Professional Documents
Culture Documents
w podczerwieni.
Warsztaty fotograficzne
Autor: Deborah Sandidge
Tumaczenie: Marcin Samodulski, Zbigniew Wako
ISBN: 978-83-246-2577-2
Tytu oryginau: Digital Infrared Photography
(Photo Workshop)
Format: 180235, stron: 256
Spis treci
Wstp
Rozdzia 1
17
O podczerwieni
19
21
Widzie w podczerwieni
22
24
25
Filtry IR
Konwersja aparatu
Rozdzia 2
26
28
33
34
36
36
WB czy AWB
Rwnowaenie kanaw RGB
37
37
Ekspozycja w podczerwieni
38
Tryby fotografowania
Histogram
ISO
Najlepszy czas na fotografi IR
Dodatkowe wyposaenie
Lampa byskowa, ekrany odblaskowe i dyfuzory
Statywy
Gowice statywowe
Wyk spustowy
38
39
40
40
45
45
47
47
47
11
Karty pamici
Filtry
Rozdzia 3
48
48
54
55
56
58
60
62
65
66
66
Wybr obiektywu
Szeroki kt
Obiektywy Lensbaby
Rozdzia 4
Architektura
Pejzae
12
53
Licie
Woda
Niebo i chmury
66
68
69
70
75
77
84
85
86
86
Ludzie
87
Ptaki
91
Zwierzta
93
95
101
102
103
104
Odbicia
106
Dodawanie tekstury
109
Rozmycie wazelinowe
Tkaniny
Szka teksturowane
109
110
111
Zoomowanie
114
Nakadanie obrazw
114
Podwjna ekspozycja
Cyfrowa kanapka
czenie obrazu IR z kolorowym
115
116
117
Filtry efektowe
118
Malowanie wiatem
119
13
123
125
Oprogramowanie HDR
125
126
127
HDR w Photoshopie
HDR w programie Photomatix Pro
Filtr Tone Mapping
Tworzenie panoram
Rozdzia 7
127
129
131
136
143
144
147
151
152
Usuwanie szumu
Redukowanie szumu w ACR
Redukowanie szumu w Photoshopie
Nik Dfine 2.0
Neat Image
14
149
150
152
155
156
157
158
158
159
160
Rozdzia 8
160
162
165
167
170
Zabarwianie i tonowanie
172
174
177
178
180
182
183
185
Tworzenie fotomontay
187
189
Prace wykoczeniowe
191
15
Rozdzia 9
197
199
203
Rozdzia 10
Kathleen T. Carr
16
Inspiracje
213
214
Anna Cary
216
Joe Farace
219
Lewis Kemper
220
Jean Miele
222
Joseph Paduano
224
Ken Sklute
226
David Twede
228
Andy Williams
230
Dodatek A
Sowniczek
Skorowidz
Zasoby
235
239
245
Rozdzia
2
Wstp do fotografowania
w podczerwieni
Fotografia w podczerwieni to nowe pole artystycznego wyrazu zwyke obiekty ujte w innowacyjny i interesujcy sposb. Fotografujc w IR,
wykorzystujemy wikszo technik i umiejtnoci
znanych z fotografii barwnej, cho zdjcia IR wygldaj inaczej.
W tym rozdziale omawiam, w jaki sposb przygotowa si do zdj, aby uzyska jak najlepsz ekspozycj, oraz techniki rozwijajce kreatywno.
Prezentuj ustawienia, tryby fotografowania i formaty plikw, ktre mona wykorzystywa, fotografujc przy uyciu przekonwertowanego aparatu lub
filtra IR zaoonego na obiektyw aparatu cyfrowego.
Poruszam kwesti balansu bieli i jego roli w fotografii IR. Poka, e inaczej ni w tradycyjnej fotografii, nawet w samo poudnie podczas sonecznego
dnia mona uzyska udane i pene wyrazu zdjcia
(zobacz zdjcie 2-1).
W tym rozdziale dowiemy si, jak korygowa
ekspozycj, oraz poznamy zalety i wady formatw
RAW i JPEG. Zajmiemy si take zbawienn funkcj histogramu na ekranie LCD i jej uyciem na
nasz korzy.
