Tekst jednolity uwzgldniajcy

Dz.U.04.241.2416 2005.01.13 zm. 2005.07.01 zm. przen. 2005.10.21 zm. 2006.01.03 zm. 2006.07.24 zm. 2006.10.01 zm. 2007.01.01 zm. 2007.07.04 zm. 2008.01.01 zm. 2008.10.24 zm. 2009.01.09 zm.

Dz.U.04.277.2742 Dz.U.03.210.2036 Dz.U.05.180.1496 Dz.U.05.180.1496 Dz.U.06.104.708 Dz.U.06.104.711 Dz.U.06.220.1600 Dz.U.07.107.732 Dz.U.07.176.1242 Dz.U.08.206.1288 Dz.U.09.22.120

art. 2 art. 1 art. 1 art. 1 art. 144 art. 8 art. 2 art. 1 art. 2 art. 1 (maa) art.1 (rednia)

Dua nowela z dnia 18.09.2009 r. (kolor czerwony) Ustawa wchodzi w ycie z dniem 1 stycznia 2010 r., z wyjtkiem: 1) art. 1 pkt 36 lit. b, ktry wchodzi w ycie po upywie 14 dni od ogoszenia; 2) art. 21, ktry wchodzi w ycie z dniem 30 grudnia 2009 r.
USTAWA z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowizku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity) DZIA I PRZEPISY OGLNE Art. 1. Obrona Ojczyzny jest spraw i obowizkiem wszystkich obywateli Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 2. Umacnianie obronnoci Rzeczypospolitej Polskiej, przygotowanie ludnoci i mienia narodowego na wypadek wojny oraz wykonywanie innych zada w ramach powszechnego obowizku obrony naley do wszystkich organw wadzy i administracji rzdowej oraz innych organw i instytucji pastwowych, organw samorzdu terytorialnego, przedsibiorcw i innych jednostek organizacyjnych, organizacji spoecznych, a take do kadego obywatela w zakresie okrelonym w ustawach. Art. 3. 1. Na stray suwerennoci i niepodlegoci Narodu Polskiego oraz jego bezpieczestwa i pokoju stoj Siy Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej, zwane dalej "Siami Zbrojnymi". (1) 2. Siy Zbrojne mog ponadto bra udzia w zwalczaniu klsk ywioowych i likwidacji ich skutkw, dziaaniach antyterrorystycznych, akcjach poszukiwawczych oraz ratowania ycia ludzkiego, a take w oczyszczaniu terenw z materiaw wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego oraz ich unieszkodliwianiu. 2. Siy Zbrojne mog ponadto bra udzia w zwalczaniu klsk ywioowych i likwidacji ich skutkw, dziaaniach antyterrorystycznych i ochrony mienia, akcjach poszukiwawczych oraz ratowania i ochrony zdrowia i ycia ludzkiego, oczyszczaniu terenw z materiaw wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego oraz ich unieszkodliwianiu, a take uczestnicz w realizacji zada z zakresu zarzdzania kryzysowego. (2) 3. W skad Si Zbrojnych wchodz jako ich rodzaje:

1) Wojska Ldowe; 2) Siy Powietrzne; 3) Marynarka Wojenna; 4) Wojska Specjalne. (3) 4. Siy Zbrojne skadaj si z jednostek wojskowych i zwizkw organizacyjnych. (4) 4a. Dowdcami rodzajw Si Zbrojnych s: Dowdca Wojsk Ldowych, Dowdca Si Powietrznych, Dowdca Marynarki Wojennej oraz Dowdca Wojsk Specjalnych. 5. Przez jednostk wojskow rozumie si jednostk organizacyjn Si Zbrojnych, funkcjonujc na podstawie nadanego przez Ministra Obrony Narodowej etatu okrelajcego jej struktur wewntrzn, liczb, rodzaje i rang wszystkich stanowisk subowych wystpujcych w tej jednostce, jak rwnie liczb i rodzaje uzbrojenia, rodkw transportu i innego wyposaenia nalenego jednostce, oraz posugujc si pieczci urzdow z godem Rzeczypospolitej Polskiej i nazw (numerem) jednostki. 6. Przez zwizek organizacyjny rozumie si jednostki wojskowe zorganizowane w okrelon struktur, w szczeglnoci w korpus, dywizj lub brygad, funkcjonujc samodzielnie albo w skadzie rodzaju Si Zbrojnych. (5) 7. W skad Si Zbrojnych wchodzi rwnie andarmeria Wojskowa, jako ich wyodrbniona i wyspecjalizowana suba. (6) 8. W razie ogoszenia powszechnej lub czciowej mobilizacji oraz w czasie wojny Suba Kontrwywiadu Wojskowego i Suba Wywiadu Wojskowego staj si, z mocy prawa, czci Si Zbrojnych. (7) 9. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze zarzdzenia, tryb i sposb przygotowania Suby Kontrwywiadu Wojskowego i Suby Wywiadu Wojskowego do wczenia w skad Si Zbrojnych, w przypadku o ktrym mowa w ust. 8, majc na uwadze zapewnienie sprawnego wczenia tych sub w skad Si Zbrojnych, w tym przebiegu operacyjnego i mobilizacyjnego rozwinicia jednostek wojskowych oraz koniecznych rezerw osobowych dla tych sub. Art. 3a. 1. Jednostki wojskowe i ich zwizki organizacyjne s rozmieszczone w garnizonach. 2. Minister Obrony Narodowej powierza penienie funkcji dowdcy garnizonu onierzowi zawodowemu zajmujcemu stanowisko subowe w tym garnizonie, a take zwalnia z tej funkcji. 3. Minister Obrony Narodowej, w drodze rozporzdzenia, tworzy, przeksztaca i znosi garnizony, okrela zadania ich dowdcw oraz siedziby i terytorialny zasig waciwoci, z uwzgldnieniem w szczeglnoci podziau terytorialnego pastwa. Art. 4. 1. Powszechnemu obowizkowi obrony podlegaj wszyscy obywatele polscy zdolni ze wzgldu na wiek i stan zdrowia do wykonywania tego obowizku. Obywatel polski bdcy rwnoczenie obywatelem innego pastwa nie podlega powszechnemu obowizkowi obrony, jeeli stale zamieszkuje poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej. 2. W ramach powszechnego obowizku obrony obywatele polscy s obowizani do penienia suby wojskowej, suby w obronie cywilnej, odbywania przysposobienia obronnego, uczestniczenia w samoobronie ludnoci, penienia suby w jednostkach zmilitaryzowanych oraz do wykonywania wiadcze na rzecz obrony na zasadach i w zakresie okrelonych w ustawie. 2. W ramach powszechnego obowizku obrony obywatele polscy s obowizani do: 1) penienia suby wojskowej, 2) wykonywania obowizkw wynikajcych z nadanych przydziaw kryzysowych i przydziaw mobilizacyjnych, 3) wiadczenia pracy w ramach pracowniczych przydziaw mobilizacyjnych, 4) penienia suby w obronie cywilnej, 5) odbywania edukacji dla bezpieczestwa, 6) uczestniczenia w samoobronie ludnoci, 7) odbywania wicze w jednostkach przewidzianych do militaryzacji i penienia suby w jednostkach zmilitaryzowanych, 8) wykonywania wiadcze na rzecz obrony - na zasadach i w zakresie okrelonych w ustawie. 2a. Przeznaczanie do suby zastpczej, kierowanie do jej odbywania oraz odbywanie suby zastpczej nastpuje na zasadach okrelonych w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o subie zastpczej (Dz. U. Nr 223, poz. 2217). 3. Ochotnicze spenianie zada w ramach powszechnego obowizku obrony Rzeczypospolitej Polskiej jest prawem wszystkich obywateli polskich.

Art. 4a. 1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, stojc na stray suwerennoci i bezpieczestwa pastwa, nienaruszalnoci i niepodzielnoci jego terytorium, w szczeglnoci: 1) zatwierdza, na wniosek Prezesa Rady Ministrw, strategi bezpieczestwa narodowego; 2) wydaje, na wniosek Prezesa Rady Ministrw, w drodze postanowienia, Polityczno-Strategiczn Dyrektyw Obronn Rzeczypospolitej Polskiej oraz inne dokumenty wykonawcze do strategii bezpieczestwa narodowego; 3) zatwierdza, na wniosek Rady Ministrw, plany krajowych wicze systemu obronnego i kieruje ich przebiegiem; 4) postanawia, na wniosek Prezesa Rady Ministrw, o wprowadzeniu albo zmianie okrelonego stanu gotowoci obronnej pastwa; 5) moe zwraca si do wszystkich organw wadzy publicznej, administracji rzdowej i samorzdowej, przedsibiorcw, kierownikw innych jednostek organizacyjnych oraz organizacji spoecznych o informacje majce znaczenie dla bezpieczestwa i obronnoci pastwa; 6) inicjuje i patronuje przedsiwziciom ukierunkowanym na ksztatowanie postaw patriotycznych i obronnych w spoeczestwie. 2. Informacje, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 5, przekazywane s bezzwocznie. Art. 5. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, sprawujc zwierzchnictwo nad Siami Zbrojnymi, w szczeglnoci: 1) okrela, na wniosek Ministra Obrony Narodowej, gwne kierunki rozwoju Si Zbrojnych oraz ich przygotowa do obrony pastwa; 2) moe uczestniczy w odprawach kierowniczej kadry Ministerstwa Obrony Narodowej i Si Zbrojnych. Art. 6. 1. Do zada Rady Ministrw wykonywanych w ramach zapewniania zewntrznego bezpieczestwa pastwa i sprawowania oglnego kierownictwa w dziedzinie obronnoci kraju naley w szczeglnoci: 1) opracowywanie projektw strategii bezpieczestwa narodowego; 2) planowanie i realizacja przygotowa obronnych pastwa zapewniajcych jego funkcjonowanie w razie zewntrznego zagroenia bezpieczestwa i w czasie wojny, w tym planowanie przedsiwzi gospodarczo-obronnych oraz zada wykonywanych na rzecz Si Zbrojnych i wojsk sojuszniczych; 3) przygotowywanie systemu kierowania bezpieczestwem narodowym, w tym obron pastwa, i organw wadzy publicznej do funkcjonowania na stanowiskach kierowania; 4) utrzymywanie staej gotowoci obronnej pastwa, wnioskowanie do Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o jej podwyszanie w razie zewntrznego zagroenia bezpieczestwa i w czasie wojny oraz o jej obnianie stosownie do zmniejszania stopnia zagroenia; 5) okrelanie obiektw szczeglnie wanych dla bezpieczestwa pastwa, w tym obronnoci, oraz przygotowywanie ich szczeglnej ochrony; 6) przygotowanie na potrzeby obronne pastwa i utrzymywanie w staej gotowoci jednolitych systemw obserwacji, pomiarw, analiz, prognozowania i powiadamiania; 7) przygotowanie systemu staych dyurw na czas zewntrznego zagroenia bezpieczestwa pastwa i wojny; 8) okrelanie zasad wykorzystania suby zdrowia i infrastruktury technicznej pastwa na potrzeby obronne, w tym sposobu zabezpieczania przestrzeni powietrznej i wd terytorialnych w razie zewntrznego zagroenia bezpieczestwa i w czasie wojny; 9) zapewnianie funkcjonowania systemu szkolenia obronnego w pastwie; 10) prowadzenie kontroli stanu przygotowa obronnych w pastwie. 2. Rada Ministrw okrela, w drodze rozporzdzenia, tryb realizacji zada, o ktrych mowa w ust. 1, w szczeglnoci: 1) warunki i tryb planowania i finansowania zada wykonywanych w ramach przygotowa obronnych pastwa realizowanych przez organy administracji rzdowej i organy samorzdu terytorialnego, sposb ich nakadania oraz waciwo organw w tych sprawach, w tym ujtych w planowaniu operacyjnym i programach obronnych; 2) organizacj i tryb przygotowania systemu kierowania bezpieczestwem narodowym, w tym obron pastwa, oraz warunki funkcjonowania organw wadzy publicznej na stanowiskach kierowania; 3) stany gotowoci obronnej pastwa, ich rodzaje, warunki wprowadzania, zadania zwizane z podwyszaniem gotowoci obronnej pastwa i tryb ich realizacji, organizacj i zadania w zakresie

tworzenia systemu staych dyurw na potrzeby podwyszania gotowoci obronnej pastwa oraz waciwo organw w tych sprawach; 4) obiekty szczeglnie wane dla bezpieczestwa i obronnoci pastwa, ich kategorie, a take zadania w zakresie ich szczeglnej ochrony oraz waciwo organw w tych sprawach; (8) 5) organizacj i warunki przygotowania oraz sposb funkcjonowania systemw obserwacji, pomiarw, analiz, prognozowania i powiadamiania o skaeniach na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz waciwo organw w tych sprawach; 6) warunki i sposb przygotowania i wykorzystania transportu morskiego, kolejowego, samochodowego, lotniczego, eglugi rdldowej oraz infrastruktury drogowej i kolejowej na potrzeby obronne pastwa, a take ich ochrony w czasie wojny oraz waciwo organw w tych sprawach; 7) warunki i sposb przygotowania i wykorzystania systemw cznoci na potrzeby obronne pastwa oraz waciwo organw w tych sprawach; 8) warunki i sposb przygotowania i wykorzystania publicznej i niepublicznej suby zdrowia na potrzeby obronne pastwa oraz waciwo organw w tych sprawach; 9) organizacj szkolenia obronnego w pastwie, podmioty objte tym szkoleniem, zadania w zakresie planowania i realizacji szkolenia obronnego oraz waciwo organw w tych sprawach; 10) zakres i sposb prowadzenia przez organy administracji rzdowej i samorzdu terytorialnego kontroli realizacji zada obronnych wykonywanych przez jednostki organizacyjne i przedsibiorcw. Art. 7-10. (uchylone). Art. 11. 1. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej wykonuje zadania w zakresie bezpieczestwa i obronnoci przy pomocy Biura Bezpieczestwa Narodowego. 2. Do pracownikw Biura Bezpieczestwa Narodowego stosuje si odpowiednio przepisy ustawy o pracownikach urzdw pastwowych. Przewidziane w tych przepisach uprawnienia waciwych organw przysuguj odpowiednio Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej. 3. Biurem Bezpieczestwa Narodowego kieruje sekretarz stanu wyznaczony przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej. 4. Dziaalno Biura Bezpieczestwa Narodowego jest finansowana ze rodkw budetowych Kancelarii Prezydenta. 5. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej okrela organizacj oraz zakres dziaania Biura Bezpieczestwa Narodowego. Art. 12. (utraci moc). Art. 13. (uchylony). Art. 13a. 1. Do zakresu dziaania Dowdcy Wojsk Ldowych w szczeglnoci naley: 1) dowodzenie zwizkami organizacyjnymi i jednostkami wojskowymi Wojsk Ldowych niewydzielonymi w podporzdkowanie Dowdcy Operacyjnego Si Zbrojnych; 2) planowanie oraz realizacja mobilizacyjnego i operacyjnego rozwinicia Wojsk Ldowych; 3) szkolenie podlegych zwizkw organizacyjnych i jednostek wojskowych; 4) przygotowanie si i rodkw Wojsk Ldowych do dziaa bojowych oraz w sytuacjach przewidzianych w ustawach i ratyfikowanych umowach midzynarodowych. 2. Do zakresu dziaania Dowdcy Si Powietrznych w szczeglnoci naley: 1) dowodzenie zwizkami organizacyjnymi i jednostkami wojskowymi Si Powietrznych niewydzielonymi w podporzdkowanie Dowdcy Operacyjnego Si Zbrojnych; 2) planowanie oraz realizacja mobilizacyjnego i operacyjnego rozwinicia Si Powietrznych; 3) szkolenie podlegych zwizkw organizacyjnych i jednostek wojskowych; 4) przygotowanie si i rodkw Si Powietrznych do dziaa bojowych oraz w sytuacjach przewidzianych w ustawach i ratyfikowanych umowach midzynarodowych. 3. Do zakresu dziaania Dowdcy Marynarki Wojennej w szczeglnoci naley: 1) dowodzenie zwizkami organizacyjnymi i jednostkami wojskowymi Marynarki Wojennej niewydzielonymi w podporzdkowanie Dowdcy Operacyjnego Si Zbrojnych; 2) planowanie oraz realizacja mobilizacyjnego i operacyjnego rozwinicia Marynarki Wojennej; 3) szkolenie podlegych zwizkw organizacyjnych i jednostek wojskowych;
(9)

przygotowanie si i rodkw Marynarki Wojennej do dziaa bojowych oraz w sytuacjach przewidzianych w ustawach i ratyfikowanych umowach midzynarodowych. 4. Do zakresu dziaania Dowdcy Wojsk Specjalnych w szczeglnoci naley: 1) dowodzenie zwizkami organizacyjnymi i jednostkami wojskowymi Wojsk Specjalnych; 2) planowanie oraz realizacja mobilizacyjnego i operacyjnego rozwinicia oraz uycia Wojsk Specjalnych; 3) szkolenie podlegych zwizkw organizacyjnych i jednostek wojskowych; 4) przygotowanie si i rodkw Wojsk Specjalnych do dziaa bojowych oraz w sytuacjach przewidzianych w ustawach i ratyfikowanych umowach midzynarodowych. 5. Dowdcy, o ktrych mowa w ust. 1-4, wykonuj swoje zadania odpowiednio przy pomocy Dowdztwa Wojsk Ldowych, Dowdztwa Si Powietrznych, Dowdztwa Marynarki Wojennej i Dowdztwa Wojsk Specjalnych. 6. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze zarzdze, szczegowe zakresy dziaania, struktury organizacyjne oraz siedziby dowdztw, o ktrych mowa w ust. 5. 4) Art. 13b. 1. W Siach Zbrojnych tworzy si stanowisko Dowdcy Operacyjnego Si Zbrojnych, rwnorzdne stanowisku dowdcy rodzaju Si Zbrojnych. 2. Do zakresu dziaania Dowdcy Operacyjnego Si Zbrojnych w szczeglnoci naley: 1) planowanie operacyjne i dowodzenie operacyjne czci Si Zbrojnych, wydzielon z Wojsk Ldowych, Si Powietrznych oraz Marynarki Wojennej i przekazan w jego podporzdkowanie decyzj Ministra Obrony Narodowej dla przeprowadzenia operacji; 2) wykonywanie zada Ministra Obrony Narodowej w zakresie ochrony granicy pastwowej w przestrzeni powietrznej Rzeczypospolitej Polskiej oraz przewodniczenie Radzie SAR, o ktrej mowa w art. 47 ustawy z dnia 9 listopada 2000 r. o bezpieczestwie morskim (Dz. U. z 2006 r. Nr 99, poz. 693); 3) okrelanie wymaga w zakresie zdolnoci bojowej dla zwizkw organizacyjnych i jednostek wojskowych przewidywanych do wydzielenia w jego podporzdkowanie; 4) szkolenie organw dowodzenia operacyjnego Si Zbrojnych, a take ich zgrywanie z dowdztwami zwizkw organizacyjnych i jednostek wojskowych przewidywanych do wydzielenia w jego podporzdkowanie. 3. Dowdca Operacyjny Si Zbrojnych wykonuje swoje zadania przy pomocy Dowdztwa Operacyjnego Si Zbrojnych. 4. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze zarzdzenia, szczegowy zakres dziaania, struktur organizacyjn oraz siedzib Dowdztwa Operacyjnego Si Zbrojnych. Art. 13c. 1. W Siach Zbrojnych tworzy si stanowisko Szefa Inspektoratu Wsparcia Si Zbrojnych. 2. Do zakresu dziaania Szefa Inspektoratu Wsparcia Si Zbrojnych w szczeglnoci naley: 1) organizowanie i kierowanie systemem wsparcia logistycznego Si Zbrojnych, w tym zabezpieczeniem logistycznym jednostek wojskowych uytych lub przebywajcych poza granicami pastwa; 2) kierowanie procesem planowania i realizacji zada wynikajcych z penienia funkcji pastwagospodarza (HNS) i pastwa wysyajcego; 3) zarzdzanie obron terytorialn, wydzielonymi siami inynierii wojskowej i obrony przed broni masowego raenia; 4) kierowanie terenowymi organami wykonawczymi Ministra Obrony Narodowej w sprawach operacyjno-obronnych i rzdowej administracji niezespolonej. 3. Szef Inspektoratu Wsparcia Si Zbrojnych wykonuje swoje zadania przy pomocy Inspektoratu Wsparcia Si Zbrojnych. 4. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze zarzdzenia, szczegowy zakres dziaania, struktur organizacyjn oraz siedzib Inspektoratu Wsparcia Si Zbrojnych. Art. 14. 1. Terenowymi organami wykonawczymi Ministra Obrony Narodowej w sprawach operacyjnoobronnych i rzdowej administracji niezespolonej s: 1) dowdcy okrgw wojskowych; 2) szefowie wojewdzkich sztabw wojskowych; 3) wojskowi komendanci uzupenie.
(11) (10)

2. Dowdcy okrgw wojskowych w sprawach, o ktrych mowa w ust. 1, wykonuj w szczeglnoci zadania z zakresu: 1) planowania operacyjnego i mobilizacyjnego rozwinicia jednostek wojskowych; 2) szkolenia bojowego i oglnowojskowego podlegych jednostek wojskowych; 3) udziau oddziaw i pododdziaw wojskowych w zwalczaniu klsk ywioowych i likwidacji ich skutkw, akcjach poszukiwawczych oraz ratowania ycia ludzkiego, a take w oczyszczaniu terenw z materiaw wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego oraz ich unieszkodliwianiu; 3) udziau oddziaw i pododdziaw wojskowych w zwalczaniu klsk ywioowych i likwidacji ich skutkw, ochrony mienia, akcjach poszukiwawczych oraz ratowania i ochrony zdrowia i ycia ludzkiego, a take w oczyszczaniu terenw z materiaw wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego oraz ich unieszkodliwianiu; 4) koordynacji przedsiwzi wykonywanych w ramach obowizkw pastwa-gospodarza; 5) zapewnienia uzupenienia potrzeb osobowych jednostek wojskowych; 6) wsppracy z innymi organami i podmiotami w sprawach zwizanych z obronnoci pastwa. 3. Szefowie wojewdzkich sztabw wojskowych w sprawach, o ktrych mowa w ust. 1, wykonuj w szczeglnoci zadania z zakresu: 1) organu wyszego stopnia, w rozumieniu przepisw ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks 1) postpowania administracyjnego (Dz. U. z 2000 r. Nr 98, poz. 1071, z pn. zm. ), w stosunku do wojskowych komendantw uzupenie; 2) zapewnienia operacyjnego i mobilizacyjnego rozwinicia jednostek wojskowych; 3) koordynacji uycia oddziaw i pododdziaw wojskowych w zwalczaniu klsk ywioowych i likwidacji ich skutkw, akcjach poszukiwawczych oraz ratowania ycia ludzkiego; 3) koordynacji rozwijania i uycia oddziaw i pododdziaw wojskowych na potrzeby zwalczania klsk ywioowych i likwidacji ich skutkw, ochrony mienia, akcji poszukiwawczych oraz ratowania i ochrony zdrowia i ycia ludzkiego; 4) gromadzenia informacji na potrzeby realizacji przedsiwzi wykonywanych w ramach obowizkw pastwa-gospodarza; 5) zapewnienia uzupenienia potrzeb osobowych jednostek wojskowych; 5a) koordynacji czynnoci realizowanych w ramach gromadzenia zasobw osobowych Narodowych Si Rezerwowych; 5b) udziau w realizacji zada z zakresu zarzdzania kryzysowego w wojewdztwie; 5c) koordynacji przedsiwzi prowadzonych w ramach pomocy w zakresie aktywizacji zawodowej onierzy i osb zwolnionych z czynnej suby wojskowej oraz czonkw ich rodzin (rekonwersji); 6) planowania wykorzystania si ukadu pozamilitarnego na potrzeby obronne; 7) administracji rezerw osobowych i wiadcze na rzecz obrony; 8) udziau w planowaniu przestrzennego zagospodarowania, ze wzgldu na potrzeby obronnoci i bezpieczestwa pastwa; 9) wsppracy z innymi organami i podmiotami w sprawach zwizanych z obronnoci pastwa. 4. Wojskowi komendanci uzupenie w sprawach, o ktrych mowa w ust. 1, wykonuj w szczeglnoci zadania z zakresu: 1) zapewnienia mobilizacyjnego rozwinicia jednostek wojskowych; 2) administrowania rezerwami osobowymi; 3) wiadcze na rzecz obrony; 4) wsppracy z innymi organami i podmiotami w sprawach zwizanych z obronnoci pastwa; 5) rekrutacji i naboru ochotnikw do czynnej suby wojskowej, w tym do zawodowej suby wojskowej i suby kandydackiej; 6) udziau w realizacji zada z zakresu zarzdzania kryzysowego w ramach terytorialnego zasigu dziaania wojskowych komend uzupenie; 7) promocji obronnoci i suby wojskowej. 5. Rada Ministrw, w drodze rozporzdzenia, tworzy, przeksztaca i znosi okrgi wojskowe, okrela szczegowe zadania ich dowdcw, jako organw rzdowej administracji niezespolonej, oraz okrela siedziby i terytorialny zasig dziaania okrgw wojskowych, uwzgldniajc w szczeglnoci podzia terytorialny pastwa. 6. Minister Obrony Narodowej, w drodze rozporzdzenia, tworzy, przeksztaca i znosi wojewdzkie sztaby wojskowe i wojskowe komendy uzupenie, okrela szczegowe zadania szefw wojewdzkich sztabw wojskowych i wojskowych komendantw uzupenie, jako organw rzdowej administracji niezespolonej, oraz okrela siedziby i terytorialny zasig dziaania wojewdzkich sztabw wojskowych i wojskowych komend

uzupenie, z uwzgldnieniem w szczeglnoci podziau terytorialnego pastwa. W rozporzdzeniu naley rwnie okreli stanowiska kierownicze i komrki organizacyjne wojewdzkich sztabw wojskowych i wojskowych komend uzupenie. Art. 15. (uchylony). Art. 16. (uchylony). Art. 17. 1. Centralnym organem administracji rzdowej w sprawach obrony cywilnej jest Szef Obrony Cywilnej Kraju. 2. Szefa Obrony Cywilnej Kraju powouje Prezes Rady Ministrw na wniosek ministra waciwego do spraw wewntrznych. 3. Szef Obrony Cywilnej Kraju podlega ministrowi waciwemu do spraw wewntrznych. 4. Do zakresu dziaania Szefa Obrony Cywilnej Kraju naley: 1) przygotowywanie projektw zaoe i zasad dziaania obrony cywilnej; 2) ustalanie oglnych zasad realizacji zada obrony cywilnej; 3) koordynowanie okrelonych przedsiwzi i sprawowanie kontroli realizacji przez organy administracji rzdowej i organy samorzdu terytorialnego zada obrony cywilnej; 4) sprawowanie nadzoru nad odbywaniem zasadniczej suby w obronie cywilnej. 5. Szef Obrony Cywilnej Kraju w sprawach nalecych do swojego zakresu dziaania wydaje zarzdzenia, wytyczne, instrukcje i regulaminy. 6. Terenowymi organami obrony cywilnej s wojewodowie, starostowie, wjtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast). 7. Do zakresu dziaania szefw obrony cywilnej wojewdztw, powiatw i gmin naley kierowanie oraz koordynowanie przygotowa i realizacji przedsiwzi obrony cywilnej przez instytucje pastwowe, przedsibiorcw i inne jednostki organizacyjne oraz organizacje spoeczne dziaajce na ich terenie. 8. Rada Ministrw okrela w drodze rozporzdzenia szczegowy zakres dziaania Szefa Obrony Cywilnej Kraju oraz szefw obrony cywilnej wojewdztw, powiatw i gmin, jak rwnie zasady i tryb kierowania oraz koordynowania przez nich przygotowa i realizacji przedsiwzi obrony cywilnej. Art. 18. 1. Zadania wykonywane w ramach powszechnego obowizku obrony przez organy, podmioty, jednostki organizacyjne oraz organizacje wymienione w art. 2 okrelaj ustawy i wydane na ich podstawie akty prawne waciwych organw. 2. Rada Ministrw okrela, w drodze rozporzdzenia, oglne zasady wykonywania zada w ramach powszechnego obowizku obrony przez ministrw, wojewodw, marszakw wojewdztw, starostw i wjtw lub burmistrzw (prezydentw miast) oraz przedsibiorcw i inne jednostki organizacyjne, a take organizacje spoeczne. 3. Ministrowie organizuj wykonywanie zada w ramach powszechnego obowizku obrony przez podlege ministerstwa, podporzdkowane i nadzorowane jednostki organizacyjne oraz przedsibiorcw, dla ktrych s organami zaoycielskimi. 4. Wojewodowie organizuj wykonywanie zada w ramach powszechnego obowizku obrony przez urzdy wojewdzkie, podporzdkowane i nadzorowane jednostki organizacyjne oraz przedsibiorcw, dla ktrych s organami zaoycielskimi, a ponadto przez organy samorzdu terytorialnego, organizacje spoeczne oraz przedsibiorcw niebdcych jednostkami organizacyjnymi podporzdkowanymi lub nadzorowanymi przez ministrw. Art. 19. Organy administracji i kierownicy jednostek okrelonych w art. 18 uwzgldniaj w toku wykonywania zada w zakresie obronnoci postulaty dotyczce potrzeb Si Zbrojnych, przekazywane przez Ministra Obrony Narodowej lub organy wojskowe przez niego upowanione, oraz postulaty dotyczce potrzeb obrony cywilnej, przekazywane przez Szefa Obrony Cywilnej Kraju lub terenowe organy obrony cywilnej. Art. 20. 1. Kierowanie sprawami obronnoci w wojewdztwie naley do wojewody. 2. Wojewoda w ramach kierowania, o ktrym mowa w ust. 1, wykonuje zadania w zakresie i na zasadach okrelonych w ustawach, a w szczeglnoci: 1) okrela szczegowe kierunki dziaania dla kierownikw zespolonych sub, inspekcji i stray, organw administracji niezespolonej oraz jednostek samorzdu terytorialnego w zakresie realizacji zada obronnych;

2)

3) 4) 5)

6) 7)

kieruje realizacj przedsiwzi zwizanych z podwyszaniem gotowoci obronnej pastwa wykonywanych przez marszakw wojewdztw, starostw, wjtw lub burmistrzw (prezydentw miast), przedsibiorcw oraz inne jednostki organizacyjne i organizacje spoeczne majce swoj siedzib na terenie wojewdztwa; koordynuje przedsiwzicia niezbdne dla zabezpieczenia mobilizacji jednostek wojskowych i wykonywania wiadcze na rzecz obrony; kieruje realizacj przedsiwzi zwizanych z przygotowaniem stanowisk kierowania dla organw terenowych; organizuje wykorzystanie miejscowych si i rodkw na potrzeby obronnoci pastwa i obszaru wojewdztwa, w tym ochrony ludnoci oraz dbr materialnych i kultury przed rodkami raenia, jak rwnie niesienia pomocy poszkodowanym; kontroluje i ocenia wykonywanie zada obronnych przez organy, podmioty, jednostki organizacyjne i organizacje, o ktrych mowa w pkt 1 i 2; organizuje edukacj spoeczestwa dotyczc przygotowania obronnego oraz prowadzi szkolenia i wiczenia obronne.

Art. 21. (uchylony). Art. 22. Przepisy ustawy dotyczce: 1) ministra - stosuje si odpowiednio rwnie do przewodniczcego komitetu wchodzcego w skad Rady Ministrw, centralnego organu administracji rzdowej, kierownika innego pastwowego urzdu centralnego lub instytucji pastwowej, prezesa lub zarzdu banku oraz zarzdu gwnego organizacji spoecznej; 2) przedsibiorcw - stosuje si do osb fizycznych, osb prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadajcych osobowoci prawnej, ktre prowadz dziaalno gospodarcz; 3) pracodawcw - stosuje si do osb fizycznych, osb prawnych oraz jednostek organizacyjnych nieposiadajcych osobowoci prawnej, ktre zatrudniaj pracownikw. DZIA II ADMINISTRACJA REZERW OSOBOWYCH Rozdzia 1 Waciwo organw Art. 23. Administrowanie rezerwami osobowymi dla celw powszechnego obowizku obrony obejmuje: 1) przeprowadzanie rejestracji i kwalifikacji wojskowej; 2) okrelanie zdolnoci do suby wojskowej; 3) przeznaczanie do: a) suby wojskowej, b) suby w obronie cywilnej, c) suby w jednostkach zmilitaryzowanych; 4) uzupenianie Si Zbrojnych; 5) prowadzenie ewidencji wojskowej; 6) wykonywanie innych czynnoci w tym zakresie. Art. 24. 1. Administrowanie rezerwami osobowymi, z wyjtkiem czynnoci okrelonych w art. 23 pkt 1 i 2, naley do Ministra Obrony Narodowej. 2. Terenowymi organami administracji wojskowej waciwymi w sprawach okrelonych w ust. 1 s szefowie wojewdzkich sztabw wojskowych oraz wojskowi komendanci uzupenie. Art. 25. 1. Do przeprowadzania czynnoci zwizanych z wykonywaniem powszechnego obowizku obrony oraz do wspdziaania z organami wojskowymi w zakresie okrelonym w art. 24 ust. 1 s waciwy wojewoda

oraz wjt (burmistrz, prezydent miasta) lub starosta sprawujcy wadz administracji oglnej oraz organy samorzdu terytorialnego. 2. W sprawach dotyczcych speniania powszechnego obowizku obrony przez obywateli polskich przebywajcych za granic oraz wspdziaania w tym zakresie z organami wojskowymi s waciwe polskie urzdy konsularne. 3. Instytucje pastwowe, przedsibiorcy i inne jednostki organizacyjne oraz organizacje spoeczne s obowizane do wspdziaania z organami wojskowymi i waciwymi wojewodami oraz wjtami (burmistrzami, prezydentami miast) lub starostami sprawujcymi wadz administracji oglnej i organami samorzdu terytorialnego w zakresie administracji rezerw osobowych oraz do wykonywania zwizanych z tym czynnoci okrelonych w ustawie i przepisach wydanych na jej podstawie. Art. 26. 1. Okrelenie zdolnoci do czynnej suby wojskowej osb stawiajcych si do kwalifikacji wojskowej naley do powiatowych i wojewdzkich komisji lekarskich, z zastrzeeniem art. 29 ust. 1. 1a. W ramach czynnoci, o ktrych mowa w ust. 1, osoby stawiajce si do kwalifikacji wojskowej, poddaje si obowizkowym badaniom lekarskim, a take, stosownie do potrzeb i wedug decyzji przewodniczcego komisji lekarskiej, badaniom specjalistycznym, w tym psychologicznym, oraz obserwacji szpitalnej. 1b. Osoba stawiajca si do kwalifikacji wojskowej jest obowizana przedstawi komisji lekarskiej posiadan dokumentacj medyczn, w tym wyniki bada specjalistycznych, przeprowadzonych w okresie dwunastu miesicy przed dniem stawienia si do kwalifikacji wojskowej. 1c. Osb stawiajcych si do kwalifikacji wojskowej, w stosunku do ktrych orzeczono sta albo dugotrwa niezdolno do pracy w gospodarstwie rolnym na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o [3]) ubezpieczeniu spoecznym rolnikw (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291, z pn. zm. ), osb cakowicie niezdolnych do pracy oraz niezdolnych do samodzielnej egzystencji lub uznanych za cakowicie niezdolne do pracy na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze [4]) Spoecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, z pn. zm. ), jak rwnie osb zaliczonych do osb o znacznym stopniu niepenosprawnoci albo o umiarkowanym stopniu niepenosprawnoci w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i spoecznej oraz zatrudnianiu osb niepenosprawnych (Dz. U. z 2008 r. Nr 14, poz. 92, Nr 223, poz. 1463 i Nr 227, poz. 1505), mona nie poddawa badaniom lekarskim, o ktrych mowa w ust. 1a, jeeli przedstawi komisji wypis z treci orzeczenia stwierdzajcego t niezdolno lub niepenosprawno, na podstawie ktrego mona okreli zdolno tych osb do czynnej suby wojskowej.; 1c. Osb podlegajcych stawieniu si do kwalifikacji wojskowej, w stosunku do ktrych orzeczono sta albo dugotrwa niezdolno do pracy w gospodarstwie rolnym na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. [3]) o ubezpieczeniu spoecznym rolnikw (Dz. U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291, z pn. zm. ), osb cakowicie niezdolnych do pracy oraz niezdolnych do samodzielnej egzystencji lub uznanych za cakowicie niezdolnych do pracy na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu [4]) Ubezpiecze Spoecznych (Dz. U. z 2004 r. Nr 39, poz. 353, z pn. zm. ), jak rwnie osb podlegajcych stawieniu si do kwalifikacji wojskowej zaliczonych do osb o znacznym stopniu niepenosprawnoci albo o umiarkowanym stopniu niepenosprawnoci w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i spoecznej oraz zatrudnianiu osb niepenosprawnych (Dz. U. z [5]) 2008 r. Nr 14, poz. 92, z pn. zm. ), mona nie poddawa badaniom lekarskim, o ktrych mowa w ust. 1a, jeeli przedstawi komisji orzeczenie albo wypis z treci orzeczenia stwierdzajcego t niezdolno lub niepenosprawno, na podstawie ktrego mona okreli zdolno tych osb do czynnej suby wojskowej. (12) 2. Powiatowe i wojewdzkie komisje lekarskie powouj wojewodowie w porozumieniu z szefami wojewdzkich sztabw wojskowych. 2a. Wojewdzka komisja lekarska sprawuje nadzr nad dziaalnoci powiatowych komisji lekarskich. 3. Rada Ministrw okrela, w drodze rozporzdzenia, skad, tryb powoywania i postpowania oraz terminy urzdowania powiatowych i wojewdzkich komisji lekarskich oraz zasady przeprowadzania bada lekarskich, a take zasady wspdziaania komisji z wojewodami oraz wjtami (burmistrzami, prezydentami miast) lub starostami sprawujcymi wadz administracji oglnej i organami samorzdu terytorialnego. 4. (uchylony). Art. 27.
(13)

(uchylony).

Art. 28. 1. Orzeczenie powiatowej komisji lekarskiej dorcza si osobie stawiajcej si do kwalifikacji wojskowej i wojskowemu komendantowi uzupenie na pimie wraz z uzasadnieniem. 2. Od orzeczenia powiatowej komisji lekarskiej przysuguje osobie stawiajcej si do kwalifikacji wojskowej i wojskowemu komendantowi uzupenie odwoanie do wojewdzkiej komisji lekarskiej w terminie czternastu dni od dnia dorczenia orzeczenia. Orzeczenie to moe by zmienione przez wojewdzk komisj lekarsk rwnie z urzdu, jeeli zostao wydane z naruszeniem przepisw prawa. 3. Czonkom powiatowej komisji lekarskiej przysuguje prawo wnoszenia do wojewdzkiej komisji lekarskiej sprzeciww od orzecze powiatowej komisji lekarskiej w terminie czternastu dni od dnia wydania orzeczenia. 4. Ostateczne orzeczenie o zdolnoci do czynnej suby wojskowej ustalajce kategori zdolnoci do czynnej suby wojskowej A lub B moe by zmienione przez powiatow komisj lekarsk z urzdu albo na pisemny wniosek osoby stawiajcej si do kwalifikacji wojskowej lub wojskowego komendanta uzupenie, jeeli stan zdrowia tej osoby uleg istotnej zmianie. 4a. O wszczciu z urzdu postpowania, o ktrym mowa w ust. 4, zawiadamia si wojskowego komendanta uzupenie oraz osob stawiajc si do kwalifikacji wojskowej. 4b. Wniosek o zmian kategorii zdolnoci do czynnej suby wojskowej A lub B skada si za porednictwem wojskowego komendanta uzupenie. Do wniosku osoba stawiajca si do kwalifikacji wojskowej docza zawiadczenie lekarskie stwierdzajce zmiany w jej stanie zdrowia, jakie nastpiy od dnia ostatniego orzeczenia ustalajcego kategori zdolnoci do czynnej suby wojskowej 4c. Do powiatowej komisji lekarskiej nie kieruje si osb, wobec ktrych wydano ostateczne orzeczenie ustalajce kategori zdolnoci do czynnej suby wojskowej D lub E. 4d. Wobec osb, dla ktrych ustalono kategori zdolnoci do czynnej suby wojskowej D lub E, przewodniczcy powiatowej komisji lekarskiej wszczyna z urzdu postpowanie w sprawie zmiany kategorii zdolnoci do czynnej suby wojskowej, jeeli ostateczne orzeczenie o stopniu zdolnoci tych osb do czynnej suby wojskowej zostao wydane z naruszeniem przepisw prawa. O wszczciu tego postpowania powiadamia si wojskowego komendanta uzupenie oraz osob, wobec ktrej orzeczona zostaa kategoria zdolnoci do czynnej suby wojskowej D lub E. (14) 5. Ostateczne orzeczenia komisji lekarskich s wice dla wojskowych komendantw uzupenie. Art. 29. 1. Wojskowe komisje lekarskie s waciwe do orzekania o zdolnoci do czynnej suby wojskowej: 1) osb o nieuregulowanym stosunku do suby wojskowej w okresie, kiedy nie urzduje powiatowa komisja lekarska. 2) onierzy penicych czynn sub wojskow; 3) onierzy rezerwy; 4) osb przeniesionych do rezerwy niebdcych onierzami rezerwy; 5) innych ni wymienione w pkt 14 osb, podlegajcych ze wzgldu na wiek obowizkowi suby wojskowej, ktre zgosiy si ochotniczo do jej odbywania. (15) 1a. Niezalenie od orzekania, o ktrym mowa w ust. 1, wojskowe komisje lekarskie orzekaj rwnie o: 1) zdolnoci do penienia suby poza granicami pastwa; 2) zdolnoci do penienia suby w rodzajach wojsk i sub oraz na stanowiskach subowych i funkcjach wojskowych wymagajcych szczeglnych predyspozycji zdrowotnych; 3) potrzebie udzielenia onierzowi urlopu zdrowotnego; 4) ustaleniu zwizku chorb oraz mierci ze sub wojskow. 2. Osoby, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 1 i 35, do wojskowej komisji lekarskiej kieruje, - z urzdu lub na wniosek tych osb - wojskowy komendant uzupenie, a osoby, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 2 dowdca jednostki wojskowej. W celu ustalenia zdolnoci do penienia suby poza granicami pastwa wojskowy komendant uzupenie lub dowdca jednostki wojskowej kieruje te osoby, z urzdu lub na ich wniosek, do wojskowej komisji lekarskiej.. 2a. O skierowaniu osoby, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 1 lub 35, do wojskowej komisji lekarskiej wojskowy komendant uzupenie, a w przypadku skierowania do wojskowej komisji lekarskiej osoby, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 2 dowdca jednostki wojskowej, informuje przewodniczcego tej komisji i przesya w zaczeniu posiadan dokumentacj medyczn dotyczc stanu zdrowia osoby skierowanej. 3. Badania diagnostyczne i konsultacje specjalistyczne dla potrzeb orzekania przez wojskowe komisje lekarskie realizuj placwki medyczne wybrane przez Ministra Obrony Narodowej. 3a.W czasie pokoju nie kieruje si do wojskowej komisji lekarskiej osoby, wobec ktrej wydano ostateczne orzeczenie ustalajce kategori zdolnoci do czynnej suby wojskowej D albo E. 3b. Orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej dorcza si na pimie wraz z uzasadnieniem odpowiednio osobie o nieuregulowanym stosunku do suby wojskowej, onierzowi rezerwy lub onierzowi czynnej suby

10

wojskowej oraz wojskowemu komendantowi uzupenie w przypadku osoby o nieuregulowanym stosunku do suby wojskowej i onierza rezerwy albo dowdcy jednostki wojskowej w przypadku onierza penicego czynn sub wojskow. 3b. Orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej dorcza si na pimie wraz z uzasadnieniem osobie skierowanej do wojskowej komisji lekarskiej oraz wojskowemu organowi, ktry skierowa t osob do wojskowej komisji lekarskiej. 3c. Od orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej przysuguje odwoanie, odpowiednio osobom, o ktrych mowa w ust. 3b, do wojskowej komisji lekarskiej bdcej organem wyszego stopnia, w terminie czternastu dni od dnia dorczenia orzeczenia. 3c. Od orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej osobie skierowanej oraz organowi, ktry skierowa t osob do wojskowej komisji lekarskiej, przysuguje odwoanie do wojskowej komisji lekarskiej bdcej organem wyszego stopnia, w terminie czternastu dni od dnia dorczenia orzeczenia. 3d. Przewodniczcy wojskowej komisji lekarskiej informuje wojskowego komendanta uzupenie o niestawieniu si osoby o nieuregulowanym stosunku do suby wojskowej albo onierza rezerwy, a o niestawieniu si onierza czynnej suby wojskowej dowdc jednostki wojskowej. 3d. Przewodniczcy wojskowej komisji lekarskiej informuje organ, ktry skierowa dan osob do wojskowej komisji lekarskiej, o niestawieniu si tej osoby przed wojskow komisj lekarsk. 3e. Ostateczne orzeczenie wojskowej komisji lekarskiej jest wice dla wojskowych komendantw uzupenie i dowdcw jednostek wojskowych. 4. Do zamwie na realizacj wiadcze, o ktrych mowa w ust. 3, nie stosuje si przepisw ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamwie publicznych (Dz. U. Nr 19, poz. 177, Nr 96, poz. 959, Nr 116, poz. 1207 i Nr 145, poz. 1537). (16) 5. Skierowanie do wojskowej komisji lekarskiej na wniosek osb, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 1 i 3, moe nastpi wycznie w przypadku istnienia uzupenieniowych potrzeb Si Zbrojnych. 5. Skierowanie do wojskowej komisji lekarskiej na wniosek osb, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 1 lub 35, moe nastpi wycznie w przypadku wystpowania uzupenieniowych potrzeb Si Zbrojnych.; (17) 6. (uchylony). 7. Do orzekania o zdolnoci do czynnej suby wojskowej osb, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 1, przez wojskowe komisje lekarskie przepisy art. 26 ust. 1a-1c stosuje si odpowiednio. 8. Minister Obrony Narodowej, w drodze rozporzdzenia: 1) tworzy, przeksztaca i znosi wojskowe komisje lekarskie oraz okrela ich siedziby, zasig dziaania, a take waciwo, z uwzgldnieniem w szczeglnoci podziau terytorialnego pastwa; 2) okreli tryb udzielania zamwie na badania diagnostyczne i konsultacje specjalistyczne dla potrzeb orzekania przez wojskowe komisje lekarskie, uwzgldniajc rwne traktowanie placwek medycznych. Art. 30. 1. Zakady opieki zdrowotnej udzielaj zwolnienia od pracy, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia, lekarzom wchodzcym w skad powiatowych i wojewdzkich komisji lekarskich oraz pracownikom redniego personelu medycznego wyznaczonym do powiatowych komisji lekarskich w razie koniecznoci ich udziau w pracach komisji w godzinach pracy zawodowej. 2. Osobom wchodzcym w skad komisji lekarskich, o ktrych mowa w ust. 1, orzekajcych o stopniu zdolnoci do czynnej suby wojskowej osb stawiajcych si do kwalifikacji wojskowej, oraz pracownikom redniego personelu medycznego, o ktrych mowa w ust. 1, przysuguje dodatkowe wynagrodzenie za prac zwizan z okreleniem zdolnoci tych osb do czynnej suby wojskowej, wykonywan poza godzinami pracy zawodowej, z zachowaniem prawa do wynagrodzenia zgodnie z ust. 1. 3. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia, sposb ustalania dodatkowego wynagrodzenia osb wchodzcych w skad komisji lekarskich orzekajcych o stopniu zdolnoci do czynnej suby wojskowej osb stawiajcych si do kwalifikacji wojskowej oraz pracownikw redniego personelu medycznego wyznaczonych do powiatowych komisji lekarskich. Wysoko wynagrodzenia za kady dzie pracy nie moe przekracza 10 % przecitnego wynagrodzenia ogaszanego przez Prezesa Gwnego Urzdu Statystycznego w Dzienniku Urzdowym Rzeczypospolitej Polskiej Monitor Polski na podstawie art. 20 pkt 2 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych za kwarta poprzedzajcy wypat wynagrodzenia.

11

4. Wojewodowie zlecaj zakadom opieki zdrowotnej przeprowadzanie na potrzeby powiatowych i wojewdzkich komisji lekarskich bada specjalistycznych, w tym psychologicznych, oraz obserwacji szpitalnej osb stawiajcych si do kwalifikacji wojskowej. 4a. W razie niemonoci zlecenia przeprowadzania bada specjalistycznych lub bada psychologicznych zakadom opieki zdrowotnej, wojewodowie mog zawiera umowy o przeprowadzanie takich bada przez lekarzy prowadzcych indywidualne specjalistyczne praktyki lekarskie lub grupowe praktyki lekarskie oraz przez psychologw. (18) 4b. Przy powoywaniu powiatowych i wojewdzkich komisji lekarskich oraz do zamwie na realizacj wiadcze, o ktrych mowa w art. 30 ust. 4 i 4a oraz w art. 26 ust. 1a, nie stosuje si przepisw ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamwie publicznych. 5. Koszty wynagrodze, o ktrych mowa w ust. 1 i 2, oraz bada specjalistycznych i obserwacji szpitalnej, o ktrych mowa w ust. 4, pokrywa si z budetu pastwa, z czci, ktr dysponuje wojewoda. Art. 30a. 1. Ustala si nastpujce kategorie zdolnoci do czynnej suby wojskowej: 1) kategoria A - zdolny do czynnej suby wojskowej, co oznacza zdolno do odbywania zasadniczej suby wojskowej, nadterminowej zasadniczej suby wojskowej, zaj wojskowych w czasie trwania studiw wyszych, przeszkolenia wojskowego, okresowej suby wojskowej, wicze wojskowych, zasadniczej suby i szkolenia w obronie cywilnej, suby zastpczej, jak rwnie suby wojskowej penionej w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny; 1) kategoria A zdolny do czynnej suby wojskowej, co oznacza zdolno do odbywania lub penienia okrelonego rodzaju czynnej suby wojskowej, o ktrym mowa w art. 59, a take zdolno do odbywania suby w obronie cywilnej oraz suby zastpczej; 2) kategoria B - czasowo niezdolny do czynnej suby wojskowej, co oznacza przemijajce upoledzenie oglnego stanu zdrowia albo ostre lub przewleke stany chorobowe, ktre w okresie do dwudziestu czterech miesicy od dnia badania rokuj odzyskanie zdolnoci do suby wojskowej, o ktrej mowa w pkt 1, w czasie pokoju; 3) kategoria D - niezdolny do czynnej suby wojskowej, o ktrej mowa w pkt 1, w czasie pokoju; 4) kategoria E - trwale i cakowicie niezdolny do czynnej suby wojskowej, o ktrej mowa w pkt 1, w czasie pokoju oraz w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny. 2. Orzeczenie o zaliczeniu danej osoby do jednej z kategorii, o ktrych mowa w ust. 1, waciwe komisje lekarskie wydaj na podstawie badania lekarskiego fizycznej i psychicznej zdolnoci tej osoby do odpowiedniego rodzaju suby wojskowej, z uwzgldnieniem wynikw bada specjalistycznych, a w razie potrzeby rwnie obserwacji szpitalnej. 3. W razie stwierdzenia kilku chorb i uomnoci przy okrelaniu zdolnoci do czynnej suby wojskowej rozpatruje si cznie wszystkie ograniczenia spowodowane tymi chorobami i uomnociami. Osob badan mona w takim wypadku zaliczy do niszej kategorii zdolnoci do czynnej suby wojskowej, ni wynikaoby to z kategorii zdolnoci ustalonej dla poszczeglnych chorb i uomnoci; w takim wypadku decyduje ocena oglnej sprawnoci psychofizycznej badanego. 4. Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw wewntrznych i ministrem waciwym do spraw zdrowia okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) wykaz chorb i uomnoci uwzgldniany przy orzekaniu o zdolnoci do czynnej suby wojskowej oraz do suby poza granicami pastwa; 2) wykaz chorb i uomnoci uwzgldniany przy orzekaniu o zdolnoci do penienia suby w rodzajach wojsk i sub oraz na stanowiskach subowych i funkcjach wojskowych wymagajcych szczeglnych predyspozycji zdrowotnych; 3) szczegowe warunki orzekania o zdolnoci do czynnej suby wojskowej przez wojskowe komisje lekarskie; 4) szczegowe warunki orzekania o zdolnoci do suby wojskowej poza granicami pastwa; 5) tryb postpowania wojskowych komisji lekarskich; 6) sposb ustalania zwizku chorb oraz mierci ze sub wojskow przez te komisje; 7) sposb orzekania o potrzebie udzielenia onierzowi urlopu zdrowotnego. 5. W rozporzdzeniu, o ktrym mowa w ust. 4, naley wskaza kategorie zdolnoci do suby orzekane w razie stwierdzenia poszczeglnych chorb i uomnoci, uwzgldniajc oznaczenie tych chorb i uomnoci wedug paragrafw i punktw w celu zapewnienia ochrony danych osobowych w procesie orzeczniczym, a take okreli tryb kierowania do wojskowych komisji lekarskich i tryb ich postpowania, z uwzgldnieniem prowadzenia dodatkowych bada specjalistycznych wymaganych w poszczeglnych rodzajach wojsk i sub, na poszczeglnych stanowiskach subowych i funkcjach wojskowych oraz do suby poza granicami pastwa, tryb

12

wydawania orzecze i ich zatwierdzania, niezbdne elementy orzeczenia, tryb rozpatrywania odwoa i sprzeciww od tych orzecze oraz ich uchylania w trybie nadzoru, niezbdn dokumentacj lekarsk i inne dokumenty mogce stanowi podstaw orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej, wzr skierowania do wojskowych komisji lekarskich, jak rwnie wzory orzecze i certyfikatw wydawanych przez te komisje. Rozdzia 2 Rejestracja i kwalifikacja wojskowa Art. 31. 1. Obywatele polscy, ktrzy ukoczyli osiemnacie lat ycia, podlegaj rejestracji. 2. Rejestracj prowadzi wjt lub burmistrz (prezydent miasta) waciwy ze wzgldu na miejsce pobytu staego lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice osoby objtej rejestracj w dniu ukoczenia przez ni osiemnastu lat ycia. W pozostaych przypadkach waciwo miejscow ustala si wedug przepisw Kodeksu postpowania administracyjnego. 3. Rejestracj prowadzi si na potrzeby zaoenia ewidencji wojskowej oraz prowadzenia kwalifikacji wojskowej. 4. Rejestracj prowadzi si na podstawie danych osobowych okrelonych w art. 44a ust. 2 pkt 1-6, 8-10 i 13-17 oraz ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludnoci i dowodach osobistych (Dz. U. z [5] 2006 r. Nr 139, poz. 993, z pn. zm. )) o ktrych mowa w art. 49 ust. 2b pkt 1, uzyskanych z ewidencji ludnoci prowadzonej przez wjtw lub burmistrzw (prezydentw miast). 5. Dane, o ktrych mowa w ust. 4, ujmuje si w rejestrze osb objtych rejestracj oraz w wykazach osb podlegajcych wezwaniu do kwalifikacji wojskowej. 6. Jeden egzemplarz rejestru osb objtych rejestracj przekazuje si waciwemu wojskowemu komendantowi uzupenie na potrzeby zaoenia ewidencji wojskowej. 7. Prowadzenie rejestracji nie wymaga zgoszenia si, zgody lub powiadomienia osoby, o ktrej mowa w ust. 1. Art. 31a. 1. W razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny rejestracj mog zosta objte rwnie inne, ni wymienione w art. 31 ust. 1, osoby. 2. Osoby podlegajce rejestracji mog zosta obowizane do zgoszenia si do rejestracji w okrelonym terminie i miejscu. 3. Obowizki, o ktrych mowa w ust. 1 i 2, moe wprowadzi, w drodze rozporzdzenia, Rada Ministrw, w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny, a take w przypadku duej migracji ludnoci, wystpienia zakce w przekazywaniu na potrzeby rejestracji danych z ewidencji ludnoci prowadzonej przez wjtw lub burmistrzw (prezydentw miast) lub w razie potrzeby rozszerzenia zakresu osb objtych obowizkiem zgoszenia si do kwalifikacji wojskowej, wskazujc jednoczenie grupy osb objte rejestracj oraz obowizkiem zgoszenia si do rejestracji. 4. Do prowadzenia rejestracji w przypadku, o ktrym mowa w ust. 2, stosuje si odpowiednio przepisy art. 3, z zastrzeeniem ust. 5-9. 5. Obowizkowi zgoszenia si do rejestracji w przypadku, o ktrym mowa w ust. 2, nie podlegaj osoby, w stosunku do ktrych orzeczono sta albo dugotrwa niezdolno do pracy w gospodarstwie rolnym na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu spoecznym rolnikw, osoby cakowicie niezdolne do pracy oraz niezdolne do samodzielnej egzystencji lub uznane za cakowicie niezdolne do pracy na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych, jak rwnie osoby zaliczone do osb o znacznym stopniu niepenosprawnoci albo o umiarkowanym stopniu niepenosprawnoci w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i spoecznej oraz zatrudnianiu osb niepenosprawnych, jeeli przedstawi wjtowi lub burmistrzowi (prezydentowi miasta) dokument stwierdzajcy t niezdolno lub niepenosprawno. 6. Rejestracj w przypadku, o ktrym mowa w ust. 2, prowadzi wjt lub burmistrz (prezydent miasta) waciwy ze wzgldu na miejsce pobytu staego lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice osoby podlegajcej rejestracji. W pozostaych przypadkach waciwo miejscow ustala si wedug przepisw Kodeksu postpowania administracyjnego. 7. Do rejestracji w przypadku, o ktrym mowa w ust. 2, wzywa osob podlegajc temu obowizkowi wjt lub burmistrz (prezydent miasta).

