Fotografia cyfrowa.

Nieoficjalny podrcznik
Autorzy: David Pogue, Barbara Brundage,
Andy Rathbone, Chris Grove, Chris Grover
Tumaczenie: Piotr Cielak
ISBN: 978-83-246-0765-5
Tytu oryginau: Digital Photography: The Missing Manual
Format: B5, stron: 480
Poznaj tajniki fotografii cyfrowej
Wykorzystaj wszystkie moliwoci swojego aparatu
Uporzdkuj swoj kolekcj zdj
Skoryguj nieudane fotografie
Zaprezentuj swoje prace w sieci
Magia fotografii cyfrowej jest coraz silniejsza i fascynuje bardzo wiele osb. Jedni
doceniaj atwo obsugi aparatw cyfrowych, inni -- ogromne moliwoci poprawiania
zdj, nawet nieudanych. Z dobrodziejstw fotografii cyfrowej coraz czciej korzystaj
rwnie profesjonalici, ktrzy jeszcze cakiem niedawno niemal lubowali wierno
celuloidowej kliszy. Jednak mimo wzrostu popularnoci fotografii cyfrowej oraz
komputerowej obrbki zdj, nadal obowizuj uniwersalne reguy dotyczce kompozycji
uj. Aby robi zdjcia, ktre bd wyrnia si spord setek tysicy innych, naley
pozna nie tylko zasady obsugi aparatu fotograficznego i programu graficznego, ale
take reguy, ktrymi fotograficy kieruj si od dziesitek lat.
Ksika Fotografia cyfrowa. Nieoficjalny podrcznik to kompendium wiedzy na temat
fotografii cyfrowej, zawierajce wiadomoci, ktrych brak w instrukcjach obsugi aparatw
i dokumentacji programw. To tu dowiesz si, jaki aparat wybra i jak wykorzysta
wszystkie jego moliwoci. Nauczysz si komponowa ujcia i fotografowa w rnych
warunkach oraz miejscach. Przeczytasz o zarzdzaniu cyfrowymi fotografiami
zgromadzonymi na dysku twardym, katalogowaniu ich i opisywaniu za pomoc sw
kluczowych. Poznasz techniki korekcji barwnej i tonalnej oraz retuszu zdj. Znajdziesz
tu take informacje o publikowaniu swoich prac w internecie oraz drukowaniu ich.

Wydawnictwo Helion
ul. Kociuszki 1c
44-100 Gliwice
tel. 032 230 98 63
e-mail: helion@helion.pl

Wybr aparatu fotograficznego

Ustawienia automatyczne i rczne
Kompozycja kadru
Fotografia sportowa
Portrety
Fotografowanie dzieci
Krajobrazy i zachody soca
Makrofotografia
Porzdkowanie kolekcji zdj
Kadrowanie i obracanie fotografii
Retusz i korekcja
Publikacja zdj w sieci
Drukowanie fotografii
Poznaj rnice pomidzy zwykym pstrykaniem

Spis treci
Nieoficjalne podzikowania....................................................................................... 11
O autorach.................................................................................................. 11
Zesp pracujcy nad ksikami z serii Missing Manual.............................. 12
Seria Nieoficjalny podrcznik...................................................................... 13

Wstp...........................................................................................................................15
Spotkanie z fotografi cyfrow...................................................................... 16
Natychmiastowy rezultat....................................................................... 16
Tanie fotografowanie.............................................................................. 17
Okazja czyni fotografa............................................................................ 17
atwe poprawki...................................................................................... 17
Wicej zabawy........................................................................................ 18
Czego bdziesz potrzebowa?....................................................................... 18
Kilka sw o ksice..................................................................................... 19
Ukad ksiki......................................................................................... 19
Kilka/Sw/O/Ukonikach...................................................................... 20
Podstawowe informacje............................................................................... 21

Cz I Podstawowe informacje o aparatach cyfrowych.................. 23

Rozdzia 1. Podstawowe informacje o aparatach cyfrowych.................................. 25
Kompakt czy lustrzanka?............................................................................. 26
Rozdzielczo obrazu i pojemno pamici.................................................. 27
Rozdzielczo wymagana do ogldania zdj na ekranie.......................... 28
Rozdzielczo wymagana do drukowania zdj....................................... 28
Jak wiele zdj mieci si na karcie pamici?........................................... 29
Rodzaje kart pamici.............................................................................. 31
Baterie......................................................................................................... 33
Zoom cyfrowy i optyczny............................................................................. 36
Stabilizator obrazu (redukcja wibracji)......................................................... 36
Obrotowy wywietlacz LCD........................................................................ 37
Wizjer optyczny........................................................................................... 38
Samodzielna konfiguracja ustawie aparatu................................................. 39
Tryb preselekcji przysony...................................................................... 39
Tryb preselekcji czasu nawietlania........................................................ 40
Balans bieli............................................................................................ 40
Zmienna czuo kliszy....................................................................... 40
Optymalizacja automatycznego ustawiania ostroci..................................... 41
Zewntrzne lampy byskowe i inne akcesoria............................................... 42
Skracanie opnienia migawki.................................................................... 44
Tryb zdj seryjnych.................................................................................... 45
Tworzenie zdj panoramicznych................................................................ 47

Oprogramowanie doczone do aparatu........................................................ 47

Usuwanie plamek, czyli redukcja szumu...................................................... 48
Nagrywanie filmw przy uyciu aparatu cyfrowego............................................ 48

Rozdzia 2. Ustawianie kadru, fotografowanie i podstawy kompozycji............... 49

Kompozycja ujcia....................................................................................... 49
Zasada podziau na trzy............................................................................... 50
Poka fotografowany obiekt z bliska............................................................. 51
Pozbd si przeadowanego ta.................................................................... 52
I z wysoka i znad ziemi................................................................................ 54
Podsumowanie............................................................................................ 54

Rozdzia 3. Rozdzia o (nie)zwykych fotografiach................................................. 55

Fotografowanie dynamicznych scen i zawodw sportowych......................... 55
W samym sercu akcji............................................................................. 56
Krtki czas nawietlania......................................................................... 58
Jak unikn opnie wynikajcych z nastawiania ostroci?................... 59
Tryb fotografowania seryjnego pozwala zwikszy szanse
na zrobienie dobrego zdjcia.................................................................. 60
Poprawne owietlenie tematu zdjcia...................................................... 61
Techniki fotografowania dynamicznych wydarze podsumowanie........ 61
Fotografia portretowa................................................................................... 62
Atrakcyjne ujcia portretowe.................................................................. 63
Rozmycie ta.......................................................................................... 63
Omwienie trybu preselekcji przysony.................................................. 65
Dowietlajcy bysk flesza...................................................................... 66
Wykonanie zdjcia................................................................................. 66
Fotografowanie w zastanym lub naturalnym owietleniu........................ 67
Utrzymanie stabilnoci aparatu.............................................................. 68
Korzystanie z naturalnych rde wiata................................................ 69
Korekcja balansu bieli (kolorystyki obrazu)............................................. 71
Wykonanie zdjcia................................................................................. 72
Fotografowanie ludzi w plenerze............................................................. 73
Wymuszanie bysku flesza...................................................................... 74
Portret ze zocist aureol....................................................................... 74
Zalety cienia w plenerze......................................................................... 75
Autoportrety.......................................................................................... 77
Przygotowanie neutralnego ta................................................................ 77
Wykonanie zdjcia................................................................................. 78
Dzieci i szkolne wystpy.............................................................................. 78
Jak robi dobre fotografie dzieci?............................................................. 78
Fotografowanie wystpw scenicznych................................................... 80
Ustawianie ekspozycji przy uyciu punktowego
pomiaru wiata.................................................................................... 81
Korygowanie kiepskiego owietlenia za pomoc
kompensacji ekspozycji......................................................................... 81
Wykonanie zdjcia................................................................................. 83
Wesela i uroczystoci................................................................................... 83
Fotografowanie wesel............................................................................. 84
Zachody soca i fotografie nocne................................................................ 85
Zachody soca...................................................................................... 85
Wykonanie zdjcia................................................................................. 85

spis treci

wiata przejedajcych samochodw................................................... 86

Nieograniczony czas nawietlania ujcia (B)........................................... 87
Wykonanie zdjcia................................................................................. 87
Gwiezdne szlaki..................................................................................... 88
Portrety o zmierzchu.............................................................................. 88
Tryb opnionej synchronizacji lub tryb nocny....................................... 89
Wykonanie zdjcia................................................................................. 90
Nocne portrety....................................................................................... 90
Wymuszony bysk flesza w trybie preselekcji przysony........................... 90
Krajobrazy i przyroda................................................................................... 91
Wydoby pikno naturalnego owietlenia............................................... 91
Fotografuj przy dobrym wietle............................................................... 91
Poszukaj ciekawego ukadu wiate i cieni............................................... 91
Rozjanij pierwszy plan przy uyciu lampy byskowej............................. 92
Fotografowanie pod wod....................................................................... 92
Fotografowanie przedmiotw....................................................................... 93
Przygotowanie domowego studia fotograficznego.................................... 94
Wykonanie zdjcia................................................................................. 94
Naturalne owietlenie przedmiotw....................................................... 95
Cyfrowe wideoklipy..................................................................................... 97
Aparaty fotograficzne w telefonach............................................................... 98

Cz II Zarzdzanie kolekcj zdj................................................... 101

Rozdzia 4. Kopiowanie zdj do komputera PC.....................................................103
Przenoszenie zdj z aparatu do komputera............................................... 103
Kopiowanie zdj za pomoc czytnika kart pamici.................................... 109
Skanowanie fotografii.................................................................................110
Wybr skanera...................................................................................... 111
Instalacja skanera..................................................................................112
Trzy sposoby na zeskanowanie zdjcia........................................................113
Obsuga kreatora skanowania systemu Windows........................................115

Rozdzia 5. Zarzdzanie zbiorami zdj na komputerze PC................................... 121

Zarzdzanie zdjciami za pomoc narzdzi Windows XP........................... 122
Folder My Pictures (Moje obrazy)......................................................... 122
Tworzenie nowych folderw................................................................. 124
Przenoszenie i kopiowanie zdj........................................................... 124
Usuwanie zdj.................................................................................... 126
Konfiguracja folderw na potrzeby przechowywania zdj..................... 126
Przegldanie waciwoci zdjcia.......................................................... 129
Zarzdzanie albumami zdj przy uyciu programu EasyShare................... 131
Indeksowanie zdj w programie EasyShare.......................................... 132
Tworzenie i usuwanie albumw........................................................... 134
Kopiowanie zdj do nowych albumw................................................. 135
Usuwanie zdj.................................................................................... 136
Zaawansowane sposoby segregowania zdj.......................................... 136
Porzdkowanie zdj przy uyciu programu Picasa..................................... 139
Dodawanie zdj do programu Picasa.................................................... 140
Biblioteka zdj programu Picasa.......................................................... 140
Przewijanie panelu miniatur................................................................. 141
spis treci

