MAGIA WIKINGW.

Adrian Devine

WITA W KALENDARZU NORSE

Rok dawnych Skandynaww i Germanw dzieli si, podobnie jak kalendarz celtyckich plemion pasterskich, na dwie pory roku: lato i zim. Jest wiele podobiestw pomidzy kalendarzem Celtw i Wikingw, na przykad bazuje on na czterech podstawowych punktach roku: przesileniu zimowym i letnim oraz rwnonocy wiosennej i jesiennej. Mona jednak zauway take pewne rnice. U Wikingw lato, jako jedna z dwch pr roku, rozpoczynao si w okolicach rwnonocy wiosennej, podczas wit Ostary, natomiast zima (druga z pr roku) - podczas rwnonocy jesiennej (wito Zimowych Nocy). Dokadnie w poowie midzy rwnonocami przypada Noc witojaska (przesilenie letnie) oraz Jul (przesilenie zimowe). Oprcz tych czterech gwnych wit byy take wita pomniejsze, czsto analogiczne do celtyckich dni rdkwartalnych (Samhain, Imbolc, Beltane i Lammas), ktre z kolei u Celtw miay wiksze znaczenie od dni kwartalnych (rwnonocy i przesile). Na uwag zasuguje te fakt, e wita norse trwaj przewanie duej, chocia Celtowie rwnie nie poprzestawali na celebrowaniu jedynie samego dnia wita.

Jul - 20-31 grudnia

Obchody nowego roku, festiwal dwunastu nocy. Jul to najwaniejsze ze wit norse. Nic w tym dziwnego, wziwszy pod uwag, e mieszkacom Skandynawii najbardziej daway si we znaki zimowe ciemnoci, ktre od tej pory zaczynay coraz szybciej si rozprasza. W noc 20 grudnia bg Frey przejeda tryumfalnie przez ziemi na swoim magicznym, lnicym niedwiedziu, przynoszc z powrotem na ziemi wiato i mio. W Jul odradza si take promienny Baldur. Byo to wito pocztku i koca wszystkiego. Najdusza noc w roku, kiedy ciemnoci panoway niepodzielnie, a jednoczenie wszyscy mieli wiadomo, e nastpnego dnia bdzie inaczej, dni stan si coraz dusze i cieplejsze i dlatego Jul to wito nadziei. Bg Odyn gna przez niebo na swoim omionogim wierzchowcu, SIcipnirze, za dzieci pozostawiay na noc przy kominku swoje buty, pene siana i cukru dla konia Ojca Bogw. Ten w zamian rewanowa si znajdowanymi w nich rano upominkami. W czasach pniejszych, jak atwo si domyli, Sleipnira zastpi renifer, za Odyna - wity Mikoaj.

Thurseblot - Dzie Thora - noc styczniowej peni

Byo to pomniejsze, ale chtnie obchodzone wito na cze Thora, boga wojny i burzy, obrocy Midgardu (rdziemia, wiata ludzi). Moc Thora przepdzaa lodowych gigantw, tak aby pole dla nadchodzcej wiosny byo oczyszczone.

Disting - 2 lutego
Podobnie jak w Imbolc, w Disting celebrowano pierwsze, niemiae tchnienia przedwionia i przygotowywano si do zbliajcej si wiosny. Przede wszystkim uprawiano rol pod zasiewy, a take liczono i spisywano bydo. Poniewa to ono stanowio o majtku, Disting jest rwnie witem celebrujcym dostatek. Wierzono, e cielta urodzone w ten dzie wr wielkie bogactwo swoim wacicielom w nadchodzcym roku.

Valisblot - Dzie Valego - 14 lutego

wito ku czci najmodszego syna Odyna, mciciela Baldura. Jego imi kojarzone jest z Walentym. 14 lutego mia si urodzi bohater sag, Sinfjotli, syn Sigmunda i te urodziny rwnie celebruje si podczas Valisblot.

Ostara - 20-21 marca

wito ku czci Ostary, Bogini Wiosny. Jest to festiwal odnowy, odrodzenia, podnoci, urodzaju i radoci, chocia dla mieszkacw Pnocy zima trwaa wwczas jeszcze w caej peni. W Ostar ofiarowywano sobie kolorowo pomalowane jajka, symbol ycia, skadajc w ten sposb yczenia wszelkiej pomylnoci w nadchodzcym roku. Zwierzciem patronujcym temu witu by krlik, poniewa w tym okresie krliki wychodziy ze swoich zimowych norek, a take z powodu ich przysowiowej podnoci.

Walpurgis - Thrimilci - 22 kwietnia-1 maja

wito Walpurgi to noc ciemnoci i radoci. Dziewi nocy, liczc od 22 kwietnia, upamitnia dziewi nocy spdzonych przez Odyna na Drzewie wiata, Yggdrasilu. Dziewitej nocy (30 kwietnia, Noc Walpurgi) Odyn posiad wiedz runiczn i rytualnie umar. W momencie mierci Ojca Bogw wiato gaso i wszystkie dziewi wiatw pograo si w mroku, za rzdy obejmowa chaos. Kiedy jednak wybijaa pnoc, rozpalane byy ogniska (podobnie jak ogniska Beltane u Celtw), wiato wybuchao z olepiajc si. W t noc na ziemi powracali umarli i brali jaw wadanie. Jest to potna magiczna pora, tradycyjny czas sabatw czarownic, l maja obchodzony by z kolei pierwszy dzie lata, Thrimilci (przy podziale roku na cztery pory). By to festiwal radoci i podnoci, tym wspanialszy, e w maju wreszcie topniay niegi, sonce wiecio coraz janiej i duej, rozpoczynao si

prawdziwe lato.

Einherjar - 30 maja
wito ku czci wojownikw polegych w bitwie, przebywajcych w Valhalli

Sigurdsbiot - 9 czerwca
Festiwal na cze Sigurda (Zygfryda), wielkiego germaskiego herosa, ktry pokona smoka Fafnira i odzyska Skarb Renu.

Midsummer - noc witojaska - 20-21 czerwca

Obchody przesilenia letniego, kiedy Soce znajduje si u szczytu swej mocy. Najkrtsza noc i najduszy dzie w roku. W tym czasie najchtniej prowadzono handel zagraniczny", wybierano si na pow ryb, wyprawy handlowe i najazdy. Byo to zatem wito aktywnoci i siy. Miao ono jednak rwnie swoj ciemn stron. Odtd dni staway si coraz krtsze, rok zaczyna si starze, umiera Baldur, aby odrodzi si dopiero w Jul. Bohater Sigurd rwnie zgin w t noc wskutek zdrady, zabity przez swoich przyrodnich braci.

Lithasbiot - 31 lipca-1 sierpnia

Festiwal plonw, podczas ktrego dzikowano bogini ziemi, Jord, za jej hojno. W len dzie dzielono si z potrzebujcymi swoimi zbiorami, pieczono take chleb w ksztacie fylfot (swastyki) - symbolu Soca. Lithasbiot kojarzono przede wszystkim z magi ceremonialn i pracami magicznymi.

Mabon - doynki - 22-23 wrzenia

Mabon by witem koczcym niwa, okresem zbierania winogron i rozpoczynania produkcji miodu pitnego.

Winternights - Zimowe Noce - 29 padziemika-2 listopada

Rozpoczcie sezonu zimowego w ludowej tradycji Pnocy. Wspominano wwczas zmarych i przodkw, koczono podre i przygotowywano si do zimy i zimowych polowa. Jeeli kto przesiedzia noc z 31 padzienrika na I listopada na grobie, mg nepomiernie wzmocni swoj magiczn moc lub talent poetycki albo oszale. Byo to rwnie wito diwinacji, wrb i odczytywania przyszoci. Rozpoczyna si okres oww, ktry trwa a do Nocy Walpurgi. Festiwal ten jest odpowiednikiem celtyckiego Samhain.

WIAT W MITOLOGII WIKINGW.

Wikingowie wierzyli, e kosmos powsta z lodu i ognia, istniejcych od zarania dziejw w swoich podziemnych wiatach. W micie o stworzeniu wiata ogie ze wiata Muspeilheim i ld ze wiata Nifiheim poczyy si w przepastnej czeluci, Ginnungagap, dajc w efekcie ycie. Owa czelu pogrona bya w wiecznym mroku, a kiedy ogie i ld spotkay si, wytrysny z niej potne i gste chmury. Z czasem chmury zamarzy, tworzc lodowe oboki, ktre szczelnie wypeniy Ginnungagap. Z owych lodowych obokw powstay dwie pierwsze istoty: lodowy olbrzym Ymir i krowa Audhumla. Ymir by gigantem, ktry zosta pniej zabity przez Odyna. Z jego martwego ciaa Odyn i jego bracia, Viii i Ve uczynili ziemi, z krwi - morze, z koci skay i kamienie, z mzgu chmury, a z czaszki sklepienie niebios. Ymir by take praojcem wszystkich gigantw. Z drobnych kostek Ymira zostao stworzone plemi krasnoludw, a midzy nimi Durin. Ci pierwsi z gliny ulepili swoich kolejnych pobratymcw, w tym Dwalina. Bifura, Bombura, Gandalfa, Thorina i Gloina. Krowa Audhumla, ktrej mlekiem ywi si Ymir, zacza liza ld wydobywajcy si z czeluci Ginnungagap, z ktrego uformowa si pierwszy bg, Buri, ojciec Bora, dziadek Odyna, Vilego i Ve. Br, syn Buriego, by mem Bestii, crki giganta mrozu Bolthoma i ojcem Odyna, Vilego i Ve. Odyn stworzy wiat do spki ze swoimi brami, Ve i Vilim, z ciaa pierwotnego giganta Ymira. Potem stworzyli pierwszego czowieka, Aske, z pnia jesionu, ktry znaleli nad brzegiem morza oraz pierwsz kobiet, Embl, z pnia wizu. Viii, ktrego imi oznacza Wol, da pierwszym ludziom myl i ruch. Drugi brat, Ve, zabi giganta Ymira, z ktrego ciaa bracia stworzyli wiat. Ve obdarzy pierwszych ludzi uczuciami, wygldem i mow. Jego imi oznacza Jedno. Czasami utosamiany jest z bogiem Lodurem. Asowie ustanowili te dzie i noc, aby mona byo liczy czas. Wedle mitologii norse kosmos skada si z trzech poziomw, na ktrych znajdowao si dziewi rnych wiatw, zamieszkanych przez rne istoty. Poziom pierwszy, najwyszy, zajmoway: Asgard, kraina Asw; Va-naheim, kraina bogw Vaniru; oraz Alfheim. kraina elfw wiata. Poziom drugi to krainy: Midgard, kraina ludzi; Nidavellir, kraina kra-snoludw; Jolunheim, kraina gigantw; oraz Svartalfheim. kraina mrocznych elfw. Na trzecim, najniszym poziomie znajdowaa si kraina umarych, Hel, i Nifiheim, wiat umarych. Czasami Hel i Nifiheim uznane byy za jeden wiat, Krain Umarych, za dziewitym wiatem bya kraina ogniowych gigantw, Muspelheim. By to najstarszy ze wiatw i mia przetrwa najduej. Alfheim - Dom Elfw, w mitologii norse jeden z dziewiciu wiatw, znajdujcy si na najwyszym szczeblu kosmosu skandynawskiego, razem z Asgardem i Vanaheimem. W Alfheim mieszka Frcy i by on ojczyzn elfw wiata. Ani one, ani mroczne elfy

zamieszkujce Svartalfheim, nie uczestniczyy czynnie w wydarzeniach opisanych w mitologii norse, jednak zajmoway w niej poczesne miejsce, podobnie jak w mitologii celtyckiej. Asgard - wiat zamieszkany przez Asw, ras bogw-wojownikw, gwnych bstw norse. Znajdowa si na najwyszym poziomie kosmosu. Otacza go wysoki kamienny mur, zbudowany przez giganta Hrim-thursa, ktry w zamian zada rki Freyi, a take Soca i Ksiyca. Odyn zgodzi si na jego dania, pod warunkiem e mur zostanie ukoczony przed upywem szeciu miesicy. Hrimthurs mia magicznego konia, Svadilfari, ktry pomaga mu w pracy. Ku przeraeniu Odyna, a przede wszystkim Freyi, mur by prawie ukoczony w wyznaczonym czasie. Wtedy na odsiecz przyby Loki. Przemieni si w ognist klacz i uwid ogiera, przez co prace si opniy i olbrzym musia obej si smakiem. Na tym samym poziomie kosmosu co Asgard, znajdowa si Alfheim i Vanaheim, a take Valhalla, paac, w ktrym ucztowali polegli wojownicy w oczekiwaniu na Ragnarok. Porodku Asgardu leaa rwnina ldavoll, w ktrej odbyway si spotkania Aesiru dotyczce najwaniejszych spraw. Bogowie zbierali si w paacu Gladsheim, za boginie w paacu Vingolf. Bogowie spotykali si rwnie codziennie przy Krynicy Urd, u stp Yggdrasila, Drzewa wiata. Vanaheim - Dom Vaniru, by wiatem zamieszkanym przez bogw z rodu Vaniru. Mieci si na najwyszym poziomie kosmosu, obok Asgardu i Alfheimu. Jotunheim -jeden z dziewiciu wiatw, dom lodowych i kamiennych gigantw. Umiejscowiony by na rodkowym poziomie kosmosu, podobnie jak Midgard (rdziemie), wiat zamieszkany przez ludzi. Od Asgardu oddzielaa go rzeka lving, ktra nigdy nie zamarzaa. Jotunheim lea nad brzegiem morza, panowaa w nim wieczna zima. To w nim, u stp Yggdrasila, znajdowaa si studnia mdroci Mimira. Jotunheimem rzdzi Thrym, straszliwy krl lodowych gigantw. Gwnym miastem tego wiata bya forteca Utgard, w ktrej wadc by Utgard Loki. Inne fortece gigantw to Gastropnir, dom gigantki Menglad, oraz Thrymhein, grska forteca giganta Thiazi. Midgard - rdziemie, w mitologii norse to obronna forteca, ktr zbudowali bogowie Aesiru w poowie wiata zamieszkanego przez ludzi, aby broni ich przed gigantami. Midgard znajdowa si na tym samym poziomie kosmosu, co Jotunheim, ziemia gigantw, Nidavellir, wiat krasnoludw, oraz Svartalfheim, kraina mrocznych elfw i gnomw. Helheim - Dom Hel, to jeden z dziewiciu wiatw norse, ktrym rzdzia bogini Hel, crka Lokiego i gigantki Angurbody. Ten zimny, ciemny i mglisty wiat zamieszkiwany przez umarych znajdowa si w obrbie Niflheim, na najniszym poziomie kosmosu norse. Nikt nie by w sianie wydosta si z tego miejsca, otoczonego przez nieprzebyt rzek Gjoll, ktrej rdo bio w Hvergelmir. Kiedy umarli wejszli do Helheim, nie mogli ju z niego wyj, dotyczyo to nawet bogw, jak miao to miejsce w przypadku Baldura. Do Helheim udaway