13

8. Osoby podlegajce obowizkowi zgoszenia si do rejestracji, ktre nie zgosiy si do tej rejestracji w przypadku, o ktrym mowa w ust. 2, w okrelonym terminie i miejscu, s obowizane to uczyni niezwocznie po ustaniu przeszkody. 9. W razie niezgoszenia si bez uzasadnionej przyczyny do rejestracji w przypadku, o ktrym mowa w ust. 2, osoby podlegajcej temu obowizkowi, wjt lub burmistrz (prezydent miasta) nakada grzywn w celu przymuszenia albo zarzdza przymusowe doprowadzenie przez Policj do urzdu gminy, w trybie przepisw o postpowaniu egzekucyjnym w administracji. Art. 31b. 1. Minister waciwy do spraw wewntrznych w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, tryb prowadzenia rejestracji i wzory dokumentw prowadzonych w ramach rejestracji, uwzgldniajc pisemny lub elektroniczny sposb ich prowadzenia oraz wskazujc szczegowy zakres danych ujmowanych w poszczeglnych dokumentach. Rozporzdzenie powinno zapewnia realizacj celu prowadzenia rejestracji, w tym wskazywa organy, ktrym mog by udostpniane dokumenty zwizane z rejestracj. 2. W rozporzdzeniu, o ktrym mowa w ust. 1, naley rwnie uwzgldni moliwo wprowadzenia obowizku osobistego zgoszenia si osb do rejestracji, w tym wskazywa tryb i sposb ich wzywania. Art. 32. 1. Mczyni, ktrzy w danym roku kalendarzowym kocz dziewitnacie lat ycia, s obowizani stawi si, w okrelonym terminie i miejscu, do kwalifikacji wojskowej. 2. Do kwalifikacji wojskowej mog si stawi rwnie ochotnicy, w tym kobiety, niezalenie od posiadanych kwalifikacji i wyksztacenia, jeeli ukoczyli co najmniej osiemnacie lat ycia. 2. Osoby podlegajce stawieniu si do kwalifikacji wojskowej, ktre nie dopeniy tego obowizku w okrelonym terminie i miejscu, s obowizane to uczyni niezwocznie po ustaniu przeszkody. 3. Obowizek, o ktrym mowa w ust. 1, trwa do koca roku kalendarzowego, w ktrym osoba objta tym obowizkiem koczy dwadziecia cztery lata ycia. 3. Obowizek, o ktrym mowa w ust. 1 i 2, trwa do koca roku kalendarzowego, w ktrym osoba objta tym obowizkiem koczy dwadziecia cztery lata ycia. 4. Osoby podlegajce stawieniu si do kwalifikacji wojskowej, ktre nie dopeniy tego obowizku w okrelonym terminie i miejscu, s obowizane to uczyni niezwocznie po ustaniu przeszkody. 4. Do kwalifikacji wojskowej mog si stawi rwnie ochotnicy, w tym kobiety, do koca roku kalendarzowego, w ktrym kocz dwadziecia cztery lata ycia, niezalenie od posiadanych kwalifikacji i wyksztacenia, jeeli ukoczyli co najmniej osiemnacie lat ycia. Ochotnicy, ktrzy stawili si do kwalifikacji wojskowej, z dniem tego stawienia si, podlegaj obowizkowi czynnej suby wojskowej na zasadach oglnych. 5. Stawienie si do kwalifikacji wojskowej obejmuje stawienie si przed wjtem lub burmistrzem (prezydentem miasta), powiatow komisj lekarsk oraz wojskowym komendantem uzupenie. 6. W ramach kwalifikacji wojskowej wykonuje si czynnoci zwizane z: 1) sprawdzeniem tosamoci osb podlegajcych stawieniu si do kwalifikacji wojskowej; 2) ustaleniem zdolnoci do czynnej suby wojskowej osb podlegajcych stawieniu si do kwalifikacji wojskowej; 3) wstpnym przeznaczeniem do poszczeglnych form powszechnego obowizku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, okrelonych w art. 4 ust. 2, osb podlegajcych stawieniu si do kwalifikacji wojskowej; 3) wstpnym przeznaczeniem osb podlegajcych stawieniu si do kwalifikacji wojskowej do poszczeglnych form powszechnego obowizku obrony Rzeczypospolitej Polskiej, okrelonych w art. 4 ust. 2, oraz przyjciem wnioskw o przeznaczenie do suby zastpczej; 4) zaoeniem lub aktualizacj ewidencji wojskowej i przetwarzaniem danych gromadzonych w tej ewidencji; 5) wydaniem wojskowych dokumentw osobistych; 6) przeniesieniem osb podlegajcych stawieniu si do kwalifikacji wojskowej do rezerwy i wydaniem na ich wniosek zawiadcze o uregulowanym stosunku do suby wojskowej; 7) przygotowaniem rekrutacji wojskowej do ochotniczych form suby wojskowej. 7. Czynnoci, o ktrych mowa w ust. 6, wymienione w:

14

1) pkt 1 nale do wjta lub burmistrza (prezydenta miasta) albo upowanionego pracownika urzdu gminy (miasta); 2) pkt 2 nale do powiatowej komisji lekarskiej; 3) pkt 3-7 nale do wojskowego komendanta uzupenie albo jego upowanionego przedstawiciela. 8. Do stawienia si do kwalifikacji wojskowej w przypadku, o ktrym mowa w ust. 1, wzywa wjt lub burmistrz (prezydent miasta), zapewniajc planowe stawiennictwo osb do kwalifikacji wojskowej stosujc zasady okrelone w ust. 10. 8. Do stawienia si do kwalifikacji wojskowej w przypadku, o ktrym mowa w ust. 1, wzywa wjt lub burmistrz (prezydent miasta), zapewniajc planowe stawiennictwo osb do kwalifikacji wojskowej. 9. W czasie kwalifikacji wojskowej wjt lub burmistrz (prezydent miasta) prowadzi list stawiennictwa osb, ktre stawiy si do kwalifikacji wojskowej, a take wypaca wiadczenia, na zasadach okrelonych w art. 52 ust. 2 i 3. 9. W czasie kwalifikacji wojskowej wjt lub burmistrz (prezydent miasta): 1) prowadzi list stawiennictwa osb do kwalifikacji wojskowej, uwzgldniajc nastpujce dane osobowe tych osb: a) nazwisko, b) imi lub imiona, c) nazwisko rodowe, d) numer ewidencyjny PESEL, e) miejsce urodzenia, f) seri i numer dowodu osobistego, g) miejsce pobytu staego lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice, h) adres do korespondencji; 2) wypaca wiadczenia, o ktrych mowa w art. 52 ust. 2 i 3. 10. W razie niestawienia si do kwalifikacji wojskowej bez uzasadnionej przyczyny, wjt lub burmistrz (prezydent miasta) z urzdu albo na wniosek przewodniczcego powiatowej komisji lekarskiej lub wojskowego komendanta uzupenie nakada na osob podlegajc kwalifikacji wojskowej grzywn w celu przymuszenia albo zarzdza przymusowe doprowadzenie przez Policj do kwalifikacji wojskowej w trybie przepisw o postpowaniu egzekucyjnym w administracji. 11. Przepisy ust. 5 i 6 pkt 3-7 nie naruszaj uprawnie wojskowego komendanta uzupenie zwizanych z wykonywaniem czynnoci, okrelonych w tych przepisach, niezalenie od trwania kwalifikacji wojskowej oraz zwizanych z ni uprawnie osb podlegajcych kwalifikacji wojskowej oraz tych, ktrzy si do niej stawili. 11a. W okresie trwania obowizku odbywania zasadniczej suby wojskowej oraz przeszkolenia wojskowego, w ramach kwalifikacji wojskowej: 1) wojskowy komendant uzupenie moe rwnie wykonywa czynnoci zwizane z udzieleniem odrocze czynnej suby wojskowej oraz suby w obronie cywilnej; 2) wjt lub burmistrz (prezydent miasta) moe rwnie wykonywa czynnoci zwizane z przyjciem wnioskw o orzeczenie koniecznoci sprawowania przez osoby podlegajce stawieniu si do kwalifikacji wojskowej bezporedniej opieki nad czonkiem rodziny. 12. Rada Ministrw moe, w drodze rozporzdzenia, wprowadzi w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny, obowizek stawienia si do kwalifikacji wojskowej osb, ktre w danym roku kalendarzowym kocz co najmniej osiemnacie lat ycia, trwajcy do koca roku kalendarzowego, w ktrym osoby te kocz pidziesit lat ycia, uwzgldniajc potrzeby Si Zbrojnych, zagroenie zewntrznego i wewntrznego bezpieczestwa pastwa oraz wskazujc granice wieku osb, ktrych ten obowizek dotyczy.; (27) Art. 32a. 1. Starosta (prezydent miasta na prawach powiatu) na potrzeby przeprowadzenia kwalifikacji wojskowej: 1) zapewnia lokal dla wjta lub burmistrza (prezydenta miasta), powiatowej komisji lekarskiej i wojskowego komendanta uzupenie wraz z wyposaeniem oraz przedmioty niezbdne do pracy tych organw, a take pomieszczenia wraz z wyposaeniem, niezbdne przy wprowadzaniu danych do ewidencji wojskowej osb stawiajcych si do kwalifikacji wojskowej; 2) moe zatrudni, na podstawie umowy o prac na czas okrelony lub umow zlecenia, nie wicej ni cztery osoby do prac zwizanych z wprowadzaniem danych do ewidencji wojskowej osb stawiajcych si do kwalifikacji wojskowej i wydawaniem wojskowych dokumentw osobistych oraz

15

osob do prowadzenia zaj z osobami zgaszajcymi si do kwalifikacji wojskowej w lokalu, w k trym

jest prowadzona kwalifikacja wojskowa; 3) zapewnia porzdek w lokalu, w ktrym jest prowadzona kwalifikacja wojskowa oraz bezpieczestwo

pracy organw, o ktrych mowa w pkt 1, a take odpowiada za zabezpieczenie pomieszcze i dokumentacji po zakoczeniu urzdowania tych organw; 4) przekazuje wjtom lub burmistrzom (prezydentom miast) dotacje celowe, otrzymane z budetu pastwa, na zadania okrelone w art. 32 ust. 9. 2. Osobom, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 2, przysuguje wynagrodzenie wedug stawek przewidzianych dla referentw z wyksztaceniem rednim, okrelonych w przepisach wydanych na podstawie art. 20 ust. 2 oraz art. 21 ust. 2 ustawy z dnia 22 marca 1990 r. o pracownikach samorzdowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 142, poz. 1593, z pn. zm.). 3. Osobom, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 2, wykonujcym prace zwizane z wprowadzaniem danych do ewidencji wojskowej i wydawaniem wojskowych dokumentw osobistych osobom zgaszajcym si do kwalifikacji wojskowej, wojskowy komendant uzupenie wydaje pisemne upowanienie do wykonywania tych prac na zasadach okrelonych w przepisach o ochronie danych osobowych. Czynnoci te s wykonywane pod nadzorem wojskowego komendanta uzupenie. Art. 32b. 1. Wojewoda zapewnia lokal dla wojewdzkiej komisji lekarskiej wraz z wyposaeniem oraz przedmioty niezbdne do pracy tej komisji. 2. Wojewoda, w miar potrzeby, zapewnia szkolenie osb wchodzcych w skad wojewdzkich i powiatowych komisji lekarskich, pracownikw urzdw gmin (miast) prowadzcych sprawy kwalifikacji wojskowej, a take osb, o ktrych mowa w art. 32a ust. 1 pkt 2. 3. Wojskowy komendant uzupenie prowadzi szkolenie osb, o ktrych mowa w art. 32a ust. 1 pkt 2. Art. 33. 1. Osoby podlegajce kwalifikacji wojskowej stawiaj si przed wjtem lub burmistrzem (prezydentem miasta), powiatow komisj lekarsk oraz wojskowym komendantem uzupenie, waciwymi ze wzgldu na miejsce ich pobytu staego. Osoby zameldowane na pobyt czasowy trwajcy ponad trzy miesice stawiaj si przed wjtem lub burmistrzem (prezydentem miasta), powiatow komisj lekarsk oraz wojskowym komendantem uzupenie, waciwymi ze wzgldu na miejsce tego pobytu. 2. Osoby, ktre w okresie od dnia ogoszenia kwalifikacji wojskowej do dnia jej rozpoczcia zmieniy miejsce pobytu staego lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice, zgaszaj si do wjta lub burmistrza (prezydenta miasta), waciwego ze wzgldu na ich nowe miejsce pobytu staego lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice. Wjt lub burmistrz (prezydent miasta) wyznacza im miejsce i termin stawienia si do kwalifikacji wojskowej. 2. Osoby podlegajce stawieniu si do kwalifikacji wojskowej, ktre w okresie od dnia ogoszenia kwalifikacji wojskowej do dnia jej rozpoczcia zmieniy miejsce pobytu staego lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice, zgaszaj si do wjta lub burmistrza (prezydenta miasta), waciwego ze wzgldu na ich nowe miejsce pobytu staego lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice. Wjt lub burmistrz (prezydent miasta) wyznacza im miejsce i termin stawienia si do kwalifikacji wojskowej. 3. Osoby, ktre po rozpoczciu kwalifikacji wojskowej na danym terenie zamierzaj zmieni miejsce pobytu staego lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice, stawiaj si do kwalifikacji wojskowej przed opuszczeniem miejsca dotychczasowego pobytu. W pozostaych przypadkach waciwo miejscow ustala si wedug przepisw Kodeksu postpowania administracyjnego. 3. Osoby podlegajce stawieniu si do kwalifikacji wojskowej, ktre po rozpoczciu kwalifikacji wojskowej na danym terenie zamierzaj zmieni miejsce pobytu staego lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice, stawiaj si do kwalifikacji wojskowej przed opuszczeniem miejsca dotychczasowego pobytu. W pozostaych przypadkach waciwo miejscow ustala si wedug przepisw art. 21 1 pkt 3 i 2 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postpowania administracyjnego. 4. Przepisy ust. 1-3 stosuje si rwnie do ochotnikw. Art. 34. Osoby, ktre podlegay obowizkowi stawienia si do kwalifikacji wojskowej i z jakichkolwiek powodw nie stawiy si do niej, s obowizane zgosi si do wojskowego komendanta uzupenie, waciwego ze wzgldu na ich miejsce pobytu staego lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice, w celu uregulowania stosunku do powszechnego obowizku obrony. Obowizek ten trwa do czasu ukoczenia pidziesiciu lat ycia, a w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny, do czasu ukoczenia szedziesiciu lat ycia.
(28)

16

Art. 35. 1. Kwalifikacj wojskow przeprowadzaj wojewodowie przy wspudziale szefw wojewdzkich sztabw wojskowych oraz starostw, a take wjtw lub burmistrzw (prezydentw miast). 2. Za przeprowadzenie kwalifikacji wojskowej na terenie powiatu (miasta na prawach powiatu) odpowiada starosta (prezydent miasta). 3. Kwalifikacj wojskow przeprowadza si corocznie, z zastrzeeniem, e jej przeprowadzenie w kilku okresach danego roku kalendarzowego moe nastpi wycznie w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny. 4. Minister waciwy do spraw wewntrznych i Minister Obrony Narodowej okrelaj corocznie, w drodze rozporzdzenia, termin lub terminy ogoszenia kwalifikacji wojskowej i czas jej lub ich trwania na terytorium pastwa oraz roczniki i grupy osb podlegajcych obowizkowi stawienia si do kwalifikacji wojskowej. Rozporzdzenie powinno w szczeglnoci uwzgldnia osoby, ktre maj obowizek zgosi si przed wjtem lub burmistrzem (prezydentem miasta), powiatow komisj lekarsk i wojskowym komendantem uzupenie, a take przewidywa, e termin lub terminy ogoszenia kwalifikacji wojskowej bd wyprzedza, co najmniej o czternacie dni, dzie jej lub ich rozpoczcia. Art. 36.
(33)

(uchylony).

Art. 37. 1. Zwierzchni nadzr nad przeprowadzaniem kwalifikacji wojskowej, w tym take kontrole, sprawuje minister waciwy do spraw wewntrznych. 2. Biecy nadzr nad przygotowaniem i przebiegiem kwalifikacji wojskowej sprawuj wojewodowie. 3. Kontrol prowadzenia kwalifikacji wojskowej przez wojewdzkie i powiatowe komisje lekarskie oraz wojskowych komendantw uzupenie wykonuje Minister Obrony Narodowej i szefowie wojewdzkich sztabw wojskowych, a przez organy samorzdowe Prezes Rady Ministrw i wojewodowie. Art. 38.
(35)

(uchylony).

Art. 39. 1. Odroczenia zasadniczej suby wojskowej udziela si osobie podlegajcej obowizkowi odbycia tej suby na jej udokumentowany wniosek ze wzgldu na: 1) wybr na posa, w tym do Parlamentu Europejskiego, lub senatora na czas penienia mandatu; 2) kandydowanie do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, Senatu Rzeczypospolitej Polskiej lub Parlamentu Europejskiego do dnia ogoszenia wynikw wyborw; 3) konieczno sprawowania bezporedniej opieki nad czonkiem rodziny wsplnie z ni zamieszkaym, ktry nie ukoczy szesnastego roku ycia lub zosta uznany za cakowicie niezdolnego do pracy i do samodzielnej egzystencji albo ktry ukoczy siedemdziesity pity rok ycia, jeeli nie ma innego penoletniego czonka rodziny bliszego lub rwnego stopniem pokrewiestwa obowizanego do sprawowania tej opieki, albo ze wzgldu na obowizek sprawowania opieki wynikajcej z prawomocnego orzeczenia sdu na czas sprawowania tej opieki, z zastrzeeniem ust. 4; 4) pobieranie nauki w szkole wyszej, jeeli jest ona studentem na czas pobierania tej nauki; 5) pobieranie nauki w zakadzie ksztacenia nauczycieli na czas pobierania tej nauki; 6) pobieranie nauki w szkole ponadgimnazjalnej na czas pobierania tej nauki; 7) ksztacenie w celu zdobycia kwalifikacji przydatnych w wojsku na podstawie umowy zawartej z wojskowym komendantem uzupenie, o ktrej mowa w art. 132a ust. 3, albo skierowania okrelonego w art. 132b ust. 2 na czas tego ksztacenia. 2. Odroczenia ze wzgldu na pobieranie nauki udziela si take osobom podlegajcym obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej bdcym alumnami wyszych seminariw duchownych, osobami zakonnymi (po profesji czasowej), nowicjuszami w zakonach albo suchaczami szk duchownych kociow i zwizkw wyznaniowych majcych osobowo prawn na czas pobierania tej nauki. 3. Odroczenia zasadniczej suby wojskowej mona udzieli rwnie ze wzgldu na wane sprawy osobiste lub rodzinne osoby podlegajcej obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej, a w szczeglnoci zwizane z zaistnieniem trudnej sytuacji osobistej lub rodzinnej, ktre nie upowaniaj do udzielenia tej osobie odroczenia z tytuu sprawowania bezporedniej opieki nad czonkiem rodziny albo z powodu koniecznoci zaatwienia spraw zwizanych z prowadzeniem przez ni przedsibiorstwa, gospodarstwa rolnego albo innej dziaalnoci gospodarczej.

17

4. Odroczenia, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 3, udziela si kadorazowo na okres okrelony w decyzji, o ktrej mowa w art. 39a ust. 1. 5. Odroczenia, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 7 i w ust. 3, udziela si tylko jeden raz na okres od trzech do dwunastu miesicy. 6. Skrelenie z listy studentw, suchaczy lub uczniw albo wydalenie ze szkoy wyszej, zakadu ksztacenia nauczycieli lub szkoy ponadgimnazjalnej, a take niewywizywanie si osoby podlegajcej obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej, z umowy, o ktrej mowa w art. 132a ust. 3, lub z obowizku okrelonego w skierowaniu wskazanym w art. 132b ust. 2, powoduj utrat udzielonego odroczenia zasadniczej suby wojskowej z tytuu pobierania nauki. 7. Osoba podlegajca obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej, ktrej udzielono odroczenia, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 4-6, po zakoczeniu roku szkolnego (studiw), nie pniej jednak ni w terminie czternastu dni od dnia rozpoczcia kolejnego roku szkolnego (studiw), przedstawia wojskowemu komendantowi uzupenie waciwemu ze wzgldu na miejsce pobytu staego (zamieszkania) lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice zawiadczenie o ukoczeniu poprzedniego i rozpoczciu nowego roku szkolnego (studiw). 8. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowe warunki i tryb udzielania odrocze zasadniczej suby wojskowej, uwzgldniajc wymg, e odroczenia udziela si osobie podlegajcej obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej na jej udokumentowany wniosek. Rozporzdzenie powinno okrela rwnie dokumenty, jakie naley doczy do wniosku o udzielenie odroczenia. Art. 39a. 1. O koniecznoci sprawowania przez osob podlegajc obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej bezporedniej opieki nad czonkiem rodziny, o ktrym mowa w art. 39 ust. 1 pkt 3, orzeka wjt lub burmistrz (prezydent miasta), na uzasadniony wniosek osoby podlegajcej obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej lub czonka jej rodziny, okrelajc zgodnie z wnioskiem okres sprawowania opieki, nie duszy jednak ni dwanacie miesicy. 2. Decyzj wjta lub burmistrza (prezydenta miasta) dorcza si osobie podlegajcej obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej i wojskowemu komendantowi uzupenie na pimie wraz z uzasadnieniem. 3. Od decyzji wjta lub burmistrza (prezydenta miasta) przysuguje osobie podlegajcej obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej i wojskowemu komendantowi uzupenie odwoanie do wojewody w terminie czternastu dni od dnia dorczenia decyzji. Decyzja ta moe by zmieniona przez wojewod rwnie z urzdu, jeeli zostaa wydana z naruszeniem przepisw prawa. Wniesienie odwoania nie wstrzymuje powoania do zasadniczej suby wojskowej osoby podlegajcej obowizkowi odbycia tej suby. 4. Ostateczne decyzje w sprawach, o ktrych mowa w ust. 1, s wice dla wojskowych komendantw uzupenie. 5. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia, tryb orzekania o koniecznoci sprawowania przez osob podlegajc obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej bezporedniej opieki nad czonkiem rodziny oraz dokumenty wymagane w tych sprawach, uwzgldniajc wymg, e orzekanie o koniecznoci sprawowania przez osob podlegajc obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej bezporedniej opieki nad czonkiem rodziny nastpuje na uzasadniony wniosek osoby podlegajcej obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej lub czonka jej rodziny. Art. 40. Osoba podlegajca obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej korzystajca z odroczenia zasadniczej suby wojskowej jest obowizana stawi si przed wojskowym komendantem uzupenie niezwocznie po upywie okresu odroczenia. Art. 41.
(43)

(uchylony).

Art. 42. 1. Orzekanie o udzieleniu osobom podlegajcym obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej odrocze tej suby naley do wojskowych komendantw uzupenie. 2. Decyzj o udzieleniu odroczenia mona ogosi ustnie, z zastrzeeniem ust. 3. W takim przypadku potwierdzenia wydanej decyzji administracyjnej dokonuje si w formie wpisu lub zamieszczenia danych w wojskowym dokumencie osobistym i przez wprowadzenie danych do ewidencji wojskowej. 3. Odmowa udzielenia odroczenia lub udzielenie odroczenia w treci innej ni danie osoby podlegajcej obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej, okrelone w jej wniosku o udzielenie tego odroczenia, a take udzielanie odrocze, o ktrych mowa w art. 39 ust. 3, nastpuje w drodze decyzji administracyjnej, ktr dorcza si osobie podlegajcej obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej, na pimie wraz z uzasadnieniem.

18

4. Od orzeczenia wojskowego komendanta uzupenie przysuguje osobie podlegajcej obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej odwoanie do szefa wojewdzkiego sztabu wojskowego w terminie czternastu dni od dnia dorczenia orzeczenia. Wniesienie odwoania nie wstrzymuje powoania do zasadniczej suby wojskowej osoby podlegajcej obowizkowi odbycia tej suby. 5. Orzeczenie wojskowego komendanta uzupenie moe by zmienione przez szefa wojewdzkiego sztabu wojskowego rwnie z urzdu, jeeli zostao wydane z naruszeniem przepisw prawa. 6. Z dniem upywu okresu trwania obowizku odbywania zasadniczej suby wojskowej oraz przeszkolenia wojskowego wygasaj decyzje o udzieleniu osobom podlegajcym obowizkowi odbywania zasadniczej suby wojskowej odroczenia tej suby. 7. Osoby, o ktrych mowa w ust. 6, wojskowy komendant uzupenie przenosi do rezerwy z dniem nastpujcym po dniu, w ktrym upyn okres trwania obowizku odbywania zasadniczej suby wojskowej. 8. Przeniesienie do rezerwy, o ktrym mowa w ust. 7, nastpuje z urzdu i nie wymaga zgody lub udziau osb, o ktrych mowa w ust. 6. 43. Minister waciwy do spraw wewntrznych i Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw zdrowia okrel, w drodze rozporzdzenia, sposb wzywania do kwalifikacji wojskowej oraz tre obwieszcze i wzory wezwa w tych sprawach, sposb organizacji i przebieg kwalifikacji wojskowej oraz dokumenty, jakie osoby podlegajce temu obowizkowi powinny przedstawi przy kwalifikacji wojskowej, uwzgldniajc czynnoci wojewodw, starostw, wjtw lub burmistrzw (prezydentw miast) i wojskowych komendantw uzupenie w tym zakresie. Rozporzdzenie powinno umoliwi wspprac organw wykonujcych zadania w czasie kwalifikacji wojskowej oraz zapewni warunki do obsuenia przez te organy okrelonej liczby osb w danym dniu, w sposb jak najmniej uciliwy dla tych osb, a take uwzgldni moliwo stawiania si do kwalifikacji wojskowej ochotnikw, w tym kobiet. Art. 44. 1. Nie powouje si do czynnej suby wojskowej osb podlegajcych obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej uznanych za zdolne do tej suby: 1) obywateli polskich, ktrzy stale zamieszkuj za granic i ktrzy nie posiadaj miejsca pobytu staego lub czasowego trwajcego ponad trzy miesice na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej; 2) absolwentw szk i orodkw szkolenia Policji i Pastwowej Stray Poarnej, ktrzy w terminie do 3 miesicy od dnia zakoczenia studiw (nauki) podjli sub w Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu, Subie Kontrwywiadu Wojskowego, Subie Wywiadu Wojskowego, Policji, Stray Granicznej, Biurze Ochrony Rzdu, Subie Wiziennej lub Pastwowej Stray Poarnej; 2) absolwentw szk i orodkw szkolenia Pastwowej Stray Poarnej, ktrzy w terminie do trzech miesicy od dnia zakoczenia studiw (nauki) podjli sub w Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu, Subie Kontrwywiadu Wojskowego, Subie Wywiadu Wojskowego, Policji, Stray Granicznej, Biurze Ochrony Rzdu, Subie Wiziennej lub Pastwowej Stray Poarnej; 3) absolwentw szk wyszych, ktrzy bezporednio po zakoczeniu studiw podjli sub w Centralnym Biurze Antykorupcyjnym lub Stray Granicznej. 3) absolwentw szk wyszych, ktrzy bezporednio po zakoczeniu studiw podjli sub w Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Policji, Biurze Ochrony Rzdu lub Stray Granicznej. 2. W sprawach, o ktrych mowa w ust. 1, orzeka wojskowy komendant uzupenie na wniosek osoby podlegajcej obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej. Decyzj wojskowego komendanta uzupenie dorcza si osobie podlegajcej obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej na pimie wraz z uzasadnieniem. 3. Od decyzji wojskowego komendanta uzupenie przysuguje osobie podlegajcej obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej odwoanie do szefa wojewdzkiego sztabu wojskowego w terminie czternastu dni od dnia dorczenia decyzji. Decyzja ta moe by zmieniona przez szefa wojewdzkiego sztabu wojskowego rwnie z urzdu, jeeli zostaa wydana z naruszeniem przepisw prawa. 4. Decyzje w sprawach, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 1, wygasaj z dniem powrotu osoby podlegajcej obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej do kraju i zameldowania si na pobyt stay lub pobyt czasowy trwajcy ponad trzy miesice. Przepis art. 46 ust. 3 pkt 4 stosuje si odpowiednio. 5. Osob, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 2, wojskowy komendant uzupenie na jej wniosek, udokumentowany zawiadczeniem o podjciu suby, wystawionym przez kierownika jednostki organizacyjnej Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu, Suby Kontrwywiadu Wojskowego, Suby Wywiadu

19

Wojskowego, Policji, Stray Granicznej, Biura Ochrony Rzdu, Suby Wiziennej lub Pastwowej Stray Poarnej, przenosi do rezerwy z dniem poprzedzajcym dzie podjcia suby. 6. Osob, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 3, wojskowy komendant uzupenie, na podstawie otrzymanego od kierownika jednostki organizacyjnej Centralnego Biura Antykorupcyjnego lub Stray Granicznej zawiadomienia o reklamowaniu z urzdu, przenosi do rezerwy. 6. Osob, o ktrej mowa w ust. 1 pkt 3, wojskowy komendant uzupenie, na podstawie otrzymanego od kierownika jednostki organizacyjnej Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Policji, Biura Ochrony Rzdu lub Stray Granicznej zawiadomienia o reklamowaniu z urzdu, przenosi do rezerwy. Art. 44a. 1. Osob powoywan do czynnej suby wojskowej wojskowy komendant uzupenie kieruje do wojskowej pracowni psychologicznej w celu wydania orzeczenia psychologicznego w zakresie braku przeciwwskaza do odbywania tej suby na stanowiskach, funkcjach wojskowych lub w rodzajach oraz wyspecjalizowanych subach Si Zbrojnych wymagajcych szczeglnych predyspozycji. 2. O skierowaniu osoby, o ktrej mowa w ust. 1, do wojskowej pracowni psychologicznej wojskowy komendant uzupenie informuje kierownika tej pracowni. 3. Kierownik wojskowej pracowni psychologicznej informuje wojskowego komendanta uzupenie o fakcie niestawienia si osoby, o ktrej mowa w ust. 1, do wojskowej pracowni psychologicznej. 4. Orzeczenie psychologiczne wojskowej pracowni psychologicznej wydaje psycholog tej pracowni uprawniony do przeprowadzenia bada psychologicznych. 5. Orzeczenie psychologiczne wojskowej pracowni psychologicznej dorcza si na pimie osobie, o ktrej mowa w ust. 1, oraz wojskowemu komendantowi uzupenie. 6. Od orzeczenia psychologicznego wojskowej pracowni psychologicznej przysuguje osobie, o ktrej mowa w ust. 1, oraz wojskowemu komendantowi uzupenie odwoanie do wojskowej pracowni psychologicznej bdcej organem wyszego stopnia. 7. Ostateczne orzeczenia psychologiczne wojskowych pracowni psychologicznych s wice dla wojskowego komendanta uzupenie. 8. Wydawanie orzecze psychologicznych przez wojskowe pracownie psychologiczne nie narusza uprawnie psychologw tych pracowni i psychologw jednostek wojskowych do prowadzenia innych bada psychologicznych i wydawania opinii psychologicznych w stosunku do kierowanych na te badania osb, o ktrych mowa w ust. 1, oraz onierzy czynnej suby wojskowej. 9. W celu wydania opinii psychologicznej, o ktrej mowa w ust. 8, na badania psychologiczne kieruje wojskowy komendant uzupenie w przypadku osb, o ktrych mowa w ust. 1, oraz dowdca jednostki wojskowej w przypadku onierzy czynnej suby wojskowej. 10. Wojskowe pracownie psychologiczne s rwnie waciwe do wydawania orzecze psychologicznych w zakresie braku przeciwwskaza do penienia zawodowej suby wojskowej przez osoby, ktre zgosiy ch penienia tej suby na zasadach okrelonych w art. 5a ustawy z dnia 11 wrzenia 2003 r. o subie wojskowej onierzy zawodowych (Dz. U. z 2008 r. Nr 141, poz. 892). 11. Minister Obrony Narodowej, w drodze rozporzdzenia, tworzy, przeksztaca i znosi wojskowe pracownie psychologiczne oraz okrela ich siedziby i zasig dziaania, z uwzgldnieniem w szczeglnoci podziau terytorialnego pastwa i rnych rodzajw oraz wyspecjalizowanych sub Si Zbrojnych. 12. Minister Obrony Narodowej, uwzgldniajc stanowiska, funkcje wojskowe lub rodzaje oraz wyspecjalizowane suby Si Zbrojnych wymagajce szczeglnych predyspozycji, okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) zakres bada psychologicznych, ktrym jest obowizana podda si osoba, o ktrej mowa w ust. 1; 2) tryb kierowania do wojskowych pracowni psychologicznych oraz sposb i tryb wydawania orzecze psychologicznych; 3) tryb odwoywania si od orzecze psychologicznych; 4) tryb kontroli wykonywania i dokumentowania bada psychologicznych oraz wydawania orzecze psychologicznych; 5) sposb postpowania z dokumentacj zwizan z badaniami psychologicznymi oraz wzory stosowanych dokumentw i orzecze, z wyjtkiem wzorw orzecze dotyczcych bada kierowcw i osb ubiegajcych si o uprawnienia do kierowania pojazdami oraz wykonujcych prac na stanowisku kierowcy.

20

Art. 45. 1. Osoby uznane za zdolne do czynnej suby wojskowej i podlegajce obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej wojskowy komendant uzupenie przeznacza do suby, uwzgldniajc potrzeby Si Zbrojnych, orzeczenie waciwej komisji lekarskiej oraz stosownie do potrzeb orzeczenie lub opini psychologiczn, kwalifikacje zawodowe, a take, w miar moliwoci, yczenia tych osb. 2. Osoby, o ktrych mowa w ust. 1, powinny by powoywane do odbycia czynnej suby wojskowej, w miar moliwoci, w jednostce wojskowej majcej siedzib w pobliu ich miejsca pobytu staego (zamieszkania) lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice. 3. Wojskowy komendant uzupenie na wniosek osoby, o ktrej mowa w ust. 1, udziela jej informacji o przewidywanym terminie powoania do odbycia zasadniczej suby wojskowej. 4. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowe zasady przeznaczania osb, o ktrych mowa w ust. 1, do suby, z uwzgldnieniem wymogw niezbdnych do kierowania tych osb do poszczeglnych rodzajw Si Zbrojnych i rodzajw wojsk oraz kryteriw ich kierowania na poszczeglne stanowiska i funkcje wojskowe. Art. 46. 1. Osoby podlegajce obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej i niepowoane do jej odbycia w cigu osiemnastu miesicy od dnia stawienia si do kwalifikacji wojskowej albo od dnia zgoszenia si do wojskowego komendanta uzupenie w celu uregulowania stosunku do powszechnego obowizku obrony w przypadku, o ktrym mowa w art. 34, przenosi si do rezerwy w ostatnim dniu tego okresu, z zastrzeeniem art. 93 ust 2a i art. 93e. 1. Osoby podlegajce obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej, i niepowoane do jej odbycia w cigu osiemnastu miesicy od dnia stawienia si do kwalifikacji wojskowej albo od dnia zgoszenia si do wojskowego komendanta uzupenie w celu uregulowania stosunku do powszechnego obowizku obrony w przypadku, o ktrym mowa w art. 34 ust. 1, przenosi si do rezerwy w ostatnim dniu tego okresu, z zastrzeeniem art. 47a ust. 3, art. 93 ust 2a. 2. Przepis ust. 1 nie ma zastosowania do osb, ktre: 1) nie mogy by powoane do odbycia zasadniczej suby wojskowej w okresie, o ktrym mowa w ust. 1, z powodu odroczenia tej suby albo zoenia wniosku o przeznaczenie do odbycia suby zastpczej; 2) z przyczyn niezalenych od organw wojskowych nie mogy by powoane do odbycia zasadniczej suby wojskowej w terminie okrelonym w ust. 1 ze wzgldu na: a) odbywanie kary pozbawienia wolnoci, b) orzeczenie rodka karnego pozbawienia praw publicznych, c) czasowe przebywanie za granic, d) niespenienie wojskowego obowizku meldunkowego, e) niestawienie si na wezwanie organw wojskowych w sprawach dotyczcych powszechnego obowizku obrony lub niepoddanie si badaniom lekarskim lub psychologicznym; 3) zostay uznane za czasowo niezdolne do czynnej suby wojskowej; 4) zostay uznane za niezdolne do czynnej suby wojskowej w czasie pokoju; 5) speniy obowizek suby wojskowej w innym kraju, ktrego rwnoczenie byy lub s obywatelami. 3. Osoby podlegajce obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej i niepowoane do jej odbycia z powodu: 1) odroczenia tej suby, z zastrzeeniem ust. 4, przenosi si do rezerwy w ostatnim dniu upywu osiemnastu miesicy nastpujcych po dniu uchylenia lub wyganicia decyzji o odroczeniu zasadniczej suby wojskowej albo powzicia wiadomoci przez wojskowego komendanta uzupenie o tym wyganiciu, a jeeli odroczenie zostao udzielone ze wzgldu na pobieranie nauki, w przypadku skrelenia z listy uczniw lub studentw albo wydalenia ze szkoy wyszej, zakadu ksztacenia nauczycieli, szkoy ponadgimnazjalnej, po dniu otrzymania zawiadomienia przez wojskowego komendanta uzupenie o tym skreleniu lub wydaleniu; 2) zoenia wniosku o przeznaczenie do odbycia suby zastpczej przenosi si do rezerwy w ostatnim dniu upywu trzydziestu szeciu miesicy, a w przypadku absolwentw szk wyszych osiemnastu miesicy, nastpujcych po dniu przeznaczenia do suby zastpczej, jeeli osoba ta zostaa skierowana do odbycia tej suby, albo w ostatnim dniu upywu okresu osiemnastu miesicy nastpujcego po dniu uchylenia przeznaczenia do suby zastpczej;

21

2) zoenia wniosku o przeznaczenie do odbycia suby zastpczej, przenosi si do rezerwy w ostatnim dniu upywu trzydziestu szeciu miesicy, a w przypadku absolwentw szk wyszych osiemnastu miesicy, nastpujcych po dniu przeznaczenia do suby zastpczej, jeeli osoba ta nie zostaa skierowana do odbycia tej suby, albo w ostatnim dniu upywu okresu osiemnastu miesicy nastpujcego po dniu uchylenia przeznaczenia do suby zastpczej;, 3) odbywania kary pozbawienia wolnoci lub orzeczenia rodka karnego pozbawienia praw publicznych przenosi si do rezerwy w ostatnim dniu upywu osiemnastu miesicy nastpujcych po dniu otrzymania zawiadomienia przez wojskowego komendanta uzupenie o odbyciu kary lub zakoczenia obowizywania rodka karnego; 4) czasowego przebywania za granic albo niespenienia wojskowego obowizku meldunkowego, niestawienia si na wezwanie organw wojskowych w sprawach dotyczcych powszechnego obowizku obrony lub niepoddania si badaniom lekarskim lub psychologicznym przenosi si do rezerwy w ostatnim dniu upywu osiemnastu miesicy nastpujcych po dniu otrzymania zawiadomienia przez wojskowego komendanta uzupenie o powrocie z zagranicy albo spenienia wojskowego obowizku meldunkowego, obowizku stawienia si na wezwanie organw wojskowych w sprawach dotyczcych powszechnego obowizku obrony lub poddania si badaniom lekarskim lub psychologicznym; 5) uznania za czasowo niezdolne do czynnej suby wojskowej przenosi si do rezerwy w ostatnim dniu upywu osiemnastu miesicy nastpujcych po dniu, w ktrym orzeczenie komisji lekarskiej stwierdzajcej zdolno do czynnej suby wojskowej stao si ostateczne; 6) uznania za niezdolne do czynnej suby wojskowej w czasie pokoju przenosi si do rezerwy z dniem uprawomocnienia si orzeczenia komisji lekarskiej; 7) spenienia obowizku suby wojskowej w innym kraju, ktrego rwnoczenie byy lub s obywatelami, przenosi si do rezerwy z dniem otrzymania udokumentowanego zawiadomienia przez wojskowego komendanta uzupenie o spenieniu obowizku suby wojskowej w innym kraju. 4. Osoby podlegajce obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej i niepowoane do jej odbycia z powodu odroczenia tej suby, o ktrym mowa w art. 39 ust. 1 pkt 3, przenosi si do rezerwy w ostatnim dniu upywu cznego okresu trzydziestu szeciu miesicy tych odrocze. 5. Osoby podlegajce obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej i przeznaczone do suby zastpczej, ktrym odroczono odbycie tej suby z przyczyn okrelonych w art. 21 ust. 1 pkt 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o subie zastpczej lub ktre zwolniono ze suby zastpczej przed jej odbyciem na podstawie art. 31 ust. 2 pkt 2 tej ustawy, przenosi si do rezerwy w ostatnim dniu upywu cznego okresu trzydziestu szeciu miesicy tych odrocze lub zwolnie. 6. Termin przeniesienia do rezerwy okrelony w ust 3 pkt 2 nie ma zastosowania do osb przeznaczonych do suby zastpczej, ktre nie mogy by skierowane do odbycia tej suby lub jej nie rozpoczy z powodu odroczenia tej suby, o ktrym mowa w art. 21 ust. 1 pkt 1, 2, 4 i 5 oraz ust. 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o subie zastpczej lub z przyczyn niezalenych od marszaka wojewdztwa, o ktrych mowa w ust. 2 pkt 2 lit. a-e i pkt 3 i 4. 7. W stosunku do osb, o ktrych mowa w ust. 6, do ponownego okrelenia okresu trzydziestu szeciu miesicy, a w przypadku absolwentw szk wyszych osiemnastu miesicy, w ktrym podlegaj skierowaniu do odbycia suby zastpczej, maj zastosowanie odpowiednio przepisy ust. 3 pkt 1 i 3-6. 7. Osoby, o ktrych mowa w ust. 6, przenosi si do rezerwy w ostatnim dniu upywu okresu trzydziestu szeciu miesicy, a w przypadku absolwentw szk wyszych osiemnastu miesicy, nastpujcych po dniu uchylenia lub wyganicia decyzji o odroczeniu suby zastpczej lub ustania przyczyn niezalenych od marszaka wojewdztwa, o ktrych mowa w ust. 2 pkt 24, uniemoliwiajcych ich skierowanie do suby zastpczej. 8. Osoby, ktrym przerwano odbywanie suby zastpczej z przyczyn rozwizania umowy z podmiotem o wykonywanie pracy przez osob skierowan do odbycia tej suby, przenosi si do rezerwy w ostatnim dniu upywu cznego okresu trzydziestu szeciu miesicy, a w przypadku absolwentw szk wyszych osiemnastu miesicy, oczekiwania na skierowanie do odbycia tej suby, nastpujcego po dniu rozwizania umowy z przyczyn lecych po stronie podmiotu lub po ustaniu innych przyczyn, ktre uzasadniay przerwanie tej suby. 9. Do okresu, o ktrym mowa w ust. 7, wlicza si czas liczony od dnia nastpujcego po dniu przeznaczenia do suby zastpczej, do dnia jej rozpoczcia, z wyjtkiem czasu trwania odrocze lub przyczyn okrelonych w ust. 2 pkt 2-4. 9. Do okresu, o ktrym mowa w ust. 8, wlicza si czas liczony od dnia nastpujcego po dniu przeznaczenia do suby zastpczej, do dnia jej rozpoczcia, z wyjtkiem czasu trwania odrocze lub przyczyn okrelonych w ust. 2 pkt 24.

22

10. Osoby podlegajce obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej, wobec ktrych przeprowadzone postpowanie kwalifikacyjne do suby w Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu, Subie Kontrwywiadu Wojskowego, Subie Wywiadu Wojskowego albo Centralnym Biurze Antykorupcyjnym zakoczyo si pozytywn ocen predyspozycji do suby i ktre zamierza si przyj do suby w Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu, Subie Kontrwywiadu Wojskowego, Subie Wywiadu Wojskowego albo Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, wojskowy komendant uzupenie, na wniosek kierownika jednostki organizacyjnej Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu, Suby Kontrwywiadu Wojskowego, Suby Wywiadu Wojskowego albo Centralnego Biura Antykorupcyjnego waciwej w sprawach kadr, przenosi do rezerwy. 11. Osoby podlegajce obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej i niepowoane do odbycia tej suby lub przeszkolenia wojskowego przenosi do rezerwy wojskowy komendant uzupenie. 12. Minister Obrony Narodowej moe zarzdzi, w drodze rozporzdzenia, przeniesienie okrelonej czci osb podlegajcych obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej, w tym rwnie absolwentw szk wyszych podlegajcych obowizkowi odbycia przeszkolenia wojskowego, do rezerwy, przed upywem okresu, w ktrym podlegaj powoaniu do odbycia suby wojskowej, uwzgldniajc potrzeby Si Zbrojnych dotyczce uzupenie. Rozporzdzenie w szczeglnoci powinno okreli grup lub grupy osb podlegajcych przeniesieniu do rezerwy oraz termin tego przeniesienia. Art. 47. 1. Osoby podlegajce obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej, ktre zostay duchownymi lub czonkami zakonw (po profesji wieczystej), przenosi si do rezerwy.; 2. Przepisu ust. 1 oraz innych przepisw ustawy dotyczcych duchownych lub czonkw zakonw nie stosuje si do: 1) duchownych wybieranych na okrelon kadencj; 2) duchownych lub czonkw zakonw kociow i innych zwizkw wyznaniowych nieposiadajcych osobowoci prawnej. Art. 47a. 1. Osoby uznane za zdolne do czynnej suby wojskowej mona powoa do odbycia zasadniczej suby wojskowej, w tym rwnie w trybie ochotniczym, wycznie w okresie trwania obowizku jej odbywania, nie pniej jednak ni do czasu przeniesienia ich do rezerwy na podstawie art. 46. 2. Osoby podlegajce powoaniu, w tym rwnie w trybie ochotniczym, do odbycia zasadniczej suby wojskowej, po upywie okresu trwania obowizku jej odbywania, wojskowy komendant uzupenie przenosi do rezerwy. 3. W przypadku osb, o ktrych mowa w ust. 2, ich przeniesienie do rezerwy nastpuje z dniem nastpujcym po dniu upywu okresu trwania obowizku odbywania zasadniczej suby wojskowej oraz przeszkolenia wojskowego, a w przypadku osb podlegajcych poza tym okresem kwalifikacji wojskowej lub zgoszeniu si do wojskowego komendanta uzupenie w trybie art. 34 z dniem, w ktrym orzeczenie o ich zdolnoci do czynnej suby wojskowej stao si ostateczne. 4. Przeniesienie do rezerwy osb, o ktrych mowa w ust. 3, nastpuje z urzdu i nie wymaga zgody lub udziau osoby przenoszonej do rezerwy. Art. 48. 1. Kobiety posiadajce kwalifikacje przydatne do czynnej suby wojskowej oraz kobiety pobierajce nauk w celu uzyskania tych kwalifikacji, ktre w danym roku szkolnym lub akademickim kocz nauk albo bdce studentkami lub absolwentkami szk wyszych, mog by poddane obowizkowi stawienia si do kwalifikacji wojskowej, poczynajc od dnia 1 stycznia roku kalendarzowego, w ktrym kocz dziewitnacie lat ycia., ust. 1a uchyla si, (55) 2. Za kwalifikacje, o ktrych mowa w ust. 1, uznaje si wyksztacenie lub kwalifikacje zawodowe wymagane do wykonywania zawodw medycznych, weterynaryjnych, morskich oraz lotniczych, a take zawodw: psychologw, rehabilitantw, radiologw, diagnostykw laboratoryjnych, informatykw, teleinformatykw, nawigatorw oraz tumaczy. 3. W razie wprowadzenia obowizku stawienia si do kwalifikacji wojskowej kobiet: 1) dyrektorzy szk, o ktrych mowa w ust. 1, przesyaj wojskowemu komendantowi uzupenie, waciwemu ze wzgldu na siedzib szkoy, imienny wykaz kobiet, ktre kocz nauk w danym roku kalendarzowym; 2) wojskowy komendant uzupenie, waciwy ze wzgldu na siedzib szkoy, o ktrej mowa w ust. 1, przesya wojskowym komendantom uzupenie, waciwym ze wzgldu na miejsce pobytu staego

23

kobiet lub miejsce ich czasowego pobytu trwajcego ponad trzy miesice, imienne wykazy kobiet, podlegajcych obowizkowi stawienia si do kwalifikacji wojskowej; 3) wojskowi komendanci uzupenie po otrzymaniu wykazw, o ktrych mowa w pkt 2, przesyaj je wjtom lub burmistrzom (prezydentom miast) w celu wezwania kobiet do kwalifikacji wojskowej. Wykazy te uzupeniaj dodatkowym zestawieniem kobiet, o ktrych mowa w ust. 4. 3a. W imiennych wykazach kobiet, o ktrych mowa w ust. 3 pkt. 1 i 2, w zakresie danych osobowych osb objtych tymi wykazami, zamieszcza si nastpujce dane: 1) nazwisko; 2) imi lub imiona; 3) nazwisko rodowe; 4) numer ewidencyjny PESEL; 5) miejsce urodzenia; 6) seri i numer dowodu osobistego; 7) miejsce pobytu staego lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice; 8) adres do korespondencji; 9) rok i kierunek nauki oraz nazw i siedzib szkoy; 10) kwalifikacje przydatne do czynnej suby wojskowej, ktrych posiadanie skutkuje obowizkiem stawienia si do kwalifikacji wojskowej. 4. Do kwalifikacji wojskowej stawa rwnie mog, w terminie okrelonym w ust. 1, kobiety, ktre ochotniczo zgosiy si do penienia czynnej suby wojskowej. 5. Kobiety, ktre stawiy si do kwalifikacji wojskowej, podlegaj obowizkowi czynnej suby wojskowej na zasadach oglnych. ust. 6-8 uchyla si. 9. Rada Ministrw, w drodze rozporzdzenia, nakada obowizki, o ktrych mowa w ust. 1, wskazujc grupy kobiet poddane temu obowizkowi oraz okrela stanowiska subowe lub funkcje, na ktre przeznacza si kobiety do czynnej suby wojskowej, uwzgldniajc przepisy w sprawie prac szczeglnie uciliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet oraz potrzeby Si Zbrojnych. Rozdzia 3 Ewidencja Art. 49. 1. Ewidencj wojskow osb podlegajcych rejestracji, kwalifikacji wojskowej oraz podlegajcych obowizkowi czynnej suby wojskowej, a take podlegajcych innym rodzajom powszechnego obowizku obrony prowadz: 1) na szczeblu centralnym Minister Obrony Narodowej dla terytorium caego pastwa; 2) na szczeblu wojewdzkim szef wojewdzkiego sztabu wojskowego dla obszaru wojewdztwa; 3) na szczeblu terenowym wojskowy komendant uzupenie dla obszaru objtego terytorialnym zasigiem dziaania tego komendanta. 1a. Wojskowi komendanci uzupenie wsppracuj z Szefem Krajowego Centrum Informacji Kryminalnych w zakresie niezbdnym do realizacji jego zada ustawowych. 1b. Ewidencj wojskow, o ktrej mowa w ust. 1, w zakresie osb odbywajcych w jednostkach wojskowych czynn sub wojskow oraz posiadajcych przydzia mobilizacyjny lub pracowniczy przydzia mobilizacyjny do tych jednostek prowadz rwnie dowdcy tych jednostek. (58) 1c. Organy prowadzce ewidencj wojskow s obowizane do wzajemnego przekazywania danych zgromadzonych w tej ewidencji. (59) 1d. Dane osobowe zgromadzone w ewidencji wojskowej mog by udostpniane: 1) dowdcom jednostek wojskowych oraz ich przeoonym - jeeli wymagaj tego ich zadania; 2) przeoonym wojskowego komendanta uzupenie; (60) 3) sdom wojskowym, wojskowym jednostkom organizacyjnym prokuratury, Subie Kontrwywiadu Wojskowego, Subie Wywiadu Wojskowego i andarmerii Wojskowej - jeeli wymagaj tego ich zadania; (61) 4) sdom powszechnym, powszechnym jednostkom organizacyjnym prokuratury, Policji, Stray Granicznej, Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu, Centralnemu Biuru

24

Antykorupcyjnemu i Biuru Ochrony Rzdu - jeeli wymagaj tego ich zadania i jest to niezbdne do prowadzonego przez nie postpowania; 5) pracodawcom - w zakresie stosunku zatrudnianych przez nich pracownikw do powszechnego obowizku obrony oraz rodzaju i terminu wykonania tego obowizku; 6) osobom, ktrych dotycz dane osobowe zgromadzone w ewidencji wojskowej; 7) innym podmiotom uprawnionym na podstawie odrbnych przepisw. (62) 1e. Udostpnianie danych osobowych zgromadzonych w ewidencji wojskowej podmiotom wymienionym w ust. 1d nastpuje nieodpatnie. (63) 1f. Podmioty, o ktrych mowa w ust. 1d pkt 1 i 2, s uprawnione rwnie do wgldu w dane osobowe zgromadzone w ewidencji wojskowej. 2. Organy administracji publicznej obowizane s do bezpatnego udostpniania danych osobowych w celu ich przetwarzania w ewidencji wojskowej. 2a. Do ewidencji wojskowej prowadzonej na szczeblu centralnym, w ramach udostpniania danych osobowych, niezbdnych dla jej prowadzenia, przekazuje si na noniku optycznym, magnetycznym lub w drodze teletransmisji dane ze zbiorw Powszechnego Elektronicznego Systemu Ewidencji Ludnoci, zwanego dalej "PESEL", oraz centralnej ewidencji kierowcw i Krajowego Rejestru Karnego. 2b. W ewidencji wojskowej prowadzonej na szczeblu centralnym w zakresie przekazywania danych ze zbiorw, o ktrych mowa w ust. 2a, gromadzi si nastpujce dane: (64) 1) ze zbioru danych osobowych PESEL - okrelone w art. 44a ust. 2 pkt 1-6, 8-10 i 13-17 oraz ust. 3 pkt 3 ustawy z dnia 10 kwietnia 1974 r. o ewidencji ludnoci i dowodach osobistych (Dz. U. z 2001 5) r. Nr 87, poz. 960, z pn. zm. ); 2) z centralnej ewidencji kierowcw - okrelone w art. 100b ust. 1 ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. 6) Prawo o ruchu drogowym (Dz. U. z 2003 r. Nr 58, poz. 515, z pn. zm. ); 3) z Krajowego Rejestru Karnego - okrelone w art. 20 ust. 1 pkt 1 (obejmujce nazwisko, imiona i numer ewidencyjny PESEL) i pkt 2 (obejmujce stwierdzenie czy dana osoba figuruje lub nie figuruje w Rejestrze) ustawy z dnia 24 maja 2000 r. o Krajowym Rejestrze Karnym (Dz. U. Nr 50, 7) poz. 580, z pn. zm. ). (65) 2c. W ewidencji wojskowej mog by gromadzone i przetwarzane nastpujce dane: 1) imi lub imiona oraz nazwisko, w tym nazwisko rodowe, oraz nazwiska i imiona poprzednie; 2) data i miejsce urodzenia; 3) numer ewidencyjny PESEL; 4) imiona i nazwiska rodowe rodzicw; 5) stan cywilny i rodzinny, w tym imiona i nazwisko oraz data urodzenia maonka i dzieci; 6) obywatelstwo; 7) pe; 8) seria i numer dowodu osobistego; 9) miejsce pobytu staego lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice oraz adres do korespondencji, a take adres najbliszej rodziny;, 10) dotyczce wyksztacenia i zawodu wyuczonego; 11) dotyczce nauki, w tym miejsce jej pobierania, oraz posiadane kwalifikacje zawodowe, w tym uprawnienia do wykonywania zawodw lub czynnoci; 12) dotyczce zatrudnienia lub prowadzonej dziaalnoci gospodarczej, w tym ich miejsce, rodzaj i okres oraz zajmowane stanowisko; 13) dotyczce zdolnoci do czynnej suby wojskowej; 13a) dotyczce szkodliwego uywania alkoholu lub uywania rodkw odurzajcych, substancji psychotropowych lub rodkw zastpczych; 13b) dotyczce orzecze lub opinii psychologicznych; 14) stopie wojskowy, specjalno wojskowa, klasa kwalifikacyjna, korpus osobowy i grupa osobowa; 15) przeznaczenie do czynnej suby wojskowej lub jej form rwnorzdnych; 15) przeznaczenie do czynnej suby wojskowej lub jej form rwnorzdnych oraz suby zastpczej lub innych form powszechnego obowizku obrony; 16) przydzia mobilizacyjny, pracowniczy przydzia mobilizacyjny lub przydzia organizacyjnomobilizacyjny albo reklamowanie od obowizku penienia czynnej suby wojskowej; 16) przydzia kryzysowy, przydzia mobilizacyjny, pracowniczy przydzia mobilizacyjny lub przydzia organizacyjno-mobilizacyjny albo reklamowanie od obowizku penienia suby wojskowej w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny;

25

17) przebieg czynnej suby wojskowej lub jej form rwnorzdnych albo zastpczych; 18) cechy wojskowego dokumentu osobistego, karty mobilizacyjnej lub karty przydziau oraz karty i tabliczki tosamoci; 18) cechy wojskowego dokumentu osobistego, karty przydziau kryzysowego, karty mobilizacyjnej lub karty przydziau organizacyjno-mobilizacyjnego oraz karty i tabliczki tosamoci; 19) dotyczce prawomocnych orzecze w sprawach karnych oraz w sprawach o wykroczenia; 20) o zastosowaniu tymczasowego aresztowania, o osadzeniu w zakadzie karnym lub areszcie ledczym lub o umieszczeniu w zakadzie poprawczym oraz o zwolnieniu z tych zakadw lub aresztu; 21) informacje o osobie z Krajowego Rejestru Karnego; 22) data zgonu, numer aktu zgonu oraz oznaczenie urzdu stanu cywilnego, ktry sporzdzi akt zgonu. (66) 2d. Przetwarzanie danych osobowych zgromadzonych w ewidencji wojskowej moe odbywa si bez zgody i wiedzy osoby, ktrej dotycz te dane. (67) 2e. Osoby podlegajce ewidencji wojskowej s obowizane do udzielania informacji organom prowadzcym t ewidencj w zakresie danych dotyczcych tych osb i przetwarzanych w ewidencji wojskowej. 2f. Do pozyskiwania danych ze zbiorw, o ktrych mowa w ust. 2a, nie wymaga si odrbnego dania, zapytania lub wniosku w tej sprawie, a ich przekazywanie nastpuje bezpatnie w sposb ustalony w porozumieniu zawartym midzy Ministrem Obrony Narodowej i, w zakresie zbiorw: 1) PESEL z ministrem waciwym do spraw wewntrznych; 2) centralnej ewidencji kierowcw z ministrem waciwym do spraw administracji publicznej; 3) Krajowego Rejestru Karnego z Ministrem Sprawiedliwoci. (68) 3. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, sposb prowadzenia ewidencji wojskowej, szczegowy zakres danych gromadzonych i przetwarzanych w ewidencji wojskowej, dokumenty stanowice ewidencj wojskow i dokumenty bdce podstaw wprowadzenia danych do tej ewidencji oraz okres prowadzenia ewidencji wojskowej i przechowywania danych zgromadzonych w tej ewidencji, uwzgldniajc w szczeglnoci kategorie osb objtych ewidencj wojskow, formy speniania powszechnego obowizku obrony oraz zakres danych, o ktrych mowa w ust. 2c, gromadzonych i przetwarzanych w ewidencji wojskowej. Rozporzdzenie powinno zapewnia prawidowe spenianie przez obywateli polskich powszechnego obowizku obrony oraz niezbdn ochron danych osobowych i informacji niejawnych gromadzonych i przetwarzanych w ewidencji wojskowej. 4. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, zakres i sposb odtwarzania ewidencji wojskowej osb podlegajcych obowizkowi suby wojskowej, z uwzgldnieniem przypadkw, kiedy nastpuje potrzeba odtworzenia ewidencji wojskowej oraz miejsca odtworzenia tej ewidencji. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. Art. 50. 1. Pracodawcy s obowizani zawiadomi, nie pniej ni przed upywem czternastu dni, wojskowych komendantw uzupenie, waciwych ze wzgldu na miejsce pobytu staego (zamieszkania) lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice pracownika, o jego zatrudnieniu i zwolnieniu oraz o kwalifikacjach i zajmowanym stanowisku. 2. Rektorzy szk wyszych, dyrektorzy zakadw ksztacenia nauczycieli, dyrektorzy szk ponadgimnazjalnych s obowizani zawiadomi, nie pniej ni przed upywem czternastu dni od dnia zaistnienia zdarzenia, wojskowych komendantw uzupenie waciwych ze wzgldu na miejsce pobytu staego (zamieszkania) lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice studenta (ucznia) o przyjciu go do szkoy, przewidywanym czasie studiw (nauki), powtarzaniu roku lub semestru studiw (nauki), skreleniu z listy studentw (uczniw) lub wydaleniu ze szkoy wyszej oraz o uzyskaniu statusu absolwenta szkoy wyszej albo o ukoczeniu przez niego nauki w szkole. 3. Zawiadomienia, o ktrych mowa w ust. 1 i 2, dotycz tylko okrelonych osb podlegajcych obowizkowi czynnej suby wojskowej. 4. Pracodawcy, szkoy oraz inne jednostki organizacyjne s obowizane wydawa zawiadczenia w sprawach powszechnego obowizku obrony na danie osb zainteresowanych i waciwych organw wojskowych. 5. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia, zakres obowizkw i tryb postpowania w sprawach, o ktrych mowa w ust. 1-4, uwzgldniajc pisemn form zawiadomie i dane, jakie powinny zawiera zawiadomienia.

