Semestr letni rok akademicki 2010/2011 Nazwa przedmiotu: prawo handlowe.

Treci programowe w zakresie prawa handlowego.

I. Oglne zagadnienia z zakresu prawa gospodarczego. 1. Podstawowe pojcia: Prawo gospodarcze (publiczne i prywatne). Prawo handlowe. Przedsibiorca. Dziaalno gospodarcza. Firma. Prokura. II. Spki prawa cywilnego, spki prawa handlowego oraz inne podmioty w dziaalnoci gospodarczej ustrj, funkcjonowanie, ochrona prawna. 1. Spki. a) Zagadnienia oglne. Spki handlowe i spki cywilne. Spki jednoosobowe. Oglna charakterystyka spek osobowych i kapitaowych. b) Spki osobowe. b1) Spka cywilna. Powstanie spki cywilnej i jej oglna charakterystyka. Stosunki wewntrzne. Wkady wsplnikw. Charakter prawny majtku spki. Prowadzenie spraw spki. Udzia w zyskach i stratach. Stosunki zewntrzne. Reprezentacja. Odpowiedzialno wsplnikw za zobowizania spki. Zmiana i rozwizanie umowy spki. Przeksztacenie spki cywilnej. b2) Osobowe spki handlowe zagadnienia wsplne. b3) Spka jawna. Powstanie spki jawnej i jej oglna charakterystyka. Stosunki wewntrzne. Wkady wsplnikw. Prowadzenie spraw spki. Udzia w zyskach i stratach. Zakaz konkurencji. Stosunki zewntrzne. Reprezentacja. Odpowiedzialno wsplnikw za zobowizania spki. Rozwizanie spki jawnej i wystpienie wsplnika ze spki. Likwidacja spki jawnej. b4) Spka partnerska. Powstanie spki partnerskiej i jej oglna charakterystyka. Odpowiedzialno partnera za zobowizania spki. Prowadzenie spraw spki i jej reprezentacja. 1

 Rozwizanie spki partnerskiej. b5) Spka komandytowa. Powstanie spki komandytowej i jej oglna charakterystyka. Pozycja prawna komplementariusza. Pozycja prawna komandytariusza. b6) Spka komandytowo-akcyjna. Powstanie spki komandytowo-akcyjnej i jej oglna charakterystyka. Stosunki zewntrzne. Odpowiedzialno za zobowizania spki. Reprezentacja Stosunki wewntrzne Prowadzenie spraw spki. Udzia w zyskach i stratach. Rozwizanie i likwidacja spki komandytowo-akcyjnej. Wystpienie wsplnika. c) Spki kapitaowe. c1) Zagadnienia oglne. Spka kapitaowa w organizacji. Wkady w spkach kapitaowych. c2) Spka z ograniczon odpowiedzialnoci. Powstanie spki z o.o. Kapita zakadowy. Udziay. Prawa i obowizki wsplnikw w spce z o.o Organy spki z o.o. Zgromadzenie wsplnikw. Zarzd. Rada nadzorcza Rozwizanie i likwidacja sp. z o.o. c3) Spka akcyjna. Powstanie spki akcyjnej. Kapita zakadowy. Akcje. Prawa i obowizki wsplnikw w spce akcyjnej Organy spki akcyjnej. Walne zgromadzenie. Zarzd. Rada nadzorcza Rozwizanie i likwidacja spki akcyjnej. 2. Przedsibiorstwo pastwowe a) Organy zarzdzania przedsibiorstwem. Oglne zebranie pracownikw (delegatw). Rada pracownicza. Dyrektor przedsibiorstwa. 3. Spdzielnie. a) Tryb zakadania spdzielni. b) Organy spdzielni. Walne zgromadzenie (zebranie przedstawicieli). Rada nadzorcza. Zarzd. Zebranie grup czonkowskich c) Czonkostwo spdzielni. d) Prawa i obowizki czonkw. 2

e) Ustanie czonkostwa. 9. Literatura A. Literatura podstawowa: 1. Prawo gospodarcze dla ekonomistw, red. P. Wiatrowski, Krakw 2008. 2. Kruczalak, Prawo handlowe dla ekonomistw, Warszawa 2007. 3. Prawo cywilne i handlowe w zarysie, red. W. Katnera, Krakw 2006. 4. Prawniczy sownik wyrazw trudnych, red. J. Bo, Wrocaw 2006. 5. Akty prawne odnoszce si do zagadnie okrelonych w treciach programowych. B. Literatura uzupeniajca: 1. A. Kidyba, Prawo handlowe, Warszawa 2008. 2. K. Kruczalak, Prawo handlowe zarys wykadu, Warszawa 2007.

Ad. I). Oglne zagadnienia z zakresu prawa handlowego.

1). Podstawowe pojcia. Prawo gospodarcze (publiczne i prywatne) Prawo gospodarcze nie jest odrbn gazi prawa, lecz zbiorem wszystkich przepisw prawnych dotyczcych dziaalnoci gospodarczej. Prawo gospodarcze mona podzieli na: Na prawo gospodarcze publiczne skadaj si przepisy prawa dotyczce dziaalnoci gospodarczej nalece do gazi prawa publicznego, regulujce zagadnienia powicone podejmowaniu i prowadzeniu dziaalnoci gospodarczej, w tym midzy innymi rejestracji dziaalnoci gospodarczej, uzyskiwania koncesji, zezwole. Prawo gospodarcze prywatne (prawo handlowe) jest czci (dziaem) prawa cywilnego, a wyodrbnia si go ze wzgldw dydaktycznych i praktycznych. Obejmuje ono przede wszystkim tworzenie, funkcjonowanie i ustanie form organizacyjnych przedsibiorcw oraz tzw. umowy gospodarcze. Prawo handlowe. Prawo handlowe sensu stricto reguluje organizacje przedsibiorcw i dokonywanych midzy nimi czynnoci handlowych, natomiast prawo handlowe sensu largo obejmuje ponadto swoim zakresem przepisy midzy innymi z dziedziny prawa papierw wartociowych, prawa wekslowego i czekowego, czy prawa upadociowego. Przedsibiorca Pojcie przedsibiorcy znajdujemy w wielu aktach normatywnych. 1. Pojcie przedsibiorcy w k.c. Zgodnie z art. 43(1) k.c. przedsibiorc jest osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna, nie bdca osob prawn, ktrej ustawa przyznaje zdolno prawn, prowadzca we wasnym imieniu dziaalno gospodarcz lub zawodow. Zawarte w przepisie art. 43(1) k.c. pojcie przedsibiorcy opiera si na dwch kryteriach: podmiotowym i funkcjonalnym Pierwsze z nich ogranicza zakres tego pojcia do trzech kategorii podmiotw: 1. osb fizycznych - (art. 8-32 k.c.) kady czowiek od chwili urodzenia. 2. osb prawnych. Osob prawn w rozumieniu art. 33 kc jest Skarb Pastwa i kada jednostka organizacyjna, ktrej przymiot osobowoci prawnej przyznany zosta 3

przez przepisy obowizujcego prawa (kryterium formalne). Podjcie dziaalnoci gospodarczej przez osoby prawne wymaga rejestracji w sdzie rejestrowym, zgodnie z ustaw o Krajowym Rejestrze Sdowym. 3. jednostek organizacyjnych niebdcych osobami prawnymi, ktrym ustawa przyznaje zdolno prawn, tj. osobowe spki handlowe (jawna, partnerska, komandytowa, komandytowo-akcyjna) oraz spki kapitaowe w organizacji. Z kolei kryterium funkcjonalne wskazuje cechy powszechnie uznawane za charakterystyczne dla przedsibiorcy, do ktrych zreszt odwouje si take ustawa z 2 lipca 2004 r. o swobodzie dziaalnoci gospodarczej (Dz.U. z 2004r. Nr 173, poz. 1807), tj: 1. prowadzenie we wasnym imieniu dziaalnoci gospodarczej lub zawodowej. Z tego wzgldu na gruncie kodeksu cywilnego nie bd do tej grupy zaliczani: pracownicy, zarzdcy, czonkowie organw przedsibiorcy czy penomocnicy, gdy nawet jeeli uczestnicz w dziaalnoci gospodarczej, nie robi tego we wasnym imieniu. 2. Z definicji legalnej zawartej wart. 43(1) k.c. wynika, e przedsibiorca prowadzi dziaalno gospodarcz lub zawodow. Chocia brak wyranych wskazwek na ten temat, mona przyj, e oznacza to okrelony cig dziaa, a nie tylko pojedyncze czynnoci . Przedsibiorc bdzie wic tylko ten, kto wykonuje czynnoci powtarzalne i w taki sposb, e tworz one pewn cao, a nie stanowi oderwanego wiadczenia czy wiadcze okrelonych rzeczy lub usug. Przepisy kodeksu cywilnego nie precyzuj natomiast, co naley rozumie przez dziaalno gospodarcz i zawodow. Dziaalno zawodowa to dziaalno, ktra moe by wykonywana w pewien sposb, z uwzgldnieniem specjalnych procedur i umiejtnoci. 2. Pojcie przedsibiorcy w ustawie z 2 lipca 2004 r. o swobodzie dziaalnoci gospodarczej (Dz.U. z 2004r. Nr 173, poz. 1807) Definicja kodeksowa ma samodzielne znaczenie na obszarze stosunkw prywatnoprawnych (cywilnoprawnych), definicja zawarta w ustawie o swobodzie dziaalnoci gospodarczej odnosi si za do stosunkw publicznoprawnych. Zgodnie z art. 4 ust. l i 2 ustawy o swobodzie dziaalnoci gospodarczej przedsibiorc prowadzcym dziaalno gospodarcz moe by osoba fizyczna, osoba prawna i jednostka organizacyjna niebdca osob prawn, ktrej odrbna ustawa przyznaje zdolno prawn i ktra we wasnym imieniu wykonuje dziaalno gospodarcz. Przedsibiorc jest take wsplnik spki cywilnej w zakresie wykonywanej przez niego dziaalnoci gospodarczej. Dziaalno gospodarcza.

Przez dziaalno gospodarcz rozumie naley zarobkow dziaalno wytwrcz, budowlan, handlow, usugow oraz poszukiwanie, rozpoznawanie i wydobywanie kopalin ze z, a take dziaalno zawodow, wykonywan w sposb zorganizowany i cigy.
Firma Zgodnie z treci art. 432 k.c. przedsibiorca dziaa pod firm.

W myl art. 434 k.c. firm osoby fizycznej jest jej imi i nazwisko. Nie wyklucza to wczenia do firmy pseudonimu lub dodatkw wskazujcych na przedmiot dziaalnoci przedsibiorcy, miejsce jej prowadzenia oraz innych okrele. Natomiast firm osoby prawnej jest jej nazwa. Firma osoby prawnej powinna zawiera okrelenie formy prawnej osoby prawnej, ktre moe by podane w skrcie, a ponadto moe wskazywa na przedmiot dziaalnoci, siedzib tej osoby, skrt firmy oraz inne okrelenia dowolnie obrane. Na podkrelenie zasuguje art. 439 k.c., ktry w przeciwiestwie do rozwiza kodeksu handlowego nie zezwala na zbycie firmy. Zwrci naley take uwag, e firma stanowi obecnie 4

oznaczenie przedsibiorcy, a nie przedsibiorstwa w znaczeniu przedmiotowym.. Firm ujawnia si we waciwym rejestrze, chyba e przepisy odrbne stanowi inaczej. Rejestrem, o ktrym mowa, jest rejestr przedsibiorcw Krajowego rejestru sdowego lub - w przypadku osb fizycznych - ewidencja dziaalnoci gospodarczej Przepis art 43(3) k.c. wyraa podstawowe zasady tzw. prawa firmowego. 1) Zasada prawdziwoci oznacza, e nazwa przedsibiorcy powinna odpowiada rzeczywistemu przedmiotowi jego dziaalnoci i nie powinna co do tego wprowadza w bd, a take wyrnia przedsibiorc spord innych podobnych. 2) Zasada jednoci oznacza z kolei, e przedsibiorstwo moe mie tylko jedn nazw, 3) Zasada wycznoci za - e wyklucza si moliwo posugiwania si na terenie dziaalnoci danego przedsibiorstwa t sam nazw przez inne przedsibiorstwo Ochrona prawo do firmy Przedsibiorca, ktrego prawo do firmy zostao zagroone cudzym dziaaniem, moe da zaniechania tego dziaania, chyba e nie jest ono bezprawne. W razie dokonanego naruszenia moe on take da 1) usunicia jego skutkw, 2) zoenia owiadczenia lub owiadcze w odpowiedniej treci i formie, 3) naprawienia na zasadach oglnych szkody majtkowej lub 10 4) wydania korzyci uzyskanej przez osob, ktra dopucia si naruszenia (art. 43 k.c.). Prokura Przedsibiorca nie jest zobowizany do osobistego prowadzenia przedsibiorstwa. W jego imieniu dziaania skadajce si na proces prowadzenia przedsibiorstwa mog wykonywa inne podmioty, w szczeglnoci inne osoby fizyczne wchodzce w skad organw przedsibiorcy lub osoby legitymowane do dziaania na podstawie innych stosunkw prawnych. Jednym z takich stosunkw prawnych jest prokura. W myl art. 1091 kc prokura jest szczeglnym rodzajem penomocnictwa, ktre moe by udzielone wycznie przez przedsibiorc podlegajcego obowizkowi wpisu do rejestru przedsibiorcw. Cechy prokury: 1. Obejmuje umocowanie do czynnoci sdowych i pozasdowych, jakie s zwizane z prowadzeniem przedsibiorstwa. Jedynie do zbycia przedsibiorstwa, do dokonania czynnoci prawnej, na podstawie ktrej nastpuje oddanie go do czasowego korzystania, oraz do zbywania i obciania nieruchomoci wymagane jest penomocnictwo do poszczeglnej czynnoci (art. 1093 k.c.). 2. Nie mona ograniczy prokury ze skutkiem wobec osb trzecich, chyba e przepis szczeglny stanowi inaczej (art. 1091 2 k.c.), Tak szeroko okrelony, przez bezwzgldnie obowizujce przepisy, zakres prokury czyni prokurenta osob wyposaon w najszersze uprawnienia. Jest on w nastpstwie tego jakby alter ego przedsibiorcy. 3. Prokura powinna by pod rygorem niewanoci udzielona na pimie. 4. Prokurentem moe by wycznie osoba fizyczna majca pen zdolno do czynnoci .prawnych (art. 1092 k.c.), 5. Bdc aktem szczeglnego zaufania ze strony przedsibiorcy, prokura moe by w kadym czasie odwoana. 6. Ze wzgldu na zakres uprawnie prokury nie mona przenie na inn osob. W konsekwencji takiego postanowienia art. l096 kc. prokurent nie moe substytuowa innego prokurenta ani ustanowi innego prokurenta dla swego mocodawcy lub dla siebie. Prokurent moe jednak ustanowi penomocnika do poszczeglnych czynnoci lub pewnego rodzaju czynnoci 7. Udzielenie i wyganicie prokury wymaga zgoszenia do rejestru przedsibiorcw. 8. Wygasa wskutek - wykrelenia przedsibiorcy z rejestru, a take - ogoszenia upadoci, - otwarcia likwidacji oraz 5

- przeksztacenia przedsibiorcy. - Prokura wygasa take ze mierci prokurenta. Natomiast mier przedsibiorcy lub utrata przez niego zdolnoci do czynnoci prawnych nie powoduje wyganicia prokury (art. 1097 k.c.), Rodzaje prokury. Zgodnie z treci art. l094 kc. prokura moe by udzielona kilku osobo cznie (prokura czna) lub oddzielnie. Jeli prokura jest czna, do wano czynnoci prawnej potrzebne jest wspdziaanie wszystkich cznie ustanowionych prokurentw. Jeli natomiast prokura udzielona zostaa kilku prokurentom oddzielnie, kady z nich dziaa niezalenie od drugiego. Istnieje wtedy tyle prokur, ilu ustanowiono prokurentw. Kierowane do przedsibiorcy owiadczeni lub dorczenia pism mog by dokonywane wobec jednej z osb, ktrym udzielono prokury cznie (reprezentacja bierna).