si dusze tych, ktry nie polegli w walce, ale umarli ze staroci, z choroby lub zostali zamordowani. Polegli wojownicy zabierani byli przez walkirie do Yalhalli. Wejcia do krlestwa Hel strzeg Gami, straszliwy pies z otchani. Na skraju wiata siedzia gigant o imieniu Hraesvelg (Poeracz Cia) i pilnowa Helheim. Kiedy przeistacza si w ogromnego ora i bi skrzydami, na wiecie zrywa si wiatr. Niflheim - Dom Mgie by najdalej wysunit na pnoc krain mgie i oparw, ciemnoci i zimna, na najniszym poziomie kosmosu. Czci bezmiernych, zimnych krain by Helheim. Niflheim lea pod trzecim korzeniem Yggdrasila, niedaleko rda Hvergelmir (Ryczcy Kocio). Na tym samym poziomie usytuowany by rwnie Nastrond, Wybrzee Cia, gdzie smok (w) Nidhogg zjada ciaa umarych i podgryza korzenie Drzewa wiata. Po Ragnarok do Nastrond wtrceni zostan mordercy, krzywoprzysizcy i rozpustnicy. Muspell - Muspeilheim, Dom Pustki i Rozpaczy, by ponc, piekielnie gorc krain, wiatem ognia, umiejscowionym najdalej na poudnie. By przeciwiestwem Niflheim, a jego oywcze pomienie sprawiy, e ld zalegajcy krain mgie roztopi si i powstay z niego pierwsze istoty. Z jego iskier, ktre wyleciay w kosmos, powstay te ciaa niebieskie. Muspeilheim rzdzi ogniowy gigant Surtr i jego ona Sinmore. Po ostatecznej bitwie Ragnarok Surtr podpali Yggdrasila i zabije nieuzbrojonego boga Freya. Na wskro przez wszystkie dziewi wiatw rs Yggdrasil - Drzewo wiata, ogromny jesion (lub cis). Yggdrasil jest wiekuisty i odwieczny - nigdy si nie narodzi i nigdy nie umrze. W jego koronie mieszka orze, za pomidzy korzeniami - smok. Pomidzy nimi biegaa tam i z powrotem wiewirka, przenoszc wiadomoci. Drzewo czerpao wod z trzech studni, znajdujcych si na trzech poziomach kosmosu: Krynica Urd znajduje si w Asgardzie; Studnia Mimira - w Midgardzie; rdo Hvergelmira - w krainie Niflheim. W ten sposb drzewo czyo ze sob te trzy plany - podziemie, rdziemie i niebiosa. Legenda gosia, e w Ragnarok dwoje ludzi. Lit i Lifthrasir, ukryj si w pniu Yggdrasila i w ten sposb przetrwaj. Dzieci tej pary zapocztkuj nowy ad i er w yciu ludzkoci.

MAGIA WIKINGW.
Praktykujcy rne odmiany magii norse byli powszechnie szanowanymi w swoich spoecznociach osobami. W literaturze norse zarwno mczyni, jak i kobiety znali tajniki magii, jednak w wielu miejscach zaznaczone jest, e mczyni tacy wkraczali w domen kobiet, przez co naraali na szwank swoj msk reputacj (np, Edda poetycka, Kftiiia Lokiego, strofa 24). Magia Wikingw bya zatem dziedzin zdominowan przez kobiety, cho od czasu do czasu parali si nitake mczyni (np. Odyn). Wikszo najwaniejszych rytuaw i praktyk religijnych Wikingw dotyczya domu i rodziny, a wic krlestwa, w ktrym kobieta odgrywaa rol kapanki domowego ogniska. Ju w czasach pierwotnych plemion germaskich kobiety w pnocnych plemionach otaczano wielk czci, uwaajc je za wite, przesycone magiczn moc, jasnowidzce i posiadajce prastar mdro. Taki stosunek do kobiet trwa przez wiele set lat, a do wprowadzenia w Skandynawii chrzecijastwa. Magiczne i religijne obowizki kobiet zwizane byy przewanie z ich spoecznie uznanymi i akceptowanymi rolami oraz obowizkami, czasami jednak cel magii stanowi antytez spoecznej roli kobiety i byi upustem dla jej frustracji i gniewu. Kobiety Wikingw posugiway si zatem magi wrzeciona i kdzieli, wplatay zaklcia w odzie swojej rodziny i mciy si za pomoc umiejtnoci magicznych na tych, ktrzy je skrzywdzili. Magia w mitologii norse, opisywana w sagach, nie jest sztuk prost i dzieli si na wiele odmian: seidr, spae, gadr i magi runiczn, a take inne, ktrych autorzy sag, jako mczyni, nie potrafili precyzyjnie opisa.

Seidr
Seidr to najpopularniejsza odmiana magii norse, a jednoczenie najtrudniejsza do zdefiniowania. Okrelenie seidr tumaczone jest najczciej jako czarostwo i suy do opisywania dziaa od magii szamaskiej (takiej jak podre astralne, magiczne leczenie poprzez usuwanie duchowych pociskw, na przykad elfich, z ciaa chorego, magiczne terapie psychiatryczne pomagajce odzyska dusz chorego itp.) a po wieszczenie, kierowanie gosw bogw do ludzkiego porednika (nie-diumizm), odprawianie rytuaw majcych wpyw na pogod czy zachowania zwierzt oraz ca gam magii zoczynnej. Najbardziej charakterystycznym elementem seidr jest jednak magia sprowadzajca na ofiar umysowe iluzje, omamy, szalestwo, zapomnienie czy ogupienie. Osob parajc si magi seidr nazywano seid-kona, niewiasta seidr, okrelenie to jednak miao konotacje negatywne, podobnie jak w przypadku sowa wiedma- Z tego powodu seid-kona nazywano raczej spaekona, aby unikn wymawiania zowrbnej nazwy. Przez takie nazewnictwo pniejsi

autorzy mylili seidr i spae, kolejn odmian skandynawskiej magii. Tymczasem seidr rni si od spae zasadniczo. Dla przykadu, seid-kona moga pozna przyszo wzywajc duchy, ktre przekazyway jej wiedz o orlog, przyszoci. Tymczasem spae-kona albo vlva (wieszczka) umiaa spojrze w przyszo bezporednio, bez uciekania si do magicznego porednictwa. W najstarszych sagach wiele czarownic ma na imi Heidr (Heath, Wrzos), od ktrego pochodzi moe angielskie okrelenie heathen, poganin. Heidr mogo rwnie oryginalnie by tytuem nadawanym plemiennym wieszczkom lub szamankom i stao si imieniem wasnym znacznie pniej. Innym popularnym imieniem wiedmy w sagach byo Ljot, Szpetna, co odzwierciedla pniej powstay stereotyp dotyczcy wiedm i ich aparycji, a take Hulda (Ukryta, Tajemna). Seidr byo dziedzin samotnie praktykujcych, nie istniay zgromadzenia czarownic uprawiajcych t odmian magii, jednak seid-kona moga mie uczniw i pomocnikw, ktrzy pomagali jej w pracy. Bardzo rzadko zdarzay si grupy uprawiajce seidr wsplnie, najczciej byy to osoby spokrewnione, na przykad siostry, rodzice i dzieci itp. Warzenie w magicznym kotle Niektrzy lingwici uwaaj, e sowo seidr ma podobne korzenie co wspczesne angielskie sowo seethe, wrze, a to ma zwizek z gotowaniem w magicznym kotle (wietnie znanym rwnie innym czarownicom) oraz rytuaem gotowania morskiej wody w celu pozyskania soli. Bogini Gu!lveig z rodu Vanir, seid-kona wysana jako zakadniczka do Asgardu, czsto bywa identyfikowana z Frey, mistrzyni seidr. Imi Gullveig oznacza dosownie Gorczka Zota, za wtek trzykrotnego palenia jej na stosie odnosi si do alchemicznego procesu pozyskiwania zota. Sama Gullveig, jako seid-kona, rwnie zajmowaa si warzeniem, nieodczn czynnoci magicznego fachu. W sagach wyrany jest wtek warzenia trucizn i eliksirw (szczeglnie powodujcych zapomnienie) - umiejtnoci nalecej do magii seidr. W jednej z sag Freya przebraa si za kobiet Gondut i w tej postaci podaa krlowi Hedinnowi zaczarowane piwo. w trunek spowodowa, e Hedinn zapomnia o swojej przyjani z innym krlem, Hogni. W rezultacie wybucha wojna i zgino w niej wielu wojownikw. Z kolei Grimhild podaa Sigurdowi napj, po ktrym zapomnia o Brun-hild, walkiri. Ta ostatnia zreszt sama potrafia przyrzdza niezwykle magiczno-runiczne napoje. Borghildr, ona Sigmunda, namwia za swojego pasierba, Sinfjotli, do wypicia zatrutego piwa. Magia wywoujca zapominanie bya typowa dla magii seidr, co wskazuje na wpywanie na umys innych jako na istot tej dziedziny. Seidr - sztuka wpywania na umys Uywanie seidr do uderzania w umys za pomoc iluzji, zapomnienia czy strachu,

sprowadzanie umysowej albo fizycznej mgy jest najbardziej charakterystyczn cech tej odmiany magii. Takie zwodzenie wzroku i umysu nazywa si sjonhverfing i obejmuje wszystkie dziaani seid-kona, ktre maj na celu wpynicie na umysy innych, tak aby nie mogli widzie rzeczy takimi, jakimi s. Zdolnoci tej uywano w sagach czsto do skrywania siebie lub bliskich przed pocigiem. Umiejtno zwodzenia wzroku innych moe mie zwizek z hipnoz. poniewa seid-kona tracia sw moc, jeli tracia, czasowo lub na stae, wzrok, a take dlatego, e czar ulega rozproszeniu w miar, jak ofiara oddalaa si od czarownicy. Aby rzuci taki czar trzeba byo albo omota gow ofiary magiczn skr, rzuci w ni magicznym proszkiem, albo pooy Jej donie na gowie i wypowiedzie zaklcie. Czarownice miay take specjalne kaptury, ktre po zarzuceniu na gow czyniy osob niewidzialn. Przed tego rodzaju czarami mona byo si ustrzec, zarzucajc seid-kona worek na gow i pozbawiajc j w ten sposb moliwoci widzenia. Innym rodzajem czarw zwizanych z seidr by urok, czyli ze oko". Aby to uczyni, seidkona pochylaa si a do ziemi i spogldaa w ty spomidzy ng, trzymajc si jednoczenie za uszy i wymawiajc zaklcie. Magii seidr mona byo uywa take do wywoywania impotencji u mczyzn. ony nosiy u pasa klucz, ktry by nie tylko praktyczny, ale peni take funkcje magiczne. Dziki niemu kobieta dzierya klucz nie tylko do wasnoci swojego ma, ale i do jego mskoci. Kluczy takich znajca si na magii seidr ona moga uy na zasadzie magii sympatycznej. W ten sposb kobiety potrafiy zreszt uywa nie tylko kluczy, ale i innych przedmiotw. Krlowa Norwegii Gunnhildr, wielka seid-kona, wcieka si na wie, e jej ukochany Hrutr chce powrci do Islandii, do innej kobiety, i zemcia si na nim za pomoc seidr. Ofiarowaa mu magiczn zot bransolet, ktrej Hrutr nie mg zdj i poinformowaa go, e noszc j, bdzie mg oddawa si miosnym uciechom z kad kobiet z wyjtkiem swojej islandzkiej ukochanej, Unn. Tak te si stao. Hrutr powrci wprawdzie do Unn, ale nigdy nie udao si im skonsumowa zwizku. Seidr - wiedza szamanw Innym potencjalnym rdem stwa seidr jest czasownik siedzie i ta etymologia wydaje si najbardziej prawdopodobna, poniewa rytuay seidr odprawiano siedzc na seidrhjallr, specjalnym siedzeniu lub rusztowaniu- Seid-kona wzywaa za pomoc odpowiednich inkantacji pomocne duchy, podobnie jak w szamaskich obrzdach ludw syberyjskich i laposkich. Szamani atajscy na przykad wspinali si brzozowy sup z wycitymi w nim dziewicioma stopniami, na ktrym wchodzili w stan transu. Owe supy ze stopniami pojawiaj si take tu i wdzie w sagach norse. Vlva, podobnie jak i szaman, nosia specjalny strj wykonany ze zwierzcych skr i ozdobiony specjalnymi ornamentami. Kaptur i rkawice obrbione byy futrem kota, zwierzcia powiconego Freyi, bogini samej zajmujcej si magi seidr. Vlva nosia