26

Art. 51. 1. Wojskowi komendanci uzupenie, a w przypadku wprowadzenia obowizku zgoszenia si okrelonych osb do rejestracji rwnie organy przeprowadzajce t rejestracj, s zawiadamiani: 1) przez sdy - o zastosowaniu tymczasowego aresztowania wobec osb podlegajcych obowizkowi czynnej suby wojskowej i o prawomocnym skazaniu tych osb; 2) przez zakady karne i poprawcze oraz areszty ledcze - o osadzeniu w zakadzie karnym lub areszcie ledczym osb podlegajcych obowizkowi czynnej suby wojskowej lub o umieszczeniu takich osb w zakadzie poprawczym oraz o zwolnieniu z tych zakadw lub aresztu; 3) (uchylony). 2. Minister Sprawiedliwoci, Minister Obrony Narodowej i minister waciwy do spraw wewntrznych okrel, w drodze rozporzdzenia, zakres zawiadomie, o ktrych mowa w ust. 1, oraz sposb i terminy ich przesyania, uwzgldniajc pisemn lub elektroniczn form zawiadomienia. Art. 52. 1. Osoby podlegajce powszechnemu obowizkowi obrony s obowizane do osobistego stawienia si na wezwanie waciwych organw w sprawach dotyczcych tego obowizku w terminie i miejscu okrelonym w wezwaniu oraz do poddania si badaniom lekarskim i psychologicznym. 2. Pracownikom wezwanym do osobistego stawienia si przed waciwy organ w sprawach dotyczcych powszechnego obowizku obrony, ktrzy nie otrzymali od pracodawcy wynagrodzenia za czas opuszczony z powodu wezwania, przysuguje, na ich danie, zryczatowana rekompensata za utracone zarobki, za kady dzie w wysokoci 1/30 minimalnego wynagrodzenia za prac obowizujcego w grudniu roku poprzedniego, ustalanego na podstawie przepisw ustawy z dnia 10 padziernika 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za prac (Dz. U. Nr 200, poz. 1679). Rekompensat wypaca organ wzywajcy na podstawie zawiadcze wydanych przez pracodawcw. 3. Osobom wezwanym przez waciwy organ do osobistego stawienia si w sprawach dotyczcych powszechnego obowizku obrony przysuguje, na ich danie, zwrot kosztw przejazdu do miejsca stawienia si i powrotu do miejsca pobytu staego (zamieszkania) lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice. Koszty te organ wzywajcy zwraca na podstawie udokumentowanego owiadczenia osoby wezwanej, wedug zasad okrelonych w przepisach o nalenociach wiadkw, biegych i stron w postpowaniu sdowym. 4. Jeeli wezwanie do stawienia si nastpuje wskutek niespenienia lub nienaleytego spenienia, z winy osoby wezwanej, obowizkw okrelonych w ustawie, przepisw ust. 2 i 3 nie stosuje si. 5. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, przypadki, w ktrych osoby podlegajce powszechnemu obowizkowi obrony s obowizane do osobistego stawienia si na wezwanie organw wojskowych, tryb wzywania, organy wojskowe waciwe w tych sprawach oraz wzr wezwania, uwzgldniajc przypadki, w ktrych miejsce stawienia si osoby wezwanej jest inne ni siedziba organu wzywajcego. Art. 53. 1. Osoby podlegajce obowizkowi czynnej suby wojskowej s obowizane do speniania wojskowego obowizku meldunkowego, polegajcego na zgaszaniu wjtom lub burmistrzom (prezydentom miast) albo waciwym organom wojskowym zmian miejsca pobytu (zamieszkania), imienia, nazwiska, wyksztacenia i zawodu, a take faktu wyjazdu za granic na okres duszy ni trzy miesice oraz powrotu z tego wyjazdu., 2. Osoby podlegajce obowizkowi czynnej suby wojskowej, ktre: 1) nie stawiy si do kwalifikacji wojskowej od dnia 1 stycznia roku kalendarzowego, w ktrym kocz dziewitnacie lat ycia, albo 2) zostay powoane do odbycia czynnej suby wojskowej, zasadniczej suby lub szkolenia w obronie cywilnej albo suby zastpczej - od dnia dorczenia karty powoania (karty skierowania) do tej suby - s obowizane uzyska zezwolenie Ministra Obrony Narodowej lub organu wojskowego przez niego upowanionego na wyjazd i pobyt za granic. 3. Wjtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast): 1) dokonuj zameldowania osb podlegajcych obowizkowi czynnej suby wojskowej po uprzednim wymeldowaniu si ich z poprzedniego miejsca pobytu staego (zamieszkania) lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice; 2) zawiadamiaj wojskowych komendantw uzupenie oraz wjtw lub burmistrzw (prezydentw miast) waciwych ze wzgldu na poprzednie miejsce pobytu staego (zamieszkania) lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice osb podlegajcych obowizkowi czynnej suby wojskowej o zmianach zgoszonych przy spenianiu wojskowego obowizku meldunkowego.

27

3a. onierze rezerwy, ktrym nadano przydzia mobilizacyjny, oraz osoby, ktrym nadano pracowniczy przydzia mobilizacyjny, a take osoby, ktrym wydano karty powoania, z wyjtkiem onierzy rezerwy, maj obowizek powiadomienia wojskowego komendanta uzupenie o: 1) zmianie miejsca pobytu staego lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice; 2) wyjedzie za granic z zamiarem pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice i powrocie z tego pobytu; 3) adresie do korespondencji, w przypadku wyjazdu z miejsca pobytu staego na pobyt czasowy trwajcy ponad trzy miesice na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. 3b. onierze rezerwy, ktrym nadano przydzia kryzysowy, maj rwnie obowizek powiadamiania dowdcy jednostki wojskowej, w sposb ustalony z tym dowdc, o aktualnym adresie korespondencyjnym lub sposobie ich zawiadamiania o sprawach zwizanych z nadanym przydziaem kryzysowym. 4. onierze zwolnieni z zasadniczej suby wojskowej przedterminowo, w trybie okrelonym w art. 90, s obowizani do uzyskania zezwolenia dowdcy jednostki wojskowej na zmian miejsca pobytu; obowizek ten trwa do czasu przeniesienia do rezerwy. 5. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia, tryb i zakres speniania obowizkw, o ktrych mowa w ust. 1-3a, oraz organy waciwe w tych sprawach, uwzgldniajc wymg okazania dokumentw potwierdzajcych zgaszane zmiany. Art. 54. 1. Wojskowi komendanci uzupenie wydaj dla potrzeb powszechnego obowizku obrony osobom objtym ewidencj wojskow, wojskowe dokumenty osobiste. 1a. Wpisw lub zamieszczenia danych w wojskowych dokumentach osobistych dokonuj: 1) wojskowy komendant uzupenie - w zakresie powszechnego obowizku obrony; 2) dowdca jednostki wojskowej lub wojskowy komendant uzupenie - w zakresie przebiegu czynnej suby wojskowej; 3) wjt lub burmistrz (prezydent miasta) - w zakresie obowizku meldunkowego. 1b. Czynnoci, o ktrych mowa w ust. 1a, mona dokonywa pisemnie lub w formie elektronicznej. 1c. Osoby bdce onierzami w czynnej subie wojskowej, ktrym wydano wojskowe dokumenty osobiste, s obowizane do okazania tych dokumentw na danie: 1) przeoonych; 2) starszych stopniem wojskowym; 3) terenowych organw administracji wojskowej; 4) dowdcw jednostek wojskowych; 5) onierzy andarmerii Wojskowej i wojskowych organw porzdkowych; 6) sdw i jednostek organizacyjnych prokuratury; 7) wjtw lub burmistrzw (prezydentw miast); 8) innych upowanionych podmiotw. 1d. Osoby niebdce onierzami w czynnej subie wojskowej, ktrym wydano wojskowe dokumenty osobiste, s obowizane do okazania tych dokumentw na danie: 1) terenowych organw administracji wojskowej; 2) sdw i jednostek organizacyjnych prokuratury; 3) wjtw lub burmistrzw (prezydentw miast); 4) starostw; 5) marszakw wojewdztw; 6) organw zatrudnienia i organw rentowych; 7) pracodawcw; 8) rektorw (dyrektorw) szk wyszych i wyszych szk zawodowych oraz dyrektorw szk ponadgimnazjalnych; 9) innych upowanionych podmiotw. 1e. Osoba, ktrej wydano wojskowy dokument osobisty, nie moe rozporzdza tym dokumentem i na danie wojskowego komendanta uzupenie, a w przypadku onierzy w czynnej subie wojskowej rwnie dowdcy jednostki wojskowej, obowizana jest zwrci ten dokument organom wojskowym. 1f. Osoba, ktrej wydano wojskowy dokument osobisty, jest obowizana powiadomi wojskowego komendanta uzupenie, a bdca onierzem w czynnej subie wojskowej dowdc jednostki wojskowej, w razie utraty lub zniszczenia tego dokumentu. 2. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, wzr wojskowego dokumentu osobistego (ksieczki wojskowej), jego przeznaczenie, sposb wydawania i ewidencjonowania oraz zwrotu, zakres informacji dotyczcych powszechnego obowizku obrony i przebiegu czynnej suby wojskowej oraz danych

28

osobowych wpisywanych lub zamieszczonych w tych dokumentach, uwzgldniajc, e dane osobowe, ktre powinien zawiera wojskowy dokument osobisty, obejmuj w szczeglnoci imi (imiona), nazwisko, dat i miejsce urodzenia, adres zameldowania oraz stopie wojskowy; wojskowy dokument osobisty powinien zawiera rwnie fotografi. 3. Wojskowych dokumentw osobistych nie wolno przenosi, przewozi ani przesya za granic. 4. Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw wewntrznych okrela, w drodze rozporzdzenia, sposb dorczania wojskowych dokumentw osobistych, tryb postpowania w razie ich utraty, zniszczenia lub nieprzyjcia oraz organ, ktremu osoba wyjedajca za granic jest obowizana zoy wojskowy dokument osobisty na przechowanie. Art. 54a. 1. Organy wojskowe wyposaaj onierzy w czynnej subie wojskowej oraz osoby penice sub w jednostkach zmilitaryzowanych przydzielonych do Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, cywilny personel medyczno-sanitarny Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej, osoby cywilne towarzyszce Siom Zbrojnym Rzeczypospolitej Polskiej, personel organizacji "Polski Czerwony Krzy" i innych ochotniczych organizacji pomocy, osoby cywilne wykonujce czynnoci duszpasterskie oraz inne osoby okrelone prawem midzynarodowym - w karty i tabliczki tosamoci. 2. Karty tosamoci, o ktrych mowa w ust. 1, wydawane onierzom w czynnej subie wojskowej wyjedajcym w celach subowych za granic stanowi rwnie dowd tosamoci, o ktrym mowa w art. III ust. 2 lit. a Umowy midzy Pastwami-Stronami Traktatu Pnocnoatlantyckiego dotyczcej statusu ich si zbrojnych, sporzdzonej w Londynie dnia 19 czerwca 1951 r. (Dz. U. z 2000 r. Nr 21, poz. 257). 3. onierzom, o ktrych mowa w ust. 2, wydaje si rwnie indywidualny lub zbiorowy rozkaz wyjazdu. 4. W kartach tosamoci, o ktrych mowa w ust. 1, zamieszcza si odpowiednio: 1) nazwisko i imi (imiona) posiadacza karty; 2) dat urodzenia posiadacza karty; 3) stopie wojskowy i oznaczenie ksieczki wojskowej posiadacza karty; 4) numer PESEL posiadacza karty; 5) rodzaj suby (status) posiadacza karty; 6) grup krwi posiadacza karty; 7) fotografi i podpis posiadacza karty; 8) suchy odcisk pieczci urzdowej organu wystawiajcego kart; 9) nazw pastwa wystawiajcego kart; 10) seri i numer karty; 11) elementy zabezpieczajce kart. 5. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, rodzaje oraz wzory kart i tabliczek tosamoci wydawanych osobom, o ktrych mowa w ust. 1, organy wojskowe waciwe do ich wydawania i ewidencjonowania, tryb ich ewidencjonowania, dorczania i postpowania w razie ich zniszczenia lub utraty, z uwzgldnieniem przeznaczenia oraz wykorzystania kart i tabliczek tosamoci przez osoby, o ktrych mowa w ust. 1, a take wzr rozkazu wyjazdu. DZIA III SUBA WOJSKOWA Rozdzia 1 Przepisy oglne Art. 55. 1. Obowizek suby wojskowej polega na: 1. Obowizek suby wojskowej polega na: 1) odbywaniu zasadniczej suby wojskowej przez osoby podlegajce kwalifikacji wojskowej; 1) odbywaniu wicze wojskowych przez: a) onierzy rezerwy, b) osoby przeniesione do rezerwy niebdce onierzami rezerwy, c) ochotnikw, ktrzy zgosz si do ich odbycia i nie podlegaj obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej; 2) odbywaniu zaj wojskowych oraz przeszkolenia wojskowego przez studentw i absolwentw szk wyszych;

29

2) penieniu suby przygotowawczej przez: a) osoby przeniesione do rezerwy, w tym onierzy rezerwy, ktrzy dotychczas nie odbywali czynnej suby wojskowej, b) ochotnikw, ktrzy zgosz si do jej odbycia i nie podlegaj obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej; 3) odbywaniu wicze wojskowych oraz okresowej suby wojskowej przez onierzy rezerwy; 3) penieniu okresowej suby wojskowej przez onierzy rezerwy. 4) penieniu czynnej suby wojskowej w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny przez osoby podlegajce kwalifikacji wojskowej i onierzy rezerwy. 2. W ramach obowizku suby wojskowej osoby podlegajce kwalifikacji wojskowej zamiast do zasadniczej suby wojskowej mog by przeznaczone do odbycia zasadniczej suby lub szkolenia w obronie cywilnej. 2. W przypadku zagroenia bezpieczestwa pastwa, jeeli jest to niezbdne do zapewnienia moliwoci wykonywania zada zwizanych z przeznaczeniem Si Zbrojnych, obowizek suby wojskowej polega take na: 1) odbywaniu zasadniczej suby wojskowej przez osoby podlegajce temu obowizkowi; 2) odbywaniu przeszkolenia wojskowego przez absolwentw szk wyszych. 3. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Rady Ministrw, okrela, w drodze rozporzdzenia, termin rozpoczcia i okres trwania obowizku odbywania zasadniczej suby wojskowej oraz przeszkolenia wojskowego, uwzgldniajc stopie zagroenia bezpieczestwa pastwa. 4. W razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny obowizek suby wojskowej polega na penieniu suby wojskowej przez: 1) osoby podlegajce kwalifikacji wojskowej; 2) osoby przeniesione do rezerwy, w tym onierzy rezerwy; 3) onierzy pozostawionych w czynnej subie wojskowej; 4) inne osoby, ktre zgosz si do tej suby w ramach zacigu ochotniczego. 5. W ramach obowizku suby wojskowej osoby podlegajce kwalifikacji wojskowej zamiast do zasadniczej suby wojskowej mog by przeznaczone do odbycia zasadniczej suby lub szkolenia w obronie cywilnej. 6. Za spenienie obowizku suby wojskowej uznaje si rwnie penienie, na zasadach okrelonych w ustawie z dnia 11 wrzenia 2003 r. o subie wojskowej onierzy zawodowych, suby kandydackiej oraz zawodowej suby wojskowej. Art. 55a. 1. W przypadku, o ktrym mowa w art. 55 ust. 2 i 3, z mocy prawa powstaje rwnie obowizek odbywania zasadniczej suby lub szkolenia w obronie cywilnej, suby w formacjach uzbrojonych niewchodzcych w skad Si Zbrojnych oraz suby zastpczej. 2. onierze odbywajcy zasadnicz sub wojskow lub przeszkolenie wojskowe w dniu upywu okresu trwania obowizku odbywania tej suby oraz przeszkolenia, podlegaj zwolnieniu z czynnej suby wojskowej i przeniesieniu do rezerwy z tym dniem. 3. Osoby odbywajce zasadnicz sub lub szkolenie w obronie cywilnej, sub w formacjach uzbrojonych niewchodzcych w skad Si Zbrojnych lub sub zastpcz w dniu upywu okresu trwania obowizku odbywania zasadniczej suby wojskowej oraz przeszkolenia wojskowego, podlegaj zwolnieniu z tych sub albo szkolenia z tym dniem. 4. Osoby, o ktrych mowa w ust. 3, z dniem zwolnienia ze suby albo szkolenia, wojskowy komendant uzupenie przenosi do rezerwy. Art. 56. 1. Rwnoznaczne ze spenianiem obowizku zasadniczej suby wojskowej przez osoby podlegajce jej odbyciu jest penienie suby w formacjach uzbrojonych niewchodzcych w skad Si Zbrojnych. 1a. Sub w formacjach uzbrojonych niewchodzcych w skad Si Zbrojnych mona peni wycznie w okresie trwania obowizku odbywania zasadniczej suby wojskowej oraz przeszkolenia wojskowego. 2. Czas trwania suby w formacjach uzbrojonych niewchodzcych w skad Si Zbrojnych wynosi dwanacie miesicy. 3. Minister waciwy do spraw wewntrznych okrela corocznie, w drodze rozporzdzenia, terminy kierowania osb, o ktrych mowa w ust. 1, do suby w formacjach uzbrojonych niewchodzcych w skad Si Zbrojnych i terminy zwalniania z tej suby, uwzgldniajc potrzeby uzupenieniowe oraz okresy szkolenia w tych formacjach.

30

3. Minister waciwy do spraw wewntrznych okrela, w drodze rozporzdzenia, terminy kierowania osb, o ktrych mowa w ust. 1, do suby w formacjach uzbrojonych niewchodzcych w skad Si Zbrojnych i terminy zwalniania z tej suby, uwzgldniajc potrzeby uzupenieniowe tych formacji oraz okresy szkolenia w tych formacjach. Rozporzdzenie wydaje si corocznie w okresie trwania obowizku odbywania zasadniczej suby wojskowej oraz przeszkolenia wojskowego. 4. Minister waciwy do spraw wewntrznych moe, w drodze rozporzdzenia, ogranicza czas trwania suby osb, o ktrych mowa w ust. 1, w formacjach uzbrojonych niewchodzcych w skad Si Zbrojnych, stosownie do potrzeb uzupenieniowych tych formacji, jeeli nie zagraa to bezpieczestwu pastwa. 5. W przypadkach gdy wymaga tego konieczno zapewnienia bezpieczestwa pastwa, Rada Ministrw moe przeduy, w drodze rozporzdzenia, czas trwania suby osb, o ktrych mowa w ust. 1, w formacjach uzbrojonych niewchodzcych w skad Si Zbrojnych o okres nieprzekraczajcy cznie szeciu miesicy. 6. Rada Ministrw okrela, w drodze rozporzdzenia, formacje uzbrojone niewchodzce w skad Si Zbrojnych, w ktrych penienie suby jest rwnoznaczne ze spenieniem obowizku zasadniczej suby wojskowej. 7. Osobom, o ktrych mowa w ust. 1, penicym sub w formacjach uzbrojonych niewchodzcych w skad Si Zbrojnych i czonkom ich rodzin, niezalenie od uprawnie okrelonych dla tych osb w przepisach z tytuu tej suby, przysuguj szczeglne uprawnienia przewidziane w niniejszej ustawie oraz w przepisach wydanych na jej podstawie dla onierzy zasadniczej suby wojskowej i ich rodzin w zakresie okrelonym przez Rad Ministrw w drodze rozporzdzenia. 8. Skierowanie do suby w formacjach uzbrojonych niewchodzcych w skad Si Zbrojnych moe nastpi tylko za zgod osoby, o ktrej mowa w ust. 1. 9. Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrami, ktrym s podporzdkowane formacje, o ktrych mowa w ust. 6, okrela, w drodze rozporzdzenia, szczegowe zasady przeznaczania i kierowania osb, o ktrych mowa w ust. 1, do suby w formacjach uzbrojonych niewchodzcych w skad Si Zbrojnych, a take przebieg tej suby w zakresie nieuregulowanym w odrbnych ustawach. 9. Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrami, ktrym s podporzdkowane formacje, o ktrych mowa w ust. 6, okrela, w drodze rozporzdzenia, tryb postpowania w sprawie przeznaczania i kierowania osb, o ktrych mowa w ust. 1, do suby w formacjach uzbrojonych niewchodzcych w skad Si Zbrojnych, a take przebieg tej suby, zapewniajc wspdziaanie w tych sprawach wojskowego komendanta uzupenie i komendanta jednostki organizacyjnej formacji uzbrojonej niewchodzcej w skad Si Zbrojnych lub innego waciwego w tych sprawach organu, a w zakresie przeznaczania i kierowania do tej suby uwzgldniajc take konieczno uzupeniania Si Zbrojnych w pierwszej kolejnoci. Art. 56a. Osoby, o ktrych mowa w art. 56 ust. 1, penice sub w formacjach uzbrojonych niewchodzcych w skad Si Zbrojnych podporzdkowanych ministrowi waciwemu do spraw wewntrznych s objte obowizkiem ubezpieczenia zdrowotnego na zasadach okrelonych w przepisach ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o wiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze rodkw publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027).; Art. 56a. Osoby, o ktrych mowa w art. 56 ust. 1, penice sub w formacjach uzbrojonych niewchodzcych w skad Si Zbrojnych, okrelonych na podstawie art. 56 ust. 6, s objte obowizkiem ubezpieczenia zdrowotnego na zasadach okrelonych w przepisach ustawy z dnia 27 sierpnia 2004 r. o wiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze rodkw publicznych (Dz. U. z 2008 r. Nr 164, poz. 1027, z pn. zm). Art. 56b. 1. Osoby, o ktrych mowa w art. 56a, na zasadach okrelonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o wiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze rodkw publicznych, maj prawo wyboru: 1) lekarza i pielgniarki podstawowej opieki zdrowotnej, 2) wiadczeniodawcy udzielajcego ambulatoryjnych wiadcze specjalistycznych, 3) lekarza dentysty, 4) szpitala - w miejscu penienia suby, spord wiadczeniodawcw, ktrzy zawarli umowy o udzielanie wiadcze opieki zdrowotnej, bdcych jednostkami budetowymi tworzonymi i nadzorowanymi przez ministra waciwego do spraw wewntrznych, posiadajcych w strukturze organizacyjnej ambulatorium, ambulatorium z izb chorych lub lekarza podstawowej opieki zdrowotnej, albo bdcych zakadami opieki zdrowotnej utworzonymi przez ministra waciwego do spraw wewntrznych.

31

2. W przypadku gdy osoby, o ktrych mowa w ust. 1, nie mog uzyska wiadczenia opieki zdrowotnej u wiadczeniodawcy okrelonego w ust. 1, maj prawo wyboru innego wiadczeniodawcy spord wiadczeniodawcw, ktrzy zawarli umowy o udzielanie wiadcze opieki zdrowotnej. 3. Koszty czciowej lub cakowitej odpatnoci za leki wydawane osobom, o ktrych mowa w art. 56a, na zasadach i w zakresie okrelonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o wiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze rodkw publicznych, s finansowane z budetu pastwa, z czci pozostajcej w dyspozycji ministra waciwego do spraw wewntrznych.; 4. Minister waciwy do spraw wewntrznych w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw zdrowia okreli, w drodze rozporzdzenia, sposb i tryb finansowania kosztw lekw, o ktrych mowa w ust. 3, uwzgldniajc zasady i sposb wydatkowania rodkw publicznych. Art. 57. 1. Rada Ministrw okrela, w drodze rozporzdzenia, corocznie liczb osb, ktre mog by powoane w danym roku kalendarzowym do czynnej suby wojskowej oraz suby lub szkolenia w obronie cywilnej. 2. W rozporzdzeniu, o ktrym mowa w ust. 1, naley uwzgldni odpowiednio potrzeby uzupenieniowe Si Zbrojnych, ze wskazaniem rodzajw czynnej suby wojskowej, do ktrych nastpowaoby powoywanie, oraz suby w obronie cywilnej, a take moliwo odbywania danego rodzaju suby przez ochotnikw w ramach limitu osb, okrelonego w tym rozporzdzeniu. Art. 57. 1. Rada Ministrw okrela, w drodze rozporzdzenia, liczb osb, ktre mog by powoane w danym roku kalendarzowym do czynnej suby wojskowej, zasadniczej suby lub szkolenia w obronie cywilnej oraz do suby w formacjach uzbrojonych niewchodzcych w skad Si Zbrojnych. 2. W rozporzdzeniu, o ktrym mowa w ust. 1, naley uwzgldni odpowiednio potrzeby uzupenieniowe Si Zbrojnych, ze wskazaniem rodzajw czynnej suby wojskowej oraz poszczeglnych formacji do ktrych nastpowaoby powoanie, a take moliwo odbywania danego rodzaju suby przez ochotnikw w ramach limitu osb okrelonego w tym rozporzdzeniu. Art. 58. 1. Obowizkowi suby wojskowej w zakresie okrelonym w niniejszej ustawie podlegaj obywatele polscy: 1) mczyni, poczwszy od dnia 1 stycznia roku kalendarzowego, w ktrym kocz osiemnacie lat ycia, do koca roku kalendarzowego, w ktrym kocz pidziesit lat, a posiadajcy stopie oficerski - szedziesit lat ycia; 2) kobiety posiadajce kwalifikacje przydatne do tej suby, poczwszy od dnia 1 stycznia roku kalendarzowego, w ktrym kocz osiemnacie lat ycia, do koca roku kalendarzowego, w ktrym kocz czterdzieci lat, a posiadajce stopie oficerski - pidziesit lat ycia. 1. Obowizkowi suby wojskowej, w zakresie okrelonym w niniejszej ustawie, podlegaj obywatele polscy, poczwszy od dnia, w ktrym kocz osiemnacie lat ycia, do koca roku kalendarzowego, w ktrym kocz pidziesit lat ycia, a posiadajcy stopie podoficerski lub oficerski szedziesit lat ycia. 2. Obowizkowi suby wojskowej nie podlegaj jednak osoby wymienione w ust. 1, ktre zostay uznane ze wzgldu na stan zdrowia za trwale niezdolne do tej suby. 3. Obowizkowi suby wojskowej nie podlegaj kobiety: 1) w ciy oraz w okresie szeciu miesicy po odbyciu porodu; 2) sprawujce opiek nad dziemi do lat omiu; 3) sprawujce opiek nad: a) dziemi od lat omiu do szesnastu, b) osobami obonie chorymi, c) osobami, wobec ktrych orzeczono sta niezdolno do pracy w gospodarstwie rolnym na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu spoecznym rolnikw, d) osobami, wobec ktrych orzeczono cakowit niezdolno do pracy oraz samodzielnej egzystencji na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych, e) osobami zaliczonymi do znacznego stopnia niepenosprawnoci w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i spoecznej oraz zatrudnianiu osb niepenosprawnych, jeeli osoby te wsplnie z nimi zamieszkuj i opieki tej nie mona powierzy innym osobom.

32

4. Osoby podlegajce obowizkowi suby wojskowej bdce onierzami rezerwy i zdolne do czynnej suby wojskowej, w tym do zawodowej suby wojskowej, do koca roku kalendarzowego, w ktrym kocz pidziesit lat ycia, a posiadajce stopie podoficerski lub oficerski szedziesit lat ycia, tworz zasoby osobowe na potrzeby Narodowych Si Rezerwowych. Art. 59. onierzami w czynnej subie wojskowej, w rozumieniu niniejszej ustawy, s osoby, ktre: 1) odbywaj: a) zasadnicz sub wojskow, b) nadterminow zasadnicz sub wojskow, c) przeszkolenie wojskowe, d) wiczenia wojskowe, e) okresow sub wojskow; 2) peni sub wojskow w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny. Art. 59. onierzami w czynnej subie wojskowej, w rozumieniu niniejszej ustawy, s osoby, ktre odbywaj lub peni nastpujce jej rodzaje: 1) zasadnicz sub wojskow, 2) przeszkolenie wojskowe, 3) wiczenia wojskowe; 4) sub przygotowawcz, 5) okresow sub wojskow, 6) sub wojskow w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny. Art. 59a. 1. onierzy rezerwy, ktrych w pierwszej kolejnoci przewiduje si powoa do czynnej suby wojskowej w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny, przeznacza si do tej suby przez nadanie w czasie pokoju przydziau mobilizacyjnego na stanowiska subowe lub do penienia funkcji wojskowych, ktre s okrelone w etacie jednostki wojskowej na czas wojny. 1. onierzy rezerwy, ktrych w pierwszej kolejnoci przewiduje si powoa do czynnej suby wojskowej penionej w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny, przeznacza si do tej suby przez nadanie w czasie pokoju przydziau mobilizacyjnego na stanowiska subowe lub do penienia funkcji wojskowych, ktre s okrelone w etacie jednostki wojskowej i wystpuj w czasie wojny. 2. Pracownikom zatrudnionym w jednostkach wojskowych na stanowiskach pracowniczych okrelonych w etacie tych jednostek na czas pokoju, a w razie potrzeby rwnie pracownikom zatrudnionym u innych pracodawcw oraz innym osobom niebdcym pracownikami, mog by nadawane w czasie pokoju pracownicze przydziay mobilizacyjne na stanowiska pracownicze, okrelone w etacie jednostki wojskowej na czas wojny. 2. Pracownikom zatrudnionym w jednostkach wojskowych, a w razie potrzeby rwnie pracownikom zatrudnionym u innych pracodawcw oraz innym osobom niebdcym pracownikami, mog by nadawane w czasie pokoju pracownicze przydziay mobilizacyjne na stanowiska pracownicze, ktre s okrelone w etacie jednostki wojskowej i wystpuj w czasie wojny. 3. Pracowniczych przydziaw mobilizacyjnych nie nadaje si osobom, ktre: 1) nie ukoczyy osiemnastu lat ycia; 2) ukoczyy szedziesit lat ycia; 2) ukoczyy szedziesit lat ycia, z wyjtkiem osb zatrudnionych w jednostce wojskowej, ktre wyraziy zgod na nadanie im tego przydziau; 3) uchyla si; 4) posiadaj nadany przydzia mobilizacyjny; 4) posiadaj nadany przydzia kryzysowy lub przydzia mobilizacyjny; 5) s sdziami lub prokuratorami; (72) 6) s funkcjonariuszami Policji, Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Biura Ochrony Rzdu, Stray Granicznej, Suby Wiziennej, Pastwowej Stray Poarnej, Stray Ochrony Kolei lub pracownikami specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych w jednostkach organizacyjnych podlegych, podporzdkowanych lub nadzorowanych przez ministrw, kierownikw urzdw centralnych, wojewodw, Prezesa Narodowego Banku Polskiego oraz Krajow Rad Radiofonii i Telewizji; 7) s reklamowane od obowizku penienia czynnej suby wojskowej w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny;

33

zostay uznane za stale lub dugotrwale niezdolne do pracy w gospodarstwie rolnym na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu spoecznym rolnikw lub za cakowicie niezdolne do pracy oraz samodzielnej egzystencji albo cakowicie niezdolne do pracy na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych lub zaliczone do osb o znacznym stopniu niepenosprawnoci albo umiarkowanym stopniu niepenosprawnoci w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i spoecznej oraz zatrudnianiu osb niepenosprawnych. 4. Przydziay mobilizacyjne oraz pracownicze przydziay mobilizacyjne nadaje oraz uniewania wojskowy komendant uzupenie, dziaajc w porozumieniu z dowdc jednostki wojskowej. 5. Nadanie przydziau mobilizacyjnego oraz pracowniczego przydziau mobilizacyjnego nastpuje w formie karty mobilizacyjnej. Osoba, ktrej nadano przydzia mobilizacyjny lub pracowniczy przydzia mobilizacyjny, jest obowizana przyj kart mobilizacyjn. 6. Kart mobilizacyjn wojskowy komendant uzupenie dorcza w trybie, o ktrym mowa w art. 52. Kart mobilizacyjn mona take dorczy w czasie wicze wojskowych onierzy rezerwy, a w przypadku pracownikw zatrudnionych w jednostkach wojskowych w miejscu pracy. 6. Kart mobilizacyjn wojskowy komendant uzupenie dorcza w trybie, o ktrym mowa w art. 52. Kart mobilizacyjn mona take dorczy w czasie wicze wojskowych onierzy rezerwy, a w przypadku pracownikw zatrudnionych w jednostkach wojskowych w miejscu pracy, a take w trybie okrelonym w art. 39 ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. Kodeks postpowania administracyjnego. 7. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) tryb nadawania przydziaw mobilizacyjnych oraz pracowniczych przydziaw mobilizacyjnych, uwzgldniajc w szczeglnoci warunki, jakie powinni spenia odpowiednio onierze rezerwy, pracownicy lub inne osoby niebdce pracownikami, do przeznaczenia ich do czynnej suby wojskowej lub pracy w jednostkach wojskowych w razie ogoszenia mobilizacji lub w czasie wojny, czynnoci wojskowego komendanta uzupenie i dowdcy jednostki wojskowej poprzedzajce nadanie przydziaw, sposb ich nadawania, przypadki, w jakich si je uniewania; 2) wzory kart mobilizacyjnych oraz ich przeznaczenie. Karta mobilizacyjna powinna zawiera dane dotyczce daty wydania karty, organu wydajcego, dane osobowe onierza rezerwy, pracownika lub innej osoby niebdcej pracownikiem, w tym stopie wojskowy, imi i nazwisko, dane jednostki wojskowej, w tym nazw, adres, numer mobilizacyjny, pododdzia, odpowiednio przydzia mobilizacyjny lub pracowniczy przydzia mobilizacyjny, a take termin i miejsce stawienia si do jednostki wojskowej. Karta mobilizacyjna powinna zawiera rwnie pouczenie o skutkach uchylania si odpowiednio od obowizku czynnej suby wojskowej lub pracy, sposb postpowania w razie utraty karty oraz w przypadku niemoliwoci stawienia si do miejsca okrelonego w tej karcie, a take wykaz przedmiotw uytku osobistego, ktre onierz rezerwy, pracownik lub inna osoba niebdca pracownikiem powinna zabra ze sob, stawiajc si do jednostki wojskowej w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny. W karcie mobilizacyjnej nie podaje si uzasadnienia. 8) Art. 59b. 1. onierzom rezerwy mog by nadawane w czasie pokoju przydziay kryzysowe na stanowiska subowe, ktre s okrelone w etacie jednostki wojskowej. 2. Warunkiem nadania przydziau kryzysowego jest zawarcie kontraktu na wykonywanie obowizkw w ramach Narodowych Si Rezerwowych, zwanego dalej kontraktem, midzy onierzem rezerwy, ktry ochotniczo zgosi si do wykonywania obowizkw w ramach Narodowych Si Rezerwowych i zoy pisemny wniosek do wojskowego komendanta uzupenie o zawarcie kontraktu oraz spenia warunki jego zawarcia, a dowdc jednostki wojskowej, w ktrej ma nadany ten przydzia. 3. Kontrakt moe by rwnie zawarty z onierzem w czynnej subie wojskowej, ktry ochotniczo zgosi si do wykonywania obowizkw w ramach Narodowych Si Rezerwowych i zoy pisemny wniosek o zawarcie kontraktu oraz spenia warunki jego zawarcia, i ktry: 1) odbywa zasadnicz sub wojskow nie wczeniej ni w ostatnim dniu czasu trwania tej suby; 2) peni sub przygotowawcz i zda egzamin, o ktrym mowa w art. 98b ust. 5 nie wczeniej ni na trzy dni przed dniem zwolnienia z tej suby; 3) odbywa wiczenia wojskowe nie wczeniej ni na trzy dni przed dniem zwolnienia z tych wicze; 4) peni zawodow sub wojskow lub sub kandydack nie wczeniej ni w dniu, w ktrym decyzja o jego zwolnieniu z czynnej suby wojskowej staa si ostateczna. 4. Przydzia kryzysowy nadaje si na okres od dwch do szeciu lat z moliwoci jego ponownego nadania, nie duej jednak ni cznie na okres pitnastu lat. Po upywie okresu, na ktry nadano przydzia kryzysowy, przydzia ten wygasa z mocy prawa.

34

5. Przydziay kryzysowe nadaje oraz uniewania wojskowy komendant uzupenie, dziaajc w porozumieniu z dowdc jednostki wojskowej. 6. Nadanie przydziau kryzysowego nastpuje w formie karty przydziau kryzysowego stanowicej decyzj administracyjn. W karcie przydziau kryzysowego nie podaje si uzasadnienia. 7. Nadanie przydziau kryzysowego jest tosame z nadaniem przydziau mobilizacyjnego na to samo stanowisko subowe wystpujce rwnie w czasie wojny, o ile nie zostanie nadany przydzia mobilizacyjny na inne stanowisko subowe. 8. Kart przydziau kryzysowego wojskowy komendant uzupenie dorcza w trybie, o ktrym mowa w art. 52. 9. Do czasu wyganicia lub uniewanienia przydziau kryzysowego onierz rezerwy jest obowizany do wykonywania obowizkw wynikajcych z tego przydziau. 10. Uniewanienie przydziau kryzysowego onierzowi rezerwy nastpuje w przypadku: 1) zrzeczenia si obywatelstwa polskiego; 2) osignicia wieku okrelonego w art. 58 ust. 4 odpowiednio do posiadanego stopnia wojskowego; 3) wybrania na posa, w tym do Parlamentu Europejskiego, senatora, na kierownicze stanowisko pastwowe oraz do organw wykonawczych samorzdu terytorialnego; 4) uznania go ze wzgldu na stan zdrowia za czasowo niezdolnego do czynnej suby wojskowej lub niezdolnego do czynnej suby wojskowej w czasie pokoju albo za trwale i cakowicie niezdolnego do czynnej suby wojskowej w czasie pokoju oraz w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny; 5) utraty stopnia wojskowego albo degradacji; 6) zwolnienia z okresowej suby wojskowej w wyniku prawomocnego orzeczenia kary dyscyplinarnej usunicia z tej suby; 7) prawomocnego orzeczenia rodka karnego pozbawienia praw publicznych; 8) skazania prawomocnym wyrokiem na kar pozbawienia wolnoci albo kar aresztu wojskowego, bez warunkowego zawieszenia jej wykonania; 9) powoania do zawodowej suby wojskowej lub przyjcia do suby wojskowej w charakterze kandydata na onierza zawodowego; 10) niewyraenia przez onierza rezerwy zgody na zmian przydziau kryzysowego na stanowisko subowe w innej jednostce wojskowej, w przypadku rozformowania jednostki wojskowej, w ktrej posiada dotychczasowy przydzia kryzysowy; 11) niewyraenia przez onierza rezerwy zgody na zmian przydziau kryzysowego na inne stanowisko subowe, w przypadku skrelenia w etacie jednostki wojskowej stanowiska subowego, na ktre posiada dotychczasowy przydzia kryzysowy. 11. Uniewanienie przydziau kryzysowego onierzowi rezerwy moe nastpi w przypadku: 1) odmowy przyjcia skierowania do wojskowej komisji lekarskiej lub wojskowej pracowni psychologicznej, niezgoszenia si do tej komisji lub pracowni w okrelonym terminie i miejscu albo niepoddania si badaniom, do ktrych onierz rezerwy zosta zobowizany przez t komisj lub pracowni; 2) odmowy przyjcia lub nieodebrania karty powoania albo niestawienia si, w przypadku powoania do czynnej suby wojskowej, w okrelonym terminie i miejscu do odbycia wicze wojskowych lub okresowej suby wojskowej; 3) skazania prawomocnym wyrokiem na kar pozbawienia wolnoci albo kar aresztu wojskowego, z warunkowym zawieszeniem wykonania tej kary; 4) odmowy wydania lub cofnicia onierzowi rezerwy wymaganego powiadczenia bezpieczestwa; 5) w przypadkach, o ktrych mowa w ust. 10 pkt 10 i 11, jeeli brak jest moliwoci zmiany przydziau kryzysowego onierzowi rezerwy na inne stanowisko subowe w tej samej lub innej jednostce wojskowej, odpowiadajce jego przygotowaniu zawodowemu oraz kwalifikacjom i umiejtnociom przydatnym w subie wojskowej; 6) wniosku onierza rezerwy, uzasadnionego szczeglnie wanymi wzgldami osobistymi lub rodzinnymi. 12. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) tryb nadawania i uniewaniania przydziaw kryzysowych, uwzgldniajc zapewnienie wspdziaania wojskowego komendanta uzupenie i dowdcy jednostki wojskowej przy realizacji czynnoci zwizanych z nadawaniem i uniewanianiem przydziaw kryzysowych oraz udokumentowanie okolicznoci powodujcych ich nadanie lub uniewanienie; 2) wzr karty przydziau kryzysowego, biorc pod uwag w szczeglnoci to, e karta ta powinna zawiera dane dotyczce daty jej wydania, organu wydajcego, dane osobowe onierza rezerwy, w

35

tym stopie wojskowy, imi i nazwisko, dane jednostki wojskowej, w tym nazw, adres, pododdzia, przydzia kryzysowy oraz informacje o sposobie postpowania w razie utraty karty. Art. 60. 1. Powoanie do czynnej suby wojskowej nastpuje za pomoc kart powoania, kart mobilizacyjnych albo w drodze obwieszcze lub w inny sposb okrelony przez Ministra Obrony Narodowej. Karta powoania jest decyzj administracyjn. 2. Powoywanie do czynnej suby wojskowej naley do wojskowego komendanta uzupenie. 2a. Od decyzji o powoaniu do czynnej suby wojskowej suy powoanemu odwoanie do szefa wojewdzkiego sztabu wojskowego, skadane za porednictwem wojskowego komendanta uzupenie w terminie czternastu dni od dnia jej dorczenia. Wniesienie odwoania nie wstrzymuje wykonania decyzji. W razie ogoszenia mobilizacji lub w czasie wojny odwoanie nie przysuguje. 3. Dniem powoania do czynnej suby wojskowej jest okrelony w karcie powoania dzie stawienia si do tej suby. 3. Dniem powoania do czynnej suby wojskowej jest okrelony w karcie powoania dzie stawienia si do tej suby, a w przypadku wicze wojskowych rotacyjnych dzie stawienia si do tych wicze w pierwszym dniu ich rozpoczcia w danym roku kalendarzowym. 3a. Do karty powoania na wiczenia wojskowe rotacyjne docza si, jako zacznik, wykaz dni, w ktrych w danym roku kalendarzowym odbywane s te wiczenia, bdcy wycigiem z wykazu, o ktrym mowa w art. 101c ust. 1. 4. Zorganizowanie dorczania i dorczanie kart powoania do odbycia wicze wojskowych przeprowadzanych w trybie natychmiastowego stawiennictwa oraz do czynnej suby wojskowej w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny naley: 1) w gminach - do wjtw lub burmistrzw (prezydentw miast); 2) w powiatach - do starostw (prezydentw miast na prawach powiatu). 4. Zorganizowanie dorczania i dorczanie kart powoania do odbycia wicze wojskowych przeprowadzanych w trybie natychmiastowego stawiennictwa, okresowej suby wojskowej, penionej w trybie natychmiastowego stawiennictwa, oraz do czynnej suby wojskowej penionej w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny naley: 1) w gminach do wjtw lub burmistrzw (prezydentw miast); 2) w powiatach do starostw (prezydentw miast na prawach powiatu). 5. W przypadkach, o ktrych mowa w ust. 4, dorczenie kart powoania moe nastpi rwnie przez jednostki wojskowe, jednostki organizacyjne pastwowego przedsibiorstwa uytecznoci publicznej "Poczta Polska" lub Policj. 6. Rozplakatowanie obwieszcze o powoaniu osb do czynnej suby wojskowej w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny naley do wjtw lub burmistrzw (prezydentw miast). 7. Karty powoania w uzasadnionych przypadkach mog by dorczane rwnie w dniach ustawowo wolnych od pracy i o kadej porze doby. O potrzebie dorczenia kart powoania w dni ustawowo wolne od pracy przez jednostki organizacyjne pastwowego przedsibiorstwa uytecznoci publicznej "Poczta Polska", w celach okrelonych w ust. 8 pkt 1, Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego powiadamia kadorazowo Dyrektora Generalnego tego przedsibiorstwa z co najmniej dwudniowym wyprzedzeniem przed dniem ustawowo wolnym od pracy. 8. Powoanie do odbycia wicze wojskowych, przeprowadzanych w trybie natychmiastowego stawiennictwa, moe nastpi w celu: 1) sprawdzenia gotowoci mobilizacyjnej i bojowej jednostek wojskowych; 2) udziau jednostek wojskowych w zwalczaniu klsk ywioowych i likwidacji ich skutkw. 8a. W przypadku, o ktrym mowa w ust. 8 pkt 2, do odbycia wicze wojskowych powouje si onierzy rezerwy przede wszystkim spoza obszaru objtego klsk ywioow i likwidacj jej skutkw. 8a. Powoanie do okresowej suby wojskowej, penionej w trybie natychmiastowego stawiennictwa, moe nastpi w celu udziau jednostek wojskowych w zwalczaniu klsk ywioowych i likwidacji ich skutkw, dziaaniach antyterrorystycznych i ochrony mienia, akcjach poszukiwawczych oraz ratowania i ochrony zdrowia i ycia ludzkiego, oczyszczaniu terenw z materiaw wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego oraz ich unieszkodliwiania, a take w realizacji zada z zakresu zarzdzania kryzysowego. 9. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, wzory kart powoania i ich przeznaczenie, a take wzory obwieszcze. Wzory kart powoania powinny zawiera pouczenie o skutkach uchylenia si od obowizku czynnej suby wojskowej i o postpowaniu w razie utraty karty oraz w przypadku niemonoci stawienia si do czynnej suby wojskowej, a take wykaz dokumentw i przedmiotw uytku osobistego, ktre osoba powoana do czynnej suby wojskowej powinna zabra ze sob, stawiajc si do tej suby.

