Morawski v0-1.1

Spis treci
1. 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 1.6. 2. 2.1. 2.2. 2.3.
Informacje oglne o samochodzie Opis samochodu ..................................... Dane identyfikacyjne i oznaczenia handlowe samochodu ........................ Charakterystyka techniczna samochodu ........................................... Walory uytkowe samochodu ............... Zagadnienia bezpieczestwa................ Urzdzenia do sterowania i kontroli . Obsuga samochodu............................
9 9 20 23 25 25 27 35 35 35 36 36 37 37 38 38 38 45 45 45 46 47 49 49 52 54 57 58 62 64 66 68 3.8. 3.7.
Obsuga codzienna ................................ Obserwacje podczas jazdy ............... Czynnoci po kadym tankowaniu paliwa .................................................... 2.4. Obsuga raz w miesicu......................... 2.5. Obsuga dwa razy w roku...................... 2.6. Czynnoci po kadej wymianie oleju . 2.7. Obsuga raz w roku ........................... 2.8. Wykaz czynnoci obsugi okresowej . 2.9. Materiay eksploatacyjne .................. 2.10. Podnoszenie i holowanie samochodu Podnoszenie samochodu .................. Holowanie samochodu ..................... Holowanie przyczepy ....................... 3. 3.1. 3.2. 3.3. 3.4. 3.5. Silnik ........................................................ Oglna charakterystyka silnika . . . . Kadub silnika .................................... Wa korbowy, panewki, uszczelniacze i koo zamachowe .................................. Korbowody, sworznie tokowe, toki, piercienie tokowe ........................... Gowica i ukad rozrzdu .................. Wymontowanie gowicy ...................... Demonta gowicy .............................. Monta gowicy ................................. Zamontowanie gowicy ..................... Ukad smarowania ..................................
3.9. 3.10. 3.11. 3.12. 3.13. 4. 4.1.
Pompa oleju ........................................ Filtr oleju .............................................. Czujnik cinienia oleju ........................... Typowe niesprawnoci ukadu smarowania ........................................ Ukad chodzenia ..................................... Oprnianie ukadu chodzenia . . . . Chodnica i zbiornik wyrwnawczy . . Termostat i czujnik temperatury cieczy chodzcej ........................................... Pompa cieczy chodzcej...................... Wentylator ........................................... Typowe niesprawnoci ukadu chodzenia ........................................... System wtryskowo-zaponowy . . . . Ukad doprowadzania powietrza . . . Ukad zasilania paliwem......................... Ukad zaponowy..................................... Ukad sterowania silnika ................... Programowanie prdkoci obrotowej biegu jaowego ........................................ Diagnostyka silnika ........................... Ukad wylotowy .................................. Typowe niesprawnoci silnika . . . . Wymontowanie silnika ............................ Demonta i monta silnika ............... Zamontowanie silnika ........................ Ukad przeniesienia napdu . . . Sprzgo ............................................... Charakterystyka techniczna .................. Tarcza sprzga .................................. Oprawa sprzga ..................................... Regulacja pedau sprzga ............... Sprawdzanie punktu wczania sprzga Sprawdzanie pompy sprzga . . . . Sprawdzanie siownika sprzga . . . Odpowietrzanie ukadu sterowania sprzga ..............................................
69 71 72 72 73 75 75 75 77 78 78 79 79 81 83 83 86 86 86 90 91 92 93 95 95 97 97 97 98 99 99 99 100
3.6.
DAEWOO NUBIRA
4.2.
4.3. 4.4.
Wymontowanie i zamontowanie sprzga ......................................... Skrzynka przekadniowa ................ Charakterystyka techniczna................ Mechanizm zmiany biegw ................ Przekadnia gwna i mechanizm rnicowy........................................... Wymontowanie skrzynki z samochodu Demonta skrzynki przekadniowej . , Monta skrzynki przekadniowej . . . Sprawdzanie skrzynki przekadniowej po montau ........................................ Zamontowanie skrzynki przekadniowej Posie napdowe .............................. Typowe niesprawnoci ukadu przeniesienia napdu ......................
100 100 101 102 103 106 106 107 107 108 108 110 112 112 114 117 119 119 119 119 119 120 120 122 122 125 126 126 127 129 129 129 130 131 131 132 132 132 133
5. Ukad kierowniczy ......................... 5.1. Charakterystyka techniczna ................ 5.2. Kolumna kierownicy ......................... 5.3. Przekadnia kierownicza i drki kierownicze ...................................... 5.4. Elementy wspomagania ukadu kierowniczego ................................. 5.5. Demonta i monta ukadu kierowniczego ................................. Wymontowanie i zamontowanie kolumny kierownicy ......................... Wymontowanie wau kierownicy . . . Wymontowanie i zamontowanie przekadni kierowniczej .................... Wymontowanie i zamontowanie elementw ukadu wspomagania . . . 5.6. Typowe niesprawnoci ukadu kierowniczego ................................. 6. 6.1. Zawieszenie i koa ........................ Zawieszenie przednie ...................... Wymontowanie zawieszenia przedniego ...................................... Demonta i monta kolumny, zwrotnicy i wahacza........................................... Zamontowanie zawieszenia przedniego Zawieszenie tylne ........................... Wymontowanie zawieszenia tylnego . Zamontowanie zawieszenia tylnego . Koa i ogumienie................................. Charakterystyka techniczna k . . . Pomiar bicia koa ........................... Wyrwnowaenie k ...................... Cinienie w ogumieniu .................. Wymiana koa ................................. Typowe niesprawnoci zawieszenia i k ....................................................... Ustawienie k .................................
7. Ukad hamulcowy ........................ 7.1. Charakterystyka techniczna hamulcw 7.2. Peda hamulca, wspornik pedau i wcznik wiate hamowania . . . . 7.3. Przewody, zczki i sygnalizator ubytku pynu hamulcowego ........................ 7.4. Pompa hamulcowa ........................ 7.5. Urzdzenie wspomagajce hamulcw 7.6. Hamulec tarczowy koa przedniego . 7.7. Hamulec bbnowy koa tylnego . . . 7.8. Hamulec tarczowy koa tylnego . . . 7.9. Ukad zapobiegajcy blokowaniu k ABS ................................................. 7.10. Hamulec postojowy ......................... 7.11. Demonta i monta ukadu hamulcowego ................................. Wymontowanie oraz zamontowanie zacisku i tarczy hamulca koa przedniego ...................................... Wymontowanie i zamontowanie bbna hamulca koa tylnego ..................... Wymontowanie i zamontowanie czci hamulca tarczowego koa tylnego . . Wymontowanie elementw hamulca rcznego ......................................... 7.12. Typowe niesprawnoci ukadu hamulcowego ................................. 8. 8.1. 8.2. Nadwozie ...................................... Konstrukcja nona nadwozia.............. Przd i ty nadwozia ........................... Pokrywa przedziau silnika .............. Botnik przedni ................................. Zderzak przedni i tylny ................... Drzwi .............................................. Tablica rozdzielcza ........................ Siedzenia ........................................... Wymontowanie i zamontowanie przedniego siedzenia ...................... Wymontowanie i zamontowanie tylnego siedzenia ......................................... Pasy bezpieczestwa ...................... Poduszki gazowe ........................... Opis ukadu i sposb dziaania . . . . Unieruchamianie i uruchamianie ukadu Demonta i monta czci ukadu . . Przewietrzanie, ogrzewanie i klimatyzacja...................................... Wymontowanie i zamontowanie urzdzenia ogrzewczo-wentylacyjnego Klimatyzacja ....................................... Wyposaenie elektryczne ..............
136 136 138 139 140 141 143 144 145 145 148 148 148 149 149 149 150 151 151 153 153 154 154 155 158 160 161 161 162 163 163 166 166 167 168 168 172 172
8.3. 8.4. 8.5.
8.6. 8.7.
6.2. 6.3.
8.8.
6.4. 6.5.
9.
9.1. Charakterystyka techniczna wyposaenia elektrycznego ................
SPIS TRECI
9.2. Obwd zasilania .............................. Akumulator ....................................... Alternator ......................................... 9.3. Obwd rozruchu .............................. 9.4. Ukad sterowania prac silnika . . . . Opis ukadu ................................... Elementy ukadu sterowania prac silnika .............................................. 9.5. Bezpieczniki i przekaniki ................... Bezpieczniki ................................... Przekaniki ....................................... 9.6. Obwody owietlenia zewntrznego i wewntrznego ............................. Obwody wiate drogowych i mijania . Obwody owietlenia zewntrznego, wewntrznego i kierunkowskazw . . 9.7. arwki ........................................... 9.8. Obwody urzdze pomocniczych . .
172 172 174 176 178 178 179 180 180 184 184 184 185 188 190
9.9.
Sygna dwikowy .................................. Wycieraczki i spryskiwacze szyb . . . Tablica rozdzielcza i zestaw wskanikw ........................................ Tylna szyba ogrzewana......................... Immobilizer ........................................... Podnoniki szyb, centralna blokada drzwi, lusterka sterowane elektrycznie i podgrzewane ..................................... Schematy instalacji elektrycznej . . .
190 190 191 191 192 193 193
Zacznik 1. Dane do regulacji i kontroli silnika ...........................
225
Zacznik 2. Momenty i kty dokrcania pocze gwintowych . 228 Sowniczek skrtw ...................... 239
1
1.1. Opis samochodu
INFORMACJE OGLNE O SAMOCHODZIE

bira rozpoczto jesieni 1993 r. Poszczeglne elementy samochodu projektowano w renomowanych firmach, i tak: stylizacja nadwozia zostaa opracowana przez Institute Design Automotive we Woszech we wsppracy z Design Forum w Korei. Stylizacj wntrza opracowano w Worthing Technical Center w Wiel-
Samochd Daewoo Nubira jest samochodem klasy redniej wyszej. Jego nazwa w tumaczeniu na jzyk polski oznacza przeznaczony do jazdy dookoa wiata". Prace koncepcyjne nad opracowaniem konstrukcji samochodu Nu-
SAMOCHD DAEWOO NUBIRA (widok od tyu) a-5-drzwiowy hatchback, b - kombi
ZABEZPIECZENIE ANTYKOROZYJNE BLACH NADWOZIA a - 4-drzwiowy sedan,
SAMOCHD DAEWOO NUBIRA II SEDAN (widok od przodu)
SAMOCHD DAEWOO NUBIRA II SEDAN (widok od tyu)
odsonity metal galwanizowana blacha cienka impregnowana blacha cienka
OPIS SAMOCHODU
11
b - 5-drzwiowy hatchback, ckombi
kiej Brytaniii i Design Forum w Korei. Opracowanie silnika powierzono German Technical Center w Niemczech przy wsppracy firmy Ricardo i General Motors Holden Automotive w Australii (silnik 2,0 DOHC). Sterowanie silnika i hamulce ABS opracowaa firma Delphi, natomiast w General Motors Powertrain skonstruowano automatyczn skrzynk przekadniow. Samochody zaczto produkowa w Kunsan w Korei w grudniu 1996 r., pocztkowo wycznie na rynek koreaski. W Polsce produkcj samochodu rozpoczto w 1998 roku w wers-
jach: sedan 4-drzwiowy, hatchback 5drzwiowy i kombi. W 1999 r. wprowadzono do sprzeday w Polsce zmodernizowane samochody Nubira pod nazw Nowa Nubira lub Nubira II, ktre zaoferowano w dwch wersjach nadwozia (zaniechano wersji hatchback). Gwne cele, ktre chcieli osign konstru-ktorzy przy staie podnoszonym poziomie jakoci to bezpieczestwo i dobre wasnoci jezdne samochodu. Du sztywno kabiny pasaerskiej, zarwno na zginanie, jak i na skrcanie, uzyskano stosujc szerokie supki
12
INFORMACJE OGLNE O SAMOCHODZIE STREFY NADWOZIA POKRYTE NIEODPRYSKUJCYM LAKIEREM PODKADOWYM
Warstwa podkadowa nieodpryskujca
rodkowe i tylne wzmocnienie dachu. Sztywno nadwozia gwarantuje bezpieczestwo pasaerw, a take powoduje zmniejszenie drga elementw samochodu. W celu zachowania sztywnoci nadwozia pod-czas caego okresu eksploatacji samochodu szczegln uwag zwrcono na zabezpieczenie antykorozyjne nadwozia. Podog i szkielet przodu nadwozia wykonano z blachy ocynkowanej galwanicznie. Boki, drzwi, pokrywy przedziau silnika i baganika, progi, przegrod czoow i kopaki kolumn MacPherson pokryto specjalnym rodkiem antykorozyjnym. Jedynie dach i pka tyu nadwozia nie s dodatkowo zabezpieczone przed korozj. Na rysunku pokazano strefy nadwozia pokryte n i eodp rys kujcym lakierem podkadowym. Zastosowanie lakieru metalizowanego lub z mik jako wypeniaczem zwiksza twardo i cieralno lakieru, zabezpieczajc lepiej nadwozie przed korozj. Samochd Nubira moe by wyposaony w jeden z dwch silnikw: 1600 cm3 (1,6 DOHC) i 2000 cm3 (2,0 DOHC). Czterocylindrowy silnik benzynowy, rzdowy, o zaponie iskrowym jest umieszczony z przodu samochodu i ustawiony poprzecznie, czyli o wau korbowego jest rwnolega do osi przednich k.
Silnik jest zasilany benzyn poprzez wtrysk czteropunktowy. Powietrze jest zasysane do silnika przez filtr z wymiennym papierowym wkadem filtrujcym, umieszczony po prawej stronie w przedziale silnika. Paliwo do urzdzenia wtryskowego podaje elektryczna pompa zamocowana wewntrz zbiornika paliwa. Paliwo jest przetaczane przez wymienny filtr z wkadem papierowym w obudowie stalowej. Silnik jest chodzony ciecz w ukadzie zamknitym wymuszonym przez odrodkow pomp napdzan paskiem zbatym rozrzdu. Chodnica ma zbiornik wy-rwnawczy i elektryczne wentylatory. Ukad przeniesienia napdu skada si z na-stpujcych zespow: sprzga z centraln spryn sterowanego hydraulicznie, picio-biegowej skrzynki przekadniowej sterowanej ukadem
PRZEDZIA SILNIKA 1,6 DOHC
cigien i dwigni oraz posi napdo-wych napdzajcych przednie koa.
OPIS SAMOCHODU
13
PRZEDZIA SILNIKA 2,0 DOHC
Niezalene zawieszenie przednie to kolumny MacPherson. Kolumny s poczone przegubem kulowym z trjktnym wahaczem, wytoczonym z blachy, umocowanym do poprzeczki przedniego zawieszenia. Z kolumn poprzez cznik jest rwnie poczony drek stabilizatora. Drek stabilizatora jest przymocowany do poprzeczki przedniego zawieszenia, zmniejszajc przechyy samochodu na zakrtach. W grnej czci kolumny jest umieszczony amortyzator i spryna przedniego zawieszenia. Zawieszenie tylne, w peni niezalene, skada si z dwch wahaczy poprzecznych poczonych z poprzeczk zawieszenia tylnego i z wahacza wzdunego umocowanego do wzmoc-
nienia podogi. Wszystkie trzy wahacze s zamocowane do zwrotnicy tylnego koa. Do zwrotnicy jest zamocowana rwnie kolumna z wmontowanym amortyzatorem. Na kolumnie znajduje si spryna zawieszenia. Do kolumny jest zamocowany drek stabilizatora, zmniejszajcy przechyy samochodu. Drek stabilizatora jest poczony z kolumn poprzez cznik. Ukad kierowniczy skada si z koa kierownicy, dzielonego wau kierownicy, przekadni zbatkowej ze wspomaganiem oraz drkw kierowniczych. Liczba obrotw koa kierownicy od oporu do oporu wynosi 3,04. Hamulce zasadnicze s hydrauliczne, dwu-obwodowe, z podcinieniowym ukadem wspomagania. Na przedniej osi s hamulce tarczowe z tarcz wentylowan, na tylnej w samochodach z silnikiem 1,6 DOHC - hamulce bbnowe z termoelementem pochaniajcym ciepo, natomiast w samochodach z silnikiem 2,0 DOHC s hamulce tarczowe z pen tarcz. Na zamwienie mona otrzyma do dowolnej wersji samochodu ukad zapobiegajcy blokowaniu k podczas hamowania (ABS). Oba obwody ukadu hamulcowego s zasilane z pompy hamulcowej oddzielnymi przewodami. Zbiorniczek pynu hamulcowego na pompie hamulcowej ma czujnik wczajcy lampk w zestawie wskanikw z chwil ubytku pynu hamulcowego poniej poziomu niebezpiecznego.
ROZMIESZCZENIE ZESPOW PODWOZIA
14
Pompa hamulcowa jest wyposaona w zawory proporcjonalne, ktre ograniczaj cinienie wyjciowe do hamulcw k tylnych po osigniciu ustalonego cinienia przez pomp. Zawory proporcjonalne s wmontowane w ukad hamulcowy w celu ograniczenia blokowania k tylnych podczas gwatownego hamowania. Ukady hamulcowe z ABS nie maj zaworw proporcjonalnych. Hamulec pomocniczy (awaryjny) stanowi jeden z ukadw hamulca zasadniczego. Hamulec postojowy sterowany za pomoc dwigni i linek uruchamia w sposb mecha-niczny hamulce k tylnych. Zbiornik paliwa jest umieszczony pod podog tylnego sie-dzenia, przed poprzeczk tylnego zawiesze-nia. W tym miejscu jest dobrze chroniony przed uszkodzeniem w przypadku kolizji z in-nym pojazdem. Elementy wyposaenia elektrycznego s zasilane przez alternator z regulatorem napicia stabilizujcym napicie przy rnej prdkoci obrotowej silnika. Prd z alternatora pynie do akumulatora i dalej do pozostaych odbiornikw. Do osprztu elektrycznego silnika nale-
rwnie: rozrusznik, cewki zaponowe i elektroniczny modu sterujcy. Odbiorniki pobierajce duy prd maj w-czone w obwd przekaniki, majce na celu podwyszenie trwaoci wcznikw oraz zwikszenie niezawodnoci wczania. Przekaniki s umieszczone w skrzynce bezpiecznikw z lewej strony w przedziale silnika i w skrzynce bezpiecznikw w kabinie pasaerskiej. Wikszo obwodw jest zabezpieczona bezpiecznikami. Chroni one alternator, akumulator, przewody i odbiorniki przed przecieniem prciem, ktry mgby popyn na skutek uszkodzenia odbiornika lub zwarcia przewodw. Bezpieczniki chroni te przewody przed przegrzaniem, ktre grozi zapaleniem si samochodu. Bezpieczniki s umieszczone w skrzynce z przekanikami w przedziale silnika oraz w drugiej skrzynce umieszczonej z lewej strony pod tablic rozdzielcz. Samochd Daewoo Nubira produkowano w trzech wersjach: podstawowej (standardowej - S) oraz wzbogaconych (SX i CDX) z dodatkowym wyposaeniem, ktre jest oferowane w zrnicowanych fabrycznych zestawach, tzw. pakietach.
5-drz wiowa S O -
Wyposaenie samochodu Daewoo Nubira

Rodzaj wyposaenia S Wspomaganie ukadu kierowniczego Centralny zamek Immobilizer ABS Poduszka gazowa kierowcy Poduszka gazowa pasaera Przednie wiata przeciwmgowe Regulacja wysokoci koa kierownicy Elektryczne sterowanie szyb przednich Elektryczne sterowanie szyb tylnych Dzielone oparcie tylnego siedzenia (40/60) Klimatyzacja O -
4-drzwiov va
kombi
sx
X
CDX
X
CDX
X
sx
X
CDX
X
OPfS SAMOCHODU Radioodtwarzacz Zestaw gonikw Wycieraczka tylnej szyby Lusterka zewntrzne sterowane elektrycznie Przyciemniane szyby Tylny spojler Zegar cyfrowy Obrotomierz Sygnalizacja niezamknicia drzwi
- standard; O - opcja; x - pakiet; - - brak.
15

Przd samochodu, wsplny dla wszystkich nadwozi, cechuje chromowana krata wlotu powietrza o ksztacie stylizowanego licia miorzbu. Boki kraty prawie przylegaj do wyduonych reflektorw przednich poczonych z lampami przednich kierunkowskazw, ktre zachodz na powierzchnie boczne botnikw. Duy zderzak w kolorze nadwozia z umieszczonymi w nim reflektorami przeciwmgowymi, umieszczony poniej kraty wlotu powietrza, osania d samochodu. Tyy nadwozi charakteryzuj due tylne lampy zespolone, osaniajce ca tyln cz botnika, i lampa dodatkowego wiata hamowania, umieszczona wewntrz kabiny pasaerskiej w sedanie na dolnej, a w hatchbacku i kombi - na grnej krawdzi tylnej szyby. Duy zderzak tylny jest
WCZNIKI LAMPKI OWIETLENIA WNTRZA 1 -w tylnych drzwiach, 2-w przednich drzwiach
dostosowany ksztatem do zderzaka przedniego. W hatchbacku i kombi na tylnej szybie umieszczono wycieraczk ze spryskiwaczem, a na dachu - anten prtow. W celu uatwienia wsiadania do samochodu noc zastosowano specjalne wczniki lampki owietlenia wntrza nadwozia, wczajce owietlenie podczas otwierania dowolnych drzwi bocznych. Wczniki znajduj si na obrzeu drzwi. Dodatkowo z przodu na podsufitce znajduje si lampka z podwjnym wiatem punktowym, umoliwiajca czytanie, np. mapy przez kierowc lub pasaera przedniego siedzenia. Zamki drzwi przednich maj podwjn blokad. Blokowanie drzwi od zewntrz odbywa si kluczykiem. Przekrcenie kluczyka w lewo powoduje odblokowanie zamka, a przekrcenie kluczyka w prawo -jego zablokowanie. Drzwi od wewntrz blokuje si przez nacinicie przyciskw blokady zamkw drzwi umieszczonych we wgbieniach klamek wewntrznych. W Nubirze II przyciski blokady s umieszczone w parapecie drzwi w pobliu supka rodkowego. Otwarcie drzwi przednich od wewntrz na-stpuje przez odcignicie klamki wewntrznej po odblokowaniu zamka. Od zewntrz mona otworzy drzwi odcigajc klamk zewntrzn, ale rwnie po odblokowaniu zamka. Nie naley wciska przycisku blokady drzwi przednich przy drzwiach otwartych, gdy grozi to uszkodzeniem zamka i blokady. Zamki drzwi tylnych maj rwnie podwjn blokad: przyciskiem od wewntrz (jak drzwi
16
PRZYCISK BLOKADY WEWNTRZNEJ PRZEDNICH DRZWI SAMOCHODU NUBIRA (drzwi tylne maj identyczn klamk) a-drzwi odblokowane, b-drzwi zablokowane 1 -nawiew na szyb przednich drzwi, 2-dwigienka blokady drzwi, 3-klamka wewntrzna, 4-wczniki elektrycznego sterowania szyb
przednie) i dwigni umieszczon na tylnej powierzchni drzwi pod zamkiem; jest to zabezpieczenie przed otwarciem przez dzieci. Gdy dwignia blokady jest opuszczona, otwarcie drzwi jest moliwe zarwno od wewntrz, jak i od zewntrz, a gdy jest podniesiona, drzwi mona otworzy tylko od zewntrz. Jeeli przycisk blokady drzwi tylnych jest wcinity, nie naley gwatownie odciga klamki wewntrznej, poniewa mona j zama.
PRZYCISK BLOKADY WEWNTRZNEJ PRZEDNICH DRZWI SAMOCHODU NUBIRA II 1 -przycisk blokady zamka, 2-zestaw wcznikw sterowania szyb oraz ustawienia lusterka sterowanego elektrycznie, 3-klamka wewntrzna
W samochodach wyposaonych w centralny zamek po przekrceniu kluczyka w zamku drzwi kierowcy zamykaj si zamki we wszystkich drzwiach. Nacinicie lub zwolnienie wewntrznej blokady zamka drzwi kierowcy take blokuje lub zwalnia blokad zamkw wszystkich drzwi. Zwolnienie blokady w jednych z pozostaych drzwi umoliwia otwarcie tych drzwi. Siedzenia przednie maj dwie lub trzy regulacje. Chcc przesun siedzenie do przodu lub do tyu naley pocign do gry dwigni znajdujc si z przodu pod siedzeniem i przytrzyma w tym pooeniu. Nastpnie przesun siedzenie do wymaganego pooenia i zwolni dwigni. Aby wyregulowa pochylenie poduszki oparcia, naley podnosi dwigni znajdujc si z boku siedzenia od strony drzwi i po ustawieniu poduszki oparcia w danym pooeniu puci dwigni. Pokrto umieszczone obok dwigni (tylko przy siedzeniu kierowcy) umoliwia unoszenie i opuszczanie poduszki siedzenia. W samochodzie Nubira II przesuwanie siedzenia do przodu i do tyu realizuje si po podcigniciu dwigni umieszczonej pod siedzeniem pomidzy prowadnicami. Wysoko siedzenia reguluje si dwoma pokrtami: osobno przd poduszki siedzenia, osobno ty poduszki siedzenia, pochylenie poduszki oparcia reguluje si dwigni identycznie, jak w poprzednim
OPIS SAMOCHODU
17
PRZEDNIE SIEDZENIE SAMOCHODU NUBIRA 1 dwignia od blokowy wania przesuwu siedzenia, 2pokrto regulacji kta pochylenia poduszki siedzenia, 3dwignia regulacji pochylenia oparcia
ZAGWEK PRZEDNIEGO SIEDZENIA 1 -pytka zatrzasku
PRZEDNIE SIEDZENIE SAMOCHODU NUBIRA II 1 -dwignia od blokowy wania przesuwu siedzenia, 2 - pokrta regulacji kta pochylenia i wysokoci poduszki siedzenia, 3-dwignia regulacji pochylenia oparcia, 4-pokrto regulacji wspornika oparcia plecw PRZYCISK (1) ODBLOKOWYWANIA OPARCIA TYLNEGO SIEDZENIA
modelu, a wspornik podparcia plecw - pokrtem w oparciu. Zagwki siedze przednich mona podnosi i opuszcza w celu ustawienia prawidowej wysokoci. Pocigajc zagwek do gry mona podnosi go skokowo. Aby wyj zagwek, naley przycisn pytk zatrzasku w kierunku prowadnika zagwka i cignc zagwek w gr wyj go. W celu opuszczenia zagwka naley przycisn pytk zatrzasku.
Siedzenia tylne s skadane w proporcji 40 i 60% i wyposaone w dwa zagwki o regulowanej wysokoci identycznie, jak zagwki przednie. W celu opuszczenia oparcia siedzenia naley nacisn przycisk umieszczony w zagbieniu na szczycie oparcia po jego zewntrznej stronie i pooy poduszk opar-
18
cia na poduszce siedzenia. Aby przywrci siedzenie do uytku, naley podnie poduszk oparcia a do momentu zatrzanicia zatrzasku. Samochd jest wyposaony w biodrowo-ramieniowe pasy bezwadnociowe dla czterech osb i statyczny pas biodrowy dla rodkowego pasaera tylnego siedzenia. Pasy przednich siedze maj regulowan wysoko grnego punktu mocowania. Dobra jest widoczno wszystkich elementw tablicy rozdzielczej, dobrze s widoczne (nie race) kolorowe filtry na wskanikach, wygodny jest dostp do wcznikw i dwigni umoliwiajcych prowadzenie samochodu. Bezwadnociowe pasy bezpieczestwa pozwalaj na zmian pozycji kierowcy na siedzeniu w przypadku znuenia dugotrwa jazd. Skuteczne ogrzewanie, dobra widoczno do przodu i do tyu, osony przeciwsoneczne (chro-nice przed olnieniem) uzupeniaj komfort jazdy, zmniejszajc zmczenie kierowcy w cza-sie dugotrwaego prowadzenia samochodu. Kady samochd jest wyposaony w dwa kluczyki i tabliczk z numerem kluczyka. Numer umoliwia zamwienie dodatkowego kluczyka u dealera Daewoo. Obydwa kluczyki otwieraj lewy i prawy zamek przednich drzwi, pokryw baganika lub drzwi tyu nadwozia, drzwiczki schowka podrcznego oraz uruchamiaj silnik. Samochody Nubira maj elektroniczn blokad rozruchu (immobilizer), a kluczyki maj w gw-
ce wmontowany transponder, ktrego kod powoduje odblokowanie rozruchu po woeniu kluczyka do wycznika zaponu. W Nubirze II wprowadzono wiele zmian sty-listycznych i konstrukcyjnych. Reflektory maj ksztat owalny. wiata kierunkowskazw s umieszczone w grnej czci reflektora. W przeciwiestwie do nadwozi pierwszej generacji reflektory i kierunkowskazy s mao widoczne z boku samochodu. Krata wlotu powietrza, dostosowana do wik-szych przetocze w pokrywie przedziau sil-nika, jest bardziej pochylona i siga do dolnej krawdzi tej pokrywy. Zderzaki z przetoczeniem w ksztacie listwy odbojowej nadaj konstrukcji lekkoci i pewnoci skutecznej ochrony nadwozia. Lusterka zewntrzne maj inny ksztat - s bardziej aerodynamiczne. Na przednich i tylnych drzwiach znajduj si listwy ozdobne w kolorze nadwozia. Kopaki k maj wiksze otwory, umoliwiaj-ce lepsze chodzenie tarcz, bbnw i piast. W samochodzie czterodrzwiowym (sedan) po-krywa baganika ma przetoczenie, tworzce spojler, a do otwierania pokrywy suy chromo-wany uchwyt. Otwr na kluczyk do otwierania pokrywy baganika znajduje si w prawym dolnym rogu przetoczenia pod numer rejestracyjny. Tylne lampy zespolone maj pas biaej szyby w rodku wysokoci i dwa czerwone pasy u dou i u gry.
Wyposaenie samochodu Daewoo Nubira II

Rodzaj wyposaenia 4-drzwiowy sedan S Wspomaganie uktedu kierowniczego Regulacja wysokoci koa kierownicy Poduszka gazowa kierowcy o kontrolowanej sile napeniania Poduszka gazowa pasaera o kontrolowanej sile napeniania Ukad ABS Przednie pasy z napinaczami pirotechnicznymi Regulacja mocowania przednich pasw SX O O CDx kombi
sx
o o
CDX
OPIS SAMOCHODU Dodatkowe wiato hamowania wiata przeciwmgowe przednie Podgrzewanie tylnej szyby z wycznikiem czasowym Wycieraczka i spryskiwacz tylnej szyby Odcicie paliwa podczas wypadku Centralny zamek Immobilizer Elektryczne sterowanie szyb przednich Elektryczne sterowanie szyb tylnych Szybkie otwieranie okna kierowcy Skadane lusterka zewntrzne Elektrycznie sterowane podgrzewane lusterka zewntrzne Wspornik ldwiowy w fotelu kierowcy Wspornik ldwiowy w fotelu pasaera Regulacja owietlenia tablicy wskanikw Zamykany na klucz schowek Dzielone oparcie tylnego siedzenia w proporcji 60/40 Obrotomierz Zegar cyfrowy Metalizowany kolor tablicy rozdzielczej Dwignia zdalnego otwierania baganika Baganik zamykany na klucz Klimatyzacja manualna Klimatyzacja elektroniczna Filtr przeciwpykowy Antena w tylnej szybie Antena dachowa Radioodtwarzacz z funkcj Logic Deck
- standard, O - opcja, x - pakiet, brak.
j
\ O -
o o o o
o o
o o o
20
Wntrze samochodu Nubira II jest nieco inne ni Nubiry. Inna jest tablica rozdzielcza i zestaw wskanikw, w ktrym zmieniono ukad licznika kilometrw, obrotomierza, wskanikw i lampek kontrolnych. Inne jest te umiejscowienie uchwytu na kubki, popielniczki i zegara. W modelu CDX wprowadzono opcj tablicy rozdzielczej pokrytej lakierem metalizowanym. Dugo poduszek foteli od przedniej krawdzi oparcia jest wiksza. Zmieniony jest te sposb regulacji -jednym pokrtem reguluje si przd siedziska, drugim ty siedziska. W Nubirze li inaczej s wyprofilowane boki oparcia siedze, a zagwki maj regulowane pochylenie. Pat tapicerski drzwi ma inny ksztat i jest pokryty takim samym materiaem, jak siedzenia. W modelach S i X jako standard wprowadzo-no siedzenie kierowcy z regulowanym wspor-nikiem ldwiowym, natomiast w modelu CDX jako standard wprowadzono centralny pod-okietnik na tylnych siedzeniach. Klamki wewntrzne s chromowane, przyciski blokady s umieszczone na grnej krawdzi pata tapicerskiego, w pobliu supka rod-kowego. Elektryczne sterowanie zewntrznych lusterek, bdce standardem w modelach SX i CDX, znajduje si w podokietniku w pacie tapicerskim. W celu zrwnowaenia ciszej pokrywy baganika zastosowano spryny gazowe, podpierajce otwart pokryw, zamiast rubowych. W Nubirze II wprowadzono elementy zwikszajce bezpieczestwo, takie jak: poduszki gazowe o kontrolowanej sile napeniania (dla kierowcy i pasaera) jako standard w modelu CDX, a jako opcja w modelu SX zabezpieczenia przeciwuderzeniowe w drzwiach, zawr odcinajcy wypyw paliwa ze zbiornika podczas wypadku, a take ABS jako standard w modelu CDX, a jako opcja w modelu SX. Wprowadzono take elementy poprawiajce komfort samochodu: - czteropunktowe mocowanie silnika, zmniejszajce haas; - elektrycznie sterowane okno w drzwiach kierowcy w modelach SX i CDX, ktre przesuwa si szybciej ni pozostae okna oraz elekt-
rycznie sterowane okna w drzwiach tylnych w modelu SX jako standard; - klimatyzacj sterowan automatycznie w modelu CDX oraz sterowanie radioodtwarzacza logie deck z koa kierownicy jako opcja.
1.2. Dane identyfikacyjne i oznaczenia handlowe samochodu

Dane znamionowe samochodu stanowi: - numer identyfikacyjny pojazdu VIN (Vehicle Identification Number); - oznakowanie silnika; - wartoci umieszczone na tabliczce znamionowej; - informacje umieszczone na tabliczce homologacji europejskiej. Numer identyfikacyjny pojazdu VIN jest wybity przy grnej krawdzi przegrody czoowej w pobliu rodka samochodu. Tabliczka znamionowa znajduje si w pobliu numeru VIN. Numer silnika jest wybity na powierzchni bocznej kaduba od strony rury wylotowej w pobliu tylnej krawdzi silnika. Numer VIN skada si z 17 znakw (liter i cyfr) i ma zakodowane informacje dotyczce: kraju produkcji, producenta, grupy pojazdw w klasyfikacji producenta, typu napdu, rodzaju nadwozia, typu silnika, miejsca sprzeday s
ROZMIESZCZENIE DANYCH IDENTYFIKACYJNYCH SAMOCHODU NUBIRA 1 -numer VIN, 2-tabliczka znamionowa
DANE IDENTYFIKACYJNE I OZNACZENIA HANDLOWE SAMOCHODU
21
mochodu, modelu roku, zakadu produkcyjnego i numeru seryjnego nadwozia. Poszczeglne czony przykadowego numeru VIN samochodu Nubira wyprodukowanego w Korei na eksport KLAJF696EWK123863 lub samochodu Nubira wyprodukowanego w Polsce na rynek wewntrzny SUPJA35ZDXW000001 oznaczaj: K - kraj produkcji: Korea; 5 - kraj produkcji: Polska; LA - producent: Daewoo; UP- producent: Daewoo w Polsce; J grupa samochodw wg klasyfikacji producenta: Nubira; F - typ napdu w danym samochodzie: przedni napd z mechaniczn skrzynk przekadniow; A - typ napdu w danym samochodzie: przedni napd z automatyczn skrzynk przekadniow; 08 - rodzaj nadwozia: 5-drzwiowy hatchback; 35 - rodzaj nadwozia: 5-drzwiowe kombi; 69 - rodzaj nadwozia: 4-drzwiowy sedan; 6 - typ silnika: 1,6 DOHC; Z - typ silnika: 2,0 DOHC; E - przeznaczenie sprzeday: eksport; D przeznaczenie sprzeday: rynek wewntrzny; W - model roku: 1998; X - model roku: 1999; Y - model roku: 2000; 1 - model roku: 2001; 2 - model roku: 2002; 3 - model roku: 2003; K - zakad produkcyjny: Kunsan w Korei; W - zakad produkcyjny: Daewoo-FSO w Warszawie; 123863 - numer seryjny nadwozia.
Oznakowanie silnika zawiera informacj o typie silnika, pojemnoci skokowej, typie rozrzdu, rodzaju zasilania, stopniu sprania, zakadzie produkujcym silnik i numerze seryjnym. Przykadowe oznakowanie silnika rodziny 1,6 DOHC: A16DMS040142B zawiera nastpujce informacje: A - typ silnika : 4cylindrowy rzdowy; Y - typ silnika: silnik typu V; 16 - pojemno skokowa: 1600 cm3; D - typ rozrzdu: czterozaworowy DOHC - dwa waki rozrzdu; M - typ zasilania silnika: MPI - wtrysk wielopunktowy; S - stopie sprania: w przedziale 9,5-
-10;
X - stopie sprania: w przedziale 10-11,5; Y - stopie sprania: w przedziale ponad 11,5; 040142 - kolejny numer produkcyjny; B zakad prod. silnika: Bupyong w Korei. Przykadowe oznakowanie silnika rodziny 2,0 DOHC X20SED2500001 zawiera nastpujce informacje: X - norma emisji spalin: EUROO II; 20 pojemno skokowa: 2000 cm3 S - stopie sprania: w przedziale 9,5--10; X - stopie sprania: w przedziale 10-11,5; Y - stopie sprania: w przedziale ponad 11,5; E - rodzaj zasilania silnika: wtrysk benzyny: L - rodzaj zasilania silnika: na gaz pynny; D - wyposaenie: Daewoo; H - wyposaenie: wysoki standard; R - wyposaenie: podwyszone osigi;
OZNAKOWANIE SILNIKA a1,6DOHC, b-2,0 DOHC 1 -numer silnika
22
TABLICZKA ZNAMIONOWA 1 - nazwa firmy, 2 - producent, 3 - rok produkcji, 4 - numer identyfikacyjny samochodu VIN, 5-masa cakowita samochodu, 5 -masa cakowita samochodu z przyczep, 7-maksymalne obcienie przedniej osi, 8-znak bezpieczestwa, 9-maksymalne obcienie tylnej osi
TABLICZKA HOMOLOGACYJNA
25 - posiadacz licencji GM '97; 00001 kolejny numer produkcyjny. Tabliczka znamionowa zawiera nastpujce informacje: nazw firmy, nazw producenta, model roku, numer VIN, maksymaln mas dopuszczaln samochodu, maksymaln mas samochodu z przyczep, maksymalne obcienie przedniej osi, maksymalne obcienie
tylnej osi i znak bezpieczestwa (trjkt rwnoramienny wewntrz ktrego jest umieszczony napis GIGE", a poniej E"). Tabliczka homologacyjna, umieszczona na belce wlotu powietrza, zawiera nastpujce dane: informacj, gdzie samochd zosta zmontowany, numer homologacji i rok produkcji. Numer homologacji i rok produkcji s wytoczone, pozostae informacje s nadrukowane. Oznaczenie handlowe samochodu jest to zestawienie nazw, liczb i liter identyfikujcych dany samochd. Oznaczenie handlowe powinno zawiera: - producenta lub mark; - model; - wersj. Oznaczenia handlowe s umieszczone z tyu samochodu na drzwiach tyu nadwozia lub pokrywie baganika, pokrywie przedziau silnika, botnikach przednich oraz kierownicy. Producentem samochodu Nubjra jest koncern Daewoo. Logo firmy, w postach stylizowanego licia miorzbu, umieszczono na pokrywie przedziau silnika, pokrywie baganika lub drzwiach tyu nadwozia (w hatchbacku i kombi) oraz na kole kierownicy. Napis Daewoo umieszczono po prawej stronie na drzwiach tyu nadwozia lub pokrywie baganika. Model to Nubira. Napis Nubira" umieszczono z lewej strony drzwi tyu nadwozia lub pokrywy baganika. Standard wyposaenia samochodu oznaczono literami: S, SX lub CDX. Napis SX lub CDX umieszczono na botnikach przednich pod boczn lampk kierunkowskazu. Samochody w wersji S nie maj adnego oznaczenia na botniku.
WYMIARY ZEWNTRZNE SAMOCHODU NUBIRA
CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA SAMOCHODU
23
WYMIARY WEWNTRZNE SAMOCHODU NUBIRA
1.3. Charakterystyka techniczna samochodu

Wymiary zewntrzne samochodu w mm
Wymiar Oznakowanie na rys.
A B C D E E
Rodzaj nadwozia 4-drzwiowe sedan 5-drzwiowe hatchback 2570 4467 (4495) 1700(1700) 1425 (1430) 4248 1700 1425 1464 1454 4514 (4550) 1700 (1720) 1433 (1470) 5-drzwiowe kombi
Rozstaw osi Dugo Szeroko Wysoko Rozstaw k przednich Rozstaw k tylnych
Wymiary wewntrzne samochodu w mm

Wymiar Ozakowanie na rys.
I
Rodzaj nadwozia 4-drzwiowe sedan 5-drzwiowe hatchback

973
5-drzwiowe kombi
Wysoko od przedniego siedzenia Wysoko od tylnego siedzenia Przestrze na nogi pasaera przedniego siedzenia Przestrze na nogi pasaera tylnego siedzenia Szeroko na wysokoci ramion pasaera przedniego siedzenia Szeroko na wysokoci ramion pasaera tylnego siedzenia
J K
966
977
977
1063
882
M M
1370 1358
24
Masy samochodu w kg
Rodzaj nadwozia Masa wasna: silnik 1,6 DOHC silnik 2,0 DOHC Masa wasna Nubiry II: silnik 1,6 DOHC silnik 2,0 DOHC Masa cakowita: o przednia o tylna Dopuszczalne obcienie osi: przedniej - tylnej Maksymalne obcienie dachu Masa cakowita 4-drzwiowe sedan 1135-1222 1164-1233 1178-1274 1189-1258 910 810 950 895 100 1720 5-drzwiowe hatchback 1144-1213 1155-1224 _ 5-drzwiowe kombi 1213-1282 1222-1291 1238-1307 1247-1316 910 850 950 895 100 1860
910 810 950 895 100 1720
Dopuszczalne masy holowanej przyczepy w kg

Masa przyczepy 4-drzwiowe sedan Masa cakowita przyczepy z hamulcem Masa cakowita przyczepy bez hamulca: - silnik 1,6 DOHC silnik 2,0 DOHC Nubira II: silniki 1,6 DOHC i 2,0 DOHC 1200 460 600 630 Rodzaj nadwozia 5-drzwiowe hatchback 1200 460 600 5-drzwiowe kombi 1200 500 600 630
Osigi samochodu
Rodzaj osigu Typ silnika 1,6 DOHC Prdko maksymalna (km/h) Przyspieszenie 0-100 km/h (s) 185 11 2,0 DOHC 195 9
Zdolno pokonywania wzniesie Minimalny promie zawracania
25 () 5,3 (m) 10,2 5,8 7,3
33 5,3 11,3 6,1 7,4
Zuycie paliwa: (dm3/100 km) cykl miejski - przy 90 km/h - przy 120 km/h
WALORY UYTKOWE SAMOCHODU
25
1.4. Walory uytkowe samochodu

Samochd Nubira jest stateczny i dobrze trzyma si" drogi. Daje si atwo prowadzi i utrzymywa na zamierzonym kierunku jazdy. Gwatowne ruchy kierownic nie powoduj zarzucania. Samochd jest zwrotny. Na zakrtach wykazuje niewielk podsterowno, czyli poszerzanie zakrtu. Zwiksza to bezpieczestwo jazdy, szczeglnie w czasie poruszania si z du prdkoci po uku drogi. Prowadzenie samochodu uatwia wspomaganie ukadu kierowniczego, szczeglnie podczas jazdy w gstym (intensywnym) ruchu miejskim i podczas parkowania samochodu, nie powodujc zmczenia kierowcy. Piciobiegowa skrzynka przekadniowa umo-liwia pene wykorzystanie mocy silnika. Mocny i elastyczny silnik umoliwia przyspie-szanie na poszczeglnych biegach ju od prdkoci: - na III biegu od 30 km/h; - na IV biegu od 48 km/h; - na V biegu od 70 km/h. Dwuobwodowy ukad hamulcowy ze wspomaganiem podcinieniowym zawiera obwd kontrolny, sygnalizujcy nieprawidowe dziaanie hamulcw. Podcinieniowe urzdzenie wspomagajce hamulcw sprawia, e hamowanie odbywa si bez wysiku. Samochd hamuje rwnomiernie, bez skonnoci do zarzucania, nawet przy nierwnomiernym obcieniu i duych prdkociach. Te waciwoci wynikaj te z dziaania zaworw proporcjonalnych, ograniczajcych wyjciowe cinienie do tylnych hamulcw w celu przeciwdziaania zablokowaniu tylnych k. Zawieszenie samochodu dziki znacznym ugiciom dobrze przejmuje nierwnoci drogi, a amortyzatory nie dopuszczaj do koysania nadwozia. W czasie jazdy na wprost samochd dobrze radzi sobie z poprzecznymi nierwnociami drogi. Elementy spryste i gumowe, wystpujce w poczeniach zawieszenia, eliminuj drgania i haasy. Due koa i szerokie opony o odpowiedniej rzebie bienika zapewniaj dobr przyczep-no k do nawierzchni. Bezwadnociowe pasy bezpieczestwa po-zwalaj na zmian pozycji kierowcy na siedze-niu w przypadku znuenia dugotrwa jazd.
WIDOCZNO Z MIEJSCA KIEROWCY a - w paszczynie pionowej, b - w paszczynie poziomej
Wsiadanie do samochodu uatwiaj dwie pary drzwi oraz do niskie uoenie progu nadwozia. Widoczno z miejsca kierowcy przez du szyb przedni i szyby boczne jest bardzo dobra. Do przewietrzania kabiny pasaerskiej samochodu suy nawietrznik umieszczony na pasie podokiennym. Zwikszenie szybkoci przewietrzania nadwozia umoliwiaj cakowicie opuszczane szyby przednich drzwi i czciowo opuszczane szyby tylnych drzwi. Samochd wyposaony w hak holowniczy moe holowa przyczep.
1.5. Zagadnienia bezpieczestwa

Samochd Nubira reprezentuje bardzo wysoki poziom bezpieczestwa czynnego i biernego.
26
WZMOCNIENIA NADWOZIA ZWIKSZAJCE BEZPIECZESTWO PASAERW PODCZAS WYPADKU 1 -wzmocnione podunice przednie, 2-belka wzmacniajca przegrod czoow, 3-belki poprzeczne mocowania przedniego siedzenia, 4-listwy wzmacniajce w progach, 5 wzmocniony supek rodkowy
Bezpieczestwo czynne
Bezpieczestwo czynne jest to zesp cech konstrukcyjnych samochodu zmniejszajcych prawdopodobiestwo zaistnienia wypadku drogowego. Podstawowym elementem bezpieczestwa czynnego jest immobilizer, ktry uniemoliwia uruchomienie samochodu przez przypadkowego amatora jazdy. Kade wyjcie kluczyka z wycznika zaponu automatycznie uniemoliwia uruchomienie silnika metod obejciow, gdy tylko kluczyk z odpowiednim kodem pozwala wczy elektroniczny modu sterujcy ECM i uruchomi silnik.
Bezpieczestwo bierne
Bezpieczestwo bierne polega na zmniejszeniu szkodliwoci zjawisk wystpujcych podczas wypadku drogowego dla kierowcy, pasaerw oraz innych uytkownikw drogi. Samochd Nubira spenia nastpujce przepisy bezpieczestwa biernego: - gradacja sztywnoci; w celu ochrony pasaerw w czasie wypadku kabina pasaerska musi by sztywna, a przd i ty samochodu odpowiednio elastyczne; ukad taki zapewnia zmniejszenie opnie w czasie zderzenia
BEZPIECZNA KONSTRUKCJA BOCZNYCH DRZWI abelki wzmacniajce w drzwiach, b-kierunki przemieszczania si drzwi podczas zderzenia czoowego
URZDZENIA DO STEROWANIA I KONTROLI
27
oraz ochron pasaerw przed okaleczeniem wyginajcymi si blachami nadwozia; silnik i mechanizmy s podczas zderzenia wtaczane pod kabin i nie powoduj obrae koczyn dolnych pasaerw; - usztywnienia w drzwiach bocznych chroni pasaerw przed skutkami uderzenia w bok samochodu, a odpowiednia konstrukcja drzwi zabezpiecza drzwi przed zakleszczeniem uniemoliwiajcym ich otwarcie; - zamki drzwi skonstruowane w sposb bezpieczny uniemoliwiaj otwarcie si drzwi podczas zderzenia, nawet przy najwikszych odksztaceniach nadwozia; - szyby boczne i tylna s hartowane; uderzone krusz si na drobne, nie kaleczce kawaki szka; - szyba przednia jest klejona warstwowo i przyklejona do otworu okiennego; jest mniej wytrzymaa od szyb hartowanych, a pknita lub pokruszona pozostaje w ramie okna, chronic pasaerw przed wypadniciem z samochodu podczas zderzenia i umoliwiajc bezpieczne zatrzymanie samochodu, gdy pozostaje czciowo przezroczysta; - pasy bezpieczestwa przednich siedze chroni kierowc i pasaera przed uderzeniem o tablic rozdzielcz, szyb i kierownic.
ACC - zasilanie odbiornikw elektrycznych z wyjtkiem radia i zapalniczki wyczone, kluczyka nie mona wyj, kierownicy nie mona zablokowa; aby przekrci kluczyk z pooenia ACC do pooenia LOCK, naley wcisn go w gb wycznika; ON wszystkie odbiorniki elektryczne s zasi-lane, kluczyka nie mona wyj; START pooenie uruchamiania silnika, odbiorniki elektryczne nie uczestniczce w zaponie silnika nie s zasilane, kluczyka nie mona wyj, po zwolnieniu nacisku na kluczyk spryna wycofuje go do po-oenia ON. Niezalenie od pooenia kluczyka pozostaj pod napiciem, czyli mog by wczone:
WYCZNIK ZAPONU
1.6. Urzdzenia do sterowania i kontroli

Urzdzenia do sterowania i kontroli samochodw Nubira i Nubira II, umieszczone w zasigu wzroku i rk kierowcy, przedstawiono na rysunkach.
Wycznik zaponu
Wycznik zaponu z kluczykiem spenia cztery zadania: identyfikuje kod immobilizera, wcza i wycza zapon, uruchamia rozrusznik i blokuje kierownic. Kluczyk w wyczniku zaponu moe zajmowa jedno z czterech pooe oznakowanych nastpujco: LOCK - odczone zasilanie wikszoci odbiornikw elektrycznych, w tym pooeniu kluczyk mona wyj, po wyjciu kluczyka i niewielkim obrocie koa kierownicy kierownica si blokuje;
owietlenie zewntrzne, sygna akustyczny wczonego owietlenia zewntrznego i pozostawienia kluczyka w wyczniku zaponu, lampa owietlenia wntrza nadwozia, zegar kwarcowy (nieowietlony) i silnik wentylatora chodnicy. Kierownica blokuje si albo rwnoczenie z wyjciem kluczyka, albo po wyjciu kluczyka z wycznika zaponu i pokrceniu koem kierownicy w dowolnym kierunku, a do zaskoczenia zapadki. Odblokowanie kierownicy nastpuje po woeniu kluczyka do wycznika zaponu i przekrceniu go w jedno z czterech pooe. Jeeli kluczyka nie mona przekrci, naley lekko pokrci koem kierownicy; przekrcenie kluczyka z du si bez pokrcenia koem kierownicy moe uszkodzi kluczyk.
28
29
URZDZENIA DO STEROWANIA I KONTROLI asamochodu Nubira 1 - nawiewy boczne, 2 - dwignia wcznika wiate zewntrznych, 3 - wcznik tylnych wiate przeciwmgowych, 4 - zestaw wskanikw, 5-wycznik zaponu, 6-regulator ustawienia przednich reflektorw, 7-dwignia wcznika wycieraczek i spryskiwacza przedniej szyby, 8 - nawiew rodkowy, 9 - radioodtwarzacz, 10 - wcznik wiate awaryjnych, 11 - zalepka, 12-podstawka na napoje, 13-nawiew na przedni szyb 14-poduszka gazowa pasaera, 15-schowek podrczny, 16 - przecznik sposobu nadmuchu powietrza, 17 - przecznik regulacji siy nadmuchu powietrza, 18 - wcznik ogrzewania tylnej szyby z t diod wiecc, 19-wcznik recyrkulacji powietrza z zielon diod wiecc, 20-zapalniczka, 21 -dwignia zmiany biegw, 22 - popielniczka, 23-wcznik klimatyzacji z lampk, 24-regulator temperatury wpywajcego powietrza, 25-peda przyspieszenia, 26-peda hamulca, 27-peda sprzga, 28-poduszka gazowa kierowcy, 29-przycisk sygnau dwikowego, 30-dwignia otwierania pokrywy przedziau silnika, 31 -skrzynka bezpiecznikw bsamochodu Nubira II 1-nawiewy boczne, 2-dwignia wcznika wiate zewntrznych, 3-przycisk sygnau dwikowego, 4-zestaw wskanikw, 5-dwignia wcznika wycieraczek i spryskiwacza przedniej szyby, 6-nawiew rodkowy, 7-zalepka, 8 - zegar cyfrowy, 9 - wcznik wiate awaryjnych, 10 - wcznik ogrzewania tylnej szyby, 11 - poduszka gazowa pasaera, 12-schowek podrczny, 13-zestaw elementw sterowania przewietrzaniem, ogrzewaniem i klimatyzacj, 14-radioodtwarzacz, 15-zapalniczka, 16-popielniczka, 17-podstawka na napoje, 18-peda przyspieszenia, 19-peda hamulca, 20-peda sprzga, 21 -poduszka gazowa kierowcy, 22-wcznik zdalnego sterowania radioodtwarzacza, 23-potencjometr owietlenia zestawu wskanikw 24-regulator ustawienia przednich reflektorw, 25-wcznik tylnych wiate przeciwmgowych, 26-skrzynka bezpiecznikw, 27-dwignia otwierania pokrywy przedziau silnika
Wcznik owietlenia zewntrznego i kierunkowskazw

Dwignia zespolona - wcznik owietlenia zewntrznego i kierunkowskazw jest umieszczona po lewej stronie kolumny kierownicy pod koem kierownicy. Obrotowa kocwka dwigni suy do wczania i wyczania wiate zewntrznych. Wcznik ma trzy pooenia: OFF - wszystkie wiata wyczone; $o Or - wczone wiata pozycyjne, owiet-lenie zestawu wskanikw i tablicy rejest-racyjnej; =0 ~ wczone wiata mijania lub wiata drogowe oraz wszystkie wiata zewntrzne, owietlenie zestawu wskanikw i przecznikw na tablicy rozdzielczej. Na dwigni znajduje si obrotowy piercie, ktry ma dwa pooenia: ON i OFF. W pooe-niu ON s wczone reflektory przeciwmgowe, a w pooeniu OFF reflektory te s wyczone. Dwignia ma moliwo wychylania. Wychylenie dwigni w kierunku tablicy rozdzielczej powoduje zawiecenie wiate drogowych, cofnicie dwigni w kierunku kierownicy powoduje zmian wiate drogowych na wiata mijania. Oba te wiata przeczaj si wychylaniem dwigni dopiero po wczeniu ich wycznikiem na kocu dwigni. Przycignicie dwigni do
kierownicy, pokonujc opr spryny, spowoduje zawiecenie wiate drogowych, po zwolnieniu nacisku dwignia powraca do pooenia wiate mijania. Takie uruchomienie dwigni nazywa si sygnaem wietlnym. Sygna wietlny dziaa poza wcznikiem wiate. Wychylenie dwigni ku grze wcza prawe wiata kierunkowskazw, opuszczenie jej w d powoduje wczenie lewych wiate kierunkowskazw. Dwignia samoczynnie powraca do pooenia rodkowego po zakoczeniu manewru skrtu. Jeli wykonuje si may skrt, np. wyprzedzanie, naley lekko przycisn dwigni do pierwszego oporu i przytrzyma podczas manewru. Po zwolnieniu nacisku dwignia samoczynnie powraca do pooenia rodkowego.
Wcznik tylnych wiate przeciwmgowych

Nacinicie wcznika tylnych wiate przeciwmgowych spowoduje wczenie tylnych wiate przeciwmgowych. Ponowne nacinicie spowoduje wyczenie tych wiate. Tylne wiata przeciwmgowe zawiecaj si tylko wwczas, gdy s wczone wiata mija-nia lub drogowe.
30
Regulator ustawienia reflektorw

Regulator umoliwia ustawienie reflektorw odpowiednio do obcienia samochodu w jednym z czterech pooe: 0 - obcione siedzenia przednie; 1 - obcione wszystkie siedzenia; 2 - obcione wszystkie siedzenia i baganik; 3 - obcione siedzenie kierowcy i baganik.
Wcznik wycieraczki i spryskiwacza tylnej szyby

(wersja piciodrzwiowa i kombi) Do sterowania prac wycieraczki i spryskiwa-cza tylnej szyby suy ta sama dwignia, co do sterowania wycieraczki przedniej szyby. Aby wczy wycieraczk tylnej szyby, naley przesun dwigni w kierunku do tablicy rozdzielczej. W pooeniu I wczona jest tylko wycieraczka, w pooeniu II wczona jest wycieraczka i spryskiwacz.
Wcznik wycieraczek i spryskiwacza przedniej szyby

Dwignia - wcznik wycieraczek i spryskiwacza przedniej szyby ma cztery pooenia: OFF - wycieraczki wyczone; INT - praca przerywana zalena od pooe-nia piercienia na dwigni; J.0 - powolna, ciga praca wycieraczek; Hl - szybka, ciga praca wycieraczek. Krtkotrwae nacinicie dwigni w kierunku pooenia INT spowoduje jednokrotny ruch wycieraczki przedniej szyby. Po zwolnieniu nacisku dwignia samoczynnie powraca do pooenia OFF. W celu wczenia spryskiwacza przedniej szyby naley, przy wczonym zaponie, pocign dwigni w kierunku koa kierownicy. Nacinicie dwigni w czasie krtszym ni 0,6 s spowoduje tylko trynicie pynu na szyb, jeeli przytrzyma si dwigni duej, szyba zostanie spryskana i oczyszczona. Po zwolnieniu nacisku dwignia powraca do pooenia wyjciowego.
Wcznik wiate awaryjnych

Wcinicie wcznika powoduje wczenie wszystkich kierunkowskazw oraz lampek kontrolnych kierunkowskazw i wiate awaryjnych. Ponowne wcinicie tego wcznika powoduje wyczenie wiate awaryjnych.
Ogrzewanie i przewietrzanie wntrza samochodu

