Prawo UE 1. Instytucje UE: a) Trybuna Sprawiedliwo ci: y obejmuje: TS UE, S d (I Instancji):  enumeratywnie wyliczone sprawy (art.

t.256 TFUE):  skarga na bezprawno dzia a instytucji (naruszenie w a ciwo ci, uchybienia proceduralne),  naruszenie prawa przez instytucje UE,  spory odszkodowawcze z UE,  niektre sprawy pracownicze,  sprawy arbitra owe,  odwo anie do TS tylko w kwestiach prawnych (de facto tylko kasacje),  odwo ania od s dw wyspecjalizowanych,  pytania prejudycjalne ale nie: zasady prawa (wtedy przekazuje do TS), s dy wyspecjalizowane, y sk ad: 1 s dzia z ka dego p.cz., rzecznicy generalni:  szt. 8 Rada na wniosek TS UE mo e zwi kszy jednog o nie (zwi kszono do 11, Polska ma mie sta ego rzecznika),  pe ni funkcje doradcze, S d co najmniej 1 s dzia z ka dego p.cz., y wybr s dziw (art. 253-254 TFUE): kwalifikacje wymagane do najwy szych stanowisk s dowych w p.cz., lub prawnicy o uznanej kompetencji, mianowani za wsplnym porozumieniem pa stw, opinia specjalny komitet (art. 255 TFUE):  7 osobisto ci,  byli cz onkowie ETS, s dziowie s dw najwy szych itp.  jeden z cz onkw wskazany przez PE, kadencja 6 lat, brak zakazu reelekcji, y kworum 9 s dziw, y pe ny sk ad 15 s dziw, y j zyk urz dowy Trybuna u francuski, b) rwnowaga instytucjonalna: y odpowiednik podzia u w adz, y C-138/79 (izoglukoza): stan faktyczny: zapa na rynku cukru, pilnie wydane rozporz dzenie z pomini ciem PE, ktremu ko czy a si sesja i zabrak o czasu na wydanie opinii, niewa no rozporz dzenia z powodu braku konsultacji z PE, 1

sprawa Czarnobyl 1987: wygenerowano nieistniej ce prawo PE do z o enia skargi o ochron kompetencji PE. 2. rd a prawa europejskiego: a) prawo pierwotne: y traktaty za o ycielskie i rewizyjne, y traktaty akcesyjne, y oglne zasady prawa, y europejskie prawo zwyczajowe, b) prawo wtrne (art. 288 i n. TFUE) akty ustawodawcze UE: y przed Lizbon r ne rd a prawa dla poszczeglnych filarw, y rozporz dzenia: maj zasi g oglny:  wi zarwno pa stwa, jak i jednostki, s stosowane bezpo rednio na ca ym terytorium UE:  ich skuteczno jest niezale na od przyj cia jakichkolwiek aktw prawa krajowego, wi w ca o ci, C-93/71 Orsolina Leonesio:  rolniczka chce przej na emerytur ,  aby otrzyma emerytur zgodnie z prawem EWG, musi przekaza ziemi pa stwu,  s d odmwi prawa do emerytury, bo nie by o jeszcze aktu implementuj cego,  ETS nakaza stosowanie rozporz dzenia, rozporz dzenie pozostaje cz ci prawa wsplnotowego, a nie staje si cz ci porz dku krajowego, ma pierwsze stwo przed ustaw , s u ujednolicaniu przepisw, y dyrektywy: wi e ka de pa stwo cz onkowskie, do ktrego jest adresowana,  mo e by kierowana tylko do niektrych pa stw, wi e co do celu, pozostawiaj pa stwom swobod wyboru formy i rodkw realizacji celu, wymagaj implementacji, s u zbli aniu prawa pa stw cz onkowskich, C-14/83 Sabine von Colson:  dwie kobiety postanowi y zatrudni si jako stra niczki w wi zieniu dla m czyzn,  dyskryminacja ze wzgl du na p e ,  RFN uchwali a ustaw , zgodnie z ktr je li kto zostanie zdyskryminowany przez wymiar sprawiedliwo ci, otrzyma odszkodowanie w wysoko ci 7,50 marek za utrat zaufania do wymiaru sprawiedliwo ci,  wymg efektywnej implementacji pa stwo ma swobod decydowania, jakie rodki przyjmie, ale maj one by realne, a nie pozorne, w szczeglnych przypadkach mo liwe jest powo ywanie si przed s dem krajowym na niezaimplementowane przepisy dyrektyw,
y

decyzje: wi e w ca o ci, wi e tylko wskazanych w niej adresatw, kierowana do pa stwa lub innych jednostek, sprawa C-9/70 Franz Grad (doktryna l effet utile):  sprawa dotyczy eksportu konserw z Austrii do RFN,  wydano decyzj adresowan do RFN o tym, e jedynym podatkiem ma by VAT, dotychczasowe podatki maj by zniesione i nie nale y ustanawia nowe,  RFN utworzy a specjalny podatek drogowy nak adany na importerw,  pomimo j zykowej wyk adni traktatu decyzje mog mie skutek bezpo redni, mo na powo ywa si na nie w s dach krajowych, gdy w przeciwnym razie nast pi oby os abienie skuteczno ci ca ego prawa europejskiego (doktryna l effet utile), y zalecenia i opinie: formalnie niewi ce, cz sto zawieraj wyk adni aktw ustawodawczych Unii, c) ustawodawstwo delegowane (art. 290 TFUE): y kompetencja KE, y do wydawania aktw nieustawodawczych o zasi gu oglnym, y zmieniaj cych lub uzupe niaj cych akty ustawodawcze w sprawach innych ni istotne, y delegacja okre lona w akcie ustawodawczym, y delegacja okre la tre , zakres, cel oraz czas obowi zywania uprawnienia, d) akty wykonawcze (art. 291 TFUE): y p.cz. przyjmuj akty niezb dne do wykonania prawa UE, y je li zachodzi potrzeba akty ustawodawcze mog powierzy t kompetencj KE lub Radzie, e) cechy prawa wtrnego: y brak sztywnego podzia u na akty ustawodawcze i wykonawcze (rozporz dzenie mo e by takie i takie), y brak hierarchii, f) instrumenty wsplnej polityki zagranicznej i bezpiecze stwa (art. 25 TUE): y oglne wytyczne, y decyzje dotycz ce: wsplnych stanowisk, wsplnych dzia a , y decyzje o charakterze politycznym nie mo na powo ywa si na nie w s dach, g) szczeglne procedury przyjmowania aktw w sprawach wsp pracy policyjnej i s dowej, h) umowy mi dzynarodowe: y UE posiada ius contrahendi, 3. Kompetencje UE: a) kompetencje wy czne (art. 3 TUE): y unia celna, y konkurencja w ramach rynku wewn trznego, y polityka pieni na w strafie euro,
y

rybo wstwo, zachowanie biologicznych zasobw mrz i oceanw, wsplna polityka handlowa, zawieranie umw mi dzynarodowych, je li zawarcie takiej umowy przewidziano w akcie ustawodawczym UE lub jest to niezb dne do wykonania wewn trznych kompetencji UE, b) kompetencje dzielone (art. 4 TUE): y dziedziny w szczeglno ci rynek wewn, polityka spo eczna, polityka spjno ci, ochrona konsumentw, transport, sieci europejskie, energia, przestrze wolno ci, bezpiecze stwa i sprawiedliwo ci, rolnictwo i rybo wstwo, rodowisko, wsplne problemy bezpiecze stwa w zakresie zdrowia publicznego, kompetencje przyznane UE traktatami niezawarte w art. 3 i 6 TUE (vide: tzw. doktryna AETR), y sprawa 22/70 umowa mi dzynar. dotycz ca czasu pracy kierowcw (AETR): trwaj negocjacje dotycz ce zmiany umowy mi dzynar. ONZ, Komisja wydaje rozporz dzenie w tej samej sprawie, polityka transportowa nie by a wprost okre lona jako kompetencja EWG, wyrok ETS (tzw. doktryna AETR):  kompetencje mo na domniemywa z traktatw oraz z prawa wtrnego,  je li UE podj a dzia ania w jakiej sprawie, pa stwa nie mog zawiera umw mi dzynarodowych sprzecznych z aktami prawa wtrnego UE, y opinia doradcza 1/91 umowa mi dzy EWG a EFTA ws. utworzenia EOG: traktat rzymski jako karta konstytucyjna EWG, tworzy si nowy porz dek prawny, pa stwa zrzekaj si cz ci swoich uprawnie suwerennych, prba utworzenia Trybuna u EOG, ktry b dzie dokonywa wyk adni umowy, wy czna kompetencja ETS do dokonywania wyk adni prawa wsplnotowego, w.d. pkt 39-42, 59-61, y sprawa Mox Plant (2004): Irlandia wnios a skarg na GB do Mi dzynar. Trybuna u Prawa Morza, ETS za da wycofania skargi, gdy wyrok mg wymusi zmian prawa UE. 4. Procedura tworzenia i zmiany prawa pierwotnego: a) zasadniczo tworzenie traktatw zgodnie z regu ami prawa mi dzynarodowego, b) art. 48 TUE: y zwyk a procedura: propozycja zmiany:  rz dy,  KE,
y y y

 PE, przedk adane do Rady, przyjmuje Rada Europejska, mo liwa zawarto :  rozszerzenie lub ograniczenie kompetencji Unii, notyfikuje si propozycje parlamentom narodowym, je li Rada Europejska po konsultacji z PE i KE podejmie zwyk wi kszo ci uchwa opowiadaj c si za zmianami powo uje si konwent,  za zgod PE mo na nie powo a konwentu, je li zakres proponowanych zmian nie uzasadnia zwo ywania konwentu,  sk ad konwentu:  przedstawiciele parlamentw narodowych,  szefowie pa stw lub rz dw,  przedstawiciele PE i KE, konwent przyjmuje w drodze konsensusu zalecenie dla Konferencji przedstawicieli rz dw, Konferencj zwo uje przewodnicz cy Rady w celu uchwalenia za wsplnym porozumieniem zmian w traktatach, traktat wchodzi w ycie po ratyfikacji przez wszystkie pa stwa,  ale: je li po 2 latach od przyj cia traktat ratyfikowa o 4/5 pa stw, a jedno lub wi cej napotka o trudno ci spraw kieruje si do Rady Europejskiej, y procedura uproszczona (tzw. procedura k adki): inicjatywa:  rz d,  PE,  KE, zawarto :  zmiany w cz ci III TFUE polityki i dzia ania wewn trzne UE, uchwalenie Rada Europejska po konsultacji z PE jednomy lnie, wymagana ratyfikacja, decyzja nie mo e zwi ksza kompetencji Unii, y art. 48 ust. 7 TUE: je eli zgodnie z TFUE lub Tytu em V TUE Rada stanowi jednomy lnie Rada Europejska mo e upowa ni Rad do podj cia konkretnej decyzji wi kszo ci kwalifikowan , je eli zgodnie z TFUE lub Tytu em V TUE Rada stanowi w specjalnej procedurze prawodawczej Rada Europejska mo e upowa ni Rad do podj cia konkretnej decyzji w zwyk ej procedurze, decyzja nie mo e zosta przyj ta przez Rad Europejsk , je li w terminie 6 miesi cy przynajmniej jeden parlament narodowy wyrazi sprzeciw, Rada Europejska stanowi jednomy lnie po uzyskaniu zgody PE wyra onej wi kszo ci jego cz onkw, c) traktaty akcesyjne (art. 49 TUE): y pa stwo ubiegaj ce si o cz onkostwo kieruje wniosek do Rady,

y informuje si PE i parlamenty narodowe, y Rada stanowi jednomy lnie po uzyskaniu zgody PE i opinii KE, y traktat akcesyjny podlega ratyfikacji przez wszystkie strony. 5. Procedury tworzenia prawa wtrnego: a) principle of conferal UE mo e stanowi prawo tylko w granicach przyznanych jej kompetencji (art. 5 TUE),

ale: doktryna AETR, kompetencje dzielone, zasada pomocniczo ci oraz zasada proporcjonalno ci (w podobnym rozumieniu jak w prawie konstytucyjnym), y konieczno przywo ania w tek cie aktu ustawodawczego podstawy prawnej z traktatu, wybr podstawy ze wzgl du na cel regulacji ( centre of gravity rodek ci ko ci aktu sprawa 45/86), b) procedura tworzenia projektw aktw ustawodawczych w KE: y zielona ksi ga opis planowanej polityki w danej dziedzinie (swego rodzaju za o enia do projektu), y bia a ksi ga projekt aktu ustawodawczego, y konsultacje mi dzyresortowe , przyj cie przez KE, y przes anie projektu do PE, c) zwyk a procedura prawodawcza art. 294 TFUE: y Komisja przedstawia projekt Parlamentowi Europejskiemu i Radzie, y pierwsze czytanie: PE uchwala swoje stanowisko i przekazuje je Radzie, Rada:  zatwierdza stanowisko PE przyj cie aktu,  nie zatwierdza stanowiska PE uchwala swoje wraz z uzasadnieniem i przekazuje je do PE, y drugie czytanie: termin: 3 miesi ce, PE:  zatwierdza stawisko Rady lub nie wypowiada si akt zostaje uchwalony w brzmieniu ze stanowiska Rady, y z faktu, e PE zaakceptowa projekt w procedurze z art. 294 nie wynika jeszcze, ze dany projekt na pewno stanie si obowi zuj cym prawem Rada nie ma obowi zku zaakceptowania aktu PE. 6. Relacje prawa UE i praw krajowych: a) zasada lojalno ci art. 4 ust. 3 TUE, y Pa stwa Cz onkowskie podejmuj wszelkie rodki oglne lub szczeglne w a ciwe dla zapewnienia wykonania zobowi za wynikaj cych z Traktatw lub aktw instytucji Unii, y Pa stwa Cz onkowskie u atwiaj wype nianie przez Uni jej zada i powstrzymuj si od podejmowania wszelkich rodkw, ktre mog yby zagra a urzeczywistnieniu celw Unii, b) zasada prymatu prawa europejskiego: y Flaminio Costa v. E.N.E.L. (C-6/64):
y y

