HISTORIA BEZPIECZESTWA

Literatura:
1. Bobrow, R. Ziba - bezpieczestwo narodowe i midzynarodowe u schyku XX wieku 2. J. Gryz - Unia zachodnioeuropejska a NATO, UE, OBWE 3. R. Ziba - Wsplna polityka zagraniczna i bezpieczestwa UE 4. T. Jemioo, K. Malak - Bezpieczestwo zewntrzne RP 5. L. Pajrek, M. Szkodziska polityka bezpieczestwa i obrony UE. Budowa Europejskiej autonomii strategicznej WYKAD I. 28.02.2011R. BEZPIECZESTWO 1. Bezpieczestwo jako stan niezagroenia, spokoju pewnoci, poczucia pewnoci, wolnoci od zagroe, wolno od strachu lub ataku. 2. Bezpieczestwo jako proces w ktrych stan bezpieczestwa i jego organizacja podlegaj dynamicznym zmianom stosownie do naturalnych zmian uwarunkowa bezpieczestwa. 3. W znaczeniu strukturalnym / systemowym to caoksztat przygotowania i organizacji pastwa dla cigego tworzenia bezpieczestwa narodowego, z nastpujcymi elementami: prawne podstawy bezpieczestwa; polityk i strategi bezpieczestwa narodowego; cywiln i wojskow organizacj ochrony i obrony narodowej; infrastruktur bezpieczestwa; edukacj bezpieczestwa; sojusze i wspprac midzynarodow w zakresie bezpieczestwa. Podstaw struktury bezpieczestwa narodowego jest: cywilna i wojskowa organizacja ochrony i obrony narodowej; Siy zbrojne s najwaniejszym, niezastpionym i decydujcym o skutecznoci bezpieczestwa narodowego narzdziem (instrumentem) polityki i strategii bezpieczestwa. Pastwo jako najwysza forma organizacji spoeczestwa przede wszystkim dla zapewnienia bezpieczestwa narodowego realizuje ten naczelny cel poprzez polityk bezpieczestwa, ktr mona okreli jako celow i zorganizowan dziaalno upowanionych organw pastwa zmierzajcych do staego zapewnienia optymalnego stanu bezpieczestwa narodowego, a take czsto rwnoczenie bezpieczestwa midzynarodowego. Bezpieczestwo stan, ktry daje poczucie pewnoci i gwarancj jego zachowania oraz szans na doskonalenie. Jedna z podstawowych potrzeb czowieka to sytuacja odznaczajca si brakiem ryzyka utraty czego co czowiek szczeglnie ceni, na przykad zdrowie, praca, dobra materialne. 1. Bezpieczestwo globalne, regionalne, narodowe 2. Bezpieczestwo militarne, polityczne, spoeczne 1

3. Bezpieczestwo strukturalne, personalne Wspczesne pojcie bezpieczestwa ma szerszy wymiar anieli w przeszoci! Do zasadniczych potrzeb bezpieczestwa mona zaliczy m.in..: 1. Istnienie 2. Przetrwanie 3. Cao 4. Tosamo 5. Posiadanie 6. Pewno rozwoju Bezpieczestwo jest kategori wielowymiarow i moe by rozwaane w kilku ukadach odniesienia: 1. W stosunku do obywateli i ich wsplnot 2. W sieci wspzalenoci midzy pastwami 3. W ramach czynnikw ycia midzynarodowego 4. Wobec nadrzdnych norm moralnych i prawa midzynarodowego BEZPIECZESTWO MIDZYNARODOWE 1. Bezpieczestwo midzynarodowe - w zakresie przedmiotowym obejmuje zesp uwarunkowa, w ktrych pastwa nie czuj si zagroone atakiem militarnym oraz presj polityczn lub gospodarcz, majc moliwo swobodnej realizacji wasnego rozwoju i postpu 2. Bezpieczestwo midzynarodowe - warto chroniona w ramach polityki bezpieczestwa obejmuje integralno terytorialn oraz zachowanie instytucji pastwa 3. Bezpieczestwo midzynarodowe - obejmuje przetrwanie pastwa, narodu, grupy etnicznej integralnoci terytorialnej, niezaleno polityczn oraz jako ycia. (J. Kukuka, Bezpieczestwo a wsppraca europejska) 4. Bezpieczestwo midzynarodowe - to ukad stosunkw midzynarodowych zapewniajcy wsplne bezpieczestwo pastw tworzcych system midzynarodowy Bezpieczestwo midzynarodowe - brak obiektywnie istniejcych zagroe i subiektywnych obaw, zgodne dziaanie spoecznoci midzynarodowej na rzecz ochrony okrelonych wartoci pastwowych i pozapastwowych za pomoc norm, instytucji zapewniajcych pokojowe rozstrzyganie sporw oraz tworzenie gospodarczych, spoecznych, ekologicznych i innych przesanek dynamicznej stabilnoci i eliminowania zagroe. Szeroko rozumiana historia dowioda, e bezpieczestwo gwarantowane przez poszczeglne pastwa nie jest bezpieczestwem trwaym 2

System midzynarodowego bezpieczestwa moe by skuteczny tylko w przypadku, kiedy mamy do czynienia z silnym umidzynarodowieniem gospodarki i stworzeniem wzajemnych wizi wspzalenoci. Bezpieczestwo cile wie si z tym, co dzieje si w gospodarce. Im gospodarka stabilniejsza, bezrobocie mniejsze, spoeczestwo bogatsze, tym bardziej dany kraj przejawia zainteresowanie dziaaniami stabilizujcymi gospodark innych krajw. ZAGROENIA BEZPIECZESTWA W STOSUNKACH MIDZYNARODOWYCH: Analizujc zagroenia bezpieczestwa w SM naley uwzgldni stref rzeczywistoci, w ktrej one powstaj oraz sfer wiadomoci, w ktrej dokonuje si ich postrzeganie Zagroeniem jest to, co orodek decyzyjny czy inny podmiot za zagroenie uznaje. Zagroenia rak jak cao zjawiska bezpieczestwa w stosunkach M, s dynamiczne, zmienne i podlegaj ewolucji Po zakoczeniu zimnej wojny i w warunkach coraz gbszych wspzalenoci midzynarodowych, zagroenia militarne przestaj by jedynymi cho w dalszym cigu istotnymi Obok innych: zagroenia polityczne, spoeczne gospodarcze, ekologicznie, a wic niemilitarne Podstawowe rda zagroe: 1. Sprzecznoci polityczno militarne Ideologiczne Przeobraenia demokratyczne Swobody obywatelskie

2. Sprzecznoci spoeczno ekonomiczne Gospodarczo-ekonomiczne Etnograficzne Demograficzne Psychologiczne Socjologiczne Kulturowe

