ADAPTACJA DZIECKA w PRZEDSZKOLU

Opracowanie: mgr Agata Dbowska

d, 2011

Adaptacja do nowej rzeczywistoci, ktra wymaga od dziecka kilkugodzinnego przebywania bez rodzicw czy opiekunki oraz przyswojenie podstawowych zasad wspycia w grupie rwienikw nie jest atwe i wymaga odpowiedniego, rzetelnego przygotowania dziecka do sprostania tym wymaganiom. Start w grupie przedszkolnej nie musi by dla dziecka bardzo stresujcy. Czym jest zatem adaptacja? Sownik pedagogiczny okrela adaptacj, czyli przystosowanie, jako proces lub wynik procesu uzyskiwania rwnowagi midzy potrzebami jednostki, a warunkami otoczenia spoecznego. Podstawowe funkcje zabezpieczajce adaptacj wedug kryteriw biomedycznych to: 1. Poziom dojrzaoci centralnego ukadu nerwowego 2. Poziom dojrzaoci immunologicznej 3. Poziom rozwoju somatycznego. Wedug kryteriw psychologicznych to: 1. Poziom reakcji emocjonalno-poznawczych i spoecznych 2. Poziom sprawnoci psychomotorycznych. May czowiek, aby przystosowa si do nowych warunkw otoczenia, musi posiada pewne wrodzone sprawnoci poznawczo intelektualne. Winien zna swoje potrzeby, wyrazi je i zaspokoi. Przedszkole nie moe zastpi rodziny i nie taka jest jego rola. To rodzice i inne osoby bliskie dziecku zaspokajaj jego pierwsze potrzeby biologiczne i emocjonalne. Poprzez ksztatowanie si przywizania i relacji midzy matk, a maym dzieckiem, w pierwszych latach ycia ksztatuje si jego osoba, jego wiedza o sobie i o wiecie, a take zaufanie do wiata lub jego brak. Dziecko powoli przygotowuje si do wejcia w ten wiat. Czsto pierwszym miejscem, w ktrym maluch znajduje si poza rodzin jest przedszkole. Moe ono sta si, jak uwaa znany terapeuta dziecicy Donald W. Winnicott, dopenieniem ycia rodzinnego bardziej nawet ni miejscem, ktre przygotowuje dziecko do szkoy podstawowej. Mae dziecko w domu jest otoczone trosk i uwag, a jego potrzeby zaspokaja rodzina. Kiedy znajdzie si w przedszkolu, obce jest wszystko: miejsce, jedzenie, nauczyciel zamiast mamy i gromada dzieci. Pocztku roku szkolnego obawiaj si rodzice i nauczyciele. Niektre dzieci s ufne i zaciekawione, inne niepewne i niespokojne. Dopiero, gdy zostan bez mamy na wiele godzin, ich lk si potguje. Delikatny jeszcze ukad nerwowy i niestabilne poczucie bezpieczestwa uniemoliwia zaakceptowanie tak istotnych zmian. Cz tych dzieci przystosowuje si stosunkowo szybko, a inne wolniej. Dla trzyletniego dziecka moment pjcia do przedszkola to istotny przeom, ktry odbija si na jego dalszym yciu. Jest to niewtpliwie sytuacja budzca silne emocje. Dziecko czuje si wyrwane z rodzinnego ukadu, ktry gwarantuje mu poczucie stabilnoci i rozumienia tego, co si dzieje wok. Maluch z dnia na dzie zostaje wrzucony w nieznane rodowisko. Nowe jest otoczenie, przestrzenie, osoby, oczekiwania, rytm dnia. Konsekwencj tego jest fakt, i dziecko nie jest w stanie kontrolowa sytuacji i odczuwa j jako zagroenie. Rozpaczaj, trac apetyt, le pi, mocz si, a niektre maj tak zmasowane objawy psychosomatyczne, e trzeba je zabra z przedszkola. Zbyt powszechnie traktuje si takie zachowanie dziecka jako normalne koszty adaptacji. Te wczesne urazy psychiczne mog mie wpyw na przyszo i dezorganizowa szeroko pojte funkcjonowanie spoeczne jednostki, blokujc jej potencja rozwojowy. Francoise Dolto, psychoanalityk francuski mwi: Nam wszystkim wydaje si, e dziecko idzie do przedszkola i przez pierwszych par dni troch pacze, to tak musi by, bo