 traktat EWG ustanowi w asny porz dek prawny, ktry zosta w czony do systemu prawnego pa stw cz onkowskich po jego wej ciu w ycie i ktry ma charakter wi cy dla s dw krajowych, p.cz. swoje suwerenne prawa i stworzy y w ten sposb system prawa maj cy zastosowanie do nich samych oraz do pochodz cych z nich jednostek, pa stwa nie mog uznawa pierwsze stwa przed porz dkiem europejskim jednostronnego, p niejszego przepisu, moc wi ca prawa wsplnotowego nie mo e bowiem r ni si w poszczeglnych pa stwach w zale no ci od ich p niejszego wewn trznego ustawodawstwa, y Internationale Handelsgesellschaft mbH v Einfuhr- und Vorratsstelle fr Getreide und Futtermittel (C-11/70): nie mo na nie stosowa prawa europejskiego z powodu naruszania przez nie podstawowych praw i wolno ci zapewnianych w konstytucjach, zasada prymatu prawa europejskiego przez konstytucjami krajowymi, y Simmenthal (C-106/77): wprowadzenie przez W ochy op at weterynaryjnych, normy prawa wsplnotowego winny wywiera w ca o ci w a ciwe im skutki prawne, w sposb jednolity we wszystkich pa stwach cz onkowskich, od momentu wej cia w ycie i przez ca y okres obowi zywania, prawo UE stanowi bezpo rednie rd o praw i obowi zkw wszystkich podmiotw, ktrych dotycz , sprzeczne z wymogami wynikaj cymi z samej natury prawa wsplnotowego by yby wszelkie przepisy obowi zuj ce w krajowym porz dku prawnym oraz wszelka praktyka legislacyjna, administracyjna lub s dowa, powoduj ce ograniczenie skuteczno ci tego prawa, norm krajowych sprzecznych z prawem europejskim nie stosuje si , y Factortame Ltd. (C-213/89): naruszenie przez ustaw brytyjsk zasady swobody przedsi biorczo ci, skuteczno prawa wsplnotowego zosta aby ograniczona tak e wprzypadku, gdyby norma prawa krajowego mog a uniemo liwi s dowi rozpatruj cemu spr podlegaj cy prawu wsplnotowemu zarz dzenie rodkw tymczasowych w celu zapewnienia w pe ni skuteczno ci przysz ego orzeczenia s dowego w przedmiocie istnienia dochodzonych uprawnie wynikaj cych z prawa wsplnotowego, c) zasada skutku bezpo redniego: y NIE myli z zasad bezpo redniego stosowania!, y istota: na przepisy prawa europejskiego mo na powo ywa si przed s dami i organami administracji, y y

podstaw wyroku jest wy cznie przepis prawa europejskiego, VanGend&Loos: prawo europejskie jest bezpo rednio skuteczne, jednostki mog wprost powo ywa si na prawo europejskie przed s dami krajowymi, s jednak tak e przepisy, ktre nie s bezpo rednio skuteczne,

przepis traktatu jest bezpo rednio skuteczny, je eli jest jasny, (w p niejszych wyrokach: precyzyjny i bezwarunkowy), Defrenne (C-43/75): kobieta w wieku 45 lat z mocy samego prawa przestaje by seksowna (AG), zakaz dyskryminacji w stosunkach pracy ze wzgl du na p e , stan faktyczny: stewardessa linii Sabena (Belgia) w wieku 45 lat musi odej z zawodu, m czyzna w wieku 50 lat, zakaz dyskryminacji ma zastosowanie nie tylko wobec w adz publicznych, ale tak e osb fizycznych i prawnych, Van Duyn (C-41/74): z faktu, e tylko rozporz dzeniom przypisano bezpo redni skuteczno nie wynika jeszcze, ze innym aktom przymiot ten w adnym wypadku nie przys uguje, uniemo liwienie powo ywania si przed s dami na dyrektywy, ktrych p.cz. nie implementowa o pomimo stosownego obowi zku musia oby skutkowa os abieniem skuteczno ci prawa europejskiego (effet utile), bezpo redni skutek dyrektyw: Dori (C-91/92):  wypowiedzenie umowy korespondencyjnego kursu j zykowego z powodu jego niskiej jako ci,  gdyby W ochy implementowa y dyrektyw konsumenck , mo liwe by oby wypowiedzenie takiej umowy,  nie mo na powo a si na nieimplementowan dyrektyw w stosunkach z podmiotami prywatnymi,  dyrektywy nie nak adaj zobowi za wprost na podmioty prywatne, ale na pa stwa,  w miar mo liwo ci nale y interpretowa prawo krajowe w zgodzie z prawem europejskim, w tym z nieimplementowanymi dyrektywami,  mo na powo ywa si na nieimplementowan dyrektyw w stosunkach z podmiotami pa stwowymi, gdy pa stwo nie mo e korzysta na tym, e nie wykona o swoich zobowi za , CIA Security v. Signalson (C-194/94):  systemy zabezpiecze CIA sprzedawane w Belgii posiadaj tylko homologacj brytyjsk , a nie belgijsk ,  Signalson i Securitel wnios y powdztwa wzajemne, wnosz c o zakazanie sp ce CIA Security dalszego wykonywania dzia alno ci, poniewa nie ma ona zezwolenia na prowadzenie agencji ochrony i sprzedaje niezatwierdzone systemy alarmowe,  Belgia nie dope ni a obowi zku notyfikowania wymogu homologacji KE wynikaj cego z dyrektywy,  s d krajowy ma obowi zek zastosowania przepisw dyrektywy, ktra nie zosta a implementowana, je li przepisy dyrektywy s precyzyjne i jasne, Foster v. British Gas:  niewdro on dyrektyw mo na zastosowa tak e przeciwko sp ce pa stwowej,

mo na powo ywa si bezpo rednio na umow mi dzynarodow , ktrej stron jest Wsplnota, d) zasada po redniego skutku prawa europejskiego: y skutek po redni obowi zek proeuropejskiej wyk adni prawa krajowego, y podstaw wyroku jest przepis prawa krajowego zinterpretowany wed ug przepisu prawa europejskiego, y von Colson (C-14/83): stan faktyczny: p. s. 2, zasada lojalno ci obowi zuje tak e s dy krajowe, s dy s odpowiedzialne za prawid ow implementacj dyrektyw, s dy krajowe s zobowi zane do wyk adni prawa krajowego zgodnie z tre ci i celem dyrektywy, w celu osi gni cia rezultatu , ryzyko naruszenia podzia u w adzy pa stwowej na ustawodawcz , wykonawcz i s downicz , y Pupino (C-105/03): nauczycielka zn caj ca si nad dzie mi, brak mo liwo ci przes uchania pokrzywdzonych poza s dem w sprawach innych ni seksualne, wydano decyzj ramow (zbli ony do dyrektywy instrument prawny III filaru), ktra umo liwia a tego rodzaju ochron dzieci, decyzja ramowa nie zosta a implementowana przez W ochy, obowi zek uwzgl dniania decyzji ramowej w procesie wyk adni prawa krajowego, granice zastosowania wyk adni proeuropejskiej:  oglne zasady prawa (np. nullum crimen sine lege, lex retro non agit),  dokonanie wyk adni contra legem, y Adeneler (C-212/04): grupa pracownikw zatrudnianych wielokrotnie na czas okre lony, po tym, jak domagali si zatrudnienia na czas nieokre lony, zostali zwolnieni, pocz tek stosowania po redniego dyrektywy wdro onej do prawa krajowego p o terminie oraz niepodlegaj cej skutkowi bezpo redniemu:  w zwi zku z zasad lojalno ci od momentu wej cia w ycie dyrektywy s dy zobowi zane s do takiej wyk adni przepisw krajowych, ktra nie zagra a aby osi gni cia wskazanego w dyrektywie rezultatu po terminie transpozycji,  od momentu up ywu terminu transpozycji wyk adnia proeuropejska, y Marleasing (C-106/89): wyk adnia proeuropejska dotyczy wszystkich aktw prawa krajowego, niezale nie od czasu ich wydania, y Francovich i Bonifaci (C-6/90 i C-9/90): bankructwo dwch przedsi biorstw, brak pieni dzy na wyp aty dla pracownikw, najpierw egzekucja zaleg o ci publicznoprawnych, wg dyrektywy, pa stwo ma obowi zek powo a fundusz na tak okoliczno , brak implementacji we W oszech,
y

 zasada odpowiedzialno ci pa stwa za szkody wyrz dzone jednostkom poprzez naruszenie prawa wsplnotowego, ktre mo e by mu przypisane, jest nieod czn cz ci systemu traktatu, w innym wypadku brak skuteczno ci prawa wsplnotowego, wynika to z zasady lojalno ci (art. 4 ust. 3 TUE), przes anki pe nej skuteczno ci niezaimplementowanych norm prawa wsplnotowego:  rezultat zamierzony w dyrektywie obejmowa przyznanie jednostkom okre lonych uprawnie ,  mo liwo okre lenia tre ci tych uprawnie na podstawie przepisw dyrektywy,  istnienie zwi zku przyczynowego mi dzy naruszeniem zobowi zania ci cego na pa stwie, a poniesion przez poszkodowanych szkod , dochodzenie roszcze na podstawie prawa krajowego,  przes anki materialne i formalne w zakresie naprawienia szkody, okre lone w ustawodawstwie poszczeglnych krajw, nie mog by mniej korzystne, ni w przypadku podobnych roszcze o charakterze wewn trznym i nie mog by ustalone w sposb powoduj cy, e uzyskanie odszkodowania b dzie praktycznie niemo liwe lub nadmiernie utrudnione, y Brasserie du pcheur (C-46/93 I C-48/93): rz d RFN odpowiedzialno pa stwa za szkody jest sytuacj wyj tkow , mo liw np. w takim przypadku, jak Francovich, ale nie za naruszenie rozporz dzenia lub wyrok s du niezgodny z prawem europejskim, ustawa o czysto ci piwa nak adaj ca bardzo szczeg owe wymagania, aby produkt uzna za piwo, co uniemo liwia o uznanie za piwo piw zagranicznych (naruszenie swobody przep ywu towarw), importerzy wywalczyli uchylenie ustawy oraz domagaj si odszkodowania za straty poniesione podczas jej obowi zywania, w przypadku naruszenia prawa maj cego rd o bezpo rednio wnormie wsplnotowej, na ktr jednostka mo e powo a si przed s dem krajowym, prawo do odszkodowania jest w a nie nieuniknionym nast pstwem bezpo redniej skuteczno ci przepisw wsplnotowych, ktrych naruszenie znajduje si u rd a szkody, pa stwo odpowiada za szkody powsta e w wyniku naruszenia zobowi za traktatowych niezale nie od tego, czy traktat wprost to przewiduje, nie jest istotne, jaki organ w adzy publicznej naruszy prawo wsplnotowe, przes anki:  naruszona norma prawna jest dla jednostek rd em uprawnie ,  post powanie pa stwa wyczerpuje znamiona powa nego i oczywistego (pkt 55) naruszenia prawa,  istnieje bezpo redni zwi zek przyczynowy mi dzy naruszeniem ci cego na pa stwie zobowi zania a poniesion przez poszkodowanego szkod , znaczne utrudnienie dochodzenia roszcze za szkody wyrz dzone przez naruszenie przez pa stwo prawa wsplnotowego. 7. S dowa kontrola prawa europejskiego i jego przestrzegania przed s dami europejskimi:

10

a) cznie 21 r nych skarg, b) post powanie o naruszenie traktatu przez pa stwo: y sprawa przed TSUE (nie: S d Pierwszej Instancji), y procedura art. 258 TfUE, y je li Komisja uznaje, e Pa stwo Cz onkowskie uchybi o jednemu z zobowi za , ktre na nim ci na mocy Traktatw, wydaje ona uzasadnion opini w tym przedmiocie, po uprzednim umo liwieniu temu Pa stwu przedstawienia swych uwag, y je li Pa stwo to nie zastosuje si do opinii w terminie okre lonym przez Komisj , mo e ona wnie spraw do Trybuna u, y C-265/95 naruszenie przez Francj swobody przep ywu towarw przez zaniechanie policji podczas napadw na importerw zb belgijskich, y Mox Plant (C-459/03) wykonywanie przez pa stwo uprawnie z pmp, y prawo europejskie nie przewiduje w zasadzie adnych okoliczno ci egzoneracyjnych (usprawiedliwiaj cych naruszenie prawa europejskiego), y KE wysy a informacj o wszcz ciu post powania i daje termin do ustosunkowania si (na og 2 miesi ce), y uzasadniona opinia KE, y TSUE uwzgl dnia stan faktyczny przedstawiony w uzasadnionej opinii, y mo na orzec o zastosowaniu rodka tymczasowego (je li gro niepowetowane straty), y je li KE wycofa skarg post powanie upada, y je li TSUE uzna zarzuty Komisji zapada wyrok, w ktrym stwierdza si wy cznie naruszenie prawa europejskiego, y art. 260 TFUE je eli pa stwo nie wykonuje wyroku TSUE KE ponownie mo e wnie spraw do Trybuna u, po umo liwieniu wniesienia uwag przez pa stwo, y KE wskazuje w skardze wysoko rycza tu lub okresowej kary pieni nej do zap acenia przez dane Pa stwo Cz onkowskie, jak uzna za odpowiedni do okoliczno ci, c) kontrola legalno ci aktw ustawodawczych (art.. 263 TfUE): y podmioty uprawnione do inicjowania kontroli: legitymacja oglna (podmioty uprzywilejowane): KE, PE, Rada, legitymacja szczeglna (podmioty p uprzywilejowane): Trybuna Obrachunkowy, EBC, Komitet Regionw na akty zmierzaj ce do ograniczenia ich prerogatyw, inicjatywa szczeglna (podmioty nieuprzywilejowane): osoby fizyczne i prawne na akty ktrych jest adresatem lub ktre dotycz jej bezpo rednio i indywidualnie oraz na akty regulacyjne, ktre dotycz jej bezpo rednio i nie wymagaj rodkw wykonawczych, y pozwany: Rada, KE, PE, Rada i PE wsplne, EBC), y przedmiot kontroli: akty ustawodawcze, akty Rady, Komisji i EBC inne ni zalecenia i opinie, 11

akty PE i Rady Europejskiej zmierzaj ce do wywo ania skutkw prawnych wobec podmiotw trzecich, Plaumann (C-25/62): importer klementynek do RFN, Plaumann nie jest adresatem decyzji, decyzja skutkuje drastycznym wzrostem c a na klementynki, podmioty inne ni adresaci decyzji mog utrzymywa , i decyzja ta dotyczy ich indywidualnie, tylko wtedy, gdy ma ona wp yw na ich sytuacj ze wzgl du na szczeglne dla nich cechy charakterystyczne lub na sytuacj faktyczn , ktra odr nia je od wszelkich innych osb, poniewa ka dy mo e by importerem klementynek, skarga Plaumanna jest niedopuszczalna (brak locus standi), Toepfer (C-106/63 i 107/63): 1.10.1963 firma Toepfer stwierdzi a potencjalny du y interes w imporcie kukurydzy i z o y a wniosek o pozwolenie na import, 2.10 RFN niezgodnie z prawem odmawia wydania zgody i interweniuje w KE, aby natychmiast podnie c a na kukurydz , KE wydaje decyzj zwi kszaj c c a i zakazuj c wydawanie pozwole na import kukurydzy w okresie 1-4.10.1963,

Toepfer wnosi skarg o uniewa nienie decyzji, poprzez ograniczenia czasowe decyzji mo na ustali , kogo ona indywidualnie dotyczy a, y T-177/01 Jgo Quer: strona skar ca rybacy, nag e powi kszenie wymaganej wielko ci oczek w sieciach (rozporz dzenie), SPI przyj spraw , powo uj c si na Kart Praw Podstawowych, ETS w odwo aniu stanowczo potwierdzi dotychczasow doktryn i odrzuci skarg , d) pytania prejudycjalne (art. 267 TfUE): y y

y y y

cel: ujednolicenie wyk adni prawa europejskiego, przedmiot: wyk adnia traktatw, o wa no ci i wyk adni aktw przyj tych przez instytucje, organy lub jednostki organizacyjne Unii, zgodno aktw prawa krajowego z prawem europejskim, podmioty uprawnione: s d, je li uzna, e odpowied TSUE jest niezb dna mo e z o y pytanie, s d, na orzeczenie ktrego nie przys uguje zaskar enie wg prawa krajowego w razie w tpliwo ci ma obowi zek zada pytanie,  w Polsce SN (s dy apelacyjne nie musz ), o tym, kto jest s dem decyduje TSUE (a nie prawo krajowe), post powanie akcesoryjne (s u ebne) orzeczenie TSUE nie musi automatycznie prze o y si na wyrok, w sprawach osb pozbawionych wolno ci TSUE dzia a w jak najkrtszym terminie , Abrahamson (C-407/98): 12

6 warunkw bycia s dem:  stworzony na podstawie przepisw prawa,  organ sta y,  wyposa ony w obowi zkow kompetencj ,  orzeka na podstawie przepisw prawa,  niezawis y,  orzeka w sprawie spornej (a wi c nie: sprawy rejestrowe), Niebuell (C-96/04): prba zastosowania du skich regu j zykowych w nadawaniu imion i nawisk dla obywateli RFN, urz d stanu cywilnego w Niebuell wys a pytanie prejudycjalne, ETS odrzuci spraw , urz d zaproponowa Dunce pozwanie go do s du administracyjnego, s d zada pytanie, ETS przyj spraw (wyrok po 8 latach od pocz tku ca ej sprawy), Gebelfrise SL: post powanie w hiszpa skim ministerstwie finansw, skarga do s du nie przys uguje, ETS przyj skarg , NIE: s dy mi dzynarodowe, s dy arbitra owe, s dy dyscyplinarne (ale je li s d wykonuje zadania zlecone z zakresu administracji publicznej, np. wpis na list wykonuj cych zawd, pytanie mo e by przyj te), s dy konstytucyjne teoretycznie mog pyta , doktryna aktu wyja nionego (acte clair): je li s d uzna, e sprawa, ktr ma rozstrzygn jest bli niaczo podobna do sprawy rozstrzygni tej ju przez ETS, s d mo e powo a si na taki wyrok Trybuna u, Koebler C-224/01:  wyk adowca prawa europejskiego, ktry, odchodz c na emerytur z Uniwersytetu Wiede skiego, chcia uzyska dodatek sta owy,  dodatek sta owy nale a si za 30 lat pracy na uniwersytecie,  Koebler pracowa stale przez 15 lat, a nast pnie, pozostaj c zwi zany z UW, wyk ada na wielu innych uczelniach,  s d krajowy, na bazie innych wyrokw ETS, wyci gn swoje wnioski,  Koebler (skutecznie) wyst pi przeciwko Austrii o naruszenie prawa europejskiego, doktryna acte claire: s dzia samodzielnie dokonuje wyk adni prawa europejskiego i stwierdza, e przepis jest jasny, Cilfit (C-283/81) dopuszczenie tej doktryny, Foto-Frost (C-314/85): s d krajowy nie ma prawa samodzielnie stwierdzi niewa no ci aktu prawa europejskiego, ale mo e wys a pytanie,

y y

13

 ETS udzieli s dom oglnej kompetencji do odrzucania skarg na niewa no (ale nie: uwzgl dniania ich!), rodek tymczasowy mo na wyst pi np. o wstrzymanie egzekucji, y r nice mi dzy stwierdzeniem niewa no ci aktu w trybie art. 263 a 267: 263 niewa no ex tunc, 267 raczej ex nunc, y Zuckerfabrik (C-5/71): rodek tymczasowy mo na zastosowa , je li grozi natychmiastowa i niepowetowana szkoda. 8. Ochrona praw podstawowych: a) Erich Stauder (C-29/69): y zni ka 50% na mas o dla bezrobotnych, y w Niemczech wymagany kupon imienny, y

b)

c)

d) e)

Stauder skar y si na naruszenie prawa do prywatno ci wynikaj cego z niemieckiej konstytucji, y ETS uznaje, e prawa fundamentalne wynikaj z oglnych zasad prawa wsplnotowego, Internationale Handelsgesellschaft (C-11/70): y IH chce handlowa kukurydz , y nie mo na powo a si na naruszenie praw konstytucyjnych, y prawa podstawowe b d przez ETS rekonstruowane na podstawie wsplnych tradycji konstytucyjnych pa stw cz onkowskich, Nold (C-4/73): y EWG przekszta ca rynek w gla, y Nold utraci skuteczno pozwolenia na po rednictwo w handlu w glem, y Nold uwa a, e naruszona zosta a niemiecka konstytucja (prawo w asno ci i swoboda dzia alno ci gospodarczej) oraz europejska konwencja praw cz owieka, y ETS: mo na powo ywa si na konwencje mi dzynarodowe, nawet je li wsplnoty nie s stronami tych konwencji, Solange 1 wyrok niemieckiego FTK odrzucenie propozycji czerpania przez ETS ze wsplnych tradycji konstytucyjnych pa stw cz onkowskich , Hauer (C-44/79): y Liselotte Hauer jest w a cicielk gruntu w Nadrenii-Palatynacie, na ktrym chce za o y winnic , y wg rozporz dzenia KE liczba winnic w tym regionie jest wystarczaj ca, a rz d RFN ma obowi zek ustanowienia zakazu tworzenia nowych winnic bez uzyskania specjaln ego pozwolenia, y Hauer zarzuca naruszenie konstytucyjnego prawa w asno ci i swobody prowadzenia dzia alno ci oraz wyboru zawodu, y ETS: prawo w asno ci wynika ze wsplnych tradycji konstytucyjnych, elementy naruszenia prawa w asno ci (przej te z prawa konstytucyjnego):  pozbawienie w a ciciela praw tu nie wyst puje,  ograniczenie mo liwo ci korzystania z praw wyst puje, ETS uzna , ze takie ograniczenie w mo liwo ci korzystania z prawa w asno ci jest dopuszczalne, 14

orzeczenie z Masstricht (1992): y Manfred Brunner uzna , e traktat z Maastricht narusza konstytucj niemieck , y FTK uzna , ze sam traktat konstytucji nie narusza, ale odno nie do praw obywatelskich: co do zasady nale y uzna , ze prawa gwarantowane przez niemieck konstytucj b d przez WE przestrzegane, orzecznictwo ETS udowodni o, e chroni prawa podstawowe na poziomie nie ni szym ni FTK, je li poziom ETS si obni y, FTK gwarantuje sobie prawo orzec o niekonstytucyjno ci aktw prawa wsplnotowego, g) Karta Praw Podstawowych z 2000 r.: y do traktatu lizbo skiego niewi ca deklaracja instytucji europejskich (a nie pa stw), y podstawa katalogu orzecznictwo ETS, y koncepcja wyznaczenie instytucjom Unii granic dzia a prawodawczych, y zawarcie w Karcie przepisw nieobj tych dotychczas kompetencjami UE, y protesty przeciwko KPP: Rada Europy, ETPCz, trybuna y konstytucyjne, rodowiska konserwatywne i Ko cio y, y do 2006: niestosowana przez s dy krajowe, nieprzywo ywana przez ETS, y obecnie w czona do Traktatu z Lizbony, y protok polsko-brytyjski. 9. Integracja ekonomiczna: a) silne wp ywy XIX-wiecznego liberalizmu, b) strefa wolnego handlu strefa, w ktrej zniesiono c a w ramach stosunkw mi dzy pa stwami strefy, c) unia celna strefa wolnego handlu oraz wsplne stawki celne wobec pa stwa trzecich art. 28 TfUE, y unia celna dotyczy wy cznie towarw, d) wsplny rynek unia celna + przep yw osb, us ug i kapita u, e) unia walutowa wsplny rynek + wsplna waluta, f) unia gospodarcza unia walutowa + polityka podatkowa i socjalna, g) unia polityczna pa stwo federalne, h) cele UE C-15/91 Gaston Schul UE powinna d y do zniesienie wszelkich ogranicze w handlu mi dzy p.cz., i) JAE (1985) dodanie obecnego art. 114 TfUE zbli anie ustawodawstw i znoszenie barier administracyjnych i technicznych w celu utworzenia rynku wewn trznego, j) zasady wsplnego rynku: y zakaz dyskryminacji towarw, osb, us ug, kapita u i p atno ci, tak e zakaz dyskryminacji po redniej ustanawiania norm pozornie neutralnych, nak adaj cych znacz ce koszty ekonomiczne na importerw, obecnie badanie nie tyle dyskryminacji, co utrudniania przep ywu (ETS),

f)

15

 dopuszczalna jest dyskryminacja odwrotna uprzywilejowanie podmiotw zagranicznych kosztem krajowych, doktryna Bosmana (pi karz belgijski), y swobody rynku wewn trznego. 10. Swobodny przep yw towarw: a) towar C-7/68:

produkt, ktrego warto mo e by wyra ona w pieni dzach i ktry mo e by przedmiotem obrotu handlowego, y tak e energia elektryczna, gaz, mieci (p niejsze sprawy), y tak e przedmioty o warto ci negatywnej (np. mieci), b) regu y pochodzenia rozp. 1031/2008: y towar pochodzi z tego kraju, z ktrego pochodz surowce naturalne, rolne lub hodowlane, z ktrych zosta wytworzony, y je li towar podlega przetworzeniom, to uwa a si , e pochodzi z kraju przetworzenia, je li zmieni o si jego przeznaczenie, ilo produktw albo warto o co najmniej 50%, c) art. 30 TfUE bezwzgl dny zakaz stosowania ce i op at rwnowa nych w handlu mi dzy p. cz.: y C-24/62 op ata rwnowa na to op ata pieni na na o ona jednostronnie bezwzgl dnie na nazw nak adana na produkt wy cznie z powodu przekroczenia granicy, nawet je li nie powoduje protekcjonistycznej ochrony rynku, y op aty dozwolone: op aty sk adaj ce si na system danin wewn trznych p.cz. (podatki) oceniane wg art. 110 TfUE:  adne Pa stwo Cz onkowskie nie nak ada bezpo rednio lub po rednio na produkty innych Pa stw Cz onkowskich podatkw wewn trznych jakiegokolwiek rodzaju wy szych od tych, ktre nak ada bezpo rednio lub po rednio na podobne produkty krajowe (opodatkowanie dyskryminacyjne),  adne Pa stwo Cz onkowskie nie nak ada na produkty innych Pa stw Cz onkowskich podatkw wewn trznych, ktre po rednio chroni inne produkty (opodatkowanie protekcjonistyczne), op aty za us ugi wiadczone importerowi:  dobrowolne,  stanowi ce ekwiwalent wiadczonej us ugi, op aty za dzia ania w celu realizacji obowi zkw wynikaj cych z prawa UE C-46/76, d) towary podobne: y C-170/78 (KE vs GB): czy na wino mo e zosta na o ona inna stawka podatku ni na piwo, GB: to nie s towary podobne (inni spo ywaj cy, inne okoliczno ci spo ywania, inne funkcje spo eczne), ETS:  s to towary podobne i nie mo na stosowa r nych stawek,  kryteria:  podobne w a ciwo ci lub  podobne zastosowanie,
y