niebiesk peleryn, czyli w kolorze kojarzonym przez Skandynaww ze mierci, bogini Hel i jej krlestwem umarych. W sagach i eddach bardzo czsto pojawia si wtek pozyskiwania wiedzy od umarych. Innym wanym elementem wyposaenia wieszczki bya poduszka wypchana kurzym pierzem, na ktrej volva siadaa. Poduszka wypchana pirami dawaa jej prawdopodobnie magiczn moliwo penetrowania innych wiatw za pomoc lotu - bogini Freya miaa przecie peleryn z pir, dziki ktrej posiada t umiejtno. Jednoczenie wygodna poduszka moga by rwnie symbolem szacunku dla jasnowidzcej, ktrej wygoda podczas wieszczenia bya bardzo istotna. Szamani syberyjscy czy laposcy wchodzili w stan transu za pomoc rytmw wygrywanych na bbnach, tymczasem volva potrzebowaa specjalnych pieni i inkantacji, zwanych Vardlokur, o powtarzajcym si rytmie i sowach. By moe sama viva uderzaa take rytmicznie w ziemi swoim kosturem, co przypominao granie na bbnie. Magia seidr miaa wiele wsplnego z szamanizmem praktykowanym przez ludy zamieszkujce Finlandi. Fiscy magowie", czyli szamani, nauczyli scid-kona wielu umiejtnoci, takich jak zmiana ksztatu w rne gatunki zwierzt, czsto ssaki morskie lub ptaki, w celu udania si w astraln podr do tamtego wiata po informacje i inspiracj. Ich magiczna sztuka obejmowaa take ucznictwo - zawsze trafiali do celu, wystrzeliwali wiele strza naraz lub posiadali strzay powracajce do rki strzelajcego. Sztuka magicznego ucznictwa miaa wiele wsplnego z powszechn w pnocnej Europie wiar w elfy i ich niezwyke umiejtnoci ucznicze- Wedle wierze Skandynaww elfy wystrzeliway w ludzi lub zwierzta strzay o kamiennych ostrzach, ktre powodoway chorob moliw do wyleczenia tylko poprzez usunicie owej strzay. Umiejtno tak posiaday seid-kona. Seidr by magiczn sztuk bogw Vaniru, ktra zostaa przekazana Asom przez bogwzakadnikw, przede wszystkim Frey, najpierw w jej wcieleniu jako Gullveig, a pniej osobicie, przede wszystkim Odynowi. Seidr bya przede wszystkim magi uprawian przez kobiety, tak e mczyni, ktrzy uczyli si tej sztuki postrzegani byli jako zniewie-ciali, a nawet jako homoseksualici. W Ktni Lokiego Loki wymyla Odynowi od mczyzny-nierzdnicy" wanie na podstawie czarw uprawianych przez ojca bogw. Frigga broni wprawdzie ma, ale nie usprawiedliwia jego czynw, ktre najwyraniej nie przystoj jednak mczynie, nawet Odynowi. Nie wiadomo waciwie, dlaczego seidr bya sztuk tak bardzo niemsk". Jednym z wytumacze byo przede wszystkim to, e kady mczyzna jako wojownik mia walczy 7. wrogiem na otwartym polu, a nie uderza w niego z bezpiecznego miejsca za pomoc magii lub trucizny. Innym wyjanieniem byy rytuay, w ktrych seidr-kona bya przedmiotem zabiegw seksualnych. Prawdopodobnie dochodzio do opta przez duchy, podobnie jak ma to miejsce podczas rytuaw voodoo. Pozwalanie duchom na dosiadanie" swojego ciaa i oddawanie cakowitej nad nim kontroli oznaczao pasywno, czyli antytez mskoci.

Poza uywaniem specjalnego siedziska, seidhjallr, do odprawiania rytuaw, seid-kona moga take, przy niektrych magicznych technikach, wycofa si w zaciszne miejsce i okry si kapturem, kocem, peleryn lub skr aby tam, w samotnoci i izolacji, oddawa si medytacjom. Najlepszym miejscem do takich dziaa by grb, na ktrym seid-kona siadaa. Ciao czarownicy spoczywao wwczas bezwadnie, jak we nie, za ona sama mamrotaa zaklcia i magiczne formuy, znajdujc si w stanie transu. Wejcie w stan transu sygnalizowao czsto potne ziewnicie, podobnie byo podczas jego zakoczenia, co sugeruje, e dusza czarownicy wychodzi przez usta na czas trwania ekstazy i t sam drog powraca. Podczas tej procedury bardzo wane byo, aby nie przeszkadza seid-kona, a ju lym bardziej nie wymawia jej imienia, poniewa przerwanie transu mogo mie bardzo powane konsekwencje. Technika pracy pod peleryn" bya czciej praktykowana przez mczyzn ni przez kobiety i suya poszukiwaniu ukrytych prawd, przepowiadaniu przyszoci, a czasami rzucaniu zakl powodujcych rzeczywiste efekty fizyczne, takich jak zsyanie nieszcz i wypadkw na wrogw. Siadanie na grobie suyo lepszemu kontaktowi ze zmarymi, ktrzy mogli by pomocni w czarach. Praktyki takie byy jednak bardzo niebezpieczne, poniewa miaek mg zosta zaatakowany przez mieszkaca mogiy, co w efekcie koczyo si mierci lub trwaym szalestwem. Kolejn umiejtnoci seid-kona bya zmiana swojego ksztatu lub ukrycie (najczciej przed pocigiem lub wrogami) czyjego ducha w zwierzciu - najczciej by to ssak morski, taki jak foka, wieloryb czy mors lub te zwierz ldowe przypisywane Freyi - kot, dzik lub sok. Seid-kona jedziy take na miotach, wilkach i kdzielach. Wysyanie czyjej duszy w ciao zwierzce mogo by rwnie dokonywane ze zych pobudek. Czsto posugiwano si nim take, aby dokona zwiadu, odnale drog czy wykona jakie wane zadanie, Zsyanie koszmarw sennych, wywoywanie snw i nawiedzanie noc w celu straszenia rwnie nie byy seid-kona obce. Do tego celu przybieray czasami posta jakiego upiornego zwierzcia, potrafiy take przelizgn si przez dziurk od klucza i kad najmniejsz szpar. Szczeglnie zagroone atakiem byy osoby pice na plecach, ktre odczuway wwczas dusznoci, przeraenie, uczucie ciskania i przytaczania. Taka posta czarownicy zwana bya mara. Przeladowaa czciej mczyzn ni kobiety. Mara moga przyjmowa form cienia, wiedmy, konia, kota i rne inne. Od fiskich szamanw seid-kona nauczyy si panowania nad pogod i zjawiskami atmosferycznymi - potrafiy wic uwalnia wichry, opanowywa burze, zsya lub wstrzymywa nieg i wywoywa sztormy. Magi pogody uprawiano na rusztowaniu seidhjallr.

Magia i domowe obowizki

Przdzenie jest nieodcznie zwizane z losem i magi w literaturze norse. Boginie przdzenia sprawdzay podczas przesilenia zimowego wrzeciona i kdziele w domach, nagradzajc gospodarne kobiety i dobre przdki szczciem i powodzeniem, za leniwe karzc pechem na cay nadchodzcy rok, w zwizku z czym umiejtnoci i zapa kobiety do przdzenia bezporednio wpyway na powodzenie caej rodziny. Wierzono, e Norny przd wyrd kadego czowieka. Wiara w to niezwyke przdzenie losw przetrwaa w baniach, takich jak ta o picej krlewnie. Szwedzkie kobiety w sidmym miesicu ciy kuy si w palec ig i rysoway krwi ochronne znaki na kawaku wenianej tkaniny. Materia z nakrelonymi znakami paliy, a uzyskany popi mieszay z miodem pitnym lub piwem. Nastpnie przdy trzy dugoci lnianej nici i jedn farboway na czarno, drug na czerwono, a trzeci pozostawiay bia. Gotoway je w morskiej wodzie i suszyy na drzewie w lesie przez trzy dni. Gazk z ogniska podpalay po kawaku z kadej nitki a to, co z nich zostao zawijay w ptno i choway do dnia narodzin dziecka. Biaej nitki uywano do podwizania ppowiny, czerwon obwizywano dziecku wok nadgarstka dla ochrony przed zem, czasami zawieszano na niej dodatkowo koralik. Czarna nitka, symbol pecha, bya palona na popi, ktry potem zakopywano. Magi mona byo take wplata w odzie i tkaniny. Seid-kona potrafiy, tkajc, nasczy materia zabjcz magi lub trucizn, ktre powodoway, e niefortunna osoba zakadajca ubranie uszyte z nasyconej tkaniny umieraa. W ten sam sposb mona byo take pomaga. Do takich ochronnych przedmiotw naleay magicznie wykonane kolczugi, chronice ich wacicieli przed ranami i mierci. Magicznymi kolorami odziey byy niebieski i czerwony, za tkaniny w tych barwach byy wysoko cenione ze wzgldu na swoje waciwoci. Czerwonej nitki uywano w medycynie, jako amuletu oraz do pakowania magicznych zi i przedmiotw, aby zwikszy moc dziaania czaru.

Spae
Drugim typem magii skandynawskiej byo spae, zwane sztuk spae. Uprawiajc spae nazywano, jak wspomniano wczeniej, spae-kona, niewiast spae. W swej istocie spae jest sztuk determinowania orlog, przyszoci, przyszych losw, poprzez intuicj lub gnoz. Orlog pochodzi od sw ur, oznaczajcego prastary, pierwotny oraz log, prawo. Sowem orlog to prawo rzdzce tym, jak wszystko si potoczy w przyszoci za spraw wyrd, fatum, podlegego trzem Nornom. Norny Urd (To Co Jest), Verdandi (To Co Si Staje) oraz Skuld (To Co Sta Si Powinno) s ucielenieniem wyrd, fatum. W Ktni Lokiego (Edda Poetycka} dowiadujemy si, e Frigga, ona Odyna, zna wszystkie orlogi, jednak niechtnie o nich mwi. Orlog zna take Odyn, za Sif, ona Thora, bya prawdopodobnie spae-kona.

Innym terminem dla osb praktykujcych spae jest vlva - wieszczka, sybilla. Sowo vlva pochodzi od magicznego kostura, ktry wieszczki i czarownice chtnie nosz w wielu sagach skandynawskich. Uyway go take prastare plemiona germaskie. Tam vlva bya tytuem nadawanym plemiennej jasnowidzcej. Wrd Wikingw i ich potomnych vlva bya rwnie otaczana wielkim szacunkiem, o czym mona przeczyta midzy innymi u Tacyta w Germanii (rozdzia 8), opisujcego wieszczk o imieniu Veleda, ktra przepowiedziaa zwycistwo swojego plemienia nad Rzymianami i przewidziaa, e powszechne powstanie zwyciy w walce z rzymskimi legionami. Wedle Tacyta wyznawcy norse wierzyli, e kobiety obdarzone s witoci i darem prorokowania i dlatego chtnie pytali je o rad. Wielu Germanw uwaao Veled, a przed ni i inne sawne wieszczki, za rwne boginiom i obdarzali je wielkim szacunkiem jako istoty ludzkie. W mitach norse vlva pojawia si wielokrotnie. W micie o Baldurze Odyn udaje si do grobu vlvy, aby zapyta j o rad w sprawie zowrbnych snw syna.

Gadr
Gadr dosownie oznacza piewanie i odnosi si do magicznych pieni piewanych w okrelonych, magicznych skalach muzycznych. Wyjtkowo termin ten odnosi si do mskich pieww magicznych. Kobiety, nawet parajce si magi, nie pieway, ale wypowiaday magiczne sowa.

Magia runiczna
Magia run bya rwnie w duej mierze udziaem mczyzn, jednak i kobiety znay si na niej. W sagach pojawia si niejednokrotnie obraz seid-kona wycinajcej runy w drewnie lub kamieniu do celw magicznych.

Magia i leczenie
W spoeczestwach pogaskich za pomoc magii mona byo leczy nie tylko ciao, ale i dusz, czyli rnego rodzaju zaburzenia i choroby psychiczne. Leczenie naleao do najwaniejszych magicznych obowizkw kobiet Wikingw - umiay doskonale leczy rany, ktre ich mczyni zbierali w duej iloci, podawa odtrutki i leczy choroby. Znay zastosowanie leczcych kamieni i amuletw, ktre naadowy-way magiczn moc i zawieszay na szyjach swoich krewnych, a take zwierzt domowych. Kamienie i amulety suyy do zagodzenia cierpienia. wstrzymywania krwotokw, pomocy przy porodach, leczenia schorze, a take pomagay spenia yczenia i czyni wacicieli niewidzialnymi. Inn magiczn technik leczenia stosowan przez skandynawskie kobiety byo nakadanie rk. Z reguy ta technika diagnozowania stosowana bya przez matk, ktra przed bitw dotykaa ciaa synw i wiedziaa zawczasu, jakie rany mog odnie. Czasami technik t

czono rwnie z magi runiczn. Runy wyrysowywano na paznokciach, rogach do picia, doniach i innych czciach ciaa i przedmiotach.

MAGIA RUN.
Runy byy form staroytnego pisma, szeroko uywanego przez setki lat. Tajemnica otacza zarwno zastosowanie, jak i szczegy ich pochodzenia. Alfabety runiczne pochodz generalnie od staroytnych ludw Skandynawii i byty blisko zwizane z ich kultur. Wedle przekazw sowo runa oznacza wyszeptan tajemnic. Pismem runicznym posugiwano si w pnocnej Europie od epoki brzu a po poow XVII wieku. Kiedy Normanowie, Celtowie i Anglosasi poczyli si, runy wywary wpyw nie tylko na kultur wojownikw, ale rwnie na sztuk, poezj i moralno. Kamienie runiczne odkrywaj sekrety przyszoci, a take lecz i pomagaj w poszukiwaniu wewntrznej prawdy. Pierwsze kamienie runiczne zostay wedle legendy wykonane rk Odyna, ktry spostrzeg znaki runiczne pord gazi Yggdrasila, Drzewa wiata. Aby dobrze si im przyjrze, Odyn przebi si wasnym mieczem i powiesi wrd konarw na dziewi dugich dni. Kiedy w kocu spad z drzewa, by bardzo obolay, lecz peen mdroci. Nikt dokadnie nie wie, jak diugo istniej runy. Najstarsze odnalezione napisy datuj si na III wiek n.e. Rozwj run zosta powstrzymany przez chrystianizacj niosc ze sob alfabet aciski. W ukryciu, zakazane jako narzdzie magii, runy zeszy do magicznego podziemia, w ktrym wiedza o nich przetrwaa do naszych czasw. Zanim germaskie ludy pnocnej i zachodniej Europy zaczy uywa alfabetw w formie znanej do dzi, posugiway si rysunkowymi symbolami rytymi w kamieniu i to one przekazyway idee i myli. Najstarsze z owych piktogramw, prawdopodobnie zwizane z kultem Soca i podnoci, pochodz z XIV wieku p.n.e. Pord znakw byy wyobraenia czci ciaa, broni i zwierzt oraz wariacje na temat koa, kwadratu i swastyki, wczesnego symbolu Soca. W miar upywu czasu owe piktoglify ewoluoway do postaci bardziej abstrakcyjnych glifw, ktre skaday si z linii nieprzypominajcych ju bezporednio adnych przedmiotw. To, e ludzie potraficy odczyta owe tajemne znaki posiadali niezwyk moc, widoczne byo Ju w. samej nazwie tajemniczych rysunkw. Runy oznaczaj bowiem sekret lub tajemnic. Runiczne litery uywane byy nie tylko do zapisywania idei, ale take do przepowiadania przyszoci. Ryto je na narzdziach, broni, kamieniach, otarzach czy wejciach, aby sw moc dodaway wszystkim tym przedmiotom magicznej siy. Runami posugiwali si magowie, wrbici i kapani. Niektrzy uwaaj, e pismo runiczne stworzy tajemniczy lud Etruskw, poniewa podobnym alfabetem posugiway si plemiona zamieszkujce wschodni cz Alp. Mogy take pochodzi od ludw zamieszkujcych teren