W tablicy rozdzielczej znajduj si nawiewy przez ktre - zgodnie z yczeniem kierowcy lub pasaera - powietrze jest nawiewane do wntrza kabiny pasaerskiej. Nawiewy te umoliwiaj odchylanie strugi powietrza w kierunkach poziomym i pionowym. Sterowanie kierunku nawiewu - sterowanie kierunku nawiewu powietrza umoliwia prze-cznik, ktry mona ustawia w jednym z piciu moliwych pooe: - nawiew na twarz; - nawiew na twarz i nogi; - nawiew na nogi; - nawiew na nogi i przedni szyb; - nawiew na przedni szyb. Nawiewy na drzwiach przednich umoliwiaj odmroenie lub odparowanie naronikw szyb w drzwiach. Regulator temperatury - umoliwia pynn regulacj temperatury powietrza napywajcego do wntrza nadwozia. Ustawienie pokrta sterowania w zakresie pola o kolorze niebieskim powoduje napyw zimnego powietrza, a ustawienie w polu czerwonym - powietrza ciepego. Sterowanie napywu powietrza - nacinicie wcznika recyrkulacji powietrza sprawia, e powietrze kry w zamknitym obiegu wew-
DWIGNIA WCZNIKA WYCIERACZEK I SPRYSKIWACZA
31
ntrz samochodu. Z tej moliwoci naley korzysta w przypadku jazdy samochodem w warunkach duego zadymienia, jednak dugotrwaa jazda bez dopywu wieego powietrza z zewntrz powoduje potnienie szyb. Regulator dmuchawy - suy do regulacji iloci napywajcego powietrza. Pokrto regulatora moe zajmowa jedno z piciu pooe. W pooeniu OFF dmuchawa jest wyczona. Pozostae pooenia pokrta umoliwiaj wczenie jednego z czterech zakresw prdkoci nadmuchu powietrza. Wcznik ogrzewania tylnej szyby z t diod wiecc - nacinicie wcznika powoduje wczenie ogrzewania tylnej szyby. Wyczenie ogrzewania tylnej szyby nastpuje po ponownym naciniciu tego wcznika. Samoczynne wyczenie ogrzewania tylnej szyby nastpuje po ok. 10 minutach. Wcznik klimatyzacji z zielon diod wie-cc - po wciniciu wcznika wcza si sprarka klimatyzacji, pod warunkiem e silnik jest uruchomiony, a przecznik regulatora dmuchawy zajmuje jedno z czterech pooe. Jeli przecznik znajduje si w pooeniu OFF, to klimatyzacji nie mona wczy. Poduszka gazowa - poduszka gazowa pasa-era wypenia si powietrzem i gazem podczas zderzenia czoowego pod ktem 0 do 30 od osi samochodu, jeli samochd w chwili zderzenia porusza si z prdkoci nie mniejsz ni 25 km/h; poduszka gazowa kierowcy dziaa w identycznej sytuacji, jak poduszka gazowa pasaera. Sygna dwikowy - dziaa w kadym pooeniu kluczyka w wyczniku zaponu. W samochodzie wyposaonym w poduszk gazow znajduj si dwa przyciski sygnau: z lewej i prawej strony na ramieniu poziomym koa kierownicy, a w samochodzie bez poduszki gazowej - jeden przycisk porodku koa kierownicy.
DWIGNIA OTWIERANIA POKRYWY BAGANIKA (1) I DRZWICZEK WLEWU PALIWA (2)
Pokryw baganika odblokowuje si dwoma sposobami: z zewntrz przez przekrcenie kluczyka zgodnie z ruchem wskazwek zegara lub od wewntrz pocigajc dwigni znajdujc si obok siedzenia kierowcy. Zamknicie pokrywy baganika nastpuje po opuszczeniu jej w d i zatrzaniciu zamka. Zamek drzwiczek wlewu paliwa odblokowuje si przez pocignicie dwigni. Wlew paliwa jest zamknity gwintowanym korkiem plastykowym, ktry odkrca si ruchem przeciwnym do ruchu wskazwek zegara. Po wykrceniu korek naley umieci na zaczepach znajdujcych si na drzwiczkach, co zapobiega zapomnieniu o zakrceniu korka po zatankowaniu samochodu. Po zakrceniu korka a do przeskoczenia zapadki naley drzwiczki wlewu zamkn i docisn.
Wskaniki
Zestaw wskanikw samochodw Nubira i Nubira II przedstawiono na rysunkach. Wskanik poziomu paliwa - informuje (w przyblieniu) o iloci paliwa w zbiorniku w danej chwili, rwnie po wyczeniu zaponu. Podczas przyspieszania, hamowania lub jazdy po uku wskazwka moe si poruszy na skutek przemieszczania si paliwa w zbiorniku. Po napenieniu zbiornika trzeba odczeka kilka minut zanim wskazwka pokae aktualny stan paliwa w zbiorniku. Jeli wskazwka znajdzie si poniej czerwonej kreski, oznacza to, e w zbiorniku znajduje si niewielka ilo paliwa (rezerwa). Wskanik temperatury cieczy chodzcej - wskazuje temperatur cieczy chodzcej
Otwieranie zamkw pokrywy przedziaw silnika i baganika oraz drzwiczek wlewu paliwa
Pocignicie uchwytu otwierania pokrywy przedziau silnika zwalnia zaczep umoliwiajcy otwarcie pokrywy przedziau silnika po zwolnieniu drugiego zaczepu z przodu samochodu.
32
ZESTAW WSKANIKW a - samochodu Nubira 1 -wskanik poziomu paliwa, 2 -lampka kontrolna kierunkowskazw i wiate awaryjnych, 3 - prdkociomierz, 4 - sumaryczny licznik kilometrw, 5 - okresowy licznik kilometrw, 6 - lampka kontrolna adowania akumulatora, 7 - zalepka, 8 - lampka kontrolna wiate drogowych, 9 - lampka kontrolna cinienia oleju, 10 - obrotomierz, 11 - wskanik temperatury cieczy chodzcej, 12 -lampka kontrolna nie zamknitej pokrywy baganika lub drzwi tyu nadwozia (kombi i hatchback), 13-lampka kontrolna nie zamknitych drzwi, 14-lampka kontrolna ukadu elektronicznego silnika, 15-lampka kontrolna ukadu hamulcowego oraz hamulca postojowego, 16-lampka kontrolna wskanika mocy, 17 - przycisk zerowania okresowego licznika kilometrw, 18 - lampka kontrolna ochrony samochodu, 19 - lampka kontrolna zapicia pasw bezpieczestwa, 20 - lampka kontrolna przednich wiate przeciwmgowych, 21 - lampka kontrolna wiate kierunkowskazw przyczepy, 22 - lampka kontrolna poduszki gazowej, 23 - lampka kontrolna rezerwy paliwa, 24 - lampka kontrolna ukadu ABS
wwczas, gdy kluczyk w wyczniku zaponu znajduje si w pooeniu ON. Gdy wskazwka znajduje si na^polu czerwonym, silnik jest przegrzany. Naley wwczas zatrzyma samochd, wyczy silnik i pozwoli mu ostygn. Jeli silnik bdzie si nadal przegrzewa, naley sprawdzi ukad chodzenia. Prdkociomierz -wskazuje prdko w kilometrach na godzin z jak porusza si samochd. W chwili przekroczenia 120 km/h wcza si sygna akustyczny. Po zmniejszeniu prdkoci sygna wycza si samoczynnie. Licznik kilometrw - sumaryczny licznik rejestruje czny przebieg samochodu w zakresie od 1 do 99999 km, a nastpnie zaczyna rejestrowanie od nowa; okresowy licznik, zero-
wany przyciskiem, rejestruje przebiegi w zakresie od 1 do 999,9 km. Obrotomierz umoliwia ocen docienia silnika, oszczdne zuycie paliwa i nieprzekra-czanie dopuszczalnych prdkoci obrotowych. Jeeli np. podczas jazdy pod gr wzrasta obcienie silnika, powodujc zmniejszenie prdkoci obrotowej poniej 2000 obr/min, naley zredukowa bieg na niszy, aby uzyska korzystniejszy moment obrotowy (maksymalny moment silnik uzyskuje przy 3800 obr/min). Najekonomiczniejsza jest jazda z prdkoci 2000-3000 obr/min. Wykorzystanie prdkoci obrotowej jednostki napdowej jest prawidowe, jeeli prdko obrotowa nie przekracza 6500 obr/min. Niebezpieczny dla silnika zakres prdkoci obrotowej,
33
b - samochodu Nubira II 1 - lampka kontrolna cinienia oleju, 2 - lampka kontrolna ukadu hamulcowego oraz hamulca awaryjnego, 3 - lampka kontrolna adowania akumulatora, 4-obrotomierz, 5-lampka kontrolna kierunkowskazw i wiate awaryjnych, 6 - prdkociomierz, 7-sumaryczny jicznik kilometrw, 8-okresowy licznik kilometrw, 9-lampka kontrolna otwartych drzwi, 10 - wskanik poziomu paliwa, 11 - lampka kontrolna rezerwy paliwa, 12- wskanik temperatury cieczy chodzcej, 13-lampka kontrolna wiate kierunkowskazw przyczepy, 14-lampka kontrolna przednich wiate przeciwmgowych, 15-lampka kontrolna wiate drogowych, 16-lampka kontrolna tylnych wiate przeciwmgowych, 17-lampka kontrolna zapicia pasw bezpieczestwa, 18 -lampka kontrolna nie zamknitej pokrywy baganika lub drzwi tyu nadwozia (kombi), 19 - przycisk okresowego zerowania licznika kilometrw, 20 - lampka kontrolna ukadu hamulcowego i hamulca postojowego, 21 - lampka kontrolna wiate jazdy dziennej, 22 - lampka kontrolna ukadu elektronicznego silnika, 23 - lampka kontrolna poduszki gazowej
wynoszcy od 6500 do 8000 obr/min, oznaczono na skali kolorem czerwonym. Lampki kontrolne Lampki kontrolne kierunkowskazw i wiate awaryjnych (zielone) - zawiecaj si i migaj wiatem pulsujcym; po wczeniu lewego kierunkowskazu miga lewa lampka, po wczeniu prawego kierunkowskazu - prawa lampka. Po wczeniu wiate awaryjnych obydwie lampki migaj wiatem pulsujcym. Jeeli pulsowanie jest szybsze ni normalnie, wiadczy to o przepaleniu si arwki, ktr naley wymieni. Jeli lampka kontrolna si nie zawieci, naley sprawdzi, czy bezpiecznik lub arwka lampki kontrolnej nie jest przepalona. Lampka kontrolna adowania akumulatora (czerwona) - zawieca si po wczeniu zaponu i ganie w chwili uruchomienia silnika. Jeeli zawieca si podczas jazdy, naley sprawdzi nacig paska alternatora; jeeli pa-
sek jest dobrze nacignity, naley sprawdzi ukad elektryczny. Lampka kontrolna wiate drogowych (niebieska) - sygnalizuje wczenie wiate drogowych, zawieca si po przeczeniu dwigni w kierunku tablicy rozdzielczej oraz w chwili wczenia sygnau wietlnego przez pocignicie dwigni do kierownicy. Lampka kontrolna cinienia oleju (czerwo-na) zawieca si po wczeniu zaponu i ganie w chwili uruchomienia silnika. Jeli lampka byska lub zawieca si podczas jazdy, przyspieszania, hamowania lub skrcania, najprawdopodobniej wiadczy to o zbyt niskim poziomie oleju w misce olejowej. Naley wwczas zatrzyma samochd, sprawdzi poziom oleju i w razie potrzeby uzupeni. Jeeli poziom oleju by waciwy lub mimo uzupenienia oleju lampka nadal si zawieca, naley uda si do autoryzowanej stacji obsugi w celu ustalenia przyczyny i usunicia niesprawnoci.
34
Lampka kontrolna pokrywy baganika (ta) -informuje o niezamkniciu pokrywy baganika. Lampka kontrolna drzwi (czerwona) - wieci si, gdy ktrekolwiek drzwi s otwarte lub nie domknite. Lampka kontrolna ukadu elektronicznego silnika (ta) - wieci si po wczeniu zaponu i ganie w chwili uruchomienia silnika. Lampka kontrolna ukadu hamulcowego oraz hamulca awaryjnego (czerwona) -wieci si przy wczonym zaponie, jeeli jest zacignity hamulec awaryjny (rczny). Po cakowitym zwolnieniu dwigni hamulca awaryjnego lampka ganie. Jeli samochd ma ukad ABS, lampka kontrolna wieci si po wczeniu zaponu przez ok. 3 s i ganie. Lampka kontrolna wskanika mocy (czer-wona) wieci si po wczeniu zaponu przez ok. 4 s i ganie (nie jest stosowana w samo-chodach produkcji krajowej). Lampka kontrolna ochrony samochodu (czerwona) - informuje o wczeniu immobili-zera lub autoalarmu. Lampka kontrolna pasw bezpieczestwa (czerwona) - wieci si po wczeniu wycznika zaponu do chwili, a kierowca zapnie pas bezpieczestwa. Jednoczenie z lampk wcza si przerywany sygna akustyczny.
Lampka kontrolna przednich wiate przeciwmgowych - zawieca si, gdy wczone s przednie wiata przeciwmgowe. Lampka kontrolna wiate kierunkowska-zw przyczepy - zawieca si w przypadku podczenia przyczepy do obwodu elektrycznego samochodu. Lampka kontrolna poduszki gazowej - po wczeniu zaponu miga 7 razy, informujc o sprawnoci ukadu poduszki gazowej. Jeeli lampka nie miga po wczeniu zaponu lub zawieca si w innych okolicznociach, naley uda si do autoryzowanej stacji obsugi w celu usunicia niesprawnoci. Lampka kontrolna rezerwy paliwa - jeli si wieci, sygnalizuje zbyt niski poziom paliwa w zbiorniku (ok. 7,5 dm3). Krtkotrwae wie-cenie tej lampki pojawia si przy wikszej iloci paliwa ni rezerwa na skutek nierw-nomiernej prdkoci, gwatownych skrtw samochodu lub jazdy po wyboistej drodze. W celu stwierdzenia, czy rzeczywicie jest mao paliwa w zbiorniku, naley sprawdzi, czy lampka wieci si po zatrzymaniu samochodu. Po napenieniu zbiornika lampka po chwili powinna zgasn. Nie naley wyczerpywa paliwa cakowicie, gdy moe to w sposb poredni przyczyni si do uszkodzenia katalizatora.
2
Chcc zapewni niezawodne dziaanie i trwao poszczeglnych zespow samochodu naley regularnie przeprowadza obsug codzienn i okresow oraz wykonywa okresowe przegldy samochodu wedug zalece producenta. Czsto wykonywania obsugi technicznej samochodu zostaa ustalona przy zaoeniu, e bdzie on eksploatowany w normalnych warunkach. Jeeli warunki eksploatacji s trudne, np. znaczne zapylenie, grzysty teren, czste holowanie przyczepy, ciga jazda z penym obcieniem i dua wilgotno powietrza, to obsug techniczn samochodu naley wykonywa czciej. Podczas obsugi samochodu naley zachowywa naleyt ostrono, przestrzegajc poniszych zalece: - nie wykonywa prac pod samochodem podniesionym tylko za pomoc podnonika z wyposaenia samochodu (stosowa dodatkowe podstawki); - przed rozpoczciem pracy przy samochodzie zacign dwigni hamulca postojowego (rcznego); - podczas obsugi samochodu w zamknitym pomieszczeniu zapewni waciw wentylacj; - nie zblia si do samochodu z otwartym ogniem; - przed rozpoczciem pracy wyj kluczyk z wycznika zaponu z wyjtkiem sytuacji, gdy naprawa wymaga uruchomienia silnika; - wykonujc czynnoci obsugi przy uruchomionym silniku zwraca uwag na obracajce si czci, aby nie uszkodziy rki lub nie wcigny odziey; - wszelkie prace wykonywa, gdy silnik jest zimny;
OBSUGA SAMOCHODU
- nie odcza przewodw akumulatora, jeli zapon jest wczony; - nie dopuszcza do zwarcia przewodw; - podczas podczania dodatkowego rda zasilania zwraca uwag na waciw biegunowo.
2.1. Obsuga codzienna

Do obsugi codziennej zalicza si nastpujce czynnoci: - oczyszczanie szyb i wiate zewntrznych oraz ustawianie lusterek; - sprawdzanie stanu ogumienia; - sprawdzanie dziaania owietlenia zewntrznego samochodu; - sprawdzanie, czy pod samochodem nie ma ladw wyciekw pynw eksploatacyjnych; - sprawdzanie, czy po uruchomieniu silnika lampki kontrolne nie sygnalizuj niesprawnoci ukadw; - sprawdzanie dziaania hamulcw, wycieraczek szyb i sygnau dwikowego.
2.2. Obserwacje podczas jazdy

Podczas prowadzenia samochodu kierujcy powinien cigle zwraca uwag, czy ni wystpuje zmiana odgosw, drgania i niewaciwe dziaanie mechanizmw samochodu oraz przykre wyziewy. Obserwowa i sprawdza naley: - sygna dwikowy, upewniajc si co pewien czas, czy dziaa prawidowo; - ukad hamulcowy, zwracajc szczegln uwag na wszelkie zmiany odgosw pracy
36
OBSUGA SAMOCHODU
ukadu, zwikszenie skoku pedau hamulca, ciganie samochodu w jedn stron podczas hamowania i wiecenie cige lub pulsacyjne lampki kontrolnej ukadu hamulcowego; - ukad wylotowy, zwracajc uwag na wszelkie zmiany odgosw i wyzieww, ktre mog wiadczy o uszkodzeniu lub przegrzaniu ukadu; - koa i ogumienie, zwracajc uwag na drgania samochodu i ciganie samochodu w jedn stron podczas jazdy na wprost; pojawiajce si drgania mog wskazywa na konieczno wyrwnowaenia k, natomiast ciganie samochodu - na konieczno uzupenienia cinienia w ogumieniu lub wyregulowania ustawienia k; - ukad kierowniczy, zwracajc uwag na pojawiajce si zwikszone opory i drgania koa kierownicy, a take na powikszajcy si luz koa kierownicy oraz stuki wystpujce podczas skrcania samochodu; - ustawienie wiate, zwracajc szczegln uwag na prawidowe ustawienie wiate mijania.
poziom oleju moe spowodowa wyciek oleju przez elementy uszczelniajce, a nawet uszkodzenie silnika, natomiast poziom zbyt niski - przegrzewanie i zatarcie silnika. Po sprawdzeniu poziomu oleju naley z powrotem wsun miark do silnika, a do oporu. Sprawdzanie poziomu cieczy chodzcej silnik Prawidowy poziom cieczy chodzcej powinien zawiera si midzy znakami MIN" a MAX" widocznymi na ciance zbiornika wyrwnawczego. Poziom ten nieznacznie si podnosi przy nagrzanym silniku i opada ponownie, jeli temperatura silnika si obnia. Gdy poziom cieczy chodzcej znajduje si poniej znaku MIN", naley uzupeni ukad takim samym rodzajem mieszaniny, jaka znajduje si w silniku. Zanieczyszczon ciecz chodzc trzeba wymieni. Sprawdzanie poziomu pynu spryskiwacza przedniej szyby Poziom pynu w zbiorniczku spryskiwacza sprawdza si wzrokowo. Jeeli poziom pynu jest zbyt niski, naley go uzupeni.
2.3. Czynnoci po kadym tankowaniu paliwa

Przy okazji tankowania paliwa zaleca si sprawdza stan pynw eksploatacyjnych w ukadach. Ubytki pynw eksploatacyjnych, z wyjtkiem pynu w spryskiwaczu szyb, mog sygnalizowa wystpowanie niesprawnoci poszczeglnych ukadw. W razie stwierdzenia ubytku pynu w danym ukadzie naley sprawdzi ukad i usun niesprawno. Sprawdzanie poziomu oleju w silniku Czynno t wykonuje si, gdy silnik jest ciepy w nastpujcy sposb: - ustawi samochd na rwnym podou (nie naley sprawdza, gdy samochd stoi na pochyoci); - unieruchomi silnik i odczeka kilka minut, a rzadki, rozgrzany olej cieknie do miski olejowej; - wyj miark poziomu oleju, wytrze j do sucha i ponownie umieci w silniku; - ponownie wyj miark poziomu oleju i odczyta wskazanie. Prawidowy poziom oleju w silniku jest wwczas, gdy granica ladu znajduje si midzy znakami MIN" i MAX" (mniej wicej w poowie zakresu). Zbyt wysoki
2.4. Obsuga raz w miesicu

Czynnoci obsugowe wykonywane co najmniej raz w miesicu. Sprawdzanie stanu ogumienia i cinienia w ogumieniu Sprawdzi zuycie opon, gboko bienika i wystpowanie uszkodze. Jeeli bienik zuywa si nieregularnie, naley wyregulowa ustawienie k. Opony majce pknicia, przecicia lub wyrwania na bocznych powierzchniach naley wymieni. Sprawdzi cinienie we wszystkich koach. Podczas sprawdzania cinienia ogumienie powinno by zimne (samochd nie powinien by uytkowany od co najmniej trzech godzin). W razie potrzeby uzupeni cinienie w ogumieniu do wartoci podanych na nalepce umieszczonej na lewym supku rodkowym. Sprawdzanie dziaania owietlenia Sprawdzi dziaanie wszystkich wiate zewntrznych, rwnie przeciwmgowych przednich, jeeli s zamontowane, owietlenie kabiny pasaerskiej i tablicy rozdzielczej. Sprawdzanie wyciekw pynw eksploatacyjnych Po krtkim postoju samochodu na suchej, czystej nawierzchni sprawdzi, czy pod samochodem nie ma ladw oleju, cieczy chodzcej
CZYNNOCI OBSUGOWE
37
lub pynu hamulcowego. Krople wody wyciekajce z ukadu klimatyzacji s zjawiskiem normalnym. Jeeli natomiast s lady wyciekw pynw eksploatacyjnych lub czu wyziewy, naley sprawdzi i ewentualnie naprawi odpowiedni ukad.
2.5. Obsuga dwa razy w roku

Czynnoci obsugowe zalecane do wykonania dwa razy w roku. Sprawdzanie poziomu oleju w zbiorniku pompy wspomagania ukadu kierowniczego. Jeeli poziom oleju jest zbyt niski, naley go uzupeni olejem Dexron III. Zbyt niski poziom oleju moe wskazywa na nieszczelnoci w obwodzie hydraulicznym wspomagania ukadu kierowniczego. Sprawdzanie poziomu pynu hamulcowego Nieznaczne obnianie si poziomu pynu hamulcowego w zbiorniczku jest zjawiskiem normalnym, wynikajcym z normalnego zuywania si okadzin ciernych hamulcw. Natomiast zbyt niski poziom pynu hamulcowego moe wskazywa na wystpowanie nieszczelnoci w ukadzie hamulcowym lub w hydraulicznym ukadzie sterowania sprzga. Sprawdzanie skoku pedau sprzga Aby wyregulowa skok pedau sprzga, naley zmierzy odlego pedau sprzga w pooeniu swobodnym od zewntrznej krawdzi koa kierownicy i zapisa warto pomiaru. Nastpnie nacisn peda sprzga do oporu i zmierzy ponownie. Znw zapisa warto pomiaru. Rnica tych dwch pomiarw powinna wynosi 130 mm; jeeli jest inna, skok pedau ma niewaciw warto i naley przeprowadzi regulacj. Zabezpieczanie uszczelek Do zabezpieczania gumowych uszczelek zaleca si stosowa smar silikonowy, ktry nakada si na uszczelki za pomoc mikkiej, czystej szmatki.
2.6. Czynnoci po kadej wymianie oleju

Zalecane czynnoci obsugowe po kadej wymianie oleju. Sprawdzanie poziomu oleju w mechanicznej skrzynce przekadniowej
Naley w tym celu odkrci korek i jes\olej nie wycieka, co wiadczy co zbyt niskim poziomie i naley go uzupeni, dolewajc olej tego samego rodzaju do waciwego poziomu. Sprawdzanie ukadu hamulcowego Zdj koa i sprawdzi, czy sztywne oraz elastyczne przewody hamulcowe s szczelne, prawidowo zamocowane, czy nie s pogite, wgniecione, skorodowane lub pknite. Naley sprawdzi stan okadzin ciernych wkadek hamulcowych, tarcz i bbnw, a take cylinderkw hamulcowych. Sprawdzi regulacj hamulca postojowego i stan linek hamulcowych. Jeeli warunki eksploatacji samochodu lub przyzwyczajenie kierujcego s przyczyn czstego hamowania, to hamulce naley sprawdza czciej. Sprawdzanie oson posi napdowych, uszczelnie ukadu kierowniczego i zawieszenia Naley sprawdzi, czy ukady te nie maj uszkodze, luzw, ubytkw czci oraz oznak wyciekw oleju lub braku smaru. Sprawdzi, czy przewody ukadu wspomagania kierownicy s odpowiednio zamocowane, nie s zagniecione, nieszczelne, popkane, skorodowane lub przetarte. Oczyci osony i uszczelnienia posi napdowych i sprawdzi, czy nie s uszkodzone, zuyte i nie przeciekaj. Uszkodzone czci naley wymieni. Sprawdzanie ukadu wylotowego Cay ukad wylotowy i nadwozie w pobliu tego ukadu naley sprawdzi, czy nie ma nieszczelnoci, wgniece, rozcze, przemieszcze, pkni na szwach lub lunych pocze, ktre mogyby by powodem przedmuchw spalin. Sprawdzanie cigie przepustnicy Naley sprawdzi, czy ciga przepustnicy si nie zakleszczaj, czy nie s zatarte lub uszkodzone i czy peda przyspieszenia porusza si swobodnie. Posmarowa wszystkie poczenia cigie, linek, oysk waka poredniego, spryny powrotnej, zespou przepustnicy oraz powierzchni lizgow pedau przyspieszenia. Sprawdzanie paskw napdowych Naley sprawdzi, czy paski napdowe nie s nadmiernie zuyte, czy nie maj pkni, nadpale i czy s waciwie nacignite. Jeeli zachodzi potrzeba, wyregulowa nacig paskw lub je wymieni.
38
OBSUGA SAMOCHODU
2.7. Obsuga raz w roku

Czynnoci obsugowe do wykonania raz w roku. Sprawdzanie pasw bezpieczestwa Sprawdzi, czy wszystkie elementy pasw bezpieczestwa, zarwno tama, jak i zamki, zaczepy, mocowania przesuwne i stae s w nienagannym stanie. Jeli tama ma pknicia, naderwania lub wycignite nitki, a pozostae czci jakiekolwiek uszkodzenia, to pas naley bezwzgldnie wymieni. Sprawdzanie dziaania zapadek zagwkw Sprawdzi, czy zagwki po regulacji wysokoci nie zmieniaj swojego pooenia. Zauwaone nieprawidowoci naley usun, a uszkodzone czci wymieni. Sprawdzanie umocowania koa zapasowego i narzdzi Zwraca uwag na haas w baganiku, ktry mgby ewentualnie wskazywa na niedokadne zamocowanie koa zapasowego, podnonika lub narzdzi. Po kadym uyciu podnonika naley posmarowa ukad rubowy i powierzchnie lizgowe. Smarowanie czci ruchomych Bbenki zamkw drzwi i pokrywy baganika, zawiasy i ograniczniki drzwi, zawiasy pokrywy przedziau silnika i pokrywy baganika, drzwiczek wlewu paliwa, drzwiczek schowka podrcznego oraz czci ruchome regulacji siedze powlec odpowiednim rodkiem smarnym. Sprawdzanie ukadu chodzenia Jeeli ciecz chodzca jest zanieczyszczona, np. produktami korozji metalu, naley j wymieni. Sprawdzi przewody elastyczne i jeeli s popkane, rozdte lub uszkodzone, to trzeba je wymieni. Oczyci chodnic z zewntrz i umy korek oraz otwr wlewowy. Sprawdzi dziaanie ukadu chodzenia pod cinieniem.
biegi pomidzy przegldami okresowymi do 15000 km, pozostawiajc pierwszy przegld po 1000-2000 km.
2.9. Materiay eksploatacyjne

Olej silnikowy dobiera si wedug klasyfikacji jakociowej (API, ACEA) i lepkociowej (SAE) zgodnie z wytycznymi producenta. Coraz wiksze powizanie wzajemne wytwr-cw samochodw, materiaw pdnych i smar-nych oraz sprzedawcw samochodw na caym wiecie7 spowodowao konieczno ujednolicenia materiaw pdnych i smarnych. W zwizku z tym wikszo najczciej stosowanych olejw silnikowych mona ze sob miesza w niewielkich ilociach, czyli stosowa jako dolewki, a jeeli uytkownik z jakich wzgldw chciaby zmieni rodzaj oleju, to przy wymianie nie musi puka silnika -wystarczy spuci przepracowany olej z gorcego silnika, jak przy kadej wymianie. Mimo to nie zaleca si cigych zmian rodzaju oleju w silniku, a tym bardziej stosowania olejw z niepewnych rde, gdy moe to spowodowa bardzo szybkie zuycie czci smarowanych tym olejem. Ponadto bardzo wane jest, aby nigdy nie dolewa zbyt duej iloci nowego oleju. Dotyczy to take oleju tej samej firmy i klasy, ktry jest w silniku. Zaleca si, aby jednorazowe dolewki nie przekraczay 0,3 dm3. Jeeli trzeba dola wicej, naley po dolaniu 0,3 dm3 uruchomi silnik, aby olej si wymiesza, /a nastpnie dola kolejne 0,3 dm3. Tak dolewajc i mieszajc uzupeni poziom oleju do prawidowego, czyli 0,3-0,6 stanu midzy poziomem minimalnym i maksymalnym na miarce. Naley pamita nie tylko o stosowaniu dobrego oleju, lecz rwnie o jego wymianie we waciwym czasie, to znaczy odpowiednio co 10000 lub co 15000 km i nie rzadziej ni co rok. Konieczno wymiany oleju jest podyktowana nieodwracaln zmian wasnoci oleju. Zmian wasnoci powoduje utlenianie si skadnikw, zanieczyszczanie oleju produktami spalania przedmuchiwanymi z komory spalania do komory korbowej, a take produktami zuywania si silnika. Utlenianie oleju, zwane rwnie starzeniem, nasila si w miar podwyszania temperatury jego pracy. Skutkiem starzenia si oleju jest gromadzenie si w nim
2.8. Wykaz czynnoci obsugi okresowej

Od rozpoczcia sprzeday samochodw Nubira w Polsce do 1 padziernika 1998 roku wykonywano przegldy okresowe co 10 000 km przebiegu samochodu oraz dodatkowy pierwszy przegld po przebiegu 1000-2000 km. Po 1 padziernika 1998 roku wyduono prze-
CZYNNOCI OBSUGOWE
Wykaz czynnoci obsugi technicznej do 01.10.1998 r.

Nazwa zespou i czynno 1-2 Pasek napdu alternatora i pompy wspomagania ukadu kierowniczego: sprawdzenie i regulacja - wymiana Olej w silniku: uzupenienie1' wymiana Ukad chodzenia - szczelno pocze, wycieki: - sprawdzenie i uszczelnienie Ciecz chodzca: uzupenienie wymiana Filtr paliwa: wymiana Przewody paliwa - szczelno pocze: sprawdzenie i uszczelnienie Wkad filtru powietrza: 2 oczyszczenie ' wymiana Wkad filtru klimatyzacji: 2 wymiana ' wiece zaponowe: oczyszczenie wymiana Ukad recyrkulacji spalin: oczyszczenie Ukad przewietrzania skrzyni korbowej: oczyszczenie Pasek zbaty napdu rozrzdu: sprawdzenie - wymiana Ukad wylotowy - szczelno i zamocowanie: sprawdzenie, uszczelnienie, naprawa Poziom oleju w skrzynce przekadniowej: sprawdzenie i uzupenienie Osony gumowe posi napdowych: sprawdzenie
X X X X X
Przebieg w tysicach kilometrw 10

X
20
X
30
X
40
X
50
X
60
X
70
X
80
X
90
X
100
X
40
OBSUGA SAMOCHODU
Nazwa zespou i czynno 1-2 Dziaanie sprzga i luz pedau: sprawdzenie Pyn hamulcowy i ukadu sterowania 31 sprzga : - sprawdzenie - wymiana
X
Przebieg w tysicach kilometrw 10

X
20
X
30
X
40
X
50
X
60
X
70
X
80
X
90
X
100
X
Okadziny cierne, szczki, tarcze i bbny k: sprawdzenie, w razie potrzeby wymiana4' Dziaanie hamulca awaryjnego: sprawdzenie i regulacja, w razie potrzeby wymiana Przewody hamulcowe - szczelno pocze: sprawdzenie i uszczelnienie Poczenia gwintowe zespow podwozia: sprawdzenie i dokrcenie Luzy oysk k przednich i tylnych: sprawdzenie i naprawa Stan ogumienia i cinienie: sprawdzenie i uzupenienie Ustawienie k przednich i tylnych: 5 sprawdzenie i regulacja ' Ukad kierowniczy i drki: sprawdzenie i regulacja Ukad wspomagania kierownicy: sprawdzenie i uszczelnienie Pasy bezpieczestwa -zaczepy i kotwiczenie: sprawdzenie i naprawa Zamki i zawiasy drzwi, pokrywy przedziau silnika i baganika: - smarowanie
X X X
1) Jeeli samochd jest eksploatowany w trudnych warunkach: na krtkich dystansach, w duym zapyleniu i z ma prdkoci, wymiana oleju powinna nastpi ju po 7500 km przebiegu lub po 6 miesicach. 2) Wymagana wymiana po mniejszych przebiegach, jeeli samochd jest eksploatowany na drogach o duym zapyleniu. 3) W trudnych warunkach eksploatacji samochodu wymiana powinna nastpi co 15000 km lub co rok. 4) Jeli samochd jest eksploatowany w warunkach miejskich, terenach grzystych lub duego zapylenia, wymagane jest czstsze sprawdzanie. 5) W przypadku objaww wskazujcych na nieprawidowe ustawienie k. Jeeli zachodzi potrzeba, naley poprawi ustawienie k i je wy rwnoway.
CZYNNOCI OBSUGOWE
41
Przebieg w tysicach kilometrw 1-2 15 30
X
Wykaz czynnoci okresowej obsugi technicznej po 01.10.1998 r.

Nazwa zespou i czynno 45 60
X
75
90
X
Pasek napdu alternatora i wspomagania kierownicy: sprawdzenie i regulacja Olej w silniku: 1 wymiana ' Ukad chodzenia - szczelno pocze, wycieki: sprawdzenie, uszczelnienie Ciecz chodzca: uzupenienie wymiana Filtr paliwa: wymiana Przewody paliwa - szczelno pocze: sprawdzenie i uszczelnienie Wkad filtru powietrza: 2 oczyszczenie ' wymiana Wkad filtru klimatyzacji: 2 wymiana ' wiece zaponowe (silnik 1,6 DOHC): oczyszczenie - wymiana wiece zaponowe (silnik 2,0 DOHC): oczyszczenie - wymiana
X X X
x"
XX
X X
XX
Ukad recyrkulacji spalin: oczyszczenie Ukad przewietrzania skrzyni korbowej: oczyszczenie Pasek zbaty napdu rozrzdu: sprawdzenie - wymiana Ukad wylotowy - szczelno i zamocowanie: sprawdzenie, uszczelnienie, naprawa Poziom oleju w skrzynce przekadniowej: sprawdzenie i uzupenienie
X X X
42
OBSUGA SAMOCHODU cd. tablicy Nazwa zespou i czynno 1-2 Przebieg w tysicach kilometrw 15
X
30
X
45
X
60
X
75
X
90
X
Osony gumowe posi napdowych: sprawdzenie Dziaanie sprzga i luz pedau: sprawdzenie Pyn hamulcowy i ukadu sterowania sprzga: sprawdzenie3' - wymiana Okadziny cierne, szczki, tarcze i bbny k; 4 sprawdzenie, w razie potrzeby wymiana ' Dziaanie hamulca awaryjnego: sprawdzenie, - regulacja, w razie potrzeby wymiana Przewody hamulcowe - szczelno pocze: sprawdzenie i uszczelnienie Poczenia gwintowe zespow podwozia: sprawdzenie i dokrcenie Luzy oysk k przednich i tylnych: sprawdzenie, naprawa Stan ogumienia i cinienie: sprawdzenie i uzupenienie Ustawienie k przednich i tylnych: sprawdzenie i regulacja5' Ukad kierowniczy i drki: sprawdzenie i regulacja Ukad wspomagania kierownicy: sprawdzenie i uszczelnienie Pasy bezpieczestwa - zaczepy i kotwiczenie: sprawdzenie i naprawa Zamki i zawiasy drzwi oraz pokrywy silnika i baganika: smarowanie
X X X X
1) Jeeli samochd jest eksploatowany w trudnych warunkach: na krtkich dystansach, w duym zapyleniu i z ma prdkoci, wymiana oleju powinna nastpi ju po 7500 km przebiegu lub po 6 miesicach. 2) Wymagana wymiana po mniejszych przebiegach, jeeli samochd jest eksploatowany na drogach o duym zapyleniu. 3) W trudnych warunkach eksploatacji samochodu wymiana powinna nastpi co 15 000 km lub co rok. 4) Jeli samochd jest eksploatowany w warunkach miejskich, terenach grzystych lub duego zapylenia, wymagane jest czstsze sprawdzanie. 5) W przypadku objaww wskazujcych na nieprawidowe ustawienie k. Jeeli zachodzi potrzeba, naley poprawi ustawienie k i je wyrwnoway.
MATERIAY EKSPLOATACYJNE
43
Zalecane materiay eksploatacyjne

Miejsce przeznaczenia Zbiornik paliwa Ukad chodzenia: silnik 1,6 DOHC silnik 2,0 DOHC Ukad smarowania: silnik 1,6 DOHC silnik 2,0 DOHC Ilo [dm3] 62 (w tym rezerwa (4,5-7) 7,0 7,1 3,75 4,5 Rodzaj materiau eksploatacyjnego Benzyna bezoowiowa o LO co najmniej 94 Ciecz niskokrzepnca na bazie glikolu etylenowego
/ Olej silnikowy o klasie jakoci: - API SH lub wyszej, - ACEA A1/A2/A3 o klasie lepkoci SAE: 5W-30, 10W-30, 10W-40, 15W-40; zalecany olej: Daewoo Motor Oil M 8044 5W-30
Skrzynka przekadniowa
1,8
Olej przekadniowy SAE 80W lub rwnowany zalecany olej Daewoo ManualTransmision Oil M 8002 80W Olej do przekadni automatycznych ATF Dexron II lub Dexron III Pyn hamulcowy klasy DOT-3 lub DOT-4 Pyn niezamarzajcy do spryskiwaczy szyb Smar Olej silnikowy Smar speniajcy wymagania NGL Nr 1 lub Nr 2 Smar silikonowy
Ukad kierowniczy ze wspomaganiem Ukad hamulcowy i sterowanie sprzga Zbiornik spryskiwacza Dwignia zmiany biegw Zawiasy pokrywy przedziau silnika, drzwi, pokrywy baganika i drzwiczek wlewu paliwa Zamek pokrywy przedziau silnika Zamki i uszczelki gumowe drzwi
1,0 0,5 3,0 Wg potrzeb Wg potrzeb Wg potrzeb Wg potrzeb
kwasw, smoy, osadw wglowych oraz zmiana jego lepkoci. Nagromadzenie si produktw zuywania silnika (drobnych czstek staych metali), spalonych zanieczyszcze zassanych z atmosfery i przedmuchanych do komory korbowej oraz drobin koksu z niezupenego spalania powoduje pogorszenie wasnoci smarnych. Tylko cz zanieczyszcze pozostaje w filtrze. Reszta wraz z olejem dziaa niszczco na elementy silnika. Dlatego w celu zabezpieczenia silnika przed korodujcym dziaaniem zestarzaego oleju i przyspieszonym zuyciem nieodzowne jest dokonywanie okresowej wymiany oleju. Ciecz chodzca, bdca mieszanin glikolu etylenowego i wody, po obnieniu temperatury poniej 35C zamarza w drobne krysztaki, ktre przemieszczajc si po sobie nie powo-
duj pknicia kaduba silnika. Ubytki cieczy chodzcej powstae w czasie eksploatacji samochodu naley uzupenia, dolewajc takiej samej cieczy, jaka znajduje si w ukadzie. Dolanie wody spowoduje nie tylko obnienie odpornoci na zamarzanie cieczy chodzcej, lecz take zmniejszy stenie dodatkw przeciwkorozyjnych i przeciwpienicych. Mimo e wszystkie stosowane w kraju ciecze chodzce s produkowane na bazie glikolu, nie naley ich miesza, gdy rne dodatki w rnym stanie starzenia mog w kontakcie ze sob stworzy niekorzystne zwizki zwikszajce korozyjno, zmniejszajce odporno cieczy na pienienie lub tworzce osady. Pyn hamulcowy DOT-3 lub DOT-4 wg normy FMVSS 116 (Federal Motor Vehicle Safety
44
OBSUGA SAMOCHODU
Zalecane klasy lepkoci olejw silnikowych

Zakres temperatur otoczenia Zalecane klasy lepkoci wg SAE [C] -35 ... +30 -35 ... +60 -22 ... +30 -22 ... +40 -22 ... +50 - 18. .. +4 0 - 18. .. +5 0 - 10. .. +4 0 - 10. .. +5 0 5W-30 5W-60 10W-30 10W-40 10W-50 15W-40 15W-50 20W-40 20W-50
Standard) lub wg normy SAEJ1703 zmienia swoje wasnoci gwnie na skutek absorbowania wilgoci z otoczenia. Wilgo dostaje si do pynu hamulcowego przez otwr odpowietrzajcy zbiorniczek pynu na pompie. Poza tym produkty korozji i inne zanieczyszczenia dostaj si do pynu przez piercienie uszczelniajce prowadnikw pompy. Niejednakowa zmiana wasnoci pynu w rnych czciach obwodu hamulcowego moe by przyczyn
nierwnomiernego hamowania, zwaszcza gdy hamulce s rozgrzane. Dlatego zaleca si wymienia pyn nie rzadziej ni co 2 lata. Pyn klasy DOT wyprodukowany wg FMVSSS 116 mona miesza ze sob, co oznacza, e wymieniajc pyn mona zastosowa pyn innego producenta, nie potrzeba puka ukadu hamulcowego i sprawdza, czy gumowe uszczelki s odporne na nowy rodzaj pynu. Benzyna charakteryzuje si dwoma gwnymi parametrami: zawartoci oowiu (Pb) i liczb oktanow. Do silnikw wyposaonych w katalizator moe by stosowana tylko benzyna bezoowiowa; zastosowanie benzyny zawierajcej ow (etyliny) moe spowodowa trwae uszkodzenie katalizatora, a nawet cakowite jego zniszczenie. Liczba oktanowa (LO) jest to wskanik odpornoci benzyny na detonacyjne spalanie mieszanki w silniku. Wysza LO wskazuje na wiksz odporno paliwa na spalanie detonacyjne. Spalaniu detonacyjnemu towarzysz szkodliwe zjawiska podwyszonego cinienia (wybuchy) i temperatury, powodujce w silnikach stuki o metalicznym dwiku. LO jest wartoci zmienn, zalen od prdkoci obrotowej silnika i warunkw termicznych jego pracy. Stosowanie benzyny o mniejszej LO uniemoliwia cakowite wykorzystanie mocy silnika oraz powoduje gwatowne zuycie elementw uoyskowania silnika. Stosowanie benzyny o LO
MIEJSCA, W KTRYCH MONA PODSTAWI PODNONIK 1 - podnoszenie jednego koa lub caego samochodu z zawieszeniem odcionym, 2 - podnoszenie jednego koa przedniego lub caego samochodu z zawieszeniem obcionym, 3 - podnoszenie dwch k bocznych lub tylnych
PODNOSZENIE I HOLOWANIE SAMOCHODU
45
powyej wymaganej nie ma wpywu na zmniejszenie zuycia paliwa. Nieznaczny wpyw na zuycie paliwa ma jego charakterystyka, ktra zaley od skadu chemicznego benzyny. Pyn do spryskiwania szyb do stosowania w okresie zimowym naley rozciecza wod w zalenoci od temperatury otoczenia wedug wskazwek podanych przez producenta pynu lub poniszych zalece: - temperatura otoczenia powyej 0C - rozcieczenie w proporcji 1 : 20; - temperatura otoczenia od 0 do 5C - rozcieczenie w proporcji 1 : 2,5; -temperatura otoczenia od 5 do 15C - rozcieczenie w proporcji 1 :1 ; - temperatura otoczenia poniej 15C - nie rozciecza si pynu.
PODNOSZENIE PRZEDNIEGO KOLA SAMOCHODU (podnonik oparty o przedni wahacz)
2.10. Podnoszenie i holowanie samochodu Podnoszenie samochodu

Do wykonania prac pod samochodem lub choby do zmiany koa trzeba podnie samochd. W samochodzie Nubira przewidziano moliwo podniesienia: dowolnego pojedynczego koa oraz tyu, boku lub caego samochodu. Podnoszony samochd moe sta na koach lub mie koa zwisajce.
Jeeli trzeba wykona czynnoci pod samochodem, ktry zosta podniesiony podnonikiem warsztatowym lub podnonikiem z wyposaenia samochodu, naley bezwzgldnie oprze samochd na podstawkach. Podstawki naley oprze rwnie w miejscach podpierania samochodu podnonikiem.
Holowanie samochodu
W celu holowania samochodu Nubira na holu gitkim lub sztywnym, naley wyj zalepk znajdujc st z lewej strony przedniego zderzaka, wkrci w odsonity otwr zaczep
PODNOSZENIE PARY KO a - podnoszenie tyu samochodu - podnonik oparty na rodku poprzeczki tylnego zawieszenia, b-podnoszenie boku samochodu - podnonik oparty o prg pod supkiem rodkowym
PODNOSZENIE I HOLOWANIE SAMOCHODU
45
powyej wymaganej nie ma wpywu na zmniejszenie zuycia paliwa. Nieznaczny wpyw na zuycie paliwa ma jego charakterystyka, ktra zaley od skadu chemicznego benzyny. Pyn do spryskiwania szyb do stosowania w okresie zimowym naley rozciecza wod w zalenoci od temperatury otoczenia wedug wskazwek podanych przez producenta pynu lub poniszych zalece: - temperatura otoczenia powyej 0C - rozcieczenie w proporcji 1 : 20; - temperatura otoczenia od 0 do 5C - rozcieczenie w proporcji 1 : 2,5; -temperatura otoczenia od 5 do 15C - rozcieczenie w proporcji 1 :1 ; - temperatura otoczenia poniej 15C - nie rozciecza si pynu.
PODNOSZENIE PRZEDNIEGO KOLA SAMOCHODU (podnonik oparty o przedni wahacz)
2.10. Podnoszenie i holowanie samochodu Podnoszenie samochodu

Do wykonania prac pod samochodem lub choby do zmiany koa trzeba podnie samochd. W samochodzie Nubira przewidziano moliwo podniesienia: dowolnego pojedynczego koa oraz tyu, boku lub caego samochodu. Podnoszony samochd moe sta na koach lub mie koa zwisajce.
Jeeli trzeba wykona czynnoci pod samochodem, ktry zosta podniesiony podnonikiem warsztatowym lub podnonikiem z wyposaenia samochodu, naley bezwzgldnie oprze samochd na podstawkach. Podstawki naley oprze rwnie w miejscach podpierania samochodu podnonikiem.
Holowanie samochodu
W celu holowania samochodu Nubira na holu gitkim lub sztywnym, naley wyj zalepk znajdujc st z lewej strony przedniego zderzaka, wkrci w odsonity otwr zaczep
PODNOSZENIE PARY KO a - podnoszenie tyu samochodu - podnonik oparty na rodku poprzeczki tylnego zawieszenia, b-podnoszenie boku samochodu - podnonik oparty o prg pod supkiem rodkowym
46
OBSUGA SAMOCHODU
PODNOSZENIE CAEGO SAMOCHODU Z LUNYMI KOAMI (podnonik oparty na wzmocnieniach podogi) a-za przednim kotem, b-przed tylnym koem
holowniczy, znajdujcy si w torbie z narzdziami, i mocno go dokrci.W razie potrzeby wycignicia samochodu, np. z rowu, mona uy zaczepw znajdujcych si pod zderzakiem przednim po prawej i lewej stronie. Nie zaleca si jednak holowania samochodu za pomoc tych zaczepw na dusze odlegoci. Do holowania innego samochodu naley wykorzysta zaczep znajdujcy si pod tylnym zderzakiem w osi podunej samochodu.
Holowanie przyczepy
Samochd Nubira zosta przystosowany do holowania przyczepy. W tym celu naley zamontowa do samochodu, najlepiej w ASO Daewoo, atestowany hak holowniczy.
LEWY PRZEDNI ZACZEP HOLOWNICZY ZACZEP HOLOWNICZY UMOCOWANY DO BELKI
PRZEDNIEGO ZDERZAKA TYLNY ZACZEP HOLOWNICZY
3
W samochodach Nubira zastosowano dwa silniki nowej generacji z serii E-TEC 1) : 1,6 DOHC i 2,0 DOHC o dobrych osigach,
E-TEC - Energetic and Effective Technic.
SILNIK
duej trwaoci i minimalnej haaliwoci przy umiarkowanym zuyciu paliwa. Silnik ze sprzgem, skrzynk przekadniow, przekadni gwn i mechanizmem rnicowym tworzy zesp napdowy zamocowany
Prdko obrotowa silnika [x100 obr/min] CHARAKTERYSTYKI SILNIKW a - 1, 6 D O H C , b - 2 ,0 D O H C
Prdko obrotowa silnika [x100 obr/min]
48
SILNIK
CZCI MOCOWANIA ZESPOU NAPDOWEGO 1 -wspornik reakcyjny, 2-wspornik tylny, 3-poduszka skrzynki przekadniowej, 4-wspornik skrzynki przekadniowej, 5 - przedni wspornik silnika, 6-drek reakcyjny, 7-wspornik przedni, 8-wspornik silnika, 9 - poduszka silnika, 10 uchwyt silnika; M/T - mechaniczna skrzynka przekadniowa
w trzech punktach. Przd silnika jest umocowany do wspornika na prawym wzmocnieniu, bok silnika - do poprzeczki przedniego zawieszenia, a ty skrzynki przekadniowej
-do wspornika na lewym wzmocnieniu. Wszystkie zamocowania maj elastyczne poduszki gumowe. Obydwa silniki maj po 16 zaworw. Zawory
OGLNA CHARAKTERYSTYKA SILNIKA
49
s napdzane przez dwa identyczne waki rozrzdu umieszczone w gowicy i popychacze hydrauliczne. wiece zaponowe, umieszczone centralnie w gowicy, zapewniaj dokadne spalanie mieszanki, dziki zawirowaniu powietrza w komorze spalania. Silniki s wyposaone w ukad recyrkulacji spalin, poprawiajcy spalanie mieszanki paliwowo-powietrznej oraz zmniejszajcy ilo powstajcych podczas spalania szkodliwych tlenkw azotu. W celu zmniejszenia haaliwoci silnika usztywniono kadub, zastosowano aluminiow misk olejow i pasek napdu rozrzdu wykonany ze specjalnej gumy.
3.2. Kadub silnika

Kadub silnika jest wykonany z eliwa i stanowi integraln cz ze skrzyni korbow. W ciankach kaduba s wykonane kanay dla cieczy chodzcej oraz kanay oleju dostarczajce olej do panewek gwnych i do gowicy. Kanay w gowicy doprowadzaj olej do panewek wakw rozrzdu i popychaczy hydraulicznych. W kadubie s wykonane gwintowane otwory do mocowania: gowicy, miski olejowej, osony paska napdu rozrzdu, obudowy sprzga, alternatora, pompy wspomagania ukadu kierowniczego, sprarki klimatyzacji. Kadub silnika razem z pokrywami panewek gwnych tworzy komplet, ktrego czci nie mog by zamieniane z czciami z podob-
3.1. Oglna charakterystyka silnika

Typ silnika Liczba i ukad cylindrw Kolejno pracy*' Pojemno skokowa (cm ) rednica cylindra Skok toka Stopie sprania Moc maksymalna (kW/KM) Prdko obrotowa mocy maksymalnej (obr/min) Maksymalny moment obrotowy (N m) Prdko obrotowa maksymalnego momentu (obr/min) Prdko obrotowa biegu jaowego (obr/min) (mm) (mm)
3
1.6DOHC 4-rzdowy 1-3-4-2 1598 79 81,5

9,5
2,0 DOHC 4-rzdowy 1-3-4-2 1998

86 86 9,6
78/104 5800
145
98/131 6000
184
3800
4400 KADUB SILNIKA I POKRYWY PANEWEK GWNYCH 1 -kadub, 2-miarka poziomu oleju, 3-rurka miarki poziomu oleju, 4 - pokrywa oyska gwnego, 5 - ruba mocujca pokryw, 6 - miejsce mocowania pompy oleju, 7-otwr na pomp cieczy chodzcej
850 50
850 50
"' Cylinder nr 1 od strony napdu rozrzdu.
50
SILNIK
SILNIK 1,6 DOHC
SILNIK 2,0 DOHC
KADUB SILNIKA
52
SILNIK
nego kompletu, bowiem otwory do osadzenia panewek gwnych s wykonane w kadubie z przykrconymi pokrywami. Podczas eksploatacji silnika kadub nie wy-maga adnej obsugi. Dopiero wwczas, gdy silnik zacznie nadmiernie zuywa olej, ale nie zaobserwuje si wyciekw oleju z silnika, konieczna jest naprawa, polegajca na wytaczaniu cylindrw i zmianie tokw na nadwymiarowe. Jeeli luz midzy tokiem a cylindrem przekroczy 0,15 mm, to naley wykona napraw z zastosowaniem tokw nadwymiarowych. Do naprawy s przewidziane toki w dwch nadwymiarach: 0,25 i 0,50 mm dla silnika 1,6 DOHC oraz w jednym nadwymiarze: 0,50 mm dla silnika 2,0 DOHC. Wana jest pasko grnej powierzchni kadu-ba. Jeeli jej niepasko przekroczy 0,025 mm, mona t powierzchni przeszlifowa, zmniej-szajc minimalnie wysoko kaduba.
3.3. Wa korbowy, panewki, uszczelniacze i koo zamachowe

Z kadubem silnika wsppracuje ukad korbowo-tokowy, skadajcy si z wau korbowego z koem zamachowym, korbowodw, tokw ze sworzniami i piercieniami, panewek gwnych i korbowych oraz uszczelniaczy. Od ukadu korbowego wymaga si cichej i rwnomiernej pracy w caym zakresie prdkoci obrotowej silnika. Warunki te zapewnia dokadna obrbka wsppracujcych czci, zachowanie rwnomiernych luzw pomidzy wsppracujcymi czciami, a take jednakowa masa wszystkich tokw i korbowodw w silniku. Jednoczciowy wa korbowy jest odlany z eliwa i dokadnie obrobiony na czopach, obydwu kocach oraz przeciwwagach. Ramiona czopw korbowych nie podlegaj obrbce. Midzy czopami gwnymi i korbowymi s przewiercone kanay oleju, umoliwiajce przepyw oleju do czopw korbowych. Czopy gwne i korbowe s utwardzane. Wa korbowy jest uoyskowany w kadubie na piciu czopach gwnych, a siy osiowe wau przenosz rodkowe ppanewki. rednice
czopw gwnych i korbowych podano w zaczniku 1 na kocu ksiki. Cienkocienne panewki gwne i korbowe maj budow wielowarstwow. Jeeli pane-wki nie s nadmiernie wytarte, a na powie-rzchni lizgowej nie wida siatki pkni, werw lub odpryskw stopu oyskowego i luz nie jest nadmierny, to panewki kwa-lifikuj si do dalszej pracy. Panewki z wa-dami trzeba wymieni. Gdy w panewkach stwierdzi si nadmierny luz, wwczas rw-nie naley je wymieni niezalenie od ich stanu. Jeli czopy wau kwalifikuj si do dalszej pracy, to stosuje si panewki nominalne. Do czopw i powierzchni oporowych szlifowanych stosuje si panewki podwymiarowe. Przed sprawdzeniem, czy wa korbowy nieVna pkni, naley go dokadnie umy. W przypadkach wtpliwych wa naley wymieni. Nastpnie sprawdzi, czy czopy gwne i korbowe nie maj rys i bruzd. Niewielkie rysy i bruzdy mona usun wygadzajc powierzchnie drobnoziarnistym papierem ciernym. Bruzdy lub niekoowo przekraczajce 0,05 mm kwalifikuj czopy do przeszlifowania. Naley rwnie sprawdzi bicie rodkowego czopa. W tym celu naley oprze wa na pierwszej i ostatniej panewce w kadubie i spra-wdzi czujnikiem bicie rodkowego czopa. Jeeli panewki s w dobrym stanie, naley sprawdzi luz midzy panewkami a czopami wau. Warto luzu powinna by zgodna z wartociami podanymi zaczniku 1 na kocu ksiki. W celu sprawdzenia luzu naley do kaduba silnika woy zwilone olejem grne panewki gwne, osadzi na nich wa korbowy i zwily olejem czopy wau. Wzdu czopw pooy, przycity na dugo czopa, prcik pomiarowy, delikatnie pooy panewki dolne oraz pokrywy panewek i dokrci ruby waciwym momentem. Odkrci ruby, zdj pokrywy i panewki dolne, nastpnie porwna szeroko spaszczonych prcikw ze skal na opakowaniu, okrelajc warto luzu. Jeeli warto luzu przekracza podan w zaczniku 1, naley wymieni panewki lub przeszlifowa czopy i zastosowa panewki podwymiarowe. Wartoci nominalnego luzu osiowego dla wau korbowego, podane w zaczniku 1, mona sprawdzi szczelinomierzem w nastpujcy
WA KORBOWY, PANEWKI, USZCZELNIACZE I KOO ZAMACHOWE 53 UKAD KORBOWO-TOKOWY 1 -wa korbowy, 2 ppanewki grne oysk gwnych, 3 - ppanewki korbowe, 4 - sworze tokowy, 5-tok, 6-korbowd z pokryw i rub, 7 - koo zamachowe, 8 - uszczelniacz wau korbowego, 9 ppanewki dolne oysk gwnych
0,4 mm dla silnika 2,0 DOHC, naley zaoy panewki nadwymiarowe. Jeeli wa wymaga szlifowania, to po naprawie wau korbowego naley starannie oczyci kanay oleju naft lub benzyn, a nastpnie osuszy strumieniem spronego powietrza. Uszczelniacze gumowe osadzone w przedniej
sposb. Przesun zamocowany w kadubie wa korbowy tak, aby jeden konierz czopa rodkowego opar si o panewk, a nastpnie wsun midzy panewk i konierz czopa od strony, gdzie czci te nie stykaj si ze sob odpowiedni pytk szczelinomierza. Jeeli luz przekracza 0,3 mm dla silnika 1,6 DOHC lub
54
SILNIK
SPOSB UOENIA PRCIKA POMIAROWEGO NA CZOPIE WAU KORBOWEGO
eliwne koo zamachowe razem z wcinitym na obwodzie wiecem zbatym jest przykrcone do piercienia wau korbowego Szecioma rubami. W przypadku uszkodzenia zbw koo naley wymieni. Powierzchnia koa zamachowego wsppracujca z tarcz sprzga powinna by paska, gadka, nie porysowana, rwnolega do powierzchni oporowej stykajcej si z konierzem wau korbowego i prostopada do osi wau. W przypadku zuycia powodujcego nieprzyleganie tarczy na caej powierzchni koo naley przeszlifowa, zmniejszajc minimalnie grubo koa. Prawidowo wykonana obrbka powinna zmniejszy bicie koa zamachowego max do 0,1 mm mierzone w odlegoci 100 mm od jego osi. W czasie pomiaru wa naley podpiera na pierwszym i ostatnim czopie gwnym.
3.4. Korbowody, sworznie tokowe, toki, piercienie tokowe

Korbowody maj eb dzielony pod ktem 90 do osi wzdunej. Powierzchnia styku ba korbowodu z pokryw jest paska. Otwr panewki w bie korbowodu jest obrobiony bardzo dokadnie. Poniewa w czasie obrbki otworu pokrywa jest przykrcona do trzonu korbowodu, dlatego pokryw po obrbce nie mona przekada na inne korbowody. Kontrol korbowodu naley rozpocz od spra-wdzenia powierzchni trzonu i pokrywy oraz rwnolegoci osi otworw ba i gwki. Nastpnie naley sprawdzi rednic ba i gwki. Wszelkie pknicia na powierzchni, uszkodzenia na powierzchni przylegania pokrywy do trzonu, nierwnolego osi oraz powikszone rednice otworw ba i gwki kwalifikuj korbowd do wymiany. Wszystkie sworznie tokowe s wykonywane w wymiarze nominalnym rednicy zewntrznej. rednic, dugo i luz midzy sworzniem a piast toka podano w zaczniku 1 na kocu ksiki. Sworznie w gwce korbowodu s pasowane na wcisk, dlatego zamontowanie sworznia do toka odbywa si za pomoc specjalnego przyrzdu KM-427.
c
METODA POMIARU SZEROKOCI SPASZCZONEGO PRCIKA POMIAROWEGO
pokrywie i w tylnej ciance kaduba silnika naley dokadnie sprawdzi na powierzchni stykajcej si z waem. Powierzchnia ta ma drobne rowki, ktre speniaj rol odrzutnikw oleju. Jakiekolwiek uszkodzenie tej powierzchni lub starcie rowkw kwalifikuje uszczelniacz do wymiany. W celu zapewnienia szczelnoci silnika zaleca si wymieni uszczelniacze podczas kadej naprawy (bez wzgldu na ich stan), jeeli dostp do nich jest moliwie atwy, bowiem koszt uszczelniaczy jest minimalny w stosunku do kosztu naprawy.
KORBOWODY, SWORZNIE TOKOWE, TOKI I PIERCIENIE
55
OZNAKOWANIE POWIERZCHNI TOKA 1 -numer grupy selekcyjnej, 2-o sworznia tokowego, 3 - o toka, 4 - oznakowanie silnika, do ktrego jest przeznaczony tok, 5 - znak wskazujcy kierunek przesunicia osi sworznia KORBOWD Z TOKIEM 1 -przesunicie osi sworznia wzgldem osi toka: 0,7-0,9 mm A-wysoko toka, B -rednica toka
Toki s odlane ze stopu aluminium. Powierzchnia walcowa toka, zwana paszczem, ma ksztat zowalizowanej baryki. Warto rednicy paszcza toka i luz toka w cylindrze podano w zaczniku 1 na kocu ksiki. O otworu sworznia jest przesunita wzgldem osi toka o 0,7-0,9 mm w kierunku przeciwnym do znaku (o rednicy 3 mm) na obrzeu denka toka. Przesunicie to ma na celu zapewnienie lepszej wsppracy toka z cylindrem przy zmiennym obcieniu. Na denku toka jest oznaczony wymiar nominalny rednicy toka i oznaczenie grupy selekcyjnej paszcza toka. Aby zapewni rwnomiern prac silnika, toki (podobnie jak korbowody) musz mie jednolit, cile okrelon mas, dlatego s waone podczas produkcji, a masa ich jest korygowana.
W grnej czci toka znajduj si trzy rowki, w ktrych s osadzone trzy piercienie: uszczelniajcy, uszczelniajco-zgamiajcy i zgarniajcy. Piercie zgarniajcy skada si z dwch piercieni zgarniajcych przedzielonych piercieniem rozprnym. Do tokw nadwymiarowych s przewidziane piercienie nadwymiarowe. Nadwymiar dotyczy tylko rednicy zewntrznej piercienia. Nie przewiduje si nadwymiarowych gruboci piercieni. Przed montaem piercieni na tokach naley sprawdzi luz w zamku piercieni. Wymagane wartoci luzu podano w zaczniku 1 na kocu ksiki, a sposb sprawdzania tego luzu pokazano na rysunku. W czasie pomiaru luzu piercienie musz by ustawione w paszczynie prostopadej do osi cylindra (mona przesun piercie denkiem toka). W zuytych cylindrach sprawdza si luz w zamku na caej dugoci przesuwu piercienia podczas skoku toka. Piercienie majce zbyt duy luz w zamku naley wymieni, a piercienie o zbyt maym
56
SILNIK
SPRAWDZANIE LUZU W ZAMKU PIERCIENIA UMIESZCZONEGO W CYLINDRZE
ROZMIESZCZENIE ZAMKW PIERCIENI (A, B, C1, D, C2) PODCZAS MONTAU NA TOKU
luz midzy tokiem a cylindrem, sprawdzony szczelinomierzem, kwalifikuj toki do dalszej pracy, to naley je tylko oczyci z nagaru. Nagar usuwa si w kpieli chemicznej lub odpowiednimi skrobakami. Oczyci naley te denko toka, rowki piercieni tokowych, kanay oleju oraz boczne powierzchnie piercieni tokowych. Piercienie naley przetrze drobnoziarnistym papierem ciernym. Po oczyszczeniu sprawdzi, czy czci nie s uszkodzone w sposb kwalifikujcy je do wymiany. W tokach nadajcych si do dalszej pracy sprawdza si luz midzy piercieniami a ich rowkami. Luz ten mierzy si wsuwajc pytk szczelinomierza midzy piercie a ciank rowka toka. Gdy zmierzony luz jest wikszy od dopuszczalnego, naley zamontowa nowe piercienie i dokona ponownego pomiaru. Na podstawie tego pomiaru mona ustali, czy nadmierny luz wynika z zuycia piercieni, rowka toka, czy obydwu tych czci. Zachowanie waciwych luzw montaowych midzy piercieniami a rowkami jest bardzo wane i zapewnia prawidow wspprac oraz trwao silnika. Zbyt ciasne osadzenie pier-cieni w rowkach powoduje przedmuchy spalin i nadmierne zuycie oleju, wic przyspiesza zuycie piercieni i gadzi cylindra. Zbyt duy luz midzy piercieniami a rowkami wywouje, poza nieprawidowociami opisanymi wyej, przyspieszone zuycie rowkw, a w konsekwencji dalszy wzrost tego luzu. Jeeli luzy piercieni w tokach ju eksploatowanych s zbyt due, naley wymieni toki.
luzie mona naprawi szlifujc ich koce. Po zaoeniu piercieni na tok naley je tak obrci, aby zamki ustawiy si tak, jak pokazano na rysunku. Tok z piercieniami naley zmontowa z korbowodem; dobr korbowodw z tokami rozpoczyna si od sprawdzenia, czy kady z tokw jest waciwie dobrany do otworu cylindra (wg nadwymiaru i grupy selekcyjnej). Po ustaleniu, ktry tok ma by zmontowany do danego cylindra naley zmontowa toki z odpowiednimi korbowodami, wsuwajc sworze do tokw i gwek korbowodw na prasie. Jeeli wymiary tokw w stosunku do cylindrw lub
SPRAWDZANIE LUZU MONTAOWEGO MIDZY PIERCIENIAMI A ICH ROWKAMI
GOWICA I UKAD ROZRZDU
57
3.5. Gowica i ukad rozrzdu

Gowica jest odlewem ze stopu aluminium. Po obrbce w gowic s wciskane gniazda i prowadnice zaworw. Gniazda zaworw dolotowych i wylotowych s osadzone w gowicy z duym wciskiem. Duy wcisk jest konieczny, aby zapewni prawidowe przyleganie gniazd do gowicy w caym zakresie temperatury pracy i swobodny przepyw ciepa w celu skutecznego schadzania gniazd. Gniazda s obrabiane po wciniciu w gowic. Prowadnice zaworw s rwnie wcinite w gowic i obrobione po wciniciu. W gowicy s zamontowane dwa waki roz-rzdu, popychacze hydrauliczne i zawory ze sprynami, zamkami i uszczelniaczami. Zawory s umieszczone w dwch rzdach. Ukad rozrzdu silnika jest napdzany od wau korbowego paskiem zbatym. Krzywki wakw rozrzdu oddziauj na popychacze, ktre otwieraj zawory. Zamykanie zaworw realizuj spryny zaworw po ustpieniu nacisku krzywki waka rozrzdu na popychacz. Gowica powinna by szczelna i mie pask powierzchni doln. Dopuszczalna odchyka paskoci wynosi 0,01 mm. Gowic o wikszej niepaskoci mona naprawia szlifujc powierzchnie lub docierajc j na pycie. Szlifowanie gowicy nie moe zmniejszy jej wysokoci poniej wartoci podanej w zaczniku nr 1. Gowic za nisk naley wymieni. Gniazda zaworw nie powinny mie werw na powierzchniach styku z zaworami. Gniazda z werami mona przefrezowa, przywracajc
Oznakowanie prowadnicy na grnym jej kocu

