You are on page 1of 110

Prof.

Maciej Giertych

Z nadziej w przyszo!

AD 2005

Prof. Maciej Giertych Z nadziej w przyszo! Wydanie pierwsze Opracowanie techniczne: Szymon Pawowski Projekt okadki: Jakub Szymczuk Inicjatywa Wydawnicza Ars Politica Liga sp. z o.o. Al. Jerozolimskie 83/9 02-001 Warszawa Warszawa, AD 2005 ISBN 83-919560-9-1

Z nadziej w przyszo!

Dziedzictwo
Mj dziadek, Franciszek Giertych, by w latach 1893-1903 i 1907-1914 dyrektorem fabryki wyrobw metalowych Porba koo Zawiercia. W latach 1903-1907 mia wasn fabryczk w Sosnowcu. Od wiosny 1914 roku do wiosny 1917 pracowa na stanowisku dyrektorskim w stoczni w Rewlu (Tallinie) w Estonii, a potem w stoczni w Petersburgu. By czowiekiem zamonym. Regularnie opodatkowywa si na Lig Narodow, pacc za porednictwem swego tecia, Andrzeja Albrechta, czonka tej tajnej, trjzaborowej organizacji. Mj ojciec, Jdrzej, urodzi si 3 stycznia 1903 r. w Sosnowcu. W roku 1907 by wiadkiem skutecznego napadu bojwki PPS na kas fabryki Porba pod Zawierciem. Byo to w dniu wypacania pensji pracownikom, w wikszoci prostym robotnikom, ktrych interesw rzekomo bronili socjalici. Dziadek Franciszek z rewolwerem w rku ostrzeliwa rabusi zza potu, a cztero i p letni Jdrzej obserwowa to przez okno. Fabryka popada w dugi. Mj ojciec zapamita to wydarzenie na cae ycie, wraz z odpowiedni opini co do dziaa PPS-u i wszelkiej maci socjalistw. Jacek Kuro z aprobat opisuje (Wiara i wina, do i od komunizmu, 1990, str. 6-7), jak to jego stryjeczny dziadek, Wadysaw Kuro, pseudonim partyjny Julek, dziaajc w okolicach Zawiercia, w ramach rewolucji 1905 r., dzielnie zdobywa pienidze na potrzeby organizacyjne PPS, dokonujc tzw. ekspropriacji na burujach. Robiono napady na karety pocztowe przewoce pienidze. Czy to akurat jego bojwka okrada kas fabryki, ktrej dyrektorem by mj dziadek, trudno powiedzie, ale nie jest to wykluczone. To, co dla Kuronia byo dowodem patriotycznego bohaterstwa, dla mojej rodziny byo przejawem pospolitego bandytyzmu, za dla wielu pracownikw fabryki i ich rodzin przyczyn ndzy i krzywdy ludzkiej. W tym charakterystycznym incydencie z 1907 roku ukazuje si caa przepa ideologiczna midzy socjalistami a ruchem narodowym. Socjalici uwaaj, e trzeba zabra bogatym, by mie na swoj dziaalno polityczn. Narodowcy za uwaaj, e trzeba sumienn prac zarabia na chleb i opodatkowywa si na cele patriotyczne. Nikt nie odmawia bojowcom PPS odwagi i sprawnoci bojowej. Zapewne wikszo uczestnikw tych akcji dziaaa autentycznie z patriotycznym zaangaowaniem, kieru5

Prof. Maciej Giertych

jc si bezinteresownymi pobudkami. Niestety najczciej nie rozumiejc, e tylko taki wysiek ma warto dla Polski, ktry realnie powiksza jej si: materialn, intelektualn i duchow. Franciszek Giertych, pracujc w niepodlegej Polsce, angaowa si w rozwijanie drobnego przemysu. Pozostay po nim dwie broszury (O moliwociach, zadaniach i organizacji drobnego przemysu w Polsce, Piotrogrd 1918, oraz Czy mona unikn inflacji? Warszawa 1932). Jego zmagania gospodarcze opisa syn, Jdrzej, w powieci W Polsce midzy wojnami. Wystpujcy tam Micha Pasek, zaangaowany w rozwijanie przemysu tkackiego, to w rzeczywistoci Franciszek Giertych, zajmujcy si przemysem metalurgicznym. Mj ojciec, Jdrzej Giertych, ledzi wydarzenia I wojny wiatowej z Rewla, a potem z Petersburga, oczyma zwolennika orientacji antyniemieckiej. Interesowa si losami korpusu Dowbora i klsk Hallera pod Kaniowem. Rewolucj padziernikow traktowa jako osabienie Rosji (sam sysza Lenina przemawiajcego z balkonu). Na pocztku lata 1918 r., czyli ju po zawarciu pokoju w Brzeciu Litewskim (marzec 1918 r.), ale przed kocem wojny na zachodzie, caa rodzina przeniosa si do Kielc. Tam ojciec jako pitnastolatek wraz z caym liceum uczestniczy pod koniec padziernika i na pocztku listopada 1918 r. w rozbrajaniu Austriakw. W roku 1920 jako 17-letni ochotnik uczestniczy w wojnie z bolszewikami, w piciu bitwach osonowych, a w Bitwie Warszawskiej zosta ranny. W maju 1926 r. wspiera obron rzdu przed zamachowcami, suc jako kurier. We wrzeniu 1939 r. jako oficer rezerwy bra czynny udzia w obronie Helu. Dostawszy si do niewoli niemieckiej, szeciokrotnie ucieka, ale zawsze ostatecznie zosta zapany i powraca do niewoli. Wyzwolony przez Amerykanw wrci do czynnej suby w polskiej marynarce wojennej w Londynie. Po wojnie potajemnie przyjecha do kraju jako kurier rzdu emigracyjnego, a take po rodzin, ktr zabra ze sob do Londynu. Trudno wic memu ojcu zarzuci wojskow bierno czy brak odwagi. Zgodnie jednak z ideologi narodow uwaa, e nie naley marnowa polskiej krwi na eskapady stracecze. Chwali powstania zwyciskie (Czarneckiego, Wielkopolskie, lskie), ale krytykowa powstania z gry skazane na klsk (Kociuszkowskie, Listopadowe, Styczniowe, Warszawskie). Krytyka ta nie dotyczya samych powstacw, ale politykw, ktrzy za ich wywoanie odpowiadaj. Zawsze dopatrywa si inspiracji obcych (zewntrznych), ktrzy kosztem polskiej krwi prbowali zaatwia swoje interesy. Dotyczy to rwnie takich wydarze, jak Wypadki Poznaskie i Padziernik 1956 r., czy te zapdw konfrontacyjnych Solidarnoci,
6

Z nadziej w przyszo!

stamszonych stanem wojennym. Stwarzanie kopotw stronie przeciwnej (strajki, bunty, niepokoje spoeczne i dezorganizacja) byo staym elementem zimnej wojny, ale nam, Polakom, udao si nie dopuci do zbrojnej konfrontacji z Rosj sowieck, ktra na pewno skoczyaby si dla nas klsk. Zachodowi przydaaby si ona jedynie do psucia opinii o Rosji w krajach trzeciego wiata. Ojciec, jako jeden z nielicznych, gono o tym mwi i z powodu tych pogldw by wielokrotnie oskarany o popieranie politycznej biernoci czy te o prorosyjsko. W czasach studenckich mj ojciec jako harcerz by zaangaowany w zakadanie druyn wrd Polakw za granic. Jako pracownik MSZ nadal zajmowa si Polakami yjcymi na obczynie. Zarwno praca w ZHP, jak i w MSZ, nie pozwalay na przynaleno do jakiejkolwiek partii politycznej, ale swoje pogldy ujawnia poprzez pisarstwo publicystyczne. Z ruchem narodowym sympatyzowa od dziecka. W Szkole Nauk Politycznych pisa prac dyplomow o polityce Dmowskiego w czasie I wojny wiatowej. Z grup harcerzy odwiedzi Dmowskiego w Chludowie, ktry to kontakt potem przerodzi si w blisk wspprac i przyja. Gdy w 1932 r. za swoje pogldy zosta wyrzucony z MSZ, wczy si aktywnie w dziaalno Stronnictwa Narodowego. Zosta czonkiem jego Rady Naczelnej i Zarzdu Gwnego, w ktrym odpowiada za sprawy zagraniczne. Sta si jednym z gwnych publicystw narodowych lat trzydziestych, a po wojnie, na emigracji, niewtpliwie najpodniejszym i najbardziej znanym. Dom, w ktrym si wychowaem (wspominam okres londyski, gdy bylimy razem), by domem na wskro narodowym. Polityk i sprawami publicznymi yo si na co dzie. To, co si dziao w Polsce i oglnie na wiecie, byo gwnym tematem rozmw. Tzw. polityk emigracyjn nie zajmowalimy si prawie wcale. Dla ojca, a wic i dla nas, jego dzieci, byo zupenie obojtne, kto jakie funkcje peni w przez nikogo nie uznawanym rzdzie. Od dziecistwa prbowaem pisywa do prasy, redagowaem gazetk szkoln, harcersk, studenck. W 1956 r. uznaem, e zmiana, jaka si dokonaa w Polsce, stwarza warunki, bym powrci, gdy jako lenik mog rwnie dobrze suy lasom polskim, jak i kadym innym. Studia lene ukoczyem w 1958 r. ale doszedem do wniosku, e bd w Polsce mg wicej zdziaa, jeli przyjad z doktoratem. Zaatwiem wic sobie stypendium doktoranckie i jeszcze 4 lata studiowaem w Toronto, w Kanadzie. Tam te wczyem si w wir polonijnej pracy organizacyjnej, gwnie studenckiej, ale nie tylko. Wtedy ju regularnie pisywaem do paryskich Horyzontw, redagowanych i wydawanych przez Witolda Olszewskiego z grup narodowcw, wrd ktrych mj ojciec by gwnym publi7

Prof. Maciej Giertych

cyst. Po uzyskaniu doktoratu w 1962 r. wrciem do Polski. Przez kilka lat moja dziaalno narodowa ograniczaa si do kolportau publikacji, gwnie Horyzontw, i ksiek wydawanych w Londynie przez ojca. Korzystajc z wyjazdw subowych do rozsianych po Polsce lenych powierzchni dowiadczalnych, odwiedzaem rnych narodowcw i zostawiaem to, co udao si sprowadzi z Londynu. Dowoenie odbywao si w prywatnych bagaach przy okazji moich wizyt w Londynie czy te mego rodzestwa w Polsce. Zajmowaem si te poszukiwaniem, a po znalezieniu przepisywaniem i przekazywaniem do Londynu, pomiertnej spucizny Feliksa Koniecznego, ktr ojciec tam wydawa. Gdy tylko stao si to moliwe, w 1988 r., zorganizowaem wydanie okolicznociowego numeru Gazety Warszawskiej, w ktrym zaprezentowali si przedstawiciele rnych odradzajcych si rodowisk narodowych. W maju 1989 r., z grup modych dziaaczy narodowych zaczlimy wydawa pismo narodowe pt. Sowo Narodowe. Dusz inicjatywy by p. Piotr Piesiewicz, ja za rzecz ca firmowaem jako redaktor. W 1989 r. zostao reaktywowane Stronnictwo Narodowe (SN) przez przedwojennych czonkw. Rwnoczenie mj syn Roman, student pierwszego roku historii na Uniwersytecie A. Mickiewicza w Poznaniu, reaktywowa Modzie Wszechpolsk (MW). Po pewnym czasie emigracyjni londyscy dziaacze Stronnictwa Narodowego nie zadowoleni, e bez ich udziau reaktywowano Stronnictwo w Kraju, przenieli swoje pismo Myl Polsk do Warszawy i zarejestrowali konkurencyjne Stronnictwo Narodowo-Demokratyczne (SND). Byo to zupenie niezrozumiae dla trzech pokole Giertychw (Jdrzeja, Macieja i Romana), ktrzymy zgodnie poparli krajowe SN (wtedy nazwane senioralnym, gdy to seniorzy je reaktywowali). Ja zostaem przewodniczcym jego Rady Naczelnej, a nieco pniej Roman zosta wybrany na wiceprezesa Zarzdu Gwnego. Z czasem wpyw londyczykw oraz krajowych seniorw mala. W grudniu 1999 r. nastpio poczenie SN i SND z zachowaniem nazwy SN i naszych w nim funkcji. Tymczasem historia lubi pata figle. Pojawia si okazja zaistnienia politycznego, ale w nieco innej formule, pod nazw Liga Polskich Rodzin (LPR). Wykorzystano wic nie wyrejestrowane jeszcze SND, zmieniajc mu wadze i nazw na LPR. Po wejciu do Sejmu LPR staa si gwnym terenem dziaania narodowcw. Dlatego te, by nie dublowa czonkostwa partyjnego, przeksztacono SN z partii politycznej w stowarzyszenie. Nasza moja i Romana obecna rola w ramach LPR jest powszechnie znana. Liga Polskich Rodzin stanowi ideologiczn, programow, formaln i or8

Z nadziej w przyszo!

ganizacyjn kontynuacj ruchu narodowego, funkcjonujcego w polskim yciu politycznym od pocztkw lat dziewidziesitych XIX wieku. Kontynuacja nie oznacza jednak zasklepiania si w przeszoci. Konieczne jest wprowadzanie zmian wynikajcych z biecej sytuacji politycznej i stae poszukiwanie nowych, aktualnych rozwiza. Czym jest ruch narodowy? Czym rni si od innych formacji politycznych? Na czym polega jego specyfika? Wiele jest dzisiaj partii w Polsce, po ktrych nie bardzo wiadomo, czego si mona spodziewa: albo s nowe, albo efemeryczne, albo kanapowe, albo zrywaj z przeszoci. Ruch narodowy ma za sob przeszo stuletni tradycj. W roku 1893 Roman Dmowski powoa do istnienia tajn Lig Narodow. Z niej wywodzio si szereg partii we wszystkich zaborach, okrelanych oglnie mianem Narodowej Demokracji (ND, endecji). W Polsce niepodlegej najpierw by Zwizek Ludowo-Narodowy, a od roku 1928 Stronnictwo Narodowe. Jego reaktywacja w roku 1989 zostaa dokonana przez przedwojennych dziaaczy w oparciu o przedwojenny statut. Posiadao wic cigo ideow, organizacyjn i personaln. Formalne wadze SN znajdyway si nieprzerwanie na emigracji a do chwili przeniesienia ich do Kraju przejciowo do konkurencyjnego SND. Odradzanie si ruchu narodowego w nowej rzeczywistoci nie odbyo si niestety bez personalnych przepychanek, ale te zdoano szczliwie wyjani i zakoczy. Najwaniejszy jednak jest fakt, e mamy cigle t sam ide i ten sam program. Nie wstydzimy si swojej przeszoci. Nie zrywamy z ni. Jest szereg zasad programowych, ktre niezmiennie obowizuj od 112 lat. Ruch narodowy okrela siebie jako wszechpolski. Sto lat temu oznaczao to, e ma jedn i t sam polityk dla wszystkich zaborw, dla wszystkich dzielnic Polski, jak rwnie dla emigracji. czy si z tym dziaanie we wszystkich warstwach spoecznych. Nie jestemy parti robotnikw, chopw, rencistw czy policjantw. Szukamy takich rozwiza politycznych, ktre byyby dobre dla wszystkich Polakw. Nie jestemy te parti skoncentrowan na jednej sprawie, jak np. zieloni, monarchici, partia dobrobytu itd. Nic, co polskie, nie jest nam obce. Swoje programy wywodzimy z mylenia rodzinnego. Dla nas Nard to wielka rodzina. W rodzinie trzeba rwnoczenie myle o wszystkich i o wszystkim. O dzieciach, o maonkach, o rodzestwie, o dziadkach..., o bycie materialnym, o wyksztaceniu, o zdrowiu, o pobonoci, o higienie, o manierach... Na wszystko musi starczy czasu, si i rodkw. Posia9

Prof. Maciej Giertych

dane siy, rodki i czas tak trzeba dzieli, eby o niczym i nikim nie zapomnie, roztropnie, sprawiedliwie, sumiennie, po gospodarsku. Tak samo w Narodzie. O wszystkich Polakach i o wszystkich polskich sprawach trzeba myle rwnoczenie. Oznacza to cige weryfikowanie i aktualizowanie programu stosownie do zaistniaej sytuacji, do konkretnych pojawiajcych si potrzeb. To mylenie o wasnym narodzie nie oznacza zagroenia dla ssiednich narodw, tak jak troska o wasn rodzin nie stanowi zagroenia dla ssiadw. Czsto oskarani jestemy o nacjonalizm. Myl narodowa zostaa sformuowana wczeniej, nim pojawi si termin nacjonalizm, rozumiany jako dno do wzbogacania si kosztem innych narodw. W myleniu narodowym nic takiego nie wystpuje i nigdy nie wystpowao. Okradanie ssiadw nie naley do cnt rodzinnych. Tak samo erowanie na innych narodach nie naley do cnt narodowych. Swojej rodziny nie wolno zaniedbywa. Nie wolno te zaniedbywa troski o wasny Nard. Troska o inne rodziny ma znaczenie wtrne w stosunku do troski o wasn rodzin, podobnie jak troska o sprawy midzynarodowe jest wtrna w stosunku do troski o wasny Nard. Chcemy budowa materialn, intelektualn i duchow si Polski, ale w oparciu o wasne, polskie siy. Wierzymy w Polsk, wierzymy w Nard polski. Wierzymy, e sta nas na to, by wasnym wysikiem podnie si z upadku. Natomiast nie wierzymy w dobre intencje si niepolskich, zagranicznych, czy midzynarodowych. Realizuj one przede wszystkim swoje interesy, czsto naszym kosztem. Do staych trosk ruchu narodowego naley walka o niezaleno polityki polskiej od si niepolskich. Od pokole przez jawne i tajne kanay polityka polska uzaleniana jest od obcych, zewntrznych orodkw decyzyjnych, przez co nie jest w peni suwerenna. Uwaamy za konieczne demaskowanie wszystkich tych nieformalnych powiza i uzalenie oraz denie do ich minimalizacji. Nie odpowiada nam rola wasala, satelity, petenta czy najemcy. Nie akceptujemy lokowania orodkw decyzyjnych w sprawach Polski na Kremlu, w Berlinie, Brukseli czy Waszyngtonie. Chcemy, by znalazy si one w Polsce. Chcemy, by byy jawne i by Nard polski mia na nie wpyw. Obawiamy si Unii Europejskiej, stanowicej zalek Stanw Zjednoczonych Europy czy Republiki Federalnej Europy. Kiedy i tak si rozpadnie, jak Czechosowacja, Jugosawia czy ZSRR - narody europejskie nie wytrzymuj centralnego sterowania. Nie po drodze nam z tymi, co rezygnuj z wasnej suwerennoci. Do trwaego dorobku myli narodowej naley tzw. geopolityka. Roman
10

Z nadziej w przyszo!

Dmowski zachca do studiowania spraw midzynarodowych i dostosowywania polityki polskiej do istniejcej koniunktury politycznej. Polityka to sztuka osigania tego, co jest moliwe do osignicia, i nie marnowania si na rzeczy niemoliwe. Oznacza to, e nieraz najsuszniejsz polityk jest czeka, trwa. To wcale nie oznacza biernoci, wrcz przeciwnie! Trzeba cay czas przygotowywa si, gromadzi siy i wykorzystywa je wtedy, gdy pojawi si odpowiednia koniunktura. Na tym polega dobra geopolityka na umiejtnoci rozpoznania czasu sprzyjajcej koniunktury. Std te w ruchu narodowym stale dyskutuje si o sytuacji midzynarodowej i wyciga wnioski dotyczce spraw polskich. Trzeba wiedzie nie tylko, to co jest suszne, ale rwnie, to co jest realne i osigalne. Wielu dziwio si, e Dmowski proponowa wspprac z Rosj, i to w czasach po Powstaniu Styczniowym, gdy nastroje w spoeczestwie polskim byy mocno antyrosyjskie. Sam mia tak wielk awersj do Rosji, e pomimo tego, i zna rosyjski doskonale, po odzyskaniu niepodlegoci do koca ycia odmawia posugiwania si tym jzykiem. Ocenia jednak, e aby Polska bya naprawd niepodlega nie wystarczy Rosji odebra jak prowincj. Naleao zdoby ujcie Wisy, a do tego trzeba powali na kolana Prusy. Tego Polska sama nie zrobi. Musi wic wspiera konflikty rosyjsko-niemieckie i czeka na konfrontacj midzy nimi, a gdy ju do niej dojdzie poprze Rosj tak, by doprowadzi do klski Niemiec. Dopiero przegrana Niemiec w I i II wojnie wiatowej daa nam solidne oparcie o morze i warunki do prawdziwie niepodlegego bytu. Co prawda, dugo musielimy si pniej wyzwala spod dominacji Rosji, ale potrafilimy to zrobi nie tylko pokojowo, ale i skutecznie. Nie chodzi tu tylko o rok 1989, ale i kolejne etapy wyzwalania si, takie jak: obrona prywatnej wasnoci rolnej przed kolektywizacj, obrona miejsca i roli Kocioa w naszym yciu i to nie tylko spoecznym (non possumus prymasa Wyszyskiego), odmowa uczestniczenia w radzieckich wojnach kolonialnych w Angoli czy Nikaragui, tolerowanie prywatnej inicjatywy itd. Rwnie dzisiaj musimy ocenia, ktry ssiad potencjalnie moe by wikszym rdem zagroenia dla naszej suwerennoci, i przeciw niemu wanie oraz jego ewentualnym zakusom montowa szerszy opr midzynarodowy. Szukanie, stwarzanie i wykorzystywanie koniunktury midzynarodowej to jedno z gwnych zada naszej polityki. Sentymenty i nastroje trzeba urabia, a nie poddawa si im biernie. Narodowcy zawsze stali na gruncie wiernoci nauce Kocioa Katolickiego i dyli do tego, by ad publiczny w pastwie polskim oparty by na etyce katolickiej. Katolicyzm nie jest dodatkiem do polskoci, (...) ale sta11

Prof. Maciej Giertych

nowi jej istot napisa Roman Dmowski. Nie jestemy jednak parti wyznaniow, jak rnego rodzaju chadecje. Zachowujemy niezaleno wobec polityki Kocioa, nieraz wystpujc przeciw niej. Gdy czonek Ligi Narodowej Wojciech Korfanty zosta w 1903 roku posem ze lska do Reichstagu, startowa przeciwko kandydatowi katolickiej partii Centrum, popieranej przez Koci. W czasie I wojny wiatowej Watykan zaleca Dmowskiemu, by zaniecha marze o niepodlegej Polsce i trzyma si katolickiej Austrii. Dmowski jednak dziaa na rzecz rozpadu Austro-Wgier na pastwa narodowe. Abp Aleksander Kakowski wsppracowa z okupacj niemieck w ramach Rady Regencyjnej, a jego diecezjanin, Roman Dmowski, wsppracowa z Entent, dc do klski Niemiec. Publicznie krytykowalimy Koci za popieranie (m.in. wpuszczanie na ambon) dziaaczy KOR-u. Rwnie w sprawie wejcia Polski do Unii Europejskiej bylimy poniekd po przeciwnych stronach. Nasza postawa wiernoci wobec nauki Kocioa, w poczeniu z niezalenoci polityczn, ma te swoj warto dla Kocioa, bo suc mu, nie obciamy go naszymi ewentualnymi bdami i nie angaujemy jego autorytetu do naszych wieckich przecie dziaa. Czsto sysz pytanie o nasz program gospodarczy. A jaki program gospodarczy miao Stronnictwo Narodowe w czasach II Rzeczypospolitej? Nie byo spisanego programu, ale bya myl narodowa take w sprawach gospodarki. Uzdrowienie gospodarki nastpio, gdy narodowcy byli u wadzy. Takie nazwiska, jak: Wadysaw Grabski, Jerzy Zdziechowski, Roman Rybarski, Adam Doboszyski, na trwae zapisay si w historii polskiej myli ekonomicznej. Nieraz mieli oni przeciwstawne pogldy, ale wszyscy wypracowywali je w ogniu walki o polsk gospodark. W ten sposb powstaje zaangaowanie i wykuwa si program narodowcw w wielu dziedzinach w ogniu polemik, sporw i dyskusji, ktrym zawsze przywieca troska o interes Narodu i pastwa polskiego. Szanujemy wasno prywatn i domagamy si reprywatyzacji, gdzie jest to tylko moliwe, poprzez zwrot mienia, a nie poprzez papiery wartociowe. Jednak ziemi nadanej w wyniku przeprowadzenia reformy rolnej nikomu odbiera nie wolno. Im wicej bdzie wacicieli nieruchomoci, tym zdrowszym bdziemy spoeczestwem. Dlatego sprzeciwiamy si takim pomysom jak podatek katastralny. Im wicej bdzie samozatrudniajcych si osb, tym bardziej bdziemy niezaleni, bardziej zaradni. Cenimy wolny rynek i pragniemy, by we wszystkich dziedzinach wpyww pastwa byo jak najmniej, tzn. jak najmniej pastwowego opiekustwa.
12

Z nadziej w przyszo!

W naszym myleniu jednak obowizuje prymat polityki nad gospodark. S pewne sprawy nadrzdne. Skoro co jaki czas stajemy w obliczu zagranicznych sankcji, musimy stara si by samowystarczalni w dziedzinie ywnoci. To najwaniejszy warunek samodzielnoci. Oznacza to konieczno pastwowego wsparcia dla rolnictwa, by nie upado pod naporem zagranicznej, nieuczciwie i nie wolnorynkowo dotowanej konkurencji. Tu znajdujemy paszczyzn porozumienia z ludowcami. Zagroenie militarne wymaga, bymy mieli siln armi i jak najwiksz zdolno do samodzielnego jej zaopatrzenia. Std konieczno pastwowego wsparcia dla przemysu zbrojeniowego. Chcemy bezpieczestwa wewntrznego, a wic sprawniejszej policji i sdownictwa oraz surowszych praw, tak, by przestpcy si bali, a ludzie prawi czuli si bezpiecznie. Sia narodu zaley od prnoci demograficznej. Konieczna jest wic pronatalistyczna polityka pastwa, w tym przede wszystkim podatkowa. Chcemy dobrego wychowania modego pokolenia, dlatego zaley nam, by matka jak najwicej czasu spdzaa w domu. Zamiast finansowa bezrobocie, lepiej zadba o obecno mam w domach, a wic doprowadzi do takiej sytuacji, by ojciec sam by w stanie utrzyma rodzin. Nie oznacza to, e sprzeciwiamy si pracy kobiet w sytuacjach, gdy pracuj zarobkowo z wasnej woli, a nie z ekonomicznego przymusu. Chcemy zdrowej rodziny, zatem ku niej chcemy kierowa zainteresowanie pastwa. Uwaamy, e pastwowe wsparcie ofiar sytuacji patologicznych tylko wzmaga ich powszechno. Std chcemy, by byo ono wtrne w stosunku do wspierania rodziny zdrowej. Tak wygldaj nasze priorytety, a dostpne i prowadzce do tego rodki dzieli i wykorzystywa trzeba rozsdnie, konsekwentnie, po gospodarsku. Popieramy tradycyjn polsk tolerancj wobec wszelkich mniejszoci narodowych i wyznaniowych. Akceptujemy przyjmowanie rnych azylantw i uciekinierw, pozwalajc im zarwno na zachowanie wasnej tosamoci, choby przez wieki, jak i na pene zintegrowanie si z nami. Oto w najwikszym skrcie podstawy naszego mylenia o polityce. Czasy si zmieniaj, otoczenie si zmienia, przychodz nowe pokolenia, ale w ruchu narodowym sposb mylenia pozostaje ten sam. Myl narodowa, przenoszona z pokolenia na pokolenie, stanowi o sposobie mylenia milionw Polakw. Jest ona bowiem naszym narodowym dziedzictwem.

13

Prof. Maciej Giertych

Osoba rodzina nard


Wychowani jestemy w duchu personalistycznym. To element naszego chrzecijaskiego dziedzictwa. W centrum zainteresowania musi by czowiek ze swoimi problemami. Jeeli kto uwaa, e najwaniejsze jest pastwo, Europa, solidarno midzynarodowa, spoeczestwo, gospodarka, kultura, to si myli. Wszystkie te instytucje, dziedziny, ideologie, maj suy czowiekowi, a nie odwrotnie. Jeeli nie su czowiekowi, to nie tylko s niepotrzebne, ale staj si szkodliwe, szkodliwe dla czowieka. Nabieraj charakteru tyranii. Czowiek yje w rodzinie i powinien w rodzinie umiera. Gdy czowiek zostaje poczty, rodzi si, wychowuje, yje czy umiera poza rodzin, to jest to sytuacja patologiczna. Chodzi o to by patologii byo jak najmniej. Gdy rodzina sobie nie radzi, gdy napotykane problemy j przerastaj, konieczna staje si pomoc zewntrzna, dalszej rodziny, ssiadw, parafii, instytucji spoecznych, wreszcie pastwa czy nawet instytucji midzynarodowych. Niestety pomoc uzalenia. Dlatego te winna mie charakter dorany i jak najszybciej powinno si j wycofywa. Jej gwnym zadaniem jest uatwienie rodzinie odzyskania zdolnoci do niezalenego i samodzielnego funkcjonowania. Podstawowym warunkiem normalnego funkcjonowania rodziny jest posiadanie mieszkania. Bardzo wiele patologii rodzinnych pochodzi wanie z braku samodzielnego mieszkania. W dobrze zorganizowanym spoeczestwie kada para maeska winna rozpoczyna swe wsplne ycie we wasnym, niezalenym mieszkaniu. Wraz z powikszaniem si rodziny rosn potrzeby mieszkaniowe i te potrzeby te musz by sukcesywnie zaspokajane. Gdy dziadkowie ju nie s zdolni samodzielnie funkcjonowa, powinni znale dla siebie miejsce w domach czy mieszkaniach dzieci i tam przey reszt swoich dni. Gdy rodzina ma dodatkowo ogrdek czy dziak, to ma nie tylko gdzie wypocz, gdzie wyhodowa wasne warzywa i owoce, ale i gdzie uczy dzieci zwizku midzy prac a plonem, uczy przyrody, uczy wspdziaania dla dobra wsplnego. Winnimy dy do tego, aby kada rodzina moga w takim domu funkcjonowa. ycie zbiorowe trzeba tak zorganizowa, by byo to moliwe. Aby taki dom rodzinny by prawdziwym ogniskiem domowym, musi
14

Z nadziej w przyszo!

w nim stale kto by. Musi by stale czynny. Wtedy zawsze jest do czego i kogo wraca. Dzieci wracaj ze szkoy prosto do domu, zarabiajcy wracaj prosto z pracy. Wtedy jest duo mniej patologii. Pastwo ma mniej problemw ze obkami, poprawczakami, wizieniami, alkoholizmem, narkomani, prostytucj, domami starcw. Jest absurdem dzisiejszych czasw, e z jednej strony jest coraz mniej pracy, coraz wiksze bezrobocie, a z drugiej potrzeba dwch pensji, by starczyo na dom i utrzymanie rodziny. To koniecznie trzeba zmieni. Trzeba przenie finansowanie bezrobocia na finansowanie rodziny poprzez odpowiednie upusty podatkowe i zasiki rodzinne. W sumie bdzie taniej, bo zmalej koszty borykania si z patologiami i koszty pomocy spoecznej. Nard to rodzina rodzin, to szersza rodzina. To ci wszyscy, ktrych czy wsplna historia, wsplny jzyk, wsplne miejsce na ziemi, czyli Ojczyzna, wsplna kultura, a w szczeglnoci wsplna literatura pikna. Szekspir, Balzak czy Dante to autorzy innych narodw, chobymy nie wiem jak ich lubili. Kochanowski, Mickiewicz czy Sienkiewicz to nasi twrcy. Nigdy nie bd tak reagowa na zwycistwo Europejczyka, jak reaguj na zwycistwa Maysza. Jestem dumny z tego, co w moim narodzie jest wielkie, ale i wstydz si tego, co jest w nim marne czy pode. Nard to wsplnota naturalna, tak jak rodzina. Nie wybieraem sobie narodu ani rodziny. Urodziem si w danej rodzinie, w danym narodzie i to determinuje, kim jestem. Narodowi potrzebne jest zorganizowanie zbiorowej struktury. Potrzebna jest jaka hierarchia, wadza i zbiorowa sia. T organizacj stanowi pastwo wasno danego narodu. Tak przynajmniej jest w ramach naszej europejskiej cywilizacji. Gdzie indziej spina pastwo wadca (Rosja, Azerbejdan), religia (Iran, Izrael), system kastowy (Indie) czy szczepowy (Afryka). W Europie to narody tworz pastwa. Pastwo jest wyrazem woli narodu do istnienia i funkcjonowania we wsplnej strukturze organizacyjnej. Ponadto istnieje ono z woli narodu i jemu te podlega. Powierzamy pastwu zarobione przez nas pienidze (podatki), by z ich pomoc finansowao sprawy wymagajce zbiorowego zaatwienia. System spoeczno-ekonomiczny musi by tak zorganizowany, by podatki byy jak najmniejsze, czyli, ebymy jak najwicej spraw zaatwiali sobie sami, bez ingerencji pastwa. Jednake zawsze bd sprawy, ktre tylko struktura pastwowa bdzie w stanie skutecznie zaatwi. Ta skuteczno wymaga, by pastwo posiadao potrzebn do tego si, by mogo przymusi opornych. Ale pastwo posiada si nie po to by broni siebie przed obywatelami, ale po to, by broni obywateli przed zagroeniami, np. przed bandytyzmem wewntrznym (policja) i zewntrznym (wojsko). Uyczamy pa15

Prof. Maciej Giertych

stwu siy, aby chronio nasz nard, nasze rodziny i kadego z nas z osobna. S sprawy wymagajce porozumie midzynarodowych, wysiku zbiorowego kilku pastw. Temu su sojusze wojskowe (np. NATO), organizacje midzynarodowe (np. Rada Pastw Batyckich, Interpol, ONZ) czy te porozumienia dwustronne (np. w sprawie budowy mostu granicznego). Zadaniem tych organizacji i porozumie jest suenie w danej sprawie okrelonym spoecznociom. Mona by zapyta: w jakich sprawach Unia Europejska suy, czowiekowi, rodzinie, narodom? Jeeli nie jest jasne, komu i czemu tak naprawd suy, to jest organizacj zbdn, a moe nawet z czasem przerodzi si w tyrani.

16

Z nadziej w przyszo!