Ad. II. Spki prawa cywilnego, spki prawa handlowego oraz inne podmioty w dziaalnoci gospodarczej - ustrj, funkcjonowanie, ochrona prawna.
1. Spki. Ad. a) Zagadnienia oglne. Spki prawa cywilnego a spki prawa handlowego. Podobnie jak w innych systemach prawnych Europy kontynentalnej, tak i w prawie polskim mona wyrni 1. spki prawa cywilnego (spki cywilne) 2. spki prawa handlowego (spki handlowe) Funkcjonowanie spek cywilnych uregulowane zostao przepisami ustawy Kodeks cywilny (kc) art. 860-875 k.c., Dziaalno spek handlowych regulowana jest obecnie przepisami ustawy z 15 wrzenia 2000 r. Kodeks spek handlowych (ksh), ktry reguluje kwestie powicone spkom osobowym oraz spkom kapitaowym. Spkami osobowymi s: 1. spka jawna, 2. spka partnerska, 3. spka komandytowa oraz 4. spka komandytowo-akcyjna (art. 4 l pkt l k.s.h.). Spkami kapitaowymi s: 1. spka z ograniczon odpowiedzialnoci oraz 2. spka akcyjna (art. 4 l pkt 2 k.s.h Inne rodzaje spek. Podzia spek na cywilne i handlowe nie jest w prawie polskim podziaem wyczerpujcym. Oprcz spek cywilnych i handlowych istniej inne spki, ktrych nie mona zdecydowanie zakwalifikowa ani do jednych, ani do drugich. Dotyczy to moe np. 1. spek wodnych, (art. 164-171 a ustawy - Prawo wodne 2. spek lenych (ustawa z 28 wrzenia 1991 r. o lasach) i 3. innych (ustawy z 26 czerwca 1963 r. o zagospodarowaniu wsplnot gruntowych). Wymienione spki nie mieszcz si w przedstawionym wyej rozrnieniu spek cywilnych i handlowych z przyczyn merytorycznych, gdy inny jest sposb ich tworzenia, inne s cele, struktura i sposoby ich dziaania.

 Spki jednoosobowe. Kodeks spek handlowych dopuszcza jednoosobowe zaoenie odpowiedzialnoci (art. 151 l) oraz spki akcyjnej (art. 301 l).

spki

ograniczon

Oglna charakterystyka spek osobowych i kapitaowych. Podzia na spki kapitaowe i osobowe opiera si na kryterium substratu ich istnienia i dziaalnoci. Jeli mianowicie jest nim tylko substrat osobowy (wsplnicy), to s to spki osobowe, jeli take kapita (substrat rzeczowy), s to spki kapitaowe. 1a) W konsekwencji spki kapitaowe maj osobowo prawn i za swoje zobowizania odpowiadaj wasnym majtkiem, z wyczeniem osobistej odpowiedzialnoci wsplnikw. 1b) W przeciwiestwie do spek kapitaowych spk osobow cechuje co do zasady osobista (majtkowa) odpowiedzialno wsplnikw za zobowizania spki i osobiste prowadzenie spraw spki. 2a) W spce kapitaowej wsplnicy odsunici s z reguy od bezporedniego prowadzenia spraw spki (nale one do zarzdu) i od bezporedniej kontroli jej dziaalnoci (wykonuje je specjalny organ spki - rada nadzorcza lub komisja rewizyjna), organem za ich reprezentujcym jest zgromadzenie wsplnikw. 2b) W spkach osobowych prowadzenie spraw spki naley, co do zasady, do wsplnikw, chyba e z ustawy lub aktu zaoycielskiego wynika co innego. 3a) W nauce polskiej dominuje pogld, i tylko spki kapitaowe (spka akcyjna i spka z o.o.) wyposaone s w osobowo prawn. 3b) Spka cywilna, jako spka osobowa, pozbawiona jest w ogle podmiotowoci prawnej, natomiast spki: jawna, partnerska, komandytowa i komandytowo-akcyjna s jednostkami organizacyjnymi, o ktrych mowa wart. 331 kc. (tzw. uomnymi osobami prawnymi). Mog one bowiem we wasnym imieniu nabywa prawa, w tym wasno nieruchomoci i inne prawa rzeczowe, zaciga zobowizania, pozywa i by pozywane (art. 8 l k.s.h.), tym samym maj zdolno prawn, o ktrej mowa wart. 331 l k.c. Wymienione w kodeksie spek handlowych spki osobowe prowadz przedsibiorstwo pod wasn firm, za zobowizania spki za przynajmniej jeden wsplnik odpowiada osobicie, chocia subsydiarnie. Ad. b) Spki osobowe. Ad. b1) Spka cywilna (art. 860-875 kc) Powstanie spki cywilnej i jej oglna charakterystyka. Wedle art. 860 l k.c.: "Przez umow spki wsplnicy zobowizuj si dy do osignicia wsplnego celu gospodarczego przez dziaanie w sposb oznaczony, w szczeglnoci przez wniesienie wkadw". Do przedmiotowo istotnych postanowie umowy spki cywilnej naley zatem: l) denie wsplnikw do osignicia wsplnego celu gospodarczego, 2) zobowizanie si wsplnikw do przedsiwzicia dziaa oznaczonych w umowie, a w szczeglnoci wniesienia wkadw. Cechy spki cywilnej. 1. Spka cywilna powstaje zawsze w drodze umowy. Stosownie do dyspozycji art. 860 2 k.c. umowa spki powinna by stwierdzona pismem, mamy tu przy tym do czynienia z wymaganiem formy dla celw dowodowych, ktrej niezachowanie rodzi prawne skutki przewidziane wart. 74 k.c. 7

2. Przepisy kodeksu cywilnego nie zawieraj postanowie co do czasu trwania spki. Spka ta moe by zatem zawarta na czas nieoznaczony lub czas oznaczony. 3. Spka cywilna nie ma zdolnoci prawnej, dlatego dziaalno gospodarcz prowadz wsplnicy spki cywilnej. 4. Spka cywilna nie jest przedsibiorc - ani w rozumieniu przepisw ustawy o swobodzie dziaalnoci gospodarczej, ani ustawy o Krajowym Rejestrze Sdowym (art. 36), czy wreszcie w wietle art. 431 w zw. z art. 331 k.c. Za przedsibiorc ustawa o swobodzie dziaalnoci gospodarczej uznaje wsplnikw spki cywilnej w zakresie wykonywania przez nich dziaalnoci gospodarczej. 5. Gospodarczy charakter wsplnego celu w spce cywilnej wycza natomiast moliwo zawarcia tego rodzaju spki dla innych celw ni gospodarcze (np. charytatywne). 6. Wsplnym celem spki nie moe by cel sprzeczny z ustaw, majcy na celu obejcie ustawy bd sprzeczny z zasadami wspycia spoecznego (art. 58 k.c.). Stosunki wewntrzne w spce cywilnej. Wkady wsplnikw w spce cywilnej. Osignicie celu gospodarczego spki cywilnej nastpuje, w myl art. 860 l k.c., przez dziaanie wsplnikw w sposb oznaczony, w szczeglnoci przez wniesienie wkadw. Zgodnie z art. 861 l k.c. wkad wsplnika moe polega albo na wniesieniu do spki wasnoci lub innych praw, albo na wiadczeniu usug. Domniemywa si, e wkady wsplnikw maj jednakow warto. Wkady wniesione przez wsplnikw oraz dochody uzyskiwane przez spk w czasie jej trwania s majtkiem wsplnym. Na majtek wsplnikw skadaj si zatem: 1. wkady w formie wasnoci i innych praw podmiotowych, 2. dochody z dziaalnoci spki, 3. wszelkie wierzytelnoci oraz roszczenia o wniesienie wkadu. Charakter prawny majtku spki cywilnej. Majtek spki cywilnej jest majtkiem wszystkich wsplnikw, poniewa umowa kreujca ten rodzaj spki nie prowadzi do powstania osoby prawnej. Jest to jednak ich majtek odrbny podlegajcy szczeglnym przepisom, ktre su do zapewnienia jego niepodzielnoci przez cay czas trwania spki. Pod wzgldem prawnym majtek spki stanowi wspwasno czn opierajc si na szczeglnym stosunku osobistym, jaki ksztatuje umow spki cywilnej. W konsekwencji brak oznaczenia udziaw w rzeczy wsplnej, dopki wspwasno istnieje. Kady wsplnik jest przeto wacicielem majtku jako niepodzielnej caoci, jak rwnie rzeczy i prawa wchodzcego w skad tej caoci. Jest to tzw. prawo niepodzielnej rki. Konsekwencj osobistego stosunku czcego wsplnikw jest: 1. zakaz rozporzdzania przez wsplnikw wasnym udziaem we wsplnym majtku albo w poszczeglnych jego skadnikach i 2. zakaz domagania si podziau tego majtku, jak te 3. zakaz zaspokajania osobistego wierzyciela wsplnika z jego udziau w majtku lub udziau w skadnikach tego majtku (art. 863 k.c.). Stosujc argument a contrario z treci art. 863 l k.c., mona przyj, e wsplnik moe rozporzdzi nalenymi mu prawami majtkowymi wobec spki, ktre bd mu przysugiwa z chwil wystpienia ze spki albo z chwil jej rozwizania. Tak samo wsplnik moe rozporzdza prawem do wypaty czci zysku przypadajcej na niego w czasie trwania spki, jak i prawem zwrotu wydatkw poniesionych osobicie przez niego w zwizku z prowadzeniem spraw spki. 8

Prowadzenie spraw spki cywilnej. Zgodnie z dyspozycj art. 865 l kc. kady wsplnik jest uprawniony i zobowizany do prowadzenia spraw spki. W umowie spki lub pniejszej uchwale wsplnicy mog postanowi, e sprawy spki prowadzi bdzie jeden lub kilku wymienionych w umowie lub uchwale wsplnikw. Wsplnicy prowadzcy sprawy spki z upowanienia ustawowego (art. 865 l k.c.) bd z mocy umowy spki lub uchway wsplnikw nie s uprawnieni do dania z tego tytuu wynagrodzenia. Uprawnienie do prowadzenia spraw spki przez kadego ze wsplnikw ustawa ogranicza do zakresu zwykych czynnoci spki (art. 865 2 k.c.). Jeli przed zakoczeniem takiej sprawy chociaby jeden z pozostaych wsplnikw sprzeciwi si jej prowadzeniu, potrzebna jest uchwaa wsplnikw. Uchwaa taka wymagana jest take wtedy, gdy wsplnik prowadzcy sprawy spki ma dokona czynnoci, ktre przekraczaj zakres "zwykych czynnoci spki". Ocena, czy dana czynno jest czynnoci zwyk spki, czy te wykracza poza jej ramy, zaley od caoksztatu okolicznoci towarzyszcych dziaalnoci spki. Od powyszych zasad dotyczcych sposobu prowadzenia spraw spki ustawa wprowadza w art. 865 3 k.c. wyjtek polegajcy na tym, e kady wsplnik moe bez uprzedniej uchway wsplnikw wykona czynno nag, ktrej zaniechanie mogoby narazi spk na niepowetowane straty. Mona przyj, e czynnoci nag w rozumieniu tego przepisu jest taka czynno, ktrej zaniechanie narazioby spk na niepowetowane straty, a w normalnym toku sprawy nie mogoby doj do podjcia na czas odpowiedniej uchway.

PRZYKAD UCHWAY WSPLNIKW W SPRAWIE PRZEKRACZAJCEJ ZAKRES ZWYKEGO ZARZDU. Udzia w zyskach i stratach w spce cywilnej. Art. 867 i 869 k.c., ktre reguluj zagadnienie udziau wsplnikw w zyskach i stratach spki, maj zastosowanie wtedy, gdy spka ma cel zarobkowy. Z uwagi na to, e wsplnik, zgodnie z dyspozycj art. 868 1 k.c., moe da podziau i wypaty zysku dopiero po rozwizaniu spki, z t chwil mona mwi o zyskach czy stratach spki. W wypadku jednak gdy spk zawarto na czas duszy, kady ze wsplnikw ma prawo da zgodnie z art. 868 k.c. - podziau i wypaty zyskw z kocem roku obrachunkowego. Zgodnie z dyspozycj art. 867 l k.c. wsplnik jest uprawniony do rwnego udziau w zyskach i w tym samym stosunku w stratach, bez wzgldu na rodzaj i warto wkadu. Zasad wyraon w powoanym przepisie jest wic rwny udzia kadego wsplnika w zyskach i stratach. Jak stwierdza jednak wspomniany przepis, w umowie spki (a take w pniejszej uchwale) mona inaczej ustali stosunek udziau wsplnikw w zyskach i stratach. Mona nawet zwolni niektrych wsplnikw od udziau w stratach. Natomiast nie mona wyczy wsplnika od udziau w zyskach. Ustanowienie w umowie lub uchwale wsplnikw zysku znikomego lub pozornego take stanowioby naruszenie postanowie art. 867 l k.c., byoby zatem (z mocy art. 58 2 i 3 k.c.) dotknite bezwzgldn niewanoci. Ustalony w umowie (lub uchwale wsplnikw) stosunek udziau wsplnika w zyskach odnosi si, w razie wtpliwoci, rwnie do udziau w stratach. Wynika to wyranie z dyspozycji art. 867 2 k.c. Stosunki zewntrzne w spce cywilnej. Reprezentacja w spce cywilnej. Jeeli prowadzenie spki jest spraw jej stosunkw wewntrznych, to reprezentacja dotyczy stosunkw z osobami trzecimi. Tu tkwi zasadnicza rnica midzy tymi pojciami. Sposb reprezentacji spki na zewntrz, wobec osb trzecich, z reguy wynika z umowy spki lub pniejszej uchway wsplnikw. Umowa spki lub uchwaa wsplnikw moe te 9

stanowi o uprawnieniu do reprezentowania spki przez osob nienalec do grona wsplnikw. W braku wskaza wynikajcych z umowy lub uchway wsplnikw kady z nich w myl art. 866 k.c. - umocowany jest do reprezentowania spki w takich granicach, w jakich jest uprawniony do prowadzenia jej spraw.