Wymiar [mm] Nominalny 0,075 0,150 Kod produkcyjny 1 2
l
Kod naprawczy K K1 K2
KSZTAT PRZYLGNI GNIAZDA ZAWORU PO NAPRAWIE METOD FREZOWANIA
im pen szczelno. Kt pochylenia przylgni gniazda zaworu powinien wynosi 45. Naprawiajc gniazda zaworw naley pamita 0 uzyskaniu prawidowych szerokoci przylgni, ktrych wartoci podano w zaczniku 1. Jeeli luz midzy trzonkiem zaworu a prowadnic jest nadmierny, a wymiana zaworu nie zmniejsza luzu w sposb zadowalajcy, to trzeba rozwierci prowadnic zaworu i zamontowa zawr nadwymiarowy (przewidziano zawory nominalne i dwa nadwymiary trzonka zaworu). Oznakowanie zaworw nominalnych 1 dwch nadwymiarw 0,075 i 0,150 przedstawiono w tablicy. Oznakowanie prowadnicy i zaworu umiejscowiono na kocu zaworu i grnym kocu prowadnicy. W czasie produkcji mg by wykorzystany zawr nadwymiarowy. Po rozwierceniu prowadnicy naley przekreli oznakowanie produkcyjne i oznakowa kodem naprawy. Midzy gowic a blokiem cylindrw zmontowanego silnika znajduje si uszczelka wykonana z niesprystego materiau. Obrzea otworw nad cylindrami s wzmocnione cienk blach. Po dokrceniu rub mocujcych gowic odpowiednim momentem uszczelka zmniejsza swoj grubo. Odksztacenie uszczelki jest plastyczne, a jej powierzchnia utwardza si, uniemoliwiajc ponowne jej uycie, dlatego podczas kadego montau gowicy trzeba zakada now uszczelk. Elementami ukadu rozrzdu s: zawory ze sprynami, ich mocowaniem i uszczelniacza-mi, popychacze hydrauliczne, waki rozrzdu z pokrywami oraz napd rozrzdu z paskiem zbatym i koami zbatymi. Zawory s umiesz-czone w dwch rzdach. W celu ograniczenia przedostawania si oleju do komr spalania na prowadnicach umiesz-
58
SILNIK
CZCI KOMPLETNEGO ZAWORU 1 - popychacz hydrauliczny, 2-zamek zaworu, 3-miseczka spryny, 4-spryna, 5uszczelniacz zaworu, 6 - podktedka spryny, 7 - prowadnica zaworu, 8 - gniazdo zaworu, 9 - zawr
Weryfikujc waek rozrzdu do dalszej pracy naley sprawdzi powierzchni czopw i krzywek. W przypadku stwierdzenia rys, ladw zatarcia lub nadmiernego zuycia paley waek wymieni. Tylko nieznaczne rysy i zatarcia mona usun drobnoziarnistym kamieniem ciernym. Waek skrzywiony naley wymieni. Wznios krzywek wakw rozrzdu dla silnika 1,6 DOHC wynosi 8,75 mm, a dla silnika 2,0 DOHC 10 mm. Waek z krzywkami wytartymi naley wymieni. Nominalny luz osiowy waka podano w zaczniku 1 na kocu ksiki. Dopuszcza si nieco wiksz warto tego luzu, jeeli nie jest ona przyczyn haasw zwizanych z osiowymi przesuniciami wakw. Warto luzu promieniowego wakw podano w zaczniku 1.
Wymontowanie gowicy
Gowic naley wymontowa z silnika w przypadku stwierdzenia uszkodze lub zuycia czci. Wymontowanie gowicy nie wymaga wyjmowania silnika z samochodu. Przed przystpieniem do wymontowywania gowicy silnika z samochodu naley obniy cinienie w ukadzie zasilania. W tym celu naley wyj bezpiecznik pompy paliwa, uruchomi silnik, a po zganiciu uruchamia go ponownie (krci rozrusznikiem) przez 10 sekund. W celu wymontowania gowicy naley: - odczy przewd masy od akumulatora; - odczy przewd masy elektronicznego moduu sterujcego ECM od kolektora dolotowego; - spuci ciecz chodzc z silnika; - odczy zcze elektryczne czujnika temperatury powietrza dolotowego MAT od kolektora dolotowego; - odczy przewd odpowietrzania skrzyni korbowej od pokrywy gowicy; - odczy przewd wlotu powietrza od obudowy przepustnicy; - odczy zcza elektryczne: cewki zaponowej DIS, czujnika tlenu (sondy lambda) EOS, wtryskiwaczy paliwa, regulatora biegu jaowego IACV, czujnika pooenia przepustnicy TPS, czujnika temperatury cieczy chodzcej CTS; - odkrci ruby mocujce obudow filtru powietrza i zdj j; - zdj przednie prawe koo jezdne i jego nadkole;
czono uszczelniacze. Zawory, ktre maj nadmierny luz w prowadnicach naley wymieni. Pknicia grzybkw, skrzywione trzonki, zatarcia na czoach trzonkw oraz gbokie wypalenia i wery kwalifikuj zawr do wymiany. Niewielkie wery na przylgniach mona naprawi szlifowaniem, pod warunkiem zachowania minimalnych wymiarw grzybka zaworu. Przylgnia zaworu po szlifowaniu nie moe mie bicia wikszego ni 0,03 mm. Spryny nie mog mie rys, pkni i ladw korozji, a powierzchnie czoowe spryn powinny by rwnolege. Siy spryn powinny by zgodne z wartociami podanymi w zaczniku 1. Spryny niespeniajce podanych wymaga trzeba wymieni. Waek rozrzdu, uoyskowany na piciu panewkach wytoczonych bezporednio w gowicy, ma osiem krzywek napdzajcych popychacze. Obydwa waki rozrzdu s identyczne. Napd wakw rozrzdu od wau korbowego jest realizowany za porednictwem paska zbatego i k zbatych. Waciwe ustawienie rozrzdu umoliwiaj znaki ustawcze na koach i na tylnej pokrywie paska napdu rozrzdu.
59
CZCI GOWICY SILNIKA 1,6 DOHC I - pokrywa wiec zaponowych, 2 - korek wlewu oleju, 3 - uszczelka korka wlewu oleju, 4 - pokrywa gowicy, 5 - uszczelka pokrywy gowicy, 6-popychacz, 7-zamek zaworu, 8-miseczka spryny, 9-spryna, 10-uszczelniacz zaworu, I1 - pokrywa oyska waka rozrzdu, 12-glowica, 13-zalepka kanau oleju, 14-uszczelka kolektora wylotowego, 15-kolektor wylotowy, 16-osona cieplna kolektora wylotowego, 17-czujnik tlenu (sonda lambda), 18-obudowa termostatu, 19-piercie uszczelniajcy obudowy termostatu, 20-termostat, 21 -tulejka porednia, 22 - uszczelka, 23 - uszczelka gowicy, 24 - zawr, 25 - waek rozrzdu, 26 - uszczelniacz waka rozrzdu, 27 - koo zbate napdu waka rozrzdu, 28-korek, 29-pokrywa przedniego oyska waka rozrzdu, 30-czujnik temperatury cieczy chodzcej, 31 czujnik temperatury cieczy chodzcej, 32-uszczelka kolektora dolotowego, 33-przewd recyrkulacji gazw wylotowych, 34 - kolektor dolotowy (cz dolna), 35 - uszczelka midzy grn i doln czci kolektora dolotowego, 36obudowa przepustnicy, 37-kolektor dolotowy (cz grna)
SILNIK
61
CZCI GOWICY SILNIKA 2,0 DOHC I - pokrywa wiec zaponowych, 2 - uszczelka korka wlewu oleju, 3 - korek wlewu oleju, 4 - pokrywa gowicy, 5 - uszczelka pokrywy gowicy, 6-popychacz, 7-zamek zaworu, 8-miseczka spryny, 9-spryna, 10 - uszczelniacz zaworu, I1 - miseczka spryny zaworu, 12 - prowadnica, 13 - pokrywa oyska waka rozrzdu, 14- gniazdo zaworu, 15 - podstawa zaworu recyrkulacji spalin, 16-uszczelka podstawy zaworu recyrkulacji spalin, 17-gowica, 18-zawr, 19-uszczelka kolektora wylotowego, 20-kolektor wylotowy, 21-osona cieplna kolektora wylotowego, 22-uszczelka gowicy, 23 - obudowa termostatu, 24 - uszczelka obudowy termostatu, 25 - tuleja ustawcza, 26 - korek, 27 - zalepka, 28 - czujnik pooenia waka rozrzdu, 29-waek rozrzdu, 30 - uszczelniacz waka rozrzdu, 31-koo zbate napdu waka rozrzdu, 32 - pokrywa przedniego oyska waka rozrzdu, 33 - uszczelka kolektora dolotowego, 34 - kolektor dolotowy, 35-uszczelka obudowy przepustnicy, 36-obudowa przepustnicy, 37-zawr pochaniacza par paliwa, 38-zawr recyrkulacji spalin
- zamontowa przyrzd do podwieszania silnika J-28467-B, odkrci ruby i nakrtki mocujce uchwyt silnika i zdj uchwyt; - odczy grny przewd elastyczny od obudowy termostatu; - zdj pasek wielorowkowy napdu alternatora i pompy wspomagania ukadu kierowniczego; - odkrci rub mocujc koo pasowe do wau korbowego silnika 1,6 DOHC lub cztery ruby mocujce koo pasowe w silniku 2,0 DOHC i zdj koo pasowe; - w silniku 1,6 DOHC odkrci ruby mocujce grn i doln pokryw paska napdu rozrzdu i zdj je, w silniku 2,0 DOHC odkrci ruby mocujce i zdj przedni pokryw; - w silniku 1,6 DOHC ustawi znaki k zbatych napdzajcych waki rozrzdu naprzeciw siebie, a znak na kole zbatym wau korbowego naprzeciw nacicia na dole tylnej pokrywy paska napdu rozrzdu; w silniku 2,0 DOHC obracajc wa korbowy ustawi znak na kole zbatym wau korbowego naprzeciw nacicia na dole tylnej pokrywy paska napdu rozrzdu, a znaki k zbatych napdzajcych waki rozrzdu naprzeciw znakw na grnej krawdzi tylnej pokrywy paska napdu rozrzdu; - poluzowa ruby mocujce pomp cieczy chodzcej; - za pomoc narzdzia specjalnego J-42492 obraca pomp cieczy chodzcej w kierunku przeciwnym do ruchu wskazwek zegara, luzujc pasek napdu rozrzdu; - zdj pasek napdu rozrzdu; - odczy przewd odpowietrzania skrzyni korbowej od pokrywy gowicy; - w silniku 1,6 DOHC odkrci cztery ruby mocujce pokryw wiec zaponowych i zdj j;
- zdj przewody wysokiego napicia ze wiec zaponowych; - w silniku 1,6 DOHC odkrci 11 nakrtek mocujcych pokryw gowicy, zdj podkadki z pokrywy i zdj pokryw, w silniku 2,0 DOHC
USTAWIENIE ZNAKW NA KOACH ROZRZDU SILNIKA 1,6 DOHC a-znaki na koach zbatych wakw rozrzdu, b-znak na kole zbatym wau korbowego
62
SILNIK
USTAWIENIE ZNAKW NA KOLACH ROZRZDU SILNIKA 2,0 DOHC a-znaki na koach zbatych wakw rozrzdu, b-znak na kole zbatym wau korbowego
- odkrci nakrtki rnocujce rur wylotow do kolektora wylotowego i ruby mocujce wspornik rury wylotowej; - odczy wszystkie przewody podcinienia, take przewd urzdzenia wspomagania hamulcw od kolektora dolotowego; - odczy przewd zasilajcy od magistrali paliwa i przewd powrotny od regulatora cinienia paliwa; - odkrci rub wspornika alternatora; - odczy od gowicy przewd doprowadzajcy ciecz chodzc do nagrzewnicy i od obudowy przepustnicy przewd do zbiornika wyrwnawczego; - odkrci ruby mocujce wspornik kolektora dolotowego; - w silniku 2,0 DOHC odkrci ruby wspornika alternatora i zdj wspornik, odkrci rub wspornika czcego alternator z kolektorem dolotowym od przewodu, poluzowa rub na alternatorze i odgi wspornik, odkrci rub pochaniacza par paliwa CCP oraz wspornik elektromagnesu EGR i odsun wspornik; - odczy cigo sterowania przepustnicy od dwigni przepustnicy i kolektora dolotowego; - poluzowa ruby mocujce gowic w kolej noci pokazanej na rysunkach i wykrci je; - zdj gowic razem z kolektorem dolotowym i wylotowym; w czasie zdejmowania gowicy uwaa, aby resztki cieczy chodzcej i oleju nie dostay si do cylindrw; - zdj uszczelk gowicy, oczyci powierzchnie gowicy i kaduba silnika, do ktrych przylegaa uszczelka.
odkrci 10 rub mocujcych pokryw gowicy i zdj j; - przytrzymujc kluczem waek rozrzdu odkrci rub mocujc koo zbate napdu /ozrzdu do waka zaworw dolotowych i zdj koo; - powtrzy poprzedni czynno dla waka zaworw wylotowych; - odkrci ruby mocujce napinacz paska napdu rozrzdu i zdj go; - odkrci ruby mocujce rolk poredni paska napdu rozrzdu i zdj j; - odkrci ruby mocujce wspornik zawieszenia silnika i zdj go; - odkrci ruby mocujce tyln pokryw paska napdu rozrzdu i zdj j;
Demonta gowicy
Po wymontowaniu gowicy z silnika naley: - odkrci czujnik tlenu EOS; - odkrci ruby mocujce oson ciepln kolektora wylotowego i zdj j; - odkrci nakrtki mocujce kolektor wylotowy w kolejnoci podanej na rysunkach, zdj przewd i uszczelk oraz odkrci ruby dwustronne; - odkrci ruby mocujce i zdj obudow termostatu; - odkrci ruby mocujce i zdj magistral paliwa; - odkrci nakrtki mocujce kolektor dolotowy w kolejnoci podanej na rysunkach, zdj
63
KOLEJNO LUZOWANIA RUB PODCZAS ODKRCANIA GOWICY a-silnika 1,6 DOHC, b-silnika 2,0 DOHC
KOLEJNO ODKRCANIA NAKRTEK KOLEKTORA WYLOTOWEGO a-silnika 1,6 DOHC, b-silnika 2,0 DOHC
kolektor i uszczelk oraz wykrci ruby dwustronne; - odkrci ruby mocujce cewk zaponow i zdj j razem z przewodami wysokiego napicia; - odkrci ruby mocujce wspornik cewki zaponowej i wyj wspornik; - odkrci ruby mocujce korpus zaworu recyrkulacji spalin EGR, zdj korpus razem z zaworem i uszczelk;
- wykrci wiece zaponowe; - odkrci ruby mocujce pokrywy panewek wakw rozrzdu w kolejnoci pokazanej na rysunkach, zdj pokrywy i uoy je w kolejnoci umoliwiajcej monta w tych samych miejscach, z ktrych je zdjto; - wyj waki rozrzdu i popychacze; - za pomoc przyrzdu KM-348 i kocwki do montau zaworw KM-653 ciska kolejne spryny wyjmujc zamki zaworw;
64
SILNIK
KOLEJNO ODKRCANIA NAKRTEK KOLEKTORA DOLOTOWEGO asilnika 1,6 DOHC, b-silnika 2,0 DOHC
- zdj miseczki i spryny zaworw i ukada je w kolejnoci umoliwiajcej monta w tych samych miejscach, z ktrych je zdjto; - wyj zawory i uszczelniacze zaworw rwnie ukadajc je we waciwym porzdku. Gowic po zdemontowaniu naley oczyci. Czyszczenie gowicy polega na usuniciu nagaru z komr spalania, grzybkw zaworw, prowadnic zaworw i przewodw wylotowych, oczyszczeniu przewodw oleju i przestrzeni cieczy chodzcej z osadw. Po oczyszczeniu
gowic naley sprawdzi, czy nie ma pkni, czy powierzchnia styku z uszczelk gowicy nie ma ladw przeciekw, przedmuchw lub korozji, czy jest paska, czy powierzchnie uszczelniajce nie maj wypacze, a niepasko nie przekracza 0,025 mm. Nastpnie naley zmierzy wysoko gowicy, ktrej warto podano w zacznik 1, sprawdzi, czy otwory gwintowane nie maj uszkodzonych gwintw. Sprawdzi, czy gniazda zaworw nie s zuyte i nadpalone. Zmierzy czujnikiem MKM-571-B i rednicwk rednic wewntrzn prowadnic zaworw. Gniazda i prowadnice z wadami naley naprawi lub wymieni, a czci ukadu rozrzdu zweryfikowa i niesprawne wymieni.
Monta gowicy
Kolejno czynnoci jest nastpujca: - posmarowa trzonki zaworw olejem silnikowym, woy w prowadnice, naoy uszczelniacze, spryny i miseczki, cisn spryny za pomoc przyrzdu do montau zaworw KM-348 z kocwk KM-653, wstawi zamki i zdj przyrzd; - posmarowa popychacze olejem silnikowym i wsun je we waciwe gniazda; - posmarowa panewki olejem i woy kolejno waki rozrzdu, nastpnie zaoy pokrywy
KOLEJNO ODKRCANIA RUB POKRYW PANEWEK WAKW ROZRZDU
65
10
KOLEJNO DOKRCANIA RUB POKRYW PANEWEK WAKW ROZRZDU
panewek wakw rozrzdu w takiej kolejnoci, w jakiej byy zdejmowane; - woy ruby panewek waka rozrzdu i lekko przykrci, dokrci ruby panewek w kolejnoci pokazanej na rysunku momentem 16 Nm (silnik 1,6 DOHC) lub 8 Nm (silnik 2,0 DOHC); - wkrci wiece zaponowe i dokrci je momentem 25 Nm (silnik 1,6 DOHC) lub 8 N m (silnik (2,0 DOHC);
- w silniku 1,6 DOHC woy uszczelk i cznik razem z zaworem recyrkulacji spalin EGR, dokrci ruby cznika momentem 25 N m, zamontowa wspornik cewki zaponowej, dokrci wspornik momentem 10 N m, zamontowa cewk zaponow, dokrci j momentem 10 N m ; - w silniku 2,0 DOHC woy wspornik ukadu recyrkulacji spalin i cewki zaponowej, dokrci ruby wspornika momentem 25 N m; - wkrci ruby dwustronne kolektora dolotowego, naoy uszczelk i kolektor dolotowy, dokrci nakrtki momentem 25 N m w kolejnoci pokazanej na rysunkach; - zamontowa magistral paliwa i dokrci momentem 25 N m; - zamontowa obudow termostatu i dokrci ruby momentem 20 N m (silnik 1,6 DOHC) lub 25 Nm (silnik 2,0 DOHC) w kolejnoci pokazanej na rysunkach; - wkrci ruby dwustronne, zaoy uszczelk i kolektor wylotowy, dokrci nakrtki momentem 25 N * m (silnik 1,6 DOHC) lub 22 N * m (silnik 2,0 DOHC); - zaoy oson ciepln i dokrci ruby osony momentem 15 N * m (silnik 1,6 DOHC) lub momentem 8 N * m (silnik 2,0 DOHC); - przykrci czujnik tlenu EOS momentem 20 N * m.
KOLEJNO DOKRCANIA NAKRTEK KOLEKTORA DOLOTOWEGO a-silnika 1,6 DOHC, b-silnika 2,0 DOHC
66
SILNIK
KOLEJNO DOKRCANIA NAKRTEK KOLEKTORA WYLOTOWEGO asilnika 1,6 DOHC, b-silnika 2,0 DOHC
Zamontowanie gowicy
Kolejno czynnoci jest nastpujca: - naoy na kadub silnika now uszczelk gowicy i gowic, woy ruby w otwory i dokrci je momentem 25 N m w kolejnoci podanej na rysunkach; - za pomoc klucza KM-470-B z pomiarem kta obrotu dokrca ruby w 4 etapach: o 60;
60; 60 i 10 (silnik 1,6 DOHC) lub w 3 etapach: o 90; 90 i 90 (silnik 2,0 DOHC); - zamontowa wspornik zawieszenia silnika oraz dokrci ruby i nakrtki momentem 45 N m (silnik 1,6 DOHC) lub 60 N m (silnik 2,0 DOHC); - podczy cigo sterowania przepustnicy do dwigni przepustnicy i kolektora dolotowego;
KOLEJNO DOKRCANIA RUB GOWICY asilnika 1,6 DOHC, b-silnika 2,0 DOHC
67
DOKRCANIE RUB GOWICY KLUCZEM Z POMIAREM KTA DOKRCANIA
- w silniku 1,6 DOHC dokrci ruby mocujce wspornik do kolektora dolotowego momentem 25 N m; - w silniku 2,0 DOHC dokrci ruby mocujce kolektor dolotowy do wspornika alternatora momentem 35 N m; - doczy do gowicy przewd doprowadzajcy ciecz chodzc do nagrzewnicy; - doczy do obudowy przepustnicy przewd od zbiornika wyrwnawczego; - zamontowa wspornik regulowany alternatora i dokrci momentem 20 N m; - podczy przewody: zasilajcy od magistrali paliwa i powrotny od regulatora cinienia paliwa; - podczy wszystkie przewody podcinienia, take przewd urzdzenia wspomagania hamulcw do kolektora dolotowego; - woy nakrtki mocujce rur wylotow do kolektora wylotowego i dokrci momentem 40 N m (silnik 1,6 DOHC) lub 22 N m (silnik 2,0 DOHC); - woy ruby wspornika rury wylotowej i dokrci momentem 40 N m; - wstawi tyln pokryw paska napdu rozrzdu, woy ruby mocujce i dokrci momentem 10 N m (silnik 1,6 DOHC) lub 8 N m (silnik 2,0 DOHC); - zamontowa wspornik zawieszenia silnika i dokrci ruby mocujce momentem 30 N m (silnik 1,6 DOHC) lub 60 N m (silnik 2,0 DOHC); - zamontowa napinacz paska napdu roz-
rzdu, dokrci ruby mocujce momentem 25 N m; - zamontowa rolk poredni paska napdu rozrzdu, dokrci ruby mocujce momentem 40 Nm (silnik 1,6 DOHC) lub 25 Nm (silnik 2,0 DOHC); - zamontowa koo zbate napdu rozrzdu do waka rozrzdu zaworw dolotowych i przytrzymujc waek rozrzdu kluczem dokrci rub mocujc koo momentem 67,5 Nm (silnik 1,6 DOHC) lub 50 N m (silnik 2,0 DOHC); - powtrzy poprzedni czynno dla waka rozrzdu zaworw wylotowych; - mas uszczelniajc posmarowa miejsce przylegania uszczelki pokrywy gowicy, zaoy now uszczelk, woy pokryw, w przypadku silnika 1,6 DOHC woy podkadki i nakrtki na ruby dwustronne i dokrci nakrtki momentem 10 N m , w przypadku silnika 2,0 DOHC woy ruby i dokrci momentem 8 N m; - podczy przewody wysokiego napicia do wiec zaponowych; - zaoy pokryw wiec zaponowych i dokrci ruby mocujce momentem 3 N m; - podczy przewd odpowietrzania skrzyni korbowej do pokrywy gowicy; - w silniku 1,6 DOHC ustawi znaki k napdzajcych waki rozrzdu naprzeciw siebie, a znak na kole zbatym wau korbowego naprzeciw nacicia na dole tylnej pokrywy paska napdu rozrzdu; w silniku 2,0 DOHC ustawi znak na kole zbatym wau korbowego naprzeciw nacicia na dole tylnej pokrywy paska napdu rozrzdu, a znaki k napdzajcych waki rozrzdu naprzeciw znakw na grnej krawdzi tylnej pokrywy paska napdu rozrzdu; - zaoy pasek napdu rozrzdu; - za pomoc specjalnego przyrzdu J-42492 obraca pomp cieczy chodzcej w kierunku zgodnym z ruchem wskazwek zegara do chwili, a wskanik ramienia regulacyjnego napinacza paska napdu rozrzdu spotka si z naciciem na jego wsporniku i dokrci ruby mocujce pomp cieczy, wkrci rub mocujc koo pasowe na wale korbowym, nastpnie wykorzystujc t rub obrci wa korbowy o dwa pene obroty w kierunku zgodnym z ruchem wskazwek zegara, poluzowa ruby mocujce pomp cieczy chodzcej i ponownie obraca pomp w kierunku zgodnym
68
SILNIK
z ruchem wskazwek zegara do chwili, a wskanik ramienia regulacyjnego napinacza paska napdu rozrzdu spotka si z naciciem na jego wsporniku i dokrci ruby mocujce pomp momentem 10 N m; - w silniku 1,6 DOHC zaoy doln i grn pokryw paska napdu rozrzdu i dokrci ruby momentem 10 N m; - w silniku 2,0 DOHC zaoy przedni pokryw paska napdu rozrzdu i dokrci ruby momentem 8 N m; - w silniku 1,6 DOHC wykrci rub mocujc koo pasowe, zaoy koo pasowe na wa korbowy i dokrci momentem 95 Nm, nastpnie za pomoc klucza KM-470-B z pomiarem kta obrotu dokrci rub w 2 etapach: o 30 i 15; - w silniku 2,0 DOHC zaoy koo pasowe na wa korbowy, wkrci ruby mocujce koo pasowe i dokrci je momentem 20 N m; - zaoy pasek wielorowkowy napdu alternatora i pompy wspomagania ukadu kierowniczego; - podczy grny przewd elastyczny do obudowy termostatu; - zaoy uchwyt silnika, wkrci ruby i nakrtki mocujce uchwyt, dokrci momentem 45 N m (silnik 1,6 DOHC) lub 60 N m (silnik 2,0 DOHC) i zdj przyrzd do podwieszania silnika J-28467-B; - zaoy przednie prawe nadkole i koo jezdne; - zamontowa obudow filtru powietrza i dokrci ruby j mocujce momentem 12 N * m; - podczy przewd wlotu powietrza do obudowy przepustnicy; - podczy przewd odpowietrzania skrzyni korbowej do pokrywy gowicy; - podczy zcze elektryczne czujnika temperatury powietrza dolotowego MAT do kolektora dolotowego; - podczy zcze elektryczne: czujnika temperatury cieczy chodzcej CTS, regulatora biegu jaowego IACV, czujnika pooenia przepustnicy TPS, cewki zaponowej DIS, wtryskiwaczy paliwa, czujnika tlenu ES; - podczy przewd masy elektronicznego moduu sterujcego ECM do kolektora dolotowego; - woy bezpiecznik pompy paliwa; - podczy przewd masy do akumulatora; - wla ciecz chodzc do silnika.
3.6. Ukad smarowania

Zasadniczym elementem ukadu smarowania jest zbata pompa oleju o zazbieniu wewntrznym umieszczona na przedniej cianie kaduba silnika i napdzana waem korbowym. W skad ukadu smarowania oprcz pompy wchodz: smok pompy z filtrem siatkowym zamocowany do pompy, penoprzepywowy filtr oleju zamocowany w silniku 1,6 DOHC do kaduba po stronie kolektora wylotowego, a w silniku 2,0 DOHC do pompy oleju po stronie kolektora dolotowego, zawr przelewowy umieszczony w obudowie pompy, kanay oleju w kadubie silnika, czujnik cinienia oleju oraz miarka poziomu oleju. Minimalne cinienie oleju w silniku dotartym i nagrzanym do temperatury 80C na biegu jaowym powinno wynosi 30 kPa. Zawr przelewowy typu toczkowego, umieszczony w obudowie pompy, ogranicza cinienie oleju w ukadzie. Pompa oleju za pomoc smoka zasysa olej z miski olejowej i toczy go przewodem do penoprzepywowego filtru oleju. Olej z filtru przechodzi do kanau gwnego silnika, skd kanaami przedostaje si do panewek gwnych wau korbowego. Kanay wykonane wewntrz wau korbowego umoliwiaj przepyw oleju do czopw korbowych. Olej smaruje panewki korbowe, a strumie oleju wypywajcy przez otwr w korbowodzie - gad cylindrw i sworznie tokowe. Z gwnego kanau oleju, przebiegajcego wzdu ciany bocznej kaduba, olej jest doprowadzany kanaem pionowym do gowicy, gdzie smaruje popychacze i dopywa do rodkowej panewki waka rozrzdu, a stamtd kanaem wydronym wewntrz waka rozrzdu do kadego jego czopa. Wypywajcy olej z panewek i popychaczy spywa do miski olejowej. Wszystkie otwory z przestrzeni olejowej musz by dokadnie uszczelnione, aby olej nie ulega rozproszeniu. Koce wau korbowego s uszczelnione uszczelniaczami zamontowanymi w tylnej cianie kaduba i z przodu w pompie oleju. Przednie koce wakw rozrzdu s rwnie uszczelnione uszczelniaczami. Otwr na miark poziomu oleju jest uszczelniony uszczelk umieszczon na miarce, a otwr przewietrzania komory korbowej jest zabezpieczony labiryntowym filtrem oleju.
UKAD SMAROWANIA
69
Sprawny ukad smarowania silnika zapewnia nie tylko doprowadzenie oleju pomidzy wsppracujce powierzchnie, ale rwnie dostarczenie go w iloci niezbdnej do odprowadzenia ciepa z panewek. Aby spenia te warunki, zawr przelewowy musi by sprawny, a luzy pomidzy wsppracujcymi powierzchniami nie mog by nadmierne, bowiem kade utworzenie si szczeliny wikszej od dopuszczalnej
powoduje znaczny wypyw oleju, spadek cinienia w caym ukadzie i niedostateczn ilo oleju w miejscach wymagajcych smarowania.
Pompa oleju
Pompa oleju pracuje na zasadzie przemieszczania oleju w przestrzeniach midzy zbami pompy, dlatego luz midzy koami zbatymi a obudow i pokryw nie moe by zbyt duy.
POMPA OLEJU SILNIKA 1,6 DOHC 1 -uszczelka pompy oleju, 2-pokrywa pompy, 3-koo zbate wewntrzne, 4-koo zbate zewntrzne, 5-korek, 6 -obudowa pompy oleju, 7 - uszczelka czujnika, 8 - czujnik cinienia oleju, 9 -tulejka, 10 - piercie uszczelniajcy wau korbowego (przedni), 11 -piercie uszczelniajcy przewodu oleju, 12-przewd oleju, 13-wspornik przewodu oleju, 14-korek zaworu regulujcego cinienie, 15-piercie uszczelniajcy, 16-spryna, 17-toczek zaworu, 18-cznik filtru oleju, 19 - filtr oleju, 20 - miska olejowa, 21 - podkadka uszczelniajca, 22 - korek spustu oleju, 23 - ruba mocowania miski olejowej
70
SILNIK POMPA OLEJU SILNIKA 2,0 DOHC 1 -uszczelka pompy oleju, 2 -pokrywa pompy, 3koo zbate wewntrzne, 4-koo zbate zewntrzne, 5-czujnik cinienia oleju, 6-uszczelka czujnika, 7-uszczelka korka, 8korek, 9-cznikfiltru oleju, 10piercie uszczelniajcy wau korbowego (przedni), 11 -zawr bocznikowy, 12-filtr oleju, 13piercie uszczelniajcy przewodu oleju, 14 - przewd oleju, 15 - korek zaworu regulujcego cinienie, 16piercie uszczelniajcy, 17spryna, 18-toczek zaworu, 19 - ramka przegrody miski olejowej, 20 - przegroda miski olejowej, 21 -uszczelka miski olejowej, 22~miska olejowa, 23 - uszczelka korka oleju, 24 korek oleju
montowa j z silnika. Wymontowanie pompy z silnika jest moliwe po zdjciu tylnej pokrywy paska napdu rozrzdu i odczeniu zcza elektrycznego czujnika cinienia oleju. Kolejno czynnoci jest nastpujca:
Nadmierny luz uniemoliwia uzyskanie odpowiedniego cinienia. Zawr pompy, regulujcy cinienie oleju, w stanie zamknitym musi szczelnie przylega do gniazda obudowy. W celu sprawdzenia pompy oleju trzeba wy-
UKAD SMAROWANIA
71
- odkrci nakrtki mocujce rur wylotow do kolektora wylotowego i do katalizatora; - odkrci ruby mocujce wspornik rury i zdj rur; - w silniku 1,6 DOHC odkrci ruby mocujce pokryw koa zamachowego i zdj pokryw; - w silniku 2,0 DOHC odkrci ruby mocujce konierz miski olejowej do osony sprzga, odkrci ruby mocujce misk olejow i zdj j z kaduba silnika; - oczyci powierzchni przylegania miski olejowej i silnika, umy ruby i otwory gwintowane w kadubie silnika; - odkrci ruby mocujce smok pompy oraz wspornik smoka i zdj smok; - odkrci ruby mocujce pomp oleju i delikatnie odczy j od silnika razem z uszczelk. Przeprowadzi weryfikacj pompy: - oczyci powierzchnie przylegania pompy do kaduba silnika; - odkrci korek zaworu przelewowego, wyj korek, podkadk, spryn i toczek zaworu; - wyj uszczelk pompy i uszczelniacz wau korbowego; - wykrci czujnik cinienia oleju i wyj go; - odkrci ruby mocujce pokryw pompy, zdj pokryw i wyj koa zbate; - umy naft lub benzyn obudow i wszystkie czci oraz sprawdzi, czy nie s zuyte lub uszkodzone; czci zuyte lub uszkodzone naley wymieni; Zmontowa pomp oleju: - przed montaem obudow, koa zbate i elementy zaworu przelewowego posmarowa wieym olejem silnikowym; - przestrze midzyzbn pompy wypeni wazelin techniczn, aby zapewni zassanie oleju przez pomp; niespenienie tego warunku moe spowodowa powane uszkodzenie silnika; - pokry mas uszczelniajc Loctite 242 gwinty rub mocujcych pokryw pompy; - wkrci ruby mocujce pokryw pompy i dokrci momentem 6 N m; - wmontowa toczek zaworu przelewowego, spryn i podkadk; - wkrci korek i dokrci go momentem 30 N m; - wkrci czujnik cinienia oleju i dokrci go momentem 40 N m;
- zaoy nowy uszczelniacz wau korbowego i posmarowa jego warg cienk warstw smaru; - zaoy now uszczelk i pokry j mas uszczelniajc RTV; - pokry mas uszczelniajc Loctite 242 gwinty rub mocujcych pomp, przykrci pomp do kaduba silnika, dokrcajc ruby momentem 10 N m ; - pokry mas uszczelniajc Loctite 242 gwinty rub mocujcych smok pompy i wspornik smoka, zaoy smok, wkrci ruby i dokrci je momentem 10 N m; - w silniku 2,0 DOHC zaoy przegrod miski olejowej, wkrci ruby i dokrci je momentem 10 N m ; now uszczelk miski olejowej posmarowa mas uszczelniajc i odczeka 5 minut, po czym zaoy misk olejow na kadub silnika, wkrci ruby mocujce i dokrci momentem 10 N m; - w silniku 1,6 DOHC zamontowa oson koa zamachowego, wkrci ruby i dokrci je momentem 12 N m ; - w silniku 2,0 DOHC woy ruby mocujce konierz skrzynki przekadniowej i dokrci momentem 40 N m; woy rur wylotow i dokrci fiakrtki mocujce do kolektora wylotowego momentem 40 Nm (silnik 1,6 DOHC) lub momentem 22 N m (silnik 2,0 DOHC); - woy ruby wspornika rury wylotowej i dokrci momentem 40 N m; - woy ruby i dokrci nakrtki mocujce rur wylotow do katalizatora momentem 30 N m .
Filtr oleju
Ukad smarowania jest wyposaony w penoprzepywowy filtr oleju z nierozbieraln obudow, wewntrz ktrej znajduje si wkad filtrujcy. Poniewa wkad filtru zbiera na sobie ograniczon ilo zanieczyszcze, dlatego wymaga wymiany po okrelonym przebiegu samochodu (patrz przegldy okresowe), a jeli samochd jest eksploatowany w trudnych warunkach, to nawet czciej. Filtr oleju wymienia si w nastpujcy sposb: - odkrci zuyty filtr; - oczyci gniazdo filtru; - sprawdzi stan uszczelki piercieniowej osadzonej w gniedzie filtru; nieprawidowo osa-
72
SILNIK
dzona lub uszkodzona uszczelka moe by przyczyn wycieku oleju na zewntrz; - posmarowa powierzchni uszczelki nowego filtru cienk warstw oleju; - przykrci nowy filtr, zwracajc uwag na prawidowe osadzenie nowej uszczelki midzy gniazdem a filtrem; - uruchomi silnik na kilka minut i sprawdzi, czy nie ma wyciekw oleju lub innych niedomaga zwizanych z filtrem.
Czujnik cinienia oleju

Elektryczny czujnik cinienia oleju jest umieszczony w obudowie pompy i poczony z lampk kontroln w zestawie wskanikw. Niskie cinienie oleju w silniku jest sygnalizowane lampk kontroln, ktra zawieca si po wczeniu zaponu. Gdy po uruchomieniu silnika cinienie wzronie i osignie warto przewidzian
w ukadzie smarowania, lampka ganie. Jeeli mimo waciwego poziomu oleju lampka kontrolna si wieci, naley sprawdzi cinienie oleju w nastpujcy sposb: - nagrza silnik do normalnej temperatury pracy, tj. 80C; - wyczy zapon; - zdj zcze elektryczne z czujnika cinienia oleju; - wykrci czujnik cinienia oleju i w jego miejsce wkrci manometr; - uruchomi silnik i odczyta cinienie, ktre na biegu jaowym powinno wynosi 30 kPa; - jeeli cinienie jest prawidowe, zatrzyma silnik i wykrci manometr; - wkrci nowy czujnik cinienia i dokrci go momentem 40 N m. Czujnika cinienia oleju si nie naprawia. W przypadku uszkodzenia lub niewaciwego dziaania czujnik naley wymieni.
Typowe niesprawnoci ukadu smarowania

Objawy Nadmierny ubytek oleju Przyczyny - Uszkodzone elementy uszczelniajce silnik Sposb usuwania - Wymieni uszkodzone elementy uszczelniajce - Zanieczyszczony ukad przewietrzania - Przeczyci ukad przewietrzania skrzyni skrzyni korbowej korbowej - Zuyte lub uszkodzone uszczelniacze trzon- - Wymieni uszczelniacze trzonkw zaworw kw zaworw - Zuyte, uszkodzone lub zablokowane pier- - Oczyci rowki tokowe, wymieni uszkocienie tokowe dzone piercienie tokowe - Zuyty lub uszkodzony tok - Wymieni tok razem z piercieniami - Uszkodzony czujnik cinienia oleju - Niewaciwy olej - Zanieczyszczony filtr oleju - Zanieczyszczona lub uszkodzona pompa oleju - Nadmierny luz w panewkach wau korbowego - Przeciek zalepki kanau olejowego kaduba - Poziom oleju w silniku poniej minimalnego - Zatkany lub nieszczelny smok pompy oleju - Zuyta lub uszkodzona pompa oleju - Zuyty lub uszkodzony silnik - Wymieni czujnik cinienia oleju - Wymieni olej w silniku - Wymieni filtr oleju - Oczyci lub naprawi pomp oleju - Poprawi luzy poprzez szlifowanie wau korbowego i wymian panewek - Uszczelni lub wymieni zalepk - Uzupeni olej w silniku - Wyczyci lub wymieni smok pompy oleju - Naprawi pomp oleju - Wykona napraw gwn silnika
Lampka kontrolna cinienia oleju wieci si przy prdkoci obrotowej biegu jaowego
Lampka kontrolna cinienia oleju wieci si w caym zakresie prdkoci obrotowej silnika
Lampka kontrolna cinie- - Przepalona arwka lampki kontrolnej w ze- - Wymieni arwk nia oleju nie wieci si po stawie wskanikw wczeniu zaponu - Uszkodzony czujnik cinienia oleju - Wymieni czujnik cinienia oleju - Przerwa w obwodzie czujnika lub lampki - Usun przerw w obwodzie kontrolnej
UKAD CHODZENIA
73
3.7. Ukad chodzenia

Zadaniem ukadu chodzenia jest doprowadzenie do nagrzania silnika w moliwie najkrtszym czasie, utrzymanie optymalnej temperatury silnika i zapobieganie przegrzaniu silnika. Ukad chodzenia jest zamknity. Zbiornik wylotowy chodnicy jest poczony ze zbiornikiem wyrwnawczym zamocowanym w przedziale silnika z lewej strony. Nadmiar cieczy
chodzcej, wynikajcy ze zwikszonej objtoci podczas rozgrzania oraz pary cieczy przedostaj si do zbiornika wyrwnawczego, w ktrym si skrapalaj. Poziom cieczy podczas chodzenia jest samoczynnie wyrwnywany ciecz ze zbiornika. Do ukadu chodzenia nale nastpujce ele-menty: - chodnica, umieszczona w nadwoziu przed silnikiem;
ELEMENTY UKADU CHODZENIA SILNIKA 1,6 DOHC 1 - dolny przewd chodnicy, 2 - chodnica, 3 - grny przewd chodnicy, 4 - przewd zbiorczy, 5 - przewd pompy cieczy chodzcej, 6-przewd do obudowy przepustnicy, 7-obudowa przepustnicy, 8-przewd do nagrzewnicy, 9-przewd powrotny z nagrzewnicy, 10-cznik przewodu nagrzewnicy, 11 -przewd z obudowy przepustnicy do zbiornika wyrwnawczego, 12-przewd od przewodu zbiorczego do zbiornika wyrwnawczego, 13-zbiornik wyrwnawczy, 14korek zbiornika wyrwnawczego, 15-przewd chodnica-zbiornik wyrwnawczy
74
SILNIK
ELEMENTY UKADU CHODZENIA SILNIKA 2,0 DOHC I - dolny przewd chodnicy, 2 - chodnica, 3 - grny przewd chodnicy, 4 - przewd zbiorczy, 5 - przewd pompy cieczy chodzcej, 6-przewd od silnika do przewodu zbiorczego, 7-przewd do obudowy przepustnicy, 8-obudowa przepustnicy, 9-przewd z obudowy przepustnicy do zbiornika wyrwnawczego, 10-przewd powrotny z nagrzewnicy, II -przewd do nagrzewnicy, 12-przewd od przewodu zbiorczego do zbiornika wyrwnawczego, 13-zbiornik wyrwnawczy, 14 - korek zbiornika wyrwnawczego, 15 - przewd od chodnicy do zbiornika wyrwnawczego
- zbiornik wyrwnawczy chodnicy; - termostat w obudowie zamocowanej do gowicy; - pompa cieczy chodzcej umieszczona w kadubie silnika; - wentylator gwny; - wentylator pomocniczy w samochodach z klimatyzacj; - czujnik temperatury zamocowany w gowicy silnika.
Obieg cieczy w ukadzie chodzenia jest nastpujcy. Odrodkowa pompa cieczy napdzana zbatym paskiem napdu rozrzdu zasysa ciecz z wylotowego zbiornika chodnicy przez przewd zbiorczy i toczy go do kaduba silnika, skd ogrzewajc si od cianek cylindrw przepywa do gowicy. Z gowicy cz cieczy przepywa do nagrzewnicy, skd wraca wprost do przewodu zbiorczego. Cz cieczy przepywa do przestrzeni podgrzewania prze-
UKAD CHODZENIA
75
pustnicy powietrza i dalej przewodem powraca do zbiornika wyrwnawczego. Reszta cieczy z gowicy przepywa bezporednio do obudowy termostatu. Dopki silnik nie jest nagrzany, termostat jest zamknity i nie przepuszcza cieczy do chodnicy. Z chwil odpowiedniego nagrzania silnika termostat si otwiera i ciecz chodzca pynie do chodnicy, gdzie si schadza i jest ponownie zasysana przez pomp. Przepyw powietrza przez chodnic moe by zwikszony dziaaniem wentylatora. Wentylator napdzany silnikiem elektrycznym jest wczany i wyczany automatycznie. Do wanych czynnoci obsugowych naley waciwe oprnienie, czyszczenie i napenienie ukadu chodzenia.
Oprnianie ukadu chodzenia

Kolejno czynnoci jest nastpujca: - podstawi pod samochd naczynie na ciecz chodzc; - wykrci korek zbiornika wyrwnawczego; - wykrci korek spustowy i zla zuyt ciecz chodzc; - zdj zbiornik wyrwnawczy, odczajc wszystkie przewody dopywowe i odpywowe; - umy zbiornik i korek zbiornika wewntrz i na zewntrz wod z detergentem; - wkrci korek spustowy; - napeni zbiornik wod; - uruchomi silnik i nagrzewa go a do chwili otwarcia termostatu; otwarcie termostatu mona stwierdzi, dotykajc przewodw chodnicy; jeeli obydwa przewody s gorce, to termostat jest otwarty; - ponownie zla wod w opisany sposb i powtarza czynnoci, a zlewana woda nie bdzie zawieraa rdzy i glikolu; - czysty ukad zala mieszanin glikolu etylowego i wody do maksymalnego poziomu oznaczonego na zbiorniku wyrwnawczym. Jeeli silnik jest nagrzany, nie naley otwiera korka zbiornika wyrwnawczego, gdy grozi to poparzeniem rk i twarzy.
w rurkach. Wewntrz chodnicy nie moe by kamienia i osadw. Zanieczyszczenia wewntrz chodnicy mona usuwa, przemywajc chodnic wod pod cinieniem okoo 0,1 MPa doprowadzon do wylotowego krca chodnicy; woda pync w kierunku przeciwnym ni w czasie pracy silnika atwiej wymywa osady. Kamie kotowy usuwa si odpowiednimi pynami, stosowanymi zgodnie z zaleceniem producenta. Chodnica jest nienaprawialna, dlatego bardzo wgniecion lub nieszczeln chodnic naoy wymieni. Demonta chodnicy naley rozpocz od oprnienia ukadu chodzcego z cieczy chodzcej. Nastpnie naley zdj wentylator gwny i pomocniczy (jeli jest), zdj opaski zaciskowe przewodw elastycznych i zdj przewody, odkrci ruby mocujce wsporniki chodnicy i zdj wsporniki, wyj chodnic z nadwozia. Poniewa w zdjtej chodnicy pozostaje niewielka ilo cieczy, naley j wyla przez jeden z krcw. / Monta chodnicy wykonuje si w odwrotnej kolejnoci czynoci, dokrcajc ruby wspornikw momentem 4 N m. Zbiornik wyrwnawczy cieczy chodzcej, wy-konany z tworzywa sztucznego, jest zamknity korkiem. Korek utrzymuje waciwe cinienie w ukadzie chodzenia, zabezpieczajc ukad przed nadmiernym cinieniem przez otwieranie zaworu cinieniowego oraz chroni przewody elastyczne ukadu przed odksztaceniem wskutek dziaania podcinienia. W celu sprawdzenia korka naley usun osady z korka i gniazda zaworu. Sprawdzi, czy zawr nie jest uszkodzony mechanicznie i w przypadku uszkodzenia wymieni korek. Sprawdzi zawr korka na podcinienie; jeeli korek nie utrzymuje podcinienia, naley go wymieni. Sprawdzi rwnie zawr korka na nadcinienie 90 do 120 kPa; jeeli w cigu 10 sekund cinienie spadnie poniej 80 kPa, korek naley wymieni.
Chodnica i zbiornik wyrwnawczy

Chodnica powinna by szczelna, nie pogita i czysta od zewntrz, aby powietrze mogo przepywa midzy eberkami, chodzc ciecz
Termostat i czujnik temperatury cieczy chodzcej

Termostat jest umieszczony w obudowie zamocowanej z przodu gowicy silnika. Zadaniem termostatu jest regulowanie przepywu cieczy chodzcej do chodnicy. Gdy ciecz chodzca
76
SILNIK
POMPA CIECZY CHODZCEJ I TERMOSTAT SILNIKA 1,6 DOHC 1 - pompa cieczy chodzcej, 2 - uszczelka pompy, 3 - uszczelka obudowy termostatu, 4 - obudowa wewntrzna termostatu, 5-termostat, 6-uszczelka termostatu, 7-obudowa termostatu
POMPA CIECZY CHODZCEJ I TERMOSTAT SILNIKA 2,0 DOHC 1 - pompa cieczy, 2 - uszczelka pompy, 3 - uszczelka obudowy termostatu, 4 - termostat, 5 - obudowa termostatu
osignie temperatur 87C, termostat zaczyna si otwiera. Cakowite otwarcie termostatu nastpuje w temperaturze 102C. Uszkodzenie woskowego elementu termostatu powoduje stae zamknicie zaworu, uniemo-
liwiajc przepyw cieczy przez chodnic. Niesprawno ta jest atwa do wykrycia, poniewa. w takim przypadku ciecz chodzca osiga wysok temperatur (co w okresie letnim szybko doprowadza do przegrzania silnika).
UKAD CHODZENIA
77
Termostat jest wyregulowany w wytwrni i jego regulacja nie jest moliwa. Dziaanie termostatu mona sprawdzi w na-stpujcy sposb: - umieci termostat w naczyniu wypenionym mieszanin glikolu etylenowego i wody w proporcji 1:1; - podgrzewa mieszanin, sprawdzajc temperatur termometrem; zawr termostatu powinien zacz si otwiera w temperaturze 87C; - kontynuowa podgrzewanie mieszaniny i sprawdzi jej temperatur w chwili cakowitego otwarcia; cakowite otwarcie termostatu powinno nastpi w temperaturze 102C. Jeli termostat nie otworzy si w okrelonej temperaturze, naley go wymieni. W gowic silnika jest wkrcony czujnik temperatury cieczy chodzcej CTS poczony przewodem z elektrycznym moduem sterujcym silnika ECM. W przypadku uszkodzenia czujnika wskazana temperatura na wskaniku nie odpowiada temperaturze cieczy chodzcej.
Brak kontroli temperatury w ukadzie chodzenia lub wskazania czujnika niezgodne z rzeczywistoci mog doprowadzi do przegrzania silnika, dlatego po stwierdzeniu uszkodzenia czujnik naley niezwocznie wymieni.
Pompa cieczy chodzcej

W ukadzie chodzenia silnika zastosowano odrodkow pomp cieczy chodzcej, zamocowan w cylindrycznym gniedzie z przodu silnika i napdzan paskiem zbatym napdu rozrzdu. Pompa cieczy chodzcej skada si z obudowy, wirnika, waka napdowego osadzonego w szczelnym oysku i koa pasowego. Pomp cieczy chodzcej mona wymontowa z silnika po zdemontowaniu paska napdu rozrzdu. Aby wymontowa pomp z silnika 1,6 DOHC, wystarczy odkrci ruby mocujce pomp, natomiast w silniku 2,0 DOHC naley najpierw odkrci rub rolki napinacza paska rozrzdu i zdj rolk, a nastpnje odkrci ruby mocujce pomp.
CHODNICA I WENTYLATORY 1 - wspornik chodnicy, 2 - obsada gumowa (grna), 3-chodnica, 4-obsada gumowa (dolna), 5wentylator pomocniczy, 6wentylator gwny
78
SILNIK
Po wymontowaniu pompy cieczy chodzcej z silnika naley oczyci gniazdo pompy w silniku i wirnik pompy. Poniewa pompa jest nierozbieralna, dlatego w przypadku uszkodzenia gniazda pompy, nadmiernego luzu i gonej pracy oyska oraz zuycia koa pasowego naley wymieni pomp jako cay zesp. Wmontowujc pomp do silnika naley dokrci ruby mocujce pomp momentem 10 Nm (silnik 1,6 DOHC) lub momentem 20 N m (silnik 2,0 DOHC). Wentylator W celu zwikszenia intensywnoci chodzenia cieczy w ukadzie chodzenia zastosowano wentylator. Wentylator jest napdzany silnikiem elektrycznym sterowanym automatycznie przez elektroniczny modu sterujcy ECM, ktry wcza go za pomoc przekanikw maej i duej prdkoci obrotowej. Gdy temperatura cieczy chodzcej osignie 93C, ECM wcza ma prdko wentylatora,
a jeli temperatura cieczy chodzcej osignie 97C, ECM wcza du prdko wentylatora. W przypadku spadku temperatury cieczy chodzcej do 94C prdko wentylatora zmienia si na ma, a w temperaturze 90C wentylator si wycza. W samochodach wyposaonych w klimatyzacj chodnica jest wyposaona w dwa identyczne wentylatory: gwny i pomocniczy. Wentylator pomocniczy jest sterowany rwnie przez ECM. Z chwil wczenia klimatyzacji wcza si maa prdko wentylatora, a gdy ciecz chodzca osignie temperatur 115C i cinienie w ukadzie klimatyzacji osignie 1882 kPa, nastpuje wczenie duej prdkoci wentylatora. Po spadku temperatury do 112C i cinienia w ukadzie klimatyzacji do 1448 kPa nastpuje ponownie wczenie maej prdkoci wentylatora. Obsuga wentylatora ogranicza si do sprawdzenia, czy wentylator nie jest uszkodzony. Niesprawne czci wentylatora naley wymieni, gdy nie podlegaj wyrrtianie.
Typowe niesprawnoci ukadu chodzenia

Objawy Przyczyny Sposb usuwania Przegrzewanie si silnika - Wyciek cieczy chodzcej - Ustali miejsce wycieku, uszczelni lub wymieni uszkodzon cz - Zanieczyszczona chodnica od zewntrz lub - Oczyci chodnic, wyprostowa eberka, zgite eberka w przypadku duych wgniece wymieni chodnic - Zanieczyszczona chodnica od wewntrz lub - Wypuka chodnic, usun kamie kotniedrone przewody owy, usun niedrono przewodw - Uszkodzony termostat - Wymieni termostat - Uszkodzona pompa cieczy chodzcej - Wymieni pomp - Uszkodzony lub nieprawidowe dziaanie - Usun niesprawno lub wymieni wenwentylatora tylator - Przyspieszony zapon - Wykona diagnostyk moduu ECM, sprawdzi prawidowo ustawienia k rozrzdu - Termostat niewaciwy lub uszkodzony; sta- Wymieni termostat le w pooeniu otwarcia - Sposb naprawy jw. - Wymieni uszkodzon cz
Silnik nie osiga waciwej temperatury pracy
Wskanik temperatury sil- - Przegrzewanie silnika (przyczyny opisane nika wskazuje nadmiern wyej) temperatur - Uszkodzony czujnik lub wskanik
SYSTEM WTRYSKOWO-ZAPONOWY UKAD DOPROWADZANIA POWIETRZA
79
a-
przewody w silniku 1,6 DOHC, b - przewody w silniku 2,0 DOHC 1 - pokrywa obudowy filtru powietrza, 2 -wkad filtru powietrza, 3-obudowa filtru powietrza, 4-cznik, 5-przewd rezonatora wylotowy, 6 - rezonator, 7 - przewd rezonatora dolotowy, 8-cznik, 9-przewd wlotowy powietrza, 10-przewd z filtru powietrza do przepustnicy, 11 -czujnik temperatury powietrza, 12-przewd odpowietrzania skrzyni korbowej, 13-przewd dolotowy rezonatora dodatkowego, 14-przewd obudowy przepustnicy, 15-uszczelka przewodu, 16-rezonator pomocniczy
3.8. System wtryskowo-zaponowy

W skad systemu wtryskowo-zaponowego wchodz nastpujce ukady: ukad doprowadzania powietrza, ukad zasilania paliwem, ukad zaponowy i ukad sterowania silnika.
Ukad doprowadzania powietrza

Ukad doprowadzania powietrza skada si z rury zasysania powietrza, rezonatora tumicego drgania supa zasysanego powietrza, filtru powietrza z wymiennym wkadem papiero-
wym, przewodu powietrza czcego filtr powietrza z obudow przepustnicy, obudowy przepustnicy i kolektora dolotowego. W silniku 1,6 DOHC zastosowano kolektor dolotowy VGIS o zmiennej dugoci, a w silniku 2,0 DOHC - kolektor o staej dugoci z dodatkowym rezonatorem umieszczonym przy przewodzie powietrza czcym filtr z przepustnic. Prawidowe uoenie i szczelno ukadu maj wpyw na prac silnika. Doprowadzane do silnika powietrze przechodzi przez filtr powietrza z wymiennym wkadem papierowym. Filtr
80
SILNIK
STEROWANIE PRZEPUSTNICY a-w silniku 1,6 DOHC, b-w silniku 2,0 DOHC 1 -przewd z filtru powietrza do przepustnicy, 2-o przepustnicy, 3-obudowa przepustnicy, 4-cigo sterowania przepustnicy, 5 - wspornik ciga sterowania przepustnicy, 6 - kolektor dolotowy, 7 - siownik otwierajcy zawr VGIS, 8-rezonator pomocniczy
powietrza uniemoliwia przedostawanie si / zanieczyszcze do komory spalania silnika, dlatego tak wane jest okresowe oczyszczanie wkadu i wymiana filtru podczas niektrych przegldw (patrz tabl. przegldw okreso-wych). Filtr powietrza zatrzymujc zanieczyszczenia chroni silnik przed nadmiernym zuyciem, dla-tego jazda bez filtru powietrza jest niedopusz-czalna. Nie oczyszczony filtr ogranicza prze-puszczanie powietrza, zmniejszajc sprawno silnika i podwyszajc zuycie paliwa. W przewodzie czcym filtr z przepustnic jest zamontowany czujnik temperatury zasy-sanego powietrza. Obudowa przepustnicy, przykrcona do kolektora dolotowego, jest ogrzewana przez ciecz chodzc. Ogrzewanie zapobiega przymarzaniu przepustnicy do obu-dowy na biegu jaowym, gdy powietrze prze-pywajc przez wsk szczelin gwatownie si schadza i wykrapla wod, ktra w scho-dzonym powietrzu szybko marznie. Przepustnic, sterowana link pedau przyspieszenia, jest poczona z czujnikiem poo-enia przepustnicy TPS, ktry przekazuje do moduu sterujcego ECM sygna o jej wy-chyleniu. W SCHEMAT DZIAANIA KOLEKTORA DOLOTOWEGO obudowie przepustnicy jest te zamontowany VGIS zawr IACV sterujcy prdko-ci biegu jaowego a ~ maa prdko obrotowa silnika (zawr zamknity), silnika. Powietrze oczyszczane w filtrze dostaje si b -dua prdko obrotowa silnika (zawr otwarty), do kolektora dolotowego. W silniku 1,6 DOHC c - porwnanie momentu obrotowego dla silnika z kolektorem dolotowym o staej i zmiennej dugoci zastosowano kolektor dolotowy VGIS o zmien-
1 -moment silnika z kolektorem dolotowym VGIS, 2 -moment silnika z kolektorem dolotowym o staej dugoci, 3-pole podwyszonego momentu przez ukad VGIS,
SYSTEM WTRYSKOWO-ZAPONOWY
81
nej dugoci. Zalet tego rozwizania jest wzrost momentu obrotowego w zakresie maych prdkoci obrotowych silnika. Otwarcie zaworu skracajcego dugo drogi przepywu powietrza nastpuje po osigniciu odpowiedniej prdkoci obrotowej silnika. Prac zaworu steruje ECM za pomoc siownika podcinieniowego; dugo kolektora dolotowego powietrza przy zamknitym zaworze wynosi 543 mm, a przy otwartym zaworze 204 mm. Technologia wykonania kolektora dolotowego powietrza zapewnia gadk powierzchni wewntrzn kolektora, co zmniejsza opory przepywu powietrza i zwizanego z tym poziomu haasu.
Podczas wymiany naley pamita o waciwym podczeniu. Na obudowie filtru jest umieszczona strzaka, ktra powinna by skierowana zgodnie z kierunkiem przepywu paliwa ze zbiornika do wtryskiwaczy. W magistral paliwa jest wkrcony regulator cinienia paliwa. Utrzymuje on w magistrali stae nadcinienie 300 kPa w stosunku do cinienia w kolektorze dolotowym, gdy przestrze powietrza regulatora jest poczona z przestrzeni w kolektorze dolotowym. Stae cinienie wtrysku paliwa zapewnia ilo wtryskiwanego paliwa zawsze proporcjonaln do czasu wtrysku.
Ukad zasilania paliwem

Ukad zasilania paliwem skada si ze: zbiornika paliwa, pompy paliwa, filtru paliwa, magistrali paliwa, regulatora cinienia paliwa, wtryskiwaczy i przewodw paliwa. Zbiornik paliwa o pojemnoci 62 dm3 ze wzgl-dw bezpieczestwa jest umieszczony pod podog przed tyln osi samochodu. Do zbiornika prowadzi przewd wlewu paliwa z przewodem odpowietrzania wlewu. Przewd ma przy wlocie gardziel zamknit korkiem, uniemoliwiajcym wyciek paliwa z przewrconego samochodu. Gardziel przewodu jest umieszczona we wnce na prawym tylnym botniku. Wnk przykrywa pokrywa wlewu paliwa otwierana dwigienk przy siedzeniu kierowcy. W najwyszym punkcie zbiornika umieszczono zawr bezpieczestwa, umoliwiajcy wypuszczenie par paliwa, gdy cinienie w zbiorniku wzronie nadmiernie i wpuszczenie powietrza, gdy pompa wypompuje paliwo. Od zaworu prowadzi przewd do pochaniacza par paliwa. Wewntrz zbiornika jest umieszczona elektryczna pompa paliwa z filtrem siatkowym. Z obudowy pompy wystaj na zewntrz zbiornika dwa krce: wylotowy i powrotny. Pompa toczy paliwo pod cinieniem 490-870 kPa przewodami pooonymi wzdu samochodu przez filtr paliwa do magistrali paliwa. Papierowy filtr paliwa w osonie metalowej jest zamocowany na przegrodzie czoowej. Stan filtru paliwa naley sprawdza podczas kadego przegldu samochodu" i wymienia zgodnie z zaleceniami.
ZBIORNIK PALIWA 1 - piercie mocowania pompy paliwa, 2 - pompa paliwa, 3 - piercie uszczelniajcy typu o-ring, 4 - przewd odpowietrzania zbiornika paliwa z zaworem bezpieczestwa, 5 - zbiornik paliwa, 6 - obejma zbiornika, 7-przewd wlewu paliwa, 8-osona przewodu wlewu, 9-osona
82
SILNIK
ELEMENTY UKADU ZASILANIA PALIWEM 1 -zbiornik paliwa, 2-pompa paliwa zanurzona w zbiorniku, 3-tylne przewody elastyczne (zasilajcy i powrotny), 4 przewd powrotny z regulatora cinienia paliwa, 5 - regulator cinienia paliwa, 6 - magistrala paliwa, 7 - przewd paliwa z filtru do magistrali, 8-filtr paliwa, 9-przewd elastyczny do filtru paliwa, 10-sztywne przewody paliwa wzdu nadwozia (zasilajcy i powrotny), 11 -osona przewodw
Nadmiar paliwa jest odprowadzany przewodem powrotnym do zbiornika paliwa. Paliwo z magistrali paliwa jest wtryskiwane przez wtryskiwacze do kanaw dolotowych w gowicy.
Wtryskiwacz paliwa jest wyposaony w zawr iglicowy uruchamiany za pomoc cewki elektromagnetycznej i zakoczony dysz zapewniajc prawidowe rozpylenie paliwa.
83
MIEJSCE ZAMOCOWANIA FILTRU PALIWA 1 -filtr paliwa, 2-tabliczka znamionowa
Pocztkiem i czasem wtrysku jego trwania steruje elektroniczny modu sterujcy ECM.
Ukad zaponowy
W obydwu silnikach (1,6 DOHC i 2,0 DOHC) zastosowano bezrozdzielaczowy bezporedni zapon DIS, skadajcy si z podwjnej cewki zaponowej poczonej przewodami wysokiego napicia ze wiecami zaponowymi. W programowalnej pamici EPROM moduu sterujcego silnika ECM zostaa zakodowana mapa kta wyprzedzenia zaponu opracowana dowiadczalnie. Wartoci kta zapewniaj najlepsz dynamik samochodu przy maym zuyciu paliwa i maej emisji szkodliwych skadnikw spalin. Elektroniczny modu sterujcy ECM analizuje sygnay z czujnika pooenia wau korbowego CPS i czujnika pooenia przepustnicy TPS, ustala waciwy kt wyprzedzenia zaponu i inicjuje wzbudzenie prciu wysokiego napicia w obydwu cewkach. Z kadej cewki prowadz po dwa przewody wysokiego napicia do dwch cylindrw: pierwszego i czwartego lub drugiego i trzeciego. Dlatego iskra na wiecy przeskakuje rwnoczenie w dwch cylindrach. W jednym cylindrze jest to suw sprania i nastpuje zapon mieszanki, w drugim koczy si suw wylotu i iskra jest tracona. Ukad dwch cewek eliminuje potrzeb zastosowania rozdzielacza zaponu. Kt wyprzedzenia zaponu przy prdkoci obrotowej biegu jaowego silnika wynosi 10.
Zapon bezporedni DIS ma wiele zalet: - nie wymaga adnych regulacji i jest bardzo trway; - ma minimalny rozrzut kta wyprzedzenia zaponu; - powoduje nieznaczne zakcenia radioelektryczne; - ma stae napicie na elektrodach cewki, niezalene od stanu naadowania akumulatora. Cewka zaponowa jest usytuowana na tylnej cianie gowicy cylindrw. Cewka nie jest naprawialna, dlatego w przypadku uszkodzenia musi by wymieniona. wiece zaponowe s wkrcone w gowic pionowo i usytuowane w rodku komory spalania. Dostp do nich jest moliwy po demontau pokrywy wiec zaponowych. wiece zaponowe wymagaj okresowego oczyszczania i wymiany zalenie od silnika co 20 000 km, co 30000 km lub co 60000 km przebiegu, jak to podano w tablicy przegldw okresowych.
Ukad sterowania silnika