tak ju jest. Ale wcale tak nie musi by. Bo jeli dziecko pacze, to znaczy, e ma jaki problem, e trudno przechodzi proces przyswajania sobie regu innych ni domowe, ma problem z rozstaniem w przedszkolu, gdzie jest inne wiato, inne s zapachy, inne gosy i inne rce. Dzieci na nowe sytuacje reaguj w rny sposb: paczem w ten sposb emocje znajduj ujcie wycofaniem emocje nie znajduj ujcia, maluch staje si apatyczny, smutny pozorna akceptacj dziecko stosuje si do polece nauczycielki, jego zachowanie w przedszkolu nie budzi niepokoju, natomiast w domu staje si rozdranione, pacze, protestuje przed pjciem do przedszkola zaburzeniem funkcjonowania objawem moe by np. moczenie nocne, jkanie. Taka sytuacja wymaga interwencji specjalistw. Przyjmujc dziecko do przedszkola, naley pamita, i jest ono czci wikszej, niezalenej caoci rodziny. Jej poszczeglni czonkowie s ze sob zwizani i wsplnie przeywaj zmiany i na nie reaguj. W procesie adaptacji dziecka do przedszkola szczegln rol odgrywa rodowisko rodzinne. To jego wiadomo i dowiadczenia maj wpyw na przygotowanie dziecka do pobytu w przedszkolu. Przekroczenie progu przedszkola przez dzieci to moment rozpoczcia ycia w dwch rodowiskach: rodzinnym i instytucjonalnym. Aby stworzy dzieciom lepszy start przedszkolny naley posi wiedz na temat trudnoci, jakie napotyka dziecko w pocztkowym okresie pobytu w przedszkolu. z analizy potrzeb i waciwoci rozwojowych dziecka oraz moliwoci ich zaspokajania w rodowisku instytucjonalnym za najtrudniejsze dla dziecka uzna mona: zmian dotychczasowych standardw zaspokajania potrzeb emocjonalnych i biologicznych nawizywanie kontaktw interpersonalnych z nieznajomymi ludmi zdobywanie szybkiej orientacji w rodowisku przedszkola nabywanie poczucia przynalenoci do grupy spoecznej zmiana rytmu i trybu ycia dziecka inna pozycja dziecka w grupie przedszkolnej ni w rodzinie. Rozpoczcie przez dziecko edukacji przedszkolnej jest momentem przeomowym w jego yciu spoecznym. Dla wielu dzieci oznacza on pierwsze kontakty z du grup, ktrych jako jest znaczca dla rozwoju i pniejszego funkcjonowania w rnych rodowiskach. Fakt ten wie si ze zmian dotychczasowego trybu ycia i zaspokajania potrzeb, do czego doczaj si nowe dla dziecka zadania zwizane z funkcjonowaniem w grupie przedszkolnej. Niesie to za sob wiksze napicie emocjonalne. w tym okresie dziecko uczy si nowej dla siebie roli przedszkolaka. Dziecko 3-letnie przez pierwsze dni pobytu w przedszkolu jest zdezorientowane. Nie wie, z kim ma nawiza bliszy kontakt emocjonalny i kto bdzie zaspokaja jego potrzeby. Sytuacj t komplikuje fakt, e jednego dnia przyjmuje si wikszo dzieci do grupy i od razu pozostaj w niej same bez rodzicw. Nauczycielka nie jest wstanie nawiza duszych kontaktw z kadym dzieckiem. Na og najwicej zajmuj j te, ktre rozpaczaj po rozstaniu z rodzicami i niejako wygrywaj t sytuacj dla siebie. Dziecko pozostawione przez matk, z ktra zwizane jest emocjonalnie, ktra zaspokajaa jego potrzeby przeywa lk, poniewa utracio fizyczny kontakt z obiektem przywizania i ma poczucie braku kontroli nad tym, co si z nim bdzie dziao w przedszkolu. Ten stan bardzo obnia poczucie bezpieczestwa dziecka, a wywoane tym napicie emocjonalne wpywa niekorzystnie na