36

Art. 61. 1. Powoani do czynnej suby wojskowej s obowizani stawi si do tej suby w okrelonym terminie i miejscu. Staj si oni onierzami w czynnej subie wojskowej z chwil stawienia si do tej suby w okrelonym miejscu. 2. W razie niestawienia si powoanego do czynnej suby wojskowej bez uzasadnionej przyczyny, starosta (prezydent miasta na prawach powiatu) waciwy ze wzgldu na miejsce pobytu staego (zamieszkania) lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice, na wniosek wojskowego komendanta uzupenie, zarzdza przymusowe doprowadzenie przez Policj do wskazanej jednostki wojskowej, w trybie przepisw o postpowaniu egzekucyjnym w administracji. 2. W niestawienia si powoanego do czynnej suby wojskowej bez uzasadnionej przyczyny, z wyjtkiem wicze wojskowych rotacyjnych, starosta (prezydent miasta na prawach powiatu) waciwy ze wzgldu na miejsce pobytu staego lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice, na wniosek wojskowego komendanta uzupenie, zarzdza przymusowe doprowadzenie powoanego przez Policj do wskazanej jednostki wojskowej, w trybie przepisw o postpowaniu egzekucyjnym w administracji. Art. 62. Minister waciwy do spraw wewntrznych, Minister Obrony Narodowej oraz minister waciwy do spraw cznoci, okrel, w drodze rozporzdzenia, tryb dorczania kart powoania i rozplakatowania obwieszcze, uwzgldniajc w szczeglnoci tryb postpowania organw jednostek wojskowych, Policji i Poczty Polskiej w tym zakresie oraz sposb pokrywania kosztw zwizanych z dorczeniem dokumentw powoania, a take wzr upowanie dla kurierw akcji kurierskiej. Art. 63. Sposb odbywania czynnej suby wojskowej oraz obowizki i uprawnienia onierzy okrela ustawa oraz wydane na jej podstawie rozporzdzenia i zarzdzenia, a take regulaminy i rozkazy wydane przez Ministra Obrony Narodowej. Art. 63a. 1. onierzom w czynnej subie wojskowej dowdca jednostki wojskowej moe nadawa klasy kwalifikacyjne odpowiadajce poziomowi ich wyszkolenia wojskowego i specjalistycznego, zgodnie z zajmowanym stanowiskiem subowym lub penion funkcj wojskow, z zastrzeeniem ust. 2. 2. Klas kwalifikacyjn nadaje si onierzom w czynnej subie wojskowej po zdaniu egzaminu przed komisj egzaminacyjn powoan przez dowdc jednostki wojskowej. 3. Ustala si cztery rodzaje klas kwalifikacyjnych: trzeci, drug, pierwsz i mistrzowsk. 4. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowy sposb nadawania klasy kwalifikacyjnej, tryb jej nadawania, potwierdzania, podwyszania i utraty, sposb przeprowadzania i zdawania egzaminu oraz zakres wiedzy i umiejtnoci sprawdzanych w czasie egzaminu, a take waciwo dowdcw jednostek wojskowych i skady komisji egzaminacyjnych, uwzgldniajc specyfik suby oraz fakt, e nadanie klasy kwalifikacyjnej nastpuje rozkazem dowdcy jednostki wojskowej. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. Art. 63b. 1. Przeoony dyscyplinarny lub wojskowy organ porzdkowy, o ktrych mowa w art. 38 ust. 1 ustawy z dnia 4 wrzenia 1997 r. o dyscyplinie wojskowej (Dz. U. z 2002 r. Nr 42, poz. 370 i Nr 240, poz. 2052, z 2003 r. Nr 179, poz. 1750 oraz z 2007 r. Nr 176, poz. 1242), moe podda onierza czynnej suby wojskowej badaniom koniecznym do ustalenia zawartoci alkoholu, rodka odurzajcego, substancji psychotropowej lub rodka zastpczego w organizmie tego onierza, w tym zabiegowi pobrania krwi, w przypadkach: 1) zagraajcych yciu lub zdrowiu onierza lub innych osb; 2) zapobieenia popenienia przestpstwa, wykroczenia lub przewinienia dyscyplinarnego; 3) niedopuszczenia do wykonywania obowizkw subowych w razie uzasadnionego podejrzenia, e onierz znajduje si pod wpywem alkoholu, rodka odurzajcego, substancji psychotropowej lub rodka zastpczego; 4) osadzenia nietrzewego onierza w izbie zatrzyma. 2. Badania laboratoryjne i zabiegi niezbdne do ich wykonania przeprowadzane w ramach bada, o ktrych mowa w ust. 1, mog by dokonywane wycznie przez uprawnionych do tego pracownikw suby zdrowia i z zachowaniem wskaza wiedzy lekarskiej. 3. onierz czynnej suby wojskowej jest obowizany podda si badaniom, o ktrych mowa w ust. 1, oraz zabiegom niezbdnym do wykonania podstawowych bada laboratoryjnych, z zastrzeeniem ust. 4. 4. W razie odmowy poddania si przez onierza czynnej suby wojskowej badaniom, o ktrych mowa w ust. 1, lub braku moliwoci ich przeprowadzenia, przeoony dyscyplinarny lub wojskowy organ porzdkowy

37

przeprowadza lub zleca przeprowadzenie andarmerii Wojskowej innych dowodw na okoliczno istnienia uzasadnionego podejrzenia, e zaistniay przyczyny niedopuszczenia tego onierza do wykonywania obowizkw subowych lub do osadzenia tego onierza w izbie zatrzyma. Z przeprowadzonego badania albo odmowy lub braku moliwoci jego przeprowadzenia sporzdza si protok, w ktrym utrwala si rwnie inne czynnoci oraz dowody w tej sprawie. 5. O potrzebie przeprowadzenia badania, o ktrym mowa w ust. 1, niezwocznie informuje si ustnie onierza czynnej suby wojskowej oraz stwierdza ten fakt w rozkazie dziennym. Wycig z rozkazu dziennego dorcza si onierzowi niezwocznie oraz poucza si go o prawie, terminie i trybie wniesienia zaalenia. 6. W razie poddania onierza czynnej suby wojskowej badaniom, o ktrych mowa w ust. 1, onierzowi temu przysuguje prawo zoenia zaalenia do bezporedniego przeoonego osoby lub organu, o ktrych mowa w ust. 1, w terminie siedmiu dni od dnia zapoznania go z wynikami bada. 7. Koszty zwizane z badaniami, o ktrych mowa w ust. 1, pokrywa si z budetu pastwa z czci, ktrej dysponentem jest Minister Obrony Narodowej. 8. Do zamwie na przeprowadzenie bada, o ktrych mowa w ust. 1, nie stosuje si przepisw ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. Prawo zamwie publicznych. 9. Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw zdrowia okreli, w drodze rozporzdzenia, rodzaje, zakres i sposb dokonywania bada na zawarto alkoholu, rodkw odurzajcych, substancji psychotropowych lub rodkw zastpczych, uwzgldniajc sposb dokumentowania tych bada zapewniajcy ochron danych osobowych onierzy oraz majc na wzgldzie zachowanie wskaza wiedzy lekarskiej. Art. 64. 1. onierze s obowizani do zachowania w tajemnicy wszystkich wiadomoci, z ktrymi zapoznali si bezporednio lub w zwizku z odbywaniem czynnej suby wojskowej, jeeli wiadomoci te stanowi informacje niejawne. 2. Obowizek zachowania tajemnicy trwa zarwno w czasie penienia czynnej suby wojskowej, jak i po zwolnieniu z niej. 3. Od obowizku zachowania tajemnicy moe zwolni onierza w czynnej subie wojskowej dowdca rodzaju Si Zbrojnych, a onierza zwolnionego z czynnej suby wojskowej Minister Obrony Narodowej, z zastrzeeniem przypadkw okrelonych w przepisach ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postpowania 8) karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, z pn. zm. ). 3a. onierze w czynnej subie wojskowej nie mog bez zezwolenia Ministra Obrony Narodowej rozpowszechnia rezultatw swej dziaalnoci naukowej, literackiej, artystycznej lub publicystycznej, zawierajcych informacje niejawne. Zezwolenie stanowi decyzj administracyjn. 4. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, tryb udzielania onierzom w czynnej subie wojskowej zezwole na rozpowszechnianie rezultatw ich dziaalnoci naukowej, literackiej, artystycznej lub publicystycznej, zawierajcych informacje niejawne, uwzgldniajc fakt, e zezwolenie wydaje si na wniosek onierza lub redaktora naczelnego, redakcji, wydawcy, kierownika podmiotu gospodarczego albo dowdcy jednostki wojskowej (instytucji wojskowej), zamierzajcego rozpowszechnia rezultat dziaalnoci onierza, wymagajcy zezwolenia. (73) 5. onierze w czynnej subie wojskowej i onierze rezerwy, ktrzy w zwizku z nadaniem przydziaw mobilizacyjnych maj lub bd mie dostp do informacji niejawnych, podlegaj, na zasadach okrelonych w przepisach ustawy z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. U. z 2005 r. Nr 196, poz. 1631 oraz z 2006 r. Nr 104, poz. 708), waciwemu postpowaniu sprawdzajcemu. Poszerzone i specjalne postpowanie sprawdzajce przeprowadza Suba Kontrwywiadu Wojskowego na pisemny wniosek dowdcy jednostki wojskowej lub wojskowego komendanta uzupenie. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. 5. onierze w czynnej subie wojskowej i onierze rezerwy, ktrzy w zwizku z nadaniem przydziaw kryzysowych lub przydziaw mobilizacyjnych maj lub bd mie dostp do informacji niejawnych, podlegaj, na zasadach okrelonych w przepisach ustawy z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych (Dz. [7]) U. z 2005 r. Nr 196, poz. 1631, z pn. zm. ), waciwemu postpowaniu sprawdzajcemu. Poszerzone i specjalne postpowanie sprawdzajce przeprowadza Suba Kontrwywiadu Wojskowego na pisemny wniosek dowdcy jednostki wojskowej lub wojskowego komendanta uzupenie. Art. 64a. 1. W czasie pokoju dowdca jednostki wojskowej, nadaje i uniewania przydziay mobilizacyjne na stanowiska subowe lub funkcje wojskowe okrelone w etacie jednostki wojskowej onierzom w czynnej subie wojskowej, ktrzy bd penili sub wojskow w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny na stanowiskach subowych lub funkcjach wojskowych innych ni te, ktre zajmuj w czasie pokoju.

38

2. W przydziale mobilizacyjnym okrela si stanowisko subowe lub funkcj wojskow oraz nazw lub numer jednostki wojskowej, w ktrej onierz bdzie peni sub wojskow w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny. 3. Fakt nadania lub uniewanienia przydziau mobilizacyjnego, o ktrym mowa w ust. 1, stwierdza si w rozkazie dziennym. 4. Z rozkazem, o ktrym mowa w ust. 3, zapoznaje si onierza. 5. onierzom penicym okresow sub wojskow lub odbywajcym wiczenia wojskowe przydziay mobilizacyjne nadaje i uniewania, na zasadach okrelonych dla onierzy rezerwy, wojskowy komendant uzupenie, dziaajc w porozumieniu z dowdc jednostki wojskowej. 6. onierze penicy okresow sub wojskow lub odbywajcy wiczenia wojskowe, ktrzy posiadali nadane przydziay mobilizacyjne przed powoaniem do tej suby, zachowuj je do czasu ich uniewanienia przez wojskowego komendanta uzupenie. 7. Przydzia mobilizacyjny wygasa z mocy prawa z dniem zwolnienia onierza z czynnej suby wojskowej, z wyjtkiem przydziau mobilizacyjnego nadanego onierzowi, o ktrym mowa w ust. 5 lub 6. 8. onierzowi odbywajcemu zasadnicz sub wojskow lub przeszkolenie wojskowe albo sub przygotowawcz mona nie nadawa imiennie oznaczonego przydziau mobilizacyjnego, jeeli dla stanowiska subowego lub funkcji wojskowej, ktr zajmuje lub peni ten onierz, dowdca jednostki wojskowej okreli taki przydzia. 9. Wyznaczenie onierza w czasie pokoju na stanowisko subowe lub funkcj wojskow, na ktrych rwnie bdzie peni sub wojskow w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny, jest rwnoznaczne z nadaniem temu onierzowi przydziau mobilizacyjnego na to stanowisko lub funkcj. 10. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze zarzdzenia, warunki i tryb nadawania oraz uniewaniania przydziaw mobilizacyjnych onierzom w czynnej subie wojskowej penionej w czasie pokoju oraz waciwo organw wojskowych w tych sprawach, uwzgldniajc niejawny charakter tego zarzdzenia. Art. 65. 1. W okresie odbywania czynnej suby wojskowej czonkostwo onierzy w partiach politycznych ulega zawieszeniu. 2. W okresie odbywania czynnej suby wojskowej onierze nie mog bra udziau w dziaalnoci ruchw obywatelskich i innych ugrupowa obywateli o charakterze politycznym ani te prowadzi adnej dziaalnoci politycznej na terenie jednostki (instytucji) wojskowej, w tym rozpowszechnia publikacji dotyczcych zagadnie politycznych. 3. onierze w czynnej subie wojskowej w umundurowaniu oraz odznakach i oznakach wojskowych nie mog bra udziau w zgromadzeniach o charakterze politycznym. 4. Przepisw ust. 2 i 3 nie stosuje si w przypadku kandydowania onierza w czynnej subie wojskowej do Sejmu, Senatu lub organu samorzdu terytorialnego. 4. Przepisw ust. 2 i 3 nie stosuje si w przypadku kandydowania onierza w czynnej subie wojskowej do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej lub Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Parlamentu Europejskiego lub organw samorzdu terytorialnego. 5. onierze w czynnej subie wojskowej nie mog tworzy i wstpowa do zwizkw zawodowych ani bra udziau w dziaalnoci zwizkw zawodowych, ktrych byli czonkami w chwili powoania do tej suby. 6. onierze w czynnej subie wojskowej mog wstpowa do stowarzysze i innych organizacji dziaajcych poza wojskiem oraz bra udzia w dziaalnoci stowarzysze i innych organizacji, do ktrych naleeli w chwili powoania do tej suby, tylko za zezwoleniem przeoonego o uprawnieniach co najmniej dowdcy puku. 7. Dziaalno partii politycznych oraz stowarzysze i innych organizacji na terenie jednostek (instytucji) wojskowych okrelaj odrbne ustawy, z tym e na terenie jednostek (instytucji) wojskowych nie mog by tworzone i nie mog dziaa rodowiskowe stowarzyszenia i inne organizacje zrzeszajce onierzy w czynnej subie wojskowej. Art. 66. onierze w czynnej subie wojskowej s obowizani uzyska zezwolenie Ministra Obrony Narodowej lub organu wojskowego przez niego upowanionego na wyjazd i pobyt za granic w trybie okrelonym przez Ministra Obrony Narodowej w drodze rozporzdzenia. Art. 67. 1. onierze w czynnej subie wojskowej s obowizani w czasie wykonywania zada subowych nosi umundurowanie oraz odznaki i oznaki wojskowe. 2. onierzom, ktrzy nie peni czynnej suby wojskowej, mog by wydawane przedmioty umundurowania i wyekwipowania wojskowego do celw zwizanych z wykonywaniem powszechnego

39

obowizku obrony. onierze ci s obowizani stawi si w wydanym umundurowaniu i z ekwipunkiem w razie powoania do suby. 3. W innych przypadkach ni okrelone w ust. 1 i 2 onierze mog nosi umundurowanie oraz odznaki i oznaki wojskowe tylko w razie uzyskania zezwolenia w trybie i na zasadach okrelonych przez Ministra Obrony Narodowej. 3a. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowe zasady i tryb postpowania w sprawach o uzyskanie zezwolenia, o ktrym mowa w ust. 3, z uwzgldnieniem w szczeglnoci warunku uzyskania przez onierza pozytywnej opinii waciwego organu wojskowego prowadzcego ewidencj onierza, wywizywania si przez niego z powszechnego obowizku obrony, jeeli jemu podlega, i zasadnoci motyww, jakie przytoczy onierz w swojej probie o uzyskanie zezwolenia. 4. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) wzory, zasady i sposb noszenia umundurowania oraz odznak i oznak wojskowych, jak rwnie zasady i sposb noszenia uzbrojenia, 2) przypadki, w ktrych onierze s zwolnieni od obowizku noszenia umundurowania oraz odznak i oznak wojskowych, 3) zasady i sposb noszenia przez onierzy orderw, odznacze, medali i odznak innych ni wojskowe, 4) zasady wydawania przedmiotw umundurowania i wyekwipowania wojskowego w przypadkach, o ktrych mowa w ust. 2 - w szczeglnoci z uwzgldnieniem podziau mundurw na wyjciowe, wiczebne i polowe, specyfiki zwizanej z oznakowaniem mundurw, zestaww ubiorczych dla onierzy poszczeglnych rodzajw wojsk i sub, sposobu oraz okolicznoci noszenia umundurowania, odznak i oznak wojskowych oraz charakteru wykonywanych zada. Art. 68. 1. onierze w czynnej subie wojskowej otrzymuj: 1) bezpatne wyywienie lub rwnowanik pieniny; 2) umundurowanie i wyekwipowanie wojskowe w naturze lub rwnowanik pieniny. 1a. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, przypadki, w ktrych onierze otrzymuj wiadczenia, o ktrych mowa w ust. 1, szczegowe zasady oraz normy ich otrzymywania z uwzgldnieniem w szczeglnoci warunkw penionej suby, sposobw realizacji dodatkowych norm wyywienia oraz warunkw, trybu i terminw wypacania rwnowanikw pieninych. 2. Uprawnienia onierzy do zakwaterowania, uposaenia, wiadcze odszkodowawczych i emerytalnych oraz zaopatrzenia inwalidzkiego okrelaj odrbne ustawy i akty prawne wydane na ich podstawie. Art. 69. onierze odbywajcy zasadnicz sub wojskow, przeszkolenie wojskowe i wiczenia wojskowe oraz penicy sub wojskow w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny s objci obowizkiem ubezpieczenia zdrowotnego na zasadach okrelonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o wiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze rodkw publicznych. Art. 69. onierze odbywajcy zasadnicz sub wojskow, przeszkolenie wojskowe lub wiczenia wojskowe oraz onierze penicy sub przygotowawcz lub sub wojskow w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny s objci obowizkiem ubezpieczenia zdrowotnego na zasadach okrelonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o wiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze rodkw publicznych. Art. 69a. onierze odbywajcy nadterminow zasadnicz sub wojskow i sub okresow s objci obowizkiem ubezpieczenia zdrowotnego na zasadach okrelonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o wiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze rodkw publicznych. Art. 69a. onierze penicy okresow sub wojskow s objci obowizkiem ubezpieczenia zdrowotnego na zasadach okrelonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o wiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze rodkw publicznych. Art. 69b. 1. onierze, o ktrych mowa w art. 69, na zasadach okrelonych w ustawie z dnia 27 sierpnia 2004 r. o wiadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze rodkw publicznych, maj prawo wyboru: 1) lekarza i pielgniarki podstawowej opieki zdrowotnej, 2) wiadczeniodawcy udzielajcego ambulatoryjnych wiadcze specjalistycznych, 3) lekarza dentysty,

40

4) szpitala - w miejscu penienia suby, spord wiadczeniodawcw, ktrzy zawarli umowy o udzielanie wiadcze opieki zdrowotnej, bdcych zakadami opieki zdrowotnej utworzonymi przez Ministra Obrony Narodowej. 2. W przypadku gdy onierze, o ktrych mowa w ust. 1, nie mog uzyska wiadczenia opieki zdrowotnej u wiadczeniodawcy okrelonego w ust. 1, maj prawo wyboru innego wiadczeniodawcy spord wiadczeniodawcw, ktrzy zawarli umowy o udzielanie wiadcze opieki zdrowotnej. 3. onierzom odbywajcym zasadnicz sub wojskow, przeszkolenie wojskowe, wiczenia wojskowe, kandydatom na onierzy zawodowych oraz penicym sub wojskow w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny przysuguje bezpatne zaopatrzenie w produkty lecznicze i wyroby medyczne inne ni oznaczone znakiem "Rp", finansowane z budetu pastwa, z czci pozostajcej w dyspozycji Ministra Obrony Narodowej. 3. onierzom odbywajcym zasadnicz sub wojskow, przeszkolenie wojskowe lub wiczenia wojskowe oraz penicym sub przygotowawcz lub sub wojskow w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny przysuguje bezpatne zaopatrzenie w produkty lecznicze i wyroby medyczne, inne ni oznaczone znakiem "Rp", finansowane z budetu pastwa, z czci ktrej dysponentem jest Minister Obrony Narodowej. 4. Minister Obrony Narodowej, w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw zdrowia, okreli, w drodze rozporzdzenia, wykaz produktw leczniczych oznaczonych symbolem OTC i wyrobw medycznych wydawanych bezpatnie, o ktrych mowa w ust. 3, oraz sposb i tryb finansowania ponoszonych kosztw, uwzgldniajc zasady i sposb wydatkowania rodkw publicznych. Art. 70. 1. onierzom w czynnej subie wojskowej, z zastrzeeniem ust. 2 i 3, mog by udzielane urlopy w wymiarze i na zasadach okrelonych przez Ministra Obrony Narodowej w drodze rozporzdzenia. 2. onierzom odbywajcym zasadnicz, nadterminow i okresow sub wojskow przysuguje urlop wypoczynkowy w wymiarze i na zasadach okrelonych przez Ministra Obrony Narodowej w drodze rozporzdzenia. 3. onierzom odbywajcym zasadnicz, nadterminow i okresow sub wojskow udziela si urlopu okolicznociowego na czas trwania ich wasnej kampanii wyborczej. Art. 70. 1. W czasie odbywania czynnej suby wojskowej okrelonym onierzom mona udziela nastpujcych urlopw: 1) wypoczynkowego onierzom odbywajcym zasadnicz sub wojskow, okresow sub wojskow, sub przygotowawcz lub sub wojskow w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny; 2) dodatkowego onierzom penicym okresow sub wojskow lub sub wojskow w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny; 3) zdrowotnego onierzom odbywajcym zasadnicz sub wojskow lub penicym okresow sub wojskow, sub przygotowawcz oraz sub wojskow w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny; 4) okolicznociowego onierzom w czynnej subie wojskowej; 5) nagrodowego onierzom w czynnej subie wojskowej; 6) z tytuu honorowego krwiodawstwa onierzom odbywajcym zasadnicz sub wojskow. 2. onierzom odbywajcym zasadnicz sub wojskow lub penicym okresow sub wojskow udziela si urlopu na czas trwania ich wasnej kampanii wyborczej w przypadku kandydowania do organw, o ktrych mowa w art. 65 ust. 4. 3. Urlopw, o ktrych mowa w ust. 1 i 2, udziela dowdca jednostki wojskowej, a urlopu, o ktrym mowa w ust. 1 pkt 5, udziela rwnie organ waciwy do wyrniania onierza. 4. Dowdca jednostki wojskowej moe odwoa onierza z urlopu, o ktrym mowa w ust. 1, z wanych wzgldw subowych. onierz odwoany z urlopu jest obowizany niezwocznie stawi si w miejscu odbywania czynnej suby wojskowej. 5. onierzom przebywajcym na urlopie, o ktrym mowa w ust. 1, urlop ten moe by przeduony. 6. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, tryb i warunki udzielania urlopw onierzom w czynnej subie wojskowej, odwoania z urlopu lub jego przeduenia oraz czas trwania tych urlopw. W rozporzdzeniu naley uwzgldni moliwo zrnicowania okresu trwania urlopw w zalenoci od rodzaju czynnej suby wojskowej lub charakteru wykonywanych zada na stanowisku subowym lub w ramach penionej funkcji, wyjtkowy charakter odwoywania onierzy z urlopu lub jego przeduenia.

41

Art. 71. 1. Zwolnienie z czynnej suby wojskowej nastpuje po upywie czasu trwania suby ustalonego w ustawie lub powoaniu, a przed upywem tego czasu - w przypadkach okrelonych w ustawie lub przepisach wydanych na jej podstawie. 2. Zwolnienie przeprowadzaj dowdcy jednostek wojskowych lub inne organy wojskowe. 3. onierza uwaa si za zwolnionego z czynnej suby wojskowej z chwil jego odejcia z miejsca penienia suby, po zwolnieniu z niej stosownie do ust. 2. 4. Zwolnienie z czynnej suby wojskowej onierza odbywajcego wiczenia wojskowe rotacyjne nastpuje po upywie ustalonego cznego czasu ich trwania. 5. onierza, o ktrym mowa w ust. 4, uwaa si rwnie za zwolnionego z czynnej suby wojskowej z chwil jego odejcia z miejsca odbywania wicze wojskowych rotacyjnych, po zwolnieniu z nich w danym dniu lub po okresie ich odbywania. 6. Zwolnienie z czynnej suby wojskowej dowdca jednostki wojskowej stwierdza w rozkazie dziennym oraz w wojskowym dokumencie osobistym tego onierza, z zastrzeeniem, e w przypadku wicze wojskowych rotacyjnych w wojskowym dokumencie osobistym dokonuje si wpisu o zwolnieniu z czynnej suby wojskowej nastpujcym po upywie ustalonego cznego czasu trwania tych wicze. Art. 72. 1. Osobom powoanym do czynnej suby wojskowej oraz osobom zwalnianym z tej suby przysuguje zwrot kosztw przejazdu do miejsca stawienia si i powrotu do miejsca pobytu staego albo pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice. 2. Za koszty podry uznaje si koszty przejazdu rodkami publicznego transportu zbiorowego kolejowego pocigiem osobowym lub pospiesznym w klasie drugiej albo autobusowego w komunikacji zwykej lub pospiesznej, a w przypadku braku takiego rodka - koszty przejazdu najtaszym dostpnym rodkiem transportu zbiorowego. 3. Zwrotu kosztw przejazdu dokonuj dowdcy jednostek wojskowych na podstawie udokumentowanego owiadczenia lub w drodze wypaty ekwiwalentu pieninego, z zastrzeeniem ust. 4. 4. Wojskowy komendant uzupenie, na udokumentowany wniosek osoby powoanej do czynnej suby wojskowej, uzasadniony jej trudn sytuacj materialn, moe dokona, za pokwitowaniem, wypaty ekwiwalentu pieninego w celu pokrycia kosztw przejazdu zwizanych ze stawieniem si do tej suby, w wysokoci i wedug zasad okrelonych w ust. 2 i 5. 5. Zwrot kosztw przejazdu nie przysuguje w przypadku zapewnienia bezpatnego przejazdu lub gdy przejazd nastpuje w granicach miejscowoci, w ktrej znajduje si miejsce odbywania czynnej suby wojskowej. 6. W razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny przejazdy na podstawie kart mobilizacyjnych i kart powoania s bezpatne. Art. 73. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowe warunki, tryb i terminy powoywania do czynnej suby wojskowej i zwalniania z tej suby, uwzgldniajc potrzeby uzupenieniowe rodzajw Si Zbrojnych oraz rne okresy szkolenia w wojskowych orodkach szkolenia. Art. 73a. 1. Przeoeni ponosz odpowiedzialno za stan bezpieczestwa i higieny suby onierzy i s obowizani zapewni warunki ochrony ich ycia i zdrowia przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunkw pracy. 2. onierz jest obowizany do przestrzegania przepisw i zasad bezpieczestwa i higieny pracy. 3. W zakresie wymienionym w ust. 1 i 2, do onierzy stosuje si odpowiednio przepisy dziau dziesitego 9) ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. - Kodeks pracy (Dz. U. z 1998 r. Nr 21, poz. 94, z pn. zm. ), z wyjtkiem 1 7 art. 209, art. 210, art. 230 2, art. 232, art. 234 2, art. 235, art. 237, art. 237 , art. 237 1 pkt 1 i 2-4, art. 8 9 11 237 1, art. 237 3 oraz art. 237 4. 4. W zakresie szczegowego stosowania przepisw Kodeksu pracy w dziedzinie bezpieczestwa i higieny pracy do onierzy, o ktrych mowa w ust. 1-3, maj zastosowanie przepisy wydane na podstawie art. 70 ust. 4 ustawy z dnia 11 wrzenia 2003 r. o subie wojskowej onierzy zawodowych (Dz. U. Nr 179, poz. 1750 oraz z 2004 r. Nr 116, poz. 1203 i Nr 210, poz. 2135). Art. 73b. 1. Spenienie obowizku odbycia zasadniczej suby wojskowej, przeszkolenia wojskowego lub zaj wojskowych albo zasadniczej suby lub szkolenia w obronie cywilnej, suby zastpczej lub suby w formacjach uzbrojonych niewchodzcych w skad Si Zbrojnych przez osoby podlegajce obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej i przeniesienie ich do rezerwy uznaje si za uregulowanie przez nie stosunku do suby wojskowej.
(74)

42

1. Spenienie obowizku odbycia zasadniczej suby wojskowej lub przeszkolenia wojskowego albo zasadniczej suby lub szkolenia w obronie cywilnej, suby zastpczej lub suby w formacjach uzbrojonych niewchodzcych w skad Si Zbrojnych przez osoby podlegajce obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej i przeniesienie ich do rezerwy uznaje si za uregulowanie przez nie stosunku do suby wojskowej. 2. Za posiadajce uregulowany stosunek do suby wojskowej uwaa si rwnie inne osoby, ktre nie podlegaj powszechnemu obowizkowi obrony oraz w zakresie dotyczcym osb, o ktrych mowa w ust. 1, obowizkowi odbycia suby wojskowej.; 3. Osobom, o ktrych mowa w ust. 1 lub 2, wojskowy komendant uzupenie na danie tych osb wydaje zawiadczenie o ich stosunku do suby wojskowej. Rozdzia 2 Stopnie wojskowe Art. 74. 1. Ze wzgldu na posiadany stopie wojskowy onierze s szeregowymi, podoficerami lub oficerami. 2. Stopniami wojskowymi s nastpujce stopnie, z zastrzeeniem ust. 2a: 1) szeregowych: a) szeregowy, b) starszy szeregowy; 2) podoficerw: a) kapral, b) starszy kapral, c) plutonowy, d) sierant, e) starszy sierant, f) modszy chory, g) chory, h) starszy chory, i) starszy chory sztabowy; 3) oficerw: a) modszych: - podporucznik, - porucznik, - kapitan, b) starszych: - major, - podpukownik, - pukownik, c) generaw: - genera brygady, - genera dywizji, - genera broni, - genera. 2a. W Marynarce Wojennej stopniami wojskowymi s odpowiednio stopnie: 1) szeregowych: a) marynarz, b) starszy marynarz; 2) podoficerw: a) mat, b) starszy mat, c) bosmanmat, d) bosman, e) starszy bosman, f) modszy chory marynarki, g) chory marynarki, h) starszy chory marynarki,

43

i) starszy chory sztabowy marynarki; 3) oficerw: a) modszych: - podporucznik marynarki, - porucznik marynarki, - kapitan marynarki, b) starszych: - komandor podporucznik, - komandor porucznik, - komandor, c) admiraw: - kontradmira, - wiceadmira, - admira floty, - admira. 3. Najwyszym stopniem wojskowym jest stopie Marszaka Polski. 4. Minister Obrony Narodowej moe ustala rwnie inne nazwy stopni wojskowych w poszczeglnych rodzajach wojsk lub sub rwnoznaczne ze stopniami wymienionymi w ust. 2 oraz ustanawia w drodze rozporzdzenia nowe stopnie wojskowe. Art. 75. 1. Stopnie wojskowe s doywotnie. 2. Stopie wojskowy jest tytuem onierza. 3. Minister Obrony Narodowej moe, w drodze rozporzdzenia, wprowadzi inne tytuy wojskowe oraz okreli zasady uywania stopni i innych tytuw wojskowych, uwzgldniajc potrzeby Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 76. 1. Stopie szeregowego otrzymuj bez szczeglnego nadania osoby: 1) powoane po raz pierwszy do czynnej suby wojskowej - z dniem stawienia si do tej suby; 2) przeznaczone do zaj wojskowych studentw - z dniem zaliczenia do stanu osobowego studium wojskowego; 3) przeniesione do rezerwy bez odbycia suby wojskowej - z dniem przeniesienia do rezerwy. 1. Stopie wojskowy szeregowego otrzymuj bez szczeglnego nadania osoby powoane po raz pierwszy do czynnej suby wojskowej z dniem stawienia si do tej suby 2. Nadanie wyszego stopnia wojskowego nastpuje w drodze mianowania. (75) 3. Na stopnie wojskowe szeregowych i podoficerw mianuje Minister Obrony Narodowej lub organy wojskowe, ktrymi s: Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, dowdca rodzaju Si Zbrojnych, Komendant Gwny andarmerii Wojskowej, Dowdca Garnizonu Warszawa, terenowe organy administracji wojskowej oraz inni dowdcy jednostek wojskowych, co najmniej od szczebla puku (rwnorzdni). 4. Na pierwszy stopie oficerski (podporucznika) oraz na stopnie oficerskie generaw i admiraw mianuje Prezydent na wniosek Ministra Obrony Narodowej. 5. Na pozostae stopnie oficerskie mianuje Minister Obrony Narodowej. 6. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Ministra Obrony Narodowej mianuje na stopie wojskowy Marszaka Polski oficera posiadajcego stopie wojskowy generaa (admiraa) za wyjtkowe zasugi dla Si Zbrojnych. 7. W razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny na wyszy stopie wojskowy mianuje: 1) w przypadku stopnia wojskowego podporucznika - w drodze postanowienia Naczelny Dowdca Si Zbrojnych; 2) w przypadku stopni wojskowych generaw i admiraw - w drodze postanowienia Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na wniosek Naczelnego Dowdcy Si Zbrojnych; (76) 3) w pozostaych przypadkach - odpowiednio w drodze decyzji lub rozkazu Minister Obrony Narodowej lub Naczelny Dowdca Si Zbrojnych, a take organy wojskowe, ktrymi s: Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, dowdca rodzaju Si Zbrojnych, Szef Suby Kontrwywiadu Wojskowego, Szef Suby Wywiadu Wojskowego, Komendant Gwny andarmerii Wojskowej, Dowdca Garnizonu Warszawa, terenowe organy administracji wojskowej oraz inni dowdcy jednostek wojskowych, oddziaw lub pododdziaw.

44

8. Minister Obrony Narodowej, a w przypadkach, o ktrych mowa w ust. 4, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, w czasie pokoju mog mianowa na wyszy stopie wojskowy rwnie osoby, ktre z racji ukoczonego wieku lub stanu zdrowia nie podlegaj obowizkowi suby wojskowej, oraz onierzy rezerwy: 1) w uznaniu ich zasug z tytuu udziau w walkach o niepodlego pastwa polskiego; 2) w uznaniu ich szczeglnych zasug z tytuu dziaalnoci na rzecz suwerennej i demokratycznej Rzeczypospolitej Polskiej; 3) w uznaniu ich zasug z tytuu udziau w misjach i operacjach poza granicami pastwa; 4) w uznaniu ich zasug za wykonywanie prac lub zada na rzecz obronnoci pastwa, w tym tych, ktrzy: a) dziaaj lub dziaali w organizacjach pozarzdowych, wykonujcych dziaania o charakterze obronnym, edukacyjno-wychowawczym lub w zakresie bezpieczestwa publicznego, b) s zatrudnieni lub byli zatrudnieni w organach wadzy publicznej albo w podmiotach posiadajcych osobowo prawn, c) posiadaj nadany pracowniczy przydzia mobilizacyjny lub przydzia organizacyjno-mobilizacyjny; 5) jeeli posiadaj nadany przydzia mobilizacyjny albo przewiduje si nadanie im takiego przydziau i odbyli wiczenia wojskowe lub okresow sub wojskow; 6) w przypadkach uzasadnionych potrzebami Si Zbrojnych, pomimo nieodbycia wicze wojskowych lub okresowej suby wojskowej, jeeli posiadaj zawd lub wyksztacenie przydatne na stanowisku subowym w jednostce wojskowej. 8a. Mianowanie na wyszy stopie wojskowy moe nastpi: 1) w przypadku, o ktrym mowa w ust. 8 pkt 1 i 2, tylko jeden raz w stosunku do: a) osb posiadajcych stopnie wojskowe szeregowych lub podoficerw na pierwszy stopie oficerski (podporucznika), b) osb posiadajcych stopnie oficerskie na kolejne stopnie oficerskie do stopnia pukownika wcznie; 1) w przypadku, o ktrym mowa w ust. 8 pkt 1 i 2, w stosunku do: a) osb posiadajcych stopnie wojskowe szeregowych lub podoficerw na pierwszy stopie oficerski (podporucznika), b) osb posiadajcych stopnie oficerskie na wysze stopnie oficerskie; 2) w przypadkach, o ktrych mowa w ust. 8 pkt 3, tylko jeden raz w ramach danego korpusu kadry zawodowej Si Zbrojnych; 3) w przypadkach, o ktrych mowa w ust. 8 pkt 4, tylko w ramach danego korpusu kadry zawodowej Si Zbrojnych, jeeli od poprzedniego mianowania upyny co najmniej trzy lata; 4) w przypadkach, o ktrych mowa w ust. 8 pkt 5, jeeli w posiadanym stopniu wojskowym penili okresow sub wojskow lub odbyli odpowiedni liczb dni wicze wojskowych; 5) w przypadkach, o ktrych mowa w ust. 8 pkt 6, jeeli posiadaj nadany przydzia mobilizacyjny przez okres co najmniej roku lub byli zamustrowani na statku eglugi morskiej przewidzianym na potrzeby mobilizacyjne i od poprzedniego mianowania upyny co najmniej trzy lata., 9. Warunkiem mianowania onierza na pierwszy stopie wojskowy w czasie pokoju jest: 1) w korpusie podoficerw - posiadanie przez niego wyksztacenia co najmniej na poziomie szkoy ponadgimnazjalnej i zdanie egzaminu na podoficera; 2) w korpusie oficerskim - posiadanie przez niego wyksztacenia wyszego i zdanie egzaminu na oficera. 10. onierze w czynnej subie wojskowej mog by mianowani w czasie pokoju na kolejny wyszy stopie wojskowy, jeeli speniaj cznie nastpujce warunki: 1) uzyskaj pozytywne wyniki w szkoleniu wojskowym; 2) otrzymali pozytywn opini subow; 3) s zdyscyplinowani; 4) ukoczyli kurs lub szkolenie wojskowe wymagane dla stopnia wojskowego, na ktry maj by mianowani. (uchyla si ust. 11) (uchyla si ust.11a)

45

12. Mianowania na wyszy stopie wojskowy nie mona dokona wobec osb skazanych za przestpstwo popenione z winy umylnej, z wyjtkiem przypadku, gdy w czasie wojny onierz zasuy si mstwem na polu walki. 13. W razie mierci onierza w czynnej subie wojskowej, majcej zwizek z t sub, za jego zasugi na rzecz obronnoci pastwa, Minister Obrony Narodowej, a w przypadkach, o ktrych mowa w ust. 4, Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, moe mianowa pomiertnie tego onierza na wyszy stopie wojskowy. (80) 13a. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej okreli, w drodze rozporzdzenia, tryb nadawania stopni wojskowych, o ktrych mowa w ust. 4 i 6, uwzgldniajc potrzeby Si Zbrojnych. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowe warunki, tryb i sposb mianowania na stopnie wojskowe, na ktre mog mianowa Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej albo Minister Obrony Narodowej, oraz stopnie wojskowe, na ktre mog mianowa organy wojskowe, o ktrych mowa w ust. 3 i 7 pkt 3, a take wzr wniosku, uwzgldniajc w szczeglnoci rne rodzaje czynnej suby wojskowej, o ktrej mowa w art. 55 ust. 1, przebieg suby wojskowej lub przeznaczenie onierza rezerwy na wypadek ogoszenia mobilizacji i czas wojny, a take potrzeby uzupenieniowe Si Zbrojnych w zakresie stanu osobowego., 14. (uchyla si ust. 15) Art. 76a. 1. Osob posiadajc stopie policyjny, Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu, Biura Ochrony Rzdu, Pastwowej Stray Poarnej, Suby Kontrwywiadu Wojskowego, Suby Wywiadu Wojskowego, Suby Wiziennej lub Stray Granicznej, powoan na jej wniosek lub za jej zgod do odbycia wicze wojskowych lub penienia suby przygotowawczej, okresowej suby wojskowej lub suby wojskowej w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny, mona mianowa na stopie wojskowy okrelony dla stanowiska subowego, na ktre zostaa wyznaczona, rwnorzdny z posiadanym stopniem w odpowiedniej subie, jeeli przemawiaj za tym potrzeby Si Zbrojnych. 2. Osob, o ktrej mowa w ust. 1, powoan na jej wniosek lub za jej zgod do odbycia wicze wojskowych lub penienia suby przygotowawczej, okresowej suby wojskowej lub suby wojskowej w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny, mianuje si na odpowiedni stopie wojskowy na zasadach okrelonych dla onierzy rezerwy w czasie odbywania tych wicze lub penienia tej suby, jeli spenia warunki do tego mianowania. 3. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia, stopnie policyjne, Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu, Biura Ochrony Rzdu, Pastwowej Stray Poarnej, Suby Kontrwywiadu Wojskowego, Suby Wywiadu Wojskowego, Suby Wiziennej lub Stray Granicznej odpowiadajce poszczeglnym stopniom wojskowym. Rozporzdzenie powinno uwzgldnia rwnorzdno pierwszych stopni w poszczeglnych korpusach. Art. 77. (uchylony). Art. 78. 1. onierz traci stopie wojskowy w razie: 1) utraty obywatelstwa polskiego; 2) zastosowania prawomocnym wyrokiem sdu rodka karnego pozbawienia praw publicznych albo degradacji; 3) (uchylony); 4) (uchylony). 2. (uchylony). 3. W przypadkach okrelonych w ust. 1 pkt 2-4 onierz zachowuje stopie szeregowego. 4. (uchylony). Art. 78. 1. onierz traci stopie wojskowy w razie: 1) zrzeczenia si obywatelstwa polskiego; 2) uprawomocnienia si wyroku sdu orzekajcego rodek karny pozbawienia praw publicznych albo degradacji; 3) odmowy zoenia przysigi wojskowej. 2. W przypadkach, okrelonych w ust. 1 pkt 2 onierz zachowuje stopie wojskowy szeregowego (marynarza). Art. 79. (uchylony).

46

Art. 80. 1. onierz odzyskuje stopie wojskowy w razie uchylenia prawomocnego wyroku sdu, w ktrym zosta zastosowany rodek karny pozbawienia praw publicznych albo degradacji lub obnienia stopnia wojskowego. 2. W razie ponownego uzyskania obywatelstwa polskiego osoba pozbawiona stopnia wojskowego odzyskuje stopie szeregowego, chyba e organ uprawniony do mianowania uzna za wskazane przywrci jej utracony wyszy stopie wojskowy. Przywrcenie stopnia wojskowego nastpuje w drodze decyzji administracyjnej. Art. 81. 1. Za szczeglne osignicia w pracy lub zasugi dla Rzeczypospolitej Polskiej mona onierzowi przywrci stopie wojskowy. 2. Przywrcenie stopnia wojskowego w razie jego utraty wskutek zastosowania rodka karnego pozbawienia praw publicznych nie moe nastpi przed upywem czasu, na ktry zosta zastosowany ten rodek karny. 3. O przywrceniu stopnia wojskowego orzeka organ waciwy do mianowania na ten stopie. O przywrceniu stopnia podporucznika orzeka Minister Obrony Narodowej. Przywrcenie stopnia wojskowego nastpuje w drodze decyzji administracyjnej. Rozdzia 3 Zasadnicza suba wojskowa Art. 82. 1. Czas trwania zasadniczej suby wojskowej wynosi dziewi miesicy. 2. Sub okrelon w ust. 1 odbywa si w jednym nieprzerwanym okresie. (83) 3. (uchylony). 4. Minister Obrony Narodowej moe, w drodze rozporzdzenia, ogranicza czas trwania zasadniczej suby wojskowej, stosownie do potrzeb Si Zbrojnych i jeeli nie zagraa to obronnoci lub bezpieczestwu Pastwa. 5. W przypadkach gdy wymaga tego konieczno zapewnienia obrony lub bezpieczestwa pastwa, Rada Ministrw moe przeduy, w drodze rozporzdzenia, czas trwania zasadniczej suby wojskowej o okres nieprzekraczajcy cznie szeciu miesicy. (84) 6. (uchylony). Art. 83. 1. Do odbycia zasadniczej suby wojskowej powouje si osoby przeznaczone zgodnie z art. 45 do tej suby oraz osoby podlegajce kwalifikacji wojskowej, ktre zgosiy si ochotniczo do jej odbycia. 2. Do odbycia zasadniczej suby wojskowej okrelonej w art. 82 ust. 1 powouje si rwnie mczyzn uznanych za zdolnych do suby wojskowej, ktrzy ukoczyli osiemnacie lat ycia i zgosili si ochotniczo do tej suby. 2. Do odbycia zasadniczej suby wojskowej powouje si rwnie osoby uznane za zdolne do suby wojskowej, ktre ukoczyy osiemnacie lat ycia i zgosiy si ochotniczo do tej suby. 3. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) tryb postpowania w sprawach ochotniczego zgaszania si do odbycia zasadniczej suby wojskowej, uwzgldniajc kwalifikacje ochotnikw przydatne w czynnej subie wojskowej oraz potrzeby uzupenieniowe Si Zbrojnych; 2) sposb odbywania zasadniczej suby wojskowej. Rozporzdzenie powinno w szczeglnoci okrela sposb i tryb postpowania organw wojskowych w zakresie przyjmowania osb powoanych do zasadniczej suby wojskowej, wyznaczania, zmiany i zwalniania onierzy ze stanowisk subowych, przenoszenia do innych jednostek wojskowych, delegowania i podry subowych, a take rodzaje i sposb opiniowania subowego, z uwzgldnieniem prawa onierzy do skadania
zaale w tych sprawach.
(85) (82)

uchyla si art. 84; Art. 84. 1. Ochotnikw okrelonych w art. 83 ust. 2 kieruje si do powiatowej komisji lekarskiej w celu ustalenia zdolnoci do suby wojskowej. 2. Wydanie orzeczenia o niezdolnoci ochotnika do suby wojskowej nie zwalnia go od obowizku stawienia si do kwalifikacji wojskowej w okrelonym terminie i miejscu.

47

Art. 85. onierze przeniesieni w czasie odbywania zasadniczej suby wojskowej do jednostki wojskowej, w ktrej suba ta trwa duej lub krcej od okresu, na jaki ich powoano, s obowizani do odbywania suby przez czas ustalony dla onierzy tej jednostki. uchyla si art. 86; Art. 86. 1. onierze odbywajcy zasadnicz sub wojskow mog peni j nadterminowo przez okres od jednego do siedmiu lat na podstawie dobrowolnego zgoszenia. 1a. onierze, o ktrych mowa w ust. 1, mog zosta pozostawieni w nadterminowej zasadniczej subie wojskowej, jeeli takie s potrzeby osobowe jednostki wojskowej, a onierze ci speniaj cznie nastpujce warunki: 1) uzyskuj pozytywne wyniki w szkoleniu; 2) otrzymali pozytywn opini subow; (uchyla si pkt 3) 4) w dniu rozpoczcia penienia nadterminowej zasadniczej suby wojskowej nie przekrocz trzydziestu lat ycia; 5) posiadaj wyksztacenie co najmniej na poziomie szkoy gimnazjalnej lub podstawowej, jeeli ukoczyli j do dnia 31 sierpnia 2000 r.; 6) nie byli skazani prawomocnym wyrokiem sdu za popenienie przestpstwa lub przestpstwa skarbowego, umylnego albo za inne przestpstwo lub przestpstwo skarbowe, za ktre orzeczono kar pozbawienia wolnoci (aresztu wojskowego) bez warunkowego zawieszenia jej wykonania 7) posiadaj kwalifikacje i uprawnienia waciwe dla stanowisk subowych (funkcji), na ktre maj by wyznaczeni; 8) odbywali zasadnicz sub wojskow przez okres co najmniej trzech miesicy., 1b. Nadterminow zasadnicz sub wojskow mog peni rwnie przez okres do siedmiu lat onierze rezerwy, powoani do tej suby na podstawie dobrowolnego zgoszenia, jeeli takie s potrzeby osobowe jednostki wojskowej, a onierze ci speniaj cznie nastpujce warunki: 1) w dniu rozpoczcia penienia nadterminowej zasadniczej suby wojskowej nie przekrocz trzydziestu lat ycia; 2) posiadaj wyksztacenie co najmniej na poziomie szkoy gimnazjalnej lub podstawowej, jeeli ukoczyli j do dnia 31 sierpnia 2000 r.; 3) nie byli skazani prawomocnym wyrokiem sdu za popenienie przestpstwa lub przestpstwa skarbowego, umylnego albo za inne przestpstwo lub przestpstwo skarbowe, za ktre orzeczono kar pozbawienia wolnoci (aresztu wojskowego) bez warunkowego zawieszenia jej wykonania; 4) posiadaj kwalifikacje i uprawnienia waciwe dla stanowisk subowych (funkcji), na ktre maj by wyznaczeni. 2. onierze przyjci do nadterminowej zasadniczej suby wojskowej s obowizani do jej penienia przez okres, na jaki si zgosili. (86) 3. (uchylony). 4. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, tryb przyjmowania oraz sposb odbywania nadterminowej zasadniczej suby wojskowej. Rozporzdzenie powinno w szczeglnoci okrela sposb i tryb postpowania organw wojskowych w zakresie wyznaczania, zmiany i zwalniania onierzy ze stanowisk subowych, przenoszenia do innych jednostek wojskowych, delegowania i podry subowych, a take rodzaje i sposb opiniowania subowego, z uwzgldnieniem prawa onierzy do skadania zaale w tych sprawach. Art. 86a. Do czasu trwania czynnej suby wojskowej nie zalicza si okresu samowolnego opuszczenia jednostki wojskowej, w ktrej onierz odbywa sub, lub wyznaczonego miejsca przebywania albo samowolnego pozostawania poza nimi. Jednake okres ten mona zaliczy do czasu trwania czynnej suby wojskowej, jeeli w pniejszym okresie onierz wyrni si wzorow sub. Art. 87. do rezerwy.
(87)

1. onierza, ktry odby zasadnicz sub wojskow, dowdca jednostki wojskowej przenosi

48

2. Przed odbyciem zasadniczej suby wojskowej dowdca jednostki wojskowej zwalnia onierza z tej suby w razie: 1) uznania go ze wzgldu na stan zdrowia za czasowo niezdolnego do czynnej suby wojskowej lub niezdolnego do czynnej suby wojskowej w czasie pokoju albo za trwale i cakowicie niezdolnego do czynnej suby wojskowej w czasie pokoju oraz w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny; 2) koniecznoci sprawowania przez niego bezporedniej opieki nad czonkiem rodziny; przepis art. 39 ust. 1 pkt 3 stosuje si odpowiednio; 3) wybrania go na posa, w tym do Parlamentu Europejskiego, lub senatora; 4) zarzdzenia w stosunku do niego wykonania kary pozbawienia wolnoci, w tym rwnie kary zastpczej. 2a. W przypadkach, o ktrych mowa w ust. 2 pkt 2 i 3, wojskowy komendant uzupenie z urzdu udziela onierzom zwolnionym z zasadniczej suby wojskowej przed jej odbyciem odroczenia zasadniczej suby wojskowej, okrelajc zarazem okres jego trwania. Przepis art. 40 ust. 2 stosuje si odpowiednio. 3. Po ustaniu przyczyn zwolnienia z zasadniczej suby wojskowej, okrelonych w ust. 2, wojskowy komendant uzupenie powouje onierza do odbycia pozostaego okresu tej suby, jeeli nie zachodz okolicznoci uzasadniajce udzielenie odroczenia z innego tytuu, albo przenosi go do rezerwy w ostatnim dniu upywu trzech miesicy nastpujcych po dniu, w ktrym ustay przyczyny lub okolicznoci wyczajce moliwo tego powoania. 3a. onierz - kobieta, odbywajcy zasadnicz sub wojskow i zwolniony z tej suby z powodu uznania go za czasowo niezdolnego do czynnej suby wojskowej ze wzgldu na ci, nie podlega powoaniu do odbycia pozostaego okresu tej suby. Z dniem zwolnienia ze suby dowdca jednostki wojskowej przenosi tego onierza do rezerwy. 4. Odroczenia, o ktrym mowa w ust. 3, wojskowy komendant uzupenie udziela w przypadkach, o ktrych mowa w art. 39 ust. 1 pkt 1-6. 4a. onierza, o ktrym mowa w ust. 2 pkt 2, niepowoanego do odbycia pozostaego okresu zasadniczej suby wojskowej z powodu odroczenia tej suby, w przypadku, o ktrym mowa w art. 39 ust. 1 pkt 3, wojskowy komendant uzupenie przenosi do rezerwy w ostatnim dniu upywu cznego okresu trzydziestu szeciu miesicy tych odrocze. 5. Przeniesienie do rezerwy onierza zwolnionego przed odbyciem zasadniczej suby wojskowej, w przypadku uznania tego onierza za niezdolnego do czynnej suby wojskowej w czasie pokoju, naley do dowdcy jednostki wojskowej i nastpuje z dniem jego zwolnienia z tej suby. 6. Minister Obrony Narodowej moe, w drodze decyzji administracyjnej, na udokumentowany wniosek onierza uzasadniony szczeglnie wanymi wzgldami osobistymi lub rodzinnymi, zoony drog subow, zwolni go z czynnej suby wojskowej przed odbyciem zasadniczej suby wojskowej i przenie do rezerwy, jeeli nie stoj temu na przeszkodzie potrzeby uzupenieniowe Si Zbrojnych. uchyla si art. 87a; Art. 87a. 1. onierza, ktry odby nadterminow zasadnicz sub wojskow, dowdca jednostki wojskowej zwalnia z tej suby i, z wyjtkiem przypadku, o ktrym mowa w ust. 2 pkt 3, przenosi do rezerwy. 2. onierza odbywajcego nadterminow zasadnicz sub wojskow zwalnia si z tej suby przed upywem okresu, na ktry zgosi si do suby, w razie: 1) uznania ze wzgldu na stan zdrowia za trwale lub czasowo niezdolnego do czynnej suby wojskowej; 2) wybrania na posa, w tym do Parlamentu Europejskiego, lub senatora; 3) powoania do zawodowej suby wojskowej lub przyjcia do suby wojskowej w charakterze kandydata na onierza zawodowego; 4) uzyskania niedostatecznej oceny w opinii subowej; 5) skazania na kar pozbawienia wolnoci (aresztu wojskowego) lub orzeczenia rodka karnego pozbawienia praw publicznych; 6) utraty stopnia wojskowego; (89) 7) prawomocnego orzeczenia kary dyscyplinarnej usunicia z nadterminowej zasadniczej suby wojskowej; 8) niewyraenia przez onierza zgody na penienie suby w innej jednostce wojskowej, w przypadku rozformowania jednostki wojskowej, ktrej ewidencj jest objty; 9) niewyraenia przez onierza zgody na zmian stanowiska subowego, w przypadku skrelenia w etacie jednostki wojskowej dotychczas zajmowanego stanowiska subowego lub w przypadku
(88)

49

wydania prawomocnego orzeczenia o niezdolnoci do odbywania suby na dotychczas zajmowanym stanowisku; 10) zrzeczenia si obywatelstwa polskiego. 3. Zwolnienie onierza z nadterminowej zasadniczej suby wojskowej przed upywem okresu, na ktry zgosi si do tej suby, moe nastpi: 1) na wniosek onierza, uzasadniony szczeglnie wanymi wzgldami osobistymi lub rodzinnymi; 2) w okresie warunkowego zawieszenia wykonania kary pozbawienia wolnoci (aresztu wojskowego), jeeli nie wywizuje si z obowizkw subowych; (90) 3) (uchylony); 4) w przypadkach, o ktrych mowa w ust. 2 pkt 8 i 9, jeeli brak jest moliwoci wyznaczenia onierza na inne rwnorzdne lub nisze stanowisko subowe w tej samej lub innej jednostce wojskowej. 3a. onierza zwolnionego z nadterminowej zasadniczej suby wojskowej w przypadkach okrelonych w ust. 2 pkt 4 i 7-9 i ust. 3 pkt 2 i 4, ktry zosta pozostawiony w tej subie na podstawie dobrowolnego zgoszenia, jeeli odbywa zasadnicz sub wojskow i nadterminow zasadnicz sub wojskow cznie przez okres krtszy ni dziewi miesicy, dowdca jednostki wojskowej pozostawia w zasadniczej subie wojskowej w celu odbycia pozostaego okresu trwania tej suby.; (91) 4. (uchylony). Art. 88. 1. O koniecznoci sprawowania przez onierza bezporedniej opieki nad czonkiem rodziny, o ktrym mowa w art. 39 ust. 1 pkt 3, orzeka na wniosek tego onierza wjt lub burmistrz (prezydent miasta), okrelajc kadorazowo zgodnie z jego wnioskiem okres sprawowania tej opieki, jednorazowo nie duszy jednak ni dwanacie miesicy. 2. Decyzj wjta lub burmistrza (prezydenta miasta) dorcza si onierzowi i waciwemu organowi wojskowemu na pimie wraz z uzasadnieniem. 3. Od decyzji wjta lub burmistrza (prezydenta miasta) przysuguje onierzowi oraz waciwemu organowi wojskowemu odwoanie do wojewody w terminie czternastu dni od dnia dorczenia decyzji. Decyzja ta moe by zmieniona przez wojewod rwnie z urzdu, jeeli zostaa wydana z naruszeniem przepisw prawa. 4. Ostateczne decyzje w sprawach, o ktrych mowa w ust. 1, s wice dla dowdcw jednostek wojskowych. (92) 5. W sprawach orzekania o koniecznoci sprawowania przez onierza bezporedniej opieki nad czonkiem rodziny stosuje si przepisy wydane na podstawie art. 39a ust. 5. Art. 89. (uchylony). Art. 90. 1. onierze mog by zwolnieni z zasadniczej suby wojskowej przedterminowo z pozostawieniem w dyspozycji dowdcy jednostki wojskowej. 1a. Zwolnienie, o ktrym mowa w ust. 1, moe nastpi z przyczyn subowych uzasadniajcych natychmiastowe dokonanie zmiany stanu ewidencyjnego onierzy odbywajcych czynn sub wojskow w jednostce wojskowej. 1b. Zwolnienia, o ktrym mowa w ust. 1, dokonuje dowdca jednostki wojskowej za zgod lub na polecenie Ministra Obrony Narodowej. 1c. onierzom, o ktrych mowa w ust. 1, w okresie pozostawania w dyspozycji dowdcy jednostki wojskowej, nie przysuguj wiadczenia z tytuu odbywania czynnej suby wojskowej, okrelone w niniejszej ustawie. (93) 2. Przeniesienie do rezerwy onierzy zwolnionych z zasadniczej suby wojskowej przedterminowo naley do wojskowego komendanta uzupenie i nastpuje z upywem ustawowego czasu trwania tej suby, liczonego od dnia rozpoczcia jej odbywania. (94) 3. Przed przeniesieniem do rezerwy onierze zwolnieni z zasadniczej suby wojskowej przedterminowo mog by w kadym czasie wezwani przez dowdc jednostki wojskowej lub wojskowego komendanta uzupenie do dalszego jej odbywania. (95) 4. Nie wzywa si do odbycia pozostaego okresu zasadniczej suby wojskowej tych onierzy, ktrzy odbyli co najmniej osiem miesicy czynnej suby wojskowej. Art. 90a. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia: (96) 1) szczegowy sposb postpowania w zakresie zwalniania onierzy z zasadniczej suby wojskowej przed jej odbyciem i onierzy nadterminowej zasadniczej suby wojskowej przed

50

1)

2)

upywem okresu, na ktry zgosili si oni do tej suby, a take przenoszenia do rezerwy tych onierzy, ustalajc terminy, w ktrych nastpuje zwolnienie ze suby i przeniesienie do rezerwy, uwzgldniajc w nich okres przewidziany na rozliczenie si onierza z jednostk wojskow; szczegowy tryb postpowania w zakresie zwalniania onierzy z zasadniczej suby wojskowej przed jej odbyciem, a take przenoszenia do rezerwy tych onierzy, ustalajc terminy, w ktrych nastpuje zwolnienie ze suby i przeniesienie do rezerwy, uwzgldniajc czynnoci podlegajce wykonaniu przez poszczeglne organy wojskowe, zrnicowanie postpowania w zalenoci od podstaw zwolnienia oraz niezbdny okres konieczny do rozliczenia si onierza z jednostk wojskow; szczegowe przypadki, warunki i sposb postpowania w zakresie wzywania onierzy zwolnionych przedterminowo z zasadniczej suby wojskowej do odbycia pozostaego okresu tej suby, majc na wzgldzie, e wezwanie do odbycia pozostaego okresu zasadniczej suby wojskowej dorcza si onierzowi na pimie, co najmniej na trzy dni przed dniem stawienia si do tej suby. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. Rozdzia 4 Przeszkolenie wojskowe

Suba wojskowa studentw i absolwentw szk wyszych Art. 91. Ilekro w ustawie jest mowa o "absolwentach szk wyszych", rozumie si przez to osoby podlegajce kwalifikacji wojskowej, ktre zoyy egzaminy wymagane planem studiw, w tym egzamin dyplomowy, i uzyskay uprawnienia do otrzymania dyplomu. Art. 92. 1. Absolwenci szk wyszych s obowizani, z zastrzeeniem art. 93a i 95, do odbycia przeszkolenia wojskowego. 1. Absolwenci szk wyszych s obowizani do odbycia przeszkolenia wojskowego. 2. Obowizkowi odbycia przeszkolenia wojskowego podlegaj rwnie absolwenci szk wyszych, ktrzy ukoczyli studia za granic. 2a. Absolwenci szk wyszych zamiast przeszkolenia wojskowego mog odbywa na wasn prob zasadnicz sub wojskow. 3. Absolwenci szk wyszych bdcy onierzami rezerwy mog odby przeszkolenie wojskowe na wasn prob. 4. Rada Ministrw moe naoy, w drodze rozporzdzenia, obowizek odbycia przeszkolenia wojskowego rwnie na absolwentki szk wyszych posiadajce kwalifikacje przydatne do czynnej suby wojskowej. Przepis art. 48 ust. 2 stosuje si odpowiednio. Art. 93. 1. Przeszkolenie wojskowe absolwentw szk wyszych odbywa si w jednostkach wojskowych w wymiarze do trzech miesicy. 2. Absolwentw szk wyszych powouje si do odbycia przeszkolenia wojskowego nie pniej ni w terminie dwunastu miesicy od dnia otrzymania zawiadomienia przez wojskowego komendanta uzupenie o tym, e stali si oni absolwentami szk wyszych, a w przypadku wystpienia okolicznoci, o ktrych mowa w art. 46 ust. 2, nie pniej ni w terminie dwunastu miesicy od dnia zawiadomienia wojskowego komendanta uzupenie o ustaniu tych okolicznoci. Przepisy art. 46 ust. 3 i 4 oraz 10 i 11 stosuje si odpowiednio. 2a. W ostatnim dniu upywu okresu, o ktrym mowa w ust. 2, absolwentw szk wyszych niepowoanych do odbycia przeszkolenia wojskowego przenosi si do rezerwy, o ile nie zostan oni wczeniej przeniesieni do rezerwy na podstawie art. 46., 3. W sprawach odroczenia przeszkolenia wojskowego absolwentom szk wyszych stosuje si odpowiednio art. 38-43, z zastrzeeniem ust. 4. 3. W sprawach odroczenia przeszkolenia wojskowego absolwentom szk wyszych stosuje si odpowiednio art. 3842.