Pomocniczo
W naszym myleniu obowizuje zasada pomocniczoci. Instytucje samorzdowe, pastwowe czy midzynarodowe nie powinny ingerowa w dziedziny, nad ktrymi ludzie potrafi zapanowa samodzielnie. Ingerencja jest potrzebna na tym polu, gdzie czowiek, rodzina, nard sam sobie nie radzi. Z jednej strony bdzie to interweniowanie, by zapobiega lub przeciwdziaa krzywdzie ludzkiej, a z drugiej organizowanie spraw wymagajcych zbiorowego zaangaowania. Chodnik od chaty do drogi kady moe zrobi sobie sam lub w ogle zrezygnowa z posiadania go, ale aby powstaa droga, musi ju by zbiorowe porozumienie i wsplne pokrycie kosztw jej powstania. Im wiksza, lepsza i trwalsza droga, tym wicej kosztuje i stanowi wikszy wysiek organizacyjny. Czasami potrzebne s uzgodnienia i finansowanie ze rde midzynarodowych, gdy droga przekracza granice lub gdy dana autostrada ma suy transportowi wielu krajw. Te wysze instancje organizacyjne s potrzebne na miar spraw, ktrych maj dotyczy. Gdy instancje midzynarodowe chc decydowa o ksztacie pytek chodnikowych na moim podwrku, to mam prawo uzna to za gwat na mojej wolnoci, za nieuzasadnion ingerencj, za rodzaj tyranii. Ale jeeli taka ingerencja jest konieczna, to trzeba spraw tak uzasadni, by zainteresowany sam uzna jej suszno. Mnie si moe wydawa, e pokruszone stare pyty eternitowe bd si nadaway na chodnik przed moim domem. Tymczasem s one z azbestu, a dzisiaj ju powszechnie wiadomo, e wdychanie azbestu jest szkodliwe dla zdrowia. W zwizku z tym ingerencja pastwa czy nawet instytucji midzynarodowych w budow mojego chodnika moe by w peni uzasadniona, w moim wasnym interesie czy te w interesie moich goci i ssiadw, ktrzy mogliby azbest z uszczerbkiem dla swego zdrowia wdycha. Jeeli ta interwencja ze szczebla wyszego, niejako z zewntrz, jest w interesie czowieka, rodziny, narodu, to jest nie tylko do zaakceptowania, ale nawet moe by przyczyn uzasadniajc zastosowanie przymusu. Zasada pomocniczoci, dzisiaj modnie okrelana zasad subsydiarnoci, to haso czsto stosowane i naduywane do uzasadnienia rnych dziaa Unii Europejskiej. Rzekomo chodzi w niej o dowartociowanie samorzdw. Zgodnie z nauk spoeczn Kocioa pomocniczo polega na
17

Prof. Maciej Giertych

tym, e to, co si da, powinno by zaatwiane na najniszym szczeblu organizacyjnym. Rodzina niech zaatwia swoje sprawy, a gmina niech si niepotrzebnie nie wtrca. Gmina niech zaatwia swoje sprawy, a powiat niech si niepotrzebnie nie wtrca. Powiat niech zaatwia swoje sprawy, a wojewdztwo niech si niepotrzebnie nie wtrca, itd. Ot podstawowy problem polega na tym, co jest, a co nie jest wtrcaniem si niepotrzebnym. Jeeli u ssiadw s stale ktnie, wtrca si, czy nie? Wzywa policj, czy nie? Zwykle staramy si nie wtrca. Ale w momencie, gdy dochodzi do pijackich zbrodni, to jest ju za pno. I wtedy powstaje pytanie, gdzie byli ssiedzi, gdzie policja, czy nikt nie wiedzia, e w tamtej rodzinie le si dziao? Czemu nikt nie zdoby si na interwencj? To samo dotyczy wikszych zbiorowoci. Moe s gminy, ktre zupenie sobie nie radz. Moe s wojewdztwa bezradne w obliczu jakich klsk. Jest pewna granica zachowa czy stanw dezorganizacji, ktra nie pozwala ssiadom sta obojtnie, ktra wymaga interwencji z zewntrz, interwencji, ktra polegaaby na przyjciu z pomoc std termin pomocniczo. Termin subsydiarno, pochodzcy z aciny, ma ten sam trzon, co sowo subsydium, czyli pomoc. Ale w jzyku angielskim wyraz subsidiary oznacza take podrzdny. I to raczej w tym drugim znaczeniu sowo to pojawia si w nowomowie Unii Europejskiej. W imi tej zasady Unia Europejska chce si wtrca w coraz wicej dziedzin, i to wtrca nachalnie, z caym arsenaem rodkw przymusu. Musimy stawia opr ingerencjom zbdnym. Z zagadnieniem tym czy si inny temat. Planowana struktura przyszego pastwa europejskiego, republiki federalnej Europy, ma si skada z centrali w Brukseli i w miar samodzielnych regionw, czyli ma funkcjonowa na wzr Republiki Federalnej Niemiec, gdzie landy maj spor doz niezalenoci, a sprawy najwaniejsze lub wsplne zaatwia rzd federalny. Dlatego te dy si do kreowania regionw o rozmiarach mniej wicej odpowiadajcych niemieckim landom. Namawia si te regiony, by powoyway w Brukseli swoje przedstawicielstwa, z zadaniem zaatwiania w centrali spraw ich dotyczcych, z pominiciem waciwego pastwa narodowego. Wkrtce rzdy narodowe maj sta si niepotrzebne. Bdzie rzd federalny w Brukseli i regiony. Wiadomo maymi atwiej si rzdzi. Jest to polityka z zaoenia antynarodowa. Niby gosi si trosk o rne mniejszoci narodowe, regionalne zrnicowania, historyczne i tradycyjne odrbnoci, ale w rzeczywistoci chodzi o likwidacj pastw narodowych. Zasad pomocniczoci wykorzystuje si do tego celu, rozumiejc j jako pomoc czy ingerencj unijnej centrali, skierowan bezpored18

Z nadziej w przyszo!

nio do regionw. Ot zasada pomocniczoci winna dotyczy rwnie pastw. Instytucja midzynarodowa nie powinna ingerowa w sprawy, ktre pastwa z powodzeniem zaatwiaj we wasnym zakresie. Polsk szczeglnie trudno podzieli na regiony. Z zaludnienia naszego kraju wynika, e dla osignicia odpowiednio maych, ale nie za duych jednostek potrzeba nas podzieli na okoo 12 regionw. Temu suya likwidacja 49 wojewdztw i szukanie takiego podziau kraju, by uzyska regiony o rozmiarach odpowiadajcych normom europejskim. W wyniku oporu si lokalnych powstao 16 wojewdztw, a wic troch za duo. Unia Europejska da, by dla celw statystycznych kilka wojewdztw poczy, poniewa chce dane statystyczne ogasza dla 12 regionw. W ordynacji do Parlamentu Europejskiego wymylono podzia kraju na 13 okrgw wyborczych. Powstaa z naszego polskiego punktu widzenia zupena fikcja, e pose do Parlamentu Europejskiego reprezentuje jaki region. Prbowalimy przeforsowa zasad, e okrg jest jeden Polska. Wtedy kady pose czuby si odpowiedzialnym za cao spraw polskich. My, posowie Ligi Polskich Rodzin do Parlamentu Europejskiego, tak wanie rozumiemy nasz mandat troska o sprawy caej Polski. Ale pono nie tak mamy funkcjonowa w Unii Europejskiej. Mamy si przyzwyczaja do Europy Regionw. Wrmy jednak do tematu pomocniczoci w ujciu wewntrznym w naszym kraju. Zgodnie z prawem naturalnym chcielibymy t zasad wprowadza w ycie, czyli ograniczy do minimum ingerencj pastwa w ycie lokalne. Trzeba pozwoli samorzdom, by rzeczywicie same si rzdziy. W tym celu musz mie odpowiednie do swoich zada rodki finansowe. Chodzi o to, by proporcjonalna do zada cz wpyww podatkowych zbieranych na danym terenie zostawaa do lokalnego wykorzystania. To adna aska ze strony pastwa czy rzdu, e takie rodki przyznaje. Powinno by odwrotnie. Ustalon cz rodkw zebranych na dole winno si przekazywa do szczebla wyszego, aby zaatwia sprawy, ktrych lokalnie samorzdy nie s w stanie zaatwi same. Dotyczy to te rodkw przeznaczanych na wyrwnywanie rnic w rozwoju gospodarczym midzy poszczeglnymi regionami kraju. Ta oglna zasada natrafia jednak na problem wspomniany wyej projekt likwidacji rzdw narodowych. Chcc broni potrzeby istnienia rzdw pastw narodowych, nie moemy nadmiernie ogranicza ich kompetencji. W tej chwili s one z jednej strony pozbawiane tych kompetencji, ktre przechodz do Unii Europejskiej, a z drugiej za rekomenduje si, w
19

Prof. Maciej Giertych

imi pomocniczoci, przekazywanie ich samorzdom. I tak suszna zasada dziaajca w jedn stron (od pastwa do samorzdw), w poczeniu z jej zaprzeczeniem w drug (od Unii do pastwa), powoli prowadzi do likwidacji rzdw narodowych. Aby chroni zasad posiadania wasnego rzdu narodowego, z liczcymi si kompetencjami, wyhamowuje si proces przekazywania zbyt wielu kompetencji do samorzdw. I tak, nie potrafic si broni przed uzurpacj kompetencyjn Unii Europejskiej, pozwalamy pastwu uzurpowa kompetencje samorzdw. W ten sposb ograniczamy proces nie tylko zgodny z prawem naturalnym, ale rwnie jak najbardziej naturalny dla naszej cywilizacji i historycznej tradycji. Nasza sia zawsze polegaa na zdolnoci do oddolnego samoorganizowania si, do improwizacji, do dziaania twrczego, bez ogldania si na instrukcje pynce z gry, bez ktrych w takiej np. Rosji, kraju cywilizacji turaskiej, nic sensownego zrobi si nie da. Na umniejszanie kompetencji rzdu pozwoli nie moemy. By si przed takim procesem broni, zamiast ogranicza kompetencje samorzdw, musimy odzyskiwa kompetencje nieroztropnie przekazane Unii Europejskiej. Trzeba si przygotowa do blokowania dalszego postpu centralizacji w Unii Europejskiej. Wiele spraw pochodzcych z Unii jest sensownych i nadaje si do zastosowania u nas. Na przykad wymg likwidacji wyrobw z azbestu i utylizacji ich w sposb nieszkodliwy dla rodowiska jest ze wszech miar suszny. Musimy to zrobi w imi susznoci sprawy, nawet podpisujc odpowiednie konwencje midzynarodowe tego tematu dotyczce, ale nie jako obowizek wynikajcy z unijnych dyrektyw. Nie chcemy si izolowa od wiata i y w zacofaniu, ale chcemy by wolni i nie moemy pozwoli, by Unia dyktowaa naszym samorzdom, z pominiciem szczebla pastwowego, co maj robi. Przy omawianiu tej kwestii pojawia si te inna sprawa. Wojewdztwa zaatwiaj rne sprawy z gminami z pominiciem powiatw. Wskazuje to na zbdno szczebla powiatowego. Wobec tego postulowabym likwidacj powiatw. Bez blu mona by przekaza kompetencje powiatw czciowo wojewdztwom, a czciowo gminom. Powiaty mona by zachowa jako form wsppracy czy samoorganizowania si gmin, jeeli tego chc i na ich koszt, ale bez odrbnego szczebla samorzdowego. Czyli proponuj ten sam mechanizm, do ktrego zmierza Unia Europejska, prowadzca do uwidu rzdw pastw narodowych. Jest jednak zasadnicza rnica midzy powiatami a pastwami. Rzd pastwa potrzebny jest jako stranik naszej suwerennoci, natomiast poszczeglne szczeble wadzy samorzdowej to tylko narzdzia organizacji ycia zbiorowego. Moemy je
20

Z nadziej w przyszo!

modelowa dowolnie w zalenoci od potrzeb i stopnia skomplikowania spraw przewidzianych do zaatwienia na szczeblu samorzdowym. Patriotyzm gminny, powiatowy czy wojewdzki wobec tak zwanych maych ojczyzn to zupenie inna ranga wizi zbiorowej ni patriotyzm ukierunkowany na Polsk, nasz du Ojczyzn. To chyba oczywiste! Natomiast zjednoczona Europa, mimo licznych zabiegw unijnych aparatczykw, nigdy takiej wizi, takiej lojalnoci u swoich obywateli nie wykrzesze.

21

Prof. Maciej Giertych

Demokracja dzisiaj
Wszyscy powtarzaj stwierdzenie Churchilla, e demokracja to bardzo zy system, ale nikt nie wymyli lepszego. Nie zmienia to faktu, e trwaj poszukiwania doskonalszego systemu. Demokracja wyranie znajduje si w gbokim kryzysie.

Ewolucja demokracji
Jestemy krajem, w ktrym demokracja zakorzeniona jest od wiekw. Zaczo si od wyboru Jagiey na krla Polski. Dokonali tego panowie maopolscy. Oferta bya nie byle jaka: wadztwo nad potnym pastwem, a do tego moda i synca z piknoci Jadwiga jako ona dzi ju wiemy, e miaa to by ona wita. Ale byy te warunki. Jagieo musia si ochrzci i obieca przeprowadzenie chrztu swego dotychczasowego dziedzictwa, czyli Litwy. Musia take zgodzi si na ograniczenie swoich uprawnie wadczych, na zasad neminem captivabimus nisi iure victum (nikogo nie uwizimy o ile nie bdzie prawem skazany), czyli zrezygnowa z wadzy absolutnej, ktr cieszy si na Litwie. Polska wesza na drog demokracji, drog zalenoci wadcy od wyborcw. Wadza staa si przedmiotem umowy midzy wadc a jego wyborcami. Grono wybierajcych byo niewielkie: grupa najwyszej arystokracji. Do dzi podziwiamy ich mdro nie tylko w podjtej decyzji o wydaniu Jadwigi za Jagie, ale i w dalszych ich dziaaniach u boku nowego krla. Czsto niesusznie traktujemy cay okres panowania Jagiellonw jako rezultat tej jednej decyzji zwizanej z wyborem Jagiey. Wybr by doywotni, ale nie obejmowa nastpcw. Nie byo oczywiste, e po mierci Jagiey krlem musi zosta jego syn. Wymagao to ponownej decyzji wyborcw. Krlem najczciej zostawa najstarszy syn, ale nie zawsze. To nie najstarszy syn Kazimierza Jagielloczyka, Wadysaw, zosta krlem Polski. Zygmunt Stary, obawiajc si, e jego syn, Zygmunt August, moe nie zosta wybrany, zaaranowa jego elekcj jeszcze za swego ycia (std przydomek Stary dla odrnienia od modego krla Zygmunta). Kadej elekcji towarzyszya nowa umowa wadcy z wyborcami. W ten sposb z kad elekcj rosa liczba praw ograniczajcych wadz krla i przywilejw dla wyborcw. Roso rwnie grono elektorw. Wzrasta zakres demokracji.
22

Z nadziej w przyszo!

Stopniowo caa szlachta uzyskaa prawo wyborcze. Zaraz jednak pojawiy si ograniczenia, bo nadmiar wyborcw stwarza rne trudnoci. Ustalona zostaa zasada gosowania osobistego, viritim, trzeba byo pojawi si na polu elekcyjnym. Z drugiej strony pojawiy si mechanizmy rozszerzajce zakres demokracji, sejmiki lokalne i przywoenie na elekcj pakietu gosw ze swego powiatu, a wic wybory porednie. Rwnoczenie w miastach rosa zasada rzdw przedstawicielskich. Wybierano rajcw i to oni, z woli mieszczan, rzdzili miastem. Dziki temu niektre miasta (np. Gdask) staway si odrbnymi potgami, z ktrymi krlowie musieli si liczy. Po wymarciu Jagiellonw kada elekcja krla w Polsce staa si wydarzeniem zauwaanym take za granic i rne orodki zagraniczne zaczy si w ni angaowa, a to dlatego, e trwaa zasada wybierania kogo z rodu krlewskiego. Na elekcj przyjedali przedstawiciele obcych dworw i tworzyli koterie poplecznikw dla swego kandydata. Szczeglnie po abdykacji Jana Kazimierza, gdy nie byo krlewicza z polskiej linii Wazw, obce dwory mocno zaangaoway si w promocj swoich przedstawicieli do polskiego tronu. Widzc to niekorzystne zjawisko, podkanclerzy bp Andrzej Olszowski rzuci haso: Niech kady zoy przysig, e nie bdzie gosowa na tego, od kogo bra pienidze!. Zebrana szlachta na Woli byskawicznie podja to haso, dajc od wszystkich przysigi. Tym jednym posuniciem zostali wyeliminowani wszyscy obcy kandydaci. Pado nastpne haso: Chcemy krla Piasta! Wnet wybrany zosta Micha Korybut Winiowiecki, syn Jaremy, synnego obrocy kresowych stanic. W tym samym duchu odbya si nastpna elekcja, kiedy to krlem zosta Sobieski. Polska znalaza sposb na zgubn ewolucj demokracji w kierunku uzalenienia od obcych. Niestety, nie na dugo. Obieranie przedstawicieli obcych rodw krlewskich powrcio - przysza epoka Sasw. Ale elekcje Leszczyskiego i Poniatowskiego wiadcz, e myl o wybieraniu rodzimego krla bya wci ywa. Jednake miay te miejsce obce ingerencje w nasze elekcje. Znalazo to wyraz w zapisie Konstytucji 3 Maja, domagajcym si, by wadza krlewska bya dziedziczn w celu zamknicia na zawsze drogi wpywom mocarstw zagranicznych w czasie bezkrlewia. Rwnie Amerykanie, naladujcy nasz demokracj, zapisali w swojej konstytucji, e prezydent ma by urodzony w USA. Do dzi uniemoliwia to kandydowanie na prezydenta takim ludziom, jak Kissinger, Brzeziski czy Schwarzenegger. Konstytucja 3 Maja przyniosa jeszcze inny element. Rozszerzya prawa obywatelskie. Nie tylko potwierdzia i umocnia prawa mieszczan, ale i
23

Prof. Maciej Giertych

zauwaya chopw i wocian, przejmujc ich pod opiek prawa pastwowego i uznajc ich wolno osobist. W USA konstytucja daa prawo gosu wszystkim, ale nie zniosa niewolnictwa. U nas nie byo go nigdy. Nasze prawa obywatelskie uznane zostay za zagroenie dla ssiednich monarchii absolutnych, wskutek czego dostalimy si pod ich panowanie. Ale ju pod koniec XIX w. i tam pojawiy si organy przedstawicielskie powoywane drog wyborw. Ordynacje byy rne. Nie wszyscy mieli prawo gosu (kobiety, koczownicy) lub gosy nie miay rwnej wagi (gosy ziemian i arystokracji liczyy si bardziej). Zakres demokracji cigle si jednak poszerza. W chwili wybuchu I wojny wiatowej mielimy polskie przedstawicielstwa w parlamentach wszystkich trzech pastw zaborczych. (Koa polskie zdominowane byy przez przedstawicieli narodowej demokracji to oni stanowili fundament odrodzonego Sejmu po odzyskaniu niepodlegoci). Doszlimy do obecnego stanu, ale ewolucja demokracji trwa. Modna dzi propaganda rwnoci mczyzn i kobiet zmierza do zapewnienia odpowiedniej obecnoci kobiet w organach przedstawicielskich (numerus clausus). Tu i wdzie obcokrajowcw zrwnuje si w prawach wyborczych z ludnoci rodzim. Umoliwia si gosowanie mieszkajcym za granic, w konsulatach. Rozwaa si umoliwienie gosowania telefonicznego lub przez internet. A jaka bdzie dalsza ewolucja demokracji? Wielu si nad tym zastanawia.

Defekty demokracji
To, e demokracja ma wady, widzi kady. Podstawow jej wad jest fakt, e o wanych sprawach decyduj ludzie, ktrzy nie maj pojcia, o co chodzi. Rozszerzanie uprawnie wyborczych oddaje zasadnicze decyzje w rce najmniej kompetentnych. Dzi wyborcy to nie panowie maopolscy. Konsekwencj tego jest coraz niszy poziom kampanii wyborczych, ktre nie s adresowane do tych, ktrzy maj okrelone pogldy polityczne, ale do tych, ktrzy wiedz najmniej. Politykw i ich partie sprzedaje si jak kady inny towar konsumpcyjny przy pomocy adresowanych do podwiadomoci reklam. Mamy wic nic nie mwice hasa w rodzaju: pogoda dobrych ludzi czy wybierz przyszo, lub obietnice bez pokrycia (np. mieszkanie dla kadego). W rezultacie o wyniku wyborw decyduje ilo pienidzy wydanych na billboardy i reklamy w telewizji, wzgldnie dostpno polityczna do telewizji publicznej. Niska wiadomo polityczna wyborcw przekada si czsto na bardzo niski poziom wiadomoci politycznej wybranych. Do samorzdw i
24

Z nadziej w przyszo!

parlamentw dostaj si ludzie popularni, sportowcy, gwiazdy telewizyjne, ludzie o atrakcyjnej aparycji, wzgldnie lokalni krzykacze, faworyci czy klienci rnych bogaczy lub po prostu ludzie przypadkowi. Tzw. listy krajowe nie ciesz si popularnoci i zostay usunite z naszej ordynacji wyborczej, a to one gwarantoway, by najwaniejsi dla danej partii ludzie, potrzebni przy sprawowaniu wadzy bd prowadzeniu skutecznej opozycji, dostali si do Sejmu. Potem Sejm czy poszczeglni posowie s krytykowani za brak kompetencji, a tymczasem przyczyna ley w niesprawnoci systemu wyborczego. Obecnie demokracja zacza obejmowa sprawy, ktre nigdy pod osd ludzki, pod gosowania, nie powinny by poddawane. Przecie nad Dekalogiem si nie gosuje! Tymczasem wikszoci gosw rnych parlamentw wprowadza si prawo do zabijania (aborcja, eutanazja, eksperymenty na ludzkich embrionach), legalizuje cudzostwo i zboczenia, dopuszcza lichw uprawian przez banki itd. Jan Pawe II naucza, e demokracja bez wartoci zamienia si w totalitaryzm. Innym defektem demokracji jest maa sprawno w rzdzeniu. Na pewno atwiej jest rzdzi, majc uprawnienia dyktatorskie, gdy adna opozycja nie przeszkadza. Warto przy okazji doda, e na og szary obywatel lubi rzdy twardej rki i o takich marzy. To nieprawda, e w procesie demokratycznym uczestniczy chce kady. Frekwencja wyborcza bywa bardzo niska, jak mielimy okazj zobaczy przy wyborach do Parlamentu Europejskiego. Wielu zdaje sobie spraw, e do podejmowania decyzji si nie nadaje, ale jednak chce, eby kto rzdzi. Dotyczy to w szczeglnoci ludzi wychowanych w cywilizacji turaskiej. Rzdy ukaszenki na Biaorusi nic wsplnego z demokracj nie maj, co wcale nie oznacza, e nie ma on jakiego poparcia spoecznego. Podobnie odbierany jest Putin przez Rosjan, Aliyev przez Azerw, czy swego czasu Pisudski u nas. Wreszcie demokracja ma t wad, e czsto degeneruje si w system dwupartyjny, gdzie partie praktycznie si nie rni, a wyborcy maj tylko zudzenie, e co zmieniaj, wpuszczajc inny zestaw twarzy do funkcji rzdowych. Tymczasem faktyczna wadza jest za kulisami, w biznesie, w bankach, w subach specjalnych, w loach ale wikszo wyborcw nie ma o tym pojcia. Ludzie ambitni, ktrzy o tym wiedz, czsto wiadomie d do odgrywania roli zakulisowej i nie angauj si do pracy w organach przedstawicielskich czyli programowo odrzucaj demokracj jako drog do wadzy. Taki George Soros, Henry Kissinger czy Jzef Retinger nigdy nie startowali w adnych wyborach, a przecie nie sposb nie uwa25

Prof. Maciej Giertych

a ich za bardzo wpywowych dziaaczy na wiatowej arenie politycznej.

Pozory demokracji
Rezultatem tych defektw demokracji jest to, e staje si ona pozorna. W PRL niby mona byo wybra 8 z 10 kandydatw, ale wszystkich wystawiaa rzdzca partia oraz zalecano nikogo nie skrela, czyli oddawa gos na pierwszych 8 kandydatw. Ludzie bali si, e bd odnotowani jako uchylajcy si od gosowania lub e poszli za kotark skrela. W rezultacie caa ta demokracja bya fars i wszyscy o tym wiedzieli. O wiele czciej wybory si po prostu kupuje. Mona to zrobi w sposb nielegalny czyli faszujc wyniki, albo legalny kupujc kampani wyborcz. Faszowanie wyborw jest w stanie zorganizowa jedynie dotychczasowa wadza, bo to ona organizuje wybory. Sprawa jest jednak ryzykowna, bo jeeli zostanie zdemaskowana, to o zmianach politycznych zadecyduje ulica, ktra dotychczasow wadz usuwa metod rewolucyjn (np. Gruzja). Mona rwnie faszowa sondae lub nagania tylko te, ktre uwaa si za korzystne dla siebie. Sondae maj ogromny wpyw na wyborcw, bo ludzie z reguy wol by wrd tych ktrzy si licz, a partii skazanych na przegran popiera nie bd. Tutaj trudniej udowodni faszerstwo, wic z t metod kupowania wyborw spotykamy si czciej. Najczciej jednak mamy do czynienia z zupenie legalnym kupowaniem kampanii wyborczej. Polega ono na monopolizacji rodkw przekazu. Dzisiaj wybory wygrywa decydujcy o tym, co si ukae w telewizji. Gdy ogldalno koncentruje si na telewizji publicznej, poprzez ograniczanie opozycji dostpu do niej sprawujcy wadz przeduaj j sobie. Gdy telewizja prywatna jest bardziej ogldana, jej waciciel moe zosta premierem (np. Berlusconi we Woszech). Oczywicie wybory kosztuj. Trzeba mie rodki na reklamy w telewizji, radiu, na billboardach, na plakatach itd. Kto ma wicej pienidzy, temu atwiej wynik wyborw kupi. Niestety w wyborach wielokrotnie odgrywaj te rol pienidze pochodzce z zagranicy. Przydaby si dzi kto taki, jak bp Olszowski, kto by znalaz sposb na wyeliminowanie obcych wpyww. Pozory demokracji wida te przy rnych wyborach wewntrz organizacji. Dzi ju nic nie zostawia si na ywio. Wybory przygotowuje si w wskim gronie decydentw danej organizacji, a potem na zebraniu wyborczym dostarcza si zaufanym czonkom sugestie, jak gosowa, oraz uprawia si indywidualny lobbing pod owe ustalenia. Przygotowanie wyborw stao si norm. Rzeczywiste decyzje wyprzedzaj same wybory. W pewnym zakresie ma to rwnie miejsce w wyborach powszech26

Z nadziej w przyszo!

nych. Niska wiadomo polityczna wyborcw powoduje, e z reguy gosuj oni na pierwsze nazwisko na licie. Ustalenia wewntrzpartyjne, dokonane na dugo przed wyborami, dotyczce tego, kto znajdzie si na pierwszym miejscu na licie, w duym stopniu determinuj wygran danej osoby w wyborach. Tak wic w rzeczywistoci wyborcom tylko wmawia si, e to oni decyduj.

Pomysy rozszerzajce demokracj


Widzc te wszystkie niedomagania demokracji, poszukuje si usprawnie w jej funkcjonowaniu. Jedni uwaaj, e demokracji jest za mao, i proponuj j poszerzy. Tu i wdzie (np. w Belgii) wprowadza si przymus gosowania eby rzeczywicie wszyscy ponosili odpowiedzialno za wynik wyborw. (W PRL wymuszano udzia w wyborach strachem). Coraz to bardziej obnia si wiek uprawniajcy do czynnego i biernego udziau w wyborach, gdy uwaa si, e modzi wczeniej dojrzewaj i winni mie prawo do gosu w sprawach ich dotyczcych. Widziabym uzasadnienie dla jeszcze dalej idcego rozszerzenia liczby uprawnionych. Mona by uprawni dzieci do udziau w gosowaniach, tyle tylko, e pki s nieletnie gosowaliby za nich rodzice: matki za crki i ojcowie za synw. Daoby to wikszy wpyw na sprawy pastwowe tym, ktrzy ponosz trud wychowywania nastpnego pokolenia. 22 stycznia 2004 r. nowo mianowany 80-letni kardyna Gustaaf Joos z Belgii powiedzia w radiu RTBF, e uwaa za rzecz nienormaln, i gos ojca 7 dzieci liczy si tak samo, jak gos 18-letniego wyrostka, ktry ledwo potrafi pisa (Agencja RU 07/2004).

Pomysy zawajce demokracj


Pojawiaj si te pomysy na zawenie liczby osb uprawnionych do gosowania. Jednym ze sposobw s wybory porednie. W wyborach powszechnych wybiera si elektorw, a ci z kolei wybieraj posw, senatorw czy prezydenta. W taki sposb wybiera si prezydenta w Niemczech. Taki system formalnie obowizuje te w USA prezydenta wybieraj elektorzy. System ten jednak zdegenerowa si, gdy w pierwszym gosowaniu elektorzy s zobowizani gosowa wedug wikszoci uzyskanej w danym stanie, czyli decyduje nie ich wasna mdro, ale wynik w wyborach powszechnych. W efekcie na og ju w dzie po wyborach wiadomo, kto wygra. Gdyby jednak na elekcj jechali wybrani do tego np. przez samorzdy, byoby
27

Prof. Maciej Giertych

to ograniczenie liczby wyborcw do ludzi ju w polityce czynnych, a wic trudniej by byo wpyn na nich tani propagand. Sposb waenia gosw np. cenzusem wyksztacenia lub posiadaniem nieruchomoci by ju prbowany (w Rosji na pocztku XX wieku), ale zosta uznany za niedemokratyczny i wiat od tej metody odszed. Prosty, niewyksztacony czowiek moe posiada yciow mdro i nie wolno go ogranicza w prawach wyborczych. Zasada rwnoci praw wyborczych wszystkich obywateli nie moe by naruszana. Trzeba wic szuka innych rozwiza. Mona by uzna, e prawo wyborcze to przywilej, ktry ma co kosztowa. Trudno wyobraa sobie pobieranie odpatnoci za gos, bo byoby to uznane za niesprawiedliwe dla ubogich. Ubogi te moe mie dobrze poukadane w gowie i mie racj. Kompetencja i zamono nie id w parze. Ale mona by np. podwoi wysoko kar w kodeksie karnym dla obywateli gosujcych. Wtedy przywilej gosowania poczony byby z perspektyw, e kady mandat bdzie kosztowa dwukrotnie wicej, kada odsiadka bdzie dwukrotnie dusza. Oczywicie rejestrowanie si jako obywatel gosujcy musiaoby nastpi na okres nie krtszy ni jedna kadencja organw przedstawicielskich. Ju samo rejestrowanie si jako wyborcy mogoby stanowi ogranicznik liczby gosujcych. Dzi teoretycznie kady moe sprawdzi, czy jest na licie wyborcw, ale w praktyce mao kto to robi. Gdyby by obowizek zarejestrowania si na kilka tygodni przed wyborami, to gosowaoby duo mniej ludzi i przy okazji mona by dostarcza tylko tak liczb kart do gosowania, jaka odpowiada liczbie zarejestrowanych wyborcw w danym obwodzie. Daoby to oszczdnoci i ograniczyo liczb wyborcw tylko do osb zainteresowanych udziaem w wyborach. Niczyje prawa nie byyby naruszane, a poziom kampanii wyborczej podnisby si. Ograniczyoby to te moliwo faszowania poprzez uzupenianie urny niewydanymi, a odpowiednio oznakowanymi kartami.

Demokracja w UE
Niby to w imi demokracji w Unii Europejskiej proponuje si zastpi w Radzie Ministrw (zgromadzeniu przedstawicieli narodw) rwne prawa krajw czonkowskich ju nie kompromisem nicejskim, ale podwjn wikszoci (okrelona wikszo krajw i to reprezentujcych okrelone minimum ludnoci). Chodzi oczywicie o likwidacj ostatniego elementu suwerennoci krajw czonkowskich. Tymczasem proponowana Konstytucja Europejska zawiera element
28

Z nadziej w przyszo!

likwidujcy faktyczn demokracj. Niby jest Parlament Europejski, ale mimo tego, e jego decyzje s nadrzdne wobec parlamentw narodowych, posiada o wiele mniejsze kompetencje ni one. Przede wszystkim nie ma prawa inicjatywy ustawodawczej (zgaszania projektw ustaw). Pojawia si tu deficyt demokracji to, co odbiera si parlamentom krajowym, nie trafia do europejskiego. Co si zatem z tym dzieje? Prawo inicjatywy ustawodawczej ma mie tylko Komisja Europejska. Zarwno Parlament, jak i Rada Ministrw mog tylko apelowa o nowe prawo, ale zgasza projektw nie mog. Parlament moe zawetowa pomys Komisji ustawow liczb gosw (wicej ni poowa oglnej liczby posw) i musi on posiada poparcie Rady (jego podwjnej wikszoci). Parlament moe te ustawow liczb gosw wprowadzi poprawki do propozycji Komisji, a Rada tylko jednogonie. W sumie wic Komisja praktycznie decyduje o wszystkim. A jak ona powstaje? Wyborcy wybieraj bezporednio posw do parlamentw swoich i Europejskiego, a wic maj te poredni wpyw na powoywanie swoich premierw, czyli skad Rady, ale nie na skad Komisji, na jej przewodniczcego, ministra spraw zagranicznych, ministra finansw, ministra sprawiedliwoci i pozostaych komisarzy. Tych najwaniejszych wyborw ma po wyborach parlamentarnych dokona Rada podwjn wikszoci gosw, spord kandydatw na komisarzy zgoszonych przez kraje czonkowskie. Parlament zatwierdzi przewodniczcego i cay skad Komisji zwyk wikszoci, ale nie moe zgasza wasnych propozycji. Odwoa ca Komisj moe wikszoci 2/3 gosw lub ustawow, ale poszczeglnych komisarzy nie. W tak to demokracj teraz weszlimy! Na razie projekt Konstytucji Europejskiej jeszcze nie zosta przyjty i nie obowizuje. Wymaga ratyfikacji miejmy nadziej, e w referendum ten projekt odrzucimy, zarwno Polska, jak i inne kraje. Niewtpliwie trzeba szuka nowych rozwiza, bo demokracja dewaluuje si, ale propozycje Unii Europejskiej to zakamuflowana prba usankcjonowania rzdw zakulisowych. Parlamenty zarwno krajowe, jak i europejski, maj odgrywa rol parawanw dla tych rzdw. Czy kraje europejskie, a wrd nich my, wyra na to zgod? Mam nadziej, e nie.

29

Prof. Maciej Giertych

Polska w Unii
Wejcie Polski do Unii Europejskiej stao si faktem niechcianym przez nas, szkodliwym dla Polski, uciliwym, niemniej jednak faktem. Pki to byo moliwe, staralimy si przeciwdziaa akcesji. Mielimy nadziej, e Polacy w referendum pomys wejcia do Unii odrzuc. Stao si inaczej. Dzisiaj musimy si zastanowi, co teraz w Unii bdziemy robi, co zrobi moemy i co dobrze by byo, ebymy zrobili.

Odrzucenie Konstytucji
Pierwszy etap mamy za sob. Przymierzalimy si do ostrej walki o odrzucenie projektu Konstytucji UE. Zbieralimy podpisy wzywajce do poddania tego projektu pod oglnokrajowe referendum. Nie chcielimy, by o przyjciu lub odrzuceniu unijnej Konstytucji decydowaa ratyfikacja dokonana przez Sejm, szczeglnie obecny Sejm, zdominowany przez prounijn wikszo. Dziki Polsce proces ustanawiania Konstytucji zosta na par miesicy przesunity w czasie. Zostaa ona zablokowana przez twarde stanowisko Polski na konferencji midzyrzdowej w Brukseli w dniu 13 grudnia 2003 r. Polska udowodnia wtedy, e pomiata sob nie pozwoli. Jest to niewtpliwy sukces premiera Millera, ale te i prawie caej polskiej sceny politycznej, gdy premier dziaa pod siln presj wielu rodowisk. Mao osb wie, jak wielk rol w tym wszystkim odegraa Liga Polskich Rodzin. Prezydent bardzo chcia zastpi premiera, ale ten zastpi si nie da, cho mocno by poturbowany po wypadku helikoptera, ktrym wraca z uroczystoci barbrkowych. Premier mia prawo obawia si wikszej ulegoci prezydenta wobec unijnych propagatorw projektu Konstytucji Europejskiej. Pojecha w gorsecie usztywniajcym nadwtlony krgosup. Jednym z najwaniejszych elementw tego gorsetu bya uchwaa Sejmu1 z 11 grudnia 2003 r., za ktr gosowaa prawie caa izba.
1

Poniewa prasa wielkonakadowa nie opublikowaa treci tej uchway, zamieszczam j tutaj: Uchwaa Sejmu RP w sprawie traktatu ustanawiajcego Konstytucj dla Europy. W obliczu rozpoczynajcego si w Brukseli posiedzenia Konferencji Midzyrzdowej Unii Europejskiej w sprawie przyjcia traktatu konstytucyjnego, Sejm RP potwierdza wano i moc obowizujc swego stanowiska, okrelonego w Uchwale Sejmu z dnia 2.X.2003r. Sejm RP w szczeglnoci potwierdza, e system gosw waonych w Radzie Unii Europej-

30

Z nadziej w przyszo!