procesy przystosowawcze do nowego rodowiska. Obnia bowiem sprawno motoryczn i dezorganizuje czynnoci poznawcze. w nowym rodowisku dziecko nawizuje kontakt z nauczycielka, ktra zapewnia mu poczucie bezpieczestwa. z uwagi jednak, e sprawuje ona opiek nad innymi dziemi, dziecko nie zajmuje centralnej pozycji w sytuacjach spoecznych, jaka miao w rodzin. Przystosowuje si wic i uczy nowych zachowa w sytuacjach emocjonalnie i poznawczo trudnych. Drugi aspekt tego zagadnienia wie si z zaspokajaniem tzw. potrzeb dnia codziennego, czyli odywianiem, odpoczynkiem poobiednim, zaatwianiem potrzeb fizjologicznych. Czynnoci te wywouj u dzieci najwicej reakcji negatywnych i rnych form protestu. z pewnoci warunki instytucjonalne zaspokajania tych potrzeb nie tworz klimatu intymnoci, bliskoci, pomocy, jakie dziecko ma w domu. Zatem zakres i poziom posiadanych przez nie umiejtnoci samoobsugowych z pewnoci wpynie na ich poczucie bezpieczestwa i niezalenoci w nowym otoczeniu. Dzieci ze sabszymi umiejtnociami w tym zakresie mog czu si bezradne, opuszczone, co z pewnoci wpywa na ich samopoczucie i stosunek do nowego rodowiska. Mae dziecko wkraczajc do przedszkola musi od razu nawiza dwa typy interakcji wymagajcych zrnicowanych zachowa i umiejtnoci. Jeden typ to: dziecko - inni ludzie (nauczyciele, obsuga, rwienicy), drugi to dziecko - rodowisko przedmiotowe. W interakcjach podmiotowych dziecko najpierw poznaje dorosych pracujcych w grupie. Nawizane wte wizi z nauczycielem zostaj zerwane, gdy do grupy wchodzi druga zmiana. Moe wwczas pojawi si u dziecka reakcja emocjonalna tj.: pacz, nawrt pyta o rodzicw, gdy odczuwa ono stan zagubienia, niezrozumienia sytuacji, co rwnie niekorzystnie wpywa na proces przystosowania si. Drugi kierunek nawizywanych interakcji to dziecko - rwienicy. w pierwszych dniach spotykaj si nieznane sobie dzieci w nieznanym rodowisku. Rozka z najbliszymi i nowa sytuacja bardzo absorbuje dziecko, a zachwiane poczucie bezpieczestwa nie sprzyja nawizywaniu kontaktw z rwienikami, ktrzy te zreszt maj podobne problemy. Dziecko w tej sytuacji bardziej preferuje kontakty z dorosymi. z danych o rozwoju spoecznym 3-latka wiemy, e jest ono na pocztku drogi uspoeczniania si. Dzieci w tym wieku nie s w stanie duej wspdziaa ze sob, uzgadnia planw wsplnej zabawy. Nawizuj jednak krtkotrwae kontakty werbalne i pozawerbalne, ktre w pewnym stopniu je satysfakcjonuj. Dopiero pod wpywem duszego, wsplnego pobytu rozwijaj si pniejsze kontakty, zawizuj pierwsze przyjanie, a interakcje staj si atrakcyjne. Dziecko musi w cigu pierwszych dni pobytu nawiza rwnie wiele interakcji przedmiotowych oraz zyska orientacj w nowej przestrzeni i przyswoi sobie wiele informacji organizacyjnych. Dziecko znajduje si w nowym otoczeniu, ktre stanowi nowe pomieszczenia, meble, sprzty. Dopiero bdzie poznawao ich funkcj oraz zasady korzystania wynikajce ze zbiorowego charakteru ycia. Wszystko jest wasnoci spoeczna, co narzuca pewne ograniczenia w swobodnym korzystaniu z nich. Przestrze, w jakiej dziecko ma porusza si samodzielnie, nastrcza wiele trudnoci, gdy jest z reguy duo wiksza i inna od domowej. Obowizuj w niej nowe rozwizania komunikacyjne, nowe zasady korzystania z azienki, szatni. Czsto obserwuje si u dzieci poczucie zagubienia, a pojcie "moje przedszkole" utosamiaj tylko ze swoj sal. w momencie opuszczenia jej (wyjcie do szatni, sali gimnastycznej) zaczynaj paka i pyta o mam. Ta drobna zmiana wywouje ostre reakcje emocjonalne, wiadczce o braku poczucia bezpieczestwa. Trudnoci w przystosowaniu mog wiza si te z brakiem orientacji w zakresie organizacji i rytmie dnia w oddziale przedszkolnym. Zdobywa je bd dopiero w toku wasnych dowiadcze. w pierwszych dniach pobytu dziecko ma bardzo skpy zasb wiedzy o czynnociach, ktre bdzie wykonywao, ich kolejnoci, czasie trwania. Stan ten przyczynia