51

4. Wojskowy komendant uzupenie odracza absolwentowi szkoy wyszej, na jego wniosek, przeszkolenie wojskowe rwnie wtedy, gdy bezporednio po ukoczeniu studiw podj on nauk na studiach doktoranckich prowadzonych w systemie studiw dziennych. W takim przypadku absolwenta szkoy wyszej powouje si do odbycia przeszkolenia wojskowego nie pniej ni w cigu dwunastu miesicy od dnia uchylenia lub wyganicia decyzji o odroczeniu. Przepis art. 42 stosuje si odpowiednio. 5. (uchylony). 6. (uchylony). uchyla si art. 93a; Art. 93a. 1. Studenci bdcy osobami podlegajcymi kwalifikacji wojskowej, po zdaniu egzaminu z przysposobienia obronnego, o ktrym mowa w art. 166a ust. 3, mog odbywa przeszkolenie wojskowe w czasie tych studiw. 2. Przeszkolenie wojskowe studentw odbywa si w jednostkach wojskowych. 3. Czas trwania przeszkolenia wojskowego studentw wynosi do szeciu tygodni. 4. Przeszkolenie wojskowe studentw odbywa si w jednym nieprzerwanym okresie. uchyla si art. 93b; Art. 93b. 1. Student moe by powoany do odbycia przeszkolenia wojskowego, o ktrym mowa w art. 93a ust. 1, jeeli s spenione cznie nastpujce warunki: 1) odbycie przez studenta przysposobienia obronnego, o ktrym mowa w art. 166a ust. 1, i zdanie egzaminu, o ktrym mowa w art. 166a ust. 3; 2) zoenie przez studenta, nie pniej ni w terminie jednego miesica od dnia zdania egzaminu, o ktrym mowa w pkt 1, udokumentowanego wniosku do waciwego wojskowego komendanta uzupenie o powoanie go do odbycia tego przeszkolenia; 3) przeznaczenie studenta przez wojskowego komendanta uzupenie do odbycia przeszkolenia wojskowego; 4) potrzeby Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej. 1a. Studenci zamiast przeszkolenia wojskowego mog odbywa na wasn prob zasadnicz sub wojskow. 2. Studentom, ktrzy zgosz si do penienia suby w charakterze kandydatw na onierzy zawodowych, okrelonej w odrbnych przepisach, przysuguje pierwszestwo odbycia przeszkolenia wojskowego, o ktrym mowa w art. 93a ust. 1, przed innymi studentami. Art. 93c. Przeszkolenie wojskowe, o ktrym mowa w art. 92 ust. 1 i art. 93a ust. 1, koczy si egzaminem. Art. 93c. Przeszkolenie wojskowe, o ktrym mowa w art. 92 ust. 1, koczy si egzaminem. Art. 93d. Koszty zwizane z odbywaniem przeszkolenia wojskowego przez absolwentw szk wyszych i studentw pokrywa si z budetu Ministerstwa Obrony Narodowej. Art. 93d. Koszty zwizane z odbywaniem przeszkolenia wojskowego przez absolwentw szk wyszych pokrywa si z budetu pastwa z czci ktrej dysponentem jest Minister Obrony Narodowej. uchyla si art. 93e; Art. 93e. 1. Studentw, ktrzy odbyli i zdali egzamin z przysposobienia obronnego studentw, o ktrym mowa w art. 166a ust. 1, oraz zoyli wnioski o powoanie ich na przeszkolenie wojskowe odbywane w czasie studiw, ale nie zostali powoani do odbycia tego przeszkolenia w terminie do dnia, w ktrym stali si absolwentami szk wyszych, przenosi si do rezerwy z dniem, w ktrym stali si tymi absolwentami, o ile nie zostan oni wczeniej przeniesieni do rezerwy na podstawie art. 46. 2. Przepis ust. 1 nie ma zastosowania do studentw przeznaczonych do odbycia przeszkolenia wojskowego w czasie studiw, ktrzy: 1) nie mogli by powoani do odbycia tego przeszkolenia z powodu niespenienia wojskowego obowizku meldunkowego, niestawienia si na wezwanie organw wojskowych w sprawach
(101)

52

dotyczcych powszechnego obowizku obrony lub niepoddania si badaniom lekarskim lub psychologicznym; 2) nie przyjli karty powoania do odbycia tego przeszkolenia; 3) nie stawili si do odbycia tego przeszkolenia w miejscu i terminie okrelonych w karcie powoania. 3. Studenci, o ktrych mowa w ust. 2, ktrzy stan si absolwentami szk wyszych, podlegaj obowizkowi odbycia przeszkolenia wojskowego na zasadach oglnych. Art. 94. 1. onierzy, ktrzy odbyli przeszkolenie wojskowe, oraz studentw, ktrzy odbyli zajcia wojskowe okrelone w art. 95 ust. 1, przenosi do rezerwy odpowiednio dowdca jednostki wojskowej lub wojskowy komendant uzupenie. 2. W sprawach zwalniania onierzy z przeszkolenia wojskowego przed jego odbyciem stosuje si odpowiednio art. 87, 88 i 90a. 3. Studentw, ktrzy zoyli wniosek, o ktrym mowa w art. 93b ust. 1 pkt 2, i nie rozpoczli przeszkolenia wojskowego z przyczyn wymienionych w art. 87 ust. 2 pkt 2-4, przenosi si do rezerwy z dniem, w ktrym stali si absolwentami szk wyszych. uchyla si art. 95 Art. 95. 1. Osoby podlegajce kwalifikacji wojskowej bdce studentami uczelni morskich s obowizane do odbycia zaj wojskowych w czasie trwania studiw wyszych w tych uczelniach. Odbycie tych zaj jest rwnoznaczne z odbyciem przeszkolenia wojskowego, o ktrym mowa w art. 93 ust. 1. 2. Zajcia wojskowe s obowizkowym przedmiotem nauki objtym planem studiw wyszych, prowadzonym w studium wojskowym bdcym jednostk organizacyjn uczelni morskiej. 3. Zajcia wojskowe mog rwnie odbywa studentki uczelni morskiej, ktre w wyniku tej zgody ochotniczo stany do kwalifikacji wojskowej i zostay uznane za zdolne do czynnej suby wojskowej. 4. Studentw i studentki, ktrzy ukoczyli zajcia wojskowe i zdali egzamin z zaj wojskowych, wojskowy komendant uzupenie przenosi do rezerwy z dniem zdania tego egzaminu. 5. Koszty zwizane z utworzeniem i dziaalnoci studium wojskowego, o ktrym mowa w ust. 2, pokrywa si z czci budetu pastwa waciwej dla ministra, ktry nadzoruje uczelni morsk, w ramach ktrej funkcjonuje to studium. 6. Minister Obrony Narodowej w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw gospodarki morskiej okrela, w drodze rozporzdzenia: 1) tryb przeznaczania studentw i studentek uczelni morskich do odbycia zaj wojskowych oraz czas i sposb ich odbywania, 2) organizacj studium wojskowego, 3) programy zaj wojskowych majc na wzgldzie w szczeglnoci sposb i tryb postpowania organw wojskowych i uczelni morskich w zakresie przeznaczania studentw i studentek uczelni morskich do odbycia zaj wojskowych, czas trwania zaj wojskowych, termin ich rozpoczcia i zakoczenia, przypadki przeniesienia studentw i studentek uczelni morskich do innych uczelni morskich oraz wzr opinii wydawanej przez organ wojskowy po zdaniu egzaminu z zaj wojskowych. 7. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowe warunki i tryb pokrywania kosztw zwizanych z utworzeniem i dziaalnoci studiw wojskowych, uwzgldniajc fakt pokrywania tych kosztw z czci budetu pastwa waciwej dla ministra, ktry nadzoruje uczelni morsk, w ramach ktrej funkcjonuje studium wojskowe.; Art. 96. (uchylony). Art. 97. 1. Rada Ministrw, w drodze rozporzdzenia, moe zwolni absolwentw niektrych szk wyszych z obowizku odbycia przeszkolenia wojskowego. 2. Studenci, ktrzy nie stali si absolwentami szk wyszych, podlegaj obowizkowi odbycia czynnej suby wojskowej na zasadach oglnych. Art. 97a. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, tryb przeznaczania studentw i absolwentw szk wyszych do odbycia przeszkolenia wojskowego, sposb powoywania na to przeszkolenie, rodzaje oraz sposb jego odbywania i zwalniania z niego. W rozporzdzeniu naley w szczeglnoci okreli sposb i tryb postpowania organw wojskowych w zakresie wcielania do jednostek wojskowych w celu odbycia
(102)

53

przeszkolenia wojskowego oraz wyznaczania i zwalniania onierzy odbywajcych to przeszkolenie ze stanowisk subowych. Art. 97a. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, tryb przeznaczania i powoywania absolwentw szk wyszych do odbycia przeszkolenia wojskowego oraz zwalniania z niego, a take jego przebieg. W rozporzdzeniu naley w szczeglnoci uwzgldni, aby przy przeznaczaniu i powoywaniu absolwentw szk wyszych do odbycia przeszkolenia wojskowego dy do zapewnienia zgodnoci wyksztacenia, kierunku studiw lub kwalifikacji zawodowych posiadanych przez absolwentw szk wyszych z potrzebami uzupenieniowymi Si Zbrojnych, a w zakresie przebiegu przeszkolenia wojskowego przyjmowanie do jednostek wojskowych w celu odbycia przeszkolenia wojskowego i zwalnianie z niego odbywao si sprawnie i z zachowaniem indywidualnego charakteru przyjcia kadego absolwenta wyznaczanie i zwalnianie onierzy ze stanowisk subowych uwzgldniao zrnicowane uwarunkowania suby. Art. 97b. W zakresie podlegania przez absolwentw szk wyszych obowizkowi odbywania przeszkolenia wojskowego przepis art. 47a stosuje si odpowiednio. Art. 98. (uchylony).

Rozdzia 4a Suba przygotowawcza Art. 98a. 1. Ochotnicy posiadajcy uregulowany stosunek do suby wojskowej, a take inne osoby niepodlegajce obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej lub przeszkolenia wojskowego, mog peni na ich wniosek lub za ich zgod sub przygotowawcz. 2. Suby przygotowawczej nie peni si w okresie trwania obowizku odbywania zasadniczej suby wojskowej i przeszkolenia wojskowego. 3. Stosunek subowy suby przygotowawczej powstaje w drodze powoania, na podstawie dobrowolnego zgoszenia si do tej suby. 4. Do suby przygotowawczej moe by powoana osoba niekarana za przestpstwo umylne, posiadajca obywatelstwo polskie, odpowiedni zdolno fizyczn i psychiczn do penienia czynnej suby wojskowej, wiek co najmniej osiemnastu lat i wyksztacenie: 1) co najmniej wysze w przypadku ksztacenia na potrzeby korpusu oficerw. 2) co najmniej rednie w przypadku ksztacenia na potrzeby korpusu podoficerw; 3) co najmniej gimnazjalne w przypadku ksztacenia na potrzeby korpusu szeregowych. Art. 98b. 1. onierzy suby przygotowawczej ksztaci si w szkoach wojskowych i orodkach szkolenia. 2. Szkoami wojskowymi, o ktrych mowa w ust. 1, s uczelnie wojskowe i szkoy podoficerskie. 3. onierzy suby przygotowawczej ksztac na potrzeby korpusu: 1) oficerw uczelnie wojskowe; 2) podoficerw szkoy podoficerskie; 3) szeregowych orodki szkolenia. 4. onierzy suby przygotowawczej ksztaconych na potrzeby korpusu szeregowych w ramach tego ksztacenia mona rwnie szkoli w jednostkach wojskowych. 5. Suba przygotowawcza koczy si egzaminem. Art. 98c. Z dniem rozpoczcia penienia suby przygotowawczej, onierze suby przygotowawczej otrzymuj bez szczeglnego nadania tytu: 1) podchorego, jeeli ksztac si na oficera; 2) kadeta, jeeli ksztac si na podoficera; 3) elewa, jeeli ksztac si na szeregowego. Art. 98d. 1. Czas trwania suby przygotowawczej wynosi: 1) dla onierza ksztaccego si na oficera do szeciu miesicy;

54

2) dla onierza ksztaccego si na podoficera do piciu miesicy; 3) dla onierza ksztaccego si na szeregowego do czterech miesicy. 2. Suba przygotowawcza w przypadku studentw uczelni wyszych moe by peniona w kilku okresach w czasie letnich przerw wakacyjnych. Art. 98e. 1. onierza, ktry wczeniej nie peni czynnej suby wojskowej, w tym zawodowej suby wojskowej lub suby kandydackiej, z dniem zwolnienia ze suby przygotowawczej komendant szkoy wojskowej lub orodka szkolenia albo dowdca jednostki wojskowej przenosi do rezerwy. 2. onierza penicego sub przygotowawcz zwalnia si z tej suby, przed upywem czasu jej trwania, w razie: 1) zrzeczenia si obywatelstwa polskiego; 2) wybrania na posa, w tym do Parlamentu Europejskiego, lub senatora; 3) uznania ze wzgldu na stan zdrowia za trwale lub czasowo niezdolnego do czynnej suby wojskowej; 4) utraty stopnia wojskowego albo degradacji; 5) prawomocnego orzeczenia kary dyscyplinarnej usunicia ze suby przygotowawczej; 6) prawomocnego orzeczenia rodka karnego pozbawienia praw publicznych lub zakazu wykonywania zawodu onierza; 7) skazania prawomocnym wyrokiem na kar ograniczenia wolnoci lub pozbawienia wolnoci; 8) zoenia wniosku w tej sprawie przez onierza. 3. Zwolnienie ze suby przygotowawczej nastpuje decyzj komendanta szkoy wojskowej lub orodka szkolenia albo decyzj dowdcy jednostki wojskowej. 4. W przypadku zwolnienia onierza ze suby przygotowawczej lub odmowy przyjcia przez niego przydziau kryzysowego onierz ten nie ponosi kosztw, zwizanych z przebiegiem tej suby, take w przypadku niepodjcia przez niego, w innej formie, czynnej suby wojskowej. Art. 98f. Okres penienia suby przygotowawczej wlicza si pracownikowi do okresu zatrudnienia w zakresie wszystkich uprawnie wynikajcych ze stosunku pracy. Art. 98g. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) szczegowe warunki, tryb i terminy powoywania do suby przygotowawczej, w tym wzr wniosku i dokumenty skadane o powoanie do tej suby, oraz przypadki i terminy zwalniania z tej suby, uwzgldniajc potrzeby uzupenieniowe Narodowych Si Rezerwowych i rne okresy ksztacenia; 2) przebieg suby przygotowawczej, w tym przypadki, sposb i tryb opiniowania onierzy penicych sub przygotowawcz oraz tryb skadania zaale w sprawach przebiegu suby przygotowawczej, uwzgldniajc cele i charakter tej suby; 3) regulamin ksztacenia dla onierzy suby przygotowawczej, przebieg i czas trwania ksztacenia, w zalenoci od korpusu, na ktrego potrzeby onierz bdzie ksztacony, uwzgldniajc potrzeb optymalizacji efektw tego ksztacenia.

Rozdzia 5 wiczenia wojskowe i okresowa suba wojskowa Suba wojskowa onierzy rezerwy

Art. 99. onierzem rezerwy jest osoba przeniesiona do rezerwy po zwolnieniu z czynnej suby wojskowej, w tym z zawodowej suby wojskowej lub ze suby wojskowej kandydatw na onierzy zawodowych, albo bez odbycia tej suby, jeeli w dalszym cigu podlega obowizkowi suby wojskowej oraz w przypadkach, o ktrych mowa w art. 58 ust. 3.

55

Art. 99. 1. onierzem rezerwy jest osoba, ktra zoya przysig wojskow i zostaa przeniesiona do rezerwy po zwolnieniu z czynnej suby wojskowej, w tym z zawodowej suby wojskowej lub ze suby kandydackiej, jeeli w dalszym cigu podlega obowizkowi suby wojskowej. 2. Osobom, o ktrych mowa w ust. 1, przysuguje tytu onierza rezerwy. Art. 99a. 1. onierze rezerwy, ktrym nadano przydziay kryzysowe, tworz Narodowe Siy Rezerwowe. 2. onierza rezerwy, ktry ochotniczo zgosi si do wykonywania obowizkw w ramach Narodowych Si Rezerwowych, speniajcego warunki do zawarcia kontraktu, wojskowy komendant uzupenie kieruje do dowdcy jednostki wojskowej, w ktrej ma by nadany przydzia kryzysowy. 3. onierz rezerwy moe w kadym czasie wycofa wniosek o zawarcie kontraktu, jednak nie pniej ni do czasu jego zawarcia. Jako rwnoznaczn z wycofaniem wniosku traktuje si odmow poddania si badaniom lekarskim lub psychologicznym, niestawienie si w okrelonym terminie w wojskowej komisji lekarskiej, wojskowej pracowni psychologicznej lub w jednostce wojskowej, a take odmow zawarcia kontraktu. 4. Kontrakt powinien zawiera: 1) oznaczenie stron stopie wojskowy, imi i nazwisko oraz nazw stanowiska subowego dowdcy jednostki wojskowej, a take stopie wojskowy, imi i nazwisko, imi ojca, adres zameldowania, seri i numer dowodu tosamoci oraz numer PESEL i numer identyfikacji podatkowej onierza rezerwy, ktry ochotniczo zgosi si do wykonywania obowizkw w ramach Narodowych Si Rezerwowych; 2) dat i miejsce podpisania; 3) okrelenie dnia przyjcia obowizkw, wynikajcych z nadania przydziau kryzysowego oraz dnia, do ktrego kontrakt obowizuje; 4) okrelenie rodzaju stanowisk subowych, na ktrych bdzie peniona suba wojskowa w przypadku powoania do niej, oraz prognozowanego okresu penienia suby i tryb powoania do suby; 5) zobowizanie dowdcy do informowania onierza o terminach odbywania wicze wojskowych, z wyjtkiem wicze prowadzonych w trybie natychmiastowego stawiennictwa; 6) zobowizanie onierza rezerwy do odbycia wicze wojskowych przygotowujcych do nadania przydziau kryzysowego oraz wicze wojskowych odbywanych w ramach tego przydziau, w tym wicze wojskowych rotacyjnych; 7) zobowizanie onierza rezerwy do przyjcia przydziau kryzysowego w okrelonym terminie; 8) zobowizanie onierza rezerwy do penienia okresowej suby wojskowej, w tym poza granicami pastwa, oraz jego owiadczenie, e znane mu s zasady penienia tej suby. 5. Kontrakt moe by zawarty, jeeli wystpuj potrzeby uzupenieniowe Si Zbrojnych uzasadniajce nadanie przydziau kryzysowego. 6. Kontrakt moe by zawarty wycznie z onierzem rezerwy, ktry ochotniczo zgosi si do jego zawarcia, a ponadto spenia cznie nastpujce warunki: 1) posiada orzeczenie wojskowej pracowni psychologicznej w zakresie braku przeciwwskaza do penienia czynnej suby wojskowej; 2) nie by przeznaczony do suby zastpczej; 3) nie by karany za przestpstwo umylne; 4) posiada wyksztacenie co najmniej gimnazjalne przewidziane dla stanowisk przeznaczonych dla szeregowych lub co najmniej rednie przewidziane dla stanowisk przeznaczonych dla podoficerw albo co najmniej wysze przewidziane dla stanowisk przeznaczonych dla oficerw; 5) posiada przygotowanie zawodowe oraz kwalifikacje i umiejtnoci przydatne w subie wojskowej; 6) zaliczy z ocen pozytywn sprawdzian z wychowania fizycznego zorganizowany przez dowdc jednostki wojskowej; 7) peni sub przygotowawcz i zda egzamin, o ktrym mowa w art. 98b ust. 5, w przypadku onierza rezerwy, ktry wczeniej nie odbywa czynnej suby wojskowej. 7. Zawarcie kontraktu moe by rwnie uzalenione od posiadania przez onierza rezerwy orzeczenia wojskowej komisji lekarskiej o jego zdolnoci do penienia suby poza granicami kraju oraz powiadczenia bezpieczestwa. Dowdca jednostki wojskowej lub wojskowy komendant uzupenie, przed zawarciem kontraktu, moe wystpi z wnioskiem o wydanie przez odpowiedni sub ochrony pastwa powiadczenia bezpieczestwa. 8. Kontrakt wygasa w przypadku uniewanienia lub wyganicia przydziau kryzysowego, a take w przypadku pisemnej rezygnacji przez onierza rezerwy z zawartego kontraktu dokonanej przed dniem, w ktrym decyzja o nadaniu przydziau kryzysowego staa si ostateczna lub nieprzyjcia przydziau kryzysowego w okrelonym terminie.

56

Art. 99b. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) tryb zawierania kontraktu, zapewniajc wspprac wojskowych komendantw uzupenie i dowdcw jednostek wojskowych ora uwzgldniajc potrzeb sprawnego ustalania przydatnoci do suby wojskowej osb ubiegajcych si o jego zawarcie; 2) wzory wniosku i kontraktu, majc na uwadze to, e wzr wniosku powinien zawiera w szczeglnoci informacj ochotnika o przygotowaniu zawodowym oraz szczeglnych kwalifikacjach i umiejtnociach przydatnych w subie wojskowej oraz klauzul, e zoenie wniosku nie powoduje obowizku zawarcia kontraktu, a wzr kontraktu powinien zawiera elementy okrelone w art. 99a ust. 4 oraz obejmowa w szczeglnoci informacj o moliwoci rezygnacji przez onierza rezerwy z zawartego kontraktu, wycznie do dnia, w ktrym decyzja o nadaniu przydziau kryzysowego staa si ostateczna, a take pouczenie o obowizku stawienia si do czynnej suby wojskowej i jej penienia w przypadku powoania do niej, z zachowaniem dla tego wzoru moliwie uproszczonej formy. Art. 100. 1. Obowizek suby wojskowej onierzy rezerwy polega na odbywaniu wicze wojskowych. 2. Do odbycia wicze wojskowych nie powouje si onierzy rezerwy, ktrzy: 1) prowadz wasn kampani wyborcz - w czasie jej trwania; 2) zostali wybrani do Sejmu, Senatu lub organw samorzdu terytorialnego - w czasie trwania kadencji; 3) odbyli sub zastpcz. 3. Niezalenie od wicze wojskowych, onierzy rezerwy mona powoa do okresowej suby wojskowej w przypadkach uzasadnionych potrzebami obrony pastwa lub potrzebami Si Zbrojnych, albo potrzebami zwalczania klsk ywioowych i likwidacji ich skutkw. Art. 100. 1. Obowizek suby wojskowej onierzy rezerwy w czasie pokoju, polega na odbywaniu wicze wojskowych oraz penieniu okresowej suby wojskowej. 2. Na wiczenia wojskowe mona powoa: 1) onierzy rezerwy posiadajcych nadane przydziay kryzysowe; 2) onierzy rezerwy, na ich wniosek lub za zgod, w drodze ochotniczego zgoszenia si na te wiczenia jeli przemawiaj za tym potrzeby Si Zbrojnych; 3) osoby przeniesione do rezerwy niebdce onierzami rezerwy, ktre ochotniczo zgosiy si do odbycia wicze wojskowych, jeli przemawiaj za tym potrzeby Si Zbrojnych. 3. Na wiczenia wojskowe i do okresowej suby wojskowej nie powouje si onierzy rezerwy, ktrzy: 1) prowadz wasn kampani wyborcz w przypadku kandydowania do organw, o ktrych mowa w art. 65 ust. 4 w czasie jej trwania; 2) zostali wybrani na posa, w tym do Parlamentu Europejskiego, albo senatora w czasie trwania kadencji kadencji; 3) zostali przeznaczeni do odbycia suby zastpczej lub odbyli t sub. Art. 101. 1. Wojskowy komendant uzupenie na wniosek onierza rezerwy udziela mu informacji o przewidywanym powoaniu go w danym roku kalendarzowym do odbycia wicze wojskowych. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje si do onierzy rezerwy powoywanych na wiczenia wojskowe w trybie natychmiastowego stawiennictwa. Art. 101. 1. wiczenia wojskowe mog by odbywane, jako: 1) jednodniowe; 2) krtkotrwae trwajce nieprzerwanie do trzydziestu dni; 3) dugotrwae trwajce nieprzerwanie do dziewidziesiciu dni; 4) rotacyjne trwajce cznie do trzydziestu dni i odbywane z przerwami w okrelonych dniach w cigu danego roku kalendarzowego. 2. onierze rezerwy posiadajcy nadane przydziay kryzysowe: 1) odbywaj corocznie wiczenia wojskowe rotacyjne; 2) mog odbywa wiczenia wojskowe w trybie natychmiastowego stawiennictwa, nie czciej jednak ni jeden raz w cigu roku kalendarzowego, a w razie powoania na te wiczenia, odbyty ich okres zalicza si do czasu trwania wicze wojskowych rotacyjnych; 3) mog zosta zobowizani do odbycia, w okresie obowizywania przydziau kryzysowego, wicze wojskowych krtkotrwaych;

57

4) na ich wniosek lub za zgod mog odbywa wiczenia wojskowe krtkotrwae i dugotrwae, jeeli takie s potrzeby Si Zbrojnych. 3. onierze rezerwy, za ich zgod, w drodze ochotniczego zgoszenia si, na potrzeby zawarcia kontraktu w celu nadania przydziau kryzysowego, mog odbywa wiczenia wojskowe krtkotrwae albo dugotrwae. 4. Na wiczenia wojskowe mog zosta powoani onierze rezerwy i osoby przeniesione do rezerwy niebdce onierzami rezerwy w wyniku ochotniczego zgoszenia si. 5. W przypadkach, o ktrych mowa w ust. 2 pkt 1-3 i ust. 10, powoanie na wiczenie wojskowe nie wymaga wniosku lub zgody onierzy rezerwy i osb przeniesionych do rezerwy niebdcych onierzami rezerwy. 6. onierzy rezerwy zwalnia si z wicze wojskowych po upywie czasu ich trwania okrelonego w karcie powoania. 7. onierzy rezerwy powoanych na wiczenia wojskowe w trybie natychmiastowego stawiennictwa zwalnia si po ustaniu przyczyn ich powoania. 8. onierzy rezerwy zwalnia si z wicze wojskowych przed ich odbyciem w przypadku uniewanienia jego przydziau kryzysowego. 9. onierzy rezerwy mona zwolni z wicze wojskowych przed ich odbyciem rwnie w przypadku wystpienia okolicznoci uzasadniajcych uniewanienie przydziau kryzysowego. 10. Rada Ministrw, w drodze rozporzdzenia, moe zarzdzi wprowadzenie obowizkowych wicze wojskowych dla onierzy rezerwy i innych osb, o ktrych mowa odpowiednio w art. 100 ust. 2 pkt 2 i 3, w przypadkach zagroenia bezpieczestwa lub wystpienia potrzeb Si Zbrojnych, a take w okresie trwania obowizku odbywania zasadniczej suby wojskowej oraz przeszkolenia wojskowego. Art. 101a. 1. onierz rezerwy moe ochotniczo zgasza si do odbycia wicze wojskowych, w tym odbywanych w skadzie jednostki wojskowej poza granicami pastwa, przez zoenie wniosku do wojskowego komendanta uzupenie. 2. Zoenie wniosku, o ktrym mowa w ust. 1, nie powoduje obowizku powoania onierza rezerwy do odbycia wicze wojskowych i jest traktowane jako jego zgoda na powoanie w kadym czasie, jednak nie pniej ni w cigu szeciu miesicy od dnia zoenia wniosku. 3. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, tryb postpowania w sprawach ochotniczego zgaszania si do odbycia wicze wojskowych, uwzgldniajc kwalifikacje ochotnikw przydatne w czynnej subie wojskowej oraz potrzeby uzupenieniowe Si Zbrojnych. Art. 101b. 1. onierze rezerwy odbywaj wiczenia wojskowe w jednostkach wojskowych i zwizkach organizacyjnych. 2. onierze rezerwy mog odbywa wiczenia wojskowe rwnie w innych ni okrelone w ust. 1 jednostkach organizacyjnych podporzdkowanych Ministrowi Obrony Narodowej lub przez niego nadzorowanych, wykonujcych zadania w zakresie spraw mobilizacyjnych oraz szkolenia onierzy rezerwy, jeeli jednostkami tymi kieruj lub w celu wykonywania tych zada w jednostkach tych peni czynn sub wojskow onierze zawodowi. 3. W przypadku prowadzenia wicze wojskowych w jednostkach organizacyjnych, o ktrych mowa w ust. 2, waciwym do wykonywania czynnoci okrelonych dla dowdcy jednostki wojskowej w zakresie wicze wojskowych onierzy rezerwy jest kierownik jednostki organizacyjnej, jeeli jest onierzem zawodowym, a w innym przypadku onierz zawodowy penicy czynn sub wojskow w tej jednostce, wyznaczony do realizacji zada w zakresie spraw mobilizacyjnych oraz szkolenia onierzy rezerwy. Art. 101c. 1. Dowdca jednostki wojskowej, do ktrej onierze rezerwy posiadaj nadane przydziay kryzysowe, ustala w formie zbiorowego wykazu dla jednostki wojskowej - dni, w ktrych w danym roku kalendarzowym odbywane s przez nich wiczenia wojskowe rotacyjne. Wykaz ten nie obejmuje wicze wojskowych prowadzonych w trybie natychmiastowego stawiennictwa. 2. Wykaz, o ktrym mowa w ust. 1, sporzdza si nie pniej ni na trzydzieci dni przed upywem roku kalendarzowego poprzedzajcego rok kalendarzowy, w ktrym bd odbywane wiczenia wojskowe rotacyjne i zapoznaje z nim, za pisemnym potwierdzeniem, onierzy rezerwy, a wycig z tego wykazu przesya wojskowemu komendantowi uzupenie w celu powoania tych onierzy na wiczenia wojskowe. 3. Ustalenie dni, o ktrych mowa w ust. 1, w pierwszym roku kalendarzowym, w ktrym nadano onierzowi rezerwy przydzia kryzysowy, moe nastpi w cigu tego samego roku w formie zacznika do wykazu.

58

4. Wykaz, o ktrym mowa w ust. 1, moe by zmieniany za zgod onierza rezerwy, z wyjtkiem zmian wynikajcych z przeprowadzenia wicze wojskowych w trybie natychmiastowego stawiennictwa oraz penienia okresowej suby wojskowej. 5. onierz rezerwy, po zapoznaniu z wykazem, o ktrym mowa w ust. 1, informuje niezwocznie swojego pracodawc o dniach, w ktrych bdzie odbywa wiczenia wojskowe rotacyjne, oraz o zmianach w wykazie, o ktrych mowa w ust. 4, a take powiadamia go o powoaniu na te wiczenia. Art. 102. (uchylony). Art. 103. 1. czny czas trwania wicze wojskowych przez cay okres pozostawania onierza w rezerwie nie moe przekracza: 1) dla szeregowych, ktrzy odbyli zasadnicz sub wojskow - dwunastu miesicy; 2) dla szeregowych, ktrzy nie odbyli zasadniczej suby wojskowej - pitnastu miesicy; 3) dla podoficerw - osiemnastu miesicy; 4) dla oficerw - dwudziestu jeden miesicy. 2. wiczenia wojskowe odbyte w stopniu szeregowego lub w stopniu podoficerskim zalicza si do cznego czasu wicze wojskowych ustalonego dla oficerw. Art. 104. 1. Czas trwania wicze wojskowych nie moe przekracza cznie dziewidziesiciu dni w cigu roku. 2. onierz rezerwy moe odbywa wiczenia wojskowe trwajce do dwudziestu czterech godzin nie wicej ni trzy razy w roku, a pozostae wiczenia raz w roku. Niezalenie od tych wicze onierz rezerwy moe odbywa nie wicej ni jeden raz w roku wiczenia wojskowe prowadzone w celu sprawdzenia gotowoci mobilizacyjnej i bojowej jednostek wojskowych. 3. W przypadkach gdy wymaga tego konieczno zapewnienia obrony lub bezpieczestwa pastwa, Rada Ministrw, w drodze rozporzdzenia, moe przeduy czas trwania wicze wojskowych o okres nieprzekraczajcy cznie szeciu miesicy w cigu roku. Art. 105. Przepisw art. 103 i 104 nie stosuje si do wicze wojskowych zwizanych z udziaem w zwalczaniu klsk ywioowych i likwidacji ich skutkw, akcjami poszukiwawczymi oraz ratowania ycia ludzkiego, a take wicze, na ktre powoanie nastpio w wyniku ochotniczego zgoszenia si onierza rezerwy. Art. 106. Minister Obrony Narodowej okrela, w drodze rozporzdzenia, sposb i form odbywania wicze wojskowych oraz ich ilo i czas trwania dla poszczeglnych grup onierzy rezerwy, stosownie do ich wieku oraz stopnia i rodzaju wyszkolenia wojskowego. Art. 106. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, tryb powoywania na wiczenia wojskowe i zwalniania z tych wicze, sposb odbywania wicze wojskowych, a take ich liczb i czas trwania dla poszczeglnych grup onierzy rezerwy, stosownie do stopnia i rodzaju wyszkolenia wojskowego oraz wyksztacenia, uwzgldniajc potrzeby uzupenieniowe Si Zbrojnych, w tym Narodowych Si Rezerwowych, oraz zrnicowane okresy szkolenia w jednostkach wojskowych. Rozporzdzenie powinno w szczeglnoci uwzgldnia sposb i tryb postpowania organw wojskowych podczas odbywania wicze wojskowych w zakresie przyjmowania onierzy rezerwy i innych osb do suby wojskowej, wyznaczania na stanowiska subowe, zmiany stanowisk subowych i zwalniania onierzy ze stanowisk subowych, przenoszenia do innych jednostek wojskowych, delegowania i podry subowych, a take rodzaje i sposb opiniowania subowego, z uwzgldnieniem prawa onierzy do skadania zaale w tych sprawach. Art. 107. Duchowni, z wyjtkiem wybieranych na okrelon kadencj, oraz czonkowie zakonw mog by powoywani do odbywania wicze wojskowych tylko w celu przeszkolenia do penienia funkcji kapelana wojskowego, za zgod waciwego przeoonego kocielnego. Art. 108. 1. Do okresowej suby wojskowej, z zastrzeeniem ust. 1a, powouje si onierzy rezerwy, a take przenosi si do tej suby onierzy odbywajcych zasadnicz sub wojskow, przeszkolenie wojskowe, wiczenia wojskowe lub nadterminow zasadnicz sub wojskow. 1a. Do okresowej suby wojskowej nie powouje si onierzy rezerwy, o ktrych mowa w art. 100 ust. 2.
(103)

59

1b. onierzy okresowej suby wojskowej mona wyznacza na stanowiska subowe lub funkcje wojskowe okrelone w etacie jednostki wojskowej czasu pokoju lub wojny. 1c. Rada Ministrw, w drodze rozporzdzenia, moe zarzdzi wprowadzenie okresowej suby wojskowej w przypadkach uzasadnionych potrzebami obrony pastwa lub potrzebami Si Zbrojnych albo potrzebami zwalczania klsk ywioowych i likwidacji ich skutkw. W rozporzdzeniu naley okreli liczb osb, ktre mona powoa lub przenie do okresowej suby wojskowej po jej wprowadzeniu. (104) 2. czny czas trwania okresowej suby wojskowej nie moe przekracza jednorazowo dwunastu miesicy oraz dwudziestu czterech miesicy przez okres pozostawania onierza w rezerwie. 2a. W stosunku do onierzy rezerwy, ktrzy zostali powoani do okresowej suby wojskowej w trybie ochotniczym, na ich wniosek, nie stosuje si ogranicze dotyczcych czasu penienia tej suby, o ktrych mowa
w ust. 2.

3. Jeeli onierz podlegajcy zwolnieniu z okresowej suby wojskowej w zwizku z upywem czasu trwania tej suby lub orzeczeniem niezdolnoci do suby wojskowej jest niezdolny do pracy z powodu choroby stwierdzonej orzeczeniem lekarskim, czas trwania okresowej suby wojskowej przedua si na jego prob na okres choroby, nieprzekraczajcy szeciu miesicy. 4. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia, szczeglne uprawnienia onierzy odbywajcych okresow sub wojskow, z uwzgldnieniem moliwoci przyznania tym onierzom w okresie penienia suby, w zalenoci od posiadanego stopnia wojskowego, uprawnie odpowiednio onierzy odbywajcych nadterminow zasadnicz sub wojskow lub zawodow sub wojskow penion na podstawie kontraktu na penienie suby terminowej. 5. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, sposb odbywania okresowej suby wojskowej. Rozporzdzenie powinno w szczeglnoci okrela sposb i tryb postpowania organw wojskowych w zakresie wcielania onierzy rezerwy do okresowej suby wojskowej, wyznaczania, zmiany i zwalniania onierzy ze stanowisk subowych, przenoszenia do innych jednostek wojskowych, delegowania i podry subowych, a take rodzaje i sposb opiniowania subowego, z uwzgldnieniem prawa onierzy do skadania zaale w tych sprawach. Art. 108. 1. Okresow sub wojskow peni si w przypadkach uzasadnionych potrzebami obrony pastwa, potrzebami Si Zbrojnych lub zarzdzania kryzysowego, zwalczania klsk ywioowych i likwidacji ich skutkw, dziaa antyterrorystycznych, ochrony mienia, akcji poszukiwawczych oraz ratowania lub ochrony zdrowia i ycia ludzkiego, oczyszczania terenw z materiaw wybuchowych i niebezpiecznych pochodzenia wojskowego oraz ich unieszkodliwiania, a take wykonywania zada przez Siy Zbrojne poza granicami pastwa. 2. Okresow sub wojskow peni si w jednostkach wojskowych. 3. onierza rezerwy penicego okresow sub wojskow wyznacza si na stanowiska subowe lub funkcje wojskowe okrelone w etacie jednostki wojskowej. 4. onierza rezerwy penicego okresow sub wojskow mona przenosi do innej jednostki wojskowej, delegowa lub kierowa w podr subow, jeeli przemawiaj za tym wzgldy subowe, w tym w szczeglnoci szkoleniowe lub zwizane z wykonywaniem zada przez jednostki wojskowe, w tym o charakterze reprezentacyjnym. 5. W ramach okresowej suby wojskowej onierz rezerwy moe by wyznaczony lub skierowany do penienia tej suby poza granicami pastwa. Zobowizanie onierza rezerwy do penienia suby poza granicami pastwa, o ktrym mowa w art. 99a ust. 4 pkt 8, stanowi jednoczenie pisemn zgod, o ktrej mowa w art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o zasadach uycia lub pobytu Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej poza granicami pastwa (Dz. U. Nr 162, poz. 1117, z 2004 r. Nr 210, poz. 2135 oraz z 2009 r. Nr 79, poz. 669). 6. Czas trwania okresowej suby wojskowej w okresie posiadania przez onierza rezerwy przydziau kryzysowego nie moe przekracza cznie dwudziestu czterech miesicy. 7. Czas trwania okresowej suby wojskowej, o ktrym mowa w ust. 6, moe zosta wyduony przez dowdc jednostki wojskowej za zgod onierza rezerwy do trzydziestu szeciu miesicy. 8. onierza rezerwy zwalnia si z okresowej suby wojskowej po ustaniu przyczyny powoania go do tej suby, nie pniej jednak ni po upywie czasu, o ktrym mowa w ust. 6 lub 7. 9. onierza rezerwy zwalnia si z okresowej suby wojskowej przed upywem czasu, o ktrym w ust. 6 lub 7, w przypadku uniewanienia jego przydziau kryzysowego. 10. onierza rezerwy mona zwolni z okresowej suby wojskowej przed upywem czasu, o ktrym w ust. 6 lub 7, rwnie w przypadku wystpienia okolicznoci uzasadniajcych uniewanienie przydziau kryzysowego.

60

11. W roku kalendarzowym, w ktrym onierz rezerwy peni okresow sub wojskow, dowdca jednostki wojskowej moe zwolni tego onierza z odbywania wicze wojskowych, z wyjtkiem wicze prowadzonych w trybie natychmiastowego stawiennictwa. 12. onierzom rezerwy penicym okresow sub wojskow przysuguj, odpowiednio do posiadanego stopnia wojskowego, uprawnienia onierzy penicych kontraktow zawodow sub wojskow, o ktrej mowa w ustawie z dnia 11 wrzenia 2003 r. o subie wojskowej onierzy zawodowych. 13. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowy sposb penienia okresowej suby wojskowej oraz tryb postpowania organw wojskowych w zakresie: 1) przyjmowania onierzy rezerwy do okresowej suby wojskowej, zapewniajc sprawne przejcie osb powoanych do odbycia tej suby; 2) wyznaczania na stanowiska subowe, zmiany stanowisk subowych i zwalniania onierzy ze stanowisk subowych, przenoszenia do innych jednostek wojskowych, delegowania i podry subowych, w tym wyznaczania i kierowania do penienia suby poza granicami pastwa, uwzgldniajc cel dokonywania tych czynnoci; 3) opiniowania subowego, z uwzgldnieniem prawa onierzy do skadania zaale w tych sprawach. Rozdzia 6 Suba wojskowa w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny Art. 109. 1. W razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny osoby uznane za zdolne do suby wojskowej, niezalenie od ich przeznaczenia, mog by w kadym czasie powoane do czynnej suby wojskowej. 2. Do czynnej suby wojskowej mog by powoane rwnie inne osoby, ktre zgosiy si do penienia tej suby w drodze zacigu ochotniczego. 2a. Zacig ochotniczy przeprowadza wojskowy komendant uzupenie waciwy ze wzgldu na miejsce pobytu staego (zamieszkania) lub pobytu czasowego ochotnika, trwajcego ponad trzy miesice.; 2b. Obywatele polscy majcy stae miejsce zamieszkania za granic w sprawach zacigu ochotniczego zgaszaj si do polskich przedstawicielstw dyplomatycznych. 2c. W ramach zacigu ochotniczego nie powouje si do czynnej suby wojskowej osb, ktre na podstawie odrbnych przepisw nie podlegaj obowizkowi tej suby w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny. 3. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowe zasady przeprowadzania zacigu ochotniczego, z uwzgldnieniem sytuacji, w ktrych przeprowadzany bdzie zacig, sposobu ogaszania zacigu, warunkw, jakie musz spenia osoby podejmujce zacig, oraz sposobu postpowania z osobami zgaszajcymi si w ramach zacigu ochotniczego bezporednio do dowdcw jednostek wojskowych. Art. 109a. 1. Osoby posiadajce przydzia mobilizacyjny s obowizane w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny stawi si w miejscu i czasie okrelonych w karcie mobilizacyjnej. Osoby posiadajce pracowniczy przydzia mobilizacyjny s obowizane stawi si w miejscu i czasie okrelonych w karcie mobilizacyjnej, w razie ogoszenia mobilizacji, w czasie stanu wojennego oraz w czasie wojny. 2. onierze rezerwy, o ktrych mowa w art. 59a ust. 1, staj si z mocy prawa po ogoszeniu mobilizacji lub w czasie wojny onierzami w czynnej subie wojskowej z chwil stawienia si do tej suby w okrelonym miejscu i czasie. 3. W razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny dotychczasowy stosunek pracy pracownika, ktremu nadano pracowniczy przydzia mobilizacyjny do jednostki wojskowej, z dniem jego stawienia si do tej jednostki, okrelonym w karcie mobilizacyjnej, ulega zawieszeniu na czas wykonywania zada wynikajcych z przydziau nie duej ni na czas do dnia ogoszenia demobilizacji. 4. W razie ogoszenia mobilizacji lub wybuchu wojny dowdca jednostki wojskowej rozwizuje z tym dniem stosunek pracy z pracownikiem tej jednostki, ktremu nie nadano pracowniczego przydziau mobilizacyjnego. Pracownikowi temu wypaca si wiadczenia nalene pracownikom z tytuu rozwizania z nimi stosunku pracy z przyczyn dotyczcych pracodawcy. 5. Pracownik, o ktrym mowa w ust. 3, oraz inna osoba niebdca pracownikiem po stawieniu si w jednostce wojskowej w dniu okrelonym w karcie mobilizacyjnej, staje si z mocy prawa osob cywiln wchodzc w skad personelu Si Zbrojnych, w rozumieniu obowizujcych Rzeczpospolit Polsk przepisw prawa midzynarodowego. 6. Do osb wiadczcych po ogoszeniu mobilizacji, w stanie wojennym lub po wybuchu wojny prac w jednostkach wojskowych na podstawie pracowniczego przydziau mobilizacyjnego, w tym w zakresie ich

61

obowizkw i uprawnie, stosuje si odpowiednio przepisy dotyczce osb penicych sub w jednostkach zmilitaryzowanych. Do osb tych nie stosuje si przepisw dotyczcych powszechnego obowizku wykonywania pracy, o ktrym mowa w przepisach ustawy z dnia 29 sierpnia 2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowdcy Si Zbrojnych i zasadach jego podlegoci konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 156, poz. 1301, z 2003 r. Nr 228, poz. 2261 oraz z 2004 r. Nr 107, poz. 1135). Art. 110. onierze odbywajcy czynn sub wojskow w chwili ogoszenia mobilizacji i wybuchu wojny oraz onierze powoani do tej suby na podstawie art. 109 i art. 109a ust. 2 pozostaj w czynnej subie wojskowej do czasu zwolnienia. Art. 111. 1. onierze powoani do czynnej suby wojskowej mog by przeznaczeni do penienia tej suby w obronie cywilnej lub w jednostkach zmilitaryzowanych. 2. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowe zasady i tryb przeznaczania onierzy do suby w jednostkach zmilitaryzowanych, z uwzgldnieniem sytuacji i czasu, w ktrych nastpuje nadanie przeznaczenia do suby, oraz okreleniem rodzajw jednostek, w ktrych suba ta jest odbywana. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. Art. 112. 1. Duchowni, z wyjtkiem wybieranych na okrelon kadencj, mog by powoani do czynnej suby wojskowej wycznie do penienia funkcji kapelanw wojskowych. 2. Suchacze seminariw i szk duchownych oraz czonkowie zakonw mog by powoani do czynnej suby wojskowej wycznie do suby sanitarnej lub suby w obronie cywilnej. Art. 112a. 1. Przeprowadzenie kwalifikacji wojskowej w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny zarzdza Minister Obrony Narodowej. 2. Do przeprowadzania kwalifikacji wojskowej s waciwi szefowie wojewdzkich sztabw wojskowych. 3. Szefowie wojewdzkich sztabw wojskowych powouj powiatowe i wojewdzkie komisje lekarskie. 4. Orzeczenia powiatowych komisji lekarskich s ostateczne. 5. Orzeczenie powiatowej komisji lekarskiej moe by zmienione lub uchylone przez wojewdzk komisj lekarsk tylko w trybie nadzoru, jeeli zostao wydane z naruszeniem przepisw prawa lub jest oczywicie bdne. 6. Do przeprowadzenia kwalifikacji wojskowej w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny stosuje si odpowiednio przepisy art. 3233 i art. 48 oraz przepisy wykonawcze wydane na podstawie art. 43, z zastrzeeniem, e przewidziane w tych przepisach kompetencje starosty oraz wjta lub burmistrza (prezydenta miasta) przysuguj wojskowemu komendantowi uzupenie. Art. 113 uchyla si; Art.114 uchyla si; Art. 115. Odroczenia czynnej suby wojskowej udziela si tylko ze wzgldu na stan zdrowia, na czas ustalony przez powiatow komisj lekarsk, nie duszy jednak ni sze miesicy. Po upywie tego okresu osoba, korzystajca z odroczenia, obowizana jest stawi si ponownie przed waciw komisj lekarsk. Art. 116. 1. Nie powouje si do czynnej suby wojskowej penionej w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny osb, ktre zostay zwolnione z obowizku penienia tej suby w drodze reklamowania. 2. Reklamowania, o ktrym mowa w ust. 1, dokonuje wojskowy komendant uzupenie, a w przypadku onierzy penicych czynn sub wojskow dowdca jednostki wojskowej. 3. Reklamowanie prowadzi si rwnie w czasie pokoju. 4. Reklamowanie nastpuje: 1) z urzdu i dotyczy osb, ktre: a) wykonuj mandat posa, senatora lub radnego, b) zajmuj kierownicze stanowiska pastwowe okrelone w art. 2 ustawy z dnia 31 lipca 1981 r. o wynagrodzeniu osb zajmujcych kierownicze stanowiska pastwowe (Dz. U. Nr 20, poz. 101, z 10) pn. zm. ) lub stanowiska organw administracji publicznej w rozumieniu Kodeksu postpowania administracyjnego, c) ze wzgldu na posiadane kwalifikacje lub zajmowane stanowiska s niezbdne dla zapewnienia obrony lub bezpieczestwa pastwa;

62

na wniosek i dotyczy osb, ktrych powoanie do czynnej suby wojskowej, o ktrej mowa w ust. 1, grozioby zaprzestaniem lub powanym zakceniem pracy urzdu pastwowego lub samorzdowego albo dziaalnoci gospodarczej przedsibiorcy, niezbdnej dla zapewnienia obrony lub bezpieczestwa pastwa. 5. Podstaw reklamowania z urzdu stanowi pisemne zawiadomienie (imienny wykaz osb) przekazane przez Kancelari Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej, Kancelari Senatu Rzeczypospolitej Polskiej oraz kierownikw urzdw jednostek samorzdu terytorialnego w stosunku do osb, o ktrych mowa w ust. 4 pkt 1 lit. a, lub kierownikw urzdw pastwowych lub urzdw jednostek samorzdu terytorialnego oraz przedsibiorcw, pracodawcw lub innych podmiotw uprawnionych do zatrudnienia lub nawizania stosunku subowego w stosunku do osb, o ktrych mowa w ust. 4 pkt 1 lit. b i c. 6. Podstaw reklamowania na wniosek stanowi pisemny udokumentowany wniosek kierownikw urzdw pastwowych lub samorzdowych albo przedsibiorcw w stosunku do osb, o ktrych mowa w ust. 4 pkt 2. 7. Reklamowanie stanowi czynno materialno-techniczn podlegajc wpisowi lub zamieszczeniu w ewidencji wojskowej. 8. Odmowa dokonania reklamowania na wniosek lub jej uchylenie, w czasie pokoju stanowi decyzj administracyjn, od ktrej suy wnioskodawcy odwoanie do szefa wojewdzkiego sztabu wojskowego. 9. W przypadku ustania przyczyn reklamowania, wygasa ono z mocy prawa. 10. Odmowa dokonania reklamowania, o ktrym mowa w ust. 8, moe nastpi w przypadku, jeeli istnieje potrzeba uzupenienia Si Zbrojnych stanem osobowym, a w ewidencji wojskowej nie wystpuj zasoby osb, ktrym z racji posiadanego wieku, stopnia wojskowego, wyksztacenia, kwalifikacji, stanu zdrowia lub miejsca zamieszkania, mona nada przydzia mobilizacyjny lub pracowniczy przydzia mobilizacyjny. 11. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowe warunki i tryb reklamowania od obowizku penienia czynnej suby wojskowej, szczegowy wykaz kwalifikacji lub stanowisk, ktrych posiadanie lub zajmowanie powoduje reklamowanie z urzdu, wzory zawiadomie i wnioskw w sprawie reklamowania, uwzgldniajc obowizek powiadamiania organw wojskowych przez osoby reklamowane o wszelkich okolicznociach majcych wpyw na to reklamowanie, waciwo organw dokonujcych zawiadomienia o osobach podlegajcych reklamowaniu z urzdu lub wnioskujcych o reklamowanie, a take priorytet uzupenienia Si Zbrojnych stanem osobowym na wypadek ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny oraz nakady poniesione przez Siy Zbrojne na wyszkolenie onierzy rezerwy. 2) Art. 117. 1. Zwolnienie z czynnej suby wojskowej nastpuje: 1) w razie uznania onierza przez wojskow komisj lekarsk za trwale niezdolnego do suby wojskowej; 2) w razie demobilizacji poszczeglnych rocznikw lub grup onierzy okrelonych przez Ministra Obrony Narodowej. 2. Zwolnienie z czynnej suby wojskowej moe nastpi: 1) w razie uznania onierza przez wojskow komisj lekarsk za czasowo niezdolnego do suby wojskowej; 2) w przypadku reklamowania. 3. onierze zwolnieni z czynnej suby wojskowej obowizani s zgosi si osobicie w cigu siedmiu dni od dnia zwolnienia ze suby do waciwej ze wzgldu na miejsce pobytu staego (zamieszkania) wojskowej komendy uzupenie w celu dokonania odpowiednich zmian w ewidencji wojskowej. Rozdzia 7 Szczeglne uprawnienia onierzy i ich rodzin Art. 118. 1. W okresie midzy dniem dorczenia pracownikowi karty powoania do czynnej suby wojskowej a jej odbyciem stosunek pracy nie moe by przez pracodawc wypowiedziany ani rozwizany. 2. Jeeli okres dokonanego przez pracodawc lub przez pracownika wypowiedzenia stosunku pracy upywa po dniu dorczeniu pracownikowi karty powoania do czynnej suby wojskowej, wypowiedzenie staje si bezskuteczne. W tym przypadku rozwizanie stosunku pracy moe nastpi tylko na danie pracownika. 3. Przepisy ust. 1 i 2 stosuje si rwnie do umw o prac zawartych na okres prbny. W razie upywu okresu prbnego po powoaniu pracownika do czynnej suby wojskowej umow o prac uwaa si za zawart na czas nieokrelony. 4. Przepisy ust. 1-3 nie dotycz pracownikw powoanych do czynnej suby wojskowej, ktra ma by odbywana w formie jednodniowych wicze.