3. Sprzecznoci biologiczne Choroby cywilizacyjne Brak ochrony rodowiska naturalnego Wynaturzenia

JEDNOCZENIE EUROPY CEL BEZPIECZESTWO: STAROYTNO: W staroytnej Grecji pastwa miasta czyy si w zwizki zwane amfiktioniami Zagroenie ze strony Persji doprowadzio do powstania ateskiego zwizku morskiego, w skad ktrej wchodzia flota wojenna. Oficjalnymi stranikami zwizku morskiego byy zaogi wojskowe oraz specjalni urzdnicy wysyani przez ateczykw do poszczeglnych miast W V wieku powsta zwizek beocki pod hegemoni Teb. W VI w. zwizek peloponeski pod przywdztwem Sparty. Imperium rzymskie narzucao zwierzchnictwo podbitym plemionom i narodom. Imperium rzymskie stao si fundamentem dalszego rozwoju europy, chocia nie objo jej pnocnych czci: Szkocji, Irlandii, Skandynawii, Polski i pnocnych Niemiec REDNIOWIECZE: Karol wielki unifikowa Europ, organizowa wielonarodowe armie. Jednoczenie Europy przez Karola Wielkiego miao te powstrzymywa ekspansj arabw, ktrzy otoczyli morze rdziemne ze wszystkich stron i zajli Karoliskie regiony nadmorskie od Sycylii, poprzez Afryk pnocn, a do Hiszpanii. Karol Wielki organizowa wyprawy przeciwko muzumanom na terenie Hiszpanii, ktre uwaano za wite wojny przeciwko niewiernym Od IX do XIII w. rosnca rola Niemiec w Europie. Wadcy niemieccy przejli po Karolinach tradycje cezarw rzymskich i narzucali zwierzchnictwo Czechom, Danii i Polsce. INTEGRACJA EUROPY BEZPIECZESTWO OD XV DO XVIII W. W latach 1462-1464 Krl czeski Jerzy z Podiebrady propozycja utworzenia Ligii Pokoju (Burgundia, Bawaria, Czechy, Francja, Polska, Wenecja, Wgry) Moliwo stosowania wsplnych sankcji wobec agresora W 1511 r. papie Juliusz II powoa do ycia Lig wit. Jej cel wypdzenie francuzw z Woch. Do tej Ligii przyczyli si m.in. Hiszpania, Wenecja, Wielka Brytania oraz cesarz Rzymsko Niemiecki Maksymilian I. W pniejszych czasach mianem Ligii witej nazywano kilka koalicji zorganizowanych przez europejskie kraje chrzecijaskie przeciwko Turkom. Autorami tworzenia takich organizacji byli m. In. Erazm z Rotterdamu, ktry w wydanej publikacji w 1518r Skarga Pokoju wzywa wadcw Europejskich do tworzenia antytureckiego zjednoczenia pastwa. Rwnie przeciwko Turkom nawoywa Marcin Luter. Wojna 30-letnia zakoczya si pokojem westfalskim 1648r., ktry przyzna Francji dominujc pozycj na kontynencie Europejskim, a jej krl Ludwik XIV sta si arbitrem caej Europy. Zgodnie z ustaleniami Francja uzyskaa nabytki terytorialne. Mamy wwczas do czynienia z rozszerzaniem si kultury francuskiej oraz powolnym ale sukcesywnym wypieraniem jzyka aciskiego przez jzyk francuski 4

W tym samym wieku Brytyjczyk William Penny (zaoyciel Pensylwalii i Filadelfii) a take wsppraca ugrupowania Kwakrw. Penny proponowa przeniesienie modelu wewntrznego pastwa na stosunki midzy pastwami i powoanie europejskiego zwizku pastw z udziaem Rosji i Turcji (nie akceptowa podziau dokonanego przez Erazma z Rotterdamu, Marcina Lutra czy Maksymiliana Sullego o wykluczeniu Rosji i Turcji. Proponowa zasad rwnouprawnienia czonkw i wzajemn ochron prawn dla wszystkich pastw czonkowskich KOALICJE ANTYFRANCUSKIE W LATACH 1793 1815: <BRAKUJE> INTEGRACJA OD REWOLUCJI FRANCUSKIEJ DO I WOJNY WIATOWEJ, A BEZPIECZESTWO MIDZYNARODOWE : Na pocztku XIX w. najwikszy wpyw na ksztat Europy wywary dziaania cesarza napoleona. Tworzya si konfederacja pastw kontynentalnej europy z centrum politycznym w Paryu; Podjte prby siowego zjednoczenia Europy - niepowodzenie; Po pokonaniu Napoleona decydujc rol w tworzeniu nowego ukadu si w Europie odegraa wsppraca Anglii, Austrii, Prus i Rosji; 1815r wite przymierze stworzenie swoistego systemu nadzoru nad Europ. W Opawie (1820r) deklaracja o podejmowaniu dziaa zabezpieczajcych pastwa przed rewolucj i ich granice. WYKAD II. 07.03.2011R. SKUTKI KONGRESU WIEDESKIEGO: Kongres by pierwsz powaniejsz prb stworzenia wielostronnego ukadu majcego na celu utrzymanie trwaego pokoju na naszym kontynencie; Uchway kongresu utworzyy system sojuszy, ktry przetrwa a do koca XIX w.; Granice pastw zostay wyznaczone na kongresie i przetrway a do wybuchu I wojny wiatowej; W Europie zostaa odgrnie narzucona rwnowaga si, ktra zostaa zamana dopiero w II poowie XIX w.; III zasady kongresu: 1. Legitymizmu, 2. Restauracji, 3. Rwnowagi si Arbitralnie narzucone niektrym pastwom granice stay si nastpne przyczyn buntw i wystpie powstaczych; STOWARZYSZENIA INTEGRACYJNE W ZAKRESIE BEZPIECZESTWA:

1815 (Zwizek reski przeksztaci si w Zwizek niemiecki) celem byo utrzymanie bezpieczestwa zewntrznego i wewntrznego Niemiec, niepodlego i nietykalno pastw skonfederowanych; 1867 roku w Genewie midzynarodowy kongres pokoju. Powoano na nim Lig pokoju i wolnoci tworzenie stanw zjednoczonych Europy, w imi pokoju i sprawiedliwoci spoecznej; Mitteleuropa tworzenie pod przewodnictwem Niemiec konfederacyjnego zwizku pastw, czcego zaoenia strefy wolnego handlu, ukadu politycznego sojuszu wojskowego ukierunkowanego przeciwko mocarstwom trjporozumienia;

TRJPRZYMIERZE (PASTWA CENTRALNE): 1878 r. Kongres Berliski dojrzaa myl sojuszu z Austro Wgrami; W 1879 r. Niemcy zawary z Austro Wgrami przymierze na 5 lat w praktyce obowizywao do katastrofy naddunajskiej w 1918r.; 1881 r. Ukad w Berlinie midzy Rosj, Niemcami i Austro Wgrami (nieudana prba przywrcenia sojuszu trzech cesarzy); 20.06.1882 r. do przymierza przystpiy Wochy powstao trjprzymierze.;

TRJPOROZUMIENIE: Zagroenie Francji i Rosji przez trjprzymierze wpyno na zawarcie w 1892r. francusko rosyjskiego sojuszu wojskowego; 1904r. w Londynie zosta podpisany ukad pomidzy Wielk Brytani i Francj (Serdeczne Porozumienie); 1907r. podpisanie porozumienia midzy Wielk Brytani a Rosj i powstaje Trjporozumienie.