si u dziecka do utraty poczucia kontroli nad tym, co si z nim bdzie dziao w nowym rodowisku. Nieco innego wysiku wymaga od dziecka uczenie si roli przedszkolaka. Instytucjonalny charakter sprawowania opieki nad dziemi wymaga od nich pewnego podporzdkowania si narzucanej im organizacji ycia, przestrzegania pewnych regu postpowania grupowego, trybu zaspokajania swoich podstawowych potrzeb. Dziecko musi pogodzi si z brakiem komfortu i intymnoci, przebywania w gwarze, a nawet haasie przez kilka godzin dziennie. Innym problemem zwizanym z rol przedszkolaka to wyksztacenie u 3-latka poczucia wspycia, wspdziaania. Dziecko jest przynalene do grupy, do ktrej mwi si w liczbie mnogiej, czyli bezosobowej, a jest ono jeszcze w fazie silnego egocentryzmu i wymaga bliskoci oraz uwagi dorosych. Grupowy charakter ycia w przedszkolu nie zaspokaja tych jego potrzeb, przeciwko czemu moe si buntowa. Na przeycia dziecka w przedszkolu zwykle nakadaj si zmiany w organizacji ycia w rodzinie. Czsto wraz z faktem oddania dziecka do przedszkola wie si podejmowanie przez matk pracy. Zmienia si wwczas dotychczasowy rytm dnia w rodzinie. w nastpstwie wczeniejszego wstawania pojawia si popiech, rosn wymagania rodzicw, dziecku powica si mniej czasu. To wszystko stanowi dla niego niezrozumiay splot wydarze, ktre mog by odbierane jako utrata mioci matki, wywoywa poczucie opuszczenia, osamotnienia itp., co dodatkowo komplikuje adaptacj do przedszkola. Dla wielu dzieci pierwsze kontakty z przedszkolem s rdem przykrych napi emocjonalnych utrudniajcych im przystosowanie. Jednak przedszkole jest dobrym rodowiskiem do uczenia dziecka niezalenoci i uspoecznienia. Kontakty z rwienikami ucz norm wspycia i respektowania grupy spoecznej. Dziecko szybciej si do niego przystosuje i zniesie niedogodnoci ycia zbiorowego, gdy bdzie go postrzegao jako bezpieczne i atrakcyjne dla siebie. Adaptacj uatwia: racjonalne podjcie decyzji pozytywne mylenie o placwce ( zaufanie do personelu) poznanie placwki przez dziecko wczeniejsze dostarczenie dziecku dowiadcze przebywania z innymi dorosymi, bycia bez mamy umoliwienie kontaktw z innymi dziemi usamodzielnienie dziecka stopniowe przyzwyczajanie dziecka do placwki (krtki czas pobytu, bez posikw, leakowania), towarzyszenie dziecku akceptacja dziecka i zrozumienie jego stresu, wspieranie go okazywanie spokoju, poczucia bezpieczestwa podczas rozstania czas na bycie z dzieckiem po odebraniu go z przedszkola ujednolicenie rytmu ycia w przedszkolu i w domu. Adaptacj utrudnia: niepewno decyzji brak zaufania do placwki, podejrzliwo wobec personelu wyrzuty sumienia, niepokj, lk, poczucie zagroenia nieznajomo placwki brak dowiadcze spoecznych w kontaktach z innymi dorosymi i dziemi nadopiekuczo, wyrczanie dziecka w czynnociach zwizanych z samoobsug

"rzucenie na gboka wod" - peny wymiar godzin straszenie ciociami popiech, zdenerwowanie, zabieganie, brak czasu dla dziecka, brak zrozumienia dla trudnych zachowa dziecka, obraanie si na dziecko, odrzucenie.