63

5. Umowa o prac zawarta na czas okrelony lub na czas wykonania okrelonej pracy ulega jednake rozwizaniu z upywem terminu okrelonego w umowie. 6. Przepisw ust. 1-5 nie stosuje si, jeeli pracodawca moe rozwiza umow o prac bez wypowiedzenia z winy pracownika oraz w razie ogoszenia upadoci lub likwidacji zakadu pracy. W tych przypadkach rozwizanie stosunku pracy nastpuje na zasadach oglnych. Art. 118a. 1. W okresie posiadania przydziau kryzysowego przez onierza rezerwy bdcego pracownikiem stosunek pracy z tym pracownikiem nie moe by przez pracodawc wypowiedziany ani rozwizany. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje si do umw o prac zawartych na okres prbny, na czas okrelony lub na czas wykonania okrelonej pracy, a take jeeli pracodawca moe rozwiza stosunek pracy bez wypowiedzenia z winy pracownika (urzdnika) oraz w przypadku ogoszenia upadoci lub likwidacji zakadu pracy albo likwidacji stanowiska pracy, a take w przypadkach okrelonych w art. 1 ust. 1 ustawy z dnia 13 marca 2003 r. o szczeglnych zasadach rozwizywania z pracownikami stosunkw pracy z przyczyn [8]) niedotyczcych pracownikw (Dz. U. Nr 90, poz. 844, z pn. zm. ). W tych przypadkach rozwizanie stosunku pracy moe nastpi na oglnych zasadach. Art. 119. 1. Na wniosek pracownika, ktremu dorczono kart powoania do czynnej suby wojskowej, pracodawca jest obowizany udzieli mu zwolnienia od pracy bez zachowania prawa do wynagrodzenia: 1) na dwa dni, jeeli pracownikowi dorczono kart powoania do zasadniczej lub okresowej suby wojskowej; 2) na jeden dzie, jeeli pracownikowi dorczono kart powoania do odbycia wicze wojskowych trwajcych powyej trzydziestu dni. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje si, jeeli dorczona karta powoania zobowizuje do natychmiastowego stawiennictwa. 3. Na wniosek pracownika, ktry odby wiczenia wojskowe trwajce powyej trzydziestu dni, pracodawca jest obowizany udzieli mu zwolnienia od pracy po odbyciu tych wicze na jeden dzie, bez zachowania prawa do wynagrodzenia. 4. W przypadkach okrelonych w ust. 1 i 3 pracodawca moe - na wasny koszt - wypaci pracownikowi wynagrodzenie za czas zwolnienia od pracy. Art. 119a. 1. onierzowi rezerwy, ktry odby wiczenia wojskowe, z wyjtkiem wicze trwajcych do dwudziestu czterech godzin odbywanych w czasie lub dniu wolnym od pracy, przysuguje wiadczenie pienine rekompensujce utracone wynagrodzenie ze stosunku pracy lub stosunku subowego albo dochd z prowadzonej dziaalnoci gospodarczej, ktre mgby uzyska w okresie odbywania wicze wojskowych. 2. wiadczenie pienine za kady dzie wicze wojskowych stanowi kwota 1/30 miesicznego wynagrodzenia lub dochodu, o ktrych mowa w ust. 1, pomnoona przez liczb dni odbytych wicze wojskowych, z zastrzeeniem ust. 3. 3. Kwota dziennego wiadczenia pieninego nie moe by wysza od 1/30 dwuipkrotnego przecitnego miesicznego wynagrodzenia w sektorze przedsibiorstw, ktrego wysoko ogasza Prezes Gwnego Urzdu Statystycznego. 4. wiadczenie pienine nie przysuguje onierzowi rezerwy powoanemu na wiczenia wojskowe, jeeli otrzyma od pracodawcy wynagrodzenie za okres odbywania wicze wojskowych. 5. wiadczenie pienine ustala i wypaca wjt lub burmistrz (prezydent miasta) na udokumentowany wniosek uprawnionego onierza rezerwy, zoony nie pniej ni w cigu trzech miesicy od zakoczenia wicze wojskowych, z zastrzeeniem ust. 6. 6. wiadczenie pienine wypaca si w kwocie pomniejszonej o uposaenie, jakie onierz rezerwy otrzyma z tytuu odbytych wicze wojskowych. 7. Wydatki z tytuu wypaty wiadcze pieninych pokrywane s z budetu Ministerstwa Obrony Narodowej. 8. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowy sposb ustalania i wypacania wiadczenia pieninego, zwrotu wydatkw z tego tytuu organom samorzdu terytorialnego oraz tryb postpowania i waciwo organw w tych sprawach. Art. 120. 1. Pracownikowi, ktry w cigu trzydziestu dni od dnia zwolnienia z czynnej suby wojskowej podj prac u pracodawcy, u ktrego by zatrudniony w dniu powoania do tej suby, czas odbywania suby

64

wojskowej wlicza si do okresu zatrudnienia u tego pracodawcy w zakresie wszystkich uprawnie wynikajcych ze stosunku pracy. 2. Pracownikowi, ktry w cigu trzydziestu dni od dnia zwolnienia z czynnej suby wojskowej podj prac po raz pierwszy lub u innego pracodawcy ni ten, u ktrego by zatrudniony w dniu powoania do tej suby, czas odbywania suby wojskowej wlicza si do okresu zatrudnienia wymaganego do nabywania lub zachowania uprawnie wynikajcych ze stosunku pracy, z wyjtkiem uprawnie przysugujcych wycznie pracownikom u pracodawcy, u ktrego podj prac. (105) 3. Pracownikowi, ktry podj prac po upywie trzydziestu dni od dnia zwolnienia z czynnej suby wojskowej, czas odbywania tej suby wlicza si do okresu zatrudnienia wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnie wynikajcych ze stosunku pracy, z wyjtkiem uprawnie przysugujcych wycznie pracownikom u pracodawcy, u ktrego podjli prac. 4. Terminy przewidziane w ust. 1 i 2 uwaa si za zachowane, jeeli pracownik nie mg podj pracy z przyczyn usprawiedliwiajcych nieobecno w pracy. 5. Przepisy ust. 1-4 stosuje si, jeeli przepisy szczeglne nie przewiduj korzystniejszych uprawnie. 6. Przepisy ust. 1-3 nie naruszaj uprawnie bezrobotnych, okrelonych w odrbnych przepisach. Art. 121. 1. onierze rezerwy, ktrzy w cigu trzydziestu dni od dnia zwolnienia z czynnej suby wojskowej, z zastrzeeniem art. 120 ust. 4, nie mog podj pracy wskutek ogoszenia upadoci lub likwidacji pracodawcy, u ktrego byli zatrudnieni w dniu powoania do tej suby, albo rozwizania z nimi stosunku pracy z przyczyn niedotyczcych pracownikw, a take ktrzy z innych przyczyn poszukuj pracy - korzystaj z pierwszestwa w zakresie porednictwa pracy. 2. Minister waciwy do spraw pracy w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej okrela, w drodze rozporzdzenia, szczegowe zasady prowadzenia porednictwa pracy w stosunku do onierzy rezerwy, o ktrych mowa w ust. 1. Art. 122. 1. Pracodawca, ktry zatrudnia pracownika w dniu powoania do czynnej suby wojskowej, jest obowizany zatrudni go na poprzednio zajmowanym stanowisku lub na stanowisku rwnorzdnym pod wzgldem rodzaju pracy oraz wynagrodzenia, jeeli w cigu trzydziestu dni od dnia zwolnienia ze suby pracownik zgosi si do tego zakadu w celu podjcia pracy. Niezachowanie tego terminu powoduje wyganicie stosunku pracy, chyba e nastpio z przyczyn usprawiedliwiajcych nieobecno w pracy. 2. Jeeli pracownik uzyska podczas odbywania czynnej suby wojskowej inne lub wysze ni posiadane uprzednio kwalifikacje zawodowe, pracodawca jest obowizany na wniosek pracownika zatrudni go w miar moliwoci na stanowisku, ktre odpowiada nabytym w wojsku kwalifikacjom. Art. 123. Pracownik, ktry podj prac po przedterminowym zwolnieniu z zasadniczej suby wojskowej z pozostawieniem w dyspozycji dowdcy jednostki wojskowej - w razie wezwania do dalszego odbywania tej suby - jest obowizany stawi si do pracy nastpnego dnia po zwolnieniu ze suby. Art. 124. 1. Pracodawca udziela pracownikowi powoanemu do odbycia wicze wojskowych urlopu bezpatnego na okres trwania tych wicze, z wyjtkiem wicze trwajcych do dwudziestu czterech godzin, odbywanych w czasie lub w dniu wolnym od pracy. 1. Pracodawca udziela pracownikowi powoanemu do odbycia wicze wojskowych lub penienia okresowej suby wojskowej urlopu bezpatnego na okres trwania tych wicze lub suby. 2. W czasie trwania urlopu bezpatnego, o ktrym mowa w ust. 1, pracownik zachowuje wszystkie uprawnienia wynikajce ze stosunku pracy, z wyjtkiem prawa do wynagrodzenia. Art. 125. Pracownik powoany do zasadniczej lub okresowej suby wojskowej otrzymuje od pracodawcy odpraw w wysokoci dwutygodniowego wynagrodzenia obliczonego wedug zasad okrelonych dla ustalania ekwiwalentu za urlop wypoczynkowy. Odprawa nie przysuguje w razie ponownego powoania do tej samej suby. Art. 126. 1. W okresie odbywania przez onierza zasadniczej suby wojskowej rozwizanie przez pracodawc stosunku pracy z on onierza moe nastpi wycznie z winy pracownicy oraz w razie ogoszenia upadoci lub likwidacji pracodawcy. orzeczenia sdw

65

Art. 126a. 1. W okresie midzy dniem dorczenia studentowi lub uczniowi, ktry ochotniczo zgosi si do odbycia zasadniczej suby wojskowej, karty powoania do czynnej suby wojskowej a dniem upywu okresu trzydziestu dni od dnia jego zwolnienia z tej suby, nie mona tego studenta lub ucznia skreli z listy studentw lub uczniw oraz zwolni lub wydali ze szkoy. 2. W okresie, o ktrym mowa w ust. 1, do dnia zgoszenia, o ktrym mowa w ust. 5, studentowi lub uczniowi udziela si urlopu. 3. W czasie urlopu, o ktrym mowa w ust. 2, student lub ucze jest zwolniony z oenia wszelkich wiadcze na rzecz danej uczelni lub szkoy wynikajcych z tytuu pobierania w niej nauki. 4. Wojskowy komendant uzupenie zawiadamia dan uczelni lub szko o zwolnieniu onierza bdcego studentem lub uczniem, o ktrym mowa w ust. 1, z zasadniczej suby wojskowej. 5. Studenta lub ucznia, ktry w terminie trzydziestu dni od dnia zwolnienia z zasadniczej suby wojskowej zgosi w szkole, w ktrej pobiera nauk w dniu powoania do tej suby, zamiar kontynuowania tej nauki, przywraca si w prawach studenta lub ucznia i wpisuje na rok lub semestr nauki, ktry zosta przerwany z powodu odbywania zasadniczej suby wojskowej. Niezachowanie tego terminu powoduje skrelenie tego studenta lub ucznia z listy studentw lub uczniw oraz jego zwolnienie ze szkoy.; Art. 127. 1. Wjt lub burmistrz (prezydent miasta) uznaje osob, ktrej dorczono kart powoania do odbycia zasadniczej suby wojskowej, oraz onierza odbywajcego t sub, z wyjtkiem onierza penicego j nadterminowo na ich wniosek lub uprawnionego czonka rodziny za posiadajcego na wycznym utrzymaniu czonkw rodziny. Przepis art. 128 ust. 2 stosuje si odpowiednio. 1. Wjt lub burmistrz (prezydent miasta) uznaje osob, ktrej dorczono kart powoania do odbycia zasadniczej suby wojskowej, oraz onierza odbywajcego t sub na ich wniosek lub uprawnionego czonka rodziny za posiadajcego na wycznym utrzymaniu czonkw rodziny. Przepis art. 128 ust. 2 stosuje si odpowiednio. 1a. Wjt lub burmistrz (prezydent miasta), w drodze decyzji administracyjnej, uznaje osob, ktrej dorczono kart powoania do odbycia zasadniczej suby wojskowej, oraz onierza odbywajcego t sub, na jego udokumentowany wniosek za onierza samotnego. 1b. Decyzj, o ktrej mowa w ust. 1 i 1a, wydaje wjt lub burmistrz (prezydent miasta) waciwy ze wzgldu na miejsce pobytu staego (zamieszkania) lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice w dniu dorczenia osobie karty powoania do zasadniczej suby wojskowej, a w stosunku do onierza odbywajcego zasadnicz sub wojskow - w dniu stawienia si do odbycia tej suby.; 2. (uchylony). 3. Decyzj wjta lub burmistrza (prezydenta miasta) dorcza si osobie, ktra wniosa podanie, wraz z uzasadnieniem. 4. Od decyzji wjta lub burmistrza (prezydenta miasta) przysuguje osobie, ktra wniosa podanie, odwoanie do wojewody w terminie czternastu dni od dnia dorczenia decyzji. Decyzja moe by zmieniona przez wojewod rwnie z urzdu, jeeli zostaa wydana z naruszeniem przepisw prawa. 5. onierzem samotnym w rozumieniu ustawy jest osoba niebdca w zwizku maeskim, prowadzca odrbne gospodarstwo domowe, samodzielnie zajmujca lokal mieszkalny lub dom mieszkalny, w ktrym jest zameldowana na pobyt stay, jeeli nie ma innych osb zobowizanych do pokrywania nalenoci z tytuu zajmowania tego lokalu lub domu mieszkalnego. Art. 128. 1. onierzom zasadniczej suby wojskowej posiadajcym na wycznym utrzymaniu czonkw rodziny w czasie odbywania suby przysuguje, z zastrzeeniem ust. 4 i 5, zasiek w kwocie minimalnego wynagrodzenia za prac obowizujcego w grudniu roku poprzedniego, ustalanego na podstawie przepisw ustawy z dnia 10 padziernika 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za prac. 2. Czonkami rodziny onierza odbywajcego zasadnicz sub wojskow, pozostajcymi na jego wycznym utrzymaniu, s jego ona, dzieci, rodzice oraz osoby, wzgldem ktrych onierza obcia obowizek alimentacyjny, o ile, z zastrzeeniem ust. 4 i 5, nie uzyskuj oni dochodu lub uzyskiwany przez nich dochd z jakiegokolwiek tytuu jest niszy od minimalnego wynagrodzenia za prac obowizujcego w grudniu roku poprzedniego, ustalanego na podstawie przepisw ustawy z dnia 10 padziernika 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za prac. 3. Przepisu ust. 2 nie stosuje si do osb wymienionych w tym przepisie, jeli utraciy prawo do zasiku dla bezrobotnych z powodu upywu okresu jego pobierania, z wyjtkiem ony onierza. 4. Jeeli czny miesiczny dochd uzyskiwany przez osoby, o ktrych mowa w ust. 2, jest niszy od kwoty minimalnego wynagrodzenia za prac obowizujcego w grudniu roku poprzedniego, ustalanego na podstawie

66

odrbnych przepisw, zasiek, o ktrym mowa w ust. 1, przysuguje w wysokoci stanowicej rnic midzy kwot minimalnego wynagrodzenia za prac a wysokoci tego dochodu. Za dochd nie uwaa si zasiku rodzinnego. 5. Zasiek nie przysuguje, jeeli osoby, o ktrych mowa w ust. 2, uzyskuj cznie dochd rwny kwocie minimalnego wynagrodzenia, o ktrej mowa w ust. 1, lub wyszy od niej. orzeczenia sdw Art. 128a. 1. onierzowi, na ktrym ciy obowizek alimentacyjny na podstawie prawomocnego orzeczenia sdu, wypaca si zasiek w wysokoci wiadczenia alimentacyjnego, jednak nie wyszy ni kwota, o ktrej mowa w art. 128 ust. 1. 1. onierzowi, z wyjtkiem onierza penicego okresow sub wojskow, na ktrym ciy obowizek alimentacyjny na podstawie prawomocnego orzeczenia sdu, wypaca si zasiek w wysokoci wiadczenia alimentacyjnego, jednak nie wyszy ni kwota, o ktrej mowa w art. 128 ust. 1. 2. Zasiek, o ktrym mowa w ust. 1, moe by wypacony bezporednio osobie, ktrej przysuguje wiadczenie alimentacyjne, lub jej penomocnikowi, na ich wniosek. Przepisy art. 128b stosuje si odpowiednio. 3. czna wysoko wiadcze, o ktrych mowa w ust. 1 i w art. 128 ust. 1, nie moe by wysza od kwoty minimalnego wynagrodzenia za prac pracownikw. Art. 128b. 1. Decyzj o przyznaniu onierzowi zasiku, o ktrym mowa w art. 128 ust. 1 i art. 128a, wydaje dowdca jednostki wojskowej na podstawie udokumentowanego wniosku tego onierza. 2. Od decyzji, o ktrej mowa w ust. 1, przysuguje onierzowi odwoanie do organu wojskowego wyszego stopnia, okrelonego w odrbnych przepisach. 3. Zasiek, o ktrym mowa w art. 128 ust. 1 oraz w art. 128a, wypaca dowdca jednostki wojskowej, w ktrej onierz odbywa sub. Zasiek wypaca si za okres od dnia stawienia si do zasadniczej suby wojskowej. Art. 128c. onierz, ktry poda nieprawdziwe dane w celu uzyskania nienalenego zasiku lub uzyskania zasiku w wyszej wysokoci ni mu przysuguje albo nie zawiadomi o okolicznociach powodujcych zmian wysokoci zasiku lub wyganicie decyzji o jego przyznaniu, jest obowizany do zwrotu nienalenie pobranego zasiku lub jego czci wraz z odsetkami ustawowymi. Art. 128d. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowe zasady i tryb przyznawania i wypacania zasikw na utrzymanie czonkw rodziny, o ktrych mowa w art. 128 ust. 1 i art. 128a ust. 1. Rozporzdzenie powinno okrela szczegowy wykaz podmiotw uprawnionych do pobierania zasiku, organy upowanione do wydania decyzji o przyznaniu zasiku, dokumenty wymagane do wydania decyzji o przyznaniu zasiku, sposb postpowania z dokumentacj przy przeniesieniu onierza do innej jednostki wojskowej lub osoby odbywajcej zasadnicz sub w obronie cywilnej do innej jednostki organizacyjnej, a take termin wypaty oraz okres pobierania zasiku. Art. 129. (uchylony). Art. 130. 1. Czonkw rodziny onierza odbywajcego czynn sub wojskow, ktrzy zamieszkiwali wsplnie z nim w dniu powoania go do tej suby, nie wolno usuwa przymusowo z lokali mieszkalnych zajmowanych na podstawie tytuu prawnego, z zastrzeeniem przepisu ust. 2. 2. Przepisu ust. 1 nie stosuje si, jeeli onierz nie zosta uznany za posiadajcego na wycznym utrzymaniu czonkw rodziny i zwoka z zapat nalenoci z tytuu zajmowania lokalu mieszkalnego wynosi co najmniej dwa pene okresy patnoci. 3. Nie wolno rwnie zajmowa lokali mieszkalnych onierzy samotnych odbywajcych czynn sub wojskow. Art. 131. 1. onierzom uznanym za posiadajcych na wycznym utrzymaniu czonkw rodziny i onierzom uznanym za samotnych w okresie odbywania przez nich czynnej suby wojskowej, z wyjtkiem nadterminowej zasadniczej suby wojskowej i okresowej suby wojskowej, na ich udokumentowany wniosek: 1. onierzom uznanym za posiadajcych na wycznym utrzymaniu czonkw rodziny i onierzom, uznanym za samotnych w okresie odbywania przez nich czynnej suby wojskowej, z wyjtkiem okresowej suby wojskowej, na ich udokumentowany wniosek: 1) pokrywa si:

67

a) nalenoci z tytuu najmu lokalu mieszkalnego zajmowanego na podstawie decyzji administracyjnej, b) nalenoci z tytuu zajmowania spdzielczego lokalu mieszkalnego typu lokatorskiego, c) biece opaty eksploatacyjne z tytuu zajmowania spdzielczego lokalu mieszkalnego typu wasnociowego, d) nalenoci z tytuu zajmowania lokalu mieszkalnego na podstawie umowy najmu, z wyjtkiem sytuacji, w ktrych przedmiotem umowy jest cz tego lokalu, a jedna ze stron umowy jest obciona obowizkiem alimentacyjnym wzgldem drugiej strony, e) biece nalenoci z tytuu zajmowania lokalu mieszkalnego, stanowicego przedmiot odrbnej wasnoci w rozumieniu przepisw o wasnoci lokali, albo domu mieszkalnego, stanowicego przedmiot wasnoci onierza; 2) zawiesza si spat: a) poyczki uzyskanej z zakadowego funduszu mieszkaniowego, b) kredytu lub poyczki udzielonych przez banki lub instytucje uprawnione do udzielania kredytw lub poyczek, chyba e strony w umowie postanowiy inaczej. 2. Poyczka i kredyty, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 2, w okresie zawieszenia ich spaty nie podlegaj oprocentowaniu. 3. Uprawnienia, o ktrych mowa w ust. 1 i 2, przysuguj rwnie maonkom onierzy odbywajcych zasadnicz sub wojskow, jeeli ze wzgldu na nie onierze zostali uznani za posiadajcych na wycznym utrzymaniu czonkw rodziny. (106) 3a. Uprawnienia, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 2 i ust. 2, przysuguj rwnie innym ni wymienieni w ust. 1 onierzom odbywajcym czynn sub wojskow, z wyjtkiem onierzy odbywajcych nadterminow zasadnicz sub wojskow lub okresow sub wojskow, jeeli wystpi z daniem w tej sprawie odpowiednio do pracodawcy, banku lub instytucji udzielajcej kredytu lub poyczki. 3a. Uprawnienia, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 2 i ust. 2, przysuguj rwnie innym, ni wymienieni w ust. 1, onierzom odbywajcym czynn sub wojskow, z wyjtkiem onierzy penicych okresow sub wojskow, jeeli wystpi z daniem w tej sprawie, odpowiednio do pracodawcy, banku lub instytucji udzielajcej kredytu lub poyczki. 4. Warunkiem korzystania z uprawnie wymienionych: 1) w ust. 1 pkt 1 lit. a-c i e - jest nieoddanie lokalu mieszkalnego albo domu mieszkalnego do bezpatnego uywania albo w najem lub w podnajem; 2) w ust. 1 w pkt 2 oraz w ust. 2 - jest zacignicie kredytu lub poyczki przed dniem powoania onierza do czynnej suby wojskowej; 3) w ust. 1 pkt 1 lit. d - oprcz warunku okrelonego w pkt 1 jest rwnie zawarcie przez onierza samotnego umowy najmu z wacicielem lokalu mieszkalnego oraz dopenienie obowizku zameldowania si w tym lokalu na pobyt stay. 5. Przepisw ust. 1, 2 i 4 nie stosuje si do onierzy samotnych odbywajcych wiczenia wojskowe trwajce poniej trzydziestu dni. 5a. Decyzj o pokrywaniu nalenoci i opat, o ktrych mowa w ust. 1, wydaje wjt lub burmistrz (prezydent miasta), waciwy dla miejsca pooenia lokalu mieszkalnego albo domu mieszkalnego onierza. 6. Wjtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast) wypacaj nalenoci i opaty, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 1, od dnia zoenia wniosku w tej sprawie. 7. Nalenoci, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 1 lit. d, wypaca si w formie ryczatu. Przy okrelaniu wysokoci ryczatu nie uwzgldnia si powierzchni przekraczajcej normatywn powierzchni, o ktrej mowa w art. 5 ustawy z dnia 21 czerwca 2001 r. o dodatkach mieszkaniowych (Dz. U. Nr 71, poz. 734, z 2002 r. Nr 216, poz. 1826 oraz z 2003 r. Nr 203, poz. 1966). 8. Rada Ministrw, w drodze rozporzdzenia, ustali wysoko ryczatu, o ktrym mowa w ust. 7, jako wielokrotno stawki czynszu okrelonego przez waciwy zarzd jednostki samorzdu terytorialnego dla lokalu mieszkalnego o porwnywalnej powierzchni uytkowej z uwzgldnieniem standardu tego lokalu oraz okreli organy upowanione do wydania decyzji o przyznaniu ryczatu, dokumenty wymagane do wydania decyzji o przyznaniu ryczatu, sposb przekazywania ryczatu oraz tryb pokrywania poniesionych z tego tytuu wydatkw. Art. 132. 1. Wydatki z tytuu zasikw, nalenoci i opat, o ktrych mowa w art. 128, art. 128a i art. 131 ust. 1 pkt 1, s pokrywane z budetu pastwa z czci, ktrej dysponentem jest Minister Obrony Narodowej. 2. Rada Ministrw, w drodze rozporzdzenia, okrela: 1) szczegowe zasady i tryb pokrywania nalenoci i opat, o ktrych mowa w art. 131 ust. 1 pkt 1;

68

tryb zwrotu organom samorzdu terytorialnego wydatkw poniesionych na cele wymienione w ust. 1; 3) szczegowe zasady i tryb zawieszania spat poyczek i kredytw, o ktrych mowa w art. 131 ust. 1 pkt 2. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. 2) Art. 132a. 1. onierzom, ktrzy odbyli zasadnicz sub wojskow w ustalonym czasie jej trwania na stanowiskach subowych lub funkcjach wojskowych odpowiadajcych ich kwalifikacjom nabytym przed powoaniem do tej suby, wypaca si, z zastrzeeniem ust. 2 i 3, odpowiednio zrewaloryzowany ekwiwalent pieniny z tytuu poniesionych przed powoaniem do tej suby kosztw zwizanych z uzyskaniem kwalifikacji przydatnych w wojsku. 2. Ekwiwalent pieniny, o ktrym mowa w ust. 1, wypaca na wniosek onierza wojskowy komendant uzupenie w cigu czternastu dni od dnia zoenia wniosku, pod warunkiem e wniosek zosta zoony nie pniej ni w terminie trzydziestu dni od dnia zwolnienia onierza z zasadniczej suby wojskowej. Nalenoci te s pokrywane z czci budetu pastwa, ktrej dysponentem jest Minister Obrony Narodowej. 3. Podstaw wypaty nalenoci z tytuu uzyskania kwalifikacji stanowi umowa zawarta midzy wojskowym komendantem uzupenie a osob podlegajc obowizkowi odbycia zasadniczej suby wojskowej, na podstawie ktrej osoba ta zobowizaa si do uzyskania przed powoaniem do tej suby okrelonych kwalifikacji, a wojskowy komendant uzupenie zobowiza si do powoania jej do tej suby na stanowisko subowe lub funkcj wojskow odpowiadajce uzyskanym kwalifikacjom. Art. 132b. 1. Osoby przeznaczone do odbycia zasadniczej suby wojskowej mog by kierowane do odbycia szkolenia (kursu) w celu uzyskania kwalifikacji przydatnych w wojsku. 2. Do odbycia szkolenia (kursu), o ktrym mowa w ust. 1, kieruje wojskowy komendant uzupenie. Skierowanie stanowi decyzj administracyjn. (107) 3. Szkolenia (kursy), o ktrych mowa w ust. 1, prowadz osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadajce osobowoci prawnej, z ktrymi szef wojewdzkiego sztabu wojskowego zawar umow na realizacj tego szkolenia (kursu). Do wyonienia podmiotw realizujcych szkolenie (kursy) stosuje si przepisy ustawy z dnia 29 stycznia 2004 r. - Prawo zamwie publicznych. 4. Czas trwania szkolenia (kursu), o ktrym mowa w ust. 1, moe wynosi do trzech miesicy i by realizowany w czasie wolnym od pracy lub w przerwie wakacyjnej. 5. Uczestnikom szkolenia (kursu), o ktrym mowa w ust. 1, bdcym pracownikami przysuguje: 1) zwolnienie z pracy na czas niezbdny do odbycia zaj, z uwzgldnieniem czasu koniecznego na dojazd; 2) wynagrodzenie w penej wysokoci za czas zwolnienia z pracy z powodu odbywania zaj. 6. Koszty zwizane z realizacj szkolenia (kursu), o ktrym mowa w ust. 1, oraz wynikajce ze wiadcze okrelonych w ust. 5, pokrywa si z czci budetu pastwa, ktrej dysponentem jest Minister Obrony Narodowej. Art. 132c. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, kwalifikacje przydatne w wojsku, o ktrych mowa w art. 132a ust. 1 i art. 132b ust. 1, wzr umowy, o ktrej mowa w art. 132a ust. 3 i art. 132b ust. 3, oraz tryb naliczania i wypacania ekwiwalentu pieninego, o ktrym mowa w art. 132a ust. 1, uwzgldniajc w szczeglnoci klasyfikacj zawodw i specjalnoci okrelon na podstawie art. 36 ust. 8 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2008 r. Nr 69, poz. [6]) 415, z pn. zm. ) lub dyscypliny sportu okrelone w art. 53 ust. 1 ustawy z dnia 18 stycznia 1996 r. o kulturze fizycznej (Dz.U. z 2007 r. Nr 226, poz. 1675 oraz z 2008 r. Nr 195, poz. 1200), a take w zakresie ekwiwalentu pieninego prognozowany w ustawie budetowej na dany rok wskanik cen towarw i usug konsumpcyjnych obowizujcy w dniu zwolnienia onierza z zasadniczej suby wojskowej. Art. 132d. 1. onierzom rezerwy, pozostajcym na przydziaach kryzysowych, niezalenie od uprawnie wynikajcych z odbywania wicze wojskowych i penienia okresowej suby wojskowej: 1) ktrych wynagrodzenie z tytuu stosunku pracy jest wysze ni uposaenie zasadnicze otrzymywane w czasie penienia okresowej suby wojskowej przysuguje w tym czasie rekompensata finansowa, w wysokoci rnicy midzy tym wynagrodzeniem i uposaeniem; 2) skierowanym lub wyznaczonym do suby poza granicami pastwa penionej w ramach okresowej suby wojskowej przysuguj uprawnienia i wiadczenia przewidziane dla onierzy zawodowych,

69

okrelone w art. 24 ust. 57 ustawy z dnia 11 wrzenia 2003 r. o subie wojskowej onierzy zawodowych i w przepisach wydanych na podstawie art. 24 ust. 8 tej ustawy; 3) zamieszkujcym poza miejscem penienia suby przysuguje prawo do zwrotu kosztw dojazdw z miejsca zamieszkania do miejsca penienia czynnej suby wojskowej i z powrotem na zasadach okrelonych w art. 72; 4) okres urlopu bezpatnego udzielonego przez pracodawc jest wliczany do okresu pracy od ktrego zale uprawnienia pracownicze, w tym wymiar urlopu wypoczynkowego za dany rok; 5) okres penienia czynnej suby wojskowej w ramach Narodowych Si Rezerwowych dolicza si do wysugi emerytalnej na zasadach okrelonych w ustawie z dnia 10 grudnia 1993 r. o zaopatrzeniu 5) emerytalnym onierzy zawodowych oraz ich rodzin (Dz. U. z 2004 r. Nr 8, poz. 66, z pn. zm. ) ; 6) przysuguje moliwo dofinansowania kosztw studiw lub nauki albo stau, kursu lub specjalizacji, zwaszcza w specjalnociach wojskowych wymagajcych podwyszonych kwalifikacji, w wymiarze proporcjonalnym do deklarowanego okresu pozostawania na przydziale kryzysowym, na zasadach przewidzianych dla onierzy zawodowych, okrelonych w art. 54 ustawy z dnia 11 wrzenia 2003 r. o subie wojskowej onierzy zawodowych i w przepisach wydanych na podstawie art. 55 ust. 1 tej ustawy; 7) przysuguje prawo do: a) odznacze, wyrnie i nagrd, b) wystpie publicznych oraz udziau w uroczystociach pastwowych, wojskowych i lokalnych w mundurze, na zasadach okrelonych ustawie z dnia 21 grudnia 1978 r. o odznakach i mundurach 6) (Dz. U. Nr 31, poz. 130, z pn. zm. ), c) uywania tytuu honorowego nadanego w drodze wyrnienia osobom wyrniajcym si w subie, w szkoleniu wojskowym lub w wykonywaniu zada subowych, w tym po zakoczeniu suby w Narodowych Siach Rezerwowych, d) korzystania z pierwszestwa w zatrudnieniu w urzdach administracji publicznej na stanowiskach zwizanych obronnoci kraju, na zasadach przewidzianych dla onierzy zawodowych, okrelonych w art. 119 ust. 1-1c ustawy z dnia 11 wrzenia 2003 r. o subie wojskowej onierzy zawodowych i w przepisach wykonawczych wydanych na podstawie art. 119 ust. 2 i 3 tej ustawy; 8) przysuguj wiadczenia obejmujce: a) bezpatne wyywienie lub rwnowanik pieniny, o ktrych mowa w art. 68 ust. 1 pkt 1 w czasie penienia czynnej suby wojskowej, b) bezpatne zakwaterowanie zbiorowe na zasadach okrelonych w art. 7 ustawy z dnia 22 czerwca 1995 r. o zakwaterowaniu Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. z 2005 r. Nr 41, poz. 398, 7) z pn. zm. ) w czasie penienia czynnej suby wojskowej, c) umundurowanie i wyekwipowanie wojskowe w naturze lub rwnowanik pieniny, o ktrych mowa w art. 68 ust. 1 pkt 2 w czasie penienia czynnej suby wojskowej, d) oznaki i odznaki przewidziane dla onierzy Narodowych Si Rezerwowych, e) bezpatne badania profilaktyczne, szczepienia profilaktyczne i turnusy leczniczo-profilaktyczne w czasie penienia okresowej suby wojskowej, na zasadach przewidzianych dla onierzy zawodowych w art. 67 ust. 25 ustawy z dnia 11 wrzenia 2003 r. o subie wojskowej onierzy zawodowych i w przepisach wydanych na podstawie art. 67 ust. 6 i 7 tej ustawy, 2. Koszty zwizane ze wiadczeniami dla onierzy rezerwy z tytuu pozostawania na przydziale kryzysowym pokrywa si z budetu pastwa, z czci, ktrej dysponentem jest Minister Obrony Narodowej.

5)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 121, poz. 1264 i Nr 191, poz. 1954, z 2005 r. Nr 10, poz. 65 i Nr 130, poz. 1085, z 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711 oraz z 2007 r. Nr 82, poz. 559. Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 162, poz. 1126, z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 120, poz. 1268 oraz z 2001 r. Nr 123, poz. 1353. Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2005 r. Nr 132, poz. 1110 oraz 2006 r. Nr 104, poz. 708 i 711, Nr 170, poz. 1217 i Nr 249, poz. 1832.

6)

7)

70

3. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowy tryb i zakres oraz warunki przyznawania wiadcze, o ktrych mowa w ust. 1, onierzom rezerwy pozostajcym przydziay kryzysowe. Rozporzdzenie powinno w szczeglnoci uwzgldnia, aby warunki i zakres przyznania poszczeglnych uprawnie uwzgldniay potrzeb rnicowania wysokoci lub zakresu tych wiadcze w zalenoci od okresu posiadania przydziau kryzysowego, a tryb prowadzonego postpowania zapewniay moliwo udokumentowania zasadnoci przyznania tych wiadcze oraz rozpatrzenie sprawy bez zbdnej zwoki. Art. 133. Czonkom rodzin onierzy odbywajcych okresow sub wojskow przysuguje: 1) prawo do bezpatnego korzystania ze wiadcze publicznych zakadw opieki zdrowotnej - na zasadach, w zakresie i trybie oraz przez osoby okrelone przez Ministrw Obrony Narodowej oraz waciwego do spraw zdrowia w drodze rozporzdzenia; 2) (utraci moc). Art. 133. onierzom penicym sub przygotowawcz oraz czonkom ich rodzin przysuguj szczeglne uprawnienia przewidziane dla onierzy zasadniczej suby wojskowej i czonkw ich rodzin na zasadach okrelonych w art. 118-132. Art. 134. Przepisy art. 118-132 stosuje si odpowiednio do absolwentw szk wyszych odbywajcych przeszkolenie wojskowe oraz czonkw ich rodzin. Art. 134a. 1. Pracodawcy zatrudniajcemu pracownika, bdcego onierzem rezerwy posiadajcym nadany przydzia kryzysowy, przysuguje wiadczenie pienine, zwane dalej wiadczeniem, za okres odbywania wicze wojskowych lub penienia okresowej suby wojskowej przez tego onierza. 2. wiadczenie obejmuje wycznie rekompensat kosztw, bez kwot wynagrodzenia, poniesionych przez pracodawc z tytuu zatrudnienia na podstawie umowy o prac na czas okrelony nowego pracownika w celu zastpstwa onierza rezerwy, o ktrym mowa w ust. 1, lub z tytuu powierzenia tego zastpstwa innemu pracownikowi zatrudnionemu dotychczas u tego pracodawcy, a take wypaty onierzowi rezerwy odprawy, o ktrej mowa w art. 125. 3. W przypadku, o ktrym mowa w art. 119a ust. 4, jeeli onierz rezerwy, o ktrym mowa w ust. 1, w okresie odbywania przez niego wicze wojskowych otrzyma wynagrodzenie od pracodawcy, w kosztach, o ktrych mowa w ust. 2, uwzgldnia si rwnie kwot tego wynagrodzenia. 4. wiadczenie wypaca si na udokumentowany wniosek pracodawcy. 5. Podpisany wniosek, o ktrym mowa w ust. 4, pracodawca przesya szefowi wojewdzkiego sztabu wojskowego, waciwemu ze wzgldu na siedzib jednostki wojskowej, do ktrej onierz rezerwy posiada nadany przydzia kryzysowy, nie pniej ni przed upywem trzydziestu dni od dnia zwolnienia onierza rezerwy z wicze wojskowych, a w przypadku penienia przez onierza rezerwy okresowej suby wojskowej - nie pniej ni w ostatnim dniu miesica nastpujcego po miesicu penienia tej suby. 6. Kwot wiadczenia ustala waciwy szef wojewdzkiego sztabu wojskowego i p[przekazuje w okresie miesica od dnia otrzymania wniosku na wskazany w nim rachunek bankowy. 7. Odmowa wypaty wiadczenia lub ustalenie kwoty niszej, ni wskazana we wniosku pracodawcy nastpuje w drodze decyzji administracyjnej. 8. Kwota wiadczenia za kady dzie odbywania wicze wojskowych lub penienia okresowej suby wojskowej przez onierza rezerwy nie moe by wysza od 1/30 dwuipkrotnego przecitnego miesicznego wynagrodzenia w sektorze przedsibiorstw obowizujcego w miesicu poprzedzajcym termin powoania do odbycia wicze wojskowych, ktrego wysoko ogasza Prezes Gwnego Urzdu Statystycznego. 9. Kwot wiadczenia ustala si i wypaca kadorazowo za czas odbywania danego rodzaju wicze wojskowych, a w przypadku okresowej suby wojskowej za dany miesic jej penienia. 10. Jeeli onierz rezerwy posiadajcy nadany przydzia kryzysowy jest zatrudniony u dwch lub wicej pracodawcw, wiadczenie przysuguje wszystkim zatrudniajcym go pracodawcom, proporcjonalnie do poniesionych przez nich kosztw, z uwzgldnieniem, e wysoko wiadczenia dla jednego pracodawcy za kady dzie odbytych wicze wojskowych lub penionej okresowej suby wojskowej nie moe przekracza kwoty obliczonej na podstawie ust. 8. 11. Wydatki z tytuu wypaty wiadcze, o ktrych mowa w ust. 1, pokrywa si z budetu pastwa z czci, ktrej dysponentem Minister Obrony Narodowej. 12. Minister Obrony Narodowej, w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw pracy okreli, w drodze rozporzdzenia, sposb obliczania poniesionych kosztw, o ktrych mowa w ust. 2 i 3, wzr wniosku o wypat wiadczenia, o ktrym mowa w ust. 4, sposb dokumentowania przez pracodawc poniesionych kosztw, sposb i tryb ustalania oraz wypacania wiadczenia. Rozporzdzenie powinno uwzgldnia moliwo
(109)

71

weryfikacji przez waciwego szefa wojewdzkiego sztabu wojskowego przedoonych dokumentw przed dokonaniem wypaty wiadczenia. Art. 135. 1. Przepisy art. 118, 119 ust. 1, 2 i 4, art. 120, 122, 124-126 oraz 129-132 stosuje si do onierzy penicych czynn sub wojskow w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny, jeeli odpowiednie przepisy nie stanowi inaczej. 2. Czonkowie rodziny pozostajcy na wycznym utrzymaniu onierza penicego sub wojskow, o ktrej mowa w ust. 1, zachowuj prawo do wszystkich wiadcze od pracodawcy, ktry zatrudnia onierza w dniu powoania go do suby, przysugujcych czonkom rodziny innych pracownikw zatrudnionych przez tego pracodawc. 3. Rada Ministrw w drodze rozporzdzenia okrela: 1) kategorie onierzy penicych sub wojskow okrelon w ust. 1, ktrych czonkowie rodziny pozostajcy na ich utrzymaniu uprawnieni s do zasikw wojennych; 2) wysoko, zasady i tryb przyznawania zasikw wojennych. Art. 136. Rada Ministrw, w drodze rozporzdzenia, moe przyzna onierzom oraz czonkom ich rodzin inne szczeglne uprawnienia lub ulgi, okrelajc zasady i warunki korzystania z nich. DZIA IV OBRONA CYWILNA Rozdzia 1 Przepisy oglne Art. 137. Obrona cywilna ma na celu ochron ludnoci, zakadw pracy i urzdze uytecznoci publicznej, dbr kultury, ratowanie i udzielanie pomocy poszkodowanym w czasie wojny oraz wspdziaanie w zwalczaniu klsk ywioowych i zagroe rodowiska oraz usuwaniu ich skutkw. Art. 138. 1. Podstawowymi jednostkami organizacyjnymi przeznaczonymi do wykonywania zada obrony cywilnej s formacje obrony cywilnej. 2. Formacje obrony cywilnej skadaj si z oddziaw obrony cywilnej przeznaczonych do wykonywania zada oglnych lub specjalnych oraz innych jednostek tych formacji. 3. Formacje obrony cywilnej tworz, w drodze rozporzdzenia, ministrowie, a wojewodowie, starostowie, wjtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast) - w drodze zarzdzenia, uwzgldniajc w szczeglnoci: skal wystpujcych zagroe, rodzaj formacji, ich przeznaczenie oraz stan osobowy i organizacj wewntrzn. 4. Formacje obrony cywilnej mog tworzy take pracodawcy. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. akty wykonawcze z dziennikw resortowych Art. 139. 1. Obowizek obywateli w zakresie obrony cywilnej polega na: 1) odbywaniu: a) suby w obronie cywilnej, b) przysposobienia obronnego modziey szkolnej, b) edukacji dla bezpieczestwa; c) szkolenia w zakresie powszechnej samoobrony ludnoci; 2) wykonywaniu innych zada przewidzianych w ustawie. 2. Sub w obronie cywilnej odbywa si w formacjach obrony cywilnej. 3. Suba w obronie cywilnej moe by odbywana rwnie w jednostkach organizacyjnych niebdcych formacjami obrony cywilnej, okrelonych przez Rad Ministrw. 4. Osoby podlegajce obowizkowi suby w obronie cywilnej mog by zobowizane w ramach tej suby do wykonywania prac niezbdnych dla potrzeb obrony cywilnej oraz do udziau w zwalczaniu klsk ywioowych i zagroe rodowiska oraz usuwaniu ich skutkw.

72

4a. Rada Ministrw okrela, w drodze rozporzdzenia, zasady zwalniania przez pracodawcw z obowizku wiadczenia pracy osb powoanych do suby w obronie cywilnej w zwizku ze zwalczaniem klsk ywioowych, katastrof i zagroe rodowiska, biorc pod uwag zasady zrekompensowania utraconego wynagrodzenia i uwzgldniajc w szczeglnoci profil dziaania zakadu. 5. Rada Ministrw okrela, w drodze rozporzdzenia, stanowiska w urzdach organw administracji rzdowej i innych organw pastwowych, instytucjach pastwowych, urzdach organw samorzdu terytorialnego oraz u przedsibiorcw i w innych jednostkach organizacyjnych, uznawane za rwnorzdne z odbywaniem suby w obronie cywilnej, uwzgldniajc w szczeglnoci stanowiska zwizane z ochron ludnoci i zwalczaniem klsk ywioowych. Art. 140. (uchylony). Rozdzia 2 Suba w obronie cywilnej Art. 141. 1. Obowizek suby w obronie cywilnej polega na: 1) odbywaniu w czasie pokoju: a) zasadniczej suby lub szkolenia, b) wicze; 2) penieniu w czasie wojny czynnej suby. 2. Zasadnicz sub lub szkolenie w obronie cywilnej w czasie pokoju odbywa si wycznie w okresie trwania obowizku odbywania zasadniczej suby wojskowej oraz przeszkolenia wojskowego. Art. 142. 1. Obowizkowi suby w obronie cywilnej podlegaj: 1) osoby uznane za zdolne do suby wojskowej, przeznaczone zamiast zasadniczej suby wojskowej do
odbycia:

2)

a) zasadniczej suby w oddziaach obrony cywilnej, jeeli nie korzystaj z odroczenia zasadniczej suby wojskowej, b) szkolenia w oddziaach obrony cywilnej. przeznaczeni do tej suby: a) onierze rezerwy nieprzewidziani do suby wojskowej albo do suby w jednostkach zmilitaryzowanych, b) mczyni niepodlegajcy obowizkowi suby wojskowej, do koca roku kalendarzowego, w ktrym kocz szedziesit lat ycia, c) kobiety poczwszy od 1 stycznia roku, w ktrym kocz osiemnacie lat ycia, do koca roku kalendarzowego, w ktrym kocz pidziesit lat ycia.

ust. 2 uchyla si; 3. Obowizkowi suby w obronie cywilnej nie podlegaj: 1) osoby uznane za stale lub dugotrwale niezdolne do pracy w gospodarstwie rolnym na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu spoecznym rolnikw lub za cakowicie niezdolne do pracy oraz samodzielnej egzystencji albo cakowicie niezdolne do pracy na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych lub zaliczone do osb o znacznym stopniu niepenosprawnoci albo umiarkowanym stopniu niepenosprawnoci w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i spoecznej oraz zatrudnianiu osb niepenosprawnych; 2) kobiety w ciy i w okresie szeciu miesicy po odbyciu porodu; 3) osoby sprawujce opiek nad dziemi do lat omiu; 4) sprawujce opiek nad: a) dziemi od lat omiu do szesnastu, b) osobami obonie chorymi, c) osobami, wobec ktrych orzeczono sta niezdolno do pracy w gospodarstwie rolnym na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu spoecznym rolnikw, d) osobami, wobec ktrych orzeczono cakowit niezdolno do pracy oraz samodzielnej egzystencji na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych,

73

e) osobami zaliczonymi do znacznego stopnia niepenosprawnoci w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i spoecznej oraz zatrudnianiu osb niepenosprawnych, jeeli osoby te wsplnie z nimi zamieszkuj i opieki tej nie mona powierzy innym osobom. Art. 143. 1. Do zasadniczej suby w obronie cywilnej przeznacza i powouje wojskowy komendant uzupenie. 2. Osoby, o ktrych mowa w art. 142 ust. 1 pkt 2, przeznacza do suby w obronie cywilnej komendant formacji obrony cywilnej lub kierownik jednostki organizacyjnej, o ktrej mowa w art. 139 ust. 3, a na stanowisko komendanta formacji - pracodawca albo wjt lub burmistrz (prezydent miasta), po zasigniciu, w uzasadnionych przypadkach, opinii lekarza publicznego zakadu opieki zdrowotnej. 3. Powoanie do zasadniczej suby w obronie cywilnej nastpuje za pomoc karty powoania do tej suby. 4. Przeznaczenie do suby w obronie cywilnej osb, o ktrych mowa w ust. 2, nastpuje w drodze nadania przydziau organizacyjno-mobilizacyjnego do suby w okrelonej: 1) formacji obrony cywilnej lub 2) jednostce organizacyjnej, o ktrej mowa w art. 139 ust. 3. 5. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, kategorie onierzy rezerwy, ktrych przeznaczenie do suby w obronie cywilnej wymaga zgody wojskowego komendanta uzupenie, z uwzgldnieniem celu powoania do suby w obronie cywilnej oraz zada, jakie maj tam wykonywa. Art. 144. 1. Osoby powoane do zasadniczej suby w obronie cywilnej s obowizane zgosi si do tej suby w terminie i miejscu okrelonych w karcie powoania. 2. Dniem powoania do zasadniczej suby w obronie cywilnej jest okrelony w karcie powoania dzie stawienia si do tej suby. 3. Osoby wymienione w art. 142 ust. 1 pkt 2 s obowizane zgasza si do suby w terminie i miejscu okrelonych w karcie przydziau do suby w formacji obrony cywilnej albo w wezwaniu komendanta oddziau lub kierownika jednostki organizacyjnej, o ktrej mowa w art. 139 ust. 3; przepis art. 61 ust. 2 stosuje si odpowiednio. Art. 145. 1. Zasadnicz sub w obronie cywilnej odbywa si w jednym, nieprzerwanym okresie przez dziewi
miesicy.

2. (uchylony). 3. Osoby powoane do zasadniczej suby w obronie cywilnej z dniem stawienia si do tej suby otrzymuj bez szczeglnego nadania tytu ratownika. Nadanie tytuu starszego ratownika nastpuje w drodze mianowania. 4. Ratownicy odbywaj zasadnicz sub w obronie cywilnej w formie skoszarowanej lub nieskoszarowanej w oddziaach obrony cywilnej i przechodz szkolenie praktyczne w zakresie przygotowania obrony cywilnej. Form odbywania suby okrela organ, ktry tworzy oddzia obrony cywilnej w ramach formacji obrony cywilnej. 5. W zakresie zwalniania ratownikw z zasadniczej suby w obronie cywilnej przed jej odbyciem stosuje si zasady okrelone w art. 87 ust. 2-6 oraz zasady i tryb okrelone w art. 88. Art. 146. 1. Szkolenie w obronie cywilnej polega na odbywaniu w jednostkach organizacyjnych obrony cywilnej w okresie trzech lat: 1) zaj szkoleniowych organizowanych w czasie wolnym od pracy; 2) przeszkolenia na obozie szkoleniowym przez okres do trzydziestu dni. 2. czny czas szkolenia w jednostkach organizacyjnych obrony cywilnej nie moe przekracza szedziesiciu dni w roku, w tym dwudziestu dni ustawowo wolnych od pracy. 3. Do czasu szkolenia nie wlicza si udziau w zwalczaniu klsk ywioowych i zagroe rodowiska oraz usuwaniu ich skutkw. Zajcia szkoleniowe w okresie zwalczania klsk ywioowych i zagroe rodowiska oraz usuwania ich skutkw mog by prowadzone w czasie pracy. 4. Szkoleniem w obronie cywilnej mog by objte rwnie kobiety uznane za zdolne do suby wojskowej. Powoanie kobiet do odbywania tego szkolenia moe nastpi do koca roku kalendarzowego, w ktrym kocz dwadziecia cztery lata ycia. Art. 147. 1. Szef Obrony Cywilnej Kraju moe skrci czas trwania zasadniczej suby lub szkolenia w obronie cywilnej.