16

C-230/89 KE vs Grecja: rum i whisky, y C-168/78 KE vs Francja: whisky i koniak, y C-112/84: moc silnika samochodu mo e uzasadnia odmienn stawk podatkow , e) opodatkowanie protekcjonistyczne: y brak kryterium podobie stwa, y towary mimo tego mog ze sob konkurowa , y ETS: znaczenie ma cel wprowadzenia regulacji, f) zwroty nienale nie pobranych op at C-199/82 San Giorgio: y post powanie krajowe nie mo e utrudnia realizacji roszcze wynikaj cych z prawa UE, y oglne zasady prawa zasada efektywno ci prawa europejskiego, y mo na sprawdzi , czy podmiot domagaj cy si zwrotu nie przerzuci op aty na swoich klientw, g) art. 34 i 35 TfUE zakaz wprowadzania ogranicze ilo ciowych i rodkw rwnowa nych mi dzy p.cz.: y wyj tek art. 36: ograniczenia usprawiedliwione wzgl dami moralno ci publicznej, porz dku publicznego, bezpiecze stwa publicznego, ochrony zdrowia i ycia ludzi i zwierz t lub ochrony ro lin, ochrony narodowych dbr kultury o warto ci artystycznej, historycznej lub archeologicznej, b d ochrony w asno ci przemys owej i handlowej. Zakazy te i ograniczenia nie powinny jednak stanowi rodka arbitralnej dyskryminacji ani ukrytych ogranicze w handlu mi dzy Pa stwami Cz onkowskimi, y C-34/79 Henn&Darby (pisma pornograficzne): ograniczenia stosowane w GB ze wzgl du na moralno publiczn , ETS: dopuszczalne, y C-121/85 Congate (seks lalki): ograniczenia stosowane w GB ze wzgl du na moralno publiczn , ETS: niedopuszczalne dmuchane lalki s zgodne z prawem brytyjskim, a wi c nie mo na blokowa importu, y C-7/78 import monet do GB: argumentacja: ryzyko psucia pieni dza, ETS: dopuszczalne, y C-265/95: import hiszpa skich truskawek do Francji, Francuzi protestuj , rodek rwnowa ny np. bierno pa stwa wobec niszczenia importowanych towarw, y C-112/00 Schmidberger: protest ekologw w Austrii przeciwko degradacji rodowiska, zgoda krajowego s du na zgromadzenie, manifestacja legalna w wietle prawa krajowego, przeprowadzona zgodnie z procedurami i realizuj ca cele oglne, to ma ona pierwsze stwo przed swobodnym przep ywem osb,
y

17

C-72/83 Campus Oil: obowi zek zakupu paliwa przez dystrybutorw w jedynej rafinerii w Irlandii ze wzgl du na bezpiecze stwo energetyczne kraju, C-178/84 KE vs Niemcy: ustawa o czysto ci piwa, ograniczenia ze wzgl du na ochron zdrowia, ETS: nie udowodniono konieczno ci ograniczenia, zob. tak e: Brasserie du Pcheur, C-42/82 KE vs Francja: ograniczenie handlu w oskim winem bardzo drobiazgowe kontrole wina w oskiego ze wzgl du na ochron zdrowia, ETS: niezgodne ze wzgl du na nieproporcjonalno , C-124/81 UHT: obowi zek uzyskania pozwolenia na obrt mlekiem UHT w GB, przyczyny: ochrona zdrowia, ETS: niedopuszczalne, C-8/74 Dassonville: rodek o skutku rwnowa nym do ogranicze ilo ciowych wszelkie rodki, ktre mog bezpo rednio lub po rednio, rzeczywi cie lub potencjalnie utrudni handel mi dzy p.cz., C-159/00 Sapod Audic: zakaz ogranicze ilo ciowych i rodkw rwnowa nych adresowany jest wy cznie do pa stw, nie ma skutkw horyzontalnych, C-249/81 Buy Irish: rz d irlandzki promuje patriotyzm gospodarczy , rodek o skutku rwnowa nym do ogranicze ilo ciowych pa stwowe finansowanie kampanii zach caj cych do nabywania produktw krajowych, rodek bezpo redni tylko przes anki z art. 36, C-251/78 Denkavit: wykluczenie z przetargu firmy irlandzko-hiszpa skiej ze wzgl du na niespe nianie norm, ETS: niedopuszczalne, C-222/82: rz d brytyjski wspiera organizacj brytyjskie stowarzyszenie producentw gruszek i jab ek, stowarzyszenie zorganizowa o kampani promuj c brytyjskie jab ka i gruszki jako zdrowe itp. w a ciwo ci, ETS: dopuszczalne, C-113/80 Irish Souvenirs: sprowadzanie z Chin (przez W ochy) pami tek z Irlandii, na o enie obowi zku umieszczania informacji made in , KE: niedopuszczalne, ale producenci mog umieszcza napis made in Ireland , ETS podzieli zdanie KE, C-282/77 van Tigele, C-65/75 Robert Tasca: 18

cena urz dowa mo e by rodkiem utrudniaj cym swobodny przep yw, je li tak rodek rwnowa ny o wymiarze bezpo rednim, C-261/81 Rau: Rau chce sprzedawa margaryn w Belgii, margaryna w Belgii mo e by sprzedawana wy cznie w pude kach, przepis dotyczy wszystkich, ETS: niedopuszczalne przepis wymusza dodatkowe koszty dla importerw, rodek po redni o skutku rwnowa nym do ogranicze ilo ciowych, C-16/83 Prandl: szczeglny rodzaj butelek dla win importowanych z niemieckiego obszaru j zykowego, Niemcy daj przepakowania wina do tych butelek, ETS: niezgodne, C-470/93 Mars+10%: w Niemczech reklama na opakowaniu batonika Mars nie mo e zajmowa wi cej ni 10% powierzchni,

y y

C-286/81 Oosthuk: zakaz gratisw w Holandii, ETS: rodek o skutku rwnowa nym, C-120/78 Rewe Zentral (Cassis de Dijon): firma Rewe Zentral chce sprzedawa w Niemczech likier Cassis de Dijon jaki likier, w Niemczech likier musi mie co najmniej 25% alkoholu, we Francji 15-20%, wprowadzony na mocy przepisw pa stwa cz onkowskiego jednostronny wymg dotycz cy minimalnego st enia alkoholu przy wprowadzaniu do obrotu napojw spirytusowych stanowi niezgodn z art. 30 traktatu przeszkod w wymianie handlowej, nie istnieje zatem aden uzasadniony powd, dla ktrego napojealkoholowe pod warunkiem e s one legalnie produkowane i wprowadzane do obrotu w jednym z pa stw cz onkowskich nie mog by wprowadzane w ka dym innym pa stwie cz onkowskim; przy czym zbyt tych produktw nie mo e by obj ty prawnym zakazem sprzeda y napojw o st eniu alkoholu ni szym od progu okre lonego w przepisach krajowych, zasada ekwiwalentno ci standardw je eli produkt jest legalnie wyprodukowany w jednym z pa stw i spe nia wymogi tego pa stwa, powinien by dopuszczony do obrotu na obszarze ca ej UE, wyj tek: wymogi imperatywne maj ce zapewni ochron interesu publicznego,  TYLKO rodki po rednie!,  wy cznie w przypadku nie istnienia regulacji europejskich,  1998/34/WE obowi zek zg aszania w KE ka dego standardu technicznego,  w razie niezg oszenia nie mo na powo ywa si na Cassis, C-443/94 Unilever, C-226/97 Lemmers: nietrze wy kierowca, alkomat bez homologacji, 19

brak zg oszenia belgijskich standardw do KE, ETS: nie mo na w takim wypadku powo ywa si na Unilever (art. 34), CSA (certain selling arrangement) kto, gdzie, kiedy i jak sprzedaje?: ograniczenia dotycz ce nie samych produktw, ale zasad handlu nimi, C-1/70 i C-76/90 Aragonesa:  zakaz reklamowania alkoholu.  rodek rwnowa ny, C-75/81 Blegsen:  zakaz sprzeda y alkoholu powy ej 22% w miejscach publicznych,  ETS: dopuszczalne, C-145/88 Torfeen:  ETS ma do ,  dopuszcza liczne ograniczenia, C-267/91 i C-268/91 Keck+Mithouard:  Francja,  prba wej cia na rynek poprzez sprzedawanie ze strat ,  praktyka zakazana we Francji,  ETS:  domniemanie legalno ci ogranicze ,  ograniczenia s niezgodne, je eli z prawnego i faktycznego punktu widzenia nie utrudniaj handlu mi dzy p.cz.,  zastosowanie uregulowa tego typu do sprzeda y produktw pochodz cych z innego pa stwa cz onkowskiego, zgodnych z przepisami tego pa stwa, nie mo e uniemo liwi ich dost pu do rynku lub ograniczy tego dost pu w stopniu wi kszym ni ma to miejsce w odniesieniu do produktw krajowych, C-292/92 Huennermund:  zakaz reklamy rodkw parafarmaceutycznych poza aptek dopuszczalny, C-34-35/95 Agostini:  szwedzki zakaz reklam adresowanych do dzieci,  faktyczny ci ar dla produktw krajowych i obcych musi by identyczny,  w praktyce taki zakaz uniemo liwia produktom zagranicznym dotarcie do konsumentw, C-254/98 Heimdienst:  Austria,  dopuszczenie obwo nego handlu lodami tylko dla podmiotw posiadaj cych sklep,  ETS: niedopuszczalne, C-322/01 Doc Morris:  apteka w Holandii sprzedaj ca leki przez Internet,  Niemcy: zakaz handlu lekami w Internecie,  ETS: ograniczenie niedopuszczalne, C-405/98 Gourmet:  szwedzki system dystrybucji alkoholu oraz zakaz jego reklamy,

20

 taki zakaz faktycznie uniemo liwia wej cie na rynek nowego alkoholu,  ETS: Szwedzi mog powo ywa si na klauzul zdrowia, y zakaz u ywania kre lonego produktu: C-110/05 KE vs W ochy (przyczepy):  zakaz u ywania przyczep do motocykli,  opinie rzecznikw generalnych:  I: Keck (CSA),  II: Cassis de Dijon ( rodek rwnowa ny),  ETS:  zakaz ustanowiony w art. 56 kodeksu drogowego, w zakresie w jakim uniemo liwia dost p do rynku w oskiego przyczepom specjalnie skonstruowanym dla motocykli, ktre s wytwarzane i wprowadzane do obrotu zgodnie z prawem w innych pa stwach cz onkowskich ni Republika W oska, stanowi rodek o skutku rwnowa nym z ograniczeniami ilo ciowymi w przywozie zakazany przez art. 28 WE (34 TfUE), o ile nie mo e on zosta obiektywnie uzasadniony,  czyli: Cassis,  zakaz ci gni cia przez motocykle specjalnie dla nich zaprojektowanej przyczepy, wytworzonej i wprowadzonej do obrotu zgodnie z prawem w innym pa stwie cz onkowskim ni Republika W oska, powinien zosta uznany za uzasadniony wzgl dami dotycz cymi ochrony bezpiecze stwa drogowego,  komentatorzy: sprawa sygnalizuje odwrt od orzeczenia Keck poprzez redukcj CSA wy cznie do metod sprzeda y, a nie tak e do regulacji u ywania danego przedmiotu,  p.cz. musi udowodni , e zakaz u ywania jest uzasadniony, 2005/09/WE dyrektywa o nieuczciwych praktykach konkurencyjnych:  dyrektywa wymienia list technik sprzeda y i reklamy, ktre s legalne,  dyrektywa wymienia list praktyk nielegalnych,  reszta technik sprzeda y i reklamy: raczej domniemanie legalno ci. 11. Wsplna polityka handlowa (art. 206-207 TfUE): a) kompetencja wy czna UE, b) unia celna: y podstawa wsplnych taryf 450/2008 Modernised Custom Code, c) towar, ktry raz dosta si na obszar rynku wewn trznego (i zosta oclony) nie podlega kolejnym op atom celnym, d) 2657/? klasyfikacja towarw, e) C-40/88 Weber: y towary nale y klasyfikowa wed ug ich w a ciwo ci, y informacje wyja niaj ce wydawane przez organy UE ( explaratory notes ) s pomocne , ale nie s wi ce, f) C-395/93 Neckermann Versand: y handel wysy kowy (w tym biuro podr y), y Neckermann importowa towar, ktry mia by pi am , y niemieckie organy celne: towar ten jest grn cz ci garderoby oraz spodniami,