wspczesnych Czech. Od pocztku runy uywane byy do celw diwinacji, przewidywania losw, a take do przywoywania wyszych si mogcych odmieni bieg wydarze. Runy rzdziy take pogod, niwami, kltwami, przypywami i odpywami, mioci i leczeniem. Znawcw run obojga pci otacza wielki szacunek i powaanie. Od otoczenia wyrnia ich specyficzny strj, skadajcy si z peleryny obszywanej kamieniami, kaptura obrbionego biaym futrem oraz szerokiego pasa, na ktrym wisia woreczek przeznaczony do przechowywania runicznych kamieni. W miar upywu czasu wyksztaci si do jednolity alfabet runiczny, chocia rne zestawy liczyy sobie od 16 do 36 znakw. Podstawowym i najpowszechniej uywanym alfabetem runicznym by starszy futhark, ktrego nazwa pochodzi od pierwszych szeciu run: Fehu, Uruz, Thurisaz, Ansuz, Raido i Kano. Skada si on z trzech grup (aetti-rw) po osiem run kady, ktrymi opiekuj si bogowie: Frey, Hagal i Tyr. Wraz z pojawieniem si chrzecijastwa runy wyszy z uycia, a nawet niszczono runiczne napisy. Przestay by uywane do zapisywa-niaJednak nie przestay by stosowane w magii, a przede wszystkim w diwinacji lub jako talizmany. Wplatano je take w ornamenty zdobice domy czy przedmioty codziennego uytku, aby swoj moc chroniy ich wacicieli. Z powodu nielicznych rde trudno wywnioskowa, dlaczego Skandynawowie, Celtowie czy Anglosasi przypisywali im magiczne waciwoci. Ciekawy jest fakt, e jednoczenie suyy zapisywaniu faktw, podobnie jak kady inny alfabet, i byy uywane w magii. Wiara w magiczn i duchow moc run, ktre mogy wnie w codzienne ycie dobro, byo kamieniem wgielnym, na ktrym budowano kultur runiczn. Runy s przede wszystkim zwizane z siami natury i symbolizuj moc jej elementw - ziemi, wiatru, lodu, deszczu czy Soca. Aby zrozumie ich sens, nie wystarczy podej do nich intelektualnie i logicznie -jest to raczej kwestia owiecenia" i intuicji. Runy maj swoje rdo, rwnie graficzne, we wszechobecnych elementach przyrody, w zawiym rysunku wygitej na wietrze gazi czy strumienia wijcego si midzy kamienistymi brzegami- Siy natury przemawiaj przez nie, jeeli chcemy je usysze, przekazuj nam prastar mdro, obecn na wiecie od wiekw i pomagaj nam zajrze w gb siebie w poszukiwaniu wizi ze wiatem duchowym. Ich znaczenie ujrze mona nie tyle wzrokiem fizycznym, ale tym metafizycznym, wewntrznym. Wane jest, aby pamita, e runy same w sobie nie maj niezwykych magicznych waciwoci, nie obdarzaj rzeczami niemoliwymi do osignicia. S tak pragmatyczne jak sama natura i jak ludy, ktre ich pierwotnie uyway. Bardzo silnie zwizana z nimi jest mdra ludowa filozofia, kryjca si w powiedzeniach, takich jak nie ma niczego za darmo". Za kady zysk trzeba zapaci tak czy inn cen, poniewa kade ycie zatacza nieustannie krg. Z tego powodu Celtowie czy Wikingowie wymagali od ycia mniej ni ludzie wspczeni i przyjmowali los z wiksz pokor i bardziej filozoficznie.

Alfabet runiczny wydaje si pochodzi z dwch odrbnych rde, magicznego i jzykowego. Symbole praruniczne, zwane haliristningar, znajdowano na naskalnych rytach z epoki brzu, przede wszystkim na terenie Szwecji. Niektre z tych symboli s podobne do tych uywanych w pniejszych alfabetach, podczas gdy inne reprezentuj koncepcje i idee zawarte w nazwach run (Soce, ko itp.). Waciwe znaczenie tych sygili nie jest nam znane, mona si jedynie domyla, e uywano ich do diwinacji i wrenia, i e z pewnoci przyczyniy si do magicznej funkcji pniejszych alfabetw runicznych. Wikszo ludw posugiwaa si i posuguje pismem, nie zwracajc uwagi na magiczn stron jzyka. Wikingowie i Celtowie uwaali, e zapisanie sowa pismem runicznym nadawao mu magiczn moc. Z tego te powodu, po dokonaniu kadej inskrypcji dodawali na kocu zwrot wykona mnie ten-a-ten" czy ten-a-ten to napisa". Takie dobitne podpisy miay na celu cise powizanie twrcy z napisem. W Derbyshire znaleziono mis, na ktrej wyryto runami napis: Bg zachowa honor Haddy, poniewa on to napisa". Innym sposobem uywania run w magii byo zapisywanie ich w rzdach. W ten sposb zapisywano krtkie zaklcia, skadajce si z kilku znakw runicznych. Jeeli zatem Wiking chcia wzmocni swoj zdolno diwinacji, zapisywa zaklcie skadajce si z nastpujcych run: Laguz/woda (odnosi si do tajemnic i podwiadomoci), Pe-orth/pytanie (do celw magicznych i diwinacji), Ansuz/Odyn (bg run) oraz Ke n a/pochodni a (inspiracja).

MAGICZNE ZASTOSOWANIE RUN

Niektre typy napisw runicznych, takie jak inskrypcje i zaklcia, mog by stosowane na rne sposoby. Wpisywano je w talizmany, ktre staway si wwczas trwa, fizyczn manifestacj magii run, noszon przez posiadacza przy sobie. Zaklcia runiczne mona byo take wyry na wiecy, ktr nastpnie si palio albo na kawaku drewna, ktry wrzucao si do ognia. Proces spalania uwalnia zapisane zaklcie. Istniay rnice w wykonaniu run do celw magicznych i do diwinacji, jednak proces znaczenia, kolorowania i nazywania by podobny. Przy kadym zaklciu bardzo wane byo odpowiednie dobranie materiau, poniewa to on by medium przenoszcym magiczn wiadomo i dodawa wasn, specyficzn energi do magii run, Z tego wzgldu na talizmany najlepiej wybra trwae materiay naturalne. Z kolei runiczne szybkie" zaklcia powinny by wyryte na materiaach atwopalnych. Sam proces tworzenia przedmiotu naznaczonego runami to magiczny rytua, ktry tradycyjnie skada si z piciu krokw. Po pierwsze naleao wyry runy w kamieniu, drewnie czy innym materiale. Nastpnie kolorowano nacicia czerwon ochr lub wasn krwi, co magicznie wzmacniao zaklcie. Po trzecie, podczas wycinania i kolorowania piewano imiona wycinanych run, co dodawao im mocy. Jeeli runy ryte byy na przedmiocie majcym jednorazowe dziaanie, kolejnym krokiem byo wysanie run ku ich przeznaczeniu, najczciej poprzez spalenie. Na

koniec naleao podzikowa bogom, skadajc im w ofierze mid i piwo.

Sposoby wrenia z run

Runy s systemem wrenia przypominajcym tarot i i-ching. Rnica polega na tym, e runy s zestawem kamieni lub drewienek z wyrytymi znakami, a nie kartami. Podobnie Jak w tarocie, runy maj w wikszoci gr i d i od tego pooenia zaley ich znaczenie w ukadzie- Z kolei niektre z run s symetryczne i wygldaj tak samo w pooeniu prostym i odwrconym. W praktyce kamienie runiczne wykona mona z dowolnego naturalnego materiau - kamieni, gliny, drewna, a od biedy mona je nawet wyrysowa na kawaku kartonu. Runa Odyna Wszystkie runy umieci w woreczku wykonanym z naturalnego materiau, w ktrym moemy je zawsze przechowywa. Wymiesza, potrzsajc woreczkiem, bez patrzenia sign, wyowi jeden kamie i uoy go przed sob. Naley zwrci uwag, aby nie odwrci runy podczas kadzenia, musi zosta pooona w taki sposb, w jaki zostaa wyjta. Wybrana runa odzwierciedla nasz obecn sytuacj lub daje wskazwki dotyczce postawionego pytania. Ukad trzech run Runy umieci w woreczku, wymiesza, potrzsajc. Wyj trzy kamienie i uoy je przed sob od lewej do prawej w jednym rzdzie. Pozycje run reprezentuj: pierwsza z lewej - nas w chwili obecnej; druga (rodkowa) - czekajce nas wyzwanie; trzecia (z prawej) - najlepszy moliwy wynik. Runiczny krzy Z woreczka wyj sze kamieni i uoy je w nastpujcy sposb: 1. Pierwsz run kadziemy na rodku. Runa ta reprezentuje nas w obecnej sytuacji. 2. Drug run uoy po lewej stronie pierwszej runy. Runa ta reprezentuje nasz przeszo. 3. Trzeci run kadziemy po prawej stronie runy pierwszej, rodkowej. Runa ta reprezentuje nasz przyszo. 4. Czwart run umieszczamy pod pierwsz, rodkow run. Reprezentuje ona podoe, na ktrym rozwija si sytuacja. 5. Pit run uoy nad pierwsz, rodkow run. Runa ta reprezentuje czekajce na nas wyzwanie. 6. Ostatni, szst run kadziemy nad run pit. Reprezentuje ona najlepszy wynik. Runy trzech y Ukad ten suy poznawaniu swoich przeszych wciele (inkarnacji). Uywa si do niego piciu run. Podobnie jak przy poprzednich wrbach naley runy woy do woreczka,

wymiesza i wybra pi. Nastpnie ukadamy je przed sob w nastpujcym porzdku: 1. Pierwsz run kadziemy po prawej stronie. Runa ta reprezentuje nasze narodziny i dziecistwo w obecnym yciu. 2. Drug run kadziemy po lewej stronie pierwszej. Reprezentuje ona nasz teraniejszo. 3. Trzeci run kadziemy po lewej stronie drugiej runy. Reprezentuje ona nasz przyszo w obecnym yciu. 4. Czwart run kadziemy pod drug, rodkow run. Reprezentuje ona nasze przesze wcielenie (inkarnacj). 5. Pit run kadziemy powyej drugiej, rodkowej. Reprezentuje ona nasze przysze wcielenie. ZNACZENIE Alfabet runiczny zwany starszy futhark uywany by przez pnocne plemiona Szwecji, Norwegii. Danii i pnocnej czci Niemiec. Skada si z 24 liter, z ktrych pierwsz bya F, a ostatni O. Znaczenia run s oglnie okrelone, jednak naley by ostronym podczas interpretacji. Znaczenia run s bowiem bardzo oglne i trzeba Je umiejtnie odnie do sytuacji, o ktr pytamy. Z czasem kady, kto powica runom troch czasu i uwagi, nauczy si intuicyjnie odczytywa przekazywan przez nie wiadomo. Aettir Freya Feoh, Fehu (Frey, bydo) F Ta runa oznaczaa bydo, ktre byo poili wszechnic uywane przez niektre ludy jako waluta, a zatem byo le wyznacznikiem bogactwa. Jednak poniewa wyprawy po bydo ssiadw byy w owych czasach powszechne, Feoh wskazuje na bogactwo, ktre mona atwo zyska, ale i straci. Feoh symbolizuje witalno i si, potg finansow i osobiste wzbogacenie. Jest zielonym wiatem dla posuwania sytuacji naprzd. Implikuje, e bogactwo osign mona dziki cikiej pracy. Odwrcony Feoh oznacza strat, ograniczenia i problemy, ktre mog wzi gr nad naszymi wysikami. Odnosi si to rwnie do spraw sercowych. Chocia znaczenie odwrconego Feoh jest negatywne, moe by ono zagodzone pozostaymi pozytywnymi runami. Drogowskaz duchowy: Pozycja prosta: Naley cile okreli, czego naprawd nam trzeba. Czy jest to bogactwo, czy te moe nauka, rozwj i samostanowienie? Cieszmy si chwilowym powodzeniem i

pamitajmy, by dzieli si nim z innymi. Ten, kto jest szczliwy i silny, moe pomaga sabszym od siebie. Pozycja odwrcona: Nasze strzay wci chybiaj celu, raz bliej, a raz dalej. Nasz okrt ju przypyn do brzegu, jednak wci nie moemy znale konia, ktry poniesie nas w gb ldu. Trzeba obserwowa sytuacj i zastanowi si, czego chcemy si nauczy i w ktr stron rozwija. Mamy moliwo przekonania si, co jest prawdziwym rdem naszej siy. Ur, Uruz (moc, tur) U, V Ta runa symbolizuje tura, wymary gatunek dzikiego lenego A byka, reprezentuje jego dziko i waleczno. Przywouje na Uli myl elementarn i pierwotn si oraz msk energi w nieposkromionej formie. Rytualne owy na tura byy testem, jaki modzi wojownicy musieli zda, aby sta si mczyznami. Dlatego Ur moe przedstawia pionierskiego ducha, szorstki indywidualizm i duchow si. Ur sygnalizuje dramatyczn zmian, sytuacj, ktr trzeba przyj z pokor oraz czekajce nas wyzwanie, now odpowiedzialno. Zwiastuje czas prby, ktry moe jednak okaza si bardzo korzystny. Odwrcony Ur oznacza, e czeka nas dua, lecz niekorzystna zmiana. Prawdopodobnie obecnie nie wkadamy do wysiku i woli w swoje dziaania. Drogowskaz duchowy: Pozycja prosta; Nasze stare ycie dobiega koca- Ur nie jest jednak run koca, ale nowego pocztku. By moe mroczny tunel prowadzi do nowego ycia, jednak na jego kocu czeka jasne i ciepe wiato. Naley si przygotowa na nowe moliwoci jawice si pocztkowo jako straty. Pozycja odwrcona: By moe nie potrafimy skorzysta z obecnej chwili. Moe si wydawa, e nasze wasne siy zwracaj si przeciw nam samym. Jednak pozorna poraka moe okaza si jedynie lekkim wstrzsem. ycie jest cyklem, wic prdzej czy pniej obecna chwila powrci, i znowu bdziemy mogli dokona wyboru. Thorn, Thurisaz, Porn (Thor, cier) Th Ta runa reprezentuje cier, ale take magiczny mot boga Thora, Mjolnir. Chocia cier jest maleki, moe powodowa wielki dyskomfort, ktry jest zwielokrotniony, jeli cierni jest wicej. Cier na pierwszy rzut oka jest ostry i bolesny, jednak tak samo moe by uznawany za ostrzeenie lub obroc. Konkretne znaczenie Thoma zaley w duej mierze od otaczajcych go innych run. Moe oznacza wielk si i szczcie albo - wielkie niebezpieczestwo i opiek. Moe sygnalizowa nadmiern pewno siebie i przestrzega przed jej skutkami. Oznacza take czas prby.