Tworzenie, edycja i sortowanie folderw............................................... 145

Porzdkowanie zbioru zdj przy uyciu kolekcji................................... 148
Oznaczanie zdj etykietami uatwia przeszukiwanie zasobw............. 151
Dodawanie sw kluczowych, opisw i gwiazdek.................................. 153
Wyszukiwanie zdj............................................................................. 156

Rozdzia 6. Przechowywanie zdj online..............................................................159

Dlaczego warto umieszcza zdjcia w Internecie?....................................... 160
Wybr serwisu internetowego.................................................................... 161
Publikowanie zdj online przy uyciu programu EasyShare....................... 164
Wysyanie zdj przy uyciu programu EasyShare................................. 165
Wysanie zdj za pomoc przegldarki................................................ 166
Zarzdzanie zdjciami w serwisie EasyShare.............................................. 169
Zmiana kolejnoci zdj w albumie...................................................... 170
Kopiowanie i przenoszenie zdj pomidzy albumami.......................... 170
Usuwanie zdj z albumw................................................................... 172
Publikowanie zdj online w serwisie Shutterfly......................................... 173
Wysyanie zdj przy uyciu przegldarki internetowej......................... 173
Wysyanie zdj za pomoc programu Shutterfly Express...................... 175
Narzdzia online w serwisie Shutterfly................................................. 178
Ukadanie zdj w albumie Shutterfly................................................... 179
Zarzdzanie zdjciami w serwisie Shutterfly.............................................. 180
Przenoszenie, kopiowanie i usuwanie zdj........................................... 180
Usuwanie zdj z albumu..................................................................... 181
Publikowanie zdj online w serwisie Snapfish........................................... 182
Przesyanie zdj przy uyciu przegldarki............................................ 182
Przegld narzdzi w serwisie Snapfish................................................... 184
Porzdkowanie zdj w albumie Snapfish.............................................. 184
Zarzdzanie zdjciami w serwisie Snapfish................................................ 185
Przenoszenie, kopiowanie i usuwanie zdj........................................... 185
Usuwanie zdj w serwisie Snapfish..................................................... 186
Publikowanie zdj online w serwisie Flickr............................................... 186
Przesyanie zdj przy uyciu przegldarki internetowej........................ 187
Instalacja i obsuga programu Flickr Uploadr........................................ 189
Wysyanie zdj do serwisu Flickr poczt elektroniczn........................ 190
Zarzdzanie zdjciami w serwisie Flickr.................................................... 191
Tworzenie nowego zestawu zdj......................................................... 192
Przegldanie i wyszukiwanie zdj na podstawie znacznikw................ 193
Usuwanie zdj w serwisie Flickr.......................................................... 194
Modu Organizr serwisu Flickr............................................................. 194

Rozdzia 7. Archiwizacja biblioteki zdj................................................................197

Sposoby zabezpieczania zdj.................................................................... 198
Pyta CD, DVD czy dysk twardy?............................................................... 200
Pyty CD (CD-R).................................................................................. 201
Jednowarstwowe pyty DVD (DVD-R, DVD+R).................................... 201
Dwuwarstwowe pyty DVD.................................................................. 202
Zewntrzne dyski twarde...................................................................... 202
Wewntrzne dyski twarde..................................................................... 203
Narzdzia do archiwizacji zdj w programie EasyShare............................. 204
Narzdzia do archiwizacji programu Picasa................................................ 206

spis treci

Rozdzia 8. Archiwizacja i zarzdzanie zdjciami przy uyciu

programu Elements.................................................................................................. 209
Importowanie zdj przy uyciu moduu Photo Downloader...................... 210
Zmiana ustawie pobierania plikw w programie Elements.................. 210
Przegldanie zdj w programie Organizer................................................. 213
Przegldarka zdj................................................................................ 213
Przegldanie folderw w programie Organizer....................................... 215
Chronologiczne przegldanie zdj....................................................... 216
Tworzenie znacznikw i kategorii.............................................................. 217
Przypisywanie znacznikw do zdj........................................................... 219
Tworzenie kolekcji.................................................................................... 220
Wyszukiwanie zdj.................................................................................. 220
Znaczniki i kategorie uatwiaj znajdywanie zdj................................ 221
Przeszukiwanie metadanych................................................................ 221
Tworzenie kopii zapasowych przy uyciu programu Organizer................... 222

Cz III Edycja zdj.......................................................................... 225

Rozdzia 9. Podstawowe techniki retuszu zdj.................................................... 227
Typowe problemy, proste poprawki............................................................. 228
Obracanie i kadrowanie zdj przy uyciu programu EasyShare.................. 229
Obracanie zdj.................................................................................... 230
Kadrowanie zdj................................................................................. 230
Korekcja zdj przy uyciu programu EasyShare......................................... 232
Byskawiczna korekcja ekspozycji i kolorystyki zdjcia......................... 233
Korekcja ekspozycji przy uyciu funkcji Scene Balance (Balans ujcia)... 234
Korekcja kolorystyki obrazu................................................................. 236
Usuwanie efektu czerwonych oczu przy uyciu programu EasyShare.......... 237
Obracanie i prostowanie zdj przy uyciu programu Picasa....................... 238
Prostowanie zdj................................................................................. 238
Kadrowanie zdj za pomoc programu Picasa........................................... 240
Korekcja ekspozycji przy uyciu programu Picasa....................................... 241
Dowietlanie zdj............................................................................... 242
Korekcja kontrastu i kolorystyki w programie Picasa.................................. 243
Przycisk Im Feeling Lucky (Szczliwy traf).......................................... 243
Automatyczna korekcja kontrastu i koloru........................................... 243
Precyzyjna korekcja zdj..................................................................... 244
Korekcja efektu czerwonych oczu przy uyciu programu Picasa.................. 247

Rozdzia 10. Obracanie, kadrowanie i skalowanie zdj przy uyciu

programu Elements..................................................................................................249
Zmiana podgldu zdj.............................................................................. 250
Sposoby wywietlania zdj.................................................................. 250
Narzdzie Zoom (lupka)....................................................................... 252
Narzdzie Hand (rczka)...................................................................... 253
Obracanie zdj......................................................................................... 255
Obracanie i odwracanie........................................................................ 255
Prostowanie zdj...................................................................................... 257
Narzdzie Straighten (prostowanie)...................................................... 257
Obracanie o dowolny kt...................................................................... 258
Prostowanie zeskanowanych odbitek.................................................... 260

spis treci

Kadrowanie zdj....................................................................................... 262

Posugiwanie si narzdziem Crop (kadrowanie)................................... 262
Kadrowanie zdjcia do okrelonej wielkoci.......................................... 264
Kadrowanie przy uyciu narzdzia Marquee.......................................... 265
Zmiana wielkoci zdj............................................................................. 268
Skalowanie zdj przeznaczonych do wysania poczt
elektroniczn i opublikowania w Internecie.......................................... 268
Skalowanie na potrzeby druku.............................................................. 272
Proces ponownego prbkowania obrazu................................................ 274
Powikszanie obszaru roboczego........................................................... 275

Rozdzia 11. Narzdzia korekcji obrazu w programie Elements............................ 279

Omwienie okna Quick Fix....................................................................... 279
Pasek narzdzi w trybie Quick Fix......................................................... 280
Panel sterowania trybu Quick Fix.......................................................... 281
Podgld zdjcia: po retuszu oraz przed retuszem i po nim................ 282
Zalecany proces edycji obrazu w trybie Quick Fix....................................... 283
Korekcja efektu czerwonych oczu............................................................... 284
Funkcja Smart Fix (inteligentna korekcja).................................................. 286
Korekcja jasnoci i kontrastu..................................................................... 288
Narzdzie Levels (poziomy).................................................................. 288
Narzdzie Contrast (kontrast)............................................................... 289
Suwaki korekcji cieni i wiate.............................................................. 289
Korekcja koloru......................................................................................... 291
Narzdzie Auto Color (automatyczna korekcja koloru)......................... 291
Obsuga suwakw w palecie Color (kolor)............................................. 291
Wyostrzanie.............................................................................................. 293

Rozdzia 12. Zaawansowane techniki retuszu zdj

w programie Elements............................................................................................. 295
Rozwizywanie problemw z ekspozycj.................................................... 296
Polecenie Shadows/Highlights (cienie/wiata)...................................... 296
Wyostrzanie zdj..................................................................................... 298
Obsuga filtra Unsharp Mask (maska wyostrzajca).............................. 300
Korekcja przebarwie skry wstp......................................................... 301
Pdzel Spot Healing Brush (punktowy pdzel korygujcy)..................... 301
Pdzel Healing Brush (pdzel korygujcy)............................................. 303
Narzdzie Clone Stamp (stempel)......................................................... 304
Zmiana sposobu wywietlania kolorw na ekranie monitora...................... 305
Kilka sw o kalibracji........................................................................... 306
Polecenie Levels (poziomy) w akcji............................................................. 307
Zrozumie histogram........................................................................... 309
Korekcja zdjcia przy uyciu polecenia Levels
(poziomy): kroplomierze...................................................................... 312
Korekcja zdjcia przy uyciu polecenia Levels
(poziomy): suwaki................................................................................ 313
Usuwanie niepodanych przebarwie...................................................... 315
Obsuga narzdzia Remove Color Cast (usu przebarwienia)................ 317
Obsuga polecenia Color Variations (wariacje kolorw)......................... 318
Zwikszenie intensywnoci barw............................................................... 319
Okno dialogowe polecenia Hue/Saturation (barwa/nasycenie)................ 320
Korekcja nasycenia przy uyciu narzdzia Sponge (gbka)..................... 321

spis treci

Rozdzia 13. Tworzenie efektw specjalnych......................................................... 323

