NIEDZIELA 11 kwietnia 2010

NAKAD 210 TYS.

REDAKTOR PROWADZCY PIOTR STASISKI

WYDAJE AGORA SA

www.wyborcza.pl

JOANNA AGACKA-INDECKA

EWA BKOWSKA

GEN. ANDRZEJ BASIK

KRYSTYNA BOCHENEK

ANNA MARIA BOROWSKA

BARTOSZ BOROWSKI

GEN. TADEUSZ BUK

GEN. ABP MIRON CHODAKOWSKI

CZESAW CYWISKI

LESZEK DEPTUA

ZBIGNIEW DBSKI

GRZEGORZ DOLNIAK

KATARZYNA DORACZYSKA

EDWARD DUCHNOWSKI

JANINA FETLISKA

ALEKSANDER FEDOROWICZ

JAROSAW FLORCZAK

ARTUR FRANCUZ

GEN. FRANCISZEK GGOR

GRAYNA GSICKA

GEN. KAZIMIERZ GILARSKI

PRZEMYSAW GOSIEWSKI

KS. BRONISAW GOSTOMSKI

ROBERT GRZYWNA

MARIUSZ HANDZLIK

KS. ROMAN INDRZEJCZYK

DARIUSZ JANKOWSKI

PAWE JANECZEK

NATALIA JANUSZKO

IZABELA JARUGA-NOWACKA

O. JZEF JONIEC

RYSZARD KACZOROWSKI

SEBASTIAN KARPINIUK

WICEADM. ANDRZEJ KARWETA

MARIUSZ KAZANA

JANUSZ KOCHANOWSKI

GEN. STANISAW NACZ-KOMORNICKI

STANISAW JERZY KOMOROWSKI

PAWE KRAJEWSKI

ANDRZEJ KREMER

KS. ZDZISAW KRL

JANUSZ KRUPSKI

JANUSZ KURTYKA

KS. ANDRZEJ KWANIK

GEN. BRONISAW KWIATKOWSKI

TADEUSZ LUTOBORSKI

WOJCIECH LUBISKI

BARBARA MACIEJCZYK

MARIA I LECH KACZYSCY

BARBARA MAMISKA

ZENONA MAMONTOWICZ-OJEK

STEFAN MELAK

TOMASZ MERTA

SMOLESK
10 KWIETNIA 2010
ANDRZEJ MICHALAK DARIUSZ MICHAOWSKI STANISAW MIKKE JUSTYNA MONIUSZKO

96 ofiar. Polska w aobie

ALEKSANDRA NATALLI-WIAT

JANINA NATUSIEWICZ-MIRER

PIOTR NOSEK

PIOTR NUROWSKI

AGENCJA GAZETA(40), REPORTER(4), EAST NEWS(1), TYG. PODCHALASKI(1), PAP(2), WODZIMIERZ OKOSKI

BRONISAWA ORAWIEC-LFFLER

KS. JAN OSISKI

KS. ADAM PILCH

KATARZYNA PISKORSKA

MACIEJ PAYSKI

GEN. BP TADEUSZ POSKI

AGNIESZKA GEN. WODZIMIERZ PODRDKA-WCAWEK POTASISKI

ARKADIUSZ PROTASIUK

ANDRZEJ PRZEWONIK

KRZYSZTOF PUTRA

KS. RYSZARD RUMIANEK

ARKADIUSZ RYBICKI

ANDRZEJ SARIUSZ-SKPSKI

WOJCIECH SEWERYN

SAWOMIR SKRZYPEK

LESZEK SOLSKI

WADYSAW STASIAK

JACEK SURWKA

ALEKSANDER SZCZYGO

JERZY SZMAJDZISKI

JOLANTA SZYMANEK-DERESZ

IZABELA TOMASZEWSKA

MAREK ULERYK

Od tego dnia sowo Katy bdzie po raz drugi oznacza polskie nieszczcie
ADAM MICHNIK

ANNA WALENTYNOWICZ

TERESA WALEWSKA-PRZYJAKOWSKA

ZBIGNIEW WASSERMANN

WIESAW WODA

EDWARD WOJTAS

PAWE WYPYCH

STANISAW ZAJC

JANUSZ ZAKRZESKI

ARTUR ZITEK

GABRIELA ZYCH

2 Polska w aobie
Niedziela 11 kwietnia 2010 Gazeta Wyborcza www.wyborcza.pl
+ +

www.wyborcza.pl wychodzi 24 godziny na dob

TRAGEDIA W SMOLESKU | DLACZEGO DOSZO DO KATASTROFY?

TAK WYGLDA LOT PREZYDENCKIEGO SAMOLOTU
OTWA LI TWA
Katy MISK Smolesk Katy
Dniepr

PARAMETRY TECHNICZNE TU-154 M LUX

LOTNISKO SIEWIERNYJ masa wasna: 54 tys. kg prdko maksymalna: 950 km/godz. prdko minimalna: 235 km/godz. maksymalna liczba pasaerw: ok. 130

ROSJA
MOSKWA

P O L SK A
WARSZAWA
100 km

SMOLESK
Samolot prezydencki rozbi si p godziny przed rozpoczciem uroczystoci w Lesie Katyskim

11,4 m

BI AORU UKRAINA

Lot prezydenckiego tupolewa. Kontrolerzy w Smolesku radzili ze wzgldu na ze warunki pogodowe ldowanie w Misku lub Moskwie

5 km

47,9 m

LOTNISKO SIEWIERNYJ
Pas startowy d. 1600 m szer. 38 m Po trzykrotnym okreniu lotniska samolot podszed do ldowania od wschodu Ok. 1000 m przed pasem startowym samolot zawadzi o anten stacji nadawczej

37,5 m Chwil pniej zawadzi lewym skrzydem o drzewa na wysokoci 8 m powinien w tym miejscu lecie 60 m nad ziemi wiadkiem katastrofy by m.in. oczekujcy na lotnisku ambasador Polski w Rosjii Jerzy Bahr
GAZETA WYBORCZA

przedzia z fotelami pasaerskimi

przedziay salon omioosobowe prezydenta

kabina pilotw

Szcztki samolotu rozsypay si na przestrzeni 1000 m

1000 m

Uratowa si nie mogli

Czuem, e co z nim jest nie tak. Za dugo lata nad Smoleskiem mwi o katastrofie prezydenckiego Tu-154 jeden ze wiadkw. Rosyjscy ratownicy zidentyfikowali wczoraj ciao prezydenta Lecha Kaczyskiego
MARCIN WOJCIECHOWSKI, SMOLESK WACAW RADZIWINOWICZ, MOSKWA
powietrznych Rosji. Powodem bya przede wszystkim gsta mga. Zaoga prezydenckiego Tu-154 zostaa poinformowana, e chmury imga s poniej poziomu bezpieczestwa ta ostatnia wisiaa jakie 70 m nad ziemi. Potem ten komunikat by kilkakrotnie powtarzany. Zlotniska zapasowego wMisku lub Moskwie polska delegacja musiaaby jednak dojecha do Katynia samochodami. Zajoby to kilka godzin. Uroczystoci, wktrych miao wzi udzia 800 osb, przesunyby si na popoudnie. By moe dlatego zaoga zdecydowaa si na ldowanie mimo ryzyka. Piloci kilka razy odmwili zastosowania si do instrukcji. Do wysokoci 100 m i odlegoci 1,5 km przed lotniskiem wszystko szo dobrze opowiada gen. Alioszyn. Potem kontrolerzy zobaczyli, e maszyna leci zbyt nisko. Wydali polecenie poderwania samolotu i bezwzgldnego ldowania na lotnisku zapasowym. Wszystko wskazuje na to, e byo ju za pno. Ratownicy dojechali na miejsce byskawicznie, bo samolot rozbi si tu przy murze lotniska na szerokiej polanie. Resztki kaduba pony. Straacy gasili zgliszcza. Szybko stao si jasne, e nikt nie przey. Samolot zacz si rozpada ok. kilometra przed pasem startowym. Ostatni element znajdujcy si najbliej lotniska to lewe skrzydo lece ok. 200m przed pasem mwi Siergiej Szojgu, minister ds. sytuacji nadzwyczajnych, ktry natychmiast po katastrofie przylecia do Smoleska. Nie chc spekulowa. Mog jedynie powiedzie, e samolot zboczy o150m zpodejcia do ldowania doda Szojgu, ktry oglda miejsce tragedii z helikoptera. Pocztkowo zszokowani milicjanci otaczajcy miejsce katastrofy do zdecydowanie nie dopuszczali dziennikarzy do wraku, ale potem ju skadali Polakom kondolencje. To samo robili spontanicznie mieszkacy Smoleska, czstowali papierosami ipytali, czy czego nie trzeba. Po ugaszeniu poaru ratownicy zaczli budowa drog, by mona byo wywie ciaa. Pierwsza ciarwka ztrumnami wjechaa na lotnisko w Smolesku o 17.20. Stamtd ciaa byy zabierane do Moskwy na lotnisko Domodiedowo, gdzie bdzie centrum do identyfikacji zwok. Zaczniemy identyfikacj ju w niedziel stwierdzi Szojgu. Rosjanie ogosili, e rodziny ofiar bd od rki i bez opat otrzymywa wizy. Wadze Moskwy zobowizay si pokry koszty ich pobytu w stolicy Rosji. Przyczyny katastrofy zbada specjalna komisja powoana przez premiera Wadimira Putina. Pokieruje ni wicepremier Siergiej Iwanow, wejd do niej m.in. minister transportu Igor Lewitin, szefowie agencji ds. lotnictwa inajlepsi rosyjscy specjalici od katastrof lotniczych oraz identyfikacji zwok. Dopiero od grudnia 2009r. smoleskie lotnisko Siewiernyj jest portem tzw. podwjnego bazowania, czyli wojskowo-cywilnym. Nie ma automatycznego systemu naprowadzania ldujcych samolotw, a kontrolerzy lotw mog przekaza pilotowi tylko informacje owarunkach panujcych na ziemi temperaturze czy sile wiatru. Na takim lotnisku nie powinno si ldowa w trudnych warunkach meteorologicznych. Jeden zekspertw wojskowych powiedzia Gazecie, e p godziny przed ldowaniem Tu-154 na lotnisku Siewiernyj mia siada wojskowy I-76 zMoskwy z funkcjonariuszami Federalnej Suby Ochrony (odpowiednik BOR-u). Pilotem ia by dowiadczony lotnik ze Smoleska znajcy lotnisko i tutejsze warunki. Dwa razy we mgle podchodzi do ldowania iwkocu na polecenie kontrolerw zawrci do Moskwy. W sobot problemy mia te rzdowy Jak-40, ktrym do Smoleska miao lecie m.in. 13 dziennikarzy, w tym wysannik Gazety. Pierwszy samolot by niesprawny pilot nie mg uruchomi silnikw ireporterzy polecieli drugim Jakiem-40, ldujc w Smolesku ptorej godziny przed katastrof. f

rezydencki samolot mia wyldowa w Smolesku o 10.30, czyli o 8.30 czasu polskiego. Na pycie na prezydenta Lecha Kaczyskiego i prawie 90 osb towarzyszcych mu w drodze na uroczystoci katyskie czeka ambasador RP w Rosji Jerzy Bahr, ktry by naocznym wiadkiem wypadku. Zaraz po tragedii zadzwoni do szefa MSZ Radosawa Sikorskiego. Samolot pojawi si, ale z trudem byo go wida przez chmury i mg. wiadkowie mwi, e trzykrotnie okry lotnisko, a jego silniki ciko jczay. Dopiero za czwartym razem piloci zdecydowali si na ldowanie. Prawdopodobnie podeszli do niego zbyt nisko i zeszli z wyznaczonej trasy. Kilometr przed lotniskiem zahaczyli o maszt stacji naprowadzajcej sigajcy jakich 50 m, nie wyprowadzili samolotu po utracie rwnowagi, zahaczyli o drzewa i samolot spad. W takiej sytuacji trzeba dawa pen moc ijak najszybciej wzbija si wgr. Piloci postanowili szuka rwnowagi po zderzeniu. Moe ju nie zdyli nic zrobi. Tu-154 jest cik maszyn i bardzo trudno go przywrci do rwnowagi tu nad ziemi mwi mi Aleksiej Koroczuk, gwny energetyk lotniska w Smolesku, byy pilot myliwcw. Dlatego bd pilota i mga to najczciej wymieniane przyczyny katastrofy. Eksperci sprawdz, czy nie byo awarii, ale rosyjska firma serwisujca samolot zapewnia, e by sprawny. Po niedawnym remoncie silnikw dano mu resurs (prawo uytkowania) na kolejne sze lat. Ostrzegalimy przez radio polskich pilotw jeszcze 50 km przed Smoleskiem, by ldowali na lotnisku zapasowym stwierdzi gen. Aleksander Alioszyn, wiceszef sztabu si

Modlitwa za zmarych w Lesie Katyskim

Wie o katastrofie prezydenckiego Tu-154 rozniosa si w Lesie Katyskim, gdy wszystko byo ju gotowe do uroczystoci. Bliscy ofiar, ktrzy przyjechali na uroczystoci specjalnym pocigiem z Warszawy, od rana pucowali tabliczki znazwiskami swoich bliskich, skadali kwiaty, palili znicze, robili sobie pamitkowe zdjcia. Mojej babci nie udao si tutaj przyjecha, matka nigdy tu nie bya, ale ja jestem. Spenio si marzenie mojego ycia mwi mi przed uroczystociami wnuk zamordowanego w Katyniu Kazimierza Purolczaka z Konina. Krystyna Lecyk z Lublina przyjechaa na grb swojego ojca chrzestnego por. Feliksa aszcza, ktry studiowa przed wojn medycyn zjej ojcem we Lwowie. Poniewa nie ma on innych bliskich, to ona poczuwa si do opieki nad jego mogi. Duchowni koczyli ostatnie przygotowania do mszy witej. Kompanie reprezentacyjne z Rosji i Polski wiczyy skadanie wiecw. Nagle wrd tumu gruchna wiadomo, e prezydencki samolot mia awari. Pocztkowo sdzono, e to co drobnego. Z niecierpliwoci oczekiwano na wieci z lotniska w Smolesku. W pewnym momencie pracownicy prezydenckiego biura prasowego zaczli paka. Jest bardzo le, naprawd bardzo le wydusia zsiebie sparaliowana Agnieszka Koacz z Kancelarii Prezydenta.
To niewiarygodne. Tego si nie da opisa. To chyba naprawd przeklte miejsce mwili o tragedii w Smolesku uczestnicy uroczystoci z okazji 70. rocznicy zbrodni katyskiej.

Msza wita rozpocza si, gdy jeszcze nie byo jasne, e prezydent Lech Kaczyski nie yje. Szybko jednak przedstawiciele kancelarii obecni na uroczystociach poinformowali oskutkach tragedii. W szoku byli posowie PiS, ktrzy przyjechali na uroczystoci pocigiem. Do ostatniej chwili wierzyli, e moe nie speni si najczarniejszy scenariusz.

Rosjanie poinformowali, e odnaleli wczoraj zwoki wszystkich ofiar katastrofy

Uroczystoci katyskie przeksztaciy si w naboestwo aobne za prezydenta Kaczyskiego ipozostae ofiary. Skrcono program. Zrezygnowano z czci w Smolesku. Jak na ironi losu prezydencki obiad zRodzinami Katyskimi mia si odby whotelu Nowyj na obrzeach miasta, dosownie kilkaset metrw od miejsca katastrofy. Pocig specjalny ze Smoleska do Warszawy odjecha przed czasem. Franciszkanin z jedynej katolickiej parafii wSmolesku, ktry by wLesie Katyskim, wprost stamtd pojecha na miejsce katastrofy, by modli si za ofiary. W stule i z Bibli w rku prbowa przedrze si przez milicyjny kordon na miejsce tragedii. Puszczono go tylko do miejsca, z ktrego byo wida woddali szcztki samolotu. Ale pomodli si za dusze zmarych. f MARCIN WOJCIECHOWSKI, SMOLESK

www.wyborcza.pl wychodzi 24 godziny na dob

Polska w aobie 3
www.wyborcza.pl Gazeta Wyborcza Niedziela 11 kwietnia 2010
+ +

TRAGEDIA W SMOLESKU | POLACY I ROSJANIE W AOBIE

Polsk spotkao nieszczcie

ADAM MICHNIK
GAZETA WYBORCZA

Prezydent RP i kwiat polityki polskiej zginli w tragicznej katastrofie. Od tego dnia sowo Katy bdzie po raz drugi oznacza polskie nieszczcie. To jest najwiksza tragedia, ktr zy los naznaczy nasz ojczyzn od czasu katastrofy lotniczej gen. Wadysawa Sikorskiego. czymy si w blu z najbliszymi Prezydenta RP i Jego ony; z najbliszymi wszystkich ofiar tej tragedii. Ten al powinien by wsplny, ponadpartyjny i ponadpolityczny. Ponadpartyjna i ponadpolityczna powinna by teraz nasza wsplna odpowiedzialno za Polsk. Polska musi pozosta pastwem stabilnym i przewidywalnym. Lech Kaczyski naznaczy polsk histori ca swoj biografi. Historycy sporzdz bilans Jego dokona. Dzi nie jest moment na adne wywaone oceny. Dzi jest czas na al i dobr pami. Lech Kaczyski suy polskiej niepodlegoci i wolnoci od marca 1968 r. Czsto powtarza, e wtedy wybra drog sprzeciwu wobec dyktatury. I t Jego decyzj bd zawsze wspomina z wielkim szacunkiem i sentymentem. Rnilimy si, take w ostatnich latach, w ocenach zdarze politycznych. Wszelako zawsze mylaem o Lechu Kaczyskim z szacunkiem dla Jego patriotyzmu. I te myli towarzysz mi od chwili, gdy usyszaem straszn wiadomo o katastrofie lotniczej. Lech Kaczyski by czowiekiem prawym, yczliwym, rozumnym. I by czowiekiem szalenie sympatycznym, czego nierzadko dowiadczaem. Takim bd Go pamita. f

REUTERS

Ratownicy wynosz trumny z ciaami ofiar z miejsca katastrofy

Putin odda hod ofiarom

Okaemy wszelk pomoc, by zmniejszy straty moralne zwizane z t katastrof zapewni w Smolesku Donalda Tuska rosyjski premier Wadimir Putin.

Wszyscy Rosjanie dziel z wami smutek

DMITRIJ MIEDWIEDIEW PREZYDENT ROSJI, ORDZIE TELEWIZYJNE
Drodzy przyjaciele! Szanowni obywatele Rzeczypospolitej Polskiej! Ja i wszyscy obywatele Rosji jestemy wstrznici straszn tragedi mierci prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyskiego, jego maonki Marii, wszystkich obywateli polskich znajdujcych si na pokadzie samolotu, ktry uleg katastrofie. W tych dniach wsplnie przeprowadzalimy aobne uroczystoci w Katyniu, wsplnie wyraalimy al po ofiarach czasw totalitaryzmu. Lech Kaczyski lecia do Rosji, by osobicie zoy hod polegym oficerom polskim jako prezydent i jako obywatel swego kraju. Wszyscy Rosjanie dziel z wami smutek i aob. Obiecuj, e wszystkie okolicznoci tej tragedii zostan najdokadniej wyjanione w najcilejszej wsppracy ze stron polsk. Daem w tej sprawie wyrane polecenia organom ochrony prawa. W imieniu narodu rosyjskiego wyraam najgbsze, najbardziej szczere kondolencje narodowi polskiemu, wyrazy wspczucia i wsparcia krewnym i bliskim zmarych. Poniedziaek 12 kwietnia bdzie w Rosji dniem aoby narodowej.

Polski premier przylecia do biaoruskiego Witebska, a stamtd samochodem dojecha do Smoleska. Towarzyszyli mu wicepremier Waldemar Pawlak iszef MON Bogdan Klich oraz grupa ledczych z Prokuratury Generalnej w Warszawie. Na miejscu czeka na polsk delegacj szef rosyjskiego rzdu. Najpierw Tusk i Putin zoyli kwiaty na miejscu katastrofy. Potem dugo rozmawiali o tym, co zrobi, by jak najlepiej upora si z jej skutkami. Putin powtrzy, e deklaruje wszelk pomoc. Rosyjski MSZ najpierw ogosi, e bdzie bezpatnie wydawa wizy dla rodzin dotknitych tragedi, ktre przyjad do Moskwy na identyfikacj, a potem zapowiedzia moliwo podry bez wiz. Cakowite utrzymanie rodzin ofiar podczas pobytu w Moskwie (transport i hotele) bior na siebie wadze rosyjskiej stolicy. Rosyjski premier zapewni, e chce, by ledztwo w sprawie tragedii zakoczyo si szybko i byo prowadzone we wsppracy ze stron polsk. Trwaj ustalenia, na jakich zasadach bdzie si ono odbywa. Putin nagra specjalne ordzie do Polakw.

Premierzy Donald Tusk i Wadimir Putin na miejscu katastrofy

To nie tylko tragedia Polski i narodu polskiego, ale to te nasza tragedia. Odczuwamy wielki bl razem z wami i przeywamy to tak samo jak wy mwi rosyjski premier. Wczeniej Putin spotka si z kierowan przez niego komisj ds. wyjanienia przyczyn katastrofy. Spotkanie zaczo si od minuty ciszy. Putin wezwa podlege sobie suby, by dooyy wszelkich stara, eby wyjani przyczyny tragedii.

Premier Rosji przez kilka godzin osobicie kierowa wczoraj w Smolesku prac sztabu zajmujcego si spraw katastrofy. Pocztkowo jego pobyt w miecie utrzymywano w tajemnicy. Sprawa rozniosa si dopiero wtedy, gdy rosyjskie telewizje pokazay zdjcia Putina na lotnisku w Smolesku. Jego obecno podziaaa na miejscowe wadze mobilizujco. Wczeniej szef rosyjskiego rzdu rozmawia o tragedii z prezydentem Dmitrijem Miedwiediewem. To on poleci premierowi stworzenie specjalnej komisji. Tragedia w Smolesku jest od rana gwnym newsem w telewizjach rosyjskich. Relacje s utrzymane w duchu wspczucia i zrozumienia. Podkrela si zasugi prezydenta Lecha Kaczyskiego dla zwycistwa demokracji w Polsce, jego dziaalno w podziemiu. Taktownie przemilcza si, e nie by atwym partnerem dla Moskwy. Gwne kanay telewizyjne podaj imienn list ofiar, nadaj aobn muzyk i pokazuj duo materiaw z Warszawy. W nocy do Smoleska przyjecha te Jarosaw Kaczyski, ktry rwnie przylecia samolotem do Witebska z innymi krewnymi ofiar. Z lotniska szef PiS pojecha na miejsce katastrofy samochodem polskiej ambasady w Misku. f MARCIN WOJCIECHOWSKI, SMOLESK

Smolesk wstrznity tragedi

Jako pierwsi na miejsce katastrofy pobiegli pracownicy okolicznych warsztatw. Byli jeszcze przed straakami i milicj.

REUTERS

By poar. Palia si benzyna. Szcztki cigny si na odcinku ponad kilometra mwi mechanik Igor. Niektrzy nagrali miejsce katastrofy komrkami. Nie byo co ratowa. Potem przepdzia nas milicja opowiada kolega Igora Wasilij. Straacy, z ktrymi rozmawiaem, zapewniali, e nie byo wybuchu benzyny, ktry dokonaby jeszcze wikszych zniszcze. Poar ugasilimy szybko. Ale natychmiast okazao si, e nie ma nawet po co wzywa karetek mwi straak biorcy udzia w akcji ratunkowej. Nie potwierdziy si plotki, e trzy osoby przeyy katastrof. Po pocztkowym chaosie wadze Smoleska staray si robi wszyst-

ko, by akcja ratownicza przebiegaa jak najsprawniej. Zaczli te zjeda specjalici z Moskwy i innych regionw. Lotnisko w Smolesku zamienio si w wielki sztab. Na rozkaz z gry wadze zaczy te lepiej informowa o tragedii. Pocztkowo prbowano ogosi blokad informacyjn, ale obietnica premiera Wadimira Putina, e ledztwo i prace specjalnej komisji bd jak najbardziej przejrzyste oraz prowadzone w cisej wsppracy z Polsk, zrobiy swoje. Kilka godzin trwaa identyfikacja ciaa prezydenta Lecha Kaczyskiego. Ale jak dowiedziaa si Gazeta, wydobyto je w pierwszej kolejnoci. Praktycznie od razu odnaleziono take czarne skrzynki samolotu. Ich analiza musi jednak potrwa. Smolesk bardzo przey katastrof. Z inicjatywy miejscowego biskupa prawosawnego Filofakta wie-

czorem rozpoczy si panichidy (naboestwa aobne) za ofiary katastrofy. Sam biskup zoy kondolencje rodzinom ofiar i narodowi polskiemu. Mnstwo razy podchodzili do mnie przypadkowi ludzie, skadajc kondolencje, oferujc pomoc, wsparcie. Po poudniu poszedem obejrze tras dolotu Tu-154 na lotnisko w Smolesku. Ponad kilometr za lotniskiem na ce stoi maa budka stacji naprowadzajcej. To na jej wysokoci zaczy si kopoty samolotu. Zawadzi on o maszt budki, a kilkaset metrw dalej o drzewa. Po pierwszym zderzeniu z masztem piloci prbowali jeszcze wyprowadzi maszyn w gr. Na trawie pozostay po tym dwie czarne smugi cignce si na kilkadziesit metrw. Wypalio je gorco z silnikw Tu-154. Poza resztkami samolotu to ostatni lad prezydenckiego lotu do Rosji. f MARCIN WOJCIECHOWSKI, SMOLESK

4 Polska w aobie
Niedziela 11 kwietnia 2010 Gazeta Wyborcza www.wyborcza.pl
+ +

www.wyborcza.pl wychodzi 24 godziny na dob

TRAGEDIA W SMOLESKU | POLITYKA W CIENIU KATASTROFY

Pastwo bdzie funkcjonowao

Po mierci Lecha Kaczyskiego jego obowizki przej marszaek Sejmu Bronisaw Komorowski. W cigu 14 dni musi zarzdzi wybory prezydenckie, ktre odbd si najpewniej w czerwcu
RENATA GROCHAL AGNIESZKA KUBLIK WOJCIECH SZACKI BOGDAN WRBLEWSKI
Bg dopuci na nas, na nard, na pastwo niezwyk tragedi powiedzia abp Tadeusz Gocowski w Gdasku. Skala katastrofy lotniczej w Smolesku przekracza granice wyobrani. Zginli: prezydent, dwch wicemarszakw Sejmu, wicemarszaek Senatu, prezes NBP, rzecznik praw obywatelskich, ministrowie z Kancelarii Prezydenta, parlamentarzyci, dowdztwo armii. Pastwo polskie musi funkcjonowa i bdzie funkcjonowa zapewni premier Donald Tusk. Zgodnie z konstytucj obowizki Lecha Kaczyskiego przej Bronisaw Komorowski. W cigu 14 dni zdecyduje o dacie przyspieszonych wyborw prezydenckich, ktre musz si odby w cigu 60 dni od postanowienia marszaka. Wybory bd zapewne w czerwcu. W wieczornym ordziu marszaek zapowiedzia, e poinformuje o dacie wyborw, gdy upynie aoba narodowa. Nie ma dzi podziau na lewic, prawic, wszyscy jestemy razem powiedzia Bronisaw Komorowski.
ADAM KOZAK

no, e ledztwo bdzie prowadzia prokuratura wojskowa.

