You are on page 1of 4

:Sformuowa antynomi wyrazu heterologiczny, wskaza jej rdo i sposb rozwizania tej trudnoci.

' Autorem antynomii wyrazu 'heterologiczny' jest Grelling. Wyraz w jest heterologiczny <=df> w nie jest w. Kreda heterologiczny, bo nie jest tosame sowo kreda nie jest biaym kawakiem czego co pisze. wyraz nie heterologiczny sowo Antynomie kada para zda, z ktrych kade w rwnym stopniu zasuguje na przyjcie (jest tosame) a jednoczenie sprzeczne, sprzeczno wewntrzna. Czy wyraz heterologiczny jest heterologiczny? Heterologiczny jest heterologiczny witw gdy heterologiczny nie jest heterologiczny. ***antynomia Grellinga Niektre przymiotniki posiadaj cech, ktr same opisuj, na przykad przymiotnik polski jest polski, a przymiotnik wielosylabowy wielosylabowy. Pozostae przymiotniki nie posiadaj cechy, ktr opisuj, na przykad wyraz angielski nie jest angielski, a wyraz jednosylabowy nie jest jednosylabowy; nazwijmy te nieopisujce samych siebie przymiotniki heterologicznymi. Lecz czy sam przymiotnik heterologiczny jest heterologiczny? Ot jeli przymiotnik heterologiczny jest heterologiczny, to znaczy, e posiada waciwo, ktr opisuje, czyli nie jest heterologiczny. Z drugiej za strony jeli nie jest heterologiczny, to nie opisuje sam siebie, wic jest heterologiczny!*** Czyli zapisujc podane zdanie jako funkcj: A<=>~A, co oczywicie jest sprzecznoci (nie moe by czego i rwnoczenie tego nie by). Dla rozwizania takich paradoksw naley odrnia jzyk od metajzyka oraz przestrzega zasad samoreferencji (wielopoziomowa struktura jzyka). Nie wolno miesza poziomw jzyka (od dou): wiat rzeczywisty->jzyk przedmiotowy>metajzyk->metajzyk2->... Sformuowa antynomi kamcy. Wskaza jej rdo i sposb rozwizania W oryginale paradoks kamcy(zwany take paradoksem Eubulidesa) brzmia: Jeli kamca mwi Ja kami to czy jest kamc?. Prbujc rozwiza problem prawdziwoci tego zdania dochodzimy do wniosku i kamca jednoczenie kamie i mwi prawd. (Pojcia kamy odnosi si do kategorii prawdy). rdem paradoksu jest wic fakt, e kamca usiuje wypowiedzie zdanie na temat jzyka, w ktrym to zdanie wypowiada. Podobna przyczyna stoi m.in. za sprzecznoci paradoksu klas samozwrotnych, paradoksu Berry'ego oraz paradoksu Russella. Inn wersj paradoksu jest wersja ukasiewicza, ktra brzmi: To zdanie jest faszywe - samo zdanie wypowiada si o swojej prawdziwoci. Jej rozwizanie zaproponowa Tarski, formuujc wielopoziomow struktur jzyka: Dla uniknicia paradoksw naley odrnia jzyk od metajzyka oraz przestrzega zasad samoreferencji. Nie wolno miesza poziomw jzyka (od dou: wiat rzeczywisty->jzyk przedmiotowy>metajzyk->metajzyk2->... Sformuowa najwaniejsze prawa mylenia Arystotelesa Najwysze prawa mylenia Arystotelesa to tzw. hierarchia sdw (cz hierarchii wiedzy). 1. Zasada tosamoci: Wszelkie A jest A (A=A) lub cokolwiek jest prawdziwe, musi zgadza si z sob samym. 2. Zasada sprzecznoci: a) Wersja ontologiczna (dot. bytu) nie moe by jako i zarazem tak nie by, b) Wersja logiczna (dot. sdw) wszelkie wypowiedzi pitnujce zdania sprzeczne ~(p ^ ~p), nie mona twierdzi i zarazem zaprzecza, niemoliwe jest zgodnie z prawd mwi o czym sprzecznym, c) Wersja psychologiczna (dot. uczu, przekona) niepodobne, by kto by jednoczenie o czym przekonany i nie przekonany. 3. Zasada wyczonego rodka: Nie ma nic pomidzy prawd a faszem p v ~p (dwuwartociowo logiki), z dwch zda sprzecznych minimum jedno jest prawdziwe. Poda klasyczn definicj prawdy Arystotelesa i wskaza jej ograniczenia Sd jest prawdziwy jeli jest tak jak on gosi Arystoteles. Taki sposb definiowania prawdy posiada jednak pewne ograniczenia, np.: zdanie 13. grudnia 1823 roku by bardzo mrony jest pewnie prawdziwe, ale jedynie dla niektrych obszarw Ziemii (np. w Afryce zapewne nie byo wtedy zimno, ale w Polsce pewnie tak). Przykad pokazuje i prawdziwo zdania zaley wic od kontekstu. zdanie Zupa pomidorowa jest bardzo smaczna na pewno jest prawdziwe dla amatorw zupy pomidorowej, jednak dla osb, ktre nie darz tej potrawy szczeglnym uczuciem, zdanie jest faszywe. Tak wic prawdziwo zdania zaley rwnie od modelu Scharakteryzowa zwile logik jako metod u Sokratesa: Sokrates jest ojcem intelektualizmu etycznego Intelektualizm etyczny cnota, dobro moralne jest rdem szczcia. rdem za jest niewiedza. Winnimy poszukiwa dobra (wiedzy), dy do poznania Metody zdobycia wiedzy dziel si na pozytywne oraz negatywne: - pozytywne (metoda maientyczna) kady ma w sobie ukryt wiedz, ktr naley jedynie wydoby; - negatywne (ironia sokratejska, metoda elenktyczna) zbijanie argumentw oponenta, denie do tego aby nasz rozmwca sam zaprzeczy swoim argumentom, wykazywanie mu jego wasnej niewiedzy

