinplagismagniscapitis^qreucrtimfad
motum: quin p:etcr fanguinc mcftmii in muliere fit aU/ ptinuitate^ptcr ncmos.-z oiTa q nuqul ptit rcdire ad c6
as fanguis ocalbatus:i titin mulicre loco fpcrmatis : z tinuitate £t magifter pzimtis oidt g^ vencz arteric quc
non cft vctitum quinetia omni bumiditati matricis p6t funtinvafis fpermatieqnmowbaf Etpsin rcuoUitioc
imjx>ni boc nomen meftruii:licut albumin i viteUo ipo/ venay qfifanguisoccoquifquoufcg fiatfgma.^zfiifta
nit^iflocftvetitusquinmulicrespofTint mouere fper/ reuolutiovcna|::iartcria^fuifTet inoibus mcb:ts ee't
ma oc loco ad locu in matricc^pter oclectatione. •: boc gtiariofpmatisinoibusmcb^ig.-zfi artericpter tefticu/
nocritincisfpcrmatijatio.gtputltboicsgj ari. puta/ los fun t gfiatiuc fpmatis;tiic n6 eriit gfiatiue ilU': nifi vt
ucritgjfpermavirinoneiTetpars pucri necjt imi;:tacii rcduclt fanguine in eis adfui fubas.^z fititudincfuemnt
mapiieri:fedbocn6 fuiteiusj3filiii.fedfuii pfilium fiiit igif iUa gfiata cx c6fimiU fuba fgmatica.aUter eni no int
gjimioluatcumaa^fiindatinma.vtfitopato^mcm/ tedebat in gnatione ipfius.£>idt;'Z itUid qd fignificat,g^
b^o^:": oucat idon el ma; ad iTieb:a.': erit illnd fpcrma in femina fitfpermaeftntitudo filuciimatrc:qmfifiK/
ma fpus in crcatura. q: efficit multii fubtile:i babilcvt tudo fit a fpmatctiic fi mulier n6 b? fpma n6 erit filim
tranfeat in fpiim.et galicnus.': fui fequaces obiiili ari. fi'mi[ts mfi.^zfi reciperet fiUus fiUtudine a fanguine mc/
'zoimittamusiftle^planatione.l; fit vera.£toicamu8 ftrtiaU no clTct fiUus vnqua filis fuo pn.tiic qn crit filiuB
etilgj fnmaftnepfundationcogato: fitinmcftruofan fimiUs patri:'^ matri;oetermiata crit ca.i inucnta:f5 fan/
guinc: no fit fperma mulieris opcrans.fs ma : : videa/ guis mcftruus no eftin mafculo ttic n6 c6icatin eis fon/
musquidDi;;itillcmcdicu3ptra Sri.putas fealigdot/ guis meftraus:mnc remanfit res c6ie inter coe fit fpma:
ccrc aim nibil oijrcrit: I5 fduciit mulms oe ramis.igno/ crit ergo in cis fpma.t in iUo cft virtUB gtiatiUa :ficut m
ransradiccsrcicntic. fpcrmatcmafailt.Det'ndeoidt .gjfiUus olTimflaf pi;i t
(tCapitulii fc6m oc oiffcrctia in oifputatSe galieni -z pbf matri.fedn6afTimiIaf eisnifijsptercam cocm vtricij.
lofopbi oe mow fpermatis in mficc; pcepru emb:i6i8. tucillacac6t'serit:autfpcrma.autf3nguis.f5n6 cft fam
ipir.qi matrijino recipii fperma virippter boc vt oet vi* miUitiois iucnfat in iltis pucnies^qtn qfi itctio e vnanS^M^^V
res mcftruo fanguincz DitToUiat in mas ^ucnicte fetui: c opu0.vt ci''^! fit vna nifi fc65 vnii modti. 1 boc. vt po/ ^^
r
nan t fue caufe fingulares.i fcgrcgatcf^ adunatc. £t bcc
'
Qt foiml a ma oiucrfas.i boc cft in artificialif.fs in na/ opato: ogari in ma.i n6 poterit imutarc fic ptigit i ^mte
libus eft q6 recipies no recipiat fola figura 1 lincamcta. nutritiua qn ipigit nutrimctii in meb:a:i no pot iduccre
imoetil copton^ nalc.i ^tutce oEatiuas.ppuasri ^ptcr aflimitarionefic in mo:fta:iqtt ifpeyerim'(ingularitatc
B app:opaaueriit fo:mc oeariue nali ma5 J^pJia q facit cayjno poterim'' oiccre g? vna fit ca cois ad multa : 1 fi
ed crcmctu.i attracoone.i qcpulfione.i tiicpptcr albc/ aggrcgauerim^cls erit ifto pparotio fegregata a fo:ma/
dinc.i cius vifcofitatc fpma viri opat ejrtcfione. 1 figu/ ri6c:i tuc fo:ma n6 accidit p iftababilitate matcrie: ncc
rl.i colo:e.f5 n6,ppter R opabit in ipfo ofla.i nemos.l^ fiiitEEOEationefotii;in6critvnueopca foiri pfejtU''
fo:te gs pofliet oiccrc q6^pter ejrtcfione opari poflet ncr fo:mcqgnabit:f5itlopadunatio ifimul:i metiebat ille
uos no tit ofla.i fi oiccret .q: b5 ejtefione. io tit ma ncr/ g oidt gj cl fo: me fiiit aut fEmo aut fanguisUct ff ltof^'f/
no:pej:tcftbiliii:tiicbacjjp:ietatc bfctmufcillagoq cft mi quoe idujcit no fiit recte rcfolubtles in figiira rccta t
«):tefibili8:i flegma cft vifcofum:fitr 1 oe fpma eflet ym modii:i imEfectc idu):it:qin vn'' fuop ff llogtfmo:p colU
ntes ad opaaone aialf.et q6 addidit oevafc ^matis igno gcbat a muUi6.€t illiid c qifi accepit i co: g? fi fiU'-e filie
rauir occo nifi q: in eo crat vifcofitas^i albcSo. 1 ^ptcr fiio pf i:tiic n6 c vacuii gn afl^itct fiiie ca fEmatie:fiuc fan
illa no ocberet faccrc fpma:l5 ifta fint pcurrctia mclio:a guis meftruu-pctufit ide;q;ca filititdie fitit in pfc 1 mfc
(^ iiii pairrctia j)ut ipfe oetermiauit no erat fc65 o:dine c6i8i ffllogifin^ fc69:Qj poatn'' ?ne ifti "anjrioma illi'' : 1
bonu:i q6 ipfc narrauit oe artcnjs.i illud eft ap fi cflient ittd q6 cl cois c i pf e 1 mfc ilU^^fttitiidis:^ no fiiit mcftru
fpmati6.^ent neccfle vt cibarcnt fpmate.i tunc
giiiatiuc U9 fanguio.igit fpma fuit:i cp pdictis c inaaifcftil;qiit in
ecigeret gy arteriaogarcf in maj fpmatie fc6m opatio / ifto ff Itogifino oiuifiuo c falfitas i vno pmiffo^;cu.n. oi/
r ne fo:tio:c in eie.z& fcdj aUu modu oEarctcoEaret fc65 j:ir.q: ca cois erat in pf c 1 mfc^oijat ve:p tc65 gd : qtn ca
onoMnr mAcnoinjtM AcmodiiquocparoEatmctittjjicoras.itiic vniiiftopno piiicta vtriufci; fcdt ad fo:ma vt pdictii e:f$ cu oiiiifit:il/
;
42
Id cl c6is cxit:9\Xt meftrmw fangufeiagtfemaimemiisi matis no iponit bHmidi'tati:nifi illf ^ ej:it a tefliculis i :
fcds qd^pdetcrminatu e.^Tojme ca ftiit opato::': no folii iduc 6lcctatione:q: aliqri ept buidttas q etia no inducjt
ipc.f5 ^iiictil ciii pparatiSe i babilitate mef^rui fanguisit oclectationcj i b5 fifitiidine cii fEmate:t no oicct fEma:
funrocinatifuntgdiiducetesfimfermone ej: ouisveti,' qiexitcu 6lcctat6c:nifiq:cxitatelhcuf'zcii ipulfioe foi
q recipitit poftfuicoplementu a lujcuriatione galli. ti:i (Uud q6 cj:it fc65 bac via erit potcs giiare aUud aial
CrCaptm s"* oe oiuerfitatefBmatii in mulierib'' % viris. e^ra co:pU6 a quo occidir:i tiic qii iflcocs ofic cadunt
muUcrts q of fpma no bj in fe inoiff6nefpmatis:tiiciUabumidita3 qcftin muUenb''
TRt^ria
i^lX-i 14 ftutcgnaciii3:fedpoteftatetm no oiccf recte noie fpmatis^necp 05 oici meb:u aut fpiis:
vtin cafiatgnatio oiccmufcpq: ca i mafculi
: fsbiiiditasfolii^igiiabumiditatiifiit qttuo: tHimozes:
j^]|nitate:autfemtnitateen'tDniu5ic6pronem9 1 pofl tlla eft bumiditas q in muUerib'' efi^q no eft aUgd
*»''*' teric m3fa»lini:autfeminini:autinc6plbnc fuEftuitas iUa fanguinis^autcft oe nai fangut/
ifto:p:f5 eft
Iod?cinett3:f5 ca in mafculinitateeftcaficcainfBmate: nis:auteft fanguis Emutaf.i eft pfuetudo cp oie languia
1 (llud c; vt ip5 (ic calidii:'Z ei^calo: vices.t tiic ca fgma Cmutatus ejciis in mfice vocat mcftruii quoctitp modo
fiierit cat'5 mafculue erit.t in ^ iuuat a caloze loci : i qtt iltmutatii in qUtatcziUtidq^ of fEtna muUcrts fc6m
fiierit fgma a gte tcfhculi oejrtrt erit et illd poti'':^! fjjma biic modii erit fanguis.i fi otcat fEtna ilUid erit egtiocii
illi'' gtia e magis coctii i magis caX3.£te pndpia jppin' in noie.£tadfignificadiifo:teoat bocnome. vtoifttn/
gti9:q2 ip5 vcnit g qgda vcna q e fub rene in quo colatur guat iftiid q6 of fpma a refiduo fanguine meftruo. g no
Vrina licBceptiiee^anotbomia.gtq: fgma noept ?«'• venit ad tata maturatione. 1 rcs cft oc rcb'' fdtie. q> ifte
mte nili cii ipulft5i'b''Diuerfis'. i oiuife no e mi:p:fi qfiop bumiditatesmagismcrcnt iuuarein creatura (^aUiid
wa 123 ei' fit oe^tra talia (tniftra;! alia ps ^cedit f raf' ocfangutncmeftruo.itiicfindectilUtdno bfct niuUcr
tterfti5 1 alia o.nnificat in itincre:-: pE illud p6t ee q6 iU6 Dclectarione in fomno in ci'' curfu ma^s $in curfu mc^
fgma q6 e finiftrii fadetfemina femE: q: ille locus c frf/ ftrui fanguinis purt.£t cii fiierit in iftoiuuametii ad crea
9'diiB:f5 illud q6 oe muliercoEat ad 15 ic6s fuiifpma i : tura:no crit in co iuu3mctii:nifi fc65via:vi fic 0Eaii8.-aut
mulicr qii ftierit cala in (m
fuii meftntii fonguines cft g> ma aut vtercg:': tiic in co erit v^tus fo:matiua 1 ma ftcut
coplbne noerit paratii fuii fgma z funa mefh-u^fanguis in fcniinibu6:f5 qit in aUquo fiierit vtus actiuaoccurres
ad fadedii m3re:f5 qii mfip fiterit cafa t n6 lefa fc65 fri' virmti palTiue e% ilto occurfu 05 ficri aUgd:fi vna virtua
gii9 a ma itcrioa.vd cx ca ertrinfeca: 1 1$ (c6i quofdam Aicritoebilis eritopcratio ocbiUs.|i»lquandonibilof«
oBCt fpjna fc65 qlitate folii in ma:t no fc65 imi]ctionc;fi ratur non eft tn ca atiquid yisozis. £t tunc quando vir
fuerii frigidiu8 in c6pronc no erit potce ieffectu fs oebi' 1 muUer coeunt 1 completdtttts mulicr fuum fperma q|
le« bd15 c vetriailus oejcterbabilio: ad facialii mafcu» vir.iiic ilUtd (pm itros in mf ice fi cct fo:te oeberct oEa
UiqpfintllerrtlJeft q^magiscatstiftecac oliqii fitco' rifoaiter.fioebile DcbiUtcr.iq: niiq§iiuetii ftut illudtit
airrut t figna t effecta alique:i tiic^aildubio erit effect' muUcrc no bs ilUid Vtutc giiatiua q6 rcfcindct a miiUe/
ille aut fimpfr i^fecte mafculu3:ant fimpfr Efectc fmiTa. TeJ;t ft fo:tcin fEmatcmuUep cet fms gnottita tUa vir^
£t qni ^citrrut cae ejc vna gie cu cais altcri^ia ;>fequit ms gnaciua itiuarera fEmate virivt fit in efiectu:': tunc
illeefTicct'' illad Qtcsq erut fo:tto:e8.'zcB)5 erit aliqii in ponomus q6 vtus gnatiuo fit in fEmatc mulie:^ 1 ro fit
Etc finiftra marculus i i ptc oc)ctra femtna.<^ fignifica/ in effeau illa vme:nifi e iutiamctii fEmotis virirz fic illa
tio fug mafculfi c mot'' creature i oejrtra pte.i fcmlc mo ^ms p3»ca:l5 ct fo:te iftud fit valde 1 emotii. gt q6 in il/
lusinfiniftragte^tcalo^tfrigffiitcaeqrut adiuto:t'e i lo (pmatc fpiis fit.l5 oiificile fit tftud oiccre ntfi fo:te oi/
pp3rato:ie no cae ifo:matiiie.fi5 putaueriit gda.£t oi^it cat q6 ille fpus fit in potentta:': oucot in effectii E iEma
ari.q> poftql mulier fiierit im^iaata poft.^o. oiee fan* vui^z oe iftis eft meUus vt cicat qdin illo fEmate no fit
dit fpm3:i rccipit oiuifionc:': att ifhtd tpsc.q.fruftii car Vtracgfms.fsft^^fo^mas.^znojjptcri^vetat Diccrc gti
nisM tuc 13 fignificat q: ipfi no fciiitgd iteltigat 2ri.E 15. in fpmatc vtri fit •faw ej:tefiua 1 lincamctis vt lineame
1 vtrii EB 15 volitcrit ocncgare qd fBma.pfiindat in ma tct in k 1 ^fiindet ttra muUcris maj iuuas ad U'neame>
cmifceat cil illa. Ctgj in mulierib^^fltquoddaafliimila' tattoncipfop.-znocqnccoponitmcbziialiqdnec c mi
cu fEmati.S5 nw nos oicamus cpmain muliere fit fan/ aUcuiu? mcb:i:zpoft($coagulatiocreatureee):ifto oa/
giiismeftruu9:ifitin locisq nnmerabimtispofl albiit plici fEmate nccciTariiie vt Decurrcs fanguis meftru^^af/
vifcofus.-t ab alijs lods occnmt gd ad mFicc:e)c cui'' cur nmiletifticoagiilatioi.tpptcr^ E^^utatabeis infitt/
fu oelectat mfijcSt curfus iiWmaterie no elt fc65 via iit tudinefEmati9:vtaptuftttrafircin nutrimctii.JS$ ille
oirfu fpmatt'9:quia in curfu fgmatis cH fc65 calo:e i xci fanguis tiic n6DCcurritfc65 viaocatrfusaftim^atio'
tofii?:': atiqu erit ps illi'' vetofiante cjritu fematisj?ptcr ne:q: tiic Dcairrcbat fc65 tpe ia oetcrminatit:m6 aiit co
fui fubtilitate.i refidua psitli^cjcitcii fematc:': qti bo co tinuepaulati5.q:mfi^attrabitip5:-zficnt nutrtmcms in
mcdit res in gbus abudat vetofH5:exitfgma fo:ti''.': etia nobis pmo fit fanguis.': poftea oealbat ^tpoft pparatur
in eo g lupiriat no multu.tiltevems €H fttpfluitas fpiis vt tra feat i mcb:ii fic mcftraus fanguis cu oecurrerit te/
in co:Be.gt ficptus fpmatis n6 cet igcniams a na nifi^ po:e impgnatiois ad mf ice recipit oecociicnes quouftp
pter dlectatioiie no oebcrct tiic ftiiiTc igeniatu fpma tji afTimilet lEmati muU'cp.i poft trafit in mebj:. &iftud
re vetociter.f5 paulatisri paulati^ cii tarditatcqtft oclc/ fignificatg? fEmafttftiEfiwtas fanguinis qrto oigcflt;
ctatio acddit cj: curfu materieillius q eft cala i vifcofa ippe coaguland! in mebM.J£t mafculino lccomjtot vir/
fup mebtii in quo focit qfi titttlatione aatta:a fcquct co fo:ma8 cii ^mtc et nutritiua q ^a^t cum ca e^ ma
tits
glutinatio i vnctio f n eode ci: eade ma:i tiic crit illa oc/ feminop fc65 modii quo nutrit ej:ea co^p": 'z fcminaie e
lectatio fup repationccius q6 rcceffir a fui pfiftctia:f5 it/ equeoiftasilli.-ziftaadoptatio Diuidit fcmagis^peme
le recdTus no iditdt oo lo:c:i ifta oclcctatio eft filTa oelc qs na antigtus ipulit t
b:is.«z non eritcj:IUEfluitatibti6
catioi illi q nccxdit ej: rafcba tioc aut e% .vnctioe fup apo adaptauit in iuuamctii co^Eis:^ aductue ee vmtein ilUi
llema:f5 ifta oelcctatio cft fo:tio:pp fo:titudine fuarum cftfi'gnii vmtis q pcefTit:f5^s ifozmatiua igiiotiua c6
cap 1 oijationii i eop q fKitiun t ab eis. £t qit illa t>umi/ plet in tcfticulis^ti^bitrafitifta fuEfluitoein fEmama/
ditos q ept a nut Ucretto giiat:n6 erit f|^ma:q: nome is>' fcuUnatcifozmas^ttitcerit vto ifozmatiuacomplcta it»
a«ic. ^ z
©e mtnm aialium JLiber
ipfoatclliailis.£tv'tu3nutrituiatn fBiiiatemafailt fov ob co poftca bfuidaf. fit ipoflibilecft ep na no fiJerft fot
te vcnit cp ptc cjrtrcmctatii in fodmtc (pixs natritiiii dc licita circa iftii fpii;: 1 q> ponat ipm vt crcfcat:-: no in 10'
currctis in fem3tc;g fiiitci i mutatioc fanginnis ad ipfu? cii ccrtii:i vt babcat motii no a loco ccrto. ©; opus c vt
qd oiminucbjt a mcb:o:'Z q: illc fanguia altcrabatur ad in pmis cognofcaf fingularc 1 oiuiftt; p fc:-: odtincf pcr
coploneilli^mcbzialteratidcqcijcgriaccepit fuas ^tw fc-igjcognofcaf ful3ai octermincf qda pcnctratioab
tcs nalcs.l; nodu coplctas.'; no eft opu3 vt abncgemua ipfofpii: igjirtcfpiisbcatfiindamctiiaquo mouef ad
iftas ipulfiocsad tcfticuliiapuHioe» oico fupfliuitatu : x gtes oiuerfas:': iUa ps fgmatis q fic erit fundamctiT:crtt
tiknoeftabneg3tti:gntefticulu3attrab3tab oi pte fui Es Diuifa bcnc imaturata.icrit coz^go; vt pmui q6 gtTa
co:|ji» ad fcip5:ficut no cft negatti : q> qda incbw attm' tiir ftt vas fptis:i in pma crcanira crit ifcnfibilc.ocidc fa
cftoigni^^^adiiigunf ia vnij:igfl[af C7ceisnatus.f5 mo/ retetio itcdif a na:i nioucf ilk fpii5fc6; ptc qua appctit
ravni^^ndeiicain igronarioetiiilicetiuoluat itcr eius aia:i nifi pecten eet piiictu mclius a fupiozi ad mf icc no
lfozmanone:i fcd; fua moza no e in fui ifozmatioe. 1 fua eet motus iiU'' fpfis in mrice in pte qua cxigcrct aia. fed
^titas eft mino: qj fufficiai in giiatioc ei" qd giiat qc fan ad alia Ete.£t qiT gilaf iUe vettis fpiritaUs ejrtcdit mam
guincmcftruo:q altcrabit ad na; pnciptj illojr : 1 crit iU fc6mei'> Dimefi6e6:i iducit Dimefi6ce in pcUicula obuot
la q^titas minoz poztio:-! no c remotii gn ill6 q6 e fozti'' itete fozame egdiftas fozaminibns vena?: q funt in mw
C]C eis erit ma fpus 1 oebili' feminalema mebzo:;:. ce:q vcne apcriiif tpe meftruoy .1 oes illi mcat^adunat
([^Capitulam 4.*" oe membzis confimilibus. in vnu meatii ipenetrate t'n^ftindt*i matcrie foanatc : z
f^BaHip UUUUWt? rifinhim fematibus poftql fae^ i(te meatiis in j^fiindu itroducit fangtttne 1 aia;: fangui/
ne in ouabus venis^aut vna:i aia; inDuabus:iqn crea/
iDP'^ riiit adunata fpcrmats
r^ljlmarisifeimncrotudabit totiifuBfecii ftu. tur b^ meatus fugit ma fozmata fuba; nutrimctiab ozi/
111
|u|^|^^{te pia circiidas fua eflcntia -z mri^ monet fe fict)s iUap vena;: 1 pcnctrat q fifac fanguis g alteraf ci/
l»r__JSuJvt coogiat ip;.£t gda oiit :qp mrij: abulat ad to in fuba; fitc; fpmarie 1 fiunt Unec biTtcs iniria fanguii
eooBicndu paulatim:i fit tcntwa q: ma fpmatis feminc nca:qfii fanguis trafit i eiB:i itla;: mcdia ^fi faniofa: qifi
q ^nuat ipm cii cictrcmitatib' mficis itcriozib'':^; vf q^ fmutanfin firitudinc matericfBmaticci pma ma e<o::
motio mricis adcooeiendti fupza (it fclhna.©; coopcri' 1 no fhiduit accipc illa ma; poftcp ma fiiit altcrata ibi:t
metu illudcoplcf ecjciJanlione^ct^^qdptinct e^ laterib'' iftud no fit in oibus fc6; cqlc tpe.oeinde in iWa ma natac
mfids.i bocj>pter mttrimetii qd rccipit.i tiic magis ma fanguineu;:itnanifcftafinitlaquoul(^appareattqfires
trij: oEit fEma: t cooi2it:i cft via fpmati8.vt ifpiflfci p co' coagutata.£tpncipiii cremeti iltius fruftuli eritin fuo f/
p calozc
lozfti 0; vtcrcct ite;p fema^tej: m'i q ifpiflabit teriozi:ipccditifta natatioprinue fc6; imt>:tione ptiuns
1 qd itedit g ipm 1 aiauefpftrictio fuap ptiu 1 iU6 co/
: grie carnofe:i coagutat6fs qtioufc^ pucniaf i ma ilta ad
ogimctii e(t ca rctctiois meflruop:vt nutriat ide crca' c6ptemetii.i£t 15 in tgibus Diuerfi8:i poftq^ itlud camo>
tura.1 pftringit fe mf i): in ifto coopimeto x Dcficcat 1 in/ fu; coagutarii venit ad coplemetu coagiilarioni8:accipit
tedit fugcrcgt appctit ipzc^nata rcs prias.i appetit ftul poft itta ma nutrimetii p obUquu;: 1 oeinde grofliiue pe
ta 1 ^m:i I5^pter rete*tione meltruo:?:-: illa retctio per' fanguineoiuidif ad vnii pncipiii:i fiibriUue adaliud pn
mutat coloie oculo:^ muUeris.tct rcducit coloze vcna:p cipiti fc6; ciide modti.£t ^ncipiti ad q6 ifta ouojjccdilc
q funtinlingtiaad viro:e.£tidudt oolozc pcctinis gp crit cafin muttii:i fubriliue ifto^ nutrft re Diuifam ad 15
pftrictioneozifiojmricis^iirtaptingiitinpncipioimpzc vtfitco:.l:teftiUudq6 fliitarcaadaj^regationc torius
gnati6i8:i foztaflc rctardabit ifta opatio p occcm otce:'? fpusin feinpncipiiivnit:iingro(Tio:ioEaf ^nis info:/
augmctabit naufea cii icepcrint capillicrefcerc. £t pmii matiua quc ctaudcbaf in co in quo claudcbaf fpue. £c
q6 gnat eft tela q drcudat:licut drciidat in ouo vt fit rc» poftig fucrit fpiis Dclato: aic 1 aia cft vna.i tuc crit cpar
tine8:i cuftodia ptiii fpmatis ne fpargaf 1 claudaf caloj qfie)cfuEfluitatenutrimcricozdi9:itiiccritcozpncipii»
nllis in ea:Dcinde ma tedit ad augmctii 1 c j:tcftone.io$ gfTationia epatia^f; actiuii crit coz cii fua i^mtc:fcd malid
pmii qd gnaf in ea eft fulia fpiie g eft fttndametii fttttii E8 erit fangiiis grolTiortmijrtus cii mcftmo. £; mcdul/
aialiu.Ziic g eft nccefTariii qd pmo giief id in qtio ouo laeftoimodare8adquavenitfpiis:i adbitc claudtf in
ftjcrintaggrcgataneccfl^itasilcuitas 1 gi^atio fpiiscft CA 1 creatibf fua futJa;:f; n5 eft opusin fua giTationc fan^
lcuioz giTatioc mebzi:i ncccfl^itas eft vt crcfcat fpus fc65 guinc fubtiti 1 bono iquatii fanguincfcd iccoze qfiefrec
o^ pt^. vt vcniat vis 1 vi£.o:.i ifta ncccfTitaB e maioz nc ficgma.i tiic gnabif ad c6ptcmcw;.£t q: co: 1 mcdulla
cciTitategiiariois mebzo:j:.Dico copletop .£t qz radijc bii leparfuntrcsidigctcsccrtoftnr.tiiccrcato: poluit itta
iusfpiiseftilludqdccdditin mfice iuolutii ciifgmate; in toco c6pctetij3ut fiiit moni fpiie in ds:
ncccfTart'ii:cu5
tucn6cftremotu:gn fpmafcd; fetotiifitioc" pm^^fgiis 1 gjcjcinifl fpiie cct a vafe c6pcteti libi. ^t fpiis vitatis 1
velQ) ntineolocus]3£fpii5,inquofpii0ipfe3dunat:t aialis ^ naUs^no funt fcgregatt in fgmate : q: fsma fiierie
'Ptonm 43
omfomcron i fimik in Me partibus:': tiS eft niotiis ov
uidedi fpi\8 in cozQC ofimiU magis ad vnu punctu cg ad
^
A^
/^rt-
vll
^:imu8modu3qdfpermafitin
pncipio.q.buti^^j^tcftilludejri/
3
aliil;vfqucqiio fit poiTibileg» vicaugp fpii5 g fc moiicant tcntiocinfojmatis^^^fcds modus e(tQa({if
fc-fpuales ad vna gtcnalee ad alii:': aiales ad al!a:'z vir milafintcriusqfigutpfangiiinis^ttcrtius
tus ifojmatiiia no moucf ad ptcs nifi certas qm virtus : modus g imitaf fpma qfi fanguis coagula/
OBat ogatioe pma in fpii: vt ciiiidatiir pofl^ fiierit in fe tUft-^tiicfEmo fitqfico:': pncipaliamem/
adunams.irtoEat 023ti6e (coa in meb2i6:ciiimiame'to bra.i fua vafa.£t poft fiunt ejctrcmitatcs.f. pcdes 1 ma/
fpii5cjfimedio.eo q> mouet fpiis ad illa mebja.£t ifta co nus:'^ in oi mutatioe eft res qdam bFpoftafie.T poft boc
gnitio no bf oe bac vtute nifi QCffcami tac ifta.cognitio totucft DifFeretia iter mares : feminas^qzfcmina com/
no erit an motii fptis a pncipio.fs pofbi nf fermo eft mo plef tardius.ft erpcrimetato:es etia in boc Diucrfanf.
crit an te motu fpus a pnctpio (3 po(t. Btnf fermo e(t in
: 1 illud qd magis erit poft.^.oics affiarct ibi fpumofum.
eo:qd eft: oe cognitioe eius:q6 eft ante motii fpiis ad ips: «poftbecin tcrminotriumoiejr.f.poft noue oies fiunt
^tucnece(Tariu5eft;vtfit pmototiusfpiisad vnulocuj gutte rubcc: fila rubca:': aliqfi antcrio:anf -: aliqri po/
.
a quo cognofcat fuus motus ad oes gte: vt fit moms aie fteriozan f p vnii Die:'Z poft.^.Dies alios ab iftie.f.pofttgn
pmo ad drcuferentia ad cetru:': pofi: oe cetro ad ocs par decim Dies alios ab iftts affiaret to tii q fi fanguts coagu
tc:Dej:tro2fu5 finiftrozfus antc rctro furfu5 Deo2fii5:i vir Iatu6.f5 aliqfi anteriozaf g duos oics.': aliqii tardaf.£t
tus fenfitiua mouet in furfum:'z virms nutritiua in alia poft ouodecim oics poftillosapparetcaro 1 cognofcunt
Ete:'z fozti"' latus cft oejrtrii.': tiic ppboc poit in como tria meb:a £ t e;:tedif qdii po:tio a q ^ccdit nucba: % b
.
bjU5 in quo no fuit ^tus: vt necg afcederet faccret ipfuj aliqfi antcrio:at goft Duosoies : tardatur.^z adbuc poft
necgDefcendere:ficutoicemu9 poft.gt^ptcr bocptigit nouc Dics Diuidif caput a fpatuUs^tejitremitas latq^.z
97 po{l$fueritmainmedio babebitmotuadoe$p>ar/ vctercognofdfe,fenfum:inaligbu8abfcondifquoufc5
tcficutptingitinmegacafmo^itiiccognofcHntfpusfU' fcntifpoftintermitioqttuozDiepboccftcoplcmctum
08 motus:': ofiant vafa cii gbus nutriiit:': in gbus DifFc/ 4o.Dic:;:.jl:taliqn poftcriozaf ifta rcs vfc^ ad qdra^nta
riit.£tinueniunt intus oia mcbja piuncta coj 'Z epar z : Dies.tminusinbocfunt.jo.vel.^S.fitDijrit 2ri.in pma
medulla.£tepar cft maius oibus mebjis:q: illa bo:e iie Doctrina:Q7 abo:fus()oft.4x>.Diesqiifundebaf (uj^ipm
celTariiieft multu5 meb:o oifcretiuo fanguinis;': medul/ tela ':pofuerunt ipmtn aqua frigidaapparebatcrcatura
la cft tunc minus oibus meb:iB:q: tunc no idiget miiltii parua:'Z ejrtremitatce cius cognite. £t mafculus eft ma«
fenfu z mota:z tunc fit caput incremeto magnu^a^tfi ne/ gis fcftinus ad boc q^ fcKiina:': vf minimti tps in fozma
ccfl3riu5 eft vt ej: eo poft nafcan t multa.£t ftultii eft ov tionemafatli.30.Diee fedterminatiomaris 1 feminc fc/
cere q> res eft: qi boc epuit ab illorvel illud ab ifto:quia cundii bunc moduj iudicaf a gbufda medicis 1 pzima :
ifta loca in gbus prinet fpiis pmo creabanf ptinetia (cii opatioin fo^marioeeftpcalojcnalc tcius aggregatio/
eratpoftca qfi foiamina:': illa foKimina facta funtcmo ne.tfiuntpoftfoiamina^zej^iturczpoftincipitnutriii/
tu fpiis.£t locus in quo adun af fpiis eft vnue:-: poft va' uaopari^-zgdaputatg) fetue tiicinfpiret e 0S'f5 infpi/
dit ad oiucrfa loca q funt pncipalia.i ad aliqd pncipium rat infpir3tione:vt multii poftcp fucrit coplctus in mfi/
vadit viius fpus.i ad aliqd vadun t Duo.fit duo fpiis i(ti cc:ifuB 1$ no eft fignificatio aliqua.t Diit gda g> pp(t^
iueniunf in fgmatc: qznofolu venitadipmvnusfpus. oatus fucrit Dtiplus ad fe ia ifojmaf:qj tunc moucf : DU'
Imo a coide vnus 1 ab cpate vnu8:i a medulla vn''.': no plos Dico fc6m tps^t poftq^ copleuit triplu tps ad fuum
cft opus: vt tunc veniat a co:de fpus aialis ad cpgr:'z po' motu5 parief^t lac incipit a tge motus crcatHre. £t iam
ftea fiat ibi fpus nalis:': ite^ reuercaf ad co:.fed a co:de oijreruntg? t^rcctU5eft.jz.vcl.j5.t>fe?»'itunc moue/
vadit fpiis geft nalts:': tnfozmatiuus 1 nutritiuus: : i coz bif poft.yo.Dies.-z poft.zoo.'z io.vice parief.f.poft fcpic
deremanet oe ifto l^u fibifufFides : q: nifiab ifto pnci/ mcfes.-z mnc qn fiierit maius qua.45.Dic9 erit mot^poft
pionominato^cederetfozmaauuadepar natr fo:mct nonagintaDics.tpariefpoftouce^toet.To.Dieo.f.nomi
cpan^zpoftqp res elt ita:iiic virws ifo:matiua cognofcit mefes.tilludeft reeque n6eftfirmac^toto.£tfcia6q6
fibifpus De illofpiig fundaf in cozde^iillos fpiis tranf/ fangtiis mcftruHs Diuidet fc in ipjcgnata fcdstreectee:
mittitco:adfo:auitnapoft$venerint ad coplcmentiK fdlicctin cibfi potii.t in lac:': illa ps afcendit ad tnamil/
fiatveneqdapulfatilcstqda nopulfatilcs:ita fiieritpa las^^^tertiaeftfugfiuitasqgefcitintusvft^ adtps par/
r^ neruo:p^cedetia a medulla:7 poftq^ i(ta vafa Aierint tus tetjcif.gtnants circiuidaf atribus mebjani0.f.rccti
pua t.ppiqua videnf quaft fozamina^tpoft^ fiieriteld dina.-: eft mebzana ^ drcuit totus: 1 texunf in ca vcne:
gata viirqficane:? poftq|tftecanc ftterintoiuife no eft qua;: renc pulfatiles veniiitad locu5 no ramificatu;: z
remotu:gn vna accipiat nutrimerii fuii a co:de 1 reliquit no pulfatiles tcrminanf ad vna vena arcuuoluta;: 'zad
0b alio mcbu>:(kut locus p que trafit fpiis aialis a co:de illa Dcfce'dit vrina creaturc-z c mcbzana alia q of afcba.
ed medulla qit Diuidif vn ii ab altero. 'Z aliud fo:ame in « ilUtd cft in quo adunaf fudo:.-: tuncjspinquiue crcattt
quo traRt fpus fcn fus a co:de ad medulla:nifi poft^ coz re eft meb:ana tertia:'^ eft fubtilio^.-zboc q: in ea aduna
1 mcdulla oifcreta fiierint:': an tcq^ facta ccnt ifta Duo fo lur bumiditas fubrilis q fluit a crcamra.': in tota illa bu
ramina:p6t^Did gp vtriilibeteo:p cf(ct factum ab altero: miditate eft iuuame.': boc vt mcliusewltercf puer fuE
t no vitabif .fcd oino p:imu5 fo:3men b5 o:tu a cozde.z illabumiditate tfaciliiis.-znograiicf fup matrtcc.teft
noeftremowmffcut oij^imnsiamgjveniai virtusab in eo iuuamcnms.vt p ipfum elogcf a fupfidc matricis:
vno mcmb^o.-z redpiens ipfum vcniat ab illo mebw: 1 qtit mebzana Dura iducit Dolo:e cii fuo tactu: ficut ledif
illndtitnonb5firmifatem.£tq6fup:a boc Dijreruntin cicatrij: vulneris cu5rcs cft rcces.Scd mcb:ana qeep ^
anotbomia non eft firmu ficut ddmus. £t poftcp facta tra ifta z eft drcunuoUita nominata.': trafit ad ifta^ per
fuerintiftamcmb:aea fcquunturalia:fiait fperma^znu mcatu qucda vrine creatiwc ab eiits vmbUco:': no eriic
ca mcduUam.z in ea tepjnmr nerui z Difcernunt offa (w ret:': boc q: mcams vertri ert anguftus:': circundaf illc
am materiam.^z quodlilKt cctcrozum memb:o:um fuas pmufcuUimg iuuatad dcctionevoUintaria:'Z ifteg qii^
materiam. cpt vrina eft oircctus': ampUis:': pofuerunt vrine rccc/
<£;jC3pitulU3 f
oe tranftnutottone fperiitatid. ptaculU5^p:iu5;qi fi piungeref cii cojce no polTci ipfaj
2uic. <§ )
©e natura aiahiim Hibcr
pati co:pu9 jjptcr ciue acunK:-: boc eft mantfdlii «Dif/ rcmiiTione fccundi ipulfus : 1 boc qii ^iungeFcii eie Di/
ftrctia iter vrina i bumiditateq e fudo: e in cdo« i in tierfusmomsmficieinattractioe^q: mficiin fuctione
intefione colojia.ft fiobuiaref ci cii fecundina co:riipc accidiltmotus pfequetes leadinuice.licntin tralgUttioe
ret .fozte illud qd copzebcndunt vcnis.bec fecudina co> bucelta:^:': ficutacdditptis ifpiratio pifdbus.qm cil ma
ponit e)c ouabus telia fubtiUbusi': iter illos ptej:unt ve fculus ipellit fpma fcdm tpiilfione6:ic63 oe5 ipuUionem
ne:i vtrucp genus cap terminat ad ouas vcnaa e^cun/ erit attractio fpmatis ab ejctcriozi:-: boc qz cMgit matrij:
do.f.arteri39 •; no pulfatilea.f, Ducvcneq no funtarterie ^tinuatione iter fpmata:'Z illitd eft q6 pot pcipere ille co
poftq^intrauerintadunabunt itcrfeante$ veniant ad gitos fupboc g coit:': ilU etia boc ont 1 aftirmat: 1 ille i/
cpar:x fient vna vena vt fit magie faluul ptcntii (n ca : t putfiones^zattractiocsfingutares noeiTcnt pure.fsim/
Ctraitt vfCB ad gibu epatis:vt no faciat anguflia vie cjn/ mijrteciimotibusoiucrfisi-zcdpofitis. q.oi8ille motus
tu8Colcrc.j£tcertiicft cp iftavcnanafdt abepatciva/ copofitus cct e% motibus.fs et no coplef vnus impulfu»
dit z vmbUcu:i ocinde ad feciidina:t fpargit fe i fycit fe nifli cti multis motibtis 1 oiuerfis.-z fc6m oes iUosmot''
ouas vcnag:ziUe ouc vcne fparjjtit fe a fccudina ado2tfi Diuerfos fentit oiuerfam qcte iUe q ei:puU't fpma. 1 pofl
ch vena^ 4 funt tn mfice.£t iftis vcnis ptingiit oue rcs: geteilla:ppartiii intedunf aUcdcctces:^ fcmp oiminuc
lciUcet qd in locis in gbus piiigun t cii ozifiojs gradltan tur virms ctjciee^-z e]c pauciozilnts modis numero oiucr
turqfieflente^ffrcmitatcs ramo2:.iadbuc efficiunt ru/ ft8.£t fb:ta(Te viccs iftc erun t pUi6 $tres vet quattuoz:
bce pmo inde:'z tiic opinat q6 inde nafcant . f; rubedo q ^^erbocDupUcabif Dclectatiofcmina^z.q: itle oete/
iftin ds:eil^pter fanguine que-accipiut ab eo loco:t tuc ctanf in mom fui fpmatie:z in mom ozific^ mftcie in fu/
litu ifpiciesappUcationc fozaminis putabi8:q:radi);il/ gcndo.f5 etia oelectanf adbuc tn oiuerfitate motue ma*
lap crit ab epate:i lil tu rcfpicias rubojc illaf vcna^:Di/ tricis:': fo:tafle e^ibit a femina riidens fttr eiectioi ma*
cesillas nafciafecudina:f3 tnfpectio pma eft fojaminai rifl^-zinuolucnt fc:i itcp vcnictalie fc65 csdc via fibi re*
mcatus.05 aUcratioes funt coplctc fuEficicbus q circii/ rp6dente6:pcipict g tiic fcmina in vctricuLis multi8:tnu[
dant foamina.£t ita: gp iUe artcrie ouc piugiui t cii Dua tos fetus:qz oe iuoUitii cii altero oiuifo:Diuidit fe ab alte/
bus arter^sii (i acccperis pndpiii afecudina iuenies eas ro:'^ foztafle iuoUienf fpmata:'z poft oiuidenf ^t boc pzo/
l^trafeun tes ab vmbUco vfcg ad arterid magna:q eft fuQ pter oiuerfitate ouo^ ipulfuu iter oce iputfue: 1 boc jpt
coHas 1 (uz veiiica pofitas:qin veHca eit mebms magis ptei: vetofitate itcrclufas ab cis^autab aUquo atio Diucr
j>pinquti cui ambc poteriit fe appzo|cimarc.afunt Ugate fo motu:vct aliqua aUa ca^ Diutdctiii:'^ fozte crit ittttd^
cii vefica g meb:anaB^pter faluametii:'z ^ptcr boc tra» pter oiuifionc vcntriaito?: :-; ittud eft q6 ipedit coplcme
feuntin arteriaDurabiWqnooiuidif in aiaU oibusoie/ tu vite:a fo:te gtiabif iftud:fed vf q: erit Debile.feditUid
bu9vitcfue:iboccftq6apparctin ronibus medico^u;. erit vtile q6 Diicretecadit in radicc.©ed partus erit tuc
SBjccrtitudocllqdDuoraminafcunf certe abarteria: qit fufTiciet puero: qd d adducif a fecudina: ^z illud q6 ei
^Dntpbfficiq^ noellbonus: g^iHcoueveneadunenf: acciditabifpiratide.itunciameriitmebzaciuecdplcta:
icp tedatfeadco^-^ptcr logimdineitinerisi^ptcrob/ imncmouebif ca ptrafq7timiiade}:itU5.itunccii tor/
luatione Diuiden tiii:i q: eitjppe (m iter.i ptinuatio cum dabif erit Debilc e;; fuo motu.i no po terit itta virtutem
eis non ftierit opus gp adunaren t . £t oitt adbuc gp artc/ acquircrc vfcp ad vnii mefem^-z fi ejriucrit in octauo erit
riai vcna no pulfatiUo ^ trifcunt a co:dc ad pulmonc;. fewsoebiUs.^znonfcftinabitad exitii^ptcrvirtutc in/
q: t}d btit .pfectii magnu in ilUi bo:a ad ifpiratione: mu^ rataiw-zpotius^pteroccafione-zcjcimenati erit cuftf/
taucrut fuii ^fectti ad f tute dbale 1 nutrimetale : t tac fura fecudine mebzana^ bumida^ 1 cas lenificatioe fif/
pofueriit in ambobus vnii meatii vt trafcat nutrimentis fure ab bumiditaobus ptctX6:i moucbif fetus fug fuum
]2eu.6tpulmo in pmie ell rubcus qtfi no refpirat.fcd cit caput in pm naU.vt fit lenioz ad qcitii fua oiutfio 'z faciU/
batfccusfanguinerubcofubtiiiiDcalbaf cii imiictioe o::fede)citU8fupzapedc6eftppter tiebiUtatcs crcaturC:
aeri6Deaibati6:-zDiitpby(ici q>meb:anaiuoUjta in fe qiTi no pot fe vertere:'^ eft itlc timozofue: 1 vt in pturib''
gttaf cjcfQmatc muUcp.'Z eU; iftud res pirua 1 muUomi/ crit n6^fjcies.€t crcatura ante fuii ejcitii vertet fua fa/
nus fgmate mafcuU:i tuc no eet pucniee vt cct ampiii.i: ciem fup fuos pedee -z fuae palmas fue votumina gcnuii "
tuncfaccaenildgavtptinuaretcrcautrain iferio:i mfi/ vcl ante motii ad e):itu:i fuae narce itra fua genua:^ ocii
ds.ie(l angulla ad capiedii bumiditates.i tuc fuit necef los furfus^-z colUgit fua genua ante (e. 1 c ctitae fug folae
fariu vt efletparams U^cus amplus ad capicdii fitdozce. platae:^ fua facice eft vcrltie oozlum matrie fue 1 facit :
£t cp creatura qii magis feflinat in fuo co:de coptb ma/ iftud totti od oefenfacuUi co:di8:'Z ide modus eft magi«
fcnUna:fpargef illa coptb in oibus mcb:is:i tunc in ma/ pucnice odeuitandri (e£t adiuuat ad reucrfionepode/
fcuUno fict aifimilatio ad fvestz fo:tafle ca mafcuUnita/ rofitatiefupcrto^igtiti.imaicime magnitudo capitie.t
tisndcritcdptbpn8.fedqcaUquomde): mfice velco/ eiu^podcrofttas.i qn indc oiuidtf apericf matri):apcr/
ple]cionemfi8velaUquoaccidccefpmatie>:tranco.-ztiic tione qua no pot eflc maioz.mnc ptingit piuifio piuctio/
^pter boc no efl opus Q) qii cil mafcuUis : 1 in boc aifi/ nii maio:p.'z tcfio in adiutozio oci q paraf ad t>oc:vt faci
niilaf pfi:q6.pptcrbocinoiaflimilef pfiii fo^taiTc afli/ at itla Difcctinuatione ite:f reuerti ad ^tinuatione nale:
miUibif mfi.iaflimilatio indiutdualis fegf figura 1 afli 1 erit i llud opus oc opibus virtii tis ifozmatiue: 1 jppiie
milatio:in mafculinitate no fequif figura.f5 coptbnes z eft rce piuncta CU5 ocoq vaditcum pucro in fuo cremc/
^ foitafle accidit foU co:di copto fitis compfoni pf is: lilla 10:1 ignozat pucnbcnedictiw oeue: fcmine veniiit ad co
^ fluit ad mcbza.Ss adaptatio meb:o:p e;:trcmo:jr ad fi/ plemctii oiutHrnto:itEC.i boc j)pter DcbiUtatc virmtis
gitra erit fo:taffe magia DccUnans ad parte inf is. 1 fo:te info:mati6:i fi fo:ti6 eflct mafcuUnaref :qti 5 fo:matur
poterit vit> ifozmatiua mutarc fpma 1 fua f igurationem muUcrc6:oebiU6in ciscftus: cancfcutiiciiefciitcitius
trafmiitarc ad partc pf i6:fed rcddif fcgnis cj: parte com jjpterfua bumiditate:ftciKarbo:c6 bHmidc:vtalbel*
plc)ci6t9: vt faciat filie ilU in cdplbnc.fc t ca gemino:p eft
: ia :i vimina:aHgnientanf enimvctocitcr.qtn na noi/
multitudo r|2matt8:quouf<^ flindaf in alia partc viv^ ad tendjt in pfectionc eaf vfcp quo cdoe c6pleni€tU5.i qii
iteriu6o:if[ciu5 mf icis.-quoufcs ipleatin ctrcuim.£t foz/ nointcdit fotUcite circao:dinationc.ifueritmamult(i
tafle ilUid acddit in oiucrfo ipuUu fjjmatis a yeto t fcd; etia$ aUqii cft ab agcnte.i R non
Tit veUxiter. retii^rdatio
1 «
IR onn^ 44
fuerit impeditus: : boc eft ctia vt ipfe ven iat ad gfectti? fimttc contfngit in viro.t aUqit bomo in fui iuucn tiite fa/
c6plcmetum:3Ut q: oiminutio cft in ma:-: mulicres.15 vi cit feminas:': cum pcruenit ad complemenw5 fadt ma/
minuant virisPm virtutcmrtm nuq^ oiminuent ^pter fculos.-zaUquando mafcuUisnon pot gcnerare ante^
bocvelimpcdient.ppterbocvirtutesnalesincojfwa' complcat fua comple>:io.'Z muUeres queda cito pariUnt
bUBii fi Diminute fticrint nature car rcfpectu naturc vi t oe facilt-z male retincn t fetiJi in ventre: -z qdam rctinet
ro^.qin pzopojtio obedienrie materie femine 1 lue mul fctuminvcntrctoifficilepariunt.^zqdam femper fycu
titudtnis^zruefubtilitatisadrolidttatcmcozgis viri eft nnt mafcuU^s:? qucda; fempcr fcminas.^z iam oiipcrunc
maio: ^pieparationisjjpojtio:-: coplemcntum viri ad oe quodas quibabuerat.75.fiU'o6 'z 56 babcbat nifi vni/
complcmcntum mulicris^icft maio2^ ^pojtio virtti/ cam fiUam^-z illa quc non impjcgnat nifiper iuuamcn/
tis mafcuU iapia virtutem femincgt illa qtie cft tmpjc/ tum mcdicina^ facit frequentius filias.^z qda^ bomincs
gnataamafculoreflin oibtismeltozis modi^ impzet funt quigcnerantcu5 funt parui^-z non generat pofl vfcp
gnata a fcmina:^ parit citiu8:q: fcmina b; paucto^cs vi lint.4.o.annoy .'z ca in boc elicomple^io calida •: ficca: %
rcs ad maturandi):qd accidit fibi c^ matricc:': aliqn inn wncrcmpusadolefccntic temperat ficcitatem^^ztcpus
piegnant qdamulicres^-ztilc ipzegnant:'z ca buius mc/ fcnectiitt'scab:em.3UquadofiItu6afTimiIafpatrL"zin
liozattoniseH^ptcr rctcntionemaiojcin fuis mekis: x infirmitatibus -zlcntiginibus faciei:zcaufain bocefVia$
i
jppzie cfl via in bocqin via fanguin is^mcftrui cfl vt lit Jdtai^z plures mafcuU)f affimiUinf patribti6."zpUire8 fc
mulW3:a virtus c^ciens ipfum eft foitis. £t pou cojpo/ minaf matribu6:'z aUquando aocidit contraria;. 1 qui/
nsruntampli^tcrit in fuis bumozibus acumcn modicu. dam marcs gcnerant femper itmiles:^ quedam fcmine
t cum boc apcrient magis fowmina.t jjpter boc cituts fimtUtcn^z qucdam animaliainter fuam matricem con«
poieruntcprebumiditates^-rtllccjxuntesattrabutlc/ tinuatur cum fccundinx^z queda; cum fuba matricis :
cumalias.j3ed tuncai5eflrctcntiomcnl]ruo|J potcrit aliquando aim nafdtur fetus^t p:op:ie quadru^dalois
na obutarc pzcdictis vt faciat tranfirc in nutrimctilpar adunata funt in tra ^7fum vrina:^ liercus. &
aUquando
tcm illius q6 /olebatejcirc:': rcridttum fuEliuus CTrpclIc/ in trat vmbiUcu; vna vena ficut in aiaUbus paruie.t alit
reper fudozes:^ alias cuapoMtioncsOct oi^t 2lri.g» oiu$ c{uando oue:-: quado mulier 03 parcre quanto infenus
atalium partus cfl oeterminatus^fed bominis no.qz alt/ tndpit Doloz:tanto fignificatunq: citius 03 parcrc^z bw
quando parit in ftnc.9-mcnfii):aliqit in finc.s.'z l^f Vt' miditas que pzeceditmafculum in parm erit quafi aqua
tut ille qui nafcit in finc.8.mcnitum:t foztaflc no nafcic faniofai^zaquaquepjcccditfeminasin parm erit qiiofi
in.8.mcnfc:fedmulieresDntboc q: eia accidit fanguis fanguinolcnta.£tpartU8 muUc|:critgrauto:q^ aUozus
menftruatio a p:incipio impgnationis:': boc no compu/ animaUu^^t retentio anbcUtus iuuat iup:a partu; 1 an/
tant. £t fouafTcilUqui putanfg' matrcs impjcgnantur belimsipedit:-: in partu 05 nodificari vmbiticue: vtno
ab eis g oece mefcs pa;}s viuun t:-: fo: taflfc non trabcbat ejreatfanguis^zaia^fedpofi^ coagnlamr fanguis fuper
per tm.fed putabat a matribu3,|)pter aUqua accidcntia fccundinam quafi in fpecic vcrmis non nocet foUitio iU
fimiUaimpzegnata^z^-zmajritnccum cis refcindit men/ U'u8nodi.0aliquandocgrepo:epartus oitiidit fe fper/
Itruus fanguis.jct iam Di)cit vna fideli3.q7 vna muUer pe marz aUquando citius:-z tunc putatur quod fiat abozfus
pcrit poft.i4..men fem vnu puc^r t inccperunt nafd oen/ j£taUquando ereunt manus coniunctcaim coliis t ali«
tcs.'z bene vipt:i aUus qui vidit pue^ nafd po(l.^.mcn quandio oivmcte fupcr caput.£t quandoc^ vnaillanij in
fes 1 benc vi]cit.£t Dij:it Mri(t.g? aUqn nafcunt .5.p:ole3 e)cim cooperit os a frigo:e:'z boc cu oiuidunf : t quadocp
in vno ventre : 1 oijccnint antiqui^ muUcr peperit qv oiic ftatifTB cgredientur:'z quandotg rctardantur t coUji
taot in ilUs quattuo: vicibus.zo.fiUos:-: qucdas muUcr manuum atiquando in nibetim.>aUquando in nigmm.7
abozftt. j^.figitratos:': audiui a fideUbus qd vna muUcr qiiandoantc partu, ejrigit bumiditas muUa:aut fanguis
abo^litfeptitagitaftguratosvnoabojfu^^zqnvnamuUer oifficultatur partus :q2 aufermr lcnificario efitue.tw
parit mafculu fimul : femina raro cuadiit mf 1 ottc crea det puer poft.40.oics : 'z bec eft jKima actio qua operat
turc.f5qn ouo marcsveloue femtnccjxijtab vtero mul anima rationalis in fiio cozpo^c^-z fomniat poft ouos mc
totiens cuadiit ocs.i ccotra.'Z muUer impgnat fup:a p/ fcs: t vt putatur tradit obliuioni -z oico cgo gpett-.qvda,
:
ml imp^cgnarionc.t abo:tiunt:vt iii pluribus:': iam ab/ oifccmunmr in ilto tempoze rce fcnfibites:-: rcmanet itn
o:ftt qucda muUcr.iz.qui giiabant fc5; fucceftiua; im/ pzefTioncsin virtutcmcmozatiua.-zantcrio: pare capb-
p:cgnatione.'zaUqii quado imp:cgnattbfcquit ilatiin ttseftmolUo::znon cftitain att|8aiaUbu8:tUcet gbu('
fmpgnationc ptingit eis ppit partu vita ftcut ptigitmif da itt tUa pars molIis:tii nun$ eft ita molUs vt in bomi
Ueri quc babcbat ouos fiUos: 'Z vnus aflimilabat maru nczomncammalnafcimrcus ocntibuspzeterbomine
to -z aUus amalio:'^ aUa que impgnabaf pnmo a ouob': t aUqiiando nafdmr bomo cu; oen tibue i^uando tarda
1 fu2 imp:egnabat a tcrtio:'^ cum pepcrit cuaferUnt ouo mr fuus parius^t poft feptcm mcnfes incipjunt nafd in«
pzimi.'Z aUqn cum fupcr imp:egna t parit p:t'mo pccptii ferio:es:rcd p:imo femper fui ouo fuperio^ee: t raro nfl'
^abboititfaiopceptii:^ aUqit paritmuUcr in finc.8.mc/ fcunturdriu8.'Z abundabat lacpoftparmm: tfuntque/
fiam:i tunc fupcr caput nati apparentfuj^fiuiiates fpcr/ dammulicres qucemitmntUictx>ftpartu3.non foIu$«
maticc vclaUqn fires luto:vel (imilcs comeflioni mulie colU^mamillc^fedcriamapozisindrcuim^taUquandff
ris.-zqtimuUcr comeditmuUum fal non nafcunturfiUo ept lac fub afcellis:'^ aUquando ep.t piltis cu lactc:^ ali»
eius vn^cs^ppter acumcn faUs : t lac nale in fui pzinci/ qnando remanet intusi^z fadt ootozcs: t cgo credo quod
pio fit aliqiuntulii falfum^q: muUum mo:at in mamtl/ ilte generamr in mamilla.-z ourat lac in muUere p ouos
la.tipfumagitcalo:naU'8.i^tmuUeribus vt frcquctius annoe^-zadbucaUquandoampliusquoufcpimpzegnat
abfcindit menftruii poft.4.8.annos -z aUqii ourat vf«B
: 1 abfcindimr eius t3c:aut mino:awr:'Z quadiu ourat tac
ad.5o.annos.'z cum muUer abundatmuUii in mcnftmis in abtidantia non venit menftruii: 1 atiquando tii vcnif,
imp:egnat ^tnon iucnicbat muUerque peperit poit. 5o. £t qii puer tcdif i c6pt'one:multii no viuit vUra.7.oie6.
annoB. £t fpma viri eft generatiuit vfcp ad.78.anno6: imo aUqfi mo:if ante.t qri ergritudo acddit pueris fc6m
flUciii vfc^ ad nonaginta:'z boc raro.£t(aUqn muUcr c (le materia augmcntaf illa cgritudo in augmeto Uinc qtii :
riUs cum vno vtro 1 fecunda cuiti aUo:? ecoucrfo: t boc tunc augmentantur omnes bumiditates.
/Swc. ^ 4.
©c natura aialiufn :Lihcr .X.^.XL
C^nrfpit Uber.X.£)cfpiegnatione icius fpcdimcnfo, 1 fuj^nentcns Ui^uria mafcuU fdudt cis \?ttite giiatfua^
) ^
•T^ftiiillt^r
iiiuuvi
qucnonpoteftimpzc
gnariautabo20'tcum
impzegnatur.txjc accidit pujpter annoe:
CL "^ibcr vndcdmus.
!£ ©iccmus SaS
l|
|! autj)pteraliqua50ccafionc;fiuc coplc/ [
qiua omncs rcs naturalC6.Ucct fint p:o«
j:ionem:autoccalTonemcmb«' piwcipa/ '
mofa 1 pofita in loco non naturaU'.-: non fugit fpcrma fc cundumquatmo: p:imasquaUtate8:fcdfecunda copo/
cundu5 rcctu5.3Ht fanguis menftruus oanificabitur in fitio cflfccundum bumo:es quoufc^ fiant mcmb:a con/
Buodccimii^ 4?
«jfuidciitiVialtcratibTcaduHce;^ tacin eis accidit fimilcnon fcntit(Imflc.£tmafoJ tepcratiaaitiscfl ma
vnaquaUtasqDrcoplbpriafmocfl ccplbnes cqualcs nH3:iilUu6 palmcft palmeinde]c:iindicis cius q:tre'
fm ocm rpecie:i opiis efl vt (cia9:qi equale qd fpecula' mitas.i illc oebct effcindcjc in tactir.i oebes fcircg) cuj
curmcdiciin fuie inquiritionibus no cicet cqualc tn fui oicining' aUqua fpccice eft temperata noin vcritatc cft
natura:redquariDeriuatii abequstioncq bab; ecin im tempcrata vcl in tcmpcrata: vt b6:quia tunc cfTct oc ne
fpccic:fcdfojtctcmpcrantiainboiccft^pinqua fimpli ccfTitatc illo coplejrio co:poris bumantfcd oicamus co*
ci tcpcrantic:*! nocft ita in cctcri6.£t modo oicamue ce plqcione tcmpcrata quado no occUnat a coplcxione bu
tepcraniiainboic:i cft.s.modozurqjauterit fm fpcm mana in aUqua qualitate:i tunc oicitur tempcratii ic6f
fU oi^q: bo eit tcgatue rc" ea:aut q z crit tcgatue ^m pzo ciu8 cffectum in co^gc biimano.gt nunc oiccmus oc oi
p:ia fpe5.£t vno mo ojcct t^Bat" ^m ^pa; fpem:': alio" ftcmpcrato.i fcis q: funt octo modi.Htcft vnus modus
oicet teperatus no in collationcfuimodi:fcdadaltcru$ qui non cft fc6m mam:ficutcalo: qui cit in ipfo cu5 acq
modii in illa fpecie:vt fcmina rcfpcctu maris. Suc fcdm fiuit ipfum pcr tgnan:aut fc6m matcria quc oidmr btv
collationc ad iuu iiiodii: vt fcmta re" fcmina^ :aut oidt mo:.£t ocbcs fcircgj coplcjao que cft fc65 matcriasicft
cempcratii in vno modo rcfpcctu aitcrius in code modo cuobus modis:aut q: iUa matcria penetrat meb:a aut :
tcmpcratan pofl iUa cutis C):ccdit:qm non fcntit rcs te/ nouitcr gcnita.ibaben6 caloiem quafi tcmpcraftim 1 :
peratas:i boc quia ncruofitas in ipfa tcpcrat pcr fangui abundatinl7umiditatc:ieftoiucrfitas intcr mcdicos
neinin efttefnitAtibadyetinrwx bomines oiit bic:quio oe calo:e iuucnturis 1 pueridc:q: oicunt quida g? cftlos
l&c mtnramlimn 3Liber
patritie efl itcnfio::qiu'a tunc magis crckit t coplen t fc ad boc motttd araUs."t alvf qui fadunt ad cdfcrtiatfonetn
tunc in eis oppetitus i oiQcftioii boc quia calo: natura/ vitc:i poft boc ctii pigrefcit na pati femg iftiid:'Z ocfe»
lis quc acgfiuitq: fpermate cft maio: i fonioz.i oicunt dcre occafiones accidetes cjc iftis^q: oes i^tutes co:po:«
flUjgjaloz iuuentutiBcftacutio:;quiafangiiisefl: fpif" les babe't terminii.«:t boc iam fcitii eft;-z tiic no erit cap
lio::': io tiic fluit cis fan^iis a narib' multii rq: ,5 c tiic opcratio fempcr^t tunc fi ifta virtus eflet in finita:'z fcm/
multii colcrica:'z coplcjrio pucrop e(t jnagis oeclinans perciTetrcftaurasiftudqdDiiToluif cqualiter remane/
ad flcgma:'! q: motus iuuenii funt fo:tio:c8:'Z motus no ret tuc femp rc8:fed oiifolutio augmcntaf:'Z bumiditas
eft niu gEcalo:c5;:i funt foJtio:i6 oigeftionis:': boc non tiic ncceffarii] eft cp femg oiminuaf quoufc^ pftringaf:
eftniri:fedappctimsgcrcfcitinpueris:n6 cflBp calo:e q: cozpus patitur oiiToUitione:'Z oilTolutio terminaf {:^r
fed gp friguai PE boc accidit eis appctitus caninU3.gt bumiditate.£tqueUbetiftarii rcruiuuatad oiminutio/
iignificatw qiin iuucnibus cft fo:tio: appetif •: melio: neco:po:i8 tptradicit fue oi(ToUttioni:'Z tiicqti res eits
Oecoctioeft:q: no cuomunfzbutoclectationcineo qd finita bumiditate cj:tinguif calo^^t^paeq: fua ejitictio
comcdunt:-: Di):cnitg?fignificatio eius q> fua coplcpo eft ^ptcr oiminutione matcric^t jppaeii ctia q: accidit
OCcJinct ad colcra^cft q: eis accidunt fcmE cgritudincs adbuc bumiditas cjctraneaciue fcmQ ^pter oimtnutio/
calidc:vt frcquctiu8:vt tertianc i vomitus eo:p eft colc/ ne oigeftion t8 cibi aggrcgaf^t tunc iuuat ad cjctuictionc
ricH3.£tcgritudopucro?j cft frigida -z bumida:'z fcb:es calo:is ouplc^c modus.£t vnus eoui ^pter ftragulatio'
co?i flegmaticci-z maio: vomitus co;s cft flegma^-zoirc ne-zfubmerftone.£taUu6^ptercdtrarictate in quati/
run t gj crcmcntu in pucris no cft oe fo:timdine calo:i8 tate:'^ iilabuiditas crit flegmatica frida^t ifta eft mozs
in cis:fcd QR multl in eie bumiditatc:'Z adbuc multitu> nalisterminatainomniindtutduofmfuacoplepon^
dofuiappetitU8eft^ptcroiminutionc5fuicalo:is:'z bc p^ima^^zquiUbct babs terminu oeterminatii oiuifusut/
funt.pbationcs in fuis fcnteti)s.Sed fftmus medicus oi diuiduis ^m oiucrfitatcs in complc^toniba8:t funtilli
ocrfat ab iftis:-: vidctq:calo:in iftis ambob^^cft cqua^ tcrmininawralcs vitc Jctadbuc funtaly tcrmini mpv
Us fm radicefed calo: in pueris cft maio: Pm quatitate tisquifuntpcraccidcns vtinterfcctio^^ztunccjc Bqc^
« in iuuenibus ftn qualitatc:t <ignificatio fuper boc eft: notit cft:quiaco:po:a iuuenu tpuero^ funtcaUdacqua
Xt nLacdpercmus pcnetrare vnii calidii in aqua^-z tin in Uter^^zcozpo^aviropifcnufrigida: edco:po:a pticro^
bpidKJficcu:-; iucmcm'':q:caio:inaquacftmaio:'Z bu c j:ccdunt equaUtate in bumiditate:'z boc jppter cremcn
midio::^ calo^in lapide eft mino::'z magis acutus.'z figt tum in eis : t fupcr boc fiindamr p:obaiio. tt cft molli*
Q?inpueri8eftcalo:;qjnpucrigcneranfe); fpcrmate in cies fuo:nm oflium i mcmb^o^um^-z fignificat boc fj^Ue
quo eft multus calo::'Z ille ca>o: no obutauit accidcti cii adbuc:-: cft pzopinqiiitae fiii ad fpcrma 'z fpiritii fiimo/
quo infrigidabat:qifi pucr cft femper in aijgmcnto;': (e (ume):quibusgcncrabaf :fedviri majcimcilUquifunt
cundus^radiis non b5 ppter q& oiminuat calo::quo g fcncv.q) cu5boc cp funt frigidifuntetia flccfct fcimr boc
rcucrtct :fcd illiqui fun t fup:a pueritia no biit clm aug/ per ouricic fuoziioiTium i ftccitatefuecuti8.£t4rgume
mcntanteajlo:cn9iem;nec babctcam rcmittc'tc:fcd it» tii ad boc eft:q: funt remoti i boc tepo:e a fpcrmate i fpi
le calo: qui eft ieis aiftodit in cis bumiditatc radicalc: rini fiimofo.£t ignitas aur eft eqiiaUs ipfiue i aUquatu
fm mino:itate:in qp;titate t qlitate qufcp Eucniafad eta/ Uimcosejitedentibusiacritastaqucitas magis:'z ter
tc oiminutionis.fit cti ifpexcrimus banc bumiditate no rcilrcitas in viris cft^t in fenibus magis q^ iuucntbus:t
eritpaucarcfpccmcalidiitati8:fedcritpauca cti coparo/ iuucncs magis rctificanf q^ fcne8:t ^
pueri in coplcfio
uerimus ca ad crcmctii:'z tOic 13 cft qm
in buiditate puc/ nc:q: rcfpectu puerojr funt ficce complc^onis : 'z rcfpc/
rl ejcigif: vt cofcruct calo:c:t vt p:eftet augmctii.£tvn9 ctu fcnu5 'z viro:ii bumide coplcxionis:-! fcnes funt fic
OuarS qualitatii no fufficictiic crgo ncccffariii cft vt lit cio:c8 iuticnibus 'z piicris in complcjcionc mebzo^ radi
in medio:vtfufficiatvniouo?rpoftaltcrii.£tfacw5 eft dicaliu^^^zbumidiozcs bttmiditatc accittaUq rcmoUit.
Qibumidttasfuf^ciatcreihto:-: ndcalo:in3U:qiio crgo CCaplm.IlII.^aUcrationc nutrimeno in aiaU.
potcrit fltndari fuQaUqua rc cremtu:quc rcs no potcrit
faluareradiccttcrcmafitvtillarcsbumida fit poftca
^ TMr^tH *^^ ^^^ fufcipttquadas
*<f ^*^^*»*" oigeftione in mafttcatioe:
fuflficiC8crcmcto:icft rc8fcita:q: ilUidtepus ctatis cft 1 boc quia mcmbzana in Ungua i palato eft
1
«illud eft q: bumiditas eft ma augmcnti:'Z ma no eft aU cibus fiaerit aUquantuUi mafticatus:'^ coad
gd agens per fe:nifi u i^tute opcrante in ipfas^t rcs agcs iuuat fiipcr boc faUiia in qiia eftcalo: iuuans ad citis oc/
in boc eft na vfanima nutu oci^-z no cEatur illa vis nili coctioiicm^tpzopterbancoigeftionetriticumafticams
per calo:e.£t qui oijremnt op in pucris cft fri^i8:fed p:o magismaturatapoftema^occoctiiinaqua vei pifta/
pter ilUid in eis acciditappetimsrcft falfusqtfi iUc appe tum;'Z Itgntficatio fupcr boc cft quia pcr raafticationcm
dms cft appctitus cozruptus:-: cft ej: frigidita te complc admittimr fapo: •: odo: qui flieriit piias^t cum pucnit
j:ioni3.£t no erit cii boc oigcftio nutrimenti.gt oigeftfo ilUid ftom oecoqucf occoctioe coplcta. ^Pno folii cato/
in pucris aUqii cft fm optimti modu:'z nifi boc cfict non re ft6t;fed iuuamcto circuftantius.fiatt epatie a oc>:tr3
rcdderef co^gi pUis oc nutrimcto ^
ipfum amittat pcr 1 fplcnis a finiftra.Qm fple no calcfacit p fc; f5 p vcnas
tpccremcnti.£ed accidit pucris mala
pi(rolutione:i in mttltaspulfattlcsq vcniutei aco^dcznopulfatilcsab
Oigeftio jjptcr magna gulofitate i ino:dinatii modu co/ cpate 1 antcrioji cii jirbo.^z boc q: jirb'' oc faciU calcfit
mcftionis:'z q: comcdut mfta bumida;-: fuus moms inr ^pter fupofitatc in co.£t oeide calefacit ftomacii ab an
dudt cozruptioue bac via in pucrisi-z tfic eft bec via i c6 tcriozi 1 a fuEio:ico::q6 app:opinqu3t ftomaco:x 13 me
plejrionepuert^z in etatc j^pzinqua verfus fup:a : i tunc diatc calo:e oiafragmatis.£t fit oigeftio in ftomaco cai
opus eft vtfcia6;q: calo: poft tcpus ftatus receperit oi/ imifcef cum iUa matcria aquoiitas poms:gencratur e;;
minutionc:-: boc q: cato: aerie drcunftantis oufcrt bu» vniucrfo fuccofttas quc oe faciU trafcat advcnas cpatl.
miditatc intcrio:e.'z adiuto:iii etia calo^i e;:trifcco in c6 £t poft bac oigonc cj: illa biiiditate attrabit ftos;'! poft
(umedo bumidii eft cxloi nalis ttrifecus:? uq boc iuuat roittitiUaaditeftina^tpofteparfugitbumiditateiUam
4.6
©uodecimu^
eb Iteftinie pcr vcnas mcfarafcas:-! fimt vene gracileg flcgma.-qieft^pinquiifangtHni^-rneccfTarfuscftoibufi
ourecotinitatepliiribusireftinigi-zpcrillas ^ceditilla mcbjis:z io ciue curfus cft fimilie curfui fanguinie^-z tc
Inimiditas graciliando qiionfc^ pcruenit ad tanta graci Dico q? boc eft aiitncceffitateaut vtilitate;fic octermina
liationevtDiHidat in venaacapillarcsi-rille vcne adu/ uimus in canonct vtilitas eft vt rcmolliat iunccuras^/
Tiantinvnamagnavenaingibboepatid.ictoeilloloque pter coftrictione 1 calojcmouen tc-z eft po:tio ei'' gipica
mur poft:-: non ficrcttrafttus nutrimcnti p illas venas c{ue infpiifabat in iuncturis ppcofumptione fua:^ ptiiis
graciles nift per iuuametu aquofttatis potate:que aqtio fubtiliii:^ caufa falfedinie eft imij:rio particulariu terre/
ftPsndellaliavianece(rariaco2pi:vteft oiuifio veno/ ftriu amara;p cu bumiditatcaquofa^-z 15 fm equalitate:
riicapillanuintertot partes quoufc^ oiutdant per tota qz fi jsticttle aduftceent mtte faceret ama?::-: f5 bacvia
fubam epatt8."z epar tuc poterit fuper mam
oiuifam per faciut falccii gbtie opcrant :vt mclioz pbf ficue Dix:itQj
ramos indigeiltoneit io citiuB fit oigefho:': accidit in iU illttdftegma poteritfierifairum pputrcfactionc in ipfo.
la ma res ftmilis oi Decoctioni.f.re9 fpumofa:que eil co £t in trafmiiTionccoleread iteftinaaliqn accidit opila*
lerart fe^ melacoUa t fanguis:t It ifla oecoctio fiierit fu/ rio^toicct cotica:<zcritcgcftio tticalba:'Z colozcitrinue.
perabundas fiet inde res ada.(\a:i fi no fnent res coplc 1 aliqti cicrinat colera { re.<z acddit cinie in ea.t fua citri/
taeritmultu flegmaitfpumacdbuftaeftcolera adafta: nitae adunat cii aquofitate fua.t eft res pclTima:^ cole/
^ftjcadufla eil melacolia adufta:t ambe funt no nales: ra inalisqnc^ ^eneratin cpate:aliqii tn ftomaco^tqd in
^meliueeftin iflisfanguie^tiUefanguisadbucin ejpate epate cft fubtili" <z cincrat :fed peiTima generat in ftoma
rmtfC02ofus.*^boc^pterimi]ctionceiusciiaqna:qtdi' co ej: aduftionevitelline:'z tuc nigrerdt combuftii 1 imi/
Q^t ad eius circuitii intra venas capillares^fedcii itra fcef nale cu illo:teffidt viride 1 pcfTimii coburtt multu;
nerit ille fanguis venas colatfeab aquofo illo tcdete ad effidfttiviridifTimtntiftudeftqftvencnu.
renes p vna vena magna rectl:cu 4 etia ven it ad renes CC^apTm.VLibe calozc babenriii fanguin^.
fanguis oans ets nntrimen td t reliduit tcnditad vefica:
1 fanguis qui remafit injibbo miidiiicatus ftans ibi in
*^rtt "^Srpmusg^ocaialqdcibat^aut
.3^**- b3fangtiinc:autrQ;locofang(tis:f
vena magna que ouiidit in Duas:quarii vna tedit ocoz/ oc aialfangtiineii eft calidiu5:t majrie mae.f
fumtt reliqua tendit furfuj^tpoil per multos ramos oi/ iloijcitmibimarinionQ^mrieresfunt mag?
I
nidit qnoufc^ perueniat ad venas minutiitimos aqua:p _ calide:? qq B patiut meftniii.lSed abocali;
'
dl pn"" vifusfztii no videt:'zeftpn'" xtiitis motiuevolu' r6 fecit futurd capitis : fuperioze cius partc^ eque oura
tancnec tit mouct volutaric.Sj ccrte pn" iftarii i^tutii fibifimiIib'':fedfccitilIaEtemultiimoIle.'zboc in par/
e fpiis g c m eo vt in arcba f tutis que oefiHit ad mcb:a unlis^-z idco iiic piter quafi entoebilis qui bs mebza oc/
continuata cii meduUa:fiait eft tcfla capitis que cft ar/ biiia:-: mapme iile qui bs ccrcbzu oebile:q6 crcatu5 eft
cba medulle.£t no op5 qd aliquid cii fuit arcba aut tra in fublimitatcbois^tn^crcatiifiiitin multa bumidito/
litus alicuius virwtis q6 ipfu5 17 1 participas eande fm' tc.Ttiictranfeamus ad mcmbzaintcriozum.
tcftait Duo nerui obticiqui funt vacui:-: no funt f tutes (L£apt'm. Vll.£>c animalibus fanguine baberibus,
cotingcntes in illis neruis^fcd in cereb:ocn: vnii qd non ('^<i>^lt'>^8fanguineb5cercb:ii.'fed
Ltan^M ^1*ff
.^ r • *•
bab5 vafa:-: illud eftetia qih ipfU5 equat calo:e fpiritus I rljR^
!
marina -z malacbie bii t cerc/
aialia
caiidi:-: pptcr boc fpiis magis equabit fcnftij 1 motum: bzu.-z bo b5
medulla maioze rcfpectu fui co:/
aut fiait fpirims qui elt in co:dc 1 cois virtu tibu9:i cuj pozis qg cetera aialia.-z boceft:q: dus magni/
i
eo^ % magis tunc apparebunt.£t crit iile fpiis operans rpiialibus z cogitationib'' ronalis q^ non biit cetcra aio/
vlr.i tiic cii iuertt in epate erit etus v?ms magis operas, lia.Sedanotbomia in cereb:o bois eft:q: ps eius tcdit
'Ziinc igit arcba ca medulleerit fm itentione fpus fen/ ad mcdulld^t reliqua ad pclticulas.^z tertia ad qtiofdas
fibilis p:op:ie:': fuc cquationis no: vt fentiat per fe in (ai vcntriculos pienos fpuma:fed nerui funt qfi rami cma/
ruBo.£tia oipfpbflkusq? tactU9eftarmequalitate:i natesabiIla:fediIlineruindfunt^paeocfua fuba:'z to
oeaial magis equalis coplejcionis !hnt fua meb:a magl tii caput b$ mediatione i^m fui longitudine in fu svetri/
Vt fitcalidu6:n6 cp fitcqualis. iScd infpirotiono equat Vt fuBa a qua nafcir eet bumida.mo liis.lcuis.vncmofa.
illii fpiim: co g» infrigidat ipfum tantii:red q: vetat cali' 1 bac oe cd: vt fptis qui cft otirue.-z qito indigct ad motii
diflimu qd intedit in DilTolutionefpu9:t qd intendit oi/ fefhnii iuuet p biiiditatc.ad boc.-z fuit fpogiofa vt eet fa
minuerc ab illofpiritu cuapozationce fupcrfJuaprfs mc ciIio:admotti.q: ouricicsin mebzis cft pondcrofio:^
b:ii cii quo erit fcnfus 1 Diminuito;fed memb:ii iter me bumiditas.^zmolliciesrara.^z fubameduilccft oiucrfa
b:a fenftbiliavr op fit magl fenftbilc qd c magl equalc:-! inpartibU8.qzantcrio:eft bumidto:.'zpofterio:cft ou/
qd cft magis cqleeft magis fenfibiic:-! ccrcb:ti factii cft rio:. iStDiuifto facta eft Pm gtcs f m
oiftincooes in me/
frigidu ecjdiftans co:di:vt rcfrenct ralc:e 1 fuiebulitio/ b:ana oura .put oicem'' infcrius.': moltificaucrtit Etem
ne:-: q6 iuuctrpiritii fibi veiiicntcaiiqua equalitate:que antcrio:em medulIe:quonid plurcs ncrui fcnfibiies na/
eqiiaiitaB fit coucnies ad lnu moti!:fed virtus intrat ad fcun f inde 'z ^pe audit'' -z vifHs.q: vifus eft cuftodia qli
cercbzii a cojdc x ai fpiritu^fcd fpiritus pjoccdes in ip5 fpeculato^is.-z fuitoignus vtefTet cnftodiaantcrius.if t
rctificatciu9ful3ammulti9modi6:ficutin nutriri:-: in/ nerHimottitimagisbabento:tumapofterio:i.'znafcHn'
crefcere-zi» altje:'z tilc cii fuerit equalie no iuuabitad il turapofteriozinucbaque eftnuncius cerebzi.-zfupptet
Buodcdtna^ 47
eftjs vfc» in oo:li viat'r cfl: via vt naftarir nemi : i ncr/ duUe:ibocefteocco«ioMequai"biDeco9r:Cccoctiofo
niftiot^idigettmgl oiiridecBneriurcnfibileSrfs oifticta iftius erit pcr motu i oiuifione mac in locis oecoctionis
fiiirmeb:ana \>tef(et ofia in ter nucbl i fpodilia.ict acd m
f modii occocrionis in cpatc:fcd ferra cft magis opcr/
dit inde oubitatio fug boc vtrii moUicies cereba tangit ta ^ pofterio: eftxiuiaeftp:opo:tio ferre ad ferram qiie
ouricie mebzane gradate:'Z foztafte iti co loco in quo tan eftmebriadmemb:u:icaufaqrcpofterio:par6fHttmi
git mebzana medulla:f lla meb:ana fit mollio:.iEt in du/ no:anterio«eftibi:iintcr ventrc:i vctriculii inferio:e
plicameto paniculoji fuit iuuamcn tti:gbuB eet in cie fu/ poftrcmii oiuidunt ouc vcnc inaio:c6 que tranfcuntad
hentamctti venis no pulfatilibus ven tetibus ad medul/ meduUaquasnoiabimue^agbus^ccduntramicoteyti
li.Bt ejctremitaa buius eft ibi vbi cadit fangui6.q4da5 quaii in fedidtna g funt fub meduUa:i facta funt iftie ra
plana:-: eft tllud.q.lacuna :t cft a pofterioji vbi eft fims mis fuftcntameta quafi gladule que imple't vacuttat^
q.to:culari9:'ZDeindee^ci9acciditramiffcatio.-^a(Timt quceft iter iUas:ficut i in alqs venis ramificatis:qtn ca
lat fue fu6e mcduUe:'! fugtint pcrozifim fua fanguine: ro gladulofa implet vacuitatcs aUarti:i ifte glandule co
^poltadunat adouas vias^ftcut oicem^^in anotbomis iiuigunt cii figura ramo:;: Pm modii p:edictu te):tureve
iermifia etid ouplicatio b; iuuamenttt vt nafcan t c^: ea narii vt fup:a:ioilatant ^mDilatationeramo:u;4ttf(^
UgametameduUectlitKb^anafpifTa inegdilTatia ferre c6pleatramificatio:iftcttej:turafmfTmtUnidinefecti/
co:one:tinanterio2ictenafatnt additameta que funt dincM ibi gcfcunt:i particulc meduUc quc c6p:ebcndiit
ftmiliamamiUtspcrque fttolfatus:t 6ciduta mollicie Ef c media fue pardcule quc funt fup:a funt qfi in figura
cercb:imodicu:tno (mtiui ourtvtnerui:tiacooperiiit vermiatli:i iUe particulefuntferrofe:quafi f m
longini/
mcduUa cti otiplici meb:ana oura verfus teflas:? inolU dine:i c6iunae vna cu aUera:vt babcat quo anripUemr
verfus mcdulla:': facte funt ne meduUa tella tangeret i 1 quo c6ftringae ad modu vcrmis:i pars interio: q efl
Icdcrct ab ofTc:t id iita fugficies iteru>: o(Tis cfl moUio:. fuper meb:ana i meb:ana que^rinct meduUa:ieft illa
£t iila meb:ana lic; (tt cuHodia mcdullcitit ett Ugame/ meb:ana c6poftta fug ouo additameta quefun t qfi cru
tu 1 codnuatiutlvenaru pulfatiUu qucfltntfup:a mcdul ra:i funt quaf! ,ppinqua:nc(^ funt muUii rcmota : ncc^
la:-: eftq fi fcciidina queeft fuBm teicturevcnarii:i pB 15 muUii jpinqua:i funt appofita ouobus Ugametis que
intratadbucfubamedullcinmuUid locisi vaditadct" onr cbo:de:i boc neauferanf aUqn vermicuU:i qit an«
vetriculos:': terminat a pofterio:t:q: ct n6 e opus pkis guftata fiicr it fua latitudo coUigit iUa i pdieta meb:a«
:
ru queoeftruiitOBatione6.£tmeb:ana fubtilis itrat ire fta fupcrio: cft fpifTio:: vtmeUu60efendat ab 'occafioni
vetriaiU)s cerebn'i coopitUlos quoufc^ pucn lat ad par bu6:i eft vt fit lenio::i medulla eft ft-igidio: inter mem
tepoftcrio:ccuifufTidtfua ouritics lococoogimsti me/ b:a pna'palia:i boc percipimr tactu. gt Dico:quia qua/
b:anc:i anterius ccrcbzi funt vic fcrrofe in qbus tranftt doerit medulla remotaab cjctrcmitatib^co^po^is : i cfl
fpiis atalis:ficut infuis ventricuU'6:q:n6 in oi tpe apiiic pncipium ncmo:um motiuo:um i fcn ruiim:i ncnii mo
ilUvetriculi:ncc^amplianf:autfpii6 paucue cft:vtpcr rcmoti fiicmn t a fuo pncipio ocbiUtdt :vt no pof/
tiiiicii
bunc vetrtcuU aperiant tm.£t q: fpuls c6plet ful oQitio fintmoucrc9:trcmaco:po:i6:ninccrcata fnit nucba.
ne aUerationee): cdpt:onecardi3caad cdplejcioneme/ VtefTetpnncipiii illouim neruo:ii a p:opinquo:lic$ etia
^cmtnramlimn Jtibcr
in Ci (it uittamentum ad rctentionem rpondtlitim . £t fi fcedjt g vacuitates^tppftqs ejritab aUa vaaiitate rahii/
caputefTctp:tncipt'iimneruo;:oium.eitts quatitas oe/ ficaf inpuo^^^vn^^ram^^itratBos^-^oiuidifad octes fic
beret eiTe mato:.ct tunc ponderaret fup:a co:p'' nimius. oiftiguif manifefteg anotbomia:f5 aiia pars non ita be/
CCCapitulum. Vlll.ibc anotbomia ncmoE. nc:: pars bui'' ramiDiuidif ad mandibiiia fuEio^e^^zaU'
jC3 J iuuamentuneruoyquoddaeirpcr le ram'' oiuidif in cute faticiii:': in e)ctrcmitatib''nariii:': in
2!
'^W quoddl g accns:'! g fc eft ilUtd qd oat Uibjo fugioii:': ifte funt gtcs paris terti} . Q>s ram'' qrt''
mediatefenfumedullaramotuad oia mem/ bui^^paris tertu trifit g vnii fo:amc q6 cftin madibula
5
jb:a.£t iuuamentti p^acciis eftqd nerui oyut vadit ad lingua:': oiuidif in ramos in ouplo
ftipcrio:!':':
.? a cercb:o:': faciut carnc n imis fo:te:': faciiint h'gue fupto:!:': oat ei fenfus ^paii i guftii:': qd rcfidutt
mcmbwifenfibilia fentirc:vteparpulmone:': fplene rc cft Dc iUa ramificatione oiuidif ad Dctcs iferiojce:': ma
ne8:i boc fH fuerit apoftema in eia vcl vcntus.t p:inci' dibulaifcrio^c^ilabiiiiferi''.': gsq vcnitad Unguajeft
piii ncruoip eft fcdm modii pdictfi medulle:': cius ej:trc ftibtiUo: $ que vadit ad oculu.£t boc q: cquiparatur ci
ma efl cutis a qua fila queda funt venientia ad cute que info:titudinc:q:iftaBseftremota ab bumiditatc inC''
imifcent neruis in cute.£t mcdulla eft pn"" oiiprr nenio pp boc fo:tio::': reU'cj ps q vadit ad oculii
dtille:': cfticif
rii:q: queda efl pancipiii mcdulle mediatci qda eft pn op5g>fitgro(Tio::q:eftoebiU'o:eo q6eft^pc bumidc.
dpiii dne medio:i pot fciri boc pcr ncntos Dcfcendetca &cd par q rtii nafcif poft tertiii:i eft j^pinquius mcdul
(t capite ad meb:a iterio:a vt epar i pulmoncqtn iUincr le bafis.fit mifcef cii.5.1 poft oiuidif ab il\o fic oijcimuS
Ui qui elongati funt a pncipio fuo firman t mufculi6:t ap 1 venit ad {xilatii:i Datfenfum:i eft par modicii:ieft ou
E)fuit eie quodda co:p'' q6 eft mcdiu itcr ncrttu:': carti' rius.j.ibocq: palatii^iei^^panicuUis o; elTc ouriusai
gtnc:-: eft puenies i fui fulJa neruis qii iclinant : vt epi panicuUts Ugue.® cd par quintii g\ibi ramus illi'' findi
glotis:'Z aliud i\i> eft in radicibus coftarii:': tertiii eft in tur p Duo:i aUgs j^.^.qm8:z nafcif a ouab'' Qtibus me
locoadquefinifpcctus^-zaltjncruiqtu Datfenfuj': mo dulle:i ps pma vtriufcg ramof mi" paris vadit ad teli
ttj Pm vii rcct3:q: funt p:opinq«io:c6fuo pncip»:': non auricularii Difpgif g iUa:i ifta pars nafcif in veritate ab
fiiit cis ncccde to^tuofitas: vt cen t ounwes:': fo:tio:es: anterio:i mcdulle:i cii ea tt fenfus audit''.£t,ps fc6a cll
^ideo facicns fcnfum nafcitur ab antcn'o:i:q6 eft magis mino: ^ma }S.iC:i cjcit q fomme ofl^is petrofi:i oucif per
|)umJdum.fitmotiuu6 a pofterio:i:q6 cft magis ficcij:': fo:amececii:q:eftmuitiito:tuofum:i fiiit tale:vt eiua
a medullanafcunt.74)aria ncruo:ii.£tp:imu par babj iter cfTct logius qtcnue neruus tnvia U)ngacfTetotirioK
o:t'gine a ouab^meduLlis pmis anterio:ib'':vbi.f'nafciit 1 poftql ita ^cefTit cii nemis paris tcrtij|:i, vadit pUi8,ad
ouemamillcolfatus:':eftparuugfo«itii:': ille qui ve/ ptee manifeftae mai»ilarti:i q6 remafit oe iftis iuit ad
nitaocictravaditad finiftrajr^^ep^^zfugponunt fibi in mufcube timpo^.tct ncm^^guftus nafcebaf a pari qrto
modii crucis:': ita jpccdit illud par ad oculos;': aperiun <
1 ncmus audit" a (Hiri gnto:i boc q: nemus wdifd\ oi
turiliineruiquoufcppotcriitrccigcin fuiso:ifict)8 bu/ fcoopert^^ad recipicdii acrc fonojr.i io ftiit ourii ad rcli/
mo:e vitreixqntrafaintfuafijrione^ccdunt fm vii ftendii occafionib''.^ ib nafcebat a pofterio:i.i funt mul
recta:':taDip:mntiftifi):ionitriaiuuameta:': cft vmy. timufatlo^timpoj:nemi.iicuruanf elTc.i pofuemnt
vno oculo ad aliu:cum pentenit ad
vt fit fptis eiciens ejc mufculii ocuU fug vnii neruu.q: fouimtna oailop indi>
pmu aliqua occafio:': Qgboc cu claudic vnus oculus vi gent aptitudineper neruii ma^ii ;xauii ocfcretc vifus;
go^ataiiusrtfcdsiuuamentii^vt fpiisredeantin cades 1 tiic pcauitates oculo^ no patiebaf ocaipatoe oculo^s
oiftantia^^zboc ne oe vifum videat duo:i iuuametii ter/ a fc:aut fo:amtna muUa:fcd ncmi umpop idigebi t ou/
in fuipiunctioc pfo:tet ^: no ?fo:tl t in tiii
tiii c:vt iter fe ricie:i no idigcbatgrofTitudie:q: grofricies iduceret eis
a fui c6iunct6e:9> vf g? ibi fitco;:o:igo:': fcdj par nafcit pdcUis:i guitatc ad motii:i adbuccjcifeo;: eft eis pctro
poftoziginepmiparis.-zcj^it poft pcauitateoiTisoculi: fu5 Durii:i patif:vt in co fint fo:amia mt't4. £t par fe^ta
t oiuidif in mufculos ocuU.£t iftud par eft groftu; mul ncmo|: nafcif a pofterio:icercb:i:i eftptiguii cii gnto:
tii:t boc eft ppinquii mcdulle bumide.f.fue oagin i:iit:i biscoiunctu cii^nto:Uaametis:tmcbuina.ita q^vfef^
nimis cftet Debilepe fui mollicie nifi cet groftii; mulru. vnicus ncru8totu:ipoftoiuidif abilU):i vfiita fo:aiiii/
gt ^p:ie q: no iuuat iftd par ab aU'o:q: par tcrtiii moiic» ne.q6eftp:opinqutjfaccrelaudcUttcrc:iantc fuu qc»/
luradmouediimcb:iimagniiPm medulla infert'o:e5:t turamificabatur in partes tres:i omncs ilU ramie;ciue/
tiic no pot iuuare fcdj par.imo eft opiis vt iuuat ab oUo runt per iUud fo:amen in vnum:i vna pars illojr vadit
ficut Dicem'' poft.Scd par tcrtiu nafci t a medio dP mc/ adnodiigutturi8;iradicc8U'gue;vtiHuet par feptimiii
dulle q eft antcri'':': ci q6 eft pofteri^^fub bafi cereb:i. fy fuo motu:i aUa gs ocfccdit ad mulculii fpattilap:i ad i\
mifccfmodicii cu qrto pari:': poft Diuidit ab illo g.4.ra lud q6 ci p:opiquii cft:i pUis ilUus fpargif fuper mufcu
«io3:'j eft vn'' ram^ejdes g fo:ame q6 itratvena apople Uim ampUim in fpatula:i eft ifta pars bone quatitatie.
fici qua numcrabim''pofr.': oefccdit p colUi ^ufc^ guc' Sed pars tcrtia cft maio: i^is Duabue partibu6:tvadtt
niatadDiafragma^-^poftdfcccUtadmcb:^ nutritiua. £t ad omn i^ in tcrio javbi afcenditvena apopletica:i piun
aUu6ramusDefccditEfownieq6cft in oiTe timpojum giturcumiUa ven3.icijftieritp:opcepiglotii ramifica
poft^ receiTit abillo loco coiungif cu ncmie qui veniitt bitur per multos ramos.i ilU rami intrabunt mufculos
a pari gnto.gtaUtis ram^^qui cleuaf per fo:amepcr q6 epiglott8.quo:ii capita funt vcrfus furfum. 1 coopcriiit
fjritram^^fc^iparis^q^bspccdercadiTicUa qfunt an/ cpiglotii.ct fuas cartilaginc6.ctcii ptraficrint cpiglotii
teri'' in facic -: no eet bonii:vt trafirct p fojamc pmi pa* cy.cut ab iUo gd.f rami.i itrat mufcuUje qnoj: capita fiit
rigrq^ftiEiduccreteianguftix-^ipcdircfei^cffcct^nobi ipftis vmi.ct fiint ilU' g iiuutad coopcrimetfi cirnbalarie
lilTim'':^: eftnobt[io:ali|6fcnfib'':': coftringeref ilU: t fup:a nodii giitturis.ct adci^^aptionc poftqgt ncciu5 fiiir.
impcdiret fu'' effect'':': ille ram^^poftqj c)cierit modicus vt trabcrcn t vcrfus vnii.et idco vocabitur ncruus traf/
Diuidif p miiltos r3mos.fc5 B tres:-: vna ps vadit ad la/ ucrfus.Scd fecerut iftustrafucrfus Dcfcederca mcdul
cbzyma[i(i:iad majiillaeiz timpo:a i fronte':':^^ palpc» la.q: nucbati nerui fieleuaret : elaiarcf obliquc no rc/
bia^.": ps rc6a pcrfo:ame trafit:qd cftin olTc nafi:-: pcne cte a fuo pn°:i no trabcret ad vnii c6ucnietcr:i5 fiitcrea
tratadnareein fuis panicuU6:i j^.^sqnoefti^uo oe/ ti a part kp:o ^pter 15:9) iUd qd eft in tlUe oe neruis lc/
/
Buodccimu^ 4«
nibus:tIentif[cdtioneilhid qdcrat temollideinpari qdeftinterterriufpodiletqrtti^tDiufditabantertue:':
quinto.£t tunc iam (parfi funt tn mufatlis fsiciei : i fibi poflerin8:t fuii an terius eft paruu:t io iuoluit fe cii quire
pertinentibus.£tfepnmiip!ir non oefcendif recte ficut to:t ia oijceriit Q> ah illo trafit ramiculus ad moduj tefn
fextu:fed obliquti:t qi omne afcendes i poil oefcedens: ture aranee:t tcdir fup:a vcna apoplctica quouf(p pcne*
ops g? firmet fuper fiindamenui ad n\odu rotulclTac De tratadDiafragma:fupamba8 parces oiafragmacie:que
tA pofueriit neruos idos feptimi paris foitceSicat eftvi oi(!iditpccnt6:t maio: ciue tcdit furfu;:t tnc intrat fttn/
derein ritulaputeiarcendentetoefcendente:t ouros? damenta mufculo;: quoufc^ pemcniat ad fpinas^ttunc
lenes:': tunc no fiut tale iHud par (Tcut arteria magna:t tranfmittitramiatlo8admufculiicolliftlueflri6:q6cfl
afccndetce iflins paris rami in ftniflra ete obuiant buic intercotliifilucftre:tapnt.£:!eindeoiuemtfe ad antc/
«rteric:'Z ifla arteria efi recti:i ampla:'^ tuolutt afccdes rius:t ccrinttat fe in mufcitlie ma;cillarii:t auricularu iit
ciiilla arteria:fed no efl in eie pofita firma cofolidatioe: bmti8:tantequaDefcendatadoo:fum.Htparquinnun
litd afcendens a pte oe^ctra no babet vicinitate cii ida ar cius e%itU6 eft a fo:atnine cp cft itct qitartii t gntiiit ra/
leria f m narratione pma:fed accidit ei vicinitae p qui' mificat fcin Duo:t vn^^illo^uj eftanterio::teft mino:eo
daramificattonee)ceunte ab iilo:7 etia:q2 amifit recntn q6 itrat mufcnlii maja.l\a:p.:i mufculii faacnte occlina'
dine in iitti cii obliquabat ad a lcellas:': tiic no pot ocfi/ re:t oes alioe mufculos comuntcantes cii capite:t collo
cere a bonis ligametis cii eo fitpza qd ett firmatu:'! boc lctfeciidusranineDiuidit^tvn^^illo^peft medius inter
quta recnperauitin Ugameris qd acciditeie): gracilita/ ptimu t fc6$:t ramus fecudus itrat fn]2io:eparte fpatu/
te.£t fapienna in fadendo iftoe ramoe a fuo pncipio elo le:t mifcet fe cii parribus fep t feprimi.t iltc etia ramu/
8ari:fiiit:vtquatenus in elogarionenerui recedetes eent lus fc6s mifcetfecii ramie QjnniieTctii feprimi:t trafit
roztiozes:': magis ouri:'z foztiot oe neruis recedentibus ad mediii oiaft-agmatie.Ht par fej:tu feptimii t octauuj
cfl ille qui fpar^t in ter cimbalare:': cocauitate pc talis: e)cciitabalu5fo:aminibu5fc65o:dine.£tparoctauiib5
« nome no b Jbette cu ramis quozundi neruo^ ad iuua cjcitii E fo:3mc coicane itcr poftremii ceruicalie:t pnci/
mentii.oeindeiftincruioefcendijttfaciuntfe ramos in p«u oo:fi':t tmifcct fui rami mi;:tioe fo:ti. iBed pltie (e%t
tneb:anie oiafragmatis:': in eo:^ mufculis : i in cozde z ti itrat fugficie fpanile:t vna pe illiu6:q6 eft t^ qrti:mi/
pulmone:t in fuis arteri)e:'z venis:'! q6 refiduiiefltran ntie cte gnri intrat Diafragma:t fepttmi plus itrat adiat
nt in oiafragmo:'! comunicat cii eo q6 oefcendit a parte touu:lic3 Qdi fui ramuli ttretin mnfculoe capitis cemi/
certia.£tfpargunt in meb:anis fplenis:':epatis:t alio:^ cat:too:fi::xomitate6ramulii gnrittrat etoiafragma.
nutririuo^:i finitad oe planii.lo; etpar fcptimii fuuini iSed.S-poft imi%tione ftrat afcf d cute:t b:acbg:t illiuo
Ctii tcrmino comuntca tc termino medulle:'z nucbe:
eit a tnrrat nibiloiafragma:fcdq6p:oceditDegnto ad Etem
«vaditplU8oeeo:tfpargitfcadmufculosmoueteslin' minusnotrafitfpamla:tetoefeptimonibit tranfit ad
gul:t totii refiduu Dc boc ell foztaiTe fparfu; i alios mar iuto:iu:f5 q6 venit oe fpamla ad afcfd ept De.8.innoln/
fculosvicinosiDis:fednofemg:fedq:ali) nemi ftteriit pmo g nafcif oe fpodilibus. t ad oozfus vadit.fed
cii cii
adalia opera^-z no fitit bonit:vtfacerent fo:amina infta oe iHiB etia oedemnt oiafVagmari parre:pter nemos nu
in anterio:t:necg verfusvntifnitmagis oignii^vt veni« cbc: vt flt tllud q6 oefcendit ad illoe veniee ab altero:t
rent motozes ligue ab iflo Ioco:po(l$ venit fuus fcn iits fic mclio:abit ibi txirtitio t ^pzie cii eft itentio ad ipfa;
abalib loco:fed funt nemi fpondiliu3.!oed nerui qui na/ meb:ana:que mcdiat pecni8:t no fuit poffibile g? veni/
fcnntnr a nucba^z funt nemi qw\pcediit a nucba periCol ret ad ipm nerui a nuca recte:finefiracrioe ad angntu rc/
tu.8.pariaJ£t eil vnu par oitus eicittis e(t a fpodili p:io: ctii;t (t oee nemi oefcedetee ad oiafragma oefcenderct
^ fpargit in mufbitoe capiris:': efl par modicii:^ fnit me a cereb:o cfTet iter minue 16gu:fcd pofueru t corinuario/
lius:vt fuits cptus efTet gracilis:ftcut tu fcis in ca^tb oe ne neruo:^ cu oiafragmatemediocritenq: no eet prinua
o(libus:t fcdm par fuus CTCttus eflinter fpddilia.f.pmn;: tio eo;: cu oiafragmate bona:f3 cotinnaren t cii e^rtrcmi
^ (c6nu£i intelligo fotamen nominatu in captb ofHum: tib'':^ I3P 15 :7tinuat in medio:aut fi eent ptinuate cii eo
1 fugficici intcriozis pcctinis vcntcr:^ mufculiqui vcniV bza cofimilia funt oiucrfani naturaru:': non arbozcs (i
untapcctincDozfi. militcrfedarbozcsfuguntcibiiinquond eft fupcrflui/
ClCapfm.IX.£>eanotbomia ofrium:i cartilaginum. tas^-z fi fucrit fupcrfiuitas in cis:crit illa ^m modii fuQ/
<y
Xm^ nmf
Ul^ll.
^ri-^^ofTaicartilagofiitfa/
cta;vtfintfcHtu': ftincJanic/
fluitatis tertie oigeftiois in aiali:'^ tiic mcmbrii rccipics
illud q6 cft in potetia cibus cibaf in eo qj cft in ipfo pit/
'
tuco:po:is:tfuntqueddaraliaqucnon btit ms cibus z opus cft: vt oe illo tron feat od locu fupcrio/
tunctura5 mouctcs offa fua:aut fuas te(ias:x rc:qin R tronfirctmultu invnii oebiUtarcf attractiorci
I
^illatranfibittn cozium^ttaliaaialianobabct copara/ ofle eflet oiuerfitas in ouricic:': mollicie:'z oefitatc •z ra/
tionc in obuiando rcbue ourisi^z aliqn adiuuatur na in ritate:'Z vtilitas in boc quatenus efiet ejcitus euapozatio
iftis cu fpini8.gt cartilago quc fimilis eft medullc regit ni3acerebzo:ipofletcfleccrebzii^K)tcnsDiflbluerciIla
in pifcibus:': fpine:'Z vngucs^-z coznua offca fun toia que fupcrflua.fit alia vtiUtas^vt ncrui cjreun tcs babcrctvia
funt Duraadfuftcntandiivtvngule in brutis:': qucda foz ialiavtilita6fttit:vtvenen6pulfatiles:'z artcric babc/
tia:vt fint arma ficutcoznua:': qficp vngule funt arma: rcnt via ad nutriedii.fit ctia vt oura rtiatcr baberet ejiv
Vtin cquis^-zquedafunt in aiali ficcemctfi ficfpodilia turi in fcrra:'^ no ciderct fnpcr medulli^fcd ligarcf iMrr
fuper que componit cozpus.vt fpodilia quc fiun t: vt fun ferra.£tfiguranaturali3buiu3tcl"tccn^:vt fit rotunda
damctii nauis:-! ficut qucdi quc funt ficm fcutii: vt ofia oupU'civtilitate:'Z vnoeft quoniifiguro rotunda cftma
arma funt ficut fpinc:'^ qucdi ad imple
cajjitis^^zqucda giscapajrintcr b^^fopcrimetrastaiia^qz rotunda miri''
du Ioca:vt parua offa in iunctuns:-: qucda vt alia copo' recipit occafioncs:-! creabif cti oliqudtula logimdinc; vt
nantur lltpcr ipfa:vt os in radice lingue:q6 alTimilaf lau nemi c^ircnt n6 innimia anguiTia:'z impcdiineto vnius
da Utterc.y^.-roiaoffa rcctificantcozpus^toflfaquefunt ab altcro:'Z pzoccdit aliquitulii in acutii antc:'Z rctro cii
ad Dcfcndeiidii vel ad fullentandii no funt cocaua^quia rotunditatc:-zifta figurab; Duasfcrras fallaces:'^ ouas
ndbiTtoptis admotii.qucfuntbabiliaadmotii babcnt veras:':pztmafCrrac6municatciifrontc:i ad moduin
concc)uationc:vtrctincant fuu nutrimcntu neindigerct arcus^-zDfcozonaUs.fitaliaqucclTinmedio fm logii.
nutrimcnto ab aIio:zidco ad coferaationc nutrimcti fa 1 of fagittalis:^ cii cojMraucrimu') ifta jd pzima oicctur
4j>
IBno^cdmue
tiganalktfigurarotitteeftquanifigtrra arcmaame oz.Bt tcrtius g oefccdit ad ocuU"! eft oefccdcs ad mebza
medioeleuat pcrpendicularisr-zcllralie.^y^ £t fcrra na tefte:fcd funtobtici:vtcito tran featin eo fpiis vifibt'/
tcma comunicans iter occtpiciuji fuam bafim:': eft f m Iis:t eflgdi qni opilat fpiim ne ejrcat pcr pupiUam:'Z ifti
ffguaangulicui^^acutuscoiungit cii fagitta;tcicif ferra neruicotinuant fccn oculo:vtmeUo2et fua tenfio:^ non
taudeifedcucoparauerimue viuuerfumadpdtaas futu fint la)cificutoeterminauimusp2iu8.£tcii e;:pandittir
ras erit talis.gj\.©ed oue ferre medaces funtf logi m medulla^tmcmbzanecapitisampUabunt tunice oculi
tudine capitts eq oiftates future que or fagitta evvtracg in fuaoccupati6e:quarii mediu cft criftaUinii:cuiU8 an*
parteauriculeiinoj^fiindantaditeriusriio onr falla* umozie fpbcrc t
tcrioz fupcrficics eft oepjeffa refpcctu :
qucda bntJ^ed n6 btitin fupcrio:i : *: boc q: na intcnde/ fiUi ejcpldunf fug tingua:'Z coiungiif cu maditHtUs:': ii
bat plus in cuflodia illius $ cctcro:p aiaUum:i nulUim nominaueriitvniimufculii linguequicft intcr Unguoj
oialpiU)fu5eftfubafcelU6nifibo:necbn8 capillos mul/ 1 08 laudc:t coiungit vnii cu altero.j£t mze babetcs tin
tos in capite ptcr ipfus;': caufa in boc ctl:q: bs mcdulla gua rotiidl magis pnt imitarifermone Eg leuitatc liguc
muUam:': flatus eius dlmultii rcctueiifugciUan^ bo/ 1 bofes mouctcs multii lingua in fermonc funtg bnt If/
betura cetcria afaUbns nifia foU) bominc. gua latl:'z n6 multii ligata:': e;5 c6trarictati t'ni.£t Ifguc
(rCaplin.XIlJbcgencratione auditus. quadrupcdoUufacientiiiouabntftWaB -zi^nopiftfo:/ :
marclittcras^tpifccsttcncbcbiftligulmuUii lata pg
j^ >iH4\4n^i*v tiB:qm ftcno:par3 ca/ boc q6 fua o:a funt fpinofa:': q: no bft t opus ad maftica
pitisoccupat vifus:": olfatum:': vifus 05 cflic dii vel guftandii:fcd ftoti trlfgUuiendii:': lingua oe ten/
ante JJ8 boc qd Di^im' pus.': auriculc in me cbac6iHngif cii madibula fupcrio:t':q: mouctilll : 1 oc
K»**TM1 ^^ capitis: vt magis cuftodian ux in capite aialb5appctituadilludcuic6ucnitfHac6plcdo.
fuperio:i in qdrupedaUb'':^: capita conim CrCaprm.XlII.ibcanotbomiacapitis:': fpodiliii colli.
eran t Dcmifta.f t quadrupedaUs aures mobilcs fii n t in
oem ptc vtmcUusaudiant^^^particulcouricularii funt
II
I
^
rtti %(% tn ^^^^^
V.* vnt*ii
•'^ uwtHs ^pjtbs c5
1 1- municlte6Cii.5.fpodiUbus
cartilaginofc^^zfuntpulpe^-zfccame to:tuofH5 in auricu coUi:': crit ifte mot'' o^dinat^^in DccUnationc
la fuit factii:vt augmcntarcf in co fonitus:': factum fiut capitis % cotU in vnu:': ciiillis erit motus fu'':
jPJ| ocnicsfunt.jz.tfo2ta(TcDcflidiIting»
rit oecUnabit caput ad fnai Qte fm ooUqtatc.<8t que ouo Jt-U bufda boibus qtuo: ocntcs^q: nafciit
fc pfirtnicerint oecUnabilt caput ad fua ptc fine obltqua zntc:tfuntine]ctremitatibu9:ttunc oeefunt
tion&^z fi mouertt antcriozes iuuabut ad fubmerfionc:t a8.tinfupcrio2ifnntouoDcte9ampU:t oiio
I
fi poftcriozcs vertet caput ad oppofitu.t qii oes ftabiit . _i|pru:ttotiferfo:es:tifh'adincidcndU5:touo
limlin vna erectione flabit caput erecatm.£t ilU qmoi coniniad fragcdii furfu5.t in t'mii:t oce olt) ad molcndu
mufcuUfitntmint'mi:fedlucrantpcrbont'tate;fuiloci:t funt.4.fiuc,S.furfiitin imii:tpterifto6,ilU.4.g nafcilf:
modii fui ocfccnfus iUud fub alus mufcuUs : ill6 qd bnt nafciiturppc.}o.anno6:tonrDete6 itcllccwsa tcpo:c
alxf fm fua magna quatitatc.etia fliit iiicmra capitis vti quonfcp idpit fpcrmotigarc vfqueq finif (liii cremettt.«
Us ss. Duo q funt nccia pg ouas ite'tiones prias. £t vna ocntcs biit radiccs acuta6:t impigunf in mandibula ftt
illaf c firmitudo i illa firmiwctopculcata e cu firmituv perio2i.t iferio2i:t fup q6Ubet fo2ame nafdf q6da addi
dine iiicturc i cu puitate fuo:p momii:^ z' mUitudo Pm tometii q6 iuuat od retctionc:t in illo loco funt ligame*
niic:p mowu^-z illd c:q: iiicmra c facile mobiUs^-z laj:a:t to fo2tia;t pter molarcs ocs alg bntvna radicc.&s mo^
iucmra elt lap qtn in drcuim funt muUe Ugatiocs.gis larcs quos noiauimus in ifcrio2i madibula ad min'' ba
frdemouct pmufculiilatiifubtilce;:pafu;in frotc fub bcbiitDuasradice6:t,ppc in ifcriojibueDcnrib^^itcira:
cutcrt imijrtii CU5 cutequoufcp fererectificct in fuI3am funt tres radices fed mole fixc in fugio2i ad min^ babe/
:
attis:^ ttic crit gg boc ipofis oiuifio vni'' ab aUcro:^ ob bun t tres radices^t fo2talTc.4..t^p2ie onos octce itcire:
uiabit mebjo moto ab ipfo fijic cbozda pofi$ fiterit futi t radices molaj: eriit muIte:fimole fiierit magne t ma/
motu cuti5 mota:leuis:lata z io H idiget cbozda:'^ cu mo pme fupcrio2ii molaru pp fui poderofitatct pp 15 ocn/
tu cius cletiamr fuperctUa:^ ia iuuat ocuUis in fui clau/ tcs fupio^cs cj:ciit a rectinidinc radicij:vt vitcnt cafus:
fura cii fui lapjtionc. Sed mapiUa b; ouos mufculos:-: fed f feri02es:q2 fiit magis fija no tta:f5 fm rectujJcedut
vn'iUoy fcquif motiimadibuleifcrfozis:': fcds coicat a fuis radidb''.et n6 fut ofta fentietia nifi octcs.gt oij:it
cii labro:i mot' madibulc fcgt motii alteri^mebztt tuc mojamus pbj^ficus qm ^batiofHp boc cft vt vcniat ci :
ca fua cll: mufculus iili'' mcbzi^-z mof in quo coicat cuj f ms mcdullo oiuides itcr caUditate:t frigiditotct fa/
aUo meb2o:tuc ca ilU' cft mufculus ad iUu oeterminatii ctifuntDcntee Eparma t mole omple odmolcndum.
tadaUdmebzii cii coicationci-zille mufcuUiseft vn''!'^ £t ego vidi cafto2CU5 qui vcnobaf o npo que cft p2ope
oi mairilUi^-z e latus:'! cii boc noie latitudjnie fdt ^-z qdU/ bafia:t DcnteBci^^antcrio^cecrat logiq fi curuino Uifi;t
bct iftoy fingulariii fingularitcr coponit qc copart^bus: rubei.t acutt.t boc q2 idiga plus rape qj Cciderc:qtii nf/
qthfiUi tej:ta venietia ad ipfa vcniut a qtuoz lods^-z tiic fivcncf n6babebit9dcomcdat:fedbabebit gd come/
vna fuaf j^m cft iUudqd nafdf a Ugamento fcctomii dat:Uc3 no idd3t.t fui oetee fiint iiicut ami.t fi ilU efTent
2tuic. z
*
1 l03:nd bfet optis: vt ecnt mu \te acic9:fcd oia ozificin q quio: ifopbo que of no bris nome cfl ferc mcdius drcu/
iiigcblticifione cibiin minimabntmultOB oetes^-zb^ Uis«£t q6 oe eo tagit ifopbagii no cft cartilago : fcd mc/
Iunt{Xfce3.£t vngucs auiii vcnantii^ funt vnci:(i'cut]iic b:ana:f5 cartilago cft anterius;i fuerutiile cartilaginc0
pice:iboc vtcapiatin volado:qmnon oepzcbedant in cii gbufdaligamctiscoogtismebuina plana;icftficca
ambulando.fit pice auiii colligeriii grana funt rccte:qtfi Oura:iDiuiditinmuUasQtesciiE>u<:nitadcanflpubiio
potcnitmelius p b^picas colligeregrana:i aucs q bnt nis^ifactucfteiccartiiflginib'':^: ficcnt cy ptib^^molU*
picasamplas funt ille q comediit lutu:taiTimilat ille pi bus claudcref aU'qiT;i etia vt magis fit cuftoditii qifi cil
ce ligonib^^latis. j: t anes qda biit picas parii rectas:'Z pa antcriU6;i fua ouricice itiuat in cmifl^ionc voci8;i coyoj
rii curuas^ikut aucs que oiir comcdctcs in vcritatc car tiitej: multis lajrc: vt pofTit cj:tcdi in boza ifpir.itionis:'i
iies:i coUigetcs grana^i oico ego:qrn efi qda auis q na/ coiunctii la;:c cii mcbwnis nc oolerct bomo in emilTioc
fcit in aq:i e(t alba:i pedes biis nigroB:t pica etus c la/ fubita aeri6:i q: muUie partib'': vt fi lefio accidatvntno
ta in cjctrcmitatc:'z fere rotnnda. £t oidt ^riit.g' coznu jPpterboc traffundat invniucrfusji wminocbant a Et«
fiut fupcaput:qm qda mcbja funt poftcrio:a:cii quibus ifopbagi:ncipcdircttrafitiinutrimcti.i:t comcftio noi»
nopotaial vidercgd pcutiat:autfuntoeputatta!ijsmo coiungit cii ifpirdtione:qniciaudif ifopbaguecii pcrtra
tib'' iicut man'':aut lUnt aUa mcbza po:a impcdictia mo fitad unii bolit6:i claudif via p cimbaUirc qua narraba
tii iUott mebw:p: vt ftwt meb:a ipcdictia motii fpatule: mu3poft.j£tmebranaiterio:fuitoura pgbocg> nolc/
qtfi coznu no fit nifi in rccupcratioc i^mtis amiJtc in fif/ daf a catarro aaito:i ab acuminc aerie cj:ciiti8.i oinidc
hira pcd(i:qift oe aial bns fiiTum pcdc b$ coinu fere:fcd baf in partcs Dua6:q; pulino fuit ouarii partiil:t fui nv
no coucrtit ptcr in afino idico g bsvngula no filTaj^g of mi^cediit cuvcnis no pitlfatitibue bac oc Ctl: vt recipiat
becbcde.ib5co:nu;ifo:tafTea(intisiUc b5 magnii co: fuii nutrimtiiabiUi8:io:ificia ilbf clnarufunt ftricta
nti:qtnndb5iuuametii ivngula.jftoi^itSri.g^oe aial Vt fintpotetcs oarc fpiis arteri)6:i i illa 116 itrat fanguij
biis co^nu b5 ouo co:nua pter afinu indicii:i aUiid aial arrncfcmpfpucretaial fanguinciepiglotiscopUt vo/
qdoicitacbarftiUudbs vngulafiflas^-zqni^ illa otio cc:i (uitctat refpiratione.ictintraipfam eft U'g»a fitis li/
5i
Becimofterfiu^
n&t ppt ejjfglotim cft triagulus fimilia tmidc._^.litte' talis fulJacdiSuflilei buob^motibue^tcftacralbus^qe
rc:t iammita iftius offis c(t:vt Mkm t fuper iiiUim ft/ acr multu trafit in eius niitrimcn tu:i q: acr femp cft in
la mufcHloaimepigloti9:icpigloct6 irtdigct mufailia eo:i oiuidit in diwkep q6 fci9.£t terrius ramtis Dc j:tcre
quutenus peltalis piungat cu nome no babitcz mufcu cll:vt fit culcitra venc vcnictis ab epatc:i no cfl cius iu
Us coiungentibus cimbalarc cu D«obU8:i alus oiuidcn uamentiimuItiii(iJiratione:iq:cozaliqu3tuliiDecLina/
tibus illa a fc iuicc:i mufcu' o:p aperien tiii epiglotim eft bat ad fimftra eP boc q6 fci3:tiic neccfl^arium fiiit; vt in
vnu fwr qd nafcit ab ofle laudali C]cpafum coza pcltali. ocjrtra ad rcpletione vacui eflet additamctu pulmonc:
taliud parqd numerat itcr fnufcuios facietesad fh^aii 1 pulmo coopcric mcmbzana qua fentit z pulmo eft qfi
fluttonei-zfonanciauatadvtriic^riuafcitafttrculape/ culcitracozdis.
ctori^-z.pcedit ad peltalKimltaaialia biit&tcrifta.vnii (riCaprm,IIL&eanotbomiaco:di8.
p3rmurailo?r:autDuo:tnafcunt aradice cimbalans:": tt^ i^rt"?
fitcpcamefojti^vtfitmaglrc/
nicuruant cul illa : i qrt condringunt clcMant ciuibala* Ji^ i-v* motuabocc3fionibu9;iefi:co*
J
ris ad pofteriusrt aperit cpigbtte:-: aliud par cuius ter/ pofitu ej: filis logis que iuuat ad attractib/
I
mini vcniunt ad auriculas cimbalaris:'! iuuant q^fa; ad I nc:i drciiductis que iuua t ad cxpulfione;
ejrteniione in coopcriendo epig'.otim:'z mufculig coftri/ vi trafucrfis iuuanribusad rctetione:i 3 eft
gunt epiglotis iUo:p ell vnii par qd venit a pte oiTis lau/ q: b; multos motus;i fua quanritas c{\ fm
dalisrt ;M'ungit pcltali^tvoluit fe poft cij nome no bnte: coucnie3:iboc ne fit ponderofn;:qm ej: ipfo nafciif vc/
tqncoftring?tc6ftringitepiglotim.Jitpterifta funt q/ nc pulfatilcs:io:igo illa?: efi pars fuEio:i9:i pp 15 vene
taoi mufaili:': putat boies q6 iint ouo mufculi ouplati; coiungen f cii fpodilibU3:i co:^ actionib'':^ ci^^cjctremuj
tapplicantciieictrcmitatib^peltatis^inomenobnns. acutii Rcat fds-A cft in tcla oura loco fcutui rcmota c tcf
1 il\i mufaili cii coiungunt coftringunt cpiglotim fubt'. la ab cius fulia:vt multii pofl^tt efl7andi:i in co funt tres
Ctoiciitboieij cp vnu par ifto;: mufculo:^ cft iterius : z Vctrcs^Duomagni^ivn^mediocrisrvtineofit locus it»
aliud ejcterius:': mufculiclaudetcs cpigloti^ erat melio/ quo adunaf nutrimctii:q6 eft fpinitm foncHt aUus lo/
re8ciifucrintiterius:tqficoftringunt faciat coftringi cusin quogeneraf fpiisejrfanguinemultii fubuU':i cft
peltale^inomenobabente^tdmbalarecoogireillasn viamediaitcriUo3.iilIaviaampIiaf in Dilatatwe co:/
jjptcr boc factu eft vn ii par nafces a radice p^.t3li8;i in di6:ic6rtringifinc6ilricaonc:ivencfunrc):ouabustu
teriusafccdere od cjctrcmitatcs cimbalari :t radices no/ nids pter ilta quevadit ad puUTione:i Durio: cft itcriue:
me no btitis funt a oe ptra:-: finiftra:': qii claudnn t clau/ qrfvobuiat patiTioni fpiis.Ct gnario artcrie efta Ete fini
d iit bcne epiglotim:i ita foztiter vt poflTit rcfiflcre
: mw ftra;q: Dcjctra.ppingo: eft cpati:i trabcs ide nutrimctii.
fculis pectoas:': oiafragmatie in rettncdo anbelitU5. £t & 3 Btc finiftfa nafcunf oue vcnc:vna vadit ad puUno
ftieruntparui:vt no claudcretcpiglotis intcriue opilan/ ne:i ramificaf in co ad rccipiedii acrc:i ad Duccdu; foit
do ipfu^:'z fnerunt fojtcs : vt fua oiminutio recupcret Q guine quo nutrif:i o:igo ifti^cd a pte flrictiffima co:di9
foztitudine:-: vadiit recte afcedctce^n ifi quia modicfi ob laptcaqua veniuntco:din6 piilfariles.-i eft vni^telc.
Ikiuatur illud q6 afcendit itcr peltale:i nomc non babe Vt fit mag! obedies motui;i vt ptus 6 ca ej: ptc prmonie
tem:i iam inuen iun tur ono miifaiU qui funt fub cimba t»c fanguic qfi vapo:c ntbco fcrc 6cocto a c6de.£t li tdi
Itiri:'! iuuuantpcrnominamm. get ifte: vt fit ita bii occoctus fic ilte g vadit in bali vcna:
(nCaprm.n.fitc anotbcmia pulmonis. q:eft ^piqua co:di:iminimii caIo:i9 facitin co matu/
rrmw pin<P<^ rarionci ftiit vnius tclc:qtn ct fit fug co:pu6 moUci iU
mil rfirt<^°P<'^"''^^'^*^2tibu5.f.
'^ venis:': artery6:artcri)B la vena que cft ouarii tunicaru; n6 puIfariUs app:optn/
Ir\@5^
ll^S^ dco nd tunicatis.i tertia pars ramu li vena/ quatpulmoni;tmn6tagitpuImone nifipoft apte fpo/
lE ^
^iRil
^
"^ pulfatiliiui in co toto efl iples caro ra
lSBC=iB*il ra mollisparualba^ibiitpulmonemaialia
dili3:i vcna q pulfat:i e vni'' tclc Diuidif in rterio:i fult
moni9:iramificat inillo.£taUa vcnaqui oipt ^rift;
cGpleta:t eft raru6:vt fugat acrci vt ille oi/ ado:ri ftati in fua o:igic a co:dc oidif in ouai vnii ite;s
ab eo fuii fupfluu; fiait epar crea/
rigat in co:-: ewpellat oiuidif :i itrat ptcs co:di8.i ramiftcaf i draiitii co:dis:
bat in coparationc ad nutrimctii:ieft Duarit ptius.vni' 1 aUa ifiiae vUimi ps circudat co:.i irrat ptc ocxtra;. t
a oc^a:': altcrius a finiftra:'! pars fimftra Duaf ptiu;: q6reriditrtcft oeiftisramiscii rccedifa co:dcoinidi/
^Dcjrtratritl ptiii.Ht vfr vtilips ptilmonis eft ifpiratio: turinDH03ramo6:imat'o:afce'dit.i mino: Dcfccndit.t
1 infpirarionia i rcfpirauonis vrilitae quatcnus atraba/ maiozad vnii;q'iftin illa ptc funtpUtra melj^a.imaio^a.
tur qd cft ncccflariii ad fpiim:i crpella t qd cft fugfluu;. 1 in ado:ti funt tres plniculi apcrictes (c a Dcyira.qin fi
j£t iuuamctu rctctionis aeris eft vt rctineat aer adop'
: tcnt Duo vt trcs n5 cet c5pletii in ci9 luuamciii nifi eet
cordis cii aial cmittit fozte voce:aut ambulat in aq:aut magisin $ritatc.ifibocaaideretpondusinmotu.i f»
in loco fetido:i vt jsfundct aer in fpii:ficut rcs que maj:i eent qtuo: ce'nt vaUic parui.Sed vcna q eft oue:ji pani
me ett fimilis in coplepone: ficut pittabat Qdiq> ctia fo/ culop.i aflimilaf pulfantib'' no pulfang biTt ouos pani/
lU3 acr pofTct altcrari iii ipii;:fcd aer cft antc cibu; fpus: culos apientcg ad itU9.qm n5 fitit ita neda figura:fic in
ois eni cibus fpiis i cojpis eftfutJa copofita i q: vapoz
: p:ioa'.fed boc cft opus ad e):pcltediivapo:e.i fanguincj
fpi^Tus g cj:alat oe coidc in putmonc no pot oc cctero re vcnictc ad puImone.©cd ps quc afccdit ab odoiri oiui/
ctificarc fpiim:nccerfc e\\ ciiie e:cpulfio:i artcric ramifi/ dif in DH0.1 vna gsafceditadpoftcrius.i vcrgit adpte
careinpuLmonciramicanecoicantin coplemcto ifpi/ oc;n:raquoufcs appliccf camimamille. i oiuidif ibi iit
r.itioni3:i venenS pulfatilcs.-ipulfatilcsfuntcoicantcs tres ptcs.i Duo afcendiit.i oiir apoplerice.i ge tcrtia ot»
incibationcpttlmoniscFfanguincclarofubtilivcnicnti uidif in anterio:ipccto:is.icoftis.iin fcjcfpodilib^^fupc
a co:de.©cd iiiuamcntu buius carnis cfl pp coplcmcn rioab^^.ivadit abdsquoufctpucniatadpiflride fpatu/
ti4 vacui;i vt adunet ramos cajtc:i raru; cil vt rccipiai
: lc.i trifit ad mcb:a manus^i mino: pars ado^riq afccn
acr3:qj n5 folii itrat acr ramos canc.fcd etw fulias pul' ditvaditfubafcctU'6.iDiuidiffm(j>Diuijlifparsterria
m onis.i boc eft vt fit multiis acr g reapiaf :i cii flringi/ ptia magnc.ivtracp apoptcticarii oiuidif iouo cii appli
tur ciu8 fuba iuuat ad erpulfionc vapous fumoft i tiic : c8faccoUuj.1vna4j8vaditadanteriu6.1aUa ad poft,
auic Q i
©le natura aialmm tiber
gtantenoj t oiiooHndif.vnags vcnitad [lQ^\d:imufca mi6ipfr3ramtiUartcriariiqtrafciitadfpodilc.qvtfl
los ifcriorl madibnle;-! alia gs afccditad aimailas.-r ca afccdiitad pcct''.': g ocfcediit ad fuba fccllas 'Z ouc apo»
:
ru mufcfos:': oimittiribi qtiofda ramos^-jafccdityfc^ad plcticc vbi illc oidiit i rctc^-z illi g itrlt i Diafragma:'^
g
fuperius capitis:^ pare pofterius Diwidif ouo itplm m trafeiit ad fpatull cu fnie ramttl-z g vcniiit ad (t65:ctxir.
minozis gtis ad poftcriug akiditii oiuidif in mufculos 'z fplcne^-z ad iterio:3:'z q drccdiit ad vtrac^» bf pociidria:
g drciidantiunctiira capitis:'! funt cius:qda5 gs akidic 1 vcnc pulfatilcs q fut i olTe adiuuct.f^xctinc fpodiliii:':
ad ouas medHllc:i trlfit b iU6 fowmc magnii qd ctljj/ ocs iftcnueratc fiit.£tqii pulfatil:-: n pulfatitpcomitat
pc futurc fife laudc y\ littcrc:z alta ps maioi itrat ^fof fcfe:fupw ooifn, ibit arteria fup:a no pulfatilcqz idign'
ramc ,ppe iftud in oite pctroro;-: trafit ad retcz tcpfmi 05cebafi8nobiUo:is:fedin mcb:is manifcflis artcria
nutc in illo: vt vn'' ram'' no poffit accipi fine alio.£tpoft lub vcna;vtcoopcriaf obilla^-zvtfit vena no pulfatiU»
tt illis ramie fit iterii vniipar:'Z itmin mibzatii fubti/ qfiraitum:'z artcriecocomitanf noartenas oupUdoe
le:T fubam mcduUe:'Z vctriculos mcduUci tclas vetri/ ca:^ e vna iUarii:vt cofirmcf no pulfatilcs q mebzanos
ai[op:t oziiicia ramop iftius obiiiat ozificqsvcna;: pul aneriarij:quatcnu6 gcfcat fipe in mibiia^i ndvacillcRt:
ll»tiliu;'Z ocfccdctiii:^ ilh' afcefus i oefcefus factt fu t:qiii 1 aUaca:vt vtracp imbibaf ab altcro^-z qz cpar cft fcdni
ouces fanguine oucit poderofu; g nSlitcr dfccdifct afce mebzii in gnone poit co: cii i^tute infozmatiua q vcnita
fuseftfpilsqcftlcuis^^znafrafcedtt^^zillud rcctc factt^ co:dc:'z nobiliozc i^te co:dis.fc5 t>q:tra,i6 epar cecidit in
Cflquatcnti^ ifrigidci fanguis qufcp altercfjlle fangtiis (ini(tra:'zoecUnatco:p3riiadfiniftrl:q: mclio: ouari
in fnt» mcduUe.^z qs q oci'cedit vadit recte qufcg oefcc/ ptiii co:dis cft a oqctm^i ab illa multii emana t oe fuavi:
datfacfpodiVrantu^tcilibimotujfuijqdfundafilUidl ficm fozris qd capit manu oejitra coplct cii finiitra:': no
oefced^:'^ boc ne coiungaf fug fpddilc-z ifopbagiis cns eft in ca rario oc otiab''mcb:anis:'Z ouob^^vctriculievna
venit ad illa Ete obUquaf ^fus ocj:tcrarz coiungtf cum 1 q: vcntcr oc;cter co:di8 c6p:ebe'dit re grolTa^.t p6dc/
obufda meb:anis ppc oiafr^agma:^ boc nc faciit angti/ roias^^zfiniftraEsregrolTas^-z letie;adequaHcriit illeg'
Ria ibi.£t ifia vena pulfatilis cii ocfcedit ad f|^i6dilc qn/ te6:vt prines fanguinc grolTu5 cct tenuio: qp aUa pars:z
ta:i cxtcdit ftipficic iterioic^-z vadit ad ifcri^^-z qii efl in poft cii fucritfccuntas dc DiiTolutionc cotineris : 1 19 pg
cgdiftitia pcctojis oitnittitcjrfc ramos^-zillof gda fpar fpifTitudinc coccri: 'z pofueriit vas cotincs fubrilius mo/
gunf in pulmonc^^zcTrtremitates iUoi^veniutadcanas gis anguftii:'^ odcquauerut fanguin^ fuii in mcdio i bs
:
plmoniB:'^ fug qdciicp fpodilc trafit oimittit vnii ramu. ouoadditamcta|ficauriculas ncrtialce^^zitlcDue enint
£t cii ptrafit pcct'' vcniut eicco ouo rami od oiafragma; la^eciicoftringif coz^^zin oilatarionc cozdis e^edcnf:
-r oiuidiif in ca ocjrtra -z flniftra^-z poft boc
oimitdt vnii -ziuuant in reterione ci^^qd c(t in co:de:'z (Unt qfi oue ar/
ramti g poft ramificaf in noiepitci fplene. /ctab cpatc cbe recipictcs a vafis:'Z oatescozdi fm g' clt opozninu:
ocfccdit vn'' ram"' ad veika:^ nafcuf ibi ouc vene fMilfa 1 factc funt tcnucs vt fin t mcUoris occuparionis i opzc/
tilcs q circiidlt itcfHna gracilia:i colon i port B ej: eis
: bcnfionis^^zfuntfacteourc^vtfintrcmotiozcs ab occa/
fiiittrcei-z mino: vadit ad finiftni rcncs^-z ramiftcaf in fionibU6.£t coi cibat fe cu fuis ^^turib" nalib'':'^ cii cius
ccllisillis.TOat vit3.£talt] rami veniiitadouos rcnes oi[atatione:qifttiicitratfanguis ^fiide:ficcril attrabit
^ufc^rcncs capiataqul fanguinis:^ oiuidunf oue vene acre^^zpofitu^cftco^inmcdiopccto^is^q^cit illc locus
pnlfatilcs quc vadunt ad telnaUos:z g venit ad finiftrs magis cqU'3:^occUnabatparfi iJfus finiflrl.vt ctonga/
cocomitaf vnaj gte illi'' g vcnit ad rcncs finiftrii|: ita g> rcf ab epatcz tiic bcbit locii amplii:fcd fplen ocfccndit
foaaffceet illa quevenitad tefticulu finiftru nafcaf a rc fub illo remotc^-z in fuo ocfccfu cvtilitaa c^il noiatmn^
nefintfiro^-zgvenitadoeptrilnafcifavcnapulfatilima ^
^ampUficarc locii epatis fuit mcU'' tocu fplenis:qtu'a
io^i^-z raro cocomitaf ilia qiic vcnit a rcnc oejctro^ctab cparcft nobili''.-: pofueriit co: i^fus finiflrl netot' caloi
Ifla vena oiuidunf ouc vcnc que ramififcon f in vys ve/ adunarcf in vna ptc.': pp adeqitationcEris finiflrcqiiii
nahi q (mtin circuitu itcnini rccti:i in alios ramos qui fple no cft multii caUdii.gt ne ficrctangultia vcnc ma/
Oiuidiifinnucba^titrltofrafpodiUit^^zalievcncoctdis gncfit aial moio^is co:dis ent maio:is rimo:is:ftc lcpf:
itrlt bipoctidria ifcrioza tcncra:q a rufticis oilr iUa^-z oe 1 ccru^^cui^^clm affignauiin canonc:q: ui cis caU»: pati/
(ftis vcnis cU: vnii par ad o:ificiu mf icis^-z mifcc't fe aij CU6 -z multii eppldit :e5rio cft in paruo co:de:f5 oico g>
vcnis no pulfatiUb^tt ifta vcna magna pulfatilis cum tiic atida^ qulto cft plus audaj: tlto clt minozis co:dis.
venit ad vltimu fpodilcoiuidif in ouo cii vena non pul' •zoij:it:q: co: no potapa p3ti:aiit ifirmitatc:'Z pg 3 nu^
fatiliinfititudinelaudc a
Ifc^-zvnapsvaditin ocjctra: inllrlgulationeaialidinucnifincitis co:de infimutas
1 alia in finiitra:'^ vtracp illarii vaditad crura:^ antc^ limilis infirmitaribus aUo:u memb:o:u.
ocfcedat ad crura mittiit cj: fe vcnl vnl pulfatilcad vc' (C^aprm.ini.Cse anotbomia ifopbagt.
