Fotografia cyfrowa.

Kurs. Wydanie II
Autor: Anna Owczarz-Dadan
ISBN: 83-246-0800-1
Format: B5, stron: 344

Magia fotografii cyfrowej jest coraz potniejsza

Z moliwoci cyfrowych aparatw fotograficznych korzysta coraz wicej uytkownikw.
Sprzt tanieje, a jako uzyskiwanych z niego zdj ronie. Fotografia cyfrowa wkracza
ju nawet tam, gdzie do niedawna niepodzielnie krlowaa tradycyjna celuloidowa
klisza. Dostpne na rynku aparaty z pen automatyk umoliwiaj robienie zdj bez
jakiejkolwiek znajomoci zasad fotografii. Jednak jeli chcemy, aby nasze zdjcia byy
czym wicej ni tylko efektem niedzielnego pstrykania, naley pozna moliwoci
aparatu, reguy kompozycji i doboru parametrw ekspozycji oraz sposoby poprawiania
nieudanych fotografii w cyfrowej ciemni.
Fotografia cyfrowa. Kurs. Wydanie II to kolejna edycja ksiki, dziki ktrej poznasz
wszystkie zagadnienia niezbdne do tego, aby Twoje zdjcia wyrniay si na tle innych.
Czytajc j, dowiesz si, jak zbudowany jest aparat cyfrowy i jakie moliwoci oferuje.
Nauczysz si korzysta z programw tematycznych, dobiera rcznie szybko migawki
i rozmiar przysony, zmienia czuo matrycy i stosowa lamp byskow. Poznasz
zasady kompozycji uj, fotografowania w rnych warunkach i wykonywania zdj
rozmaitych obiektw i tematw. Przeczytasz take o przenoszeniu zdj do komputera,
katalogowaniu ich i dokonywaniu korekcji za pomoc programu Photoshop CS2.

Wydawnictwo Helion
ul. Kociuszki 1c
44-100 Gliwice
tel. 032 230 98 63
e-mail: helion@helion.pl

Budowa aparatu cyfrowego

Kompresja plikw w aparacie
Kontrola parametrw ekspozycji
Korzystanie z lampy byskowej
Programy tematyczne
Kompozycja uj
Wykorzystywanie wiata zastanego
Fotografowanie rnych tematw
Przenoszenie fotografii do komputera
Podstawowe poprawki w Photoshopie CS2
Korekcja tonalna i barwna
Usuwanie efektu czerwonych oczu
Drukowanie fotografii
Wykorzystaj w peni moliwoci swojego aparatu i komputera,
tworzc z nich prywatne studio i laboratorium fotograficzne

Spis treci
Wstp ......................................................................................................................................................5
Rozdzia 1.

Wprowadzenie do fotograi cyfrowej ....................................................................................7

Aparat cyfrowy .......................................................................................................................8
Aparat cyfrowy a analogowy rnice i podobiestwa ................................................10
Budowa aparatu cyfrowego ................................................................................................18
Kompresja..............................................................................................................................25
Podsumowanie .....................................................................................................................33

Rozdzia 2.

Funkcje aparatu. W jaki sposb wykorzysta ich potencja? ....................................35

Obiektyw i jego waciwoci ...............................................................................................37
Zdjcia wykonywane z bliska..............................................................................................47
Gbia ostroci ......................................................................................................................53
Kontrolowanie ustawie ekspozycji...................................................................................61
Lampa byskowa ...................................................................................................................78
Kadrowanie zdj .................................................................................................................84
Programy tematyczne aparatu ............................................................................................88
Parametr ISO ........................................................................................................................98
Podsumowanie................................................................................................................... 100

Rozdzia 3.

Zasady wykonywania zdj ..................................................................................................101

Gwny temat zdjcia........................................................................................................ 102
Kompozycja zdjcia .......................................................................................................... 106
Inne zasady stosowane podczas wykonywania zdj ................................................... 121
Owietlenie fotografowanej sceny ................................................................................... 122
Tworzenie panoramy ........................................................................................................ 129
Podsumowanie................................................................................................................... 133

Spis treci

Rozdzia 4.

Popularne tematy fotograi. Jak sobie z nimi poradzi? ........................................135

Fotografowanie ludzi ........................................................................................................ 136
Fotografowanie dzieci ....................................................................................................... 145
Fotografowanie przyrody ................................................................................................. 150
Fotografowanie zwierzt nie tylko domowych .............................................................. 160
Fotografowanie martwej natury ...................................................................................... 167
Fotografowanie budynkw............................................................................................... 171
Fotografowanie wntrz ..................................................................................................... 175
Fotografowanie potraw ..................................................................................................... 179
Fotografowanie zjawisk meteorologicznych i wykorzystywanie ich w kompozycji
zdjcia ................................................................................................................................. 187
Fotografowanie ruchu ....................................................................................................... 191
Fotografowanie scen nocnych ......................................................................................... 200
Podsumowanie................................................................................................................... 204

Rozdzia 5.

Przesyanie danych z aparatu do komputera ................................................................205

Urzdzenia do przesyania fotograi z aparatu do komputera .................................. 206
Transfer danych do komputera dziaajcego pod kontrol systemu XP .................... 209
Podsumowanie................................................................................................................... 224

Rozdzia 6.

Edycja zdj ..................................................................................................................................225

Podstawy pracy z aplikacj Photoshop CS2................................................................... 227
Efekt czerwonych oczu ..................................................................................................... 232
Kadrowanie z zachowaniem proporcji zdjcia .............................................................. 236
Prostowanie fotograi ....................................................................................................... 241
Korekcja ekspozycji ........................................................................................................... 245
Usuwanie aberracji chromatycznych i szumu ............................................................... 251
Usuwanie z kadru niepodanych elementw............................................................... 258
Poprawa wygldu nieba na zdjciu ................................................................................. 263
Dodawanie ramki do zdjcia ........................................................................................... 271
Wyostrzanie zdjcia .......................................................................................................... 274
Tworzenie panoramy ........................................................................................................ 279
Korekcja obrazw RAW ................................................................................................... 284
Podsumowanie................................................................................................................... 308

Rozdzia 7.