Scharakteryzowa zwile hierarchiczn budow wiedzy Arystotelesa: Wiedza dzieli si na pojcia i sdy i ma wedug Arystotelesa charakter hierarchiczny. Poprawne posugiwanie si pojciami to definiowanie, sdami to dowodzenie, Sdy rwnie tworz hierarchi, mianowicie hierarchi racji i nastpstw, przy czym sdy bardziej oglne mog stanowi racj dla mniej oglnych, nigdy odwrotnie. Szczytem hierarchii sdw s sdy najoglniejsze. Aby okreli jakiekolwiek pojcie, naley odnie je do rodzaju bliszego: Definicja = rodzaj bliszy + rnica struktur(rnica gatunkowa ktra z ogu wyrni dane pojcie), np. czowiek = istota ywa + rozumna. Dowd sdu polega na odnalezieniu dla niego racji i wnioskowaniu nastpstwa, np. Sokrates to czowiek i kady czowiek jest miertelny. Wniosek: Sokrates jest miertelny. Im dane pojcie lub sd wyej s w hierarchii, tym s oglniejsze. Hierarchia poj dy do absolutu, a sdw do najwyszych praw mylenia. Hierarchia poj: absolut...istoty ywe...czowiek sdw: njw.pr.mylenia...racja...nastpstwo (spis od gry) Przedstawi wybrany paradoks Zenona z Elei **Dychotomia: Sprinter ma do przebiegnicia skoczony dystans. Zanim jednak pokona ca odlego musi najpierw dobiec do 1/2 dugoci, ale zanim dobiegnie do 1/2 musi najpierw dobiec do 1/4, ale zanim dobiegnie do 1/4 musi najpierw dobiec do 1/8, i tak w nieskoczono. Wynika z tego, e biegacz ma do przebycia nieskoczon liczb odcinkw o skoczonej dugoci. Poniewa nie da si pokona nieskoczonej liczby odcinkw w skoczonym czasie, biegacz nigdy nie ukoczy biegu. Co wicej, biegacz nie moe nawet zacz biegu, bo ten sam paradoks stosuje si rwnie do dystansu dowolnie zmniejszonego: tak samo, jak nie da si (wg powyszego rozumowania) dobiec na dystans 100 m, nie da si rwnie na dystans jednego metra ani na dystans jednego milimetra. Paradoks ten oczywicie dzisiaj mona atwo obali, bo wiemy ju, e: i=1nieskoczono 1/2i <+niesk. **Strzaa: Zamy, e wystrzelona z uku strzaa pokonaa okrelony dowolny odcinek drogi. Mona wic powiedzie, e w momencie wystrzelenia znajdowaa si ona na pocztku tej trasy, a po dotarciu do celu na kocu. Pytanie jednak, gdzie przebywaa w trakcie pokonywania tej drogi. Mona odpowiedzie, e w 1/4 czasu pokonywania tego odcinka musiaa by niewtpliwie w 1/4 odcinka. Gdy zadamy pytanie, gdzie bya po 1/2 czasu lotu, znowu mona odpowiedzie, e w 1/2 odcinka. Po 3/4 czasu w 3/4 odcinka, i tak dalej w nieskoczono. Moemy sobie wyobraa dowoln chwil lotu, w ktrym strzaa znajdowaa si w jakim konkretnym punkcie, w konkretnej odlegoci od ucznika. Czyli moemy powiedzie, e skoro w kadej chwili znajdowaa si w jakim konkretnym punkcie, wic w kadej chwili bya w spoczynku. Niemoliwe jest zatem aby w kadej chwili czasu strzaa pozostawaa w spoczynku i poruszaa si jednoczenie. Scharakteryzowa zwile 3wartociow logik zda ukasiewicza Determinizm: *zasada przyczynowoci(klasyczny determinizm)*mocny determinizm ukasiewicz wyrni 3 typy zdarze przyszych: -pewne (obecnie maj swoje przyczyny) -wykluczone (obecnie istniej przyczyny wykluczajce) - niepewne (nie istniej obecnie ani przyczyny, ani przyczyny wykluczajce) oraz 3 typy sdw: - zdanie prawdziwe (orzeka, e wystpi zdarzenie pewne [1]) - zdania faszywe (orzeka, e wystpi zdarzenie wykluczone [0]) - zdania niepewne (orzeka, e wystpi zdarzenie niepewne) Symbolika beznawiasowa ukasiewicza = C(implikacja)KAN //np.Kpg, Cqp qp Mp jest moliwe e p (1/2 = 1) ; Lp jest konieczne e p (1/2 = 0) Wniosek: w logice klasycznej nie mona odrni moliwoci od koniecznoci. Zapisa zdanie z wykorzystaniem zwrotw WK oraz WW: Jeli dzi jest 4 grudnia to Barbara ma imieniny - WK moemy zapisa jako implikacj pq, gdzie q jest warunkiem koniecznym. - WW moemy zapisa jako implikacj qp, gdzie p jest warunkiem wystarczajcym. Zdanie Jeli dzi jest 4 grudnia to Barbara ma imieniny rwnie zapisujemy w postaci implikacji pq, gdzie: p := dzi jest 4 grudnia ; q := Barbara ma imieniny Tak wic podstawiajc p oraz q do definicji WK oraz WW mamy: Warunkiem koniecznym aby dzi by 4 grudnia s imieniny Barbary Warunkiem wystarczajcym aby Barbara miaa dzi urodziny jest 4 grudnia Zapisa zdanie jako WK i WW: Jeli egzamin z logiki jest przyjemny, to zainteresuj si nim ponownie w terminie poprawkowym Zdanie zapisujemy w postaci : pq, gdzie: p = egzamin z logiki jest przyjemny q = zainteresuj si nim ponownie w terminie poprawkowym WK zapisujemy jako pq i czytamy: warunkiem koniecznym na to, e p jest to, e q. WW zapisujemy jako qp i czyt: warunkiem wystarczajcym na to, e q jest to, e p. o podstawieniu: Warunkiem koniecznym przyjemnoci egzaminu z logiki jest zainteresowanie si nim ponownie w terminie poprawkowym. Warunkiem wystarczajcym zainteresowania si egzaminem z logiki w terminie poprawkowym jest

to, aby by on przyjemny.

