You are on page 1of 29

IDZ DO

PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI

KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE
ZAMW DRUKOWANY KATALOG

TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA

CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK

CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE

Windows XP PL.
Ksiga eksperta
Autor: Terry William Ogletree
Tumaczenie: Grzegorz Kowalczyk,
Aleksandra Kula, Cezary Welsyng
ISBN: 83-7197-788-3
Tytu oryginau: Windows XP Unleashed
Format: B5, stron: 815

Windows XP to nie tylko nowy, atrakcyjny interfejs uytkownika. Ten nowoczesny


system operacyjny kryje w sobie wiele nieodkrytego potencjau. Ksika Windows XP
PL. Ksiga Experta pozwoli Ci w peni go wykorzysta. Jeli Windows XP jest
nieodzownym narzdziem Twojej pracy, jest to ksika dla Ciebie. Tak szczegowych
i wyczerpujcych informacji nie znajdziesz nigdzie indziej.
Omwienie wewntrznej architektury Windows XP
Praca z nowym pulpitem Windows XP
Instalowanie i konfigurowanie aplikacji, rozwizywanie problemw ze starszymi
programami
Szybka praca z wykorzystaniem linii komend
Zarzdzanie kontami uytkownikw
Monitorowanie pracy systemu, dzienniki wydajnoci, alerty
Sposoby zapobiegania awariom i radzenia sobie z ich skutkami
Efektywne zarzdzanie dyskami i partycjami
Zarzdzanie procesami i zadaniami
Rejestr Windows XP i sposoby przyspieszenia dziaania systemu
Szczegowe omwienie pracy z Windows XP w sieciach LAN i Internet
Korzystanie z domen Windows i Active Directory
Multimedialne funkcje Windows XP: tworzenie wasnych rysunkw i filmw
Dodatki omawiajce protok TCP/IP, LDAP, korzystanie z Windows XP
na komputerach przenonych oraz uruchamianie i zarzdzanie serwerami WWW,
FTP i SMTP
Napisana atwym i przyjaznym jzykiem ksika, sprawi, e po jej przeczytaniu staniesz
si prawdziwym ekspertem Windows XP.

Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl

5RKUVTGEK



 


     
 

  


Architektura systemu Windows XP: tryb jdra i tryb uytkowy...........................................................26
Tryb jdra a warstwa uniezalenienia od sprztu............................................................................27
Pami chroniona i jdro .......................................................................................................................29
Usugi rezydentne ..................................................................................................................................29
Jak dziaa pami wirtualna ............................................................................................................30
Wielozadaniowo i wieloprocesowo rwnolega .............................................................................36
Co to jest DirectX? ................................................................................................................................37


 ! "#"$

%
Wymagania sprztowe...........................................................................................................................39
Sprawd list zgodnoci sprztu .....................................................................................................41
Poszukiwanie wsparcia technicznego dla modeli, ktrych nie ma na licie zgodnoci sprztu .....41
Program pilotaowy...............................................................................................................................43
Zgodno aplikacji ..........................................................................................................................43
Obsuga podsystemu Windows on Windows..................................................................................44
Instalacja z podczeniem do sieci.........................................................................................................44
Zapisywanie informacji o sieci w systemie Windows 95/98 ..........................................................45
Polecenie ipconfig w systemie Windows NT 4.0 i Windows 2000 ................................................47
Instalowa czy aktualizowa? ...............................................................................................................49
Uaktualnienie z wersji systemu Windows 95/98 i Windows Me....................................................49
Uaktualnienie z wersji systemu Windows NT lub Windows 2000.................................................50
Instalacja kilku systemw operacyjnych.........................................................................................53
Przygotowanie komputera dla systemu Windows XP...........................................................................55
Czas na porzdki: usuwamy niepotrzebne aplikacje i elementy .....................................................55
Zapisywanie kopii konfiguracji aplikacji ........................................................................................56
Zapisz ustawienia urzdze.............................................................................................................56
Twrz kopie bezpieczestwa! .........................................................................................................58
Defragmentacja partycji dysku........................................................................................................61
Przezorny zawsze ubezpieczony ...........................................................................................................63

%
&!'!'$  

(
Instalacja Windows XP .........................................................................................................................65
Co to jest dynamiczna aktualizacja? ...............................................................................................67
Co to jest Kreator transferu plikw i ustawie? ..............................................................................67
Lista kontrolna instalacji i aktualizacji............................................................................................70



 

Uruchamianie instalatora systemu Windows XP ..................................................................................71


Instalowanie systemu z dysku instalacyjnego Windows XP ..........................................................72
Uruchamianie instalatora systemu w poprzednich wersjach systemu Windows ............................72
Uruchamianie Instalatora systemu przez poczenie sieciowe........................................................73
Gasimy wiato, czyli instalacja bezobsugowa ..............................................................................73
Instalator systemu prosi o informacje....................................................................................................73
Opcje instalacji ................................................................................................................................74
Dynamic Update..............................................................................................................................75
Po pierwszym restarcie: tryb tekstowy instalacji ..................................................................................76
Windows XP zapraszamy! .........................................................................................................76
Wybr partycji.................................................................................................................................77
Czas na kopiowanie plikw na dysk twardy ...................................................................................81
Po drugim restarcie: przeczytaj to koniecznie!......................................................................................81
Od zbierania informacji po finalizowanie instalacji........................................................................82
Opcje regionalne i jzykowe ...........................................................................................................82
Personalizacja oprogramowania......................................................................................................84
Nazwa komputera i haso administratora ........................................................................................85
Ustawienia daty i godziny ...............................................................................................................85
Ustawienia sieciowe ........................................................................................................................85
Po trzecim restarcie ...............................................................................................................................86
Pi krokw do koca .....................................................................................................................86

)
&!' *+$ 

,
Skadnia polecenia instalacji systemu ...................................................................................................89
Instalacja nienadzorowana z wykorzystaniem pliku konfiguracyjnego unattend.txt ............................93
Tworzenie pliku odpowiedzi instalacji nienadzorowanej
za pomoc Kreatora Menedera instalacji systemu Windows ........................................................94
Instalowanie systemu Windows XP z wykorzystaniem programu Sysprep........................................104
Identyfikatory systemu w procesie klonowania systemu Windows XP .......................................104
Korzystanie z programu Sysprep do instalowania systemu na pojedynczym komputerze...........104
Klonowanie instalacji za pomoc polecenia Sysprep ...................................................................106
Plik Sysprep.inf .............................................................................................................................106

        ! " 


#$%

-* !' ./

0
Konfiguracja opcji uatwie dostpu przy uyciu Panelu sterowania .................................................110
Funkcje KlawiszeTrwae, KlawiszeFiltru i KlawiszePrzeczajce....................................................112
Wykorzystanie funkcji KlawiszeTrwae .......................................................................................112
Aktywacja funkcji KlawiszeTrwae ..............................................................................................113
Konfiguracja ustawie funkcji KlawiszeTrwae ...........................................................................114
Aktywacja i konfiguracja funkcji KlawiszeFiltru .........................................................................114
Aktywacja funkcji KlawiszePrzeczajce....................................................................................116
Funkcje WartownikDwikw i PokaDwiki..................................................................................116
Funkcja Duy kontrast poprawia czytelno ekranu ...........................................................................117
Myszkowanie po klawiaturze...........................................................................................................119
Zakadka Oglne okna Opcje uatwie dostpu ..................................................................................120
Urzdzenia funkcji KlawiszeSzeregowe .......................................................................................121
Opcje administracyjne...................................................................................................................121
Kreator uatwie dostpu.....................................................................................................................121

 

Uatwienia dostpu systemu Windows XP..........................................................................................123


Narrator .........................................................................................................................................123
Lupa...............................................................................................................................................124
Klawiatura ekranowa.....................................................................................................................125
Co to jest Meneder narzdzi?.............................................................................................................127
Rozpoznawanie mowy.........................................................................................................................128
Rozpoznawanie pisma rcznego..........................................................................................................128

(
1!2  $ 

%
Uruchamianie komputera ....................................................................................................................131
Uruchamianie system Windows XP? ..................................................................................................133
Podsumowanie ..............................................................................................................................134
Plik BOOT.INI ..............................................................................................................................135
Opcje uruchamiania systemu...............................................................................................................138
Tryb awaryjny ...............................................................................................................................138
Wcz rejestrowanie uruchamiania ...............................................................................................139
Wcz tryb VGA............................................................................................................................139
Ostatnia znana dobra konfiguracja ................................................................................................139
Tryb przywracania usug katalogowych .......................................................................................140
Tryb debugowania.........................................................................................................................140
Rozwizywanie problemw z uruchamianiem systemu......................................................................140
Sprawd zawarto dziennika zdarze w poszukiwaniu bdw uruchamiania systemu .............140
Uruchamianie systemu z wykorzystaniem zaawansowanych opcji ..............................................142

3
4$

)%
Pierwsze spojrzenie na nowy pulpit systemu Windows XP................................................................143
Konfigurowanie pulpitu.......................................................................................................................145
Utwrz wasne to pulpitu .............................................................................................................145
Konfigurowanie ikon na pulpicie ..................................................................................................146
Robimy porzdki: wyrzu, jeli nie uywasz................................................................................147
Witryna sieci Web jako pulpit.......................................................................................................148
Wybr wygaszacza ekranu ..................................................................................................................151
Zmiana wygaszacza ekranu...........................................................................................................151
Tworzenie wygaszacza ekranu Moje obrazy.................................................................................152
Zmienianie wygldu elementw systemu Windows XP .....................................................................152
Dodawanie efektw przejcia dla menu oraz ustawianie
zaawansowanych waciwoci elementw systemu......................................................................153
Ustawienia monitora .....................................................................................................................154
Wybr i tworzenie nowych kompozycji..............................................................................................156
Klasyczny Windows i inne kompozycje .......................................................................................156
Tworzenie wasnych kompozycji..................................................................................................157
Konfigurowanie skrtw .....................................................................................................................157
Tworzenie skrtw ........................................................................................................................157
Zmiana nazwy skrtu ....................................................................................................................157
Waciwoci skrtu .......................................................................................................................158
Menu Start ...........................................................................................................................................159
Pierwsza pitka, czyli pi ostatnich aplikacji, ktrych uywae ................................................159
Przypnij swoje ulubione programy do menu Start ........................................................................160
Pomocnik wyszukiwania...............................................................................................................161
Konfigurowanie paska zada...............................................................................................................164
Grupowanie przyciskw na pasku zada ......................................................................................164
Obszar powiadomie.....................................................................................................................166



 

,
!' ! 