(ic3:i iftc vcne apparet -: ocawmnt fibi,ppc pectincm:-:
iitc Duc vcncbcnc apgcntin crcatura:'Z pofti^ copleta c S^ifopbagosSSCS
creatura ocftccanf capita fua:-: rcmanet fuc radices:': a bus q funt interi'':': in mcb:anis fiint
filo 15
fuisradicib^^c^reutraiTiig Diuidiif in mufculosg (utfiu gagb^^lcuio: fiatattractio in trafgliitiendo:
p^apcctineDo^fii^zqdvcnitadvCficaDiuidif:'^ itrat ci"* q: tti^fcis q> attractio ftt g fila loga cii coftri
C)rtremit3te m vente:': q6 rcmanct rcfiduu itrat mf iccs gtinf;zfuBiftlmeb:ona calian)eb:anac6»
in rtulicrib'';': eit vnii par piiu^fed q Defcediit ad pcdes tc>:ta cjc multis fiiie in circuitii q iiui.it ad e;:pulfione:fic
ramificanf invtroc^ crurii p duos ramos magnos in g/ tufcis.tciiogationcotiariiiftariitunicap c6plef traf/
teoomcftica 'zfiUicltri.gtulueltrismagldcUnat adoo glutio.^z clt grauis trlfglutio i illo^ctii^^ifopbogus fcidif
mcftica^^-z oimittit ramoo ibi i mufculoa pofit09:'Z poft in I6gii;q: auferf attractio illais qdiiuiat ad vomirii.t
Defccdit:z oecUnat cj:co vnua ramue inter poUce:': aliii VomitiiB coplct (c cii tunica epcrioii folu.': io clt oifficu
fequete oigitu pedis^-z^fiindaf ^t vadit adplures parte$ lio: trligUitio.'Z ei'' locus clt oirccte fiip fpodiUa colli in
pedtsc):tefusfub ramuU's venarii nopiilfattliii qs noia' rccritudine pp cnltodil.'Z occurrit cii eo par ncntop oc
bimne poft:': ita qdl artcriaetia funt quc no cocomitaf a meduUa.irt qii ftierit i oirecto fp6diliqrti.cj:
fc&leriii
no puUatilesific q j;>cediit ad epatc: vfc^ ad pecten mu> fp6diUbu0Oozfi.q6c(tinoircao pcctozis.t ^tafiuerit
52
iSecittmftertiua
^m:paru oedinatad Dcj:tera.vt oet via vcnicti venc in an tertU9:tiic oe Oiafragmatc co:a oo:fo na fcif qtdi rc/
afcefuadcapiitvcne:oicoarteriali:'r poft oecurrit fuB fiduiimcb^ane:-: Diuidif inDtias|5tC6;'Z vna ps^ccdit
qttuo: fpodilia refidua qufcg veniat ad oiafraguia:? li' adozifidiift^imanifeftti^-zaliaEsfiifcifteDiic ptcs c6/
gef cii eo ligameto facili:': la^ro:-: B vt pffetur via venc iungunf tn vnii fifaclct illud coopcrit ft6m:'Z itioliiit ip5
magncnc ci^afitus anguflct .£t vt fit Dcfcefus neruo/ rutclacamalififacftoir-rinlSeftci^^iHuaifitiJ^-zligatft^s
rfi cii eo ligameto bns toztuoiitatene di (tous eet podc ru iteriozib''^ fiit iteri''^ facie Do:fi:'z a refiduo Duarii p«
rofiw grauaret ej: nimia ocfccfione Pm rcailDeide oila 'z ab imo ramo venap plfatiliii:': alio n pul
dictarii ptiii
tat Pm oiafragma:-! oiftcndit ampliandoozificiii ftoi, fariliii q cj:tedif fupza ft65:'z eft 0: igo ^irbt^irbi oico co»
<]rCaprm.V.fi)canotbomia Itomaa. pofiri cj: Duab^^tclis fubtilib'':': fcpofis : -z^irb^^cooperit
T'
«^ llrtfl'
*'''P''3giicftcoip''ft6i:tcrca/ ft^m:'^ itcftina:'^ fplcn^-zvcnas mefaraicas:'^ iuoluit fJ65
r^'*' tuelloiificiuftoiampli^^iou iuoUtti6eq pucnit ad illud q6 coiungif oe co cn Do:fo.
;
mcbjana qs iferi" oiificiii ftoi i ftous
ri'' in :
(irCaptht.VI.t>e anotbomia iteftino:ii.
i
iter illae eftmediu in na ^ ad mebzanas ite
«0:^9:-: mollio: meb:ana pcncs ftindii ftou
'
H|
^il*lHf<>fl'ina
% b4
'
'''^' * ***
flfitfuntmuUa^tfiitcirctltio/
qtcn'' faccretmo:a
1 \tt(i\r\\B cft magis mollis:i cft vn' panicu
Vas ^cau' coogies ligua:'Z oe iteri'' ifopbagi^-z iuuct attra
^ |p| nntrtmetiiineisqnfqjeparfmttatfibi necia.
tudinc:': pp 15 fiindus piungif cu z^tc : 1 vt fplen beat du aUqd ft6:ita 1 iftud itcfhnii cft ad attrabcndu a fto:?
amplitudine oeclinauitd^^ozificiu \5fu6 finiftra iferius: ftricti^cft ifopbago:qm n6 ftiit nccia d" ampUnido:am/
1 q: melio: eft ps oe^ctra:'^ alrior 16 epar cft in oct:tro : 1 pUtifdoeni ifopba^^-rficifopbflguseft ppDuo:t vniic.
in alto^-z q: finiftra:'Z imii funt pcio:a:i6 fple in imo : 1 fi/ qtti ilUid qd occurrit itra ipm cft ouri":-: afpcriue.-z ma>
niftro erat.£t ia pter boc addtnts eft firbusi^z ^p:ie fue iozisco^pis.-z qd currit itra iftud iteftinii eft lcui'':'^ mol
itcftina boiii5:q: mag1 idiget oecocrionc : qm
funt pliis lius:'^ mtno:tsco:pulctic:qm oecoi tii cft in fto. I:tfc6a
oebtlia in copararione alio:p aialiu:-: fact^^eft fubriiis^vt C3 eft:qm id q6 occurrit p ifopbagii n6 occurritntfipcr
fup:a vctre:'Z eft fepofu8:vt cHftodiatcalo:e ab
iit leuis vna^tute.f.pi^mtcattractitia.'zi6factu fiitt amplii.fcd
iterio^Lqmfepii rcdpitcalo^c^arctinetppfua vifcofita/ Duodcnu opaf p ouas ^tutcs^^zvna iUarii eftfws eypul
te grofl'a5;'Z fup (irbii eft jspc mcbzana qda.£t poft mi/ fiua in ft^.^z aUera attractiua in iteftino ouodcno.tiuua
racb.-z poft mufculi vetris^-z ligameta^-z fepus^-z a poftc/ tur ifta E maflis^ q cxit a ft^.^z boc in irincre mediocri.i
riozicftootfus^^zfubeo vena magnaarterialis calida:f5 creabaf iftuditeftinii rectiiDefcedC9aft6in recrimdic
meb:ana q coogitoia iterioza nutritiua coftringin^z c6>' ad ifcri^^.vt fit ^pc tputfio fadlis.qm fi pmii cettoztuo/
ftringit ea ad gtes Do:fi ad qs tedit:'z ptinuat
iteri'' i^fiis fu5 ipcdiretet:puinone.'z taUe figiira pftabat in alio.'Z il
fttii Diafragmate-z iferi'' fufi cii ancbis.f.in fi/
fupcri'' cu lud eft:qth cu pccditin rectimdinebts quecircticiat ftos
ne bipodidriop que otir a vulgo f lia:-: buins mebzane ficutfplc.-zcpanpoftiUudaut fequcf idunii^^ztn tfto itei
fttit iuuametn quoufcp oiftigiieret iter miracb.t iteftina ftino icipit iuoUitio:'^ iuenif ieiunii vacuii ouplid 6 cau
« 13 ne mufculimiracb ipediretopationcs vetris^^ziuua fa.vnii eft:q: maiTa prifanaria cu vcnitadipfu5 ftati5 (e
metiieftin miracb:vtc6ftringatft6mad eijcicdii ftcr/ ftinabatadcj^itu.tpars tUi"fefttnat pattractionemad
cus.gt fttr vefica ad cijdcdu vrina:'^ ad cijcicdas veto/ epar.qm pUis oc mcfcraicis vcnie c6iungif cii ipfo epa/
fitates iteftinoB.'z iuuatfup mf ice in creatura cgdenda tcqm iftiid itcftin11 jjpiquius c6iiigif cu cpate.i ci6 re<
1 mebzana pdicta Ugat intcftinaoiaitra fe:-: ligai ea cu5 fiduueftoefccditadaUa itcftina.-zBppcolcraq vadit
Oozfo:-: erunt ct cii Do:fo:cjfi vnmiqn ei''captta ptinuaf ad cifti5 fclUead tftitdinteftinu5.£tcftiUa colcrapura
cu caiHtib^oiafragmatts:': tpm prinuaf cii otafragmate clara no mt;:ta di aUo bunnoje.ttiic erit ilUi fo^tis abln
^\ii> 4- Q
®c natura araliitm 3Libcr
tConisitabftcrfionts.inrcitat^Jmtce^rpulfiiiaEPiincni' ponun t iteriud:t iterius cft plus ^fus furfu; fn i^cctfmdi
ras t iimat ^tiitcej:piiHiu.i ouplici m6:tum vt ejrpcUat nc ad caput bois:': putat q? b5 Duas c^trcmitates:t pu*
ad epantii vt ecpellat ad iferius^pg ifta ejrpuUione acci taf 07 fua ej:trcmita8 ptinuaf cii radice vf rge:*: cftvcru.
dit qp iLluditcftinu rcnianctvacuii.ttpoftillud itcftj' 1 cft aligd par obliquatii fup totii.£t fuuamcn tti cius e
m fequit itcffinii iHoLutii:q6 vocat gracilia intclhna:i cp elcuat an ii fn furfu^:^ qfi c):it anu8:boc cft^ptcr la]C9
il c):poruiinus iuuamctu fuc iuolutiois. £t oigeftio ma tionem iftozum mufculozum.
gis coplct in ifto q§ in ifcriojib'':': iferius iteftinii babj (CCaprs. Vll.^e anotbomia cpathvena:}r li giilfatilfii.
fua pncipale opcratione: vt coplcat in ca ftcrcus:i tamc
~ llSr^lf^iitcfti^^l^^uin^pi^at fanguia:
no Dcficit gn in ca fit aliq oigeftio: Jiait ncc oeficit a ve/ •r^ „ li<^5 ct mcfarafca beat ^mte alte/
nis mcfcraicis vcnicntib^^ad ipm ab cpatc:': iLlud e vni' j
radi aliq mo fanguincqth in ca cft "itm oc/
vocat ctcavi fitus ci^^ellvcrrus poft:i Dcclinat
oiifici):'; jcurrcs ab cpatc:-: cfwr cft caro rubca quafll
^fus oc):tcra:i vnii fuo;: iuuamcntoj! cft:vt vnu illom Cfangitiscoagulaf:': illa c vacna a ncniofitci
eftqufcgclaudat ineoftercu3:nc continuo c^eraf boc t&tiD cafpargunf vcnc;qriiqdaq funt grofiiozes:funt
cumodiciiDcftcrco:eoefccdaf ad itcftinarrillud itcfti radfccs graciliopquc fparguiif in eo.gt tftc vcnc funtd
nu pftringctfuii oiificiiiclaudcdo ftcrcus quf(pc6plC9' ftd:T iteft infs mcdfatib'' ramf s ven icn tib'' a cfma cpat):
tur in ipfo:t tijc eycit ipfu5 oc faucibus:': ctia iuuamctii t fd qd cft Dc co ^fus oiaft^agma occUnabat ab co ne fpe
cft:qih pma altcratio elt ad ftcrcus in i^o e coplcti fuc dircf moi' ofafragmatis:': crit cotracms illo:p graciliii
cionc cpatis ab ipfo:t no pot ficri oiuifio cibi a ftcrco:e qfi fn piicro:quouf(^ occupatio epatis a coftis iairttatis
ainifto^-ztucfuacoEatiocritad iteftina xfenoisiiq eft fupfpfum:t cft fup tpm mcbzanancruofa q pbctef fuua
copatio ftomaci ad iteftina fupioza.^t qifi fuit neceiTa' metuinfcnfu-zc^firmatipmciialgsiteriozib^^tadips
riii qp coplctc fugeret cpar fttbtilitatc kds abipfo vcnit vcna ^Hilfatf lisq fpargif in co pftans ftbf calozcj:
ittitii
no:iiiccratfufficie9 vnii ozificiu buicintcftinorqifi fuua 1 rcduccs ipm ad teperantia:': pon if ad ptc5 ff mc : qti»
fims nofm logiwdin^cftin cozpcficut liras ftoi^fsfuit gibbus cj: ptc Diafragmatiscuetatfc tcaicfit.Htin cpa/
fitus in ^K angulari vcrfus ocj:tcrd i iituametu cius cft tc no crea f locus amplus ad gnonc^ fanguinis a mafta.
€x ca ifto cotinnaf colon:t cft inteftinit fcpofus x angu/ vena magna:'z illa vcna firmaf cii cpatc ligameto foztfc
Itii 1 fpi(Tu5:i cii fucrit clogatii ab ozbo x>ec\imt vcrfiis q6 c mcbzana Dura t fpi(Ta:q afccdcs cj: furliis ab epatc
Bteoc]:tcra vtapp:opiquetcpati.ictpoftca oeclinat vcr Dimittit fc id qd fubtiU^d co e Cfuba cpatl. £t 13 qifi cft
:
1 in poftcriozi fcmp oefccdcdb quoufcp cotinuat cii lon Una ap6 ffina:c'' iuuamctu cft attrabcrc nutrimcntu i
gaone:-: iuuametii in boc itcftino fuit: vt in co pgrcgarc/ ocferrc. 3 gibbo nafcif vcna pcaua^c'' iuuaifit ii e ocfer
tur ftcrcus:': oerccdcrct p ipfu5 gradati poft(g fiicrit c6 rcnutrimetii ad mcbza.gt anotbomia ffme c q Diuidif
plctaiftafupfiuitas^-ifialigdbiiiditat] ftieritin ipfoci/ fn.5.ramo6 ^ccdctcs ad.5.|SHla6 cpatl gibbofae^t ab cis
babitilludinteftinij:Tin iftoacciditcoUca paftio vt frc/ ^ceditqdi vcna li pulfatil vfcp ad ci^i-, fell:t ifti ratni
quetiHs^-zindcDcriuabaffuti nomc.Scquct logaon in ff .q.radices arborl:f5 ej^trcmitas oidif i.S.Etcs:i Dueil
rectitudinc:i cft vltimii iteftinof i cotinuat iferioji co la? f fgracilcs:'! aUc fcj: ff maiozcs^tvna cs mino:p pf ii
loniB:t coiuigit cu ano.£tiuuamtii b' iteftini evt ctjciat git ciiDUodcnovtfitgatciceo^^zabillo raiiiificafq6da$
ftercus:'zcrcatifuntciqtuoimufcnli:'z vnuBillor mtij; qd vaditad cop^:q6 of arcbacac,.-! z* ps ncrHo:p vadit
fculof cft coiunctus infcriozi ozificio ftoi.ict pzohindat ad fijdus ft6i.f.ad poztonariii:vt it fugat. Ss ^cf. q ff rc
(nco^fUndationcvchcmeti^teiusiuHamcntucftcon/ ftdua:vnap6illopeadpfcfupficiale ft6i:vt octei nu/
riringcreanu:iiuuatadcqciendiiiltudqdremanfit Dc triintii:qih itcrio:ps obuiat nutriihto p:': fugit cj: eo.£t
ftcrcozc E 9ftrico'onc:i cft altcr interiU3:i cft cqlis pzc/ z° ps vadit ad fplcnc vt oet ci nutrimetii:': aiiqj vcniat
dicto in rctetione cj; oi ptc:-: iuuat pdictii mufculu vn rc ad fplcne ramtficaf p ramos pqs Dcfcrt nutrime"tu5 ^^
tcntfonc:': in fccis cjrpulfionc p coftrictionc : icjrtrcmi/ cop'':':^^ Df ancbari6 fubtilioziqdvadit ad fplcne niic.
tatcs mufculo;r ifto:p coiungunt cti radicc virgc : -z illd £t poftqs ifta ps vcnit ad fplcne ramificat vnii ramii bo
parponifpdicto;pmHfculo|::cituoz vcniiitadlogaone nc ^titat g vadit ad finiftrii lat'' Hoi ocfcrcne ci nutri/
1
coittncti cii co cj: trlfuerfo:^ eo;: iuiiamctii eftvt clcue't metu:'z poftcp p fiidata fiicrit i^a vcna in fplcnc vfc^ ad
natcs^-zciicotrabunf c^tcduntanu^-zcrcatuj fitit iftud ci'' mcdiii oidif p ramo6:q :p vn'' ram''6fccdit:'Z attcr ra
itcftinii rectii qiioufq? ect babilius ad cyciendu ftercus. mus afccdit:': afccdes oidif i ramos i fupioiimedictatc
£t mufculi iuuates ad cppulfione in ipfo no funftfj funt ^oi D36 ci nutriihtii.£t a" ps vadit ad ip3 fplcnc pls ci
in miracb vetris^-z funt.S-St ifte fermo fufficiat dc iutia/ ntitriih'".ji:ta^ psvadit ad gibbofitatc ftoi:-: Didif i ouo
mc'toinitcftini6.gtnulliiiteftiniipiungif cii mufculo: 1 vnii illo;: oidif i 0110:1 vnii iLlop nutrit ftniftru lot'':^
ncc f n aliq via nutrtmcti:nifi oue crtremitatcs viarum mclia^ ad oxiiicin ftoi oie ci appctitii 65 pdi
ali'' 6j:trii
.f.cpiglotts 1 cjrtrcmitas l6gaonis.£f oictf) e oe mufctt/ cta psq oiccbaf Dcfccdcf ramificaf iouas ptC8.£tvna
lis.ttnucDicamusormufculisani^tfiit qtuoz^t c vn' gs ramificaf i mcdictate iferiozc Dans ci nutrimctii. £t
quitcnctcius ozificiust^pfund.if in tproi?fundatione alia ps vadit adcirbiui ramificaf in ipfo oans ci nutri/
vebcmeti:-: ifta ^fundatio bui'' mufculi aftimilaf^fun mctii.i:t3''Espdicta;j.6.vaditadfiniftriilat''iDiuidif
dationimufculi labi) ozis^-ziftemufculHscoftringitozi/ fn \n)6 vcnap q frtti circititu iteftini recti:gB boc ctia fii
ftciii anf:'; miidificat ipftts oc refiduo fccis:': mufculi iiti aligd rcmafcrit in nutrirnto.£t qrta pars oitiidit quaf»
^ccimnftcrtim ^h
tn mtnoe CApUhred ^ vcniun t od parte Romaci appontd illa:peftalbudegb.teft in manifedocollt: ibtceftalba/
ll(ieticuiaduenitramtficatioafplene.'z pars illo^ w
dit ad oeptra gte ;irbi:'z oiuidit in eo e)* oppofito otuifto
degb.q eft iterins.i q eft in manifcfto ramiftca t
dit fup:a ligamctti pccfo:i6 1 ramificaf in oiio. £t vnuj
cii afcc'
Uca:i ille etia oefccjiit z jjftindaf itcjt.i cardiaca icipit a dius iUo:p tendit vfc^ ad ouplicationegenu oefcedcndo
Domefticoielcuaf a focili fuperiU9:oeindc oeclinatad abiUo.£totmittitramuloeinmufculosg futin iterioi
parte filueftre:'z ramificaf g ouos ramos fc6m ftguram ri cninan ramificanf in ouos ramoe.i latet vnus iUo;&
laude litterc:-: tiiceius altioz gs vcnit ad ej:tremitate fo in iteriozib^^gtib^^cmris:-: fcds iter ouos neruos: -z t^it
cilis fueioas -z ibit ad gte rafcete.fit ramiftcaf iter poUt ad an tcrius pedis i voluit fe cfi vno ramulo agrcftie p>
ce 1 indice in fiUieftrc indicie:^ pars eius infcrioz ibit ad iiomtnato.fit terti''^ eft oomcfticue occliat ad locu ve/
cjctrcmitate focilis infcriozis -z oiuidif per trcs ramos: i nofu cnirie:'z tcdit od cbabab:? cbabab gibbofu; ariidi
vnus illo:;: vadit ad locu mediii itcr indice -z medium:t nis magnc-z ocfccdit ad oomefticu antcrius^-z of fcozfi:
ptinuaf cu ramulo g venit a vcna vcniente ad indicej a 1 ifti trcs ftiit qttuo::i ouo filueftrce tllof adanteri^Vrii
gte lupioa:-: facitcu ea vna vcna.t fcds ramus vaditab dinis mino:i9:'z ouo^ oomefticop: vntts vadit fug fupe/
ea.f.indicis i allucbale q c(t iter mcdicii i auriailarc^: t rio:cgtepedis:'z oiuidif in partem fuperiozegfie oigiti
fpargif intermediiimcciicii<zindicc:'z tertius tenditad pcdis^^zfcdeiftoiroomeftico^jcuramo filueftri partb
auriculare i medicu:': i(ti rami oiuidunf pofl in oigitos: Domeftici:quanominauimu6-<zoiuidifinpartesftrictio
jStilfigillabimusDcvenisfugiojibusfcrmonenollrus. res.£t eft ifte fermo coplettis vena:p no ptilfatilius.
([^Captm^^^.ibeanotbomiavetrisiferiozis i maiozis. (ECaptin S^.fiie anotbomia ciftis fcllis -z vefice.
/rr' f^M. 1*^ que ocfccdit piimi rami g ra rr^ '^v^'^caafl"imil3nfinbocg>cw
X^ yat V mificafabcafuntqftcapiHa X^ fH
Ifc'!
ndvenitfuiinutrimetiiafupcr/
res^t boc ante$ appliccf ad oozfuj -z vedunt '
ftuitate q oecurrit oc ca q: co:pue vtriufc^
:
ad rcuolutioes rcn is oextri:-: fpargun f ibi i : illo;: eft neruofu5.Jct felli aducnit qda fuba
KygTTnfiW co:po|: in^pinquo ipfius adcibadum illa: i fubtiUs q cftmultu5 remota a fubaciftie : t
poftabillisramificanfoucvcnemagneqonrafcc'den' fitr accidit veficcii anteq^ iUa fugftuitae veniretad veH
ree:z vadut ad ouos rcnes claiatcs eis aquolitafcm fan ca acccperant Dc iUa ma rcnes fiiii nutrimetii : -z ctia iftc
fuinis.-z aliquatulii fanguisqucm fugiit rcncs. i ej: vno fuEfluitatcsfunteisv3ldeclare:qintrafeut g viasval/
8fcedctiiifiniftro:vnusramusgintratin tcfticulii fini/ de ftrictas:'Z gg boc vtricp illo?: aducii it vcna oas ci nu/
ftni fc65 modii^quepdijcimus in artcrqs. £t etia p:etcr trimctu.£tadcoUiiciftisvenitvenan6 piilfatilis ,gpc
iftii ramificanf ouc venczvadfitadtcftjculosr^zg itrat poztl.t vn'' neruus g c ramus neruofi epatis:'^ ifta vena
in finiftru accipitfemg ramu e>; ftniftro ouo|: afc^tiii: 1 ifte neni" no apparct^-z vna vena pulfariUs q c bn mani
1 foztaiTc erit in aligbus tota ozigo illi'' a gte afcedetis: i fcfta^-z c ramus pulfatiUii epati^t ifta fitr oiiigif cu cotlo
ramus itras oejctra aliqnaccipit ramii a ftniftra.fed plu ciftie^t attrabiti-z poft ramificaf g cifiiiSi ad veficam
ree modi funt cii tcfliculop venc no iuoluunf cii vcnis venit vn'' ncru'' a loco.ppingozi fibi ofli8:q6 c fup:a gte
vcnictibusa rcnibus.-z in illiseftcurfus oigcftiois fper/ 00:^:1 ouevcnepulfatilcs.t Duenopulfatilesq venujt
matis:': fit albu poft$ fiierit rubeii:'z bocjjprer multitu illia Dozfocii ncruoi^zfuu coUiicft pclufus cu meb:ana q
dineiuolutioisipfi^^-.xplus ocifta vcnaabfcoditfein ma coogit ip3:i q: fugfluitas aquofa ftiit maioz ^ cot ica. io
triceitftcutvcnaarterialiaoefccdcefnb fpodiiibus ra/ ftiit vclTca maio: cifti.t i6 idigcbat maio:i neruo i pluri
mificaf fup coftasrita ab epate oefcedit fup fpodilia vc/ bus veniB:'^ vtriitp iftof b5 trinu5 fitii filof ptcr iUd qft
na qdi q ramificaf fup fp6dilia:t fup mufailos a oirccto e itcr Duo colla:q«op vnii eijcifz rcliqufi rccipit : 'Z funt
oppofitasillis fpodiiibus quoufcp vcniantadcjctrcmfta DHOi: tunica:p -z fHgfluitas currititcr Dua^ tuiiicas:-: pc/
tes mufculop vetris mincis.iicinde venifi t ab illa venc trat vlcp od pcauitate:'z qn claudif iplcf vio ncpofl^it re
q penetrat fpodilia vfcp ad nucba.-z tiic qii applicabitur ucrti^tcjritgfcdscoUii^-zinciftio^iftciuci^cics coUii in/
ad vUimii fpodile romificabif in ouo: 'zoeclinabtint ad trat cil itcflinis i in vcfica recipies piungif cii illis:-: ftig
riozee ptes fifac.-z tcrtius fpargif fugoe pcctinis oo:ft:i iftemufcuUis iej:peliif vrina permiifculoe miracbad/
qrtue fpargit fe in mufculoe oni:'Z in manifcfto pcct inis iutozio virtutie eT:pulfiue.£t fplcn no cft mcbzil cflientia
oo:fi:'z gntuB vadit ad itroitii matricu mulie^:-z fpargit te.qifimultaaiaUafutqcarentfplene.aut bnt minimu
'
iBecimurqnattu^
fpleni.£tomneahl Ms pulmon^b; fitim pltieqm pul vcrbumagiltrtpjifrii
'?f^^rMitCt
^tUfmt?
rwo ciim calefir oeiecta t fi-sgido i bumido; -: boc cii mo/ ciftifelli^toiccm^ano
uet.': fitr eg vapojc fiimofii; venicn tc od ipfu?. i io ne/ tbomiarenn.oetdcDiccmus in mufculo
ceflijriuefteibfevcricaiiiobfjspuimonecft biie vefi^ lanulofof; -: mebzo:^:i ca in 15 c:crii
fi;o:p
ca.£f oico ego (p pulmoni no fufficit rcfudatio: fs etia va ;qdn6b5veftcafua vrinatrafit in futim
po: aquc afccdit ad ipfum:'; oc aqua refudat ad ipm per ftcrcus.': erit fuii ftcrcus ialfus currens,
venas.Sj aucs."; q biit coiiii tclicu:i q brtt fquamaa,qi igt qda aialia no bftt fcl:qm fua cola ipar
(tiipiilmones no funt fanguinei:io no bnt calozemultii:'; git ctl fuo fanguinc ad negociu fui coi^ieii tiic ro rcma/
fo no btit vefica.£taue9 no potat muita aqua: q: aer efl nebit 6 illa qfi ad neccffariii:': vt ilii cet va9.£ t atal bna
plU8 tn fua cdptone:'! no cft in tis magna ps aqtie.£t ov ciftis bcbit fup:a cpar;': qilcp fupza itcH jna.': qnq^ rexit
)cit3riil.Q7fucfluitasaquofainauibu6tra(it in pcnas: fttpjacpartiteftina^-^tnoib^pifctVcftciftie. ^tcqu'' t
^tdndrdigetveftca^-zlitrbiisrquamas ^biiB coHos pt afinus 1 mulus i cicfas n6 biit cifti5 : i camclus bs lcca
cer caraica:q b; pulmone carnolu; i fanguinetun.i Dico cifHs vcnas graciles:': toicbi:-: oelfin bntdft(5. •: gdam
c^ofuiico:iiin6nutrit e^fuafuQfluitate btiida-z ficca. boie» fb:tc bnt ciftis mirabilc fup ^titatc nale.ficut i ci/
1 10 adunat in fuo coige:-: oixit cp fua buRuditos no oif' uitatcqua noiauit. £t errauUQj vtiiitas ciftis cft q6 pii/
fokiit ad tps.qtn fuii conu e Durii.£t vefica marinozum git cp9r q: fuaf tus fenfibilis fit fo:tts.f5 ciftis fiigit coIa$
femQemaio::qzfuntmagisbumida:i pocat aqnaplue. cjcepatctcjnJClIitvfqjaditcftina^tcrraucrutfocyZnti/
c aial q6 of amii b; vefics i no bs renes^q: fua cutis eft go:it.qti oi^erut cp cidie e ca in ifirmitatib^acutiKq: no
mollis 1 fua caro.£t oijrit boc verbii Srt. g? mebza eius e ita.f5 eft ca ad auferedii ea:q: attrabU coEam.-: occidit
fontmuUii bumido^^ridigetmuUii attracaoe aque^ no e^tractioe dftis cti trabit co ta^.vt fic fit ps fibi^pinqua
idiget renibu8:t gQ molle cam^ oiflbluit bumidii i ete. mag1 ould6:qrficiftise^ vicinitatc magis attrabit.':tuc
£t pter illnd oe aial btl6 palmone b; renes:? oijcit Q^cl qti iucniiit quofda boics tucniiit tlloe efTc.q. camelos. z
qrc ren oqxer eil altioz eh aiie cae^re fucciliu oejctru aialia qda b:uta q no bntciftis:': tiic elogant fne vitcad
ntagis eleuat .£tpo(l 1$ locutas eliari.in oiafragmate: fifttudineilIo|:aiaUii:<:tiicaiaUa ficutto^cbi^toclfin in
t^xitg? aialbiis mebtaadiipiradtibits nutrttiua bs aialia marina biit 15 ficut oi>;i.£t ittdicaueriit q? aial q6
Diafragim.t^pter boc cu calefit oiaft^gma ledif fenfue carct dfti c logc vite.-: no ifpejccrut modii boie i no fci/
1 capratio:'; qit mouet muitii accidit boi rifus i lcdit ali ueriit q>ndfuerUpuatiociftiscal6gevitc.ttic aial qd
qrlmultii ille rifus.tia oi;:eriit^ jjdi pcntiebat in ot» b5 epar i dftim erit I6gius vitc.qm babebit ciftt'5 miidi/
fragmate t ftetit pofl otinue rtdes t moucs caput.£t oi fican te epant tuc qii fiicrit aial pauce cofe ogaf cu eo in
fit^ri.cp ifhid no o$ magis credi $
q6 oijnttJomer^:gi cibaintofuia>:Bis:ciicalo:cfuico:pi6radtcaU.tiicgno
ouda amputabat caput in teplo ^ouis.t poH loaitii ^ idigetciftim.qtTi ciftis eft adinudifiicadu fanguineii:': 01
caput:t boc no poteeq: no e fermo nifi g ifpirauone: cii co gp poffibilc cft vt biitia loga vttd bcantilla:': n6j?pter
«iit abfdnditpulmo no loquet.£t tuc locutus eft >9ri.in bocqm vf q> illa copfo fit cata.': fuus fanguts colcricus
motu mcb2o:p nutritiuo^:t oittt gp cnius nutrimetii efl t tiic nd cft refiduti occota qua necefTariii e oeponcre cu
cjc reb'ourt'8 ligneis aut fpinolts bj muUos vctres: ficut tota aliafupfluitate^^^qriftierUc^pto mulcucataerit 15
cameUis telefae:? non bnt oetee m madibula fugio:i:'Z ca loge vitein muUis atalibu6:f5 fugfluitae aquofa q o&
liccteius Ungua Itt carnofa cii inoluit pan iculo aipero q fccditad renes gvena q trafitab e|.'^te cii fanguinc qiio/
fi frodofo <z limofo: fitr et fuii palatu i funt loca oetius i dl fuBfluo.gt facti funt ouo rcnce vt cquct ouas porte»
yfcpmi fuo;i octiu traftuit in fuii cu!mu:t oia aialia rti aiaUs:': fittts illop no eft vnus.': tuc fiutattrabcs aquas
minant.t papa in auibUD eft pmus vetriculus:i fu'' ttw co:Qi6 file5 fcd5 totii.': illud cft q6 iuttat ad rctcttcre aq
tus eft loco maflicarionis:i qft fc68 oeii aliqn efl gddl in eis:': fi fuerit inde attractii ad Duas gtes aliqii: tm cric
qd nafcit i vf papa i no efl papa.t pofl: b; ffomacus vel retctio labo:t'ofa in eo:i tuc ren oqrter erat aUio::qth eft
fiomacos multos in poflerfoii itefh'no:p.£t eft qda pars ^pinqutoiepari^qriiop^^eftvtoeattrabcsab aliquo fie
pifciii no bii8 oetes.t bs co^pus magnu:? fuii nutrimen magie ^pinquii ilU.t^p^ic.qn'; tiic cpar eft altius: 1 fple
ctieflgrolfu5:'zidrumtnat.ipifce8 funtgtiloft muUii:t iferiU8:tiIc fitus cius qd c fub cpate crit a Uio^': d'* q6 e
fut motus fttnt oebiles^tio eii fuu flerctis oti^ i iuuat fu fubfplencoepiTio:. &5 magiftcr oi^u cp ccddit ocicter i
C boc:qtii fua inteflina funtcurta i recta i bui^ funt aio/ aUu.-q:e fo:tio::qm fo:t{o: iter ptcs e oc^cr. 1 vt fit jj/
lia ^ bnt iteftina curta t recta.£t iteihna aiaUu otuerfan poHio renii in ouab'' ptib'' fc65 j)po:tt'onc fplen t's 1 epa/
cur.q: qda in gbnfda funt ampla ^pe ffomacu. i flricta tis.£t ocjcter e maio: finiftro.t minojis fcpi:qtn p:opinj
poil.tionopotcanise^cerefterc^nificii pena magna. quuseftcpatt:': ren bois affimilaf rcnitauri^tcrcabat
& aialatius intcftim funt recta fifr. £tq bnt co:nu i q fuacarofpilTapriocreattoicarnisfplenie.qm caro fple»'
but iteflina iuoluta funt prta iilis in moni. £t biitia fe)c nis fitu rara:': ifhtdcft qifi fugfluitas vcnies ad ip5 fuit
ptesUcilifno^.-zaiaUaguIofamuUufecueis na iteflina grofTa.ict ciTjaf ab eoq6 oiflfoluif ab aqHofitatc.': retine
rccta 1 axrta vt cito e^reat ftcrcu8.t pofitu fuU ampli'' iti tur fangttincii retinctc qfi fcdiminie.Xiic fi cct rar": oif/
cisj?pe ftomacu:ne cttlUid q6 eft crudii oetineat .f? totii foUieref rap illud q6 vcnu adips t no bfet cibii.ficut co
c^eat:'Z aial qd no e tale no eft muUii gulofu;:'Z trafglutit tingU renib'' gbufdi: qj qgto caro eaj: ftterU raro n6 crit
magnasbucellas.imo^at oiuin vetre.gtaialia fiitba' attractio cius bona in eis:': oebilitat ciite fuba:fcd fplen
betia coagulii in vetre.ijjpe in bfs q brit mnltoa vetre». qd venU ad ipm cft groffu5:'z io idiget fulja rara -: fplen :
IBccimnfqmrtm 5^
res:t etnremitates fue q funt verfus alia acie funt magis 1 6pfTioc:t ipfficuruatoe t ad oc5 gte mof:': ee 13 crea
ample.t os vni no fitit iutiamentit ifto^ :fcd,|)ptcr cufto/ bif oo:fu$ no e^ vno fp6diti.f5C): fpodilibus o:dinaris.t
dia vnius ncrui palmcCt ades fc6a ciii iungun t epre/ n6 e;c ofTibus mnlte qgutatis.t pofucriit iuncturas in ter
mitates ein8.q.in vnii z intrat pcauitate a(Tcti: i addita/ fp6ditian6multiimoltes:qthnimia acdderct ocbitita/
mentii fodlis inferiua intrat pcauitate rafcetct z iftam tio.t ficlTent nimis oure qth vctarctincuruatione: tfpo
iunctura fit moma fcdtti gi^ :t o(Ta pcctinis funt qttuoz. dilectioe.t2aiiuemcdtii tranfit nucba.tfp6ditcb5.4>
qth piungunf cii.^.Digiti3.t funt adunate c^ g(e rafcetc additameta oe^tro:fii5 1 IEnifTro:iit5.&irfu5:oeo:fu5 : t q
Vt meltus retineat diofTibus alijs benc firmatis:': fcpa/ in furfu5:Diir afpideua furfuj.-t q iferius onr iferi^^afpici
rcnt verfus oigitos vt mclius piungani cii oigitop o(Ti/ enria.t otir otTa tucrfa.jct fo:tafTecrut in atijb^^ifla addi/
bus 3 fc fetiaratis^^eriit pcaua iteriu6:qih funt fcpara/ tameta.s. t attgbus. £tiunamctu in iftis additamcnris
ta itcr fe.i iunctura rafcctc cii pectine cft copofita : g: g/ vt o:dincf in ets ptinuario.oico pi iicrioatis q trafit^ q/
bufda foucis q funt in c^rcmitatibue rafcctc^iintrat in dl itto?j.ti9bufiia gej:trcmitateiLtop.tfp6dilib''ctad
illas CFtrcmitates ofTiii pcctinie:-: tmieniunt cartilagini 13 e inuathtiii fiiie additathtis no ££< iild iuuathtii. f5 ^g
bus.Et oigiti funt infbttmeta q iuult ad rctetione rc^ :t cnflodiatcoo|2imetit.trcfi(lctia occafionii c^trifccaf
no fueriit facti carnofi (iue'ofTclli.t licet fic po(Tete>:crce t vt fuQ ilta ttgaihta pte^cn f ligamcta:t illa additamcta
vcrmibus i pifcitH]s:t boc vt
ri mitlriplj- motus.fifcut in fiitofTalatatDuratfuEiow.tfiitpoiit3 fup tatimdincj
fuc ogationcs no fint ocbites:t no erut e;^ vno o(Te: vt no fp6diliii.t tttd q6 erit pofl oi'jr fpine t afccncti. fit q oejc»
fint eof motus DifTicilC9:i f\ieriit triaiqrh fi efTent plura troUii5 1 liniftro:fu5 onr alcfs fua cnftodia eft vt cuflo»
cfTentDebtlia:ific(Tcnt duo clTent foniota.fednonitta diat illd qd e pofitii tter ilta.f.venas ncruoe.mufculos:^
mobiliaadcopzelX'ndcdu:ifuntfactic): ofTilHis qnof, fiit itcri'.t ale q fiit ,ppc coftae btit vna^ppctatc iuuame/
bafes fUnt amplcz alie earemitatea funt magis acute:i iale.teqthiUefiter(it£fo»tctaptafiiUe;(tremitatib''
:
na pofterio:i:qifj in illo loco no e(i cuflodia ad aliqul re mino:e8.qiTt ifia f igura mcU'' ambit boc q6 ambire b;
Ejreiite i intrante.qtfi illc locus C);pofitus cft occafioib'». 7iltecofteDccUnatfuagibbofitate:p:imo verfus imuj:
£t no pofita funt antcrius ne caderet fitpcr illa podcroR 1 potl tedunt vcrfu8 furfn;:i piugun f cii cartilaginibus
tas co:gi3:i ocbilitaretca» i no erat poiTibile cp eent bH pccto:i8 ficttt oiccmus. 1 boc vt Ujais fit ampUo:. £>ua
ligata.i boc ne Dcbilitaren t in oeclinaticc co^gis : i iila quoc^additametapdictavniufcuiufc^ fpodiUs intrant
odditameta q funt^tcr cuftodid cooperiunt ligametis Duas vacuitates in aU'8 fpodiUu: 1 accidit ei itictura ou'
« neruis glutinofis i facit illa laiia i molUa:i boc neco/ plc)c:icodemofuperio:c6gncBCoftepiungunf cii o(Ti/
tudantcarneciifuotactu.gtadditametapiunctionalia bus pecto:is cartilaginofis^i qiiinc^ refidue q ftin t falfc
bitt banc via g? biTt babilitatcvt vnij ligetur cu alio bc cotte brit fua capita ptinuata cii cartiiaginibu6.vt fint fe
nc:i in fo:aminc:i ligame eit ej: gtibus.fcd glutinolitas curaafractura.iPcu(TionciQcu(Tionibu8 cii afltierint:
eft firmio: antcnus^i poftcrius oebilio:: q: ncccflfitas e 1 neoccurrat meb:i8 lenibu8:i oiafragmaticu; ouritie
adanteriusadtcuruationefirmio::^ ad fuppinatione. fua.£t o(Ta pecto:is funt feptc.i no funt vnii os^ptcr oi«
iq:?ucrtebanf ligametapofitcriitin locog caditibi:l5 ctuiuuametii.ivtfintmagis obedicntia ct;panrioni:t
guus ligamcta glitnnofa:i fpoditia Do:(t q: funt liga
fit : ptoptcr boc funt rara 1 coniuncta cum cartilaginibue t
tubn glutfnofc ligamcto fo:ti.i fiie fpodilia pecto:is funt iuuantadmomm nonmanifcflum:U'cetctiam fue iun/
ficinafpodilibuscoUi.ino pofucrittfo:amina fuaintcr cturefint bcnefirme.ifunt.7.fccHndum vnam coita^
fpodile.f.coia i cq lia.fcd gradatim: vt in fugio:i augme/ 1 fub iftis cft quoddam os in fiircula pecto:is cartilagi*
titfiM(nifcrio:iDiminutioquouf(^ finiant in fpondili nofum:cu(U8 cftc^tremitas ampla 1 rotunda:ieft fcutii
ao.fcd fequetia poft oecimii in pccto:c.i q funt in renib' o:ifici)ftomaa':icftmcdiu3intcroiTapccto:i6 1 rocm/
no bnt fo:amina:fcd otinua:qifi boc eis fiiit puenies. £t b:anobiU'a.
a fpodilibus renfi e^eiit Duo neruia fo:aininibu8: vn'' a (irC3prm.ini.ibe anotbomia pectinis oo:fi.
oej;tra:i altcr a finiftra:i fWB fpodilia renu funt fccnctij: Qjpcctcnoo^fidrciiftantouoofTa:
[rrt
'^^
? alc ample 1 fua additameta piiictionalia fun t ampla q ocj:traifiniftra:iconiungunturcii
tcndiit ad vnii.i videnf.4..ale:i fitnt.5.£t fpodilia renii \
mcdio itinctura fo:ti. 1 funt quafi fundamen
cii pcctinc fun t.q .bafis totius Do:fi.i eft illud totii fuffc/ [ tum omniitm oiTium fupcrio:um clcuatu; ad
tamctii pectinis vetriai ab illis nafcun f ncrui pcdis : i 'fuperio:a.£tquodUbetifto:um oiuidimr in
oiTa pcctinis Do:fi funt tria:i fueiucttircfunt fo:tio:es iii quattuo:.i q6 eft apud parte; filucftrem oicitur tefteus
cturi8alio:pfpodiliu:i funtfucale magisamplc. inerui 1 08 iU'o:u;:i q6 cft vcrfus antcrius : oicitur os pectinis
qccut g fo:amina in iUi6:ind funt iUa fouimina in recti> ventris: 1 qd eft vcrfus poftcriud oicitur ancba.i qd ell
tudine latu ne iiictura ancbc eos e^p:imerct : (5 ej:ii\erM verfH8 oomefticum Diciturpip8CQ;ce.quoniam in ipt»
multu a rectitudincad anterioza 1 pofterJo:a.£t oiTh pe mcmbm no4
intrat rotula core:i poftierunt fuper boc os
ctinis oo:ft alTimilanf fpodiUbus renii.fs ala bop.f.offa bilia.ficut veftcam 1 matriccm.i vafa fpcrmatis mafcu/
q funtfitp:a pectinis o(Ta coponif cj: tribus ofTibuscara* lo:uiti 1 anum:i mufcuU' oo:fi quidam nafainttir a po/
laginofi8:i no britadditameta fo:amina coia intra illa : n:crio:i:quidam ab anterioa':i ab iftis generattir omncs
pitt nafci ueriit ficut in coUo accidit:q: funt pua 1 g fo:a/ al^ motus:iq6 occUnatad pofteriu80icitur^p:iemu/
me ternj ep)t vn' ncrHU8.£t ia oc oo:foDicamH6:qin. e fcuUts ooiri:i funt ouo mufcuU : 1 opinatur cp vterq^ il*
fnfigura rotiida q cft magis remota ab occafionibus: 1 \onm componarar cj:.z3.mufculie:quoniam ad vtrHqf
boc q: totiidiind tagit aUud co:p'' n ifi in piicto. 1 fpodt boutm vcnit a qttoUbct fpondiU.aut venit ab omnibus
lia puertcbanf iter fe:qtne]ctremitates fugio?j icuriwba fili8obUquatisp:etcrfpondile p:imum.£tifti mufculi
tur f fu3 imii:iifcrio:a tedebai i^fus furfuj: 1 pitjgebanf cum ejrtcnduntur cquaUter cjreunt cleuarc oo:fu;:i tiic
in medio.f.fpodili.io.i iflud no iairuabaf ad aliqua ptc. fi iUa erectio fiierit fupcrfltia occlinabunt oo:l1iim ad po
Vt alie icuraatiocs ftgan f in ifto.i.iV.c in mcd io feneti;: vnampartcmoccUnabuur 001/
ftcriu8:ifiintraiicrint
no numcro.fj i6gitudinc:i q: idigebat Do:fu3 aliqri com fum ad iUam partc.^cd mufctiU incumantcs funt vnii
pofitide:aUqri icUnatioe ad gtcs:i no pot ec n ifi cii c^cat par.i pofitum fupcrius cft oc tnufcuUe moucntitius cfl/
mediiiaQtcicUnatidie.ifaciatadfuaQte oecUnare ill6 piit 1 coUum.i penetran t vic^ ad Duas partcs f fopbagf:
q6 eft fibippinquu in furfus 1 Deo:fum.i boc qin capita ituncco:u;et;tremitastnfcrio:continuaturciiquinc9
Oo:fi voUteriit fibipcurrercii tiic i medio no poncbanf fupcrioti^bus fpondiUbus pecro:i8:i citm qitatrao: fupe/
buceUc.fs fp6dilefolii.i buceUc ifcrio^es ifugio^es ten/ rio:ibu8:vtin pUiritHis bominibit8:i fua capita fupcrioi'
diit ad gte mcdi^ in ifta icUnatioe.i fupio^cs tiic Dcfcen ra in trant caput 1 collum:i par pofitum fub iiio.i voca<
dtit.iiferio^esafccdiit.iiUudeft vtlcuius qciretingte tur inuerfum. incipit autctn a oecimo aut ab vndccimo:
oppofita ad ptc iclinatioie^i bocvt pars cius fupio: pof^ 1 i>efccndit ab infcrius. 1 tiinc incuruabitur bumiUa/
fit icUnari ad imus.i inferio: ad furfus. S5ed oico cp co/ tione adimum:i media fuiTicit ifto:um mufculo:iim
fte brit cufiodia fuu fpiracula:i no fucrut vnii 08.f; mul acquifitio: quoniam fcquirar incuruationc 1 oecUna/
ta ]2i2boc qd fcis.i vt poiTint DiUtari cu impUnf multii tione inotus Duo;um capitum. &ed mufcuU mouentc»
:
^6
®ecimnfquartU0
pfrtitsgda funtquioilatantMfi ipftij.^ non pftnngunr. WCQ^fpodfUacolUfnboic
« tuc tfh mufatU fun t oe murciiUs oiaPragmane q6 oiui<
T'
i^ tMr^rt
VltU futfeptenumero^^ziftaqua/
dit inter nutritiua:'Z fpirituaUa que nomtnabimus pofl. titaseritequalis t'n nimiero -: I6gimdine:i
£t pofitU5 fub Ugamcnto fuii p:incipiii oiuidit : i tendit quodlibet ifto?: pzcter p:imij b; nouc addi
adcaputfpotulc-zprinuat cuconapzima oejctra ifinv tameta pzenominata fccnctim.': alas 'Z qt^ :
opcrien tis qd efl fue caput coltc:qfi fuE pectine ect totu rofu;.ict rone ilUue fccnetim ej:ponat e%tcrioz\b'' occo/
Vnii 06 qetu:i qz leuia funt alio mo pofita q> eent plura. fioib^rqiftadditamctu replee fozti^^eftiduces occaficee
CtcoUti eit quaflcaput oozfi.aitt pars ilUus:': ftiit crea' fractura rei oebiUo:i:'z adbuc ne fragat 1 ptudat mufcu/
tii^pter tracbed.t tracbea crcamr jjpter vtilitates quas loe muUoe in circuim eiue pofitoe:'Z etia modica eft ne/
fcts:': q: funt fpodiUa coUi magis eleuata fug aUa:io funt ceiTitae.^z eft ilUid fpodile qft (ttbmerfnm <z fepultura in
leuio:a fuppofitis:': boc cu motus in cis oeberet ee fcdm cuftodije fcde:ne ledat a noatmette carebataUe.t^pzie
ozdine.Ht q: nucba fuit ojigo aUo?:.opit3 fiut vt eet am/ qih nerui 1 mufcuU pofiri funtfuE latera fiia pofitioc fpif
plio:tfo:tio:ftcutfon8.q:q6cft app:opaatum o:igini fa fug latera iftius fpodilis t oe ^ petate iiti'* fpodiUe eft:
$
ncruor in furfum cft ampUus natr ilUtd quod eft ap/ cp neruus ej:(ee ab ilU> no cgredit ej: fute parribusineq)
p:op:iatu neruis uiferio:ibus:'z tuc opus fuit vt fo:ami/ a fozamine qd eftcoicae:f; p ouo fozamina q fiit in oua/
nainfp5diUbuscolUeiTentinagieampla.2:tq:fo:ami/ bus jjtibus poftcri''!'^ pte fHpio:ici''.!oi.n.neruo^ egref/
ra erat ampla;': Bfo:ata crat parua:nece(Tariii fuit vt ia fioeecntvbiouocaptrie additamcta o:ifia)6 pitigtlmr
uarent intenttone aUqua:qua cfTcnt faUiatacirca bocio fui8.vbi eo^ mot'' lut vebemctcs ipcdiref caput vebe/
:
facta funt oura:': q: iUa fpodiUa erant oura 1 parua.ideo mdi)pedimetD.Joitr(teentino:ifici)e fc6i co:a ouob*
fU3fcenerimfuntparu.i:q:ltefT'entmagnaefTentbabiU« additametie q ttrat p cauitate pme:i cent cu iiictura lajra
actionibus:':^: fcenettm factafueruntparua:facte funt moucte ad pofterius.t anteriue no eet bonu: vt p iUa co/
<i3 ale magne:': ouarum cxtremitatum:': quia maio: ne< iiicmraeet mct'':'^ rectus pp ca; qua pdtj:imu6 in oecta/
cefTt tas fuit in eo ad motum. $
ad quictem:': quia etia$ ti6ebof^fpodiUii:nec5 a OHob^^latcrib^^pp fubtilitate:tuc
fts3 fuftentatio nonefttotofTium^quoteflfuflcntario ini op^^ftiitgifintfubiiicmracapitispafinmedioiterant
feria:um:tdeoetiamiuncturebo:um fpondilium facte poftcri'':'^ vnagt&t tiic fuit op'' neccflTario^vt eent illa fo
fi^nt leuio:es in comparatione iuncturarum infeno:um ramma gua.tq7 nerui fint fubrilee.&5 in fpodiU fc6o no
1 quia amittuntin ftrmitudine p:edicta reatperanturin potiutil^eein locopmo:qm fi itaect:timeretne nlpet
conftanribus.fed in mufcuUs 1 neruist U'^amenti8:i motu fpodiU'6 pmo cii caj^it mouet aii 1 retro:nd potue/
quia oiminuebatur necefTitas in ligamento iuncatrarti: riit ante-z retro^Epiftnd pmii.necg a Duabjptibue.qth flf
1 fufTicit quantitas necefTaria qua pdi;cini ite. non creata ita eet.-eet b^ cii pmo:^ illud q6 ide nafcret multii fubti'
fuemnt fua Ugamenta coniuncttonaUa que tendunt in lcz no pofTctcozrigere q6 oiminuebat in pmo.l:t ciTent
furfu; 1 imu; magne larimdinis.ftcut iUo:um fpondili/ poria oebiUa multa fimul iiicta.^z eet coicas in p:tmo t :
mi quc funt fub coUo:'Z poftte funt oue bafes U)ngio:e8. ectejrcufatio pmimanifefta in cozniptice f«i mcdiift n«
':fualigimentamoUio:a,£tpofueninte):itusillofner/ fcerenf a otiab'' ptib''.': tiic ncceiTariii fuit vtciTcnt fo:a/
noip- comunicante? ficutp:edi]cimus:e^quo iUafpondi/ mina fcdi in ptefcencti; vbi c p fo:amina ouo pmi:'z pot
lia erant parua.'Z non potuerunt ppter boc pati quodU/ pari cozp'' pmi coicatiii in ilUs.t ocs fcdi bn piugif cum
bet vnum fo:amen:nifiiUudqd nomtnabimus. p Ugamto fo:ti:'Z iiicmra capitl cii iiictura fc6a c magl la
(irCaplin.y .j^ anotbomia fpondiUum collt. tai^aUepiiicturefpodiliii qiii idtgcbatmttiiiftismoU/
. ' 1
Ciber
bU6ii c^a mouet caput cii vno ouop fpondilm: Hat rclf/ gda funt fug alTetil:': gda fttn t in tra palma.-r qul funt fu'
qutt fixti in alia fui iiictumific ut no ow$crct cii alio.m p:a aiTetii funt tres mufaiU fcd; acie pftinitipofita i me/
cp qnmouet caputanteirctrovcmt capHt'cii fpodili dio.t nobilio: oibus eft inferio: g eft fepuUus fub: -: ytv
pnmo cjrt cfTent vnii os:': qfi mouef caput ad Diiae ^'^8 nuat cti; fociU':qtfi fua opatiocft nobiUb:. £t tiic opus c
Kncobliquiwtc:tiIcpmu -z fcdi fueriii qfi vnu oe.idt fpo vtfutis locusfjtmagiscuftodinis^^cfuiiinitiH^cfta nic/
diliapcctojisfuntq ^iungunt cucoftis^icoopiiint me/ dio capitis adiuto:u interius:Dcindepcnctrat 'Z oilatat
bjainfpirationi&^zfunt noiic.ibiitoia fccnetimialas. fua cbozda: 1 Diuidif igncp : 1 vnaquccp illap cbozdajs
Jgtefl' vnum nonbfisalaeitiicoiafimul fumpta crant vadit interiusud vnfi Digito|i.': que vadut ad q tmoz oi
iz.i fua fcenctim no funt cqualia. q: q funt ej: cis cojam gitos: vadunt ad iunctura p;ima : tertia:': poterit mouc
inebiis nobilionbus funt maioza i foztioza.': ale fpodi re pzima iunctura:q piungif illo loco cu gbufda Ugamen
liu pecto:is funt magis oure:qz cofle piungunt oi ei8.£t tisq iuoUitafuntftiperilla^-ztertia.qmeiiis cjrtremitOB
feptcm fuperios fua fcenctim funt maioja.": ale
fpodiliii vcnit ad illa 1 piungit cii iUa.fed que trafit ad polUcc co
gro(Tio2cs vt melius cuftodtatea:^ tf mpon' poitta funt ftringtt iunctura eius fcda; ':tertia:qm appUcat cvi iUis:
additamenta piunctionalia lata : curta.vt fi oebilitare' 1 mufcuUis fugio: eftgracilio: 1 mino::': ijicipit a capite
tur pdicta comgercnt ipfo^i oebi[itationcm.i cj fun t fub interiozi.ouo^j^capitiiadiutozq^^^appUcatmodiciicum
cecimo fpodiUfua additamenta piunctionalia q afpiciut focAi infcriozi:': vadit g terminu coe; parti agrefti 1 00/
furfU5 bitt qfi vaatitatequa intrant qft buccllc. i q afpt/ mcfTicc:': eft fuBficies fitpio: fociU' fuperioas.-: cu appli'
ciunt verfu8imu5funte):gbu8 cgrcdiunt gibbofitatcs caf verftis poUice mittit qttuo: cbo:da6 mcdqs iuncm'
q intrant vacuitates:': fue a fcencti; icuruan t ad iferius. ris qttuo: oigito;: ad oftringe'dii.': ad polUcc non venit
fed fcenetim funt erecta:': cu quo qfi ocauata ad moduj n ifi vnus ramus:': a fua cbo:da no eft iftc ramue: fed ab
tnferiozis fueficici alicuius pojtionis fpcre. i fua addita/ aU'o'loco.i£t o:t'go poft pncipiii q6 noiauimu8:c a capite
metapiunctioiialiabntpcauitatcsquas intrat bucellc fociUs fupiozis 1 iferiozis:': initius terti) cft a capitc foci/
fupcrius t iferiu9.i q funt fiibfpodili Dccimobnt bucel/ U8iferiozis.£tiapofueriitpoUiceqfiptentii vna cboz/
las in furfu;.^^ foas vacuitates verfus imu5:'z fna afcene/ da:? ali) qtmoz pftringunf oupUci cbozda vel cii mufcu/
tlm icuntant in furfu;.'z poft numerabimus tuttamenta lo in aUo. 1 boc qm nobiUo: opatio qtmo::pftrictio cft.
01115 iftop.gt fpodilc dcimii n6 bj alas:qffi auferrct ab 1 nobilio: opatio poUicis eft oilatatio:fed mufcuUie tcr^
eo ncceifitae cofla:p.fed ingeniata ell nl aliiid iuuametii titis no eft^ter pftrigedii:fed cu cjctedit fc cii fua cboit
cu fua cullodia:i boc eH me ci qd e]c fpodilibus cjc rcni/ daitrapalma:e^enditfefupillaUite:vtitiuct ipfam ad
busoo2fiq tndigcbat q^cflrentmagna^zfoztiamultii.vt capiUoy fup ipfa;:-: vt fit fozti/
fenfu^:-: vctct creatione
poflfent fuftoitaie id q6 fuperins ert.t tuc indigebit bw tudopaUneadopatidesfuae.^i^mufculi gfunt inpaU
cellis •: vacuitatib" plus^tjjpter boc ouplicaban t in eis iita funt occe 1 octo.i in oupUci aa'e:': vna ades interius
Vacuitates^buccltetadditameta^iiictionalia.: eft fa/ fub:t alia acies fugius qfi cu cute ptinucf. £t g funt in fe
ctiiouodecimu5 fimileiftiriouplicarutfua additameta rius biTt numcp .vD.t gnc^ iUo|r oecUnat oigitos ad fur
piunctionalia:t«nc ma ala?: tranfiuit in additamcta c5 fu;:': ilU)|i g vaditad poUiccnafcif a pzimo oflfe raiccte:
iunctfonalta.£t facta funt ampla multii: vt etia vidcan t 'Z.^.eft curtue 1 latas:i fui viUi fun t obUquati: 1 flttl ca/
a\c,i tuc adunata funtouo iuitameta in vnii^iifhtd ouo/ pnt pedet a pccrincmanus in oirecto mcdi)'': fua cbozda
decimii eft cu quo piungif extremitas oiafi-agmatis. fed prinuaf cii polUce.': oecUnat ipfa; verfus imum.£t fej:/
fupcriozafpondiliaindigcbatinfua fojtitudinc bfc ifta tuseft.ppeauricularctincipitaboflfepectiiiie^quieftin
sdditamcntaconiuncnonab'aouplata:qtfi funtpartia: 1 eius recriwdinc:! oecUnat auriculare ad antcrius:': non
qmbtitalasifceneti^.Stmufailioigitosmoticnres:^/ eftaliquis iUo^.7.ad pftringcdii:fcd.5.funtadeleuadii:
da funt in p^lma.t quidl in rafccta.t (T oes eiTen t aduna 1 ouo ad DCcUnadii.^ed qui funt in actcfupto:i fub mu
tiinpalmaiducerentocpodusfugpalma ^pter grofTi/ fcnlo c)cpafp fup pa[mi funt.fir ccgniti funt pmo a medi
tie5iUo9;.£t idcoq:elongabant rafcetea oigitis necef/ cooptimopus:':fttnt.)ci.':.8.il!o}:gU'bctprinuafcuiim/
fe ftitt vt clw:de oigito:p cent loge 1 io mebjanauit eas
:
cturapzima.^.vnus fHpzaalte:j:.qrnpftringit iftaiiicw
naepoipartc.^zctia fea^tnaillascbozdasrotudas 1 fo:/ rHcd in feriozes pftringiit ai oep:cflioc.': incUnatioe ad
tcs:': no ampliauit eas na antcq| gueniant ad albucbi imu;.fed rupiozcs pftringiit cii modica eleiiatioe -zquali
1 eft adiutoaii^^^.pptcr boc amplian t .vt melius coopert qdl rcflcicioe:': cii ftierint piuncri c]ctediit oircctc:': tree
ent mebnim moues.ft oea mufculiexpandetes oigitos iTtof funt^p^icpoUicis^-^vnusad pftringedii iunctura
velcjrtedcntesponontfupaflretii^-^firrqHipltrtngunt:^ p:ima.': Dito ad fc6a;.ficut fcis:-: tiic oilatantee fHnt.5.
c)ctedetiu vnus eft qui pofinte cftin medio in gte mani/ oe facicribne oefccdere eft vnus cjrtremitatis auricula/
fefla aflfeu:': nafcitur a Etc capitis inferioiis adiutozi) 1
:
ris 1 pollicis.©; iUi ouo.': oe pftringc'tibus vnicuicjj oi/
mittit q mio: Digiti0.4xbo:d3e qctedctes illos. &ed g gito fiit qtmo: oecUndrib'' ad fupioza vnicuicp c qttuoz.
cosoeclindtad iferiusfunttres.-^funtptinuiin iftapar/ (£XapituUi; fextu; oe anotbomiapcdis.
te:':vnus nafcit a parte media capitts odiutozi) iter cuo
fui additameta z minit a fe ouas cbo:da8 cozas medico |£ iiiuamentum AiTnt
1 auricnlari.£t vnus mufatlo;p qui eft vnus otto:?: mH< tatione:':eftppedetferio:e.':aU'nd eftjjpter
fatlo:j:puplo:;::g funtouoe^iftis tribus quosoijrimus equalc motii^teft p fngio:e.f. cojcd -: crure;.
^nafcitinferiuscjcadditamerisadiutoztjiteriusabau' £t cii pcs iferio: incurrcrit aUqua; lefionem
riculari fodlis inferiozis q eft eius margo : 1 mittit ouas Oiflficilcftamr fnp vnii.fed aUquatuUi poteritmoucrc^f;
cbozdas indici:': medio:': tcrtius illcg remafit o:it a fu/ oiminuif a virmte fuftentatiua co:pis: qgtu; fuflficit vni
p:emo focilis fuperiozis •: mittit cbo:da; polUci.gt ^pc pedi.£tqfl[ in crareautin cop accidit lefio poterit ftarc
iftosmufailosimifcuUisgcftvnus ouo^ mufculozti;. ':n6moueri.£tpzimuospediseftcoj:a.': cftmagnu os
quo3 nnmerabimus itermufailos motictcs rafcctam: 1 cozgi6:qin Dcfert gcgd eft fupza:': mouet id q6 cft fub il
mkita loco mcdio focilis inferiojis: cuinscbozda jp[d' lo.i fua CFtrcmitas fupio: eft romUire: vt mcUiiB piiigaf
gat inter poUice 1 (ndiccfed adunates fiue pftringentcs ciipixideancbe:«cftgibbofu;apartefiU)cftre:tairau>
57
eie parte oomefhVa.^tftet' enim ncdderet ei rpes alf^ba/ ritoomeflicumcaputadiutojij^Ttunc ft!c mufculusop*
giKftcutacdditillie qtiibns efltalis creatto:cii cnis fite/ p:opinquatpecto:icum modica clcuatione;': aUus mu»
ritequeoiflanspircidic-znobene cooperirent -t cnHodi/ rcijUis magnus ouplejrnafcitur a toto ancbam.r.cfippco
rent venetteruitmurcuU.£te]coibusno pofTet acdde/ oasflomact^zcontinuaturcijinferiozianterjoasadiuto
re rectimdb nec re(Tio eitet bona:Deinde feciido fi non in/ ry^-zquandooperabiturcum ruis fiUe fuperio:ibu6 tra/
curuarenf in parte oomeiliica accideret alia fpes alfaba/ betadiutoaumadpectusejctollensipfumvcrrusmetii.
git-z no eflet Dectinatio ad pzotenfione -z oirectione;:ab JSed aim aUa parteoperatus fiterit trabet ipfum inferi/
iUa t ad illa:': non ellet in illa equalita8.£t in qctremmt us:autcijambobuse):tendemr fecundii rcctu:'Z ouo atg
ce inferioa funt ouo additameta^que funt nece^aria ad / adbucmurcuUejcparteillozum.f.bfpocondnwuminfe»
iunctura genu:'z tunc pamo loquamur in crure:-z poHin riozum:': continuat fe magis in terius continuatione mu
iunaura.£t crus componit e;: ouplici ofTe^ficut afletij:x fculimagniquiafcenditad ancbas. £t vnus illo:um efl:
vnus illo:peflmaio2:'z longiozeH oomellicii z vocatur: maio: i venit q: parte Ylior-.i partibus poflerio:ibu8:i
srundo mai02:t fecudus ell minoz i magis curtii:'Z non trabuntadiuto:iumadpofterion»coflas recte.£t feciif
concurritco)ce:fedin parteinferioa tcrminaf ad termi/ duseflparuus^^zvenitacutef Itj :fedmagis oectinataJ
Du tTKiioue.-^ vocat cina maioz. ji:t crus bab$gtbboftt3 medium q| pzimus: <z continuat fe cum cbozda mamille
te ad parte agre(le3:oeinde ad parte in ferio^e babet gib< afcendentcrintranteinterius^-z operario ifliius eftof^/
bofl[tatem:vtfi;;io tnrliozetur^-zmaiozarundo:-: in ve/ ratio p:imi:feaindii iuiiamentum:nifiqz coftetfte oecti/
ritatecru8creaturmino2CO):a:tboc:q2 incopx ftutne/ nan t parum poflerius.Et c^inti mufcuU fua ozigo eft ab
cedltasvtfuflentetruperius-zmoueatinl^rius^-zqjcnts compzcbcndit id quod eft intcr fcparans t
ofle fpamtft-z
nccciTariuj eft ad mottuideo neceflariti fuit vte(kt leui/ coflam fuperio:emrpamte viUs^-z pcnetrat ad partcfu*
ustimiuszxfiiitquatitas cnirismcdiocris:qinil fiiiflret periozemcapftisadiutoz^fttueflrem oeclinans parum
moiuseiuseffetmotustardus ficutaccidit elepbanticis per Domcflicam:^ ipfe etiaj cu oecUnatione pcnetrat ad
sut viticis:'! ftotminueret acciderete^ oebilitationeqd oomefh'cam.£t Dito:um mufculozum ej: iflis quin^ozt
Qcddit illis qui tTabent naturaliter crura gradlia:'z cum goefla laterefuperiozisfpatulc:quopvnu8efl maio:;':
totebociuuabaturper canna mino^e^tcanna minozba vadiintipfius vilUad inferiozisfeparantis partee.iimt
bebataltudiuuamentu^ftaitcooperimentumncrMo^^z plcntidquodefttnterfeparans x tatus inferius^-zcon/
venajs t mufatlopi^z fuit coniunctio maioas can ne cuj tinuatur valde cumcapite adiutozi) a pane filueftri:'z pe
iuncturapedisadbocvtiuuareteo e^rtenfione^z recup netrat cum oecUnatione ad filucflres: z aUer cft cuj boc
iutione;.£t iuncmra in genu fitper ouo co^recopitis ad/ pzimoconnnuus adeo cpcfi quaftparseius^^zpcnetrat
ditamenta bene ligata ligamentis circtlductis -z intran/ cum eo:'^ ipfius effidt opcrationem.^lfte vero non mul/
tibusr-z Duobus foztibus ligamen tis^-z ouabus partibus* Wm impedit a lUpzemo vel fuperio:i fpatute:-: dus con/
£truuanteriusertcompolitt'idi romla:'^ cRlumenge/ tinuitaseftfine tranrucrfionein manifefto odiuton):'r
nuit eil eiue iuuamen til oefendere ab eo q6 con tinetur oeclinat ipfe ad fitueflre.£t vn us cfT mufculue qui tocu
oeinnctura.£tfutlentat>aturiuncturaqueeilanterius: concauumoflisrpamtecompzebendit:'^ mittit Tua fita
n nwaci cozpus ad anterius per illud os: qiionia; iflius fld partcs infcriozis feparantis partce : -z comp:ebcndit
iuncture oeclf natfo fitit matoi ad an terius q^ poileriust id quod efl inter feparons -z Uims^cuiue cboida cu5 par/
(ed oeclinatio ad panes fuit paaa : fed pars in fenoz eft tibus intcriozibus tateris oomeftici capitis adiutozt) co/
ad ambulandum:'^ fit pzopter fuilentationem.2:t pofita tinuamn-z eius opcrotio cflcfTicere: vtadiutozium pofle
fuit figura eius oblon^ anterius vt iimet ad fiiikntatio rius drcuueniat.£t alter mufcutuseft qui ob ifcriozi ej:/
nem^^zparsoomefhcafuitconcaaotvtfit oeclinatio pe/ tremitate lateris fpatule iferiozis nafcituncuius cbozda
discum ilatbomoerectus^tptopaein ambulatione ad fuperiuecontinuaturfecundi); conrinuationcm magni
partemqueeftcontrariapedieleuato vtequet ilUidqd ab flio arccndentis^-zeius operotio cfl trabcre rupzeniii
neceflanum c(tin illa parte ad fuftentandii fecundu mo ad ruperio:a. (n^pzetcrcA admtozium
capitie adiutozt)
tum pedis eleuatt^z mnc fecundii iHam reducet ad eqna aliumbabetmurcuUimouotKibentem capita:qui ouas
litatemad boc:vt meUus compzebendat res fuper quaa cfficit opcrationcs^-zoperationc comunc-zipre quident
vadit fine ooloze^^zvt mcUus compzebendat gradus fca/ fubfuraitavenitfaciens e^capite adiutozi) bucclbun:
lare8.£tcreamrpe6Compofitit8C)cofl^ibus multis p:o/ 1 pcruenit vfc^ iu);ta loaim cotinuationis cbozdc mufcn
pter multaiuuamenta.JctoeiUiscflretentio z compze/ limagniapectozcafccndentis.Duidam aiite; x>i%cnmt
benfiobona partium terre rtiperquas in cartilagine oi/ Qjvnumcapimm interius occUnat cum tranfucrfTone
uerfatur totaliter in fitu alterius q5efl fuper aU6 caput: pauca od interioza^^zaUudcaputipfius cjrtcrius en:fuper
'2 quado oiuerfitas filo ji efl quaternanumcro: opus eft manifeftumfpamlccaputeiusinfimus^^zt^eclinatade);/
vt fint mufcuU quamoz numero^-z mnc qui iltozum funt terioza cum tranfuerfionepauca^-z cii operatur cuj oua/
p:epofiti fupcrius oilatant:: qui infenus conflringunt:'^ bus partibuseteuabat fecundti rectitudinem.0unt pze/
tuc necelTario fequitur gp omnes mufcuU funtocmagin/ tereo bominum quidam qui ouoe addideruntmufculos
tavnii^-z famiuuantmuratbspectozisouo mufcuU qui ^ mufcutum panium qui a mamitta venit:<z aUum qui in
veniunt a ligamen to pectozis ad caput fparule^-z tunc co fpamleiuncturaeflifepuUus^^zfoztafTe ponutcubiti mu/
tinuamr iUeaimpjimacofta^z eleuat pectus furfum:': fcutos cum eis babcrecdmunit otes.joed mufcuU mou6
tunciuuatoilatationepeetoas.&ed mufcuU adiutozi) tesadiutozium:quidomfunt confTringcntcs iprum:qui'
funt qui moucnt coniunctura fpamle:'^ funt tres mufcu/ dom Dilatantes:^ ifTi Tunt pofiti fuper bzacbium : i qut/
Itquiveniuntapectozcz trabunt fpatulamad imum:! domfuntquiconftringut^zquidam funt qui Tuppinant
tuncilfo:pe{lvnusrnurcuUisquinafcitur fub mamilla: bjacbium:'^ itli non lunt Tupcr bzacbiii^-z qui efliandunt
^continuaturcrtanterioaadiuto:i) ^'zeftillequi appzo/ funtvnumpanavnumcoztimejcpandimrcumDccUnat
pinquarcfjcttadiHto:iiimcumpecto:e cum oecUnaue/ ad anteriU8:quonia nafainmr ab anterio:i adiuto:i) ab
rit adiuto:{um ad imum^-z oercenderit.£t mufculus na« inferiozi latcrcfpatulc . gt cotinuantur ciicubitorz alitis
fdmrfugancbamvfdUcetcl^usoaafloinad;': coope/ fimiUter c]ctendit cumoecUnaucr it a4c;:tremu: quonia
autc t)
iBe mtnn mlin ILibcr
vcnit a rjwndilibiis aduttonj :i tenet k cu; partibus q:/ lequiatmpfcctacontinuaturcoiampoU/ce foUie mof
teriojibits cubiti:i quado ambo iiii fucrin t adiuncti ep uct girat modice palma:i cii iuuabitur ab co quieil auri
tendunt ipfum fccundu rcctitudine:'Z quecolligunt ipfuj cularisfacictgirotionccomplcta5.£5ambulatanimal:
efi vnum par. tt vnum iiloi: eft magis colligens cu oc/ quonid pcs figitur fuperilUtdquod compiebcnditunfi/
clinaucrit ad in terius :i illud cft:qitonia nafcitur fub fpa cut palma:i quddo boc cfi meliue crit c^ n;ultie:quonia
tui^-zaraftro^qDcftpiopziusbic omnibusillis quibua poterit adaptare fe aa plures figitra6:i plurimii compae
partcm inteno:em adiuto/
eft caput vnii:i oeclinant ad benfiones ad quas non poiTct fi effct ej: vno.^t aliud iu/
rijrieis continuaturvnacbozda nerualiscii anterioii uamentum comunicans cii iuuamento multiplicationis
focilis fuperiozis i fingul3re:fcd colligitur cu oecUnatio/ olTium.0iTa pedis alil^andd funt.^.cabab.f.cii quo comi*
neQdej:terius:qHonii nafcituraparte cjrterioji adiitto* pletur coniunctura pcdis crttrie.ilct alfacib e(t cs in qtio
n):ibcc Diio carnora:i vnum ell a pofterioji adiuto:ij:i magis efl oe fuftentamento .ft^iunUim e(t fimile noui
olterum an teriu3:i intrant pantmpcr in pzofitndu in iw cule:i efi in eo oomcftica ocauitas pedi6:qua pdifimae:
nerevie fuc qitouftppcmeniantad oirectumfocilis infc 1 quatuoz ofTa rafcetci cu eis corinuatur pccten:i vnus
riozis-.i fiteritcontinuatusillecii occlinatejrterius cu in/ iUoj: eft os fimile Decio:i eft quafi fejctiic : i eft pofitum
ferJoa:iquiocclinat3dintcrius cit; fuperiozi vtmclioj quafi ad partcm fiUieftrcm:i cum iUo olTe iuaat partcm
fit attractio.j£r cum idi ouo mufculi fiii^ul operantur ep iUam ad fipioncfuper terram^i.S.ofla pectinis^fcd alkab
tenduntbiacbiumfecundiirectitudinc:i mufculus qui q6eft in bomine eft foztius ^ in omnibus al^s animali/
cj:tendit:eftvnu9mufculuBquicooperit os adiutozq-.z bu8:i tunc ficut eft nobiUus intcr offa pcdit iuuantia ad
magis idoncuj eft:vt ipfc fit minos pars mufculi vltimo motu ficiKalhaim.f.calcaneuscft nobiliiis inter ontnia
conrtringcnti6.£>ed mufculi facicntcs bzacbium fuppi/ olTa pedis od fuftcntandum.St alKabab cft pofitii inter
num funt vnu par:i vnum illoium pofitam in e^teriozi ouo capita quc nafcuntur a ouabus cannis:i compjcbc/
vtriufc^focilisintcripfum:iobuiat focilifupcrioii fine duntipfusin vtrac^parte:iintelligofurfu5:i poftcrius:
cbo:da.£tatiu9 finguloria qui nakitar e(t logu6:i nafci 1 in parte filueftri:i oomcftica.£t fua capita in trdt mal*
tur a partc (uperion capitis adiutojij ej: parte manifelta: cbimpofterius.f.in ouabus concauitatibus abalaKaim
^plU8oeiUovaditinalTetum:i penetrat quoufcgfit j3/ cuintroituquafifip:itunc alhababcft mcdium intep
pinquu5 iuncture rafcete:i pars eius anterioi venit a ca/ crusialcbaim:icuiuuaturfua continuatio:i f:rmatur
pite fociUs inferio2i6:i continuatur cii ilk) per cbozdam inter ipfam iunctura:ifecuratur a Diffolutionc:i pofituj
quafi mcmb:anale:i funt vnii par pofituj e;:tra:i vnus eft in medio crurc:U(5 putct ^pter pcdis concaiutatcm
fno;: fingularius incipit fuperius a oomefiico ciapitis ad/ qd oeclinet ad partej ocmeftica:i alKabab coniun gitur
Cutozi):i coniungitur ca} focili fuperiozi fub in ferioii iant adipfumosnauiculareUgamento coniunctuali:i naui/
ctura rarcete.£t aUus cft magis certU6 illo-.i fua fila fun t culare continuatur cu alcbaKim ante:i pcft cil trib'' o(Ti/
ampla:i fuum caputeil magis neruofum:i incipit a focif bu6rafcetequefuntapartefilueftri.j£to6fej:tileoecia/
li'inferiozi i continitat cum capite fociUs fupcriozis ^pe le:cp (i tu volueris potcris computarc finguUtrevel fi tu
Minctura rafcete:fcd mufcuU mouentes iunctura rafccte VoUteris potcris coputarc partes quartom rafccte.Sed
quida funt conftringentes:quida Ditatantes:quida refu/ alKimpofitiicftfuperaU;abab:ieftDurum rotundu ad
pinantes fuper coUum:quidUm ipfum girantes:i mufcu lcnificatus eft
pofteriue
f pter extrinfecas occafi'onc6:i
li oilatantcs conrinuantur fibiinuicem quafi elTentvnii: meiiu6:vt iuuet adequatione pofitionis pedis fupcr tep
1 ifte nafcitur a medio focilis infcrio2i8:i fua cbo:da co/ rd:i vt mclius cooperiat iUud fupcr q6 quicfcit. £t crea/
tinuatur cii pollicc pcr qtia; elongatur poUej: ab indicc. ta fuit fua quanritas aliquantulu magna:vt fuflcntct coj
lct aUus nafcitur a focili fuperio2i:i cotinuatur fua cbo:/ pus:i creabatur triangulare aliquantuUim graciliando
da cum pzimo offc olTium rafcete^qD eft pofttum in oire/ quafi quoufcp pzoccdit Diminuendo quoufcp onibitrtur
cto poUici6:i quando ambo i\li mufcuiimoucntur:parii in concauitate pedis ex parte fiUieftri vt fit concaiiitas
:
girant rafccta cii oilatatione.Jctquando fecundus foUia ozdinata gtadatim pollcriue vfqj od fuum mcdiii. Sed
mouetur facit ipfam iacere fupina:i quando pzimus mo rafceta pedis oiuerfotur a rafceta palmc:i iftud cft: qif»
uctur foUts pzolongatinter poUice i indice:i cius mufcu in rafceta pedis cft vna aciee in manu ouplej: : i in pcde
iiquidacocurritapartcfociUsfupcriozisej^partefiUie/ eiusfuntolTapaucioja:iboceftq6 nccclTitas eft maioz
ftri: 1 nafcitur ab infcriou capitis adiutozi):i mittit vna in palmo ad motii:i c6pjebenfionc5 $ in pcdc: cuius cft
cboida babente ouo capita:i cotinuamr in inedio pecti' nccelTitas od figciidii:i p:optcr boc iuncmro;: multitu/
nisco^am indice i medio.i£t caput lUc cbojde fuffcntat do facit molu od comp:cbendendum re fupcr qud qnis
fuperfocilefupcriuspwperafcctam^i oilatJt rafcetam elcuat ;cu boc ctia gp acquirit e illa Ui ptionc: i qfi qua/
epp3nfionecu5giratione:imufcuU conftringentes funt daDiflbUitionc:maluvtici3cet;ficutctiamaU'ic(Tetfinul
Vnu par fupw partem fiUieftre aifeti i iUozum inferio:
:
la oino ibi lajcitas fo:ct:i ia fcitu eft:q: c6p:ebcfio:i rccc
iiicipitab vno intcriozicapitis ouop capitus adiuto:ij:i ptioci'' eft magis couenics cii eo q6 cft muUi nerui:i mi/
peruenit ad pcctcn in oirecto auriculari8:i fuperio: inci no:i8 q^titatis:i ocfcrrc:i bene ftare melius ejrcrccfg re
pit 3ltius:i vcnit ad iUum eundcm locu.£t cft vnus mu modici nerui:i magnc ^titatis. ©cd pecten pcdis crea/
fcuUtsciicisquiincipitob infcrioabus adiutoiy parti/ tu e(tii ex ofiib'',^.^ ciiquoUbet iilo:p piuiigct vnus oi/
bus mcdians loca p:ccojdio:p:i babct ouo capita tranf/ gitus pedi9:i boc:q: nccclTitas eft in bie magis fimiitu/
ucrfo fifa in modii cruci9:i cotinuatur in loco qui cft in/ dinc c^ c6p:cbenfione quc ouo conctirriit in palma:i qj
terindice5imcdium:iquandoifliDuo mouentur con/ aUus oigitus p:etcr polUccm bobct ouo o(Ta.
ftrjngunt:i i(ti conltringcntes i oilatantcs ipfimet funt |£aprni.VII.£)c oiucrfitatc e?:trcmita/
girationc5 cffiaentC6:i quando ouo oppofita ejc eis mo/ tii aialiii:ianotbomia mddibulc.
uent fccundii tranfitioncm boc idem faciunt. £t mufcu/ <-T^ ''"""aliumbobentium
filfircl
lit3quicdtinuaturciipcctineco:am auriculari:cii foUts «**-r*-^' ** co:ticcico:iofHntpau/
mouctur palma girat:i cu iituat ipfttm iniifcuUis qucm coium memb:oj::quonia5non indigcnt
nominabimud po(l:facit paUna iacerc fupinam.<i^t cu il/ muUo motu:i cancri i qui vocant Kora«
58
bo vfden c limilcs.tii cum toto boc Diuerrant :qz KiJrabo in animalibus fedenti^bus cftpcctU6:cu fit amplii:': boc
t>3betcauda:xc3ncern6:icanccrambulatinmargine: cum oant mamarc fedcntcs.Sedonimalia ambulantia
X harabo natat in pclago:': bs iiiuamen in caiida:': ^pter que babent foleas 1 baben t vola fjfl'am;'z que babet vn/
boc funt foztes pedee cancro^^ambulantiu in margine: gulam integra:vtcamcUu6:'z cquu6;'Z que babcnt ouas
1 oebilcs illo^ qui p^ofundan t in mari:'z funt pauciozes mamillas tantii:'z fi babcrctmamillas lupcrpcctue fo:/
numero:q:funt minozis necefTitatisad ambulandufc/ tcelten t ibi fecundii modii qiio funt intcr inguina:fed no
liinc £t que but af umene magnas:'! fun t add/tamcn ta
. ita j)pcmatrice:z ctiap:eteriftud:q:impcdircnt motii:
admodiicoznuu:tuncillaque funtaialiii babitantiiiin 2animaUaquebabcntoigitoefi(To6:iquc multii gcne/
aqua funt fomoza:-: ooctrii eft fouiue. Bt loquamur oc rantbabcntmamillasin longitudinevcntrisin oiipUci
meb:i8motiui3pifciii'zanulcfo:p:i teftcop:i oiccmus ocic:vt lactctcsmeliusmamcnt^iinpUiribusnumerua
gj babens multos bsmagnospedes^ipzopae quatiioz mamillai: crit fcaindii numcrii fiiio^ pjcterqg in lcone;
tnediales:': facti fun t pedes aialis q6 oicif fanccramide: qih babj oiias mamilUis:': raro gcnerat;'z ad plus ouos
^ funt airti:qm (m cozpused panuim:'! cozpus pmi e(l fiUos:'^ fili) iai funtpauctquonia complcyio caUda mul
niagnu;':tuncteperaueruntparuitateco2po:is:'zfuioe/ wmconfumitnutrimcntii;quoniacalo:inipfomultum
biUtateciimultitudinepcdu;:ocindecaput:'z in quibuf/ non multum gencrat:i non comcdit:ni(l
oiiToluit:-: ideo
da aialibuscognofciturcoUii^^zquedafuntque non bilt quandovenatun^zno vcnatur nififcmclin oie:'^ in oua/
colltl. ibijcit.omne aial babes pulmone bs coUii:qtn col/ btis 0icbU3.£t non c(T fiaxt aial q6 inucnit nutrimen tii
lumeft jjptcrtracbeaarteriaitnon babcns mcduUam: ("uiiparatu;'zcomedittotaDie.£tmamiUc lccne funtin
no babet caput:qtn meduUe ^p:iii c(iM no babeat pon nicdiovcntris^-znon in inguinibus^quonias babctoigi/
dus fuper fe:qz eftmcmb:ii cognitionis.-z eft inftrumen/ tosfi(Tos.S5Clcpba6;qtionia l5abct amplitudincpecto/
tn$co:po:ale eflimattonisoperationis que eftin oibus ris^t oigitos fi/Tos^-zparii gencrat:'^ cft fuum lac mulnis
aialibiid loco cognitois in bomine.£>i^it.': omne aial
b3 fpiiTum^-ztuncneceftoriiifuitgjmamiUcclTentinpecto/
bec mcmb:a fua anterio:a fo:tio:a:qtfi illa funtmemb:a rc:qua polTit Dccoquipercalo:cm cojdis. £t in mafcuUs
que mouet oe loco ad locii. £t in bomine in fua pucritia noninucniuntmamillcnifiinbomine.-zcamcIUjiimili/
infantiU'me'b:a pofterto:a funt leuioza:': fuii capauico' no matri:'z numcrauit aj:.in boc
tcr qui aiTimilat patri
ronacapitispdderono:a:-zbocne riambe c);trcmitate8 capro^toiptgjomneanimalbabcns fanguinem babct
eifentponderofenonpoffct infans ambularenifi fuper rperma.£t muUerce babent fperma:'^ mcnftruus:': cxct
manusrtquandoinualcfcitinfans co:robo:atur pedes unt ambo a matrice;-: vtriitg iUozuj eft fuperfTuitos fan/
eius multii:qin babent fuflinere magnii pondus:tcapuc giiinie:': oc boc poft oiccmu6.iM'jnt.quonta fcminc qua
leuefcit.gtequuB^-zqueda afalia bab^t maio:eeleuatio> drupedum emittunt vrina poft qua ndo jTjicft Ujcus ma
ne antertus in partibus anten'oubu3:t boc ftiit: vt maiot trias^^zcratiUelocue mogis conucniens ad lujruriddii.
fit leuitas in poJlerio^ib^^^tfua longitndo i ifantia eft mi CtmafcuUqtiozftdam animaliti; poftvrinantficutclc/
no: pptcriita eandecaufasitin equulo funt fue tuncture pbas camcUu6:vel lco:z otal qd vocotur ellcrab;'z nullii
lajrio^es^^z^pterbocpotequulustn infantta confricare animalbabensrolcdtnpedibusmingitpoft^^zoinnconi
fuii caputcii pedepofterio^i^^zquado crefcit equulus cre malcompletu p:etcr bomines babetcouda fiue ouet fi/
ficitmultii in longitudine^tiuncturc fuicollifunt ourto/ uepariat^^zaliquandoentiUacauda porua^t iuuomen'
tCBii no potcrit facere iftud. £t ponderofitas fupcrio:is tiiquide caudc eft:vt fitarma:: Dcfenfozium:-: oc oibus
capitis figniftcat oebile oircctioncmi-z boc cft:q: erit co:/ coopcritanti;.£tbomointcr oiaaialia^pae babetan/
pulentiainmcmb:i6cogitatiui6.£t oi]cit:qth itellectus cbae^qihclcHont^-zcojMs^-zcrura^^zqucincuraanfniuI/
e):igit:q)etianonfttinco:po:e.£tnarrauit3;:.caufam tti in comparationc fuico:po:is.0ed qtiodnipedaiia no
ribus cii tcnditur figi fupcr illos. i: t oc aial agrcfte biis fo:;i vnue ocutiie ,ppc dhos conino6:i ongiilii expanfus
fanguine:b5 lingul no li^ta:fed tencba bs linguam que in oirecto narium:i ocicrris niacUbule fuperio:i6 eft fer^
QfTimilat lingue pifciti:qih ligatqd cR aial in parteaquo ra quc Defccndit cu ferro comunicatc in rurium i vodit :
fum.gt Imgijc agreltius aiTimilonf in ter fe:qm funt cap ad partes oculi.£t qtiando oppUcaf ad mondibula oiui'
nofe:i funt agreltia.fit ia numerauimus caufoe incurta/ ditur in tree ramuloe:i vnus illo^ vodit fupcr fcrra coc
tionislinguaf inpifcibU8;zfuo^ ligamento:p:'z qucda? municantecufronte:ifupcr concauitotc oculi qHouficp
aialia marina bfit lingiia fi^a ficut cocbi jbijcit q> mof
. continHemrciifuperciUo:ialtaferrafHbifta;icontinHa/
Vtriufqj mandibulc:f mrcctitudinc eft ftmilis mcifioni; tur eode modo:i non introt in cocauitotc. £t fcrro tcrtia
1 motus eo?: ad partca cft fimilis mafticationi.j£t omne que eode modo continuatur poft$ intratiit in cocauita/
aial no indigcns mafticationc Itciit aucs no bs in infcrio tc;iqHartii eft DeiUisinferiusicoporatiocfcrrcqHecrt
ri midibula ocntes nifi vnii motii . £t omne aial mouet rcmotius eft o loco qui tigitur o fuperio'
ftib fHpcrciU'o;i
mandibula inferio:c:qin fuperioj fatigaret:co g> mcm/ ri.Sed os in quo oiftinguitur ferro p:ima cft maiU6;oe/
b:amultacontinuantinilla:fcdinfcrioindb5opcratio/ indc iUud in quo oiftinguif fcrra fccunda.
ne niii in iuuamento comelltonts:t ^^pter boc at^zop^ia (ECapitulii."VIlI.i5eanotbomiama]cilloy:iIabio:um.
ueruntmafticationcei.&ed tencbca:qmopu8 fnitei: vt cr* iTf^tlcl ''3bctcuo6mow8:ivn'
in ipfa cuulltone babcrct fullentamen tii:i babebat cur/ Xm^ Xy^*^** iilo^tcqmmotamandi
tos pcdes:no tales qualee lco:t ali) lupi qui mozdcrc po/ bulc infcrio:is.£t fccundus motiie cci»
tueruntfed ad fuitenta re pcr pcdce anterioieoix motiis eft labio;i motue
ciue fcquitur motti al
fuicolU.£ttcncbafaicaialindige8 cibationecamis foz' teriusmcb:i:crgo mufcHlusiUiue mot'
tis:qtn acquifit pcr mozfuj.li^ofitii ergo fuit ei mcmbjp cft alterins meb:i:i tiic qn motus eft cof
foztius^^zfoitiuseftilludqiiefl fupcrpofitiicu acciderit muni8iUi;i altf mebjocftpcr mufculu
eifuepolitio a voliitatc^na.i;tnaU'ter mcmbja omniii c6emilli:iolij meb:o;iiftemHfculH8cftvnu6in vtracp
aiaUu mouent verfus imum.£t ilUidell;qttT opus cll:vt gcna latH6;i ampW cft ftiii nomen.ict vtcrcg illop eft co
f Ue motus lit vclocio::^ fonio: cii crit fimul a voUitate: pofitU8e]cqHatuo:partibu6;q:filavcniHnteiaqHOtuoi
t natura:-: cognitii eft:qm perculTioa poftcrioii magie le partibHS.£t queda iUo|: nafciitur a iunctHris l^tula^t
dit:-: tunc bene ozdinabit in tencba motus madibule fu/ cti ligamcnto pcctoas^icontinuanf fuc c^trcmitatce cii
periojis:^ fiait tencbamoHCt mandibulam fupcrio:e:ita ej:trcmitatibH6labio9:itrabunt08 inferius obliqHu:^
coluber bj ^pjius erigcre caput folu ad pofteriue:i hoc feaindanafcunf acaffepcctojie^i U'gamc'riB pccto:i6Cj:
efl::vt babcat poffibilc afpiccrc oem kiipartc oiu.qm no Vtrocp portcict vadnnt illo fila^in obIiquti;q: nofccntia
vuict ab anterioziaUquid oe fuis mcmbzis^qifi fui ocuh* a oe^tro fecont nafcetia ci fimftra cj: tranfuerfo:i nafcCn/
fiint poftti.q.c>:tra fua mcmbja.ict aiaUii ogrcftium quc tia a Dcytro coniungunf cii cj^tremitatc labio:p finiftra:i
oua pariun t cfl quodda qd oicit lco teirc:t crcdo g? affi/ econtra nafccntia a ftniftra;iqiiato ifta filo ftierint con/
mileturiOalacbic-ralcbcqucfuntqucda fpes loccrto/ tqcta 1 contrabentur fimulcjctcndunt lobia ad exterius,
rij:i crt multi motus:-: elcuat fua cauda:t cft muUii ma/ gttcrtiusnofcif apartcfpawle:i applicaturad lcdxfa*
ccr:q: babet modicii fanguini9:t ideo efi muUu timozo/ perio:cloco:j:iftof mufculoy;i moucnt labiaad Duai»
fus:ita q? timet qdUbctr-z pp«cr boc timo: iUe vctat ipin partcs:vnomod0.£tqrmsnarcifafccnctimcoiu':itra/
a comeftioncfua;imutat fuii colo:c cu5 timet;qih timo: fit per auricH[a6:i tranfit od gcnae: 1 mouct gcnos vno
impzimit fo:titcr lignu in fuo compUrjrione.Ss ofla ma/ motu:ilabiafeqHunf gena6inillomotu;i ciiifto motu
dibule:'Z tjrnpo;: fuus ncruue cft fccundii ferras in mon ftintquida qui fcrc poiTunt DHccreongulaiia labiopvfcs
dibula^ituncoicoQjmddibula fuperio: terminot fupi' ad auricHUje;i tunc mouet ouriculae ifto motu i labia :
us ad ferra comune fibi t froti:': vadit fub fupcrcilijs ad quc babent quofdi mufculos ccmuncs fibi i ma j:iUc fi/
tympojaoevnoadaUcj^^icontrarius teriuinus inferu niftre:i babcnt mufciilos ^ppjios fibi i funt quattio:;-!
;
01 eft vbi nafciitur ocntcs:': a ouobus partibuscft tecm vntiparillopvcnitofHpcrio:it'dirccto Duof gibbofita
da ferra c^ partc auriculo:?: comunicane inter ipfus i os: tii faciei:iopplicatHr jppc tcrminos labio?:;i Duo infcri/
qdeftftmilc.q.ale^tilUidcftpoftmolares^DcindealiUB H6:iinifti8qHatiio:eft fufficietia niotue Uibiof foUtm:
tcrminus:-: eft iUc cuius terminus occlinat inodicum ad qifi qiulibet iUo:p cii mouctur folu nioiict labio ad ftiam
partc Domcftici:': tunc crit fcrro oiuidesintcr iftu -: fer/ partc;i qtiandomoucnf ouo adouoe portes expadtlt la
ramquanominabamus^-rqucDiuiditfupcriuspalatum bio od luoe portcs^i tuc fi complctur motue ad quatHo:
fccundti longitudine;': tunc idi funt eius tcrmini.lSs fcr/ parte8;i Iabi)snon ftintoli) motusobiftis.^.ej^trcniita
re in tritcs tcrminos oe iUis cft vna fci ra que Diuidit fiv tcs comuniii mufcuU)?: imifccbont fc cii ftibftatia Uibio
pcrius palatii fecundii longitHdinc:i ferro que vodit itcr riimijctioncqHinopotDifccrncre fcnfiisin fubftantiaj
ouo fitpcrciUa in oirccto oua j: mimilUiy i': fcrra qne in/ labio:j::q: lobiii cft mcmbp cornofum fincolTc. ©edej:/
cipitjjpcinitiiifecundtibuiHsferrc:': DccUnobit obillo trcmitas nafi cii ea continuantur ouo mufculi parui fo:'
ocfcendendoinrectitudinemeiusqueeftaoe^ctrainter tes:': funt poriH ne faaantanguftiam aliquammufculi£>
59
qutbus tmgis ind|get:qin nohiliozee babent motusge/ quebabcntrcdpercnutrimcntuaceno;autabaquaba/
aaipii labioip:-! magis ncceflariij: vt plus fcmpcr in mo/ bentcoUiilongii.Sedquenon indigcnt buiufmodi:fcd
tu:fcdftintfo«es:vtrccuperentfua paruitate:'z veniunt viutintrapinacollacurta babent. ttquebabentpedcs
tllimufcuUapartegibborttatis gena|::t imifccntfepn'' longos non pofl^untnatarc nccp fcfubmcrgereii fuii nu/
mo cu iilis gena:;::t veniut ab illa p^miqz motus nariu trimcntu eftin luto:i lacubu9:i babent pede' longum:vt
eft ad iHa parte:': mandibula infcrio! moucbatur: tnon twflintftarefuperpedc:iacciperc roftrovclpica q6cft
fupcnbzj3ptcriuuamenra:ieft vnuq6 motus leutojis cincceflariij:fedqdp6tnatare:ibabctpica8n6fucrunt
cftmelioj^iaiiudcfl^qdcftmagis pjopinquii membzis illi pedes longi;i boc xtRnt foaio:c8 ad natandum;qii»
nobilibnsDcbeteflequietiL-.ppteridquodtimetqcmo/ non timet oc fubmerfione.£t animalia que babent colli
tu^^z^ptereaitmoucreturfiiperio! mandibulanon eet gere vcrmes:i pifces paraoe a ccno fecerunt ei pica acu/
iuncturaiUius tcapitista bencfirmata:-: non fijitopus tam multij:vt poflintpcr illapcrfo:are;i capcre:i q6 ba
maHdibule inferio:i plus tribus motibus. £t b^ motus bet operatione ad rccipiendii fuii nutrimcntii a ftindo \u
eH in apertione 0215:1 alius ad claudedil ipfu; c tertius
: ti;facta efteipica lon^acuta ncopo:;c3t qjfamponcre
mailicaQonis^^zapericnsosfacitmandibulainferio^cm in lutu:i oajlo6:i caput:i aU'u6;lic5 babeat otios pcdes:
oefccndere;': claudens cleuat furfu5:i motus malhcario/ a igulus tame fuo?: genuum ponitad pofteriuai incur/
nisfacitoeclinarioneadouaspartes:t manifcfhi oebct uatur fccundu ilUim angulum ad antcrins^i oicocgo:q7
efl&qrh motus madibulc infcriozis oebet ee per mtilcu/ boc cft:q: bomo crcctiis cft in fuo ftatu:i poflIbiIecft:vt
los oefccndctee ad ipfa;:-: tunc conftrf ngetur: t eleuabit oiuertaturadomnepartc;ibabetbomo nares:i tfbiaa
mandibula inferioze:? fadcntestlla; oefcendere ftintin magna8;i incUnamr ad pofterius p:optcr iuuameta qtie
contrario modo:': malhcarionis inobliq«o:t fecit naw/ Dij:imus:i tunc fi onguUie genuum bominis eflet ad po/
raouosmufculosin bomineclaudentesos:'z oefccnde/ fterius efl^ct iUi grauc furgere poft$ fedit ; fcd aiics qiii
:
tes ad infc'rio:emandibula:xfedtill08 paruos:quonia$ funt leues poft:i p6derofio:e6 antc;facta cft eis occUna/
membzu paruii t leue.@ed alia animalia babent man / tio ad partc magis ponderofam . £t oicimus g? omnes
dibulainferiozefojtioze^pterbocffiindigcntiilaman/ aues venatriccs dto volant vt pcedant^i alie vt fugiant
dibula ad cucllendii 1 mozdcndii:': fcindendii:': iili otio p:eter aues que funtmagne cojpuletie:i q: cft in cis ter/
inufculifuntmolles:qmfunt pzopinqui medulle valde rcftritaemnltanjonpotuitingcniarinaturaeasfaccrele
bumt'dc;itaq?tnterillos:tmedullanoneftnifivnuo8:'z U60.£t omnis auis babcs vngucs curuos non babet po/
tunc jjpter bocqm rimebaturqd ft efl^cnt comuniclrce fterius co:nu;quoniam babetcuruosvngucs p:eU'at an/
cu medulla:t acciderct aliq occafKo mufcults : q? ilU ve/ terius.f3i autc p:eliarettir per id quod eft poftcrius im/
niretadmedulla^t^pterbocfuffodiebatnaturaozigine pedtretiirp:cUumanterius:icognitU5eftg7 mclius cpi
fllo?: fub ee capitis:qd osefl compofitii ej: ouobus oflfib' crccturantcriustl-pofterius^inon p6tbeUaricHm cozi
pariiie):feparationtt>U8fojaminumcatuu:qui tranfciit nu nificii eleuerit fea tcrrci.£t^pter boc factii cft co:nu
vfcpade;:teriHspjofperc:tp:ocedunt oaJinarim ourc/ in tf bijs poftcrius in auibus tcrrcftribus:qm fi babcret
fceiiidoquoufcgpentcni3taDt:jSra:vt fua fubftatiapau» vngucsantcriusnontflentidonccad ambulandii:i oe
latim indurcfcat:i reccdat paularim a fuo pncipio:i qui/ animal babens colUim longij:i fo:tc qcpandit ipfum cii
Kberifto:?: mufculo:j: babet nafcctes cbo jdas m3gna8:i volat;fed babens colUim longii 1 oebile contrabit collij
comp2cbenduntmagnitudinemandibulcfiipio2is:ico/ in volam fiaitauis que oicitur meftibelgenu. ©5 oe an/
n:ringuntttr:i cleuantmandibula fupius : lifti ouo mii/ cbis auiii ia lociwi fumiis.CC £t vipt Sf .g? vna pars pi/
fcuU iuuantur g iftos ouos mufculos . £t vcniut il"h' ouo fcium natat cu alis-i vna non natat cfi eis^fed tomen ba/
mufcnUintcrius in ojc:i oefccndunt in mandibull infc/ bet ala9:imo natat facicdopUcas oc co:po:c:vtcoluber:
rioie.q.in fouea:qin erectioponderofii indigetvirtute in/ 1 credo q6 marmc fitbuiMfmodi'.£t02do alanim in pf/
tefa.gt cbo:da terria i(toi;i Duo:p mufculojum nafcitur a fdbus eftotuerfus;ifitfutts nHmer':iquipifcis babuft
mediotftofouopmufculo^ non ab c)ctremitate:vtfit papas multas magis viuit in ficco:q: conclufio fuoj: po
fozriorfedmufcuUaperietesoscuquibusDcfcenditma ro:Hmretardatur:ioclpbin:quoiiiacft magni co:po:i8
dibula infertoz nafcitur abadditameris fimi libus acub'' 1 refpirat iuuatipfum natura per canna vna magna5.fi;
que funt poft aures:i oefcedunni faciun t e^ fe mufculii: fi vefperrilio babcret caiidam no bene poflirt volarc. £t
ifacitej:fecbo:da:vtfitfo:tio2:iacbojda(eguntite3J ftrutioaflimilaturauibusinquibufdam.iali)sant'maU<
implerione carnis:
fila:i illa fila faciuntite|: mufculiieic businquibufdam;iq:non babet.4.pedc8 babetalas:
iillttdeft:qm fi clfct vnuscjrponeretur magisoccaltoni iq:n5eftauisvcrenonbabetpliimas:fed fimile pilis:
bu3:i obuiat incuniationi mandi^bulc inferio:is:icu tra iq:a(irimiU)baturammaUbus quadrapcdalibus b5 fo/
bitur illc mufculus:trabit retro:i babcnt oefcedere p:o/ leam ficut camelUjs:i q: out^bus babct illa curuam.
culdubio:iqin ponderofitas iuuat ad Derccnfu;;runcno (n5nct'pitUber.XV.£>egenerati6caiaU'u5:iDe3notbo/
indigebat ifta mandt^bula nifiDuobiis mufculis,©; mii mia virge:imatricts.Caplm.L
fcuUmafticationisfuntcjrvtracBparte fimiles triangit/
l^ rtl Cl \ S^"^''^"^ '" ^^^ ^li"(^ ^^
lo:iciieiu3caputfijeritpofituin angulo:quieft cjrfuis iniiiiai
I
rnafcultnii:ianimalgenc/
anguUein facie:p:otcduntnre]cilloouor3mi;i vnus oe/ ransin feper aUud ad complcmcntii vcl
fcendit ad mandibula infcrio:e:i altcr afccdit ad partcs partescomplemenricft femininum:ifi
pari9:iintereacontinuatur vna bafis rccta:i mifcetur aliquodanimalcfl^etqdgencrarct (e p fe
quifql angulus ei q6 ante ipfe ej:iftt't:p:cterca:vt ifte mu non baberet mafcuUnum vcl femiiiinii:
fmlus babeat panes Diuerias in c6trabedo;qin n5 opo:/ liamin boc oij^imusoe vcgetabilibus
tet vtbabeat motii equale:f5 mdiget multipliciDiuifione minimi6:qdpoteftfciriinboccapitHlo.£toiaaniinaUa
ad boc:vt perfecte compleatur moUtio: 1 mafticatio, £t fanguineaqucambuUint:autvolant;autfaUanteriitDi/
oues oiuerfantur in fuis mcmb:i8p:opter oiuerfitatc in ucrfa permafcuUnui feminintiii erit interilUt luj:«ria'
fuisiuuamcntisficutoiucrfanturin coUo:quonia qda; tio:fed fi non pariunt fibi fimilc cfl^ctoe numero gencra
babentcoUa longa:i queda babent collacHrta:quonia5 tiii fibi fimilcfed anulofa ia generant le per ptitrefactio/
amc. V j
:
E)C natura
nm:tiimtmakalinu:xfeminimm:zcrit
mM inter ilUUx'
'Libcr
abfcifioCftiw8poftboc:ipoft<p piU*fucrmt quietfin fuo
non pariunt fibi (imilc gitranes:': li pareret
;curiairo:fcd fitu no aufcrenmr piU vcl vo% mafcuUna. £t aUqui ma/
fibifimile^elTcntocnumerogcncrantiufibifimile^Tqit fculo:um non babent tcfticiilii;i p:opter bocdto ocfcen
gcncrantrcnon fuigcncris^iftagcncrationon vadit ad dit fuum fperma ficut in quibufda pifcibits non babentt
non termi5ii:vt fiat mut3tio:i non faluatio in genere;qz bus tefticulo6:fed ilUs erunt Due vie recte £iij:it,i tcftif
.
non ponit terminum in vnoquocp:'Z tunc erunt qucdam cuU in quibufdam baben tibus tcfticulos non funt pars
animaliaqucgcnerantgencratione complcta:i quedaj viarum fpermatis:fed oiaid a v^6;fed veretru fuumini/
iiTComplcta:iiftudcftin ouantibus^igcnerantibuB gii/ tium cft a Ugamcntis nafcentibus ab ofTe pectinis : i fue
fanc8.ictouantiuquedamgcnerantoua completa ficut carni8:i eft crcationis rare:i boc;vt c ptedatur per fpiri/
mcs:i queda non completa ficixt pifccsiqiionia pifciuro tum fubintrantem cum opus fuerit;i cadit cu opus fuc/
oua crefcunt poftq^ej:cunt.i:teode modo crcdo g? cnu/ rit:itunccumf(ieritaUqiiandoerectum non conducet:
lofum animal:q6 generatur per putrcfactionem in terra iinfuaerectionc,funtDuoiuuamenta:i vnum iUo:iieft
non gencratgufanes gencratione6:fcdoua que poft mu/ mcUo:atiointroitusadvuluam;iQ7in vtiluafit poten/
ranmr in gufanca:-: non cft rcmotii:quin ctiam tlle gufaj tia melius rccipiendi ipfum.Ht fecundu5:vt fit via recta
nes rcucrtant ad namra illiue a quo gencrate funt:i qc quatenus cmifTio fpcrmatis fit equaU6;i ouc cTctremiia
ncrantipfu5:i volo oiccre cp no ftat fua gencratio in gu- tes fui capitis babent oecUnationes ad imu:qm certa eft
fancs fecundii modii quo poteft faccrc rc fue fpccici:i iV illa cbo:da:i creabarur illa cbo:daj3ptcr pulcb:iti!dinc:
iniliariamulta^iquilibetillo^Jtej^uit fupcrfe fericumti generat p:opter longitudine vie:i cft res que cito aUera/
cjciiieruntpoft volantcs alatc:ifccenint feme;fed iftad tur^quadooiuidifa loco fuegcnerationis fcdmatrijreft
fericumnoneratcontinuatuncc potcratreduci adcon^ pofita pofterius vefica anterius inteftinis^vt fit culcitra
tinuitate'pcraUquodgenu6calamiftri:'; tuncnon cura/ inter iUa:i cuftodiatur ab iUis p:optcr crcamra. £t mu/
uerunt boies oe illo femine.£t crcdo q> fiilli boies Dcdf f fcuU mouentce virga^ funt Duo paria:i vntu6 paris mu/
fentpulUsillo:u5 ouo:umfoUabonamozi veniiTentad icuU funt cjc Duabus partibus virgcn cum ej:tendiint«r
completa fpeciem:i generafTcnt bonu fcricij.£ed oeter/ ompUficatur via:i rcctificat ;vt vclocitcr e j;eat fticrma
minare:igjftamtu cft Q>animaUaque generant perfc 1 ali)s nafcitur ej: ofTc pectini6;i continuat cii radicc ve/
faciunt ej: fe gufance non placct mibi: quonil nemo pot retr(e);tranfucrfo:i tunccumfiicrit fua ejitendtt cquaU>
viderc quando gcncrant:f5 gufanes fut g apiculae vola.- erittenfi'ovirgerccta:ituncfemEtenfio virgc fequitur
tC9indrcuimcandcle;iperbombice6:i pcr locuftas^i motusmiifculo;z.i5i>:it.icreatifuenint tcfticuU pcndc
pcft conucrtunt in fua fpccic.f.per oua pjedicto^ ad fpc te8:vt meU'o:aret o:do v3fo:um fpcrmatis : quonia iUa
dem ipfu5 oico gcneranti9:i tunc non cftmiru fl anima> vaf3crcat3fiteruntto:tuofe;vtmateriafpcrmati6rct8r
Ua anubfa ftmiUter generant:i foztafTe picdicta oicetes daretur ^pter Digeftionem;i complcat in eie ciits gcnc/
opinionenonintelle):eruntopinionc nifl media:fciUcet r3tio:i etiam iuuant ad cquaUtatc ciectionie ne nimium
Q>ciibomba>;pmofaciatoua:ipoft giifanc8:ipoft bo' fcftinct ficut in b:ut^:i boc:q: inducit cis quandas gra/
bicem;noncogitaucrunt nifi gjtantiifacerent gufancs: iiitatem;q:rctardant abciectionc;iifhid non cftabiolu
«z fic Dc alt)8 3nulofi9:i ia5 babui amicii qui fecit fcozpio
te iuuamcntum;fed complctur *uuomcn tum:i eft nomi
nC3;iilUfco:pioncepoft gcncraueruntaUos fcorpiocs^ natu5:iiUudcft;quoniain cocomplentrgcnerario fper/
£tnonDebetboce(TeaUquo modo Q^resqucgcnerant matis^i non cft inconucnicns eiufdcm rci cfTc pUira iu/
per virtutc gencratiua:quin ct poftint aUo modo gcncra/ «amcn ta.fit cum Dij;it magiftcr p:imu6 qi tefticuU cj;c/
ri;quoniambenepoteft elTeg) generatio fitad gcnera/ untaviiefpermatisvoUut inteUigerc cp nibil faccrcnt
dum fpecicm;fed factio eft circa indiuiduum:qd poft in/ adgcnerattoncmfpcrmatis;fedg>fua (ubftantiaeft vv
cipit gcnerare.-i ficut bomincs poflfunt fe refcindcre a ge uerfaafubftantia via;:que continuatur cum iUi6;quo/
neratione;autc>;volutate:aute): pefteaeri3;i moaocs: nia no cft via;fcd fuftentamentii viaf :i non eft menda/
1 tunc (i fieret bomo:iUe ctia generaret:i reucrtcrct fpc ciu q6 Dij:itmcdicu8:i oi^itg» quando fpadonanfaialia
cie8;ifactio:igcneratioeruntuiuantC8 adinuicesin faU contrabunt ncruui vcncin furfum:ifcparabitnt a vcn/
iiando fpeciem:iiam inuenimus in vno riuo qui oicitur trc:i non curret in eis ad virgam materia fpcrmatis^i oi
iactamcafto:cm:ifcitumcft gjiUcriuuscftpauci tem/ ^it gjtbauni6cniumlatu8cft:i voluit coirc:i videbat
poiisri crcdimus q) ilUid animal fecit (e ibi;quonia non materia Dcfcederc ad oidimo8:i e^iuit a virga;i gencra/
pofTumus Dtcere gp iU6 animal jvenit a mari in iUii riuii uit.£t vijiit qp fcmen aliquando co:rilpi vu U;fcd cu afce»
pzoptcr nimiam Diftan tias ilUue riui a mari:i multotiea dit;i adunamr in vno loco oigcritur.ttomnc carcs cm
cdcaHantterra:iDefcenditaqua;i DccurritiUa aquaad re caret virga:i tcfticuUs;i q: pifccs non babct veretrii:
aUquam foiTam in qua nunqg fiiitpifcie: i poft gencran/ ideocomplent fua oua ejitra (icat fcminaarbo:j: cjctra.
turineapifcc8:iDi^it qjmaf.DiiTcrta fcminain fitutc/ j£t oico q) inftrumentumqd bobct femine cft matrij; in
culo:um:imatrici8:i quando abfcinditur virga^mutat p:incipiocrcature:ig7ilUrefpondeteft virgain mafcu/
comple]:ioncco:poa6:inoncftrcmotum cumfit com/ lo:iconiunctumcuiUa;lcdinvno iUo:umcft complcta
plcj:iomafcuUna manans in alia mcmb:a p:eter co: ab tnateria;ierit cj:tra;i in aUo crit oiminuta;i rctenta intc
vnomcmb:opoftq5tomplctU3fueritfuU6 effectus crit riu8 quafi virga in mulicrc:i.q.oiTcum tcfticuloy maris
complcmentumcffectuspoftqp inteiideritin meUo:cin cfTet inatripLq. virgo efTct coUuin eiu6:i vuUia:i ouo te
vnabo;a ouplC)c opu3.f.ciectione ppi^ fpermatis:'z re/ remanebit fcmeilliauo.et ia oijrertint op vna mulicr cr
qHiiitioncaUcriU8:SedpmueftmagisDignij:vtcicda/ vno nigro pcpcrit filia alba:ocindc illa filia pcpcrit filiS
turcii tcRimonio muUe^ oifcreta^:': efl teilimonius fa/ nigrupcoitu ciiilloquifintnigcrficutfuus pater.ftfe»
pientis pzimi:Q> via feminu; qctms iUo^ e(t (Iricta val/ men n6cmittiitmcb:ainftfaUa;q: ftmtinftfalio^-zcadiit
dcx funt coopericntesilla in cirtuitu carncs glandulofe in illa fua
aflimilatfoc.fcijrit.-zadbuc fi ff ectftnma mo
«colluvcficei-ziUecamcsglangulofc cmitttitafc quaf/ dii qucnarrauimu6:c€'t fpma aial panm;qtfi in illo cfl^ct
dl bumiditates caUdas quc venien tesad onficiii matri oc quoUbci meb:o pore;ocindc qiio viucret iftud aial fi
dsflimulatadUi7:uria.£tfpermainmaribuscll;magi8 fua meb:a n6 ecnt pofita fc6m ?uenies:q: fi mcb:a ccni
oigeflH;:^ vcnitad teflicubs per venas toztuofas mul/ pofita fc6m coucntes^tiic fpma bois crit bo partius . £t
tas.q.ramifutiu ftfesqucoucuntcis fanguinein quofit Dico di toto ifto (i fcmina bf et fpma c^icanein nois ro/
Oigcftio^iaUcrabit quatulacutg altcrationcin eisquo/ nc -z fpmatis viri centia;ccnt tuc ouo boic8:aut ouooia/
uf^affimilet tcflicuU3:jzbumiditatt tefhculo?: in crs:! liacuocfccndiitfEma vir 'zmulicris fil:'z adbuc gdvc/
^pHcdqdibiappwpat oefpii aereo:^ creabat matrij: tabit Q> mulicr no paritcj: fe: cii ipfa bj mcbza porata cjc
tjc vcnis multisi-z ramificat cj: venis pnoiatis^vt lint ibi fcin fucfpmatft-zin locoocputatofgmatK-zgd oicentin
od fuftetamcntti crcature:^ vt fit fUEfluitas menflruofa mebzognatigis^autqiiofunfc-znos fcimus gjgdapmo
Dcfcedc0|2iUos,£tUgal>at matri]cciioo:fo Ugamcntis gcnerat feminas^-z poft gnant filios^-z bcc oicimue:q: eft
foztiTjHs:-: facta eflcj: fubfiltia neruofa:qih inoigctmub cdalterationiecoplejrionieqHoufqjvnuOuopfEmatus
ta eyxenRone in augmeto creamrc:': per jjpagationc cii cu vna c6plcjnonc ad altcra cii c6plejnoneoiucrfa:quf(^
inculcat fuper fctii in o:a partus-.i no copletur fua coca^ giiet pipfusmeb^^-znoqeimcby aUqn cj:ita mafculo:
uitas nifi cti coplemcnto co:pozis:ficut 1 ouay mlmilla 1 in illo ps mebzop mafcuUnop^-z aliqn cpuit cii illo ^8
rit in fua quantitate:qj ante boc no indigct matrice:aut mebzo:j:fcminojr:tiicsacciderct cp ciuefirc occiderct
mamilUs:^ in bominib'' babet matrij: ouas tuntcas:'! in inolu6meb:i8EcamoIterationi8:n6E cam mutariois:
m
oia Ubusalt)6f numcp mamilUijz. dij^it.-z adbiic multa aialiii pariiit;-: n6 fua fpcm^fj gufo'
I Caplhi.lLi^c6plc):i6ib'mo|i iaiaUb" ncs qiic fo:mant alia fosma: vf mufcc:': apiculc^z tvict\6
Z aiumaltum '^Z.
quecomplcntintra^tqucda funt quepo/
cftpol'e:vrtftud afcribat mcb:ie aflimilib^in fuo ^ite:i:
10 lujniriat aial vna luj:uria qtia in co giiant aialia pUira
vno:'^ foztaflccriit intcr cas mae -: fcniina;-: no cft pole:
nunt intrait emittiit fom-z quedl com/ vtoicaf g? fpma inillofitDifl^imilc.etadbucramueof/
plcnt cjctoto fo:as:vt pifces . £t q pariiit: bo:i6 quin6 cft ocdfus fcmino totu plontaf in tcrrd:':
-'quedipartutinrrc^iouat in infertoui M 09{ fntctii:-z odbucl; ramiie non fit cjcfrucn):f; ej:aUo
;9uic. 1D 4
®e iiafttra aialm Hibcr
ramotmr^zboc^erfiufintijdili^adipmils ncrn fitfnv in martlxierred multiplicatiofupcriluitatid in eis aditnai
ctii9ajta(limilQt.ii:ttiincficij:it cp ramuflbabuitinfe ta cft caufa egrimdinis in eis cii fttcnt rcte ta.£t oimintu
Cteefructusi-zpofueriitilliiramiiinfud radicc imictu; ttomcftrtjo:pcaufataUqriabc^itufanguini8abaliomc
cti gtibus aliop ramo?:tunc no erit rcmotiJ;quin in aia/ b:o;i fi ec't fcma adunotti in mulicrib^^ect fgma gencrae
It crit fitr:'! non eH opus: vt veniat ab omni parte : qtfi in tale qualc ipiti; ipcrma qd ect in illo virms gcnerae:': d1
vna parte funt ocs partce.fit vlr partue no eft caufa ma: gcftiovidet non indigcrc mcnftruo:qih caufa fpcrmatts
«q>fitinfluj:iiabomnimcmbjo:fed fuicacft virtuetn/ eft contrariacaufe mcnftrui:qih mcnftruii gcncratqua^
fo:m9tiu3 ficut cft fcamnu in carpentartj6:fedq6 nomi/ do oigcftio abfcindit a coptcmcnto : i fpcrma gcncran»
naucriitocDelectatioe lupirie:tijc ree lupiriceft multc generat pcrc6plemcnttiDigeftioni6:ndco marcs quo*
lu^uriationispoftq|iiu):eritfpermain vafa fua:*: eftDC rii coplc^io aftimilat c6ple)cioni fcmina;r:crtjt pinguee;
nouo motue pfricationie:? iuuat ad odcctationc punctu lillof fpermanoncritgcneratiuii:i mnc manifeftueft
ra:i tttilatio fpcrmatis fue mcmby ficutcofricatio in pu/ q> amulicrcnoDefccnditfpcrmafecundii fimilimdine
IhtUs^apoftpfricationefequitfcparatio fpcrma tie:tifte fpcrmatis yiri generdntis;i tunc tu ,cuftodia6:qth no Di«
tnoduenon retfcritin oibusmebiiscqualitcnfs fblitiu co q> no cmittat fperma aliquo modo: (Tcut putat bomo
vafie fpcrm atis. jbijrit.tiic otco q; fpcrma eft rcs cui'' par mali t'tellectue:^qii fucrit nc:non crit crcatura gciicratii
ces funt fibipiimiles fuioiuifa a cozpoje non DtfToluta a per adunatione ouo^ fpcmiatii in vnii fcdm cp via illo^
cozpo2e:q: oitTolutio cct innali8.0perma aut e(l ree na'/ fit ad vnii:i idco cotingit cp mulier pot imp:cgnari ftne
]rx^ ^ff resccrta cp fperma cft fuE/ 1 cib'' afangiiinc meftrtio:io{xi6cft qdfciasgd intendit
JS»' ^**' fitjitasDigeftioni6vlcime:t
g nomc femint's:femcn in muUcrib''. gtboccftq&pofttit
eftfuperfiuitae bcnc oigefta : i eftpofi/ ftnguine cibii creamre:i cib"crit jpptcr ncceffitatc ei^^qd
tiiin crcaturajpptcriuijamcntij:^ albc/ o;cibariabilU):i tiicoptts eft gjcibatii fito fcmic:icrit
fcitJjptcrfo^titudineDigeftionis^-zqua/ fcme fcminc fcm«.£t fpma viri no b; in fe virtute a qtia
dofitcu nimio conaminc cpbit fangutV fit pafTiuii:nccfe cft pncipiii cremcnri;f; cft ree q cft imip
-'nolentu:^ ita fanguie menftruus cft fug' ta opationi^i cj; boc ramificanf crro:c6 illo^qui piitat
fluitasvltimeoigeftionis^fcdnoperuenit vfqg adDigc/ q6 in muUcren6 ftt fpma.£t fpma muUcrie ita ^po:tio/
ftionc fpermati9:cu necctia (tjperfluitosillo quc Dicitiir nabifodcrcatura:ficutcibU6quimutaf^finqiicadc6/
fpcrma in mulierc no pcnicnit ad Digeftionc fpcrmatis plcjn'oneq6 n6 indigcf oliquo modo altcrarc iU6:f; fta/
in mare :qih mulier efl: vniucrfalitermare oebilio: £t . tim Dorc ei fi^ira:i tllud qd noiabimu6mildn.&ed fon
idco vcnc in cis funt ftrictio^cB:': caro magie bumida:i gtiis menftruus crit cib''^© miidus:f; indigct altcrati6e
fua co:po:a magis parua:': ^pter boc contingit in eie fu/ quoufcpa(Timi(cfcibomundo:Dcindecritpofittim^pe
perfluitae multa:i no Dtgc(^a:z lic, ctiam tpe motus ftie fubm creature:i oiccf ma cibi mtindiqui cft in fanguinc
(uperfluitaiis cqualc tps in virie etia; aliqili magis fefti' fiaitpaniecftmactbiimmiidi^ipaniecftcib^^rcmotus:
nan9:qihfuavirtuscftDcbilisadc6fumcndii totu cibii ifan^iiscftcib^^jjpinquuB^itiicboccritptrailitid^qj.f.