Elektroniczny modu sterujcy ECM analizuje informacje docierajce z rnych czujnikw i steruje ukadami majcymi wpyw na osigi samochodu. Peni on rwnie funkcj diagnostyczn, gdy moe rozpozna usterki w funkcjonowaniu silnika i ostrzec kierowc o ich zaistnieniu za pomoc lampki kontrolnej w zestawie wskanikw. Jednoczenie modu przechowuje w pamici kod usterki, ktry moe by odczytany za pomoc urzdzenia diagnostycznego Scanner z odpowiednim oprogramowaniem. Kody usterek mona odczyta na urzdzeniu diagnostycznym po przyczeniu go do zcza diagnostycznego ALDL. W elektroniczny modu sterujcy ECM jest wbudowana programowalna pami staa EPROM, w ktrej znajduj si skalibrowane wartoci, umoliwiajce prac silnika na re-dnich parametrach na podstawie danych z czujnika pooenia wau korbowego CPS i czujnika pooenia przepustnicy TPS. Wartoci te ustalono na wypadek braku sygnau z pozostaych czujnikw na skutek uszkodzenia lub przerwy w obwodzie, aby umoliwi kontynuowanie jazdy do najbliszej stacji obsugi.
84
SILNIK
ELEMENTY UKADU ZAPONU BEZPOREDNIEGO DIS a-silnik 1,6 DOHC, b-silnik 2,0 DOHC 1 - wieca zaponowa, 2 - przewody wysokiego napicia, 3 - wspornik cewek zaponowych, 4 - podwjna cewka zaponowa, 5 - wspornik zaworu recyrkulacji i cewek zaponowych
85
Do elektronicznego moduu sterujcego ECM dane wejciowe przekazuj nastpujce czujniki kontrolujce parametry pracy: - czujnik pooenia wau korbowego CPS; - czujnik pooenia przepustnicy TPS; - czujnik prdkoci samochodu VSS; - czujnik cinienia bezwzgldnego MAP; - czujnik temperatury zasysanego powietrza w kolektorze dolotowym MAT; - czujnik temperatury cieczy chodzcej CTS; - czujnik tlenu (sonda lambda) EOS; - czujnik cinienia w ukadzie klimatyzacji ACP; - czujnik spalania stukowego (detonacyjnego). Elektroniczny modu sterujcy ECM na podstawie informacji z czujnikw ustala nastpujce parametry: - prdko obrotow biegu jaowego silnika, sterujc regulatorem IACV; - dawk paliwa, sterujc czasem otwarcia wtryskiwaczy paliwa (czasem wtrysku); - kt wyprzedzenia zaponu, przekazujc impuls do cewki zaponowej DIS. Ponadto elektroniczny modu sterujcy ECM kieruje wieloma ukadami wspomagajcymi prac silnika. S to: - pompa paliwa, ktr wcza na dwie sekundy przed uruchomieniem silnika w celu podniesienia cinienia w ukadzie zasilania oraz wycza w chwili braku impulsw z czujnika pooenia wau korbowego CPS, to jest w chwili zatrzymania silnika; - wentylatory chodnicy, ktre wcza po otrzymaniu odpowiednich sygnaw z czujnika temperatury cieczy chodzcej CTS i czujnika cinienia w ukadzie klimatyzacji ACP; - sprzgo sprarki klimatyzacji, jeli samochd jest w ni wyposaony, ktre wcza wraz z wentylatorem pomocniczym w chwili wczenia klimatyzacji i wycza w chwili osignicia przez silnik zbyt wysokiej temperatury; - zawr pochaniacza par paliwa CCP, ktry otwiera w celu przepywu par paliwa do kolektora dolotowego, gdy w silniku powstan waciwe warunki do spalenia i zamyka z chwil zatrzymania silnika; - zawr recyrkulacji spalin EGR, ktry otwiera w celu przepywu czci gazw spalinowych do kolektora dolotowego, aby zmniejszy emisj szkodliwych tlenkw azotu (NOX),
- obrotomierz w zestawie wskanikw, ktremu przekazuje impulsy z czujnika pooenia wau korbowego CPS; - zawr kolektora VGIS, ktry otwiera i zamyka w funkcji prdkoci obrotowej silnika. Elektroniczny modu sterujcy ECM w charakterystycznych fazach pracy silnika w nastpujcy sposb steruje dawk paliwa. Faza rozruchu - w chwili wczenia zaponu modu ECM wcza na dwie sekundy pomp paliwa w celu osignicia waciwego cinienia w ukadzie zasilania, odczytuje sygna z czujnika temperatury cieczy chodzcej CTS i czujnika pooenia przepustnicy TPS. Nastpnie ustala stosunek powietrza do paliwa w mieszance dostarczanej do silnika. Stosunek ten, w zalenoci od temperatury cieczy, zawiera si w granicach 1,5 : 1 w temperaturze -36C i 14,7 : 1 w 94C. W celu zrealizowania wtrysku ECM wysya odpowiedniej dugoci impulsy sterujce do wtryskiwaczy. Faza pracy w ptli otwartej (bez uwzgldnienia wskaza sondy) - jeeli silnik w czasie uruchamiania by zimny, to po uzyskaniu 400 obr/min zaczyna pracowa, uwzgldniajc dane tylko z czujnikw CTS i TPS ignorujc sygnay z czujnika tlenu EOS. W tej fazie mieszanka paliwowo-powietrzna jest bogatsza ni przy pracy w ptli zamknitej, kiedy osiga 14,7 : LTaka faza trwa do chwili osignicia przez czujnik tlenu EOS temperatury 316C, a przez czujnik temperatury cieczy chodzcej CTS temperatury 94C. Faza pracy w ptli zamknitej - w tej fazie modu ECM korzysta z danych przekazywanych przez czujnik tlenu EOS i utrzymuje mieszank paliwowo-powietrzn o stosunku powietrza do paliwa ok. 14,7 : 1. Faza przyspieszania - po uchyleniu przepust-nicy czujnik pooenia przepustnicy TPS sygnalizuje zmian pooenia, a czujnik cinienia MAP sygnalizuje niskie podcinienie, czyli du ilo powietrza, wic modu ECM wydua impulsy do wtryskiwaczy, zwikszajc tym samym dawk paliwa. Faza zmniejszania prdkoci - przymknicie przepustnicy zwiksza podcinienie sygnalizowane czujnikiem MAP, wic modu ECM redukuje dugo impulsw sterujcych, zmniejszajc dawk paliwa. Jeeli przy-
86
SILNIK
mknicie przepustnicy jest gwatowne, to modu ECM chwilowo cakowicie odcina dopyw paliwa.
Programowanie prdkoci obrotowej biegu jaowego

W przypadku odczenia zasilania (odczone przewody od akumulatora lub wyjty bezpiecznik moduu ECM), po ponownym wczeniu zasilania naley zaprogramowa prdko obrotow biegu jaowego. Programowanie naley rozpocz na zimnym silniku w nastpujcy sposb: - wczy zapon na 5 sekund, - wyczy zapon na 5 sekund, - uruchomi silnik i nagrza do normalnej temperatury pracy, tj. 85C; - jeli samochd jest wyposaony w klimatyzacj, wczy j i po 10 sekundach wyczy; - wyczy zapon. Programowanie prdkoci obrotowej biegu jaowego zostao zakoczone.
GNIAZDO DIAGNOSTYCZNE ALDL
Diagnostyka silnika
W przypadku uszkodzenia ukadu sterowania silnika przechodzi on na prac w trybie awaryjnym. Modu ECM przerywa normalne funkcjonowanie i przechodzi na analogowe sterowanie wtryskiem paliwa. Skad mieszanki jest wzbogacony w celu uniknicia wypadania" zaponw i utrzymania zdolnoci jazdy samochodu. Wycza si silnik krokowy regulatora biegu jaowego IACV, a prdko obrotowa biegu jaowego ustala si ponad 1000 obr/min. Przejcie na awaryjny tryb sterowania kierujcy moe pozna po nastpujcych objawach: - zawiecenie si lampki kontrolnej w zestawie wskanikw i wiecenie nieprzerwane; - spadek mocy silnika o ok. 20%, - zwikszenie prdkoci obrotowej biegu
ja o w e g o n a g r z a ne g o s i ln i k a p o n a d 1000 obr/min. Program diagnostyczny moduu ECM umoliwia wykrycie i zidentyfikowanie niesprawnoci. W autoryzowanych stacjach obsugi wyposaonych w Scanner po podczeniu go do zcza diagnostycznego ALDL w samochodzie mona prawidowo zdiagnozowa poszczeglne ukady. Mona rwnie zidentyfikowa niesprawno w samochodzie za pomoc lampki kontrolnej w zestawie wskanikw. Po zwarciu stykw A i B zcza diagnostycznego ALDL i przekrceniu kluczyka w wyczniku zaponu do pooenia ON" (przy nie pracujcym silniku) lampka kontrolna elektronicznego ukadu silnika zaczyna miga, przekazujc kody bdw. Kody bdw (dwucyfrowe) s sygnalizowane dwoma grupami migni: 0,4 s bysk i 0,4 s przerwa. Grupy bysku s oddzielone przerw 1,2 s. Kolejne kody s przedzielone przerw 3,2 s. Kady kod jest powtarzany trzykrotnie. Po trzykrotnym wywietleniu kodu wcza si sygnalizacja nastpnej usterki. Zawsze pierwszy jest wywietlany kod 12, sygnalizujcy brak impulsw wau korbowego, co jest oczywiste przy nie pracujcym silniku. Kody diagnostyczne usterek zapamitanych przez modu ECM podano w tablicy.
3.9. Ukad wylotowy

Ukad wylotowy odprowadza gazy powstajce w wyniku spalania mieszanki paliwowo-powietrznej w silniku. Ukad powinien speni nastpujce wymagania:
SPOSB WYWIETLANIA KODU BYSKOWEGO PRZEZ KONTROLK UKADU ELEKTRONICZNEGO SILNIKA W ZESTAWIE WSKANIKW
UKAD WYLOTOWY
87
Kody diagnostyczne usterek silnika

Kod usterki 3 4 5 6 7 8 12 13 14 15 16 17 18 19 21 22 23 24 25 27 29 32 Miejsce usterki Obwd maej prdkoci wentylatora pomocniczego Obwd maej prdkoci wentylatora pomocniczego Obwd duej prdkoci wentylatora gwnego Obwd duej prdkoci wentylatora gwnego Zawr recyrkulacji spalin EGR Zawr recyrkulacji spalin EGR Czujnik pooenia wau korbowego CPS Czujnik tlenu (sonda lambda) EOS Czujnik temperatury cieczy chodzcej CTS Czujnik temperatury cieczy chodzcej CTS Czujnik spalania stukowego Wtryskiwacz paliwa Czujnik spalania stukowego Czujnik pooenia wau korbowego CPS Czujnik pooenia przepustnicy TPS Czujnik pooenia przepustnicy TPS Czujnik temperatury powietrza dolotowego MAT Czujnik prdkoci samochodu VSS Czujnik temperatury powietrza dolotowego MAT Czujnik cinienia w ukadzie klimatyzacji ACP Przekanik pompy paliwa Przekanik pompy paliwa Rodzaj usterki Przerwa lub zwarcie do masy (-) midzy moduem ECM a przekanikiem wentylatora Przerwa lub zwarcie do zasilania (+) midzy moduem ECM a przekanikiem wentylatora Przerwa lub zwarcie do masy () midzy moduem ECM a przekanikiem wentylatora Przerwa lub zwarcie do zasilania (+) midzy moduem ECM a przekanikiem wentylatora Zwarcie do masy (-) midzy zczem zaworu EGR a zczem moduu ECM Zwarcie do zasilania (+) midzy zczem zaworu EGR a zczem moduu ECM Brak sygnau z czujnika CPS przy wczonym zaponie (silnik nie pracuje) Sygna z czujnika w granicach 340-540 mV Sygna z czujnika CTS wskazuje temperatur cieczy wysz ni 146C Sygna z czujnika CTS wskazuje temperatur cieczy nisz ni -35C Modu ECM okrela nadmiern warto sygnau z czujnika Zwarcie do masy (-) lub przerwa w uzwojeniu cewki wtryskiwacza Niewaciwy sygna z czujnika Niewaciwy sygna lub brak sygnau z czujnika Za wysokie napicie Za niskie napicie Czujnik wskazuje temperatur wysz ni 140C Sygna z czujnika VSS poniej 6 km/h i z czujnika MAP poniej 24 kPa Czujnik wskazuje temperatur nisz ni 38,5C Zbyt wysokie cinienie w ukadzie klimatyzacji - powyej 3115 kPa Zwarcie do masy (-) Zwarcie do zasilania (+)
SILNIK cd. tablicy Kod usterki 33 34 35 41 42 44 45 49 51 53 55 61 62 63 64 87 87 93 Miejsce usterki Czujnik cinienia bezwzgldnego MAP Czujnik cinienia bezwzgldnego MAP Regulator biegu jaowego IACV Styk B moduu ECM Styk A moduu ECM Czujnik tlenu (sonda lambda) EOS Czujnik tlenu (sonda lambda) EOS Akumulator Elektroniczny modu sterujcy ECM Elektroniczny modu sterujcy ECM (immobilizer) Elektroniczny modu sterujcy ECM Zawr pochaniacza par paliwa CCP Zawr pochaniacza par paliwa CCP Styk B moduu ECM Styk A moduu ECM Przekanik sprarki klimatyzacji Przekanik sprarki klimatyzacji Elektroniczny modu sterujcy ECM Rodzaj usterki Sygnalizacja zbyt wysokiego cinienia - powyej 95kPa Sygnalizacja zbyt niskiego cinienia - poniej 14 kPa Prdko obrotowa silnika wiksza lub mniejsza o 175 obr/min od nominalnych Zwarcie do zasilania (+) Zwarcie do zasilania (+) Zbyt uboga mieszanka, zwarcie do masy Zbyt bogata mieszanka, uszkodzony modu ECM Zbyt wysokie napicie akumulatora Niewaciwie zainstalowana lub niesprawna pami EPROM Przerwa w przewodzie danych szeregowych immobilizera Zawarto EPROM zmienia si po zaprogramowaniu ECM Zwarcie do masy (-) Zwarcie do zasilania (+) Zwarcie do masy (-) Zwarcie do masy (-) Zwarcie do masy (-) Zwarcie do zasilania (+) Uszkodzony modu przekazujcy ODM
- usun spaliny w miejsce, skd nie mog by zassane do wntrza jadcego samochodu; - ograniczy haas powstajcy na skutek rozprenia; - zmniejszy emisj toksycznych skadnikw zawartych w spalinach. Waciwe usuwanie spalin zapewnia dugo i szczelno ukadu oraz uksztatowanie kocwki wylotowej; haas ograniczaj dwa tumiki (przedni i tylny), a katalizator zmniejsza emisj toksycznych skadnikw.
Szczelno ukadu zapewnia zastosowanie uszczelek na zczach konierzowych i gbokie nasunicie na siebie rur w zczu zaciskowym, w ktrym prawidowo przylegania gwarantuje zacisk na rurze zewntrznej. Dokadne uszczelnienie ukadu wylotowego wyklucza przedostawanie si spalin do wntrza samochodu. Ukad wylotowy jest podwieszony na piciu wieszakach gumowych, ktre tumi jego drgania. Rura czca przewd wylotowy z katalizatorem skada si z dwch czci poczo-
UKAD WYLOTOWY
89
UKAD WYLOTOWY 1 - kolektor wylotowy, 2 - uszczelka kolektora wylotowego, 3 - rura wylotowa, 4-uszczelka katalizatora, 5 - osona katalizatora, 6 - katalizator, 7 - osona tumika przedniego, 8-tumik przedni, 9-wieszak tumika tylnego, 10osona tumika tylnego, 11 nakadka ozdobna tumika tylnego, 12-tumik tylny, 13wieszak tumika przedniego
nych elastycznym cznikiem likwidujcym naprenie ukadu i przenoszenie drga z silnika na ukad wylotowy. Zmniejszenie haasu nastpuje w pierwszym i drugim tumiku. Katalizator redukuj szkodliwe wglowodory (CH), tlenek wgla (CO) i tlenki azotu (NOX). Wystpowanie katalizatora wymaga stosowania wycznie benzyny bezoowiowej. Uycie ety-
liny powoduje zniszczenie katalizatora i konieczno jego wymiany. Ukad wylotowy w czasie pracy silnika silnie si rozgrzewa, szczeglnie tumiki i katalizator, dlatego zastosowano osony termiczne, aby zabezpieczy przed nadmiernym nagrzewaniem podog samochodu.
90
SILNIK
3.10. Typowe niesprawnoci silnika

Objawy Trudny rozruch silnika Przyczyny - Wyadowany akumulator - Skorodowane lub poluzowane zaciski akumulatora - Uszkodzony rozrusznik Zanieczyszczone paliwo - Brak zasilania pompy paliwa Uszkodzona pompa paliwa - Uszkodzony regulator cinienia paliwa - Brak zasilania wtryskiwaczy paliwa - Uszkodzone wtryskiwacze paliwa - Niewaciwe podczenie przewodw zaponowych - Uszkodzone przewody zaponowe Uszkodzona cewka zaponowa - Uszkodzone wiece zaponowe - Uszkodzony obwd lub czujniki: CPS, CTS, MAP, MAT, TPS - Uszkodzony modu ECM lub przerwa poczenia masy - Niewaciwe cinienie sprania w cylindrach
Silnik na biegu jaowym pracuje nierwnomiernie, przerywa lub ganie
- Zacicia osi przepustnicy lub linki pedau przyspieszenia Uszkodzony obwd lub czujniki: EOS, CTS, MAP, TPS - Brak zasilania lub uszkodzenie wtryskiwaczy - Uszkodzony regulator cinienia paliwa - Uszkodzone przewody zaponowe Uszkodzone wiece zaponowe - Nieszczelno w ukadach podcinienia - Niewaciwe przewietrzanie skrzyni korbowej PCV - Niewaciwe dziaanie regulatora obrotw biegu jaowego IACV Niewaciwe dziaanie zaworu recyrkulacji spalin EGR Uszkodzony modu ECM lub przerwa poczenia masy
Silnik przerywa przy redniej i duej prdkoci obrotowej lub nie reaguje po naciniciu pedau przyspieszenia
- Uszkodzone przewody zaponowe - Uszkodzone wiece zaponowe - Niskie cinienie w cylindrach Zanieczyszczone paliwo - Zatkany filtr paliwa - Niskie cinienie w ukadzie zasilania - Brak zasilania wtryskiwaczy paliwa - Uszkodzone wtryskiwacze Niesprawno w obwodzie lub uszkodzony czujnik MAP Uszkodzony modu ECM lub przerwa poczenia masy
Za maa moc silnika
- Nadmiernie zanieczyszczony filtr powietrza - Niskie cinienie w ukadzie zasilania paliwem - Zatkany filtr paliwa - Zbyt niskie napicie na przewodach wysokiego napicia - Zatkany ukad wylotowy - Niskie cinienie w cylindrach - Nieprawidowe dziaanie zaworu recyrkulacji spalin EGR - Nadmierne opory w mechanizmach jezdnych samochodu - Uszkodzony modu ECM lub przerwa poczenia masy - Zanieczyszczony filtr powietrza Wycieki paliwa
Nadmierne zuycie paliwa
WYMONTOWANIE SILNIKA Objawy Przyczyny - Uszkodzone przewody zaponowe - Uszkodzone wiece zaponowe - Uszkodzony regulator cinienia paliwa Uszkodzone wtryskiwacze paliwa - Nadmierne opory w mechanizmach jezdnych samochodu Silnik pracuje pomimo wyczenia zaponu - Uszkodzony wycznik zaponu - Zatkany ukad przewietrzania skrzyni korbowej PCV - Przecieki wtryskiwaczy paliwa - Nieprawidowe dziaanie regulatora biegu jaowego IACV ^ - Niewaciwy olej w silniku - Uszkodzony popychacz zaworu - Nadmierne luzy w ukadzie korbowo-tokowym - Niewaciwie zamocowane koo pasowe na wale korbowym Nadmierne luzy tokw w cylindrach - Skrzywione korbowody - Niewaciwie zamocowane koo pasowe na wale korbowym Uszkodzone koo zamachowe - Przedmuchy spod przewodu wylotowego i w ukadzie wylotowym - Nadmierne luzy w ukadzie korbowo-tokowym - Paliwo niewaciwej jakoci - Niewaciwie ustawiony rozrzd - Nieodpowiednia klasa oleju silnikowego - Nieprawidowy nacig paska napdowego - Nadmierne luzy w ukadzie tokowym, luz toka i sworznia - Skrzywiony korbowd
91
Stuki w zimnym silniku zanikajce po rozgrzaniu Stuki w zimnym silniku narastajce pod obcieniem Stuki w gorcym silniku narastajce pod obcieniem
Stuki silnika przy prdkoci obrotowej biegu jaowego
3.11. Wymontowanie silnika

Kolejno czynnoci jest nastpujca. - Wyj bezpiecznik pompy paliwa. - Uruchomi silnik. Po zganiciu uruchamia go ponownie, krcc rozrusznikiem przez ok. 10s, co umoliwi spadek cinienia w ukadzie zasilania. - Wymontowa pokryw przedziau silnika. - Oprni silnik z oleju. - Odczy przewd masy () od akumulatora. - Odczy zcze elektryczne czujnika MAT. - Odczy od obudowy przepustnicy przewd czcy z obudow filtru powietrza. - Odczy przewd odpowietrzania skrzyni korbowej od pokrywy gowicy. - Zdj prawe koo przednie. - Wymontowa nadkole prawego koa przedniego. - Wymontowa pasek napdu alternatora i pompy wspomagania ukadu kierowniczego. - Spuci ciecz chodzc z chodnicy.
- Wymontowa chodnic z wentylatorami. - Odczy grny przewd elastyczny od obudowy termostatu. - Odczy przewd elastyczny (zasilajcy i powrotny) od pompy wspomagania ukadu kierowniczego. - Odczy zcze elektryczne ukadu zaponowego DIS od cewki zaponowej oraz przewd masy elektronicznego moduu sterujcego ECM od rozrusznika. - Odczy zcza elektryczne czujnika tlenu EOS, w silniku 1,6 DOHC rwnie od wtryskiwaczy paliwa, regulatora biegu jaowego IACV, czujnika pooenia przepustnicy TPS, czujnika temperatury cieczy chodzcej CTS, regulatora napicia alternatora. - W silniku 1,6 DOHC odkrci rub mocujc zacisk przewodw elastycznych. - Odczy wszystkie przewody podcinienia, take przewd od podcinieniowego siownika wspomagania ukadu hamulcowego.
92 - Odczy przewd powrotu paliwa od regulatora cinienia paliwa. - Odczy przewd zasilania paliwem od magistrali paliwa w silniku 1,6 DOHC, a w silniku 2,0 DOHC od ukadu zasilania. - Odczy cigo przepustnicy od dwigni przepustnicy i wspornika na kolektorze dolotowym. - Odczy przewd elastyczny czcy zbiornik wyrwnawczy z obudow przepustnicy. - Odczy przewd elastyczny czcy wylot nagrzewnicy z przewodem ukadu chodzenia. -Odczy od nagrzewnicy przewd doprowadzajcy ciecz chodzc. - Odczy przewd elastyczny doprowadzajcy ciecz chodzc do zbiornika wyrwnawczego. - Odczy dolny przewd elastyczny czcy silnik z chodnic. - Odczy przewd dodatni od zacisku wcznika elektromagnetycznego rozrusznika. - W wersjach z klimatyzacj wymontowa sprark klimatyzacji. - Odkrci nakrtki mocujce rur wylotow z przewodem wylotowym i z katalizatorem. - Odkrci ruby mocujce wspornik rury wylotowej i wyj rur. - Odkrci rub lub ruby mocujce koo pasowe do wau korbowego i zdj koo pasowe. - Odczy przewody elastyczne pochaniacza par paliwa i zaworu recyrkulacji spalin. - Odczy zcza elektryczne od: zaworu pochaniacza par paliwa CCP, czujnika cinienia oleju, zaworu recyrkulacji spalin EGR, czujnika pooenia wau korbowego CPS. - Odkrci rub mocujc czujnik pooenia wau korbowego CPS i wyj czujnik. - W silniku 1,6 DOHC odkrci ruby mocujce oson koa zamachowego i zdj t oson oraz wymontowa alternator. - Odkrci ruby mocujce obudow sprzga do kaduba silnika i miski olejowej. - Podeprze skrzynk przekadniow podnonikiem. - Zamontowa przyrzd do podwieszania silnika. - Odkrci 2 ruby i 2 nakrtki mocujce uchwyt silnika i wyj uchwyt. - Odkrci tylny wspornik silnika. - W modelach Nubira II odkrci rub mocu-
SILNIK
jc drek reakcyjny do przedniego wspornika silnika. - Oddzieli silnik od skrzynki przekadniowej i wyj silnik z przedziau silnika.
3.12. Demonta i monta silnika

Kolejno czynnoci demontau jest nastpujca. - Umieci silnik na specjalnym stojaku. - Zdj tarcz dociskow sprzga razem z ta rcz ciern sprzga po odkrceniu 6 rub. - Odkrci ruby mocujce koo zamachowe i zdj koo. - Wyj tylny uszczelniacz wau korbowego. - Wymontowa gowic (patrz rozdz. 3.5). - Wymontowa pomp oleju (patrz rozdz. 3.6). - W silniku 2,0 DOHC odkrci ruby mocuj ce przegrod miski olejowej i wyj przegrod. - Odkrci ruby mocujce wspornik prze grody miski olejowej i wyj wspornik. - Oznakowa numerami by korbowodw, ich pokrywy i pokrywy panewek gwnych wau korbowego. - Odkrci ruby wszystkich korbowodw, zdj pokrywy, panewki dolne i wyj panewki grne, panewki uoy przy waciwych po krywach. - Odkrci wszystkie ruby pokryw panewek gwnych, wyj pokrywy i panewki dolne, panewki uoy przy waciwych pokrywach. - Wyj wa korbowy i grne panewki gwne, ktre take uoy przy waciwych pokrywach. - Wyj toki razem z korbowodami z cylindrw. Podczas wyjmowania tokw zachowa ostrono, gdy ostre krawdzie piercieni tokowych mog skaleczy, a krawdzie korbowodu mog zarysowa gad cylindra. - Wymontowa piercienie tokowe za pomoc szczypiec rozprnych. - Wycisn sworznie tokowe za pomoc przyrzdu KM-427. - Umy i sprawdzi wszystkie czci, uszkodzone wymieni. Monta silnika wykonuje si w nastpujcy sposb. - Woy korbowd do odpowiedniego toka w taki sposb, aby nacicie na toku byo zgodne z naciciem na korbowodzie. - Z jednej strony toka w otwr na sworze wsun trzpie prowadzcy, a z drugiej swo-
ZAMONTOWANIE SILNIKA
93
re tokowy zwilony czystym olejem silnikowym. - Za pomoc przyrzdu KM-427 zamontowa sworze. - Wybra nowy zestaw piercieni tokowych, zmierzy szczelinomierzem ich zamki i luzy osiowe w rowkach, jeeli nie mona dobra waciwych piercieni wymieni rwnie tok. - Zamontowa za pomoc szczypiec rozprnych kolejno piercienie, rozpoczynajc od zgarniajcego olej. Nie rozciga nadmiernie piercieni ponad rednic niezbdn do woenia na tok. - Ustawi prawidowo zamki wzgldem znaku na denku toka. - Posmarowa czystym olejem silnikowym gad cylindra i piercienie tokowe. - Zaoy opask montaow na tok z piercieniami, wstawi oson montaow na eb korbowodu i za pomoc drewnianego klocka wsun tok do cylindra. Czynno powtrzy dla wszystkich tokw. - Zwily olejem panewki gwne grne wau korbowego i woy je we waciwe gniazda w kadubie. Na panewkach osadzi wa korbowy, zwily panewki dolne, woy na waciwe czopy. - Pokry mas uszczelniajc przylgnie pokryw panewek gwnych i woy je na miejsca zgodnie z oznakowaniem. Do montau pokryw zastosowa nowe ruby. - Przykrci ruby momentem 50 N m w silniku 1,6 DOHC, a w silniku 2,0 DOHC momentem 35 N m. - Dokrci ruby kluczem KM-470-B z pomiarem kta obrotu w dwch etapach: o 45 i 15 (silnik 1,6 DOHC) lub w jednym etapie o 45 (silnik 2,0 DOHC). - Postpi podobnie z panewkami i pokrywami bw korbowodw, rwnie zastosowa nowe ruby do montau, dokrcajc je momentem 25 N m (silnik 1,6 DOHC) lub 35 N m (silnik 2,0 DOHC). Dokrci ruby kluczem KM-470-B z pomiarem kta obrotu w dwch etapach: o 30 i 15 (silnik 1,6 DOHC) lub w jednym etapie o 45 (silnik 2,0 DOHC). - W silniku 2,0 DOHC zaoy wspornik przegrody miski olejowej i przykrci ruby. - Dokrci ruby momentem 20 N m. - Zaoy przegrod miski olejowej i przykrci ruby.
- Dokrci ruby momentem 20 N m. - Zamontowa pomp oleju. - Zaoy gowic. - Woy tylny uszczelniacz za pomoc przyrzdu montaowego J-36792 lub KM-635. - Zaoy koo zamachowe i przykrci nowymi rubami. - Dokrci ruby momentem 35 Nm (silnik 1,6 DOHC) lub 65 N m (silnik 2,0 DOHC). - Dokrci ruby kluczem KM-470-B z pomiarem kta obrotu w dwch etapach: o 30 i 15 (obu silniki). - Zaoy tarcz dociskow sprzga razem z tarcz ciern sprzga i przykrci momentem 15 N m .
3.13. Zamontowanie silnika

- Wstawi silnik do przedziau silnika. - Woy tulejki ustalajce do osony sprzga. - Woy ruby mocujce skrzynk przekadniow i dokrci momentem 75 N m. - W silniku 2,0 DOHC woy ruby mocujce konierz skrzynki przekadniowej i dokrci je momentem 40 N m. - Woy uchwyt silnika i dokrci 2 ruby i 2 nakrtki momentem 45 N m. - W modelach Nubira II dokrci rub mocujc drek reakcyjny do przedniego wspornika silnika momentem 60 N m. - Woy ruby mocujce tylny wspornik do silnika i dokrci je momentem 60 N m. - Zluzowa podnonik podpierajcy skrzynk przekadniow i usun go. - Zdemontowa i zdj przyrzd do podwieszania silnika. - W silniku 1,6 DOHC zamontowa oson koa zamachowego, ruby dokrci momentem 12 N m . - Do zaworu pochaniacza par paliwa CCP podczy przewody podcinienia i zcza przewodw elektrycznych. - Podczy zcza elektryczne czujnika cinie nia oleju i zaworu elektromagnetycznego EGR. - Zaoy koo pasowe na wa korbowy. - W silniku 1,6 DOHC dokrci rub mocujc koo momentem 95 N m, a nastpnie za pomoc klucza dokrca etapami o kt 30 i 15. - W silniku 2,0 DOHC woy 4 ruby do koa pasowego i dokrci je momentem 20 N m.
94 - Zamontowa czujnik pooenia wau korbowego CPS, dokrci ruby momentem 10 N m i podczy zcze elektryczne do czujnika. - Woy rur wylotow i dokrci nakrtki mocujce do przewodu wylotowego momentem 40 N m w silniku 1,6 DOHC, a momentem 22 N m w silniku 2,0 DOHC. - Woy ruby wspornika rury wylotowej i dokrci momentem 40 Nm. - Woy ruby i dokrci nakrtki mocujce rur wylotow do katalizatora momentem 30 N m. - Podczy przewody zasilajcy i powrotny do pompy wspomagania ukadu kierowniczego. - W wersjach z klimatyzacj zamontowa sprark klimatyzacji. - W silniku 1,6 DOHC zamontowa alternator. - Zaoy pasek napdu alternatora i pompy wspomagania ukadu kierowniczego. - Zamontowa nadkole i prawe przednie koo. - W silniku 1,6 DOHC podczy przewd paliwa zasilajcy do magistrali paliwa, a przewd powrotny -do regulatora cinienia paliwa. - W silniku 2,0 DOHC podczy przewd paliwa zasilajcy i przewd powrotny do ukadu zasilania, ktry razem z pokryw wtryskiwaczy zamontowa do silnika. - Podczy wszystkie przewody podcinienia razem z przewodem siownika urzdzenia wspomagajcego ukadu hamulcowego. - Podczy zcze elektryczne czujnika tlenu EOS, wcznika elektromagnetycznego rozrusznika, regulatora napicia alternatora, czujnika temperatury cieczy chodzcej CTS czujnika pooenia przepustnicy TPS i regulatora prdkoci obrotowej biegu jaowego IACV.
SILNIK
- W silniku 1,6 DOHC dokrci rub mocujc zacisk wizki przewodw do wspornika kolektora dolotowego. - Podczy zcza elektryczne przewodw wtryskiwaczy paliwa, cewki zaponowej DIS oraz przewd masy elektronicznego moduu sterujcego ECM. - Podczy przewd wlotu powietrza do obudowy przepustnicy. - Podczy przewd odpowietrzania skrzyni korbowej do pokrywy gowicy. - Podczy zcze elektryczne czujnika temperatury powietrza dolotowego MAT. - Wmontowa chodnic z wentylatorami. - Podczy dolny przewd elastyczny chodnicy do przewodu ukadu chodzenia. - Podczy grny przewd elastyczny chodnicy do obudowy termostatu. - Podczy przewd elastyczny zbiornika wyrwnawczego do chodnicy. - Podczy przewd elastyczny wlotowy nagrzewnicy do gowicy cylindrw, a przewd wylotowy nagrzewnicy do przewodu ukadu chodzenia. - Podczy przewody elastyczne zbiornika wyrwnawczego do przewodu ukadu chodzenia i do obudowy przepustnicy. - Podczy cigo przepustnicy do dwigni przepustnicy i wspornika kolektora dolotowego. - Woy bezpiecznik pompy paliwa. - Podczy przewd masy akumulatora do nadwozia. - Wla olej do silnika. - Napeni ukad chodzenia ciecz chodzc. - Odpowietrzy obwd wspomagania ukadu kierowniczego. - Zamontowa pokryw przedziau silnika.
UKAD PRZENIESIENIA NAPDU

ownika i dwigni z widekami wyczania sprzga. W skad sprzga wchodz nastpujce czci: - tarcza sprzga z piercieniowymi okadzinami i piast z tumikiem drga skrtnych; tarcza jest poczona elastycznie z piast za porednictwem czterech spryn i dwch piercieni; - piercie dociskowy dociskany spryn tarczow do okadzin tarczy sprzga; - oysko wyciskowe z tulej przesuwn, uruchamiane przez wideki oyska wyciskowego; - oprawa sprzga, wytoczona z blachy, ktra ze spryn i piercieniem dociskowym jest zamocowana szecioma rubami do kota zamachowego silnika.
Ukad przeniesienia napdu samochodu Daewoo Nubira, podobnie jak w wikszoci obecnie produkowanych samochodw tej klasy, jest umieszczony poprzecznie z przodu samochodu i napdza koa przednie. Skada si ze sprzga, skrzynki przekadniowej (skrzynka biegw z przekadni gwn i mechanizmem rnicowym) oraz posi napdowych.
4.1. Sprzgo
Jednotarczowe sprzgo suche ze spryn tarczow jest sterowane hydraulicznie za pomoc pompy, przewodw hydraulicznych, si-
UKAD PRZENIESIENIA NAPDU SAMOCHODU DAEWOO NUBIRA
96
UKAD PRZENIESIENIA NAPDU CZCI
SKADOWE SPRZGA 1 - korek zbiorniczka, 2 - zbiorniczek pynu ukadu hamulcowego i sprzga, 3 - przewd zbiorniczka, 4 - pompa hydraulicznego sterowania sprzga, 5 - uszczelka pompy, 6-sworze popychacza pompy, 7-tulejka osi pedau sprzga, 8 - ruba ogranicznika sprzga, 9 - nakrtka, 10-ogranicznik pedau sprzga, 11 - peda sprzga, 12 - spryna powrotna pedau sprzga, 13-o pedau sprzga, 14-nakadka stopki pedau sprzga, 15-tuleja sworznia popychacza, 16przewd metalowy, 17-przewd elastyczny, 18 - siownik sprzga, 19 - wspornik siownika, 20 -dwignia wyczania sprzga, 21 -tulejka dwigni wyczania sprzga, 22-obudowa skrzynki przekadniowej, 23 - uszczelniacz: waka napdowego, 24 - piercie bszczelniajcy (o-ring), 25 -tulejka prowadzca oyska wyciskowego, 26-wideki wczania tulejki, 27-tulejka wideek, 28 -oysko wyciskowe sprzga, 29-oprawa sprzga, 30 - tarcza sprzga
SPRZGO
97
Charakterystyka techniczna
Dane charakterystyczne Typ sprzga Opis i wartoci liczbowe Jednotarczowe suche, ze spryn tarczow, sterowane hydraulicznie 215 mm 145 mm 7,65 mm Pyn hamulcowy DOT-3 lub DOT-4 6-12 mm min. 130 mm min. 30 mm
rednica zewntrzna okadzin rednica wewntrzna okadzin Grubo tarczy sprzga Rodzaj pynu w ukadzie sterowania sprzga Skok jaowy pedau sprzga Skok cakowity pedau sprzga Skok do punktu wczania sprzga
Spryny tumika drga skrtnych tarczy sprzga powinny by osadzone w otworach tarczy bez luzu, a poszczeglne czci tarczy nie mog by ani odksztacone, ani popkane. Do tarczy sprzga s przyklejone dwie okadziny cierne, ktre nie mog by zaolejone, pknite lub nadmiernie wytarte. Powierzchniowe zanieczyszczenia olejem mona usun, zmywajc tarcz terpentyn i czyszczc stalow szczotk. Bicie osiowe tarczy nie powinno przekracza 0,2 mm. Jeli bicie przekracza 0,4 mm lub tarcze s uszkodzone, naley je wymieni.
Oprawa sprzga
Oprawa sprzga, wytoczona z blachy stalowej, tworzy nierozczny komplet ze spryn tarczow. Piercie dociskowy odlany z eliwa jest dokadnie obrobiony i oszlifowany na powierzchni wsppracujcej z tarcz sprzga. Piercie dociskowy i tarcza sprzga s poczone za porednictwem spryny tarczowej i mog przemieszcza si wzgldem siebie wzdu osi sprzga. Powierzchnia piercienia dociskowego wsppracujca z tarcz sprzga powinna by paska i gadka. Powierzchnia niegadka i niepaska powoduje haaliw prac sprzga. Wszelkie uszkodzenia powierzchni kwalifikuj sprzgo do wymiany. Jeli powierzchnia koa zamachowego jest niegadka, porysowana lub niepaska, naley j przeszlifowa. Naley take sprawdzi stan oyska wycis-kowego i tulei przesuwnej. Jeeli oysko ma wyrane lady zuycia na powierzchni wsp-pracujcej z opraw sprzga lub gono pra-cuje, naley je wymieni. oysko wyciskowe nie wymaga czynnoci obsugowych i nie wolno my go adnymi rodkami. W razie potrzeby mona je przetrze czyst szmatk. Objawem niewaciwej regulacji ukadu stero-wania sprzga jest niezupene wyczanie sprzga, ktremu towarzyszy utrudnione prze-czanie biegw i zgrzyty, szczeglnie podczas wczania biegu wstecznego. Nadmierny luz pedau sprzga powoduje szarpanie, haas lub nadmierne lizganie podczas wczania sprzga.
Nacinicie pedau sprzga powoduje przesunicie toka w pompie sprzga, sprenie i przetoczenie pynu hamulcowego do siownika, ktry naciska na dwigni zamontowan w osonie sprzga. Dwignia poczona z widekami oyska wyciskowego, naciskajc tulej, przesuwa oysko wyciskowe, ktre odksztaca spryn tarczow, odciga piercie dociskowy i zwalnia nacisk na tarcz rozczajc sprzgo.
Tarcza sprzga
Tarcza sprzga przenosi napd z koa zamachowego silnika na waek napdowy skrzynki przekadniowej. Skada si z piasty z wewntrznym wielowypustem i okadzin ciernych oraz tumika drga skrtnych. Piasta, osadzona na wielowypucie waka z luzem zapewniajcym swobodne przesuwanie, jest poczona z tarcz za pomoc czterech spryn tumika drga skrtnych. Umoliwia to agodne wczanie sprzga bez wzgldu na to, czy napd przenosi si od silnika, czy od k.
98 Regulacja pedau sprzga
Zdejmowanie pedau sprzga. W przypadku twardej pracy mechanizmu lub wystpienia innych nieprawidowoci naley sprawdzi peda sprzga. W tym celu naley: - odczy spryn powrotn od wspornika; - odkrci nakrtk, zdj podkadk i wysun o pedau; - wyj zapink i sworze popychacza; - wyj peda sprzga.
Zakadajc peda naley wykona czynnoci w odwrotnej kolejnoci, dokrcajc nakrtk osi pedau momentem 18 Nm. Regulacja cakowitego skoku pedau sprzg-a. Zmierzy odlego stopki pedau sprzga od przegrody czoowej, nastpnie wcisn peda sprzga maksymalnie do podogi i ponowi pomiar. Jeeli rnica tych dwch wymiarw nie przekracza 130 mm, naley polu-
SPRAWDZANIE CAKOWITEGO SKOKU PEDAU SPRZGA
SPRAWDZANIE SKOKU JAOWEGO PEDAU SPRZGA
RUBA REGULACJI CAKOWITEGO SKOKU PEDAU SPRZGA 1 - ruba, 2 - przeciwnakrtka, 3 - peda sprzga
REGULACJA SKOKU JAOWEGO PEDAU SPRZGA 1 -drek popychacza, 2 - przeciwnakrtka, 3-wideki popychacza
SPRZGO
99
zowa przeciwnakrtk ruby regulacyjnej, wykrci rub regulacyjn i ponownie dokrci przeciwnakrtk. Regulacja skoku jaowego pedau sprzga. W celu sprawdzenia skoku jaowego pedau sprzga naley nacisn rk stopk pedau i zmierzy odlego od pooenia pocztkowego do pooenia odpowiadajcego wyczuwalnemu oporowi pedau. Odlego ta powinna wynosi 6-12 mm. Jeeli odlego jest niewaciwa, naley poluzowa przeciwnakrtk i obraca popychaczem pompy sprzga do chwili uzyskania waciwego skoku jaowego pedau. Po zakoczonej regulacji naley dokrci przeciwnakrtk.
- stan piercienia dociskowego i tarcz sprzga; - obecno powietrza w ukadzie sterowania.
Sprawdzanie pompy sprzga

W przypadku stwierdzenia wyciekw z pompy sprzga naley pomp wymontowa i sprawdzi. W tym celu naley: - usun pyn hamulcowy ze zbiorniczka znajdujcego si na pompie hamulcowej; - odczy przewd doprowadzajcy pyn do pompy i przewd cinienia od pompy do siownika; - odkrci nakrtki mocujce pomp i wyj j w kierunku przedziau silnika; - zdj oson, piercie osadczy i wyj komplet popychacza i toka; -^sprawdzi, czy powierzchnie cylindra pompy i toka nie s zuyte, czy piercie uszczelniajcy jest w dobrym stanie i czy popychacz nie jest zuyty. - wymieni niesprawne czci; - zoy pomp, smarujc przed montaem tok i popychacz pynem hamulcowym; - wmontowa pomp do samochodu, dokrcajc nakrtki mocujce pomp momentem 22 N m; - zamocowa obydwa przewody i napeni pynem hamulcowym zbiorniczek na pompie do maksymalnego poziomu.
Sprawdzanie punktu wczania sprzga

Przed sprawdzeniem naley zacign hamulec postojowy. Uruchomi silnik, pozostawi pracujcy na biegu jaowym, delikatnie wcza bieg wsteczny i powoli wciska peda sprzga. Odlego pooenia pedau sprzga, w ktrym przestaje by sycha zgrzytanie do pooenia maksymalnego wcinicia pedau sprzga jest punktem wczania sprzga. Jeeli rnica odlegoci pedau sprzga w tym punkcie i punkcie maksymalnego wcinicia jest mniejsza ni 30 mm, naley sprawdzi: - cakowity skok pedau sprzga; - skok jaowy pedau sprzga;
Sprawdzanie siownika sprzga

Jeeli siownik hydrauliczny wyczania sprzga przecieka, naley go wymontowa i sprawdzi. W celu wymontowania siownika naley: - odkrci rub i odczy przewd zasilajcy; - odkrci ruby mocujce wspornik siownika; - wyj siownik ze wspornikiem; - odkrci ruby i odczy wspornik od siownika; - zdj oson i popychacz; - wcisn tok trzpieniem, zdj piercie osadczy i wyj kompletny tok; - sprawdzi powierzchnie cylindra siownika, tok i uszczelk, - wymieni niesprawne czci. Zamontowa siownik, powtarzajc czynnoci w odwrotnej kolejnoci. ruby siownika naley dokrci momentem 60 N m.
SPRAWDZANIE PUNKTU WCZANIA SPRZGA
100
Odpowietrzanie ukadu sterowania sprzga

Po demontau i montau pompy lub siownika naley napeni pynem zbiornik pynu hamulcowego i odpowietrzy ukad. W tym celu naley wykona nastpujce czynnoci: - zdj kapturek z odpowietrznika pompy sprzga i zaoy rurk plastykow, drugi koniec rurki zanurzy w szklanym naczyniu czciowo wypenionym pynem hamulcowym; - kilkakrotnie powoli nacisn na peda sprzga; - poluzowa odpowietrznik i dokrci, trzymajc wcinity peda; - ponownie nacisn peda, odkrci odpowietrzniki i dokrci; - powtarza czynno do chwili, a bdzie wypywa ptyn bez pcherzykw powietrza; - dokrci odpowietrznik mocniej, zdj rurk i zaoy kapturek na odpowietrznik pompy sprzga.
Wymontowanie i zamontowanie sprzga

Wymontowanie sprzga jest moliwe po wyjciu skrzynki przekadniowej z samochodu. Aby wymontowa sprzgo, naley: - zaznaczy pooenie ktowe oprawy sprzga wzgldem koa zamachowego, aby podczas zamontowania tego samego sprzga zajo ono takie pooenie, jak przed wymontowaniem; - unieruchomi koo zamachowe i odkrci sze rub mocujcych opraw sprzga, odkrcajc kolejno przeciwlege ruby o jeden lub dwa obroty, a do ustania nacisku spryny tarczowej; cakowite odkrcenie rub jednorazowo moe spowodowa odksztacenie spryny tarczowej; - odkrci wszystkie ruby, podtrzymujc opraw sprzga podczas odkrcania ostatniej ruby; - wyj opraw sprzga i tarcz sprzga; - odkrci rub mocujc wideki wyczania sprzga i wypchn do gry dwigni wyczania sprzga; - wyj oysko wyciskowe z tulei prowadzcej razem z widekami; wysun doln tulej dwigni wyczania sprzga; - odkrci ruby mocujce tulej prowadzc oysko wyciskowe i wyj tulej;
- wycisn uszczelniacz waka napdowego z tulei prowadzcej oysko wyciskowe i wyj piercie uszczelniajcy (o-ring) z rowka w obudowie skrzynki przekadniowej. Przed zamontowaniem sprzga naley sprawdzi stan oyska wyciskowego sprzga. W przypadku haaliwej pracy lub trudnoci podczas obracania naley je wymieni. Kolejno czynnoci zamontowania sprzga jest nastpujca: - woy piercie uszczelniajcy (o-ring) w rowek w obudowie skrzynki przekadniowej; - zamontowa nowy uszczelniacz waka sprzgowego w tulej prowadzc oyska wyciskowego, uywajc przyrzdu J-36547 i motka; - woy tulej prowadzc oyska wyciskowego i przykrci j rubami, dokrcajc momentem 5 N * m; pokry jej powierzchni smarem uniwersalnym; - wsun tulej dwigni wyczania sprzga, a otwr tulei posmarowa smarem uniwersalnym; - posmarowa wewntrzny otwr oyska wyciskowego sprzga smarem uniwersalnym, poczy oysko z widekami i wsun na tulej prowadzc; - wsun od gry waek dwigni wyczania sprzga w obudow skrzynki przekadniowej, wideki wyczania sprzga i tulej dwigni; - ustawi waek dwigni wyczania sprzga we waciwym pooeniu wzgldem wideek, wkrci rub w wideki i dokrci momentem 35 N m; - posmarowa smarem uniwersalnym wielowypust tarczy sprzga; - umieci na kole zamachowym tarcz sprzga i opraw sprzga, ustawiajc wedug znaku wykonanego podczas wymontowania; - wyrodkowa tarcz trzpieniem J-42474; - wkrci ruby mocujce opraw sprzga i dokrci je momentem 15 N m.
4.2. Skrzynka przekadniowa

Skrzynka przekadniowa umoliwia jazd samochodu z rnymi prdkociami, zmian wartoci momentu obrotowego silnika, jazd samochodu do przodu i do tyu. Jest to skrzynka mechaniczna, ma pi biegw do jazdy do przodu z synchronizacj umoliwiajc pynne wczanie biegw i bieg wsteczny niesynchronizowany. Koa zbate ze skonymi
SKRZYNKA PRZEKADNIOWA
101
Charakterystyka techniczna
Dane charakterystyczne Typ silnika Typ skrzynki przekadniowej Typ synchronizatorw Przeoenia: - I bieg - II bieg III bieg - IV bieg - V bieg wsteczny bieg Opis i wartoci liczbowe 1,6 DOHC 2,0 DOHC
Mechaniczna piciobiegowa Piercie z wewntrznym stokiem 3,545 2,158 1,478 1,129 0,886 3,333 3,722 1,8 dm
3
Przeoenie przekadni gwnej Ilo oleju do wymiany
3,550
zbami zapewniajcymi cich prac s stale zazbione. Bieg wsteczny wcza si poprzez zazbienie koa poredniego o zbach prostych z odpowiednimi koami na waku sprzgowym i gwnym. Obudowa skrzynki przekadniowej skada si z trzech poczonych ze sob czci: waciwej obudowy, pyty tylnej i pokrywy. Obudowa przykrcona do kaduba silnika jest podzielona na trzy komory. W jednej znajduje si koo zamachowe silnika ze sprzgem, oyskiem wyciskowym, widekami i dwigni wyczania sprzga, w drugiej - oba waki (sprzgowy i gwny) z koami oraz waki z widekami wczania biegw, natomiast w trzeciej -due koo przekadni gwnej i mechanizm rnicowy. Od gry jest przykrcona pokrywa mechaniz-mu zmiany biegw, w ktrej cz si mechani-zmy zewntrzne i wewntrzne zmiany biegw. W komorze skrzynki przekadniowej znajduj si waki sprzgowy, gwny i koa porednie go wstecznego biegu. Na wakach s osadzo-ne koa zbate biegw 1. do 4. i wstecznego, synchronizatory, tuleje przesuwne i oyska. Ponadto w komorze skrzynki przekadniowej znajduj si waki i wideki wczania biegw. Od tyu obudowa ma otwr zasonity pyt, w ktrej s osadzone oyska wakw. Na
wystajcych z pyty tylnej wakach s zamocowane koa zbate i synchronizator 5. biegu. Pyta tylna jest przykryta pokryw. Napd z silnika jest przekazywany za pomoc tarczy sprzga na waek sprzgowy, ktrego koa zbate s na stae zazbione z wszystkimi koami zbatymi do jazdy w przd na waku gwnym. Koa na waku gwnym s uoyskowane na zoeniach igiekowych. Gdy bieg nie jest wczony, a silnik pracuje, koa zbate obmacaj si swobodnie na waku gwnym nieruchomym podczas postoju samochodu. Przenoszenie napdu nastpuje po poczeniu ktregokolwiek koa z wakiem gwnym za pomoc przesuwnej tulei. Tuleje przesuwne s umieszczone na piastach poczonych na stae z wakiem gwnym. Bieg wsteczny wcza si za pomoc koa poredniego. Synchronizatory uniemoliwiaj wczenie biegu przy niewyrwnanych prdkociach obrotowych tulei przesuwnej i koa zbatego, wyrwnuj prdko obrotow tych czci oraz umoliwiaj lekkie i ciche wczenie biegu po wyrwnaniu prdkoci. Jeeli skrzynka przekadniowa pracuje gono, wystpuj zgrzyty podczas wczania biegw, biegi wyczaj si samoczynnie lub wycieka olej, to naley skrzynk wymontowa, sprawdzi wszystkie czci i niesprawne wymieni. Przed sprawdzeniem naley dokadnie umy czci, aby zlikwidowa osady oleju, usun szczotk lub skrobakiem zanieczyszczenia, oczyci otwory i kanay. Nastpnie przedmucha czci strumieniem spronego powietrza i osuszy. Obudowa skrzynki nie powinna mie rys i pkni, otwory na oyska nie powinny by ani zuyte, ani uszkodzone. Paszczyzny styku z kadubem silnika, z tulej prowadzc oysko wyciskowe, z pyt tyln, z pokryw tyln i mechanizmu rnicowego nie powinny by uszkodzone, gdy uszkodzenia mogyby spowodowa nierwnolege i niewsposiowe ustawienie otworw, niewystarczajc szczelno i wyciek oleju. Drobne uszkodzenia i nierwno-ci naley usun pilnikiem. Czci uszkodzo-ne i nadmiernie zuyte naley wymieni. Spra-wdzi, czy odpowietrznik na skrzynce nie jest zatkany, czy uszczelki nie s zuyte lub uszko-dzone, dokadnie sprawdzi uszczelniacze gu-mowe, ktrych powierzchnie robocze nie po-
102
winny mie skalecze i naderwa. Waki powinny by proste nie powinny mie uszkodzonych, zarysowanych lub nadmiernie zuytych powierzchni, a wielowypusty nie powinny by wyszczerbione. Koa zbate nie powinny mie uszkodze i ladw nadmiernego zuycia. lad wsppracy zbw powinien obejmowa ca powierzchni robocz zba. Piasty, tuleje przesuwne, synchronizatory i oyska powinny by w dobrym stanie (bez ladw zuycia), przesuwa si bez zaci i zgrzytw. Wszystkie czci uszkodzone i zuyte naley wymieni. Uszczelniacze naley wymieni bez wzgldu na ich stan.
Mechanizm zmiany biegw

Czci wewntrznego sterowania skrzynki przekadniowej to: waki, wideki, koki wideek, koki blokady, spryny, trzpienie, tulejki zatrzaskw, wewntrzna dwignia zmiany biegw i pokrywa wewntrznego mechanizmu zmiany biegw. Zatrzaski utrzymuj waki wideek w wybranym pooeniu, trzpienie za nie pozwalaj na wczenie dwch biegw rwnoczenie. Przesuwajcy si waek z widekami wciska trzpienie w wycicia pozostaych wakw,
103
CZCI SKADOWE SKRZYNKI PRZEKADNIOWEJ 1-obudowa sprzga, skrzynki biegw i przekadni gwnej, 2-oysko waka gwnego, 3-koo zbate 4. biegu, 4piercie synchronizatora, 5-tuleja przesuwna 3. i 4. biegu, 6-koek rozprny, 7-wideki wczania 3. i 4. biegu, 8-waek wideek wczania 3. i 4. biegu, 9-spryna synchronizatora, 10-pytka synchronizatora, 11-piasta tulei przesuwnej 3. i 4. biegu, 12 - piercie synchronizatora, 13 - koo zbate 3. biegu, 14 - koo zbate 2. biegu, 15 - piercie synchronizatora 1. i 2. biegu, 16-wideki wczania 1. i 2. biegu, 17-waek wideek wczania 1. i 2. biegu, 18-tuleja przesuwna, 19-spryna synchronizatora, 20-pytka synchronizatora, 21-piasta tulei przesuwnej 1. i 2. biegu, 22-piercie osadczy, 23-piercie synchronizatora, 24-koo zbate 1. biegu, 25-oysko igiekowe koa 1. biegu, 26-pytka oporowa waka gwnego, 27-piercie osadczy, 28-oysko waka gwnego, 29-tulejka zatrzasku waka wideek (21,5 mm), 30-spryna, 31 -koek blokady waka wideek, 32-pyta tylna, 33-tuleja zatrzasku waka wideek (50,4 mm), 34-trzpie blokujcy waki wideek, 35-ruba, 36-ruba, 37-podpora wideek 5. biegu, 38-wideki wczania 5. biegu, 39-koek, 40-obsada i koek blokujcy, 41 -prowadnik, 42-pytka synchronizatora, 43-piercie zabezpieczajcy, 44-uszczelka pokrywy, 45-pokrywa skrzynki biegw, 46-ruba, 47-korek, 48-ruba, 49-ruba dwustronna, 50 - piasta tulei przesuwnej 5. biegu, 51 - spryna, 52 - tuleja przesuwna wczania 5. biegu, 53 - piercie synchronizatora, 54 - koo zbate napdzane 5. biegu, 55 - piercie, 56 - ppiercienie oporowe, 57 - piercie, 58 - koo zbate napdzajce 5. biegu, 59-ruba, 60-piercie osadczy zespou k zbatych, 61 -ruba, 62-oysko zespou k zbatych, 63 - piercie, 64-zesp k zbatych waka napdowego, 65-kulka, 66-waek koa poredniego wstecznego biegu, 67-koo zbate porednie wstecznego biegu, 68 - podkadka, 69-waek wideek wstecznego biegu, 70-wideki wstecznego biegu, 71 -waek sprzgowy, 72-sworze, 73-zapadka waka wczania 5. biegu, 74-zoenia igiekowe koa zbatego 5. biegu, 75 - zoenia igiekowe koa zbatego 1. biegu, 76 - waek gwny napdzany, 77 - waek przesuwny wczania 5. biegu, 78-korek szecioktny, 79 - uszczelka, 80-wcznik wiate cofania, 81 -oysko waka napdowego, 82-zoenia igiekowe koa zbatego 2. biegu, 83-zoenia igiekowe koa zbatego 3. biegu, 84-zoenia igiekowe koa zbatego 4. biegu, 85 - podkadka, 86 - podpora zapadki (73)
blokujc ich ruch. Dlatego sprawne dziaanie caego mechanizmu zaley od dobrego stanu wakw z widekami, trzpieni i zatrzaskw. Wideki nie mog by odksztacone i wytarte na powierzchniach wsppracujcych z tulej przesuwn. Waki powinny przesuwa si bez zaci i wyczuwalnego luzu. Zewntrzny mechanizm zmiany biegw ska-da si z dwigni z gak wmontowanej do obudowy umieszczonej w tunelu, drkw, cigien i dwigni przekazujcych ruchy dwi-gni zmiany biegw do pokrywy wewntrz-nego mechanizmu zmiany biegw. W po-krywie wewntrzna dwignia przesuwa waki z widekami.
Przekadnia gwna i mechanizm rnicowy

Przekadnia gwna zmniejsza prdko obrotow posi w stosunku do prdkoci obrotowej waka gwnego skrzynki przekadniowej, co. pozwala uzyska potrzebne prdkoci i momenty na koach napdzanych samochodu. Przekadnia skada si z dwch k zbatych walcowych o zbach skonych. Mae koo zbate jest nacite na kocu waka gwnego
skrzynki przekadniowej. Due koo zbate jest przykrcone rubami do obudowy mechanizmu rnicowego. Mechanizm rnicowy umoliwia napdzanie lewego i prawego koa samochodu z rnymi prdkociami. Jest to konieczne w czasie jazdy po uku drogi, przy rnym cinieniu w ogumieniu i zuyciu opon. Toczenie si k z rnymi prdkociami zapobiega lizganiu si k, zatem zwiksza bezpieczestwo jazdy, zmniejsza zuywanie si opon i zmniejsza naprenia na przegubach posi. W czasie jazdy po prostej drodze mechanizm rnicowy nie pracuje. Podczas jazdy po uku, gdy koa lewe i prawe obracaj si z rnymi prdkociami, w mechanizmie rnicowym wystpuje wzajemne przetaczanie si k koronowych posi wzgldem tzw. satelitw. Opory toczenia s znikome i nie powoduj powstawania dodatkowych si, ktre mogyby naruszy stateczno ukadu. Obudowa mechanizmu rnicowego jest uoyskowana na dwch oyskach stokowych o regulowanym nacigu. Nadmierny luz w oyskach lub nieprawidowe wzajemne pooenie k zbatych powoduje
104
UKAD PRZENIESIENIA NAPDU CZCI MECHANIZMU ZMIANY BIEGW 1 -gaka dwigni
dwigni zmiany biegw, 2 -osona zmiany biegw, 3 -dwignia zewntrzna zmiany biegw, 4sworze z zapink, 5-waek dwigni zmiany biegw, 6-tuleja waka, 7-tuleja obudowy, 8-ruba mocujca obudow, 9-obudowa, 10-ruba obejmy drka zmiany biegw, 11 -podkadka, 12-obejma drka zmiany biegw, 13kocwka regulacyjna zespou cigie, 14-cigo sterujce, 15tulejka mechanizmu sterowania zmiany biegw, 16 - piercie osadczy, 17 - dwignia zwrotnicy, 18 - kapturek ochronny, 19-tulejka dwigni, 20-tulejka osi dwigni, 21 -cznik dwigni ktowej, 22zapinka, 23-drek pokrywy wewntrznego mechanizmu zmiany biegw, 24-palec dwigni, 25-ruba pokrywy, 26-dwignia wewntrzna zmiany biegw, 27spryna oporowa dwigni, 28tulejka, 29-piercie osadczy, 30korek wlewu oleju, 31 -nakadka korka, 32-pokrywa wewntrznego mechanizmu zmiany biegw, 33koek rozprny, 34-sworze, 35dwignia ktowa, 36-o dwigni zwrotnicy, 37-osona, 38-drek zmiany biegw, 39-tulejka drka, 40 - piercie oyskowy drka zmiany biegw
105
PRZEKADNIA GWNA I MECHANIZM RNICOWY 1 - koo zbate napdzane napdu prdkociomierza, 2 - uszczelka, 3 - ruba z bem szecioktnym, 4 - pytka zabezpieczajca piercie regulacyjny, 5-podkadka, 6-ruba, 7 - uszczelniacz posi, 8-uszczelka, 9-piercie regulacyjny oysk mechanizmu rnicowego, 10 - piercie zewntrzny oyska, 11 - o satelitw, 12- koek blokujcy o satelitw, 13-uszczelka pokrywy, 14-pokrywa mechanizmu rnicowego, 15-ruba mocujca pokryw, 16-oysko mechanizmu rnicowego, 17-obudowa mechanizmu rnicowego, 18-koo koronowe posi, 19-podkadka oporowa koa koronowego posi, 20 - podkadka oporowa satelity, 21 - koo zbate napdzane przekadni gwnej, 22 - due koo przekadni gwnej, 23-koo zbate napdzajce napdu prdkociomierza, 24-ruba mocujca due koo przekadni gwnej, 25 - uszczelka, 26-obsada piercienia oyska, 27-ruba mocujca obsad
haaliw prac k zbatych przekadni gwnej oraz przyspieszone zuycie oysk. Nadmierny wcisk oysk zwiksza opory, przyspiesza zuycie oysk i powoduje przegrzanie mechanizmu. Nadmierny luz k koronowych posi powoduje haaliw prac podczas jazdy po uku drogi.
Jeeli przekadnia gwna lub mechanizm rnicowy pracuj gono, wystpuj stuki podczas zdejmowania nogi z pedau przyspieszenia lub wycieka olej, to naley przekadni wymontowa, sprawdzi wszystkie czci i niesprawne wymieni.
106
Wymontowanie skrzynki z samochodu