Dzwoni Putin i Obama

Kondolencje na rce Tuska zoyli prezydent Rosji Dmitrij Miedwiediew i premier Rosji Wadimir Putin. Jestemy nadal w szoku. Mam wraenie, e wadze rosyjskie te. Przysuchiwaem si rozmowie, chyba bezprecedensowej, gdy nasz premier rozmawia z premierem i prezydentem Rosji, ktrzy podawali sobie suchawk telefonu. W Rosji ogoszono aob, a premierzy obu krajw uzgodnili, e spotkaj si w Smolesku mwi Gazecie szef MSZ Radosaw Sikorski. Jestemy z caym narodem polskim mwi w rozmowie z Tuskiem Miedwiediew. Doda, e jest to take tragedia dla Rosjan, a dramat jest tragicznym zbiegiem okolicznoci, ktry sprawia, e jego miejsce staje si mistyczne. Z kondolencjami dzwoni do premiera prezydent USA Barack Obama. Przekaza wyrazy sympatii, solidarnoci, zoy ofert pomocy. Bya te rozmowa na moim szczeblu, Hillary Clinton przekazaa wyrazy szacunku mwi szef dyplomacji. Dodaje, e premier nie wemie udziau w szczycie nuklearnym w Waszyngtonie. Jest rozwaany mj udzia. Chodzi o to, by pokaza wiatu, e pastwo polskie funkcjonuje sprawnie mwi Sikorski. Szef MSZ zdecydowa, e polskie flagi przed wszystkimi naszymi ambasadami bd opuszczone do poowy masztu.

Straszny obowizek
Premier Donald Tusk, marszaek Komorowski i brat prezydenta prezes PiS Jarosaw Kaczyski o tragedii dowiedzieli si rano od szefa MSZ Radosawa Sikorskiego. To by mj straszny obowizek mwi Gazecie Sikorski. Donald Tusk zwoa nadzwyczajne posiedzenie rzdu, ktre rozpoczo si minut ciszy. To wielka tragedia, ale nie oznacza ona, e pastwo nie funkcjonuje mwi Gazecie marszaek Senatu Bogdan Borusewicz. Ale zginli szefowie wielu instytucji i trzeba zapeni t luk. W samolocie byli szefowie wszystkich rodzajw si zbrojnych. Wedug naszych rozmwcw rzd nominuje ich nastpcw na penicych obowizki, bo nominacje na szefa sztabu i dowdcw trzech rodzajw si zbrojnych to uprawnienie prezydenckie (moe to zrobi teraz marszaek Sejmu). Najwikszym zadaniem dla politykw jest kontynuowanie dziea, ktre prowadzili ci, ktrzy zginli. Pastwo bdzie funkcjonowao, moe tylko by ciko nam zapeni t luk i znale rwnie ofiarnie pracujcych dla Polski ludzi, niezalenie od tego, jak bardzo nas dzieliy pogldy mwi nam wiceszef klubu PO Rafa Grupiski. Do Sejmu wejdzie 15 nowych posw kolejne osoby z list wyborczych z 2007 r. W trzech okrgach odbd si wybory uzupeniajce do Senatu. Sejm wybierze prezesa NBP, IPN i rzecznika praw obywatelskich. We wtorek odbdzie si nadzwyczajne, aobne posiedzenie Sejmu. Takiego dramatu wspczesny wiat nie widzia mwi premier po posiedzeniu rzdu. Chciaem w imieniu wszystkich Polakw zoy najgbsze wyrazy wspczucia i kondolencje rodzinie tragicznie zmarego pana prezydenta Lecha Kaczyskiego, jego crce, matce,
Sobota, godz. 13.40. Marszaek Sejmu Bronisaw Komorowski ogasza, e przejmuje kompetencje prezydenta RP

Ordzie Bronisawa Komorowskiego

I cisza jest na wysokociach

Straszne straty ponis PiS zginli wicemarszaek Krzysztof Putra, szefowa klubu Grayna Gsicka, wiceszefowie partii Aleksandra Natalli-wiat i Przemysaw Gosiewski, byy minister Zbigniew Wassermann... Lech Kaczyski mia by kandydatem PiS na prezydenta. Nie potrafi teraz nic powiedzie powtarzao nam kilkoro politykw tej partii. Jan Odakowski, pose PiS i szef Muzeum Powstania Warszawskiego, mia lecie tym samolotem, ale ustpi miejsca. Zginli liderzy SLD: kandydat na prezydenta i wicemarszaek Sejmu Jerzy Szmajdziski, wiceszefowa partii Jolanta Szymanek-Deresz, posanka Izabela Jaruga-Nowacka. Szef Sojuszu Grzegorz Napieralski przerwa wizyt w USA. Pose SLD Ryszard Kalisz: Katy ju po wsze czasy bdzie miejscem przekltym. I miejscem spoczynku najlepszych synw i crek narodu polskiego. Zginli wicemarszaek Senatu Krystyna Bochenek z PO, wiceszef klubu Platformy Grzegorz Dolniak i sekretarz klubu Platformy Sebastian Karpiniuk, a take pose Arkadiusz Rybicki. Zginli posowie PSL Wiesaw Woda i Leszek Deptua. W poudnie w Krakowie odezwa si dzwon Zygmunt, ktry bije w najwaniejszych dla narodu chwilach. Setki osb przyszy pod Paac Prezydencki w Warszawie. Odwoano imprezy rozrywkowe i sportowe. W caym kraju odprawiano msze w intencji ofiar. Na stronie prezydenckiej zawisn cytat ze Zbigniewa Herberta: I cisza jest na wysokociach i dymi mg katyski las.... f PAP

olska jest w aobie. Zginli czonkowie Sejmu iSenatu, ministrowie, posowie i senatorowie wszystkich klubw parlamentarnych, zginli generaowie i biskupi, zginli, penic sw sub publiczn na rzecz dobra wsplnego, jakim jest Polska. Zginli w drodze na uroczystoci w Katyniu, gdzie 70 lat temu giny tysice polskich oficerw, w imi zasady, e mio ojczyzny da czasami ofiary najwyszej. Dzisiaj w obliczu naszego narodowego dramatu jestemy razem. Dzi nie ma podziau na lewic i prawic, rnice pogldw, wyznania nie maj dzisiaj znaczenia, dzi jestemy razem, stojc wobec wielkiego dramatu,

w obliczu mierci wielu ludzi. czymy si w blu z rodzinami ofiar i w trosce o dalsze losy osieroconej przez nich ojczyzny. Szanowni pastwo, drodzy rodacy, art. 131 konstytucji nakada na marszaka Sejmu obowizek zapewnienia cigoci wadzy prezydenta, gowy pastwa polskiego. W ramach tych obowizkw, ktre dzi na mnie spady, ogosiem w caym kraju tygodniow aob narodow. Poczmy si wszyscy w aobie, zarwno w wymiarze oficjalnym, jak i prywatnym, w wymiarze przeycia wsplnotowego, jak i indywidualnego, tak po ludzku, z gbi wspczujcego serca.

Moim obowizkiem jest wyznaczenie take w cigu dwch tygodni terminu wyborw na prezydenta, ktre musz si odby nie pniej ni 60 dni od daty ich ogoszenia. Zamierzam to uczyni po konsultacjach z wszystkimi klubami parlamentarnymi. Skadam hod wszystkim, ktrzy zginli w strasznej katastrofie koo Smoleska. Ale swoje serdeczne myli i modlitwy oraz wyrazy osobistego wspczucia kieruj przede wszystkim do bliskich ofiar, w tym do rodziny pana prezydenta Lecha Kaczyskiego, do jego matki, crki i brata. Wtych trudnych dniach dla naszej ojczyzny bdmy wszyscy razem. f

wnuczkom, bratu, a take rodzinom wszystkich, ktrzy tam zginli. cz si w blu ze wszystkimi, dla ktrych ten dzie jest najtragiczniejszym w ich yciu doda premier, ktry jeszcze wczoraj uda si do Smoleska. Na miejsce tragedii polecia te brat prezydenta Jarosaw Kaczyski. Dzi w poudnie dwiema minutami ciszy zostan uczczone ofiary katastrofy. Podobnie uczcimy dzie uroczystoci pogrzebowych mwi premier.

Pomoc i ledztwo
Tusk zapowiedzia pomoc rodzinom ofiar. Wiem, e tym nie ugasimy ni-

czyjego blu, sam czuj go wyjtkowo mocno, ale nikt nas nie zwalnia z obowizkw zaznaczy. Doda, e do Smoleska pojechali ju polscy prokuratorzy, ktrzy rozpoczli ledztwo w sprawie katastrofy. Dwie godziny po katastrofie prokurator generalny Andrzej Seremet na wniosek ministra sprawiedliwoci powoa zesp prokuratorw, ktrzy maj wyjani jej okolicznoci. Kierowa nim bdzie Krzysztof Parulski, naczelny prokurator wojskowy. Prokuratorzy s gotowi do wyjazdu do Smoleska. Czekaj na decyzj o transporcie, ktra zapadnie na szczeblu rzdowym infor-

muje rzecznik Seremeta Mateusz Martyniuk. Pk Mikoaj Przyby z Wojskowej Prokuratury Okrgowej w Poznaniu poinformowa, e prokuratorzy wojskowi ju zabezpieczyli materia dowodowy na lotnisku Okcie zwizany ze stanem technicznym samolotu. Po stronie rosyjskiej ledztwem kieruje generalny prokurator Rosji Jurij Czajka, jestemy z nim w bardzo dobrych kontaktach mwi Gazecie Jerzy Szymaski, dyrektor biura ds. przestpczoci zorganizowanej Prokuratury Generalnej. Do wyjazdu do Smoleska byli gotowi te cywilni prokuratorzy, ale uzna-

www.wyborcza.pl wychodzi 24 godziny na dob

Polska w aobie 5
www.wyborcza.pl Gazeta Wyborcza Niedziela 11 kwietnia 2010
+ +

TRAGEDIA W SMOLESKU | BEZ PREZYDENTA, BEZ DOWDZTWA

Kto teraz obejmie stanowiska

MARSZAEK PRZEJMUJE ZADANIA PREZYDENTA

mier prezydenta oznacza, e wszystkie jego kompetencje, zwyjtkiem prawa do rozwizania Sejmu przed upywem kadencji, przejmuje marszaek Sejmu. W cigu najdalej 14 dni musi ogosi wybory prezydenckie. Wybory musi wyznaczy na wolny od pracy dzie przypadajcy nie pniej ni 60 dni od daty ogoszenia wyborw. Oznacza to, e wybory odbd si w cigu 74 dni, czyli najpniej w niedziel 20 czerwca. Jeeli marszaek Sejmu nie moe wykonywa obowizkw prezydenta, przejmuje je marszaek Senatu. Jednak zdaniem prof. Jerzego Ciemniewskiego, byego sdziego Trybunau Konstytucyjnego chodzi tu wycznie oniemono fizyczn, anie np. o zapowiadan przez marszaka Bronisawa Komorowskiego sytuacj, gdy na czas kampanii prezydenckiej jako kandydat PO wemie urlop. Przejcie przez marszaka kompetencji prezydenta oznacza m.in., e moe, cho nie musi, podpisywa ustawy, ktre czekaj na podpis prezydenta, zarwno te, ktre przesano tam zSenatu, np. zmiana ustawy oIPN, jak i te, ktre wrciy z Trybunau Konstytucyjnego po uchyleniu przepisw, ktrych brak nie uniemoliwia wejcia ustawy w ycie np. ustawa o finansowaniu partii politycznych. Marszaek moe take podpisa nominacj na zastpc prokuratora generalnego, atake ratyfikowa midzynarodowe konwencje, do ktrych ratyfikowania wczeniej Sejm upowani prezydenta na tak ratyfikacj czeka np. konwencja w sprawie kontaktw z dziemi.
RZECZNIK PRAW OBYWATELSKICH

konstytucyjne obowizki. Ale nie ma te adnych uprawnie wadczych. Do czasu wyboru nowego rzecznika nikt nie moe wykonywa jego konstytucyjnych i ustawowych uprawnie. Ale urzd moe dziaa normalnie, poza np. podpisywaniem wnioskw do Trybunau Konstytucyjnego czy wystpieniami generalnymi do organw wadzy.

tu zgasza si przed upywem 21 dni, gosowanie za moe si odby nie wczeniej ni siedem dni po otrzymaniu przez posw drukw sejmowych.
PREZES IPN

Art. 131 konstytucji 2. Marszaek Sejmu tymczasowo, do czasu wyboru nowego Prezydenta Rzeczypospolitej, wykonuje obowizki Prezydenta Rzeczypospolitej w razie: 1) mierci Prezydenta Rzeczypospolitej. () 3. Jeeli Marszaek Sejmu nie moe wykonywa obowizkw Prezydenta Rzeczypospolitej, obowizki te przejmuje Marszaek Senatu. 4. Osoba wykonujca obowizki Prezydenta Rzeczypospolitej nie moe postanowi o skrceniu kadencji Sejmu. Art. 128 konstytucji 2. Wybory Prezydenta Rzeczypospolitej zarzdza Marszaek Sejmu () w razie oprnienia urzdu Prezydenta Rzeczypospolitej nie pniej ni w czternastym dniu po oprnieniu urzdu, wyznaczajc dat wyborw na dzie wolny od pracy przypadajcy w cigu 60 dni od dnia zarzdzenia wyborw.
Jeli Janusz Kochanowski przed mierci nie upowani nikogo do reprezentowania go w sprawach ju zawisych przed Trybunaem Konstytucyjnym czy sdami do czasu wyboru nowego RPO musz by zawieszone. Rzecznika powouje Sejm za zgod Senatu na wniosek marszaka Sejmu albo grupy 35 posw. Tryb zgaszania kandydatur okrela regulamin Sejmu. Kandydatury w razie stwierdzenia wyganicia manda-

Rzecznik praw obywatelskich nie ma zastpcy, ktry mgby przej jego

Nikt nie przejmuje kompetencji prezesa IPN. T kompetencje to przede wszyste kim decyzje personalne, gdzie nie ma pilnych spraw (wszystkie wane decyzyjne funkcje s obsadzone). Podobnie jak wprzypadku RPO bd musiay ulec zawieszeniu sprawy przed sdami przede wszystkim administracyjnymi w ktrych Janusz Kurtyka nikogo nie upowani do wystpowania w swoim imieniu. Zawieszeniu ulegn te sprawy, wktrych zainteresowani odwoywali si do prezesa IPN od decyzji szefw poszczeglnych oddziaw IPN (np. wsprawie odmowy udostpnienia akt). Kadencja Janusza Kurtyki upywaa w grudniu. Wedug obowizujcej jeszcze ustawy (art. 10) prezesa IPN powouje i odwouje Sejm wikszoci trzech pitych gosw za zgod Senatu, na wniosek Kolegium IPN, ktre wpierw ogasza konkurs na prezesa. Ale jest moliwe, by prezesa wybrao nie obecne Kolegium IPN, ale nowa Rada IPN. Przewiduje to nowelizacja ustawy oIPN, ktra czeka na podpis prezydenta (moe j teraz podpisa marszaek Sejmu). Jednak przy tym trybie znacznie wyduyby si czas potrzebny do powoania nowego prezesa. Najpierw musiaaby zosta wybrana Rada IPN, a to proces skomplikowany. Wadze uczelni i placwek naukowych musiayby najpierw wybra kolegium elektorw, ktre z kolei przedstawi kandydatw do wyboru Sejmowi, Senatowi iprezydentowi. Dopiero wtedy Rada IPN ogasza konkurs na prezesa i przedstawia zwycizc Sejmowi. Ten za wybiera go zwyk wikszoci gosw. f EWA SIEDLECKA
O sytuacji w NBP s. 11

WOJCIECH SURDZIEL

onierze przed katedr polow, w ktrej odprawiono wczoraj aobn msz wit

Polska zostaa bez dowdztwa armii

Na pokadzie rzdowego tupolewa znajdowali si niemal wszyscy najwaniejsi dowdcy Si Zbrojnych RP. W jednej chwili kraj straci cae dowdztwo.

Sikorski: Tusk nie leci do Waszyngtonu

ROZMOWA Z

Radosawem Sikorskim
ministrem spraw zagranicznych RENATA GROCHAL: To pan przekaza informacj o tragedii premierowi, marszakowi Sejmu i bratu prezydenta prezesowi PiS Jarosawowi Kaczyskiemu. RADOSAW SIKORSKI: Jako pierwszy dowiedziaem si o tej straszliwej tragedii. Na pocztku nie byo jasne, czy to wypadek, czy awaria. Bya nadzieja, e ocalej. Ale niestety, uzyskaem t straszn pewno, kiedy poczyem si z naszym ambasadorem w Rosji Jerzym Bahrem, ktry sta sto metrw od wraku samolotu. Wtedy poinformowaem premiera, marszaka Sejmu, a take Jarosawa Kaczyskiego otym tragicznym wydarzeniu. To by straszny obowizek. Premier, gdy dowiedzia si oskali tragedii, zapaka. Z kondolencjami dzwonili do premiera prezydent Rosji Dmitrij Miedwiediew i premier Rosji Wadimir Putin. Jestemy nadal w szoku wobec tego, co si stao. Take mam wraenie wadze rosyjskie. Przysuchiwaem si rozmowie, chyba bezprecedensowej, gdy nasz premier rozmawia jednoczenie z premierem iprezydentem Rosji, ktrzy podawali

sobie suchawk telefonu. Jak wiemy, w Rosji ogoszono aob, a premierzy obu krajw uzgodnili, e spotkaj si w Smolesku. Premier Putin poinformowa naszego premiera, e odnaleziono czarne skrzynki samolotu. Mamy nadziej, e to pomoe ustali, dlaczego doszo do ldowania w tak trudnych warunkach. Zkondolencjami dzwoni te do premiera prezydent USA Barack Obama. Przekaza olbrzymie wyrazy sympatii, solidarnoci, zoy ofert pomocy. Pniej bya te rozmowa na moim szczeblu, pani Hillary Clinton przekazaa wyrazy szacunku. Zoczywistych przyczyn premier nie wemie udziau wszczycie nuklearnym wWaszyngtonie. Jest rozwaany mj udzia, chodzi o to, by pokaza caemu wiatu, e pastwo polskie funkcjonuje sprawnie. Teraz odbieram kondolencje, dzwoni minister spraw zagranicznych Niemiec Guido Westerwelle, ministrowie spraw zagranicznych Litwy, Hiszpanii, Rosji, Ukrainy, Biaorusi, Francji, Wielkiej Brytanii, Niemiec, Indonezji, wikszo zaprzyjanionych pastw zoya kondolencje. Otrzymalimy je te od szefa Komisji Europejskiej.
Czy prezydent Obama lub Hillary Clinton deklarowali, e pojawi si na pogrzebie prezydenta i jego ony?

Czy wiadomo ju co na temat przyczyn tej katastrofy, tego, co dziao si na pokadzie? Wiemy, e ostrzegano, by samolot nie ldowa ze wzgldu na trudne warunki.

Na razie to spekulacje. Byem pierwsz osob, ktra dosownie kilka minut po tragedii dostaa t wiadomo. Ipierwsze informacje byy takie, e wiea odradzaa ldowanie. Jednak skoro mamy czarne skrzynki, to myl, e powinnimy powstrzyma si od spekulacji ipozwoli specjalistom ustali przebieg tragedii.
Jakie ustalenia zapady na nadzwyczajnym posiedzeniu Rady Ministrw?

Na razie nie, ale nie wykluczabym tego.

Po pierwsze, e badamy przyczyny tej tragedii, na miejsce udaj si prokuratorzy. Zapada decyzja o pomocy rodzinom ofiar katastrofy, godnym uczczeniu ofiar, perfekcyjnym przygotowaniu pogrzebu. Wszyscy s do dyspozycji. By moe odbdzie si kolejne posiedzenie Rady Ministrw po powrocie premiera ze Smoleska, bo do rozstrzygnicia jest kwestia transportu cia ofiar do Polski, kwestia pogrzebu pastwowego. Zgina urzdujca gowa pastwa, zapewne wiele zaprzyjanionych z nami krajw bdzie chciao uczci pami naszego prezydenta i wzi udzia w pogrzebie na bardzo wysokim szczeblu.
Wiadomo, kiedy ma by pogrzeb?

Nie, jeszcze nie wiadomo. f

Zginli: szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego gen. Franciszek Ggor, dowdca Wojsk Ldowych gen. Tadeusz Buk, dowdca Marynarki Wojennej wiceadmira Andrzej Karweta, dowdca wojsk specjalnych gen. Wodzimierz Potasiski, szef dowdztwa operacyjnego polskiej armii gen. Bronisaw Kwiatkowski i dowdca Si Powietrznych gen. Andrzej Basik. Zgin te wiceminister obrony narodowej Stanisaw Komorowski, a take biskup polowy Wojska Polskiego gen. Tadeusz Poski. Do tej pory praktyk byo, e w uroczystociach katyskich, z racji tego, e zostali tam rozstrzelani oficerowie Wojska Polskiego, wielokrotnie uczestniczyli niemal wszyscy najwaniejsi dowdcy polskich si zbrojnych. Nie ma przepisw dotyczcych wsplnych lotw wojskowych. Na pewno nie powinni by w jednym samolocie razem prezydent i premier mwi ekspert w sprawach lotnictwa Grzegorz Hodanowicz. Ale to nauczka, o ktrej trzeba pamita na przyszo. Dowdcy powinni lecie osobno, i to z rnych powodw. Przeraajce jest te to, e nie ma kraju, w ktrym w cigu szeciu lat dochodzi do dwch takich katastrof: migowca premiera [Leszka Millera w grudniu 2003 r.], a teraz samolotu prezydenta. Po katastrofie samolotu CASA byo wyrane zalecenie, by dowdcy jednostek nie przebywali na pokadzie jednego samolotu. Tym bardziej dotyczy to dowdcw rnych rodzajw wojsk podkrela jeden z na-

szych rozmwcw w Ministerstwie Obrony Narodowej. Dlaczego wszyscy dowdcy lecieli tym samym samolotem? pytamy rzecznika MON Janusza Sejmeja. Na zaproszenie prezydenta RP odpowiada. Rzecznik MON zapewnia te: Po katastrofie dowodzenie polsk armi odbywa si pynnie. Generaowie, z ktrymi rozmawialimy, podkrelaj, e kierowanie siami zbrojnymi Polski automatycznie objli zastpcy dowdcw rnych rodzajw wojsk. We wszystkich rodzajach wojsk dziaaj ju sztaby kryzysowe, zajmuj si one m.in. zabezpieczeniem dokumentw zwizanych z bezpieczestwem pastwa, a take opiek nad rodzinami zmarych wojskowych oraz przygotowaniami do pogrzebw mwi Gazecie jeden z polskich dowdcw. I dodaje: Nie ma mowy o adnym podwyszaniu stanu gotowoci polskiego wojska. Dowodzenie armi objli zastpcy poszczeglnych dowdcw rodzajw wojsk. Sztabem Generalnym kieruje genera broni Mieczysaw Stachowiak. Wojskami Ldowymi dowodzi genera Edward Gruszka, ktry etatowo jest szefem sztabu dowdztwa Wojsk Ldowych. Tych dowdcw, ktrzy na weekend wyjechali do swoich rodzin, postawiono w stan gotowoci, by w kadej chwili mogli stawi si w swoich sztabach. Szef MON Bogdan Klich zoy kondolencje rodzinom ofiar. To niewyobraalny w swej skali dramat caego pastwa polskiego i jego si zbrojnych napisa. Flagi we wszystkich jednostkach si zbrojnych i bandery na okrtach zostay opuszczone do poowy. f MARCIN GRKA

6 Polska w aobie
Niedziela 11 kwietnia 2010 Gazeta Wyborcza www.wyborcza.pl
+ +

www.wyborcza.pl wychodzi 24 godziny na dob

TRAGEDIA W SMOLESKU | PREZYDENCI EGNAJ PREZYDENTA

Podwjnie przeklte miejsce

ROZMOWA Z

W historii narodw takie szoki maj znaczenie. Wierz, e ten szok po katastrofie smoleskiej bdzie lekcj mwi byy prezydent Aleksander Kwaniewski
Aleksandrem Kwaniewskim
byym prezydentem AGNIESZKA KUBLIK: Mwi si, e jest w tej tragedii jaka symbolika. ALEKSANDER KWANIEWSKI: Tak, widz w tym symbol. 70 lat temu rozstrzelano w Katyniu kwiat polskiej inteligencji, dzi w wypadku zginli przedstawiciele elity III Rzeczypospolitej. To jest niewtpliwie przeklte miejsce i w polskiej historii bdzie si kojarzyo z dwiema wielkimi polskimi tragediami. Straszna katastrofa, straszny smutek. Zginy w jednej katastrofie najwaniejsze osoby w pastwie. Chciabym uwierzy, e ta tragedia i to, co si dzieje dzi, niewtpliwie pikne zachowania ludzi ponad podziaami politycznymi, ponad codzienn ktliwoci, s nie tylko wydarzeniem aobnym, tak pikn polsk tradycj szanowania zmarych, ale e przenios si na nasze ycie codzienne. Bar-

dzo chciabym doczeka sytuacji, e ywych bdziemy traktowa z takim szacunkiem jak zmarych. Ale jestem umiarkowanym optymist, bo pamitam, jak przeywalimy mier naszego papiea Jana Pawa II i jak niewiele z tej atmosfery udao si utrzyma potem. W historii narodw takie szoki maj znaczenie. Wierz, e ten szok po katastrofie smoleskiej bdzie lekcj. Moe nie od razu, ale w jakiej pniejszej perspektywie poprawi nasze ycie publiczne, debat publiczn. Moe bdzie mniej agresji, nietolerancji, partyjniactwa? Oby. Mwi te sowa z nadziej, ale bez wikszego przekonania, e tak moe si sta.

zatruwamy sobie nimi codziennie ycie.