in cremcntit in illo tempo:e tn quo no eft oebilis virru» giiatiofil^cftafpemiatefnulicri6imcdJata:^fan^ine
6i
©ecimoflcrmo
mtnlbMO meiktei'zttitdbm.£t Qdnde Dtjrit q> irgnu? dii rncbza^^zcritiftaara tiJccibalis:iiTbebitaUu effectii
fUBbocgjin mulicrc noqiitipermxqm illa bumiditas nifi iftu:l5 bcati^mteadaU'gd.£teritifgmatealbcdo
pe
que putat cp Rt rgma mulicris non currit a mulicre ^m mttitiidinc fpiie gtiati:': cxtis in 1110:1 pg 13 efficif majcie
Via bi)»ir(e:necgf m vi^ oeicenfue rematis.r; qn grauat fubnlc:iamittC6albedtnectie]ricrit:qtn fpifTitudoci fit
mmti offiendit ipfuscficut etta qn facit grauita te in mari abacre:i tiic cii Diuidit a fuo locoauferf ab eo fua albcc
buB;^in mulierib'' oiminuit fpcrma^ptcr multitudine do:i fict
fic aq fic ftife;: olio loco.£t metif illc
g putat g>
(ut feminis:^ fignti in mulierib'' g? fuii fcmen eft oe gene femeelcpbflti9fitnigrii:iilldcftinc6parat6efemie.et
reruiranguinismeftru(elY:qtnambo gnant:aut erutin magismentif g putaigjfgmaetbyopiifitnigrti vlhquii
vno tgc.ict qn in maribus gcncrat fpcrma tande fii idc fgma bcat fuba5.q.butirofa5:ii6 vocaf venus butirofa:
eBat02.£ttiiccft:manifcflii q> fBmamulicrisfit bonus qihponcbaf pn^^appetit'':^ pn"'giiationi8 fpmatie^iid
ad mam:i no ad pncipiii motus:'z fructii in viris opans: n6pgelaf e friguscii fiteritfema.gtguttacil geiieritin
qtn Dubiii no cft:qn fgma mulicris fit oc giic fanguis me ipa^appetii^^adrccipiediioeationcsq funt Dcterminatc
ftrui;i fdgnis meftru^bonificat vt fit pafTiuii mof:-! bb
: aiercnfibiUoabifeiftU8fen(ttiua:iqihc\?tn6 fenfititta
13 ouavcti:ioua pifciii coplcntcii tagut a fpmatcmariu. in ilUsq pticipat r6ni:if tus r6nattua fiit idc fubo coplc/
(f 'Jncipitlibcr.XVI.£>coilTeretiain qlitatc gitationis tur firmebta Etinentia ad fenfu5;i rone ; qih fundan f tn
atalitiafpermate^-zqiiorecipiacmatri;; gtitta oefcendc/ vno me'b:o:i no ftit mcb:a nutritiua:i adbitcqih mcb:a
te:': virtutes aiale6.Capitulu.L aiaUiin6c6icatifenfu:f5 c6icati rcccpt6ecibi:iti5cn6c
copletttseftqd coplcf vctitii gn (tt iUa gutta bui'';^ tuc iUa vtus nu tritiua acgfi
ilT
liL- anitfial
4IUIII41 incaliditatctbumidj' ta crit a pre:i aUq f tus vcnit poft 1 tunc fcif g) iUa f tua
:
J
talecft aial fanguincu ej: fangiuc coplcto: qd acgrifa pfc no p6t fuffjcere ilUin rcgedo ad vltimus:
ttiicg' nooiminuit ab vno duo:}j orce 1 remanet cj: co q6 acgfiuit a pfc:i no n p6t fufticcre nifi
dufa reirz vm cft:qiit eft idonetis fttue fetusepre coplc/ fuccurraf a ^tute fo:tt:ita q> ilUtd q& acciptt a pfe muta/
tu8 ab vtero:f; coplet cjc ficut in volatilib^.q.fua ma cct baf;i n5 cft oc fpc nutrimcnti q pus fuit in pfe-.nec^ q j
no rcctpies fo:ma in tpe quo p6t pati cdpjcbcfionc ipi'': ecinfilio:iiic5mtttcf iUaiJtuenofuit mutatio taniag»
itno illa ma an tc$ firmet coplctc grauat ven trc:^ gp 13 pbiberetopone q cft fitts oparioni^a q opatoc mutabaf
factacftiUimcbzanafpffraqucpferuetilli mam aboc/ illa i?tU6 pus:iqii coz 1 ccreb:ii inueniuntur: piungif cii
cafionib^qufc^gencrctcic^iiftudctcftinaialib^^fangui/ eis aia r6naUs.£t fupcratcjripo aia renfibiU6.1laU6 aiit
nei8:f5qdndb$ fangtiinegttatouano coplefa.@5otiaq intcrdiicritmaU's:ittcrdii no malis . Ulcriitfi n6dii erit
coplcnfejtiigiiiantgufanesalbDS^touaqndfadtitptil' acUnic oifcrcta:imo crit (icut t'n eb:io 1 cpilcttco:f5 coplc/
Io8 nift intcriue:queadmodii otta (Ita funt molUa:t (i cjct/ tur ab cjctrinfcco (tcUcctii pfcre'te . Cctcrc aiit ^ttitcs c6/
rentccntcjcpofitaoccafionib^^.-cujbocet cp tcrreftritas plcnf coqjo^cireb^co^po^alib^^^ifipucr eet fcnftbilis;
cft pria coplcpioni fangtiinec.j£t qn fitcrit aial multii bu ocidc fcrct ronaUiatc b6 pmutarct fe oecoplcmcnto oe
midii:i modicioas terrcftr itatisrt cu; boc toto maiozis fpc ad Itic5.£t res q parata e in co^pc ad rccipiedii ocpc/
calozisouabiit^ipiiUficabiititcri''^ ficii fiicritmaio:iB dcntia aic n6 cft oc giic caloiie clcmctalis ignei:ni(i a ca
tcrrclh"itatis:imino:i6bumiditati6:'j: maio^is caUdita/ Ukc que opanf co:Ea fugcclcftia.i:t leuaf pplcjno i reb''
tis (icut vipcraitiic fuii fpma crit ftc cti ficcitatc:t non oi/ c6plej:ionatl ej: biiido 1 (tcco:qm
15 e j?po:t6ale fulic <c/
nidif ni(iin pncipio:tcft in calo:cquind accidit vltimo U:q»h ^ceditab co:i bn oij:ii magtftcr pm^ I3:i fi voliic/
ficut in fllt|s ouis.lSs frigidii mnltu;:-: (iccu pigritaf ad ritcjT«"ricaU):eigni8:icak>:cfoli6in oculie DcbiUii:i
coplcndii oua.£t Dico q> boc aial:qth ablata fueriit me/ vfg^illccato^veniesafuEceleftib^^bsefrecniinviutcqd
b:a adcubandu babilia:': fua oua fttcrtlt in unio:e occa/ n6pofTctbfccalo:igni6:i illa ^ttis eftqucDat viia:ieft
ftonacjctrinfecaf muUipUcanf ouain cis:': gratiabanf jf)po:tionaIc f tttti fuECcleftiii:i illa i^tus fycit co:ga ftlia
mnUittidie illop.gt niic toqmur i fgmate vtrii in iUo ftt fcd5 gd cotpo^ib^^cclcfttV^quoufcp fit pofe illa rcdEC vi/
ftus aiaU8:iqin fpma mouef ad gnandti creatura no g ta:i cft oifpcrfa vtta g vniuerfa^ fuba^ co:Eis:(iuc fit bu /
ca$ e]:trifcca:f5 fua na ypa q c ca^ nutu Dci:'z tiic i ilU> e inidu:fiue fit Rccu:icu boc vnu eft co:pu6 aiaU'8:i pli ta/
pn^^tlnutrttiuc^ignatiomcb^o^ abillono cfir:qtii rii.£tinf|2motccftfuI3apmapotc8reciEC banc vttitCT
4;>batlo (igitar q> co: p gttaf oi moii no c remotii gn iU6 cft fpu8 pmu6 ocfcrce bunccaIo:c:iipfccftca oiu5 gtiii
gj no bet co: bct aUgd loco ilU'':i coz cft vlti^in emiiTioc fpmatie:qm facit fpma p 1 oecoqtiitip5:i adaptat oj^atio
vitci qtn crcabaf pulmo cp tfpiratoc^:': n c qd Diciit oe nL-icft ifta vimis abftracta a co:po:e:lic5 fttim totii non
latetia crcaturc:':dc manifeftatocco:di8:qih ips vr ma/ recedat ab ipfo:qih fi fc65 ocm rcccfTum recedcrct in int
gis tates res pua:qth ptilmo e maio: co:dc:i no apQct Ut finku oiftraberetuniifta virtus cft co:pu6 oiuinii:i fua
cti co:dc:f5 gnafp^£t fi latctia eet gg modtcitate:cet t&c ^:tio ad fpma eft quc intclkcttis ad aUae vmtce ai'c:'Z
Doi mag1 lates$ pulmo:*: puUno mag1 manifeftus:': Bg tucintcUcctuecftmaio: virtn8 rciqucnon ftint cD:ga:i
fm mo"" gitatois:
]& ejxeflits fcmis pfts fup:a fcme mfis fpiis ille eft mcU'o:ot fuba co:po:aU:i ifta fuba non rccc/
1 ogatdis naU6:q mag^ f m mo'" obuiatois moto:i6:
fiit dit a fpmatc q^diu ourat fpcrmo in matricc fanii;Uc5 ifte
mottf; ogato: fanguid a qgiiaf fpma:p q6 gtiaf crcatu
<: fpusimutat fpman^ ifua fubftatia:i fubtiliaiip5 vft^q
ra c cparajut co:.©5 coplctia fema i gnatoc fua fut vafa altcref in fpii:i implefcoopmra gutte veioiitatc fpiiali:
ri2mat1:oetn fQma mouet alil re i gutta mttUerl:': mouct n6vctofitatcinflatiua:ficDij:itmedic«6:icritifte vcnt'
p:vt gitet pn"" meb»p:'z a meb:o p vadit ^tus q cft pn"' fpiis quitranfit:ifacitmemb:acii virmtibusque fimc
gitat6t8aUo:;rmeb:o:^o:dinaric:'z tuccritilUi ejcmitas tnci8:ic6pIetcaftaitcoaguUifactii in lacie.i opcrc)tur
pcaua:qthftU8 mafcuUna^fundaf tiUa:qth fpiidvrq' tnpartibttsqucfuntin iUis:i^fundaturin partiluela/
ftu;rit gfliat''^ femate msiris-.icozp^^a gutta fcmic.gt poft ctis non cj:iens pars cafci:icafai6 fitDer iUud:i fic iftud
C^illdcoasulatiiftierftatatumouebifaiatiUoadcople/ fpcrma noeftpare mcmb:o^:fed citp:incipi(i fpiritue
^e mtnra mlm ILibcr
tranfwntieaimembzaiiopcratar nonputes qd
illa-.z ad fo:mandum fpcctale:i ad mutandti matcriam onale
oicit 3riftotele3g>lpermaDtiToliut:'z perit.-: miitatad virtus operatiua in i[U's inuenta: i eft iha virtus:
fi effet
fut paruitate:-: Di]cit:quoniam q6 non babet matrice:fcd pamefct]tficutocuU:qm pmo funtmagninuiUu in creo/
impzegnaturfubDiafragmatcnoncfKlta receptio fpcr* tura:icauratn bocefl;q: necciTcniieitbuicmcb^o <jpi\t
matis cii attractionc:fed a maris .pieaiottc : i mat ri)::l5 bumicitiaquorum:io; qdoperet in illud calo: muUus:
babeatmu'.tavirtuteattractiua:tamccalozmultiiiuuat quoufcgrectt'ficetc6plC):toneipfius;i 05 9 iUudosqd
eainboc.ftfciasQ^fperma^Ucsineofit virtus motiua: cit fuperius in tcfTa capitis fit leue multii in pucritia;qiti
non tamen operaripoteft fine cjttrinfcco fiait femen ar/ ruiicerebpparticipaimuU3fuefiititate5:imnco5 op il»
boip^tadbociuuanscftouplej: materia conucntens:': ludosqdcfifupzafitrapxiificicuatur vapo:cs inaUii:
circunftans.conucnien8 ficut femc indiget materta con/ 1 o;:vt iftud 08 moUificct . 0; Dcntcs ia Dij:imus dc exs
iienienriaterra;iaerecontinenti.£t fcias:quoniam ois ante.gtcrcabantoentcsinteroiaaUaolTacrercedacre
resqucfitbabctnutrimcntum pjimii:-: nutrimentiife/ mentolatcnti;vtritiUudcremcntii in eis^prcr coliitiv
cundum^inutrimentiipaimumcll inuentumin femint/ ptione fua ptinua:i vmblicus in gbufda aiaUbus copjc/
bits narccntibus:quonia in eis adiungimr virttts maris: bendit Duasvena8:i in quibufda vna venar: boc f ma m
1 virtus fcminc:'! tunc quando mouctur virtus genera/ gnitudine; co:po:i8:i muUa aiaUa Ut)curiant intcr fe qi!
tiuainiUoDatntttrimentuafe:ipotcflboc fciria fabis: maf.i femina fiterint vniue fpei;aut oiucrfa^ fibi^pin/
1 a cepis.^ed aUter inuenitur boc pnmo tn gutta matri/ qua^:pof^q§ fuerit mo:a:i tp^ ip^egnationis in eis cade
cis:q! conuertimr ad materta fanguinis p:iiiii:i iUiid efl vel^pinqua fibi: vt canes;i lupi; cqui:i afinir: flcriUtap
pzoptcr boc opus virtutis fite in fpcrmate maris.£t fan/ crit^pter Duo fpermata;i ia crit ct^ptcrmatricc in mu
guis pzimus efl: fanguis:^ quo fit co2:aut oiu fitin coide: licribu3:qtnmuU'erqiimafcuUnita6:i fuamatrij: noefl
1 poft boc c(t opus adiutozio cj:trtnfeco t crcature pzi/
: pucniensad recipiendii;ietj3pter boc g? virga viriUs
me fuum nutrimcntum eft pwpinquus:': poft bot nutrit n6cmittitfpcrmarccte:autq: inflfmcfl araii:in6p6t
ie 3 cojpoabue ejrtrinfecis:': non el^ rcmotum:quin vna c6pIereciecttone:auteftmagnu:iinuoluitinmeb:ana.
fpecies ptfcium babeat illas virtutcs fibi coniunctas : fu £tqdafuntviricfleminati:icmittutfpcrmaaquofum:t
vna fpcdc pifcium quc oicitur canomones : i non.
cut in fi poncref futi fpma fug aqua natarct;i n6 Dcfccderct in/
iT' flltirl
*"- «llWU
^ft:i"o"»afipar6 0C]ctra
11,1,31 f„pcr ttialicnUnita/
ouii in ventrc eiusouum no babet tefta oura: quia iUud te^ietiacalo^matricisdrca bocnoneft
ouii eft quafi matrix^-z qd oua ipfa pifciu no babent tcfta res vniuerfaliejctcnis feaindii boc in ca/
no inuenitur in eis memb:ii loco vmbJlici:t in boc oiuer dc matrice ciufdc comptej;ionis no gcnc
fantur oua arnu i gufancs.ict gitfanes que faciiit oiia ge; raturfimulmafculus i fcmina.£tcii oi/
nerant per fe fecundii modu; gencrationis quc picdixi' Yimusg» fpcrma frigidii facitfcminam;
mu3 quoufcp fiant D«ra:*z impleanf dc gufancs. ict quc no cft opue vt oicamus q> fpcrma cu fucrit catidfi no lij
dl gufanes viuiit oc olcribus:-: quado implenf abftinet cit femina.£t ro co^ quioij^erunt g? fperma oecurrenB
fe:tporte):coiiabif fua cutis:t cj:ibuntapicule:aulaU3 in Dcjitra vel a oc j:tra facit mare:eft ratio p:opinqua:qm
alaUa que babent alas:i oua illa^que faciiit piUlos itra/ oej:traeftmagiscalida:feditU qucruntboc conuincerc
bant pncipiii motusinpartegroflloa^vtfuamutatioin per remotum.Sedcaufa pwpinqua cft in boc in palTiuo
puUii fit faciUoz:': no indigeat reuerfionc cii ocbet cjare: creature:in actiiio fua opcratio:': tiic quando ittud quod
fed in ouantib' i no facietib^puUu in ventre fuit mcUus: generatur fiicrit oigcftii catidii i gcnerant fecunducomr
Vt baberet acutii iujcta matricet nuUu maUl ej: boc £t . ptementufo:tepotcritelTce]cboc gcncratus mafcu.co/
qui putauitgjpifces-z comiUij^uriatperos^ig? femine pletus:ifinon fuerit matcria obcdicns^autfticritvir/
pifciiitranfgUitiuntoiia nefciuni gjrcstranfglufitacci/ WB0ebilisquevcnitej:partcfpcrmati6 marisnon crit
rumpitur in ftomacbo.i;t oecipicbaf pcr ofcula conto:p: materiafineopcratione:fcdetiam moucbimr fecundtis
qifi putamt g? cfTctcoitus: i iavidi duos cozuos quicrlt fui babititatcm:i tunc facict iltamfotuarc (pccie, inqua/
palam-ze^cercebantcoitu recte.fitoicitSf .g>UUtd fuit tU5 recipit gencratione:i adaptabit ci in ftrumeta ad boc:
fimilciUi qSputabatur gpad babeflct fimul mafcuUis 1 tunc qiT rcHoUtetur ma:i non fucrit obcdics vni «ftoy
^ccimufoctmm <jj
cipiu fignificat alia membza figiiificatione fo:ti : fecudii cft; vt fit aflimilatio in altquo:fcd no Dcterminotein
ftgii
oiuerfttatein fuis modis^ifpcculcrisboc in numcroim/ ra:fcd additameta cjctremitatii i fiie oiminutionis;i Rgn
pieflfionistefticulopquifuntinferioics cojdein p:tnci/ rationes fc6m figiiras monflruofas 105 cognita funtf m
palitate.Coz aiJt gencrat pcr aliqua comple;cione:i tunc inucnttonc.£ti>emocritU6putaHitq6 caufain bocfuit
ft illa complejcio fuerit ocbiiis tarda frigida:autvcntt (w fuccefl^iuuB coitus fibi fo:re^pinquH6:f5 boc no e(t feme
peripfa5pcrrciiouotionein fuitcneritatealiquid qdoe/ (5pot boc cc in vno coitu.t t vr g» ca in boc eft:gj moais
coplepo fcminina:i fi fugucnies fe/
bilitetipfu5:fiet tiinc innatis qui accidit fEmati^aut multitiido mae.accipiet
cundtiviirenouationisfneritpfojtaneinducetHrcopie/ ciii i^tusoperas a mcb:o q6 fuflficit in $titate:i n6celTa/
yjo mafculina.4:t foztalTe erit ma ej: parte complejrionis bitadbHcvirtus ogaiiuaopcrariin fuEfiuitate:i magis
oigcfte non rccipiens complcj:ionc mafculina : que efl: ia Dignii in boc efl:vt fit fua ca ej; ptc mae:i bene et collau/
cozde ai5 qua afTimilat creatura in p:inciptti M
motus: dabiteeftvtcaqulaflignatisemocrifcctvcraieisquc
t erit e% parte coplejcionis bumidc •: moliis recipicne li/ lujcurianf fupcr luj:uria5:qttapp:opinquat vnus coinia
neamcnta ie);tenrioHe8:feaindu5quas aflimiUifpatrt:i ali}:i boc eft in oua'tib'' plus:qifi fgmapius Diuidif fc6m
foitafleeritrcuerfHs^tfoJtaffe inobcdienein ombobus: Cte8ineiscpinali)s:iqinfucccfliU8i fHpuenies coit''^
ttuncaflftmilabirmatriqn vicerit virtugpaiTiua;': fccu cis eft magie apEcnaeteni ouot gallino vmi ouii cii Duo/
diig? p:oceflitin noflrofermonefiet mofcuUis pervir/ bus vitetii6:ifacict vnii pultii cii Duob^^capitibus in mc/
tutc fpermatis maris^lic^ -z no afl^imilcf patri;': boc crit b:i8 ptinuis:i cu5 qtuo: pcdib^.fit fo:t3fle faccret ouos
^pter boc qd Di):imup.£t fcminavt in pUiribue eucit oc fiU'o8:qmfticritoua6Diutde"s itcrilla ouo:iia apparuit
virtutc:tfinonafl'tmilatmatrij3pterbocq6Dij:imii9:i m
vnii co^p^cu ouob^^capitib"? ifta ca^.ft ifta accidut in
ric^ccditcaufaafl^imilationisin qiioiibct mcb:orccef/ cap:i8 ptufcp in ol^s aiatib^^^qm mrtii pariiit;iin po:ci6:
fusabafl^imilationeefl.ppterinobcdienEiamacadfiguj 1 accidtitmultamoftra in vcgctabilib'':^ fo:tccrit mon/
ra quc intcndcbaf :i oimifltone obedtcntie. Que fuit p:i ftrti cii mcbp no babcat locii nalc: ficut ptingit Dc cap:a
minoj CB appetitus mafcuUnouis^qin fua matripcft fub dctur q> ifta oozmitio fit ficut in lctargicie:^ crit natura
oiafragmate:': feminc que appetiit multii oe fpe amttv pucri: vt cpgat foinnit ficut cii parit ipfom mater ftatim
bet iialis aboztiunt: qm pariunt rc magna:qm fuperflui fietii erit ogatio virtutis operans in ipfo fuii opus poftqg
tastenditnimiiiin oiminiitione:i multitudo no infcrio/ puer plus p:imo ndct in fomno;i in boc acddit ci glau/
ribus pilo?j fecundu fpccie.tt indiuiduu; Jigniftcat:qin co:um oculo:}: i nigro^ oculoj: i tiinc oico g? glaucedo /Aucaw i» fw
:
Iftud eft oe multa fupcrfluitatc:'z qtfj virtus infojmatiua accidit:aut^ptcrnaturatunicay:autj:ptcr natura bu' "^"^^ laJ^rxj
1 nutritiua eft fojtis:t fo:taflc crit aliquod membp occa miditatii.£tcaufain bumiditatib^en^qin fifucrintclat^^ZrZZ
fionatiiinillisquebabentmultos q6 itep rccuperat fi/ re 1 fuerintpofitej3pcej:tr3:ieritcriftallinu8 nMltecs' /^Uom!-
cut in fiigs imndinti cii e;:trabutur oculi. £t multe funt titati8;i aLbugiiiCUs modicii:inquantij aute crit modicu
que babent fiuos miiltos:'! fua mcdietas non erit cdple crit ociilus glaucu8;n tfi aliquod accidcrit con trariii a tii *
ta;fedqui nafciturqui non babctoculos apert08:aut vn/ nica:i fi fuerint bumiditatcs obicurc i criftallinue pau'
gues non fijcos^etii in pnncipio ftatim creatur in matri/ cus laLbugincus multu9;ita g? facitobfcuritatcficutfa
ce ppter bumiditate.ict qi caloj qui eft in eis oc facili oc' cit aqm que eft multu pzoftinda quc fumcrgit i coopcrit
ftruiturinpoftremo,ppierfrigU3:qm frigus fcflinatad re6:aiit fi fuerit criftallinue p:ofundu6 erit oculiis niger:
flla:qzpaucifuntcalo:i8:tcum bocfua bumiditas tfua m
1 cij in tunicie eft vuca:i tfic illa fi fucrit nigraeritocu
moUities fadut ad veloce infpiratione. £t pfiter boc q6 lusniger:ififueritvaria vcl glauca crit oculue variua
cft babens po:os raros ficcatur citius in co:poje;$ bils veLglaucU6:i vnea glaucefcit vcl variat ;qtn in ipfa non
po:osflricto3.j£fqinfeftinatmatcrta vtfo:met fo:ma eft oigcftio:ficut eft invegetabilibus:q6 ftatim cii nafci/
mafculinacmu3:iboc,ppter virtuteagcntcin ipfa.q.no tur non babcbit rcctii colo:e;. ieed tendet colo: cius ad
;pptcr inobedientia; m'atcrie:qih maicria non cft in illa albebinc.£)cinde^pteroigcftioncvirefcit:i^ptcrifta5
oppo:tunttate inobediens cj; parte rctificationis -: quan cam enit oculi pticrop glauci:i ida glaucitas erit ^ptcr
titatis:fede): parte caliditatis ifuc i^tutis. £t vfr q6 mo/ biimiditatcc6plcta:auterit jpter oidolutionc bumidf*
gis fuerit oebile magis erit fcftinu5:qift fua materia erit tatis qiia fcquit iiictura fi ftterit bene oigcfta:ficut in vc/
mag 9 feitina.": virtus eft vinccns:': cft p:ercn8 : incipi/ getabiii:qincuintcditoiflbluerefua bumiditatc indpit
cns operari:i potens fup:a materic:-: muUerce que pau/ albcfcere:i ita glaudtas eft ^pter ficcitate vinccnte;.£t
cetuntfuperfluitatisbonificantfuii modiiin conceptii* in firmi biit oculo 8 qfi glaucos:i filr fcncs bac eade; ca:
qtn ponit fuperfluitatein creatura:'; non rcmanctibi ali qtninfenfib^miiUiplicatbumiditascjrtranea^ioiflbUii
quid qd noccat puero.£t caufa in molla matricis eti co:/ lur naU'6:i gUiucita^ fiae varierae qda eft nalie^i qdam
ruptiooigcflionisioiiTolutiocalo^isit^p^ic ciino ftie* acciitaU'9.£tcfecbclc6tingitc)c caufis nigrcdinisi fcrc
ritibi aliquodretinens naturale:quedl operantur in ip/ glauca;iapponitqfirc9mediaitcrca;ificctcfcbclignc
fum cii info:mationc.0; lac:'Z cius generatio ia e(t fcitu. U8 ficutputat £mpedoclcs ect oculus glaucus iftrmus:
£tappareterrozempedociis:qincrcdit q>\ac generaba Ipedim6:qin amififlet aqua quc cft pn"" vifus.St vna gs
tur in.8.1 nono.£t pmo eft fanies i cj:itu:t poflcafitlacL nigrcdinis in oculis oiminiut vilu; in ocuUs rcfpcii glau
1 tunc faniesvcl virus innaturalc t lac naturalelSt fcias] cof quo:iida qii glaucitas no accidit gp aU'qud occafio'
5» multu; longc vite efl aial ianguineum;iin fangiiincis/ ne.£t ci in boc:qin nigrcdo q crit eb f at" albuginci bu'
poft clcpbante bomo elt l6gio:is vitc. £t opus cft vt tcr mo:isvet3ttranfitiicolo|::qifivctat trifluccntia lim'
tvinieintpofitiin fpccie:ndgratiamatericfoIiu9;f; caii/ p:e(ti0ne8:ififriUcquieritEE obfcuritate; bumiditatio
fa fue receptionis efl imp:enio a ffcllis^oonec fit vita c6/ abundati6:tiiciUcbumiditatc6fiftierint muUeno criit
co:dan3 cit rcuolutione alicuius ftcllc;aut multa;: Pf ella obedietes mutationib^^in vifH:nccg in cj:itu vifus in ontc/
ru^tquedafuntmaio^isvitc^iqucda mino^is^-ztiic p:i/ rioyb^^cjcitu fcnfibiii.ttqnftieritocuUisgUinc^^pp pau>
mus terminus cft: oics cu fua noctc:Deinde q6 no cito fc/ citatcbumiditatiealbugincc vidcbitpUisoc noctciiit
ftinct:icft vnus tcrmin^^quc ptranfit Uina in quarta fui teneb:i8q5inDic:pgl5 g? ptingitUimcmoucri iiiEma;
circHli;Dcinde mefi9:ieft vnus circulus qui coplef in lu pauca cii fo:titudinc ma^na:i tuc vctabit ilLi vidcrc ree
naifole:DeindeannHsplanetap oiuifiannus fuap mc/ manifcftc:ficutcft pigritice ad vidcdii q6 cft in teneb:i3
dia;: coniunctionii i rcucrfionu ad eas figura9:in quib' port Uimfcficut ntgrii ^pter muUiwdinc buiditatis crit
fuerunt;i ifte coniunctiones factunt ad augmen tii in na fuii vidercocnocte minus:qtn indigctiUud DiUge'tiin/
turaliii:iadoiminutioneinnaturaliit. ipectioneimotumac odcj:tra:ima mrtacritmin^^obc/
Cir3"cipit liber.XIX.ise babitudinibus bominii. dies $ pauca:f5 n igrcdo quc crit x ptcr tt: n ica adunat vi
^^ ^"^ oeierminatio fu; fo:tiH8.i;t bo cft fo:tio: oibue aiolib" in colo:ib'' ocu/
T'
U^ hiilil^
IJUmv pueri:virufufflctifen lo;::i(n cquiectia eritcolo:glaucH6 oculof :icti.i alius
tiat vigilct:aut cft fiait vcgetabilc.£toi» coloi in oUo oculo. £tfcias g> acumc vifus eft fc6; ouos
co Qj nonvigilat;qtnnon opcrantur fui modo9.ict vniis illo:p eft fecundii aflcrtione rci o rcn-o/
fenfus:i nccp motfi babct voluntariu;:t ti6.<!:t iccudus fc6m fo:timdine Difcretionia rci vifc i fo:
quieftvigilansacciditqdopcraturcum tc Diucrfabiin t ifte virtute8;i acutio: p' fua cd eft q6 no
''lUfb fcnfibu8;i quidam funt oozinien tce b5bumiditate;Vtfitmagi8anguftii:in6 facictei cotra/
quibusaccidir g? videntaliqnc ifurguntiambuldtni/ rietatc luminie obuiatie fiip fiiae oce partcs^f; vcnit ad
fi q: non eft nificii coinplcmento opcrationis animc;fcd rea vifos cii cptitatc tcnozis i rcctitudiniB circiidantie:!
oli) fenfusti;ncfuntopcrantt6:fcdincoeftvnue fenfus tunc oea nac ocuUcmn t no pafliuc;necp coftifci qn fiie/
1 vnH6motus.q.confufU8.£tciibocc:iamn6 crit yigi/ ritmotusvifusadpartercifenfatc mcuebitiira (iio lo/
X^pttrlAhoiinnqaimuoncUiminiQt^ikiaB g? cuocu/ quas factifunt nigf1 capilltt ftuttiic.q.calp« boc cft fic
lus fi^tur ru]2 alt^d mouet motu ad c]:tcmK cu magno contingit infirmitatib'':'^ ttjcqn mcditabun t conualefce
oeficlerio circudanti rem appoftta fibi vt compleat ruus tireuerten f in (m colojcqifi trabut t tunc e;: ma bona.
i
Vifus operatione ^p2ia.£t tunc fi qcierit ^pc re vifaj in !3edfenejcn6b5fiduciaalicuiii6m9C.qm iabs caloze$
zcrc.z via fuerit parua cadet.q.in oebilitatione itimozc confractii:fcdcaUiU8b5caluitie3:qmDeficcatmedulla.
oebelfecb.-zoculi^fundifuntparuefpeculationistllius £tincipitante:q!Tiilludva6eIlmagis ainplii:'^ fuamji
qt> remottt e(t ab iUo:fed caufa oifciTtiois eft claritas bu eft magis bumida:'zciti'' recipit Deficcatione:qin eft mo/
miditatis:'Z fua fubtilitas:': ftc auditus 1 olfatus:qifi cO'' gisrap^-ztuncjjptercalozenalefoztein illo Diminuif z
piebenfioreiremotceftper oifcretione-z Diftinctione:i conftringit in fe^-z contrabif abolTc^z mnc no accipitab
(imileilludq6fiieritbaben8viasolfatus magis logas illooftemateria fiimofas qneindigeat rcmemozatione:
meliusolfaciet^^zmelius venabit ficut canes generofi. ?adbuc:qm funtpon rari:'^ oinbluitabeis ^titas fiimo
£t eria inter iHa ocairritqueftio oe knitate 1 afperitate ra.@edmulierib''cftnamagi6 l>umida:<z fuecutcema/
capiUof z groftitie 'z fubtilttate % albedine t nigredinc:-; gisbumidc^^zfuipozifuntpoamagis anguftt:t caftratt
caufa in boc eft ftcut fcis^qifi capilli generant qc vapoze affimilanfeis^^znofiuntcalui^^zplurcecapillipziusfunr
quiefl ficut fumus:': eil.q.pirami8 in pozis:-: tunc coagu ruffi^-zpoftalbicani^^zquieftnifTuscitius fit canue.-qm
latur:-: tiic erit fua ma nalis eis flimofa:': erit intlnimen/ eft ^pinquioz albedini:<z caro indiuidui nigra eft fapozo
ru po2Us:i funt ficut fozamina:i ifta fugtiuitas fiimofa fi ftoz oibus al^scarnibu6 eiufde fpccieicii fuen'talbc:qtn
fuerit fpilta erun t fpiiTi pili:-: fi fiierit fubtilis erut piii fub eft magie oigefta:-zcaro ctia que tcdit ad varictate fapo«
tiles^^zqnfiieritcutisfpiiTa fugfiuitae fpi(Ta:teritvnu9 rofiozeft^tmagisoigcftacarncquc tenditad albcdine:
ptlus ^pinquus alt):'Z erunt fozamina no incarnata:': co 1 capilliin alqs ab boic fequunf cutimilliue aialie:'z tiic
(lricta:t no cii altcro:fed ampliata erit ampliatione foioi furt nigrifupiacutim nigra:t albi fupza cntim alba. ^5
minti cutis ficce:'z erit boc ctia^pter fpifTitudinis caufas. in caufagrauitatie vods t fuiacuminis:'^ fomtudinis:'!
iSed cril^itudo erit no ^pter mam^fed qih poii Mcrat remiftc vods fdae q) grauitas vocieaccidit^pter
alte^-z
Coztuofic^oufc^acddit fozaminib^^capillo^ idqdacci/ foztinidinecmittcntiK^zia ctia contingit ^ptcr DcbilitO'
dit cj: eis a caloze:qin fi calo: operaret i capillos faccrct tctilUideft^qmpigrefdtinftnimetii vocie ataUsad oi/
illos crifpo6:i ia crit j^ptcr Diuerfione motii fiimi ^pter uidendu aera^tad mouendum tpfiim : 1 mouerit ipfum
qua coagulan t capilli^-z ia erun tjipter toztuofitatefo^a/ q6mouetcumtarditateeritgrauis aUquantuium ciim
minu:'Z tunc fo:mabit eis figura fecundii figura fozami/ oebiU'tatc:ficut funt voccs vitulojurn.gt voccs vacco^
nu: : incrifpabit . £t planities capillo^ eft,ppter ptraria funt grauio:c6 q| voccs tbaurozum:'^ fic quado traci:<a
buicz nigredo capillo;: eft ^ptcr calojis acritatc:': cani/ fticritimpletacumcatarris bumidis^tuncfi partenivi*
ties .pptcr cruditate:i qui eft ruflfus ^pter equalitates:-! miferit 1 poztouerit acra:'^ acceperit ejc ea modicu5:aut
foitaffc erit nigrcdo 1 crifpitudo caimpffionis aeris ep fi in operta fuerit in ea opcratione foztierit vo]c aanajp/
trinfcci:ituncincrifpabuntcapi[li:'i ficntvtpiper:': in/ pter oebiUtatem^-z pzoptcr boc acuuntiir voceelenum z
demutattotiibocinregiombusi ciuitatib^jicain boc conualcfccntium.©edquado fucritinftrumentii vigojo
erit^pptercambumtda^^zno calida» nec^ vifcofam vn/ fum in moHcndo aere muUii erit vo;: grauis ^ptcr fojti
ctnofa;:'Z tunc mittcnt agenerabunt capilli c% illa nali/ tudinem.Sed dc Dcntiu vtilitatibus ia icis ej: aiio loco.
ter^-z ia crit etia illud ppter flccitatc^z que accipiet capil/
Hiuc* ®e inteUigcnttf0
irtiberSiifccnnc.^n jiiimis tfccimdfs fiibfHtyexoe factafuntococoetcrna funt:n6 oino:Dcotit cdctcrnag»
flupi en tis. CapitiiUim.I. de:q: nu^ fuit fapictia finc pmo:dialib'' re:p caufis in (t
factis.©: aiit no oino coctcrna:ccrtificant in boc cac be:
q: caufe rcp pme ^ptcr infinita ftii oiffufionc 1 inc6p:e/
gloaofusceuscui^^eni' benfibile altitudine':? incffabilis puritatis cjcccUctia nul
titas eftinclTabili9:vn t logcipiunt intcllectH:cj:ceptocoquicaoin pncipio foz/
tas indiuifibilis : vt fif mauit.fij^cffcctib^^aiitiUapboccftej^^ccflionib^foi
foure^
gmanens oftedat ap6 mas intelUdbilcs cognofcif folii m6:q: funt:n6 aiit qufd mc qrcf/
pfu5 inft'nitas:i intelli/ funt.i:t fic pncipalcs tunc in ea quo;;: fnnt cae .pucniiit: fecnbTu/
gamus cognofcetes 15 ipncipiu.i.fapietiiOnquacondita funt}n6 relinqutt:t iocogno/
fcunlsqt
q> noeftin ipfo piurali Cvt itaoicam^in rcipfismanet tcncb:is cj:ccUentie fuc runi. -mi
tasaltqmodo^:fS ipfe abfcoditftin cffectib^fuis vcluti in quada !ucc p:otatc co iutgidt
e(t pnceps i puncipiii gnitioni noccffant apparcrcCL Uides igif quatr intellc
pluralitatisots.C^t ctus nf p:iufq| t in memo:ia 1 in cognitione yeniat non
ITgniricatio piDi cil::Q7 irronabiUter of no ciTe.£ft enim e fc inuifibilis.fiiii aut
&ttid i te« campmafequit itcllc in cognitiones vcnerit^-zcjcquibufdafantafijs fo:ma ao
ctusque fcquit loqucla: «ois vnitas oiuifibilis non cp ccpcrit:n6 immerito orcc:bac filimdic(^ Cuauis a oiui<
cufabiturgn ipfaocllnat intcrminos.crtftisitnrpzi' na remota ftt^oicipollearbitroiqiioipfa naciuina du$
ma vnitas pura fimplicitas -zftmplcj; puritas^^zeftid oia caurat:t a nulU) caufare fciatur f n oibus Cquc ab iila
in quo eft : id qdcft:qm inucnif liber ab omni adfacen/ funt)caufat quocla modo mirabiU: info:mat.n.fantafia
tia tmultitudineiE qua:i in qua cft omne ee. £t oCs vni/ intcllectii qui pcr fc irtfo:mis cft:i fic oiuina naCquc pcr
tas bns fijrionc:-; qd cfl; t fi ell b5 fipbnc in ca t riibil ita fe cj:ii8 fupcrat ocm in tellcctti^iti bis quc pcr eas : 1 fn ca
cftqdfuitvclcritapntiaiftius.JL'P'Wptci'q6n6etoga faciarunt:rectcDf caufaruvt fitfncfs fine intcUectu:vt CompCet
tur 3 nobis intentio:in qua c6icamu6:in qua gcgd cft io foUimodofintinteUfgibilia:ft'ue foirimodo fcnfibiUaab oc.aratio
cft:q: eft vU Dcfignatu.Si.n.cft pamo oe effc inftri^^ns bis qui ca rccto ftudio ingrant cognofcaf .'P.edcam" igf ne illi' qi
facta Gnt
fij:ione: vt q6 cft:idco fit:qj a pmo cft:tuc ois vnitas non adidinquofuimu6:Oiccnte8 q> caque factafunt |ncii oco aliq
piirain pmapuravnitatecftfij:a:vtq&vniiert:i6 iit:qj pio cocterna no oino funt . Jn boc aiit coctcrna: Qf pncv iiiodococ
ab vno pmo cft:i IT intrin fcca^qm oenominatione % vnv pia niiq^ fiut finc caufis pmis.^n boc aiit non coetcrna: tenu.
tate fui pncip^ vnuqdty vnii oicct :f5 ee pmii i eiae vni/ cp factozi fuococtcmanon intcUigimus^ipceditfactoz
laseftcdvnaicade.C^l^iqtitacg gjbecvnitos e cacc ea qucfuntfacta per cus: f5 quecoctcma ftitoino: coeen/
ois cntis^-z bcc eft illa vnitas qua pmo accepimus cjctrf/ tialia funt vt nuUii finc aUcro manere poftit.^facto: aiit
fecus Dcnoiantcs cns infcrius ab ea in rcditoece vniuci' 1 fartiicoctema no fimt.'q: coecntiaUa no funt . Cogunf
ficntis. BkCdcamusaijtadidq6pcc(Tit.'Vt cotinucmus aiit femjj cc relatfua 1 fimul ee:facto: fine facto e(Tc non
eiidq6intedimud:tcft g^inpmooiafuntpcein fapie/ p6t 1 factil fine facto:e n6 cft factH5:q6 cft:fi facto: 1 fa/
tfa:i oia funt c o:dine:i in amozc vtrojucg oia fun t g cffe ctii coetcrna n6 fun t pcr r6nc:tit caufe 1 caufaticoctcrna
Cluotme/ fm vocatione:vc qm e): oco facta funt ad nibilii oino re oino cc n6 oefinunt.C£t itcf ois crcatura incipit efte;
dl9 OU fDltt dire no piit:fic g> maneat ce in cmfie gp coirupit in effc/ qmcratqnn6erat.1l6eft3iitverc ctcrnitatis moquo/
inoeo.
ctibus.lDoc aijt planii erit p boc q6 poft oicem^C Sa/ da incipere ee:n6 igif vcrc cternitatf oie crcatura coctcr
•8a:ictpali9
cium rcv ejc' picntia p* nccg oiminuta eft necg coplctaeft:f5 fug coplc na cft:t boc eft in cuius opationeanbclauimus . C
^^d
Cqfdeeonr) 13:1 Diffioncs oia in ip(xtac non fict:qm pncipalia oium quid cftqdcratquado n6cratcreatura:'iMcimu6 g? im
uiDcorunt, re^rejxmplaapudillafunt quagrcci appcllant idea:vt tcntio buius fermonis cft: cp ipfa crot in cS qn non crat
no variet modoaliq:f5 ftentcj:emplaapud illas:
cii ipfa inciTectu.(ir£tn6iatcatte:Qj in itcnticncfeimcnispil'
necp Etrafcat aligd o:dinatu:q6 efhqm cj^cmplaria rejj tfs conucniat acddentia cii ali^s.iount.n.-: ipfa in caufis
Sliud tttet
arcl^c in ane non funt ipfc rcs.£>iccnte iiionf ffo cp cognitioco;: que pmis:q6fifttcritrecepta intcntioia oefigr.atacumam/
vrartificc « funt ea que lunt no cft.<L £t boc cft qd apparct in verbo pliatiocqua inufmus:mnc verificdbif apud rccipicntc;
altdrcectur autctico3bbjeuiato:tcft attcndendii arcbainartciof/ intentio quc ittit qn n6 fitit tp8:vtipfa rccipiat lumcn in
demojjc cbainopcrc.arcbainoperenoeft viia:arcbain artccft eoquiiarccipitiUum.
vita.SilV fole i luna quos vidcs funt in artc pma.'^0:13 C^cpfm.I U.oc pcrfcctionc caufap 1 fcia:t qU'tcr pmo:/
aiitcojpo:a:in arteaiit vita lartificcqffi quecijcp facta dialcs cac gftciunf in fapicntia in qua funt;-: gj ccs fo:*
funtinipfovitaft»nt:ibcceftradij; intetiois nfcquccft funt info:me6 1 imgfcc te:nifi cu5 Eficiunf;i qUtcr caufc
gp no gtranfit in fcia oiuina aligd q6 fi rc;: cjrcpla ftcnt: fciunt fua cata 1 caufanf ca in illa.
1 fciantur parttcularia in iLlis fcia Dignio:c. jCuc qm fcia 1Hlltin>mn« ai:titcrato q6pcc(Tft:
bcc cft cjiqmhtxi boc non cft nifi p cam:ficutfciunt rcs inuntlt^inUi» vtadijciam^ciaUgd;
in pmis cj:cmplis ficut cdta in caufis pmis^fun t igif cxe/ ieft.-(>:imo:di3lcscaufc rcjrin lapictia pma
pla p:im3 erte rcp pmaria:t ftant cj:ciripla:ftant 1 caufe factc funt:': nulU? modo pfcctu appctijt cj:cc/
ftationc que no ftiit initiabi.is ncq? a liq mo tcrminabili. pto iUo immutabiUin qiio pfccta eft fo:ma:in
ff;Capt'm.lI.qualitcrquein fapicntiafunnfunt cae oius: quacaufcfo:matciunt.ConHcrfc,n.od banc coucrfione
1 bc funt coeterne cic.pcc(Tionc illa?: fn caufas. ftabiUfo:monf:vtfo:mat6c5 fuaDcfcrantnufq5:i bccc
^
j^ iVnnif iir * '" iftiscaufisfciatur
iK.m4UlH caufatiiipruiq6ifuba
fo:matiofo:mcvt'i6:ad qudnifi coucrtanf fingulafunt
info:mia.n6 cnij fuffitcret c^ gcncrc ecntiaU q6 in cj:c/
pmanct.S^cia autebeccoQj fupcj^ccditfcias plii Diffiniuit M»ftere:r.ifi ad banc fo:mi fopicniialc fo:/
0uefajrta
ftiEcpccUctisvcritatis^cftcognitiovtfciafna/
turalV fcia iitaaa no g mcdu citi:fcd pcr mo/
ma iteUcctuaUs pucrfa pficuf .([ &q: accepifti q> quc
fiiniaUq mo
facta funt iii no Ucct tibiou
ipfa fapicniia fatta funt.tunc
Tunt oco coc' dii c Jufc.Sunt.n.cata in cenxUa g modii nobilio:c p quc bitare an quc facta funt in ipfa fapicntia fint. &5 lcias q
tcriu« no funt apud illa pncipiii eifcndi il^iccmus q q? illa que
. facta funt f n ipfa no folu faptcntia cfTc . Jc5 re^ qru funi
Huic ©e
p:i!icipu noticiam no caufarc.3[iicoucnic6.n.cftin Diui' tcUigctic:boc oiit eft q6 id p5 1 'bi cj: pccdcntib' vbis au<
na fapieria aligd iticipicns ee:bec eflintctioiqtn cxcidn cteticis.^ntcUigititaqsintcUigctia (eipfam vtcds itclU/
ois ratio.pbata.Jct io in tenebiis fue felicitatis obfcotidi/ gatincffcctib^^.iafiparcantciiniUislednoapgcntcac
ranon apparebit.fETloiTaiitclogct a tc itcntio q fip iiJclfectib^fuis^nifipoftig^cc^Teriitc^^iteUigctiaitcUi'
eftin bisqucpcefreruti^rert ^pmascauias notiii cari gentecas in icipfa.^git icclUgentio iteUigit feipa^ vtcjri/
fedge fHieFcellctidcaufareoiciinue.capaiJt C]ccclle'tia rcnt ab illa ca:(uequetraditiitii reg!mc:i 13 cft rcgimen
noncfir?.vtanullacafuperio:cfint;eft.n.vna i cadem poft pmii nobiUus.Cttpoftqgab intellio ocfcediitcae
caufa oium:pcr qud i in qua i c j: qua rc:^ oiuj cdc occa^ multc.tucfcicndii cp ouoinuenimusiniUaDusintcUir.
fionalcsfactefuntpmitus.Jopzefcrt oib^^fugcraltans vnticft q) ipfa cft poflibtUs m
fcipfa:aUi!d cft q^ bh nam
1 fuEcxccliens fingula.(rTlece(Tariu5 cft i tibi in bij q intcUcctualcin fcipfa:c;:quofitvtej:cacdc Dcfccndont
rijcimus qrt fubgcif rcs fcmioni:': qn fubijcit fcrmo rei: f m oiucrfos modo6:gB varias r6nc3 quos iucnimus in
vt itcUigas qd cfl qd ej:igit qncg intcntio fupza p:ioja g no oefccnddtcjc ca ocfcenfupfidcrato pcr roncs
illa:lic3
fe:t qito fup:» illa pcr modii pcrqucm licct ftigius infc' 1 modos bo8;nifi pcr 15 q6 itcUigit cas in feipa:i1x)c cft
rio2e e(K:i modisali^s quos fubin tciligimus. q6 oip'mu8.(C •pzima aiit Dua|: cdni quc cyit ob illo c iQuc fiicillc
CrCaprm.IIII.C6 pmil creatus cft in telligctia:T qiio jpa fozma ceU vUimi:i bcc cftaia ei'' o qua cft motue aialis cdc ^i ccK
q cretiiabi/
intelligat caaias in fuis tbcopban^s:': qual itcr cjccilitab pzoj:imo:i fi no pzimo.q no JntcUtgit bonitatem:tiic ipa
tcltia p' crea
caiquibus illa oat fuum rcgnum. non eptacdto pmopcrmodubuc:nifipcrnam itcUibi' luriip p l>x
adpwniJciandii^nun lcin que incft iUi-iCd out fc6a oua:j: cj^icns ob codc pmo q)iccUtgure.
Sw^wilTri^flclftillrt
^|K».k-wuaii»us7 ciationesampliojc,
$ eft co:pozcita8.q eft inucta in totoUtatc ccU vUimi:i bcc
id qd p:ccelTit oe ^ccflionc carum pma|i iny pftituit cii appcdicijs ci' ma5 p^^.vii ipa ma p* i f cipfa c
tclligibilium.(ni5icamu6 crgo g? ojdinc in/ refolubilii i fcipa c polTs:i qz cojpozcitas fcgt iteUigcn/
iBfioota
exnAib' c6p:ebenfibiliomni itcUectui oiuina ^uide/ tiam pcr modii btictiic boc n6 cft nifi pp nam itclUgen/'
&ma*ui/ tia oia cf. no cxiitib^in eflFe"',pdu>:it. vndc qdas centiali tiecnendipolTibile.^asoiit babcs g'C):pmocrcatocr/
dena (ci pignitatc alia alys pferun t .3ita qj ca quc circa vfes ca? fccndutmultapcrbocq? itcUigit fc:fcdnon ocfccndunt
oium.pj:«mcGi'nMlla fueiojc crcatura in tcrpofita^crci flb iUo pcr modos Diuerfo6(^vt acccpifti}nifi pcr Duo;g
«du!''"
dun 1 1 itcUigit ciTc.pncii?ali(Timc vHtatis pditc. vfpdi/ ronc.fpoiTibilitatisinaciteUcctuaUsq repcrim^ iiUo:
tioccrcdutur i pzcdican t . ijcidc alia cj: alt^s a fiimo vf/ zcj:co Q?DCfcendiitcj:inteltiapiiicti5becDuo.via qud
cp ad DCo:fum:boc c ab in itio iteUcctualis crcaturc vfc^ Dcclarauim''.(L Zuc impUcitc pzecciTit op6 tc iteUcctio
0dinfimuo[u5:qd cllcozp^Cl^jiniaisit creatura? c qudn6Uc5tibioccuUari:icftg7Cj:itcU'ia pma pcrboc
intcUectuaUs:'Z cft itcUigctia oequa e(i fcrmo apd pmn q6 itcUigit:ipcr 13 q6 eft pofTibilc in fcipfa:^ccdit (pbc/
in Ub:o mcta^^i eft oib^crcaturis meUo: i fapictioz:qiti ra pmo cii fuia partib'';m3.f.i fozma.^d non latet tc boc
if(n oiu^rq poft funt>aufa8 vidct.CTUcriJtame mo
fc qo cniiciaui 6 ^ccflii ouplicis caaic pmi celi o ciio pmo.
dus g que nos verificabimU8:e(l vt cu cd pma ab oibue £t nofti ite;: g> fi itcUia videt pmu:tiic vidct in co in tcl
5n inttl/ quc poft (c (at rcmota lit:tiic roncs oium q in ca imuta/ ligcntid q cft rcgcns poft iUd in o:dic:i vUro cos poft fc;
latib' an bilr funt:ab otb^^Cquo:;: roncs funt)rcmotc fimt:in ange ^pter inteirm o:dinis g eft in iUo:i io fcgtiir ca cflc alta
BtUcie II liasvcroitcUib^cajJrationiiquafdastbcopbaniasoTe rius inteUigentic infcriozis illa.(L &igtiat autcs boc no
U pncipa bis fcrmo bzcuio: in mcta^^^.Ubi fub bmni itclUgctia fi/
Ua rcruj (poc c(t intcUcctualisnae qfda oiuinas apparitioncs)
no tpfa pzlcipaUa rc:p cj:cpla:n6 loge a veritatc ec crcdi/ gnont triain cfl^c^vfq^quo pcrucniat odintclliaj ogcn/
qda (I7C0 mus:ibetbcopbanicfunt crcaturcqddcognitio angc/ tem que eft ogcne in onimos noftros.
i>t;>aHte.
ncrationc oiuminferiop:fednoninfe:fed caufc pzima/ vt opcriamuB id in quo pertrdfiuim'':
€5^iMUtnr
^wC|^mi.UI oremiera
ric funtcdc in fcipfi8:appariti6es aut bc no funt cde i fc/ q6eftg>imatcria(pedalitatii quorii/
bufda' cjlitatf
ipfis.fedin altjs.Tlos crgo nofcut pmo in oco:DCindc in damfitppofitio:vtimurergoin pncipio fcrmoncouctC' b^pfinit^gb*
fcipli8iferiouscrcaturecaul^svident:ita qt vnaqucqj tico quc inuenimue in Ubzo oc imaginc:i cft g> omnem fii^nudet no
in telUgctia inferio^ fc:r6nc6 fiue oifFoncs contincat: g/ matcria5 ej: gbufdas quaUtatibuo c6fiftcrc inucnimue: c6p:c|?cdi{.
buaDefiderafzcogitpzebcrcminiftcriil.Cgtfcgtboc quib'' fi nudoto fticrit cii nuUa ronc pcr fcipfom compze
aUud.fg? oisintcUigentiaclTlocus roniQifiiic oifTonis bendet^vnaqucqsautefpcsquaUtatisronc a fubiccto
JntdKai
loc^rbnta qud ptinet:t fi clllocus oiffinitionis qud ptinct:tiic non fcparatunvidesigit qualitcriennoifteoftedit roam c^
1 ipcp. aduerfabitilUgn fitlocusDifTinittibiceft modus quo rcfolubilcm.dT^.fi intclUgibiUs coloz:itcUigibi!i6 1 fo/
perucnit ad boc gjn6ocp:c(Tuspbantafg8 itcUcctus c Udita8i?tinuita8:iqciicBfpcciaUtatuco:po:aliii.fop
locus fpc?::i tuc cu5 elT locus fpq: cft locus gcneris pcr aiitvniiq6cj}fifublatU5fucrit(ubitooi8 rotio co:po:t9
modum pcr qucj genus cft in fpc:i non pcr modii aUii: fimulfoUtit^pfequcnscritqHopabfcntid foUitiois coz/
Bubo qz non pcr modij generia abfoUtti i fcgatiab iUa.cnce po:i8cdininiicnimus:bof pcurfummalcm mam
cdrc:
fi queficris an aius buanus adbuc Dcpzeffus pbantafijs Vt in ma viftbili:ca quc per fc funt abfcoditoCcuocuatis
eolutio,
po(Titittfcrio:pfccaufa8 cdtas ppzcbenderc.crSi pure fuccjrccUentie tcncb:is>obis opporcdt. (£, iDognifi/
m
vixerit non clongabit a vcritatc f iudicium noftrum. ais vcro bop.otr pr?o:;:.n6 aUud rc5 voriobilc itcUcj:it
CI7"l\edcamusadidin quoftnmug^Dicctcsgj co^rque nifico:pu8m3lc:q6c^pcurfueapre:pque vcrc fiit(_vt
crcatafunr.qdamoefcedutagbufdam^eft enC inferiozti ipfc ait)pftituit :i oii in iplb c6fiderot mutabiUtate $/
(quib'' Dcbct rcgnii venicns a fugiozib'':^ oefccndut q: da5 pati ncccfTc eft.(r£t bcccft intetio oc mS qua^ op»
iUis) vt fic icipiit cc cx tepo:c:quo:p o:tii p:ecc(Tit tpB:i p:obabati:)ionf.quiinUb:o ocoiuinie fcrmonib'' fiue
fpecificamus boc per iUud:i c(t cj» in tcUigctia pma crca nomib^^^n^oUudvariabilcre^inteUcyiti^fpci i foanc
iQiio ab tura^^rcfHocuscdrtjpmicelLqmosregnumfiuliUi^ij?/ ma i in nuUo v
participatione.finc gb'' ipfa infozmis cft
itciQa i) ' pter boc ocfcediit cj: iUa cde iUi^GTUe;: opj itentionc teUigipoteft.(][;*f>olTulamu3Vttunon turbcris in ilto Bifdmiitft
ppolitacrac
^'^"^ ccrtificari opud te.CT^git fcias g? oe catu pmum q6 fcquif:q: pcr iU6 patcbit cuidetius ci6 Dipm'':^ cft:fi cidciib' libt
ra^-lfccu'
dum cae pmo cft in Dco:ocide in feipfo^DcindcinefTectib^fuievi/ c^ quaUtatib'' qgtitatib" cctcrifcp accidetib" ftbi copiili' coptin^tt ipa
Pmuciu dctcadrvifioautibiijitclt^clrii itcUigibiUa;iuntipreini tismacopofitaclhtiiciipfaimutabtUecftinas ficut ce iniucabiriU.
auic. 3
auic ©c 3(ntellisciitii5
caufifl irtteUfgim^^ata i ve eftcaib^^.qUtMeMcrot qptita/ mam fua fo:ma eop quc funt intellccta apiidcii H oxii>
rcm vidcm" folo intellccai.Qiio crgo mam
ob illis lon' ncm quc inteUigit.Ucriitamc no fcgtur ea;: qucadmo/
geDiftantcmpftituiit.CdT^cceft viaqiia Dimittesiqtn du5 lu):fcgtur Uicidu5i calefactiocaUdu5.(£;£tbecell
finisfuus iqu^Ducitcftvanitae.CT^taducrte finebia coparatio qua inuenics inter omnc qo ei^e^ cato pmo %
q6 itclligis poll fpoliatione fojmci fojma?:.vel ifojme. ipm. vnde inter cata eft fuo caufanti magis fimile.fua.n.
oicas mSm.-fiue info:mitatc:qua Pm fi^ionf.no negabis operatio i fcia cjue cft oe ifcrio:ib'' occedit fug eflcntiam
(vtarbitroOnififoloitcllectucapipolTe.CC^^ozmajat fu3:ita q> inteUigentia ei'' non perficef in aliquo q> fit c;c
1 fpcm 1 ojnatuCquop participatio bacin ma conectiO eo:i J>ptcr boc catu pmii cft vte Ic6m:i no recipit ei'' kii
piuafncalitcrqpmetis ituitu confideranVno.dTTlone entiaoiminutione.qmfcitiUudq^eftqceopcrmodum
itac^ vides cpcf inco2po2cis:mutabili.f.ifo:mitate: foz/ fufcinon permodii rei fcite.(L ©ttideae aut fcire qliter
niap gde; capaci:i ipfa cu fo:ma inco:po:ea:gdem vnii intetlectiua fo:ma apud eam non eft nifi ipfa intelfia:et
co:pu9 copofita creari/vclia it ponas cp nudo itcUectui fdes Q7CU catii pmii fitintcUigens p:ima fo:nia:i fo:mii
reUngtur fo:mis fpoliatis mam ee:fegtur idem tua in(h que fegttir ipfa5:tuc ouc fo:me itcllectiuc fun t oue in tel/
tutionc:gj.f.c):info:mim3 ifo:ma co^p^fcnfibile cfS/ ligentie intelligctes in ea^quap vna e fu^-erio: alia:i rc
cit -rfHbscrcatur.Cr^fatcbcris itacgco:po:ain ico:po/ liqua inferio: iila.j?pter fuperius i infcrius intcUccta:t
reapofle rerolui:qm(rabiUarmoniaco:p'' c6ftitnut:it3 tijeintelligentia fupio: perfcctius inteUectijerit:i influ/
Vt nalem fui ftatu in ipfo no amittant itrinfecii.^n Uice z etvirtutcsquarccipitafuointeUectoglojiofofupcritel
vmb:a nafcit. 11ecB.n.co:p''in vmb:a5 mntau
co:po:e ligentia infcrio:e5 quceft llib caiinteUigentia ca ta pmo: tXno itA
vmbwi^oDuj DilToluit in cas basredire inteUr.CTSt 1 f iic be Due intcUigentie coponut catu p:imit i quo ejiii
cdtn {)mB
itcf fi co:po:e IbUtbiU imutabiUs eet:nuUaq; ronc .folu ftiit.ialtera ifto:p eft finita:q:^pinq eft ilii q6 cft termi'
ppcif cr
biU'3 fubeiTet:nuUa quoq; rone pcnit'' DiflbUicret "jam
. nus ois en tis^rcliqua aiit cft ifinita:co g? id q6 pote i fa/ mr^ itclli
vero foluit:igif q6 fubeli folubileeft.t?ocaiitnd eaU6 ctu5 cft in feipfo.non babet in feipfo fubam.i ^ptcr boc
qpma.llon igf ipa DiflblubiUs.CTCt boccftqd facnos non eft finis alicui cntin tunc fit intclUgctia catHm:icd
Debere Diccre particulana co:po:alia ec. Sencra ailt et ponif e% finito iinfinito:itafinita:cii tamcn intcrcaufa/
fpesnofoUmnt.^cdpoti^^fubfunt igmanet:q6 oibus ta non fit fimpUciU9.(L £t no latcat tcqj iteUigcntia fu/ CtnAfKi
ligij^Aipc
cis no eft vnii idiuiduiiii fubcft fueejrceUes yle q6 folui pcrio:(qiie eft in ea>np:imit fo:mo9 qs recipit ob vti
rtotim^'
nequeat z oeftrui.(E5pi'» quoq5 accntm in ma fua imu pmo:intelUgetie infcr(o:i que cum ea cft.i iferio: intclU miifofaa
tabiU pmanentqih fubcft iUis indiuiduii in quo naUter gctia recipit cas no permodu; receptop.fcd rccipientis: ikrioiiV
quonia in ea funt mino:i9 vnitatie i maio:is multiplici/ uUiojtic
oia vnii fubfiflut.CCncc ia latebit vos a quo traflatio/
ne :3ueniente nccefllttas *: pmanen tia veneriit fuper ea q tati8:vt verificetur illud.i cft op intelligetia lugio:imp/
nobis infolubiUa fign»ficauimu6:qm pcr bocpetit oiflFi mit fof as fo:te8 ftfltee;i iteUigetia iferio: oebilcs itcli»
cuUas ^pofitionii vtius in eo cp funt neceflaric:13 c oiflFi iic9.£t no fi8 perturbattis in bis.CrJ5cd fi pfideres xb»
cuUas necefl^itatis ea;::q ^pones acceptein Dcmonftra/ nesfmfenfu5e;:quofiunt:ieft^omnis intelUgetia p/
lione funt.(Cli>lacuit nobis vt adqcercm'' pntib^^intcm mo in vti fo:ma pma:Dcinde in feipra:inferio:e9 cae xv
tioib^^DemoftraiioneiUaquarcEim^^.vel repetim^^.in Iv dct:ita vt per ouplicc vifione(queeft in ea3)fit Duple]c v
b:omctapt>fce,': cfl q> fo:ma nonbseflienifiin flc.Ca telUgctiainca.&icimusitcygj fo:me itcUigetiefiitm/
aiit bui^^cft^g^ipfa Datecflcvelqjipfaeftin f le:licutl$ telUgentic feiiicte:muititudo in vnitate.i fciuctio cu idi/
cp ca no eft n((t cii cato:nd q? ca fit iUi ca eflendi ca to.fed «ifibiU'tate:iboc no fit:qifi bcc fciiictio no ccrtificaf ni/
cp cu fuit ca in cffectu.fegtur ej: ea efle catii:': eft cii ca.iu it in ouab^^extremitatib^^adinuice fetiictie:fciuncti6eve/
mitr cii fo:ma babuerit ec.fegtur cjc boc vt coftituat aU/ ra:quap vna ejctrcmitatti eft D!gnio::i boc eft pmii glo/
quidq6adiiigit fueeflfentie^-zidq^conftituitcft res ief/ riofum i e>;celfum in quo pcrftcif inteUigcntia fupio: e%
fectu:iDatiUiclTe.(r£cce$aperte fbis bis-z py'o:ib'' iliis ouab'' quas tnuenimus cflie in cato pmo. ieecunda
verbis auctcticis abfoluimus nos ab eo q6 fugi^^Dijrim'; bap e):tremitatu quecptab itclUgentia quc cftinferioj
Vt fciat per boc in logf cis mamcii eft i eiTcctu fubyci fn caDiiabu9fmo:dincmfuuin ca:ifpem prciteUcctiua
(iicamtlvt pponant ei.£ande; aiit cofiderataj ciicaufis eft fm boc ej:tremita9 occliuie i cata pcr p:ima:i ge 13
p:cdicaricuiili6:eo q> eftiniUispermodu; eaf :non
g rcmota eft a fuperio:e extrcmitate:i Diuidif ob illQ:i b9
modumale3:itucptlngct(pfa5pdicariin gcncre gmo/ muUitudoomnis qua rcpis intra catum p/
eft fctiictio i
iS.tQ itd
dii generis < in fpc per modii fpalcm.vt fm eflc fuum in mu5:i ^pter boc vnitas cius non eft incifa.ClJQ^ crgo liijirita efl
caufis fitpdica'" cp fm ei male fubqcit ei.(r5n bis ccr intelUgentio componitur Cjc multis inteUigctgs boc no cd rc;: cc/
lificabens qp ma eft per fo:ma5 1 quatr boc eft:': qp fo:/ fitnifij7ptermulta inteUcctoquefuntapiid illa;:i boc n^rum
ma non eftpcr matenam nifi fo:taflis ^m accidcns:qm cft q6 app:obamus.(jr£t fcias q> inteUigcntia cft coufa
fo:ma non eft in eflFectti:nifi cum ca. rcrum que exeunt ab iUa:tame non eft cauia illanim ni/
•ijv^iX^ (IflCr
'?''cp:eceflitredibimu8 0dcain fi per modii fuum pcr que' in tclUgit cas.i nutrit cae:i fi/
IW*^'*'^? **WvC pmaivtcjrradicib^^oatisioan/ mitr bec coufata non coufantur nifi per modu5 ciidcm:
dis faciamus te latius cognofccre catii p:imii.(EScias quoniam permodumpcrqucmfunt apud iUam.(L©i
igf gj int*'aliquandofumimrDcrequceft:ficut ptingit n fit tunc caufata inteUigctic lunt caufata fcmpitcrno: t
g? nos aliquando fumimua oe celo pcr pfiderationc ei'': caufa beccognofcitcata fuafempiterna:quc nofnntcau
1 fm fo:md eC inteUcctiuam:i quandoq; fo:ma intelle fata tlUus:n tfi pcr modum pcr quc non coicatur mutabi
cta no fumif oe bis que funt:ficut oino itcUigim'' fo:ma lita9.(l_ 5gif ft rc9 funt ocftructibilcs: boc e cx. ca ipoflfi
artificialemqua adinuenimHs.(ir£tDcidc fo:ma iteU bili:non auteme;: caufa que pcr fc cft coufa eflcndi cis i/
lectiuamouet mcmbuadboc vtfintinopcre.noquia tcUigibiUs i etcrno:i j3pter'boc vtcntcs boc iiominc ca/
fuerit ipfa oeinde nos intelligam^^^fcd q: inteUigim'' ftiit to cum rcfpectu od ca; Dignio:cm:i ftotuentce \i^in x»
ipra.(LXali8 aiit eft coparatio ois q6 eft ad pmu:qtii v nunciotionenominisoicimtie caulata fcmpitcrna eiTe:
q6 facit:oebct c(Te cii liia eentia:
teUigit fua elTcntia:': id quoniabecfempitcrnitascftfempiternitoecoufecanti»
7 ipfe fcit quo bonitas eft i omni q6 eft ^gtur ei^o fo^ ea.nibilomin^ til res fun t ocftructibilce fic oftcdimue.
'^^
^ntelligcntija
^wivtpcrboccpt>ij:imii80evmtat tMsfingulorumquc^funtpofteam^qnonia; in ipfa -: pcr
^c\lntftna
«g^lUlU 1 wv
1
tcintclligetieCgj.f.m ipfa cft multitii' ipfam ftant iUa:veriitame in intcUigentta non cft ftatus
do)crcdas vnitate intei ligetie ee Rcat vnitate fpeirquo' iilo;r p:{mu6:fed feciidus.': ipfa mefurat fingula qiie fiit
nia; fiaxt ait Jsion jf.tlibii aliud eft fpce ^ nuero:p vni/ apudiUa5:mcnfura c6ucnie'tiomniret'.boc eft.vt fit me/
ta3:t nibil aliud niierus $ fpeipluraiitasrjjprer qd fpe'6 fura mcfuratu; n6 ej^cedens;': fi boc cft;cft tunc ipfa fta/
cCi tota indiuidua ftt irt nuens : t nuert vnii indiuiduutn ttts mefurans omnia quc funt in ca 1 fub ea:non tamc fi/
fint itt rpe;tunc$tijad niierum oiffcnint particulareqd cutmcnfuraiTiotusceliefttepusadiacensfjngulisqHe
eftfub fpccie i vVe q6 oc itlo pdicatur: vcra eni ratio fua' fiint fmotu^zinmutabiUtate^^^^ptcrbocfunt iniUaita
det:vt aliud fit qd oicit Dc fubiecto ifubicctii.C^ntel/ menfura ftatits qui p:cce(lit.ficut ctcmitas comp:cben<
ligentia afit non eit vfcper modum vniuerfalis g> pceP dcns fingula:fcd modu (per que ftant intcUigctic 1 fta/
fit:i fuffidattibi oe boc q> oijciquonia oifficultas 6vnii tU5non babcnt)relt'ngt.(E£t q: bcc eft mefura q c«m
tatequa fozmat cogttatio abfoluit in via qua no incediV mcnfuratis cft fimul:-: oc quo n 6 pcrtrafit aUgd eft itcr
mus.^jrntelligentia aut non eilmultitudo.nili queadmo vitas creatas vita pma:ficut fcies poft:': tiic app:opinqt
du; oi;;imus:fed ipfa ell vnu rctinens ea que confcquu' intenrio celcb:ata apud illos i parte buiius p^ie oignio/
tur ej: ca per virtutcj oimnas que eft in ca:vt non ijtran re % eft cternitas -: vite poftcftio tota RtnixlClBt no oc/
fcatcjreisaligdorno.-quoniainipfa eflvirtus que non cultabimr tibigd intcndimus pcreternitatecfTeciLtefaj
cdtatperficiin fo2ma:apudquallant ftngra.ftcut often/ atminteUigcnria:fed bcc eternitas cftcrcans -: nocrca/
dimiis.((r£tpcrc3ndevirtutemcftregens3iam ccli i ta:quonta5nonmcfuranturbacmefura aU'qua:iitfi pcr
n9m:que e(t obcdiens illi.crnatura atit bic aliud non Virtiite5 oiuinam que eft in ca.CCfiternitas ailt pma eft
cll:
$pzimop co jpozuj qualitatcs f leales 'in materys il etcmitasverc:q:eftmcnfuramcruran6perfe£t^pter jQ.no vitap/
nuivotpRta
loutm 7lcalibus:q6 cft qtft ipfa cft oifponcns que fun t in bocipf3eficreansc)ctepo:equemefurauit ontc tcpus.
ri e t jvitaj X
matcri^s celo:p:fm quarum oifponcs quafdamfuntce/ m
(££t vita apud ipfu5 1 voUintas no cft f vitam 1 vo/ Tolutatcj no
li3dinuicem:ita.f.gj cpbaccouenicntiaiofiaricj: eog> liitatcm noftram -: modti; noftru;:quonid eft voles f m nranif
ccli voliitatem babet fozmandi particularia:fegtur nuc/ modu inteUt'gibiU'8 purc:': vita apud p:t'mii cft beccade
rum fpbera;: celeftium:': cclo^uj oiuerfitatcm -zpucnie/ Voluntas^-^idcovoUtqmpminoncftfmvoUtt^inoftrii.
m
tiam ef(e f nuterfitate.f.quc cft pcr foima:-: conuenie/ Quoniamineonon eft int'°in t'dq6cft ineo;quoniam
tia; quc eii in ma:vtfic non fit intclligetta tota caufa cc Itt poteria in co per qua moueat 6fidcrio aUcuius./St 13
eontmfol3.(EDpouctigit vtidinquoconucniuntcc/ eft quonia fingula funt prcfcntia illuz nofunt ncc appe<
liftt3diuu3nseiTem3tcric:ioiuerfita9 illop fit appjo/ tcnda funtpcrmodii fuus^iipfum pmii fingulacreat in
pzians mam
banc ad fozmas oiucrfa6:i quonia id i quo feipfo:ii'cut oftedimus fupius: j?pter q6 nibil ei Dceft:cu/
cftoucnientiaibicftmotus circularis vilior oifpofitio ius Dcfiderio moucat .(EUita autem quc cftapudnoe
CntcraliasquasrcpcrisilUc jjptcrimpfcctionem q co/ perficit app:ebefione -: actione que eft motio venies e jc
mit3tur eam:fiTr matcria vilioz eft ciTcn tia bic:-! eft fub/ ouab^^oiucrfisvirib^^tcftqjanimaccUeftimatfcbabe/
iectii; viiius cetcris fubiectt's.£t ficut cft c6mt):tio com/ revoliitatem efTcndiipfas resparticularc6:t'dautemqi5
pofitfonccelo?: ibi;ficeftc6mi>:rioc6pofitione elemen/ ipfa intclUgit oe pmo •: oc pncipio q6 eft fibi amatU5 y*
to:um bt'c:ifupcrio; comixrio caufa eft^ buidicadiuuas pinquu; eft pncipiii Dcfidcnj fuc moticnis^q: ej: oiutur/
Defcendunt a cozpozib^^pmis g qualitates eis ^pzv
ea;:-: nitate fui motus fequet iUa; aflfimilart quantii ad fluj:ii
Qs;impffioncs in co:po:3 bui'' mundi:': ab an imab''i ani eo?: quefunt ab ipfa poft ipf3;;fimilV ccUtsCcuius pcrfe*
mas buius mudi:i J3pter boc natura cft rcgcns co:poza ctio cft anima>irmtc iUius intc" bonitate fuimot'' pn»
inferiora^TeftffcHtperfcctioillisrquonia^fo^mccontm cipiu; cj:iJlcs oefidcn);vt pcr oifp6nes -: oiuturnitatcs
rebcntei;quoniavcniiitinefFectupcr cam:-: iuuameto fuicurfus afTimilct pmo in^tu ab illo fluun t bonitates.
illiu3:i: boc cft pofitum in bis quc oijcimus.-z often fu; e, (Cfitia; patet tibigj in anima pma ouc funt vires;apc/
i>ijimu3 eni g? intclligetia pura no cft infenoab^ad na» riant autem a nobis ne lateant tealiqua circa ipfum.
tura; ca fola.CScias aute 9> elemeta pcrceptibilia fut (Et>ict'mu8 igit itcp cp ouc funt vircs aic pmc. pma e feuerum vt/
gnattonis-rco^jitprionisimultipltcatur niicro': fpe fi/ app:cbcftua.fc6a cft motiua:': bec eft vis oefideratiua in ree aie i>met
mul.inoncftbocnifi^ptervolutatemquccft in vno/ iUa.aia igitur app:cbcdit % per boc oefiderat rem quaj <t vua fnmi
(oiiietittK
quocg celo:p^pter co^Hte:': boc eft ronc co^xj^aliu oif/ appjcbcdit^tvtcofcquaturgjapp^cbedit mouet co:p^ eual)*»uib*
pofitionii que funt in fuis matcnjs.^pfe igtt fojme con/ cuiadberct;': per boc viutficatur cojp"' ilUid.CTtft igit
rinit3n t gcncratione i coKuprionc;.q re n3tura continct vita co:po:i8 pmi ej: ouabus virib'' app:ebenfiu3 -: oefi/
cas;-: fimitr c6tinct rcs quc funt per gnationem t co::u» dcratiua:': ej: motiua.£5efiderium p.'t'mii eft td qd Dt'j:i/
ptioncm.ai3.n.continetmam;p:eparateni;e3mpvir/ mus:qucaHte;funtfcquct(aadboc funt flHj:u6.(E£>t' Ceeatcetea
tute Diuina que eft in ea: vt ipfa fit ca multitudis C3to:ti milcautcjilUqdinucnisin co:po2ibusp:t'mi6 inucnics ad (02/
(iniii
particulariii.^nteUigetia aiit continet aiam:i eade ania inco:po:ibusnoftri6:qHe tamenon comparantur oino po]auf«.
intclligit bonitate pcr ^tute qul b; ej: illa;-: pcr cadc eft illis.Cum.n.innobisfitttDcfidcriii vcbemcnsad qrcn»
iUioparioitclUgibilisi volitnt36fo:madiqeftin ea:': 2 du5 aU'gd:fcqucntur tunc Dcfidcrium in nobis imagina/
inteUigetie^^quceftci^^^^utefegmropatioaisUs^ipa.n. tiones quas fegtur motu6:non folum ad ipfu; oefidcra/
cftfo:ma co:po:aU's.t'.3dbcres co:po:i;'z cft jPj:im'' mo/ tum:fedmotusadalt'ud q&cftinviaDefidcrati -: curfu
ii non fit p:imus;': q: 3U'3m pp^rat
to: co:po:i8 iUiug;-: ct'u8.£ft itacp in nobis vt rtus Dcfideratuia t cii illa vir/
mam:tiicrecipitvt'rmte;Diuina;pcrinteUt'getia g qua tU6 app:ebenfiua pjopter quam fimul mouctur virms
£Xutdpf><ni
cftilUDiuinaoEatio.dTCrgoUquet gj intelUgctia cotv motiua.XDorittam oico non que imperatmotui boc cft
nioitua tielU
ncttaiam -: nam^inaprinctgnationcm^ttilcnone g> yie Defideratiua.ficutDij:imu6.': ficutandifh' in natura/ gai.
p:obibeat a con tinetia iteUigctic e% bis que fun t fub ea: libtt6 1 oidicifti.fcd motiua quc facit mom;:-: bcc moii/
iboc eft:q:q6 eft.t qmXr eft.a te fcire Dcfidero. uamouctneruo^-^meb^ainftrumctaUa^vndc -: motio
vtintcUigas^ab iteUtgcntiaeftmii/ bec eft^uenicn6 ejc Duabue Diucrfi6 viribus:': tiie mo/
£^f^ni1lflir
S? v4lf Hl» I dus intclligibiUs imefus.': g? ipfa c fta dus eft quo oeclaratur ribuq: vitaeft i nobis:': quaUter
^Suic. 3 z
»
cft boc^^dBt q: f m Nonf.cfroj pdmu crcatum cft ccn/ effenttatr p:eter ipfam:tunc cns pmu oat oibus ce E mo*
tialis motus pamus circa ocuj i reru; caufaaqui gde| dum creationie:': boc eft verbit q6 non aperimr per mor
motue no c abfc^ voliitatc z appbcfionc voUttimo fcgt du j aliij.Crj£t qi oftendimue q> app:ebcnfio eft pn"'^!'
cae:-: tunc oicimus q> intcllcctiua cft motio qdam cj mo tc.(r*fo:ma eni app:eben fa eft mouee ficut oipm^ap*
Mcmn^ueniens ej: ouabus ctucrfie viribue:-: no fit ita: p:ebenfi[o aute non eft nifi fo:mcapp:ebenfe:ttic vita ^/
quonia ipfa flu]cii5 fo:map ab ca caufat.-: ipfa no cft
itilT ma no oat vitam eis que viuut fub ea nifi per modii foz*
Imunieabimperfcctioncoinoico qp ipfainfcipfa cftin/ me:quonia ^ceffio founa^ e:cuid quod fiierit app:eben
foimitas cgcne coucrfionc ad fozma; pmaj pura: vt fo: fum 1 Defideramm.fegtur motus actionc; virtutis oefl^
met per illam.C£t Poft# boc noftiituc no latcat te gn deratiue:': perfidt vita.(C5nteUigentiaaiitnon oatfci*
lcias cp vita crcata pma cft motio ^uenicne q: ouabits entiam.firrei6quefUntfubea:nifiper modu foutie;q6
oiuerlisvirib^^icft^uenicnscjcappzebcnfioctmotio/ eft:quonta fo:me oefccndiit ab ca fup illas que funt poft
ne actiue vimitis oefideratiuc^ta q> actio 6fideratiua eam:': ^a app:ebendut eas.': intcUigunt bonitatem im
cpafliorcdeantfup:aeentiamcande:qdeft:qt ctiapp» gnam:ita vtaia que rccipitimp^efTioes ab aia p:ima:ab
benfiionQintelUgetiecomitct voUtntas tuncipfa intelf ea fine medio mereat inteUigibiUs Dtci:qm ipfa eft pen/
ligeret oeii^ rerum caufao:': mouct circa ipfas:': mouet deng per ea$.2nima atit in ferio: quonia ipfa recq^it im>
feipfam:vtinctpiatcfTcin tcmpojebonitas qua int'S p:efiiones ab aia pma:': pendet per ea mercbit oici an la
ClTloftiattteq> in app:cbeftoe i volutate caufati pmi animaUe:': ofs aia oependene ab aUquo:fiue rce queca*
cft multitndo tbeopban ia;: magna.'Z qd bec multimdo (^fit:oeno{ationQrecipietiu):tanome eitisa quoe oe/
p:ocefl"itfinemodoe)ccaufi6pmi3.qnadocgcrgo eft p* pendensperpn^^^tbocperaUud.i^eUqueautintelUge/
ccftto ^cedene ejc caufa caru; i caufie per modil p ques tieque fequijtur:babe't oiciintelUgetic trft:quonia intel/
faluant in fua cd.£t nofti iam gjappicbcfiociicftappzc Ugetiapoftpmanon oicit pendcsnifipcr intelUgetiaj.
benfa -: voUta ab itelKa mouet cam:": fic pcrficimr vita Q6.n.oepcndet ab aUquo babj quo attingat ita.nontn<
creata:-: tunc aperif tibi modus ques audifti;': eft vita p teruenien te aUo medio.C i£t boc eft in quo occlarj f tU
ma crcata^ccfifio jscedens q: pmo quieto fempitcrno:t bi q> pma itcUigctia ^pter fuaj oepcndcn tia mcret oici
pmus moms.CTifcce quafr pcr pncipiii buius ofonis u Dinina»:iuonia5 non ocpendef a pma itelUgetta.nifi que
telUgif vitepancipiii^-^cftmultiwdo qiia p:edi):imu6: merct oicicoplctain pmop:icipio.C£t poftqg puen»»
1 modus per que fignamus ea:pcr fincj vero iteUigie g* mnsadbocrcpctamustriaque pcefTemnt.f.efre viram
fcction e cius.t boc eft id pcr qd bec tota o:atio fignat in»" tfciam^vtoftedamusquarrqucdababentcc in qutbuf/
icntioncj vitc copofitam i coplctaj.C Uidce qtti aptc dam per modti qucdam no p:op:ium:rcd adiunctum.ct
eftoftefumtibiquideft vita creata ^ma. incUnee tc igit non folum in ali)8:fed etiaj circa illa ciuc p:ecelTerut:c6»
ad iUud qd pmo Hait ab intelUgetia:': iucnice i illo tml tinget iUud;quonia cfTe i intcUia in vita;funt vite oue.t
tita^ncs oefccdcntej in ipfu? cj: inteUigctia:': bcc acce/ vitacuintcUiaineflefuntefTc ono.': vitatefTein inteltia
pta per modu p:io:ie eft^cefTiop:ocedcne ab cntc fc6o. funtoueinteUigentie.Cttnoeeyplarjabimusintctio/
*Dac autcm jsccflriones fumpta per buc modii nofti.pw neebasverbiecompendiofieoiccntcsq? in caufa non
pter qd vita feciida creata eft ^ccdes ab cntc fcdo:-: mo elt caufamm nifi pcr modu qui eft ciTe ciue:': boc eft qd
lus fccudu3.(Ei2>cbee aut nolcc q> vita aic celi;etiam (I p:ecefTit.q6 ergo eft(confidcrato ipfo per modu pcr que
tiaiecdiad fitcompofita^fimpUciustamceirebjrcfpcctuvitetoti'' eft in cfTc p:imo)cft vnum q6 non oiuidif no vt fint oia
ceU:quoni3 in vita ccU inucnimus pncipiu cius.': in vita vntti 1 in vno vnitate iUius:quonia in ipfo funt bcne ot/
anime cius fimiti*.': pucniunt fo^taffiein pncipio.qm p» dinata:modo aUquo muUa in iUo:verutamen per modit
ccfTio apnd illa cft intellccta i voUta eade.fed motio q e iUum non funt cjitmvt fit aUqua multimdo in iUo.i.ve»
pcrfcctio aie pume cft rcdicns fup:a e;cceUetia$ tUi''.que lut in p:imo;ficutin cffcctttfed poft pmii.C ioiitergo u
vero eft pfcctio vitc ccU cft motio qua mouct pmujrUcj; telUgentie i vita duc cfTientie •: vna cfTcntia: vej: per mo/
cclu 1 antma eius no fint muUa:rcd ipm eft quicgd ania dos oiuerf08.£t ia nofti pcr bcc qua tr cfTc i vita in itellj
due eft:': no coucrtit :*: fic vita anic eius non crit aUud a gcntia funt oucintclUgetie:': boceftq6pceftit:': fcis vbi
vita fua T (k erit ficut i iUi.(E J£t in boc n6 cft jjpter q6 rcpericscertinidinebuiusDuaUtatieperca que p:ccef/
terrearie.fi confidcrce quatr in co:po:evno manue aUd ferunt.C)bcbes ctia fcirc q^vita creans i no creata ip^
a co:po:e non eft : fcd fit pars ilUue:cum autem e;pedi' eftratio fpualis p:ima fapicntiaingcnita:fingula o:di/
tus fiicris circa vitam iftam:Defccndee Pm ordincm: vP nan 6 ca facicndo in ipfo:': cft ratio ipcrmiicta motui: Ri
cgquo pcnicnm; fuerit ad co:pu3 naturale non babcns cut oftcdimus in iUo q6 pjcccfTit:': eft q> vita p:ima non
Qnima5:fcmpcr inucnice q> vttA p:ocedit c]c ouabus vi/ eget DuabVribue.^i ^pterea ft vcra coiunctio eo^ quc
ribueficutotpmue. funt ea que funt:cft. : ftant aUe intcntioce aucteticc quc
ff^f t*Yt II
||«^4^llilUII| m P^iv^ntujeft ad boc vt fciasg> pmu$
cnsDatoibuecfTe;': pma vitafingui'
pjcccfTerunt cii bacninc q6 factiis eft in fapientia ptno;
vitacft^vtfoklunaetc.Cqiic fo:i6Co^x):afi3t>"artc t
lisCqiie fub ea viuunt)oat vita.^fntclUgcntia autcm et artifice vita ftint:ccccqiioni3 aperteoftcfacft tibite^cpf/
ei3(^quc funt fub ipfa inteUigetia)oat fcia5.qtfi ipfa no il/ fa oiffiaiUaB iUiue auctetice (ntentioi3:t eftg> eft in ipe
luminant nifiiuuametoipftueintelUgetie i Uiminie p/ fapientia fpirimaUtcr ratic qucda qua cctera facta funt:
mofiri6.(E£tj)pterboctria iucnimueinipra.g? cft.gj tbeceft vita.(r!5icutanteDi):imH6 intcUigentiam et
Srti iiitntd fiilgct.': q> iUuminat inde iUa oifcipUnabiUa quc funt in vitam:in clTc^mnUaelTCjfta oicamusg? intclUgctia i ec
turtitdtia.r.
oifctpUnid tradita(^que vcrifTima ce nuUa otibitatioe c5 inpmavitafuntouevitctnibilominue funt vna quo/
Q) Cft ()> ful/
geti-c cp lllu/ ccdi6>o polfunt inteUigitnifi ab aUo(boc eft ab intelUi nia5 in p:ima vita non funtoue:nifi pcr modum quino
muiai, gcntiatfuorolejilUtftrenf.iC^lNedcamuB •: oicamue: multipUcat eam:fcd muUipUcat e%trema in quibus cer/
qd eft q> oatio vite ce : icictic no eft pcr modum eudej: tificat ouaUtas:vita autem pama caufaf:q: cftcopofita
q6 eft:q: fi oiuina effcntia que cft pcr fe epfte'6 omnc fu* refpcctu pzecedcntie:': cft per rationcm -: mowm
quicfk
perat inteUctn;in bie que in fc •: ad (c,i per fe facta.rccte citra ocum 1 rerum caa{aB,(££t quonias boc eft:tijcvi/
oicifcreori^vt in ei8Cognofcaf.JCreaturaiitq:nibil dl tacreatapmointeromneo vttoeeft ^me vite fimiltter;
/
Sluic ®e 3nte!ligenrn0
C7
1 ipfii qiwdamodo multiplJcabiT per appbenfa: z fit ipa: turr3tioeiu3:comparatiocni5l3d rationemcft compa'
vcmtatnen in fepermodus fitperto:em.(17£tri boceft: ratio terminiejrtra fumpti ad Iineam.(E t:oc enim c Dc
tunc reflat vt fcias a que funt in vita ftn vniim ee in il> p2oprietate intctlectus in effcctu:vt fitnon ratiois pare:
la:i qd intelligentia z efie in vita funt oue vite.quemad> fed tcrminus •: perfectio quemadmodum in fccjuentib''.
modum oijiimm.iJ^Bt itii aperitur tibi oifficultas qiie CTTIon lateataute5no8q6eftluj:queconiiigirur intc'
con(iflitinboc:qu3liter.f.intellige'tia':efrefjntinvita;t feciida vtpatct:fed Uij;fmfecftcaufa p2ima:qi!e veroin
qualirerinillafintDue.-tnosnon ereplificauimus boc fc cft teneb2c.ied luj: veritatc lucis fiiperio:ie cft itcUTa,
qdoi^imusefTevniusinalio perintelligentiam elTeet
vitam:nifi vt no lateat te DifTiculcas pjeceden tium.
C t3inc eft qd ej:pofttionc5 partis Dignio:is p2imi pl5i
facientcs fermoncmad luccm:Dclumine intctlectue tra
vtoftcdamusverbis copendiofis qtw
^Mll
^wt|[UlUI4If lir
1 Uter ca p:imaeft
fuper ocm intellectus
ftutcnmt fe ad lucem Dignio:em:qui autem tabozarunt
in ;:^rteindignio:evocar«nt lucem eam que cft luj: pcr
{rationem:necilUiminatur tnteUcctusanime bumane acddcn8:in cuius Diuerfitatis rationcaffignanda no cfl
aU'quisDiitaluminecaufeptnc:vtfciamusQ7 lumc piu oilTi'cultascj:p:cmiffi6colligens g» vifioqueeftinani'
tniieltfupwinteUectuj:': q> pcrfectiointellectus non c ma non folum coponitur ej: intcUigente i intcUecto:vcl
Diflalumtneillo:boccn:q6fadU'us pertranfitur inbis aliquoq6enunciauitDcptenitudincq6 fotnm fcquinir
que fcquiitur poftC3.(rTlolli autem inteUectiiu; Diffe/ quiesibeatitudo.qm bcc tuj: liipcxaltata cftin fecula.
rentiasauctcricas appwbatas.ict aperta eft tibi oifftcuX Crii>:onunciemus ca quc oij:imu6 fupcrius oc compara
tas ca?: in libiis muUis.CT^gtt no inquiramus circa 15 rioneinteUcctus •: p:eeminetia ciusaducrfus rationcsc
nifiid qo fojtaiTe maioii indiget Declarati6c:vt cjrpedia -zetiamqucDctuccpma cnunciamus verbis auctcnti/
mits id q6 p:emifiimu9.(r£t quon ia Uquet g» inteUciis cisDiccntes:afpemisanimcratio cft:fcdq: nonfcquit
mSlis^tinteUectus fozmalis:'Z inteUectus in babitu:fiic Vt omnis qui afpicit vidcacafpectus rccnis atcp pfcctua
refpectii iUius:pfequentcr abbjcuicmus numenim co|r (^fc5qucmvifiofequitur)virtus vocatur.virtus cft rc/
copiebcndcntcsbanctriplicitatem ronum fubvnitatc cta-zpcrfccta vifio;bcc autem cft^vcre pcrfccta virtus
©tio fnt ronisvniua oicentesiquonia? funt duo intcUectiie:quos pcruenicns ad finem fuum:qucm bcata vita confequit.
iceirus in nort fcparabimus abanima bumana:inteUectU3 in pote/ ^lpfa autcm vifio cft intcllectus itle quieftin anima:qui
aia ^ua/
n3<
tia:iinteUectU8inefFectu.(C5nteUectug in potcriaefl; cum fit ej: intcUigetc:': eo qd intettr vti^ocnlfs vidcrc qd
^lnteirua visanimc apta copicbendere:': gditates rcrii : fojmas oicitur>j: ipfo fenfii conftat atcg fenfibiU':quibu8 6ftni/
fingiilas^quefuntinfenfibilib''^ matcn'aco:":ficut no* ctis nibil videri poteft.l3ccfunt vba angiiftini.CTSb/
rti:vtcumacq«ifitafueriteifo:m3:pcrficiatur in illaxt foluimus nos b:cHitcr abcoin quo octenri fuimus. 2d/
fitintcUectusillein effectiu-quip^ius fuit in pote"tia:ct 15 buc autcm rcftat vt apcriatur tibi verbis ouctcnricis^
cfi qd oftcnditur.g? pzecedens oifferentia(ficut oictum reftataj:ericndum.nuncergo accipcqiiannim p:cfcn8
^mcirua cft)roulripU'cat intellectum ronc no numcro.CTfift aw tcmpHse):pofcitc]ciUafimiU'mdinefcnfibiliii toc oco-
m effeccu tcm intcUcctus in eflfectu ad modfi vifionis in efFectu:v£ 5ntetligibiUscftnempcocii6.5ntclligibiliH5 ante illa/
qmii.
fiait ?currunt tria ad vifionem in cffcctu intcUectus in/ rum Difciptinaru5.tntcttigtbilia in animatantii:plHrirou
tcUccW5'zlu):.3Uuminat verooeozfu5:verfU3quem g' oifferunt.nam i tcrra vifibilis i lixf-Scd terra nifi Incc
cepitfozmas renfibiU'ii:fed cjuoniainteUectus non cftlo ilUiftrata videri non potcft.crgo i itla qnc in oifciplinis
cu6bis:necpfequcsbisquireU'nquiitur in imaginarta: tradunturquc quifquis veriffimaniiUaoubitare cocc/
iUuminat inteUectus furiii, verfu8:ficut fozma que acg/ det:0icendu5 ab alio non poffe intetUgt nifi a fuo folc in
riturapudinteUectusquieft inpotentia:cum ilUiminat animaitluftrentur (£&ct>m 3ugiiftinu5 crgo quonia
luminebocn6eftfo:macoz2uptioniDcdita:nififo2tafTi8 inbocfolctria ticetanimaducrtercq6cft:q6 fii'gct:qd
per modii qui eftfm accidcs.^mpaflibile^ eni, inteUc/ ittuminat:ita in illo fecrerilTimo oeo tria.funt q6 cft:q6
?.d aia.t. ctum op5 cfTe:-: locii fpecie|:.ficut oftcditur a plBo in li". fiilget:q6alia facit inteUigerc.£ccc-quonia5 apcrtc funt
co.j.i. 6, fuo oeanima.(ri^afTibiU'.n.C):nte ipo:accidet iUi q6 cir.- int"noftrequep:cccfferuntaucto:itate2ugHft.qua v(i
ca fenfu5 eft.£>olct enis fcnfiis in fenticdo valde fenfibi/ fumu3.(r£tquiaoftendimu8 cp rationifiniscft vtfio
lc.Qin quide non poteft fenrireep valde fcnfibiUYcnfus: int" intctliinHnc nccp ratio^nccp intetlcctue in cffcctu eft
quare intcl Uxtus in potetia cum fiat vt inteUigat valdc infeipfo. 3gitur caufa p:ima fupcreft:quc eftinfi^p:!»
intc^^nonlediturnecBpatitunDeleaamr.n. i confo2tat miun purum:rcliqua autc5 terminannir.^jilntcUcctus au
inapp2ebenfionepuriinteUi'3 magis.CTilMcamns g gj tem in potentia:p:cccdit intcllccmm in cffectn:igit obc/
inteUectus in potetia eft ipfe teneb^e.Cui cii appzopinq t dit canfe p:imc:': tiic fit gp omnisintcUcctue anime bu
intcUia agcns:-: piungit ei modo fue c6itictioni9:iUnmi/ mane ej:ceditur a caufa p:ima:': non fufficitadapp^cbc
nat ipm.vt Pmquatitatcm fui Utminis recipiat fo:mam dendumeamnififmq6pfcrtureiDelimiinc caufe p:i/
ab intcUia agentein quacft fo:map mHkitudo:i pcr rc me:i j^ptercaquc abnndantius recipiunt cj:ccUcntiHs
ccprione eius incipiat ciTc in effcctu:qui p^ius ftiit in po' app2ebendiint.(r©cias itcnim q? intetligcnria agens
tentia:quiinteUecni3effcctue;:itcUigentc9dem cft qd nonconiungiturintcllectuiquieftin potetia:modo oti/
eft fuba ei i coniiigit Ui^me nobile i fo^ma. ^nteUiam.f. quo coniunctioni6:nifi vt in intellectu5 imp2imatur ali/
quequidem fi recipiat ab inteUectu mali pcr modii mii quafo2ma:fo2meautem cum acquiruntur cjjtrinfccus
nus vt'cm:non tamc pcr modii Dcftnictibilcm:eo g? ro acquiruntur.i^cfccnduntenimobintcUigcntia que eft
cipif ab co:quicii fit locus incouuptibiUii imijrtus eft.f. fo2mafeparata in intcUectum materiotc5:ita g> tota ra/
abfcg mij:tione qua rcpimus in oeftructibiUbus.(nUi' tio imp2cffioni8 •: acc^Hifitionis bcc eft:vt vifio in potcn
defne quatrinteUcctus in effertu eft fup2a intcUcmin po tia incipiot cffe vifio in effectu:ncc fo2ma acquifita oica/
tentia.-^qtn euacuatur ab co qd emanat ab intelUgcnna. tnr:nifi quoniam ncccffarium cft vt quc [aim imperfe/
(irSimitr oico qo intellcctus in effcctu fuperio^ c rone: cta fuerat pcr ipfam vifio complcatur.CT t^abcbis oiit
qiioniamperfcctiorationis iniUocft intetlcctiiatis:nec cj: bis quorc -: quido i quomodo fo2mc qucfunt itelt ia
nobilitaturratio^nifioonoitlius.^jfpfa.n.eftafpcctusini funt adeptc:fi autem fo2mam in intellectuCqiu' (cmpcr
terioiin quonon eft rccrimdorncc^p^rfectioinifi feqnai actueft>deptam:oicamu6intetlectum:quoniaqi'.ilo'
auic. 3 J
Bnic. j^C Jntcllismtii0
tastttilliasadeptispzmmdiimmxo cp foimalteina quo rurfiid voUintaa conuertat adem:vtc);inde foitnc^
•zintellectitsin iilafuntotiura^-zm indiuiltbilitate oiiii'' turfenfusintrinfccu6:ficutin co:po:cfenfibiU obo fb:/
rio:itnultttitdot'n vnitate.CStboceit^ptcr q6 non/ mar lenfus e]i:trinfccu8:ficc9 fit trinitas iUa ej: memoua
nulliattcndcntes acquifitionem barum foimaru;rqiic intelfia Vifionc^^zCquc vtra(gcopulat)voUint3tE:q tria
funt in int^^^Xcien tca quon iain oiftrabiitur abfcp otTtra' cum cogantur in vnum ab ipfo cooctu cogitatio oicitur.
ctionc:-: oefccndunt abfcg pcrmutatione:aiunt oc illa.f. CTSciasautem g>in vnumcogunturcuminvnii fint
gj eam illuminatmaterialcirencbjofum^^zimpamitei cocuntia:boc eft in vnam vifioncm.2Dcmo:ia voUltas
qd fluitabea:ipfa eft inf.natura quid adepwm intcUia t acies fo:mandi:c^ iam oictis planum eftquid (tt cogi/
edepta.(E3dcptum tamcn pcr fc: •: pmo oicitur q6 flu/ tatior-zccrtuscspcrbccqbno eft icogitatioenifiidca/
%a rationali rationabiliter ab int" oeriuatur: oftenfum iuseftreccptibiUs mcmo:ia:t memo:ianon recipit ali'
cflautem q> nonedintellectusadcptuspzetcrilliique quid;nifi a virtute fcnftbiU.^gitur cum vires fenfibiles
feparauimu8abanimabumana.^iu3enim non efl in/ nonapp:ebendant:nifiint^^quc non tranfccndunt fen>
tellcctustaqlparevclvirtusaqua fluantfojme fuper fu8:ne(^ fozmasrnifi quae app:ebendunt.fenfU6;tiic cer^
intelligentia; ^^tutui aie.Ouonia intcUectus virtU6(^qui tuses cp caufap:imaeftfup:acognitioflem.(ir36 aute
edpars animc)ctt virtu8tcncb2ofa:ficut oftcndimus. modus quo le certificaui eft modus aucten tiai8:cui ne/
Cn^J^ercacerttiefttibi: gp fuus intctlcctuseft finitus pbas eft contradiccre:quonia veritae cft in ipfo.CTUe •
•z non infinitus.-coq? aliiidc eft ci [u}::z tamen caufa bcc rutamen etfi oftendimus memo:iam eife radiccm odci
eilcrcan3lucem:vndeftngulaquc(^obediutilli:Tfunt cogitantis^fdas tamcn adem antmi poiTc conuerti ad co
fub iUa:t ipfa ifluit fuper ca oe Uiminc fuo virtate mul/ gitatiuamboccftadimaginatiuamque cft vis fequcns
tafmo^dinemamodumqucmaiTignauimus in p:ecc/ imaginariamc-zipfa cftcoponeneaUquidocbisque fiic
dcntibu8.(n£ftergacaufa caufarum fup:a omnej vir/ tn tmaginaria citm aU'o:i oiuidcne fimiUtcr f mvolunta
CutemtinteUcctU3:eog>non eftintcUcctus pjeter iUoe tem.&i autcmconuertaturadeamper voUintatcm.fe/
quosilgnificaiumustoeclarauimus^necratio que no quitur vifto intrinfcca^^z^ptcr boc credimus cogitatioie
finiatur in intcUectu pmo gmodii que occlarauimus. radicc8eiTeoua6:fednon fimul.(]711oftietiamg> vnu.
pzccefferuntfuntaUquaqucfaciiit quodc^cogitur permodumciuiciTeciuscft.^t pzoptet
iFr
*-*' *^^^ (Mt^
hfVt
*v*^ tcfcircqjcaufapmacftfupzaoes boc p:imum fcitomnia:quoniam non fcic omnia nifi per
Vires reitfibiles:': fupza virturcs anime fingulas.^gitur modum qui cft cffe iUo:um.Od autcj cft fciens a U'o m6
nofti g> ipfacftfupeaconuinctioncmifupja intcUigen/ noncftfciens^nifipcrmodumquemcomitaturtopinio
tiam:'! boc eft q6 foztc fozuus impnmetur tibi adbiic: 1! ^fcnfus.£tbecfcientianoneftattingcn6nifi fm oifpo/
attcndas fcquentia.crSb omni igittir fpede cozpous q fitiones % effectus ipfiu6.(C2cccpifti etiam ej: fupcno/
cernitur:cp:ituriUaqucfitinfenfucerncnti3:'z ab boc ribuaqiintcllianoninti^aUqua^mmodii^qito facit fd/
eaquefitinacieanimi.(£;Uolunta3 ergopumum fibi re oiuina ciTcn tia:nifi fit apud cam ratio intellccti. 5git
copulat fpeciem co:po:ie cum ea quam ipfa cognouit in patet gp intelUgctia no cft ratio pmo puri:ita vt fit loctis
cozpousfenfui-ziUamrurfuscumtUaque fit in mcfuo/ ilUus.imobccratiofcparatacftab omnipcrmodu; iu*
riae):iUa:at(piUamtertiocumiUaque nafcitur in acic pza ftgnatum:'z non eft in aliquo eo modo idca bominia
animi e% ifta:fcd medt) copuia que fcciida eit(cas ftt in/ eft intcUia fupcrio:i pofita:': tunc ipfa non in tcUr:ied fu^
titnior pzime q^tertia>ontamencftta5(imiLi3p:ime: pcratomnc5 intcUcctiim t maj:imebiimanum:qiionia
Viiioneseni;Duc funtaltcra fenticntis altcraanimi^vt ipfeeftocp^cfliispbantafys^rupcratcrgo intcUectum i
autcm poiTit ciTc bccvifio animi.fit in mcmozia oc fcnti/ omnes vircsquc fimtin oignitatepoftipfiim^^zeftoeue
entc viiione flmile aliquid:quo fc ita cduertat acics ani/ gloziofus.aquo in quo fermoncs noftruftatucntes^nec
mi:ftcutcernendofeconuertitad co^pusacics oailo:ii. ^:caUciue(Tep:cteripfum:in eijdemau):iliociu8 ocue
CI1>Joptereaouaa vifioncs voUtmnscomedarcvna niemu6:vt pcrficiaturintcntionortrapcripfum:-: pco/
cutn vtfio fenaeiitis fo:matur e^ co:po:c:aU'am cum \u iicrfioncm buius ad iilum:ad quem fo:ma(^fi non pucr»
fioanimifo:mat e^memo:ia:alia3 vcro noUimusc qiii tatur>ft info:mi6.i;t boc cft q6 oftendimtie -z occlara/
folctoici vifioquando fo:mamenio:ie comeclamr que uimus.
fit in fenfu cernenti6.(E iie altera autcs fpccie co:po:i8 (T^^licit liber ;Suicc.ocp:imi9 tfecudie fubftdnti;e:t
Cqueicnttebatur^remanetinmemoziafimilitudoeius: Dc flii;:u earum. ibco gratiae.
: »
6S
3nteUigenti(9
C Jndpitlibcr aipbarabij oc intelleau. rjs:quid oebeat eUgi ad facicndii vel fugeendij. (ETd/
pararioautem barum p:opofttionu5 indicantiiim ad id.
KXX^^«^ wim^#9^ Dicitmul/
\ S^^^iC-?p^3MB LJ tiemodis. Unus eo?u5
* q6 adinucnitur per bunc
rio p:opoftrionij
intellcctum:cft ficutcotnpara
p:imaru5:que cicte funt in Ub:o ocmo/
U ^^v^ fl^LilS^ BJ ^'^^"'' vulgiis appellat ftrationij:ad id qd eUdmr ex eis.©iajt enis ille umt pn/
u
Mi SyAW^^p^ibj
^wvMms^
mr.
boicm intelUgentC5:fc$ cipia aucto:ibus fcientiaru; fpecutariuarum ad cUcicn<
'"0ifcrerum.(rSKijdii8 dum per cas oc fcientijs fpcculatiuis id cuiue natura eft
eftqucs loquutojcs fepe Vtfciaturtantus.-tnona^tur.&ic-z bcclUnt p:incipia
inculcant oicentes. Jnt p:udenti ingeniofo:vt pcr ca elidat oe rebus volijtartjs
tellccms refugit B: vel idcuiusnaturacftvtagatiir^^zbicitcllccmeangeturtn
epgit bocCTXcrtnis c bomine fm longtttidincm fuevitc:': q: infiiguntur in bo/
intellcctus quem Srifl^. minc lua iudicia:-: addunmr ei invnoquoq? tcnipo:c iu^
ponitin lib:o Dcmdftra dida que p:ius non erant apud cum.([ iSed in bac paiv
rionum.(rOuartU9 cft teanimcque vocaturltcUecmscifleriit bomines mul/
oequo loquimr arif.tn taoiWercntia.^nquocuqsauicm bominc pcrficuintur
tractara tf'.qui eft in libw oe moaV.CQwintus eft in/ ifta iudicia tn aUquo toto gencrc rem5 fietperitus in il'
tellcctus oe quo loquit Srift.in libzo oc 9ia,(n Sejctus \o gcnercSenfus autem oc boc g» oicitur t eritus cft co
cft intclligetia qua ponit in libw oe metaplSfca.crii»er Di;ceritlentcntiamaUquam:vcI cum confiderauerit.-aIi/
intellectumqitovulgusappellat boiem intelUgentem: cui rccipicturfcntentiaeius tconfiUumuta vt non rcq^
intelliguntbomines oftentatozejoifcrctionisit aUqua/ ratttrabcovlla p:obarc (upcrbocajccontradicaturei:
do appcllant intcUigentcm cum qui bene feruat fuaj fi/ ncc fit ei opus p:obatio:i ideo raro potdlefle bomo b»j:
dcm.fide9 autem apud eos putatn r efte pwbitas. 3[pll nifiaimfcnticrifceoqjbccres animecget muUis eflie»
vcrononintclliguntper intclligcntej:nifiillum qui cft rimentisquc non pofTuntenc nift in longo tempo:e.
boni ingcni) quiadinucnit malicia;:fed oicunt illu; cal/ ClXocuto:e6autem oeintcUccftiCqucm fepe inculcac
Udum 1 verfums t b9.3onita8 vero ingcni} (in adinuc loquendo;)putant g? bic eft intcUccms qucj pofuit 2y,
niendo q6 cft bonum vt agatur;i q6 eft maluj vt fugia» inUb:oocmonftrationum:t iUum intendunt.iLuaute
iur>ftp:ttdentia.3fti ergo vniucrfatr non intdligunt atm fcceris inductioncm Dcp:imis p:opofmonibu6 qs
pcrintellectumrnifiqd arifto.intelligitpcr pzudcnriay, frcquetant:inucnie8omne6apt3d cos fine oubitaticrc:
<rrScd vulgus Diuifum eft in onas fcctasrdrca intellc/ cum tamen fint apud te p:opofitione9^babilc9:fed ipft
ctiim buius nomini3.Qu ida cnijoijremnt gj intclligee intcnduntvnu5t freqnenrantaUud.(L3ntcUecm9 xo 5"fl8ilttfi!f/
ocquo loquiwrarifto.in Ub:o oeanima:p:oponiteum teiruet sboc
nonoicitiirintelligert6:nifiquibabetfidem.iDalignu5
lurujqituot
VcroflicjfiitboniingenMad inucnicndus maluOnole/ quatuo:modi6.Unu9enime(iinteUectus in potentia.
tnodis ti.
bantvocarcpaudentes.aiijvcrociiquieftboniingcni) aUtisinteUccmsineftccm.Slius intellcctue adeptus.
in adinucniendo q6 oebet fieri(fiue ftt bonij:fiucmalu5 aUus cft intelUgentia agcns.CI ^ntcUectus cm'5 quicft
nt)vocabantintclligcntC5L"tomnino non intclligebant in potctia:vcl eft ipfa anima: vd eft pare animc:vcl vir.
perintelU'gentC5nifipMidentC5.'j^ajdcseniapudan'f. tu8aliquac>:virtutibU6anime:vel aUquid cuius fcieni
eftqiueftboniingenqinadinucniendoqd opo:tct ficri tiaaptacftabftraberequiditatcs omniiunquc funt:ct
Dc opcribus virtutis:quando opns cft ficri ilUtd^t fc6m fo^mascoiumafuismatcrtjs:^ ponerc omnee fo:ma9
cp congruit vnlcuiq; tcpo:i;i p:eter boc etia? babct fcid» infcipfo.3Uaautcm fo:maabftractaa fuie matcnj6:in
riam moralcj.CirScciidus vero intcllectus quem locu/ quibue cftcflceius eft nifii vt fo:ma buic e(Tcnric;fed ilU
to:c8 fepe rcpU'cant:oicentes 15 cj:igit intellectus vel ^i fo:ma abftracta a fuis matcnje quc iic cft forma in bac
bibet:vel boc redpit intcllcctus:vcL non rccipit:non iteU e(fentia:eft intcllecta:t boc nomcn Dcrinamm cft a mt
Ugit nift illnd qd eft pu>babile aptid omnc6:fdentia5.n. mine buiue effcnric que abftrabit fo:mas eo:iiquc funt
comnne? apud omnes vel plurcs ipfi vocantintcllcctii, 1 finnt filbi fo:me.(Cl3cc vcro clTentia eft ftmiUe matc
jtu autcm animjduertcs boc c^ bis que fcribiitur:? Io< tiein qua imp:imuntur fo:me:fc5 quemadmodu5 fi ep
quuntur in UbelUs fuis:in quibus fepe ponunt nomc in> rimaucri6aliquamma[crtamco:po:alem:vcluriceram
tcUecnis.CT^ntcllectus vero que? ponit Srift.in Ub:o aU'quam:in qua cum imp:imi6 aliquam cclaturam:tota
oemonftrationii inteUigiturefte virtus anime;qu3 acg» pcne tran fit illa ccUitura 1 illa fo:ma in fua fuperficie et
rit bomini ccrritudo pp6nu5 vniucrfaUijvcray neciay in fuie inten'o:ibU6:tinfttnditur:t illa fo:ma manet i to/
non argumcntationc omnino ncc mcditatioe fed natU' tam:fic accedat tua cftimatio ad inteUigendtim acquifi/
ra 1 pjop:ictate a pucritia fua:ita vt non percipiat vnde tionem fo:maru5 rcruinilUcftentia:queeft fifiemae:'?
acqijirat:velquom6 acquirat.(Ut?ccautcm virtus cft eft fifie iWi fo:mc.C: !35 oifcemas bac ab alije matenje
vna oe partibus anime cui acquiritur cognitio p:ima:ct co:po:aIibus:inboc3>matcric co:po:ales anificialc»
certitudop:opofitionirquasp:edi)nmu9 abfqj pjcmc/ non rccipiunt fo:ma6:mfi in fua fnperficie tantu;non in
ditationctconfiderationeomnino.CIiocd be f^opoR/ p:ofundo.3[n co:po:ibus vero naturalibue fit ecouerfo:
tiones funt p:incipia faentia;: fpcculatiuamj.CTQuar/ bttiufmodiautemclTentienonremanct fua dVentia ab/
lum. tHsverointcUectusqucmcomendat Srift.in tractatu ftracta a fo:mi6 intcIIccto:um:ita vt frtds qutditas oi/
d°.in lib:o oc mo^ibus.^ntelUgtur ee pars animcicui p» fcrcta.^mobcc eflentia ftt ipfa cadt m
fo:ma : queniad/
pterejcpcrientiam circa vnamquaq, rem vniufcuiufqs modumficclamramtcQitationCTrv^quC cft in ccra:aU/
gcneris in pwUptatc tempo^is srcquiritur certitudo jp > qua cttbica vcl ff^rica^putaree infundi in eam:t ptran
pofitionum iiudido:umin rcbue voUjntorue:quarum fire per longitudinemi latitudinem eios: 1 p:ofundtta'
namra cft vt eliganmr vcl ftjgtanmr(ad faciendimi vel tcmeiueipertotnm.feicontingcrettiJcgj illa ceracf
fugiendum^^opofttiones aft'irmatiue.(L 3udida vero fct ceUitura ipfa;f m
boc c):emplum:opo:tct vt inteUigas
quc acquirtiwr bomini boc mo ab iUa parte onime:funt acquifitionemfo:marum eo:u5quc ftintin ilUcflenua:
pundpia p:udenttc in adinueniendo oe rebus voluntsi qua voca«it;arifto.in libio oc aninw intclU:ctum in po/
auic. "3
4
aipbara* ©c 3ntelh'5cnt0
tcntfa.Quadmcnimmipfanon facrit dliqmq: fojmis modoqgaimintcUcjccritbcc cadem pzimo.tJecen&w
co:um que funt ipfa-.cft intellcctus in potcntia.Cum vci pjimo fucrfit inteUccta:(tc gp fueriit abftracta a fuis ma*
robabeantur m ea fo:mceo:um quc fiintfm cxemplus tcrgs in quibus crat fuum cffc cum eran t in potentia in«
cj6p:cdi]cimu9:fii ipfa ciTcntia intcllcctus in effectu.jgt tcUccta^^zpofteafuntinteUcctafecijdo^-zmnc fuu5 ecno
bic crt fcnfus oc intellectu in cffectu.Cum cnis acquimt eftiUudeiTcq6p:ius fitit:fedcftcfTcreparam5a fuisma
ob ea intclkcta(;queipfa abftrabit a materus^tunc ilU tert)6:ita cp funt fozmc non in fuis matcnfBii fic funt iw
(edeft intellecms in poten tia rcipcctu fui ad aliud intcb aliquc ozdinc in ce:tiic cii pftdcratus fiier it ftat' ca;:yj/
lcctum:qdadbticnon eftfibi acquifitum: profecto fiet fiecto perfcctioz cj: illis fm banc viam crit fozma minot
inteUectus in eflfcctu ^ptcr intcUecmm pamus i intcUe quoufc^ vcniatur ad minimum q6 eft intcUs adcpm6.«
cm; fc6m.Cum aute; ftient factus intcUecme in effcctu oeinde non ceflabit oefccndcrc quoufcgpcnicniatHr od
rcfpectuomnius inteUcctojU5(^fedipfacft vnum oebis matcriam cffentie^z ad cam velid q6 cft infra e35:oc vei
qucfunt )mnc(pfjanimaficipfaomnia incffecm intcU ris animaUbiie^-z pollea ad naturam:'^ octndcnon cciTa»
lecta in efliectii.Cum outcm ipfa intcUigit id q6 cft intel> bitDcfceniusquoulcp pcntcniaturad fozmas clemeto'
lecms in effecm:wnc non intcUigit aligd q6 fit cj:tra fua rum que funt viliozes qc fozmie in cflc:'^ idco fubiccmj
ciTcntiam.imo intclUgit fuam c(Tcntiam.(L l^alJam igit earum cft viltus cetcris fubiectis:<z b eft materia pzima.
eftg>ouniipfa intcUigit luamcfTcntiamnonacquiritur Cum autem crcxeris tc a motcria pama: gradatim pcr/
fibi aUquid:q6 cft cuius ciTe fit c^tra eflfe fuumccum ipfa ucnicsad namram c]uccft fozmccozpozalisin matcrt|0
ritinteUectaincflfecm:fed intcUigit oc fua inteUigentia flcaUbnsraqnibus itenim afccndcndo gradatim pcr/
quiddaj.f.qjciuBclTccftipfusintcUcctum q6eftin fua ucnics ad illam cflfcntiam:^ afccndcndo fupcrius penic/
elTentia:fittgiturbeccfTentiafibi intcUccta in eflfccm. niedadintcUectumadcpmm^^zmncperuenice adid q6
Cirilon ftiitautCjin nobisanimaante^intcUigercmn cft ftmilc ftellis fm comparationcm tnc crccuonis a ma
RifiininteUcctuinpotcntia:modo autcm cft inteUecta ccn)sflcalibue:acittoitemmcum crcix^is te pcrucnt>
ia efTcctu:co cp intelUgimr in cfTcctu:'^ fuum eflfe in reipfa cs ad pzimum ozdincm cozum quc funt fcparata.(r£K
ctlintellcctueineflfecmttnteUcctum ir\ cfl[cctu:oiucrfo quoHim 0)dinibu8 pzimueeftozdointcUi^ntie agetis
1B\phm* ISe
VndeuitelUgentia agensqul Mmitm^rifto.intertio CrScd bic cft: qucftio.fciUcj fi pofTibfleeft banc,fb2ma
tmctatu liba' oe anima cft foima kparata: que non fuic inuenire non in maten)s:an g^opus fuerit ponere eam
f n tn3teri9;nec eritxn^X}:bocq>eit anima tnteUectus in materys:vel quomodo oe no cncpcrfcctio^i venit ad
in elfectuitota eius virtus eft ad aiTimilandum fe intcllt efTeimperfcctiU8.G:Sedfo:tafTe oicetaUquis gjnon
gentie intcllecte adepte.quc cflien tiam i(lam:(cum eflfcf fiut bocnifi ob fc>oc: vt materic fierent perfectio:i8 effe,
Intellectus in potcntiaO fecite(Tc intellectum in efliectu: (^fSedtttnc fcqnimr q: boc cp be fornic non flierinc ge
cea que erantintellecta in potctia:fecit efTe intellecta in nicc nifi p:opcer matcriam:q6 cft cocrarium ei q6 videt
eiTectu:cuiuscom|»ratioadefiectum quieftin potentia ^arifto.Uel fo:teoicccaliqui6 cp bccomn ia funtin incel
elt ficut comparatio folie ad oailum qui eft vilTo in po' ligcnciaagenceinpotcncia.CCiScdperboc gjbic oici*
centia quadtu ellin tenebzis.^ntcntioaute; oetenebza mu8in pocentia: non opo:tet cp inteUigcntia agcns ba/
eHilluminatioin potentia:velp2iuatio illuminatioisin beatinpotentia reciperc bancfo^mam:-: poftmodum
ef{ectn.3[ntentio veroilluminanonis e(t irradiatio e^ap fiat in ea:fed qu la l^abet potcntiam ponendi eas in ma«
poiiCione lucidi. (£C\.\m igituracquiritur lumen in vi' ten|s:t B eft poten tia: vt agat in aUiid a fc^pra enim eft
fixiin aere^^zin ilmi[i:tunc aer cumlumine:quodiic qucponitcasfomiasin matcnie:-: ocide ftudetapp:o<'
§n eoidt vifus tn eifectu:'; coiozes fiunc vid in edett jnmareeasfeparationipaulatimquoufc^acquiraturin/
ctu. (n&eA oico cp vifus non fit vifus in efitzctu ob boc teUcctus:? Itt fubftantia anime fTominis vel bomo:cu3
folnm^fltineolumen lirradiatioirt effectu^fedquia eo per q6 fubftantiamr p:opiquius ad in teUigetia; age/
cuin fit in iilo illa irradiatio.(]fit enim irradiatio in tffti te;.t bic eft finis vltimue:': vita aUa qua acquiritur gd«
ctu:i ^unt eoatm fo:me vifozu; in lumine: i fit vifus in dam per q6 fnbftanriamr:^ acquiritur perfectio eius vl
effectu.>unc imagtnatur foanas vifoaim: fed antc boc ttma:q6 eft vt agat in alium aUam accione; pcr q6 fub»
necelTe cfl pzeparart radios folis vel alterius rei: ad boc llanciemr.Cr£t bec eft in tentio oe vita aUa: q^uis eiua
rt iletirradiatum ineffectu:'z tuncq6 erat vifusin pote actio non ftacin alio:q6 ftt ej:cra fuom eiTentiam.3gimr
tia:fit vifus in elfectu.*^2inapiu3 aucem per q6 fitvifns rUa elTentia 7 fua actio:'z fuum egere eft vnum i idcm: t
in effectu:pofl($ ftterit vifusin potetia:z ea queerant vti tunc ad fuam cfiiftenria; non indigebit: vt co:pus fit fu
fa in potencia func vifain eiTectu: efliirradiacto que fit a bi aUqua materia:nec ad aliquam fuarum actionum in»
roleinvifu.(E@ecundumbocf^nre):emplum iittUa digebit adiuuarivirtuteanimaU:queeft in eiusco:po:e:
cfTentiaqueintellectu6inpotentia:acquiriturquidda;; nec indigebit in ca inftrumento co:po:aU omnino. XDi
cuius comparatio efT:fTcutcom|>aracio irradtationisin nimus enim ej: gradibits fuis eft. vt ad qciftcn tia; fui ne
effectu ad vifum:': boc tribuit ei in telligenda agens.£r' ceiTarium fit co:pus efTe fibi materiam: vt ipfa fo:ma in
go ipfa e(t p2inci{MU3:eo cp ea:quefunt intellecta in pote' co:po:e:fup»ibuncgradumepfteneadfuie):iftentiam
tta:facit ciTc in tellecca in eifectu.£t ficut fol efl.-qui fadt non ftt neccfle co:pus efle fibi materia;: $ut8 ad plures
c>culum vifum in eifcctu:-: vifa in pocentia facitvifa in ef ex fuis actionibus egeat vri inftnimen to co^^:aU:': adi
feccu:cii luminc qd conferc eis.ioic z intelligentia ages fuuari virmtcciue: fciUcetfenfu 'zimaginationc: per q6
efl:quetrabitadeifectum intellectumquieftin poten^ autem pcrfectiuseftfunmcfleBcft: vtftac fmoifpoff/
tia.': facic eiTe incelleccum in efkaa ai; eo: q6 tribuitur tionem qita p:edipmu6: fed cp inccUigcntta agens Ixac
ei ab illo puncipio:'! per illam intellecta in poten tia fiut e(Te:iam oftenfum eft in Ub:o oe anima. CITUidemr au/
incellectaineifectu.CCJncell^entiavcro agcns illius tesqi intelUgentia agene no femper agit: fcd aUquando
(pedei elt:cuiu8 eft incellectus adeptus.^ojme vero eo/ agic aUquando non:vnde fequerctur necefTario qp ad id
rum feparatoaim que funt fup^a eom: funt in ea inccfTa/ quod agcrcc:': ad id (^uod non agerec cft oiuerfarum cd
biliterftne initioifine fine:fedeiTeearumineaeflfm paracionu;:t ftc vanarecur oe comparatione ad compa
ozdinem multo altius ab o2dine:quo funt in intellectu: rationem.iSi autem no e((et femper f m fua; perfccrio/
que funt in eiTectu:fed paoz quatum ad nos: cum e%ert nem vlrimam:mnc nonvariarctur tanmm oe operatio'
cuerimus adea: que funt perfectio:a in eiTe ab bis: que nead operationem:fed variarenmr tanmm ctiam in fua
font minozis e(Te e;:cellenrioz efl: fiatt Di;:it Sriflo. in U' efl^riaeoQ^perfecrioeiusvUimaciTcc infua fubftaria
b:o Demonflrationum:eo g? nos non erigimur ad iffiot aliquandoin pocencia:aUquandoin effecciK-zmncq^eet
tum:nifi ab eo qiiod norius eftapud nos. (£06 autem in potentia: effet maceria ei: quod cflecin eifcctu . foed
eflperfecriorise(feinfe:iUudefl magisignotum apud nos iaspofuimue eam feparatam efle abomni materia.
no8:iigno:anria nollra maio: eil oe illo. vnde necefTa/ 'Pofi^ igitur boc ita eft.ciic femper eft in fua pcrfecrio/
numefl:vt o:dinarioillo:um:qucruntfitin inteUecttt nevUima.(E5pCaveronecefliariopermucaturoccom«
qui eft in effectu econuerro:$ efl in inteUigcnria agence. paracione ad comparationem:': tamen impcrfcctio n5
lC^ntelUgencia enimagens p:imum inteUigitoebis: eft in fua eflen tia:fed cotingit ei ob boc g? no inucnit fem
que funt id qd perfeaius pofl perfectius: i fo:me £[ funt m
per compararionee f quas agit.fdUcet vel quia mate
bodie in maten)s:funteriam in inteUigenria agente: foz riam 'zfubiecmminqueagitp:cparata non innenit:vct
ma abflracca:non cp p:ius fiierint in materqs: i oeinde quia eft impediens aUquid ejxra fe:quod aUquando re/
fint abflracte:fed quia nunq| ceiTauerunt elTe in ea in ef moucbitur.£ic bocmanifcftatur q; in iUa non cft fubfi»
fecni.CT^i^autcm ipfapenetrat inteUigendo mate/ ftentia ad B vt ftc ipfa p:imum p:incipium omnium eo«
ria$ 1 ceccras naturas oat eis fo:ma3 in eflccm que erl t rumquefunt:veleoq7eget.vtocturei materiaapta in
in feipfa,:l3autemquod nos p^in^^in boc:funt iUefo:» qul agan^z vc moueamr fuum impedien6:vnde non eft
mc:fed ^ non eft polTibile bic: nifi pcr eflc generationis in fua eflenria:': fuafubftantia fufficietia ad oandii onv
barum materierum. (HVec autej fo:ma in intelUgctia nibns rcbus fuas perfcctioncs. 3gitur in fua fubftantia
agenteeit indiuifibiUs^nec e(t mimm:fi poftq| intellige eft oefectusadoandum rcbus quenon babcnt fuas j^
tiaeflnonoiuilTbili8:fiantin eiusciTcntiares nonoiui/ fectiones.3(d autem in cuiue fubftantia eft oefccms no
fibile8:i oebetm^flmile ei quodeU in fua fubftantia: habet in fc fuifiden tiam ad boc vt non fit (lium dTe aU"6
^uis non recipiat iUd nifi oiuifibiUter. £t boc eft q6 til p:indpium:t vt ftt res cuius ee fit pcr fe ipfum.-tta vt ee
Dflendtt;3riflo.in Ub»>fuo. oeanima 7metapbf(ic3. etU8nonricabalioefe.!Sequiturergonece(Tarid:vt(tt
^nteUigentq^
alfiuaiifaqueadtuuetinDandolibiimteriamuiquam igim dfceius babetur in vnum:eo q? id in q^ Diiiiditur
agat dn^atam autem cp fabiectn in que agtt intelligen caufa ctl pcr qua fubilantiatnnigimr non poteil ciTe: vt
tia agens funt vel cozpoza vcl vf rcs in cozpoabue gene moto: p:imiceli fitp:imum p:incipium omnium que
ratis co2ruptibilibU9.3am autetn oilenfum e^: in lib^o fnn t:fcd babet aUud p:incipium nece(Tario:'z ilkid initiii
oe co!mptU)ne:Q7 caufe que funt partes coipozum cele. e(lperfcctio:i8e(te^ilhtd.*fboll$aiitemmoto: p:im{
ibum ipfe funtptindpia piima agentia becco:po:a.3pe ceU non eil mmateria.lSequitur neceifario: vt (tt in fua
igit ointintelligentteagend materias i fubiecta in qiie natura.(C3it^lligcntia igitur ipfa intelUgit fuam c(Ten
agat.([rOmneenimco:pus celelTemouetur amotoze tiam:xclTentiam eins q6 e(l p:idpium fuieflc:igimr m«
quinoneflcozpusrnecin co:po:eomninoqui ellcaufa nifeihim cil: 9> id quod in teUigit:oe p:indpio fuic(Te q^
cfk iaioBiz eius per qd fubftatiatuncuius o:do in ee q6 fectuts eil$ fit fua natura:t id per quod intcUigit fuam
"^'
CapFm I.
tr^ncipit llbcj* 2itfcene.oc pBia p^:liitc fcictia oiitina. iectum buius fcicqm fubm ofs fctc ett rcs.quc pcediwr
(L Capt'fn.I.£>c igfitioe fiibiccri pinc pUic ad boc: vt ofte eflc;': ipfa fcia non inquirit: nifi oifpofitiones iUiue fubi:
dat«r ipfa c(Tc oe numcro fa'entia:p. t l3nommefte):alij8loci3.Sedn6p6t coccdigjDeus
fit in bac fcia vt fubj.imo qfitii cft in ea. Qmfi ita no e.
*^"mP e^rplciiim'' tiic no pot cc qnin fit: vt cocefTum in bac fcia. i qiitixs ia
tractatu oc intctionib" alia velpccfltim in no qfitii in alia.!3edvtrii^ fal
ifta:<z
fcia^ logicatiil-znaliu: fum cft:qtfi ipofc e;vt fit qfitu in alia co gp aUc ide fu t vf
1 Doctrinaliii.puenicn/ mojalcs vel ciuilcs vel nalcs vcl ooctrinalcs vllogice:
tiuecftacccderc adco/ 1 nulla fcia fapiccft eytra bac oiuifionc.^n nulla it ea^
gnirioncm intcntionu; qrif an fit 0CH8;q: no potceb.vt in eis qraf:t tu idee 15
I
fapicnriaUii.^ncipiam'' pama infpccrionc e% bis que multoticne inatlcam^^.ncc
ergoau;iU'atc veoioii eriam potcftcftcvt no fit qfitii in alia ab cis fcietia.tunc
I
\
camPgp fcicpbilofopbi/ cnim eet no qfitii in fcia vUo modo.^gif autcft manife
cc:ricutiaminutmustn flum E (c;aHt6fgatu g fe.Qj no polTit maifeftari vllafpe/
I
aiit fcifti of iam inter B oiio.llam fi no plcne fiierit ma' rc terminato.Xu aut ia fcifti of ia iter 13 ouo. nulla aiit
nifeftii per fc apiid inteUigetia:^' gcgd ccpit b? pncipiii ca?:cftfepataamatcria:mcnfura \'ofmpma acccptio/
aliqd.ideo Dcbet effc manifeftii per fc:ficiit mlta cj; gco' nem cpuis no fit fepata a materia eft tii pjincipiu clTcn.^
metrici9:perqpbant ceterain lib^.icuclidis. j&cideoe/ di cozpa naturaUa.ncc tti ob 13 p6t efle. vt coftitutio eo
inonftrario vel Demoftratiiia manifeftatio non cft ita i rumpendeatej:ea:quafiipfa octeis coftitution^ipa;:
ceteris fcientijs.vndc Dcbetcc in bac fcia.qiio igitpt ee. tunc.n.pjccedcretin effcipfa fcnfibiUa:fed n6cftita. ^i
vtillud fit fubiectii fcic:inter cuius inqfitiones qrantur gura et accidentalc 1 pcomitans efle m^^poft^ fubat coj
Oifpofitiocs cius cwus ce eft qfitii i ea.-^Qd cii ita fit ma pus finitii cuius fpaciu eft fugficies finita:cjctrcmitatC8
nifeftu eiiicp no eitinqfith Dc illis iquatiivnaquecp ea' et funtfub menfura: iquatii materia pficit g iUas: ipo»
rum b; ee^p;iii:vt 13 fit qfitu in bac fcia. Ilec cft etii in fteacomitanf.-J^oftqgatitacft.tiicfiguranonbabetee
qmta funt oiunctio aliq:t oio non oico c6iunctum:nec nifi in matcria:nec cft pma ca in elTcvcnicndi ad cfFciis:
Vte:eo gp pfideratio oc gtibus contunctionis poz eft: $ menfuraf fm acccptione fcdam pfiderat Pmeefimm:
pfideratio De ?iunctionc:quaui6 non fitita in Bticulari' 1 Pm fua acciden talia.Scd pfideratio oe ea f ee fuuj:m
bus vfis Pm refpectii que in logica nofti: vn 05 bri pftdc 1 oe quo mo ee'ndi:': oequa oiuifionceendi fit: non iit
ratione oe ptibus.Sed vcl in bac fcia:'z tucpucnies ect Vt pfideratio oe eo;q6 pendct ej: matcria. ©ubm autc5
cas elTc fubm cius: vcl in alia.fcd in alia fcia cffe ncn pt. U)gice/m fe manifeftii eft ce pter fenfibilia: manifeftu$
nulla.n.alia ingrit oe caufis vltimis nifi ifta fcia: li aut cft igit gp 15 oia cadun t in fcientia:que pfitct id cuius c6
cofideratioDccaufisfueritinquatiibiiteiTc.iDeoieo: ftitutio non pendctcj;fcnfibiUbu8.(E'Sedn6p6tpon£
q6 accidit eis fm bunc modii: opojtcbit tunc vt ens m/ eis fubm coc: vt illo:;: oiu? fint oifpofitioncs •: accidcta»
quiwm eft ens fit fubiectii:qd cftconucnicntius.iDou Ua c6ia nificc.Qucda.n.cof iunt fube:i qdam qptitatcs
ftrataeftigitiir ocftructioilUusopinionis qua oicit q> iquedam aUa pdicamenta:que n6 piitbfccocs itctccj:
fubiectii buius fcie:funtcaufe vUime.fedtii ocbcs fcire; qua ccrtificcnfnifi intcntione eflcndi.Sitr et funt re6.-q
Qj be funt copletio z quefitu eius. ocbent oiiTiniri': verificari in aia:que funt c6cs in fcien
^C<3p\m.\l,i:>e ftabiUedo fubm buius fcic. tt)9:nulla tn ea;r tractatoe eis:fiait c vnii icjuatii cvnii:
>|i\^y^«f ^i> igitur: vt monfh-emus gd Rt 1 muUii iqua tu eft muUii.oucniC6 1 ic6uenics. paii ic.
ibe bis.n.mentionetm faciut -z induciit oiffinitoes eoy:
i3:vtpateat nobisqucfitintetio buiusfcie. nectii toquunf oc m6ecndieo;::q2]3non funt accidcn
Su63 nalld. (Ei^icoatgjfubiectijfcienaturaUseftco:' taliajjpzia aUcui fubo;: aUa;: lciaf pticulariij:!nec funt
pus non inquatueftens:nccinquatii cft fub/ oerebusquebntcflenifi,pp:ictate6efrcefrentialr.nec
ftantia:ncc inquitfi eft compofitiic^ luiB Duobus pjici- funt et Dcpp:ictatibu8:que fiit coes omnilrci fic vt vnus
py6.-quefuntyleifo:ma:fcdiquatu dtfubiectu motui qdcp eo;; fit coe oi rei:nec prit ec p:op:ia aliaiius p:edi/
t quieti.Scic vero que fiit fub fcia naturaU rcmotiozcs camcnti:nccpitteiTeaccidctalia alicuinifici: qdcftelTc
©uBjSoctri funtab I5:fitr : mo:a'.cs.(£SHbiectu ^o fcientic ooctri
naUs eft mcnfura fiue intellccta abfq; materia fiue itel/
iquatit cft ee.3fgif onfum eft tibi c;: bis ontnibtis g> ena C
inquattt eft ens coceft oibus bi6: 1 g? ipfum oebct poni s>mau
lccta in m3teria:i numerus ftue in tcUcctus abfcg matc/ fubmbuiitsmagiftcrij^-zqjnon cgetinquirianfit^tgd mct«p|?y.
riatTueintellectUBinmateria.non,n.inquiritftabiUrc fit quafi alia fcia p:ctcr banc oebeat aflignare oifponcs
an menfura vel numcrus in tcUigatur abfcp matcria vd ciusob 13 q6inc6ucnienseft:vtftabiUatfuum ii^iectu
in matcria.!3edplideratio Dcbiseft Deoifpofitionibus
an fit 1 certificet quid fit fcia cuius ipfum eft fubicctuj:
co:;r que accidunt eis poft pofitioncm eo:um b9.©cicn
fcd potius opo:tct pcedcre tm^q: eft 1 quid e.56 ^'"fub
tieveroc|ue funtfubDifcipUnabilibus concnienti^e.vt icctii bTcic eft cns inquatti eft ens:i ea quc iquirit funt
nonconfidercntnifiDcaccidentaUbus pntibns pofita: pfequentiacnsinquatiicftcnsfincpditionealiq^quo:;^
S&nlosict,
$
que funt minus coia ipfa pofita.CTSubiectu v^o logi qucda funtqfi fpcs: vt fubaquatitas icjlitas. qiionia cc
ce:ficutfciftifuntintenti6e8inteUectcfc6o:qiicapponii non cgct oiuidiin alia p:iuf$in ifta.ficut fuba eget oiui
turintentionibuspmointeUectisPmg>pereasguenit di in aUa antcqj pcrucniat ad oiuidi in boicm 1 non bo/
oe cognito adincognitii:non inquatii ipe funt intcUecte mincm:ze): bis qda funt ei quafi acddctalia p:op:ia.fic
1 babet effe intelUgibile:q6 clTe nuUo mo pendcr ej: ma vnii 1 multu potetia:i elTccnis: vlc 1 particularc:po(Tibi
teria:velpendctcj:materia:fcdnon cojgca.non fiicriit le t necelTc:pcr 15autem q» cns rccipit 13 acciden tia 1 co/
aut aUe fcie ptcr bas.djijeinde pfideratio oe fubftatia aptaturilli3:non eft neccfle illud p:op:ic fieri vtnattira/
jquatii eft ensvcl eft fuba.vcl oe cojpojc inquatii e liib/
f^
velmo:alc vclaliquidaliop.(ri>6t
le vcloifciplinale ^uoftav
oe mcnfura x niicro inquatii babent cc: 1 quo/
ftantia:-!
outejquisDicercg? poftcpensponitur fubicctti buius
rnodo babentelTe:i oe rebus fojmaUbUB:qucnon funt n6 poteft cflie: vt ipfa ftabiliat cfle p:incipia
fcientic:tunc
in materia vel fi funt in matcria:n6 tii co:pea:i quomo/
cflcndi.5nquifitio.n.omni6 fcicntic non eft oe pncipijs:
do funt illc:n quis modus eft magisj^pjius iuis fepatim fedDec6fcquentibU8p:incipio;j.(r_Sdq6 rcfpondcm*' qoXo,
per fe oebct babcri.non.n.poteft elTc fubm alicuius fcia/
q6 fpeculatio oc p:incipi)6 non eft nifi inqiiifitio oc con
rum Dc fcnfibiUbU8:ncc aUcnius fcictia:}: dc co q) bab; fcqucntibUR buius fubiccti:quia cns 13:vcl illud inqui/
'3 fcnfibiUbug.nam eftimatio cft c;:poUatio a fcnfi
elTe in
ttim eft p:incipiu5 non conftituitur ab co:ncc p:obibcf:
biiibu6:15aiitfuntocvniucrfaUtateeoy:qucbnteffefe fcd comparatione naturc cntieablblutc cft quodda ao
paratum a materiaimanifeftii eft.n.g? ce fubftatie iqua cidcntale ei:i cft oe pfequentibu6:quc funtci,pp:ia:pn(i
tum cft fuba tiii:non pendct ej: materia:altoquin no ect pium.n. non cft c6iU6 qj cns qfi pfcquaf cctera pfcqiiu
fubrtatia nifi fcnftbiU6:numc^ etiam accidit ciTcin
fcn tione pma.ncc ctiam necefle cft:vt fit naturale vel oi/
fibilibu3:iinnonfenfibiUbu3:vndenumerusiquatuin fcipUnale vcl aUqtiod aUud ad boc:vt acadatcieiTr pn
t>^imi m. 71
dpiam aUquibue entibus. qmpj^ 13 fcia no erit iquireB dine vclpotetia:eo q> verbie topid acg rit opf one no cer
pzicipta entis abiblute.fed pzicipia alicuiue entiii.fic pn/ nmdinem.ftcnt nofli ej: magiikrib logice.2Sil1eit et a fo
dpiacetera^fcia^rparticulariii.^uis.n.ceterercientie: pbiflico in voltitate eo: g? B querit ipfam veritatem:ille
nSjjbeteepzicipio^ fuo?:c6iu.(;bnt.n.pnc^in ciuiVcd/ veroqueritpatari fapiens in oicttone veritattsquauis
municaroestDequtb^vnaqnecpeaptractatOipfetit^/ nonfitfapiens.