Uzupeni zdanie oraz oceni jego prawdziwo: Jeli aksjomat A2 (KRZ) ma posta..., to w logice intuicjonistycznej spenione jest prawo podwjnego zaprzeczenia Uzupeniamy luk wyraeniem Jeli Aksjomat (A2) KRZ ma posta jednoroca. Zapisujemy zdanie w postaci : p q. Zdanie p jest oczywicie faszywe. Poniewa z faszu moe wynika wszystko, implikacja jest prawdziwa i cae zdanie rwnie jest prawdziwe. Oceni prawdziwo zdania oraz poda pene uzasadnienie: Jeli wczoraj by wtorek, to TDW jest rwnowane aksjomatowi A9 Zdanie zapisujemy w postaci pq, gdzie: p = wczoraj by wtorek q = TDW jest rwnowane aksjomatowi A9. **Jeli nie piszecie egzaminu w rod to sprawa prosta zdanie p jest faszem (p=0), a z faszu moe wynika cokolwiek. Caa implikacja jest wic prawdziwa. **Ale jeli piszecie egzamin w rod, lub profesor podmieni dzie tygodnia eby utrudni nam ycie, to zdanie p jest oczywicie prawdziwe (p=1). TDW jest rwnowane aksjomatom (A1) oraz (A2), wic zdanie q jest faszywe (q=0). Podsumowujc: 10. A zgodnie z wasnociami implikacji z prawdy nie moe wynika fasz. Zdanie jest wic faszywe. Uzupeni zdanie oraz oceni jego prawdziwo: Jeli aksjomat (A9) KRZ ma posta..., to w trjwartociowej logice zda ukasiewicza alternatywa zdania wtpliwego i prawdziwego jest zdaniem wtpliwym. pq **Jeli p uzupenimy aksjomatem, to zdanie p=1. Zdanie q=0, bo w 3wart. log. ukasiewicza taka alternatywa jest zdaniem prawdziwym (A1=1). Czyli 1 0. Zgodnie z wasnociami implikacji, z prawdy nie moe wynika fasz. Cae zdanie jest wic faszywe. **W miejsce kropek wstawiam cokolwiek, np. Jeli aksjomat (A9) KRZ ma posta czterolistnej koniczyny otrzymuje zdanie faszywe (p=0). Wtedy caa implikacja przyjmie posta 00 i zgodnie ze swoimi wasnociami bdzie zdaniem prawdziwym (dowd nie wprost). Oceni prawdziwo zdania Jeli podzbiory niesprzecznych zbiorw zda s niesprzeczne, to kada krata jest algebr Boole'a Zdanie zapisujemy w postaci: pq gdzie p = podzbiory niesprzecznych zbiorw zda s niesprzeczne ; q = kada krata jest algebr Boolea Na podstawie wasnoci niesprzecznoci zbiorw zda wiemy, e zdanie p jest prawdziwe (p=1). Wiemy, e algebr Boolea jest krata rozdzielcza z okrelonymi dziaaniami jednoargumentowymi oraz zeroargumentowymi, a take wyrnionymi elementami. Istnieje wic krata, ktra nie jest algebr Boolea. Zdanie q jest wic faszywe (q=0). Podsumowujc: 10. A zgodnie z wasnociami implikacji z prawdy nie moe wynika fasz. Zdanie jest wic faszywe. Rozwi zagadk: Bdc otrem lub rycerzem stwierdzam : (1)Lubi zup pomidorow (2)Jeeli lubi zup pomidorow, to lubi kremwk Inny zapis zagadki: p lubi zup pomidorow q lubi kremwk (1)p ; (2)pq Jak wiadomo rycerz zawsze mwi prawd, za otr zawsze kamie. Musimy rozway dwa przypadki: Autor wypowiedzi jest otrem A skoro tak to pierwsze wypowiadane zdanie jest faszywe. Czyli P=0 (trzy kreski) Drugie zdanie rwnie powinno by faszywe, jednak tak na pewno nie bdzie, gdy implikacja jest faszywa tylko i wycznie wtedy gdy pierwsze zdanie jest prawdziwe, za drugie faszywe. Pierwsze zdanie w tym konkretnym przypadku jest faszywe wic caa implikacja jest prawdziwa. Autor wypowiedzi jest wic rycerzem. Sprawdmy to zakadamy, e autor wypowiedzi jest rycerzem, a jeli tak to pierwsze wypowiedziane przez niego zdanie jest prawd, czyli p=1. Drugie zdanie bdzie prawdziwe jeli q=1, a to oczywicie jest moliwe.

