IDZ DO

PRZYKADOWY ROZDZIA
SPIS TRECI

KATALOG KSIEK
KATALOG ONLINE

Fotografia cyfrowa.
wiczenia zaawansowane
Autor: Aleksandra Tomaszewska-Adamarek
ISBN: 83-7361-156-8
Format: B5, stron: 136

ZAMW DRUKOWANY KATALOG

TWJ KOSZYK
DODAJ DO KOSZYKA

CENNIK I INFORMACJE
ZAMW INFORMACJE
O NOWOCIACH
ZAMW CENNIK

CZYTELNIA
FRAGMENTY KSIEK ONLINE

Fotografia cyfrowa to sztuka, ktra w ostatnich latach dynamicznie si rozwija.

Dziki systematycznemu spadkowi cen cyfrowych aparatw fotograficznych
z dobrodziejstw fotografii cyfrowej mog korzysta nie tylko zawodowi fotoreporterzy
czy agencje fotograficzne. Ale fakt, e kady moe pstryka, nie jest rwnoznaczny
z tym, e kady jest dobrym fotografem. Zrobienie zdjcia, ktre na dugo zapadnie
ogldajcym w pami, wymaga pewnej wiedzy o dziaaniu aparatu, zasadach
kompozycji i korzystaniu z moliwoci oferowanych przez aparat.
Fotografia cyfrowa. wiczenia zaawansowane to ksika dla tych, ktrzy kupili
ju aparat bd zamierzaj go zmieni na sprzt lepszej klasy i chc, aby ich zdjcia
wyrniay si spord setek tysicy fotografii wykonywanych codziennie przez
posiadaczy aparatw cyfrowych. Na praktycznych przykadach przedstawia wszystko,
co jest niezbdne do zrobienia dobrego zdjcia.
Wybr aparatu i wyposaenia dodatkowego dla wymagajcych uytkownikw
Korzystanie ze wszystkich funkcji cyfrowego aparatu fotograficznego
Zasady kompozycji ujcia
Kolor i owietlenia
Fotografowanie rnych tematw
Komputerowa obrbka zdj
Eksport zdj do rnych aplikacji
Naucz si wiadomie wykorzystywa wszystkie moliwoci, jakie oferuje Ci
fotografia cyfrowa.

Wydawnictwo Helion
ul. Chopina 6
44-100 Gliwice
tel. (32)230-98-63
e-mail: helion@helion.pl

Spis treci
Zamiast wstpu............................................................................................................................................5
Rozdzia 1.

Wybr aparatu cyfrowego ......................................................................................................................7

Obiektyw .................................................................................................................................. 10
Rozdzielczo........................................................................................................................... 11
Opcje przechowywania w pamici ........................................................................................... 11
Wizjer i wywietlacz LCD ....................................................................................................... 12
Odwieczny dylemat kompakt czy lustrzanka?..................................................................... 12

Rozdzia 2. Ukady regulacji aparatu......................................................................................................................15

Rozdzia 3. Wyposaenie dodatkowe .................................................................................................................... 25
Statywy i elementy podporowe ................................................................................................ 25
Obiektywy i nakadki na obiektywy ......................................................................................... 27
Filtry................................................................................................................................... 29

Rozdzia 4. Techniki podstawowe ...........................................................................................................................33

Zdjcie musi mie temat........................................................................................................... 33

Rozdzia 5. Kompozycja................................................................................................................................................. 43
Kadr i punkt widzenia .............................................................................................................. 43
Umieszczenie obiektu w kadrze ............................................................................................... 46
Obramowanie ........................................................................................................................... 49
Kontrast.................................................................................................................................... 50
Rwnowaga.............................................................................................................................. 51

Rozdzia 6. Uycie koloru..............................................................................................................................................53

Rozdzia 7.

wiato i owietlenie ..............................................................................................................................57

Owietlenie studyjne ................................................................................................................ 62

Rozdzia 8. Fotografowanie rnych obiektw.................................................................................................65

Natura....................................................................................................................................... 65
Architektura.............................................................................................................................. 71
Ludzie....................................................................................................................................... 73
Sport......................................................................................................................................... 80

Fotografia cyfrowa. wiczenia zaawansowane

Fotografowanie noc ................................................................................................................ 81

Martwa natura .......................................................................................................................... 82
Makrofotografia, fotografia zblie.......................................................................................... 86