Odwrcony Thorn wskazuje, e nadchodz cikie czasy, za pytajcemu trudno bdzie osign sukces. Szczcie chwilowo nas opucio, za dalszy brak dynamiki postpowania i silnej woli moe sprawi, e sprawy wymkn si nam spod kontroli. Drogowskaz duchowy: Pozycja prosta: Jest praca do wykonania, zarwno wewntrz, jak i na zewntrz. By moe jestemy gotowi na niezwyke duchowe przeycia. Teraz moemy zobaczy, co kryje si wewntrz i dziki temu dowiedzie si, jakie dziaania s obecnie najlepsze. By moe jest to po prostu oczekiwanie. Ansur, Ansuz, Os (Odyn, usta) A Znany rwnie pod nazw boskiej runy, Ansur jest powicony Odynowi, ojcu wszystkich istot i najwyszemu bstwu norse. Przez Rzymian utosamiany by z Merkurym, wysannikiem bogw i dlatego Ansur kojarzony jest z komunikacj za pomoc sowa pisanego i mwionego. Celtowie i Wikingowie mieli siln tradycj przekazywania caej swojej wiedzy ustnie, a historii poprzez pieni i poematy bardw czy skaldw. Cae pokolenia uczyy si w ten wanie sposb. Ansur wry nadchodzc zmian poprzez mow lub inspiracj. Czsto na ow zmian moe wywrze najwikszy wpyw prba w rodzaju rozmowy z kim znaczcym. Ansur wskazuje, e wypadnie ona pomylnie. Kojarzony jest take z uczeniem si i nauk, w ktrych osignie si dobre wyniki. Istot tej runy jest rada i przemylenie swoich dziaa, doradza niespieszne dziaanie, poniewa popiech moe powodowa kopoty. Moe take sygnalizowa podr lub wypraw, niekoniecznie w sensie dosownym. Odwrcony Ansur wskazuje ze rady, ktrych nie powinnimy sucha. Nie powinnimy angaowa si w sprawy, co do ktrych nie potrafimy podj konkretnych i pewnych decyzji. Naley zachowa ostrono i obiektywizm. Drogowskaz duchowy: Pozycja prosta: Rozwija si nowe ycie lub perspektywa. Naley by ostronym podczas kontaktw z innymi. Zjednoczenie z boskim elementem znajduje si w zasigu rki. Najpierw naley zaczerpn ze studni dla siebie, a potem bdziemy mie si, aby zaczerpn z niej wody dla innych. Pozycja odwrcona: Blokada bierze si z niemonoci porozumienia. To, co dzieje si obecnie, jest czci naszego yciowego dowiadczenia- Jeli studnia jest zatkana, naley j oczyci. Rad, raido (koo) R Ta runa kojarzona bya z symbolem koa lub wozu. Wz by a motywem powtarzajcym si

w mitologii norse i moe symbolizowa rydwan albo Soce, ktre codziennie przemierza niebo, magiczny powz Freyi i Freya, rydwan Thora cignity przez dwa kozy lub wity powz bogini ziemi. Znaczenie run nie jest nigdy proste i jednowymiarowe. Dotyczy to rwnie i tej runy. Jednym z jej znacze jest podr i komunikowanie si. Podr moe by fizyczna, rzeczywista lub te oznacza gotowo do podry w gb siebie, czsto bardzo pomocnych i przynoszcych owiecenie. Rad ucielenia potrzeb szybkiego dziaania zgodnie z kierunkiem nadawanym przez wydarzenia. Wskazuje na czas podejmowania szybkich decyzji i odrzucenie wszelkich waha. Moe take wskazywa wane interesy, wydarzenia w yciu zawodowym oraz niespodziewane wiadomoci. Odwrcony Rad sygnalizuje przeszkody i opnienia dotyczce wszelkich zamierze i spraw biecych. Ostrzega przed kopotami w podry lub o koniecznoci wyjazdu w bardzo niesprzyjajcych okolicznociach i pozostawienia domu bez opieki. Moe take oznacza kopotliwych goci. Drogowskaz duchowy: Pozycja prosta: Istot tej runyjest komunikacja. Najwiksz warto maj teraz sprawy wewntrzne, duchowe, jednak nie moemy polega jedynie na wasnych siach. O wskazwki moemy prosi siy wysze, taka decyzja jest obecnie najrozsdniejsza. Najlepiej nieco odczeka, jednoczenie pozbywajc si oporu i przeszkd, robic w ten sposb miejsce na konkretne dziaania. Pozycja odwrcona: Najwaniejsze s obecnie stosunki z innymi, moe jednak nastpi wicej rozsta ni spotka. Bez wzgldu na wszystko warto zachowa dystans i poczucie humoru. Nawet poraka moe po czasie okaza si korzystna. Ken, Kaunaz. Kano, Cen (ogie, pochodnia) C, K Jest to runa symbolizujca elementarn si ognia. Pochodnia lub wity ogie jest uniwersalnym symbolem owiecenia, znajdowanym w wikszoci religii. W mitologii norse dwie pierwotne siy odpowiedzialne za tworzenie, ktre spowodoway zaistnienie fizycznego wiata, to ogie (energia mska) i ld (energia eKen sygnalizuje podarunek. Kojarzony jest z przesileniem wiosennym, por celebrowania nowego ycia, przez co symbolizuje rwnie podno, nie tylko t fizyczn, ale i duchow. Ken jest run msk, odnoszc si do osoby dominujcej w danej sytuacji, ktra moe by ofiarodawc podarunku. Jeeli osob dominujc jest pytajcy, Ken doradza, czy przyj oferowany podarunek. Runy otaczajce Ken pokazuj motywacj obdarowujcych i to, czy warto je przyjmowa. Ken ma take swoje wewntrzne, mniej oczywiste znaczenie, dotyczce nabywania wiedzy. W dawnej Szkocji sowo ken" oznaczao wiedzie". Pochodnia, ktr symbolizuje, jasno wskazuje na owiecenie, intelektualne i duchowe. Moe

take oznacza, e to pytajcy bdzie musia pomc innym, owietlajc" ich drog. Odwrcony Ken oznacza strat - w interesach, mioci czy nadziei. Straty te mog by chwilowe lub permanentne, w zalenoci od innych run w ukadzie. Drogowskaz duchowy: Pozycja prosta: Ken to runa otwarcia. Soce przebija si przez chmury, wiato zwycia ciemno. Dziki wiadomoci wiata moliwe staje si zrozumienie. Posiadajc wiato, moemy nim owieci take swoje otoczenie. Znajdujemy si w centrum spotkania dobrych i harmonijnych si. Pozycja odwrcona: Zbieraj si chmury, ktre zasaniaj Soce. Pojawiaj si problemy w partnerstwie. Oznacza to, e najwyraniej nie jest ono na tym etapie rozwoju odpowiednie. Jeeli nie zauwaymy, co si dzieje, stracimy moliwo zrobienia kolejnego kroku naprzd. Czasami warto zrezygnowa ze starego, aby zrobi miejsce nowemu. Geofu, Gyfu, Gbo (Dar) G W spoeczestwach plemiennych podarunki miay specjalne znaczenie. Bogata osoba bya oceniana na podstawie czstotliwoci prezentw dawanych tym, do ktrych los si nie umiechn. Osobiste relacje i bliskie przyjanie byy cementowane wymian podarunkw o niewielkiej wartoci, ale silnym znaczeniu symbolicznym, Geofu kojarzony jest z mioci. Generalnie jest to runa bardzo sprzyjajca, wskazujca na spokj i wewntrzne szczcie. Moe by jednak rwnie form ostrzeenia, mwic, e kady dar, czy to w mioci, czy biznesie, wymaga zapacenia za niego ceny, jeli nie w tym yciu, to w nastpnym. Zignorowanie tego przypomnienia moe doprowadzi do komplikacji. Geofa w postaci odwrconej wyglda tak samo i to samo oznacza. Drogowskaz duchowy: Pozycja prosta: Zjednoczenie w zasigu rki, jednak nie naley si oddawa cakowicie, ale w czci pozosta sob. Pozwlmy wiatrom wia pomidzy sob a swoim partnerem. Pozycja odwrcona: Ta runa jest symetryczna i nie ma pozycji odwrotnej. Wynn, Wyn, Wunjo (rado) W, V Znaczenie tej runy to rado lub szczliwo, ktre rozjaniay ycie mieszkacw zimnych krain Pnocy. Zwaszcza w pobliu Krgu Polarnego zimy byy dugie, za kompletna ciemno panowaa przez wikszo dni i znaczn cz roku. Nadchodzca wiosna bya z tego powodu radosnym wydarzeniem obchodzonym poprzez oddawanie czci siom ycia. Za t run kryje si idea szczcia uzyskanego dziki gitkoci i umiejtnoci pynicia z fal. a nie pod prd. Dziki cikiej pracy osign mona rado i spenienie. Prawdopodobnie trzeba nieco popracowa nad sytuacj, jednak dziki odrobinie zaangaowania efekty bd po naszej myli. Wskazuje, e szczyt jest blisko i warto zastanowi si nad nowymi

wyzwaniami, ktre si przed nami otwieraj. Odwrcony Wynn ostrzega, e wyzwania mog by nie do pokonania tym razem. Przyczyn tego moe by brak pomocy ze strony innych, mniej zaangaowanych osb lub wasnego lenistwa i braku przekonania. Trzeba by bardzo ostronym, jeeli nie jestemy przygotowani na podejmowanie ryzyka, Drogowskaz duchowy: Pozycja prosta: Nastpi koniec zmian i przeszeregowa, sytuacja si normuje. Nasza cika praca przyniesie wkrtce owoce. Wiedza przeksztaca si w zrozumienie. Dziki nowej perspektywie dotychczasowe ambicje, cele czy plany mog wyda si mniej istotne. Pozycja odwrcona: Plon dojrzewa powoli, czeka nas trudna droga. Jednak wszystko, co nas spotyka, jest prb. Poniewa wiato miesza si z ciemnoci, trzeba polega na wasnym rozsdku i intuicji. Aettir Hagala Hasali. Hagel, Hagalaz (grad, powietrze) H Dosowna nazwa tej runy to grad, symbolizuje niespodziewane wiosenne burze, ktre mog zniszczy kiekujce ziarno. Dlatego Hagatl reprezentuje opnienia i ograniczenia, ktre mog niekorzystnie wpywa na postp, czy to w yciu codziennym, czy na ciece rozwoju duchowego. Opnienia te powinny by jednak widziane w pozytywnym wietle jako cz naturalnego modelu losu i ycia. Hagall zawsze implikuje ograniczenia, w niektrych przypadkach oznacza, e kto lub co lece poza naszym zasigiem tworzy przeszkody w osigniciu celu. Hagall ostrzega, e droga nie bdzie atwa i e wiele si wydarzy, zanim dotrzemy do celu. Burze gradowe s zazwyczaj krtkotrwale, lecz bardzo intensywne, dlatego Hagall moe sygnalizowa wypadek lub chorob i czas prby, ktremu musimy stawi czoo. Jednak przecie nie wszystkie opnienia s niesprzyjajce, poniewa czasami otwieraj si nowe perspektywy i nowe punkty widzenia, prowadzce do sukcesu. Czasem takie opnienie moe ustrzec przed popenieniem nieodwracalnych bdw czy poniesieniem ogromnych strat i dziki temu Hagalt moe wskazywa, e co chroni nas przed klsk. Odwrcony Hagall wyglda tak samo i ma takie samo znaczenie. Drogowskaz duchowy: Pozycja prosta: nie ma potrzeby gorczkowego uwalniania si z ograniczajcych nas okolicznoci, pewne sprawy pozostaj poza nasz kontrol. Chocia Hagalaz wyglda tak samo w obu pozycjach, dziaa poprzez odwrotnoci. Czasami po dugim nie trudno od razu stan na nogi i trzewo myle, proces budzenia si trwa Jaki czas. Wielki zysk poprzedza moe strata.

Nied, Nyd, Nauthiz (potrzeba) N Wyrd, czyli przeznaczenie, symbolizuje w ukadzie runicznym pusta runa Wyrd. Jednak mona j zastpi run Nied, ktr rzdz Norny, uosobienie kosmicznych si losu i przeznaczenia. To Norny spisuj czyny miertelnikw na wiecznych zwojach. Runa ta na poziomie materialnym oznacza ograniczenia i ostrzega przed sytuacjami, ktrych nie da si rozwiza za pomoc gorczkowych dziaa czy nieprzemylanych decyzji. W odniesieniu do spraw sercowych oznacza dystans pomidzy osobami, ktry powinien zosta pokonany. Nied mwi o duchowym rozwoju poprzez wzmacniajce nas prby i trudnoci oraz o koniecznoci budowania siy wewntrznej, ktra zasadza si na przeciwstawianiu si przeszkodom, ale take na akceptowaniu losu z pewn doz pokory. Nied w postaci odwrconej wyglda w zasadzie tak samo. Jeeli zauwaymy takie pooenie, to znaczy, e czyja postawa jest zmienna, niepewna i moe by rdem kopotw. Pewna doza nieufnoci pomoe nam unikn zamieszania w czyje bezsensowne i prowadzce do katastrofy dziaania. Naley zmieni swj stosunek do ycia i obowizkw, bo inaczej konsekwencje bd bardzo surowe. Drogowskaz duchowy: Pozycja prosta: Istnieje powana potrzeba ograniczenia, wstrzymania i przeszeregowania, a nawet zmiany planw. Jeeli nie moemy odzyska harmonii, starajmy si chocia o utrzymanie rwnowagi lub o wycignicie korzyci z nieprzychylnej sytuacji. Pozycja odwrcona: Nadchodzi wielki nauczyciel w przebraniu nioscego bl i ograniczenie. Jedynie w najczarniejszych godzinach swego ycia widzimy, jak jasne jest wiato ponce w naszym wntrzu. Oczyszczenie potrzebne jest do wzmocnienia charakteru. Tylko po prawdziwej ciemnoci ujrzymy prawdziwy blask. Isa,Is(ld)I Jest to druga z pierwotnych run, przeciwiestwo Ken. Reprezentuje elementarn moc wody (ducha), ktra przeobraa si w ld (materi), aby w efekcie stworzy fizyczn rzeczywisto. W mitach o stworzeniu opisana jest pierwotna interakcja pomidzy wod i ogniem, dziki ktrej powsta wiat.