Przy uyciu przekonwertowanego aparatu lub filtra
IR mona tworzy naprawd pikne obrazy.
Porwnanie formatw
RAW i JPEG
W przypadku wielu aparatw istnieje moliwo
wyboru formatu zapisu fotografii. Fotografowanie
w trybie RAW oznacza po prostu, e dane obrazu
s czyste i nieprzetworzone, czyli surowe. W formacie RAW adne dane nie s tracone, jak ma to
miejsce w formacie JPEG. Uywajc formatu RAW,
mamy dostp do oryginalnych danych obrazu i moemy je korygowa przy uyciu oprogramowania do
konwersji RAW.
Skrt JPEG oznacza Joint Photographic Experts
Group nazw grupy, ktra stworzya standard
34
2-1
Rozdzia
35
odsyacz
Fotografowanie
w rnych trybach koloru
Wiele aparatw cyfrowych moe rejestrowa obrazy
w trybie czerni i bieli. Wybr tego trybu zaley od
upodoba fotografa i od tego, jak posta ma mie
finalny obraz. Jeli chcemy tworzy jedynie obrazy
czarno-biae, ten tryb moe by najlepszym wyborem, albowiem czarno-biae fotografie IR moemy
obejrze na ekranie LCD aparatu tu po ekspozycji,
a drobnych poprawek moemy dokona na etapie
postprodukcji. Ten tryb okazuje si dobrym wyborem take dla przerabianych aparatw z gbokim
filtrem IR lub filtrem obiektywowym typu 87C/830
nm. Filtr ten zatrzymuje wikszo wiata widzialnego i nie dopuszcza go do matrycy aparatu, co
powoduje, e rejestrowany obraz jest pozbawiony
kolorw. Zdjcie 2-2 stanowi przykad uzyskany
w trybie czarno-biaym aparatem po konwersji na
potrzeby fotografii IR.
Gdy chcemy twrczo wykorzystywa barwy powstajce na fotografiach IR przy uyciu takich filtrw
jak standardowy 720 nm lub uwydatniajcy kolory
665 nm, powinnimy uy trybu kolorowego. Zdjcia mona przeksztaci na czarno-biae pniej
w Photoshopie lub innym programie do obrbki
obrazw cyfrowych.
Mj przerobiony kompakt ma nastpujce tryby:
kolor, czer i biel, sepi i inne. Poniewa aparat ten
moe zapisywa zdjcia tylko w formacie JPEG, nie
ma moliwoci wstecznej konwersji obrazu do trybu
kolorowego jak przy uyciu formatu RAW. Moja
przerobiona cyfrowa lustrzanka ma wbudowany filtr
IR uwydatniajcy kolory, ktry przepuszcza wicej
kolorw do matrycy aparatu. Uycie formatu RAW
i trybu kolorowego daje wiele artystycznych moliwoci na etapie postprodukcji.
36
2-2
Spodoba mi si bardzo tradycyjny wygld tego kocioa w Sturbridge w stanie
Massachusetts. Aby uchwyci, przekaza i zachowa wraenie ponadczasowoci, zdjcie wykonaam w trybie czerni i bieli. Wykonane kompaktowym aparatem cyfrowym po konwersji do IR
Rozdzia
uzyska kolor wiata zgodny z rzeczywistoci. Alternatywnie moemy wybra tryb automatycznego
ustawiania balansu bieli, czyli AWB (ang. Automatic
White Balance) aparat sam ustawi balans bieli.
WB czy AWB
Wikszo aparatw cyfrowych ma kilka wbudowanych ustawie balansu bieli, np.: Automatic
(automatyczny), Cloudy (pochmurne niebo), Sunny
(soneczny dzie), Shade (cie), Incandescent (wiato arowe) i Custom (ustawienie uytkownika).