JBftifllff.
p bant ce pncipio;r ea;r rep quc funt in eia.C^equit er/ CrCapimlam.111. He vtilicate buins fdentie: i oidine «
00 neceflarto:vt B fcia oitndat in partes qua:^qdaind/ eiusnomine.
rit caafas vltimeie i^nim funt caufe oie ee caufati iqul/ l<su^>» memtnilTeq^infcienti^sque^e
cumefle&ialieinquirtitcaspmam^quafiuito^effe IL^VW duntbaciacognouifti:quefitDif n
camm iquatu eit ee caufatul:nd inquatu efl ee mobilevf ferentiaintervtilet bonii^znociuiitmaltis:
q^titatiaii:'Z qdl alie inquirut oifpoiitioee que accnt ee: qtit vtile in fe efl occafio piuncta: qae fe DU'
e
c qdl inqoimt pzicipia fcia;; particulartu. pzidpta enis cit ad bonu:vtilitae vero tft intentio que per/
vniafcuiufcg fcia:p minue coiii qones funt in fcia cdioii: dncit Demalo ad bonu.Tlociuum vo in fe efl occafio: q
Rcttt pncipia medicine in naturali:t p^idpia mefuratio/ per fe oucit ad malu.Tlocumentum fo eflintentio que
nis in geometria.C6tingic enim.vt in bac fcientia mon/ perdudt oe bono ad malii:poflq| aiit 13 ita eft tuc ia fcfs
flrenturpncipiafingulaftufcia;r:queinquiruntoifpo(i cp oes fcie c6icat in vna vtilitate.f.que eit acgfitio perfe
tioned vniufcuiufcpefte. ^giturB fdaingrit Difpolitio' ctionie bumanc aie in eiftcm pparatis ca ad fiitura feli
nes ee:t ea que funt ei qft Qtee x fpes quoufc^ guenit ad dtatem.Cii aut oevtilitate inquirit in pncipi^e fcia:p ea/
A(:^20p2iatione.-e): qua^uenit fUbiectu namralisi^fg^ rum no ell inteno ea;: pducedi ad B.f.vt adiuuat feadi/
mittimus tlla appzopziatione d.£t app2op2iatione e^;
q nicem:ad B vt vtilitas pioueniat pef qua certificet fcie/
;puenit fubiectu Difdplinale pmittam' ei.i (ilr ceterl: id tia alia ab ea.^vtilitas igimr fm bac intentionc Df abfolu
aut q6 p:eccdit ilUid fubiectu.? eiteifiaxt pacipiu nos I te:tDfj?pu'e.abfolute.f.vtftcadduce6adcertificatione3 etilftae M*
&o ^i* quiremus i ftabiliemns eius oifpofitioncs: igitur qdes alteritis fdetie ciuociiqg modo.p:op:ie vero: vt fit addti fitxtabMttf
taifj^ptia»
fcic. buiusfcie queda funtcaufeefTe: iquatiiefleitecaufatii: cens ad e)cceUetioiem:ciue eit d.(icut finis^q: efl pp eaj:
tqaeda fun t acddetalia ee.<: queda funt pn^fcia^ llngu fed non conuertitnr.&iigimr accepcrimus vtilitatc ab/
^rtu.t fcia bo;: qrftur in 15 magiflerio. i B e pBia pzia. folute:p:oitctoBrciavtiUtatebabet.<Sed(i^p:ie:certe
qz ipfa ed fcia oe ^ma ca ee. >: B eil pma ca fed pma can
. Bfciaadeoaltaefl:9)ipfa nonoigiiamreitevtilis al^d
fa vniuerittatis eil ee i vntta8:'z efl etil fapia que e nobi rcient^s.Cetereverofcie^ficiunt in ea. Ciiautvtilitae
^ tio2 fcia qua appzebendit nobilius fcim.Tlobilioz vero abfoUita Diuidamrin DuasDiuiftoes: necefrario viiiidii
fcia.qz eit certitudo veritatis i nobilius fcitu. qt eil oe^ incria^quoi^vnumellidexquopaouenitaUudmeU^^eo:
1 caufe que funt pofl eii:t et cognitio caufa;: vlttmaras alind ej: qtto p:ouenit aliquid ftbiequalc:aliud vero qc
euid fri oisee.-zcognittooei.ipzoptereaDiffiniturfctctiaoiaina quo pjouenit aUquid inferius eo. £t B tertiu ^deft p:o«
j?^'
^" ficgj eft fcia oe rebus fcparatis a materia of flFinitione i fectui eius qd eft infra fcCum vero iqaifierimus nome
oilTtnttionibas.q2 ens iqoatii efl ens.'z pncipia eitis i ac p!op:iumbuias tert^: paenienuus efl vtoicamr efHvu
ddentaliaeius iquatit funt:ftcut iam patuit nullum eo/ jao vel p:ofectU8 vel oominario vel p:oairatio vel alia
rum etl.nifi pzecedens materia;.nec pendet efTe eius ejc iNs fimilia cu fecerimus inductione oe oictionibus con/
cfTe ilUas. Ctxs minquiritur in bac fcia dc eo qd no pce
dit materia:non inquiritur in ea nifi f m13 q? eius ee no
neniedozibus buic capimUi c^cepta caufalitate: vtiUtae
aut^ p:opzia pene (endme efl:fed vtilitas que pjouenic
egetmateria.l[r£o:pautque inquiruntin eaquamoz ei: nobiUoze in ignobiUus^no e(t ftmiUe fcruimti. Zu.n.
runt:qao|:queda funtfeparata a materia:t ab appendi/ rcisQjferuieRe vciltsellei^cuifcrait^iillecui feruit vtit
n)8 materie oino.t quedam funt c6mi):ta materie.f; ad cft feniienti.ftvtiU'ta8 accipiatur abfolute.p:op;ia.n.ma
modum quo;?mirceturcanfaconflitucn8 tpzecedens. nerie8cuinf(^vtilitati8:tp:op:iu8 moduseiusefl alia
materia.n.nondl coltituene illa:': queda funt que inue/ maneries.CTUtiUtasigitur buius fcientie cuius modu
Btilitis ^.ft
niunmr in materia:': no in materia:ficutcaufalitas Tvni iam Dcmonflraaimus e(t pzofectus certitudinis pzinci/
tas:q p:opter ea que bnt coiter iquatii fiit talia:fut cp ad pio:um fcietiarum particularium:': certitndo eo:u;<iue
cerrtncatione fui non efl opus efTe materia: oia aiit com runteis c6munia quid fint:qniiut's illa nonfint p:incipa
municat in 13 Q7 el eo|:non ee materiale.f. vt ee eo^ fiC liacaufaUa.£fligimr (tcut vtilitae regentie ad idqd re
tx materia.i quedafiit res materiales:ficut mot'' i ges: gimr:': (kut eius cniferuimr ad femiente: qm
compara
m
red oe eis non inquirtmr in bac fcia f cp funt in mate/ rio buius fdentie ad alias fcietias particularee eft. ficut
ria:fedPm efteq6babet.CitigimrBpars Diuifionisac/ comparatio due:cuius cognirio inquiritur in bac fcien/
cepta ^terit cii ali)8 Qtibus Diuiftonis.tunc omncs com* tia:adidcuiu0 cognitioinquirimrin aU|6 fcientt)6. iou
municat in 13 q? inquifitio Dc bis non e(t. nift Pp modus cut enim B fcientia e(t p:incipium elTendi illae: (tc fden/
quo ee eo;: non ell edi^es per materia: i ficut in fcfetijs tia bnius e(t p:incpum ccrtimdinis fciedi iWae.dOi'
C
oifdplinalibus ponunt id qd eft interminam per tm$:z do verobuius fdenrieefl:vt Difcamr pofl Identias natu Ot4oi
inquifitio i pftderatio oe eo eH illi' modi:^5 9> id q6 q/ rales i oifciplinales.&ed poll namrale8.tdeo quia mff
ritur oe eo pendet ej: materia.*! B inquifttio no efl Difci/ ta oe bis:queconceduntur in iila fnnt oeillie^que ias^f
plinali8.ftcut el^ oifpofitio B: monflratum el^ ergo que batafuntin naturali:ficutgeneratio': cozruptio': alte«
fit>ntentioinbacfcientia.(Ct)ecautemfdentiac6icat rita8:t loats ttempus:': Q)omne:quod mouetur ab
.4 mcta.'
tcx^5. cutopicatfopbifhca:ftmulialiquibus.tDi(fcrtabd0 aUomotiemnaquefitntea quemouentur ad p:imum
fimul in aliqbue:': oif!^ ab vnaquac^ ea:p in aliquib^ moto:em -^c.i^oft oifcipUnales vcro. 5deo quia intcn»
c6iat.n.cuei8in&S>Deeo(^B iquiritur:naUu8acto; cio vUima in boc fcientia e(t cognitio gubemato:ia
i
72
•flbJimi V.T VI.
nec ee aeddenttbud numeW tnqua tu n umcrus e(l obro/ geneu pfiguratio i calim i ide*tita8.ideo epojtct. vt lo*
lurerfedoedcddentaltbueeius inquatufit recepttbilis qttamur Dc vnoquoc^ ifto:;:: i oe oppoiitis conim: eo q>
eius qd aiTignauimus:? ninc eii materialisvel cf^imabi compant mulamdini:(TcutDifTite non eiufdegcncris u
110 tnni|:u6 materie.@peatlatio vero oe enentia niiert: equalc DifFiguratio i alictas oino i Diuerfitas: -z oppoft'
7 oeeo qd acciditei f ; q6 non pendet ej; matertainec ell tio cii fuis fpcciebu6:iquid eft vcra cotrarietae:-! poft B
inni^s in ca dt in i^ac rctentia. ^ccdcmuead loqucndii Dc init^s eo^ que funt i ftabi/
Cr^^'tulum.V.£:>e vniuerrttateeo:um oe qutbuetra' liemuB piimii pztnctpiu:i q: cft vna vcrttas invltimita
ctatbecrdentia. te glojte:-: notificobim^^quot modis cft vnil: -z quot mo.-
HC^Cs^t^t "°^ "^ ^ magtderto fcire diY'' dis eft veritas:'^ qualitcr ipfa fcit oia: i q6 ipfum eft pO/
||«7U^l^wl' pofttionecomparationisrci tens fupcr ota:'Z ^s eft fenfus oc B q6 oicitur fcire i pof/
z entis ad pzedicamcnta: *: oirpofttione pua» fe:^ q> eft Daplilis:'^ cp ipfum eft pa;:.f. bonitas pura Dili
tionis: 1 Difpolitione neceiTitatis in ee neceP gcndij^ptcr fe:iq7 ipfum eft vera fuauitas:^ apud ipfus
rario:'z eius conditiones i Difporitiones pofli eft vera pulcb2itudo:i oeftruem^ fentcntiae cop qui oe
bilitatis z eiue certittidine:-z qz ipfamet efl fpeculatio 6 eo Di^erunt:^ putauerunt pzia veritati«Deindc monftra/
potentiaaeffectu^ivtconiideremueDifporitioncei^^iqd bimusquomodoeftcomparatio eiueadeaque abipfo
cft per elTentiaj: i eiiie q6 eft per acddens:': Difpolit6e$ funt:? q> piimu eft e)c bis que per ipfu; babet: i quomo/
iitbftltie quot modis oiuiditiir.Sedq: ad I5:vt ens fit doozdinata funtper ipilim ea que funt p^imii.f. fubftan
fubHantta non egetenfe naturale vel Difciplinale.l3 eni$ tieangeliceintelligibiles:^ ocidc fubftltieangcliceani/
funt fbbilan tie aiie pzeter illas: ideo dbemus fcfre oifpo malCKDeinde fubftltie circulares celeftes.Dcide cleme/
fitioncs fubflan tieque eft.rfcut f le:t an eft. i quomodo ta:poftea generata cf eis:poftea bo:i qiio 13 ota redeun t
£fl:i fi no e feparata: vel puenies in fpc/
eft feparata: an adipfum:T quo eft eie pncipiu agene i pncipiii gficice:':
cie ciiali)8velnon:iqua babctcoparatione adfozml: que erit oifpofitio anime bumane:poftq^ foluta fiierit li
tquomodoeft fubftliia fozmalis: ^an fit fegataan no: ptio qneeft inter ipfam t nattirl^-zquie o^do eritfliic&
1 que eft Difpofttio coporite fubftantie:'z quo eft,DifpoR/ -zinter Biignificabimue magnitudinegfc^pbetice:? 6/
tiovtriufc^ ^m Duas Diffinitiones:^ qul coparatione ba bitum noftru obediendi ei:i q> ipfa oebct cfTe a Dco.Dct'<
bent inter fe oiftinitiones i Diffinita.(jr&ed qz acddes deoemozibus^toeopertbue gbusegentate bitanecu$
oppofims eft fubftanue aUquo^odo:ideo opoztet: vt in fapientia ad^merendl futurl felicitate: i facicmits fci/
bac fcientia faciamus fdri naturam accide'tis:i eitts fpe ri qui funt oigni felicitate.gt cii puenerim'' ad buc locu
cie9:t quaUter e% aaidentibus fiunt Defcriptionee:^ u/ Qficictur libcr nofter au^iliante oco.
ciamuscognofci Difpofttionecuiufcg p^edicamentojus (CCaprj. VI, fi»e alTignarione rd i entieii ce eoy §mi«
oe accidentibus:'z monftrabimus accidentalitate eiue: oiuilionibue ad 13 vt cjccitcris ad intcUigentil eo^.
qdpoteftputarieefubftantia^^znon eftfubflltia:'Z facie
•^ri^m
^i,tlliut? ii<3 '8'^"'' ^
^"^ ^ •'^^ "^ nccelTc
mus fdri o:dines otum fubftanna^ alia^ poft alias in> taliafuntgjftatimipamMn 21
ee fi pzius i pofterius.£t faciemus fciri fimiliter oifpo/ tur in anima p^ima impjefTionc-que non acQ
fit io n es accidenttu.Cdgruit ctiam buic loco. vt fctas oif ritur ejcatgs notionbue fe: ficutcrcduiitae q
I
pofttionem vn iuerfalis i particularis:-: totius i tKjrtie: Ibabetpama pzincipia:ejc quibus ipfa ^ucnit
-zqiio eft ee naiurarum vniuerfaltu:i ft babent ee in EtiV per fc:^ eft alia ab eis:fed pzoptcr ea.Tlift.n.p:iu8 fubin
cuiartbus i flngularibus:': qi^o eft efte eo^ in anima: z trauerit animum.vd nili fucrit itellectii:q6 fignificat q
fi biit efTe feparatus a fingularib''i ab anima: i tac fcies vcrbum.f.(»rtem crcdulitatis:ad acquifttione non po
Difpolttione generis i fpecid i fimilius. fSs qz eiTe ad 13 teritcognoldid qd fignificatur per iUI:$ui6 cognttio q
Vtfitca velcaufatii non egetnamrale vt Difciplinale vt tranfit per animum:vel queintclligiturej: fignificatioe
aliq6 aiio3:.tdeo conucniens eft: vt e):cquamur B loque verbi:non fit adducens.f.partem crcdulitatis adacqui/
do De caufis i generibus i oifpofttoibue caru:? quomo fitioncm fcicntiequein natura boie non cft: fcientie oi/
do Dcbet ee Dtfpofitio inter illas i caufata:*: faciain'' co» co inteuigedi q6 vult ftgnificare loques^-z q6 itedit. Q6
gnofa Dif^rentil intcr p^incipiii agens i cetera ab eo: i aliquldo fit^pter rcs minus notae in fe^ fit id q6vult
loquamur Dc actione i pafTione:'z oe Differcn tia fter foz/ fieri notum:red per aliquid aliud vel per interpjctatoes
mam-zfinemtioeoccaftonibtiscuiiifcpear im; i cpipfe ali$fiuntnotio2Cs.fimirrin imaginatioibue funtmul/
in omnt ojdine pcrueniunt ad pziml clm: i t>e. oifferen« ta:que funt pun^imaginandi^quc imaginlmr per (e.&s
tia in ter initfu i inceptione.i Deide oe pzius i pofteri'':i cuvoluerimus ea ligttare no faciemue per ea certifTi me
oe eo qd incipiui modos i fpecies eiu8:t: pzop^ietate cu cognofci ignotii:fcd fiet aiHgnatio aliq tranlttus g aias
iafq$ fpede^:t quid pzius natura.t quid poff erius apud noievcl figno:q6 aliqn erit in fc minus notus q^ illud:fs
intelligent(am:'z qualitcr connenit refponderi neglti li: per aliq^ rem vel aliq^ oifponem fict notiue in fignifica*
vnde cp e;i; bis fuerit fnia ^babilis: Diuerfa tame a ^ito/ tione.Cumigimrfrequcntaueritilludnomevelfignu3:
te cotradicemus ei:l5 igitur i pfimile eft piiB ad ee inq| facietaniml percipercq^ilicintcUcctiis tranfiespani
tii eft ee.!Sed qz vnii parificat ad ee:fequitur et:vt con/ mam eft iUudq6 vult intelligi i non aUud: q|uis illi) fu
fideremus oe vno.Cu aut pltderauerimus oe vno opot gnnm non faciat fciri illud certiiTtme.&i autc oie imagi
tebit et:vt pfideremus DC multo ad 13 vt fciamus opjx)/ natiocgcrctaliapzecedentiimaginationc-pzoccdcrctl?
fitione que eft intervtriic^:'Z tunc opo: tcbit et:vt cofide in infinitum velcirculariter.(E Oueaut^mptioza funt •«
remus dc niiero:': qul coparatione babet ad ea q funt: ad imaginandti per feipfa funt ca: que comunia lunt oi/
1 qulcdgatione babct cotinua qgtitas que cft ei oppoff bus rcbus:ficiit rcs zens i vnu ic. £t ideo nullo mo po
ta aliq mo adea qite funt: i inducemus oes fniao falfas teft manifeftari aliq6 bojr^bationcqucnon fit circula
oe 13:1 fademus fdri q> nibil boj: eft fegatu^nec eft pn"* ris:vel per aliquid q6 ftt notius iUis.vndc quifjge volue
eop qtte funt-i ftabilicmus acctitale q6 acddit numerl: rit oifcutcre oe illie^tncidet in volucrum.ficut tllc qui oi
1 (^titatibus continuis.ficut figura tc.ab bis. &$ qx oe jcit cjj ccrtitudo entieeft boc q6 vleft agee vl patieeiqj/
piittbus vnum funt ftre i equaie x conueniens % bomoi uist? Dilio (it entie^fstii ene notiueeft^agesvrpatiee.
.
claratio.Tlon.n.p6t cognofciquid fit pter aligd vclvere ec':vel non fit.nec babcatur antc non ec. 0i outc iitcrit:
cnunciari nifi in agendo oevnoquocp ca;r oicatur g? cfl 1 babeaf ari n 6 ce^tunc non pot ce:quin vt fitin le aUgd
res vel aligd vcl qd vel illud.': 13 oia multiuoca funt no» vcl nibil.0i vero fucrit in fc aUgd. tunc non ee babebit
mini rei, Qiio § vere pot fciri res E9U'9d:q6 non pot fd' ppiietate que eft.©ivero ^p^ietas fiierit aligd. tunc id
ri nifi q earfed foitafle 15 1 ofimilc erit inuitio aUcjua^na oe quo itla oicitur crit aUquid fine oubio.ergo no ee erir
cn oicig g) rcs cft id oequo vere pot aligdcnunciari ide aliciuid.i 15 efi impofribile.<8i autp:op:ietas illa fuerit
en q fi oiccrce: q> rce cft res.d qua i?e pot aligd enuncia- nibil.tuncidq6mbilcilin fequomodo critin aUq.^^qiii
ri.nas id i ilUid:-: res eiufdefcnfue funt.^faj igitur pofui q6 nibileft in fe impofliibilc efl ee in aliquo.potefi autes
fti re5 in oiffinitione rei:^uisnos 'non negamus op3i ce.vt id q6 eil aUquid in fe no fit in alio.Joi vero fo:ma
pfifia cii fint vicio(a:tn aUqua ocfignatio rei funt. tiico non fuerttin non eetunc remotacft fo:ma a non cc.JCit
gg?intentioenti9:'zintentiorciimaginaturin3nimab'' aute;remouerimu9 founatnanon eflieentoppofitum
oue intentione9:ens vero i aUquid fun t nomina muUi/ buic^am igitur fo:tna erat in co.i U eft falfum. Ilec oi/
uoca vnius intcntionis.Tlec oubitabis:quoniam inten/ ccmH9no9 baberefdcntiasoenoneffe nifig» intentio
rio ilto;: non fitiam ip:efla in aia legentis bunc libnt^. babetur in anima tantu^.CrcduUta^ vero que cotingit
©cdresigcgdcquipolletci.lignificatctia aU'gdaU'6 i eft Det3 g^imaginamuripfuscein aiatantii. ioedg' in
oibusligui3.vnaqcp.n.re9babctcertimdinequaeftid na buius fciri eft polTc babcrccoparatione ad itcUcctii
q6 eft.ficut trianguUts babet ccrtitudine:qua cit triagii ad ej:tcrio:a in illa bow cferte 15 non eft, 3gimr q6 no e
lus:': albcdo babct ccrtimdine qua efl albedo: : 15 c q6 abfolute non erit fcitii poft illa.Scd opud bomincg qui
foztafl^e appeUamus eflie^pjiuj.n ec intendimus per iU6 m
tenentbanc fniam f q6 fcimr ^: annunciamroeitlo.f.
nifi in tctione eflie affirmatiui:q:i?bii crfs fignat et mttas non ecfunt rcs que non bnt fimiUtudine cii co q6 6be't
in tetione8:ej: gbus eft ccrtitudo qua eft vnaquec^ ree:i loqui oe no eflic. Q6 qui fcire votucrit lcgat in anima ^/
e(t ficut cfl^e.ppyii rei. CKedeamus igitur : oicamua ba eo^ quc non mcrentur infpici.^tli autc no incidcriit
g> oe bis que maifefta funt ell 15 gj vnaquacg rcs bj ccv in erro:cilliinifip:optcrigno:antiafua5Dc 15 g>eniicia
titudine^p:ia q e(t ciixs quiditas.': notus c cp certitudo tiones non funt nifiexintcntionibusquc babcntcfTcin
cuiufcp rei qiie cft ^piia ci e(t pieter ee q6 multiuocii e anima:$uis fint oc non cifc: ita tamen vteniiciatio fiat
cuaU'quid.OtnciiDi)ccr)g)certimdotaU9rci cftin fin/ oe iltig Pm 15 g? babent comparationc; atiqua ad fingu
gularibus vel i m
vel abfoUite.ita vt c6icetvtrifcg:erit
tunc B intentio app:ebenfa i intcUecta. ©ed oii oijrcris
laria.^^.g.Si Di)ceri9 gj rcfurrcctio crit:intclle)cifti refur
rcctionem : intcllepfticrit.^ p:cdicafti erit:q6 cft in ani
cp certitudo buiuavel certimdo iUius eft ccrtudo:c rit fu» ma DC refurrcctione.&ed 15 iutcntio non potclt eflie vcj
perflua cnunciatio i inutilis.Si autcj oiceres g> certitu ra:nifi oe alia intentioe intellecta ctia^ que intcUigamr:
do buius efl: rcacritetia; B cnunciatio inutiUs ad id q6 Vt in bo:a futura oeea oicamr intentio tcrtia intcitccta
igno:abamus.Q6 igiturvtiUus eft oicere 13 eft.fciUc; vt que eft intentio.fc; cft.i Pm banc confidcrationes fimili
oicas gr certitudo e(t res.fcdB res inteUigitur cne. ficut ter eftinp:eterito:manifeftu5eftigimr:quia id qdenun
lioiceres g> certitudo buius ell certitudo que clt.Cii.n ciatur oe eo.f.no cflie.nccefTc eft:vt aUquo modo babeat
Ditreris cp certitudo oc.a.eft aUqua res:-: certi tudo oe.b. cflie in anima.enunciationes enim rc vera non funt: nifi
cft aUqua rcs.non erit verii.nec acquirct aUquid nifi p/ per idq6 bsbcat efCc in onima:':?^ accidcns funt per id
pofucris in aia tua: gp vna ca;: e rcs p:op:ic oiuerfa ab q6 eft in e>:terio:ibu3. "jlam igitur intellc)rffti nunc gli/
aUa rcfic fi oiceres g? certitudo oe.a.cfl ccrtitiido. -: cer ter oifFcrant:': id q6intclU'gitur oc cflfe^t-q^ intelligit oe
ritudo DCvb.eftaUaccrtimdo.fiaut^non fiteritf5,ppo/ aliquid^qguis T? ouo fint comitantia. (C^ignificatii cft
lituj:': 15 coniunctio vtriufcp^non fcietur quid flt res ei'': tamcn mibicfTc bomincsqui oicuntgjoliquid cftali/
cuiusquerimusintentionenccfcparabituracocomita' quid:cgui6 no babcot eflic:': gp atiquid clt fo:ma rci quc
tia intelUgcndicns ciiiUavUo modo:quonia intcUectus non eft rcs:nec quc eft:nec que non cftn gj qucvt q6 no
oecfTcntefempcrcomitabituriUa^qziUa.f.rcsbabctce fignificant rce.^fti oute non funt dc vniucrfitatc eo:u5
velin fingularibus vel in eltimationcvcl intcllecm.©i qui cognofcunt.Quos cii cocgcrimus oifccrncre tnter 15
aiitnon cft ita:tunc non efl^et rcs^q: non oicitur rcs nifi vcrbo fm intctlcrtii fuii octegcnt.lL ibiccmusigit niic
id oe quo aUquid oicimr vcrc.CJjbcinde q6 of cu 13 qd
q6 ^uis cns.ficut fcifti non fit genusmcc p:cdicatiieq/
rcs poteft ce id q6 no eft abfoUitc.ocbem^^tog oe I3.fi.n. litcr oc bis que fub eo funt.tomcn cft inten tio in qtto co
intclUgimrnocfl^cidq^nocftin fingularibus l5ptcon m
ucniunt f p:iue i poftcriue:p:imr» autcs cft quiditati:
ccdig5 fitita.pot.n.resbfccein intcUecm^tnoeiTeicp queeftinfubftatia.Dcindcci queeftpoftipfum: poft^
tcrio^i^bus.Siautealiud itcUt'giturp:etcr Bcritfalfuj. autem vno intcntio eft cns Pj 15: q6 afl^ignauimus^fcgt
nectrit enunciatio vUo modo:nec erit fcita:nifi
q: c ima illud accfdetalia:quc ci funt ,pp:ia. fkitt fup:a Docuim'.
ginata in aia tantii.Scd vt imagicmr in anima taU fo:/
1 ideo eget aUqua fcicn tia in qua tractct oc co: ficut om>
ma que oefignataUql rem ej:terio:p non:nec potcflcnii/ nifanatiito ncccflisria tft oUqiia fcicntio. (EJbilTicilceft
ciari:eo g> enunciatio
femper cH: oe co q6 ccrtificatii e in autcm Dcclorarc Difpofitioncm ncceflori) tpofl^ibiliei
inteUecrit.vnde oe non encabfolute non cnitnciatur aU/
impolTibitis ccrtilTiinacognitionenifi pcr figno. Qitic/
quid afFirmatiite.Scd R enunciatur aUgd ncgatiuc etia
quid enim oicmm eftab antiquis oc oftcnfione ifto//
ccrtc iam pofuerant e» dTeaUquo modo in
intellcii.Tlfa rumin plerifcpreducituradctrcularcmico ^ipfificut
5 .
Capitvlnm ©cptimum 7J
HotH fn losids ca volant oiffinirc pofTtbite anumunt fn ad cfTc altcriu3.ita vt vnuquodcg co2um fit equalc altc
ciu9:oifKnitionc neceflariuj vel impofTibiicrncc bntaUii ri in ncceffitate cfTendi
vel comiter.-: iinpofTibile cft ctia
modum nifi biicXiii aiit volnnt Diflfinire ncccffariii affu/ Xteffceius quod eft neccnccccoiungat c): mulritudinc:
mitntin ciu3 oifFinitionc poflfibilc vel impoffibile. -z cu? 1 impoiTibilceftetiam vt in ccrtimdincqtta babet nccef/
volunt DifFinire tmpofribite afTumunt in eiiio Diffinitioc fccftcomunicetciaUquidaliud. 06 cum cerrificauerf»
neccffarift vclimpofTibilc.vcrbigratia. Cum Diffiniunt mus fcquemr gp neceffe ee non eft rds.ncc mutabile ncc
pofTibiic Diaint aliq n g? cfl: non ncceiTarium: vei g> ipin multiplc^rncccomnnicatcialiquidaliud in fiio cneq6
en:.qdnon eilin p2ef:nti:cuiu6 tricfTc in quacuncijpofue cft eipiopzium.i£Qi autc; nccefTc cfTe non babct cam
ria boia ftttura non eit impofTibilc. (L i>cinde cii volitt manifeftu; eft.Si cnim nccefTe cc babcret caufam fui ee
0iffinirenecefTariu5:Diciitq> iiccefTarcu cft.qd no c poP p:ofecto eius dfe cffct per il lam Quicquid aCit eft cuiu»
.
bile.alioqoin no cadct fub efTc': 15 eft in tcrmino pofTibi ca alterius.f3 fictit coequaUa in
comftariaccndi.Cti cnij;
litatis.altemmeft.9; at; confideratu; fuerit per \e cius pfiderata fueriteenria vniufcuiufqj eo^: g fe finealio no
cfTe erit necefTc£>iccmus igimr cp ncccfTc cfTe per fe non potec quin fit neceflarium p fe.veln6nccefl'ariU5 p fe.fi
babctcaufamrT q> pofTibile efTc pcr fc babct caufamrtg» aute ftterit necefTariu5 p fc non pot efle quf n vel babeat
neceffe efTe u fe eft nccelTe omntbus fuis modis: 1 gj im/ ctia neccfTitatc refpccm fui cum fc6o i:tiic crit ilUid nc/
pQiTtbile eft vtefTeeiue qd eftncccileetiam fitcoequale cefleeej^feineccfTeec puipteraliudafe:i l5eftfriuoU»
;aufc. KL
Capi. vin.
Ifcut fupja oftcndimus vcl no bj necciTiMte^pter aliud lccturueppjicen^entic.NflfcrtttiabeogBgjlS non eft
ita vt ciiis ecno oebeat fcqui ej: ce altcriue n cc comitet illud.15 cnim oiflferctia eft fine oubio.^fccto vnu oiflFcrt
iltud.ncc ce eiu9 pendcat cj: c(Te altcrius.ita vt boc non 8baUoincoqdeftpterinteUcctu5ecntie.3ntcUectU6.n.
babeat ce nifi : altcf babuerit efle.Si aiit no fticrit nc ce'ntie quecftin eis non eftoiucrfus. joedeftadiunctu;
ceiTarinm g fe opojtcbit:tunc vt rcfpectu fui fit poffibile eialiquidpcrqdfactiieftBvelin I3:vel eftadiuncttim
ce 1 refpectufaltcrius fit neccflc cti impolTibile cft ctia; ei aUquid q6 eft 13 vei in B.Tlec ilUtd eft adiunctii altc/
qniniUudaliudvelfitfirrvclnon fit fifr.Sed ilillud ri.fed eft ci adiunctum per q6 factu, cft 13 vcl g? 13 eft 15
aliud fuerit fitr: tunc non poteft cc quin nccciTitas ee bu ipfum:t 13 eft ap^jopziatio aUqua.f.ipfa intcntio p quaj
fcj3fite>:iUo:cumilludfitintermino pofllbiliter cendi: eft in ter ea oiucrfitas. ^gitur vnuquodqj eo;r oiftrt ab
vcl in termino ncccflario eendi.©i aute; neceflitas een/ aUeropcrcam.necoiflFcrtabalreroin intentione ipfius
dibuiu9fucritej;illocumiUud fiicrit in tcrmino necef/ eentic.fedp viresearumquefuiit ipfamct intentio.&$
farioeendi: inoncpfenecejrtermino contingenteficut coniunctiointcntionfs funtaccidentia^tcofequcntia nd
fupjadipmus.fcdc): iilo q6cftc)cipfo i ncceflitaseebu eendaU'a:i 13 piitia vcl accidiit ep ccrtitudine cflie rci. int
im fuerit conditionc neccflitati9 cendi iUiu9 cum illo qd quatii eft ipfa ccrtitudo:': tunc opojtct^ vt af a ptienia t in
acquirit pofteacpncccfl"itateccndi pofteritate eentiali, ca.'5am autem pofuimus ea oifferre in iUa.igitur conuc/
wcnoacquirctrtcccrtitasccndivllo mo.fi afit ncccfli^ niunt 1 oiffcrunt in eifdcm:q6eft inconucnicns.vcl acci
tas ccndi buius fucritejriUo cum ilUid fucrit in termino dun t e;: caufis e>:trinfecis no ej: ipfa fua quidditate:-; tiic
poflTbiU'tati8.tuncneceflita9cendibuiu9 erit qc centia fi non eet ca ilUi non oiflFcrrcnt.'Jgitur fi no cet ca iUa cf/
iliiu9;itUoepttein tcrmino pofl^ibUitatis acgrcte buic fentieeent vna vclnon cent vna.5giturfin6cctca illa.
ncccffitateeendi nec acgrerc ab ilto tcrminu pofl^ibiUta tiic nec 13 p fe foUim eet nccclTc ec: nec ilUid p fc folii eer
tis.fj necciTitate.^^gif cl buiu9 crit poifibilitas ce'ndi ilU'/ ccndi vniufcuiufcp cop.ppjia t io
ncccfl^e ce.g neccfl^itas
03:cii 1? no fitca ilUu6.crunt igit no cocqUa cu vnfiqdqj fc. jTam autcm oicmm cft q?
Utaria cft acquifita ab alio a
eo:p fit ca p fe.i ca tu g fe.£)eindc ;?tingct ctia a Uud q? cii quicquidcftnccefl^arfumceperaUudafc non cft neccf/
poiTibiUtas eendi ilUus fticrit ca ncccit! tatis cendi. tunc rarium ec pcr fe.imo in oiflFinitionc fuc cen tic cft poflfibi
ceilUus non pendebitejccjiltius.fedcp pofTibilitatcci''. le ee.vndc vniiquodc^ eojum cft ncccfl^arium ee pcr fe,'S
3gitur opojtcbit vtee fcwius fit fiinul cum no cflie tlUus. po(Tibilceeperfe:q6eftinconuenien8.
5am aiit pofuimus iUa cocquaUa. tiic 15 eft iinpoflibilc. etlc^ltliiia
')ut^'^il'^ oiflFcrrein aii/
5gitur no eft po(Tibile.vt ficut coequaUa in clTc.ita vt no 114111111' quoinberentepoft^con/
pedeat ej: ca e)Ctrinfeca.fcd opoitet vt vnii co;: fit pmuj ueniuntin intcntionceentie. igiturimpofTibt
per fcipfum.i fit ibica ci:trinfeca q faciat vtritcp neccfl^a le eft qtun iUud in quo DifTcrii t vcl fit cis nc/
rio cc neccfl"itatependcntiintcr fe.vel faciat ncccflarium cefliiriii ad necciTitatc eendi vel no fit.&iaiit
pcdcrc nccciTitas vtriufcp. P^claiiuop ailt non e necciTe: iiieritneceflFariii ad neceflitate ecndi.manifeftu eft tunc
vnum eec]: altero:fedcum aUero.tD^aiit facit iila ouo ec opojtcrc vt coueniant in eo quicquid cft nccefTc ciic. Si
neceiTarioeftcaqucpiiigitilla vclet oucmatcrie vtouo autem non eft necelTarium neceiTitatc cendi.tunc neccf*
fubiecta oc gbua iUa pzedican t .llon autcm ce ouarum fitas ecndiab eo fine iUo eft folitaria ncccfliitas (ai effe.
materiap vel ouo:p fulio^ tm fufficit ad I3:fed cc triu qd 3Uud vcrocftadueniesei accidcntaUtcr i adiungif ei
piungit i Ua:-! B cft qm non p5t clTe quin ciTe -z certitudo poft plenitudinem netefTitatie fui ce.3am autcs cftcndi/
vniufcuiufqj ouo^ velfii ce cu aUo:i tunc eecius per fe mus boc cflie abfurdumagitur impoiTibileeft vt oiflfcrat
crit non necert^arium.igit erit poflibilc. 3ta^ crit catu;: inaU'quo.(EOpojtctautcvtadbuc addamus fuper 13
1 etia flcut oi]cimus cp ca ciu9 no eftcomitao iUud inee: manifeftatione alio m6:13 eft:qj impofTibilccft ncccflita
7 ita ca cius critaUudit tiic iiUid laUud no eriit ca babi« teeendioiuidiinmultitudincnifi vno ouo^ modo:^.f.
tudinis q eft itcrilla:fcdiUudaiiud vel non fit eecii aiio. autoiuidi g oilferctias aut p accidentaUa. 335 aiit notiJ
igif 13 ce cii alio.crit aUquid nouitcr aduenicns fup fuuj cftgjOifFcreticnon recipiunf in Difl^initioneei«6q6po/
cc ppiiwn pns iUud:t ctia ce q6 cft q: parte ciae no crit nittir vtgenus.igitur ipie non ocquirunt gencri certitu/
bus app2op:iatur neceflfc ec.CC^Siue autem qd eft pofl^i/ fibifatiffaciat ncceiTario iducif ad vnum cj: bie Duobus
bilccc iam inanifefta cft cj: boc p:op?ieta6.f.qui3 ipfum .f. vt vel ceflet 'zgefcat vcl agnofcat fine Dobio cj: idis rc
neceflario cget alio q6 fociat illudee' in cflcc[u.quicquid bU6 fibi ce pclufum.(E'f^cmcdiu vcro crroncieft vt fol
enim cft pojftbilc ee refpcctu fui fcmper cft pofTibile ee. uamrfibifimuIatio.Otfierronctie ille n6 inciditin boc
fed foztafl^is acddct ei neceflario ee per aliud a fc. ^ftud nifi vcl q: vidct prietate ec itcr pcipuofl 'z plures^^zvidct
autcm vclacddctei fcmper vcl aliquando.^d autc; ait q: fcntctia vniue oppofita cft fentctiealterius.que repu«
aUquando acddit.Debet babere materiam cuius cc pzc/ tat iUi cquale. 1 ideo Dictio vniue no cft potiozapud cu$
cedatilludtcmpoze ficut iam oftcndemus. @ed id cui
: $
ad credcdum Dictio altcrius.vcl q: audit verba p:eci/
fempcracciditdusquidditaenon cft fimplCK. 06ents puo;: quo:p aucto:ita6 magna eft quc non rccipit fcnfus
renuectufuijpfiusbabetaUudeftabeoqdbabet ab aUo eiue ftatim cum oicunf.ficut funt verba illiue qui tikit,
d le.te^ bis ouobus acquiritur ei ee id qd cft:i idco nibil £& non eft poflibile aliquid bie viderf.fcd nec etia fcmcl:
cftqd omnino fit cvpoliatii ab omni co q6 cft in potetia eo qp nuUa res b5 eflfe in icnifi in relbncquc tiic non eft
^poflfibilitatcrcfpectu fuijpfiua nifineccflfccflTe. bngc qn mrbef ille qui nouitcr audit banc Dictione.vel
CrC3pitulij.lX.3in quooftcnditurquidfit veritas iccxi quiaiammuUcfuntapudeumargumcntationeeoppo/
titudo:? Dcfendunttir p;imc pzcmiflbuim in piopofirio/ fitapconcUifibnum:quaj:vnamnonpotcftipfeeUgere
nibusvcriflfimie. -zaUamrcfpucrceiautemcuitalcquid acciditpUe futv
auteminteUigitur:ieeabloUi/ ucnitDuobusmodis.vno.f.foUicndo ambigtiitatcm in
uc
'fPrifcl<3
*^w"
j^' teinfingularibus^-zinteUigitur q^incidit.'zalioc)xitandoaimad
qp perfccte intelligcdu;
MBjjI jce cternum::iinteIUgitur
iit Difpofitio Dictionis qp intcr Duas cotradicto:ias non poteftcffc mediii.Sol
i^^JI vel in tellccms qui fignat Dtfpofitioncm in re
I uit autcm id in quo in cidit cum oftedit ci qp pbf lofoplM
SJiHJcrterioacHm
^C):teriozicumelieiequaIis.
c Cnccns cni;boc bomince fiienmt non Dij.^zidco non fiicnint cqualcs iit
oictio eft vera: iY> fcntentia cft vera.igitur neceflecft id cognitione.vndequiavnusco:u5fiiitccrtio: aUoin aU/
q6 pcr fcipfum eft vcritas fcmpcr.po(fibile vero cft vcri quo^nonidcoDebctvtaltcnon fiteo cenio: in aUquo
tas gaUiida fe^^zeftfalfumin feipfo.quic$idigit eftpter aUo.ietiamcumoftendit9'plurc6e;:pi3i8 quauis iio/
;9utc IC z
Capi, .1.
Menint lcgtcam:non tame feqiiunf eam.fcd in fine rede/ cipys oemoftrationu.pKs vero ocbct p:im«8 tila tuerf.
iint ad ingenium •: rcgiint eo no refrenantCB iilitd.i ctii ^iT-l^^indpia vero Dcm6ftrationii p:ofunt ocmofiratio
beitin eia aliaftentioncocculta.pUiribus verocj:fapie/ ni5:que p oiiTinitionc tm fciebani in cis que trafacta (ijt:
tibus pBia gbus no accidit aligd erro:i3.ncc voliitm oc 05 pl5m vt inquirat 13 1 ftabiUar.vndc opo:tct vt in bac
ccptiois eft iiic vfus.Cuin 13 igitur pBs remouet turba/ vna fcietia loquaf oe vtrifc^ rebus.&j oubiuseft mibi
tione ab aia illius qua babct cj: ambiguitate ^bi pI?o:u. quarc ipfc loqiuf oc cis oiffiniedo i imaginado: cu5 boc
ibeindc facia cti fcire oices.Cii tu loqucris ncccfle eft vt fit Docto:i8 fcictie parricularis.Si aiit loquitur oe eis f
tu vel f tcdas Pm ftellectii tuii aligd vel no. &i aiit oi)ce/ creduUtate fit in eis locutio oem6fTratiua.^icemus igic
rit:gjcuegoloquo: nibilftdligo.iftcia5efte):tra vniucr Q} l? pofita Dc quibus tractabatur in algs fcictijs fiiit ao
fitatc crroneop •: ibecilliu'; cft prius fibgpfi.vii cu5 b? cidetaUa in bac fcictia.quoniam funt oifpofitiones q ac/
boie no c oiu loquedii ©i vero oircrit; cp cu ego loquoi ddunt ad cc 1 oiuifioncs cius.-z ideo qdnon p:obatur in
itelligo cj: loaitionc mea quicgd cf^:fil'r t iftc ftultue eft» oUa fcietia p:obatur in ifia. 1 etiam q: 13 no cofidcratur
j3iaiitoij:erit:g7quiicgoloqHo:intclligo q: locutionc tn aUa fcietia.fcd q: oiuiditur 13 fcie'tta in fubftantiam t
fignificationc aliqua;: re:p terminata? :in qiia fignifica laquecrat )'ub5in aU'quafcie'tia.ifuba abfolutc: •: n6cf(
tioc no ptinenf alie res pter illas. ©i aiit illc multc res fub5 biiius fcietie. f5 ^ra aUqua fubi eius. igitur a Ucjuo
puenerintinvnaitetione^tunciamfignificauitepfualO' modo fuba illa fitaccidetaUs nanirefuifubiccti q6 eee.
cutioc vna5 itetione.Si vero no puencrint:tunc nomcn 1 fit adiuncta nature entis fineaUo: vel c ctias ipfum ec.
cft coe:t fine oubio pot vnaqueqj tlla? Dcftgnari^p:io cns.n.talis naturc e(t: q6 poted pdicari oc omni.fiue iU
nomine:ibecofac6cederc'terronci i imbecilles.Cum Uid fitfuba fuieaU'ud.3pfa.n.fubnariae;;boc g>efi ene
outc nomen fuerit fignificatiuum vniuB rci ficut bomo: nec efi fuba nec fuba aUqua.f fub5 aliq6 fiaxt ftcllcvini
tuncbomonon q6cltoppofinimci;nullomodo fignifi' Cjcpdictie^tcu^cmnibocinquifitiooe p:inciptjs ima/
cauitl3qdbomo:q6cni5fignificat bomcnon eftidqd ginationis •: 0ifTiniti6i8;n6 eft oiffinitio: ncc imaginatio
fignificat nobo.©i.n.bomo(ignificatbomine:tiic finc nccinquifitioDep:incipi)80cmonftrationiscf):Demon/
oubio no bo ffgnificat aliam resique ett lapis vcl nauis firario:ita vt vtrac^ inquifttio:que eii oiucrfa fit vna in/
quifitio.
vel album vel pdderoium vel lcue:i quicgd eft p:eter id
q6 lignificat boc nomc bomo.Similitcr e(i etiam oifpo (nCompletaeefitractataQ p:imii9 terticdcdmcpartis.
ocitellccti9illo:ppluriiinominii:autfino: fequcrct cj: <r3n"P'f tractatus fecundua eiufdem parris. £>e nonfi»
BqjvnaquccgrcscfTetvnaquetpalia rce^tnullacj: rc/ cationc fube 1 fuap partiii e verba gnalia. Cap. .1.
igiturQJciTevelcflrci
igiturQ>c(ieveicitrci
bus eet ipfamct:': fic illa locutio ite lligerctur.tscindc nc/ a':;^^3?Tn<*<?t«MA
^^^m^ JCCtmie ceffcntiaficutbomini
n
ceiTcc(Tct vt l3elTct iudiciti vcloeomni verbo-ziudidus
oc omni co qd fignificaf q ^iba: velut aliquid iita^ rep ec bominc: vf cfl ei g accidcs ficut pctro
eet buiufmodi:': aliquid ca?t no eflet buiufmodi.Si aiit eealbum.ca vcroque (unt g accidcs ifu
Bc(Tetinomnirc:c6tingerct tuncqj nulla ciTet locutio finitafunt.accingamurcrgoniic -: tra/
nulla narratio.nulla etia ff mulatio nulla ratio.S i v'o eet ctcmusoeeefmq6cftee g cc'ntia5.q6 tracta.4n
tatid.manifeftatto aut cp cozpus eft fuba vna cft id qdcft longum latum 1 p:ofiindum:ficut oicuntg»
btinua nocompofita ej: partibus indittifiibi/ co:piis cft oiuifibilc in omnes oimenfioncs. nec intclli/
Uibus iam aflftgnata eft cognitio vero cius 1
: giint ipfiun omnino otuidi in effcctu : fed quia buiufmo/
verificatio eius erit becC^am aute fuit vfus oicerc q> di eft q> poteft in eo poni B oiuifio.© ic igitiir opo:tct in/
co:pu9eftfubalongalataip:ofunda:topo:tet vt nos telligicojpusqdipfuseft fubftatiaoiiuabec cft fo:ma
confideremus boc quomodo fit.£): vnoquocg cni; ver/ qua eft idq6 cftrDeindcccterc oimcnfioncs quc ponunt
bo:um ifto:u5.r.latum 1 longus tptofundus inteUiguni in cointcreptrcmitatcseius': C):tremitatc6 eiust figu'
turoiuerfa:aUquado.o,Dicitur longitiido Unca quociwB re etiam 1 fitus eiu6.non funt conftiraentcs ipfii^. fs funt
;9uic. K $
'
Capi\ JL
cdnfcqitentee iiiba;cius.al!qu3ndoeni5Diffcrcnria8 co: tfubftantia^.tuncvclerttcaufaperqulconftttuiturna/
poms comitatur aliqiiod ep bis vel omnia fimiil.3liqua tura 1 fubftontia in cffectu;ficut eft fo:ma materie i fi/
do no comiramr in aliqiio coipoze aliqiiod cj: bis oimc' cuteftfubiectamatcriaaccidentivelerttcaufa per qua
fionibus.Sieni;acccper«9aliqiiam ceram z figiiraiic/ non conftituitur.@i aute^ fiterit q: caufa per qua no co/
riseamtalirerqjfintifieabfmenliones in effcctii inter ftituitur: tunc poteft conccdi q> ^5 natura; 1 fs fubftan/
baseptremitates numcratas menfuratas terminaras: tia5 cft intcr iUas ouas coniunctio feparationis 1 fepara/
pofiea fi cdmutaiicris ipfam figiiram nulla cani; rema' tioconiunctionis.Bigitur natura co:po:alis compara/
nebit in cffiecw:ita vt fit eadem in cflfectu i eadem fingti' tione fui rcceptibiU'3 eft oiuifionis^fcd tamcn non oitiidi/
laritcrcum code; termino leadem menfura: fedp:o cia tur nifi pcr caufa^ e^ trinfccam:i tantitm fuifidt ad id in
fucccdunt alie oimcnfiones Diuerfc ob al^» numcro. bc quo fumus vel crit tlUi cau la:per qua; conftituitur vm»
igitisrfunt Dimenfioncsoccapitulo quantitatis.CSi qucc^ partiu;babensparte5 in conftitutionefuequiddj
autc;euencritvtco:pusfit(TcutcclHm.verbi gratia g> tatie t nature vt conftitucne illae effe in eifectu non ba/
infcparabilitercomitantitrDimcnfioncsvnomodonon bens parte5 in conftitutionequidditatie caru5 quia oi/
:
e(t bociUic;:boc q6 cft cojpusifedcj: alia natura confen ucrfitas cttin boc.p:imu5 vero q6 accidit ex boc cfl (p
iian te eius pcrfectioncs fccundas.Cojpozcitas igitur xc/ becco:po:aDi(feruntiitbftatve.3[ftiaute5n6tencntl5.
ra cft fo:ma cctiniiitatis recipiene id q6 oiximus ocpo^ !^undu5 cft q; nature co:po:eitati6 quam babent no
fitionc triu; oimenfionujr: li intentio efl Cjctra menfura eftbocinconiienien0.5ocdeifeiinc6uenien8bocinqufl/
iCFtraco:po:eiufc;oifciplinale5.boc cni; co:pu8 fm tu5 eft fo:ma fue fpecialitati8.no6 amci no negamue 15.
banc fo:ma non oiffert ab alio co:po:e fiue fit maiusi fl/ polTibilc cft eni5 adiugi co:po:ettatt atiquid q6 facit coz*
iic (it minusincc comparatur ci fiiie fit cquale fiuc ftt nu/ pii6 e(Te fpecie5:que non rccipit Diuifione^ ncc continua/
mcratitmpcrillud fiue comunicansei fiue incdmumV tionc; cu5 aUo a fe;ficnt iitin celo.Ct: aute; nobie necef/
cans.boc eni; non cft ei nifi inquantu; eft menfuratti;:-: farium eft bic boc eft.f.vt natura co:po:eitati8 non p:o/
inquanm^aliquapareciusnumeratiUud.': bec omnia bibeat boc iquantu; eft natura co:po:eitatiB. pamo igi/
confideranturin eo. abfcg conrtdcrationc co:po:citati8 turoicam nos certifica(Tecpco:po:eita6inquantum cft
quaaiTignauimus.Queomnia iajplcniustibiats oftc» co:po:eita6noncftnifireccptibiU6 Diuifionts.igitur in
dimu3:i fi opus fiierit indc recolas.p:opter bocetia; cll nattira co:po:eitati3 cft recipcre oiuiftonem: igitur ma/
po(1"ibile;vtcu; vnu; co:pu9 rarificatur z oenfatur cale/ nifeftu5 cft e% boc q> fo:ma co:po:is 1 oimefioncs funt
factione z infrigidationcpermutctur ciu3quantit3s.i£»5 epftcntce in aliquo.-: be oimcnfioncs velfunt ipfa con/
co:po:eii38 cius qua oipimus^non permutef ncc altcre/ tinuatio vcl fun t aUgd cni accidit ptinuatio; ficut adbtic
tur.3[gitur co:pu3 naturale eft fubftatia fs bunc moduj. certificaberis cp illc funt res quibtte accidit contintiatio.
»A (L'(>ir co:pu3 aiit oifcipUnale vcl intcUigfmus fo:ma5 vcrbumeni50imenfionu;eft nomcn ipiams quantitO'
aliqua; inquantu; cft terminam; : mcnfuratu acceptuj tum continuaru5 non reni; quibus accidit continuatio.
in anima non in cife.velintelligimusperillud mcnfura 3daute5q6 eftipfacontinuatiovctcontinuu5 infeim/
aliqua; babente; continuitatc; ^; bunc modu;:inquan/ poiTibileel\vtrcmancatipfti5 continuationc oeftructa.
tu; babet continuitatc; terminata:fiue fit in fculptione: Omniseni^continuatioeftDimenfio qiiecum fepara/
fiue in matcria plana.^gitur co:pus oifcipUnale in (c cft tur Dcftruimr iUa oimenfto 1 acquirun tur aUc oue oime
ficutaccidcplcbuicco:po:i:q6Dcitgnauimu3:cuiu8ter fione6.fimiUteretiamcu; reftauratur continuatio.f. co»
minu9 cft fuperficies.linca vcro cft tcriitinus tcrmiiii ci' tinuatio fm q6eftoi(fcrentia non accidcns.ia; cni; ofte/
£>e bisctia; adbuc poftca amptius tractabimus cii con/ dimusboc ats.rcftauratur ctiam alia oimenfio 1 oc/
ridcrauerimus quomo cft ets cotinuatio: x quomodo eft ftntitur quicquid crat p:op:ium vnicuic^ illaru^. iginir
ipfa co:po:i naturaU'.p:tmu; tgitur oica; cp oe natura co: inco:po:ibuseftaUquidci6eft fubiectu^ continuationi
^(^i°^ po?icftDiuidi.Sed^dj3batione5buiusnon futftcitipfa ^Difcontinuationip:opter id continuationisq^accidic
mecrw,
fcnfibilitas.potcft cni; aUquieoiccre;gj oc co:po:ibus mcnfuris terminatie.cozpuecnisinqttantu^ eftco^xis
fcnfibiUbus iftis nulUi5 cft pure vnu;:eo q> funt compo babcne fo:ma5 co:po:ea5:eft quodam in efiectu.^Jnqua
(ita ej: co:po:ibU3 vnitis: que
ncc fun t;fenfibilia nec poO tU5 vero aptum eft ad quamUbct mcn Itiram cft in pote/
funt oiuidi vlU) modo.^a; aute; loaiti fumus oc Dcftr»/ tia.'l^e6 autc; fm q> cflin potcntia cft aUqua res 1 ipfa
ctionc buiusj;>bationibus naturaU^bus.^edet: fentcti|8 cft alia rcs.?m qd eft ineiTcctu.elt igitur potentia co^»/
faciUo: ad Dcftniendu;eft fententia iiUus qui Di^itca ee ri.fed non inquantU5 eft fibi efrcctus.igttur fo:ma cozpo
q
ciuerfafiguris.SedfiaUquisDij:erit gjnature eo:u; i ris contuncta cft alt) ioquantu; eft 1 fo:ma. Coifm igi/
figure conlimilcs funt: opo:tebit tunc vt cius fen tctiam tur cft fubftantia cpmpofita ct: quoda; pcr q6 baiTct po/
1 id q6 fentit oeftruamus pcr ea que oiccmus. ibico igi/ tentiam.i c]cquodampcr q6 babct effcctum. ^datitcm
turg>fipofiieritminimit5CXCo:pc):ibu6e(TeindiuiflbiU: pcrq6babeteffcctH;eftfo:ina eiu6:perq6 vcro babct
in potentia i effectu:ita vt omnino fit quafi punctu;.tiic potentia; clT matcria eiHs:t lx>c cft fle. (L •poteft autes ^^n,
iudiciu5Deipfocoqx):ccritfiait iudiciu; oe puncto in aU'qui30fTX)ncre;Diccnsq> flectia; compofitacft; qnia
ipoffibiUtatccoponcndi co:pii8 fenfibilccj: illo. £>i vc/ ipfa in fc eft fle 1 fubftaima in ctTccni; 1 cft etia; adapta'
ro non fiierit ita:fed fuerit in fc tale vt po(Tit vna gs citie ta.ibicoigiturg?fiibftantia flcifiuimeiTcflein elTcau rsiiiio
abfcindi ab aUa parte;tamcn fcctio qitc feparat ouas por non funtaUud^ fublTantia adaptata. £)UbftantiaUta6
tcsquaspotuitponercin^jo non eft ilUus nature vt in enim qua babct non facitcam ciVc in cfTectu aliqiiariim
enim q> oifpofttio inter oiui/
elTcctu poffit intclUgi.ibico rcrum.fcdadaptateamadelTendumaliquid in cffcctu
fione^iDiuifioncsqueeftoiuerfitas quaUs cft oifpofi/ pcr fo^mam.Siibftantialitas cni; eius non inteUigitur
fitiointcrpartC5iparte5f5g?DiiepartC6 iion coniun/ aliud nifi quia eft aUqd q6 non eft in fubiccto.pcr boc
;
^ntur.tfmqp ouc Diuifiones no feparantur in ctfcctu; antem q> non intcUigitur aliquid:nili quia cft aUciuid.t;
nonpoteftcffcquinfitvclcjrnatura rcii ej: fubftantia q6 non eft in fubiccto ncgatio eft. cj: boc aute; q> ipfa oi
eius; vel qc caufj ct|trinfeca p:cter natura^ ifubftantia; cituraUquidnonfequituripfumclTc aliud oefignatum
ciU8.!3iaute5 fueritejc cauia c;;trinfeca p:cter naturam in effectU4iam boc c6muneeft,ree yero no fit in eiTectu
•76
Bccmii Xcrtinm
pcraliqufdcomunenilTbabucntDiflFcrentiam per qul ITteiTemefura.-zDcindefequamrvtiitUnea vel fuperf&
appjopzia t . £>ifFcretia vcro cius cft 5» cft apta ad quod' ciee.^pfa eni; eiTe rcs quc non b; c(Te in cflFcctu (inc illa:
Ubet.^gitur fozma quam putant eiTc cius cft g? cft apta quiuis (it aqniiita efTen tia eius.boc autem no eft (icco:
rcccptibili8.igimrnoncftbecccrtitudoflevna p quaj pojcitascnimimaginaturelTepercaufas per quas -: in
fitin eflrcctuialia ccrtitudo per quam fit in potcntia nii quibus babctelTc:': cfl menfura tatum fine additioe.vn/
fl[ fo2tc fibi aducnerit ccrtitudo cjrtrinfccus per quaj fit de mefura in fe eget oiflfcretys quibuB fiet ree acquifita:
ineflfectu. "^itur ipfainfct rcfpcctu fuiclTe eftin po/ 1 ipfe DifFcretic eflfentialie funt zv. fed tame no faciiit tsc*
rentia.Scd b certitudo ortrinfccus aducnies cft fo:ma. bercipfameflfcaIiquida!iudamefura.crgopotcft ce vt
comparatio autcm f lc ad bas ouas intcntiones (imilioz mefuraoiflferata meiHra in aliquoqd eftcipcr clTentia.
cft comparationi (implicts ad id q6 eft gcnus % oifFcrcn/ fo:ma veroco:po:eitatiB inquantum cft coqx>:cita9 cft
tiaq^comparationicompoiittadidqdeft f lc 'z fozma. vna namra limple;: acquifita no babcs in fc oiucrfitatc.
manifeihimeiligimre^rbocg^fozma cozpozcitatis in/ ifdco fo:ma co:po: e/ratis fimplicitcr no oiflfcrt a fozina
quantU3e(lfo2maco2po2citatis:iprain fc non oiucrftfi/ co:po:eitati9 fimplicircrper Differetiam intratcm incoi
caturquiaeil vna namrafimple)::qucnon poted fpeci/ po:eitatem.Qdcnim fequituream no fequuur:ni(i quia
flcartoiflfercntusfupcruenientibusfibi inqnanmm eft cft eptra namram eiu8.igitur impoiTibile cft vt fit co:po
cozpoiea.JScd({fuperucncrintDiflrcrcntiequefunt rcs reitae cges materia : co:po:eita9 non cges matcria.Co/
fibiejctrinfecusaduinctecruntaliquce): founis fcpara/ fequeiiaenimque funtqrtranaturameiusno funt fuf/
bilibus a materia."z xyximyxi oe eis non erit quale cft iu/ ficietiaadbocvt ipfan6cgeatmaterta.Tlon cft cnim
diciumoeven80iflrcrentt)s.manifcf^atioaute buiue B opus materia nifi co:po:ettatiinquamm eft cov^vdxdiQ
eil:q;vn3co:po2citasnonDiuerfificamrab alia co:po/ cum cofequcti 1 omni babeti materiam p:optcr fc.^am
rettatc:ni(t quia b cl^calidatilla frigida^vCquia i(Ta e(t igitur manifeftum eft q? co:po:a compofita funt cf. mo/
natura cclciiis:': illa babct naturam tcrrcftres. Tlon eft tcria-zfoyna.
autem boc (icut mcnfura quc no eft in fe rcs tcrminata (rCaplm. IH.CCmatena co:powli9 no fpoliaf a fo:ma.
m
terminus intcrim oum non fpeciftcamr lincam vcl fu
'Vi^cffxWA nucgj|?matcriaco:po:aliB £ontral70C
pcrf[ciemvelco:po:alem.Tlec(icutnumerU9 qui non ^LUIMIt^ nopotcfteflfcincflfcctufpo/ {licitScotua
e(l resterminata interim ou non fpccificatur in duo vel liata a fo:ma ficut ofWdcmus in px)|:imo.3a
tnavelquatmo:.Quicumterminatur non terminatur cn im oftcdimus <$ qnicquid eft in quo ia.i eft
per altquod (Ibi c>:trinfecus adiuncm; quafi natura ge*' aliquid c^iftes acquifitu; in eflncctu. t eft ctta
ncralitatis (icut quantitas 1 numeralitas non fit (inc il/ vn eo p:cparatio ad recipiedumalitidillud eft compofi)
lanamrac^riftcnstpotensngnari nift adtnnganir fibi tum e^materiaifo^ma.matcriavero vltima no e(i c6*
namraquefpecificemr.imooualitas ipfa ell numerali/ pofita cp materia : fo:ma:nec potcft eflfe fine fo:ma.5p/
tas que oidmr oe oualitatc:': app:op:iatur pcr eas:*; lon fa en im itelleaa abf(^fo:ma co:pouili neceflario vel ba
gitadoipfaedipfaquantitasqueoicimrocca % app:o/ bcrctfitum 1 locumfmeflfeq6baberet.tiic velno.Si
p:taturper eam.bicautemnoneftncquia cum co:po/ autcm babcret fitum:tiic vel pofTct oiuidi.^ tuc fine ou/
reitatt adiuncta fuerit alia fo:ma quc non d^ oifferentia bio clTct babes mcfuram.&i autcm pofita eft no babes
quapntant:eiu8 cdiunctio cu; co:po:eitate no facict co:i' me'furamnecpotcritDiuidi.!eiverond poteft oiuidi 1
po:eitatem:quiaco:po:eitasciueeftvnae;c illis cll tcr/ babet fim;.tuc finc oubio piictus eiTct:-: ciTct poflfibite li/
nunatainfetcertificata: niiiinteUqrcrimusbic co:po/ neam pcrtrabi vfcp ad eam. Tlo cnim poflct t^z per fc
reitatem eam qite eft ficut fo:ma.nd quc eft (icut gcnus: folum : tcrminata ficut nofti atb. !oi autem bec fubfta/
j^ 'Jam autcj no(h oiffcrcntia intcr illa in libw oemoftra/' tianobaberctfimm.itavtn6poflfct Dcfignari.fcd eflet
tionu5.(nt)ecautemadbuc'zampliu8mon(lrabimus ficut fubftarie itclligibiles.ttlc ncccflfc eflet vt fpaciu qd
quomuis e^ p:cdicti8 iam certifiicams fts oc oifferentia baberet veladucniretci totum fubito vcl ipfa moueret
inter illa.ci: enim fuerit (lcutmenfura fpecies ciiis pote ad pcrfcctionc mcfure fue motu cotinuo. Si autem ad/
rit oiflfcrrcpcr aliqua quc(unt in cis. ^Dcnfura vero uenirct totum fubito.mnc ipfa iam c;:ifteret cum fiia vni
obfoluta nonbabctin fcaliquid bo:u;.Quontammen/ furatione ixi loco p»p:io x mefura initcniret eam app:o/
fiireabfolutendacquiritureflrcntiain feni(i(iicrit linea p:iatam loco p:op:io aiioquin vnus locus no eflet ei po/
vel fuperficies.Cu3 aute; fiicrit linca vel fuperficies po tius q§ alius.iocd mefura ia; inuenit eam ibi vbi coiun >
terit.mnc linea oifFzrre a fuperficiepcr oiflrercntia; que gitur ci.igimr fine oubio iucniret ca; in locoin quo eet.
facit naturam quantitatiua; eflfe linca; vcl fupcrficiem. ^gicur fubftatia illa eflfet babes locum.ponamu8autem
Cozpo:eita8 vero qua oefigtiauimus cffipfa in fc natura illamnocflfefenfibilem.iamenimpofita eftn6 batTcna
acqui(ita.1lon cnim acquirit fibi fpecialitatc fuas g ali/ lacum vUo modo:': boc cft c6trarium. TI6 poteft autcm
quid qd adiungamr ct. ita vt fi putarcmus no eiTc adiu/ eflfe vt locu; baberet fubito cu; redperet mcfuram.mcn#
cium co:po:eitati aliquid:(pfa non cfTct co:po:eita8. fcd fura enim ^i iucntret eam c^iiletcm n6 in loco. tnnc mc/
eH coepo:eitas pntum:quc non potcfteflfe acquifita in fura quccoiungimrcicflfct etiam non in loco nec eflfct et
nodraanimaniiimateriatcontinuauo.Similiterctias occurre'6 in aliquo p:op:io ej: locis oiucrfis quos babe/
fu (i pofuerimus cu; continuationc aliquid aliud. Tlon repotcft.tijcigimrcflfetnpbabeBlocum. 1 1$ eft incou^/
q? continuationon acquirimrnobisnifiperadiunctio/ nie8.vcl eflct in quolibet loco qucm pofl^ibilc eflet babo
ncm cius cu; illa.3li)s etia; rationibus manifeftabit 9> re:nccapp:op:iaremrvnipodusq§ al^.&cd 13 fimiliter
cotinuatio no eH in efliecm fola.nd eni; quia res no eH in eft inc6uenie6.boc autcm manifcftiue fiet fi efhmaucri/
efl[ccm.idcondc(Ucquifitaeiu8namra.albedo enim x mus f lealicuius glebe cicpoUatam:': ocinde aduenire in
nigrcdo vnaquacg cH acquifita namra 1 intetio p:op:ia/ eam fo:ma; illius glebc:tuc no poteft concedi fotma 9
ta p:op:ietatc qua babct in feipfa. x tamc no babet cc in veniat in eam n6 ej:iftetcm in fuo loco.TIcc poteftee vt
eflfectu nifi vn. maccria.mcnfura vero abfoluta impofTibi/ glebafitinquolibetlocoqui cft glcbc locus naturaUs
le eHvtfit namra aliqua.nifiponaturnecelTario Unea vn potetia.fo:ma enim glcbc n6 facit cam occupare ocj
Tet fuperfidee:? (ic poted babere eiTc.no qj mc'fura pof> locumfuefpecieinecponit camaptio:em vniplagc fui
^uic. K4
Capi, JIL
tenninf $ alq.Tlec potclt cfle vt fit nifi in plaga qac dl fuM. Si autC5 rcmanfcrit vnum co:tt$ -: anfcbiUtnr al/
fibipjopzia DevniiierfiiMteomnius locouij.Tlecpotell tcrum.t fiicrit namra co:u5 confimili8.non autcm Itcit
cfTein plaga p:op:ia no babes oifpolitionem aUqms op* anicbitari vnumeo:umnifircmonofo:mc co:po:3li8.
p:opaitemcamiUi.n6enim eficoiunctio fozmccum tunc opo:tet qp altcru? anicbilcwr per fcipfu^. &i ^
ap
nwteriaadbocvtbabeatfecomunitcrad effcndum in p:opa'etur buic qua litae fua:t natura fticrit vna: ncc aa
qualibctplaganimquc funt naturalce partibus tcrrc. ddit ei aliqua oifpofitio nifi fcparatio tantU5 fo:mc coz'
Jas cttim nofti gjbuiufmodi aductUB in plagam loci no po:aU's:t CU5 bac oifpofitione non aduenit nifi q6 fequi/
cft in co in quo eft nid vcl ob boc q6 accidit ei cfle circa tur ey: ip(a oifpofiti6c. tiic opo:tcbit vt oifpofitio aUcri/
eupu>pterviolctia3Cogctisquiapp2op2iauitciipfu5iie us fit fimilitcr. ioi autc^ oi^erun t q? p:ima ouo quauis
ri circa illa plagas venicdo ad ipfuj locu motu recto.vcl Duofunt^vniunturtamet fiiitvnu5:Diccmus abfurdu;
clTe ouas fubf^atias vniri.Si cnim vniutur 1 vnaqucc^
Suia iccpcrit ene ibi f 5 illa p:opiiiquitate : vcl quia ccci/
erit ibi p:optcr appjopaatione aliquo trafmutlte cam. earum babct cfle.tiic fun t ouo n6 vnus.Si autcm \niix'
3a5 aute fati» oiauj eft oe boc. f lc autcj que cft in glc/ tur ita vt vnum co:um Dcfinateffe laltcrum babeatef/
ba no appzopaaiur fubftatia cjrpoliata: fojmactias gle/ fe.tiicquomodopotcll cflcvtidq6n6ellvniatur cutn
bcitatis no e(t oebita pl^gc nt(K cas motioc babuerit co/ eo q6 elT.iSi vcro vtraqg ocfiniteflie in vnione 1 p:o«c /
parationecii illa plag3.imo p:optcr ipfaj coparationem nitaU'quidtcrtiumc]cd8.tucfnntn6vnita;fcdanicbila/
tltu5 no pwptcr fuu5 cfle f lc p:iU9:i p:optcr fua acqui' ta.3fntcr que x tertium cfl materia comunis. Tlofierau/
fitione fozmc policriud:qua app:op:iatur:quan illa com tcm fermo cft oe ipfamct materia no oc co q6 babct ms
paratio fit fitua aliquia.Similiter ctiam fi yie reccpcrit tcria.l@iautemoilTerutin fupcrabiidatiam mcfurc.tiic
mefuraplcnarieno fHbito:fcdf 5c6ftilione.omne enim opo:tct vt fintno babctia fo:ma5 co:po:alc5;': fint babe
qd ifimditur partce babctti omncq6 babct partce^babj tiafo:mammenfuralC5:q6dTcdtrarium.&iautcmn6
fitus.tik fulja illa cft babes (itu5 1 locti.p:iU8 vcro non oifleriitvtlo modo.tiiciudiciumocrcfciUcetq6nd fc/
babcbat Rta ncc locii.igitur boc e(t (c6ucnics. Ca. aut^ parcmrab caidquod cftp:eteream.'Z iudici»mq6fe/
facit oebere fcqui b omnia fuit nol^ra pofitio.oc fcpara/ paremr ab ca id q6 elT p:etcr cam cil omnino vnum iw
ti6efleafo:maco:po:aU'.igitur impofl^ibilccft vtfitin diciuni:q6clTic6uenie'8:fcilicctquia iudiciumoc parte
effcaunific6llitutaa fo:maco:po:ali.quomodo enim fubicctii oe toto fubiccto cfTct vnum omnimodo;fdlicet
eflcntia quc no babet locu; in potctia ncc in ctfcctu erit e(kt cpxee n6minucrcmrcumaUquid ab ea accipere/
reccptiua quatiPtis.manifcfliiefligiturQ' matcria nort turficutcumnoaccipcreturabcaaUqiiid: tcfl^ct oc eo
remanet feparata. 3tC5 no potell cffc quin vclipfu^ cfle iudicium vnum cum np addcrcmr d aliquid:ficut cum
eius fit eiTc fcmc reccptiuti alicuiue no c)cpoliatii a rcce/ addcrctureialiquid^tomninoquicquidpoteilconccdt
|«o vcl fit ibi cflie p:op:iu paus;-; oeindc fcquanjr vt rc/ in aliqua bo:a dTe ouo in namra fuc ciTcntic cfT aptitudo
cipiat.£tic tgitur in fuo cflc p:opao:qd baberct paus ef/ oiuifi6is:<z impofl^ibile cfi boc fcparari ab co:fed foftaflie
p:eccderct no babcs tcrmin !ii:i q? no oiuiditur in eftima !oi igimr fo:ma co:po:aU8 cflict vna.tiic coparatio cius
ci6c:p:optcr accidctale cotingcrct rcmoucri ab ca.f p:o/ q6 n6 ttt oiuifibile ncc quatitatiuum in fuaeflientia^quia
ptcr aductii accidctis in ea:pcr q6 pftitucrctur effcctus, nopartitur nccquatitaturnifiperaliuda feadaliquas
Siauteillavnitasfticritnoquacoftiwitur flc.fed ali/ mcfuramqucpotcficffc:cfrct vna comparatio:aU'oquin
quid aiiud eil.i q> nos pofuimus cfle p:op:iu.fucrit non mcfura efl^et in fcipfa •: adcquarct ur ei: q6 dTct fi bi cqua
77
Tcrtf^ €imrtn
rieppterqji mcrctar fnMgfnaritllins fpacij:-! ilUu^qul/ alteruis:redeftneccffe:vt IVtcu^rmioh^onc alterfuB:tuc
tit3tis.£t poteft concedi g? Diuerlificetur fpecic abiblu' non pofeft cfTcqufn remotio vnius eozii qo remouetnr
:
remoiione eius:ncccfTe ftt remoueriaUcrii.©i autej re/ non cflet oiuerfitas quia in co q6 pjoucnitejc rc in qua
:
motiovnius iftotii ptenomuiatojti no eft ca remotionis non eft Diuerritae non eft oiuerfitas vi\o niodo : vnde
afeeta* S!mctatu0 Caprm
oportetvt in fozma materiali no eflet Diucr(ita8.g (T bcc tunc ree tUa feparata efkt per ie fycicnQ boctlcc eet i'd
Oiuerfitas cctjjptcr res.-qiic Diiterfifican t cjc oifponib''. qdell fo:mainquantii cf^fo:ma:efletigitur impoffibile
queiuntin materia:tiincipre reg ecntpmefozmcin ma flucrcabiUa rceflTc materic:ob 3cpcit lolaabfc^com/
1 fermo nofter redirct ad pjincipiu.Siafir cfict ca efTen munic3tioncvelcoditionc.(rTp)oteftautcaU'qui9Dice/ ©oW.
di bas fozmas oiuerfas:matcria:'Z aliud cu3 ma:qd non regjc6iunctioiUiuscaHfctfo:mcn6cfl: vnii numcro:
efl in materia:ficHt matcria fola no ef(et eie caufa ^ppin/ fcd effc vnu intctionc c5mHni:vnii aijt fm intetione; co/
quarfedmatcria-zaliud^tunce^^iunctionc illins alius: mune nocftcaufacius q6cflvnii numcro:teius q6e(l:
c matericpueniret aliqua fo:ma fignata in materia. £t quaUccft na mac^pfa cni cft vnii micro.dTContra qd Ti^^ffpS.
compofitumc): vnitatibus:ita cp fcceriit vnitates pzin/ autem pcrpedcs q: loco in quo tractabimus dc vniucn
cipia p:icipio:u.(ir^eide Dij:crunt cp vnitas eft natura fali:i fi rcco:datus fiicris eo:um que oicta fnnt tibi.vnii
no pedensin fuaefl'ent(aei:aliquareru5.fc5quia vnitas OHtemiContinnatione eftidq6eft vniimin cflecni ali/
efl in omni re:i q>ynitae in ipfa re:cft ipfa quidditae ip/ quo modo:i eftin eo mnltitudo aliomodo.joed verum
(tusrei. Tlam vnitas in aqua cfl^ ipfamet aqua i in bo/: vnum eft idin quo eft mulritiido in potentia tan tum:vt
mintbns efl ipfi boies^i q> ipfa inquanim efl vnitas no inlincie:illafc5in quanon eftangultis:iin fnperficieb''
egctvtfitaliquae):rebus.Ouicqdaute cfino cdid q6 illaqueeft plani(Tima:iin co:po:ibu9illiidq6circun/
eit nifiqzeft vnum Defignatum:igitur vnitas e(tp:inci/ datfupcrfidc6:inquanon eft cnrHatura^mangtilum:
pium lince:i fuperficiei:i oie rei.&upcrficies eni no ed poft boc aute5 feqnit aliud vn u in quo eft mnltinido in
fuperficfcs nifivnitate fue p:op:ie cotinuationis:fimili/ eflectu:fed Duo ciuse^Ftrema copulant apiid terminum
tcrlincaipuctumetiameftvnitasaiifactus eft fitus. c6munem:ficut totalitas ouarum lineart'i corincntium
igitur vnitas cft caufa ois rci:i p:imil q6 ej: vnitate fit i angiilum:i fcquitur ctiam alitid:aiiu6 e^nrema contin/
gcnerat numerue eft.Tlumerue igit ell caufa mcdia in/ gunt fc fic vt videatur eflc continuum in comitatia mo/
tcr vnitatem^oem rem:piicnisveroelt vnitas finialis: tus vniuead aliud:cuius vnitas eft quafifcquens vni/
1 linea Dualitas fitualis:i fugficics tcrnarietas finialis: tionem motns : boc eniin eft coberentia : i boc eft fiait
ico2piidquatcrnarietasfitualis.3lUetiamnd funt co/ membta qne funt compofita e^c ali)s mcmb:i6:i p:inci/
tentitammB^fedp^oceflieruntDicctesQ^nibilfit nifi q pialiteridaiiuscoberenriaeftnamralisnoarrificialis.
numerus.Cduenitigiturnobisvtpjiueodendamus gp j3cdvntta6intftooioDebiUo}eft;egredttureniabvni/
€^pYm
rate continuitatie ad vnitate; aggregattonisivnttas ciu/ babct quicquid pofTibile eft ci babcrcrvel non . Siautc
temcontinualis oigniozeHaggregaliintcllcctu vnitatl. babuerit eft pcrfccta:': eft vna intcgritate. Si f o no ba/
3n vnitatecni; continuali non eft multitudo in effectu: biicriteftfractio:vUt6autcmbominum eft fractioncm
fcd in vnitate aggregalt'eft mult/tudo in effcctu : vnitas ponerenon vnum,3[ftivcromodipcrfectionisvelfunt
enim que ftbi attribiiitunnon aufert ab ea multitudinc: per accidcn6:i per litu5:vc numerus perfcctus:vcl funt
vnitos vcro continiutatis vel cofideratur rcfpcctu qua' ccrtiiTtmc.fc5 vel artiftcio:vt oicitur oomus perfecta:qi
titms vcl alterius nature:ficut fi fttcrit aqua vel aer g/ Domus imperfecta non oicitur vna ooinus vcl natura:
bus accidit efTe-vnum continuitate:vt funt vnus in fub' Vtindtuiduumvniusbominis oicitur pcrfectum fuis
C iccto.Subiectum cnim continui vcrum cft co:pus pla' memb:ts:Unca vero rccta iam etiam rcctpitaugmentii
numconucnicn8nature:i iam nofti 15in naturali^bus: indirectum q6 non babebat:i tunc no eftvna fcom mo/
igitur fubiectum vnitatis continuatione cft ctiam vnuj dum perfectioni6:linea vero circnli non recipit angmen
innatura:inquantumeiusnaturanon oiuiditur in fo2/ tum:fednaturaliter recipitcirculatione vndic^ circa cc'
masDiuerfas^Dicoautemq^vnum numero fine Dubio trum:iidco eft perfccta:igitur eft vna fm pcrfectionca:
noeft Diuiflbile numcro ^m q> e(t pcr feipfus. Ssgcgd Vidctur etiam g? vniiqdq; indiuiduii bominum fit vni»
cft vnum p:eter boc eft oiuifibilc inqnantum cftvnum: bocmodo:e)comnibusigitquefuntvnu5:quedamfunC
oponet autem confiderare 15 fc6m naturam cj: qua acci que comitatur pcrfectio:i qucda fun t que no comitatur
dit ei vnitas: vnum igitur numero aliud eft q6 ejc natu/ perfcca'o:vnij aut cqualitate eft comparatio aliqua-Si'
ra (m e^ qua accidit libi vnitas non potell multiplicari cut 13 g? comparatio nauis ad recto:c5:i ciuiiotis ad re/
ficat vnus bomo:-: aliud cftqd ex natura fua non eft J3: gem vna eft.beenim ouccomparationescofimilcs fiit.
Rcutaqua vna i linca vn3:aqua enis vna poteftficri aq Tlec eft caru vnitio pcr accidcn9:fed cft vnitas quedas:
plures^-zlineavna potcftfierimultftqjauteej: natura in qua vniuntttr pcr accidcns vnita9 nauis i ciuitatie:^
fua non cft l5:iUud multiplicatur vno modo:': non mnl/ pcrillaseft vnitas pcraccidcns:vnitas enim OHaraoif/
tiplicatHraliomodo:e):cmplump:imi eftDc bominib'' pofitionum no cft vnitas qna pofuimus vnitate per acf
Rcut bomo vnus numerorno multiplicatur f naturaj m cidens.fL i^icam itcrum g> poft^ vnitas oicit oe rcb'
fuam fcdm cp bomo eft cum Diuiditunmu Itiplicatur au quefuntmultcnumcro:i oicif oe re vna numero. Jam ^
temaliomodocumDiuiditurin'co;pus -z animam:igit autem oftendimus oiuifiones eius.qd cft vntim nume/
bomoeftanimaicoipus:^ ncutrumperfecft bomo:g> ro:p:ocedcmus nunc ad aliam partem:ot'cam igitur g?
autcm non eft ftceft ouobus modis^vnoquia vel cft ei caquefuntmultanumero:n6Diciiturvna.alio mo nift
alia natura pzeter boc cp ipfn; cft res non Diuifibilis: vt* ^pterc6uenienR'aquababentinitentionealiqua.Con
i^ non e(t.Qi autem p:eter boc fuerit ci alia natura:timc il uenientiaeni eo:ii velcftcomparatiois vcl cft p:edica/
la natura vel cft fitus:-! qd conuenit fitui:'z boc eft pun / ti p:cter comparationcm:vel cft in fubiecto:p:cdicatu5
ctum:punctum eniin non eft oiuiftbile inquantii eft pw vero vcl cft gcnus vel fjpecies vcloifFerentia vel accits:
ctum:nec aUo modo^i boc cft natura alia p:eter vnitate ef boc igitur loco facilius crit tibi cognofcere:no8 certv
p:edtctam:velillanaturaeritfitU6:necq6 conucnit ei, flcafTc oiuifiones vnitati9:i ej: p:cdicti6 cognofces que
3gimrboceftfTcutintellfgentia tanima. 'jfntelligentia earii eft oignio: vnitate:i que p:iu6 meret eam : i fcies
enim babetenep:eteridq6intelligiturDeeaqdnon Dii ep vnum genere oignins eft vnitate q^jVni*! comparatio/
uiditur.3llud aute eiTe non eft,fitU8 nec oiuiditur in fua ne:i vnum fp^ oignius eft eo qdeft vnii generc:i vnnm
natura.nec alio modo.Ct: autes adbuc eft in quo non eft namerooigniu8eftvnofpecie.!^imple^etia5:q6nullo
natnra alia eft (icut ipfamct vnitas que eft p:incipiii nu' modoDiuidit:Digniu8eftcompofito:perfectu3veroqd
nieri.Cnm enim fibi adiungitur vnitas alia ab ea:earus oiuiditnroigniuseftimperfccto. (CUnumautem pa/
coniunctio fit numeru9:i ejc bis modis vnitatis vn^eft: rificanir ad e(Te:q: vnum oidtur oe vnoquoc^ p:cdica'
oequoidqd intelUgiturnon oiuiditarin intcllectu:ne mentop:ficut ens. ©ed itellectUB eo^:ficut noft t:Diuer
oumoiuidatur in naturam localem vel tempo:ale.'l^e fus eft.Conuenuint autcmin boc g? nulUtm eo:ii fignat
deamus igitur ad oiuiftone; quetnultiplicatunct iqna fubftantiamalicuiusrei:iiam nofti 15.
tuml^betnaturamvnitatevnaicontinuitatc:ciuseni CCaptin.III.£>e oertificatione vnius i multitudini8:<z
quiddam eft multiplicabilcper multitudine; que eft in oftenfioneg7 numeruseftaccidens.
natura:quee);feipfaadaptataeftmultitudini fmQ> eft nt ffi>| I^ eft nobis nuc oftcdcre quid/
vnum:i bec cft menfura:i quiddam eft:in cuius natura j' ' ' *^^*^ ditatcm vnius.Si cnim Oijrc «
eft multitudo:que natura non babetivnttate; aptii mup rimus cp vnumeft id q6 non oiuidituniatn
am aliam p:eter (e:i boc eft coz
tttudini:niii p:opter cauf oi):imus cp VRum cft id q6 non multiplicat
pus (tmpkxrriaftaqua:bec enim aqua eft aquavna nuo nccciTario.3famigitiir acccpimus multini/
non p:opter aqueitatem:fed p:opter adiunctioncm cm dineminoftenfi'oHCvnius.*ncce(Teeft autem multini/
fequeeftmenfura:igiturillcaquemulte numero erunt dinemDiffiniripcr vnum:vnum cnimcft p:inct'p(ii mo/
vnain fpecic:i vnaetiamin fubiecto:e);naturacni5 fub/ tus multitudini9:i cp ipfo cftefre ciu9:i quidditas eius.
iecti fui eft vt fiant in eflfectu vna numero.1 lon eft aute ibeindcquacuncB DifFinitione DifFinicrimus multitudi/
fc fic in indiuidut'9'bominum.non eft enim modus niic/ ncm:ponemus in ca vnum nccelTario.iiicimus cnts g»
ro:um fubtcctO:um fuoujm fic vniri:vt fiant fnbiectum multitudo eft aggrcganim ej: vnitatibus.^am igitur ac
vniu9bominiB:vnufquif(^eiiimeo:umcftvnu9vnita/ cepimus vnitatcm iii oiffinitionc muItintdiniB:i ctiatn
te (ai fubiccti.i?ed aggrcgatio multitudinis co:um
non fecimus aliiid:quia cumpofuinius aggrcgatum in DifTi
eft vniim fubicctomeccft modns etus qualis cft modu9 ninoncciiJ6:videtur9»aggrcgatumfit ipfa multitudo.
vniufcuiufcp partius aquc; vnaqtjecp cnim aqua vna eft Cu5 aute oi^imus ej: vnitatibue: vcl ej: vni9: vcl e% vni/
in rep:optcrfuumfubiectum:itotU5Dicif cfTcvnum in tis:iam indujimus vcrbum aggrcgationt6:cuiu9 vcrbi
modus fuo:U5 fubiccto:um cft:vtpo(Tint
fubiecto:eo g? intentio non inteIligitur:nifipermultitudine.(C31tcm
vniriifierivnumfubicctum:ituncoc8 illeaque erunt cu oicimue cp multitudo cft id q6 niicrat pcr vnii ia ac
vna aqu9:vn3que(s outem barum onarus partium vel cepimue vnitatem in oiffinitione inultitndinie incce/ :
i£yttiu^>i- 79
Tcrtfi
pjmnsfn tiiffinitioneem ntimcrationetmcnritrarionc naturapzedictaDccaqoenoofnidtT^velcfTett^bialiana
pcrquenoitelligiFniTimultitiido:vndeDifficile eft no/ tura.pars autem pnma e(i friuolorqz ad minus non pot
bieponerebicaliquid qd poJTitrufficereivideturaHte? cfTc quin fit ibiefle q6 no oiuidif.Soi autem itlud cfTe q6
Qj multitiido notjoj fit apud noftra; imjginationem qj non Diuidif fincoubfoeflintcntiop:eter vnitate5:tunc
vnum : •: videtur cp vnitas 1 multitudo fint Dc bis quc illud clTc q& non oinidif: vel efT fubftantia vel accidens.
p:i(t8fo2mamus:p2iu9auteimaginamur mu[tJtudinc: ©ivcro fueritaccidens^mncvnitascftin accidcntcfinc
1 piias intelligimus vnitatemrfcd vnitate intelligimHs oubio:';: oeindein fuba.&iaHtcfueritillHd fubfiantiat
abfcQ pzinctpio intelligibf li.(.per fe noto ad imaginandii vnitas no e(t feparata ab eo:tunc ipfa cfT in eo qucadmo
Ej^fed faltisimaginamun-zDcidefacimuscognorci mul modil efiatiquid in fubiecto.Si vero feparat ab eo:tuc
tititdinem pcr vn itatej cogn ition e in telligibili:': boc ac vnitas aim fcparata ponimr abilla fubfTatia:babebit et
dpimuB vnitatemimaginatam infeipfam^-zcjrpanct' alias pzopaetates queadueniunt ei:i adiungiuur cnfecl
pt)8 tmaginatiotiis:facimusautem vnitatem cognofct pofi^pofitafueritipfaadiiictaaliaii alq lube:':^? fub/
per muUitudine inuendo tn boc intentionem imaginati (Tatia erit fic cp fi noaducniret ei illa vnitas no babercc
ttam ad boc vt inducat no9<ad id q6 timc poterat nobis vnitate:qd eft^abfurdii;vcl baberctea; que fibi incrat:t
cflfepcr fc notum:fed non fozmabatur pzefens in intcllc vnitatcqHcaducnirctr^^tunc ecntei ouc vnitatcs:qt5 fv
ctu.(C5tcm cum oicuntg? vnitas eft rcs tn qua non eft militcrciTabfurdij.SiautevtracgvnitasefTct etia; in
tnultitHdo:fignificat3> intentiobuiusvcrbi cllrespzt.' alia vnafuba:tHncadaliquaDHari'i fubanimnon aduc/
us inteliecta apud nos:que eft oppofita buicalg.non efl niret vnitas 1 rario rcdiret iteril ad pjincipii5:licHt id oci
arift. <o. autcmt?Delignat!ociusobbocg? multitudo remouet quavcnirctvnitos:-: fieretetiaDHefHbe.©iaute;vn3/
niaa.t.4 ab ea:miroi autc? oe eo qui oiffinit niicrus Dices^g? niic/ quccBvnitaseffetinambabug fubftanttjs^mnc vnitae
Tllnmcr» ruaeftmultitudoaggregarae)cvnitatibu6vel ej: vnis: cctDHalitas:q6ftmil'rcftabfurdii.iDanifclTiiefTigimr
cft mBlfi^ vclc]cvnitis.5pfaenimmuln'tudocftipfcniimer(i6:no gp vnitas non eft ittius namre:vtfqjaref a fubftantia in
ludo ic ^ fiaitgcnusnumcri.Certitudovcro multimdinis eftcp qua eft,(r5ncipia igif1 oicam gjvnitas non fic ej:polia
(fl &ac\u
di9lib.7.
compoffta e(t ej;vnitatibu3.ibicere igitur cp multitudo tunvtnon oiuidaf:fedcftcfreq6n6oiHidif:t'tag? eftcc
i pncipto.
cft compofita et vnitatibus idem eftqi> Dicerc multitu/ Dc efTentia vnitatis non fubicctu ei.S>i enim pcfuerim''
: alicj mo do eftmiilrimdo:multitHdo enim non eilniii compo/ Qj^vnitasfeparatnrafubftantia^velgip^tbabcrecfTe
36oeti) (n fitic):vnitaribu8.©iqui8autcDi]ccritgj mulrimdo fcparariim (tc vt n6 oinidaf vet talc efTe q6 no oiuidat
c6/ :
pnncipio
£lrti^me
ponitur cj: rebus quc no ftutt vnttatc6:ftcutc]: bomint' tanmm:fcd vnitas fubftantia titcr cft ipium elTe q6 non
trice. b(i8 1 beih)9.£>iccmus q> ftcut be rcs non funtvnitatcs: Diuidif:cog7illud ciTcconftituif c(Ten6in fubiecto:tiic
fedrcs fubiectc vnttaribus^Hc ctta$ non funt multitudo accittibusnon eritvnitas vilo mo.Si autcaccnrib'' fiic
fedres fubicctcnniltitudint:': ficutres ille funt vne non rftvnf ta6:p2ofecto com; vnitas crit pzetcrvnitate; fub»
vnitatcs:fic b funt multa no mu [titivioigp au tcm Dialt ftantie:i ilta vnitas oicemr oc cis comunione nominis:
cp numcrus e(t quatitas oifcreta babens ozdine; putat tgimrc6tingctcriam gp e;:numen's ati) o:dinabunf ef
fe iam enafifte 15 incduenienriaHcdccrte non cuafcrHnt: ozdinabunf ej; vnitotc fubfta/
vnitateaccidcnrius^-zati)
qtii^ritasadbocvtfotmet antmacget:vt fciaf ba/
in riarii.C6fideremH9 igftur an comunfcentfn fntentionc
bcrc parte; •: DiHifione 1 equalitate^pars vero 1 oiuifto cfTe q5 non Diuiditunan non.&i autem non ccmunfcat
non fo:maf nifi pcr multimdinc;equalitatcaijt quanttV tuncvnitasquecftinvnocojiicftefTeqdnonoiuiditur:
tas notioi eft apud intcUectii pururcqualips cni; e(i oe 1 in alio no eft ff c:per vnitatc vero accidctiu vel fubfta/
accidentibus pzopzys quatitatis^qifi op; accipi in oifFi/ tiariinonintettigimusillud ita vtper vnftatem vnius
nitioiicequalifati8:Dicif eni g^eqlitas eftvnitio in qua/ copintclligamHsaliquidpzetcreficqd no oiuidif.Sf
ritate:ojdo vcro quc; ponunt in Diffinitionenumcri efl aiitcomunicaucrinttn 15 tunc illaintenrio.fc;efTeq6n6
ctia Dceo qdnon pot latelliginifi pollintetlectii numc/ DiHiditureft id q6 intcttigimus pcr vnitatem:-: 15 tnten'
riropoztct tgif vt fi:ias g? 5 omnia liint oefignatio qualis tio eft comunio: inte'tione qua paulo afi nominauimus:
(blct fieri per e):ep]a:': per nomina multiuoca:i g? be tn/ ad boc enim fequcref itlud:Dum ipfa cfTet effe fubfta tia/
tentionesfozmanjperfcipraB vclomncevcl alique e;: le;poftq5pofTibileeftponicjcpoliaram:igif itla iiuentio
ci9.nec fignificaf DCcis perea aliquid nift vt inuantur fincDHbio fi ftieritfubftontia non accidetaccidenti.n5
1 cognofcanf tantii. (Ciiico igif g^vnitas vcl oicimr Dc autem fequitunvt oicas gp fi fiierit accidens no accidet
accidentibus velDicitur Defubftantia.Cu5 aute Dicitur fubftantie.©ublTa tie eni accidit accidcns 1 conftituif
:
vero fimplcj: cft accidcns.iboftq^ iginir vnitas cft acci fiatt vnii co:pu6 poteflc fubiectum in cffcctu oiuerfarii
den6:tuc numer' o accides cft ncao ^uenit ej: vnitate. Dimenfionuquefupcruentiitei.!oimiUtertfuperfide8:
C[:Capfm.IIII.£e menfurc funt accide'9. Vt eni remoucaf ab ea ftgura ciusrita vt ocftruaf otmc'
\7^^nt-ft^t^a cotinuefunt mcYureco/ fioncs eius:l5 no pot in ea fieri nifi per iciffonc eiu9.3n/
} ^antltatCa ttnuo^irfcdcojpus qdc dfioncenim cius fitocftructio fo:mc ruperfidcivniusq
quatii eft mcfura cotinHtqd eft co:pu9 ctc im crat in eflcctu.^am autc nofti b ej: alijs vcrbis:-: ctiam
tctioncfo:me:fic tu iam fiofticjrmultis ali)s noftt:q:bnon fcquif inflcitavt ciq6eftflefit ptinua
"lociacojpus 1^0 f malia intcntioncs q6 cft oc tio aliunde $oifgrcgario:? etii nofti q> cu ^uis dmxe/
pdicamctofube iam fuffidcntcroftcndimus.Scd banc ritfupcrficics aliascuali)s:itavtocftruant terminico/
menfura iam manifcftu cft cflein matcria^-zg» ipa aug/ munes fict ej: eis fupcrficics alia numercKt ocinde fi itc
mcntattminuitfubapcrmancntecadKigitcftaccidcs rii coucrtcrit eamad fua pma oifpofirionc non erit ian}
Rncoubio:fcdcftDeaccidentibU6qucpcndentc):mate illa p:tma fupcrficies vna numero:fcd cofimiles alfcnu
ria:-! cj: rc quecft in matcriaibec cnim mcnfura no fepa/ mero.Quonia? q6 adnibilatii cft no redudf:|»ft$aiit
ratur a matcria nift tn efHmarione:ncc feparat a fo:ma fcieris fo:ma otfpofiriois in fuperficic fcice ctta in linca.
quc eft matcrieco cp ipfa eft menfura rci que recipit ov vndcconfideraoeeaPmillam.CLConftatt'gif gj bac/ *>
menfl[oncsbuiufmodi.TlcceftpofTibilcvtipfa (?t finc ddentia funt:quia effe eoiH non feparaf a materia. TIo/
bacrc.ficuttempusnonpotcrtenifipcr c6tinuii:q6 eft fti eriam qp illa non feparawr a fo:ma quc in namra fua
fpaciu:q:mcnfura cftcontinuuiinquantu mcnfurat to/ materialis efl^e eftimatur:': g? linea fcparaf a fuperficie
ticns vcl totiens g Brt non ccflatmcnfuratio in cftima/ inefttmarionc.2:>icoaiitg7 bfcpararioin boc loco ouo'
tionc /n in fininij-©cd 15 eft cotrariu adBcp ree cft fic bus modis intclligimnvno cii ponimus in cftimatione
q6 recipit in fe poHtionc triti oimefionu fup:a nomina/ fuperffcfem i no co:pu6:t lfnci:t no fupcrfidem:altero
tarii tn quo non oiffcrt vnii co:pus ab alto.&ed in men ciiattendimudfuperficicjtantii^tno attcndimus oino
furaritoticn6vcltott'cns:tnonfiniri cius mcnfuratio' sn fi t cii co:po:c:an n6 fit cii co:po:e:tu cn i nofti cp of iTc
nem in totiens vllo modo vnit co^His oiffcrt ab alio co: rcntia f nter boc manf fcfta cft:qrfi Differt inter cofidcra/
po:e:l7 autcintentiocft quantitas co^Eisalla vcrofo:/ rc rc5 folftmodo ^ufs itcllfgaf eflc cii alio:a quo no fcpa
ma eji». Scd bec quantftas non feparatur ab alia fo:/ ratur.i iter cofiderare re folumodo cii codirionc fepara
ma in cfKmatioc vllo modo. 7pfa vero i fo:ma fcpara^ tionis fuc ab co q6 CU5 ipfa eft:vt ftc iudiccf oe ea qfi fit
tur a materia in cftimatione.lCi^c fupcrfic ie autcm i \i cofidcrata p fe fola:^uis eni in tuaeftimatoe fit ej:iftc9
:5 nca poffumus oiccrc g> vno rcfpcctu funt finisrralio rc/ Efefbla:tnciibacDil'cret6e itercaiaUarc iudicatasg»
fpcctu funt menfuraia ctia gj fupcrficics babct refpcctij ipfa no eft cii ea;igitur gfgs pcttauerit cp fupcrficies:': li/
ab alijs ftipcrficicbus in mcnfurationc -: oimcfione.S; iam oftcndimuB boc nullo modo pofrccflc:poftq;cnim
m
f p:imii modu no pot oiffcrre ab ali)8 vUo m6:vtrocp tactusnon pcrmanctinecrcmanctpuncnie poft tactum
tamc inodo accidcns cft.Scd ipfa inquantu cft finis ac nifificutcratp:iu9antctactum:tuncnon cratibi pun/
ddcn 3 cft fin ito:co g? eft in co no ficu t pa re cius.ncc po/ ctumremancn9p:incipium linccpoft tacni5:ncc rcma/
teueflefincco.^JamautcmDtjccramusinnaturalib'':^? nct oiftcnfio intcr illud i partcs tacnts parrcs lincc que
conditio cius q6 cft iaatiquo non eft vt porificetur ei in fit poft tacnim.3Uud enim puncmm non cft factii pun/
ccntia.^biergocofidcrcnH- Baq: fi oeboc oubitario mo cni^:'! ficutatidifti in naUbue.
termin' nifi jpptcr tactii
doconugcritrton critnirtfmg;> ipfa<ftmenfura q cfi Cumenfm tacntg confecutus iiierft moni6:quom6 fpm
80
Capttuluin €imntnm
rcmanebftpjmctmi ita fm q> fuerit pncipmm Ifncc crft termfnns g pariffccf ali) tcrmfnoefufdc?gencrf9:necp
no efl; nffi fn fmagfnatiO'
fnincti fcdi oefcriptfo:boc aiit Vtbocq6fcqitff ejcfftoparfffccf cfqdfequffcj: filo q8
nctantit.(C;'3tcmnece(Tce(l fineDiibfovtciim motus cftciufdegcncrf6:necpq2alfu8 tcrmfnusparfficef cffic;
fijcrftb fitalfgd babcns cffe fiiE qd vd m qiio fiat mo/ Vtfit cf cqualfs vclinequalfsno enf adeqiiabfffcd ieq/
tas:i qd fit receptf bf te motiw: vt mouca t f co. igf tnr f l/
;i bfmr.Tlos aute no itcllfgfmus pcr equalftate •: fnequa/
lnd vel cft fpacfuj q6 efi coipm vel fupcrficfcs: vel fpa/ Utatc^quasnotueftcflcmenfuras^hffibancfntentfonc;.
dum f n fitpcrficic vel fpacfum q6 cft lfnca:B igff babc/ (Ei^iiiiifio autC5 qite accfdft grauftari i lcuitatf : qz vna
buntefle antc motus puncti:motus fgit puncti non crft grauftas eft ofmfdiii alterius grauitatis.boc no cotfngJt
illfs ca^M clTendf. d
irfTe etfi mcfBrccojpoial fs:manf/ nffi vel q: motii cftin vno tepoicoimtdfo fpado:vel ftt
fcflum cfixne vcro fupcrficfcf ef^ e>: 15 g? n ecefle cft fini vno fpacio tepoze ouplo:vcl q: maioj moucf oeozfum g
tamcfle menfHracozpojalccflevero Ifncc eft^pter ici inftrumctii talimotu:cpqito fcquif mino:^ moucri fur
fione fupcrffcfcm? : i ppter pofirionem termfno;: illfs. fumvclaUqufdaliudbuiulhiodf.£teftl5ffcntcaIo:qitf
^ CT^amaiJtqufdaputaucmncDeansulogjfpfcfttqua/ cft Duplus alterf us calo:f9:co q> agf t ouplu f lUue : vrcft
tftas corinua alfa a fnperficfc x co:po2e:vndeor^3jfet co in co:po:e oupU) :>fimili in cato:e.Sfmf l'r eft of fpofitfo
fiderare 13 cfrca f llii.£M'co fgf f g» mcfura fiue fit cozpus magnfipamfmulriipauci b eniaccfdcntfafuntctfaj
fiue fit fupcrffcfe8:fam acciditcf cotincrf fntrd Rncs quf qucaccfduntquatitatibus oepzedfcamcnto relatfonfs.
copulanf in vno puncto;vnde inquantii e(l intcr bos fi Xuautcfaincognoufftfl?oiac):alijs locf6:fgif quanti/
ncs cft rcs babcns angulii:i fi volucrie qualf tate; q e(t tas oino eft illa f n qua poflibf le eft cifcaUquf d oe iUa q6
ci inquantiieilbuf^appellabfs angulil^pnmuj igit eft: pcr fefpfum potcft efle vnum numeranafiue boc poflit
Rcut quadratii:': s"" ffcut quadratura.Sf autc pofuerfs cfl^e f n fc fiuc fit ej: pofitionc.
nomeangttlf fntentfonf pmcofces.angulus efl: cqualfs (TCapftulum. V.i>e cerrificada qufddftatc numcri': te
mfnoz 1 maioz fm gp e(l::q: cfus cOe mcnfura efl. ©i vc Diflfone fuariifpccicrfi i manffeftarfone pncfpfoji cfus.
ro fmpofucns f ntcntfonf fecfide:tiic ,ppter menfura quc
n
Vt '''cccrtfffcemuroc natu/
cftin illo ofcee oc fllo velutf quadratura.^n bocautcm
llSrt^f^f
Ir^^**-'^*' ratpiop^ictatibusnumcro/
qd eft angulus Pm f ntcntfoncm pzima pofliint ponf tria rii:-:quomodoocbentttcUfgf oifpollirionce
fpacfavelouo^tcfttuncmenfuracoztiojalis vel fupcr/ !
-: ^tam autcs tranficramus ad boc
cflie co:fi.
|5 angulue:!? angulii pon f t gen'' quatu f n mcfurf 8.CCau/ cp vnu5 non cjcpoUatur a fignati6:ita vt cj:iftat pcr fc nO
fa autc bufus rcf eft fgnozantfa f ntcnrionfs oc 15 qd ofjri» fiin itcUcctu:fimilitcrfntelU'gcndii cftoe vnoquocgq6
mu8.f.9J rcf opuseft trfbus vel ouabus ofmcnfionf bus feqitftur fn oidfnc poftcfl^e vnfu8:gj aute fn efs funt
quc
ad 13 vt angulus fit cozpalis vcl fuperffcfa li9:poft$ fgtf numcrffijit:fincDubfovcrum cft:cog?fncf6 qtte funt:
noftf :quia q6 oijcft no fequff:tiic non oebct audf ri ab fn/ funtvnit3te6pUifi$vna:vnHfquifq?aut numerop fpc/
lcUfgcntibus co g> bomo f llc p:cfumpfit loquf oe co q6 cicseftperfc^-^cft vnH6infe:inquantfifpfccft fpfa fpc/
no pitenfcbat cf quf oblfuiofus i turbatus tcnuft q> fug/ cfcs:':fnquaniuipfacftfpccfC6babct,pp:fetate8.5dcni
ficies reuera cft quadratu6:vclpartealtera longfoz ; ni q^nonbabctccrritudfnemfnfefmpon^ibflccft^vtba/
bil alf ud.©ed 3 verbum cfus no eft talc oe quo curare bcat p:op2fetate pzfmarfctatfs vclcopoft tfonfs vcl peri
ocbcamus.^amfgiturnoftfefremefurarii^igjfuntac/ fcctfonfs vcl fupcrfiHftaris vel ofmfnHriofs velquadra«'
cfdentia :icp nofam pjfncfpfa co2poni:i g? crroj no c6/ tfoni6:vel cubftfonfs^vel furdf tatf3:vcl aUarii ffgurarti
tfngit in 13 niff cj; eo q6m noftf.^am etia patuit ej: pmff quae babcnt numcrf .fgftur vnfcuftp numcrop cft certf/
fie g> tcpits accidcns eft:': g> pendet c^motu. 'Rcman/ do ^p:fa 1 fo:ma p2opjfa quc oc fpfo condpit fn aia t :
fit f gimr vt fcfas g> no eft mefura ptcr ba6.C£t ofco g> ipfa certimdo cft vnitas efus^qua cft fd q6 eft. Tlumer'
quantu coifnnii ncccffarfo vel eft ftabflebabens cfle fif autem non eft muUftudo que non conucnfat fn vnitate:
cum omnibus fufs parribus vcl non cft ftabf lcSi aute ita g> non cft neccflc oicere effe aggrcgatum ej: vnititi»
non fiucrft ftabf lc:fcd renouaf cfleefns pcr fucccfrfonej bus.ipfe cnim nHmcms inquantum eft aggrcgatue vn'
vnfus poft alfud f pfum eft tepits. Qi vero fucrft ftabf le eft:': pofl^unt ef attrfbuf pwpjfctates quc non funtalterP
1 ipfum eft mcnfura:tuc vel erit illa que cft pcrfcctioz cj: numeri;nec eft mimm fi res fit vna f nquantii babet aU'/
menfurfs:i beccftin q poflfuntponi trcs oimenfiones: quam vnd fojma ficut eft oenarictas '^tcrnarfetas i ba
nam plures f n ea ponf non poniint:t bec cft mcfura coz/ bcatmuUitudincmfnfe:fgfturfnquantueftocnarfctae
po:alf3:velfn qua poflitnt ponf ouctifi DfmcnfioncB vt cftcup:op2fctaribu6 qucconucnfuntomnfbitB occcm:
cp eft babcsvna ttfi ofmeftone : co qp ec conifnuu babet fed fnquantumbabetmnUftudfncm n6'babct pzopiic
alf qua of menfione in effiectu vcl f n potcria.05 qz oime tatC9:nf fi ^p:fet3tC6 muUitudini6 que cft oppofita vni
fiones no fiierut plufi$ tres nec mfnus $ vna:fdeo mcn tari:'r p:optcr boc oecem non ofuidunf Pm oenarictatc
fure funt trca:': bc fun t quatitatcs cotinue p fc.^a autcj in oeccm occf maB^quarii vnaquccg babcat p:op:fet3te
appellanf qucdi alic quatitatcs c6tfnuc:fed non eftita, ocnarfetatis. (H 'llec ocbet ofcf cp occcm fint nouem i
(lr7~ocu8 1^ eft f pfa fupficies:grauitasf o : laiitas fuis vnum:vclquincp ':quincp:fcd vnum -: vnu5 : vnft quo/
motibus faciitnt Dcbereeflemefuras oiucrfas fn tepozi uftp pucnias ad f llu.i^^fctio eni tua q ofcfs g? occc, funi
busilocis^inocftillisvtfcparenffnEtcs^qruvnanu/ nouc 1 vnu:eft oictfo qua pdicaftf noue oc occe:': in fug
merct alf qul earu.f.grauf tate vel lcuftate:nccp vt oppc addidiftf vnfi;cft f gif qfi fic of j;eris g> dccc funt nf gmj
nlfiibi^m cqtftate vel ineqlitatc fic:vtponat cfsaligs «DnlccOponeretfgffvtJUeoue^pjietatesecntvcre
a&eta* £mctatu0 Xcrtiii
apud arabes gramatici oe verbo aggregati^is:': q6 mv
no: aggrcgatio eft tres^quauis Diucrfitas fitin boc. 3n»
tclligiint cnim per 13 maiozes vel plurem vno:q: fic con
q6 cll: ronale erit filV qfi oixifies q> oece fimt noiies qui fueuerunt:ncc ctirant fi in ticnitur par qiri non fit numc
nouc funt vnu:q6 ctcftincotieniens. ©i^o intclligis cp rus velinucneritimparquinon fitnumerus.&iautem
Oece funt noue cti vno:i in tedis g 15 g» oece funt nouem pofuerimus cos oicere pofTe inueniri pjrcm qui non fit
<iui ftin t cii vno:it4 vt cu noue fuerint fola n5 fint occe. numerus:velimparem quin6fitnumcrus:non tamen
Cu vero fticrint cti vno:tunc illa noue ftnt Decej^fimirr concedentDenumcropamog?non babet medietatem
etiacrraftufiue enf nouefmt fola:fiuealiquid fitaij eis abfolutc.Sed coditionalitcr q: no babct medietatem q
ipfa femg erijt nouci nullo mo erunt oece. ©i aiit non fit numcrus inqtia tii cft pzimus. ^ntelligtint eni oe p:i/
1 qiuncpvcl ej: alijs.CTCid aii t ocbct inquiri oe Difpofi> oppofitio vero fit quatuo: modis:i boc iam
^ tionenumeri.l5eil.fc$oifpofitiooualitatts:quidam cni ccrtu; cft:fcd adbuc cerrificabitur g» fo:ma
aliqud oc numeris^co
illoiii oijrerunt oualitate non ef(e oppofitionis facit ocbcrc tot cffc modos ci'
q6 Dualitas eft pamii fwnvnitas vero eft pjimti impan ej;quibU6 vna eftoppofitio cotroriosroppofitio Vo que
1 no efl numerus:fimiiiter i oiialitas que eftpnmii par eftintervnii zmuUiinoeftbiiiufmodtvnitaseni coftt/
no cft numerus:^ Dij:eriit g> q: numcrus eft multitndo tuitmuUimdincinulliivcrocotrarior conftimit fuum
compofita ej: vnitatibusrej: omnibus aute vnitatib'' cof cotraritirfedremouet^zoeftruitipoteitaiitaUquiemibi
fhtuenttbnsnumcruspauciojes funttrcerideo oualitas obijcereoicens.g? vnti zinuUti taUafuntmon cni opoz/
n eft numerus:tik ncccffe cft: vt fit vcl compofims vcl tct oiccrc gi cotrariti oeftruit cotraritiiquocuncp modo
pamus:-: fieft compofitue tunc numcrateiim aliud q|
: cuenerit:fed vt oicaf g? cotrariil Dcftmit cotroriii cii ve
vnitas.0i autem cft numcrus p:imuo:ttic no bab5 mc/ nitinfuDmci^^^tbocinovnucoftieuitDcftnicrc muUti:
dictate. Qui aute inqnirun t certitndinem no occupatur cumopponiturin ftibt'ectoq6cratmuUittidiniB:ficut ia
circabuiufmodivllotnodoiqtioniavnitasnonfuitnon eidem fubiecto acciditvnitae 'Z mnUitudo.
concclTifti g»
nnmcrus ob 15 q6 fit par vel impar.ioed q: non fcpara/ Cotra qua fic rcfpondco qp muUitudo ficut non acquiri
tur ipfa in vnitates.Cum aute oiaint numerum c(Te co' tur nifi per vnitatem:fiic ncc ocftruittir : nifi p:opter dc^
pofitum cj: vnttatibus nonintclligunt tdq6intcUiguDt (Irucuoncmfuariivnitatiianultitudoaute no ocftruif
o
81
Eertt( 0e]rtam
pcr fe ttftmctione piumikd piimo accidit fuis xnitati^ babitUd:imoeftgcnusbuiu8 ot^fitionie^qt afTirmati'
bus Defl:rucno:-z oeinde accidit ei nmi.l ceHrui p^optcr uacft ftabilitio:tncgatiuaeftp2iuatio:tftl>ui9 oppofi/
oeftructione fuarii vnitatumagitur cum vnitas oefrruit tio cfTetintcr vnuj i multii:acciderctabfurdum q6 occi/
niuUitudinem no fit 15 pncipaliter : fed q: vn itates quc dit in pjcdictis. (rConfidcrcmtts igitur (t (Tt in ter ea op £>
funt multitudinie^piimooeflruunfafua oifpcncin efie/ pofitio rclationis.&ed oico non pofTe oici iter vnitatcm
ctu:ita <p fiunt in potetia:i c% boc fcqnit vt no fit multi m
1 inulrinidinc f centias eojr cfTc o|:^fjtione5 relatio/
tudo.fgit vnitas no 6ftruit mttitudine ftc: vt no oetl rua nis.Tlog^qdditas muUiwdinis itcmgirrcfpcctu vnita
itir vnttas^itccabz oeHruitfrigiditate^vnitas itaq^ non n's:itavtmuUinidondfttnifi:qz bcceft vnitas.-quauis
€it oria multitudinunifi ftc qt vniptibue illie acctdit ci mulritudo no fit nt(t ca vnitatis:': tu iam nofti c;c libzis
odlruene ci: q j^ueniunt ifli modi:'z 15 fit j^pter oeflru^ logice ofiam iter id q6 non eft ni(t ^ptcr aUud:t intcr id
ctionefupcrficierii.&tautem^pteraduentucuiuflibet cuiud gdditas no oicif nifi rcfpecrii alteriu6.!&ed muU
co:p in fuBm op5 vnitati cfTc 5rfa vnitattquauis vnitaa titudo non eget ad t>oc vt intclligat nifi q: e^ vnitatc:
no oeHrtiat vnitateficut caloz ocflmit frigidirate:tame qmcaufariimcftvnitatieinfeipfa:tbocQ7intelUgirelTe
vnftas aducnics cii ocHruiivnttatc pma:ocllntit eam a, caufata alittd eft abeo : q> intclligit ciTc umltitudo:': rc/
reqne non eratful^m vnitatisaltcriue:i q6 magis oeb$ latio no cft ilU inquantti cft caufata:caufalitas i^o comi/
putanbocelt.f.q:ellpar8fuifubi:fedmultitudo no oc/ tans mnlrinidinem no cft ipa muUinido. (T 7tc ft mnl
ftruitQebancvnitatcoellructionepma.adcdditionein titudo ciTet oe relationccucniret cp Kcut quidditae mul
wo ptrario:;! non fufficit tm: vt fit vnu fubm:in qd i^ titudinie of refpecriivnitatis fitgdditaevnitatie inqua«
fibi fuccedant:fcdopo2tet vt aim bac foccefTioncfint ct m
tum eftvnitas oiceret refpccni multitudinisf pditio',
nature rcfiigicntes a fc ^^ multii otilantcs:'z fua oifYantia ncpucrfionie ret'o;;:tctTcntcoequa m etTe:iquatii b eft,
fit piima.Hon enim funt talia cotraria:vt vnii eoiu p:e» vnita6:tiUaeftmliitudo.Tl6eaiitita in re.iE^pott^ -
cedataltcriiin Diuerfitatcquceflinterilla.([ri^otctta$ igit manifcftii eft totu I5.tuc clarct n6 ee oppofitionem
*^
j^
oUgs Diccre ^ fubm vnttatis i multitudinis nd cfl vnu. itcr ea fm fcipfa:fed cofe^uit ea oppofirio.f.q2vnita6 in/
Coditio vcro prioni ctl vt ouobus ej: ilfis fit fubm vnu quatii eft mcfura opponit muUimdini iquantii cft men
numcro:vnitas vero g k:i mnltitudo ^ fe no bnt fubm furata:re aut e(Tevnitatc:teae(Tc mefura no eft idc^qz oi
vnu numero:fcd vnii fpecic. &ubm cnim muUitudinis ftincrioeft itcr ea:vnitati cni accidit vt fit mcfura:fic ac/
qpoerit vnii nuo^eicpiedictisautpoteris fdre cerntudt cidit ekvt fit ca.octde ^ptcrvnitatc q inucniunt in rcb''
nem buius:i gdefl in iUo:iqd oe illo:iqdadillii.iginir acdditeis:vt fintmefurc:vnu autcuiufc^ rei:tmcnfur9
iasmanifcflucflg^oppofitioqcflitervnu i multu no mefura ci'' fnnt giiis rci:qm vnu in logitudinib^cft logi'
cfl oppofitio prio:p. CTCdfidercmus Qan fit inter ea op tudo:t in latitudinib^cft latiriido:t i cozpatis cojpam;:^
pofitio fotine t puationie.&ed piimum oponet fdreQY in tcpojib" tp6:t in motib'' mottte:': in lacib^^podue:-; in
^rio que efl vna c^ bis ouobus efl puatio rei^cui*' nai noib't^bi6:fj'ltjba.C3aaiitconatifuntquid3poncre '••«««*«.
tura erat cfTend i in fubo cius vcl in fpecie cius vel in ge/ in oi re vnu id(]^ pot ciTc minue in ea:eo cp ad vUimum
nere eiu9:ficut ia; manifeflit efl tibi oe itcntionc p:iua/ pemenit ad idqd cft pamitTimii in illa:c^ reb^^aute qdi
tionis.Xu aiit potcs fuflinerc cp witae aUquo modo cfl pofita cft vnapernatura:ficut nm:'Z aicumcr : tqueda;
m
pjiuano muUitudinis:cuius na cfi f fpe; fua multy^li/ eft in qua ponit vnii ad pbcirii.&iigtt fupiUud vnu aU
cari:tpotesfui^cre:vtaU'quomdmultitudoponatp2i quid ^ierit addinim crit plue in eo:'^ fi fubft ractn fiaerit
uatio vnftaris in rebus:quarii nanataeft vniri<Uerum aUgd oe eo noinuenict vnu:qz no erit boc vnu:nifi pofii
eflaiitimpofTibiicefteDuo:quo;:vniiq6c^ ftt pziuatio tu fuerit cii fua itcgritatc:ponutctia 15 vnu cdc oc reb^
1 babitus refpcctu aUerius:fed c): bis ilUtdiid eit babit^ euidenrio:ibU8infitogenere:vniicni.fbigi=a.inlongint
ell id q6 p fe itcUigit :t etl (labile pcr fcipfum.puatio f dinib''eftpaUnue.£tin latintdinibus cft palmus in pat
cft vt iUudq6 itelUgit p fe:t cft flabilc pcr fe no fitin rc: muiaincozpomtiepalmisinpalmit^tinmotib^^motua
cuiusnaeratvtciTetin{Ua:euenitigiturq7pnuationon ineforatti8CDgnitns.Tl6inucnitatltmomsbui9quifit
inleUt^tur:necoif!init nifl gbabitu.Ouidagc^ontigs corinnnsoibnenifimotiie mefurarinaturatht «pprieg
pofncriitoppofitioneqcdbabitusi pnuationis oppo/ no variant :fedc):tendunt coucntcter fic q> pueniunt in
fitione q eii iter vnii t mttii : t gdas oppofitionc qucefl oi mefurationc:t adbuc magie ^p:ic funt iUi qui fiit mi
pmepdiciionisttiUipofucruntfubbabitu fonna vtbo/ m m
no:is mefnref motu:gua aiit mcfura f motu eft iUa
nitate:i imparx vnii:'; finitu:'zlumc:'Z oc):trii:i quietii: cuiu6tpeeftmagispuu:tr7eft motueccleftie velocitTii
1 reaaii qdratii:i fciam:'Z mcmozil:t mafcuUnt fub pii ina«valdcc6tcntusinfliamefura.Circularie ents ncc
uarioncponantoppofttaitTo|::(taiteftmalicia i par.i 0uget:nccminuitvn^:|;^mitasmcnfure:cuiiis cogni/
mnitCv.i ifinitu:': finitlrii:t tenebza:': mobile:t airuum: tacftpcrvclodtatcfutrecurfus^nonq^cxpcctcmusatia
C 1 pte aitera l6giontopinio:i obUuio:t fcmina. (£ Tb/ eius rcttoluttone in poftertim:vt in vnaquac^ oic : i no/
bis atit graiie eit poncre vnitate babitii:t muUitudine; ctefequcntibtiscDmpleatureius vna ratoUirio p:opin/
pnatione.pmoq:no6iuenimuevnitatep:ittarioiuilio/ qua ad e(Tc adinuentioni 'Ztcrmt'narioni:ncc etias termi
ne t gtc in clfcctu:'! accipiinus oiuittone i (^rtitioncs in narioneq fit motit/^bo^a^^adbocvtmotus vniu6bo:e.