(3
Korzystanie z programu HyperTerminal .............................................................................................168
Uruchamianie programu HyperTerminal i tworzenie poczenia .................................................169
Rozrywka.............................................................................................................................................171
Rejestrator dwiku.......................................................................................................................171
Regulacja gonoci.......................................................................................................................172
Korzystanie z Narzdzi systemowych.................................................................................................173
Tablica znakw .............................................................................................................................174
Korzystanie z programu Informacje o systemie............................................................................175
Korzystanie z narzdzi folderu Akcesoria...........................................................................................176
Korzystanie z aplikacji Kalkulator ................................................................................................177
Korzystanie z Notatnika ................................................................................................................178
Korzystanie z programu WordPad ................................................................................................179
Korzystanie z programu Paint .......................................................................................................183
Gry .......................................................................................................................................................186


#* 55

,
Nowy Eksplorator Windows ...............................................................................................................189
Typy plikw i powizania .............................................................................................................191
Wykonywanie prostych operacji za pomoc Eksploratora Windows ...........................................192
Oszczdzamy miejsce. Cz pierwsza, czyli kompresowanie i dekompresowanie folderw .....195
Oszczdzamy miejsce. Cz druga, czyli pakowanie folderw ..................................................196
Szyfrowanie plikw i folderw .....................................................................................................197
Tworzenie nowych folderw.........................................................................................................198
Konfigurowalne opcje folderw ..........................................................................................................199
Zmiana ikony folderu ....................................................................................................................199
Zmiana typu folderu ......................................................................................................................200
Usuga indeksowania a szybkie wyszukiwanie ...................................................................................201
Konfigurowanie usugi indeksowania ...........................................................................................202
Uruchamianie Usugi indeksowania..............................................................................................203
Szybkie wyszukiwanie ..................................................................................................................203
Mapowanie dyskw sieciowych a dostp do zasobw .................................................................203
Wypal pytk, czyli kopiowanie plikw i katalogw na dysk CD-R ..................................................204
Pliki danych, ktre maj by nagrane na dysk CD,
s przechowywane w obszarze tymczasowym..............................................................................205
Kosz .....................................................................................................................................................206
Przywracanie plikw z Kosza .......................................................................................................206
Oprnianie Kosza ........................................................................................................................207
Udostpnianie plikw i folderw ........................................................................................................208
Udostpnianie plikw innym uytkownikom tego samego komputera ........................................208
Udostpnianie plikw wewntrz niewielkiej grupy roboczej w sieci lokalnej .............................208
Udostpnianie plikw w domenie lub w sieci Active Directory...................................................210
Zakadka Zabezpieczenia a udostpnianie zasobw .....................................................................214

 0
6!78 ' 
!$  ! '9*$$'$!2 $

 3
Poznawanie aplikacji Outlook Express ...............................................................................................218
Okno aplikacji Outlook Express ...................................................................................................218
Konfigurowanie konta uytkownika w aplikacji Outlook Express...............................................221

 

Odbieranie i wysyanie wiadomoci....................................................................................................224


Tworzenie wiadomoci .................................................................................................................224
Zaczanie plikw do wiadomoci e-mail .....................................................................................225
Wysyanie wiadomoci .................................................................................................................225
Masz wiadomo, czyli jak odczytywa przychodzce wiadomoci ............................................226
Drukowanie wiadomoci e-mail....................................................................................................226
Odpowiadanie i przesyanie wiadomoci e-mail...........................................................................226
Konfigurowanie opcji aplikacji Outlook Express ...............................................................................227
Zakadka Oglne ...........................................................................................................................227
Zakadka Czytanie.........................................................................................................................229
Zakadka Potwierdzenia ................................................................................................................230
Zakadka Wysyanie ......................................................................................................................231
Zakadka Redagowanie .................................................................................................................231
Zakadka Podpisy ..........................................................................................................................233
Zakadka Pisownia ........................................................................................................................234
Zakadka Zabezpieczenia ..............................................................................................................234
Zakadka Poczenie......................................................................................................................236
Zakadka Konserwacja ..................................................................................................................237
Tworzenie filtrw i blokowanie niechcianych wiadomoci..........................................................238
Korzystanie z Ksiki adresowej.........................................................................................................239
Tworzenie folderw w Ksice adresowej....................................................................................240
Dodawanie nowych kontaktw w Ksice adresowej ..................................................................241
Korzystanie z grup w Ksice adresowej......................................................................................243
Sortowanie i drukowanie informacji z Ksiki adresowej............................................................244
Korzystanie z folderw programu Outlook Express ...........................................................................245
Tworzenie nowych folderw pomaga porzdkowa wiadomoci ................................................245
Importowanie i eksportowanie wiadomoci..................................................................................245
Szukanie wanych wiadomoci w folderach.................................................................................246
Zarzdzanie kontami uytkownikw w programie Outlook Express..................................................248
Tworzenie konta grup dyskusyjnych.............................................................................................249
Subskrypcje i rezygnacja z subskrypcji grup dyskusyjnych .........................................................250
Czytanie wiadomoci z grup dyskusyjnych ..................................................................................251
Wysyanie wiadomoci grup dyskusyjnych ..................................................................................252

   
    &'   (
 )' 

*

1!2  $!2!'
$   


Dlaczego nie mona uruchomi aplikacji? .............................................................................................256
Co si dzieje podczas uaktualniania? ..................................................................................................257
Uaktualnienie i co dalej? ................................................................................................................257
Korzystanie z trybw zgodnoci..........................................................................................................259
Znajdowanie zgodnego sprztu i oprogramowania za pomoc Centrum pomocy
i obsugi technicznej ............................................................................................................................260
Application Compatibility Toolkit ......................................................................................................261
Regularne korzystanie z funkcji Windows Update .............................................................................262

10



 

 
&  !'

(%
Co si dzieje podczas instalowania aplikacji w systemie Windows XP?............................................264
Punkty przywracania systemu .......................................................................................................264
Rozwizywanie problemw z udostpnianymi elementami systemu
i bibliotekami doczanymi dynamicznie......................................................................................265
Automatyczne uruchamianie programw z dysku CD........................................................................267
Korzystanie z apletu Dodaj lub usu programy ..................................................................................268
Usuwanie aplikacji z systemu Windows XP.................................................................................271
Instalowanie i usuwanie skadnikw systemu Windows XP...............................................................272
Po instalacji..........................................................................................................................................275

 %
4/  ! .

33
Pierwsze spojrzenie na program Wiersz polecenia .............................................................................278
Konfigurowanie wygldu okna programu Wiersz polecenia ..............................................................279
Konfigurowanie Historii polece, Opcji wywietlania i Opcji edytowania..................................280
Zakadka Czcionka zmiana kroju i rozmiaru czcionki.............................................................280
Zmiana rozmiaru okna, rozmiaru buforu ekranu i pozycji okna...................................................281
Zakadka Kolory, czyli ucieczka od szablonw............................................................................282
Standardowe polecenia ........................................................................................................................283
Usuwamy polecenia, ktre nie dziaaj w nowej wersji systemu .................................................283
Dostpne polecenia wiersza polece.............................................................................................285
Polecenie HELP ............................................................................................................................288
Polecenie NET...............................................................................................................................289
Polecenia przekierowania strumieni wejcia i wyjcia .................................................................292
Potoki i filtry .................................................................................................................................294
Uycie symboli wieloznacznych w poleceniach ...........................................................................295
Korzystanie z plikw wsadowych .......................................................................................................296
Planowanie zada za pomoc wiersza polece (schtasks) ..................................................................298
Tworzenie nowego zaplanowanego zadania .................................................................................298
Korzystanie z polecenia schtasks /create.......................................................................................301
Efekty uruchamiania zaplanowanych zada .................................................................................301
Polecenia sieciowe...............................................................................................................................302
Tworzenie dysku startowego systemu MS-DOS.................................................................................302

 )
  

%0
Widok klasyczny i widok kategorii .....................................................................................................305
Kategoria Wygld i kompozycje .........................................................................................................307
Opcje folderw ..............................................................................................................................308
Dodatkowe menu okna Wygld i kompozycje .............................................................................313
Rozwizywanie problemw ..........................................................................................................318
Poczenia sieciowe i internetowe.......................................................................................................319
Dodaj lub usu programy ....................................................................................................................319
Dwiki, mowa i urzdzenia audio......................................................................................................320
Aplet Dwiki i urzdzenia audio .................................................................................................320
Aplet Mowa...................................................................................................................................321
Menu Rozwizywanie problemw okna Dwiki, mowa i urzdzenia audio ..............................322
Wydajno i konserwacja ....................................................................................................................322
Meneder urzdze .......................................................................................................................325
Przegldanie ustawie urzdze....................................................................................................325
Drukarki i inny sprzt ..........................................................................................................................328
Konta uytkownikw...........................................................................................................................328

 

11

Data, godzina, jzyk i opcje regionalne...............................................................................................328


Opcje uatwie dostpu .......................................................................................................................329
Pomoc i obsuga techniczna ................................................................................................................329

 
:  ;$5

%%
Tworzenie kont uytkownikw podczas instalacji systemu................................................................332
Tworzenie kont uytkownikw po zakoczeniu procesu instalacji systemu ............................................332
Zmiana konfiguracji kont uytkownikw............................................................................................335
Zmie nazw .................................................................................................................................335
Utwrz lub zmie haso.................................................................................................................336
Odzyskiwanie zapomnianego hasa ..............................................................................................338
Usuwanie hasa..............................................................................................................................339
Zmie obraz powizany z kontem uytkownika...........................................................................339
Zmiana typu konta.........................................................................................................................341
Usuwanie konta uytkownika .......................................................................................................341
Wybr sposobu logowania i wylogowywania konta uytkownika .....................................................342
Tworzenie Zasad grupy dla komputera lokalnego ..............................................................................343
Ustawienia zabezpiecze komputera lokalnego............................................................................345
Konfigurowanie Zasad hase .........................................................................................................346
Konfigurowanie Zasad blokady konta ..........................................................................................347
Konfigurowanie ustawie uytkownika ..............................................................................................348
Korzystanie z szablonw administracyjnych ......................................................................................349
Monitorowanie pracy uytkownikw ..................................................................................................350
Przydzielanie praw uytkownikom .....................................................................................................353
Grupy jako sposb na uproszczenie administrowania i przydzielania uprawnie do zasobw ..........355
Dodawanie uytkownikw do grup...............................................................................................356
Tworzenie nowej grupy lokalnej...................................................................................................357
Szybkie przeczanie uytkownikw...................................................................................................358
Korzystanie z usug Pomoc zdalna i Pulpit zdalny..............................................................................359
Korzystanie z usugi Pulpit zdalny................................................................................................359
Korzystanie z usugi Pomoc zdalna ..............................................................................................361

 (
6 $ $$ /
*: .