MIESZKO I BOLESAW CHROBRY- PODSUMOWANIE: Panowanie Mieszka I (7-992) oraz jego syna Bolesawa Chrobrego to czasy jednoczenia plemion polskich i budowy nowoczesnego pastwa nie tylko silnego wewntrznie, ale take aktywnie uczestniczcego w polityce Europejskiej; Polska staa si pastwem liczcym si na arenie midzynarodowej; Wojny umiejtnie prowadzone przez Mieszka i Bolesawa przynosiy Polsce nie tylko nabytki terytorialne ale take pozycj pastwa silnego i gronego dla ewentualnego przeciwnika; Chrobry utworzy system bezpieczestwa pastwa w oparciu o grody zarzdzane przez kasztelana byy one orodkiem administracji pastwowej: skarbowej, wojskowej i sdowej; W razie zagroenia kraju powoywano pospolite ruszenie, obrona opieraa si na wyszkolonej druynie tworzonej przez zaogi grodw oraz osobista gwardia panujcego;

Najwikszymi sukcesami polityki zagranicznej pierwszych Piastw byy: zjazd w Gnienie (1000), na ktrym Otton I uzna w Bolesawie gwnego sojusznika w dziele zjednoczenia Europy pod berem cesarskim i zgodzi si na powoanie Polskiej niezalenej prowincji kocielnej, oraz koronacja Bolesawa I na krla Polski w roku 1025. KAZIMIERZ ODNOWICIEL I BOLESAW MIAY PODSUMOWANIE: Kazimierz ksi, zwany przez potomnych odnowicielem, dziki pomocy cesarza Konrada I oraz Henryka III odzyska wadz w Wielkopolsce i Maopolsce, kosztem zoenia hodu lennego oraz umiejtnie zawieranym sojuszom (gwnie z Rusi Kijowsk) przywrci jedno administracyjn kraju. Wzroso te znaczenie polski na arenie midzynarodowej; Polityk ojca kontynuowa Bolesaw I miay. Wadca ten dziki zaangaowaniu si po stronie papiestwa w konflikt o inwestytur oraz talentom militarnym odzyska koron krlewsk (1076) decydowa take o obsadzaniu tronw Rusi, Wgier i skutecznie powstrzymywa ekspansj cesarstwa niemieckiego na wschd; Ponownie przyczy do Polski Grody czerwieskie; umocni niezaleno pastwa polskiego wobec Niemiec; Bolesaw II straci jednak tron (1079) na skutek opozycji wewntrznej sprzymierzonej z cesarstwem i Czechami. Nie bez znaczenia by tu take konfliktw krla z biskupem krakowskim Stanisawem w wyniku ktrego Bolesaw II straci poparcie kocioa katolickiego. BOLESAW KRZYWOUSTY: Okres panowania Bolesawa Krzywoustego (bratanka Bolesawa miaego) nie powstrzyma ipadku Polski. Wadca ten, syncy z talentw militarnych (wygrana wojna z cesarstwem 1109, odbicie Pomorza 1113-19) postanowi przed mierci (1138) podzieli kraj midzy synw; ROZBICIE DZIELNICOWE: Okres rozbicia dzielnicowego trwa przez ponad 150 lat znaczenie polityczne Polski osabo, a siln pozycj w Europie odzyska dopiero w I poowie wieku XIV. By to jednak okres stabilizacji spoecznej i szybkiego rozwoju kraju. Uregulowano stosunki wasnociowe ziemi rycerze w zamian za sub krlowi i ksiciu stali si wacicielami gruntw, tworzono tysice nowych wsi i wiele miast. Przybylo do Polski sporo osadnikw z Niemiec a nad Batyk rwnie z Holandii. Powstay dziesitki klasztorw zakadniczych zwaszcza przez cystersw i dominikanw SKUTKI ROZBICIA DZIELNICOWEGO 1. Saba obronno granic 2. Walki wewntrzne, wyniszczenie dzielnic, upadek gospodarczy 3. Wzrost znaczenia duchowiestwa i monych

4. Rozdrobnienie dzielnic waciwych na mniejsze 5. Sprowadzenie krzyakw do polski przez Konrada Mazowieckiego w celu chrystianizacji ziem Prusw (1226) 6. Uzalenienie si Pomorza Krzyakw (1308); Gdaskiego, ktre zostao zajte przez

7. Uzalenienie si Pomorza Zachodniego; 8. Najazdy Mongow bitwa pod Legnic (1241) poraka wojsk polskich KAZIMIERZ WIELKI: Dobre stosunki z Litw, zakcone w wyniku rywalizacji o ziemie Ruskie (1360 r. poprawa stosunkw z Litw); Kazimierz Wielki cele polityczne chcia osign na drodze dyplomatycznej, nie zawsze skutecznie; zmuszony zosta do rezygnacji z Pomorza i lska, obudzi zainteresowanie wschodnim kierunkiem. Nastpi wzrost znaczenia Polski na arenie midzynarodowej. Pocztki tworzenia pastwa wielonarodowego z tolerancj religijn ( po wczeniu Rusi); zwizek miast Polskich z Hanz; Za jego panowania obszar pastwa uleg zwikszeniu ze 106 do 270 tysicy km2 Fortyfikacje szereg zamkw warownych (53) wzdu granic (wal obronny na granicy z Brandenburgi, zamki na jurze krakowsko czstochowskiej), otoczenie miast murami warownymi (27) Pozostawi nastpcy ukad sojuszy (stosunki polsko czeskie ukad w Krakowie 1339r. oraz uznanie prawa krla czeskiego do lska). WYKAD III. 14.03.2011R. POLSKA I JEJ BEZPIECZESTWO NA PRZESTRZENI WIEKW: Unia polsko wgierska (1370-1382) Ludwik Wgierski obj tron po mierci Kazimierza Wielkiego; W 1374 przywilej koszycki dla szlachty, a w 1381r. dla duchowiestwa, w zamian za zgod na sukcesj tronu polskiego przez jedn z crek Ludwika Ostateczne odsunicie dynastii piastowskiej do tronu Polskiego Wybr na tron Polski Jadwigi crki Ludwika oraz uniewanienie jej maestwa z Wilhelmem Habsburgiem wywoao zatarg z tym rodem Unia Polsko-Litewska w Krewie (14.08.1385r.) przyjcie chrztu na Litwie; przyczenie Litwy do Polski Ugoda w Ostrowie 1392r. Witold uzyska zarzd nad Wielkim Ksistwem Litewskim, zamiast Polskich namiestnikw. Zapocztkowaa ona proces stopniowego rozluniania zwizku Polsko-Litewskiego Zjazd na wyspie Salin w 1398r. Porozumienie Witolda z Krzyakami i wsplna walka 8

z Tatarami (zakoczona klsk), podczas tego zjazdu musia odstpi mud Krzyakom Unia Wilesko-Radomska 1401r. Witold uznaje zwierzchnictwo Jagiey i Korony Unia Horodelska 1413 r. Litwa staa si niezalenym pastwem na czele z wielkim ksiciem Witoldem, Litwa zobowizaa si do niezawizywania sojuszw z wrogami Polskimi