Drukowanie ..................................................................................................................................309
Przygotowanie zdjcia do wydruku ................................................................................ 310
Ustawienia drukowania .................................................................................................... 317
Wydruk kilku zdj w rnych formatach na jednej stronie ....................................... 323
Rodzaje papieru ................................................................................................................. 330
Jak drukowa oszczdnie? ................................................................................................ 331
Podsumowanie................................................................................................................... 332
Autorzy zdj ................................................................................................................................333

 Fotografowanie ludzi

Fotografowanie potraw

Fotografowanie dzieci
Fotografowanie przyrody
Fotografowanie zwierzt
nie tylko domowych
Fotografowanie martwej
natury
Fotografowaie budynkw
Fotografowanie wntrz

Fotografowanie zjawisk
meteorologicznych i wykorzystywanie ich w kompozycji zdjcia
Fotografowanie ruchu
Fotografowanie scen
nocnych
Podsumowanie

Popularne tematy fotograi.

Jak sobie z nimi poradzi?
wiat tematw, ktre mog sta si treci zdjcia, jest niezwykle bogaty. Obezwadnia swoj rnorodnoci. Sprawia, e znika lk o przyszo fotograi. Tak jak w przypadku muzyki, stwarza poczucie nieskoczonoci trwania. Fotograa bya, jest i bdzie
rde inspiracji nigdy nie zabraknie. W poprzednich rozdziaach zdobye techniczn wiedz i umiejtnoci panowania nad aparatem cyfrowym. W niniejszym rozdziale nauczysz si wykorzystywa t wiedz w konkretnych sytuacjach. Zapewne
jeszcze nieraz signiesz po aparat, aby wykona zdjcie. Bdzie to okrelona sytuacja, ktra wywoa w Tobie t potrzeb. Ale czy wwczas bdziesz wiedzia, w jaki
sposb uy aparatu, by uzyska jak najlepszy efekt wizualny i estetyczny? Zapewne
tak. Po lekturze tego rozdziau wszystko stanie si jasne. Znajdziesz tutaj informacje i wskazwki odnonie tego, w jaki sposb naley fotografowa obiekty oywione
i nieoywione. Poznasz zatem wskazwki odnonie sposobu, w jaki mona przedstawi na zdjciu czowieka i zwierz. Nauczysz si wykorzystywa funkcje aparatu do fotografowania krajobrazw, a take budynkw i ich wntrz oraz potraw i produktw
spoywczych. Poznasz tajniki sztuki fotografowania w warunkach nocnych, a take
sposoby uchwycenia na zdjciu ruchu obiektw. W rozdziale bdzie rwnie mowa
o fotografowaniu deszczu, niegu, burzy itp., a take wykorzystywaniu ich w kompozycji zdjcia. Jednym sowem, zawarte w rozdziale informacje pozwol Ci odpowiednio wykorzystywa techniki oraz sprzt do fotografowania rnych obiektw. Pamitaj
o tym, e kady temat wymaga od Ciebie indywidualnego podejcia. Niektre z nich
wymagaj cierpliwoci, inne znajomoci fotografowanego zagadnienia. Fotograa
to trudna, ale pasjonujca sztuka. Poznaj jej tajniki!

136

Fotografowanie ludzi

Fotografowanie ludzi
Postacie ludzkie s najczstszym tematem fotograi. Fotograa postaci najczciej kojarzy si nam z portretem. Jednak naley pamita o tym, e portret nie jest jedyn
form uwieczniania ludzi s przecie jeszcze akty oraz portrety kreacyjne. Naley
take pamita, e istniej dwa rodzaje fotograi ludzi: zdjcia pozowane, czyli takie,
w ktrych model wsppracuje czynnie z fotografem, oraz zdjcia tzw. dokumentalne,
czyli takie, w przypadku ktrych nie istnieje scenariusz wydarze. W tym drugim
przypadku fotografujcy czsto musi wykaza si cierpliwoci, gdy czeka na wydarzenia i sytuacje, ktre zdarzaj si spontanicznie, bez jego interwencji.

Portrety
W przypadku fotografowania ludzi mam na myli zwaszcza portrety i inne rodzaje
zdj pozowanych bardzo wan zasad jest poznanie modela. Aby zrobi dobre
zdjcia, trzeba dowiedzie si czego wicej o osobie fotografowanej. To bardzo wane,
gdy tylko wtedy bdziesz mg odzwierciedli prawd o nim, przedstawi go w naturalny sposb. Zdobd zatem informacje na temat modela. Dowiedz si, czym si zajmuje. Przebywajc z nim, poznaj charakterystyczne cechy jego osobowoci. Pozwoli
Ci to zaplanowa temat zdjcia i okreli, ktre z cech chcesz wydoby na fotograi.
Nastpnie zastanw si nad poz, strojem, za pomoc ktrych cechy stan si jeszcze
bardziej widoczne. Elementami, na ktre naley take zwrci uwag podczas portretowania postaci ludzkich, s: zoom optyczny, otoczenie, kt widzenia aparatu oraz
co bardzo wane owietlenie.
Zoom optyczny. Podczas fotografowania w zblieniu lub pzblieniu najlepszym wyborem jest zastosowanie zoomu optycznego bdcego odpowiednikiem znanego z fotograi tradycyjnej niezbyt dugiego
obiektywu wskoktnego 85, 135 mm. Obiektywy takie umoliwiaj
fotografowanie z wikszych odlegoci. Model nie czuje si wwczas przytoczony obecnoci aparatu. Wad dugich obiektyww jest maa gbia ostroci. Naley o tym pamita i w razie potrzeby ustawi ostro
na oku modela znajdujcym si bliej aparatu. Nastpnie naley sprawdzi ostro caej twarzy. Jeli wiksza jej cz jest pozbawiona ostroci,
naley zastanowi si nad zastosowaniem duszego czasu otwarcia migawki i mniejszego otworu przesony. Pomc moe tutaj rwnie ustawienie wikszej czuoci.