Uchwaa bya pomysem Ligi Polskich Rodzin. To nasi przedstawiciele (gwnie Roman Giertych) prowadzili rozmowy z klubami poselskimi, by uzyska ich akceptacj. Na Konwencie Seniorw w godzinach popoudniowych 11 grudnia udao si ustali tekst prawie konsensualny (przeciw byy tylko koa RKN Antoniego Macierewicza i PP Jana opuszaskiego). Jego istot byo zobligowanie premiera, by nie ustpowa w sprawie niekorzystnego dla Polski zapisu sposobu gosowa w Radzie Ministrw i nie pozwoli, by Rzeczpospolita Polska utracia prawo weta przy jakichkolwiek zmianach traktatowych w przyszoci. Kompromis, za ktrym opowiada si prezydent, mia polega na tym, e temat gosowa w Radzie Ministrw mia by odoony na czas, gdy ju nie bdzie obowizywao prawo weta krajw czonkowskich. Premier okaza si uchwale wierny, a potem przy rnych okazjach deklarowa, e bya mu ona pomocn w utrzymaniu twardego stanowiska. Sejm podj uchwa wieczorem 11 grudnia 2003 r. Tylko kilku posw byo przeciw. Chcieli zmian w uchwale, proponowanych przez Antoniego Macierewicza i Jana opuszaskiego. Domagali si normalnego procesu dyskutowania nad jej tekstem, a wic odroczenia uchway na inny termin, czyli ju po konferencji w Brukseli. Dla tych zmian i tak zgody wikszoci sejmowej by nie byo. Kto nie umie zauway historycznego momentu i obstaje przy nieosigalnym, sam si omiesza. Przeciwnicy uchway stanli w jednym szeregu ze zwolennikami Konstytucji Europejskiej, takimi jak prezydent Kwaniewski i Andrzej Olechowski. Ale dalszy cig walki z Konstytucj Europejsk mia ju zupenie inny przebieg. Zwolennicy konstytucji, tacy jak prezydent Kwaniewski i minister Cimoszewicz, znaleli sposb, by j w imieniu Polski zaakceptowa. Najpierw doprowadzono do rezygnacji premiera Millera. Potem przysza nominacja na premiera czowieka, o ktrym wiadomo byo, e naley do krgw internacjonalistycznych. Marek Belka to czonek globalistycznej Komisji Trjstronnej (Trilateral Commission), ekspert bankw midzynarodowych, zaufany Ameryki skoro zosta zatrudniony przez nich w Iraku, no i w sposb oczywisty zaufany prezydenta Kwaniewskiego. Dosta
skiej, uchwalony Traktatem Nicejskim z dnia 11.XII.2000r., pozostaje najlepsz gwarancj realizacji zasady solidarnoci wewntrz Unii Europejskiej. Sejm RP wzywa Rad Ministrw do skutecznej obrony tego systemu. Sejm podkrela take, e przyjcie przez Polsk zarwno traktatu konstytucyjnego, jak i wszelkich zmian proponowanych do niego w przyszoci wymaga bdzie zgody Rzeczypospolitej Polskiej, wyraonej przez przedstawiciela Rady Ministrw w odpowiednich instytucjach europejskich, oraz przewidzianej prawem nastpczej procedury ratyfikacyjnej.

31

Prof. Maciej Giertych

on zadanie doprowadzenia do rezygnacji z twardego dotychczas stanowiska Polski wobec budzcych nasze zastrzeenia zapisw projektu Konstytucji z poparciem Sejmu lub bez. Wykona je bez poparcia Sejmu. Zaraz po fiasku z 13 grudnia 2003 r. przystpiono do prac nad poszukiwaniem kompromisu umoliwiajcego uchwalenie tej Konstytucji. Niepokojca bya ju zapowied premiera Millera, e w sprawach innych ni nicejski sposb liczenia gosw w Radzie Unii jego rzd gotw jest ustpi. Belka ustpi we wszystkich, ignorujc nadal obowizujc uchwa Sejmu, fakt braku wotum zaufania od Sejmu oraz najnowsze gosowanie Sejmu odrzucajce informacj rzdu w sprawie stanowiska na Konferencj Midzyrzdow. Rzd zapowiada, e bdzie broni nicejskich ustale co do siy Polski w gosowaniach, odniesienia do chrzecijastwa w preambule i takich samych uatwie dla krajw postsowieckich, jakie Niemcy zapewnili swoim wschodnim landom (dawnemu NRD). Nie obroni niczego, a podpisany 18 czerwca 2004 r. kompromis ogosi jako zwycistwo. Co premier Belka odda obroni polski hydraulik, o czym za chwil. Dla nas nie tylko bardzo wiele zapisw tego projektu Konstytucji jest nie do przyjcia, ale nie odpowiada nam w ogle sam pomys wsplnej Konstytucji dla Unii. Wsplna Konstytucja oznacza wsplne pastwo, czyli powstanie Stanw Zjednoczonych Europy, wzgldnie Zwizku Socjalistycznych Republik Europejskich, a najprawdopodobniej Republiki Federalnej Europy. Tak ewolucj bdziemy zwalcza ze wszystkich si. Najprostszym sposobem bya walka z sam ide wsplnej Konstytucji, tym bardziej, e ma ona przeciwnikw w prawie wszystkich krajach Unii i tylko trzeba ich zmobilizowa do wsplnego dziaania. Ju wydarzenia z 13 grudnia 2003 r. bardzo wzmocniy t cz politycznego spektrum Europy. Znalazo to wyraz w wyborach do Parlamentu Europejskiego z 13 czerwca 2004 r., kiedy to eurosceptycy znaczco zwikszyli swj stan posiadania. W delegacji polskiej do Parlamentu Europejskiego Liga Polskich Rodzin okazaa si drug si po Platformie Obywatelskiej, otrzymujc 10 mandatw (PO dostaa 16). Przeciwnicy integracji w Europie liczyli na dalsze twarde stanowisko Polski prowadzce do totalnej blokady idei wsplnej Konstytucji. Przeliczyli si niestety, gdy nie znaj naszej lewicy, jej braku konsekwencji, przewrotnoci w dziaaniu i umiejtnoci nazwania ustpstwa kompromisem, a klski zwycistwem. Kapitulacja Polski nastpia w dniu 18 czerwca 2004 r. poprzez zoenie podpisu premiera Belki, premiera bez mandatu. Niestety Belka mandat ten w par dni pniej uzyska, nie z wdzicznoci za sw postaw w Brukseli, ale dla podtrzymania przy yciu (czytaj: przy dietach) przez nikogo ju niechcianego skadu Sejmu.
32

Z nadziej w przyszo!

Liga Polskich Rodzin w miar swoich si podja wspprac z nurtem antykonstytucyjnym w polityce europejskiej. Ludzie ci okrelaj siebie jako antyfederalici. My te jestemy antyfederalistami. Najsilniejsze wpywy tego nurtu s w Wielkiej Brytanii. W zasadzie reprezentuj go angielscy konserwatyci, ale skoro okazali si za mao zdecydowani, to opinia publiczna, a w kadym razie elektorat prawego, thacherystowskiego skrzyda konserwatystw, udzieli poparcia w wyborach do Parlamentu Europejskiego mao dotd znanej Partii Niepodlegoci. Gwnie z nimi przyszo nam wic wsppracowa na terenie Parlamentu Europejskiego w sprawie przyszoci Unii Europejskiej. Z nimi i z mniejszymi reprezentacjami eurosceptykw z rnych krajw (Francji, Holandii, Szwecji, Danii, Woch, Czech, Grecji, Irlandii) wsplnie utworzylimy grup pod nazw Niepodlego i Demokracja (ND). Nasi francuscy i holenderscy koledzy z grupy ND bardzo intensywnie i skutecznie zaangaowali si w walk o odrzucenie projektu konstytucji europejskiej w swych krajach. Pomagalimy im nie tylko personalnie, uczestniczc w prowadzonych przez nich kampaniach, ale i materialnie wspierajc ich kampanie ze rodkw finansowych jakimi grupa dysponuje. To nasz klubowy kolega, Philippe de Villiers, by autorem synnego hasa o zagroeniu ze strony polskiego hydraulika. De Villiers pochodzi z Wandei, najbardziej tradycyjnie katolickiej czci Francji i jest przywdc francuskich suwerenistw (Mouvement pour la France). Oczywicie to nie tylko nasze dziaania spowodoway, e we Francji i w Holandii projekt konstytucji dla Europy zosta odrzucony. Ale jaki tam wkad by. W sumie okazao si, e znalaza si wikszo rozumiejca, e konstytucja europejska oznacza oddanie suwerennoci na rzecz biurokratw z Brukseli. Okazao si, e mamy wicej sojusznikw ni pierwotnie przypuszczalimy. Patrzymy w przyszo z nadziej.

Europa narodw
Z tematem Konstytucji wie si konieczno podjcia walki o utrzymanie w Europie zasady, zgodnie z ktr pastwa s wasnoci swoich Narodw. Europa to kontynent pastw narodowych i takim powinien pozosta. Wszelkie prby tworzenia tygla, na wzr amerykaski, nie zdadz w Europie egzaminu przede wszystkim z przydatnoci. Nie da si wszystkich wymiesza i sprowadzi do wsplnego mianownika. To s marzenia ludzi bez korzeni, internacjonalistw, tych, dla ktrych Ojczyzna jest tam, gdzie dobrze. Dumne narody europejskie na to nie pozwol. Do najbardziej dumnych, najbardziej wiadomych swego miejsca na ziemi naley
33

Prof. Maciej Giertych

Nard polski. Dotyczy to nie tylko ludzi mieszkajcych w kraju, ale i tych rozproszonych po wiecie. Na sowo Ojczyzna Polak reaguje uczuciem, mioci, nostalgi i prdzej czy pniej ofiarnoci, czyli gotowoci powicenia czego wasnego dla dobra Polski, nawet ycia. To uczucie podziela wielu ludzi rnych narodowoci w caej Europie. Trzeba im tylko o tym przypomnie. Przypomnie, e warto troszczy si o wasn niezaleno. Prdzej czy pniej dojdzie do rozpadu Unii, bo poszczeglne pastwa nie wytrzymaj internacjonalistycznej centralizacji. Pytanie jest tylko, czy nastpi to metod jugosowiask czy czechosowack. W duym stopniu zaley to od nas, jak pokierujemy przyszoci nastrojw narodowych w Europie.

Europa niemiecka?
Cay pomys na Uni Europejsk ma korzenie niemieckie. Bismarck zjednoczy pastewka niemieckie uni celn w 1871 r. pod przywdztwem Prus, dla Polakw majc program wykorzenienia (ausrotten), a ju w 43 lata potem Niemcy jako zjednoczone pastwo signy po panowanie nad wikszoci Europy. Warto przytoczy cele wojenne, ktre sformuowa kanclerz pruski eobald Bethmann Hollweg 9 wrzenia 1914 r., a wic w trakcie bitwy nad Marn, gdy Niemcom wydawao si, e ju wkraczaj do Parya i bd dyktowa warunki pokoju. Pisze on: Zabezpieczenie Rzeszy Niemieckiej od zachodu i od wschodu na tak dugo, jak tylko da si pomyle. W tym celu Francja musi zosta tak osabiona, by ju nie moga si na nowo podwign jako wielkie mocarstwo, Rosja musi by o ile monoci odepchnita od niemieckich granic i jej panowanie nad nierosyjskimi ludami wasalnymi musi zosta zamane. [...] Naley osign ustanowienie rodkowoeuropejskiego zwizku gospodarczego drog wsplnych ukadw celnych, obejmujcych Francj, Belgi, Holandi, Dani, AustroWgry, Polsk oraz ewentualnie take Wochy, Szwecj i Norwegi. Zwizek ten, wprawdzie bez wsplnej konstytucyjnej nadbudowy i przy zachowaniu zewntrznej rwnoci swoich czonkw, ale faktycznie pod niemieckim kierownictwem, bdzie musia utrwali panowanie gospodarcze (wirtschafliche Vorherrscha) Niemiec nad rodkow Europ2. Rok pniej, w 1915 r., wysza w Berlinie ksika Friedricha Naumanna pt. Mitteleuropa, ktra jest szczegowym rozpisaniem planu Bethmann Hollwega. Jest tam mowa o rodkowoeuropejskim bloku gospo2

(Fritz Fischer 1959, Deutsche Kriegesziele, Revolutionierung und Separatfrieden im Osten 1914-1918, Historische Zeitschri, Monachium, 188; 249-310).

34

Z nadziej w przyszo!

darczym pod duchowym kierunkiem Niemiec. Obszar ten mia by zorganizowany przy wsppracy Niemiec i Austro-Wgier. Naumann ocenia, e w ten sposb tworzce blok narody wejd w drugi okres kapitalistyczny, od kapitalizmu prywatnego do socjalizmu jako systemu zwikszajcego wsplny dorobek wszystkich dla wszystkich. Innymi sowy Mitteleuropa miaa przynie korzyci materialne za cen niemieckiego panowania, za cen poddania si niemieckiej organizacji. Przecie jest to program realizowany dzi przez UE. Brak w nim tylko Anglii i Hiszpanii, ktre w owym czasie byy poza zasigiem moliwoci opanowania ich przez Niemcy. Naumann traktuje Bismarcka, ktry zjednoczy pastewka niemieckie w 1871 roku pod przywdztwem Prus, jako inicjatora idei jednoczenia Europy pod przywdztwem Niemiec. Cay ten obszar Hitler zjednoczy w roku 1941 pod szyldem narodowego socjalizmu i bez granic (keine Grenze). Naumann jako chadek proponowa jednak nie prusk, ale habsbursk metod panowania nad mniejszymi narodami, w tym nad Polsk, natomiast organizacj zjednoczonej Mitteleuropie chcia nada prusk, jako w jego mniemaniu najsprawniejsz. Czy obecne kierunki ewolucji Unii Europejskiej nie s realizowaniem tego wanie planu? Chodzi o w miar mao widoczn dominacj niemieck, niemieck organizacj, ale bez pruskiej buty wobec mniejszych narodw. Zapewne teraz, po przeniesieniu stolicy do Berlina, ta pruska buta i tak bdzie si ujawnia, a naszym polskim zadaniem bdzie wszelkie jej przejawy nagania i uzmysawia innym narodom europejskim. Ju teraz musimy ukazywa niemiecki rodowd Unii Europejskiej. Temat ten znajduje posuch u naszych rozmwcw wrd politykw zachodniej Europy. Na pewno my, Polacy, jestemy najbardziej wyczuleni na zagroenie niemieckie i std pierwsi zauwaa bdziemy przejawy niemieckiej dominacji, ktra nie moe si podoba nie tylko mniejszym narodom, ale i konkurujcym do nadawania tonu w Europie Francuzom czy Anglikom. Musimy to nasze wyczulenie dobrze wykorzysta do rozgrywek politycznych wewntrz Unii.

Europa chrzecijaska
Inny temat, ktry w sposb naturalny mieci si w ramach naszych obowizkw, to obrona wartoci chrzecijaskich w Europie. Ojciec wity Jan Pawe II namawia nas do wejcia do Unii, ale nie twierdzi, e bdzie nam tam lepiej. Mwi, e bdziemy mieli tam zadanie do spenienia. Jest nim rechrystianizacja Europy i to zadanie musimy podj. Walczy bdziemy o przywrcenie znaczenia etyce katolickiej w ksztatowaniu oblicza Europy.
35

Prof. Maciej Giertych

Oznacza to, e nie tylko bdziemy zwalcza wszelkie prby narzucania Europie tolerancji wobec za (aborcji, eutanazji, przedmiotowego traktowania embrionw, ich kloningu, zbocze seksualnych, pornografii, profanacji), ale bdziemy dy do przywrcenia obowizywania prawa naturalnego i opartej na nim etyki. Czyli nie tylko bdziemy si stara zatrzyma proces psucia prawa, ale i rozpoczniemy proces jego naprawiania. Polska jest do tego szczeglnie predestynowana, bo jestemy Narodem wiadomym swego katolicyzmu, Narodem, ktry da Kocioowi wielu misjonarzy, rwnie do reewangelizowania Europy zachodniej. Polacy Kocioa broni potrafi nawet ci, ktrzy we wasnym yciu daleko od niego odeszli. Klasyczne sowa Mickiewicza w Dziadach: vivat Polonus unus defensor Mariae (niech yje Polak, jedyny obroca Maryi) nie wziy si z niczego. Dotycz wiarusa napoleoskiego, ktry, cho daleki od codziennej pobonoci, nie pozwoli, by przy nim drwiono z Matki Boej. A dziw bierze, e postkomunistyczne wadze obecnej Polski, programowo ateistyczne, dopominay si o odniesienie do wartoci chrzecijaskich w preambule planowanej Konstytucji Europejskiej. e byo to tylko na pokaz, pod polsk publik i dla uzyskania aprobaty Watykanu, zobaczylimy naocznie w momencie, gdy premier Belka z tego postulatu ustpi ustpi, bo po to przecie Prezydent Kwaniewski mianowa go premierem. We wszystkich konstytucjach Europy, z wyjtkiem francuskiej, jest wzmianka o Bogu, ale wszyscy ustpili Francji - ciekawe dlaczego?3 W Zachodniej Europie szanuje si muzumanw i ydw, ktrzy nie pozwalaj, by drwiono z ich wyzna, natomiast na profanacj symboli chrzecijaskich
W roku 1728 francuscy masoni wybrali na swego wielkiego mistrza Filipa ksicia Wharton, tym samym zrywajc sw zaleno od masonerii angielskiej. Obecnie, 23 czerwca 2003r., w 275-lecie tego wydarzenia nigdy dotd publicznie nie celebrowanego, Prezydent Francji Jacques Chirac przyj w Paacu Elizejskim szefostwo 9 rnych francuskich obediencji masoskich (Grand Orient de France, Fdration Franaise du Droit Humain, Grande Loge de France, Grande Loge Fminine de France, Grande Loge Traditionnelle et Symbolique Opra, Loge fminine de Memphis-Misram, Loge Nationale Franaise, Grande Grande Loge Mixte Universelle, Grande Loge Mixte de France za www.fm275.org). Okazuje si, e mimo rzekomych rnic i rywalizacji jest co takiego, jak Grand Collge des Rites, czyli wysza masoneria tajna (Haute Maonnerie secrte), skupiajca najwyszych rang masonw rnych rytw (La Lettre dInformation Pierre de Villemarest 15.VII.03). W swoim przemwieniu do nich Chirac dzikowa masonom za ich wany wkad w opracowanie i promowanie idei republikaskich, za ich czynn rol w obronie i potwierdzaniu zasad republikaskich, za ich wkad w narodzenie si III Republiki i za ich kluczow rol w zakorzenianiu ideau republikaskiego we Francji. Innymi sowy republika to masoneria. Obowizujcy we Francji od 1905 roku rozdzia kocioa i pastwa jest cile przestrzegany. Midzy religi masosk, a pastwem adnego rozdziau nie ma.
3

36

Z nadziej w przyszo!

si pozwala. Czyli chrzecijanie sabo broni swojej wiary. Mam nadziej, e gdy Parlament Europejski zobaczy Polakw w codziennej dziaalnoci politycznej, rwnie stosunek do naszej wiary bdzie musia by zrewidowany. Miejmy nadziej, e przykad Polski okae si zaraliwy i wiele narodw europejskich przypomni sobie o swych chrzecijaskich korzeniach i zechce autentycznie do nich powrci. W ramach zacieniajcej si Unii, Europa bdzie si stawa coraz bardziej laick. Rozluniajc unijne wizy, wraca bdzie do chrzecijaskich korzeni. Czy bdziemy dy do wyprowadzenia Polski z Unii? Przede wszystkim bdziemy dy do tego, eby caa Unia powrcia do modelu EWG i do korzeni chrzecijaskich, a jest to cel realny. W tym temacie mamy wielu sojusznikw w wielu krajach UE. Wok tej tematyki powstaa w Parlamencie Europejskim, z naszym udziaem, grupa polityczna Niepodlego i Demokracja (ND). Jeeli ewolucja Unii zmierza bdzie w przeciwnym kierunku, ku jednolitemu pastwu federalnemu, to bdziemy zmuszeni, bronic naszej niepodlegoci, Uni opuci. Dzi nie moemy sobie pozwoli na zupen izolacj, czyli na wyjcie z Unii w sposb konfliktowy. Chcielibymy osign taki status, jaki ma Norwegia, a wic wspprac gospodarcz z Uni, moliwo swobodnego podrowania, ale zachowa wolno polityczn. Czyli EEA (European Economic Area) nam odpowiada. Wycofanie si do takiego stanu moe si okaza celem rwnie innych krajw, np. Wielkiej Brytanii. Wycofanie si w gronie innych krajw byoby technicznie atwiejsze i politycznie skuteczniejsze.
O tym, e masoneria to religia, wiadcz dalsze sowa Prezydenta: Wpisujecie wasze zaangaowanie w dziedzictwo Owiecenia; Idea masoski, jak Isaaka Newtona, zastpuje dogmatyzm debat nad postpem naukowym (W latach 1691-1727 Newton by wielkim mistrzem loy Prior de Sion wita krew, wity graal Baignet M. Leigh R. Lincoln H.); wasze prace realizuj si w wolnoci, w odrzucaniu wszelkiej pewnoci; Masoni promuj wartoci, ktre przyniosa Rewolucja Francuska i ktre gosi Deklaracja Praw Czowieka i Obywatela. Sowa te oznaczaj, e odrzuca si kad wiar, sowo wierz zastpuje sowem kwestionuj, Boga zastpuje czowiek. Bogiem staje si postp naukowy. Nic dziwnego, e z takim uporem Francja odmawia zgody na wpisanie odniesienia do chrzecijastwa w projektowanej Konstytucji Europejskiej. Institut maonnique de France, na swej specjalnej stronie internetowej (www.fm275.org) powiconej omawianej rocznicy pisze wprost, e w XVIII w. Francja, pierwsza cra Kocioa, staa si pierwsz cr masonerii. Prezydent w swoim przemwieniu nawet nie wspomnia o Francji katolickiej. (Jeeli nie cytowane inaczej, pozostae informacje za Arnaud de Lassus De Clovis a Chirac ..., Action familiale et scolaire nr. 168, VIII 2003).

37

Prof. Maciej Giertych

Niemcy, Rosja i kwestia polska


Polska usytuowana jest midzy Rosj a Niemcami. Tak jest od tysiclecia i tego faktu nie zmienimy. Nasz stosunek do tych dwch trudnych ssiadw jest konsekwencj ich stosunku do nas. Tym skuteczniej bdziemy broni naszych interesw, im lepiej bdziemy zna ssiadw i ich zamiary wobec nas. Bazujc na dowiadczeniach z historii, w najwikszym skrcie moemy powiedzie, e Rosja zawsze staraa si podporzdkowa sobie Polsk, a Niemcy staray si nas wykorzeni (ausrotten) albo przez germanizacj, albo przez eksterminacj. Ta bolesna prawda utrudnia normowanie ssiedzkich stosunkw. Przy kadej okazji we wzajemnych relacjach powraca niepokj, e te odwieczne sentymenty dojd do gosu w przyszoci. Czy to bd rozmowy na temat dostawy gazu, czy na temat Centrum Wypdzenia, niepokj o prawdziwe intencje naszych ssiadw jest stale obecny. Warto doda, e nasi ssiedzi takich obaw przed Polsk nie maj. Jeeli w Rosji podtrzymywana jest pami o naszej okupacji Moskwy za czasw hetmana kiewskiego i niepokj przed polskim nawracaniem na katolicyzm (prozelityzm), to ma to znaczenie raczej usprawiedliwiajce wasny stosunek do Polski ni autentycznej obawy przed nami. Rwnie Niemcy nas si nie boj, cho niewtpliwie maj do nas pretensje, e po I i II wojnie wiatowej utracili na rzecz Polski terytoria, ktre uwaali za swoje. Chcieliby odwrci bieg dziejw i tylko szukaj sposobw, aby to zrobi bez popadania w konflikt ze wiatem zachodnim, do ktrego, wydaje im si, e nale. Mamy jednak pen wiadomo tego, e rnimy si cywilizacyjnie, e to my naleymy do wiata zachodniego, do cywilizacji aciskiej, oraz e do tej cywilizacji jako niezupenie nale Niemcy, a ju na pewno nie Rosja.

Cywilizacja turaska
Wedug Feliksa Konecznego, znanego polskiego historiozofa, Rosja naley do cywilizacji turaskiej. Cywilizacj turask stworzyli Mongoowie niebiescy za Czyngischana. Jej podstawow cech jest organizacja wojskowa przystosowana
38

Z nadziej w przyszo!

do wojny ruchomej. Najlepiej charakteryzuj j pojcia: obz-ruch-przestrze. Std te wizy rodzinne s w tej cywilizacji bardzo lune. W cywilizacji tej nie ma prawa publicznego - jest tylko prywatne, wywodzce si z nakazw wadcy. Pastwo jest folwarkiem wadcy, a jego wola prawem. Spoeczestwo praw nie posiada. Nie wolno mu si organizowa od tego jest pastwo. Tak wic wszelkie organizacje s sterowane odgrnie, a wszelka inicjatywa oddolna jest zwalczana. Wadza jest absolutna, despotyczna, a ideaem wadcy jest srogi kaprynik. Kady ma pozycj niewolnika czy sugi wobec przeoonego. Obywateli nie ma w ogle. Na Zachodzie obywatel yje rwnie w pastwie, turaczyk wycznie w pastwie. Nie ma dla niego innych spraw, jak pastwowe. Caa organizacja ycia ma charakter wojskowy, rozkazodawczy, std te panuje maksymalny centralizm. Biurokracja suy wycznie grze, nigdy obywatelom, dziaa w imieniu wadcy i wobec niego jest odpowiedzialna, a nie wobec obywateli. Std te ycie jest bardzo zmechanizowane jak w wojsku. Nie ma w nim elementw organicznych. Poniewa organizacja spoeczna jest wojenna, rozwija si wtedy, gdy pastwo zwycia, gdy posiada si militarn. Gdy brak zwycistw, zdobyczy, pastwo sabnie lub wrcz si rozpada. Std te gwny wysiek spoeczny zorientowany jest na budow siy militarnej. W cywilizacji turaskiej nie powstaj narody w europejskim rozumieniu. S tylko zlepki ludw, szczepw i ras, ktrych czy zwyciska gwiazda wodza. Czsto czerpi sw nazw wanie od wodza: Selducy, Nogajcy, Osmanowie itd. Du rol odgrywa romantyzm i legenda osnuta wok postaci wodza. Gdy zabraknie wodza, przychodzi smuta, brak drogowskazu, osabienie. Pojawienie si nowego dzierymordy to koniec smuty, to powrt do normalnoci. U nas jest wrcz odwrotnie. Obecno dyktatury odbieramy jako nienormalno, jako stan przejciowy, ktry naley jak najszybciej przezwyciy. Swoboda, wielo opcji politycznych, spory i rnice zda, to u nas normalno. Stosunek do religii w cywilizacji turaskiej jest aden z reguy jest to kwestia obojtna dla wadcy, byle by duchowiestwo nie wtrcao si w jego sprawy, nie prbowao odgrywa roli pastwowej oraz by nie krytykowao wadzy. Etyka nie obowizuje wadcy i nigdy nie jest on oceniany z pozycji etyki. Polska zetkna si z cywilizacj turask w jej mongolskim pierwowzorze ju w wieku XIII. By to jednak kontakt tylko przelotny. Pozosta po nim hejna mariacki i lajkonik, ale niewiele wicej. Pniej ju silniej zetknlimy si z cywilizacj turask, z kilkoma jej kulturami; tatarsk,
39

Prof. Maciej Giertych

tureck, kozack i moskiewsk. Kada z tych kultur w inny sposb na nas oddziaywaa, niekiedy cakiem skutecznie. Abstrahujc od kontaktw militarnych, ktre raczej chroni przed wpywami ni je generuj, bya u nas swego czasu moda na turecczyzn. Turcja imponowaa si i przepychem dworu otomaskiego. Szczeglnie w XIX w., gdy Turcja nie uznawaa rozbiorw Polski, przyjmowaa naszych emigrantw i szanowaa ich, obdarzajc odpowiedzialnymi posadami, turecko bya u nas w modzie. Rwnie kozaczyzna ze swoim umiowaniem stepw, wolnoci, ruchu, bywaa atrakcyjna. Niejeden zawadiaka, jak Kmicic, marzy o wasnym czambule, o yciu w kulbace, o wasnej, maej pastwowoci. Z kontaktw ze Wschodem zrodzi si sarmatyzm, w szlachcic na zagrodzie rwny wojewodzie z wasnym wojskiem, wasnym prawem, a czsto i wasn polityk, nawet zagraniczn, jak w przypadku Radziwiw czy Pacw. Sarmata, jeeli chcia, by dobrodziejem dla swego otoczenia. Mg jednak by jego plag, bowiem czu si, a czsto i by, ponad prawem. W nowszych czasach wpywami turaskimi najbardziej zaraony by tzw. obz Marszaka Pisudskiego. Mwimy obz a nie partia, poniewa gdy inne siy polityczne okrelay si wedug ideologii jako narodowcy, ludowcy, socjalici, chadecy itd., oni okrelali si od imienia wodza jako pisudczycy. czya ich organizacja wojskowa, tryb rozkazodawczy. Mylenie byo le widziane Komendant wie lepiej! Czuli si postawieni ponad prawem. Zamachy, zabjstwa, wizienie przeciwnikw (Antokol, Brze, Bereza Kartuzka) byy na porzdku dziennym. A przy tym wszystkim romantyzm wojenny, ruchliwo, ofiarno, patriotyzm i ... obojtno religijna. Wreszcie mylenie turaskie zabija prac organiczn, oddoln. Wielu si wydaje, e co poytecznego mona zrobi tylko odgrnie, tylko poprzez wadz centraln. Tymczasem specyfik naszej cywilizacji jest zdolno do samonaprawy, do dziaania na kadym, choby najniszym szczeblu, by co wok siebie ulepszy, co zorganizowa, co poytecznego zrobi. Wiedzc o tym wszystkim, na og skutecznie bronimy si przed wpywami cywilizacji turaskiej. W okresie PRL bylimy dosy odporni na cywilizacyjne wpywy Wschodu. Odruchowo odrzucalimy wszystko, co stamtd pyno. Dzi te nie zapominamy, e Rosja tak atwo si nie zmieni. Czy Putin to ju jest ten car, ktry tradycyjn metod wyprowadzi Rosj ze smuty, jeszcze do koca nie wiemy, ale wyglda na to, e ma olbrzymi szans tak wanie rol odegra i e znajdzie sposb, by swj demokratyczny mandat przedua w nieskoczono. Jeeli tak, to czeka nas
40

Z nadziej w przyszo!

nastpny etap wzrostu siy Rosji poprzez podbj czy wchanianie pastw ssiedzkich inn metod. Rozpocznie si ponowne zbieranie ziem ruskich, pod ktrym to pojciem kryj si nie tylko Biaoru i Ukraina, ale pewnie i republiki rodkowo-azjatyckie oraz Europa rodkowo-wschodnia, czyli dawne wadztwo ZSRR. Nie wolno nam bagatelizowa tych tendencji w Rosji. Zagraa nam dzi nie tyle armia rosyjska, co moliwo zakrcenia kurka z gazem czy te rop. By si tym tendencjom skutecznie opiera, trzeba mie przyjaci na Zachodzie, i to nie tyle w Europie, ktra nigdy palcem w naszym interesie nie kiwnie, co w USA. Stany Zjednoczone mog zapewni nam parasol ochronny przed rosyjskim zagroeniem.