[(A /\ B) C] [(A /\ ~C) ~B] (1) (A /\ B) C za (2) A /\ ~C za (3) ~~B za nie wprost (4) B (XXII,RO) //A9.3 ~~A/~~B, A/B) (5) A /\ ~C A (A3) (6) A /\ ~C ~C (A4) (7) A (2,3,RO) (8) ~C (2,4,RO) (9) A[B(A /\ B)] (A5) (10) B(A /\ B) (7,9,RO) (11) A /\ B (4,10,RO) (12) C (1,11,RO) (13) 8 i 12 sprzeczne (14) 4 eT (1-13,TDN,A3,A4,A5,XXII,RO) Twierdzenie o dedukcji nie wprost: C, ~C e Cn(Xu{A1,...,An, ~B}) A1(A2...(AnB)...) e Cn(X) [(AB) A] A (1) (AB) A za (2) ~A za nie wprost (3) ~A(AB) (A9.2) (4) AB (2,3,RO) (5) A (1,4,RO) (6) 2 i 5 sprzeczne (7) 4 eT (1,6,TDN, A9.2, RO) Twierdzenie o dedukcji nie wprost: C, ~C e Cn(Xu{A1,...,An, ~B}) A1(A2...(AnB)...) e Cn(X) [(AB) C] (BC) (1) (AB) C za (2) B za (3) B(AB) (A1) (4) AB (2,3,RO) (5) C (1,4,RO) (6) 4 eT (1-5,TDW,A1) ~(A/\~A) (1) A /\ ~A A (A3) (2) A /\ ~A ~A (A4) (3) [(A/\~A) A] [((A/\~A) ~A) ~(A/\~A)] (A9) (4) [(A/\~A) ~A] ~(A/\~A) (1,3,RO) (5) ~(A/\~A) (2,4,RO) (6) 4 eT (1-6,TDW,A3,A4,A9) Twierdzenie o dedukcji wprost: B e Cn(X u {A1...An}) A1 (A2 ...(An B)...) e Cn(X) (AB)(~B~A) (VII: (AB) (~B~A)) 4 : (AB) (~B~A) 4 : (~B~A) (1) AB za (AB) (2) ~B za (1) ~B~A za (3) ~~A za nie (2) A za wprost (3) ~B za nie wprost (4) A (XXII,RO) //A9.3 (4) ~A (1,3,RO) (5) B (1,4,RO) (5) 2 i 4 sprzeczne (6) 2 i 5 sprzeczne (6) 4 eT (1-5,TDN) (7) 4 eT (16,TDN,XXII) 4: (1) 4 za (2) 4 za (3) 4 (4 4 /\ 4) (A5) (4) 4 4 /\ 4 (1,3,RO) (5) 4 /\ 4 (2,4,RO) (6) 4 eT (1-5, df ,TDW,A5,RO) Twierdzenie o dedukcji nie wprost: C, ~C e Cn(Xu{A1,...,An, ~B}) A1(A2...(AnB)...) e Cn(X) A(A\/A) 4 A(A\/A) (A6) 4 (A\/A)A 4: (1) A\/A za (1) 4 za (2) AA twierdz. (2) 4 za pom. (3) 4(4 4/\4) (A5) (3) AA (2,w) (4) 4 4/\4 (1,3,RO) (4) (AA) [(AA) (5) 4/\4 (2,4,RO) (A\/A) A] (A8) (6) 4 eT (1-5, def (5) (AA) (A\/AA) ,TDW) (3,4,RO) (6) A\/AA (3,5,RO) (7) 4 eT (1-8,TDW) [(A /\ ~B) /\ ~C] (A /\ ~(B \/ C) (1) (A /\ ~B) /\ ~C za (2) [(A /\ ~B) /\ ~C) A /\ ~B (A3) (3) [(A /\ ~B) /\ ~C) ~C (A4) (4) A /\ ~B (1,2,RO) (5) ~C (1,3,RO) (6) A /\ ~B A (A3) (7) A /\ ~B ~B (A4) (8) A (4,6,RO) (9) ~B (4,7,RO) (10) ~B (~C ~B /\ ~C) (A5) (11) ~C ~B /\ ~C (9,10,RO) (12) ~B /\ ~C (5,11,RO) (13) ~B /\ ~C ~(B \/ C) (pr.de.Morgana) (14) ~(B \/ C) (12,13,RO) (15) A [~(B \/ C) A /\ ~(B \/ C)] (A5) (16) ~(B \/ C) A /\ ~(B \/ C) (8,15,RO) (17) A /\ ~(B \/ C) (14,16,RO) (18) 4 eT (1-17, TDW, A3,A4,A5,pr.de.Morgana) Twierdzenie o dedukcji wprost: B e Cn(X u {A1...An}) A1 (A2 ...(An B)...) e Cn(X)

(A/\~(B \/ C))((A/\~B)/\C) (1) A/\~(B \/ C) za (2) A/\~(B \/ C) A (A3) (3) A/\~(B \/ C) ~(B \/ C) (A4) (4) A (1,2,RO) (5) ~(B \/ C) (1,3,RO) (6) ~(B \/ C) ~B /\ ~C (pr. De Morgana) (7) ~B /\ ~C (5,6,RO) (8) ~B /\ ~C ~B (A3) (9) ~B /\ ~C ~C (A4) (10) ~B (7,8,RO) (11) ~C (7,9,RO) (12) A(~BA /\ ~B) (A5) (13) ~BA /\ ~B (4,12,RO) (14) A /\ ~B (10,13,RO) (15) (A /\ ~B) (~C(A /\ ~B) /\ ~C) (A5) (16) ~C (A /\ ~B) /\ ~C (14,15,RO) (17) (A /\ ~B) /\ ~C (11,16,RO) (18) 4 eT (1-17, TDW, A3,A4,A5, pr.de.Morgana) Twierdzenie o dedukcji wprost: B e Cn(X u {A1...An}) A1 (A2 ...(An B)...) e Cn(X) 1)Pr. de Morgana: ~(A/\B) ~Av~B 20': ~(A/\B) ~Av~B 1)~(A/\B) ( za1) 2)~(~Av~B) (za.niewp.) 3)~A ~Av~B (A6) 4)~B ~Av~B (A7) 5)~(~Av~B) A (tw.VII,3) 6)~(~Av~B) B (tw.VII,4) 7) A (2,5,RO) 8) B (2,6,RO) 9) A(BA/\B) (A5) 10) BA/\B (7,9,RO) 11) A/\B (8,10,RO) 12) 1 i 11 sprzeczne 13)N.pdst.: 1-12,TDN: 20' eT 20'': (~Av~B) ~(A/\B) 1)~Av~B (za1) 2) A/\B A (A3) 3) A/\B B (A4) 4) ~A ~(A/\B) (tw.VII,2) 5) ~B ~(A/\B) (tw.VII,3) 6)(~Av~B)~(A/\B) (A8,4,5 7)N.pdst.1-6, TNW: 20'' eT Pocznie do 20: (1) 20 za (2) 20 za (3)20(2020/\20) (A5) (4) 20 20/\20 (1,3,RO) (5) 20/\20 (2,4,RO) (6) 20 eT (1-5, def ,TDW) 21'': (~A/\~B) ~(AvB) 1) ~A/\~B (za1) 3) ~~(AvB) (za.niewpr) 4)~A/\~B ~A (A3) 5)~A (1,4,RO) 6)~A/\~B ~B (A4) 7)~B (1,6,RO) 8)~~(AvB) (AvB) (A9.3) 9) AvB (3,8,RO) 10) AvB (~AB) (tw.XVIII) 11)~A B (9,10,RO) 12) B (5,11,RO) 13)7 i 12 sprzeczne 14)N.pdst.: 1-12,TDN: 21''eT