Wbrew pozorom ld nie jest tylko nieprzyjemny w dotyku i niebezpieczny, moe take chroni, co potwierdza stare powiedzenie odoy co na ld", oznaczajce zachowanie czego na przyszo. Isa doradza / ostrono i oznacza, e kontynuowanie dotychczasowego postpowa-' ni moe spowodowa trudnoci. Lepiej zamrozi" nasze plany na jaki czas i odczeka, a pojawi si nowe wskazwki i perspektywy, a my sami dobrze wszystko przemylimy. Isa zawsze powinna by uznawana za powane ostrzeenie. W sprawach serca nie wskazuje na pomyln przyszo - serce partnera skute jest lodem i mam s szans, e bdzie lepiej na dusz met. Isa radzi, aby chwilowo odoy plany i poczeka na zmian sytuacji, ktra w kocu nadejdzie i przyniesie unormowanie. W pozycji odwrconej Isa wyglda tak samo i to samo oznacza. Drogowskaz duchowy; Pozycja prosta: Nadesza zima, uwilimy w lodzie i nie moemy si poruszy. Ciko obecnie o udane przedsiwzicia. Zastanwmy si, co takiego przeszkadza w nadejciu wiosny. Przestamy trzyma si kurczowo starych przyzwyczaje i starego sposobu mylenia, a odwil nadejdzie. "Nie martwmy si jednak zanadto, poniewa zima jest tak samo naturaln por roku, co lato, i tak samo nadchodzi i mija. Jara, Jera, Ger (ziemia, niwo, koo) J, Y K Jara jest symbolem wzrostu, odrodzenia, regeneracji i zbiorw, /) ktre kocz rolniczy sezon. Jej forma przywouje skojarzenia z koem pr roku, ktre powoduje przejcie lata w zim i odwrotnie. Zaznaczono na nim dwa najwaniejsze punkty, w ktrych do owej zmiany dochodzi. Jara jest run w pewnym sensie neutraln, o tym samym wygldzie i znaczeniu w pozycji prostej i odwrconej, ma jednak powane konotacje, silnie zwizane z otaczajcymi runami. Sowo niwa" ma znaczenie pozytywne - czekajcy plon" nagrd za nasze dotychczasowe dziaania, moe jednak oznacza bardzo negatywne wyniki, poniewa nagrody za nasze dziaania nie zawsze s przyjemne. Wyrok jest plonem" postpowania przestpcy, za ndza wynikiem trwonienia pienidzy czy lenistwa. Pojawienie si w ukadzie Jary oznacza czas podsumowania; ycie zatoczyo pene koo i teraz nadesza pora na zebranie tego, co posialimy, czy bdzie to ze, czy dobre. Jara moe sygnalizowa rwnie zakcenia w pracy i yciu. Wskazuje na wewntrzne niepokoje, przeciwstawne uczucia i emocje, rozdarcie wewntrzne, ktre jednak wkrtce si zakocz. Pokj osignity zostanie jednak kosztem pewnych strat. Drogowskaz duchowy: Pozycja prosta: Wszystkie nasze przedsiwzicia znajd wyjtkowo pomylny koniec, chocia czasami trzeba bdzie cierpliwie poczeka na wyniki. Tak jak rolnik, ktry sieje na wiosn, a zbiera w Jesieni, tak i my musimy zda sobie spraw z tego, e na wszystko

potrzeba czasu. Eihwaz, Eoh, Yr, (mier, cis) Ei Runa mierci symbolizowana jest przez cis, drewno najlepsze v| do rzebienia na nim run. Prawdopodobnie Yggdrasil, Drzewo wiata, byo cisem (cho podawano rwnie inne gatunki drzew, takie jak np. jesion). Cis jest take witym drzewem Odyna, symbolem dugowiecznoci i odrodzenia, poniewa jest gatunkiem bardzo dugowiecznym i odradza si na wasnych popioach. Cis by drzewem niezwykle wanym dla mieszkacw dawnej Europy. Z jego drewna wykonywano uki, ktre suyy do obrony i polowania. W sensie mistycznym cis by symbolem odrodzenia i sadzono go na cmentarzach. W ukadzie ma zazwyczaj znaczenie pozytywne. Wskazuje na blisko celu, ktrego osignicie zaley od odrobiny konsekwencji i cierpliwoci. W sensie magicznym oznacza, e mamy moliwo znalezienia si na bezpiecznym i silnym terytorium. Cisowe drewno jest mocne, gitkie i bardzo wytrzymae. Wedle prastarej wiedzy cis prowadzi dusze umarych na drug stron. W interpretacji naley zwrci baczn uwag na otaczajce runy, aby zauway ewentualne niebezpieczestwa czy opnienia oraz wskazwki, jak mona unikn kopotw. Eihwaz wyglda tak samo i znaczy to samo w obu pooeniach, Drogowskaz duchowy: Pozycja prosta: Ewentualne przeszkody mog okaza si pomocne w czynieniu postpw. Jednak moemy teraz czu si bezsilni, dlatego warto postawi na cierpliwo. Rozwijamy si najlepiej poprzez niewygody i przeszkody. Naley spokojnie poczeka na to, co przyniesie los. Peorth, Pert (palenisko, pytanie) P Tej runie przypisywano wiele rnych znacze. Jej nazw tumaczono jako: palenisko, pytanie lub drzewo owocowe. czy si z grami, ryzykiem i przez to z moc Wyrd. Wi si take z tacem i muzyk sakraln oraz bardami. Pojawienie si tej runy w ukadzie sygnalizuje jakie nierozwizane sprawy w yciu pytajcego. Wkrtce jaka ukryta sprawa zostanie ujawniona. Peorth moe reprezentowa sekret albo co, czego si wstydzimy czy nie chcemy o tym pamita. Moe rwnie stanowi podpowiedz i oznacza, e nie jestemy do koca szczerzy sami przed sob, szczeglnie w kwestii zadawanego pytania, i tak naprawd pytamy o co innego. Peorth moe oznacza, e w jaki zaskakujcy, lecz pozytywny sposb zakoczy si romans lub e czeka na nas niespodziewany spadek, fizyczny lub duchowy. Moe take mie powizania z hazardem i oznacza, e pora ponie ryzyko dla finansowego zysku.

Odwrcony Peorth wskazuje, e odkryty sekret nie bdzie przyjemny dla osb zaangaowanych. Jeeli kto kryje jak mroczn tajemnic, moe to oznacza, e pozna j wiat- Przestrzega take przed nadmiernym zaufaniem i dzieleniem si swoimi tajemnicami, ktrych kto moe nie dochowa. Drogowskaz duchowy: , Pozycja prosta: Zachodz wewntrzne zmiany, szykuj si niespodzianki. Nic, co zewntrzne, nie jest w tej chwili istotne, poza sposobem, w jaki my ukazujemy swoje wntrze. Pozycja odwrcona: Nie naley zbyt wiele oczekiwa w tej chwili. Jeeli powtarzamy stare bdy, nic dziwnego, e cierpimy. Zamiast wraca do przeszoci, lepiej zaakceptowa prawdziw teraniejszo iodnosi si tylko do niej. Za niepowodzeniem stoi zwyky pech, blokada lub wyzwanie, zaley to gwnie od naszego punktu widzenia. Eolh, Elhaz, Algiz (ochrona, o) Z Jak sama nazwa wskazuje, jest to runa ochrony. Jej magiczne | imi pochodzi od gigantycznego osia, ktry przemierza lasy prastarej Europy. Uywano Jej do ostrzegania przechodniw przed wchodzeniem na cudzy teren oraz noszono jako amulet. Znak graficzny sugeruje, e Eolh jest rwnie zwizany z bogini mioci. Eolh jest czarem ochronnym i zawsze, kiedy si pojawia w ukadzie, przynosi bardzo optymistyczn wiadomo. Nazwa Eolch odnosi si do osia lub bursztynu- Runa ta pokazuje, e jestemy chronieni przed niebezpieczestwem i przeciwnociami w czasie dotyczcym naszego pytania. Sygnalizuje take, e mog pojawi si jakie nowe siy i moliwoci takiej, jak nowa praca, maestwo czy mio. Odwrcony Eolh oznacza, e osoba pytajca zostaa lub zostanie oszukana i wystawiona do wiatru przez osoby z najbliszego otoczenia, czy to w sprawach zawodowych, czy miosnych. Naley by bardzo ostronym i upewni si, e przedsiwzilimy wszelkie moliwe kroki, aby uchroni si przed klsk. Trzeba take uwaa, aby nie pa ofiar zych lub po prostu bezmylnych dziaa innych. Drogowskaz duchowy: Pozycja prosta: Potrzebna jest kontrola emocji. Jedyn ochron s jedynie suszne i przemylane dziaania. Jeeli co nas martwi albo boli, nie wolno przed tym ucieka, poniewa jest to tylko oznaka rozwoju. Pozycja odwrcona: Trzeba skupi si na zdrowiu, a take najbliszym otoczeniu. Jeeli mamy przeczucie, e kto traktuje nas instrumentalnie, sami jestemy winni za ten stan rzeczy, poniewa na to pozwalamy. Jeeli jednak zdamy sobie z tego spraw, moemy sytuacj wykorzysta dla siebie. Zwycistwo moe nie by chwilowo moliwe, jednak rwnie przegrywajc mona odnie zwycistwo poprzez nauk i kolejny krok.

185

Sigel, Sigil, Sowelu (Soce) S Nazwa tej runy dosownie znaczy Soce", ktre byo wanym elementem kultu w epokach brzu i elaza w pnocnej Europie. Symbolicznie Soce reprezentuje siy yciowe. W mitach germaskich, co jest wyjtkowe. Soce bywao rodzaju eskiego. Tradycja ta prawdopodobnie bierze si jeszcze z czasw spoeczestw matriarchalnych.Sigel symbolizuje siy yciowe oglnie oraz siy witalne istniejce w kadej rzeczy. Jako Soce stanowi centrum wiata, wok ktrego wiruj inne sprawy. Sigel jest run pozytywn i przepowiada dobre rzeczy, szczeglnie w kwestiach zdrowotnych. Kojarzony jest z wigorem i witalnoci. Moe implikowa, e ostatnio mocno si nadwerylimy i potrzeba nam odpoczynku i odprenia. W pozycji odwrconej Sigel wyglda tak samo i to samo znaczy. Drogowskaz duchowy: Pozycja prosta: Jestemy ju tym, czym zawsze chcielimy by, nadesza wic pora na odpoczynek. Jeeli wolimy zrezygnowa z jakich spraw, pamitajmy, aby by to zwyciski odwrt, a nie ucieczka. Jest to rwnie pora, aby wiat pozna tajemnice, ktre ukrywamy nawet przed samymi sob. Pamitajmy, e sami nie jestemy w stanie wpywa na swj los zawsze dziaaj na nasze ycie siy, ktre nie zawsze rozumiemy, ale to dziki nim udaje nam si dokonywa wielkich czynw. Aettir Tyra Tyr, Teiwaz (Tyr) T Tyr, zwany te Tew lub Tiw, by jednym z najwaniejszych bstw Aesiru, bogiem wojny. Ten znak graficzny ma ksztat falliczny, symbolizuje take zwycistwo w bitwie. W tradycji norse bg Tyr by pierwotnym stwrc, ktrego pniej zastpi Odyn- Nie by on jednak dobrotliwym ojcem, ale bogiem-wojownikiem. Kiedy runa Tyra pojawia si w ukadzie, sygnalizuje, e pytajcego czekaj wielkie wyczyny, ktre wymagaj sporych rezerw energii moralnej i fizycznej. Tyr jest run wojny i przepowiada rozlew krwi, w sensie dosownym lub w przenoni - moe by to bitwa" na zebraniu, jednak zwycistwo jest pewne, jeeli warunki zostan spenione. Odwrcony Tyr oznacza, e pytajcy jest osabiony i musi wykrzesa z siebie ca energi, aby odnie zwycistwo. Drogowskaz duchowy: Pozycja prosta: Pora zajrze w gb siebie, w najtajniejsze zakamarki swego jestestwa. Tam odnajdziemy swoje prawdziwe potrzeby i najwiksz si. Przeanalizujmy nowo powstae wizi, poniewa mog one wymaga jeszcze mnstwa pracy, aby byy naprawd wartociowe. Tyr to runa powicenia i wytrzymaoci, zwraca uwag na potrzeb cierpliwoci. Naszym najwikszym wrogiem by moe jestemy my sami.