%(
Pierwszy rzut oka na Podgld zdarze ................................................................................................366
Typy zdarze .................................................................................................................................367
Uruchamianie usugi zapisywania zdarze ...................................................................................368
Dziennik zdarze...........................................................................................................................368
Dziennik zdarze aplikacji ............................................................................................................369
Dziennik zabezpiecze ..................................................................................................................370
Dziennik zdarze systemowych ....................................................................................................373
Konfigurowanie waciwoci dziennikw zdarze .............................................................................375
Wybr lokalizacji dziennika zdarze ............................................................................................376
Definiowanie rozmiaru dziennika zdarze oraz parametrw zapisu po zapenieniu dziennika........377
Korzystanie z zakadki Filtr okna waciwoci dziennika.............................................................378
Archiwizowanie plikw dziennikw i usuwanie zdarze ...................................................................381
Zatrzymywanie pracy komputera przy zapenieniu dziennika zabezpiecze .......................................382
Edytowanie Rejestru systemowego...............................................................................................382
Co robi, kiedy komputer przestanie dziaa z powodu zapenienia dziennika zabezpiecze?........383

12



 

 3
< $   

%,
Podstawy drukowania w systemie Windows XP. Definicje podstawowych terminw ......................385
Korzystanie z Kreatora dodawania drukarki .......................................................................................387
Tworzenie poczenia z drukark lokaln .....................................................................................388
czenie si z drukark podczon do serwera wydruku ............................................................395
Zarzdzanie waciwociami drukarki.................................................................................................396
Zakadka Oglne ...........................................................................................................................396
Zakadka Udostpnianie ................................................................................................................396
Zakadka Porty ..............................................................................................................................397
Zakadka Zaawansowane ..............................................................................................................397
Zakadka Ustawienia urzdzenia...................................................................................................400
Zarzdzanie drukarkami ......................................................................................................................400
Metody zarzdzania drukarkami ...................................................................................................402
Wyszukiwanie drukarek w sieci ..........................................................................................................403

 ,
: $ $!' 

)0
Dyski proste i dynamiczne ..................................................................................................................406
Wybr typu partycji i woluminu .........................................................................................................407
Porwnanie systemw plikw FAT, FAT32 i NTFS ..........................................................................409
Ulepszenia w systemie plikw FAT32..........................................................................................409
System plikw NTFS ....................................................................................................................409
Korzystanie z narzdzia zarzdzania dyskami ....................................................................................410
Dodawanie i usuwanie partycji .....................................................................................................412
Tworzenie dyskw logicznych na partycji rozszerzonej...............................................................415
Konwersja dyskw podstawowych na dynamiczne ......................................................................416
Rozszerzanie woluminu dynamicznego ........................................................................................417
Zmiana litery lub cieki dysku ....................................................................................................418
Zarzdzanie dyskami z wiersza polece..............................................................................................419
Konwersja partycji z systemu plikw FAT na NTFS ...................................................................419
Polecenie DISKPART...................................................................................................................420
Korzystanie z polecenia DISKPART LIST ..................................................................................424
Usuwanie partycji lub woluminu ..................................................................................................425
Formatowanie dysku .....................................................................................................................427
Konfigurowanie waciwoci partycji .................................................................................................428
Korzystanie z narzdzia Oczyszczanie dysku ...............................................................................429
Zakadka Narzdzia.......................................................................................................................430
Zakadka Sprzt.............................................................................................................................433
Udostpnianie dysku .....................................................................................................................435
Zarzdzanie przydziaami..............................................................................................................436
Udostpnianie plikw z wykorzystaniem konsoli zarzdzania komputerem ......................................437
Sesje i Otwarte pliki ......................................................................................................................438
Udostpnianie dyskw w domenie ......................................................................................................439


-$ 6  ; .

))
Zarzdzanie aplikacjami za pomoc Menedera zada.......................................................................441
Koczenie zadania, czyli zamykanie aplikacji..............................................................................442
Przeczanie si do aplikacji .........................................................................................................443
Uruchamianie nowych zada ........................................................................................................443
Menu Opcje ...................................................................................................................................444

 

13

Zarzdzanie poszczeglnymi procesami .............................................................................................445


Zmiana priorytetu procesu ............................................................................................................446
Koczenie procesw i Zamykanie drzewa procesw....................................................................447
Menu Opcje zakadki Procesy.......................................................................................................448
Zakadka Wydajno jako rdo informacji o wydajnoci systemu ..................................................449
Analiza pracy karty sieciowej za pomoc zakadki Sie .....................................................................451

0
 ' $  

)%
Krtka historia Rejestru systemu Windows ........................................................................................454
Podstawy Rejestru systemu .................................................................................................................455
Poddrzewa .....................................................................................................................................456
Klucze, podklucze, wpisy i wartoci .............................................................................................460
Katalogi i pliki...............................................................................................................................461
Tworzenie kopii zapasowej i przywracanie Rejestru systemu ............................................................462
Kopia zapasowa Rejestru ..............................................................................................................463
Przywracanie Rejestru...................................................................................................................464
Korzystanie z Edytora rejestru w systemie Windows .........................................................................465
Przeszukiwanie Rejestru ...............................................................................................................466
Zmiana wpisu w Rejestrze ............................................................................................................468
Dodawanie wpisu lub klucza do Rejestru .....................................................................................469
Usuwanie klucza lub wpisu z Rejestru..........................................................................................469
Eksportowanie i importowanie informacji z Rejestru...................................................................469


=   '$   

)3%
Sprzt ma znaczenie ............................................................................................................................474
Plan tworzenia kopii zapasowych........................................................................................................476
Podjcie decyzji o zawartoci kopii zapasowej.............................................................................476
Jak i kiedy tworzy kopie zapasowe .............................................................................................476
Kreator kopii zapasowej ......................................................................................................................480
Samodzielne tworzenie kopii zapasowej .............................................................................................483
Wybr elementw, ktre maj by zapisane w kopii zapasowej ..................................................484
Konfigurowanie opcji kopii zapasowej.........................................................................................484
Zaawansowane opcje programu tworzenia kopii zapasowej...............................................................485
Oglne ...........................................................................................................................................485
Typ kopii zapasowej......................................................................................................................487
Dziennik kopii zapasowej .............................................................................................................487
Wykluczanie plikw......................................................................................................................487
Przywracanie danych z kopii zapasowej .............................................................................................487
Kreator przywracania ....................................................................................................................489
Samodzielne przywracanie plikw................................................................................................490
Automatyczne odzyskiwanie systemu.................................................................................................492
Uruchamianie kopii zapasowej z wiersza polece ..............................................................................493


6 $ 9 $'! $

) 
Zagadnienia zwizane z wydajnoci pracy systemu Windows XP ...................................................496
Czynniki sprztowe majce wpyw na wydajno systemu..........................................................497
Kilka pomysw na popraw wydajnoci systemu .......................................................................502
Meneder zada ...................................................................................................................................513
Monitor systemu ..................................................................................................................................516
W jaki sposb Monitor systemu gromadzi niezbdne informacje ................................................517
Uruchamianie Monitora systemu ..................................................................................................517

14



 

Wybieranie licznikw wydajnoci ................................................................................................519


Przegldanie wykresw.................................................................................................................521
Drukowanie informacji z Monitora systemu.................................................................................525
Modyfikacja waciwoci Monitora systemu ................................................................................525
Wyznaczanie poziomu odniesienia wydajnoci systemu..............................................................528
Konfiguracja dziennikw wydajnoci i alertw ..................................................................................529
Tworzenie dziennika licznika........................................................................................................530
Konfiguracja alertw.....................................................................................................................532
Monitorowanie wydajnoci systemu za pomoc narzdzi wywoywanych z wiersza polece...........536

%
#> $' *
$ 

%3
Tworzenie kopii bezpieczestwa danych ............................................................................................538
Kreator automatycznego odzyskiwania systemu.................................................................................539
Tworzenie dysku automatycznego odtwarzania systemu
oraz kopii bezpieczestwa partycji systemowej............................................................................540
Odtwarzanie awaryjne przy uyciu mechanizmu automatycznego odzyskiwania systemu .........542
Ostatnia znana dobra konfiguracja szansa na sukces .....................................................................544
Uruchamianie komputera w trybie awaryjnym ...................................................................................545
Konsola odzyskiwania.........................................................................................................................548
Uruchamianie Konsoli odzyskiwania z instalacyjnej pyty CD systemu Windows .....................548
Wybr systemu operacyjnego .......................................................................................................549
Comona zrobi za pomoc Konsoli odzyskiwania? ....................................................................549
Jak zainstalowa Konsol odzyskiwania?.....................................................................................552
Na ratunek systemowi przywracanie sterownikw urzdze.........................................................553
Sterownik certyfikowany co to takiego? ..................................................................................554
Mechanizm przywracania sterownikw urzdze ........................................................................554
Zastosowanie funkcji Przywracanie systemu do odtwarzania poprzednich ustawie komputera ......556
Jakie informacje zapisuje (odtwarza) mechanizm przywracania systemu....................................558
Zastosowanie kreatora przywracania systemu ..............................................................................560
Rczne tworzenie punktw przywracania.....................................................................................563
Przywracanie systemu do wczeniejszego stanu...........................................................................564

)
-*!'  !$ !?4

(3
Zastosowanie usugi DHCP oraz statycznych adresw IP ..................................................................568
Zastosowanie statycznych adresw IP ..........................................................................................569
Automatyczne adresowanie prywatne IP (APIPA) .......................................................................569
Instalacja i konfiguracja protokou TCP/IP oraz jego skadnikw.........................................................569
Wykorzystanie apletu Dodaj lub usu programy do instalacji skadnikw sieciowych ...............570
Konfiguracja pocze przy uyciu protokou TCP/IP........................................................................572
Konfigurowanie karty sieciowej ...................................................................................................574
Opcja To poczenie wykorzystuje nastpujce skadniki ............................................................579
Konfiguracja protokou TCP/IP ....................................................................................................579
Konfiguracja statycznych adresw IP .................................................................................................581
Zaawansowane ustawienia protokou TCP/IP...............................................................................582
Inne protokoy komunikacyjne w sieciach LAN .................................................................................586
Instalowanie dodatkowych klientw sieciowych ..........................................................................587
Instalowanie dodatkowych usug sieciowych ...............................................................................588
Instalowanie dodatkowych protokow sieciowych .....................................................................589
Udostpnianie plikw i drukarek w sieciach Microsoft Networks......................................................589
Grupy robocze i domeny .....................................................................................................................590

 

15


-*!'  !$&  !