21

y ETS: pi ama to ubir stosowany w ku w godzinach nocnych (u ytek g wny), g) WTO Customs Regulation Agreement (porozumienie WTO): y implementowane do prawa europejskiego przez Modernised Custom Code, y sposb obliczania c a: procent warto ci transakcji, y w razie nieznanej warto ci transakcji: wg cen dobra identycznego w danym kraju, wg cen dobra podobnego w danym kraju, warto szacunkowa, y do podstawy obliczenia nie dolicza si kosztw transportu oraz magazynowania towaru, h) ustalanie regu pochodzenia: y towary ca kowicie uzyskane w danym kraju pochodz z tego kraju, y towar pochodzi z pa stwa, w ktrym przeszed on ostatni powa n przerbk (substantial tranformation), C-49/76 Uberseehandel:  ostatnia przerbka to ta, po ktrej produkt posiada now cech , ktrej nie posiada przed t przerbk , y uwzgl dniana jest tak e zmiana warto ci produktu, i) obni one c a: rozp. 717/2008, j) regulacja mo liwo ci wprowadzenia przez pa stwo ogranicze importu i eksportu (ograniczenia ilo ciowe): y rozp. 1061/2009 y y y

p.cz. nie mog samodzielnie wprowadza ogranicze ilo ciowych w stosunkach z pa stwami trzecimi, rozporz dzenie nie dotyczy rodkw o skutku rwnowa nym do ogranicze ilo ciowych (te s zakazane na podstawie rozszerzonej interpretacji art. 35 TfUE), ograniczenia eksportu: grozi lub ju powsta niedobr dbr istotnych KE mo e wprowadzi ograniczenia eksportowe, wyj tki z art. 36, C-70/94 Werner:  prba eksportu do Libii produktu, ktry mg pos u y do produkcji zaawansowanej broni,  ETS: dopuszczalne ograniczenie (pod warunkiem dochowania zasady proporcjonalno ci), C-83/94 Leifer:  Niemiec dostarcza do Iraku rodki, ktre mog by u ywane do produkcji zaawansowanej broni chemicznej,  brak konieczno ci uzyskania licencji eksportowych na te produkty,  ETS: w tym wypadku mo na podj dzia ania, ktrych Unia jeszcze nie podj a, C-124/95 Centrocom:  ONZ-owskie embargo na eksport produktw do Nowej Jugos awii implementowane przez UE,  embargo nie dotyczy rodkw leczniczych dopuszczonych przez Komitet Sankcyjny ONZ, 22

 w zwi zku z licznymi aferami korupcyjnymi w Komitecie, GB wprowadza swoje ograniczenia uniemo liwia transport lekw przez terytorium GB je li nie pochodz one z terytorium brytyjskiego,  ETS: niedopuszczalne, rozp. 428/2009:  utworzenie Europejskiego Systemu Kontroli Towarw o Podwjnym Przeznaczeniu (dual-use items),  rozporz dzenie o charakterze harmonizacyjnym,  uprawnienia kontrolne posiada nie UE, ale poszczeglne pa stwa, y ograniczenia importu: rozp. 260/2009:  implementacja przepisw WTO,  formalnie dotyczy tylko ogranicze ilo ciowych, zakaz wprowadzania w asnych regulacji przez p.cz., ochrona rynku europejskiego przed inwazj obcego produktu, ktry mg by zagrozi konkurencji:  w przypadku gdy dany produkt jest przywo ony do Wsplnoty w tak znacznie zwi kszonych ilo ciach lub na warunkach, ktre powoduj lub mog spowodowa powa n szkod dla producentw wsplnotowych, Komisja mo e w celu zabezpieczenia interesw Wsplnoty, stanowi c na wniosek pa stwa cz onkowskiego lub z w asnej inicjatywy:  ograniczy termin wa no ci dokumentw nadzoru w rozumieniu art. 12, ktre maj by wystawione po wej ciu w ycie tego rodka,  zmieni regu y przywozu danego produktu poprzez uzale nienie jego dopuszczenia do swobodnego obrotu od przedstawienia zezwolenia na przywz, ktrego przyznanie podlega przepisom i ograniczeniom ustanawianym przez Komisj ,  commercial defense obrona rodzimego rynku:  rozp. 384/96 ochrona przed dumpingiem:  mo liwo na o enia c a dumpingowego na dowolny produkt dumpingowy, ktrego wprowadzenie do obrotu mo e spowodowa szkod ,  produkt dumpingowy produkt, ktrego cena eksportowa jest ni sza ni przeci tna cena tego produktu w kraju wywozu,  podstawa uruchomienia post powania antydumpingowego skarga osoby fizycznej, prawnej lub jedn. org. reprezentuj cej przemys wsplnotowy,  KE wprowadza c a tymczasowe,  zatwierdzenie sta ych ce antydumpingowych Rada wi kszo ci kwalifikowan ,  rozp. 597/2009 ochrona przed produktami subsydiowanymi:  zasady analogiczne do antydumpingowych,  rozp. 3286/94 kompetencje Wsplnoty do zabiegania o zniesienie ce , ktre uwa a za dyskryminuj ce dla w asnych towarw. 12. Swobodny przep yw osb:

23

a) r ne przepisy dotycz ce r nej kategorii osb swoboda przep ywu pracownikw, b) wprowadzenie obywatelstwa europejskiego, c) dyrektywa CRD (Citizens Rights Directed) 2004/38/WE podzia obywateli UE przebywaj cych w pa stwie przyjmuj cym: y do 3 miesi cy, y od 3 miesi cy do 5 lat, y ponad 5 lat uprawnienia bardzo zbli one do obywateli pa stwa przyjmuj cego, d) zakres podmiotowy art. 21 ust. 1 TfUE: y ka dy obywatel Unii ma prawo do swobodnego przemieszczania si i przebywania na terytorium Pa stw Cz onkowskich, z zastrze eniem ogranicze i warunkw ustanowionych w Traktatach i rodkach przyj tych w celu ich wykonania, e) swobodny przep yw pracownikw art. 45 ust. 1 TfUE: y zapewnia si swobod przep ywu pracownikw wewn trz Unii, y oznacza to zakaz dyskryminacji, y nie dotyczy zatrudnienia w administracji, y przes anki ogranicze : porz dek publiczny, bezpiecze stwo publiczne, zdrowie publiczne, f) swoboda przedsi biorczo ci art. 49 TfUE: y zakaz dyskryminacji, y zakaz deportacji i utrudniania przemieszczania si , g) swoboda wiadczenia us ug art. 56 TfUE, h) zakaz powo ywania si rwnocze nie na art. 21, 45, 49 i 56, i) swoboda przep ywu nie dotyczy sytuacji ca kowicie wewn trznych : y C-299/95 Kremzon: s dzia, ktry zamordowa innego prawnika, domaga si zagwarantowania mu swobody przemieszczania si , ETS: nie, j) C-370/90 Singh: y Brytyjka pracuj ca w Niemczech, y po lubienie w Niemczech Hindusa, y powrt do GB, y GB blokuje Hindusa, y ETS: Hindus mo e wjecha do GB, zakaz wjazdu tego Hindusa mog oby zniech ci pani Singh do korzystania ze swobd traktatowych, y obecnie: art. 35 CRD pa stwa mog zwalcza nadu ycia fikcyjnych ma e stw, k) C-60/00 Carpenter: y Brytyjczyk w zwi zku z Filipink , y troje dzieci, y GB prbuj wydali Filipink , y ETS: 24

 Filipinka mo e zosta , wydalenie jej mog oby spowodowa , e Carpenter mg by przesta zarabia jako przedsi biorca dzia aj cy na obszarze ca ej WE, a to mog oby zniech ci go do korzystania ze swobd traktatowych, l) C-281/98 Angonese, m) C-94/07 Raccanelli: y student na sta u w Instytucie Maxa Plancka, y student uzna , e zosta przez Instytut zdyskryminowany, y ETS w zasadzie uchyli si od okre lenia, czy swoboda przep ywu dzia a tak e w relacjach horyzontalnych, n) art. 18 TfUE oglny zakaz wszelkiej dyskryminacji obywateli UE ze wzgl du na przynale no pa stwow zakazy dyskryminacji z art. 21, 45 itd. stanowi swego rodzaju superfluum: y C-43/95 Data Delecta: relacje mi dzy przedsi biorcami itd. powinny odbywa na zasadach pe nej rwno ci (perfect equality), y C-2/74 Reiners: syn holenderskich emigrantw, ktrzy przenie li si do Belgii, sp dzi wi kszo ycia w Belgii, uko czy uniwersytet w Louvain (Leuven), zakaz wykonywania zawodu adwokata z powodu niebycia Belgiem, ETS: ograniczenie niedopuszczalne, o) dyskryminacja po rednia: y C-152/73: zakaz uzale niania niektrych praw od znajomo ci j zyka, y C-237/94 O Flynn: po czenie formu y Dassonville i Cassis de Dijon dla swobody przep ywu osb, nie trzeba udowadnia , e dany przepis dyskryminuje osoby z innych p.cz. wystarczy wskaza potencjaln dyskryminacj , y C-76/90 Saeger: nie trzeba sprawdza , czy przepis kogo dyskryminuje, ETS b dzie sprawdza tylko, czy przepis cokolwiek blokuje, oboj tnie dla kogo, y C-384/93 Alpine Investment: Holandia zakaz reklamy metod telefoniczn , y Bosman, y C-19/92 Kraus: Kraus (RFN) pojecha do GB i uzyska tam tytu LLM, RFN zakazuje pos ugiwania si tym tytu em jako nieznanym prawu niemieckiemu, ETS:  takie ograniczenie musia oby by usprawiedliwione i przej test proporcjonalno ci, y C-500/06 Corporazion Dermoestetica: hiszpa ski zakaz reklamy us ug medycznych, ETS: ogranicza to swobod przep ywu osb, y

C-168/01 Bosal: 25

sposb naliczania podatku w Holandii narusza zasad swobody przep ywu osb, C-438/05 Viking Sea Men.: firma fi ska przewo ca ludzi po Morzu Ba tyckim, spr zbiorowy ze zwi zkiem zawodowym fi skich marynarzy, zwi zek domaga si podpisania zbiorowego uk adu pracy gwarantuj cego bardzo wysokie podwy ki, siedzib firmy przeniesiono do Estonii i zatrudniono Esto czykw, Finowie zaczynaj strajk,

ETS:  celem Wsplnoty jest nie tylko rozwj gospodarczy, ale te spo eczny,  zwi zek zawodowy nie mia innej mo liwo ci walki o prawa pracownikw,  dzia alno zwi zku zawodowego mo e wp yn na swobodny przep yw os b,  legalno dzia a zwi zku zale y od tego, czy jest proporcjonalna wg prawa europejskiego, y C-250/06: przymus belgijski, aby cz pasm by a przyznawana nadawcom flamandzkim, ETS: dopuszczalne, p) pracownik: y definicja art. 45 TfUE: C-66/85 Lawrie-Blum elementy stosunku pracy:  podporz dkowanie,  wykonywanie czynno ci posiadaj cych warto ekonomiczn ,  wynagrodzenie, y C-268/99 Jany: polska prostytutka w Holandii, ETS: jest pracownikiem, y C-452/02 Trojani: narkoman odbywaj cy terapi w o rodku Armii Zbawienia, wykonuje r ne drobne prace i dostaje za to kieszonkowe (30 euro/tydzie ), ETS: pracownik, y y

C-53/81 Levin: osoby zatrudnione w niepe nym wymiarze te s pracownikami, C-22/08 Vatsouras: z faktu, e za otrzymywan niewielk p ac nie da si utrzyma nie wynika, ze nie jest si pracownikiem, C-292/89 Antonisen: Belg przyje d a do GB, jest narkomanem i dilerem, dwukrotnie w ci gu 2 miesi cy dopuszcza si napa ci, policja brytyjska wszczyna procedur deportacyjn , min y 3 miesi ce pobytu, twierdzi, e jest umwiony na rozmow o prac , ETS: je li istnieje realna szansa, e cz ek dostanie prac , nie wolno go deportowa , 2004/38/WE: art. 14 ust. 4 lit. b, 26

art. 7 ust. 3, art. 45 TfUE: zapewnia si swobod przep ywu pracownikw, zakaz dyskryminacji ze wzgl du na przynale no pa stwow w zakresie wynagrodzenia i innych warunkw, elementy swobody:  przyjazd do innego pa stwa,  swoboda poruszania si po pa stwie zatrudnienia,  prawo pozostania po ustaniu stosunku,  ubieganie si o rzeczywi cie oferowane miejsca pracy, ograniczenia mog by motywowane wzgl dami:  porz dku publicznego,  bezpiecze stwa publicznego,  zdrowia publicznego, rozp. 1612/68: dost p do zatrudnienia:  C-208/05 ITC:  bezrobotny Niemiec,  zwraca si do niemieckiego urz du pracy o znalezienie pracy,  ITC (po redniak) poszukuje pracy dla Niemca,  Niemiec przedstawia kupon z urz du pracy, a urz d ma zap aci agencji,  ITC znajduje prac w Holandii,  urz d pracy odmawia zap acenia, bo nie znaleziono pracy w Niemczech,  ETS: zap ata si nale y,  C-419/92 Scholz:  pracodawca ma obowi zek uzna do wiadczenie z innego p.cz.,  C-281/98 Angonese:  Austriak studiuj cy ekonomi w Bolzano,  zna biegle j zyk niemiecki i w oski,  znajduje zatrudnienie w banku,  region Bolzano blokuje zatrudnienie daj c po wiadczenia znajomo ci j zyka niemieckiego przez organy w oskie,  ETS: ograniczenie niedopuszczalne,  C-415/93 Bosman:  C-40/05 Kaj Lyyski vs. Umea universitet:  Szwed chce si kszta ci w Szwecji i pracowa w Finlandii,  Lyyski chce skorzysta ze szkole dla zagranicznych pracownikw szwedzkich szk ,  cel: zaspokojenie krtkookresowego zapotrzebowania na nowych nauczycieli,  ETS: dopuszczalne, wykonywanie pracy:  zakazuje si dyskryminacji w zakresie:  p acy,  zwalniania,