SKUTKI ZWIZKU POLSKI Z LITW: Zagroenie dla zakonu krzyackiego nad Batykiem Zjednoczenie z Litw Polska staa si mocarstwem politycznym i militarnym Europy rodkowej krlestwo Polskie w bezporednim konflikcie z wielkim ksistwem moskiewskim i Tatarami Jagieo zapocztkowa panowanie dynastii Jagiellonw na tronie Polskim Osabienie wadzy krlewskiej w wyniku nadawania przez Jagie i Jagielloczyka przywilejw szlachty Trwae powizanie Litwy i Polski, ktre doprowadzio do unii realnej (lubelskiej) w 1569r., jeden organ pastwowy Rzeczpospolita obojga narodw (odrbne skarb, urzdy centralne, wojsko sdownictwo) Skutki wzmocnienie potencjau militarnego, uzyskanie przez Koron granicy z chanatem krymskim i Moskw, zwikszenie wysiku militarnego pastwa

Bezpotomne odejcie Zygmunta II Augusta ostatniego Jagiellona, rozpoczto okres panowania krlw elekcyjnych, traktujcych Polski tron jako rodek do osignicia wasnych celw dynastycznych (oprcz Stefana Batorego) Ostatnia szansa dla Polski elekcja hetmana Jana Sobieskiego, jako pogromca innowiercw pod Chocimiem bez problemu uzyska zezwolenie na koronacj ze stolicy Piotrowej Zdawa sobie spraw z faktu, e nie Turcja jest zagroeniem dla Polski, lecz okrajcy nas z trzecich stron: Prusy od pnocy; Brandenburgia od zachodu; od Pnocy Habsburgowie (Cesarstwo), jednak prba wycofania wsparcia dla koalicji antytureckiej, do czego apelowaa Francja, wywoao to gwatowne reakcje papiestwa i kocioa w Polsce UNIA POLSKI-LITWY Z SAKSONI (1697-1763): August mocny elektor saski (przeszed na katolicyzm) krlem Polski koronowany w Krakowie Unia rozkadajcej si wewntrznie Polski i Litwy z wysoko pod wzgldem gospodarczym i kulturalnym Saksoni, szans nie tylko przetrwania lecz nawet odegrania roli mocarstwowej 9

Swoje panowanie rozpocz od prby opanowania ksistw naddunajskich, Modawii i Wooszczyzny. Wyprawa podhajecka wykazaa sabo wojski Rzeczpospolitej i niech do wspdziaania z wojskami saskimi. W zawartym z Turcj w styczniu 1699r. pokoju w Karowicach, Rzeczpospolita odzyskaa Podole a Karol umocni sw pozycje na tronie polskim Drug wielk inicjatyw Augusta II byo wznowienie w 1700r w przymierzu Saksonii z Rosj, wojny ze Szwecj o inflanty. Kraina ta jako wasno zdobycz dynastyczna Wettinw, przez przyczenie jej do Polski miaa wzmocni pozycj krla wobec szlachty Zaangaowany w wojnie o inflanty krl August nie zauway <BRAKUJE> W bitwach Szwedzi rozgromili siy rzeczpospolitej, opanowujc prawie cay kraj 19.07.1702 pokonali polakw i Sasw. Do sierpnia 1702 Szwedzi opanowali wszystkie centralne dzielnice Korony W 1703 roku August II zwoa sejm nadzwyczajny do Lublina, gdzie stawi czoo silnej opozycji, krl otwarcie wystpi przeciwko przywdcy w opozycji prymasowi Michaowi radziejowskiemu Opozycyjna w stosunku do krla Augusta II szlachta zawizaa zbrojn konfederacj w warszawie, a na zjedzie w 1704 roku ogoszono detronizacj Augusta II Karol XII wskaza na krla polski Leszczyskiego Jednak w 1704 sejm elekcyjny wybra innego krla <BRAKUJE> W 1704 roku zawizano konfederacj Sandomiersk grupujc zwolennikw Augusta II August II zawar porozumienie z Rosj (formalnie znalelimy si w stanie wojny ze Szwecj) W kraju wojna domowa pomidzy zwolennikami Augusta II a Leszczyskiego Po mierci Augusta II sejm konwokacyjny 1733 roku przyj uchwa o wykluczeniu cudzoziemcw do Korony Polskiej 11.08 1733 zbrojna interwencja Rosji, wspierana przez dyplomacj Austrii Na sejmie elekcyjnym Leszczyskiego szlachta obwoaa ponownie krlem Stanisawa

29.09. 1733 roku August III mocny zostaje wybrany na krla (aby nie przeszkadza Rosji w jej interesach) 1734 na Wawelu August III zosta koronowany na krla polski. Doprowadzio to do wojny o sukcesj Polsk. W maju 1734 roku dochodzi do interwencji Francji dla wsparcia Leszczyskiego 10

07.07 Gdask kapituluje po kilkumiesicznym leszczyskiego zawizao konfederacj dzikowsk

obleniu.

Stronnictwo

W 1736 roku odby si jedyny niezerwany w czasie panowania Augusta III sejm tzw. Pacyfikacyjny na ktrym potwierdzono jego tytu krlewski Okres rzdw Augusta II i III to czas wojen i pokoju. W 1763 roku Czartoryscy planowali przeprowadzi zamach stanu z pomoc Rosji i odsun Augusta, lecz wczeniej umar sam krl <BRAKUJE> POCZYTA SOBIE!! elekcji A DO KOCA PANOWANIA Augusta III <- czasy wolnej

WYKAD IV. 21.03.2011R. PRZYCZYNY UPADKU RZECZPOSPOLITEJ: Wewntrzne: 1. Dugoletnie powstrzymywanie si reform anachronicznego systemu; 2. Prba radykalnej reformy pastwa, ze wzgldu na ogln sabo zakoczona jego upadkiem; 3. Liczne zdrady i przedkadanie wasnych korzyci nad pastwowymi; 4. Sabo gospodarcza i militarna; Zewntrzne: 1. Gwatowny wzrost znaczenia ssiadw Rzeczpospolitej w XVIII w (Rosja, Prusy i Austria to wspczesne mocarstwa europejskie); 2. Brak wartociowych sojuszy (osamotnienie Rzeczpospolitej na arenie midzynarodowej); I rozbir Polski 1772 II rozbir Polski 1793 III rozbir Polski 1795

PASTWA NADBALTYCKIE PO I WOJNIE WIATOWEJ: Nowe pastwa Europejskie Polska, Litwa, otwa, Estonia i Finlandia, pooone w basenie Morza Batyckiego, musiay podj dziaania gwarantujce bezpieczestwo w tym rejonie; Rzd Litewski federacyjnych z Polsk; by zdecydowanym przeciwnikiem jakichkolwiek powiza

Pojawia si idea utworzenia zwizku pastw batyckich, ktremu nadawano dyplomacji rne nazwy takie jak: zwizek batycki czy te ententa batycka. Ju 13 listopada 1918 roku sformuowano koncepcj przewidujc Inie polityczno 11

 ekonomiczn obejmujc trzy grupy pastw: Skandynawi (Szwecj, Dani i Norwegi), pastwa Batyku poudniowego (Polska, Litwa) oraz pastwa Batyku wschodniego (Finlandia, Estonia i otwa); We wrzeniu 1919 roku w ramach MSZ Polski utworzono wydzia Batycko Skandynawski; W styczniu 1920 roku konferencja w Helsinkach wwczas pojawia si projekt utworzenia zwizku pastw Batyckich bez rezultatu; Konferencja w Bulduri pod Ryg, przedstawiciele Polski, Litwy, otwy , Estonii i Finlandii oraz Ukrainy decyzja o utworzeniu rady delegatw pastw Batyckich wyodrbniono Rad Przedstawicieli Wojskowych z siedzib w Rydze. Estonia i Finlandia dyy do zawarcia sojuszu militarnego. Litwa negatywnie ze wzgldu na udzia Polski; Projekt utworzenia sojuszu obronnego zadanie bezpieczestwa przed agresj ze strony Rosji Radzieckiej; zagwarantowanie