Poczenia dial-up kontra poczenia szerokopasmowe......................................................................591
Standardowy modem analogowy ..................................................................................................592
Modemy kablowe i modemy DSL ................................................................................................592
Poczenia ISDN ...........................................................................................................................596
Instalacja modemu ...............................................................................................................................597
Kreator dodawania sprztu............................................................................................................597
Wykrywanie modemu ...................................................................................................................599
Konfiguracja ustawie modemu ..........................................................................................................601
Zakadka Oglne ...........................................................................................................................601
Zakadka Modem...........................................................................................................................601
Zakadka Diagnostyka...................................................................................................................602
Zakadka Zaawansowane ..............................................................................................................603
Zakadka Sterownik.......................................................................................................................605
Zakadka Zasoby ...........................................................................................................................606
Zakadka Zarzdzanie energi.......................................................................................................606
Reguy wybierania numeru ...........................................................................................................606
Zakadka Oglne ...........................................................................................................................608
Zakadka Reguy wybierania numerw kierunkowych.................................................................608
Zakadka Karta telefoniczna..........................................................................................................610
Konfiguracja zaawansowanych opcji modemu ...................................................................................610
Zakadanie nowego konta w Internecie ...............................................................................................610
Konfiguracja istniejcego konta w Internecie ...............................................................................611
Zmiana waciwoci poczenia telefonicznego............................................................................614
Kontrola statusu nowego poczenia.............................................................................................615
Zapora sieciowa (ICF) oraz Udostpnianie poczenia internetowego
dla poczenia sieciowego (ICS) ...............................................................................................................615
Zapora sieciowa w systemie Windows XP ...................................................................................616
Udostpnianie poczenia internetowego dla poczenia sieciowego (ICS)
w systemie Windows XP...............................................................................................................619
Tworzenie poczenia z sieci w swoim miejscu pracy ......................................................................620
Konfiguracja sieci w domu lub w maej firmie ...................................................................................622
Wybieranie dostawcy Internetu (ISP)..................................................................................................622

(
-$  !@ < !$

(
Domeny Windows co to takiego?...................................................................................................626
Jak dziaaj domeny? ....................................................................................................................626
Model domeny nadrzdnej ............................................................................................................627
Korzystanie z relacji zaufania .......................................................................................................628
Co to jest Active Directory? ................................................................................................................628
Jak dziaa Active Directory? .........................................................................................................629
Konta komputerw i uytkownikw w Active Directory .............................................................630
Logowanie do domeny z wykorzystaniem Windows XP....................................................................631
czenie z domen podczas trwania procesu instalacji systemu Windows XP............................631
czenie z domen po zakoczeniu procesu instalacji .................................................................632
Logowanie i co dalej?.....................................................................................................................634
Korzystanie z konta w domenie ....................................................................................................634
Przeszukiwanie Active Directory..................................................................................................635

16



 

+,   -%


3
 *:!'  $!2$  

(%
Nowa wersja programu Windows Media Player.................................................................................640
Nowe katalogi nie tylko Moje dokumenty!....................................................................................641
Katalog Moja muzyka ...................................................................................................................641
Katalog Moje wideo ......................................................................................................................641
Katalog Moje obrazy .....................................................................................................................642
Umieszczanie fotografii i filmw w Internecie ...................................................................................643
Ogldanie pokazu slajdw ............................................................................................................643
Zamawianie odbitek za porednictwem Internetu.........................................................................643
Wypalanie pyt CD w systemie Windows XP.....................................................................................644
Wypalanie pyty CD......................................................................................................................645
Pyta Microsoft Plus! dla Windows XP...............................................................................................647
Oprogramowanie oferowane przez innych producentw ....................................................................648

,
1 #5 5 

()
Instalowanie skanera, aparatu fotograficznego i innych urzdze wideo ...........................................649
Korzystanie z Kreatora instalacji skanera i aparatu fotograficznego ............................................650
Oprogramowanie oferowane przez innych producentw ....................................................................653
Program Windows Movie Maker ........................................................................................................654
Uruchamianie programu Windows Movie Maker ........................................................................654
Obszar kolekcji..............................................................................................................................655
Podgld..........................................................................................................................................656
Obszar roboczy..............................................................................................................................656
Jak stworzy film? ...............................................................................................................................657
Nagrywanie obrazu wideo w programie Movie Maker.................................................................657
Edycja filmu ..................................................................................................................................661
Zapisywanie filmu.........................................................................................................................665
Umieszczanie filmu na stronie WWW i przesyanie go poczt elektroniczn..............................667
Nagrywanie filmu na pyt CD .....................................................................................................667


*  6 $ ,

(3
Przegld najwaniejszych funkcji programu Windows Media Player 8 .............................................672
Co nowego w programie Windows Media Player 8?....................................................................672
Typy plikw obsugiwane przez program Windows Media Player ..............................................673
Krtkie omwienie interfejsu ..............................................................................................................674
Okno Teraz odtwarzane.......................................................................................................................676
Otwieranie plikw .........................................................................................................................676
Otwieranie adresu URL.................................................................................................................677
Przeciganie i upuszczanie plikw multimedialnych....................................................................677
Wizualizacja ..................................................................................................................................677
Funkcje zaawansowane .................................................................................................................679
Odtwarzanie pyt DVD..................................................................................................................679
Przewodnik multimedialny..................................................................................................................680
Kopiowanie z dysku CD......................................................................................................................680
Czym jest cyfrowe audio? .............................................................................................................681
Biblioteka multimediw ......................................................................................................................682
Dodawanie plikw multimedialnych do biblioteki .......................................................................684
Edycja informacji o pliku multimedialnym ..................................................................................685
Tworzenie list odtwarzania ...........................................................................................................685

 

17

Tuner radiowy......................................................................................................................................686
Nagrywanie muzyki.............................................................................................................................687
Karnacje...............................................................................................................................................689
Opcje programu ...................................................................................................................................690
Zakadka Odtwarzacz ....................................................................................................................690
Zakadka Kopiuj utwr muzyczny ................................................................................................692
Zakadka Urzdzenia.....................................................................................................................693
Zakadka Wydajno .....................................................................................................................694
Zakadka Biblioteka multimediw ................................................................................................695
Zakadka Wizualizacje ..................................................................................................................696
Zakadka Typy plikw ..................................................................................................................696
Zakadka Sie ................................................................................................................................697

.  -//
<   !'  =AB&

30
Protok TCP/IP ..................................................................................................................................702
Protok IP.....................................................................................................................................702
Adresowanie w protokole IP ...............................................................................................................704
Protok IP uatwia wyszukiwanie komputerw w sieci ..............................................................705
Notacja dziesitna w adresach IP ..................................................................................................707
Klasy adresw IP...........................................................................................................................709
Maski podsieci...............................................................................................................................713
Rola portw w poczeniach................................................................................................................715
Porty TCP i UDP...........................................................................................................................715
Protok TCP .......................................................................................................................................716
Potrjna weryfikacja zgodnoci umoliwia nawizanie sesji TCP ...............................................717
Okna przesuwne ............................................................................................................................719
Koczenie sesji protokou TCP.....................................................................................................719
Protok datagramw uytkownika...............................................................................................720
Protok komunikatw kontrolnych internetu...............................................................................720
Protok rozrniania adresw......................................................................................................721
Protokoy SLIP i PPP ..........................................................................................................................721
Protok SLIP ................................................................................................................................722
Protok PPP .................................................................................................................................722
System nazw domen ............................................................................................................................722
Protok DHCP....................................................................................................................................723
Usuga WINS.......................................................................................................................................724
Wirtualne sieci prywatne .....................................................................................................................725
Rozwizywanie problemw zwizanych z protokoem TCP/IP .........................................................726
Polecenia ping i tracert ..................................................................................................................726
Korzystanie z polecenia ipconfig w celu obejrzenia konfiguracji protokou IP ...........................729
Polecenie netstat ............................................................................................................................730
Polecenie route ..............................................................................................................................731
Polecenie nslookup........................................................................................................................731

< C5?<!@ < !$ $6!

3%%
Opracowanie protokou LDAP............................................................................................................733
Rzut oka na standard X.500 ..........................................................................................................734
Schematy .......................................................................................................................................737
Definiowanie schematu za pomoc protokou LDAP...................................................................737

18



 

Korzystanie z protokou LDAP ...........................................................................................................739


Przeszukiwanie katalogu ...............................................................................................................739
Zmiana informacji w katalogu ......................................................................................................740
Active Directory firmy Microsoft........................................................................................................740
Rzut oka na Konsol zarzdzania firmy Microsoft i zarzdzanie katalogiem ..............................742
Wyszukiwanie obiektw w Active Directory ...............................................................................743

< A-$ $  


    $

3)
Korzystanie z technologii ClearType ..................................................................................................746
Konfigurowanie opcji zarzdzania energi w systemie Windows XP ................................................747
Schematy zasilania ........................................................................................................................748
Korzystanie z alarmw..................................................................................................................751
Ustawienia zakadki Miernik energii ............................................................................................753
Zaawansowane ustawienia opcji zasilania ....................................................................................753
Hibernacja .....................................................................................................................................754
System zarzdzania oszczdzaniem energii ..................................................................................754
Korzystanie z profili sprztu................................................................................................................754
Tworzenie profilu sprztowego.....................................................................................................755
Zarzdzanie profilami ...................................................................................................................756
Konfigurowanie profilu sprztowego............................................................................................757
Wybr profilu podczas uruchamiania systemu .............................................................................758
Synchronizacja i pliki trybu offline .....................................................................................................759
Konfigurowanie ustawie plikw trybu offline ............................................................................759
Konfigurowanie dostpu do stron sieci Web w trybie offline ......................................................760
Korzystanie z Menedera synchronizacji......................................................................................761

< <$  &  $!2* !$'$!2

3(%
Co nowego w IIS 5.1? .........................................................................................................................764
Instalowanie serwera Internetowych usug informacyjnych ...............................................................765
Tworzenie witryny sieci Web..............................................................................................................766
Zarzdzanie witryn sieci Web............................................................................................................766
Waciwoci witryny sieci Web ....................................................................................................768
Katalog macierzysty ......................................................................................................................769
Dokumenty ....................................................................................................................................770
Zabezpieczenia katalogw ............................................................................................................771
Nagwki HTTP ............................................................................................................................772
Bdy niestandardowe ...................................................................................................................773
Zarzdzanie serwerem FTP .................................................................................................................773
Waciwoci witryny FTP .............................................................................................................774
Konta zabezpiecze.......................................................................................................................775
Wiadomoci...................................................................................................................................776
Katalog macierzysty ......................................................................................................................776
Zarzdzanie usug SMTP...................................................................................................................777
Zakadka Oglne ...........................................................................................................................777
Zakadka Dostp............................................................................................................................778
Zakadka Wiadomoci...................................................................................................................778
Zakadka Dostarczanie ..................................................................................................................779
Zabezpieczenia ..............................................................................................................................779

+

3,



   

 



Architektura systemu Windows XP: tryb jdra i tryb uytkowy

Pami chroniona i jdro

Usugi rezydentne

Wielozadaniowo i wieloprocesowo rwnolega

Co to jest DirectX?