Cywilizacja bizantyska
Wedug Feliksa Konecznego, Niemcy to teren zmagania si cywilizacji aciskiej z bizantysk. Cywilizacja bizantyska powstaa na bazie opozycji do rzymskiego zachodu. Podstawow kwesti-rnic w tym zakresie by stosunek do religii. W cywilizacji aciskiej Koci Katolicki wywalczy sobie niezawiso doktrynaln i organizacyjn wobec pastwa. Mao tego, wywalczy sobie prawo krytykowania pastwa czy te wadcy za dziaanie nieetyczne. W tym m.in. ley istota konfliktu w. Stanisawa z Bolesawem miaym. To krl musia straci koron za to, e way si podnie rk na biskupa. Takie w naszej cywilizacji panuj zasady. W Bizancjum byo inaczej. Cesarz sprawowa wadz rwnie nad religi. Traktowa Koci jak jedno z ogniw swojej wadzy, jak sdownictwo czy wojsko. Cesarz narzuca podwadnym religi. Konstantyn Wielki uczyni chrzecijastwo religi pastwow, zadekretowa je od tronu. Cesarz sam zwoywa synody i sobory, narzuca im tematyk itd. W konsekwencji pastwo znalazo si ponad etyk. Miao by skuteczne, a niekoniecznie etyczne. W krgu cywilizacji bizantyskiej polityka nie krpuje si etyk, jest od niej wolna, a wic czsto barbarzyska. Wraz z tytuem cesarskim wite Imperium Narodu Niemieckiego przejo od Bizancjum t wanie metod ustroju ycia zbiorowego. Std, gdy u nas krl-biskupobjca traci koron, cesarz niemiecki walczy z papieem o prymat, o cezaropapizm, raz idc do Canossy, a innym razem narzucajc papieowi swoj wol. Od tego czasu do dzisiaj w Niemczech toczy si walka midzy cywilizacj acisk a bizantysk. Na wschodzie Niemiec zawsze dominowa bizantynizm. W Nadrenii wicej byo elementw aciskich. A strach pomyle, jak Niemcy bd ewoluowa, skoro
41

Prof. Maciej Giertych

stolica wrcia do Berlina. Gdy Krzyacy nawracali mieczem, nasz Pawe Wodkowic upomnia si o prawa pogan. Gdy w Niemczech szalay wojny religijne, u nas pastwo byo wolne od stosw. Gdy tam funkcjonowaa zbrodnicza zasada cuius regio eius religio (czyja wadza tego religia) i obywatele coraz to musieli zmienia wyznanie, u nas panowaa tolerancja religijna, a przeladowani znajdywali azyl i schronienie. Nawet katolicka Austria bya katolick z woli wadcy, a cesarz ingerowa w sprawy Kocioa i liturgii, stawia veto wobec kandydata na papiea itd. (jzefinizm). Deklarowany katolicyzm nawet nie przeszkodzi Austrii uczestniczy w rozbiorze Polski. Niemcy uznaj za wielkich swych skutecznych wadcw: Fryderyka Wielkiego i Bismarcka, mimo tego, e byli nieetyczni w polityce. Hitler by wielki, pki wygrywa. Teraz go za wielkiego nie uznaj, bo przegra. Jego nieetyczno si nie opacia, bya nieskuteczna. Bizantynizm nie lubi rnorodnoci. O ile w Rzymie, a dzi w krajach cywilizacji aciskiej, czy si jedno celu przy zachowaniu rnorodnoci form, o tyle w Bizancjum, a dzi w Niemczech, obowizuje pastwowe ujednolicanie form. Std bierze si tak przez nas chwalony porzdek, jaki u Niemcw obserwujemy. Wynika to z powszechnej gotowoci do akceptowania nakazw pastwowych. Befehl ist Befehl! Rozkaz to rozkaz! I to jest powszechnie akceptowane, podczas gdy my, wychowani w cywilizacji aciskiej, jestemy indywidualistami. Chcemy wszystko robi i urzdza po swojemu. Karno i posuszestwo maj jednak swoj negatywn stron. Mechanizuj ycie zbiorowe, zabijaj to, co oddolne, organiczne, a wprowadzaj to, co odgrne, zcentralizowane, biurokratyczne. Przerzucaj odpowiedzialno wzwy. Usprawiedliwiaj nawet przestpstwo. Niemieccy przestpcy wojenni zawsze tumacz si, e im kazano, e wykonywali rozkazy, e to wina wadz. Tymczasem u nas nie tylko takiego rozumowania nie akceptujemy, ale i nasi przestpcy nawet nie prbuj si tak tumaczy (np. zabjcy ks. Popieuszki). Kady odpowiada sam za siebie, a zbrodniczych rozkazw nie wolno nam wykonywa. Wie si z tym te typowa dla bizantynizmu wyszo formy nad treci. Nie cel jest wsplny, a forma, ona dominuje, cho staje si pust. Dla nas tre, cel, sens, maj podstawowe znaczenie, a forma jest mao istotna, dopasowujemy j do wasnych wyobrae o tym, co jest w danej chwili najwaciwsze. Stale wic poszukujemy, udoskonalamy, mimo i czsto popeniamy bdy. Bizantyscy Niemcy do perfekcji doprowadzili odgrnie zadekretowane formy. atwo moglimy zaobserwowa, e u Niemcw za42

Z nadziej w przyszo!

rwno kapitalizm (RFN), jak i socjalizm (NRD) funkcjonoway sprawnie. Mona te rzec, e faszyzm rwnie funkcjonowa sprawnie. Niemcy nam imponuj, czsto im zazdrocimy, marzymy o ich porzdku, funkcjonalnoci, dobrobycie. Ale chyba dobrze, e tacy nie jestemy, bo jest to opacone wanie bizantysk gotowoci do podporzdkowania si pastwu we wszystkim. Nasza sia ley w rnorodnoci i winnimy tego broni. Niestety, zbyt czsto akceptujemy bizantysk gotowo do prowadzenia polityki bez etyki. Zarzut ten dotyczy nie tylko tych, ktrzy paraj si polityk w sposb niemoralny, ale i tych, ktrzy twierdz, e polityka to brudna rzecz i umywaj rce, zajmujc si wycznie swoimi sprawami. Taka postawa oznacza oddanie polityki w rce tych, ktrzy si etyk nie krpuj jest wic rwnie bizantyska. Postawa waciwa dla naszej cywilizacji to wcza si do polityki, dziaa etycznie i domaga si etyki w polityce, rwnie midzynarodowej. To, e przeciwnicy dziaaj nieetycznie, nie ma nic do rzeczy. Tak samo policja musi dziaa etycznie i zgodnie z prawem, cho ma do czynienia z przestpcami. Kady powinien dy do tego, aby postpowa etycznie, odpowiedzialnie i ze wiadomoci konsekwencji wasnych czynw. Rezygnacja z tego pragnienia to gwne zagroenie, jakie pynie dla naszej duchowoci z bizantynizmu. Nie trudno zauway, e Unia Europejska ma bardzo wiele cech bizantyskich, co wynika z tego, e jest w duej mierze sterowana przez Niemcw.

Europa niemiecka
Od 1990 r. mocarstwa zaczy wycofywa si z Europy, Rosja do swoich wewntrznych problemw, a USA do konfliktw w innych czciach wiata. Ostatnio troch si to zmienia, bo Rosja powraca do poczucia wasnej siy, a USA potrzebuj Europy, by jako wyj z awantury irackiej. Niemniej jednak to wycofywanie zauwayy Niemcy i prbuj wypeni powsta luk swoj przemon obecnoci. To, e Niemcy prbuj przej wadz czy te raczej kontrol nad Uni Europejsk, zaczyna by coraz bardziej widoczne. My, Polacy, pierwsi to zauwaamy i musimy skutecznie nagania, by Europa si obudzia. Oto kilka drobnych przykadw. W Parlamencie Europejskim najwikszym grupom politycznym i najwaniejszym komisjom przewodnicz Niemcy. Gdy dziaa Konwent opracowujcy europejsk Konstytucj, przy pracy tej byo obecnych dwch obserwatorw z Parlamentu Europejskiego,
43

Prof. Maciej Giertych

wydelegowanych przez dwie najwiksze grupy polityczne. Chadecy wysali Niemca z CDU, a socjalici Niemca z SPD. W projekcie Konstytucji zawarte s przywileje dla wschodnich landw (byej NRD), ktrych zabrako dla innych krajw byego bloku wschodniego. Mwi si rwnie o armii europejskiej i ju Niemcy zaoferoway dla niej wspaniale wyposaone centrum dowodzenia koo Poczdamu (pod Berlinem). Na pewno nikt tak wspaniaych warunkw nie zaoferuje. Wsplna waluta, euro, ma central we Frankfurcie, a nie w Brukseli. To nowa nazwa na mark, a nie na franka czy lira. Bicie monety to prerogatywa pastwa. Kto bije j bez zgody pastwa, jest faszerzem. Dzi zgody udziela Europejski Bank Centralny z siedzib we Frankfurcie nad Menem. Mamy w Polsce mniejszo niemieck i tzw. lzakowcw, erujcych na poparciu pastwa niemieckiego. Jest to jednak problem marginalny, natomiast o wiele wikszym niebezpieczestwem s proniemieccy Polacy. Kolejne rzdy traktoway Niemcy jako gwnego adwokata naszego wejcia do Unii Europejskiej. Naiwniacy w rodzaju Cimoszewicza, Hbner czy Kwaniewskiego sdzili, e Guenter Verheugen to nasz najwikszy przyjaciel. Teraz kady widzi, e broni on interesw Niemiec kosztem Polski (m.in. nakazujc podwyszenie podatkw CIT pod grob zmniejszenia funduszy strukturalnych dla Polski). Platforma Obywatelska na rozpoczcie swojej kampanii do Europarlamentu zaprosia Angel Merkel, szefow CDU w Bundestagu, zapewne przysz kanclerz. Jest oczywiste, e SLD, SDPL, PO i UW bd wpatrzone w Niemcy i gotowe we wszystkim im ustpowa. Na te partie liczy nie mona. Na barki Ligi Polskich Rodzin spadnie ochrona polskich interesw, zagroonych ekspansj ambicji niemieckich, i ostrzeganie pozostaych czonkw Unii Europejskiej o rosncym zagroeniu niemieckim.

44

Z nadziej w przyszo!

USA Irak
Nasz program nie byby peny, gdybymy nie wyjanili, jakie jest dzisiaj nasze stanowisko w sprawie stosunkw Polski z USA i wobec sytuacji w Iraku. Stany Zjednoczone to dzisiaj jedyne wiatowe mocarstwo. Do niedawna gwnym konkurentem do jego mocarstwowej roli bya Rosja ze swoimi satelitami, tzw. drugi wiat. Ma ona jednak w tej chwili ogromne problemy wewntrzne, by moe ju powoli przeamywane, niemniej jednak poziom rozwoju gospodarczego, a przede wszystkim technologicznego, nie tak szybko pozwoli jej na konkurowanie z Ameryk. Bardziej prawdopodobne jest, e gwnym konkurentem stanie si jaki kraj trzeciego wiata. Najszybciej wydaj si w tej chwili rozwija Chiny i one mog sta si dla USA konkurentem. Ale kto wie, czy za jedno pokolenie do podobnej roli nie zaczn aspirowa Brazylia, Indie czy zjednoczony wiat arabski. Niewtpliwie ju dzisiaj pretenduje do tego Unia Europejska, ktra wesza na drog poszerzania terytorialnego m.in. wanie po to, by mc sta si dla USA konkurentem. O ile niewtpliwie wolimy, by dominujc si w wiecie byy Stany Zjednoczone, a nie Rosja, czy ktry z krajw ju w coraz mniej uzasadnionej terminologii zaliczanych do trzeciego wiata, o tyle mona by si zastanawia, czy chcemy nalee do zjednoczonej Europy dominujcej nad USA, czy te wolimy, by nadal dominoway USA. Ot caa nasza polityka, ktra jest niejako gwn wizytwk Ligi Polskich Rodzin, to walka o niedopuszczenie do powstania Republiki Federalnej Europy. Boimy si dominacji niemieckiej, a na to si zanosi w jednoczcej si Europie. Potna Europa przewodzca wiatu, ale pod przywdztwem Niemiec, nie naley do naszych marze. Chcemy, by wiatu przewodzia Europa chrzecijaska, i w gruncie rzeczy tak rzeczywicie jest po dzi dzie, ale to gwnie dziki jednoci ideologicznej w przeszoci, a nie w wyniku obecnej jednoci politycznej. Jeeli na wiecie dominuje kalendarz liczony od narodzin Chrystusa, zasada budowania sprawiedliwoci oparta na etyce chrzecijaskiej, tolerancja wobec rnic wyznaniowych, rasowych, etnicznych, demokracja polegajca na liczeniu si wadzy z wol podwadnych, jeeli najwikszym VIP-em wiata jest gowa Kocioa Katolickiego, a najpow45

Prof. Maciej Giertych

szechniej uywanym jzykiem, bez ktrego nie byaby moliwa midzynarodowa kontrola lotw, midzynarodowa wsppraca naukowa i czno internetowa, jest jzyk angielski, to atwo uzmysowimy sobie, ile Europa ju daa czy narzucia wiatu bez jednoci politycznej. Przewaga Europy w tym wanie sensie jest ju faktem i do tego faktu naley te Ameryka caa, pnocna i poudniowa cz bo przecie Ameryka to przeduenie Europy, tej tradycyjnej, chrzecijaskiej. Wiemy, e Kanada to co innego ni USA, ale wiemy te, e niewiele te kraje rni. Jednak nie obserwujemy planw zdominowania Kanady przez USA czy stworzenia jakiej federacji obejmujcej te dwa pastwa. Relacje ssiedzkie, jakie s midzy Stanami a Kanad, odpowiadayby rwnie nam w Europie. Stany Zjednoczone maj na wiecie rnych przyjaci, ktrym pomagaj bez wielkiego wtrcania si w ich sprawy wewntrzne. Nale do nich nie tylko Izrael, o czym kady wie, ale i m.in. Tajwan, Korea Poudniowa, Chile, Arabia Saudyjska czy chociaby Wielka Brytania. Ameryka nie pozwala, by przyjaci atakowano, a gdy zachodzi potrzeba udziela im pomocy. Przypomnijmy chociaby pomoc udzielon Wielkiej Brytanii w wojnie o Falklandy czy Tajwanowi, gdy Chiny kontynentalne prboway odebra mu wysepk Quemoy, lec u samych wybrzey kontynentu. Ostatnio przysza z pomoc Liberii w Afryce (kraj zaoony przez USA w XIX w.). Kto si okae wybracem USA w Europie rodkowej po rozpadzie bloku sowieckiego, nie jest jeszcze do koca jasne, ale wydaje si, e jednak Polska. Dobrze to dla nas, czy le? Polska zawsze pragna niepodlegoci i wszelk zewntrzn opiek le znosia. Ale dzisiaj nie da si y w prni. Trzeba mie na wiecie przyjaci i sojusznikw. Czy nam si to podobao, czy nie, ZSRR przez 45 lat broni naszej granicy na Odrze i Nysie. Jeszcze w 1989 r., tu przed upadkiem Muru Berliskiego, tylko dziki interwencji Gorbaczowa udao si Jaruzelskiemu zawrze z NRD porozumienie w sprawie Zatoki Pomorskiej, bez ktrego dzisiaj Szczecin byby martwym portem, jak Elblg zaleny od obcych wd terytorialnych. Stany Zjednoczone na pewno s nam duchowo blisze ni Rosja czy Niemcy. W XX w. dwa razy pomogy Europie pokona Niemcy, co najpierw dao nam niepodlego po 123 latach niewoli, a potem najlepsz granic z Niemcami od 1000 lat. To rwnie amerykaskie zwycistwo w wycigu technologicznym z ZSRR umoliwio nam wyzwolenie si spod sowieckiego panowania. Mamy za co by Amerykanom wdziczni. Std bliska przyja z USA byaby dla nas do zaakceptowania szczeglnie, e wiemy, i na og nie oznacza to nadmiernego wtrcania si w nasze wewntrzne sprawy. Zapewne wtrciliby si, gdy46

Z nadziej w przyszo!

by kto prbowa u nas dokona zamachu stanu lub rozpocz przeladowanie jakiej mniejszoci, ale to akurat nam nie grozi, bo nawyk tolerancji i demokracji jest u nas o kilka stuleci starszy ni w USA. Amerykaskie wymogi wobec przyjaci nie s nam straszne. Tradycyjnie boimy si przewagi ludnociowej, gospodarczej i militarnej Rosji i Niemiec. Status sojusznika USA jest dla nas bardziej wiarygodnym zabezpieczeniem ni jakiekolwiek gwarancje europejskie. Wiemy, e gdyby Rosja uznaa, e wbrew naszej woli potrzebuje przewie swe wojska z Kaliningradu na Ukrain przez Polsk, adnej pomocy nie udzieli nam Anglia, Francja czy Niemcy. Amerykanie udzieli mog, choby na kocu wiata, i kady o tym wie. Zwykle wystarczy, e postrasz pomoc i potencjalnym agresorom odchodzi ochota do ruszania amerykaskich przyjaci. O takiego sojusznika warto zadba. Pamitajmy take, e w USA yje Polonia, liczca ok. 10 mln osb. Popieranie kraju swojego pochodzenia nie jest w Stanach Zjednoczonych traktowane jako gest sprzeczny z obowizkami obywatelskimi wobec USA. Polonia to liczcy si elektorat, z ktrym kady kandydat do obieralnego urzdu musi si liczy. Moemy wic liczy rwnie na poparcie naszych interesw przez obywateli USA polskiego pochodzenia. Chodzi tu zarwno o poparcie polityczne w samych Stanach, jak i zaangaowanie gospodarcze w Polsce. Dzisiaj przyja musi przekada si na interesy. Chcemy amerykaskich inwestycji w Polsce, a Polonia moe tu odegra du rol inicjatora rnych przedsiwzi. W sumie wic jest w naszym interesie by sojusznikiem i przyjacielem USA i powinnimy si o taki status stara. Z tego tytuu winnimy si zgodzi na wojskowe bazy amerykaskie w Polsce, mimo e stanowi one spor uciliwo. Uciliwoci niewtpliwie s kontakty amerykaskich onierzy z otoczeniem. Zwykle wok baz amerykaskich mno si domy publiczne, rozwija si handel narkotykami i inna przestpczo. Mog te by problemy rodowiskowe haas trenujcych samolotw, spaliny, odpady itd. Z drugiej strony wok baz powstaj nowe miejsca pracy i to nie tylko w sferze rozrywkowej. Bazy maj potrzeby budowlane, zaopatrzeniowe, owiatowe, z zakresu usug komunalnych, same zatrudniaj lokalnych cywilw do rnych prac przygodnych itd. Potrafilimy y w ssiedztwie baz rosyjskich, to i przy amerykaskich wytrzymamy. Ponadto sama obecno wojsk amerykaskich na naszym terytorium stanowi zabezpieczenie przed ewentualnymi zakusami naszych ssiadw tradycyjnie stanowicych dla nas zagroenie. Obecno baz amerykaskich w Anglii, Niemczech, Japonii, na Tajwanie, nawet na Kubie, wcale nie oznaczaa ograni47

Prof. Maciej Giertych

czenia suwerennoci tych krajw. W sumie wicej argumentw przemawia za wyraeniem zgody na amerykaskie bazy w Polsce. Natomiast zupenie czym innym jest wsppraca z Ameryk i udostpnianie jej baz, a czym innym uczestniczenie w amerykaskich wojnach kolonialnych. Co prawda symbolicznie, ale uczestniczylimy ju w trzech takich wojnach: na Haiti i dwa razy w Iraku. Ot wojny kolonialne nie nale do naszej tradycji. Jestemy sojusznikiem wiarygodnym i umw dotrzymujemy to wykazalimy wielokrotnie w naszych dziejach. Ale udzia w wojnach kolonialnych, na obce zamwienie i w obcym interesie, le wspominamy. Napoleonowi suylimy wiernie, bo bi naszych rozbiorcw: Austri, Prusy i Rosj, ale o to, e wysa naszych wiarusw na Haiti, mamy do niego pretensje. Teraz Amerykanie cigaj nas na swoje wojny, w ktrych wcale uczestniczy nie musimy. Zobowizania wynikajce z uczestnictwa w NATO nie sigaj Iraku. Atak 11 wrzenia 2001 r. na USA by uzasadnieniem do udzielenia temu krajowi pomocy w walce ze wiatowym terroryzmem, nawet w wojnie w Afganistanie, gdzie, jak ustalono w sposb udokumentowany, terroryci mieli swoje bazy. Jednake zwizek Iraku ze wiatowym terroryzmem udokumentowany nie zosta. Wojna z Saddamem Husajnem ma w sposb oczywisty zwizek z konfliktem izraelsko-palestyskim. To zrozumiae, e Izrael, stojc sam w obliczu wiata arabskiego, pragnie mie silnego sojusznika w pobliu. Od dawna wic nalega na USA, by si na tym terenie zaangaoway. Ale to nie znaczy, e rwnie i my mamy deklarowa si po ktrejkolwiek ze stron w tym konflikcie. Moemy i powinnimy pozosta neutralni. Niestety stao si inaczej. W wojn irack zaangaowa nas prezydent Kwaniewski, nawet nie pytajc Sejmu o zgod, ktr zapewne by i tak uzyska, gdy nie tylko SLD by j wyrazio, ale rwnie PO i PiS, guche na apele Ojca witego. Mamy tak sytuacj, jak mamy. Jestemy stron w tej wojnie. Teraz pojawia si pytanie, czy powinnimy tam pozosta w roli okupanta. Tutaj sytuacja jest troch odmienna. Polska ma tradycj uczestniczenia w rnych akcjach pokojowych na caym wiecie pod auspicjami ONZ, od Korei po Bliski Wschd. Uczestniczymy te w operacjach stabilizacyjnych na Bakanach. Mamy opini kraju neutralnego nadajcego si do takiej roli. Jestemy zaprzyjanieni z krajami arabskimi, w tym z Irakiem, gdzie nasza obecno gospodarcza i kulturowa (m.in. wymiana studentw) przez wiele lat tworzya baz dla dobrej wsppracy. Winnimy si stara zmieni status naszej obecnoci w Iraku z roli okupanta do roli operacji pokojowej z mandatu ONZ. Nasze dowiadczenie i znajomo same48

Z nadziej w przyszo!

go Iraku pozwoli odegra tam pozytywn rol. Winnimy te zadba o los chrzecijaskiej mniejszoci w tym kraju, dzisiaj zagroonej przez islamski fundamentalizm. Natychmiastowego wycofania swego wojska, jak uczynia to Hiszpania, w aden sposb popiera nie wolno. Popsuoby to nasze stosunki z USA, wprowadzio chaos i zostawio z o nas pami w Iraku, odebraoby weteranom wojny irackiej poczucie dobrze spenionej misji i obniyoby presti Polski na wiecie. Nie zmienia to faktu, e aktywnie szuka trzeba politycznych sposobw zakoczenia tej wojny, a co najmniej wczenia w ni ONZ. Rozsdny wydaje si pomys polski, by zacz budowa demokracj w Iraku od wyborw samorzdowych wszdzie tam, gdzie si je ju da przeprowadzi. Lokalne spoecznoci tu i wdzie ju s gotowe przej odpowiedzialno za swoje sprawy. Przyjdzie to atwiej ni szukanie wsplnej, demokratycznie wybranej wadzy nad caym krajem, posiadajcej rwnoczenie aprobat sunnitw, szyitw i Kurdw. Etap samorzdowy moe sta si szko demokracji. Nie jest te wykluczone, e koniecznym moe si okaza podzia kraju. Ostatecznie obecne granice wytyczyli Anglicy i Francuzi po I wojnie wiatowej, na gruzach pokonanego Imperium Otomaskiego, bez pytania ludnoci lokalnej o zdanie. Jestemy powanym krajem i musimy ponosi konsekwencje swoich, czasami nawet bdnych, decyzji. Nie jest tak, e wybralimy si do Iraku po upy w postaci zamwie patnych w petrodolarach, a skoro ich nie ma i do tego okazuje si jeszcze, e tam strzelaj i mona zgin to pakujemy nasze zabawki i wracamy do domu. Oczywicie chcemy, by nasi onierze wrcili jak najszybciej, cali i zdrowi, ale z poczuciem dobrze spenionej misji. Chcemy, by wrcili z kraju, ktry udao si uspokoi, odbudowa i przywrci do normalnego ycia. Chcemy by nasze wyjcie, oby jak najszybsze, obyo si w sposb godny, a nie jako ucieczka przed trudnociami czy zagroeniem. Dobrym pomysem jest przeniesienie naszych wojsk na inny trudny teren, ale ju wyranie jako misja pokojowa, np. do Darfuru w Sudanie czy do Afganistanu. Jeeli nasz sojusz z USA ma mie charakter powany, to nie moemy go uzalenia od biecych drobiazgw, takich jak trudnoci wizowe czy przegrany kontrakt BUMAR-u. Ci, co myleli, e pjcie do Iraku automatycznie spowoduje udogodnienia dla nas ze strony USA, wykazuj infantylizm w myleniu politycznym. Ani amerykaska odmowa uchylenia obowizku wizowego, ani nasza odmowa udziau w wojnie w Iraku czy gdzie indziej, nie powinny narusza istoty naszych dwustronnych stosunkw. Powinny by one dobre, bo wynika to z istoty wzajemnych potrzeb strategicznych. Musimy o nie dba, ale z pozycji partnera, nie petenta czy po49

Prof. Maciej Giertych

susznego wykonawcy polece aktualnego rezydenta Biaego Domu. Nikt nas nie bdzie szanowa, jeeli nie bdziemy sami siebie szanowali. Sugestie, by tak, jak Brazylia, zastosowa tytuem retorsji utrudnienia wizowe dla obywateli USA, to przykad takiego infantylizmu. Uderzylibymy tylko w Poloni amerykask, ktra stanowi przytaczajc cz przyjedajcych do nas obywateli USA. Przecie nie chcemy ograniczania tych przyjazdw! Podobnie obraanie si o przegrany przetarg na kontrakty w Iraku, to te infantylizm. C w tym dziwnego, e Amerykanie za swoje pienidze zlecaj swojej firmie, a nie naszej, i to na dodatek oferujcej usug po niszej cenie? Lepiej sami nauczmy si, jak traktowa obce oferty w ogaszanych u nas przetargach! W stosunkach z USA wyzby si musimy zarwno budzcego pogard lizusostwa, jak i denerwujcego pieniactwa w drobiazgach.

50

Z nadziej w przyszo!

Kraje odlege
Polska jest krajem, ktry tradycyjnie ma i chce mie dobre stosunki ze wszystkimi krajami wiata. Bolesna i pogmatwana historia powoduje, e stosunki z najbliszymi ssiadami s czsto najtrudniejsze, ale nie ma adnych powodw, abymy z dalszymi ssiadami odleglejszymi krajami mieli ze stosunki. Nasza filozofia jest taka: s midzy nami rnice, ale nie wtrcamy si w sposb funkcjonowania innych krajw. To ich wasna sprawa. Z naszej strony s tylko dwa postulaty, po pierwsze: by yjca w danym kraju Polonia bya traktowana bez dyskryminacji, czyli by moga normalnie funkcjonowa, y swoim yciem i utrzymywa kontakty z macierz. Drugi postulat czy si z pierwszym, ale ma znaczenie uniwersalistyczne. Pragniemy swobody dla Kocioa Katolickiego, by mg prowadzi prac misyjn i obsugiwa swoich wiernych. Wrd tych wiernych z reguy znajd si yjcy w danym kraju Polacy, jeeli takowi s. Czyli chcemy tolerancji dla polskiej diaspory i dla katolikw. Koci Katolicki wszdzie tam, gdzie tylko istnieje, domaga si jako absolutnego minimum dla swoich wiernych dwch podstawowych praw, prawa do ycia w monogamicznym, nierozerwalnym zwizku maeskim oraz niezalenoci od kogokolwiek w zakresie tego, co Koci naucza. W krajach, ktre tych postulatw nie speniaj, Koci albo schodzi do podziemia, do katakumb, czyli dziaa z ukrycia, albo usuwa si w ogle. Z reguy w krajach nie speniajcych tych warunkw Polonii nie ma. Dotyczy to np. Arabii Saudyjskiej czy Chin. Kiedy bya w Chinach dua polska kolonia, np. w Harbinie, ale byo to w czasach, gdy tolerowano tam funkcjonowanie Kocioa Katolickiego. Obecno w danym kraju mniejszoci katolickiej, np. ludzi pochodzcych z Polski, wraz z dostpn dla nich posug religijn, to okazja do oswajania lokalnych wadz z zasad tolerancji religijnej, czyli uczenie ich europejskich, aciskich norm postpowania z mniejszociami wyznaniowymi, a co za tym zwykle idzie rwnie i etnicznymi. Jeeli chodzi o kraje, w ktrych takiej minimalnej tolerancji nie ma, to ih stosunki z Polsk bd si ogranicza do wymiany handlowej. Wszelkie udawanie bliskoci ideologicznej, jak np. z Chinami czy Kore Pnocn w czasach PRL, prowadz donikd. Nic trwaego na bazie takich kontaktw
51

Prof. Maciej Giertych

powsta nie moe. Mog by interesy handlowe i ewentualnie funkcjonowanie we wsplnym bloku wojskowym, ale w tym drugim przypadku z maym prawdopodobiestwem wzajemnej przydatnoci. Stosunek Chin czy Arabii Saudyjskiej do Kocioa Katolickiego znany jest od dawna i w rezultacie nie ma tam polskiej diaspory. Ale dzi pojawi si nowy temat. W krajach, w ktrych tradycyjnie zawsze byo sporo Polakw, pojawia si nietolerancja wobec Kocioa. Wszystko odbywa si pod hasami rzekomej tolerancji, ale w imi nie dranienia uczu wyznawcw innych wyzna stawia si ograniczenia dla dziaalnoci i nauczania Kocioa Katolickiego. Przestpstwem staje si publiczne demonstrowanie symboli religijnych, goszenie nauki Kocioa o takich sprawach, jak homoseksualizm, aborcja czy antykoncepcja, organizowanie procesji eucharystycznych, demonstracji przeciwko aborcji, zboczeniom i profanacjom. Wkrtce moe doj do tego, e nawet w takich krajach, jak Kanada, Szwecja czy Francja Koci zacznie schodzi do dziaalnoci podziemnej, do katakumb. W stosunkach z takimi krajami zawsze musimy stawia jako jeden z naszych najwaniejszych postulatw prawo Kocioa do goszenia swojej nauki. Polska winna si sta krajem awangardowym w tej mierze. To powinno by nasz wizytwk w relacjach z krajami caego wiata, najlepiej i najatwiej w imi interesw polskiej diaspory w danym kraju, ale nie tylko. Chodzi o tolerancj dla jawnego goszenia nauki Kocioa Katolickiego wszystkim, bez wzgldu na kolor skry, narodowo czy obywatelstwo. Wanym naszym postulatem w relacjach z krajami caego wiata winna by troska o dobre imi Polski. Bardzo czsto w rnych krajach pojawiaj si obraliwe wobec Polski wypowiedzi politykw czy te opinie w mediach. Szczeglnie jeeli s to media publiczne lub wielkonakadowe, nasza reakcja musi by natychmiastowa i zdecydowana. Tak si niestety dzieje, e w wyniku wrogiej nam propagandy, zwykle majcej rdo w Niemczech, prbuje si obcia Polsk za winy innych. Chodzi o takie sprawy, jak nasz rzekomy wspudzia w holocaucie ydw, jak nasza rzekoma odpowiedzialno za wywoanie II wojny wiatowej, rzekoma nietolerancja wobec mniejszoci wyznaniowych i etnicznych, rzekoma wina za wypdzenia i tym podobne. Na wszelkie tego typu oskarenia w mediach czy podrcznikach szkolnych, na wszelkie okrelenia typu polskie obozy koncentracyjne, nazici w Polsce (bez podania narodowoci tych nazistw), tradycyjny polski antysemityzm i inne, reakcja musi by natychmiastowa i sigajca najwyszego szczebla. Po to s suby dyplomatyczne, by pilnowa naszych spraw oraz odpowiednio szybko i energicznie reago52

Z nadziej w przyszo!

wa. Uczmy si od ydw! Jak oni potrafi szybko i skutecznie reagowa na kad krytyk kierowan pod ich adresem! Powinnimy robi to samo. Zreszt wikszo krajw tak czyni, a nasza opieszao powoduje, e pozwalamy na rozprzestrzenianie si krytycznych opinii wobec Polski. Tu zwykle szybsza i skuteczniejsza jest Polonia. Ale zawsze pytaj: gdzie jest polska ambasada i polskie MSZ? Pretensje w tej mierze syszymy tak czsto, e konieczne jest dokonanie gruntownych zmian w funkcjonowaniu naszej suby dyplomatycznej, zmian nie tylko kadrowych, ale i w przedmiocie wiadomoci co do zada, roli i zakresu obowizkw. Innym postulatem do realizacji w naszych relacjach z krajami caego wiata winna by wzajemno w sprawach handlowych, transportowych, wizowych, azylu, ekstradycji, prawnych, zwrotu skradzionych dzie kultury, uznawania dyplomw i innych. Jest rzecz normaln, e we wszelkich relacjach dwustronnych kada ze stron prbuje zabezpieczy swoje interesy. Zbyt czsto bywao tak, e Polska robia ustpstwa, nie uzyskujc w zamian nic. W imi dobrych stosunkw nieraz trzeba i na ustpstwa, ale trzeba te umie dba o wasne interesy i uzyskiwa co w zamian. I jeszcze jedna uwaga. Nic tak nie poprawia stosunkw dwustronnych, jak posiadanie w danym kraju autentycznych przyjaci. Takimi przyjacimi z reguy s byli studenci naszych uczelni, najlepiej ich absolwenci. To jest inwestycja, ktra zawsze si opaca. Trzeba wic dogada si w sprawie wymiany studentw, zaoferowa stypendia, poszuka analogicznych dla polskiej modziey i reklamowa moliwo studiowania w Polsce przez zainteresowanych. W tej mierze wicej si robio w czasach PRL-u, a owoce tego dopiero teraz zbieramy, opierajc dwustronne stosunki na ludziach, ktrzy Polsk znaj i z reguy dobrze wspominaj.