W celu wymontowania skrzynki przekadniowej naley wykona nastpujce czynnoci: - odczy zcze elektryczne od wcznika wiate cofania i czujnika prdkoci samochodu; - wyj zapink i sworze przegubu drka pokrywy wewntrznego mechanizmu zmiany biegw; - odkrci ruby mocujce wspornik siownika hydraulicznego wyczania sprzga i wymontowa wspornik; - zaoy przyrzd do podwieszania silnika J-28467-B; - odkrci ruby grnego mocowania skrzynki przekadniowej do silnika; - podnie i odpowiednio podeprze samochd; - odczy obie posie, zabezpieczajc szmat otwory posi przed wyciekiem oleju i zabrudzeniem; - podeprze skrzynk przekadniow za pomoc podnonika; - odkrci ruby mocujce przedni wspornik skrzynki przekadniowej i wymontowa wspornik; - odkrci ruby i wymontowa tylny lewy i rodkowy wspornik skrzynki przekadniowej; - odkrci ruby mocujce skrzynk przekadniow do silnika; - wymontowa skrzynk przekadniow, wysuwajc waek sprzgowy z silnika; nie przechyla skrzynki przekadniowej, by nie wyciek z niej olej.
Demonta skrzynki przekadniowej

Po wymontowaniu skrzynki przekadniowej z samochodu naley j oczyci z zewntrz. Demonta skrzynki przekadniowej wykonuje si w nastpujcy sposb: - wykrci korek wlewu oleju z pokrywy; - wykrci z obudowy wcznik wiate cofania; - odkrci ruby pokrywy wewntrznego mechanizmu zmiany biegw i zdj pokryw; - przykrci pokryw do uchwytu KM-522 umieszczonego w podstawie KM-113-2 i zdj piercie osadczy, tulejk, spryn oporow dwigni i dwigni wewntrzn zmiany biegw; - wybi koek rozprny palca dwigni i wymontowa drek oraz palec dwigni; - odkrci rub i wyj z obudowy skrzynki
przekadniowej koo napdu prdkociomierza razem z obudow; - odkrci ruby mocujce pokryw skrzynki przekadniowej i zdj j; - wczy 2. bieg, odkrci ruby mocujce pyt tyln i wyj pyt razem z wakami; - wczy bieg wsteczny; - przykrci pyt tyln do uchwytu KM-522 umieszczonego w podstawie KM-113-2, odkrci ruby i wyj wideki wczania 5. biegu; - wymontowa piercie osadczy mocujcy koo zbate napdzane 5. biegu na waku gwnym; - wymontowa za pomoc cigacza do oysk J-22888-20-a z ramionami J22888-35 tulej przesuwn i piast tulei; - wymontowa koo zbate napdzane 5. biegu; - wymontowa mosiny piercie synchronizatora, zdj piercie, dwa ppiercienie oporowe i zoenie igiekowe koa zbatego 5. biegu; - zdj piercie osadczy koa zbatego napdzajcego 5. biegu i cign koo za pomoc przyrzdu KM-553-A; - odkrci ruby i zdj podpor zapadki waka wczania 5. biegu; - wymontowa cztery tulejki zatrzaskw wakw wideek, uywajc kocwek KM-457-A i J42469 razem ze cigaczem bezwadnociowym J-6125-B; - wyj spryn i koek blokujcy z otworu maej tulejki zatrzasku; - wybi koek ustalajcy wideki wstecznego biegu, wyj z pyty tylnej waek wideek wstecznego biegu; - wykrci ruby mocujce obsad koka blokujcego, wybi koek ustalajcy wideki 1. i 2. biegu, wycign waek wideek 1. i 2. biegu z ptyty tylnej; - wymontowa obsad koka blokujcego z pyty tylnej, wybi koek ustalajcy wideki 3. i 4. biegu, wymontowa waek wideek wczania 3. i 4. biegu, wyj waek wczania 5. biegu z pyty tylnej; - wymontowa waek wideek wczania 1. i 2. biegu, cisn piercie osadczy zabezpieczajcy waek gwny i przyrzdem J36633 przytrzyma go w stanie cinitym; - rozgi piercie osadczy u nasady waka
107
napdowego, przytrzymujc go szczypcami rozprnymi; - wymontowa obydwa waki z pyty tylnej. W celu rozmontowania waka sprzgowego naley: - wykrci rub ustalajc z koca waka sprzgowego; - zdj piercie osadczy z zespou k zbatych; - na prasie hydraulicznej wycisn waek sprzgowy z zespou k zbatych; zesp mocowa w cigaczu uniwersalnym do oysk J-22912-01; - wycisn oysko z zespou k zbatych na prasie hydraulicznej za pomoc cigacza uniwersalnego do oysk J-22912-01. W celu rozmontowania waka gwnego naley: - wymontowa oysko za pomoc prasy hydraulicznej i cigacza uniwersalnego J-22912-01; - zdj kolejno wszystkie czci z waka gwnego. W celu rozmontowania mechanizmu rnicowego naley: - odkrci ruby mocujce pokryw mechanizmu rnicowego i zdj j razem z uszczelk; - odkrci rub mocujc pytk zabezpieczajc piercie regulacyjny i zdj pytk; - wykrci piercie regulacyjny oysk mechanizmu rnicowego przyrzdem KM-520; - odkrci ruby mocujce obsad bieni oyska z prawej strony i zdj obsad; - wyj mechanizm rnicowy z obudowy skrzynki przekadniowej, odkrci ruby mocujce due koo przekadni gwnej i zdj to koo; - wybi koek blokujcy o satelitw z mechanizmu rnicowego i wybi o satelitw; - wyj satelity z podkadkami oporowymi i koa koronowe z podkadkami oporowymi; - cign obydwa oyska mechanizmu rnicowego cigaczem J-22888-20-A z ramionami J-22888-35; - zdj koo napdzajce prdkociomierza z obudowy mechanizmu rnicowego.
wykonujc czynnoci w odwrotnej kolejnoci do demontau i dokrcajc ruby mocujce due koo przekadni gwnej momentem 70 N m, ruby mocujce obsad bieni oyska z prawej strony momentem 25 N m. Nastpnie naley: - wkrci piercie regulacyjny oysk mechanizmu rnicowego do wykasowania luzu osiowego; po czym tak wyregulowa, aby moment oporu oysk przy obracaniu z prdkoci 1 obr/s wynosi dla starych oysk 1 N m, a dla nowych oysk 2 N m; - zamontowa pytk zabezpieczajc piercie regulacyjny i dokrci rub pytki momentem 5 N m; - dokrci ruby mocujce pokryw mechanizmu rnicowego momentem 40 N m. Montujc waek sprzgowy dokrci rub ustalajc koca waka sprzgowego momentem 15 N m , ruby mocujce obsad koka blokujcego momentem 7 N m, ruby mocujce podpor zapadki waka wczania 5. biegu momentem 7 N m, ruby mocowania wideek wczania 5. biegu, momentem 22 N m, ruby mocujce pokryw skrzynki przekadniowej momentem 18 N m, rub mocujc obudow koa napdu prdkociomierza momentem 4 N m, ruby pokrywy wewntrznego mechanizmu zmiany biegw momentem 22 N m , wcznik wiate cofania momentem 20 N m.
Sprawdzanie skrzynki przekadniowej po montau

Przed zamontowaniem skrzynki przekadniowej do samochodu naley sprawdzi, czy monta i naprawa zostay prawidowo wykonane. Wszystkie poczenia powinny by zamontowane z prawidowym zaciskiem (naley dokrca ruby waciwymi momentami). Podczas przechylania skrzynki przekadniowej niedopuszczalne s wycieki oleju. Olej moe wycieka jedynie przez odpowietrznik. Sprawdzenie dziaanie polega na zbadaniu oporw podczas pokrcania waka sprzgowego i gwnego oraz przeczania biegw. Waki powinny obraca si z rwnomiernym oporem, bez zaci, zarwno wwczas, gdy biegi s wczone, jak i wyczone.
Monta skrzynki przekadniowej

Po umyciu, dokadnym sprawdzeniu i wymianie zuytych lub uszkodzonych czci mona przystpi do montau skrzynki przekadniowej,
108
Wczanie biegw powinno nastpowa bez zaci, niedopuszczalne jest samoczynne wyczanie si biegw oraz wczanie si dwch biegw jednoczenie.
Zamontowanie skrzynki przekadniowej

Kolejno czynnoci jest nastpujca: - podeprze skrzynk przekadniow podnonikiem; - wprowadzi waek sprzgowy w tarcz sprzga i dosun skrzynk do kadhjba silnika; - dokrci dolne ruby mocujce skrzynk do silnika momentem 75 N * m, - zamontowa tylny lewy wspornik skrzynki przekadniowej i dokrci ruby momentem 60 N * m; - zamontowa przedni wspornik skrzynki przekadniowej i dokrci ruby momentem 60 N m ; - zamontowa tylny rodkowy wspornik skrzynki przekadniowej i dokrci ruby momentem 90 N m , - zamontowa obie posie napdowe; - opuci samochd, dokrci grne ruby mocowania skrzynki przekadniowej do kaduba momentem 75 N m ; - zdemontowa przyrzd do podwieszania silnika; - zamontowa wspornik siownika hydraulicznego wyczania sprzga i dokrci ruby momentem 75 N m; - zamontowa sworze i zapink przegubu drka pokrywy wewntrznego mechanizmu zmiany biegw; - podczy zcze elektryczne wcznika wiate cofania i czujnika prdkoci samochodu.
POLOS LEWEGO KOLA ZAMONTOWANA W SAMOCHODZIE
kulowy umoliwia ugicie osi w czasie obracania, natomiast rwnobieny przegub trjramienny, poza moliwoci ugicia, umoliwia skracanie posi.
Wymontowanie i zamontowanie posi napdowej

W celu wymontowania posi z samochodu naley: - podnie i odpowiednio podeprze przd samochodu; - zdj przednie koa; - odkrci jednorazow nakrtk piasty przedniego koa; - odkrci nakrtk i wyj rub mocujc przegub wahacza; - odczy kolumn od wahacza, wyciskajc przegub cigaczem KM-507-B; - odkrci nakrtk przegubu kulowego drka kierowniczego; - wycisn przegub cigaczem KM-507-B; - wypchn kocwk przegubu posi z piasty koa i podeprze po, aby nie zwisaa z mechanizmu rnicowego; - podoy naczynie na kapicy olej z mechanizmu rnicowego; - wycign po z mechanizmu rnicowego cigaczem KM-460-A; - zatka otwr po wyjtej osi, aby nie dostaway si do niego zanieczyszczenia. W celu oczyszczenia przegubu kulowego naley:
4.3. Posie napdowe

Posie napdowe przekazuj napd z mechanizmu rnicowego na przednie koa. Kada kompletna po skada si z przegubu rwnobienego kulowego Birfielda Rzeppa w pobliu koa jezdnego, posi i przegubu rwnobienego trjramiennego w pobliu mechanizmu rnicowego. Przegub rwnobieny
POOSIE NAPDOWE
109
CZCI SKADOWE POSI 1 -nakrtka piasty koa, 2-przegub zewntrzny, 3-piercie osadczy, 4-po, 5-dua opaska osony przegubu, 6osona przegubu zewntrznego, 7-maa opaska osony, 8-osona przegubu wewntrznego, 9-piercie ustalajcy czcy przegubu, 10-przegub trjramienny, 11 -obudowa przegubu wewntrznego
- zdj du i ma opask osony gumowej i wyrzuci je; - odsun oson gumow i oczyci przegub ze smaru; - zdj piercie osadczy oraz przegub z osi; nie rozbiera przegubu, poniewa jest on nienaprawialny, a nieprawidowy monta dokadnie obrobionych czci grozi niewaciwym dziaaniem przegubu oraz zmniejszonym bezpieczestwem. W celu oczyszczenia przegubu trjramiennego naley: - zdj obydwie opaski osony gumowej i wyrzuci je; - odsun oson, podway wkrtakiem piercie ustalajcy przegub trjramienny w gniedzie; - zsun gniazdo z przegubu trjramiennego;
- usun smar z przegubu; - zdj piercie osadczy; - zdj przegub i piercie ustalajcy; - zdj oson gumow z posi. Podczas montau, ktry naley prowadzi w odwrotnej kolejnoci, do przegubu kulowego rwnobienego naley naoy dwie porcje smaru po 165 do 195 g, a do przegubu trjramiennego - dwie porcje smaru po 195 do 215 g. Zamontowanie posi do samochodu wykonuje si w odwrotnej kolejnoci czynnoci ni wymontowanie, dokrcajc nakrtki mocujce przeguby momentem 60 N m, ruby mocowania koa momentem 90 N m, nakrtk piasty koa momentem 180 N m , nastpnie naley poluzowa nakrtk, dokrci ponownie momentem 50 N m i dokrci o kt 60.
110
4.4. Typowe niesprawnoci ukadu przeniesienia napdu

Objawy Niecakowite wyczanie sprzga Przyczyny - Luz w ukadzie sterowania sprzga - Tarcza sprzga uszkodzona, zwichrowana lub zgita - Tarcza sprzga nie przesuwa si - Niewaciwie zmontowane wideki oyska wyciskowego - Okadziny tarczy sprzga nie dotarte, zanieczyszczone olejem, przegrzane, zuyte lub popkane - Osabiona spryna tarczowa - Odksztacony piercie dociskowy lub koo zamachowe - Okadziny cierne przypalone lub zaolejone i wylizgane - Zuyte wielowpusty waka sprzgowego - Przypalone lub zanieczyszczone powierzchnie na piercieniu dociskowym lub kole zamachowym - Odksztacony piercie dociskowy lub koo zamachowe - Osabiona spryna tarczowa - Luno zamocowane wideki wyczania sprzga - Zanieczyszczony olejem tumik drga skrtnych tarczy sprzga lub uszkodzona spryna tumika - Zatarte lub zuyte oysko wyciskowe sprzga Niewaciwie zamontowane wideki oyska wyciskowego - Zatarcia lub zakleszczenia w ukadzie sterowania sprzga Osabiona spryna tarczowa - Zuyte przeguby posi - Zuyte koa koronowe posi mechanizmu rnicowego - Uszkodzony mechanizm rnicowy - Zuyty zewntrzny przegub posi (od strony koa) - Luzy w zawieszeniu silnika - Zuyte przeguby wewntrzne posi (od strony skrzynki przekadniowej) - Zuyty mechanizm rnicowy (o satelitw, koa koronowe, kosz) - Zuyte oyska k - Zgita, nie wyrwnowaona po lub zuyty przegub - Nie wyrwnowaone koa lub uszkodzone opony - Zuyte oyska skrzynki przekadniowej lub mechanizmu rnicowego Zuyte oysko wyciskowe sprzga - Uszkodzone lub zuyte koa zbate przekadni gwnej - Uszkodzone koo danego biegu na waku gwnym lub sprzgowym Uszkodzone oysko koa danego biegu - Uszkodzony synchronizator danego biegu - Uszkodzone koo porednie wstecznego biegu, jego tulejka lub o - le wyregulowany lub uszkodzony element sterowania skrzynki przekadniowej
lizganie si sprzga
Szarpanie sprzga
Nadmierna haaliwo skrzynki przekadniowej
Haaliwo oyska wyciskowego Peda sprzga pozostaje w rnych pooeniach, a jego wycinicie wymaga duej siy Stuki przy maych prdkociach Haaliwo podczas skrcania Haaliwo podczas przyspieszania i zwalniania Drgania i wibracje w ukadzie przeniesienia napdu Haaliwo przy obrotach biegu jaowego Haaliwo na jednym biegu
POSIE NAPDOWE Haaliwo na wszystkich biegach - Niski poziom oleju w skrzynce przekadniowej - Zuyte oyska skrzynki lub mechanizmu rnicowego Uszkodzone lub zuyte koa zbate przekadni gwnej - le wyregulowane lub nadmierne luzy w ukadzie sterowania skrzynki przekadniowej - Uszkodzony lub zuyty element mechanizmu zmiany biegw
111
Samoczynne wyczanie si biegu
Trudne wczanie biegw
- Niewaciwa regulacja lub nadmierne luzy w mechanizmie zmiany biegw Uszkodzona lub zuyta cz mechanizmu zmiany biegw - Uszkodzona tuleja prowadzca oyska wyciskowego sprzga - Zuyte synchronizatory poszczeglnych biegw - Uszkodzona lub zuyta cz w ukadzie sterowania sprzga Uszkodzona tuleja prowadzca oyska wyciskowego sprzga Zuyte synchronizatory poszczeglnych biegw - Uszkodzone koa zbate poszczeglnych biegw - Zuyty lub uszkodzony waek sprzgowy - Zuyty uszczelniacz lub uszkodzony piercie uszczelniajcy (o-ring) tulei prowadzcej oyska wyciskowego sprzga - Uszkodzona obudowa skrzynki przekadniowej lub tuleja prowadzca oyska wyciskowego sprzga - Uszkodzona obudowa skrzynki przekadniowej - Nieszczelna pokrywa wewntrznego mechanizmu zmiany biegw - Nieszczelny wcznik wiate cofania - Uszkodzone uszczelniacze posi napdowych - Uszkodzone obsady piercieni oysk mechanizmu rnicowego - Nie dokrcona lub uszkodzona pokrywa mechanizmu rnicowego
Niewaciwa synchronizacja, zgrzyty podczas wczania biegw
Wycieki oleju od strony sprzga
Wycieki oleju ze skrzynki przekadniowej Wycieki oleju z przekadni gwnej
5
5.1. Charakterystyka techniczna
Dane charakterystyczne Kolumna kierownicy Opis i wartoci liczbowe Bezpieczna, standardowo bez regulacji, w opcji z regulowanym pochyleniem kota kierownicy 3,04
UKAD KIEROWNICZY
Liczba obrotw kota kierownicy od oporu do oporu rednica koa kierownicy Przekadnia kierownicza Przeoenie cakowite Minimalny promie skrtu Przeguby kulowe Kty skrtu koa: wewntrznego zewntrznego Zbieno k: przednich tylnych Cinienie w ukadzie wspomagania Olej w ukadzie wspomagania Pojemno ukadu wspomagania
Ukad kierowniczy samochodu Daewoo Nubira skada si z nastpujcych czci: - koa kierownicy bez lub z poduszk gazow; - osony kolumny kierownicy; - kolumny kierownicy bez lub z regulacj pochylenia koa kierownicy; - wau poredniego z dwoma przegubami krzyakowymi i uszczelk otworu w przegrodzie czoowej; - zbatkowej przekadni kierowniczej ze wspomaganiem, drkami kierowniczymi i przegubami kulowymi;
385 mm Mechaniczna, zbatkowa ze wspomaganiem 16: 1 5,3 m Bezobsugowe 36130' 31,5+130' 010'
o r ioT
7500 kPa Dexron II lub Dexron III 1,0 dm3 KOLUMNA KIEROWNICY RAZEM Z KOEM KIEROWNICY 1 -koo kierownicy z poduszk gazow, 2-cylinder wycznika zaponu, 3-ukad sterowania immobilizera, 4 - przedni wspornik kolumny, 5 - tylny wspornik kolumny, 6-dwignia wcznika wycieraczek i spryskiwacza
CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA
113
WA POREDNI a-waf poredni z uszczelk otworu w przegrodzie czoowej, b - wa zamocowany do przekadni kierowniczej 1 - przegub grny, 2 - wa poredni, 3 - uszczelka otworu w przegrodzie czoowej, 4-przegub dolny
- pompy wspomagania ukadu kierowniczego, zbiornika oleju i przewodw cinieniowych poczonych z przekadni kierownicz. Kolumna kierownicy jest przykrcona do wspornika dwiema rubami i dwiema nakrtkami. ruby mocuj sztywno przedni wspornik kolumny, nakrtki za mocuj tylny wspornik poprzez specjalne podkadki bezpiecznikowe. W razie zderzenia z przeszkod, wskutek silnego nacisku przez kierujcego na koo
kierownicy, zostaj oderwane podkadki bezpiecznikowe od kolumny kierownicy, nastpuje wtoczenie zewntrznej rury kolumny na wewntrzn przez element pochaniajcy energi. Jednoczenie nastpuje zerwanie koka czcego trzpie wau z doln czci rurow i skrcenie wau. Taka kolumna kierownicy nosi nazw bezpiecznej, bowiem w czasie wypadku zmniejsza zagroenie powstania urazw u kierujcego. Drki kierownicze s poczone ze zwrotnicami za pomoc przegubw kulowych niewymagajcych adnej obsugi. Drki maj moliwo regulacji dugoci nieodzownej do ustawienia zbienoci k. Ukad kierowniczy standardowo jest wyposa-ony we wspomaganie, ktre ma na celu uatwienie skrtu przez zmniejszenie siy ko-niecznej do obrcenia kota kierownicy. Ukad wspomagania skada si z przekadni kierowniczej z wbudowanym siownikiem hydraulicznym, pompy oleju, zbiornika oleju oraz przewodw oleju. Przekadnia kierownicza jest umocowana u dou przegrody czoowej w przedziale silnika. Gdy koa jezdne samochodu s ustawione do jazdy na wprost, ukad zaworw kieruje olej napywajcy z pompy pod takim samym cinieniem na obie strony toka siownika. W chwili skrtu k otwieraj si zawory i olej jest kierowany tylko na jedn stron toka. Cinienie
PRZEKADNIA KIEROWNICZA ZAMONTOWANA NA PRZEGRODZIE CZOOWEJ (widok po wymontowaniu silnika z samochodu) 1 -zbiornik oleju ukadu wspomagania przekadni kierowniczej, 2-ruby mocowania przekadni kierowniczej, 3 -drek kierowniczy, 4 -przekadnia kierownicza
114
UKAD KIEROWNICZY
napdzana paskiem wielorowkowym od wau korbowego. Pasek nie moe si lizga przy maksymalnym cinieniu pompy, dlatego musi by waciwie nacignity. W prawym tylnym rogu przedziau silnika znajduje si zbiornik oleju zasilajcy pomp hydrauliczn. Zbiornik ma wskanik poziomu pynu z zaznaczonym poziomami (min i max).
ELEMENTY KOLUMNY KIEROWNICY BEZ REGULACJI 1 -oysko igiekowe, 2-cewka immobilizera, 3-obudowa wau kierownicy, 4-obudowa kolumny kierownicy, 5-wspornik przecznikw, 6 - kostka wycznika zaponu, 7-obudowa wycznika zaponu, 8 -wycznik zaponu, 9-wa kierownicy
5.2. Kolumna kierownicy

Kolumna kierownicy bez regulacji pochylenia koa kierownicy skada si z wau uoyskowa-nego na dwurzdowym oysku kulkowym u gry i oysku igiekowym u dou, kolumny, obudowy kolumny, do ktrej jest zamocowany kompletny wycznik zaponu i wspornik przecznikw. Kolumna kierownicy z regulacj pochylenia oleju wspomaga przesuw przekadni kierowniczej, zmniejszajc moment na kole kierownicy. Podczas skrtu k w przeciwn stron olej jest kierowany na drug stron toka i wspomaga przesuw przekadni w odwrotnym kierunku. Bardzo istotne jest precyzyjne ustawienie zaworw, aby wczay si i wyczay we waciwym momencie. W przypadku uszkodzenia pompy i braku cinienia ukad zachowuje si tak, jak ukad bez wspomagania. Maogabarytowa hydrauliczna pompa rotacyjna, umieszczona z lewej strony silnika, jest
KOLUMNA KIEROWNICY
115
koa kierownicy skada si z wau dolnego uoyskowanego na oysku igiekowym na dole, wau grnego poczonego przegubem z waem dolnym kolumny; wa grny jest uoyskowany na dwch jednorzdowych oyskach kulkowych w obudowie przegubu, kolumny, obudowy kolumny, do ktrej jest zamocowany kompletny wycznik zaponu, i wspornika przecznikw zamontowanego na obudowie przegubu.
Przegub wau umieszczony w obudowie umoliwia odchylanie grnego wau w paszczynie pionowej. oyska wau kolumny kierownicy wypenione smarem i osonite kolumn kierownicy nie wymagaj obsugi. Jeeli podczas obracania kierownicy wyczuwa si luzy lub zacicia, to wa kierownicy naley wymontowa i sprawdzi. W przegubach krzyakowych wau poredniego nie mog wystpowa luzy i zacicia.
ELEMENTY KOLUMNY KIEROWNICY Z REGULACJ 1 -oysko igiekowe, 2 - kolumna kierownicy, 3-obudowa kolumny kierownicy, 4 -cewka immobilizera, 5-dolny wa kierownicy, 6 - przegub watw kierownicy, 7 - grny wa kierownicy, 8-spryna przegubu, 9wspornik przecznikw, 10-obudowa przegubu, 11 -gniazdo spryny, 12dwignia ustawienia kierownicy, 13-kostka wycznika zaponu, 14wycznik zaponu, 15 spryna obudowy przegubu
116
UKAD KIEROWNICZY
ELEMENTY ZBATKOWEJ PRZEKADNI KIEROWNICZEJ ZE WSPOMAGANIEM 1 - drek kierowniczy zewntrzny z przegubem, 2 - przeciwnakrtka, 3 - opaska maa, 4 - osona drka kierowniczego, 5-opaska osony dua, 6-drek kierowniczy wewntrzny, 7-toczysko z zbatk, 8-piercie osadczy, 9-piercie; uszczelniajcy, 10-oysko igiekowe, 11 -wa kierownicy, 12-piercie uszczelniajcy, 13-tulejka, 14-obudowa przekadni kierowniczej, 15-osona przeciwkurzowa, 16-nakrtka, 17-piercie ustalajcy, 18-oysko kulkowe, 19 - przelotki gumowe, 20 - piercie uszczelniajcy toczyska zbatki, 21 - przewody metalowe, 22 - przegroda uszczelniajca, 23 - piercie ustalajcy przegrody uszczelniajcej i
PRZEKADNIA KIEROWNICZA I DRKI KIEROWNICZE
117
5.3. Przekadnia kierownicza i drki kierownicze

Zbatkowa przekadnia kierownicza ze wspomaganiem skada si z obudowy wewntrz ktrej znajduje si waek z zbatk i tokiem. Z zbatk wsppracuje koo zbate znajdujce si na kocu wau kierownicy. Wa kierownicy peni rwnie funkcj zaworu kierujcego olej na odpowiedni stron toka. Na obydwu kocach obudowy znajduj si osony zabezpieczajce przed dostawaniem si kurzu do zbatki i toka. Osony chroni take przeguby drkw wewntrznych. Olej do ukadu wspomagania, dopywajcy pod wysokim cinieniem z pompy do zaworu, jest kierowany metalowymi przewodami na jedn lub drug stron toka. Tok naciskany przez
DRZEK KIEROWNICZY KOMPLETNY 1 -opaska osony dua, 2osona drka kierowniczego, 3-przegub drka kierowniczego, 4 - drek kierowniczy wewntrzny, 5 opaska maa, 6 szeciokt na drku umoliwiajcy przytrzymanie drka podczas odkrcania drka zewntrznego w celu regulacji dugoci, 7 -
olej wspomaga przesuwanie si zbatki, zmniejszajc moment wymagany do skrtu koa kierownicy. Do obydwu kocw waka zbatego s wkrcone przeguby kulowe drkw kierowniczych wewntrznych. Przeguby z drkami wewntrznymi stanowi nierozbieraln cao z wasnym zapasem smaru. Przeguby drkw wewntrznych nie wymagaj adnej obsugi. Drki kierownicze wewntrzne s poczone z drkami kierowniczymi zewntrznymi za pomoc zcza gwintowego z przeciwnakrtk. Zcze gwintowane umoliwia regulacj dugoci drka kompletnego i ustawienie waciwej zbienoci k. Przeciwnakrtk zapobiega odkrcaniu si drka zewntrznego. Drki zewntrzne cz si ze zwrotnicami k przednich przegubami kulistymi. Przeguby s nieroz-
przeciwnakrtk, 8-drek kierowniczy zewntrzny, 9 - przegub drka kierowniczego zewntrznego
118
UKAD KIEROWNICZY
bieraln czci drka i maj wasny zapas smaru, dziki czemu nie wymagaj adnej obsugi w czasie eksploatacji. Przeguby drkw zewntrznych maj typow konstrukcj. Poliamidowa panewka wcinita w cylindryczny otwr i docinita pokrywk powoduje wykasowanie luzw w przegubie. Zawalcowana pokrywka uszczelnia przegub z jednej strony.
Gumowa osona kocwki zabezpiecza przegub przed zanieczyszczeniem i wod, ktre mogyby zniszczy przegub w krtkim czasie. Przeguby w przypadku uszkodzenia lub powstania luzu naley wymieni razem z drkami, w ktrych s zamontowane. W przypadku uszkodzenia oson przegubw naley wymieni osony, bowiem nieszczelne osony s
ELEMENTY WSPOMAGANIA UKADU KIEROWNICZEGO 1 - korek zbiornika oleju z wkadk i oson, 2 - zbiornik oleju, 3 - spinka, 4 - przewd elastyczny powrotny, 5 - spinka, 6metalowy przewd powrotny, 7 - przekadnia kierownicza, 8-cznik przewodw wysokiego cinienia, 9-rurka metalowa wysokiego cinienia, 10-wspornik z przelotk, 11 -przewd elastyczny wysokiego cinienia, 12-pompa wspomagania ukadu kierowniczego, 13 - przewd niskiego cinienia
DEMONTA I MONTA
119
przyczyn gwatownego zuywania si sworzni na skutek przenikania wody i piasku do wntrza przegubu. W nowych przegubach oraz w przegubach przeznaczonych do dalszej pracy przestrze pod oson powinna by wypeniona smarem.
5.4. Elementy wspomagania ukadu kierowniczego

Elementami wspomagania ukadu kierowniczego s: pompa wspomagania, zbiornik oleju, przewody metalowe i elastyczne wspomagania ukadu kierowniczego oraz przekadnia kierownicza. Rotacyjna pompa opatkowa jest zamontowana z lewej strony silnika. Jest napdzana tym samym paskiem, co alternator i sprarka klimatyzacji, jeli samochd jest wyposaony w klimatyzacj. Pompa jest nierozbieralna.
5.5. Demonta i monta ukadu kierowniczego Wymontowanie i zamontowanie kolumny kierownicy

W celu wymontowania kolumny kierownicy naley wykona nastpujce czynnoci: - odczy przewd ujemny od akumulatora; - odkrci ruby mocujce i zdj doln oraz grn oson kolumny kierownicy; - wyj przecznik wiate i kierunkowskazw, naciskajc na jego zatrzaski; - odczy zcze elektryczne od przecznika waite i kierunkowskazw; - w podobny sposb wyj przecznik wycieraczki i odczy jego zcze elektryczne; - wykrci wkrty mocujce przycisk sygnau dwikowego w kierownicy bez poduszki gazowej i wyj przycisk; - w kierownicy z poduszk gazow wyj modu sterujcy poduszk gazow; - odkrci nakrtk mocujc koo kierownicy i zdj podkadk zabezpieczajc; - oznakowa pooenie kierownicy na wale i piacie koa; - zdj kierownic za pomoc cigacza KM-210-A; - odczy przewd elektryczny wycznika immobilizera; - ustawi kluczyk wycznika zaponu w poo-
eniu ON" i wyj cylinder wycznika zaponu, naciskajc spryn zapadki; - wykrci wkrt zabezpieczajcy wycznik zaponu; - odczy przewody elektryczne i wyj wycznik zaponu; - zdj pat dolny tablicy rozdzielczej; - odczy przewody elektryczne poduszki gazowej; - wyj modu immobilizera; - wyregulowa ukad kierowniczy do jazdy na wprost; - odkrci rub mocujc przegub waka poredniego do wau kolumny kierownicy i wyj rub; - wykrci ruby mocujce przedni wspornik kolumny kierownicy; - odkrci nakrtki mocujce tylny wspornik kolumny kierownicy; - wysun wa kolumny z przegubu waka poredniego i wyj kolumn. Zamontowanie kolumny kierownicy naley wykona w odwrotnej kolejnoci czynnoci, dokrcajc ruby i nakrtki waciwymi momentami. I tak ruby przedniego wspornika i nakrtki tylnego wspornika dokrci momentem 22 N m, rub przegubu waka poredniego dokrci momentem 26 N m , wkrt zabezpieczajcy wycznik zaponu dokrci momentem 2 N m, nakrtk mocujc koo kierownicy dokrci momentem 25 N m, ruby mocujce osony kolumny kierownicy dokrci momentem 3 N m.
Wymontowanie wau kierownicy

Aby wymontowa wa kierownicy z kolumny, naley wykona nastpujce czynnoci: - wyj piercie sprysty; - zdj obudow kolumny kierownicy; - wysun wa i wycign oyska grne z obudowy kolumny, a dolne - z kolumny; - sprawdzi, czy wymontowane oyska nie s uszkodzone; oyska z wadami naley wymieni.
Wymontowanie i zamontowanie przekadni kierowniczej

W celu wymontowania przekadni kierowniczej naley wykona nastpujce czynnoci: - odczy ujemny przewd od akumulatora;
120
UKAD KIEROWNICZY
- podnie i odpowiednio podeprze samochd; - zaznaczy na wewntrznych drkach pooenie przeciwnakrtek; - odkrci nakrtki sworzni kulistych i cign sworznie cigaczem KM-507-B; - poluzowa przeciwnakrtki drkw i wykrci drki zewntrzne; - podstawi naczynie pod przekadni i wykrci przewd odprowadzajcy olej z przekadni oraz przewd doprowadzajcy olej do przekadni; - ustawi przekadni do jazdy na wprost; - oznakowa pooenie przegubu waka poredniego w stosunku do przekadni; - odkrci rub mocujc przegub i wyj rub; - odkrci ruby i nakrtki mocujce przekadni i wyj j w d. Zamontowanie przekadni kierowniczej odbywa
si w odwrotnej kolejnoci czynnoci. ruby i nakrtki mocowania przekadni naley dokrci momentem 57 N m , rub mocujc przegub waka poredniego momentem 25 N m, przewody doprowadzajcy i odprowadzajcy olej z przekadni momentem 27 N m, przeciwnakrtk drkw momentem 22 N m, a nakrtk zewntrznego sworznia kulowego momentem 60 N m.
Wymontowanie i zamontowanie elementw ukadu wspomagania

Zbiornik oleju wymontowuje si w nastpujcy sposb: - odessa olej ze zbiornika; - odkrci ruby mocujce obudow filtru powietrza i wyj j razem z przewodem filtru; - poluzowa zaciski i zdj obydwa przewody; - zsun zbiornik oleju ze wspornika.
5.6. Typowe niesprawnoci ukadu kierowniczego

Objawy Luz w ukadzie kierowniczym Przyczyny - Zapowietrzony obwd hydrauliczny wspomagania - Niewaciwe zamocowanie przekadni do nadwozia - Zuyte przeguby drkw kierowniczych - Uszkodzone lub zuyte oyska piast k przednich lub nadmierne luzy w oyskach
Zbyt wolne powracanie k do pooenia - Uszkodzona pompa ukadu wspomagania - Uszkodzone przeguby jazdy na wprost drkw kierowniczych - Uszkodzony tok w przekadni kierowniczej Niewaciwe osadzenie przecznikw wycieraczek, wiate zewntrznych i kierunkowskazw - Niewaciwe ustawienie k
Drgania na kole kierownicy podczas postoju przy maej prdkoci i w czasie skrcania Nierwnomierna sia wspomagania podczas szybkiego obracania kierownicy Brak wspomagania Stuki i haasy w ukadzie kierowniczym
- Niewaciwy nacig paska napdu pompy ukadu wspomagania Zapowietrzony obwd hydrauliczny ukadu wspomagania Uszkodzona pompa ukadu wspomagania - Niewaciwy poziom oleju w zbiorniczku wyrwnawczym Uszkodzone przewody lub niewaciwe ich uoenie Uszkodzona pompa ukadu wspomagania - Uszkodzona pompa ukadu wspomagania - Niewaciwy nacig paska napdu pompy ukadu wspomagania - Luzy w przegubach kulowych drkw kierowniczych - Poluzowane elementy mocowania przewodw elastycznych wspomagania, powodujce ich ocieranie o nadwozie - Poluzowane elementy mocowania przekadni kierowniczej
TYPOWE NIESPRAWNOCI
121
Aby zamontowa zbiornik, naley wykona wymienione czynnoci w odwrotnej kolejnoci, a ruby mocujce filtr powietrza dokrci momentem 12 N m . Nastpnie uzupeni olej w zbiorniku takim samym olejem i sprawdzi szczelno. Pomp oleju wymontowuje si nastpujco: - przekrci kluczem rub napinacza zgodnie z ruchem wskazwek zegara i zdj pasek; - podnie i odpowiednio podeprze samochd; - odkrci wkrty i zdj oson przeciwbotn; - odkrci nakrtki i zdj oson silnika; - odczy konektor sprarki klimatyzacji, odkrci ruby i zdj tylny wspornik sprarki klimatyzacji, odkrci ruby mocujce sprark do wspornika i zdj j (w wersji z klimatyzacj); - podstawi naczynie na olej; - odkrci przewd wysokocinieniowy i niskocinieniowy od pompy wspomagania ukadu kierowniczego;
- skierowa przewody do naczynia na olej; - odkrci nakrtki pompy wspomagania ukadu kierowniczego i przesun pomp na rubach dwustronnych tak, aby odkrya si grna ruba mocujca wspornik; - odkrci ruby i zdj wspornik; - odczy pomp wspomagania od wspornika, jeli to konieczne cign przyrzdem J25034-B koo pasowe pompy; montujc koo pasowe naley wcisn je na prasie. Aby zamontowa pomp, naley wykona powysze czynnoci w odwrotnej kolejnoci, dokrcajc rub wspornika pompy momentem 35 N m, nakrtki pompy momentem 20 N m, przewd wysokocinieniowy momentem 28 N m, ruby mocujce sprark klimatyzacji do wspornika momentem 35 N m, ruby mocujce tylny wspornik sprarki klimatyzacji momentem 20 N m , nakrtki osony silnika momentem 2 N m , ruby osony przeciwkurzowej momentem 1,5 N m, rub napinacza paska momentem 20 N m.
6
6.1. Zawieszenie przednie
W samochodzie Daewoo Nubira zawieszenie przednie jest niezalene na kolumnach McPhersona. Gwne elementy zawieszenia przedniego to: kolumna skadajca si z goleni, amortyzatora i spryny, zwrotnica, poprzeczka, wahacz z przegubem kulowym i drek stabilizatora z cznikami. Spryna zawieszenia, oparta na wsporniku kolumny, umoliwia spryste ugicie waha-cza, a amortyzator podwjnego dziaania tumi te ugicia. Amortyzator przeciwdziaa zbyt gwatownemu wychyleniu wahacza, zmniejszajc obcienie spryny i zapewniajc stae przyleganie koa do nawierzchni drogi. Dziki amortyzatorom drgania nadwozia s mniejsze i powolniejsze, a stateczno i kierowalno samochodu znacznie si poprawia. Na toczyskach amortyzatorw zastosowano zderzaki gumowe, ktre zabezpieczaj przed twardym uderzeniem podczas nadmiernego ugicia wahaczy, szczeglnie podczas szybkiej jazdy po nierwnej nawierzchni lub jazdy przecionym samochodem. Poczenie toczyska amortyzatora z kopuk na fartuchu przednim jest zrealizowane przez tulej elastyczn. Zwrotnica jest sztywno poczona z kolumn, a z wahaczem czy si za pomoc przegubu kulowego. Poprzeczka zawieszenia przedniego jest sztywno poczona z nadwoziem. Do poprzeczki s zamocowane wahacze. Poczenie wahacza z poprzeczk zawieszenia przedniego realizuj tuleje gumowo-metalowe o osiach pionowych.
ZAWIESZENIE I KOA
Drek stabilizatora, zamocowany do poprzeczki przedniego zawieszenia, oddziauje na kolumny poprzez czniki. Drek stabilizatora zmniejsza przechyy samochodu jadcego z du prdkoci po uku drogi lub po drodze wyboistej, zmniejsza obcienie spryn przedniego zawieszenia, zwiksza pynno ruchw nadwozia i bezpieczestwo jazdy na skutek lepszego rozkadu si na obydwa przednie koa. Poczenie drka stabilizatora z poprzeczk i cznikami oraz cznikw z kolumn s zrealizowane za pomoc elementw gumowych (tulei gumowo-metalowych). Tuleje gumowo-metalowe zapewniaj niewielki ruch czci wzgldem siebie bez polizgu w ramach sprystoci gumy. Trwao i niezmienno parametrw tulei gumowo-metalowych jest bardzo dua. Takie elastyczne, bezluzowe poczenia gwarantuj cich i bezstukow prac oraz dugotrwae, prawidowe dziaanie nie wymagajce obsugi. Dla spenienia tych wymaga poczenia gwintowe w zawieszeniu musz by dokrcane waciwym, cile okrelonym momentem. Wahacze s to skomplikowane wytoczki z grubej blachy. Do wahaczy s wcinite tuleje gumowo-metalowe i przynitowane przeguby kulowe zwrotnicy. Korpus przegubu stanowi odkuwka stalowa, do ktrej jest woona cile pasujca wkadka z tworzywa sztucznego o specjalnych wasnociach lizgowych i odpornoci na due naciski. We wkadce jest zawalcowany sworze kulisty. Otwarta strona przegubu jest zabezpieczona oson gumow.
ZAWIESZENIE PRZEDNIE CZCI ZAWIESZENIA PRZEDNIEGO 1 - pokrywka mocowania kolumny, 2 - nakrtka toczyska, 3 nakrtka oprawy mocowania grnej czci kolumny, 4-oprawa mocowania grnej czci kolumny, 5oysko kolumny, 6-grne gniazdo spryny zawieszenia, 7 - ustalacz spryny, 8 - grna podkadka spryny zawieszenia, 9 - zderzak gumowy, 10-spryna, 11 -dolna podkadka spryny zawieszenia, 12-kolumna z amortyzatorem, 13-ruby mocowania kolumny do zwrotnicy, 14-zwrotnica, 15-osona hamulca, 16-wewntrzny piercie osadczy oyska koa, 17-dwurzdowe oysko koa przedniego, 18-zewntrzny piercie osadczy oyska, 19 -piasta koa przedniego, 20-wahacz, 21 ruba mocowania wahacza do poprzeczki, 22 przednia tuleja gumowo-metalowa wahacza, 23 ruba mocowania wahacza do poprzeczki i poprzeczki do nadwozia, 24-tulejka dzielona, 25 tylna tuleja metalowo-gumowa wahacza, 26 poprzeczka przedniego zawieszenia, 27 - wkadka tumica obejmy drka stabilizatora, 28-drek stabilizatora, 29-obejma drka stabilizatora, 30ruba mocujca obejmy drka stabilizatora, 31 nakrtka mocowania cznika stabilizatora do drka stabilizatora, 32-cznik stabilizatora, 33-nakrtka mocowania cznika stabilizatora do kolumny, 34 nakrtka ruby mocowania wahacza do poprzeczki, 35 - nakrtki rub mocowania kolumny do zwrotnicy
123
124
ZAWIESZENIE I KOLA
KOMPLETNA KOLUMNA MCPHERSONA
Najistotniejsz cech przegubu kulowego jest szczelno, ktr zapewnia osona gumowa o specjalnej budowie. Osona na wikszej rednicy jest wcinita w rowek i zabezpieczona piercieniem stalowym, mniejsza rednica uszczelniajca o sworznia kulowego jest docinita do zwrotnicy. To uszczelnienie zabezpiecza przegub nawet przy najwikszych wychyleniach. Jeeli w czasie jazdy wystpio silne uderzenie w przednie koo lub po najechaniu na wysoki krawnik, zauwaymy ciganie samochodu w jedn stron albo przyspieszone zuycie przednich opon, to naley sprawdzi, czy wahacze nie ulegy odksztaceniu. Kontrola wahaczy polega na ogldzinach i sprawdzeniu, czy na powierzchniach wahaczy nie wystpuj pknicia, a cianki nie s pogite, czy przeguby kulowe nie obracaj si zbyt
ciko lub nie s zuyte, czy osony przegubw nie s uszkodzone lub pknite, czy poczenia przegubu z wahaczem oraz zwrotnic nie s obluzowane, czy tuleje gumowo-metalowe nie s zuyte, pknite i czy zachoway elastyczno. Czci uszkodzone lub zuyte naley wymieni. Poprzeczka zawieszenia przedniego, podobnie jak wahacze, jest wytoczona z grubej blachy. Poprzeczka nie moe by skrzywiona, pknita, a zgrzeiny i spoiny nie powinny mie wyrwa i pkni. Poprzeczka nie powinna mie miejscowych wgniece, a otwory nie powinny by znieksztacone. Silnie skorodowan poprzeczk z rozlegymi pkniciami naley wymieni. Spryny powinny by tej samej sztywnoci. W samochodach z silnikiem 1,6 DOHC spryny zawieszenia maj mniejsz sztywno
ZAWIESZENIE PRZEDNIE
125
POPRZECZKA ZAWIESZENIA PRZEDNIEGO Z WAHACZAMI I DRKIEM STABILIZATORA 1 poprzeczka zawieszenia przedniego, 2-drek stabilizatora, 3-cznik stabilizatora, 4-wahacz, 5przegub kulowy wahacza
ni spryny w samochodach z silnikiem 2,0 DOHC. Spryny s u dou oparte o wspornik na kolumnie, u gry opieraj si o kopuk w nadwoziu. Pomidzy grnym gniazdem spryny a kopuk znajduje si oysko oporowe, umoliwiajce swobodny obrt kolumny podczas skrcania k przednich. Spryny uszkodzone, zgite lub zbyt mikkie naley wymieni. Amortyzatory przednie s hydrauliczne, teleskopowe, podwjnego dziaania, dziaaj bezporednio na elementy zawieszenia bez udziau dodatkowych dwigni. Zawory amortyzatora zapewniaj stae tumienie drga nawet przy duych wahaniach temperatury. Amortyzatory s nierozbieraln czci kolum-ny. U dou s przykrcone rubami do zwrotnicy, u gry do nadwozia przez elastyczn opraw kolumny. Ramiona drka stabilizatora powinny by w jednej paszczynie, wkadki gumowe wspornikw nie powinny by pknite, stwardniae lub lune, a wsporniki nie powinny by pknite lub pogite. Uszkodzone czci naley wymieni. Piasta koa jest uoyskowana w zwrotnicy na jednym oysku kulkowym dwurzdowym. Jeeli oysko haasuje, ma nadmierne luzy, naley je wymontowa i wymieni.
Wymontowanie zawieszenia przedniego

Aby wymontowa zawieszenie przednie, naley: - odkrci nakrtki mocujce obydwie kolumny zawieszenia do nadwozia;
- podnie i podeprze samochd; - zdj koa jezdne; - wymontowa zacisk hamulca i zabezpieczy, aby nie wisia na przewodzie hamulcowym; - odkrci nakrtk posi napdowej; w wersji z ABS odczy przewd czujnika prdkoci koa od czujnika i od kolumny; - odczy przewd hamulcowy od wspornika kolumny; - odkrci nakrtk i odczy cznik drka stabilizatora od kolumny; - odkrci nakrtki, wyj ruby mocujce zwrotnic do kolumny i wyj kolumn; - odczy przewd hamulcowy od zwrotnicy;: - odczy drek kierowniczy, odkrci nakrtk i wyj rub zaciskow sworznia kulowego; - wysun sworze kulowy ze zwrotnicy, zdj zwrotnic uwaajc, aby nie rozcign przegubu posi; - podeprze po, odkrci nakrtk i wymontowa rub mocujc wahacz do poprzeczki zawieszenia; - wykrci rub mocujc poprzeczk i wahacz do nadwozia i wyj wahacz; - w identyczny sposb zdemontowa kolumn, zwrotnic i wahacz po drugiej stronie; - odkrci nakrtki czce czniki stabilizatora z drkiem i zdj czniki; - odkrci ruby mocujce obejmy drkw stabilizatora i zdj drek razem z wkadkami tumicymi; - wymontowa przedni rur wylotow; - odkrci nakrtk mocowania zespou napdowego do poprzeczki;
126
ZAWIESZENIE I KOA
- odkrci ruby mocujce wsporniki mocowania poprzeczki i zdj wsporniki; - odkrci ruby przednie mocujce poprzeczk i zdj j; w czasie odkrcania poprzeczk powinny podtrzymywa dwie osoby.
Demonta i monta kolumny, zwrotnicy i wahacza

W celu demontau kolumny naley: - zamontowa kolumn do napinacza spryny KM-329-A, upewniajc si, czy haki s prawidowo osadzone na sprynie; - cisn spryn; - zdj pokrywk mocowania kolumny; - odkrci nakrtk, przytrzymujc toczysko kluczem; zapamita ktowe pooenie ustalacza spryny wzgldem wspornika mocowania zwrotnicy na kocu kolumny; - wyj wszystkie czci z toczyska; - zwolni spryn, luzujc przyrzd KM-329-A i zdj spryn z podkadk. Sprawdzi wszystkie czci i zuyte lub uszkodzone wymieni. Zamontowanie kolumny zawieszenia wykonuje si w odwrotnej kolejnoci czynnoci, dokrcajc nakrtk na toczysku kolumny momentem 75 N m. W celu demontau oyska piasty koa naley: - z wymontowanej zwrotnicy odkrci rub ustalajc tarcz hamulcow na piacie i zdj tarcz; - wyj wewntrzny piercie osadczy; - wycign piast cigaczem; - wykrci ruby i zdj oson hamulca; - wyj zewntrzny piercie osadczy;
- wycisn oysko cigaczem i oczyci otwr zwrotnicy. W celu zamontowania oyska piasty koa naley naley wykona czynnoci w odwrotnej kolejnoci, dokrcajc rub ustalajc tarcz hamulcow na piacie momentem 4 N m. W celu demontau i montau wahacza naley: - przewierci gwki nitw wiertem o rednicy 12 mm i wybi nity przebijakiem; - zaoy nowy przegub; - przykrci go rubami i dokrci nakrtki momentem 65 N m; - wycisn tuleje gumowo-stalowe na prasie, stosujc cigacz-ustalacz KM-158; - zamontowa nowe tuleje i wcisn je tym samym cigaczem-ustalaczem KM-158.
Zamontowanie zawieszenia przedniego

Kolejno czynnoci: - przyoy poprzeczk do nadwozia i przykrci ruby przednie i tylne; - zaoy wsporniki mocowania poprzeczki i przykrci ruby, dokrci ruby tylne mocujce poprzeczk momentem 196 N m , dokrci ruby mocujce wsporniki mocowania poprzeczki momentem 114 N-m, dokrci ruby przednie mocujce poprzeczk momentem 47 N m; - zamontowa cznik zespou napdowego do poprzeczki; - woy rub i dokrci nakrtk mocowania zespou napdowego do poprzeczki momentem 169 N m ; - zaoy drek stabilizatora razem z wkadkami tumicymi oraz obejmami i wkrci ruby; - przyczy czniki do drka i dokrci nakrtki momentem 47 N m; - dokrci ruby mocujce obejmy momentem 22 N m; - zamontowa przedni rur wylotow; - woy wahacz do poprzeczki i wkrci rub mocujc poprzeczk do nadwozia nie dokrcajc jej; - woy rub mocujc wahacz do poprzeczki zawieszenia i dokrci nakrtk momentem 110 N m ;
DEMONTA KOLUMNY ZAWIESZENIA PRZEDNIEGO ZA POMOC NAPINACZA SPRYNY
ZAWIESZENIE TYLNE
127
- wsun kocwk napdow posi do piasty; - poczy przegub kulowy wahacza ze zwrotnic; - woy rub zaciskow, nakrci nakrtk i dokrci j momentem 60 N * m; - zamontowa drek kierowniczy do zwrotnicy; - zamontowa zacisk hamulca i przewd hamulcowy na zwrotnicy; - nakrci nakrtk na kocwk posi napdowej i dokrci momentem 150 N * m; - wmontowa kolumn MacPherson, poczy kolumn ze zwrotnic, woy ruby i dokrci nakrtki momentem 100 N * m; - poczy czniki stabilizatora z kolumn, nakrci nakrtk i dokrci momentem 47N-m; - przymocowa przewd hamulcowy do wspornika kolumny; w wersji z ABS przymocowa przewd czujnika ABS do kolumny i i przyczy do czujnika; - zaoy koo; powtrzy czynnoci montau wahacza, zwrotnicy i kolumny dla drugiej strony samochodu; - opuci samochd; - przykrci nakrtki mocujce kolumny do nadwozia i dokrci je momentem 30 N * m.
6.2. Zawieszenie tylne

Zawieszenie tylne jest niezalene na kolumnach resorujcych z trzema wahaczami dla kadego koa. Gwne elementy zawieszenia tylnego to: kolumna z amortyzatorem i spryn, zwrotnica, poprzeczka, dwa wahacze poprzeczne i wahacz wzduny oraz drek stabilizatora z cznikami. Wszystkie poczenia wahaczy, amortyzatorw, drka reakcyjnego i cznikw s zrealizowane za porednictwem elementw gumowych (tulei gumowo-metalowych). Dziki takiemu rozwizaniu prawidowo zmontowane zawieszenie jest stabilne i nie wymaga adnej obsugi. Wahacze wzdune przenosz wzdune obcienia tylnych k, wynikajce z hamowania samochodu, dziki czemu wahacze poprzeczne przenosz tylko obcienia poprzeczne. Amortyzatory i drek stabilizatora speniaj identyczne zadania, jak w zawieszeniu przednim, czyli agodz wychylenia nadwozia spowodowane jazd po nierwnociach lub na ukach drogi. Zderzaki gumowe na toczyskach amortyzatorw niweluj twarde uderzenia podczas nadmiernego ugicia wahaczy.
ZAWIESZENIE TYLNE BEZ KOLUMN MCPHERSONA 1 -poprzeczka zawieszenia tylnego, 2-drek stabilizatora, 3-zwrotnica, 4 - wahacz wzduny, 5wspornik mocowania wahacza wzdunego, 6 przewd elektryczny czujnikw prdkoci koa, 7tylny wahacz poprzeczny, 8-przedni wahacz poprzeczny
128
ZAWIESZENIE I KOA
Zawieszenie tylne, podobnie jak przednie, jest typu kolumnowego. Rnica polega na zastosowaniu trzech wahaczy do kadego koa, oysk stokowych w piacie tylnego koa, innego sposobu ustawiania zbienoci k, a tuleje gumowo-metalowe maj osie poziome. Ponadto poprzeczka tylnego zawieszenia ma inny ksztat ni w zawieszeniu przednim, a kolumna nie ma oyska oporowego. Spryny tylnego zawieszenia i amortyzatory maj inne charakterystyki ni w zawieszeniu przednim. Jeeli w zawieszeniu tylnym po-jawi si nadmierne haasy, luzy k lub za-
15
24
CZCI ZAWIESZENIA TYLNEGO 1 -nakrtka oprawy mocowania grnej czci kolumny, 2-pokrywka mocowania kolumny, 3-nakrtka toczyska, 4oprawa mocowania grnej czci kolumny, 5-grne gniazdo spryny zawieszenia, 6-grna podkadka spryny zawieszenia, 7-spryna, 8-dolna podktedka spryny zawieszenia, 9-osona przeciwpyowa amortyzatora kolumny, 10-zderzak gumowy, 11 -kolumna z amortyzatorem, 12-ruby mocowania kolumny do zwrotnicy, 13-zwrotnica, 14 ruba mocujca wahacz wzduny do wspornika, 15 - wspornik mocowania wahacza wzdunego, 16 - nakrtka ruby mocujcej wahacz wzduny do wspornika, 17-wahacz wzduny, 18-ruba mocujca wahacz wzduny do zwrotnicy, 19-nakrtki rub mocowania kolumny do zwrotnicy, 20-drek stabilizatora, 21 -podkadki rub mocujcych wahacz poprzeczny, 22 - ruba mocujca wahacz poprzeczny przedni do zwrotnicy, 23 - tylny wahacz poprzeczny, 24 - ruba
KOLA I OGUMIENIE
129
obserwujemy przyspieszone nierwnomierne zuycie, to naley sprawdzi zawieszenie, wymieni wadliwe czci i prawidowo ustawi zbieno k.
Wymontowanie zawieszenia tylnego

Aby wymontowa tylne zawieszenie, naley: - wyj wykadzin baganika zakrywajc nakrtki mocujce kolumn resorujc; w wersji kombi wyj osony wnk k; - odkrci nakrtki mocujce kolumny resorujce zawieszenia; - podnie i odpowiednio podeprze samochd; - zdj koa; - odczy link hamulca postojowego; - wyj zatrzask utrzymujcy przewd hamulca we wsporniku kolumny i odczy przewd; - odkrci nakrtk mocujc cznik stabilizatora do kolumny oraz do drka stabilizatora i zdj cznik; - odkrci nakrtki i wyj ruby mocujce kolumn do piasty; - opuci kolumn w d i wyj j z samochodu; w wersji z ABS odczy czujnik prdkoci koa; - zdj zacisk tylnego hamulca tarczowego; - wykrci ruby mocujce wahacze poprzeczne do piasty; - wykrci rub mocujc wahacz wzduny do piasty i wyj piast; - odkrci rub mocujc wahacz wzduny do wspornika i zdj wahacz; - odkrci ruby mocujce wspornik do nadwozia i zdj wspornik, w wersji z ABS zdj oson i przewody czujnika prdkoci koa; - odkrci rub czc przedni wahacz poprzeczny do poprzeczki i zdj ten wahacz; - zaznaczy pooenie tulejki mimorodowej w stosunku do poprzeczki i tulejki wahacza; - odkrci rub czc tylny wahacz po przeczny do poprzeczki i zdj ten wahacz;
- odkrci nakrtk mocujc cznik stabilizatora do drka stabilizatora i odczy cznik; - odkrci ruby mocujce obejmy obsad drka stabilizatora i zdj drek; - odkrci ruby czce oson przewodu wlewu paliwa i zdj przeson; - odkrci ruby mocujce poprzeczk do nadwozia i zdj poprzeczk. Kolumn zawieszenia tylnego demontuje si podobnie, jak zawieszenia przedniego.
Zamontowanie zawieszenia tylnego

Monta zawieszenia tylnego przeprowadza si wykonujc czynnoci w odwrotnej kolejnoci i zachowujc odpowiednie momenty dokrca1 nia rub, i tak: ruby mocujce poprzeczk do nadwozia dokrci momentem 93 N m, ruby mocujce obejmy obsad drka stabilizatora momentem 20 N m, nakrtk mocujc cznik stabilizatora do drka stabilizatora i do kolumny momentem 44 N m, ruby czce wahacz poprzeczny do poprzeczki momentem 75 N m, ruby mocujce wspornik wahacza wzdunego do nadwozia momentem 93 N m, rub mocujc wahacz wzduny do wspornika momentem 100 N m , rub mocujc wahacz wzduny do zwrotnicy momentem 93 N m, nakrtki mocujce kolumn ze zwrotnic momentem 100 N m , nakrtki mocujce kolumn do nadwozia momentem 30 N m
6.3. Koa i ogumienie

Koa stalowe skadaj si z profilowanej obrczy, wykonanej z tamy stalowej, zgrzanej punktowo z tarcz wytoczon z blachy stalowej. Tarcza z otworami wentylacyjnymi jest umocowana do piasty przedniej lub tylnej czterema rubami z nakrtkami stokowymi. Waciwe ustawienie k na konierzach mocujcych zapewnia centralny otwr w kole.
mocujca tylny wahacz poprzeczny do poprzeczki, 25-tulejka mimorodowa regulacji zbienoci tylnych k, 26-ruba mocujca obejmy drka stabilizatora, 27 - obejma drka stabilizatora, 28 - wkadka tumica obejmy drka stabilizatora, 29-nakrtka mocowania cznika stabilizatora do kolumny, 30-drek stabilizatora, 31 -nakrtka mocowania cznika stabilizatora do kolumny, 32 - ruby mocowania poprzeczki do nadwozia, 33 - poprzeczka tylnego zawieszenia, 34 - ruba mocujca wahacz poprzeczny przedni do poprzeczki, 35 -wahacz poprzeczny przedni, 36 -ruba mocujca wahacz poprzeczny tylny do zwrotnicy
130
ZAWIESZENIE I KOA
Nakrtki stokowe razem ze stokowymi otworami w tarczach k umoliwiaj prawidowe przykrcenie koa i zabezpieczaj przed odkrcaniem si nakrtek. Na koa jest zaoone niskocinieniowe ogumienie o wymiarach podanych w charakterystyce technicznej. Waciwie dobrane ogumienie i dobry jego stan oraz prawidowe cinienie wpywaj w znacznym stopniu na trwao elementw ukadw zawieszenia i kierowniczego samochodu oraz pozwalaj unikn lizgania si samochodu podczas hamowania i jazdy po uku drogi. Ogumienie, poza wymiarami, ma wiele wanych parametrw, ktrymi naley si kierowa przy doborze opon. Obserwacja szybkoci i sposobu zuywania si opon pozwala wykry wiele powanych niesprawnoci samochodu. W samochodach o niewyrwnowaonych koach w czasie jazdy z wiksz prdkoci odczuwa si wibracje lub tzw. trzepotanie koa" oraz drgania koa kierownicy. Drgania niewyrwnowaonych k
Charakterystyka techniczna k
Dane charakterystyczne Rozmiar obrczy Rozmiar opony Maks. rednica opony Obwd opony Maks. szeroko opony Stosowanie acuchw przeciwpolizgowych Odlego osi obrczy od tarczy (off-set) Cinienie w ogumieniu: - obcienie 3 osoby przd ty - obcienie pene przd ty Standardowe Dopuszczalne, nie stosowane w Polsce 6J x 15 195/55R15 604 1453,8 mm 204 mm dopuszczalne
5,5J x 14 185/65R14 606 1463,8 mm 192 mm dopuszczalne
49 mm 210 kPa 210 kPa 240 kPa 240 kPa
54 mm 210 kPa 210 kPa 240 kPa 240 kPa
OZNACZENIA NA OPONIE 1 - rozmiar opony: 185 - szeroko opony w mm, 65 -wskanik profilu opony (seria 65), R-oznaczenie radialnej konstrukcji opony, 15-rednica osadzenia na obrczy (w calach); 2-TC DBICA-producent wyrobu; 3-TUBELESS: opona bezdtkowa; 4-020701 E8: znak homologacji; 5-88: indeks nonoci; 6-T: symbol prdkoci; 7-RADIAL: opona radialna; 8 -D-164: D -drogowa rzeba bienika, 164 - numer rzeby bienika; 9 - oznaczenie klasy jakoci opony wg normy UTQG; 10 -opis budowy wewntrznej opony; 11 - MAX PRESS 300 kPa: warto maksymalnego cinienia eksploatacji; 12 -MAX LOAD 560 kg: warto maksymalnego dopuszczalnego obcienia eksploatacji, 13 - wartoci dotycz Kanady i USA; 14 - nazwa opony; 15-wyrb wykonany w RP; 16-kod zgodny z wymogami norm USA; 17 - numer opony (kod daty produkcji): 14-kolejny tydzie roku produkcji, 9-ostatnia cyfra roku produkcji; 18-wyrb wykonany zgodnie z PN; 19-gat. wyrobu; 20 - nr formy, w ktrej wykonano opon; 22-TWI: wskanik zuycia bienika
KOLA I OGUMIENIE
131
samochodu powoduj przyspieszone zuycie opon, przegubw i elementw gumowo-metalowych mocowania zawieszenia. Niewyrwnowaenie k wynika z nastpujcych przyczyny: - bicia bocznego k; - bicia promieniowego wywoanego mimorodowoci opony lub obrczy; - nierwnomiernego rozmieszczenia masy wzgldem osi obrotu.
Dopuszczalne bicie koa i opony

Dane charakterystyczne Bicie promieniowe Bicie boczne Koa stalowe 0,8 mm 1 mm Koa stopowe 0,8 mm 0,8 mm Opona 1,5 mm 1,5 mm
Pomiar bicia koa