Fotografowanie ludzi

137

Otoczenie. Otoczenie ma ogromny wpyw na fotografowan osob zarwno na jej samopoczucie, jak i stopie odprenia. Poza tym harmonizuje w pewien sposb z modelem, co umoliwia sfotografowanie postaci
w naturalnych dla niej sytuacjach, np. podczas pracy lub wypoczynku.
Podczas portretowania postaci pamitaj o tym, aby nie konkurowao z ni to. Usu wic
ze sceny niepotrzebne elementy. To model gra pierwsze skrzypce, to jest tylko dodatkiem. Nie powinno wic rozprasza uwagi.

Kt widzenia aparatu. Ustawienie postaci to kolejne wane zadanie

zwizane z portretowaniem modela. Zarwno fotografowi, jak i jego modelowi zaley na uzyskaniu jak najlepszego efektu kocowego. Powinni
oni zatem wsppracowa ze sob i wykona wiele prbnych ustawie.
Model poproszony o przyjcie rnych pz z pewnoci nie odmwi.
Jakie pozy naley sprawdzi? Ot niewtpliwie bdzie to prol, trzy
czwarte oraz en face, a wszystkie te pozy naley wykona z gow opuszczon wyej lub niej. W takiej sytuacji zadaniem modela jest zmienia pozy na prob fotografa, a zadaniem tego drugiego jest obserwacja, w jaki sposb zmienia si wygld twarzy fotografowanej postaci. Oto
kilka wskazwek:
Jeli model ma do wydatny nos, unikaj pozy trzy czwarte. Moe ona spowodowa jego
wizualne wyduenie zwaszcza, jeli zastosujesz obiektyw szerokoktny lub standardowy.

Pamitaj o tym, e okrga twarz nie najlepiej wypada podczas pozy en face. .

Owietlenie. Wielu fotografw do owietlenia portretowanej postaci stosuje owietlenie zastane. Modykuj je oni za pomoc Bysku wypeniajcego lub powierzchni odbijajcych wiato (eliminuje to niepotrzebne
cienie). Pozwala to poprawi kontrast oraz kompozycj. Zwykle najkorzystniejsze dla modela jest wiato mikkie i rozproszone. Czasem jednak lepszy efekt uzyskujemy za pomoc bocznego wyrazistego owietlenia. Naturalne, mikkie wiato daj okna. W poniszym przykadzie
przedstawiam, jak naley z takiego wiata korzysta.

138

Fotografowanie ludzi

Jeli aparat podczas fotografowania w ciemnym pomieszczeniu nie radzi sobie z ustawieniem ostroci, konieczne jest jej rczne ustawienie lub zastosowanie dodatkowego rda owietlenia.

Zwikszajc odlego pomidzy aparatem a osobami fotografowanymi z uyciem lampy

byskowej, musisz zastosowa wiksz czuo ISO i odwrotnie.

Jeli natomiast wykonujemy portret w plenerze, naley zwrci uwag na por dnia.
Najlepsze efekty mona uzyska rano lub wieczorem soce jest wwczas do nisko. Naley ponadto ustawi si z aparatem tak, aby soce zagldao przez rami fotografa pod ktem okoo 150.
Oczy modela. Poniewa oczy s zwierciadem duszy, popro modela, aby
otworzy je szeroko tu przed wykonaniem zdjcia. Pozwoli to unikn
marszczenia twarzy wystpujcego czsto podczas oczekiwania na nacinicie przez fotografa spustu migawki i bardzo adnie uwydatni oczy.
Wane jest take, aby jego wzrok skierowany by w miejsce, w ktrym
dzieje si co interesujcego.
Gbia ostroci. Stosujc efekt maej gbi ostroci, w ciekawy sposb
moesz wyeksponowa fotografowan posta, zwaszcza gdy w tle znajduj si jeszcze inne osoby.
To. Podczas portretowania postaci naley zwrci uwag na to, co znajduje si w tle. Aparat jest pod tym wzgldem bezwzgldny i uchwyci
wszystko, co znajdzie si w zasigu jego wielkiego oka. Jedn z metod
radzenia sobie z niezbyt ciekawym tem jest stosowanie maej gbi ostroci lub fotografowanie postaci tak, aby zajmowaa cay kadr lub z gry
dziki temu to, co stanowio to, stanie si niewidoczne na fotograi.

Fotografowanie ludzi

139

W poniszym wiczeniu nauczysz si wykonywa portret postaci z wykorzystaniem

wiata padajcego przez okno. Wykonaj czynnoci zawarte w kolejnych punktach.
1. Ustaw fotografowan posta
przy oknie. Moesz j posadzi
lub postawi pamitaj jednak
o tym, aby jej twarz bya w trzech
czwartych owietlona wiatem
z okna.

2. Jeli zachodzi taka konieczno

przez okno wpada bezporednio wiato soneczne rozprosz
je za pomoc rany, cienkiej zasony lub przecierada (biaego).

3. Ustalcie wsplnie z modelem odpowiedni poz.

140

Fotografowanie ludzi

Zajmij si teraz nieowietlon czci twarzy pooon z dala od okna.

4. Jeli po nieowietlonej stronie
twarzy modela pojawi si duy
cie i nie wyglda to korzystnie, uyj arkusza biaego brystolu
(lub innej biaej powierzchni)
w celu odbicia wiata i owietlenia niedowietlonej czci twarzy.
Przy brystol po nieowietlonej
stronie twarzy modela.

5. Ustaw aparat na statywie i wcz

go.

8
9

10

6. Ustaw dug ogniskow, czyli zastosuj zoom optyczny o wartoci

prawie maksymalnej.
7. Wcz program Portret.
8. Na potrzeby tego wiczenia wycz lamp byskow.
9. Ustaw ostro.

10. Wykadruj scen.

Fotografowanie ludzi

11

141

11. Nacinij spust i wykonaj zdjcie.

Jeli nieowietlona cz twarzy nadal nie wyglda korzystnie,

przesu (oddalajc lub zbliajc)
kartk i ponownie wykonaj zdjcie. Czasem potrzeba wielu prb,
aby uzyska zadowalajcy efekt.