53

Prof. Maciej Giertych

Bezrobocie
Jednym z najwikszych problemw Polski dnia dzisiejszego jest bezrobocie. Wszyscy o tym mwi, wszyscy o tym wiedz. Ale jakie rozwizania s proponowane? Gwn propozycj dla modych bezrobotnych, dla wieo upieczonych absolwentw, jest emigracja. W okresie kampanii referendalnej na temat wejcia do Unii Europejskiej mwiono modym z zachwytem: WYJEDZIECIE! Kamstwo to miao bardzo krtkie nogi. Wnet si okazao, e w dotychczasowych krajach Unii Europejskiej take jest bezrobocie i w zwizku z tym nie wpuszcz nas one atwo na swj rynek. Ta oferta bya blefem propagandowym i niczym wicej. Teraz okazao si, e jedynie Irlandia i Wielka Brytania przyjm polskich pracownikw i to z ograniczeniami, bo nie bd im przysugiway takie udogodnienia spoeczne, jak rodzimym pracownikom. Chodzi oczywicie o prac najniej patn, niewymagajc kwalifikacji (sprztanie, winobranie, zbieranie truskawek itd.). Jeeli wiat zachodni bdzie potrzebowa specjalist z Polski, to go oczywicie przyjmie. Ju teraz przyjmuje i przyjmowa na dugo przed akcesj do Unii Europejskiej. Ma to charakter drenau mzgw. Ludzie dobrze wyksztaceni i o wysokich kwalifikacjach bez problemu znajduj prac rwnie w Polsce. Wyjedaj nie z powodu bezrobocia, ale dla lepszych zarobkw. Ich wyjazd nie zwalnia miejsc pracy, bo to wanie tacy wyksztaceni, operatywni ludzie generuj miejsca pracy swoj aktywnoci. Tak wic emigracja, przynajmniej do UE, problemu bezrobocia nie rozwie. Naley si liczy, e z nawizk zostanie zrekompensowana imigracj zarobkow ze wschodu. Miejsca pracy trzeba tworzy w Polsce. Tu musimy znale rozwizanie problemu bezrobocia, nie tylko po to, by podnie ogln zamono spoeczestwa, ale i po to, by przeciwdziaa emigracji, bymy niepotrzebnie nie wyzbywali si substancji biologicznej, ktra decyduje o naszej sile. Tym bardziej wiat bdzie si z nami liczy, im bdzie nas wicej i im wysza bdzie u nas stopa yciowa. Podstawow przyczyn bezrobocia w Polsce jest uciekanie nie ludzi, ale miejsc pracy do Unii Europejskiej. Ma to zwizek z warunkami, jakie przy54

Z nadziej w przyszo!

jlimy wraz z podpisaniem ukadu stowarzyszeniowego. Wolno handlu z Uni polega na tym, e nam bardzo trudno dosta si z naszymi towarami na jej rynki, za ona swobodnie sprzedaje swoje towary u nas. Ocenia si, e w wyniku tych nierwnoprawnych pozycji ucieko z Polski do Unii 1,5 ml miejsc pracy. Po naszej akcesji zjawisko to si nasila, bo doszo do kompletnej likwidacji opat celnych na towary unijne. Ponadto nasz rolnik musi konkurowa z rolnikiem ze starych krajw czonkowskich (tzw. pitnastki), otrzymujcym dopaty czterokrotnie wysze ni rolnik polski. Mimo tego, jak wykazaa praktyka, po wejciu do Unii nasze produkty rolne s konkurencyjne na tamtejszym rynku. Gwatownie wzrs eksport. Spowodowao to jednak gwatowny wzrost cen artykuw spoywczych u nas. Nie idzie za tym wzrost pac, a wic obserwujemy pauperyzacj spoeczestwa. By odczu korzyci z eksportu produktw rolnych, musi wzrosn ich produkcja, a tego w par miesicy si nie osignie potrzeba czasu i sprzyjajcych warunkw ekonomicznych. Jaka na to rada? O opacalnoci eksportu decyduje nie tyle wydajno producenta, co czynniki od niego niezalene, takie jak ca, stopy kredytowe, podatki i kursy walut. Ce w relacji z Uni ju nie mamy, ale s narzucone nam limity produkcyjne. Znajd si bez problemu jeszcze inne sposoby, by nasz eksport w tamtym kierunku ukrci. Pozostaj ca w relacjach z krajami spoza Unii. Kiedy duo eksportowalimy na Wschd. Z tamtego rynku wypary nas kraje zachodnie, gwnie z powodu gupiej polityki naszych wadz, ktre dyy do ograniczania wszelkich relacji z Rosj. Musimy si postara te rynki odzyska. Tu o warunkach celnych decyduje Unia. Rosji nie udao si narzuci nam gorszych warunkw ni wynegocjowane dla starych krajw Unii (tzw. pitnastki). W polityce celnej wielkiego pola manewru nie mamy, ale eksport mona wspiera na wiele innych sposobw. O konkurencyjnoci naszych towarw w duym stopniu decyduje stopa podatkowa. Nisze podatki to wiksza opacalno produkcji, a wic wiksza szansa, e produkt trafi na rynki obce. Duo si mwi o reformie systemu podatkowego, o obnieniu kosztw produkcji i zatrudnienia tak, by zatrudnienie dodatkowego pracownika byo tasze. O tych sprawach decyduje rzd, jeszcze nasz, warszawski. Sprawy podatkowe nie nale jeszcze do kompetencji Unii Europejskiej, a wic moemy je ksztatowa sami tak, eby to byo korzystne przede wszystkim dla naszych producentw. Jednake ju pojawiaj si prby ingerowania w nasz system podatkowy. Niemcy zadali, bymy podnieli podatki od przedsibiorstw, bo inwestycje uciekaj od nich do nas. Jak na razie nie ulegamy tym naciskom
55

Prof. Maciej Giertych

i ulega nam nie wolno. Bardzo wanym elementem opacalnoci jest wysoko stp kredytowych. O tym decyduje nie rzd, ale Narodowy Bank Polski i Rada Polityki Pieninej. Na razie skada si ona gwnie z ludzi pochodzcych z ukadu okrgo-stoowego, czyli mylcych bardziej internacjonalistycznie ni patriotycznie. Ale z czasem i skad tej Rady trzeba bdzie zmieni, a w szczeglnoci jej prezesa, czyli prezesa NBP, Leszka Balcerowicza. Bez wsppracy NBP z rzdem w sprawie opacalnoci produkcji bardzo trudno bdzie zredukowa bezrobocie. Na spraw kursu walut nie mamy zbyt wielkiego wpywu. Mona by ogosi urzdow dewaluacj zotego, ale jest to mechanizm z poprzedniej epoki. Lepiej rcznie tych spraw nie regulowa. Rzd ma zawsze mono wpywania na zaufanie do zotwki i, w razie potrzeby, spowodowa zmniejszenie tego zaufania, co skutkowa bdzie zwikszeniem opacalnoci eksportu i nieopacalnoci importu. Ostatnio wystpoway zmiany w relacji midzy dolarem a euro. Poniewa importujemy gwnie rop i gaz, rozliczane w dolarach, a eksportujemy gwnie do strefy euro, zmiana na korzy euro okazaa si dla nas korzystna i std ostatnia poprawa wskanikw gospodarczych, ktrymi tak bardzo chwali si rzd Millera i wci chwali rzd Belki. Ale ostatnie wahnicie jest w druga stron. Dolar ronie w si. Dziaa to na nasz niekorzy. Niestety jednak Polska nie ma adnego wpywu na relacje midzy dolarem a euro. Nie naley wic przypisywa sobie konsekwencji tych relacji. My moemy jedynie wpywa na kurs zotwki. Do redukcji importu mona si te przyczyni promocj polskich towarw. Hasa Kupuj polskie czy te Dobre, bo polskie w jakim zakresie oddziaywuj na konsumentw. Naleaoby zwikszy propagand w tym kierunku. Trzeba ludzi zmobilizowa, by zawsze sprawdzali, co kupuj, sprawdzali nalepk na towarze, czy powiadcza rodzimo produkcji. Unia robi nam trudnoci z takimi akcjami promocyjnymi, bo podobno s niedemokratyczne i niewolnorynkowe. Oglnie rzecz biorc, aby zlikwidowa bezrobocie, trzeba uatwi maym i rednim przedsibiorstwom tworzenie nowych miejsc pracy. Due przedsibiorstwa same dyktuj warunki i z reguy d do ograniczenia zatrudnienia. Natomiast mae, rozwijajc si, tworz miejsca pracy. Trzeba wic wspiera tworzenie nowych miejsc pracy rnymi zachtami podatkowymi. Nad powyszymi kwestiami dyskutuj wszyscy, brak jednak woli realizowania programu tworzenia nowych miejsc pracy. Jest jednak jesz56

Z nadziej w przyszo!

cze inna moliwo polegajca na lepszym gospodarowaniu posiadanymi miejscami pracy. Mechanizacja i komputeryzacja prac powoduje, e stale maleje i nadal male bdzie zapotrzebowanie na prac. Czyli problem bezrobocia bdzie si nasila na skal wiatow. Nie ma problemu z wyprodukowaniem kadej potrzebnej iloci dowolnego towaru. Problem jest ze sprzeda, czyli z popytem. Ludzie za mao maj pienidzy, by ten towar kupi. A pienidz to przecie tylko narzdzie, forma zapisu, wzajemnych nalenoci. Jak zwikszy popyt bez wzrostu zatrudnienia? Mamy dzisiaj z jednej strony bezrobocie, a z drugiej konieczno posiadania dwch pensji w rodzinie, czyli konieczno pracy zarobkowej kobiet. Matka zajmujca si dziemi w domu pracuje, ciko pracuje. T prac trzeba dowartociowa i opaci poprzez odpowiednie ulgi rodzinne. Trzeba stworzy taki system, by kobiety, ktre tego chc, mogy zrezygnowa z pracy zarobkowej na rzecz pracy we wasnym domu przy dzieciach. Pisz o tym w rozdziale o programie prorodzinnym. Dodam, e taki system jest moliwy do stworzenia, a wystarczy tylko przesta ulega propagandzie feministek, ktrym na og w yciu domowym si nie powiodo i wyywaj si, sprzedajc swoj antyrodzinn filozofi politykom. Haso rwnoci mczyzn i kobiet bdzie prawdziwe dopiero wtedy, gdy uznamy, e si rnimy i mamy biologicznie zdeterminowane, odmienne obowizki. Uszanujmy te rnice i dowartociujmy kobiece obowizki w domu. Oczywicie te kobiety, ktre pragn pracowa zarobkowo, musz mie do tego pene prawo, ale nie powinnimy sprowadza prawa do obowizku. Zawsze bd kobiety czy to bezdzietne, czy to pragnce si realizowa w swojej wyuczonej specjalnoci, czy wreszcie te, ktrych dzieci ju wyfruny z domu i ktre pragn si zaj czym poza domem. Moe te si zdarzy, e kobieta posiada wyszy potencja zarobkowy od ma i to on przejmie obowizki domowe. Nie wymagajmy jednak pracy zarobkowej od tych kobiet, ktre wolayby si zaj dziemi w domu, ani od pracodawcw, aby ponosili koszta macierzystwa swych pracownic. Te sprawy winny regulowa ulgi podatkowe i zasiki pastwowe. Zmniejszy to napr pci piknej na rynek pracy zarobkowej i zachci przedsibiorcw do tworzenia nowych miejsc pracy.

57

Prof. Maciej Giertych

Program prorodzinny
Liga Polskich Rodzin z zaoenia jest ukierunkowana na trosk o rodzin. Std w naszym programie spoecznym do kadego tematu podchodzimy z punktu widzenia interesu rodziny. Polityka gospodarcza musi mie na wzgldzie zdrowie spoeczne. Im wicej ludzi jest zadowolonych, samodzielnych, posiadajcych nieruchomoci, gospodarujcych na swoim, dorabiajcych si wasn prac, czujcych zwizek midzy wysikiem a zarobkami, niezagroonych zwolnieniem z pracy, wywaszczeniem czy eksmisj, troszczcych si o swoje sprawy bez czyjejkolwiek krzywdy, tym sprawniej funkcjonuje pastwo. Ten organiczny zwizek polityki gospodarczej z polityk spoeczn jest koniecznym elementem programu narodowego. Program maksymalizacji liczby podmiotw gospodarczych to rwnoczenie program wspierania maych firm, najlepiej rodzinnych. W takich firmach atwiej panowa nad korupcj, trudniej ukra, trudniej oszuka. S sprawy z zakresu polityki spoecznej, ktre zasuguj na szczeglne wypunktowanie i omwienie.

Demografia
Tym bdziemy silniejsi jako Nard i pastwo, im bdzie nas wicej. To wielokrotnie gosi Prymas Wyszyski. Dlatego potrzebna jest polityka pronatalistyczna. Obecnie, tak jak caa Europa, wymieramy - wicej osb umiera ni si rodzi. W tej mierze s jeszcze wahania w niektrych latach, co ma zwizek z liczebnoci poszczeglnych rocznikw wchodzcych w etap wzmoonej rozrodczoci i wzmoonej umieralnoci, ale reprodukcja netto od wielu ju lat jest poniej prostej reprodukcji. Spjrzmy na liczby:
rok 1950 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 2000 2001 2002 2003 rep.n. 1,491 1,339 1,150 1,011 1,059 1,073 1,100 0,967 0,765 0,640 0,617 0,599 0,588

Reprodukcja netto (rep.n.) to rednia liczba crek przypadajca na jedn kobiet, przy zaoeniu, e kobieta w wieku rozrodczym bdzie rodzi z czstotliwoci, jak charakteryzuj si wszystkie kobiety rodzce w roku, dla ktrego oblicza si wspczynnik reprodukcji, umniejszona o crki,
58

Z nadziej w przyszo!

ktre nie doyj wieku swoich matek. Czyli warto 1,000 oznacza prost reprodukcj po kadej kobiecie zostanie rednio jedna crka zdolna do reprodukcji. Oznacza to, e pod koniec lat szedziesitych zeszlimy do poziomu reprodukcji prostej. Potem nastpio lekkie oywienie, ale w latach osiemdziesitych rozpocz si znowu spadek, ktry trwa do dzisiaj. Gdy wspczynnik zejdzie do 0,500, to co pokolenie bdzie si nas rodzi o poow mniej. Czyli model rodziny z jednym dzieckiem lub bezdzietnej bdzie dominujcy. Mona by si zastanawia, co spowodowao oywienie demograficzne w latach siedemdziesitych. Weszy wtedy w wiek reprodukcyjny liczne roczniki powojenne, jednake metoda liczenia wspczynnika reprodukcji netto eliminuje wpyw takich czynnikw na reprodukcj. Maj one wpyw na ogln liczb urodzin, ale nie na wspczynnik reprodukcji netto. Niewtpliwie owo oywienie miao zwizek z wprowadzeniem urlopw wychowawczych, z wydueniem urlopu macierzyskiego i ywioowym rozwojem budownictwa mieszkaniowego (gierkowskie blokowiska). Czyli poprzez polityk spoeczn mona wpywa na poziom rozrodczoci. Dzisiaj wielko rodziny to gwny czynnik decydujcy o jej zamonoci. O zamonoci winien za decydowa charakter wykonywanej pracy, jej trudno i stopie spoecznej przydatnoci, a wic i wyksztacenie. W sytuacji, gdy wielodzietno automatycznie oznacza pauperyzacj, powstaje niech do dzieci. Cae obecne ycie w Polsce, a waciwie w caym wiecie zachodnim, jest tak zorganizowane, by dzieci byo jak najmniej, by nie przeszkadzay matkom w karierach zawodowych. Dwie pensje w rodzinie stay si ekonomiczn koniecznoci. Posiadanie dzieci stao si prywatn spraw rodzicw, ich przyjemnoci lub kaprysem. Tymczasem dzieci to przyszo Narodu. One bd pracowa na emerytury nie tylko dla swoich rodzicw, ale i dla tych wszystkich, ktrzy dzieci nie maj, maj ich mao lub ktrych dzieci wyemigroway. Potrzebna jest aktywna polityka pronatalistyczna pastwa i spoeczne dowartociowanie wielodzietnoci. Nie oznacza to jednak, e proponujemy powrt do pronatalistycznej polityki lat siedemdziesitych. Bya z gruntu socjalistyczn. Dawaa uatwienia jedynie kobietom pracujcym zarobkowo, a nie tym, ktre zdecydoway si powici pracy przy dzieciach, w domu. Bez dowartociowania tej pracy nie bdzie znaczcej wielodzietnoci. Musimy tak urzdzi ycie spoeczne, eby jak najwicej kobiet chciao i mogo pozosta w domu przy dzieciach. Zawsze pozostan kobiety, ktre z takich czy innych przyczyn pozostan na rynku pracy. Dla nich musz by uatwienia w postaci urlopw ma59

Prof. Maciej Giertych

cierzyskich i wychowawczych, ale na koszt pastwa, a nie pracodawcy. Na sytuacj demograficzn ma wpyw nie tylko rozrodczo, ale i dugo ycia oraz rnica midzy emigracj a imigracj. O dugoci ycia decyduje jako suby zdrowia, jako opieki nad osobami starszymi i akceptacja obecnoci emerytw w rodzinie. Oczywicie chodzi nie tylko o to, by ludzie duej yli, ale i o to, by duej byli zdrowi, by duej czuli si i rzeczywicie byli przydatni. Do czego moe by przydatny starszy czowiek? Oczywicie, jeeli jest sprawny i pracodawca go potrzebuje, to niech go dalej zatrudnia - to sprawa midzy nim a pracodawc, a pastwu nic do tego. Jeeli przechodzi na emerytur, to winien mie mono wykonywania przydatnej pracy, dopki siy mu na to pozwol. Moe to by praca we wasnym zawodzie, moe to by praca zupenie inna, np. twrcza, pisanie pamitnikw czy wierszy, realizacja hobby, na ktre nigdy nie byo czasu, lub, i to chyba najwaniejsze, pomaganie dzieciom i wnukom. Obecno starszego czowieka w rodzinie to powinna by norma. W takich rodzinach rwnie rodzi si wicej dzieci, dlatego, e modym atwiej si na nie zdecydowa, gdy wiedz, e maj na kogo liczy w razie potrzeby, choby w takich kwestiach, jak chwilowe przejcie opieki nad maymi dziemi. Wreszcie temat emigracji i migracji, ostatnio mocno wpywajcy na liczebno pastwa. Polska ju tradycyjnie co pokolenie traci du cz swojej ludnoci na rzecz innych krajw. Z przyczyn politycznych lub ekonomicznych ludzie wyjedaj do Zachodniej Europy, obu Ameryk, a nawet do Oceanii. Poniewa celem polskiej emigracji s kraje cywilizacji zachodniej, aciskiej, tej samej, co nasza, wic atwo si ona integruje w miejscu osiedlenia. Zwykle Polacy wynaradawiaj si ju w drugim pokoleniu, a bywa, e ju w pierwszym. Pozostaje sentyment do kraju pochodzenia, ale znajomo jzyka szybko zanika. Z reguy ludzie ci nie wracaj ju nigdy do Polski. Wyjtki tylko potwierdzaj t regu. Wracaj jako turyci, co ma znaczenie ekonomiczne, ale demograficznego znaczenia nie ma adnego. A wic z punktu widzenia sytuacji ludnociowej emigracja to czysta strata. Przy tym doda naley, e wyjedaj jednostki najbardziej operatywne i to zwykle w przededniu wieku najwyszej rozrodczoci. Bd suy swoimi umiejtnociami i rodzi obywateli innym krajom. Polska poniosa koszta ich wykarmienia i wyksztacenia, ale z tej inwestycji kto inny skorzysta. Poniewa Polska jest krajem zaduonym, nasi emigranci przenosz si ze spoeczestwa dunikw do spoeczestwa wierzycieli. Polska, spacajc dugi zagraniczne, zacignite midzy innymi po
60

Z nadziej w przyszo!

to, by przyszych emigrantw utrzyma i wyksztaci, bdzie teraz dofinansowywa ich dobrobyt w kraju osiedlenia, a poytku z nich nie bdzie mie adnego. Imigracja do Polski jest zjawiskiem na o wiele mniejsz skal. Ostatnio imigruj najczciej ludzie z innych cywilizacji Wietnamczycy, Kurdowie, Romowie. Ludzie ci na og trudno si integruj, czyli Polakami si nie staj. Mamy te ostatnio sporo robotnikw sezonowych z Ukrainy i Biaorusi. Jeeli ci si osiedl na stae, to z integracj na og problemw nie bdzie. Trudno jednak liczy na to, e straty emigracyjne zrekompensuje imigracja. Naley si obawia, e wraz z coraz szerszym otwieraniem si rynkw pracy w Unii Europejskiej znowu dowiadczymy masowej emigracji podobnej do tej, jak przeyy tereny dawnej Niemieckiej Republiki Demokratycznej po zjednoczeniu Niemiec. Jak wic widzimy, perspektywy demograficzne wesoe nie s. Potrzebna jest polityka pastwa, ktra temu zaradzi. Potrzebna jest polityka, ktra miaaby na wzgldzie co wicej ni tylko najblisze wybory, ktra proponowaaby inwestycje w dalsz przyszo, a nie tylko na najblisze lata. Ba, dzisiaj mamy problem, eby zagwarantowa rodki dalej ni na najbliszy rok budetowy. Wiele inwestycji wymagajcych wieloletniego finansowania wicej kosztuje ni by musiao, bo zamiast systematycznego zasilania z budetu, co rok ma inne wsparcie. Dotyczy to nie tylko wielkich inwestycji, jak budowa zbiornikw wodnych czy autostrad, ale nawet tak, wydawaoby si, prostej sprawy, jak zalesienia, gdzie trzeba wiedzie z co najmniej dwuletnim wyprzedzeniem, ile sadzonek przygotowa. Gdy przygotuje si za mao albo za duo, bd straty. Nastpnie przez kilka lat trzeba drzewka pielgnowa, czyli do nich dopaca, zanim pielgnacja zacznie sama si zwraca poprzez sprzeda tego, co si wytnie. Jeeli to jest oczywiste w odniesieniu do drzew, to tym bardziej winno by oczywiste w odniesieniu do dzieci. Zanim zaczn zarabia, to trzeba na nie oy. Dzieci to dobra inwestycja, zwrci si stokrotnie (zakadajc, e nie wyemigruj), ale najpierw trzeba znale na ni rodki. Jest to sprawa spoeczna, a nie tylko sprawa prywatna rodziny. Dopki tego nie zrozumiemy, kryzys demograficzny bdzie si pogbia. Po ostatnim spisie ludnoci Komitet Prognoz Polska 2000 Plus, postulujc przyjcie przez pastwo aktywnej polityki pronatalistycznej, sugeruje ostrono we wprowadzaniu takich oszczdnoci budetowych, ktre mogyby jeszcze bardziej osabi skonno Polakw do posiadania dzieci (Sprawy Nauki XII.03). Wyranie kolejne rzdy byy na takie ostrzeenia guchy.
61

Prof. Maciej Giertych

Rodzina szczliwa
Wspieranie rodziny to nie tylko sprawa dzietnoci, cho dzieci to bardzo wana cz skadowa rodziny. S rodziny, ktre z takiej czy innej przyczyny dzieci nie maj lub maj ich mao, a mimo to trzeba ycie spoeczne tak ustawi, by byy one szczliwe, by czuy si przydatne i by rzeczywicie byy przydatne. Rodzina powstaje, gdy dwoje ludzi, mczyzna i kobieta, wchodz w zwizek maeski, powstaje jako komrka spoeczna, jako nowa jednostka gospodarcza, jako nowy element ycia zbiorowego. Przynajmniej tak jest w naszej aciskiej cywilizacji, majcej charakter personalistyczny. W niektrych cywilizacjach o charakterze gromadnym wzicie ony nie oznacza powstania nowej wsplnoty, a jedynie wzbogacenie istniejcej o nowego czonka. Liczy si rd, a nie rodzina. Oenek nie wiele rni si od kupienia konia czy pola. Tam ona traktowana jest jako wasno ma i to bez wzajemnoci. W naszej cywilizacji lub to wzajemnie przyjcie wobec siebie zobowiza i rwnoczesne opuszczenie rodzin dotychczasowych przez obie strony. Nie zawsze to opuszczenie w sensie fizycznym nastpuje natychmiast, ale w sensie prawnym i spoecznym od razu powstaje nowa jednostka rodzinna. W tym momencie na og dzieci jeszcze nie ma, czyli zaledwie tych dwoje maonkw stanowi ju penoprawn rodzin. Wynikaj z tego nowe prawa i obowizki, zarwno wobec siebie wzajemnie, wobec powoywanych do ycia dzieci, jak i w relacji do wiata zewntrznego, a wic wobec rodzin, z ktrych maonkowie wyszli, wobec ssiadw, spoecznoci lokalnej i wreszcie wobec pastwa. Pastwo musi fakt powstania tej nowej jednostki spoecznej odnotowa, uwzgldni w takich sprawach, jak zmiana nazwiska, ewentualne nadanie obywatelstwa, gdy ktry z maonkw pochodzi z zagranicy, jak sposb rozliczenia podatkowego i wiele innych. Pastwo moe wymaga, by lubu nie brali ludzie zbyt modzi, pozostajcy ju w innym zwizku maeskim albo zbyt blisko spokrewnieni itd., ale w zasadzie nie moe zakaza ani nakaza wchodzenia w zwizek maeski, czyli powoywania do istnienia nowych rodzin. Takie prawo maj tylko zainteresowani i pastwo musi to zaakceptowa, gdy wynika ono z prawa naturalnego, a nie z nadanego przez pastwo. Prawo pastwowe musi wic by zgodne z prawem naturalnym i odzwierciedla jego realia inaczej bdzie bezprawiem.
62

Z nadziej w przyszo!

Ochrona nienarodzonych
Plag naszych czasw, zakcajc ycie rodzinne, jest zabijanie dzieci nienarodzonych. Niechciane dzieci to konsekwencja z jednej strony rozwizoci pciowej co w jakim zakresie byo zawsze a z drugiej ch lub potrzeba uczestniczenia kobiety na rynku pracy, w czym dziecko przeszkadza. Pojawienie si i rozpowszechnienie rodkw antykoncepcyjnych miao rzekomo zredukowa zjawisko niechcianej ciy. Zadziaao wrcz odwrotnie. Rozpowszechnio rozwizo pciow. Ta z kolei spowodowaa zwikszenie przypadkw nieplanowanej ciy, gdy adna metoda antykoncepcji nie jest w 100% pewna, a poza tym nie zawsze si j stosuje. Aborcja staa si ostatecznym sposobem na niechciane dziecko. Jest to konsekwencja ogromu nacisku spoecznego na dziewczyn w ciy, by si jej pozbya. Tymczasem zabjstwo na pewno jest wikszym przestpstwem ni cudzostwo, i to zarwno w sensie spoecznym, jak i religijnym. Przy aborcji matka jest nie tylko winowajc, ale i ofiar. Pozostali uczestnicy procederu to tylko winowajcy. Oczywicie penalizacja winna obejmowa w pierwszej kolejnoci tego, kto aborcji dokona, wraz z towarzyszcym mu personelem. W naszych czasach zwykle jest to ginekolog, niegodny miana lekarza, oraz asystujce mu pielgniarki i sekretarki prywatnych klinik ginekologicznych. Tu kara musi by bardzo surowa i obejmowa nie tylko przypisane w kodeksie karnym wizienie, ale i utrat prawa do praktykowania zawodu lekarskiego czy pielgniarskiego. Winna dziaa odstraszajco. W czasie odbywania kary rehabilitacja musi obejmowa przystosowanie do innego zawodu, bo aborter po odbyciu kary nie powinien ju mie prawa powrotu do pracy w zawodzie lekarza. To samo winno dotyczy asystujcych w procederze pracownikw suby zdrowia. Pozostali uczestnicy procederu ci, co namawiali matk do usunicia ciy, ci, co dali na to pienidze i ci, co pomagali spraw zaatwi te musz by karani, co najmniej przez publiczne napitnowanie i przez ujawnienie ich roli. Jak wszyscy wiedz, w Polsce kwitnie podziemie aborcyjne, czyli dokonywanie tej zbrodni w prywatnych gabinetach ginekologicznych. Tu karanie jest moliwe, a jedynie nie ma woli w ciganiu tego procederu. W naszym systemie prawnym aborcja dopuszczalna jest tylko w sytuacji, gdy cia zagraa yciu lub zdrowiu matki, gdy pochodzi z przestpstwa i gdy pd jest obciony chorob. Na wszystkie te okolicznoci musi by wiarygodna dokumentacja. W sumie wic legalnych aborcji jest niewiele, po63

Prof. Maciej Giertych

nad setka rocznie, ale przecie i to jest za duo. Kade ludzkie ycie jest wane i zasuguje na szacunek i ratowanie. Choroba dziecka to nie powd, by je zabija, ale by je leczy. Gdy dziecko zagraa yciu lub zdrowiu matki, to ma ona prawo si leczy, ale obowizkiem lekarza jest prbowa ratowa zarwno matk, jak i dziecko. Moe si zdarzy, e kuracja czy operacja matki zaszkodzi dziecku i nastpi poronienie, ale nie moe by ono zamierzone. Dzieci z gwatu to bardzo rzadkie przypadki, jednak i tu urodzenie dziecka winno by norm. To okazja, eby z traumatycznej sytuacji wycign jakie dobro. Dziecko jest dobrem. Mona je zatrzyma lub odda do adopcji, podczas gdy zabicie go dodaje zo do za. Do zego wspomnienia o gwacie dodaje si drugie o aborcji. Aborcja nigdy nie daje szczcia, nigdy nie jest rozwizaniem likwidujcym problem. Wrcz przeciwnie. Pogbia go. Pozostawia lad na psychice na zawsze. Niechciane dziecko po jakim czasie zwykle okazuje si by dzieckiem chcianym. Dokonana aborcja na zawsze pozostanie niechcianym wspomnieniem. Likwidacja dopuszczalnoci aborcji w jakimkolwiek zakresie musi nastpi jak najszybciej. Gdy zdobdziemy wadz lub wpyw na ni, to jak najszybciej zapewnimy ochron kademu yciu ludzkiemu. Od pierwszego dnia trzeba bdzie jak najenergiczniej zacz ciga amicych istniejce prawo (oferujcych usugi aborcyjne), surowo te osoby kara i fakt ich karania maksymalnie nagania. Nastpnie, dysponujc wikszoci sejmow, jak najszybciej trzeba bdzie wprowadzi ustawodawstwo, ktre zlikwidowaoby istniejce dzi jeszcze wyjtki dopuszczajce przerywanie ciy. Oczywicie trzeba te bdzie wprowadzi zakaz wszelkich zabaw z ludzkimi embrionami. Dzieci musz poczyna si w sposb zgodny z natur, jako konsekwencja zblienia pciowego maonkw, jako wyraz ich wzajemnej mioci i mioci do dziecka, ktre moe w wyniku tego zblienia si pocz. Oczywicie przeszkod moe by bezpodno, ktr trzeba leczy, ale nie z naruszeniem prawa naturalnego. Powoywanie do ycia dzieci w prbwce (in vitro) odbiera im naturaln mio rodzicw, z ktrej winne si pocz. T drog adna bezpodno leczona nie jest, bo stan chorobowy pozostaje. Dzieci staj si owocem dziaa lekarza, a nie rodzicw. Lekarz, by zapewni skuteczno swoim zabiegom, powouje do ycia wiele embrionw, wybiera, ktre uwaa za najlepsze, i te wprowadza do macicy. Pozostae moe jaki czas s przechowywane w stanie zamroenia, ale ich los jest z gry przesdzony maj zgin. Poniewa przyczyn bezpodnoci bywa niezdolno do wyprodukowania zdrowych gamet (ko64

Z nadziej w przyszo!

mrek jajowych lub plemnikw), w metodologii tworzenia dzieci z prbwki korzysta si z anonimowych dawcw. Wtedy matka nie wie, czyje dziecko nosi, czy m jest ojcem, czy sama jest jego matk. Z technologii tej rozwiny si badania nad powoywaniem do ycia embrionw z komrek somatycznych, czyli nad tzw. kloningiem. Pojawiy si badania nad komrkami macierzystymi z wykorzystaniem embrionw pozostaych po zapodnieniu in vitro lub specjalnie w tym celu powoywanych do ycia in vitro. S ju prby czenia gamet ludzkich i zwierzcych, by stworzy hybrydy. Pomysw przybywa, a wszystkie sprowadzaj si do braku szacunku dla ycia ludzkiego przed narodzeniem. Trzeba bdzie tego wszystkiego surowo zakaza w polskim ustawodawstwie.

Homoseksualizm
Z prawa naturalnego, z samej biologii, wynika, e maestwo to zwizek kobiety i mczyzny. Wszelkie prby nadania zwizkom homoseksualnym statusu maestwa czy statusu rodziny s sprzeczne z prawem naturalnym i oczywicie kade pastwo wprowadzajce takie regulacje, ingeruje w dziedzin, ktra do jego kompetencji nie naley. Maestwo i rodzina to s rzeczywistoci realne, ktrych tak atwo przeinterpretowa si nie da. Pastwo musi si do tego dostosowa, a jeeli bdzie prbowa zmieni sens tych rzeczywistoci, to tylko si omieszy. Zwizek homoseksualny nie jest maestwem ani rodzin nie tylko dlatego, e z natury swojej jest biologicznie bez sensu, nie ma zdolnoci rozrodczych, ale i dlatego, e nie jest w stanie zapewni pozostaych elementw komplementarnoci w relacjach midzyludzkich, ktre daje zwizek mczyzny i kobiety. Rnimy si. Chodzi tu nie tylko o rnice biologiczne, ktre s oczywistoci, ale i o rnice psychiczne, uczuciowe, mentalnociowe i inne. W zwizku maeskim te rnice su nie tylko przy wychowywaniu dzieci, dajc wzorce do naladowania, ale i w relacjach wzajemnych zapewniajcych uzupenianie si. Dzisiaj mwi si duo o tolerancji wobec rnych orientacji seksualnych. Lobby homoseksualne jest politycznie silne i wymusza nie tylko tolerancj dla swego rodowiska, ale i jego akceptacj, jako co normalnego. Ot homoseksualizm z normalnoci nie ma nic wsplnego. Jest to cecha nabyta w wyniku bdw wychowawczych. Niektrzy prbuj twierdzi, e to cecha, z ktr si rodz, czyli dziedziczna. Jako genetyk mog z ca odpowiedzialnoci stwierdzi, e w przyrodzie cechy determinujce bezpodno s bardzo szybko eliminowane na drodze naturalnej selekcji. A przecie akty homoseksualne s ze
65

Prof. Maciej Giertych

swojej natury bezpodne. By taka cecha bya przekazywana dziedzicznie, musi doj do normalnego heteroseksualnego wspycia. Oznacza to, e nawet gdyby homoseksualizm by dziedziczny, to musiaby si przenosi poprzez zwizki bdce jego zaprzeczeniem. Wszelkie argumenty naukowe przemawiajce za dziedzicznoci homoseksualizmu nie wytrzymuj krytyki i zostay zdecydowanie obalone przez ekspertw zajmujcych si t dziedzin. Jednym z dowodw na brak zwizku homoseksualizmu z dziedzicznoci jest wystpowanie blinit jednojajowych, a wic genetycznie identycznych, wrd ktrych jedno jest homoseksualne, a drugie normalne. Znany jest przykad rodziny, w ktrej po urodzeniu pierwszego syna matka bardzo chciaa mie crk. Tymczasem urodzili si chopcy, bliniacy jednojajowi. Poona, chcc pocieszy matk, powiedziaa jej, e jeden z tych chopcw ma zupenie dziewczc buzi. Matka uczepia si tej myli i potem wychowywaa tego bliniaka na dziewczynk. Ubieraa go w dziewczce stroje itd. To on zosta homoseksualist. Brat bliniak pozosta normalny. Wracam do tematu defektw w wychowaniu. Mski homoseksualizm zwykle pochodzi z matczynej nadopiekuczoci przy braku liczcego si ojca. Gdy w wychowaniu brak jest ojca jako wzorca, a moe nim by nawet zmary ojciec, pod warunkiem, e jest uznawany w rodzinie jako wzorzec, to dla chopca wzorcem staje si matka. Moe to doprowadzi do zaburzenia tosamoci i do homoseksualizmu. U kobiet przyczyna zwykle jest inna. Ma zwizek z jak krzywd doznan od mczyzny w okresie dziecicym lub dziewczcym. Szczeglnie wykorzystanie seksualne przez osob blisk powoduje strach przed mczyznami i skierowanie zainteresowa seksualnych ku kobietom. Oczywicie te nieprawidowoci w rozwoju psychofizycznym s konsekwencj jakiej patologii w rodzinie, braku normalnych stosunkw wewntrzrodzinnych, braku normalnych wzorcw macierzystwa i ojcostwa. W zwizku homoseksualnym, nawet gdy na drodze adopcji pojawi si w nim dzieci, nigdy normalnych relacji nie bdzie. Dzieci nigdy nie dostan prawidowych wzorcw do naladowania. Nie bdzie tam prawdziwego szczcia rodzinnego. Przy okazji warto nadmieni, e homoseksualizm jest uleczalny. Nie jest to atwe. Jak z kadym naogiem, walka z tymi skonnociami wymaga wytrwaoci, pomocy lekarskiej i duchowej, a take, a moe przede wszystkim, woli wyzwolenia si z tych skonnoci. Istnieje specjalna organizacja skupiajca tych, ktrzy si wyzwolili, pod nazw Courage (ma te polski odpowiednik pod nazw Odwaga). Organizacja ta dziaa na troch podob66

Z nadziej w przyszo!

nych zasadach, jak stowarzyszenie anonimowych alkoholikw. Ustawodawstwo dotyczce tej tematyki musi by tak zredagowane, by nie nazywa normalnym tego, co normalnym nie jest, oraz by uatwi osobom dotknitym tym defektem wychowawczym jak najskuteczniejsze wyzwolenie si z nienaturalnych skonnoci.

Opieka nad niedonymi


Powinno by rzecz absolutnie normaln, e zarwno niepenosprawni, jak i ludzie starsi winni mieszka przy rodzinie. Ma to ogromne znaczenie zarwno dla wymagajcego pomocy, jak i dla pomagajcych. adna opieka pastwowa czy spoeczna nie zastpi ciepa rodzinnego. Niepenosprawne dziecko w rodzinie to na pewno krzy, ale i wielka aska. Wyzwala instynkt opiekuczy. Rodzina czsto wanie to dziecko najbardziej miuje, bo najwicej musi mu powica czasu, si i troski. Rodzestwo uczy si wspycia z niepenosprawnym bratem czy siostr, uczy si, e tacy ludzie s i zasuguj na to, by si o nich troszczy. Uczy si, e s ludzie, ktrym si wszystko naley, a od ktrych niczego nie naley si spodziewa w zamian - uczy si bezinteresownoci. Oczywicie dziecko niepenosprawne musi te mie kontakt z orodkami rehabilitacyjnymi, z ludmi o podobnym niedostwie. Okresowo powinno w takich orodkach przebywa, by nauczy si y rwnie poza rodzin. Przyjdzie czas, e rodzicw zabraknie, e rodzestwo bdzie miao swoje rodziny i zwizane z nimi obowizki. Moe przyj czas, e trzeba bdzie y wrd obcych i do tego trzeba takie dziecko przygotowa. Rwnie w miar monoci niepenosprawnego trzeba te si stara nauczy go jakiej pracy, by chocia czciowo mg zarabia na siebie. Do tego trzeba przygotowania w specjalistycznych zakadach, w szkoach ycia. Niemych trzeba nauczy mowy migowej, niewidomych alfabetu Braillea, sparaliowanych maksymalnej zdolnoci ruchowej itd. A wic nie wolno z nadmiaru mioci chroni niepenosprawne dziecko przed kontaktem ze wiatem poza rodzin. Wane jest jednak, by dziecko takie zawsze czuo, e ma rodzin, moe na niej polega, e jest przez kogo kochane, akceptowane i mile widziane. Ludzie starsi, pki s penosprawni, zwykle chc mieszka w swoim wasnym mieszkaniu, rzdzi si samemu, na swoim. Ale przychodzi czas niedostwa. Wtedy normalnoci winno by zamieszkanie u dzieci, a nie w domach starcw. Najpierw niezdolne do samodzielnoci dzieci s u rodzicw, a potem niezdolni do samodzielnoci rodzice u dzieci. Ta zmiana powinna by poczona ze zmian mieszkania, tak by byo jasne, kto
67

Prof. Maciej Giertych

jest u kogo, kto w danym gospodarstwie jest gow domu. Nawet niedoni dziadkowie s przydatni w rodzinie. Przez swoj obecno ucz szacunku dla starszych, pomagaj swym dowiadczeniem yciowym i zwykle, na ile siy pozwalaj, pomagaj w drobnych pracach domowych czy przy wychowywaniu dzieci. Zapewne niejedna babcia czy dziadek skar si na prac przy wnukach, na haas w domu, na nadmierne ich eksploatowanie przez dzieci i wnuki, ale tak na prawd tacy ludzie s o wiele bardziej szczliwi ni ci odstawieni do domw starcw, czy nawet jeszcze yjcy samodzielnie, ale pozbawieni jakichkolwiek zada. Zwykle wol te umiera przy rodzinie. Umieranie na onie rodziny ma w sobie pewien majestat. Jest atwiejsze dla umierajcego i uczy rodzin, e nas wszystkich to czeka, e trzeba by na t chwil przygotowanym. Organizacja ycia zbiorowego, ktra umoliwiaaby wspycie kilku pokole w jednym mieszkaniu, przynosiaby korzy zarwno ludziom starszym, jak i dzieciom i wnukom, korzy przede wszystkim wychowawcz. Pozwalaaby na oswajanie si z obecnoci w rodzinie osoby sabszej, chorej, umierajcej, ktr trzeba wspomaga. Przy okazji pastwo miaoby mniej kopotw z domami starcw. Opieka w rodzinie jest duo tasza. W rezultacie rodki przeznaczane na pastwowe opiekustwo nad starszym pokoleniem mogyby pj na wspieranie rodzin wielopokoleniowych.