Charakterystyka trzylatkw.
1. Kilka sw o tosamoci. Trzylatek zna ju swoje imi, nazwisko, pe, wiek, imiona rodzicw, oglne okrelenie miejsce zamieszkania. W wiadomoci trzylatka to, co posiada jest jakby czci jego osoby, std tak silne wyraane To moje!. Trzylatek zaczyna ju identyfikowa si ze swoj pci, chtnie podejmuje pierwsze decyzje, kreuje rzeczywisto wok siebie. Nadal jednak trzylatek moe by impulsywny, niecierpliwy i wci sprawdza wyznaczone granice postpowania. Bardzo silny zwizek trzylatka z rodzicami sprawia, e s oni gwnym rdem jego przekona o sobie, wiecie, jak rwnie o przedszkolu. Kady trzylatek jest inny, a o jego osobowoci decyduje nie tylko sposb wychowania, lecz rwnie czynniki genetyczne oraz rodowisko, w jakim ronie. Dlatego naley pamita, e zasady funkcjonowania instytucji przedszkola nie pozostawiaj wiele miejsca na uwzgldnienie indywidualnoci trzylatkw. Trzylatkowi atwiej zrozumie oddziaywania wychowawcze, gdy nadaje im si form pozytywn i moliwie konkretn. Stopniowe przygotowanie trzylatka do pjcia do przedszkola oswajanie go z miejscem, rytmem dnia, zasadami, myl o przedszkolu oraz usamodzielnianie rodzi w nim pocztki tosamoci przedszkolaka.

2. Trzylatek myli rozwj poznawczy Trzylatek ju wiele rzeczy wie, rozumie i pamita, natomiast szczeglnie trudno mu skupi uwag na jednym temacie. Fantazje, bajki i kamstwa nie maj dla trzylatka wyranie zarysowanych granic, wikszo informacji przyjmuje on zupenie bezkrytycznie i dosownie. Potrzeba poznawania otaczajcego wiata sprawia, e atwo w trzylatku obudzi zainteresowanie przedszkolem. Wane jest, aby przedstawia pozytywny, ale niezbyt wyidealizowany obraz tej placwki. Zrozumienie, e pjcie do przedszkola to nic strasznego, i odbudowanie poczucia bezpieczestwa zajmie trzylatkowi sporo czasu, rodzice mog jedna postara si zaagodzi ten wstrzs, dostosowujc domowe zasady i rozkad zaj. Wiedza trzylatka ma jeszcze wiele niedostatkw, ktre on bez skrpowania uzupenia swoj fantazj i skojarzeniami; jednoczenie jest bardzo przywizany do konkretw. Trzylatek zaczyna przyswaja sobie pojcia dotyczce czasu, przestrzeni i podstawowych poj matematycznych. Bardzo intensywnie rozwija si o trzylatka mwienie, dziecko chtnie powtarza, co usysza lub kreuje wasne opowieci. Dobrze dobrane lektury bardzo wzbogacaj jzyk, wiedz i wraliwo trzylatka, ksieczki edukacyjne s natomiast niezastpion pomoc w stymulowaniu pozostaych zdolnoci poznawczych. Wsplna lektura zblia dziecko do rodzicw, pomaga budowa silne wizi, pobudza do refleksji oraz cennych rozmw. Nawet najbardziej niewiarygodne historie czytane przez rodzicw staj si ywe i przejmujce. Ksiki, ktre s czytane dziecku powinny przekazywa szacunek dla innych, poczucie humoru i poprawia polszczyzn. Poprzez zabawy z ksik wicz swoj pami, wymow i utrwalaj wiedz. Bajki przybliaj pojcie mioci, powiecenia, odpowiedzialnoci oraz ostronoci. Dobierajc odpowiednie lektury wpywa si na przysze zamiowanie do literatury, wraliwo, wyobrani oraz zmys estetyczny.

3. Trzylatek czuje rozwj emocjonalny. Emocje i impulsy wci jeszcze rzdz zachowaniem trzylatka, cho potrafi on poprawnie rozpoznawa i nazywa dopiero niektre z nich. Jednoczenie trzylatek jest bardzo wraliwy na niewerbalny przekaz uczu i atmosfer panujc midzy domownikami. Znaczne wahania uczu s codziennym dowiadczeniem trzylatka, ktry z jednej strony tskni za czasem penej zalenociom rodzicw, a z drugiej dy do samodzielnoci. Przeycia lkowe, przekora i wybuchy zoci s do czste u trzylatkw, co rodzice i wychowawczynie mog agodzi wasnym opanowaniem, powicaniem yczliwej uwagi i konsekwencj. Pocztek przedszkolnej edukacji moe by tak silnym przeyciem dla trzylatka, e zacznie budzi si w nocy, bdzie bardziej lkliwy, rozdraniony, paczliwy. Prawidowy rozwj trzylatka zaley od tego, w jakim stopniu czuje si kochany, akceptowany oraz bezpieczny. Wszystkie te potrzeby s nasilone w trudnych sytuacjach, a tak jest pjcie do przedszkola. Na pocztku przedszkole ma prawo budzi w trzylatku emocje, takie jak lk, sprzeciw, brak zaufania do rodzicw i wychowawczy oraz pacz lub prby uwolnienia si od tego obowizku. Pomocne w adaptacji do przedszkola bdzie biece informowanie wychowawczy o samopoczuciu trzylatka oraz o tym, co pomaga mu si odpry, a co budzi napicie.