Jak wczeniej wspomniaam, aby rozpocz fotografowanie postaci, naley j pozna. Tylko wwczas bdziesz mg odda na portrecie jej osobowo. Poza portretami w potocznym tego sowa znaczeniu istniej rwnie tzw. portrety w entourageu
oraz portrety kreacyjne.
Pierwsze z nich portrety w entourageu nazywane rwnie rodowiskowymi to
takie, w ktrych model wystpuje w swym naturalnym otoczeniu zawodowym lub
zwizanym z jego hobby. W zdjciach tego rodzaju wane jest, aby pokaza nie tylko
samego modela, ale take rodowisko jego pracy lub miejsce realizowania zainteresowa. Oglnie rzecz biorc to, czym si dana osoba zajmuje. Dlatego te wane
jest, aby nie wykonywa tutaj tak jak w przypadku zwykych portretw jedynie zblie lub pzblie. W kadrze powinna bowiem by widoczna nie tylko posta
modela, ale i elementy tworzce to. Przed przystpieniem do zdj, tak jak w przypadku tradycyjnego portretu, naley pozna osobowo postaci, ktr chcemy uwieczni na zdjciu. Popro j, aby opowiedziaa o swojej pracy czy hobby najlepiej, jeli
zrobi to podczas pracy lub zajcia, ktre pochania jej uwag. Popro j take, aby pokazaa owoce swojej pracy, obserwuj jej zachowanie i zapamituj wszystkie te elementy,
ktre mogyby stworzy interesujc kompozycj. Podczas fotografowania postaci zrb
wszystko, aby pozostaa ona w ubraniu, w ktrym wykonuje prac. Zdjcie musi wyglda naturalnie. Nie pozwl, aby np. mechanik samochodowy wystpi na nim podczas
wykonywania swojej pracy w garniturze. Nie bdzie to wiarygodne. Jeli fotografujesz we wntrzu, dostosuj si do panujcych w nim warunkw owietleniowych. Zanim
przystpisz do wykonywania zdj, spraw, aby model poczu si rozluniony. Najlepszy
efekt uzyskasz wwczas, gdy nie bdzie on spodziewa si momentu, w ktrym naciniesz spust migawki. Aby doprowadzi do takiej sytuacji, popro osob portretowan,
aby zaja si prac i w miar moliwoci nie zwracaa na Ciebie uwagi. Dyskretnie j
obserwuj. Wdrujc po otoczeniu, w ktrym znajduje si model, szukaj odpowiedniego

142

Fotografowanie ludzi

punktu widzenia. Popro modela od czasu do czasu by spojrza w Twoj stron.

Kiedy nadejdzie odpowiedni moment, wykonasz zdjcie. Fotograa cyfrowa ma t zalet, e od razu moesz pokaza modelowi efekt swojej pracy. To sprawia, e ludzie
chtniej poddaj si fotografowaniu.
Oto kolejny przykad. Wykonujc czynnoci z poniszych punktw, nauczysz si wykorzystywa w praktyce informacje zdobyte na temat portretu w entourageu. Popro
kogo ze znajomych (lub obc osob, jeli masz na tyle miaoci), aby pozwoli si sfotografowa podczas pracy lub zajmowania si tym, co okrelane jest mianem hobby.
W podanym przykadzie sfotografowana zostaa kobieta, ktra jest fryzjerk. Przed
przystpieniem do wykonywania kolejnych punktw popro modela, aby opowiedzia Ci
o tym, co go interesuje, lub o tym, na czym polega jego praca. Niech pokae Ci przedmioty, narzdzia wykorzystywane podczas pracy lub suce do rozwijania pasji. Obejrzyj dokadnie wntrze, w ktrym wykonasz zdjcie.
1. Jeli to moliwe, umocuj aparat
na statywie i wcz go.

2. Popro osob, aby zaja si prac

lub wykonywaniem czynnoci,
ktre maj na celu rozwijanie jej
zainteresowa, a Ty w tym czasie,
zmieniajc pooenie statywu,
wybierz odpowiednie ujcie.

Fotografowanie ludzi

143

3. Obserwujc na wywietlaczu
scen, dokonaj ustawie ekspozycji (jeli pracujesz w trybie rcznym) lub wcz program
Portret (jeli pracujesz w trybie
automatycznym).

4. Wykadruj scen tak, aby widoczny

by nie tylko model, ale take elementy w tle narzdzia pracy,
przedmioty umoliwiajce rozwijanie jego zainteresowa. Uwzgldnij
to wszystko, co jest w stanie o nim
jak najwicej powiedzie.

Pamitaj o zastosowaniu odpowiedniej wartoci zoomu optycznego i nie zapomnij

o owietleniu.

5. W odpowiednim momencie
kiedy model poczuje si swobodnie wykonaj zdjcie.

Portrety kreacyjne s jednym z rodzajw zdj pozowanych. Wykonujemy je w celu

uwiecznienia stworzonego wygldu, podkrelenia pewnych cech lub wykorzystania zdjcia modela do utworzenia kompozycji gracznej. Nie s one zwizane z charakterem fotografowanej osoby. Najwaniejsz rol w tego rodzaju zdjciach odgrywaj makija,
rekwizyty, uczesanie oraz ubranie a raczej kostium (to waciwsze okrelenie). Za pomoc tych elementw mona diametralnie zmienia charakter zdjcia. Wszystko zaley
od inspiracji i wyobrani fotografa oraz talentu modela. W przypadku tego rodzaju zdj
niebagateln rol odgrywa dobry kontakt pomidzy fotografujcym a fotografowanym.