System operacyjny Windows XP Professional najnowsza wersja z rodziny systemw


operacyjnych Windows to rzeczywicie zupenie nowe zjawisko. Windows XP Professional to technologia budowana i szlifowana od czasu, kiedy to wiele lat temu po raz
pierwszy pojawi si na rynku Windows NT. W dzisiejszych czasach mamy rodowiska
wielozadaniowe dla stacji roboczych, ktre pozwalaj na zwikszenie wydajnoci.
W nowym systemie Windows XP nowy jest nie tylko elegancki pulpit, ale rwnie obsuga
wielu urzdze i zgodno z kodem rdowym zarwno systemw Windows 9x, jak
i Windows NT/2000. Dziki temu nowy system pozwala na uruchamianie tych samych
aplikacji zarwno w biurze , jak i w domu. Dziki nowym narzdziom Przywracanie
systemu (z ang. System Restore) i Przywr sterownik (z ang. Device Driver Rollback)
pozbdziesz si rwnie blu gowy, ktry miae podczas instalacji nowych urzdze
i oprogramowania.
W tym rozdziale zaczniemy od podstaw systemu Windows XP, czyli w jaki sposb zapewnia on tak duy obszar pamici pozwalajc jednoczenie uruchamia wiele aplikacji.
Jest to podstawowa zaleta wikszoci nowoczesnych systemw operacyjnych, pracujcych
na komputerach mainframe. Teraz moesz mie to wszystko na stacji roboczej w biurze,
a nawet na komputerze domowym.
Podstawowe elementy systemu Windows XP, o ktrych przeczytasz w tym rozdziale, to:


Pami chroniona system Windows XP wykorzystuje moliwo pracy jednostki


centralnej w dwch trybach: trybie jdra i trybie uytkownika. Wikszo funkcji
systemu operacyjnego jest zdefiniowana w trybie jdra i jest to cz systemu
operacyjnego odpowiedzialna za zarzdzanie dostpem do pamici fizycznej

24

    Architektura i instalacja

komputera. Aplikacje uytkowe zgaszaj dania do systemu operacyjnego


o przydzielenie dostpu do pamici wirtualnej. Poniewa jdro systemu chroni
dostp do pamici fizycznej, zmniejsza to prawdopodobiestwo, e aplikacji
uda si spowodowa awari systemu operacyjnego!


Pami wirtualna system Windows XP obsuguje 4 GB pamici wirtualnej,


korzysta z pliku stronicowania, w ktrym przechowuje fragmenty obszarw
pamici, ktre w danej chwili nie s wykorzystywane przez adn aplikacj ani
system operacyjny. Ogromna przestrze adresowa nie jest dzielona pomidzy
rne aplikacje. Kada aplikacja otrzymuje swoj wasn wirtualn przestrze
adresw o rozmiarze 4 GB, dziki czemu bardziej wyrafinowane aplikacje do
obrbki dwiku i obrazu mogy rozwin skrzyda. Wielbiciele gier szybko
zauwa, e system operacyjny Windows XP dziaa w zakresie obsugi
multimediw rwnie dobrze, jeli nie lepiej, jak systemy operacyjne Windows 9x.

Wielozadaniowo zdolno systemu operacyjnego do uruchomienia


rwnoczenie kilku aplikacji. Dla potrzeb biurowych nie ma nic lepszego ni
moliwo pracowania na kilku aplikacjach jednoczenie, przeczania si
pomidzy nimi, wymiany danych pomidzy nimi metod wytnij i wklej.

Wieloprocesowo rwnolega Windows XP potrafi obsugiwa systemy


wieloprocesorowe, co pozwala w znacznym stopniu skrci czas odpowiedzi
systemu na zgoszenie. Do tej pory wysoko specjalizowane graficzne stacje
robocze byy wyposaone w systemy operacyjne typu Unix lub we wasne
systemy operacyjne, od teraz system Windows XP zapewnia takie same
moliwoci po znacznie niszej cenie.

Warstwa uniezalenienia od sprztu (HAL) HAL to warstwa kodu, ktry


znajduje si pomidzy systemem operacyjnym a fizycznymi urzdzeniami
zainstalowanymi w komputerze, takimi jak karty sieciowe czy dyski twarde;
umoliwia systemowi operacyjnemu zarzdzanie tymi urzdzeniami.

Technologia DirectX najnowsza wersja pakietu DirectX pozwala na ominicie


ogranicze narzuconych przez HAL w zakresie obsugi urzdze, dziki czemu
aplikacje multimedialne mog znacznie lepiej i szybciej wsppracowa
z podlegymi urzdzeniami.

W tym rozdziale przyjrzymy si architekturze Windows XP i zwizanych z ni zaletom systemu.

   
 !" 
Windows XP jest zbudowany na podstawie takiej samej architektury jak systemy Windows
NT i Windows 2000. Jest to system operacyjny bazujcy na pamici wirtualnej pracujcy
w dwch podstawowych trybach. Tryb jdra (z ang. kernel mode) jest to warstwa kodu
systemu operacyjnego odpowiedzialna za takie podstawowe segmenty systemu opera-

 
  Windows XP Professional od


25

cyjnego, jak pami wirtualna oraz kolejkowanie dziaania aplikacji. Kod systemu operacyjnego uruchamiany (wykonywany) w trybie jdra ma bezporedni dostp do zasobw
sprztowych i pamici komputera. Czasem mona spotka okrelenie tego trybu jako
tryb uprzywilejowany (z ang. privilleged mode). Jako e Windows XP Executive Services
dziaaj w trybie jdra, ochraniaj one pami systemow przed dostpem przez aplikacje
prbujce zapisywa w zarezerwowanych obszarach pamici, co mogoby doprowadzi do
bdnego dziaania.
Usugi rezydentne (z ang. Executive Services) dziaaj w trybie jdra i mog wykonywa
dziaania niedozwolone dla aplikacji uytkowych. Na przykad, jeli aplikacja prbuje
odczyta dane z dysku, nie siga ona bezporednio do dysku fizycznego. Zamiast
tego uywa elementu zarzdzania operacjami wejcia-wyjcia (z ang. input/output)
usug rezydentnych, ktry wykonuje zadanie zlecone przez aplikacj.

Tryb uytkownika (z ang. user mode) to obszar, w ktrym dziaaj programy uytkowe,
zarzdzany przez elementy jdra. Na przykad jdro systemu jest odpowiedzialne za przydzia aplikacjom potrzebnej pamici. Aplikacje wystawiaj dania przydziau pamici
do jdra systemu poprzez wywoywanie funkcji systemowych. Dziki temu kod trybu
jdra systemu Windows XP zarzdza prac aplikacji i, jeli to konieczne, moe przerwa
jej dziaanie.

  

    
Jdro systemu odpowiada za komunikacj ze sprztem w imieniu aplikacji. Element jdra
systemu, zwany warstw uniezalenienia od sprztu (z ang. hardware abstraction layer
HAL), jest odpowiedzialny za kontrol urzdze podczonych do komputera. Wyjtkiem
od tego s sterowniki urzdze, ktre pozwalaj na komunikacj z systemem plikw
i sieci komputerow, podsystemami graficznymi Win32K i GDI, uywanymi do komunikacji z monitorem i urzdzeniami wejciowymi. Rysunek 1.1 przedstawia oglny obraz
podziau obowizkw podlegajcych rnym elementom systemu operacyjnego. Elementy
systemu operacyjnego zostan omwione szczegowo w tym rozdziale.
W poprzednich wersjach systemw operacyjnych firmy Microsoft aplikacje mogy bezporednio kontaktowa si z urzdzeniami podczonymi do komputera. Z rnych powodw
warstwa uniezalenienia od sprztu (HAL) zostaa stworzona, gdy powsta system Windows
NT. Po pierwsze, system operacyjny Windows NT zosta stworzony do pracy na rnych
platformach sprztowych. Obejmowa on zarwno obowizujcy obecnie standard procesorw Intel, jak i procesory typu PowerPC, Alpha i MIPS. Utworzenie warstwy uniezalenienia pomidzy sprztem fizycznym a aplikacjami pozwolio na dziaanie systemu
Windows NT na rnych platformach. Korzystanie z warstwy uniezalenienia od sprztu
pozwolio ograniczy spustoszenia w dostpie do urzdze poczynione przez aplikacje,
ktre potrafiy zablokowa dostp do konkretnego urzdzenia, zmuszajc do restartowania komputera.
Warstwa uniezalenienia od sprztu to warstwa na poziomie oprogramowania, ktra
pozwala systemowi operacyjnemu na wspprac z obiektami na poziomie oglnym
raczej ni na poziomie warstwy szczegowej.