DifTinitionemultitudini6:tiamoidmus quid coringat ^bigfa.fitmcnfura mowii:vtidcotp6ilUue fit mefura
in bis:fc6o qi vnitas cftin muUitiidinc^^zcoflituesea;. tepo:p.535 3tit accidit motibue:vt c;: eie aliquie oicamr
Socd qtio qdditas babitus cft in puatidc:ita vt pnnatio motue vnue fm mcfura curfue. fecd 15 no cft bic recv
iitcompo(itae)cbabitibiisquicdiunganf.0imitrfiba/ piendti:qi no cft oe bis qtie pmo poluimus.C Jn podc ^
bitus fucrit muUitudo:ttic qtio eritcopofttio babitus e% rofis aiit poniit g* ciue poderofitae eft veUiti vni'' orog/
fiitspuationibua:vni no pot efTe iter eaoppofirio .ptiatio me:aut vniue oenarq vna:': in itematUe muficc ponunr
nis 1 babitus:-! poft^ 15 no pc telTc:tiic no potcft oici ct aiba:q6 in terp:etanir qrta toni:vet aUquid alitid qd eft
cp oppoftrio fit interca:queeft pdicto:iarii:9' cni C]c bis minotis itcrualU':': in vocibue tfa vocalieb:eiit6.vetUt/
eft inverbis cft pterintentionc noftra.OJveroc^biseft tera muta:vel ff tlaba b:eui6:vnuiiiq6^ auteiftQ:t!3 po
in rebue eft oe gcncre oppoftrionis quc eft puuationte t lito|^n6eucnit!tecc(Tart0(fcdponi(adplacitti.poiTibile
;Suic. X
VIL
elt enim pon{ vnu in vnoquoc^ pdtcto:u fiuein m&hie Ciiicoigif gjfibccfuntfHbftanticnccefTarfo vclfnnf 3&
mtno:e qin poftieran t. £t cum B cdpofitil fiierit
Itue in fubfldtie quc fun t co:po2a: vcl fun t fubddtie que nofunt
vnum in bai4 rebtts:non oponebit tiivt ci"i eo melUircn/ co:Ba.Siaiitfuntfuben6co:po:ee;tiicvelfuntbui9:;g>
tur qttecucp lunt eiufde gencri9:p6tcnim efTe vt altertis pot ej: eis coponi co:pHs:': boc eii a bfurdiii:qtn ejc co qd
fit icomunfcans ei qo per ipfum p:imii menfurauimus. no partif in fpaciaco^jojca non potcojpus c6poni:veI
£ft cni linea incomunicas linee:'Z eft fupcrficiee icomu non potej: eis co:pu8 c6poni:fed eariiec noeift nifi p:o/
nicans fugftciei:'; cit cojpus incomunicas co:pi, 0icut ptcrc6iunctioncfuicuco:po:ibU6:i,ppter infttfVonem
diitlinea ifugficics^zco^pusfunt icomunicantia lincc fui in illa:p:imii aut^ oc boc eit cp be ftil3e babebunt (i*
fupcrficiciico^po^kriczmomsincomunicatmotui.^t tum.Scd ois fubftatia babcs fitu oiuifibiUs cft;i 13 ia$
poftqg ita eft:tiic tcpus i grauitas etil tcdmuntcat tcpo/ nomm cft tibi.Sc6m eii gjvnaquccp baru fubflantia^
riigrauitatiitpotcflfc vtgcgdno comunicatilh coicct nccefTario cjc natura fua vtpot feparari a co:po:c in qtio
eli) £t 15 totii nofli q: oifciplinalibusXu aut boc ita iit: eft velno p6r.!5i aut fucrit fic vt no pfTit feparari : fed
tuc vnitatcs que ponun t in vnoquoc^ ifto:^^ genc;Mfunt babucrit fuii cfTc tn co:po:tbus:ficvt ipfa fubiccta ftn t ct:
multcivfcp in ifinitiJ.Cij igit fucritp vnti aptu admc/ eogjnon cftin ci6;(i;cutpar6eius:ncccftfeparata:co:po
furandu eo aligd:tame pn t e(Te multa frnc numcro que ris autc q6 ocfignatii efi periUd perfecta eil fubfTantia^
no menfurabun t pcr iUud:poilq| aut per mcfura cogno litasperfc:tticn6cllnifiaccides:necbabet ipfa ocfub/
fcit mcfuratii apud fciam i fcnfu;:tiic g mcfuras cogno (latiaUtateniiinomctantii.&iaiitpofTuntfeQariafuis
15 fcunf rcs ipfe.C Quida aiit Di)ccriit cp bo mcfuratvnl/ co^poabus^tiic fcparario vel taUs eritgj per ca; moiicn
quoc^ rc B 13 g? ipfc b; fcnfu; i idam-.i g cas apprebcn/ tur oe boc co:po:e ad aUud co:pu6:co g? n6 piit bfc e%ii
ditqiucquidcftztiofoztaiTe fenfus t fciafunt menfure ftcntilB fc vel fegatio taUBcritgppoteruntcxiftcrc pcr
fcititmcfurati^^becfuntradijcilU.gt^tingitetiagjme fc&iautciicfticrintg? ^ g^non funtinboc co:ge.idco
fura pot mcnfurari pcr mcnfuratii:-: 15 ocbce imaginari coringit gp motc funtad aUud co:pu6:fcquef ej: boccp a
inoifpdncoppdnisquccntintcrvnitatctmuititudines. quocunc^co:po:eremouef fua albcdo vel mouebif ad
Suil^ Cr^iibitataiitocDil^ncmagnitparuiqiioribioppo aUudco:pu8c6tingcsilU)d:vclrcmancbitpcr fe c^^pov
niv.i qiio opponat cis ecjiitas^eqlecni oppofltii cH vni< liata quoufc^ pcnieniatad co:pu8 remotH;:interim ipfa
cui(B co^.Quia cqualc t magnu no ptit e(Tc nifi incqlio: mancne no ^iuncta alicui co:po2i in mo:a pcragedi tpa*
1 (llr cq lc 1 paruii.^i aute 15 q6 magnu i paruii oppo c(U3:i fcquef ctia ej: boc g? cu vnti co:pue calcfadt aU6
nunt fibt oe relatione en.tanc o etia erit magnii in copa co:puetrafferatcalo:ca fein ilUtd:vndc infrigidabitur
rationeilliu3q6cftparuu5:tcquaIcnon refcret adali/ q6 calcfaciebat aliud. (£peide bec fpc6 tranflationts.
qd illo:n:fedadidq6e(iribicquale:tidcoputat pcr 15 no auferret ei accidcntalitatcfud eo q> mulri c;: bomini^ C
g^inquantiicdmagnutparuum non ops vt Ht interea buscoccfTcruntbanctradationefieriin ipfie accidcnti/
0ebulo«. equalc:l5eninoftic);aU)slocis.(r'0oltq|atrc8ita cft: bu6.f.tra11ationein partcefubi^ttranationeoc futoad
tiic potcft oici cp oppoilrio cqualis ^ma no e ad magn a fub;:q: no eft no accides nifi babcat c^Hcrc no in fubo.
t paruii:fedad incquale:q6 cft cius piiario in rc:in atiu9 jSi aiit id q6 eit ejHiene in fubo c6(idcraf polTe trdffer/
natura eit cfTc equaUtatc.Tlon cni cil dus puatio in pu> ri ad aUud fubmrftc vt n6 e^poUet ab illo:p:ofecto 15 c6/
cio yel vnitatc veiintclUgcntia vcl coloic vel in alijs re fideratio n6 eilnifl pofl ep.iietii in IUl3o.@3 boc no pot
bue:'n quibus ndeH menfura:fcd in rcbus in quibus cH e(Te vllo m6:nec p6t cc gn id q6 c^ift it in aUquo fubo pe
fncnfurabiU'ta8<z<)uaritas:igit cqitalc nocH oppofitu; dcatcentia dus fingulariter ab illo fubo:vn coitMcp no
nifi fuep:utarioni quccllincquaUta6.@cdincquaUta0 pot remancrc eiue ^ngularitas nifi in iUo fubo finguU/
comttatillaouo.f.magnu7pruii:licutgenu8.tldaute ri.&i mt no fuerit fuii efTe in illo fubo;mnc n6 egebit cp
intelUgo(pGt^cnu6:fcdeilinterioque comitat vnurn* ni(i ob aliqud cdm q n6 eH pHitues ipm cfTc inquan tum
q6^ illo^ ouu:vnuaiitillo^ eil magnilfcd magnitudo eH ipfu; idiiiiduu:i io pole eHipfa; cam rcmoucri ab eo:
eKintctioquacomitatbccp{tatio:altcriiverocflparuii «ceteraecds fic:vt ade^ntid fudti egcatfubolllo:remo/
1 paruitas cfl ilUus modi ad boc. tiocniilUuecdcnoellcd fibiegendiillofubo.Qifi caq
(irCapituUim.VII.©:qoaUtate6funtacddcntC8. ia aliquo noeget ful3o:c(l puatio cde tquan tii egebat eo:
d^nii(^ttitir '^tur nuncDc quaUtati 1 ipm in fe n6 egebat: vn remotto ilUue cdc n6 cfl ec alii
^qUatnUr bu9,S5quaUtate6 fcn/ cam n iii ftterit t'c6uenic6 non remoucricam illa nifi qq
(Ibilcs 1 co:po:ale8 non e(t oubiii efTe.^ain eeilU''alteriu6Cdcttfi:':n6ppaUgdaUud.£iiigifcucne
cnfm loairifumus DcefTe earft in aUje locis ritcS ifta rcmouebif illa cd:igif rce fic erit g? paru; egc/
1 oeftru^us opioncs co:u3 qui tcnuenin t bitfubop:imo.Sed egcbitaUb fubo ouabus oe coufie.
easnocfre.Tluncautemnonoubitat oecienifi an fint Quarii pma cft pp remotionc; pme cdc.)5c6a e(t gg ce
Qcddentesannon.Quibufdlcnimv(fu;fut'tq)ipfcltnt fc6ecaufe:vniuerfeaiitiftecaufefuntre6e)ctra na; ilU'
fube quc comifccn t co:po:ibu8 1 DifTiindun t q cas. jCo/ accidentis:q6 n6 cgct ilUs ad ^ vt fit certitudo fuc ecn/
lo: itatp Q fe fuba cft i caU>::t (imitrvniiqdcp aUo;::igit tic.f.vtfttcoU>:iUe:q:n6cgctiUi6 nifi in app:op:iando
npudcos qUtate^ funtbuius oignitaris : nec fuificit eie feciifuboadipfu;ecndii coIo:c.SiailtadelTendii biic
cp b babent efTc vicifTim i rcmouenf ocfignata cjciflete colo:e ftierit ipfiim ide fulJm:tiic nocgebit aUquo q6 fa/
m fuo efie.JpU cnim oicunt q>n6 anicbilan t iftc rcs:fed citilliiegerefulJo.CuiueenielTcgfcfiilTicies elt ejcifle/
I
matcrt)6 q fun t fozme fuba:p 1 accidetiii. ©5 rif in intellcctib^bumanis nifiinterioncs gdditatii fua/
|lifoancaccfinu fiit accntia:tucfo:mcfHlJap ru n6 ipfc:': eft indiciu oc dsrfic iudidii oe alijs itellcctl
iquocrutaccntia.Subacni fibijpfifuba^.igt fubi)sco:paUbit6:ep:eptovno.f.g7iUeaUccgenrabftra>
tur gdditas cius fuba e.3tsic0 gdditas ct'' no eft in fubto ctione quoufcp ablrrabaf ab eis intcnno que pofTitintcl
vllomo^fcdci^^gdditasftabiUseft^ftue acdpiaf fm cp U'gi.3fte vcro non cgentaliqtio nifi vt inteUigamur cfTc
m
appzebendit ob iteUectu:fiue^acdpiaf f efTc^trlftcH, Vt funt 1 figilUmir aia pcress.CTT^oc aute cp tHcinms
Zmc* "L z
o
Capu IX*
nScftmfiDeftrucrioroiifeaducrfaryrnec trtadbuc cft ne vcloccraierJt pp oiminttttone:tiic atbomus clT: oiui
in eo fjrmamentu ciuB q6 itclUgimu6.C)ica igif cp bo?t fiibiUe fine Dtibio.^am aut pofita crat no oiuifibilie.Cit
itellecto?: oeinccps moftrabimue Difponc.iS i enis fue/ igif fcccrint ficf.mouendo U'ncd Dc parte ad partedrcii
rint oe fozmia nalibue vel Defdplinalib^tilc nocft potc fcrett'c:c6plcbif circu tue.ocinde fi fucrit in ciue fuperfi/
ca ejrillcrc fcEata g fc:fcd op5 vt fint in in tclligetia vlin cieanfractU8ctiapartiii:tiic fifticritfubsdus in vrcco;
Bia.O: aut itclligimus dc rcb' fcparatie ipfuj efle iilo:p fupplebutoes Qtes Diminuta9vrcei:adfupplcdaDimi«
feparatof oifcrcpans a nobia no cft cj: 15 cp nos fcimu» nutione totius fupcrficiei.©i aut n6 poteriit capi in vr»
(lla: f5 qz noe impjimimur ab ei6:9»
eni noe fp:imimur ceo:ttic vrceu9 efl mino: ci9 in mefura:igif funt oiuifibi
abci6l5eftno8fcireea9:fil'rcctetia(»fo:mcnaIeseent les:co 9> id q6 implet vrccum:eft minou'9 fpac^ ^
iUc:
fcBatc t oifcipUnalcs feparate:g? cn i tiic fcircmus dc eis iq7itafueritefioiuifibileinfc:^ui9n6 fint fuperabtin
no eet nifi qd acquircremus dc ei9.nec cfTcnt nobis no date9.0i vcro n6 fuerit fuBm eiu9 in vrceorrciuoucbiif
ftreaic qfi mutate ad illa9.3fa cni ondimue ocdractiof a Ete fuperficiei gtcs e^cedetc9.GrSi 39 aiit ot'j:erit cp ^
nc5 buius afsSed q: q6 iucnit in nobis oe ilUe cfl im/ pofi$adequaucrintintcrpte5 queeftadcentru-z pte;
p:cfliione8 quc aflimilanf ds fi:neDubio:t 15 eft nfa fcia queeiladarciiferetil fcmcLfi pofteamoticrint U'ncam:
DeiUi8:15aiitvclacquirif nobisin nriscozBibus vcl in n6 poterut ampUue adeq re cu gte cetri:i cti gte drcun^
nfi9aiabU9.!Sedilondimu8ipotecflcl5 acgritn nfid feretiefequc(i.necQc6tingentia:nccpeqdifidtia : rnde/
cozgib^^rcftat igifvt acgraf B in nf is aiabUKVit q: fun t boei.videe cp fi annicbilarenfoee begtee:-: rcmanerec
lmp:eflTonc8 aie:-: no effentic illaru rcru:nec eyeplu qfii Q6 iUa q erat tn cetro:'Z q erat in circiiferctia:ect ne tunc
illcre6n6remancantcj:iftentC9:nccinmatcr^6Cojpo/ iter eae ouas oirectio fuper qud poffct adequari T? U'nea.
raUbu9 ncc in aiabu9:tunc id qd fubm no b5 crit id cui' iSi aut n6 coccfl^erint ^:tiic iam funt c^tra id ci6 eft no'
muUM^Ucaf fpccie9finecaufae]cquapcndcat vllo mo' tii per fe:': inciderunt in aliud oifficile.f.g; pofl^ibilee po
candfi fcalq fm rcctiiudine ^ccdcns in longitudine: i accidee:? 15 no eft Dubiii:q: cfl: ree quc no fteltigit g fe:
Oemdc rcuertat q libei reucrfione fiue furfum fiuc oeoz (cd itelttgit rcmg aUcui'' ad a tiud.Tlo crt cn i rclatio qiie
famfiuctnUtuinqua[ibctpartiuouaru:ftuequocuc^ no fitaccns.-cui''pmaaccniatitaseftfube;ficutpi^ -zfili'
mo pofucr(9:ttic fi punctus quc pofueris in medio lince vel quliitati.fiie q qda eit cuiue ouoeTrtrcma fun t Diucr
Telfuperficicicuftodieritin fua motione linea rectapzo fa:i qda cuitid otto cictrcma runt pueniciia:Diueria run t
fccto ipfe no obuiabit iiU coiQi vllo mo:fcd iterrecabit il itcut Duplii tDimidiu.Cduenictia vo ftcut eqtczequale
lud quoctkg modo cuencrit JTu autc potce poncre vna' 1 egdiflane i equidiRae:^ copar i cot^ir:': tangens i ta>
qua^ iilaru oiuiftonti in itcUecta:t coitderarc eae. 3d gcns.Diuerraautruntqdaquo^Diuerfita6efltermtna
vltimti autopouetfierimotu fm aliu; modii qttccicts ta ceriificata flcut Dimidiii i DupUi5:t qda quof no efl
libi.f.vt vnu5cxtremo?:lineevel_ruperfia'ciinmotu fit certificaia^rediniiitceriificatcficutmuitiple^rttotusf
fijcum in fuo loco^taltcni moueat circulariter: vrvtrticp pare:iqueda quo;: nullo modo ell ceriificata^ficutmai^
moueat puncto fi^ in mcdio Itncc velctrca finem linee gnii 1 puii:i^eltDeaUquo itotti.!Simttrcii acciderit
puncto fijro vciut vnu fit tardiue:-! alteru velociuB:crit reldiio in retbne:licut maiue i mtnus:maiu8 eni non cft
igitur q> fi ouoai c^tremo2il vnii moucat tifi facict of no maius nifi in copationemagni:': minue no nift copatio/
arcuctrculi:': po(tc^ certa facrit effe at cii circuli:CDnIlai ne paru(.£t retb accidiietia in qliiaic:cuiu6 qda ett ?ue
bit aliii pofTe (ttr fiieri:': tadiu (ic quoufc^ circulue peiftV niens:ftcutdflimilatio:t qdaeH Diuerra:ficut veto^i tar
£ datunt 15 cft Pm pncipia vcra.CSigs aiit irrifetit bec graue in vocibus:
dii:graiie i lcue in poderibU6:acutu:t
via pma ?dicet ei:'Z nos etia ponemus co:pu6 graue:cu/ ladbucetiadcciditibisofbus rclo in retbnevtacuiius
iU9 vna ejctremitos ftt pcderbltoz alia:^ ponet ilane fuQ tgraufuetifnvbiftcutfup:^ i itrxifu^aQ i ffcrius:': in
fngficie plana tan gce ea cii vno lliop ejctrcmOzii lcUioze quado ficut pue i poliertust': fm bac modas p6t oid in
.f.tta vt fit ftans fuE cas.Zu fcis atit cp fiftatio eius icU> alt)s:peneenioiarclatiuapiitcdiineriinrpcbuscquali/
netur ad (xirtes equaliter ttabitQcd fi inclinct advna; tatis^tinbiequefiuhtQaugmentutDiminutionctque
parte tnutixc rcmoto retentoze cadct:'Z fadet arcum ftne fiuntpactioneipaflion^^iquej^ueniutejrpotentiaiiq
Dubioii^el curuaoiraifed qiio ent:ponamu8 piictu tn ca/ ^uenitit epaiTimilatione.Dne aut funi q augmctii i ov
pite quo tangit fuperficiem ^ tangat eam in puncto. isit minutione rtint oe quatitatcficut nofli.Ouc ^ofunt per
nccdifeell vt punctu; vel (tt fimim in fuo loco:^ tunc o^ potcnaarunr.vt vicro::cxptitfofabtato::t firia.Qtteaut
puncmmqdporucrisincapitcfupcrio:! illius cojpozis funt per acttone i pafiioncfunt vi patcr i filius : i icitot
fodet drculum.£ritigit q> vnumqdc^ puncto;: q6 po/ tincirum:tfit'ta.!oedqucrttntperafl^imilationcruntfi£
ftieriein capitc illius cozpozis faciet circulu3:vcl erit vt fcientia t rcimm:t fcnfus t renratii.5nter boc enf efialTi/
cum moni vniue ejrtretnitatie ocozrum moucat alia ep mitatio.Sdcntia enim alTimilatur Difpofitioni fcititfcn
tremit3sfurru3:itacgeuemet ^vnaqucc^ejnremitas fa fUd diTimftat Difpofitioni renrati:quaui8 B ofno non piit
detdrculii:cuiuB cen trii ertt punctu pofitum inter pun/
ctum arcendcns:-! inter punctum oefccndcne^vd moue
termfnari.(ri^etatiua vero non pofl^untcomp^ebendi
vno modoiatia enim runt relatiua que non egent aUquo
»
bimr punctii currcne fuper longitudincm ftipcrficiei: i eicbie que rolcnt fiabiUre relationc:ficut De;ciru$ t fini/
tunc alia e^tremitas fociet coftam i lineam curua3.i3; flrum.3(n Dc^troenf nocHquaiitasntcaUgdaliad cer'
quiaincUnatioadcentrundeftnid fm equidif^antia;: tum per q6 fiat rctatu coparatione nifi ipa Dqctrarietae.
cunc abrurdum eit vt punctum moueat rujj fuperficicm t atia runt retatiua:quo:ti vnuquodcg opue bab^atiquo
fKl f^ctendum drculum:motus eni iUe vel erit violctus per qd referatur adiaUud:ficut antato: t amataJJn ama
velnamraUs.Tloneft autem violentue:nec naturdlie. to:e cnf eil Difpofitio app:ebendene que eft ptindpium
Tldm violentlailla no tmaginatur nilt apud partes gra/ Difpofitionie t relauonis:t in amato ell Difpofitio apptc
ttiozes^qne non impelUteos ad parte; illam:red tt impu/ benfaquefec(ttlUide(Teamattiafuoamato:e:t auia fuc
leritillasrematacoanuitateimpeUeteasadoodrariiim in quib oe 15 oifpofitio cfi in vna tantii partium:t non in
(ui motus t reuerrabit
easpoiee fgitur ponere cp ipftim aUa:ficut eil rdto: t fdium.3n fdto:e enis acquiritur ^/
ellaltius ds:eoq7 eHpdderofinsquerensinotu; Wlo/ litos queefi fdeniia:per qua fit retatu5 ad aUud.^fn fcito
cio;e.ttDediiiaiitetstardiuseflftfiieritibi ptinuatto q vero nibit aUud acquiritur p q6 fiat rclatii:n('fi q: acquf
piobibeat.f bigfa.infiecti:igif neceffe eritalto vrgere {/ fittun cfiin aUo atiquid:q6 efl: rcicntfa.(r06 aut rema/
ferius vt oefcendat:igit neceiTeertt tunc vt cozpus fitot fi(15 Deretaiidel5 ell.f.vt fciamus:an retano vna nume/
liiftbilead ouaspartes:vnam ad qua incUnat lUifusvio ro t fubiecto fit inter Duo babcn s ouoe refpec tus : ficiic
tenter:tadaUladqulinctinatDco:rumnaturarr:inter qnidatpturese):bom(nilHts putauerunt ^in relatio/
quas ell terminus quicft centrii oito:p motutl:i fi pofue ne vnuqdc^ retanuo:iim babeatp:op:ict3tc.£2icamigi
rimus:vtabcoeceatUnea recta:p:ofccto fadet circutii. tur^vnumq6cgreUitiuo:uinrebabetintcntionercrpe
XiDanifcftiicftigit gj fic>:oerccnruco:Ei6:rcquit recef» ctu atieriusquendcftitla ficniioquasbBinfcaliudre/
Ito alia pars cd rurrum.!oed fi no recedit ab eo.f.lt vna fpecmitlius:tl7occfimanifcfliiminrclxi8Diuerfi6^
eittremitaefiieritfjKa^tunceflfe circuUeft certiue.Cum cp patet per Diuerfiiaicm nominii rctationc:ficutin pfe
igiturccrtificatiircirculuscerttficabittircuruii:q:cum g babet reUitionc.r.|xiicmiiatcqueefl^p:ietas:cui''efle
certificatiircirculU9:ccriificabitur trianguUie i recw» cfi in foU> pfe:fed no eflpater nifi rcfpcctu atterius rdq
flngulus ctia:'z ortendif efle vcrum:g; aUq6 lateru coti/ eH in aUo:pf nita84i.no eftin filio.iiic enf cet^t»(eta6 iU
ncnttii reciii angulii:reuoUiit circaangut^ftdiit oiuifa Uu8:tnomeeiu6 Deriuaret abca.|xitcrniias aute in pfe
fuerit piromis fuperfide feclie certiftcabit curtaim* eft:firr et ell oifpo fiti) rerpectu prts. Tlo efi enim 15 ree
Suic % 3
:tt^ct^. T,vactatm
vnaAttefitin ambobiie:vnn6eft V> niftpfnitasvrfflia' 1 15 clTc cft ctil rclb.Sed ilUtd no eft 15.Sil igif accitta >
tio.^edOifponeapporitlpfnitattvclfiltationi nos ne/ lc ad atiqd qd comicaf ad aU'gd:quo^ vnuqdc^ quancit
fcimus:nec b5 nomc.Si autc fticrit 13 vt in niite i dgno: eft in fe relacii cft ad id qd cft retacii ad ipm abfc^ aUa re
qaop, vnuqi)c^:&uis fitalbii:nd tii o$vt ftntvni) ali^d: latione.-qz boc q6 of rclauuii eft p fc:qd igif eft oictii eft
no g> eflendo vnuqd^ eE refpectii altcriiis ponat vnii' relatii p fc:t inquatti eft pf nitas eft rclata p fe;t in boc g>
qdcp eof vnii comitls refpectu alterius q fi b fit illi vni eft relata p fe no eget retbne q fiat relata:q2 in fe bs gddi
^noaltertfedeftin refpcctualtcriiie.CiiaiJt [tellcjrcria tatc inteUecta refpectu fubi.f.qi ipfa cft cuius cii inteUc/
in cis quc c^cpUficauimus tibi:ftrr fms oil^n^ cete* cta fiterit gdditas cgebit rcpze lentari in teltcctui aliqutd
rop rclb^:in gbus no cft oiucrfttas.Tlo ai'ir aduenit ou aliud refpecni cuius bocinteUigaf.@iaiit 15 rctatiiacci
bitatio penc in 13 loco:nifiqz vnic)C fratrib^cft oifpo re" piaf in fignatis babebitcecii alia repfenon cgcns al»
olteri'':i alter ctb5 oifpone re" pmi^tvtrciB oifpones fiit cii:q6 fequaf ipfu5:fed ipfa eft ipfu5 cii: vct cii app:opaa
ciufdc fpei fenfibilis:': ptjtaueriiteas cc vtm fingularc ttifpeilUus retbni8:ad bocvtintcUigaf eget icelUgicu$
Tld cft aut ficqtn pmo c fratcrnitas re" fc6i q cft oifpo pittatione atterius rci:ficutgdditas pf nitatis inqnantii
q6cftfraterfc6i:ti6illaoifp6cftiUi:fed rc"fcdi:ncc cft pf nitas eft retata per fe n6 per aUa rctbne U'gante.3fn t^
oifpo fc6i illa Duo:fed fpcfic R fcSue cetalbus:': pamu? lecntsenibsadinucnire aUgditcrcaouo.q.aim fit ejc
albu3.)3c6a cnt eft ct g? cft fratcr bui'' pmi:qtn bs oifpo ea ouo q> aligdadinuenire ibzmatio n6 fedt necium^fcd
ne in fc pdicata re" pmi.)5irr eft ptactus in otacti8:vnu>' aUu8 cj: refpccnbus fequetibus:quos facit iteltcct''. ?n/
q6cpetiico?icfttagesaltcrii:qtnc6tactiin6b5 ntfi rc" tcttectus cni c6iungit res cit rebus pp oiuerfitate refpe/
altcrius ciiiiicrit fibic6(ife:-z coeqle : igif nullo m6pu/ ctuii no Ep neccflTcate.Scdin feipfacftrctatiotno p tatc
tee qj vnti accits fit in ouob'' fuBi9:ita vt cjrcufcris ob 15 relationcaiiHsgdditasEfeitctligaf refpccni atterius,
cp ponasacctitinomcambiguii^ficutfeccriitboies oc/ 15 cni funt retbncs multe quc comicanf aliquas ce^ncias
Ib bilis cognis.CTQd aiit oiligcnter c6lideradii eft oc 15: gfen6peraliarelatione3Ccn:te:ficutc6tingit bac relb/
13 eft.f.vt cognofcam'' fi relb in fc bj eiin fingularib'': vr" nc c6feg retbne pfnitatis^t ficut c6tigit retbne leg oifpo/
eftaliqdq6n6fo2mat nifiin intellcctu:7crittunc ficut imonefcIc:qn6fcqutfipfa8rcspcraltaretatiotie:fedfe
multc oifp^ncsquccomitant res cii intelligunt:n6 biTc quif el pfe^q^uis iteUectus foztafl^cadittcniat 13 rctbncj.
ee nifi poft^ biitur in itellectu.Cii enircs inteUiguntur Ciiigif notaueris I5:tiic ia notafti cp ad aligd cft in ee ta
aducnit eie in iteUcctibus aUgd qd n6 crat eis cii;;fiutJt. li cfle:qd cft itetio cuius 13 eft oiffinitio.t I? oifFinitio no
vle 1 c^ntialci accntalct fiunt gcnu8:i ofia:t fiunt pic/ facitad atigd e(Te nifi accits.Ciicni itcUccmj fiierit crit
dicatu 1 fub5 1 alia b^(n£% boib^at gda fueftg tcnitc/ fm pdfctii modii:t n6 faciet Det>ere e<ic re e j:iften te per
runt g; ccrtitudo rclatiuo^ n6 cft nifi in aia cii ttcUigii c fe vnicotungcntc ttcr ouo.oicicni f m refpectii n6 ptin/
rcs.£tali) Oi^ertitn6.tmorelatiocftgddaq6eftin fin' git nifiintetlectu.^ttud iginir eft retb intettigil7tUs:reta/
giUaribus:-; r6dnati funt 15 m6 on:tcs.Tlos fcimus ^
l> tioaiit adinueta e(T id q6 iam oftendimus.f.cuiu8 ec in/
res in ciTe cft pf tUius:t iUe in e{(e cft ffUus cius fiuc ttcL quatiiitclUgif cftiteltcctagdditasin refpecmtdP^fo ee
Ugat fiuc n6 ttclUgat :t fdmus cc g^plate inquiriit nutri in intetlecnt iquantu itetligif refpcctti altcrius bs in eflie
mentit.7ngficio i^ cft cii retone aUq. &5 bcrbe no bnt tudidtl:tinintettectuiudiciit fmq6eftin tteltectu:non
vUo mo nec appzcbcfionc.£t fcimus ettl cp t>
iccllcctii inquantiicftrclatio:piitaiiteflein iteUcctu relat6csad/
(Um celii eft fuQ terra:t tcrra eft tfcrius eo:fiuc appzcbe tmicte:qe n6 itetlectus itelbgitnifipp^pjictatc qua bs
daf filie n6:t rcfo no cft nifi fm boc ad ntitudinc ei'' q6 ttcllccnis ciciUis:igif adatigd b5 ef(e in fingutaribus:'Z
^ aflfwnauimus oc iftis;t b cft rcbus:quauis no appzcbcn oftcnfuj cft ap eius ec no facit ocberc elTe b rerpne refo/
^ ^t .C^iicit ctiapma feeta:cp fitpma relbcetin rcbus: niffiieftie.Tlecfequifejcbocvtoc q6itelUgif rclanij
o$tu€C)cl5 n6finirirctbnc8:rcfoeniqeetiter pfe5 1 fi/ babeat in cfl'erelarionc.C1^ziiant g"c fun t piius t po
cf^ in ambobiis fUis: vel in altcro tifi:vi in vno/
Ittu-vcl ftcrius in tcpo2e:t CiSeft b^ vnu eft piiatii.&cditer aU/
quo^eo^?nquatti)^opfnipscftpfi:tcftaccntaU'8ci: quaquefuntp:iu6 tpoftcruis funtoiicrclbnes:ficutin
qi ce pKS acctditcirctb:firr t fiUatio:& igtf eft ligatio q terc(TeqnintetUgif:titcrintellectiiq6ti6 accipinir ejc
eftpfnttatiscii pfc:tfiUati6i8difiiio:teftaUa a ligatio> eflc jjpo.Scias aut g» ree in fe non cft pus nifi eo q6 eft
nc q eft iter pfC5 1 fiUii:opqitcrct igif vt relatioi cec alia fimul cu ea:t 13 fpes p:ioas t poftcriojis cxu vtratp fiic
reKKt pcederecl3 in ifinitii:t gp oe retbne eet ligatio q e fimntiniteUectu.Ciicniptttaf initcUectu fo:ma po:is
{tcr ee t no eefic nos pozcs fumus c6gationeeo|::q nos t fo:ma poftciTo:is:itclUget ata bac copa ratione tcidere
rcquunf:t fcimus rcfurrectionc. Jd aiit pqd foluiif ifte iter oiio q fiint in itellccni:qtii 13 copa rariocft iter ouo q
Ouevie^l^eft.f.vtrcdeam^adoiffmicdiiadaligdabfoUt funt i iteltcctu.S; an 13 rcs in fc no eft po::qijo eni; erit
te.^icoigif q>adaligd eftcui^^^gddttas of refpcctu altc/ po: rcB quc n6 b; ee.-^igif que fuerit oe rclattuis fm buc
rius t qdgd fiicrit in fiignatis 13 m6:vt ^m gdditate (ms modii n6 eriteo:p rctatio nifiin folo itcUectu:nec intcUi
nonoicat nifire''aUcrius:ilkideftadaliqd.'5n fignatio genf ej:ifteret'nccPmblcp:io:itate; .tpofterio:itatc.l3
aiitmultafuntb9:qtin fignatiecftad aligd.^i ailtad enipustpoftcrfcftccrtc oe itettonili^^iteUigibilib^^eic
oUgd babueric aUa gdditatc:ttic rcftat vt octermincm'' copationib^^-.qs ponit itetts cj; rcfpectib'' g acgriif rcb''
gdbcatocttettoneiteUectarefpcctualteriH6.3fUacnim comparat inter eas intcUccnis t oefignat cas.
ctl
itctio certiilime cft oe itctionc itcUecta refpecta alteri''. CCCoplctue eft tractatus tertius.^ncipitquartus,
Olte^ eni n6 intelUgif nifi refpcau aUcrats coufa buius CCaptm.I.ibe ^o:e t pofterio:c;t oc (ccptione.
itcnuonis:!? aiit intctio n6 intcLUgif rcfpccm aUcriu8.f. > A^
tocuti fumuB Debisqucfunt
y 11 tp cntis t vnifatl quaft fpeciee:
n
ca rei q fit alia a fc:led inciuantii in fe eft reto:ficut tu no/
fti.n6enicft ibiecntiarciq fitaUgd:f5 eftibirelbpcrfc •nitcop5logDebisqucfuntcor qfi p:o/
n6 per aUa relattoncj.Sic igif tcrminabunf relattonce p:ictatcst accidenua comitantta.p:iu9
fm bac viam.Sed fuii clTc buiuB intentionis que cft rc/ aiit icipicmus oc bis que fitnt cntis:t ej:
totio p fe in 15 ful3o eft;iqua tii gdditoe ei^d in o fttlJo oi bie, pirKj DC po:itatc t poftcrio:itate. ;bi/
aa refpectu buiits fubi:t b, aUud ciTe.f.^ cfie pfnitotis: Jco igif gjqguis ^:(ta9 tpofterioiitas oi,
Tlbnmam '*
tmtatnmWsmodiettfifemffcconueniantbi rno ^t db tlta.P eniqdpofTibifeeftfefpfujficrialifcnacft fuflfl»
tunbjguitate.r.q: poa inqultu dt piteialiquid cfl q6 no ciens ad 15 vt res fit per ilUtd.Cii aute ipfum fuii ec ftie/
tft poflen'oa:red nibil eil poHerioii q6 nd babeat id qd ritpoflfibiletno fuffidC6:aUqti mnc rcs eritcti co.": a\i>
eft pustfed in vru vulgaripus eft id qd eO ptis loco:-! tpe quado no:-: ntnceius coparatio ad id qd crtt vel no erir
ficvf po: -z anterioz ftn t in rebus babetib'' oidine ficuc
: in vtratp Difpone vnaerit.Joed in Difponeq oifccrnitur 6
eil (•zius in locoidq6e(l^pfnqunt9pncipio terinmato: eiTeanoeenocrittaUsDifcretiaqUscft oifcretio copa'
crit igit qd fequit illud pncipiu fic cp illud fcquct id q6 rationi8qeftcaticiipo(TibiUtatcfuaenendipcrcam.f.e
r(lpo(tilUtdsi6atiteflpo(lillud:requetill6pn'".5aaiIt quavariatDifp6n6e(TendicatU5ecam:^ui8po(Tibile
requutumfiteratillud.BuniliteretMmfitin tepo:e c6' fitipfumciTcpercam^igitpofribiUtasrcmeflendiQcas
tnrationepittie indantfs velpofttionecuiufVbetpiinci quatii ad ipfa^ efTendii per illas:-: no e(Tcndu3 per illam
py:q|ttis variet in pterito i ^turo^ricutrdfli.C^a aiit vna eitix cuiits coparatio fiterit ad cfTendii re per illam:
tranltnutaueruntnome|ipitoa'tatis-i pofleriojitatis ab 1 no efTendu re Q 2 lla vna ipfa; ee cam no eft Dign iU8 $
bia pndpqs ad oe id q6 ed ptoptnquiue pncipio tennt' ndeecam.5Sedcermsitel&fadtDeberel5efTeDifpdne
0ato:bautpo!itasfuenico2dinatain rebus g namtnic qua Difcernat fuu eeeilla a fuo no ee p ilta.!oiaute faet
eozp^^pasedaiaUrerpcufube^rifubatiieric po(tta pnct^ ritillaDifpofinoetiaqfaciatoebereeebac Difcretion^.
ptwfed fii idiuiduii fiierit^fltu pncqnu variabit ioilr
.. i^y oi^ fiieritatmbuta caet batHieriteetuc totaUtos
efl in eo:q6 efl^piquiits pmo pncipuKficut puer tft^oz eentic:': eius q6 adiungit d erit ipfa ca:ante bocaut em
viroii inuentf tn rebits pus no na^fed ma^ilerto : ficut tiaeratfut5mcaUtati8:ierat taUs Q^pofTctverefierica:
neupmatamuficecuacc^ntejrctegrauivelcafurzco lio 15 ee nderattiiceecae:fedcu adiiigit eiaUud efleej:
36 tjngentiaquociiCBniodoeueneriift.([ribeidetrafmata/ eiu8c6innctionefitca:ituccatu03efTeQtlla:fiueilUt4
iterut iUud ad alia.f.q: vltimii i nobile t pcedens etias: odiunctii (tt volantas:fiuevotupta8:fitte na c6tingen6.*t
qnouis in ignobilitatepofuerunf pits:pofuerunt igif ipt fifio^fiueaUgde^trinfediparaseiTecaUtarie^iciifiterit
fa$nobilitate:(lcpnciptuterminatti:Deqfivnubabue/ eiufmodi^aeniete]ceac3tU3 fine Dtminutione codtrio/
rit:q6ndbsalterii:alterii ^o nobabueritnifigyb; ptif nisiDebebitefTecatii^igiceiTeoiscarinecefTarioeftats
mu ill6 pofuenit pu8:q: pzecedes efl eius modi gp bs id eiTefuecaufc^^zpgefTefnecaufeneccfTarioeftefTcfmcaii
q6 feques no b$:efl igtt pzecedeti modus i augmer taj'. fati:i funt fimulin tepo:e vel f ntellecm vel in algs vtno
mirrin mebio qrtotq: ca remota fticrit ca remouct cau elTeinpotctiatpofTibilitaterccipiedit fuc poffibilitat}:
fatii:fcd remoto cato no remouct caScim'' aut q> ca ia vocauerunt potctia pofTibilitati9.(]ribdnde pfcctiones %
remota cft in fccii pomit remoueri ca tii:q: cii nos poni^ buiu9 potetie vocauerunt actii:qguiB no fit actu6:f3 paf /
mU9caurat(ircmott]:idponimu8idq6nccc(rc eil poni fio:fic motio 1 figtiratio:^ atia \>^'.x q: ibi fitit pncipium
ciicoin potciia.f.qtnip5 cll:cu(usfttK>iTtbili9 fueritrc/ qd vocat potetia:': fiiit radijc pma q vocat t3 nominc:^
motio no cft polTibil(8:nifi q: rcmouct ca.® ed no remo ccrtcn6cflni(iactu8:i6t5cuiu9c6paratioadid qd xo»
ciocativelpofltio eiuacftcd rcmotionio cac vtpofitiof cat m6 pot^tia:eft flc c6patio actua ad id q6 vocaueriit
tiis eiu9.lNemotio i?o catfceft fignu remotioni9 cac:': po anaquitus potctia:vocaucriit noieactue:^ itclligiitper
nrioeiusert fignu pSnig cP.'ftcdeam'gadid vii wfcef/ (utu acgfitioneeendi.-t|ui8 illc fit pafTiovct aliud:cL6 no
fl[mu9.£MC0 igf foe foroncqoni6:q: 15 cp cqo attribuivni eft acf ncc |M(Tio.boc igit cft potetia paflTua. (r^li<iud«
copcalitate:ndcftq(tvnDeo;£fttoi0niU9caUtateq|al ^ aut voc^t po* bonita8 1 vebemetia iftoip.(n'6eome
ru^cog^funtifimulie^lia^fcdq^vnucoipponimuseflie tre ito poft$ {nencrut g^aliqUneacft^cft tat^oiiufdas
tttud:cuiu8eendo;c^paiiud:redcitalio:aUeru ^o po/ ^dratua aliq eft o| n6 p6t cfTe tatU8 itlfUB qdrati:po(tie/
CtCaplm^n.CJC potentia i cflfectu.-t fo:titudinc i oebili/ tur fonitudo:tiutat eni q^ipfa no bseenifi cd cftcfufmo
tatcrzftabtliter0lTemainoibu8generati9. di q>agft:t eicKq? no agit.£um aut cftd^^q^ agit tttt noit C
X^fxtK itcll^tocftnolcpo^^pmiiipolne vf ee fo:tftudo:boc aiit no eft cer tii:q: fif5 rce q tift agit:
IgrlUU rutttcntioniqeftiaialib^^ejcqpiit dgit no votce:t no eftatiaiiue appctee^tucilUiid nccdt
^uenirc actionegvalide q (tint oe genere mo m
potentia:ncc fo:ntudo f bac itcntione.!3i oiitagit vt>
tuiKnecfuntfepiiTimein pterir(ptx)ibu9t fua htntatc^^zcft voUtntaeppctua^fic g?n6variat eecaufali
Jcytatitate? qlitatccuius priii vocat dbilitaS: nec p6t variari variationecentiali:tuc a^t per fonitudi
1 cft quafi ougmentu^ vebemetia intctioni9 quecft fot nc:qtoiffinittofo:titudinfe:quaetiguntiftioifrinireeas
timdo.t^.cumaialeftei9:,g>J5«enitejccoactio:qnvule inuenitbic.!5enipofTccftd:vragatcumvotnerit:7non
«no ^uenit:qfi n6 vitlt:cuiu9 priii eft in pote'tia. (Etx/ agatcitnonvotuerit.@edvtracBiftarucftc6dirionali9.
indctraftulcrurab 15 ad ttetionequecftpotetia oiificile r^vtcii voUieritagct:zcunolucrirnon agct:? bccnon
paticndiifadlefadcndcalioquinciciagcretactiones'; recipiuntinoifr6nefb:timdinienififmg7fiirb^rbe/
motionesvalidaa accidcrerpati etia ab ilji^:^ tuc pafTio occ.TIoncftaiirccratudobfporbcticevtfiti^rcpetitiQ
7 oolo: g acdderet ftbi ab ill» aduerfaret d ad coplcdu antcccdeua vltomodo vetccmntdo catbego:ica:q: no
fua actione.3[nquantuenJpatit pafTionefenffbili oebet ficertafucritnfaoictioquccftcuvotucritnonagct:feq*
vtagat ocbilio:e.i3edfin6|»tit of bfe ^tetia.3[nqua' tur certii efTc cii n6 velle.TIec fi fatfum fiierit cus noUe
tiiigif nopatiffigniicftitentionisqud pmii vocauim^ vllo modo facict ocbcrc falfa; cfTe noftra oictiones quc
potcntia.CC^^>^deimjx)fuerunteam nomcn buiue in/ cil di nolucrit aget.boc cni idudt q> H nolucrit n6 agct:
tentioni8.-ita vt inqudtu no patit nifi paruit vocct potc» ftcut cu voluit agctxu; autc ccrtti fuerit g> cus voUicric
vx^ws niNl agatCTJbcindc r^ que no patit vllo mo aget:certu crit qp cii a^t ia voluit.f.cii ogit:agit inqtian/
dopofuerunt oignio:c 15 noic^z ideo oifpofitionem eius tiieftpote8.Cem'iigiteft:q:cunolueritn6 agct.t aiin
inquanti]cftficvocaueruntpotentid.(l.£)cindefo:titu nocg^tno voluit.-^ in boc no eftaUquid qcquo requac
dinemipfamquceftoifpofitioiiMaaialie:e7;quaeftcivc g; noUt 1 veU't:g6 faris notu eft fcieti togicd. (L t^cc aut ^
agat:fedn6agitvelj?ptcrappctitiJvel|)pterpuatione$ potetiaqueeftpn'" montiitactionii;q(U[ ecomes rcna/
appetiai9<:rcmot{oneinftfo;^pofuerutpotentia3:cog' Utati8iimaginarionf9:tquedaqucn6cftcomcecarus.
eftp:incipiumciTcctu8.([:£)e{Rdepl5itranftuleruntno Oueauteftcomeer6naU'tari6tfmaginationiequafi fic ^gj^
men buut9potetic?la)caueruntdrcaoem oifpofitiones eiufdcgiiiecuitli^^penccnivnapo^p^tfciri b6:tn6bo £a,t,g»,
que eft in aliqtto pncipm variationi9 ab illo in aUud:in/ % qp oeiectat:t^ molcftatcftimarc vniiie virtutie eft : •:
quantu illud eftaliud:q§ui9 no fit ibivolutas adco q> ca oino cftimarc rc:': ciua prf it: vnaquetp cni baf potcria/
lo:c vocauerunt pdtcntid^coq? ipm cft pndpiiivariatio/ ru eft potetia fug re:': ivv^ eiue priii.0ed ccrte no cft per
nis ab vno in alter(i:iquantii eft alterii:ita vt cii b6 mo' fifcta potetia.f.pncipiu pfccteappbendedi in actu varia/
illud cii t|7re adbuc ftn t potetie:': oino c;: eo gp obiiiat po efl vt fubfiftat in eo fua fo:ma:aut vt boc fit ft tr rcfpcciu
t^ie p9ciett:nd fe^tur vt agat.foi.n.e^ea Tola oeberet vt fUL-ficut albcdo qua ponfibile cfT efTe:'Z pofTibile efl no ee
«gcret oebcrct ct g B vt^enirct ef ea oue actioes '^r. quani$ in fe:nece(Te efl igit B cfTc re que eii efl vel fit ep»
£ ^ea q fiuit medta iter ea6:q6 ed fKuolnXii aiit fnerit fi/ (ies p fe:(ic vt (it pofTibile fuii cfTc qciis ^fe. vel fit ficut
cutDixim^ctiic agctnecc(Tario.(n ©j^tenc q fiitin eie cttm e^ttin aUo a fc.Si aut pofTibile buius intcnoie fue
q riit ejc ronalitate 'ZimagiHationecii imag^natii^erint: rit vtpofTibile fit ipfum e(Te aliquid in alio a k.tac pofTi/
1 obuiauerint potetie patie'ti^fectio ocbebitceactio ibi> bilttas fuiefTeerit criam in alio. Opo:tcbit igitur vt ill6
eo Q) nd ellibi' voliitas nec electio q e^pectct .iSt at fue/ aUud babeat efTe at; poffibiUtate cfTe bui'''z ilUtd (tt fub/
ritaligcftqd ibi qcpectec:fo2tafTe na erit qd e;:peaat: fed iectum dus. !5i aiit ftterit (tc vt cum fiterit fir exiis per
li cguertt na:tucn3 ilUt crit vcl pncipin rci vrge pncipt): fc no in alio a fe:nec oe alio a ie vUo m6:nec fit pedcs ej:
^ndpiuaiit eritc6pofitit:q: eo qt> ptertjtri cjc eo qd cft:^ aliqua materia:p:ita vt pf^imaf in illa: vcl cgcat iUa i ali
fiicerkolifevoliitaafpcctate.voifitae it oiffert ab 15 iw quo ntnc pofiibilitas fui e<(e erit p:ecedene ipfum non
:
qaitCi kit&i at cii po* paiTiua obuiat actiuc.Djvt pafllo pedesej:aUqua nia:neq? eicaUqua fuba:eo qp iUa rcs no
^ueniat in bie reb^^^tuc ipfa potetia pafTtua efl perfecta. pedet e^ aliqua re:igif pofTibilitas fuiefTe crit fuba: quia
C^o^n-pafrCaliqneflBfectaaliqtiijnefccta^i^aUqji eritreebii8e(TeQfe.Si aiitfuiiefTcpofTiMeno babu&'
cfl^pin^ aliqii remota.^n fEmate.n.po" c vt fiat vir: i rit effexnt riic no pofTibile i ipofTibile:pofi$ igif eieji
in pbero ct po* e vt fiat vir.jSs po' q cft in fpmate. eget (htpfefi utporituefl:tiic^fubaefi.@cdpo(tq^fuba efh
$
Vt obuiet (ibi ct po^pus mones ad aUud moues ad vi tiiceHilUqnidditasqnoeftadaUquid ej:eo q^fubano
nUt3te.opus efbt.t>tpU6trabatadeffectii aligdqd no efi ad aUquid p feipfam.fed accviit ei ad aUquid.buic igi
«fl vtr:'z fic oeiHdeodaptabif ad trabedii ade^ectiivip titre)citriEfe:dtetiacfTeampUu6p:cterfuiim cfTc pofTi.'
mtidimcpo^n.virip^lTiua 15 efl.^n fpmateat certitTi/ bi[e:quoeflrelanuum.Tlofleraiitfermocft oe ipfo fuo
iiie nd e adbuc po" pafTiua viriUtati8.5mpofTtlxle eft .n. efTe pofTiMe:^ oeillo efl nodrum iudicium:qd non efl in
ta no fgma foerit ^ma:pattat od ecndii vip. &i qi fait fuBo.!oed fm q? nunc of poninir cfTc in fubo:q6 eft ico/
in eiaapo'' fteri altud ^
fpma.^ pofT 15 mutaf ad i[i6:9 ueniens:igintr no pot cfTe vt eicp permanet cj^iflcns per
et i^a^pue erat in po^:iccirco mapmaeiloiain po^0s fe non in fubo nec oe fubo vUo modo (it effe pofl no efTe:
oligd dt qd cu ven it in eamimpedit eam ab aUo: t tunc fed 05 vt pcdcat aUquo mo t% fubo ad boc vt fit. Ca aiit
necefle efl remoueri ilUtd a quo impedit :i aUquid ef 1 qd fiieritresqueeflejnftesQfc^fedeft e}:aUquovelcu efTe
eitvenitinea3.ndtmpediteaabaUqno aUo.fed egetaUo alterius a fe:p2imi1 vero efi (icut coi}^q qd eft e>: f le i
cp adiungat fibi ad boc vt copleat adaptatio:'z bepoten fozma.@eciidume(i:(icutanimerationalc8 cum gene/
tfefunt potetieremote.(j7i>2opinq verofuntqnoeget ratione coipo:;:: tuc pofTibilitas fuiefTependcbitab illo.
fibi adiiigt vnl potetiiactiua ante aUa potentia actiua: Tlon q^illa ree in potctia fitefTeco^pue albii c potcn tili
C qua patiat :arbo:.n.nd e(t ctauis in po^j^pinqua : quia necq^inillafitimpjefTapotetiaefTendt pofTibiUtatc al/
cget vr pus ftbi obuiet potetia actiua pter potetia aaitta bedinie in fuBo in quo impymif albedo. fed ftc vt vcl ba
oita fit clauis q cft potcria Icid6ii,fccadi i Doladti pofl beat efTe ca eo vel cum oduencrit ei aliqua cifp6:igit cit
^ p adoptat ad ixitiedu ab obuiatoe potetie qua fit clauis. fit co!pue.^.gfa.fiatt ignie cti ftt:n6 eflpofTibiUtae fui ce
(Tl^otetia? aiit qda funt q^ueniut ej: na t qda que^/ nifi vt fiat ej: ma 1 fo:ma:igitur poftibilitas fui ee babet
ueniut ei^ ofuetudine:': quedd e^ artilicio."Z queda e;: cat futjm alicuius modi.i boc cfl eme ma: igitur res ej: qua —^. _^
™^
(U.oftaiicidq6.puenitei;artifido ab eoqd^uenitejrco aUquid fitpzimn; eft fo:ma quc f it in m§ : fit corfujs ej: 1.24;
fuetudie.'3(n.n.qd,pucnit e):arufido:e(l id in quo ad age c6iuncttt>neeantm:matcrie vno modo:-: fo:me alio mo:
dfie^matcrtjs.egcmits inftfis tmotibus •zaiaacgritejc ata quocp noj^ncnit criam nifi per cfle fubi co:po:ali6,i
boc aptitudine q e(t fibi qfi (it fomia ilUus artifici^ que: pofTibiUtas fuicfTe eft in illo Cjcifbee per illud ^pter boc
aat funt g pfuetudinerfuntea q adueniut ex actioibus q op ilta ma app:op:iantr ftbi:t q: aia non babet efTe poft
nd eget tUis:c^ no ^tenitit nifi ei: ^ttpifcetia vel ira vel non cfTc nifi cnm ftieritce co:po:p fm modii,ccmi]ctici6:
fni9:velbabet inetsintetton5adbitcfineiii.fed poflctt pquaadaptaturfieriinftrumetumdu6:'z pqua oifcer/
^lequiteas finie qui cit pfuetudo:^ no fuit intetue:f5 nec nitur certimdo fue noue inceptionie a p:imie: n6 g? cer/
fitit ^flietudo ipfamet ffabiUdo fozme illa^ actionum in timdo du6 (it in illa tiic aim fiterit in illie co^po^ib" pof/
aia t fo:ta(Te:ft ita no eritf(ni.no erunt iftrumeta.ncc ma fibilitas buiue c6mij:rionis:erit pofTibiiitoe eflendi aia?.
terie oefignatc eo g? non eft cqlc boie):ercere amblutio/ CLOuineauitco:pu8aquo^uenitacrion6 p accidcns
nemte^cercerecarpentarileo mo quo oipmus. 5nter necg P viotetiam alterius co:po:i6agit p aliqua potetil
beceaim ouo nraUii interefl. oeinde cfi 13 (i oiligc ter ot/ queeftinco.fieaiit^ucniatpvoluntatciEelccrionem
tederisacg(ittopfuetudini8tartifici)Oucrtunt advnii manifeftnmeft.actioveroqnoneftg voluntatcm ncqi
ttio<iu.(C'Potetie vero q funt q nam:queda funt in coz/ p elecrionem vel pzouenit a fdpfa:vet p:ouenit a re co:/
po:ibu8aiaUii.Quidaaiite>:anttquis oi%emt potcntia po:3Uque oifTcrt ab eo vet a re no co:po»U oifTerete ab
efl (tmul cum efrectn:ncc piccedit eii:'Z ^m boc Di^erttnt eo.0iautp:ouenitafeipfo ipfumaut pnenitatm alqs
«lil pofterio:c8 g>b Duo motus funt.QuigbocDijcit : vf cozpo^ib' in co:po:dtate: : oifFcrt ab eie in boc q> a fe^)*
tiTafte qp fcdcns no elTpotes furgcrc.f.q: no elt pofTibfle uenitiUaacrio:titcinfttaefTentiainteIliginire(TeaIiquid
innaeius vtfur^tinterimoumn6furgit.gquom6 fur flmpU'u6fnp:aco:po:citatc:q6eftpncipiii ilUue acttoie
get:i q6 noefl in na Ugn i vt oolet e]c eo po2ta:quomodo obipfo^-zboceftqdvocaf potetia,!3ivero(iterit 13 pcr
igifoolabif.^zquiboc oidt ndcHpotes (ine oubio vtvt/ iUudco:pu8:tiicbactiot)uiu8Co:|M«i8 erit perviolcn/
deat 7 inf^Mdat fepe i vna oie.igitur certiiTime erit cccus. tum vel paccidens.3fa aiit pofita fttit nec p violentiam
|Si igitur nuUi rci que no eft:eil potetia cfTendt : tiic im/ alteriue co:po:t6 nec pcr acddens.Si aiit ftierit e re no
poftibile eil cam efTCjd aitt qd poffiWle efl cfTcpofTibi/ cojpoyilcs feparata:nece(Tc eft tuc vt 15 co^p" fit aptii ad
leefVndeirciiUoquinflecefleefmcfrerg; ailt poflibile^ biri^edtiilUidmedtitabiUofejjatovel Q;boc g> eficov
2lfeet3* S!raceaftt0 CapRn
pttd.vel ec potctia q efl in ipfo vel ej: potetia q cJl in Uto f)xctttlin)p(tus:^ipfam tztvcxttit pofTc ruenm cfTre/
fCEatoSi vo fUerit ej: boc cp cft cojpiiB:tuc oe cojp' c6/ fpectu ipc rtbnisad oato:eefl'cndi.(t;ii>oft$ igiturboc
uenit in B.S5 fi fnerit c]c potetia q eft in tpfoitijctlla po' c6ftat.Dicemu8 qp oinncq6incipitantc$icipiatvelcfl
tctia eft pncipiii ^ucniedi illa actioneab ipfo i^^iiis oc infepoiTibi[ecflevclcftimpoflibileefle.g7aiiteftimpcf
fccd3tafee3tovelgeiu8adiuto:iii:velq:el]' pmu eiu9 ftbilc ee: nd crit.q6 vcro polTibilc eft efle vel iam pceflTit
pncipiiiin ipfo.Siautfticritejcpotetiaqeftinilio fepa' ilUidpoiTibiUtasfuiceveliplum eft pofl^ibiie eflc.3m/
to:tiic vel ipfamet po^ faciet Debere I5:vel ppn ei^^volun poflibileeftautquinpoflibiUtaefuieilTe vclfittntetioq
tas.Si aut ipfamct po' facit oebcre boctunc ncccfleeil cft.vclqucnocft.^iiipoflibilccftautvt fit intetioquc
Vtboc oebeat eflfe ab ipfo eode co:pe ^pter aliquod p:c/ no cft aUc)d.aUoquin no pzecederct iUud pofltbiUtas Au
dicto?J:t redibit ro ad pncipiii.Si vo fucrit g volutatc;. ee.£ft igit intctio que eft. Omnis aiit itctio que eft vd
neceiTeefttiic vtillavoliitasfitpotiue eligeel? cojpus eft tp\9 no in fubo: veleft ej:ii8 in
fubo.gcgd aut cft cjci/
J3pterj)p:ietate qua appjopiiat fibi cjroibus cojpojib' fles no in fubo.ilUid b; ce^pjiii g q6 n6 05 efTc rclatumi.
vcl fo:tuitu quocucg mo euencrit.l£i aut fticritfojtuity: pofTibiiitas vero effendi no eft nifi iquatum eft fm rela/
tiic nd.pcedct fm oidinc rempitemii vel fcpi(Timii,'t>ce tionc ad aliud cui cft pofTibititas eendi.igitur no eft pofi'
Sn.r.pbr» enfmcafualcsfuntqnofuntfemEnccrcpe.rct? fonales fibiUtae effendi fuba quc no eft in fubo.eft igit intctioQ
i.ym«i\f, funt ea q funt femg vcl fepe.igit no fiit cafualcs.TNcftat eft in fubo 1 accidetale fubo.Tlos aiit pofl^ibilitatecflcn' IfctCm*
igit vt fit I3ppter^p:ietate qua app:opjiat ci e)C oibu3 di vocamus potetiam eflendi^t id q6 eft fuftines poteii/ |;"ff««^
•"<•<•»
cotpozibus.-: vt illa^p^ictas fit rcs a qua voliit ee aduc>' tia eflcndi in ciuo cft potctia cflfendi rem vocamue fuBj
tumilliusactioni6:Deindenecefre eftvtetia velint;qj 1 f le t materia t cctera fm wrioe rcfpcctue. poftql aiit
ob boc vel illa^pjietas facit oebere efle actione illa fera omneq6icipitiampceditilludma:tuc oico g^l} capfa
pcr veleft cj: eafepc:vel no facit Dcbcrc vel no crit fepe, qucinduximusfaciiiteftimariQ' potetia abfoUitc $ccf
35 iSi au t fecit oebere femg^tuc eft pncipiii buui3.©i autc djtcfTectu^iteftpozeonifiinfolotepoJCtboccftadqd
Scdo lib:o facrit fepc.fed q6 eft fepc:ftcHt nofti in na libus ipfus eft multie^ antiqui9acceffcriit.<rOuidam.n.e]cillie attrir
miaame,
^^ q. ^^^ fcmp^nifi fit aliqd ipcdieaqi fiia ^pjietas qd buerutelTeflcantcfo2mft:t^poftcaagesinuefh'uitea
lejrcaefifcpecft^ptericlinationefuenature ad partem fozma que fuit ciinceptto p feipfum.(E; Ucl ficut quids
cius q6 eft ab illa.g3 no fucrit eritjspter impedies. 3<I
fi ejc bis q pfumpfcrunt U^qui oe b^^putaucrut oittcefttiflie
igit q6 eft fepe erit femp fi n 6 fuerit cjd impcdiat:i q> fa' quidda ftcut aia c\xi fonepringitoccupari circd rcgedas
cit feme eflc eft id cui pccdit 13 finc iinpcdiete. Si autc f le t in fozmadii ca:fcd q: no occozauit rcgimen nec co^
illa^pzictaB no facit oebere ce femg nec fepe. tfic qjfam pleuitDeco!emfo:mationis fubncnit ci creatoz toeco/
cfie ab ea t ab aUa ide crit:'Z 15 qp appzopziat fibi fit foz/ raitit eiue pftitutione.Cr31i) vero oijccrut cp bcc oia ftie
tuitUhOictum dl aiit no efle fouuitu. @itr ft oi^erint g? rutab ctemo x mottcbant naturie fuie motibue inoidU
Dignius eft ipfam effc a oato^c iplius j^pzietatis.bcc fig/ natie:f5crcatozadfuuitnaseo^ 1 02dinauitca.CC21i| t>
ilem intetio eo:^ oe aduetu eius ab itlo yvit.nicn xioz erit. oijceriitQ? pmii ftiittenebja 1 inanitas vel aligdq6 non
igirveliUefaciteamDcbereeflefcmg vel eft pparatoi ftniebatfemp manee getti:^ poftca motu cft vei pfiifto
Debedicfle.pparatozcnimca eft.veleflentiatr vel acci/ qua tcnuit ille qui oict^cft catbegonfmus. ocs i(ii vijxi
detaUter.^iautnibilaliudfueritcaeflcntiarrnifiillud. riitgjpotetiacftantcefftctufiaitin feminibus tin fgi
tijcnoeftEaccn[8:q6.n.cftpaccnseft fm aUque duo:^ mate 1 in oibue q fab:icant :05 igit pftdcrarc B 1 log oe
p:edicto?jmodo?J.rel^atigit vtillajjpiietasfit que fa/ rcbue pacularibus gtiatie cozruptt^bi/
eie:Dico igit g? in
cit oeberc efTe:igit ^puetas q focit Dcbere cflie of potcn/ Ubuecft fiattipfiDi]cerut.5n bie.n.potcria p:ioi cfteffe Stino.ft
tia:'z ab bac potetia ^ ueniiit actioce co:pozale8:^uisj> ctu poatatc tpis.rcs aiit Vfcs vcl etcrne q no cojriipun/ m«^.i,Ui
ueniut uadintoiiii pncipi) rcmotious. fi_ Ccrtiftccmus tttr:q§uisfintpricutarian6pccdiitea qfuntin potcnris
igit niicg7oeqdincipitb5pncipiumale:iDico oino qi vtU) mo.^mmo potetia eft pofterio: fin iHi^e pditioncs
oe qd incipit cltc poft no efle finc Dubio bs mam:Omne oimo.potctia cni5 poftq^no bj cfle p fcipfam:tucnccefi
cnim q6 lcipit efle an te^ fitneceflie eft vt fit poflibile in fe cft vt Rt E fubam ad boc vt fit in efectu.gi vero non
fcSi.n.fiierit no poflibilcin fe:illud no crit vllo mo.Tlo no eft apta ad recipie'du5 aliquid. cp
iiicrit in eflectuutiic
cft aiit pofTibilitas fui effe.co qp ages ff t potcs fup illud: enim nibiteftabfolutendpot recipcaligd. ^tciam n\u
quiaages n6eftpotesf«gillud.cuipfumnoftierit infe quid eft in eflecm q6 no egiitt pue effe in potetia aUquid.
polTibilc.n6ne.n.vide6:qjpofliimusoi^e g?fng ipolfibi/ ficut eterna q funt icmp in effectu.^ igimr moccrtimdo
lc no eft pofle:fed poflceft fup id q6 poflibile cft eflc. ©i ciue q6 eft in elfectu eft ante certimdinc pote^tiecfl^entia/
cnim polTibilitaseendi rc cet ipfum pofle fupcam. tunc Utenafr vero po tc'tia optts b5 epre ad cfTcc tii p a Ugd q6
1? cfTet quafi Dicercmus g? pofie no eft n ifi fug id q6 eft eft in effecm cii illud eft in potetia:n6 gp tttud incynatcdi
pofle^xciuafi Diceremus g> fupiinpofl^ibiic non eft poifc cfTecm:fic enim illud egcrct alio trabcte ad effectii; 1 g#
eo gj no eft pofl^e fuper iUud. -; nefciremus an res poflet iteniret boc vfcp ad aligd q6 eft in elTectu q6 no incepic
ce vel no ee p cofiderationc fuijpfius in fc.1'5 g cofidcro' 5nplerifqgautn6trabitpotetia ad eflnectum nifialigd
tionc oifpqnis potetie ilUus que potcft fup eam fi eft po/ ciufdemgenerisciimilto ctTecmbiie effein cffecman»
tetia fup ei vel nd.ioi aiit oubitarcmus an eet potenri^ tceflccmm.©icutcucalidiicalcfaciti ft"igidii iftigidat.
Btg iUud on no.tiic nocct nobis pofl^ibilc fcire iliud vilo pierticgaiitidq6eftin potctia inquatiieft fuftincnspo*
m
md.Si.n.fciremus illud;tiic vel f boc q> res eft pofl^i» tentiaeftDeeoq6eftineflcctu:fic vteficctus tcpo:c fit
biUs vcl no poflibilie:': tiic no polTibiUs itetio cet q6 no p:io:poteti3 no cum potentia:fperma.n.cj; boic fluit t
cft poffe fup illud:'Z itctio pofl^ibiiis eet q6 eft poiTe luper femcn c j: arbo:e fic g> e jc boc fit bomo t cj: 15 arbot.Tlo
iilud^-zficfciremusignotiipignotii.aetc igit manifeftii eftenimin bisDigniueponereeflcctumantc potentiam
eft <p itc'tib eendi re in fe pofl^ibile no eft intetio ipfam efn $ potcntid ante eflecms.^tecffcctus in imaginatione t
fendi iic vt fit pofle fug cam^quauisquatii ad fubm fint oiffinitione p:io: eft q? potentia. Xncnis no potce oiffi' J
vnum 'jfpfam.n.ecficvtfitpofTefupeamcomitas ead nirepotetiam:nifi q: cft buius cffectU6:cffcctus vero no
ipfam ecpofTibtlcm in fciq: ipfaro cc pofl^ibil^in fe eft re cget ia fU8 imaginarionc 1 piffimrionc vt Ht potenric
Tcrtmn 96
^u.n.0iifintC9 qdratii t ftelligcs illu.ita vt no ttanfeat nes.f.nfftmediiicnon finis vcl mediumt finis.Cufa
E'animii tuil potetia eflendi ip fum.Tlec eft tibi pofTibile iamamifit^Dcbcbatciccpncipiii.^te; impofliibilc eft
oiflfinirepotctiaquadraturenifinoiesqdratii noie vel cffe Duo pncipia in numeris quo^ nulUi fit mcdiumvllo
intcllectu;i ponas illii partem fue oifFonis.^tes efiectus mo nifi in binario numcro.ncc ouo fines quo:um vnus
puoi e potctia.Efecttonc i fine.potetia enij eft ipcrfecto (itmediusaUquomo niftin binario numero.mcdia i?o
ccffcctusertefectoiibonuinoire noeftnifiipfam ce in ceteris numcris cii piiteiTcmHlta.tn vniuerfitas coijf
WCffectu:vbiaiitfucritnMliiibieftaUgdinpotetiaaU'/ inquatii funt mcdia funt qfi vna rcs.3fte rcimultcnc cft
q mo:cii.n.rc8 fuerit mala vferit e feipfa; mala i oi mo finis in quo quicfcas.igif acqiufitio pncipt; in iiioi finie
qd cft ipofTibile: fi.n.babuerit se:jp fecto iqua tu eft maU» 1 medi) cftEfcctio^ ttiaio: potptingcrein o:dincc6fim»
no cft:q: no cft mala:niii iqultii ipfa e puatio gfecriois: U.©cd boc n6 eft nifi in numero.ncc cft boc c6p:ebcfu5
ficutigno:atia:vclcritfiaitidq6 facit Debcrel3 eiTe in nifi in tribus poft^aut vcnimus vfc^ad 13:Difcedamus
elio ficut iniuria.5niuria.n.n6 cft mal3:nifi qz oiminuit inde.n6cft.n.nf vfus loqui Dcb^ rcbusq fab:icanf fug
na bonitatis ciua a quo fit iniuria:': ei' cuifit iniuria mi"' itctiocs rctbo:icas.nccfuntDcfpcculationibu? oemon/
Duit falus 1 facultae:'! alia b9.igit inquatiialigd cft mo/ ftratiuis.Dico aiit q? fapictes etia traftulcriit pfecni; ad
]a gmxta cft cu paattonc:-z cii aUquo qd eft in potentia. ccrttoidincciTendi^-^advcrificaduilludDij^erut g? Efc/ 'Sbfrrcctits*
CTSiaut no cffetcu illo ncc oe iUo idq6 eft in potentia ctu eft id q6 eft b9 cii bac pditi6c.f.q) fuiT efk q feipfum
jjfccto Efectiocs que ocbcnt rebus eitent pfentcs :im ^tii Efectius ciTe pot acquifttu cft ci:ncc ineft oceo niH
00 cflct maU» vlto mo.manifeftii eft igif:qj id q6 eft in q6 cft ad cii nec c6paraf ci aUquid oe gcncrccfl^cndi fu/
cfiectu:bdnu cft inquatii lic cft:^? vero in potctia eft ma perfluii=fupcr 15 cpparationc q fit p:imaad cii nift p ca;
Uim.vclab ipfo eft maUi.Scias aiit q> potc'tia maU' me/ q fit aUud ab eo.,nP>Uifi$Ef'^i^tu aii t cft id cuicii ee q6 D$ IPtlarqdl/
$
Uo2 eft cftcctus:-: cfTe bonii in cffcctu meUus cft po/ $ bfc:': ab co cjrHbcratcc ad cctcras res. veluti fi babeat ptrfccnMBi
tetia boni:i malum non eft malii p pote'tia maltfj g ba' fuiie(Tcqualco;cumbfc:-:b;c(Tcfuperabudas quo no
bitummaUcie.lNedcamusigitad idinquo eramus t eft ci opue:': abeo cjaibcrct ad alia:': boc fit ab co cfl^cn/
DicamusrteiamnouiiTcoifpolitionc piioiitatis potentic tiaU'ter':biico:dincmattribuerutp:imopnct'pio:q6eft
abfolutcScd potctia particularis pzcccdit ci^tum cut vltraEicctione.-c)ccuiu6Cflcin ieipfo.n6 e^caaUaabeo
ins ipfi cftpotentia.aU'quado aiit pccdit eifectus finiiUs fliut ciTc c^beras a fuo cflTc ad cctcras rc«:<: o:din c Efc/
610 cflfcctui ad boc vt fit potetia ab ipfo.3U'qii no. fed eft aionis attribucriit intclUgetie eiqej: intclUgettjs fcpare
cum ca aUgd aUud g q6 e]citpotctia ad eifcctii.alioquin tis in pncipio fui cfTc in efkamcm no comifccf aUgd po/
eflfectuB no baberet eiTc vllo m6.Sola.n.potctia n6 fuf/ tctic ncceicpcctat aliud cfl^cfSiautc fiieritaUquid aUud
fidt ad B vt fit eiTcctus^fed eget aliquo q q6 trabat potc abca.bocetiaeftabeflcq6fluitap:imo.3;daiitq6eftt/
Cia ad cflFcctum.iam igitur noftt cp cffectus fm veritatc; fra pcrfcrtiipofucriit Duo.f.fuflFicicn8 1 infuflficies. Sufi
SvtHtiiB
pao2 cft potcn tia:oignitatc 1 perfcctionc. iictcne eft id cui attributum cft aliquid e qd acquifitum
<C£aplin.IlI.fi)c efecto x ipcrfccto t oc co q6 cll vltra cftci coplcmcotum fui in fcipfo. Jn fitflficicns f abfoUi-
pUif$Efcctionc 1 oc toto 1 ve vniucrfo. tc cft id q6 cgct alio q6 attribuat fibi copletione poll co»
^^^^ oiTignaucriit gfcctus in pleuonc.c^plu aut fuflFicictis eftaia r6nal»:quec(l vni
!lft I tfl II ttl
ir\iil|Uii| rcbtisj>ntibu6numc;:cum uerfttatis ftcut ccU.^Tpfa.n.E fcipfam agit actioncs q fnnt
oe q6 ocbet brc rcs: ia; b; numcro : nibil rc ipfiusr: facit efle Efccrioncsq Dcbct cflcipfins vna po(l
ftat oe eo q6 no babcat in k.(nixinde tran aliayq ocs n6 piiigunf fubito ncc ctia.f.rcmanctfemper
ftuleriit b ad rcs babetcs quatitatc ptinuam nifiqdfiieritDcfuisEfcctionibtisqfuntin ftiis fubftan/;
« oijxrutgfcctii in ftatura co gp ipfaapud vulgii cft mv Visi fuis fo:mis.vfl niiq^cciTanta potctia:q|uis in ipfis
mcrata:3[pfa.n.n6 cognofcic a vulgo nifi inqua tu mefu fit pncipiii trabcndi fua potcntia ad cflfectii:ficut 13 ttipo
ratur.Cii vero mcfuraf :nccelTe cft vt numercf. (£tiei ftca fcic6.'5n fufl^iciee aiii eft q lia fun t ca:q funt in gcncra
3fnf<i(&t(ai0
inde traftulcriit 13 ad virc8:i qualitate8.Dixerut.n .boc e tione -: co^niptionc.nomsn vcro Efectionis t nomcn to/
gfcrtu virtutc -: perfcctu albcdinc : gfcctii pulcbatudi* tius 1 nomcvniucrfi pcnecognatafunt in flgnificationci
ne 1 gfcctii bonitatcquafi gcgd 0; babere bonitatis^iai Tlocft aiit pditio Efcctots vtptincat fub fe multimdinc
babeatanibilrcmancatejztra.lLiicindecualicuiftjcrit ncc in potetia ncc 1 cflccat.tcttl \'o 0; vt fitmultiiudinia
additu; aUgd ciufdcm gcncrisiciuo noe(t opus ciad nc/ VClinpotetiavelineflfectu.vnitas.n.inplcrifcK rcbus e
cclTitatc vclad vtiUtate 1 fil'ia:Di)Kriit fuefluu : q: vidc/ cflcqdopo:tetbfe.Efectiofo inrcbusbabetibus mefu/
riit rc elTc Efccta fine co.crfi»cindc (i illud quo opus cji ra6 vel numcros vticf eflie ipm totu in fuKo.rcs igif cft
co b; etia aUgd aUud fui gencris quo
rci:ia; b; rcs:-: cu; Efccta.inquatumnilremanetc]ctraea':cfttotum:eog>
no cget res quatii Etinet ad feipfum f; qguis no egeat co: (juicquid neceflariii cft ei eft in ca.^pfa igif rcfpcctu mul
Jnca:titj)dcftp:omodulofuo.ocl3Df vltra Efectionc 1 titudinis cpitis in ca c6p:ebefc in ca cft totum: 1 f ; boc
vUrafincK igif cft Efcctii -: Efcctio.icft qfi nomc finis Qjnibil remafitCFtra eam eft pcrfecta.Cr*poftca vcro
« 15 pmii cft numero:t oeindecctcris abeo Eo:dinc. qft oiffcnferunt inacceprione nominis totms t vniucrft fm
n6 Dtjccrat g» ipfum Efcctu llt totiii vniucrfum:': g? ter/ OUO6 rcfpccmB.aUquadoentm oicuntg? totum Dicif c6/
narius no tit^fcctus niit ob boc cp b; pncipiii tmcdius tinuum 1 Difgregatum.vniucrfum vcro Dtcif nifi oifgre/
tfine:q faciiitcii Efectu:^ncipiii.n.Efccti6i8 in numero gatum.aUquado oicu t cp vniuerftim oicif^p:ic id in av
crat.oeinde no eft 13 in na aUcui^^numcrop iquatu cft nu iu8 fitu non eft Diuerfitas:': totfi of id in cuius fitu eft oi/
mcrus vt ftt Efect^abfolute.oi8.n.numcru8 vni^gfiis crt ucrfitas:': Df totum •: vniuerfum q6 n6 bobct vtracu Di/
ad addedu ci aUgd q6 no cft in eo.Q tn cft Efcct'':': in dc fpofitione.£t tu fcics 95 bcc noia Dcbc't accipi f; cp ccue/
narietatc vel in fcnarietatcf; iquatu cft numcrus no po ncrimus.alitcr ctia of totu id in quo cft Diltinctio:itavt
tcft ce Efect^.Xcrnari'' fo iquatii b; pncipiii mcdiii z fi/ m
habeattcmunii.totii ctia oicif f rcfpectii fui ad parte.
nc Efcctus eft.Sed binarius iquatu b; pncipiii -: fincm vniucrfumctil 0; cfTcfilr vniiierfu;.n.ej: vniuei fitatc
:
ttft:cftimEfcctU8:iquatu.f.funt ouo iter q no cft aliquid eft;': vniucrfitas no eft nift numcro:p in cflcctu vcl vni/
aic naturcq6 fti mediu.nfm 15 pHdcraci^eras Diniit» tatuincffcctu:i@edv(usrcLa]cauitctiaadidq6cft(^r9
CapPm
etustvnueius inpotitii.isitfmope(ttota dt oppoff/ equtnitas atiqua nec aligdalio^.Sf oiitQCesqSnis fue
tu partui vniuerfus eft oppofitu vni qfi totii (it qd plTdc rinc Dueaffirmatiuc imcdiate.tijc no erir necefTe riiderc
ratur bfc altgd a quo numcretur qguia non pfideremus aliqul illa^j vUo m5.qtn alteri'' eay .f. affirmatiue q co»
cius vnitatc -: vniucrfu, fit id in quo pfiderant vnitatca mitat ncgatione'.itelfs ellg» cii res no ftieritappjopziata
^uis ndpfideret i co numerjtio. t? at ois oictio fupfiua alteraafFir^^appjop^iabitbacalteraafTir^Cij ailitfuerit
cft.C6ucnietia.n.fecitcaaccipieodcm6.ita vt oicat gj appwpziatabiKei^ccntian^ eritipfajjpetas. b6.n.cum
totu •: vniucrfu; e in rcbus no bntib' $titatc.eo cp ptint eftvn' vel alb':!!? eentiabijanitatis n6 eritipfa cffentia
git ea cgtitati acciitalV iicut of albedo totajz n igrcdo toi vnitacis.ycl albedis:nec centia boiserit eentia vni'' vcl
ta:co 07 aducrtic cis intedi i rcmitti ftcut of caloz totue i albt.Ciigfubmq6nispofitaflicritipfa bumanitas fni
t^tiis tota.GrC6pofitu ctia cj: rcbus oilferctibuBTic aial g? eft bumanitas:vcluti aligd vnii.t iterrogaucrinc nos
of totuicogjcftcjcaiaicozpojc^pars^oaliqii of id qd m
f aliquod priop Dicetes:gj aut eft vn u au t multa: tiic
numerat:'! aliqn of id qd eft aliquid alicuius:t bs fecum n6eritnecc(Teritderealiq6illo|:.5pfa.n.bumanita8C):
aliud a fc:$uis no numeret illud:': fo:tafTe app^op^iabit boc gj eft ipfa bumanitas e gdda pter aliqd ilto? in cui*
B noie alicuius^q: aligd of^re in qd no oiuidit res ^m oifTone n6 accipit nifi bumanitas tm.&s fi^pccas eins
quantitate:fed in clTe iVcut aia i coipue aiali: i yle i foi/ eft cc vnij vct multa.ficut^peta3 q ca feg t tijc ftnc ou/
:
cft:fedeius q6 of oeca:V5.qtfi n6 05 oicigj equinitas cje tum.poftc|aiitbumanitas platonis no eft fua nift^pter
b cp cft equini tas no cft: fed e;c bcc 97 efl cgnicas no efl «ccidctia.ciic b acciitia bitc actiones >n indiuiduo plato/
5
€tmti
nfg co cp qjfum copoRtu cft cj:boie vcl biimanftatc z io c6e (i inteUigit ipm ej: fua aialitate ncccnarib Ocbcrc effe
ddcnbtjsq comitant ilUidtaqJEtescius ^biltactionc aUgd iUo:p Duii:fr^ e.lla nibilco^r ccxfna aiaUtgtc. Qi
in bominc velm bumanitatcrcogjrcferunt adbomine. ^ iteUigitfpotc ccgn fitaliqd co-ft icis q fiit:q: non p6t
C (C P^cpctcmus aiit ea a capite i rccolltgemus ad occUj' cegn fcquat ipsccaUgdeo;: vcrajcccogjnccefrario fc/
randum ca aliomodo tan^ remcmojatce qtie p:cdicta quit aial cejjpjiu vcl coc.qocijc^ a t bo^ acddcrit no oc/
funt.Dicemus g Q>poc cft quiddl rciifibile q6 cft aial vf liructaiaUta5:qeej:13g>necc^pjiiinecc6e:f5fitpoftca
bomocummateria i accidctibua;':!? cftbomonalis.
1 boc eft quidda q6 cft aial vcl bo pftdcratu in fcipfo f
^pziii vf coc g id q6 accidit ei oe Difp6nib''. C
l^ic e aijt
gdda q6 05 fteIUgi.f.q:ve:p e Dre:g? oc aiaUcTc 13 g> e aial
boc gj eft jpm.no acccpto cii co B q6 c fibi admijciii fine no 05 pdicari^pctas ncccoitas.ncc edvep- ofe g> 6 aia/
pditioecois autppzii aut vntus aut multi.necin ctfectu It cj: B g? e aial 05 n6 pdicari^pctas vcl coitas.na fi aia'
m
nec in refpccta et poteticif g? cft aligd in potcnttaraial UtOB faceret ocbere n6 pdicari occo^pctaG velcoitas.f.
.n.cj: B g> cft aial:': bo ej: 13 9? efl: b6.f.qu3tii ad oiffoncj na fi aiaU'tae faccrct oebere no pdicari oc co^pctatc vcl
fuatitcllcctufuijabfqjpfideratiocoiumalio?: quc co/ coitatctiic ncc ect aialptniii ncc eet aial coc <: f m13 oe/
mitant iUu5.noeftniftaial velbo.fcdaial coe 1 mlvif bee ttcliigere magna ee oiftatia fter illait ob 13 et itcrcll;
diuiduuitaialPm rcfpectuin quopotctiacftcoe vel^< an oicaf:g' aial ej:bocg7eftaialpfe finepditioc aUcri'':
pjiiVtaialPmrefpcctiiquocftinbis fcnfibiUbus vclf' T an oicaf afarcj: B g>e afal p fe:cii ^yditioe n6 rci altcri''.
ceUcctuminanima cflanimaUaUttd nonanimial p(l/ ©i.n.pccdcrct gjafalcj:l3g> cafalgfceiTctcii pditioc
deratii in fc tfft.manifcftii ell aiit g? ci'i ftteritaial 1 aliud q6 no brct cc in fcnfibiUbue iftis.no tii pccdercf g> plb/
qdn6eftaial:aialtunccn'tinboc quafi pars eiusfirr-r nitas eet in renfibt^Ubus iftis.clTc.n.aiaIi8 cii pditioe non
bomo.-potcrit ailt aial p fc pfideraniffiuis fit cil alio a fe: rei aUcrius in itcllectu tin e:aial f p fc;n6 cii pditioc rei
cftentia eniin cius e(t cu alio a fcg eitcnua eius e(i ipR g ) aUcritie b5 ee in fenfibiU^bue. 3ps f in fe in ^iratc fua e
fc.3pfum vero ce cil aUo a fc efl quidda q6 accidit ci vel finepditidcaUcrius rci:cj§uterttciimille pdittonibue q
oUquid q6 comttattir nam fua fiicut bcc aiaUtas 1 bums adtiigunf d cj:trffecus.afal g p fcej: fua afaUtate b5 ec in
Bitas.g 15 pfideratio.f.e): 3cpe(i aialpccdit in ce : t aial iftisfcnfibiU^b^l^aiitnofacitoebereip^cefCEatii p fe,
q6 eft indiuiduum .pptcr accidctia fiia:^ vle qd ell i bis 31pm.n.l3 g? cin fefijteofbuspditioibus q fequunfiUd
fcnfibiUTjus:-: iteUigtbilc ficut fiinplc): pcedit copofitit: b^ecin iftis.^aatcircfidcdcrt^itilld c^trinfecuepditio/
a ficut pars totu.C]c bocn.eiTc ncc cftgenus nec fpee nec nestoifp6nes.3p5^inoifl@nefue vnitatieec qua^eft
idiuidunm ncc vn ii nec muUaScd e|c boc efle cft tl tuj vnit ilU''collecri6is.eafal p fe abfc^ pditf6c3lterius rci:
oial 1 ttn bd:ncc comitat iU6 fine Dubto ce vnit vcl muU $ui8 illa vnitas addita eftd ftip dialitAti (iia t e oc aiqs
ta:cu ipoflfibile fit aUgdciTc:'Z no c(Te aUe^ il>ojz.quauis ;^ti'bus.(iriotaiiteetl3 afalfcQatu p fe:queadmodum
fit comitas tp; e):trinfeats. boc aiit aial f$ bac pdiaone putaucrutiUi.tuc no eet 13 afal q6 fquirim^'z oequo log/
^uis bcatccin 01 idiuiduo:n6 tti ej: bacpditioedl aial mur.lTos.n .f quirim''afal.q6 pdtVcf oe mftis quo:^vnu/
Bfecti1:quaui6fcquatvtfiataU'q6atai:n6q7in^itatefue q6tg fitip5.©egatii f no pdicaf oe bis:qtft nulUj eo?: c
eircntic ej: bac coditioe fit aU'q6 aiaLl^.n.g? if^ aial in v ipm.vit n6eftopu6Coadidadq6ftendinnie. (£Mal§ ^.
diuiduo e aUqd aial no jJbibet ips ee aial cj: 13 gj c aiaU '^
acccptii cii accnrib'' Riis e rcs naU8.acceptu5 "io g fc.cft
fcd no bac pditoc vt fit aialcj: 15 g> cft in illo.irii.n.l3 iw
diuiduii ftierit aU'q6 aial.ttic aUq6 aial bs cc. g aial qd e
^
na Dc qua of op ee eius pue cft dTe nale ficut fimplqc
pue e c6pofito:i 13 e aiius ec.ppe of oiuinii ccqffi ca fui
ps aUcuius aiaU's:b3 ccficut albcdo q $uis fit ifeparabi ee:ej: 13 g> e aial c oei itctioc.^pm 'io ee cu ma iaccnr\>
1(8 a ma:in fc tii b; ee albcdo.fic 1 ma aUud e pfidcra ta i bus -z ipm ee 13 idiutduti:$uis fit oiuina itetio.attribtiif
fc:-: bs veritate eindi g fe : ^uis vcritati fuidTe accidat tii naturc pticulari-vtii ficut aial in ecb5 pUiree modoe;
jeueflto. fldiungialt|ine(Tc.(r*p>6tatitaU'qui6 oiccre g»aial cy ftc et 1 in itcllcctu.^^n fteUectu ctcni^ e fo:maaf alis ab/
bocg7Cilaialn6b;efTciniditiiduis:q:q6cft in iiidiui/ ftracta f 5 abftractione qua pdij:im'':a of ip5 boc m6 fox
duis cft aU'q6 aial.n6 aiaUej: boc gjcft aial. Scd aial cjc maftcUigibiUe.^n ftellectu^tfo:maafaUstatrcg>in f/
bocg>cftaialb5ec.gb5eeej:traidtuidua.Tlafiaialej: teUectupuenitej^vnatcadcoiffonemttispticularib'',
13 g>cftafalb5c(Tein ^indiuiduo.tiicncccjTccft vtaut
qpp vna fo:ma apd itcllectii crit relata ad mulritudine:
fitj)paiiet'u8autno^pziij.©iat'itcll^p:iii.tiic oial cj: if3 biic refpcctu e vtc.q: ip5 e vna ftctio in ftelleciu:cu/
13 gj cft aial n5 cft cj:ii9 in co.nec eft ipfum. fed cft aU'q6 fusppararion6variafadq6cuq;accc2i8:aiaU'tl.V5.qm
oiaUSi f no eftj5iniii:tiic aUgd vnii 1 idcm numero bj cuiufcuc5co:5:pmurcpfcntauerisfo:mdinimaginat6e:
cflfe in multitudine:q6 eft ipofTibilcC^ac aiit qftiones fi poftca e jrpoliaucrit itcUectus itctioncs cius ab acciT ti/
tinfto quauts fit friuola.tit idujn'mu8:idco cp multos qui vide btt8.acgref in itcUcctuBipfa fo:itia.gl3 fo:maeq acgri/
bant fapicntesouj:itinerro2e.i>icemu8ergo q> inbac tur oe ej:poliati6c aialitatie a ql5imaginat6e idiuiduali
qftione veniterro! muUi8modi8.vnu6 fuitopinio ^id accepta oe ee ejtrinfcco:$ui8 ipfa no babeat cc cj:trinfe
q6cftaialcufueritaU'quodaial.tiic nattira animaUta/ cu3:f5imaginarioabftrabitca.(rt5ecautfo:ma^iji8
tis afiderata inkno fm aUud no babct clTc cu iUo.oecla refpccmidiuiduo^pfitvfieitnrefpectu aic fingularis^in
ratio aiit buius errozis.iam patuitejc pzcdicti8.aliu8 fiiit q ip:imif eft idiuidua.ipfa.n.eft vna ej: fo:mi6 q funt in
opinio Dc boc g? aial e;c boc g7 eft aiaU05 ec^p:iu vcl im itellecm.': q: fingulcaiefuntmultc numero. tucco mo
pjopziii ftn rcmotione.@ed no eft ita.aial.n .pfidcratus quo fiit gticularcs bebilt ipe aliu itcUcctii vte:q6 in tali
f m g> eft aial 1 Pieim aiaUtate n6 eft^pziii nec impzo/ c6parati6ecadipae.in qU'eadejc:ioifccrnif in oia ab
pa'u q6 cft c6cvtru(;g.n.remouet ab co.Tla ipfu5 ej: aia» bac fo:ma q e vlis coparatoe fui adcjcq pdicaf oe illte %
litatcfua tihcftaial.'3(ntetioveroaiaU'8c;cl3 g^eft aial ocalijs.rcpetcmueatl? i?baij?j:iocii aliaej:p6ne: grce
cft pzctcr intetioncm pynii 1 cois.nec funt intra tia in fua cocs oliquo° biitee ej:trifcc'':t aliquo m6 n6.g? at vna x
gdditate.Cii gita fit:tuc aial ej: 13 gj e aial nec eft ^pjiu cade res numero fit pdicata oc muUi8.f.pdica ta oe boc
rec coe c j: fua aiaUtatcfcd eft aial.n6 aUud aUgd a fc oe indiuiduo:ita vtboc inditiiduufit ipfa:': oe boc idiuiduo
oifpofitionibU8:rcdpfequif ipfumciTc^pzium vel c6e. fimirr impolTibile efle inanifcft ti cft.boc at adbitc apti"
a <Lt>oc mgp oicttipoiTibileeiTegn fitaut pzopmijaut fiet.red oiitcoeeeomoquofuntcoesiii dfecm biitefle.
m
C^pVm JL
CCapl^.Il.Qiiatr nas comitat vrtos t coplef ofctio in cftffncoubio.^pfaquocBataimaginaf ctia aliud vte t
I5:i oemde oe ofia vlis i particularis ad tom i partc. 15 fojma t illa piiigun t in ipfa aia vel in alio ab ipfa:que
3 tf^r^i^l^^ltti
^" •
manifcftiicrtgdfjtvrcineieqfiint.r.
b nii ctii accidit vnus oe itelkctibiiQ
oes f 5 13 gj funtin aia oifTiniunf vna DifFoncfifr et funt
aliec6itatcs.3lludgaU'udvreoifcrctiieftobbacfotm3
quc appctlam'' vlcg itellect'' no b$ ce g fe fo> fuo^pjioiudicio.i.coparatioe ipfius adatia in aia quop
Ui in fcnftbilibus vUo mo vfe.n.c]c 15 g? c v^e coparatio q cfficitea vtia no ftiit niU adejrtrinfeca f mB
no b5 cc B fe folfi.no aut oubitatio oc co.
cit Qjipfaejctrinfecapccfl^ertitin itcllcctu.pot igif ocedigp
ar beat ec iquatii accidit aUgb'' reb^^ad 13 vt tp5 fit in fcn 15 ipfa fo^ma aducniat ejc ilUs.fCCii ault pus imaginatu
fibiUb''.^.gra.aligd q6 c bo ips b5 ce in ptone i focra tc i fiierit atiquid eo?r :-: aia ipicfla fticrit ab eo fmbiic mo/
b^pocrate.oiccm^g gj nature bois ej: 15 gj e bo aaidit vt dii.no recipiet pofiea alia ipzeflfionc noua ab alio nifi f^
beat ce^iua ej: 15 g? b5 ee no bj ce bo.ncc aligd ci''. nec ittdiciu pus pfidcrati.^ius enim ip^ciTio talis eft qlis foz
itrae in iUu: f? poftea cii eefegt ca tJ vlitas no bj ecnil! ma pozis cu fit ejcpotiata ab accidetibus 1 boc eft plcna
in aia.vtitas ^o ejc H aUu rcfpcctii e(l (ic ia oiidim'' in p/ pfozmitas.^iaiitvice bo;t ipiimcntii aut vtcc fpzeiTiab
dictis.Cgjc bis aiit naturts tlla q no eget m^i ad gmane eis fiterit a tigd aliud pacter illa pzius pofita 1 no ciiifdC)
dfi vel icipicdui fi eil:ipofTibile eil ea multiplicart:t fpes generis cii ittis.erit tuc i[nciTio alia ab bac ^ma 1 no crit
b^eft vna numero.b^ cnim na non multiplicat ofnt»)a m
pfoimitas.vreaiit q6 eft in aia:eft f refpectum adbas
necmaterijsnecaccntib^^^Drnt^sno: jppter ful fpllita/ fojmas in aia: querefpccm^bsipsadquatsbaf fozma/
te:matert)s no;qm abilracta c vel nuda:accidcttb ns no. riiin aia:q pus rcpjcfcntata fiiitaic.Dcinde ]? fozma erit
qm acciTtia aut funt infeparabitr comitatid n&s-i tac no etia fingularis ej; boc g? eft ficut Dijrimus.ioed q; in vir
oit in cis multitudo q cil; fub fpe:aut fun t accclTibiUa no tute aie eft vt itclUg3t:t vt itelligat fe itclligcrct vt com
comitatia n5mquo:paccciTiofiteel5g7pcndet cjcma. ponat rtbncs cii rtbnibus:'z vt vni rei attribuat Diuerfas
3udicium g oe b^ cum fuerit fpcs cft vt cfle eius fit vnii oifpones coparationu vfc^ ad ifinitii in potctia:o5 tiic vt
numero. (ITQue vcro ejc iftis naturis egct ma no b5 e(Te b fo2ma iteUigibilis.tq fucccdiit fibialicpoftalias.ncn
nifi cii ma fuerit pzeparata. vni ad cius elTe aduen iiit ac/ CC(Tent:t fcquaf 15 ire in ifinitii:f5 in potctia no in cfTcct»
cidetia-z oifponcs e^trinfecus g q indiuiduat .^mpoiTibi T16.n.{ci'ibitaievtcuaUquidintcltej:eritinactuoebcat
le eft aiit vn a 1eadc neim cfTc male 1 no male ficut ofte/ quoc^itelUgercciteo ceteraq comitanf iltud,pj:ic:autvt
fum e(t in pjemiilis.^i aiit b na fiterit gttaUs ortcda po' cogitet oeiltis ncdtt illa q remotio:a lUnt. b.n.funt copa
ftea g? na gtits no pot e)urtcre nifi in fpctms i ocinde co' rauoes in radicibus furdis 1 in,ppo;tionibus oiu5 nume
•^ ftituiteiTentia fpep. 15 gcftmodusene vlUi.OTIlon fft ro;j:q fiit,p j:Ie aic ad agcdu dc ilUs.Tl ec tfi cft nccefle vt
atit porTibite vna i eade itctione epftere in multis. bu' aia infimul agat 15 totii vcl pfeucrct in agcdo 15. f5 in fua
manitas enim q eft in focrate fi ipfa in fe no fcciidii intC' pplnq potctia b5 15 agere.^.gra:ficut ptrafitio laterato:jt
tione oilTonis fitcrit in platonctiic q6 accidit buic buma q finecarct g cogitationeeiue.S, c6paratio numcrici^
nitati in pfonc fine oubio aaidit ei in focratcnift g? fue fiKnumerofcpeeifinitaf5mHttiplicaaone.b aiit c6pa/
rit oe acciitibus:cuius gdditas pdicat tin ^m refpcctu5 ratio c id oc quo agim^^.C^S an fit pofe p fe eprtere tte
ptbnis.^ aut e^iftit in cfTcntia ptonts^nd ita efteius ejiv tiocscoes multitudini Dcnudatas a muUitudfe lafozi ^
ftctia in ipfo vt opits babeat referri ad aligd llcut cu al/ matioibus tteltigibiiib'' gdda ert oe quo poftca U>qmur.
bet 1 nigrefcitvel Difcit.Cii.n.fcicrit g 15 no rcfcrf nifi ad Cii g oicim'' g? nS vfis bs ec in bis fenfibiUb'' no itctligi*
fcitu:redfeqm'f cj: boc g> in vnaeiTcntia piiigenf pria:p/ mu9 g? ej: 15 gj cft vlis.f.f5 biic modu vfitatis.fs itclUgf*
fertimft Dirpogencrisq|ttiadfpesfucrit qliseft oifpo mu9 gp na cuiaccidit vlfitas bscc in iftis fignati9.gc): ft
fpei ^tu ad idiuidua.eiTct ^tuc vna cflfentia oe q ^pae gjcftna egdda;ie)c Bgjipfaeaptaiteltigifozma vfis e
oiceref:gj fit ronaUs t no ronalis.rion eft aiit pofTibile gdda.ic): I5e'tgjitclligif ficacwcftgdda^tete): 15 g>
Vt q eft fane me'tis itclligat q? vna t eade bumanitatem ve?: cft oe illa g? fi piiigercf no buic materie nec iftis ac
veftiat accntiaplatoniB i ipfa cade fint acciitia focratis. cide'tibus.f5itti matcrie titlis accittib'':^^ illtid aUud t>
©i.n.conftderaucris bumanitatc abfcp vltaaUa pditiot diuiduii c gdda.Ss B na b5 cc in bis fenfibiUb''f5 pmii
ne:tiic no cofiderabis bas retbnes vtto mo licut ias pic refpcctii.t ptcr boc n6 b5 ee vle nec e% refpcctu fcdo ncc
m6ftrauimu9:manifeftii efl g no e(Tc poiTtbite vt vna na et ej: qrto in fignatis.Si at accipif 13 refpcct'' ej: itctioe
babcat eiTein bis fenfibiUbu8:ita vt in acm fit vlis.i. ipa vlitati^.tucbnaciivfitatceritinfignatis.vlitas aiit ce
vna fit cois otbus.vtitas eni^ no accidit namrc alicui ni q B agim'' no c nifi in aia.GII^is at cognitis facile c co/
fi cti cccideritin fozmatioc itelligibiU.Ciuat'r aut^ fiiat 15 gnofccrc of ia q crt totius 1 qub ad vle 1 EtitutarcSTotii © ?'« "O"
pfiderabis q:Bq> oictii eft in [ibzo oe aia g? igif in aia
: .n.ej^bocqdefttotiin^ertniftinbisrcb^^^vtcj^o e?:boc "*»**'<
itetligif Dc boiceft idq6 cft vfceius atit vlitas no eft cj: gjevlcnocnifiifojmatioc^tctotiinumcrafpartibHs
boc gjeftinaia.fcdc):boc gjpfideraf admultafigna/ fuis 1 vnaquacp ptiu cft oe cfl^cntia cius.vfe f n6 nume
ta babetia cfle vet opinata.£o?:.n.iudiciu ^tii ad ipfum raf partibusfuisnccgtes funt dc cflentia cius.^te na ro
ide eft.Cfij: boc atit gp b fozma eft oifpo in aia ahq cft tius n6 prtituit gtes q funt in itlo:fcd ipm ortituif C]c iU
f,
*" vnu oe indiuiduis fcictia^i vd fozmationii:cii ficut alt/ U's.na^ovrisprtituitptC8qfuntillo:tj?ptcr boc na
quid oiiierfis refpcctibus ed gcnus i fpc6:filr ad viueu totius no fict gs fuaf ptiuvUo m6.Tlamra \^o vUs ps e
fis rcfpectibus eft vlei fingularc bec igttur fojma f namrc pticulariii.qin bepartesaut funtfpcsq prtituun/
15 gjcftin aia:cftaliqua foum:^ aictcft fingularis. tf 5 tur a na ottum vriu5.f.gencri8 1 of nticaut lun t idiuidua
bocg>in ea multa cotiemut Pm aUquctrium picdicto^ q prtituunf e;: na oium vl'iu5 "zcj: naaccidcntiii que vc/
modop cft vtis.3(nter bcc aut ouo no cft prietas.llo.n. ftiiiteacumma.^tctotum n6crttotii vnicufc^partipcr
eft impoiTibitc 15 fimut eiTcf.vt fit vna eflentia 1 accidat (eMc vero etiam fielTet folii:pdicorcf tit oc omniparti/
ei coio.rctbne mutto:p.C6io eni, multimdinis no pot cc culari.^tc partes oes vfis finite funt:partC6 Vo oes toti'*
nifi rctbnc tm.'Hifienim retb ficrct ad multa.noncflet ifinitefunt.^te totii cget vtocs partes cius fit pjcfcntcs
coio vet participatio.05 g multa refcrri adcfl^cntia vnas fimuLpofliintaut iniKniria\ieoiic p:etcr bas ey gbU9
uuinero.elTenua aiit vna numero cp 13 g^ita eft idiiudua cognofcitur totnm aliud cflc ab vnmcrfaU.
^^
Simti Tcrtin
C"Capttit>III. Jbc aiTigtilda Dria inter geniis -z materil. fit qUTjctfozma:}: aut qlibetpditionil.ita vt fitin ea km
^ ~^
^
^tllU^llff
IIUvlllL
nMncondcrcnamgenerist
fpeciei.Scnusafitolisapud
greco3 miiltas fignificabat itcHce8:Degbu9
fibiUtas fic crit of ia 1 aial pdicabit oc iUo. g q lc'ciicp iV
la^itetionuacceperisDecuiusgcneraUtate 1 matcria>'
Utate Dubitar:'z fuent taUs vt poflit ei adiungi qucUbct
3'
no agimus nucin 13 nfo tge. Senits.n.in bac ofia?::ita vt fit in illa -z oe illa fic erit gcnus. ©i vero ac/
artc no ligiiiftcat nifi itctione logica u cogni ceperie inte'tionc' fm ^-.cp ia b^aliqua ofia|: qua pftitu/
ta 1 fuB5.aliqri tn agimus p 15 nome gcnus oicctes 15 no ta 'Z pfecta eft ite"tio:ita vt fi aligd fuguenirenia no fit oc
cft illius giiis cui" ilUid ca itelligamus.f fpci ilii^^aut col^ ipfa coUcctioc aUgd.fj adiiictii ejrtrin fecus.fjc no erit ge/
Icctiois in g puenitcu eo in oiffone fua.Spc'3 etia in boc nu6 fed ma.£i au t babuerit gfectionc itetioie^ita vt iaj
nro tge 1 n ro vfu no fignificat apud noa in ' ib:i8 fcianis: babcatgcgd fucntpolTibile bfe fict fpes.Si vcro pfide/
nififpcjlogicaifojmasrcjt.nfaaiititcntioeft oe eooc rauerisipfam ite^tioncEf^tmn^ iteUiges: iUud critge/
quoagatlogici.fcicem^^ggjitetioquafignificat 13 no/ nus.igif ej: bac pditionc vt no ftt aUgd additii:crit ctiaj
me genus n5 ert gcn^-n tlt ^tu ad ifo^mauone. &i.n.n6 maie;: bac vero pditione qd eft aligd addttii erit fpecics.
fiierit ifo:matii altqiio itellecnt no erit genus.^imilitcr Cu aiit no eft oedita ad boc.fed c pofTibiie bfe vnaquacp
vnuquodc^ vt(umcognito3p:aflignemus aut niic ofia; addirionit:itavtfinittratiaincoUectione fue intetionia
Itergenus-zei^^multitudiniefuaipfigura^ fm medio/ er!tgenu8.Sed bocnocftoubiiinifiin re cuiue eflcn/
crcs I fpcculfldo. Crfi>icem'' g gj co:pus oicit gcnue bo tiacftc6pofit3.3[n eo aiitcuiue cfTentia eft fimplc]c: foz/
minis i of ma bois.Cii at ftjcrit ma bois fine ou bio crit ta(Ti8intcUectU6ponitinfeipfobo6 refpcctU6 fm q^pt
pars cffe cius.^mpolTibile eft aiit ipfas parte pdicari oc dimmus. 5n cfTe aiit nibil eft cius q6 oifccrna f ec genus.
toto.oitdercmus ^quouio cft ofia iter cozpus piideratii CESMccmug gQjin boieno inuenif co:po:eita6anteani c
Vtgcnustipfumpfidcratiivtma^-zbinc erit nobis via maUtate' nifiquoda mo p:ioytati9.f.cii accipif co:po:eii
«dcognofcediiqSvoUimuepatcfaccre.CrCiicacccgi/ taeqcitetionematericnogencris.Simitr no iuenif in
mu9 co:pus fubam babctem longitudine i latitudinem coco:pu6anteaiaU'tatcntficii co:pu8 fucrit cj:ite'none
1 fpiffitudine q: boc q6 babct \}:iqc3 gp accidit ci intc/ quanopdicaf oceo:n6c]cintetioncquap2edicaf oe eo.
ttoaiia p:eterco2po!eitatc.fedfuftctatain cojpozcitate fScd co:po:eitas quc ponif cu aiaU ponif apta oi in tcn/
t addicta illfciic co:pns eft ma.Cum vero acceperimus tioniq adiun^f ei oebito trce oimcfiocs fibi ptiigcdi.ni
cozpiis fubaj babetc logitudinem latitudiiic ijjfundita btl.n.qdfitfpcsaialisb5ce nifibabeatinfc aiaUtate in
tctalipditione vt nibil aliud accidat ci vUo mcdo: qi 05 eficcwqua pofllbilccrat ei i fe bf e. Jntetio g aiaUtatis e
vtetusco:po:cit33litfub3litas fo:matabis Dimcfioni' p8 ee bui^cozpoas e pucrfione oifpofitois co:gi6 poft^
bus ttfi.f.vt fubalitas quocuc^ modo litcrit I5 ftt cii mil' iafnerif fi'cutco:pu6e]citerioncmaterieparscft cc aia/
lcintctioniTjue^littii pftimta tiii^p^ictatiUts ipfi^fuba' lis.cr^inde co:po:i8 abfoUiri ej: in tctione materiecffe
litatis 1 fo:ma mB.ita vt coUeciionifint tres Dimcfices cpiucriono eftnificiccefnajrfpep^-zaueqd fubipfo cft:
eo|J ficut co:po:i:i oino qualiciitp mo piiicta fuerint tiii q: funtcaufeccipfius.fji^snocficaceeop. j3i i?oco:/
mo eo^ coUectto ftt fuba biis tres oimefiocsifed ipfa cot po:eitas ej: iteUcctu gcncris bfct ce p fe an ee fpaUtatiS:
iuncta q ibi fiierin t no ftnt oc e (Tentia ipfius fube. fed vt tuc ip5 eit ca fpaUt3ti9 ficut co:pu3 cj: itcllcctu matcric:
ipfa fubaUtas fit pfiitiita ej: Dimenffonibus.T Dcirde cc- 1 fi ciu6 po:ita9 n6 eet tpe.fa ee ipfi^co^po^eitatis in bac
fcquan t e.i ipfe intetioes q funt cjrtra rc la? ?llituta.tiic fpe ee't ee ilUus fpei no cetcra^p.ftlr ect iudiciii in eo. 3n/
ipm co:pu8 fic acccptii efl: genu9.co:puo g f itetionej m teUecnii ctenis no epole attribucrcco:po:citsti e^ itelle
pa'ma:q:cftcoUectiorubec6pofitccj: co:po:e nj: foz/ ctu gcncris ec terminatil i aliqua rc nifi adiiigat ci aUgd
iri8qfuntpoftco:po:citateq funtfm itentionemateric aliud:quoHfcp aial fiat ipa fpes i \te[lcctii.Qi,n.y7 agcrct
no pdicaturrqm ipfa coUeaio no cft abftroctio fube bn ^fco ipa itetio q c griis in itelUi no pdicaref dc na fpei.fj
bcris logitudine 1 latintdine tj^fiinditatc ttfi.K ia z'"^. cctcfgs.e^tin itelUt.ci.n qd c fpee noattribuif nagnali/
dicat Dc oi copoftto q: ma : fo:ma:fiite fit vna fiue mil/ tarisinec-ziniteirufir.nificiliaacccEisfpcsin fua pfe?
lcin quo trii fint tres oimeft6c6.g pdicaf oe copolito ey of ia no crit e J itctione biti'' gfiis nec adiiicta ei.f5
ctioc^-z
poicifateqeftlicutma-rejc aia.coUectio.n.bo:p fuba e. ptetaineo'ZE6ficpdipm''.B Jtiudiciiinocft giiis foli''
quluis fit piuctio ej: multis itc^tionibus.^pfa.n.coUectio f5 oie vtis ej: 15 q6cvte.(E 2^anifcftii eigif cj: 15 gjgc/
b5 ee no in fubo:'Z ipfa coUectio co:pi!6 eft. qrii fuba eft q nue cii accipif Ps 15 q6 e^en'' e adbuc qfi ignotii.Tlcdii
cftbfislogiwdinelatitudinei^fitnditate.CiSimiliter .n.fcif Dc q fo:ma pdicet :-: quot foanae ptineat. vti aici
oc aiaU fi accipiat aial taU' pditioe vt no fit in fua aiaUta ptcdit 15 acgrcre.^nodii.n.ftabiiitH eft ielTectu aLigd oc/
te nifi co:po:cira9 1 vcgctabilitas •: fcnfibiUta^ : -z vt id terminatii qd fitgen^^.vfictlacceEim^colo^c-z pfidcrauc
qd eft poft b fit p:eter ipfus.tiic no erit loge quin fft ma rimue eu in iteUu aie.aia no erit pte'ta qfi ia aligd bcat t
bomini 1 fubm:cuius fo:ma eft aia r6n3U9.Si vero acci efrectu.f5 qret itction i colo:i3 addi aUgd quoiifc^ rcma/
piat aial taU conditione vt fit co:pus 9: in tetioe qua co:
puseft genus in itetione cuius co:po:i9 f 5 pofitionc fen
neat in effectu colo:. ^
natura ^o fpei no qnf acgfitio
ttctiois fue.f5 acgfitio 6ftgnat6i9.oe na ^o griis qptiie aia
fibiUtas fit 1 cetere fo:me:quamui6 fit oe iUis ronaUtas qrat acgft tione oefignati6i6:ia fccit q6 05.-: q6 05 fufTice
velDfiaoppofitaronaUtatinoapta remouere aUgd ab re : aiatri qritpter boc acgfitionc itetiois ei" ati bac ing/
cojnec jjpaetate eiu9.fed fit polTibilc elTe quodlibct eo^ fitioneritavt nibil remaiieat nifi vtadaptef ad bac ing/
pcrfe^zfitneceiTeelTecuiUispotcntia rtcipiendi nutri/ fitionc.-ztuc aia poterit poerc qlcciitp fignatii volucrit.
mentum': fenfum': motii neceiTario : no fitnecc(TariH$ g no crit pole aie ponerc illud en^ealigd.ita vt polTit pcc
n6eiTep:cter ilta vclcc.tiicaialeritcj:intetionegencn'6. dicc*q6cti<6fistiifiieritnifipoft$adiiij:eriteialia8in/
(n&imiir itcUige oifpofiriones fenfibilis 1 ronaUs. S5i terioeepoftcolozitate.tari Dcfignatione.no.n.cft fibi
cnim fen fibile accipit cozpus vel aliquid bns fenfibilita pole poncrccoloze cii ipe fit colo: fine additioe alicuiuff
tc taU pditione vt nibil addatur.ttic no erit ofia q^uis fit 6figttari:q6 fit colo: i bac ma:-: g? ipe coto: no fit nifi cot
parsbois.^zidcoaialnon pdicaturDcilb.feivero illud lo: tifi.3a.n.app:op:iat''c reb'' accntaUbus q accidtlt ejc >
flccipif co:pus aut aUquid cui 1 in quo 1 cu quo poitibili trifecue.vit()tpcediip|inopioncginancre:curemoti6;
Oprm JIIL
vniitrcuiurc^ eojul ftcut fit in ^pziatis na fpedalitdtie fi' no acddat fube pmii fit ofia f; n6 ofia^pinq bttic gifi. 2)
cutinmcfuraiqlitatc-rcctcris.Simirr cojpus oe qao f5 ofia pofl ofia3:Vbigfa ficut cii of g? cojp^^aliud ei\ ro/
agimus no eft polTibilc poni in itellcctu Dcfignatij.ita vt nale:aliudcftirr6nalc.co:pu8.n.c)c 13 g? ecozpus non cfl
ftt fuba rctin ca gcgd cotigcrit poftq| ftierit copolitio 16' aptu ee r6nalc vel irronalc.fs pus neceflc c ePfe biis aia?
ga 1 lata t p:ofitnda fiipza copofitionc ciu6:ncc oiffiniri ad 15 vtfiat r6nalc.Cii g luenif cojeis ofia:05 vt ofic q
an retincatcaan no rctincat.adt7 vt fiat (pe6.(£SiQ8 funt poft ips.ftnt ofic facictcs notari appjopjiatione ip'
aiit Dijrcritoj fimirr poflitmug coniungere quels fm b^ fa|:. brie.n.r6nalitate 1 carcs ronalitatc faciiit notari oi
piiictione.oicemus 3» nofter fcrmo eft oc quoda modo fpoff ti6e Df ie ei' eic
13 g> eft bm aia5.'5pfu5-n.eft bns ro
cuirtfdacoiunctioni0:cuiufmodicftpiunctioaliqHo:pin nalitate 1 cares r6nalitate f 5 15 g? e(l biis aia^. n6 ftn 15
m
aliquo f modit piuctionis que eft in na gencris q: boc 9»eftalbu velnigrii vel3ligdaliudaliquom6 ieffcctu.
q> cft genu3."Jpfe aiit modits eft vt ea que piungitn t fint jSifr 13 gj cozpus eft biiis aia^ aut no bns aias no bs vllo
oficaducnientesei.Tlof^craiitfermonocfJ' B oefigni/ m6jPpter aliqd gcnej: medio:p.Cii igif namregitis etia
ficado qitalr na gcnerisc6p:cbcndatof ias 1 alia a Dfijs. acciderint accidetia gbtts of at.tiic no pot ec gn ipfa aptt
que funt ea quc piiigunt in ca ad modii of iap.fcd oe bis
& nl
tudooifTercdifitvclcjrnaturagcneris.vel cjc c6ioa
quc Pm 13 pduciit ad cognofccdit ofias inter gcnus 7 ma q^ ipfa:ficut pzim erat e^c na piiou q^ ipfa. aHt fucrit
tcria.n6.n.cii voluerimus oiflingitcrc itcr aliq ouo oci ej: na coiozi $ipfa ficut aial aliud albii aliud nigrii:t iu
bcmus oeitiarcab 13 ad otidedij alias oiipones. Tla nfa cut b6 ali^^mafculus alius fcmina.n6 e 13 ctfuis ofntiis*
itetio cft oitdcrc g? na gcncris:^ eft co2pu6:el> fitba in q aral.n.n6 fit albii vel nigrii:nifi q: cft co:piis nalc.5a.n*
pot pccdi coiiictio aliquo;: q fole't in ca piiigi.fit ig collc/ ipfum eft cpiis co:pus nalc in cifecturt ocindc fupponic
ctiologalatai^funda.triaiiqua ^crint itognita nore hisacciitibus que rccipit:qu^is n6 ilt aia[.b6 quocE! no
critt cognita nifi q: pditioib^.bucufcp locuti fumus oe 13. eftaptus admafculutfcmina^nifiq^caial.Bgnon (VH
CrCaprm.lIII.£5ettellectibusg funtcjrtra itctioocgcne ofiegeneris.&unt.n.aliq,pp:iagcneriq oiuiduntilIu4
ris quomo rccipiun t intra naturam generis. itcut mafculus 1 fcmina aial.ncc tn funt ofie aliquo m6:
p co:pus no e:nifi fp; no gs ei^^rnecialtgd ptcr fpm.d i^ot autoubitatio n6enifiinitcUcu:eo QTUbfu eeiDc cer»
aiitaUgd Dicere.gid pofuifti nam generie:no nifi nam i/ timdieateappbedetie qnoufc^ poflit 6fignarit ticigp i
dinidui.Sed^batueftia:Q' tdiufduu babs^i^ietates t ap^JTedee fenfut imaginatidc-z r6ne.(L Ciiaut accipit
occntfaq funt pter na5generi8.V5qtn no eft opns^vt na fenfus in Diifone aialie no eft vcre Dfia.fed eft cofignane
co:po:i8 pdicata oeidiuiduo:babet nam generis fm 6 Dfia5:Dfia.n.aiaU8be.f.g'eftbn8aiam appbedete mci
cp applicat fpfie accntib'' in eflfectu.Tla na gencris (i no bilevoliitate.TIoeftaiiteeaieaialie Bq6 imaginaf:ec
p:edicaretoecoUecttonenop:edicaret oe[diuiduo:fed mouctvolutatcfseft^n^bo^oiumnobnein fc nome
cflTct pars indiuidui:Ucj.n.n6 eflent Baccntia:': bej3p:ie/ cp pfequif i5.vn neceiTc eft aducnire d nome i|tii tn fe <
tate8:tn B na qua oidmus bf et ee fm intetione5 pdicta: qudtii ad V> oia.t'ta vt fenfiis -; motue fimul fint in ei^df*
B e qm na fube qcuc^ mo fiicnt ci^^fubaUtas pflituta. eft ftnitide.iScd fcnfue ponaf vd quafi fn intellectu vtriuf/
cfi^zej: 15:q6eft neciu5adefl'eco:pu8.l5 gacciitiat be c^ fcnfu6:intcrio:ie.f.-te]tterio:is.vel eritcotentue fenfa
p:op2ictatcs pter ea fiit gb^^cgct co:pu6:q6 eft vnfi ej: gc ttn ad B vt fignificct ^ omnia:nd figtione continetiefed
nent»'' ad cendii coip^^M pdictii eft|nifi lxicrit^p:iatu i comitatie.5a5autoftefueeftinteUectU8bo|:ipfilfium.
no in 5.S>$ cii fiierint B no pdicabit oe iUis co^pus.^Jni &cnfue igif no e verc Dfia aniaU'6:fedcft vna Dc ptibus
tcrcft igif an oicaf op na ei'' no cget ad fua itetione aUq: Dfic:a vnii oe comitdtib'' ed.cius aute ofia eft eeatcq cft;
an oicafno pdicari oc ilU>.3a cni p:cdicat oc aUq:quo n p:incipiii oium ifto|: ilU. joimitr rationaie boi.0cd oe/
egetad fua ttetione.£u aut pdicaf oe aUq.ia app:op:iat fectus noiU5 1 paruttae pciptediDfiae^out l5:autiUud foK
periU6 inefllectupoft$poteeratetapp:op:iarialt)6 ab ocuiarc a vera Dfia ad comitde:aUqfi aute
ctt neceiTario
B.SilVeft efoifpo cii onjs.Tlifi aiit eet \y modus rcfpe/ Dcnoiaf ctue nomea fuo comitdti:fic itclUgim^fcnfibile
ctus in pdicatioe fpei.na giiis cet gs no pdicata.(ir&pc' id q6 babct p:icipiu:e)c quo emanat fcn ttte i aUa bf^alt'
cie j at e na tcrmiata in ee i i iteUcii vtrotp fit.V5.qtn cii quando vero ofia eft ignota pence noe c no perdfHt :ni/
t^iminatufueriteiTegeneridperiUaqterminlt ip; ertt fie]cfuoconutdti.Tlofterdutfermon6eftnucDebis (m
2luic iO
»
CapFm
m $
gp fntelligunus t ngimus oe tlltstrs f B eH cc eojum m Dfffinittbne etii Pmq) vniiq6qs eo^r eft gs & ifHnttfo/
In fe:Deide ft aial no bfet nifli fcnfujctuc (p5 eet corp^bns ni6:er Bq6cflDiiffntrion6p:cdicantur dc DifTtnirione:
fenfumrnocozpasejcintcaoneabilractidisnaccojpozee ncc DifTinitio oe ipfi8.'il6.n.of DiiTtnitioee gcnus ttn:vk'
rcniibilis tali coditione:^ eOet illud tantm:fcd totum eo Ofia vel ec6ucrfo.Tlon.n.Df oiiTinitio aiaUs ciTe co:pu9
mo quo Di):imu9:qz vnttto mae cu; fozma aut partis cii vcl babes fenfuj^ncc ccottcrfo.S; f j 15 q? gcnera i Df ie
alia pte in copofito nd cft nift pittctio alicuius cu aliqiio funt naeconfequentcs nam:ficutia nofii ^cantocDifr
pzeteriUudcomitasautacctie.GrUneainab'' eft vni-' finito.(Li>ieimusai'itgjoiftinitio vere 6tcrminac vnl
liofunr multis modis.CUno vtpiaaio mae i fozme: nam.Ucrbigfa.ciiDf aialr6nale;c^ B.n.id DCtermina'
fed ma elt quidda q6 no bs eflfeper ic vllo modo:nec ein taefl(ntentiovniusalicuius:q6efTaial:Q7 animal e ra«
cffcctu nifi per fozma:fozma vero eft gddam alid ab ea: ttonale.Cii.n.pfiderat Bvnarcenocfl pluraUtas inia»
<)uo:p vnu no eH aliud.Coiuctum aiit eo;: ell neutrum. tellecfu.Cit aiit c6fiderat Diffinitio i inticnit compofita
C^aiio aut mo fit piftctio atiquoy quo;: neutrum eget ec numero ifTay in tctionii i pfideran t ifte intetiones fs
altcro ad ecndti:fed ejcvnitioe eof p^ouenit gdda aliud. p cp vnaqucq; ea;:confidcrata in fc n6 ealia: inuenit ^
vel pparatioe vel permijrtioe vel Emutarioe.CS): il^w pluraUtas in in teUccnt.&s cii itctio q cjiitit i an ia itelU*
dt qdi piuctio aliiquo:p quo^Tnu; no bs effe in efTectu gtt oiffinitio f mpmu refpeauf.vnii ^dda; qd eft antab
nifiiQi^Qiadiugit alM:tq6dam bseiTeineifecm:'! tunc q6eftr6nale:titcDiiTinitioeipm DttTinim;in tntellcctu.
id qd no b3 cire in cffcctu e^iftit per id qd bs eite tn eifc' &i aiit itclUgit oiiTinirio itcntio cjctts i aia fm rcfpcctii
(lu:e):quo^ vnitide p:ouenitcdporitu:licutc6pofitii e]i n6 cft interio
z'".f.Difcrete:tuciterioipfttt8DitTiniriont8
co:po:eialbedine.3n bts autc oiuifionibits neutrii vni' DifTiniti.iocd gdda ocduces ad ipm i ocmonftras tpm.
top clt aliud:ncc ipfa vtracg funtpartes vniruncc p:edi/ (E^tem rcfpecms qui facit Dcbere ipfam DifT6ncm cfTc
cat alte^ oe altero vUo mo vniuocc. (JT^t ej: bis e vni oifftnitti no ponit antmal i rationale ouas partcs Diffot
noalicuiusciialiqitocui'' visnoeipfaeade:ntTt q:cot:' ni8:fcd p:edicata oc ipfo.f.g?ipfa funt ipfa oifTinitio non
ittctioefuiipfiti8cuillo:iteUccms.n.iaitelUgitintetione3 gp fint ouo oc veritate cius oiuerfa a fe i a totorftcut itel/
qua poiTibileeilee multa:quo;: vniiqbc^ eft ipfa inKtio Ugit e]L. noftro c;:cplo oc co qo cft aial:q6 eius aniaUtas
ineite.TId g? interioi adiu^t alia q cefignat ci'* ee:fj qz cft ijfecta 1 tcrmiata p r6naUt3te:refpectns ^o g facit 6/
fpfa itetio prinet m eo:nec c aUud niii 6itgnatioc vt igno bcrc:q6 oifftnitio n6 fit oifTinint p:obibct genus i cfias
rltta no in ee.Sic mefura q efl itetio qua poiTtbile eil ee p:edicari oc DifFoncfcd funt ouc gtes cius:': pp B nuUii
linea i fUQficie ijjfttnditate no q> aUQdadiugat ei.e^ cu boj: q6 cft genus i oiffcretia eft Diffinitio.Tlcc vnuterli*
iiis adiiictione fiat linea i fuperftcies i^fundita6:fed q; tas intetionit aiaUs copoitta cii rationaUtatceft intetia
ipfa Unea c(t ipfaix ipfa fugficies ell ip(3.J6 qm
intentio aiaUe nDcdpoftri.11ccintetio r6nalis no piiicri itcUigif
mefureeil vt licqdda receptibileeqlitaris no taU codi/ DC intetioe piitctionis Q:aiai( i r6naU:ncc q6 inteUigit d
lione vt li t ^ ititio tifuTlam b4 non efl genus:ftc ias no/ vnoqupq; ifto^:nec aliq6 eo:p p:cdicat Dc illa.Coninn<
ifi.fed abfcpvUa ?dirideaUa:tta:vt b iterioq c rccepribif ctitigite]caiaU-:r6naUn6cftaIal'zr6nale.C6pofiti].n.
cqUtaris ipfa in fe ^cqd fucrit poilc^ fucriteiTc cius in fe ej: aUgbus Duob''.aliud eft ab ilUs tertiu;:aiiU8 vniiq6/
qialeciicgfitcritilludcepdicet Deapfe:q7 ita ciT:': Uc; q; eo:p pars ell:par6 aiit n6 eft totutncc totii e ipfa par&.
fitin vnaDimciioe v-louab^^veltrib^^^Bintetio ineeno ^
i£Qt> aat o; oftcdi 15 c.f qtio oifftniunt rc6:i ppara/
crit nifi aU^ illa^p.^nteUciis atit ^m 15 q6 iteUigit ea at/ tione b; DifTinitio ad illos:': q cft Df ia iter qdditatc rei t
tribuit ei ee e ic:i oeide fi iteUecms addiderit ct aUgd v fo:ma.^icem'' crgo cp lic ens i vnii funt oe bis q fiit c6/
fuQiUud fuQadditiind crit qliintentio C]ctrinfeca:q con munta pdicametis:fcd fm pus i poftcrt^^lttr et -^ g? ree
fequat idqdeflreccptibileeql(tatis:ita vt ipmfitrecc/ bitt qdditate i oifTonem n6 e in omnib" eis eode o:dinc.
ptibilc eqlitatts g fe in oifFone fui:i t5 aiittd adiunctti ei CnS>ulJa.n.ecui p Dat fua oifTinitio ivcre.Cctera vcro Brii». 7«
(7:trifecus:fed t5eritoeterminatio fuc receptioiscqTitatl qtn gdditas co?: pedct ej: fuba-vcl e% fubaU foi^Mc iam
fm 3» eft in vna oimeitonc tm vcl in pluribus: vii rcce/ Oiffinimus:fomia^aiitnaUuia;nofii oifponem i figu'
pribile equaU'tari8 in vna otmefione in bac re erit idem ra^ 1 mcnfura^:tiic quodamodo n6 DilTiniun f:nift per
ipm recepribilecqUtatis:ita vtpoiVit oiciqj 13 rccepribi* fubam:C): quo pringit aiit accntib^^vt in DitTinirionibiw
le equaUtatis e 15 q6 e bits vna oimefionc i ep.r? ait t no eo^ fit a Ugd fup:a td q6 eft tn een tgs eo:p:$ui6 enim in
firin bisquepcei1eritt:^u's.n.^ fit aUqua mulritudo f!< ciTcn 4sn6rccipiatfuba:itavtfitpseo^vllomodo:qitt
ne Dubio:no tii efl mulritudo q eH parriu:fcd muUitudo cui^ijs eft fiiba:ipm et fuba cftitii fuba recipit in DifT6nc
que eft td ^mq6e (crmiata i no terminatacres.n.termi eo:;::it3 vt lit pars:co op p fubam oiiTiniunt oia:aut c6po
«ata in fe pot ;3fiderari ^m 15 gj eft no terminata ^mm Iiti8:pringitincisidembisreperi. Ildqtftin eise fuba:
ad inteUectiinoft;:.crit b aUetas^cu aiit fit termiata ipa io neceffeeftilld poni in oiffonc cop:i qm in cis cft acci/
m
no fit aUa:niTi ^m rcfpectii pdiccii q e(i f in tcUcctu ta/ dc6:q6oifFinif perfHbam:tijcnccc(Tccfteiitcp poni in
tu;:oeterminatio.n.nd aUerat:fed ccrtificat.Sic g intel oiiTinirionc accidetis^ita vt tota oiiTinitio fit copofita ej:
Uge vnitione quc cft ej: generc i Dfia:^iii3 fint oiucrfa: DifFoncfubeioiiTinitioncaccritiB^vn opo^tetide; repeti
«in na aUcuius fpcrit fitop6:qua?: oiic tiiiat ab ea^ fo: bi3imultoticn6:q6p5 cii rcfoliiif oitTinitio ipfius occi/
misigeneraea^^amatcnisfuai: fo:ma:p:q^ui8 gcncra dentis i redi^it in eaq prinet.^in oiffonc buius c6pofi/
ca:pioncea:pn6fintmaterienecfojmcea?:fm qp lut ti bi8 inuenic fuba;fcd in ccntia ppoiita no cft nifi fcmct.
mae i foimv.ej: gbns funtqda in qua;: na nuUacft copo 1 io in bac oiffone aUgd cft additii fMp:a itetione ciffinv
fitioTed fi fiicrit ppofttio e queadmodii oi^imus.HuUa tiin feipfo.^n verisaurcjoifTinitionibusnooeb; eealt/
out cap i vnaqnaqj fpcciep eft aUa ab alia;nifi q: aUqit quidfu2additii.Ucrbigfa.ciiDifFinifnafusfimu6.0ino
ocdoifrn^f-ctcrmiata^fsqzipo^cfcmeltcrmiata i ao Deb; accipi in ea nafus 1 Dep(Tio:i fic ponif nafus in ipfa
cipif aUqtt termiata in eiTectu.bac aut potctia; no b$ ^$ DifF6nefimi.©imu8.n.cftnafu9oep(Tu8:nccpotcftponi
ciTeTcd fttt iteUcctu.^neffe.n.no e terminotio nac genc» t) 0ep:etTu8 tift.Si eni; ocp:clTu6 tatu? ciTet iimu6:tunc
neraUs picter potcria; quc faciat cam fpcm:fiue ipa fpe/ crus Dcpffu; c^t et fimum.Deb; aiit oino nafus accipi in
(iee hobcst ppofitione in tia:flue no beiciSen'' g i Dfia Oitfinirioe fimi.Cii ergo DiiTinif naliis fimueasij acci() if
VL 90
irt ea bfo nafits: v>ff jiecefTc efl: vt aiit bui" rro ftnt oifFones CcfCTMJto vcro no cft certit6:an fcmper fit vel ocfcrqjtio*
t ftc no babet oifftnitioes ntft tantii limplicia:aut be ftnt ncm Dcco femperp:cdicari:aliquando aiit in inteUecw
DiflFinitiones:fcdfmaliitmodii.(rnon D^aut fufficcrc fcitcpdiu ourabit B:I5 ergo ct n6 erit vera oiflrintrioana'
foUcjrpofitio noisad |3:vtfitoiflFinitio:qua(t oiflfinitio^ nifeftii eft igit gi fingularcn6 b; vcra oiflfcnem:n6 cnij
nc8 bui'' ponan t oiflfoncs vcrc:qfTi oiffinitio eft ocinon» p6t oftedi in fc:nifi cognoia:aut ocfignatfonc:aut ppcne
flras gditatem rci:fiatt ia; nofti.Si.n.ois ojatio ciu po ad aligd notit e cognome vel ocfignationeqffi ois oiffo
teft vcrificari nomcect oiffin itio:titnc omncs ofones Iv eft imaginario in teUigtbilte:qua vc;i eft pdica ri ce oiffi/
bucuiufdl auctous efTent oiflfinitidesrqii quidc; aut tta nito fingulari:q6 cii Dcftruif fua oiflonc non oiflTinif viT :
* cft:timcmanifeftti eft qpbe oifiones copofito;: oifl^oncs oiflfinitio ittius fcmpcr crit putarione:nifi fticrit ibi ptcr ^
^ funt Pm aliij modu5.C^Quidita6 aute ois fitnplicie cft oiflfinirionein intcUectuadditio ocfignarionis i vifioie."
ft^ummctfimplei;.TlibiLn.cftreccptibilc fuc gdditatl. fictcrgo^pter oefignationeoiffinitu fua Diflfinirionc.Cij
&LnM eftct al^d reccpttbtle fue gditotis illud no eflcc atitn6fueritB.putabitbfe.oiflfinttione.vere aiit oiflfmi/
quiditas rccepta:que babet in eo:imo ipttt rcceptii effcc tioeft vcraoiflFinitio:vii gfge vult oiflfinire couttptibtir
fozma ci^^zfozma aiit ei" no eft id q6 adequat oiffoni: fed lia:iam p:cfumit poncre ea cfl^c pcrmancntia.
nec 2pofit9 font ej: fo:ma trii^id q6 fiit. ibiflFo.n.ppofito/ (rCapthi.VI.t)eoiflercntt'atciuecertitodine.
ru no cft cj: fola fo:ma.£>iflfo.n .r ei figiia t oe id ej: quo co sl^lir '>cbemu8togDeoiflcrcnria:cofte'
^"^ 3
ftituit cius cflfentia: viT cotingit vt cotinea t mam aliquo dercdus oifpofitionem.oiccmue g
modo:-: g boc cognofcit of ia itcr gditatc «z fojma:fozm8 g7,of ia vcre n6 cft taU'8 qualis eft ronalitas t
eni femQ eft Qsgditatts in copofitts^ois "io fimplicis foz" fenfibititae:B.n.nonp:edicantceaUquo:nifI
cft ipm fimplejc:qrn no cft ibiopro.C6pofitojr f o fo:ma oe eo cuiite no funt Diflerentie.f.oe fua fpe:.fi{
iiocftipfacopofita:nccefteof gdita6.3fpfa copofita nd fenfue oe tactu:ficut nofti at'8.aut oe fuo fingtilari: vt ra/
eiVfo2ma:to qz pftat cp pars efteo|t:gdita8 vero c id q6 tionalitae oe ronaUtate focratie oe indiuiduie.n.t>cmts
eft:qcqdeftfozmac]cutepitictamac:^ ^deampli'' eq^ n5 p:edicat ronatitae nec fenfHs.TluIiit.n.eo? of rono/
intetio foanctopofito ctno c b itcttaq: ppofita cej: foi" litas vet fcnfus:fcd a noib^^ecjt oenoiaf nome.lSiai) t be
c ma^rj.n.cgditas ?pofitf:i gditas c t? copo.g foima eft funtoiflFercntic:funtofic:fcdaUtcmcc funt ciufmcdi:vt
Vnii co;r quc pueniiit in bac ppone:gditas vo eft ipa c6> fintatiqctbisq pdicanf oc plurib'' vniiroce.Ccuenie'
pcditio pplectes foztna : mam: vnitas aiit quc ftt e^ illta tius cft crgo vt B fint pn* Dfia;: n6 Dn'e:B.n.n6 pdicenf
Ottob^e ad B vn5:i gcncri gdeej: 15 g» cft gen'' egditas: vnhtoCKnifiocnoindiuiduiefpeiqueoicunt eo^JCfic:
7 fpei eic ^ g} e fpea:eftgditae:t fingulari t gticulari; ex fcj nonatitae pdicat oc ronalitatc focratl : platonis vni»
Bqdeftfingularctgticularc:cftgdt'tascii occtitiTJUs z uoce:fcnfue quot^ pdicat oc ouditu i vifu vniuoce.ofia
comitltib''ejcab'coftituit.Ciiigit gditas pdicat oe eo Cfigo queeft:fi[cut ronatitas i fcnfus non cft ciufmodi vt
^
q& eft gcnus:'! o.: eo eft fpw:i oe eo cp cft fit^lare f. p:cdicctoealiquoaiato.©enfus.n.ircnalita6n6eani/
diuidi lii fit bac fola coione noie:qm B gditas no e oiitre/ mat vlto mo.CTfcf ia aitt q df renalci fenfibilee gcnu»
ta ab eo qd per ipa5 eft gcgd cft.aliogn no ect ci^^gditas. in po".Cu aiit ftieritin cflfcctu fiict fpe8:qito aut fiat B ias
CC^ngolarc aiii no b? oiflfone vllo mor^uis copofitii oftedimus:a oft^limus qito ipm gcnu8 eft ofia t fpes in
babeai aliqua oiffonem.Quonia oiflfinitio eft ofno copo effe in actu.-: qiio B oiflferiit tter fe;i cp fpie vere cft gdd J
fitaejcnoib^^octerminanV^ingbustii noeft oetcrmia' <l6eftgcnus:cu fitcritpjop:iataincfl[ccm:i95 B oifcre»
tto alicui''rd oefignate.&t.n.dterminatio eet dfignatio tio 1 ofia cft penes intcllcctii.Cusaitt oiUgentiue oifccr/
certa:ia eet noiatic ttn:aut aliq6 fignu moms:aut fitiuj. nit incfTe t ppofitisgcnusfietmaiofie fo:ma:ituc nec
Tlonaiitfitin illiscognitio ignotJEp octcrminationej: genns:nec of ia p:edicat oe fpc.Cr£>cindc obiccttoce q •jj
viipoft$ omne nomen q6 ptinct in oiffonc fingularis fiiunt cotra B vcrbuj oe na ofic funt bc qe Dica.C6ftat.f.
ngnatDctermiaoone quapofeemultis puenirctiic o:* gjorefpesoifcrepatabaliiefecu puenicntib'in gcncre
do pponis fue no e)cdpit illud ab bac polTt^bilitatc. Cii.n. pcrDfias.ig^ipfaofiaeftqucdaintetioqeauc coio: qc
0.fiicrit iniitio vtis^iei adiiigit b.alia.f.fitr inteniio vtis p:cdt'catie:aut pteta fub aliquo:q6 cft coiue o: pdicatie*
poterit tiicbis clTc rcftrictio aliq.Sj q: c rcftrictio vni** 3fnc6Hen iee cft aiit ofc oem ofiam c6io:cm ee ej: pdica/
vKs pcr aliud vtfcremanctpoftcappinquius vlc in quo ti9:r6nalc.n.i alia b9:ncc funt pdicamcta:ncc (unttx iw
pot eflfc coio.Ucrln gfa.atm oiflfinit B focrates.': of eflc dicio p:cdicamcntoy:reftatcrgo vt prineant fubcct'o:c
pBsin I5etcoioeft:ciii^oofpt?8caftus:adbucctc6io e. ej: p:edicatt'6.0mne outc; q6 princf fub intcrice c6t'o:c
!3i)?o of pBs caffg occifus fttit iniuftc:adbuc et 15 cocc. fe oifTcrt ab co g> fecu pticnir in illa per ofiam fibijjp:t'fl:
j3i )?o of fili'' adbuc 13 pot ee c6e:q tf noricia iUi*e:
iliius i ergo vnicuic^ of ie eft ofiari B vfcg in infi^^.CTQue oate
ficut noticiaifti''.©^ )?o notaf ipmindiuiduu illi^Sfigna ocbcs fcire pcr quc foUiif B qo.B funt.f quonia pdicabite
tioc vel cognominc fict oemoftrario iltitts ocfignarione atiudeftpdicabilcpftitucegditate(\)bi:ialt'ud e p:edf/
vet cognomic : no Defcriptioc.Si vcroaddit qucj occi' cabilecomitasgditateciusnonpftittte8iltud:i q: noc
deriit in duitate illa t in oie illo.B ctia; totaenumerario nccefTcvtoieintetio minnscoisqptinef fttb intc'rione
cii illa idiuiduitateoino vtis eft;pot'e cft.n.ilta pdicari 6 c6io:c:oiflFcratapitcnientib'fccuiniUaferDfiam q in/
multi3:ni5t reftrin^eris cirai indiuiduu;.Si vero illud tclUgif cfTeintcntiooiucrfitatis fueeflenriei fucgditatl:
circa q6 rcftrinj:eris fiteritaliq6 indiuiduu oc vniucrfi' op5.n.vt id q6 p:edicat oe aUquo ft ftierit pftitutiuii fuc
tate indiuiduo^ alicuius fpep:tunc no potcrit bac 6tno' quiditatis in inteUcctu i cogitatioc fit:fic pe fue gditatl»
ftrationccognofa':necitcllectuDcpbedinififenfu.Sidt Vii quicgd pucncrit cfi eo f n ipfa intetione in intdlectu i
idcircaqdreftringit fueritDcindiuidttie:in qtiop vno« cogitarioe i oiflF6nc:conuenictaim illo in co qi^ cftpare
quoq; e i^fecta veritas fpei:t n 6 fupucnit ci aliud nouu? fiicgditarisrgjanteDcftitcritabeo ncccflrarioDiflfcret ab
indiuidituiteUcu6iaitellcptipfa;fpe5ieiusidiuiduu. eo pid in qtto n6 pucn it cii co:9> apud in tcUcctii 1 cogita
J5ed cii aflfignat ei Defcriptio:in tcUectHs potcrit iU6 ap» lione loififinirfonecftaliapars fijcquidifari^.f.ap6ttelle
pjebedcre veliudicarcDceo ccrtusiUitd poflfe pcrmu« ctitiDifT6nempar6Vitetua'.£>iffcrtigifabeo pii q8
rario fuaoifponctn Dcftructioncmtb^n.res Dcftruit:oe eftaUudabeoXperDna5Xij«iwtpaencrinitali§conii/
n^ct^' &actatu0 £aprm VIL
tanti:{ta vtno^itcniantincnb^bilTonisqiuditatio vUo fuBa vniuoce:f5 of ia5 q pdicat oe ca ocnoiatiue f non m
m6:tiic per ipfa; gditatc enit oiflfercntC6:n6 g gtc ei^^ific r6nate;f5 r6naU'tate:cft.n.ficia noftiof ia q dnotatiuc no
Vllo m6 cii gditatc niicri:pucnit aute cii co in eo q6 e ejc teUcctus bic eft:que iic fiimatim oftendimu8;poftea ^
quiditateeiu9.colo: igit non cgct of ia q ofat a numero. fm oiUgcntiozepfiderationc fcic8.an b res qud fic otti*
tlji^icemusetqjgcn^^pdicat oe fpcita q»eftE8 gdita/ dimu9 oebeat etfe luba vcl qlita6.U.g.qtn ratwnaleqd
risci^-zpdicat ocDna:ita qp eflcomitascanopagdttia/ cft res babens rationaUtatcm in 13 q6 cit bi!e rationali/
oc fuo comitato:n6.n.ptinct iti itellcii ronalis.f.rci bntie n6 e I3.qfi oicam'' g? fpcs ii b5 gtes.Spesjt,
r6nalit3te.Cri3icem''g nijcqjofianopucnit i gditate partee bs cus fiterit ep aUquo modo|: rer.f.
ciigcnercq66fc pdicaf:oftigitabeo Bfeipfas^pticnitar m
vel c]c acciiiib'' f 5 i|titatcB vcl ej: fubftdtije f ppofita:
cii ipe in eo qt> c gs fue gditati6:Dft igit abea g nam gc vn H 9 vf gtce oiif6ni6 fiit pozcs oiffinito.C6ti^'t aute
ncris:q6 e intra gditate fpci:n6 itra gditatcDfic:qiio aiit aUaibificricp.ci).n.volucrim''tOifrinircpo2tionecircuU':
fc beat cii relig3;|3 e.f.q6 li ofia puenerit cu iilis in gdita oifKniemuecapcrcirculii^icuvoUjcrim^^oiifinireoigi'
te:necc(Te erit vt oifcrepct ab cis pcr of iaj.Si aut no c6 tu5 bois Diffinicmua per boie5:t cu5 voUierim" oiffinire
uencrit cu eisi gditatc:tiic n6erit ncccite oiifcrrc ab cis anguluacutu5 g e ps rccti oiffinicmus pcr rectu5.Tlij$
pcr ofiaj.llo eft.n.necc vtoe qdpucnit cii alio pueniat aut oiifinicmus rectiiQacuti):nccdrculU5p poitioncni
cii co in gditate:vn no e nc£e vllo m6:vt cum of ia fuerit eiU8:nec boic5 p Digitii:op5 aut affignarc cdm \sP.Clt:>v
c6teta fub aliquo coioie qj fit Ipa ptincat fub eo ta^ fub ciitiusergog? nuUii boircftparsfpei^ gditote maix
gne:p6i.n.ptineri fub aliq c6io:c fc:it3 vt ill6 coiTit iira fo:ma eiu8;n6.n.e in pditi6e circuU;vt po:tio in actu fit i
quiditate ipfi'':t p6t ptincrifub cdioic no nifi ad moduj eo:ita vt e% eo pponaf fot^circuUtfic et i itellucircuU bs
«'qdptinctfubcomitatiqdn^cftitragditateci^^^ficut bcre circiifcrctia:ncc c l iteltti boie tf. IS qd cbo bfe oigi
ronalc qd ptinef fub appbcdcte qd e gcnW
1 appzcben tii i icta:x\ec c i itcUu rccti:vt fit ibi acut^EB ei":!? igf oi«
dssptiHcf fubfu6a:eogjfubae eiivtcomitaeilli^n^ vt no fut ptcs rci P5 gditate ei';f5 fm roas 1 fub5 ti^.ll^.n.
gen^qucadmodii oi^am':': ptinef ct fub ad aligd:non g» acdditrcctc vtfitibiacutu8:neccirailo vtfttibipottio:
rclatio cl^fuBa vrfit itra gditate ei'':^; q: cft comitans
fit nifi c]c paiTioc q accidit mac eo j:.Tlec ej: 13 pedct pfcctip
ergo ad 13 vt ofat a fpe n6 cgct alia of ia:'z ad 15
illi^.of ia fue maecii ft>:ma co-g.-.xvec i^fectio fomic corum i feipfa.