Przed przystpieniem do wyrwnowaenia koa naley sprawdzi bicie boczne i promieniowe k. Sprawdzenie bicia koa mona wykona po wymontowaniu koa z samochodu lub w samochodzie za pomoc odpowiedniego uchwytu, np. na wywaarce. W tym celu naley zamocowa czujnik mikrometryczny i obracajc opon rk odczyta wskazanie czujnika na rodku bienika. Nastpnie zmierzy bicie boczne po zewntrznej stronie opony jak najbliej bienika. Bicie boczne, zwizane z odksztaceniem obrczy. powstaje najczciej przy gwatownym najechaniu na przeszkod (najczciej wysoki krawnik). Tarcze k nie powinny by skorodowane, popkane lub odksztacone. Opony nie mog mie spka, wybrzusze, rozwarstwie, a gboko rowkw bienika nie powinna by mniejsza ni 1,5 mm. Opon, ktrej bicie boczne przekracza 1,5 mm naley przeoy na inne koo i ponownie sprawdzi bicie. Jeeli
bicie utrzymuje si nadal powyej dopuszczalnego, naley wymieni opon.
Wy rwnowaenie k
Wszystkie koa powinny by wyrwnowaone. Wyrwnowaenie mona przeprowadzi na samochodzie, co umoliwia skorygowanie wibracji spowodowanej niewyrwnowaeniem tarczy lub bbna hamulcowego. W tym przypadku nie wolno dopuci, aby koo w czasie badania zwisao swobodnie, gdy w przegubach pracujcych na maksymalnych ktach ugicia mog wystpi wibracje, pknicie osony przegubu lub uszkodzenie przegubu. Nie wolno swobodnego koa rozpdza silnikiem powyej 55 km/h odczytanych na liczniku kilometrw samochodu bowiem przy zatrzymanym drugim kole licznik wskazuje poow rzeczywistej prdkoci koa. Jeeli wyrwnowaamy koo na wywaarce, naley wyrwnoway z wiksz dokadnoci
SPRAWDZANIE BICIA KOA 1 - osadzenie opony, 2 wewntrzna strona opony, 3 - rodek bienika, 4 miejsce pomiaru bicia bocznego, 5-strona zewntrzna
SPOSB MOCOWANIA CIARKW WYRWNOWAAJCYCH KOO 1 - rodek obrczy, 2 - wewntrzna krawd obrczy, 3-ciarek przyklejony na krawdzi obrczy, 4 - przyklejony ciarek wyrwnowaania dynamicznego, 5 - przyklejony ciarek wyrwnowaania statycznego
132
ZAWIESZENIE I KOLA
(zwykle 3,5 g). Do wyrwnowaania k su ciarki przyklejane do obrczy. W celu zwikszenia atrakcyjnoci sprzedawa-nych samochodw przewidziano jako dodat-kowe wyposaenie koa odlewane ze stopw lekkich.
Cinienie w ogumieniu
Cinienie w ogumieniu wymaga staej kontroli, gdy nadmierne powoduje pogorszenie amortyzacji i przyspieszone zuycie opony na rodku bienika. Zbyt niskie cinienie powoduje wiksze opory ruchu, zwikszone zuycie paliwa, pisk opon na zakrtach i zwikszone zuycie bienika po zewntrznych stronach. Dla zapewnienia bezpieczestwa zuycie opon na jednej osi powinno by zblione do siebie. Fabrycznie nowe samochody s wyposaone
w opony wielosezonowe, jednak dla wikszego bezpieczestwa zaleca si stosowanie w okresie zimowym opon specjalnie przystosowanych do tej pory roku. Dopuszcza si rwnie stosowanie acuchw przeciwpolizgowych, ktre naley zakada przede wszystkim na koa napdzane. acuchy powinny by dobrane do posiadanego ogumienia i zamontowane zgodnie z zaleceniem producenta acuchw.
Wymiana koa
Kolejno czynnoci jest nastpujca: - poluzowa nakrtki mocujce koo; - podnie i odpowiednio podeprze samochd; - odkrci nakrtki mocujce koo; - zdj koo; - oczyci powierzchnie przylegania koa do tarczy lub bbna;
6.4. Typowe niesprawnoci zawieszenia i k

Objawy Samochd nie utrzymuje kierunku - ciga" w jedn stron Przyczyny - Niewaciwe cinienie w ogumieniu Znaczne zuycie jednej opony - Nieprawidowo ustawiona zbieno k - Odksztacona lub pknita spryna zawieszenia - Uszkodzone lub zuyte sworznie kulowe zawieszenia i drkw kierowniczych - Zuyte amortyzatory - Niewaciwie wyregulowana przekadnia kierownicza - Blokowanie jednego hamulca
Samochd nie utrzymuje kierunku podczas hamowania - ciga" w jedn stron
- Wadliwe dziaanie hamulcw - Nadmierne zuycie lub luzy oysk w piastach - Niejednakowy kt wyprzedzenia osi sworznia zwrotnicy prawego i lewego koa - Poluzowane mocowanie drka stabilizatora, kolumn lub wahaczy Odksztacone lub pknite spryny zawieszenia - Zuyte amortyzatory - Przecienie samochodu - Zuyte amortyzatory - Odksztacone lub pknite spryny - Niewaciwe lub zatarte amortyzatory Niewaciwe lub zbyt twarde spryny - Zuyte amortyzatory - Odksztacone lub pknite spryny - Przeciony samochd
Znaczne przechyy samochodu na zakrtach
Zawieszenie zbyt mikkie Zawieszenie zbyt sztywne Dobijanie zawieszenia
TYPOWE NIESPRAWNOCI Objawy Utrudniony obrt koa kierownicy Przyczyny - Nadmierne obcienie wstpne ukadu kierowniczego Niewaciwe cinienie w ukadzie kierowniczym Zakleszczanie lub zacinanie w ukadzie kierowniczym Poluzowane mocowanie przekadni kierowniczej - Zatarte przeguby zawieszenia lub drkw kierowniczych Nieprawidowa regulacja przekadni kierowniczej Nieprawidowe ustawienie k przednich
133
Utrudniony powrt k do jazdy na wprost
Haas w zawieszeniu
- Zuyte lub zatarte przeguby zawieszenia lub drkw kierowniczych Zuyte lub poluzowane mocowania tulei gumowo-metalowych Poluzowane mocowanie drka reakcyjnego - Poluzowane mocowanie k - Poluzowane osony k - Zuyte amortyzatory lub poluzowane mocowanie kolumn - Nieprawidowe ustawienie spryn zawieszenia - Brak wyrwnowaenia k - Nadmierne bicie piasty k Nadmierne bicie tarcz lub bbnw hamulcowych Nadmierne bicie koa lub ze zamocowanie koa - Zuyte sworznie zawieszenia lub drkw kierowniczych - Nieprawidowe ustawienie k - Niewaciwe cinienie w ogumieniu - Niewyrwnowaone koa - Uszkodzone lub zuyte amortyzatory Pknite lub osabione spryny zawieszenia - Nieprawidowe ustawienie k - Nadmierne bicie k - Uszkodzone lub zuyte amortyzatory - Zuyte lub poluzowane oyska w piastach - Zuyty przegub kulowy zawieszenia
Drganie nadwozia, wstrzsy i wibracje
Nadmierne lub nierwnomierne zuycie opon
Miejscowe zuycie bienika
- zaoy koo i lekko przykrci nakrtki stokowe w kolejnoci 1-3-4-2 (na krzy); - opuci samochd i dokrci nakrtki rwnie na krzy momentem 90 N m. Niesprawne dziaanie zawieszenia objawia si zbaczaniem samochodu z zamierzonego kierunku jazdy (ciganie), nierwnomiernym lub nadmiernym zuywaniem si opon, zym prowadzeniem samochodu, nadmiernym bujaniem lub przechyami oraz stukami w zawieszeniu. Przyczyny tych niesprawnoci to nieprawidowe cinienie w ogumieniu, nieprawidowa regulacja zawieszenia, niewyrwnowaenie k, odksztacenie wahaczy, drkw stabilizatora, spryn, pknicie lub odksztacenie poprzeczek zawieszenia, zuyte amortyzatory.
6.5. Ustawienie k
W celu zapewnienia stabilnej jazdy, pewnoci skrtu, rwnomiernoci hamowania i minimalnego zuycia ogumienia samochodu koa jezdne musz by prawidowo ustawione, to znaczy, e musz by zachowane waciwe kty ustawienia k. Kt pochylenia koa jest to kt zawarty midzy paszczyzn koa a paszczyzn pionow rwnoleg do osi samochodu. Jeli grna cz k jest odchylona na zewntrz, to kt okrelany jest jako dodatni. Kt wyprzedzenia osi sworznia zwrotnicy wystpuje tylko przy koach skrtnych. Jest to
134
ZAWIESZENIE I KOLA
KTY USTAWIENIA K SAMOCHODU B A = 0 + 1 0 ' D-C = 07' 10'
kt zawarty midzy osi sworznia zwrotnicy a paszczyzn pionow przechodzc przez o przednich k. Osi sworznia zwrotnicy jest prosta przechodzca przez o oyska oporowego kolumny i o kuli sworznia zwrotnicy. Jeeli grny koniec sworznia jest odchylony ku tyowi samochodu, to kt okrelany jest jako dodatni. Dodatni kt wyprzedzenia osi sworznia zwrotnicy wpywa na utrzymanie k przednich w pooeniu do jazdy na wprost oraz na samoczynny powrt k przednich do jazdy na wprost po wyjciu z zakrtu. Kt pochylenia koa i wyprzedzenia sworznia zwrotnicy s zapewnione konstrukcyjnie i nie
przewidziano regulacji tych ktw. Jeeli zmierzone kty wykazuj nadmierne odchyki, naley sprawdzi, czy elementy zawieszenia nie s uszkodzone, zgite, wgniecione lub poluzowane. Czci niesprawne naley naprawi lub wymieni. Jeeli przyczyn niewaciwych ktw jest nadwozie samochodu, naley je naprawi. Zbieno jest to wzajemne ustawienie k jednej osi w taki sposb, e odlego midzy krawdziami obrczy z przodu jest mniejsza ni z tyu. Pomiar naley wykona na poziomie paszczyzny przechodzcej przez o koa.
USTAWIENIE K Dane charakterystyczne Koa przednie - kt pochylenia koa zbieno k - kt wyprzedzenia osi sworznia zwrotnicy Kola tylne - kt pochylenia koa zbieno k - kt wyprzedzenia osi sworznia zwrotnicy Warto liczbowa -24' 45' 010' 3 45'
135
Waciwie ustawiona zbieno gwarantuje wykasowanie luzw zawieszenia i ustawienie k w czasie poruszania si samochodu w kierunku jazdy na wprost. Zbieno podana w danych technicznych dotyczy nowego samochodu. Z czasem, gdy luzy zawieszenia zwikszaj si, naley ustawia wiksz zbieno. Zbieno k przednich naley regulowa wyduajc lub skracajc drki kierownicze przy koach ustawionych symetrycznie do osi wzdunej samochodu. Zbieno k tylnych naley regulowa przez zmian pooenia punktu mocowania wahacza tylnego w poprzeczce. Wahacz tylny jest zamocowany na tulejce mimorodowej, ktra obracana kluczem powoduje zblienie lub oddalenia punktw mocowania wahaczy tylnych od osi samochodu. Podczas regulacji zbienoci koa powinny by ustawione symetrycznie do osi wzdunej samochodu, a samochd odpowiednio obciony, to znaczy musi mie dwch pasaerw na przednich siedzeniach.
-50'45' 07' 10'
Dopuszczalna rnica midzy ktami k Kt pochylenia koa koa przednie - koa tylne Zbieno - koa przednie - koa tylne Kt wyprzedzenia osi sworznia zwrotnicy koa przednie - koa tylne maks. 1 maks. 30' maks. 15'
maks. 1
7
Ukad hamulcowy skada si z hamulca zasadniczego (roboczego), hamulca pomocniczego (awaryjnego) i hamulca postojowego. Hamulec zasadniczy, dwuobwodowy, w ukadzie krzyowym, jest sterowany pedaem, ktry przez podcinieniowe urzdzenie wspomagajce uruchamia dwuobwpdow pomp hydrauliczn. Ukadem krzyowym nazywa si rozwizanie, w ktrym kady obwd uruchamia hamulce w dwch koach po przektnej samochodu, np. przednie lewe i tylne prawe lub odwrotnie. Hamulec pomocniczy jest realizowany przez ten z obwodw hamulca zasadniczego, ktry nie uleg awarii. Hamulec postojowy jest sterowany dwigni w ukadzie niezalenym. Pompa hamulcowa jest zasilana pynem ze zbiorniczka umieszczonego na pompie hamulcowej. Korek zbiorniczka spenia rol sygnalizatora ubytku pynu hamulcowego w ukadzie. Pompa hamulcowa toczy odpowiednie dawki pynu hamulcowego rwnoczenie do obydwu obwodw. W przypadku uszkodzenia jednego z obwodw, drugi obwd zachowuje sprawno. Podcinieniowe urzdzenie wspomagajce hamulcw, podczone do kolektora dolotowego
UKAD HAMULCOWY
silnika, zwiksza si nacisku na peda hamulca, powodujc skuteczne hamowanie przy nacisku na peda hamulca z niedu si. Przy nie pracujcym silniku urzdzenie to przestaje dziaa i skuteczno hamowania wymaga zwikszenia siy nacisku na peda hamulca. Zaciski hamulcowe razem z tokami oddziauj na nakadki cierne, ktre naciskajc na tarcze hamulcw poczone z piastami k wywouj siy hamujce. Po ustpieniu cinienia nakadki s odsuwane od tarczy kadorazowo na t sam odlego, bez wzgldu na grubo nakadek. W ten sposb jest utrzymywany stay luz midzy nakadkami i tarczami. Eliminuje to potrzeb okresowych regulacji. Nakadki cierne w przypadku zuycia podlegaj wymianie. Hamulec postojowy, sterowany dwigni poprzez ukad cigien i linek, dziaa mechanicznie na szczki k tylnych. Hamulec ten spenia rol hamulca pomocniczego w przypadku uszkodzenia obydwu ukadw hamulcw hydraulicznych. Zastosowany ukad samoregulacji zapewnia sta sprawno hamulca niezalenie od zuycia szczk hamulcowych.
7.1. Charakterystyka techniczna hamulcw

Dane charakterystyczne Hamulec zasadniczy (roboczy) Opis lub wartoci liczbowe Hydrauliczny na 4 koa, dwuobwodowy, krzyowy, z automatyczn regulacj luzu, kontrol ubytku pynu hamulcowego i ze wspomaganiem, hamulce przednie tarczowe z wentylowanymi tarczami, tylne bbnowe lub tarczowe, z zaciskami pywajcymi i pojedynczym cylindrem oraz tarczami penymi
CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA Dane charakterystyczne Hamulec pomocniczy (awaryjny) Hamulec postojowy Tarcza hamulcowa przednia: rednica zewntrzna grubo nominalna tarczy grubo minimalna tarczy bicie boczne Bben hamulcowy: - rednica wewntrzna nominalna maksymalna rednica wewntrzna po naprawie - bicie dopuszczalne mierzone na rednicy wewntrznej Tarcza hamulcowa tylna do samochodw z silnikiem 2,0 DOHC: rednica zewntrzna - grubo nominalna tarczy - grubo minimalna tarczy Bicie boczne rednica szczki hamulca rcznego Opis lub wartoci liczbowe Jeden z obwodw hamulca roboczego Mechaniczny, dziaajcy na bbny k tylnych, z automatyczn regulacj luzu 265,00 mm 24,00 0,01 mm 22,00 mm 0,03 mm
137
200,00 0,05 mm 201,00 mm 0,05 mm
258,00 mm 10,40 0,01 mm 8,40 mm 0,10 mm 167,6-167,8 mm
Pompa hamulcowa: - silnik 1,6 DOHC: nominalna rednica cylindra maksymalna rednica cylindra - silnik 2,0 DOHC: nominalna rednica cylindra maksymalna rednica cylindra Zacisk hamulcowy: - silnik 1,6 DOHC: minimalna rednica toka (przd) - silnik 2,0 DOHC: minimalna rednica toka zacisku (przd) minimalna rednica toka zacisku (ty) rednica cylinderka hamulca tylnego bbnowego: nominalna - maksymalna Grubo nakadki ciernej (przd) Grubo okadziny ciernej na szczce Grubo okadziny ciernej na wkadce hamulcowej tylnej Podcinieniowe urzdzenie wspomagajce hamulcw: rednica cylindra podcinienia - stopie wzmocnienia urzdzenia wspomagajcego
22,22 mm 22,29 mm 23,81 mm 23,86 mm
54,00 mm 57,00 mm 35,00 mm
19,05 mm 19,11 mm min. 7 mm min. 0,5 mm min. 2 mm 228,6 mm (9") 5,0: 1
138
UKAD HAMULCOWY
UKAD HAMULCA ZASADNICZEGO a-bez ABS, b-z ABS 1 -elastyczny przewd tylnego prawego koa, 2-sztywny przewd tylnego prawego koa, 3-dugi sztywny przewd tylnego prawego koa, 4-sztywny przewd przedniego prawego koa, 5-elastyczny przewd przedniego prawego koa, 6-sztywny przewd przedniego lewego koa, 7-elastyczny przewd przedniego lewego koa, 8-cznik przewodw, 9-pompa hamulcowa z urzdzeniem wspomagajcym, 10-dugi sztywny przewd tylnego lewego koa, 11 -sztywny przewd tylnego lewego koa, 12-elastyczny przewd tylnego prawego koa, 13-modulator
7.2. Peda hamulca, wspornik pedau i wcznik wiate hamowania

Wspornik pedau hamulca, przykrcony do przegrody czoowej pod tablic rozdzielcz, suy do zamocowania pedau hamulca i wcznika wiate hamowania. Jeeli peda hamulca stawia nadmierny opr, zacina si, nie powraca
do waciwego pooenia lub nie wiec si wiata hamowania, naley wymontowa wcznik lub peda w nastpujcy sposb: - wymontowa oson tablicy rozdzielczej; - wycign zcze elektryczne; - przekrci i wycign wcznik wiate hamowania; - zdj piercie i wyj sworze strzemienia popychacza urzdzenia wspomagajcego hamulcw;
ZESPL PEDAU, PRZEWODY I SYGNALIZATOR UBYTKU PYNU
139
PEDA HAMULCA 1 - spryna pedau hamulca, 2-sworze strzemienia popychacza urzdzenia wspomagajcego, 3 - peda hamulca, 4 - nakadka pedau hamulca, 5 - piercie zabezpieczajcy sworze strzemienia, 6-wcznik wiate hamowania, 7 -wspornik pedau hamulca, 8-sworze sprzga
- odkrci nakrtk, zdj podkadk, wyj rub i zdj peda; - zdj z pedau spryn i nakadk. Podczas montau naley postpowa w odwrotnej kolejnoci, pamitajc o oczyszczeniu i posmarowaniu smarem czci wsppracujcych ze sob oraz o dokrceniu nakrtki ruby pedau momentem 18 N m.
7.3. Przewody, zczki i sygnalizator ubytku pynu hamulcowego

Przewody, zczki i sygnalizator ubytku pynu hamulcowego nie wymagaj obsugi, ale dokadne sprawdzenie przewodw pynu hamul-
cowego jest czynnoci wan, pozwalajc unikn uszkodze lub niesprawnoci ukadu hamulcowego. Podczas sprawdzania ukadu hamulcowego naley: - upewni si, czy sztywne przewody hamulcowe s w dobrym stanie, czy nie maj zgniece, pkni i s odpowiednio oddalone od ostrych krawdzi nadwozia, ktre mogyby je uszkodzi; - sprawdzi, czy gumowe przewody hamulcowe zbrojone tkanin nie maj stycznoci z olejem lub smarem mineralnym, ktre rozpuszczaj gum; - nacisn energicznie na peda hamulca i sprawdzi, czy nie zwiksza si rednica
140
UKAD HAMULCOWY
Jeli nakadki i tarcze hamulcowe s nowe, to poziom pynu w zbiorniczku powinien siga znaku max". W miar zuywania si nakadek hamulcowych poziom pynu hamulcowego si obnia. Jeeli poziom pynu hamulcowego obniy si do niebezpiecznego, pywak opadnie, zwierajc styki i zawiecajc lampk kontroln w zestawie wskanikw. Gdy zawieci si lampka kontrolna, naley upewni si, czy dwignia hamulca rcznego jest cakowicie opuszczona i wycza lampk kontroln. Jeli lampka wieci si cigle, naley zatrzyma samochd i sprawdzi, czy poziom pynu w zbiorniczku jest prawidowy. Jeli poziom pynu hamulcowego jest zbyt niski, mona go uzupeni i sprawdzi, czy hamulce daj poczucie pewnoci dziaania. Jeli hamulce dziaaj prawidowo, naley niezwocznie uda si do autoryzowanej stacji obsugi w celu sprawdzenia i wykonania naprawy. Jeli hamulce nie daj pewnoci dziaania, samochd naley odholowa do stacji obsugi w celu dokonania naprawy.
7.4. Pompa hamulcowa

W obudowie dwuobwodowej pompy hamulcowej mieszcz si dwa prowadniki ze sprynami i piercieniami uszczelniajcymi. W otZBIORNICZEK PYNU HAMULCOWEGO
przewodw, co wskazuje na wewntrzne pknicie przewodu; - sprawdzi, czy wszystkie wsporniki mocujce przewody s dokadnie zamocowane; poluzowane wsporniki s przyczyn drga mogcych spowodowa pknicie przewodw; - sprawdzi, czy nie ma wycieku pynu hamulcowego na poczeniach; w przypadku ich stwierdzenia naley dokadnie dokrci zczki, uwaajc, aby podczas dokrcania nie skrci tak przewodw, aby powstay w nich nadmierne naprenia. Jeli istnieje najmniejsza wtpliwo co do sprawnoci ktrejkolwiek czci we wszystkich wymienionych przypadkach, konieczna jest ich wymiana. Zbiorniczek pynu hamulcowego, z zaznaczonymi poziomami pynu, jest umieszczony na pompie hamulcowej i zasila obydwa obwody hamulcowe oraz obwd sterowania sprzga.
POMPA HAMULCOWA Z URZDZENIEM WSPOMAGAJCYM (w samochodzie bez ukadu ABS) 1 -urzdzenie wspomagajce (serwo), 2-zbiorniczek pynu hamulcowego, 3-pompa hamulcowa, 4-zawr proporcjonalny
POMPA HAMULCOWA I URZDZENIE WSPOMAGAJCE
141
Cinienia pomiarowe podczas sprawdzania zaworw proporcjonalnych

Silnik Oznaczenie na korpusie zaworu 0,3/30 Cinienie na czujniku przedniej osi [kPa] 500 45000 10000 2,0 DOHC 0,3/40 500 55000 10000 Cinienie na czujniku tylnej osi [kPa] 500 3450 200 5100 300 500 4450 200 5800 300
1,6 DOHC
CZCI POMPY I URZDZENIA WSPOMAGAJCEGO 1 -strzemi popychacza, 2 - przeciwnakrtka strzemienia, 3-osona popychacza, 4-urzdzenie wspomagajce, 5 - uszczelka przednia, 6 - korek zbiorniczka pynu hamulcowego, 7 - zbiorniczek pynu hamulcowego, 8 komplet prowadnikw pompy hamulcowej, 9 - pompa hamulcowa, 10-zawr proporcjonalny, 11 -uszczelka krca zbiorniczka
worach grnych s uszczelki piercieniowe zbiorniczkw, a u dou w pomp wkrcone zawory proporcjonalne. Zawory proporcjonalne s wczone w obwd k tylnych i speniaj rol korektora hamowania k tylnych, ograniczajc cinienie w obwodzie k tylnych. Przewody obwodw k przednich s wkrcone w pomp. Sprawdzajc pomp naley si upewni, czy nie ma pkni, wyciekw od strony urzdzenia wspomagajcego hamulcw, przeciekw wewntrznych i czy cinienie zaworw proporcjonalnych jest prawidowe. W celu sprawdzenia wyciekw i przeciekw wewntrznych naley kilkakrotnie silnie nacis-
n na peda hamulca, a nastpnie przytrzyma przez chwil nacinity peda. Jeeli peda opada, a adnych wyciekw nie mona zidentyfikowa, to znaczy, e naley pomp rozebra i niesprawne czci wymieni. W celu sprawdzenia zaworw proporcjonal-nych naley wkrci manometry w miejsce odpowietrznikw przedniego i tylnego koa, znajdujcych si po przektnej samochodu, i nacisn peda hamulca do osignicia cinienia pomiarowego. Przy niskim cinieniu w ukadzie hamulcowym zawory proporcjonalne nie koryguj cinienia. Jeeli cinienie nie spenia parametrw podanych w tablicy, naley sprawdzi przyczyn takiego stanu i naprawi lub wymieni niesprawne czci.
7.5. Urzdzenie wspomagajce hamulcw

Zadaniem urzdzenia wspomagajcego hamulcw jest zwikszanie siy nacisku na tok pompy hamulcowej osigane przez wykorzystanie podcinienia w kolektorze dolotowym silnika. Cylinder sterujcy urzdzenia podcinieniowego hamulcw jest komor podcinieniow zoon z dwch czci: cylindra i pokrywy. W cylindrze znajduje si plastykowy tok i przepona gumowa. Zewntrzny konierz
142
UKAD HAMULCOWY
przepony jest zamocowany midzy cylindrem i pokryw, uszczelniajc przestrze wewntrz cylindra. Jednoczenie przepona rozdziela przestrze na dwie komory. Konierz wewntrzny przepony jest osadzony w rowku toka. Tok od strony pompy jest podparty spryn stokow i opiera si o popychacz, ktry drugim kocem naciska na tok pompy hamulcowej. W czci prowadzcej toka w ksztacie tulei znajduje si zawr sterujcy prac urzdzenia wspomagajcego. W pooeniu spoczynkowym obydwie komory s poczone kanaem wyrwnujcym cinie-nie, a kana czcy z atmosfer jest za-mknity. Peda hamulca, naciskajc trzpie sterujcy zawr urzdzenia wspomagajcego powoduje zamknicie kanau pomidzy komo-rami i otwarcie kanau czcego z atmosfer. Rnica cinie midzy komorami wzmacnia nacisk popychacza na tok pompy. W razie koniecznoci hamowania samochodu przy unieruchomionym silniku lub przy braku podcinienia w ukadzie urzdzenia wspomagajcego uycie hamulcw jest zawsze moliwe, wymaga jednak wikszej siy nacisku na peda w celu uzyskania skutecznego hamowania. Aby sprawdzi dziaanie urzdzenia wspomagajcego, naley przy unieruchomionym silniku nacisn kilkakrotnie na peda hamulca w celu wyrwnania cinie, po czym przytrzyma nacinity peda i uruchomi silnik. Jeeli peda zostanie wcignity gbiej, to oznacza, e podcinienie wspomaga si nacisku na peda, czyli podcinieniowe urzdzenie wspomagajce jest sprawne. Jeli peda nie drgnie, trzeba sprawdzi stan i zamocowanie przewodu podcinienia. W tym celu naley odkrci przewd i uruchomi silnik. Jeeli podcinienie dochodzi do koca przewodu, wiadczy to o uszkodzeniu urzdzenia wspomagajcego.
- od zbiorniczka pynu hamulcowego odczy przewd zasilajcy pomp sprzga; - zatka wszystkie otwory, aby nie wypywa ptyn hamulcowy i nie wnikny zanieczyszczenia; - odkrci nakrtki mocujce pomp do urzdzenia wspomagajcego i zdj pomp; - wyj popychacz i uszczelk przedni; - odkrci przewody od modulatora ABS Gli s); - zdj zacisk i przewd podcinienia z cylindra urzdzenia wspomagajcego; - odczy wcznik wiate hamowania; - wymontowa spryn pedau hamulca; - wyj spink i sworze popychacza z pedau hamulca; - odkrci nakrtki mocujce urzdzenie wspomagajce hamulcw i zdj je: - zdj oson gumow urzdzenia wspomagajcego; - odkrci strzemi i nakrtk od trzpienia sterujcego urzdzeniem wspomagajcym. W czasie montau naley postpowa w odwrotnej kolejnoci, wkrcajc strzemi popychacza ustawi wymiar 203 mm od urzdzenia wspomagajcego hamulcw do osi otworu strzemienia i dokrci przeciwnakrtk momentem 18 N-m, dokrci ruby mocujce podcinieniowe urzdzenie wspomagajce do przegrody czoowej momentem 22 N-m, dokrci przewody hamulcowe momentem
Wymiana urzdzenia wspomagajcego hamulcw

W celu wymiany urzdzenia wspomagajcego hamulcw naley: - odczy zcze elektryczne od korka zbiorniczka pynu hamulcowego; - odczy przewody hamulcowe od zaworw proporcjonalnych w ukadzie bez ABS, a w ukadzie z ABS od obudowy pompy;
REGULACJA DUGOCI TRZPIENIA STERUJCEGO ZAWR URZDZENIA WSPOMAGAJCEGO
HAMULEC TARCZOWY KOA PRZEDNIEGO
143
16 N m , do przykrcenia pompy zastosowa nowe nakrtki i przykrci je momentem 18 N m. Po dokrceniu wszystkich rub napeni zbiorniczek pynu hamulcowego i odpowietrzy ukad.
7.6. Hamulec tarczowy koa przedniego

Zacisk kompletny hamulca skada si z obudowy, w ktrej jest umieszczony tok uszczelniony piercieniem. Osona zabezpiecza tok przed zanieczyszczeniem pyem lub wod. rednica toka w zacisku przednim wynosi 54 mm dla samochodw z silnikiem 1,6 DOHC i 57 mm dla samochodw z silnikiem 2,0 DOHC. Obudowa zacisku jest zamocowana do wspornika zacisku za pomoc prowadnikw, ktre umoliwiaj przesuwanie si obudowy wzgldem wspornika zacisku. Na prowadnikach znajduj si gumowe osony zabezpieczajce je przed kurzem i wod. Takie zamocowanie, nazywane pywajcym, umoliwia rwnomierny docisk do tarczy oby-dwu wkadek ciernych. W prowadnicach obudo-
ZACISK HAMULCA KOA PRZEDNIEGO 1 -spryna wkadek hamulcowych, 2-komplet wkadek hamulcowych do jednego zacisku, 3 - korpus zacisku, 4kapturek odpowietrznika, 5-odpowietrznik, 6-ruba mocujca prowadnik, 7 - piercie uszczelniajcy toka, 8-tok, 9-osona toka, 10-ruba mocujca wspornik zacisku, 11 -prowadnik zacisku, 12-osona prowadnika, 13-wspornik zacisku
wy zacisku s osadzone nakadki cierne. Dwie spryny, dociskajc nakadki cierne do prowadnic likwiduj luz wkadek i zabezpieczaj je przed samodzielnym przesuwaniem si. Podczas hamowania tok wysuwajc si z zacisku dociska obie nakadki cierne do tarczy hamulcowej, jednoczenie sam zacisk przesuwa si wzdu osi tarczy, wykluczajc powstanie si zginajcych tarcz. Po zwolnieniu nacisku na peda hamulca maleje cinienie pynu nad tokiem i piercie uszczelniajcy toka cofa tok w granicach swojej sprystoci, a bicie tarczy powoduje odsunicie wkadek. Wspornik zacisku jest zamocowany do zwrotnicy nieruchomo. Jali zacisk hamulca blokuje si, przecieka lub ma inne uszkodzenia, to naley go wymontowa z samochodu, dokadnie umy spirytusem lub pynem hamulcowym i osuszy spronym powietrzem. Do osuszania nie naley uywa powietrza przemysowego zanieczyszczonego olejem, bowiem nawet niewielka ilo oleju pozostajca w cylindrze moe uszkodzi lub sklei gumowe czci zacisku. Niedopuszczalne jest mycie zacisku naft, benzyn lub olejem, bowiem te rodki uszkadzaj uszczelki gumowe. Zacisk powinien by cakowicie szczelny, a tok powinien przesuwa si z tym samym oporem na caej dugoci przesuwu. Osony nie mog by pknite, odksztacone lub stwardniae. Jeli zacisk nie odpowiada tym wymaganiom, to naley go rozmontowa i wymieni uszkodzone czci. Gad cylindra i powierzchnia toka powinny by gadkie, nie mog mie zatar, rys i ladw korozji. Jeli cylinder ma takie uszkodzenia, to zacisk naley wymieni, bowiem obudowy nie wystpuj jako czci zamienne. Wskazane jest wymieni piercie uszczelniajcy tok podczas kadego demontau zacisku, niezalenie od stanu piercienia. Podczas montau toka do zacisku naley zachowa czysto, gdy niewielkie zanieczy-szczenia mog spowodowa rysy na gadziach cylindra i toka. Tok przed montaem naley powlec pynem hamulcowym i wcisn do obudowy maksymalnie gboko. Materia cierny nakadki musi by dokadnie przyklejony do metalowej pytki, a jego grubo razem z pytk nie powinna by mniejsza ni 7 mm. Nakadki cierne ciesze ni 7 mm lub z odklejonym materiaem ciernym naley wy-
144
UKAD HAMULCOWY
mieni. Zawsze naley wymienia nakadki cierne w obydwu zaciskach przednich k, bowiem rne nakadki maj rne wspczynniki tarcia i po wymianie tylko jednej lub jednej pary moe wystpi ciganie samochodu podczas hamowania. Tarcze hamulcw powinny by gadkie, gbokie obwodowe rowki na powierzchni tarczy s niedopuszczalne. Dopuszczalne bicie tarczy koa przedniego wynosi 0,03 mm. Tarcze z rysami i rowkami mona naprawia przez szlifowanie. Nominalna grubo tarczy wynosi 24,0 + 0,01 mm. Dopuszcza si szlifowanie tarcz do gruboci 22 mm. Tarcze niespeniajce podanych wymaga naley wymieni.
7.7. Hamulec bbnowy kota tylnego

Hamulec bbnowy tylnego koa samochodu z silnikiem 1,6 DOHC skada si z tarczy nonej hamulca i bbna. Do tarczy nonej jest
zamocowany cylinder hamulca i wspornik szczk. Wspornik stanowi stae podparcie szczk, natomiast cylinder z umieszczonymi w nim tokami - ruchome oparcie szczk. Taki sposb oparcia szczk umoliwia prawidowe ustawienie si szczk do bbna podczas hamowania. Trzpienie prowadnikw zapewniaj przyleganie szczk do tarczy hamulcowej. Ptyn hamulcowy doprowadzony pod cinieniem do cylinderka hamulcowego powoduje wysunicie toczkw, docinicie szczk do gadzi bbna i hamowanie. Po zmniejszeniu cinienia spryna odcigajca odsuwa szczki od bbna. W celu zapewnienia staego luzu midzy szczkami a bbnem zastosowano rozpieracze samonastawne. Z chwil docinicia szczk do bbna zapadka cigana spryn pociga zbek nakrtki, powodujc niewielkie wysunicie si wideek rozpieracza i zmniejszenie luzu midzy szczk a widekami rozpieracza. Podczas zwalniania pedau hamulca szczki wracaj do nieznacznie wysunitych wideek rozpieracza, a zapadka lizga si po ukonej
HAMULEC BBNOWY KOA TYLNEGO 1 -tarcza nona hamulca, 2 -cylinderek kompletny, 3 - osona toka, 4 - tok, 5 - uszczelka toka, 6 - rozpieracz cylinderka, 7 - spryna rozpierajca, 8-cylinderek, 9 rozpieracz szczk hamulcowych, 10-grna spryna odcigajca szczki, 11 - prowadnik szczk, 12szczka hamulcowa, 13 - spryna prowadnika, 14 - pytka zabezpieczajca, 15 - dolna spryna odcigajca szczki, 16-komplet zapadki rozpieracza, 17-zalepka tarczy hamulca, 18-odpowietrznik, 19 - kapturek odpowietrznika
HAMULEC KO TYLNYCH I UKAD ABS
145
zamocowana linka hamulca rcznego. Zacisk i tarcza tylnego koa powinny spenia takie same wymagania, co zacisk i tarcza przedniego koa. Jeeli hamulec rczny dziaa nieprawidowo, zacina si, jest nieskuteczny lub haaliwy, naley go rozebra, zweryfikowa tarcz non hamulca rcznego, oson przeciwkurzow i szczk, a pozostae czci wymieni, zmontowa i wyregulowa luzy.
ROZPIERACZ SAMONASTAWNY a-czci rozpieracza, b - rozpieracz zmontowany
7.9. Ukad zapobiegajcy blokowaniu k ABS

Ukad ABS jest wyposaeniem dodatkowym (opcjonalnym) montowanym odpatnie na zamwienie. Celem ukadu jest zapobieganie blokowaniu si k, co zwiksza skuteczno hamowania, bowiem toczce si koa hamuj intensywniej ni koa, ktre si lizgaj. Ponadto, kiedy koa si tocz, mona utrzyma zamierzony kierunek jazdy, nie jest to natomiast moliwe, gdy koa si lizgaj. Ukad ABS zmniejsza cinienie pynu hamulco-wego w poszczeglnych zaciskach lub bbnach, porwnujc prdkoci obrotowe hamowanych k. Jeli jedno koo zmniejsza prdko w stosunku do innych, ukad ABS zmniejsza cinienie pynu hamulcowego dopywajcego do zacisku tego koa uniemoliwiajc jego zablokowanie. Jeeli koo to przyspieszy, ABS ponownie zwikszy cinienie. Ukad skada si z moduu sterujcego EBCM ukadu ABS, przekanika i dwch bezpiecznikw, modulatora hydraulicznego, 4 czujnikw i piercieni po jednym przy kadym kole, wizki przewodw i lampki kontrolnej w zestawie wskanikw. W chwili uruchomienia silnika zawieca si ta lampka kontrolna ukadu ABS i czerwona lampka kontrolna hamulcw w zestawie wskanikw. Jeli ukad jest sprawny, ta lampka ganie po ok. 3 sekundach, a czerwona po uruchomieniu silnika. Uruchomienie ukadu nastpuje po osigniciu prdkoci 8 km/h. Podczas uruchamiania ukadu moe wystpi cichy metaliczny dwik, wynikajcy z powrotu toczkw modulatora w pooenie, w ktrym cinienie pynu hamulcowego nie jest redukowane. Kierowca, ktry naciska na peda hamulca
czci zbka. Jeli zapadka w ruchu powrotnym przeskoczy na nastpny zbek, to przy kolejnym naciniciu hamulca spowoduje wikszy obrt nakrtki i zmniejszy luz. Bben hamulca naley sprawdzi, czy nie ma pkni lub wykrusze, sprawdzi stan powierzchni ciernej, czy nie ma porysowa, korozji, gbokich piercieniowych rowkw i bicia. Gbokie rowki i bicie mona naprawi przetaczajc bben do wymiaru maksymalnego podanego w charakterystyce technicznej, pozostae usterki wiadcz o koniecznoci wymiany bbna. Cylinder powinien by cakowicie szczelny, a toki powinny przesuwa si z tym samym oporem na caej dugoci przesuwu. Osony nie mog by pknite, odksztacone lub stwardniae. Jeli cylinder nie odpowiada tym wymaganiom, to naley go rozmontowa i wymieni uszkodzone czci. Gad cylindra i powierzchnie toczkw powinny by gadkie, nie mog mie zatar, rys i ladw korozji. Jeli cylinder ma takie uszkodzenia, to naley go wymieni. Jeeli grubo okadzin ciernych zmniejszy si do 0,5 mm, naley wymieni szczki hamulcowe.
7.8. Hamulec tarczowy koa tylnego

Zacisk i tarcza hamulca tylnego koa maj budow podobn do zacisku i tarczy hamulca koa przedniego. Tarcza tylna jest pena (mniejsza grubo) i ma. wbudowany bbnowy hamulec awaryjny. Na tarczy nonej hamulca rcznego s zamocowane szczka i rozpieracz z regulacj luzu i dwigni, do ktrej jest
146
UKAD HAMULCOWY
UKAD ABS 1 -czujnik prdkoci prawego przedniego koa, 2-wizka przewodw czujnika prdkoci prawego przedniego koa, 3pompa hamulcowa, 4-czujnik poziomu pynu hamulcowego, 5-zestaw wskanikw, 6-wizka przewodw czujnika prdkoci tylnego koa, 7-zcze elektryczne, 8-czujnik prdkoci prawego tylnego koa, 9-czujnik prdkoci lewego tylnego koa, 10 - zcze elektryczne C902,12 - bezpiecznik w skrzynce bezpiecznikw nadwozia, 13 - przekanik ABS, 14-EBCM, 15-zcze elektryczne J1 EBCM, 16-zcze elektryczne J2 EBCM, 17-zcze elektryczne C207, 18modu lampki kontrolnej, 19-zcze elektryczne C206, 20-prawa strona modulatora, 21 -cewka prawej strony, 22zawory proporcjonalne, 23 - modulator, 24-komplet silnikw modulatora, 25-cewka lewej strony, 26-lewa strona modulatora, 27-wizka przewodw czujnika prdkoci lewego przedniego koa, 28-czujnik prdkoci lewego przedniego kota
podczas uruchamiania ukadu moe wyczu lekkie uderzenie hamulca, co oznacza, e proces uruchamiania ukadu zosta przerwany. Modu EBCM znajduje si za doln nakadk lewego supka przedniego. Sygnay wejciowe do EBCM przychodz z 4 czujnikw przy koach, wycznika zaponu i wcznika wiate hamowania. Sygnay wyjciowe steruj modulatorem i przekanikiem. Modu EBCM jest rwnie poczony ze zczem diagnostycznym w celu testowania ukadu ABS podczas kontroli i montau. Poza tym modu EBCM kontroluje sam siebie i kiedy wykryje usterk, umieszcza jej kod w pamici diagnostycznej nieulotnej (to
znaczy, e informacja o usterce pozostaje nawet po odczeniu akumulatora). Modu EBCM jest nienaprawialny i w razie uszkodzenia naley go wymieni. Czujniki o zmiennym oporze magnetycznym s zamocowane na zwrotnicach w pobliu piercienia zbatego o 47 rwnomiernie roz-mieszczonych zbach. Piercienie zbate s osadzone na przegubach posi przednich k i na piastach tylnych k. W wyniku przesuwania si zbw piercienia przed czujnikiem powstaje zmienne napicie. Warto i czstot-liwo tego napicia s proporcjonalne do prdkoci koa. Czujniki s nienaprawialne i nie
UKAD ABS I HAMULEC POSTOJOWY
147
HAMULEC RCZNY 1 - dwignia hamulca rcznego, 2 - wcznik lampki kontrolnej w zestawie wskanikw, 3 - sworze cigna sztywnego, 4-cigno sztywne, 5-piercie osadczy, 6-zabezpieczenie sworznia cznika, 7-sworze cznika, 8-cznik, 9 - nakrtka cigna sztywnego, 10 - cigno elastyczne, 11 - szczka hamulca rcznego w hamulcach tarczowych,_____ 12-tarcza nona hamulca rcznego
148
UKAD HAMULCOWY
mona regulowa ich odlegoci od piercienia zbatego nadajnika impulsw. Modu EBCM kontroluje w sposb cigy swoje dziaanie i dziaanie pozostaych elementw ukadu ABS. Jeli wykryje usterk, ktra nie wpywa na dziaanie ukadu, wcza pulsujce wiecenie bursztynowej lampki kontrolnej. Jeeli modu EBCM wykryje usterk majc wpyw na dziaanie ukadu, wcza wiecenie cige bursztynowej lampki kontrolnej i wycza ukad ABS. W takim przypadku dziaa tylko klasyczny ukad hamulcowy. Jeeli modu EBCM wykryje usterk ogranicza-jc skuteczno hamowania hamulca klasycznego, powoduje zawiecenie czerwonej lampki kontrolnej hamulca. Rodzaj usterki mona zidentyfikowa za pomoc urzdzenia diagnostycznego (Scanner), dlatego z chwil zawiecenia si lampek kontrolnych naley niezwocznie uda si do autoryzowanej stacji obsugi.
7.11. Demonta i monta ukadu hamulcowego

Demontaowi najczciej podlegaj zaciski hamulcw k przednich i bbny lub zaciski hamulcw tylnych k, bowiem wymagaj one do czstego oczyszczania. Niekiedy zachodzi rwnie konieczno zdemontowania ukadu sterowania hamulca. Podczas montau pocze gwintowych naley stosowa prawidowe momenty dokrcania.
Wymontowanie oraz zamontowanie zacisku i tarczy hamulca koa przedniego

Kolejno czynnoci: - unie samochd i odpowiednio podeprze; - zaznaczy pooenie koa wzgldem piasty i zdj koo; - odkrci rub mocujc przewd hamulcowy i wyj j razem z podkadkami; - zdj przewd hamulcowy i zatka otwr w przewodzie i w zacisku; - odkrci ruby mocujce wspornik zacisku do zwrotnicy i zdj go; - odkrci rub ustalajc tarcz hamulcow na piacie i zdj tarcz; - odkrci ruby mocujce oson przeciwkurzow do zwrotnicy i zdj oson; jeeli trzeba, wymontowa tylko tarcz hamulcow, nie ma koniecznoci odkrcania przewodu hamulcowego, naley jednak pamita, aby nie wiesza zacisku na przewodzie, bowiem grozi to uszkodzeniem elastycznego przewodu. W celu zdemontowania zacisku naley: - odkrci ruby mocujce obudow do wspornika; - wymontowa nakadki cierne i ich spryny; - woy drewniany klocek w miejsce wkadek w obudowie i wysun tok, przykadajc przewd ze spronym powietrzem do otworu, w ktry by wkrcony przewd hamulcowy; - wysun tok i zdj z niego piercie; - z korpusu wyj oson toka, zdj kapturek odpowietrznika i odkrci odpowietrznik; - wycign prowadniki i gumowe osony. Zamontowanie zacisku i tarczy naley przeprowadzi w odwrotnej kolejnoci, pamitajc, aby prowadniki przed montaem posmarowa cienk warstw smaru. Tok razem z pier-
7.10. Hamulec postojowy

Hamulec postojowy (rczny) jest hamulcem mechanicznym, ktry dziaa na okadziny cierne hamulcw tylnych k. Hamulec jest uruchamiany za pomoc dwigni. Dwignia dziaa na cigno, ktre poprzez cznik i linki jest poczone z dwigniami rozpieracza hamulcw tylnych k. cznik jest zamocowany wahliwie na cignie, dziki czemu siy przenoszone na dwigni rozpieracza lewego i prawego bbna s jednakowe. Dlatego uycie hamulca postojowego zapewnia rwnomierne hamowanie obydwu k i niezakcony kierunek jazdy hamowanego samochodu. Hamulec postojowy nie wymaga specjalnej obsugi. Podczas kontroli hamulca naley spra-wdza stan linki hamulca. Jeeli ktrykolwiek z drutw splotu jest pknity, naley wymieni ca link. Sprawdzi, czy wycinek zbaty i zapadki hamulca dwigni s w dobrym stanie, w przypadku stwierdzenia zuycia naley wymieni czci. Jeeli hamulec postojowy wywouje haasy, naley sprawdzi nacig linki i jej pooenie oraz wyregulowa ukad. Sprawdzi, czy spryny nie s osabione lub zamane oraz czy dwignie ukadu hamulca powracaj do pooenia wyjciowego, w ktrym okadziny cierne przestaj styka si z bbnami hamulcw.
DEMONTA I MONTA
149
cieniem pokry ptynem hamulcowym przed montaem, do montau uy nowego piercienia. Odpowietrznik dokrci momentem 11 N m , dokrci ruby mocujce korpus do wspornika momentem 22-32 N m, dokrci oson przeciwkurzow momentem 4 N m, dokrci rub ustalajc tarczy momentem 4 Nm, dokrci ruby mocujce zacisk do zwrotnicy momentem 95 N m, dokrci rub mocujc przewd hamulcowy momentem 40 N m. Nastpnie zamontowa koo, opuci samochd, odpowietrzy ukad, kilkakrotnie wcisn peda hamulca w celu doprowadzenia do styku wkadek z tarcz.
Wymontowanie i zamontowanie bbna hamulca koa tylnego

Kolejno czynnoci jest nastpujca: - unie samochd i odpowiednio podeprze; - zaznaczy pooenie koa wzgldem piasty i zdj koo; - odkrci rub ustawienia koa na bbnie i zdj bben; - zdj piercie zabezpieczajcy link hamulca rcznego; - wyj tulejk z tworzywa sztucznego; - odczy link od dwigni hamulca rcznego, szczki hamulcowej i od tarczy nonej hamulca, - zdj obydwie spryny odcigajce szczki; - przekrci trzpienie prowadnikw obydwu szczk; - zdj podkadki, spryny, wyj trzpienie i zdj szczki; - oczyci z brudu okolice mocowania przewodu hamulcowego i odpowietrznika; - odkrci przewd hamulcowy od cylinderka; - zatka otwr przewodu hamulcowego, unikajc wycieku pynu i zanieczyszczenia go; - odkrci rub mocujc cylinderek, delikatnie stukajc w cylinderek odczy go od tarczy nonej hamulca nie uszkadzajc odpowietrznika; - podway wkrtakiem pokryw piasty koa i zdj j; - wyj zawleczk i wyrzuci; - odkrci rub mocujc cylinderek, delikatnie stukajc w cylinderek odczy go od tarczy nonej hamulca nie uszkadzajc odpowietrznika; - podway wkrtakiem pokryw piasty koa i zdj j; - wyj zawleczk i wyrzuci;
- odkrci nakrtk koronow, odczy przewd elektryczny od czujnika prdkoci koa, jeli jest ukad ABS; - cign piast koa z oyskiem, odkrci ruby i zdj tarcz non hamulca bbnowego. Podczas montau postpowa w odwrotnej kolejnoci, dokrcajc: ruby tarczy momentem 25 N m , nakrtk koronow momentem 25 N m, cylinderek momentem 8 N m, przewd hamulcowy momentem 16 N m, rub ustalajc bben hamulcowy momentem 4 N m. Montujc nowe szczki wkrci wideki rozpieracza do oporu w nakrtk z zbkami. Wymieniajc szczki naley pamita, eby zawsze wymieni wszystkie szczki rwnoczenie. Po zmontowaniu szczk naciska na peda hamulca wielokrotnie do chwili a stanie si twardy. W ten sposb kasuje si nadmierny luz midzy szczkami i bbnem powstay w czasie montau.
Wymontowanie i zamontowanie czci hamulca tarczowego koa tylnego

Czci zacisku i tarczy hamulca tarczowego tylnego koa wymontowuje si identycznie, jak w kole przednim.
Wymontowanie elementw hamulca rcznego

Kolejno czynnoci: - zdj tarcz hamulcow koa tylnego; - odczy link hamulca rcznego od dwigni na tarczy nonej hamulca rcznego; - zdj pokryw piasty koa; - wyj zawleczk i odkrci nakrtk koronow; - zdj piast z oyskami; - odkrci ruby mocujce oson przeciwkurzow i tarcz non hamulca rcznego ze szczkami i rozpieraczem; - zdj oson przeciwkurzow i tarcz non hamulca rcznego; - odkrci rub mocujc spryn dociskajc szczk hamulca do tarczy nonej hamulca rcznego i zdj szczk wysuwajc j z mechanizmu rozpierajcego; - odczy oson przeciwkurzow; - wymontowa rub i nakrtk regulacyjn, popychacz i drek popychacza;
150
UKAD HAMULCOWY
- odwiercie wiertem 3,5 mm nity mocujce oson przeciwkurzow i zdj j razem z usztywnieniem; - roznitowa dwigni i zapadk, czci rozpieracza wyrzuci; - umy tarcz hamulca rcznego i oson przeciwkurzow, tarcz non hamulca wykruszon lub pknit wymieni, oson przeciwkurzow skorodowan, pogit lub zaman wymieni; - zmierzy grubo okadziny ciernej na szczce; jeeli jest cienka, wyrzuci szczk; minimalna grubo materiau ciernego powinna wynosi 0,5 mm; - przynitowa now zapadk do tarczy; - zaoy now oson przeciwkurzow razem z dwigni i przynitowa oson i jej wzmocnienie; - pokry smarem gniazdo rozpieracza oraz popychacz i wsun popychacz do gniazda; - przykrci rubami oson przeciwkurzow i tarcz non hamulca rcznego; - dokrci ruby momentem 25 N m; - wkrci now rub w now nakrtk regulacyjn do oporu i odkrci o wier obrotu;
- woy rub do rozpieracza, woy drek i popychacz, przytrzymujc dwigni do gniazda; - woy rub z nakrtk regulacyjn; - ustawi centrycznie szczk hamulca znakiem fabrycznym do zewntrz tak, aby koce szczki weszy w szczeliny ruby regulacyjnej i popychacza i przykrci spryn mocujc momentem 3,5 N m; - zmierzy rednic szczki najbliej rodka jej szerokoci, ktra powinna wynosi 167,6 do 167,8 mm; jeli wymiar jest za may, wykrci nakrtk regulacyjn ze ruby do osignicia waciwego wymiaru; - zamontowa tarcz, zaciski i koo jezdne; - zamocowa link hamulca rcznego do dwigni po obu stronach samochodu; - pocign dwigni hamulca rcznego 2 zbki w gr; - obraca koa tylne regulujc link do wyczuwalnego oporu, powtrzy czynno regulacji dla drugiego koa, opuci dwigni i sprawdzi, czy koa obracaj si swobodnie, ewentualnie poprawi regulacj.
7.12. Typowe niesprawnoci ukadu hamulcowego

Objawy Nierwnomierne dziaanie hamulcw Przyczyny - Niewaciwe cinienie w ogumieniu - Rna rzeba bienika lub stopie zuycia opony - Nieprawidowo ustawione koa Rne materiay cierne na okadzinach hamulcw jednej osi Zanieczyszczone okadziny cierne - Znaczne plamy korozji na powierzchniach tarczy lub bbna - Zapowietrzony ukad hamulcowy - Uszkodzony przewd elastyczny - Niewaciwy pyn hamulcowy w ukadzie - Nieszczelny piercie gumowy zbiorniczka pynu - Okadziny cierne zanieczyszczone, niewaciwe lub nadmiernie zuyte Urzdzenie wspomagajce (serwo) uszkodzone - Zapowietrzony ukad hamulcowy - Nadmierne bicie tarczy hamulcowej lub bbna hamulcowego Nadmierne zuycie oysk piast k - Uszkodzony jeden z obwodw ukadu hamulcowego - Niewaciwa regulacja luzu trzpienia sterujcego zaworem urzdzenia wspomagajcego
Mikki peda hamulca
Sabe dziaanie hamulcw
Drgania w ukadzie hamulcowym Nadmierny skok jaowy pedau hamulca Blokowanie hamulcw
NADWOZIE
8.1. Konstrukcja nona nadwozia

Nadwozie samochodu Nubira jest wykonane z blach odpowiednio uksztatowanych i poczonych ze sob metod zgrzewania i spawania. Elementy te s poczone nierozcznie, co oznacza, e podczas oddzielania od siebie dwch poczonych elementw nastpuje zniszczenie co najmniej jednego elementu. W przypadku uszkodzenia nadwozia na skutek korozji niejednokrotnie korzystniej jest wymieni tylko wycinek blachy wystpujcy w asortymencie czci zamiennych. Naprawa taka powinna by wykonywana w specjalistycznych warsztatach blacharskich wyposaonych w odpowiednie oprzyrzdowanie. Z technicznego punktu widzenia kade nad-wozie, nawet najbardziej uszkodzone, pogite i skorodowane nadaje si do naprawy. Wobec tego kwalifikujc nadwozie do naprawy naley bra pod uwag zarwno opacalno naprawy, jak i moliwo uzyskania odpowiednich czci zamiennych, a take moliwoci zakadu naprawczego.
SZKIELET PRZODU NADWOZIA
152
CZCI BOKU NADWOZIA, DACHU I PRZEDNIEGO
NADWOZIE
CZCI PODOGI NADWOZIA
OKNA
KONSTRUKCJA NONA I ELEMENTY PRZODU I TYU
153
8.2. Przd i ty nadwozia Pokrywa przedziau silnika

W celu wymontowania pokrywy silnika, jej zawiasw, podprki i zamka naley wykona nastpujce czynnoci: - podnie pokryw i podeprze j podprk; - zaznaczy pooenie zawiasw wzgldem pokrywy;
ZAMEK POKRYWY PRZEDZIAU SILNIKA 1 -zaczep zabezpieczajcy, 2-zamek pokrywy, 3-ruby mocujce zamek pokrywy, 4-cigno otwierania zamka
WIDOK POKRYWY PRZEDZIAU SILNIKA
ZAWIASY POKRYWY PRZEDZIAU SILNIKA 1 pokrywa przedziau silnika, 2 - ruby mocujce zawiasy do pokrywy, 3-zawias pokrywy, 4-ruby mocujce zawiasy do nadwozia
- odkrci ruby mocujce zawiasy do pokrywy; - zdj pokryw; - odkrci ruby mocujce zawiasy do nadwozia i zdj zawiasy; - zdemontowa podprk pokrywy razem ze wspornikiem, podwaajc delikatnie podstaw wspornika; - zaznaczy pooenie zamka pokrywy i odkrci ruby mocujce zamek pokrywy; - odczy cigno otwierania pokrywy; - odkrci nakrtki mocujce dwigni otwierania pokrywy do tablicy rozdzielczej i wyj link z przelotk od wntrza samochodu. Zamontowanie pokrywy przedziau silnika odbywa si w odwrotnej kolejnoci czynnoci do wymontowania. Przykrcajc pokryw do zawiasw nie naley dokrca rub zbyt mocno. Sprawdzi, czy pokrywa ukada si prawidowo w otworze i ewentualnie wyregulowa, a nastpnie dokrci: ruby mocujce pokryw do zawiasw momentem 27 N * m, nakrtki mocujce dwigni otwierania pokrywy do tablicy rozdzielczej momentem 4 N m, ruby mocujce zamek pokrywy momenteir 8 N * m, ruby mocujce zawiasy do nadwozia momentem 27 N * m.
154
NADWOZIE
Botnik przedni
W celu wymontowania botnika przedniego naley wykona nastpujce czynnoci: - podnie i zabezpieczy samochd; - zdj przednie koo; - odkrci wkrty i wyj oson wnki przedniego koa; - wyj boczn lampk kierunkowskazu; - odkrci wkrt mocujcy przedni zderzak do botnika; - odkrci ruby dolnego mocowania botnika i mocowania botnika do supka przedniego po otwarciu drzwi; - podnie pokryw przedziau silnika; - wymontowa reflektor przedni; - odkrci rub midzy zderzakiem a botnikiem; - wykrci ruby wzdu grnej krawdzi botnika i zdj botnik. Botnik przedni montuje si w odwrotnej kolej-
noci czynnoci, dokrcajc kolejno ruby wzdu grnej krawdzi botnika, na dole botnika i na supku przednim momentem 8 N-m, rub midzy zderzakiem a botnikiem momentem 4 N m, wkrty mocujce oson wnki przedniego koa i przedni zderzak do botnika momentem 1,5 N-m.
Zderzak przedni i tylny

Samochody Nubira s wyposaone w zderzaki wytrzymujce bez uszkodzenia uderzenie z prdkoci 4 do 8 km/h. Zderzak skada si z trzech czci: poszycia zewntrznego, elementu absorbujcego energi i wzmocnienia. Przedni zderzak mona wymontowa albo w caoci, albo demontujc kolejno jego elementy, natomiast tylny zderzak tylko demontujc kolejno kady jego element. W celu wymontowania kolejnych czci przed-niego zderzaka naley: - zdj przednie koa; - wymontowa osony wnki k;
MOCOWANIE BOTNIKA DO NADWOZIA 1 -ruby mocujce botnik do nadwozia
CZCI PRZEDNIEGO ZDERZAKA 1 -belka zderzaka, 2 -cz absorbujca energi, 3-osona wlotu powietrza, 4-wzmocnienie boczne, 5-osona zderzaka, 6-osona otworu lampy przeciwmgowej, 7-wspornik tablicy rejestracyjnej
DRZWI
155
- wymontowa reflektory przeciwmgowe, jeli samochd jest w nie wyposaony; - wymontowa reflektory; - odkrci wszystkie ruby, wkrty i nakrtki mocujce oson zderzaka i zdj poszycie zderzaka; - wyj element absorbujcy energi; - odkrci ruby i nakrtki mocujce belk zderzaka i wyj belk. Zamontowanie przedniego zderzaka naley przeprowadzi w odwrotnej kolejnoci czynnoci do wymontowania, dokrcajc ruby mocujce belk zderzaka momentem 35 N m, nakrtki mocujce wzmocnienie zderzaka momentem 30 N m, wszystkie ruby, wkrty i nakrtki mocujce oson zderzaka momentem 1,5 N m. Aby wymontowa tylny zderzak, naley wyko-na nastpujce czynnoci: - odkrci ruby i zdj fartuchy przeciwbotne k tylnych; - odkrci ruby oraz wkrty i zdj osony wnk tylnych k; - odkrci ruby poszycia na grnej czci wnki tylnego koa; - wymontowa tylne lampy zespolone; - odkrci grne i dolne wkrty mocujce oson zderzaka;
- wymontowa tylny pat tapicerski baganika; - odkrci ruby poszycia w przedziale baganika i zdj poszycie zderzaka; - wyj element absorbujcy energi; - wyj dywanik baganika; - zdj zalepki rub; - wykrci ruby mocujce belk zderzaka i wyj belk. W celu zamontowania tylnego zderzaka naley powtrzy opisane czynnoci w odwrotnej kolejnoci, dokrcajc ruby mocujce belk zderzaka momentem 35 N m, ruby mocowania poszycia zderzaka od strony baganika momentem 8 N m, ruby mocujce oson wnki koa i fartuchy przeciwbotne momentem 1,5 N m.
8.3. DrzwK
Aby wymontowa przednie drzwi, naley: - odkrci rub mocujc ogranicznik drzwi do nadwozia; - odkrci ruby mocujce zawiasy drzwi do nadwozia; - odczy przelotk wizki przewodw elektrycznych drzwi od nadwozia i rozczy jej zcze elektryczne; - jeeli trzeba, odkrci zawiasy od drzwi i je wymieni. Montujc drzwi naley: - przykrci zawiasy, jeeli byty wymieniane, i dokrci momentem 27 N m; - poczy zcze elektryczne wizki przewodw drzwi; - zamontowa jej przelotk, przykrci ruby mocujce zawiasy, nie dokrcajc ich zbyt mocno; - wyregulowa drzwi tak, aby wszystkie luzy byty rwnomierne, a powierzchnia drzwi nie zapadaa si ani nie wznosia ponad ssiednie powierzchnie i dokrci ruby zawiasw momentem 27 N m; - zamontowa ogranicznik, dokrcajc rub momentem 27 N m. Jeeli zamontowano nowe drzwi, moe zachodzi konieczno regulacji zaczepu zamka drzwi na supku, naley wwczas poluzowa wkrty mocujce zaczep i po ustawieniu zaczepu przykrci je momentem 25 N m. Zaczep mona przesuwa w gr, w d na zewntrz i do wewntrz, a przesuwajc jego pytk zblia lub oddala od drzwi. Jeli przy
CZCI TYLNEGO ZDERZAKA 1 -belka zderzaka, 2 -element absorbujcy energi, 3-wzmocnienie boczne, 4-osona zderzaka
156
NADWOZIE
1 - podkadka dystansowa zaczepu zamka drzwi, 2 -zaczep zamka drzwi, 3 -wycznik lampki owietlenia wntrza, 4 zamek przednich drzwi, 5 - mechanizm podnoszenia szyby drzwi, 6 - silnik mechanizmu podnoszenia szyby, 7 - klamka zewntrzna, 8-zawias dolny, 9-ogranicznik kta otwarcia drzwi, 10-zawias grny
MECHANIZMY DRZWI PRZEDNICH
nowych drzwiach regulacja nie jest wystarczajca, naley powikszy otwory pilnikiem. Demonta przednich drzwi naley przeprowadzi w nastpujcy sposb: - wymontowa nakadk gonika i wymontowa gonik; - odczy zcze elektryczne lusterka, jeli jest;
- wykrci wkrty i wyj kompletne lusterko; - opuci szyb drzwi i wyj zalepk ruby mocujcej uchwyt drzwi; - odkrci rub i wyj uchwyt; - odczy zcze elektryczne wcznikw podnoszenia i opuszczania szyb; - podway i wyj ramk klamki wewntrznej;
DRZWI
157
MECHANIZMY DRZWI TYLNYCH 1 - podkadka dystansowa zaczepu zamka drzwi, 2-zaczep zamka drzwi, 3-wcznik lampki owietlenia wntrza, 4zamek tylnych drzwi, 5-mechanizm podnoszenia szyby drzwi, 6-silnik mechanizm podnoszenia szyby, 7-klamka zewntrzna, 8-prowadnik drzwi dolny, 9-zawias dolny, 10-ogranicznik kta otwarcia drzwi, 11 -zawias grny
- odkrci ruby mocujce pat pokrycia drzwi; - podway pat pokrycia przyrzdem KM-475-B i zdj pat; - wykrci wkrty mocujce szyb do mechanizmu podnoszenia szyby i wyj szyb z drzwi; - wymontowa prowadnic szyby; - odczy cigna klamki wewntrznej od zam-
ka i odkrci wkrt mocujcy klamk wewntrzn; - przesun klamk do przodu i wyj j z drzwi; - odczy cigna zamka od klamki zewntrznej; - dkrci ruby mocujce klamk zewntrzn i wyj j;
158
NADWOZIE
- odkrci wkrty i wymontowa zamek przednich drzwi; - rozczy zcze elektryczne podnonika szyby; - odkrci nakrtki i wyj podnonik szyby; - zdj uszczelki i nakadki z drzwi. Monta drzwi naley przeprowadzi wykonujc czynnoci w odwrotnej kolejnoci, dokrcajc wkrty mocujce lusterko momentem 8 N m , ruby mocujcej uchwyt drzwi momentem 3,5 N m , wkrty mocujce szyb do mechanizmu podnoszenia szyby momentem 4,5 N m , wkrt mocujcy klamk wewntrzn momentem 3 N m, ruby mocujce klamk zewntrzn momentem 4 N m, wkrty mocujce zamek przednich drzwi momentem 10 N m , nakrtki mechanizmu podnoszenia szyby momentem 8 N m. Demonta drzwi tylnych naley przeprowadzi w sposb podobny, jak drzwi przednich, rnica polega na braku gonika i lusterka, jeli natomiast drzwi maj rczny mechanizm podnoszenia szyby, to przed zdjciem pata tapicerskiego naley wycign z korbki mechanizmu podnoszenia szyby zacisk, wsuwajc wkrtak midzy korbk oraz jej piercie i zdj korbk.
8.4. Tablica rozdzielcza