W momencie powoania sojuszu wojskowego zakadano utworzenie wsplnego dowdztwa militarnego, opracowanie planw strategiczno operacyjnych oraz uruchomienie ujednolicenia systemu szkolenia wojskowego we wszystkich wymienionych pastwach; Zabiegi dyplomatyczne si zatrzymay. Wynikao to z polityki zagranicznej poszczeglnych pastw. Przeomem byy wydarzenia w Finlandii z listopada 1921 roku, po ktrych rzd Fiski rozpocz rozmowy z pastwami zwizku batyckiego; Rozmowy z Polsk miay na celu zawarcie polsko-fiskiej konwencji wojskowo politycznej; Zorganizowano w marcu 1922 r w warszawie konferencj ministrw spraw zagranicznych Estonii, otwy, Finlandii i Polski. Finaem tych rozmw by podpisany ukad polityczny z zawart formu wojskow, ukad podpisano na 5 lat; Postawa Francji, ktra na przeomie 1920/21 daa do zrozumienia szczeglnie Polsce, e wsppraca wojskowa jest ukierunkowana na zapewnienie obrony m.in. morskich granic naszego kraju tylko w przypadku uderzenia ze strony Niemiec. Rozpocz si proces wygaszania aktywnoci Polski w zwizku batyckim 19 lutego 1921 roku w Paryu podpisano traktat sojuszniczy Polsko Francuski/ Zawiera on tajn klauzul o ataku Niemiec () na wypadek agresji niemieckiej przeciwko jednemu z dwch krajw, oba kraje s na rwni zobowizane przystpi do akcji w myl oglnego porozumienia WYKAD V. 28.03.2011R. PROBLEMY EUROPY PNOCNEJ: W latach 30-tych odya idea regionalnego zwizku batyckiego (ju bez Polski), powstaa wwczas Ententa Batycka Estonia, otwa i Litwa 1934r. podpisano traktat Estosko-otewski podpisany w Rydze. Posuy jako podstawa do paktu Batyckiego podpisanego w Genewie 12.09.1934r.

12

27.05.1938r. w Sztokholmie podpisano deklaracj o neutralnoci Dania, Finlandia, Islandia, Norwegia i Szwecja Deklaracja Sztokholmska szczeglnie okrelaa zasady zachowania okrtw pastw wojujcych na wodach terytorialnych pastw neutralnych (warunki zagraajce ywotnoci okrtu)

EUROPA W LATACH 30 XXw.: Pakt czterech projekt przygotowany przez Benito Mussoliniego i przedstawi go w Rzymie w 1933roku mia to by polityczny ukad o porozumieniu i wsppracy midzy 4 mocarstwami (Wochy, Wielka Brytania, Niemcy, Francja) Postanowienia: 1. Mocarstwa miay decydowa w sprawie innych pastw 2. Dyrektoriat 4 mocarstw mia wzorowa na przymierzu, mia ksztatowa ad midzynarodowy 3. Rwnouprawnienie w zakresie rozbrojenia i zbroje Niemiec, Austrii, Wgier i Bugarii Pakt czterech zosta parafowany 15.07.1933 w Rzymie (Wochy, Wielka Brytania, a Francja i Niemcy nie ratyfikoway), to zdecydowao o tym, e nie wszed w ycie. Pastwa zachodnie: 1. Spotkanie przywdcw 3 mocarstw (Wielka Brytania, Francja i Wochy) 1114.04.1935 we Woszech decyzje: a. Wsplna linia postpowania w zwizku ze skargami Francji na dziaalno Niemiec b. Poparcie dla rokowa w sprawie paktu wschodniego (Francja wiosn 1934r. mia skada si z trzech ukadw: 1:ZSRR, Niemcy, Polska, Czechosowacja i pastwa Batyckie, wzajemna pomoc; 2: radziecko Francuski w ktrym ZSRR przycza si do paktu Reskiego (Locarno); 3: podpisany przez wszystkich czterech uczestnikw, nawoywa do wspdziaania dla pokoju pierwszych dwch sygnatariuszy c. Deklaracja wsplna 3 mocarstw, bd przeciwstawia si kademu dziaaniu, ktre mogoby zagrozi pokojowi w Europie 2. Londyn 1935r. rozmowy brytyjsko niemieckie na temat zbroje morskich, Niemcom przyznano prawo do budowy okrtw podwodnych, Brytyjczycy nie konsultowali tego z Francj ani z Lig Narodw ukad morski by Wielkim sukcesem Niemiec POLITYKA III RZESZY I REAKCJA PASTW ZACHODNICH: 1. Niemcy zapewnianie wiata o pokojowych celach, antykomunistyczna polityka, budowania systemu totalitarnego; przeladowania ludnoci ydowskiej 13

2. Pastwa zachodnie przekonane e wersalskiego adu nie da si utrzyma: prba wpywania na Niemcy i denia do zczenia ich w polityk wsppracy i pewnych ustpstw (adne z pastw nie chciao si rozbraja wic po cichu daway przyzwolenie Niemcom na dozbrajanie si) 3. Zagbie Saary pod zarzdem Ligii Narodw, z jego surowcw korzystaa Francja: po 15 latach przeprowadzenie plebiscytu; - 90% opowiedziao si za zjednoczeniem tego rejony z Niemcami zrealizowano to w 1935r. WYKAD VI. 04.04.2011R. PROBLEMATYKA ROZBROJENIA I ZBROJE: Niemcy- luty 1935- W. Brytania i Francja- pomys tzw. powietrznego Locarnopaktu lotniczego sygnatariuszy Paktu Reskiego ( Francja Wielka Brytania i Wochy podpisay z Niemcami pakt o nienaruszalnoci granicy zachodniej niemiecko-francuskiej i niemieckobelgijskiej przy czym Wielka Brytania i Wochy miay w razie agresji niemieckiej lub francuskiej udzieli pomocy stronie napadnitej; Niemcy 9.03.1935. Goering poinformowa wiat e Niemcy posiadaj lotnictwo wojskowe czego zabrania im Traktat Wersalski. Niemcy 16.03.1935. Goering poinformowa wiat e Niemcy tworz siy zbrojne i powszechn sub wojskow czego zabrania im Traktat Wersalski. 1935- niemieckie ustawodawstwo wojskowe amice zapisy T. Wersalskiego; 1935- VII Kongres Midzynarodwki Komunistycznej- ponowna strategia eksportu rewolucji; 1936- remilitaryzacja Nadrenii; 1937- Wielka Brytania ogasza koncepcj wasnego bezpieczestwa: 1. Zabezpieczenie kraju przed atakiem; 2. Zabezpieczenie szlakw imperium; 3. Utrzymanie si dla obszarw zamorskich przed atakiem z morza, ldu i powietrza; 1937- zmiana doktryny Francji- wyczekiwanie tj. nieangaowanie si militarne na wypadek agresji niemieckiej na Polsk i Czechosowacj; 1938- przedstawiciele sztabw wojskowych Francji i Wielkiej Brytanii informuj o defensywnym prowadzeniu wojny z Niemcami w pierwszej fazie; 06.12.1938pastw; deklaracja niemiecko-francuska o gwarancjach granic obu