Gdyby po tej tragedii politycy nauczyli si wybacza swoim politycznym przeciwnikom...

Lech Wasa mwi, e powinnimy si postara wycign z tego wnioski: Wicej sumienia, serca, mniej ktliwoci. ycie takie krtkie jest.

Dopiero wobec takiej katastrofy wida, jak mae, jak beznadziejne s te nasze spory. Dyskusje, kto ma gdzie by, czym lecie. Te wszystkie codzienne ataki wobec potgi mierci s bez znaczenia. A jednak

Gdyby... Powany problem naszego ycia politycznego to brak szacunku. Gdybymy nauczyli si szanowa innych, to sami przez nich te bymy byli szanowani. Nie chodzi tylko o szacunek dla ludzi sprawujcych wysokie urzdy, ale take o szacunek dla zwykego obywatela. Najpierw musimy go szanowa, by potem si mc z nim uczciwie spiera, np. o elektrowni atomow, wybudowanie drogi czy gosowanie na lewic i prawic. Bo rnice zda w demokracji s czym naturalnym, ale ktnie wynikajce z braku szacunku dla innych ju nie. Jeli mamy szacunek dla bliniego jak dla siebie samego, to jestemy tolerancyjni, gotowi do wybaczenia i pojednania. To oznacza lepsz jako ycia. Tego brakuje nam na co dzie najbardziej.

Nie trzeba. Ale jeli si ju wydarzya, niech bdzie takim pozytywnym wstrzsem. Oby ta tragedia nie staa si czci niespenionych oczekiwa polskiej historii.

Prezydent Wasa mwi, e jest zdruzgotany podwjnie, bo nie zdy rozliczy si z Lechem Kaczyskim. Ale mu wybacza i prosi o wybaczenie.

Te spory po prostu ju przechodz w inny wymiar. Sdu Ostatecznego. Sztuka wybaczania to trudna rzecz. Rozmawiaem zreszt o tym z prezydentem Lechem Kaczyskim, eby mie pami, ale nie by pamitliwym, eby umie rozumie cudze bdy i saboci, pamitajc, e nigdy samemu nie jest si bez grzechu.

Patrzc na list ofiar katastrofy, widz, e dwie formacje polityczne, SLD i PiS, bardzo mocno zostay osierocone. Bo na licie widz czowk politykw obu ugrupowa. W Polsce zwyko si mwi, e nie ma ludzi niezastpionych. Ale to nieprawda. Bo wielu z tych ludzi bdzie bardzo trudno zastpi, a niektrych si nie da w ogle. W miejsce posw, ktrzy zginli, pojawi si debiutanci, ktrzy bd potrzebowali wielu, wielu lat, eby dojrze.
Konstytucja si sprawdzia, pastwo nie jest zagroone.

Dla pana to take osobista tragedia, bo w katastrofie zgino wielu paskich przyjaci.

Tak, pastwo jest stabilne. O pastwo si nie obawiam, ale obawiam si o jako, bo wielu ludzi bdzie zastpi bardzo trudno. Cho Polska nigdy nie spodziewaa si tak wielkiej tragedii, to formalnie jest na ni przygotowana.
Tylko nasza dusza nie.

Trzeba a tak przeogromnej tragedii, by mwi o tym gono.

Tak, Iza Jaruga-Nowacka, Jola Szymanek-Deresz, Jurek Szmajdziski, Piotr Nurowski. Dla mnie to ogromna osobista strata i niepowetowana strata dla lewicy.

Ta rana bdzie si goi bardzo dugo. Nie wiem, czy zagoi si tak, eby blizn nie byo. Zostan na zawsze. f ROZMAWIAA AGNIESZKA KUBLIK

Wasa: To Katy nr 2
ROZMOWA Z

Nacz: Nauka, by nie prowokowa losu

ROZMOWA Z

Lechem Was
byym prezydentem A GNIESZKA K UBLIK : Panie prezydencie, jak pan zareagowa na wiadomo o tej tragedii? LECH WASA: Jestem podwjnie zdruzgotany. Bo z tymi ludmi mam nierozliczon kart. Sam jeszcze nie wiem, jak to rozumie, jak to czyta. Porwnuj to do tragedii katyskiej wtedy strzelali naszej inteligencji w ty gowy, teraz stracilimy cz intelektualnej elity naszego narodu w wypadku samolotu. To druga tak wielka polska tragedia. To Katy nr 2. Dugo demokracja bdzie zablinia t ran. Lech Kaczyski by paskim politycznym przeciwnikiem, ale wczeniej przyjacielem. Tak, i dlatego jestem zaamany, bo nie mog si ju z nim rozliczy. Wic po boemu ja mu wybaczam i te prosz o wybaczenie. Niech spoczywa w spokoju.

Bg dopuci na nasz nard niezwyk tragedi powiedzia abp Tadeusz Gocowski.

Jednak dopuci. Bdziemy si teraz zastanawia dlaczego. I to pod wieloma wzgldami: dlaczego obchodzilimy 70. rocznic tragedii katyskiej dwa razy w rod i w sobot dlaczego na pokadzie byo tylu ludzi, dlaczego pilot kilka razy podchodzi do ldowania. Duo, bardzo duo bdzie do wyjaniania. A teraz postarajmy si wycign z tego wnioski trzeba sumienia, serca, mniej ktliwoci. ycie takie krtkie jest.
Pan nie mia lecie na te obchody?

Tomaszem Naczem
profesorem historii, byym wicemarszakiem Sejmu, kandydatem PD-SdPl na prezydenta AGNIESZKA KUBLIK: To najstraszniejsza katastrofa w historii Polski. PROF. TOMASZ NACZ: Tak, niestety. Nigdy w Polsce, nigdy w adnym innym kraju aden nard nie straci w jednej katastrofie tylu wybitnych ludzi. Miejsce, czas i rozmiar katastrofy. Jest w tym jaka tragiczna, przeklta symbolika. Rzeczywicie, takie skojarzenie samo si nasuwa. Ja jednak tumaczybym to ubstwem naszego pastwa. Nigdzie na wiecie nie dzieje si tak, by do jednego samolotu, tak zdezelowanego i tak niespeniajcego standardw bezpieczestwa, wsiadao a tyle najwaniejszych osb w pastwie. Widz w tym jak uask fantazj i przekonanie, e jak si leci z prezydentem, to si nic zego sta nie moe.

Stan techniczny samolotu rzeczywicie by nie najlepszy, ale te byy bardzo ze warunki atmosferyczne. Inny samolot, ktry mia ldowa w Smolesku, zosta skierowany na lotnisko Wnukowo.

ludzi. Moim zdaniem te dwie tragedie, ta sprzed 70 lat i ta obecna, s dzieem ludzi, a nie si pozaludzkich.
Wojciech Kilar, komentujc to, co si stao, mwi, e teraz mona myle tylko o tym, czy to ma jaki sens. Czy w tych wszystkich mierciach moe w ogle by jaki sens?

Nie, ja poleciaem z premierem Tuskiem. Nie zostaem zaproszony przez prezydenta. Teraz wiem, e to dobrze, bo bybym na licie ofiar...

To jaka symbolika, e druga tak wielka tragedia dotyka nasz nard tak niedaleko Lasu Katyskiego?

To jest znak, to pogroenie palcem. Musimy si nad tym wszyscy zastanowi. Ja si na pewno bd zastanawia. Musimy mie dla siebie wicej mioci. f

To prawda, ale poczekajmy na odczytanie informacji z czarnej skrzynki. Nie wiemy dzi, kto ostatecznie podj decyzj, by mimo tak zych warunkw pogodowych ldowa w Smolesku. Przekonanie o tragicznoci tego miejsca samo si nasuwa, ale ja bym czerpa z tej tragedii nauk, by nie prowokowa losu. By dba o standardy bezpieczestwa powszechnie funkcjonujce na wiecie. W bardzo wielu krajach nie do pomylenia byoby, eby razem z prezydentem leciao tak wiele znaczcych w pastwie osb. Zemci si nasz polski stosunek do standardw bezpieczestwa i swoje zrobio przekonanie, e jak si leci do narodowego sanktuarium, to wszystko jest mniej wane i wszystko bdzie dobrze. Teori o przekltym miejscu oddalam, bo ona usprawiedliwiaaby

Kada mier prowokuje do pyta o sens. Nie potrafi odpowiedzie na pytanie o sens. Ja sensu w tym nie widz. Wiem natomiast, e ta tragedia w bardzo istotny sposb wpynie na polsk polityk. Opadn emocje, przyschnie aoba, ale bardzo wielu wybitnych postaci polskiej polityki zabraknie. Ich ju nie ma. Pojawi si nowi, i to w tak wielu miejscach, e to musi zmieni polsk polityk. Nie ma dzi osoby, ktra by potrafia odpowiedzie na pytanie, jak ta tragedia odbije si na wyborach prezydenckich. A odbije si na pewno.
Jak?

Jeszcze na to za wczenie. f

Ogldam zdjcia w albumie i pacz

ROZMOWA Z

Nie polecieli
Na pokadzie samolotu miaa by 58-letnia Zofia Kruszyska-Gust, pracownica Kancelarii Prezydenta, bya dziaaczka opozycji w PRL. Nie przyjechaa na lotnisko. Zosia w pitek wieczorem spakowaa si i byo oczywiste, e leci do Katynia mwi jej przyjacika z Sopotu. W rodku nocy si obudzia. Nie, nie miaa adnych koszmarw czy zych przeczu. Po prostu obudzia si i postanowia, e zostaje w domu. Nie wie dlaczego. Dwaj posowie Jan Odakowski z PiS i Stanisaw elichowski z PSL mieli lecie, ale ustpili miejsca kolegom. Wedug pierwszych doniesie w samolocie mia by te ambasador Polski w Rosji Jerzy Bahr, ale szybko si okazao, e to pomyka. f ROD, WBS

Pokamy Polsk w aobie:

Prosimy o zdjcia

Ew Junczyk-Ziomeck
konsul RP w Nowym Jorku, by minister w kancelarii Lecha Kaczyskiego PAWE WROSKI: Jak Nowy Jork reaguje na tragedi pod Smoleskiem? EWA JUNCZYK-ZIOMECKA: O tym, co

si stao, usyszaam o 3 w nocy czasu nowojorskiego, o 6 dzwonia pani konsul generalna zCzech zpytaniem, czy przebywajcy w USA z oficjaln wizyt premier Czech Jan Fischer moe przyj i zoy kondolencje. Drugi telefon by od konsula generalnego Rosji z pytaniem, czy moe w czym pomc. Od rana pod konsulat przychodz ludzie, gwnie Po-

lonia. Skadaj kwiaty, modl si albo po prostu milcz. Te kwiaty niemal ju zasypay aweczk Jana Karskiego, ktra znajduje si pod konsulatem. Pikny list napisa David Harris, przewodniczcy Amerykaskiego Komitetu ydowskiego. Ju na sobot zaplanowano msz wkociele Stanisawa Kostki. W niedziel wkatedrze w. Patryka jest koncert zokazji rocznicy mierci Jana Pawa II, jego wiersze miaa czyta m.in. Maja Komorowska, ale poprosilimy arcybiskupa Nowego Jorku, aby przed koncertem odbya si msza za zmarych.
Przez lata bya pani jedn z najbliszych wsppracownic prezydenta.

Ja jeszcze z nim jadam niadanie wielkanocne. Byam wWarszawie ipostanowiam zajrze do Paacu. Rano za-

dzwoni do mnie Andrzej Seweryn, myla, e jeszcze pracuj wKancelarii, iba si, czy nie jestem w samolocie. Pomylaam o kruchoci ludzkiego ycia. Ogldam zdjcia w albumie, ktry mam zKancelarii Prezydenta, ipacz. Na jednym zdjciu Lech Kaczyski, atu Leszek z Marylk. Marylka ju nigdy nigdzie nie przyjedzie. O, tu Pawe Wypych, ju go nie ma. Basia Mamiska ju nigdy nie bdzie czytaa podczas uroczystoci odznacze. Izabela Tomaszewska nie bdzie organizowaa spotka. To s wszystko osoby, ktre znam. To jest dla mnie niebyway szok. No i jeszcze ci przedstawiciele Rodzin Katyskich, ktrymi zginli, gdy lecieli uczci swoich bliskich wKatyniu. Jedna zosb, zktr rozmawiaam, mwia, e to miejsce jest przeklte. f

Swoje wyrazy solidarnoci zrodzinami ofiar tragedii w Smolesku skadaj dzi mieszkacy caej Polski: wywieszaj flagi, zapalaj znicze, uczestnicz w mszach w. Pom nam udokumentowa kraj pogrony w aobie, zrb zdjcia, wrzu je na Wyborcza.pl
Prosimy o wspomnienia

Znae jedn z ofiar tragedii w Smolesku? Czue emocjonalny zwizek z jedn z nich? Napisz wspomnienie. Opublikujemy je w serwisie Wyborcza.pl, niektre take w papierowej Gazecie Wyborczej. Piszcie: wspomnienie@g.pl

www.wyborcza.pl wychodzi 24 godziny na dob

Polska w aobie 7
www.wyborcza.pl Gazeta Wyborcza Niedziela 11 kwietnia 2010
+ +

TRAGEDIA W SMOLESKU | WSPOMNIENIA

I w nas ten Katy zostanie

Przez cae ycie si nasuchaem, i od mamy, i od babci, o Katyniu. A teraz dalej ten Katy i w nas do mierci pozostanie mwi Franciszek Borowski. W katastrofie straci matk i syna
PAP

Lech by prywatny
ROZMOWA Z
posank PiS PIOTR PACEWICZ: Jak Go zapamitasz? JOANNA KLUZIK-ROSTKOWSKA: Umiechnity czowiek, ktry chodzi po gabinecie. Bo jak si trzeba byo zastanowi, to lubi chodzi. Po prostu atwiej si Lechowi mylao, gdy chodzi. A umiech? Jakby si umiecha pod wsem, cho ju od dawna nie nosi wsw. Mia emocje na wierzchu. Zwykle ludzie na wysokich stanowiskach, take w prywatnych relacjach, daj ci do zrozumienia, jak s wani. Lech by tego zaprzeczeniem. Rne funkcje, ktre peni, nie odciskay na nim pitna, nie zmieniay jego stosunku do ludzi, szczeglnie do kobiet. Dugo trwao, zanim przeszlimy na ty. By prezydentem Warszawy, wsppracowalimy ze sob, a ja wci mwiam do niego panie prezydencie. Wkocu nie wytrzyma ipyta, czy moemy sobie mwi po imieniu. I dalej: Ja ci przecie tyle dawaem znakw, czekaem, a mi zaproponujesz, wkocu si omieliem. Uwaa, e to kobieta powinna wykona ten krok. Ja na to, e to raczej on powinien, bo jest starszy i jest prezydentem. Ale stanowisko si dla niego nie liczyo. Mia podobne trudnoci, gdy wrnych bardzo oficjalnych sytuacjach trzeba byo przej przez jakie drzwi. Prezydent Warszawy, apotem Polski powinien i pierwszy, ale dla niego byo oczywiste, e przodem id kobiety. By prywatny, nie stawa si oficjalny. Publicznie jawi si jako raczej napity, czsto niezadowolony, moe nawet sfrustrowany. Trudno mi to oceni, zbyt dobrze go znaam i rozumiaam. Ale tak, widziaam, kiedy jest zadowolony, akiedy zy. Lech by bardzo emocjonalny, jak by zy, to wida byo, e jest zy. To go odrniao od Jarosawa, ktry raczej reaguje chodno, zachowuje dystans, panuje nad emocjami. By dowcipny? Wmiy sposb. Mwi do mnie czsto Kluzico. Znowu narozrabiaa, Kluzico. Bo zdarzao ci si zaj stanowisko inne ni twoja partia, np. w sprawie in vitro. Wrnych sprawach zajmowaam raczej nietypowe dla PiS stanowisko. Czasem to musiao by niewygodne idla niego, ale nigdy nie usyszaam zego sowa. Brzmi mi raczej wuszach: Itak ci bd broni, Kluzico. Zreszt Lech Kaczyski mia na tle PiS pogldy centrowe iczsto po prostu zgadza si ze mn. Raz mi szczeglnie pomg, gdy jako wiceminister pracy przeprowadzaam przez Sejm ustaw przeduajc urlop macierzyski. Iwtedy posowie zwszystkich klubw poza Platform Obywatelsk wymylili, by dooy kobietom

Joann Kluzik-Rostkowsk

specjalny okres ochronny po powrocie zurlopu. Wygldao niby adnie, ale tak naprawd byaby to kolejna bariera wzatrudnianiu kobiet. Zadzwoniam: No, prezydencie, jeste specjalist od prawa pracy, co ty na to?. Lech powiedzia, e jako prezydent si nie wypowie, ale jako specjalista moe powiedzie: Masz 100 procent racji. Poszam do klubu PiS i mwi im, co uwaa prezydent. I PiS zmik.
atwo si wcieka?

Nigdy nie widziaam go wciekego, ale poirytowany bywa. Pamitam, jak kiedy zrobi co takiego, co musiao zdenerwowa opozycj. I opozycja go zaatakowaa. A on chodzi po gabinecie i si zoci. Leszek, co si denerwujesz? Przecie byo jasne, e tak zareaguj tumaczymy mu. A on na to, e mamy racj, ale i tak go to wkurza.
O co wtedy poszo?

Nie mog sobie przypomnie. Widzisz, zgino kilkudziesiciu moich przyjaci. Jeszcze wczoraj wieczorem rozmawiaam z Grayn Gsick, Ol Natalli-wiat, to byy moje przyjaciki. Olka Szczygo znam 20 lat, zWadkiem Stasiakiem pracowaam w Warszawie. Przemek Gosiewski, z ktrym si czsto spieraam, to kolega jeszcze z NZS. Bardzo lubiam si te zIz Jarug-Nowack, zdecydowaa si lecie w ostatniej chwili. Nagle zrobia si dookoa mnie dziura.
Prezydent by uparty?

Tak, jest uparty, ale chyba kady polityk powinien by.

Potrafi si mia z siebie?

Wielokrotnie mia si ze swoich przywar. Mia dystans do siebie.

Mylisz, e by szczliwy jako polityk? Robi czsto wraenie, e go to mczy.

Las Katyski. Krzesa, na ktrych miaa usi prezydencka delegacja

DARIUSZ BARASKI
Jego dziadek ppor. Franciszek Popawski walczy ju jako legionista pod dowdztwem Jzefa Pisudskiego, bra udzia w wojnie 1920 r. W wolnej Polsce by onierzem zawodowym. Przed wojn suy w ukach w wojewdztwie wileskim, w korpusie ochrony pogranicza. Aresztowany 17 wrzenia 1939 r. by osadzony w Kozielsku, a w kwietniu 1940r. zamordowany wLesie Katyskim. To na jego grb, swojego ojca, chciaa jeszcze raz pojecha crka Anna Borowska. Miaa jecha pocigiem, jak dziesi lat temu, kiedy po raz pierwszy modlia si przy grobie ojca. Jednak ze wzgldu na wiek zdecydowano, e skoro jest okazja polecie samolotem... Towarzyszy jej wnuk Bartosz. Cieszya si na ten wyjazd, asyn bardzo chcia tam z ni pojecha, jako opiekun, ale te zobaczy, bo przecie tak jak my wszyscy od dziecistwa sucha odziadku, oKatyniu, zesaniu do Kazachstanu. Zawsze gdy rodzina si zbieraa, to przecie wspominano, wic si interesowa. Moe gdyby bya modsza, pojechaaby sama. Ale ma-

ma skoczya ju 82 lata, a i przeycia zrobiy swoje mwi Franciszek Borowski. Drcymi rkoma wyciga zszuflady pamitki poke listy, kartki zKozielska. Na nich rysowane owkiem przez koleg portrety stojcego w celi ojca pani Anny. On ju wtedy co przeczuwa. Nie mg napisa do rodziny wprost: uciekajcie. Pisa i zagadkowo nalega, eby jechali do jego siostry opowiada pan Franciszek. Rodzin wywieziono jednak wkrtce do Kazachstanu, gdzie byli a do 1946r. Tam ciko pracowali igodowali. Mama opowiadaa o pracy w cegielni, otym, jak wymykali si kra na kosy, eby nie zgin zgodu. Do koca cierpieli gd, wic jak przyjechali do Polski, na ziemie zachodnie, to tak jakby Pana Boga za nogi chwycili. Mieli gdzie spa, dostali ziemniaki, prac, mleka troch od krowy ipracowali po 12 godzin wPGR-ze. Apotem przenielimy si do Gorzowa, ebym mg chodzi do szkoy. ycie mamy rwnie po wojnie nie rozpieszczao, nie zdobya wyksztacenia przez te przejcia, ciko pracowaa fizycznie. Mwia zawsze, e ma przepracowane 60 lat. I jeszcze te

lata, ktre pracowaa na zesaniu. ylimy skromnie, bez rozgosu, ale z Bogiem. Kochalimy si wszyscy wrodzinie. Mama najbardziej si udzielaa w Rodzinie Katyskiej, w kociele, w Apostolacie Maryjnym. Zawsze od lat staa w poczcie sztandarowym Rodziny Katyskiej podczas uroczystoci. Nigdy si nie spodziewalimy, e tak od nas odejdzie. A przede wszystkim, e razem z ni odejdzie mj syn. Nie mog si ztym pogodzi mwi Franciszek Borowski. Bartosz mia 31 lat, skoczy studia inynierskie na Akademii Rolniczej w Szczecinie, zamierza kiedy skoczy studia magisterskie. Niedawno si jednak oeni, zaledwie kilka miesicy wczeniej, ipracowa jako kierowca ciarwki. Mieli potrzeby, chcieli si jako urzdzi, planowali dziecko. A teraz... najukochasze osoby, jakie mielimy, nam zabrano panu Franciszkowi amie si gos. AKamil, brat Bartosza, dodaje przez zy: Jego ona bya wanie w Niemczech. On przed wyjazdem napisa jej kartk: Kocham Ci, do zobaczenia, do niedzieli. Inarysowa obok dwa serca. A teraz ju nie wrci. f

Chyba to nie jest dobre sowo, to raczej pasuje do ycia prywatnego. Wpolityce to mona mie poczucie racji, siy czy saboci. On by w polityce dugo. Tyle dowiadczy w Solidarnoci, jako szef NIK, minister, prezydent Warszawy, potem wygra wybory na najwysze stanowisko. Mia te kilka trudnych lat, gdy wypad z polityki i wrci na uczelni. adne z uczu polityka od spenienia do kompletnej poraki nie byo mu obce.
Byy arty, e Maria Kaczyska traktuje ma jak duego chopca, za ktrym trzeba nosi niadanie.

Zawsze, jak ich widywaam, miaam wraenie, e s nie tylko dobrym maestwem, ale e jest midzy nimi silna przyja. Taki mocny zwizek. Ie si dobrze rozumiej i szanuj. S bardzo zyci.
Nie wiemy, czy mieli czas si poegna.

Mylaam o tym, jak to mogo wyglda. Koowanie nad lotniskiem to musiao budzi niepokj. Salonka prezydencka jest na samym przodzie tupolewa, z lewej strony s dwa fotele naprzeciwko siebie, z prawej kanapa i dwa inne fotele. Nie wiemy nawet, na ktrych fotelach siedzieli. Moe po lewej? f ROZMAWIA PIOTR PACEWICZ

Biskupi: A teraz musimy by razem, musimy si zjednoczy

Trudno to dzisiejsze wydarzenie zrozumie i wyjani w kategoriach czysto ludzkich napisa prymas abp Henryk Muszyski.