27

 ponownego zatrudniania,  C-15/96 Schoning:  awans w Austrii na mocy uk adu zbiorowego uzale niony od sta u pracy,  nieuwzgl dnianie sta u z innego p.cz.,  ETS: sprzeczne z prawem europejskim,  ka dy pracownik korzysta z takich samych uprawnie podatkowych i socjalnych jak obywatele tego pa stwa:  C-67/08 Block:  prawo europejskie nie zna zasady unikania podwjnego opodatkowania,  podatki bezpo rednie s wy czn kompetencj p.cz, a ocenie podlega co najwy ej wykonywanie tej kompetencji,  unikanie podwjnego opodatkowania wynika z umw dwustronnych,  zasada prawa podatkowego obywatel p aci podatki od dochodw osi gni tych na ca ym wiecie, a nieobywatel (nierezydent) tylko za dochody z danego pa stwa,  C-279/93 Schumacher:  Belg mieszka w Belgii i pracuje w Niemczech,  p aci podatki wed ug normalnej skali w Niemczech, ale nie przys uguj mu adne ulgi i odpisy,  je li sytuacja obywatela i nieobywatela s nieporwnywalne, mo na traktowa ich r nie,  ETS: skoro Schumacher uzyska ca y swj dochd w Niemczech, to jego sytuacja jest porwnywalna z obywatelami RFN,  C-527/06 Renneberg:  Belg pracuje w Holandii,  wi kszo dochodw osi ga w Belgii,  w Holandii mo na odpisa pewn kwot od podatku z tytu u posiadania nieruchomo ci,  prawo belgijskie nic takiego nie przewiduje,  z racji posiadania nieruchomo ci za granic , odpis by mniejszy,  ETS: niezgodne z art. 45,  C-152/05:  Niemcy dopuszczaj odliczenia od podatku pewn kwot od posiadanej nieruchomo ci,  ETS: niezgodne z art. 45, bo zniech ca do opuszczania Niemiec,  C-387/01 Weigel:  Austriacy przenosz si do RFN,  r nica podatkowa jest dla nich niekorzystna,  powoduje to dyskryminacj ,  ETS: nie ma potrzeby ujednolicania stawek,  C-204/90 Bachmann vs. Belgia:  w Belgii mo na odliczy sk adki na ubezpieczenie na ycie od opodatkowania (ale w przysz o ci dochody z polisy zostan opodatkowane) albo opodatkowa (ale wtedy dochody z polisy pozostan nieopodatkowane),  Bachmann wykupi polis w RFN i chcia odliczy sk adki w Belgii,

28

 urz d podatkowy: wyp ata z polisy zostanie dokonana w Niemczech, wi c Belgia nie b dzie mia a nad tym kontroli,  wydano zakaz odliczania sk adek zagranicznych od podatku belgijskiego,  ETS: ograniczenie dopuszczalne,  C-155/08 I 157/08 X i E.H.A. Passenheim-van Schoot vs. Staatssecretaris van Financin, q) uprawnienia socjalne: y C-207/78 Even: Francuz mieszkaj cy w Belgii chce przej na wcze niejsz emerytur , wcze niejsza emerytura jest obni ona o 5% w stosunku do podstawowej, chyba e by o si kombatantem, Even jest kombatantem, ETS: formu a Even:  szerokie traktowanie korzy ci socjalnych,  korzy ci socjalne to wszystkie te, ktre niezale nie, czy powi zane s z umow o prac , przyznawane s pracownikom p. cz. z racji bycia pracownikami lub te dlatego, ze zamieszkuj oni na terytorium danego p.cz. i ktrych rozci gni cie na pracownikw, ktrzy s obywatelami innego p.cz. wydaje si w a ciwe dla u atwienia ich przemieszczania si w obr bie Wsplnoty, y C-212/05 Hartman: pa stwo Hartmanowie to obywatele Austrii (ona) i Niemiec (on), mieszkaj w Austrii, on pracuje w Niemczech (codziennie doje d a), maj troje dzieci, ona zg asza si do niemieckiego urz du po dodatek na dzieci, Niemcy odmawiaj , ETS:  pan Hartman jest pracownikiem migruj cym w rozumieniu art. 45,  niemieckie przywileje socjalne nale si tak e pracownikom przygranicznym, je li w Niemczech pracuj co najmniej w minimalnym wymiarze pracy, y C-287/05 Hendrix: Hendrix jest Holendrem upo ledzonym umys owo, pracuje w Holandii w niepe nym wymiarze pracy, otrzymuje zasi ek dla upo ledzonych umys owo (Wajong), Hendrix wyje d a do Belgii, ale kontynuuje zatrudnienie w Holandii, Wajong ma charakter niesk adkowy, wi c administracja odmawia dalszego wyp acania zasi ku osobie zamieszka ej za granic , 984/04 rozporz dzenie reguluj ce, jakie wiadczenia powinny by wyp acane tak e osobom mieszkaj cym za granic , ETS:  wymg zamieszkiwania w Niderlandach w celu nabycia prawa do wiadczenia przyznawanego na podstawie Wajong mo e by egzekwowany wzgl dem osoby znajduj cej si w sytuacji D.P.W. Hendriksa tylko wtedy, gdy jest obiektywnie uzasadniony i proporcjonalny do realizowanego celu,

29

C-35/75 Christini: wdowa po w oskim kolejarzu zatrudnionym w SNCF, francuskie przepisy przyznaj wdowom po kolejarzach 50% zni ki, pani Christini odmwiono, ETS: dyskryminuj ce, y C-261/83 Castelli, y C-138/02 Collins: Irlandczyk przyje d a do GB i od razu zg asza si po zasi ek dla bezrobotnych, GB odmawia, ETS:  z uwagi na konstrukcj obywatelstwa UE nie mo na wykluczy z gry korzy ci natury finansowej maj cych na celu u atwienie wchodzenia na rynek pracy danego p.cz.,  Collins zasi ku nie dosta , skutek: przyj cie art. 22 CRD:  przez pierwsze 3 miesi ce pobytu w adze pa stwa przyjmuj cego nie s zobowi zane do wyp acania czegokolwiek, y C-22, 23/08 Vatsoras: zasi ki dla bezrobotnych nie s pomoc spo eczn (social allowance), ale przywilejami pracowniczymi (social advantage) z rozp. 1612/68, y C-43/99 Leclere: para Belgw yj ca w Belgii, pan Leclere pracuje w Luksemburgu (doje d a), ulega wypadkowi na terenie Luksemburga i otrzymuje luksembursk rent inwalidzk , pani Leclere zachodzi w ci , pa stwo Leclere wyst puj o luksemburski zasi ek na dzieci, Luksemburg: poza rent nic im si nie nale y, y C-213/05 Geven: pani Geven mieszka w Holandii, ale pracuje w niepe nym wymiarze w Niemczech, pani chce uzyska niemiecki zasi ek na dzieci, w adze RFN: zasi ek nale y si tylko mieszka com Niemiec, Trybuna orzek ju , e niemiecki zasi ek wychowawczy stanowi przywilej socjalny w rozumieniu art. 7 ust. 2 rozporz dzenia nr 1612/68, ETS:  musi istnie dostatecznie cis y zwi zek mi dzy osob , ktra domaga si przywileju socjalnego a rynkiem pracy p.cz. wyp acaj cego zasi ek,  skoro pani Geven oprcz Niemiec pracuje te w Holandii, to jej zwi zek z RFN jest zbyt s aby, r) studenci a art. 45: y student nie jest pracownikiem, y art. 7 ust. 3 1612/68 gwarantuje dost p do szkolenia zawodowego, y C-293/83 Gravier:

30

y y

osoba wykonuj ca wyuczony zawd mo e zapisa si na uniwersytecki kurs dokszta caj cy na warunkach niezgorszych ni obywatele p.cz. przyjmuj cego, C-24/86 Blaizot: mo na zapisywa si bez dyskryminacji tak e na kursy o charakterze oglnym, C-147/03 KE vs. Austria: niemieccy maturzy ci masowo prbuj studiowa na austriackich uczelniach na medycynie, Austriacy utrzymuj pul miejsc dla innych p.cz., ETS: ograniczenie niedopuszczalne, Austria pki co nie wykona a wyroku, C-235/87 Matteucci: W oszka urodzona i mieszkaj ca w Belgii, chce wyjecha na stypendium do Niemiec na podstawie umowy belgijskoniemieckiej, podanie zostaje odrzucone jako od nieobywatela Belgii, wygra a z racji bycia urodzon w Belgii, C-39/86 Leir, C-197/86 Brown:

Leir:  Francuzka, ktra przyje d a do Niemiec,  pracuje na umow o prac ,  po utracie pracy zapisuje si na lingwistyk na uniwersytecie w Hanowerze i wyst puje o wsparcie dla studentw,  Niemcy i ETS: nie nale y si , Brown:  obywatel Francji i GB urodzony we Francji,  studiuje w Cambridge,  podejmuje zatrudnienie w firmie, ktra ma mu finansowa cz studiw,  zatrudnienie ustaje po o miu miesi cach, Brown zg asza si po pomoc dla studentw,  GB i ETS: ograniczenie dopuszczalne z powodu zbyt krtkiego pobytu, y C-184/99 Grzelczyk (minimex), y C-209/03 Beiber: po 3 latach legalnego pobytu student powinien mie mo liwo uzyskiwania po yczek studenckich, nale y uwzgl dni fakt obywatelstwa europejskiego, pa stwo powinno wykaza pewn solidarno finansow , ale student musi wykaza pewien stopie integracji ze spo ecze stwem, dyrektywa: 5 lat. 13. Swoboda przedsi biorczo ci (art.49 TfUE): a) swoboda przedsi biorczo ci sensu largo: y y y

zak adanie przedsi biorstw w innych pa stwach, otwieranie oddzia w i filii w innych p.cz., tak e zak adanie sp ek z obywatelami innego p.cz.,

31

b) art. 54 przez sp ki rozumie si sp ki prawa cywilnego lub handlowego, a tak e sp dzielnie oraz inne osoby prawne prawa publicznego lub prywatnego, z wyj tkiem tych, ktrych dzia alno nie jest nastawiona na osi ganie zyskw, c) C-55/94 Gebhard: y niemiecki prawnik, y prowadzi dzia alno we W oszech, gdzie doradza z zakresu prawa niemieckiego, y wi kszo czasu sp dza we W oszech, y zaczyna u ywa w oskiego tytu u adwokata (zamiast tytu u niemieckiego), y ETS: rozdzia y o swobodzie przemieszczania si pracownikw, o swobodzie wykonywania dzia alno ci gospodarczej i dotycz cy us ug wykluczaj si nawzajem,  albo jest si pracownikiem, albo przedsi biorc , albo us ugodawc , tymczasowy charakter dzia alno ci nale y ocenia nie tylko w zale no ci od czasu trwania wiadcze , lecz tak e ich cz stotliwo ci, okresowo ci lub ci g o ci, Gebhard wykonuje, w sposb sta y i ci g y, dzia alno zawodow w innym pa stwie cz onkowskim, mi dzy innymi na rzecz podmiotw pochodz cych z tego pa stwa, w ktrym znajduje si rwnie miejsce wykonywania przez niego tej dzia alno ci, podlega wi c przepisom o swobodzie przedsi biorczo ci, ze swobody wykonywania dzia alno ci gospodarczej korzysta si na zasadach okre lonych w pa stwie przyjmuj cym dla podmiotw pochodz cych z tego pa stwa, je eli dost p do okre lonego rodzaju dzia alno ci lub jej wykonywanie poddane jest w przyjmuj cym pa stwie cz onkowskim pewnym warunkom, obywatel innego pa stwa cz onkowskiego zamierzaj cy wykonywa tak dzia alno winien co do zasady spe nia te warunki, przepisy krajowe mog ce utrudnia lub zniech ca do korzystania z podstawowych swobd chronionych na mocy traktatu musz spe nia cztery warunki: musz by stosowane w sposb niedyskryminacyjny, musz by uzasadnione nadrz dnymi wzgl dami interesu oglnego, musz prowadzi do realizacji celu, jakiemu s u i nie mog wykracza poza to, co konieczne do jego osi gni cia, pa stwa cz onkowskie zobowi zane s uwzgl dni rwnowa no dyplomw, a w razie potrzeby porwna wiedz i kwalifikacje wymagane na podstawie przepisw krajowych z wiedz i kwalifikacjami zainteresowanego, d) primary establishment tworzenie od podstaw osoby prawnej, secondary establishment druga dzia alno w innym p.cz.: y C-107/83 Klopp: adwokat niemiecki, ktry chce prowadzi kancelari w Pary u zajmuj c si doradztwem w zakresie prawa niemieckiego, zamierza dalej mieszka w Niemczech, prowadzi tam swoj kancelari i pos ugiwa si tytu em niemieckim, paryska rada adwokacka da a przeprowadzki do Pary a, ETS: mo e mieszka w Niemczech, e) C-414/06 Lidl Belgium: y nie mo na wymusi osobowo ci prawnej przedsi biorcy zagranicznego, f) C-196/04 Cadburry Schweppes: 32