144

Fotografowanie ludzi

1. Oto przykady portretw kreacyjnych.

Zdjcia niepozowane
Zdjcia niepozowane s przeciwiestwem portretw. W ich przypadku nie istnieje scenariusz wydarze. Mona robi je zarwno w sytuacjach osobistych, czsto wrcz intymnych, jak i w tumie. Najwaniejsze, aby wiedzie, co chcemy sfotografowa,
i umie przewidywa sytuacje. W zdjciach niepozowanych najwaniejszy jest model
(szczeglnie jego twarz) i to, na ktrym si on znajduje. Wane jest, aby poza osob
na zdjciu widoczne byy rwnie okolicznoci jego wykonania, czy byy to wita Boego Narodzenia, czy wycieczka wakacyjna, czy te moe urodziny. Moesz zatem
uchwyci w tle rekwizyty zwizane z dan sytuacj, takie jak: tort na stole czy choinka
w momencie otwierania prezentw itp. Jest to wane, gdy dziki temu, kiedy spojrzysz
na zdjcie za 20 lat, bdziesz doskonale pamita, kiedy zostao wykonane i w jakich
okolicznociach. Nie uywaj lampy byskowej, gdy zwraca ona uwag osb fotografowanych. Jeli zamierzasz uy obiektywu szerokoktnego, pamitaj o ustawieniu
przesony, ktra zapewni du gbi ostroci (may otwr, dua warto), jeli wskoktnego pamitaj o ostroci. Ustaw j w miejscu, w ktrym moe pojawi si fotografowana osoba. Jeli fotografowana posta moe by w ruchu, a chcesz zastosowa
zoom optyczny bdcy odpowiednikiem obiektywu wskoktnego, ustaw krtki czas
otwarcia migawki.
Pytaj o pozwolenie na fotografowanie. Nie kady chce zosta uwieczniony na zdjciu.
Wyjaniaj, w jakim celu wykonujesz fotogra.

Przed fotografowaniem postaci koniecznie zaopatrz si w statyw. Znacznie uatwia on

prac.

Fotografowanie dzieci

145

Fotografowanie dzieci
Szczegln grup modeli s dzieci, zwaszcza te najmodsze. Fotografowanie ich wymaga cierpliwoci, umiejtnoci przycignicia uwagi dziecka oraz czsto poczucia humoru. Do tego rodzaju fotograi naley si w szczeglny sposb przygotowa.
Planujc sesj fotograczn z udziaem dzieci, wybierz tak por dnia, w ktrej czuj
si one najlepiej nie s zmczone i rozdranione. Wwczas najatwiej bdzie nam
przewidzie, jak zachowaj si w danej sytuacji jeli to w ogle jest moliwe.
Fotografujc dzieci, czsto trzeba dziaa szybko, gdy rzadko pozostaj one nieruchome, zwaszcza gdy pochonite s zabaw.
Zoom optyczny niezwykle podany. wietnie w tego rodzaju fotograi sprawdzaj si aparaty umoliwiajce zmian ogniskowej. Pozwalaj
one na fotografowanie bez koniecznoci zbliania si do modela gdy
chcemy wypeni kadr sam twarz modela (stosujemy wwczas najwikszy dostpny w aparacie zoom optyczny), i odsuwania si od niego, gdy
zechcemy umieci w kadrze ca jego sylwetk (stosujemy mniejszy ni
najwikszy dostpny w aparacie zoom optyczny).
Dobry portret, czyli oczy na wysokoci obiektywu. Tworzc portret
dziecka, naley tak ustawi aparat, aby jego obiektyw znalaz si na wysokoci jego oczu. Naley zatem ukucn lub posadzi dziecko na podwyszeniu (co moe si okaza znacznie trudniejsze, biorc pod uwag
temperament niektrych modych osbek). Dziki temu atwiej bdzie
zachowa proporcje modela w stosunku do otoczenia.

Kiedy fotografujesz mae dzieci biorc pod uwag, i szybko si one nudz i nie potra na duszy czas skupi uwagi zaopatrz si w zabawki lub kolorowe ksieczki, aby
w razie potrzeby zaj nimi modela. Dziecko, jeli si nimi zainteresuje, zapomni o obecnoci aparatu i fotografa nie bdzie si stresowao Twoj obecnoci.

146

Fotografowanie dzieci

Rozmowa z dzieckiem i wykazywanie zainteresowania tym, co ono mwi, pozwoli fotografujcemu sprawi, by poczuo si ono swobodnie.

Naturalna potrzeba ruchu, kade dziecko j ma. Jak sobie z ni poradzi? Ruch to jest to, co w peni oddaje spontaniczno i energi
dziecka na fotograi. Fotografujc dzieci w ruchu, mona uzyska dwa
efekty: zamroenie ruchu lub obraz czciowo poruszony. Aby zamrozi ruch i nie spowodowa poruszenia co jest bardziej wskazane podczas portretowania (chyba, e chcesz uzyska specjalny efekt), naley zastosowa krtki czas otwarcia migawki oraz wysok czuo; aby uzyska
efekt poruszenia dugi czas otwarcia migawki. Niebagatelne znaczenie
dla uzyskania jak najlepszej ostroci zdj szybko poruszajcych si dzieci
ma ustawienie mniejszego otworu przysony aparatu (wikszej wartoci f). Pozwala to zniwelowa ewentualn pomyk podczas nastawiania
ostroci.
Rozmowa z dzieckiem i wykazywanie zainteresowania tym, co ono mwi, pozwoli fotografujcemu sprawi, by poczuo si ono swobodnie.

Punkt widzenia. Wany jest wybr punktu widzenia. Fotografujc dzieci

z gry czy te z dou (tak, aby aparat znajdowa si na wysokoci ich
oczu), mona uzyska cakiem odmienny efekt.

Fotografujc mae dzieci, trzymaj si na uboczu, aby nie znajdowa si w ich polu widzenia. Bd si one zachowyway wwczas bardziej naturalnie.

Zawsze staraj si wykonywa zdjcia dzieci w maksymalnej rozdzielczoci. Dziki temu

bdziesz mg je w przyszoci jeli zajdzie taka potrzeba swobodnie wykadrowa
w programie gracznym.