Uywajc aparatu bez konwersji IR, wybieramy
tryb, ktry pasuje do zastanych warunkw owietleniowych. Jeli na przykad fotografujemy standardowym aparatem cyfrowym w soneczny dzie,
ustawienie Soneczny bdzie dobre, jeli chcemy
2-3
2-4
37
Ekspozycja w podczerwieni
Uycie filtra IR na obiektywie wymusza znacznie
dusze czasy ekspozycji ni w przypadku aparatw
po konwersji IR. Z tego powodu konieczne bdzie
uycie statywu. Oto sekwencja prostych czynnoci
podczas fotografowania przy uyciu filtra IR na
obiektywie:
1. Mocujemy aparat na statywie. Ustawiamy
ostro i komponujemy kadr.
2. Wyczamy autofokusa. Aparat moe prbowa ostrzy, gdy na obiektywie znajdzie si filtr
IR. Chocia niektre aparaty mog sobie radzi
z ostrzeniem przez filtr IR (wszystko zaley od
poczenia danego aparatu i konkretnego filtra
IR), bezpieczniej jest pracowa z wyczonym
autofokusem.
3. Zakadamy filtr IR na obiektyw.
4. Ustawiamy ekspozycj z filtrem na obiektywie.
Aparatem po konwersji IR fotografuje si tak samo
jak zwykym aparatem cyfrowym. Filtr IR jest
w takim przypadku komponentem zainstalowanym
w rodku urzdzenia, a czasy ekspozycji s standardowe.
38
Tryby fotografowania
Moemy fotografowa w dowolnym trybie ekspozycji dostosowanym do fotografowanych realiw,
np. w manualnym (ang. Manual), z priorytetem
przysony (ang. Aperture Priority), z priorytetem
migawki (ang. Shutter Priority). Dobrym nawykiem
jest wykonanie testowego zdjcia i sprawdzenie go
na wywietlaczu LCD oraz obejrzenie histogramu
w celu weryfikacji, czy nie jest konieczne dalsze
dopasowanie parametrw ekspozycji.
Gdy fotografuj krajobrazy, ustawiam tryb manualny lub tryb z priorytetem przysony oba sprawdzaj si rwnie dobrze. Przyson w trybie manualnym dobieram do gbi ostroci, ktr chc uzyska
w mojej kompozycji. W przypadku krajobrazw
najczciej chc, aby caa scena bya ostra od
bliskiego do dalekiego planu. Ustawienie duej
wartoci przysony, na przykad f/16, daje wiksz
gbi ostroci. Do przysony dobieram czas otwarcia migawki, tak aby ekspozycja bya prawidowa.
Im duszy czas, tym wicej wiata dociera do
elementu wiatoczuego im krtszy, tym mniej.
W trybie z priorytetem przysony ekspozycj korygujemy przy uyciu funkcji kompensacji ekspozycji.
Wikszo obiektyww nie ustawia ostroci dla
fal z zakresu podczerwieni na tej samej paszczynie co dla wiata widzialnego. Z tego powodu,
fotografujc w IR, najczciej musimy nieznacznie
korygowa nastawy ostroci. Zwykle im wiksza
przysona oraz im dusza ogniskowa, tym wiksza
korekta bdzie wymagana. Wanie dlatego wielu
producentw optyki umieszcza na obiektywach
specjalny znacznik IR pomocny przy korygowaniu
ostroci. Jeli obiektyw nie ma tego znacznika,
musimy ostrzy rcznie. Praca w trybie manualnym
lub w trybie z priorytetem przysony nie jest zbyt
trudna. Wybieramy ten tryb, ktry uwaamy za
wygodny nie ma tutaj utartych cieek.
Sprawdzamy histogram na ekranie LCD aparatu
i w razie potrzeby dokonujemy niezbdnej korekty ekspozycji. Sprawdzamy w instrukcji obsugi
aparatu, jak ustawi sygnalizacj przewietlonych
Histogram
Histogram to wykres przypominajcy pasmo grskie. Wywietlany jest na ekranie LCD aparatu.
Pokazuje rozkad poziomw jasnoci na zdjciu
w obszarach cieni, pcieni i wiate. Ogldajc
histogram, moemy szybko wykry straty informacji
obrazowej. Zdjcia przewietlone daj histogram,
na ktrym supki tocz si po prawej stronie. Jeli
zdjcie jest niedowietlone, supki na histogramie
To zdjcie charakteryzuje si
dobrze zbilansowanym histogramem w tym przypadku
histogram zosta wywietlony
na ekranie LCD aparatu
Rozdzia
2-5
39
ISO
Jedn z zalet fotografii cyfrowej jest moliwo
szybkiej zmiany czuoci ISO w celu zwikszenia lub
zmniejszenia przysony albo skrcenia lub wyduenia czasw nawietlania. Upraszczajc, liczba ISO
wskazuje, jak czua na wiato jest matryca aparatu.