Odpowiedzialno wsplnikw za zobowizania spki cywilnej. Zobowizaniami spki - zgodnie z panujcym w tej mierze pogldem nauki i orzecznictwa - s wszelkie zobowizania zacignite przez jednego wsplnika, kilku lub wszystkich wsplnikw, jeli pozostaj one w zwizku z dziaalnoci spki. Istotne jest jednake podkrelenie, i chodzi tu tylko o zobowizania, ktre powstay w czasie trwania spki lub odnosz si do okresu istnienia spki. Odpowiedzialnoci tej nie uchyla rozwizanie spki, ale tylko w odniesieniu do zobowiza, ktre powstay w czasie istnienia spki albo odnoszcych si do okresu istnienia spki. Za zobowizania spki - w myl art. 864 kc. - wsplnicy odpowiedzialni s solidarnie. Solidarna odpowiedzialno wsplnikw oznacza, e kady ze wsplnikw odpowiada za zobowizania spki nie tylko wsplnym majtkiem spki, ale i majtkiem osobistym, przy czym odpowiedzialno wsplnikw jest niezalena od ich udziau w zyskach i stratach spki. Wierzyciel moe natomiast dochodzi swojej wierzytelnoci z caego majtku wsplnikw oraz caego majtku osobistego kadego ze wsplnikw. Doda przy tym naley, e wedle orzecznictwa wsplnik, ktry przystpi do ju istniejcej spki, nie odpowiada solidarnie z pozostaymi wsplnikami za zobowizania spki powstae przed dat jego przystpienia do spki. Z kolei osobista odpowiedzialno wsplnika, ktry wystpi ze spki, trwa nadal, lecz ogranicza si do zobowiza spki zacignitych przed jego wystpieniem. Odpowiedzialno taka trwa rwnie w razie rozwizania spki. Odpowiedzialno solidarna wsplnikw nie moe by ani uchylona, ani zmieniona w drodze czynnoci prawnej midzy wsplnikami. Zamieszczenie w umowie spki odmiennych postanowie nie wywiera adnych skutkw w stosunku do wierzycieli. Artyku 864 k.c. ma zatem charakter normy iuris cogentis. Umowne oznaczenie udziaw poszczeglnych wsplnikw w zyskach i stratach spki take nie wywiera wpywu na ich odpowiedzialno za zobowizania spki. Zmiana i rozwizanie umowy spki cywilnej. Wsplnicy mog 1. przyj nowego czonka lub 2. wyrazi zgod na wstpienie nowego czonka w drodze zmiany umowy spki. 3. Moliwe jest take wystpienie wsplnika ze spki oraz 4. rozwizanie spki. Wystpienie wsplnika ze spki nie powoduje automatycznie rozwizania spki, chyba e spka liczya dwch wsplnikw. Wystpienie wsplnika ze spki nastpuje: 1. przez wypowiedzenie swego udziau na trzy miesice przed upywem roku obrachunkowego, o ile spka zostaa zawarta na czas nieoznaczony (art. 869 l k.c.); 2. przez wypowiedzenie udziau ze strony wierzyciela osobistego wsplnika; (art. 870 k.c.). PRZYKAD OWIADCZENIA O WYPOWIEDZENIU UDZIAU. W braku odmiennej umowy spki wsplnikowi wystpujcemu ze spki zwraca si w naturze rzeczy, ktre wnis do spki do uywania, oraz wypaca si w pienidzu warto jego wkadu oznaczon w umowie, a jeli nie ma takiego oznaczenia - warto, jak wkad ten mia w chwili wniesienia. (art. 871 l k.c.). Wystpujcemu wsplnikowi pozostali wsplnicy musz wypaci ponadto tak cz wartoci wsplnego majtku pozostaego po obliczeniu wkadw wszystkich 10

wsplnikw, jaka odpowiada stosunkowi, w ktrym wystpujcy wsplnik uczestniczy w zyskach spki (art. 871 2 k.c.). Jeli wystpienie wsplnika ze spki nie musi prowadzi do jej ustania, to rozwizanie spki taki skutek oczywicie wywouje. 1. Rozwizanie spki nastpuje z przyczyn przewidzianych w umowie. Jeli jednak mimo istnienia przewidzianych w umowie powodw rozwizania spka za zgod wszystkich wsplnikw trwa nadal, uwaa si j za przeduon na czas nieoznaczony (art. 873 k.c.). 2. Bez wzgldu jednak na postanowienia umowy, z wanych powodw kady wsplnik w drodze powdztwa wytoczonego przeciwko pozostaym wsplnikom - moe da rozwizania spki przez sd (art. 874 k.c.). 3. Spka ulega take rozwizaniu z dniem ogoszenia upadoci wsplnika (art. 874 2 k.c.). Kodeks cywilny nie przewiduje obligatoryjnego postpowania likwidacyjnego po rozwizaniu spki. Zakada natomiast, e naley 1. najpierw spaci dugi spki, 2. nastpnie zwrci wsplnikom wkady wedug zasad obowizujcych jak przy wystpowaniu ze spki, 3. a pozostay wsplny majtek podzieli midzy wsplnikw i w takim zakresie, w jakim uczestniczyli oni w zyskach spki (art. 875 2 i 3 k.c.). Przeksztacenie spki cywilnej. Na podstawie art. 26 4 ksh spka cywilna moe by przeksztacona w spk jawn. Przeksztacenie wymaga zgoszenia do sdu rejestrowego przez wszystkich wsplnikw. Przed zgoszeniem wsplnicy dostosuj umow spki do przepisw o umowie spki jawnej. Z chwil wpisu do rejestru spka cywilna staje si spk jawn. Spce tej przysuguj wszystkie prawa i obowizki stanowice majtek wsplny wsplnikw. Zgodnie z art. 551 2 i 3 k.s.h. spka cywilna moe by przeksztacona przez jej wsplnikw w spk handlow.

PRZYKAD UMOWY SPKI CYWILNEJ 2x.

Ad. b2) Osobowe spki prawa handlowego zagadnienia wsplne.

1. W myl art. 8 l k.s.h. spka osobowa moe we wasnym imieniu nabywa prawa, w tym wasno nieruchomoci i inne prawa rzeczowe, zaciga zobowizania, pozywa i by pozywan. 2. Spka osobowa prowadzi przedsibiorstwo pod wasn firm (art. 8 2 k.s.h.). 3. Artyku 9 k.s.h. potwierdza zasad jednomylnoci wsplnikw co do zmiany postanowie umowy spki, chyba e umowa stanowi inaczej. 4. Art. 10 k.s.h. dopuszcza moliwo przeniesienia ogu praw i obowizkw wsplnika spki osobowej na inn osob tylko wwczas, gdy umowa spki tak stanowi. Zarazem kodeks spek handlowych wymaga uzyskania w tym celu pisemnej zgody wszystkich pozostaych wsplnikw, chyba e umowa spki stanowi inaczej (art. 10 2).

Ad. b3) Spka jawna.

Powstanie spki jawnej i jej oglna charakterystyka. 1. Zgodnie z art. 22 l k.s.h. spka jawna to taka spka osobowa, ktra prowadzi przedsibiorstwo pod wasn firm, a nie jest inn spk handlow. 2. Stosownie do art. 8 k.s.h. spka jawna, jak kada spka osobowa, moe we wasnym imieniu nabywa prawa i zaciga zobowizania, pozywa i by pozywana.

11

3. Jeli przy tym doda, e rzeczy i prawa nabyte przez spk jawn lub tytuem wkadu do niej wniesionego stanowi jej odrbny majtek (art. 28 k.s.h.), to powstaje swoisty i charakterystyczny jej obraz istotnie rnicy si od spki cywilnej. 4. Art. 24 l k.s.h. stanowi, e firma tej spki "powinna zawiera nazwiska lub firmy (nazwy) wszystkich wsplnikw albo nazwisko albo firm (nazw) jednego albo kilku wsplnikw oraz dodatkowe oznaczenie spka jawna" (w skrcie "spj."). 5. W myl art. 251 l k.s.h. spka jawna powstaje z chwil wpisu do rejestru, 6. Umowa spki wymaga dla swej wanoci formy pisemnej 7. Zgodnie za z art. 25 k.s.h. umowa ta powinna okrela: firm i siedzib spki, okrelenie wkadw wnoszonych przez kadego wsplnika i ich warto, przedmiot dziaalnoci spki, czas trwania spki, jeli jest oznaczony. 8. Zgoszenie spki jawnej do sdu rejestrowego powinno zawiera cile okrelone informacj, musi by dokonane na urzdowym formularzu. Prawo i zarazem obowizek zgoszenia spki jawnej do rejestru ma kady wsplnik (art. 26 3 k.s.h.). Stosunki wewntrzne w spce jawnej. Przepisy art. 37-57 k.s.h. dotyczce stosunkw wewntrznych w spce jawnej, maj - z wyjtkiem art. 38 - charakter norm dyspozytywnych. Ustrj spki jawnej w zakresie stosunkw wewntrznych okrela zatem przede wszystkim umowa wsplnikw. W braku odpowiednich postanowie w umowie zastosowanie znajd wyej wymienione przepisy kodeksu spek handlowych. Wkady wsplnikw w spce jawnej. 1. Wkady wsplnikw s rwne, chyba e co innego wynika z umowy (art. 48 l k.s.h. w zw. z art. 37 l k.s.h.). 2. Wkad wsplnika moe polega na przeniesieniu lub obcieniu wasnoci rzeczy lub innych praw, a take na dokonaniu innych wiadcze na rzecz spki (art. 48 2 k.s.h.). 3. Prawa, ktre wsplnik zobowizuje si wnie do spki, uwaa si za przeniesione na spk. 4. Z wniesionym do spki przez wsplnika wkadem powizany jest tzw. udzia kapitaowy wsplnika w spce. W myl art. 50 1 k.s.h. udzia kapitaowy wsplnika odpowiada wartoci rzeczywicie wniesionego wkadu, Prowadzenie spraw spki jawnej. 1. Przez pojcie "prowadzenie spraw spki" rozumie naley wszelkie czynnoci wewntrz spki, wynikajce z prowadzenia przedsibiorstwa i do tego celu konieczne. 2. Kady wsplnik ma prawo i obowizek prowadzenia spraw spki, dotyczy to jednake spraw nieprzekraczajcych zwykych czynnoci spki (art. 39 k.s.h.). W sprawach przekraczajcych zakres zwykych czynnoci spki wymagana jest zgoda wszystkich wsplnikw spki, w tym take wsplnikw wyczonych od prowadzenia spraw spki (art. 43 k.s.h.). Wsplnik majcy prawo prowadzenia spraw spki moe bez uchway wsplnikw wykona czynno nag, ktrej zaniechanie mogoby wyrzdzi spce powan szkod. 3. Prawo prowadzenia spraw spki moe by odebrane wsplnikowi z wanych powodw, na mocy prawomocnego orzeczenia sdu, dotyczy to rwnie zwolnienia wsplnika od obowizku prowadzenia spraw spki (art. 47 k.s.h.). 4. Nie ulega te wtpliwoci, e wsplnik z wasnej woli moe ograniczy lub wyczy swoje prawo do prowadzenia spraw spki. 5. Artyku 38 k.s.h., bdcy przepisem bezwzgldnie obowizujcym, stanowi, e nie mona powierzy prowadzenia spraw spki osobom trzecim z wyczeniem wsplnikw. 6. Prowadzenie spraw spki jawnej moe by powierzone jednemu lub kilku wsplnikom na mocy umowy spki bd na podstawie pniejszej umowy wsplnikw. Pozostali wsplnicy s wwczas wyczeni od prowadzenia spraw spki.

12

 Udzia w zyskach i stratach w spce jawnej. 1. Kady wsplnik ma prawo do rwnego udziau w zyskach i uczestniczy w stratach w tym samym stosunku, z umowy moe jednak wynika co innego. Umowa spki moe zwolni wsplnika od udziau w stratach, ale nie w zyskach (argument z art. 51 2 i 3 k.s.h.). 2. Wsplnik spki jawnej moe da podziau i wypaty caoci zysku z kocem kadego roku obrotowego. Jeli jednak wskutek poniesionej przez spk straty udzia kapitaowy wsplnika zosta uszczuplony, zysk przeznacza si w pierwszej kolejnoci na uzupenienie udziau wsplnika. 3. Zgodnie z art. 53 k.s.h. wsplnik ma prawo da corocznie wypacenia odsetek w wysokoci 5% od swojego udziau kapitaowego, nawet gdy spka poniosa strat. Stosunki zewntrzne w spce jawnej. W przeciwiestwie do przepisw kodeksu spek handlowych regulujcych stosunki wewntrzne spki jawnej przepisy tego kodeksu dotyczce stosunkw zewntrznych, zwaszcza prawa reprezentacji oraz odpowiedzialnoci za dugi, maj charakter na og bezwzgldnie obowizujcy. Reprezentacja w spce jawnej. 1. W myl art. 29 k.s.h. kady wsplnik ma prawo reprezentowa spk. 2. Prawo wsplnika do reprezentowania spki dotyczy wszystkich czynnoci sdowych pozasdowych i nie mona go ograniczy ze skutkiem wobec osb trzecich. 3. Z kolei wedle art. 30 k.s.h. umowa spki moe przewidywa, e wsplnik jest zbawiony prawa reprezentowania spki albo e jest uprawniony do jej reprezentowania tylko razem z innym wsplnikiem lub prokurentem. 4. Pozbawienie wsplnika prawa reprezentowania spki nie na podstawie umowy spki moe nastpi - zgodnie z art. 30 k.s.h. - wycznie z wanych powodw na mocy prawomocnego orzeczenia sdu. Odpowiedzialno wsplnikw za zobowizania spki jawnej W myl art. 22 2 k.s.h. kady wsplnik odpowiada za zobowizania spki jawnej: 1. bez ograniczenia caym swoim majtkiem 2. solidarnie pozostaymi wsplnikami oraz ze spk, 3. z uwzgldnieniem subsydiarnej odpowiedzialnoci wsplnika z art. 31 ksh. Polega ona na tym, i wierzyciel spki moe prowadzi egzekucj z majtku wsplnika w przypadku, gdy egzekucja z majtku spki (jest to wszelkie mienie wniesione jako wkad lub nabyte przez spk w czasie jej istnienia - art. 28 k.s.h.) okae si bezskuteczna. Jest to tzw. subsydiarna odpowiedzialno wsplnika. Rozwizanie spki jawnej i wystpienie wsplnika ze spki. Jeli chodzi o przyczyny rozwizania spki, to wymienia je taksatywnie art. 58 k.s.h. S to nastpujce przyczyny: 1. przewidziane w umowie spki, 2. jednomylna uchwaa wszystkich wsplnikw, 3. ogoszenie upadoci spki, 4. mier wsplnika lub ogoszenie jego upadoci 5. wypowiedzenie umowy spki przez wsplnika lub wierzyciela wsplnika, 6. prawomocne orzeczenie sdu. Ad l) Spka podlega rozwizaniu z przyczyn przewidzianych w umowie spki, jednake spk uwaa si za przeduon na czas nieoznaczony w przypadku, gdy pomimo istnienia przyczyn rozwizania prowadzi ona swoj dziaalno za zgod wszystkich wsplnikw. Ad 3) W przypadku ogoszenia upadoci spki jej rozwizanie nastpuje po zakoczeniu postpowania upadociowego. 13