y y

g)

h)

i)

j)

k)

l)

m)

n)

o)

wybr formy dzia alno ci w innym p.cz. (osoba prawna/oddzia ) zalezy od przedsi biorcy, art. 49 b dzie mia zastosowanie tylko, je li przedsi biorca b dzie faktycznie obecny w innym p.cz. i b dzie prowadzi tam sta dzia alno nastawion na zysk, C-386/04 Staufer: y fundacja zarejestrowana we W oszech, y fundacja jest w a cicielem nieruchomo ci w Niemczech, y wynajmuje zarz dc nieruchomo ci, ktry poszukuje najemcw i pobiera od nich czynsz, y ETS: ta fundacja nie prowadzi dzia alno ci gospodarczej, ale inwestuje kapita , C-231/05 Oy AA: y sp ka dominuj ca zarejestrowana w GB, y sp ka zale na w Finlandii, y sp ka-matka przynosi straty i prosi sp ki zale ne o pomoc, y sp ka fi ska chce odliczy kwoty, ktre przeka e sp ce brytyjskiej od podatku, y przepisy fi skie pozwalaj na takie odliczenie tylko, je li sp ka dominuj ca ma siedzib w Finlandii, y ETS: taka sytuacja podlega przepisom dot. swobody przedsi biorczo ci, jest to naruszenie art. 49, ale dopuszczalne ze wzgl du na wa ny interes spo eczny, C251/98 Baars: y Holender zamieszka y w Holandii, y w a ciciel sp ki dominuj cej zarejestrowanej w Irlandii, y ma zap aci podatek od wzbogacenia w Holandii, y on chce odliczy pieni dze zainwestowane w sp k od podatku, y Holandia dopuszcza takie odliczenie tylko w odniesieniu do sp ek zarejestrowanych w Holandii, y ETS: ograniczenie niedopuszczalne, dyrektywa 73/148/EWG: y p.cz. maj obowi zek znie wszelkie restrykcje dotycz ce podejmowania dzia alno ci przez osoby fizyczne, dyrektywa 2004/38/WE CRD (dyrektywa dot. praw obywateli UE): y powtrzenie art. 49 TfUE, y nie mo na da zgody na pobyt przedsi biorcy, nie mo na deportowa itp., elementy swobody przedsi biorczo ci z art. 49 ust. 2: y podejmowanie dzia alno ci gospodarczej, y wykonywanie dzia alno ci prowadzonej na w asny rachunek, C-2/74 Reiners: y zob. pkt 12 n, y ETS: dyskryminacja bezpo rednia, C-161/07 KE vs. Austria: y okres przej ciowy na zatrudnianie pracownikw z nowych p.cz., y jednostronne rozszerzenie zakazu na przedsi biorczo wymaganie przedstawienia za wiadczenia o kupnie domu, nabyciu udzia w w sp ce itp., y ETS: niedopuszczalne, C-292/86 Gullung: 33

y niemiecka adwokat, ktra chce by adwokatem we Francji, y Francja: nie mo e, y ETS: ograniczenie proporcjonalne, p) C-340/89 Vlasopoulou: y Greczynka mieszkaj ca stale w Munster, y jest prawnikiem, y cz studiw odby a w Grecji, a cz w Niemczech, y doradza z zakresu prawa greckiego i niemieckiego, y y y y

q)

r)

s)

t)

u)

v)

w)

napisa a doktorat w Niemczech, chce przyst pi do egzaminu adwokackiego w Niemczech, nie zostaje dopuszczona wskutek braku niemieckiego dyplomu, ETS: nale y porwna kwalifikacje, je li s one zbli one do wymaganych nale y uzna , mo na skierowa na kurs dokszta caj cy itp., nie mo na z gry odrzuca dyplomw z innych pa stw, C-424/97 Hein II: y wymg znajomo ci j zyka niemieckiego przez dentystw, y sprawa dotyczy a dentysty tureckiego, ktry ma wy cznie tureckich klientw, y ETS: ograniczenie dopuszczalne, nale y zwrci uwag , aby by a dostateczna liczba dentystw znaj cych turecki, C-309/99 Wouters: y holenderski zakaz tworzenia sp ek wsplnie przez ksi gowych i adwokatw, y ETS: przepis utrudnia korzystanie ze swobody przedsi biorczo ci, C-162/99: y w oski dentysta przenosz cy si do innego p.cz. z mocy prawa traci rejestracj we W oszech, y ETS: niedopuszczalne ograniczenie swobody przedsi biorczo ci, C-203/98 KE vs. Belgia: y przepis belgijski wymagaj cy, aby osoba, ktra chce kupi i zarejestrowa w tym kraju samolot, mieszka a w Belgii co najmniej rok, y ETS: niedopuszczalne, C-182/83 Fearon: y przepis irlandzki wymagaj cy, aby ka dy kto chce kupi grunt rolny, musi mieszka co najmniej rok w promieniu 3 mil, y ETS: dopuszczalne (wtedy), C-168/91 Constantinidis: y masa ysta grecki, y urz d niemiecki niew a ciwie transkrybowa jego nazwisko, zgodnie z niemieckimi przepisami, y spowodowa o to spadek obrotw jego zak adu masa u, y ETS przyzna mu racj , przedsi biorcom nie przys uguj korzy ci socjalne!: 34

x) C-197/84 Steinhauser: y niemiecki malarz (obrazw, nie - cian) przyje d a do Francji, y chce wynaj sobie atelier, y urz d miasta rozpisuje przetarg na lokal na taki cel, ale wyklucza Steinhausera z powodu obywatelstwa, y ETS: zakaz dyskryminacji, je li ustawa przewiduje jakie przywileje dla prowadz cych dzia alno , to nie wolno ich uzale nia od obywatelstwa, y) C-80/94 Wielocks: y holenderski psychoterapeuta mieszkaj cy w Belgii, y ca y dochd generuje w Holandii, y po przeprowadzce do Belgii holenderski urz d podatkowy cofn prawo do ulg, y ETS: niedopuszczalne, z) C-9/02 Lasteyrie du Saillaut: y je li Francuz si wyprowadza , urz d skarbowy nalicza rycza towy podatek za przysz e dochody, y przepis b d cy mniej korzystny dla Francuzw ni dla innych zosta uznany za niezgodny z traktatem. 14. Uznawanie kwalifikacji dyrektywa 2005/36/WE (art. 1-20): a) art. 53 TfUE: y celu u atwienia wykonywania dzia alno ci na w asny rachunek Parlament Europejski i Rada, stanowi c zgodnie ze zwyk procedur ustawodawcz , uchwalaj dyrektywy zmierzaj ce do wzajemnego uznawania dyplomw, wiadectw i innych dowodw kwalifikacji zawodowych oraz do koordynacji przepisw ustawowych, wykonawczych i administracyjnych Pa stw Cz onkowskich dotycz cych podejmowania i wykonywania dzia alno ci prowadzonej na w asny rachunek, b) C-71/76 Tieffry: y student francuski, y chcia nostryfikowa dyplom, y brak przepisw, y ETS: skoro nie ma przepisw, to pa stwa mog robi , co chc , c) pocz tkowo jeden zawd, jedna dyrektywa, d) C-340/89 Vlassopoulou: y zawd regulowany brak dyrektywy, y ETS: pa stwo musi wzi pod uwag ca y dorobek kandydata, y patrz: pkt 13 p, e) C-274/05: y centraln regu uznawania kwalifikacji jest zasada domniemania ekwiwalentno ci dyplomw, y administracja powinna udowodni , e dyplom z innego p.cz. jest niewystarczaj cy, f) dyrektywa 2005/36/WE: y dotyczy wszystkich, ktrzy chc wykonywa tzw. zawd uregulowany w innym p.cz. ni kraj uzyskania kwalifikacji, 35

zawd uregulowany dzia alno zawodowa lub zesp dzia alno ci zawodowych, ktrych podj cie, wykonywanie, lub jeden ze sposobw wykonywania wymaga, bezpo rednio b d po rednio, na mocy przepisw ustawowych, wykonawczych lub administracyjnych, posiadania specjalnych kwalifikacji zawodowych, dotyczy tylko osb, ktre chc skorzysta ze swobody przemieszczania si pracownikw albo swobody przedsi biorczo ci, a nie osb wiadcz cych us ugi na terenie innego p.cz., takie osoby nie musz w ogle nostryfikowa dyplomu, ale mo na incydentalnie sprawdza kwalifikacje, systemy uznawania kwalifikacji: oglny rozdz. I:  dotyczy zawodw niewchodz cych w zakres rozdzia u II i III,  domniemanie ekwiwalentno ci wykszta cenia, chyba e zachodz powa ne r nice w poziomie wykszta cenia mi dzy p.cz.,  art. 13:  w obu p.cz. zawd jest uregulowany:  oglna regu a nale y uzna dyplom, je li w pa stwie jego uzyskania istniej organy nadzoruj ce proces kszta cenia,  zawd jest regulowany tylko w pa stwie przyjmuj cym:  trzeba dopu ci do zawodu, je li kandydat wykonywa go przez co najmniej 2 lata w ci gu ostatnich 10 lat,  je li dyplomy jednak nie s rwnowa ne mo na skierowa na kurs adaptacyjny lub odpowiedni egzamin okre lony w art. 14 ( rodki wyrwnawcze),  przes anki zastosowania rodkw wyrwnawczych:  okres kszta cenia, wykazanego przez wnioskodawc zgodnie z przepisami art. 13 ust. 1 lub 2, jest co najmniej o rok krtszy od okresu wymaganego w przyjmuj cym Pa stwie Cz onkowskim,  kszta cenie, ktre wnioskodawca odby , obejmuje materia zasadniczo r ni cy si od tego, ktrego opanowanie jest podstaw uzyskania dokumentu potwierdzaj cego posiadanie kwalifikacji w przyjmuj cym Pa stwie Cz onkowskim,  na zawd regulowany w przyjmuj cym Pa stwie Cz onkowskim sk adaj si jedna lub wi cej regulowanych dzia alno ci zawodowych, ktre nie wchodz w zakres odpowiadaj cego mu zawodu w rodzimym Pa stwie Cz onkowskim wnioskodawcy w rozumieniu art. 4 ust. 2, a r nica ta polega na specyficznym programie kszta cenia wymaganym w przyjmuj cym Pa stwie Cz onkowskim, ktry obejmuje materia zasadniczo r ni cy si od obj tego kszta ceniem, ktrego uko czenie potwierdza po wiadczenie kompetencji lub dokument potwierdzaj cy posiadanie kwalifikacji wnioskodawcy,  C-330/03 Colegio de Ingenieros de Caminos:  nale y te zasady interpretowa ci le,  mo na uzna dyplom cz ciowo, je li wnioskodawca o to wyst pi (w razie niemo liwo ci uznania dyplomu w ca o ci), automatyczny system uznawania kwalifikacji potwierdzonych przez do wiadczenie w niektrych sektorach handlowych, przemys owych i rzemie lniczych rozdz. II 36

automatyczne uznawanie kwalifikacji dla specyficznych zawodw (uregulowanych w odr bnych przepisach) rozdz. III, C-286/06 KE vs. Hiszpania: szko a w Hiszpanii prowadzona przez W ochw, kszta cenie odbywa si w Hiszpanii, ale egzaminy we W oszech, Hiszpanie odmawiaj uznawania dyplomw wydawanych przez t szko , ETS: trzeba uznawa , C-311/06 Consiglio Nazionale degli Ingegneri:

aby we W oszech zosta in ynierem, trzeba mie wy sze wykszta cenie, zdany egzamin pa stwowy i wpisa si na list , w Hiszpanii brak wymogu egzaminu, w oski student uko czy uczelni w Turynie, nostryfikowa dyplom w Hiszpanii, wpisa si na tamtejsz list , nie przepracowa w Hiszpanii ani jednego dnia, za da wpisania na list w osk bez egzaminu, ETS: mo na odmwi , g) uznawanie kwalifikacji prawnikw: y C-289/02 Amok Verlag: niemiecki wymg korzystania z us ug wy cznie niemieckich prawnikw (wykszta conych w Niemczech) na niemieckim rynku us ug prawnych, ETS: niezgodne z art. 49,