Im wysza liczba ISO, tym wiksza czuo matrycy
aparatu na wiato. Naley pamita, e w miar
wzrostu liczby ISO na obrazie pojawia si wicej
szumw cyfrowych, czyli ziarna (najbardziej to
wida w obszarach cieni). Nie zawsze zgadza si to
z zaoeniami wszystko zaley od zamiarw fotografujcego. Jeli Twoim zamiarem jest naladowanie charakteru ziarnistego filmu, troch cyfrowego
szumu nie zaszkodzi.
Wikszo cyfrowych lustrzanek ma wbudowan
funkcj redukcji szumw, ktr wcza si lub wycza w menu funkcji uytkownika. Modu Adobe
Camera Raw dostpny w programach Photoshop
i Photoshop Elements udostpnia dwa suwaki do
redukcji szumu chrominancji i luminancji na panelu Detail (Szczeg). Rwnie Photoshop ma wbudowane filtry Filter/Noise/Reduce Noise (Filtr\Szum\Redukcja szumu) moesz take uy dedykowanych
moduw dodatkowych. Zawsze powinnimy dy
do uzyskania najlepszego moliwego obrazu podczas
fotografowania, co oszczdzi nam czas w ciemni
cyfrowej. W rozdziale 7. znajdziesz sposoby radzenia
sobie z szumem cyfrowym.
40
2-6
Uchwyciam delikatn bryz przenikajc przez wysokie trawy i licie palm
w okolicach laguny na Florydzie. ISO 200, f/8, 1/50 sekundy, obiektyw Nikkor
18 70 mm o jasnoci f/3,5 4,5
odsyacz
Rozdzia
W rozdziale 8. omawiamy uycie miksera kanaw do tworzenia niebieskiego nieba na fotografiach IR.
41
Linia drzew na tym skalistym klifie rzuca gbokie cienie, tworzc obraz bardzo kontrastowy i bogaty
w powtarzalne ksztaty. Wykonano kompaktowym aparatem cyfrowym po konwersji IR
2-7
42
Rozdzia
2-8
Dugie cienie rzucane przez osiki tworz silne elementy prowadzce widza w gb fotografii. W tle uchwycono
skrawek niebieskiego nieba. ISO 100, f/11, 1/50 sekundy, obiektyw Nikkor 24 70 mm o jasnoci f/2,8
43
2-9
Delikatne chmury przecinaj ciemne niebo i pokryte niegiem szczyty Gr Skalistych.
ISO 100, f/11, 1/100 sekundy, obiektyw Nikkor 24 70 mm o jasnoci f/2,8
44
Rozdzia
2-10
Po takim zdjciu pozostaje zje lunch, jak uczyni profesjonalny fotografik i autor Joe Farace po wykonaniu tego ujcia w Parku Narodowym Zion.
Ekspozycja wykonana aparatem Canon EOS D30. Wykonano przy ISO 200, przysonie f/8, z czasem ekspozycji 1/125 sekundy. Wynikowa fotografia
zostaa zabarwiona cyfrowo przy uyciu moduu PhotoKit (www.pixelgenius.com) zgodnego ze standardem Photoshopa. 2006 Joe Farace
Dodatkowe wyposaenie
W pewnych aspektach fotografia IR jest podobna
do fotografii barwnej. Podstawowe wyposaenie
fotografa doskonale sprawdzi si rwnie podczas
fotografowania w podczerwieni. Jeli posiadamy
przerobiony aparat lub filtr IR zakadany na obiektyw, moemy zaczyna przygod z podczerwieni.
Na pewno przyda si take posiadany ju sprzt
w postaci lampy byskowej, ekranu odblaskowego,
kart pamici i statywu. Nie ma potrzeby ponoszenia dodatkowych wydatkw na nowe wyposaenie
i niewtpliwie stanowi to duy plus fotografii IR.