W celu wymontowania tablicy rozdzielczej naley wykona nastpujce czynnoci: - odczy ujemny przewd od akumulatora; - wykrci wkrty u podstawy schowka, otworzy drzwiczki i wysun schowek; - odkrci wkrty i zdj nakadk maskujc osony nagrzewnicy; - odkrci ruby i wyj radioodtwarzacz, odczy zcze elektryczne od radiodtwarzacza; - odkrci 4 ruby mocujce pytk sterowania przewietrzaniem, ogrzewaniem i klimatyzacj; - wyj pytk, stwarzajc luz potrzebny do rozczenia cigna regulacji temperatury; podway oczko cigna i cign go z zaczepu na pokrtle; - wyj z zatrzasku oson cigna i zaznaczy pooenie cigna celem uatwienia pniejszego montau; - rozczy poczenia elektryczne, zdj kos-
TABLICA ROZDZIELCZA 1 - kratka nawiewu powietrza na przedni szyb, 2 - ramka schowka podrcznego, 3 - nakadka tablicy rozdzielczej, 4-pokrywa, 5-wzmocnienie schowka, 6 - wspornik, 7 - schowek podrczny, 8 - ramka rodkowa tablicy rozdzielczej, 9-wspornik tablicy rozdzielczej, 10 - nakadka dolna, 11 - popielniczka, 12- nakadka boczna, 13 - lewa kratka nawiewu powietrza
tk przewodw podcinienia z przecznika trybu pracy; - odczy dwigni otwierania pokrywy przedziau silnika; - odkrci dwa wkrty i wyj zestaw wskanikw; - odczy zcza elektryczne od zestawu; - otworzy skrytk w tylnej czci osonyi tunelu i odkrci ruby mocujce; - odkrci ruby i zdj przedni nakadk osony tunelu i odkrci ruby w przedniej czci tunelu; - zdj oson dwigni zmiany biegw; - rozczy instalacj elektryczn regulacji lusterek (jeeli jest), zdj oson tunelu; - zdj pat tapicerski kolanowy, zdj paty tapicerskie dolne, zdj obicia supkw przed-
TABLICA ROZDZIELCZA
159
OSONA TUNELU 1 -popielniczka, 2-nakadka boczna osony tunelu, 3-wkad zapalniczki, 4-zapalniczka, 5-pokrywa przedniej osony tunelu, 6-przednia osona tunelu, 7-schowek, 8-popielniczka, 9-tylna osona tunelu, 10-osona dwigni hamulca przedniego, 11 -nakadka schowka, 12-pokrywa schowka
nich, odkrci ruby i zdj pokrycia boczne tablicy rozdzielczej; - odczy zcza elektryczne kolumny kierownicy, odkrci ruby i nakrtki zdj kolumn; - odkrci wkrty mocujce tablic rozdzielcz do obudowy nagrzewnicy, ruby mocujce do wspornika pedaw, nakrtki mocujce do przegrody czoowej, ruby mocujce doln
cz do podogi, ruby mocujce boki tablicy do nadwozia; - odczy zcza elektryczne i zdj tablic. Monta tablicy rozdzielczej naley przeprowadzi wykonujc czynnoci w odwrotnej kolejnoci i dokrcajc ruby mocujce boki tablicy do nadwozia momentem 22 N m, ruby mocujce doln cz do podogi momentem 22 N m, nakrtki mocujce do przegrody czo-
160
NADWOZIE
owej momentem 10 N m , ruby mocujce do wspornika pedaw momentem 22 N-m, wkrty mocujce tablic rozdzielcz do obudowy nagrzewnicy momentem 2 N m, ruby i nakrtki mocujce kolumn kierownicy momentem 22 N m, ruby mocujce pokrycia boczne tablicy rozdzielczej momentem 22 N m, ruby mocujce nakadk osony tunelu i osony tunelu momentem 4 N-m, wkrty mocujce zestaw wskanikw momentem 4 N m, ruby mocujce pytk sterowania przewietrzaniem, ogrzewaniem i klimatyzacj momentem 2 N-m, ruby mocujce radioodtwarzacz momentem 4 N-m, wkrty mocujce nakadk maskujc osony nagrzewnicy momentem 4 N-m i wkrty mocujce schowek momentem 5,5 N m.
8.5. Siedzenia
Siedzenia przednie s oddzielnymi fotelami dla kierowcy i pasaera z regulowan wysokoci zagwkw. Siedzenie przednie skada si ze szkieletu, prowadnic, urzdze umoliwiajcych regulacj poduszki i oparcia, poduszek z pianki zapewniajcych waciwy ksztat oraz pokry. Obydwa siedzenia maj moliwo przesuwu i odchylane oparcia. Siedzenie kierowcy ma ponadto regulowan wysoko siedziska. Jako wyposaenie dodatkowe siedzenia mog mie regulowane podparcie plecw, polegajce na zmianie ksztatu i twardoci oparcia. Regulacj podparcia plecw realizuje si pokrtem umieszczonym z boku oparcia od strony drzwi. Poduszka tylnego siedzenia jest jednolita i umocowana na stae w nadwoziu. Oparcie tylnego siedzenia jest dzielone w stosunku 60
CZCI SIEDZENIA TYLNEGO 1 zaczep zamka oparcia, 2 - osona zaczepu, 3 - szkielet oparcia siedzenia tylnego, 4-zagwek, 5-pokrycie oparcia tylne, 6-wkad zmikczajcy oparcia, 7 - pokrycie oparcia tylne, 8 zamek oparcia tylnego, 9 - poduszka tylnego siedzenia, 10-zawias tylnych siedze, 11 - podokietnik, 12-oparcie boczne
SIEDZENIA
161
114-12
[CZCI SIEDZENIA PRZEDNIEGO [ 1 -zagwek, 2tulejka zagwka, 3-wkad zmikczajcy 'oparcia siedzenia, 4 -szkielet oparcia siedzenia, 5 -obicie I oparcia siedzenia, 6-oparcie siedzenia, 7-nakadka, j 8nakadka zewntrzna siedzenia, 9-uchwyt ^regulacyjny, 10-pokrto regulacyjne, 11 -szkielet (poduszki siedzenia, 12-wkad zmikczajcy poduszki [siedzenia, 13-obicie poduszki siedzenia, 14-poduszka \ siedzenia, 15, 16 - nakadki
- odczy instalacj elektryczn siedzenia i zdj siedzenie; - nacisn przycisk regulacji zagwka i wyj zagwek; - za pomoc dwch wkrtakw wyj prowadnice, odpi zapinki mocujce obicie tapicerskie oparcia i cign pokrycie oparcia; - odkrci ruby mocujce oparcie i zdj oparcie; - odkrci rub mocujc dwigni siedzenia i zdj dwigni; - wyj oson pokrta regulacji wysokoci siedzenia; - odkrci ruby mocujce pokrto i zdj je, wyj zalepki rub mocujcych oson boczn, wykrci ruby i zdj oson; - odkrci boczne ruby mocujce prowadnice siedzenia, odkrci ruby mocujce prowadnice od dou siedzenia i odczy prowadnice. Monta siedzenia naley przeprowadzi wykonujc czynnoci w odwrotnej kolejnoci, dokrcajc: ruby prowadnic momentem 24 N m, ruby mocujce oson boczn momentem 12 N-m, ruby mocujce pokrto regulacji wysokoci fotela momentem 10 N-m, rub mocujc dwigni siedzenia momentem 12 N-m, ruby mocujce oparcie momentem 45 N m i ruby mocujce prowadnice siedzenia do nadwozia momentem 25 N m.
S i 40% i moe by skadane w celu powikszenia baganika. Aby opuci oparcie, naley odblokowa zaczep, naciskajc przycisk na Iszczycie oparcia i pooy poduszk na sieidzenie. Jeeli zagwek tylnego siedzenia uniemoliwia pooenie oparcia, naley wycign I'zagwek, naciskajc na przycisk przy zewntfrznej prowadnicy.
Wymontowanie i zamontowanie tylnego siedzenia

W celu wymontowania poduszki siedzenia tylnego naley: - wysun j do tyu i wyj z zaczepw; - opuci oparcie tylnego siedzenia; - odkrci ruby mocowania siedzenia tylnego do zawiasw siedzenia i wycign oparcie przesuwajc je do gry; - odkrci ruby i zdj zaczepy zatrzaskw oparcia; - odkrci ruby mocujce zewntrzny zawias od nadwozia; - odkrci ruby mocujce wewntrzny zawias od nadwozia; - wycign zaciski z tylnego oparcia, posugujc si przyrzdem KM-475-B i zdj pyt oparcia; - wycign zaciski tapicerskie z tylnej podu-
Wymontowanie i zamontowanie przedniego siedzenia

Aby wymontowa przednie siedzenie, naley: - zdj plastikowe osony tylnych rub mocujcych prowadnice siedzenia i odkrci ruby; '- wyj plastikowe osony przednich rub mocujcych prowadnice siedzenia; - odkrci ruby;
162
NADWOZIE
szki i oparcia, zdj obicie z tylnej poduszki i oparcia. Monta siedzenia tylnego naley przeprowadzi wykonujc czynnoci w odwrotnej kolejnoci, dokrcajc: ruby mocujce wewntrzny zawias do nadwozia momentem 25 N m , ruby mocujce zewntrzny zawias do nadwozia momentem 35 N m , ruby zaczepw zatrzaskw oparcia momentem 10 N m i ruby mocowania tylnego siedzenia do zawiasw momentem 25 N m.
8.6. Pasy bezpieczestwa

Samochd Nubira jest wyposaony w pasy bezpieczestwa dla 5 pasaerw. Na przednich siedzeniach s zamontowane trzypunktowe, biodrowo-ramieniowe bezwadnociowe pasy bezpieczestwa z regulowan wysokoci mocowania punktu na supku rodkowym. Pas bezpieczestwa kierowcy ma sygnalizacj
zapicia pasa: lampk kontroln w zestawie wskanikw oraz sygnalizator dwikowy. W samochodzie Nubira II pasy bezpieczestwa przednich siedze s wyposaone w napinacze pirotechniczne. Na tylnych siedzeniach dwa skrajne miejsca s wyposaone rwnie w trzypunktowe, biodrowo-ramieniowe, bezwadnociowe pasy bezpieczestwa, ale zamocowane na statych punktach. Dla pasaera na rodkowym miejscu przewidziano dwupunktowy biodrowy statyczny pas bezpieczestwa. Jeli kierowca przekrci kluczyk w wyczniku zaponu nie zapiawszy pasw bezpieczestwa, to zawieci si czerwona lampka kontrolna niezapicia pasw i jednoczenie wczy si sygnalizator dwikowy (brzczyk), informuj-cy o nie zapitych pasach. W Nubirze II po przekrceniu kluczyka w wyczniku zaponu zaczynaj si uzbraja napinacze pirotechniczne pasw bezpieczestwa
PASY BEZPIECZESTWA a - pas kierowcy z wycznikiem w zaczepie staym, b - pasy pasaerw tylnych siedze
PASY BEZPIECZESTWA
163
NAPINACZ PIROTECHNICZNY a-bben zwijacza pasa bezpieczestwa z napinaczem pirotechnicznym, b schemat dziaania napinacza pirotechnicznego 1 - rura dopywu gazu pod cinieniem, 2 - tok popychajcy kulki, 3 - wrby powodujce obrt osi zwijacza, 4-o zwijacza, 5-kulki, 6-miejsce na wykorzystane kulki
przednich siedze, co pokazuje lampka kontrolna poduszki gazowej. Napinacze pirotechniczne pasw bezpieczestwa s uzupenieniem systemu bezpieczestwa i wsppracuj z poduszk gazow. W momencie zderzenia czoowego, to znaczy zderzenie pod ktem nie wikszym ni 30 od osi wzdunej samochodu, z prdkoci powyej 25 km/h modu sterujcy poduszki gazowej SDM inicjuje wybuch napinacza pirotechnicznego. Wybuch adunku uruchamia tok, ktry popychajc kulki w rurce dziaa na o bbna zwijacza pasw, jak listwa zbata na koo zbate, powodujc obrt bbna i nawinicie pasa na bben. Skrcenie pasa powoduje docignicie go do piersi kierujcego i pasaera. Tamy pasw powinny by czyste i nie powinny mie uszkodze w postaci przetar, skalecze i powyciganych nitek. Pasy bezwadnociowe przy prbie gwatownego szarpnicia powinny si zablokowa i nie da si wicej wycign. Mocowania pasw powinny by prawidowo dokrcone i nie powinny mie nadmiernych luzw. Jeeli szpula pasw si
zacina, tamy pasw maj uszkodzenia lub pasy byy uywane w czasie powanego wypadku, to naley je wymieni w caoci. Pasy z napinaczem pirotechnicznym po zadziaaniu napinacza nie nadaj si do dalszej eksploatacji i naley je wymieni. Wszelkie rozbieranie i naprawianie pasw bezpieczestwa jest niedopuszczalne. W celu wymiany pasw przednich siedze naley wykona nastpujce czynnoci: - przesun oson plastykow i odsoni dolne mocowanie pasa; - zdj dolne obicie supka, odsoni mocowanie grnego punktu na supku rodkowym, odkrci ruby mocujce pas i zdj go; - zdj oson supka rodkowego grn i odkrci listw regulacji grnego punktu. Zamontowanie pasw wykonuje si w odwrotnej kolejnoci czynnoci, dokrcajc ruby mocujce listw momentem 19 N m , a ruby mocujce pasy momentem 35 N m. W celu wymontowania pasw bezpieczestwa tylnych siedze naley zdj poduszk siedzenia i odkrci ruby mocujce pasy. Nowe pasy naley dokrci momentem 35 N m.
8.7. Poduszki gazowe Opis ukadu i sposb dziaania

Urzdzeniem zwikszajcym bezpieczestwo w czasie zderzenia czoowego s poduszki gazowe. Poduszki gazowe nie zastpuj pasw bezpieczestwa, lecz wzmacniaj
Wystpowanie poduszek gazowych w samochodach

Model Silnik Poduszka kierowcy 0 X 0 X X Poduszka kierowcy i pasaera 0 O 0 0 X
Nubira 4drzwiowa Nubira kombi
1,6 DOHC 2,0 DOHC 1,6 DOHC 2,0 DOHC
Nubira II sedan i 1,6 DOHC kombi 2,0 DOHC
X - standard, O - opcja, nie wystpuje.
164
NADWOZIE
CZCI UKADU PODUSZEK GAZOWYCH I NAPINACZY PIROTECHNICZNYCH PASW BEZPIECZESTWA 1 -poduszka gazowa kierowcy, 2-spryna spiralna poduszki kierowcy, 3-wizka przewodw poduszek gazowych, 4-poduszka gazowa pasaera, 5-zcze elektryczne napinacza pirotechnicznego, 6-zcze C301, 7 - modu sterujco-diagnozujcy ukadu poduszki gazowej i napinaczy pirotechnicznych pasw bezpieczestwa, 8zcze diagnostyczne ALDL
dziaanie zabezpieczajce przed obraeniami ciaa. W samochodach Nubira wystpuj poduszki gazowe dla kierowcy lub kierowcy i pasaera przedniego siedzenia w standardzie albo w opcji. Ukad dodatkowego zabezpieczenia SIR skada si z: poduszki gazowej kierowcy, poduszki gazowej pasaera, moduu sterujcego poduszki gazowej SDM, lampki kontrolnej dziaania poduszki gazowej, spryny spiralnej i przewodw elektrycznych ze specjalnymi zczami elektrycznymi. Poduszka gazowa kierowcy jest umieszczona w kierownicy pod nakadk rodkow, a poduszka gazowa pasaera znajduje si w tablicy rozdzielczej po stronie pasaera. Obie poduszki maj nabj zaponowy i generator gazu. Pod wpywem prdu wczonego przez SDM nabj wybucha, powodujc napenienie zoonej poduszki gazowej. W kolumnie kierownicy jest wmontowana spryna spiralna, ktra przewodzi prd z kolumny
kierownicy do elementu inicjujcego poduszki gazowej i do sygnau dwikowego. Obydwa te urzdzenia umieszczone na kole kierownicy nie mog traci kontaktu elektrycznego mimo obrotu kierownicy. Spryna spiralna w czasie obrotu kierownicy w jedn stron napra si, zmniejszajc swoj rednic wewntrzn, a przy obrocie koa kierownicy w drug stron, rozprajc si, powiksza swoj rednic zewntrzn. Prawidowe zamocowanie spryny umoliwia waciwy obrt kierownicy w obydwie strony. Niewaciwe zamocowanie spryny spiralnej ogranicza obrt koa kierownicy w jedn stron i moe by przyczyn wypadku z braku moliwoci skrtu lub uniemoliwi zadziaanie poduszki gazowej. Modu sterujcy poduszki gazowej SDM, umieszczony pod oson tunelu, spenia nastpujce funkcje: kontroluje ukad dodatkowego zabezpieczenia SIR, w przypadku wykrycia niewaciwego dziaania ustala kod usterki, zapamituje kody wykrytych usterek, zawieca siedmiokrotnie lampk kontroln w zestawie wskanikw przy kadym przekrceniu kluczyka wycznika zaponu do pooenia ON", informujc o sprawnoci ukadu, zawieca lampk kontroln na stae po wykryciu usterki w ukadzie SIR, zapewnia rezerwowe rdo zasilania do zadziaania poduszek powietrznych i pasw bezpieczestwa, jeli normalne rdo zasilania nie dziaa, kontroluje prdko samochodu w celu ustalenia gotowoci poduszek do wybuchu, po wykryciu zderzenia przy prdkoci samochodu powyej 25 km/h powoduje przepyw prdu, inicjujc wybuch adunkw w poduszkach i napinaczach pirotechnicznych pasw bezpieczestwa, a po podczeniu do przyrzdu kontrolnego Scanner wywietla kody diagnostyczne. Wszystkie czci poduszki gazowej s nienaprawialne i w przypadku ich uszkodzenia naley je wymieni. Take po wypadku zadziaania poduszki gazowej naley wymieni wszystkie czci poduszki. W przypadku wymontowania uszkodzonej poduszki gazowej, ktra nie zadziaaa naley przed skierowaniem jej na zomowanie zainicjowa wybuch poduszki. Podobnie przed przekazaniem samochodu na zomowania
SCHEMAT ELEKTRYCZNY UKADU PODUSZEK GAZOWYCH I NAPINACZY PIROTECHNICZNYCH PASW BEZPIECZESTWA 1 - modu slerujco-diagnozujcy ukadu poduszki gazowej i napinaczy pirotechnicznych SDM, 2-wysoki, 3-niski, 5-napinacz pirotechniczny lewego pasa bezpieczestwa, 6napinacz pirotechniczny prawego pasa bezpieczestwa, 7-do pasa bezpieczestwa, 8-do zcza diagnostycznego DLC, 9-do masy, 10-do lampki kontrolnej, 11 -pod napiciem przy rozruchu i pracy silnika, 12-skrzynka bezpiecznikw w kabinie pasaerskiej, 13-lampka kontrolna poduszki gazowej, 14-zestaw wskanikw, 15-zcze diagnostyczne SDM (DLC), 16-sygna akustyczny, 17-wcznik lampki kontrolnej pasw bezpieczestwa, 18-poduszka gazowa pasaera, 19-poduszka gazowa kierowcy, 20spryna spiralna poduszki gazowej kierowcy
166
NADWOZIE
naley spowodowa zadziaanie poduszki gazowej. W celu napenienia poduszki poza samochodem naley pooy j czoem ku grze w miejscu, gdzie nie ma lunych przedmiotw w promieniu 10 m, podczy do poduszki dwa przewody o dugoci min. 10 m wolne koce przewodw poczy z biegunami akumulatora oddalonego od wypenianej poduszki o 10 m. Jeli samochd jest przekazywany na zom, mona poduszk napenia w samochodzie. W tym celu naley podczy poduszk do przewodw o dugoci min. 10 m, otworzy szyby przednich okien, postawi akumulator przed samochodem w odlegoci 10 m i poczy przewody z akumulatorem. Jeeli poduszka nie napenia si, naley roz-czy przewody i przez 5 minut nie zblia si do poduszki, po czym sprawdzi przyczyn nie zadziaania ewentualnie powtrzy prb. Jeeli poduszka zadziaaa, usun j w rkawicach i okularach po 30 minutach, gdy cakowicie ostygnie.
Unieruchamianie i uruchamianie ukadu

Ustawi koo kierownicy do jazdy na wprost, ustawi wycznik zaponu w pooeniu LOCK" i wyj kluczyk, zdj pat tapicerski kolanowy, odczy te zcze elektryczne spryny spiralnej w dolnej czci kolumny kierownicy, wyj schowek, odczy zcze elektryczne poduszki gazowej pasaera, zdj osony dolne supkw rodkowych i odczy zcza elektryczne od napinaczy pirotechnicznych. Uruchomienie ukadu SIR nastpuje po doczeniu zczy elektrycznych do obydwu poduszek gazowych i napinaczy pirotechnicznych.
Demonta i monta czci ukadu

Przy wszelkich dziaaniach serwisowych ukadu SIR naley postpowa bardzo ostronie, przestrzegajc wszystkie przepisy bezpieczestwa. Modu SDM zapewnia napicie wystarczajce do zadziaania poduszki gazowej przez 10 minut po wyczeniu zaponu i wyjciu bezpiecznika poduszki, dlatego wszystkie prace demontaowe naley rozpoczyna po upywie
tego czasu. Prace demontaowe naley rozpoczyna od unieruchomienia ukadu SIR. W celu wymontowania poduszki gazowej kierowcy i spryny spiralnej naley: - odczy przewd ujemny od akumulatora; - odczeka 10 minut, zdj pat tapicerski kolanowy; - odczy te zcze elektryczne spryny spiralnej na dolnej kolumnie kierownicy; - ustawi kierownic do jazdy na wprost; - wykrci ruby mocujce poduszk gazow kierowcy; poduszk naley zawsze trzyma w pozycji pokryw do gry, aby w razie wybuchu miaa si gdzie rozprzestrzenia nie zagraajc monterom; - zdj zcza elektryczne poduszki gazoweji sygnau dwikowego; - wyj poduszk, zdj osony kolumny kierownicy; - zdj koo kierownicy, odczy zcza elektryczne spryny spiralnej od kolumny kierwnicy, wykrci wkrty mocujce spryn spiraln i zdj j. W celu zamontowania poduszki gazowej naley powtrzy operacje w odwrotnej kolejnoci dokrcajc wkrty spryny spiralnej momentem 4 N m , a ruby mocujce poduszk momentem 8 N m. W celu wymontowania poduszki gazowej pasaera naley: - unieruchomi poduszk gazow pasaera; - odkrci nakrtki mocujce d poduszki i wyj ruby; - odkrci nakrtki mocujce poduszk u gry i zdj poduszk. Mocujc poduszk naley wykona czynnoci w odwrotnej kolejnoci, dokrcajc nakrtki grne momentem 8 N m , a nakrtki dolne momentem 16 N m . W celu wymontowania moduu sterujcego poduszki gazowej SDM naley: - unieruchomi ukad SIR; - zdj oson tunelu, - usun blokad zcza elektrycznego i wyj zcze elektryczne; - wykrci ruby mocujce SDM i zdj go. W celu wmontowania nowego moduu naley umieci go tak, aby strzaka znajdujca si na module zostaa skierowana ku przodowi, dokrci ruby momentem 12 N m i wykona pozostae operacje.
PRZEWIETRZANIE, OGRZEWANIE I KLIMATYZACJA
167
8.8. Przewietrzanie, ogrzewanie i klimatyzacja

Urzdzenie grzewczo-wentylacyjne dostarcza do wntrza samochodu wiee powietrze przy zamknitych szybach. Zalenie od potrzeby moe to by powietrze chodne lub podgrzane. Urzdzenie ogrzewczo-wentylacyjne rozprowa-
SPOSB ROZPROWADZANIA POWIETRZA W KABINIE PASAERSKIEJ
NAGRZEWNICA Z PRZEWODAMI DOPROWADZAJCYMI CIECZ CHODZC I ROZPROWADZAJCYMI POWIETRZE 1 - przewd doprowadzenia powietrza do przedniej szyby, 2 - przewd doprowadzenia powietrza do bocznych szyb, 3-boczny przewd tablicy rozdzielczej, 4-rodkowy przewd tablicy rozdzielczej, 5 -cznik, 6 - nagrzewnica, 7-cznik przewodw tylnych siedze, 8-przewd nawiewu powietrza dla pasaerw tylnych siedze
dza to powietrze na szyb przedni, szyby przednich drzwi, pod nogi kierowcy i pasaerw wszystkich siedze, na tuw kierowcy i pasaera lub na rne kierunki jednoczenie. W nagrzewnicy jest wmontowany wentylator elektryczny, ktry daje moliwo nadmuchu powietrza w czasie postoju samochodu, przewietrzania samochodu podczas jazdy z ma prdkoci, zwikszenia iloci powietrza przepywajcego przez nagrzewnic w okresie zimowym oraz zabezpiecza przed wykraplaniem si pary wodnej na szybie okna przedniego w okresie chodw. W samochodzie Nubira istnieje moliwo przewietrzania powietrzem z wntrza samo-chodu. Taki sposb przewietrzania nazywa si recyrkulacj i jest przydatny do szybkiego rozgrzania samochodu, przejechania odcinka drogi zadymionej, jeli nie chcemy oddycha zanieczyszczonym powietrzem z zewntrz lub przeczekania w korku ulicznym w duym steniu spalin. W obudowie nagrzewnicy znajduje si grzejnik na stae podczony do ukadu chodzenia silnika. Regulacj temperatury powietrza osiga si ukadem przeson sterowanym z tablicy rozdzielczej. Rozwizanie to pozwala regulowa w sposb pynny temperatur wewntrz nadwozia. Ukad przeson we-
168
NADWOZIE
UKAD PRZESON W OBUDOWIE NAGRZEWNICY 1 - nawiewy na tablic rozdzielcz, 2 - pokrywa kierujca nawiew na tablic rozdzielcz lub na przedni szyb, 3 - pokrywa kierujca nawiew na tablic rozdzielcz i na przedni szyb lub na nogi kierowcy i pasaerw, 4 - grzejnik nagrzewnicy, 5-pokrywa kierujca powietrze do nagrzewnicy sterujca temperatur powietrza, 6-parownik klimatyzacji, 7-wlot powietrza zewntrznego, 8-pokrywa kierujca wlot powietrza z zewntrz lub recyrkulacj, 9-wlot powietrza z wntrza samochodu, 10 - dmuchawa, 11 -wyloty powietrza na nogi pasaerw, 12-wylot powietrza na przedni szyb
wntrz nagrzewnicy pozwala pobiera powietrze z zewntrz lub wewntrz samochodu oraz kierowa je do zamierzonych przez kierowc nadmuchw.
Wymontowanie i zamontowanie urzdzenia ogrzewczo-wentylacyjnego

Przed wymontowaniem urzdzenia z samochodu naley spuci ciecz chodzc, zsun przewd podcinienia z cznika, zwolni i zsun zaciski na przewodach doprowadzajcych i odprowadzajcych ciecz do grzejnika, zsun przewody z krcw wystajcych z przegrody czoowej od strony silnika, odkrci ruby mocujce nagrzewnic do przegrody czoowej, wysun obudow nagrzewnicy ku doowi i wyj z samochodu. Wmontowanie urzdzenia ogrzewczo-wentylacyjnego naley przeprowadzi, wykonujc czynnoci w odwrotnej kolejnoci i dokrcajc ruby mocujce nagrzewnic momentem 8Nm.
Klimatyzacja
W samochodzie Nubira klimatyzacj przewidziano jako wyposaenie opcjonalne. Ukad klimatyzacji skada si ze sprarki z reduktorem cinienia, zwanym zaworem bezpiecze-
CZSCI UKADU KLIMATYZACJI 1 - przewd z parownika do sprarki, 2 - przewd ze sprarki do skraplacza, 3-osuszacz, 4-skraplacz, 5-sprarka, 6-przewd z osuszacza do zaworu rozprnego
169
stwa, skraplacza, filtru osuszacza, zaworu rozprnego i parownika. Ukad klimatyzacji jest wypeniony ekologicz-nym pynem R134a. Sprarka jest zamoco-wana z przodu silnika po stronie wylotu na specjalnym wsporniku. Sprarka typu V 5 jest sprark o zmiennym skoku tokw. Skok tokw wynika z wielkoci kta pochylenia tarczy uchylnej. Sprarka ma ukad automatycznej synchronizacji, dostosowujcy cinienie sprania do potrzeb chodzenia powietrza dla wymaganych warunkw. Podstawowym mechanizmem tej sprarki jest tarcza uchylna napdzajca 5 tokw. Kt pochylenia tarczy uchylnej jest sterowany przez zawr wyposaony w mieszek, wmontowany w tyln pokryw sprarki. Jest on regulowany cinieniem w przestrzeni ssania. Cinienia w sprarce wynika z wielkoci skoku tokw, ktry wzrasta proporcjonalnie do odchylenia tarczy uchylnej od poziomu. W chwili duego chodzenia jest potrzebne wysokie cinienie ssania. W tym wypadku zawr sterujcy tarcz uchyln otwiera prze-lot midzy przestrzeni ssania a skrzyni korbow sprarki. Cinienie w skrzyni korbowej i w przestrzeni ssania wyrwnuje si, a skok sprarki jest maksymalny. Gdy zmniejszamy chodzenie, zapotrzebowanie na cinienie w przestrzeni ssania maleje, zawr sterujcy tarcz krzywkow zamyka przelot ze skrzyni korbowej do przestrzeni ssania, wzrasta rnica cinienia midzy skrzyni korbow a przestrzeni ssania, powodujc ruch' trzpienia zmniejszajcy kt pochylenia tarczy. Sprzgo sprarki jest sterowane wycznikiem na tablicy rozdzielczej i moduem ECM. Modu w chwili przecienia silnika, gdy temperatura cieczy przekroczy 112C, wycza klimatyzacj i wcza j ponownie po obnieniu temperatury do 98C. Sprarka ma korek spustowy umieszczony na obudowie, ktry naley odkrci podczas wymiany cieczy chodzcej, aby usun go z przestrzeni sscej i kocwek sprarki. Zadaniem sprarki jest podwyszenie niskiego cinienie pary cieczy chodzcej z parownika do wysokiego cinienia przekazywanego do skraplacza. Podczas sprania wzrasta temperatura par cieczy chodzcej.
PAROWNIK I ZAWR ROZPRAJCY 1 -parownik, 2-zawr rozprajcy, 3-przewody czce, 4 - uszczelka przewodw
Sprarka ma reduktor cinienia penicy rol zaworu bezpieczestwa. W warunkach gdy cinienie wzroso nadmiernie, zawr wypuszcza pary cieczy w celu zapobieenia uszkodzeniu ukadu. Zawr otwiera si przy cinieniu midzy 3171 a 4137 kPa. Za kadym razem, gdy zawr zadziaa, naley sprawdzi i w razie potrzeby uzupeni ilo cieczy chodzcej. Skraplacz zamontowany przed chodnic silnika skada si z wownicy, w ktrej para cieczy skrapla si na skutek schodzenia. Powietrze przepywajce przez skraplacz schadza pary o wysokim cinieniu, zmieniajc je w ciecz. Filtr osuszacza przyczony do wylotu parownika peni rol zbiornika cieczy chodzcej, eliminuje pary cieczy i resztki oleju przedostajce si ze sprarki. Na dnie filtru osuszacza znajduje si materia wchaniajcy par wodn, ktra mogaby dosta si do ukadu. Filtr osuszacza mona wymienia tylko w caoci. Zawr rozprny jest umieszczony w przestrzeni pasaerskiej, pod tablic rozdzielcz w pobliu prawego supka. Zawr rozprny moe ulec uszkodzeniu w trzech pooeniach: otwarty, zamknity lub ograniczony. Zawr rozprny uszkodzony w pooeniu otwartym powoduje haaliwo sprarki i brak chodzenia. Powodem uszkodzenia moe by
170
NADWOZIE
SCHEMAT DZIAANIA UKADU KLIMATYZACJI ';. 1 -sprarka, 2-zawr bezpieczestwa sprarki, 3 - skraplacz, 4 - osuszacz, 5 - parownik, 6 - zawr . rozprajcy
pknicie spryny, pknicie kulki lub obecno pary wodnej w ukadzie klimatyzacji. Jeeli spryna jest pknita lub kulka uszkodzona, naley wymieni zawr. Jeeli stwier-
MOCOWANIE SPRARKI KLIMATYZACJI 1 -wspornik sprarki klimatyzacji, 2 -tylny wspornik silnika 1,6 DOHC, 3-sprarka, 4-napinacz paska kompletny, 5tylny wspornik silnika 2,0 DOHC
dzono obecno pary wodnej w ukadzie klimatyzacji, naley wymieni ciecz chodzc, Zawr rozprny uszkodzony w pooeniu zamknitym powoduje spadek cinienia i brak chodzenia. Usterka moe by spowodowana uszkodzeniem gniazda zaworu lub obecnoci pary wodnej w ukadzie. Jeli gniazdo zaworu lub zawr rozprny s uszkodzone, naley wymieni zawr. Jeeli w ukadzie znajduje si para wodna, naley wymieni czynnik chodniczy. Zawr rozprny uszkodzony w pooeniu ograniczonym powoduje spadek cinienia i brak chodzenia. Usterka moe by spowodowana zanieczyszczeniami w zaworze. Naley wymieni ciecz chodzc, zawr i filtr osuszacza. Parownik jest urzdzeniem schadzajcym powietrze kierowane do samochodu. Ciecz chodzca o wysokim cinieniu przepywa przezrur rozprajc (kryz) i zmienia si w par o niskim cinieniu. Ciepo z powietrza pyncego pomidzy rurkami parownika jest schadzane na powierzchniach rurek. W czasie schadzania na powierzchniach parownika z powietrza wykrapla si woda, ktra jest wyprowadzana na zewntrz. Reduktor cinienia czy funkcj zaworu odcinajcego wysokie i niskie cinienie oraz wycznika wentylatora. Reduktor cinienia jest umieszczony w przewodzie wysokiego cinienia cieczy chodzcej, obok prawego przedniego supka w pobliu filtru powietrza.
171
BUDOWA SPRARKI KLIMATYZACJI TYP V5 1 waek sprarki, 2-tarcza uchylna, 3 - blok cylindrw, 4 - piercie uszczelniajcy gowicy sprarki, 5 - pytka ograniczajca ssanie, 6 - pytka zaworw, 7 - uszczelka gowicy sprarki, 8-gowica sprarki, 9 - piercie uszczelniajcy, 10-reduktor cinienia (zawr bezpieczestwa), 11 -zawr kontrolny, 12 - piercie uszczelniajcy, 13 - mocujcy piercie osadczy, 14-piercie uszczelniajcy obudow sprarki, 15oysko, 16-tulejka oporowa, 17 - korek spustu oleju, 18-obudowa sprarki, 19 - rowek piasty sprzga, 20 - piercie uszczelniajcy wau, 21 -uszczelniacz wau, 22 - piercie ustalajcy, 23 - cewka sprzga, 24 - koo pasowe, 25 -oysko koa pasowego, 26 - piercie ustalajcy oysko koa pasowego, 27-tarcza sprzga, 28-nakrtka wau, 29 - ruba przelotowa, 30-wpust piasty sprzga, 31 - uszczelka ruby przelotowej
9
9.1. Charakterystyka techniczna wyposaenia elektrycznego
Dane charakterystyczne Akumulator Napicie znamionowe Pojemno znamionowa Znamionowy prd zimnego rozruchu Rezerwowa pojemno znamionowa Test akumulatora pod obcieniem Napicie nominalne: - w temperaturze 21 C - w temperaturze 20C - w temperaturze 0C - w temperaturze -10C - w temperaturze -18C - w temperaturze poniej 18C Alternator Typ Napicie znamionowe Prd maksymalny: - do 1999 r. w wersji bez klimatyzacji - do 1999 r. w wersji z klimatyzacj - od 2000 r. 12 V 55 A-h 550 A min. 90 minut 270 A 9,6 V 9,4 V 9,1 V 8,8 V 8,5 V 8,0 V CS-121-DF 12 V 75 A 85 A 85 A
WYPOSAENIE ELEKTRYCZNE
Dane charakterystyczne Pobr prdu (test bez obcienia) Prdko obrotowa Luz osiowy wirnika Wcznik elektromagnetyczny rozrusznika Prd uzwojenia podtrzymujcego przy 12,2 V Prd uzwojenia wcigajcego przy 12,2 V Wartoci liczbowe 40-98 A przy 12,2 V 6000-12000 obr/min 0,25-3,56 mm 12-20 A 60-90 A
Wartoci liczbowe
9.2. Obwd zasilania

W skad obwodu zasilania wchodz: akumulator, alternator z regulatorem napicia i lampka kontrolna adowania.
Akumulator
Akumulator dostarcza energii do rozruchu silnika oraz umoliwia krtkotrwa jazd, gdy zapotrzebowanie energii przekracza ilo energii dostarczanej przez alternator lub jli alternator jest uszkodzony. Spenia on take rol gwnego odbiornika i stabilizatora napicia w instalacji elektrycznej przy wsppracy z altematorem. Akumulator ma dwie kocwki biegunowe: dodatni i ujemn, oznakowane symbolem ( + ) i ( ), o rnych rednicach. Kocwki biegunowe su do poczenia akumulatora z obwodem elektrycznym samochodu.
Rozrusznik Napicie znamionowe Moc znamionowa
12V 1,4 kW
CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA
173
Jeeli akumulator jest rozadowany, naley sprawdzi poziom elektrolitu i obwd adowania akumulatora oraz naprawi uszkodzenie w tym obwodzie, a akumulator doadowa w celu przywrcenia mu normalnego stanu. adowanie akumulatora Akumulator do adowania naley wymontowa z samochodu. adowanie zaleca si przeprowadza w dobrze przewietrzanym pomieszczeniu w temperaturze ok. 21 C. Nie wolno dopuci do zwarcia biegunw akumulatora i zmiany biegunowoci przewo-dw urzdzenia adujcego. Jednostopniowe adowanie akumulatora naley przeprowadza prdem 10-godzinnym, tzn. prdem o wartoci rwnej 10% pojemnoci znamionowej akumulatora, do chwili zabar-wienia si oczka aerometru na kolor zielony. W czasie adowania akumulatora temperatura elektrolitu nie powinna przekroczy 52C. Po podczeniu akumulatora do instalacji elek-trycznej samochodu naley zaprogramowa prdko obrotow silnika na biegu jaowym. Uruchamianie silnika za pomoc akumulatora pomocniczego W przypadku koniecznoci jazdy samochodem mimo rozadowania akumulatora mona uruchomi silnik za pomoc akumulatora pomocniczego, np. innego pojazdu. W tym celu naley poczy oba akumulatory specjalnymi przewodami rozruchowymi, czc jednym przewodem oba bieguny dodatnie, a drugim przewodem biegun ujemny akumulatora pomocniczego z mas samochodu, np. elementem zawieszenia silnika. Po uruchomieniu silnika w samochodzie ze sprawnym akumulatorem odczeka kilka minut i rozpocz uruchamianie silnika w samochodzie z rozadowanym akumulatorem. Silniki w obu samochodach pozostawi pracujce przez chwil po uruchomieniu, a nastpnie rozczy przewody, zachowujc szczegln ostrono. Wymontowanie i zamontowanie akumulatora Jeli akumulator jest rozadowany, zuyty lub jego podstawa jest uszkodzona, naley wymontowa akumulator i podstaw w nastpujcy sposb:
UMIEJSCOWIENIE AKUMULATORA W SAMOCHODZIE
Akumulator w samochodzie jest umocowany do podstawy za pomoc dwch dugich rub i jarzma przykrconego nakrtkami. Wymaga okresowej obsugi i konserwacji. Stokowe kocwki biegunowe akumulatora i zaciski nie powinny mie ladw korozji. Zaciski powinny by dobrze osadzone i zabezpieczone przed korozj cienk warstw wazeliny. Podczas odczania lub podczania zaciskw do kocwek biegunowych akumulatora nie wolno uderza w nie motkiem, gdy moe to spowodowa np. obluzowanie kocwek biegunowych w obudowie, pknicie obudowy lub oderwanie kocwek biegunowych od pyt i zanieczyszczenie akumulatora. Gwnymi parametrami akumulatora s: pojemno znamionowa i znamionowy prd rozruchu. Pojemno znamionowa jest to iloczyn prdu i czasu rozadowania akumulatora prdem 25 A do osignicia napicia 10,5 V w temperaturze 27C. Prd rozruchu jest to minimalna warto prdu dostarczanego z akumulatora w cigu 30 sekund w temperaturze 18C przy minimalnym napiciu 7,2 V. W samochodzie Daewoo Nubira w wersji bez klimatyzacji jest zamontowany bezobsugowy akumulator o pojemnoci 75 A - h i prdzie rozruchu 550 A, natomiast w wersji z klimatyzacj akumulator ma pojemno 85 A * h. Akumulator ma wbudowany aerometr, sucy do oceny stanu naadowania. Jeli akumulator jest prawidowo naadowany, oczko aerometru ma kolor zielony, w przypadku rozadowania akumulatora oczko ma kolor czarny. Jasne oczko aerometru sygnalizuje zuycie akumulatora, ktry nadaje si wycznie do wymiany.
174
- odczy ujemny i dodatni przewd od akumulatora; - odkrci nakrtki rub mocujcych jarzmo i wyj akumulator razem z jarzmem; - sprawdzi, czy podstawa akumulatora nie jest pknita lub uszkodzona; w razie potrzeby odkrci wszystkie ruby mocujce podstaw akumulatora i wymieni podstaw. Zamontowanie akumulatora wykona w odwrotnej kolejnoci czynnoci. ruby mocujce podstaw akumulatora naley dokrci mo-
mentem 20 N m , nakrtki mocujce jarzmo momentem 5 Nm, a nakrtki przewodw akumulatora momentem 15 N m.
Alternator
Alternator jest prdnic prdu przemiennego, trjfazowego z wbudowanym ukadem prostowniczym. Skada si z nieruchomego stojana, czyli twornika, ruchomego wirnika, prostownika przeksztacajcego prd trjfazowy na prd stay, obudowy i pokrywy wykonanych ze stopu
CZCI SKADOWE ALTERNATORA
1 - nakrtka mocujca koo pasowe, 2 - koo pasowe, 3 - tuleja dystansowa, 4 - pokrywa z oyskiem, 5 - tuleja dystansowa, 6-wentylator, 7-wirnik, 8-stojan, 9-pyta, 10-prostownik, 11 -oysko, 12-obudowa, 13-osona szczotki, 14 - pokrywa oyska, 15 - regulator napicia, 16 - szczotka
OBWD ZASILANIA
175
| aluminium z wcinitymi oyskami. Na osi f wirnika jest zamontowane koo pasowe napdu \ alternatora. \ Gdy przez uzwojenie wirnika pynie prd wzbudzenia, powstaje pole magnetyczne wirujce razem z biegunami wewntrz stojana. Strumie magnetyczny przepywajc przez stojan wy-\ twarz w jego uzwojeniach napicie przemienia ne trjfazowe, dziki czemu pynie prd, ktry jest natychmiast prostowany w prostowniku. Prostownik jest zamontowany do obudowy alternatora. Z prostownika prd pynie do odbiornikw przez dodatni zacisk alternatora. Prd stay do zasilania wirnika jest pobierany pocztkowo z akumulatora, a gdy alternator zaczyna oddawa prd, wwczas - wprost z alternatora. Regulacj napicia wytwarzanego przez alternator uzyskuje si za pomoc zmiany wartoci
ELEMENTY MOCOWANIA ALTERNATORA DO SILNIKA 2,0 DOHC 1 -grny wspornik alternatora, 2 -wspornik tamowy, 3 alternator, 4-wspornik alternatora
prdu wzbudzenia w obwodzie wirnika. Zadanie to spenia regulator napicia. adowanie akumulatora jest sygnalizowane przez specjalny wskanik wietlny wczony w obwd wzbudzenia. Alternator ma bardzo szeroki zakres prdkoci obrotowej, a dziaanie jego zaley od kierunku obrotw. Prd do uzwojenia przesyaj szczotki i piercienie lizgowe. Alternator jest zamocowany z prawej strony silnika pod przewodem dolotowym. Wymontowanie i zamontowanie alternatora Aby wymontowa alternator, naley: - odczy ujemny przewd od akumulatora; - odczy zcze elektryczne czujnika temperatury powietrza MAT od rury dolotowej powietrza; - odkrci opaski zaciskowe z rury dolotowej powietrza i zdj rur; - obrci rub rolki automatycznego napinacza w kierunku zgodnym z ruchem wskazwek zegara, luzujc pasek napdu alternatora i zdj pasek z koa alternatora;
ELEMENTY MOCOWANIA ALTERNATORA DO SILNIKA 1,6 DOHC 1 -dwignia regulacyjna, 2-alternator, 3-wspornik alternatora
176
- przesun do gry zbiornik oleju obwodu wspomagania ukadu kierowniczego i wyj zbiornik; - w samochodzie z silnikiem 1,6 DOHC odkrci rub mocujc dwigni regulacyjn z alternatora; w samochodzie z silnikiem 2,0 DOHC odkrci ruby mocujce grne wsporniki z alternatora, przewodu dolotowego i gowicy oraz zdj wsporniki, podnie i podeprze odpowiednio samochd; - odczy zcze wizki przewodw z tyu alternatora oraz od alternatora do akumulatora; - w samochodzie z silnikiem 1,6 DOHC odkrci nakrtk mocowania alternatora do dolnego wspornika, wyj rub i zdj alternator; - w samochodzie z silnikiem 2,0 DOHC odkrci ruby mocujce wspornik do silnika, zdj ostronie alternator wraz ze wspornikiem; - odkrci nakrtk, wyj rub i odczy alternator od wspornika. Montujc alternator do samochodu wykona opisane czynnoci w odwrotnej kolejnoci, dokrcajc nakrtk ruby mocujcej alternator do dolnego wspornika momentem 20 N m , ruby mocujce dolny wspornik do silnika momentem 30 N m , w silniku 1,6 DOHC dokrci ruby mocujce dwigni regulacyjn momentem 20 N m , w silniku 2,0 DOHC dokrci ruby mocujce grny wspornik do gowicy, przewodu dolotowego i alternatora momentem 35 N m , a wspornik tamowy momentem 20 N m. Demonta i monta alternatora Kolejno czynnoci jest nastpujca: - oznaczy pooenie stojana z pokryw i obudow w celu uatwienia pniejszego montau; - podway pokryw z tworzywa w celu odsonicia zczy stojana; jeli zcza s zgrzewane, odci kocwki, jeli s lutowane, to stopi lut uwaajc, aby nie uszkodzi diod prostownika; - wyj zcza stojana i prostownika; - odkrci ruby czce pokryw z obudow i zdj obudow; - odkrci nakrtk mocujc koo napdowe i zdj koo napdowe; - sprawdzi omomierzem, czy wirnik nie ma przerw lub zwar obwodw; jeeli rezystancja wynosi 1,7 do 2,3 Q, to wirnik jest sprawny; inna warto rezystancji kwalifikuje wirnik do wymiany;
- zdj pokryw i wentylator; - wyj wirnik z obudowy, zdj stojan i sprawdzi omomierzem, czy ma przerwy lub przebicia; - podway przegrod i wyj j; - odkrci ruby mocujce prostownik z regulatorem i szczotkotrzymaczem i wyj komplet; jeli szczotka nadaje si do dalszej pracy, naley j oczyci czyst szmatk i sprawdzi prostownik, przykadajc kocwki omomierza do zcza elektrycznego i radiatora prostownika, nastpnie odczyta wskazanie; - powtrzy sprawdzenie z drugim zczem elektrycznym i porwna wyniki; gdy obydwa odczyty bd identyczne, prostownik naley wymieni; - sprawdzi pozostae dwie diody, przyczajc kocwki omomierza do zcza elektrycznego i pyty podstawowej; w przypadku identycznego odczytu prostownik naley wymieni; - wyj oysko z obudowy. Monta alternatora wykona w odwrotnej kolejnoci czynnoci, dokrcajc ruby czce pokryw z obudow momentem 10 N m, a nakrtk koa napdowego momentem 81 N m .
9.3. Obwd rozruchu

W skad obwodu rozruchu wchodz: akumulator, wycznik zaponu oraz rozrusznik z wcznikiem elektromagnetycznym.
Rozrusznik
Rozrusznik jest silnikiem elektrycznym prdu staego, ktry umoliwia uruchomienie silnika samochodu. W rozruszniku rozrnia si nastpujce uzwojenia: uzwojenie wcznika elektromagnetycznego, uzwojenie wzbudzenia i uzwojenie wirnika rozrusznika. Po przekrceniu kluczyka wycznika zaponu w pooenie START' prd z akumulatora zasila uzwojenie wcznika elektromagnetycznego. Wytwarza si pole magnetyczne, ktre wciga rdze z ruchom zwor. Zwora zwiera styki wczajc prd z akumulatora do rozrusznika, Rdze wcznika elektromagnetycznego wsppracuje z dwigni. Przemieszczenie rdzenia pod wpywem siy elektromagnesu pociga dwigni sprzgajc. Dwignia dolnymi widekami zazbiona z mechanizmem sprzgajcym przesuwa go w kierunku wieca
OBWD ROZRUCHU
177
CZCI SKADOWE ROZRUSZNIKA 1 -wcznik elektromagnetyczny, 2-spryna, 3-rdze, 4-osona, 5-cznik, 6-pytka, 7-dwignia sprzgajca, 8oysko, 9-pokrywa przednia rozrusznika (gowica), 10-piercie oporowy, 11 -piercie sprysty, 12-piercie ograniczajcy, 13-zesp sprzgajcy, 14-zewntrzne koo zbate przekadni planetarnej, 15-tuleja dystansowa, 16waek przekadni planetarnej, 17-tuleja dystansowa, 18-satelity, 19-piercie mocujcy przekadni, 20-osona, 21 -stojan, 22-wirnik, 23-szczotkotrzymacz, 24-oysko, 25-pokrywa tylna
koa zamachowego. Jeli zb mechanizmu sprzgajcego trafi na wrb w wiecu koa zamachowego, nastpi zazbienie i w momencie, gdy styk ruchomy zewrze styki, rozrusznik
zacznie normalnie pracowa. Gdy zb zespou sprzgajcego trafi na zb wieca koa zamachowego, przesuwa si na ukosach zbw i nastpuje zazbienie, jak opisano powyej.
178
Wymontowanie i zamontowanie rozrusznika Przed wymontowaniem rozrusznika z samochodu naley odczy ujemny przewd akumulatora. Nastpnie: - odkrci nakrtk mocujc przewd dodatni od akumulatora oraz od wycznika zaponu do wcznika elektromagnetycznego i zdj przewody; - w silniku 1,6 DOHC odkrci nakrtki mocujce rozrusznik do silnika, a w silniku 2,0 DOHC odkrci ruby mocujce rozrusznik do silnika i skrzynki przekadniowej; - wyj rozrusznik. W celu zamontowania rozrusznika do samochodu naley wykona wymienione czynnoci w odwrotnej kolejnoci, dokrcajc nakrtki mocowania rozrusznika momentem 43 N m w silniku 1,6 DOHC; w silniku 2,0 DOHC dokrci rub mocowania rozrusznika do silnika momentem 45 N m, a rub mocowania rozrusznika do skrzynki przekadniowej momentem 50 N m. Nastpnie zaoy przewd dodatni od akumulatora na rub wcznika elektromagnetycznego i dokrci nakrtk momentem 7 N m, zaoy przewd od wycznika zaponu i dokrci momentem 6 N m. Demonta i monta rozrusznika W celu zdemontowania rozrusznika naley: - wykrci ruby czce pokryw z obudow; - zdj szczotkotrzymacz z komutatora; - sprawdzi szczotki, spryny i prowadnice szczotek i wymieni zuyte czci; - wykrci ruby mocujce wcznik elektromagnetyczny do obudowy; - odkrci nakrtk mocujc kocwk uzwojenia wzbudzenia rozrusznika; - obrci wcznik elektromagnetyczny rozrusznika o 90 i wyj go razem ze spryn powrotn rdzenia; - sprawdzi uzwojenie elektromagnesu, podczajc szeregowo amperomierz, a rwnolegle woltomierz; sprawne uzwojenie pobiera prd o nateniu 12-20 A, wikszy prd wskazuje na zwarcie lub przebicie do masy, natomiast mniejszy prd - na nadmiern rezystancj, a brak prdu wskazuje na przerw w ukadzie; uszkodzone uzwojenie naley wymieni;
- odczy stojan od obudowy i wyj cznik i pytk; - zdj oson, wyj wirnik ze stojana i spraw dzi czopy, oysko oraz koo zbate przekadni planetarnej, czy nie s zuyte, odbarwione lub uszkodzone; - sprawdzi poczenie uzwoje wirnika z pyt kami komutatora, jeli poczenia s nadpalo ne, to mog mie zty kontakt, sprawdzi wirnik, czy nie ma zwar, jeli uzwojenie i poczenia s prawidowe, oczyci pytki i przekadki komutatora; - zdj koa zbate, tulejk i podkadk; - wyj waek napdowy razem z piercieniem oporowym i dwigni sprzgajc z obudowy; - wyj oysko z obudowy, zdj piercie sprysty i zsun piercie oporowy z waka napdowego; - zdj z waka zesp sprzgajcy i przekad ni planetarn, sprawdzi i zweryfikowa wszy stkie czci, uszkodzone zastpi nowymi. Monta rozrusznika naley prowadzi wyko nujc czynnoci w odwrotnej kolejnoci i do krcajc ruby czce wcznik elektromag netyczny z obudow momentem 8 N m, do krci nakrtk mocuj kocwk uzwojenia wzbudzenia rozrusznika momentem 8 N m , dokrci ruby czce pokryw z obudow momentem 6 N m.
9.4. Ukad sterowania prac silnika Opis ukadu

Podstawow funkcj elektronicznego moduu sterujcego ECM jest sterowanie prac silnika, to znaczy ukadem wtrysku paliwa, ktem wyprzedzenia zaponu i ukadem biegu jaowego. Bezrozdzielaczowy ukad zaponowy jest sterowany przez ECM, ktry na podstawie wasnego programu oraz informacji z czujnika pooenia wau korbowego oblicza kt wyprzedzenia zaponu jako funkcj prdkoci obrotowej, cinienia w kolektorze dolotowym, temperatury silnika, pooenia przepustnicy i innych parametrw stanw przejciowych pracy silnika. Ukad zaponowy w przypadku powanego uszkodzenia moe pracowa w trybie awaryjnym. Kt wyprzedzenia zaponu jest sterowany wwczas tylko w funkcji prdkoci obrotowej wau korbowego.
UKAD STEROWANIA PRAC SILNIKA
179
Najwaniejszymi zaletami bezrozdzielaczowego zaponu sterowanego przez ECM s: - bardzo dua dokadno kta wyprzedzenia zaponu ustalanego zalenie od wielu parametrw; - brak koniecznoci regulacji statycznego kta wyprzedzenia zaponu. Cyfrowa kontrola paliwa, zaponu i prdkoci na biegu jaowym pozwala na zachowanie zaoonej czystoci spalin, zdolnoci jezdnych, rozruchu na zimno i efektywnoci katalizatora. Oprogramowanie ECM zawiera cztery gwne czci: - sterowanie ktem wyprzedzenia zaponu; - sterowanie dawk paliwa; - sterowaniem prac na biegu jaowym; - diagnostyk. Oprogramowanie razem z trybem awaryjnym jest opracowane dla danego rodzaju silnika i zawarte w pamici EPROM. Parametry sterujce prac silnika s podawane w postaci tzw. map lub macierzy skadajcych si z wielu obliczonych punktw. Wartoci porednie pomidzy obliczonymi punktami s interpolowane liniowo. W przypadku przekroczenia wartoci granicznych mapy, przyjmowana jest jej ostatnia warto. W czasie rozruchu, gdy prdko obrotowa wau n < 450 obr/min, kt wyprzedzenia zaponu jest sterowany bezporednio przez czujnik pooenia wau korbowego. Po przekroczeniu prdkoci obrotowej n = 450 obr/min, sterowanie ktem wyprzedzenia zaponu przejmuje ECM. Mapa zostaa opracowana przy zaoonej czys-toci spalin i minimalnym zuyciu paliwa, oprcz obszarw penego otwarcia przepust-nicy (cinienie 95-100 kPa), gdzie jako kryte-rium przyjto maksymaln moc silnika.
Elementy ukadu sterowania prac silnika

Elektroniczny modu sterujcy ECM jest gwnym urzdzeniem przetwarzania danych. ECM za pomoc rnych czujnikw i wasnego oprogramowania oblicza optymalny stosunek powietrza do paliwa, sterujc ukadem wtrysku paliwa, wykonuje diagnostyczne funkcje ukadu rozpoznajc usterki w stosunku do prawidowego dziaania i ostrzegajc o nich kierujcego miganiem lampki kontrolnej, rejestruje
numery kodw usterek i przechowuje je w pamici dopty, dopki nie zostanie odczone napicie. Ponadto steruje nastpujcymi elementami: regulatorem biegu jaowego IACV, cewk zaponow, zaworami kolektora dolotowego VGIS (w silniku 1,6), zaworem pochaniacza par paliwa, przekanikami wentylatorw chodnicy, przekanikiem pompy paliwa, przekanikiem sprarki klimatyzacji, zaworem recyrkulacji spalin EGR oraz wycznikiem zaponu. Informacje do ECM dostarczaj nastpujce czujniki: - czujnik pooenia wau korbowego CPS, - czujnik pooenia przepustnicy TPS, - czujnik cinienia bezwzgldnego MAP, - czujnik temperatury powietrza dolotowego MAT, - czujnik tlenu (sonda lambda) EOS, - czujnik temperatury cieczy chodzcej CTS, - czujnik prdkoci samochodu VSS, - czujnik spalania stukowego. ECM jest umieszczony w kabinie pasaerskiej pod siedzeniem pasaera przedniego siedzenia. ECM jest nienaprawialny i w razie uszkodzenia naley go wymieni. Zcze diagnostyczne ALDL suy do podczenia zewntrznego urzdzenia diagnostycznego Scanner do ECM. Umoliwia to ocen dziaania wszystkich elementw systemu sterowania prac silnika oraz odczytywanie zapamitanych przez ECM usterek rwnie tych, ktre w przeszoci zaistniay i samoistnie znikny. Naley pamita, aby przed odczytaniem usterek przez Scanner nie odcza napicia od ECM, gdy odczenie napicia zlikwiduje zapamitane usterki. Zcze jest umieszczone po lewej stronie pod tablic rozdzielcz. Czujnik pooenia wau korbowego CPS bada pooenie ktowe wau korbowego suce jako punkt odniesienia dla pocztku wtrysku i zaponu. Jednoczenie CPS bada prdko obrotow silnika i ustala wielko wtrysku. Czujnik jest umieszczony z przodu silnika i zbiera informacj ze specjalnego koa zbatego osadzonego na wale korbowym. Czujnik pooenia przepustnicy TPS okrela stopie jej otwarcia. Czujnik jest potencjometrem usytuowanym na kocu osi przepustnicy. Obwd elektryczny czujnika skada si z 5 V li-
180
nii zasilajcej i linii uziemiajcej wyprowadzonych z moduu ECM. Sygna na wyjciu czujnika zmienia si od 0,5 V przy zamknitej przepustnicy do 5 V przy przepustnicy cakowicie otwartej. Regulator biegu jaowego IACV jest to silnik krokowy, ktry kontroluje ilo powietrza dostarczanego do silnika w czasie rozruchu i podczas pracy na obrotach biegu jaowego. ECM steruje tym regulatorem w zalenoci od temperatury cieczy chodzcej i cinienia w kolektorze dolotowym. Jest umieszczony na obudowie przepustnicy powietrza. Czujnik cinienia bezwzgldnego MAP rejestruje zmiany cinienia w kolektorze dolotowym. Przy zamknitej przepustnicy czujnik wytwarza niskie napicie, a przy wczonym zaponie i nie pracujcym silniku czujnik odczytuje warto cinienia atmosferycznego i zgodnie z tym reguluje skad mieszanki. Czujnik temperatury powietrza dolotowego MAT rejestruje temperatur w przewodzie filtru powietrza. Czujnik jest termistorem, czyli rezystorem o zmieniajcej si rezystancji pod wpywem zmiany temperatury. Ta temperatura jest temperatur powietrza dostarczanego do silnika, ktra w poczeniu z odczytem z czujnika MAP suy do ustalenia iloci powietrza zasysanego przez silnik. Czujnik temperatury cieczy chodzcej CTS rejestruje temperatur cieczy chodzcej w ukadzie chodzenia. Czujnik jest termistorem, czyli rezystorem o zmieniajcej si rezystancji pod wpywem zmiany temperatury. W niskiej temperaturze (40C) ma on du rezystancj (100000 Q), a w wysokiej (130C) ma rezystancj (70 Q). Czujnik prdkoci samochodu VSS jest zamontowany na waku wyjciowym skrzynki przekadniowej. Czujnik tlenu (sonda lambda) EOS bada zawarto tlenu O2 w spalinach. Tlen zawarty w spalinach powoduje pojawienie si napicia na jego wyjciu. Napicie zmienia si od 0,1 V (dua zawarto O2 - uboga mieszanka) do 0,9 V (maa zawarto O2 - bogata mieszanka). Czujnik jest umieszczony w przewodzie wylotowym. Czujnik spalania stukowego wyczuwa nienormalne stukanie w silniku, powstajce na skutek niewaciwego kta wyprzedzenia za-
ponu. Czujnik wytwarza zmienne napicie tym wysze, im spalanie stukowe jest intensywniejsze. Sygna jest przekazywany do moduu ECM, ktry przestawia zapon w celu redukcji spalania stukowego podczas spalania. Czujnik jest zamontowany w kadubie silnika.
9.5. Bezpieczniki i przekaniki Bezpieczniki

Wszystkie obwody owietlenia s zabezpieczone za pomoc bezpiecznikw topikowych. Wikszo bezpiecznikw oprcz obwodu owietlenia zabezpiecza rwnie inne obwody.
SKRZYNKA BEZPIECZNIKW W KABINIE PASAERSKIEJ 1 - przekanik zaponu 1,2- immobilizer, ukad przeciwwamaniowy, 3-sygnaakustyczny, modu ATC, wcznik HVAC, modu DRL, ABS, ECU (EBCM), 4-zegar cyfrowy, 5 -zasilanie audio, zegar cyfrowy, 6 -owietlenie schowka podrcznego, 7 - przekanik zaponu 2, przekanik klimatyzacji, przekanik wiate przeciwmgowych, ukad ATC
BEZPIECZNIKI I PRZEKANIKI
181
SKRZYNKA BEZPIECZNIKW W PRZEDZIALE SILNIKA 1 - miejsce niewykorzystane, 2 - prawe przednie i tylne wiata pozycyjne oraz zegar, 3 - lewe przednie i tylne wiata pozycyjne oraz owietlenie tablicy rejestracyjnej, 4-wcznik otwierania dachu, lusterka sterowanego elektrycznie, ukadu sterowania pilotem, 5-ogrzewanie tylnej szyby, 6-przekanik pompy paliwa, modu zaponu, alternator, zcze elektryczne F, zawr pochaniacza par paliwa, kolektor dolotowy o zmiennej geomatrii VGIS, 7-zawr recyrkulacji spalin, 8-wcznik wiate zewntrznych, sygna dwikowy, owietlenie wntrza, zegar, owietlenie baganika, 9-silnik otwierania dachu
182
Skrzynka bezpiecznikw w przedziale silnika