W tak tragicznym momencie w historii naszego narodu nie ma sw, ktre potrafiyby wyrazi tragedi ludzi, ktrzy zginli, ich rodzin, wspmaonkw, dzieci. Mona sobie tylko wyobrazi, co si dzieje w ich domach mwi wczoraj abp Kazimierz Nycz na konferencji w kurii biskupiej w Warszawie. Zaapelowa: Nie jest to czas na zadawanie pyta o przyczyny, bo one

mogyby nas podzieli. A teraz musimy by razem, musimy si zjednoczy. Abp Nycz stwierdzi, e pytanie, dlaczego tak si stao, trudno te zadawa samemu Panu Bogu. Konferencj prasow zwoa te Episkopat. Jego sekretarz generalny bp Stanisaw Budzik powiedzia: Kade serce jest napenione blem i smutkiem. Solidaryzujemy si z tymi, ktrzy utracili bliskich i przyjaci. Nie mwimy o nich, e umarli, ale e odeszli do Domu Ojca. Prymas Polski abp Henryk Muszyski przesa kondolencje na rce

marszaka Sejmu Bronisawa Komorowskiego. Trudno to dzisiejsze wydarzenie zrozumie i wyjani w kategoriach czysto ludzkich. Mona tylko wierzy, e podobnie jak nie bya daremna ofiara ycia tysicy Polakw zamordowanych na Wschodzie, nie oka si rwnie daremne wysiek i mier tych, ktrzy przez lata zabiegali o pojednanie narodw polskiego i rosyjskiego napisa prymas. Przewodniczcy Episkopatu abp Jzef Michalik powiedzia KAI, e widzi w tragedii wielk symbolik: Eli-

ta ludzi sprawujcych najwysze urzdy w pastwie swoim yciem uczcia dzi elit II Rzeczypospolitej, oficerw zamordowanych w Katyniu. Owiadczenie wyda Synod Kocioa Ewangelicko-Augsburskiego: Symbolika miejsca i czasu dzisiejszej tragedii powinna by dla nas wszystkich znakiem potrzeby jednoci, wzajemnego braterstwa i nalenego dla przyszoci Polski zaangaowania w budowaniu prawdziwej mioci. Wczoraj wieczorem odprawiono msze aobne za wszystkich, ktrzy

zginli w katastrofie w Smolesku. Na msz w katedrze wawelskiej przyszy tumy krakowian. Ojczyzno! Doznaa jeszcze jednego bolesnego dowiadczenia, ale ufamy, e ofiara naszych braci i sistr, ktrzy dzi ponieli mier, zaowocuje dobrem, przyniesie pokj i pojednanie wszystkich Polakw mwi w kazaniu kard. Stanisaw Dziwisz. Msz w warszawskiej katedrze polowej Wojska Polskiego odprawi nuncjusz apostolski abp Jzef Kowalczyk. f KATARZYNA WINIEWSKA

8 Polska w aobie
Niedziela 11 kwietnia 2010 Gazeta Wyborcza www.wyborcza.pl
+ +

www.wyborcza.pl wychodzi 24 godziny na dob

TRAGEDIA W SMOLESKU | DECYDOWA PILOT

Ostatni lot tupolewa numer 101

Dlaczego nie zrezygnowali, dlaczego prbowali ldowa w takich warunkach?
S lotniska, na ktrych samoloty mog ldowa przy zerowej widzialnoci. Takim lotniskiem jest np. londyskie Heathrow. Dziki najbardziej rozwinitej wersji systemu Instrument Landing System (ILS) samolot bezpiecznie sprowadza si tam na ziemi, nawet gdy mga spowija cay pas startowy. Na lotnisku Siewiernyj wSmolesku systemu ILS nie ma. S pomoce radionawigacyjne starszego typu. Wyobramy sobie, e lecimy z prdkoci 300 km na godz. przez gst mg. Za oknami zupenie biao. Majc system ILS, w tej mgle widzimy wywietlon ciek, po ktrej samolot ma si znia, by trafi na pas. Jeli schodzimy wedug radiolatarni NDB a taki system prawdopodobnie by w Smolesku pilot wie tylko, e jest na osi pasa i w jakiej od niego odlegoci, ale o odpowiednim profilu zniania decyduje sama zaoga. Natomiast jeli chmury sigaj samej ziemi, to w ogle nie ma moliwoci, by bezpiecznie wyldowa mwi nam pilot wojskowych odrzutowcw. W Smolesku widzialno bya bardzo saba. Lotnisko spowite byo mg, widzialno dochodzia do 500m. Pilot wsamolocie stojcym na krawdzi pasa startowego w Smolesku, ktry liczy 1600 m, nie widziaby nawet jego poowy. Trudne warunki to nie adna nadzwyczajna sytuacja. Codziennie ile lotnisk jest spowitych mg, ale do katastrof nie dochodzi, bo piloci znaj minimalne warunki pogodowe, poniej ktrych nie maj prawa ldowa. W lotnictwie cywilnym nic si nie ukryje, kapitan, ktry by przesadzi, wie, e jeli nawet bezpiecznie wylduje, to bdzie mia powane kopoty opowiada pilot boeingw 737 w Locie.
TVP

MIKOAJ CHRZAN

Tu-154M
W Polsce nazywane czasem tutkami, nie maj dobrej prasy. Kojarz si przede wszystkim z licznymi usterkami technicznymi podczas oficjalnych lotw, np. ostatnio na Haiti (awaria ukadu sterowniczego), w 2008 r. w Mongolii (awaria klap) czy w 2005 r. w Wiedniu (awaria akumulatorw). Jednak w wyniku tych usterek nikt nie ucierpia. Cho piloci 36. Specjalnego Puku Lotnictwa Transportowego wielokrotnie chwalili tutki, to w statystykach katastrof nie wypadaj one zbyt korzystnie. Wedug branowej strony Aviation-safety.net dotychczas doszo do 57 katastrof tu-154, w ktrych zgino 2 tys. 725 osb. cznie Rosjanie wyprodukowali 1015 maszyn tego typu. Dla porwnania: na 4 tys. 225 wyprodukowanych airbusw A320 rozbio si 16. Z kolei spord 6 tys. 285 boeingw 737 rozbio si 135

Wiadomo, e do katastrofy doszo wtedy, gdy pilot prbowa wzbi maszyn po nieudanym podejciu. Wedug rnych rde bya to pierwsza albo druga prba ldowania. Samolot uderzy w anten nadawcz, a potem przechylony o drzewa i roztrzaska si w pobliu lotniska. Eksperci mwi, e przyczyn katastrof na og nie jest pojedynczy element, lecz splot niekorzystnych wydarze. Za pogoda nie jest wytumaczeniem mwi pilot wojskowych migowcw. Po prostu jeli ldowanie jest niemoliwe, leci si na lotnisko zapasowe, gdzie pogoda jest lepsza. Tak decyzj podjli piloci ia-76 z oficerami rosyjskiego BOR-u, ktrzy take lecieli do Smoleska, i zawrcili na moskiewskie Wnukowo. Czy moga zawie technika? Tak, cho to najmniej prawdopodobna przyczyna, bo samolot by wieo po remoncie mwi Tomasz Hypki ze Skrzydlatej Polski. Tu-154M o numerze 101 (na zdjciu: po katastrofie w Smolesku) by jednym z dwch takich samolotw nalecych do 36. Specjalnego Puku Lot-

nictwa Transportowego i zosta wyprodukowany wRosji wczerwcu 1990 r. Tu-154M moe wylata w sumie 30 tys. godzin. Prezydencki 101 wylata 5 tys. 141 godzin, a ostatni z remontw zakoczy si 21 grudnia 2009 r. Dowdztwo Si Powietrznych zapewnia, e wszystkie biece obsugi wykonano przed lotem zgodnie z procedurami. Kolejna moliwo to bd pilotw. Mog by tu podobiestwa do wypadku wojskowej CAS-y wMirosawcu wstyczniu 2008 r. Tam take wojskowi piloci podchodzili do ldowania przy zej pogodzie i niesprawnym systemie ILS na lotnisku, cho najlepsz decyzj byby lot na lotnisko zapasowe mwi wojskowy ekspert. Tam take na pokadzie byli dowdcy lotnictwa, ktrzy nawet jeli nie wpywali na decyzj pilotw, to ju sam obecnoci mogli wywiera na zaodze presj wykonania zadania. Czy piloci tu-154 znaleli si pod podobn presj? Czy zdecydowali si ldowa, mimo e warunki nakazyway lot na inne lotnisko? Na to pytanie nie ma dzi odpowiedzi. Wiadomo natomiast, e w sierpniu 2008 r. prezydencki tu-154M lecia do

Azerbejdanu i w trakcie lotu urzdnicy prezydenta poprosili kpt. Grzegorza Pietruczuka, by zmieni plan lotu i ldowa w Tbilisi (byo to kilka dni po wybuchu konfliktu midzy Gruzj a Rosj). Pilot skonsultowa si przez radio ze swoim dowdc i odmwi, tumaczc si wzgldami bezpieczestwa. Wtedy do kabiny wszed sam prezydent i mia go namawia do zmiany decyzji. Dziennikarzom na pokadzie mwi: Jeli kto decyduje si by oficerem, to nie powinien by lkliwy. Ostatecznie samolot wyldowa zgodnie z planem w Azerbejdanie. Pniej kpt. Pietruczuk zosta odznaczony srebrnym medalem za zasugi dla obronnoci kraju przez szefa MON Bogdana Klicha za przestrzeganie procedur i poczucie odpowiedzialnoci za bezpieczestwo czterech prezydentw na pokadzie (oprcz Lecha Kaczyskiego w samolocie byli prezydenci Estonii, Litwy i otwy). Zgodnie z procedurami ostateczne decyzje o starcie ildowaniu podejmuje bowiem zawsze kapitan. W sobotnim tragicznym locie zaog stanowio osiem osb. Byli to kapitan Arkadiusz Protasiuk, drugi pilot major Robert Grzywna, nawigator porucznik Artur Zitek, technik pokadowy chory Andrzej Michalak oraz trzy stewardesy: Barbara Maciejczyk, Natalia Januszko i Justyna Moniuszko. Kiedy w padzierniku 2008 r. trwa spr prezydenta i premiera o to, ktry z nich ma lecie na szczyt UE do Brukseli, choroba jednego z dwch pilotw tupoleww uniemoliwia wylot dwch samolotw. Zachorowa wtedy wanie kapitan Protasiuk. Dwa miesice temu, 4 lutego, caa zaoga, ktra zgina w sobotniej katastrofie, zostaa odznaczona za operacj transportu polskich ratownikw na Haiti. Dzikowa im gen. Andrzej Basik, dowdca Si Powietrznych, ktry take zgin w sobot. f

Katastrofy, wktrych zginli wiatowi przywdcy

26 lutego 2004 r.
Prezydent Macedonii Borys Trajkowski leci na konferencj ekonomiczn w boniackim Mostarze. Na miejscu pogoda jest fatalna ulewa igsta mga. May samolot Beechcraft Super King rozbija si o zbocze gry w pobliu wioski Rotmilja, 15 km od lotniska. Zgino dziewi osb wszyscy pasaerowie i zaoga. Akcja ratunkowa bya utrudniona, bo okolica zostaa zaminowana podczas boniackiej wojny domowej. Przyczyny s niejasne wedug jednych winni s piloci, ktrzy w trudnych warunkach stracili orientacj, wedug innych niecise informacje podali im kontrolerzy lotw SFOR, czyli si stabilizacyjnych NATO w Boni. Piloci nie lubi lotniska w Mostarze, ktre jest otoczone grami i niewyposaone w nowoczesn aparatur naprowadzajc, co sprawia, e w gstej mgle trudno tam ldowa. j dwie rakiety jedna w skrzydo, druga w ty kaduba. Gin wszyscy na pokadzie dziewi osb. Do dzi nie ma pewnoci, kto odpali rakiety. Najpewniej byli to bojownicy Tutsi niezadowoleni z polityki prezydenta, ktry przez 20 lat faworyzowa konkurencyjne plemi Hutu. mier prezydentw staa si iskr, ktra rozpalia midzy oboma plemionami straszliw wojn domow. Sto dni po katastrofie prezydenckiego samolotu nie yo ju 800 tys. (a moe nawet milion) obywateli Ruandy jedna pita populacji tego kraju. zbuntowan prowincj Katanga na poudniu kraju. Z nieznanych przyczyn douglas DC-6 rozbija si w dungli, gi n wszyscy na po ka dzie 16 osb. Pojawiaj si plotki, e sekretarz generalny pad ofiar zamachu. Trzy komisje, w tym powoana przez ONZ, badaj wypadek, ale adna nie zdoaa niczego ustali.
AP

4 lipca 1943 r.
Premier polskiego rzdu na uchodstwie i naczelny wdz genera Wadysaw Si kor ski wraca z kilkutygodniowej inspekcji polskich si zbrojnych na Bliskim Wschodzie. Ma midzyldowanie w Gibraltarze. 16 sekund po starcie li be ra tor spa da do mo rza 600 m od koca pasa startowego, a po kilku minutach tonie. Z 17 osb na pokadzie przey tylko pilot, Czech Eduard Prchal. Brytyjskie ledztwo ustalio, e zaci si ster wysokoci, ale nie potrafio wyjani, dlaczego tak si stao. Niecae trzy miesice wczeniej, 13 kwietnia, Niemcy ogosili, e znaleli w Katyniu ciaa 4 tys. polskich oficerw zamordowanych przez NKWD. Zwi zek Ra dziec ki obar czy od powie dzial no ci za zbrodni Niemcw. Mimo to gen. Sikorski zada ledztwa Midzynarodowego Czerwonego Krzya. W odpowiedzi 26 kwietnia Moskwa zerwaa stosunki dyplomatyczne z polskim rzdem, oskarajc go o wspprac z III Rzesz.f MZ

17 sierpnia 1988 r.
Prezydent Pakistanu Muhammad Zia Ul-Hak, ktry popiera afgaskich mudahedinw walczcych z Armi Radzieck, oglda czogi zakupione od Amerykanw w Bahawalpurze. Zaraz po starcie z tej wioski wiea kontrolna traci kontakt zwojskowym herculesem C-130 z prezydentem Ul-Hakiem i ambasadorem USA w Pakistanie. wiadkowie opowiadali, e samolot taczy wpowietrzu, apotem zanurkowa irozbi si oziemi. Nikt z30 osb na pokadzie nie przey. Pakistaska komisja ledcza podejrzewaa zamach, np. rozpylenie gazu, ktry odebra wiadomo pilotom.
Sobota w polskiej restauracji na Greenpoincie w Nowym Jorku

6 kwietnia 1994 r.
Samolot z dwoma prezydentami na pokadzie Juvnalem Habyariman z Ruandy i Cyprienem Ntaryamir z Burundi kouje nad stolic Ruandy Kigali. Obaj wracaj z Tanzanii, ze szczytu pastw afrykaskich. Ntaryamira korzysta z gocinnoci Habyarimany, ktrego samolot Dassault Falcon jest znacznie szybszy. Kiedy podchodz do ldowania, maszyn trafia-

to rzdzi Panam, formalnie zachowujc tylko funkcj dowdcy Gwardii Narodowej, wraca samolotem z objazdu jednostek wojskowych po kraju. Samolot DeHavilland Twin Otter znika z radarw w bardzo zych warunkach atmosferycznych, siy specjalne odnajduj jego szcztki kilka dni pniej. Przyczyny wypadku pozostaj nieznane.

nych przyczyn malutka cessna 421 tu po starcie z Lizbony spada i uderza w budynek mieszkalny na przedmieciach. Port lotniczy w Lizbonie zostaje nazwany imieniem premiera mimo gosw, e patronem lotniska nie powinna by ofiara katastrofy lotniczej.

17 wrzenia 1961 r.
Sekretarz generalny ONZ Dag Hammarskjld leci do Konga, byej kolonii belgijskiej, ktra rok wczeniej ogosia niepodlego i pogrya si w wojnie domowej. Hammarskjld chce sko ni do zawarcia rozej mu

4 grudnia 1980 r.
Premier Portugalii Francisco S Carneiro leci na wiec wyborczy do Porto, by wesprze kandydata socjaldemokratw na prezydenta. Z niezna-

31 lipca 1981 r.
Genera Omar Torrijos Herrera, ktry od puczu wojskowego w 1968 r. de fac-

www.wyborcza.pl wychodzi 24 godziny na dob

Polska w aobie 9
www.wyborcza.pl Gazeta Wyborcza Niedziela 11 kwietnia 2010
+ +

TRAGEDIA W SMOLESKU | ROSYJSKIE ZY

Rosjanie pacz razem z Polakami

Obok gwnej bramy polskiej ambasady przy ul. Klimaszkina w Moskwie ronie stos kwiatw. Ludzie przynosz bukiety biaych i czerwonych godzikw albo r. Zapalaj znicze
Kto egna si, kto pochyla si w gbokim ukonie przed fotografi Marii i Lecha Kaczyskich ustawion za bram przez pracownikw ambasady. Moda dziewczyna podjeda na rowerze, z plecaka wyciga owinity w celofan godzik i zapala ma wieczk. Chc podej, zapyta, ale widz, e dawi j pacz. Nie pytam, dziewczyna odjeda. Przed bram stoi starsza kobieta w kapeluszu. Te ociera zy. Tak si cieszyam, e w kocu w naszej telewizji pokazali Katy Andrzeja Wajdy. I kiedy premier Wadimir Putin pojecha na uroczystoci katyskie. Mylaam, e to koniec sporw midzy Polakami a Rosjanami. A tu takie nieszczcie. I znowu w tym feralnym miejscu. Katy znw zbiera ofiary mwi. I prosi jeszcze, eby koniecznie przekaza list z wyrazami wspczucia polskiemu ambasadorowi. Od Eleonory Iosifowny, zwykej mieszkanki Moskwy dodaje. Pod ambasad podjeda Konstantin Kosaczow, przewodniczcy komisji spraw zagranicznych rosyjskiej Dumy. On te bardzo poruszony, zaamujcym si gosem mwi mi: Jestem bardzo wstrznity t katastrof. Zginli w niej te ludzie, ktrych znaem osobicie. Dzwoniem dzi do moich kolegw w Polsce do Tadeusza Iwiskiego, Jacka Saryusza-Wolskiego i innych. Skadaem kondolencje, prosiem, eby powiedzieli swoim bliskim i komu tylko mog, e my, Rosjanie, podzielamy wasz smutek. - Mnie te mczy myl o tym, e do katastrofy doszo w tym feralnym miejscu. Katy rzeczywicie znowu zbiera ofiary mwi niezwykle wpywowy w rosyjskiej polityce pose i dodaje, e bardzo by nie chcia, by tragedia staa si teraz przedmiotem jakichkolwiek gier i spekulacji politycznych.
REUTERS

WACAW RADZIWINOWICZ MOSKWA

Putin i Miedwiediew zapalaj wieczki za ofiary katastrofy w kaplicy w prezydenckiej rezydencji Gorki pod Moskw

Podczas mojej rozmowy z Kosaczowem za jego plecami mody chopak pisze na asfalcie po rosyjsku: Smucimy si razem z Wami. Pytam, dlaczego tu przyszed, czy moe ma jakiego krewnego lub przyjaciela w Polsce. Tumaczy, e nie. Tydzie temu ogldaem w telewizji wasz film [Katy]. I mczy mnie myl, e ten Katy jak wir wci wciga nowe ofiary. A dreszcze przechodz zwierza si. W sobot od poudnia, jak tylko byskawicznie rozesza si wie o katastrofie samolotu w Smolesku, zaczli do mnie dzwoni znajomi. C, nic si nie da zrobi. Ale chc powiedzie, e nas te to boli powiedzia mi znany pisarz Wiktor Szenderowicz i odoy suchawk. Bywa w historii taki feralny cig wydarze. 70 lat temu wymordowa-

Kwiaty pod polsk ambasad w Moskwie

no prawie 22 tys. Polakw, elit waszego narodu. A teraz prawie w tym samym miejscu w katastrofie ginie polityczna elita Polski. To straszne. Bardzo wam wspczuj mwi prof. Jurij Afanasjew, historyk, zaoyciel i wieloletni rektor Moskiewskiego Pastwowego Uniwersytetu Humanistycznego. Nastpne minuty spdzam na sprawdzaniu dla prof. Afanasjewa listy ofiar. Profesor pyta o wsplnych znajomych, ktrzy powinni byli polecie z prezydentem. Pastwowe telewizje rosyjskie pokazay co, czego tu jeszcze nie byo prezydenta Dmitrija Miedwiediewa i premiera Wadimira Putina modlcych si wsplnie w kaplicy w rezydencji gowy pastwa w Gorkach pod Moskw za ofiary katastrofy w Smolesku (zdjcie obok). A potem bya rozmowa dwch przywdcw Rosji o tym, jak mona pomc bliskim ofiar tragedii. Te omawiana w rosyjskiej telewizji. Premier obieca, e ciaa zabitych zostan tak szybko, jak to tylko moliwe, przewiezione do Moskwy do identyfikacji. Krewni ofiar otrzymaj wizy wjazdowe od rki i bezpatnie; ambasada Rosji w Warszawie otrzymaa polecenie byskawicznego ich wydawania. Prezydent zapowiedzia z kolei, e eksperci z Polski bd bra udzia w ledztwie na rwnych prawach ze specjalistami rosyjskimi. Prezydent w emocjonalnym ordziu do jak to okreli przyjaci obywateli Rzeczypospolitej Polskiej (tekst ordzia publikujemy na s. 3) zapowiedzia, e w poniedziaek Rosja obchodzi bdzie aob narodow. A poniedziaek to nie jest u naszych ssiadw zwyky dzie. Akurat 12 kwietnia obchodzi si tu rocznic pierwszego lotu Jurija Gagarina, czyli Dzie Kosmonautyki. Aleksiej Wenediktow, redaktor naczelny radia Echo Moskwy, we wczorajszej powiconej katastrofie w Smolesku audycji susznie powiedzia, e Rosja w obliczu tego, co si stao, zachowuje si godnie. f

POWIEDZIELI GAZECIE PO KATASTROFIE

ZBIGNIEW BRZEZISKI
byy doradca ds. bezpieczestwa prezydenta USA Jimmyego Cartera

AP

Katy to fatum, symbol tragedii. Prezydent Kaczyski zgin na posterunku. Cae ycie uwaa, susznie, e niepodlego pastwa jest rzecz nadrzdn. W tym duchu, by j wzmacnia iby budowa pojednanie zRosj, jecha do Katynia. Oby ten niewyobraalny dramat zbliy Polsk i Rosj. Pierwsze kroki premiera Putina, ktry leci wanie do Katynia, iprezydenta Miedwiediewa, ktry ogosi aob narodow w Rosji, s dobre, obiecujce. Jest szansa, e przywdcy Rosji w tej bezmiernie tragicznej sytuacji postaraj si wzmocni proces pojednania polsko-rosyjskiego, nada mu bardziej ludzki charakter, ktrego brakowao. Jest szansa, by Katy ju nie tylko kojarzy si z najwiksz tragedi w dziejach stosunkw polsko-rosyjskich, ale by sta si te symbolem pojednania. Miejmy nadziej, e tak bdzie. Naga mier tak wielkiej czci elity pastwa iwojska to ogromna tragedia. Jednak trzeba zachowa powag ispokj. Polska jest konstytucyjn demokracj ju 20 lat, pastwem doj-

rzaym, niepodlego jest zakorzeniona. Ta tragedia to egzamin dla struktur pastwa, ale jestem pewien, e one go zdadz. Tymczasowy prezydent marszaek Sejmu Bronisaw Komorowski i premier Donald Tusk bd sprawnie wsppracowa. f

KARL-GEORG WELLMANN
pose CDU odpowiedzialny za kontakty z Polsk

USA w lipcu 2009 r. Przyjanilimy si zministrem Komorowskim, generaem Ggorem, oczywicie z prezydentem Lechem Kaczyskim iPierwsz Dam, z wieloma, wieloma innymi... To, co si stao, jest trudne do wyobraenia. Iwdodatku ta tragiczna ironia, e Katy raz jeszcze jest miejscem wielkiej polskiej tragedii. Znw zginli tam najlepsi Polacy. Jestemy z Polsk. f

CHRISTOPHER HILL
ambasador USA w Warszawie w latach 2000-04, dzi ambasador USA w Bagdadzie

DANIEL FRIED
ambasador USA w Warszawie w latach 1997-2000, byy zastpca sekretarza stanu USA, dzi specjalny przedstawiciel prezydenta Obamy ds. zamknicia obozu w Guantanamo

Jestemy gboko wstrznici tym, co si stao, iczymy si waobie zPolakami. Odszed dobry czowiek i wielki polityk. Mam nadziej, e jego tragiczna mier wtak symbolicznym miejscu jak Katy wzmocni si polsko-rosyjskiego pojednania. To wany proces dla caej Europy. Myl, e yczyby go sobie sam Lech Kaczyski. f

VICTOR ASHE
najduej w historii urzdujcy ambasador USA w Polsce (2004-09)

Znaem wikszo tych wspaniaych ludzi, ktrzy byli w samolocie. I nie tylko zawodowo wielu byo przyjacimi moimi imojej ony. ZMariuszem Handzlikiem odbyem jedn zmoich ostatnich rozmw w Polsce przed powrotem do

My, przyjaciele Polski w Ameryce ina caym wiecie, jestemy dzi razem wblu zrodzin Kaczyskich izrodzinami wszystkich ofiar. Znaem chyba wikszo znich. Chciabym by razem ztysicami Polakw przed Paacem Prezydenckim na Krakowskim Przedmieciu. Co za tragedia! Nic nie osabi blu, ale mona si tylko pociesza, e to polskie pokolenie, ktrego najlepsi przedstawiciele dzi zginli, osigno swj najwaniejszy cel: zobaczyo Polsk woln, oktr walczyo. Chc powiedzie wszystkim Polakom: w tej ogromnej tragedii nie jestecie sami. f

Rano zobaczyem te wieci w telewizji w Bagdadzie i do teraz jestem w szoku. Nie wiem, co powiedzie... Znaem z moich lat w Warszawie tylu z tych wspaniaych ludzi. Prezydent Kaczyski, jeszcze jako prezydent Warszawy, wielokrotnie bywa u mnie w domu. Znaem Mariusza Handzlika, Jerzego Szmajdziskiego, Andrzeja Kremera i przyjaniem si z nimi... Znaem kilku z generaw. I leciaem kilka razy tym samolotem, np. z prezydentem Aleksandrem Kwaniewskim na oficjalne wizyty do USA... Nazywalimy tego staruszka pieszczotliwie tutk. Naprawd brakuje sw... f

CORNELIA PIEPER
wiceminister spraw zagranicznych Niemiec, penomocnik rzdu ds. kontaktw z Polsk