(A /\ B) (B /\ A) * 2 A/\BB/\A (1) A/\B za (2) A/\BA (A3) (3) A/\BB (A4) (4) A (1,2,RO) (5) B (1,3,RO) (6) B(AB/\A) (A5) (7) AB/\A(RO) (8) B/\A (6,7,RO) (9) 2eT (18,tdw) 2 B/\AA/\B (1) B/\A za (2) B/\AB (A3) (3) B/\AA (A4) (4) B (1,2,RO) (5) A (1,3,RO) (6) A(BA/\B) (7) BA/\B(RO) (8) A/\B (6,7,RO) (9) 2eT (18,tdw) 2 (1) 2 (2) 2 (3) 2(2 2/\2) (A5) (4) 22/\2 (1,3,RO) (5) 2/\2 (2,4,RO) (6) * (def. ) (7)2 eT (15,tdw)

Zdefiniuj funkcj ukasiewicza za pomoc funkcji Scheffera: p||q<=> <=>[(p|p)|(q|q)]|[(p|p)|(q|q)] p|| p| q| (p|p)|(q| p q (6)|(6) q p q q) 1 1 0 0 0 1 0 1 0 0 0 1 1 0 0 1 0 1 0 1 0 0 0 1 1 1 0 1 Zdefiniowa kresk Sheffera za pomoc operatora ukasiewicza p|q [(p||p)||(q||q)]||[(p||p)||(q||q)] Zdefiniowa koniunkcj i alternatyw za pomoc funkcji ukasiewicza: Alternatywa p q p \/ q p || q (p||q) || (p||q) 1 1 1 0 1 1 1 0 1 0 1 1 0 1 1 0 1 1 0 0 0 1 0 1 Koniunkcja p/\ p|| p|| q|| (p||p)||(q|| p q q q p q q) 1 1 1 0 0 0 1 1 0 0 0 0 1 0 0 1 0 0 1 0 0 0 0 0 1 1 1 0 Zdefiniowa koniunkcj funkcji Sheffera: Koniunkcja p q p /\ q p|q 1 1 1 0 1 0 0 1 0 1 0 1 0 0 0 1 Alternatywa p \/ p| p q p|p q q 1 1 1 0 0 1 0 1 0 0 0 1 1 1 1 0 0 0 1 1 i alternatyw za pomoc (p|q) | (p|q) 1 0 0 0 q| q 0 1 0 1 1 1 1 1

2)Pr. de Morgana: ~(AvB) ~A/\~B 21':~(AvB) ~A/\~B 1)~(AvB) (za1) 2)B AvB (A7) 3)~(AvB) ~B (VII,2) 4)~B (1,3,RO) 5)A AvB (A6) 6)~(AvB) ~A (VII,5) 7)~A (1,6,RO) 8)~A(~B~A/\~B) (A5) 9) ~A/\~B (7,8;4,8; RO) 10) N.pdst.:1-9,TDW: 21' eT ***+CZENIE !!!!

II: (A B) [(B C) (A C)] 1) A B (za1) 2) B C (za2) 3) A (za3) 4) B (3,1,RO) 5) C (4,2,RO) 6) Na podst. 1-5 i TDW: Tw.II eCn(0!) XVIII: AvB (~A B) 1)AvB (za1) 2)~(~A B) (za. niewprost) 3)A (~A B) (A9.2, ~A/A, A/~A) 4)B (~A B) (A1, A/B, B/~A) 5)(A(~AB))[(B(~AB))(AvB(~AB))](A8,C/~AB 6)(B(~AB))(AvB(~AB)) (3,5,RO) 7)AvB(~AB) (5,6,RO) 8)~AB (6,7,RO) 9)N.pdst.: 1-8,TDW: Tw.XVIII eT (~AC) [(BC) [(AB) C]] (1) ~AC za (2) BC za (3) AB za (4) (~AC) [(BC) (~A\/BC) (A8, A/~A) (5) (BC) (~A\/BC) (1,4,RO) (6) ~A\/BC (2,5,RO) (7) AB~A\/B (twierdzenie dodatkowe) (8) ~A\/B (3,7,RO) (9) C (6,8,RO) (10) 4 eT (1-9, TDW, A8, tw. dod.) **tw. dodatkowe: ( AB(~A\/B)) 1)A B (za1) 2)~(~AvB)(za niewprost) 3)B ~AvB (A7, A/~A) 4)A ~AvB (1,3, tw.II ((AB)[(BC)(AC)] ) 5)[A ~AvB ] (~(~AvB)~A) (tw.VII, B/~AvB) 6)~(~AvB)~A (4,5,RO) 7)~A (2,6,RO) 8)~A ~AvB (A6, A/~A) 9)~AvB (7,8,RO) 10) 2 i 9 sprzeczne 11) Na podst. 1-10, TDN, tw.IItw.VII: tw.(...)eCn(0!) (AB) [(A~B) ~A] (1) AB za (2) A~B za (3) ~~A za nie wprost (4) A (XXII RO) ///A9.3 (5) B (1,4,RO) (6) ~B (2,4,RO) (7) 5 i 6 sprzeczne (8) 1 e T (1-7, TDN) XXII ~~AA XXII ~~AA (1) ~~A za (2) ~A za nie wprost (3) 1 i 2 sprzeczne (4) XXII e T (1-3, TDN)

(p|p)|(q|q) 1 1 1 0

Sprawdzi e aksjomaty KRZ dot. Alternatywy s tautologiami w 2-elementowej algebrze zda: Aksjomaty:6,7,8 Aksjomat 6: p q p\/q pp\/q 1 1 1 1 1 0 1 1 0 1 1 1 0 0 0 1 Aksjomat 7 p q p\/q qp\/q 1 1 1 1 1 0 1 1 0 1 1 1 0 0 0 1 Aksjomat 8 {(pr) [(qr) (p \/ qr)] 5 48 q pv pvq p q r pr 7 r r q 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 0 0 0 1 0 1 1 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 0 0 0 1 1 0 0 1 0 1 1 1 1 1 1 1 1 0 1 0 1 0 1 0 1 1 Wyrazi alternatyw za pomoc koniunkcji i negacji oraz uzasadni rozwizanie. pv ~p^~ ~(p^q 4^ ~ p q q q ) 5 1 1 1 0 0 0 1 1 1 0 1 0 1 0 1 1 0 1 1 0 1 0 1 1 0 0 0 1 1 1 0 1 ~(p^q) = ~pv~q prawo de morgana (zaprzeczenie koniunkcji)

[(AB) C] (~AC) (1) (AB) C za (2) ~A za (3) ~A(AB) twierdzenie pomocnicze// A9.2 (4) AB (2,3,RO) (5) C (1,4,RO) (6) 4 eT (1-5, TDW)