Tworzenie efektw specjalnych w programie EasyShare............................. 325
Tworzenie efektw............................................................................... 325
Efekty z grupy Scene Effects (Efekty ujcia)........................................... 326
Sztuczki z grupy Fun Effects (Efekty specjalne)...................................... 327
Anulowanie efektu............................................................................... 328
Tworzenie efektw specjalnych w programie Picasa................................... 329
Tworzenie efektw............................................................................... 330
Przegld efektw w panelu Effects (Efekty)............................................ 331
Anulowanie efektw w programie Picasa............................................... 336
Tworzenie efektw specjalnych w programie Elements.............................. 337
Obsuga filtrw..................................................................................... 337
Wybieranie polece z menu Filter (filtr)................................................ 338
Obsuga palety Styles and Effects (style i efekty).................................... 339
Przegld galerii filtrw.......................................................................... 340
Kategorie filtrw................................................................................... 342
Tworzenie zdj panoramicznych przy uyciu programu Elements............. 344
Wybr zdj do poczenia.................................................................... 344
Monta zdjcia panoramicznego........................................................... 346
Korygowanie zdj................................................................................ 348
Kosmetyczne poprawki w wygldzie zdjcia panoramicznego................ 351
Zakoczenie projektu i zatwierdzenie gotowej panoramy...................... 354

Cz IV Jak zaprezentowa swoje prace......................................... 355

Rozdzia 14. Publikowanie zdj w Internecie....................................................... 357
Wybr serwisu, w ktrym zostan umieszczone zdjcia............................. 359
Udostpnianie zdj w serwisie EasyShare................................................. 361
Wybr zdj do udostpnienia.............................................................. 361
Udostpnianie pokazu slajdw............................................................. 363
Udostpnianie zdj przy uyciu programu Shutterfly Express.............. 365
Wysyanie i udostpnianie zdj przy uyciu programu
Shutterfly Express................................................................................ 366
Udostpnianie zdj w serwisie Snapfish................................................... 368
Jak dzieli si zdjciami i wymienia dowiadczenia,
czyli o serwisie Flickr................................................................................. 370
Wiele sposobw na udostpnianie zdj................................................ 370
Tworzenie kontaktw.......................................................................... 371
Konfiguracja zdj przeznaczonych do udostpnienia............................ 372
Udostpnianie zdj w ramach grupy.................................................... 374
Serwis dla profesjonalistw: Photo.net....................................................... 375
Portfolio w serwisie Photo.net............................................................... 377
Przesyanie zdj do serwisu Photo.net................................................. 378
Przegldanie zdj i opinii.................................................................... 379

Rozdzia 15. Wysyanie zdj poczt elektroniczn.............................................. 381

Rozterki zwizane z wielkoci pliku......................................................... 383
Wysyanie zdj przy uyciu programu EasyShare...................................... 385
Wysyanie zdj przy uyciu programu Picasa............................................ 387
Wysyanie zdj przy uyciu programu Elements........................................ 389
Wybr zdj i odbiorcw listu............................................................... 390
Wybr formatu poczty e-mail............................................................... 392
spis treci

Zatwierdzanie wybranych ustawie i wysyanie wiadomoci................. 393

Formatowanie listw ze zdjciami........................................................ 393
Pokazy slajdw w formacie PDF............................................................ 394

Rozdzia 16. Drukowanie zdj....................................................................................395

Jak wydrukowa doskonae odbitki w domu?.............................................. 396
Rozdzielczo a format odbitki............................................................. 396
Obliczanie rozdzielczoci...................................................................... 397
Optymalizacja ustawie drukarki......................................................... 398
Wybr waciwego papieru................................................................... 399
Jako papieru...................................................................................... 399
Proporcje obrazu.................................................................................. 400
Drukowanie zdj przy uyciu programu EasyShare.............................. 400
Drukowanie zdj przy uyciu programu Picasa......................................... 403
Drukowanie zdj przy uyciu programu Elements..................................... 405
Podgld i drukowanie zdj za pomoc edytora...................................... 406
Zmiana pooenia zdjcia..................................................................... 407
Skalowanie zdjcia............................................................................... 408
Wicej opcji drukowania....................................................................... 409
Drukowanie w programie Organizer.......................................................... 410
Drukowanie kilku zdj........................................................................ 412
Stykwki.............................................................................................. 412
Pakiety obrazkw................................................................................. 413
Drukowanie odbitek w automatycznych kioskach................................... 414
Kioski fotograficzne: co trafia do ich wntrza?....................................... 415
Kioski fotograficzne: na co moesz liczy?............................................. 416
Zamawianie odbitek online....................................................................... 417
Zamawianie odbitek w serwisie EasyShare................................................ 418
Zamawianie odbitek online przy uyciu programu EasyShare................ 418
Zamawianie odbitek online w galerii EasyShare.................................... 419
Zamawianie odbitek online przy uyciu programu Picasa........................... 422
Zamawianie odbitek online w serwisie Shutterfly................................. 423
Zamawianie zdj przy uyciu serwisu Snapfish........................................ 424
Zamawianie zdj przy uyciu programu Elements.................................... 426

Rozdzia 17. Ciekawe projekty oparte na samodzielnie zrobionych fotografiach....... 429

Projektowanie pokazu slajdw przy uyciu programu PhotoShow............... 430

Proste pokazy slajdw w programie Elements............................................. 434
Zaawansowane pokazy slajdw w programie Elements............................... 437
Konfiguracja edytora pokazu slajdw.................................................... 437
Edycja pokazu slajdw.......................................................................... 439
Tworzenie efektw specjalnych............................................................ 442
Zapisywanie pokazu slajdw................................................................ 445
Plakaty, kalendarze i albumy...................................................................... 448
Plakaty................................................................................................. 449
Kalendarze........................................................................................... 450
Albumy ze zdjciami............................................................................ 450
Inne projekty dostpne w programie Elements........................................... 452
Co mona zaprojektowa?.................................................................... 454
Kubki, koszulki i inne gadety................................................................... 457

Skorowidz ..................................................................................................................... 461

10

spis treci

Podstawowe informacje
o aparatach cyfrowych

echnika fotograficzna nie zmienia si zbytnio w cigu pierwszych stu

lat swojego istnienia. Oczywicie, aparaty fotograficzne stay si mniejsze i atwiejsze w obsudze, obiektywy doskonalsze, a jako klisz filmowych niepomiernie wzrosa. Niemniej jednak caa zabawa nadal polegaa na
zarejestrowaniu obrazu na wiatoczuej bonie przy uyciu pudeka z otworem
wycelowanym w odpowiedni sposb. W pewnej chwili nadszed jednak czas na
powane zmiany.
Niewiele ponad dziesi lat od czasu, gdy pierwsze aparaty cyfrowe zaczy niemiao puka do wiadomoci przyszych nabywcw (i stay si relatywnie przystpne dla ich portfeli), nastpi niezwyky przeom: cyfrwki zaczy sprzedawa si lepiej ni tradycyjne aparaty. Na pocztku 2006 roku stanowiy ju 92%
wszystkich sprzedanych aparatw fotograficznych.
Dotychczasowi giganci przemysu fotograficznego, np. Kodak, Canon czy Olympus, stali si powanymi graczami na rynku fotografii cyfrowej, gdzie konkuruj dzi z potentatami elektroniki uytkowej, takimi jak Sony, HP, Casio czy
Samsung. Producenci aparatw cyfrowych przecigaj si w walce o portfel konsumenta, oferujc nieprzebran liczb modeli wyposaonych w najrniejsze
funkcje i udogodnienia. Na szczcie, jeli tylko uda Ci si opanowa kilka najwaniejszych regu rzdzcych fotografi, bdziesz mg oceni rzeczywist warto uytkow dowolnego urzdzenia i wykona dobre zdjcia przy uyciu kadego niemal aparatu. Jeli jeste jednym z milionw ludzi, ktrzy zdecydowali
zapozna si z moliwociami technologii cyfrowej, to w pierwszym rozdziale tej
ksiki znajdziesz wiele przydatnych informacji i wyjanie dotyczcych czsto
spotykanych w fotografii cyfrowej poj i okrele, takich jak megapiksele, pami flash czy tryb fotografowania seryjnego.

Rozdzia

Kompakt czy lustrzanka

A moe jeste szczliwym posiadaczem cyfrwki, ktry zdecydowanie wicej czasu powici na pstrykanie zdj i pokazywanie ich przyjacioom ni na
zgbianie dziaania poszczeglnych przyciskw aparatu i zastanawianie si nad
tym, co oznaczaj wszystkie te drobne symbole i ikony, ktre wywietlane s na
ekranie LCD? A moe w odruchu desperacji postanowie nawet przebrn przez
instrukcj obsugi lecz ona nie wyjania trapicych Ci wtpliwoci? Dziki
lekturze tego rozdziau zdobdziesz wiedz o podstawowych funkcjach spotykanych w wikszoci aparatw cyfrowych i dowiesz si, w jaki sposb mog one
uatwi Ci fotografowanie i poprawi jako Twoich zdj. Staralimy si napisa
t ksik zrozumiaym i przystpnym jzykiem, a nie takim, jakim s napisane
niektre instrukcje

Kompakt czy lustrzanka?

Jakim jeste fotografem? Czy chcesz zawsze mie aparat w torbie lub kieszeni,
by mc byskawicznie wyj go i robi zdjcia w dowolnej sytuacji na przykad
w pracy czy na stadionie? A moe wolisz tarmosi ze sob mnstwo rozmaitego
sprztu, by dziki funkcjonalnoci posiadanych narzdzi mc wykona jak najlepsze zdjcia niezalenie od okolicznoci? Przeraaj Ci sowa takie jak statyw
albo soczewka makro? A moe aspirujesz do miana zawodowca? Odpowiedzi na
te pytania mog naprowadzi Ci na trop wymarzonego aparatu. Wybrany aparat
powinien by bowiem naturalnym przedueniem Twoich zmysw i winien spenia okrelone oczekiwania. Jeli nie bdziesz czu si swobodnie podczas pracy
z aparatem, to w brak wizi pomidzy czowiekiem i urzdzeniem bdzie doskonale widoczny na wykonanych zdjciach. Ponadto, nawet jeli zakupu aparatu
chcesz dokona przez Internet, to warto najpierw fizycznie dotkn wybrane urzdzenie i zapozna si z nim.
Nowoczesne aparaty cyfrowe mona podzieli na trzy rodzaje:
Aparaty kompaktowe to niewielkie i relatywnie tanie urzdzenia, ktrych
cena mieci si w granicach od 600 do 1200 zotych. Wyposaone w automatyczn oson obiektywu, s przystosowane do podrowania w kieszeni,
torbie lub plecaku. W wikszoci przypadkw aparaty te oferuj uproszczony zestaw funkcji, a wiele z nich realizowanych jest automatycznie. Dziki
temu pozwalaj one na byskawiczne wykonanie zdjcia, z pominiciem czasochonnego procesu konfigurowania ustawie aparatu. Kupujc urzdzenie
tego typu, warto zwrci uwag na jego wymiary: postpujca miniaturyzacja
sprawia, e aparaty kompaktowe s coraz mniejsze, ciesze i bardziej zaczynaj przypomina jubilerskie cacka ni ergonomiczne urzdzenia codziennego uytku. Zanim kupisz, we wybrany model aparatu do rki i odpowiedz
sobie na kilka bardzo istotnych pyta: po pierwsze, czy aparat nie jest zbyt
may i czy wygodnie trzyma si go w doni? Czy palec wskazujcy bez problemu siga do spustu migawki? Czy obiektyw nie jest umocowany w miejscu,
w ktrym mona atwo dotkn soczewki lub przypadkiem go przesoni?