Pozycja odwrcona: Z pochopnych i pospiesznych dziaa wynikn moe niebezpieczna sytuacja- Skojarzenia mog by krtkotrwae, jednak speni swoje zadanie. Czy najwaniejszy w wypenianym zadaniu jest sam wynik, czy te proces jego wykonywania? Odpowiedzi naley poszuka we wasnym wntrzu. Beorc, Berkana (brzoza) B Beorc wie si z brzoz, symbolem podnoci. Sam ksztat runy przypomina kobiece piersi. Beorc znana jest take jako runa narodzin, wie si z kultem bogini-matki. Beorc symbolizuje matk, rdo ciepa i pokarmu w sensie fizycznym i duchowym. Zapowiada zwycistwo poprzez cik prac, uwag i powicenie. Odwrcony Beorc wskazuje na bezpodno, trudnoci i nieporozumienia, czsto w domu i rodzinie. Drogowskaz duchowy: Pozycja prosta: W sprawy naley zagbi si z cierpliwoci, uwag i wiadomie. Pierwszym krokiem jest pokonanie oporu, dopiero potem mona zacz dziaa. Jeeli potrzebujemy pomocy, zwrmy si z prob o rad do bardziej dowiadczonych od nas. Tylko wwczas nasze dziaania przynios spodziewane efekty. Pozycja odwrcona: Co zakca w tej chwili nasz rozwj. Jeeli czujemy si oniemieleni i ze strachu nie podejmujemy waciwych dziaa, odczekajmy troch i sprbujmy si odpry. Nadejdzie kolejna szansa i tym razem bdziemy dziaa sprawniej. Czy nasze wasne pragnienia s waniejsze od pragnie innych ? Eoh, Ehwaz, Eh (ko) E K-o powicony by bogowi podnoci Freyowi i uznany za zwierz wite. W mitologii indoeuropcjskiej ko by bardzowanym zwierzciem, co znajduje swoje potwierdzenie w sztuce ludw Pnocy, plemion wojownikw. Znaczenie tej runy jest w duej mierze neutralne, wskazuje na podre i prawdopodobiestwo zmiany horyzontw. Zmiana nie bdzie prawdopodobnie wielkim zaskoczeniem, sytuacja ewoluuje ju od jakiego czasu. W sensie duchowym Eoh moe mwi o koniecznoci zacienienia wizi emocjonalnych z bliskimi i zastanowienia si nad wasnymi uczuciami. Odwrcony Eoh take zapowiada podr, jednak tak, ktra wypadnie w nieodpowiednim momencie i wynika raczej z koniecznoci ni z potrzeby. Drogowskaz duchowy: Pozycja prosta: Maj miejsce zmiany i przesunicia, rwnomierny postp i rozwj. W przyszo naley wkracza z ufnoci i pewnoci siebie.

Pozycja odwrcona: Jeeli co stoi na przeszkodzie postpowi, naley podj przemylane dziaanie. Nic nie jest stracone, po prostu nie wszystkie szans s dla nas przeznaczone i widocznie tak ma by. To, co nas czeka, przyjdzie do nas prdzej czy pniej. Mann, Mannaz (czowiek) M Dla plemion pnocnej Europy dziedzictwo i pochodzenie byy bardzo wane. Kady wywodzi si z klanu, ktremu winien l by bezwzgldn lojalno za ycia i po mierci. Kade plemi wznosio kopiec, w ktrym chowao swoich wspplemiecw, zawsze z rygorystycznym przestrzeganiem pogrzebowych rytuaw, aby zmarli nie stali si upiorami i nie zaczli nawiedza po nocach ywych. Ta runa pragnie nauczy nas. e jestemy osamotnieni i na siebie tylko moemy liczy, jednak nie jestemy na wiecie sami. Kady z nas jest indywidualn jednostk, jednak czci wikszej caoci. Kiedy w ukadzie pojawia si Mann, oznacza to, e osoba pytajca utracia w jakim stopniu rozeznanie w sytuacji, potrzebuje rady i wyjanienia okolicznoci. Jednak poszukiwana odpowied i rada tkwi najczciej wewntrz, nie na zewntrz. Mann przestrzega rwnie przed egoizmem i przesadnym skupieniem na sobie, kosztem innych ludzi i matkiziemi. Jednoczenie Mann moe doradza objcie bardziej samotnej cieki, bez polegania na innych. Odwrcony Mann oznacza, e otaczaj nas ludzie, ktrzy wcale nie dbaj o nasze interesy. Kto lub co stoi nam na drodze do osignicia celu. Drogowskaz duchowy: Pozycja prosta: Esencj tej runyjest szczero. Jasno i ch zmian dziaaj najsilniej. Kiedy jestemy szczerzy wobec siebie, bdziemy take szczerzy wobec innych. Umiarkowanie, powicenie i opanowanie pomog odnale waciwy kierunek. Pozycja odwrcona; Blokady pochodz z wewntrz. Naley spojrze w gb siebie, a nie oglda si na innych. Pora na zastanowienie i refleksj. Wrg zewntrzny jest tylko odbiciem naszego wasnego wntrza. Lagu, Laguz (Woda) L Lagu to runa wody, symbolizujca jezioro lub morze. Ocean jest w mitologii onem boginimatki, z ktrego narodzi si wszechwiat. Oprcz tego przypomina skojarzenia pomidzy cyklami lunarnymi i menstruacyjnymi oraz cyklem pyww morskich. Lagu zwraca uwag na ukryte strony naszej osobowoci. Woda kojarzona jest z Ksiycem, ktry kontroluje przypywy i odpywy morza. Lagu implikuje, e czas wsucha si w gos wewntrzny i wyciszy nieprzerwany szum dobiegajcy z zewntrz. Niektrzy umiechaj si z

powtpiewaniem na rad posuchania wasnej intuicji, jednak postawa taka moe spowodowa dalsze kopoty. Lagu doradza pynicie z fal, a nie pod prd i oznacza receptywno. Lagu odwrcony wskazuje na sabo i moliwo zdrady. Podwiadoma cz umysu jest skonsternowana, co moe okaza si kopotliwe. Zalecane jest umiarkowane zaufanie do innych, ale rwnie ograniczona wiara we wasne siy. Naley myle za siebie i stara si robi to dobrze. Drogowskaz duchowy: Pozycja prosta: Pora na przegrupowania i zmian perspektywy. W podjciu waciwych decyzji pomc nam moe kontakt z wasn podwiadomoci i suchanie podpowiedzi intuicji. Warto przez chwil po prostu znale si w sytuacji, bez oceniania czy prb logicznego zrozumienia. Pozycja odwrcona: Nie przeceniajmy wasnych si, nadmierna walka i pd do przodu mog przynie katastrofalne skutki. Czy nasza ocena sytuacji rzeczywicie opiera si na instynkcie? Naley pozosta sob i jednoczenie uszanowa innych. Ing, Inguz (podno) Ng Ta niezwyka runa otrzymaa swoje imi od tajemniczego bo-^ j ga, ktrego ujrzeli Duczycy, kiedy podrowa powozem nad V wodami. Na pocztku myleli, e widz Njorda, boga morza z Vaniru, jednak potem utosamiono go z Freyem, bogiem podnoci z Asgardu. Podstawowa runa, symbolizujca kobiet, brakujc cz, dopenienie. Ing wskazuje, e pytajcy ma jakie kopoty, jednak za passa Ju si koczy. Zmiany na horyzoncie powinny zwiastowa szczcie i spenienie. Wane jest jednak pamitanie o zasadzie, e nie ma nic za darmo. W pozycji odwrconej Ing wyglda tak samo i znaczy to samo. Drogowskaz duchowy: Pozycja prosta: Pora na zebranie si przed ukoczeniem dziea i nowym pocztkiem. Trudnoci wyjani si i rozwi;, brzydkie kacztko okae si abdziem. Ruch najlepiej wyzwala od codziennej rutyny. Istnieje pewne niebezpieczestwo, jednak czasem niewielki, lecz przemylany ruch tub odruch intuicji moe nas zabra z jego zasigu. Pozycja odwrcona: Inguz wyglda tak samo i znaczy to samo.

Daeg, Dagaz (dzie, wit, wiato dnia) D Daeg (wiato dnia) wskazuje na Soce, powstanie, jest run nowych pocztkw. Najczciej

dotyczy stanu ducha, a nie spraw materialnych, chocia moe rwnie zapowiada wzrost i zmian w kwestiach finansowych. Moe rwnie wskazywa na pogodzenie si z sytuacj i zaprzestanie skazanej na niepowodzenie walki z losem. Sukces mona osign rwnie dobrze przez odpuszczenie i pogodzenie si, jak poprzez zacit walk z siami ycia i natury. W pozycji odwrconej Daeg wyglda tak samo i to samo znaczy. Drogowskaz duchowy: Pozycja prosta: Niedugo nastpi wielki przeom, ktry przyniesie korzystne, cho nie zawsze przewidywalne wyniki. Czas stoi po naszej stronie, tempo jest odpowiednie. Jeli znajduje si w towarzystwie pustej runy Wyrd, moe zwiastowa niezwykle silne i znaczce zmiany, niekoniecznie przyjemne na pierwszy rzut oka. wit przemieni si w pene wiato dnia. Nie wolno jednak skupia si wycznie na przyszoci, poniewa mona wwczas przeoczy moment, w ktrym si zaczyna. Othel, Od, Othila (dom) O Othel symbolizuje dom rodzinny, dom przodkw. Jest to miejsce, z ktrego przyby klan lub osoba, czy po prostu ojczyzna. Koncepcja witej krainy oraz istotna rola dziedzictwa byy t ' . kluczowymi pojciami w pogaskim sposobie pojmowania wiata, Othel reprezentuje wasno, ziemi, budynki, najwaniejsz cz naszego ycia - dom. Sygnalizuje, e wraz z ziemi bierzemy na siebie odpowiedzialno, tak samo jak przy kadej innej rzeczy, ktr bierzemy w posiadanie. Othel radzi, aby uporzdkowa wszystkie rzeczy zwizane z domem, zarwno te fizyczne, jak i duchowe. Odwrcony Othel oznacza, e nie moemy oczekiwa pomocy ze strony rodziny. Musimy zmierzy si samotnie z tym, co nas czeka, czy jest to dobre, czy ze. Drogowskaz duchowy: Pozycja prosta: W zamian za otrzymane podarunki trzeba czasami zapaci jak inn cen. Jest to szczeglnie trudne, jeeli musimy zrezygnowa z czci wasnego ycia. Pozycja odwrcona: Nie wolno poddawa si starym przyzwyczajeniom. By moe konieczna jest radykalna zmiana w yciu. Najwaniejsza jest bezwzgldna szczero wobec samego siebie. Najwaciwsz postaw jest w tej chwili pynicie z prdem. Wyrd (los) pusta Na tej runie nie widnieje aden znak. Uznaje si go za tajemnic ycia i natury, ich nieodgadniony wpyw na nasze ycie. Oznacza tajemnice kryjce si w naszym yciu i fakt, e z pewnymi rzeczami trzeba si pogodzi, poniewa nie potrafimy ich zmieni. Drogowskaz duchowy:

Pozycja prosta: Runa ta zwana jest take imieniem Odyna. Dziaaj nieznane i niewidzialne siy, ktre wywieraj wpyw na nasze ycie. Na pocztku nie byo nic, nie ma nic rwnie i na kocu. Nie mona kontrolowa tego, co nie istnieje. Czasami musimy zebra wszystkie siy tylko po to, aby przeskoczy znajdujc si przed najmi przepa, uda si nam to jednak, jeeli zrobimy to z wiar. Nieznane siy s czasami twrcze i dobroczynne.

Leczce runy
Niektre runy mog pomaga nam w odzyskiwaniu i poprawianiu formy psychicznej czy duchowej. Mona nosi je przy sobie w formie amuletw Jako wisiorki, breloczki albo w portfelu czy kieszeni. Gyfu, Gbo podarunek, hojno, magiczna wymiana, honor Gyfu jest run hojnoci i synergii, reprezentuje szczcie, ktre towarzyszy najczciej tym, ktrzy w swoim postpowaniu s szczodrzy. Gyfu mwi o zasadzie dawaj i bierz", wzmacnia rwnowag pomidzy dawaniem i braniem. Dodaje mocy energii rwnowagi, przez co pozytywnie oddziauje na nasz rwnowag psychiczn i duchow, wewntrzn i zewntrzn. Kenaz, Ken umiejtnoci techniczne i artystyczne, wada sztuk i transformacj Kenaz to runa otwartoci i jasnoci, budzi umiejtno egzekwowania i doprowadzania spraw do koca. Magicznie moe odgania niechciane wpywy, choroby, negatywne energie lub natrtne myli. Pomaga take w znajdowaniu rozwiza i pomysw, wzmacnia intuicj, kreatywno i rozwj duchowy. Soi, Sowelu przewodnictwo, nadzieja, ycie, sukces, cele, honor Jest to runa si wyszych, reprezentuje realizacj najszczytniejszych celw i zwycistwo duchowej woli. Dziki temu wznosimy si na wyyny ducha. Wskazuje na dobre zdrowie, sukces i pomaga odnale nam prawdziwy cel w yciu. Runa ta jest doskonaa do wzmacniania pewnoci siebie oraz doenergetyzowuje ciao, dusz i ducha. Ur, Uruz sia, wytrwao, konsekwencja, ywotno, zdrowie Jest to runa siy, czerpica sw si z gbi Matki-Ziemi i jej jest powicona. Promuje trwa si, rozprasza sabo i wtpliwoci. Jest to runa leczca, ktra za pomoc ziemskiej energii przywraca i utrzymuje zdrowie ciaa i umysu. Wspomaga take wysiki woli we wzmacnianiu dobrego zdrowia i energii. Wyn, Wunjo rado, harmonia, szczcie, przyja, powodzenie Jest to runa radoci, zawiera w sobie wesoo i pomylno. Promuje harmoni i przyjemno, reprezentuje spokj wewntrzny prowadzcy do owocnego rozwoju duchowego. Jest to runa ycze, przynosi optymizm, rado i spokj, reprezentuje pen harmoni z caym wszechwiatem.