Sformuowa i udowodni TDN C, ~CeCn(Xu{A1,A1..An,~B})=>A1(A2..(AnB) )eCn(X) 1 CeCn(X) u {A1,An,~B} (za nie wprost 2 ~CeCn(X) u {A1,..An,~B} 3 ~BCeCn(v) u Cn(X u A1,An) (1TDW) 4 ~BCeCn(X u A1,An) (2TDW) 5 (~BC) ((~B~C)B)eCn(!0)eCn(X u {A1..An}) 6 BeCn(X u {A1..An}) (3,4,5 RO) 7 A1(A2..(AnB)..)eCn(X) (6,TDW) TDN TDW ^(A9) TDW(A1),(A2) !0 zbir pusty Poda opis aksjomatyczny zbioru twierdze KRZ: Zbir TcF jest najmniejszym zbiorem speniajcym warunki: A1) A(BA) eT ; A2) [A(BC)] [(AB) (AC)] eT A3) A /\ B A eT ; A4) A /\ B B eT ; A5) A(BA /\ B) eT A6) A A \/ B eT ; A7) B A \/ B eT A8) (AC) [(BC) (A \/ B C)] eT A9) (~A B) [(~A~B) A] eT - A9.1) A B) [(A~B) ~A] eT - A9.2) ~A (A B) - A9.3) definicj Poda ~~A A funkcji konsekwencji, wymieni znane wasnoci oraz udowodni wybran: P(F):={X,X c F} Cn funkcja konsekwencji Cn: P(F) P(F) Cn: X e P(F) Cn(X) e P(F) Cn(X) zbir wnioskw z zaoe X /\ AeX AeCn(X) <=def> \/ neN \/ A1...An eF An=A i /\ i=<n Ai eTlubX lub \/ j,k<i Aj=AkAi gdzie n-d. dowodu, Ai kroki dowodowe, A1,.., An dwd zdania A **Wasnoci Cn: 1) XuTcCn(X) 2) T=Cn(T)=Cn(0/)=/=0/ gdzie 0/ - zb. pusty 3) XcYCn(X)cCn(Y) 4) Cn(X)uCn(Y)cCn(XuY) 5) U[po x] Cn(X)cCn(U[po x]X) 6) Cn(Cn(X))cCn(X) 7) A,AB eCn(X) BeCn(X) (Cn(X) jest zamknity na RO) 8) Cn({A})Cn({B})=Cn({AuB}) 9) Cn({~A,A})=F 10) Cn({A,B})=Cn({AB}) 11) Cn({~A})Cn({A})=Cn(0!)=/=0! **dowd 2: 1)\/ neN \/ A1...An eF An=A i /\ i=<n Ai e[TuT] lub \/j,k<i Aj=AkAi || 2)\/ neN \/ A1...An eF An=A i /\ i=<n Ai e[Tu0!] Podaj definicj funkcji konsekwencji oraz wyka e im wicej zaoymy tym wicej udowodnimy: P(F):={X,X c F} Cn funkcja konsekwencji Cn: P(F) P(F) Cn: X e P(F) Cn(X) e P(F) Cn(X) zbir wnioskw z zaoe X /\( AeX) AeCn(X) <=def>( \/ neN \/ A1...An eF) An=A i /\ (i=<n) Ai eTlubX lub \/ (j,k<i) Aj=AkAi gdzie n-d. dowodu, Ai kroki dowodowe, A1,.., An dwd zdania A **Im wicej zaoymy, tym wicej udowodnimy (trzecia wasno funkcji konsekwencji): Z: X c Y T: Cn(X) c Cn(Y) dowd: AeCu(X) (\/ neN \/ A1...An eF), An=A oraz (/\ i =<n) Ai e TlubX lub (/\ k,j<i )Aj=AkAi jeeli X c Y(za), to: TlubX c TlubY => Ai e TlubY (def) A e Cu(Y) Sformuuj cile zasad im wicej zaoymy, tym wicej udowodnimy i formalnie j uzasadni: Im wicej zaoymy, tym wicej udowodnimy (trzecia wasno funkcji konsekwencji): Tw. Jeeli X Y to Cn(X) Cn(Y) Dowd. 1)X Y (zaoenie) Cn(X) Cn(Y) [A Cn(X) A Cn(Y)] (definicja) 2)A Cn(X) (zaoenie) 3) nN A1, , AnF: An=A oraz i n: AiTX lub j, k<i: Aj=AkAi (2, def. Cn) 4) 'to co wyej tylko, e Ai TY' (1,3) 5)A Cn(Y) (4, def. Cn ) (X Y Cn(X) Cn(Y)) (1-5 TDW)