Vt of ai ab aU)3 fccu puenielib" in ee vd comitatib'' noi» 4£Qck9 3i)t,qifi fuEficics e ma itcUigibil fo:me dxcxu
cget alia intetione:nifi ipfa fua gditatc:vii non 05 ipa c6/ liigp qud accidit ci Difio:vn {i cj: 1? pcderet Efco mae ci*
tincri fub coioic fcqueadmodii fpee fub genere:f5 conH' cet6 comitdtib''ifcEabiUb''ii 6 pftituetib'':^^ ia ejrpofitij
nct vt comitaiu minue c6c fub comitatiiq^ non e itra g' cft i pmi(ft6.l3 dt6 gb^agim" ti fut ita na fn xcs fcEari ab
ditate ci^.CSi aiJt itcllcjcerie ofia;. U.g vt r6nalitat£ ci8:i ab 13 ct q6 c vt Digit":b6.n.ad 13 vt fit aial r6nale:if
non iuenicm^^epcpUici^^^nifi i ofijs re|: ppofitap. Qi^^o cget oigito:fed eboc ptib" fue mac gbus dcomf oifpofi>
intcllc^cris ronalitatc iplaj ec britcaiam ronalctiicipa n6 funt nifi caufa
tio fue mac; vtt (lcucp fucrint oc ptib" q
crit oc intctionib'' ppofitie c^ ad aligd 1 fuba:fic ia nofti mact gbus no egct iox^ ipfa non funt ptcs oiffonis v.lo
al'3. »1 aiit itcllejrcria ipfaj aiam:tiJc ipfa erit fuba z erit m6:cu at fucrint ptcs mac:i ij fucrint Etce mae obfo'':ii
pars fubc ppo(Ue:a qua of t g of iaj q cft intcr (implicem Ijtcs mae ci ipfi" fo:':tijc i co:^ oiff6ne 05 accipi ipa foi"
fubaj 1 ppoftta:qucadmodu fepc oftefus eft.(C'P^cpcta 1 ipa fpcKcrit g et cii ma:fic oigit" g no c ps ocbita co:^
mu0 aiit nuc^ponca in gb^^vf ec aligd q6ni9 oice^tee cp po:iabfolutc;fcd co:po:i qd fit aial vcl bo.^llr acut'' f»
^politio illa q oicit gj Dfia eft itctio q e:au t c6ioz c]c pdi/ micirc«litpo:tion6fHntBtC6fuEficiei abfolutcfed {w
cati8:aut pteta fub cdiozc cj: pdicati8:i illa alia q oic g» psrficiciq fit rcctus angulus vcl circuUio:': io fo^^fuojii
pzedicametij crt id qd eft c6iu9 ej: p dicatis e oictio falfa: totop accip|if in oiffone ha^ p3rtiii.Cr£>f ni aute 15 tria
qi pdicametii eft id q6 c c6iu8 pdicatis gna lib^^pftitucn/ e):epla:na oigitus i ps bois in actu:cu5.n .bo oiif inif aut
gditate.Tlo g? fit c6iuB pdicatis quc no pftituiit g/
tib'' oefcribif f 5 13 q6eidiuiduu itegrii biianii puenitacciBC
ditatesoium cop quc funt fub eis^fj comitan t illa. ^fUa eius oefcriptiocxo q> ipfc c ci gs IbbaUs q^tum
oigiiii in
vcroqoicitgjgcgdptinct fubitetionccoiozc fe.oft ah ad 13 q6 e idiuiduii itcgriie)c acctJtib".Tlec tn e pftiiuea
co qd fecu puenii in iUa p ofiaj fibi pptirMfa eft;ca.n. nam fpci ciit6:eo qp ia fcpc oi^imus:q: id quo pfHtuif 1
quc pacniat in comitati n6 itctioc q e itra gditatc rci no oifccrnif idiuiduii in fua idiuiduaU'tateaUitdcftabco;(i
oifFcriit p of ia5:fcd fola gditatcmanifcftii c gc): 15 q6 ri pftituif na fpccici:'z 13 pars eft oe numcro eoy :in gb'' pa
op5 vt vnicuicp ofie fit of ia.(EDp5ct fcirc g» itcUeau» cft pars in ocm.^n rcUgs aut ouobus ps non cft pars in
ee^qpofcp Df ie fube funt liibc:': ofic qlitatie fitnt qlita/ actu:manifcftc.n.vfq7ficirculu8Diuidafin partce oc/
ofiao fube comitat ce fubae:-! ofiae qlitatia
tc6:fi c.f.qj ftruef vnitas fue fupf icici:i ocftritcf in eo ciTentia circu/
comitaf ee qlitatca.ll^ gp in quiditatc of iap fubc itcUi Ucog)circiifcrcntia:idn5cftvnalincain acttcnificum
gatur oitfinitio futje:ita vt fint fuDcin (e:i g> i quiditate occipiiiturparte9ci"in cltimatiocautpofitioncno inci»
ofiay qlitatisitcUigat Diffinitioqlitatie^itavt fint qli/ fionc.Sirr cft iudicium oe rccio angulo.(C5te circulu»
tatee;nec vt oftl fube itellisdm^^.U^of iojiq ^dtcat oc f angulu9rcctu9Differunrinboc vno.f.g'po;tk> circutt:
?i
0Cttl Tlb>2iniufn
r.o cH niil circali in &cm'.9cato "fo no c ncce adeiTc vt Rt ma-rma^tagee-rfinis.isicoigit 97 nosno itclligfmue: t>i'n»u
parg altcrCanguli.no.n.edaaitus ojsoneampli i recti: ce cam fo:malc:nifi cam q e pars e^cn^e rei in qua e id «"'«•<.«>.
fcd in (c eftaciitua c>: poiie.r.fuo^r latc^ vnius p altcrus. pcrqdrcscincfTcctu.iDamfoitclligim^^ec camq cft
©5 qtn acuto cj: modo ipii^pofitionia.f.f; q6 efipofitio pars clTcntie rci in qua cft id p q6 res eft in cfTcctu 1 in
q
ptigtc retaqifi ej; fititudic z ^pingtatc i rcmotoe linca/ regcrcitpo^ceci^.^gcns^cftcaqacgritreiefTeoifcrc/
ru itcr fe pcdet femp aliq retb:io accidit vt cognitio acw tii a fcipfo.f. vt cfTcntic agctis Pm pmam itctione; non Ht
ti pedcat c j: retone.S, ^is 13 relb n ftgtiet i actujsptcr fub^illi^^ecqdacgritabeo^nccifo^mctpillud^rcdifavt
fua Diificultate.3a tn fignat ipa i po^cu ponit i actu.^te in feipro^xt po^ illi^ec no acctitatV:': fic e't 0; vt itUid ei fif
angulus liipficiarn fitnifieptclineafup linca.jfnclina fit ab ipro in$tu cft ipre oges.iocd fi fticrit fit fxn atium
tio 'io q fit elt iclinatio ab aliq cqlitate % ad gte ali$.Cii pF5in6 itcttigut pcr agcte pn"' mo/
rcfpcctii.f.qtfi oiuini
aiit accipitjppingtas alicui^^linca?! ad alia abfolutc:-: ac tionis tin:ficitelliguntnalc6.)3cd pn'"c(Tendi'z Dato:cj
cipit cficlinatio ab ea abfolutc finc aiTignationc jctina' ci^^ficut crcoto: miidiXa t?o agee nalis noocgritcc rei:
tiois abca:tiac nd e nifi idinatio abfotutc q itienit i acu/ nifimotioncali$c]cmodismotionii.igf acgrcs ccna/
to 1 rccto 1 aplo;t quo^j oiu5 lincis ictinatio c ab vna ad lib^^cft pn"" motU6:fine io iteltigim'' cam:pE qiia acg rif
alia.(r^i»J?o ofidcrat piiictio Dua|r tinea;: itcr fc no oi c(TcrciDircrctu5abca:tp6toftcndig>n6eftcaalio 13 p/
rcctc iuenit aplius:': in eo ictinatio vnius fua?t lincaruj tcr bas.fcico.n.g? ca rci ncccfTorio:vcI c itra cen tia rct-r
ab alia.l3 aut ictinatio abfolutacft q pucnit c>; curuitatc pars ec cius vct no.Siaiit fiterit itra ecntia rci:': pe cfTc
Dua;: lincap cuiuflibs angutirvii nccc e vt B iclinatio 6/ ciU6:vclcritEs;aii''eerotiin6focitre5Dcbcrccc in cfTe^
termict g aligd q& nccc c ce togitudinc tincare.3fmpore ctu^fcd vt ^xt tttj in po^"t B vocat f te:vet eritps ckvl' ei e
eJleni cogitari linea a q ictinet 15 linca.nifi a linca q indi faccreca rciin cfTcctu:': beft fo:ma.£>i aiit n6 fuerit ps
rcctcpiugit cufc&a.qfacagulij vclrcctij vclacutusvcl cfTc rei:tnc vetcrit capp qua rce cft veln6.©iaijt fucrit
amplii:g lincaatq no^iiigit ciibacno 6termiat atigd. ca^quaittaeftfini6.Si i^o li fticritcSpp qua:tucnccc
Cofidcratio f o ictinationis a Vim^ recta abfotutc no ctl cftvtvctccciusnofitinca^nifipacciie.tcft agcB ciu6:
certa i B ca^aliogn aplus % rectus cent aaiti.firr ct pfidc vct cfie ciue fit ab co:': fit in ca:-: 13 eft et cltn ei^-M ivib$
ratio iclinationis a linea q fac dptu;. ^nctiatio.n.aplitu/ eiu6;igf pn" vnomodo runt.5.1 alio m6 qtuo:.©i.n.clm
dinis ia fuat aplitudinc fua:qm vnus aplus mioj c alio. qi> cft rccipicne:': n6 cft pors rci acccpcris ptcr clcmetu
©itV eft Dc aauo ^uis fit ipole acnxn notificari g aaitii: q&cftpar6cruntgncp.Siaiitaccepcri8VtriJ£pp:ovno;
15.n.ect notificare ignotii £> ignotii:rellat g vt ci" notifica co g> c6icant in intetioc po'': p:cpar3ti6i8 crut qnto:.05
tio nccio fiatpcr rcctiig non rcmact ico:niptU6 fca icti' aut vt n6 ocripiae cfm ej; rcnfu agetis g c gs pncipM foz^^
nationc aliq ab co.-r oicct g? acuttis cft g eft qc ouab'' \y fcdppofito^ttticrccipiescritpn"' Itctioni.^pni.n.p non
neis^quaKaltcracJtrgitaltcraiclinataadcaampti^qlli'
nca rccta:(i erigat fic 95 fiat mio: recto li rcctus ect.e]c 13
pftituit nifipcrfo:ma:r;ci''ee'ntiarcfpectufiiiipfi'' tiiic
in pO\(£"1kes aut q e in po'' eo mo quo cft in po" no cft
^
^
aiit non itcirrg? in actu iitrcctusmaiozcuipgatrtuccni pn"':^: no eft nifi pti'" itetioni.^ntetio f egct vt acgrat
ciTet ni^inivio falfa:fed coparat rccto g cft b^^b^n.rcct' fibi fulJm in cfTectu^-rDcidc fit cd epitic rettic; fit itctio
e^ B g? eft in po^ q eft in cfTcctu cft po^cjrns in po^^rpo^n. infcpabiliB:igf pmitiua crit vet eentialiter vel rcmoto:f$
qdcftin po^-eftin cffcctu^aliqn.n.po^cftipo^fjpo'
ej:i5 p:imitiua crit cfTcntia no tpc:bcigitfuntrpcB ca;p.CiHn
piopin q cifcctui:cii poftca fit in effectu po'j3pinq:po'.n. aiit fubs fiicrit ca itetioni qua ruftinetno cft b f 5 modii
j)pi!iq fctedicibaria eft in po^^cu; atia fetcnt:ipapo'4)' quolub;ccdppofiti:r;aliom6.Ciii?ofuerit fo^^ca ipfi
pinq fit in eiTccti!:rcd eC actio non cft:acutus g oiftinif B mae:n6critco m6 quo fo:'e cd ppofiti:c|ui6Pueniijt eo
rectn:non g eft in clTcctu abfolutc:rcd in poMlon at oif/ m6quovniiq6tpco:pccdatic':aqneuty eo^ eoircrc<
finit ptr aliii pfitc acutum:necpcr atigd qS no cft.^d.n. tii.3Ipa.n.(^ui6 pueniat i I5:tit vno ouoy^ njodo:p vnum
per qf) aiigd ciiTinit b; ce in po^"; 15 cft oifTinitio.f 5 B g? cop 11 acgrit altcri ruii ee in^tu c ca:(s acgrit ee aWrei:
lifr cft in efTectu:fo:t3fTis.n.rcict aamis 1 aplus p rectii: e i eo olio g? cd ci''^ pn^^^pinquu ad acquircndu5 cato
<:
rcctus.n.ccrtificat eeqlitatci fitittidinei vnitatc. 5tti ftm cfTe in cfTcctH^f; no folii nifi cii pticipe 1 occafioc quc
vcro ouo ccrtificant g oifcefTionc ab cqlitatc.^lNect'' igf facitcebdc fo^md.f.vclcd; igf ilUidalid pftituif p illS:':
ccrtificatgfeipm:p5t.n.DicigjangHlusmio: tc ouob' io crit cii pticipc mcdiii od ocgredu illi fuum ei i cfTcctu:
angulis incqlib'' g fiuntin vna linca ftatefup atia c acu/ igf fo^^^crit macquofi pn"" actiuum fi cc cf i cffcctu efTct
tU3:i maio: ep illis cft a plu3.Si io Diligcntcr pfidcrct i cf ca fotum6: vlvidcrct g^ fo:^ eet ps cac octiuc: fic vn'
|5:iaoftcditrcctu3:maior.n.eftgcfttantusiatigdplus. cj: Duob^^monetib^^nouefic i fequctib" 6ctarabit : fo:ma
mino: io cft cui oe tato aligd Dccft:^ ttn crgo ccrtificat autn^enificafccmatppofitocj^co^icj^ma.igf fo:^ no
cognitio maiozitatis 1 mino:itati6:igitur pcr vnu; confi cftnififo^^mae.": jt ccafo:mot'mac.oge'6 Vo ocgrit ott)
mile certificatur multiplejroifTimite i Diucrfu;.©ic g 6/ rei ec q6 n6 bcbot ilto res t rcipra:odue'tU6 cuf cc c ob J?
bes intcUigerc oifpofitioncm partiu; DifFinito:u5:DebC6 quicftogcs in$tu eflentie tjui^^agcntie n6 cft rccipiena
ctiam reminifci co;r quep:edicta funt oc Difpone gtiiim fo:md itU'' cfTe:ncc e odiiictii itti:ito vt fit itra illud ©cd
mae:t pendcntiu; cj: materia. vnoquocg Dua:p ccntio:p e ejc alteraii nemra co?: cvirt'
(rCoplctuscfttractamsgntuslaudctocus.fcgturfcjct^ recipicdi ottc:p i fc.Tlo c aiit logc gn fit ogee 9 ottribuit
adtaudemeius. ccartuocti6cq5tiiirceft.Tl9.n.q eftintigno abfciroeft
CJCaptm.Liie DiHifioib" carit 1 Dcca:p oifponibus. actiuii pn"* motus qui n6 ftt in ma:nifi p motii g cin ma
£\ (T-mi a
^li4Ua
trictauimus oc rubftan pque Dcbuit ee centia «'''.Confunctio vo eo^ noi cpxnu
tqstacctitib^^^idrcrpc/ cop fit ps ee altcrius vel ma cius.r; cp ouc cc'noc"fiit cer
ctu pozitatis t pofterio:(tati6 itcr re.i oc tifTimc Difcretc 1 biiit coe id in quo fiit.<rg^ agcn tib" dt
pucnictia oifTonum cii oifTinitl.td vlib''
i
no eft ogens^ncc cius paties cft poties.
cft qiii otiqtt ©$
Viparticularib^^^opsnucvtloquamuroc cufuiipatiensn6cft potiena ptingutogenti occofioncs
j;
catcdto^b.n.funtctiaocpritib'' ceinq^/ ^ptcr qe fit ages:-: tunc ab co cft ciTc rci poftq^ non ftut.
tuseftecXaufcoiitficutia noftifutfo: crgo ilU rci eft ee;i eft q6 ci ftiit no ce.)3; ob ogcnte non
auic. tO 5
2lfeeta, Zractatu^ Caplin IL
cftci 15 q6 no ftierat:nec 13 q6 cft poftq^non fiierattfjab babcat cam-j^uis oarct i Emaneat;^ (5 non crft pofTibi i
agentc b; trh q6 Ert:poft($ aiii res e^ fcipfa bs non ec:fC' le Dfe g^aUq rcs ponat efle rcic(Te:poftqs no fuit:l5.n.nd
qiiit tiic vt cfTc cp fit poft no cffc:i fut:poft^ no fuerat. clTetpofe:ali9d.n.cftqDnonD5necio elTcpoft noefTert
igit qp illi efl clTcntiafr ab agcnte:i3 cft.(.c(Tc:15f o ec no e aUquid cft q6 ncceflario Oj eflCiPoft no cflfe.-efleat in^tii
ci:nifi qz illi alg rci pcurrcrcnt oia:cx quo^ pcurfu D5:vt eftelTcbui^ciuiditatispotcfllieej: ca^lcdjjpiietas buius
pter e(Te c|6 b; ciTcntiarr bcat aliud c(Tc:f5 15 q6 n babue» cfle.f.g? cft ee poft n6 cc n6 p6t ee p cam.igf rcs in^ittt
rit cfTe no eftci c% ca agente:^ aut gd no babuerit cfle'** eftee fuiiccpit.f.inq§tu5ecq6eappiop:iatu:f5q6 cpoft
refcrunt qui4a ad aliq^ cim q cft puatio fuc cac.Suii.n_. no e(Te n6 b5 cam ceraflime.©5 ca e iUi inquatii gditos
cfic poll no efle eft gddi q$ no cft fcm g cam:n6 e(t aute ci''^^ cfle.igf aUter e res qs ipfi putat.Ca.n.n6 cft nifi oe
pote vlb mo: vt fit ei efTc:nift poft no c(Te:q6 at nox pofe clTe trh.©i aut euencrit q6 pccftit ilUid non effe-xrit incu
no b5 ca5:vc|i eft*at g? fuii e(Tc pot ce i no cfTe. igf fui e(Tc pie6:fed fi n6 euenerit incipicns n6 crit.agcne vo fm qd
cacft:f5 fuu no e(Tc:aUqn crit:aU'qn n erit:igf p5t e(Te:Vt z vulgus appeUatagcntC5 non cftccrta ca in^tum poniit
itti no e(Te fit cl:i fui c(Tcf:toft^ n fuit ei ee.<L ©» fls aijt cum agcte5.3pfi.n.ponunt cu ogentcm inquantu pfide»
oi;:erit g? fuu efle poft^ no fiut:potuit ec:t potuit n ce. rateiipriusn6fttifTcagcntc.vfin6eagen8 inquatu cll
oica li tu itelUgis fuii e(Tc in^tii ia cft ip5 fuu cc:tuc pua/ ca:fcd iquatii eft ca^i aUquid aU6 cft adiiictii cit ea.qth e
tio nibilagif f?. 3p5'n.fuu ee cft no nccius.llo cft at non agcnsvno refpcctu.f.g? n6 cft adbuc ipjclTio in illo i aUo
neciu5 in^tu adbuc efl puatto:f5 cf^cp cafu acciditmd rcfpccm fui.f.gj adbuc non cft impiTio ab eo in illo.fic fli
C[i> crat puatij.3hq|tu fo acccgis fuii eflfe pofl no e({c c6< pfidcrarcs ipm f m 15 q6^uenit ob ipfo piuctiim cu5 eo.
fidcrabis fuuj c(Te poft no e(Te no fiiu ce tih:q6 fiiitpofl: cpno .pucnit ab ipfo.i fic vocat ogcnte5:i ob 15 gcgd ipi
nd ciTe:'; poftea otigit eiqdnd per cam:Dcidc vt e(Tet ca vocat agentC5 oe pdiuoncei^^eftgjaUqnftiitn^ agens:-!
e(Tcndifuiic(Tepoftn6c(Te,£iiatfticritcaftMC(Te gp fait pofteavoUiit taccidit cioUqDifpofitioqnoncrat.tpo'
poft no e(Tein$tii cft ftm cffc^tuc ccrtu cltpoiTcpcedi g> ftea adiuctionc5 eflcn ua ei^u illo adiuncto fit ca in dfe^
fufi e(Te pt ciTc 1 no eflc poft n6 c(Te q6 erat ei.ncc oat ei ctu."Jaat pjius erat abfc^ b igf agcns eft apudcos iqua/
certii fuii c^Tcpoft no e(Te in $tu cft ce poft n6 ce': vt polTit tU5 cft ca in cfTcctu poft fuit ce cam in po^^no inquam; e
C(Te:pg no e(Tc: vel poiTet no cfTcn ifi no fiiiffs eevUo mo: catminefTccm:iocidq6vocatagente5.comitat vt fit
ctiiceiTctinrCadclTe.CStfona^Tepiuabit aUquis g> ctia id q6 vocatpaticne.3pi.n.n6 facilit atm olienum a
flgcntc t ca no eft opu6:nifi vt rcs bcat effc poft non eiTe, oifponc q fibi adiugit pp qua cu fibi aduen it pixenit ab
©5 portql rcs babueritclTc fi Dcftriwt ca.crit tn res fuf co ee:poftqs no fuinpoftq^ aiit patuit g> efle gditatis pc/
n6 idigct ca nifi ad icipien
ficicns in fc:igf putauit g> ree dct ab oiio tn^m5 eeciUi gditati:n6 inquattl ipm eefle
du5 cffcSs poii^ iccgit i babucrit eflcia non idigcbit m
poft no ec:tucilUid ee f biic modii catii efle:-: interim
ca.C3C igif apud ciieriit cac ficndi tih i poiee eo cp fit ri oii ouraucrit fiic crit catu pedcs ab alio.^a igf manifeftu
fiTcu5 eo.^fa igf putauit falfu5 fic tu nofti:eflc.n.rei.poft cft gj catu egct aUquo q6 oet fibi ipm c(Tc p fe tm;fcd ice»
^ rc9 facta elt nccdTc cft vt fit rel n eceeffe vcl non necc ptio 1 aUa b9 funt res quc accidiit eUi op cata eget oato»
c(Tc.Si aute5 e(k q6 cll ncce(Tc;tHC vcl fua ncccffi
ftjcrit refui efle fcmpcr i iceiTanter cpdiu babucrit eflc.
tas crit iUi quidipti cflentia ipfi'' gditatis^ita vt iudiciii CCoptm.II.Csefolurioneqonis.anoisca fitfimul cum
ilWgditatis fitnecence(Tc:ttiicipo(Tibilceft vt inctpiat fuocaufato^iDccertitudinccaufcagcntie. a
e(Tc:yel erit necc(Tc pditionalr:'i tiic iUa pdirio vel crit v jtr u^^ gjputatur fili'' remanerepoft
ceptio vel jspetas aUq cjr^jpctatib^^iUCquiditatis vfali/
I
j
U^ iJVk. patrem:-: fab:ico poft fabzica/
quid aUud ab ca.©5 nccefTitas fui e(Te no pot eflc pp in< t02cm;i calcfactio poft igiic:occafio ftiit igno
I
ceptioncm.^fpfi^.n.inccptwis n6 eft fuii necclTc nccitim rantia que fit vcro ca: fabricatoj.n.t pater i
i
attrem lajrauerint nome inceptionis circa omnc qd bs ee pRfc; fibi ignc:'z tiic illud fit fibi cq le i fo:' igndtatis^q
poft no c(Te:cguis no fit 15 poftcritas tpc:tunc oe crcatuj norecipitmagisimin^^-zfitecjlcin accnie ifecabili.f.ca
critincipien3.Si^ononla):aucrint:fed fticrit conditio Icfacti6e fcn fibili:ci'i fii erit ad uctue illfactioie a fo:ma
incipictis vt babcatee quo tps fit t:Kius:tttnc oeftruif il ftierit ab illa:ct cii ma fucrit cqlie t aptitw
cqli fuc fo:':'z
lud p:iiis pp aduen tum Hiuim poft illHd:co q> poftcritas dine.Ssgicdmmfitmagis iftctioneqpcdp vfnon ei
ciu9 cft talis poftcritas cp n6 eft fimul cu p:io:itgte:imo pofc vllo m6:ncc fucnif 13 in reb^q putanf cac 1 cata.^l/
cft oifcrcta ab ca in cfl^c^q: tepo:aliB eft:-: fic omne cau' Uid.n .augme tii n6 p6t aducnirc fibiqc (cipfo^ncc pot ce
f3tueftincipiens.q:cftcatu:cuiueeflcpccdit tps:-: pce^' vtaugmctii ei^jJttcniatcj-aHgmentoaptitudie mae:fi'c
ditciuBe(TefincoHbiomotU8:ipcrmiitatio fian nofti. vtpcr fefaciat neceftarioc^ircadclTectii:aptitiide.n.no
^ TlosautnocHramusDcnoibus.CU^tcincipics fm in» cftcacffcndi.Siaiitcamtimpfrioncqucvcnitej^caufa
tentionc q non p:cccdit tcpiis necio vcl cc ciUBe poft no vtrac^ pofuerin t occafione aHgmcti:ti'ic illud augmctuj
abfolHte:velc(Teciu6eftpoftnon:n6 abfo!ute:fcd fsp/ critcdms a ouab'' rcb^noab vna tifi.65 illcouc ree fit
uationcm p:iHationi6oppofitep:op:ieinTna cflicntc:fic iacte fun t mai'-: pluf$ cdtii:q6 c augtfi tii.CHm aut noe
iam nofti.Si aiit fuerit ciTc eius poftnon abfolutc: tunc pcefTctim^oCBiitaeopinioce^^zgcgd adbucdpli'' oppo/
aduentusciusacaufaeritcreatio^zbcft oignio: oibus ncrc voluerttipotcrim^of cg) ^uis itctio fHcrit in cdto 1
modis oandt e(Te:q: p:iuatio iam remota cft otno:': indn ca eqti magis 1 min'':^!^ cdcinqptii e cd crit pojitae ccn/
citur elTe.&ed fi ponatur pziuatio taliter g> e(Tc p:cccdit tialis fine oubio iiUa intetioe:': podtae ecntialis quc eft
Slnic. XD 4
a&eta* T^mctme CapKn
(nlllairttentioecmintcnttODifponis illiusitentioie no poftcalefactioneeritvirtU9impedien6rem:fed6(!rai£
inucntafcoo.igr illa pma itcniio ciiaccepta fucritfjfim cum ee rei:ficut cum albefcunt capiUi poft: nigredincvl'
<(ifc:t ^m fuae oifpones qs bj q^tii ad fuu eflfc^fcqtur tiic erit in adaptato aliqua oua^ virtutii.f.nec adiuuae: ncc
fuii eiTe:vt altemm ftt pus cort tiic remoucbit abfokita impcdicns^red pjiiwtio rei 1 adaptario adca tantijjlicut
cq litas.S; cqlitas remancbit in oifFone : illa vtracp l Difpofitio infipidi ad recipicndii f3pozey.z ftcut puatutn
quatii brtt illa oifFoncj cflcnt eqlia i ncutp eop erit ca odo2cadrecipiendumodo:e.CBi9saiitno6intcrro/
elterius vclcatii.©; fm^q; vnu co?: cca -jalte^ catu gauit Dc aptinidinc aque ad eflfcndu ignc:fub qua iUaru
manifcftu e cp attribucre vni co?i oiffonem illa oigniua gnc^ ptiiic:nd erit Dubiii nobieilla pttncrt fub coica tc in
cfl coq6 cft ei piimii non a fc6o.ncc fuit fcdo nifi ab ipfa aptitudine pfecta mae:f5 in qua ma eft priii cius:poteft:
pnma.Coftat igif ejc 13 g? b intcn tio cu fuerit ipm cfle:ii criam aligs oicere nos ia pjetermififlfe ofidcrarioncvni'
poltibilc erit tlla cquari in covllo mo eo g? no eft polTJbi' ciiuiiionie.f.cnm non cft coicatio in ma oino co g? no eft
leillacqu3riineo:ni(iinrcfpcctuoifF6ni6:'Z epotio; q^/ {Ui macContra q6 refpofio J? cft.f.q: 13 non pot eflccon/
wm ad meritii ipfiue cflfti tiic mcritii ipfi^^eflie non e oc uenictia in fpe vUo m6.3ia.n4)ftcfum eft qp eo;t que coit
gcnere ipfi" Diffdnis:eo q» Y> intcntio no accipitur p ipfo ueniunt in fpc.t funt feparata a ma oino eflc eftvni^mo'
elfemanifeftii eft i^t no cflc poflfibite vt adequef illi:cii di otno:ncc poteft ee vt intenrio vnius co:u; p:edicet.Dc
intentionoaccipif ipfumefle:igit attribuene rei cfle in/ muUis:poft$aiitaffignauimus bas Diuifi6ee:quefunt
:5 $
quatu cit ef(c oignio: eft quatum ad cfle ipfa ree. &s gncg:tunc affignabimue iudiciii vniufcuiufc^ caf . ;bico
bicellgddaaliudDifccmcndui ccrtificadu:q6 nDcbe< igit DcbacparteDiuifi6i9.f.inquan6eftc6icatio i apri/
mu9 ptcrtre.f.gj caufe i cata in pma fV>cculati6e oiuidii/ tudincmae:necin^pinqua:nccinrcmota:q:idq6facit
turapudintcLlcctii inDuaepartce^qua^rvnacftgj ina agcns Dcimpflionib'' quc recipiunt magis t min^:n6 0$
caufati i eius fpccialitatc i cius qditatc eflentiali c(l q> ce cquale fib{:poflibile eft enim vt ^m g> Ditferiit in fuba
facict Dcbcrc cfTe catuj in fuo cflie a na vna vc plurib'':':
i mae:Dfant etia in aptitudinc rccipiendiaUgd:t riic non
tiic caufc erunt oiucrfe a fpalitate ciue flne Dubio cii ^ie/ recipitit equaliter:ncc et Dcbent ee n6 equalia:nl pot ee
rint caufc rci in fua fpe no in fuo indiuiduo.Cu aute; ita Diffufitio bui^^ficut eft oifpo fupficici etbcrie ptitis fuQ/
ftierit:tiic oue fpca no crut vna:qd.n .b ingrit eft ca 1111' ficie circuU lune in motu g eft p acciis.f.q: vbi n6 pot ce
rpci.@edcaufataeruntficg;Dcbebunt citc fpci aliuea aligd^bibcne receptioncimpflfiois ibicfteqlcq6 imp*
ipeipfo:pcaufatozi:icaufa^Debebitce fpce alia abea/ mit agene:': in 13 loco id q6 fit:c6ringit ec cofile fibi^f; in
rusfpe^-zeriitcaufe reicaufatcccntialee refpectuad fpes alia parte Diuifionis.f.in qua eftaptitudo pfecta: quocfi/
caitfatiabfolutc:aliaeftg)catumndcrit catuma ca:ncc c^ m6 fiierit res:manifefta eft:q: paties ii alTimilat ago
ca erit ca cati in fua fpe:fed in fuo indiuiduo.183 accipia/ qui pucrtit aqua i igne:
ti aflfifatione perfecta:ficutignis
musf? f 3 gj vf intcUcctui b^ Diuifio:i tu fuftineae quo/ -zficutfalquipuertitmclin ralififia.Cr^asaut ptcfTe
ufc0 iJuenismue ad ^itate Difponis qne 03 eflfe in ea fm Vt patiens addat fup agens^f^ut vf :f; n6 eft certu: ficut
nfam fpecula tione dc ca oante fozma oi briti fbjmaj e)c aq:qua pgelataer:q: frigiditas aerts n6 infrigidauit ilia
cozpoab^.Sjcjcepliipjimieflaia inquatumdl ca mo/ pgelatione.@edcumtubtipfidcrauertsn6eft agce <b«
tus electidie:C):q)ium ^o fcciidi cll ifte ignie inquatu; e ltimodo:frigiditas qtic eft in aere:fcd 1 eius ftus infrigif
ca illius ignie:Dria aute inter bec duo nota eil:l5.n. ignis dane fo:malis que eft in fuba aq qua ta aflfignauim'' t na
non cll ca illius ignie ob I? gi lit ca fpalitatis ignie^f; ob turaUb^^fiue adiuuet ca:fiue no adiuuet frigiditae acris»
i>oc g> cn:caalicui''ignis.Cu;aiit?fidcraiicrimus 13 ^; Cr?naUaaiitparteDiuifioni8.f.inquaeft aptitudo pa/
modum fpalitatis erit B ca fpalitari pcr accne.SitV pf fi* ticnrisimpfcctanonpotpatiensaflfitari ageri pfectoitt
lio no inquantii U efl patcr:i ijlc filiue quatum odecbu virtute;ncc equari ei.T16 eft.n,pofftbile vt id q6 eftiam
manitati3:fed 13 pars in tdtigat ouob^modis^vno vt ca a in i?tute cui n6 eft priii;': id q6 cft in alia ^tittc cui e priti;
caufatii fintcoicantes in aptitudtc matcric:ficut ignis 1 Q7^bibeat:finteqliavUom6:nifiremoueatj7bibcnert
ignie^ilio vtnofintin eacoicantce:itcut lumefolisqde ob 13 n6 cft pote efle aligd pter ignc a quo calefiat aligd:
infubaagcntislumct^ velinluna.Ciiaiitaptitudo ma cuiuscalefacriofitqualiseftcalefactioilliusignie.TIec
tem^ no fuerit equalie in illis:nec mac fucrint vni^^fpe/ Vt fit 3li9d.p:eter aqua: a qua ifrigidet aligd:'Z fit ei' frit
ciei-tuncmultominuscquabunt indiuidua int3.f.l5 lu/ giditasmaio:frigiditateaque:aptitudo.n.igni6adcalc/
menq6eftin fole:il3lumeq6j3uenit ab ipfo:fouaffi9 faciedu:': aquead infrigidandu cft Difpo non pria in (m
ob 13 g* Duo lumina no funt vnt" fpciapud cu; qui ponit fub3:i virtue agcns eft oe fuba ei" non cjctranea ab ea:fs
pdirioncs in eqlitate fpalitatis qlitatii^g» vna ca j: no fit in patiete ab ilUe ouobus eft^bibene z aduerfane^q: id
magis vcl minus q^ alia:ficut tu nofltiin fuo loco.^5 fiit q6 agit pncipafr paflfionu e cjrrra fuba; ci'':': agit i illud g
vna fpecics apud eos qui tenent oiucrfitatc intcr cae f; tactii 1 mcdiate alio.ficut caLcfacrio fcnfibilis in igncca
magie : minus eflfe Diuerfitate ^pter acctitia;-: pp indi/ lefacientc 1 frigiditae fenfibilis in aqua infrigidate. T16
uidua:pars aute pama.(.cp funt oue res coicantcs i apti/ cftigitilludpofl*ibileadequariei.([;©ig6 aiit Dijrcrit
tudine m3terie:Diuidit etia in Duo.CTna ilia aptitudo ia q> ignie iiqucfacit fubas 1 facit eas calidio:c6 fe.lloe
c
Spttmdo vcl erit apritudo perfecta in patiete vel ipcrfccta:aptitu/ cni; pofliimiis mittcre manue noftras in igne; 1 ptrafli/
dovcrocfcctaeftvtnofitinnariipedieneid qbefl: iti re per iLLii fubito:nec odurit ta grauitcr fic Liqfocta fi ft'c<
po* in esx:(ktxt apritudo aque calcfactc ad infrigid.idU5. moucreiinis manua noftras p tUa:': ob 13 ccrtc cognofci/
Jn ipfa.n.eft ^" nalis^ficutoftcndimus in naUbijs que musg^liqucfactacaLidio^afuntipfo ipnc.oicitn'' g? q|;
vcl adiuuat virtutem que ell e^trinfecus ad infrigtdan< itis B ita f( t:n6 fit tii 13 io g» tiquefactu ftt coLidius igne
dumvcln6adiuuat.®cdaptimdo itnperfecta cUTicuf fcd fit 13 trib^^De caufis:e^gbU6 tn vna eft ciiidcntio::f5
apritudoaqueadcalcfaciendii.^n ea.n.cftpo" odiuuas illa^: triii vne cft in Liqfacto aUa in igne.tertia in tagctc.
calefoctione que fit in ea ab cptrin fccue;'! bab; ce cii ca» Omnis aiitifte funt adiuuantes fe 1 ^pinque fibi:liquc/
lefactione remancne in ca nec Deftruitur.(Eli«ar6 aute factiicn i co g» Ipiflttm c.i cft in eo cobcrcn tia 'z vifcofiue
pama oiuiditur in tm.qi in adaptato vcl cri t "^tuB adiw 1 tarditos fcparationis cii tangitHr:caLcfact(o comitatur
uanequeretnanetiadiumjt^ricutinaquacuinfrigidat tangcnte:^ no potcft fegaria^ifi in tjjc btite m efura in fc.
»
©eptimt' 'Simvmx n
cSgdne tQts ^ fcgcifcaTefoctio ignisiq^ute fen lud no gpS die.f.fmpo^itatetpoftcrio^ftate; tf m q8 eft idigens t
dattlla oiuerrttate:red intellect''.'! ro faciut oebereee oi n6 idigcns:': fm q6 cft necc x polc. Si aute pftdcrauerl
uerlitate.Jbe na aut agetis nalis e. vt agat in Tuu paties poritatc X pofterio:itate5 jjfco.ficut tu nofti ec pue erit
tgc l6g{o:e actione firmio:e':z vt ocbilis tge longo agat txidz ca to oe in digen ti at -z n6 idige'ti ia no fti $• ca
cae:'Z
qd no agit fonis tee bieui.lSed qp eH in igne ftt ob |3:g> adcfTen6idigetcato:q: b^cegfcvfpaUa cam.JcsBi*
ignis renfibilts no e niH ctes i^iignts cti pti^bue terrc. cle tcntio pcne eft qfi p^dguis ofat ab caaliquo refpcii. i)e
uado X mouedo re.-q:;r piunctio cl> fn\ xkinitate (luc ta ncccfTitate quocg ipofTibiUtateia noftig» fi fuerit cd q
ctum no fm ptinuationeimo funt itcr fe Diuife:': rarifi/ eft ca oi cato.illa crit ncce cfTc refpectu vniucrfitatts ca/
cat eas aer qui fubttrat.t io id qd Dc eo itrat i illas Dimi to:u5:': ec abfo^Si vo fitcritcd aUcuius cdri ipfa mt no
nuit puritate calo:is ca^:eo g^ell frigidtus illo.-? q: non ccfic ec rcfpcctu iUius cati:i iUud cdtii qTccil4 fiicritcfl
patiunt in tata fertinatioe paHionc g qua fiat pur*' igriis pofeeein fe.)5timaatbo? Ucftgjcdtiiqgtiiinf&eftid
ica I5:q: ipfceftvelocts motus in fc no rcmanetpseius cui n6 eft ncceed-aUogn zit neciu abfc^ fua cd^ciipofitii
tanges ete co:pis manus tQc quo ip:imat in ea ip:cfTio fuerit ee ncce B fc:-: in^tii n6^bibc t ci ce. ©inaut bfet
fenfibili6:i q: ignis n eft ;3ftrictus.f5 rar'': io fac iplTiocs ee g C3m.3[pfu5 igif p fcipfu5 itne pditi6e eendi fibi cai
multas no fcnfibilcs^nec iducetes mcn fura fenfibilcm: vrn6 ecndi fibicam:e poli; ee:nec e nccc fine Dubio:nili
nec cu tpe bntc mcfura:q: io fuba Itqfci eft pftricta fto/ EB cdm.fiicidc ca.fic ofifum cft^non-pccdifnecio ee p:o<
btlis 1 pftas E ptinuatione.i6 id q6 i> eo obuiat fugftciei ptcr iUud.Scd crit vcl nece ce p (c vt'ncfeEE aliud a fe:
manus fit qfi vna fupficics coeqlis illi toti. !oed q: qd iciiacgiitii fibifTtcriteepiUud.tucptec: vtobea fitee
oeignc fenftbiliobuiatilli e fupficies Quec6mi]ctc:refpe aUtid a fcigif cdtti refpecttt fui eft pofTibile:': cd refpecm
cm qua^ eft ifrigidas.i6 ip:eiTio ignis oft ab illa:nili du fui vel eft nece vel pofribilc.&ed fi fiierit nccc cc.tc efTe
rauerit manus in ign c tato tpequo piugi pofTint tagcn» eius oignins e q| ce pofTibiii8.!£)i ^o fiierit pofTibile:ncc
cia X multiplicari:-! agat vnaquec^ fuperficies in tangen ftteritneceppcamm.fcdcatii eftneceppiUam poftne»
tem fe actioneque poftea onct queadmodti fit in coucr celTitate ilU'ue.tuc elTcntia cac pfidcranda cft inquatii e
itonibus nalibus in ifrigidado.CT^gn is ^o qui icludit i neceppilludn6attedete6 eentidcati:fedl3erit f^p.iW6
calamis fab:o;r cft magis tpumes t id a q tigit q| liqfa/ ncce.TiuUapltderati6e adbucbita oecdtocnmccntia
ctii vel alia b^-x eft velocio:is tgis pg fua pftrictionej t cati:cii n6 ftt nift pofTibili8:nec curates pfiderare tU6 re
fuapuritatc.©edoc 13 q6 fit in itianu ca cft t3:q: man''^ fpectu cdcigif caceritapp:ot):iatio necitatis: x cdto no
potens ad fecadii acre x igne in co:po:ibHS fubtilib^ve/ ent nifi pofTibilitas tiii apud lUd app:op:iatione.&5 cii
loci ntotu.fcd non eft po tens fic ad fecddii Itquefactum cato fiieiit necitas:cae quoc^ erit necitas. aUogn ca ad«
infpiffis vclocimotu.vndeconatU8 ad recldti x irrii{^n buc eet pori6:neceet ncce futi ee.i ftc nece ec cet camm.
duin fubtilia eft ]^us.ad fpifla i^ eft magnus.<z pt eevt euenirctigif gjcetncce:-: no ppipfam cdm:q6 eft obfur*
no vocet illud rap.1 13 fpifTuj nili ob oiuerftte qua biit du.igif cdecritnccitas rcfpcctu fiii inqudtu5 ipfa copa'
inbacinteti6e.^uis.n.Uqfcmn6cfTctvifcofuin:necm9 rawr caufato:co g? cd no cft nccc pp ill6:fed pp k: vfpB
gis adbercns ei q6 tagit:nec eet maio: is pftrictois ivni rcfpcctii fui ad aUd n6 ad fe. ^nqudtii it cd nodii rcfcrf
nonis.tn ft ourct eius fecatio tpe l6gio:e in fuftinedo ih ad cd tii:catu ec no cft nece.q: n6 eft nccc fuu ee: nifi tq|/
\vi.x fitftabiletcomitasn^ reftjgiestactiij3fc6 fufficiet tU5 ca referf ad iUud.i tticfit.pp bas igif trcs inrenocs
ti I3:vttn fecado magis ip:imat $fubtilc HPeonetcm caufa eft oignio: ee cdtt.tgif ca ofgnio: eft cdto. !ced qz
po^.qre cu ip:e(Terit i tato gje i $to ip:imit fubtile ali' ceabfoUttc ctl pofitu fucrit ccaUcui^^fict ccrtimdo ei'.
qua ip«fTt'oncpfc6 cii oupltcatuj fiierit tps potcrit fibi manife^eftiiicg) pn^^eftattribttes ccnitudincinq
adeqriinaUqDupUcationit.Ciit^oaddiderint in oupli/ ipfum c^icat.oioni^^eft btida ipfa ceriiiudine. Cit igifcer
catidibus-potcrit x 13 addere fug ilUtd.'Z io tps tgnts oty ttim fiiertt 15 ce pn"'^'":^^ eft attribuce ali)6 ccrtitudtne
plum n6eritnjefure f^nfibilis tn actoepponemagiiitu/ ^fc6 certii erit g> ipfum cft ccrritudo per feipfum: x etil
dtnis adberetie iUius Uqfci:fic tu fcies.pticnit lt.vt in B certiieritgjfcia oeeocfciaoci^itatc abfo'f5g> fciaof
locooeclarem^^i^ampU^^^qBuisb pUispueniat magifte/ i^ita6.f.q cft in refpectu fciti.
rio nali. 0$.n.vt 13 oicam^qgtii fnf^c ad foUiedu otibita CCCa'".IIU.£>c alijs cdis.f. maU^b' fbmiaUb'' ffnalibue. S
ttone:'Z p q6 appcat ^itas cius.i^eid e fi aUgsvoUtcrit 13 flRr^l ^i\ tv^n^n^
wwecrmmjt^yx
tr^etauim^ocpnc^efri/
gfectius inqrcrc iqutratiUud c^bis qiie oca funt in lcia JA^Iiq^ cicnte:loqmurnuncoe
naturaU:t pcipue iticniet ilUid in bis:quc cf. nfa pte fut. aU)6 pncipue.S5 pn"* malc eft id in quo e po
CTCj: •''8 oibus pdcis manifeftu eft ia id in quo piuant tetia cendi re. t^ tco igif g^ ilU eft 13 Dirp6 ctij
^
js.
eflfepccdendiiqjagenspoteqricupaticnieiidin q pu/ £ aU'omu[tismodis.aU'cubt.n.eftc tabulafcri/
tant q; paticns p6taddcre fuper agcnte: x idin qno pu> pmre:que apta cft ad rccipicdfi oligd q6 accit ei fine aUV
tat B n6 pofTc pccdi'.fed minus ee co-.x iteri pantit qj $ qua fuipcrmutatioe vcl remotioc alic^ab eo q6 erat d»
uis rcs ita eet.eti in iteaoe cfTcndi inqua tu eft ipm ce no aUcubtfoeft^ftcceratmagini.-zficpucrviro.quofvnii»
eqnf ages ip3ties:cog)n6eage»iii itctioneiquaiuse q6cgaptucftadrecipiediioU'gd finepmutari6e aliqua
cc itetiois gaccnsvf p pofitione5:fic ia oiidimus.oeide fua?: oifponti c):cepta m
motionc f vbi: xfi quando xc.
in pnc^agetciuius patics no coicat ci in fpe nec i ma^fed b9:aUcubi "io cft:fic Ugnii lecto q> cti oolaf minuitur ali
coicat eiaUq mo in itettoe cendtno pot pfidcrari otfpo gd DC fuBa eiuB.aUcubi ^o cft ficalbum nigro.l3.n. z\to
intetiois q eftee:q: ipfa no coicatin ca itctionc."f^eman xav.x amittit qUtate' qud bebot ff nc co:rupticc fue fulJc.
fitigit oifpo pfidcradiinco ipfumec.^n ccteris atabB oUcubi "io e:fic aq ocri ej: q no f it acr:nifi q: ipfa co:riipi
135 erat patics eqle vtaddcs fup pncipiii oges. cuj ©ed ttir.a]icubi \?o e:fic fpma aiaU q6 eget fpoUari a fuo fo:*
pucnimus nos ad pfideradu illa ^tii od inicntione een fcpcqufcg adaptef fo^^^aiat.Silr wtacrcs vino.'z aUcu/
di:pnciptu agens erit n6 eqle paricri:eo g> iUius ec cft g bi vcro eft:fic ma p^ fo:'':^ adaptata cft ad recipiedii ed:
ec paticntiB q|tii ad iUa pafTione eft acgfitus ab illo,
fe:i X pcr ed pftituif in cffcctu:'z oUud cft.ficfpcs beUiricielc
ibeidc ec iqgtii eft ee no variat in fo:ritudic x oebiUtate ctuarioc): gb'' folu no c electiiariii:fcd ey: cis x olio: ari 13
necre(ipitma8ie7minu8.qtno vartat nifi trtbusmo* 8ijtcrdtynacj;fui9grib''cl£cniar»jinp«j:taUaibie.lic
. '
fiiagtnar (n ala bofe fo:'vidcdialiqu^atin'cii iaaii 6ft airw e actfo (ine finali ca fuitpfuinptttotUsrt ptitaf fal*
dcrat videre illu.vit mouctad locu in q putat fe iuenirc fusg cpfumptuofu8.pq:acrio nfttfinefinalica.nificii
cu:-: tnot^ei^^gucnitad locii illu.^d aiit ad qd gucnit mo no biicrit finalc cam:pp6nc eitie:q6 efi pn cipf ii fui mo<
tus ei^^noeHiprum tuu pmii ocridcratil qd itcdcbat:fed ttt8:n6 PEoneei'':^^ n6 cft pn"" fui motus.nec cuiuflibct
BU'ud.&uii.n.oeIidcratu ^fequif illud:i acquirifp^^iUd rei q ptigericnccci''^^ idu;:erittinqfitione^ ejre^^occo/
qdeil iucntio amici.3a igif nolii bas ouas oirioce:-: c]c medo barba.Tla pncipiitj?pinquu mot' buius cft virt'
P clarefcet tibialiquatulu:9> finis ad que pucnit moff qeimufcfo.q6i^opceditbac coefideriiiimagiabilc fi/
Vf oefideratiuticti cogitatio.tc tcrminus vnotP erit finis jbetdeptcr bas funt alie cac q app:opanf aliqui^bus ttfi
otbus pncipi^s cu B tt erit: fic ci curia vllo modo. Qi it Oifi^oib^^motuii gticnlariii:q it c6pbcdtif:Dubitatto^o 4
ptigeritvt ofant.f.vt^tus moues no fit finis eential>?tu pfequif illitdmanifeftabifp l?.f. vt fciasofia fter fine e
tt 6fidcratiuc:oi2tebit tiic nccio: vt vtuti oefidera'^ fit fii centia 1 ftne neciii.g cftvn^cjrfinib^g ffg acciis.fijf ia^t
nisaUuspzetcrfincgci^tute moitetequeein mebzo. itcr 15 cQjfinisgeentiaxcdq qrif PEfcipfam.Tlccium
•rios.n.ia ottdim^gj tnotus voliitarius noc fine oefidc/ fo e vniiq6l; e% trib^q: vel cft aligd q6 nece c ce ad 15
rio.oc aute qd eH oelidcriu cfl oefiderium alicuius rci. Vtfit finis.ic|tij ipfu5cecafint's aliq m6.ficourities fcr
Ozfi noftierit cafinalieadfincmotus.tceritad aligd f i ad 15: vt pfidaf icidcre vt'e aligd q6 nece e ec ad I3:vt
Qlid finc oubio.@; cii ia ftterit ill6 ad ali6: pg q6 qritur fit finis n6 97 ip$ fit ca:f; q: c comitas ca;. fic B qd necc
mof:.pfcd 6bebitee poftEUcntioncmotU6:icritillud e e&co^pus ftifcii.ad 15 vt fit f cidere.no ftiit at co:pu6 fu
qfi idad q6 itedifmotus:vel qz acquirifpofl; ftnc mot''. fcii neciii ad fcidcdit cu eo gp fua obfcuritate3:fed q: co/
^erit g> ocfideriu imaginatiuu tcogitatiuii pcurremnt mitatur fei^:q6 neciu eft ad icidcdii cu co.vfc aliq6 cu
adillud.maifefliie igif qnlludcfl finisvolutari^^ino ius ee ncciu comitat ipfa; cam finale. fi'cca finaf piugii
c i curia vllo m6.0i8 at finis ad que pucnit mof fi fuc e gno filio^.ocidc gnone fcgf amo: filio^ 1 comitaf cii.
rit finis oefidcratus imagiatioe no cogitatioe.illeeq vo Tlo qp piugiu fttcrft PB amo:c filio:p.bi ocs fun t fines g
catur in atria.Cii aiit finis no ftierit termin'' mot':^? ci'' accns neciii no pcr accits cafuaicja at tu noftialios fi/
pn^^fticrit oefideriu imaginationis n6 cogitatiois.tc nc/ ncs acciitalee cafualcs.&cias aiit qp ec pncipio;: ocfide
ccflfe eft:vtvel imagiatio fola fit pndpiii motus 6fideru: rt) nalis cft oifito fcda ej: bis oifi6ib'.)?.g.Tla q: oebuit C
vf imagiatio cii na vlcii ?plbne:ft? fufpiro 1 moms pul fincoino e(Te largitatc oate oi:q6 pole eft c(Te bonu f i\xo
fus.vfimagiatio di moie 1 bimaialig pcurrutad illam cc.iddrco vnii ej: 15 fttit ec q6 e in ppofitl ttfim6 c>: efis.
actione flne mcdiratioc.Siautc fola imaginatio fttit pn Tlec fttit pofe efta ee i ilKnifi terra 1 aqua t aere t igne.
dpiu oefidcrij.tiicilla actio vocabif fonuita;-: no erit in &3q:n6ftiitpot'e:vtigtiieect eiufmotq iduceretad fi/
curia.Si -io imagiatio fttitcu na:fic fufpiro^vocabifilla nevtilcgiredifpignc:nifiectadurenstDi(ToIucs.i6co
acrio pfuetudo.mo:es.n.n6 robo:anf nifi frequctatioc mitaf 15 nccio: vt noceat iufti6:t 6ftruat mlta ej:c6pofl[/
pa(Ti6is.Q6 igr ftterit pofl mo:es erit c6fitctitdo finc ou ti8.03 q: ia fum^qfi c^jspo^^.tc rcdeam^adill^ -z rlidea
bio.Cu at finis quiefl i^tuti mouetig eft termin''mot'' ii m^ad qone iducta oicctee.q? ididua gitata q fut ifini^ii
ftterit:x n6 fuerit finis alius g cft ^''illii que itedit 6fidc/ fffincs ecntiales nacTla finis centiaf nae.^.g.evr fit 6 j^
riii:i9 cfl ftnis oefidermtc illa actio vocabif frulira^fic fuf3a:q c b5 vf cqti^^vf plata:i vt ill6 ee fit ftabileee.B at
Ule g puenit ad locii in q putat iucnif amicii:-: cii n6 iue ipofe i vno ididuo 6fignaro.oe.n. q6 gnaf comiraf
ftiit
nerit eu ibi:eiu3 actio vocaf frufira pponc ^tuti ocfide/ necio co:uprio.f.griatii e>:^le coz^pali. iSoft^ dr 13 pbV Hri.z,6afa
ratiite.noi^tutis moitentis 1 c^pone finie pmi.i n6 finis bitu ftiit i ididuo remafittn fpr.p* igif itetio nSe cvtg/ ta>iA*
fc6t'.1i>oflq5 at pllat bc oe8pp6ne5:tiic oictio iWg oipt maneatnabiiana^taliab^^vrididuuepemu non oefi/
gp in curia c actio tuie ft'nalt ca, falfa Ct Cui.n,oixit g? in ^nmn tlla itctio c ca ^fectiua octois n' vK6,ad ^ at v t
'
j3i.n.pol'e eit boie; pmacre fg.fic pmlct fol icclij^fco cl finatie cl ccterap cl^.f.ad ipfasefl^endii cl8.ita vt fit
n eet op"gnone : mftiplicatoc p gnone:i^uis.n.pf eflieri' ca ages:-! ci redpics x cl fo:mal'.n6vt fin t i cflicii % bcat
m^gj itetio nae n e ifinitas ididuojj.til ifiuitas idid«o?5 cHe i feipfi!3.g> igf e centii cft cle finaU i^tii cft cl finat
e itctio alia ab itctoc cuiufls ididut.l3.n.g> ididua veiiit cft.f.vt fit ca cctcrajt cap.@5 cy mo quo ei'' itetio iaj
(ioe fi^p^^ididua n fit ad 15:vt fit ifin itas.^te indiduij q6 b5 cfle in effcii accidit ci:vt fit cata q: I5.f.m6.3a igif no
ouc ad alid ididutl.-x oeinde vt pf ad filiu 1 fili^^ad ncpcv tum eft E fc qtio aUqd cft cl 1 catii in^tti ipfum e agcns
te:ad 5"'i V^fi c ip5 finis n^e vfefj nac Eticfari.-p^oft/ 1 finis.i 15 cft vnii oe pncipije naUii, i£&ed cjd ingrif
^ at 15 1'iit finis nae ptictari.tc p' illii nibil aU'6 pter illii: ftoft 15 oeclarabif e 15 qd oic3.f.g7 finis g acgritur ey ac/
crit itetio 1 fin is iUi nac q ft ci^^finis.^nteUigo a t p nam tione agcti3;Diuidif in ouo.f.in fine g cft foima vcl inte/
Bticularcftutcj3p:iaregi8 vni^ididui^-riteUigo Enaj tio in paticntc rcccptibiU actionis.': in fine <iuin6 e foz*
vtc? ^?tute ifufa; i fubas cclo?r:qft vna rc 1 gubnltcvni ncc intctio in patietc reccptibiU vUo m6:cit igif tn agcti
uerfitategnonii.tu at poftea fcics 13 oiazmofatg tediti tc.<Si.n.n6 fucrit in agentc ncc in patietctiic cu no pof>
f finiti'i e vn^g ptiuatione.ficnofti t nalib^^-zctitctio nac ntcfliciniilafubaq e feftat:q n6efte;:ma nccin ma:^»
q e i iUo motu it c ipfemet mot^ii^tu eide mof^fj itetio fccto no bcbit cfl^cvUo m6.c^cplu pmi cft fozma buana
e ibi ourabiUtas:^ B ourabilitas c vna itctio caPeipent in mabumanaq cft finis \?tutiagcnti fozmatione 1 mS
detejcrcb^q^rnucr^pccditecllnefinOSjmodus^po' boi8:'z ad buc finc Euenit eius aaio % ciue motue. £,%&
mi5 1 pnisc 15.05.n.vt fcias g? fcnfus noftrc oictiois que pUim ^o fc6i eft bitatio q e finis fabzicatoa oom^^^que e
0icim''g?cafinattcrmiat'Zccflat.l5e.f^cafinaU8;que pncipiu motus ad cflimdu oomii. 1 ipfa nuUo modo cft
cft fmvnu agete:-! vna actione tcrmiat.Tlo p6t.n.cevt 9
fo:ma oom^^.vf at finie agcntis opiqutis: t ptingcns
age0n9liavfvoUitari''agatactfoncEmanete"EBft'nep'' motionemae fit fo:ma f m3.ivt ia avPnb e finis^foz^in
fine:ita vt no ceflTet ap6 alique finc.€i.n.cj: vno ^nc^jJ/ ma no fit pncipiii^piquu motui f$tti eft ftc.&i at accl
Hcnirct actio poftactionc;j3fccto ipfc Pm vnaqiiaqj ao derit <p iUud cuius finis cft fo:^i ml oata:'z cp iUud cui''
tioni emages ali^^ab agete qui erat fm aUa actioncm: finis cft bnius itcti^is: g? n6 eft fua fo:^i illa ma: ffvni»
^iiis nccpcrecntianecEfubs ect aUusafc.vrtpofl^ent aU^d.tunc fi fucrit 15 crit b accns.iSicut cum aliquis fa
muUiplicari cius fince:-: f5 vnuqdce q6 fierct ab co cct b:icatoomu:vtbitctfea.3[pfa.n.fqfttio bitationis iduc
ages EE a^iiJ fin^.SSi 1 tpcedit ipfuj ec age'te pfideratu eii ad fabucldti -.liei p\i fab:icldi inq^tii ipfc cft fab:i
poftfuucag^tcfitecaUuafftvfc^intfi^^tcci-^finescriit ca,tov,z cft cltii i^tii e bitato^jCtj It ix» cucncrit: vt vn"
Vfcp i !fi"'.3tc ? e ca finalis fFlfo qui fit j^f^qfita tcrmia bomo fimul fit babitato: 1 fab:icato:.tunc fuus finis u
tum.oi8.n.c6po frlUfitEE l5.aia^ofm vnttquece ffirj $tii cft babitato: aU'us:erita fuo finc f$tU5 cft ipc fabH
taccedite qui^ucnict ab eo mcret oici ages aU'' t aW-.z cato:.lJ>oft$ at mlifcftu cft l5:oico cp in Etc oifiois p":
in vnaq (^ vicc q e ages cft ci finis ocflgnatus non pot finisbscoEationcadmultaq pccdcbantciiin acquiii/
g
irein ifinitum:cogjvnicuicp ffUocft vnapfiincoubia. tionc ciu6 in efiecta 1 ineflie. ?pfc.n .b; c6Eationem ad
C»cd oubo q fequit |5:folHJt 15 m6.f.iam fcis q> finis agcnte*: c6Eationc5ad xecifpiis ciiipfu5 cft in potctia:';
ponit rcs:i ponit cns^t of ia eft itcr re zcntc.-qsuis rcs H ad copatione ad rccipicn5cii ipu$ in cifcau cft rccipics:
p fue mct9. fit nift en3:fic of ia q e iter 9 Ugd 1 ^{''comitas.Oj 15 libi 1 pEationcad motu.C^fidcraf.n.rcfpcctu agcn tis cft fi
ca.r. iam i^ificatii e:ot8 aiit ca i^tu eft ipfa ca bs ccrtitudincj refpectu motus cft tcrminue t non finis. finc cnij
nis:-:
icaUtate;cai?ofinaUain$tuipfa cftca:caeftvt cetere cflicntieEEQUccftrcsitqucintcnditree non ocftruitur
cacfintcacfcfltij.^gitcaUtascaefinaUsccacealiai:: rc8:fcdpcreii pficif rc6,motU8 vcro tscftruiturpcrncn/
igr ee' aliajj catil c a caUtate i'lU''.ci'"a t calitas iT e ca efl^e tionc ciu3.pftderatU8 io refpcctu rccipicntis op pcrficia
ca? pu8:nifi[ fi;t imagfata i aia vti aUo pfift/no ccl cae tur pcr iUu:cu ipfu5 crat in potetia: cft bonu 96 adaptat
finaU' f fua caUtatcnifi ca aUa pter caj q moucfad ca ipfam:malii io puatio e ^ae Efcct6ie.!&5 bonu q6 e ci op
vlf
ad qua ipfa e fe mouef. CScfas it op res aUqil e ca ta i pofitii eft crtie;^ acgfitio i cffcti.pfidcrat? io rcfpcctu ,rc/
fua caUtate.i aUqn e cata f fuo ce.Cata at f fua caUtatc c. cipicntiocu ipfumilcftfn cffciicftfo^^.CC^iniB ^ofm
fic oualitas q f fuo ei ouaUtatl cata c ab vnitatc. £te Oilt6i3 Ete fc6a5:notiicft q> noeft fo:ma macpaticntia
^o
fit cata f fuo ce':maifc'" e:nec latet.SilV aU'qti e rci ncccftipfcmcttcrminue motud.^^latclaruito^ipfa cft
aU'gd
ad I5:vt fit fua caUtas.fic ad ejcndii qdraturl fn
ac^fitii fo:ma vcl itetioin agctc;ig) e^II" fincoubio ept ogcs
Ug vHapid.coga.n.naUa ff ca clUtatl mfta» c)c fomis 1 oe potctia ad effcrn.g) It c in potetia eft pp puatoc^ cui
accntib^q ti terminan f :nifi p iUa^i: f f ciie ee aU'c|> ejc iir piiictii eft malii.g? ^o cft i cfli^ctu eft bonu ilU oppofitii;.
igif 15 finis bonu cft rcfpecm n6 ccntic agetis.fcd agcntl
pm q6 cft pncipiii motua.t agens eft finis.rcfpcctuvcro
. . . , iquocafojmar agetis f m
gp per iUti cjcit oc potctia ad effciii lEficif:cft
|>5 cam q ouc ca ad iUa.Sifr ct ca finaUs in fuo ee in afa bonu;fi iile cjcitus oe potctia ad cffctfi fticrit itctiovtilia
poz e ceteris clis.^n afa.n.j^i e agente;qi afa adinucnit ad ec vlad pmanedii i ce^-zvt mot''^! naUs 1 voliitarius
el p'':'z pdftea imagiat apd fe actionc 1 igfiitionc rccipic/ tclectioieiteUigibiUs.&Sftfiieritmaginabilis non os
tis 1 qUtate fozme.refpcii igif clUtatis.i rcfpcctu ce bonii.©5 putaf .igif ois finis cft finis vno rcfpcctu 1
ce'ndi
in itcUcu.no e aU'q cl ^oj cl finaU'.'Jmmo ipfa e cl e(\en aUo rcfpectu eftvcp bonii vf putaf.15 igife oifpo boita'
di clmceteras cle:ee vo alia:p ci-^ i cfTcii cl i cendi iUI tis 1 cae Efccti^C^d cogfceda It oifpone boni % UbaU
I e^ca.Q^ ci finatn e cl iqptu? c iiie'ta.©cd i$tti cft ad tatis.os qp fcias g> vna 1 cade rcs b5 rcfpcm ad rccipicss
aUgd.yn fm moda quo e ci:ca i aUa:p clji.&ed f5 mo q6 pcr ipfam pficif :i refpcifi ad agete^ a q E"cnit; cii it
du aliu e clta cl?r.f.cii cl finafil biiit cflcSi.n.no biie' fueritrcfpccfci^^adagcteaquo Euenitfic vtnon faciat
ritcfl^ein effcii^fj fuucefiieritp^fuoecincflFcu.ficpoflca
ocbcre agcnte cfl^e paticntc pcr illlvcl p aligd nliud qd
luo loco moftrabif .tf nlfa alioj: ca yicrit fibi
ca nccg et fcquaf el;tiic rcfpectu fuiadagctcjcru: Ubcralitae:': rc/
5
9%
©cptimi' •jbnmum
fpcttttruiadpati&cmbonurvbuat liberalftatl ccoff/ b^:funt occtitta ^pa agcri SQ Q vitueat :(! ea non fccerie
miliBC);fiiap*ip5neap6oe6 ti^iaBeDonatoi tribHcns vcl minuit aligd oc ei^^pfcctioncigit libaUrae cft lorgi/ l(bcraUu«t
oonil fi pQ retributionc.®i.n.ite(lttppitld
ali) ei:tra fc tio abfcei itetione aUcuius modi. ita vt pp largitione no
rctriUitione.of vedito: vel accomodatoz vffcnerato:, fit Qfcctio^igit 13 ifcntio refpcctu rccipictis cft bonii:t re
adulatio >fo i coliaudatio i fama i oie oifponcs: q appe fpecmagcntiscft libaUta8.oi6.n.adeptio pfectionis tti
tiinc no rcpiitant a vulgoee retributioncs:nifi fint ftibe fpectu rcdpienttscft bonij:fi'uc fiat pp retributioncfiue
vrretributi6e8:quc{telligunturin rubiectl.ptiti!t.n.gj is non.rcfpecm^oagenti6n6eftUberaUtas:nificiindfue
g oat ali| c^trafc oonu p qd acgraf ftbi laus fit libal; i ti ritEB retriburionc. 13 cft i^t manifcftatio ccrritudie bc
vcdito: velacc6modato::cii tii ipfe i^c fit veditoi: q: cp. ncfict) 1 UbaUt3tis:q: igit ia loquuri fiiimus oe caufis:
B 9 ipfc bnfacali) ipfe Uicrat fuic rctribcidonc fuSalem t cay oifpomV.reftat vt colUgamus b:euiter: q oca fiic
ruigtUsvtalrcriVlUiudevradulation^Qquapudcat deis^oicoigito^bcqmo^cacptitannnopiiigi ocs iple/
liuc lucret 07 ftat nobilis t laud3bili6.iSi.n.non fcciiTet rifcB rcb^^qifi rce q no mouent 'Z oifcipUalcs no putanc
iA qd oigni''i mcli^^clt facere q| no facerc ipfc nd ect taj bfc agctc.f.pndpiii moms:ncc it putan t bf c finc^iutac
pulcbzc oifponie in fua nobiUtatc:vulgu6 io no compu cniq» finis n6eft:nifi motns:ncc ct mam: q: no iqrit:nf
tat bae itenoce itcr rctributioncs. vn cii g bti fac altaii lioe fo:mi5eap.v»i rifitiUcg Dij:it gj 15 ii figiiat caj pfe
EP aligd bo?r bonop pntatiuo^ vcl ^ojr:q p' veniuntci ctiua^ig? pfidcrare 15 ad banc fciam fpcctat.vna.n.fcic'
per ilUid no ccffat vocare Ubalc. ^3 fi bn attederet bac tiatractatoede.ficoe oppofttis.l3atn6 futof^o^.vn^
fntctioncndvocareteuU'(5ale.a[iq84i.e]:vulgobiificiu ^o fcia co mo qno B fcia c vna:manifeftat oifponecaru.
recipics ab aUq pg retrtbutionc: $nis illa (it pp fubill' Tlos aut U'c5 no pccdamus qp bc cac no piungun t in oh
nam cu QccBitB:ocl^itiUdbiificiu:t negat ciTcbonii: busrcbU6.t)eqb''agitinfcicntt)s.itaq>funt6rcb''c6ib'
ncc vult iUii fibi biifacietcvocaf Ubaldeo q$ id qd agit: q iddut t fuba fda^ oiuerfa:p.5pfe tit ia iueniunt in fcie
agitQgcam.@iatoiUgetcr tgratcis^iitrcnfas Ubera tqe oifcrctis oiuerfis.'Z 16 aucto: aUc''vni''fcic^.g.naUs.
lis iucniet 9> Ubalts cdg oat ali) pfectione in fu^ ciue cuiiis magifteriii eft oridef B oia pn^:n6 fufHdt otidere
vel i ]2tib'cius.itc vt nd fiat fibi retributto vUo mo. igf gcgdacciditcis.Tlon autc ita fe b; rcs.Tlon.n. ois agcs
016 9 agit aU^d e^ \nx.etiont taUvt^ncniat iibi pfimiits cft pncipiii motii6.ficut of.ree eriam oifciplinales in na
rerrjbutio no cil U'&iUs.vn ois oane recipieti fozma; vX turis fuis:n6 funt ntfi per alid a fc: qre n^n^ fegant a ms
oUgdvtilc:'! b; ffnej^uenicdi fibi aUgd e)c bono:qd fcdc $uisfpoUentincftimat6c.53.n.comitatea6tcftiati6e
alt) ndcil; UbaUs.Sed oico qp retributib x voliitae in co oio 1 fig°:q funt cie tf occafi6c mae;'z q6 vcriiis cft:oico
qd it^it noaducnitniii rei igfccteinecntk. 'i^ctnbu' gjmefnrcfuntf lcs^^inq figuris mefurabiiibus 1 vni/
cio.n.vel c ^m fe i fua eentiavcl fm aU^dalid i (itaeifcn latcs e't nno t n iicr^JJpetatib'' n iicri.': io iftis c pn"" ages
ttarvcl i fuis cdmoditatibu6.Tlotii cfl at g? fi lua itcntio rpn"'rccipic5:'Z vbi B ouo fiierin t cft pfcctio:': pfectio cft
fucrit oe retributioe fue ccn tie: vel 6 comoditate fnc ccn itegritas:fed tcrminatio 1 o:diatio pp qs funt eis j pzie/
ticvel oino 6 aUq c]6 afTerat fibi aUqua vttUtatc ciWcn tatC6:qe bnt no funt cieob BiQ? H^9Pfunt^fintiUi''^;
tic igfca c in fuo ce.vcUn fuis gfcctioibus. &i at no fue dinationis % integritarie atermiationis.ioiatnegauerit
nt pp aUgd:tiic netle e aduenire illa itettone ab illo t aU^ 97 no eft glecrio.f.fini6 motu6.n6 tti negabit ciTc bonu;:
ud a fe:vcl no aduenire:fiibi cqie eft.5tavidel5:vt t (i n6 eritigitcacoqj eftbonii.S5 ncc B et fuit ilUc ca:nift q?
pucnirct a fe iUd qd bonuclt ali}.ciu5 tn oifpo oino cfTct ftiit bonu ipoftca accit iWx bono.vt eet pfectio mof.eo
$
cadc fi Eucniret.igit B no eftcimcUna vcl pulcbiius g? illa ftiit ad iUa B motii. ©5 li B non elTet g? ^petatce:
vel laudabiUbus:iiuciitaUgd aUudocaccntib^^^pjgs I (^quiif ca cent finee ad quos rcducunt oifponcs co^:
fijc eentfe q| d^pau:q6 c it pulcbp ncc laudabilcncc ali tngfito: itac^ n6 tgrerctcae i\\ matcr^s iUo^r finiu.arti'
gd alid ocacctitib'':^ funt amabiUa vel vtiUa.ita videlj fcF.n.mouctnam ad B:vt fit rotiida:n6 trt e finis ipa xo
Q? fl[ 13 no faccret:nd tii oiiftcrct ccid qd cft cioignius 1 tuditas:f5aU9d aU'6 oc^petatib^^ci^^.^lngrit.n. circuUT g
pulcbnus.Tld cft tgif adduccs illii ad B:q2 no e ei poti' ca.vn be ciic ia fiut c6cs: q Bp 05 vt acto: b^ fcie fpcclet
pnenire ilUida fc in aUud^eius oppofi'tii.l3.n.modo ft in eis.^pfcn.notiii pfidcratcoia^fj et id q6 e^p:iu vni/
no fiierit res guenics cj: na vclej: voliitatc.-q non cft f cuicp fcic.f.q& cft pncipiii ilUus fcie no pfiderat coia tiiit
Via iduccdi nccitatc:fed aUo mo.fic m fcies poftea. j3fcd qtii B fcia ia pfidcrat acctita* app:opriaria ipa pricfarf»
non.pucnict bonu id ali$ rCf e^ aUq ca;^: nili f B q*m cufueritecntiaUa^^zpinodufucrit acciia ecntia^fubts
agctes iFm itetionc fua potioze itedo pdca^f.vt fluat ab fcia:p eriailariu.J5i zt tvmqo^ iltaT^ caj: cct fcia per fe
eo bonii in aUd a fe:eo q? B oi^ni^c et:-: eius p»u indigni vtic^ nobiUo: itcr eas dt fcia 6 finali:': ipa ch fapia:'Z B
iis:t tiic finis rdcft Itido retributionis q piiigit fnccen> it ipa nobiUo: e rcUgs Etibus b'fcie:q: cft fcia pfidcraa
tie vcl fugucnit fiic ccntic vclreflcctit ad fud eentiam:* finaleecaufasrcrum.
tiicccillaiteaone tn6ce:n6efteicqlercfpectu fueccn CT^lcplicit tractatti8.6''.laudctur oeus fupcr omnia.
tie:t pfectionii fuecentie 1 ^mf c6moditotu.&; aduen C^fncipit tracta.7^.cii anii' oei.Cap"'.l.fi»e ptitib'' vni/
tus iUi^^ab centta iUt^&ftc aduct^ rctributtonii: q appjo/ tate.f.ideritatc 1 ^^''oifioib'':^ oc pfitib'' muUitudinc.fc$
piiant fue ecntie:t reducut ad eentia cius. gbus acqrat aUctate 1 Diucrfitate^-z oe modis opponie cognitis.
IJfectjone i oignitatc^pul: « ob 15 qo 6 qrc no ceflat itc ^iitgjfmbanc noftraitc
*^Acti\f
i^Uvl^Ui
rari quf(^ gueniac ad B: vt rcducat ad centia.^.g.lot oi tioncvtiacoplcam^^bus n
catur aUcui agen ti a Ugd qre fccifti B.Tndcbit vt jjfit il/ X)€ bi6:quc^pjia funt idcritatif q> eftm
li.t oeinde ft iternoget qre voUtifti p:odeiTciUi.-'rfidcbit :idetita8 'zoe pntibus ea.Scias autes g>
q: biifacef boniieft: 1 fic no cefTabit q6 quoufcp oicat ei vnii 'zcns i^ gificanttir in pdicatdc ftii 6
^rc qris qd e bonii:': rndeat 13 cc:autvt bonii cueniat ei _ rcb^^^ita Q) oc quociicp oi^eris: q? cft ens
aut vt malii rcmoueat ab co: 1 tuc ccffat qo. accifitio.n. =y vno re" iUud pot cfTc vnii a Uo re".na gc/
boniinoirc^tremotiomaUabea I3c:q6acgrit fibi ab' qiiidert vnii eft:'z io foztaflc putatur:q: id q6 iteUigit 6
foUitcmta ^o 1 largitas 1 clementia circa aUu tgaudiii vtrotp fit vnu -zidc. f5 no e ita.Siit at vnii fi*o.f.q: i q/
oebonoqdfitaltiitriftttiaiquepcrucnitejcDcfectifK, iWQ cft ^xft 1 iUud,^tin.q6 intelligitur ocvn ooto eec
CapHn
fd q8 ittlXr g cnsttuc muLtii ^5 9» e multti no cet cns.fic rpcctibus opta flnt poni qfi gna eop ^pfs enl ^etnr
ndevnil.^uis accidatcice vnii.of,n.g}mt'tmtclo evna: fub vniuerfitatepotctia^agedi^^paticndi quodani6:t C
f5 no i^tii e mrtitudo.vn 05 vt loqmiir niic 6 bis: q ap' fub qlitatib''aiio'':': fub relonib''alio".3[pfa.n.P5 ^9>fit
p:opant vnirati.i ocei^oppofito.f.mltitijdie. q aiite,^' ucniiit'e]c reb'':^ funt potetie agcdi:': f m 15 g? acgruf in
pih funt vnitati.funt idetitas 1 bogcnea puenietia leq/ Qliq ej; aiigb'';^ fiit potctic paticdi:': P5 13 9» 6 itf gcfcunt
litas 1 fit'it«do:,ppa f multitudis funt oppo^ iltof : tra/ Dilpoes i fuis fubfiftctib^^fut 6 qlitatib*'.©, f, 13 gj pue/
ctare at oc oppofitis vnitattmai'' e.vnitas.n.pfit'i8 eifed nice exft pucnies fuo puenicti ftit 6 rcIatis.Cu at nome
Hri ptopi;» qd e ei 5:iii c muttis modis.C3dc at e cii mfta vno mo rei q c 6 pucnictia ve t oiucrfitate fucrit rcductus ad ati'
ca.s. ponuntvnii vnom6:i 13peraccits:il5cf refpcctum m qua iftap itetionii.ptincbif fub gnc q6 eft ei ^p:iu.li6
yni''^ aans.Sic.n.iilic oi^ vnii fici 13 or ide.Sed q onr oico at gj vna res ptineatur fuboiucrfis giiib'.l3ji.eq$
Sri.5. mcta*
ide in q litate funt ^firia: -z q in ^titatc oiir cqlia: % q fiie egorcfHgio.fedqjoiuerfis refpectibus yna re9cali6.t
tcx.15,
idc in rcfonc onr ?patiua.S5Vircs g centia fiit in rcb^^q a liud : ptinef in alia pte.Tlcc funt 13 certa gna. f5 fu t qf!
pftituut een tia. vit q fuerin t idc gne onr bogcnca: z que gita:q: funt rcs c6pofitcc]c intctioe -: acti6e vel paflione
fijcrit idc i fpe oiccnt talia:iq fucritide.ppo oiccntpuc vcl rcfone 1 atqs.': vf gj ifcipfie funt q titatcs t cetcrt rc
nictia^oppo^i^oiftopnofcunfcjccpgnitdeiffo^p.naop' fpcctU8comitanfea.5te^ui8no8fiudeam''ponerecd'
pofitu ad idc5 abfo^^e altd.aiid 1^0 qdda e gfie: : qdda eft uenicntia:': oiucrfitateptineri fub giiibu^ altio:ibu8:tn
fpc.i 13 ei eil alid omtz qddleft aliud acctttc.potatec: naturc p;ie:que ponun f oue nic biit ccrta giia pter pae
VI Jd qd cft ali6 accutc ftt vna res.q eftalida fcipfaouo' nientii : oiuerfitate fub gbus ptineanf : 1 ia nofti 13 afo.
bus modis.Ouo^ vnius nome^p^iii ^malicuius plad S&cd 13 cp p:ia fintfub ouobus gnibus p:us:fiaitauda/
SltDd. tii cft.f.g? cft oiucrfum ntiero.aliud vo of t a oiuerfo i & cia z temcritas^bngii efl oiiTerere.auda^n.in fe q tiros e
3> oiuerfum c id q6 of t a q ts.aliud ^o e id qd atiat cflen t -:qdircfpectueftftrcnui.©ifrct tcmcritasin fe quaii/
^iuerra5« ttatV.^iucrfuJ c mag1 coe qg alio fifr •: alia.c3 vo q alil/ 638 eit:i qda rcfpectu ejt ftotiditas.Scd firenuitaS : fto
tur gnc gualiinmo: R fticrit ej:tia i matcrys ^a fua atic- liditas n6 filt oe gnib^^iila:^ qtitatii^qucadmo^^fapidti x
tas igiic gnaliflfi°:no fac 6bere ea no po(Tc piugi in vna f fipidu n6 ftit gna olfc6;p 1 pullato:;;.imo comitafca oi«
ma.^os q aliait fpc fub^ppigsginb^.-q lunt fub vno gna' ucrrt9refpcctib''gpfequunfea.auda'.n.i fcnoepzia te*
UfTi" ipofc c ea piiigi i vno fubo.qciicg at no pucniuntin mentattiiecfomidolofitatumoHrenuitas^^fomidola
vno futjo code mo i eode tge oitr oppo". 2ai at il nofti i fitas fiit p:ia ptcta fub bitu:q efivna fpes £[ titatis.auda'*
logica n uc;: z.ppetatcs co:p. cjc gb'' bif 1 p^iuatio vno' ^ e(l oppo^n^ audacieq c qfigenus lemcritatl t fomi/
ptinent fub pdfcto:ijB:p2ia v'o vno mo ptinent fub piii dotofttatis. <5LR.auda' cet p»a tcmeritati: no tii eet p/
uatioc^xbitu.modusfoq ptinctpiiatiofub ncgoneali'' ria e^ na fugpit'':^^ e)calt4 q6 accit ei.(. ej: I3:ille e lauda/
e a mo q ptinenf pzia fub pmtoe.(£Oi atvt fcias cp pf bilis t flrenu^ 1 vtif:B ^o vitupabif 1 ftolidus 1 no<m\
r^jfuato ef uatiooi=multi8modis.Dr.n.puatioidq6D;eciati^:nec C6tran'aigif f e funt eaq pucniiit igiie': i fubo. q;: qda
nirijinadis.
e inco:n5g; no fitillius modi:vt iit in coii^uis fit illius fut talia g> vnfi ftiBm recipit vtriicB 0UU5 pMop:tm finc
ari.5.mct4«
nacvt fit i aliq.t bf puato id cui''^! ecc igfic alicui^^rei: pucrfi6efuitali6abillis ouob^^^qdl funq^fubsp^^co
ncc c i ipfa rc:qz no c ilti%odi:vt fit in ea:fiueiltd (it gc/ uertifiati6abetsqufc^accidateivntte^ci6.aliq.n.en:
nusp j;imii fiue logtquii.-z of puatio id cui" na eeereid ppfo q idulcozaf aligd.fcd ad amar ica6 cget aliq c6ptd
abfo':f5 in fua boza q pteri)t:ftc fcnejredctulus.pojvero nc. Tl6edtl3oifp6ipucrfi6c caltdiin ffm.Cti.n.fuerit
mod^^nimiu pucnitnega'.ati| moiofntabea^iof ptwtie p:icta6 i gi!e:nece erit tiic vt puatio cuiuflibet eo:p.i fus
amidio pcr violetia.t of puatio id p q6 amiftt res itcgri na$tiiaditludgenu9:comitcfatteptrfi:^:tuctieritme
tatc fua.monoculus.n.no of ccc^^^ncc ct vidcns abfoM3 diii iteritta vferitmediii:f5 vniivf ptura.-: ttic nccc crit
eni no e:nifi re"fuBti togig.f.bois no ocuti.i>eide 6 piia/ vt illa muttii oifle't ab vno^c^ illoi: vel codc m6: ita vt
tioe pdicaf neg^.fj no puertif .puatioi^o no pdicaf oc p> flb vno no Diflct magl vf min''^^ ab alioy f no code m6.
iio.3man'wdo.n.it e puatio oulccdis^fs e ati6 cii pnatoc &i at fuerit 13 n6 eodc m6:tiicq6da co^r^eritjjpig" fitif
Oulcedis.(C1^jiuatio.n.aliqne in tn3.aliqn cftcomcs tndini alic^cytrcmi co g^ii fcc atigd fo:' illi":^ q6da crit
ecntie:q fac ocberc ee puationc attcrius centie in ma:/; in vltio oiOatieab eo:-: 13 e p:iu: q: p:ictas e vltimus oi
no e fif cti puatocr B fiit p2ia.q ^ opponis ca ri e atictaa Itatic iter appo':q pticniiit i ffliic t i ma.ve|t eft at oicere
gticp.ia.n.ondim'' l?:f5 ca b'' c g? eentie eoy ipfa oiffonc Vltimtl oifbaticcevbiemcdui^-^vbi n6cmediii:q:vnuj
fui:'z oiflrone fuaji ofiay: rcpiignant coii^igi z oeftruut fc. qdtpeo^r einvltio oifia'abalio.igf piietas e Difla'pfca:
Sri.fo.met) •Jioftqg at nutla gnc;: gitaliiTimo:p fun t pzia; 03 tunc vc q: oiflfinitio cac cade C.CQ6 at gs ponatvltima oiucr f^
KC.I5<(4< 5:ia ofus: vit intcr oia quc funtali6:pzia fut
fin t oiftatia fitate : oifta tia itcr vnii 1 ouo alia oifta^l?: pofc eft. i>i/
flliud E fo:ma8.fic nigredo •: atbedo fub colo:c. 1 oulcc/ fm vna intentionf vni^mo
flatia.n.vni''a ouob^^vet erit
do : amarinido fub gufiu.bonitas ^o t malPno fut cen Duo oiftatia ab vno eode m6 criit pufietia i foi"
di:': ttic
te gna fugio:a:nec boitas figitat itetioe^vniuoce in itlis oifldtie:q cfT vna fpcs no mfte: vct erit multl m5i8: : tc
nec mali'.pter'l3 aut mali^igttat in of re aliq modo ptta ilticrutoiuerfi[modip:ictati9 ti vn^^mod^^.gn^critBe
tione pfectdis q 05 ec ei.boitas ^o e ee ^''.^nter ilta igit of ia q pfegfgcn'':^^ faciatilta fpc5 finc ej^ctatoe alic':
cH oiuerfita8:q e" iter puationc : ee.ge6 f 1 tabo: coue/ 1 pcipue in fimplicib''.ia.n .nofti I5:fcd crit oc m6 fequc/
niiit { gitc alio ^ fir boitas -: mali^.Coueniut.n.i fcnfato tiii:': oe Difp6neeo|: g comitan f fpcm.llf a t fermo c oe
<i imaginato 1 1 fitib''.Tt6 funt igif fpee boitatis 1 mali^ vno mo p2ietati6.f.q cEcentia.maifc"'c igf g? p:iii vni'
vf atit qj g no bii pfidcrauerut B.itellexerut gi co|!;que nocnifi vnii:mcdiui?o ^ccidq6q§uis fitoiucrfusctii
funt.pzia:': bnt giia.ppiq fnb gb^ptincn f vcl qda pueitit pfifc: 16 05 vtpuerfio pmu fiat ad itlud oft atigd moue
in fenfu vf iteltcri:t qda ofn t:'': collcgcriit e% eis itctionc turadp:iii.11ignimenim pus fit citrinii vcl viride vel
pucnientie : itctionc oiuerfitatis;t i.x»fuenint vna cjreiB mbctim.': ocindc fit allxim.^om autc^ poniit cotranje
penus qriida: t altera pofuenint genus olio:p,^5 no 05 media:pcr negationcm duo:u5 e):tremo:um. Scd boc
ita ee.Tla fenfus pucnietic : oiuerfitatis eil:vt copo^fuc atiquado fit cj: ocfectu noia mcdi|.f.mcdu vcrific fi Di/
niu:qSoue naeinuenienturmaUquaque otuerfi^ iv ceretur:nec cattdii nec fiigidii h tcpidu; carcret notci
96
^cptimi @ecundum
b^ves vtl ah fnvno gencre vel in orucrlTe.nc J! oiVcrfe «ato.t ffgiia meIlirata.Q: 15 no cfl c{ nifi C)c paitKc acd
nec lcue nec grauc.13 at no crir ve^ mcdiu: f; ell mcdifi dctc fibi extrifccus.n6 ej: ipfa na ciua.Tlo patirar autej
f botcnu8.(Lf abftiie at i puatio no bitt mediii in fub/ fomia:niriafua ma.igif fitectfccataii no fegata.': 13 cfl
(ccto.3pfa.H.funttpf3affirmatioi ncgatiorcflricta cir ipo'.05igit:vtfitmediii.(Laiij i^opncVpnaltum po/
ca gcnVl fubs.i i tge it z oirponc.Cdeatio igit babit'-! fueriit ideas:^ pofuerut cas certa in lellccta: 1 certa fcpa
^tiois ad illa rc i Dirponc3.erit fic pqo pdictotia:^ ad rata ottte8.Qd cu5 ipft c>:poliant oirponce co:po:alcs a
oe qi) c.itc.n.nd e mediit itcr pdictojiaeiftc no emcdtu; ma.f.nalee no rcmact nifi magnimdo x figura 1 nume/
Itcr puatione t babitum. rue. Qtfi ej:.i):.pdicamtie ea q funt qlitates pafTibilee z
C^Cg!",U.i:>c afTignadis itetoibus ant^fliimo^ d idcis: pafTiocsibabittis^potctia 'zipotetiafunt rcebnrium
1 fcda mctbafi:'z Dc ca q eo» Du^t ad t5:x oe ottdedaoH paiTioce 1 bit^': potctiae. '(\efo io e oe bi0:q pe'dcnt ad
neignozatie gg qua occepti funt. fifitudine ifloy :igif e maf.reflat igit vbi: 1 cft ^titae:-!
r^ttif^tia cftnobid:vtacctgamur qtt efl ^titas:-: firas 1 cfl $rita8.agere io: 1 pati fut ma
A»ll||^Ul'
Ji adrcfellediifnias oca» Ies:acgrif igit ej: 15:vtgcqdn6eflq§tu:fit et pcndeecj:
Dc idet8.'Z DifcipltalibU6.'z oe pncipt)s fe< ma:pedeti8 ^o ejc ma pncipiii efl id q6 no pedcc ej: ma.
paratis: i oe vUb^q ofnta nfis radicib^ igit oifciplinalia. fidec fun t pn^naliu.? ipfa fun t ccrta i'
•q8iaflabiltnimu9.q| ^uis ia^bateltnt tellecta.alia io ab eis.funt no itellecta: 1 idcirco nullus
tccrtis regulis:i q efl aliq inuitio fuffiicies p6toifrinirecoIo:evelfapo:emveIaliab9.oiffi'nirione
^^^' fpcculato2i ad oifToluedu i oeflruedum que fit recta:fcd quc cfl copario aliq ad ftute app:cbcn/
0C8 vcrifimiUmdines eo;::<z ad opponedii fenteti|6 eot dente.q: itellccttie no itelligit cae apud co8:fcd imagiat
ntmitn conabimurad l5tott8vinbu9noilr^.C6fidim'' eaeimaginatio fcqns fcnru3.£^i]ccriit et cp ntimeri : me
enimg^pereaquc oiccmus intcrim oum aduerfamur fure:t oifpones ca^ itcUignnf per fcipfa igif ipfa ff fcpa
eis vtilia muUa^uenient:quep2ctcrmiiTa funt in eie: q rata.(rQuidaf polttcrii t ca pn^.t no pofueriit ca fcpa
oijcimusioridimue.^coigit fi^omnisare inejcozdio rata.-zB fuit fecta 'Pitbago:e:': copo^oia afTimilaucmnc
fuoeflcruda': imaturasfcdmaturat poilea: tocidepau vmtariioualitatk^zpofucriitvnitateintcrminob^itatl
latim oeco:at i Qficit «Xalis fiiit pBia antiquitusapud 7refhicti6i8>DnalitatefopofuemntinmaIi^-:inn6re
6reco8.p:imii gdc pcrfuafibili9.f.retbojica.i)eide quis (lricti6e.([;Quida 'ioA\x\ pofucrutpn^augmetu 1 oimi
incidxt oeccptio in ea fttit oialectica in vna e^: gtib^^eius Untione 1 equalc ponetes equate ipfam f le: co g? ab ipo
*f.nantrali:qne ap6 plures eo^ pzius ftiit vfitata.poile3 fitpuerfio ad vtrucg e]ctremo^.Qutda vo ali) poiueriic
ipero cegut aiaduerterc oifciplinale.t oeide oiuina. &s eqle fo:ma:co op ipfa efl reflricta 1 terminata: augmtus
oum
in 15 tranfiret oe ali)8 ad alias nimtii fatigati funt. f 1 oiminurio n6 bitt tcrminii.poflea i^ oiuift funt i co
pumu out in trafeiido oe fenftbiii ad intelltgibile oiuifi poftri6c vniucrfttatis cjc oifciiplinabilibus idci8.Quidf
rtint.Tla qnidam q: eia putauerut q? oiuifto. fadt 6bcre enipofueriitnuci^rpn^^mefurc.vit linea ap6coepponic
cfle ouo aliqua in vnaquacg re.ftcut ouos boies in inte ej^ouab^^vnitatibueifupficicsqcquarao^vnitatibue.
lione bumanitatiSkf.boiem fenfHbilcm co2ruptibilcm.t (EQuida 'io vnaqua^ iftap oua|i pofueriit gte pcr fe;
boiem itelUgibilem fegatii perpctuii iuariabilcm.ivmV cplurc8ej:ci8 tcnucriitq^numeruecilipfum pnci^^^fcd
eaic^ itlo^ attribuerut ciTe. joed ce fcpa rani vocaucr iit vmtae efl pmu pncipiii:': g^vnitas 1 idcritas funt comi»
effec^emplarc.tvnicuic^re^naturaliusattribuerunt tatia vel pntia tjjcrcauerut numcrum cf. vnitate ^o:dJ
fomtam feparata:que eit ipfum itelLectii:<i cui obuiat v nauertit etl f m trcs modos.q:^ vn^efl modus niieraUet
tellectneeco q? inteliectus efl rcs que no 6flruit . J03 Qo alter cft modue ntleri oifcipUnaUe.tcrtiue e mod'' itera«
qd dt fcnfibilc ejc bis efl cozruptibite.Scias i^o:-; dmo/ ti6i8.modii8 ^o niicri niierafc:q pofiieriit vnitate i pnc'
firatioes pofucrut fm buiufmodi curfum:-: f3 15 traaa» o:die.': oeitt oualitate:': oein ternarictate. % fic ociccpe»
uerut oe cia.(Ci^ quibus plb famofi(Timus:i magitler Tliieme^ooifcipUnalieeft: q pofuerutvnu pmu:Deide
eius &ocratC8nimiiiadbcferutbuic fcntctieotites.Qj ^'"ktoeidetertiu^ao^dinaucrut nuc^ pcrfucccfTionem
biianitas cfl vna interio cns in qua coicat tdiuidua 1 xe> •
vniue pofl vnii.tcrtiue f modue efl:^ pofueriit niicrit
manet oeftructis Ulis.Tl6 efl aut 13 illa intctio:que e fen ^ ^crcari per iteratione ipftue vn itatis. n6 per additioes
libilis muttiplc^cozruptibilis.efligitilla q etl itetio itcl alteri^vnitatie ad ipfas. miro: at 6 fnia 1^ itbago:e g te»
ligibilis leparata.Ouida ^o alt; no ocdcriit buic fo2me nuitnue^pponiej^vnitateifuba^eocpvnitae nopftat
(cparationc:fcd pnciptjs eiu8:t rcs oifciplinales: quc fiit Efe:q: vnitae c alic'':': id i q c:fub3 6.1 i6 c ppofitio. 1 (ic
fcpatc oiffiniti6ibn& pofucriit oigniozcs fegatione ince. e mtritudo.(ir£te): bie fitit qp vnimo^ o:dini oifciplia
3d ^o oe fozmn namralibus g?nb fin t fegatc oifTinitoe Ue nueri attribuitpueieria alicui" fo:me.3ta vt cii cejc/
«iiccnit no feparart per ciTcntiam.c oijrerutg; foime na poliatus fitotdo niicri.Cu ^o c6mtfcct m' (it fo:ma bo
lurales no generSwr ntft c<f. '^vaoaoe illa^ fo:map oifci mfnis vrcg:'! P e 6 fnia qua afTignauim''i pdcie.(EQui
F>linaliu cu ma.ficnt planicics.-quc cfl intetio oifciplino/ da fo alg oij:ernt op ttcr bac fo:ma niierale: 1 itcr ejxi
Ma cii adiiigimr m^.f.nafo fit ftmus.t fit itecio n9li8.pla/ pIareofiac:e):qb''fticftgpofucitca mcdiii fsgjpdcin
nicies aut fmqt&t oifciplialis cfl fcparabilie. Soed ^ro e.prcs^oc):pitbago:icis tenucriitg^niicrue oitcipliat!
q6 ell nalis no cflei:vt fepct .plb ^o plue iclinabat fe ad vlideaUe eft ipfum pn"':'z i(>fum eitnb fcgatu: cj: quib'*^
iftof eftabfurdii.Tlarpaciu efTeifinitii impofTibileefl, CUna efl opinio eo:iHn:gj CU5 ree cft cj:poUata ab aU*
0iatfitemfiinita;ii)creftnctioeiueeftintermioterml qno:necefl:adiunctusci refpecnteaUueiptofcctocxpo'
e
C^pitnlmulL
piuoiusilIo^icllvniJi^gjeftoifcrctuaboib^^qfundFim efl OcfuBa cius.f.gtcqncadiungif po^^^ficutin aq c«5fi't
foluen8neccce:igjabipoeftpn'"fiiiceoi8q6eft.i)KO ocr.S>poliaf.n.afuaflcfo:im aqiicitatisi-zacquirifin
igit 9> cii ce rei bcat ec cii ea:ia (3 certilTimc on rttm eft ti' eafo^^acreitatis.p^igf ps DiuifioniB:ficutnotii efttibi:
bi.vit oico cp fi porucrimits catii i poliicrimus ci^ cam 5 cft vt acgraf fc6o tota luba que cft in ipfo p Sc63 cft vt
.
fue cae cam:nd tii erit pofe vnicuicg cae cc cam iji infini' pars eius:'z oeftruaf fubailla:q:igif fc6a pe oiiiifiois eft
tu.Cauratu;.n.ieiu9 ci 1 ca fue cae fi pfidcrcnt fingula gp luba pojis fit in co q6 cft poftcri^^qfi ipiii; idcvel pars
m
f c6i26tic fui adinuicc:,pfccto ca cae erit p" ca abfolute eius:^ p"' cft g? totaUtas fubc pmi t Efectio adiungaf ci:«
OuopaLio^^iouoaliabebfitcoEonecationis ad illa:$'' fi4it ct ficut ia' nolticjc pdictis:vt id q6 eft finitii i ctfcctii
ui8 orant in l?:qd vnii cof eft catfi mediate aU'q:i altep n6 babcat ptes infinitasin cffectu fiiie fintgtcs tnclura/
«It catii nullo mcdiate :q6 no fuit lic in p ncc i me". XDc bilesftueinteiligibile9:itavtbcanto:dinc:tiicl5fufTicit
diu.n.q6 eJt ca^pia cati:eft ca vnius rei tifi.Catii ^
vlti nobis:ne opus fit oftendere:an fit potc e(Tc fubm bui^^aut
mii nullius rei cft caivnuqdcp igf ifto^ triii hs j?p:ieta' fubm vlcg infinitLi:an n6 fit pole.S; oe fc63 ptc oiuifio/
tc.Sedppetas vltimicaticJt ^ q^ips nocftca alicui rei nis manifeftu; eft g? in ea ct 0; eflfe fuiitio. 'jn p.n.n6 cft
z ^petas alterius vltimicft 15 q> ipm eft ca oi alij a (c.p> nifipo^fcdiEEoppofitioncgertitcrfozmaci^^-zfo^mas
pzicus f medi) eftgjipmeftca vni^ejcmii-z cft catu al/ fc6i;f5 1 ipfa oppofitio feruat in puerfioc vtrariicg rey .f.
tur multimdo finita:ti4C vniuerfa nuerofitae q c Cter oiio po:ita9 cius Eaccns.f.rcfpcctu indiuiduatitatis no fpali»
cjcma crtt qli vnii mediu:qic6icat in^petate jncdi) f
m tatis.©edob^n6eftn9 aqueoi^io: cfTcpn"'acri&$
cop^nc lui ad ouo eicma:vnicui<p aut c>uo;t e;cmop e jj/ acraquo:!'; funtqft vicilTitHdinaria inee.^lla.n.finguU
pzietas.Silr et fiet fio:dinet multitiido infinitacui^no rja.aq p6t clTe po: i\lo fingulari acrc . 116 ncgo aut ptin/
inucniaf ejcmii:qi totii illud iftnitii erit ^m .ppetate inc gerc ilUs fingularib'' n6 cflc fine vclinitiii:f5 no cft nf fcr
dij:DC q fi$ta'ciicpcollcctione accepis^illaeritca eecati mobgjfingularib^^ei^fitinioii^isfpaUtaticiMlcc^per
z erit cata pme:co q> gcgd tft pe ilia collc/
alteri'':^^ feg t acciis fit initju f5 p eficntia,-f>olTHnt.n.|fi accidcrccaeaiT
ctionc citu:cft ci'' a q pcdet ec toti^^collcctioie.Cuius aiit cls in ifinitii ta in ptcrito cp in futuro.ncc cft opus nobi»
ei pcndet a cato:catu cft.^lla igf coliectio cft pditio een/ ondcrcnift finitionein rcb^^queBcentia funtcac^-z 13 cft
di cata altc^:i eft ca ei:'Z qeto maio:ecollectione accepc/ cifpo fc6i meb:i oiuifionis^poftq^ adiuucrimus nos p id
ri8:tn iudiciii ifinitiois rcmanebit.vn no^pot cc collectio qd oictucft in nalib''.1i>:imii.n.meb;}: cft q> geentia ftia
cap aliq?J:in q no fit ca no cata:i ca pMia
totii infinitii eft cafui fubi:f5 non piiertif:vt ^'"fiat ca pmi.Ouia.n.?"'
ect mcdiu finc cjcmo:qd c abfurdii. (Tfoige au t oiperit fit CA in Efectionc:f5 pmii fit ca in motu ad perfcctionesf
Qjclcpcedutcasfincfinercmouedo vtrii<p ejcmuivel idco no p6t e(Te motus ad pfectionc poft acquifitionem
itavifintouoej:trcma:f5itcrcafint inftnita:l5nd tollit Bfectioni6:ficutp5tc(TeBfectiopoft motiiad gfccoonc;
nfam in ictionc in q fitmug.f.in ftabilicdo p"'" cam.qBHi9 p6t igitur ciTc vir oc puero -z no pucr oe vtro.
enij oicat b eeouo ejcma:t inter ca mc^fine fine.l5 tii oi (CCapitulum.II.ibe queftionibus pfcquen tibus id q6 oi
cit lingua tii'i:n6 e% fnia qua tencat.Tla fi cjmii b;:fini/ ctum eft oe foUitionc eop.
tii cft i fe:qjui9 pfideras no E«eniat ad cjcmu ei''. iDocn 03 if^ inuim'' in manifeftatoe JHii'' noe
aiit
la q of 15 eft oe 15 cii fiierit poftcrius co:ita vt 15 i^bii oe, aptii tih:'z epeat ad effectii mptii ptintio.in q cft itra apti/
no figniftccfaligd oc ee'ntia pmtno intelligas nifi poftc/ nidinc pur j:': pfcctione pura.igf id q6 fit DC aUo fm pdi
riojitate tihrvri oico cp re ec oc re no cx intctione ecndi ctaDiuifioncaUqfiDfeiTevni^^Difpofiti^is^ficHtciiDfgj
poftrc:f;c):intetione.f.g?infc6oeft oligdoc p;':itraci'' Dcigno:a"tc 15 vcl 15 fit iciens^-zaltqri eft oifponis cuntiff
fabam of otiob^^modis^q^ vnus fenfus cft vt pmu5 non paulatim;ficut cii of q> oc puero fit vir:-: aUqri cft oifpd/
fitidq6eft:niftq:n9eiu9 moucf pficiB fc6m.i?.g.ftcut nis apte tih;ficut cii of g? oc fpmate fit vir.llome.n.pue
puer no eftptier:nifi qi eftin via pucniedi ad virilitatc^ rinotataptitudincadpficiendiivi;:paulatim.nomen
Cii t?o fit vir:n6co2riipif:fed pficif .llon enim remoiief f fpmatis aptitudine ad eendii boie5;n6 pditionc j?ce/
abeoaligdfubalcvcletacciitalenifi 15 g^pendctoeim/ dendi paulatim.igf magf pmuoDc gtib^Diuifionis vnaj
perfecrioe:': oe effe eius adbuc i po":cu pfideratus fucrit ptcrmifit:ea.f.que eft gfectio: z ec oealiq no coponc mot
m
f alia Efectione.aiteri''!^^ fcnfus eft vt pipii fit talc cu/ tionis od pfcctionc.Zii q: oiscxitus ab optitudine pura
iiXBna fit no moucri ad fc6fT):q5tii9 comitef ilUtd gcs ad adelTectu n6 cft gfcctio.2ia.n.fcntit qritp falfum -z cj:it :
remotio alicuius rei queerat ci pp qua mercbat nomen rit aligdipedics nam:toccafi6es nates fiterint natr ad/
no oicct aligd e(Te oc co:acddit igf ej: 13:vt cii coparatio iuuates ci^^nam moueat ad j^fcontx 13 fm via ^ccden/
foerit generati ad fubm in «ro q6 no b$ nomc no fit intra di.3a manifeftti eftg? cetcregtee oiuifiois no itedunt
I
banc oiuifioncfz acddit etta$ e% 13 vt coparatio ad fut5m m bac uigfitione:f5 ps pdicta.l3.n.iudidii no eft certii oe
fit gaccns no p ecntia.1^uer.n.in^tii eft puerno pot ec rcligsptib''oiuifi6ia.*p6t.n.Bcein noecndo futJa6.V5.
Vtr.-ita vt fit ille pucr 1 vinis oeftruit id qd intelligit per cu pofucrimus ful^m q6 idpit 1 no ccflatacgrercapritu/
nome pueri ad 13 vt fit vir.igf ee oe pucro ad vltimii eft dincpoft aptitudinc ad res acctitalcs fine fine:fic tignu;
wtentio oe poft.^te q: no loquit :nifi qi oc fubiectis quc q& cii figurat atiq figura aptat p 13 ad aligd:-: cii ei" apti
funt B acdrs.^te qi neceiTe cft vt aq ej: qua fit aer vel fit tudoej:tt adcfiectii:itc^aptat ad aliud:fitr 1 aia in of^
elemetti ei aliq mo vel no fit.@i autc no fuenntuc nibil benfione iteltijgibiliiir: vf g? in puerfionib^na lib'' no p*
valj tractare ocieo.©5 fi fitenctiic li 05 vt cu aer pttertit bi^bcaf B itcntio.Scd folo qonis oel5 g> ree fiuntcxrcti»
e fua qlitate actiua i aqcitate fiac elcmetii ct.f.qm ipe nd -z Dc 15 gi eft f m
vna ottap partiit^ oiuifionis patebit ej:
pucrtit afuaaliaqlitatcad 13 vtfiatelemctii alteri^rci bis q pdicta funt;qifi etm g fe folTt no eft aptii rccigc foi/
.f .g.a fua bnmiditate vt fiat elemetii ignis fincpuerfioc ma vcgetationis taialitatie^fcdacarit fibiaptitudoitla
fuiinaqua./bcindefirrigniseftin aliaqlitate nooppoll gEqlitatcq venitin itlude]cc6mij:ti6e:ic6proniptingit
ta ci tn qua pitertit aer.igf caufc males no ibun t i ifinitit in eo finc oubio aliq paerfio in atiud fibi nate : ^uis no
fine reucrfioncjg): pofitionc.n.eius no patiut ea ocbcrc pftituatitlitd:igf coparattod^ad fo:ma coptonis eftoe
reucrti oino:f5 pote effe ea teaerti,ij:^ tnuit poflibilitas ilta gte ouiifiois q e oe puerfi6e q di agfita ftierit i c6pro
25 finitioni8.Tld cft aut I? inqfitio eiusiimo eius inqiufitio nc^tilc reccprio fo:' aiatiois abillo fiet gfco iltius acgfiti
cft ce finitione.-oiidamu6 igitfoludone ifta:p qonu oice/ in c6prone:^gg ea tta moucbit adtlta5.igf c6gario ei^^ad
tcs puenietius ee vt verbii magiftri pzimi non fit nifi oc fo:ma aiati6i9 cft ficcogatio pucri ad vi^stii gg 13 no coz
pndpi) 6 fubctinqBtii eft fuba:nd tq^ eft fuba cui accidic riipet foi^aiari^isadB vt fiatc6plbtiri:ficpuern6eoc
tpno pftituiteifubasnccpficitea.vri i?biiciusfuit oece viro:f5 co^rumfMt c6pld ad 15 vt fiat fo:"fimplej::quead/
fubas oe fuo efo: vel oe fubo illi vf ce cc f m via fpei fuBc modii aq puerrit in acre4ial.n.n6 cftetm fubeetb:p:fed
abfolute:vf f m via eendi pfectione fpci fube:'i puenicn/ puerrifinilla^co^illaluntfimpli^.igfc^plb 1 fimplici/
tius cft et vt i^bii eius fit oe ce nali non artifidali . O2 eH tas viciflitudinant in fui3o.!oimplicita6i^non pftituit
itafit:tucctmcftgscentiali9in eegtiati:-! e'tineiTe ciua fuba5 etby :f5 gfidt na5 citiufc^co^^inqgtu eft fimpicj::'!
qd gcnerat e:c eo.Tlon intclligo aiit g cffentiale vt fit nc/ obt^ignisepurusignisEgqlitateqefttcocomitadfua
ccflariu ad ee copofiti ej: fe 1 cjc alio. Quia 13 ct ineftcfa fo:'''";': fitr vniiqdcBetb?:.gnatioigf aiatie pedctcj:oua/
in gnationiljus no een tialib^^ficut elcmcto ad ec co:pus bnsgtiationib^^vnntfcuiufc^^qi^eftiudiciiijp^iiioebito
albii.©5 intelligo pcentiale.b.f.vt ctm ec ptc fit aliquid oiflonis:': io ptinet in vnaqc^ parriu oiuifionie p:edicta/
eentiale eLi tiic no ;^'tuet illud elemctii in eflcctu nifii rii.([r£>cdptraq6neqacciditDel5g> ipen6acccpitoc ^
fiicrit Qs illi vel fitcritlq6 eft rei fua pfco nalis:eoQ) ittud fm^gp vfus erat of c aligd ce oe aliquo non fm
cfis nifi
ia pot ee E» fubCjlU^usf iudidii eft:fic iudiciii bui^aii/ acce|:w'oneq n6 crat i vfu.rnfioeft.l?.f.gj iudiciii rc;}: no
fi ftierit etin q6 pftituit abfc^ illo:t ccidc accidat ei fieri variat ggnoia:f5nos.Dcbemusattedere fenfus eo;r.igf
partccopofitiab ipro:iaccnte:q6 eft in co:q6 no eft cofti itelUgamus 1 fciam^^itcntionecop. tiico igf ccintentio
tuens ipin:nec 2fidcs id q6 pftituit igf ipfu5 ec partc eft ncen g» fiil3m ej: q eft rcs cii fuerit piiuc tgc f m 15 q6 cft
centiatcrclV«cw copofiti.': no eentiate rcfpectit fuipf^fs pus b5 jPpctatc q no cft eicii ia acgfintm fuerit iltud': B
DP5 non auferamus ei fuii ce parte.Cu aiit fiicrit fic:tunc eft aptintdo oimoda nec gnat fuba e^ co nifi gg aprint/
fuBm non erit tibcji ab vno itto:!^ Duop.f.q: vel crit con/ dinc fua ad rccipicndfi fo:macius.Cu veroremouct ap/
ttimtn ab bac re vet ab atio cquiuaten ti.erit igf cf ia Mt rintdoggcj:itiiadcffcctU5 cft futJa^^zinB potcftoici g»
bi ca.igf ante acqfitionc fo:mebabite ia eratin eo aliitd (i(tgnatacj:eo.0cdfin6fueritnctnecj:m(>doaptitudi8
qdcqiuualct ei in pftimtionc eius : fs no aditigintr cii R. fed fuii nome ftierit fumptu ej: kipfo fmq6 tratqn non
fgfentQ}iaac9fitioej:ma:tiltare eratfubaq ocftruit pccdebat cj: eo giiarialigd:tunc itlud nome non crit no/
cusaducnitfcdm^tcft vnags oiuifionis auterit gjclnf meej:qpedeatitentiogtiationi9.£iiautn6ftteritdno<
ia pftttuitno gbanc re qgucmkd g founa no£fccta q men fm aptitudtne:tiic nopoterit v^rbo ej:fnimi: qpui^
auic Tl X
e
CapituIumJIL
intentto ciiis acgfita fit in ci:Qi aut intctio q eft noiatw nitc:rcmoucf cecas 2fectiuas.Qui.n.pccdit g? poft vnai'
fiicritacglita nonotatatiic fuu iiidiciii in intetionescrit quacg pfectionc cft efcctio: 15 ia ocftruit actione itcllcct*
uidiciu illi^r^uis pcnuria nois .pbibcat iudiciuj ot eo:-! •f>cr fcn.notu cft q> Difcrct^ gfcp no facit id q6 facit g in*
»n fulJa.vn non pofTumus pccdere oici g^ aia fcicne giicf fibi pcr fcipfa fincs p:opofito6. €c autcm actio inteltigi'
oc aia apta ad fciam.iSj 15 fine oubio ^cditi fubfHtge. bilie no cft nifi terminata g fine 15 no e actiot Itclligibiti
Tla iudiciu vidcrc locutionis oe illis non variat in ipfia eic mo ci eft actio itctligibiiis^r^ C): mo q c actio in q age»
fubftati)9:nec i fubftatijs cu fuis oifponib^^.CUaiit oicille it^dit fin&igf eft fic ejc 15 g? ipe e itedes fine . &; B g? ipe
t>o:g»aligd gfiaricjraliq eftf mintcntioncDC poft^qguia eft itedee finej?bibet vnicuicg fini ee fine.igf manifcfti*
fit qliciice mo itentio De poft:no tni crit pter gnari g? nos cft no ee ve^ ofe g> poft vniiquecg fine fit fini0.3cti6e0
intcUigimus.^n oi.n.gnatione alicui'' dc aliq rncccitc eft .n.nale8 1 aiatee notii eeicali^ locis ee pp fince . (ECi
gnatiieiTcpoftilludcj:quognat. Iloaiitobaliud ptcr» et q cft rei foamalis facile fdri pt ce fi'" c>: bis q oca funt
mifit 1 rcfugit log oc poft magf pmU8:nifi vt no putarc' in log'':'Z foualTie fciefciTiDiffonc ctiii 4 funt rct in effiectu
lur ee ibi itcntio tiri poftcriojitatis fic in eceplo in q6 in/ f m ozdine ei^^aliciue nale:7 t^dqp toi' rei itcgra vna eft
duxiftcHJofuit.Cii.n.fitaligdDcaliq c):bac itetioneg> ^.gjmutti^caditinea ppcditatetppetate.-igj cditasri
cft poft ill6 (ic vt rcmaneat eialigd oe fua fuba q crat ei ^petas ptinctozdinenale.gcgdaut b;o:dincn9teia fci
pas:'! eft ct in fuBa fc6i:ttic no crit ttn cj: ite'tione dc poft: tur c^ finitii.Confidcrarclgf B tmm6:fufficit ne fitopUB
f5 crit id oe quo crat nf fcrmo.ici aiit qni oicit magiftru? j) liptate.^ncipia g i oica cp cu Df pn"* p"' agens : v«l p"
p"* oi^iiTe Dc cK) qd eft g acciiis^no Dc clb qd cft EClTentia pn^abfolute^ncceeftcc vtiii.Cuaiit of ca p^mali9:ica
ia accidit Dcceptio ob 15 gj ec ctm gtiationis : no cft id qd p* fozmalis 'zc.b9.n6 eft necc clTc vnii:qucadmodii I? j
eeelm c;:ntic vno refpciu^uis idc fit g eentia. £tm.n.E in ncce ec.Tlulla.n.ca|i cft ca ff^ abfolutc . ©5 necc ee crt
eentii:gnationicft ce piucta po':i elm g centii crtttic pn"' ct illa:p pmap.cj: B igf ^i ej: eo q6 pdij:imus manife
centia piiiaa dfectui:t vmlqftcB iftop eft cfm g occfis d ftia cft g? necclTccc vnu5 nucro eit:i patuit qy gcgd aliud
cuieftclfmEcentia.Ss^biici^cftDcelbgjcftgnationi: ert ob iLlo cti pfidcraf p fe crt potc in fuo ce:i io ert catu 1
itogjeftej:nticcigf noaacpitettn niftpm gjcftE acctis peneirtotuitgjincalitatcfincDubio puenif ad ipm.vii
vnictbfq6eftgti«ioiinitiiicj:ntic;qmpucrn6cftcthi gcgd eft cjccepto vnaqd cft fibiipi vnu:': ciiteg? e fibiipi
epitie virinccfit dcco cj:iitiaviri:f5 eft ctm ad ficdiivip ens eft acgrcs ce ab alio a fc p q6 cft fibi ec no p fe 1 ti e :
<! Dc co fit vir.(riSt gs aiit oijcerit g? cii pmus magf no itetio oe 15 gj rcs e cata.f.g? c rccipies ee ab alio a fc:-: bj
fiiit toaims;oc pncipijs fube abfolutc:tunc qrc ptcrmifit puatocs q certiftcaf ci in ftia ccn^abfo'^ no g? ccrtificef ei
etVn q6 cft fubc in cjciTtia ciu9:fic fubm ccli:-: adbefit ttfi fiixo EE fu^ fof
"*
obiicB fua ma vcl pp fua mam abfcp fiia
efo q6eft fubc f m gj gttat :riidebimu8 ad I3:g> ctm cpi/ fiji^.fj Efiw totalitatc.igf fi fua totalitas n5 ftierit firct^
tieccli eft qs ci'q eft cii co in cffcctu ncc oubitamus fini' ocbiteccndiDato:ece:tiic fipoHierl ip5 rcmotiiabeaoe
ta ci in effcctu ca q funt in eo g? cft finitii cjciis in effectu. bebit ec puo ci^cii ftta totalitatc:q6 c oppofitii ad ipa5 ee
©5 ci g id ad 15 Buenit vt noucrit bac fciam -z cognoucrit a oatojc eendiipa^ cii fua totalitatc:igf non crit aliq p»
cctcra pdca funt no oubitabit an cac fint finitc vtifini
q d^oii^ec pcedat attcra fm pfidcrationc biii'' fnic.fSs qt
te:f5 oiibitabitan fifr fit in cKs q funt i po^vnii poft ali6: rtcc ma d'* ncc foz^ci^fi fttcrit btie mam
1 fo2md.2^otu$
1 funt oiucrfa ^pingtatc vrelogatioc.©5 P qone vltima ^f rcfpcii p' cae crcatti cft.©5 oarc cc ei q6 cft ob ipo no
oc 15 q6 of Dc a^ 1 acre rndcre facilius crit ci g cognouit eft tatc oare cc q6 oinojpbibeat puat6c5 a fiibijs rcp:f5 i
ea q oijiim'' oe clfe in libio oc gffa. t co:rup. q§ui8 fcrmo talc cc q6^bibcat puationc5 obfo":': c i eo q6 pt fufliner»
nf 15 eft oc gnatioc mq: re e ccntia: t ois altcratio q cft eternitatc:': b c creatio ahfo^-.i ce obfolutu no cffc oligd,
gcentiaeftfmvnaprietatetin.igf id qdcftoc aliquog Oc.n.q6 ccpit ab illo vno c:-: ill&vnii i oas ei iccptione:
eentiS co:rupit in illud nccciTario:i illud aliud fifr : vni' co q? id q6 icipit c id q6 e poft no ce.©5 fi ill6 poft fucrit
uerittasigf altcrationi'icop:cbenfa cft.qrcois ozdooe/ tBale:tuc pcCdet itt6 a ti:f5 rcmoucf 13 aii iil6:cil itt6 icipic
dituscftDOobuseictrcmisab vnoquo:^ fit reucrfioin ati:': ti e niicigf
ce:eritigf rcs opp:opata:fi'c9»cd pccffit
altc:p.igf ia folute funt oes pdictc qones. n6j?uenietccaligdnifioiiill6 fueritoUgd aliudg) oe/
CCCaprm.III.CJconde^finitas ei cas finalce tfoimales liruafipaidccnteigf fccptio ocno obfo^^qecrcatioErit
1 DC ftabilicdo pmu pn"* abfolutct cais pmis abfo'^:': oe calTa no bii5 itcltcctii:igf poft qd e 13:c poft q6 c p ccn tid:
ca p' ^pzic:-! oc onde^gd fit ca p^abfo' q cft ca oiu5 ca;:. q: id q6 c rci c j: fcipa pus c co q6 cft ci c j: alio a fe.poftq|
finitefintcac^finalcsias patuittibi oiit eft ei cj: olio cc:-: ocbitu eendi:tiic b^ €% fe piiatioc^ t
^SiT^nA
j^i \aV\X poffibilitote -: fuit ci^puario oii ciTc ci^^oft puarione ciu»
q^ eo toco in q ondimtis cas ee i fol
] uimueqones factaa Dcillis.Ca.n.finalis cum p:io:itateipoftcrioatatc:Ee(Tcntidigifoi6rc6ejK:cpto
Ca.n.
ftabilit fuii ce:ftabilit et ipfa? finita ce. p:imocftpoftq| no ftiit cns q|tii in fccft.
I
BfcctiuaeftEBquaceterereefunt^-zipfanoeft (nCapl'm.IIII.£>e jspetatib^pmi pndpij q6 e neceffc ce.
PP atigd aliud.0i.n.poft vna cam efcctiua ect alia ca g/ 31tti ftubilitiicftcffcaligdqdncccffccft
fectiua:tuc p^ cct ec fc6a5:iita p^no cctca pfectiua.li»»
*^ " ftabilime til ci^^fiut p 13 qj nccc
elTc: f5
fitaaut fticrat ca cftctiua.cu igit fticrit fictiic qiii pccdit fjclTc vn ii eft:igf ci q6 eft ncce clTe no coicot ali
cae gfectiuas fcg fe vna poft alia.ia negat eas ec cls pfe/ I gdin fuo o:dinc.igf nibil cftp:ctcr ipm q6fit
ctiaas:': Dcftruit n95 bonitaris^q <ft ca pfcctiua^co g? bo ?s necc(TeclTc.li>oftcpout nibilptcr ipmcftne'
nitas eft q EC ^^?