Rozdzia 9. Dostpne narzdzia i podstawowe operacje ...........................................................................93

Zapisywanie i przegldanie zdj............................................................................................. 94
Kadrowanie, skalowanie, zmiana rozdzielczoci ............................................................... 97
Korekta bdw ................................................................................................................ 102
Zabawa z kolorem ............................................................................................................ 109
Zastosowanie maski ......................................................................................................... 113
Ostro ............................................................................................................................. 116

Rozdzia 10. Drukowanie................................................................................................................................................121

Podstawy reprodukcji kolorw............................................................................................... 126
Przygotowanie i eksportowanie pliku do innej aplikacji ........................................................ 129
Adobe After Effects ......................................................................................................... 129
Adobe Illustrator .............................................................................................................. 130
CorelDRAW..................................................................................................................... 130
Format EPS ...................................................................................................................... 130
Format DCS 2.0 ............................................................................................................... 131
Format TIFF..................................................................................................................... 132

Podsumowanie .......................................................................................................................................133

5.
Kompozycja
Rozdzia

Sposb, w jaki komponuje si zdjcie, ukad elementw w kadrze i ich relacje pomidzy
sob mog stworzy doskonay obraz, jak i zdecydowa o jego nieudanym charakterze. Kadr, umiejscowienie w nim gwnego obiektu lub obiektw oraz punkt widzenia, ktry si wybierze wszystkie te elementy maj bezsprzeczny wpyw na uzyskiwany efekt.

Kadr i punkt widzenia

Kompozycja zdjcia to przede wszystkim proporcje klatki. Jest to rwnie jeden ze sposobw eliminowania ze sceny obiektw, ktre nie s zwizane z tematem zdjcia. Kady z rodzajw fotografii ma wstpnie zarezerwowany pewien typ kadrowania. Drzewa, portrety
oraz wysokie budynki a si prosz o kadr pionowy, tymczasem krajobrazy, zespoy
sportowe i zwierzta najlepiej wygldaj w kadrze poziomym. Niektre tematy, ktre nie
maj wyranych linii pionowych lub poziomych, najlepiej prezentuj si w kadrze kwadratowym. Podstawowe rodzaje kadrw to:

kadr poziomy

kadr panoramiczny

kadr kwadratowy

kadr pionowy
Z kadym z nich wi si mocne fizyczne skojarzenia.

44

Fotografia cyfrowa. wiczenia zaawansowane

wiczenie 5.1.

Wykonaj zdjcie wybranej sceny w najbardziej charakterystyczny dla czowieka sposb,

czyli trzymajc aparat poziomo. Nastpnie sfotografuj scen w kadrze pionowym. Powtrz wiczenie kilkanacie razy dla rnych obiektw. Staraj si fotografowa zwierzta,
pojazdy w ruchu, osoby i krajobrazy. Przyjrzyj si wykonanym zdjciom i zastanw si,
do ktrych typw fotografii ktry rodzaj kadru pasuje najlepiej.

Kadr poziomy jest dla czowieka najbardziej naturalnym sposobem postrzegania
wiata. Dzieje si tak dlatego, e budowa ludzkich oczu powoduje naturalne ogldanie
wiata bardziej w poziomie ni w pionie, czy w kwadracie Z tego samego powodu
filmy w telewizji i w kinie s wywietlane w formacie poziomym. Dlatego wikszo
aparatw zostaa tak zaprojektowana, e najwygodniej jest je trzyma w pozycji
poziomej.
Zazwyczaj, gdy co ogldamy, wzrok jest prowadzony od lewej do prawej, ale
oczy przyciga najbardziej interesujce miejsce. Wszystkie linie poziome i ukad
przestrzeni w poziomie s wzmocnione.
Kadr poziomy jest naturalny przy portretowaniu grupy osb, wskich obiektw,
krajobrazu (rysunek 5.1) oraz w sytuacji, gdy chcemy przedstawi ruch
(obiekt zdjcia powinien wjeda w kadr).
Rysunek 5.1.
Zdjcia krajobrazu
najlepiej wygldaj
w kadrze poziomym
lub panoramicznym

Kadr pionowy wykonanie zdjcia w kadrze pionowym powoduje, e wraenie

obrazu jest u odbiorcy zdominowane. Oczy przebiegaj obraz od gry do dou
(najczciej, lub ewentualnie od dou do gry), szukajc relacji w strefach gra-d.
Wielu pocztkujcych fotografw nie docenia moliwoci, jakie daje kadr pionowy
(rysunek 5.2).