Sformuowa problem penoci klasycznego rachunku zda oraz uzasadni, e regua odrywania nie wyprowadza poza zbir tautologii Problem penoci KRZ w jakim stosunku jest zbir twierdze do dwuelementowej algebry zda T=E(M) C - twierdzenie o trafnoci aksjomatyzacji C(odwrotne) - twierdzenie o penoci (kada prawda da si udowodni) Problem penoci KRZ: 1) twierdzenie o trafnoci aksjomatyzacji TcE(M) t jest tautologi 1*. A jest aksjomatem KRZ Ae{(A1),(A2),...,(A9)} =>A e E(M) == A jest tautologi 2*. A, AB e E(M) => B e E(M) ( RO nie wyprowadza poza zbir tautologii) d-d: A,AB e E(M) => B e E(M) 1) A,AB e E(M) (za) 2) /\ f: Zm {0,1}Wf (A) = 1 i Wf (AB) = 1 (n.pdst.1) 3) \/ f: Zm {0,1}Wf (B) = 0 (za nie wprost) 4) /\ f: Zm {0,1}Wf (A) = 1 ^ Wf w = 1 (n.pdst2) Sformuowa zasad abstrakcji (B)postaci twierdzenia oraz wykaza trzeci tez//wybran tez: Kada relacja rwnowanoci, okrelona w pewnym zbiorze, wyznacza podzia (klasyfikacj) logiczny zbioru na ktrym jest okrelona, tzn. podzia na takie zbiory, ktre s parami rozczne i w sumie daj cay zbir. Niech relacja ScXxX bdzie rwnowanoci. Wwczas dla dowolnych x,x1,x2 eX: (1) x e [x] ; (2) [x1]=[x2] x1Sx2 (3) [x1] =/= [x2] [x1][x2]=0! Dowd 3 nie wprost: Hipoteza: [x1][x2]=/=0! [x1][x2]=/=0!\/ x : x e[x1] i x e[x2] xSx1 i xSx2 (S-symetryczna) x1Sx i xSx2 (S-przechodnia) x1Sx2 [x1]=[x2] sprzeczno! //Gdzie 0! zbir pusty Dowd 1: S-zwrotna xSx (z def. []) xe[x] Dowd 2: (=>) z (1) x1e[x1] (z za.)x1e[x2] x1sx2 (<=) niech xe[x1] (z def, []) xSx1 (z za.)xSx1 /\ x1Sx2 (S-przechodnia) oraz zilustrowa to Poda definicj kraty xSx2 (z def. []) xe[x2] pojcie dowolnym przykadem sprawdzi wybran wasno Struktura (A,+, . ) jest krat, jeli: 1) (A,+) jest PA, 2) (A, . ) jest PM 3) zachodz prawa pochaniania Ad.1 ex. (A,+): /\ x, y, z e A (x + y) + z = x + (y + z) czno /\ x, y e A x + y = y + x przemienno /\ x e A x + x = x idempotentno Ad.3 prawa pochaniania: /\ x,y eA x+(x . y) = x ; /\ x,y eA x . (x+y) =x Przykadem Kraty jest struktura (P(X), u, ), gdzie: x eAuBx eA lub x eB ; x eABx eA i X eB Sprawdzanie czy jest PA: 1) /\ A,B,C eP(X) (AuB)uC=Au(BuC) x e(AuB)uB) x e(AuB) lub x eCx eA lub x eB lub x eCx eA lub x e(BuC) x e Au(BuC) 2) /\ A,B,C eP(X) AuB=BuA x eAuBx eA lub x eBx eB lub x eAx e BuA 3) /\ AeP(X) AuA=A x eAuAx eA lub x eA x eA Sformuowa zasad dualnoci algebry Boole'a oraz zilustrowa ja dowolnym przykadem wyraenia dualnego: Dane operacje: +, *,-,1,0 ; Operacje dualne: *, +,-,0,1 Jeli dane operacje w algebrze Boole'a zastpimy dualnymi, to lista aksjomatw, jak i wszystkie inne wasnoci algebry Boole'a pozostan bez zmian. ***Inny przyk: Kada tautologia i twierdzenie pozostaje prawdziwe, jeli zamienimy w nim: -koniunkcje na alternatywy -alternatywy na koniunkcje -jedynki na zera -zera na jedynki wasnoci staych pv0p p^1p ; pv11 p^0 0 prawa de morgana ~(p^q)~pv~q ; ~(pvq)~p^~q ***Jeli F(x1,x2,...,xn,+,*,~,0,1) jest funkcj logiczn (z nawiasami) zawierajc zmienne x1...xn oraz operatory +,*,~ to funkcja dualna do prawa W algebrze zbiorw sformuowa niej: rozdzielnoci oraz sprawdzi jedno /\ A,B,C eP(X) A(BuC)=(A)B)u(AC) Au(BC)=(AuB) (AuC) dowd 1: X e A(BuC)xeA i xe(BuC) xeA i (xeB lub xeC)(pr. rozdziel. w algeb. zda) (x eA i x eB) lub (x eA i x eC)x e(AB) lub x e(AC) X e(AB)u(AC) W algebrze zbiorw sformuowa i sprawdzi idempotentno: /\ A e P(x) AnA=A /\ A e P(x) AuA=A xe(AnA)<=defn> xeA ^ xeA<=idemp w alg zda> xeA xe(AuA)<=defu> xeA v xeA<=idemp w alg zda> W algebrze zbiorw sformuowa prawa de Morgana oraz sprawdzi jedno: ~(AuB) ~A ~B ~(AB) ~Au ~B dowd 1: X e[~(AuB)] <=def dopenienia > ~[x e(AuB)] <=def u > ~(x eA lub x eB) <=prawo de Mrg. w strk. zda> ~x eA i ~x eB <=def dope. > x e ~A i x e ~B <=def > x e prawa de Morgana s Sprawdzi, e(~A~B) tautologiami dwuelementowej algebry zda: **odp. Sprawdzi tabelkami!!! ***a w strukturze zbiorw: 1) /\ A,B e P(X) ; X\(AuB) = (X\A) ^ (X\B) ; \(AuB) = (\A) ^ (\B) dowd 1: x e \(AuB) <=def> x ~e (AuB) <=def> ~(x e AuB) <=def>~[x eA lub x eB] <=> ~(x eA) i ~(x eB) <=def> x ~eA i X e!B <=def> x e(\A) i x e(\B) <=def> x e(\A) i (\B)

W algebrze zbiorw sformuowa i sprawdzi prawa pochaniania: /\ A,B eP(X) A(AuB) = A /\ A,B eP(X) Au(AB) = A 1) x eA(AuB) x eA i x e(AuB) x eA i (x eA lub x eB) pr. poch. Dla zda : x eA 2) x eAu(AB) x eA lub x e(AB) x eA lub (x eA i x eB) pr. poch. Dla zda : x eA Udowodni ze zbir X u {~A} jest niesprzeczny <=> A nie naley do Cn(x) Twierdzenie o niesprzecznoci - rachunek zda jest systemem niesprzecznym tzn. nie istnieje taka formua tego rachunku, eby zarwno ta formua bya tez, czyli twierdzeniem rachunku zda jak i jej negacja bya rwnie tez czyli twierdzeniem klasycznego rach zda. Np. p(~pq)-jeeli to jest tez, ~[p(~pq)]to to tez nie jest; X jest niesprzeczny ~\/A: A e Cn(X) ^ ~A e Cn(X) Xu{~A} jest niesprzeczny A ~e Cn(X) Xu{~A} jest niesprzeczny A ~e Cn(X) ^ [~\/B: B e Cn(X) ^ ~B e Cn(X)]