45
Ekrany odblaskowe odbijaj wiato na fotografowany obiekt i bilansuj jego zacienione obszary. Dyfuzory rozpraszaj i zmikczaj wiato, tym samym
eliminuj ostre cienie, rozmywajc ich granice.
Sprzedawane s zwykle w zestawach zawierajcych
kilka rozmiarw. Osobicie uywam zestawu Illuminator Reflector 4 w 1 firmy Westcott. Zestaw zawiera ekran odbijajcy, ktrego jedna strona ma kolor
2-11
Lampa byskowa uyta podczas ekspozycji tej sceny pomoga uzyska wraenie wikszego naturalizmu, lepszej tonalnoci i kontrastu,
zwykle niemoliwych do uzyskania w pochmurny, deszczowy dzie. ISO 100, f/11, 1/60 sekundy, obiektyw Nikkor 18 70 mm
46
Statywy
Jeli stosujemy filtr IR zakadany na obiektyw,
musimy mie statyw ze wzgldu na konieczno
stosowania dugich czasw ekspozycji. Podobnie
jak w zwykej fotografii barwnej, sztywny, stabilny
statyw pomoe uzyska ostre zdjcia, eliminujc
drgania aparatu. Statyw zbyt delikatny w stosunku
do wagi aparatu lub niestabilny moe przenosi na
aparat niepodane drgania podczas ekspozycji.
Wybr rnych statyww wielu producentw
odpowiadajcy potrzebom wszystkich fotografw
od pocztkujcych do profesjonalistw jest
ogromny. Waga statywu to wane kryterium wyboru, albowiem kady kilogram ma znaczenie, jeli
wszystkie akcesoria fotograficzne dwigamy na plecach. Warto rozejrze si za solidnym, lecz lekkim
statywem atwym do przenoszenia, ktry mona
zapakowa do walizki, torby podrnej lub przytwierdzi do plecaka. Dobrze sprawdzaj si statywy
z wkien wglowych, zwaszcza w podry. Taki
wanie statyw jest pokazany na zdjciu 2-12. Jest
lekki i kompaktowy po zoeniu razem z gowic
ma niecae 56 centymetrw wysokoci.
Chocia statywy z wkien wglowych s zazwyczaj
znacznie drosze od zwykych, inwestycja moe si
opaca. atwo je ustawia, s stabilne i znacznie
lejsze od metalowych. Lekki statyw docenisz bardziej i bdziesz go uywa znacznie czciej. Jednak
w przypadku bardzo cikich obiektyww, takich jak
400 mm i duszych, potrzebny bdzie statyw jeszcze
mocniejszy. Czas spdzony na starannym przejrzeniu
dostpnych modeli w celu wybrania tego waciwego
na pewno nie bdzie czasem straconym.
Ten kompaktowy, lekki statyw
mona przenosi i chowa bez
wysiku (linijk umieszczono dla
zilustrowania jego rozmiarw).
Konstrukcja z wkien wglowych jest na tyle sztywna, e
utrzyma profesjonalny aparat
wraz z obiektywem
Rozdzia
Gowice statywowe
Gowica statywowa, na ktrej montuje si aparat,
jest tak samo wana jak sam statyw. Moj pierwsz
gowic z uchwytem pistoletowym trudno si ustawiao w podanym pooeniu, a uchwyt nie trzyma pewnie, przez co musiaam od nowa ustawia
kadr. W kocu zdecydowaam si wymieni star
gowic na now z uchwytem kulowym, bardziej
precyzyjnym i lepiej utrzymujcym aparat w ustalonej pozycji. Firma Really Right Stuff (www.reallyrightstuff.com) produkuje wiele rodzajw gowic
statywowych do aparatw i obiektyww rnych
rodzajw. Gowicy tej firmy uywam od kilku lat
i jej jako oraz atwo jej uycia nadal mi imponuje. Na rynku znajdziesz wiele gowic, dlatego warto
odrobi prac domow i znale tak, ktra najlepiej pasuje do Twoich fotograficznych wymaga.