Mylaam, e to jaki zy sen. Nawet nie wiem, czy na pokadzie samolotu nie byo moich znajomych, bo nie

miaam jeszcze jak sprawdzi listy ofiar. To straszliwa tragedia. Ostatni raz spotkaam prezydenta Kaczyskiego na obchodach 65-lecia wyzwolenia Auschwitz. To by bardzo sympatyczny, ciepy czowiek. Jestem ministrem dopiero od jesieni zeszego roku i bardzo chciaam pozna go bliej, ale zabrako okazji. Odegra bardzo wan rol jako polityk demokratycznej opozycji i po przemianach w 1989 r. To, e Polska jest silnym i nowoczesnym krajem UE, jest take jego zasug. By polskim patriot i Europejczykiem. To prawda, e czsto prowadzi z nami rne spory, ale spr jest wpisany w natur demokracji. A Lech Kaczyski by wanie demokrat, a spiera si w sposb konstruktywny. Jego przedwczesna mier to cios dla Polski i Europy. Ma w sobie te okropn symbolik. W Katyniu 70 lat temu zamordowano tysice polskich oficerw, teraz ginie tam polska delegacja rzdowa. To dwie zupenie rne sprawy, ale te tragedie si cz. Niemcy s bardzo przejci t tragedi, niektrzy wrcz przybici. O sprawie duo mwi nasze media. Szczerze czymy si z Polsk w blu. Jestecie naszymi przyjacimi, ssiadami, to wic take nasza aoba. f

10 Polska w aobie
Niedziela 11 kwietnia 2010 Gazeta Wyborcza www.wyborcza.pl
+ +

www.wyborcza.pl wychodzi 24 godziny na dob

TRAGEDIA W SMOLESKU | REAKCJE WIATA

wiat jest w cakowitym szoku

Jestem do gbi wstrznita mwia dziennikarzom kanclerz Niemiec Angela Merkel, ktra wczoraj rano odwiedzaa dowdztwo operacyjne niemieckiej armii pod Poczdamem. Po poudniu wydaa specjalne owiadczenie. Mylami jestem z rodzin Lecha Kaczyskiego i rodzinami ofiar. Polski prezydent kocha swj nard i by walecznym Europejczykiem. Pamitam wiele naszych spotka gdy zaprosi mnie na gal z okazji 90-lecia odzyskania niepodlegoci czy do swojej rezydencji na Helu, gdzie godzinami rozmawialimy o polskiej i europejskiej historii. Bdzie nam go brakowa owiadczya Merkel. Gdy w telewizji kondolencje skada szef niemieckiego MSZ Guido Westerwelle, zaama mu si gos. To dla mnie osobista strata. Wspominam go jako bardzo mdrego i penego ycia rozmwc. Europa moga na nim polega mwi. Cay niemiecki nard jest w aobie, chcemy przekaza Polakom, e jestemy z nimi owiadczy. Prezydent USA Barack Obama telefonicznie przekaza kondolencje premierowi Donaldowi Tuskowi. Wyda te owiadczenie. Dzisiejsza strata to ogromny cios dla Polski, Stanw Zjednoczonych i dla wiata. Prezydent Kaczyski by wybitnym mem stanu, ktry odegra kluczow rol w ruchu Solidarnoci i by podziwiany w USA jako przywdca oddany sprawie postpu, wolnoci i ludzkiej godnoci owiadczy amerykaski prezydent. Jestemy dzi w Ameryce pogreni w wielkim smutku, bo USA cz z narodem Polski gbokie i nierozerwalne wizi. Szefowa dyplomacji UE Catherine Ashton telefonicznie przekazaa kondolencje Radosawowi Sikorskiemu. Chciaabym przekaza narodowi polskiemu pynce z gbi serca kondolencje i wyrazi nasz solidarno z wami w tym bardzo trudnym i smutnym czasie owiadczya. Kondolencje przekaza te przewodniczcy Komisji Europejskiej Jos Manuel Barroso. Blisko wsppracowaem z prezydentem Kaczyskim. Szanowaem go jako zdeterminowanego polskiego patriot, ktry by jednoczenie bardzo oddany sprawom Unii i wartociom taREUTERS

Z caego wiata nadchodz kondolencje dla rodzin ofiar i wszystkich Polakw. W wielu miastach na wiecie pod polskimi ambasadami i konsulatami ludzie skadaj kwiaty i zapalaj znicze
MARTA URZDOWSKA BARTOSZ T. WIELISKI

Ofiary katastrofy minut ciszy uczcili wczoraj wieczorem pikarze Realu Madryt i FC Barcelona oraz 80 tys. kibicw na stadionie w stolicy Hiszpanii. Ten mecz, nazywany Gran Derbi, oglday na caym wiecie miliony kibicw. Rezerwowym bramkarzem Realu jest Polak Jerzy Dudek

Kwiaty i znicze skadano wczoraj w wielu polskich miejscach na wiecie, m.in. przed ambasad RP w Brukseli

kim jak wolno i solidarno mwi. Do poowy masztw opuszczone zostay f lagi przed siedzib Komisji w Brukseli. Bardzo poruszony mierci prezydenta Polski by prezydent Francji Nicolas Sarkozy. Wtym bolesnym momencie przekazuj wyrazy wspczucia rodzinie prezydenta Kaczyskiego oraz rodzinom wszystkich ofiar tego wypadku i pragn zoy, w swoim wasnym imieniu oraz w imieniu narodu francuskiego, najgbsze kondolencje. Lech Kaczyski kierowa si

arliwym patriotyzmem i powici ycie dla swego kraju napisa francuski prezydent. Ta katastrofa to kolejny w historii Polski cios dla jej elit uwaa szef francuskiej dyplomacji Bernard Kouchner, ktry nazwa Lecha Kaczyskiego mem stanu o duych walorach moralnych. Wedug premiera Wielkiej Brytanii Gordona Browna cay wiat jest pogrony w smutku z powodu mierci polskiego prezydenta Lecha Kaczyskiego.

Premier Woch Silvio Berlusconi stwierdzi, e zaprzyjaniony kraj ogarna wielka aoba, do ktrej Wosi przyczaj si caym sercem. Kondolencje z powodu mierci prezydenta zoy sekretarz generalny NATO Anders Fogh Rasmussen: W imieniu caego Sojuszu i wasnym skadam gbokie wyrazy wspczucia polskiemu narodowi, rodzinie prezydenta, a take rodzinom pozostaych ofiar tego strasznego wypadku. Gboko wstrznity jest prezydent Austrii Heinz Fischer, ktry zoy kondolencje rodzinie Kaczyskich, bliskim ofiar i wszystkim Polakom. Fischer przypomnia, e wielokrotnie spotyka si z Lechem Kaczyskim i mia spotka si z nim kolejny raz w poowie maja w Warszawie. Katastrofa zszokowaa prezydenta Czech Vaclava Klausa. To ogromna tragedia i wielka strata, okrutne wydarzenie, ktre dotkno mnie osobicie mwi. Na znak solidarnoci Klaus kaza wywiesi na Hradczanach polsk flag. Wyrazy wspczucia zoy premier Litwy Andrius Kubilius. Prezydent Lech Kaczyski pozostanie w naszej pamici jako jeden z najwybitniejszych polskich politykw, wielki i szczery przyjaciel Litwy przekonywa. Na Litwie rwnie wprowadzono dzie aoby narodowej. Podzielamy bl straty, ktr ponis zaprzyjaniony nard, i smuci-

my si wraz z rodzinami ofiar stwierdzi prezydent Ukrainy Wiktor Janukowycz. Pod polskie ambasady i konsulaty w wielu krajach wiata przychodz ludzie z kwiatami i ze wiecami, by wyrazi swoje wspczucie. Mieszkacy Moskwy skadaj kwiaty z aobnymi wstgami. Przed ambasad RP w Sofii ludzie zostawiaj kwiaty i zapalone wiece. Polacy mieszkajcy we Woszech na znak aoby w sobot wieczorem zapalili w oknach wieczki. W polskim kociele w Rzymie odbya si msza w intencji ofiar. Take w Brukseli od rana rosy pod polsk ambasad stosy kwiatw. Benedykt XVI wysa telegram do marszaka Sejmu Bronisawa Komorowskiego. Gbokim blem napenia mnie wiadomo o tragicznej mierci Pana Prezydenta Lecha Kaczyskiego, jego ony oraz osb, ktre towarzyszyy mu w drodze do Katynia napisa papie. Wszystkie ofiary tego dramatycznego wypadku parlamentarzystw, politykw, przedstawicieli wojska i Rodzin Katyskich, a take inne osoby polecam askawoci miosiernego Boga. Niech przyjmie ich do swojej chway. Rodzinom tych, ktrzy zginli, i wszystkim Polakom skadam szczere kondolencje i zapewniam o mojej duchowej bliskoci. Na ten trudny czas wypraszam dla narodu polskiego szczeglne bogosawiestwo wszechmogcego Boga. f

To bya w sobot najwaniejsza wiadomo na wiecie

Z Katyniem kojarzy si bd teraz dwa dramaty zamordowanie polskich oficerw przez radzieckie wadze w 1940 r. i katastrofa samolotu, w ktrej zgin prezydent Lech Kaczyski napisa belgijski Le Soir.

REUTERS

Informacja o katastrofie samolotu Lecha Kaczyskiego bya w sobot najwaniejsz wiadomoci w mediach caego wiata. Dzienniki telewizyjne i radiowe zaczynay swe serwisy od doniesie ze Smoleska i z Polski. W internetowych wydaniach wszdzie na pierwszych miejscach byy relacje i zdjcia z miejsca katastrofy, wypowiedzi polskich politykw, atake omwienia rodowych uroczystoci w Katyniu. Zgliszcza, dymice czci rozbitego samolotu, straacy szukajcy ofiar opisywa miejsce katastrofy niemiecki

Der Spiegel. Die Welt przypomina kontrowersje wok obchodw 70. rocznicy mordu katyskiego. Gdy premier Wadimir Putin zaprosi premiera Donalda Tuska do Katynia, prezydent Lech Kaczyski ogosi, e te chce by obecny w Katyniu. Osignito kompromis najpierw do Katynia przyjechali Tusk iPutin, atrzy dni pniej mia si tam pojawi polski prezydent. Szczeglnie tragiczne jest to, e w prezydenckim samolocie razem z Lechem Kaczyskim lecieli krewni oficerw zamordowanych w Katyniu pisa Die Welt. Krelc sylwetk Lecha Kaczyskiego, przypomina kontrowersje, ktre wywoywa polski prezydent. By wierny swoim przekonaniom, nawet jeli budziy one zdumienie za granic. Polska stracia znaczcego polityka napisa Die Zeit. Razem ze swoim bratem

bliniakiem tworzyli zesp. Byli wiadomi swojej wadzy, wyczuwali nastroje rodakw isprawiali, e Unia Europejska wstrzymywaa oddech dodawa Der Spiegel. Skamabym, gdybym powiedzia, e nie auj, e zostaem prezydentem przypomina sowa Lecha Kaczyskiego francuski Le Monde. Polska zdekapitowana to nagwek zportalu Le Figaro, ktry napisa: W sobot Polska obudzia si wszoku. Kraj straci nie tylko prezydenta, ale take wielkiego polityka, jakim by Lech Kaczyski. Oprcz niego zgino wiele innych osobistoci, wtym ministrowie iich zastpcy. Zmarego prezydenta Le Figaro wspomina jako czowieka walki. New York Times podkrela, e mier prezydenta Kaczyskiego na rosyjskiej ziemi to kolejny tragiczny

wypadek w burzliwych stosunkach midzy Rosj i Polsk. Ta katastrofa, bdca poraajcym ciosem dla Polski, nie tylko spowodowaa mier najwaniejszych osb w pastwie, ale te dla wielu odwieya horror masakry w Katyniu. Polska przecierpiaa wicej, ni powinno cierpie jakiekolwiek pastwo napisa brytyjski Daily Telegraph. 70 lat temu w Katyniu polscy oficerowie, intelektualici i urzdnicy zostali zamordowani przez NKWD. Wten sposb Stalin prbowa zdekapitowa Polsk, likwidujc jej elit. Dzi rano w pobliu katyskiego lasu miaa miejsce kolejna dekapitacja. Dzisiaj wszyscy Polacy, nawet najbardziej zagorzali przeciwnicy Kaczyskiego, s w szoku. Inny brytyjski dziennik Guardian nazwa katastrof najgorsz polityczn

tragedi od czasu II wojny wiatowej. Gazeta przypomniaa, e to pierwszy przypadek tragicznej mierci urzdujcego polskiego przywdcy od katastrofy lotniczej w1943 r., wktrej zgin gen. Wadysaw Sikorski. Owielkiej tragedii wszystkich Polakw napisa portal BBC i doda: Prezydent ijego otoczenie lecieli tupolewem 154, samolotem zaprojektowanym wlatach 60. W Polsce od lat mwi si o wymianie samolotw rzdowych. Z Katyniem kojarzy si bd teraz dwa dramaty zamordowanie polskich oficerw przez radzieckie wadze w 1940 r. i katastrofa samolotu, w ktrej zgin prezydent Lech Kaczyski stwierdzi belgijski Le Soir. mier przedstawicieli najwyszych wadz oznacza dla Polski bezprecedensowy kryzys. f BART, MK

www.wyborcza.pl wychodzi 24 godziny na dob

Polska w aobie 11
www.wyborcza.pl Gazeta Wyborcza Niedziela 11 kwietnia 2010
+ +

TRAGEDIA W SMOLESKU | CO Z GOSPODARK

Obowizki prezesa NBP po mierci Sawomira Skrzypka przej pierwszy wiceprezes Piotr Wiesioek. Wybr nowego szefa banku centralnego to jedno z najpilniejszych zada marszaka Sejmu Bronisawa Komorowskiego

NBP nie powinien czeka

PATRYCJA MACIEJEWICZ

Dla Gazety

Tragedia ludzi, spokj instytucji

Hanna Gronkiewicz-Waltz
by y pre zes NBP, pre zy dent War sza wy

przypadku mierci prezydenta marszaek Sejmu przejmuje wszystkie uprawnienia gowy pastwa. To znaczy, e Bronisaw Komorowski moe take wskaza kandydata na nowego prezesa NBP. Kandydatur przyjmuje lub odrzuca Sejm zwyk wikszoci gosw. Kadencja prezesa trwa sze lat. Teoretycznie Komorowski mgby poczeka do wyborw prezydenckich. NBP uspokaja, e bank funkcjonuje normalnie (obowizki prezesa przej pierwszy wiceprezes Piotr Wiesioek) i kontroluje wszystkie obszary, ktre s w jego gestii. Konstytucjonalici s jednak zdania, e marszaek nie powinien zwleka a do koca czerwca (zapewne wtedy wybierzemy nowego prezydenta). Nastpc Sawomira Skrzypka Sejm powinien wybra bez zbdnej zwoki uwaa konstytucjonalista prof. Piotr Winczorek. Uregulowanie sytuacji w wojsku [wskazanie czterech dowdcw] i wskazanie kandydata na szefa NBP to najpilniejsze zadania marszaka Sejmu powiedzia Gazecie konstytucjonalista dr Marek Chmaj. Dodaje jednak, e wskazany kandydat powinien mie odpowiedni wiedz i przygotowanie z zakresu finansw oraz funkcjonowania rynkw finansowych. Dlatego decyzja marszaka powinna by poprzedzona namysem dodaje Chmaj. Prof. Winczorek zwraca uwag, e gosowanie nad kandydatur powinno si jednak odby dopiero po uzupenieniu skadu Sejmu. W ka-

Prezesa Skrzypka poznaam, gdy byam wiceprezesem Europejskiego Banku Odbudowy iRozwoju, aon by wiceprezydentem Warszawy istara si odofinansowanie miejskich inwestycji. Potem nie mielimy okazji wsppracowa. To by mody czowiek, osieroci dwch chopcw. O dziaanie NBP si nie obawiam. Obowizki prezesa peni Piotr Wiesioek, ktry pracowa wczeniej w bankach komercyjnych. Poza tym drugim wiceprezesem jest Witold Koziski, ktry zastpowa mnie, gdy byam szefow NBP. To czowiek, ktry wiele lat przepracowa wbanku centralnym, zna go doskonale, daje mu niezbdn stabilno. W pitek przeprowadzi pierwsz od 12 lat interwencj na rynku walutowym, udan. f

WOJCIECH OLKUNIK

Elbieta Chojna-Duch
czonkini RPP
Rada Polityki Pieninej w penym skadzie. Porodku prezes NBP Sawomir Skrzypek

tastrofie zgino wielu posw, zostaa naruszona rwnowaga polityczna. Gosowanie powinno si odby, gdy zaprzysieni zostan nowi posowie wyjania. Piotr Wiesioek bdzie peni obowizki prezesa NBP tu nie ma wtpliwoci. Jednak okazao si, e s wtpliwoci, jeli chodzi o funkcj przewodniczcego Rady Polityki Pieninej. Wiceprezes uczestniczy wposiedzeniu RPP, ale nie ma prawa gosu. Zdaniem ekonomistw iprawnikw nie moe by przewodniczcym RPP. Tymczasem to do przewodniczcego naley zwoywanie posiedze Rady. Jej regulamin stanowi, e posiedzenia mog by zwoywane take na pisemny wniosek przynajmniej trzech czonkw Rady. Ale zawiadomienie o posiedzeniu musi podpisa przewodniczcy RPP idostarczy pozostaym czonkom przynajmniej trzy dni przed jego terminem.

Czy to oznacza, e do czasu powoania nowego prezesa NBP Rada Polityki Pieninej nie bdzie moga si spotyka i podejmowa decyzji o stopach procentowych? Szczliwym zrzdzeniem losu prezes Skrzypek przed wypadkiem zwoa posiedzenie RPP na poniedziaek. Miao ono dotyczy zastrzee NIK po corocznej kontroli. Jak powiedziaa Gazecie czonkini Rady Anna Zieliska-Gbocka, w poniedziaek Rada wybierze wic nowego przewodniczcego, ktry bdzie peni obowizki do czasu powoania nastpcy Skrzypka. Bdziemy wybiera spord czonkw Rady powiedziaa. Regulamin NBP mwi, e jeli przewodniczcy jest nieobecny na posiedzeniu, to pozostali czonkowie (jeli jest ich przynajmniej piciu) wybieraj prowadzcego obrady wikszoci gosw.

Kolejne posiedzenia bd si odbywa. Ich harmonogram zosta przyjty. Polityka pienina bdzie prowadzona zgodnie z przyjtymi zaoeniami zadeklarowaa z kolei Elbieta Chojna-Duch. Najblisze posiedzenie w sprawie stp procentowych jest zaplanowane na 27-28 kwietnia. Analitycy nie sdz, by w najbliszym czasie potrzebna bya ich zmiana. Waniejsz spraw jest przyjcie sprawozdania finansowego NBP, na co Rada ma czas tylko do koca kwietnia. Zieliska-Gbocka powiedziaa, e cz czonkw Rady pojawia si w sobot w NBP, jednak nie odbyo si formalne posiedzenie. Jestemy gotowi zjecha si w kadej chwili, jeli byyby potrzebne decyzje Rady. Cho na razie na to nie wyglda. Czekamy do poniedziaku dodaa Zieliska-Gbocka. f

To niewyobraalna tragedia dla kraju i bliskich osb, ktre zginy, ale pastwo funkcjonuje nieprzerwanie. Na poniedziaek mielimy wyznaczone posiedzenie Rady Polityki Pieninej. Prezesa ju na nim nie bdzie. Jest mi szczeglnie smutno, wpitek wieczorem dugo rozmawiaam zprezesem osprawach biecych banku. Wanie wrci z zagranicy, by bardzo zmczony i mwi, e w sobot rano bdzie lecia do Katynia. Wyzna, e to szczeglny zaszczyt dla niego lecie tam zprezydentem Kaczyskim. Zaprzyjanilimy si mimo sporw merytorycznych. Tak barwnej postaci na pewno ju nie bdzie. f

Andrzej Bratkowski
czonek Rady Polityki Pieninej

FILIP KLIMASZEWSKI

Ekonomici uspokajaj: zoty i gieda s bezpieczne

Katastrofa w Smolesku nie wstrznie ani polsk walut, ani warszawsk gied zapewniaj specjalici.

Piotr Wiesioek kieruje NBP

To bardzo trudny dzie. Nie czas na razie myle, co z wyborem nowego prezesa. Wyobraam sobie, e NBP mgby funkcjonowa i kilka miesicy bez szwanku. Zarzd dziaa, RPP si nie zmienia. Bank skupi si teraz na biecej dziaalnoci operacyjnej. Nie ma na szczcie niczego pilnego, czym naleaoby si zaj. Ta tragiczna z punktu widzenia ludzkiego sytuacja jest cakowicie opanowana zpunktu widzenia instytucji. Nie sdz, by to miao jakikolwiek wpyw na rynki finansowe. f

Nie ma podstaw do duszego albo intensywniejszego ataku spekulacyjnego na zotego mwi Andrzej Sadowski, ekspert Centrum im. Adama Smitha. To, kto zasiada wfotelu prezesa NBP, jest dla polskiej gospodarki bardzo wane. Dlatego jego zastpca musi przej obowizki szybko isprawnie, tak eby zminimalizowa ewentualne szkodliwe skutki tragedii. Nie mona wykluczy, e wobec tego, co si stao, spekulanci bd prbowali zarabia na zotym uwaa prezes Krajowej Izby Gospodarczej Andrzej Arendarski. Wedug niego nowy prezes NBP powinien by powoany jak najszybciej, eby pokaza, e kto stoi na stray polskiej waluty. Jestem dobrej myli, bo realn wadz sprawuje rzd, ajego skad znaczco si nie zmieni. Jest te osoba penica obowizki szefa NBP, ktra ma wszystkie potrzebne kompetencje, by mc interweniowa doda. Kilkugroszowego osabienia zotego spodziewa si Pawe Cymcyk, analityk AZ Finanse. Powinna by to jednak reakcja krtkotrwaa iju pod koniec dnia zoty moe wrci do poziomu z pitku tumaczy. Nie naley si te spodziewa duych spadkw na warszawskim parkiecie. Poniedziakowa sesja na warszawskiej giedzie rozpocznie si zgod-

nie z planem zapewni Ludwik Sobolewski, prezes GPW. Ekonomici spodziewaj si, e wpierwszych godzinach notowa moe by troch nerwowo, ale wcigu dnia wszystko powinno si uspokoi. Wrd ofiar nie ma ludzi bezporednio zwizanych z biznesem pastwowym i prywatnym. Z tego te powodu nie naley si obawia przeceny konkretnych spek na GPW lub wstrzymania prywatyzacji najwikszych przedsibiorstw mwi Pawe Cymcyk. Wtruje mu Jacek Winiewski, gwny ekonomista Raiffeisen Banku. Sdz, e do poniedziaku cz emocji opadnie powiedzia Gazecie. Jego zdaniem reakcja rynkw bdzie wywaona. Wszyscy poczekaj na informacje, kto bdzie peni najwaniejsze funkcje w pastwie doda. Podobnego zdania s analitycy zdomw maklerskich. Nie spodziewabym si drastycznych spadkw na giedach mwi jeden z analitykw giedowych proszcy o to, eby nie podawa jego nazwiska. Podkrela, e procedury wtej sytuacji s jasne i przejrzyste dla rynku. Prezydent nie skupia wswoich rkach wadzy wykonawczej, a prezes NBP rwnie nie dziaa samodzielnie podkrela. Podstaw do niepokoju nie widzi te Komisja Nadzoru Finansowego. Wzwizku ztragedi pod Smoleskiem w ocenie KNF nie zachodzi ryzyko zakce na polskim rynku finansowym napisaa w komunikacie. fPAT, MAB, PAP

Dariusz Rosati
byy czonek Rady Polityki Pieninej

Prezesa Skrzypka znaem mao, obejmowa to stanowisko w kontrowersyjnych okolicznociach. Ale uczy si szybko, stawa si coraz lepszym prezesem. Uwaam po ludzku e jego mier to wielka szkoda, cho krytykowaem czasem jego decyzje. O reakcj rynkw si nie martwi. Zawsze w takich sytuacjach jest jaka niepewno, ale nie stwarza ona adnego ryzyka. Cigo instytucji jest zachowana. f NOT. PAT

Obowizki zmarego prezesa Narodowego Banku Polskiego przej jego pierwszy zastpca Piotr Wiesioek. Ze Sawomirem Skrzypkiem znali si i przyjanili od 20 lat.