WIKINGOWIE SOWNICZEK
Najwaniejsze pojcia i postacie magii i mitologii norse. Aegir- w mitologii norse bg morza. Aesir - panteon, rada naczelnych bstw mitologii norse, zamieszkujcych w Asgardzie. Zbiorowa nazwa bogw zamieszkujcych Asgard, inaczej zwanych Asami. Alfhaim -jeden z dziewiciu wiatw mitologii norse, nalecy do Elfw wiata. Asgard - drugi z dziewiciu wiatw w mitologii norse, nalecy do Aesiru. W nim Asowie maj swoje paace, z ktrych najsynniejszym jest Valhalla. Dom Asw. Berserk - sza bitewny. Wikingowie wierzyli, e Odyn moe zesa na wojownika berserk, a wwczas staje si on odporny na ciosy i miertelnie niebezpieczny, nawet jeli nie ma zbroi i broni. Berserker- w mitologii norse berserker to wojownik, ktrego zapa i sza bitewny przeobraa w krwioercz besti, na przykad wilka lub niedwiedzia, wyjcego, toczcego pian z pyska i siejcego spustoszenie wrd wrogw, niepodatnego na ciosy czy ogie. Bertha-w mitologii norse bogini przdzenia. Br - syn Buriego. m Bestii, crki giganta mrozu Bolthorna. Br by ojcem Odyna, Vile^,o i Ve. Bragi - bg poezji, adoptowany syn Odyna i gigantki Guniod. By nadwornym poet Odyna i mia runy wycite na jzyku. Jego on bya Idun. Wedle niektrych Bragi by wcieleniem Odyna, bogiem poezji i elokwencji. Buri - pierwszy bg, powsta z lodu uformowanego jzykiem krowy Audhumli, ktra lic ld stworzya Buriego. Ojciec Bora, dziadek Odyna. Eastre - Ostara, saksoska bogini wiosny, bdca aspektem Friggi, patronka odradzania si natury na wiosn po dugiej, zimowej mierci". Jej symbolem byy jajka, symbol zalka ycia. Bya bardzo kochan bogini, dziki czemu pami o niej przetrwaa w chrzecijaskim wicie Wielkiej Nocy. Eir - bogini leczenia, najlepsza lekarka. Uczya swojej sztuki kobiety, ktre w dawnej Skandynawii zajmoway si leczeniem. Farbanti - w mitologii norse gigant, ktry przenosi umarych nad wodami do krainy umarych, ojciec Lokiego. Fenris - Fenrir, ogromny wilk, syn Lokiego. W Ragnarok mia pokn Odyna, i zosta zabity przez jego syna, Vidara, Forseti - syn Baldura i Nanny, bg sprawiedliwoci. Jego imi oznacza Przewodniczcy. Freyer - aspekt Odyna, bg deszczu, sonecznego wiata i owocw, m Gredr. FullaYblla, pikna suka i powiernica Friggi, dbaa ojej obuwie i c/asami bya jej

posanniczk. Niektrzy uwaaj, e bya jej siostr. Bya pikn, zotowos dziewczyn ze zot opask na wosach. Czesio pomagaa na prob swojej pani tym ludziom, ktrzy bagali bogini o interwencj. Ginnungagap - w nordyckim micie o stworzeniu Ginnungagap to pr/cpastna czelu, w ktrej poczyy si, dajc w efekcie ycie, ogie /c <iwi;ita Muspeilheim i ld ze wiata Nifiheim. Owa czelu pogrona bya w wiecznym mroku, a kiedy ogie i ld spotkay si, wytrysny z niej potne i gste chmury. Z czasem chmury zamarzy, tworzc lodowe oboki, ktre szczelnie wypeniy Ginnungagap. 2 owych lodowych obokw powstay dwie pierwsze istoty: lodowy olbrzym Ymir i krowa Audhumla. Gioll - w mitologii norse Gioll bya rzek, ktra otaczaa podziemne krlestwo Hel. Gna - posanka Friggi, dosiadajca niezwykego konia, ktry potrafi pdzi po ziemi, wodzie i w powietrzu. Gungnir - w norse wcznia Odyna, ktr Loki dosta od krasnolu-dw i podarowa Odynowi. Hlin - bogini zajmujca si ochron tych ludzi, ktrych chciaa chroni jej pani, Frigga. Bya take bogini pocieszenia, t, ktra sca-owuje zy rozpaczajcych. Czsto utosamiana z Frigga. Hod - syn Odyna, lepy bg zimy, nieumylny zabjca swego brata, Baldura. Jego imi (take Hodur, Hodr) oznacza wojn. Vali, najmodszy syn Odyna zabi Hoda w zemcie za mier Baldura. Hoenir- po wojnie pomidzy Aesirem i Vanirem zosta wysany jako zakadnik do Vaniru. Prawdopodobnie jest tosamy z Vilim, bratem Odyna. Huldra, Hulda - bogini, ktrej suyy lene nimfy. Nimfy te miay krowie ogony, ktre wystaway im spod biaych szat. Ich zadaniem byo opiekowanie si bydem. Bardzo piknie pieway. Huldra jest aspektem Friggi. Hunin ~ w norse Hunin by krukiem myli, towarzyszem Odyna. Przynosi swemu panu wieci ze wiata. Idun (Idunn) - ona Bragiego, straniczka i szafarka jabek wiecznej modoci, ktre jadali bogowie. Zostaa porwana przez burzowego giganta Tjasse i wwczas bogowie, bez swoich jabek, zaczli si starze. W kocu Loki zabi giganta i uwolni Idun. 2 powodu swojej funkcji bya bogini modoci. Jord - bogini ziemi, matka Thora i Friggi.

Jormungandr - w norse syn Lokiego, ogromny w (lub smok), yjcy w oceanie otaczajcym Midgard (rdziemie). Jotunheim - w norse miejsce zamieszkania gigantw, znajdujce si na dalekim pnocnym wschodzie, na brzegu oceanu. Kolejny z dziewiciu wiatw. Ziemia Gigantw. Kvasir - by najmdrzejszym z Vaniru, wysano go jako zakadnika w ramach ukadu pokojowego do Aesiru. By najmdrsz istot, jaka kiedykolwiek istniaa. Pniej zosta zabity przez krasnoludy, ktre z Jego krwi przyrzdziy mid pitny, mid boskiej poezji. W innej wersji legendy zosta stworzony, kiedy Aesir i Vanir zawary pokj w rytualnym zmieszaniu liny, z ktrej narodzi si Kvasir. Lodur - da pierwszym ludziom mow i wygld. Jest identyfikowany z Ve, a czasami z Lokim. Lofn - bogini rozpalajca namitne mioci. Odyn i Frigga zezwalali jej na to nawet w przypadku, kiedy rnorodne zakazy nie pozwalay na mio. Loki - w mitologii norse Loki by jednym z bogw Aesiru. Magni - syn Thora, jeden z niewielu, ktrzy maj przetrwa Ragna-rok. Jego imi oznacza Silny. Midgard - rdziemie. jeden ze wiatw mitologii norse, nalecy do ludzi. Mimir - niezwykle mdra istota, w jednych mitach przedstawiany jako bg, w innych jako gigant. By zakadnikiem bogw Vaniru, ktrzy, w przypywie szau, cili mu gow. Odyn jednak odzyska j i /.achowa, aby mc dalej konsultowa si z mdrcom. Jego gowa spoczywa przy studni Mimira. Modi - syn Thora, jeden z tych, ktrzy maj przetrwa Ragnarok. Jego imi znaczy Odwaga.Muspeilheim -jeden z dziewiciu wiatw mitologii norse, kraina ognra. Muspeilheim by pierwszym ze wiatw i to on ma istnie najduej, kiedy wszystkie inne wiaty dawno ju umr. Wejcia do niego strzeg gigant o imieniu Surtr, dziercy w rku ognisty miecz. W Ra-gnarok on i jego synowie maj przyby, aby zabi bogw, a cay wiat pogry w pomieniach. Nanna - bogini Ksiyca, ona Baldura. Na wie o mierci ma umara z alu i zostaa pochowana razem z nim. Nastrand - w norse Nastrand to najgorszy krg pieka, do ktrego wtrcano mordercw i krzywo przy sizcw. Jego ciany skaday si z wijcych si wy, z ktrych pyskw sczy si jad. Nerthus - prawdopodobnie aspekt NJorda lub jego siostry, rodzicw Freya i Freyi. Bya bogini podnoci, ktrej centrum kultu znajdowao si na terenie obecnej Danii. Nidavellir -jeden z dziewiciu wiatw, kraina krasnoludw. Nidhogg - w norse Nidhogg to ogromny smok, ktry poera ciaa potpionych i podgryza korzenie Yggdrasila. Zamieszkiwa w Hwer-gelmir (Nifiheim), krlestwie bogini Hel.

Niflheim -jeden z dziewiciu wiatw, kraina umarych. Njord - w norse morski bg owocnych wynikw, zamieszkujcy Noatun. Bg lata, przedstawiany jako pikny, mody mczyzna. Ojciec Freya i Freyi. Odyn - gwny bg norse, bstwo nieba. Mieszka w Asgardzie na szczycie drzewa wiata. Walkirie przyprowadzay do niego poow polegych bohaterw, z ktrymi ucztowa w Valhalli. Druga ich polowa podejmowana bya przez Freyi. Outgard - w norse miejsce zamieszkania gigantw i potworw. Ragnarok - Zmierzch Bogw, ostatnia bitwa stoczona pomidzy bogami, ludmi i elfami a gigantami i ich sprzymierzecami, po ktrej nastpi mier bogw i koniec tego wiata oraz nadejcie nowego adu. Ran - ona Aegira, nordyckiego bstwa morza. To ona wciga w sieci marynarzy z toncych statkw, przez co trac ycie. Ratatosk - wiewirka biegajca w gr i w d po pniu Yggdrasila, przenoszca tajemnicze wiadomoci pomidzy orem siedzcym na czubku drzewa a smokiem mieszkajcym u jego korzeni. Saga - w mitologii norse bya bogini poezji, crk Odyna. Od jej imienia pochodz prawdopodobnie synne sagi skandynawskie tworzce mitologi norse. Jej imi oznacza Jasnowidzc lub Histori. Wedle jednych jest aspektem Friggi, wedle innych - bogini historii (sag). Siv ona Thora, zwana te Sif. Bogini zbiorw i urodzaju. Pewnego dnia Loki ukrad jej wosy i musia poprosi krasnoludy, aby zrobiy jej nowe ze zota. Warto przy tym wspomnie, e krtkie wosy nosiy u Wikingw Jedynie niewolnice i kobiety lekkich obyczajw. Sjofh - bogini zmuszajca kobiety i mczyzn do mylenia o mioci. Do jej obowizkw naleao przerywanie ktni maeskich. Sleipnir - omionogi ko Odyna, efekt zwizku Lokiego w postaci klaczy z ogierem nalecym do giganta. Snotra - bogini bardzo agodna i mdra, patronka uprzejmoci i wiedzy, najbardziej szanujca samodyscyplin. Surtr-w mitologii norse Surtr by gigantem, ktry mieszka na naj-ilulszym poudniu i ktrego ognisty miecz strzeg granic Muspelheim, wiata Ognia. Svartalfheim - jeden z dziewiciu wiatw, nalecy do Mrocznych Elfw. Syn - bogini przyzywana przez obrocw podczas procesw. Bya jedn ze suek Friggi i strzega wejcia do jej paacu. 1'hrudh - crka Thora i Sif. Kiedy gnom Alvis upar si, e j poAluhi, Thor wywabi go na powierzchni ziemi, gdzie nieszczsny za-lotnik /.mieni si w kamie.

Tyr - w mitologii norse Tyr by bogiem wojny i zapasw. Jedn rk odgryz mu wilk Fenris. Tyr sam woy j bestii do pyska, aby w tym czasie inni bogowie Aesiru mogli wilka pojma. Uli - w mitologii norse bg ucznictwa i oww, a take narciarzy i rakiet nienych. Utgard - twierdza gigantw, leca w Jotunheim. Valhalla - w mitologii norse raj, w ktrym ucztoway i bawiy si duchy wojownikw. Vali - wedle niektrych rde by bratem-blin Sakiem Vidara. Wedle innych by najmodszym synem Odyna- Jego matk bya gigantka Rind. Narodzi si, aby natychmiast pomci mier Baldura, poniewa bogowie nie mogli zabi jednego ze swoich. W noc po urodzeniu Vali zabi Hoda. Ma by jednym spord siedmiu czonkw Aesiru, ktrzy przeyj Ragnarok. Var - bogini karzca tych, ktrzy ami maeskie przysigi. Aspekt Friggi. Ve - syn Bora i Bestii, brat Vilego i Odyna. Zabi giganta Ymira, z ktrego ciaa bracia stworzyli wiat. Obdarzy pierwszych ludzi uczuciami, wygldem i mow. Jego imi oznacza Jedno. Vidar - syn Odyna i gigantki Grid, brat-bliniak Valego. By jednym z najsilniejszych bogw, patronem zemsty. W Ragnarok, ktre ma przey, pomci swego ojca zabijajc wilka Fenrisa. Viii - syn Bora i Bestii, brat Odyna i Ve, jeden ze stwrcw wiata i pierwszych ludzi, ktrym da myl i ruch. Jego imi oznacza Wol. Yingulf- dom w Asgardzie, w ktrym zbieray boginie. Vi'tha - w mitologii norse drugi po Thorze bg-siacz, ktry potrafi zabi wilka Fenrisa przez rozwarcie mu szczk. Vor - imi tej bogini oznacza przysig. Bya tak mdra, e nic si przed ni nie ukryo. Uznawana za patronk umw, kontraktw i maestwa. Prawdopodobnie bya aspektem Friggi. Walkirie-boginie-wojowniczki, pomocnice Odyna. Unosiy si nad polem walki i zbieray dusze najdzielniejszych wojownikw, ktre potem przenosiy do Yalhalli. To one decydoway, kto mia zgin w walce. Yggdrasil - Drzewo wiata, ogromny jesion (lub cis) rosncy na wskro przez wszystkie dziewi wiatw. Nigdy si nie narodzi i nigdy nie umrze, jest wiekuisty i przenika kosmos. Owoce Yggdrasila gwarantoway pomylny pord, za rosa z jego lici bya najsodszym nektarem, z ktrego pszczoy robiy mid. Wysoko, w jego koronie mieszka orze, za wrd korzeni - smok. Pomidzy nimi biegaa tam i / powrotem wiewirka, przenoszc wiadomoci. Drzewo czerpao wo-Jy / trzech studni, z ktrych jedna, Krynica Urd, znajduje si w Asgardzie. druga. Studnia Mimira - w Midgardzie, za trzecia. rdo Hver-Imira - w krainie Niflheim. W ten sposb drzewo czy ze sob te li/y plany - podziemie, rdziemie i niebiosa. Legenda gosia, e w Ktignurok dwoje ludzi, Lifi Lifthrasir, ukryj si w pniu Yggdrasila i w

on uposb przetrwaj. Dzieci tej pary zapocztkuj nowy ad i er w tyciu ludzkoci. Ymir - w mitologii norse Ymir by gigantem, ktry zosta zabity (M /c/ Odyna. Z jego martwego ciaa Odyn i Jego bracia, Viii i Ve uczynili /icmi. z krwi - morze, z koci skay i kamienie, a z czaszki skle-pirmc niebios.