Wyk spustowy
Filtr IR zakadany na obiektyw blokuje wikszo
wiata widzialnego, co wydua niezbdny czas
ekspozycji. Dlatego aby unikn drga spowodowanych wciskaniem spustu lub dotykaniem aparatu
podczas ekspozycji, przydatny bdzie wyk spustowy lub funkcja samowyzwalacza. Wyk spusto-
2-12
47
Karty pamici
Na kartach pamici aparat zapisuje dane. Istnieje
kilka rodzajw kart pamici. Rne aparaty wykorzystuj rne typy. W maych aparatach cyfrowych
stosowane s mae i cienkie karty typu Secure Data
(SD), a wikszo lustrzanek cyfrowych ma gniazda
na karty Compact Flash (CF) zobacz zdjcie
2-13. Karty te rni si od siebie takimi parametrami jak ilo informacji, ktre mog przechowywa. W czasie pisania tej ksiki najpopularniejsze
byy karty o pojemnociach 4 i 8 GB, a karty 16-gigabajtowe powoli staway si standardem.
Jak okreli, jak pojemn kart potrzebujemy? Odpowied zaley od tego, jakie obiekty fotografujemy
i w jakim formacie zapisujemy zdjcia: RAW, TIFF
czy JPEG. Jeli fotografujemy w formacie RAW, bdziemy potrzebowa karty pojemniejszej, poniewa
pliki RAW s wiksze od plikw JPEG ze wzgldu
na wiksz ilo informacji, ktre zawieraj, oraz
inny algorytm ich zapisu. Jeli fotografujemy ruch,
np. ptaki w locie lub wydarzenia sportowe, zwykle
2-13
Karty pamici typu Compact Flash o pojemnociach 4 i 8 GB
48
Filtry
Analogicznie jak w tradycyjnej fotografii filtr polaryzacyjny moe redukowa powiat i odbicia na
powierzchniach typu woda czy szko. Niektrzy
uywaj filtra polaryzacyjnego w celu nasycenia
i przyciemnienia koloru nieba, ktre na zdjciach
IR moe by ju wystarczajco ciemne. Podobnie
jak w zwykej fotografii filtr polaryzacyjny jest najbardziej efektywny w pooeniu prostopadym do
soca. Kierowanie aparatu ku socu lub utrzymywanie soca za plecami nie da efektu polaryzacji.
W celu zredukowania odbi obracamy filtr, dopki
wikszo z nich nie zniknie, a nastpnie obracamy
nieznacznie w przeciwnym kierunku, aby unikn
efektu nadmiernej polaryzacji (objawiajcego si
powstaniem ciemnej plamy na rodku zdjcia).
Filtry szare wyduaj czas ekspozycji i mog przyda si podczas fotografowania scen wymagajcych
dugiego nawietlania. Na przykad wtedy gdy
chcemy, aby wodospad wyglda jak jednorodna
jedwabista wstga osigamy to wanie poprzez
dug ekspozycj. Przykady takich filtrw przedstawiono na zdjciu 2-14.
Szary filtr gradacyjny skada si z dwch powek:
jasnej i ciemnej, ktre stopniowo w siebie przechodz. Jak w fotografii barwnej, szarego filtra gradacyjnego uywamy w celu selektywnego zmniejszenia
iloci wiata i zbilansowania ekspozycji sceny.
Rozdzia
2-14
Filtry szare pomagaj wyduy czas ekspozycji i poprawnie zbilansowa owietlenie sceny. Na zdjciu przedstawiono filtr zmniejszajcy ilo wiata na caym
obrazie (z lewej) i szary filtr gradacyjny (po prawej)
Dziki temu filtrowi unikniemy wypowiaego nieba i zarejestrujemy wicej szczegw. Filtry szare
wystpuj jako rne typy opisane stopniami ekspozycji, np. 0,3, 0,4 lub 0,9. Rnicuje si je take pod
wzgldem stopnia gradacji: od twardej do mikkiej.
Wybr filtrw szarych pasujcych do wielu rozmiarw obiektyww marek Lee Filters i Tiffen oferuje
sklep B&H Photo Video (www.bhphotovideo.com).
49
50