Sformuowa prawo rozdzielnoci duego kwantyfikatora wzgldem alternatywy i poda kontrprzykad na odwrotn implikacj /\ x (p(x) lub q(x)) /\ x p(x) lub /\ x q(x) Przykad: /\ xeR: (x >= 0 lub x < 0) Istniej liczby ktre s wiksze lub rwne zero lub mniejsze od zero Kontrprzykad niech p(x) oznacza x<=0 niech q(x) oznacza x>0 /\ xeR: (x<=0 lub x>0) prawda Kada liczba rzeczywista jest albo mniejsza lub rwna zero, albo wiksza od zero. /\ xeR: x<=0 lub /\ xeR: x>0 (fasz lub fasz) fasz 1 0\/0 czyli: 1 0 , taka implikacja jest faszywa, z prawdy nie moe wynika fasz. Sformuowa prawa rozdzielania maego kwantyfikatora wzgldem koniunkcji oraz poda kontrprzykad na odwrotn implikacj: \/ x (p(x) /\ q(x)) \/ x p(x) i \/ x q(x) Kontrprzykad: niech p(x) oznacza x<=0 niech q(x) oznacza x>0 \/ xeR: x <= 0 i \/ xeR: x >0 (prawda i prawda)prawda \/ xeR: (x <=0 i x >0) fasz Nie istnieje taka liczba rzeczywista jednoczenie bdca wiksz lub rwn 0 i mniejsz od 0. 1/\1 0 czyli: 1 0 , taka implikacja jest faszywa, z prawdy nie moe wynika fasz. Opisa alfabet i zbir termw klasycznego rachunku predykatw. Podane symbole zilustrowa przykadami. {Xi}ieI0 (zero tez w indeksie) zmienne indywidualne (np. liczby, zmienne logiczne) {Ci)i eI1 stae indywidualne (np. , e; 1,0 boolowskie) {Fi}i eI2 symbole funkcyjne (dziaa) (np. +,-, *,max) (ki =>1 argumentowe) {Pi}i eI3 symbole relacji (predykatw) (np. =,<) (ni =>1 argumentowe) {~,} stae logiczne {/\, \/} stae logiczne (symbole kwantyfikatorw) (ten drugi zapis lepiej) {[(,)]} - nawiasy {Ci}, {Fi}, {Pi} stae dowolne(parametry) ; {Xi} zmienne Term to formua kategorii nazwowej, najmniejszy zbir speniajcy warunki: (1) Xi eT /\(dlk) ieI0 termami s zmienne indywidualne (2) Ci eT /\(dlk) ieI1 termami s stae indywidualne (3) t1,...tki eT Fi(t1,...,tki) eT /\(dlk) ieI2 Przykady termw zoonych; 2*3 ; 5+6 ; max {x,7} Opis aksjomatyczny zbir twierdze R KRK (aksjomaty, reguy) : R jest najmniejszym zbiorem o wasnociach 1), 2): 1) Aksjomaty: *przekady aksjomatw KRZ na jzyk KRK (np. (A1): A(x) (B(x) A(x))eR *prawo egzystencjalnej generalizacji: (A (\/x) A)eR Jeli A, to istnieje x, e A, np. Jeli czowiek jest istot yw, to istnieje osoba, ktra jest istot yw *((/\x)A A)eR czyli: Co si orzeka prawdziwie o wszystkich elementach danego zbioru, to te o jakim elemencie danego zbioru. *jeli x nie jest zmienn woln formuy A, to: [(/\x)(A B) (A (/\x)B)]eR 2) Reguy: *RO *RO /\ : Jeeli (A (/\x)B)eR to (A B)eR *RO \/ : Jeeli ((\/x)A B)eR to (A B)eR *Regua generalizacji: Jeeli AcR, to (/\x)AeR Scharakteryzowa system algebraicznorelacyjny jako model jzyka KRP objani symbolik 1) U = (U, (ci), (Fi), (Pi)) system algebraicznorel. ieI1 ieI2 ieI3 2) W = (U, (~), (--->) - algebra wartoci logicznych (matryca, macierz logiczna), 3) M = (U, W, (/\)) - model algebraiczny Poda interpretacj alfabetu Alf KRP W 0 W zbir wartoci logicznych (W={0,1}) U 0 U uniwersum (zbir uniwersw) Ch* = U u U^(Uki) u W^(U^ki) u W^w... W^(w^z) u [W^(U^n-1)] ^[W(^U^n)] (^-wykladnik potgi(potgi szeregowe na kocu [..]^) U <-- {ci}, (ci stae indywiduowe) U (U^ki) <-- {Fi}, (Fi symbole funkcyjne (dziaa)) W(U^ki) <-- {Pi}, (Pi symbole relacji

(predykatw)) W^w <-- ~, (stae logiczne) W^(w^z) <-- , (stae logiczne) [W^(U^n-1)] ^[W^(U^n)]<-- /\, \/, stae logiczne (symb. kwantyfikatorw)) ***Funkcj : Alf ---> Ch* nazywamy interpretacj (modelem) alfabetu Alf <def=> (ci) e U (Fi) eU (U^ki) (Pi) eW(U^ki) (~) e W^w (--->) e W(w^z) (V) e U, (/\) e U [W^(Un-1)] ^[W^(Un)]

Okreli pojcie niesprzecznoci dla zbioru zda, wymieni znane wasnoci i uzasadni wybran XcF jest niesprzeczne ~ \/ AeF A,~A e Cn(X) Wasnoci: 1) 0! Jest niesprzeczny 2) podzbiory zbiorw niesprzecznych s niesprzeczne 3) zbir X u {~A} jest niesprzeczny A e!Cn(X) dowd wasnoci 3 : dowd nie wprost 1) A eCn(X) za nie wprost 2) Xu{~A}niesprzeczny, za 3) AeCn(Xu{~A}) (1, w. Cn) 4) ~AeCn(Xu{~A}) (w Cn) 5) 3 i 4 sprzeczne z 2 6) (1,5,TDN) dowd nie wprost 1) Xu{~A} sprzeczny 2) AeCn(Xu{~A}) (1,df nwp) 3) (~AA)eCn(X) (2,TDW) 4) (~AA) AeCn(0!) (KRZ,w Cn) 5) AeCn(X) (3,4,RO,w Cn) 6) sprzeczno 7) (1-6,TDW)

You might also like