Pastwowa pomoc rodzinie


1. Obecny system podatkowy oparty jest na wycenie dochodw pracownika. Jedynym wyjtkiem jest tu moliwo wsplnego opodatkowania maonkw. Wynika z tego, e dzietno, wielko rodziny, dochd na czonka rodziny, to elementy nie uwzgldniane w systemie podatkowym. Tymczasem mona by wprowadzi zasad wsplnego opodatkowania wszystkich czonkw rodziny wsplnie zameldowanych. Wtedy do przychodu wliczaoby si emerytur babci, dorywcze zarobki dzieci (np. za prac wakacyjn czy ze stypendium studenckiego), alimenty itd. Od tej oglnej sumy odejmowaoby si pewn ustalon na dany rok sum na kadego czonka rodziny, a dopiero od reszty pacioby si podatek i obowizkowe ubezpieczenie. Wczy tu naley obowizkowe ubezpieczenie, poniewa jako obligatoryjne jest w rzeczywistoci podatkiem. Czy podatek od tej nadwyki jest obliczany liniowo czy progresywnie jest mao istotne, wane by tylko ona bya opodatkowana. W wielodzietnych rodzinach jej nie bdzie lub bdzie maa, a wic i podatek bdzie may, a w pozostaych podatek zabierze spor cz przychodu.
68

Z nadziej w przyszo!

Zapewne bezdzietni podnios krzyk, e to niesprawiedliwe, e wracamy do podatku kawalerskiego, tzw. bykowego, e bdzie si pracowa na cudze dzieci itd. Ale przecie jest wrcz odwrotnie. To ci, co wychowuj liczn gromadk dzieci, pracuj na emerytury dla bezdzietnych czy mao dzietnych, bo to ich dzieci bd zasila system ubezpieczeniowy w przyszoci. Ponadto im wiksza rodzina, tym wicej ma wydatkw i z tej okazji paci duo wikszy VAT, a wszystko idzie z tego samego dochodu, gwnie z pracy zarobkowej ojca rodziny. Prawie cay dochd idzie na utrzymanie, a wic jest z tego podatek VAT, podczas gdy bogatsi duo wydaj za granic, lokuj na giedzie i z tego podatku VAT nie ma. W rezultacie wielodzietni w porwnaniu z maodzietnymi o wiele wikszy procent swego przychodu o na pastwo za porednictwem podatku VAT. 2. Wiksze rodziny zuywaj wicej wody, gazu, prdu i z tego tytuu winny paci nisze opaty jednostkowe. Przecie w tych opatach mieszcz si te pewne koszty stae, jak np. koszt ksigowania operacji, utrzymania instalacji i licznika, pensja inkasenta itd. Przy wikszym zuyciu, w przeliczeniu na mieszkanie, koszta oglne winne by mniejsze i to naleaoby uwzgldni przy naliczaniu ceny jednostkowej. Czyli im wiksze wskazania licznika, tym nisza winna by cena jednostkowa. Ju samo zaprowadzenie takiej regulacji dawaoby dobry sygna, e wykazuje si trosk o liczniejsze rodziny chodzi tu zarwno o suby pastwowe i samorzdowe, jak i o dostawcw prywatnych. 3. Osobnym tematem jest sprawa zasikw rodzinnych. W wielu krajach s rne dopaty na dzieci, by uly rodzinom wielodzietnym. Miewaj one rn posta. Najlepiej jest, gdy s one wypacane matkom bezporednio do rk, np. poprzez poczt. Ale bywa te forma bardziej szczegowa - jakie uatwienia w dostpie do mieszka komunalnych, ulgi przy zakupie biletw na przejazdy, dopaty do obiadw w szkole itd. O szczegach mona dyskutowa, ale chodzi o uznanie samej zasady, e ze rodkw publicznych trzeba wspiera rodziny wielodzietne. Podkrelam, chodzi mi tutaj o rodziny wielodzietne, a nie o rodziny biedne czy patologiczne. Rodziny patologiczne to zupenie inny temat. Pomoc samotnym matkom, dzieciom zaniedbanym, bezdomnym, fundusz alimentacyjny itd. to s wszystko sprawy, o ktrych stale si mwi, i jest wiadomo spoeczna, e trzeba si tymi sprawami zajmowa. Tutaj upominam si o normalne rodziny wielodzietne, ktre zasuguj na pomoc spoeczn z samego tytuu swojej wielodzietnoci a cay czas chodzi mi o to, by jak najwicej matek zdecydowao si pozosta w domu i rodzi wicej dzieci. 4. W trosce o substancj biologiczn Narodu polskiego przeciwdziaa
69

Prof. Maciej Giertych

musimy emigracji, a w szczeglnoci drenaowi mzgw. Jest paradoksem XX wieku, e kraje ubogie ponosz koszt ksztacenia swojej najzdolniejszej modziey, a rwnoczenie trac j na rzecz krajw bogatych, ktre zwabiaj j lepiej patnymi posadami. By uchroni si przed tym, z jednej strony zadba musimy o korzystniejsze warunki ekonomiczne dla naszych absolwentw w Polsce, a z drugiej zadba o bardziej patriotyczne wychowanie, by opuszczanie biednej Ojczyzny znalazo si w spoecznej pogardzie. Mona by te da od wyjedajcych na stae, by zapacili za studia opacone przez pastwo. 5. Przy okazji trzeba przypomnie, e pastwo winno wicej troski okazywa rodzinom normalnym ni patologicznym. Im wicej pastwowego zaangaowania w walk z patologiami, tym wicej ich bdzie. Jest to znana prawidowo, e tam, gdzie idzie pomoc ze rodkw publicznych, powikszaj si potrzeby. S zainteresowani, by rodki publiczne wykorzysta z nadmiarem i woa o ich stae powikszanie. Tymczasem ycie w sytuacjach patologicznych trzeba utrudnia, a nie uatwia. Kady musi wiedzie, e wyjcie z sytuacji patologicznej si opaca. Gdy rodzina polska bdzie zdrowa, to zmniejsz si potrzeby w zakresie domw dziecka, poprawczakw, izb wytrzewie, wizie, odwykwek, noclegowni, monarw, zakadw psychiatrycznych itd. Mniej bdzie rozwodw, narkomanii, alkoholizmu, przestpstw, bezdomnych, samotnych. Troska o pen, normaln rodzin to naprawd dobra inwestycja. 6. W polityce mieszkaniowej promowa naley rozwizania pozwalajce na wspycie trzech pokole. Rodziny w rnym okresie swego istnienia maj rne rozmiary. Polityka mieszkaniowa winna to uwzgldnia. Mode maestwo powinno zaczyna swoje ycie rodzinne w osobnym, wasnym mieszkaniu, w ktrym mogoby si urodzi pierwsze czy drugie dziecko, ale ktre nie bdzie wystarczajce na zaspokojenie potrzeb wikszej rodziny. Zwykle rodzin na dorobku nie sta na wiksze mieszkanie, a zaczynanie samemu jest tak wane, e lepiej mieszka gdzie w kawalerce ni z wikszym luksusem przy rodzinie ma lub ony. Z czasem jednak z jednej strony dzieci przybywa, z drugiej ronie potrzeba obecnoci w domu babci do pomocy, przynajmniej czasowo. W nastpnym etapie dzieci zaczynaj z domu wychodzi, a ponadto i dziadkowie w ktrym momencie zaczynaj potrzebowa pomocy. Tak wic zmieniajca si sytuacja rodziny pociga za sob zmiany wielkoci mieszkania. Fakt ten wymaga odpowiedniego dostosowywania wielkoci mieszkania do wielkoci rodziny. Bez tego zawsze bd albo pustostany, albo ciasnota. Te oczywiste sprawy winny znale odzwierciedlenie w pomysach architektonicznych,
70

Z nadziej w przyszo!

tak aby przy niewielkich przerbkach bya moliwo powikszania i pomniejszania mieszka w zalenoci od potrzeb. Oczywicie najlepiej, eby mieszkanie byo wasnoci rodziny, bo wtedy si o nie dba, wolniej ulega dekapitalizacji. Musi by do tego odpowiednia polityka kredytowa, eby rodziny mogy w miar swoich potrzeb mieszkania powiksza lub zmniejsza. Taki kredyt powinien by tani, bo jest dla niego zabezpieczenie wanie w postaci mieszkania. Jeeli mieszkanie jest wynajte, to rodzin musi by na to sta, a waciciel musi chcie je wynaj. Czyli ukad cen i zarobkw musi by taki, by byo to moliwe. Cigle przypominam, e mwi tu o rodzinie normalnej, zdrowej, a nie o patologicznej. Oczywicie rodzina patologiczna bdzie miaa zarwno trudnoci z wynajciem mieszkania, bo waciciel nie bdzie chcia jej go udostpni, jak i z zapaceniem za nie. Ale to jest zupenie inny problem. Polityka mieszkaniowa pastwa musi by ustawiona pod ktem widzenia rodziny normalnej, niezalenie od jej wielkoci. 7. Dy naley do tego, by kada rodzina posiadaa kawaek ziemi do uprawiania wok wasnego domu lub w postaci ogrdka dziakowego. Praca w ogrodzie to nie tylko wypoczynek, ale take poytek, bo uzyskuje si jarzyny i owoce wasnej produkcji, zdrowe, bez zbdnej chemii i zawsze wiee. Nadmiar mona zamrozi lub zaprawi. W ogrodzie dzieci mog si bezpiecznie i zdrowo bawi. Ponadto ogrd to okazja, by przyucza dzieci do pracy, w ktrej wida zwizek wysiku z plonem. Ten efekt wychowawczy jest najwaniejszy. Zapewne plony te mona szybciej, atwiej, a moe i taniej, kupi w sklepie, ale przyuczenie do pracy na onie przyrody uczy i wychowuje. Pokazuje, jak w zdrowy sposb mona zagospodarowa wolny czas. 8. S u nas nie zaatwione sprawy reprywatyzacyjne. Tu wcale nie chodzi o przekrelenie reformy rolnej czy o odbieranie ziemi tym, ktrzy j uprawiaj. Ale reforma rolna wyrugowaa z prowincji ogniska lokalnej kultury. Szczeglnie rodzinom ziemiaskim naley umoliwi powrt do swych siedzib rodzinnych, chociaby w szcztkowej formie. Trzeba im odda domostwa, dworki, paace i to cznie z jak resztwk, parkiem, ogrodem. Obecno rodzimej inteligencji na prowincji powoduje promieniowanie kulturowe i aktywizuje region. Tam, gdzie taki powrt si dokona, s z niego same poytki. Poczucie wizi z siedzib rodzinn jest u Polakw bardzo mocne, zarwno u chopw, jak i u ziemian. To cecha bardzo cenna i zasugujca na utrwalanie. Proces powrotu ziemian do swoich rodzinnych siedzib naley wic wspiera.
71

Prof. Maciej Giertych

Zdrowie
Temat opieki zdrowotnej dugo jeszcze bdzie stanowi pit achillesow naszej gospodarki. Nie prbuj sugerowa, e mam na problemy polskiej suby zdrowia gotowe rozwizanie, ale jest kilka spraw o charakterze zasadniczym, ktre powinny lee u podstaw wszelkich prb uzdrawiania sytuacji na tym polu. Po pierwsze: przyj trzeba zasad, e nikt potrzebujcy nie moe pozosta bez pomocy, bez podstawowych wiadcze leczniczych. Nie oznacza to jednak, e wszelkie najnowsze terapie maj by dostpne dla wszystkich. Jak wiat wiatem, postp w medycynie finansowali ludzie bogaci. Gdy pojawia si nowy lek czy nowa technika terapeutyczna, na pocztku tylko najbogatsi mog sobie na nie pozwoli. Nie mona wic mie pretensji o to, e nie s one dostpne dla wszystkich. Gdy ich skuteczno si potwierdzi, gdy stan si bardziej powszechne, wtedy dotr do wszystkich, ale w okresie wstpnym zawsze bd dostpne tylko dla bogatych. Tu jednak potrzebne jest pewne wane zastrzeenie. Jeeli dana terapia jest w kategorii usugi odpatnej, to musi by odpatn dla wszystkich. Nie ma bowiem nic bardziej niesprawiedliwego, jak sytuacja, gdy dana usuga jest dostpna za darmo, ale tylko dla nielicznych wybranych. Gdy biednemu mwi si, e ma zapaci, a od bogatego tego si nie wymaga, to oznacza, e system jest chory. Niestety u nas tak bywa, co wynika z praktyk kumoterskich. Z reguy zasada odpatnoci jako funkcjonuje, jeeli chodzi o zabiegi kosmetyczne, bardziej skomplikowane operacje, przeszczepy czy diagnostyk przy pomocy kosztownej aparatury. Gorzej jest z lekami. W cenie leku przez pewien czas gwnym kosztem jest patent. Firmy farmaceutyczne przecigaj si w szukaniu nowych, lepszych specyfikw i duy wysiek wkadaj w ich reklam. By zarobi, naciskaj w sposb legalny i nielegalny (apwki, nagrody dla lekarzy), aby byy zapisywane pacjentom, a przede wszystkim, by znalazy si na licie lekw refundowanych. Bywa, e importer podaje wysok cen sprowadzanego leku, a po sprzeday w odpowiednio wysokim zakresie dostaje rabat od producenta w wysokoci niekiedy 60% pierwotnie podanej ceny, za pacjent dostaje refundacj na poziomie kosztu zgoszonego pierwotnie, czyli importer robi kokosy na naszej ubezpieczalni. Ot proponowabym wprowadzenie zasady, e
72

Z nadziej w przyszo!

z kasy Narodowego Funduszu Zdrowia refunduje si tylko leki generyczne, to znaczy te, ktre ju nie s obcione kosztem patentu, oraz cen najbliszego leku generycznego w cenie leku zapisanego. Czyli jeeli pacjenta nie sta na dopat, to dostaje tylko lek generyczny, a jeeli go sta, to paci za bardziej nowoczesny specyfik z wasnej kieszeni, a refundacj dostaje tylko na poziomie leku generycznego. W ten sposb bogaci czy te bogatsi pacjenci opaca bd postp w farmaceutyce, a biedniejsi pacjenci bd leczeni na poziomie wiedzy medycznej sprzed kilku lat. Natychmiast spowoduje to, e w systemie opieki zdrowotnej znajd si due pienidze, przestanie si opaca korumpowanie lekarzy, by wypisywali najdrosze leki, skoczy si chocholi taniec wok listy lekw refundowanych, producenci lekw generycznych znajd wikszy zbyt dla swojej produkcji, a import lekw zmaleje. W Polsce suba zdrowia jest bardzo sabo opacana. Nikt o tym gono nie mwi, ale zakada si, e lekarze i pielgniarki dorabiaj napiwkami (kopertami). Skutek jest taki, e mimo istnienia powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, ktrym objci s pacjenci, do usug medycznych si dopaca, ale nieoficjalnie, a ci, ktrzy odmawiaj korzystania z takich napiwkw, skazuj si na ubstwo. Czsto koczy si to emigracj lekarzy i pielgniarek do krajw, gdzie lepiej pac, a dopacanie pod stoem nie jest praktykowane. Z t sytuacj trzeba koniecznie skoczy. Z jednej strony musz wzrosn pensje, a z drugiej musi by surowo cigany, prawnie i na drodze etyki zawodowej, proceder korumpowania pracownikw suby zdrowia. Paci dodatkowo owszem, ale za leki i zabiegi pionierskie, jeszcze nie nalece do podstawowej opieki zdrowotnej. Mona by rwnie rozwaa odpatno za takie wiadczenia, jak wyywienie w szpitalu, bo przecie w tym czasie nie ponosi si tych kosztw w domu. To samo dotyczy wywozu nieczystoci, zuywania energii, wody itd. Jednostkowo wydatek byby niewielki i nienaruszajcy budetu rodziny, a dla szpitala znaczcy. W naszej filozofii spoecznej s pewne rozwizania, ktre same ze swojej natury redukuj koszt opieki zdrowotnej. W rozdziale o programie prorodzinnym pisz o tym szerzej. Tu tylko pragn nadmieni, e jeeli w domu stale kto jest, najlepiej matka, to rzadziej potrzebna jest pomoc lekarska. Matka szybko nauczy si, ktra dolegliwo dziecka, ma czy osoby starszej wymaga interwencji lekarskiej, a ktr da si wyleczy sposobem domowym. Zawsze jest w domu jaka apteczka z zespoem najpowszechniejszych lekw, ktre wystarcz, by upora si z pospolitym przezibieniem czy niestrawnoci. Do takich domw rzadziej wzywany jest le73

Prof. Maciej Giertych

karz. Czsto wyjcie z dzieckiem do lekarza potrzebne jest tylko po to, by dosta zwolnienie lekarskie dla matki. Zwolnienia lekarskie obciaj system opieki zdrowotnej. Gdy matka bdzie w domu, tych kosztw nie bdzie. To samo dotyczy opieki nad starszymi. Opieka nad pacjentem w zakadzie opieki zdrowotnej wicej kosztuje ni nad pacjentem w domu ale w domu musi kto by. Czyli przy reformie systemu zabezpiecze spoecznych na prorodzinny, umoliwiajcy pozostawanie matki w domu, jeli tylko tego zechce, uzyska si rwnie obnik kosztw suby zdrowia. Jest jeszcze jeden temat, ktrego uwzgldnienie ograniczy koszta publicznej suby zdrowia. Jest totalnym nieporozumieniem finansowanie z Narodowego Funduszu Zdrowia wszelkich rodkw antykoncepcyjnych. One niczego nie lecz, a jeeli maj co wsplnego ze zdrowiem, to wanie to, e stanowi ryzyko zdrowotne. Po pierwsze: redukuj poczcia, a przecie dzieci rodzi si za mao (patrz: rozdzia o programie prorodzinnym), wic ju choby z tego powodu nie powinny by dostpne. Po drugie: stwarzaj przekonanie o bezpiecznym seksie, czyli z jednej strony wolnym od ryzyka zajcia w ci, a z drugiej rzekomo zabezpieczajcym przed chorobami przenoszonymi drog pciow. Jedno i drugie jest nieprawdziwe, bo adna metoda nie jest w 100% zabezpieczajca przed ci, a tylko niektre, i to w minimalnym stopniu, redukuj ryzyko zakaenia. Natomiast przekonanie o tym rzekomym bezpieczestwie powoduje zwikszon rozwizo pciow, a co za tym idzie niechciane cie i plag chorb wenerycznych. Po trzecie: wiele reklamowanych rodkw rzekomo antykoncepcyjnych nie zapobiega poczciu, ale zabija poczte ju dzieci. Wkadki domaciczne przeciwdziaaj implantacji zarodka w macicy, czyli go zabijaj, a rne piguki reklamowane jako antykoncepcyjne to w rzeczywistoci rodki poronne, ktre prowokuj poronienia na wczesnym etapie rozwoju zarodka. Tak wic suba zdrowia nie powinna si w ogle zajmowa tematem antykoncepcji, gdy ze zdrowiem nie ma on nic wsplnego. Podobnie nie powinno by adnego finansowania jakichkolwiek praktyk sztucznego zapadniania. Chodzi tu zarwno o sztuczn inseminacj, jak i o metody in vitro (dzieci z prbwek). Praktyki te nie maj nic wsplnego z leczeniem bezpodnoci, bo po ich zastosowaniu bezpodno pozostaje. S to tylko dziaania prowadzce do poczcia z pominiciem drogi naturalnej. Dziecko winno by owocem ofiarnej mioci rodzicw, ktrych trwaa wi ma zapewni prawidowe warunki dla rozwoju najpierw pocztego, a potem narodzonego dziecka. Dziecko nie moe by zachciank rodzicw, osignit na zamwienie, jak kotek czy papuka. Jeeli s pro74

Z nadziej w przyszo!

blemy z bezpodnoci, to oczywicie trzeba j leczy, ale tak by, przywrci prawidowe funkcjonowanie organizmu ony i ma. Gdy przywrcenie zdrowia nie jest moliwe, pozostaje adopcja. Wtedy przychodzi si z pomoc biednemu dziecku pozbawionemu normalnego domu. Powoywanie do ycia dziecka w sposb nienaturalny to dziaanie nie w interesie tego dziecka, ale w interesie bezpodnych maonkw. Odbywa si to kosztem dziecka, ktre jeeli okae si niepenosprawne, bdzie rdem pretensji do zespou lekarskiego, ktry przy jego powstawaniu uczestniczy. Mio rodzicielsk zastpuje mio wasna sfrustrowanych rodzicw. Publiczna suba zdrowia nie powinna mie z tymi praktykami nic do czynienia. Oczywicie nie moe te by mowy o finansowaniu ze rodkw publicznych przerywania ciy w jakiejkolwiek sytuacji. W ogle wszelka aborcja winna by zakazana i zdecydowanie cigana. Gdy mniej bdzie aborcji, to i poprawi si zdrowie spoeczne. Wszyscy lekarze wiedz, jak szkodliwa dla zdrowia kobiety jest taka praktyka. Nie tylko zdarzaj si uszkodzenia macicy w ramach samego procederu, ale potem przychodz rne schorzenia dodatkowe, rak piersi, rak macicy, bezpodno, no i bardzo wiele problemw psychiatrycznych (nerwice, depresje, stany lkowe, alkoholizm, bezsenno itd.). wiadomo, e zabio si wasne dziecko, pozostaje na zawsze. W USA s specjalne ubezpieczalnie dla osb odrzucajcych aborcj z zasady tam nisza jest skadka, bo osoby te mniej choruj. Warto o tym pamita przy wszelkich prbach uzdrawiania naszej suby zdrowia.

75

Prof. Maciej Giertych

Renty i emerytury
rdo problemu
Polski system rentowy i emerytalny jest chory. Gdy rozpoczyna si proces transformacji ustrojowej, tumaczono nam, e pastwo jest biedne, bo stale dopaca do nierentownych firm, utrzymujc w nich nadmierne zatrudnienie. Prywatyzacja miaa zlikwidowa t anomali, gdy przedsibiorstwa prywatne s wydajniejsze i w zwizku z tym usun zbdne zatrudnienie, doprowadzajc firmy do stanu rentownoci. Miao to spowodowa obnienie wydatkw pastwa, czyli odciy budet. Wedug tego rozumowania miao si opaca sprzeda nierentowne firmy za przysowiow zotwk, byle tylko pozby si obowizku podtrzymywania ich przy yciu i dokadania do nich. Rzeczywisto okazaa si okrutna. Oczywicie pastwo przestao dopaca do sprywatyzowanych firm, ale stao si to, przed czym nasze rodowiska ostrzegay. To, co byo pastwowe polskie, stao si prywatnym niepolskim. Pono kapita jest bezpastwowy i nie ma narodowoci, ale jako wszystkie kraje dbaj o interesy wasnych firm. Tymczasem midzynarodowi doradcy naszych kolejnych premierw, a w szczeglnoci nadpremiera Balcerowicza, troszczyli si o interesy midzynarodowego kapitau, a nie o interesy Polski. Rezultat jest taki, e: - niewielkie wpywy z prywatyzacji zostay skonsumowane na potrzeby biece kolejnych rzdw, - rzeczywicie skoczyy si dopaty do nierentownych firm, - skoczyy te si zyski z firm rentownych, - nowi waciciele firm ograniczyli ich dziaalno do stanu szcztkowego lub tylko do przepakowywania importu, a niejednokrotnie zlikwidowali je zupenie, - zosta przejty rynek zbytu dotychczasowych firm, na ktry rzucono towary produkowane przez nabywc poza granicami Polski, - miejsca pracy przeniosy si za granic, - drastycznie wzroso w Polsce bezrobocie, - pastwo polskie zamiast zarabia na produkcji krajowej lub nawet dopaca do produkcji nierentownej, musi dzi utrzymywa armi bezro76

Z nadziej w przyszo!

botnych, w tym rzesz byych pracownikw przeniesionych na wczeniejsz emerytur, ktrzy nie produkuj nic. W takiej sytuacji system rentowo-emerytalny musia popa w stan kryzysowy. Na dobr spraw w kryzysie jest system emerytalny caego wiata zachodniego, a to z powodw demograficznych. Liczba ludnoci w wieku produkcyjnym maleje, za liczba osb w wieku emerytalnym ronie. Ma to zwizek zarwno z malejcym przyrostem naturalnym, jak i z postpem w medycynie, dziki ktremu ludzie duej yj (duej yj na emeryturze). Polska ma te same problemy, ale dodatkowo spotgowane wysokim bezrobociem ludnoci w wieku produkcyjnym. Jeeli w Polsce w roku 1988 pracowao 17 mln ludzi, a dzi pracuje 12 mln, to trudno si dziwi, e skadki na ZUS nie wystarczaj, by opaci renty i emerytury.

Recepty
Problem ten, w zasadzie wsplny dla caego starzejcego si wiata zachodniego, wymaga pilnego rozwizania. Skoczyy si nadzieje, e emerytura to czas niekoczcych si wakacji. Okazuje si, e jest to czas pogbiajcej si biedy, samotnoci i niedostatecznego leczenia. Jak podchodz do tego problemu inni? Najczciej oddaje si problem prywatnym firmom ubezpieczeniowym. To one namawiaj do odkadania pienidzy u nich, obiecuj gry lodowe, a potem, gdy system okazuje si niewydolny, bankrutuj i problem wraca do zaatwienia przez pastwo. Coraz to syszymy, e jakie grupy kapitaowe, znajdujc si w kopotach finansowych, daj pod zastaw poyczek rodki uzbierane jako ubezpieczenie swoich pracownikw, a potem, gdy nie s w stanie poyczek spaci, te ubezpieczenia przepadaj. S to praktyki nielegalne, ale skoro powtarzaj si, to znaczy, e praktyka ta bywa stosowana, a ubezpieczony nigdy nie moe by pewny, czy jego oszczdnoci z czyjej (nie jego) winy nie przepadn. Ubezpieczenie prywatne ma to do siebie, e zwraca tylko to, co ubezpieczajcy w czasie pacenia skadek uzbiera. Analiza stopnia wykorzystania emerytur, przewidywany koszt leczenia w ostatnim okresie ycia, przewidywany wiek umierania ubezpieczonych w zalenoci od pci, naogw, zawodu itd., powoduj, e pojawiaj si rnice w wysokoci wypat. Na przykad kobietom z tej samej uzbieranej sumy paci si mniej, bo duej yj po przejciu na emerytur. Ponadto na og mniej uzbieraj, bo krcej pracuj, maj przerwy na rodzenie i wychowywanie dzieci, a take wczeniej przechodz na emerytur. Z tego powodu pojawiaj si propozycje, by zrwna wiek emerytalny m77

Prof. Maciej Giertych

czyzn i kobiet, by pobiera wysz skadk od kobiet i tym podobne. Kady pomys jest dla kogo krzywdzcym. Najdrastyczniejszym pomysem jest eutanazja, na ktr godzi si coraz wiksza liczba pastw. Mwi si, e chodzi o nie przeduanie zbdnej opieki (podawanie pokarmw i pynw) nad pacjentami w nieodwracalnie wegetatywnym stanie, o ulenie w cierpieniu, o pjciu na rk rodzinie, ktrej budet nie pozwala na dalsze finansowanie miertelnie chorych itd. Ale tak naprawd chodzi o kopoty finansowe systemw emerytalno-rentowych. Nachalno propagandy na rzecz eutanazji, to cige powoywanie komisji bioetycznych, by przeinterpretowa dotychczasowe rozumienie zasad etycznych, to cige powoywanie si na najnowoczeniejsze badania naukowe, w tym na badania opinii publicznej, ktra pono coraz bardziej akceptuje eutanazj, wiadcz o zaangaowaniu w t kampani ogromnych pienidzy. Widocznie propaganda si opaca. Ju sama sugestia, e opinia publiczna cokolwiek wnosi do tematu, wiadczy, jak bardzo wiat odszed od liczenia si z prawem Boym czy chociaby z prawem naturalnym, od odwiecznej zasady primum non nocere (przede wszystkim nie szkodzi) i od przysigi Hipokratesa, ktr skada kady lekarz. Najczciej jednak, a dotyczy to te rzdzcych w Polsce, praktykowanym rozwizaniem problemu niewydolnoci systemu ubezpiecze jest pozwolenie na obnik rent i emerytur poprzez obnienie ich realnej wartoci, czyli przez brak waloryzacji inflacyjnej. U nas, w Polsce, przy okazji poszukiwania sposobu wyjcia z kopotw finansowych pastwa poprzez obnik wiadcze emerytalnych i rentowych, okazao si, e przywileje emerytalne dla sub mundurowych, prokuratury i sdownictwa minionego okresu nie ulegaj takiej dewaluacji, jak emerytura szarego obywatela. A wic s rwni i rwniejsi. Stara nomenklatura trzyma si dobrze, a gruba kreska nie tylko powoduje, e nie rozlicza si tego rodowiska, ale nadal utrzymuje jego przywileje!

Jak wyj z kryzysu


Potrzebna jest wic gruntowna reforma systemu emerytalnego, ktra uwzgldniaaby realia naszej sytuacji spoeczno-gospodarczej. Jest to zadanie dla specjalistw. Tutaj pragn tylko zasygnalizowa pewne zasady, ktrymi winnimy si kierowa. System emerytalno-rentowy musi by samowystarczalny, czyli skadka emerytalna musi odpowiada realnym kosztom systemu. System musi te by powszechny, a wic obejmowa nie tylko paccych do po roku 1990, ale i tych, co pracowali w PRL, kiedy to pastwo adnych pienidzy
78

Z nadziej w przyszo!

ze skadek nie odkadao, tylko je na bieco konsumowao. Wtedy system by samowystarczalny, bo wypacano z niego na bieco, a zabezpieczeniem dla niego by majtek pastwowy. Teraz, gdy ten majtek nie jest ju pastwowym, a rodki z jego sprzeday zostay skonsumowane lub rozkradzione, wszyscy musimy na ten system oy, chociaby za kar, e tak a nie inn wadz sobie wybralimy. Pienidze z prywatyzacji majtku pastwowego to wasno tych, ktrzy wypracowali ten majtek, a wic dzisiejszych emerytw i rencistw. Pienidze te w caoci powinny by kierowane do pastwowego systemu rentowo-ubezpieczeniowego, a nie konsumowane na jakiekolwiek inne biece potrzeby tego czy innego rzdu. Propozycja liczenia podatku nie od pracownika, ale od rodziny, z uwzgldnieniem jej wielkoci i cznych dochodw wszystkich jej czonkw, wczaaby do rachunku emerytury i renty niepracujcych ju zarobkowo czonkw rodziny. Skaniaoby to emerytw i rencistw do mieszkania przy rodzinie, co na skal oglnokrajow byoby tasze, za ludzie ci, suc w domu chociaby tylko swoj obecnoci, czuliby si bardziej przydatni, mieliby zadania inne ni tylko czekanie na mier, a otrzymywane wiadczenia finansowe miayby dla nich wiksz warto ni gdyby yli sami, gdy ponosiliby mniejsze koszta wasnego utrzymania. Oczywicie mwi o sytuacji, gdy finanse rodziny s ksztatowane w sposb zdrowy. W sytuacjach, niestety dzisiaj dosy czstych, gdzie emerytura babci, wypracowana w PRL, to jedyny stay dochd w rodzinie, kada emerytura bdzie za maa. Oczywicie podstawowym elementem uzdrowienia finansw pastwa, w tym systemu ubezpiecze, jest zredukowanie bezrobocia. Im wicej ludzi bdzie pracowa zarobkowo, i to nie w szarej strefie, ale legalnie, tym wicej pienidzy bdzie odprowadzanych do systemu emerytalno-rentowego. Musimy mniej importowa, a wicej produkowa na potrzeby konsumpcji krajowej. Najtsi ekonomici gowi si, jak to zrealizowa. Nie miejsce tu, by sugerowa konkretne rozwizania, ale bez pastwowej troski o wasny rynek pracy, o rodzim produkcj i rodzim konsumpcj, tego si nie osignie. Liberaowie wpatrzeni w zbawienne skutki wolnego rynku moe teoretycznie maj racj, ale poniewa wok nas nikt wolnego rynku nie uznaje, tylko kady dba o swoje interesy, to podobnie winnimy robi i my. Potrzebna jest wic polityka gospodarcza chronica i rozbudowujca wasny rynek pracy, by umoliwi szybki wzrost zatrudnienia, co natychmiast przeoy si na zwikszenie dochodu Zakadu Ubezpiecze Spoecz79

Prof. Maciej Giertych

nych. Potrzebna te jest polityka odzyskiwania majtku sprywatyzowanego z naruszeniem prawa i powikszania wasnoci w polskich rkach, co przypieszy rozwj gospodarczy i powikszy dochody podatkowe pastwa. Najnisze wiadczenia emerytalne i rentowe winne by obliczane powyej minimum socjalnego. Obecnie ponad 50% emerytur jest niszych od minimum socjalnego. Waloryzacja rent i emerytur winna postpowa rwnolegle do waloryzacji pac, gdy oczywiste jest, e przyzwalanie na deprecjacj emerytur przez inflacj to forma okradania byych pracownikw. System Otwartych Funduszy Emerytalnych zasuguje na likwidacj. Jego koszty wasne wynosz okoo 17%, podczas gdy koszty wasne ZUS, z wypat emerytur wcznie, wynosz 3,3% otrzymanych rodkw. Otwarte Fundusze Emerytalne stay si miejscem lukratywnych posad dla osb z krgw piastujcych wadz (w ostatnim pitnastoleciu postkomunici i liberaowie), czyli sposobem na okradanie ubezpieczajcych si. Fundusze te gromadz gigantyczne pienidze (ok. 12-15 mld z rocznie), ale nie inwestuj ich w polsk gospodark. Lepiej wic niech obywatele zatrzymuj te pienidze we wasnych kieszeniach i lokuj je jako oszczdnoci np. w papierach wartociowych. Oczywicie musi te ulec weryfikacji system emerytalny dla grup uprzywilejowanych. Nie wszystko, co w PRL oceniane byo jako zasuga, musi by nagradzane dzisiaj. Wystarczy wspomnie tak anomali, jak to, e osoby cigane przez nasz prokuratur za dziaalno w okresie stalinowskim, o ktrych ekstradycj do Polski wystpi rzd, bo przebywaj za granic, nadal otrzymuj wysokie, mundurowe emerytury z kasy polskiego systemu emerytalnego.