26

CZ I

Podstawowe informacje o aparatach cyfrowych

Rozdzielczo obrazu
i pojemno pamici

Zaawansowane aparaty kompaktowe s nieco wiksze ni typowe kompakty,

a ich cena waha si w granicach od 1000 do 2500 zotych. Wyposaone w wiksze i bardziej ergonomiczne korpusy, s znacznie stabilniejsze i wygodniejsze
w obsudze. Drosze modele przypominaj budow typowe lustrzanki jednoobiektywowe (SLR), ktrych krtk charakterystyk znajdziesz w kolejnym
punkcie. W odrnieniu od lustrzanek zaawansowane aparaty kompaktowe nie
daj moliwoci wymiany obiektyww. Zazwyczaj wyposaone s w niezej klasy obiektyw typu zoom, ktrego nie mona zmienia, czsto z wbudowanym
piercieniem do rcznej regulacji ostroci (ktry przypomina rozwizania znane
ze starych, tradycyjnych aparatw fotograficznych). W porwnaniu do zwykych
kompaktw zaawansowane cyfrwki oferuj wiksz liczb opcji dotyczcych
ustawiania ekspozycji, czuoci ISO i korekcji balansu bieli (wicej informacji
o wymienionych opcjach znajdziesz w dalszej czci rozdziau).
Cyfrowe lustrzanki (SLR) kusz szczeglnie tych, ktrzy przyzwyczajeni s
do tradycyjnych aparatw fotograficznych klasy 35 mm. Jeli tsknisz za tradycyjnymi aparatami maoobrazkowymi, za moliwoci wymiany obiektyww, montowania filtrw i innych urzdze to powiniene zdecydowa si
na zakup lustrzanki cyfrowej. Nie jest to zakup tani: w zalenoci od wyposaenia korpus aparatu moe kosztowa od 1500 do 4500 zotych, a nawet
wicej. Jeli jeste posiadaczem dobrej, tradycyjnej lustrzanki na przykad
firmy Canon lub Nikon i wybierzesz aparat cyfrowy tego samego producenta, to w wielu przypadkach bdziesz mg zainstalowa w nowym urzdzeniu
posiadany obiektyw od starego aparatu. Nie obdzie si jednak bez pewnych
problemw. Najpowaniejszy polega na tym, e tradycyjny obiektyw o ogniskowej 50 mm, po zamontowaniu w korpusie lustrzanki cyfrowej bdzie na
przykad zachowywa si jak teleobiektyw o ogniskowej 150 mm. Przed zakupem warto wybra si wic do sklepu fotograficznego i zapyta, w jaki sposb
(i czy w ogle) stary obiektyw bdzie funkcjonowa w nowym aparacie.

Rozdzielczo obrazu i pojemno pamici

Pierwszy parametr, jaki zazwyczaj podaje si w opisie aparatu cyfrowego, dotyczy
liczby megapikseli urzdzenia. Piksel (nazwa ta stanowi skrt od angielskich
sw picture element, czyli najmniejsza cz obrazu), to pojedyncza, maa
kropka; jedna z wielu tysicy lub milionw podobnych kropek, z ktrych skada si cae zdjcie (jeden megapiksel to milion pikseli). Znajomoci tego pojcia nie da si unikn, gdy piksele stanowi podstawy budulec komputerowego
obrazu. Liczba megapikseli aparatu definiuje maksymaln rozdzielczo zdj,
jak mona przy uyciu tego aparatu uzyska (rozdzielczo decyduje o szczegowoci rejestrowanego obrazu). Aparat wyposaony w matryc o rozdzielczoci
5 megapikseli bdzie zatem rejestrowa wicej szczegw ni aparat z matryc
wyposaon w 3 miliony pikseli. Bdzie rwnie odpowiednio droszy. Liczba megapikseli decyduje o moliwoci zastosowania zdjcia do rnych celw,
powiniene wic zastanowi si, jaka liczba megapikseli jest wystarczajca, by
mc zaprezentowa zdjcia w podany sposb.

r o z d zi a 1

Podstawowe informacje o aparatach cyfrowych

27

Rozdzielczo obrazu
i pojemno pamici

Rozdzielczo wymagana do ogldania zdj na ekranie

Wiele cyfrowych zdj jest wywietlanych i ogldanych wycznie na ekranie komputera. Po skopiowaniu plikw z fotografiami na dysk twardy moesz przesa je
poczt elektroniczn, umieci w Internecie czy wykorzysta jako tapet na pulpit
lub wygaszacz ekranu.
Jeli Twoje fotograficzne zamierzenia ograniczaj si do wymienionych zastosowa, to niezbdna liczba megapikseli jest bardzo niewielka. Nawet bardzo tani
aparat kompaktowy wyposaony w matryc o rozdzielczoci 2 megapikseli rejestruje zdjcia o wymiarach 16001200 pikseli a jest to wielko przekraczajca rozmiary ekranu typowego laptopa (1024768), pomijajc oczywicie moliwo przewijania czy skalowania obrazu.

Rozdzielczo wymagana do drukowania zdj

Jeli zamierzasz drukowa zdjcia, to liczba megapikseli niezbdnych do uzyskania dobrej jakoci wydruku niepomierne ronie. Przecitny monitor komputerowy jest urzdzeniem o stosunkowo niewielkiej rozdzielczoci: wikszo
z nich oferuje rozdzielczo od 72 do 96 pikseli na cal. Rozdzielczo potrzebna
do tego, by wydrukowana odbitka wygldaa elegancko i miaa odpowiedni jako, jest jednak znacznie wiksza. Oznacza to, e na jednym calu musi zmieci si znacznie wiksza liczba kolorowych punktw przyjmuje si, e co najmniej 150.
Pamitasz, e zdjcie z aparatu wyposaonego w 2-megapikselow matryc bdzie wiksze ni ekran typowego laptopa? Po nadaniu mu rozdzielczoci odpowiedniej do druku maksymalny rozmiar odbitki uzyskany na podstawie takiego
zdjcia bdzie wynosi najwyej 1318 cm. Dalsze powikszanie spowoduje, e
na wydruku pojawi si wyrane ziarno, a skra na zdjciach portretowych Twojej
rodziny lub przyjaci bdzie wygldaa (delikatnie mwic) bardzo niezdrowo.
Jeli masz zamiar drukowa przynajmniej niektre ze zrobionych zdj, to zapoznaj si z nastpujc tabel:

28

Rozdzielczo aparatu

Maksymalny format odbitki

0,3 megapiksela (aparaty w niektrych

telefonach komrkowych)

2,253 cale

1,3 megapiksela

1015 cm

2 megapiksele

1318 cm

3,3 megapiksela

2025 cm

4 megapiksele

2836 cm

5 megapikseli

3040 cm

6,3 megapiksela

3650 cm

8 megapikseli

4055 cm

CZ I

Podstawowe informacje o aparatach cyfrowych

Rozdzielczo obrazu
i pojemno pamici

S to oczywicie wartoci przyblione. Na jako odbitki o wymiarach 2025 cm

skada si bowiem wiele rozmaitych czynnikw, takich jak: jako obiektywu,
kompresja pliku, ekspozycja, stabilno aparatu, jako papieru i liczba pojemnikw z tuszem, w ktre wyposaona jest Twoja drukarka. Moe si zdarzy, e na
podstawie zdjcia o okrelonej rozdzielczoci uda Ci si uzyska satysfakcjonujc
odbitk o formacie wikszym ni podany w tabeli trzeba wic raz jeszcze wyranie podkreli, e s to jedynie wartoci orientacyjne, ktre uatwi Ci uzyskanie
wydruku o wysokiej jakoci.
Kolejna cenna zaleta aparatu wyposaonego w matryc o wysokiej rozdzielczoci
polega na moliwoci uzyskania odbitek bdcych jedynie wycinkiem oryginalnego zdjcia. Przypumy, e podczas fotografowania swoich pociech uchwycie na
zdjciu wietny, niecodzienny moment, ale wiksza cz fotografii jest zupenie
niepotrzebna. Nie ma problemu jeli tylko Twj aparat wyposaony zosta w solidn liczb megapikseli. Wystarczy wykadrowa nudne i nieciekawe elementy
i pozostawi tylko to, co najwaniejsze (wicej o kadrowaniu dowiesz si z rozdziaw 9. i 10.) Jeli sprbujesz wykona analogiczn operacj na zdjciu wykonanym
aparatem z matryc o rozdzielczoci 2 megapikseli, to otrzymasz miniaturow,
zupenie nieczyteln fotk.

Jak wiele zdj mieci si na karcie pamici?

Zamiast na rolkach kliszy filmowej aparaty cyfrowe rejestruj obraz na kartach
pamici cienkich, nieduych wafelkach, na ktrych zapisywane s pliki.
Karta pamici dostarczana wraz z wikszoci aparatw to zwyka zabawka, nadajca si najwyej do przetestowania urzdzenia. Taka karta pomieci najwyej
6 do 8 zdj o najwyszej jakoci. Producenci aparatw doczaj j do zestawu,
wiedzc, e za chwil bdziesz zmuszony naby now kart o odpowiednio duej
pojemnoci. Planujc zakup aparatu, musisz wkalkulowa w cen koszt dodatkowej karty pamici.
Uwaga: Wikszo aparatw cyfrowych jest wyposaona w moliwo zmiany jakoci rejestrowanego obrazu; najczciej mona wybiera pomidzy jakoci robocz (draft), zwyk (normal) i najwysz (best) w niektrych urzdzeniach nosz one bardziej optymistyczne nazwy, na przykad
normal, fine i superfine. Jeli zamierzasz wydrukowa niektre ze zrobionych zdj, to koniecznie
wybierz jedn z opcji zapewniajcych najwysz jako obrazu.