46-letni Wiesioek wiceprezesem NBP jest od marca ubiegego roku. Podlega mu zarzdzanie 45 mld euro naszych rezerw walutowych. Jego kadencja jako czonka zarzdu narodowego banku skoczy si w 2014 r. Po mierci Skrzypka bdzie zajmowa si biecymi sprawami NBP. Nie wejdzie jednak do skadu Rady Polityki Pieninej inie bdzie jej przewodniczy. W NBP pracowa ju w latach 1992-96 jako analityk wdepartamencie operacji zagranicznych idiler, a potem kierownik wydziau analiz ipolityki inwestycyjnej. Karier rozpocz w 1992 r. jako analityk portfeli papierw warto-

ciowych. Jest te specjalist w dziedzinie zarzdzania aktywami. Pracowa w bankach komercyjnych, m.in. Deutsche Banku i JP Morgan, a take bankach centralnych Anglii i Belgii. Kiedy w 2001 r. Sawomir Skrzypek zosta wiceprezesem Narodowego Funduszu Ochrony rodowiska i Gospodarki Wodnej (gwnego inwestora w Banku Ochrony rodowiska), Wiesioek wszed do zarzdu banku. Zosta wiceprezesem odpowiedzialnym m.in. za departament skarbu. Peni tam te funkcj przewodniczcego Komitetu Zarzdzania Aktywami i Pasywami. Piotr Wiesioek skoczy anglistyk na KUL i podyplomowe studia na Wydziale Ekonomii Uniwersytetu Warszawskiego (kierunek: pienidz i bankowo). f MAB

W SKRCIE
W NIEDZIEL ZAMKNITE SKLEPY. Chcemy, ebymy wszyscy po-

wicili ten dzie na chwil zadumy i refleksji tumacz waciciele sieci handlowych skupionych w Polskiej Organizacji Handlu iDystrybucji. Tak sam decyzj podja Polska Rada Centrw Handlowych. Zamknite bd Auchan, Carrefour, E.Leclerc, Biedronka, Kaufland, Lidl, Metro Group, Real, Makro Cash & Carry, Media Markt, Saturn, Pepco, Schiever, Selgros Cash & Carry, Tesco, abka Polska. fD
ODWOANY EUROPEJSKI KONGRES GOSPODARCZY. 14 kwietnia nie roz-

pocznie si Europejski Kongres Gospodarczy wKatowicach. Nowa data ma by znana wcigu dwch tygodni. fD

12 Polska w aobie
Niedziela 11 kwietnia 2010 Gazeta Wyborcza www.wyborcza.pl
+ +

www.wyborcza.pl wychodzi 24 godziny na dob

TRAGEDIA W SMOLESKU | POLACY ODDAJ HOD OFIAROM KATASTROFY

Smutek nas zjednoczy

WOJCIECH KARPIESZUK
Potok ludzi przelewa si przez Krakowskie Przedmiecie cay dzie. Wszyscy szli pod Paac Prezydencki, ktry wczoraj sta si pomnikiem tragicznej mierci 96 pasaerw Tu-154. Z kwiatami, z flagami i ze zniczami. Modzi i starsi. Wyborcy PiS i ci, ktrzy na parti i jej kandydatw nigdy nie gosowali. Kadej godziny tum pod Paacem gstnia. Ksigi kondolencyjne w jego podcieniach miay by wyoone do 18, ale dobrze po 19 staa jeszcze duga kolejka tych, ktrzy chcieli si wpisa. Boe, co chcesz nam przez t tragedi powiedzie? Katy, ten straszny symbol ita straszna rocznica mwia Edyta Prusiska, nauczycielka informatyki zRadomia. Zmem icrk przyjechaa do Warszawy pnym popoudniem. W okolicach Paacu Prezydenckiego byy ju tysice ludzi. Nie moglimy siedzie wdomu. Czulimy, e musimy tu by. Tu jest dzi pomnik pamici tych, ktrzy zginli. Warszawiacy ruszyli pod Paac, kiedy tylko podano pierwsz wiadomo o katastrofie. Od rana byli tam te harcerze. To oni kierowali akcj ukadania zniczy i wizanek. Przez cay dzie penili wart przed bram do Paacu Prezydenckiego. Kilka godzin temu przylecielimy z Moskwy. Kiedy po wyldowaniu wczyam komrk i przeczytaam SMS-a o katastrofie, mylaam, e to jaki potworny art opowiadaa Iwona Dziba, ktra przysza z crk. Ale po chwili wszyscy w samolocie zaczli o tym mwi. Niewane, co kto kiedy myla, co nas dzieli. Dzi musimy si trzyma razem. Podobnie mwi Le Thiet Hung ze Wsplnoty Wietnamczykw w Polsce. Kilkunastu ubranych na czarno Wietnamczykw ze zniczami i z wiecami pojawio si pod Paacem po poudniu. Musicie si te-

Tysice ludzi przed Paacem Prezydenckim. Msze aobne, marsze pamici, kolejki do ksig kondolencyjnych tak wygldaa wczoraj caa Polska
raz trzyma razem. To boli, ciko poj to, co si stao. Ale jak bdziecie razem, to dacie rad stwierdzi Le Thiet. Mwi, e przyszed, bo Polska to jego druga ojczyzna. Przyszli te amerykascy ydzi, ktrzy byli akurat byli w Warszawie na wycieczce. Chcielimy by z wami mwili. Ze swoimi narodowymi flagami i z flagami Polski pod Paacem stawili si mieszkajcy w Warszawie Czeczeni. Obcokrajowcy z niedowierzaniem patrzyli na milczcy tum. Szybko pod Paacem zjawili si te zagraniczni dziennikarze najwikszych telewizji. Obraz tysicy zniczy istosw kwiatw poszed w wiat. Co jaki czas kto intonowa modlitw. Niektrzy klkali. Na stosach kwiatw leay portrety prezydenckiej pary, ale byy te zdjcia Izabeli Jarugi-Nowackiej, Jerzego Szmajdziskiego. Harcerze z wrocawskiej druyny Poszukiwacze Przygd, uczniowie podstawwki i gimnazjum, przerwali wycieczk po Warszawie szlakiem Powstania Warszawskiego i przyszli na Krakowskie. Kady kupi po czerwonym tulipanie. To jest niewyobraalna tragedia. Na bok odkadamy dzi takie drobiazgi jak to, kto by z jakiej partii. To nie ma najmniejszego znaczenia mwia Agnieszka Strus. Zgino tylu wybitnych ludzi. Jeszcze wczoraj brali udzia w telewizyjnych programach, komentowali to, co si w Polsce dzieje. Wielu, z ktrymi rozmawialimy, porwnywao to, co si stao, do mierci papiea. Pytali, czy teraz ycie polityczne w Polsce si odmieni. Czy zniknie zo z debaty politycznej? Ale zaraz sami sobie dopowiadali, e tak jak pi lat temu zmienimy si pewnie tylko na chwil. Po zmroku pod Paac cigle przychodzili nowi ludzie z zapalonymi zniczami, ktre kupowali na straganach ustawionych przy Krakowskim Przedmieciu co kilka metrw. f

1 Warszawa

Krakowskie Przedmiecie

Morze zniczy i kwiatw przed Paacem Prezydenckim

2 Warszawa

plac Pisudskiego

Wieczorne czuwanie, na ktre mieszkacy zwoali si SMS-ami

3 Warszawa
msze aobne
W pobliu Katynia jest jakby dyskretny waz do nieba mwi podczas wczorajszej mszy w katedrze polowej Wojska Polskiego prymas Jzef Glemp. Przed 70 laty co noc szli tdy polscy oficerowie. Dzi to grupa skromniejsza, ale s w niej: para prezydencka, marszakowie Sejmu, parlamentarzyci, ministrowie, biskupi. Plac przed katedr zapeniy tysice ludzi. Podobnie byo godzin pniej przed archikatedr

AP

WOJCIECH OLKUNIK

www.wyborcza.pl wychodzi 24 godziny na dob

Polska w aobie 13
www.wyborcza.pl Gazeta Wyborcza Niedziela 11 kwietnia 2010
+ +

Y PREZYDENCKIEGO SAMOLOTU
WOJCIECH KARDAS

4
KUBA ATYS

5
DOMINIK WERNER SAWOMIR KAMISKI

w. Jana. Te nie pomiecia tumw, ktre przyszy na msz w intencji ofiar katastrofy. Ludzie wypenili ulic witojask i plac Zamkowy, gdzie naboestwo transmitowano na telebimie. Koo otarza stany dwa biae klczniki (na zdjciu) przywiezione z kaplicy Paacu Prezydenckiego. Naleay do prezydenta Lecha Kaczyskiego i prezydentowej Marii Kaczyskiej. Na obu pooono wizanki biao-czerwonych r

6 Sopot

dom Marii i Lecha Kaczyskich

7 Gdask

stadion Lechii

4 Flagi do poowy masztu

Flagi przed ambasadami i urzdami bd opuszczone do poowy masztu do koca tygodniowej aoby Na zdjciu: opuszczona flaga na teatrze w Toruniu

5 Warszawa
2

Pod sopockim domem pary prezydenckiej przy ul. Armii Krajowej 55 od rana czuwali ssiedzi, politycy, mieszkacy Trjmiasta. Przynosili kwiaty czsto w narodowych barwach oraz znicze, modlili si. Policja zamkna dla samochodw cz ulicy, przy ktrej znajduje si dom. Po godz. 16 przed domem zgromadzili si przedstawiciele pomorskiego PiS. Zoyli kwiaty i odmwili modlitw. Na zdjciu z lewej Hanna Foltyn-Kubicka. Lech Kaczyski, cho by rodowitym warszawiakiem, w Sopocie spdzi 20 lat przenis si tam zaraz po studiach, by rozpocz prac na Uniwersytecie Gdaskim

O godz. 17 na stadionie przy ul. Traugutta pikarze Lechii Gdask mieli rozegra mecz z Poloni Bytom. Z powodu tragedii wszystkie imprezy sportowe zostay odwoane. Kibice Lechii postanowili przyj na stadion i uczci pami zmarych, wrd ktrych byli te wielcy sympatycy biao-zielonych Arkadiusz Rybicki i Maciej Payski. Przyszo okoo 200 osb ze zniczami, flagami klubowymi i narodowymi. Na pocie zawisa te flaga przygotowana specjalnie na rocznic zbrodni katyskiej. Kibice w milczeniu odpalili race, odpiewali hymn narodowy i si rozeszli

Krakowskie Przedmiecie Dokoczenie na s. 14 vvv

Mieszkacy Warszawy pod Paacem Prezydenckim

KAMIL GOZDAN

14 Polska w aobie
Niedziela 11 kwietnia 2010 Gazeta Wyborcza www.wyborcza.pl
+ +

www.wyborcza.pl wychodzi 24 godziny na dob

Wszystkich Polakw jednoczy dowiadczenie jednej z najwikszych tragedii w powojennej historii Polski. W katastrofie lotniczej pod Smoleskiem zgin najwyszy przedstawiciel Pastwa Polskiego, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej

Lech Kaczyski Mari Kaczysk Ryszard Kaczorowski

ostatni Prezydent RP na Uchodstwie Wraz z Nimi mier ponieli z Maonk

Krzysztof Putra i Jerzy Szmajdziski Wicemarszakowie Sejmu Krystyna Bochenek Wicemarszaek Senatu Stanisaw Jerzy Komorowski Wiceminister Obrony Narodowej Andrzej Kremer Wiceminister Spraw Zagranicznych Tomasz Merta Wiceminister Kultury Janusz Kochanowski Rzecznik Praw Obywatelskich Sawomir Skrzypek Prezes Narodowego Banku Polskiego Janusz Kurtyka
Prezes Instytutu Pamici Narodowej

8 vvv Dokoczenie

ze s. 13

8 Ksigi kondolencyjne
W caym kraju w wielu miejscach wystawiono ksigi kondolencyjne. W Paacu Prezydenckim przy Krakowskim Przedmieciu w Warszawie bdzie si mona wpisywa w niedziel od godz. 8 do 22. W sobot wpisay si tysice osb. Tworzyy si kolejki. W sobot wieczorem ksig kondolencyjn wystawiono w Sejmie. Wpisa si do niej m.in. marszaek Sejmu Bronisaw Komorowski penicy obowizki prezydenta (na zdjciu). Tu po nim zrobi to Tadeusz Mazowiecki, pierwszy niekomunistyczny premier RP

Grayna Gsicka Przemysaw Gosiewski Leszek Deptua Grzegorz Dolniak Izabela Jaruga-Nowacka Sebastian Karpiniuk Aleksandra Natalli-wiat Maciej Payski Arkadiusz Rybicki Jolanta Szymanek-Deresz Zbigniew Wassermann Wiesaw Woda Edward Wojtas Janina Fetliska Stanisaw Zajc
Senatorowie
9
BARTOMIEJ BARCZYK

9 Katowice, Marsz dla ycia

Blisko dwa tysice pogronych w aobie mieszkacw lska przeszo w sobot ulicami Katowic w Marszu dla ycia. To, co si stao w Smolesku, pokazuje, e ycie jest strasznie kruche i trzeba o nie dba mwi im ksidz Jacek Plech, diecezjalny duszpasterz modziey. Byy grupki harcerzy, kombatantw, grnikw i politykw. Wiele osb miao znicze i kwiaty. Kiedy w Nowym Jorku waliy si wiee World Trade Center, wiedziaam, e to wydarzenie zmieni histori wiata. Nie mam wtpliwoci, e to, co wydarzyo si w Smolesku, wpynie na histori Polski stwierdzia Ola Frasze z Chorzowa. Marek Kempski, byy wojewoda lski, do Katowic przyjecha z synami. Na pokadzie byo wiele osb, ktre zna osobicie. Maciek Payski po powrocie z Katynia mia wpa wieczorem na imprez z okazji moich 50. urodzin. Nie dociera do mnie, e si ju nigdy nie zobaczymy mwi. Doda, e rwnie mocno przey mier Krystyny Bochenek, wicemarszaek Senatu

Posowie na Sejm RP

Mariusz Handzlik i Pawe Wypych Ministrowie Kancelarii Prezydenta Aleksander Szczygo Szef Biura Bezpieczestwa Narodowego Wadysaw Stasiak Szef Kancelarii Prezydenta RP gen. Franciszek Ggor
Szef Sztabu Generalnego oraz najwysi rang przedstawiciele Si Zbrojnych Sekretarz Generalny Rady Ochrony Pamici Walk i Mczestwa Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej
10
MICHA EPECKI

10 Krakw, msza na Wawelu

W naszych sercach jest bl i wielki al. Prbujemy zrozumie to tragiczne wydarzenie. Stajc wobec niespodziewanej mierci, usiujemy poj ten dramat i wytumaczy go sobie. Na usta cinie si pytanie: Dlaczego? mwi kard. Stanisaw Dziwisz podczas wczorajszej popoudniowej mszy w katedrze wawelskiej odprawianej za tych, ktrzy zginli w katastrofie samolotu. Na Wawelu byli modzi i starzy, rodziny z maymi dziemi. To taka lekcja patriotyzmu. Dlatego przyprowadziam do katedry czteroletni crk. Niewiele rozumie z tego, co tu si dzieje, cho mam nadziej, e to poczucie wsplnoty, ktre rodzi si w tak tragicznych sytuacjach, zapamita mwia krakowianka Ida Kocielniak

Andrzej Przewonik Joanna Agacka-Indecka Przedstawiciele

Kociow i wyzna religijnych, Rodzin Katyskich i stowarzysze, oraz wiele Osb towarzyszcych.

Od tej chwili Las Katyski bdzie budzi w nas wspomnienie rwnie i dzisiejszej katastrofy. Stajemy z pokor wobec wyroku losu, ktry w przedziwny sposb powiza z tym miejscem kolejny dramat naszego Narodu.

11 Flagi na autach

Rodzinom Zmarych
towarzyszymy w Ich cierpieniu. Skadam Im najszczersze wyrazy wspczucia Marszaek Sejmu RP Bronisaw Komorowski
29171335
MARCIN KUCEWICZ

i motocyklach

Wielu kierowcw jedzio wczoraj z wywieszonymi flagami narodowymi przepasanymi kirem. Na zdjciu: motocyklici z Radomia
1

11

WOJCIECH OLKUNIK

www.nekrologi.wyborcza.pl
NEKROLOGI KRAJOWE
Nard polski dotkna ogromna, niepowetowana strata. Wstrznici tragedi mierci

Nekrologi 15
www.wyborcza.pl Gazeta Wyborcza Niedziela 11 kwietnia 2010
+ +

Poruszeni tragiczn mierci Minister

Rodzinie i Najbliszym

Prezydenta Rzeczpospolitej Polskiej

Marii i Lecha Kaczyskich

wyrazy gbokiego wspczucia z powodu tragicznej mierci skada Zarzd Banku Gospodarstwa Krajowego

Lecha Kaczyskiego
i wszystkich towarzyszcych Mu

Grayny Gsickiej
skadamy wyrazy najgbszego wspczucia

Rodzinie oraz Bliskim

Elbieta Biekowska Minister Rozwoju Regionalnego wraz z Kierownictwem i pracownikami resortu

Osb
czymy si w najgbszym blu z Ich

Rodzinami, Przyjacimi i Wsppracownikami

Cze Ich pamici! Zarzd i pracownicy PKP Polskie Linie Kolejowe S.A.

Rodzinom i Najbliszym

Ofiar
katastrofy lotniczej samolotu prezydenckiego pod Smoleskiem wyrazy gbokiego wspczucia skadaj

Pogreni w gbokim alu w obliczu mierci

Rodzinom i Bliskim

Zarzd i pracowicy Banku Gospodarstwa Krajowego Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

Lecha Kaczyskiego Ofiar

tragicznej katastrofy lotniczej pod Smoleskiem wyrazy najgbszego wspczucia skadaj Zarzd i pracownicy Midzynarodowych Targw Poznaskich oraz Jego Maonki

Marii Kaczyskiej
skadamy

Rodzinom oraz Bliskim

Najbliszym
wyrazy wspczucia w imieniu Rady Dyrektorw Grupy ITI Mariusz Walter, Bruno Valsangiacomo, ukasz Wejchert, Wojciech Kostrzewa

Ofiar
tragicznej katastrofy samolotu Tu-154 skadam wyrazy gbokiego wspczucia Elbieta Biekowska Minister Rozwoju Regionalnego

W imieniu mieszkacw Stoecznego Krlewskiego Miasta Krakowa czymy si w blu ze wszystkimi Rodakami dotknitymi jedn z najwikszych tragedii w historii Polski.

Rodzinie i Bliskim
P

Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Pana Lecha Kaczyskiego

oraz

Rodzinom Wszystkich ktrzy towarzyszyli Panu Prezydentowi w tej ostatniej, tragicznej drodze
skadamy wyrazy najgbszego wspczucia Jzef Pilch Przewodniczcy Rady Miasta Krakowa Jacek Majchrowski Prezydent Miasta Krakowa

29171264

16 Nekrologi
Niedziela 11 kwietnia 2010 Gazeta Wyborcza www.wyborcza.pl
+ +

www.nekrologi.wyborcza.pl
W zwizku z katastrof samolotu Tu-154 oraz tragiczn mierci Gboko wstrznici mierci w katastrofie lotniczej w Smolesku

Z gbokim alem przyjlimy wiadomo o katastrofie lotniczej pod Smoleskiem, w ktrej zginli

Lecha Kaczyskiego
Prezydenta RP

Prezydenta RP

Lecha Kaczyskiego
i Jego Maonki

Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, Pan

Lech Kaczyski
i Pani

Marii Kaczyskiej
Pierwszej Damy RP oraz pozostaych Pasaerw i Czonkw zaogi samolotu, w tym Czonkw suby zagranicznej

Marii Kaczyskiej
oraz

Osb
Im towarzyszcych, w tym penicych najwysze funkcje w kraju

Maria Kaczyska
oraz ostatni Prezydent RP na Uchodstwie, Pan

Andrzeja Kremera
Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych RP

Rodzinom, Bliskim
i Wsppracownikom Ofiar skadamy wyrazy szczerego wspczucia

Ryszard Kaczorowski
a take liczni przedstawiciele polskich elit spoecznych i politycznych. To jedna z najwikszych tragedii w historii naszego kraju. Trudno opisa, jak wielka to strata dla naszej Ojczyzny. Sowa s zbyt mae, by wyrazi bezmiar blu i ciar ez. Na usta cisn si pytania, na ktre trudno znale odpowiedzi.

Mariusza Handzlika
Podsekretarza Stanu w Kancelarii Prezydenta RP

Polski Zwizek Piki Nonej i cae rodowisko pikarskie

Stanisawa Komorowskiego
Podsekretarza Stanu w Ministerstwie Obrony Narodowej RP oraz

Wstrznici niewyobraaln tragedi, jaka dotkna dzi Polsk, czymy si w blu z

Rodzinami Ofiar
katastrofy lotniczej w Smolesku oraz wszystkimi Polakami pogronymi w aobie po mierci

Dlaczego dzisiaj, kiedy mielimy wsplnie przeywa doniose wydarzenia w Katyniu, kiedy caa Polska jednoczya si wok tego miejsca pamici? Dlaczego w tym momencie, kiedy cho na chwil ustaway wszelkie podziay polityczne? Dosza kolejna trudna karta w polskich dziejach. W chwili tragedii w Lesie Katyskim odbyway si ostatnie przygotowania do wanych dla nas wszystkich uroczystoci. Pord zgromadzonych tam przedstawicieli licznych rodowisk bya tam take oficjalna delegacja naszego wojewdztwa. Do modlitwy za Dusze pomordowanych oficerw doczyli take intencje za Ofiary tragedii.

Mariusza Kazany
Dyrektora Protokou Dyplomatycznego w Ministerstwie Spraw Zagranicznych RP

Prezydenta RP
i wybitnych przedstawicieli elit naszego Narodu. Na dugiej licie ofiar znajduj si take reprezentanci ziemi pomorskiej - parlamentarzyci:

Rodzinom oraz Bliskim Zmarych

skadamy wyrazy gbokiego wspczucia Radosaw Sikorski Minister Spraw Zagranicznych RP Kierownictwo oraz pracownicy Ministerstwa Spraw Zagranicznych

Oddajc cze Zmarym, skadamy serdecznie kondolencje Ich

Rodzinom i Bliskim
czymy si w aobie ze wszystkimi pogronymi w smutku Polakami.

Z powodu tragicznej mierci Prezydenta Polski na Uchodstwie

Ryszarda Kaczorowskiego
Rodzinie
wyrazy gbokiego alu i wspczucia skadaj

Maciej Payski, Arkadiusz Rybicki i Izabela Jaruga-Nowacka, legenda Solidarnoci Anna Walentynowicz oraz dowdca Marynarki Wojennej, Wiceadmira Andrzej Karweta
W takiej chwili zjednoczmy si w cierpieniu i wsplnej modlitwie

W imieniu mieszkacw Wojewdztwa Kujawsko-Pomorskiego Piotr Cabecki Marszaek Wojewdztwa Krzysztof Sikora Przewodniczcy Sejmiku Wojewdztwa

Ambasador RP w Wielkiej Brytanii w latach 1990-1993 Tadeusz de Virion wraz z Maonk

Mieczysaw Struk Marszaek Wojewdztwa Pomorskiego Brunon Synak Przewodniczcy Sejmiku Wojewdztwa Pomorskiego

W dotkliwym blu z powodu tragicznej mierci Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej i Jego Maonki

Marii i Lecha Kaczyskich

wyrazy najgbszego wspczucia skadaj Zarzd i pracownicy Midzynarodowych Targw Poznaskich

Wielki bl i smutek... Odeszo od nas wielu wspaniaych Polakw.

Z ogromnym smutkiem przyjem wiadomo o tragicznej mierci

Wstrznita tragiczn mierci Prezydenta RP

Ojcowie Matki Synowie Crki

To wielka tragedia dla Ich Rodzin. Ich ostatnie kroki skierowane byy do Lasu Katyskiego, niemego wiadka tragicznych wydarze sprzed siedemdziesiciu lat. Nie dotarli...

Pana

Lecha Kaczyskiego
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej oraz Maonki, Pani

Marii Kaczyskiej
a take wszystkich Czonkw delegacji udajcej si do Katynia. Wyrazy najgbszego wspczucia oraz alu

Lecha Kaczyskiego
oraz Jego

Maonki
skadam wyrazy najgbszego wspczucia

Rodzinom i Bliskim
nam Wszystkim - wyrazy gbokiego wspczucia Wojewoda Kujawsko-Pomorski Rafa Bruski

Rodzinom
skada Minister Sprawiedliwoci Krzysztof Kwiatkowski wraz ze wsppracownikami
2

Rodzinie i Bliskim
Elbieta Biekowska Minister Rozwoju Regionalnego

www.nekrologi.wyborcza.pl
Z blem i smutkiem egnamy Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Z wielkim alem przyjlimy wiadomo o tragicznej katastrofie, w ktrej zginli wybitni przedstawiciele Narodu i Pastwa Polskiego, a wrd nich Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej oraz wybitnych Przedstawicieli ycia publicznego, towarzyszcych Panu Prezydentowi w tragicznie przerwanej podry do Katynia Zbigniew Derdziuk Prezes Zakadu Ubezpiecze Spoecznych

Nekrologi 17
www.wyborcza.pl Gazeta Wyborcza Niedziela 11 kwietnia 2010
+ +

Z gbokim blem przyjem wiadomo o mierci Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

Lecha Kaczyskiego

Lecha Kaczyskiego
i Jego

Lech Kaczyski
wraz z

Maonki
Prezydenta

Maonk
oraz ostatni Prezydent RP na Uchodstwie

Ryszarda Kaczorowskiego Posw i Senatorw

oraz Osb towarzyszcych Prezydentowi w podry do Katynia 10 kwietnia 2010 roku. Skadam wyrazy szczerego wspczucia wszystkim, ktrzy stracili swoich

Polsk dotkna niewyobraalna tragedia. Los brutalnie zrani nasz Ojczyzn odbierajc najwaniejsze, najcenniejsze, niezastpione, tak bliskie wszystkim nam osoby. Poraeni i wstrznici nie potrafimy wyrazi naszego gbokiego alu, bezgranicznego wspczucia oraz sw otuchy dla

Ryszard Kaczorowski
Rodzinom i Najbliszym
skadamy wyrazy gbokiego wspczucia

Rodzin i Najbliszych
wszystkich

Bliskich
w katastrofie lotniczej pod Smoleskiem.

Ofiar
To tragedia caego naszego narodu. Hod polegym.

Konfederacja Pracodawcw Polskich cz si w blu z moimi

Rodakami
Wyrazy gbokiego wspczucia Bogdan Borusewicz

Jan Kulczyk i Zarzd Kulczyk Holding S.A.

Marszaek Senatu RP

Rodzinom

Z gbokim alem przyjlimy wiadomo o tragicznej mierci

Ofiar
katastrofy pod Smoleskiem.