80

Z nadziej w przyszo!

Nauka i edukacja
Cele
Dla pastwa celem programu owiatowego powinno by wspomaganie rodzicw w ich zadaniu wychowania i wyksztacenia dzieci. Naley podkreli, e mwimy o zadaniach rodzicw i o roli pomocniczej pastwa. Czyli to nie pastwo uczy, wychowuje i pozwala rodzicom w tym uczestniczy, ale odwrotnie, rodzice ucz i wychowuj, a pastwo, z upowanienia rodzicw, pomaga poprzez czciowe pokrywanie kosztw edukacji. Pogldy rodzicw s rne, a wic i kierunek wychowania i nauczania winien by zrnicowany. Odpowiedzialno w tej mierze, caa odpowiedzialno, spada na rodzicw. Ma to oczywicie odbicie w obowizujcym prawie. Jeeli osoba nieletnia spowoduje czyj krzywd, to odpowiadaj materialnie rodzice, a nie szkoa. Dotyczy to nie tylko odpowiedzialnoci cywilnej, ale i moralnej. To rodzice id przeprasza ssiadw za wybryki swoich pociech. To rodzice pac alimenty, jeeli nieletni syn spodzi dziecko. To rodzice musz zadba, by dziecko pobierao nauk. Tymczasem atmosfera szkoy i uzurpowanie przez ni zada rodzicielskich czsto jest przyczyn, wymykania si dzieci spod kontroli rodzicw. Rodzice w obawie przed demoralizujcym wpywem szkoy (narkotyki, seks, bijatyki, kupowanie ocen, tolerancja cigania) jak tylko mog uciekaj do lepszych szk, a coraz czciej organizuj sobie nauczanie domowe (gwnie w USA, ale i coraz czciej w Europie, rwnie w Polsce). Zwykle jest tak, e za lepsz szko wicej si paci. Ale nie kadego na to sta, a tych, ktrych sta, sta rwnie na kupowanie ocen. Niekoniecznie odbywa si to poprzez ordynarne dawanie apwek nauczycielom. Szkoy te yj z uczenia dzieci osb bogatych. Zaley im na uczniach i boj si, e rodzice przenios dzieci do innych szk, jeeli nie dostan one odpowiednio dobrych ocen. W rezultacie dobre szkoy to niekoniecznie te, za ktre si wicej paci. Ponadto wielokrotnie dopaca si nauczycielom poprzez korepetycje. Trudniej im potem swoim podopiecznym stawia ze oceny. eby t sytuacj uzdrowi trzeba po pierwsze: zakaza pobierania korepetycji u wasnych nauczycieli, a po drugie: wprowadzi egzaminowanie przez egzaminatorw spoza szkoy. Ju si to pojawio w egzaminach koczcych szko podstawow oraz gimnazjum (testy sprawdzane s kom81

Prof. Maciej Giertych

puterowo), i tak rwnie jest przeprowadzana matura. Przy zewntrznym egzaminowaniu sprawdzana jest rwnoczenie nie tylko wiedza ucznia, ale i skuteczno nauczycieli. Rodzice winni mie moliwo wybrania szkoy dla swoich dzieci, wzgldnie, jeeli taka jest ich wola, zapewni im nauczanie domowe. Wspczenie, szczeglnie w USA, ronie zjawisko nauczania domowego. Rodzice lub zorganizowana grupa rodzicw zapewniaj swoim dzieciom nauczanie w domu. Oczywicie dzieci takie musz zdawa egzaminy pastwowe, jeeli chc awansowa w yciu, bo dzisiaj nie zdobdzie si pracy bez wiadectwa ukoczenia jakich szk. Na og nie ma z tym problemw. Wysze uczelnie w USA ju dawno przekonay si, e dzieci po nauczaniu domowym to bardzo dobrzy studenci i chtnie je przyjmuj na studia. Nie ulega jednak wtpliwoci, e u nas dugo jeszcze gwnym miejscem pobierania nauki bd szkoy, gwnie pastwowe. Chodzi jednak o to, by funkcjonoway w sposb zgodny z yczeniem rodzicw w zakresie kierunku wychowania i nauczania. Wykadni dla nauczycieli i kierownictwa szkoy winna by wola rodzicw, a nie dyrektywy kuratoriw czy ministerstwa owiaty. Jak to osign? Od dawna si mwi o wprowadzeniu bonw edukacyjnych. Byy one w programie wyborczym AWS, ale zaraz po wyborach okazao si, e to tylko haso wyborcze i nawet nie prbowano tego postulatu zrealizowa. Na czym ma to polega? Pastwo ma okrelony budet na owiat. Ile jest w Polsce dzieci w poszczeglnych grupach wiekowych wiadomo. Rwnie mniej wicej wiadomo, jaki jest procent modziey w wieku powyej 18 lat kontynuujcej nauk (do 18 roku ycia jest obowizek szkolny). Koszt edukacji ronie z wiekiem dziecka i mniej wicej wiadomo, ile wynosi on dla poszczeglnych grup wiekowych. Wiadomo te, ile jest dzieci niepenosprawnych i o ile drosza jest ich edukacja. Na bazie tych informacji mona podzieli budet Ministerstwa Edukacji na wszystkie dzieci pobierajce nauk i pienidze te rozda rodzicom w postaci imiennych bonw. Przy pomocy tych bonw rodzice bd paci za owiat. Jeeli rodzice nie chc nic dokada, to bony te winne wystarczy do opacenia najbliszej szkoy pastwowej. Jeeli komu oferta pastwowa nie odpowiada, to moe odda dzieci do innej szkoy, na przykad wyznaniowej, i jeeli ona tego wymaga, dopaca do edukacji swoich dzieci. W tym systemie pienidze szyby za dziemi. Szkoa realizowaaby bony otrzymane od wychowankw. Ze zych szk rodzice zabieraliby dzieci, za dobre by si rozrastay. Gdyby szkole grozia likwidacja z powodu maej liczby uczniw, to albo rodzice musieliby si zgodzi na przeniesienie dzieci do wikszej szkoy pooo82

Z nadziej w przyszo!

nej gdzie indziej, albo musieliby dopaca do jej utrzymania. Skoczyyby si naciski na dofinansowywanie nierentownych szk. Przestaoby to by problemem kuratorium, a staoby si problem rodzicw. Wysoko posiadanych rodkw pastwowych na edukacj byaby powszechnie znana i byyby one w sposb klarowny dzielone. Co roku, na bazie posiadanego budetu, sporzdzano by tabel wartoci bonu na dziecko w danym wieku i dostarczano te bony rodzicom. To wszystko. Organizacj szk, doborem nauczycieli, ich kwalifikacjami i pensjami, doborem podrcznikw, inwestycjami itd., zajmowaliby si rodzice, zwizki wyznaniowe, prywatni waciciele szk i wreszcie samorzdy. W ogle kuratoria i wikszo urzdnikw Ministerstwa Edukacji okazaaby si niepotrzebna. Pozostaoby im do zrobienia tylko coroczne ustalenie wartoci bonw i ich rozprowadzenie oraz zorganizowanie egzaminw pozaszkolnych. W ten sposb wicej rodkw byoby te do podziau na dzieci. Rodzice zapewniajcy dzieciom nauczanie domowe te winni mie mono korzystania z przysugujcych ich dzieciom bonw. Mona by to zorganizowa na zasadzie kredytowania pod zastaw bonw, umarzanego po zdaniu egzaminw waciwych dla ukoczenia danego etapu edukacji. Oczywicie pomys z bonami edukacyjnymi pozbawia pastwo kontroli nad treci edukacji. Ta kontrola przeszaby w rce rodzicw. Skoczyaby si pastwowa indoktrynacja po linii poprawnoci politycznej (aktualnej linii partii rzdzcej). Pojawiaby si dua rnorodno w zakresie programw nauczania, lektur, ich interpretacji, jak i interpretacji zdarze historycznych i politycznych. Wedug yczenia rodzicw, byaby katechizacja lub by jej nie byo, byaby edukacja seksualna lub by jej nie byo. Myl, e rwnie zgodnie z wol rodzicw szkoy wprowadzayby wiksz lub mniejsz dyscyplin.

Dyscyplina
Brak dyscypliny w szkoach to jeden z najwikszych problemw obecnego systemu owiaty. Gone ostatnio nagrania na wideo pokazujce, jak uczniowie traktuj nauczycieli, sygnalizuj, e jakie zmiany s konieczne. Coraz czciej mwi si o powrocie do kar cielesnych. Jest to jednak z rnych wzgldw trudne do przywrcenia. Ale jakie sankcje musz by i to dotkliwe, zarwno dla ucznia, jak i dla jego rodzicw. Moliwoci s rne: nakaz pozostania po lekcjach, wzywanie rodzicw, danie, by razem z dzieckiem pozostali po lekcjach i pilnowali je, aby przepisywao to, co mu si zada, nakazanie pewnych robt dla dobra szkoy do wykonania przez dziecko lub razem z rodzicami, danie dodatkowej opaty za pra83

Prof. Maciej Giertych

c nauczyciela po godzinach, gdy pilnuje dziecko itd. Ostateczn kar jest wyrzucenie ze szkoy, a w odniesieniu do dzieci w wieku, w ktrym istnieje jeszcze obowizek szkolny, przeniesienie do szkoy z podwyszonym rygorem. Ostatnim etapem takich przenosin moe by poprawczak. Sama wiadomo, e mona trafi pod taki rygor, bdzie ju dziaa odstraszajco. Swego czasu widziaem w telewizji raport o eksperymentalnym programie resocjalizacyjnym dla winiw pospolitych w USA. Program polega na skierowaniu do winiw oferty zamiany dugoletniego wizienia na trzymiesiczny pobyt w obozie resocjalizacyjnym. Tam od witu do nocy podlegaj najostrzejszemu z moliwych rygorw. Bez ustanku na winiw krzycz kaprale i wymagaj natychmiastowego, bezwarunkowego, posuszestwa. Kady wizie moe w kadej chwili zrezygnowa i wrci do zasdzonej odsiadki w tradycyjnym wizieniu. Przerwy chorobowe powoduj wyduenie okresu obecnoci w tym programie. Kto wytrzyma, idzie na wolno. Podobno po takim szkoleniu recydywa maleje do 20% tego, co si obserwuje po zwalnianiu z wizie tradycyjnych. W programie tym winiowie, moe po raz pierwszy w yciu, ucz si, e trzeba, mona i warto kogo sucha. Eksperyment ten ukazuje, e dyscyplina jest w yciu potrzebna oraz e stosowanie jej przynosi pozytywne efekty wychowawcze. W Wielkiej Brytanii jeeli kogo przyapi na ciganiu na maturze lub na egzaminach uczelnianych, to dostaje on wilczy bilet. Wszystkie brytyjskie uczelnie na wiecie s o tym informowane i taki czowiek na adne studia si nie dostanie. Jest to kara drastyczna, ale fakt, e jest konsekwentnie stosowana i raz po raz kto jest w ten sposb ukarany, wystarcza, by nikt nie way si na egzaminach ciga. Takie sankcje przydayby si i u nas. W Singapurze za przestpstwa chuligaskie sdy skazuj na kary cielesne. Gony by przypadek amerykaskiego modzieca, ktry po pijanemu obsmarowa kilka samochodw sprayem. Przyapano go i dosta kar 8 uderze kijem w poladki. Nie pomoga interwencja prezydenta Clintona w imi obrony godnoci osoby ludzkiej. Kar wykonano. Ten czowiek ju wicej nie bdzie opryskiwa sprayem samochodw, przynajmniej w Singapurze. W Singapurze jest te karalne wypluwanie na ulic gumy do ucia. Czasami zazdroszcz Singapurczykom, gdy widz nagminnie na naszych chodnikach czarne placki po gumie, a szczeglnie gdy podlepiona pod meble guma przyklei mi si do ubrania. Jeeli jest ku temu wola polityczna, mona egzekwowa dobre zachowanie.
84

Z nadziej w przyszo!

Obecne metody wychowawcze w szkoach nie zday egzaminu. Oparte s na zasadzie dawania dziecku maksimum wolnoci w decydowaniu o sobie, czyli rbta co chceta. Od tego trendu trzeba odej, trzeba powrci do metod zwikszonego rygoryzmu.

Tolerancja
Potrzebna jest rnorodno nie tylko szk, ale i w ramach szk. Dzieci trzeba wychowywa w wiadomoci, e ludzie s rni i maj prawo do zachowania swojej odmiennoci. Teraz na pewno Unia Europejska bdzie intensywnie uczy nas tolerancji. Niepotrzebnie. Na Zachodzie panuje przekonanie, e u nas dominuje nietolerancja i wrogo wobec obcych. Mamy wasny sposb wspycia z ludmi innego wyznania, rasy czy cywilizacji, sprawdzony przez wieki sposb bezkonfliktowego wspycia. Wobec ludzi innych narodowoci ni polska, a yjcych wrd nas, stosowa musimy tradycyjn tolerancj, pozwalajc zarwno na pen integracj z polskoci, jak i na ycie odrbne, choby przez pokolenia. To zaley od woli samych zainteresowanych. Natomiast nigdy nie godzilimy si na to, by obcy dyktowali nam, jak my, w Polsce, mamy organizowa nasze polskie sprawy. To samo dotyczy spraw wyznaniowych. Rni innowiercy, zarwno polscy dysydenci, jak i imigranci szukajcy u nas azylu przed religijnym przeladowaniem gdzie indziej, zawsze znajdywali w naszym kraju bezpieczny byt. Oferta przyjcia wiary katolickiej zawsze bya otwarta, ale nigdy nie bya narzucana, jak np. w Niemczech gdzie obowizywaa zasada cuius regio eius religio (czyja wadza, tego religia). yli i yj wrd nas protestanci, prawosawni, muzumanie, ydzi. Byli i s wrd nich tacy, ktrzy czuj si Polakami i za takich s uwaani, oraz tacy, ktrzy z polskoci si nie identyfikuj, pozostajc w zwizku wiadomociowym z innym Narodem. To polska delegacja na soborze w Konstancji (rok 1414) upomniaa si o prawa pogan i nakonia Koci do potpienia metody nawracania mieczem. Jako pierwsi zrwnalimy prawa katolikw i niekatolikw. Szanujemy wiar innych. Nard polski jest jednak w przytaczajcej wikszoci Narodem katolickim i z tego powodu nasze ycie zbiorowe winno by zorganizowane w sposb, ktry nie byby sprzeczny z etyk katolick. Ponadto naszym innowiercom nie pozwalamy na obraanie naszych uczu religijnych, ani na prowadzenie dziaalnoci antykatolickiej. Ostatni wiksz fal imigrantw w Polsce stanowili greccy komunici, ktrzy znaleli u nas azyl po II wojnie wiatowej. Cz z nich przyja katolicyzm, a cz pozostaa prawosawnymi czy ateistami, cz si spo85

Prof. Maciej Giertych

lonizowaa, a cz pozostaa przy greckoci. Niektrzy wrcili do Grecji, a inni pozostali u nas. Nigdy nie byo z nimi adnych problemw na styku z ludnoci polsk. Taki model wspycia akceptujemy i proponujemy innym. Ze zrnicowaniem rasowym mamy mniejsze dowiadczenia. Miewamy studentw innych ras i na og s dobrze przyjmowani przez polskich kolegw. Sporadycznie pojawiaj si dzieci ze zwizkw mieszanych, najczciej nielubne. Spotykaj si one z ciekawoci otoczenia, ale nie z wrogoci. Najtrudniej jest na styku cywilizacyjnym. Spoecznoci yjce wedug innej metody ycia zbiorowego zwykle zachowuj zupen odrbno. Pragn tej odrbnoci i pozwalamy im na ni. Dotyczy to cyganw, a swego czasu dotyczyo rwnie ydw, gdy trwali przy odrbnym stylu ycia w swoich gminach i kahaach. Ten tryb ycia w odrbnoci od trybu panujcego w Narodzie polskim jest dobrowolnym wyborem. Nikt do niego nie zmusza, ani go nie zabrania. Taki jest styl polskiej tolerancji i do niej winnimy wychowywa nastpne pokolenia. Dzisiaj Polsce stawia si zarzut, e ydzi u nas yli w gettach. Prawd jest, e yli tak, bo chcieli tak y. Dopiero Niemcy w czasie okupacji zamykali ydw w gettach, zabraniali im porusza si gdzie indziej. Pod polskim panowaniem nikt ich nie zamyka w gettach tworzyli je sami, dla siebie, w celu utrzymania swojej odrbnoci. Trzeba ich podziwia, jak bardzo w tym wzgldzie byli skuteczni. Asymilacji nie chcieli, nikt ich do niej nie namawia i utrzymywali swoj odrbno przez wieki. Dzi nieraz mwimy o polskich gettach w USA czy w innych skupiskach wychodstwa. Wiele moglibymy si od ydw nauczy, na przykad jak utrzymywa swoj tosamo i odrbno w obcym rodowisku. By jednak stworzy autentyczne getto, trzeba si znale w rodowisku cywilizacyjnie obcym. Tymczasem rodowiska polonijne zwykle znajduj si w krajach krgu cywilizacji aciskiej i w rezultacie atwo si asymiluj. Wrmy jednak do kraju. Jeeli rodowisko odrbne jzykowo, wyznaniowo, rasowo czy cywilizacyjnie pragnie odrbnoci owiatowej, to winno mie prawo zakadania swoich wasnych szk. rodkw, jakich na ten cel moe si spodziewa od pastwa winno by tyle, ile wynika z liczebnoci dzieci. Jeeli udaoby si wprowadzi system bonw edukacyjnych, to rodzice mieliby na kade dziecko takie same bony, jak dzieci nalece do spoecznoci stanowicej wikszo. Czy takie rodowiska bd na tyle prne organizacyjnie, by trud powoania wasnej szkoy podj, to ju bdzie zaleao wycznie od nich. Natomiast jeeli przedstawiciele grup
86

Z nadziej w przyszo!

mniejszociowych bd chcieli wysya swe dzieci do szk prowadzonych przez spoeczno wikszociow, to nic nie stoi na przeszkodzie, ale wtedy dzieci te musz zaakceptowa obowizujce w danej szkole normy. Jeeli na przykad w szkole prowadzonej przez jakie katolickie zgromadzenie zakonne w kadej klasie jest krzy, przed lekcjami jest modlitwa i obowizuje mundurek, to dzieci innowiercze musz to zaakceptowa. Nie musz odmawia modlitwy, ale nie mog w jej odmawianiu przeszkadza. Ta sama zasada winna obowizywa w drug stron. Jeeli katolik chce wysa dziecko do szkoy protestanckiej, bo uwaa, e tam jest lepszy poziom (tak si moe zdarzy na przykad na ziemi cieszyskiej), to dziecko musi si podporzdkowa obowizujcym w tej szkole normom. Szkoa musi mie prawo stawia nauczycielom okrelone wymagania. Chodzi tu nie tylko o ich kwalifikacje zawodowe, ale i o postaw moraln. Szkoa moe wic wymaga, by ycie rodzinne nauczycieli odpowiadao normom, ku ktrym szkoa ma wychowywa. Oznacza to, e szkoa musi mie prawo, jeeli ycz sobie tego kierownictwo szkoy i rodzice, wypowiedzenia pracy nauczycielowi, ktry zmieni wyznanie, wszed w niesakramentalny zwizek maeski lub jawnie yje w zwizku homoseksualnym. Taki model relacji midzyludzkich na terenie szk winnimy ksztatowa nie tylko u siebie, ale i promowa go za granic. Chodzi tu nie tylko o los Polakw mieszkajcych wrd obcych, ale w ogle o normy waciwe dla cywilizacji aciskiej, do ktrej naleymy, ktr wsptworzymy i ktr winnimy promowa na caym wiecie. Mamy swoje dowiadczenia w zakresie tolerancji i mamy co zaoferowa innym w tej dziedzinie.

Studia wysze
W Polsce cigle obowizuje, cho w coraz mniejszym zakresie, zasada, e studia wysze s bezpatne. Pastwo paci za studia, rodzice za utrzymanie studenta. Z reguy dotyczy to tylko studiw dziennych. Rosn naciski, by t zasad zlikwidowa, zastpi j kredytem, ktry potem absolwent bdzie spaca. Niestety absolwenci to zwykle rwnoczenie mode rodziny. Jest to taki okres w yciu, w ktrym o pienidze najtrudniej. Dzisiaj te bardzo trudno o prac dla absolwentw. System kredytowy spowoduje rosnce zaduenie modych maestw ju na samym starcie ich drogi yciowej. Chodzi o dugi, z ktrych mog nie wyj nigdy, bo dochodzi im bd wci nowe potrzeby kredytowe zwizane z zakupem mieszkania, samochodu itd. Nie tdy wic droga. Optowabym za utrzymaniem bezpatnoci studiw, ale wprowadzi87

Prof. Maciej Giertych

bym rne ograniczenia. Przede wszystkim nie mona produkowa nieskoczonej liczby absolwentw na kierunkach, po ktrych wiadomo, e nie bdzie dla nich pracy. Pastwo winno wyliczy, jakie bdzie mniej wicej zapotrzebowanie na prawnikw, lekarzy, lenikw, filozofw, historykw sztuki itd. Po dokonaniu takiego wyliczenia naleaoby rozdzieli odpowiednie limity pomidzy poszczeglne wydziay pastwowych uczelni. Uczelnie miayby prawo, drog konkursu, przyjmowa studentw do wyznaczonego limitu. Powyej limitu mogyby przyjmowa tylko studentw patnych. Student, ktry musi poprawia rok, winien za ten rok zapaci. To by dopingowao do koczenia studiw w terminie. Dostanie si na studia bezpatne byoby rwnoznaczne z otrzymaniem stypendium w wysokoci kosztw nauczania na danym wydziale. Warto tego stypendium winna by wliczana do przychodw rodziny przy wyliczaniu podatku wedug systemu, jaki proponuj w rozdziale o programie prorodzinnym. Studia odpatne, czyli powyej przyznanego wydziaowi limitu na uczelniach pastwowych oraz te na uczelniach prywatnych, produkowayby absolwentw ponad przewidywane zapotrzebowanie naszej gospodarki. Na rynku pracy konkurowa bd na rwnych prawach z absolwentami ze studiw bezpatnych. Rynek ureguluje zakres zapotrzebowania na takich absolwentw. Wprowadzibym jednak dla absolwentw studiw bezpatnych obowizek pozostania w Polsce na okres nie krtszy ni dugo studiw. Nie musz podejmowa pracy koniecznie w wyuczonym zawodzie, moe to by praca dowolna, na przykad wychowywanie wasnych dzieci w domu. Chodzi o zorganizowanie sobie ycia w Polsce, o zakorzenienie si tutaj, czyli o przeciwdziaanie drenaowi mzgw, ucieczce najlepszych absolwentw za granic. Kto by podj prac za granic przed spenieniem powyszego wymogu, miaby wobec Polski dug w postaci kosztw studiw plus odsetki. Musiaby si z fiskusem rozliczy. W przeciwnym razie byby cigany przez polski urzd skarbowy. To wydaje si by bardzo surowym stanowiskiem, szczeglnie w obliczu istniejcego bezrobocia, ale przecie biedna Polska nie moe finansowa ksztacenia kadr gospodarkom obcym. Absolwentw studiw odpatnych takie ograniczenia by nie obowizyway. Przy okazji uwaga o tragicznej dzi w konsekwencjach praktyce przyjmowania wielkiej liczby studentw na pierwszy rok tylko po to, by zapacili za studia, a po roku ich si wyrzuca. Uczelnie w ten sposb ataj swoje dziury finansowe, rwnoczenie produkujc frustratw. Kiedy w Wielkiej Brytanii dokonano analizy porwnawczej dwch grup ludzi: tych, co zda88

Z nadziej w przyszo!

wali na studia, ale si nie dostali, i tych, co si dostali, ale po drodze odpadli i nie uzyskali dyplomu. Ci pierwsi jako sobie ycie zorganizowali na bazie wiadectwa ukoczenia szkoy redniej, a ci drudzy yli z kacem yciowego niepowodzenia. Ci pierwsi mieli na og normalne ycie, a ci drudzy w duym odsetku popadali w alkoholizm, narkomani, choroby psychiczne, przeywali rozwody itd. Wnioskiem tego studium bya uwaga, e uczelnie winne dokadnie przebada kandydatw przed przyjciem na studia, a po przyjciu stara si prawie wszystkich doprowadzi do dyplomu. Jaki odsiew musi by, dla utrzymania dyscypliny nauczania, ale chodzi o to, by by on jak najmniejszy. Jeeli uczelnia przyjmuje na pierwszy rok 700 studentw, a po roku zostaje ich 70, to pozostaym czyni krzywd. Wyzyskuje ich materialnie i wpdza w depresj. Takie praktyki s niegodne misji owiatowej i wychowawczej uczelni.

89

Prof. Maciej Giertych

Obrona
W wojsku polskim potrzebne s zmiany. Sytuacja geopolityczna, zmiana sojuszy (udzia w NATO) i nowy charakter zagroe midzynarodowych wymagaj nowego podejcia do tematu obrony narodowej. S jednak pewne elementy stae, o ktrych zapomina nie wolno. Od nich zaczn.

Zasady oglne
Zadaniem wojska jest obrona pastwa i Narodu przed zagroeniem zewntrznym. Zadaniem policji jest obrona obywateli przed przestpcami. Wszelkie angaowanie wojska czy policji do celw politycznych, do obrony wadzy przed obywatelami, musi by zabronione. By wojsko i policja speniay swoj rol prawidowo, musz by odpowiednio finansowane z budetu pastwa. O wielkoci polskich si zbrojnych decydowa moe tylko polski rzd i adne zalecenia zagraniczne nie mog nas obowizywa. Dotyczy to rwnie rozlokowania polskiego wojska. Z sojusznikami mona pewne rzeczy uzgadnia, ale decyzje musz zawsze by nasze i musimy mie prawo w kadej chwili je zmieni. Czas na szkolenie winien by maksymalnie wykorzystany, by rekruci nie mieli czasu i si na wzajemne dokuczanie sobie. Takie pojcia, jak fala czy koty musz na zawsze znikn. Skandalem jest trzymanie poborowych w koszarach bez zaj i bez nadzoru. onierz nigdy nie moe si nudzi. Udzia wojska polskiego w midzynarodowych operacjach pokojowych jest wskazany, gdy daje to okazj do przeszkolenia onierzy w autentycznych sytuacjach zagroenia bojowego. Armia polska zaopatrywa si musi przede wszystkim w polskich zakadach zbrojeniowych. W razie jakiegokolwiek konfliktu zbrojnego trzeba si liczy z tym, e o bro moe by bardzo trudno, chociaby z powodu zagroenia obcymi sankcjami. Dowiadczaj tego dzisiaj wszystkie kraje prowadzce wojny. Polska nie ma zamiaru wszczyna jakiejkolwiek wojny, ale musi by zdolna do obrony, gdy zostanie zaatakowana. Wana tu jest nie tylko polityka zagraniczna, ktra powinna zabezpieczy nas przed konfliktami zbrojnymi i izolacj, ale rwnie wasny potencja militarny.
90

Z nadziej w przyszo!

Im bdziemy wojskowo silniejsi i sprawniejsi, tym bardziej bd si z nami liczy ssiedzi, tym atwiej bdzie o polityk pokojow i tym atwiej zapewnimy bezpieczestwo naszych granic. Si vis pacem, para bellum (jeli chcesz pokoju, gotuj si do wojny). Powierzanie bezpieczestwa obcym (sojusznikom) to tylko zudzenie bezpieczestwa. Bazowanie w unowoczenianiu armii na obcej produkcji zbrojeniowej rwnie daje zaledwie zudzenie siy. W razie konfliktu wnet zabraknie amunicji, czci zamiennych, pienidzy na ich zakup, a najczciej i dostawcy. Trzeba mie wasne rda dostaw. Silnego i samodzielnego si nie rusza. Musimy wic by silni i samodzielni. Nie wszystko da si w Polsce wyprodukowa, ale dy musimy do maksymalnej samowystarczalnoci w tym wzgldzie. Oznacza to, e nasz przemys zbrojeniowy musi mie wsparcie pastwa. Musi posiada zamwienia przede wszystkim od polskich si zbrojnych. Konsument produkcji zbrojeniowej pozostanie pastwowym monopolist. Producent monopolist by nie musi, cho pki co najczciej jest. Cieszyaby prywatyzacja i konkurencja w produkcji zbrojeniowej, ale konkurencja krajowa. Zakady zbrojeniowe musz pozosta wasnoci polsk. Nim dojdzie do powstania i zorganizowania wystarczajcego rodzimego kapitau prywatnego, zakady zbrojeniowe musz pozosta wasnoci pastwow.

Potrzebne zmiany
Powszechna suba wojskowa to przeytek. Potrzebna jest armia zawodowa. Jej siy liczebnej nie wolno redukowa, czyli jej efektywna liczebno winna wzrosn, gdy zawodowcy zastpi poborowych. Przygotowanie wojskowe winno by tak ukierunkowane, by zwikszy mobilno naszych wojsk, ich zdolno do szybkiego reagowania, nawet daleko poza granicami Polski. O skutecznoci wojska nie decyduj parady, politycy w mundurach czy nawet liczebno armii, ale sprawno dziaania i gotowo do natychmiastowego wkroczenia do akcji tam, gdzie jest ona potrzebna. Nasza doktryna obronna opiera si musi na zaoeniu, e w wyniku ukadw sojuszniczych musimy by zdolni do przyjcia z pomoc w miejscach, gdzie nasi sojusznicy s atakowani. Spodziewamy si wzajemnoci, ale musimy si liczy z tym, e moe jej zabrakn. Tego nauczya nas historia. Dzisiaj podstawowym zagroeniem s nie tyle inwazje obcych wojsk, co ataki terrorystyczne. Z plag terroryzmu walczy musi cay cywilizowany wiat. Do tego potrzebne s inne zdolnoci ni przy walce frontowej regularnych formacji wojskowych. Z potrzeby tej wynika koniecz91

Prof. Maciej Giertych

no szczeglnego rozbudowania jednostek antyterrorystycznych i poprawa wspomnianej wyej mobilnoci. Z drugiej strony potrzebne jest przygotowanie spoeczestwa na ewentualno atakw terrorystycznych. Z tematem tym czy si konieczno budowania zorganizowanej obrony cywilnej. W zwizku z tym, zamiast poboru do suby wojskowej, wszyscy modzi ludzie, w wieku powiedzmy 18 lat, winni przej trzymiesiczne intensywne przeszkolenie wojskowe, przeszkolenie wanie pod ktem szybkiego reagowania na kryzysy spowodowane czy to przez ataki terrorystyczne, czy przez klski ywioowe. Chodzi o nauk posugiwania si broni paln, o nauk udzielania pierwszej pomocy, o przygotowanie do dziaa przeciwpoarowych, no i o stworzenie sieci organizacyjnej pozwalajcej na szybkie skrzyknicie i zorganizowanie si. Oczywicie kadry organizacyjne musiayby si wywodzi spord wojsk zawodowych, odpowiednio szkolonych do pracy z pospolitym ruszeniem, ale zanim one si pojawi, ju najblisi ssiedzi wydarzenia kryzysowego powinni by zdolni sensownie dziaa. Przy takim zaoeniu w chwili kryzysu zmobilizowany mgby by kady. Proponowane trzymiesiczne szkolenie dla potrzeb obrony cywilnej mona by zorganizowa w taki sposb, by kolejne turnusy (grupy) nie nakaday si na siebie. Zlikwidowaoby to fal i pojcie kotw. Szkolenia te traktowa naleaoby jako przeduenie obowizku szkolnego. Z uczestnictwa w tych kursach powinni by zwolnieni jedynie zdecydowanie niepenosprawni, ktrzy w adnej sytuacji kryzysowej przydatnymi by nie mog. Zlikwidowaoby to naduycia przy unikaniu poboru. Uczestnicy winni traktowa szkolenie jako ciekaw przygod, rodzaj sportowych, ksztaccych i poytecznych wakacji. Zdolniejszym uczestnikom szkole mona by proponowa wstpienie do armii zawodowej. Stanowiyby wic one pierwszy filtr przy wyszukiwaniu kandydatw do kariery w wojsku zawodowym. Suba w armii zawodowej powinna sta si zajciem wysoce zaszczytnym, karier podan, do ktrej nie tak atwo si dosta. Wojsko zawodowe musi by bardzo dobrze wyszkolone, zdolne do szybkiego transferu w dowolne miejsce na wiecie i odpowiednio opacane. Dlaczego pisz o dziaaniach daleko poza Polsk? O moim stosunku do wojny w Iraku pisaem w osobnym rozdziale i uzasadnie dla mej krytycznej oceny polskiego uczestnictwa w tej wojnie nie bd tu powtarza, ale niemniej jednak uwaam, e winnimy by zdolni do szybkiego wysania wojsk gdziekolwiek. Szczeglnie chodzi mi o operacje pokojowe. Mamy dowiadczenie w tej mierze i winnimy wanie takie akcje traktowa jako
92

Z nadziej w przyszo!

poligon szkoleniowy dla naszych wojsk. Udzia w takich dziaaniach przynosi nam chlub i suy utrzymywaniu pokoju na wiecie. Mimo wszystko pozostaje faktem, e trening w Iraku ma wiksz warto szkoleniow nie tylko w porwnaniu z wiczeniami poligonowymi, ale i w porwnaniu z akcjami pokojowymi, gdzie obie strony konfliktu akceptuj obecno polskich wojsk. Opanowanie strachu w sytuacji realnego zagroenia to podstawowa cecha dobrego onierza. Fakt przeszkolenia sporej grupy polskich wojskowych w Iraku, ma ogromne znaczenie dla wartoci naszych si zbrojnych. Weterani tej wojny to niewtpliwie podstawa kadry przyszej armii zawodowej. Dzisiaj udzia polskich onierzy we wszystkich misjach zagranicznych, z Irakiem wcznie, kosztuje 400 mln z rocznie, czyli okoo 2,4 % budetu Ministerstwa Obrony Narodowej (Gazeta Poznaska 28.V.04). Nie s to wielkie koszta, a szkolenie na misjach jest o wiele bardziej efektywne ni na poligonach. onierz na misji nie kosztuje wiele wicej ni w krajowych koszarach. Winnimy si stara, by kady onierz zawodowy otar si o jak misj, a szczeglnie w kadrze oficerskiej warunkiem awansu powinno by uczestnictwo w takiej operacji.