Ad 4) Pomimo mierci lub ogoszenia upadoci wsplnika spka moe trwa pomidzy pozostaymi wsplnikami, jeeli tak moliwo przewiduje umowa spki lub ju po zaistnieniu powyszych przesanek pozostali wsplnicy tak niezwocznie postanowi (art. 64 k.s.h.). Jeeli umowa spki stanowi, e prawa, jakie mia zmary wsplnik, su wszystkim spadkobiercom wsplnie, a nie zawiera w tym wzgldzie szczegowych postanowie, wwczas do wykonywania tych praw spadkobiercy powinni wskaza spce jedn osob. (art. 60 l k.s.h.). Ad 5) W myl art. 61 l k.s.h. wsplnik moe wypowiedzie umow spki sze miesicy przed kocem roku obrotowego, jeeli spk zawarto na czas nieoznaczony. A contrario - umowy spki zawartej na czas oznaczony wypowiedzie nie mona. Wypowiedzenia dokonuje si w formie pisemnego owiadczenia, zoonego pozostaym wsplnikom albo wsplnikowi uprawnionemu do reprezentowania spki (art. 61 3 k.s.h.). Prawo do wypowiedzenia umowy spki przysuguje take wierzycielowi wsplnika. Pomimo wypowiedzenia umowy spki przez wsplnika lub jego wierzyciela spka moe zosta utrzymana pomidzy pozostaymi wsplnikami, jeeli umowa spki tak stanowi lub pozostali wsplnicy tak postanowi. Uzgodnienie takie powinno nastpi przed upywem terminu wypowiedzenia (art. 64 k.s.h.). PRZYKAD OWIADCZENIA O WYPOWIEDZENIU UMOWY SPKI Ad 6) W myl art. 63 l k.s.h. kady wsplnik moe da rozwizania spki przez sd z wanych powodw. Jeeli jednak powd zachodzi po stronie jednego ze wsplnikw, sd moe na wniosek pozostaych wsplnikw orzec o wyczeniu tego wsplnika ze spki. Likwidacja spki jawnej. Jeli wystpi przyczyny warunkujce rozwizanie spki jawnej nastpuje likwidacja spki (art. 67-85 k.s.h.). Likwidacja nie ma jednak charakteru obligatoryjnego, bowiem wsplnicy mog uzgodni inny sposb zakoczenia dziaalnoci spki ni likwidacja. Celem likwidacji jest: 1. zakoczenie biecych interesw spki, 2. cignicie wierzytelnoci i spienienie innych aktyww, 3. zaspokojenie wierzycieli spki, 4. zwrot wkadw wniesionych przez wsplnikw tylko do uywania oraz 5. podzia pozostaego majtku midzy wsplnikw. Z mocy prawa likwidatorami spki jawnej s wszyscy wsplnicy. Wsplnicy mog jednak powoa na likwidatorw tylko niektrych spord siebie, jak rwnie osoby spoza swego grona. Na miejsce wsplnika upadego wchodzi syndyk

PRZYKAD UMOWY SPKI JAWNEJ 2x. PRZYKAD WNIOSKU O WPIS SPKI JAWNEJ DO KRS. Ad. b4) Spka partnerska. Powstanie spki partnerskiej i jej oglna charakterystyka. W myl art. 86 ksh spka partnerska moe by utworzona przez wsplnikw (partnerw) bdcych osobami fizycznymi w celu wykonywania wolnego zawodu lub wolnych zawodw wymienionych w art. 88 k.s.h., takich jak: adwokat, aptekarz, architekt, inynier budownictwa, biegy rewident, broker ubezpieczeniowy, doradca podatkowy, ksigowy, lekarz, lekarz stomatolog, lekarz weterynarii, notariusz, pielgniarka, poona, radca prawny, rzecznik patentowy, rzeczoznawca majtkowy, tumacz przysigy, makler papierw wartociowych. 1. Umowa spki partnerskiej powinna by zawarta na pimie pod rygorem niewanoci i powinna zawiera tre okrelon w art. 91 ksh. 14

2. Spka partnerska powstaje z momentem wpisu do rejestru (art. 94 k.s.h.). 3. Firma spki partnerskiej (art. 90 k.s.h.) powinna zawiera nazwisko co najmniej jednego partnera, dodatkowe oznaczenie "i partner" bd "i partnerzy" albo "spka partnerska" (w skrcie "sp.p.") oraz okrelenie wolnego zawodu wykonywanego w spce. 4. W sprawach nieuregulowanych wprost w dziale II kodeksu spek handlowych, powiconym spce partnerskiej, do spki partnerskiej stosuje si odpowiednio przepisy o spce jawnej, chyba e ustawa stanowi inaczej. Odpowiedzialno partnera za zobowizania spki partnerskiej. 1. Partner spki partnerskiej nie ponosi odpowiedzialnoci za zobowizania spki powstae w zwizku z wykonywaniem przez pozostaych partnerw wolnego zawodu, jak rwnie za zobowizania spki bdce nastpstwem dzia lub zaniecha osb zatrudnionych przez spk na podstawie umowy o prac lub innego stosunku prawnego, ktre podlegay kierownictwu innego partnera. 2. Umowa spki moe jednak przewidywa, e jeden albo wiksza liczba partnerw godz si na ponoszenie odpowiedzialnoci tak jak wsplnik spki jawnej. 3. W sprawach nieuregulowanych stosuje si odpowiednio przepisy o spce jawnej (art. 89 k.s.h.), w pozostaych sprawach zatem odpowiedzialno partnerw jest osobista i solidarna z zastrzeeniem odpowiedniego stosowania take art. 31 k.s.h. (odpowiedzialno subsydiarna). Prowadzenie spraw spki partnerskiej i jej reprezentacja. 1. Prowadzenie spraw spki partnerskiej i jej reprezentacja na zewntrz nale d poszczeglnych partnerw, ale umowa spki moe stanowi inaczej (art. 9 1 k.s.h.). 2. Pozbawienie partnera prawa reprezentowania spki moe nastpi tylko z wanych powodw uchwa powzit wikszoci trzech czwartych gosw w obecnoci co najmniej dwch trzecich oglnej liczby partnerw. Pozbawienie partnera prawa reprezentowania spki staje si skuteczne z chwil wpisu do rejestru (art. 96 3 k.s.h.). 3. Kodeks przewiduje, e prowadzenie spraw spki i jej reprezentowanie mona powierzy zarzdowi (art. 97 1 k.s.h.) Do zarzdu stosuje si odpowiednio przepisy dotyczce zarzdu w spce z ograniczon odpowiedzialnoci. Rozwizanie spki partnerskiej. Rozwizanie spki partnerskiej (art. 98 k.s.h.) nastpuje w przypadku 1. zaistnienia przyczyn okrelonych w umowie spki, 2. jednomylnej uchway wszystkich partnerw, 3. ogoszenia upadoci spki, 4. utraty przez wszystkich partnerw prawa do wykonywania wolnego zawodu 5. oraz prawomocnego orzeczenia sdu. 6. Zgodni z art. 98 2 k.s.h, w przypadku gdy w spce pozostaje jeden partner lub gdy tylko jeden partner posiada uprawnienia do wykonywania wolnego zawodu zwizanego z przedmiotem dziaalnoci spki, spka ulega rozwizaniu z upywem roku od dnia zaistnienia ktregokolwiek z tych zdarze. Spadkobierca partnera nie wstpuje do spki w miejsce zmarego partnera, lecz umowa spki moe stanowi inaczej. PRZYKAD UMOWY SPKI PARTNERSKIEJ 2x. PRZYKAD WNIOSKU O WPIS SPKI PARTNERSKIEJ DO KRS. Ad. b5) Spka komandytowa. Spka komandytowa zostaa uregulowana w kodeksie spek handlowych w art. 102-124. W art. 103 k.s.h. przyjto, e w sprawach nieuregulowanych do spki komandytowej stosuje si odpowiednio przepisy o spce jawnej. 15

 Powstanie spki komandytowej i jej oglna charakterystyka. 1. Spka komandytowa jest spk osobow majc na celu prowadzenie przedsibiorstwa pod wasn firm, w ktrej wobec wierzycieli za zobowizania spki co najmniej jeden wsplnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a odpowiedzialno co najmniej jednego wsplnika (komandytariusza) jest ograniczona art. - 102 k.s.h. 2. Umowa spki komandytowej wymaga formy aktu notarialnego i powinna zawiera elementy wymienione w art. 105-106 k.s.h. 3. Firma spki komandytowej (art. 28 2 k.h. oraz art. 104 1-2 k.s.h.) powinna zawiera nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatek "spka komandytowa" (w skrcie "sp.k."). Nazwisko komandytariusza nie moe by zamieszczone w firmie spki. W przypadku zamieszczenia nazwiska lub firmy (nazwy) komandytariusza w firmie spki, komandytariusz ten odpowiada wobec osb trzecich tak jak komplementariusz (art. 104 4 k.s.h.). Powstanie spki komandytowej. 1. Spka komandytowa powstaje z chwil wpisu do rejestru. Osoby, ktre dziaay w imieniu spki po jej zawizaniu, a przed jej wpisem do rejestru, odpowiadaj solidarnie (art. 109 k.s.h.). 2. Okolicznoci, ktre podlegaj zgoszeniu do sdu rejestrowego, okrela art. 110 k.s.h. Pozycja prawna komplementariusza w spce komandytowej. 1. Komplementariusz spki komandytowej odpowiada bez ograniczenia caym swoim majtkiem i solidarnie z pozostaymi komplementariuszami i ze spk (art. 102 i 103 k.s.h.). Jego pozycja zatem zbliona jest do wsplnika spki jawnej. 2. Zgodnie z art. 117 k.s.h, spk komandytow reprezentuj kornplementariusze, ktrych z mocy umowy spki albo prawomocnego orzeczenia sdu nie pozbawiono prawa do reprezentacji. 3. Prowadzi sprawy spki samodzielnie w odniesieniu do spraw nie przekraczajcych zwykych czynnoci spki. W sprawach przekraczajcych zakres zwykych czynnoci spki wymagana jest zgoda komandytariusza, chyba e umowa spki stanowi inaczej. Pozycja prawna komandytariusza w spce komandytowej. Praktycznie wikszo przepisw o spce komandytowej odnosi si do komandytariusza, a mianowicie: 1. komandytariusz odpowiada za zobowizania spki wobec jej wierzycieli tylko do wysokoci sumy komandytowej (art. 111 k.s.h.); 2. komandytariusz jest wolny od odpowiedzialnoci w granicach wartoci wkadu wniesionego do spki (art. 112 1 k.s.h.); 3. w przypadku zwrotu wkadu w caoci albo w czci dokonanego przez spk komandytariuszowi odpowiedzialno komandytariusza zostaje przywrcona w wysokoci rwnej wartoci dokonanego zwrotu (art. 112 2 k.s.h.); 4. w razie uszczuplenia majtku spki przez strat uwaa si za zwrot wkadu w stosunku do wierzycieli kad wypat dokonan przez spk na rzecz komandytariusza przed uzupenieniem wkadu do pierwotnej wartoci okrelonej w umowie spki. 5. komandytariusz nie jest zobowizany do zwrotu tego, co pobra tytuem zysku na podstawie sprawozdania finansowego, chyba e dziaa w zej wierze (art. 112 4 k.s.h.); 6. obnienie sumy komandytowej nie ma skutku prawnego wobec wierzycieli, ktrych wierzytelnoci powstay przed chwil wpisania do rejestru (art. 113 k.s.h.); 7. komandytariusz odpowiada take za zobowizania spki istniejce w chwili wpisania go do rejestru (art. 114 k.s.h.); 8. komandytariusz moe reprezentowa spk jedynie jako penomocnik (art. 118 l k.s.h.). Jeli komandytariusz dokona w imieniu spki czynnoci prawnej, nie ujawniajc swego penomocnictwa, odpowiada wobec osb trzecich bez ograniczenia. Dotyczy to take 16

reprezentowania spki przez komandytariusza, ktry nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres. Przedstawione postanowienia maj charakter przepisw bezwzgldnie obowizujcych, dlatego zgodnie z art. 119 k.s.h, umowa niezgodna z nimi nie wywouje skutkw prawnych wobec osb trzecich. Z uwagi na przedstawion wyej pozycj prawn komandytariusza jest on w spce - w zakresie swoich praw i obowizkw - ograniczony. Ograniczenia te mona przedstawi w sposb nastpujcy: 1. komandytariusz ma prawo da odpisu sprawozdania finansowego za rok obrotowy oraz przeglda ksigi i dokumenty celem sprawdzenia jego rzetelnoci. Jego prawo kontroli sprowadza si zatem jedynie do sprawdzenia rzetelnoci sprawozdania finansowego za rok obrotowy, a nie merytorycznej kontroli tego sprawozdania. 2. komandytariusz nie ma prawa ani obowizku prowadzenia spraw spki, jednake umowa spki moe mu takie prawo przyzna. W sprawach przekraczajcych zakres zwykych czynnoci spki wymagana jest zgoda komandytariusza, chyba e umowa spki stanowi inaczej; 3. komandytariusz uczestniczy w zysku spki proporcjonalnie do jego wkadu rzeczywicie wniesionego do spki, jednake umowa spki moe stanowi inaczej; w razie wtpliwoci komandytariusz uczestniczy w stracie jedynie do wartoci umwionego wkadu (art. 123 k.s.h.); 4. mier komandytariusza nie stanowi przyczyny rozwizania spki. Spadkobiercy komandytariusza powinni wskaza spce jedn osob do wykonywani ich praw. PRZYKAD UMOWY SPKI KOM. 2x. PRZYKAD WNIOSKU O WPIS SPKI KOM. DO KRS. Ad. b6) Spka komandytowo-akcyjna. Powstanie spki komandytowo-akcyjnej i jej oglna charakterystyka. 1. Zgodnie z art. 125 k.s.h.: "Spk komandytowocyjn jest spka osobowa majca na celu prowadzenie przedsibiorstwa pod wasn firm, w ktrej wobec wierzycieli za zobowizania spki co najmniej jeden wsplnik odpowiada bez ograniczenia (komplementariusz), a co najmniej jeden wsplnik jest akcjonariuszem". 2. W kodeksie przyjto (art. 126), e w zakresie stosunku prawnego komplementariuszy, a take do wkadw tyche wsplnikw do spki, z wyczeniem wkadw na kapita zakadowy, stosuje si odpowiednio przepisy dotyczce spki jawnej, chyba e w przepisach dotyczcych spki komandytowo-akcyjnej sprawy te zostay wyranie uregulowane. 3. Ta sama zasada obowizuje w odniesieniu do pozostaych spraw nieuregulowanych w przepisach o spce komandytowo-akcyjnej, z tym e stosuje si wtedy odpowiednio przepisy dotyczce spki akcyjnej, a w szczeglnoci przepisy dotyczce kapitau zakadowego, wkadw akcjonariuszy, akcji, rady nadzorczej i walnego zgromadzenia. 4. Kapita zakadowy spki komandytowo-akcyjnej powinien wynosi co najmniej 50 tys. zotych (art. 126 2 k.s.h.). 5. Firma spki komandytowo-akcyjnej (art. 127 k.s.h.) powinna zawiera nazwiska jednego lub kilku komplementariuszy oraz dodatkowe oznaczenie "spka komandytowo-akcyjna" (w skrcie S.K.A.). Nazwisko albo firma (nazwa) akcjonariusza nie moe by - jak stanowi art. 127 4 k.s.h - zamieszczane w firmie spki. W przypadku zamieszczenia nazwiska albo firmy (nazwy) akcjonariusza w firmie spki akcjonariusz ten odpowiada wobec osb trzecich tak jak komplementariusz. Powstanie spki komandytowo-akcyjnej. 1. Aktem zaoycielskim spki komandytowo-akcyjnej jest statut. 17