UWARUNKOWANIA GEOPOLITYCZNE ORAZ MILITARNE BEZPIECZESTWA POLSKI W LATACH 1919-1939: 1. Najdusza granica z ZSRR 1412km; 2. Granica z Czechosowacj 984 km;

14

3. Granica z Niemcami i Prusami Wschodnimi cznie 1912km; 4. Granica z Rumuni 374km; 5. Granica z Litw i otw 753km; 6. Granica morska (Hel x2) 140km; Ksztat powyszy po plebiscytach na Warmii, Mazurach, Powilu i na Grnym lsku; Granica wschodnia- Traktat Ryski 1921- z Rosj i jej satelickimi republikami Biaorusk i Ukraisk formalnoprawnie zosta uznany przez mocarstwa dopiero 15.03.1923do tego czasu tymczasowa bya zwierzchno Polski nad Galicj Wschodni. Traktat Mniejszociowy- prawa mniejszoci Niemiec w Polsce oraz ich brak dla Polakw w Niemczech. Rozpad koncepcji federacyjnej- negatywne stanowisko Biaorusi, Litwy i innych pastw nadbatyckich. W IV 1920 rozpoczy si pertraktacje pokojowe tych pastw z Moskw (bez Polski). Po zakoczeniu w 1921 walk o granice polsk- ostatni etap to III Powstanie lskie ktre zmienio pooenie Polski. Dla spraw bezpieczestwa istotni byli sojusznicy, zwaszcza pastwa zachodnie. POLITYKA ZAGRANICZNA I BEZPIECZESTWA 1919-1922: 1. Z CZECHOSOWACJ: 1918- ukad polsko-czeski o lsku Cieszyskim; 1919- wojska czeskie zajy wikszo lska Cieszyskiego, Spisz i Oraw; 1924- ukad polsko-czechosowacki status quo granic- nieratyfikowany; 2. Z LITW: 1919- Polska zajmuje Wilno; 1920- Wilno zajmuje Armia Czerwona i oddaje je Litwinom; 1920- bunt eligowskiego, zajcie Wilna, zerwanie stosunkw dyplomatycznych z Polsk; 3. 25.04.1920- ukad Pisudskiego z Petrul (wsplna walka z Rosj Radzieck); tzw. Umowa Warszawska przewidujca wspln walk w wojnie przeciw Bolszewikom, a nastpnie uznanie przez Polsk niepodlegoci Ukrainy na terenach na wschd od linii Zabrza; 4. VII-VIII 1920- kulminacja wojna polsko-bolszewickiej; 5. 19.02.1921wojskowa; polsko-francuski Traktat Sojuszniczytajna konwencja

6. 18.03.1921- polsko-radziecki Traktat Pokojowy w Rydze; 7. 03.03.1921- polsko-rumuski ukad polityczny i wojskowy; 8. 1921- stan bezpieczestwa Polski zy i bez dobrych rokowa- mimo 2 filarw: Traktatu Wersalskiego i Traktatu Ryskiego; 9. Wpyw czynnikw zewntrznych i wewntrznych:

15

a. Saba gospodarka: saby przemys, brak infrastruktury, zniszczenia wojenne; do 1920 nie mielimy stabilnej waluty; ogromne zaduenia finansowe na potrzeby wojny polsko-bolszewickiej: 260mln $; ubytek 13% Polakw w wojnach; b. Liczne mniejszoci; c. 50% budetu poszo na wojn polsko-bolszewick; brak wpyww do budetu; dodatkowa emisja pienidza spowodowaa wzrost cen ywnoci o 6000%; kurs dolara wzrs z 2,9tys do 6,4 mln polskich marek; d. Brak stabilizacji spoecznej, narodowej i politycznej; 10.Polska w latach 1921-1926: a. Osabienie pozycji- ukady genewskie, ukad w Rapallo; b. 1924- plan Dawesa; c. 1925- wojna celna; d. 1925- ukad Lokarneskie, odchodzenie Francji od gwarantowania bezpieczestwa Polsce; e. Skonnoci mocarstw zachodnich do osabiania mocy Traktatu Wersalskiego; f. 300000 armia- liczna lecz saba, bez wyposaenia, 22% mniejszoci narodowych; g. Niska jako umocnie i fortyfikacji- pozostao po wojnie; POLITYKA ZAGRANICZNA 1926 1935: Ostatnia prba Zwizku Batyckiego- fiasko- 15-17.01.1925 Helsinki (Finlandia, Litwa, Estonia, Polska); Propozycja Paktu Wilanego (Wschodniego Locarno) w 1927; Niemcy miay respektowa status terytorialny w Europie Wschodniej gwarantami miay by Francja, Wielka Brytania, i Wochy lecz Wielka Brytania si sprzeciwia; 1928- Polska podpisuje Pakt Brianda Kelloga; 1929- podpisanie |Protokou Litwinowa; 1932- polsko-radziecki Pakt o nieagresji, w 1934 przeduony na 10 lat; 1934- polsko-niemiecka deklaracja o niestosowaniu przemocy; 1934- minister Beck wypowiada Traktat Mniejszociowy na forum Ligi Narodw;

Francja odchodzi od planu uderzenia prewencyjnego na rzecz doktryny obronnej (linia Maginota); Francja przyjmuje strategi wojny na wyczerpanie na wzr I wojny wiatowej; Francja chce rozluni zobowizania z 1921; 16

Wielka Brytania chce znie ograniczenia Niemiec z Traktatu Wersalskiego; Korekty Polski: 1. Weryfikacja doktryny wojennej a nie zaoe strategicznych- priorytet to wojna z ZSRR; 2. Zakadano wojn jednofrontow z udziaem komponentu narodowego (mimo sojuszy polityczno-militarnych z Francj i Rumuni); WYKAD VII. 11.04.2011R. POLITYKA ZAGRANICZNA 1936-39: 1937- Polska odrzuca niemieckie zaproszenie do udziau w Pakcie Antykominternowskim (Niemcy, Wochy, Japonia-> Berlin- Tokio -Rzym-> przeciw ZSRR); Konferencja Monachijska- 2.X.1938- zajcie Zaolzia, czci Spiszu i Orawy przez polskie oddziay; X. 1938- Polska odrzuca niemieckie dania wysunite przez Ribbentropa; 1939- fiasko rozmw Hitlera z Beckiem- przygotowania do wojny (plan Zachd); III-V 1939- gwarancje Wielkiej Brytanii i Francji; 28.IV.1939- Hitler wymawia polsko-niemieck deklaracj o nieagresji; 25.VIII.1939- polsko-brytyjski oraz polsko-francuski ukad sojuszniczy; Jesie 1938- Konferencja Monachijska- przyczenie do Niemiec Czeskich Sudetw, udzia Polski w przedsiwziciu, wymuszenie zajcia zaolziaskiej czci lska Cieszyskiego oraz przyczenie terenw Spiszu i Orawy; III.1939- zajcie przez Niemcw Czechosowacji; Pooenie geopolityczne i strategiczno-militarne Polski od marca 1939 ulego radykalnemu pogorszeniu; 25.VIII.1939- martwy polsko-brytyjski ukad polityczny; Pogorszenie pooenia militarnego <BRAKUJE> WYKAD VIII. 18.04.2011R. OKRES II WOJNY WIATOWEJ- WIZJE BEZPIECZESTWA: Gwn role w koalicji antyfaszystowskiej odgryway ZSRR, USA i W. Brytania; Spraw wsplnego prowadzenia wojny oraz uoenia stosunkw po wojnie pastwa koalicji omawiay na kolejnych konferencjach swoich przywdcw;