Vit-^i CP <!"» ectcrc cac qrun f .Cuj ccffc c(Tc:tiic ipm cft pncipiu Dcbcdi ce oc q6cft q6 focit
fliit ftterit rc9 q qrif pp aiia:tiic illa erit vtile no bonu ve Dcbcrc ipm clTc ocbito pzimorio vcl mcditite alio . &ed
wa,vn manifeftiitft 3> <x B a> cac jjfcctiuc oiit ciTc no fi/ poftq^ cfte ois q6 cft ptcr cii cft ab ci'' cflcitunc ipfuro elt
©cmi glumtmn 99
jnimii.no itcllfdt aut e p:imu itctio q addaE ad ocbiV ditate cy B q) e ipfa gdditas Vcl comiten t eam pp aligd
tufuicc:ita vtgb multiplicct oebitii fujcerrsitelltgit g aU'ud.3ntetio at oe B g? oicim'' comitanf e feg ec-i q> ec
3 refpccf rlbnis fuead id qd eiicjc k.QdaB autq> cum fequif no e Siaiitftterit I3g) vnitas fequaf gdditatc t
noe oijrerim'' t^bauerim'' q> neccfTc ce nullo^^multipli' comitcf ei g (eituc erit 13 givnitas in fuo ee fcquef ce.gc/
cafngjcentiii ci^epure vna puriflfima va: no itelligiui'' gd at in fuo ce fequif ee:id pofl g? fequif b5 ee g eentiam
g 15 g> ab ipo rcmoueit oia q futr: q> no bcat rlbncs ad pns co:igif gdditas p eentia erit poz fuo ee:q6 eicoueni/
ea q funt:l5.n.ipot'c efl:ab oi.n.qd cft ncgan t multi i oii en s.' fNClbt igf vt ee fit ei ej: ca.igr oe bfi s gddita tc ca tii
nerJimodicendL-qjgcgdcftadaliaq aliquemo'
fijtbj e:z cctera aUa cj;ccpto neceffeeebiitgdditates q ffit p fe
dij rlbnig x coparatc73:i pcipue id a quo fluit oc ce ; fy^ pofTibilcsce:gbus n6 accidit ci ee nific^rin fecus: ptriue
15 cp oidm"jp5 ce vni^^eentie q no multiplicat itcUigim'' igif nob^gdditate.Safupbfitia gdditatea fiuit ee ab
cp ip5e:ficutin fuacentia^iocide^fcquunt ipjvt rloncs eo:igif ipfeeftce cj:poliatii pditioc : negadi puones i cc
affirmatiuczncgatiuemultcripefijt comitatcs centia tcras.ppctatcsabeo. ^eidccctcraaUaq biitgdditates
ifiitcate centie i filt poft ee centic:ncc
fiit pftituctea een funtpofTi^:qzbntee Eipm.?nterioaiitoc15 g> oicim''
tia nec fut pa ef.CTiSigs at oij:erit q> fi illc fiterit cate: g?ipfccftee^TX)liatiipditi6cneg3di ccteras addirioes
tiic iirerit et alia retb i^cedet 15 vfcp i ifinitii noB iniiigc ab co n6 c g> ipfc fit ec epfoMatfx in quo coicct aligd aU'6
mus ei vtpfideretid q^ccrtificauim''©^ b^in capite re/ ce fi fticrit eecui''^ fit.ppctas.^pfcn.n^ e ilUtdcns c;cpo
lationijvbivolmm^^ondcre gjretbpucnitadfine libi liatu pditionc ncgadiif; eft ens n6 pditioc aiTirmadtfxte
foluef ei'' qo.redibo igi' i oica cp pmu no b; gdditate nu pmoq6 e ens cii pditioe no addedi c6paraaone.&; boc
fivnitateqfitDifcretaabipfa.ibico.n.gjncccfTeccnopt aliudeflcnsn^pditiocadditioiKtqzillud fuit vtisqd
bfegdditate qua comitcf necdTitas ecndi:'z icipies a ca pdicaf oc oi rc.ifhid 'io n6 pcUcaf oe eo in quo e adden/
pitc:Dico q? nccclTe ee ia itelligitip; ncccfrc ee vt vnu5:'Z do:i6 in oi q6 c pter iUud:e addedo.pmus ctn6 b5 gen".
ia itelligit ipm ^nii^-zia itclligitE B q^ei" gdditas e. i?.g. pmus.n.no tggdditate.f;q6 no b; gdditatcno bsgcn''.
bovclaliqalia^fuba^qriiilebdritncccccrtciaitcUt/ gen^^.nTriidet ad itcrrogarioncggdeft.gcnusctaUquo'
gif vnii q; e aq vel acr vel b5 1 e vnii.5a aiit poteris ?fl[ gs c rei.ccrtifi'catij c at g? pm'' n6 c c^pofit^.^te itetio ge
derarc t fcire 15 c): eo locoin quo accidit oiucrfitas fnjap neris n6 p6t ee gn vffit neccfTe ee:-: tiic no cefTabit quo#
inn3lib''.f.gjpncipiuvclcftvniivclmulta.Quida.n.e): ufcp fit ibi ofia vcl no fit nccefle ec:f5 fit pflitues ipm nc/
eis pofueriit pncipiu vnii t qdl multo. Qui aiit pofucriit cefTc ect tiic nccefTe ee crit pftitutii ab co q6 no c nccefic
vnij:gda pofueriit pmii pncipiii no eentia vni^^.ied id qd ce.q6 cil ic^ttenies .pm" igif n6 b; gcn ^.ti^ n6 b; ofias:
cft vnu fiait aqua vel acr velignis vcl alia b9.t gda po/ q: eni5 no bs genos^o b5 orta5:io no d; oiffone.Tlec fit
fueriit pndpiu ecntia vnius inquatii ipfum cll vnummo oem6firario oeeo:qt ipe no b; ca;.@irr no qrit oc eo cj/
aliquid cui acddit vnii.vti ofia e(t iter quidditate cui ac rcZu.n.fdcs poftcag» ei^actio no b; qrc(L l>6t a'taU/
cidit vnii vcl cnsiz iter ipm vnii vclcns inquatii e vnu5. gs ofc q> l; refugiam'' ofe oe pmo nomc fubeno t^ pofTu
jbico igif q> necefTc ec no pot ce ciufmodi vt fit in eo c6' mus rcfitgeregn oicam'' oe eo itetionc fubcqiii e t no in
paratioiita vt fit 15 gdditas aliq que (it ncce(Tc e(Te: t iili fubo q c itetio fuBc qua pofu im'' gaiP.Cotta q6 oico g> &
gdcKtati fit itetio aUq ptercertitudine ei'':^ itetio fit nc/ n6 e iictio fubc qua pofuim^^gcn^^.fmo iterio ei'' e g? e rea
ccflitas ecndLi^.g.Si illa gdditas eet bo-Mc boies ee eet bto gdditate ftabilccui^^ee c ec q6 n6 e i fubo co:"^ vrais;
8U'udceq5ip5ecnece(Tcec:itiicn6poffetccgnl5q»oici cui'' rei^b6 15 e.qin nifi 15 fiierit itclf; oc fuba ipa erit gft
mu8 necefTitas eendi velect b certitudo vtno eet:abfur nua nnllo": q6.n.figf p 15 nome cns no iudicaf cegcn''-
dti e at vt buic itetion i no fit certitudo q fit pter ipa$ gd/ neg5 f oq fegf n5 additei aUgdfugec nifi occafionc oifr
ditate.@i aiit illi neceiTitatieaidi fuerit 15 vt pcdcat ab CTcri6i6:bac Vo iterioc n6 affirmaf aU'gd;qdia fitacgfitii
illa gdditatc:': n6 efinece(Teeefincilia : tiic itetio oc ne* iee.Tleceiterio aUcui^^reip (c.f; e i refpectu tin.ee rgf na
cefie ee iquatii eft ncceiTe ee eft ncccife ee pg aUud q6 no i fubo noc Jtetio affirma"nifig>cen''ci'' 15 ptec vt fitcnss
cllip5:igiftuccntnecc(Teceinquitiiertnccc(Teee.3(p«n •z ocide ip; fit aligd ncgatic i rela':q6 eejc idepritate q e
cni in fe iqultii cft nccctfe ee pfiderarcecneccffeejjptcr rci.H igf ircrio fi accipif 15 m6 n6 crit gcn". Zu
at ia plc.-
aUgd qd eili; ei pp q6 eH ncccifc ec:e abfurdii .&i at fuerit ncnofti bi log*-! noiHetin tog^gj ciioicim^ois vnitoa
Vt oifcrepetab iUa re:tiic illa gdditae no crit nec^ife efie no citelligtm^^ccappzopaatucqznob^certitudinc aUa
rUom6abfo^nccaccidit cinecciTitas dTetidi ablblutc. nifivnitatctiic 6 ^ q6 oiam''^ oiffonc fubcqzipfa cens
3pa.n.n6 fit nccc(fece altqn.S; necefkei abfo' fcmp c no in fu^4tetio e g7 e rcs oe q of g^efi no in fubo:ita vt
necede ce.tlo eft at fic oifpo cn tis cii accipit ab(b'fcqn& ensno in fubopdicef Dcea^tbeatin feipfa gdditate; fic
gdditate no Ugatii cii nece(Titatc pura.Tlecobefl fiige oi bc lap.i arbo:.©ic igf 05 ima^narc fuba; od 15 vt fit gc
ferit qi ilUid cns cdtii el^ qdditati 15 m6 vel alt) rei: po' e nus.^b6 at q iter Y> ouo fit oria:t q> vnii co^ fit gcnua
.n.vtensfitcatiitnecdTitasabfo^qeftc eentia nonfit 1 n5 altei: c X>.f.q> oc idiuiduo alicui^boiecui' ec i^oi
cata.refiat g vt ncce ceg eentia abfo'ccrtificatii Cqaatii c rat p6t oici q ipm finc oubio mo no efl in fubo:f; vr fuf»
nece p fcfit necciTe ee fine iUa gdditatcad q6 riidco : q> ficereq6a(Tignauimue oe 15 cii loqbamur oc los^ica.
tuc illa gdditas cct accntaUs ad nccc(Tc ec:q6 cficertifi/ (LXap.tm*V.3n quoqfiaffirmaf 1 rcpctif q6 ptenjtad
cate eicntie p fcfi iUud eet po tie:igif nccc(Tc cct oefignatii ofl^cdedlvnitate oc nccefiece:': oes^pzictates cius ncg»
in itcUectuinB^-zcetcertificatiinecefTeecq^uis no effet tiuae fm viam concludcndi.
gdditasillaacciitar.^jfUaigf n6egdditas rei oefignatet
irsiirt eftvtrcpietam^^^buOcUgjcerti
{tcllectu:q e nece<Tece.f; gdditas alteri'' rcifeqntfs eani. iHWt? tudopmicipfitintnulUalii.vn' V^
Ja aiit pofita fuerat gdditas fua no altcri'' rci:i 15 e Ccon .n.iquatii c necefTcee e id g q6 e ipc:-: eVein
uenie8:igif nccefTe ee no b; gdditate nifi q6 e nccefTeec tiaxi b itetio e attributa ilU vcl pp ccntia il/
: B e vn itas .'Jte oico q» gcgd bj gdditate ^er vnitatcm BVUu6iteti6is vel|2aUlca5:vclurifi idq6dt
^ catiie.Xuatilnofhg)e)cvnitateteen6 pftat gdditas neccfTe ee fit aU'gd.f .g.l? b6:tiic nccc(Te d vt 15 veliUe fie
q cpter vnitate ad modu q aUgd pflatcjc pftituetc. crut 15 pp biian itatc t ti: c b6 vcl n6 fit. )3i a t gp 15 g) le b5
igit occomttatibu9:ttiicndp6tLeesn velcomitenf
^ cct^b6.titcbiianitaeiudicaretecbitctin.0;fibuant/
auic. Tl j
Capi.
taeali)pterbiictucndiudiatbumanica9eebuc.l5aiit diopo:tebit vtilta fitciJ co.Siat ftterftf^ mdiciu rterid
no e fact^ B.nifi be alil cd; ptcr biianitatc.ioifr c oifpo nis fcde;ttlc nccclTitas cendi egcbit a liquo p q6 beat ec.
certitudis oc nece ee.Si.n.ipra g fcipfas fticrit 15 fig tu: ect igf ncccfTc cc q> poft^ afFirmarcf ei icecio:qj ipj ene>
tucipoteevtillaccrtitudofitali|nifiilli:alio9nipaccr/ ccfTc ccegcrcc alio p qd bf ct cc:q6 c ic5ucn ie6.05 i coto
tt'tudon6cctl3.Si)?ocert!tudob''itcnoni9 fiicrit buic re : f le no cuenit f 5 blc fo:ml:f tcn.tquatii e f lc 1 cotot
figto no cj: fcipo:f5 cj: alio a fc nccipj e ip5:nifi q: ips cft iqitlcu e colo: e aligd:': iqtiacii e cns e atigd.ponam'' igf
!? ftetio:tiicj3pau ce ci^^crit acgfitu ab alio a (ca Rc non qfi coto:c 15 nccefTc cc -z of ia nigredis -z atbcdis ibi. po*
cnt ncccccqd e ipotcigf certitudo Dc neccce : e vni ttli nam'' 15 id quo app:op:iaf vniiqdcp pofitop Yyti fic vna
cp c nccc ce:qtio.n.qdditas ejpoliata a ma erit ouabus quecpof ia:p albedis 1 nigredis n6 rccipnf ad faciedu co
cpTtU8!fcHio.n.n6 fiit otio nifi vcl pE itcrionc vel Ep fu^ lo:itatceecoto:itatc:fico5Vtj5pcta9 vniufcuiulcp iffo:jf
bj ci nifi ee itetiMB:nec pcdct c)c ca eptrifeca ncc ej: oif; B at t^ n6 e po' qtii nccciTc eeil c fiabititfi ec.imo ip5 elt
ponc cjxrikca in quo oifkret ab alio fibi pfitt" JU6 igit nabitimetu cendi.&$ ee cfi pd6 in ftabilienda gdditate
no eei c6icaa f fua itctoe.igf p nibil c cq lc.^te oico g? nc De neceiTc cc.vct ip5 c ip5 cu puari6c puatiois veljpbibif
cedTtas ecndi no p6t ee itetio i q c6icct txliQd alid a fc vb tioe ocftructiois.^jn colo:c 1 tce e piTs gp fcgf qdditate q
lo m5:ita vt fin t pucnictia i ccrtitudinib'' "Z fpcb* nec fint e coto:.igf gdditas q p fcipfa^ c colo: iucnit figta in effc/
Oiucrfa ccrtif udinib'':p"'a t c cp nccefTitas ccndi n5 babj ctu tuet a p ce.@ i 1 1 cct;?pcta8 n6 ca c|tii ad ITabiticdu;
gdditate fibi adiiicta ntfi ipas ncc<iT(tate ccndi. vn t ccr gddicacc nccciTitatis ccndi. 15 iqul rii acgrif fibi ee t dTe
titudinenccciTitatiscendinopotee oiucrfitaepod^ c ect aligd ptcr itll gddttatc vctuti id qd e prcr gdditates
nece(Tita8cendi.3fte necciTec vtidin quo ofnt fingula q coto:i9.tiicj5cederetl5 P5pfiderationccctcrap re^com
fut nccciTcec pollpnenictia tn necefTitatccendi fit aliqd muniu5Difcreta;ifui90fntU6:ioio oiucrfa:p itcrionib'
qd c vel vnia]b]^:3uentedu^ ea p c]6 ofat vnuqdc^ ab oiucrfis:f5 opo:tuit vt eeciTetacgfitii ad 15 vt clTct dua
alio vcl n6 fit altcui vd fit aligb''^^ ilUe i n5 fit aligbita neceffitas.igr^peta9 cft fic cp in atiquo idi^erct ca i quo
niltcCpuatio.Siatndfueritaliciiincclticrtt B atiquid notdigct ca:q6cabftirdii ic^ucnicgi-zqjcecetitligdda.
^ptcr q6 occtdit oiucrfitas poil pucnictil cii in ccrtitu ©5 ccrtitudo ce i tli^qd cft nccdTc n6 cgct atiquotfcdo ce
diniVno fit itcr ea oiuerfitas^tuc fiit pucnictiti ccrtinidi qd fcquaf:ficut ccrtitudo coto:is cgct elTc q6 fit cicl cf/
nu.5a at oijctm^^oiuerfas ce ccrtitudics ca^ : poft^ c6i> fcndi:'z cu 15 certittido necdTitatis cendi qiio pedcbit ej:
caucrat i eo.i5t at fiierit aligb'' i alJ^'^6.^.g.ita q> vnii aliqito oatc fibi necdTitatc.-^tuc.n.necdTitas ciTcndi in f^
eo^ oifcrctii fit ab alio:tiic b5 certitudinc neccilTtatis ef/ cffctpoiTi'bilttaseendi.'7naptagacapitc'z oicl oioq? s
fcnditifugaligdalidqi) ectdidooifcrai^is^-zfitr catii of ia9 <z atia filia no ccrrificaf certitucb itcrionis giiatia
certituclo neceftitatis ccndi:f5 cii puatioe pditioie q e ilti $tiiaditenrionceiu8.f5fo:talTc fuitcaad pfiitucdiicer
q^ ti fit otfcretii ab 15 nifi pg b^ puat6^:q: n6 e B aligd tittidincbiidiec.TN6natcn.n6eftpd6vtcj: ca pendcat
Qliud nifi pitatio qq qd oifccma t ab atio. igit ex (n6 ne^ aialqBtiiaditcnrionesaiatis^ccrtinidincd^^.f^ad 15 vt
cdTitatis^cendi^zcrrtitudidqul byC^gp mbilii e^iTs bat»cat eflc figtu.@ t at ip^ nicdTc dTe eet itcntio cois.t
cu puatioe pdonisq fcqt iltd.puatio ^o no b5 itctionem cct ofia q egeret ad 15 vt necclTe <c bfct elTc: tii c td q6 cct
acsficl in r^b^alioqn ccnti aliq itcnocs ifinite : ca.n.q ei qfi of ia cflct itra gdditatc ci" q6 cft qfi gcn^.fiifpo It
ab aliquo remoucnt ifintte ftitcopKirati^e ipo;: q 6 ipo in qua cadtt oittcrfitas no.oifferetialis in oib'' bis mani/
^
^ aflfirmonuoe gb'' ffcret negoncs ifinitc.Tl6 p6t at cc gn
antnecciTitaaccndifitccrtiiicatafcdo fine additioeqc
feftio:efc.j>t>atiieigif g? in nccdTitate elTcndt noncft
c6t'cario.igfpmonib{lc6icat:poftqBatlibcp cftama t
d aut n6.!3i at n6 fiterit tuc erit qffincillano bebit nc ab ci'' appcnditt)9 1 ab oi co:mpttonc:fed vtracp B funt
ceiTitate cendi z ?d6 1 necciTitate eendt cnt in altcro. !oi pd6ei'' <i6cadit fub prictatctuc pmus n5 b; priii. 3fa$
^ fucrifetttc additio erit et fupflua t n6 erit oe nccciTita igif manifeftiicft cp pmus non b5 gcnus ncc gdditatcm
ce eendi:a cii B erit c6pofittl.@5 ncccfTc ce cft n6 copofi ncc qlitatcs ncc qBtitate^ ncc qti ncc vbi nec fitc fibi nec
ta.&i at fiicrit vntcui(^eo:p.aligd p q6 oifcemat ab al' priu cp cftalriffimiigtglo^ioiiis-zgjnobsoiffone^tg»
tcro:tiic 15 iudicat copofitionc in vnoquoc^ co;:. Jte no no pot ficri Dcmoftratio Dcco:fcdipfpcfl ocmonllratio
pot cc et gn aut necciifitas ccndi fit i^fecta ab vnaquac^ oe 01 q6 cft:imo funt oc eo fig" manifcRa.£ij at ocfigna
Dua^ additionu;vcl fit t? ei pd6 c qua pficiaf.©i at ftic ttir d^ccrtitudo noocfignaf nifi poft vnitate p ncgatio^
rit pfccta abfc^ additi^ib^^ituc i nccdTitateccndi n6 c oi Hc pfitiu$ab ipfo 1 p affirmationc rcfonn ad ipm:qtn oe
ucrfitas B eentia:f5 g accntatia q pfcquun f 3d 1 1 q6 cit . q6 cft ei> ipfo cft ^ no cft coicae ci q6 cll ab ipfo. ^pfc ^o
necefTc ccrilcrtiterat n6 egcs ad ittl qctTtia ilt' piTcibus. cftomnc q6 e(i:i tiT non cff atiqtiod-cj: bis,
&i at no pficirfine illie:tiic ncceiTario aut no Qficicc (i ,
(t Captm. VLfcc oftcdcndo q> ipfti, cft gfcctu:'^ pttif($»
ne itlis ad bndl ccrtitudine nccelTitaris ccndi:aut ncccf/ efcauj -z bonicas actribues gcgd cdti quom6eft boc:i'
litaseendierititetioccrtificatain fcipfa:ita vt nccilta/ qtiomo fcit fcipftim:': qiiomo fcit vlia:': qiio fcic pticula^
ouo nec alte? fit itcr ideptitatc ci''P5 <$> c nccciTc ee.(s e(t riatqliter n6 pccdtf oici q» ipfc ea app:cbcndar.
necdTariii vt fitci acgfitii cccii aliquocop.\5.g.ficjlc:cu ,<ai |'|.|| !• necclTc ec cft pfecrii cfTc: nl nibit
fo3fubalitas:q^fitioiiT5ncfucplcitatte:cit fuuce in S^llU I
jjecft fibi Dc fuo cc 'z oc gfcctioni 3
tffectu noenifiz blc fozmlvfp atil.coto:e quocp ^iiia bU9 fuf ccncc aligd gnie liii cccgrcdif abcfTc
Df ia nigrcdts no pftituic tquacu c colo: ncc oria albedia citmadatiudafcficutcgrcdifnb alio afc.t^.
cnvnaqc^ca^eciqitcaadccndiiicffectu -zad biTditj c.ra.ab boicmuttacnim ccpfcctioibus fuice
cencc vnaeaiztinccaei^Siqcucpatcneric qgnie ilta oeliint vn jcuiq; boi 1 cril (m bumanitaa ii\cnitin alio a
fit in vna oifponc:': 15 i alia.® i a t fiicrit rcs f j liidtciii p/ (e.&$ ncccfTc cffc cft plufi^gfccttuq: ip5 cfTc q6 clt d no
mimodi.tuc vnuq6(^co:p crtt itrag i pfticutionc ncccni clt ei cn'i;imo ccii oc cc cft c^rubcrls ab ei'' cc.i e(l eiiiB z
catis eendi:'; erit ;;xl6in illo.igf vbi fiierit nccciTicas cen/ fluit ab itlo.llccdTc ce j^ fe elt bonitas pura:'z bonitatc^
Bctmi
Uti.talc etMemtoioQCQdi.^^dautqdoefidemolereeettcii ad tps ilU''^ moftrauit 13 ee f potc.S»; imaginatio De boc
[ci?i.c8.p.
gfc5 ce.^nquatu cil eflfe.^pito ^o iquitu eft ptio no Defi/ gjaUgdmouef -zmouetno facit ocberc vtid qd mouct
deraf nififqU3tucafegrectEfc6.3dig t qdi^cDefidc/ facit motozc efl^eabfcB ?d6nccfrendiiiUid vel aUiid. vel
rat cftec-zio ee cft boitaspura i gfco pura:'Z oio boitas moto: faciatDcbcrc vt id q6 mouef ab co fit abfcp pdi/
cft id q6 oefiderat ois res iuj:ta inodulil fuij.qm p ea eft' ti6c eendi aU6 vel iU6.Sirr relb;: cognofcifjenitasjiaijL
cit ei'' ecrtnalicia ^o no b; centii:r; eft vt puo fiibe vcl p gd no gp ipa5 ppone -z rtbne in itcUii pofita.Scimi;8.n.
uatfo vtilitatis Dirponisfube.igiteccftboitas -z gfcoef/ ccrtifl^imc nos brc i^itc q itelligim^^rcs i 'itm q \te\^'^i
fcndi cO bonitJB eendi.effc \?o cui n6;3iugif puo nec puo mus bac i^mte i cft eade \?tus z ftc i^^fae^idi rtclUget fe' 1
fuBc ncc puo aUcui''^) fit fubc:f5 ferriE e in effcctu ip; cft ipfas^-zaUa^tusitelUgitB.-zficcriitinnobis tjue virca.j
boniipu;:.5di?oq6eftpot'ccegfen6eftbonii purum. vna q itclUgit rcs^-z aUa q itcltigim^ipa; i^tute -: pcatcna
3p5.n.JS. fcip; no crt nccciTariii ec:qiipm e fc p6t pati p/ bif i^bii vfcp in ifin itii:ci:crii t in nobis vircs iftnitc i effc
natioc.gcgd^o potpatt puationealiquo mo ip; noeoi/ ctu q ftclUgtit rc6.3d igif claruitg? ipfa5 receiteUectainl
bm fuia modis e^cps maliticzimpfccti^is.igit bonitas no facit ocbere ipfa; iieWtCMi ee ab aliquo:q6 fit aliud a I
pura no cft nifi ncceffe ce p fc Df et bonitas id qd attribii fe^-z E boc ct m6liraf g? itellecto: lio facit ocbere le ee i/
fo: 1 iteiru5 appbef«5.Tl6 cp ibi fint rcs mHltc. ^pfc cni co:ruptibtUa n6 iteUigunf nifi f 5 gdditate fpoUata 1 fs
iqnatii cft idcptitas e^liata eft ttelligcntia -z iquatum qp fcgf ca idp q6 no idiuiduanf:tucn6 iteUigunf g» ^
pfideraf ipfc gp fua ideptitas fpoliata eft ftbijpfi eft itel/ funtco:ruptibilia.Cu.n.apf)bendunff5g7c6(nifcetm(i
lectii a fcipfo^-z fqua tii pfidcraf ipfe g> ipfccft fibi idepti terie -zaccntib^^inacz tgi-z idiuidualitati;tiicn6 funtitel .n.^
q6 moucf fit pncipiu fui mot^^tali maifcftatoc q ignozat ifta.cftigif appbcdcsrcsgticulareeiquatu funt vtc6.f.
natr.@5a#9rif augmetatoczidcircono fitit ipoiTibiUs iquatfi bnt^petatcs.& i aut oppzopaf cis idiiuduu boc
maittsiftiagiaregiin rebWetaU^dqdmoueret fe vfc^ erit refpectu ti^is aliaii'' vel otfponis oU'cui^£»i foaccir
flutc Tl 4
Capi,
piat illa&ifpo ciijjpetaQbusfuis.eritctin ozdinccor:f5 unt Debcrc cfTc in ftia eflentfa multittfdfnc:'r Q?ilUeftpul
abftrabct pndpus cuiiifcg cor .f.fua fpcs a fuis indiui' cb:itudo mapai-z gto:ia aUiflima -z collaudatio ifinita:t
duis.vitabftrijbct arcb' fdiuidualibU6.3faaiit oijcim' Dcoifcerncda oifpone oeiectaoois inietl^itis.
3» fic abftrabi.^a ponit idiuiduis oefcriptionc ijppetati "wSiQj^rt. bcc 05tcfcireg7cijp:imus or itelti/ 3
coe j3p;ia.Si aitffttcrit illa fpcs ficvt ct apud iteifs fit T»«
^^*
genriaioi^ftn itcntione fimpUce qua
idiiuduij crit tiic itellcctui via ad illud Defcriptu:'Z 15 cft noftiinUbzooeaia.^pfe.iviielUgit rcefimul
idUiiduii q6 eit vna in fua fpc cui no cft altc|::ficut fol.\?. ita: vtp cas no muttiplicet in fua fuba.ncc vt
gfa.vt iupicer.Si ^o fiicrit fpcs oilatata in idiuiduis^tiic imagfnemr ccrnmdo fue cen lie cfle B q> ipfe
no crit via itcUcctui ad oefcriptione alicui'^ fui indtuidui imaginetcas: fedg^iiuunt fo:mc co:pabeo intcUecte.
jb nifi pu6 Dcfignct ei:ficut ia nofti.C^caibo /git -z oica vndcipfeapiio: cftadboc vi fit intetligcntia^ipfe fop
Qjfitu fcircsmotusoiujcclefUu^fciresctocni cclipfisi mc flucntCB a fua inielligibilitate 1 q> ipfe intelUgit fcip/
oe5 applicaoonc i oifiiictionc q eftet P; modii vlej. Jta fus:^ gj ipfe cftpndpiu ois qd eft. £t fcias g? iietio itelle
of es oe aliq eclipfi g? pofl tps n\otU9 g crt oe tali ad ta/ ctaaliqiifumit ocrcqeft:ficui7Cingitciino6 fumimua
lexrit feptctrionalis oimidialis:'Z g? luna oifccdcs ab ea Dc celo p pfideratione x fen fum
fo:ma cius iicllcctam 1
venictadoppofitionctalc:ig?iterbanc i alia ecltpftm aUqtifo:maintellecianon fumituroe bisque funi:fed
pfltcm pteriia vel ftitura crit tin tzie:x fifr fcires q eft oi ecouerfo: ficutdi nos itcUigimus fo:ma ariificiatequa
fpo itcr alias ouas ccUpfes^ita q) no erit aligd oc bis qne adinucnimu6.:'ZOcindefo:maillainietlecia mouet nf9
fflcadut bis ecUpfib''; q6 tu nefcias: fed tu fcircs b vKtcr mcb:a ad boc vt fit in ope:igit no q: fijit ipfa:Deidc nos
p.n.itentio pot oicioc muliis ccUpfiibHs^q: vniufcuiuf<B intelle]Cimu6eam;fedq:itelle):imu6:fititipfa.2ati8^t
cap oifpo ck d Difpo:tu fo fcies aUq roncg? illa ccUpfis cft coparatio ois qd eft ad pmu qui eft necefic efle^q: in/
no eft nifi vna tin:fed 15 no remouct vlitatc fi memo: cs tctUgit fua eflcn tia t gcgd facit Dcbcre effe fua c(Tcnria;i
eo;r q pdijamus.Ssciioi 15 foztaitc no poteris iudicare fdtquomobonita6fitinoiq6cft.@cquitgfuafo:ma$
mo B B ec bac eclipfim: vel no eflc nifi fcicris fingularis itetleciafo:maeo^q liintf5o:dincintellectii apudeii:
.f.vidcdo mottis fcnfibilh ? kierie ^tu tEis cft iter bac non op Itnt fequcntcs:queadmodum \\vfi fcquit luddtim
ccUpfim vifam i illa.fed tti no e(t 15 te fcirc qp oc motib'' •zcalefaciiocalidii^fedqzeftfdcnsquaUiercft o:do bo/
cft vnus motus:cui«s oifpo cll taUs qle mvidifii:^ q> u nicatie in cflc:cifn c^ eocft;'^ g» ab ifta fcien tia fiuit ce fm
rcr itla z eclipfim tale cft tm tEis.B aut tu potcs fcire boc ozdincm que inteUigit.f.o:dinc rcctum:'Z qin ipfc oiligit
mo fdcdtfs in tu no fdcs illud ca boza qua oubitabis oe feipfum quicft pncipium loiius ozdinis boniiaris inqua/
co:an iltcfint an no:f5 05 vtia acquifiiii fit tibievifu5 ali tum ipfe eft fic fii:ideo op o:do boniiatis cft oilectus ab
quid alTTgnatii ei Eqd fcias oifponc iltius cclipfis. <5i at eoacciTtalhfs nomouci adciioitccrione.^pfc.n.non po
ncgaueritaUgs 15 vocarf cognitioncj gticutaris mo vli: rimrabco nccpcupifcitatiquidnecinquirii:^ igf eft vo/
no pteda cit co:nra.n.intctio niic alia cftab B.f facicdu$ luntas dus c}ue cft c^ iQfecrionis t imunis a oefiderK»
cognofcere quo res gticutarcs fdmi 1 app:ebendun t ts 1 ab anguftia iniclUgcndiaUgd. <r*ncmo aiit putetg» jg
U fcia 1 9pp:cbefionc:g; q easvariaE' fcics:-; quomo fdii/ q: intcUecta apttd cri btit fo:ma6 % mutritudine: io mul/
nir fcia -r appbenfionc:^ p cas no varian t fciens.Zu.n. timdo fo:maf quas intclligii fini pars fuc cflientic. Tla
fi fdres oc ecUpfi quomo iuenif : t tu c(Te9 fcme:^ fccto quomo elTet 15 cii ipfc fint poft fua e(Tcntia:g>.n.ipfc iicl/
t^a tibi fcia no oc ex^i^fi abfotuta:fcd oe oi ccUpfi q fit: Ugil fU3 cfleniiam p ful cfTentia iiclligit:i g K itelUgit gc/
1 tii ce itll cclipfilm -: no elTe no variarct in te aligd.JTua quidcftpoftipfitm.l5igif q6intclligit fuacentiaca cfl
enim fda tn ouabus oifponibus elTet cadc.f.Q7 eciipfis q itctUgedi id qd cft poft fuaecntia.Suti igif itelUgi cius:
cft cu taU^basppzietatibus^elTet poft talem cctipfim: vel q6 cft poft fm cflcnria catii eft cius q> ipfc in teltigit fuaj
poftcfTcfoU3talitcrinarictC'Ztatinumcro:i qp cet poft e(Tenti3:$ui6 intellccta q funi poft fua eflentia no funt v
talcm ecUpfim % qd poft ea cfTet talis:-: 15 fnia ciTct in tz tcltcctaeiusnififmmodiiintelkctop intclUgilnle non
cena.r.cp cfTct antc illa ecUpfim -z cii ilta -z poft itta.Si a t aialc ^ g> no eft co;r ad ipfum nifi retb pncipij .f. feciidus
itcrpofito tge i 15 cognofceres g? in 15 iftati 15 eclipfis no m
9) cj: eo eft no in co.fcd rcrcnes funtf o:dine.Qin aUa
eftfcd in at£:ttlc no rcmaneret illa ma fcia q tiic cft : fed c;:cis funt onteaUarcpuia fint fimul:q: nec pceduni nec
ficretaUa fda:'Z cflct qfi variario qua pfignauim'':^: n5 fcquunf tcin t|jc:igif noeftin copmuiatio in itellcciis:
pot cfTc vt in bow qua rcmoue t ccUpfis fis f 5 boc g^ fui* TlecputctaUg6g^relatiointclligibili6adea fit rclatio
ftianteremoiionc^tboccftq: cs tcaUe-zmoiictancue, adca;Pm g> inucnt'unf:alioquin oc pndptTi cgcrci fozma
pmus f q no fut>eft tpi ncc eius iudicio mulio remotioi 1 ma.ibe ma.n.ilUus fomtccft vt itettigaf fm oifponej
cftab boc vifpfeiudicctin bociBC vetin ittofjgjcctip' aUqua.f.cwpoUarioni8 vel altcrinB modi:od 13 vi ipfein/
neeftiniUo.ifmgiiudidiioeca cftnouil vel cognitio tcUectusfitincffcctu.fedr?rclatiociuoadilla eft tquat
noua.^cias et gj tu no guenifK ad fciam ccUpfium par' tuipfa funtin Difponcicellccta.Siaiit I5eetinquatu cft
Hcularium nifi g boc q> copzebcndifti 0^3 cap ca?; -z gj eflecojzinfingularibue^aicnirctiiicgjipfe no itcUigc/
c6p:ebendiftigcgd eft in cclo oc motibu6:poftqp ailt cot rctnffi qiJ iuenif in vnaciuacp bo:a. ITcc intcLUgerct oc
p:ebendifti omnes cas t e(Te ca j: mouifti te ad oia cata. eisqd puatiicfTeiDecis in fingularibus nifi poft^ cct;-:
«QJ TI08 aijt adtHic a capite raiolHcmus F? cii additionc ita no itctUgcret oc.feipfo q6 cftpncipiii illiiis rci Pm 0:/
ejcplanatiois vi icias quotno ocus fcil abritia: 1 idc fcies din^ fuii nifi cii ftcret pncipiii.i fic no itelUgerct fua cen/
quomo pmu8 fcit pn^ oium reir:^ g? vna eap cft ^ncipiii riam:q: n a fuc cfTcn lic cft vi fl uac ab co gcquid cft 1 fuc?
alterius rei:-: itla altera pndpium altcrius vet alio;^:^ q> app:ebefio oc ipfie eft inqiia tii n S co:p cft g» funi fic. vn/
ea?! oifpo 1 motus funt talee.-zg? ej: cis nafcit talc vfcp de 05 vt fit ct appbendcne attcy :cpui6 no ftt.igif fci^e oi
ad nouifltmilpoftqd no fcquit aliiid f 5 o:dincm quico/ utnii crit c6p:cbcnde6 id q6 ia cft;i qi3 po(Tibilc cft cfl^e:
m
mitaf illud nouiflfimum f pofterio:itate 1 p:io:jtatc t cuius rctbad ipfa erilinqnatum fHnlintcllccia no iqua/
bc res fun t ctaues oc abfcntia. tum funiin fingutaribus.rcmanfii igif pftdcrarc oifpo/
CCCaplm. VILjbc coparaiione intcltccio;: ad ipfu5 -z oc fiiionem cffendi itctlccta.f.an fint in efTcn ria p:imi: ficur
oftefideg^eiu^j^petateoaffirmanucznegaiiucnofact/ comitariaqfequunfcii;anntei6fuiicereparatiiabciu0
m i c
0cmi Qeptitnnm
*'*
CCTtfa:-: ab eenria aUcriue ptcr fe,fiicnt fo:ma fcpata f aUudabipc flucrecfl t^amctUDalitas.lloeautilofte/
okJuic polita in onfote Deitatis:an fin t i.itelljgctia vtin dim'' oe liliaiitatc qda:q:p fi mcminerie^fdes cp b voUi
aiaivtciipm'' itelUgit bac fojmd ocfcribot in qlib? cap: tas cft ipa UbnUfas:: cuccrt'' fiierie gj p^^petas oe necc
t tiic tlla iteUigc'tia vcl aia eet qfi fuBj illi fof iteUcctc:-! eecft|qi e:t qi eens.iocics oeidcg» 6 alije jJpetatibus;
eet iteUecta iqultii c in aliq iilai^ii cet iteUccta a p iqua qdlfiitigb^^irctioccecii relbnctqdlfiit 13 cc ctinegd/
tiicftc;:co.£titcUigcrctpm''oefcipfo:q6 cft pn"*ciu6. ne.TluUaatba^pouayfacitinfuaeen^Dcbcreccmulti»
fccvniuerfitateigif iteUcctojrgddacfl: iteUectti cuius tudine vllo mo ncc variationc.q f comijcta fu t negoni
pm^eft pn" nullo mediate:f5 fluiteeci^ab co pncipalr: fiitt3.©ig90i]ceritDepq6efuban6iteIUgat nifi BclTc
«gddl eft in tcUmraii'' pm'' cft pn"" aUquo mcdiate:-: cc nolC6ipa5eefuba5:aqnegafceifubo.Ciifo of vn^^no
d' Hait ab eo fc6ar;o:'Z fitr eft oifpo oecc iUo;: iteUccto/ itcllr nifi ip5 ecnegata abeo oifioncg qgtitate vcl g ot/
r&qpuis cnieopip:elTio fitin vna reeo?::tnqd3 ftit pus: ctionc:-: ncgata ab eo comitcCii f of itclUge^ t itcirs 1
cqdl poftcri'' fm oxdine cae i csitt.CCi aiitiUa ipjcfla in itcUigce no itcUr ccrte:nifi q: ipc c ille g c fpoliafi fc:i
illa rc fucrij oc itcUcctts pncipathtiic illa eriit ocvniucr ncga f ab eo pmij:rio mac:': ci'' a|;^dicia cCt pfideraticc
fitatc eof :q^ pm^^itcUqcit ful ccntil ec pn"':-: ita aduc' alicui^retbnis.&iaut of oe eo g? c pm^^no itetthnifi reto
Itis cop erit ab co no fm gp oicim^^.f.cu iteUigit bonltatc bc>ecadoe.£ufoofpotcsn6itclt'rpB:nifiq2neccefle
(l^ti diita vt fuii itcUigerc bonitatc fit cl cetvt 1^5 ce retatiiadl5:vtidq605ceaU6afe:n6fitfenifipip5fni
fit ipfu5 iteUigere bonitate.B cni eet qfi oicercm''^? ga modii que pdijam'.Cii It of vni'':^© itctrr nifi 13 cfl^c ejc
itcUcjritca iteUigftc3:vl'qifuntabco funtabeo.Siaiit 15 itctfu.f.vt ncgcf ma ab t'Uo:i 95 ipee pn"" otfponis to/
pofuerit b iteUect:. ce pte fucecntie ptiget ipfiun mnlti' tius tjonitarie^tgjipciteliigit 13:13 igifppo^^fiit ej: rcto/
plicariiSi^o pofuerint ea fcquetia ful eentil accidit fuc nc -: ncgoncCu f of Ubal itetrr qgtii ad blc rctbnecn$
eentieg? ejc Etceo:jr no fit necc eepp af^Ucatione fuiad negHe;cutaddita fitaUa nego.f q: ipfc no itcdit itctione
potc ee.0i ^o pofucrit ea feparata ab oi eentia icidct in fil?ypfi.Cii f of bon" no itetthnifiq: 13 cfle Ube?: efta
idcae ptbnicas.Si "io pofucriteaec itclUgctiaaUq acci comtxrionc dP q6 c in po" t i gfcctioc:': 13 e ncgo^vf fi oi
dct ct icoucnies q6 oi^mPan.Os igit vt fludcae euadc/ jccritQjfuiiceeftpn^^oiepfectionts 1 o:dinarioni6:t B
re ab bac ijifilitudie:': caueas ne mltipUces ci"* ccn^5;ncc eftretb.Cu igif itctlcjccnnt^petatcspmi': verifs buc
curcs Rci'' ccn"accipiat cualiq relbnead pofe cc':f5 fif/ modi]:pfc6 n iucnicf oc eie aU^q faciat ocbcrc ccin ct'*
qultii cft fua ccntia.©cia8 eigp mudus oiuin'' eft valde centia Etcs ncc multitudineaUq mo.GTTlp potautcflle
imefus:': fcias g? ofia c itcr flucrc ab aUq fo:ml:au'' nS pulcb:itudo vrocco: oio:nifi cui'' gdditas eft itclligibiC
eft vtiteUigat :: iter fluef ab
aUq fojml iteUectl iqulti» para bona imunie ab oi mo igfcctiois:': vna oi m6:igit
e itcllecta tm:abfc^ additioe aUq £t fcias q? ipe itclUgit
. nccc cc b5 pulcb:itudinc 1 Dcco:e purii:': ipfum cft pn"
fulecn^J cc pn^flujc^^ois itcUci i^'"^ itcU; cltfcfic iteUc pulcbritudinis ois rei:pHlcb:itudo aut ois rei : fu'' Dc/ :
bU9:ncc vita ci'' caUa a fcia ci'':^: 15 totii cftetp fua ccn/ fo: cuc):ccltcrio:cappbcfi6cc):celleriori6 app^cbcnfi:!
til:': it q: fo:" itcUccta q fit i nob cl c fo:' adiucte artif i6cc)ccclte'rio:oclcctato:ciicj:ccllctio:c oelcctari6c In
ciarfi ip5cc d'' ect fuflficics adcendii illl fozmlartifida» e):cellett'o2ioclcctato:':l3eiqnibitppafei.beltitet6e8
le.f.fifoz'ccntin cffecm pn"eo:p:q:p ipfc fiit foi^^^tuc itcl no biit aUa noia nifi 13.©5 gfge refpuerit 13:inducat atia
leaii ap6 nos eet jp5 po(Tc:f5 no e ita.lll fuii ee no c fuf/ fi pt.Os It vt fcia5 g> appbefio q itelUgee appbcdit itel/
ficie6adB:f5egetvoUitatcnouiter^ucnicnte ej: 'itate lcctii fo:rio: e ^ appbcfio q fen tice appbcdit fen fatii:q:
6fidcratiua pp qs ouas fitmouet i^tus moriua:q mouct cftiteltbg itcUigit-zappbeditgcgdpotfpoUariab aliq
ncruos : mebia iftfaUa:-: oeidc mouct inftfa ejctrinfeca 1 muiari rii co:i fu idipfus:': oppbe'dit ilUid inqultii eft
1 ad vUimii mouet ma5:vfi ce ipfi'' fo:' iteUecte no e ip5 ipm:n6 id q6 appet oe eo.Tlo eft autc fic fcnfue fcnfato:
pofTc nec voUitas.Ss foJtafle m nob c poflc ap6 pn^^mo igif Dclcctatio q e nob oe 15 g> itcUigim'' puenic's maio:
ues:': 13 fo:' eftmouens pn"' po":-: io eft motoi motoas: eft qg ca q fcnrim'' puenic6:itag? no cft ppouojtcr tltae.
vn voliitas dP q cft nece cc no cft aUera in ecnria ab ci'' Cotigitaiit^ffappicbcdes no Dclectaf:in q op5 oete
fcia:nec eft altcra ab co q6 itelfr oc ci"^ fcia.31 igit ofidi/ ctaripg aliq accntia^ficifirm''^© oetectaf ioutci refpuit
musgifciaqeeieipfaeadevoliitasqeftei^^zfitV onfu5 illud Ep aligd q6 accidEt.ioifr 05 vt fciae nfam ce oifpo/
e q6 ^(Te:q6 ceic ip5 ful cen^^ce itelUgeteoc taU iteUU nc oii fum^^in co:pc:no9 cn iqpuie nfc vtutie itetligibiUs
geftpn^^oiu^nofumpt^^cj^oi^fsepn^^ful centil non fitacgfitafuapfccrioinctfcctu^notniucnim^^in ipfa re
m
enxctls ce rci;': 13 volutas f modii q ccrriftcouimus tfii oclectationiequltiiccucnitipfirci^^^BfitEE ipcdi/
tiujfno cernficat ei^ itetione flucdieflc ab ea:vt ipa ftt metii coigie. J5i fo ej:ucrcmur a co^gc ad itcUigcdum
j
€apVm I.
nratn eentia5:ita vt ipfa fiat:itclligibile cogfccndo:-: fpc pojc:q6 cft iter illa otio 3 cft:q j fi iUnd tps no implcuc >
culado C3 qiic funt ccrtiflTimett vcras pulcbjitudinesri; rit motus:tuc ea que fiun t ab cis ifinita ertit in vno ifti'
fa^^Delectabilia;': fic coiuncta cu ei&qucadmodii coiun tieo gj n6 pnt ee in iftantib'' cotingcntib''': pcurrcn tib^r
git vnu iteltm cu alio itcUcctor.pfco cem'' ttic ficqyiiiei fedops vnui ce^pingus in ipfa rcpoft el6gatione:vel 15
ntremus oeiectationci Deco:c5 infinitii.Scd nos ofio ginguspoftjjpinqtione-JtiicitUidinftansvelcritfinid
dem^adbucocsbas itetioncsplcniue.Sciasautg? oc/ pmi motus pducctisad aiiii moms velaUgd attud. !oi
lectatiocuiuftpftutisplcnacftacgfitio fueperfectJois: aut fucrit pducce ad aliii motii z fecerit ocbere effctuc
cidfenfuifenfatacouenietiaiiircvindictaifpcicofecu' iltcmowsg eft qfi ca .ppinq bui^^mot^crit cotigesitlii.
tio:i vnicuicp rei id q5 e ^pziii i ronaiiaicipfa? fieri. fo ^ntetioatbui^^ptingetie fatisitclligif pcipuccii.non fit
culu itcUigibil ein cflfectu:igit necc ee cft intcUcctus fiue polc tps ec inter ouos mot'':-: mot'^ no eft itcris. ^as enf
IteUigatrfiue no:^ oitectum:fiuc Di[igit:fiue non, patuit ej: nalibus q> tps cofegf motti^fs tractarc ocofte
CTfirpUctt trac.Vin.cii aujrilio ociad laudeci^.fcMX. fionc bui^facit nos fcirc gj mot' pccdit motii:ncc tii fa'
tirCaptm.i.i5c^pjietatcactiuap:imipncipi). cit fcire:an illc mot^eft ca ficdi biic motii.3fa igif apcrte
l|*l manifcf^iicflnobgjvniuerfitaB manifeftu eft gj mot'' ri6 fit poft(5 no ftiit nifi pg aUgd
*" * bs pn'":^^ e(t necc ee no ^tentui q6 erat:': ilUid q6 crat no ccpit fieri nifi b motii cotingc
fub gfic:ncc fub oiff6ne:nec lUbcft ocmo/
I te iftu aUii motii. 116 airoat gd fuerit ilt6q6 erat ati$
'ftrationiteicEsciUtatisi ^titatis:-: gddi/ 15 ficret.f.an ftiit iterio agctis: vd voliitas vel fcfa:vl in*
tatis^vbiiqiti motusmec eft aiigd fite.
j
ftrumetii:vel na vcl acquifitio vnius tBi6c6ueniettoji»
nccc6ican6:nec priii:'Z q> cft vnii qui f tel
'
actioni $alterius: vel acgfitio pjcparationis vel aptitu/
ligif multis modis^co q> ips e no oiuifibi/ dini8recipicnn3qn6crat:velappticorioimpmctieuiHC
lencc in gtes in efFectti:ncc in ptes pone:nec eftimatioe: n6 crat:qiiociicp cni ftierit fnti ftcri pedcbit qc motu:ncc
ficut otinuii:ncc itellectn qficentia ei^fit ppo" ej: itetio/ potaUterclTcnifific.'(NCdcamusg ad oifcutiendii 15«
nib'' in tcUigiTjilib'' oiucrfis q: gb^^uenit vnii coiunctu: Dicemus:gj fica agcet receptibilieftierintin fcipfie fic:
T q? cftvnii inquatii no cfl coicas ei aUgd vUo mo in fuo Vt non fit cictio vct paftio iter itlas:tiic neccffariii erit: vt
ccqdcfteirtio ge bancvnitatecftipan-rcftetvnii^ga iterucniatcoparatiointcritlas oiias:q facit ocberc cfte
ip5 eft pfectii ei:^ q> nibil oceil cfcqd fpectet ad pfectio actionc z padionc.Scd q|tii ad agente eft ficut volutas
ne fui.^a at crat b vn''^^ modis oiccdi vnti: vnus autej que facit oebere ce actione:vcl na facics ocberc acrione
no pf ipfftnifi m5 ncgatiuo:qj no ficvnus q6 eft {cogib'' velinftf m vcl tps:q§tii i^oad recepttbile cft:ficut ai^tu
cotfnuationc t c6iunctione vel alio b^:^ e(t vnii vnito/ do:q n6 crat:f5 ^tii ad vtrac^cft^fic appUcatio vni^itop
te q cft itetio iuentida occiTs een tie vel eentqs. Ji aute$ adaUcru.^aatmanifcftuefttotu BecBBalique motii.
patuittibicp bis q oca ftit in fcictijs nalib'^ )?tU8 cft U ©ed gj agea fit t no rcccptibilc vUo mo B cft ipofcjKio
finita no copata q cfl pn^pmimot^iclaruit tibi g? mot*
gp receptibile:fic oiidim^^^no ftt nil! g motii:g b; ptinua^
circularisnofit gnone incoicantc^tidcpatuittibialio tionc:': fic mot^^eftante motii.!Sc6o qj no p6t ee vt fiat
moqjpn^^cftcternueftipoftfSclaruittibi^ ncce cffc q6 n 6 ftut gn pcedat iUud ee rcccptibile q6 eft ma:euenl
U 15 cft necc ecoib'' fuis modisr^ n6 pot eeeiali^ oifpo retenigjrcccptibileiacct^toeindefferet aUud reccpttV
ftttHra:q no crat:i adbuc ctpatiiit tibi q> cS q^tii in fe eft bile.Si aiit poncrefgj reccpribilc eft:fed agene no eft.tc
facit necio ce cdtii:q fi ftierit fg facit ca tii:nccio ee fp^fcd fictagcns^tfe^f illii ficrig com biitemotii ficutpjedijci
no idigeree bis q adbuc oiifuri
fi tlla fufficcret tibi^fco mue:-: etia qj pn"'oiu5 eft ecnria qua nece cft ee:': necd>
fum^^.Tlos tii adbuc addcm*' tibi aUgd ad occtarationc fe eeeft fic gj gcgd eft ab co.necius eft qgtii adi; 16 aUo/ :
bul^oicctce^il tibinotii eegjoeqd cepitbjmaj^gjfiita gn ect ei oifpo q no eraft': fic no eet:nece(Te cfle ej: oibue
cft:tiic eius q6 pus n6 fiJit:-! poftca cft ncno oue cac.fcs fuis Etibus.©i aiit oifpo q fit po' fticrit n6 in ci^eentia:
actitia : rcccptibilis^vcl n6 crafcvcl erant:fed vcl agcns fedejcei'' eenril:ficut gda eoc ponij t voliitatc:ttic qo oc
cratnon moucnstrecq^tibiUs n6mouebatur:velerat 15 gj voliitas fit ab ipfa reftabit odbuc.fan fit p voliira»
age9:f5 no crat reccptibilis^vcl crat rcccptibil-fs n6 erat tc:an pnlm:an paliq6atiud gcgdiltudfit.Quocuq^ot
agens.i^icem^^aiit '^bii gnaleaiiqg icipiam'' Difcutcrc b. pofueris oUgd fieri:q6 no erat: vet pones illud fieri i fua
fc5 g> oifponcs fiicrit in fc ff c ftierfit:-: no ftiit factu ali
fi ecntia:veln6 ficriin fuo eentia:federitaligdoifcretu ob
gd aliquo m6 q6 no crat:tuc ocbitii ficdi aligd q: eis: vf ecntia eius:-: remoncbit adbuc q6.©i eni ftt in eius cert
nofiedi erit^ficerat^tita no p6tce:vtaUgdicepilT5 fieri. tia;tiic ipfu5 cft variabilc^CDanifcftii out fijerar gj ne/
5oi aiit icepit ce q& no ftiitmnc ncceiTario rcl cepit fieri cefTc ee b fe cft nece ee cj: oibus fuis grib^^.Cr^te fi fuc'
ad modti ei'':cui'' ca fit fubito no ad modii cius.-qd fit f rint CU5 ea q fun t oifcreta ob eo:fuit ipfc : ficut erat anq|
^pinquitate vcl cl6gationefue cae:vel cepit 1^'eri ad mo ficrcnt:': nibil accidit ci vUo mo q6 no erat:f5 fucrit ipfc
dti ei^^qd fit f m
^pingtatc fue cle vel elogationc. ©ed itcuteratciinibitcratabco:tucn6eftnecefTe oUgd cfte
pars pma nccio eft oe 15 cui'' iccptio eft pg inccptionem abco^fedcritDifp^^^rceficutcrat^vii necciToriii eft co>
cae:T cii ca:n6 poftea vUo m6.ioig ca pus no ftiit:-: po/ gnofcere nccetTitateccndiab eo:an eUgef ce ab co fiierit
ftea eft vet pus ftiit:-: catii e poft eam:fcquct id q6 oi^i/ potius pp aligd q6 eet mediit:q6 n6 erat:cii erat pue no
rnus pmo.fc5 oebcre fieri aligd aliiid p:eter cam q6 fit : ee^^ceflatioabactioneci^^oifpo^an bocno fiicrit aligd
pus:tfitca,ppinq.SiatDurarct ree p5.biicmodu:opoj q6 cet ejc eu:Tlo6 aiit logmur niic oe iceprionc ci*' q6 fit
terct ttjc vt cac^tea q fiunt ccnt fuljito i ifinita i opo:te abeonullomediate^anfitaligdq^ccpit^jper Utud ce/
rcteaelTefit^BaiitfmgjnosalTignauim^^radicciudica pit z"" ficut Diit Dc votutate t voUto. '^lntetlcctus aute j
te oeftructionc b<5:cft qj caeq incipiut no fiunt ocs fiibi purus': vcrus tcftaf ^eentia vno fi ficeratontccu^ no
to:n6 pp .ppinquitate vel elongcitione cae pme. fKenat crat ob co oLigd mo etii efl^ct fic qc oibus ftise partibus:
g vt iceptio ei^^qd fit }2»enint ad ,ppinquio:c vcl tongin/ pjofecto mo et n6 ect ab eo oligd.Si ai mo factii eft vt
quioje e)c ei0:f5 boc fit p motii. 3^5 ig(f hut motm onte iit ob ea atigdittic iom ^Jtiiigit i ce'ntia illo itetio vel vo/
motii:i ille motus pcrduj:it caufas ad biic motii, Sunt lutasvctnavelpofle:velaptimdovetaligdatiudbi0fi/
fgitur qfi ouoptingcntioifinautc redibitqo itcrii oc tci tnile q6 no erot. Qui m negauerit 15 ia oifcefTit a v^ro
IRoni ©cciindum ^^^
fntelUcm lengtta.fcd redit ad iilii ppzia mtcntibncrqtn tnre.ncccft aUgd tcrtiii:efrccn f fuc centie i p:iuatio crca
qd porceft efk vel no ce no ejrtt ad cffectuaicc fit clectto turc;Oictfi eft 95 ia fticrat q6 no cft mo.B cnf verbil fuit:
oe eo: vt fit potius ce vel tto ce abfcp iductozcvcl vtilita/ corinetin feitentioncitellectaptcriteUcctii ej: ouabus
tc vcl alio b9.igit nccceflvt fiot altgd in bac eentia quc pdictis.CiicnimDijrerisccccntiat p:iuatione cfTcntie
facit oebcre ce poti^^cii ipfa (itagcna. Sin aittc copatio n6 intclUgct :C): B p:io:itae.Scd pot ftclUgi cii ca poftc
ciU9 ad ilUtd potcerit:fi'cuteratatt:qzfi no ptigcritej ali rioritas.© cni puarcnt re6;pofTetce fuiicflccij p:iuatio/
qua cogatio adbitc cet rcs fm fua oifpone z poiTibiiitas ne rcrii.TlecpofletDici 15 fiiitfeditclUgcf p:io:t'ta8 atj
eet pitra poffibilitas fm fud oifpone.Cu aiit ^tigit ci c6 c6ditt'onctcrtia.Tldeece'ntieeft aUgd:': p:iuatio eflien'
paratio:tiicia5c6tingiteialigd;incceeftvtc6tingatfue ticeftaUquid^^zqjircUigifpftiitcftene aUuda ouGbus
eetitic-zin fuacentia.iSicnifticritcr fuascentism reda/ intentionibiis.3a5afitattri'bitcmntbancitcntionccrc9
bit adbttc q6:i no crit illa c^gatio qfita. ^ngrem'' cnim to^i^tcnfa^finepncipio^tcocefTeriitcumantca creafTc
coparationcquefacitocberceegcgd efte?ftta centiatti q«aleciicB:q6 putaucriitcc crcamra. £i out 13 ita eflet:
P2iuf($ no fuit totii fimul q(i fit vna coUectio:'z oif^-tone tHcljantcrio^itascctqudtitatiuamenfurata^tBcftqd
qeratante:ctin6facct^tee altgd:aliogn e;:cipcmu8 oe nos vocamu8t^t8.fc5 po:t'tatcnd mcfuratione btitc$
collccfionealigd.fvoluntate^tojcofidcrareoifp^ncm rimmnccftabiU'tate:fedcftfm vil fuccC(Tioni8.i^fde
eius:q6ell poil illiid:fed boc cft abfurdij .igit q» fi t a p:i/ fi voUieri6 pfidcra q6 oiicimusin nalibus: vbioftcdim''
m
mo f bacoictionecftin fua centia:t boccfb abfurditj: q^idq^fignificatftiittcrincotingitoifponi no pcrma/
quoenf potecivtin eentia cius fiataligd ta quo fiet.^a ncn ti. £>ifp6 VCTO non pcrmancns eft moms.lTii aii t cer
iitmanifeftiifiicratqjnecccegfevniiftvri necefTc cfl tusfuerisoe B^fciceg^pmusnopccfTit creamra^ apud
Vt gcgd cepit;fit ab eo:erit igit qd no crit coparar io quc/ eos p:io:itatcabfoUtta ttfi:fed po:itate tepoiis in quo eft
Kta. Hos autetn non qucrimue nift comparationc que motus tco^pits vclcoqx):a:i bifunt bcretici g abftule/
facitncceiTario pmii pofe Cfire ad effccnunec facit ocbe runt oc eo fua liberaU'tate.TIcccf1ecft atit vtconccdant
realiudce.ibictii e(t oiit q^ncccce vniicfl^g^fi fitcritab Q) DCU8 antcqlcrcaiTct bunc mundu:vel potes fiiit crca
alio.-tiicilludcflcapma^tadbucreflabit qd.oeide qiio rcjaU'q6 co:pu6 biis moms^cnius bb:e 1 tcpo:a ccn t me
poteftec:vt in nicbo fit boja cefTandit bo:a incboandi: farata:g7 Duraret vfcg ad crearione butue mudi: 1 cefUn
«inquoeritbozaoiuerfaabboja.cn^te poft^ oflefu; ret ibi: vcl pmdfit vl^ ad creationcm miidi;ita vt mo:a
cft ^qz aliq oifpo ptingit pncipio:tiic no pot ee quin id vniue efl^et longio: mo:a alteriue : 1 vfc^ad creationcm
q6fitfiatapttK> vclpernS; vel pintctionetnillo cjcvo mundi fiicmntilUbojc^^ztepo^aterminata^vclnon ftiit
htntatc vel g voltitatcpoflqs no cft p violetia:nc(^ con potcns Dctis creare aU'q6 co:pu6:ntfi qif inccpit:fed bcc
tingcs.Si autc fiierit g nam tiic variata eft na.Si vero par8fc6acftabfurda:q:facitnccefTarto oeii pennutari
fucrit B tntentionetiic variata cft intctio. ©cd fi flicrit ce potcntia ad impotetia t ei^utaricrcamras oc poiTibi
pervoliitateponamueiUaficriinillovel ee oifcrctam litatc adipofTi^biUtate fine ca:pma aiit pars oiuidimr tn
«biUo.f5edDico3»aut voluntaeeflipfum faccrcefTc: ouo.dTJ^ico enf nccc ee g? vcl ocus pomitcrcarcaUud
ant itetio:i vtiUta» poft ei.Qi aiit ipfavoUl tas ftterit ip/ co:puepceriUudco:pusq6Durarctvf(^ ad creariones
fttm facerc ec p fcipfasituc qre no fecit ce antc : vidce q> buiusmiKlipluribus moribU6:vel non potuit:abfurdii
no coplacuit fibiid facere vcladuenit bo:a cius aut q: : cftaiitDicctieQj no pomit ppboc q6 iamp:cdij:im''. joi
potuitfup iUitd:g 13 aiit qd niic oico no itedo q6 oijcit ali autc pomitcrcare aUud:tiic vel pomitcrcare iUud cum-
qui6.f.Qj!5iterrogatioinani8c;cogj 15 in oiborapot rc/ creationeilliuBpmico:i2i8;c^fup:a noiau)mu6 antc^
t5eri.|5 aiit itcrrogatio rccta cft.iog? in vnaqcp bo:3 pot co:pus vci antccrearioneciu6:q>aiit pomcrit crcareit/
rcpctiifcg.fitiautfucritppintetionctvtiUtatcnotum Ind cii ilU):boceft abfurdii:q: no eft polc ipfU5 incboarc
cft aii t:q: id cuius ee:i no ce agctieqle eft:n6 cft p intcn ouaecrcamra&cqUsmotusin velocKate pcnienicndt
tione:gjaiitagenti pottus cftce q^noce^iUud eft fibi vti vf^adcreationcbuiuemiidi.Sivcronopomitcreare
lcn?cras autpmu6:q: gfcctuscft ecntia:i6 nocft fibi ali illaScd pomit crcare oiuifim ab eo.f.vel p:tue vfpo
cii
gd vtile.<L Jte pmus in quo pccdiit ca quc icipiunt pcr ftcriu5co:tuncin oifponc puationts polcftiitcrcaricrea
(ua ecntia vel pcr tcpus,(]_ iSiatit g fua ccnda tift:ficut tura aUaiius J3p:tctati6:'z no pole cffc in aUa oifponen
vnu pccdit Duo^qgius fint fimut:fcd motue rei motc cft: 15 icidcrct po:ita6 1 poftcrio:ita6:i ita iret boc in iftnitu.
Vt moucat moBi eius a quo mouci;$ui8 fint fir. Xunc 3a igtt oftcfa cftccrtimdo ei^^qii p:edtj:im'>.f.Qj tnotaa
nececftvtvtracpftntfimulincipietia.f.': pmus etcrn'': cftgnob^inftiuitEK-zgjnocciiniriii^niftej: ptc crca/
tqdicgfacta funt abipo.&iaut ipe pcedit no p fua ccn/ to^is;-: cpheft mot'' ccleftis.os at vt ca .ppinq pmimot^
tia tin:f5 ecentia:': tps.V5.gj fttit folus t no mfidus: ncc fit afa no f tcUigcnriarz q> ccUl c aial obedicne oeo.
motuftfinc Dubio9iitl3 verbum fttit fig id q6 p:ctert)t: CLCaprm.II.Ct: JJpinqu'' moto: celcfliii tto cft nsi nccih
no q6 cft modo ,ppc:fcquit tuc vt Dtcae poft.igit ta fuit tcUigctia:fcd afa;-: cp pn"' longinquii cft fteUigcnria. n
8U'quafactnraqucptcn)tante$crearct crcatttras:': ii SBiSJR^('/?ttitics"'^'^ oftcndifTein naU'^''^»
lafacturaeftcrcataabco.^aigit fuitt^is antc motu Q^^r ^ i-vin Wttmot^Jnon cft nalis co:piabfo>
1 tp8:pteritii en i aut eft p fua centia.1 K cft tps:aut eft g painl lutc.f.co:giej:t'ftctif m fua Oifp6ncnalc:eo g>
tps:'! 13 eft motus:'! cp cft in eo:i cu eo:i ias manifcftum oismof gcftpnaspotlcpariabeo cuifcfle
eft tibi B.foi aiit no pccdit p aligd q6 cft ptcrint bo:c p/ nam:gp aliqud oifponc q accidit.ijifpo vcro
mc:in qua eft factura creamre tuc ipfc fit cii fua facmra: q fcpat id q6 cft p na5 e otfp6 n6 nalis finc oubio.mani/
quo aftt crit vt ^m pofirione iUo^ no pcedat q aUgd bo fcftiicfti^tgjofsmot^^^pucniceanarcmouetpoifpo'
ra pma creamre.©cd ia ect ipfe t no crcaturavPcct ipfe nc no nalc:': manifcftu e g> ois rcexuie mot'' naU^diu
1 crc3tura.Sed no ftiit ipfe:t no crcamra:Eucnit ej: boc eftincofptjceft ribiaUq cjrcoparionib^^motuii ipfa pma
cp fuit ipfe 1 crcamra:-: n6 fuii cfreantc crcamra ^ticnit nctcin fua na. ©5
bicmot''^ occft non aducnitnaic nifi
ejc fuice ca creatura.l5 aut q6 ftiit ipfc:': no crcanira non ppce oifponis no naf vli qUtatc:fic aqud calcfieri Jsyio
eft ipm eftc folii;q: fua ccnria ia cft cu crcatura. Cc autc lctia:vt in ^ritate fic ocbiUtaS fani p f ftrmitate vl in U),
ftiit (pfe;i no creatura:nd cft fuii eite cu puuationc crea« co vt CH lapie iacit furfu5:i fitr motiie e in alije p:edica/
5 .
Oprm
metisXu aut trafmutationis motus in priu cfttrafmu/ picbcdtt illos mot":-: co;i termino'8 mo ftcUigibiU:fictll
taoo oifponis nonalis.-tpolitio fuceloiigationis a fine. iaoiidim'':':ficcftnfvfu3,pbabim'':gjq2mct'' oc|5 ad
poftqlaiitresitaeftitiicmofcircularisno eda na.Si iUudalTignat iniriiiaUqd vfeade^tremiiaUiidvre cuj
cni eettceet a oifpone n naliad oifpone nalc.ad qua cit mefura aUq oefcripta vti:': fic quf(^ finiaf ;c!rculue:tijc
guenirtct 9efceret:ncc poflj cBtii in fecft redire ad oifpo/ no cft logc gn cMmcmf^cp rcnouatio mot'':^^' buc iteltj.
nc illa no nSlcnalis cn i no agit g electionc:f5 ad modus ibica igif q> Pm biic modii no pot copleri mot^^circuta'
fcruieniis^tad modu eius qd comitac p clTentii.Si aiit ris.B eni ip:ct1io fm biic modii cft j^uenies ej: vcttitatc
naliseet mot^circularis^tuc ipfa moucrct vcl a loco no vri:q|uis fitPm modii rcnuationis -: trafniutationis:vo/
nali^vfa fitu no nali fuga nali ab ipfo.Dfs ailt fu^^a na/ liitas aiit vfis quociicp fiicrit no e nift rejpccm nae cois
lis ab aliquo no pot ipfa cade ee redit^nalis od ipj.iDo in eis:(gui3 fit voliitas cti momrqua fegf voltitas cii mo
tus aiit circularis feeaf ab oi piicto t^rclingt ilUid :i fic tu.b aut mof g eft ab 13 binc ad iU6 ilUnc no eft potiot
:
cfm moucf z naj.Ss na ei'' c iiur^^ab aia g rcncuaf f indc qiio poterit poni in illa voliitas 1 imaginatio \ 1 oc*
im3ginationeaie.3[a igif manifcltiicfttibi.gj pn" mot' ide atiavoluntas 1 imaginario;q ofantin aUq:q6 pteryt
cti no cft nl.jS$ ia onfU5 fucrat no ce b violetil.igifcft q 1 vt n6 adbercat vni.ppo idiuiduo:p2 q6 pfidercfxii oi
^
^ Volutate.([r6icoetg> pn"* fuimot^ppinquti no potcft
ci^tas itelUgibiUapura q novariaf :ncc imaginat gticu
at B itcUectui nfo n6 eft polie ponerebac trafmutationc
nific6e5iinaginationi 1 fcnfui.£ii aute puertcrim^^nos ^
laria.TlosaiitiaafTignauim^^icapKspccdctib^gnaUtcr ad itetfm ptiru5 poterim'' itcUigcrcvniuerfitate mowuj
id q6 Qtinetad cogne bui'' itetionis cii bqbamur q> mo 1 ptcs trafmutariois fm q> iteltigim'' circulu; ftf.igitur
tus eintetiorcnouata cdgationib'':! q^vnaciuci^ gs cC #mocsoifp6ne8 neciumcft:vt^tU8 aiaUs fit p:incij:nu5
eft app:opuatacoQatione.na no eft ei ftabiUtas:nec pot ^pinquii motuiicpuis nos no negam^^ibiet ec vttite itel
cfTe ftabiUs ifctois vllo md.@ieni eet ftabilis iteaonie: ligibile q motieaf bac trafmutatioe itelUgibili.f; poflql
opo:tcrct vt fequcref iU& vn'' modus pmutatois oifpo' initif fifitudiniimaginationis.Scd potetie intclUgibili
nu.0iaiitanacetmot'ci''opo:teretvtvnurgfcBmot' fpoUatcoib^^modis variationis:inteUectrt fcmg eft piis:
g renouaf in co cct pg renouationc ^ping tat) fiue elon fiuc in teUectii eius fit vlc oe vfi fiue fit vfc oe pairicu la/.
gatiSis a finc:t poft fine qfitii:t ots qs ci'' b; coBationc? ri : qHe'admodu ofte'dim''.Si aiit ita ftierit in re;tfic cltn
q puaf ab ca.f.id qd terminatii ccioc ^ptngtatc 1 puac mouef p ai3m:iaia eft .ppinquu; pncipiu; fui t not'';i in
fints.@i at no cet illa rcnouatio:nd eet renouatio mot^. illa renotiaf imaginatio : voUinta9;i ipfaeftimat fchfc
ibitit aiitmagr pm^ q? a ftabiU:inqaatii ftabilerno c nifi app:eberionerep variabiliu5 pticHlariti;i voUintatem
ftabilcSi aiit mot^cct g voUitateopo:terct tucvt cet ej: cfrendt ipfas rcs pticularcs^i ipfa cft pfcaiocops ccli;i
voliitatc renoaata Bticulartvoltitatl.n .vtis copatio ad cius fo:ma .Si autc no eet fic:fcd effet e):iftc's j^c oi mo.
vniquacpcte mot' vna eft:vfi no 05:vt b mot' fiat fin/ tuncelTct itelligctia pura quenovariarcf :ncc emutarcf
gularl BQCl.^iatvoliitas yriseetcabufmot^pp aUu nec admifccret ei aligd q6 cft in po^,p:cimu6 autemot''
motupo:ecovrpoftcrio:cpu3tii:tiicpnati't facit necio ceti:(^uisn6fititcUtgctia;op;tiivtfitpu6eointeltige*
ee puati:pnatu aut no fadt ncao ec aUgd:^is piiatoes tia que eft p:io: ca motits ceU. 5am autc nofti q> bic mo»
ftntcae|HiatU7nii.<D:autpuatufaciatncctoeeaUgdl5e tU3 idigcti^tutc inftnita fpoUataa maque n6 moucf:nec
ipotC!5t ^o ca mot^ fiterit pp aUq q renouaf:tiic qo oe E intctioncaia io que mouetcclii cft ftait iam notu^eft
renouatioc eo;r remanebit adbuc:q: fi renouatio nierit tibi:aj:paU8?iicrtibiU8variatH'U3ncccftfpoliataama
naUsfeqnef icouenics^c^ fup:aoidmus.Bcd fi fiierfit cuin8c6pararioadccUieficutc6pationfcaie aiaUs ad
VoliitariaqueBmutaf#mimaginatioe8renoitatas:tiic no8:cui eft vt itetligat aliq mo itclUgibiUtatc.f.comijrtat
B eft q6 volnmu3.3a igif roanifeftu cft q> voliitas itel/ mae:ioinofuecftimationc3Vctqvidenf eftimationes
Ugibilisfacic8ee:nullomdfacoebereec motii.-pdt aut funt ccrtci cfimaginationcs:^ q vrir imaginatioes fiiB
tMtari gj illavoltitascft itcUigibilis iTiobili8.^a5cni in' ficcftitetlccfactiu^in nobis^g oino initif co:pi.65p:i/
lecm9p6tmoucrioeitcllcctoaditcllectu;:cu no fiierit mu8 moto: ei*' c ^tus Uba a maoino:ioi m^^ipoftqjno
ftcUcct^oino in cffectu:p6teni iteUigcrc pticnlarecotinc cftpotecamoucri vUom6iqHattiipfamouef:i fac va/
ri fub fpc oilatotii:-: app:op:iatii accutibua iteUcctu.fc5 riefate6:i c tibera:fic ia tibi inotuit b:tiic 05 vt 1 ipfa mo
m
ad modii vre; f g> noB ia^ affignauimus.igif pot ccvt ueatqiieadmodu moto:moiietmediite motu altcriua
cfiimem'' iteUm ee g itelUgtt motii vlan 1 appctit eii.t moto:isg crt acto: mot^^ab initio fuo g variat ppca:i l>
omde itelUgit gaiutotione oe terniio ad tcrminii;^ ap> eft motus q mouct moto: moto:i8.31d autcm q6 moucr
$
t ociideriii alicuius cftradco qj nac ctia eft oclideriii rei pfiderauerieoifp6neco:po:pnaliiiinfuo oefiderio nali
nali&:i r? ert gfectio ecntiaiia coigi vei in fm foi^vl i fuo adcendiiin cffcctu^-zin fuo vbincc mirabcriscfTe co:?*
tbi ve[ in fuo fttu.£>efidcriu ^o voliitatis cft aligd voi ii ocfidera8talioeftderio:vtfif inali^ fuof fftuti:iqt)o»c
tartii:vel voliitaaalicufrei qfitc fcnfibilie ficut luauitaa ipmec:tvtfit\5tutisqEfecrio:eep6t:'z vt fitmotai jp*
vel eilimabilie imaginabili6:iicut victoiia: vel opinabi/ p:ie.£t ej:Difp6nib''i oiuturnitatc fui curfus fcquit ipm
H8:ficut bonitas putatiua. jngfitoz aiit fmaimie cft vo/ affitari p fm q6 ab alio fluiit bonitates^no g? ille fintite»
lupta9;i in^fitoi victo:ie cft ira:i ingfitoz bonitatie pti/ tioei'':^!^ vtmofiitggillae^f^ q: intcntio ei^^cft afiiTarf
(atitieeitopmio.Ongfttoj ^o bonitatiepnrei i^eeftitelj p:f m q6 pofc eft vt fm q6 Bfecti" ee p6t in fcipo:qBtu
fit
leciti9:i b vocat clectio.Uoluptas 1^0 1 ira nore
ingfitio ad 15 g? fequit iltii:'Z c^ta ad 13 affitat p:-: ^tu ad ea q ^/
funtCHicrticntia fubecojgisrqd no variat ncc patit:qino ucniunt ab illo poft illii.igf mofcriteg itt6 pncipali iten
coucrtif ad Diiponc incoucniente5:vt ab ea itep rediens tione:'Z oico ^> e^ ipo oeftderio aflimiladi p Fm q6 eft in
•doifpofitionccouenientcmDclcctctautAtvclitvlcifci effectu j?ucnit mot^cclcftie ad modu quo rc8 jJiicnit ab
^ idqd.imagiriat:vn irafcttur-pfcrtim cii ois motue ad
ihauitate velad victoaa finitue fit:tetil qi plura ea^
imaginati6eq facitilla Debereee:$uis illudnditendat
q abipopncipaliften6e.b.n.eftimagi?ei''q6c(iineffectM:
j^ putant nd Emanent ptitata femg. llcceflrecftigf vtpnci igfingritabcdidq^iefTcctucgfccri^^.JosqzBnoeftei
piii buiU9 mof fit elcctio vel voUintas bonitatis vere:i polcin vnotdiuiduo^i^eftgfucccfTione^tB cftmot^Xi»
necefTeeltetia vtiLlabonitasftt qpoiTitacgrig motns': enisvnufdiuiduiiourat noacgretciatiud :7fitc:f5l5 Qt
Ijuenire adca:vel ft bonitas oii^^fubHatia no polTit acgri manct fg in po^XDot^^igf fegt ilta imaginationc fm buc
vUom6:f5 fit remotaabeo:tnccioillabonita6fitoeefc modanogjbfitd^ttentiopndpaUa-^uisillaimagina/
ctionib'fuBeq mouet vtacgrateaBmotii.&in ailtcefla tioneyna fcquant imaginatioes gticularce qs oicimua
bit mofnec potcrirtiic mouci i adagendii aligd quo ac aoiftinguimus fmq6^ucniutn6fm intentioncs pnci/
grat Bfectione:queadmodu elt na ei^qui vult cfTe largu» p«le:iiltasimaginationc6 griailarcefcquent motusd»
Vt pe^alaudet vclboncltet actiones fuas^adJS vtfiat busgmutant fime.XDot^^outeft gfcctio qm3io:l3efTe
babit''boneftati8:autvtfiatnobili8.5d.n.qdfactiieacg/ p6t.igfocfideriiipmiieftidq6oipm''.Ceteravoquefc/
ritfuaEfcctioneabeo a q fiictii cft.^fncouenieeeft igfv» quunt ilUid: fun t flu j:'. "Dis aiit rcb' inucnutnt firia:f5 a
tp ijficiat fubo? fni 3gentie.Efc6ji.cati:iferio: eft pfc^ne Idgetnnfisco^Eib''^ no oinoc6gant cie^^iiealiqstulii
cle agenti3.?d aut q6 iferi'' efl no acgrit id qd nobiliud pfo:ment ei6,v.g.cuoefidcriiifiierit vcbcmcns adaca»
loignius elhfed fonaffeid qd inferi''^ pparat nobilioa rendiiq6omafvclaliud:feqiicntiII«d;tucinnobifiima
ftii"i inftfm 1 fiilmam qufcp ipm nobilius babcat ec i ali ginationcsfmqdaccidcritqs fcquunt mot^^nomot''^
qna rc;: eb ali^ ca5.%.audatio oiit qud nos ingrimue 1 funt opud ipm oefide ratii .
»5 mot'' apudaligd aliud in
appetim'' eft gfco no certa fs putatiua. bttus f bonelti Viaiairfuei'';'iin eoq6 jspinqucfucrit DciIlo:igf mot'»
que acgrim" g actione ca no ell actio f5 actio ^bibet ci"
: celcftisfitvoliitateioefiderio f m biicmodu. fui^^aut
priu^^zadaptatad illu vel occidit t5 bitiie a fuba Eficiente tttottie pncipiijicft ccfidcriu : electio.116 aut vt motus
•ta8boiu5:qeiKtcUigetiaagens:vel fubaalia cioMs.i fitid q^ inteditpncipafr.B.n motueeftqfiferuitiu aliq6
fm 15 calo: teat^^eftoccarioecndi viresaiales^Pm q6 clt angelicu vcl celcftcTlo e atlt oc pditoe mot'' votutanj:
^parasmas no facicnscc.Tlf aut fermo no clt nili Dc eo vt fitintcn ^''in fe.Sj ca ^me Dcfidcratuia fiierit vt Dcft/
qd faatee:toino cii fiierit actio pparas ad biida Efcone: deret aUgd jjucnict ci ejc ea impfTio g qua, moiicn t mc/
tuc cii ftjerit bita efco finiet mof.reftat igf vi bon itas v b:a:iaU'qn mouet ficq6p6tgucnirc od idq6 itcdit:ali
gfita E motu (ttcjcite g fc^cui''^! n6 e vt appbedat . Ocf qri aliomopftlfivclpcneeodccti fueritl? gimaginatio/
aM bonitate cui''!? cft na no ingrit iteUect^:niftvt afTilct re fiue inte'tio fit aligdqd affequat ftlic fit afTitorici i fa/
ei fm qd ftbi pofe elt:alTitari f ci e itelligere oe fe q6 no cicdo q6 facit vl in«c.Cti i^f oelectatio gucnerit ad itct/
eft illi iile:'Z io 05 vt Emancat fp f m
q6 pfconie c ee fube Ugendu pmii pncipiii:i adid q6 in telligit oc co vcl app/
«'in fuis Difp6nib''i comitarib" ad modu illf^cui potuit bcndif oe eo ftti modii itclUgiljilc vcl aiole: tiic occupa/
acgri fua Efco vltima initio fuo:'z oein alTitat ei i pfcuera to circa 15 rctrabcf ob oi olia re:i ab oi alio m6:f5 tit cuc
tia Cui aut no potuit acgri fua 0c6 iinitio fuo coplet in rictocBidq^ciferi^coin o:dic:': 15 eDcfidcriii afWori
ci^afntatfoc g motii.Certittido aii t bui^eft q> moto: ccle/ ei f mpofTibiUtate:fcqt igf ingfitio mot^n^ inqgtii ipc cft
(hscozQismoueCa t^tuteifinita.^tusaiitq cfueaicco:/ mot":f5in^tii c idq6 Dijrcrim'':^ fcqt K ocfideriii amot
po;ee finita eft.Jnqltu aiit itelli^t ji^^fiuit oc ei^^fiumi/ 1 oelcctatio q fluiitab eo:-: b gfc6 fluit a oefiderio:igf f
ne 1 f tute fup ea fpzifitipa qfi bns f tuteinfinita.©5 in/ biic modii pmu pncipiii mouct c o:pii6 ccti.cjc bie igifoi/
tcllectiiDccui^^luminc ii^mtc fiuit fuB co^p^celcftc cft in bue ia monifeftu eft ribi c't q? magf pm^^cu cijcit celti mo
fuba fua Pm fua pftctione vltima:eo qjno remafit in fua ncrigfuanamgdvoluitintelIigi:icu oijritct moucrig
fuBa aligd q6 fit i po^.Sifr e 1 B in$titate fua 1 qlitatc. aiam:gdetvoluititcmgi:icuDixitctmoueriill6gftu/
m
JS5 in fuo vbi : fitu f q6 p" fecutii eft fiiii cfTc oc ff tib'': tcinfinita velmoucrificutomans moucf ab amato:gd
ftabilc no eft.Tlonq6 ipm ciTe in (Tm ali^: vcl vbi fit oi/ VoUiit intclU'gi:ncc cft in vcrbis ciiie p:icta6.3tc m
fcice
gnius fube fue qua in fftu alio vel vbi in fuo termio.Tlul Qj fuBo bui^^bonitotis amatc pme vnacft:ncc p6t cffc vt
la.n.Es curfus celi velftellc oignio: eft occurrerc fibi vl* moto: pmus vniuerfitatie celoy fit pliifi^ vn'':^: igitur
alicnifueptt^aliaEs.Cu.n.fucritinvna Etein cfTectu vnaqcp fpcro:;: celo;r bcatmoto:c jriviii ^pinqtiii 1 cc/
crit in alia Ete i po^.^fa igf accidit fubc celi q6 eft i po^ fui fidcrotii amotu<pp:iii m
f q6 viditmogf pm^^^idco q: fe
fitus 1 vbi:a(Titario 1^0 bonttati vltimc farit ocbere fg p/ curifunteiic):lapiendfTimi6gj-patctici6 no rcnicucrtit
manere in pfcone q plcnio: ce pot rei fg . £t q: 13 no fuit mltitudincnifi9moto:cvniuerfitatl:iattribtieriirmlti/
poU; C02P0U celcfti in vno tiit rctinuit in tpc:i g fuccefTio iudinemotoiib*fe]2ari6:in6fcgati6gfunt^p:i)vniuP
CapituIumJIL
Cttfuf(geo?J:pofucruntigitpma qcfCBatis^pJija idqd tts.Tlo eft aut 13 EE o:dine fo:u'tttdinis'z oebilitatis fcds
mouet fpera pma que fm eos qui pccitemnt tbolomeii niotii in circulie ej: o:dine eo^r.f.aUo?: Tue aliaioffm h
eft fpcra Upi^ ftella?:fed f meiig eitus eft in
fdetgs^qs iinferiu6:ita vtEEca I3a(cribat eis:f5 13 eftDiucrfU5.£>i
oocuit tbolomeua eft ipera ptcr ea i circiidis ea no fteU ca aiit gp nullus co^ pot c(Te EEg^nerata nec ee ttcntio
l9t3:i poft bac cft motoj fpere fequc"ti9 pma fm ne motus:ncc ee intctione plagc motus:nec PE mefura'^
oiuerfi/
cft oe pncipys oiu5:gj motoj vniuerfitatl celo:p vn' eft: q$ eft viUus. igf nullo m6 eft ei ccrta tntetio catt fs vutai
necpnte(Teplurc9:q|uis vnaqcpfperabeat motoiepw/ U.&in aiit intetio ciTct acgrcns:i tribncne ciTc qd cHqi
paiS : amatii ppaum.Oui aiit cjrpofuit lib:os
p«mi ma fectiU9 eo in e(Tc.*^cr 13 aiit qd ncceiTariu cft no intell^
fflftri f mbzeuitate:$m'3 no pioftinde intelUgeret : tame tur nifi id cui^tentio cft pparata d i attribues fibi fuili
MteDi]citcw'u3l3eftitentiogj meliust oigniuseft cfTc ce qd eft aU6:ficut medtcus eft fanitati . XDediat0.n.no
Vnu pn"" moW3 vniufcuiufcg ccU qui cft ineo:i eflfc pnci oat fanitatcfs pparat ad ea ma; i iftfm . Tl6.n.attrtbuit
piu motus ^piiu ilU in$tii cft amatu fcpcratfi:i iiii ouo ranitatcnifipncipit^q6e(te]KeUenuu8fanicatc;il3ell
cjrantiquiozib^^ifdpuUsmagiftripmifunt magis circa q6 oat mae oes fua3 foanas:cniu8 een tia eft nobiUm $
eqliiate vie:i argumeto 3 facit etia ciTe neSariii .Certift/ ma.Sliqii aiit intcndes fatUtur in fuaintetione.r.cii non
catueft.n.nobisejiooctrinaalmageftigj motusi fpere intendit id q6 nobiUus eft in tcdcrc:i tiic in tetio PE ^ «o
celeftes funt multi i outer fi in plaga i velodtatc
i tardi/ cft recta rcd crronea.Sed q: b oiifio eget jp Uj:itate icer
tate.op5 igit vt vnicuicg motui fit motoj aUus ab eo qui tiftcadone;ci: Tunt in ea qdncs q n6 fotuun f nifi f bis (ttf/
cft aUerius i oefidcratu fit aliud vnius q|
aUeri^^aUoan ficientibus:idco rcdibimus ad viacuidetio:e5:i oiccm''
qiio eften t ouierfc plage i velocitae i tarditas. 5am aiit cp 016 intetio atigd tntcdit:fed que cft intclligibilis cft il/
ondimiegjr? oefideratafuntbomtatcs purci fcEatea lacu id ci6 intcndif ab intendete: iMgnius eft intendentt
ma^igjmotusifpcrcocBcoicatinDcfidcrio pmi pnci» e(Te $ n6 cfTc ab eo:aU'ogn eet vana.)iir3fd aiit q6 oigni' ^
pu-1 io pueuiiit oes in oiutumitatc i rcuolutipne motua. eft rciacgrit aUq| Efectione.f.fi ifuerit e certitudinc5 ertt
CCapiuilii.ni.qUterjJueniuntactionesapuncip^sal/ certa.Si ^o fitcritEPntationccrttputatiua:ficutmcritii
tioabus: vt l? fciaf q? opo jteat (ciri ocmoto:ibu9 fega
E laudisioftcntatio poteftatis:i oiuturnitas facit;q:Bi
Ii0intellectisj)pterfe:ioefider3ti8, bis fitia fun t |>erfcctiones putatiue.i0cd lucru vcl falu9
vclgratic oiuine adcptio:vcl fiitnri mttndi bonu meritii
il)grtificemnsL'3£KS!K b;i bis fitta:runt ^fccttonee fe que no coplcnf b fotii itu
"1
cetcs quofda boies fiuife:qui q: audieriit vcr/ tcndcn tc.igif ois intetio no eft be •lla Bfection^. 3lla.n,
, IjbtiiuftiozisocpcipuisantigsDJttcsg? oiuer/ qnevanacft:vf ciTeBE&.llnifta*"'^ oclectatiovel rc*
r g^^fitas i»;p motuii i bap plaga:^:vf ee pe inte/ fi-igcratio velat^d b#.2ibrurdu cft aut vtcdtu cuiusee
centes: vt ipfe mot' no fit ee td q6 eft fub Utna:fed vt aHi rit gj bonitatcs fadut oebcre B.^nusjj.facit acgri bo
milet bonitati pure ocfiderado ea Jbiuerfitos f o motuii nitatcoiccmus gp bonus acgrtt bonitatc no f via inte# m
eft ob 15: vt id q6 fit ej: vnaqcp eap
in miido guatipnis i tionis lingfiuonie vt fit l5.t)oc.n.faccrct Dcbcrc ec im»
co:ruptionis:Dfat taU oiucrfitate g. qua; oifponat ema/ Bfectione.Oi8.nangfitioiintetioDcaliqeft ingfitio oe
nentiafpcciep.Sicut fi aUgs vir bonus vcUt irc pE nego coq6 n6b5intende9:f5^diun6cftin6 intendit nocft
ciufuiiadaUque Ujcu-.ioffcndatin ouasviae^qua? vna id q6 pucnienrius eft intedcntfci 13 eft imEfecrio. 'Jdoni*
eftJ?p:iaic6pcndiofiozadU)CU5 fuinegoci):iin aUacft ta9.n.n6p6tefl'e:gn vetfitdrcaensabfcpbac intctione:
l)6quimeret fibtbitficri.'?pc^Pmiudiciii ftie bcnita/ 1 tuc 15 intctio no facit ca ee:wrt fit flc cp fuu ec bui^intcn
113 eUgit irc bac fc6a via:$ui9 no fuerit
motus cius ad 13 tionis 1 fuii n6 ee a bono crit eadc.igf bonitas n6 facit oe
Tlos mt no pbibemPmotCi eke id qd inrendtt pncipatr fitti moueri ab eo ficrct per violcn tias:^ fic in
^pjiti:ttic
ad afTimiladii (eeemie pmi f m modii qne Dijcimns.-rj no motucelicetviolcntia.^tecii vnaqcp partiiiceli (itfm
oiTimilaricentie pmi fir itetio z^f5 q6 fluitab eo cepofh oem coparationcq p6i efTc in na celttunc no 05 vt (i rc/
$ in ten tio p^ aliitd e(t.(.vt fpecitlet f«rfum:fed fpectilart mota fucrit vna pars a plaga gtrafcat:-: fi remota ftierit
Ocojfti5 e(t relpectns vt intentio (it ad plaga ad 55 vt fiia m
ab atia ptaga n6 ptrafeat f nam:nifi T? fticritb alia na
B(nmilatiociipfitalTitcitioi^iienicdoreaabipo:15 pof< qfaciatmoiieriadplagavnapotiu9$adalia:'Z fic crit
fct pccdi in ipa electioe mot^agr inot'' eet pg id qoefi tn.' magis appetens illa plaga cii rcmouet a fua ptaga. 3am
fcrt^^vt fluat ab eo ec no afTitari ei in^tii cll pfectu elTc:': aiit oijcimus g? pn"' buius mot'' n6 eft nalc. Tlec cft ctia
amatu ei'. Voc ait no eft fue ecn':nifiinq3tu eft fua een": ibi na q faciat ocberc ipm fitti nec plagas oiucrfas. 'Jtes
« fic res cfTe ab eo nibil ageret q|tu ad nobilitatefue em n6 eft in fuba celi na que ^bibeat aiarn mouere ip5 celii
tic 1 gfect»onc;f5 agcrct ^tij ad 13 vt ipe fm fua Efectoej ad qua tibet ptaga.^fte no pot ec 15 cjc parte aie:ita vt na
fit id qd nobili^^clhi in^tu fluit ab eo elTe vniuerfitatts: eius fit velle illa ptagi tiii nifi itentio mot^^fucritj^pjiata
nd ingrcdo ncc in tedcdoio; igf vt fit ei ocfideriu ad ilUi oditt3plaga.Uottitag.n.fcq«itintcntione:n6itentiovo
gBafTimilandiuu):tab3Cfo:*":n6q>gfectio pmi pedeat tuntate.toi aftt 13 ita fttcrit;tiic ca crit Diucrfitas itentio'
C efeo.(£&i^&Mtoi}:eritg;>(icptee vtcozp^^cclcftc ac» nii: non eft igf ^bibcns ej: gte cojgeitatis ncc ej: gte nae
gratbonitate-zBfectioneg motu-z mot^^cfietactioqiia nec c j: gte aie nifi Diucrritas itcn tionis . Uioletia aut ibi
intendit:fttVe(lin oib^^fuisactiontb^^^rfidebimuead Bq' eiTe c ipofftbili^^.igf fi itentio cet afTimilari poft p'" olicui
mot^no acgrit pfcctoej ncc bonitate:aliogn cefTarct apd cojgi ceieftiii:tiic motus cfTet ad modii itli^^co^gie n6 oi/
eii:f5 cft ipamet pfectio qua afTignauim'';^ efl certa pma/ uerflis ab eo nec velocio: co in multis locis . ^itf cflet (i
nentia (i\e (piucp eft potc cfTe co:pi cclcfti in cffectu:eo q> itcn tio motozis buius ceti cfTct afTimitari moto:i illi^^ccti.
no eft pofTibilia gmanctia idiuidui:^ igf mot^no e(t (itis 3a.n.m3nifeftii crat g> itentio in iltis motib^n^ eft aligd
motib^-g ingrun t Bfconcs ej fe;f3 13 mot^^gficit id
cctcrt'9 ad q6 gucniat g motii:-: tbi gcfcant;f5 gdda alid^-z oiiiuj
qdmouef pipm.'5pc.n.eflgmanetia fituii-zlocop ^m eftnucgjn6eftcozpits:remafitigifg7intcntio vniufcu/
fitcccdionc.O; aiit vt redeam'' ad id qd oimifrmus atca: iufc^ celieft aiTimitari rci q eft aliud a fut3a et'o:p.f.a ma^
cijondim^^qiio B mot^^fegt imaginatocs Defiderata:i q> terijs -z aiab''eojJ.3nconuenienseftautafTit&riel'arib'':i «
**
B mof fiRg e(i pmanetie^CSige aiit oi;i:eritg? B otcto ciq6 gnaf c;: cis.Tlo funtaiit coi^necaie ptcr 13.CL 'l^e
;pbibet ce itentione; 1 curam giiatof 1 Difpone fopientif ftatigf vt fit vnicuiip cclo?: Dcfideriii ofTitandi fuljc itet/
fiml:qeftin nobis.nosoicem^^poifeag? remouebitbac ligibilifegatcqeftei^pa.iyiuerfitasaiitmotuus-zfua:;:
q6ne:t facicm'' fctricurd 1 intentione; crcatozis circa oc oifponii qua biit celi eft gg I3;q5uis nos neiciamus qliter
q6eft;qiiocfT:icuraois caeci^qdel^ poftipm qlreft:': 13 oebcat ee:i qediu.Sj ca p* cft ocfidcratii vniucri ita/
gtiatof qfuntapndnos:qtiocftcup pn°:-zca:pq funtin tis coiten^z b cft itctio oe 13 q6 oixcrutant^ cp vniuerfi/
inedio.5a.n.ortfu5 cft tibi ej: bis q ^ijcimus n6 po((e alt tas b5 motojc vnii omabitc. &$ vnaqcg fga b5 motozc
qita ca:p Efici g catfi centiarr nifi accntalitcr;-: g^ille non g eft cippusr-z amatii q6 eft ei ^paii.igf vnicutc^ cc/
fuii
itcndunt aligd agcre pp catiij$uis coplaccateig 1 fciat : b eft aia moues q itettigit bonitate;'Z gg cozptis b5 una/
illud-fe (icutaq if rigidat p fcipas in elTcctu ad pferuada ginatione.f.fo:mare gticuloria:'Z b5 voliitote gticulariii.
Tua (pem:n6 vt frtgidct altgd atiud ejc fe:f5 pfcgtur vt in^ £»5 idc q6 intcliigit oe p:'^ q6 intcttigit oc pn" q6 cft fibi
ffi^datali^ejcfe^-zficutigniscalefacitpfeipm in cffectu ^pziii 1 J5pinquu eft pncipit^ ftii Defideri) moti^is.LI ni/
adpfcriiadafuafpcmn6vtcatefaciat altgd aliudcjcfe: cuicg aii t ceto eft itctligcntia quccft pn"' fibi ^pziu -z fif
fSpfequif vtcalefaciatati6eicfe:i^tus quocB appctitiiia pinquti.l.pn'" fegotii:cuiiis coparotio ad ei" oia^eft ficut
oefidcrat oetcrtari coitu ad repeltcndii fuefluii:': coplct c6paratio irctligettcogeas od nfas oiae^^z 13 eft e;:emptit
ep Delcctation6 vt p illii fiat lilius.Sanitas ctia eft fani vtJe itelligctic fpci fiie acti^is:-: bnic aiTifaf ipm:'^ oinoin
tas c feipa; no vt j?fit infirmo:f5 pfequit ea ^dcfle infir/ oiq6 mouef ob itlis nccccft vt fititentio intctligibitis a
mo:fic etiaeft in caie pccdentib^.&^ ib>ieft ei^^copzcben/ pn^itclligibiU^qdintctligitbonitatcpma^tci^ecntiacll
fio q6 fit: -z cognitio q tr eft cii eis ozdiatio -z bonitas.-z qi fegata.^a aiit noftig? oeq6 inteUigit cft fcgate efTentic.
fc eft fic 05:f5 i iftis no.i, 1i>oft(| aiit ita eft i re;tiic coz" ce/ *p:incipiii ^o mot^^cftcozgalc.f.adbercs co:gi.3am aiit
leftia no coicaucruni in motti circulari nifi pp oefidcriii noftig^motusceleftiseftaiaiis^uenicsabaiactigcnte
amaticots.Tlec fiuntDiiterfa^nifiqzcoy pn" amata oc/ rcnouoto etectionib'' pti"^ fiio^ gtiii.vn ntierus itctligen/
fidcrabilia poftitjd p"' funt Diuerfa.n6 q> (i oubitaueri' tia:p feparatap poft pn*" p"" critf m niic;r motutl. ioiaut
mu8:cjijoep vnoqcp oefiderio ocbeat ce \'tus fm bac oi circuli planeta:^ fuerin t fic g? pncipiu motus circulozus
fp6ne:i6 Debeamus ipedirt adcognofccndii cp mot'' fun t vniufcuiufcg plonetaf fit vtus flucnea planeta: tunc no
Oiuerfi pB Diucriitate De(ideratoj:.'(^emafit aiit nobis erittongegnfi^ataftntfmnueruptaneta:^ no fm nu/
gddl ad eftimadu.f.an Dcfiderata Diuerfa fin t coj^:n6 i/ me:p circulo^jr^^z tiic co:p n iicr'' crit occc poft p"'. ipzimit
telligcticfepatc:ita.V5.vt coip^^qdeft vilius velitafTifari atlt eo?r eft itclU'getia:quc n6 mouef^cui^^cft motiere (jpe/
co:Bi;q6 eft pus 1 nobiliu8:ficut piitauitvnne ej: pcipuis ra co:gi6 vttimi.Sseindcid q6 feqiuf eft:q6 moiict fpera
modemo:p pbopbatiu farraceno:p:qui Deturpauit pbia: fij:a:p.. ibcinde fequif qd mouet li>crafammi.!5itr eft q/
qtn n6 intelteiat itentioncs antiqiio:p.i^ico igf 13 cfTc ab/ ufcp gucnif ad inteltigetia:a q fluit fug nf as oias^-z 1? eft ^
furdii:qtfi afTitari cifacit Dcbere bf e motii ilti pfile^ t pta intettigctia mudi tcrreni:'z vocomus ea intetligcda ogc
ga 1 finc qua ttedit.^t aiit atigd ipcdierit ne pofTit alTcg te.Siaute5n6ftieritfic:f5 fucritg? vnufquifq?circntu8
o:dinem illius n6 facietoeljcre B niftocbilitas actionis: mouef ad ittas iudicio moms fuiipiue:'^ fitf dl vnuigfc^
n6 oiitcrfitas actionis.v5 Vt fit 13 ad vita ptaga 1 ill6 ad
• ptaneta:jj:tunc b fegatocrit ptura numcro:'^ fcquct fm
atia.^non p6t.n.Diciq; ca buius oiuerfitatis fit nailtius fniam magiftripzimig) funt circitcr quinquaginta t am/
cozpozie qfi na coipis repugnet moueri oe.a.ad b.-z non ptiu6.©cdvttlmae}ceieeftintetligentiaagcn8.3aaute
rcptignamoueriocb.ada.t)oc.n.eftimpote.Co2pu8.n. nofti e j: bis que oijrimus in oifciplinalibus quacu appzc
q;l3 g>.dtco:pu9n6facitoebere&.Ttae^ex&9' (^ benditmis oe numcro eof.
OpituIuniJIir*
CC9prm.ini.i>e ojdinanonc e(tc intclUgcae i anima/ celTdery.Crii>6taiit aligs Dfc;qi id q6 fit,a p iio^bibct S
m
— cclcftitt Xcojpo:p lupcrio:p a pzimo. c(Tc fo:' maUs:f5 c):ca fcgf cfle fuc mac.ad q6 oico q> 13
ccrmcftnobi9C]cfiip:adicti8g?nc/ faceret ocbcre:vtcaq funtpoft bac fo:ma5 1 jjanc niam
»?lm
'«^' * * ccfle ce fe: vnii c:i g? no c cojp' ncc eet tcrtia in o:dincca"toy :? ect co^ ee mcdiantema:^ iic
E
rjin coi*^ nec oiiiidit aiiq mai qp ecom q funt: m3cetcaccndifo:m3sco:po^q iuntmuitain miido:z
e ab eo 1 g> no pt brc pn"' vllo rno ncc cas^ncc fuap viriu.l3oc aiit cft ic6ueniC8;eo g? fuii tc mae e ec fc
a q cft rc9:ncc in q c rc9;ncc g qiia cft, rcs^ncc ceptibiletifi:neccftcaecndiaUgdnififm via rcccpt6i8.
gp qiia efl re6:ita vt ^ ftt gp aligd. vn no pot ee yt
oiU5 ab illo fit fm vii itctionis ab illo:queadmodii c no/
cfle £>i aut aUq cj: mai)8 no eft fictiic non cft ma n ift coione
nois.^i aiit fiicrit res pofita ftabilis non ad modii mae
bie itetio in his oib' q fiiit a nobis. Zuc.n.jpc ect itc'des nifi c6ionc noi6:tiic pmi cati copatio adeu:n6 crit in^tit
EB aligd ali6 pter k.ji aut ejcpcditi fum" ab 13 in alije q eft fo:^ in ma nifi c6ione nois. ©i ^
fucrit 13 z"' fic : vt
futejceii.f.g>nuLla resintcditaligd q6 fitinfcri^^fc. 3n eo eo mo quo ab eo eft ma fit gdda;-: eo m6 q ab co cft foi*
aiit B euideti^^eft.Ss q> ppiia (it ei no bf e intcntionc vt fit gdda aUud:ita vt aUa foz%6 beatce mcdiatc ma:ti'ic
ce oiu5 fitab eo:r6 T? eft.f.qj 13 inducerct mu".titudine'in fo:^ malis crit fic q> aget actoe in q n6 idiget ma . gcgd
fua centia.Suc.n.eet in eo a ligd gp q6 inte'dcret.f.qj vcl aiit agit fua acttone n6 idiges ma ipm e fcipm cft no idi
cognitio ci^^vel fcia ci^faceret Dcbcre itedi^qz idigeret ca ges ma:igf fo:^ ma lis no idigct ma:t oino qguis fo:* ma/
telbonitaBqeetineafacerctoeberc l3;DeiiicB intentio Us fit ca mae cjcbes ca ad effectun Eficics ea:tn ma bfct
q ^delTct ei:fic ia pdi):imus.*Doc aiit ab/
aiiau'' vtilitatl impffionc i ee illi'':-: 13 eft ipa app:opari 1 fignari.0i aiic
furdiicft.Oe.n.c(te qdeftabeo nocfbfm via nacadl3 pn"' eflcndi faerit Dc n6 ma;ficia noftttunc finc Dii? crit
Vteeoiu5fital?eo:no gcognitione'necEbiiplacttii eius: vn iiq6c5 co j: ca altcri''^m qd aligd:': n6 vno m6.!oi ^o
qiiol5.n.eepo(Tetcuipe fititellige'puraq iteUigitfeipj: n6 fiterit ita:tuc ocftruef fo:ma malc pcderc oc ma vllo
c io necc e(t vt itelligat feg ipm vt cc oius fit ab eo incgtii m6:fitt-ctfiip:adi]cimu6 g^adfuiicc maenofulTicitfo:'^
ipe cil pn"" ei'':^ in fua een tia no fit pbibcns l3;eo g? cuc' ttfi:f5 (bf eft vt Etialis ca-lboftcp aiit ita clhtiic fola foi*
tusoiuslitabcoficqjfuaeentiacftfcicnsg? fua pfectio no p6tponica macoino fuificicsE fc . *piala igif cft non
1 fua cjrccllctia eft vt fluat ab eo bonita6:i 13 cft oe comi po(Te«;vtp"'catufitfo:'maU8:f5g' ncfit ma manife»
tatib^fuagtia quaipfc oiligit g feipfuj.Ois aut fcia q fcit ftiuscft.Tlcccfl^ariueftigif vtcatiip"'fitfo:^n6 maUs
q6 .puenit ej: ea ncc admiicet eiimpedimetii aliqd.f^ eft oino.f.ttcltigctia.£u fcis aiit g? b fiutt itcltigctte 1 aie fe/
queadmodu ia ondimu6:placct ei id q6 ^uen it ej: ea^igf parate multe. vn cfle co;: n6 p6t eflc acgfitii ab aUq mc
^''placuitejrfua ccn'vt flutret^toeqdeft.viitatl autp' diantc:q6n6 fit fcEatii.^tenofttgjin vniuerfitatccopq
no eft fua p' actio nifi p centia.^pc.n.iteliigit fua eentia: funt a p;funt co:'' .1 nofti cp oe co^p^^cft polc cc^tu eft in
iq) fua ccn" cft pn'" ozdinis bonitatisin ee: qucadmodii (e:i qp ncccfl^ariii cft e aliudec:': nofti n6 ec ilUs via ccnjf
05 ec no iicllcctu ^ccdctc oc po" ad c(Tectu:ncc itcilecto di a p abfc^ mediate aliq.&unt igf e^ ipo:f5 mcdiate aU/
quimouef ocvno itcllcctu ad ali6. i:i''.n,ccntia imnnis quo.£t nofti gj mediii no eft vnitas pura. Tl ofti ct g? cjc
eft ab oi q6 cft in po^ oino;fic ia fup:a ondim^cfj ipe cft i / vno fm gj cft vnu no cft nifi vnii.TlcceiTe cft igif vtc^
telliges oia vt vnii Utz ep 13 g» itelligitfegt «dinatiobo P catis EE f ccojt fint aliain gbus 05 cc neccflitate 1 mul/
nitatiBincetintelligitvniiqfrcftpoleelegati^^jsucnirc titudine qiiociicp atenirct. ^ntelligetijs.n.fcEatis no pt
ec toti'' f$ iiidida fui itellectt.Ccrtitudo aiit itellccta ap6 eflijaUqmultitiidonifiqucadmodu Dica3:qin catiiEfe
cii eft ipa fic nofti:fcia po* i voliitas. Tlos.n.ad e^cquc/ cftpofcccin feipo.li^^optcrp^^aiiteftnccefl^ariu cfle;icd
dii gp imaginamus idigcmus itc'ade motu t volutatc ad nccciTitasfuiiCeeftfmq^cftitelUgetia': intelligit fcipj
B vt fit.^n ipfo aiit boc no eft oucnic8:nec pot ee PE liia 1 intelUgit p"' ncceflario: viT 05 vt fit in eo muttitudo e;:
imunitate a Dualitate:in cui^jjboncia multus ocfudaui/ 13 q? intelligit fe: q6 eft polc e(Tc ^tii in fc:'Z ej: 13 g? intcl
mu9:igfipcttelligitfeeecam fmcp intelligitillud.£(Tc ligitnccefl^itate fuiclTc a p q6eft intcllectii per fc.Tlo cll
aiit q6 eft ab eo cft f mvia pridi i comitadi eius cc:n6 g> aiit ei mu
titudo cjc p.n a polTibilitas fui effc cft ci gdda
1
ei"* ec fit PE eik aligd aliud a fc:q»n ipc eft ages oc q6 eft ^ptcr fe n6 ^ptcr p"'.-fed cft ci a p nccciTitas fui eflc;'Z oe»
bac itctione:q: ipe cft cns a q fluit gcgd cft flu j:u vikre/ indcmuUiplicaf El5q6intetUgit pmij:t^ptcr 15 g^in»
to ab ci'' cetitia:f5 q> c(Te ois ci^qd f it a p no cft nifi f5 via telligitfcipmtaUmultipticationequeeft comitascc ftic
comitidi fi certiifticrit cp ncce(Te ee E fc cft ncce(Te cc ov vnitatiecj^p.TlosaiitnojJbibemuecj^vnoeflieeenal
busfuismodie.^ac^ditifumus abl3in pcedetibus: vnaqu3:poftcafcquafmt'timdorclatiua:qucn6efteiin
Igif ea q p funt ab eo:i 13 funt crcata no pitt eemulta ncc pn^fuicfl^c^ncccftintraein pn^^ftiepftitutioniB^ipotpcc
ijucro nec oiuifioe in mlm -z fo:ma:qifi id q6 fegt cic eo dielTc vnueicquojJUcniatvniuiDcindc 13 vnucomitct
eft ab ci^^centia no ab aliq alio.^iDodus aut t iudiciii oe iudiciii 1 Difp6 vcl .ppctae vel catii.£t itUid ctia fit vnu;
m
B q6 cft in ci^ccntia:? quc fegf ab co I3:n6 cft modus 1 fS^ptcr c6icat{onc ilti^comitatis fcqf vf. co aUgd;EE fl^
iudiciufmgjfcqrcf cj:eon6 ^:f5ati6ab I3.©i.n.j3ueni jjucniatmultitudo oi8 varia6 ciue cflentia:05 igifvt b^
retabeo oue res Di(crete Ecjcntia vel Due res oifcrctc ej: multitudofitcapofl^ibititatiseflcndialiamuUirodincm
gbus fit vnii fic ma 1 foz^comitatia fitillc no jJucnirent filia cato pmo.gi.n.nocflet r? muttitudo j^fccto ndcct ;
nifi €% Duob^^modis oiuerfis i ci^^cen'. ©i at illi ouo mo/ pofcclTc ab co nifi vnii:nec cffct pote clTc ai) eo co:pu8;t
di ccnt n6 in ei''ccntia f5 comitates ei^^ciTentia^tiic rema/ oino no eflet ibi poflibiiita^ multittidinie nifi 15 mo tiii.
neret qo oe comitatia ifto?r Duoy:quf(B ecnt6 fua ecn": 3a aiit manifcftii cft nobi6 vf. pdictis g? intcltigcnticfo
1 ficipa cet Diuifibilis i itellcctu.j[a afit^bibuim'' 15 on_/ paratc funt plure^ nuero:igf no biit cfll: fil cj: p:f5 ncccP
tca:-: ondim^^Dcftructioneei^^^manifcftu e igf g> ^'"eo^ q fecftvte>:cctlcntio:oibu6ilti6 fiteffcq6pmiicftcp co:
fiita ca p^vnu niieroc:i ^''ccn^icCgdditae e vnita6:ri i poft q6 fcqnif intelligetia.Sub vnaquaqj aut itelUgetia
ma: vn nibil cozpop vel foima^ q fii fEfcctiocs cojpo:p cu fua ma 1 fua fo^^que cft aia 1 itetligctia infcri"
cft celii
eft catii ci^^^pinquilq: p"" catu cft itclUgetia pura: qt eft ca:igf fub oi in telligcntia fun t tria in c(Te. vti 05 vt polTi/
foz^ii5inma:'! ip-i cft p^itclligetiay fcEatar qs nileraui bilitaecfl^cndi btriafitabiUaintclligcntia pmain crca/
mu0. Uidef aiit ipa cc pn*" inoucs coip^^vUimii fm yia^ tionc^ptcr temitatc q cft noiata in ea:inobitc fi^uif e;c
fo$
IRoni ©iimtuitt
nobiliozemuUis modis.-igif cicpmci intcUigerfaiqtiatu fS^ci: fiuntifunt catepmi mcdiatealiq:caeautagente8
pmii fcgt eealteriiis iKlUgetie iferio:i8 ca:-: in
Itclligit c medic itcr p"':t illas no pntee ifcriozcs eis in o:dine:ga
quatuifelUgitrciprasircgtejceafoz^^cclivltimiiiei^pfe no fun t ircUigetic fimplices fegate:cac^o oatricee ee iit I
ctio:'! f? ell ain-.i pg nas eendi potej q eft ci":q ell rcteta gfcctiones in ce:rccipietcs i?o ee fHntifcrio^es in ccopj
fquatii itelligitreipiajreftetii cojpcitatl ceU vUimi quc igif vt ca tu p"" fit itcUigctiavna geentia cj: q no pot efTc
e(t ptenta in totaiitate celi vUimi: vn ipfar-r id q6 eft coc multitudo puenies i fpe.^^ntetioes eni q mttiplicon f in
^tutifiitricq?cj:ipfafegt iteUigentia^teiceo^qfi eit coc cafmq>muttitudop6tceinca:fifuerintDiuerfecertitu
i^tiiquatiiappzopiiat fibijprifmmodii fui5:fcgf fpa id q6 jpuenit ex vnoqc^ cop ali6 cft in fpe ob
diiiib'':^"!^
1 1
<^ n
co:j: EfcctiocB funt Duob'' modisraut eni funt fo:^:qrum cutij eft necio ee ethto:ii;co:gaaut clc
mas coipo^:i io ejcntia carii eft iit mate/
e^iltie fun t gp |3'mentariafnntgJiataco:ruptibitia:vndeopo8
rqs co:po:p iUop:t ob ^ colo: ignis no calefacit gdl5:f5 iitet vt pncipiaeo:^ jppinqua fint res recipien/
q6 fuerit oduids fuo cozei vtPm copationcm fui cozgis. ^ltes manerid varietotis 1 moni6:i vt id qd cft
&ir fol n6illuminatgdl5:f5 qd fuerit oppo"" fuo cojgi: iteUigetiapuran6fitcaufac(Teeo:pfola:opo:tct aiit vt
autfuntfoj^^^qriiepitlceftgfeipas itopgmas cozpojii lam ccrtus fis oc 15 g eo que iam fcpe rcplicouimus a g/
fic aie:qz vnaqcp oia n app:opaaf cojpi^uift q: ei" actio buB iam cjcpcditi fumus:l5 outctnta brit mas in qua c6»
eftBBiUudcojp^^iinillo.SiaiitoiaeetfcEatc eentie i UcniiitifojmasgbusDifferunt^vriopoJtctgjvtadcfTe
actlois vtriufcp ab iUo cozpe^tijc cet aio ois rei no aia iV ©iuerfitotc fuariT fo:riiaru coopercf oiuerfitos oifponu
Uits tm co2gi8.3ia igf manife"' e fm ocs modos gp vires celo^p^ivtadcfTccouenie^tidcopinma coopcref coue/
cclcftes cj fiit ipzeiTc i fuis cojgib'' n agiit nifi mediatib' nictia oifponis celo;::ceU eni coucniri t in na iudici) mo
fuia coigib^^^obfurdu c at vtagataia^ mcdfate cozpozc: lus circutaris:op5 igif vt iudiciit iltius nac fit adiuuons
cozp^^.n.nopotee mediii intcr aias taia^.SiatiUcagijt e(Temae.£t vt id in quo oifTerut fit pncipiii pparotionis
oiaa abfcp mcdiatib^^cojgib^^^tijc bnt foUtoria cjciftcntia maead fo:masoiuerfa8:caaiit que funt multo couenie*
abfcp co:ge:iappiopjiatione ^ octione fegata a fuo ecn' fpecieigcncrenon funtfola abfcp pfo:tio oUcrius
tia in
1 ab ee'n"co:gi3.l5 aiit ert pter jjpofitii.Si oiit no agit il adiunanris:q6 cfl caufacffcntie:gj in feipfa eft ccucniea
lud aia:tiic multo min'' aget co:pus illud celefte:aia cn 15 vnrt:necfacitoiuerfa:nifig5dlaliudab fpfa boc igitur
aticeUit co:p"J o:die 1 gfecti6e:gj aut in vnoqqg ceto po vniinoeftabeanifiggligarioncaUcrius vniu8:q6 re»
nafaligdqcqinfuocctopneniataligdiipiTiofinein* ducitcdod vnijaliquid;op5igif vtiUudfit vna oeintcU
fufione fuc centie cii occupaf circo iltndco:pu6 : f5 eius Ugenti)8 feparari6:fed vUimo co^ quc fcquif nos:': ipfa
ce"n^ fit oifcrcta in ej:ntia 1 actioe ab illo co:ge:no8 non cfl3qggc6fo:tiiJmottiiiccteftiiifluitaligdin quo effc
j^bibem''!?:^: 13 cft qd nos vocam'' iteUige'tia fpoliata^: oefcriptio fo:manj miidiinferio:i6 f m modii poriendi:
q: qj ponim'' oducnirc id qd cft poft cduf^ c pter paties a qucadmodii i ilto iteltige' ;-: i alijs itelUgetijs eft Dcfcri/
co:ge:i pter coicas d:i ^ter fof 05 efj3p:ia5:t pter o^ id ptiofo:mariifmmodtiagcndiaquopoltca fluunt fo:/
qd oij^im^^cu flabiliuim^^oia^.^a igf certificatu cftgjce meinbocapp:op:iantC3canonper feipfa foliim6:vnii
U bnt pn':q fiit necco:ga':nec foz^^co^popt-zqi vnuqdcp eni vnu agit in vnit ficut nofti:fed,pptcrc6fo:tiij co:po/
cclo^j app:op:iaf aUcui itlo:p pn^^^^tvniuerfitos aiit co:;r ru ceteftiu:cuenit igif g? cit 13 rcs app:op:iaucrit oliqui
coicatin vno pn°.Tl6 e dt oubiii 15 ee itcUigetias fimpli oe imp:clTionibuB cclcftib^^obfqj mcdidte co:ge etntari
ces fepatos q fiiit cu factura co:por bumono;: q no co: Vclmcdidte:itavtponatiUudfmaptimdine^p;id.poft
riipijf:f5 gmanet.^a at 13 monifeltij cifcietijs naliV.q comunione quc crit in fua fuba;tuc ob 15 fcgoto fluct foj
nec jpueniijt a p pn-ieo 9 tnnlte finti^iia fintyna i fpe. ma jppjia 1 oefcribef in illa materia, Xu fis aiit g? vnii
t'
Capu Vh
no app:op2iat vnu iqmta vnuqftcg coy eft vnu g alt^d c{'ttn cfl:q pmacoftituitOimelionc.SiiijcnfceDimeB»
qd fit ei abfcp 9lio:red idiget vt nnt ei appjopjiatojes vv fioiii fegt alias fo:mas:q pparat ipfae.Sinaiit^^fidcra
ucrri:app:op:iato:e3 fo maie funtei'' pgato:ce:p:cpara' Oif;)6nc raritatis ej: calo:e vf ipifTimdinie e]c frigiditatc,
toi ^o cft ille a quo fit pparato gdda:ciii^^ ppatio pttcnic' cozjj'' cni no fit coj.n^^catm^nifi iquatii ipfU5 fegt olf6 iil
rio: e ad rlltid ^ ad aiigd aliudierit aut 15 ppato: eligene motuad 15 vtcalcfaciatitlud:pfitia illitis motue piitis.
ceidqdefl fibi oigni''^ pmis oatojib'' fo:marii.!3i aute qucia oiidimus no cc vioIctii:fcd nalc.Sinautciacom
ma eetf maptitiidinc pma; poflct vtiq^aptari Duob''p/ pletacrajci'' na;p6taiit coccdi vt cii copleta ftieriteiii»
ri)s:qrc eni magia cligerct vnii qja'.iud;nifi pB oifpone na feruet in loco g clt aptio: fibi ad cofcniidii illucL-cali
q ofnt ipjimetca in ea:'i bui^c^t oiucrfitatl yj^atio ad oca dii cn i coferuaf vbi cfl motus:a frigidii vbieft gcs.Dcin
nifiis vna eft:vu no 05 vt ^"' ad iL6 app:op:ict vna ma de no cogitaucriitquafr gsillius macDcbuit Dcfcedere
poti^^cpalianifiggaligdctqdeiniUama^qdnoefl^nifii adccntrii^^zalia pseiusvicinari furfu^^^zacciditcicaloi.
ODtitudo pfecta:ncccfi ppatio:ni(i pgatio gfca ad ipfusj SedDecabiiiu3:ci rcddip^t.Jn vniucrfitate enimcJt
«dqdcftppm-tl^eltficaqqcunimiti caluerit iiigiit leuitae 1 grauitas.©5 dc ptecuiufcpeti ficed : 9> poftqj
-z fo:ra3 aqitatia q coiucta
fitcaicfactio e^'nca remo M certii c(i ptcscfo^gtiatascccoffatgjcu; giiar aliq g9
tafuntabc6pan'oncfo:mcaqueitati3:f5runt multe coj ci^^inloconecio^fegt vtvnafuEficie9ci''fit fiigioz ciun
parationisadfo:ritaignea:quoplU9 eni T? itedit:ite'dit mouet furfu5 -z illa fupficies ctt conenictio: fuperiojita/
ctia ppatio •: augct" aptitudo;-: fo:mc ignee: vt
fit i> iore ti^alia.Jcrpn^i^ofuegnonisnon fit vnafugfides cius
fiuat fup crS^ vis illi'' Ocftruit .*o5 <\i ma non
remanet oeo:fu5 'Z alia furfU5:fed q: ftncoubio trafmutata cft gg
fine fo:ma:tiic no eft ci'' cjriitia ej: B folo q? copat eidem motii aliqucg fecitcabfe fitii aliquc:g7aiitmibimagi8
pmiepncipi)9folum6:f5e):lSg7cftcj:feipfa ley. fo:mai Vf 15 cft q6 fentim^^^putocnim qz ille g 13 Df)citDC gnone
©5 q2 fo:' q oHituit bic ma, mo iam erat ma e^rns finc cfntoy: conatus cfl abbzeuiarc 15 alicui fcribcnti fibi ftu
ca^tiicnoefbci^cjnitiapfo^mafoliimo^fsg ea 1 media/ per |3:'z g venit pofl cii cofirinauit oictii cius.^pfc vcro
lib'' pncipijg fcftanjs vfmcdiatib^^alys velcoriftb''. Si qui fcripfit 15 fuit bo c^ftindes 1 pcrturbas rc.
cnieeteppncipij6pinisfoliim6;tiicn6 cgeretfofa alia: CTCapitutii.VI.gtoecura •zoftcnfionc:qHomodo coti*
co qi fo:ma ia pce(Tit.<3j q: c6Heniut ibi in motu drcH^ nenmr rcs fub oiuino iudicio.
lari:t Dfntcomitatia nacciua pfiituut nac jppe cuiufcp
ccli:tiic maj cofiituit 13 cuius na coucnit aliq nariij?pa'
^
«^ ftit 11 (5 ''"' pucnim'' ad
' l^H
l5:opii8 c oflo
"** dere;q fit nob cura. Tlo onbi*
rii q funt fo:"':'Z fic mot'' c vilio: Difp6nc:q e ibi;ftc : ma \a& 3nt tibiia fiiilTe manifeftti? c% pdictis g>
cft vilio: ecn' I5:i fic ibi mot'' eft fcqucs nam eiiis qp cft jrcaufcaltiozcs no c6cediif ogari ggnoe id qd
in po" Rci ma b c6uenit cu co:qd c(i in po'':'Z fic ibi nac Jlopcranf:nectntedcrealigd^pterno6:necin«
;ppc t coea fiit pn^jz adiuua tia nam ^p:ia vel ccej: vt 13 ducircas aligd:ncc accidit eis clectio.boc aiit g? mttc itn
fic-z id qd comitat nas ^pa^-z cocs ibi Dc pgationibus p:ciTiones mirabilcs fiun t in 13 g> giiaf in bOc miido:tii
c6fl'ellationi'i oiucrfis intttabilibus ^uenictib'' ieas gg in gtibue metallo?z:tii in gtibus vegetabiliii t bjutozuj
motu c(t pn" varictatis offponu zpcrmutationis eanij l5oiu5:'Z in boc cp iteltigif oe gtibus celi no efi: tibi via oi
h •: ftrr comirtio fuarii copationii ibi eft ca comi):tioni3 ccreg5fiatpcrcafU5:q: roinducitteaditidicddu Q> oio
copationis ifto;: elb;: vtadiuuas -z a cojpib'' celeftibus fiunt epgubernatione -: Difp6nc:op5 eni vt fcias q> cura
fiiit ip:e(T ones ico:pa bufmiidipp qlitates q futei jp» bo:ii efl q: hoc g? pmus fcit feipfus:'^ g> ab ipfo cft ncci'
pzie^-z ab illis fluit in buc miidii -z ab aiab''^ illop fiun tas ozdinationis bonitatis^t g» fua eentia eft cii bonitatl
ipzcfrionesinaiasbui^^miidc-z cvbis ite^ti^ib^^fcim^g^ -r gfcction is Pm g? pofe eft rebus 'z placcnt ei:fiait pzedi
'°^
TRoin 'Bcxtnm
t^:itixtfitdccai\tno(itcomcealm±qino cH ipfiHS fuit iiT fudicfo ttclligctie copbcdetis ql/tate eendi ozdf'
ecniCi inalii in ipfoA ejc 13 q-> cft:maiu c(t:cectao cci no ncPm ptfnuatocs bonitatis vt itclli^crct Digni"ccb9 rc
potctTc no potcc nifi
nifi in oculis:': iqiia til cfl in ociiU'8 cc taU ee ej: q ;3tigit aligd q6 cocedtt cflc malii:i6 opoz/
1113113:1 no efl ci alius modttg EE quc fit no malii. Caloz mitvtfluatc(Tcciu8.(i Siip8aijtDi;ceritfuifle potevt
oijt.f.g.ci'ifit:$uisqptfi adciig Dolct pg eiJ:maUi3 fit: pm^^DiYpofttozoarctecbonitatcpura imunca malicia
b5 tni a~U ii modii q p6t ee no maUl.malij at g ec'ntia c pa' oicercf:qz Bn6 potcoccdiin taUmancriac^ndi:quaui8
uatio:ncccftqUb3puatio:nifipu9tiiudicgna^rcriiap' po(Titc6ccdiin efTcabfoluto.mancria cniceabfolutiiirv
fectionib'' fue ipcl:i fuc nae.©5 maU'i p accris e ptiatii vt mun is cft ab boc:i n6 efl: ci fit i8:i 13 eft q6 fliiit a Difp6'
rctrabeoa iurcfiicpfcctioni9:n6aiitcboniict: puatioc c pmi:iinucn!f 15 in rcbus intelUgibilib'' 1 aiaUb''^ cc
Bbfoluta;nffii cj: noie ei^-nec ^ct malil qy fit. Si eni ipfa mancria rcmanfttin polTtbilitate:nec cft
tcltib^^^fed ilta
ect aUq mo malii ect coe.TInllii igrce Pm M gfectione ptcrmilTum ficriillud cc pp malu5 q6 amifcef ei g?' fi 3
VltimainqnoeaUgdinpo^fcgf malii:n6 fegt maUjj: fuo cjcozdio no cetoino 1 cct ptermiflii5 n6 cotingcrct R
nifibincui^nacftaUgdinpo^-rBfitpp maj^malu \?o malij:icet octerius qp fi eev.ca fuu ee fit meU'' ittis ouo
fegt mam gg aUgd p"':^^ ftbi accidit:i pg aUgd nouu;: bu8m3lis:icuenirctl3ctiiq6n6Darctcecaufi8b»oni3
qd poltca idamt.Jd aut q6 ej; fcipfa c B cd.f.qz accidit q funt pozcB bis ciis adduceiiib'' malii accidctatr:C);elTe
«UcuimaciinftiofmccaUgd pttrcSs mali cjrtrinfccas eni itlarii fcqiiif ce iftarii;i fic eflct maj:ima CI40 in ozdi'
q8 ipMmit in ca aUqna Dilp6n^:q,pb!bct ciuo j>p2ia opti nebonitati8vti8:qE;ui6aiitn6rcfpiciamu8adl5:tuffc5
tudinc a pfcctione:e^ q jpuenit nialu circa iilwfic ma e;: Hcrteremus c6(iderationc noftra ad boc:g? pofl^ibilitas
q«agri4t bo vel cquuscii acciditci epcaieptingetibiis eflcndi oiuidif f m
modos eozu:qite funt oiucrfa in fuis
fK>ni pcioaappronia i Durio:is fuBc:tijcn6 rccipitUnea Difpofitionibu8;inucnimu3 cp quia fiiit cflc cjcpers malt
rionc 1 figitrat6c5 1 rcctitudine^iio oeturpafjicreatio. acquifimm remanff tmancria eendique ocbuit cc bui?