C-94/04+C-202/04: taksy prawnicze, ETS: taksa narusza swobod przedsi biorczo ci, ale s d w oski sam ma ustali , czy jest to proporcjonalne, y uznawanie dyplomu: wed ug systemu oglnego z dyrektywy 2005/36/WE, dyrektywa 98/5/WE:  dodatkowe wykszta cenie i do wiadczenie musz by wzi te pod uwag ,  kodyfikacja doktryny Vlassopoulou,  w razie praktyki w zakresie prawa pa stwa przyjmuj cego co najmniej 3 lata nie trzeba zdawa egzaminu adaptacyjnego, h) C-234/97 Bobadila: y pracownica muzeum Prado w Mardycie, y wyjecha a do GB i pracowa a w British Museum, y uzyska a brytyjskie kwalifikacje w zakresie konserwacji zabytkw, y Hiszpania odmawia uznania kwalifikacji konserwatora, y zawd konserwatora zabytkw nie jest regulowany, y ETS: nie trzeba wprost uznawa , nale y zastosowa doktryn Vlassopoulou, i) C-586/08 Rubino: y zawd nieuregulowany w rozumieniu dyrektywy, y ETS: nale y zastosowa doktryn Vlassopoulou, j) p.cz. mo e ukara osob wykonuj c zawd regulowany bez w a ciwego zezwolenia, 37

y ale na zasadzie wyj tku, y sankcja nie mo e by sprzeczna z traktatem, k) kwalifikacje zdobyte poza UE: y C-154/93 Albertini: Liba czyk chcia nostryfikowa dyplom lekarza we Francji, ETS: Francja nie musi uzna , y C-319/92 Hein I: W och wyje d a do Turcji, gdzie uzyskuje wykszta cenie lekarza dentysty, nostryfikuje swj dyplom w Belgii, nast pnie prbuje nostryfikowa go w Niemczech jako dyplom belgijski, ETS: nale y co najmniej zastosowa doktryn VLassopoulou, y C-238/98 Hocsman: doktryna Vlassopoulou powinna znale zastosowanie niezale nie od tego, gdzie zdoby wykszta cenie. 15. Swoboda przedsi biorczo ci dla osb prawnych: a) swoboda tworzenia agencji, oddzia w i filii, b) C-81/87 Daily Mail: y podwy ka podatkw od prasy w GB, y przeniesienie siedziby zarz du sp ki do Holandii, y ETS: nie mo na fikcyjnie przenosi przedsi biorstw, c) C-210/06 Cartesio: y sp ka w gierska, ktrej podniesiono podatki, y Cartesio przenosi siedzib do W och, y ETS: nie mo na przenosi samych siedzib zarz dw tylko po to, aby unikn podatkw, musi istnie intencja reinkorporacji przedsi biorstwa w innym p.cz., mo na natomiast przenie ca sp k do W och i otworzy agencj , oddzia lub fili na W grzech, d) C-101/94 KE vs W ochy: y sprzeczny z traktatem jest nakaz tworzenia osb prawnych w danym p.cz. (i zakaz tworzenia oddzia w) w celu dzia ania w okre lonym sektorze, e) C-221/89 Factortame: y hiszpa scy rybacy zak adali splki w GB, y owili na wodach GB i w ramach brytyjskich kwot po owowych, y GB zakaza a nadawanie bandery brytyjskiej nieobywatelom GB, y nakaz siedemdziesi cioprocentowego udzia u kapita u brytyjskiego w brytyjski sp kach rybackich, y ETS: niedopuszczalne, f) C-33/74 Binsberger: y otwieranie sp ki w innym p.cz. tylko po to, aby omin procedur krajow , jest niedopuszczalne, g) C-212/97 Centros: y obywatele du scy za o yli splk w GB i otworzy oddzia w Danii, y cel (nieukrywany) omini cie wy szego kapita u zak adowego w Danii,

38

w adze du skie wysoki kapita zak adowy s u y ochronie wierzycieli, ETS: okoliczno , e obywatel pa stwa cz onkowskiego, pragn c utworzy sp k , decyduje si j za o y w pa stwie cz onkowskim, ktrego przepisy s najmniej surowe, i utworzy oddzia y w innych pa stwach cz onkowskich, sama w sobie nie jest nadu yciem prawa przedsi biorczo ci, prawo za o enia sp ki zgodnie z ustawodawstwem jednego pa stwa cz onkowskiego i tworzenia oddzia w w innych pa stwach cz onkowskich jest bowiem nieroz cznie zwi zane z korzystaniem, w ramach jednolitego rynku, ze swobody przedsi biorczo ci zagwarantowanej przez traktat, fakt, i sp ka nie prowadzi adnej dzia alno ci w pa stwie cz onkowskim, w ktrym znajduje si jej siedziba, a prowadzi dzia alno wy cznie w pa stwie cz onkowskim, w ktrym zlokalizowany jest jej oddzia , nie jest wystarczaj cy, aby wykaza istnienie zachowania stanowi cego nadu ycie lub oszustwo, ograniczenia swobd traktatowych musz by stosowane w sposb niedyskryminacyjny, musz by uzasadnione nadrz dnymi wzgl dami interesu oglnego, musz prowadzi do realizacji celu, jakiemu s u , i nie mog wykracza poza zakres konieczny do jego osi gni cia, skoro gdyby sp ka prowadzi a jak kolwiek dzia alno handlow w GB, to zosta aby zarejestrowana, to sp ka nie prowadz ca dzia alno ci w GB te musi zosta zarejestrowana, ograniczenie nie pozwala na realizacj jego celu, h) C-167/01 Kamer (Kramer?): y ETS powtrzy tezy z Centrosa, i) C-208/088 Uberseering: y sp ka holenderska zarejestrowana w Holandii, y zleca wykonywanie pod jej nazw i na jej rachunek cz ci produkcji podzespo w niemieckiej sp ce NRCC, y Uberseering jest niezadowolona z produktw NRCC, y przed zapadni ciem orzeczenia Uberseering zostaje wykupione przez dwch Niemcw, ktrzy przenosz siedzib do RFN, y s d niemiecki: w zwi zku z przeniesieniem sp ki, traci ona osobowo prawn , odmawia rozpoznania sprawy, j) okre lenie statusu sp ki (art. 54): y sp ki za o one zgodnie z ustawodawstwem Pa stwa Cz onkowskiego i maj ce sw statutow siedzib , zarz d lub g wne przedsi biorstwo wewn trz Wsplnoty s traktowane jak osoby fizyczne maj ce obywatelstwo Pa stw Cz onkowskich, k) C-330/91 R. vs. l) C-518/06 KE vs. W ochy: y w oskie przepisy dotycz ce monopolu na zawieranie umw Autocasco, y ETS: dopuszczalne, m) E-1/06 EFTA vs. Norwegii:
y y

39

Norwegowie maj prawo utrzyma monopol jednego z przedsi biorstw pa stwowych na hazard, n) C-3/88 KE vs. W ochy: y wymg, aby wy cznie w oskie firmy pa stwowe mog y dostarcza w oskiej administracji publicznej oprogramowanie do przetwarzania danych, y ETS: niedopuszczalne, o) C-255/97 Pfeifer: y Austriak prowadz cy supermarket Plus Kauf Park , y konkurent z Niemiec chce otworzy supermarket Plus Kauf , y Pfeifer uzyska s dowy zakaz u ywania przez Niemca s owa plus , y ETS: taki przepis jest sprzeczny z art. 49, poniewa utrudnia wej cie na rynek, jest dopuszczalny na zasadzie odst pstwa od regu y w celu ochrony znaku towarowego, p) C-411/03 Sevic: y niemiecki zakaz rejestrowania sp ek powsta ych z po czenia sp ki niemieckiej ze sp k zagraniczn , y ETS niedopuszczalny, q) C-157/07 Finanzamt r) C-446/03 Marks&Spencer: y sp ka posiadaj ca sp ki zale ne, y sp ki zale ne ponosi y straty, y M&S chce odliczy straty od dochodu, y GB mo na odlicza tylko straty sp ek brytyjskich, y ETS dopuszczalne. 16. Swoboda wiadczenia us ug (art. 56 i n. TfUE): a) ograniczenia w swobodnym wiadczeniu us ug wewn trz Unii s zakazane w odniesieniu do obywateli Pa stw Cz onkowskich maj cych swe przedsi biorstwo w Pa stwie Cz onkowskim innym ni pa stwo odbiorcy wiadczenia, b) us ugi wiadczenia wykonywane zwykle za wynagrodzeniem w zakresie, w jakim nie s obj te postanowieniami o swobodnym przep ywie towarw, kapita u i osb, c) C-452/04 Fidium Finanz, d) C-33/74 Binsberger: y holenderski prawnik przenis si do Belgii, y wg prawa holenderskiego, nie mo e on przez to reprezentowa klientw przed s dami holenderskimi, y ETS: istnieje mo liwo ci zaskar enia przez obywatela Holandii prawa holenderskiego przez ETS, obywatele mog szuka ochrony przed w asnymi w adzami na gruncie przepisw o swobodzie us ug, uda o si obroni przepisy holenderskie, e) C-405/98 Gourmet: f) C-60/00 Carpenter:
y

40

y filipi ska ona Anglika (zob. wy ej), g) C-286/82 i C-26/83 Luisi Carbone: y w oscy emeryci chc cy leczy si w Hiszpanii, y trzeba by o uzyska zgod dewizow we W oszech, y postanowili uda si z lirami w oskimi, y zostali zatrzymani na granicy i wszcz to wobec nich post powanie karne, y ETS: ograniczenie niedopuszczalne ze wzgl du na swobody przep ywu us ug i kapita u, w tych czasach jeszcze nie mo na by o powo ywa si bezpo rednio na swobod kapita u, h) C-281/06 Jundt: y us uga musi by odp atna, y cho by symbolicznie, i) C-159/90 Grogan: y uniwersytet w Dublinie, na ktrym dzia a stowarzyszenie proaborcyjne i antyaborcyjne, y stowarzyszenie proaborcyjne rozdaje ulotki reklamowe kliniki aborcyjnej w GB, y stowarzyszenie antyaborcyjne zg asza skarg do rektora i domaga si wydania zakazu tego rodzaju dzia alno ci jako obej cie konstytucji Irlandii, y rektor wydaje zakaz, y stowarzyszenie proaborcyjne kieruje spraw do s du, y s d dochodzi do wniosku, e taki zakaz mo e narusza traktatow swobod us ug, y

ETS: co do zasady rektor mia racj ,

stowarzyszenie proaborcyjne powinno by o pobiera wynagrodzenie odkliniki brytyjskiej za rozdawanie ulotek, j) C-215/01 Shnizer: y nie ma formu y, ktra okre la aby, gdzie si ko czy us uga, a zaczyna praca lub przedsi biorstwo, k) praca delegowana: y np. przedsi biorca budowlany wygrywa przetarg na budow w innym kraju, y y

przywozi swoich pracownikw, ktrych zatrudnienie podlega prawu polskiemu, C-113/89 Rush Portugesa: firma portugalska dzia aj ca we Francji i zatrudniaj ca Portugalczykw, ETS: Francja mo e domaga si spe nienia wszystkich standardw bhp, zatrudnienia, ubezpiecze spo ecznych itd., dyrektywa 96/71 ws. pracy delegowanej: pracownik przenoszony przez swojego pracodawc za granic w celu wykonania us ugi, us ugodawc jest pracodawca, co do zasady trzeba przestrzega lokalnego prawa pracy, ubezpiecze spo ecznych i uk adw zbiorowych pa stwa przyjmuj cego, C-341/05 Laval Un Partneri: firma otewska remontuj ca szko pod Sztokholmem, firmy szwedzkie nie chc podj si wykonania zadania, bo im si nie op aca, dyrektor szko y zatrudnia otyszy, 41

 Szwedzki Zwi zek Pracownikw Budowlanych rozpoczyna sprawdzanie, czy firma otewska spe nia wymogi szwedzkiego uk adu zbiorowego pracy mi dzy rz dem szwedzkim a szwedzkimi zwi zkami zawodowymi, zwi zek da przyst pienia przedsi biorstwa do porozumienia zbiorowego, po czym rozpoczyna blokad placu budowy, Laval Un Partneri bankrutuje, poniewa nie jest w stanie ani wykona kontraktu, ani przyst pi do uk adu, ETS:  nie ka dy uk ad zbiorowy podlega ochronie dyrektywy,  obowi zuj tylko uk ady oglnokrajowe, y C- Dirk Rueffert: potwierdzenie tez z Lavala, l) C-76/90 Saeger: y firma brytyjska wiadcz ca w Niemczech us ugi monitoringu patentw, y firma przypomina korzystaj cym z cudzych patentw o konieczno ci zap aty, y ETS: nieprzekraczaln granic oczekiwa pa stwa goszcz cego us ugodawc jest swoboda przedsi biorczo ci, od us ugodawcy nie mo na da tego samego, co od przedsi biorcy maj cego zamiar stale dzia a w pa stwie przyjmuj cym, m) C-288/89 Gouda: y holenderskie restrykcyjne prawo medialne nakazuj ce respektowanie warto ci bliskich narodowi holenderskiemu , ograniczaj ce czas reklam itd., y dotyczy tak e operatorw udost pniaj cych kana y nadaj ce z innych pa stw, y skar cy: holenderski operator kablowy, y

ETS: dyskryminacja po rednia i bezpo rednia,

pa stwo mo e odwo a si do nadrz dnego interesu publicznego, w tej sprawie taki interes nie wyst puje, nale y chroni nadawcw zagranicznych,

n) 17. Na za tydzie : a) na 21.02: C-7/68, C-24/68 Komisja vs. W ochy, C-302/00 Komisja vs. Francja, C-112/84 Humblot, C-170/78 Komisja vs. GB, b) na 21.02 czyt. C-163/90 Lergos, C-199/82 San Giorgio, C-18/87 KE vs. Niemcy, C-106/84 KE vs. Dania, c) na 7.03: C-267, 268/91, d) na 21.03: C-55/94 Goebhard; C-184/99 Grzelczyk, e) na 28.03: C-152/73, f) na 4.04: C-207/78 Even, C-287/05 Hendrix, C-213/05 Geven, g) na 18.04: Centros, Daily Mail, dyrektywa 2005/36 h) na 16.05: C-33/74 Binsberger, C-289/89 Gouda, C-76/90 Zeger, dyrektywa 2006/123 (us ugowa), i) na 23.05: dyrektywa 42