17

12.07.1941- brytyjsko-radziecki ukad o wsplnym prowadzeniu wojny z III Rzesz; 14.08.1941- Karta Atlantycka USA- W. Brytania; X.1941- porozumienie ZSRR-WB-USA o rozszerzeniu LEND LEASE; 12.07.1941- brytyjsko-radziecki ukad o wzajemnej pomocy i wsplnych dziaaniach bojowych przeciw Niemcom; 30.07.1941- ukad polsko-radziecki tzw. Sikorski-Majski;

DZIAALNO WIELKIEJ KOALICJI USA-WIELKA BRYTANIA-ZSRR: 14-24.01.1943- konferencja w Casablance- Roosevelt i Churchill- Stalin odmwi przybycia przez bitw pod Stalingradem- bezwarunkowa kapitulacja Niemiec I koalicji; desant na Sycyli w 1943; II front utworzony dopiero w 1944; 14-24.08.1943- konferencja w Quebeck- prezydent USA i premier W. Brytanii- decyzja o utworzeniu II frontu latem 1944 we Francji; wsplne dziaania na oceanie Atlantyckim, wsplne ustalenia przed spotkaniem ze Stalinem; 10/11.1943- Moskwa- Konferencja Ministrw Spraw Zagranicznych; 19-30.10.1943- 4 deklaracje: o W sprawie powszechnego bezpieczestwa, koordynacji dziaa wojennych i koniecznoci utworzenia po wojnie organizacji midzynarodowej dla pokoju; W sprawie zasad polityki sojusznikw wobec Woch; W sprawie odbudowania niepodlegoci Austrii; W sprawie odpowiedzialnoci zbrodniarzy wojennych;

o o o

22-26.11.1943- Kair- W. Brytania, USA, Chiny- plany i koordynacja wysikw w wojnie z Japoni; pozbawienie Japonii po wojnie wysp na Pacyfiku; Korea powinna odzyska niepodlego;

KONFERENCJA WIELKIEJ TRJKI- TEHERAN 28.11-01.12.1943: Sprawa Niemiec- miaa j rozstrzygn Europejska Komisja Doradcza; Udzielenie poparcia Jugosawii; Termin otwarcia II frontu; ZSRR wypowie wojn Japonii po zwycistwie;

KONFERENCJA JATASKA 4-11.02.1945: Sprawa Niemiec- (okupacja USA, FR, ZSRR i W. Brytanii); ONZ zastpi Lig Narodw; 18

ZSRR wypowie wojn Japonii; Chiny otrzymaj Manduri; Miaa by prb zaprowadzenia sprawnego systemu bezpieczestwa;

KONFERENCJA W POCZDAMIE 17.07-02.08.1945: Sprawa Niemiec- (Sojusznicza Rada Kontroli)- podzia Niemiec na 4 strefy okupacyjne, wprowadzenie 4 D, przesiedlenie Niemcw do Niemiec, sdzenie zbrodni ludobjstwa; Utworzenie Rady Ministrw Spraw Zagranicznych 5 mocarstw dla wiata i 4 dla Europy;

WYKAD IX. 09.05.2011R. WOJNA KOREASKA 1950-53: 08.1945- Korea Pn. wyzwolona przez ZSRR a Korea PD. Przez USA: podzia wg 38 rwnolenika; 05.1945- wybory w Korei Pd. pod nadzorem ONZ, w Korei Pn. bez ONZ; rezolucja 12.1948 uznaa rzd Korei Pd. za jedyny legalny rzd Korei; 26.06.1950- armia pnocnokoreaska zaatakowaa Kore Pd.- wojna ta grozia wybuchem konfliktu o zasigu wiatowym; Doprowadzono do trwaego podziau Korei;

WIETNAM WOJNA Z FRANCJ: Przyczyny: o o Denie FR do przywrcenia swojej kolonii; Denie WT do wprowadzenia lokalnej wersji socjalizmu;

Skutki: o 20.07.1954- Genewa- Ukad dzielcy WT wzdu 17rwnolenika; o o o Pn- Demokratyczna Republika Wietnamu; Pd- Pastwo Wietnamskie;

FR wycofaa swoje wojska i zgodzia si na przyznanie niepodlegoci Laosowi i Kambody; Zakaz tworzenia baz w Wietnamie, Laosie i Kambody; Zakaz zawierania sojuszy wojskowych przez Wt, L i K;

WOJNA WIETNAMSKA Z UDZIAEM USA: Przyczyny:

19

o o o o

Ukady Genewskie nie byy przestrzegane przez oba pastwa wietnamskie; 10.1958- proklamowanie Republiki Wietnamu Poudniowego- DRW zacza na tym terenie tworzy partyzantk; 1957- pierwsze walki; 1960- R. Viet Cong powoa do ycia Narodowy Front Wyzwolenia Wietnamu Poudniowego celem zjednoczenia kraju pod rzdami komunistw; USA wraz z SEATO wsparciem dla RWP; 08.1964- atak kutrw DRW na okrt USA- pocztek dziaa wojennych;

o o

Skutki: o o Klska polityczna USA; Wzrost wpywu DRW w L i K;

1979- konflikt z Chinami- po ataku DRW na Kampucz; obalenie cieszcego si poparciem Chin reimu Czerwonych Khmerw; po obaleniu w Kampuczy reimu Pol Pota wybucha wojna domowa, ktra trwaa do 1993r.; Wietnam w latach 90tych bdc pastwem socjalistycznym rozpocz dziaania w kierunku gospodarki liberalnej; Wojna kosztowaa USA ponad 150 mld $ (liczc koszty porednie ubezpiecze, rent i zasikw byo to 200 mld $); Przecitnie w cigu jednego dnia armia amerykaska zuywaa 10 tysicy pociskw- 1 kosztowa 100$; Amerykanie stracili 4900 helikopterw i 3700 samolotw (odpowiednio 250 i 400 tys. $); Dziki ratownictwu lotniczemu udao si uratowa 80%ciko rannych; Polego >58 tys. onierzy amerykaskich; W 1994 roku ponad 2400 osb wci uwaao si za zaginionych;

KRYZYS KUBASKI: Przyczyny: o o o o o Obalenie Batisty przez F. Castro; Nacjonalizacja wasnoci obywateli; USA- blokada gospodarcza i prba obalenia rzdw Castro- inwazja w Zatoce wi 17.05.1961; Wsppraca radziecko-kubaska; 22-28.10.1960- Kryzys Kubaski (Rakietowy, Karaibski)- USA vs ZSRR; 20