4. Trzylatek i inni rozwj spoeczny Trzylatek dopiero zaczyna zwraca uwag na te osoby wok siebie, ktre nie nale do bliskiej rodziny. Trzylatek wyraa ju ch kontaktw z rwienikami, zauwaa brak innych dzieci w otoczeniu. Jednak trzeba uwaa, bo krtkie wsplne zabawy czsto kocz si konfliktem. Nawet trudne relacje z innymi dziemi s bardzo istotne w prawidowym rozwoju i przygotowaniu trzylatka do przedszkola, ucz norm grupowych, kompromisu, dbania o swoje prawa. Pani wychowawczyni stanie si pierwsz wan, obc osob w yciu trzylatka, dlatego w kontaktach z ni istotna jest otwarto rodzicw, dobra komunikacja oraz danie czasu na zapoznanie si z dziemi. Oswojenie si w przedszkolu z licznym towarzystwem, zmian opiekuna oraz nowymi zasadami wspycia z innymi bdzie dla trzylatka bardzo trudne, dlatego potrzebuje on troch czasu i aktywnej pomocy ze strony rodzicw. Trzylatek jest bardzo ufny, co dobrze wiadczy o jego rozwoju, jednak w pewnych sytuacjach moe czy si to z zagroeniem. W kontaktach rodzinnych trzylatka wane miejsce zajmuj take dziadkowie, dajc dziecku to, czego z braku cierpliwoci lub czasu nie mog nieraz ofiarowa rodzice.

5. Trzylatek wiczy rozwj motoryczny Codzienna porcja ruchu, najlepiej na wieym powietrzu, jest bardzo cenna dla prawidowego, nie tylko fizycznego, rozwoju trzylatka. Kady trzylatek ma wasny, typowy dla siebie poziom energii i zapotrzebowania na ruch, ktry moe zmienia si z wiekiem. Nieuzasadnione, gwatowne wahania indywidualnego poziomu energii trzylatka mog by sygnaem problemw zdrowotnych lub emocjonalnych. Pobyt w przedszkolu moe zmieni regulacj poziomu energii trzylatka, powodujc po zajciach zmczenie i ospao lub nadmierne pobudzenie, do ktrych rodzice powinni dostosowa popoudniow aktywno. Trzylatek wykonuje rne wiczenia gimnastyczne, najchtniej pod postaci wesoej zabawy, jednak w formie zorganizowanej nie powinny one trwa duej ni 10 minut za jednym razem. Skakanie, nawet na jednej nodze, chodzenie na czworaka, wieszanie si na rkach, wspinanie si, bieganie s wiczeniami swobodnie wykonywanymi trzylatka. Wzrasta poziom samodzielnoci trzylatka, stara si on pomaga w prostych pracach wszystkie czynnoci, ktre nauczy si wykonywa samodzielnie w domu, pomog mu poczu si pewniej przedszkolu. Ronie koordynacja wzrokowo ruchowa, rce trzylatka staj si coraz sprawniejsze, jednak sigaj te rnych przecznikw, co moe zagraa bezpieczestwu dziecka lub innych osb.