26

    Architektura i instalacja



System Windows XP
jest zbudowany
na podstawie
architektury warstwowej,
ktra chroni kluczowe
elementy systemu
przed bezporednim
dostpem aplikacji

Na etapie projektowania systemu Windows NT 4.0 zrezygnowano z obsugi systemw


dziaajcych na podstawie procesorw PowerPC i MIPS, natomiast na etapie testowania
wersji Windows 2000 zrezygnowano z obsugi systemw dziaajcych na podstawie
procesorw Alpha. Istotne jest natomiast, e w fazie projektowania systemu Windows XP
zadbano nie tylko o obsug 32-bitowych procesorw Intel, ale take 64-bitowych procesorw Intel Itanium. Warstwa uniezalenienia od sprztu jest nadal niezbdna do celw
atwiejszego rozdziau komunikacji systemowej od platformy sprztowej.
Kolejn zalet warstwy uniezalenienia od sprztu jest ochrona systemu przed bdnym
kodem aplikacji. Warstwa uniezalenienia od sprztu jest odpowiedzialna za obsug
elementw sprztowych podlegajcych systemowi operacyjnemu, a zatem kod programu
uruchamiany w trybie uytkownika nie moe wykonywa takiej operacji, jak zapisywanie
buforw pamici fizycznej wykorzystywanych przez urzdzenia do obsugi sieci. Nawet
elementy systemu operacyjnego komunikujce si ze sterownikami urzdze s czci
jdra i dlatego aplikacje musz korzysta z procedur systemowych przy odwoaniach do
urzdze. Rozdzia pomidzy trybem jdra a trybem uytkownika jest stworzony w celu
zapewnienia stabilnoci systemu Windows XP i uniezalenienia dziaania systemu od
bdw wadliwie dziaajcych aplikacji.
Na rysunku 1.1 pokazano podsystem Windows on Windows (WOW) wraz z podsystemem
trybu zgodnoci aplikacji (z ang. Application Compatibility Mode). Starsze aplikacje
napisane na procesory 16-bitowe mog pracowa w trybie emulacji podsystemu WOW.
Chocia wikszo 32-bitowych aplikacji napisanych dla wersji systemu operacyjnego
od Windows 95 do Windows 2000 powinna dziaa na komputerze z systemem Windows XP, zdarzaj si i takie, ktre nie dziaaj. Dla takich programw element systemu

 
  Windows XP Professional od


27

zwany trybem zgodnoci aplikacji pozwala na emulacj wczeniejszych wersji systemu


operacyjnego Windows. Tryb zgodnoci aplikacji jest szczegowo opisany w rozdziale 12.
Instalowanie i usuwanie aplikacji.
Moe si zdarzy, e niektre aplikacje bd dziaay niestabilnie w systemie Windows XP.
Mog to by programy antywirusowe, archiwizacyjne i niektre narzdzia systemowe.
Jednak producenci najlepiej sprzedajcych si programw zapewni nowe wersje tych
programw dziaajcych w systemie Windows XP. Sprawd witryn Windows Catalog
(http://www.microsoft.com/windowsxp/partners/catalog.asp) w celu uzyskania dostpu
do aplikacji zgodnych z Windows XP (dostp do witryny mona uzyska rwnie wybierajc
z menu Start/Wszystkie programy/Windows Catalog).

Oprcz umoliwienia dziaania aplikacji napisanych dla wczeniejszych wersji systemu


Windows (nawet niektrych programw dziaajcych w trybie MS-DOS), 64-bitowa
wersja systemu Windows XP pozwala uruchamia aplikacje 64-bitowe. Wersja ta zawiera
podsystem zwany Windows on Windows 64 (WOW64) umoliwiajcy wsplne dziaanie
zarwno aplikacji 32-bitowych, jak i aplikacji napisanych specjalnie dla wersji 64-bitowej.
Chocia wikszo z nas nie potrzebuje rekordowych osigw najnowoczeniejszych
64-bitowych stacji roboczych, ta wersja systemu operacyjnego Windows XP bdzie niezwykle uyteczna dla takich rodowisk, jak systemy projektowania wspomaganego komputerowo (CAD) oraz aplikacje do obrbki obrazw 3D. Poniewa zrezygnowano z obsugi
systemw dziaajcych na podstawie 64-bitowych procesorw Alpha, 64-bitowa wersja
systemu Windows XP jest przeznaczona dla procesorw Intel Itanium.

#$   !


Poniewa korzystanie z pamici fizycznej jest moliwe tylko w trybie jdra systemu
operacyjnego, jest ona rwnie zwana pamici chronion (z ang. protected memory).
We wczesnych systemach operacyjnych, takich jak MS-DOS, le napisany program mg
atwo uzyska dostp do obszaru pamici, w ktrym nie powinien niczego zapisywa.
Skutki takiego dziaania byy nieprzewidywalne, ale zwykle koczyo si awari systemu.
Przez podzielenie systemu operacyjnego na tryb uytkownika i tryb jdra, a co za tym
idzie, ochron obszarw pamici zawierajcych kod chroniony, aplikacje uytkowe nie
maj ju bezporedniego dostpu do obszarw pamici, z ktrych nie powinny korzysta.

%&  
Usugi rezydentne (z ang. executive services) to nazwa nadana zestawowi rnorodnych
elementw stanowicych podstawy systemu operacyjnego. Podstawowe usugi oferowane
przez jdro obejmuj:


Meneder pamici wirtualnej (z ang. Virtual Memory Manager) element


odpowiedzialny za zarzdzanie wirtualn przestrzeni adresw o rozmiarze
4 GB dostpn dla kadego procesu, jak rwnie adresowanie w pamici fizycznej
wszystkich obszarw pamici potrzebnych w dowolnej chwili systemowi
operacyjnemu lub aplikacji.

28

    Architektura i instalacja

Narzdzie uruchamiania procedur lokalnych (z ang. Local Procedure Call Facility)


element odpowiedzialny za komunikacj pomidzy procesami. Jest on
potrzebny, gdy kady proces korzysta z tej samej przestrzeni adresw wirtualnych.

Meneder procesw (z ang. Process Manager) gdy pojawia si potrzeba


uruchomienia lub zakoczenia procesu, ten element jest odpowiedzialny za
utworzenie odpowiednich struktur pamici oraz utworzenie wtkw procesu.
Od tej chwili inne elementy usug rezydentnych, takie jak meneder pamici
wirtualnej, bior udzia w zarzdzaniu dziaaniem procesu i dostpem do
zasobw systemowych.

Meneder obiektw (z ang. Object Manager) system Windows XP wykorzystuje


koncepcj obiektu do wielu rnych celw. Uznajmy, e obiekt to jednostka
podstawowa, ktra moe by zarzdzana przez usugi rezydentne. Na przykad
takie zasoby systemowe, jak porty, s traktowane jako obiekty. Obiekt zapewnia
czno pomidzy aplikacj a zasobem systemowym.

Meneder zabezpiecze (z ang. Security Reference Monitor) jest niezwykle


istotn czci usug rezydentnych. Meneder zabezpiecze to element kontrolujcy
wszystkie mechanizmy bezpieczestwa istniejce w systemie operacyjnym.
Obejmuje to wstpne logowanie, sprawdzanie hasa uytkownika oraz kontrol,
czy uytkownikowi mona da dostp do zasobu takiego jak plik.

    
 
Element jdra zwany menederem pamici wirtualnej (z ang. virtual memory manager
VMM) jest odpowiedzialny za zarzdzanie pamici fizyczn komputera oraz przydzielanie jej zasobw poszczeglnym procesom. Jest to jedna z najbardziej istotnych
cech nie tylko Windows XP, ale rwnie wszystkich nowoczesnych systemw operacyjnych, jak Unix czy Open VMS. 32-bitowy system Windows XP moe obsugiwa adresowanie w zakresie do 4 GB pamici, chocia jest mao prawdopodobne, aby akurat w tej
chwili mia tak ilo pamici w swoim komputerze.
64-bitowa wersja systemu Windows XP, ktra ma dziaa na procesorach Intel Itanium,
bdzie potrafia zaadresowa obszar pamici wirtualnej o rozmiarze 16 terabajtw. To
ogromny postp w zakresie dostpu do pamici wirtualnej w porwnaniu ze zwykym
systemem 32-bitowym Windows XP Professional. Podwojenie wartoci numerycznej
obsugiwanej przez procesor bdzie miao ogromny wpyw na sukces systemu Windows
XP. Uytkownicy oczekujcy wikszych moliwoci przetwarzania bd zadowoleni
z systemu Windows XP umoliwiajcego aplikacjom obsug wikszych struktur danych
i szybsze przetwarzanie danych ni w systemach 32-bitowych.

Z 4 GB dostpnego zakresu pamici, 2 GB s zarezerwowane dla samego systemu operacyjnego, podczas gdy pozostae 2 GB s przeznaczone dla aplikacji. Oznacza to, e aplikacje
mog by pisane w taki sposb, jakby miay by uruchamiane na komputerach z zainstalowan pamici o rozmiarze 2 GB. Jednak naley wzi pod uwag jedn bardzo
istotn cech pamici wirtualnej a mianowicie fakt, i jest ona wirtualna. Wane jest
rwnie, e obszar pamici, jak moe zaadresowa system Windows XP. jest znacznie
wikszy ni aktualnie zainstalowana pami w danym komputerze. Dwa istotne pojcia,
na ktre trzeba tutaj zwrci uwag, to adresy pamici wirtualnej (z ang. virtual memory

 
  Windows XP Professional od


29

addresses) i pami fizyczna (z ang. physical memory). Adresy wirtualne to po prostu


ponumerowane lokalizacje w pamici adresowej dostpne dla procesu. Pami fizyczna
to ilo pamici zainstalowanej w komputerze uytkownika. VMM zajmuje si odwzorowywaniem adresw wirtualnych w fizycznej przestrzeni adresowej.
Zadaniem VMM jest ledzenie przestrzeni adresowej procesu i koordynacja tych adresw z adresami pamici fizycznej komputera. Zakres adresw pamici rozciga si od
0000000016 do 7FFFFFFF16 (w zapisie szesnastkowym to ulubiony typ zapisu programistw). Ponadto naley pamita, e kady proces korzysta z tego samego zakresu
adresw. Mogoby si wydawa, e dostpny zakres adresw powinien by podzielony
pomidzy wspdziaajce procesy i kady z nich powinien otrzyma tylko fragment
dostpnego zakresu, ale tak nie jest. Kady z procesw moe korzysta z caego dostpnego
zakresu adresw. VMM ledzi, jakie adresy proces wykorzystuje i robi to dla wszystkich
procesw dziaajcych w systemie.
Niewtpliwie wikszo uytkownikw zna histori pierwszego twrcy systemu Windows
NT Davida Cutlera, ktry by rwnie autorem systemu operacyjnego Virtual Memory
System (VMS) firmy Digital Equipment Corporation, zwanym teraz OpenVMS. Dlatego
nie powinno nikogo zdziwi wykorzystywanie przez system Windows XP metod obsugi
pamici wirtualnej podobnych do metod wykorzystywanych przez OpenVMS.