Oznaczenie bezpiecznika EF1 EF2 EF3 EF4 EF5 EF6 EF7 EF8 EF12 EF15 EF16 EF17 EF19 EF20 EF21 EF22 EF23 EF24 EF25 EF26 EF27 EF28 EF29 EF30 EF31 Prd nominalny (A) 30 30 20 40 30 30 20 20 15 30 15 15 5 10 10 15 20 15 10 10 10 15 15 10 10 rdo zasilania Akumulator Akumulator Akumulator Akumulator Akumulator Akumulator Akumulator Akumulator Akumulator Akumulator Akumulator Akumulator Akumulator Akumulator Akumulator Akumulator Akumulator Akumulator EF32 EF34 EF32 Akumulator Akumulator EF12 EF12 Zabezpieczany obwd Skrzynka bezpiecznikw, ECM Silnik dmuchawy Wentylator chodnicy i jego przekanik Przekanik ABS Zapon 2 Zapon 1 Przekanik zaponu, EF29, dach otwierany, elektryczne sterowanie szyb Wentylator chodnicy, przekanik wentylatora, przekanik sterujcy wentylatora Wcznik wiate awaryjnych Ogrzewanie tylnej szyby, przekanik ogrzewania tylnej szyby, EF30 Modu zaponu, cewka CCP, siownik zaworu VGIS, przekanik pompy paliwa, zawr pochaniacza par paliwa Wtryskiwacze paliwa, zawr recyrkulacji spalin Pompa paliwa, obwd kontroli pompy paliwa wiata pozycyjne (prawe), sygna dwikowy pozostawienia wczonych wiate reflektorw wiata pozycyjne (lewe), lampy owietlenia tablicy rejestracyjnej ECM(B + ) Zapalniczka Wcznik wiate hamowania wiato drogowe (prawe) wiato mijania (prawe) Ogrzewanie lusterek zewntrznych Siowniki zamkw drzwi (centralna blokada) Przekanik przednich reflektorw, siownik podnoszenia anteny, owietlenie baganika, owietlenie wntrza wiato drogowe (lewe) wiato mijania (lewe)
BEZPIECZNIKI I PRZEKANIKI Oznaczenie bezpiecznika EF32 EF33 EF34 EF35 EF37 Prd nominalny (A) 10 10 25 10 15 rdo zasilania EF7 Akumulator Akumulator Akumulator Akumulator Zabezpieczany obwd
183
Sterowanie lusterek zewntrznych, centralna blokada, wycznik okna dachowego Sprarka klimatyzacji i jej przekanik, dioda D28 Przekanik wiate drogowych Sygna dwikowy i jego wycznik Reflektory przeciwmgowe i ich przekanik
Skrzynka bezpiecznikw pod tablic rozdzielcz

Oznaczenie bezpiecznika F1 F2 F3 F4 F5 F6 F7 F8 F9 F10 F11 F12 F13 F14 F15 Prd nominalny (A) 15 10 15 25 10 15 10 10 10 10 10 10 10 10 10 rdo zasilania EF6 EF6 EF6 EF6 EF6 EF6 EF6 EF6 EF6 EF1 EF1 EF1 EF1 EF1 EF5 Zabezpieczane obwody Przekanik zaponu 1, ECM Wycznik HVAC wiata awaryjne, kierunkowskazy, zegar cyfrowy Silnik, przekanik i wcznik przednich wycieraczek oraz silnik i wcznik tylnej wycieraczki Zestaw wskanikw, dwikowy sygna informacyjny, lampka sygnalizacyjna ECM Poduszka gazowa wiatte cofania Immobilizer Radioodtwarzacz Zestaw wskanikw Tylne wiata przeciwmgowe, owietlenie schowka podrcznego Immobilizer wiata jazdy dziennej Gniazdo ALDL Przekanik zaponu 2, przekanik sprarki klimatyzacji, przekanik ogrzewania szyby, przekanik ABS, ABS EBCM, przekanik wiate przeciwmgowych
184
Do obwodw pracujcych bez zabezpieczenia nale: obwd adowania akumulatora, rozruchu, uzwojenia wzbudzenia przekanika wentylatora chodnicy i lampki kontrolnej adowania. Wszystkie bezpieczniki i przekaniki s umieszczone w dwch skrzynkach. Jedna skrzynka znajduje si w przedziale silnika, druga -w kabinie pasaerskiej z lewej strony pod tablic rozdzielcz. Umieszczenie bezpiecznikw i przekanikw w tej samej skrzynce umoliwia skrcenie przewodw sterujcych przekanikami, co zmniejsza awaryjno wizek przewodw. W celu dalszego zmniejszenia awaryjnoci ukadw elektrycznych zastosowano zcza elektryczne uszczelnione przed wpywami atmosferycznymi.
skrcenie przewodw zasilajcych odbiorniki, w celu zmniejszenia rezystancji i kosztu obwodw. Przekaniki maj dwa obwody: obwd sterowania, skadajcy si z cewki z rdzeniem oraz obwd gwny w skad ktrego wchodzi styk i zwora ze stykiem ruchomym. Jeli kierujcy wczy wycznik wsppracujcy z przekanikiem, to popynie prd przez cewk przekanika. Pole magnetyczne wywoane przez cewk wcignie zwor, powodujc zwarcie stykw i przepyw prdu w obwodzie danego odbiornika. Przekanik, ktry nie zawsze wcza odbiornik lub wcza go z opnieniem, jest uszkodzony i naley go wymieni, gdy przekaniki s nienaprawialne.
Przekaniki
Zadaniem przekanikw jest zmniejszanie prdu w wcznikach, majce na celu zwikszenie niezawodnoci i trwaoci wycznikw oraz
Obwody, w ktrych zastosowano przekanik i miejsce umieszczenia przekanika

Zabezpieczany obwd Zaponu 1 Zaponu 2 Wentylatora chodnicy 1 Wentylatora chodnicy 2 Reflektorw przednich Reflektorw przeciwmgowych przednich wiate przeciwmgowych tylnych lamp zespolonych Sygnau dwikowego Ogrzewania tylnej szyby Pompy paliwa Ukadu ABS Dmuchawy Usytuowanie przekanika W przedziale silnika W przedziale silnika W przedziale silnika W przedziale silnika W przedziale silnika W przedziale silnika W przedziale silnika W przedziale silnika W przedziale silnika W przedziale silnika Pod tablic rozdzielcz Pod tablic rozdzielcz
arwki wiate drogowych s zasilane od alternatora przez bezpiecznik EF34, przekanik przednich reflektorw, przecznik dwigniowy wiate drogowych i mijania, nastpnie przez bezpiecznik EF30 (lewy reflektor) lub przez bezpiecznik EF25 (prawy reflektor). Zasilanie arwek podczas sygnau wietlnego odbywa si z pominiciem przekanika reflektorw, co umoliwia uycie tego sygnau w ka-dej chwili, nawet wwczas, gdy nie ma kluczyka w wyczniku zaponu. wiata mijania s zasilane rwnie przez bezpiecznik EF34, przekanik przednich reflektorw, przecznik dwigniowy wiate drogowych i mijania oraz przez bezpiecznik EF31 (prawy reflektor) lub przez bezpiecznik EF26 (lewy reflektor). Prd w obwodzie sterowania przekanika pynie przez bezpiecznik EF29, przekanik i wycznik zaponu. Reflektory s wyposaone w korektory ustawienia wiate. Ponadto w obwd wiate reflektorw jest wczony sygnalizator dwikowy, informujcy kierujcego o wczonych reflektorach po przeczeniu wycznika zaponu w pooenie LOOK". Jeeli po wczeniu wiate drogowych lub wiate mijania nie wieci ktrykolwiek z reflektorw, a odpowiednie bezpieczniki nie s przepalone, naley sprawdzi arwki i jeli s przepalone, to je wymieni.
9.6. Obwody owietlenia zewntrznego i wewntrznego Obwody wiate drogowych i mijania
OBWODY OWIETLENIA ZEWNTRZNEGO I WEWNTRZNEGO
185
WIATA ZEWNTRZNE PRZODU SAMOCHODU NUBIRA PRODUKOWANEGO DO 1999 R. 1 -reflektor przeciwmgowy, 2-arwka reflektora przeciwmgowego, 3-arwka kierunkowskazu bocznego, 4 - lampka kierunkowskazu bocznego, 5 - arwka wiate mijania, 6 -arwka wiate drogowych i wiate mijania, 7-arwka przednich wiate pozycyjnych, 8-reflektor przedni
Obwody owietlenia zewntrznego, wewntrznego i kierunkowskazw

Owietlenie zewntrzne stanowi wiata pozycyjne przednie w reflektorach, reflektory przeciwmgowe przednie, lampy zespolone tylne, lampy owietlenia tablicy rejestracyjnej i lampa dodatkowego wiata hamowania. Tylne lampy zespolone zawieraj wiata pozycyjne, cofania, przeciwmgowe, kierunkowskazw tylnych i hamowania. wiata kierunkowskazw stanowi przednie lampy kierunkowskazw poczone z reflek-torami przednimi, lampki kierunkowskazw na botnikach przednich i lampy kierunkowskazw w tylnych lampach zespolonych. Owietlenie wewntrzne stanowi lampki owietlenia wntrza: rodkowa i przednia, lam-pka owietlenia baganika i lampka owietlenia schowka podrcznego.
WIATA ZEWNTRZNE PRZODU SAMOCHODU NUBIRA II PRODUKOWANEGO PO 1999 R. 1 -reflektor przeciwmgowy, 2-arwka reflektora przeciwmgowego, 3 -arwka kierunkowskazu bocznego, 4 - lampka kierunkowskazu bocznego, 5 - arwka wiate mijania, 6 -arwka wiate drogowych i mijania, 7-arwka przednich wiate pozycyjnych, 8-reflektor przedni
WIDOK REFLEKTORA NUBtRY II 1 -osona opraw arwek wiata drogowego i wiata pozycyjnego, 2-oprawa arwki kierunkowskazu przedniego
186
LAMPY OWIETLENIA TYU SAMOCHODW PRODUKOWANYCH DO 1999 R. 1 - tylna lampa zespolona, 2 - dodatkowa lampa wiate hamowania samochodu sedan, 3 - dodatkowa lampa wiate hamowania samochodu hatchback, 4-dodatkowa lampa wiate hamowania samochodu kombi, 5 lampy owietlenia tablicy rejestracyjnej
OBWODY OWIETLENIA ZEWNTRZNEGO I WEWNTRZNEGO
187
LAMPY OWIETLENIA TYU SAMOCHODW PRODUKOWANYCH PO 1999 R. 1 -tylna lampa zespolona, 2 - lampa dodatkowego wiata hamowania samochodu sedan, 3 - lampa dodatkowego wiata hamowania samochodu hatchback, 4 - lampa dodatkowego wiata hamowania samochodu kombi, 5 - lampy owietlenia tablicy rejestracyjnej
188
9.7. arwki
W owietleniu samochodu zastosowano wiele rnych arwek. Miejsce ich zastosowania, moc, liczb i typ przedstawiono w tablicy.
Wymiana arwek
Wymiana arwki reflektora przedniego W celu wymiany arwki reflektora przedniego naley podnie pokryw przedziau silnika, odczy przewody elektryczne, odkrci pokryw zasaniajc arwk wiate drogo-
WIDOK TYLNEJ LAMPY ZESPOLONEJ NUBIRY II
LAMPY OWIETLENIA WNTRZA I OSPRZT WEWNTRZNY 1 -lampa przednia, 2-klosz lampy, 3-lampa owietlenia schowka, 4 - gonik w drzwiach przednich, 5opornik wentylatora, 6sygna dwikowy, 7wycznik bezwadnociowy, 8lampa owietlenia baganika, 9 - gonik tylny
ARWKI
189
Liczba arwek 2szt. 2szt. 2szt. 2szt. 2szt. 2szt. 2szt. 2szt. 2szt. 1 szt. 2szt. 2 szt. 1 szt. 1 szt. 1 szt. Typ arwki H4 H3 W5W P21W W5W P21W P21/5W P21W P21W P21W W5W W10W C10W C10W C10W Kolor wiata biay biay biay bursztynowy biay bursztynowy biay biay biay biay biay biay biay biay biay biay 3,4 1,4 5 szt. 21 szt. 14V/3,4W 14V/1,4W biay biay
Wykaz arwek
Miejsce zastosowania (W) wiata drogowe/mijania wiata przeciwmgowe przednie wiata pozycyjne przednie Kierunkowskazy: przednie boczne - tylne Tylne wiata pozycyjne i hamowania wiata przeciwmgowe tylne wiata cofania Dodatkowe wiato hamowania Owietlenie tablicy rejestracyjnej Owietlenie wntrza samochodu: lampa punktowa - lampa plafonowa Owietlenia baganika Owietlenia schowka podrcznego Owietlenie popielniczki Lampki podwietlenia wskanikw Lampki kontrolne zestawu wskanikw Moc arwki 60/55 55 5 21 5 21
21/5 21 21 21 5 10 10 10 10
wych, zdj zcze elektryczne wiate drogowych z arwki i zwolni zaczep sprysty. Zakadajc arwk naley zwrci uwag na waciwe jej pooenie; wrb arwki musi osi w wyciciu oprawy, zamocowa zaczep sprysty, woy zcze elektryczne wiate drogowych, dokrci pokryw zasaniajc arwk wiate drogowych, podczy przewody elektryczne i zamkn pokryw przedziau silnika. Wyjcie reflektora w samochodach do 1999 r. wymaga wykrcenia 3 rub i jednej nakrtki mocujcej, natomiast w samochodach po 1999 r. - wykrcenia tylko 3 rub. Montujc nowy reflektor naley dokrci ruby i nakrtki momentem 4 N m.
Wymiana arwki wiata pozycyjnego przedniego W celu wymiany arwki przedniego wiata pozycyjnego naley postpowa podobnie, jak przy wymianie arwki reflektora, czyli podnie pokryw przedziau silnika, odkrci oson arwki reflektora w kierunku odwrotnym do ruchu wskazwek zegara i zdj j. Wyj opraw arwki znajdujc si obok arwki reflektora, wyj arwk z oprawy, woy now i zmontowa. Wymiana arwki kierunkowskazu przedniego Aby wymieni arwk kierunkowskazu przedniego, naley odkrci opraw arwki w kie-
190
runku przeciwnym do ruchu wskazwek zegara i wyj j, nastpnie wyj arwk, woy now i zmontowa. Wymiana arwki reflektora przeciwmgowego Aby wymieni arwk reflektora przeciwmgowego, naley odkrci nakrtki i wysun reflektor, zdj zcze elektryczne. Odkrci oson, zdj zcze elektryczne z arwki, zwolni zatrzask spryny i wyj arwk. Wkadajc now arwk naley prawidowo ustawi j w gniedzie lampy, uwaajc, aby nie dotkn palcami baki arwki, nastpnie zapi zatrzask, wcisn zcze elektryczne do zcza elektrycznego lampy, woy reflektor w gniazdo i dokrci nakrtki momentem 4 N m. Wymiana arwki kierunkowskazu bocznego W celu wymiany arwki kierunkowskazu bocznego naley wyj lampk z botnika, przesuwajc j w celu wykleszczenia zaczepu, odkrci i wyj opraw z arwk, nastpnie wymieni arwk. Wymiana arwki lampy zespolonej arwki lampy zespolonej wymienia si nastpujco: otworzy baganik lub drzwi tyu nadwozia, odkrci dwa wkrty i zdj lamp zespolon. Nastpnie zdj opraw arwek z obudowy lampy, wyj przepalon arwk, woy now i zaoy opraw arwek. Wymiana arwki dodatkowego wiata hamowania Dostp do oprawy arwki dodatkowego wiata hamowania jest moliwy po otwarciu pokrywy baganika lub drzwi tyu nadwozia. Nastpnie naley wykrci opraw razem z arwk, wymieni arwk i przykrci ponownie opraw. Wymiana arwki lamp owietlenia tablicy rejestracyjnej W celu wymiany arwki lamp owietlenia tablicy rejestracyjnej naley, po otwarciu pokrywy baganika lub drzwi tyu nadwozia,
odkrci opraw arwki, wymieni arwk i wkrci ponownie opraw. Wymiana arwki lampki owietlenia baganika W celu wymiany arwki lampki owietlenia baganika naley wymontowa lampk, wymieni arwk i zmontowa lampk. Wymiana arwki lampek owietlenia wntrza Wymiany arwek lampek owietlenia wntrza mona dokona po zdjciu klosza lampki, ktry podwaa si wkrtakiem.
9.8. Obwody urzdze pomocniczych Sygna dwikowy

W skad obwodu sygnau dwikowego wchodzi sygna dwikowy umieszczony z przodu samochodu przed chodnic, dwa wyczniki w ramionach kierownicy, jeeli koo kierownicy jest wyposaone w poduszk gazow, lub przycisk centralny w kierownicy bez poduszki, przekanik i bezpiecznik EF 35 10 A w skrzynce bezpiecznikw w przedziale silnika. Niewaciwe dziaanie sygnau dwikowego moe by spowodowane: niesprawnym lub zablokowanym wcznikiem sygnau, niesprawnym przekanikiem lub uszkodzeniem samego sygnau. Naley sprawdzi, czy zcza i przewody s sprawne i czy nie ma ladw utlenienia na stykach wycznika sygnau. W przypadku usterki w wyczniku naley go oczyci lub wymieni. Wymieni przekanik w razie niesprawnoci, a w przypadku stwierdzenia uszkodzenia sygnau odczy jego zcze elektryczne, odkrci rub i wymieni sygna, przykrcajc rub momentem 22 N m.
Wycieraczki i spryskiwacze szyb

Obwd wycieraczek i spryskiwaczy przedniej szyby samochodu w wersji sedan skada si z silnika wycieraczki z wycznikiem pooenia pocztkowego, przecznika spryskiwacza oraz wycieraczek z regulatorem prdkoci pracy, przekanika wycieraczek szyby przedniej, pompki spryskiwacza szyby przedniej i bezpiecz-
OBWODY URZDZE POMOCNICZYCH
191
nika F4 umieszczonego w skrzynce wewntrz kabiny pasaerskiej. Komplet wycieraczek szyby przedniej skada si z silnika elektrycznego z reduktorem, ukadu dwigni, ramion i wycierakw z pirkami wycieraczek. Wycieraczka ma ukad podtrzymujcy 3 ruchy wycieraka po spryskaniu szyby celem osuszenia szyby oraz urzdzenie zapewniajce automatyczny powrt wycierakw do pooenia wyjciowego po wyczeniu wycieraczek. Pooenie to gwarantuje dobr widoczno przez szyb przedni. W skad kompletu spryskiwacza szyby przed-niej wchodzi zbiornik pynu z zamocowan na nim pomp pynu, przewodw i spryskiwaczy szyb. Zbiornik pynu jest umieszczony midzy nadkolem lewego przedniego koa i zderzakiem przednim, a wlew znajduje si midzy skrzynk bezpiecznikw i lewym reflektorem. Obwd wycieraczek i spryskiwaczy szyb samo-chodu hatchback i kombi ma dodatkowo wycieraczk i spryskiwacz szyby tylnej. Spryskiwacz ma wasny zbiornik i pompk. Zbiornik jest umieszczony za oson lewej wnki tylnego koa. Dysza spryskiwacza tylnej szyby w wersji hatchback jest umieszczona na tylnych drzwiach, natomiast w wersji kombi - na ramieniu wycieraczki. Wycieraczka tylnej szyby skada si z silnika z reduktorem, ramienia i wycieraka. Nieprawidowe dziaanie wycieraczki moe by spowodowane le wykonanym montaem, usterkami w komplecie silnik-reduktor lub przer-wami w obwodach elektrycznych. W pierwszym przypadku naley sprawdzi, czy niesprawnoci s wynikiem odksztacenia wspo-rnika dwigni lub sworzni przegubw. W razie koniecznoci naley ponownie wykona monta kompletu, wymieniajc niesprawne lub uszko-dzone czci. Jeeli powodem jest usterka w komplecie silnik-reduktor, naley wymontowa silnik i zamontowa nowy. Przerwy w obwodach elektrycznych naley naprawi.
nikw znajduje si 31 lampek kontrolnych i owietleniowych. Jeeli bezpieczniki s sprawne, a ktra z lampek kontrolnych lub owietleniowych nie wieci, to znaczy, e jest przepalona i naley j wymieni w nastpujcy sposb: - odkrci dwa wkrty mocujce zestaw wskanikw; - odczy zcza elektryczne i wyj zestaw wskanikw; - wyj odpowiedni opraw arwki i wymieni arwk; - woy opraw i zmontowa zestaw wskanikw, dokrcajc wkrty mocujce zestaw wskanikw momentem 4 N m.
Tylna szyba ogrzewana

Obwd elektryczny tylnej szyby ogrzewanej skada si z nastpujcych elementw: cieek grzejnych na szybie, przekanika, bezpiecznika EF15 (szyby ogrzewanej), bezpiecznika F2 i F15, wcznika ogrzewania tylnej szyby z lampk kontroln i 10-minutowym zegarem. Jeeli w czasie odparowywania tylnej szyby jedna lub kilka nitek nie grzeje, wiadczy to
Tablica rozdzielcza i zestaw wskanikw

Na tablicy rozdzielczej i w jej pobliu znajduje si wiele urzdze do sterowania i kontroli zespow samochodu, ktre dla wygody kierujcego s podwietlane. W zestawie wskaNAKADANIE LAKIERU PRZEWODZCEGO Z ZASTOSOWANIEM ODPOWIEDNIEJ OSONY MIEJSC
192
0 przerwaniu tych cieek. Istnieje moliwo naprawienia cieek bez wymiany szyby. W tym celu naley odczy zcze elektryczne szyby, dokadnie sprawdzi, gdzie s przerwane nitki grzejne, oznakowa je na zewntrznej stronie szyby, oczyci wen stalow 1 odtuci alkoholem przerwy cieek, naklei nalepk naprawcz ze szczelin odpowiedniej szerokoci do naprawianej cieki lub naklei tamy po obydwu stronach cieki, pozostawiajc nie zaklejon szczelin szerokoci cieki, naoy lakier cienkim pdzelkiem lub drewnian paeczk, nastpnie przesuszy kilka godzin w temperaturze pokojowej lub wygrza suszark 2 min. Pen twardo domalowana nitka osiga po 24 godzinach.
Immobilizer
Immobilizer jest urzdzeniem uniemoliwiajcym uruchomienie silnika w samochodzie przez osob niepowoan. Obwd immobilizera skada si z bezpiecznika EF1 w skrzynce bezpiecznikw w przedziale silnika i bezpiecznika F12 w skrzynce pod tablic rozdzielcz, ukadu sterowania immo-bilizera przykrconego dwoma rubami do kolumny kierownicy, cewki wykrywajcej umie-szczonej na bbenku wycznika zaponu, mo-duu ECM przystosowanego do wsppracy z immobilizerem, kluczyka z transponderem zakodowanym wsplnym kodem z ukadem sterowania immobilizera i elektronicznym moduem sterujcym ECM, lampki kontrolnej w zestawie wskanikw i zcza diagnostycznego (ALDL) do przekazywania danych. Z chwil woenia kluczyka do wycznika zaponu ukad sterowania immobilizera poprzez cewk wykrywajc na bbenku wycznika zaponu odczytuje kod emitowany przez transponder kluczyka i porwnuje go z kodem zapamitanym w swojej pamici. Jeeli kody s identyczne, ukad sterowania immobilizera przesya sygna do moduu ECM i potwierdza go kodem. ECM sprawdza kod i jeeli jest zgodny, oznacza to, e aden z elementw immobilizera nie zosta wymieniony. ECM po otrzymaniu sygnau uwalnia blokady obwodw wtrysku, obwodu pompy paliwa i obwodu cewek zaponowych. Przekrcenie kluczyka zaponu w pooenie START' uruchamia silnik. Jeeli kody nie s
zgodne lub brak kodu po przekrceniu kluczyka w pooenie ON", modu ECM nie uwalnia blokad na obwodach wtrysku, pompy paliwa i cewek zaponowych i po przekrceniu kluczyka w pooenie START" nie nastpuje uruchomienie silnika, natomiast pokazuje si kod usterki 53. Kod zostaje utrzymany do momentu przekrcenia kluczyka w pooenie OFF" lub odczenia akumulatora. Z chwil uszkodzenia i wymiany ukadu stero-wania immobilizera, moduu ECM lub utraty kluczyka i potrzebie dorobienia nowego jest konieczne zakodowanie nowym kodem (ID) wszystkich kluczykw i wprowadzenie tego nowego kodu do ukadu sterowania immobilizera oraz moduu ECM. Do diagnozowania ukadu immobilizera, kodo-wania kluczykw i wprowadzania nowego kodu suy urzdzenie diagnostyczne Scanner. Za pomoc Scannera mona odczyta kod (ID) kluczyka zaponu, ukadu sterowania immobi-lizera i moduu ECM, w celu ustalenia, czy kluczyk i pozostae urzdzenia maj wsplny kod oraz czy dziaa przekanik impulsw w ukadzie sterowania immobilizera. Scanne-rem mona rwnie usun wszystkie kody kluczykw, usun kody (ID) z ukadu stero-wania immobilizera i moduu ECM oraz zako-dowa dodatkowe kluczyki. Wobec tych mo-liwoci uycie Scannera przez niepowoan osob mogoby by metod do pokonania ukadu przeciwwamaniowego, dlatego proce-dury kodowania i rozkodowywania s zabezpieczone hasem. Procedur kodowania jednego dodatkowego kluczyka naley przeprowadzi w nastpujcy sposb. Zainstalowa kaset ukadu sterowania w Scannerze, przy wyczonym zaponie podczy Scanner do zcza ALDL, woy kluczyk, ktry chce si zakodowa, do wycznika zaponu i przekrci w pooenie ON", wprowadzi czterocyfrowe haso umoliwiajce kodowanie, wczy komend autoryzuj jeden dodatkowy klucz", przywrci ukad do normalnego trybu dziaania, wyczy zapon przekrcajc kluczyk w pooenie OFF", wczy zapon przekrcajc kluczyk w pooenie ON" i uruchomi silnik; uruchomienie silnika koczy kodowanie. Jeli kluczyk zosta zagubiony, to najpierw naley rozkodowa wszystkie pozostae klu-
SCHEMATY INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ
193
czyki, postpujc jak opisano poprzednio, ale po wprowadzeniu hasa wczy komend usu kody wszystkich kluczykw". Jeeli wymieniono ukad sterowania immobili-zera, moduu ECM lub zgubiono kluczyk, to naley przeprogramowa kod (ID). Przy przeprogramowywaniu naley postpowa identycznie, jak przy kodowaniu kluczykw, ale po wprowadzeniu hasa wprowadzi komend resetuj kod ID", wyczy zapon na OFF", wczy zapon na ON", przywrci ukad do normalnego trybu dziaania, ponownie wyczy (OFF") oraz wczy (ON") zapon i uruchomi silnik. Po przeprogramowaniu naley wprowadzi komend diagnozuj system celem sprawdzenia przez Scanner, czy kody zostay prawidowo wprowadzone". Jeeli kody nie daj si porwna, naley sprawdzi zcza elektryczne i przewody midzy ukadem sterowania immobilizera i moduem ECM. Jeli kody zostay wprowadzone prawidowo, to naley zakodowa wszystkie pozostae uprzednio rozkodowane kluczyki. Ukad umoliwia zakodowanie nie wicej ni 5 kluczykw, Jeli uszkodzi si transponder kluczyka, to trzeba go wymieni, gdy transponder nie jest wymienialny.
szyb w drzwiach przednich i tylnych oraz lusterka sterowane elektrycznie i podgrzewane, natomiast we wszystkich samochodach zastosowano centraln blokad wszystkich drzwi.
9.9. Schematy instalacji elektrycznej

W celu oszczdnoci przewodw elektrycznych i czci pomocniczych obwody elektryczne uzupeniaj si wzajemnie. Niejednokrotnie kilka urzdze podczonych jest do tego samego przewodu, a jeden bezpiecznik zabezpiecza rne obwody. Przewody zostay splecione w wizki, osonite karbowan rurk, z wyprowadzonymi kocwkami w postaci zcz elektrycznych. Instalacja samochodu jest dwuprzewodowa; rol drugiego przewodu spenia metalowa konstrukcja nadwozia, tzw. masa. Na zaczonych rysunkach przedstawiono sposb rozmieszczenia poszczeglnych wizek. Oznaczenia kolorw izolacji przewodw na schematach Kolory jednolite: DK GRN - zielony, LT GRN - jasnozielony, DK BLU - niebieski, BRN - brzowy, ORN - pomaraczowy, YEL - ty, GRY - szary, LT BLU - jasnoniebieski, RED - czerwony, BLK - czarny, PNK - rowy, WHT - biay, PPL - purpurowy. Kolory podwjne, np. RED/WHT - czerwony z biaym paskiem.
Podnoniki szyb, centralna blokada drzwi, lusterka sterowane elektrycznie i podgrzewane

W modelu S przewidziano elektryczne podnoszenie szyb w drzwiach przednich, a w modelach SX i CDX elektryczne podnoszenie
194
WIZKA PRZEWODW INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ TABLICY ROZDZIELCZEJ Oznaczenia zczy: 1 -C201 do dachu, 2-do tylnej anteny, 3-zestawu wskanikw (zcze elektryczne B), 4-zestawu wskanikw (zcze elektryczne B)/5-regulacji pooenia reflektorw, 6 -radioodtwarzacza, 7-wcznika wiate awaryjnych, 8-regulatora prdkoci jazdy (nie jest stosowany w Polsce), 9-anteny, 10-poduszki gazowej pasaera, 11 -silnika dmuchawy, 12rezystora dmuchawy, 13-lampki owietlenia schowka w tablicy rozdzielczej, 14-wcznika owietlenia schowka w tablicy rozdzielczej, 15 - immobilizera, 16 - podwietlenia gniazda zapalniczki i popielniczki, 17 - podwietlenia pooenia automatycznej skrzynki przekadniowej (PRNDL), 18 -wcznika zasilania, 19 -wcznika pooenia automatycznej skrzynki przekadniowej (PRNDL), 20 -sterowania przewietrzaniem i klimatyzacj, 21 -wcznika wiate hamowania, 22 -wcznika tylnych wiate przeciwmgowych, 23-wcznika nacinicia sprzga, 24 - elektronicznego sygnalizatora dwikowego, 25 - skrzynki bezpiecznikw w kabinie pasaerskiej, 26 - przekanika nagrzewnicy/dmuchawy, 27 - przekanika przerywanej pracy wycieraczek, 28-sygnau wietlnego, 29 - przekanika tylnej lampy przeciwmgowej, 30-wcznika sygnalizatora dwikowego pozostawionego kluczyka w wyczniku zaponu, 31 -cewki sprzga sterowania jazd, 32-spryny poduszki gazowej kierowcy, 33-dwigni wczania wycieraczek, 34-przycisku sygnau dwikowego, 35 - immobilizera, 36-wycznika zaponu, 37-zcza ALDL Zcza elektryczne porednie: C202 - C206, C208, C209; zcza elektryczne: S201 - S206; punkty masy: G201, G202
195
WIZKA PRZEWODW INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ PRZODU NADWOZIA Oznaczenia zczy: 1 -czujnika ultradwikowego, 2 - urzdzenia otwierania dachu, 3-lampy owietlenia wntrza, 4-zegara cyfrowego, 5silnika wycieraczki, 6-prawego kierunkowskazu bocznego, 7-rezystora wentylatora chodnicy, 8 - kierunkowskazu przedniego, 9-reflektora i korektora reflektora, 10-przedniej lampy przeciwmgowej, 11 -pomocniczego sygnau dwikowego, 12-"sprarki klimatyzacji, 13-wentylatora pomocniczego, 14-sygnau dwikowego, 15-wentylatora gwnego, 16 - gwnego sygnau dwikowego, 17 - reflektora i korektora reflektora, 18 - przedniej lampy przeciwmgowej, 19-pompy spryskiwacza przedniej szyby, 20- kierunkowskazu przedniego, 21 -przekanika wentylatora pomocniczego, 22-do skrzynki bezpiecznikw w kabinie pasaerskiej, 23-lewego kierunkowskazu bocznego Zcza porednie: C101, C102, C104, C106, C201; punkty masy: G101, G103 i G301
196
WIZKA PRZEWODW INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ PODOGI Oznaczenia zczy: 1, 4-tylnego gonika, 2-dodatkowego wiata hamowania, 3-lampy owietlenia baganika, 5-anteny sterowanej elektrycznie, 6-tylnej szyby ogrzewanej, 7, 15-wcznika lampy sufitowego owietlenia wntrza w tylnych drzwiach, 8, 14 -wcznika lampy sufitowego owietlenia wntrza w przednich drzwiach, 9 -do C102, C104, C106 w wizce przodu nadwozia, 10 - do przewodu anteny w skrzynce bezpiecznikw w kabinie pasaerskiej, 11 - sygnalizatora niezapicia pasa bezpieczestwa, 12-lusterka sterowanego elektrycznie, 13-wcznika hamulca postojowego Zcza elektryczne porednie: C201, C203, C204, C205
197
WIZKA PRZEWODW INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ TYU NADWOZIA Oznaczenia zczy: 1 -lampy owietlenia tablicy rejestracyjnej, 2-wcznika antywtamaniowego, 3 -wcznika zaczepu zamka pokrywy baganika, 4, 5-tylnych lamp zespolonych Zcza zcze elektryczne porednie: C401, C402; punkty masy: S401; G401
WIZKA PRZEWODW INSTALACJI ELEKTRYCZNEJ DRZWI BOCZNYCH a - przednich, b-tylnych Oznaczenia zczy: 1 -centralnej blokady zamka drzwi, 2-wcznika elektrycznego sterowania szyby, 3-regulacji lusterka wstecznego, 4 - podgrzewania lusterka, 5 - zcze elektryczne porednie C351 w drzwiach kierowcy, C361 w drzwiach pasaera, 6 -gonika, 7 -silnika elektrycznego sterowania szyb, 8 -siownika blokady zamka drzwi, 9 -zcze elektryczne porednie C371 lewych drzwi, C381 prawych drzwi
WYPOS
198
SCHEMAT ROZDZIAU ZASILANIA ELEKTRYCZNEGO 1 -przekanik sprarki klimatyzacji, 2-przekanik zaponu 1, 3-przekanik pompy paliwa, 4-przekanik reflektorw przeciwmgowych, 5-przewd zawsze pod napiciem, 6 - przekanik ogrzewania tylnej szyby, 7 - przekanik zaponu 2, 8- przekanik wentylatora chodnicy 1,9- skrzynka bezpiecznikw w przedziale silnika, 10-wycznik zaponu, 11 -do rozrusznika, 12-skrzynka bezpiecznikw w kabinie pasaerskiej pod tablic rozdzielcz
199
SCHEMAT ROZDZIAU ZASILANIA ELEKTRYCZNEGO cd. 13-przekanik wentylatora chodnicy, 14-przekanik sygnau dwikowego, 15-przekanik owietlenia, 16-przekanik owietlenia zewntrznego, 17 - przecznik wiate drogowych, mijania i sygnau wietlnego, 18-sygna wietlny, 19-wiata drogowe, 20-wiata mijania
200
SCHEMAT ELEKTRYCZNY UKADU ZASILANIA 1 -alternator, 2-akumulator, 3-wcznik elektromagnetyczny rozrusznika, 4 - lampka kontrolna adowania akumulatora w zestawie wskanikw, 5-skrzynka bezpiecznikw w przedziale silnika, 6 - bezpiecznik EF16 Gest pod napiciem w czasie rozruchu i pracy silnika)
SCHEMAT ELEKTRYCZNY OBWODU ROZRUCHU SILNIKA 1 -alternator, 2akumulator, 3-skrzynka bezpiecznikw w przedziale silnika, 4 - wycznik zaponu, 5 - wycznik bezpieczestwa, 6 - rozrusznik, 7 - wcznik elektromagnetyczny rozrusznika, 8-silnik rozrusznika
201
SCHEMAT POCZE ECM SILNIKW 1,6 DOHC I 2,0 DOHC1) 1 - lampka kontrolna ukadu elektronicznego silnika (SES), 2-zestaw wskanikw, 3-pod napiciem w czasie rozruchu, pracy silnika i wczenia wiate, 4 - skrzynka bezpiecznikw w kabinie pasaerskiej, 5-modu sterujcy ukadu hamulcowego ABS (EBCM), 6 - modu sterujcy poduszki gazowej (SDM), 7-ukad bez ABS i SIR, 8-gniazdo diagnostyczne (ALDL), 9-akumulator, 10-zcze elektryczne liczby oktanowej, 11 -skrzynka bezpiecznikw w kabinie pasaerskiej i w przedziale silnika, 12 - elektroniczny modu sterujcy, 13 masa wtryskiwaczy, 14 - przecznik liczby oktanowej, 15-zasilanie z akumulatora, 16-masa ukadu, 17-impulsy diagnostyczne, 18-dane szeregowe, 19-zasilanie z zaponu, 20 sterowanie mas lampki kontrolnej ukadu elektronicznego silnjika (SES), 21 -przekanik zaponu, 22 - przekanik pompy paliwa, 23 - zawr recyrkulacji spalin (EGR), 24-gniazdo testowania pompy paliwa, 25^skrzynka bezpiecznikw w przedziale silnika, 26-wtryskiwacze, 27sterowanie wtryskiwaczy, 28-sygna EGR, 29 sterowanie przekanika pompy paliwa, 30-czujnik pooenia wau korbowego (CPS), 31 -czujnik cinienia w ukadzie klimatyzacji (ACP), 32-czujnik spalania stukowego, 33-czujnik temperatury powietrza dolotowego (MAT), 34-czujnik cinienia bezwzgldnego w kolektorze dolotowym (MAP), 35-czujnik pooenia przepustnicy (TPS), 36 - czujnik temperatury cieczy chodzcej (CTS), 37 - sygna CTS, 38 - masa TPS i CTS, 39-sygnaTPS, 40-odniesienia ACP, MAP, TPS, 41 -zasilanie regulatora CO dla etyliny, 42 sygna MAP, 43 - sygna MAT, 44 - masa ACP, MAP, MAT, 45-sygna regulatora CO dla etyliny, 46 - sygna czujnika spalania stukowego, 47 - sygna ACP, 48 - niski sygna CPS, 49 - wysoki sygna CPS, 50-sygna regulatora CO etyliny, 51 - masa czujnika tlenu, 52 - sygna czujnika tlenu, 53-sygna regulatora CO dla etyliny, 54-czujnik tlenu dla benzyny bezoowiowej, 55-zawr pochaniacza par paliwa (CCP), 56-wcznik elektromagetyczny zmiennej geometrii ukadu dolotowego (VGIS), 57-modu sterujcy napdu (CTM), 58-czujnik prdkoci pojazdu (VSS) automatycznej skrzynki przekadniowej, 59-czujnik prdkoci pojazdu dla mechanicznej skrzynki przekadniowej, 60-zestaw wskanikw, 61 prdkociomierz, 62-masa ukadu, 63 - sygna VSS, 64 - sygna VGIS, 65 - sygna CCP, 66 ukad sterujcy cewkami zaponowymi, 67-cewka zaponowa (DIS), 68-regulator biegu luzem (silnik krokowy) (IAC), 69-niski sygna IACV A, 70wysoki sygna IACV A, 71 -niski sygna IACV B, 72-wysoki sygna IACV, 73 - sterowanie iskr na wiecy zaponowej (EST) B, 74 -sterowanie iskr na wiecy zaponowej (EST) A
Opis dotyczy schematw zamieszczonych na stronach 202 do 206.
202
203
204
206
207
SCHEMAT ELEKTRYCZNY OBWODU WIATE DROGOWYCH I MIJANIA 1 - wiato drogowe, 2 - lewy reflektor, 3 - wiato mijania, 4 - regulator pooenia reflektorw, 5 - prawy reflektor, 6 - lampka kontrolna wiate drogowych, 7-zestaw wskanikw, 8 - przecznik wiate drogowych, mijania i sygnau wietlnego, 9-wcznik wiate zewntrznych, 10przekanik owietlenia zewntrznego, 11 - skrzynka bezpiecznikw w przedziale silnika, 12 - przekanik reflektorw przednich, 13 - zawsze pod napiciem
208
SCHEMAT ELEKTRYCZNY SYGNAU DWIKOWEGO INFORMUJCEGO O WCZENIU REFLEKTORW 1 pod napiciem po wczeniu wiate, 2 - skrzynka bezpiecznikw w przedziale silnika, 3 - do zegara cyfrowego, 4 modu sygnau alarmu, 5-masa, 6-napicie w obwodzie reflektorw, 7-napicie w obwodzie drzwi, 8-zestaw wskanikw, 9-do moduu zdalnego sterowania centralnej blokady drzwi, 10-wcznik otwartych drzwi kierowcy, wycznik jest wyczony przy zamknitych drzwiach kierowcy
209
SCHEMAT ELEKTRYCZNY OBWODU SYGNAU DWIKOWEGO 1 -zawsze pod napiciem, 2-przekanik sygnau dwikowego, 3-z SIR, 4-bez SIR, 5-spryna spiralna, 6-wcznik sygnau dwikowego, 7-gwny sygna dwikowy, 8-dodatkowy sygna dwikowy, jeli zamontowano, 9-skrzynka bezpiecznikw w przedziale silnika
210
SCHEMAT ELEKTRYCZNY OBWODU WYCIERACZEK I SPRYSKIWACZY SZYBY PRZEDNIEJ (SEDAN) 1 -skrzynka bezpiecznikw w przedziale silnika, 2 -pompa spryskiwacza szyby przedniej, 3-wycznik spryskiwacza, 4-silnik wycieraczek szyby przedniej, 5-wycznik pooenia pocztkowego, 6-przekanik wycieraczek przedniej szyby, 7-regulator prdkoci wycieraczek przedniej szyby, 8 - przecznik wycieraczek przedniej szyby, 9 - skrzynka bezpiecznikw w kabinie pasaerskiej, 10 - pod napiciem podczas rozruchu i pracy silnika
211
SCHEMAT ELEKTRYCZNY OBWODU WYCIERACZEK I SPRYSKIWACZY SZYB PRZEDNIEJ I TYLNEJ (HATCHBACK) 1 - skrzynka bezpiecznikw w przedziale silnika, 2 - pompa spryskiwacza tylnej szyby, 3 - pompa spryskiwacza przedniej szyby, 4 - silnik wycieraczek tylnej szyby, 5 - silnik wycieraczek przedniej szyby, 6 - wycznik pooenia pocztkowego, 7 - przekanik wycieraczek przedniej szyby, 8 - przecznik wycieraczek przedniej szyby, 9-regulator prdkoci przedniej szyby, 10-wycznik spryskiwacza, 11 -skrzynka bezpiecznikw w kabinie pasaerskiej, 12-pod napiciem podczas rozruchu i pracy silnika
212
SCHEMAT ELEKTRYCZNY PODWIETLANIA TABLICY ROZDZIELCZEJ 1 -podwietlenie popielniczki, 2-podwietlenie wycznika PRNDL, 3 - podwietlenie wycznika klimatyzacji, 4 - podwietlenie wycznika wiate awaryjnych, 5 podwietlenie zestawu wskanikw, 6 - podwietlenie ukadu audio, 7 - podwietlenie zestawu wskanikw, 8 - podwietlenie wycznika sterowania jazd (nie stosowany w Polsce), 9 - podwietlenie potencjometru ciemniajcego podwietlenie, 10-do wycznikw podnoszenia szyb w drzwiach, 11 -wcznik wiate, 12-wycznik reflektorw przeciwmgowych, 13-sygna akustyczny, 14-do zegara cyfrowego, 15-do prawej tylnej lampy, 16-do prawych lamp pozycyjnych, 17-przekanik owietlenia zewntrznego, 18-skrzynka bezpiecznikw w przedziale silnika, 19-zawsze pod napiciem
213
SCHEMAT ELEKTRYCZNY ZASILANIA I PODWIETLANIA ZAPALNICZKI azasilanie zapalniczki, b -podwietlenie zapalniczki 1 -zawsze pod napiciem, 2-skrzynka bezpiecznikw w przedziale silnika, 3-zapalniczka, 4-przekanik owietlenia zewntrznego, 5 -przekanik reflektorw przednich, 6 - lampka owietlenia popielniczki, 7 - reflektory przednie, 8-wiata wyczone, 9 wcznik wiate, 10 - wiata postojowe
SCHEMAT ELEKTRYCZNY ZASILANIA I PODWIETLENIA ZEGARA CYFROWEGO UMIESZCZONEGO NAD PRZEDNIM OKNEM 1 - pod napiciem przy rozruchu i pracy silnika, 2skrzynka bezpiecznikw w kabinie pasaerskiej, 3-wcznik wiate awaryjnych, 4 -zegar cyfrowy, 5 - prawa lampa pozycyjna, 6 - skrzynka bezpiecznikw w przedziale silnika, 7 pod napiciem po wczeniu wiate, 8zawsze pod napiciem
214
SCHEMAT ELEKTRYCZNY SYGNAU DWIKOWEGO INFORMUJCY O POZOSTAWIENIU KLUCZYKA W WYCZNIKU ZAPONU LUB NIEZAPICIU PASA BEZPIECZESTWA KIEROWCY PRZY PRZEKRCENIU KLUCZYKA W POOENIE ON" lub START" 1 -pod napiciem podczas rozruchu i pracy silnika, 2-zawsze pod napiciem, 3-skrzynka bezpiecznikw w kabinie pasaerskiej, 4-wycznik przypominajcy o pozostawieniu kluczyka w wyczniku zaponu, 5 - modu sygnau akustycznego, 6 - napicie w obwodzie przypominania o pozostawieniu kluczyka w wyczniku zaponu, 7 - napicie w obwodzie prdkociomierza, 8 - prdkociomierz, 9 - napicie w obwodzie zaponu, 10 - masa, 11 - napicie w obwodzie drzwi, 12-zestaw wskanikw, 13-do moduu zdalnego sterowania centralnej blokady drzwi, 14-wycznik otwartych drzwi kierowcy, wycznik jest wyczony przy zamknitych drzwiach kierowcy
215
SCHEMAT ELEKTRYCZNY ZESTAWU WSKANIKW1' 1 -pod napiciem podczas rozruchu i pracy silnika, 2 - skrzynka bezpiecznikw w kabinie pasaerskiej, 3-lampka kontrolna ukadu ABS, 4-lampka kontrolna dziaania poduszki gazowej, 5 - prdkociomierz, 6 - obrotomierz, 7-wskanik temperatury cieczy chodzcej, 8-wskanik poziomu paliwa, 9-lampka kontrolna rezerwy paliwa, 10 - zestaw wskanikw, 11 - czujniki poziomu i rezerwy paliwa, 12-czujnik temperatury cieczy chodzcej, 13-modu sterowania automatyczn skrzynk przekadniow (TCM), 14elektroniczny modu sterujcy (ECM), 15-sygna, 16-czujnik prdkoci pojazdu (VSS), 17 mechaniczna skrzynka przekadniowa, 18automatyczna skrzynka przekadniowa, 19-modu sterujcy poduszki gazowej, (SDM), 20 - modu sterujcy lampk kontroln ABS, 21 - do wycznika reflektorw, 22-do wcznika kierunkowskazw i wcznika wiate awaryjnych, 23 - sygna akustyczny, 24 - przekanik reflektorw przeciwmgowych, 25-wcznik reflektorw przeciwmgowych, 26-zawsze pod napiciem, 27 - lampka kontrolna wskanika mocy, 28 - lampka kontrolna adowania akumulatora, 29-lampka kontrolna cinienia oleju, 30-lampka kontrolna ukadu elektronicznego silnika, 31 -lampka kontrolna niezamknitej pokrywy baganika lub drzwi tyu nadwozia w kombi i hatchback, 32 lampka kontrolna otwartych drzwi, 33 - lampka kontrolna wiate kierunkowskazw przyczepy, 34 lampka kontrolna przednich wiate przeciwmgowych, 35-do sygnau wietlnego, 36 modu immobilizera, 37 - lampka kontrolna ochrony samochodu, 38 - lampka kontrolna zapicia pasw bezpieczestwa, 39 - lampka kontrolna prawego kierunkowskazu i wiate awaryjnych, 40lampka kontrolna lewego kierunkowskazu i wiate awaryjnych, 41 - lampka kontrolna wiate drogowych, 42-wcznik drzwiowy, 43-wcznik pokrywy baganika lub drzwi tyu nadwozia, 44elektroniczny modu sterujcy (ECM), 45 -czujnik cinienia oleju w silniku, 46 -alternator, 47 - ukad sterowania automatyczn skrzynk przekadniow (TCM), 48 - lampka kontrolna ukadu hamulcowego oraz hamulca postojowego, 49 - podwietlenie zestawu wskanikw, 50-pod napiciem przy wczonych wiatach, 51 -wcznik automatycznej skrzynki przekadniowej, 52-do potencjometru ciemniajcego owietlenie zestawu wskanikw, 53-wcznik czujnika poziomu pynu hamulcowego, 54-modu sterujcy ukadu hamulcowego ABS (EBCM), 55-wcznik hamulca postojowego
Opis dotyczy schematw zamieszczonych na stronach 216 do 218.
216
217
01
218
219
SCHEMAT ELEKTRYCZNY OBWODU OGRZEWANIA TYLNEJ SZYBY I -pod napiciem podczas rozruchu i pracy silnika, 2 -pod napiciem przy pracy silnika, 3-skrzynka bezpiecznikw w kabinie pasaerskiej, 4-z ABS, 5 - bez ABS, 6 - zawsze pod napiciem, 7 - skrzynka bezpiecznikw w przedziale silnika, 8 - przekanik ogrzewania tylnej szyby, 9 - sedan, 10 - hatchback, II -kombi, 12-siatka przewodw grzewczych tylnej szyby, 13-wcznik sterowania ogrzewaniem tylnej szyby, 14-wcznik ogrzewania szyby tylnej, 15 - 10-minutowy wycznik czasowy
220
SCHEMAT
ELEKTRYCZNY OBWODU IMMOBILIZERA

1 -zawsze pod napiciem, 2-skrzynka bezpiecznikw w dane szeregowe, 6 - modu sterowania immobilizera, 7 - lampka kontrolna ochrony samochodu, 12 - skrzynka pooenie kluczyka START przedziale silnika, 3-zcze diagnostyczne (ALDL), 4-elektroniczny modu sterujcy (ALDL), 5cewka wykrywajca immobilizera, 8 - wycznik zaponu, 9 - do masy, 10 - zestaw wskanikw, 11 bezpiecznikw w kabinie pasaerskiej, 13 - wycznik zaponu, 14 - pooenie kluczyka ON, 15 -
221
SCHEMAT ELEKTRYCZNY PODNOSZENIA SZYB W DRZWIACH PRZEDNICH 1 - skrzynka bezpiecznikw w przedziale silnika, 2 - zawsze pod napiciem, 3 - pod napiciem przy pracy silnika, 4 - przekanik owietlenia zewntrznego, 5 - przekanik zaponu 2, 6 - wcznik opuszczania i podnoszenia szyb drzwi po stronie kierowcy, 7 - w d, 8 - w gr, 9 - silnik w lewych przednich drzwiach, 10-wcznik wiate zewntrznych, 11 -silnik w prawych przednich drzwiach, 12-wcznik opuszczania i podnoszenia szyb drzwi po stronie pasaera
222
W Y P O S A E N I E E L E K T R Y C Z N E
SCHEMAT ELEKTRYCZNY PODNOSZENIA SZYB W DRZWIACH PRZEDNICH I TYLNYCH 1 - skrzynka bezpiecznikw w przedziale silnika, 2 - zawsze pod napiciem, 3 - przekanik owietlenia zewntrznego, 4 - pod napiciem przy pracy silnika, 5 - przekanik zaponu 2, 6-wcznik opuszczania i podnoszenia szyb drzwi po stronie kierowcy, 7-w d, 8-w gr, 9-przekanik przecznika elektrycznego podnoszenia i opuszczania szyb, 10 silnik w lewych przednich drzwiach, 11 - wcznik wiate zewntrznych, 12 - wcznik opuszczania i podnoszenia szyb drzwi w lewych tylnych drzwiach, 13 - silnik w lewych tylnych drzwiach, 14 - wcznik opuszczania i podnoszenia szyb drzwiowych w prawych przednich drzwiach, 15 - silnik w prawych przednich drzwiach, 16 - wcznik opuszczania i podnoszenia szyb drzwiowych w prawych tylnych drzwiach, 17-silnik w prawych tylnych drzwiach
223
SCHEMAT ELEKTRYCZNY CENTRALNEJ BLOKADY DRZWI 1 - zawsze pod napiciem, 2 - skrzynka bezpiecznikw w przedziale silnika, 3 - modu otwierania pilotem, 4 - napicie w obwodzie zamykania, 5 - masa w obwodzie zamykania, 6-zamykanie, 7-otwieranie, 8-napicie w obwodzie otwierania, 9-masa w obwodzie otwierania, 10-przekanik zamykania i otwierania centralnej blokady drzwi, 11 -wcznik centralnej blokady drzwi, 12 -drzwi kierowcy, 13 -drzwi tylne lewe, 14 -drzwi przednie prawe, 15 -drzwi tylne prawe
WYPOS AENI
224
SCHEMAT ELEKTRYCZNY LUSTEREK ZEWNTRZNYCH STEROWANYCH ELEKTRYCZNIE I PODGRZEWANYCH 1 -skrzynka bezpiecznikw w przedziale silnika, 2-zawsze pod napiciem, 3-pod napiciem przy pracy silnika (z F15), 4-przekanik zaponu 2, 5przekanik ogrzewania szyby tylnej, 6-ogrzewanie tylnej szyby, 7-wycznik regulacji lusterka, 8-w prawo, 9-w lewo, 10-w d, 11 -w gr, 12 wycznik ogrzewania tylnej szyby, 13 - elektryczne podnoszenie i opuszczanie szyb drzwi, 14 - lusterko elektryczne lewe, 15 - silnik ruchu pionowego, 16silnik ruchu poziomego, 17-ogrzewanie lusterka, 18-lusterko elektryczne prawe
ZACZNIK 1
Dane do regulacji i kontroli silnika
Element
Parametr
Warto liczbowa Silnik 1,6 DOHC Silnik 2,0 DOHC 85,995-86,485 mm 0,013 mm 0,013 mm 85,985-86,475 mm 0,50 mm 0,01 -0,03 mm 0,5 mm 0,013 mm 0,3-0,5 mm 0,013 mm 0,02 mm 0,02 mm 20,9970-20,9985 mm 0,8 mm 0,0035-0,0140 mm wcisk 61,5 mm
Kadub
rednica cylindrw Maks. owalizacja cylindra Maks. stokowo cylindra
79,00 mm 0,0065 mm 0,0065 mm 78,970 mm 0,25; 0,50 mm 0,03 mm ksztat wg dokumentacji ksztat wg dokumentacji 0,3 mm 0,3 mm 0,02 mm 0,02 mm 18,0 mm 0,6-0,8 mm 0,020 mm wcisk 55,5 mm
Tok, piercienie tokowe, sworze tokowy
rednica nominalna toka Nadwymiary naprawcze toka Luz midzy tokiem a cylindrem Dopuszczalna barykowo toka Dopuszczalna stokowo toka Luz w zamku 1. piercienia uszczelniajcego Luz w zamku 2. piercienia uszczelniajcego Luz osiowy 1. piercienia w rowku toka Luz osiowy 2. piercienia w rowku toka rednica sworznia tokowego Przesunicie osi sworznia wzgldem osi toka Luz sworznia w toku Luz sworznia w korbowodzie Dugo sworznia
DANE DO REGULACJI I KONTROLI SILNIKA cd. tablicy Element Parametr Warto liczbowa Silnik 1,6 DOHC Wa korbowy rednica czopw gwnych wau korbowego Podwymiary naprawcze Maks. stokowo czopw gwnych wau korbowego Maks. owalizacja czopw gwnych wau korbowego Luz w panewkach gwnych Luz osiowy wau korbowego rednica czopw korbowych Podwymiary naprawcze Maks. stokowo czopw korbowych Maks. owalizacja czopw korbowych Luz osiowy wau korbowego Gowica Wysoko gowicy Minimalna wysoko gowicy po regeneracji Dopuszczalna niepasko gowicy (wichrowato) Popychacze Kt nachylenia przylgni zaworw (dolotowego i wylotowego) Kt nachylenia przylgni gniazd zaworw Szeroko przylgni gniazda zaworu: - dolotowego - wylotowego rednica wewntrzna prowadnic zaworw rednica trzonkw zaworw: dolotowego - wylotowego 54,982-54,994 mm 0,25 mm 0,005 mm 0,004 mm 0,05 mm 0,10 mm 42,971-42,987 mm 0,25 mm 0,005 mm 0,019-0,070 mm 0,070-0,242 mm 138,18 mm 138,13 mm 0,01 mm hydrauliczne 46 45 1,17-1,57 mm 1,07-1,47 mm 6,00-6,02 mm 6,00 mm 6,00 mm Silnik 2,0 DOHC 57,982-57,995 mm 0,25; 0,50 mm b.d. 0,003 mm 0,015-0,040 mm 0,070-0,302 mm 48,981^*8,987 mm 0,25; 0,50 mm b.d. 0,019-0,070 mm 0,006-0,031 mm 134 0,025 mm 133,90 mm 0,01 mm hydrauliczne 45 45 1,0-1,5 mm 1,7-2,2 mm 7,030-7,050 mm 6,998-7,012 mm 6,978-6,992 mm
DANE DO REGULACJI I KONTROLI SILNIKA rednica grzybkw zaworw: dolotowego - wylotowego Waek rozrzdu Wznios krzywki Luz osiowy rednica zewntrzna 1. czopa rednica zewntrzna pozostaych czopw Luz w oyskach Spryny zaworw Dugo w stanie swobodnym Zawr zamknity: dugo/obcienie Zawr otwarty: dugo/obcienie Pompa oleju Luz k midzy zbami Luz midzy koem zewntrznym a korpusem Luz osiowy Uszczelki, masy uszczelniajce i przeciwzatarciowe Pokrywa tylnego oyska gwnego Obudowy oysk waka rozrzdu do gowicy cylindra ruby mocujce misk olejow ruby mocujce pomp oleju ruby mocujce ssak pompy oleju Korek gwnej magistrali olejowej Zalepki i korki magistrali olejowej ruby dwustronne i nakrtki mocujce kolektor wylotowy 30,30 mm 26,00 mm 8,75 mm 0,10-0,25 mm 30 27 0,021 mm 40,95 mm 32/260 13 mm/N 23/580 26 mm/N 0,035-0,085 mm 0,045-0,100 mm b.d. 32 0,1 mm 29 0,1 mm 10 mm 0,040-0,144 mm 42,455-43,470 mm 42,455-43,470 mm b.d. b.d. b.d. b.d. 0,100-0,200 mm 0,110-0,190 mm 0,030-0,100 mm GE p/n RTV 159 HN 1581 (Loctite515) HN 1581 (Loctite242) HN 1581 (Loctite242) HN 1581 (Loctite242) HN 1581 (Loctite242) HN 1756(Loctite 176)
227
Kompozyt przeciwzatarciowy (HMC Norma HN 1325)

Morawski v0-1.1

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Morawski v0-1.1

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Spis treci

1. 1.1. 1.2. 1.3. 1.4. 1.5. 1.6. 2. 2.1. 2.2. 2.3.

3.9. 3.10. 3.11. 3.12. 3.13. 4. 4.1.

8.3. 8.4. 8.5.

9.1. Charakterystyka techniczna wyposaenia elektrycznego ................

190 190 191 191 192 193 193

Zacznik 1. Dane do regulacji i kontroli silnika ...........................

INFORMACJE OGLNE O SAMOCHODZIE

SAMOCHD DAEWOO NUBIRA (widok od tyu) a-5-drzwiowy hatchback, b - kombi

INFORMACJE OGLNE O SAMOCHODZIE

ZABEZPIECZENIE ANTYKOROZYJNE BLACH NADWOZIA a - 4-drzwiowy sedan,

SAMOCHD DAEWOO NUBIRA II SEDAN (widok od przodu)

SAMOCHD DAEWOO NUBIRA II SEDAN (widok od tyu)

odsonity metal galwanizowana blacha cienka impregnowana blacha cienka

b - 5-drzwiowy hatchback, ckombi

INFORMACJE OGLNE O SAMOCHODZIE STREFY NADWOZIA POKRYTE NIEODPRYSKUJCYM LAKIEREM PODKADOWYM

Warstwa podkadowa nieodpryskujca

PRZEDZIA SILNIKA 1,6 DOHC

cigien i dwigni oraz posi napdo-wych napdzajcych przednie koa.

PRZEDZIA SILNIKA 2,0 DOHC

ROZMIESZCZENIE ZESPOW PODWOZIA

INFORMACJE OGLNE O SAMOCHODZIE

Wyposaenie samochodu Daewoo Nubira

WCZNIKI LAMPKI OWIETLENIA WNTRZA 1 -w tylnych drzwiach, 2-w przednich drzwiach

INFORMACJE OGLNE O SAMOCHODZIE

ZAGWEK PRZEDNIEGO SIEDZENIA 1 -pytka zatrzasku

INFORMACJE OGLNE O SAMOCHODZIE

Wyposaenie samochodu Daewoo Nubira II

INFORMACJE OGLNE O SAMOCHODZIE

1.2. Dane identyfikacyjne i oznaczenia handlowe samochodu

ROZMIESZCZENIE DANYCH IDENTYFIKACYJNYCH SAMOCHODU NUBIRA 1 -numer VIN, 2-tabliczka znamionowa

DANE IDENTYFIKACYJNE I OZNACZENIA HANDLOWE SAMOCHODU

OZNAKOWANIE SILNIKA a1,6DOHC, b-2,0 DOHC 1 -numer silnika

INFORMACJE OGLNE O SAMOCHODZIE

WYMIARY ZEWNTRZNE SAMOCHODU NUBIRA

CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA SAMOCHODU

WYMIARY WEWNTRZNE SAMOCHODU NUBIRA

1.3. Charakterystyka techniczna samochodu

Rozstaw osi Dugo Szeroko Wysoko Rozstaw k przednich Rozstaw k tylnych

Wymiary wewntrzne samochodu w mm

Rodzaj nadwozia 4-drzwiowe sedan 5-drzwiowe hatchback

INFORMACJE OGLNE O SAMOCHODZIE

910 810 950 895 100 1720

Dopuszczalne masy holowanej przyczepy w kg

Zdolno pokonywania wzniesie Minimalny promie zawracania

25 () 5,3 (m) 10,2 5,8 7,3

33 5,3 11,3 6,1 7,4

WALORY UYTKOWE SAMOCHODU

1.4. Walory uytkowe samochodu

WIDOCZNO Z MIEJSCA KIEROWCY a - w paszczynie pionowej, b - w paszczynie poziomej

1.5. Zagadnienia bezpieczestwa

INFORMACJE OGLNE O SAMOCHODZIE

URZDZENIA DO STEROWANIA I KONTROLI

1.6. Urzdzenia do sterowania i kontroli

INFORMACJE OGLNE O SAMOCHODZIE

URZDZENIA DO STEROWANIA I KONTROLI

Wcznik owietlenia zewntrznego i kierunkowskazw

Wcznik tylnych wiate przeciwmgowych

INFORMACJE OGLNE O SAMOCHODZIE

Regulator ustawienia reflektorw

Wcznik wycieraczki i spryskiwacza tylnej szyby

Wcznik wycieraczek i spryskiwacza przedniej szyby

Wcznik wiate awaryjnych