2. Osoby podpisujce statut s zaoycielami spki. 3. Niezbdne jest, aby statut podpisali wszyscy komplementariusze (art. 129 k.s.h.) i aby by sporzdzony w formie aktu notarialnego (art. 131 k.s.h.). 4. Spka komandytowo-akcyjna powstaje z chwil wpisu do rejestru (art. 134 1 k.s.h.), Osoby, ktre dziaay w imieniu spki po jej zawizaniu, a przed wpisem do rejestru, odpowiadaj solidarnie (art. 134 2 k.s.h.). Stosunki zewntrzne (odpowiedzialno za zobowizania spki i reprezentacja). 1. Akcjonariusz nie odpowiada za zobowizania spki (art. 135 k.s.h.). 2. Spk reprezentuj komplementariusze, ktrych z mocy statutu albo prawomocnego orzeczenia sdu nie pozbawiono prawa reprezentowania spki (art. 137 1 k.s.h) 3. Akcjonariusz moe reprezentowa spk jedynie jako penomocnik Jeeli akcjonariusz dokona czynnoci prawnej w imieniu spki, nie ujawniajc swego penomocnictwa, odpowiada za skutki takiej czynnoci wobec osb trzecich bez ograniczenia; dotyczy to take reprezentowania spki przez akcjonariusza, ktry nie ma umocowania albo przekroczy jego zakres (art. 138 k.s.h.). Postanowienia art. 135-138 k.s.h., regulujce stosunek spki do osb trzecich, maj charakter przepisw bezwzgldnie obowizujcych i nie zmienione ani zniesione postanowieniami statutu (art. 139 k.s.h.). Stosunki wewntrzne w spce komandytowo-akcyjnej. 1. Prawo i obowizek prowadzenia spraw spki komandytowo-akcyjnej ciy na komplementariuszach. Statut spki moe przewidywa, e prowadzenie spraw spki powierza si jednemu lub kilku komplementariuszom (art. 140 l i 2 k.s.h.). 2. W spce komandytowo-akcyjnej zgromadzenie wsplnikw moe ustanowi rad nadzorcz, a jeli liczba akcjonariuszy przekroczy 25 osb, ustanowienie rady nadzorczej jest obowizkowe. Komplementariusz albo jego pracownik nie moe by czonkiem rady nadzorczej (art. 142 k.s.h.), 3. Rada nadzorcza sprawuje stay nadzr nad dziaalnoci spki we wszystkich dziedzinach jej dziaalnoci (art. 143 k.s.h.). 4. Oprcz rady nadzorczej organem spki komandytowo-akcyjnej jest walne zgromadzenie, ktre moe dziaa jako zwyczajne albo nadzwyczajne. Prawo uczestniczenia w walnym zgromadzeniu maj akcjonariusze i komplementariusze. 5. Akcja objta lub nabyta przez komplementariusza lub inn osob daje prawo jednego gosu (art. 145 k.s.h.), z tym e w odniesieniu do akcji nabytych przez osoby, ktre nie s komplementariuszami - statut moe stanowi inaczej. 6. Komplementariusze oraz akcjonariusze uczestnicz w zyskach spki proporcjonalnie do ich wkadw; ze statutu spki moe wynika co innego (art. 147 l k.s.h.). Rozwizanie i likwidacja spki komandytowo-akcyjnej. Do rozwizania i likwidacji spki komandytowo-akcyjnej stosuje si odpowiednio przepisy dotyczce likwidacji spki akcyjnej (art. 150 1 k.s.h.). Tym samym przeprowadzenie likwidacji w przypadku tej spki, w odrnieniu pozostaych spek osobowych, jest obligatoryjne. Likwidatorami tej spki s komplementariusze majcy prawo prowadzenia spraw spki, jednake statut lub uchwaa walnego zgromadzenia moe stanowi inaczej. Wart. 148 k.s.h. okrelono przyczyny rozwizania spki. to: 1. przyczyny przewidziane w statucie, 2. uchwaa walnego zgromadzenia o rozwizaniu spki, 3. ogoszenie upadoci spki, 4. mier, ogoszenie upadoci lub wystpienie jedynego komplementariusza, chyba e statut stanowi inaczej, 5. inne przyczyny przewidziane prawem. 18

 Wystpienie wsplnika ze spki komandytowo-akcyjnej. 1. Artyku 149 k.s.h. stanowi, e wypowiedzenie umowy spki przez komplementariusza i jego wystpienie ze spki jest dopuszczalne jedynie wtedy, jeli statut tak stanowi. 2. Akcjonariuszowi nie przysuguje prawo wypowiedzenia umowy spki (art. 149 k.s.h.). PRZYKAD UMOWY SPKI KOM.-AKC . PRZYKAD WNIOSKU O WPIS SPKI KOM.-AKC. DO KRS.

Ad 1c) Spki kapitaowe.

Ad. c1) Zagadnienia oglne. Zgodnie z art. 4 par. 1 pkt. 2 ksh spkami kapitaowymi s: sp. z o.o. i spka akcyjna. Spka kapitaowa w organizacji. KSH wprowadzi instytucj spki kapitaowej w organizacji, tj. spki dziaajcej pomidzy podpisaniem umowy spki a wpisaniem jej do KRS. Spka w organizacji prowadzi normaln dziaalno gospodarcz i moe zaciga zobowizania, uywa firmy z dodatkiem w organizacji. Spka w organizacji jako uomna osoba prawna. Zgodnie z art. 11 1 ksh spka z o.o. i spka akcyjna w organizacji mog we wasnym imieniu nabywa prawa, zaciga zobowizania, pozywa i by pozywane (uomne osoby prawne). Pena osobowo prawn spki te uzyskuj wraz z wpisem do KRS (art. 12 ksh). Kontynuacja (nabycie praw i obowizkw o charakterze cywilnoprawnym) Spka z ograniczon odpowiedzialnoci w organizacji albo spka akcyjna w organizacji z chwil wpisu do rejestru staje si spk z ograniczon odpowiedzialnoci albo spk akcyjn i uzyskuje osobowo prawn. Z t chwil staje si ona podmiotem praw i obowizkw spki w organizacji (art. 12 ksh). Spka taka jest kontynuatorem a nie nastpc prawnym. Odpowiedzialno za zobowizania Zgodnie z art. 13 1 ksh za zobowizania spki kapitaowej w organizacji odpowiadaj spka i osoby, ktre dziaay w jej imieniu. Wsplnik albo akcjonariusz spki kapitaowej w organizacji odpowiada solidarnie ze spk za jej zobowizania do wartoci nie wniesionego wkadu, okrelonego w umowie albo statucie spki. Wkady w spkach kapitaowych. Zgodnie z art. 14 1 ksh przedmiotem wkadu do spki kapitaowej nie moe by prawo niezbywalne lub wiadczenie pracy bd usug. Aportem mog by wszelkie przedmioty majtkowe (rzeczy i prawa), jeli s zbywalne i mog jako aktywa wej do bilansu spki np. prawo wasnoci, uytkowanie wieczyste, know-how, majtkowe prawa autorskie, wynalazki i wzory uytkowe, wierzytelnoci.

Ad c2) Spka z ograniczon odpowiedzialnoci.

Powstanie spki z o.o. Do powstania spki z o.o. wymaga si: (1) zawarcia umowy spki, (2) wniesienia przez wsplnikw wkadw na pokrycie caego kapitau zakadowego, a w razie objcia udziaw za cen wysz od wartoci nominalnej, take wniesienie nadwyki, 19

(3) powoanie zarzdu, (4) ustanowienie rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej, jeeli wymaga tego ustawa lub umowa spki, (5) wpisu do KRS-u (art. 163 ksh). Wniosek o wpis spki do KRS-u podpisuj wszyscy czonkowie zarzdu (art. 164 1 ksh). Kapita zakadowy w spce z o.o. o Kapita zakadowy to liczbowo oznaczona kwota pienina stanowica sum udziaw wsplnikw i tzw. pierwotny majtek spki. Poniewa daje on podstaw zabezpieczenia praw wierzycieli i rkojmi spaty udzielonych spce kredytw, nie moe by swobodnie zmieniony, zwaszcza uszczuplony w dowolny sposb. Wyrazem funkcji gospodarczej kapitau zakadowego s dotyczce go zasady: oznaczenia, cakowitej wpaty i staoci. o Mona zatem przyj take, e przez kapita zakadowy w spce z o.o. rozumie naley cyfrowo oznaczon w akcie zaoycielskim sum "czystego" majtku, ktr spka w interesie wierzycieli zobowizuje si utrzyma w caoci i nie rozdziela pomidzy wsplnikw. o Od pojcia kapitau zakadowego odrni naley mienie i majtek spki, ktre ju w chwili powstania spki mog si od niego rni. o Wysoko kapitau zakadowego powinna by cile oznaczona w akcie zaoycielskim spki, w sumie pieninej opiewajcej w zasadzie na walut polsk. Ustawowe minimum tego kapitau wynosi obecnie 5 000 zotych. o Cay kapita powinien by przez zaoycieli spki objty i wpacony przed powstaniem spki bd formie gotwki pieninej, bd w formie wkadu niepieninego (aportu) (art. 163 ust. 2 k.s.h.). Aportem mog by ruchomoci, nieruchomoci, wierzytelnoci, patenty, a nawet przedsibiorstwo jako cao (art. 551 k.c.). o Kapita zakadowy (jak i cay majtek spki) stanowi podstaw odpowiedzialnoci spki wobec jej wierzycieli. Wsplnicy spki z o.o. nie odpowiadaj osobicie za jej zobowizania. Kapita ten wraz z caym majtkiem spki stanowi zatem gwarancj wypacalnoci spki i podstaw zaufania kredytodawcw. o o o o Udziay w spce z o.o. Przez udzia rozumie si og praw i obowizkw wsplnika, wynikajcych ze stosunku spki. Warto udziau moe by wyraona liczbowo w stosunku do caoci kapitau zakadowego. Nie oznacza to, e ta nominalna warto udziau jest rwna wartoci rzeczywistej i odzwierciedla stosunek, w jakim wsplnik partycypuje w zysku i kwocie likwidacyjnej. Obecnie minimalna warto udziau wynosi 50 z. Udziay nie musz mie rwnej wartoci nominalnej (art. 152 k.s.h.). Akt zaoycielski spki decyduje, czy wsplnik moe mie tylko jeden, czy te wicej udziaw. Jeli wsplnik moe mie wicej udziaw, wwczas wszystkie udziay w kapitale zakadowym powinny by rwne i s niepodzielne (art. 153 k.s.h.). Zgodnie z art. 199 k.s.h. udzia moe by umorzony. Umorzenie polega na likwidacji (unicestwieniu) praw i obowizkw wsplnika. Umorzenie moe by dobrowolne albo przymusowe. Przesanki i tryb przymusowego umorzenia okrela akt zaoycielski spki. Umorzenie jest dobrowolne, jeli nastpuje za zgod wsplnika w drodze nabycia udziau przez spk. Umorzenie udziau wymaga uchway zgromadzenia wsplnikw. Stosownie do art. 200 k.s.h. spka nie moe obejmowa lub nabywa ani przyjmowa w zastaw wasnych udziaw. Zarzd spki z o.o. jest obowizany, zgodnie z art. 188 k.s.h., prowadzi ksig udziaw. Do ksigi tej wpisuje si nazwisko i imi albo firm (nazw) i siedzib kadego wsplnika, adres, liczb i warto nominaln jego udziaw oraz inne dane.

o o

Prawa i obowizki wsplnikw w spce z o.o Jeeli ustawa lub umowa spki nie stanowi inaczej, wsplnicy maj rwne prawa i obowizki w spce (art. 174 ksh).

20

Klasyfikacja praw: 1) prawa korporacyjne, np. prawo do udziau w zgromadzeniu wsplnikw, prawo gosu, prawo informacji o stanie spraw spki, a take tzw. szczeglne prawa korporacyjne np. prawo wyboru do wadz spki, prawo decydowania o przystpieniu do spki nowych wsplnikw, prawo zaskarania uchwa wsplnikw itp., 2) prawa majtkowe, np. prawo do dywidendy, prawo do objcia nowoutworzonych udziaw, prawo do kwoty likwidacyjnej w razie rozwizania i likwidacji spki. Prawo do dywidendy. Zgodnie z art. 191 l k.s.h. wsplnik ma prawo do udziau w zysku wynikajcym z rocznego sprawozdania finansowego i przeznaczonego do podziau uchwa zgromadzenia wsplnikw. Jeeli akt zaoycielski nie stanowi inaczej, zysk przypadajcy wsplnikom dzieli si w stosunku do udziaw. Kodeks spek handlowych w art. 196 i 197 przewiduje moliwo udziaw uprzywilejowanych w zakresie dywidendy. Wynika z nich, e tego rodzaju dywidenda moe przewysza co najwyej o poow dywidend nieuprzywilejowan. Klasyfikacja obowizkw: 1. obowizki korporacyjne Obowizek podejmowania okrelonych funkcji na rzecz spki: Obowizek powstrzymania si przez wsplnikw od dziaa konkurencyjnych 2. obowizki majtkowe Obowizek wniesienia wkadu na pokrycie udziau lub udziaw w spce: Obowizek wyrwnania brakujcej wartoci aportu: Obowizek objcia nowych udziaw Obowizek wyrwnania ubytku w kapitale zakadowym: Organy spki z o.o. Zgromadzenie wsplnikw w spce z o.o. Uchway wsplnikw s podejmowane na zgromadzeniu wsplnikw. Bez odbycia zgromadzenia wsplnikw mog by powzite uchway, jeeli wszyscy wsplnicy wyra na pimie zgod na postanowienie, ktre ma by powzite, albo na gosowanie pisemne. Rodzaje zgromadze w spce z o.o. Zgromadzenia wsplnikw sp. zoo mog by zwyczajne albo nadzwyczajne. Zwyczajne zgromadzenie wsplnikw powinno odby si w terminie szeciu miesicy po upywie kadego roku obrotowego. Przedmiotem obrad zwyczajnego zgromadzenia wsplnikw powinno by: (1) rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarzdu z dziaalnoci spki oraz sprawozdania finansowego za ubiegy rok obrotowy, (2) powzicie uchway o podziale zysku albo pokryciu straty, (3) udzielenie czonkom organw spki absolutorium z wykonania przez nich obowizkw. Nadzwyczajne zgromadzenie wsplnikw zwouje si w przypadkach okrelonych w ksh, umowie spki, a take gdy organy lub osoby uprawnione do zwoywania zgromadze uznaj to za wskazane np. zbycie i wydzierawienie przedsiebiorstwa nabycie i zbycie nieruchomoci. Zgromadzenie wsplnikw zwouje zarzd. Rada nadzorcza, jak rwnie komisja rewizyjna maj prawo zwoania zwyczajnego zgromadzenia wsplnikw, jeeli zarzd nie zwoa go w okrelonym terminie lub w umowie 21

spki, oraz nadzwyczajnego zgromadzenia wsplnikw, jeeli zwoanie go uznaj za wskazane. Wsplnik lub wsplnicy reprezentujcy co najmniej jedn dziesit kapitau zakadowego mog da zwoania nadzwyczajnego zgromadzenia wsplnikw.

Wikszo gosw. 1. Uchway zapadaj bezwzgldn wikszoci gosw, jeeli przepisy ksh lub umowa spki nie stanowi inaczej. 2. Uchway dotyczce zmiany umowy spki, rozwizania spki lub zbycia przedsibiorstwa albo jego zorganizowanej czci zapadaj wikszoci dwch trzecich gosw. 3. Uchwaa dotyczca istotnej zmiany przedmiotu dziaalnoci spki wymaga wikszoci trzech czwartych gosw. Umowa spki moe ustanowi surowsze warunki powzicia tych uchwa.

Zarzd w spce z o.o.