Trudno wrcz przeceni znaczenie pojemnoci karty pamici (jeli nie dysponujesz
jedn o bardzo duej pojemnoci, moesz zabra ze sob kilka mniej pojemnych).
Aparat naley wyposay w tak kart, ktra pozwoli Ci na swobodne fotografowanie. Najlepsze zdjcia uzyskasz bowiem wwczas, gdy nie bdziesz przejmowa si
drobiazgami w rodzaju niewystarczajcej pojemnoci karty. Pojemne karty pozwalaj unikn zabierania laptopa na dusze wycieczki i wakacje cige powroty
do hotelu wymuszone koniecznoci skopiowania zdj i zwolnienia kurczcej si
przestrzeni na karcie pamici nie nale do przyjemnoci. Wystarczy, e akumulator aparatu potrafi czasem pata figle; nie warto wic dokada sobie zmartwie
z kartami pamici. Zacinij zby i wysupaj troch grosza na moliwie najbardziej
pojemny wariant.

r o z d zi a 1

Podstawowe informacje o aparatach cyfrowych

29

Rozdzielczo obrazu
i pojemno pamici

Wiedza w piguce

Rola formatu plikw

Praktycznie kady aparat cyfrowy jaki kiedykolwiek
zosta wyprodukowany moe rejestrowa zdjcia
w formacie JPEG. JPEG to najbardziej rozpowszechniony format zapisu zdj, zawdziczajcy swoj popularno stosunkowo wysokiej jakoci obrazu, ktra
utrzymana jest nawet pomimo wbudowanego algorytmu kompresji, umoliwiajcego zmniejszenie objtoci pliku.
Mimo swej olbrzymiej popularnoci JPEG nie jest jedynym formatem zapisywania obrazu. W III czci niniejszej ksiki, w zwizku z omwieniem technik edycji i retuszu zdj, bdzie te niejednokrotnie mowa
o innych formatach fotografii. Spord niezliczonej
iloci rozmaitych standardw i ich odmian, z punktu
widzenia fotografika najbardziej licz si jeszcze dwa
(prcz plikw JPEG), opisane poniej formaty zdj.
TIFF. Wikszo aparatw cyfrowych rejestruje zdjcia w formacie JPEG. Niektre oferuj jednak moliwo zapisania nieskompresowanego obrazu, najczciej wanie w formacie TIFF. Pliki zapisane w ten
sposb s bardzo due na kartach pamici doczanych do nowych aparatw z trudnoci zmieciby si jeden taki plik.
Zalet formatu TIFF jest zachowanie bardzo wysokiej
jakoci obrazu: jako zapisanego zdjcia w 100% odzwierciedla to, co zostao zarejestrowane przez matryc aparatu. Warto przy tym zauway, e po zakoczeniu edycji zdjcia w programie dostarczonym
przez producenta aparatu w wikszoci przypadkw
sugerowane jest zapisanie obrazu TIFF w formacie
JPEG. Jeli na podstawie skorygowanej fotki planujesz zamwi odbitki do albumu, to nie ma sprawy,
lecz jeli bya to jedyna w swoim rodzaju, genialna,
niepowtarzalna fotografia, to lepiej odoy jej edycj na pniej (na wszelki wypadek lepiej jej nawet nie
obraca) i zachowa idealn jako obrazu. Dopiero
po zabezpieczeniu wszystkich zdj naley wykona
kopi pliku z fotografi i przystpi do jej edycji. Dziki temu zawsze bdziesz dysponowa awaryjn kopi
oryginalnego zdjcia, na podstawie ktrej bdziesz
mg odtworzy jego pierwotny wygld, na wypadek
gdyby co poszo nie tak.
Formaty RAW. Dziaanie wikszoci aparatw cyfrowych mona sprowadzi do nastpujcego algorytmu: po wciniciu spustu migawki aparat analizuje
dane zarejestrowane przez przetwornik optoelektro-

30

CZ I

niczny, czyli tzw. matryc. Na podstawie uzyskanych

wynikw urzdzenie podejmuje decyzje dotyczce
wyostrzania, zmiany kontrastu i nasycenia barw, temperatury kolorw, balansu bieli i innych ustawie. Na
koniec przetworzony obraz zostaje zapisany w postaci
skompresowanego obrazka w formacie JPEG na karcie pamici aparatu.
Dla wielu milionw ludzi jako otrzymanego w ten
sposb zdjcia jest bardzo dobra, a wrcz doskonaa,
lecz nie dla wszystkich: cay w proces automatycznej
korekcji zdjcia doprowadza wielu zawodowych fotografikw do biaej gorczki.
Zdecydowanie woleliby oni bowiem zachowa rdowe dane o obrazie co do joty nie zwaajc na
wielko otrzymanego w ten sposb pliku i po
skopiowaniu zdjcia z karty pamici przystpi do
samodzielnego retuszu wszystkich aspektw obrazu.
Takie moliwoci ma na przykad znakomity program
Photoshop Elements (z ktrym zapoznasz si w rozdziale 8.). Opisane rozwizanie zostao zrealizowane
w praktyce pod postaci formatu RAW, ktry dostpny jest w droszych aparatach fotograficznych.
(Nazwa RAW nie ma szczeglnego znaczenia, lecz
zazwyczaj pisze si j wielkimi literami, by podkreli
znaczenie i rol, jak odgrywa on w pracy zawodowych fotografikw)
Dane zapisane w fotografii RAW nie zostay poddane
adnym dodatkowym retuszom i zmianom; stanowi
one kompletny zapis wszystkich informacji o obrazie,
ktre dotary do procesora aparatu po zarejestrowaniu ich przez przetwornik. W wyniku tego kade
zdjcie RAW zajmuje stosunkowo duo miejsca na
karcie pamici. Na przykad w aparatach o rozdzielczoci6megapikseli zdjcie zapisane w formacie JPEG
ma okoo 2 MB, lecz ta sama scena w formacie RAW
moe mie nawet ponad 8 MB! Warto te zwrci
uwag na czas zapisywania pliku RAW, ktry w wikszoci aparatw jest wyranie duszy ni w przypadku formatu JPEG.
Dla maniakw edycji obrazu licz si jednak tylko
moliwoci formatu RAW, a te s naprawd niezwyke:
po otwarciu zdjcia w dowolnym programie obsugujcym ten format, z obrazem mona zrobi dosownie
wszystko na przykad zmieni kolorystyk i temperatur barw owietlenia! Mao tego, wszystkie te zabiegi nie powoduj spadku jakoci obrazu.

Podstawowe informacje o aparatach cyfrowych

Rozdzielczo obrazu
i pojemno pamici

Edycja zdj w formacie RAW do niedawna wymagaa

zastosowania programw takich jak Photoshop czy
Photoshop Elements, lecz dzi nawet darmowe aplikacje: Picasa i EasyShare oferuj pewne moliwoci
w zakresie retuszu tego typu fotografii (obydwa te
programy zostan omwione w rozdziale 5.).
Nie wszystkie aparaty umoliwiaj zapisywanie zdj
w formacie RAW. Dlaczego tak si dzieje? Ot, RAW
jest nie tyle pewnym cile zdefiniowanym formatem

zapisu obrazu, lecz raczej pewn ogln koncepcj

rejestracji zdj. Kady producent aparatu opracowa wasny sposb zapisu tego rodzaju fotografii,
w rzeczywistoci istnieje zatem wiele rozmaitych
wariantw formatu RAW. Programy dajce moliwo edycji zdj RAW, jak choby Photoshop Elements, musz by nieustannie aktualizowane w celu
zachowania zgodnoci z najnowszymi wariantami
tego standardu.

W poniszej tabeli zgromadzone s orientacyjne wartoci, umoliwiajce okrelenie pojemnoci kart pamici wyraonej liczb zdj. Najpierw odszukaj kolumn
odzwierciedlajc rozdzielczo Twojego aparatu w megapikselach (MP), a nastpnie sprawd, ile fotografii o maksymalnej jakoci obrazu mona zarejestrowa
na karcie o okrelonej pojemnoci.

Rozdzielczo aparatu

2 MP

3,3 MP

4,1 MP

5 MP

Pojemno karty

Ile zdj pomieci karta?

32 MB

30

17

14

64 MB

61

35

30

17

128 MB

123

71

61

35

256 MB

246

142

122

70

512 MB

492

284

244

140

1 GB

984

568

488

280

Rodzaje kart pamici

Z upywem czasu producenci elektroniki uytkowej opracowali nowe, bardziej
efektywne sposoby na przechowywanie coraz wikszej liczby zdj na coraz mniejszych kartach. Uytkownicy pierwszych aparatw cyfrowych zapewne pamitaj
karty standardu CompactFlash lub SmartMedia, ktre w porwnaniu do dzisiejszych kart xD-Picture Card s wielkie jak smoki. Gwoli sprawiedliwoci naley
odnotowa, e pomimo i rozmiary popularnych kart CompactFlash nie ulegy
zmianie, to ich pojemno w ostatnich latach niepomiernie wzrosa.
Porwnujc standardy kart pamici, naley zwrci uwag na cen jednego megabajta, popularno wybranego standardu i jego zgodno z innymi urzdzeniami
elektronicznymi, ktre posiadasz. Oto krtkie zestawienie najpopularniejszych
obecnie standardw kart pamici:

r o z d zi a 1

Podstawowe informacje o aparatach cyfrowych

31

Rozdzielczo obrazu
i pojemno pamici

Karty CompactFlash s wytrzymae, niedrogie i atwe w obsudze. Ich pojemno siga dzi 8 GB (dla niezorientowanych: w 8 GB zmieci si strasznie
ogromne mnstwo zdj). Zalety: powszechnie dostpne, niedrogie, szeroki
wybr. Wady: s to najwiksze wspczesne karty pamici, ktre stosowane s
w aparatach o do duym korpusie. Markow kart CompactFlash o pojemnoci 512 MB mona kupi za niecae 100 zotych.
Standard Memory Stick zosta opracowany przez firm Sony, a karty w tym
standardzie pasuj do wszystkich aparatw, kamkorderw i laptopw tej firmy. Karty Memory Stick stanowi doskonae rozwizanie dla posiadaczy rnych urzdze marki Sony, lecz niewielu innych producentw obsuguje ten
standard kart pamici. Zalety: dziaaj z wikszoci cyfrowych gadetw
firmy Sony. Wady: nie s zbyt popularne w urzdzeniach innych marek; maksymalna pojemno karty Memory Stick wynosi 256 MB. Karty o pojemnoci
128 MB kosztuj kilkadziesit zotych lub wicej, w zalenoci od producenta
(karty firmowane przez Sony s najdrosze).
Karty Memory Stick Pro stanowi nowszy wariant standardu opracowanego
przez firm Sony i przy identycznej wielkoci s w stanie pomieci o wiele
wiksz ilo informacji. Najnowsze aparaty cyfrowe Sony obsuguj zarwno starsze, jak i nowsze warianty kart Memory Stick, lecz starsze urzdzenia
nie bd poprawnie rozpoznawa kart w wersji Pro. W chwili gdy pisz te
sowa, na rynku dostpne s karty Pro o nastpujcej pojemnoci: 512MB
(ok. 120 zotych), 1 GB (ok. 150 zotych), 2 GB (ok. 250 zotych) i 4 GB
(ok.700 zotych).
Karty Secure Digital maj wielko przecitnego znaczka pocztowego, co
pozwolio im zadomowi si w organizerach Palm i odtwarzaczach MP3. T
niewielk kart mona z powodzeniem przeoy z aparatu fotograficznego do
palmtopa i przejrze zgromadzone na niej zdjcia. Zalety: bardzo maa, doskonaa dla najmniejszych aparatw fotograficznych. Wady: waciwie adnych, chyba e wykazujesz tendencje do gubienia drobnych przedmiotw.
Karty o pojemnoci 1 GB kosztuj dzi okoo 180 zotych, a za wariant wyposaony w 2 GB pamici trzeba zapaci okoo 260 zotych.
Karty xD-Picture Card, jeszcze mniejsze od opisanych przed chwil, stanowi
wyposaenie najnowszych aparatw Fuji i Olympus (rysunek 1.1). Ich rozmiary s tak niewielkie, e w instrukcji obsugi aparatw wymienionych firm
mona natkn si na ostrzeenie: chroni mae dzieci przed pokniciem
karty. Zalety: niektre aparaty obsugujce te karty s naprawd znakomite. Wady: stosunkowo drogie w porwnaniu do innych kart pamici (256MB
= 80 zotych, 512 MB = 140 zotych, 1 GB = 200 zotych). Niestety, karty te
nie s obsugiwane przez aparaty innych producentw, a take przez wikszo
drukarek, czytnikw, telewizyjnych kombajnw multimedialnych i tym podobnych urzdze.

32

CZ I

Podstawowe informacje o aparatach cyfrowych

Baterie

Rysunek 1.1. Dziki moliwoci zainstalowania jej zarwno w aparacie fotograficznym,

jak i palmtopie, popularno niewielkich kart
Secure Digital (porodku) znacznie wzrosa.
Jej ssiadka po lewej stronie, miniaturowa
karta xD-Picture Card, obsugiwana jest
wycznie w aparatach Fuji i Olympus. Najpopularniejszym nonikiem zdj nadal s
jednak due karty CompactFlash (szczeglnie w wikszych modelach aparatw)

Niektre aparaty zgodne ze standardem CompactFlash obsuguj rwnie

specjalne napdy o nazwie IBM Microdrive. S to miniaturowe dyski twarde,
ktre wygldaj jak nieco pogrubiona karta typu CompactFlash. Przez pewien
czas byy bardzo cenione przez zawodowcw, gdy jako pierwsze miay pojemno 1 GB, lecz dzi, gdy z atwoci mona zaopatrzy si w zwyke karty
CompactFlash o pojemnoci rzdu 8 GB, ich atrakcyjno znacznie spada.
Wskazwka: Przed zakupem drugiego (albo trzeciego, a moe i czwartego) aparatu cyfrowego uytkownicy czsto czuj si zobligowani do wyboru urzdzenia, ktre obsugiwaoby posiadane ju przez
nich karty pamici. Nie pozwl, by okrelony standard kart pamici wpyn na Twoj decyzj co do
wyboru aparatu. Karty taniej z dnia na dzie i zakup nowego nonika nie jest ju dzi takim problemem jak do niedawna. Rwnie kwestia kompatybilnoci jest spraw drugoplanow, gdy nowoczesne drukarki fotograficzne, czytniki (patrz: strona 109) i automatyczne kioski do drukowania odbitek
obsuguj wiele rnych rodzajw kart.

Baterie
W porwnaniu do wielu innych urzdze XXI wieku aparaty cyfrowe s niemal
doskonae. W odrnieniu od komrek, ktre nadal potrafi gubi sygna w rnych sytuacjach, czy bezprzewodowych palmtopw, ktrych najwiksz przypadoci jest bardzo wolny dostp do Internetu, aparaty cyfrowe s niezawodne, doskonale wykonane i dopracowane pod prawie kadym wzgldem.
Prawie. Poza ywotnoci baterii.
Wywietlacz LCD zamontowany w tylnej czci korpusu aparatu zasysa energi
jak odkurzacz. Akumulator zainstalowany w aparacie zazwyczaj staje si jedyn
irytujc przeszkod podczas nieskrpowanych sesji fotograficznych. Wycinite
do ostatniej kropli baterie oznaczaj koniec fotografowania, warto wic zapozna
si z kilkoma rnymi wariantami zasilania aparatw cyfrowych:

r o z d zi a 1

Podstawowe informacje o aparatach cyfrowych

33

Baterie

Wbudowany akumulator. Wiele niewielkich aparatw cyfrowych wyposaonych jest w kompaktowy, szary akumulator litowo-jonowy w ksztacie kostki
(grne zdjcie na rysunku 1.2). Obudowy najmniejszych aparatw cyfrowych
s po prostu zbyt mae, by pomieci typowe baterie paluszki.
Rysunek 1.2. Zdjcie
u gry: Wiele aparatw
cyfrowych wyposaonych
jest w nietypowe akumulatory zasilajce (wierdolarwka nie wchodzi w skad
zestawu). S one raczej
niewielkich rozmiarw
i rwnie skromna jest ich
pojemno, warto wic zainwestowa w dodatkowy,
zapasowy akumulator.
Zdjcie u dou: Jeli Twj
aparat cyfrowy mona
zasila zwykymi paluszkami typu AA, to baterii
alkalicznych (po prawej)
mona uywa jedynie
w ostatecznoci. Na dusz met znacznie lepiej
jest zainwestowa w kilka
zestaww akumulatorw
NiMH (po lewej). Akumulatory tego typu rzadko
spotyka si w mniejszych
sklepach czy kioskach, ale
powiniene bez problemu
dosta je w dowolnej sieci
hipermarketw. Prosta adowarka i zestaw czterech
akumulatorw NiMH kosztuje okoo 100 zotych

Problem z wbudowanymi bateriami polega na tym, e nie mona wymieni

ich w trasie. Jeli po trzech godzinach wycieczki w parku zabaw Disneya bateria odmawia posuszestwa, to nie mona niestety odwiedzi najbliszego
sklepu i wymieni jej na now. Chcesz tego, czy nie fotografowanie mona
uzna wwczas za zakoczone.
Niektre aparaty dostarczane s ze specjaln adowark, umoliwiajc adowanie akumulatorw poza aparatem. Jeli dysponujesz takim urzdzeniem, to
koniecznie powiniene zaopatrzy si w dodatkowy akumulator bateri (ich

34

CZ I

Podstawowe informacje o aparatach cyfrowych

Baterie

ceny wahaj si w przedziale od 150 do 200 zotych) i jeden z nich trzyma

zawsze w pogotowiu. Gdy uywany wanie akumulator wyzionie ducha, moesz zamieni go na wieo naadowany, spoczywajcy w adowarce. Jeli wybierasz si na dusz wycieczk, to po prostu naaduj obydwa akumulatory do
pena i zabierz je ze sob.
Caa ta karuzela z adowaniem akumulatorw rzeczywicie jest troch kopotliwa, lecz mimo wszystko znacznie wygodniejsza ni rozwizanie polegajce
na wbudowaniu adowarki bezporednio w aparat. W takim przypadku wraz
z wyczerpaniem akumulatora ulatuj rwnie wszelkie szanse na zrobienie
zdjcia. Nie ma innego wyjcia, jak tylko wrci do domu i podczy aparat
na kilka godzin do zasilania w celu naadowania baterii. Najwygodniejsze rozwizanie lepsze nawet ni te zastosowane w aparatach wyposaonych w zewntrzn adowark do akumulatorw polega na zakupie aparatu umoliwiajcego zasilanie przy uyciu zwykych baterii paluszkw (AA).
Baterie AA. Niektre aparaty mona zasila zwykymi bateriami typu AA
(zazwyczaj wystarcz dwie lub cztery), a w pudeku z nowym urzdzeniem
otrzymasz komplet niezbdny do pierwszego uruchomienia aparatu. Uwaga!
Za chwil zapoznasz si z najwaniejsz wskazwk w caym rozdziale, ktr powiniene zapamita, nawet jeli zapomnisz o wszystkim innym: nigdy
nie uywaj zwykych baterii alkalicznych do zasilania aparatu. Rwnie
dobrze mgby co kilkadziesit minut wyrzuca za okno dziesiciozotwk.
Baterie alkaliczne wietnie nadaj si do zasilania latarek i przenonych radioodbiornikw, ale nawet superalkaliczne paluszki nie sprostaj apetytowi nowoczesnego aparatu cyfrowego. Przy duej dozie szczcia komplet zwykych
baterii wystarczy Ci na 20 minut fotografowania.
Czym w takim razie trzeba nakarmi wygodniay aparat? Ot najlepsze rozwizanie polega na zastosowaniu zgodnych ze standardem AA akumulatorw
niklowo-metalowo-wodorowych (NiMH) na przykad takich jak na rysunku 1.2 (zdjcie na dole). Ich ywotno jest znacznie wiksza ni typowych
baterii alkalicznych, a cena biorc pod uwag moliwo wielokrotnego powtrzenia cyklu adowania i rozadowania jest nieporwnywalnie nisza.
Aparat mona zasila nie tylko akumulatorami, ale take specjalnymi fotograficznymi bateriami litowymi. Podobnie jak ogniwa alkaliczne nie nadaj si one do powtrnego adowania i s o wiele drosze. Ich niepodwaaln
zalet jest jednak ywotno, wielokrotnie dusza od zwykych baterii alkalicznych. Warto nosi ze sob komplet takich baterii i uywa ich wycznie
w sytuacjach awaryjnych.
Krtko mwic: tak, w razie awaryjnej sytuacji podczas wycieczki do parku zabaw Disneya moesz zajrze do kiosku i kupi paczk zwykych alkalicznych
paluszkw AA. Zgadza si, bdziesz musia wyrzuci je do kosza po 20minutach dziaania, lecz mimo wszystko (jeli sytuacja jest rzeczywicie awaryjna)
20 minut jest lepsze ni nic.

r o z d zi a 1

Podstawowe informacje o aparatach cyfrowych

35

Zoom cyfrowy i optyczny

Uwaga: Niektre aparaty fotograficzne oferuj wszystko, co najlepsze. Na przykad aparaty Nikon
CoolPix wyposaone s w akumulator litowo-jonowy oraz odpowiedni adowark, lecz oprcz tego
bez problemu mona zasila je dowolnymi rodzajami paluszkw AA alkalicznymi, akumulatorami
wielokrotnego adowania czy na przykad bateri Duracell CRV3 (jest to jednorazowa bateria litowa,
ktra wyglda jak dwie sklejone ze sob akumulatory AA). Z takim wsparciem nawet w plenerze nigdy
nie powinno Ci zabrakn energii.