Operacje midzynarodowe
Pozostaje pytanie, w jakich akcjach uczestniczy? Warunkw jest kilka. Po pierwsze, nie powinnimy uczestniczy w wojnach kolonialnych. To jest sprzeczne z nasz tradycj. Nie odpowiada nam rola okupanta czy kondotiera walczcego za korzyci materialne. Niestety tak rol odgrywalimy lub odgrywamy w Haiti i w Iraku. Po drugie, nie powinnimy wystpowa jako strona konfliktu, chyba e jestemy sami zaatakowani lub zaatakowany jest nasz sojusznik. Po trzecie, kade nasze uczestnictwo musi wynika z przesanek etycznych. Musimy mie wiadomo, e przychodzimy z pomoc w susznej sprawie. Najczciej bdzie chodzio o utrzymanie pokoju, jakiego chwiejnego rozejmu, ktry bez midzynarodowego wsparcia moe si znowu zmieni w gorc wojn. Mog te by dodatkowe przyczyny, dla ktrych wanie my winnimy na dan misj wysa polskich onierzy. Na przykad oceniam, e dobrze by byo, aby Polacy pojechali dzi do Sudanu w ramach operacji stabilizacyjnej. W strefie konfliktu jest tam zagroona ludno chrzecijaska. Nasza obecno przydaaby si wic tam w sposb szczeglny. Po czwarte, nie jest obojtne, w ramach jakiej organizacji uczestniczymy zbrojnie w konflikcie. Dotychczasowe nasze dowiadczenia uczestnic93

Prof. Maciej Giertych

twa w operacjach ONZ (niebieskie hemy) s bardzo dobre. Std dobrze by byo, aby operacja w Iraku przybraa wanie taki charakter. Za mao si w tym kierunku robi. Operacje w ramach NATO mog wynika z naszych zobowiza sojuszniczych (nie dotyczy to Iraku), od ktrych si nie uchylamy. Mog te by operacje zorganizowane ad hoc, dla uspokojenia jakiego obszaru konfliktowego, jak np. akcja stabilizacyjna w byej Jugosawii (Macedonia, Kosowo) w ramach KFOR-u. Natomiast winnimy sprzeciwia si powoywaniu armii europejskiej. Uczestniczenie w eurokorpusie byoby form akceptacji Unii Europejskiej jako instytucji o charakterze pastwowym. Byoby to uznanie prawa instancji niepolskich do decydowania o wykorzystaniu wojska polskiego. Byoby to poddawaniem wojska polskiego pod komend decydentw Unii, a wic w praktyce Niemcom (ju w tej chwili Niemcy zaoferoway Unii europejskie centrum dowodzenia pod Berlinem). Byoby to te uznaniem, e s europejskie sprawy wojskowe nie mieszczce si w obszarze zainteresowania NATO, a wic posuniciem antyamerykaskim. Taka europejska armia nie zwikszaaby naszego bezpieczestwa. Wrcz przeciwnie. Oznaczaaby zagroenie dla naszych interesw ze strony Niemiec. Wszelkich operacji w ramach eurokorpusu bdziemy si kiedy wstydzi, tak jak naszego udziau w inwazji Czechosowacji w latach 1938 i 1968 r.

Weterani
Wreszcie sprawa weteranw. Wycigamy ich w galowych mundurach na rne uroczystoci rocznicowe, ale z autentycznym dowartociowaniem ich nie jest najlepiej. Po pierwsze, rewaloryzacja emerytur nie moe by na niszym poziomie ni rewaloryzacja pac. Po drugie, koniecznie trzeba przeanalizowa stary portfel i odebra niezasuone wypaty. ZBoWiD to by zwizek bojownikw o wolno i demokracj. Ot trzeba oddzieli bojownikw o wolno od bojownikw o demokracj. Pod tym drugim pojciem mieszcz si utrwalacze wadzy ludowej, jak i wojskowi, ktrzy nigdzie prochu nie wchali, a stanowili jedynie zaplecze polityczne dla nieakceptowanej przez Nard wadzy. Trzeba te zweryfikowa zasadno rnych awansw i odznacze, ktre wynikay nie z zasug wojskowych, ale politycznych, a maj wpyw na wysoko emerytury. Rwnoczenie dowartociowa trzeba tych weteranw, ktrych ze wzgldw politycznych przy awansach i odznaczeniach pomijano.

94

Z nadziej w przyszo!

Kultura
Kultura to taka dziedzina, ktra albo si rozwija, albo nie, i pastwo nie ma na to wikszego wpywu. Do twrczoci kulturalnej ani nie mona nikogo zmusi, ani jej zakaza. Najwiksi twrcy bardzo czsto tworzyli w wielkiej biedzie, bez adnego wsparcia pastwowego, do szuflady, sobie a muzom. Jeeli byo pastwowe wsparcie, to i ocena wartoci takiej twrczoci koczya si wraz z zakoczeniem sprawowania wadzy przez dan orientacj polityczn. Tak byo z twrczoci artystw socrealistw wspieranych przez wadze komunistyczne, czy z analogiczn wspieran przez hitleryzm. Nie tylko pomniki s burzone wraz z pamici o ich twrcach, ale i architekturze danej epoki pozwala si popa w ruin, ksiek si nie wznawia, sztuk teatralnych nie wystawia, a sami twrcy nieraz skrztnie ukrywaj swoje wczeniejsze dziea sualcze wobec minionej epoki (np. wiersze Szymborskiej epoki stalinizmu). Jaka wic powinna by rola pastwa w sferze kultury? Widziabym tu pastwo w podwjnej roli: w roli stranika moralnoci publicznej i w roli opiekuna dorobku kulturowego kraju.

Pastwo jako cenzor


Zaczn od stwierdzenia, e chodzi mi nie o cenzur prewencyjn, ktr stosuj systemy totalitarne bojce si tego, co moe trafi do publicznej wiadomoci, ale o cenzur represyjn, czyli o wyrane okrelenie zasad, co wolno, a czego nie wolno, i o karanie twrcw naruszajcych obowizujce normy. W zdrowym spoeczestwie pastwo nie musi takiej roli peni, bo ludzi prawdziwej kultury cenzurowa nie trzeba. le jest, jeeli pastwo cenzuruje z przyczyn politycznych. Wadza, ktra musi broni siebie poprzez cenzur, jest wadz sab, bojc si krytyki, satyry czy zwykej prawdy o sobie. Cenzura jednak jest potrzebna w obronie wartoci nadrzdnych. Szanujce si pastwo nie moe pozwala artystom na naruszanie obowizujcych norm obyczajowych czy te na profanacje. yjemy w takich czasach, e ju nie wiadomo dokadnie, gdzie si koczy sztuka a zaczyna pornografia. Artyci zawsze kroczyli po krawdzi, zawsze prbowali powiksza zakres swobody obyczajowej. Rol pastwa jest definiowanie granic tego, co jest dopuszczalne. Kada definicja spo95

Prof. Maciej Giertych

tka si z krytyk, e narusza si swobod twrcy. T krytyk trzeba wytrzyma. Dzisiaj granice obyczajnoci s ustawione bardzo daleko po stronie nieobyczajnoci. Nago towarzyszy kulturze europejskiej od antyku. Nikt nie neguje pikna ciaa ludzkiego, ale w kadej epoce znajdywali si artyci, ktrzy naduywali nagoci do promocji erotyzmu. Epoki rniy si tylko stopniem zdolnoci do jego ograniczania. Dzi te s ograniczenia. Pewne filmy nie mog by nadawane w telewizji zbyt wczenie, gdy dzieci s jeszcze przed telewizorami, skrajne wulgaryzmy s zastpowane gongiem, a pewne formy erotyzmu, na przykad pedofilia czy bestialstwo, pokazywane w jakiejkolwiek postaci, s karalne. Tak wic zasada pastwowej cenzury wobec artystw obowizuje. Pytanie jest tylko, na jakim poziomie stawia granice? W wielu krajach Zachodu zanika granica midzy sztuk a pornografi. Jej dostpno przez telewizj satelitarn i internet czyni wszelkie zakazy atwymi do omijania. Niemiej jednak szanujcy si kraj winien poprzeczk obyczajow stawia wysoko, duo wyej ni czyni si to dzisiaj w Polsce. Nikt nie proponuje zakazywa nagoci w sztuce, ale na pewno swoboda dana artystom jest za dua. Musimy oddzieli kult pikna od promocji erotyzmu. Trzeba przywrci poczucie wstydu i godnoci czowieka, przede wszystkim kobiety, bo to ona jest gwnie eksploatowana przez zbyt zuchwaych artystw i handlarzy erotyk. Osobnym zagadnieniem jest profanacja. W kadej spoecznoci s rzeczy wite, ktrych kala nie wolno. Tak si dzisiaj smutnie dzieje w wiecie zachodnim, e profanowanie symboli ydowskich czy islamskich nie tylko nie przystoi, ale jest karane, za profanowanie symboli chrzecijaskich uchodzi na sucho. Uchodzi, bo my, chrzecijanie, na to pozwalamy. Ot musimy przesta pozwala. Zdecydowanie i konsekwentnie! adne argumenty o wolnoci artystycznej, adna potrzeba szokowania czy zwracania na siebie uwagi, nie usprawiedliwiaj profanacji. To samo dotyczy symboli patriotycznych. Goda pastwowego, hymnu, barw narodowych omiesza ani zestawia z wulgaryzmami nie wolno. W USA z flagi Amerykanie szyj sobie spodnie. U nas na takie profanacje na og nie pozwalamy i taki obyczaj trzeba podtrzymywa. Kiedy, gdy jako dzieciak zarecytowaem w domu przyniesiony z podwrza wierszyk: Stefan Batory wlaz do komory, mama zwrcia mi uwag, e tak nie wypada, bo to by polski krl. Powtrzya to, co usyszaa od swego taty. Ja to przekazaem dalej moim dzieciom. Trudno kara za takie wypowiedzi, ale war96

Z nadziej w przyszo!

to modym ludziom uwiadamia, e to nie wypada, e w ten sposb narusza si majestat Rzeczypospolitej. Pastwo ustawowo obejmuje ochron symbole pastwowe czy narodowe, ale ze ciganiem naduy jest gorzej. Trzeba si szanowa. Jak nie bdziemy szanowa sami siebie, to i nas obcy szanowa nie bd.

Pastwo jako opiekun kultury


Kade pastwo oy na kultur. Pytanie jest tylko, na co te pienidze wydawa? W moim przekonaniu wszystko powinno i na ochron dotychczasowego dorobku, na jego promocj i podtrzymywanie. wiadomo takiej potrzeby w Narodzie polskim istnieje i nie ma problemu z jej uzasadnianiem. Jeeli jako Nard zdobylimy si na odbudowanie zabytkw naszej kultury po zniszczeniach II wojny wiatowej, to tym bardziej musimy to robi stale w stosunku do tego, co niszczeje na naszych oczach. Prace restauratorskie, osuszanie, odkaanie, archiwizowanie nowoczesnymi metodami (obfotografowywanie, mikrofilmowanie, komputeryzacja), zabezpieczanie przed zodziejami, poszukiwanie dzie skradzionych, wykupywanie na wiatowych aukcjach, wykupywanie od wacicieli prywatnych itd., to wszystko powinno by norm w pracy nad ochron polskich dzie sztuki wszelkich dyscyplin. Na ten cel musz te by przeznaczone rodki rezerwowe do natychmiastowego uruchomienia w sytuacjach nadzwyczajnych (powodzie, zawalenie si budynkw, ataki terrorystyczne, upadoci wacicieli prywatnych, pojawienie si wanych polonikw na aukcjach). Ochrona zabytkw przeszoci musi te obejmowa promocj pamici o nich. Awangardowe sztuki teatralne niech si utrzymuj na wasny koszt czy koszt prywatnych sponsorw. Pastwo musi oy na utrzymywanie repertuaru klasykw literatury polskiej. Chodzi o to, eby kady mia mono zobaczy, a modzie miaa nawet obowizek, takie sztuki, jak: Dziady, Lilla Weneda czy Wesele, i to wystawione zgodnie z intencj autora, a nie udziwnione. Jeeli kto chce posadzi Balladyn na motocyklu, a z Horpyny zrobi lesbijk, to nich to robi na wasne ryzyko, a pastwo niech nie finansuje udziau wycieczek szkolnych w takich przedstawieniach czy filmach. Trzeba wznawia najcenniejsze dziea polskiej literatury i umieszcza je na listach lektur obowizkowych, tak by byy masowo czytane. Ich dobr bdzie zapewne si zmienia z czasem, ale pewien kanon literatury powinien obowizywa w szkoach niezalenie od tego, jaka partia rzdzi. W szczeglnoci przestrzegabym przed umieszczeniem na licie lektur obo97

Prof. Maciej Giertych

wizkowych dzie autorw yjcych lub niedawno zmarych bo zawsze ma to posmak jakiej poprawnoci politycznej. Czy co z Miosza i Szymborskiej zostanie w 10 lat po ich mierci, zobaczymy. Nie mianujmy ich wieszczami przedwczenie. Jedn z zupenie zaniedbanych dziedzin ochrony naszego dorobku kulturowego jest jego promocja za granic. S dziea, ktre na obcym rynku same si nie przebij nigdy, a gdyby byy znane na wiecie, wiele uczyniyby dla promocji Polski. Trzeba wic organizowa wystawy klasykw polskiej sztuki (m.in. Matejki, Wyspiaskiego, Faata) w obcych galeriach. Trzeba tumaczy, wydawa i reklamowa wrd obcych ksiki o uniwersalnym znaczeniu, a z zaoenia deficytowe, jak chociaby historiozoficzne prace Feliksa Konecznego. Natomiast rwnie w tej pracy nie wolno za pastwowe pienidze promowa twrcw yjcych, bo zawsze bdzie w tym jaki element preferencji politycznych. Dopiero upyw czasu oddzieli ziarno od plew, to co ma trwa warto, od tego, co hoduje przemijajcej modzie. Osobnym zagadnieniem jest wspieranie dziaalnoci kulturalnej Polonii. rodowiska polskie poza granicami kraju czsto w wikszym stopniu yj polsk kultur ni my tu, w kraju, bo jest im jej brak na co dzie. Nie zawsze ich sta, szczeglnie na Wschodzie, na promocj kultury polskiej, np. zespow tanecznych, chrw czy wydawnictw. Trzeba im w tym pomc. Czasami nawet nie chodzi o pienidze, ale o pomys i ludzi do jego realizacji. Ile to kociow Polacy wybudowali na wiecie dla swoich emigracyjnych spoecznoci. A gdyby tak zrobi profesjonalnie album ukazujcy ten dorobek twrczy polskich architektw, malarzy, rzebiarzy, zdobnikw dziaajcych na obczynie. Przecie to bez problemu by si sprzedao w bogatszych orodkach polonijnych ale tam nikt si takiej roboty nie podejmie z braku fachowcw i rodkw. To musiaaby by ekipa z kraju, dziaajca na koszt pastwa polskiego. Przy okazji warto wspomnie, e w rnych krajach istniej lokalne rodki na promocj kultury mniejszoci narodowych. Trzeba informacj o tym udostpnia emigrantom i wskazywa, na jakich warunkach mona uzyska do tych rodkw dostp. Do tego potrzebna jest dobra wsppraca polskich placwek dyplomatycznych z Poloni, ale trzeba te uszanowa jej specyfik. Wszelkie prby ingerowanie w ycie polityczne Polonii, prby dyktowania kierunkw politycznych, przekrel tak moliwo. Ta kwestia ma te swoj drug stron. Rwnie w Polsce przewiduje si w budecie pastwa pewne rodki na wspieranie kultury mniejszoci narodowych yjcych wrd nas. S one za sabe, by podtrzymywa swo98

Z nadziej w przyszo!

j specyfik kulturow samodzielnie. Trzeba im pomaga i jak najmniej si wtrca. Tu jednak pewna istotna uwaga. Mniejszociom tym wolno prowadzi swoj dziaalno kulturow bez ogldania si na to, czy nam to si podoba, czy te nie. Ale to, co jest robione za pienidze pastwa polskiego, nie moe by antypolskie. I tu znowu mamy element cenzury. Jeeli jakie pisemko wydawane przez mniejszo narodow w Polsce zacznie drukowa teksty antypolskie, przedstawia zdarzenia z zakresu wzajemnych stosunkw w sposb godzcy w dobre imi Polski i Polakw, to wydawcy musz wiedzie, e ryzykuj utrat subwencji pastwowej i takie sankcje musz by od czasu do czasu stosowane, by nie byy tylko czcz pogrk.

99

Prof. Maciej Giertych

Z nadziej w przyszo!
Tak ju jest, e polityk musi si zajmowa gwnie problemami, trudnociami, kopotami, smutkami. Musi szuka sposobw na rozwizywanie spraw, ktre przynosi polityczna codzienno. W rezultacie wicej mylimy, mwimy i spieramy si na tematy dotyczce negatyww naszego ycia spoecznego ni na temat jego stron pozytywnych. Powstaje obraz mao optymistyczny. Tymczasem wanie z optymizmem trzeba patrze w przyszo. Trzeba y z wiar, e bdzie lepiej, e uporamy si z trudnociami, e podoamy. Polska jest krajem z przyszoci. Mamy wiele atutw i musimy by wiadomi, e je posiadamy. Sprbuj te atuty zasygnalizowa. Jestemy narodem dowiadczonym przez histori. Nigdy nie byo nam atwo. To spowodowao, e jestemy zahartowani, twardzi. Potrafimy stawia przeciwnociom czoo. atwo nie poddajemy si. Gdy pojawiaj si trudnoci, zakasujemy rkawy i staramy si nasz los poprawi. Nie popadamy w apati, rozpacz czy bierno. Nie czekamy a kto nam pomoe, tylko sami organizujemy si. Wszelka poprawa losu przychodzi z oddolnej inicjatywy, ze spoecznej mobilizacji do walki o lepsze jutro. Szczeglnie zdolni jestemy do dziaania w sytuacjach wymagajcych improwizowania, przy braku ustalonych regu postpowania, gdy liczy si inicjatywa, a nie jedynie wykonywanie polece. Ta cecha naszego polskiego charakteru jest jednym z najwikszych naszych atutw. Tak musimy zorganizowa nasze ycie spoeczne by tej zdolnoci do oddolnego poprawiania rzeczywistoci nie ogranicza. Polak potrafi! Tylko pozwlmy mu. Jestemy narodem ludzi wyksztaconych i chccych si ksztaci. U nas pd do nauki jest ogromny. W modzie jest nie tylko zdobywanie dyplomw i stopni naukowych, ale i samoksztacenie, zdobywanie wiedzy dla samej satysfakcji jej posiadania. Mimo telewizji, filmw, internetu, cigle czytelnictwo u nas jest due. Ludzie mdrzy, wyksztaceni, to ogromny kapita. Nie pozwlmy by nam uciekali za granic. Stwrzmy im godziwe warunki pracy w Polsce. Jestemy narodem przywizanym do Ojczyzny, do tradycji, do wartoci rodzinnych, do wiary ojcw. Jak cay wiat zachodni jestemy zagroeni liberalizmem, ale na og skuteczniej ni inni bronimy tradycyjnych war100

Z nadziej w przyszo!

toci. Nie pozwolilimy zepchn Kocioa na margines ycia spoecznego. Staramy si y jego nauczaniem. Mwi si, e Polacy s nienowoczeni, bo si sentymentalnie trzymaj praktyk religijnych i kultu Maryjnego. A w tym wanie jest nasza sia. Nie pozwolilimy zredukowa patriotyzmu do ksenofobii czy te tylko do okolicznociowych uroczystoci. yjemy yciem naszej Ojczyzny. Obchodzi nas jej los. Mwi si, e Polacy s rozpolitykowani. Tak, obchodz nas zagadnienia polityczne. Cay Nard yje sprawami politycznymi. W rezultacie patrzymy politykom na rce i stawiamy im wymagania, wysokie wymagania. W tym te nasza sia, cho nieraz czujemy si bezsilni wobec bezkarnoci ukadw obejmujcych biznes, polityk i suby specjalne. Ale i w tej mierze co si zmienia na lepsze. Komisje sejmowe obnayy te ukady i jest nadzieja, e bd rozbite. Uzyskalimy to oddolnym wysikiem, w duej mierze prac najmniejszego klubu w Sejmie, klubu Ligi Polskich Rodzin. Gdy si wie, o co si walczy, to duo w Polsce mona zrobi. Jestemy krajem redniej wielkoci, ale krajem wanym. Nasza sia wynika nie tylko z naszej liczebnoci, czy poziomu gospodarczego, ale i z tego, e zajmujemy wane miejsce geograficzne. Jestemy na trasie gwnych linii komunikacyjnych Wschd-Zachd oraz Pnoc-Poudnie. Kiedy oznaczao to zagroenie najazdami. Dzisiaj stanowi rdo moliwych korzyci z usug tranzytowych. Rozwj infrastruktury transportowej (autostrad, kolei, rurocigw, lotnisk, baz przeadunkowych) ley nie tylko w naszym interesie, ale i w interesie z niej korzystajcych, wic i znajd si na zagraniczne rodki. Mamy nie kwestionowane przez ssiadw granice i uczestniczymy w sojuszu wojskowym gwarantujcym nam stabilno sytuacji zewntrznej. Jestemy krajem bardzo jednolitym ludnociowo. W rezultacie nie mamy wikszych konfliktw etnicznych i wyznaniowych. Mamy wielomilionow Poloni, rzesz Polakw lub ludzi polskiego pochodzenia, rozsianych po caym wiecie. Ludzie ci czuj sentyment do Polski, tskni za ni i nie zapominaj o niej. Jak tylko mog to Polsk wspieraj i odwiedzaj. Przekada si to na konkretne korzyci gospodarcze. W oparciu o diaspor atwiej znale partnerw do interesw. Turystyka polonijna przynosi wymierne dochody. Ponadto, jak wielokrotnie przekonalimy si, w chwilach kryzysowych Polonia przychodzi z bezporedni pomoc. Dochodzi do tego troska o dobre imi Polski po wiecie. To Polonia pierwsza zauwaa i reaguje na wszelkie krzywdzce Polsk wypowiedzi. Mamy pikny i bogaty kraj. Mamy dobr ziemi roln, ktra jest w stanie nas wszystkich wyywi i jeszcze wyprodukowa na eksport. Mamy
101

Prof. Maciej Giertych

bogate zoa rnych kopalin. Mamy te ogromny potencja energetyczny w rozpoznanych, cho jeszcze prawie nie ruszonych zasobach geotermicznych. Mamy dobrze zagospodarowane i dla wszystkich dostpne lasy, ktrych zazdroszcz nam inne kraje europejskie. Utrzymalimy sielski krajobraz wiejski i uczuciowo przywizan do niego ludno. Mamy miasta pene ciekawych zabytkw. Mamy dorobek duchowy minionych pokole. Pikn poezj i powieci. Pikn muzyk i malarstwo. Mamy synnych ludzi nauki, ktrzy po wiecie rozsawili imi Polski. Mamy histori, ktrej nie musimy si wstydzi. Uwierzmy we wasn warto i si. Patrzmy z nadziej w przyszo.

102

Z nadziej w przyszo!

Aneks
Rada Konsultacyjna
Ostatnio z wielu stron stawia mi si zarzut, e wsppracowaem z gen. Jaruzelskim, poniewa byem czonkiem Rady Konsultacyjnej. Zwracaj te si do mnie ludzie mi przyjani z prob o wytumaczenie, o co chodzi. Chc wiedzie, co odpowiada, gdy si z tym zarzutem spotykaj. Zarzut jest bez sensu, ale moe on funkcjonowa tylko dlatego, e dzisiaj ju mao kto pamita, czym bya Rada Konsultacyjna. Koniecznych jest kilka wyjanie: 1) Zarzut stawiany jest gwnie przez rodowisko KOR-owskie (Gazeta Wyborcza, Unia Wolnoci), ktre odmwio wejcia do Rady Konsultacyjnej i czyni sobie z tego dzisiaj laur politycznej poprawnoci. Tymczasem to wanie rodowisko KOR-owskie zawaro porozumienie z gen. Jaruzelskim w Magdalence i przy Okrgym Stole (podzia wadzy, gruba kreska). Dzisiaj, gdy staje si coraz bardziej oczywiste, e to porozumienie nie byo dla Polski wycznie poyteczne, prbuje si wmwi niezorientowanym, e to Rada Konsultacyjna bliej wsppracowaa z gen. Jaruzelskim ni uczestnicy Okrgego Stou. Ot Rada Konsultacyjna adnego porozumienia lub uzgodnienia z rzdem czy gen. Jaruzelskim nie dokonaa ani ku temu nie zmierzaa. 2) Zarzut stawiany jest w kontekcie tajnej wsppracy z wadzami PRL, w zwizku z tematem teczek, sub specjalnych i tajnych wsppracownikw. Autorzy zarzutu maj nadziej, e dzi ju nikt nie pamita, e Rada Konsultacyjna dziaaa jawnie. Wszystko, co na posiedzeniach Rady byo mwione, natychmiast byo w peni drukowane, bez cenzury, co stanowio wyom w praktyce PRL. Autoryzowane protokoy ukazyway si najpierw w pimie Rada Narodowa, a po zakoczeniu pracy Rady w specjalnie wydanych dwch tomach. Kady moe sprawdzi, o czym tam mwiem. Natomiast porozumienie w Magdalence ma do dzi swoje nieujawnione kulisy. Gdy jaki czas temu Kiszczak ujawni fragmenty tajnych nagra filmowych rozmw w Magdalence, ze rodowisk KOR-owskich posy103

Prof. Maciej Giertych

pay si pretensje o zamanie poufnoci i domaganie si utajnienia wszelkich innych nieznanych jeszcze nagra i podsuchw. Uczestnicy Magdalenki czego si wstydz. Mymy w tym samym czasie apelowali o co wrcz przeciwnego: o odebranie Kiszczakowi wszelkich nagra, ktre posiada od PRL-owskich sub specjalnych wwczas mu podlegajcych, aby wszystko w peni ujawni. 3) By zaprzesta czenia tematu Rady Konsultacyjnej z tajnymi teczkami, udostpniem mediom moj wasn teczk. Ju par lat temu wystpiem do IPN o uznanie mnie za pokrzywdzonego i wydanie mi mojej teczki. Tak si stao. Co w mojej teczce jest, media ju przeanalizoway i par artykulikw na ten temat byo. Gwnie Gazeta Wyborcza pastwi si nad tym, o czym to ja rzekomo w rnych latach mwiem, a co suby specjalne po swojemu odnotowyway. Wyryway one moje wypowiedzi z kontekstu lub nie do koca je rozumiay, a i obecnie Gazeta Wyborcza dodatkowo wyrywa je z kontekstu. Nie odpowiadam za nieautoryzowane przeze mnie teksty, ale w zasadzie niczego z mojej dziaalnoci odnotowywanej przez SB si nie wypieram. Wszyscy mog sobie moj teczk przeczyta i apeluj do innych uczestnikw ycia politycznego, by zrobili to samo, czyli ujawnili swoje teczki. Apel ten kieruj szczeglnie do Adama Michnika, Heleny uczywo, Krzysztofa Kozowskiego, a take Lecha Kaczyskiego i innych kandydatw na urzd prezydenta RP. Najpierw pokacie swoje teczki, a potem porwnamy, co o kim pisali agenci. 4) Zarzut udziau w Radzie Konsultacyjnej jak na razie stawiany jest tylko mnie. Skadaa si ona z 56 osb, w tym okoo poowa to byli ludzie obozu rzdzcego w PRL, w wikszoci byli ministrowie, sekretarze itd., a poowa to ludzie opozycji, ktrzy przyjli zaproszenie do Rady. Do udziau w pracach Rady zachcay wadze kocielne. Mimo nalega Prymasa Glempa rodowiska KOR-u i Tygodnika Powszechnego odmwiy, ale przecie na nich gremia opozycyjne si nie koczyy. W tym czasie byem wiceprzewodniczcym Rady Prymasowskiej i przed wstpieniem do Rady Konsultacyjnej upewniem si, e Prymas nie bdzie mia o to do mnie pretensji. Do Rady Konsultacyjnej naleao te trzech innych byych czonkw Rady Prymasowskiej (prof. Krzysztof Skubiszewski, Andrzej wicicki i Julian Auleytner). Byli te ludzie, ktrzy aktywnie uczestniczyli w strukturach Solidarnoci (mec. Wadysaw Sia Nowicki, prof. Andrzej Tymowski, Jan Kuaj, Stanisaw Zawada). Z bardziej znanych osb wymieni mona Marka Kotaskiego, aktora Jerzego Trel, reysera Kazimierza Dejmka, prof. Jzefa Gierowskiego, prof. Aleksandra Gieysztora, prof. Ge104

Z nadziej w przyszo!

rarda Labud, prof. Aleksandra Legatowicza i innych. 5) Stawia mi si zarzut, e moje wypowiedzi miay wydwik prorosyjski, a wic prokomunistyczny. To nieprawda. Wypowiadaem si zdecydowanie przeciwko komunizmowi, socjalizmowi i wszelkim tendencjom lewicowymi, natomiast uwaaem i uwaam, e trzeba z Rosj utrzymywa dobre stosunki gospodarcze i polityczne, ale na zasadzie partnerskiej. Uczestnicy okrgego stou, zarwno lewica jak ci, co dzi stanowi PO, PiS i UW (demokraci.pl) przyjli strategi odwrotn i w rezultacie pogorszylimy stosunki z Rosj, co wykorzystali Niemcy, a komunici nadal nami rzdz. Rozwj sytuacji w Rosji budzi dzi u nas duy niepokj. 6) Zarzut najczciej sformuowany jest w taki sposb, e sugeruje, i czya mnie jaka wyjtkowa blisko z Jaruzelskim (wsppracownik, bliski doradca itp.). Praca Rady wygldaa nastpujco: w sumie byo 12 posiedze Rady w okresie od grudnia 1986 do lipca 1989, czyli odbyway si one mniej wicej co dwa miesice. Posiedzenie otwiera gen. Jaruzelski, wprowadzajc jaki temat, a potem uczestnicy zabierali gos, zwykle w niewielkim zwizku z zadanym tematem. Cz opozycyjna Rady, w tym ja, stawialimy wadzy rne zarzuty, zgaszalimy pretensje, sugerowalimy, co trzeba w Polsce zmieni. Posiedzenia trway od godziny 11.00 zwykle mniej wicej do pnocy. Jaruzelski cay czas robi notatki. Potem nam odpowiada, bardzo drobiazgowo. Rozchodzilimy si zwykle okoo 2 czy 3 w nocy. 7) Za udzia w pracach Rady nie otrzymywalimy adnego honorarium. Jedynie zwracano nam koszta przyjazdu (tzw. delegacj). 8) Politycznie Rada Konsultacyjna bya ze strony rzdu ograniczon ofert dopuszczenia opozycji do nieocenzurowanego gosu. Czy w czasach penej cenzury prewencyjnej naleao z tego skorzysta? Byy w Polsce pisma koncesjonowane, jak np. Tygodnik Powszechny czy Sowo Powszechne, ktre przez cay czas istnienia PRL miay prawo wychodzi i karmi czytelnikw sowem, rzekomo opozycyjnym, ale w rzeczywistoci cenzurowanym. Uznaem, e naleao skorzysta z moliwoci mwienia publicznie bez cenzury. Caa Polska rozczytywaa si w protokoach z Rady Konsultacyjnej, bo tam by gos wolny. 9) I oto mj udzia w Radzie Konsultacyjnej redaktor Tygodnika Powszechnego Krzysztof Kozowski komentuje w nastpujcy sposb w Gazecie Wyborczej (11.I.05): Lista, ktrej publikacj proponuje LPR jest niepena. Od lustratorw i dekomunizatorw wymagam konsekwencji: jak wszyscy, to wszyscy. Jeeli haniebne jest bycie tajnym wsppracownikiem i funkcjonariuszem Suby Bezpieczestwa, to pytam: W czyich rkach
105

Prof. Maciej Giertych

bya SB? Prosz o podanie listy ludzi, ktrzy sterowali SB na szczeblu Komitetu Centralnego i Biura Politycznego PZPR, i ludzi, ktrzy im pomagali. Na tej licie widziabym Macieja Giertycha, eurodeputowanego LPR i kandydata Ligi na prezydenta, ktry by w latach 80. czonkiem Rady Konsultacyjnej przy gen. Jaruzelskim. Jeeli cigamy i pitnujemy funkcjonariuszy, cigajmy te tych, ktrzy nimi kierowali. Szkodliwo dziaa tajnego wsppracownika nie da si porwna ze szkodliwoci osb, ktre wydaway mu polecenia. Oto klasyczne odwracanie kota ogonem. Krzysztof Kozowski, byy wiceminister spraw wewntrznych wwczas, gdy ministrem by gen. Czesaw Kiszczak, stawia mi zarzut, e wsppracowaem ze sub bezpieczestwa i kierowaem jej funkcjonariuszami oraz tajnymi wsppracownikami. Oczywicie t wypowied Kozowskiego zaskaryem do sdu jako naruszajc moje dobra osobiste. 10) Z perspektywy czasu udzia w Radzie Konsultacyjnej oceniam jako bd, bo nic to nie dao. Jaruzelski dogada si ze rodowiskiem KOR-u, dzielc si z nim wadz i tym samym zapewniajc swemu rodowisku bezkarne trwanie na arenie politycznej do dzisiaj.

106

Z nadziej w przyszo!

Spis treci
Dziedzictwo Osoba rodzina nard Pomocniczo Demokracja dzisiaj Polska w Unii Niemcy, Rosja i kwestia polska USA Irak Kraje odlege Bezrobocie Program prorodzinny Zdrowie Renty i emerytury Nauka i edukacja Obrona Kultura Z nadziej w przyszo! Aneks - Rada Konsultacyjna 3 12 15 20 28 36 43 49 52 56 70 74 79 88 93 98 101

107

Przeczytaj!

Racja Polska
Kontakt: tel.: 503-973-726, (22) 622-48-68, fax.: (22) 622-31-38, e-mail: redakcja@racjapolska.pl

www.racjapolska.pl

Sprawd nas!

Maciej Giertych urodzi si w 1936 r. Od 1945 r. do 1962 r. na emigracji. W 1945 r. wywieziony z kraju przez ojca Jdrzeja oficera II RP, ktry nie mg pozosta w Polsce, gdy grozia mu mier. Ojciec Jdrzej Giertych cae emigracyjne ycie powici na rzecz wolnej Polski i walki z komunizmem. W 1954 r. zda matur polsk i angielsk w Anglii, w latach 1954-1958 odby studia lene na Uniwersytecie w Oksfordzie, a w latach 1958-1962 studia doktoranckie na Uniwersytecie w Toronto. W 1962 r. wrci do Polski i podj prac w Instytucie Dendrologii Polskiej Akademii Nauk w Krniku pod Poznaniem. W 1970 r. habilitowa si z genetyki drzew, od 1990 r. jest profesorem zwyczajnym. Napisa przeszo 200 publikacji naukowych z tego zakresu. Od 1970 r. jest czonkiem Komitetu Nauk Lenych PAN. W czasach szkolnych i studenckich zaangaowany w harcerstwie. Zaoy Studencki Klub Polski w Oksfordzie i szko sobotni jzyka polskiego przy polskiej parafii w Oksfordzie. Po powrocie do kraju zaj si kolportaem w rodowiskach narodowych emigracyjnej literatury narodowej. Odnalaz niepublikowan spucizn Feliksa Konecznego. Spowodowa jej przepisanie i odesanie do Londynu do druku. W latach 1986-1989 by czonkiem i wiceprzewodniczcym Rady Prymasowskiej. W roku 1987 na zaproszenie Ojca witego uczestniczy jako jedyny polski wiecki audytor w pracach Synodu Biskupw na temat roli laikatu w Kociele i wiecie. Wspuczestniczy w przygotowaniu materiaw na tym Synodzie do adhortacji apostolskiej Christifideles laici ogoszonej 30 grudnia 1988 r. przez Ojca witego Jana Pawa II. IPN uzna prof. M. Giertycha za pokrzywdzonego przez wadze PRL. Napisa ksiki: Zagroenia duchowe , Dmowski czy Pisudski? , Nie przemog! . W 2001 r. z ramienia Ligi Polskich Rodzin zosta posem na Sejm, a w 2004 r. posem do Parlamentu Europejskiego. Peni funkcj szefa biura grupy politycznej Niepodlego i Demokracja. Doskonale orientuje si w polityce midzynarodowej, wada jzykami obcymi i posiada wieloletnie dowiadczenie w pracy spoecznej i politycznej. ona Antonina; maj 4 dzieci i 11 wnukw.

You might also like