Kompetencje zarzdu. Zarzd wykonuje czynnoci niezastrzeone dla innych organw. Zadania Zarzdu: prowadzenie spraw i reprezentacja spki. Prawo czonka zarzdu do prowadzenia spraw spki i jej reprezentowania dotyczy wszystkich czynnoci sdowych i pozasdowych spki. Skad Zarzdu. Zarzd skada si z jednego albo wikszej liczby czonkw. Do zarzdu mog by powoane osoby spord wsplnikw lub spoza ich grona (art. 201 ksh). Czonek zarzdu jest powoywany i odwoywany uchwa wsplnikw, chyba e umowa spki stanowi inaczej. Reprezentowanie sp. zoo. Zarzd moe by jedno- i wieloosobowy. Jeeli zarzd jest wieloosobowy, sposb reprezentowania okrela umowa spki. Jeeli umowa spki nie zawiera adnych postanowie w tym przedmiocie, do skadania owiadcze w imieniu spki wymagane jest wspdziaanie dwch czonkw zarzdu albo jednego czonka zarzdu cznie z prokurentem. Owiadczenia skadane spce oraz dorczenia pism spce mog by dokonywane wobec jednego czonka zarzdu lub prokurenta. Prowadzenie spraw spki zoo. Kady czonek zarzdu moe prowadzi bez uprzedniej uchway zarzdu sprawy nie przekraczajce zakresu zwykych czynnoci spki. Jeeli jednak przed zaatwieniem takiej sprawy choby jeden z pozostaych czonkw zarzdu sprzeciwi si jej przeprowadzeniu lub jeeli sprawa przekracza zakres zwykych czynnoci spki, wymagana jest uprzednia uchwaa zarzdu.

Rada nadzorcza w spce z o.o.

Prawo kontroli suy kademu wsplnikowi (art. 212 ksh). W przypadku ustanowienia rady nadzorczej lub komisji rewizyjnej umowa spki moe wyczy albo ograniczy indywidualn kontrol wsplnikw (art. 213 ksh). Umowa spki moe ustanowi rad nadzorcz lub komisj rewizyjn albo oba te organy. W spkach, w ktrych kapita zakadowy przewysza kwot 500.000 zotych, a wsplnikw jest wicej ni dwudziestu piciu, powinna by ustanowiona rada nadzorcza lub komisja rewizyjna (art. 213 ksh). Skad rady nadzorczej Rada nadzorcza skada si co najmniej z trzech czonkw powoywanych i odwoywanych uchwa wsplnikw. Czonkw rady nadzorczej powouje si na rok, jeeli umowa spki nie stanowi inaczej. Uchwa wsplnikw czonkowie rady nadzorczej mog by odwoani w kadym czasie

22

(art. 216 ksh). Kady czonek rady nadzorczej moe samodzielnie wykonywa prawo nadzoru, chyba e umowa spki stanowi inaczej Zadania rady nadzorczej 1. Rada nadzorcza sprawuje stay nadzr nad dziaalnoci spki we wszystkich dziedzinach jej dziaalnoci. 2. Rada nadzorcza nie ma prawa wydawania zarzdowi wicych polece dotyczcych prowadzenia spraw spki. 3. Do szczeglnych obowizkw rady nadzorczej naley ocena sprawozda w zakresie ich zgodnoci z ksigami i dokumentami, jak i ze stanem faktycznym, oraz wnioskw zarzdu dotyczcych podziau zysku albo pokrycia straty, a take skadanie zgromadzeniu wsplnikw corocznego pisemnego sprawozdania z wynikw tej oceny. 4. Umowa spki moe rozszerzy uprawnienia rady nadzorczej, a w szczeglnoci stanowi, e zarzd jest obowizany uzyska zgod rady nadzorczej przed dokonaniem oznaczonych w umowie spki czynnoci, oraz przekaza radzie nadzorczej prawo zawieszania w czynnociach, z wanych powodw, poszczeglnych lub wszystkich czonkw zarzdu. Rozwizanie i likwidacja sp. z o.o. Rozwizanie sp. z o.o. 1) Obligatoryjne przesanki rozwizania: (1) przyczyny przewidziane w umowie spki, (2) uchwaa wsplnikw o rozwizaniu spki albo o przeniesieniu siedziby spki za granic, (3) ogoszenie upadoci spki - w takim przypadku rozwizanie spki nastpuje po zakoczeniu postpowania upadociowego, z chwil wykrelenia z rejestru. Spka nie ulega rozwizaniu w przypadku, gdy postpowanie: (a) koczy si ukadem, (b) zostaje z innych przyczyn uchylone, (c) zostaje z innych przyczyn umorzone (art. 289 2 ksh), (4) inne przyczyny przewidziane prawem (art. 270 ksh). 2) Fakultatywne przesanki rozwizania: Na mocy art. 271 ksh sd moe wyrokiem orzec rozwizanie spki: (1) na danie wsplnika lub czonka organu spki, jeeli osignicie celu spki stao si niemoliwe albo jeeli zaszy inne wane przyczyny wywoane stosunkami spki, (2) na danie oznaczonego w odrbnej ustawie organu pastwowego, jeeli dziaalno spki naruszajc prawo zagraa interesowi publicznemu. Likwidatorzy: (1) czonkowie zarzdu sp. z o.o., chyba e umowa spki lub uchwaa wsplnikw stanowi inaczej (276 1 ksh), (2) ustanowienie likwidatorw przez sd rejestrowy (art. 276 ksh) Obowizki likwidatorw: 1. ogoszenie o rozwizaniu spki i otwarciu likwidacji (art. 279 ksh), 2. sporzdzenie bilansu otwarcia likwidacji i zoenie go zgromadzeniu wsplnikw do zatwierdzenia (art. 281 1 ksh), 3. zakoczenie interesw biecych spki, 4. cignicie wierzytelnoci, 5. wypenienie zobowiza, 6. upynnienie majtku spki (art. 282 1 ksh) 7. zoenie sprawozdania likwidacyjnego w sdzie rejestrowym + wniosek o wykrelenie spki z rejestru (art. 288 1 ksh),

23

8. podzia midzy wsplnikw majtku pozostaego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli, majtek dzieli si midzy wsplnikw w stosunku do ich udziaw (art. 288 2 ksh). Moment rozwizania spki z o.o. Rozwizanie spki nastpuje po przeprowadzeniu likwidacji, z chwil wykrelenia spki z rejestru (art. 272 ksh). PRZYKAD UMOWY SPKI ZOO 2x. PRZYKAD WNIOSKU O WPIS SPKI ZOO DO KRS.

Ad c3) Spka akcyjna.

Powstanie spki akcyjnej Do powstania spki akcyjnej wymaga si: (1) zawizania spki, w tym podpisania statutu przez zaoycieli, sporzdza si statut w formie aktu notarialnego; osoby podpisujce statut s zaoycielami spki, zawizanie spki nastpuje z chwil objcia wszystkich akcji (art. 310 1 ksh), z chwil zawizania spki powstaje spka akcyjna w organizacji (art. 323 1 ksh), (2) wniesienia przez akcjonariuszy wkadw na pokrycie caego kapitau zakadowego (3) ustanowienia zarzdu i rady nadzorczej, (4) wpisu do KRS-u (art. 306 ksh). Kapita zakadowy spki akcyjnej. Kapita zakadowy w spce akcyjnej rozumie naley jako cyfrowo oznaczon w akcie zaoycielskim sum "czystego" majtku, ktr spka w interesie wierzycieli zobowizuje si utrzyma w caoci i nie rozdziela pomidzy wsplnikw. Poniewa daje on podstaw zabezpieczenia praw wierzycieli i rkojmi spaty udzielonych spce kredytw, nie moe by swobodnie zmieniony, zwaszcza uszczuplony w dowolny sposb. Wyrazem funkcji gospodarczej kapitau zakadowego s dotyczce go zasady: oznaczenia, cakowitej wpaty i staoci. Od pojcia kapitau zakadowego odrni naley mienie i majtek spki, ktre ju w chwili powstania spki mog si od niego rni. Wysoko kapitau zakadowego powinna by cile oznaczona w akcie zaoycielskim spki, w sumie pieninej opiewajcej w zasadzie na walut polsk. Ustawowe minimum tego kapitau wynosi obecnie 100 tys. zotych. Cay kapita powinien by przez zaoycieli spki objty i wpacony przed powstaniem spki bd formie gotwki pieninej, bd w formie wkadu niepieninego (aportu) (art. 163 ust. 2 k.s.h.). Aportem mog by ruchomoci, nieruchomoci, wierzytelnoci, patenty, a nawet przedsibiorstwo jako cao (art. 551 k.c.). Kapita zakadowy (jak i cay majtek spki) stanowi podstaw odpowiedzialnoci spki wobec jej wierzycieli. Wsplnicy nie odpowiadaj osobicie za jej zobowizania. Kapita ten wraz z caym majtkiem spki stanowi zatem gwarancj wypacalnoci spki.

Wniesienie wkadw na kapita spki akcyjnej Polega na objciu akcji: - nie mog by obejmowane poniej ich wartoci nominalnej (art. 309 1 ksh), - mog by obejmowane powyej ich wartoci nominalnej, ale wwczas nadwyka powinna by uiszczona w caoci przed zarejestrowaniem spki (art. 309 2 ksh), - obejmowane za wkady niepienine powinny by pokryte w caoci nie pniej in. przed upywem roku po zarejestrowaniu spki (art. 309 3 zd. 1 ksh), - akcje obejmowane za wkady pienine powinny by opacone przed zarejestrowaniem spki co najmniej w jednej czwartej ich wartoci nominalnej (art. 309 3 zd. 2 ksh), 24

- s obejmowane wycznie za wkady niepienine albo za wkady niepienine i pienine, wwczas kapita zakadowy powinien by pokryty przed zarejestrowaniem co najmniej w jednej czwartej jego wysokoci, okrelonej w art. 308 1 ksh, tj. 100 000 z. (art. 309 4 ksh). Akcje. Kapita zakadowy dzieli si na akcje o rwniej wartoci nominalnej. Warto ta rni si zarwno od ceny emisji akcji, jak i te jej kursu. Minimalna warto nominalna akcji nie moe by nisza ni 1 grosz. Akcje s niepodzielne, zbywalne. Cena emisji akcji jest cen, za ktr wydaje si akcje przy zawizaniu spki lub podwyszeniu kapitau zakadowego. Cena emisyjna nie moe by nisza od wartoci nominalnej akcji. Kurs akcji jest wykadnikiem aktualnych stosunkw majtkowych spki. Moe wic by wyszy lub niszy od wartoci nominalnej akcji.

Trzy znaczenia pojcia akcji: 1. uamek kapitau akcyjnego, wynikajcy z podziau wysokoci tego kapitau przez liczb akcji, 2. og praw sucych akcjonariuszowi wzgldem spki, 3. papier wartociowy - dokument wystawiony przez spk, ktry ucielenia og praw akcjonariusza. Akcja jest papierem wartociowym, ucieleniajcym tzw. prawa udziaowe jak i obowizki. Akcja jako Wpaty na akcje i ich zwrot Akcjonariusz obowizany jest do wniesienia penego wkadu na akcje. Wpaty powinny by dokonane rwnomiernie na wszystkie akcje. Podczas trwania spki nie wolno zwraca akcjonariuszowi dokonanych wpat na akcje ani w caoci, ani w czci. Rodzaje akcji (1) Akcje imienne i na okaziciela (wiadectwa tymczasowe) (2) Akcje za gotwk i akcje aportowe Art. 336. 1 ksh. Akcje obejmowane w zamian za wkady niepienine (akcje aportowe) powinny pozosta imiennymi do dnia zatwierdzenia przez najblisze zwyczajne walne zgromadzenie sprawozdania finansowego za rok obrotowy, w ktrym nastpio pokrycie tych akcji, i w cigu tego okresu nie mog by zbyte ani zastawione. (3) Akcje zwyke i uprzywilejowane Spka moe wydawa akcje o szczeglnych uprawnieniach, ktre powinny by w statucie okrelone (akcje uprzywilejowane). Akcje uprzywilejowane powinny by imienne. Uprzywilejowanie moe dotyczy w szczeglnoci prawa gosu, prawa do dywidendy lub podziau majtku w przypadku likwidacji spki. (a) uprzywilejowanie co do gosu Art. 352 ksh. Jednej akcji nie mona przyzna wicej ni dwa gosy. W przypadku zamiany takiej akcji na akcj na okaziciela lub w razie jej zbycia wbrew zastrzeonym warunkom uprzywilejowanie to wygasa. (b) uprzywilejowanie w zakresie dywidendy Art. 353 1 ksh. Akcje uprzywilejowane w zakresie dywidendy nie mog przyznawa uprawnionemu dywidendy, ktra przewysza nie wicej ni o poow dywidend przeznaczon do wypaty akcjonariuszom uprawnionym z akcji nieuprzywilejowanych.

25

 3. Wobec akcji uprzywilejowanej w zakresie dywidendy moe by wyczone prawo gosu (akcje nieme). Przepisw 1 i 2 nie stosuje si do akcji niemych. Wyczenie przepisu 1 nie dotyczy zaliczek na poczet dywidendy. (5) Akcje zwizane z obowizkiem wiadcze S to wyjtkowe akcje, bo akcja ucielenia przede wszystkim prawa akcjonariusza, natomiast akcje zwizane z obowizkiem wiadcze wi si zarwno z prawami jak i obowizkami. Art. 356. 1 ksh. Z akcj imienn moe by zwizany obowizek powtarzajcych si wiadcze niepieninych. 8) Imienne wiadectwa zaoycielskie Jest to forma wynagrodzenia za usugi oddane przy powstaniu spki. W zwizku z tym wiadectwo moe by przyznane take osobom, ktre uczestniczyy w procesie zakadania spki, a nie zostay akcjonariuszami. W doktrynie uwaa si, e s to znaki legitymacyjne a nie papiery wartociowe nie obejmuj wikszoci praw jakie maj akcjonariusze wzgldem spki. Umorzenie akcji Akcje mog by umorzone w przypadku, gdy statut tak stanowi. Akcja moe by umorzona albo za zgod akcjonariusza w drodze jej nabycia przez spk (umorzenie dobrowolne), albo bez zgody akcjonariusza (umorzenie przymusowe). Umorzenie dobrowolne nie moe by dokonane czciej ni raz w roku obrotowym Przesanki i tryb przymusowego umorzenia okrela statut. Umorzenie akcji wymaga uchway walnego zgromadzenia. Umorzenie akcji wymaga obnienia kapitau zakadowego. Prawa i obowizki akcjonariuszy spki akcyjnej Prawa akcjonariuszy 1a) majtkowe Prawo do dywidendy i zaliczek na dywidend Prawo poboru nowych akcji: Prawo do udziau w masie likwidacyjnej: Prawo do rozporzdzania akcjami: Prawo wynagrodzenia za dostarczone usugi: Prawo do umorzenia akcji: 1b) korporacyjne, Prawo do uczestniczenia w walnym zgromadzeniu: Prawo gosu na walnym zgromadzeniu: Prawo do zaskarania uchwa walnego zgromadzenia: Prawo wytoczenia powdztwa na rzecz spki (actio pro socio): Prawo akcjonariuszy do kontroli spki: Prawo do informacji Bierne prawo wyboru (do zarzdu i rady Prawo dania rozwizania spki Obowizki akcjonariuszy spki akcyjnej 1) Obowizki korporacyjne: brak (nie ma obowizku lojalnoci wynika to z czysto kapitaowego charakteru tej spki). 2) Obowizki majtkowe (1) obowizek wniesienia wkadu do spki (pokrycia akcji): Art. 329. 1 ksh. Akcjonariusz obowizany jest do wniesienia penego wkadu na akcje. Wpaty powinny by dokonane rwnomiernie na wszystkie akcje.