 

Sposoby zarzdzania pamici wirtualn w systemie Windows XP mog pocztkowo
wydawa si skomplikowane, ale w rzeczywistoci jest to prosta sztuczka pozorujca
dostpnoci pamici o rozmiarze 4 GB, podczas gdy fizycznie komputer ma zainstalowane
duo mniej pamici fizycznej. Naley pamita o kilku bardzo istotnych rozwizaniach
uywanych przy obsudze pamici wirtualnej na zasadzie stronicowania:


32-bitowe adresowanie pamici wirtualnej,

katalog stronic,

tablica stronic,

ramka stronic,

Translation Lookaside Buffers,

pliki stronicowania.


    
 


  
System Windows XP uywa 32-bitowego adresu do lokalizacji danych w pamici. Caa
pami jest podzielona na segmenty o rozmiarze 4 096 bajtw, zwanych stronicami (z ang.
pages). 32-bitowy adres skada si z trzech segmentw, kady z nich uywany jest do
indeksowania tablicy, ktrej elementy wskazuj na obszary w pamici zawierajce dane
potrzebne aplikacji. Naley pamita, e cay czas mowa o adresach pamici wirtualnej,
a nie pamici fizycznej. Po odnalezieniu poszukiwanego bajtu przy uyciu adresu wirtualnego moe si okaza, e bajt moe by zapisany w pamici fizycznej lub strona zawierajca poszukiwany bajt moe znajdowa si w pliku stronicowania. W takim wypadku

30

    Architektura i instalacja

strona musi zosta wczytana do pamici i dopiero wtedy dane bd dostpne dla aplikacji.
Najpierw przyjrzymy si, w jaki sposb adres 32-bitowy jest wykorzystywany do odszukania jednego bajtu danych, a nastpnie jak strony pamici s wczytywane do pamici
z pliku stronicowania.
Na rysunku 1.2 pokazano, w jaki sposb adres jest dzielony na trzy osobne segmenty,
z ktrych kady ma swoje przeznaczenie.


32-bitowy adres
skada si z trzech
segmentw

Rysunek przedstawia trzy segmenty adresu, ktre odpowiadaj offsetom w katalogu stronic
(z ang. page directory), tablicy stronic (z ang. page table) i ramce stronic (z ang. page
frame). VMM wykonuje kilka krokw w celu zlokalizowania biecej ramki stronic, ktra
jest biec stronic danych aplikacji.

  

Pierwsze 10 bitw adresu okrelanych jest jako offset w katalogu stronic (z ang. page
directory offset). Katalog stronic to stronica pamici, ktra jak wiadomo ma rozmiar
4 096 bajtw. Kady wpis w katalogu stronic ma rozmiar czterech bajtw i jest okrelany
jako wpis w katalogu stronic (z ang. page directory entry PDE). atwo obliczy, e pojedynczy katalog stronic moe przechowywa do 1 024 PDEs (1 0244 = 4 096 bajtw).
Kady wpis jest offsetem w kolejnej strukturze zwanej tablic stronic (z ang. page table).
Kady proces uruchomiony w systemie operacyjnym Windows XP posiada swj wasny
katalog stronic. Moe to si wydawa ogromnym marnotrawstwem pamici, ale jak si
zaraz przekonamy, sposb, w jaki VMM zarzdza pamici, potrafi obsuy ogromn
ilo katalogw pamici. Poniewa kady proces ma wasny katalog stronic, to wszystkie
procesy mog uywa tego samego zakresu adresw. Poniewa adresy s wirtualnymi
wskanikami i VMM zajmuje si przepisywaniem biecych danych pomidzy plikiem
stronicowania a pamici fizyczn, konkretny adres 32-bitowy wykorzystywany przez
proces nie wskazuje na ten sam bajt danych co identyczny adres wykorzystywany przez
inny proces. Kady proces ma wasny zbir danych, do ktrych odwouje si, wykorzystujc zakres adresw zarzdzanych przez VMM systemu Windows XP.

 
 

Po tym, jak pierwsze 10 bitw 32-bitowego adresu zostao wykorzystanych do znalezienia wpisu w katalogu stronic, warto odczytana z tego miejsca jest wykorzystywana
do znalezienia kolejnej struktury zwanej tablic stronic (z ang. page table). Ponownie
jest to struktura stronicy o rozmiarze 4 096 bajtw skadajca si z wpisw zwanych
wpisami w tablicy stronic (z ang. page table entries PTEs), z ktrych kady ma rozmiar
czterech bajtw.

 
  Windows XP Professional od


31

Kolejne 10 bitw 32-bitowego adresu jest wykorzystywanych przez VMM do znalezienia


wpisu w tablicy stronic wskazanej przez wpis w katalogu stronic.
Po wykorzystaniu przez VMM wpisu PDE do zlokalizowania tablicy stronic i wykorzystaniu drugiej 10-bitowej porcji adresu do odnalezienia wpisu w tablicy stronic, VMM
korzysta z wartoci tam zapisanej do zlokalizowania kolejnej struktury zwanej ramk
stronic (z ang. page frame).

   

Nareszcie dotarlimy do miejsca w pamici, gdzie przechowywane s rzeczywiste dane.
Naley pamita, e cay czas mwimy o pamici wirtualnej, a nie fizycznej. Kiedy VMM
znalaz w kocu ramk stronic, wykorzystuje ostatnie 12 bitw 32-bitowego adresu do
wyszukania bajtu danych w ramce stronic, na ktry wskazuje adres. Poniewa ostatnia
cz adresu ma rozmiar 12 bitw, moe by wykorzystana do wskazania konkretnych
bajtw w ramce stronic. Ostatnie 12 bitw adresu nie wskazuj ju na kolejn struktur
procesu stronicowania, ale s offsetem w biecej stronicy pamici zawierajcej rzeczywiste
dane uytkownika lub aplikacji. Dlatego istnieje moliwo zaadresowania kadego
bajtu w ramce stronic osobno. Pamitaj, e wpisy PDE w katalogu stronic (z ang. page
directory entry) i PTE w tablicy stronic (z ang. page table entry) maj dugo 10 bitw
i s uywane do wskazywania czterobajtowych wpisw w kolejnej strukturze procesu stronicowania, natomiast 12-bitowy fragment adresu pozwala VMM adresowa poszczeglne
bajty w ramce stronic.
Rysunek 1.3 przedstawia proces wykorzystywania wskanikw do znalezienia wpisu
w tablicy stronic, ramce stronic i biecego bajtu danych w ramce stronic.


Wpis w katalogu stronic


wskazuje tablic stronic,
a wpis w tablicy stronic
wskazuje ramk stronic

32

    Architektura i instalacja

Jak wida na rysunku 1.3, wpisy w katalogu stronic nie wskazuj na wpisy w tablicy
stronic, ale na konkretn tablic stronic, ktrych kady proces moe utworzy bardzo
duo, w zalenoci od przydzielonego mu obszaru pamici. Wpis w tablicy stronic nie
wskazuje na konkretny wpis w ramce stronic, ale na ramk stronic zawierajc poszukiwany wpis. Pozostae 12 bitw 32-bitowego adresu pozwala wskaza konkretny bajt
danych w ramce stronic.
Czy to nie jest proste? Ale poczekaj, to jeszcze nie wszystko



 

Wikszo komputerw nie jest wyposaona w 4 GB pamici fizycznej. Dlatego te VMM
musi stwierdzi, czy stronica zawierajca dane jest w danej chwili dostpna w pamici,
czy te jest przechowywana w pliku stronicowania na dysku. Dzieje si tak, gdy PTE
wskazuje na ramk stronic, ktra w danej chwili nie jest obecna w pamici fizycznej.
W takiej sytuacji pojawia si tak zwany bd stronicowania (z ang. page-fault). Oznacza
to, e stronica pamici, na ktra wskazuje PTE, musi dopiero zosta wczytana do pamici
fizycznej. Jeli caa dostpna pami jest w danej chwili zapeniona danymi, to VMM
musi wybra inn stronic pamici, ktr przepisze do pliku stronicowania, aby w to
miejsce wczyta stronic, do ktrej wystpio odwoanie. W caej operacji bierze udzia
procesor. Po wczytaniu do pamici stronicy, do ktrej odwoywaa si aplikacja, procesor
kontynuuje proces stronicowania i dane zwracane s do aplikacji.
Zarwno rozwizanie dzielenia 32-bitowego adresu w celu wyszukiwania danych, jak
i rozwizanie przepisywania danych pomidzy plikiem stronicowania a pamici fizyczn,
s rozwizaniami atwymi do zrozumienia. Jest jednak jeszcze jedna rzecz w caym
procesie, na ktr powiniene zwrci uwag. Istnieje moliwo, e wszystkie biece
stronice znajduj si w pliku stronicowania. W takiej sytuacji pojawi si trzy bdy
stronicowania, zanim uda si dotrze do biecych danych: jeden przy wczytywaniu
stronicy katalogu stronic, drugi przy wczytywaniu tablicy stronic i ostatni przy wczytywaniu
ramki stronic zawierajcej potrzebne dane.

  
     


W opisanym wczeniej procesie wyszukiwania danych w pamici VMM korzysta z trzech
stronic pamici, aby odszuka konkretny bajt danych. Istnieje jednak metoda, ktra moe
pomc w szybszym odszukaniu tego bajtu. Jest to sprztowa cz samego procesora
zwana Translation Lookaside Buffer (TLB). Jest to pami buforowa bdca czci koci
procesora, ktra przechowuje najczciej uywane adresy fizyczne. Naley zwrci uwag
na to, e s to wskaniki do adresw w pamici fizycznej, nie wskaniki do danych przechowywanych w pliku stronic. Poniewa atwiej procesorowi przeszuka pami podrczn ni czeka, a napd dysku wczyta stronic pamici, mona szybko odwoa si
do TLB, aby ustali, czy potrzebne dane s dostpne w pamici fizycznej. Jeli nie, uruchamiany jest standardowy proces stronicowania w celu zaadowania danych do pamici
fizycznej. Czas potrzebny do przeszukania TLB jest minimalny w porwnaniu z czasem
przepisywania danych pomidzy systemem stronic a pamici fizyczn.