Fotografowanie dzieci

147

Postaw na naturalno. Fotografujc dzieci, nie ka im si cigle umiecha. Interesujce ujcia mona uzyska rwnie wtedy, gdy wyraz twarzy jest naturalny dla danej chwili dziecko jest zamylone, spoglda z zaciekawieniem w stron aparatu czy w ogle jego wzrok nie jest skierowany
w stron aparatu. Zdjcia niepozowane, wykonywane z ukrycia lub z duej
odlegoci pozwalaj czsto pokaza prawdziw natur naszych pociech.
Fotografujc dzieci podczas zabawy niezalenie od tego, czy jest to grupa, czy jedna
posta naley zwrci uwag na zastosowanie jak najwikszej moliwej dugoci
ogniskowej aparatu. Pozwoli to wykonywa zdjcia z wikszej odlegoci, przez co po
pierwsze umoliwi fotografowanie z jednego miejsca zarwno jednego z dzieci, jak
i caej bawicej si grupy tak, aby postacie w kadrze nie byy bardzo mae, po drugie
pozostawi swobod modelom w poruszaniu si.
Jeli fotografujesz grup dzieci (zwaszcza tych najmodszych) i robisz to po raz pierwszy, zanim zaczniesz robi zdjcia naprawd, wykonaj w cigu pierwszej minuty lub
dwch seri zdj dla oswojenia dzieci z dwikiem wyzwolonej migawki lub byskiem
lampy byskowej. Wkrtce przyzwyczaj si do nich i przestan na nie zwraca uwag.
To uatwi Ci wykonywanie zdj.

wiczenie polega na stworzeniu portretu grupy dzieci w plenerze.

1. Wybierz si z dziemi na spacer.

2. Wcz aparat, jeli moesz, w trybie

rcznym, jeli nie, w trybie automatycznym, wybierajc program tematyczny
Portret, i przejd do kroku 4.

148

Fotografowanie dzieci

3. Ustaw ekspozycj jeli pracujesz

z maymi dziemi, moesz to zrobi
bez angaowania ich, np. w chwili, gdy
dzieci s zajte zabaw.
4. Popro dzieci, aby usiady obok siebie
i objy si lub przytuliy do siebie. Takie
zdjcia s pene ciepa i bardzo sympatyczne. Kiedy wykonujesz portrety grupowe i osoby znajdujce si na zdjciu
przytulaj si, trzymaj donie na ramieniu lub widoczna jest inna forma kontaktu zycznego, wwczas odbiorca takiego zdjcia widzi, e s one ze sob
emocjonalnie zwizane. Takie zdjcia oglda si przyjemniej ni fotograe
stojcych na baczno postaci.
5. Ustaw ostro na dzieci.

6. Wykadruj scen. Postaraj si ustawi

obiektyw na wysokoci ich oczu. Popro
dzieci o umiech.
6

Fotografowanie dzieci

7. Nacinij spust migawki i wykonaj zdjcie.

149

8. Popro dzieci o zmian pozy. Wykonaj

teraz zblienie, korzystajc z zoomu
optycznego, tak aby dzieci zajy cay
kadr.

9. Nacinij spust migawki i ponownie wykonaj zdjcie. Zobacz, jak uroczo wygldaj na zdjciu.

150

Fotografowanie przyrody

Fotografowanie przyrody
wiat natury to wspaniae rdo inspiracji dla fotografw. Na pewno ju nieraz zdarzyo Ci si uwieczni na zdjciu jaki zapierajcy dech w piersiach widok krajobrazu
czy to podczas wycieczki w grach, czy w trakcie rejsu statkiem po morzu lub spaceru po lesie. Krajobraz to jeden z ulubionych tematw fotograi, chyba najbardziej
intymny i pozostawiajcy due pole do popisu dla fotografujcego. Nie wymaga on
bowiem ani zgody fotografowanego obiektu, ani pomocy osb trzecich podczas wykonywania zdj. Fotografujcy znajduje si sam na sam z natur. Wykonanie dobrej fotograi krajobrazu wymaga cierpliwoci, pomysowoci, przemylenia, a czasem
nawet wysiku zycznego. Kiedy nastpnym razem zachwyci Ci jaki widok, zanim rozpoczniesz fotografowanie, zastanw si, co jest najwaniejsze w danym miejscu. Wyobra sobie, e chcesz o nim opowiedzie komu znajomemu. Na co zwrcisz
uwag? Co Ci urzeko? Znajd odpowiedzi na te pytania. Bdzie to stanowio istot
zdjcia. Jeli moesz powrci w to miejsce o rnych porach, zrb to. Wykonuj zdjcia
przy rnym owietleniu. Najlepsze efekty uzyskasz zapewne wczesnym rankiem lub
pnym popoudniem. Czsto bywa tak, e dane warunki owietleniowe zdarzaj si
tylko raz w roku, na przykad podczas najkrtszego lub najduszego dnia.

Do fotografowania widokw, w ktrych wana jest barwa, wykorzystaj pochmurn pogod. W takich warunkach barwy s bardziej nasycone.

Zastanw si, czy w kadrze widniej elementy, ktre mog przekaza emocje, ktre wywoa w Tobie widok. Szczegy czsto dodaj zdjciom charakteru. S niekiedy bardziej wymowne ni cao. Sprbuj kiedy zamiast fotografowania lasu zbliy si
do drzew i postaraj si je sfotografowa tak, aby widoczna bya faktura kory.
W dobrej kompozycji zdjcia krajobrazowego liczy si punkt widzenia. Zmieniaj ustawienie aparatu i obserwuj rnice w wygldzie sceny. Spojrzenie na ni z innego
punktu widzenia zmienia scen pod wzgldem formy, barw, kierunku owietlenia.
Mona w ten sposb wyeksponowa pierwszy plan, a tym samym wywoa u odbiorcy
wraenie trzeciego wymiaru lub podkreli elementy odlege.

W fotograi krajobrazowej bardzo wane jest, aby zawieraa ona punkt, ktry przyciga
wzrok.

Fotografowanie przyrody

151

W fotograi krajobrazu czsto stosuje si ltr polaryzacyjny. Pozwala on m.in. uzyska

na fotograi bardziej nasycone barwy, zwaszcza gboki kolor nieba.

Wykonujc zamieszczone niej wiczenie, wykorzystasz informacje zdobyte na temat fotografowania krajobrazu. W tym celu wybierz si z aparatem w plener. Najlepiej wykona to
wiczenie na wakacjach. W Twojej okolicy moe bowiem nie by widokw zapierajcych
dech w piersiach. Jednak warto sprbowa. Proponuj spacer po lesie. Szukaj promieni
soca padajcych na powierzchni ziemi przez korony drzew. Mog to by rwnie smugi
wiata, jeli wdrujesz w soneczny dzie. Znajd na przykad wsk krt ciek lub jak bardzo wyran pod wzgldem kolorystycznym rolin, ktra nada zdjciu wyrazistoci. Jeli spostrzeesz jaki interesujcy obiekt, ustaw na wprost niego statyw i przymocuj do
niego aparat. Wykonaj czynnoci zawarte w poniszych punktach.
1. Wcz aparat w trybie automatycznym lub w trybie manualnym.