6. Trzylatek bawi si rozwj wszechstronny Zabawa jest podstawow aktywnoci trzylatka, w ktrej moe rozwija wszystkie talenty i zdobywa nowe umiejtnoci, dlatego zawsze powinien mie do niej prawo. Dla trzylatka odpowiednie s proste zabawki manualne, tematyczne, a take rozwijajce mylenie, trzeba tylko uwaa, aby byy bezpieczne, gdy nie zawsze uywa si ich zgodnie z przeznaczeniem. Do zabawy moe te trzylatek wykorzystywa te zwyke przedmioty codziennego uytku czy dary natury znajdujce si w otoczeniu; ten rodzaj aktywnoci pobudzi jego wyobrani i wraliwo. Rodzice, aktywnie towarzyszc trzylatkowi w zabawie, znacznie podnosz jej atrakcyjno, ich postawa wpywa te na preferowane zabawki i zajcia. Dla trzylatka przewanie najatrakcyjniejsze s te zabawki, ktre wanie znajduj si w rkach innych dzieci, co jest rdem konfliktw, ale te okazj do nauki pokojowego ich rozwizywania. Pobyt w przedszkolu bdzie dla trzylatka wietn okazj do poznania nowych zabaw ( szczeglnie grupowych) i zabawek, jednak trzeba pamita, e bd to dla niego zajcia pochaniajce moc energii podobnie jak praca dorosych.

Pytania i problemy, przed ktrymi staj rodzice posyajc trzylatka do przedszkola Przedszkolna kariera trzylatka rozpoczyna si od postawienia twierdzcej odpowiedzi na pytanie o gotowo rodzicw i dziecka do zwizanych z tym zmian; jest to najlepszy moment na rozpoczcie przygotowa majcych uatwi malcowi adaptacj. Wybr najlepszego przedszkola zaley od zebrania dostatecznie wielu informacji na temat placwek branych prze rodzicw pod uwag, liczy si zarwno wasna obserwacja placwki, gos osb tam pracujcych, jak i wiadomoci uzyskane poza jej obrbem. W przygotowaniu trzylatka do przedszkola pomocne bdzie dostosowanie rytmu dnia, bezporednie rozmowy, zabawy tematyczne oraz wsplne poznawanie tego miejsca i osb, ktre bd opiekowa si dzieckiem. Jeli trzylatek przez dugi czas przeywa stres zwizany z pjciem do przedszkola, naley zastanowi si, czy to nie przerasta jego moliwoci. Dzieci o umiarkowanym stopniu niemiaoci, agresji czy niesamodzielnoci maj w przedszkolu szans na wyrwnanie swoich niedostatkw w kontakcie z rwienikami. Szczera i otwarta na wspprac komunikacja z wychowawczyniami sprawi, e trzylatek bdzie lepiej rozumiany, a rodzice unikn niepotrzebnych nieporozumie. Pjcie do przedszkola jest w yciu trzylatka niemal rewolucj, wic warto zadba o chronienie go wwczas przed wpywem innych wanych wydarze, samotnoci czy przecieniem dodatkowymi zajciami. Trzylatkowi na przyjcie zmian zwizanych z inauguracj przedszkoln potrzebny jest przede wszystkim czas i rozumiejce wsparcie ze strony rodzicw i wychowawczy. Nastawienie trzylatka do przedszkola zaley w duym stopniu od postawy rodzicw, warto o tym pamita, komentujc przedszkolne zdarzenia, zachowanie dziecka czy wychowawczy. Aktywny udzia caej rodziny w yciu przedszkola wpywa na atmosfer tam panujc, rodzice mog oddziaywa na poziom i sposb funkcjonowania placwki. Problem przystosowania do przedszkola moe take pojawi si po duszej w nim nieobecnoci, warto wwczas skorzysta z metod, ktre wczeniej pomogy w adaptacji, lub stworzy nowe, dostosowane do przyczyn zaistniaych trudnoci.

Bibliografia
1. Bolechowska M. Dojrzao przedszkolna dzieci trzyletnich, Wydawnictwo Uniwersytetu lskiego, Katowice 1978. 2. Gruszczyk-Kolczyska E., Zieliska E. Wspomaganie rozwoju dzieci trzyletnich. o kopotach adaptacyjnych dzieci i o tym, w jaki sposb mona je rozwiza w: Wychowanie w przedszkolu nr 2, 1998. 3. 4. 5. Kotarbiski T. Wybr pism. T 1, PWN, Warszawa 1957. Kwiatkowska M., Podstawy pedagogiki przedszkolnej, WSiP, Warszawa 1985. Lubowiecka J. Przystosowanie spoeczne dziecka do przedszkola, WSiP, Warszawa 2000. 6. 7. 8. Oko W. Sownik pedagogiczny, PAN, Warszawa 1978. Rzadkiewicz M, Mamo, tato! Id do przedszkola, WSiP, Warszawa 2006. Winnicott D.W. Dziecko, jego rodzina i wiat, J. Santorski & Co, Warszawa 1993.