74

2. Osoby, ktre odbyy zasadnicz sub lub szkolenie w obronie cywilnej, wojskowy komendant uzupenie przenosi do rezerwy. Art. 148. 1. wiczenia odbywa si w jednostkach organizacyjnych obrony cywilnej lub w jednostkach organizacyjnych, o ktrych mowa w art. 139 ust. 3, w czasie wolnym od pracy w wymiarze do pitnastu dni w roku, w tym nie wicej ni pi dni ustawowo wolnych od pracy. 2. Osoby przeznaczone do penienia funkcji instruktorskich i kierowniczych, niezalenie od wicze okrelonych w ust. 1, mog by wzywane raz na trzy lata do odbycia wicze trwajcych w sposb cigy do pitnastu dni. 3. czny czas trwania wicze w obronie cywilnej przez cay okres podlegania obowizkowi suby w obronie cywilnej nie moe przekracza okresw ustalonych w art. 103. 4. Do czasu trwania wicze w obronie cywilnej nie wlicza si okresw udziau w zwalczaniu klsk ywioowych i zagroe rodowiska oraz usuwaniu ich skutkw. W okresie zwalczania klsk ywioowych i zagroe rodowiska lub usuwania ich skutkw wiczenia mog by prowadzone w czasie pracy. 5. W przypadkach gdy wymaga tego konieczno zapewnienia obrony Pastwa, Rada Ministrw w drodze rozporzdzenia moe przeduy czas trwania wicze, o ktrych mowa w ust. 1, o okres nieprzekraczajcy cznie pitnastu dni oraz zarzdzi przeprowadzenie tych wicze w czasie pracy. Art. 149. 1. W razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny osoby powoane i przeznaczone do suby w obronie cywilnej s obowizane do penienia czynnej suby przez czas i w zakresie wynikajcym z wykonywania zada. 2. Rada Ministrw moe okreli, w drodze rozporzdzenia, jednostki organizacyjne obrony cywilnej, w ktrych w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny czynna suba jest peniona bezterminowo, biorc pod uwag jednostki, do ktrych zada naley wykrywanie zagroe, alarmowanie i prowadzenie akcji ratunkowych. 3. Osoby penice czynn sub w obronie cywilnej mog by skoszarowane na zarzdzenie organu tworzcego jednostk organizacyjn obrony cywilnej. Art. 150. Osoby odbywajce sub w obronie cywilnej s zobowizane do wykonywania polece przeoonych w sprawach zwizanych z penieniem tej suby i wykonywaniem zada obrony cywilnej. Art. 151. Do ratownikw odbywajcych zasadnicz sub w obronie cywilnej stosuje si odpowiednio przepisy art. 65. Art. 152. 1. Osobom odbywajcym sub w obronie cywilnej za wzorow sub oraz za osignicia w wykonywaniu zada obrony cywilnej mog by udzielane nastpujce wyrnienia: 1) pochwaa; 2) pismo pochwalne; 3) krtkoterminowy urlop; 4) nagroda rzeczowa lub pienina; 5) dyplom uznania; 6) nadanie wyrniajcego tytuu i odznaki wzorowego ratownika; 7) wpisanie nazwiska i zasug do kroniki oddziau jednostki organizacyjnej obrony cywilnej; 8) wpisanie nazwiska i zasug do "Honorowej Ksigi Obrony Cywilnej". 2. Wyrnie, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 3, 4 i 6, udziela si wycznie ratownikom odbywajcym zasadnicz sub w obronie cywilnej. 3. Wyrnieniem jest take wczeniejsze skrelenie poprzednio wymierzonej kary dyscyplinarnej. 4. Szef Obrony Cywilnej Kraju moe wprowadzi rwnie inne rodzaje wyrnie. Art. 153. Osobom odbywajcym sub w obronie cywilnej niezalenie od udzielanych wyrnie mog by nadawane ordery lub odznaczenia oraz odznaka "Za Zasugi dla Obrony Cywilnej" - w przypadkach i na zasadach okrelonych w odrbnych przepisach. Art. 154. 1. Osobom odbywajcym sub w obronie cywilnej za naruszenie obowizkw wynikajcych z tej suby mog by wymierzane nastpujce kary dyscyplinarne: 1) upomnienie; 2) nagana; 3) nagana z ostrzeeniem;

75

4) wykonywanie czynnoci porzdkowych poza kolejnoci; 5) zakaz opuszczania miejsca zakwaterowania przez czas okrelony; 6) pozbawienie wyrniajcego tytuu i odznaki wzorowego ratownika lub tytuu starszego ratownika; 7) zmniejszenie lub pozbawienie urlopu. 2. Kary, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 3-7, wymierza si wycznie ratownikom odbywajcym zasadnicz sub w obronie cywilnej. 3. Nie mona kara dyscyplinarnie po upywie szeciu miesicy od popenienia przewinienia. Art. 155. 1. Wymierzon kar dyscyplinarn uchyla si w razie: 1) ujawnienia nowych okolicznoci, ktre wskazuj, e brak byo podstaw do ukarania; 2) ukarania wbrew przepisom ustawy albo przepisom wydanym na jej podstawie. 2. Uprawnionymi do uchylania kar dyscyplinarnych s przeoony, ktry kar wymierzy, i jego przeoeni. 3. Szef Obrony Cywilnej Kraju moe uchyli kad kar dyscyplinarn wymierzon osobie odbywajcej sub w obronie cywilnej. Art. 156. Do czasu trwania zasadniczej suby w obronie cywilnej nie zalicza si okresu, na ktry ratownik samowolnie opuci jednostk organizacyjn obrony cywilnej lub wyznaczone miejsce przebywania albo przez ktry samowolnie poza nimi pozostawa. Jednake okres ten mona zaliczy do czasu trwania zasadniczej suby w obronie cywilnej, jeeli w pniejszym okresie ratownik wyrni si wzorow sub i kara dyscyplinarna za to przewinienie zostaa skrelona w drodze wyrnienia. Art. 157. Do osb odbywajcych sub w obronie cywilnej stosuje si odpowiednio przepisy art. 64. Art. 158. 1. Osoby odbywajce sub w obronie cywilnej s obowizane do noszenia w czasie odbywania tej suby oznak i umundurowania, jeeli zostay ustanowione dla tych osb. 2. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia, wzr i kolor umundurowania osb odbywajcych sub w obronie cywilnej, uwzgldniajc w szczeglnoci rodzaje suby oraz skadniki umundurowania. Art. 159. 1. Osobom odbywajcym sub w obronie cywilnej mog by przyznane, na zasadach okrelonych przez Rad Ministrw, w drodze rozporzdzenia, zakwaterowanie i bezpatne wyywienie lub rwnowaniki pienine oraz zwrot kosztw przejazdu. 2. Ratownikom w czasie odbywania zasadniczej suby: 1) przysuguje umundurowanie lub rwnowanik pieniny i uposaenie w wysokoci i na zasadach przewidzianych dla szeregowych odbywajcych zasadnicz sub wojskow; 2) udziela si urlopw w wymiarze i na zasadach przewidzianych dla onierzy zasadniczej suby wojskowej. 3. Ratownicy mog otrzymywa rwnie inne nalenoci pienine okrelone przez Rad Ministrw w drodze rozporzdzenia. Art. 160. 1. Do pracownikw odbywajcych przeszkolenie na obozie szkoleniowym lub wiczenia w obronie cywilnej stosuje si odpowiednio zasady wynagradzania onierzy rezerwy odbywajcych wiczenia wojskowe. 2. Osoby penice czynn sub w razie mobilizacji i w czasie wojny otrzymuj wynagrodzenie okrelone przez Rad Ministrw w drodze rozporzdzenia; do czonkw rodzin pozostajcych na utrzymaniu tych osb stosuje si odpowiednio przepis art. 135 ust. 2. Art. 161. 1. Osobom odbywajcym sub w obronie cywilnej, ktre zachoroway lub doznay uszczerbku na zdrowiu podczas lub w zwizku z odbywaniem tej suby albo w bezporedniej drodze do miejsca jej odbywania lub w drodze powrotnej, przysuguje prawo do bezpatnego korzystania ze wiadcze publicznych zakadw opieki zdrowotnej. 2. Ministrowie waciwy do spraw wewntrznych oraz waciwy do spraw zdrowia okrelaj, w drodze rozporzdzenia, zasady korzystania ze wiadcze przewidzianych w ust. 1 oraz zakres i tryb ich udzielania. Art. 162. 1. Osobie odbywajcej sub w obronie cywilnej, ktra doznaa uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku pozostajcego w zwizku z odbywaniem tej suby, a w razie mierci tej osoby - czonkom rodziny, przysuguj, z zastrzeeniem ust. 4-6, wiadczenia na zasadach i w trybie przewidzianych dla pracownikw w przepisach o wiadczeniach z tytuu wypadkw przy pracy i chorb zawodowych. Postpowanie w sprawie

76

ustalenia okolicznoci i przyczyn wypadku przeprowadza i odszkodowanie wypaca pracodawca, organ administracji rzdowej lub inny organ, ktremu jednostka organizacyjna obrony cywilnej jest podporzdkowana, albo jednostka organizacyjna, o ktrej mowa w art. 139 ust. 3. 2. Przepis ust. 1 stosuje si odpowiednio do wypadkw w drodze do miejsca lub z miejsca penienia suby, z tym e prawo do wiadcze ustala i wiadczenia wypaca Zakad Ubezpiecze Spoecznych. 3. Od decyzji pracodawcy lub organu wymienionego w ust. 1 i 2 w sprawie odszkodowania przysuguje odwoanie na zasadach i w trybie przewidzianych dla pracownikw w przepisach o wiadczeniach z tytuu wypadkw przy pracy i chorb zawodowych. 4. Ratownikowi odbywajcemu zasadnicz sub w jednostce organizacyjnej obrony cywilnej, ktry dozna uszczerbku na zdrowiu w czasie odbywania tej suby, a w razie mierci ratownika - czonkom rodziny, przysuguj wiadczenia odszkodowawcze i rentowe oraz nalenoci pomiertne, na zasadach przewidzianych w odrbnych przepisach dla onierzy odbywajcych zasadnicz sub wojskow. 5. Rada Ministrw w drodze rozporzdzenia okrela: 1) waciwo organw i tryb ustalania: a) okolicznoci i przyczyn wypadku, ktremu uleg ratownik, b) zwizku choroby ratownika ze szczeglnymi waciwociami lub warunkami zasadniczej suby w obronie cywilnej; 2) waciwo organw do orzekania o uszczerbku na zdrowiu ratownika oraz do przyznawania i wypacania wiadcze odszkodowawczych oraz nalenoci pomiertnych, o ktrych mowa w ust. 4. 6. Od decyzji organu waciwego w sprawach wiadcze odszkodowawczych, o ktrych mowa w ust. 4, przysuguje zainteresowanemu odwoanie do okrgowego sdu pracy i ubezpiecze spoecznych w terminie okrelonym w przepisach o postpowaniu przed sdami pracy i ubezpiecze spoecznych. 7. Okres odbywania zasadniczej suby w obronie cywilnej jest okresem skadkowym w rozumieniu przepisw o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych. Art. 163. Do odpowiedzialnoci materialnej ratownikw za szkody wyrzdzone w zwizku z wykonywaniem obowizkw wynikajcych z odbywania zasadniczej suby w obronie cywilnej stosuje si odpowiednio zasady okrelone dla onierzy w czynnej subie wojskowej, z tym e w razie odmowy dobrowolnego uiszczenia odszkodowania spraw rozpoznaje sd powszechny. Art. 164. 1. W zakresie uprawnie osb odbywajcych zasadnicz sub w obronie cywilnej i czonkw ich rodzin stosuje si odpowiednio przepisy art. 118, art. 119 ust. 1 pkt 1 i ust. 4, art. 120-122, 124-126, 128-132 i 136. 2. Rada Ministrw moe, w drodze rozporzdzenia, przyzna osobom odbywajcym sub w obronie cywilnej oraz czonkom ich rodzin inne uprawnienia oprcz przewidzianych w art. 159-162, okrelajc zasady i warunki korzystania z nich. Art. 165. Minister waciwy do spraw wewntrznych okrela, w drodze rozporzdzenia: 1) szczegow organizacj i sposb odbywania suby w obronie cywilnej, uwzgldniajc w szczeglnoci zasady i tryb powoywania i przeznaczania do suby oraz zwalniania ze suby, wzory kart powoania do zasadniczej suby w obronie cywilnej oraz karty przydziau do formacji obrony cywilnej, zasady i tryb udzielania wyrnie i wymierzania kar dyscyplinarnych oraz uprawnienia przeoonych w tym zakresie, zasady wykonywania i skrelania kar; 2) wzr odznaki wzorowego ratownika, z uwzgldnieniem take wzoru legitymacji do odznaki; 3) wzory oznak oraz sposb noszenia tych oznak i umundurowania, uwzgldniajc w szczeglnoci midzynarodowe i krajowe oznaki obrony cywilnej; 4) normy umundurowania przysugujcego osobom odbywajcym sub w obronie cywilnej, uwzgldniajc potrzeby poszczeglnych specjalistycznych formacji; 5) w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw finansw publicznych wysoko rwnowanika pieninego w zamian za umundurowanie ratownikw, z uwzgldnieniem zasad jego wypacania oraz organw waciwych w tym zakresie. Rozdzia 3 Edukacja dla bezpieczestwa Przysposobienie obronne modziey szkolnej i studentw

77

Art. 166. 1. Uczniowie gimnazjum, zasadniczej szkoy zawodowej, liceum oglnoksztaccego, liceum profilowanego i technikum podlegaj obowizkowi odbycia edukacji dla bezpieczestwa. 2. Edukacja dla bezpieczestwa jest obowizkowym przedmiotem nauczania w wymiarze 1 godziny tygodniowo w cyklu ksztacenia w szkoach wymienionych w ust. 1. 3. Minister waciwy do spraw owiaty i wychowania, w porozumieniu z ministrem waciwym do spraw wewntrznych oraz Ministrem Obrony Narodowej, okreli w drodze rozporzdzenia, sposb realizacji edukacji dla bezpieczestwa, z uwzgldnieniem moliwoci organizowania obozw specjalistycznych. uchyla si art. 166a; Art. 166a. 1. Studenci i studentki, ktrzy zaliczyli pierwszy rok studiw, mog odby na swj wniosek przysposobienie obronne w trakcie drugiego roku studiw. 2. Przysposobienie obronne jest nieobowizkowym przedmiotem nauki, objtym planem studiw, prowadzonym w systemie samoksztacenia i konsultacji. 3. Przysposobienie obronne koczy si egzaminem. Fakt zdania egzaminu odnotowuje si w indeksie studenta. 4. Konsultacje i egzaminy prowadz szkoy wysze. 5. Szkoy wysze s obowizane zapewni studentom i studentkom warunki do odbycia przysposobienia obronnego w uczelni lub innej szkole wyszej, w ktrej jest realizowany program przysposobienia obronnego. 6. Wadze szk wyszych mog zawiera porozumienia dotyczce wsplnej organizacji przysposobienia obronnego. 7. Za zgod rektorw w procesie realizacji przysposobienia obronnego mog uczestniczy organizacje i stowarzyszenia o charakterze proobronnym. 8. Studenci i studentki pobierajcy nauk w szkoach wyszych za granic mog, w wybranych uczelniach w kraju prowadzcych przysposobienie obronne, zdawa egzamin z zakresu wiedzy objtej przysposobieniem obronnym na zasadach okrelonych dla studentw szk wyszych w kraju. 9. Materiay dotyczce przysposobienia obronnego studentw i studentek przygotowuje Minister Obrony Narodowej. Pozostae koszty zwizane z realizacj przysposobienia obronnego s pokrywane w ramach dotacji na dziaalno dydaktyczn z budetw waciwych ministrw. 10. Minister waciwy do spraw szkolnictwa wyszego oraz minister waciwy do spraw zdrowia, w porozumieniu z Ministrem Obrony Narodowej, okrel, w drodze rozporzdzenia, sposb przeprowadzania przysposobienia obronnego studentw i studentek, a w szczeglnoci program przysposobienia obronnego, zasady prowadzenia konsultacji w zakresie tego przysposobienia oraz skad komisji egzaminacyjnej, tryb i terminy przeprowadzenia egzaminu, o ktrym mowa w ust. 3, oraz zakres wiedzy objtej egzaminem. Art. 167. (uchylony). Rozdzia 4 Powszechna samoobrona ludnoci Art. 168. 1. Osoby posiadajce obywatelstwo polskie, zdolne ze wzgldu na stan zdrowia, podlegaj obowizkowi szkolenia ludnoci w zakresie powszechnej samoobrony. 2. Szkolenie ludnoci w zakresie powszechnej samoobrony ma na celu przygotowanie do samoobrony przed rodkami masowego raenia oraz innymi dziaaniami nieprzyjaciela. 3. Szkolenie ludnoci w zakresie powszechnej samoobrony przeprowadza si w formie zaj podstawowych lub wicze praktycznych. 4. wiczenia praktyczne mog polega rwnie na udziale w zwalczaniu klsk ywioowych i zagroe rodowiska oraz usuwaniu ich skutkw. Art. 169. 1. Obowizkowi szkolenia nie podlegaj: 1) osoby, ktre ukoczyy szedziesit lat ycia; 2) osoby uznane za stale lub dugotrwale niezdolne do pracy w gospodarstwie rolnym na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu spoecznym rolnikw lub za cakowicie niezdolne do pracy oraz samodzielnej egzystencji albo cakowicie niezdolne do pracy na podstawie ustawy z

78

dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych lub zaliczone do osb o znacznym stopniu niepenosprawnoci albo umiarkowanym stopniu niepenosprawnoci w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i spoecznej oraz zatrudnianiu osb niepenosprawnych; 3) kobiety w ciy oraz w okresie szeciu miesicy po odbyciu porodu; 4) osoby sprawujce opiek nad dziemi do lat omiu; 5) osoby sprawujce opiek nad: a) dziemi od lat omiu do szesnastu, b) osobami obonie chorymi, c) osobami, wobec ktrych orzeczono sta niezdolno do pracy w gospodarstwie rolnym na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu spoecznym rolnikw, d) osobami, wobec ktrych orzeczono cakowit niezdolno do pracy oraz samodzielnej egzystencji na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych, e) osobami zaliczonymi do znacznego stopnia niepenosprawnoci w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i spoecznej oraz zatrudnianiu osb niepenosprawnych, jeeli osoby te wsplnie z nimi zamieszkuj i opieki tej nie mona powierzy innym osobom; 6) osoby pobierajce nauk lub odbywajce studia w szkoach wszystkich typw; 7) osoby odbywajce zasadnicz sub lub szkolenie w obronie cywilnej oraz sub zastpcz; 8) (111) onierze w czynnej subie wojskowej oraz funkcjonariusze Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Policji, Stray Granicznej, Biura Ochrony Rzdu, Suby Wiziennej i Pastwowej Stray Poarnej. 2. Od obowizku odbywania szkolenia mog by zwolnieni: 1) onierze rezerwy posiadajcy karty mobilizacyjne do jednostek Si Zbrojnych; 2) osoby posiadajce karty przydziau do jednostek zmilitaryzowanych; 3) osoby posiadajce karty przydziau do suby w obronie cywilnej. 3. Zwolnienie od obowizku szkolenia w formie wicze praktycznych polegajcych na udziale w zwalczaniu klsk ywioowych i zagroe rodowiska oraz usuwaniu ich skutkw nie dotyczy osb, o ktrych mowa w ust. 1 pkt 6 i 7. Art. 170. 1. Osobom wykonujcym obowizek szkolenia ludnoci w zakresie powszechnej samoobrony, ktre zachoroway lub doznay uszczerbku na zdrowiu podczas lub w zwizku z wykonywaniem tego obowizku albo w bezporedniej drodze do miejsca jego wykonywania lub w drodze powrotnej, przysuguje prawo do bezpatnego korzystania ze wiadcze publicznych zakadw opieki zdrowotnej. 2. Ministrowie waciwy do spraw wewntrznych oraz waciwy do spraw zdrowia okrelaj, w drodze rozporzdzenia, zasady korzystania ze wiadcze przewidzianych w ust. 1 oraz zakres i tryb ich udzielania. 3. Osobom, ktre doznay uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku powstaego podczas lub w zwizku z wykonywaniem obowizku szkolenia ludnoci w zakresie powszechnej samoobrony albo w bezporedniej drodze do miejsca wykonywania tego obowizku lub w drodze powrotnej, oraz czonkom rodzin osb zmarych wskutek takiego wypadku przysuguj wiadczenia na zasadach i w trybie przewidzianym dla pracownikw w przepisach o wiadczeniach z tytuu wypadkw przy pracy i chorb zawodowych, z tym e prawo do wiadcze ustala i wiadczenia wypaca Zakad Ubezpiecze Spoecznych. Art. 171. 1. Rada Ministrw okrela w drodze rozporzdzenia organizacj, zasady i wymiar szkolenia ludnoci w zakresie powszechnej samoobrony, zasady i tryb zwalniania od obowizku szkolenia oraz waciwo organw w tych sprawach. 2. wiczenia praktyczne w zakresie powszechnej samoobrony zarzdza Rada Ministrw, w drodze rozporzdzenia, okrelajc kadorazowo kategorie osb zobowizane do udziau w tych wiczeniach, obszar, na ktrym bd one przeprowadzane, oraz ich zakres. Art. 172. 1. Osoby posiadajce obywatelstwo polskie mog by zobowizane do zaopatrzenia si w sprzt ochrony indywidualnej oraz w inne artykuy i przedmioty niezbdne w razie zagroenia. 2. Obowizek, o ktrym mowa w ust. 1, moe wprowadzi Rada Ministrw w drodze rozporzdzenia, okrelajc rwnoczenie zasady i warunki zaopatrzenia. Art. 173. 1. W ramach przygotowania do samoobrony osoby posiadajce obywatelstwo polskie mog by zobowizane do:

79

przygotowania ochrony budynku lub lokalu mieszkalnego oraz mienia osobistego i indywidualnego; 2) zabezpieczenia wasnych rde wody pitnej i rodkw spoywczych przed zanieczyszczeniem lub skaeniem; 3) utrzymywania i konserwacji posiadanego oraz przydzielonego sprztu i rodkw ochrony; 4) utrzymywania i konserwacji domowych pomieszcze ochronnych; 5) wykonywania innych przedsiwzi majcych na celu ochron wasnego ycia, zdrowia i mienia oraz udzielania pomocy poszkodowanym. 2. Obowizki okrelone w ust. 1 nakadaj wjtowie lub burmistrzowie (prezydenci miast). 3. Rada Ministrw okrela w drodze rozporzdzenia zasady i tryb postpowania w sprawach, o ktrych mowa w ust. 2. DZIA V SUBA W JEDNOSTKACH ZMILITARYZOWANYCH Art. 174. 1. W razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny Rada Ministrw moe obj militaryzacj jednostki organizacyjne, ktre wykonuj zadania szczeglnie wane dla obronnoci lub bezpieczestwa Pastwa, a take jednostki organizacyjne specjalnie tworzone do wykonywania takich zada. 2. Rada Ministrw, na wniosek ministrw i wojewodw po uprzednim zaopiniowaniu przez Ministra Obrony Narodowej, ustala istniejce i specjalnie tworzone jednostki organizacyjne, ktre przewiduje si obj militaryzacj (jednostki przewidziane do militaryzacji) oraz jednostki organizacyjne stanowice baz formowania specjalnie tworzonych jednostek zmilitaryzowanych, a take limity osb, ktre przewiduje si powoa do suby w jednostkach zmilitaryzowanych. 3. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia, kategorie zada uzasadniajcych militaryzacj oraz tryb ustalania jednostek organizacyjnych i limitw osb, o ktrych mowa w ust. 2, a take wzr wniosku o objcie poszczeglnych jednostek organizacyjnych przygotowaniami do militaryzacji. Rozporzdzenie uwzgldni w szczeglnoci potrzeby zwizane z rozwiniciem systemu obronnoci i funkcjonowaniem jego elementw w warunkach zewntrznego zagroenia pastwa i w czasie wojny, w tym mobilizacyjne i wojenne potrzeby Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz zapewnienia wsparcia wojskom sojuszniczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, z wyszczeglnieniem we wzorze wniosku przeznaczenia tych jednostek, ich siedzib, organw, o ktrych mowa w art. 187 ust. 3, oraz organw, wedug ktrych ustale bd przygotowywane poszczeglne jednostki, jak rwnie specyfikacji przewidywanych wydatkw z tym zwizanych. 4. Jednostki organizacyjne, o ktrych mowa w ust. 1 i 2, Rada Ministrw moe obj militaryzacj rwnie w razie wprowadzenia stanu wyjtkowego na caym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 175. 1. Do suby w jednostkach zmilitaryzowanych mog by przeznaczone osoby speniajce wymagania okrelone w ust. 3, o ile nie speniaj przesanek wskazanych w ust. 4. 2. Przeznaczenie osb do suby w jednostkach zmilitaryzowanych nastpuje w drodze nadania im przydziaw organizacyjno-mobilizacyjnych do tych jednostek. Przydziay nadaje si rwnie po objciu militaryzacj ustalonych jednostek organizacyjnych. 3. W czasie pokoju przydziay organizacyjno-mobilizacyjne mog by nadawane mczyznom, ktrzy nie ukoczyli szedziesiciu lat ycia, i kobietom, ktre nie ukoczyy pidziesiciu lat ycia. Po objciu militaryzacj ustalonych jednostek organizacyjnych przydziay do tych jednostek nadaje si rwnie osobom, ktre nie osigny wieku okrelonego w odpowiednich przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym. 4. Przydziaw organizacyjno-mobilizacyjnych nie nadaje si osobom, ktre: 1) przekroczyy wiek okrelony w ust. 3; 2) nie ukoczyy osiemnastu lat ycia; 3) s osobami o nieuregulowanym stosunku do suby wojskowej; 4) maj nadane przydziay mobilizacyjne albo pracownicze przydziay mobilizacyjne do jednostek wojskowych; 4) maj nadane przydziay kryzysowe lub przydziay mobilizacyjne albo pracownicze przydziay mobilizacyjne do jednostek wojskowych; (112) 5) s funkcjonariuszami Policji, Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Stray Granicznej, Biura Ochrony Rzdu, Suby Wiziennej, Stray Ochrony Kolei i Pastwowej Stray Poarnej, jeeli osoby te na mocy

1)

80

odrbnych przepisw mog peni sub w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny i s przeznaczone do penienia tej suby; 6) zostay uznane za stale lub dugotrwale niezdolne do pracy w gospodarstwie rolnym na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu spoecznym rolnikw lub za cakowicie niezdolne do pracy oraz samodzielnej egzystencji albo cakowicie niezdolne do pracy na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych lub zaliczone do osb o znacznym stopniu niepenosprawnoci albo umiarkowanym stopniu niepenosprawnoci w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i spoecznej oraz zatrudnianiu osb niepenosprawnych. 7) zostay skazane na kar pozbawienia wolnoci i oczekuj na jej odbycie lub j odbywaj. 5. Osobom zatrudnionym w istniejcych jednostkach przewidzianych do militaryzacji oraz jednostkach organizacyjnych stanowicych baz formowania specjalnie tworzonych jednostek przewidzianych do militaryzacji, przydziay organizacyjno-moblizacyjne nadaje si w formie zbiorowej listy imiennej. Pozostaym osobom, o ktrych mowa w ust. 1, przydziay organizacyjno-mobilizacyjne nadaje si w formie kart przydziau. 6. Przydziay organizacyjno-mobilizacyjne nadaj: 1) kierownicy istniejcych jednostek przewidzianych do militaryzacji oraz jednostek organizacyjnych stanowicych baz formowania specjalnie tworzonych jednostek przewidzianych do militaryzacji, a take kierownicy jednostek zmilitaryzowanych - osobom zatrudnionym w tych jednostkach, z tym e osobom bdcym onierzami rezerwy przydziay nadaje si w uzgodnieniu z wojskowym komendantem uzupenie waciwym ze wzgldu na miejsce pobytu staego (zamieszkania) osoby, ktrej ma by nadany przydzia; 2) wojskowi komendanci uzupenie waciwi ze wzgldu na miejsce pobytu staego (zamieszkania) pozostaym osobom, na wniosek kierownika jednostki przewidzianej do militaryzacji. 7. Przydzia organizacyjno-mobilizacyjny nadany w czasie pokoju podlega uniewanieniu, jeeli osoba, ktrej nadano przydzia: 1) otrzymaa kart mobilizacyjn do jednostki wojskowej; 2) zostaa powoana do czynnej suby wojskowej; 3) utracia obywatelstwo polskie; 3) zrzeka si obywatelstw polskiego; 4) zamieszkaa na stae poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej; 5) osigna wiek okrelony w ust. 3 albo spenia przesanki okrelone w ust. 4 pkt 5 lub 6; 5) osigna wiek okrelony w ust. 3, albo spenia przesanki okrelone w ust. 4 pkt 57; 6) odbya kar pozbawienia wolnoci; 7) rozwizaa stosunek pracy lub suby z pracodawc, ktry nada przydzia organizacyjnomobilizacyjny. 7) otrzymaa wypowiedzenie stosunku pracy albo rozwizaa stosunek pracy lub suby z pracodawc, ktry nada przydzia organizacyjno-mobilizacyjny. 8. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia, tryb postpowania zwizanego z nadawaniem przydziaw organizacyjno-mobilizacyjnych, a take wzory zbiorowej listy imiennej oraz karty przydziau, o ktrych mowa w ust. 5, z uwzgldnieniem we wzorach danych osobowych i danych o miejscu penienia suby oraz powiadczenia przyjcia do wiadomoci faktu przeznaczenia do suby w jednostce zmilitaryzowanej. W rozporzdzeniu naley uwzgldni take sposb kwalifikowania osb, ktrym przewiduje si nada przydzia organizacyjno-mobilizacyjny do jednostek zmilitaryzowanych oraz sporzdzania zapotrzebowania na uzupenienie potrzeb specjalnie tworzonych jednostek przewidzianych do militaryzacji onierzami rezerwy, ze szczeglnym uwzgldnieniem potrzeb jednostek podlegych Ministrowi Obrony Narodowej, Ministrowi Sprawiedliwoci oraz ministrom waciwym do spraw wewntrznych i transportu. Art. 176. 1. Osoby, ktrym nadano przydziay organizacyjno-mobilizacyjne, s obowizane do odbywania wicze w jednostkach przewidzianych do militaryzacji w czasie wolnym od pracy w wymiarze do pitnastu dni w roku, w tym nie wicej ni pi dni ustawowo wolnych od pracy, z zastrzeeniem przepisu ust. 2. Przepisy art. 148 ust. 3-5 stosuje si odpowiednio. 1a. Osoby, o ktrych mowa w ust. 1, ktre maj lub mog mie dostp do informacji niejawnych, podlegaj, na zasadach okrelonych w przepisach ustawy z dnia 22 stycznia 1999 r. o ochronie informacji niejawnych, waciwemu postpowaniu sprawdzajcemu. Poszerzone i specjalne postpowanie sprawdzajce przeprowadza waciwa suba ochrony pastwa na pisemny wniosek kierownika jednostki organizacyjnej przewidzianej do militaryzacji, do ktrej nadano przydziay organizacyjno-mobilizacyjne.

81

2. Rada Ministrw okrela, w drodze rozporzdzenia, jednostki przewidziane do militaryzacji, do ktrych osoby posiadajce przydziay organizacyjno-mobilizacyjne mog by powoywane do odbywania wicze w wymiarze przewidzianym w art. 104. 3. Rada Ministrw okreli corocznie, w drodze rozporzdzenia, liczb osb powoywanych w roku kalendarzowym do odbycia wicze w jednostkach przewidzianych do militaryzacji, z uwzgldnieniem potrzeby zapewnienia realizacji zada przewidzianych dla tych jednostek na czas mobilizacji oraz wojny. 4. Przeprowadzenie wicze w jednostkach przewidzianych do militaryzacji zarzdza Prezes Rady Ministrw. 5. Powoanie do odbycia wicze w jednostkach przewidzianych do militaryzacji nastpuje: 1) w stosunku do osb zatrudnionych w istniejcych jednostkach przewidzianych do militaryzacji oraz jednostkach stanowicych baz formowania specjalnie tworzonych jednostek przewidzianych do militaryzacji - w formie zbiorowych list imiennych sporzdzanych przez kierownikw tych jednostek; 2) w stosunku do pozostaych osb - w formie wezwania wystawionego przez wojskowego komendanta uzupenie waciwego ze wzgldu na miejsce pobytu staego tych osb, na wniosek kierownika jednostki przewidzianej do militaryzacji. 6. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia, tryb postpowania zwizanego z powoywaniem do odbycia wicze w jednostkach przewidzianych do militaryzacji oraz wzr wezwania, o ktrym mowa w ust. 5 pkt 2, uwzgldniajc w szczeglnoci sposb wzywania osb, ktre przewiduje si powoa do odbycia wicze w jednostkach przewidzianych do militaryzacji organizowanych w zwizku ze zwalczaniem klsk ywioowych lub usuwaniem ich skutkw, a take wicze przeprowadzanych w trybie natychmiastowego stawiennictwa. Wzr wezwania powinien uwzgldnia dane osobowe, przewidywany czas trwania wicze oraz termin i miejsce stawienia si, a take powiadczenie przyjcia do wiadomoci faktu powoania na wiczenia. Art. 177. 1. Do osb odbywajcych wiczenia w jednostkach przewidzianych do militaryzacji stosuje si przepisy prawa pracy obowizujce pracownikw tych jednostek. 1a. Do osb odbywajcych wiczenia jednostek przewidzianych do militaryzacji stosuje si wymiar i rozkad czasu pracy obowizujce w jednostce przewidzianej do militaryzacji. 1b. Przeduenie czasu pracy osb odbywajcych wiczenia w jednostce przewidzianej do militaryzacji poza normalne godziny pracy moe nastpi na zasadach i w trybie przewidzianych w przepisach prawa pracy obowizujcych w jednostce przewidzianej do militaryzacji, z tym e nie stosuje si okrelonej w tych przepisach dopuszczalnej liczby godzin nadliczbowych oraz dozwolona jest praca w dniach ustawowo wolnych od pracy. 1c. Osobie odbywajcej wiczenia w jednostce przewidzianej do militaryzacji mona powierzy wykonywanie pracy innego rodzaju ni wynikajca z nawizanego stosunku pracy lub stosunku subowego, jeeli odpowiada ona jej kwalifikacjom. Osobie tej przysuguje wwczas wynagrodzenie odpowiadajce rodzajowi powierzonej pracy, nie nisze jednak ni ostatnio otrzymywane przed dniem powierzenia innego rodzaju pracy. W takim przypadku wypowiedzenie dotychczasowych warunkw pracy i pacy nie jest wymagane. 2. Osobom odbywajcym wiczenia w jednostkach przewidzianych do militaryzacji, niezatrudnionym w tych jednostkach, przysuguj uprawnienia onierzy rezerwy odbywajcych wiczenia wojskowe. 2a. Osobom, o ktrych mowa w ust. 2, przysuguje wynagrodzenie okrelone dla onierzy rezerwy odbywajcych wiczenia wojskowe, wedug stopnia wojskowego posiadanego przez te osoby, a jeeli nie posiadaj one stopnia wojskowego - wedug stopnia wojskowego szeregowego. 3. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia, stawki wynagrodzenia osb odbywajcych wiczenia w jednostkach przewidzianych do militaryzacji niezatrudnionych w tych jednostkach oraz tryb wypacania przez jednostk przewidzian do militaryzacji przysugujcego im wynagrodzenia, z uwzgldnieniem, e dzienn stawk wynagrodzenia nalicza si, jeeli czas odbywanych wicze jest nie krtszy ni osiem godzin. Art. 178. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) zadania zwizane z przygotowaniem jednostek organizacyjnych przewidzianych do objcia ich militaryzacj oraz organy zobowizane do realizacji tych zada, z uwzgldnieniem zakresu przedsiwzi, trybu ich wykonania, terminw gotowoci do dziaania, zabezpieczenia potrzeb, zapewnienia rodkw finansowych; 2) zasady wyposaania jednostek przewidzianych do militaryzacji i jednostek zmilitaryzowanych w rodki transportowe, maszyny i urzdzenia oraz w sprzt wojskowy, z uwzgldnieniem rde ich pochodzenia; 3) zasady i tryb przeprowadzania kontroli stanu przygotowania jednostek organizacyjnych przewidzianych do objcia ich militaryzacj oraz organy waciwe w tych sprawach, z uwzgldnieniem przedmiotu kontroli i podmiotw objtych kontrol.

82

akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. Art. 179. 1. Z dniem objcia militaryzacj ustalonych jednostek organizacyjnych jednostki te staj si jednostkami zmilitaryzowanymi, a osoby, ktrym nadano przydziay organizacyjno-mobilizacyjne do tych jednostek, s osobami penicymi sub w jednostce zmilitaryzowanej. 2. Po objciu militaryzacj ustalonych jednostek organizacyjnych do suby w tych jednostkach mog by powoywane, w drodze nadania przydziaw organizacyjno-mobilizacyjnych, rwnie inne osoby ni okrelone w ust. 1, jeeli posiadaj kwalifikacje przydatne do tej suby. Art. 180. 1. Kierownik jednostki zmilitaryzowanej zwalnia ze suby w tej jednostce: 1) osoby, ktre osigny wiek okrelony w odpowiednich przepisach o zaopatrzeniu emerytalnym; 2) osoby, ktre utraciy zdolno do wykonywania zawodu. 2. Kierownik jednostki zmilitaryzowanej moe zwolni ze suby w tej jednostce inne osoby ni okrelone w ust. 1, jeeli wykonuj one czynnoci niezwizane bezporednio z przedmiotem dziaania tej jednostki. 3. Osoby zwolnione ze suby w jednostce zmilitaryzowanej oraz osoby, ktre nie zostay powoane do tej suby, pozostaj pracownikami jednostki zmilitaryzowanej. Art. 181. 1. Osoby penice sub w jednostce zmilitaryzowanej nie mog rozwiza stosunku pracy z t jednostk. 2. Rozwizanie stosunku pracy z osob penic sub w jednostce zmilitaryzowanej moe nastpi tylko po uprzednim zwolnieniu tej osoby ze suby. Art. 182. 1. Dotychczasowy stosunek pracy osb penicych sub w jednostkach zmilitaryzowanych ulega zawieszeniu z dniem powoania ich do tej suby; jednoczenie powstaje z mocy prawa stosunek subowy militaryzacji, uregulowany przepisami niniejszego dziau. 2. Do osb penicych sub w jednostkach zmilitaryzowanych stosuje si oglnie obowizujce przepisy prawa pracy oraz przepisy szczeglne, jeeli obowizuj w tych jednostkach, ze zmianami i uzupenieniami wynikajcymi z przepisw niniejszego dziau. 2a. Kierownicy jednostek zmilitaryzowanych ponosz odpowiedzialno za stan bezpieczestwa i higieny suby osb penicych sub w tych jednostkach i s obowizani zapewni warunki ochrony ich ycia i zdrowia przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunkw pracy. 2b. Osobom penicym sub w jednostkach zmilitaryzowanych w razie ogoszenia mobilizacji, ogoszenia stanu wojennego i w czasie wojny przysuguj bezpatne wiadczenia zdrowotne. Koszty tych wiadcze pokrywa si z czci budetu pastwa, ktrej dysponentem jest organ, ktremu podlega jednostka zmilitaryzowana. 3. Rada Ministrw, w drodze rozporzdzenia, moe okreli szczegowe zasady penienia suby w jednostkach zmilitaryzowanych, uwzgldniajc specyfik suby w jednostkach przydzielonych Siom Zbrojnym oraz podlegajcych Ministrowi Obrony Narodowej, Ministrowi Sprawiedliwoci, a take ministrowi waciwemu do spraw wewntrznych. 3a. W zakresie uprawnie osb penicych sub w jednostkach zmilitaryzowanych i czonw ich rodzin stosuje si odpowiednio przepisy art. 118, 119 ust. 1, 2 i 4, art. 120, 122, 124-126, 130-132 oraz art. 136. 4. Stosunek subowy militaryzacji, o ktrym mowa w ust. 1, oraz jego skutki prawne wygasaj z mocy prawa z dniem zwolnienia ze suby w jednostce zmilitaryzowanej. 5. Okres penienia suby w jednostce zmilitaryzowanej wlicza si do okresu zatrudnienia w zakresie wszystkich uprawnie wynikajcych ze stosunku pracy. Art. 183. 1. Osoby penice sub w jednostce zmilitaryzowanej s obowizane do wykonywania polece przeoonych, wydanych w sprawach subowych. 2. Osoby penice sub w jednostce zmilitaryzowanej mog by wyznaczane przez kierownika jednostki na inne stanowiska pracy, ni zajmoway w dniu powoania do tej suby. 3. Wyznaczenie na nisze stanowisko pracy moe nastpi tylko: 1) w razie naruszenia dyscypliny suby w jednostce zmilitaryzowanej; 2) ze wzgldu na potrzeby organizacyjne jednostki zmilitaryzowanej; 3) na wniosek osoby zainteresowanej. 4. Osoby penice sub w jednostce zmilitaryzowanej mog by przenoszone do innej jednostki. Przeniesienie nastpuje w drodze nadania przydziau organizacyjno-mobilizacyjnego.

83

5. Jeeli przeniesienie, o ktrym mowa w ust. 4, miaoby nastpi do jednostki zmilitaryzowanej majcej siedzib w innej miejscowoci, przepisu ust. 4 nie stosuje si do: 1) kobiet w ciy i w okresie szeciu miesicy po odbyciu porodu; 2) (uchylony); 3) osb sprawujcych opiek nad: a) dziemi do lat szesnastu, b) wsplnie z nimi zamieszkaymi osobami obonie chorymi lub osobami, wobec ktrych orzeczono sta niezdolno do pracy w gospodarstwie rolnym na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu spoecznym rolnikw, lub uznanymi za cakowicie niezdolne do pracy oraz samodzielnej egzystencji na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych, lub zaliczonymi do osb o znacznym stopniu niepenosprawnoci na podstawie ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i spoecznej oraz zatrudnianiu osb niepenosprawnych, jeeli opieki tej nie mona powierzy innej osobie. Art. 184. 1. Osoby penice sub w jednostce zmilitaryzowanej otrzymuj w razie ogoszenia mobilizacji, ogoszenia stanu wojennego i w czasie wojny, z zastrzeeniem ust. 2, wynagrodzenie wedug zajmowanego stanowiska subowego. 2. Wynagrodzenie osb penicych sub w jednostce zmilitaryzowanej nie moe by nisze od otrzymywanego w dniu powoania do tej suby. (113) 3. Rada Ministrw moe okreli, w drodze rozporzdzenia, inne ni okrelone w ust. 1 stawki wynagrodzenia osb penicych sub w jednostkach zmilitaryzowanych, uwzgldniajc zakres zada powierzonych na poszczeglnych stanowiskach. Art. 185. 1. Suba w jednostkach zmilitaryzowanych jest wykonywana w wymiarze i rozkadzie czasu okrelonym w oglnie obowizujcych przepisach prawa pracy. 2. Minister (wojewoda), ktremu podlega jednostka zmilitaryzowana, moe ustala inny ni okrelony w ust. 1 wymiar i rozkad czasu suby, z zachowaniem prawa do wypoczynku. 3. Czas suby ustalony przez waciwe organy na podstawie ust. 2 nie moe narusza oglnie obowizujcych przepisw prawa pracy dotyczcych ochrony pracy kobiet i zatrudnienia modocianych, a take dotyczcych czasu pracy pracownikw zatrudnionych w warunkach szczeglnie uciliwych lub szkodliwych dla zdrowia oraz pracownikw uznanych za osoby niepenosprawne w rozumieniu przepisw o rehabilitacji zawodowej i spoecznej oraz zatrudnianiu osb niepenosprawnych. Art. 186. 1. Osoby odbywajce wiczenia w jednostkach przewidzianych do militaryzacji i penice sub w jednostkach zmilitaryzowanych s obowizane do noszenia w czasie wicze albo suby umundurowania i oznak, jeeli umundurowanie i oznaki zostay ustanowione dla jednostki organizacyjnej, w ktrej s odbywane wiczenia lub jest peniona suba. 2. Osoby odbywajce wiczenia w jednostkach przewidzianych do militaryzacji i penicych sub w jednostkach zmilitaryzowanych s obowizane do noszenia, w czasie wicze albo suby, uzbrojenia i innego wyposaenia specjalnego przewidzianego w odrbnych przepisach dla jednostek organizacyjnych, w ktrych s odbywane wiczenia lub jest peniona suba. Art. 187. 1. Kierownikiem jednostki przewidzianej do militaryzacji jest kierownik jednostki organizacyjnej, ktr przewiduje si obj militaryzacj, albo kierownik jednostki organizacyjnej stanowicej baz formowania specjalnie tworzonej jednostki zmilitaryzowanej. 2. Kierownikiem jednostki zmilitaryzowanej jest kierownik jednostki organizacyjnej objtej militaryzacj. 3. Jednostki przewidziane do militaryzacji w sprawach przygotowania ich objcia militaryzacj podlegaj waciwym ministrom (wojewodom) zgodnie z oglnie obowizujcymi przepisami. 4. Jednostki zmilitaryzowane podlegaj ministrom waciwym ze wzgldu na przedmiot ich dziaania albo waciwym miejscowo wojewodom, zgodnie z oglnie obowizujcymi przepisami. 5. Jednostki zmilitaryzowane wykonuj zadania ustalone przez organy, ktrym podlegaj. Art. 188. 1. Rada Ministrw moe przydzieli jednostki zmilitaryzowane ministrom (wojewodom) innym ni okreleni w art. 187 ust. 3 i 4 albo organom obrony cywilnej. 2. Rada Ministrw moe przydzieli jednostki zmilitaryzowane do Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej.

84

3. W wypadkach, o ktrych mowa w ust. 2, jednostka zmilitaryzowana podlega organowi wojskowemu okrelonemu przez Ministra Obrony Narodowej. 4. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia, szczegowe zasady i tryb postpowania w sprawach, o ktrych mowa w ust. 1-3, z uwzgldnieniem w szczeglnoci potrzeb organizacyjnych Si Zbrojnych Rzeczypospolitej Polskiej oraz struktury dowodzenia tymi Siami Zbrojnymi w czasie pokoju i na wypadek wojny. DZIA VI (UCHYLONY). DZIA VI (114) UDZIELANIE ZGODY OBYWATELOM POLSKIM NA SUB W OBCYM WOJSKU LUB OBCEJ ORGANIZACJI WOJSKOWEJ Art. 199a. Obywatel polski moe przyj sub w obcym wojsku lub obcej organizacji wojskowej za zgod organu, o ktrym mowa w art. 199d. 2. Zgody nie udziela si w razie ogoszenia mobilizacji, w czasie wojny oraz w razie wprowadzenia na caym terytorium Rzeczypospolitej Polskiej stanu wojennego lub stanu wyjtkowego. 3. Obywatele polscy, ktrzy przed ogoszeniem, zaistnieniem lub wprowadzeniem stanw, o ktrych mowa w ust. 2, uzyskali zgod na przyjcie suby w obcym wojsku lub obcej organizacji wojskowej, mog peni t sub przez okres, na jaki zgoda zostaa im udzielona, o ile rozpoczli ju penienie tej suby. 4. Obowizek uzyskiwania zgody, o ktrej mowa w ust. 1, nie dotyczy obywateli polskich bdcych jednoczenie obywatelami innego pastwa, jeeli stale zamieszkuj na jego terytorium i zamierzaj przyj sub w siach zbrojnych lub organizacji wojskowej tego pastwa. 5. Zgody udziela si wycznie na pisemny wniosek obywatela polskiego, ktry zamierza przyj sub w obcym wojsku lub obcej organizacji wojskowej, zoony do waciwego organu, o ktrym mowa w art. 199d. 6. Do wniosku, o ktrym mowa w ust. 5, docza si zawiadczenie o niekaralnoci z Krajowego Rejestru Karnego. 6. Do wniosku, o ktrym mowa w ust. 5, docza si: 1) zawiadczenie o niekaralnoci z Krajowego Rejestru Karnego; 2) zawiadczenie naczelnika urzdu skarbowego o braku zalegoci podatkowych; 3) zawiadczenie waciwego oddziau Zakadu Ubezpiecze Spoecznych lub Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Spoecznego o braku zalegoci z tytuu skadek na ubezpieczenia spoeczne i ubezpieczenia zdrowotne; 4) zawiadczenie z Krajowego Rejestru Sdowego o niefigurowaniu w rejestrze dunikw niewypacalnych. Art. 199b. Obywatelowi polskiemu podlegajcemu powszechnemu obowizkowi obrony moe by, z zastrzeeniem art. 199c ust. 1 i 2, udzielona zgoda na sub w obcym wojsku lub obcej organizacji wojskowej, tylko w przypadku gdy odby on zasadnicz sub wojskow lub przeszkolenie wojskowe albo bez odbycia tej suby zosta przeniesiony do rezerwy oraz nie posiada przydziau mobilizacyjnego, pracowniczego przydziau mobilizacyjnego lub przydziau organizacyjno-mobilizacyjnego i wojskowy komendant uzupenie waciwy ze wzgldu na miejsce pobytu staego obywatela lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice nie planuje nadania temu obywatelowi adnego z tych przydziaw. Art. 199b. Obywatelowi polskiemu podlegajcemu powszechnemu obowizkowi obrony moe by udzielona zgoda na sub w obcym wojsku lub obcej organizacji wojskowej tylko w przypadku, gdy ma uregulowany stosunek do suby wojskowej i nie posiada przydziau kryzysowego, przydziau mobilizacyjnego, pracowniczego przydziau mobilizacyjnego lub przydziau organizacyjno-mobilizacyjnego, a waciwy wojskowy komendant uzupenie nie prowadzi postpowania w sprawie nadania temu obywatelowi ktregokolwiek z tych przydziaw. Art. 199c. 1. Zgody na sub w obcym wojsku lub obcej organizacji wojskowej mona udzieli, z zastrzeeniem ust. 2, jeeli s spenione cznie nastpujce warunki:

85

1) suba ta nie narusza interesw Rzeczypospolitej Polskiej; 2) suba nie jest zakazana przez prawo midzynarodowe; 3) suba nie wpynie na zadania wykonywane przez Siy Zbrojne; 4) nie zachodzi przeszkoda, o ktrej mowa w art. 199b. 2. Nie udziela si zgody na sub w obcym wojsku lub obcej organizacji wojskowej pomimo spenienia warunkw okrelonych w ust. 1, jeeli obywatel polski, ubiegajcy si o zgod: 1) zosta przeniesiony do rezerwy wskutek uznania przez waciw komisj lekarsk za niezdolnego do czynnej suby wojskowej w czasie pokoju (kategoria "D" zdolnoci do czynnej suby wojskowej); 2) nie speni choby jednego z obowizkw okrelonych w art. 31 ust. 1 i 3, art. 32 ust. 1, 4 i 7, art. 34, art. 40 ust. 2, art. 48 ust. 1, art. 52 ust. 1 oraz art. 53 ust. 1, 2, 3a i 4, z przyczyn lecych po stronie obywatela; 2) nie speni choby jednego z obowizkw okrelonych w art. 31a ust. 2, art. 32 ust. 1 i 4, art. 34, art. 40, art. 48 ust. 1, art. 52 ust. 1 oraz art. 53 ust. 1 i 3a4, jeeli do ich spenienia by zobowizany; 3) nie zosta powoany i nie odby suby wojskowej wymienionej w art. 199b, wicze wojskowych onierzy rezerwy, wicze w jednostkach przewidzianych do militaryzacji lub suby w obronie cywilnej, z przyczyn lecych po stronie obywatela; 3) nie zosta powoany i nie odby zasadniczej suby wojskowej, przeszkolenia wojskowego, wicze wojskowych, wicze w jednostkach przewidzianych do militaryzacji lub suby w obronie cywilnej, z przyczyn lecych po stronie obywatela; 4) zosta uznany przez waciw komisj lekarsk za trwale i cakowicie niezdolnego do czynnej suby wojskowej w czasie pokoju oraz w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny (kategoria "E" zdolnoci do czynnej suby wojskowej); 5) zoy wniosek o przeznaczenie go do suby zastpczej, zosta przeznaczony do suby zastpczej, zosta skierowany do odbycia suby zastpczej, odbywa sub zastpcz, zosta przeniesiony do rezerwy po odbyciu suby zastpczej lub bez jej odbycia; 6) zosta skazany prawomocnym wyrokiem sdu na kar co najmniej jednego roku pozbawienia wolnoci, w tym take z warunkowym zawieszeniem jej wykonania; 7) odbywa kar pozbawienia wolnoci lub oczekuje na jej wykonanie; 8) znajduje si w okresie prby w wykonywaniu warunkowo zawieszonej kary pozbawienia wolnoci; 9) odbywa kar ograniczenia wolnoci; 10) ma zalegoci podatkowe lub zalegoci z tytuu skadek na ubezpieczenie spoeczne lub zdrowotne; 12) jest wpisany do rejestru dunikw niewypacalnych. 3. Zoenie wniosku, o ktrym mowa w art. 199a ust. 5, nie powoduje obowizku skierowania obywatela polskiego ubiegajcego si o zgod do waciwej wojskowej komisji lekarskiej w celu okrelenia zdolnoci do czynnej suby wojskowej. Art. 199d. 1. Zgody na sub w obcym wojsku lub obcej organizacji wojskowej udziela albo odmawia jej udzielenia, z zastrzeeniem ust. 2, minister waciwy do spraw wewntrznych, po zasigniciu opinii Ministra Obrony Narodowej lub organu przez niego upowanionego oraz ministra waciwego do spraw zagranicznych. 1. Zgody na sub w obcym wojsku lub obcej organizacji wojskowej udziela albo odmawia jej udzielenia, z zastrzeeniem ust. 2, minister waciwy do spraw wewntrznych, po zasigniciu opinii Ministra Obrony Narodowej, ministra waciwego do spraw zagranicznych lub organw przez nich upowanionych. 2. Obywatelom polskim bdcym byymi onierzami zawodowymi zgody udziela albo odmawia jej udzielenia Minister Obrony Narodowej, po zasigniciu opinii ministra waciwego do spraw zagranicznych. 2. Obywatelom polskim bdcym byymi onierzami zawodowymi zgody udziela albo odmawia jej udzielenia Minister Obrony Narodowej, po zasigniciu opinii ministra waciwego do spraw zagranicznych i Ministra Sprawiedliwoci.; 3. Obywatele polscy zamieszkujcy lub przebywajcy czasowo powyej trzech miesicy za granic skadaj wniosek o udzielenie zgody na sub w obcym wojsku lub obcej organizacji wojskowej do organu okrelonego w ust. 1 lub 2, za porednictwem polskiego urzdu konsularnego. 4. Udzielenie zgody i odmowa jej udzielenia nastpuje w drodze decyzji administracyjnej. 5. Osobom, ktrym zostaa udzielona zgoda na sub w obcym wojsku lub obcej organizacji wojskowej, nie nadaje si przydziaw wymienionych w art. 199b przez okres, na jaki zgoda ta zostaa udzielona.