26

(2) obowizek powtarzajcych si wiadcze niepieninych Art. 356. 1 ksh. Z akcj imienn moe by zwizany obowizek powtarzajcych si wiadcze niepieninych. Organy spki akcyjnej Walne zgromadzenie spki akcyjnej. Zwyczajne walne zgromadzenie Zwyczajne walne zgromadzenie powinno si odby w terminie szeciu miesicy po upywie kadego roku obrotowego. Przedmiotem obrad zwyczajnego walnego zgromadzenia powinno by: 1. rozpatrzenie i zatwierdzenie sprawozdania zarzdu z dziaalnoci spki oraz sprawozdania finansowego za ubiegy rok obrotowy, 2. powzicie uchway o podziale zysku albo o pokryciu straty, 3. udzielenie czonkom organw spki absolutorium z wykonania przez nich obowizkw. Nadzwyczajne zgromadzenie spki akcyjnej Nadzwyczajne walne zgromadzenie zwouje si w przypadkach okrelonych ksh lub w statucie, a take gdy organy lub osoby uprawnione do zwoywania walnych zgromadze uznaj to za wskazane. Prawo gosu na walnym zgromadzeniu wsplnikw spki akcyjnej. Art. 411. 1 ksh. Akcja daje prawo do jednego gosu na walnym zgromadzeniu. Statut moe ograniczy prawo gosu akcjonariusza, majcego ponad jedn pit ogu gosw w spce. Prawo gosu przysuguje od dnia penego pokrycia akcji, chyba e statut stanowi inaczej. Kto zwouje zgromadzenie 1. Art. 399. 1 ksh. Walne zgromadzenie zwouje zarzd. 2. Rada nadzorcza ma prawo zwoania zwyczajnego walnego zgromadzenia, jeeli zarzd nie zwoa go w terminie okrelonym w ksh lub w statucie. 3. Art. 400. 1 ksh. Akcjonariusz lub akcjonariusze reprezentujcy co najmniej jedn dziesit kapitau zakadowego mog da zwoania nadzwyczajnego walnego zgromadzenia. Wikszo gosw. 1. Uchway zapadaj bezwzgldn wikszoci gosw, jeeli przepisy niniejszego dziau lub statut nie stanowi inaczej. 2. 3/4 emisja obligacji zamiennych i obligacji z prawem pierwszestwa objcia akcji, zmiany statutu, umorzenia akcji, obnienia kapitau zakadowego, zbycia przedsibiorstwa albo jego zorganizowanej czci 3. Jednomylno zwikszajca wiadczenia akcjonariuszy lub uszczuplajca prawa przyznane osobicie poszczeglnym akcjonariuszom zgodnie z art. 354, wymaga zgody wszystkich akcjonariuszy, ktrych dotyczy 4. 2/3 istotna zmiana przedmiotu dziaalnoci spki. Zarzd spki akcyjnej. Skad Zarzdu o Zarzd skada si z jednego albo wikszej liczby czonkw. o Do zarzdu mog by powoane osoby spord akcjonariuszy lub spoza ich grona.

27

o Czonkw zarzdu powouje i odwouje rada nadzorcza, chyba e statut spki stanowi inaczej. Czonek zarzdu moe by odwoany lub zawieszony w czynnociach take przez walne zgromadzenie. Zadania Zarzdu Art. 368. 1 ksh. Zarzd 1. prowadzi sprawy spki i 2. reprezentuje spk. Prowadzenie spraw spki, uchway Zarzdu Art. 371 ksh. Jeeli zarzd jest wieloosobowy, wszyscy jego czonkowie s obowizani i uprawnieni do wsplnego prowadzenia spraw spki, chyba e statut stanowi inaczej. Uchway zarzdu zapadaj bezwzgldn wikszoci gosw, chyba e statut stanowi inaczej. Reprezentacja Art. 372 ksh. Prawo czonka zarzdu do reprezentowania spki dotyczy wszystkich czynnoci sdowych i pozasdowych spki. Prawa czonka zarzdu do reprezentowania spki nie mona ograniczy ze skutkiem prawnym wobec osb trzecich. Art. 373 ksh. Jeeli zarzd jest wieloosobowy, sposb reprezentowania spki okrela jej statut. Jeeli statut nie zawiera adnych postanowie w tym przedmiocie, do skadania owiadcze w imieniu spki wymagane jest wspdziaanie dwch czonkw zarzdu albo jednego czonka zarzdu cznie z prokurentem. Rada nadzorcza spki akcyjnej

Organ obligatoryjny Skad i wybr rady nadzorczej Art. 385. 1 ksh. Rada nadzorcza skada si co najmniej z trzech czonkw a w spkach publicznych co najmniej z piciu czonkw powoywanych i odwoywanych przez walne zgromadzenie. Uchway rady nadzorczej Art. 391. 1 ksh. Uchway rady nadzorczej zapadaj bezwzgldn wikszoci gosw, chyba e statut stanowi inaczej. Zadania rady nadzorczej (1) Nadzr, badanie sprawozda (2) Zawieszanie czonkw Zarzdu (3) Inne uprawnienia Art. 384. 1 ksh. Statut moe rozszerzy uprawnienia rady nadzorczej, a w szczeglnoci przewidywa, e zarzd jest obowizany uzyska zgod rady nadzorczej przed dokonaniem okrelonych w statucie czynnoci.

Rozwizanie i likwidacja spki akcyjnej Przesanki rozwizania S.A. 1. przyczyny przewidziane w statucie, 2. uchwaa walnego zgromadzenia o rozwizaniu spki albo o przeniesieniu siedziby spki za granic, 3. ogoszenie upadoci spki - W przypadku upadoci spki jej rozwizanie nastpuje po zakoczeniu postpowania upadociowego, z chwil wykrelenia z rejestru. Wniosek o wykrelenie z rejestru skada syndyk (art. 477 1 ksh). Spka nie ulega rozwizaniu w przypadku, gdy postpowanie: koczy si ukadem, zostaje z innych przyczyn uchylone, zostaje z innych przyczyn umorzone (art. 477 2 ksh). 4. inne przyczyny przewidziane prawem (art. 459 ksh) .
28

Likwidatorzy: 1. czonkowie zarzdu S.A., chyba e statut lub uchwaa walnego zgromadzenia stanowi inaczej (art. 463 1 ksh), 2. ustanowieni przez sd rejestrowy w przypadku: (art. 463 ksh). Obowizki likwidatorw: 1. - ogoszenie o rozwizaniu spki i otwarciu likwidacji (art. 279 ksh), 2. - sporzdzenie bilansu otwarcia likwidacji i zoenie go zgromadzeniu wsplnikw do zatwierdzenia (art. 281 1 ksh), 3. - zakoczenie interesw biecych spki, 4. - cignicie wierzytelnoci, 5. - wypenienie zobowiza, 6. - upynnienie majtku spki (art. 282 1 ksh) 7. - zoenie sprawozdania likwidacyjnego w sdzie rejestrowym + wniosek o wykrelenie spki z rejestru (art. 288 1 ksh), 8. - podzia midzy wsplnikw majtku pozostaego po zaspokojeniu lub zabezpieczeniu wierzycieli, majtek dzieli si midzy wsplnikw w stosunku do ich udziaw Moment rozwizania spki. Rozwizanie spki nastpuje po przeprowadzeniu likwidacji z chwil wykrelenia spki z rejestru (art. 478 ksh).

Ad. 2. Przedsibiorstwo pastwowe.

Przedsibiorstwo pastwowe, zgodnie z treci art. 1 ustawy z 1981 r. o przedsibiorstwach pastwowych, jest przedsibiorc w rozumieniu ustawy o swobodzie dziaalnoci gospodarczej, charakteryzujcym si samodzielnoci, samorzdnoci i samofinansowaniem. Wyposaone jest w osobowo prawn. Zgodnie a art. 2 ustawy z 1989 r. o gospodarce finansowej przedsibiorstw pastwowych przedsibiorstwo to pokrywa z posiadanych rodkw i uzyskiwanych przychodw koszty swojej dziaalnoci i zacignite zobowizania. Ad a) Organy zarzdzania. Zgodnie z art. 30 ustawy o p.p. organami zarzdzania przedsibiorstwa pastwowego s: 1. oglne zebranie pracownikw (delegatw), 2. rada pracownicza i 3. dyrektor przedsibiorstwa. Oglne zebranie pracownikw Przez oglne zebranie pracownikw ustawa o samorzdzie zaogi przedsibiorstwa pastwowego rozumie zarwno oglne zebranie pracownikw przedsibiorstwa jednozakadowego, jak i oglne zebranie pracownikw zakadu w przedsibiorstwie wielozakadowym (art. 7 ust. l). W przedsibiorstwie jednozakadowym oraz w zakadzie przedsibiorstwa wielozakadowego, w ktrym liczba zatrudnionych przekracza trzysta, funkcj oglnego zebrania pracownikw peni zebranie delegatw, wybranych na okres dwch lat przez pracownikw przedsibiorstwa lub zakadu (art. 8 ust. l). Oglne zebranie pracownikw powinno odby posiedzenie co najmniej dwa razy w roku (art. 9 ust. l). Do jego wycznych kompetencji naley: 1. - uchwalenie na wniosek dyrektora statutu przedsibiorstwa, 2. - podejmowanie uchwa w sprawie podziau zysku przeznaczonego dla zaogi, 3. - roczna ocena dziaalnoci rady pracowniczej przedsibiorstwa oraz jego dyrektora, 4. - uchwalanie wieloletnich planw przedsibiorstwa, 5. - uchwalanie - na wniosek rady pracowniczej przedsibiorstwa _ statutu samorzdu zaogi przedsibiorstwa, 29

6. - wyraanie opinii - jeli uzna to za stosowne - we wszystkich sprawach dotyczcych przedsibiorstwa. Uchway oglnego zebrania zapade w wymienionych sprawach wi rad pracownicz i dyrektora. Rada pracownicza Liczy ona pitnastu czonkw, chyba e statut samorzdu zaogi stanowi inaczej. Rada ze swego grona wybiera prezydium, ktre jest jej wewntrznym organem i realizuje okrelone przez ni zadania (art. 13 ust. I i art. 21 ust. I ustawy o s.z.p.p.). Moe ona take powoywa komisje i zespoy spord swoich czonkw oraz innych pracownikw przedsibiorstwa. Komisje te i zespoy s pomocniczymi organami rady pracowniczej (art. 23 ustawy o s.z.p.p.). Rada odbywa swoje posiedzenia co najmniej raz na kwarta, z tym e na pisemny wniosek jednej pitej liczby czonkw rady prezydium ma obowizek zwoa posiedzenie w kadym terminie (art. 29 ustawy o s.z.p.p.). Zakres kompetencji rady pracowniczej przedsibiorstwa pastwowego jest rozleglejszy i w porwnaniu do kompetencji oglnego zebrania pracownikw (delegatw) bardziej zrnicowany i szczegowy. 2. Kompetencje rady pracowniczej mog mie bd charakter stanowicy,(np. uchwalanie oraz zmiana planu rocznego przedsibiorstwa, - przyjmowanie sprawozdania rocznego oraz zatwierdzanie bilansu, - podejmowanie uchwa w sprawie inwestycji) 3. bd opiniodawczy. 4. Ma ona ponadto prawo kontroli caoksztatu dziaalnoci przedsibiorstwa, a zwaszcza dbaoci o racjonaln gospodark mieniem przedsibiorstwa (art. 28 ustawy o s.z.p.p.), oraz 5. prawo do wystpowania z inicjatywami - wnioskami i uwagami we wszystkich sprawach dotyczcych przedsibiorstwa (art. 27 ust. l ustawy o s.z.p.p.). 6. Rada pracownicza ma ponadto prawo zwracania si do dyrektora przedsibiorstwa z zapytaniem o stan przedsibiorstwa lub dziaalno jego organw (art. 27 ust. 2 ustawy o s.z.p.p.). Dyrektor przedsibiorstwa. Jest organem osoby prawnej i organem zarzdzania. Odnonie do funkcji dyrektora przedsibiorstwa pastwowego jako organu zarzdzania podejmuje on decyzje samodzielnie i ponosi za nie odpowiedzialno (art. 32 ust. 2 ustawyop.p.). Wszelkie sprawy niezastrzeone dla rady pracowniczej i oglnego zebrania pracownikw (delegatw) nale do kompetencji dyrektora. W konsekwencji do dyrektora przedsibiorstwa powinno nalee 1. kierowanie biec, codzienn dziaalnoci przedsibiorstwa pastwowego, 2. dobr kadr, 3. ukadanie stosunkw przedsibiorstwa z innymi uczestnikami obrotu gospodarczego, w szczeglnoci zawieranie umw, kierowanie procesem produkcyjnym itp. 4. Stosownie do art. 50 ust. l ustawy o p.p. do dokonywania czynnoci prawnych samodzielnie w imieniu przedsibiorstwa pastwowego jest uprawniony dyrektor. Jak wynikaoby z dyspozycji powoanego przepisu, tylko dyrektor przedsibiorstwa pastwowego uprawniony jest do skadania owiadcze woli we wszystkich sprawach przedsibiorstwa. Poniewa za jest on - z mocy art. 30 ustawy o p.p. - organem przedsibiorstwa, przeto przyj naley, i ustawodawca opowiedzia si za funkcjonowaniem w zakresie reprezentacji cywilnoprawnej przedsibiorstwa pastwowego w zasadzie jednego i jednoosobowego organu, zrywajc z wieloci organw uprawnionych do takiej reprezentacji.

30

Ad. 3. Spdzielnie.
Zgodnie z definicj zawart w art. 1 1 prawa spdzielczego z 1982 r. spdzielnia jest dobrowolnym zrzeszeniem o nieograniczonej liczbie czonkw i o zmiennym funduszu udziaowym powoanym do prowadzenia dziaalnoci gospodarczej. Spdzielnia stanowi wic zesp osb, ktre dla osignicia wsplnego celu, podejmuj si wspdziaania w sposb zorganizowany. Ad a). Tryb zakadania spdzielni. Zagadnienie uregulowane jest w ustawie z dnia 16 wrzenia 1982 r Prawo spdzielcze (tekst jednolity Dz.U.03.188.1848). Utworzenie spdzielni jest zespoem czynnoci faktycznych i prawnych, do ktrych naley: 1. Wyonienie grupy podmiotw zamierzajcych zaoy spdzielni, Osoby zamierzajce zaoy spdzielni okrela si mianem zaoycieli. Liczba zaoycieli spdzielni: 1. jeeli zaoycielami s osoby fizyczne - nie moe by mniejsza od 10, chyba e chodzi o zaoenie spdzielni produkcji rolnej, w ktrej liczba zaoycieli - osb fizycznych nie moe by mniejsza od 5. 2. jeeli zaoycielami s osoby prawne musi by co najmniej 3 osoby prawne. Jeeli spdzielnia tworzona jest przez osoby fizyczne i osoby prawne zaoycieli powinno by 10-ciu. Spdzielnie mog by jednoosobowo tworzone przez partie polityczne. 2. Uchwalenie statutu spdzielni - jednomylnie 3. Potwierdzenie przyjcia statutu, Statut musi by nie tylko uchwalony, ale musi mie miejsce formalna czynno o doniosych skutkach prawnych, a mianowicie zoenie pod uchwalonym statutem podpisw przez zaoycieli spdzielni. Z t chwil dochodzi do zawarcia pomidzy zaoycielami umowy spki cywilnej. Taki statut stanowi podstaw prawn dziaania spdzielni. Z powyszego wynika, i statut powinien by sporzdzony na pimie. Zoenie podpisu stanowi akceptacje treci statutu. Prawo spdzielcze, w przeciwiestwie do np. art. 157 2 ksh, nie wymaga zachowania formy aktu notarialnego 4. Dokonanie wyboru organw spdzielni, ktrych wybr naley w myl statutu do kompetencji walnego zgromadzenia, lub komisji organizacyjnej w skadzie co najmniej trzech osb. Kolejn czynnoci w procesie tworzenia spdzielni jest wybr organw spdzielni. Dotyczy to powoania rady nadzorczej oraz ewentualnie zarzdu, jeli zgodnie z nowo uchwalonym statutem wybr zarzdu naley do kompetencji walnego zgromadzenia. Powoana rada nadzorcza jeszcze przed zoeniem wniosku o wpis powinna dokona wyboru zarzdu spdzielni. Wycznie zarzd in corpore (w caoci) zgasza wniosek o wpis do KRS. 5. Wpisanie spdzielni do KRS Spdzielnia podlega obowizkowi wpisu do Krajowego Rejestru Sdowego do rejestru przedsibiorcw. Spdzielnia nabywa osobowo prawn z chwil wpisania jej do Krajowego Rejestru Sdowego. (Art. 11. 1) Przed wpisem spdzielnia jest spka prawa cywilnego pewnej liczby osb, ktre czy umowa w przedmiocie denia do osignicia wsplnego celu gospodarczego przez dziaanie w sposb oznaczony, w szczeglnoci przez wniesienie udziaw. 31

Za czynnoci dokonane w interesie spdzielni przed zarejestrowaniem osoby dziaajce do chwili zarejestrowania spdzielni odpowiadaj wobec osb trzecich solidarnie tak wic przed zarejestrowaniem spdzielnia nie odpowiedz za te czynnoci. Za zobowizania wynikajce z tych czynnoci spdzielnia odpowiada po jej zarejestrowaniu tak jak za zacignite przez siebie. Jednake osoby dziaajce przed zarejestrowaniem spdzielni odpowiadaj wobec niej wedug przepisw prawa cywilnego.