Zoom cyfrowy i optyczny

W reklamach aparatw cyfrowych (a take na naklejkach umieszczanych na samych aparatach) czsto spotyka si napisy w rodzaju ZOOM 3x/10x!. Liczba
przed ukonikiem okrela maksymaln wielokrotno powikszenia sceny przy
uyciu ukadu optycznego aparatu, dokadnie tak samo jak to ma miejsce w przypadku lornetek czy teleskopw. Parametr ten nazywany jest powikszeniem (lub
z angielska zoomem) optycznym.
Po ukoniku wymieniony jest drugi parametr zoom cyfrowy. Oznaczenie powikszenia cyfrowego na pudekach aparatw czsto podawane jest wielkimi literami, aby zwabi potencjalnych klientw. Tych samych klientw, ktrzy kupujc
komputer, wybieraj taki, ktry oferuje najwiksz czstotliwo pracy procesora
jak gdyby parametr ten decydowa o jakoci zestawu
Prawda jest taka, e zoom cyfrowy jest parametrem cakowicie drugorzdnym.
Polega on po prostu na rozcigniciu zarejestrowanego obrazu, a tym samym
wizualnym powikszeniu zdjcia. Fotografia staje si wiksza, lecz jej jako
drastycznie spada. W wikszoci przypadkw naley trzyma si od powikszenia
cyfrowego z daleka.
Wskazwka: Jeli przywyke do poj i parametrw stosowanych w tradycyjnej fotografii, to
zapewne wolisz zapozna si z odpowiednikami powiksze (3x, 4x i tak dalej) w postaci dugoci
ogniskowej. Takie odpowiedniki mona z grubsza przedstawi w nastpujcy sposb: standardowy
obiektyw 3x zoom w aparacie cyfrowym moe pynnie zmienia ogniskow od 6,5 mm (odpowiednik
obiektywu szerokoktnego) do 19,5 mm (teleobiektyw). W przypadku tradycyjnego aparatu maoobrazkowego analogiczny zakres wartoci wynosiby od 38 mm do 105 mm.

Stabilizator obrazu (redukcja wibracji)

Jedn z najnowszych i najbardziej podanych funkcji aparatu w sezonie 2006
2007 jest stabilizacja obrazu. Funkcja ta dostpna jest w wielu najnowszych
modelach cyfrwek i umoliwia zwikszenie ostroci i jakoci obrazu poprzez
skorygowanie niewielkich wstrzsw, jakim podlega aparat podczas fotografowania z rki.
Stabilizacja obrazu stanowi nieocenion pomoc w trzech sytuacjach: podczas fotografowania przy bardzo dugiej ogniskowej (im dusza ogniskowa, tym wikszy
jest wpyw nawet najdrobniejszych porusze aparatu na ostro obrazu), gdy fotografujesz w kiepskich warunkach owietleniowych (gdy naley wwczas wydu-

36

CZ I

Podstawowe informacje o aparatach cyfrowych

Obrotowy wywietlacz LCD

y czas nawietlania, a to zwiksza prawdopodobiestwo rozmycia obrazu) oraz

w aparatach bez dobrej jakoci wizjera cyfrowego (wwczas bowiem trzeba trzyma aparat w wycignitej rce, przez co zmniejsza si stabilno obrazu).

Obrotowy wywietlacz LCD

Wszystkie aparaty cyfrowe wyposaone s w wywietlacz LCD, lecz tylko w niektrych, lepiej wyposaonych modelach, wywietlacz ten jest umocowany na specjalnym przegubie, umoliwiajcym obracanie go pod rnymi ktami (rysunek1.3).
Dziki temu podczas fotografowania moesz trzyma aparat waciwie pod dowolnym ktem: przy pasie, ponad gow, a nawet przy samej ziemi, unikajc przy tym
wyginania si w pak i innych ekwilibrystycznych sztuczek.
Rysunek 1.3. Przegubowe
wywietlacze LCD po raz
pierwszy zostay zastosowane w kamkorderach,
a dopiero stamtd zostay
zaadaptowane dla potrzeb
aparatw cyfrowych.
Po lewej: Najlepsze konstrukcje tego typu umoliwiaj wygicie wywietlacza w dowolnym kierunku,
uatwiajc ogldanie sceny
pod dowolnym ktem.
Po prawej: W innych
modelach swoboda
ustawiania wywietlacza
ogranicza si do obrcenia go do gry lub w d
pozostaje on jednak
w bezporedniej bliskoci
korpusu aparatu

Obrotowy wywietlacz LCD bardzo przydaje si na przykad wwczas, gdy utkwie w tumie ludzi podczas parady, a chciaby sfotografowa jakie ciekawsze wystpy. Wystarczy wwczas obrci ekran LCD w taki sposb, by by on widoczny
podczas trzymania aparatu nad gow i wykona zdjcie. Obrotowe wywietlacze
uatwiaj realizacj nietypowych, twrczych pomysw na fotografie. Mona dziki nim na przykad fotografowa z abiej perspektywy, la Orson Welles, aby zbudowa pen napicia atmosfer, lub robi zdjcia przedstawiajce wiat widziany
oczyma dziecka (unikajc jednoczenie tarzania si po dywanie).

r o z d zi a 1

Podstawowe informacje o aparatach cyfrowych

37

Wizjer optyczny

Wiedza w piguce

Kilka sw o jakoci obiektywu i osonach

Pierwsze modele aparatw cyfrowych byy fascynujce pod wzgldem sterujcej nimi elektroniki, lecz ich
obiektywy pozostawiay bardzo wiele do yczenia. Jeli
kiedykolwiek prbowae wczytywa si w starodruki
przez tanie szko powikszajce, to moesz mniej wicej wyobrazi sobie, jak wyglda wiat ogldany przez
kiepsk optyk pierwszych aparatw cyfrowych.
Dzi sprawy ulegy diametralnym zmianom. Firmy
Sony, Olympus, Canon, Leica i Nikon mog by dumne
z obiektyww montowanych w swoich aparatach i ciesz si zasuonym uznaniem. (Inni producenci aparatw cyfrowych czsto kupuj ukady optyczne od firm
Olympus, Canon i Nikon).
Niestety, nie ma prostego sposobu na sprawdzenie
jakoci obiektywu: nie da si po prostu popatrze
przez wizjer lustrzanki i oceni, czy obiektyw jest
dobry, czy te nie. Najlepszy sposb na to, by przekona si, ktry obiektyw jest dobry (i ktre aparaty
wyposaone s w dobrej jakoci obiektywy) polega
na czytaniu recenzji w czasopismach fotograficznych
i przegldaniu opinii na stronach internetowych kierowanych do mionikw sprztu fotograficznego na
przykad takich jak Imaging-Resource (http://www.
imaging-resource.com), Digital Photography Review
(http://www.dpreview.com) i Digital Camera Resource
(http://www.dcresource.com).
Oczywicie, dowolnej jakoci obiektyw wymaga osony,
ktra chroni go przed kurzem, zarysowaniami i innymi
drobnymi uszkodzeniami.

Przygotuj si, bo ju za chwil poznasz najwaniejsz,

podstawow wrcz wskazwk dotyczc wyboru osony obiektywu: uyj dowolnej. Ale nie zapominaj o niej.
Aparaty cyfrowe wyposaone s w jeden z dwch rodzajw oson: zdejmowane dekielki bd wbudowane
osony automatyczne. Zawodowi fotograficy (i amatorzy, ktrzy aspiruj do miana zawodowcw) zazwyczaj
decyduj si na zakup aparatu umoliwiajcego monta
filtrw, konwerterw i innych dodatkowych elementw
optycznych, a to najczciej oznacza, e obiektyw ich
aparatu bdzie wyposaony w zdejmowan oson.
Niestety, zdejmowane osony s do niewygodne
w uytkowaniu. Jeli przymocujesz je do obiektywu
przy pomocy niewielkiej, czarnej ptelki doczanej
w komplecie z aparatem, to przy wikszym wietrze bdzie ona obija si o rk lub obudow obiektywu. Jeli
jej nie przymocujesz, to zoliwo rzeczy martwych
kae wpa jej pomidzy oparcie a obicie fotela, wyskoczy z obiektywu podczas noszenia aparatu w futerale lub ugrzzn w kieszeni z rnymi drobiazgami.
Aparaty kompaktowe zazwyczaj wyposaone s we
wbudowane osony, ktre pozwalaj unikn tego
typu niespodzianek. Przesunicie przecznika osony
powoduje wczenie aparatu i wysunicie obiektywu,
a aparat jest gotowy do pracy. Gdy zakoczysz fotografowanie, obiektyw cofa si w gb korpusu, a osona
wraca na swoje miejsce. Jeli aparat jest Twoim nieodcznym towarzyszem podry, to rozwa rezygnacj
z dodatkowych akcesoriw za cen spokoju i wygody,
jak daje automatyczna osona obiektywu.