86

6. Organ udzielajcy zgody zawiadamia waciwego wojskowego komendanta uzupenie o kadym przypadku udzielenia obywatelowi polskiemu zgody na sub w obcym wojsku lub obcej organizacji wojskowej. Art. 199e. Udzielenie zgody na sub w obcym wojsku lub obcej organizacji wojskowej nie rodzi odpowiedzialnoci organw Rzeczypospolitej Polskiej za nastpstwa podjcia tej suby. Art. 199f. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) tryb udzielania obywatelom polskim zgody na sub w obcym wojsku lub obcej organizacji wojskowej, majc na uwadze, e w udzielanej zgodzie naley poda nazw obcego wojska lub obcej organizacji wojskowej, w ktrej moe by peniona suba, okres, na jaki udziela si zgody, a take wymg zawiadomienia polskiego urzdu konsularnego o terminie i miejscu rozpoczcia suby oraz jej zakoczenia; 2) wzr wniosku o udzielenie zgody na sub w obcym wojsku lub obcej organizacji wojskowej; 3) zakres informacji, o ktre wystpuj do ministra waciwego do spraw zagranicznych organy udzielajce zgody, jak rwnie zakres informacji, o ktre wystpuje do Ministra Obrony Narodowej lub organu przez niego upowanionego minister waciwy do spraw wewntrznych, majc kadorazowo na uwadze obowizek zabezpieczania interesw Rzeczypospolitej Polskiej oraz moliwoci wykonywania zada przez Siy Zbrojne. akty wykonawcze z Dz.U. i M.P. 3) zakres informacji, o ktre wystpuj do ministra waciwego do spraw zagranicznych lub organu przez niego upowanionego organy udzielajce zgody, jak rwnie zakres informacji, o ktre wystpuje do Ministra Obrony Narodowej lub organu przez niego upowanionego minister waciwy do spraw wewntrznych, majc kadorazowo na uwadze obowizek zabezpieczania interesw Rzeczypospolitej Polskiej oraz moliwoci wykonywania zada przez Siy Zbrojne. DZIA VII WIADCZENIA NA RZECZ OBRONY Rozdzia 1 wiadczenia osobiste w czasie pokoju Art. 200. 1. Na osoby posiadajce obywatelstwo polskie, ktre ukoczyy szesnacie, a nie przekroczyy szedziesiciu lat ycia, moe by naoony obowizek wiadcze osobistych, polegajcych na wykonywaniu rnego rodzaju prac doranych na rzecz przygotowania obrony pastwa albo zwalczania klsk ywioowych i likwidacji ich skutkw. 2. Obowizek wiadcze osobistych moe obejmowa rwnie obowizek uycia posiadanych narzdzi prostych, a w stosunku do osb wykonujcych wiadczenia polegajce na dorczaniu dokumentw powoania do czynnej suby wojskowej oraz wezwa do wykonania wiadcze, zwanych dalej "kurierami" - take posiadanych rodkw transportowych. 3. Obowizek wiadcze osobistych moe by naoony w zwizku z wiczeniami wojskowymi, wiczeniami w jednostkach przewidzianych do militaryzacji, wiczeniami w obronie cywilnej oraz wiczeniami praktycznymi w zakresie powszechnej samoobrony, a take w celu dostarczenia i obsugi przedmiotw wiadcze rzeczowych, z zastrzeeniem ust. 4. 4. W stosunku do kurierw obowizek wiadcze osobistych moe by naoony tylko w celu sprawdzenia gotowoci mobilizacyjnej Si Zbrojnych. Art. 201. 1. Czas wykonywania wiadcze osobistych nie moe przekracza jednorazowo dwunastu godzin, a w stosunku do kurierw oraz osb dostarczajcych i obsugujcych przedmioty wiadcze rzeczowych - czterdziestu omiu godzin. 2. Naoenie obowizku wykonania wiadczenia osobistego moe nastpi najwyej trzy razy w roku. 3. Do czasu wykonywania wiadcze osobistych, o ktrych mowa w ust. 1, wlicza si:

87

1) czas dojazdu do miejsca wykonywania wiadczenia osobistego i powrotu do miejsca pobytu staego lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice, nie wicej jednak ni cznie dwie godziny; 2) czas przeznaczony na wypoczynek, nie wicej jednak ni osiem godzin, jeeli wiadczenie jest wykonywane duej ni dwanacie godzin. orzeczenia sdw Art. 202. 1. Wjt lub burmistrz (prezydent miasta) nakada, w drodze decyzji administracyjnej, obowizek wiadcze osobistych na wniosek wojskowego komendanta uzupenie, kierownika jednostki organizacyjnej stanowicej baz formowania specjalnie tworzonej jednostki zmilitaryzowanej, kierownika jednostki organizacyjnej wykonujcej zadania na potrzeby obrony pastwa, o ktrej mowa w art. 208 ust. 2, albo waciwego organu obrony cywilnej. 2. Decyzj o naoeniu obowizku wykonania wiadczenia osobistego dorcza si osobie zobowizanej i wnioskodawcy na pimie wraz z uzasadnieniem, na czternacie dni przed terminem stawienia si do wykonania wiadczenia. 3. Od decyzji, o ktrej mowa w ust. 1, przysuguje osobie zobowizanej i wnioskodawcy odwoanie do wojewody, w terminie 7 dni od dnia dorczenia decyzji. Decyzja ta moe by zmieniona przez wojewod rwnie z urzdu, jeeli zostaa wydana z naruszeniem przepisw prawa. 4. Decyzji, o ktrej mowa w ust. 1, nadaje si rygor natychmiastowej wykonalnoci w terminie w niej okrelonym. 5. Osoba, na ktr naoono obowizek wykonania wiadczenia osobistego, jest obowizana stawi si do wykonania tego wiadczenia w terminie i miejscu wskazanym w decyzji. 6. Przepisy art. 60 i 61 stosuje si odpowiednio. 7. Przepisw ust. 1-5 nie stosuje si do kurierw. Art. 203. 1. Wjt lub burmistrz (prezydent miasta) wydaje w czasie pokoju decyzj administracyjn o przeznaczeniu osoby do wykonania wiadcze osobistych, w tym planowanych do wykonania w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny, na wniosek organw i jednostek organizacyjnych, o ktrych mowa w art. 202 ust. 1. 2. Przeznaczenie osb do funkcji kuriera nastpuje z urzdu lub na wniosek wojskowego komendanta uzupenie. 3. Decyzj, o ktrej mowa w ust. 1, dorcza si osobie przeznaczonej do wykonywania wiadcze osobistych oraz wnioskodawcy na pimie wraz z uzasadnieniem. 4. Od decyzji, o ktrej mowa w ust. 1, przysuguje osobie przeznaczonej do wykonywania wiadcze osobistych i wnioskodawcy odwoanie do wojewody, w terminie czternastu dni od dnia dorczenia decyzji. 5. Osoby, ktrym wydano ostateczne decyzje administracyjne o przeznaczeniu ich do wykonania wiadcze osobistych, mog by z urzdu lub na wniosek organw i kierownikw jednostek organizacyjnych, o ktrych mowa w art. 202 ust. 1, wzywane przez wjta lub burmistrza (prezydenta miasta) do wykonania tych wiadcze. 6. Wezwanie osb przeznaczonych do funkcji kuriera do wykonania wiadczenia osobistego polegajcego na dorczeniu dokumentw, o ktrych mowa w art. 200 ust. 2, moe nastpi z urzdu lub na wniosek wojskowego komendanta uzupenie. 7. Wezwania, o ktrych mowa w ust. 5 i 6, mog zobowizywa do wykonania wiadcze osobistych w trybie natychmiastowego stawiennictwa. 8. Od wezwa, o ktrych mowa w ust. 5 i 6, odwoanie nie przysuguje. 9. Osoby, o ktrych mowa w ust. 5 i 6, s obowizane stawi si do wykonania wiadczenia osobistego w terminie i miejscu wskazanych w wezwaniu. 10. Przepisy art. 60 i 61 stosuje si odpowiednio. Art. 204. 1. Za wykonanie wiadczenia osobistego przysuguje ryczat godzinowy w wysokoci 1/178 kwoty minimalnego wynagrodzenia za prac obowizujcego w grudniu roku poprzedniego, ustalanego na podstawie przepisw ustawy z dnia 10 padziernika 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za prac, za kad godzin czasu, o ktrym mowa w art. 201 ust. 1 i 3, z zastrzeeniem ust. 2 i 3. 2. Jeeli wiadczenie osobiste jest wykonywane przez pracownika w czasie pracy i pracodawca nie wypaci wynagrodzenia za czas pracy opuszczony z powodu wiadczenia osobistego, osobie wykonujcej wiadczenie przysuguje za opuszczony czas pracy naleno pienina - zamiast ryczatu, o ktrym mowa w ust. 1, w

88

wysokoci odpowiadajcej utraconemu wynagrodzeniu za prac. Naleno t wypaca si na podstawie zawiadczenia pracodawcy. 3. Jeeli wiadczenie osobiste jest wykonywane przez pracownika w czasie urlopu wypoczynkowego, osobie wykonujcej wiadczenie przysuguje za czas wykonywania wiadczenia, rwny redniemu dziennemu wymiarowi czasu pracy, naleno pienina, zamiast ryczatu, o ktrym mowa w ust. 1, obliczona wedug zasad obowizujcych przy ustalaniu wynagrodzenia za urlop wypoczynkowy. Naleno t wypaca si na podstawie zawiadczenia pracodawcy. 4. Ryczat i naleno, o ktrych mowa w ust. 1-3, wypaca jednostka organizacyjna, na ktrej rzecz jest wykonywane wiadczenie osobiste. (115) 5. Osobom wykonujcym wiadczenia osobiste przysuguje bezpatne wyywienie na zasadach okrelonych dla onierzy odbywajcych zasadnicz sub wojskow lub ryczat odpowiadajcy stawkom tego wyywienia, o ile czas wykonywania wiadczenia osobistego jest duszy ni osiem godzin. Do tego czasu nie wlicza si czasu, o ktrym mowa w art. 201 ust. 3 pkt 1. 6. Koszty przejazdu do miejsca wykonywania wiadczenia osobistego i powrotu do miejsca pobytu staego lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice ponosi jednostka organizacyjna, na ktrej rzecz jest wykonywane wiadczenie. Art. 205. 1. Pracodawca jest obowizany zwolni (usprawiedliwi nieobecno w pracy) pracownika na czas niezbdny do wykonywania wiadczenia osobistego. 2. Czas zwolnienia od pracy (nieobecnoci w pracy) z powodu wykonywania wiadczenia osobistego wlicza si do okresu pracy wymaganego do nabycia lub zachowania uprawnie pracowniczych. Art. 206. 1. Osobom wykonujcym wiadczenia osobiste, ktre zachoroway lub doznay uszczerbku na zdrowiu podczas lub w zwizku z wykonywaniem tych wiadcze albo w bezporedniej drodze do miejsca ich wykonywania lub w drodze powrotnej, przysuguje prawo do bezpatnego korzystania ze wiadcze publicznych zakadw opieki zdrowotnej. (116) 2. (uchylony). 3. Osobom, ktre doznay uszczerbku na zdrowiu wskutek wypadku powstaego podczas lub w zwizku z wykonywaniem wiadcze osobistych albo w bezporedniej drodze do miejsca wykonywania tych wiadcze lub w drodze powrotnej, oraz czonkom rodzin osb zmarych wskutek takiego wypadku przysuguj wiadczenia na zasadach i w trybie przewidzianym dla pracownikw w przepisach o wiadczeniach z tytuu wypadkw przy pracy i chorb zawodowych, z tym e prawo do wiadcze ustala i wiadczenia wypaca Zakad Ubezpiecze Spoecznych. Art. 206a. 1. Obowizkowi wiadcze osobistych nie podlegaj, z zastrzeeniem ust. 2: 1) osoby wybrane do Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej lub organw samorzdu terytorialnego na czas penienia mandatu; 2) onierze penicy czynn sub wojskow oraz osoby, ktrym dorczono kart powoania do tej suby, jeeli termin stawienia si do suby koliduje z terminem wykonania wiadczenia; 3) osoby odbywajce zasadnicz sub w obronie cywilnej lub sub zastpcz; 4) osoby, wobec ktrych orzeczono sta lub dugotrwa niezdolno do pracy w gospodarstwie rolnym na podstawie ustawy z dnia 20 grudnia 1990 r. o ubezpieczeniu spoecznym rolnikw, osoby uznane za cakowicie niezdolne do pracy oraz samodzielnej egzystencji albo cakowicie niezdolne do pracy na podstawie ustawy z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpiecze Spoecznych, jak rwnie osoby zaliczone do osb o znacznym stopniu niepenosprawnoci albo umiarkowanym stopniu niepenosprawnoci w rozumieniu ustawy z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i spoecznej oraz zatrudnianiu osb niepenosprawnych; (117) 5) sdziowie, prokuratorzy, funkcjonariusze Policji, Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu, Suby Kontrwywiadu Wojskowego, Suby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Biura Ochrony Rzdu, Stray Granicznej, Suby Wiziennej, Pastwowej Stray Poarnej, Stray Ochrony Kolei oraz pracownicy specjalistycznych uzbrojonych formacji ochronnych w jednostkach organizacyjnych podlegych, podporzdkowanych lub nadzorowanych przez ministrw, kierownikw urzdw centralnych, wojewodw, Prezesa Narodowego Banku Polskiego oraz Krajow Rad Radiofonii i Telewizji; 6) kobiety w ciy i w okresie szeciu miesicy po odbyciu porodu oraz osoby sprawujce opiek nad dziemi do lat omiu;

89

osoby sprawujce opiek nad wsplnie z nimi zamieszkaymi dziemi od lat omiu do szesnastu, osobami, wobec ktrych orzeczono sta niezdolno do pracy w gospodarstwie rolnym lub uznanymi za cakowicie niezdolne do pracy oraz samodzielnej egzystencji albo zaliczonymi do osb o znacznym stopniu niepenosprawnoci na podstawie ustaw, o ktrych mowa w pkt 4, a take osobami obonie chorymi, jeeli opieki tej nie mona powierzy innym osobom; 8) osoby zatrudnione na stanowiskach kierownikw publicznych zakadw opieki zdrowotnej oraz na stanowiskach w opiece spoecznej i placwkach opiekuczo-wychowawczych. 2. Zwolnienie osb, o ktrych mowa w ust. 1, od obowizku wiadcze osobistych nastpuje na podstawie dokumentw potwierdzajcych przyczyn zwolnienia i przedstawionych wjtowi lub burmistrzowi (prezydentowi miasta) przez zainteresowane osoby. 7) Art. 207. 1. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) tryb i zakres planowania i nakadania obowizku wiadcze osobistych, przeznaczania do tych wiadcze i zwalniania z nich oraz ich wykonywania; 2) wzory planw i wykazw wiadcze osobistych prowadzonych przez wojewod, terenowe organy administracji wojskowej, organy samorzdu terytorialnego i jednostki organizacyjne, na rzecz ktrych moe by wykonywane wiadczenie osobiste; 3) wzory decyzji administracyjnych, wnioskw, wezwa i obwieszcze oraz zawiadcze wydawanych w sprawach wiadcze osobistych; 4) tryb wypacania ryczatu i nalenoci pieninych za wykonanie wiadcze osobistych oraz dokumenty skadane w celu ich wypacenia. 2. W rozporzdzeniu, o ktrym mowa w ust. 1, naley uwzgldni w szczeglnoci priorytet zada realizowanych przez Siy Zbrojne lub zada realizowanych na ich rzecz, obowizek informowania si tych organw oraz ich powiadamiania przez osoby przeznaczone lub zobowizane do wykonania wiadcze osobistych o sytuacjach i okolicznociach majcych wpyw na ich wykonanie, sposb i miejsce przechowywania dokumentw oraz zakres udostpniania lub dorczania planw i wykazw wiadcze osobistych, bd ich wycigw, lub innych dokumentw sporzdzanych w tych sprawach, moliwo wypacania ryczatu i nalenoci pieninych nie wczeniej ni po wykonaniu wiadczenia osobistego oraz obowizek ich zwrotu w przypadku nienalenej wypaty. Art. 207a. Wojewoda koordynuje na obszarze wojewdztwa dziaalno organw samorzdu terytorialnego w zakresie planowania i nakadania obowizku wiadcze osobistych, w tym: 1) prowadzi zbiorczy wykaz wiadcze osobistych przewidzianych do realizacji na obszarze wojewdztwa; 2) planuje wydatki finansowe zwizane z nakadaniem obowizku wiadcze osobistych na obszarze wojewdztwa; 3) nadzoruje zadania zwizane z planowaniem, typowaniem i nakadaniem wiadcze osobistych na obszarze wojewdztwa; 4) analizuje potrzeby i moliwoci realizacji wiadcze osobistych przez organy gminy na obszarze wojewdztwa, a w razie potrzeby wskazuje wjta lub burmistrza (prezydenta miasta), ktry moe zrealizowa zadania naoenia tych wiadcze. Rozdzia 2 wiadczenia rzeczowe w czasie pokoju Art. 208. 1. Na urzdy i instytucje pastwowe oraz przedsibiorcw i inne jednostki organizacyjne, a take osoby fizyczne moe by naoony obowizek wiadcze rzeczowych, polegajcych na oddaniu do uywania posiadanych nieruchomoci i rzeczy ruchomych na cele przygotowania obrony Pastwa. 2. wiadczenia rzeczowe mog by wykonywane na rzecz Si Zbrojnych, jednostek organizacyjnych stanowicych bazy formowania specjalnie tworzonych jednostek zmilitaryzowanych, jednostek organizacyjnych obrony cywilnej oraz jednostek organizacyjnych wykonujcych zadania na potrzeby obrony pastwa albo zwalczania klsk ywioowych i likwidacji ich skutkw. (118) 2a. Jednostkami organizacyjnymi wykonujcymi zadania na potrzeby obrony pastwa s jednostki organizacyjne Policji, Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Agencji Wywiadu, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Stray Granicznej, Biura Ochrony Rzdu, Pastwowej Stray Poarnej, Suby Wiziennej,

90

jednostki organizacyjne podlege i nadzorowane przez Ministra Obrony Narodowej, nie wchodzce w skad Si Zbrojnych, a take pastwowe jednostki organizacyjne, o ktrych mowa w art. 221 ust. 1 i 2. 3. Przepisu ust. 1 nie stosuje si do zakwaterowania przejciowego Si Zbrojnych. 4. Przedmiotem wiadcze rzeczowych nie mog by: 1) tereny, pomieszczenia, rodki transportowe, maszyny i inny sprzt, znajdujce si w posiadaniu: a) jednostek organizacyjnych sucych bezporednio dziaalnoci Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Kancelarii Prezesa Rady Ministrw, ministerstw i urzdw wojewdzkich oraz Narodowego Banku Polskiego i bankw, a take Pastwowej Wytwrni Papierw Wartociowych i Mennicy Pastwowej, (119) b) jednostek organizacyjnych podlegych, podporzdkowanych lub nadzorowanych odpowiednio przez Ministra Obrony Narodowej, Ministra Sprawiedliwoci, ministra waciwego do spraw wewntrznych, Szefa Agencji Bezpieczestwa Wewntrznego, Szefa Agencji Wywiadu oraz Szefa Centralnego Biura Antykorupcyjnego, c) przedstawicielstw dyplomatycznych i urzdw konsularnych pastw obcych oraz innych przedstawicielstw i instytucji zrwnanych z nimi w zakresie przywilejw i immunitetw na mocy ustaw, umw lub powszechnie ustalonych zwyczajw midzynarodowych, jak rwnie czonkw tych przedstawicielstw, urzdw i instytucji oraz czonkw ich rodzin, a take innych osb zrwnanych z nimi w zakresie przywilejw i immunitetw, jeeli nie posiadaj obywatelstwa polskiego; 2) biblioteki, muzea, archiwa i zabytki uznane przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej za pomniki historii oraz dobra kulturalne, o ktrych mowa w art. 218 ustawy, oraz obiekty wpisane na "list dziedzictwa wiatowego" na podstawie Konwencji w sprawie ochrony wiatowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, przyjtej w Paryu dnia 16 listopada 1972 r. (Dz. U. z 1976 r. Nr 32, poz. 190 i 191); 3) zbiory naukowe i artystyczne majce charakter publiczny; 4) witynie, domy modlitwy oraz pomieszczenia kociow i innych zwizkw wyznaniowych majcych osobowo prawn, wraz ze znajdujcymi si w nich przedmiotami przeznaczonymi do wykonywania kultu religijnego; 5) przedmioty wyczone spod egzekucji stosownie do przepisw ustawy z dnia 17 czerwca 1966 r. o postpowaniu egzekucyjnym w administracji (Dz. U. z 2002 r. Nr 110, poz. 968, z pn. zm.13)), z wyjtkiem narzdzi prostych oraz rodkw transportowych; 6) parki narodowe i rezerwaty przyrody; 7) przedszkola, domy dziecka, zakady opiekuczo-wychowawcze, szkoy specjalne i internaty tych szk, specjalne orodki wychowawcze i szkolno-wychowawcze oraz poradnie psychologicznopedagogiczne; 8) urzdzenia i sieci telekomunikacyjne: a) ujte w planach dziaania operatorw publicznych na wypadek sytuacji szczeglnych zagroe, sporzdzonych w trybie okrelonym w art. 64 ust. 3 ustawy z dnia 21 lipca 2000 r. 14) (120) - Prawo telekomunikacyjne (Dz. U. Nr 73, poz. 852, z pn. zm. ) , przewidziane do uycia na potrzeby jednostek organizacyjnych, o ktrych mowa w ust. 2, b) niezbdne do wykonania decyzji naoonych na operatorw telekomunikacyjnych przez ministra waciwego do spraw cznoci w trybie okrelonym w art. 66 ust. 1 ustawy z dnia (121) 21 lipca 2000 r. - Prawo telekomunikacyjne ; 9) pojazdy samochodowe niedopuszczone do ruchu po drogach publicznych oraz uywane wycznie do przewozu wewntrz zakadu, po przedstawieniu przez posiadacza odpowiednich dokumentw. 5. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia, dla wykonania niezbdnych wiadcze rzeczowych: 1) rodzaj i liczb nieruchomoci, ktre mog by w tym celu w uytkowaniu w danym roku kalendarzowym, 2) rodzaj i liczb rzeczy ruchomych, jakie w danym roku kalendarzowym mog by w tym celu pobrane, uwzgldniajc w szczeglnoci potrzeby zwizane z prowadzeniem poboru, przeprowadzaniem wicze wojskowych, w tym organizowanych z zastosowaniem natychmiastowego stawiennictwa onierzy rezerwy i sprawdzaniem gotowoci mobilizacyjnej Si Zbrojnych. orzeczenia sdw 5. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia, dla wykonania niezbdnych wiadcze rzeczowych:

91

1) rodzaj i liczb nieruchomoci, ktre mog by w tym celu w uytkowaniu w danym roku kalendarzowym; 2) rodzaj i liczb rzeczy ruchomych, ktre w danym roku kalendarzowym mog by w tym celu pobrane, uwzgldniajc w szczeglnoci potrzeby zwizane z prowadzeniem kwalifikacji wojskowej, przeprowadzaniem wicze wojskowych, w tym organizowanych z zastosowaniem natychmiastowego stawiennictwa onierzy rezerwy i sprawdzaniem gotowoci mobilizacyjnej Si Zbrojnych Art. 209. 1. Czas wykonywania wiadcze rzeczowych nie moe przekracza jednorazowo w przypadku pobrania przedmiotu wiadczenia: 1) w celu sprawdzenia gotowoci mobilizacyjnej Si Zbrojnych - czterdziestu omiu godzin; 2) w zwizku z wiczeniami wojskowymi lub wiczeniami w jednostkach przewidzianych do militaryzacji - siedmiu dni; 3) w zwizku z wiczeniami w obronie cywilnej lub wiczeniami praktycznymi w zakresie powszechnej samoobrony - dwudziestu czterech godzin. 2. Naoenie obowizku wiadczenia rzeczowego moe nastpi najwyej trzy razy w roku, z tym e w wymiarze okrelonym w ust. 1 pkt 2 - tylko jeden raz. 3. Do czasu wykonywania wiadcze rzeczowych, o ktrym mowa w ust. 1, wlicza si czas niezbdny do dostarczenia przedmiotu wiadczenia do wskazanego miejsca oraz jego powrotu do miejsca postoju (przechowywania), nie wicej jednak ni dwie godziny. 4. Ograniczenie, o ktrym mowa w ust. 1, nie dotyczy uywania nieruchomoci udostpnianych na czas przeprowadzenia rejestracji oraz kwalifikacji wojskowej. 5. Ogranicze, o ktrych mowa w ust. 1 i 2 oraz w art. 210 i 211, nie stosuje si do uywania nieruchomoci i rzeczy ruchomych udostpnionych w celu zwalczania klsk ywioowych i likwidacji ich skutkw. Art. 210. 1. Wjt lub burmistrz (prezydent miasta) wydaje decyzj administracyjn o przeznaczeniu nieruchomoci lub rzeczy ruchomej na cele wiadcze rzeczowych, w tym planowanych do wykonania w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny, na wniosek organw i kierownikw jednostek organizacyjnych, o ktrych mowa w art. 202 ust. 1. 1a. Wniosek o wydanie decyzji, o ktrej mowa w ust. 1, o przeznaczeniu nieruchomoci lub rzeczy ruchomej na cele wiadcze w zwizku z uyciem ich w czasie kwalifikacji wojskowej skada odpowiednio do zada wojewoda lub starosta. 2. Decyzj, o ktrej mowa w ust. 1, dorcza si posiadaczowi nieruchomoci lub rzeczy ruchomej oraz wnioskodawcy na pimie wraz z uzasadnieniem. 3. Od decyzji, o ktrej mowa w ust. 1, przysuguje posiadaczowi nieruchomoci lub rzeczy ruchomej oraz wnioskodawcy odwoanie do wojewody, w terminie czternastu dni od dnia dorczenia decyzji. Decyzja ta moe by zmieniona przez wojewod rwnie z urzdu, jeeli zostaa wydana z naruszeniem przepisw prawa. 4. W decyzji, o ktrej mowa w ust. 1, mona zobowiza posiadaczy nieruchomoci lub rzeczy ruchomych do wykonania tych wiadcze bez odrbnego wezwania. Art. 211. 1. Posiadacz nieruchomoci lub rzeczy ruchomej, wobec ktrego wydano ostateczn decyzj administracyjn o przeznaczeniu nieruchomoci lub rzeczy ruchomej na cele wiadcze rzeczowych, moe by, na wniosek organw i kierownikw jednostek organizacyjnych, o ktrych mowa w art. 202 ust. 1, wezwany przez wjta lub burmistrza (prezydenta miasta) do wykonania tego wiadczenia. 2. Wezwanie, o ktrym mowa w ust. 1, dorcza si na czternacie dni przed terminem wykonania wiadczenia, z wyjtkiem przypadkw, w ktrych wykonanie wiadczenia nastpuje w celu sprawdzenia gotowoci mobilizacyjnej Si Zbrojnych. 3. Od wezwania, o ktrym mowa w ust. 1, odwoanie nie przysuguje. 4. Wezwaniu, o ktrym mowa w ust. 1, nadaje si rygor natychmiastowej wykonalnoci w terminie w nim okrelonym. 5. Posiadacz, o ktrym mowa w ust. 1, jest obowizany odda do uywania przedmiot wiadczenia w terminie i miejscu wskazanym w wezwaniu. 6. Przepisy art. 60 i 61 stosuje si odpowiednio. Art. 212. 1. Posiadacze nieruchomoci i rzeczy ruchomych, wobec ktrych wydano ostateczn decyzj o przeznaczeniu tych nieruchomoci i rzeczy ruchomych na cele wiadcze rzeczowych, s obowizani informowa wjta lub burmistrza (prezydenta miasta) o rozporzdzeniu t nieruchomoci lub rzecz ruchom.

92

2. Organy administracji rzdowej, organy samorzdu terytorialnego oraz przedsibiorcy s obowizani, na danie wojskowych komendantw uzupenie oraz waciwych organw obrony cywilnej, do udzielania informacji, wedug posiadanych ewidencji, o stanie nieruchomoci i rzeczy ruchomych mogcych by przedmiotem wiadcze rzeczowych. Art. 213. 1. Posiadacz przedmiotu wiadczenia wezwany do wykonania wiadczenia jest obowizany odda go do uywania w stanie przydatnym do uytku wraz z dotyczcymi go dokumentami. 2. Biorcy przedmiot wiadczenia jest obowizany uywa go w sposb odpowiadajcy jego waciwociom i przeznaczeniu. Biorcy ponosi zwyke koszty i inne ciary zwizane z utrzymaniem przedmiotu wiadczenia, a poczynione przez niego wydatki lub nakady na przedmiot wiadczenia nie podlegaj zwrotowi. 3. Biorcy przedmiot wiadczenia jest odpowiedzialny za jego utrat lub uszkodzenia oraz za szkody wynike z uywania go w sposb sprzeczny z jego waciwociami lub przeznaczeniem. 4. Biorcy jest obowizany zwrci posiadaczowi przedmiot wiadczenia w stanie niepogorszonym. Biorcy nie ponosi odpowiedzialnoci za zuycie przedmiotu wiadczenia bdce nastpstwem prawidowego uywania. 5. Biorcy przedmiot wiadczenia jest odpowiedzialny za szkody wynike z niezwrcenia go w terminie oraz z tytuu napraw wykonywanych po tym terminie wskutek uszkodze powstaych w czasie uywania go przez biorcego. 6. Roszczenia posiadacza przeciwko biorcemu, o ktrych mowa w ust. 3-5, przedawniaj si z upywem roku od dnia zwrotu przedmiotu wiadczenia. Art. 214. 1. Za uywanie przedmiotu wiadczenia rzeczowego przysuguje jego posiadaczowi ryczat w wysokoci odpowiadajcej szkodzie poniesionej wskutek jego dostarczenia oraz stawce jego amortyzacji. 2. Ryczat za uywanie przedmiotu wiadczenia rzeczowego wypaca jednostka organizacyjna, na ktrej rzecz wiadczenie zostao wykonane. Art. 215. 1. Rada Ministrw okreli, w drodze rozporzdzenia: 1) tryb i zakres planowania i nakadania obowizku wiadcze rzeczowych, przeznaczania do tych wiadcze i zwalniania z nich oraz ich wykonywania; 2) rodzaje planw, zestawie i wykazw wiadcze rzeczowych prowadzonych przez wojewod, terenowe organy administracji wojskowej, organy samorzdu terytorialnego i jednostki organizacyjne, na rzecz ktrych moe by wykonywane wiadczenie rzeczowe; 3) wzory decyzji administracyjnych, wnioskw, wezwa w sprawach wiadcze rzeczowych; 4) tryb i zakres dania oraz przekazywania informacji, o ktrych mowa w art. 212; 5) tryb oddania, przyjcia i zwrotu przedmiotu wiadcze rzeczowych oraz tryb dochodzenia roszcze, o ktrych mowa w art. 213; 6) wykaz dobowych stawek ryczatu za uywanie poszczeglnych przedmiotw wiadcze rzeczowych, o ktrych mowa w art. 214. 2. W rozporzdzeniu, o ktrym mowa w ust. 1, naley uwzgldni w szczeglnoci priorytet zada realizowanych przez Siy Zbrojne lub zada realizowanych na ich rzecz; obowizek informowania si organw i jednostek organizacyjnych waciwych w sprawach wiadcze rzeczowych oraz ich powiadamiania przez osoby zobowizane do wykonywania tych wiadcze o sytuacjach i okolicznociach majcych wpyw na ich wykonanie; sposb i miejsce przechowywania dokumentw oraz zakres udostpniania lub dorczania planw, zestawie i wykazw wiadcze rzeczowych, bd ich wycigw, lub innych dokumentw sporzdzanych w tych sprawach; moliwo przechowywania i dorczania wezwa w sprawach wiadcze rzeczowych przez organy lub jednostki organizacyjne, na rzecz ktrych bdzie wykonywane wiadczenie rzeczowe; moliwo dokonywania ogldzin nieruchomoci i rzeczy ruchomych, ktre mog by lub s przedmiotem wiadcze rzeczowych; dopuszczenie drogi postpowania sdowego w dochodzeniu roszcze, o ktrych mowa w art. 213, a take fakt, e ryczat za uywanie poszczeglnych przedmiotw wiadcze rzeczowych podlega corocznej waloryzacji. Art. 215a. Wojewoda koordynuje na obszarze wojewdztwa dziaalno organw samorzdu terytorialnego w zakresie planowania i nakadania obowizku wiadcze rzeczowych, w tym: 1) prowadzi zbiorczy wykaz wiadcze rzeczowych przewidzianych do realizacji na obszarze wojewdztwa; 2) planuje wydatki finansowe zwizane z nakadaniem obowizku wiadcze rzeczowych na obszarze wojewdztwa; 3) nadzoruje zadania zwizane z planowaniem, typowaniem i nakadaniem wiadcze rzeczowych na obszarze wojewdztwa;

93

4) analizuje potrzeby i moliwoci realizacji wiadcze rzeczowych przez organy gminy na obszarze wojewdztwa, a w razie potrzeby wskazuje wjta lub burmistrza (prezydenta miasta), ktry moe zrealizowa zadania naoenia tych wiadcze; (uchyla si pkt 5) Rozdzia 3 wiadczenia w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny Art. 216. 1. Osoby podlegajce obowizkowi wiadcze osobistych mog by w kadym czasie w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny powoane do wykonania rnego rodzaju prac doranych na rzecz Si Zbrojnych, obrony cywilnej lub jednostek organizacyjnych wykonujcych zadania na potrzeby obrony pastwa. 2. Czas wykonywania wiadcze osobistych nie moe przekracza jednorazowo siedmiu dni. Art. 217. 1. Organy administracji rzdowej, organy samorzdu terytorialnego, przedsibiorcy i inne jednostki organizacyjne, organizacje spoeczne oraz osoby fizyczne mog by w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny zobowizane do wykonania wiadcze rzeczowych, polegajcych na oddaniu posiadanych nieruchomoci i rzeczy ruchomych do uywania przez Siy Zbrojne, jednostki organizacyjne obrony cywilnej lub jednostki organizacyjne wykonujce zadania na potrzeby obrony pastwa. 2. Przedmioty wiadcze rzeczowych podlegaj zwrotowi po ustaniu potrzeby ich uywania. Art. 218. Dobra kultury objte ochron specjaln w rozumieniu Konwencji haskiej z dnia 14 maja 1954 r. o ochronie dbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego (Dz. U. z 1957 r. Nr 46, poz. 212) lub ochron wzmocnion w rozumieniu Drugiego Protokou do tej Konwencji z dnia 26 marca 1999 r. nie mog by przedmiotem wiadcze rzeczowych. Dobra kultury podlegajce w rozumieniu tej Konwencji ochronie oglnej mog by przedmiotem wiadcze rzeczowych jedynie za zgod wojewdzkiego konserwatora zabytkw. Art. 219. 1. Obowizek wiadcze osobistych i rzeczowych nakada wjt lub burmistrz (prezydent miasta) na podstawie doranie zgoszonych wnioskw przez organy i kierownikw jednostek organizacyjnych, o ktrych mowa w art. 202 ust. 1, a take dowdcw jednostek wojskowych. 2. Decyzji o naoeniu obowizku wiadczenia nadaje si rygor natychmiastowej wykonalnoci w terminie w niej okrelonym. 3. Wjt, burmistrz (prezydent miasta) w szczeglnych sytuacjach, moe nakada obowizek wiadcze osobistych lub rzeczowych rwnie w drodze obwieszcze lub w inny sposb. 4. Obowizkowi wiadcze osobistych nie podlegaj osoby reklamowane od obowizku penienia czynnej suby wojskowej. 5. Do wiadcze osobistych wykonywanych w czasie mobilizacji i wojny stosuje si odpowiednio przepisy art. 200 ust. 1 i 2, art. 201 ust. 3, art. 204-206a i art. 207a. 6. Do wiadcze rzeczowych wykonywanych w czasie mobilizacji i wojny stosuje si odpowiednio przepisy art. 208 ust. 4, art. 209 ust. 3, art. 211-214 i art. 215a. 7. Osoby przeznaczone w czasie pokoju do wykonania wiadcze osobistych lub rzeczowych s obowizane do ich wykonania w terminie i miejscu okrelonym w decyzji o przeznaczeniu lub w wezwaniu do wykonania tych wiadcze. 8. Rada Ministrw okreli w drodze rozporzdzenia: 1) tryb i zakres nakadania obowizku wiadcze osobistych i rzeczowych; 2) wzory decyzji administracyjnych, wnioskw i obwieszcze oraz zawiadcze wydawanych w sprawach wiadcze osobistych i rzeczowych; 3) szczegowe zasady i tryb odpatnoci za uywanie przedmiotw wiadcze rzeczowych; 4) tryb i sposb ustalania i wypacania odszkodowa za szkody w nich powstae; 5) tryb wypacania ryczatu i nalenoci pieninych za wykonanie wiadcze osobistych, a take dokumenty skadane w celu ich wypacania. 9. W rozporzdzeniu, o ktrym mowa w ust. 8, naley uwzgldni w szczeglnoci priorytet zada realizowanych przez Siy Zbrojne lub zada realizowanych na ich rzecz; obowizek informowania si tych organw oraz ich powiadamiania przez osoby zobowizane do wykonywania wiadcze o sytuacjach i okolicznociach majcych wpyw na ich wykonanie; moliwo dokonania odpatnoci za uywanie przedmiotu wiadczenia rzeczowego lub wypacenia ryczatu i nalenoci pieninych za wykonanie wiadczenia

94

osobistego nie wczeniej ni po wykonaniu tego wiadczenia oraz obowizek ich zwrotu w przypadku nienalenej wypaty. Art. 220. Osobom obowizanym do wykonywania wiadcze osobistych i czonkom ich rodzin przysuguj uprawnienia okrelone w art. 206. Rozdzia 4 wiadczenia szczeglne Art. 221. 1. Terenowe organy administracji rzdowej, instytucje pastwowe, organy samorzdu terytorialnego oraz przedsibiorcy i inne jednostki organizacyjne mog by zobowizane do odpatnego: 1) dostosowania posiadanych nieruchomoci i rzeczy ruchomych do potrzeb obrony Pastwa, w sposb niezmieniajcy ich waciwoci i przeznaczenia; 2) przystosowania budowanych (przebudowywanych i rozbudowywanych) obiektw budowlanych oraz wytwarzanych rzeczy ruchomych do potrzeb obrony Pastwa, w sposb niezmieniajcy ich waciwoci i przeznaczenia; 3) gromadzenia, przechowywania i konserwacji przedmiotw niezbdnych do wykonania czynnoci, o ktrych mowa w pkt 1 i 2. 2. Terenowe organy administracji rzdowej, instytucje pastwowe, organy samorzdu terytorialnego oraz przedsibiorcy i inne jednostki organizacyjne mog by zobowizane do odpatnego wykonania zada mobilizacyjnych na rzecz Si Zbrojnych. 3. Obowizki i zadania, o ktrych mowa w ust. 1 i 2, s finansowane z budetu pastwa. Art. 222. 1. Rada Ministrw, w drodze rozporzdzenia, okrela organy waciwe do nakadania obowizkw i zada, o ktrych mowa w art. 221 ust. 1 i 2. 2. W sprawach, o ktrych mowa w ust. 1, stosuje si przepisy Kodeksu postpowania administracyjnego. 3. Wykonanie obowizku lub zadania nastpuje na podstawie umowy zawartej z wykonawc przez waciwy organ. Art. 223. 1. (uchylony). 2. Rada Ministrw okrela, w drodze rozporzdzenia, zasady i tryb nakadania i wykonywania obowizkw i zada, o ktrych mowa w art. 221 ust. 1 i 2, zasady odpatnoci za ich wykonanie oraz zasady przeprowadzania przez waciwe organy kontroli ich wykonywania. Rozdzia 5 Ewidencja wiadcze Art. 223a. 1. Wojskowi komendanci uzupenie prowadz z upowanienia Ministra Obrony Narodowej ewidencj wojskow osb fizycznych, osb prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadajcych osobowoci prawnej podlegajcych obowizkowi wiadcze na rzecz obrony oraz rzeczy ruchomych i nieruchomoci bdcych lub mogcych by przedmiotem wiadcze rzeczowych, ktrych wiadczeniobiorc s lub mog by Siy Zbrojne. 2. Ewidencj wojskow, o ktrej mowa w ust. 1, w zakresie osb fizycznych, osb prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadajcych osobowoci prawnej przeznaczonych do wykonania wiadcze na rzecz obrony wykonywanych na rzecz jednostek wojskowych oraz rzeczy ruchomych i nieruchomoci bdcych przedmiotem wiadcze rzeczowych w jednostkach wojskowych prowadz rwnie dowdcy tych jednostek. 3. Wojskowi komendanci uzupenie udostpniaj dowdcom jednostek wojskowych dane z ewidencji wojskowej, o ktrej mowa w ust. 1, w tym ewidencj osb fizycznych, osb prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadajcych osobowoci prawnej przeznaczonych do wykonania wiadcze na rzecz obrony wykonywanych na rzecz tych jednostek oraz rzeczy ruchomych i nieruchomoci bdcych przedmiotem wiadcze rzeczowych w tych jednostkach. 4. Ewidencj wojskow, o ktrej mowa w ust. 1, na szczeblu centralnym prowadzi w systemie informatycznym szef komrki organizacyjnej Ministerstwa Obrony Narodowej waciwy w sprawach zarzdzania zasobami osobowymi.

95

5. Organy administracji publicznej i przedsibiorcy obowizani s do bezpatnego udostpniania niezbdnych danych w celu ich przetwarzania w ewidencji wojskowej, o ktrej mowa w ust. 1. 6. Do ewidencji wojskowej prowadzonej na szczeblu centralnym, w ramach udostpniania danych, niezbdnych dla jej prowadzenia, przekazuje si na noniku optycznym, magnetycznym lub w drodze teletransmisji dane z centralnej ewidencji pojazdw i gromadzi si dane okrelone w art. 80b ust. 1 pkt 1 lit. a-c, f i h, pkt 5 lit. a-c i pkt 6 lit. b) ustawy z dnia 20 czerwca 1997 r. - Prawo o ruchu drogowym. 7. Minister Obrony Narodowej okreli, w drodze rozporzdzenia, rodzaje rzeczy ruchomych i nieruchomoci podlegajcych ewidencji wojskowej, zakres i sposb prowadzenia ewidencji, z uwzgldnieniem w szczeglnoci danych osobowych osb podlegajcych obowizkowi wiadcze na rzecz obrony, w tym wacicieli, posiadaczy lub uytkownikw rzeczy ruchomych i nieruchomoci objtych ewidencj, sposb zbierania, utrwalania i przechowywania danych, a take tryb i zakres ich udostpniania. DZIA VIII PRZEPISY KARNE, PRZEJCIOWE I KOCOWE Rozdzia 1 Przepisy karne Art. 224. 1. Kto wbrew obowizkom wynikajcym z ustawy lub przepisw wydanych na jej podstawie: 1) nie stawia si do kwalifikacji wojskowej przed wjtem lub burmistrzem (prezydentem miasta), przed waciw komisj lekarsk lub przed wojskowym komendantem uzupenie w okrelonym terminie i miejscu, nie stawia si do wojskowej pracowni psychologicznej albo nie przedstawia dokumentw, ktrych przedstawienie zostao nakazane, 2) nie zgasza si w celu uregulowania stosunku do powszechnego obowizku obrony, 3) nie zgasza si w okrelonym terminie i miejscu na wezwanie waciwych organw w sprawach dotyczcych powszechnego obowizku obrony oraz odmawia poddania si badaniom lekarskim, 3a) nie zawiadamia wojskowego komendanta uzupenie waciwego ze wzgldu na miejsce pobytu staego (zamieszkania) lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice pracownika o jego zatrudnieniu i zwolnieniu oraz o kwalifikacjach i zajmowanym stanowisku, 3b) nie zawiadamia wojskowego komendanta uzupenie waciwego ze wzgldu na miejsce pobytu staego (zamieszkania) lub pobytu czasowego trwajcego ponad trzy miesice studenta (ucznia) o przyjciu go do szkoy, skreleniu z listy studentw (uczniw), wydaleniu, udzieleniu mu urlopu w nauce oraz o ukoczeniu przez niego studiw (nauki),. 4) nie dopenia w okrelonym terminie wojskowego obowizku meldunkowego, 5) zmienia miejsce pobytu bez uzyskania zezwolenia dowdcy jednostki wojskowej, 6) opuszcza terytorium Pastwa lub przebywa za granic bez zezwolenia organw wojskowych, podlega grzywnie albo karze ograniczenia wolnoci. Art. 225. 1. Kto bez usprawiedliwionej przyczyny: 1) bdc onierzem rezerwy nie zgasza si w okrelonym terminie i miejscu na wiczenia wojskowe trwajce do dwudziestu czterech godzin, 2) bdc przeznaczony do szkolenia lub wicze w obronie cywilnej nie zgasza si w okrelonym terminie i miejscu do tej suby, 3) posiadajc przydzia organizacyjno-mobilizacyjny do jednostki przewidzianej do militaryzacji nie zgasza si w okrelonym terminie i miejscu do odbycia wicze w tej jednostce, podlega karze aresztu do 30 dni albo karze grzywny. 2. Tej samej karze podlega, kto: 1) uporczywie uchyla si od wykonywania polece subowych w czasie odbywania szkolenia lub wicze w obronie cywilnej albo w czasie odbywania wicze w jednostkach przewidzianych do militaryzacji; 2) w czasie odbywania wicze w jednostce przewidzianej do militaryzacji samowolnie opuszcza wyznaczone miejsce przebywania.

96

Art. 226. Kto uporczywie uchyla si od wykonania obowizkw w zakresie powszechnej samoobrony ludnoci, podlega karze grzywny. Art. 227. 1. Kto wbrew obowizkom wynikajcym z ustawy lub przepisw wydanych na jej podstawie: 1) uchyla si od wykonania obowizku wiadczenia osobistego lub rzeczowego, 2) nie zawiadamia waciwego organu o rozporzdzeniu nieruchomoci lub rzecz ruchom przeznaczon na cele wiadcze rzeczowych, podlega karze aresztu do 30 dni albo karze grzywny. 2. Tej samej karze podlega, kto umylnie utrudnia lub uniemoliwia wykonanie wiadczenia osobistego lub rzeczowego. Art. 228. Kto w celu trwaego uchylenia si od obowizku suby wojskowej albo innej suby przewidzianej w ustawie dopuszcza si czynu okrelonego w art. 224, podlega karze pozbawienia wolnoci do lat 2. Art. 229-235. (utraciy moc). Art. 236. Kto bdc przeznaczony do szkolenia lub wicze w obronie cywilnej uchyla si od ich odbywania, podlega grzywnie, karze ograniczenia wolnoci albo pozbawienia wolnoci do roku. Art. 237. (utraci moc). Art. 238. (utraci moc). Art. 239. Obywatel polski, ktry - w celu uchylenia si od obowizku suby wojskowej lub innej suby przewidzianej w ustawie - w czasie mobilizacji lub wojny przebywajc czasowo za granic nie zgasza niezwocznie swego adresu w najbliszym polskim urzdzie konsularnym (przedstawicielstwie dyplomatycznym) lub nie spenia wydanych przez ten urzd (przedstawicielstwo) nakazw dotyczcych wykonania obowizku suby, podlega karze pozbawienia wolnoci do lat 3. Art. 240. Kto w czasie mobilizacji lub wojny bdc powoany do czynnej suby wojskowej nie zgasza si do tej suby w okrelonym terminie i miejscu, podlega karze pozbawienia wolnoci na czas nie krtszy od lat 2. Art. 241. 1. Kto w czasie mobilizacji lub wojny w celu trwaego uchylenia si od obowizku suby wojskowej: 1) nie zgasza si do rejestracji bdc zobowizanym do tego zgoszenia lub nie stawia si do kwalifikacji wojskowej w okrelonym terminie i miejscu albo nie przedstawia dokumentw, ktrych przedstawienie zostao nakazane, 2) nie zgasza si w celu uregulowania stosunku do powszechnego obowizku obrony, 3) nie zgasza si w okrelonym terminie i miejscu na wezwanie waciwych organw w sprawach dotyczcych powszechnego obowizku obrony, 4) nie dopenia w okrelonym terminie wojskowego obowizku meldunkowego, 5) zmienia miejsce pobytu bez uzyskania zezwolenia dowdcy jednostki wojskowej, 6) opuszcza terytorium Pastwa lub przebywa za granic bez zezwolenia organw wojskowych, 7) powoduje u siebie lub dopuszcza, by kto inny spowodowa u niego, uszkodzenie ciaa lub rozstrj zdrowia, 8) wprowadza w bd waciwy organ, 9) bdc powoany do czynnej suby wojskowej nie zgasza si do tej suby w okrelonym terminie i miejscu, podlega karze pozbawienia wolnoci na czas nie krtszy od lat 5. 2. Tej samej karze podlega, kto w czasie mobilizacji lub wojny powoduje u innej osoby uszkodzenie ciaa lub rozstrj zdrowia albo wprowadza w bd waciwy organ w celu uzyskania dla niej zwolnienia od obowizku suby wojskowej lub odroczenia tej suby. Art. 242. 1. Kto, w czasie mobilizacji lub wojny, wbrew obowizkom wynikajcym z ustawy lub przepisw wydanych na jej podstawie: 1) uchyla si od wykonania obowizku wiadczenia osobistego lub rzeczowego, 2) nie zawiadamia waciwego organu o rozporzdzeniu nieruchomoci lub rzecz ruchom przeznaczon na cele wiadcze rzeczowych,

97

podlega karze pozbawienia wolnoci do lat 3. 2. Tej samej karze podlega, kto w czasie mobilizacji lub wojny utrudnia lub uniemoliwia wykonanie wiadczenia osobistego lub rzeczowego. Art. 243. 1. W sprawach o czyny okrelone w art. 224-242, jeeli czyn podlega na nieuczynieniu zado obowizkowi stawienia si do suby lub zgoszenia do waciwego organu, przedawnienie cigania i wyrokowania biegnie od chwili uczynienia zado temu obowizkowi lub od chwili, w ktrej na sprawcy obowizek przesta ciy. 2. Przedawnienie cigania i wyrokowania w sprawach o czyny okrelone w art. 228 i 239-241 nie biegnie w czasie samowolnego przebywania sprawcy za granic. Art. 244. 1. W czasie mobilizacji lub wojny osoby penice sub w obronie cywilnej lub w jednostkach zmilitaryzowanych albo do niej powoane ponosz odpowiedzialno karn za przestpstwa popenione w zwizku z t sub, wedug przepisw odnoszcych si do onierzy w czynnej subie wojskowej. 2. Sprawy o przestpstwa okrelone w ust. 1 nale do waciwoci sdw wojskowych. 3. W rozumieniu przepisw karnych w czasie mobilizacji lub wojny: 1) niezgoszenie si do suby w obronie cywilnej lub w jednostkach zmilitaryzowanych w okrelonym terminie i miejscu jest rwnoznaczne z niezgoszeniem si do penienia suby wojskowej; 2) obowizek suby w obronie cywilnej i w jednostkach zmilitaryzowanych jest rwnoznaczny z obowizkiem suby wojskowej; 3) suba w obronie cywilnej i w jednostkach zmilitaryzowanych jest rwnoznaczna z czynn sub wojskow; 4) niewykonanie lub odmowa wykonania polecenia przeoonego, wydanego w sprawach subowych osobie penicej sub w obronie cywilnej lub w jednostce zmilitaryzowanej, jest rwnoznaczna z niewykonaniem lub odmow wykonania rozkazu. orzeczenia sdw Art. 245. Sprawy o przestpstwa okrelone w art. 239-241 nale do waciwoci sdw wojskowych. Rozdzia 2 Przepisy przejciowe i kocowe Art. 246. Przewidzianym w ustawie obowizkom suby wojskowej, suby w obronie cywilnej i suby w jednostkach zmilitaryzowanych oraz wiadcze osobistych nie podlegaj osoby penice sub wojskow z mocy szczeglnego obowizku okrelonego w przepisach o subie wojskowej onierzy zawodowych. Art. 247. 1. W czasie obowizywania stanu wojennego stosuje si w zakresie obowizku suby wojskowej, suby w obronie cywilnej i suby w jednostkach zmilitaryzowanych oraz wiadcze na rzecz obrony przepisy obowizujce w czasie wojny, jeeli Prezydent wprowadzajc stan wojenny nie postanowi inaczej. 2. W czasie obowizywania stanu wyjtkowego stosuje si w zakresie obowizku suby w jednostkach zmilitaryzowanych oraz w zakresie wiadcze na rzecz obrony przepisy obowizujce w czasie wojny, jeeli organ wprowadzajcy stan wyjtkowy nie postanowi inaczej. Art. 248. (uchylony). Art. 249. 1. Trac moc wszelkie dotychczasowe przepisy dotyczce przedmiotw unormowanych w ustawie. 2. W szczeglnoci trac moc: 1) ustawa z dnia 30 stycznia 1959 r. o powszechnym obowizku wojskowym (Dz. U. z 1963 r. Nr 20, poz. 108); 2) ustawa z dnia 26 lutego 1951 r. o terenowej obronie przeciwlotniczej (Dz. U. Nr 14, poz. 109); 3) dekret z dnia 24 czerwca 1953 r. o dostarczaniu rodkw transportowych dla potrzeb obrony Pastwa (Dz. U. z 1953 r. Nr 34, poz. 142 oraz z 1956 r. Nr 58, poz. 270);

98

4) 5) 6)

rozporzdzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z dnia 24 padziernika 1934 r. o wiadczeniach osobistych (Dz. U. z 1939 r. Nr 55, poz. 354); ustawa z dnia 30 marca 1939 r. o komunikacjach w subie obrony Pastwa (Dz. U. Nr 29, poz. 195, z pniejszymi zmianami); ustawa z dnia 30 marca 1939 r. o powszechnym obowizku wiadcze rzeczowych (Dz. U. Nr 30, poz. 200).

_________
1)

2)

3)

4)

5)

6)

7)

8)

9)

10)

11)

Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 49, poz. 509, z 2002 r. Nr 113, poz. 984, Nr 153, poz. 1271 i Nr 169, poz. 1387, z 2003 r. Nr 130, poz. 1188 i Nr 170, poz. 1660 oraz z 2004 r. Nr 162, poz. 1692. Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 117, poz. 756, z 1999 r. Nr 60, poz. 636, z 2000 r. Nr 45, poz. 531, z 2001 r. Nr 73, poz. 764, z 2002 r. Nr 113, poz. 984, z 2003 r. Nr 45, poz. 391, Nr 228, poz. 2255 i Nr 229, poz. 2273 oraz z 2004 r. Nr 91, poz. 873, Nr 146, poz. 1546 i Nr 236, poz. 2355. Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2004 r. Nr 64, poz. 593, Nr 99, poz. 1001, Nr 120, poz. 1252, Nr 121, poz. 1264, Nr 144, poz. 1530, Nr 191, poz. 1954, Nr 210, poz. 2135 i Nr 236, poz. 2355. Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 1997 r. Nr 160, poz. 1082, z 1998 r. Nr 99, poz. 628, Nr 106, poz. 668, Nr 137, poz. 887, Nr 156, poz. 1019 i Nr 162, poz. 1118 i 1126, z 1999 r. Nr 49, poz. 486, Nr 90, poz. 1001, Nr 95, poz. 1101 i Nr 111, poz. 1280, z 2000 r. Nr 48, poz. 550 i Nr 119, poz. 1249, z 2001 r. Nr 39, poz. 459, Nr 100, poz. 1080, Nr 125, poz. 1368, Nr 129, poz. 1444 i Nr 154, poz. 1792 i 1800, z 2002 r. Nr 169, poz. 1387, Nr 200, poz. 1679 i 1683 i Nr 241, poz. 2074, z 2003 r. Nr 7, poz. 79, Nr 90, poz. 844, Nr 223, poz. 2217 i Nr 228, poz. 2262 oraz z 2004 r. Nr 96, poz. 959 i Nr 99, poz. 1001. Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 110, poz. 1189, z 2002 r. Nr 74, poz. 676 i Nr 78, poz. 716, z 2003 r. Nr 128, poz. 1176 i Nr 130, poz. 1190 oraz z 2004 r. Nr 93, poz. 887. Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 124, poz. 1152, Nr 130, poz. 1190, Nr 137, poz. 1302, Nr 149, poz. 1451 i 1452, Nr 162, poz. 1568, Nr 200, poz. 1953 i Nr 210, poz. 2036 oraz z 2004 r. Nr 29, poz. 257, Nr 54, poz. 535, Nr 92, poz. 884, Nr 121, poz. 1264 i Nr 173, poz. 1808. Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 56, poz. 579, z 2002 r. Nr 74, poz. 676 i Nr 197, poz. 1661 oraz z 2003 r. Nr 137, poz. 1302. Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 1999 r. Nr 83, poz. 931, z 2000 r. Nr 50, poz. 580, Nr 62, poz. 717, Nr 73, poz. 852 i Nr 93, poz. 1027, z 2001 r. Nr 98, poz. 1071 i Nr 106, poz. 1149, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, z 2003 r. Nr 17, poz. 155, Nr 111, poz. 1061 i Nr 130, poz. 1188 oraz z 2004 r. Nr 51, poz. 514, Nr 69, poz. 626 i Nr 93, poz. 889. Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 1998 r. Nr 106, poz. 668 i Nr 113, poz. 717, z 1999 r. Nr 99, poz. 1152, z 2000 r. Nr 19, poz. 239, Nr 43, poz. 489, Nr 107, poz. 1127 i Nr 120, poz. 1268, z 2001 r. Nr 11, poz. 84, Nr 28, poz. 301, Nr 52, poz. 538, Nr 99, poz. 1075, Nr 111, poz. 1194, Nr 123, poz. 1354, Nr 128, poz. 1405 i Nr 154, poz. 1805, z 2002 r. Nr 74, poz. 676, Nr 135, poz. 1146, Nr 196, poz. 1660, Nr 199, poz. 1673 i Nr 200, poz. 1679, z 2003 r. Nr 166, poz. 1608 i Nr 213, poz. 2081 oraz z 2004 r. Nr 96, poz. 959, Nr 99, poz. 1001 i Nr 120, poz. 1252. Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 1982 r. Nr 31, poz. 214, z 1985 r. Nr 22, poz. 98 i Nr 50, poz. 262, z 1987 r. Nr 21, poz. 123, z 1989 r. Nr 34, poz. 178, z 1991 r. Nr 100, poz. 443, z 1993 r. Nr 1, poz. 1, z 1995 r. Nr 34, poz. 163 i Nr 142, poz. 701, z 1996 r. Nr 73, poz. 350, Nr 89, poz. 402, Nr 106, poz. 496 i Nr 139, poz. 647, z 1997 r. Nr 75, poz. 469 i Nr 133, poz. 883, z 1998 r. Nr 155, poz. 1016 i Nr 160, poz. 1065, z 1999 r. Nr 110, poz. 1255, z 2000 r. Nr 6, poz. 69 i Nr 48, poz. 552, z 2001 r. Nr 154, poz. 1784 i 1800, z 2002 r. Nr 214, poz. 1805 i Nr 240, poz. 2052, z 2003 r. Nr 45, poz. 391 i Nr 65, poz. 595 oraz z 2004 r. Nr 33, poz. 285, Nr 116, poz. 1202 i Nr 210, poz. 2135. Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2003 r. Nr 90, poz. 844, Nr 122, poz. 1143, Nr 128, poz. 1176, Nr 135, poz. 1268, Nr 137, poz. 1302, Nr 142, poz. 1380, Nr 166, poz.

99

1608, Nr 203, poz. 1966, Nr 210, poz. 2036 i 2037, Nr 223, poz. 2217 i Nr 228, poz. 2255 oraz z 2004 r. Nr 64, poz. 593, Nr 69, poz. 624 i Nr 96, poz. 959. 12) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 102, poz. 1115, z 2002 r. Nr 4, poz. 31, Nr 25, poz. 253, Nr 74, poz. 676, Nr 93, poz. 820, Nr 130, poz. 1112 i Nr 207, poz. 1752, z 2003 r. Nr 203, poz. 1966 oraz z 2004 r. Nr 96, poz. 959 i Nr 173, poz. 1808. 13) Zmiany tekstu jednolitego wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2002 r. Nr 113, poz. 984, Nr 127, poz. 1090, Nr 141, poz. 1178, Nr 153, poz. 1271, Nr 169, poz. 1387, Nr 199, poz. 1672, Nr 200, poz. 1679 i Nr 216, poz. 1824, z 2003 r. Nr 80, poz. 718, Nr 135, poz. 1268, Nr 137, poz. 1302, Nr 193, poz. 1884, Nr 217, poz. 2124 i Nr 228, poz. 2255 oraz z 2004 r. Nr 68, poz. 623, Nr 91, poz. 870 i 871, Nr 96, poz. 959 i Nr 116, poz. 1203. 14) Zmiany wymienionej ustawy zostay ogoszone w Dz. U. z 2001 r. Nr 122, poz. 1321 i Nr 154, poz. 1800 i 1802, z 2002 r. Nr 25, poz. 253, Nr 74, poz. 676 i Nr 166, poz. 1360 oraz z 2003 r. Nr 50, poz. 424, Nr 113, poz. 1070, Nr 130, poz. 1188 i Nr 170, poz. 1652.

100

USTAWA z dnia 21 listopada 1967 r. o powszechnym obowizku obrony Rzeczypospolitej Polskiej (tekst jednolity)

Spis treci DZIA I ........................................................................................................................ 1 PRZEPISY OGLNE .............................................................................................. 1 DZIA II ....................................................................................................................... 8 ADMINISTRACJA REZERW OSOBOWYCH ......................................................... 8 Rozdzia 1 ........................................................................................................ 8 Waciwo organw ................................................................................... 8 Rozdzia 2 ...................................................................................................... 13 Rejestracja i kwalifikacja wojskowa ........................................................... 13 Rozdzia 3 ...................................................................................................... 24 Ewidencja .................................................................................................. 24 DZIA III .................................................................................................................... 29 SUBA WOJSKOWA ......................................................................................... 29 Rozdzia 1 ...................................................................................................... 29 Przepisy oglne ......................................................................................... 29 Rozdzia 2 ...................................................................................................... 43 Stopnie wojskowe ...................................................................................... 43 Rozdzia 3 ...................................................................................................... 47 Zasadnicza suba wojskowa .................................................................... 47 Rozdzia 4 ...................................................................................................... 51 Przeszkolenie wojskowe ............................................................................ 51 Rozdzia 4a .................................................................................................... 54 Suba przygotowawcza ............................................................................ 54 Rozdzia 5 ...................................................................................................... 55 wiczenia wojskowe i okresowa suba wojskowa .................................... 55 Rozdzia 6 ...................................................................................................... 61 Suba wojskowa w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny ............. 61 Rozdzia 7 ...................................................................................................... 63 Szczeglne uprawnienia onierzy i ich rodzin ........................................... 63 DZIA IV .................................................................................................................... 72 OBRONA CYWILNA ............................................................................................. 72 Rozdzia 1 ...................................................................................................... 72 Przepisy oglne ......................................................................................... 72 Rozdzia 2 ...................................................................................................... 73 Suba w obronie cywilnej .......................................................................... 73 Rozdzia 3 ...................................................................................................... 77 Edukacja dla bezpieczestwa .................................................................... 77 Rozdzia 4 ...................................................................................................... 78 Powszechna samoobrona ludnoci ........................................................... 78 101

DZIA V ..................................................................................................................... 80 SUBA W JEDNOSTKACH ZMILITARYZOWANYCH ...................................... 80 DZIA VI (114)........................................................................................................... 85 UDZIELANIE ZGODY OBYWATELOM POLSKIM NA SUB W OBCYM WOJSKU LUB OBCEJ ORGANIZACJI WOJSKOWEJ ..................................... 85 DZIA VII ................................................................................................................... 87 WIADCZENIA NA RZECZ OBRONY .................................................................. 87 Rozdzia 1 ...................................................................................................... 87 wiadczenia osobiste w czasie pokoju ...................................................... 87 Rozdzia 2 ...................................................................................................... 90 wiadczenia rzeczowe w czasie pokoju .................................................... 90 Rozdzia 3 ...................................................................................................... 94 wiadczenia w razie ogoszenia mobilizacji i w czasie wojny .................... 94 Rozdzia 4 ...................................................................................................... 95 wiadczenia szczeglne ............................................................................ 95 Rozdzia 5 ...................................................................................................... 95 Ewidencja wiadcze ................................................................................. 95 DZIA VIII .................................................................................................................. 96 PRZEPISY KARNE, PRZEJCIOWE I KOCOWE ............................................. 96 Rozdzia 1 ...................................................................................................... 96 Przepisy karne ........................................................................................... 96 Rozdzia 2 ...................................................................................................... 98 Przepisy przejciowe i kocowe ................................................................ 98

102