Kadr kwadratowy symetria tego kadru powoduje, e ma on najbardziej
neutralny wpyw na charakter obrazu, gdy nie ma dominacji poziomw ani
pionw. Kadr sam w sobie jest szalenie wywaony i moe si to przyczyni
do tego, e kompozycja stanie si mao atrakcyjna. Dlatego wanie
komponowanie zdj w kwadracie nie jest zadaniem prostym (rysunek 5.3).

Rozdzia 5.
Kompozycja

45

Rysunek 5.2.
Zdarzaj si sytuacje,
w ktrych fotografowanie
pejzau wymaga uycia
kadru pionowego.
Zasadniczo kadr pionowy
jest zarezerwowany
dla zdj architektury
i portretw. Ale nie s to
jak wida sztywne reguy

Rysunek 5.3.
W kwadratowym kadrze
najlepiej prezentuj si
obiekty symetryczne.
Mog to by kwiaty,
ale rwnie dobrze bdzie
wygldaa sfotografowana
w ten sposb okrga
klatka schodowa.
Jeli wymagany jest kadr
kwadratowy, nie naley si
go obawia, tylko przyci
zdjcie do kwadratu

wiczenie 5.2.

Wykonaj zdjcie obiektu na wprost. Nastpnie zmie punkt widzenia moesz si

schyli i wykona ujcie z abiej perspektywy lub wej wyej i wykona zdjcie z ptasiej
perspektywy. Wybierz punkt widzenia, ktry najlepiej przedstawia wybran scen. Czy zauwaye, e punkt widzenia znaczco zmienia przedstawion sytuacj? Staraj si o tym
pamita, szczeglnie wykonujc zdjcia reportaowe.
Najwaniejszy wpyw na ukad kompozycji obrazu fotograficznego ma punkt widzenia.
Pozycja aparatu, jak wybierze fotograf pociga za sob seri wzajemnych relacji. Przesunicie punktu widzenia w lewo lub w prawo natychmiast zmienia pozycj najbliszego elementu sceny w stosunku do najbardziej odlegego. Spojrzenie z gry eliminuje
wczeniejsze to i zwiksza obecno paszczyzn poziomych w obrazie. Porwnaj rysunki 5.4 i 5.5.

46

Fotografia cyfrowa. wiczenia zaawansowane

Rysunek 5.4.
W tak skomponowanym
kadrze nacisk jest
pooony na wodospad,
a osoby wydaj si
jedynie uzupenieniem
sceny. Twarz dziecka
jest cakowicie
niewidoczna

Rysunek 5.5.
Zmiana punktu
widzenia spowodowaa
usunicie z kadru
wodospadu, a wikszy
nacisk zosta pooony
na fotografowane
osoby. Dziki temu
twarz dziecka jest
dobrze widoczna

Jak atwo si domyli, obnienie punktu widzenia powoduje zmniejszenie powierzchni

paszczyzn poziomych na pierwszym planie. Podejcie bliej lub oddalenie si od fotografowanej sceny zmienia proporcje wielkoci bliszych i dalszych przedmiotw. Pokazanie
obiektu z innej strony moe zmieni charakter caego obrazu. Czsto minimalne przesunicie aparatu powoduje gwatowne zmiany ksztatu przedmiotw i uoenia obiektw
w kadrze.

Umieszczenie obiektu w kadrze

Kompozycja fotograficzna zaley od wyboru odlegoci, punktu i kta widzenia. Na przykad pochylenie osi patrzenia w gr lub w d powoduje zmian pooenia caej sceny
w kadrze. Stosunek wielkoci jednych partii obrazu do innych cakowicie ulega zmianie.
atwo te w mona w dowolnym punkcie kadru wyeksponowa interesujcy Ci element
sceny.

Rozdzia 5.
Kompozycja

47

wiczenie 5.3.