 
  Windows XP Professional od


33

    
 
Poniewa proces uruchamiany w systemie Windows XP ma wasny katalog stronic,
a wszystkie procesy korzystaj z tego samego zakresu adresw, niezwykle istotne jest zrozumienie, e nie wszystkie adresy wirtualne s takie same. Inaczej mwic, adres wirtualny dla jednego procesu nie zwraca tych samych danych co identyczny adres wirtualny
innego procesu. Aby sprawowa kontrol nad tym, co jest w danej chwili zapisane w pamici fizycznej, VMM korzysta z bazy danych zwanej baz danych ramek stronic (z ang.
page-frame database), ktra przechowuje wpis dla kadej stronicy pamici w systemie
i korzysta z tej bazy, aby ledzi zmiany statusu tych stronic.
W tabeli 1.1 przedstawiono sze kategorii, wedug ktrych klasyfikowany jest status
stronic pamici fizycznej.


Status stronic pamici fizycznej




Aktualny (z ang. valid)

Stronica jest w uyciu przez aktywny proces

Zmieniony (z ang. modified)

Stronica bya zmieniana, ale dane nie zostay przepisane do pliku stronic

Oczekujcy (z ang. standby)

Stronica zostaa usunita z aktualnego zestawu dla procesu

Wolny (z ang. free)

Stronica jest dostpna do zapisu po wyczyszczeniu (chyba e jest to


stronica przeznaczona tylko do odczytu)

Wyczyszczony (z ang. zeroed)

Wolna stronica jest dostpna dla dowolnego procesu

Bdny (z ang. bad)

Stronica, ktra bya przyczyn awarii sprztowej; nie jest dostpna do


uytku dla procesw

Aby zachowa kontrol nad zmianami statusu stronic pamici fizycznej, baza danych ramek
stronic jest czci obszaru pamici kontrolowanego przez jdro systemu zwanego obszarem niestronicowanym (z ang. nonpaged pool). Katalogi stronic, tablice stronic i stronice
danych mog by przesyane do pliku stronic w celu zwolnienia miejsca dla innych
stronic, ale stronice wchodzce w skad obszaru niestronicowanego zawsze s obecne
w pamici fizycznej.
Bieca organizacja bazy danych ramek stronic jest zestawem powizanych list, ktre
grupuj stronice w oparciu o ich status. Oznacza to, e jeli VMM ma odszuka trzy kolejne
wolne stronice potrzebne dla procesu, moe to zrobi korzystajc z listy wolnych stronic.
Jeli VMM chce zapisa stronic danych do pliku stronic, aby zrobi miejsce do przepisania innej stronicy, moe poszuka stronic zmienionych (takich, ktrych zawarto
bya modyfikowana od przepisania z pliku stronic) a nastpnie przerzuci takie stronice
do pliku stronic.
Innym istotnym rozwizaniem wynikajcym z bazy danych ramek stron jest wskanik
do PTE, ktry odzwierciedla aktualn lokalizacj stronicy w pamici fizycznej. W ten
sposb VMM moe stwierdzi, ktry proces korzysta z danej stronicy pamici fizycznej.
Kady program ma dostp do ogromnej przestrzeni adresowej, w ktrej proces moe
by wykonywany. W rzeczywistoci to VMM zajmuje si tumaczeniem wirtualnych adresw procesu na adresy fizycznej pamici komputera.

34

    Architektura i instalacja

  $
 ' $( &
MS-DOS i inne proste systemy operacyjne pozwalaj na uruchomienie tylko jednego
programu w danej chwili. Wielozadaniowe systemy operacyjne (z ang. multitasking operating systems) pozwalaj na jednoczesne uruchamianie wielu programw. W systemie
z jedn jednostk centraln tylko jeden proces jest aktywny w danej jednostce czasu.
Procesy mog by dzielone na sekwencje instrukcji zwane wtkami (z ang. thread), ktre
nastpnie mog by uruchamiane rwnolegle z innymi zadaniami potrzebnymi do dziaania aplikacji. Kady wtek ma przydzielony z pozoru bardzo krtki odcinek czasu mierzony w milisekundach, w ktrym to czasie wtek jest wykonywany. Naley jednak
uzmysowi sobie, e dzisiejsze jednostki centralne mog wykonywa miliony operacji
na sekund, wic nawet bardzo may fragment czasu przydzielony wtkowi danego programu jest wicej ni wystarczajcy do wykonania zleconego zadania.
W systemie jednoprocesorowym tylko jeden wtek moe by wykonywany w danej chwili
przez jednostk centraln. Niezwykle istotna jest metoda zastosowana przy podziale
czasu procesora pomidzy wtki rnych procesw. Na przykad w systemie Windows 3.1
zastosowano wielozadaniowo bez wywaszczania (z ang. nonpreemptive multitasking).
Metoda ta polega na przydzieleniu czasu procesora dla danego zadania na czas potrzebny
do cakowitego wykonania zadania, nastpnie zadanie oddaje zasoby procesora nastpnemu zadaniu oczekujcemu w kolejce. Oczywicie jeli dziaajcy program nie chce
przekaza procesora nastpnemu programowi oczekujcemu w kolejce, to komputer zawiesi
si. W systemie korzystajcym z wielozadaniowoci z wywaszczaniem, jakim to systemem jest Windows XP, system operacyjny decyduje o tym, w jaki sposb czas procesora
jest przekazywany kolejnym zadaniom.
System operacyjny przydziela kademu wtkowi procesu okrelony przedzia czasu, w ktrym moe by uruchomiony i po ktrym musi przekaza kontrol nad jednostk centraln.
W tym momencie system operacyjny zapisuje dane potrzebne do kontynuowania dziaania procesu w przyszoci. Proces przeczania pomidzy wtkami procesw nazywa
si przeczaniem kontekstw (z ang. context switching) i ma miejsce miliony razy w cigu
sekundy w dzisiejszych szybkich jednostkach centalnych.
Poniewa dziaaniem procesora steruje system operacyjny, a nie aplikacja, wielozadaniowo z wywaszczaniem pozwala unikn sytuacji, kiedy bd jednej aplikacji powodowa zawieszenie si caego systemu. Na przykad jeli w Windows XP aplikacja z takiego
lub innego powodu zawiesi si, zawsze mona przywoa Menedera zada i zabi
taki proces. Dzieje si tak, poniewa Windows XP korzysta z technologii zwanej priorytetyzacj (z ang. prioritization), ktra polega na przydzielaniu niektrym procesom
wyszego priorytetu w dostpie do jednostki centralnej. Meneder zada ma wysoki priorytet, dlatego moe by przywoany bez wzgldu na to, jakie zadanie jest w danej chwili
wykonywane.
Jak wida, przez uycie koncepcji wtkw podczas pisania aplikacji mona przyspieszy
jej wykonywanie. Zamiast czeka na pojawienie si jakiego wydarzenia zewntrznego,

 
  Windows XP Professional od


35

proces moe zaplanowa, aby wtek czeka na nadejcie zdarzenia i kontynuowa wykonywanie innych wtkw, ktrych dziaanie nie jest zalene od wtku czekajcego na
nadejcie zdarzenia. Jest to szczeglnie przydatne podczas wykonywania operacji wejcia-wyjcia czy te operacji sieciowych, kiedy to dziaanie procesu moe by kontynuowane, podczas kiedy wtek oczekuje na przesanie do buforu danych z podsystemu
wejcia-wyjcia.
W systemie wieloprocesorowym wyposaonym w wicej ni jedn jednostk centraln
rozdzielenie wtkw jednego procesu pomidzy kilka procesorw jest zadaniem bardzo
prostym, przez co mona uzyska jeszcze wiksz szybko pracy. Chocia systemy
wieloprocesorowe s najczciej uywane jako serwery w rodowiskach sieciowych,
rwnie wysokiej jakoci stacje robocze mog by wyposaone w wicej ni jeden procesor w sytuacjach, gdy wykonywanych jest bardzo duo oblicze.

) *+
Kiedy system Windows NT po raz pierwszy pojawi si na rynku, wikszo urzdze
graficznych, podobnie jak innych elementw sprztowych, takich jak pami, karty sieciowe
itd., byo obsugiwanych przez jdro systemu, a czas odpowiedzi by znacznie duszy
ni w komputerze z systemem MS-DOS, gdzie aplikacje mogy bezporednio obsugiwa na
przykad sterowniki karty graficznej. Aby poprawi t niedogodno i umoliwi dziaanie
szybkich urzdze graficznych, do systemu operacyjnego doczono DirectX. Windows XP
obsuguje DirectX w wersji 8, ktry zbudowany jest z nastpujcych elementw:


DirectX Graphics czy w sobie elementy wczeniej znane jako Microsoft


DirectDraw i Microsoft Direct3D. Uatwia to prac programisty przy tworzeniu
niezwykych gier i grafik, ktre sprawiaj, e Windows XP jest wspania platform
dla programw zorientowanych graficznie.

Direct Audio ten element pakietu DirectX rwnie jest poczeniem elementw
znanych wczeniej jako Microsoft DirectSound i Microsoft DirectMusic w zcze
programowe aplikacji (z ang. applications programming interface API),
przez co pisanie aplikacji audio stao si atwiejsze dla platformy Windows XP.

Microsoft DirectInput funkcja zapewniajca obsug duej iloci urzdze


wejciowych, obejmujca obsug technologii force-feedback.

Microsoft DirectPlay wielbicielom gier internetowych ten element DirectX


w wersji 8 pozwoli tworzy wielouytkownikowe gry dziaajce z du szybkoci.

Microsoft DirectShow Windows XP posiada wiele cech multimedialnych,


takich jak MovieMaker. Ten element DirectX umoliwia systemowi Windows
XP zapisywanie wysokiej jakoci obrazw wideo i dwikw audio, jak rwnie
posiada funkcje potrzebne do odtwarzania plikw audio i wideo wysokiej jakoci.

Microsoft DirectSetup i w kocu DirectX umoliwia atw instalacj wszystkich


elementw pakietu DirectX. Instalowanie aplikacji multumedialnych nigdy dotd
nie byo takie proste.

36

    Architektura i instalacja

Aktualny ukad elementw pakietu DirectX jest przedmiotem prac programistw i nie
naley do rzeczy, ktre atwo wyjani w takiej ksice jak ta, przeznaczonej bardziej
dla uytkownikw systemu. Mona znale ksiki powicone programowaniu z wykorzystaniem technologii DirectX w wersji 8. Naley pamita, e aplikacje pisane z wykorzystaniem technologii DirectX dla systemu Windows XP w ogromnym stopniu poprawi
wraenia uytkownika z korzystania z aplikacji multimedialnych. W dalszej czci tej
ksiki opiszemy niektre z tych aplikacji bdce czci systemu operacyjnego.

You might also like