Wizjer optyczny
Wywietlacze LCD montowane w aparatach cyfrowych kadego roku staj si nieco wiksze. To bardzo pozytywny trend, gdy duy wywietlacz LCD uatwia poprawne skomponowanie ujcia. Rwnie przegldanie fotografii na wywietlaczu
jest bardziej satysfakcjonujce, jeli jest on wikszy od znaczka pocztowego.
W wyniku tego wywietlacz LCD w niektrych aparatach zajmuje cay ty korpusu, nie pozostawiajc miejsca na wizjer optyczny (czyli niewielk szybk, przez
ktr mona oglda fotografowan scen). Wiele osb przyzwyczaio si do ustawiania kadru przy uyciu wywietlacza, lecz naley przy tym pamita, e fotografowanie z aparatem przycinitym do twarzy uatwia stabilizacj urzdzenia,
zmniejszajc prawdopodobiestwo rozmycia obrazu wynikajcego np. z drenia

38

CZ I

Podstawowe informacje o aparatach cyfrowych

Samodzielna konfiguracja
ustawie aparatu

rk. Aparat pozbawiony wizjera optycznego zmusza uytkownika do trzymania go

w wycignitych rkach.

Samodzielna konfiguracja ustawie aparatu

Tanie aparaty kompaktowe czsto pogardliwie nazywa si automatami, gdy ich
obsuga sprowadza si do wycelowania obiektywu i wcinicia spustu migawki.
Niektre z tego typu aparatw umoliwiaj wybranie jednego spord kilku specjalnych trybw fotografowania, zoptymalizowanych pod ktem okrelonych warunkw
na przykad fotografowania noc lub robienia zdj dzieci czy zwierzt. Nawet wwczas jednak aparat automatycznie dobiera praktycznie wszystkie niezbdne ustawienia. Drosze aparaty cyfrowe umoliwiaj przejcie sterw i wyczenie autopilota.
Jeli nosisz si z zamiarem kupienia pierwszego aparatu fotograficznego, to wizja
penej automatyki moe wydawa si kuszca. Zanim jednak zdecydujesz si na
tego typu urzdzenie, zapoznaj si z rozdziaem 3., w ktrym opisane s zalety samodzielnej konfiguracji ustawie aparatu w nietypowych sytuacjach: na przykad
podczas robienia zdj portretowych we wntrzach, dokumentowania zawodw
sportowych, fotografowania pokazw sztucznych ogni i innych uj noc. Jeli
chcesz kupi aparat, ktrego moliwoci bdziesz mg odkrywa stopniowo, wraz
z nabieraniem dowiadczenia i umiejtnoci, to warto zdecydowa si na model
oferujcy pen kontrol nad wszystkimi ustawieniami fotografowania.
A moe posiadasz aparat cyfrowy z wspaniaym, regulowanym wywietlaczem
LCD i wyposaony w dobry obiektyw typu zoom, lecz nigdy nie skorzystae
z moliwoci rcznego ustawienia parametrw fotografowania, cho w wikszoci
przypadkw s one dostpne w aparatach tego typu? Jeli tak, to tym gorcej zapraszam do zapoznania si z rozdziaem 3. Znajdziesz w nim wskazwki umoliwiajce odkrycie nowych, nieznanych Ci dotychczas moliwoci Twojego aparatu
i poszerzy horyzonty twrcze.
W kolejnych akapitach zapoznasz si z najpopularniejszymi rcznymi trybami fotografowania i innymi funkcjami aparatu, ktre mona konfigurowa samodzielnie (wicej informacji na ich temat znajdziesz w rozdziale 3.).

Tryb preselekcji przysony

W trybie preselekcji przysony (zwanym te priorytetem przysony) naley okreli stopie otwarcia przysony aparatu (czyli liczb przysony), podczas gdy pozostae ustawienia (takie jak czas nawietlania czy uycie lampy byskowej) dobierane s automatycznie przez aparat. Prawdopodobnie jest to najpopularniejszy
rczny tryb fotografowania, gdy oferuje on pewn kontrol nad wygldem kompozycji, gwarantujc jednoczenie poprawne nawietlenie ujcia. Posugujc si
trybem preselekcji przysony, mona wykona midzy innymi eleganckie zdjcia
portretowe z rozmytym, mikkim tem.

r o z d zi a 1

Podstawowe informacje o aparatach cyfrowych

39

Samodzielna konfiguracja
ustawie aparatu

Tryb preselekcji czasu nawietlania

Tryb preselekcji czasu nawietlania umoliwia podanie szybkoci otwarcia i zamknicia migawki, podczas gdy aparat automatycznie dobiera liczb przysony
oraz ustawienia lampy byskowej (jeli j wczye). Skrcenie czasu nawietlania pozwala otrzyma poprawne zdjcia szybko rozgrywajcych si wydarze, na
przykad zawodw sportowych, wyduenie go umoliwia za wykonywanie zdj
noc. Duszy czas otwarcia migawki pozwala na przykad na uzyskanie interesujcych, abstrakcyjnych zdj szybko pyncej wody.

Balans bieli
Wikszo aparatw cyfrowych oferuje funkcj zwan korekcj balansu bieli, ktra umoliwia skompensowanie wpywu rnego rodzaju owietlenia (na przykad
poudniowego lub wieczornego wiata sonecznego, brzydkiego, biurowego wiata
jarzeniwek itp.) na wygld sceny. Funkcja ta pozwala wybra jedno z kilku gotowych ustawie, noszcych nazwy takie jak Daylight (wiato dzienne), Cloudy (pochmurno), Tungsten (arwka) czy Fluorescent (jarzeniwka). Wicej szczegw
dotyczcych zastosowania i konfiguracji tego niezwykle przydatnego parametru
znajdziesz na stronie 71.

Zmienna czuo kliszy

Dawno, dawno temu, gdy dzisiejsi mionicy fotografowania brnli w metrowych
zaspach niegu, by dotrze do szkoy, wczeni fotografowie musieli taszczy ze
sob rozmaite rodzaje klisz, przeznaczonych do uycia w rnych sytuacjach. Do
fotografowania w kiepskich warunkach owietleniowych suyy specjalne filmy
o podwyszonej czuoci na wiato, ktre pozwalay ograniczy konieczno wyduenia czasu nawietlania, ktry by niezbdny, by do aparatu trafia wystarczajca ilo wiata. Klisze o zwikszonej czuoci umoliwiay skrcenie czasu nawietlania i mwio si, e s szybsze od zwykych filmw fotograficznych
(dziki nim mona byo ograniczy ryzyko poruszenia aparatu podczas otwarcia
migawki). Chcc przeprowadzi sesj zdjciow pod goym niebem przy jaskrawo
wieccym socu, fotografowie musieli uy wolniejszych (czyli mniej czuych)
klisz, ktre pozwalay unikn wyblakych, przewietlonych fotografii. Czuo filmu wyraana bya wartoci ISO (International Standards Organization); wiksza
liczba oznaczaa wysz czuo i krtsze czasy nawietlania. Najczciej spotykane klisze do fotografowania w warunkach nadmiernego owietlenia (zazwyczaj
w plenerze) nosiy oznaczenie ISO 100, za filmy do robienia zdj we wntrzach
i warunkach niedostatecznego owietlenia miay czuo ISO 400 lub nawet 1000.
Fotografowie, ktrzy chcieli unikn cigego przekadania kasetek z kliszami stosowali uniwersalne filmy o czuoci ISO 200.
W niektrych tradycyjnych aparatach fotograficznych naleao rcznie ustawi
waciw warto ISO czyli tak, ktra odpowiadaa czuoci woonego filmu.
Warto ta miaa bezporedni wpyw na parametry podawane przez wiatomierz
aparatu, dziki czemu mona byo optymalnie dobra czas nawietlania i stopie

40

CZ I

Podstawowe informacje o aparatach cyfrowych

Optymalizacja
automatycznego

otwarcia przysony. (Pniejsze modele aparatw odczytyway warto ISO automatycznie, na podstawie oznacze umieszczonych na kasecie bony filmowej,
i korygoway podawane parametry nawietlania).
Cho aparaty cyfrowe nie maj oczywicie nic wsplnego z tam filmow, to wiele z nich oferuje moliwo samodzielnego wybrania wartoci parametru ISO, naladujc w ten sposb czuo rnych bon filmowych i pozwalajc na uzyskanie
interesujcych efektw. Na przykad ustawienie wartoci ISO na 100 informuje
aparat, e znajdujesz si wanie na play w Miami, lipcowe soce pray niemiosiernie, wic zachowuj si prosz jak aparat z tradycyjn klisz o czuoci 100.
Dziki temu zarwno rczne, jak i automatyczne parametry fotografowania zostan dobrane w optymalny sposb aby zminimalizowa ilo rejestrowanego
wiata. Po wybraniu mniejszej liczby przysony lub wczeniu lampy byskowej
w takich warunkach, niektre aparaty bd ostrzega o moliwoci przewietlenia
fotografii. Analogicznie, jeli bdziesz chcia fotografowa przy sabym wietle bez
lampy byskowej, to moesz podnie czuo aparatu do ISO 400. Rysunek 1.4
ilustruje typowe wartoci parametrw ISO w aparatach cyfrowych.
Rysunek 1.4. Niektre aparaty cyfrowe oferuj specjalne menu
umoliwiajce wybranie czuoci urzdzenia na wiato. Czsto
jest ono oznaczone nazw ISO, ktra odwouje si do czuoci
tradycyjnych klisz fotograficznych

Uwaga: Wad funkcji umoliwiajcej zmian wartoci ISO w aparatach cyfrowych jest wzrost iloci
szumu (zwikszenie ziarnistoci obrazu) po zwikszeniu czuoci urzdzenia.

Optymalizacja automatycznego ustawiania ostroci

Cho technologia automatycznego ustawiania ostroci jest rozwijana ju od
wielu lat, to nadal nie mona uzna jej za doskona. W pewnych warunkach
owietleniowych, na przykad w ciemnych wntrzach, systemy regulacji ostroci
czsto zawodz. Ich dziaanie polega na analizowaniu kontrastu pomidzy jasnymi i ciemnymi obiektami na zdjciu, a przy kiepskim owietleniu nie ma mowy
o dobrym kontracie.
System wspomagania automatyki ostroci (AF assist) zastosowany w niektrych
aparatach pozwala zminimalizowa opisany problem (rysunek 1.5). Jego dziaanie
polega na owietleniu otoczenia przy uyciu specjalnej diody, dziki czemu aparat
ma wystarczajc ilo informacji, by mona byo uzyska ostre zdjcie.

r o z d zi a 1

Podstawowe informacje o aparatach cyfrowych

41