Organy spdzielni. Organami spdzielni s: 1. walne zgromadzenie (zebranie przedstawicieli), 2. rada nadzorcza, 3. zarzd, 4. zebranie grup czonkowskich w spdzielniach, w ktrych walne zgromadzenie jest zastpione przez zebranie przedstawicieli, Walne zgromadzenie (zebranie przedstawicieli) Walne zgromadzenie (zebranie przedstawicieli) jest najwyszym organem spdzielni (art. 36 l). Walne zgromadzenie (zebranie przedstawicieli) zwouje w zasadzie zarzd spdzielni przynajmniej raz w roku w cigu szeciu miesicy po upywie roku obrachunkowego (art. 39 l). Walne zgromadzenie (zebranie przedstawicieli) moe podejmowa uchway jedynie w sprawach objtych porzdkiem obrad. Uchway podejmowane s zwyk wikszoci gosw, chyba e ustawa lub statut wymaga kwalifikowanej wikszoci (art. 41 l i 2), Kompetencje Do jego wycznej kompetencji naley w szczeglnoci: 1. - uchwalanie kierunkw rozwoju dziaalnoci gospodarczej i dziaalnoci spoecznokulturalnej, 2. - rozpatrywanie sprawozda rady, zatwierdzanie sprawozda rocznych i sprawozda finansowych, podejmowanie uchwa co do wnioskw czonkw spdzielni, rady lub zarzdu w tych sprawach i udzielanie absolutorium czonkom zarzdu, 3. - podejmowanie uchwa w zwizku z ocen polustracyjn dziaalnoci spdzielni, 4. - podejmowanie uchwa w przedmiocie podziau nadwyki bilansowej (dochodu oglnego) lub sposobu pokrycia strat, 5. - podejmowanie uchwa w sprawie zbycia nieruchomoci lub zakadu lub innej wyodrbnionej jednostki, 6. - oznaczenie najwyszej sumy zobowiza, jak spdzielnia moe zaciga, 7. - podejmowanie uchwa w sprawie poczenia spdzielni, podziau oraz likwidacji spdzielni, 8. - uchwalanie zmian statutu, Jeli liczba czonkw przekroczy pewn liczb okrelon w statucie, moe on stanowi, e walne zgromadzenie jest zastpione przez zebranie przedstawicieli. Zebranie grup czonkowskich W spdzielniach, w ktrych walne zgromadzenie zostaje zastpione przez zebranie przedstawicieli, organami tych spdzielni s take zebrania grup czonkowskich. Do kompetencji grup czonkowskich naley: 1. - wybieranie i odwoywanie przedstawicieli na zebranie przedstawicieli, 2. - wybieranie i odwoywanie czonkw rady spdzielni, jeli statut tak stanowi, 3. - rozpatrywanie spraw majcych by przedmiotem obrad najbliszego zebrania przedstawicieli i przedstawienie swoich wnioskw w tych sprawach, 4. - rozpatrywanie okresowych sprawozda rady nadzorczej i zarzdu s dzielni, 5. - wyraanie swojej opinii i wnioskw w sprawach spdzielni, w sprawach czonkw grupy, 6. - rozpatrywanie innych spraw zgodnie ze statutem. 32

Rada nadzorcza Rada nadzorcza sprawuje kontrol i nadzr nad dziaalnoci (art. 44). Kompetencje Do zakresu jej dziaania naley: 1. - uchwalanie planw gospodarczych i programw dziaalnoci kulturalnej, 2. - nadzr i kontrola dziaalnoci spdzielni, a zwaszcza badanie okresowych sprawozda (w tym sprawozda finansowych), ocena wykonania jej zada gospodarczych i przestrzegania przez spdzielni praw jej czonkw, a take przeprowadzanie kontroli nad sposobem zaatwienia przez zarzd wnioskw organw spdzielni i jej czonkw, 3. - podejmowanie uchwa w sprawie nabycia lub obcienia nieruchomoci oraz nabycia bd zbycia zakadu, 4. - podejmowanie uchwa w sprawie przystpienia do innych organizacji spoecznych i gospodarczych oraz wystpowania z nich, 5. - zatwierdzenie struktury organizacyjnej spdzielni, 6. - rozpatrywanie skarg na dziaalno zarzdu, 7. - skadanie walnemu zgromadzeniu sprawozda, w szczeglnoci z wynikw kontroli i sprawozda finansowych, 8. - podejmowanie uchwa w sprawach czynnoci prawnych dokonywanych midzy spdzielni a czonkiem zarzdu i reprezentowanie spdzielni przy tych czynnociach, 9. - inne zastrzeone przez statut sprawy (art. 46 l i 2). Skad. Rada skada si co najmniej z trzech czonkw wybranych "stosownie do postanowie statutu" bd przez walne zgromadzenie, bd zebranie grup czonkowskich (art. 45 l). Jej czonkami mog by wycznie czonkowie spdzielni, chyba e czonkiem spdzielni jest osoba prawna. Moe ona wtedy wskaza osob, ktra nie jest czonkiem spdzielni (art. 45 2). Zarzd Jak stanowi art. 48 prawa spdzielczego, zarzd kieruje dziaalnoci spdzielni i reprezentuje j na zewntrz. Ustawa ustanawia przy tym ogln zasad, i kompetencje zarzdu obejmuj podejmowanie decyzji niezastrzeonych dla innych organw. Jest on zatem odpowiednikiem dyrektora przedsibiorstwa pastwowego lub zarzdu w spkach. Skad i liczb czonkw zarzdu okrela statut. Zarzd moe by jedno- lub wieloosobowy, wybrany, stosownie do postanowie statutu, przez walne zgromadzenie lub rad nadzorcz (art. 49 l i 2). Ad c) Czonkostwo spdzielni. Czonkiem spdzielni moe by kada osoba fizyczna o peniej zdolnoci do czynnoci prawnych, ktra odpowiada wymaganiom okrelonym w statucie. Nie mog wic uzyska czonkostwa osoby niepenoletnie i cakowicie lub czciowo ubezwasnowolnione. czonkami spdzielni mog by te osoby prawne, o ile statut spdzielni tak stanowi. Nabycie czonkostwa moe nastpi w dwojaki sposb. 1. Osoby bdce zaoycielami spdzielni staj si jej czonkami - z mocy samego prawa z chwil zarejestrowania spdzielni. 2. Inne osoby uzyskuj czonkostwo przez przyjcie ich przez spdzielni. Warunkiem przyjcia na czonka spdzielni jest zoenie (w formie pisemnej pod rygorem niewanoci) deklaracji (art. 16 1), organem przyjmujcym za jest organ spdzielni wskazany przez statut (art. 17 4).

33

Ad d) Prawa i obowizki czonkw. Na tre stosunku czonkostwa skadaj si okrelone prawa i obowizki stron. Wynikaj one z ustawy oraz ze statutu spdzielni. Prawa te i obowizki maj bd charakter 1. majtkowy, bd 2. organizacyjny (korporacyjny). Prawa i obowizki majtkowe. 1. Podstawowym uprawnieniem majtkowym czonka spdzielni jest jego prawo do korzystania ze wiadcze spdzielni w zakresie okrelonym w statucie. 2. Czonek spdzielni ma take prawo do partycypowania w nadwyce bilansowej. Do podstawowych obowizkw majtkowych czonka spdzielni, w myl art. 19 i 20, naley: 1. wniesienie wpisowego, 2. wniesienie zadeklarowanych - stosownie do postanowie statutowych - udziaw, 3. wniesienie wkadu, co jednake obcia czonkw niektrych tylko spdzielni. To samo moe dotyczy obowizku wiadczenia pracy w spdzielniach pracy. Ad. 1. Wpisowe stanowi specjaln, okrelon przez statut spdzielni opat z tytuu przynalenoci do spdzielni. Wchodzi ono w skad funduszu zasobowego spdzielni (art. 78 l pkt 2). Ad. 2. Udzia czonka spdzielni jest skadnikiem tzw. funduszu udziaowego spdzielni (art. 78 l pkt l). Moe on przybra - w zalenoci od postanowie statutu - albo posta udziau pieninego, albo udziau rzeczowego (aportu). Udziay maj charakter imienny, a poniewa nie s zbywalne, nie mog by przedmiotem obrotu prawnego. W konsekwencji nie mog one by przez czonka spdzielni cedowane w adnej formie. Nie mog te by dziedziczone; dziedziczone moe by tylko roszczenie o zwrot praw majtkowych zmarego czonka (art. 25 2). Dopiero z chwil ustania czonkostwa lub likwidacji spdzielni czonek spdzielni moe da zwrotu wpat dokonanych na udziay. Czonek spdzielni nie odpowiada wobec wierzycieli za zobowizania, ktre zaciga spdzielnia w stosunkach obrotu gospodarczego (art. 19 3). Za zobowizania te odpowiada caym swoim majtkiem sama spdzielnia jako osoba prawna (art. 68). Jeli wszake spdzielnia poniesie straty, ktrych nie moga pokry z rezerw wasnych, czonek spdzielni uczestniczy - stosownie do art. 19 2 prawa spdzielczego w pokrywaniu tych strat do wysokoci zadeklarowanych udziaw. Gdyby zatem udziay czonka spdzielni przeznaczone zostay w caoci na pokrycie owych strat, w razie ustania czonkostwa lub likwidacji spdzielni udziay te nie podlegayby zwrotowi. Ad. 3. Obowizek wniesienia, oprcz udziau - take wkadw przewidywa musi statut spdzielni. Jak stanowi art. 20 2 prawa spdzielczego, w wkad moe sta si bd wasnoci spdzielni, bd spdzielnia moe z niego korzysta na podstawie innego stosunku prawnego, np. umowy najmu lub dzierawy z czonkiem spdzielni. Typowymi wkadami, przewidzianymi przez prawo spdzielcze, s wkady gruntowe i pienine w rolniczych spdzielniach produkcyjnych (art. 141-154a) i innych spdzielniach zajmujcych si produkcj roln (art. 178) oraz spdzielniach kek rolniczych (usug rolniczych - art. 180 3). W spdzielniach typu lokatorskiego jest to wkad mieszkaniowy, a w spdzielniach typu wasnociowego - wkad budowlany (art. 9 i 171 ustawy o spdzielniach mieszkaniowych). Rnica midzy udziaem a wkadem Zasadnicza rnica midzy udziaem a wkadem sprowadza si do tego, e w stratach spdzielni jej czonek uczestniczy swoim udziaem, a nie wkadem. Odmienna jest zatem funkcja wkadu i udziau. Jeli bowiem udziay stanowi przede wszystkim gwarancj wypacalnoci spdzielni wobec wierzycieli i podstaw zaufania ewentualnych kredytodawcw (podobnie jak w spkach kapitaowych kapita zakadowy), to wkady w tych spdzielniach, w ktrych istnieje obowizek ich wnoszenia, stanowi podstawowy element wasnoci spdzielczej. Jeli nawet wnoszone s na 34

podstawie innego stosunku prawnego ni wasno, tworz fundusz wkadw przeznaczony do realizacji celw spdzielni, wyznaczonych przez przedmiot jej dziaalnoci 41. Wkady podlegaj zwrotowi z chwil ustania czonkostwa spdzielni lub jej likwidacji, przy czym podlegaj zwrotowi w postaci wniesienia, a jeli przekazane zostay spdzielni na wasno - w formie rwnowartoci. Jak stanowi art. 27 prawa spdzielczego - czonek spdzielni moe rozporzdza swoimi roszczeniami do spdzielni o zwrot wkadw lub wypat rwnowartoci ze skutecznoci od dnia, w ktrym roszczenia te stay si wymagalne. Podobn zasad sformuowano w powoanym przepisie w odniesieniu do roszcze o wydanie udziaw. Prawa i obowizki organizacyjne (korporacyjne). Prawa i obowizki organizacyjne normuj ustawa i statut. 1. Do praw i obowizkw podstawowych zaliczy wypada niewtpliwie czynne i bierne prawo wyborcze do organw spdzielni (art. 35), a take 2. prawo uczestniczenia z gosem stanowicym w walnym zgromadzeniu. Jak stanowi art. 36 3 prawa spdzielczego, kady czonek ma jeden gos, bez wzgldu na liczb posiadanych udziaw, co stanowi zupenie inne rozwizanie konstrukcyjnoprawne tej kwestii ni w spkach kapitaowych. 3. Oprcz wymienionych, czonkowi spdzielni przysuguj takie prawa i obowizki typu organizacyjnego, jak prawo dania od zarzdu spdzielni odpisu obowizujcego statutu, mono zaznajomienia si z regulaminami wydanymi na podstawie statutu (art. 31), prawo do przegldania sprawozdania rocznego z rachunkiem wynikw (art. 89), prawo do przegldania protokow walnego zgromadzenia (art. 41 4), rejestru czonkw (art. 30) itp. Ad e) Ustanie czonkostwa. Prawo spdzielcze przewiduje wiele przyczyn ustania czonkostwa. 1. Wystpienie czonka ze spdzielni za wypowiedzeniem. Dla swej skutecznoci musi by ono dokonane pod rygorem niewanoci w formie pisemnej. Statut powinien okrela termin i okres wypowiedzenia (art. 22). 2. Wykluczenie czonka ze spdzielni. Moe ono nastpi w wypadku, gdy z jego winy umylnej lub racego niedbalstwa dalsze pozostawanie w spdzielni nie da si pogodzi z postanowieniami statutu spdzielni lub z dobrymi obyczajami. Przyczyny wykluczenia okrela bliej statut. Wykluczenia moe dokona, stosownie do postanowie statutu, rada nadzorcza lub walne zgromadzenie (art. 24 4 oraz art. 195). 3. Wykrelenie czonka z rejestru czonkw. Przyczyny wykrelenia precyzuje bliej statut, niemniej jednak moe ono nastpi w odniesieniu do taki tylko czonkw, ktrzy z przyczyn przez nich niezawinionych nie wykon obowizkw statutowych. Wykrelenia dokonuje take, jak w przypadku wykluczenia, rada nadzorcza lub walne zgromadzenie. Czonka zmarego skrela si z rejestru czonkw spdzielni ze skutkiem od dnia, w ktrym nastpia mier (art. 25 l).

35