2. Jeli pracujesz w trybie manualnym, ustaw parametry ekspozycji. W zalenoci od warunkw owietleniowych aparat moe
mie skonno do przewietlania
lub niedowietlania zdj.

Jeli nie masz zbyt duego dowiadczenia, skorzystaj z trybu automatycznego i uaktywnionego w nim
programu tematycznego Krajobraz.
3. Ustaw ostro.
4. Wykadruj scen.

152

Fotografowanie przyrody

5. Nacinij spust migawki i zrb zdjcie.

Fotografowanie pyncej wody

Fotografujc pynce rzeki, wodospady czy strumyki, naley pamita o odpowiednim
czasie otwarcia migawki powinien to by dugi czas nawietlania, okoo 1/8 s, jeli
chcemy uchwyci ruch wody w postaci rozmycia. W tym przypadku naley oczywicie
pomyle o statywie lub jakiej podporze dla aparatu, aby unikn ryzyka poruszenia.
Jeli za chcesz zatrzyma wod w locie, zastosuj krtki czas otwarcia migawki.
Dla uzyskania mikkiego rozmycia wody stosuje si czsto ltry neutralne szare. Powoduj one przyciemnienie obrazu, ale nie zmieniaj jego kolorystyki. Stosuje si w je
w sytuacjach, gdzie wskazane jest stosowanie dugiego czasu nawietlania, ale nie bardzo jest to moliwe ze wzgldu na panujce warunki. Mog one mie rn moc (gsto) std ich rne oznaczenia. Przykadowo ltr o oznaczeniu ND 0,8 pozwoli a
czterokrotnie wyduy czas nawietlania, a ltr ND 0,4 pozwoli zrobi to dwukrotnie.
Pync wod dobrze jest fotografowa w pochmurne dni lub jasne, ale takie, w ktrych nie ma za duo soca. Soce sprawi, e na zdjciu mog pojawi si silne kontrasty.
Wykonaj wiczenia, aby nauczy si zatrzymywa na zdjciu ruch wody oraz uwieczni
go w postaci mikkiego rozmycia. Wybierz si z aparatem i statywem nad wod.

Fotografowanie przyrody

153

1. Ustaw si ze statywem naprzeciw fotografowanej sceny, umie na nim aparat i wcz go w trybie Priorytet migawki.

2. Ustaw dugi czas otwarcia migawki

rzdu 1/6 s.

3. Aparat sam dobierze odpowiedni

przeson. W tym przypadku wynosi
ona f 8.
4. Ustaw ostro.
5. Wykadruj scen.

6. Nacinij spust migawki i wykonaj

zdjcie.

154

Fotografowanie przyrody

7. Nastpnie zmie czas otwarcia migawki na znacznie krtszy np. 1/250 s.

8. Nacinij spust migawki i wykonaj

zdjcie.

Jeli chcesz uzyska efekt niemale surrealistyczny, wybierz si nad rwc rzek lub wodospad i wykonaj kolejne wiczenie.
1. Wcz aparat w trybie Priorytet migawki i koniecznie umie go na statywie.

Fotografowanie przyrody

2. Ustaw bardzo dugi czas otwarcia

migawki okoo 1 2 s.

3
2

155

3. Aparat sam dobierze odpowiedni

przeson.
4. Ustaw ostro.
5. Wykadruj scen.

6. Naciskajc spust migawki, wykonaj

zdjcie.

Woda, ktra porusza si pionowo do osi obiektywu, wymaga zastosowania krtszego

czasu nawietlania, aby da
taki stopie rozmycia, ni
woda, ktra porusza si poziomo do osi obiektywu.

To, jak dugi czy jak krtki czas otwarcia migawki powinnimy zastosowa w danej sytuacji, zaley m.in. od odlegoci, w jakiej znajdujemy si od fotografowanej wody. Im bliej wody znajdujemy si z aparatem, tym krtszy powinien by czas otwarcia migawki
dla uzyskania okrelonego efektu rozmycia. Jeli znajdujemy si bardzo blisko wody, to
do zamroenia jej ruchu krtki czas rzdu 1/200 s moe nie by wystarczajcy, jeli ustawimy si dalej, moe do tego wystarczy czas rzdu 1/50 s.

W zalenoci od efektu, jaki chcemy uzyska, naley wzi pod uwag rwnie prdko, z jak pynie woda. Jeli chcemy uzyska na zdjciu rozmycie wody, to: zastosujmy
czas otwarcia migawki nie duszy ni 1/2 s, jeli potok lub wodospad porusza si bardzo
szybko, gdy moe to spowodowa jego przewietlenie. Natomiast jeli pynie on wolno,
czas moe by duszy. Jeli za chcemy uzyska efekt zamroenia ruchu wody, to w przypadku wolno pyncych potokw stosujemy czas rzdu 1/500 s, za w przypadku rwcych rzek czy dynamicznych kaskad 1/1000 s.