Wykonaj zdjcie osoby w kadrze poziomym, umieszczajc j w rodku kadru. Nastpnie

przesu obiektyw w lewo i umie fotografowan osob w jednej trzeciej odlegoci od
pionowej krawdzi kadru. Czy zauwaye rnic pomidzy tymi dwoma zdjciami?
Ktre z nich bardziej Ci si podoba?
Z pewnoci zauwaye, e umieszczanie tematu poza rodkiem zdjcia zazwyczaj bardzo korzystnie wpywa na kompozycj. Elementy znajdujce si porodku kadru czsto
wygldaj nieruchomo i statycznie, natomiast obiekty ulokowane z jednej lub z drugiej
strony daj wraenie ruchu. Porwnaj rysunki 5.6 i 5.7.
Rysunek 5.6.
Osoba umieszczona
w centralnej czci
kadru nie tworzy
ciekawej kompozycji

Rysunek 5.7.
Przesunicie
fotografowanych osb
w silny punkt zdjcia
sprawio, e powstaa
dynamiczna rwnowaga
w kadrze. Znajdujce
si z tyu wieowce
s rwnowaone
poprzez umieszczone
na pierwszym planie
osoby

Mona wyobrazi sobie podzia powierzchni caego obrazu dwoma liniami pionowymi
oraz dwoma liniami poziomymi na trzy rwne czci. Umieszczajc obiekt zdjcia na
ktrejkolwiek z tych linii lub w punktach przeci pozwoli Ci otrzyma lepsz kompozycj. Jest to tzw. zota regua lub regua mocnych punktw (punkty przecicia linii). Dla
ustalenia, jak bdzie wygldaa kompozycja, albo gdzie powinny przebiega naturalne
podziay, moesz uy ramki kadrujcej.
Pamitaj, e jeli tematem zdjcia jest osoba, zwierz czy pojazd, to powinien on by w taki
sposb zaaranowany w kompozycj poziom, aby przd by zwrcony w kierunku zdjcia. W przeciwnym razie skierujesz uwag obserwatora na przestrze znajdujc si poza
zdjciem, a przecie tego wanie nie chcesz.

48

Fotografia cyfrowa. wiczenia zaawansowane

wiczenie 5.4.

Fotografujc krajobraz wykonaj trzy zdjcia tej samej scenerii, na ktrych linia horyzontu bdzie za kadym razem przebiegaa w innym miejscu kadru. Umie j w jednej
trzeciej odlegoci od grnej krawdzi kadru, w poowie kadru i w dwch trzecich odlegoci od grnej krawdzi kadru. Zastanw si czym si od siebie rni te zdjcia. Jaki
efekt uzyskae na kadym z nich?
Horyzont jest czsto gwn lini podziau pomidzy przestrzeniami w otwartym krajobrazie. Jeli linia horyzontu jest umieszczona centralnie to dzieli ona obraz na dwie poowy,
z ktrych kada ma t sam si oddziaywania. Moe to powodowa zmniejszenie siy
oddziaywania poszczeglnych elementw zdjcia. Cao zaley od wartoci tonalnej
i ksztatw w kadej poowie. Czasami centralny podzia powoduje cakowit symetri
obrazu (rysunek 5.8).
Rysunek 5.8.
Linia horyzontu jest
umieszczona na rodku
zdjcia. Obraz jest
podzielony na dwie
poowy, z ktrych
kada ma tak sam
si oddziaywania

Jeli na zdjciu umiecisz lini horyzontu nisko to automatycznie wiksz cz zdjcia

zajmie niebo dajc zdjciu tzw. oddech (rysunek 5.9).
Rysunek 5.9.
Zdjcie nabrao
oddechu przez
przesunicie linii
horyzontu w d.
Teraz wiksz cz
kadru zajmuje niebo

Chocia rnice w skali zdjcia s relatywnie mae, kilka elementw na pierwszym planie
daje wraenie wikszej odlegoci. Stosujc ten typ kadrowania moesz rwnie uproci
zdjcie, jednak pamitaj aby pozostawi dostateczne zrwnowaenie tonalne dou zdjcia
dla stabilnoci kompozycji.
Wysoko umieszczona linia horyzontu powoduje wprowadzenie urozmaicenia, a zaakcentowany w ten sposb pierwszy plan staje si gwnym tematem zdjcia (rysunek 5.10).

Rozdzia 5.
Kompozycja

49

Rysunek 5.10.
Wysoko
umieszczona linia
horyzontu powoduje
wprowadzenie
urozmaicenia

Jeli dodatkowo wprowadzisz kilka dodatkowych elementw, ktre znajduj si blisko

obiektywu, to podkrelisz w ten sposb odlego midzy najbliszymi i najdalszymi partiami obrazu. Uzyskasz w ten sposb wraenie gbi.