T15 qz Defucrit g? opus fttit ad pfcctionc c6ptioni6:i gj qiii no ee:qz pcius eit ^
fuii cflie^fiiit ideo ncccflariu,: vt
opuo fiiit ad fojma^tf^ ages ftjftDcficiens^fcdqz patico fluerct e(Te eiu8 ob co: vri fliiit ce qt> cft optimii:i f mom
no recipit.^d aiit Q) otingit c jtrinfcats cft vnii:Dc Duo' du pcUctil.d, bico itcrfi q> malft oicif mttis modis:ma
bU8.f.velp:obibe8 iterpofitijirctrabe^&a gfcctioncvf U15 ciiiofopus abboiabilc:i of matil pncipiu efiis.f.mo
priiiadiunctiiDcftrncs pfcctionc:cj:c"pmifunt nubcs rc8:iDf maluDotozitrifticfa:ipfifia:iDicif malii DC'
mtte fibifuBpo(itc:ifpiiTitudo cani ivmbzcaUom m6/ fecms rci a fua Efcctionc 1 amifTio rci qua nalitcr ccbe
tiiipbibetes impfTione folis in arbozcs ad efatioitcm. bat bfc:vf aijt gp quiuic itctiones Dolozis 1 triflicie biit
©coi '^ef€"eft cafus gcUt fug bcrbas.-qd tpcdit caru, ee 1 n5 (in t puatozie:ipfc tu fequu f puatioce 1 ocfectus:
EfcctioncintEcruo:adeog»Dcftruitaptitudine^p2i3:i matiicniqocinactioib^^^vctcfl rc"ciU8g omifitfua c
gcqdcftcijea:oe3aiitcac maUnotnucniiif in bie q fiit fcrtioneppadiictijci^adilliKficut iniuria vct refpcctu
lUbcirculo Utne:gcgd aiitcft fub circulo lunc pcnc nibil ci" gami(itpfcctioncqu3 o^bfcin gnbernotioneuio:p
eftcogatione ccterop q funt (iait nofH. i^cidc maUi nd Vcla'uitatl;ficfoznicatio:fitrimozC8n6fHnt maU niii
cotigitnifii aUgb'':^ aUqii fpcb^^cop f uatl:maliiaiit ve EP 15 gj 15 aducniut ej: illisii funt coiuncta cu puaticib''
ro 11 ptigit i pHb^^idimduis^nifi aUq fpcs maU.Sciao a t efcctioniioicqsopscabfe.TlibilautDcactionib^fnHc
Q7 maUl e% itctioc puationievrcft maUi $"' ad id qd cft nif Dicimalii:qdn6fitEfcctio cacagetisea5:i foztafle
nccium viytilc pp. nccium vel no eft malu cp'" ad 13:f5 no cft uiatii nifi rcipectu cie recipictis vcl rcfpectii oltc'
e(t maUi cq"' ad 15 3» polec in bis q fiir raro.Si at iucni/ riH3 0geti6:gpzobibcfci«6actioneiniltama:inquaipe
rct tiic cit (ic id qd c fugfluii i pfcctiDnib'':^ funt Po(t gi cft oignioz bac aaioe.^niuria oiit j ucnit C}: vtutc qiic
fectiortesfipas^inocflifn coiudiciunacpoifefsD oino rcntc victozii q cft irafcibiti6:i victozio eli cius pfcctio.
cft pter id qt> Dcbcm^^ofidcrftncc et c malu ^*" od fpcm. m
1 ob 15 crcata cfl: f qd c\t irafcibilis.f. vt fit iteiidee ad
k cptu ad id qd fugaddif fupza oebitij fpci:(ic ignozdtia q redi victoii3:i lctcf in ca 1? igif actio $tii od ip5 bona
feometrie vclpbie vel aliojz b9.l3.n.n6 c maUi5 $"' ad eflrfcd fi ocbilitaf in agcdo ilUid $tu od 15 eft ci maUtj;
» malu cp"* ad biida gfcctione ci^^qd
q? boics fum'':^^ c nec e(t molu nifi iniuriato vf aie ronaU:cuiu8 cftBfcctio
jpdcft.Xu fcics aiit cp 13 no eft f c malii:nifi cit aUgs bo' frangerc bac virtutc 1 oriari ei:q> fi non pot facere eft ci
minii vfaUq aiafueritapiaad 13. 116 cat apt^aUgecp maliui boc e(i ei ca efl^icies Dolozc:3ltcru fo cft:ficut cii
P gj c bo vraia;S5 qz u placiut ei pukbiitudo iUi'' rci 1 ignis adurit:aduflio cniscft pcrfcctio ignis^fcd c(t mala
c6cupifcitea:iadaptaf adilla:(icegopoftca oridi tibi: quatti od eii quo rcmoucf fatus gg ci: vct qzamflit id
flri 15 autji6 crt De na fpei accomodarc fe pfectiotVfcdii qd amifit:matij ailt cuiuo ca cft ocfi^auo 1 penuria:que
q fequiif gfectionc pmiitavt fi no (tt fiat puatio in aUq occidit cmbzionino e(t ogcns aligs g fccerit illud:fed qz
iudf ci} nae:igif malii f it bis q fiit guiflimij c:ptcr 15 at ec agens no cgit.l5 igif certc no e(t bonij rcfpectu aUcuius
CUud malii in rcb'' nccius fcgf idigctia boni:|3 cni cfnta rci:ma Ui Vo q coiungiin f rcb^^bonie.n^ fu nt nifi c^ vm»
nifiecntrepugnatiaipatic^aDriantenopoiTcnt cj: cia bii8 ciis.vna cft c j: gte maie inquatii eft rccipics fozma
cebe fpcs nobiles.Sicnieiccis n6cet ignisqucpcurrc 1 pziuatione.attera cft ey. gte agentfs cj: qiio Dcbucmnt
tia q accrit i curfu ot nccio iduceret ad ptigedii pinu aU e(fc matia.i qz impoflibilc fuit vt ma bfct oebitii cc.qo
cui'' pau|2i8:i no ocbcrct aduri: jiifccto in ignc n6 ectVti crot fibi opu6:i vt ogerct octione mac;idco non fuit re/
litas c6t3. £>cbuit igrnccio vt bonti qo pofc c i bis reb'' cipicn9fozma:fedpHatione:fuitigif impotccano rcci'
no Rt bonii.niff polti^ potc cft.puenire b^ malu ej: co:i pcrc oppofita:i fiiit impoffibilc virtutibus agcntib'' no
cu co:fluru8 at IJonitatl no fac ocbcrc oimitti bonitatc; ciTcoctionce priae alt)s octionibu6:quarii ce cii ii fiicrit
fugabiidate gp aU'gd maUl raro otigcs.icet.n.ei'' oimif acqujfitrt:ipfe non agant fui actione.^mpolc cfl: cni vt
fio mai^^malii $
illud malii.puatio cni iiW.q) ee potc cfl crcef id q5 in telligif dc igne 1 ipfc n6 c6bitrat.(L'*3tcm
innam3cciiepu3tijpcio:cft«5puatio vni^^aUcui^^rci: qz vniucrfitas n6 cft pfccta nifi fitcrit in ca calcfactoz:t
1 io fat"«csetigitcoburi in igneea pditoc vt euadat viu''. nififuerit in ca calcfactoz pbures.fuit idco nccclTevt in'
q^mo:i(tneoolojc.*oiarttptcrmitteref l?na bonitatl. tentio,pdefletadcflcndii 15 duocj: gbuspzoucnircnt no
tik eet matii mfto matus 43 15 maUi:q8 e ee^c eC^qz igf cumcta cobHfti5i0.C6buftio cni eft fic cii igr.ie ccburit
^uic O z
Capi. vn.
mibia Alkaim bois reltgtoli:red cp eft fepius eft inquV l^fectionilNieiquefequtireasquatiiadvtilitarcqneQp»
fitioboniintcnriin natfifrcftctiajq&eft fcmg.Sedfe/ porcteiceis:^ B mala non funt e>ractioncagcnti6:fcdqj
pius eftiqi g? plura ejc idiuidiiis fpc^ ftmt rcmota 9 pbu non ogit agcns:eo q> agcns non eftparatua : vet qiipfn
(lione.Scmpcr i?o cft qi multe fpca no pnt fcruari fem/ flo moucniur ad rccipiendii:i iTCcmala funt puotionc*
pcmili per ce:qle cft ignisiita yt fit coburce.raro 1^0 c(t bofUtatum Pm fupcrfluiiaicm 1 augmentii.
ficutidqd^uenitabignibua.f.nocumctaq.pueniutab irCapfm.VII.i^jcpcrmiiTioneDiuina.
ilUa.Sitr cft in oibus alijB cauHs que funt fifce bis no : Vil^cftvtccrtificem^^tSDifpone ahp
cratautbonuptcrmittivtilitatCB frcquctce rcl fanpi/ P"*^ bumanariicu fiitcpuicoco^Bib'
ternos gg acciltia mala rara^igif bonitatcs quc fiunt ct fui9:3d qua Difponcs pucniiit.05 at te fdir
bid rcbus fucrut volite pma voliitatc fm modii quo cS Q7 Dmiitio alta c q fide recipif q: ii c via ad
:
ucnit oici ocu vellc rca;'; fuit volinij maliietid f mmo' ^bddiic.inifiicrcdcdotcftimonio^pbe:fic
duquieftpcraccidcs^tpjcfcitii ftjitilludfuturd nccio. illo q eft Dcco ^
bcbit co:p'' apud refurrcctionc.2ru at
ncctttairatHCrt oe;eo.boniiigit iudicatu cftpcr ccntia ia (cis Dclectatiocs co:po;: 1 gaudia gd funt.le>; eni nra
1 malc iudicatiieftper aaidee^cncaiit B cfl p^uidctia. qua Dcditmabomeib ondit oifponc rcUcitatis imi^ie:
Sifr oc ma ia notu eft:q: ipfo ocficit (n 3ligbU8'.i in ipa q fiit P5 cop'',!:^ olia epmidio q appbedif itcllu < orgne
Ocficiunt pfcctioes aliquarii rcrij:fed a Dco mtta fupplc oemfatiua^ippUia app:ot>at:i T? e feliajos 1 mif ia ain
rur etg» no cft copatio coiuj ad id q6 fibi ocfiritjjollqj rii:poftq5 fut eicutc a co^pib^^fuis^q j3baf arQnib^^-.c^w»
aiititacft tuncno fiiitfapicnttc oiuinc oimitterc fiimas nfeefttmatione6Dct>iiC9fintadimaginadiiea9 niic pg
bonitatea que fcmE;i fcpe funt pp mala aliquo:p indiui/ C99:qs ego oiida . ioapictib'')?^ tbeotogis multo maioi
daop:qn6funtfcmp.fMcoaiitgjrc9in eftimatioc aut cupiditas fuit ad ptidii bac fetici'"" q^ feUcitatc copopt
funt rc9:qua:p ec poffibilc cftcffc nifi malc abfolutc:aut q $ui8 ooref ei9:n6 iii attcdcriitca:nccatTptiatifiitca:
funt re9:qrii ec cft boniJ:t ipofc cfleae ee malas impfe- cogationcb^felidiatl.q eft c6tuncta pme )^itaii:ficpau
ctas;aut funt res in qb'' ptialet bonitas:i cii fticrin t i fuo lopoftotidd.t)C ca igif facia fciri Difp6nc b"^ fclidtotl t
cencc eft pote atr ee in naturis eap:aut funt res in gbus mtfie:q eft eipria./Co:galaiit fcticiias iaaflignota eft iit
^let malcaut funt rca cqlcs ad vtrdcp oifpone. ©ed lcgcfcico aiitopo:tcre vt fctasQ? ois ^tus aialie bsDetc
niatiaanoiuenit innaturi8.q>atittotueftmalii vct in ctatione 1 b)onii:q ftii fibi ppaii bs nocumetii 1 ma[\i:q
quo pualct vfcft cqualc oii no iucnif .3d vo in cuius ce fiit ftbi,ppa.i^.g.q:Dclectatio votuptatl ibonitatl «''e
liudabea^iia funtaligd.f.vtfiiccrccf cf no picqf ea; oiit cuiuftp eof pcr ccntia 1 cenitudine cft odcptio Effe'
malida cofccutionc pma^aii^cjrc^^cft ignis cii fucrii ci" crion is in clTcctu q cft qgiu ad ipfos pfcctio. £t b eft vna
ttfic vt fit ^burcs 1 fiicrii cecoburetis fic:vt cij tctigc/ radij:.(E3iebevire8qBui6c6icaniin bis intcntiont^b*
ritpaniialicuiU8iurtic6burateii:cog?cc pani iili'' iufti tfi o:dine6 cani ccrte Diucrfi funt. Cnius oiit gfcctio eft
taleeft q> rcceptibile cft c6buftioni6:a fuerit cc vniufcU' nobilio:iabundatio: icuiu6:pfcciiocftma(o: oiutup
iufcB cof, fic vt accida t ei mot'' oiucrfi 1 flicrit cc' motuii nio::i ciuus Efcctioeft fibi vtcinio: 1 p:cparotio: : 1 cu*
Diuerfo^ in rcb'' fic vt accidat cis c^curfus:-: cc Duonij ius ocrio cftpcrfecrio: 1 nobilio::-: app:ebenfio eft in fe
c6curretiruf.agcti3'rpaticti8 fticritlicvt comiiefillud fo:tto::iltiu8 Delectatio:qHd bobebit erit c^ccttcntioz z
nalr actio 1 paffio.fi aiit n6 fiicrint fcdaria no criit p:i3. gtiofto: finc Dubt'o:i 15 e alia radtpco gp fvP cdf ad cffe
3n vniuerfTtaic igff no funt o:dinatc virce agctcs ipa> citi in pfccri6c aliq cft vt fen tiot illo fieri 1 DCtcctef fm
ticntcs.f.ceicftca 1 tcrreftres nalce 1 aialco:nifi od Dvt ci^^qliiaic^n^ cnigcipiiDelcciarionciicrisDu n6b5:t
c6ducant ad o:dinc vtc5 cii bac ipoffibilitate.fcj Vt ipti Diinopcipiiilld no c6cupifcitcd:ncc4)filitad ea5:ficut
rintidq6funt;in6iducataliq mala.igif cjc DifponibHs frigtdi nafnccnii cft cni \ibiq> coiius b5 Dclcaatione;f$
mudi iter fe adtuice:fcquif vt fla t i aia fo:ma p:aue fn ie ipfen6Defidcratcii:nccotticif adeu5 Dcftdcrio:i ittccc/
vcl icredulitatl ;vcl alia malicia iii aia vct in co2pc:ita vt b:a:qucfuntei43pa:fcdalio Defidcrio:ficcii Dcfidcrat td
li n6 cet fic o:do vniucrfitatis no cct pfcctU8:i io ncgle* q6 fit in co a quo acgrif appbefio p ittiid;i b5 atiq6 no/
ctu fuitl5:neecntattcntac6ucnictiaco:n.ipctiaquc nc/ cumctii;toinon6imoginoiillud;fit'rctia5dtoifp6ccci
cclTario accidunt.C>ictii cft cni in lcgc.crcatii iflos adim noricirca pulcb:a foyna:i filr furdi circo fonos o^dina*
fcrnii:n6 curo:crcaui iftos ad gadi(u5:n6 curo.(l_ 3tcm t06:i io op5 vip:udcn6 bo n6 putct qj ois Dctcciorio cft:
Cictii eft Qpvniucrfitas parata crt ad id ad q6 parata eft. ficui 6lcciotio afini:i cp p' pn"q funtj:ipa Diio fcailo^
CrSi gs outoijccrii cp malii no crt ei:ncii:ncq5 rarii^fcd ca rcal oi Dclcctarioe 1 gauaio;i q> pa putcb:itudo oni
^
fepi(Timii.£>iciin''q7 no crt ita:malii crt eni multii:fcd no fcculo|: q eft crin rcgno fuo:i fua virius que cft infinita
fcpKTimu, of la aiit cft iter ki^ 1 multu:5 cni funt inul/ n6 fitciin vllimo nobiiitatiaicjrccUciici fuauitatl;fed
taq iuntmlta:in6fcpc:fictag02C8:gfuntmultii no fC' ejrtotledo ctivocamue T? octectationc improp:ic.lL 3tc
pe;ciiaiitc6i"tderaucri9irtiiiriodii oicedi malii:Dc quo ofini 1 peco:a biit oclcctaiione 1 fuatiitatc.Ss q c6pa tio
niiclogniuriuenieeilltjinuitoininu8cpbonii:q6 c(iei p5t cc fupio^ii od b vilia: 15 cn f imagiiiamne 1 pjcfcnia/
oppofttti:i q5 iuenif in ci''ina.^,to aiit magis minus cft ttir nobis.Jlla ^o non fcimiiB |,Krcqitionc:fcd argiimcn
c6gationc bonitaif; aiiap !cmpitcrnarii:vef cft autc q> tationc.noftraigiturDifpofitiocrgaillaeftfictit oiipoQf
mola q luntDcfecluo pfcctionti rc6ariarti funt fqHffinia: tio furdi g nunqua audiuit in ftia puationcimaginandi
fcdnofuntocmalia 6gbu6no9logmur:i l?mala funt: Dclcctarioncannonica:cum ipfcfiiccrltis Dcamcniiaic
fi<.utigno:.itia gcomctric:i ficutocfcctue nimiepulcba' eiu9:i B eft alia radijr.ff 3ic pfcctio 1 rcocoucnice p:c/
tudtn(8:aaltombut9Qn6noccnt]2fecti6ibu6 pmismcc parau dt vtrtuti 3pp:cbcdcti.(cd fi B hicrit jpbibea vcl
} e
/
'"^
THoni ©cptimum
Ipcdies arasabboirebif tfa:i cUgct potfuecftis 5ffu r (tc tatHrtiTjialigdinquocflvoluptasrtrcccrinttccUgcre»
ciiinfirmus aligs abboiat fapozcs oii^ces -z oefidercjt fa rc vnii oe ouob'':^? ptcmncs voUiptate' fifucris nobilia
poXQ abbofabilce maloa pcr centtas q& foztaflc no crt
: onimtaieetiavulgarcGDimitmntparotasvoluptates:-!
flbboiatio:fedeftpiiatio oelectationiaficutcii fojmido' fullinetlabo^esioolozesmagnos^velnc oetcganf vel
U>fu8 inuenit victo:ii:i oelectatione non pci^Ht easinec ne crubcfcan t:vcl pg aUqua varietate:vel gp Dcfideriii
oelectafineat-zPeftqrtaalia radip.CStecu Vtusap/ alterius rci:bcaiitoes funt bifponcs inteUigibilcs:qm5
pjebe'dies fuerit ifccta prio fue pfect/onis no fcntict iil6 pria p:eponiiteis qiie naUter oebeteU'gcrc:'z jDptcrea (u
nec refugict illudi^ufcp remoucaf impcdies:'Z tiic noce ffinent multa bo:rcnda nat:e% qiio fcice g? IV fines itelli
bit eki redibit ad fua nam:queadmodii amaricatue:a Iv gibile8p:cctofiffimifuntaieinrebU6vilibu6:qptoniagl
qH nd fentit amarimdine fui oas^quoufc^ rq)aref eius inrebti8Cj:cellcntio:ibusaieeriavilC8fcntiut bonuvel
coplejao:-! mfidcnf mcbza ci':'r tuc refugiet Difp6nc5:q maU'i:q6 acddit rebus viUbue^-z non ientiiit:q6 accidit
fibi acddit.Sifr efl aial aliqn falf idies cibii i abbozres rebuscjcccUcntibus^ptcroccafioncsqueiajOictefiit.
iUii^qpuiBfiitiUegcoucnictio^fibiiDuratin 13 logotge. Sedpofhqgfcparatifuerimusacozpcfiaianfa Dii f^it
Cu aut rcmouef ipedicns reditad Dcbitii fuc nae:i con/ in co:pc aiaducrtitfua pcrfecrionc fibiamabi.equa no C
foztaf famcs ci'':-! fuus oppctitus ctbtita vt no poffit ab^ ctladcpta cii ipfa nalitcrtenderetadca:iteUigit q> em
ftinereabco:lcd Dcffruifcli amtttat iUij.b^aiit otigitqc in etfccm fed fua occupatio cii co:po»;ficut oipmus fa»
magnoDolozcii^qcadullioeignis^^zejcvredincglaciet ciebat ea5 obUuifci fut^pfius:'^ eius q6 amare o;:ficut f
lediffenfusfic vtcojpusnofentiatiUii.Scdcii rcmo/ firmus^ obliuifdf eitis q6 opus efl rcffaurare^ eo q6
ocfipcdicsfentitnocumctiimagnii.poff^autiamalTi/ rcfoluif;oeco obUuiidf oelectariin Dnlci^zcocupirccrc:
gnauimus bas radices:op; redire ad id q6 itendimus. t incUnaf ad pcupifccndii q funt vcrcabboiabilia:? tiic
3& CD^icoisifqjfuaBfectioaieronaliscftvtfiatfcrm iit accidilt aie ootoz i triflicia jspter amiflione eius : ficut
rclUgibiie : Defcribaf in ca fozma totius:t ozdo itclts in acciditDclcctatio qua fccimus DebercefTe:'^ jjbauimus
toto:i bonitas Hucs in cile."z vt icipice a pn° totiue^cc magnitudine fuiozdtnis:igif illud c ifcUdtaS:'^ laboz no
dat ad fubas CjcceUenojcs fpiritalcs abfoUite:': Dcidcad cqlisfegationi prinuationis ab igne:? etia; cozruptioni
rpiritates pcdetcs aUquo mo ci: coij^ib''.^ Dcide ad aias 1 permutationi c6plerionis a gtacie:igif tiic crit qfi pa*
mouetcs co:ga:T poftea ad cozpa ceicftia:i Deindc vt B raUfi8:qua afTtgnauim'' in pdictis:qua.f.agit in co ignis
oia fun t Dcfcripta in aia ^m oifponcs -z vircs eo;: ^ufc^
: 1 glades:f5 ma q cff iftcta in fugficic fcnfus j?bibet fcn/
pficiaf in ea Difpo ec vniuerfit3tis:t fic trafeat in fctm in fire ea i Epedcrc.Sif o poftea contigerit rcmoueri ipc/
teUectu inflar ce totius miidi:cerne8 id q6 cH puUrbutu dics fcnritoolozc magnii.cii aiit f me itelUgibilis fiicric
do abfoUitc:': bonitas abfolutc:'z Dccozvcrus fiatvnii cii m
cofccuta veritatc tcrmino pfcctionis f gp fibi eft pofc:
eaifculptacjc^eius^^zDirpdnceius^zinccdcns fm viam tiicciifepatafiieritaco:po:epficKfincagfectionequa
cius coucrfa in (ifitudincB fubc eius.!Sed 13 qiio potcrit fibi pole eft pfeg od fititudfne paUttcLcuicii pfentaicv
coparari gfcctionib''amabiUb'' aliarii viriii cii turpe fit bus c6cupifdbili8 1 copeUif guftarc cibu oelectabilem
okcrceiusozdinccfTc nobilio^e velgfectiojc illis.-^qifi ipfe n6 fentit.©i "io rcmouef paUfiB ab co:ftatf fpecola^
f ilo;r ad illa nulla oino pQatio eft nec in erceUentia:nec turma)cimaoetectationc:f5iUaoctcctation6eftDcgne
in pfectionc:nccinmultimdine:necin ccteriegb^^eficif oclectattoisfenfitMUe^zaialisvUomo^imoeftoelccta/
©elcctatio aF^bcde*tiii:Dc gb^^fupza oiKim^.iSed Diumr ctatiocouenice oifponi nali:q eft fubtjs viuis puris i ;
Capu
eemonrtratione:^ vt fdat cae finales : i co^ q kidut in etus eni il oeftructii eft:fcd mozee g fviemt ej^ffectiot
mot' vles abfcg Btkularib' no bntib'' fine;t vr quiefcot necozEisadbucEmanct. Uf e'teeverii idq&oidtgda
apud eu oifpo toti'':-z cogatio fna;: i^tiii iter fe adtuice : i be oicq fimt mundccti fcEonf a cozpe;
cj:fapie'tib''.f.gj
ozdinatio jjueniesa p pn° vfc^ ad vltimii eop q funt i fcd in fincinbcret eis gda modue fidei;q cft alijs fibi c6
coipq icidiit itcr ea:-! vt imaginetcura:t qlrefti^zvt ccn fitibus:Pm gp folet oici vulgo;i folet imaginari in aiab''
tia que pcedit ofa ccrtificet q le eft fuij e€j3p2iii:i qua lis co^ oc bac cii ipfi fepanf a cojec ii "6 eft eis itcntio tra#
rnitast^zqtrpotfcin^ita vtno comitet ea multitudoi bcs eos ad fuEioze pte ad pfect ionc ad 15 vt felicitef.illa
alteratio vHo moi-z qtio eft ad ca ;3gatioojdinati6i6 eo/ fclicitatcnecocfidcriiiperfcctionisadl? vtaffligat pe*
ru 9 fut.t oeide cp fpeculatoz ^to plus addiderit fpecu /
na illa:fcd oes cozum oifponcs aiales iclinan f ifcrius.-t
lationis ta to plus addet aptitudo ad felicitate:': q? no It reftriganf circa cozpus:tiic no eft phibitia gn mae cele
berat bo ab ^ mudo:': ab ei^illccebjie^nili polt^ totus ftcsfintfubiccteactioib^^aieinfeipfis.oi^criitcni gj ga
fafpefos ab illo miido oeftderct id q5 c(t ibi:i amoz eo;: ftjfaimaginatgcgdcrcdcbatoc oifponib^^altcrt' miidi.
que funt ibi remoueat cTi oino a cofideratione ei'':^^ eH io inftfm dP e qd pot imaginari ca cft aliqd c;: cozEibu»
i} pi)ftfc.£>icoetgj B ^imima felicitas no gficif:nifi;gg re ideovidet gcgd oictu fibi ftterit in boc miido
cclcftib'':^
ctitudine illius gtis aie q eil pzactica:'; ppona ad B^pd oe oifponib'' fepulcbzi i oe rcfurrectionc eoiu-.i oefum»
nc^uisiloijcerim^^fjinpdictl.twcoigit qj mo:cs fiit mis bonitatibus:aie ^o male vidctetiajpena qua imagt
babit^Bgque facile^ucniut ab afa aliqua actiocs abfcp nauerant in bocmundotiaffligunf ea:rozma eni imagi
pmeditatioe. Ji afit pccptii e i lib.oc mo^ib^^vt tenca natanScftocbiliozfenfibilirfcdcftmaioz imprcflTone i
mediocritas i acqrat bit' vniuerfitatisvel mcdiocrita' claritatc:ft'cutvidcmu3infomni3.foztaffeenififomnia<
lisrbitus aut mediocritatis b; ce in f tutc ronali:i ^wte tii maius cft pzo mo fuo $
fenfibilc:tiic cgto magis illd
oiali.Ssini^nteaialicll^cuacgritcioirpofubicctionis. qdcftin aliofecub fojtius cft^ q6 eft i fomnie ee paa
5n ^tute f ronaU cft cii acgrifei oifpo aptitiidinis i pa citateipcdietiii icjrpoliationc aiei claritate recipicntis
tiedi:queadmodu babit' nimie ptinetic:': nimie fofonis fozma cni q vf in fomnis vel q fentif in vigilia ficut tu
:
funtinxJtutcronali: irJtutcaialiin vtrifcggfunt eprio nofti no eft nifi ocfcripta in aia:f5 vna earu icipit ab inte
mcdiocritatis.TlotiicJlaiitgjnimiacotinetia^tnimia riozi 1 oefccdit ad illud;altcra "fo icipitab cj:terioji;i cr»
forofuntcoucnientiozcs^tutiaiali.Cueni cofoztatv^t' gif ad illud.cu aiit ocfcribit in aia Eficif ibi appbe'fio vi
acgrit ei babitue oiiandufitin aia ronali oifpo
aialis:': fa:fcd no fadt Delcctari:nec noceri certeinifi 15 q6 cft oc/
fubieaiois i {pzeiTio pafTiois iiiiget in aia ronali:cuiu3 fcriptu in aia no qd eft eic:gcgcd aiit oefcribif in aia ogit
naeftponereaias nimis ligatd ciicojpe:i nimisaffecta fHaactione:c|ui6 iio beatcamc]ctrifecus.ca eni eentiaf
circaillud^babif^o mediocritatis itelligif cc liberatio eft 15 oefcriptio:q:trifeca Vo eft ca e accttsvel ca cae.bec
bois a oifponib^^fubicctibilib^g cofcruataiam ronalcm igif felicitas i ifclicitasvilcs funt:qz fiit in pEotJocaio?:
m
f nam fua cii acgfitioe oifpon ig crige'di fe i oefpiciedi Viliu:aiefofanctclongefuntabbui90iTp6nibus:qzc6>
13q6 no eft priu fue fnbe:ncc cfl iclinas ad ea ad Ete coz {ungunffucperfectioniEfe:iimergunfinoelectationc
poji3:f5agteei'':mcdiocrita9.n.femg fmouetobea ouo f i{Tima:i libcranf a fpeculati6cdU6;qd cft poft ipfas i a
e;:trcma.(J_ "Jtcfuba; aie cozpusoccupat i rcdditflulta femitute q crant oimodo liberationc. Si aiit rcmafcrit
tfadt ea obliuifcifui oeiidenj jjpztj^-ziquircdi Efectocs in cis affectio:oe 15 crcdibilisvlmozalis nocebit eis:i rc
que fibi coi;Ktit i gcipie'di oclectation e
cf&tionis fi caj tardabunfEE^^^^^^I^^uedo gradu fuperio:j?:qnouf(9
biicrit vrEdpiedi aligd oe pfectioc fi no btierit ea.Tlon oeleaf illa impzeffio:i tunc c6fcquetur illii.
Q> aia fit ipzcflfa cozgivel ftibmerfa in eo:f5 qz l^atio itcr CTSjrplicittractatus.lX.Cum auplio oci.3ncipif .X«
fllaouoqeiloenderiii nalcgitbemadiiUud i agitandi (CCapitulu.I.£5C pncipio;ioc j3miffione gcncrair : i oe
affectioesd^^igcgdfueueneritciqeacddetib^cozEisi inli>irationibus i ozationibus cjcatiditis i flagcllis ccle/
babitib''^ ipzimiif in ca:qrii pn"'cft cozp^cpoft^ aiit fei llibu8.ioccdmemozationeDifpofitionu pjopbie:i ciO
fgjita e:remanet in ea bitus adept''^^ coiuctioc fua cii eo. pofitione iudici) oe ftcllis.
t e penc filfis oifponi fue i co:q ^o
pUts minuit :ta to pl' /u-—,j =i] /^ ffrt f t ^ ""f ^^ ^^t a pmo;tiic gc* a
remouet obltuio mof ocfideri} fuc pfccti6i9:qz p 15 qd 5e?lltJUklgdPfegtaliudeft ifcrius
oe tlb remanet cii ilta e itcrpo:ne coiugat pure loco im in ozdinc fuo pozenec ccffat ocfccdere g
fclidtatl^-reTrbis motib^^Eturbatiuis bic magnificard' grodu6.5nbocaiitpmu6gradu6eftan'
t3oloi.(£Jtecp]iy oifpocozEalisfitpriafucfuecr noci/ g vocanf itcl/
gclo^j fpiritaliii fpoliatop
tta no fac n6currerc:nificozp''i nimia fubmerfio cius in ligcntie;poft bcc cft ozdo ongcio^ fpiri/
lllnd.0ed cu fcpat aia a cozpc fentit illa prietate ce ma/ taliiig vocanf aiciibifunt angciiadmi/
gna:iq:nocuitfibimultii.l5aiit noatmcntii^iB ooloz niftratoze6:poftea eft ozdo cojpo;:ccleftiii cj: gbus alid
Boec^aliq coraitatiifepabilirfedexaccidcti ejrtranco. cft nobilius alio:fic vfqucquo pucniaf od vltfmu cozu^:
BcctTs ^o cjcncti no ourat:ncc retnanet;f5 remouet ^i OC'' poft 15 aut incipit elTc matcrie rccipictie fozmos gcnera/
ItmifceiTantib^^actfoniV^q ifligebat illaoifponealTtdui tas cojruptibiie3;q p iueftif fojmis clntop:i ocinde gr«
tate fuat-fcjcq fegf:vt pena ^oebef buic no rtt peni6;fed dotim infojmof fojmis oliozu5:pjimi"i igitur cfie q6 eft
rcmoueaf 1 ocleaf paulati:qufqjpurificata aia gueniat intcrillaeftidqdvilius i infcriuseft co q5 lccjiiitunqd
od felicitatc fibi jppziaaic ^o ifipictes^quc n 6 acgficriit autcm cft vilius inter ca:cft iTiatcrio:poftca clnta:oeide
Cfideriii boni:ncc acgfieriit oifpones malas cil fiicrit fe/ copofita c6geIata:poftca vcgetabilia.ocldc aialia bjutsi
pate a cojpc mercbun f aligd oc magninidine miferico: poftca bomo.Cj: bis aiit nobiliur. cft bomo:i poftca aid
dicoei:'z oliqucmodil refrigeri):fi gs ^
ocgfferit oifpo/ lia.ocindevegciabiliofiicdc^boib^^illecftnobilioj.-cu/
ncscozEismalasinccfticritapudeii alio oifpon ifi bcc; ius aia fit intelligcn tia in effectu:i acquirit mojcs g fun t
necintetioq aduerfef ci:'r refiigiat^ci^^fincDubio oefldc/ boneftatis piacticcx% bis atitem illc e;:ccllcntioj cft qul
riii erit jjnius od iudidii coidis eiue jS^aita igif o cozpc eft aptiis ad ozdincm pzopbic i B cft illc:in cuius viti'
:
iOS
IBccimi Tlbjutium
foima <fie poflfentvidcri.^a aut ondimiw qliter fiat B: pgviolctta iftigidadi;queadmodij nra$ imaginationes
t ofidim^^tjn euicui fit T? reuclatio traffomiant angc irafccdi copmit i nob ca ifrigidas^modi igfbufoifionie
Uiz ftt in dH9 ouribus vopqua ipfe auditrq eft cj: partc fiit gmutarioce repnalii'i vl tfpiratiocs additc ingrcnti
cdiangcloyt^zauditcai^uisnofitvcrbii boi«m:nec vel alij ab co vfcomij^rio iftof :qp vnii vfpla cj: cis fif
aialietcrrcni.-tbiccftcHiDat fpiis j?pf3ic;T ficM idqd idHcatadfinevril^.ppatioautrogadiadacgre'daillam
pncipio vfcp ad gradii mac ftiit itclligctia.De/
i^imii fita ftHtecftficcoEatiomanifeftarionisad acgredii mani/
nde afa:pollca coipua celefteiJTc 13 incipit ce a co:gfb': feitatione rei:f5 13 totit fluit Defup:nec 15 totus fcgtur cjc
poOca ad aiaacDcide ad intclligetiaa.^Ha aiit fo:ma no imaginarionccclcftiu tifi.Scd qi pmus vcr^nouit 13 to
nuit oino nifl ab itlis pncip^6:ea ^o q fiunt in 13 mundo ta Pm modii quc oidm^^cc illi pucnie'tc:i6 ab eo icipit ec
fiunt cjccoflictiVviriii agctfiii parictiii terrcna|j feque ois ei^-q6 fit;fed mediatc aliq:i f m
15 cfi fcia ci''.igit
PE
tii}?fitctU8viriiiagetiiicclelhu:factura aut cius:q6fit bas cas jjfuntboibus ofoncs i facrificia i : pcipiic leta/ JSfonee p»
'""' t^iJ*»*
ej: virib'' tcrreniscoplet oe ouab'' caulis: vna eil vires nie p plHHia:'! alio ^9.05 vt timcos reddere malii ,p ctia
agetes in cts vel nalcs vel voliitan'e:alia efl vires pafti' lo^tfTHdcasreddcrebontipzobono^aifrciccrritudofa
ncvelnalcsvclaialcB.Sedej: vtrib^^cclefhVftiit im< dctteftigercmalu.ioedcertitudob^^cftcuidctiamira' jfJdScK wS
pffiones in B cojija q fun t ifi-a ea:tribus modie^^vn^co^r CHloj: ci^^^miracfa i?o d'' fiit ec fuoj: pticulariii:l5 aut oif/ !„^ „,1,,
eft €% feipfis Pm cp nibil oeaialib^^cit ca in co oio:-: 15 cfl pofTtio eft itellecta apud pn'';^^ igit vt beat ef[e.^i ailt
tjfna fuo^ cozpo:^:': fuarii viriii cojEaliu f figuratfo/m no b5CC;tiic 13 cft fecretu:q6 nos no af^cdim^^rvclcca
iieB:q c% cis pcurriit cu vtnVtcrrcnie:-: ppatioib'' q fijt alia ipcdie6:ne illud ft t oigni'' ee q^ I5;ee aiitillud:':
ec 15
Itcr ea.0c6melt cj: ipfaru naturis aialib^^item^cft c6i/ fireli ipofecii aut volucrl fcire g? rcs^qs itclligis vtilcs
catio aliq q cfl illis cu Difpontb^terrcnis:-; b no funtofo iducutadcdmoditates:'! gp funt na fm modovnitionie
«ifi co mo 3 oica.^Ha.n.notii c ribi qj aie co:po|: celdtiCi que ia nolti:t certus cs.cofidera Difpone vrilitaris mcm
biitmodii agediiitcrioib^^gticularib^Pm via no pure biop in aialib'' t plaris:'! qiio vniiq6tg eo^ creata ed-.i
ltelligibilc.£arii cnicfl pjenircad ^bc(Toneco:p:quc no dt ibi ca nalis vllo m6:f5 pn"" ci^^cft finc oubio cj:cii
fiiitEticulariii-gappbefifoncDilKcrioiBfuarilcap.-qiaj ra Dina Pm gj tu ia noflicura.Sifr credcce iftarii inten
fiit iqultii fiit cac:': puenite^cis^no aiitjjucniiit:
ei''q6 tionii pcderee); cura ocif m
g? tu id nofti oe cura:fic ills
nifi ad nalia i volutaria q oebetce etvoltitaria HmuSt pcdcte^ cura.@cias ct q: q6 plus appjobatvulgits:': t;
lia:q no fiit firma:nec Eucniiit ad vlolctia : violc'.n,aut 1 oic vcrii c:nec reftigiiit 15 nifi illi g volut vidcripl5i:eo
fiut p violctia nlc vle violeria volHntatl:od qs gucnit Qp ignoiatcastacrioee iHo^.^aaiitin bac maneria fe>
refotbi oib^^violctl.Dcidevoliitatcs ftiitpofl^no fwcft. dmus libiii oc pct6'.i d''oppoftto.'5ndcg attende oifpo/
1 io bnt cas ejc gb'' piTrjsucnitit facictib'' cae ce ocbcrc, ncifto;: 01113:1 credcq6Df DCDiiiintsfiagellia.^ Dcfccn/
Tlocat voliitasa voliitatcalioqn irct 15 i ift'nitii;ncca diit fnp ciuitatcs fTagitiolb:p;i fug boics iniurtofo8:i c6
n5 volctl :aliogn ouraretvoliitas qpdiu ouraret na:vo' fTdcra qlr Dcfendif vcritas.Scias ctia q> ca ofonis Yr.i
liitates aut fiiit a caulTs:^ fiiit facietib^^oebcrc eiix idu/ cfc:i fitr CHetusiniurici pcri no fiit nifi illinc.pn^cni ko
cetib'' 1 initctib'' tcrrcnis vrccleflib':q faciut Dcbcre ec oiu; gueniiit vfcp od nam vel voliitate vcl cafiis nac
rCt
nccio illl volutate:nalia aiitpoftqgia funt collituta c6/ Vo pn"" eft illinc;f5 voliitatee^q fiit in nob funj poll^ ito
fiat 95 fi fifit finc oubio pcde't ct cj: rcb'' ccleffib'' i tcrrc fticrut;flcgdQut cft poftqg no ftiitcam b5.igit ois volii/
nis.Ji aiit nofli r? ey: pdictis:f5 pB pfiictii iftarii caru? i tas q eft in nob:cam b5:ca aiit bui^^volutatis no tedit ad
lmpulfH5 ea?::': pg reducrione carii in o:dinc5 rctrabuf ifi"':^^ ad aliq q accidiit qctrifccus tcrrena.f.i celeftd:!?
ftib motu celeiiiCu atit cognita tibi fiunt pma itiqudtii tcrrcna pucniiit ad ceIefti3;collcctio igif bo:ii oiu5^uc ^
funt p^i Difpo eoiii in fuo Dcfccfu ad fcqueri3:fcies fcga mt nccio ej: neciratc DincvoIiitatl.CCi^aft'8 ant fit ^j co
necio:t cj: bis nofriq^ aic celcfccs i q6 e fupza cas fciiit
: curfu 01115 bop.ciienirefolueris oia.-^fecto reducct ad
nccio |2ticwlaria;eiu6 aiit q6 cfl fupza cas cognirio oe iU pn\-qp nccitas ocfccdit a Dco.^udiciu; oiit oci eft pma
lis cft mo vri.^pfa ^o fciut mo gticularfcficvidiisvcl in* pofitio ft'mptcpimefurarioeftidadq6 Eucnitiudiciuj
duces ad vidcdii q6 eii pris fcnfibU8;igrt ITneDubio fci/ gradatuqucadmodu fl faccret Dcbcrc piiictoce rc^ fttn
Hntipfcidq^fnmrueH^-ifincoubioipfefciHntiplcrifcp pU'ciii;q iquatu fiit fimpliccs rcfcriiC ad iudiciu 1 mada
qtte particulariu quid fttmclius t aptius -z pzopinquiue cii Dinii p^.joiat potc eetalicui boiu$fcire oia:ca q fiut t
bonitati abfolutc oc ouob' polTibilib''.^! aiit oiidimHs ccIo:t i tcrra:i nae cof fciret vtic^ q 1 qtr fut ftitura.vil
q> imaginationee:q funttlliscaufTs funt pndpiaecndiil aftrolog'' iftc acto: iudido:;::qifi pones ei'* p':i jpponcs
Gsfojmas t5cijfticritporcs:nccftienu ibicacccleltes ^''noiniwnfoemrationi^fsaliqitinitHnfcjcpi^^vclpjo/
fo:rio:es illis ima^nationibU9:q fun t poics cis.-ncc g» c pBic:i3liqii vtit argumetatioib^^pocticis irctbo:iciB I
in vna Etc oiuifiots pter bac tertia.Cii oiit res ita ftierit: Kia ^b6nc:id no cofidit nilT in flgnis vni^gnis ej: caufTs
nccius crit ce id q6 cft polc no cj: ca terrena:nec ej: cm/ eof :q fiiifci 15 funt e3;q funt in celo.eo gy no ^mittat fc
la nali ccli^fj cj: impfTioc a^iq ab bis rcb'' vircs ccleftcs. copbcdcreocs Difp6ncs:q fiit in ceIo;$His cni B^mitte
Bautno e va ipjcfTio^fcdefi ipjclTio pn^^^ccndiilla rcj a retnob:iiplerct:n6ttrectdpofeponerenos ifeips fic:
Kb"^ ccleftib^^.cii eni illa itellcj:erint p^tiic itclligct illaj Vtcopbcdam"' eeoiusillopin vnoqtptEe^qguisqgtiiad
r^tcii itcllejreritilla re ttclligc'tidq6 cfl- couenieri^^ce; actione:inamfHaoiaillafintcognitaapudno8.Beni5
cit aiit itcllqccrit b ftari ftet cu nibil fticrit in co,pbibc9. nofufficitnifl fciat ;anfTntvcInofl fint;qHcodmodii no
fc5vl'puatiocacnalisterrenececaenali6terrcne:pua^ fufTic ribi fdrc igne cc calidii calcfacicte 1 facietc B:i 15
tio 1^0 cac naf terrcnceft.)?.g.cii aliq rcs c facifo ce calo iadfcicdiiq>iacalcfcc:nift pue fcieseiiftufrcibi.qcat
rc:f5 no ed ^t'' calcfacicsnalie terrena;calefactio igit il via aftrologie i aritbmetica:q pofTit nob oaf cogne:quc
la fit tmaginarioicclcfTi ob 13 g^ bonu5 eft ee illa:qucad fiiiticoringiitincelo.ioieniipfepolTet^poncrenost
modiifitincozpib^^boiu, cj^caisimaginationii boius: fcips iTc vt copbcderem'' 15 totii:n6 tit pofTcm" p 15 pfd/
ficii nofiiej:pdictl.c):e"' >fo kdino e^pbibes ttn:puatio rcabiiria.abiTria.n.q fut i via fiedino pficiunt^nifi pco/
cac calcfactioierf; ec cac ifrt'gidati6is;imaginarioni igit mij:tione6 rcrucclertiii:ii6 fHftincm^^Dfenosfciretaq
cclefliDceecalozeaduerfat id q6 facitnecioeefrigidus
Ijj
copUtione fui nut:q: cni^ej^eis.-qda funt ptcrita:i qdi
;Suic O 4.
2feeta. Enctatti^ C^pLllnJlL
fequetfa:? cj: ci8:qda runtdgentfa:': qucdapattctfarrcj: enfe):fllf8pittfmagfnarecemnidfn^btifa8vnftattst
«9 qda ftjnt naluj:iqucdavelut9ria:i6 n6pntc)plcri& iTngularf tatfs:': qz n6 credut eflfe buf e(Te:i6 fnddent ui
p fola celcrtia:nifi cop:cbcnd£jt gcgd cotinct fn vtrf fcp. berefcsTCouertcnt adfngfitioncs t argumentatfones
Hcccftitas afi t vniufcufnrqp eo:ii pjopjie eft id qd pcn^ que retrabtuit eos a fuis operibus duilibus : 1 alfqiT fa 1
dctepabfente^tionopoltHmus ppzcbcndcrc abfcntfa. ciCxt eos fcurrere in fn ias pnas vti{f tatib^^duftatf 6:t ^i
fleneftcre/ vndc no ocbcm'' adbcreiroino vcrbi6Co;::quauiiB c6> cetcsDebfto verit3tfs:tmultiplicanf eisq^nee fn venV
rdendii «nro<'
ccdamus p:o bcnepladto noftro cp quicquid nobis oat ff rimdfnesri tuc legf ftaton Df fficf le eft eos cocrcere : no
logia.
e^ fufs jjponibus fapientialibus vcrii cfle. enf ffun t f n fapia Diuina vt oia eent facilia.Tlo oebet ant
CTCaprm.Il.tycftabiUendo^pfjam^tqualis eft o;atfo lcgillatoz Dre vulgo feoccultafTe aligd qd ds no reuelg#
j?pBeadD eti alti(Timum:t oc pzomifTione. uerinqt no os^cii ee facile ad Dicedii cis al^d 6 bf6:imo
r>.y*aiitiamnotiic(req6b6Drtacetcrie op^vtilTnuctefsgrfaDcfimagnftudfned^affgb^^RUtt/
' ^^
aialibus fn P cp vita efus occoja non bU8 1 pabolis fumptis a rcb'' q rim t ap6 cos gfiofe 1 ms
^^^^^^Jeflctfivn^^foluBeet^nocnifoluspofTctfufffcc gniffcc^icu 13 oicatcfsqd noeft fibf alfqufd alfudcopar
il^^l rcgubcmanonf fut^plTus^nnc c6fo2tfo alfcui^ vel (Tmflc.Sfmf Ifter etia op5 vtaffirmet eia id q6 Dfcit
'«'riafacliuuatis fe in ncccflTtatibus fuo^ negodo:p. De^milfionetalitervtpoiiintimaginaredusqualita/
tlccenarf u elT eni vt vnf boi ali vacatf alfus fue fpcf ml tem:i quiefcant in eo aie eo:^:i vt felicftatis 1 tcrrotis u
nfftrefcqj.f.g.B erat g auferat f llf alfgd:i f lle g obediet ducatejxmplaper qucfplTfntcllfgiit:-! fmagfnot dc ris.
bufc-^fUeg cofuctbufc^tillf auferataciiille:cu fgit co^ veritatcaiitbuiusnon DctegatcisnilTaligdcoc.f.qd eft
iwlan t ITc fft vf ta co:p fufffdes:'z ob boc ctfa flift ncciuj aliquid^qbnecoculusvfdinnccaurisaudiuit^ig^filfce
Vfndricfuitate8tcongregatfones:gcfi<penfncgle]cerit regnfi oelectati6i8 majime.z Dolouscft borroj etem''.
vfndrf duf tatf fm c6ditiones cfuitatfs^fcd couenitit cuj &cici& aixt tu cp oetts fcf t modii bonitatie efle f n bfs quc
aligbu3Viuerecotentic6fo2tioeo^tffi:i(Titale3 vnr ec Dfcta funt:opojtct igitur vt id qd oeus fcit faciat Meniri
remotia gcncrcbouij ^iati pfcctionibus eo]::picfcrtt fn boibus^ modulo fuo ficut nofti:n6 cft atir maiu IT inf
qj cii ncccflariu fit ffbi vcl alu cofiricopulariaaflTimfla' ducat fn fita rctbozfca alfqua capta aflTgnatiu:que aptoS
rf duibU3:q$ pofTqg ita eft.XDanilclTii eft tiic cp ad per/ naturafr moueat ad inquiftrione fapicntiale.
manendu ee bois necia eft c6fcatio.c6icatio aut n6 p6t (£CapJll.t:>c cultu oei:t vtili^^ci^^in 15 miido:t i fumro.
Cffci:nili Sctib^^^-ralus caulTsncceflanjs^qfuntlei^^.^n £:^^ aiit fingularcqdcft ^p}5a non eft tale:
^Tjus aut neceflarfc funt conftftutfoncs i luftfcfa. Zd ^^^'cui^^cercnouct oCtge:m5 cni rccipi^
coftftutfones atit i iufticii ncccflaruis eft coftimtoz'^ fu pcrfccrioneb^boiBipaucispptbnib^^iuenft:
ftftfcciceaito:. Veceiitm 15 ITtg pfuadcatboibTuare vff 05 fine Dubio:vt^pJ5a fa fcripferit e;cp6ne
pftitutfoes.": nece cft:vt 15 ITt bo g
no pcrmfttat bofes^fc vt gmancat:q6 iffimit 1 j^mulgaiM t oe bis q
quf fuas fniasfn l5:tDfflentirefn vfucdo^vnufquffc^co' pcrtinetadvtilitatcsbumanas^neccftDubiiicambui''
riigdfftlTbfiiuftfcfatgdiniuria.-vndcnccium eft bui^ rcieflrc.f.vt facceffio boitim lcntiat actoze 1 j)miflTonej
bof^eflein^gncbofusccuiuscemagisneccflarfii e^ ^ ircmoucat cainduccnsobliuionedusgp oeccifus ge/
natiiutas pilo:}r fupercilu ^palpcb^a;::^ $ pcauitas pla ncrarionis qtic cofecuta eft^pI5a5: vn 05 vtiniiganf bo
eamm:'! q| multa alfa vtf b'a:fed no neceflfarfa ad perma/ muifbusacrioncstopa qiie aflfucfcantfi-cquentare tpi>
nedit:ee ^o boicm aptuadfnftftuedii^e^equcndu fura bus ftatutis ad boc vt fuu tps ITt vmbw c6limili8 d:qd
pofeeft iTcut nos fa Dipmu8:viin6 pot ee vt illa cura p/ fudicaf cp ipfo ti^-M rcdcat itcr ii recojdatio rci:-; vt nS
ma j?uideat illas vtilitate8:i no ^ideat ifta queeft fH t)claf eius fnia obliuionc repetaf aligd annuati vel fre»
damcntu fllaru:nec vt ^ncfpiu pmu:-zangelf poftfpfum quentcr:op5 cria vt be actiones fint cognite ei:q6 fac re*
fcfat f 1106:1 no fdat fftoLnec vtfdat gdf n 02die re^ pof/ minifciod 1 ^miflionis^aliogn nibil vtilitatiseft in eia,
nbilitcr:-! neceflTarfo 05 eflfc acgfTtii ad ftabiliendii o:df/ rccozdatio aut vel fiat vcrbis q DffT vel ejc jspo co:de re
nebonftatfs.": Bno ITtqiioaiitp^tecvtnofitidejrciu'' cojdlteimaginationis^tvtDicaf efag? be acricncsap/
cepedeteiu6cc"qdeft:igit ncciu5cftppf5am bfe:t ne> p:o?:imant ad Dcii gltofu^ 1 altiflfimu:-: facicn t jpmereri
ceflariiicftipfu5eeboie5:-rncctu5 eftcu babercjjpiicf bonitatc largiffima;-: cp be actiones verefuni p modo:
tate queno eft o^erfd boibus:fta vt boies pcfpfl t f n fpo be aut actione fun t quaff oiuina obfcquia:q iniungfi mr
cfle gdda p g6 <}/ȣbfp|Ts:i f Uud eft mfracula que pdf boib^^.oinocnTosBceali^gbiiecjrcitcturbofcs^cxcita/
jcfmus:ciiau<|iiMflbi«^b6opoztebftvt iftituat boib'' twaut fiit vel mot^vf puatioesrmotuii oucetcs ad mot'»
iurafn negocuee£0|u:^Dd-z au^cflfoi fnfpfratione root^^ fiit vtofone9;puati6c6 Vomomii luu vtieiunu:
dPit reuclattDnefarpaeftvt pmii fitndametu dP:q6 in q6 ^uis fit rce puato:ia:mouct tff nam motu fo:rig fac
ftintttlTtB.f^Vtflfffjlifctcfeqjvnubnt factojc otpotete gdpe boie; qnp$ c vnu oe maddtis;': cp no fit fn cafluj:
fdeteoccultatttianffcfla/tgjDciurcci^^evtobcdfatp/ 1 B B rccoidat cP^q^ itcdit.^ q: eapp:opiquatioad ocii*
ccptisefro^enivtisbedratmadatisei^^^cui^^eftCTcamra 05 aiit ff pole fticrit vtcii bis oiip^bib'' c^mifce as:alia8
rgjobedietib^^fibi ii pporauitfibi^miflTone felfcci fn/ c6moditate8 od c^foMadii 1 ejcixjneda c6fuetudi'ne:c5/
obcdietib^^miflioncjtcrribile^ita vt vulgus afluefcat moditatcsi^omiidancboib^^funtctilvtaganteas^ficut
efs qucDcrccdut fup If ngua efa oeo 1 angciis efauhii» eft cjcpugnarc ifidclcs:': irc
i gcgrinati6c6:i vt Dcfign et
do 1 obediedo:n6 op5 aiit vt oetineat eos drca cogncm loca oronu:i ipfa runtaptio:a oibus ali^s locie ad fcruie
alicui'' reioe oco nilT circa bacf.g? cft vn^viucs no biTs du Dco:^ q: funt^pa loca Dci:'r vt afffgnct acrionce nc/
fircm:fcd IT addidcrit vt fadafcas credcrc eii bfe cc no ccflariasljoib';^ grinent iplT Deo;vt facrificia:co q> mul
fTgtii in loco:necDiuifibile^bo:nccqdcftcic mundiT vel tii valet ad bocloca aiit vtilio:aad Dcf>gnaindu5 funt in
Cntra:nccq6 cft aligd buius gffiB;tiic magis bonerabit: ea in gbus c6uerf3f cft Icgiflato::': vbi babitauitiq: pp
1 mrbabitin cisfd q6 pmii pcepantDefidc:t mittctcos ea reco:daf ciH8:vtilita6 autc buius recojdationis yffe
in id vii nemo poterit fe epxdirc nilT illc qtii fiierit adiu eft vtilitatc reco:dationie oei 1 angeIo:um.£>cd q: boc
tU8 a oeo:q| raro cotingit cflecui ifta oicant . vulgus.n. vnu8locus,ppl3en6p6tegdiftareab oi populo;io opj
non potfmagfnare bas Df fponea pzo modulo fuo.pauci iniungiiterpcregrinatfonf9adiIlii;'zo5Didg>e?:bie,oi/
}
)
qmnu '^^
fuum.pp:iu t patcr miniftrct cxjpcnias. ooccat etiam vt fixndit.cuius inftitutio qtn optimaeft:tunc oilatdda eft
fiUuBfcmiattobediatparentibueircucrcaf i comen/ C totum mundu3.(Si aut aliqui fiicrint itcr cos qui in ali
dateoB.^pd.n.funt caufeciuecc^iter 15 diitq;ia3 mul/ quo a legeoifcoidcnt;piis vt co:riganf rdipifcant: qd (i
tum laboziB fuftinucrunt^ptercura, facere noUierint occidan f.^bet aiit intctare pcnae gra
CrCapl'm.V.i>ce;igcndofuccefl'o:c tfummo faccrdote uiiTimos 1 cotumeliae non obcdientibue regi in 15 mun/
i oe cotractibue 'z oc mo:ibud. do.Tld.n.oisbotnooimittitmalefaccre^ptcrid qd ti/
~ ^ U ^fi bccosvt^pbctapftitttatnbifuccenb met in futuro:pu>eo q^ nocet alt;.iSi aiit feccrit aliquid
22? Il rcmDegcncrcfuo:fedciipfcnfu ma' qd noccatfibiip(l.nd intelligaf ct a oco pena magna^fcd
ES\Jj^ffM io:^ 1 vulgi:i vt tale cligat g bene rcgcre pof/ co:rigaf .ibcbctetia oocere qp p2opua iudicia q bnt vnw
gQU liit:tfItp2udcns':boneftou]5mo;:.f.auda;c'Z qdcg tps qncp oebent gmutari:@cd q6 magis cft nccef/
•^'^^ttnanfuctuait peritus gubemadi:t pcritue le/
I
farium duitm eft oulo legisperito^ ^m qd opus efteis
gie:quo nuUus f(t peritio::t 13 (it manifeftum oibus. !oi X ab cis.llon poat aiit in ciuitate iiidicia particularia: qs
aut poftca Difco:daucrint in I5.ita vt aliu5 velint eligere oana j^ueniunt C); cid:eo qp varianf fm varictatcm tcm
fam ncgaucrunt Dcum:'^ idco 05 iterponcre ia^Uda in ;ie/ po;ifedgencralta.5nftit{mo.n.gencraliu5 ncn fiifficit;
ge fua: vt gfquis fe intrudcrc vo\i\em po" vel pecunia to vndeo$ vt rcferuef Dcliberationi: osctid vt inftitutot
ta cinitas vnanimiter irniat in euj t ocddat:^? (t (wtue/ inftituat mo2Cs iconfuetudtnes oucentcs ad equitatem
rint faccrc 1 no fcccrinfcii pdijreriit oeo 1 ncgaucrunncc que cft mediocritas in oibus tribue viribus aie.f.in con/
eftreusfanguinisg itcrficitb9:itatnvt pusinnotcfcat aipifdbili 1 irafcibili:i in bona oifpo(itione fapicntie:i p
populo.Clp3 ctia vt iftituat g> poft fide^pT^e nibil e Deo cipuc in puicticie ad 15 vt ftt bo boncftue in 15 mundo:t
acccpubilius qp intcrfectio iftius g fe taliter intrudit. J&i poftca liberef aiaciusab boc co^gcmuRdtfl^ima. Caput
aiit iftc 9 intrudit fc jjbouerit illum no eflc oignii fed fe
: aiit ba;: boneftatii funt fapicntia tcperantia fo:ritudo 1
adbanc Dignitate5:ionderit in illo viciaefl^eq non funt ba:p collectioeft cquitas^quceft pter nabilitatcfpecuio/
in te:tunc populus faucatci:i fitciieo.05 ctia vtinftituat tiuam.^n ouocijc^ aiit puencrit cuiilie fapientia fpccu<
aliqua etle in fblenitatibus que nd pnt implcri nifi q fuc latiua:iamf5 factus eft felipi cui cum ^ oate fiierint
P2ietatee p^opbette.fo^taftc fiet oeue bumanuc: quc5 13
^
ccflb:c:llcutmagne folenitaice. ©iitcnnitates.n.magne
Vtilcs ianueo <$ faciunt ^azi cogrcgari 1 oant cis auda/ ado:aripoftDcum:quiaipfcre):tcrrcntmundi-z cft vi/
ciamicmulauoncm^ioronesmultitudintsc^audiunt? cariueoeiinillo.
jpptereas cucniuntbildictiones a Deo.&ti:r et op; vt in
cotractibus fintaliqua quenon pnt ficri ftne fummo fa< ^ 5 Tl 3f (3
cerdoteficut piugia ift*atemitatcs gnalcs.vii ops vt w
moueat gcgd nocercpot in paibus: 1 ooccant vt boice (r£;cpUcit IDctbapbf (ica Suice'ne.(iuectu6 pma ^y\o
adiuucnt fe.iocfendant tam fe q|ea q poftident fubueni fopbiaoptimecaftipataiemcdatag canonicos regula/
endo (ibi.C6tra inimicos aiit lcgis fin t vnanimes ad ej: res fancti;attguftini.3n monaflerio oiui ^odnis oe yixif
pugaldum cosiocadcduni: fspoftq^ rcuocdtierinteo» dario Comouintes,^ laudcm oei.
*
£abuU ©tifFiaentre
"*
ClJndpimba\aditmo:^itt iuflicism/Sittkaic,
£(Rcicn9 vnmcrfak S^r^Sf
iC^iA^ti,^ norcqnatfo2milf*p* gfficicns cuins effe eft^^pter aUud eft pofterius ilto fm
^ClUt;»» c°.<j.accntiavbico:p'. natiiram.Ub:o pmo.captb pmo.
Hajdetm cjda fgct mai fo:ma.ibtdc. £fficic0 quo ad nos p accfis eft nori'''Z ignotiu6.ti''p.c'p.
Sccidcttu qda acddtit e^ctrinfeccie: quc/ £^icii& in reb^^^natib' of pn^^motus in alioa fe,U''p.c''io.
dam ep fuba m'.ibidcm. gffidens caufa quid.]ib:o pmo.captb.io.
3ccide'tiiiqda :?fequunt fojml queda; Cfficicscca finis 1 cp Diucrfie tii rcfpectib''.fi°p.ca.ii.
materiam.ibidem. £fficie6 ca:quid ftt oibus modi6.lib:opmo.captb. tz.
jaccidentia : fozme funcque trabiintintellectu noftru$ £fficic6jjpinquii -: rcmotii:ibidem.
adapp:ebendendafapient(a.libK>p:imo.capro.9. £fficienrip:incipioattribnta.lib:opmo.capro.z.
Sccidetia multa ventiit ec ma no e^ fo:ma.ibidem. £tcmeta moueri ab intriBfeco videf innui.li° pmo.ca.t;
Sctiones i motns aduentunt coipoxibus vel ab e;ctrtnfc £ffcntiarciquom6cafitmoms.Ub:o.z.ca°pmo.
co:vel3b tntrinfcco:lib:o pmo.ca*'.^. £ffcntia rei afiqii notio: cft nature atiqt! nob(e.U j:.c°.^
2cdde'8 qtio pot oenoiare re in tyia no eft.UV.ca'.p. £ffcabfoUttc:eft vc:pc(Te.lib:o fcdo.ca".!}.
'B.^ctio 018 vocat foana. libw pmo. caV. E% fummimr Dupliciter:lib:o pmo.ca°.z.
Sffecno vbt contrarietas. Icjctrcmum queritur ouobus modi6.tib:o.z.capro. p.
flgcre 1 pati pit" qito fc bnt drca motii.lib:o 2". ca* 5. ^dftcnria q: fcipfis qucdam inftimta funt ad vnum ^^
Sibedo no vultitelligint(titelligat:cii $tirate.li°p.c°.8. dam ad multa.UT):^ pmo.cap°.5.
2fnimalia agutiir in fuos moffpote^iib^o pmo.capro.5. 4^0 rd "^" rcftatpoft fab:icato»m Pm <jp cft fa
2lrifmetbicaeft remotio:apuenietiacii natura 1 cft inar jf 4 \\y\
ViiVA b:tca.Ub:o p:tmo.capto. iz,
Jo:is ftmptkitatie^ltl?:^ pmo.captb.S. ^ints mulriple^.f.effentiutiter:accidentalr ^t:<'nqun8 re
Sftronomia eftnmpUctojccteris fdeti)8 fiibalternatis. motus p:opinquu8:j7piqnu9 c6i8 % reUqua.U'' p.ca°.iz«
lib:opmo.captb.8. ^inis quid fit.Ub:o fcdo.captb. 5.
21ftronomie fubiectu eftfQa dimotu.ibidcm. FinaUp:indpioattributa.lib:opmo.ca.z.|
il*(5l<?frii/'fi'rtMirt '^ ftigefactioniscurfusnonco/ Finitum.tib:o ^mo.captb.4.
J^^H^r^tllOmt^ tinuamr:Ub:o z^.captb.j. FitaUqtiidc^ p:iuatione pu)p:ie:non aiiteic materu
Cafus 1 fatum quomo oiffcrant:lib:o pmo.ca°. ij. nift vteftconiiicta p:iuationi.tib:o pmo.ca.z.
Catbego:ic ocs biat cptii oe pctetia ad etfectii.lf.z.ca.p. Firmamenrii quomo Utin loco.Ub:o fc6o.ca.3,
Caufereipeffentialce funt cjttuo:.lib:o ptr)o.ca''.io. Fo:ma quomo oiffcrata p:inatione.Ubu) pmo.ca. z.
Cae qfio oiueriimodcplideranf a oiuino 1 nati;li'"p.c''io. Fo:ma affimilaf:m3fculo.lib:o pmo.ca j:.
Caufa?: Diuerfitatcs.liba) pmo.capro.iz. fo^mcqda gnanf t coriipuf:^da nec fic nec fic.U*^.c.,}.
Cac itrinfece 1 vniuerfauo:a funt notio:a fm itettectum Fo:mi8Diucrft9 attributa.lib:o f mo.captb.8.
compofita^zfpccialiaPmnam.libjopmo.captbpmo. Fo:ma quom5 con fera t fcirc.U^b^o pmo.capro.9.
Ca neceflaria e p fe:t quo indiget caufato.li" z^.ca^p. Fo:ma quid fit.lJb:o pmo.captb.io.
C6muncDtffertouobU6modis.lib:o pmo.ca" z", Fo:ma aUquom6 e fpc6:ialiquo modooiffert x mtilti/
Complejrio quid itt.lib:o pmo.captb.<5. pticiter Dicitur.lib:o pmo.captb.fo.
lC6cltifio inqultii octufio eft pter pmifTijs.li^pmo.ca^to. ^o:mamnlriptc^f.effentialis acddentalis p:opinqu<
matu 1 in fo:tuntum qiio Differant.li^pmo.ca^.ij.
Cofiliii rcmotalji:op:ia c6is.lib:o pmo.caplb.iz.
Cotinuum no b; partee in actu.libjo z^.capfo pmo. <fo:ma fubftatialis n6 xmifit magis 1 minu8.U*z.cap.}.
Cotinuationistcpo^igquetitcaufa.libjoz^.ca^.ij. <to:ma fubftatialis recipif in ma no in fubo.U°z.cap. j.
Contrariii non oiffinit p reliquum.lib:o z^.ca*.^. «^o^mcfubftatialivtriifitattgdcotrariti.Ub^o.zxa.}.
Cotrarietos i?a no neceflaria tter ejrtrema mot''.liV.c''}. ^o:me ful3atcs aliquomo opponunf oppofirione c%txtt
Cotrarietas affectio 1 p:iuatio oiffcriit.tib:o pmo.ca" z. 'mo:um.Ub:o z.ca.3.
Co:pn6 naturalc quid ftt:'Z quid matbematicti 1 e% quo ^o:ma co:po:citati9 cft coetcma matertc. li* pmo.ca. p.
l>abeat qp fit co:pu8.tib:o pmo.captb.z. ^o:ma ce igcnerabitc itetUgtf oupUctter.ti°pmo.ca.,3.
Co^pusnaturalevnummanene numero variatur Pm ^:ma oans effceft dc confideratione naturali8:no aiit
eimcnfionem tertninatam.ttfco pmo.capfb.z. ^ p:ima fo:macflfidcnc.tib:opmo.cap.}.
Co:pu9 vnumqdcp quatitaris f3abetnam.fo:ma.mam, ^o:mavbico:pu6.
t accidentia.ltb:o pmo.capto.^.
Co:po:a ftmplicia funtid qo funtc};fo:ma non cjc mate^
ria.lib:opmo.ca"tf.
&nm 1 teniaS^^r.^Sot^'"
6encratiofitpfo:ma:n6Epuarione.Ub:opmo.ca.z.;
Co:po:citatis natura.li^bzo fcdo.captb pmo. ;5eneratioinfubftatialitatecftco:ruptio.U''z.ca.3.
Co:ruptio fit g puatfone no p fo:mam.lib:o pmo. ca" 7. ^eomctrie fubiectu eft quantita9.tib:o pmo.ca.8.
*^C
J!^e ^^t\crc\ti(\
generailO
bomini6noneftcanature:f5
ca-malcctectiois.UOp.ca'?.
6cometria pura n6 c6uenit cii fcta naf i.Ub to pmo.ca.8.
€8i^ntr\itcmn «i«»<ifit:ui>:ofc6o.c«.ij.
^ U|
's^^*
p:edicamcntii q rc in co fit mom6:UTc6oxa.j,
Uacui4nonb;cfl'c;Ub:ofc6o.ca.jj.
SO^villpltWi im ©igularcvaguoupler.U.p.ca.p. UcgetabiUsmateria vocat namra^li^^pmo.ca.S.
j^inguUire^gnatumnon notiusaut ignotius vli fpaU Uelocitas :tardita8 no funtmotHs^liTc^o.ca.j.
nec^ quoad itetlectii:ne(gquoadng|$:Ub:opmo.ca.p. Uniuerfalia funt ppcrna ouobds modis.f.rcfpccnj fingu
&impliciumnaefl founa vt natara oqoe eu q;>fa fo:/ larium 1 rcfpectu pdicatof efl'entialiii;li''pmo.ca. j.
ma:Ub:op:imo.ca.6. Uniuerfalia quareoicnntur non gcnerarinecg cominv
S>itusp:edicamenti^ qaomodotneo(itpru:U*.x.ca^. pt:U'b:opmo.ca.j.
ioimi attributfl:ibidem. Utc non b; cflir mRin indfHidius:lib:o fc6o.ca.pmo.
j^pes vt con tincntur fub genere funt gmul naiurs iion Uniuerfalia funt magia nota quo ad ronce nfao:fcd idJ*
tamen fimpudtenUb:o fc6o.ca.z. uidiiwn vagii quo ad nani •: pfccuoncli^pmo.ca.pmo.
0padijinfinitii(ie(Tct.tflcifolugfee):ti6:U''.z.ca.7. ^nvoluntarijsoifficilecftaflignarecam^li^pmo.ca.j.
J^jerma quomo fit aial pauiatim:U''.2.ca.3. oj^so^^clemenmm Ditfernnt ra*
S9ubiectii fcic naUs c(l co:pu9 fenftbiU::U''pmo.ca.pmo. yit ntr^ti^rta
V7I<?
niaieria tione;Ub:opmo.ca.z.
f5uperficie» ouc inninae non coniponunt aUquid vnii yie Diflfert a p:iuatione:Ub:opmo.ca.z.
q6 fir locu6:Ub:o fc6o.ca.s>. yic aflfimilatur fcminc;libjo pmoxa.z.
Jouperfluitates jspter quc fint Cnt:lf ''pmo.ca. 14. yiequidfit:Ub:opmoxa.j.
lint;Ub:ofc6o.ca.s.
^ai Uiuo '^^^^'V^^
*srctri\inA
ZarditastvelocitasquomodoDiuer'' iSufiktcntie Zabule fints.
fificenntr.ibidem.
SC^bula ©ctti TRaturalm Suiccnc
atiima quomodo fitcipcrmutationiscoplbnia fn im<
401i:raCllU diwrpecieebabetur teriacozpozali:partcqHarta.ca.4.
partcfc6a.cap.z. animcmundiattributa.ibidc5.
accidcntia qiK accidiiteflentfee;; imtc/ ara nobilig quom6 trafccdat ogationc fua i cozEC.vbi 8.
riapartcfc6a.ca.z. animc acciitiu caufc quc fintrptc qm.ca.6.
3ccidctiai actiocsaliques^aCcidiir aie anima quccftaptarCcipcreintclligibiliacjc intcllcctti:
oij cftin cozEc:Bte4".ca.4. n6 eft cozpua ncc fozma c^iis in cozpcrptc 5^ca.p i.z.
ScddcntiavbiDifpolTtionco. _ animeratfonalis cffcntii no cffcimpzcffas in cozEcpzo»
pma.ca.4. batur:partcquinta.ca.z°.p totum.
actioea matcrie gbue modis oiffcrat.-gtc
actioee Diucrfe cj: oiucrrie funt f tHtib'':Ete.5.ca.S.
anima appzcbedit effentia iuas fcmE -zc.f bidc^.
actionca pzopzie non abfentantur ab cfTentia cuuw funt
aniinc rubftdtia babet ouas actfoncs : 1 vtrcqj ftint ipc»
dicnte9 re.t quarc.vbi fupzo.
actionc9.ibidem.
admiratfo vbi bominis.ppzietatcs. aia ciiinteta fucrit fcnfibu^ rctrabet ab itcUectu.ibide.
adunatio fitouobua modi9:parte.5.ca.5. aiaronafquot m6io adiuuct a i^tutib''aialib''.Ete.5,c.j.
animafiimpcditan6 fncrittnpzopzi)sactionibus non
acr quarc no vidcaf:partc ^''.ca.pmo.
acrquomoalbificct.partctcitia.ca.4. cgcbit cozpozc.ibides.
acr an ponafinftfm vd mcdm ad vidcndu-ibidem. anima pcrfccta 1 r©bozata:fola per fe opcratur actioncs
afficitur meliue rcs a fuo ?rio $
a fuo rimili^ptc p^-c.z. fuasabfolute.vbi fupza.
2(nimaaquobabcatq?fitfingulari6.ibide5.
albedo vndc babcat op fit albcdo^gtc tcrtia.ca.pmo.
aibcdo an fiat c% lumincipte tcrtia.ca.4. anime fingularitas crtaliquid q6 effe incepit 1 no cter'
fllbcdononcftlujc.ibidcm. num q6 rcmpcr rucrit.vbi fupza.
albutrafitinnigriipaulatijtribugvgs.lbidc. animcciiaeat in aliquo cozpc incflaffcctio nalisrcira'
lcmconis opinio oc aia. partc pma.ta.z. ti6i9 ad rcgcdii illd adj,ntidcdii ci 1 alia b^^j.ibide.
a animacffc imoztalc:inon irafircoccozpozcad co:pH«
«Itcritae in gbus cadat 1 in gbus no.gtc 4.ca.z.
pzobatur.partcquinta.ca.^.ptotum.
aic dTc 1 oiffinitio affiriiiat :pai tc pma.ca.pmo.
«ta or vis vcl potctia:of fozma x ijfcctio. ibidc. 2lnima a quo crcatunparte quinta.ca.4.
anima non cft cozpus.ibidcm. anima quom6 pcndcatex cozpozcibfdcm.
anima elt fozma:fini9:t cfficicns.ibidcm. aia; ficri vcl'ciVe rc9 itcUcctae n6 placcf2;ui.Ett S,ca>6*
2nimac6ucnientiu90fpcrfecrio:dJ5Vis out virtus aut Snima cff quafi fpcculum.ibide5.
3ia cu libcrabtt a cozpozc t ab accidctibus cozpone po*
tiotcntia.ibidcm.
tcrit coiungiintclUgentic agcnti.ibidcm.
^ima non cft nomcn cflrcntie.vbi fnpza.
anima quid fit. ibidcm. animcinftrumcntainfraibi. 3nitnimcnta.
^ia quomo appbcdcrci mouercocbeat.ibide. 2fnimc bumanc funt vnum in rpecie t oiff6nc.Etc 5',c.}.
animaqucfubflatiafftJbidcm. ^ anima non babeteffeantccozpue.ibidc;.
anima cur oiffiniatur pcr cozpue.ibidcm. aic n6 biit altcritatc in cffcntia 1 fozma.ibidc?,
in fcicntia nali.ibidcm. aia^qrcbabeataffcctioncnalcmadcozpue.vbifupza.
animaqre pfiderct
JHnima no cft pcrfcctio oie cojpo;f9.ibidcm. anima bj pncipia gfcctioia fuc mcdiitccozEc ib:de.
anima quid fit.ibidcm. aias no cc vna in oibiie boib'' multiptr.pbaf .vb! fupza,
anima ccli ibi.Ccli anima. ^nima quom6 itcUigit e(ie cffccta fingularie.ibide.
augumeiuatiua vbi nutritiua. Cictimotiua •: alte vircs iterio:c6 quid ff n t: partc p:ima.
TF^^rnf r^-^n
JLJ^UlViW 1
m
«""Iwntscautcllc natitralcs ejreo^r
cftimatiua pedetcs po^^^gtc^. co.j.
1
cap.gnto.-jpartcquarta.captb pmo.
£ltimatiua quomo abftrabat:parte f(^a. caplb fc6o.
^zatanobnt^itidetia^taliqwacisattributa^pte.^.ca.i. £j:timatiHe 1 memo:atiHe \?tHs Dcctat :Ete.4.c. j.g totu.
etbtcor. ibi ctbico'^ ca loz. C^timatio fit niHltis modis.ibidcm.
iPd I CS^
I^^^IW CalojnaturaUsca-p^imii inflmmcntus ve/ (c%timatio cft cicccllctio: iudq:ii\ aiolibue.vbi fupw.
getabiUs:parte fc6a.capto pjimo. £):timatiuaquidoperemr;partcquarta.captbpmo,
Celt anima an ptineat in Diflfone oata oe aia:gte p^ca. p. £i:timatio c nobiiio: itcr i^ttitcs appbcdete8:ptc.4.c.4.
jCclefliit cojpop na5 opiniocs Dcclarates ponit .ibide. e):cellC8fenftbitcco:riipitfcnfum:partequinta.co.z.
Cogitatiua virtus quc fit:parte qrta.ca.pmo. £):trcma vniufcuiufcp portis inter fe babent oifferetias:
Cogitatiue imcmoiatiuc loca q fTnt:partcgnta.ca.8.^ 1 que fint:parte quorta.co.5,
'zfitisgdfTnt^portcfcda.ca.j.
Colo: eft qlitas fc6i meb:i Diui(tonis:parte tertia.ca.p. .d^r^m^a
jTilinttf
Colo: non cft actu nifi per lumcn.ibidem. 4o:maoi6e(tpcrfcctioinonconucrftn»r
C0I0U8 Duo itclligun t circa apparetia eiufde:gte 3'. c. j. p:obatur:parte p:ima.ca.pmo.
Colo: quid fit.ibidem. Fo:ma mHttipIeppartep:imo.ca.^mo.
Colo:esmedi] quomodo ftant:parte tertta.ca.4. <?o:ma effe vnicd in copofito t'nnuit:partc pma,ca.5.
Copofita no aiata qre no babeat fcnfus nec vita: quam/ Fo:me ptures^vtrii fint in bominc.ibidem.
uis augeanturparte fc6a.ca.3. Fo:ma quomodo tronfcat Dc virtutc interio:i ad alwm
Coparationes virtutaadco:pu8 qles fint.Ete.5.ca.7. virtutem interio:em:partc tcrtio.ca.8.
Copletrfoes fpuu; quarc ocbcat ee oiuerfc:ptc.5.ca. 8. Fo:maintclt?ctavbitl7cfaHrtie. _ .
Co:pus patit a no co:pc finc tpfi^^offcnfioc^gtc.j.ca.T. J5ipfu5 latio (Tmitio quomo albefcant:parte term.c.^
Co:Bi9 Difponcs cy: boc gj efl co:ptt6 ponit :pte.4.C8.4. jSroduatio viriu oiU5 ta naliii qua oiotiii:Etc p'.co.5.
Co:pu8aquobabeatg?fitfingularc:ptcgnta.ca.3. guftus quid fit:partep:t'mo.ca,gnto,
Co:pii8 auteffcntiam animeimpoiTibileelte(Tetbcfou:js gulVvtilitas : qiio pitciat 1 oifltrat cu tactit:nte.zx.4.
anime:parte quin ta.ca.(5. guflHSVbivifue.
Co:pu8 ej: boc cp cft co:pu8 no pofTc e(Te id in quo con/ fomnfii qle fiicrit;partequarta.ca.z.
Ib4<?f^nl la
iunguntur virtutcspbatunpartc gnta.co.y. l^vrCUUt? t5omintiact6c9,ppcq fint;Etep'.c.i!j.»
Croci parua cgtitas qrc tingatmulta aqua:nte.j.ca.5. •DomoqHarebobcatfubtilio^cmfcnfum toctus cctena
Cupiditas -: ira bnt oniu? iter virtutes moucntee. Slic onimalibtis:partcfc6o.ca.j.
ctiam virtutcs graduant.parte qu3rta,ca.4. Vomo qre n6 bobcat nifi dho noio odop: porte.z.c3. 5»
CuravbilafTitudo. •Bomo cur Dcbitttcr odo:et.ibidem.
^l^^l |>|V| quid (it:p3rte quarta.ca.qitinto. iDomines verop fomniop qui fint:partequarta ca.z.
^^wliciu iiscfideriii quid f!t:partcquarta.c3.}. t3oic9 pucniiit in appbcdcdo q6 fentiiit : imogfnannfj
i>efi"»eratio quid fit:partc quarti.ca.^. Diflfcrttntin vcltc illHd;partc quarta.ca.qHarto.
jbcl^ructo pofterio:ino oeftrititp:t'u8 fedcp.gtc.^.c^. 1^018 .ppctate8:acti6cs:ia!iaeiattribHta.partc.5.ca.r.
£>cftrucdipotcci3 q ftt t epqito fit:parte gnta.ca.4. 'bomini9.pp:icta9 mavtmc p:op:ia ef^ fo:inarc itc tccs
jbiafanum vbt tranflucens. vniHcrfalcB 1 itcttigibilcs maj^icabftroctae.ibidt:.
i)ifficulta8cognofccdieftc):DuobU3:p3rte9nt3,ca.5. •Dominiineft iudicas fenfibilis: 1 iudicae imaginatiHO t
jbitfidetia quid lTi:partc quarta.ca j, iudicas eftimatiua:': iudicas cotcmplotiua : % iudi:an9
j:)ifTintcio vbi nilogifmus. actiu3:parte qm'nca.ca.pmo.
Xabuta ©Cjtti IFlaturalm
iDdmfnffncftaliqtiafubftantia qiicapp:ebcndit intclU/ Xumina fugej:ccUc«'a q fint^partc tcrtia.ca.tcrtio.
gibi: ia rccipicndo:partc qitinta.ca.fc6o. Xup^Uimc:-: iplcdo: quomo oiffcrit.partc tertia.ca. p.
iDomincsquotnodoDitfcrantinqiialitatc i quantitatc "Lli)ccflcjlita9pmimeb:iDiuifioni6.ibidem.
ingeng: parte quin ta.ca.d. Xu)L- eft itars colo:is.partctcrtia.cap.pmo.
TDUnuna cilcntia clt natiira:fwrtc fcda.ca.r. Xu)C quid fit.ibidcm.
tJutnan c ciTcn tic naitira cft no miiltipUcari:': que fit ro "VJfS^fnm vbiintcUigentic.
4it^>*iUitl i-Da:vna:efl::partequinta.ca.2*'.
bui09:p.irtc fcda.ca.lcdo.
iDuinanitati accidit inultipUcariepma.ibidcm. XDedicinaDcccpto:umquevocaturlac virginus quo*
pcrmutatio. modo fiat:parte tcrtia.ca.4.
3nfc Cfic^ ^^' no calm necp frigidum:partc fcda.ca.tertfo,
^ 3[ngcnia cft actua ronisrpartc gntax.tf. 5CDcdiii
21Dcdius termin'' in fillc^ifmo ouplr inucnit .Etc.5.c.tf,
'^ngeniiim clt piinctpium oo^trinc.ibidein,
'Tngcnium fufcipit malius i minua.ibidcj. XDemo:ia eft tbcfaurus itcUcctU6;parte quarta.c. pmo.
gnllrumcta fatigantur ej: lugi motu:t oeftruitur eonim XDcmo:ic locus ibidc;': ibi cogitatiuc.
coplc)cionaturali9:partc9nta.ca.fcdo. ;CDcmo:atiuc virtns^vbi eftimatiuc.
5ntcUc:tu3multiptrfumit;p3rtcpina.ca.5. XDcmo^ia-zfifitinb^utisaUquibus^non taincn reco:#
Jntcilcctus-zimaginatioqtiomodo oifferant in appje< datio partc quarta.caplbtertio.
bcn ilonc albedinis i alio^ b^?;parte quarta.ca. j.^^ iDcmo:are quafi cotrariii eftadoifcere.ibidem.
3fntellcctU3 ert pzima virtu3 animcque comparat con/ il3cmo2ia magna bnt g no bnt muUos mot'':gtc.4.c.5»
«emplationLparte quinta.ca.pmo. XDo:es e;: q ^tute aic babeat ciTc;partcgnta.ca.pmo.
gntcllcctusactiuuacgctcoipozcz co2po:alibu3 virtO' XDotiua Diuiditur:partcp:ima.copfo quinto.
tibu9 ad omnce actiones fuas.ibiclcm. OTotiua:p. virtutu oifpofitioncs po';parte.4'.ca.4..
3ntellcctU3 contemplatiuus cget lipfe buiufmodtfs no XDotHB Diuifio:aut cni; eff fcd; ^titatcaut fm qUtate:
dmnimodo.vbifup:a. aut fc6m aU'ud:fi fit locaUs aut ell: nalis: aut voluntae:
3ntcUecru3 multiplcf^parte quinta.ca.p:imo. aut animaUs 1 rcUqua.partc p:ima.ca.fc6o.
Jntellectiua virtU3 fi iteiligeret mftfo co:po:aU no itcl* iDoms voUintarius Duplcr:parte fc6a.ca.tertio.
Ugeretfeipfam;partc quintxca fc6o. TlDuUitudo rc^ c% muUis caufis.Fuenit.parte.S^.ca. 5.
3ntellcctiua virtus itcrum fiintelUgcrct inHrumcto coi P.°^ facerc coplbncq efl ad modu Emuta*
10 (^ f 11 r^
Irl9 lll 14 tionis^ars vero no.parte tertia.ca.4.
poiaU no intcUigerct aUqua aUa.ibidem.
3nteUectU3 oppofitomo ic b; ad fcnfuj^na cii iteUc^crit tiaturc actioce funt ifinite in oiuidedo : opando.ibida
nobiU'o:a potcrit i ignobiUow app:ebcdere: fcnfue vc' Tligredo an fit colo: venis:parte tcrtia.capfo quarto.
ro non.vbi fup:a. ilibil ociofu;aut fugfluii eft in na:partc gnta.ca.4.
5ntcUcctu3quarcma9*3Co:robo:etut fenectute in iw Tlucba que fit:-: quo^j fit oa'go:parte quf nta.ca.8.
Uentutc.fbidem. Tlutricatio quomodo :3uenicntcr fiat.ibidem.
3n leUcctus quafr nafcarar in aia:parte gn ta.ca.5. tlutrimentum non femper permutaturfubito in natnrl
^ntclUrct'' b5 potcftatcmuUipUcddiqd e vnii^-zadunaii nutriti:partefc6a.capfo pmo.
di quc funt muUa:i quomodo:': 3) boc no copctit ali)9 Tlutritiua quid fit : 'zeius finis : tqnomodo oifferat ab
virtutibua.ibidcm. augmcntatiua.ibidcm.
^nteUccms quare non polTit fb:m3re ea que funt.in vUi Tlutritiuafcruit augmetatiuc : -^augmctotiua generatf/
mo intclUgibiUtatis.vbi fupn. iic-.z Due p:ime vcrian t circa fingulare;tertia vero int€
inclinatadoiucrfosfnozcs vcloiucrfa
j5onus retrabit ab inteUectu.partcquinta.captb ic6o.
^pes quid fit:txirte quarta.caplo tcrno.
accidcntia ladque.partcquarta.capto fcjcto. f3plendozvbilumcn.
&apietia creatozis b; in. fe oia ptttia pterita 1 fiitura:an 1
Spiritus in quoc):iftitfenfu8 quomodo Oiffcrat a fcnfu
geU aiit 1 atc quafr fe beat drca boc.parte 4*. cap. z. in quo e^ifTit imaginatiua:partc tcrtia. capto octauo.
Sapozea quot fint -: quid fint:partefc6a.captb tcmo. j3piritus fubftantia qualis fit.ibidcm.
53cietiaeilccrtacomp:ebcnfioattcriu8contr3dicto:i* j3piritU3 fcnfus cois quomo teneat fo:ml.vbi fupza.
rum.partcp:ima.capto quarto. Spiis cfl vcbiculii virtutii aialiu;imo j7po:tionabifr:na
j3acntiaquidfit.partequinta.caprop:imo, aUa eflcoptb fpiis aiaU'6:alia vitaUs:': alia nomraUs.
SdfTio quid fit.partc fcainda.captb fe):to. partcquinta.captb octauo.
jSenfatavtfimulinucnianfabintcltecto q| rcquirat. J3pirituu cbplcpiones: vbicoplcponcs fpiritttum.
parte quarta.caplb pmo. !3ubffatia triplc)c ma:fo:ma:c6pofitij.parte pma.cap.p.
JSenfibilia communia quomodo af^^cbcndantur a fen Subttantia muUiplcjr.ibidcm.
fibu3p3rticularibus.partctertia.caplboctauo, ©ubftatiale : fublidtia n6 elt vnii.vbi fupza.
©enfibilia communia quarc coia oican f .t^bidcm. JoubtiUtas cft fupza igenium.parte quinta. captb fcxto.
j3cnfibtlec^ceUen8:vbiepccltcn£(. ©upcrfiuum vbiociofum.
j3cnfibiUs aia 1 vegetabitis qd ec bnt.parte pma.ca, ^, rr' (\{-tt-\a quidfit:partcpzima.captb quinto.
0enfibiUa coia funt quinqj^parte p:ima.copro quarto. 4L.«*vlll» ^actuspzopzietatc6;partcfciJa.capro.j.
©efibitis vis oiuidif in motiua : appbcdete.Etc p^.c. 5. Xacms virtutes muUe.ibidem.
Senfus quomodo fentit fe fcntirc.partc fcda.captb ki>o. Kactus cll pmus fcnfuu gp quc aiat cfl aiat vbt fupzo.
0efuu5 coparatio circa pati vcl no pati:parte fc6a.ca. 5. Zactusvbivifus.
Sclus itcrio:es oectaran t:i qda eis atiributa:Etc }\.8. Z:actu6fitanerui3ccrebzi;partcquinta.coprooctaito.
©enfus quid fit:parte pzima.captb pzimo. Xcnebza vbiobfcuritas.
©enfus eft aUquaaffcctio vet paiTio:partc p:ima. ca". z, Xbcfaurus animequis fitrpartc quintaxaptb fcj:to.
©cnfus intcriozcs quot ftnt.parte pzima. captb quinto* ^befauri n6 elt appbcndcrc fozma f? tifi retincrcibidc.
Scnfusomnisocnudatfo^masamoteriafcd noab ac/' Zimoz quid fit:partc quarta.captc tcrtio.
cidcntibus matcric^partc fc6a.captb fcdo. Xinw: vndc caufcmr:fKirte quarta.captb quorto.
J3cfu8 -z fentics quomo oiffcrcter abftrobat: pte j'.c 7. Ximo::audacia:ira:oetcctatioialiab9quom6nal'rcau
&cfu8 coia virtud ipfa videt audtt «c.parte tixmAA°, 6. fcnf C]c DiuerfiPtc oifponit fanguints:partc q rta.ca.^.
attic 'p
JCabuIa (cxti IHaturalui
JDitnfttw an ftt fonus z quomodo.parte k6d.capYo.6. Ufrtutes multc gradHannpartc quarta.caplb.4.
Xriduccns no cft vifibilc vllo m6:parte tertia.ca.pmo. Uirwtii coparatio ad co:pu3 qlie fifcparte gnta. cap. 7.
^ ^ f>(A'9
%A^\^i
quomodo poffit odo:ari:parte fcda.cap.^.
Uegetabilia anima z fenfibilie q6 efle ba/
Uirtusvbipotcntta.
Uifibilium fentctia complcmr partc tcrtia.capro.7.
bea nttpartc pjima.capro tertio. Uilibilis virtusefl e^ra fcnfumcomunem:quamtut
negetabiliii t anulofop aialiCi Differentw;(>arte p^ca.z. cmanet abeo:partc tcrtia.capTo octano.
IXegetabiiis afa in gbiis t quomo fit:parte pma.cap.3. Uifio no confiftit in bumo:e cb:iftabido6.ibidcm.
Uegetabilis babcttrcs vires.f nutritiuam augmentati/ Uifus quid fit:partc p:ima.capl'o quinto.
uam 1 generatiuam:parte pzima.capto quinto. Uifus abftrabit a ma impcrfectcipartc fc6a.caplb.r.
Oegetabiiis virtutes piopuc ponuntur t oeclaranmn Uifus oeterminatunpartc tertia.captb pmo ptomm.
parte fecunda-caplb p:fmo pcr totum. Uifus vclcirca vifum ponunturfcntctiepMUC 1 oedrik»
Ucbiculum virtutum vbi fptritiw. unmr:parte tcrtia.captb quinto.
Uertigo efl ca motus vapo:is in ccreb:o:partCw4..ca. p. Uifus oebilium quomodo confo:tatur4bidem,
Uigitia quid fit:partc quarta.capto fc6o. Uifus:tactU9:tguftus.tali) fcnfusparticularcs quomo
tXigilia ej: quibus caufie fiat.ibidem. app:ebendant fcnfibilia c6ia:parte tcrtia.capto.8.
tlirea animenumcrantunixirte pzima.capto qufnto. Uifu3perficiturbumo:ecriftaloidc:partequinta.ca.8.
tJiree aiales oiuidunf in tres ptee t q.i qd fintibidem. Uita Duplicitcr oicimnpartc p:ima.caplb p:imo.
liirium naturalium z animalium graduatio.vbi fupu« Uua pbibcwr rccipi cj: vltimitate vel oill^antia mayi/
Uiribus attributaipartc p^imaxaptb quarto. ma contrarictati3:parte quinta.captb feptimo.
tiis:vbipotentia. Unumqualitcr videturouo:partc tertia.captb.S.
tJis e]c boc Q) eft vis eft ad aliud:parte p:ima. caplb. 4. Unum poteft vidcriouo quadruplici oe caufa.ibidcm.
Uis imaginatitta 1 in tellectiua t alic i?^ t eis attnbuta. Uniuerfalia fun t pceptioee tantu:partc quinta.ca. pmo.
ibidem. Uolu tatis rami fun t irafcibilis t pcupifcili8:gte 4'.c.4.
Oirtntum motiuartim.*vbi motiuarum. Uulturcs quomodo in iclligilmr odojare ej: magno fpa«
Uirtute aliqua piungun t fenfibitia aliter eni; no oifccr do.parte fcda.caplb quinto.
ncret iter ca.parte ^.'.capro pmo.^te no cognofcerct
vnii fenfatii cr alio.ibidc.3tc|: no rememojarcf vnu j iua|^ii»ai.iu)i» ymaginatiua quomodo appeU
ej: alio:t fic oiflficilc elTct viuere vbi fup:a. laripolTit fantaiia.partc quartaxaptb p:imo.
Uirtus omnis q: boc cp ed virtus q: quo fit.pte 5".c. 7. Tmaginationee falfe talia b^a qbue caufent.ibides.
Uirtutes omncs babent vinculumaliquod in quo con/ Tmaginatiua vocat fo:mali6 vbi fup:3 1 captb fc6o.
iungunturtquarcibidem. ymaginatiua quotmodis ipcdiat ncagat^pte^^ca. p.
Uirtusq eft p'" qdcmanat abaiain fgmatfcmereftvfr/ ymaginatiuc natura que fit:-: p:op:ictaB motus cius xn
tusgeneran8mcmb:a fm vndquacg virmtum con/ dc caufemnpartequarta.captb fc6o.
gruam actioni ilLius:parte quin ta.captb.7. ymaginauua cum ftt foitio: in atiquibus quid opcrcmr
UirtutibueatnJJCbcdentibus Binftrumcta acciditcj: E' in illis 1 non in alus.ibidcm.
feuerantiaoperis fatigantparte quinta.captb fc6o. ymaginatiue fcmitiii qua bo:a (it mclius vbi fup:a.
Uirtutes aialee 1 nllee licet oil^rat no folii accidcte : f; Tmaginatio malof motuu fit ab vfu mcticndi. ibidem.
et oiucrfe fint fpe:?ueniut tii in vna cen tia:pte 5^c.7. Tmaginatio vbi inteltectus.
Uimisnonfe|:Kiraturcumfpccialitatefua fcd cum gC' Tmaginabilis app:cbcnfio non fit nifi mediantc cozpo/
neralitatefua.ibidcm. rc:partc quarta.capU) tcrtio.
Uirms itcllectiua qua etate co:robo:at :parte ^''.cap. z. Tmaginatie quomo pot faccre cafu;: partc quarta.c. 4.
Uirtusintellectinaquare magis co:robo:atur in fcne/ Tmaginatio no f maguiat fcipfas: partcquinta.ca. fc6o.
cOJtc q|in iauen mte.ibidem. Tmaginabiliu fo:matio gd fit:partequinta.captb.6.
Uirme omnisapp^cbendcns per inftmmentum noap/
pjebemiit efTentiam fuam vbi fup:a. £abule0e;cti 'naliumBiicenc.^int9.
1
{14.
!^abnla iBc animalibu^
appetitum babct omne animal ad id cvd cctienit ftta co'
plc):io:U'b:o.iz.caplb.iz.
2qui'e quedam attributa:Ub:o octauo.caplb p:imo.i It/
[ct!:libjo quiiito.caplb k6o. b:o nono captb pjimo.
aibabar animal lib:o piimo. 2quila qtiomodo comcdataquilaj.t^bidem.
ai;iui pifcie lib:o pzimo. 2!qiiila facit tria oua -z vnu; cijcit.lib:o.6.caplb pmo.
3ln ima cft vna:i c\\ pmo piucta ca pmo aqutli0attributaqHedam:libK>octauo.C3ptbp2imo.
mcbic.tpmiimflrumcnmmanimccftcaloinatura' Sranceplurcsmodi-zattributaqucdam^lib^o.S.cap.^.
lis.-libzoiz.capro.d. arbo:c6 que multos fructus faciunt parum viuiit.liba>
Snimalia qttedam fimilia funt pla ti8:lib:o.8.cap' pmoi .i7.capitulop:tmo.
3nimalcaren3 rangtiine:cftptetti paruo cibo:li''i4.c. p. 2rcbamant'mallib:op2imo.captbvnico.
jSnimaloinne mouet aurem p:eter bomtne: \ibio pmo. Srietcsfcnescumfcftinantanteiuucneeadcottii (Tgni*
2nimal:a quadnipedaUa mouet pedes prio boi.Ubzo p, ficamr q? il' e ann iis erit fertiIt'6:Ub:o fcptimo.
2nima!oninccoinutumcftquadni|.'>cs:U'b:op2imo. ;arif^otelem fibi contradiccre vtderar innuere auctot
?JnimaLco:nuttT:oc b? coznu vicm pter cenm:Ub:o p. if^e.lib:o nono.coptb p:imo.
SiimalomncgencrasbabciquincBfcnfue pzetcr-zc. U' vndc o:iatur.U'bzo.iS.captbpmo.
SfTiinilationis caufa
bjoqnarto.caplb fc6o. afini quomodo impinguant :Ub:o octauo.captb pmo.
SnimaUtim oiuerfttas drca modum generandi: lib^o arino:um egriradinc6:l: b:o octauo.captb (c6o.
quinto.captbpjimo. 2finu6 indicus babct vnum co:nu.Ub:o.iz.caplb.i4»
J3nimaUaquomodogcnercntej:oao:Ub:o.d.cap°pmo. aftni8attributa:lil>:o.i(5.coprofc6o.
^nimaUbiis muUis attributa:Ub2o fcptimo. audituiottributaaUqna.Ub20.iz.cflpro.iz.
SnimaUaferpcntiapofTunt viuerc longo tcmpozc (inc 2uc3venatileeraropotant:Ub:ooctauo.caplbpmo.
riutrimcnto:Ub:o octaro.capro p:imo. auesqucdamcffictuntur fo^tiozespervnumventii q§
anmial magis impinguatur cum mutatur oc regioncca per aUum.U^b^o octauo.captb fc6o.
$
Uda ad frigidam ccbuerfo^UTj^o octauo.captb.z. Sucs babentce vnguca curuos valderaro potant. libjo
iBntmalia babentia fjnguincm fubtilcm funt timo:ofa: octauo.captbfcbo.
babentia vcrofpitTiunfuntmagis audacia:Ub:o no/ aquee quedam pariuntagnus co:nutU5.U'b:o.8.cap°.z»
no.caplo p:imo. aues qucda; ponunt cinamomu in nidis fuie.U.s.ca.4,
2nimal babcns fanguincm omne illud babct cerebjuj: aucs non potant aqua multa; 1 quare.Ub:o.i}.captb. ?.
lib:o.iz.captb fcptimo. 2uibu5 oiucrfis attribHta:lib:o,t'4.coptb octauo.
SHnimaUa quomodo fumant cibam 1 drbo:es (tmtUter. anisqueftatioaquisnon facit nidum fupw arbo:eitit
lib:o.iz.caplb oecimo. lib:o octauo.captb p:imo.
Snimaliaqtiedam non babentfcl.Ub:o.t4. capt'0 pmo. auiccna fub quo climate fitcrit:': De qua jpuinda potefl
animalia anulofj quedam volant -z quedd n6:U.4..ca.p. colligi.Ub2o fex:to.capttuto pamo.
JBnimaUa que babent voccm Ub:o quarto.captb fc&o. 2uribu6 attn^buta aU'qua.lib:o.iz.captb.iz.
janimaUa que oo:miun 1 que n6:Ub:o quarto. caplb.j. tl^ ^»«inia 'J"''"3l babettre6o:dine80entium.li.p.
3ni;naUuquo:udIpp2ietates leis nocentia.U.S. ca°.z. JD^rilUy :6osvbico:uu9.
SnimaUaanulofaimptnguanftepo^epartas.ibidcm. ^oui attributa.lib:o feptimo.
2nimaUa quadrupcdia in cgypto funt magna.ibidem.
iP(i rhd ^"^® canm fiiauitcr.lib:o octano. caplb. 4^
animaUaariefuntmalo^mo:um.vt>ifup:a. ji^\a^LUt* Calidum mulo'pliciter.lib:o.iz.capto.d.
lanimalium omniu; cft partus Dcterminatus p:etcr bo/ Calo: babcntium far.gi:incm.ibidem.
mini3:Ub:onono.captb quinto. Calo:vtni3 ftt mato: in puero ^
in iuucne vcl ecouerfo.
Snimal complctum quod fit.Ub:o.i(5.captb pnw. Ub:o.iz.captbtertio.
JBnimahumDincrfitas-zquomodorcdpiant gutta? oe/ Camelus babct vnguUis fiiTae 1 in atiqua regione non,
fccndentcmiivirtutcsanimalesi aliae vtrtutcs;li/ tib:op:imo.
b:o.i6.captbp:imo. Cameli repeltun t equoB.lib:o fcptimo.caplb pzimo.
Snimalia quc fint quc multa ooa facitit •: que pauca; UV Cameli appctun t pomm aque rarbide. Ub:o.8. ca" pmo.
b:o.i7.captbp:imo. CameUis non lu):oriat cu; matrc.lib:o octauo.captb. 7.
Snimal no poteft efte fine cozde Ucet poiTit ciTe ITne epa« Canar animol.lib:o quarto.caplb pmo.t Ub:o.i4xa.7.
te:lib:o.is.capro p:t'mo. Canes quidom non manfuefcunt n ift poft tcrtiom gener
Smmaltu n generationie modus.i^bidem. rationem:Ub:o octauo.captb fciJo.
SnitTiaUumgcneraH'o:Ub:o.i5.captbpmo. ConibusoU'qtiaattributa;Ub«».7.'z Ub:o octauo.capro
2timaliaomniafangutncaqueambuldtautvoIant:auc pmo.t lib:o.i(S.captb fc6o.
faltant funt oiucrfa per mafculintt; i fcmt'nini».ibidc. Canibus ocddit fqtunatia podagra 1 robies, Ubzo octa*
2niimliaqucgenercntcopLetagcnerationc -zque non: uo.capitulo fc6o.
vbi fupiJ. Canes^capzi^-zquedamalia onimalia quomodo 1 qui#
animalia que multum ouant parum viuun t.U.iy.ca'. p. bu6bcrbismcdicenwr.lib:ooctauo.captb quarto.
animatia:que plures:'; que paucos fiUoa faciat,tib:o4'8t Canidci caufa:Ub2o nono.caplbquinto.
capitulop:imo. Capcrvbiloc.
2nfcri attri^buta^lib^o fcxto.captb pmo» Cap:e attributa.tib:o fcptimo.t tib:o ortano. cop" pme«
anulofa animaUa quo fumo fHgent.lJb:oqnarto,ca°z. Cap^equedambabentauricuUisinquibus eft oiftdttd
anntis: vbi pluuiofus. paUne 1 mcdium.Ub:o octauo.caplb fcdo.
Spes babent p:inct'pem:U'b:o p:imo. Cofccoli nunqg mutant oentes.
2lpc9 lib:o.i7.captb p:t'mo. Cap:ioue8zariete6funtftuiti.U'b:ooctauo.caplb,4.
Spiijud quedamattribtua:Ub;ooaauo.capro qnarto. Cap^e loue» quomodoimpinguanmribidem.
2Uuc -p z
Eabula @c animalibu0
JTaptttqttare babeat parum aimi9.lib:oSz>captb.h, ^quaabozntc^liimo emncte candclecltmiliternui/
Capitis qucdam attribnta.ibidem. Uer:Ub:o cctauo.captb fcdo.
Capins tres figure naturalcs vbi lupja. £qualefcdm medicoe quid;lib:o.iz.captb pzimo.
Capitis 1 fpodiliu colli anotbomi3:lib:o.iz.ca.ij. icque 3ttributa;tib:o feptimo.
Cb^rin qui i oicitur cignus:pugnatcum aquila t vindt £quaqueimp:cgnaturabcquo:fi pofbcoitcum aflno
coii oe cantu cius.lib:o ortauo.capto.4. co:rumpitur quod cft in cius vtero:Ub:o.i(5. captb. z.
Carncsanimaliumqucpafcunf in montiltus riintmc' gquiimpinguanmrcj:potu:iappemntaquamturbida:
lio:es^ quein planis:lib:o octauo.capto pmo. lib:o octauo.captb pmo.
Cartilaginieiuuamenta:Ub:o.iz.capto.iz. Cquie oiuerfie attributa:lib:o octauo.coptb fc6o ^.7.
Cofto: animal;lib:o.i5.captb pjimo. Icquus quas aues l7abeartnimica6;Ub:o octauo. cap°.j«
Cau fa rum oiuerfitas vnde caufetur:lib:o.i8.ca'pmo. BqvuQ 1 vacds qucdom attributa:Ub:o octauo.cap^^..
Cereb^umquomodo-zquarcDoleat^zaltqua ei attribU' fitates funt quattuo^iUlJw.iz.captb tertio.
ta:Ub:o.iz.captb fejcto.
Cereb:umqu3refittantemolUaettq(tareilld (tt leni»
^dllt '^^tinificanturaquodamanimaU
^aill turin ccr3:Ub:ooctauo.captb fc6o.
quod nafc&
qua aUa cis attributa iljtdettt, Flegma eft fangiii9 non occocm6:Ub:o octauo.capro. z.
Ceruus mafculus t?abctco:tiua-tquarenonbab€atco;* 4§iUo:umaiTimi<attopatri vcl matri vnde caufctur:li«
nua fcmina;lib:o.iz.captb.i4. b:o.iS.captbp:imo.
Cbiflis fcllis anotlx)mia:lib:o.i;.captbquinto« ^o:mica -z quedam aUa anfmaUa quomodo intcrfim#
Cbocbi:Ub:o.i4..capituU>fcptimo. mr 3 quibufdam odo:ibu6,:lib:o quarto.captb fci5o.
Comptepo quid nr:Ub:o.iz.captbp:{moii Fo:mici9 attributa quedam:lib:o oaano.C3ptb qninto.
Cboncbe U'b:opUmo. fempcrcoit:Ub:op:imo.
iPiaHllf?
^'4iiUV
Coi impcdienn3:Ub:o.iz.capro fej:to.- gaiing I55 oefideriil multij;lib:o feptimo.
Coi quomo ilt p:incipium fen fuum.lib».tz.C9pro.io. $alU'ncattrfbuta: U'b»fei:to.caprbpi2tmo.t Ub:o octa»
Co: ej; quibus zfluomodo componat «cidcmattribnta «o.caprofcptimo.
aliqua:Ubu).i3.capt'o fcdo. 6emino:um mxf& que fit:lib:o nono.capro quinto.
Co:magnu; babentia maio:i9 funttimozis $ babcntia Seneratio pifcium 1 alio;: ponitur^U^b^o feptimo.
paruum:Ub:o.i3.captb tertio. 6eneraticnie animalium modus:li° i^.copro pmo«
Co: pmo generaf 1 vltimo mo:it :lfb:o.id.captb pmo. &cncratio 1 factio quomodo pofTint fcinuicem iuuaivm
Co:nuaix>uu;quomodureddanturmolUa; tib:o.8.car faluando fpcciem.ibidem.
pirulopmo. ^enerationfs materia octtct e(Te mundioz $materiif
Co:po:aIe9vfrtntC0omnceb3bcntterniinum:lt'b:o,iz, nutrftioni6:Ubw).i5.caplbicrtio.
captbtertio. 6enerationi6 animalium qualitae:lib:o.id»capro pmo.
Co:pu9 cftejrfemina^tfpirituaanimaUa cft ej: titafciw J5ruesb3benip:incipcm:Ub:op:imo.
to^Ub^o.i^xapfo p:tmo. Srucs mutant fc ad oiuerfas regioncs: It^bw.S. caplo.r.
Co:uu3 1 boB nalr funt inimici^UTjto octauo.caplb.5. 0mtbus aliqua attributa.itxdcm:': lt'b:o nono.capto.io.
Co:uu8 1 vulpcs Ucet oicanf c(Te amice;aUqti tn cjcptuj 6ufatlC9 qite fintinnuinir:libK).f5.caplb pmo.
eft inter cos e(Tc inimicicia; lib:ooctauo. caplb tertio» ^^^ balarce animal:Ub:o pamo.
ttSlci Vi^ nil
livn
«15^<^f nhi'tir\ attributa:U'b:oquarto.ca.z. £tUb:o It^^l •jDomononpotcftviuercfoluectinboc
>!iPk.iyuil lU fc^to. cgo f^.^ Ub:o.8.captb.7. aiTimilantiir ei fo:micc apis 'zigruce;Ub:o p:imo.
jbentibu9attributa;Ub:o.iz.capro.i4.'r U"i<5.ca° fcdo. fomoaiaUum fotusbatxttibiagmutmm carnofa0:U<
fccnte3iuuantadfo:m3tionelittcray;ibidcm. b:o pmo.
fciafragma quare pofiuim fit intcr mcmb:a fpinmaUa •J30mint9 fangufs quomodo ad ofucrfoe partce pucrtac
-: nutritina:U'bjo.i}.C3famIo p:imo.
in fomno z vigiUa:Ub:o tertio.c3.3.
fc)ige(lione9 muUe 1 quorno fii t:Ub:o.iz.capro.4. t7omini9 qttidam ncn fomniant an tcq§ ftt maspui q\xu
£>o:ft anotbomia:Ub:o.i4,capro tcrtib. dam nunq3:lib:o.4.ca.}.
attributa.lib:o.7.capitulo vnico:t iDomo fudat fangiu'nc:libK) tcrtio.ca.j.
iPipt^h^intl
jL^lKyu<i^ilu
li
b:ooctauo.captb p:imo. iDomincs quidiin quibufda locis funtqui afTimflantnr
£lepbasr.iroinfirmatur:ab20octauo.captbfcdo. b:utis;lib:o octauo.captb pmo.
gtepbantes tttignant intcr k:z qua induHria capianmn t)ominee fan i ad tcmpus ourare poltunt fifnc dbo;tib:o
-zreddanturobedientes^Ubjo.s.caplbtcrtio. octauo.captb.z.
gpar c(i fccunduj mcmb:um in gcneratione poft co::ti/ iDominis cuiufdcim mirabilia.ibidcm.
bio.ij.caplb. j. iDomini attnbuta:Ub:o nono.captb pmo.
epar £ fpien quare (Tnt fub
(tomaco tqnomo^lf.ij.ca.^. "ho quomo 1 cpto tpc gcncrcf;libjo nono.cap.5.
gpitcpfia quandocB auferttir anno.i4.Ub:o.j.ca.pmo, l:>o itcr oia aiaUa b$ pccme ampktm.Ubw.i4.ca.7*
1 J
i.i^
!^e animaUbud
Iriomovbifpcrma. IDulicrcs no igrauidant poft gnquaglta Annod: ibidi.
t)umo: gd iTt •: qiiot ffn t btimo2C0:lib:o.i2.caplb. ^. ZDuUcres qucdi ingrauidan t cii vno viro t cii aUo nd.
vbifupja.
3mpinguatidiiis |;irS'™.!S,^f iDulicriemuttumfaUscomcdcnti0:fiU'U8ftafciturfinc
5mpzcgnatio i ciits ipcdimetii:Ub:o.io.ca.pmo. vnguibus:ibidem.
3n firmitatca Diticrfo;j aiaUu: Ubzo. S.caplo fc6o. ZDulicr que concipit bcnCficio medicine frcquentcr c5/
^ntcftino;: anotbomia -z numcrus^libw.ij.capro.tf. cipit,filia9.vbifup2a.
^fntopcatio oiucrfoy aialium: libzo.s.captb fc6o. iDulicrqitcitoDebctparere:ITgfitim:ibidcm.
^rfciUB marinu6:lib:o qiurto.caplo pmo* iDnUcrcs qre cito canefcat t pohit vte cant'cici:vbi.§,
harabo:lib:o.i4.captofeptimo. XlDulicrc8quat'rmultipUcitergeflcntfctii6:ibtdcm.
9noJbomia:Ub:o.i4.ca.8. XDulierifomniari ptingentta:Ub:o.io.captb vnico.
ii dhiA-^ii
jL^^^VlVil* Xacquomodofiat:UT>:otcrtuJ.C3p.j. XDulieres naUtcr ocbiU'o:e6 funt mafculie^li^.i^.cafj.
TUcti attributa.ibidcm. XDulicres an babeat fpcrma:lib:o.i5.captb fc6o.
"Lac quomo fit ctidm finc partii.xJbi fup:a. iDulo;: fpcs no eft naturali8:tib20.(d.caplb fcdo.
"Iju. ficuitm coagulat lac ibidcm; XDuribusattrtlHita qucdam:Ub20octauo. caplb fc6o.
%3C afinc t aU'o:um animaUum^UTj^o.T. iDufcuUmouete3liguafuntnouc;lib20.iz.captb.iz.
Xactuca agrcfli vtitur qucdaj auis con tra mo:biim fcr 1Q a f ihf i<3 '^ odo2atut attributa 1 narium iuuam
m^l IUU9
pentis^U^b^o octano.captb quarto. taUb:o.lz.caplb.t'z.
XanaaiaU'Bcomc(lfa!upoftc^cafiatpanu6 fadt mu( Tlfenti motiui fttnf magis fVigidi z (Tccl^f; ncrut fenittiul
to8 pediculo0:Ub:o octauo.captb pmo. funt frtgidi fj no muitu ITcci^tt^b^o.iz.caplb fcio.
5..coniquedaattribut3;U'b:o.8.ca pmo,i.6.i,7.z\ibzo. Tlcrui qrc no ocs 02idnmr a nucba:Ub:o.iz.caplb,7.
i4.capituIofepn'mo. Tlcni02um t'uuamcnta:tib20.iz.captb octauo.
Xcones funtmagniin tcrra quadam:lib:o.8.capto. z. Ttcniifenfitiuiquareabantcriozi parte cerebii ojtant
Xeonum Diucrfita9:lib:o.i5.captb fcdo. 1 motiui a pofterio2i.tbidcm.
TLeoparduequomo faner-i aliquaei attributa:U°8.c,4. Tleruop fcpte paria 02iun t a medulla velccreb20.ibid£
Xeopardu6:U'b:o.i4.captbfcptfmt». $
Tlcruus qui vadit ad octiUtm cft fo:rio2 illcqui vadit
TLco terre quid (Tt i ei attributa.ibidem, ad lingiiam ibuiue ratt'o:Vbifup2a.
Xingua bominis eO^ptcr toqui;in al^e animalibus j» Tlcruis multa attrt^buta.ibidcm.
ptcr alia:lib:o.ir,copU>.iz. Tlutrimetu co^j que fiunt Duptc):;liba>.id.caplb pmo.
Xingita moiicnt noue mufcUli.ibidcm. iCH nili 9notbomiaponitur:lib2o.iz.captb.]cL
Xingue multa attributa: vbi fup:a. •^ L U II Oculu6:lib2o.id.capro fcdo.
Xupis qdaattributa:li° 8.ca.z.t.ca.7.t U'*'.i<J.ca'' fc6o» Odo2C9 in tcrficictcs fo2mica0:lib2o.4.capro fcdo.
Xitpiquidamcomeduntpifce0:lib2ooctauo.ca.5. DftTum anotbomia 1 aliop:lib:o.t'z.captb nono.
Xupi quida oiUgunt tcopardum:lib:o octaUo.ca° 4. Of(a q rc qda fint folida 1 qticdd ptinua .t^bidati.
MfV^ j ^.K.v» animal: lib:o qnarto.caplb pzimo. DfTa no funt fcnticria nifi Dcntc6:lib:o.t'z.capIb.i4.
Zl^^l-vl^lv ti3adibulcanotbomia:libro.i4.ca.7. DuaanimaUumcumfuispullis lanotbomia ponitttR
IDanuum anotbomia:Ub:o.i4.capro fcptimo. U^b^o fcjrto.captb p:t'mo.pcr totum.
XDarinisaiaUbits qda attri' uta:Ub:o cctauo ca* pmo. Duafcmininafuntquclongio:afuntibtTtia vtriic^ ca'
XDafailialiqui babent lac:Ub:o tertio.captb tcrtio. pittacutu:mafcuUna ^oq biit rotunditatc.ibidem.
OCDatricts 1 virgcanotbomia:Ub:o.i5.capro pmo. Duam iuucnii faciunt citius filios $'oua fenii.vbi.§.
XDapUarum anotbomi3;lib:o.i4.captb octauo. Duavbipifcce.
XDcdulle mutta attributa:lib:o.iz.captb fej:to. DtHi5 veti a gbtts atalt^bus pona t :lib:o.<J.capto ^mo.
XDcl qd ITt meliiJs:Ub:o octauo.capto (ejito. Dua qn cut>cn t a mair 1 qft d femina.ibidem.
lDcmb:a bominis fupcrioja p:imo funt ptafmata mi> Due6vbicap:c.
io:ainferio:ibu6:U°p:imo. Duis abiidat Uicte p octo mcfceili^b^o tertt'o.ca.5.^
tDcb2o?r graduatio quoad q litatcs pmas^li^b^o.ir.cz. nTSr^lfimhi? rcrinctoua^U^b^oquarto.cap.pmo.
XDeb:ii magis fcnfibitc quod fit:lib:o.iz.captb.d. ipkl lUI 1 Ut Ti>£,Uimbi.Ub20.i7.captb pmo,
5CDcb:i3nutritiui9 qucdamattributa:!!". ij.ca^p^imo. *f>alubi6attributaqucdam:lib:o.8.cap.4.
XDcmb:o;iquo2fidam anotbomia:U'b2o.i4.captb fctJo. •ii>appa in auitnie e(\ pmus vetriculU9.Ub2o.i}.cap.S.
ZDemb:o^ confimiUum Diffcrentia:Ub:o.i6.ca° vnico. •ji^affep ctas zaUa attributailt^b^o.^.ca.^.i caplb. 7.
ZDcnltntUm quomodo 1 quando caufetur: U^b^o nono. •ii»artes animalitl numcran f :Ub20.):i.capto vnico.
capfo p:t'mo. 1 lib:o.i5.captb tcrtio. •f»cctini6anotbcmt'a.lib:o.t'4icaptb,4.
ZDiluus 1 C02UUS iuicc pHgnant:Ub20.8.capro tertio. •pcdis anotbomia:lib:o.i4.cap.6.
XDondrttm vndccaufcmr:ltb2o.i8.captb pmo. •ii>eftilctian6iucnif cbmunitcrin pifcibus ficut fnani
X13028 Duplcj: naUs.f.t acciden talis^lib^o.iz.ca" fc6o. maUbu9tcrrcftribu6.lt'b2c.6.ca.fc6o.
XDula non menftruat:Ub2o feptimo. f>ircc8 0C9 ba tKnit capiit 1 catidam: lib:o pmo.ca. pmo»
ITDuUeres bominum pUts babent fanguinis alt02um $ •i^ifcc9n6refpirdtncq3babctpiilmonc:lib:ofc6o.
animaUum fcminc:Ub20 tertio.captb tcrtio. *ii>ifcc6 tTabcnt atidimm:lib:o quarto.captb fc6o.
"iOixMeree nigre babent lac faniuB.ibidcm. •f^ifciii oua 1 cof ouatio.lib:o ferto.captb fc6o.
nDulicres vtplimii fiitobcdierea 1 maio^is Domatiois •f>i(ciu no oia oua fiunt pifcc6.ibidem.
1 timo:is 1 oebiUtatis pter lcopardae 1 lupa8:U°.8.c 3. •f>ifcittmquoddigcnu6cuiu6finditur vcntcr qti ouat
iDuUeri^bus aliqua aitrt'buta:ibidem:i lib:o nono.cap" 1 pofl cbglutinamr 1 fanatur.ibidcm.
p:imo;i lib:o.i4.ca°.7.': U'b20.i(S.captb fc6o. •f>(fcc6 quifunt in ripa quarc fapo20(To2C6 1 fanio2C6 fitt.
iDulicr grautda cfrc oiucrfa appctat^Ub^o.p.ca^-. Ub2o octauo.captb fc6o.
•iDuUeris pwius oiucrfi narran t :Ub2o nonoxaptb.5. •^tfccs qmdam ntdiftcantabidctn.
2u(c -p i
' e
®c animalibu^
ibtfces <iuidam apparet t% pUtuu.ibidem. JSemati attrt'buta.Ub:o.9.ca.pmo.£.j.i.5*.^ Ub',f5,ca.p
•pifcibus Diucrfie attributa qucdds.ibide.-z li*.i4.M.7. z°i.i.i U'b:o.i<5.C3p.pmo.
•^ica ojgnofcit ciTc oeriftua alia;: ouiu:libzo,8.ca. j. ©perma quid fit.Ubjo.iS.ca.z.t.j.
fi>igm£i vbi babitcnt:lib:o.8.capro fcdo. jopermatis viri -: muUcris DtfFereria.U^.iVa.j.
•j^luuia vbi pifcca. SSperriw quomo caufctnr: 1 q? caufa fpermatis dl cont
»piuut'ofu9 annus multiplicat pifce6:lib:o.8.ca.fc6o. trariacaufc menfirui.ibidcm.
Kxi
^feetapbyficc
^'<^***'' multie modis.mc.7.c.p. XDetapbffice ad alias fcientiao o;do.tMCp.C}.
^r^i^tfi
Jy U vin jiiu,„,nat,o i])xf.^ qua caufa pzouettfiant; XDetapbfficevltimaintenrio.ibidcm.
tractatit.z.caplb.4. iDetapbffice fcicntia neceffariaubidem.
5ncuria monis quc (it.tracratu.tf.capro.5. 5CDetapbffixefcicntief1ni9cftcognirioDei.rracp.c4'.
5ndiuidm6 bominum attributa.tr9C.3.cap.r. XlDetapbf fiais qiio fpcculcf numerii.rrac.p.c.4.
3ndiuiduu quid fit.tractatu.5.capro pjimo. 2Do:e6n6robo:afnififrequerar6epa(T?6i3.rractf.c.5.
5ndiuidua quc pofTunt Defcribiri que non.trac.8.c.<J. XDo:esfunrbabiru6^prcrquefadlep:oueniiirabai3
Jncipienseficomnebabetpancipiii male. trac.4.c.2. aliqueactiones.trac.p.c7.
^ntlinatio quid fit.trac.9.cap.2. XDotus voluntariiis bs ouple): pn'".trac.tf.c5.
j^ndiuidita generata que funttnfinitano funt finee een XDotusaialisqdaftintDcbita necio:qdi non:ibidcm,
tiales nature.traetatu.d.c.5. XDotus non bs inittum m tgett non eff ci vaimi nifi qc
3fniuria qHaliter fit mala.tractattt.4.c.r. partecreato^ts.trac.p.cp.perrotii.
3nquifitio 1 intcnrioomnts cft oe e» q$ non babet intc' XDotuscircularisqren6fi;rnali9:fed2n95.tracp.c.z.
dens X inqiMrene.trac.p.c.5. XDotus ceiieft pcr voliitate.ibidem.
^nquifitozes oiuerfi oiucrfo^um .trac.9.c.z. XDotua ccli idigef^tute tfinita fpoliata a m9.trac9.cz.
5nieUi^cntiaqdeiTebabcr.trac.j.c.z. XDoms vniuerfitatis eft vnu6:fpcrarij vero oiuerfarus
3[ntelligenrieitelligiitfe:qguisa!fa no intelliganteas. oiuerfi.troc.9.c.z.
tractatu.5.captb.8. XDotus co:po j: celeftiii eft pfectio eo^tracp.cj.
5ntelligcntieqiiofciunturanobi6.tracta.3.capro.8. iDuliereftparuifenfu6:quagpcuftodieda.trac.io.C4.
3fntclligentiaru fcparataril poft p:im3;numcruB eftf m XDulritudo qiioeft notio: q| vnit.trac.j.C}.
numerum motuum.tracta.p.c.5. XDulritudo opponit vnitarit paucitari.rrac.jx.5.
3ntelligentia agens que fit.ibidem. XDuira funt fittjjeq n6 funt fimul nae.tracz.c4.
3nteiligentiapama. 1Q (ytiAfnt V'*'^ ^S ^^ '" l^i^ fenfibilibus quomodo uw
3ntelLigentsenon funtcoiicntentce in fpecie.tracp.c^. in4lUI »telijgitur:trac5.ca.z.
3ntelli^entiequomodo feinuice caufent.trac9.c4. Tlamra qiioindiuiduamr.trac5.Ci}^
3ntcntio vna^eade non p6t cfTe in multis.trac.5.c.z. Tlamra particutarts 1 vris gd intelltgiit.tractf.c^.
3htcntiogenerie Daplep.tractatu.5.C4. Tlalis fcie fub; e cojp'' fubijcics motui x 9eti.trac.p.cz.
3nientio intelligitur illud q6 agens intelligit facere, Tlalis non agit per etectione.rrac.9.cz.
tractata.d.caplb p;imo. Tlegatio pdicat oe puarionc:f5 no puerrif.trac.7.c.p.
3ntentiofumiturp:ocoqdinrenditttr.trac9.ca.j. Tlece efle eft bonirae piira.trac.8.c.6.
3ntentio affimilarionis celoziieft itelligentia feparatii. Tkcecc vnii eft •zeiattri'bnta:rracr.c^
tractatu.p.capfo.8. Tlociuii t vrile quomodo Diftcrunr.tracp.c^«
Tlomcn buiue fcientie.tiac.p.C5.
V^W\,\ »"*'««' tiberalitasquomodoabono wf TlunierueinquantunumerusnSpendct C]C fenfibiliV
fierat.tractatu.d.c3ptb.5. nec infcr filJiljTjne.trac.p.cz.
*Uneareparaturafuperfiae.trac3.capro.4. Tlumcriioiffinien6:gjcft multitudoaggregatac): vni'
Xinca vbi fupcrficice. tatibue:rep:obomr.trac3.c.3.
Xineeattrfbuta.trac3.capl'o.9. Tlumcru9babcte(Tcinaia:'rinrebus:trac.}.c5.
7Congitudo:laritudo ijjfunditas funi eguoca.tra.z.cz. Tlumcric6fiderarioqiioDifFicili8.trac.5.c6.
'%joc\\5 njse pcedit natura eius fo:ma.trac.z.ca.3. <C5irtt^/-\ri f irt cftq"adruple):.trac.3u:.c;.
^l«Vj.||^l>.nottbsbcteiTennam.tracs.c.<S. S^ppUllUti Opusbonrin6eftej:nobi8:necbo'
<|f^aliviw^ iDalu; oicitiir multis modi8,tracp.ctf. nita9.tractatu.9.coplb.3.
jnDalo attributa.tracta.4 .capro.z. Drdo rcrii p:oductari5a p:ime,trac.io.cp.^
XDaioi t snino: quid Sir.trac5.c.7. D:otiones 1 letonte gbns pa)fint.tracio.c.p.
XDateria quomodo fit caufa fozmctrac.zx.^. O:igo ois iquonrii o:igo noti bal^t nifi receptione tan«
xbatcrfa vmtm fitcompoftta.rracr c.z. tum.tractam.<S.capro..!]-.
xbateria 1 fozma ocpcndet in eflfe cognito abalterutra. O:do buius fctenrictrac.pm0.c3.
tracraru.z.aptb.4. 0:dinarioefl'cinteHigentic':animariiceleftiu5ico:poi'
5X)atcria no potejTe ca encndifojma.tr0cz.c4. rum fuperio:um a p^imo.tracp.ca.^.
XTDatcria n on babj cflc nifi per fo:ma.trac5.c5. ilSfcrn ftifcx itegralcs n6 fiint oc quidditate fui toriuo,
XDatericefTecft cereccptibiletantusmcceftca efTendi jpi4ritt> tractam.5.captb.7.
aliquid.tracram.9.captb.4. •jbarticula re qiio oitfcrat a pa rte: vide vbi vn iucrfalc.
IDarbetnaricc fcienric-qtjare finr poft naturatcs oliquo •porticularia fdunf^irog? aliquido perea variat fciee:
modo fic-z aliquo modo non.rracp.c.4. loliquadonon.trac.s.ce.
tDcnfura in c6rinui6eft(5uidc6rinuu.trac.j.C4. •liicrfectio cati cfl iferio: pfcctfoc cle ogctis. trac9.cz.
TDcnfure attributa.trac.p.cz. •ji^crfcctiiqiiib^^pmoattribuitfmpboe^iad que trafi
XDediu;npcrabnegattonee}:trcmojU5:q«Qren5iItVC fcramr.tractatii.4.captb.3.
rii mcdium.trac7.captb p. •j^erfectuin 1 pluicp pcrfcctum quid fint:ibidem.
tCDctopbf fica quarc fit nobilio: fcia ali)6.trac.p.c.z. •ibcrfecrionii modi Diucrfi.troc.^.c z,
ID etapbf fico inquiritquattuoj.trac.p.c.z. •ji^ermiWoDiuina.tracp.captb.^.
IDetapbfficacomicnitiDiffertcumtopicaifopbffti' •ii>latoni9opinio Dcp;incipi)s fuPe.troc.3.cp.
ca.tractamp.captb.z. •potcntia.ppinqua^rcmota^Efecta:-: iEfecta.trac4.cz.
tDetapbf fica qiio vtilis fit alijs fcicnty s 1 quomodo
: •j^otentie queda p:oucn iunt ej: na qucda ejc confuetudi
non.tractatu pmo.capTo.3. ne:q«edamej:artificio.tractatu.4.cz.
IDctopbj ftcc vriUt08,trac.p.caplb.j, •(^otetia \ cozrupubilib'' c po: aau:fec'' in eterm'8;ibide.
5lfeetapbyfice
i>otctia mali melio! eft $
cf(ccms-SeMB 6 bcnoMU, ©enfibilequomodooiucrfimodcfcfTdcratu dt &ftft<
^otcntiti multiplicitcr Dr qucrcvbiactue rcntia : non oiffercntia.trac.^.cj.
•f>ot'itia quomodo litpotcntie.tractatu.5^.7. j3cpc t multii qfio oiffcrant.trac.p.cd.
•|i>oiT»bilc efre.trac.i.capro.z. jSingularcno b5 oiffinitione vllo modo.trac5.c.5.
•j^bflolbpbjrcpztmcfitlJminquiriF.tracp.ca.p. ©impler oignius cfi: componto.tracj.c.z.
•Jiibflofopbtepzime vtiUtaa ioido.trac.p.c.}. j5eparatioouplej:.tracj.caplb.4.
•ip>:acticavbifcicntia. •Speraseflcplures $;octop:obaturpcrmotum vntfoi
•f>jcparato: cft c! eitcntiaU8:vraccittalt9.trac.4.C.z. mcm.tractatu.9.ca z.
•f>:edic3ton'ifufficicntia.tractatu.3.caplb.z. Spe^eltna terminatain ec-rin itcUectu.trac5.c4.
•pjedicabilealiudcf^conllitucns quidditatcialtud co/ iSubmbuiusfcicnticinquiritur.trac.p.cp.
miinicansquidditatcm.trac.Sc^. JSubm buius fcie ftabtLitiintracp.cz.
•^:edi:ato2u noucm oifpofitio.tracta.j.capro.p. Subiectum conrinuum clf co:pus.trac.3.c.r.
1^ziu3 tpoftcriua.trac^-.c.p. ©ubm 1 materia fu biecta qiio DilTcran t.tracz.c.p.
'0>:incipiump:imuvniucr(icflrc.tr(ics.cp. joube ee inquantii fuba no pcndet qc ma.tracp.c.r.
•j>:incipi)aattribHta.trac9.c.p. &ubaabfoUttenonelUubicctubuiusfcie:fcd pars alu
^zm ripia vno mo funt gntp alio mo qttuo:. tractf.c.p. qua iubieiu9.tracz.captb.8.
^:incipm male quid 1 q> ciu9 Difpofiitiocii alije efl: no/ iouba c^ 15 q? cns no eft fubatncc aUqua fuba^ibidcnt.
ucm modis.trac6,C4. JSuba cft p:io: alt)9.tracz.capro pmo.
^:incipia motua aialia que (Tnt.tracd.c.5^ Subaifucpartconotificantpcr^bagnalia.trac.r.c.p.
^}tncipiiin5eftpncfpiuoiumcntium.tr3Cp.c.z. ioHbe co2gee cerritudo 1 oe eo q6 ;3p6it ejc ca.tra.2.c.z»
.js,: uatio oicitur multie modi9.trac.7.c.p. {3tellariiiudiciu.tracio.captb.pmo.
.js,:iuat:o rc(iKaix fue pcrfcctionia t falutia no cfl malii jSufcepto: quaUter eft eligendue.traciox.?.
rcfpcctu fui tantii.tracp.cd. Sulficiens t infulTicicns quid lint.trac.4.c.}.
•f>:omiiTio ouplcjc.vna que fidcapp:cbeditur alia que Souperfliuimquid (it.trac4.c.j.
argumentatioiic !Z inteUcctu.tracp,c.7. Sperficiei 1 Uncc attnbuta.tf ac j.c.4.
•p^iuatio quid fit.tracj.cd. Cr' firi n/Tst\t'^^^^^^^'^ py ramis c(rc.trac.j.C9,
1i>:iuatio inquantii p:iuatio non ocridcrat .trac.8.c.tf» JL.1 14U|^II 11 xotii DiiTerrc ab vli fcjc on)8.t.5.c.2.
•fi>:ofundita9 1 altitudo oiffcnint Pm r6nc.tracz.c.z, c^^^,'*^,^ iccrritudoquid f1nt.tracp.c9.
*f>:opbcticnecefritag tci attributa.tracio.cz. ti^i;i »l-»»t>Ucrita9vniufcuiufcpquefit.trac.8.ctf,
•j^unctiinocfloiuifibilc.tracj.c.z. Uniuerfitas eo|: oe quibue tractat t>cc fcia.trac.p.c.5.
•J^iictij oefignare linca fuo motu nb cft porc.tra :.3.c.4v Uniueffa.trac4.capro.j.
^ n^Urciri^a"^"^^^ fubfta'tias
Stiwam.«»n..i7Qy4lit4tC9qfda5inquantit3tec(Te
j:bat.trac.}.c7. Uniuei'faUtasquaUtercomitatnatnra6.trac5.c.z.
UniuerfaUs 1 parricularis ofia ad totii t gtcibtdem.
notum eft.qaafdi vcro nontrac^.cp. Uniucrfitatis vires agctcs 1 potientce ad qutd ojdinoi
Qucfl^ioncs (cicniic naturaU9.tfacp.c.4> te (int,tractatu.;.capro.<5.
J^uiditas quid riuiq) qdditaa ful)eeftfuba.trac3.c>8. Unumamb;gue Dicitur.tracj.c.z.
iCiuidifag 0J9 fimpUcieeihpfum fimplc):.trac.5.c.5. Unitammcomj2otio.tracta.j.capro.z.
OuiditasqiiooiiTcratafo:ma.trac.5.c.5. Unum parificatur ad elTe.ibidem.
Duiditaa cft copofita cp ma : fo:ma.trac.5.c.5. Unitas fube an fcparabi^ is ftt a iHba.tracjx.j.
Unitasnointratinoiffonefubc nec acctcicnri6:ibidc|*
Unitas quarenon fitnHmeru6.trac.j.c5.
*Ae9 confideratur 0uplititcr.trac3.c4, Unu 1 malta quare no funtc6tr3ria.tracj.c.(J,
•p.es quomodo fiatin elTectu.tracz.cz. Unum -z miUtu; quarc non opponunuir pUuatiuc t tt»
'fscs nales -z cafuaiC9 quc (int.tr3c4.cz. latiuc.ibidcm.
T^C6c(Te3nte(g (itvleinuuur.trac5.cz, Unum muUum quo opponuntuf.ibidcm.
'z
B751 ATicenna,
.A35C12
Bapst Library
Boston College
Chestnut Hill 67, Mass.