Z ogromnym alem w poczuciu niepowetowanej straty

Rodzinom i Bliskim

Sawomira Skrzypka
Prezesa Narodowego Banku Polskiego

Ofiar
katastrofy samolotu w Smolesku wyrazy najgbszego wspczucia skadaj Grupa ITI i Grupa TVN

czc si w blu i smutku wyrazy najgbszego wspczucia

Wobec tej niewyobraalnej tragedii, w ktrej zgino tak wielu wybitnych i zasuonych dla Polski ludzi, czymy si w blu z Ich Rodzinami i Najbliszymi Stanisaw Kluza Przewodniczcy Komisji Nadzoru Finansowego wraz ze wsppracownikami

egnamy

Rodzinie i Bliskim
skadaj Stanisaw Kluza Przewodniczcy Komisji Nadzoru Finansowego wraz ze wsppracownikami

Z gbokim alem przyjlimy wiadomo o tragicznej mierci Prezydenta RP

Pawa Wypycha
byego Prezesa Zakadu Ubezpiecze Spoecznych Pogreni w smutku Prezes, Zarzd i pracownicy Zakadu Ubezpiecze Spoecznych

Z powodu tragicznej mierci Prezydenta Polski

Lecha Kaczyskiego
oraz Jego Maonki

Lecha Kaczyskiego
i Jego Maonki

Marii Kaczyskiej
czc si w blu i smutku wyrazy najgbszego wspczucia

Gdyby nie byo mierci, ycie nie wydawaoby si nam takie pikne
Mikoaj Gogol

Marii Kaczyskiej
Rodzinie
wyrazy gbokiego alu i wspczucia skadaj Ambasador RP w Wielkiej Brytanii w latach 1990-1993 Tadeusz de Virion wraz z Maonk skadaj Stanisaw Kluza Przewodniczcy Komisji Nadzoru Finansowego wraz ze wsppracownikami

Rodzinie i Bliskim

18 Nekrologi
Niedziela 11 kwietnia 2010 Gazeta Wyborcza www.wyborcza.pl
+ +

www.nekrologi.wyborcza.pl

29171232

Wstrznici wielk tragedi, ktra dotkna Polsk dramatyczn mierci

Lecha Kaczyskiego
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej
i Jego Maonki

Marii Kaczyskiej
a take mierci towarzyszcych im najwybitniejszych Przedstawicieli Narodu Polskiego, w tym blisko zwizanych z naszym regionem

Aleksandra Szczygo
Szefa Biura Bezpieczestwa Narodowego

ks. bp. gen. dyw.

Tadeusza Poskiego
Ordynariusza Polowego Wojska Polskiego skadamy wyrazy wspczucia i solidarnoci z

Rodzinami Ofiar
i Wszystkimi dotknitymi t nag, bolesn i niepowetowan strat polskiego spoeczestwa Zbigniew Dbkowski Przewodniczcy Rady Miasta Olsztyn Piotr Grzymowicz Prezydent Miasta Olsztyn

29171306

www.wyborcza.pl wychodzi 24 godziny na dob

W obliczu niewyobraalnego dramatu tragicznej mierci

Polska w aobie 19
www.wyborcza.pl Gazeta Wyborcza Niedziela 11 kwietnia 2010
+ +

ZGINLI W KATASTROFIE
TVP

Prezydenta Rzeczypospolitej

Lecha Kaczyskiego
i Jego Maonki

Marii
oraz wszystkich

Osb
ktre zginy w katastrofie lotniczej czymy si w przejmujcym blu i arliwej modlitwie za Ich Dusze

Rodzinom i Bliskim
tragicznie Zmarych skadamy wyrazy najszczerszego wspczucia i naszej solidarnoci Zarzd i Rada Nadzorcza oraz pracownicy Katowickiego Holdingu Wglowego SA
29171083

Ewa Bkowska

wnuczka gen. bryg. Mieczysawa Smorawiskiego, ktry zgin w Katyniu

gen. bryg. Stanisaw Nacz-Komornicki

Kanclerz Orderu Wojennego Virtuti Militari

Bronisawa Orawiec-Lffler

Anna Maria Borowska chor. Pawe Krajewski wiceprzewodniczca gorzowskiej

Z najgbszym alem przyjlimy informacj o tragicznej mierci

Stowarzyszenie Rodzin Katyskich z Podhala, bratanica Franciszka Orawca, oficera zamordowanego w Katyniu

Rodziny Katyskiej

funkcjonariusz BOR

Katarzyna Piskorska ks. Zdzisaw Krl

warszawska Rodzina Katyska b. kapelan Warszawskiej Rodziny Katyskiej

Bartosz Borowski
Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

przedstawiciel Rodzin Katyskich

Lecha Kaczyskiego
oraz Jego Maonki

ppk Zbigniew Dbski Katarzyna Doraczyska

sekretarz generalny Zwizku Sybirakw

czonek Kapituy Orderu Wojennego Virtuti Militari

ks. Andrzej Kwanik

kapelan Federacji Rodzin Katyskich

m. chor. Agnieszka Podrdka-Wcawek kpt. Arkadiusz Protasiuk

funkcjonariuszka BOR, stewardesa

Marii Kaczyskiej
Szczere wyrazy wspczucia

Wojciech Lubiski
lekarz prezydenta

osoba towarzyszca, radna PiS

pilot, dowdca zaogi samolotu

Edward Duchnowski Aleksander Fedorowicz

Tadeusz Lutoborski

Wojciech Seweryn Leszek Solski

Rodzinie oraz Bliskim Zmarych

skada Zarzd PKN ORLEN SA

przedstawiciel Rodzin Katyskich, syn ppk. Adama Lutoborskiego, oficera 46. Puku Uanw

przedstawiciel Rodzin Katyskich

przedstawiciel Rodzin Katyskich

Barbara Maciejczyk
stewardesa

tumacz jzyka rosyjskiego

chor. Jacek Surwka

funkcjonariusz BOR

ppk Jarosaw Florczak Barbara Mamiska Kancelaria Prezydenta

funkcjonariusz BOR
29171255

Izabela Tomaszewska
Kancelaria Prezydenta

st. chor. Artur Francuz Zenona funkcjonariusz BOR Mamontowicz-ojek

Z ogromnym smutkiem przyjlimy informacj o katastrofie samolotu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, w wyniku ktrej mier ponieli Czonkowie najwyszych wadz pastwowych, wybitni reprezentanci wiata polityki, przedstawiciele Si Zbrojnych RP, Kocioa oraz przedstawiciele organizacji i instytucji pastwowych i kombatanckich. Pragniemy na rce

Marek Uleryk
funkcjonariusz BOR

gen. bryg. Kazimierz Gilarski

dowdca garnizonu Warszawa

prezes Polskiej Fundacji Katyskiej

chor. Andrzej Michalak kpt. Dariusz Michaowski

Bliskich oraz Rodzin

wszystkich

ks. praat Bronisaw Gostomski

drugi pilot samolotu

technik pokadowy samolotu

Teresa Walewska-Przyjakowska

przedstawicielka Rodzin Katyskich, wiceprezes fundacji Golgota Wschodu

przedstawiciel Rodzin Katyskich

mjr Robert Grzywna por. Pawe Janeczek

funkcjonariusz BOR

funkcjonariusz BOR

por. Artur Zitek

nawigator samolotu

Ofiar
tragedii zoy kondolencje oraz wyrazy szczerego wspczucia

Stanisaw Mikke

adwokat, przewodniczcy Rady Ochrony Pamici Walk i Mczestwa

Gabriela Zych

prezes zarzdu kaliskiego Stowarzyszenia Rodzina Katyska

Dariusz Jankowski
Kancelaria Prezydenta

Justyna Moniuszko
stewardesa

Prosimy o wspomnienia
Znae jedn z ofiar tragedii w Smolesku? Czue emocjonalny zwizek z jedn z nich? Napisz wspomnienie. Opublikujemy je w serwisie Wyborcza.pl, niektre take w papierowej Gazecie Wyborczej. Piszcie: wspomnienie@g.pl

Natalia Januszko
Zarzd PKN ORLEN SA

stewardesa

Janina Natusiewicz-Mirer
osoba towarzyszca

o. Jzef Joniec
29171293

przedstawiciel Rodzin Katyskich, prezes stowarzyszenia Parafiada

ppor. Piotr Nosek

funkcjonariusz BOR

20 Polska w aobie
Niedziela 11 kwietnia 2010 Gazeta Wyborcza www.wyborcza.pl
+ +

www.wyborcza.pl wychodzi 24 godziny na dob

TRAGEDIA W SMOLESKU | ZGINLI W KATASTROFIE

WOJCIECH OLKUNIK

Krzysztof Putra
Wicemarszaek Sejmu (ur. 1957)

eden z liderw PiS. Pochodzi z Podlasia, od poowy lat 70. pracowa w Fabryce Przyrzdw i Uchwytw w Biaymstoku. Od 1980 r. w Solidarnoci, w 1989 r. zosta posem Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego, pniej dziaa w Porozumieniu Centrum, a w 2001 r. by wspzaoycielem Prawa i Sprawiedliwoci. W latach 2005-07 wicemarszaek Senatu. Sympatyczny, o tubalnym gosie, jego znakiem charakterystycznym byy sumiaste wsy, ktre kiedy gdy PiS wygra wybory samorzdowe na Podlasiu zgodnie z obietnic zgoli. Potem na yczenie rodziny ponownie je zapuci. Krzysztof Putra osieroci omioro dzieci. f WBS

Krystyna Bochenek
Wicemarszaek Senatu (ur. 1953)
BARTOMIEJ BARCZYK

Jerzy Andrzej Szmajdziski

Wicemarszaek Sejmu, wiceszef SLD, kandydat na prezydenta (ur. 1952)

y posem w latach 1985-89 i w III RP nieprzerwanie od 1991 r. Minister obrony narodowej w rzdzie premiera Leszka Millera, a potem Marka Belki. Najwicej satysfakcji miaem jako minister obrony. Wojsko lubi od zawsze i bez kokieterii, z serca mog powiedzie, e kocham je mwi o sobie.

Z wyksztacenia ekonomista. Czonek PZPR, od 1986 r. zasiada w Komitecie Centralnym. By przewodniczcym Zarzdu Gwnego Zwizku Socjalistycznej Modziey Polskiej. Od pocztku w SdRP, potem od 1999 r. w SLD. Jego pasj by tenis, grywa w deblu wparze zJolant Szymanek-Deresz (te zgina wkatastrofie wSmolesku).

29 marca tym samym samolotem razem z marszakiem Bronisawem Komorowskim polecia do polskich onierzy w Kosowie. Po czci oficjalnej szybko wmiesza si w tumek onierzy, dugo i z wyran przyjemnoci z nimi rozmawia. Jerzy Szmajdziski osieroci dwoje dzieci. f WBS

rzez prawie 30 lat pracowaa jako dziennikarka w Radiu Katowice. Zasyna wwczas jako autorka popularnych na jej rodzinnym lsku programw powiconych zdrowiu. Organizowaa wielkie akcje spoeczne, w ktrych zachcaa do honorowego oddawania krwi, rzucania palenia i do profilaktycznych bada mammograficznych. To ona wymylia Dyktando organizowany co roku w katowickim Spodku oglnopolski sprawdzian wiedzy o ortografii. Nigdy nie brakowao jej te w finaach Wielkiej Orkiestry witecznej Pomocy, gdzie prowadzia rne licytacje. Do Senatu wesza w 2004 r. z listy wczesnej Unii Wolnoci. W nastpnej kadencji reprezentowaa PO. Osierocia dwoje dzieci. f BART

POSOWIE
Leszek Deptua
PSL (ur. 1953)
Z wyksztacenia weterynarz, prowadzi lecznic w Wadowicach. Dziaacz samorzdowy, by m.in. marszakiem wojewdztwa podkarpackiego. Posem zosta w 2007 r. (Polskie Stronnictwo Ludowe), zajmowa si sprawami europejskimi i samorzdu terytorialnego. By te czonkiem tzw. komisji specjalnej ds.naciskw. f EM

Grayna Gsicka
PiS (ur. 1951)
Szefowa klubu PiS, doktor socjologii. W PRL zwizana z opozycj, w stanie wojennym uyczaa mieszkania na spotkania redakcji podziemnego Tygodnika Mazowsze. Uczestniczya w obradach Okrgego Stou wkomisji ds. grnictwa. W 2005 r. bya ekspertem PO, gdy toczyy si rozmowy o koalicji PO-PiS. Pniej zostaa chwalonym nawet przez opozycj ministrem rozwoju regionalnego wrzdach Kazimierza Marcinkiewicza i Jarosawa Kaczyskiego. W zeszym roku bya jednym z aniokw prezesa wraz z Aleksandr Natalli-wiat (take zgina w katastrofie) iJoann Kluzik-Rostkowsk miay ociepla wizerunek partii. Wstyczniu 2010r. zostaa przewodniczc klubu PiS, bya wymieniana jako moliwa nastpczyni Jarosawa Kaczyskiego. Kompetentna, rzeczowa, sympatyczna, nigdy nie odmawiaa komentarza. f WBS

premier Kaczyski chcia go mie koo siebie jako wietnego organizatora. Znali si jeszcze z czasw Porozumienia Centrum. Gosiewski w tej partii by poza Dornem najbliszym wsppracownikiem Jarosawa Kaczyskiego. Absolutnie lojalnym. f EM

Izabela Jaruga-Nowacka
Lewica (ur. 1950)
Z wyksztacenia etnografka, pracowaa m.in. w Polskiej Akademii Nauk. Feministka. Od poowy lat 80. dziaaa w Lidze Kobiet Polskich. Posanka w latach 1993-97 (z listy Unii Pracy) i od 2001 r. (kolejno z list SLD-UP, SLD i LiD). Szefowa UP w latach 2004-05. W rzdzie Leszka Millera zajmowaa si rwnym statusem kobiet i mczyzn, w rzdzie Marka Belki bya te wicepremierem. Bya matk dwch crek, Barbary i Katarzyny, oraz on prof. Jerzego Nowackiego, rektora Polsko-Japoskiej Wyszej Szkoy Technik Komputerowych w Warszawie. f KNYSZ

kich dokumentw specsub PRL. Prezydent Kaczyski uwaa, e trzeba ujawnia teczki tylko najwaniejszych osb, a chroni prywatno pozostaych. Karpiniuk twierdzi, e Polacy maj prawo pozna katw i oprawcw. Gdy poprawka prezydenta jednak przesza, komentowa: Tajniacy zwyciyli jawniakw. Syn z ostrego jzyka. Jedn z posanek PiS nazwa pocigiem pancernym. Czsto wystpowa w radiu i telewizji. Ostatnio agodnia. f EM

Grzegorz Dolniak
PO (ur. 1960)
Wiceszef sejmowego klubu PO, pochodzi z Bdzina. By absolwentem Akademii Ekonomicznej w Katowicach. W latach 80. pracowa w fabryce obrabiarek Ponar-Defum w Dbrowie Grniczej. W 1991 r. zaj si prowadzeniem wasnego biznesu. Do polityki wszed w 2001 r. By wiceprzewodniczcym klubu Platformy Obywatelskiej oraz komisji spraw wewntrznych i administracji. Szybko sta si jedn z gwnych twarzy Platformy Obywatelskiej. Gdy jesieni zeszego roku po wybuchu afery hazardowej szefem klubu przesta by Zbigniew Chlebowski, na kilka dni przej jego obowizki. Pozostawi on i crk. f RIM

Aleksandra Natalli-wiat
PiS (ur. 1959)
Wiceprezes PiS. Z wyksztacenia ekonomistka, na studiach w 1981 r. dziaaa w Niezalenym Zrzeszeniu Studenckim. Ja byem rzecznikiem Studenckiego Komitetu Strajkowego, a Ola jego najbardziej aktywnym czonkiem wspomina wiceprezes PiS Adam Lipiski. Pracowaa w GUS i PAN. W latach 90. naleaa do Porozumienia Centrum, pierwszej partii braci Kaczyskich. Bya lubiana nie tylko w swojej partii. Ola to jest ta lepsza twarz PiS mwi o niej jeden z politykw SLD. f EM

ciel Niezalenego Zrzeszenia Studentw. Aktywny w solidarnociowym podziemiu, wsptworzy Kongres Liberaw. W 1989 r. powoany na pierwszego niekomunistycznego wojewod gdaskiego. Od 1997 r. pose AWS, wybrany na marszaka Sejmu. Jeden z trzech tenorw twrcw PO; wystpi z partii, argumentujc to rnicami programowymi. Od 2005 r. wicemarszaek Senatu, wybrany jako kandydat niezaleny. Od 2007 r. ponownie pose, niezrzeszony, wybrany z listy PiS. f PS

Arkadiusz Rybicki
PO (ur. 1953)
Gdaszczanin, w drugiej poowie lat 70. zaangaowa si w dziaalno opozycji demokratycznej (wsppracowa z KOR, wsptworzy Ruch Modej Polski, redagowa pismo Bratniak). Podczas strajku w Stoczni Gdaskiej w 1980 r. spisa 21 postulatw; tablica z postulatami zostaa wpisana przez UNESCO na List wiatowego Dziedzictwa Kulturalnego. Dziaacz Solidarnoci. W stanie wojennym internowany. By wiceministrem kultury w rzdzie AWS. Od 2005 r. pose PO, wspautor nowej ustawy o IPN. f PS

Przemysaw Gosiewski
PiS (ur. 1964)
Pose PiS od 2001 r., w rzdzie Jarosawa Kaczyskiego wicepremier i szef Komitetu Staego. By te szefem Klubu Parlamentarnego PiS. Uwaany przez posw za wymagajcego szefa, pdzcego ludzi do pracy. Orientowa si we wszystkich projektach ustaw, tym lepiej, e by prawnikiem. Jego konikiem byo wojsko. Marzy o tym, eby by ministrem obrony, ale

Sebastian Karpiniuk
PO (ur. 1972)
Od 2005 r. pose PO. Wczeniej by samorzdowcem w Koobrzegu. W tej kadencji szef sejmowej komisji ledczej ds. naciskw. W poprzedniej kadencji pracowa nad nowelizacj ustawy lustracyjnej. Domaga si cakowitej jawnoci wszyst-

Maciej Payski
niezrzeszony (ur. 1958)
Prezes Stowarzyszenia Wsplnota Polska. W latach 70. dziaacz gdaskiego Ruchu Modej Polski i wspzaoy-

Jolanta Szymanek-Deresz
Lewica (ur. 1954)
Prawnik, wiceszefowa SLD, bya szefem kancelarii prezydenta Aleksandra
1

WOJCIECH OLKUNIK

www.wyborcza.pl wychodzi 24 godziny na dob

Polska w aobie 21
www.wyborcza.pl Gazeta Wyborcza Niedziela 11 kwietnia 2010
+ +

TRAGEDIA W SMOLESKU | ZGINLI W KATASTROFIE

Aleksander Szczygo
Szef Biura Bezpieczestwa Narodowego (ur. 1963)
TOMASZ WASZCZUK

Wadysaw Stasiak
Szef Kancelarii Prezydenta (ur. 1966)
GRZEGORZ DBROWSKI BARTOSZ BOBKOWSKI

y jednym z najbliszych wsppracownikw prezydenta Lecha Kaczyskiego. Zetkn si znim jako student prawa Uniwersytetu Gdaskiego. W latach 90. pracowa wbiurze prawnym NSZZ Solidarno. W poowie lat 90. Lech Kaczyski cign go do Najwyszej Izby Kontroli. By posem Prawa i Sprawiedliwoci, a w 2005 r. otrzyma nominacj na wiceministra obrony narodowej w ramach rzdu PiS. Gdy w 2007 r. ze stanowiska szefa MON ustpi Radosaw Sikorski, zosta ministrem obrony. Wwyborach 2007r. zosta wybrany do parlamentu, ale zrezygnowa zmandatu, gdy prezydent w 2008 r. mianowa go szefem Biura Bezpieczestwa Narodowego. f PW

koczy histori na Uniwersytecie Wrocawskim iKrajow Szko Administracji Publicznej. Za czasw stoecznej prezydentury Lecha Kaczyskiego by wiceprezydentem miasta przesdziy znakomite referencje, ktre mia z pracy w NIK. Mwi o sobie, e jest czowiekiem do roboty. Bezpartyjny. Jako wiceprezydent nie korzysta zsamochodu subowego, do pracy chodzi na piechot. Po wygranych przez PiS wyborach 2005 r. zosta wiceszefem MSWiA odpowiedzialnym za policj, a potem szefem tego resortu. Dwukrotnie sprawowa funkcj szefa BBN. Od lipca 2009 r. kierowa Kancelari Prezydenta. Mia by kandydatem PiS w wyborach na prezydenta Warszawy. f IWONA SZPALA

ks. Roman Indrzejczyk

Kapelan prezydenta (ur. 1931)
ALBERT ZAWADA

Pawe Wypych
Sekretarz stanu, Kancelaria Prezydenta (ur. 1968)

ysoki, szczupy, z siw czupryn. Na jego wietne, krtkie kazania w parafii Dziecitka Jezus na warszawskim oliborzu jedziem co niedziela a spod Piaseczna. Przyjaciel opozycji demokratycznej i Solidarnoci. Cigle si naraa: esbecji goszczc opozycj, antysemitom goszczc wito Tory, Kocioowi krytykujc Radio Maryja i jzyk niektrych hierarchw. Od 2005 r. kapelan prezydenta Lecha Kaczyskiego. Uczy religii w Szkole Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Warszawie. Swoim uczniom stawia stopnie dobre lub bardzo dobre. Gdy ucze mwi mu, e nie zasuy, odpowiada: Wiem, ale wydaje mi si, e masz w sobie wiele moliwoci i chci, wic zasu. f SROKA

koczy resocjalizacj i histori na Uniwersytecie Warszawskim. Do polityki trafi w 1990 r. jako radny w Warszawie. W latach 90. zwizany z Uni Wolnoci. W 2002 r. prezydent Warszawy Lech Kaczyski zaproponowa mu stanowisko w strategicznym dla PiS biurze polityki spoecznej. Dziedzin, na ktrej Wypych nie tylko si zna, ale ktr si take pasjonowa, bya opieka spoeczna. By jednym znajwyej ocenianych wsppracownikw Lecha Kaczyskiego. Jesieni 2007 r. stan na czele ZUS, w grudniu 2007 r. zosta doradc prezydenta, od czerwca 2009 r. by prezydenckim ministrem odpowiedzialnym m.in. za sprawy spoeczne. f ISZ

Kwaniewskiego. Pochodzia z rodziny prawniczej, jej ojciec Tadeusz Szymanek by sdzi Sdu Najwyszego oraz prezesem Izby Pracy i Ubezpiecze Spoecznych SN. f KNYSZ

Zbigniew Wassermann
PiS (ur. 1949)
Prawnik, absolwent Uniwersytetu Jagielloskiego. W czasach PRL prokurator, jeden z nielicznych, ktrzy nie wstpili do partii. W latach 80. dziaa w duszpasterstwie prawnikw. W 1990 r. jako zaufany czowiek Solidarnoci bra udzia w weryfikacji SB, potem peni kierownicze funkcje w krakowskiej prokuraturze. W 2000 r., gdy ministrem sprawiedliwoci by Lech Kaczyski, peni funkcj prokuratora krajowego. W 2001 r. zosta posem z listy PiS. W latach 2005-07 by koordynatorem sub specjalnych. Wielokrotnie zasiada w speckomisji ds. sub, dwukrotnie w komisjach ledczych ds. Orlenu, a ostatnio w komisji badajcej afer hazardow. Pozostawi on i dwjk dzieci. f W

kowskim (1991) i wojewod tarnowskim (1994-97). Ukoczy studia na Akademii Rolniczej w Krakowie, od kilku lat peni funkcj wiceprzewodniczcego Polsko-Tajwaskiego Zespou Parlamentarnego. By onaty, mia dwie dorose crki. f RIM

zesem Kolegium Pielgniarek i Poonych rodowiskowych. Na swojej stronie internetowej napisaa, e jeden z premierw proponowa jej nagrod za dziaalno na rzecz zapobiegania urazom, wypadkom i zatruciom, ale jej nie przyja, gdy yje si ideaami. f SROKA

Mariusz Kazana
(ur. 1960)
Dyrektor protokou dyplomatycznego MSZ. Zawodowy dyplomata, pracowa m.in. w ambasadzie RP w Paryu. Autor prac na temat stosunkw polsko-francuskich. f BW

Edward Wojtas
PSL (ur. 1955)
Z wyksztacenia ekonomista. Do ZSL zapisa si jeszcze na studiach w poowie lat 70. Pracowa w Lubelskim Urzdzie Wojewdzkim, by wieloletnim radnym sejmiku. W 2005 r. wadz w wojewdztwie lubelskim przeja koalicja LPR-PSL, ktra powstaa w wyniku porozumienia Zdzisawa Podkaskiego z prof. Ryszardem Benderem. Bender zosta wtedy szefem sejmiku, Wojtas, bliski wsppracownik Podkaskiego marszakiem wojewdztwa. f SROKA

Stanisaw Zajc
PiS (ur. 1949)
Senator PiS z Krosna. Wczeniej w ZChN, by m.in. prezesem tej partii. Czterokrotny pose, byy wicemarszaek Sejmu. By sdzi i adwokatem. W PRL broni w procesach politycznych. f M

Stanisaw Komorowski
(ur. 1953)
Wiceminister obrony narodowej. Z wyksztacenia fizyk, z zawodu i zamiowania dyplomata. W latach 90. ambasador RP w Holandii i Wielkiej Brytanii, pniej wiceszef MSZ. Specjalizowa si w sprawach europejskich i w polityce bezpieczestwa. f BW

wie kultury, zwizany z konserwatywnym rodowiskiem krakowskiego Orodka Myli Politycznej; zasiada w radzie programowej Muzeum Powstania Warszawskiego i w komitecie poparcia Lecha Kaczyskiego, wspautor ksiek W obronie zdrowego rozsdku i Pami i odpowiedzialno. Konsultant w Centrum Edukacji Obywatelskiej, wspautor programw nauczania i podrcznikw do wiedzy o spoeczestwie, historii i przedsibiorczoci oraz metodycznych poradnikw dla nauczycieli. f WK