Bezporedni przyczyn by instalacja na Kubie radzeickich rakiet ofensywnych i wyrzutni rakiet;

Skutki: o o o o Odejcie USA i ZSRR od konfrontacji na rzecz negocjacji; Uruchomienie gorcej linii Kreml-Biay Dom; Negocjacje i uczestnictwo Stolicy Apostolskiej i Sekretarza ONZ; 28.10.1962- porozumienie Kennedy-Chruszczow: USA: zniesienie wojskowej blokady wyspy i deklaracja niedokonywania agresji na Kub; ZSRR: wycofanie rakiet i bombowcw z Kuby;

Proces totalitaryzacji na Kubie;

WYKAD X. 16.05.2011R. WOJNY IZRAELSKO-ARABSKIE: Wojna o niepodlego 1948 utworzenie pastwa Izrael 15.05.1948r. spowodowao konflikt na bliskim wschodzie, kraje arabskie przeciwko Izraelowi; wojna wygrana przez Izrael zaj wiksze terytoria ni przewidywaa uchwaa ONZ, eksodus Palestyczykw ok. 900 tys.; pastwo Izrael bez formalnych, uznawanych przez ssiadw granic; WOJNA O KANA SUESKI 1956r.: Atak wojsk Izraelskich, brytyjskich i francuskich na Egipt przyczyna nacjonalizacja kanau Sueskiego; opanowanie pwyspu synajskiego i strefy Gazy przez wojska Izraelskie Na skutek ostrego sprzeciwu ZSRR i braku akceptacji przez USA, nastpio wycofanie wojsk najedcw WOJNA 6-CIO DNIOWA: Wojna czerwcowa 1967r. w cigu 6 dni zajcie przez wojska Izraelskie pwysep Synaj, stref Gazy, rolnicze terytoria Jordanii; zawdzicza to pomocy USA; pastwa socjalistyczne za wyjtkiem Rumunii zerway stosunki dyplomatyczne z Izraelem; WOJNA YOM KIPPUR: 10.1973r. wojna Yom Kippur (ydowskie wito w czasie ktrego Izrael zosta zaatakowany), zakoczya si jego zwycistwem; w 1979r. Izrael zawar dwustronny ukad pokojowy w Camp David z Egiptem, ktry odzyska pwysep Synaj; BLISKI WSCHD ZAGROENIA: Turcja Kurdowie Irak - BMR 21

Iran BMR Egipt Syria Cypr Grecja / Turcja

KONFLIKTY AFGASKIE (1979 2001): Przyczyny kluczowe pooenie geopolityczne, w latach 70 wzrost napi midzy siami politycznymi; Skutki wycofanie wojsk Radzieckich zmiana rzdw, przystpienie do dziaa ruchu Talikw popieranych przez Pakistan; Po wydarzeniach 11 wrzenia 2001r. Talibowie odmwili wydania Ossama Bin Ladena 07.10.2001r. USA wspierane przez pastwa NATO, a take Rosj, rozpoczo operacj wojskowa przeciw Afganistanowi pozycjom Talibw; W grudniu 2001r. w Petersburgu (RFN) 4 najwiksze frakcje Afgaskie podpisay porozumienie o wsppracy wewntrz kraju;

ZAGROENIA DLA BEZPIECZESTWA RODKOWEJ EUROPY: Powstanie wgierskie 1956r. Przyczyny w krajach Europy rodkowo wschodniej po 1953r. nastpowaa odwil, ktrej nie byo na Wgrzech tam funkcjonowa totalitaryzm; w Wgierskiej partii pracy w 1956r. nastpi rozam. Wadze zgodziy si na pogrzeb zamordowanych w 1949r dziaaczy komunistycznych, co doprowadzio w 1956r do manifestacji. Trway one do czasu wkroczenia wojsk radzieckich. Na stanowisku I sekretarza Janos Kadr, a premier Ime Nagya Zaproponowa wystpienie Wgier z Ukadu Warszawskiego Skutki zgino ok. 20 tys. Wgrw, ponad 200 tys. ucieko na zachd

PRASKA WIOSNA 1963R.: Przyczyny pojawienie si ruchw reformatorskich; 1965r. na I sekretarza KPCz wybrano Aleksandra Dubczoka reformatora. Zagroenie pozycji z KPCz zaniepokoio ZSRR, Bugarii, NRD, Polski i Wgier wkroczyy do Czechosowacji. Zgino 200 osb; Skutki wprowadzenie feudalizmu Czechosowackiego; I sekretarzem zosta Gustaw Husak; do koca 1976r pojawia si opozycja demokratyczna pod nazw KARTA 77; DOKTRYNA BRENIEWA jedyna doktryna wojskowa dziaajca w Ukadzie Warszawskim;

OBSZARY NAPI W EUROPIE POUDNIOWO WCHODNIEJ W LATACH 90 XX WIEKU: 22

Problem mniejszoci narodowych przyczyn napi w Europie poudniowo wschodniej (podzia Europy na dwa bloki polityczno militarne zminimalizowa to zjawisko); Cypr wyjtkiem napicia Turecko Greckie, podzia wyspy w 1974r na dwie czci Upadek bloku wschodniego narodowociowym w 1990r. ponowne napicia na tle

Upadkowi ZSRR towarzyszy konflikt zbrojny w Modawii w latach 1990-92 (mniejszo rosyjska proklamowaa niepodlego powstanie republiki naddniestrzaskiej nie jest uznawana na arenie midzynarodowej i ten region jest traktowany jako cz Republiki Modawii); Rozpad Jugosawii lata 1991-95 walki Chorwacji, Boni i Hercegowinie przyczyna proklamowanie przez mniejszo Serbsk zamieszkujc w tych pastwach wasnych republik narodowych; 1998r konflikt zbrojny w Kosowie ludno Albaska jako wikszo tej autonomicznej prowincji Serbskiej ogosia utworzenie niepodlegej republiki.

PODZIA BONI W LATACH 1994-1995: Rozpadowi Jugosawii towarzyszy wybuch konfliktw zbrojnych w Chorwacji w czerwcu 1991r. oraz w Boni i Hercegowinie w kwietniu 1992r; Serbowie z krainy (w Chorwacji) oraz Boni i Hercegowiny wspierani przez armi dawnej Jugosawii, stworzyli dwie republiki Serbskie; Od maja 1993r do lutego 1994 przewaga Serbw; Od lipca 1995r. powolny upadek republiki Serbskiej krainy; Grudniu 1995r zakoczenie konfliktu Boniackiego. Uznano republik serbsk jako jedn z dwch jednostek terytorialnych wchodzcych w skad Boni i Hercegowiny;

WOJNA W KOSOWIE 1998 1999: Podporzdkowane Kosowo Serbii w 1991r. przedstawiciele ludnoci Albaskiej proklamowali utworzenie republiki Kosowo i rozpoczli walk o niepodlego tego regionu Wiosn 1998r brutalne represje oddziaw Serbskich wobec Albaczykw; 1999r. pod Paryem rozpoczy si negocjacje, ktre zostay zawieszone przez Serbw, ktrzy nie chcieli podpisa porozumienia; 1999r. NATO rozpoczo bombardowanie obszarw Serbii;

23