156

Fotografowanie przyrody

Fotografowanie kwiatw
Kwiaty to jeden z czstszych tematw fotograi, zwaszcza pocztkujcych fotografw.
Wynika to zapewne z tego, e po pierwsze s czsto spotykane w naszym otoczeniu,
eby nie powiedzie, e wrcz po prostu s pod rk, a po drugie zachwycaj swoj
urod, kolorami. Moliwe take, e fotografw urzeka ich delikatno. Jednym z powodw, dla ktrych niektrzy chc je fotografowa, jest ich ulotno. Niektre ich gatunki
zakwitaj tylko raz w roku. Kt nie chciaby mie w swojej kolekcji okazu tak rzadko
spotykanego w przyrodzie? To, e s czstym tematem jednych z pierwszych fotograi wykonanych po zakupieniu aparatu, nie oznacza, e s tematem bardzo prostym.
Wrcz przeciwnie. Midzy dobrym zdjciem kwiatw a przecitnym istnieje bardzo
dua rnica.
Od czego zatem zacz? Przede wszystkim zanim chwycisz za aparat, obejrzyj dobrze
kwiat, ktry chcesz uwieczni na zdjciu. Zobacz, czy nie ma on jakich skaz. Jeli powikszysz zdjcie, stan si one bardzo widoczne, co z pewnoci zepsuje kompozycj.
Kwiaty moesz fotografowa, wykorzystujc zarwno program tematyczny Makro, jak
i w trybie automatycznym czy te rcznym. Czsto przydatny okae si statyw. Warto
si w niego zaopatrzy, zwaszcza wtedy, gdy chcesz fotografowa kwiaty, stosujc dugie czasy nawietlania.
Jedn z najwaniejszych rzeczy w fotograi kwiatw jest wierne odwzorowanie ich
barw i dobra kompozycja. Nie jest to proste, jednak naley do tego dy. Fotograa
najwierniej odda kolorystyk kwiatu, gdy zostanie wykonana przy delikatnym owietleniu, o wicie lub zmierzchu. Ponadto naley zwrci uwag na kolorystyk ta. Powinna ona wspgra z kwiatami i pozostaymi elementami kompozycji. Jeli motywy
wystpujce w pozostaych planach fotograi nie speniaj tego wymogu, pomyl o zastosowaniu maej gbi ostroci.
Co to znaczy dobra kompozycja? Taka, ktra jest ciekawa, ktra wywouje pozytywne
emocje. Warto pamita tutaj o zachowaniu umiaru w odniesieniu do iloci elementw
wystpujcych w kadrze. Wicej nie znaczy tutaj lepiej.

W fotograi kwiatw, gdzie oddanie barw jest niezwykle istotne, warto stosowa ltr polaryzacyjny, ktry poprawi kolorystk fotograi poprzez zwikszenie nasycenia barw.

Fotografowanie przyrody

157

Dla uzyskania wprawy, wykonaj kroki zamieszczone w tym oto przykadzie. Wczeniej
jednak zaopatrz si w statyw i spryskiwacz do kwiatw. Sprawd w instrukcji aparatu,
z jakiej odlegoci moesz fotografowa podczas korzystania z programu Makro. Znajd
kwiat, ktry chcesz uwieczni na zdjciu. Pamitaj, aby bya to rolina z adnymi patkami
pozbawionymi skaz. Spryskaj jej patki spryskiwaczem, aby upozorowa ros.
1. Wcz aparat. Moesz umieci go
na statywie.

2. Wcz program Makro.

3
4

3. Moesz wczy lub wyczy lamp

byskow. Zalee to bdzie od panujcych warunkw owietleniowych.
W fotograi kwiatw lamp stosuje si
np. wtedy, gdy scena jest do dobrze
owietlona, ale chcemy skorygowa wystpujce niewielkie cienie lub chcemy
wyeliminowa poruszenie. Natomiast
sytuacji, gdy scena jest niezbyt dobrze
owietlona, czasem lepiej jest wyczy
lamp i ustawi samodzielnie parametry ekspozycji w trybie rcznym.

Wcz lamp byskow, jeli nie ma moliwoci wyeliminowania poruszenia fotografowanej roliny.

4. Ustaw si z aparatem w odpowiedniej odlegoci od kwiatu i wykadruj scen.

Pamitaj, aby scena nie zawieraa zbyt wielu elementw odwracajcych uwag od
kwiatu.

158

Fotografowanie przyrody

5. Ustaw ostro.

6. Nacinij spust migawki w chwili, kiedy

bdziesz absolutnie pewien, e nie wieje
wiatr. Jest to konieczne, aby zdjcie
byo nieporuszone.

Jeli chcesz sfotografowa kwiaty i uzyska du gbi ostroci, zamiast wczy tryb
Makro, skorzystaj z trybu rcznego. Ustaw may otwr przesony. Poniewa zapewne w
takiej sytuacji konieczne bdzie zastosowanie dugiego czasu nawietlania, przymocuj
aparat do statywu. Pomoe to zmniejszy ryzyko poruszenia. Zastosuj rwnie w takiej
sytuacji wiksz warto ISO.

Fotografowanie chmur
Kiedy fotografujesz krajobraz, chmury widoczne na zdjciu s niezwykle istotnym elementem. Nadaj mu charakter, wpywaj na odbir caej kompozycji. Potra wpyn na emocje odbiorcy, nadajc kompozycji dramaturgii lub sielankowego charakteru.
Jeli na zdjciu nie ma chmur niebo jest biae, sprane fotograa staje si nieatrakcyjna i to zarwno wtedy, gdy fotografujesz k pen kwiatw, czy te dom
na sprzeda. Dobre ujcie chmur to sposb gwarantujcy oywienie nudnego zdjcia.

Fotografowanie przyrody

159

Chmury mog by dodatkiem do fotograi lub sta si jej gwnym tematem.

Jak je fotografowa? Oto kilka wskazwek.
Obiektyw. Fotografujc pejzae, w ktrych chmury s jednym z elementw kompozycji, wykorzystaj obiektyw szerokoktny (lub zoom o ogniskowej odpowiadajcej obiektywowi szerokoktnemu). Jeli chmury
s gwnym tematem fotograi, wykorzystaj teleobiektyw (lub zoom
optyczny o ogniskowej odpowiadajcej teleobiektywowi).
Pora dnia. W zasadzie nie ma to znaczenia. Wiele ciekawych zdj
mona wykona o zmierzchu, ale i rwnie w cigu dnia. Warto czeka
na waciwy moment.
Tryb pracy aparatu. Zdjcia chmur moesz wykonywa zarwno w trybie automatycznym, jak i rcznym. Jeli fotografujesz pejzae z chmurami, sprbuj wykorzysta program tematyczny Krajobraz.
W przypadku fotograi chmur, tak jak to byo w fotograi kwiatw, warto zaopatrzy si
w ltr polaryzujcy. Pozwoli on poprawi kolorystyk zdj.

1. Oto przykady fotograi chmur.