Andrzej Przewonik
(ur. 1963)
Sekretarz generalny Rady Ochrony Pamici Walk i Mczestwa, historyk po Uniwersytecie Jagielloskim. W latach 80.dziaa w studenckiej opozycji, po roku 1989 zacz pracowa w strukturach administracji pastwa. Od 1992 r. nieprzerwanie peni funkcj sekretarza (szefa) ROPWiM. Realizowa tam swoj misj podjt jeszcze w czasie studiw odnajdywania i upamitniania miejsc mczestwa Polakw, gwnie na terenie b. ZSRR. Szczeglnie zasuony dla uczczenia pamici polskich oficerw pomordowanych w Katyniu, Miednoje i Charkowie, wywalczy te odbudow i ponowne otwarcie Cmentarza Obrocw Lwowa. W latach 90. by wiceprzewodniczcym i sekretarzem Komisji ds. Upamitnienia Zbrodni Katyskiej. f W

MINISTROWIE, Andrzej Kremer URZDNICY (ur. 1961)

Mariusz Handzlik
(ur. 1965)
Podsekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta, gwny doradca Lecha Kaczyskiego ds. polityki zagranicznej. Zaczyna jako doradca premier Hanny Suchockiej ds. zagranicznych. Pniej pracowa m.in. w ambasadach RP w Waszyngtonie i przy ONZ w Nowym Jorku. Znany z nadzwyczajnej skutecznoci, by czonkiem wskiej grupy dyplomatw, ktrzy w latach 90. mrwcz prac wprowadzali Polsk do NATO. f BW Wiceminister spraw zagranicznych odpowiedzialny za polityk wschodni. Prawnik, autor licznych prac z zakresu prawa midzynarodowego i dyplomatycznego. W latach 90. konsul w Hamburgu i Bonn. f BW

SENATOROWIE
Janina Fetliska
PiS (ur. 1952)
Od 2005 r. pocki senator PiS. Doktor nauk medycznych z pielgniarstwa. Zajmowaa si organizacj ochrony zdrowia, rwnie jako pracownik naukowy w Wyszej Szkole Humanistycznej w Putusku i Pastwowej Wyszej Szkole Zawodowej w Ciechanowie. Bya pierwszym pre-

Wiesaw Woda
PSL (ur. 1946)
Pose ZSL w latach 1989-91 i PSL od 1997 r. Urodzi si we wsi Palenica pod Tarnowem. By czonkiem Trybunau Stanu (1991-93), wiceprezydentem Krakowa (1987-90), wicewojewod kra-

Tomasz Merta
(ur. 1965)
Podsekretarz stanu w Ministerstwie Kultury i Dziedzictwa Narodowego, generalny konserwator zabytkw w rzdach PiS i PO-PSL, publicysta, wsptwrca programu PiS w spra-

22 Polska w aobie
Niedziela 11 kwietnia 2010 Gazeta Wyborcza www.wyborcza.pl
+ +

www.wyborcza.pl wychodzi 24 godziny na dob

TRAGEDIA W SMOLESKU | ZGINLI W KATASTROFIE

BARTOSZ BOBKOWSKI

Sawomir Skrzypek
Prezes NBP (ur. 1963)

ego wybr na to stanowisko w styczniu 2007 r. by wielkim zaskoczeniem. Ten absolwent Politechniki lskiej w Gliwicach i studiw MBA Uniwersytetu Wisconsin-La Crosse uchodzi za bliskiego wsppracownika prezydenta Lecha Kaczyskiego. Czsto wspomina, e przyszego prezydenta pozna jeszcze w latach 80., gdy by dziaaczem nielegalnego wwczas Niezalenego Zrzeszenia Studentw. Lech Kaczyski by szefem Sawomira Skrzypka, gdy ten w latach 1993-97 pracowa w NIK i pniej,

gdy by zastpc prezydenta Warszawy. Pocztkowo Sawomir Skrzypek zosta przyjty nieufnie przez wikszo komentatorw finansowych i mediw. Na stanowisku prezesa NBP radzi sobie jednak nadspodziewanie dobrze. Musia zmierzy si z najwikszym od lat kryzysem finansowym i z zadaniem tym sobie poradzi. Nawet osoby niesympatyzujce z prezesem przyznaway, e Polska przesza przez kryzys finansowy such nog midzy innymi dziki dobrym decyzjom NBP. f WG

Janusz Kurtyka
Prezes Instytutu Pamici Narodowej (ur. 1960)
WOJCIECH OLKUNIK

Janusz Kochanowski
Rzecznik praw obywatelskich (ur. 1940)
FILIP KLIMASZEWSKI

istoryk po Uniwersytecie Jagielloskim, w PRL dziaacz Niezalenego Zrzeszenia Studentw. Wlatach 90. naukowiec PAN, gdzie kierowa te Solidarnoci.

WIPN od powstania Instytutu, jako szef oddziau w Krakowie, a od 2005 r. prezes (w 2010 r. koczya si jego kadencja). Specjalizowa si w redniowiecznej historii Krakowa, a z dziejw naj-

nowszych wdziaalnoci podziemia niepodlegociowego po 1944r., szczeglnie ruchu Wolno iNiezawiso. Autor 144 publikacji naukowych. onaty, osieroci dwch synw. f W

oktor nauk prawnych i wykadowca Uniwersytetu Warszawskiego. By ekspertem senackiej komisji praw czowieka i praworzdnoci, konsulem generalnym

w Londynie. W 2004 r. bez powodzenia startowa w wyborach do Parlamentu Europejskiego z ramienia PiS. W 2006 r. wybrany przez Sejm na rzecznika praw obywatelskich. f PS

CZONKOWIE DELEGACJI
Joanna Agacka-Indecka
(ur. 1964)
Prezes Naczelnej Rady Adwokackiej od 2007 r. Absolwentka uniwersytetu w odzi (1988) i wykadowca tamtejszej uczelni. Od 1996 r. adwokat. f WRB

Janusz Krupski
(ur. 1951)
Kierownik Urzdu do spraw Kombatantw i Osb Represjonowanych. Historyk po KUL, w opozycji od lat 70., redagowa m.in. wychodzce poza cenzur Spotkania. W 1980 r. wszed do zarzdu Regionu Solidarnoci w Gdasku. Po wprowadzeniu stanu wojennego dziaa w podziemiu. W 1983 r. zosta w Warszawie porwany przez bojwk SB, ktra porzucia go w Puszczy Kampinoskiej ciko pobitego i oblanego kwasem. W latach 90. prowadzi prywatne wydawnictwo i bra udzia w pracach nadzwyczajnej komisji badajcej skutki stanu wojennego i w komisji odpowiedzialnoci konstytucyjnej. W latach 2000-06 by wiceprezesem IPN. Po skoczeniu kadencji zosta szefem Urzdu ds. Kombatantw i Osb Represjonowanych. Zostawi on i siedmioro dzieci. f W

lince Katyskiej na cmentarzu na Powzkach w Warszawie pierwszego w Polsce Pomnika Katyskiego. f PAP

Piotr Nurowski
(ur. 1945)
Prezes Polskiego Komitetu Olimpijskiego. Prawnik, wieloletni dziaacz sportowy ju w 1972 r., majc 27 lat, zosta wiceprezesem, a rok pniej prezesem Polskiego Zwizku Lekkiej Atletyki. W drugiej poowie lat 70. kierowa wydziaem propagandy i kultury Komitetu Wojewdzkiego PZPR, nadzorujc warszawskie media. Od 1981 r. pracowa w dyplomacji, m.in. w ambasadzie w Moskwie. W 1991 r. zwiza si z Zygmuntem Solorzem, wraz z nim tworzy telewizj Polsat. W 2005 r. zosta wybrany na prezesa PKOl. f PN

w 2001 r. By naczelnym kapelanem Stray Ochrony Kolei i kapelanem Komendy Gwnej Stray Ochrony Kolei w Warszawie oraz kapelanem 1. Bazy Lotniczej w Warszawie. W 2008 zdoby na Uniwersytecie Kardynaa Stefana Wyszyskiego w Warszawie licencjat kanoniczny w zakresie prawa kanonicznego. Wczeniej specjalizowa si w filozofii prawa. f KAI

Ukoczy Podyplomowe Studium Operacyjno-Strategiczne Akademii Obrony Narodowej w Warszawie, czyli tzw. szko generalsk. By pierwszym kapelanem wojskowym, ktry skoczy te studia. Biskupem polowym Wojska Polskiego mianowa go w 2004 r. Jan Pawe II. Urodzi si w Lidzbarku Warmiskim, mia dwoje rodzestwa. f KAWI

ks. ppk Adam Pilch

(ur. 1965)
Od 1999 r. zastpca Ewangelickiego Biskupa Wojskowego, od 2000 dziekan Wojsk Ldowych. f JHP

ks. prof. Ryszard Rumianek

(ur. 1947)
Od piciu lat by rektorem Uniwersytetu Kardynaa Stefana Wyszyskiego w Warszawie, rodowity warszawiak, profesor biblistyki i pasjonat ksig biblijnych. Od 1999 r. prowadzi wykady z Pisma witego na Akademii Teologii Katolickiej (dzi UKSW). Czsto mwi o swojej fascynacji Ksig Ezechiela ze wzgldu na jej symbolik i wizyjno. Opublikowa wiele ksiek i artykuw biblijnych, m.in. Wizje pomylnoci w Ksidze Ezechiela i Motyw mioci cudzoonej w Ez 16 i 23. Jako swoj dewiz yciow podawa: Respice finem (Patrz na koniec). f
KAWI

abp Miron Chodakowski

(ur. 1957)
Arcybiskup hajnowski, prawosawny ordynariusz Wojska Polskiego, gen. brygady, dr teologii, wikariusz diecezji warszawsko-bielskiej. f JHP

ks. gen. Tadeusz Poski

(ur. 1956)
Z duszpasterstwem wojskowym by zwizany od 1992 r. W 1995 r. mianowano go dziekanem Nadwilaskich Jednostek Wojskowych Ministerstwa Spraw Wewntrznych i Administracji, a gdy pi lat pniej je rozwizano, zosta kapelanem Biura Ochrony Rzdu.

Czesaw Cywiski
(ur. 1926)
Prezes wiatowego Zwizku onierzy AK, onierz AK, ppk WP, inynier, wspinicjator wielu akcji upamitniajcych dziaalno AK wcaym kraju.

Stefan Melak
(ur. 1946)
Prezes Komitetu Katyskiego, kierowa gon konspiracyjn akcj ustawienia 31 lipca 1981 r. w tzw. Do-

ks. ppk Jan Osiski

(ur. 1975)
Wicekanclerz Kurii Polowej Wojska Polskiego i sekretarz biskupa polowego. wicenia kapaskie przyj

www.wyborcza.pl wychodzi 24 godziny na dob

Polska w aobie 23
www.wyborcza.pl Gazeta Wyborcza Niedziela 11 kwietnia 2010
+ +

TRAGEDIA W SMOLESKU | ZGINLI W KATASTROFIE

Maria Kaczyska
ona prezydenta Lecha Kaczyskiego, Pierwsza Dama Rzeczypospolitej (ur. 1950)
WOJCIECH OLKUNIK WOJCIECH SURDZIEL

Ryszard Kaczorowski
Ostatni prezydent Rzeczypospolitej na uchodstwie (ur. 1919)

mwi, e nie przetrwaby bez niej w polityce. Urodzia si w Machowie, matka bya nauczycielk, a ojciec leniczym. Rodzina przybya na teren dzisiejszej Polski zWilna. Ojciec walczy wwileskiej partyzantce, jeden zjego braci wszeregach Korpusu gen. Andersa pod Monte Cassino. Drugi brat zgin wKatyniu. Z wyksztacenia bya ekonomistk, w przeszoci pracowaa w Instytucie Morskim.

Od 2005 r., gdy zamieszkaa w Paacu Prezydenckim, odgrywaa aktywn rol, szczeglnie w dziaalnoci charytatywnej. W2007r. uczestniczya m.in. w otwarciu Domu Polskiego w Petersburgu wraz zLudmi Putin, on wtedy prezydenta, dzi premiera Rosji. Reprezentowaa Polsk na forum UNICEF oraz dziaaa na rzecz Centrum Zdrowia Dziecka. W 2008 r. podpisaa apel o niezmienianie zapisw ustawy antyaborcyjnej, czym narazia si na atak ze

strony skrajnych si politycznych. W 2009 r. uczestniczya w Kongresie Kobiet Polskich. Osoby, ktre j znay, zawsze podkrelay jej ciepo, inteligencj i poczucie humoru. W 2009 r., mwic w wywiadzie dla Gazety o tym, e polskie kobiety powinny aktywnie uczestniczy wpolityce, przypomniaa, e zrezygnowaa zzaj zawodowych ipowicia si wychowaniu dzieci, bo m by zajty prac. f PW

1990 r. na Zamku Krlewskim w Warszawie przekaza insygnia prezydenckie II Rzeczypospolitej, tekst konstytucji kwietniowej z1935r. oraz insygnia Orderu Ora Biaego prezydentowi Lechowi Wasie, nawizujc wten sposb historyczn czno Polski przedwojennej z III RP. Przed II wojn wiatow dziaa wharcerstwie wBiaymstoku, apo wejciu Sowietw do miasta w Szarych

Szeregach. W1940r. aresztowany przez NKWD izesany na Syberi. Odby szlak bojowy z armi gen. Wadysawa Andersa, walczy m.in. pod Monte Cassino. By posem emigracyjnej Rady Narodowej, w 1989 r. na mocy konstytucji z 1935 r. zosta wyznaczony na prezydenta Polski. Od lat 90. bra aktywny udzia wyciu politycznym Polski. Przyjeda na uroczystoci rocznicowe, spotkania kombatantw. f PW

Andrzej Sariusz-Skpski
(ur. 1937) prezes Federacji Rodzin Katyskich
Jego ojciec, przed wojn prokurator wMinisterstwie Sprawiedliwoci, zosta zamordowany wKatyniu, amatka zmara w1942r. Wlatach 1996-2003 by wiceprzewodniczcym Rady Federacji Rodzin Katyskich, aw 2006r. zosta prezesem Federacji Rodzin Katyskich. f

m siebie w Czowieku z elaza Andrzeja Wajdy. Jej biografia bya inspiracj filmu Strajk Volkera Schlndorffa. Prezydent Lech Kaczyski odznaczy Walentynowicz Orderem Ora Biaego. f PS

tej pory katastrofie samolotu wojskowego CASA w Mirosawcu w 2008 r. Jako pilot mia na koncie 1300 godzin nalotu w powietrzu. Zostawi on i dwoje dzieci. f

Janusz Zakrzeski
(ur. 1936)
Znany aktor teatralny i filmowy. Najbardziej znany z roli marszaka Jzefa Pisudskiego m.in. w filmie Polonia Restituta. Publiczno kochaa go te m.in. za epizod w Misiu Stanisawa Barei jako reyser filmu Ostatnia parweczka hrabiego Barry Kenta. By czonkiem rady programowej Zwizku Pisudczykw. W 2008 r. wiatowy Zwizek Sybirakw przyzna mu nagrod Ambasador Sybirakw za rol w spektaklu Bezgony krzyk. f WK

genera dywizji Tadeusz Buk

(ur. 1960)
Dowdca Wojsk Ldowych RP. Dla onierzy Wdz. Dowodzenie wojskami ldowymi obj we wrzeniu 2009r., onierze czekali wanie na awans Buka na stopie generaa broni (trzy gwiazdki). Zanim trafi do DWL, by m.in. dowdc IX zmiany polskiego kontyngentu wojskowego w Iraku. f

Anna Walentynowicz
(ur. 1929)
Urodzia si w Rwnem na Woyniu. W latach 70. operatorka suwnicy w Stoczni Gdaskiej, wsptwrczyni i dziaaczka Wolnych Zwizkw Zawodowych. Jej wyrzucenie z pracy spowodowao wybuch strajku w Sierpniu 80. i powstanie Solidarnoci. W stanie wojennym internowana i wiziona. Naleaa do dziaaczy zwizku krytycznych wobec Lecha Wasy (zarzucaa mu wspprac z SB) i Okrgego Stou. IPN ujawni, e bya inwigilowana przez ponad 100 agentw SB, za w 1981 r. podobno planowano jej otrucie. Po odzyskaniu niepodlegoci na marginesie polityki. Zagraa sa-

genera Franciszek Ggor

(ur. 1951)
Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, najwyszy rang polski dowdca. By wczeniej m.in. zastpc dowdcy polskiego wojska w operacji Pustynna burza. Potem dowodzi misjami ONZ w Iraku, na Wzgrzach Golan, by te polskim przedstawicielem wojskowym przy komitetach NATO i UE w Brukseli.

GENERAOWIE
genera broni pilot Andrzej Basik
(ur. 1962)
Dowdca Si Powietrznych RP. To jego podwadni zginli w najwikszej do

Od lutego 2006 r. w stopniu generaa broni, a potem czterogwiazdkowego generaa, wtedy zosta te powoany na stanowisko szefa Sztabu Generalnego. Zajmowa je do chwili katastrofy. Odznaczony m.in. Krzyami Oficerskim i Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski, Zotym Krzyem Zasugi, odznaczeniami resortowymi i wieloma odznaczeniami innych pastw, m.in.: amerykask Legi Zasugi czy francusk Legi Honorow. Jego ostatnim dzieem byo przygotowanie wielkiej reformy armii. Ggor razem ze wsppracownikami zmienili cay system szkolenia. To on przeprowadzi polskie wojsko z poborowego do zawodowego, co stao si formalnie z pocztkiem tego roku. Gen. Ggor interesowa si histori, literatur angielsk oraz problematyk operacji kryzysowych, tenisem ziemnym, siatkwk, narciarstwem. Zostawi on i dwoje dzieci. f

przedstawicielem w dowdztwie transformacji NATO w Norfolk w USA. Zostawi on, dwie crki i syna. f

genera broni Bronisaw Kwiatkowski

(ur. 1950)
Dowdca Operacyjny Si Zbrojnych. Uchodzi za jednego z najbardziej kompetentnych polskich dowdcw. Jego kadencja na tym stanowisku dobiegaa wanie koca. f

genera dywizji Wodzimierz Potasiski

(ur. 1956)
Dowdca Wojsk Specjalnych. Wczeniej dowodzi m.in. polskim kontyngentem wojskowym w siach pokojowych ONZ w Syrii. Dwukrotnie uczestniczy w midzynarodowej operacji Iraqi Freedom, m.in. penic funkcj zastpcy dowdcy Wielonarodowej Dywizji Centrum-Poudnie. f MARCIN GRKA

wiceadmira Andrzej Karweta

(ur. 1958)
Dowdca Marynarki Wojennej RP od 2007 r. Wczeniej by m.in. polskim

24 Polska w aobie
Niedziela 11 kwietnia 2010 Gazeta Wyborcza www.wyborcza.pl
+ +

www.wyborcza.pl wychodzi 24 godziny na dob

Lech Kaczyski
Lech Kaczyski by czwartym prezydentem III Rzeczypospolitej, drugim po Gabrielu Narutowiczu prezydentem w historii Polski, ktry w trakcie kadencji zgin tragicznie
MACIEJ WIERCZYSKI

TRAGEDIA W SMOLESKU | ZGINLI W KATASTROFIE

wi o sobie, e gdyby urodzi si przed wojn, zapewne naleaby do Polskiej Partii Socjalistycznej. Zaraz po zaprzysieniu pojecha na Wawel, by zoy kwiaty na grobie marszaka Jzefa Pisudskiego. Nalea do nielicznych ju politykw generacji pierwszej Solidarnoci. Dziaalno publiczn rozpocz w 1977 roku, kiedy zwiza si z ruchem opozycyjnym. Za porednictwem Zbigniewa Romaszewskiego nawiza kontakt z Komitetem Obrony Robotnikw. Po latach, gdy przed wyborami prezydenckimi ujawnia swoj teczk z SB, ze szczegln irytacj mwi o partactwie esbekw, bo wedug niego znacznie czciej odwiedza Jacka Kuronia i rozmawia z nim, ni raportowali o tym bezpieczniacy. W poowie lat 70. wyjecha na Wybrzee, by pisa doktorat na Uniwersytecie Gdaskim. Podobnie jak jego brat bliniak Jarosaw zosta ukarany przez wadze inie dosta si na aplikacj prokuratorsk i sdziowsk za to, e wzi udzia w protecie przeciw zmianom wKonstytucji PRL uzaleniajcym Polsk od sojuszu z ZSRR. Mody doktorant specjalista od prawa pracy przewozi do Trjmiasta nielegalne wydawnictwa, pi-

sywa wpodziemnym Robotniku Wybrzea, doradza, jak chroni prawa pracownicze. Jako pracownik Uniwersytetu Gdaskiego od pocztku zwiza si z powstajcym w sierpniu 1980 r. na Wybrzeu Niezalenym Zwizkiem Zawodowym Solidarno. Tworzy komisje interwencji zwizku. Internowany w stanie wojennym, wdrugiej poowie lat 80. sta si jednym znajbliszych wsppracownikw przewodniczcego zwizku Lecha Wasy, azczasem jego nieformalnym zastpc. Jak sam wspomina, dziaalno wruchu zwizkowym nauczya go umiejtnoci pracy z ludmi, take z tymi, z ktrymi si nie zgadza. Uczestniczy w rozmowach Okrgego Stou, w tym w negocjacjach wMagdalence. Wbrew politycznym radykaom, ktrzy Okrgy St nazywali zdrad, ocenia go jako przeomowy krok na drodze do niepodlegoci. Uwaa jednak, e pniej strona opozycyjna zbyt dugo przestrzegaa jego ustale. W latach 1989-91 peni funkcj zastpcy przewodniczcego S, faktycznie kierujc zwizkiem. W 1991 r. w czasie kampanii prezydenckiej by najbliszym wsppracownikiem Lecha Wasy i wspautorem koncepcji przyspieszenia. Gdy Wasa ustpi ze stanowiska przewodniczcego S, chcia, by szefem

zwizku zosta Lech Kaczyski. Jednak po zwycistwie Wasy drogi prezydenta i Lecha Kaczyskiego si rozeszy. Lech Kaczyski jako prezes Najwyszej Izby Kontroli w latach 1992-95 reformowa t instytucj. W2000r. wrci na scen polityczn jako minister sprawiedliwoci wrzdzie Jerzego Buzka. Popularnoci przysporzyo Kaczyskiemu haso ostrej walki z przestpczoci. To przestpca ma si ba, a nie uczciwy obywatel powtarza minister. Zdymisjonowany przez premiera Buzka wsptworzy now parti Prawo iSprawiedliwo, ugrupowanie, ktrego gwnym postulatem bya pocztkowo wanie walka z przestpczoci. Na czele partii stan jego brat Jarosaw. W 2002 r. Lech Kaczyski zwyciy w wyborach na prezydenta Warszawy. Tym razem wystpowa pod hasem oczyszczenia sytuacji w stolicy. Jego najwikszym osigniciem bya budowa Muzeum Powstania Warszawskiego, hod powstacom warszawskim, wrd ktrych by jego ojciec Rajmund. Matka braci Kaczyskich, Jadwiga, wychowaa synw wkulcie Powstania. Obchody 60-lecia Powstania Warszawskiego, ktrych by gospodarzem, to jego sukces osobisty i wstp do zwyciskiej kampanii pre-

zydenckiej 2005 r. Wystpowa w niej pod hasem silny prezydent, uczciwa Polska ipromowa konstytucj IV Rzeczypospolitej, ktra miaaby znacznie zwiksza uprawnienia prezydenckie. Wygra wybory z obecnym premierem Donaldem Tuskiem, mimo e pocztkowo sondae daway przewag kandydatowi Platformy Obywatelskiej. W czasie wieczoru wyborczego zwrci si do brata: Panie prezesie, melduj wykonanie zadania. Dla jednych bya to deklaracja politycznej podlegoci, dla innych wiadectwo zwizku zbratem bliniakiem. Jego lojalno wobec Jarosawa bya wyjtkowa, mwiono, e Lech Kaczyski jest w stanie wybaczy kad zniewag z wyjtkiem tej uczynionej bratu. Po wyborach za najwaniejsze zadanie uzna zasypanie historycznych podziaw midzy Polakami oraz budow pastwa pozbawionego elementw ustroju PRL. W polityce zagranicznej chcia promowa wizj Polski jako silnego isamodzielnego gracza politycznego. Argumentowa, e we wspczesnej Europie znana jest koalicja silnych, wic Polska powinna budowa koalicj pastw sabych w Unii Europejskiej. Wrd osigni jego prezydentury najwaniejsze byo wynegocjowanie korzystnych warunkw traktatu lizboskiego podczas szczytu Unii wBru-

kseli w 2007 r. Prezydent nie podpisywa ustawy ratyfikacyjnej do 2009 r. Stara si rozwija dobre relacje ze wschodnimi ssiadami Polski, szczeglnie z Ukrain i Litw. Podre do Wilna i Kijowa byy staym elementem polityki zagranicznej prezydenta. Wramach tej polityki ide byo otwarcie poudniowego korytarza energetycznego na Kaukazie. Przez ten korytarz miay pyn surowce energetyczne do Polski. W 2008 r. mobilizowa midzynarodow opini publiczn do obrony Gruzji, ktrej terytorium zaatakowaa Rosja. Wraz zprzywdcami pastw batyckich i Ukrainy w trakcie konfliktu przylecia do Tbilisi, a potem wielokrotnie popiera stanowisko Gruzji na forum midzynarodowym. W 2007 r. ciko przey porak wyborcz Prawa iSprawiedliwoci irzdu Jarosawa Kaczyskiego. Wielokrotnie powtarza w mediach, e najwikszym bdem rzdu brata byo to, e nie potrafi prezentowa swoich osigni. Gdy wsiada do samolotu, ktry mia go zawie na uroczystoci 70. rocznicy zbrodni NKWD do Katynia, jeszcze nie byo wiadomo, czy wystartuje wkolejnych wyborach prezydenckich, cho wezwaa go do tego partia, z ktr by najbardziej uczuciowo zwizany Prawo i Sprawiedliwo. f PAWE WROSKI