You are on page 1of 32

UWAGA: Niniejszy dokument powsta jako zbir informacji dla mionikw gier milsimowych i tylko do wewntrznego uytku hobbistycznego.

Autor nie uzurpuje sobie adnych praw do cytowanych fragmentw z wymienionych na pierwszej stronie rde. Dopuszcza si swobodne wykorzystanie z zastrzeeniem, e powoujc si na niniejsze opracowanie oraz publikujc jego fragmenty lub caod naley zawsze wskazad niniejsze opracowanie wraz z jego rdami.

TLP

Troop Leading Procedures dowodzenie na milsim-ach czd I

zebra w 2009 i 2010 roku Lup Wersja 8.5

Niniejsze opracowanie to kompilacja:


mojego posta z pewnego forum internetowego (bardzo mocno rozwinitego tutaj), fragmentw postw HoHoL-a i Kreta (mam nadziej, e nie macie Panowie nic przeciw) z Strona | 2 innych for, tekstw z rnych FM, m.in. FM 7-8, FM 101-5, NATO Glossary of terms and definitions APP-6(U), FM 7-8, FM 34-130 rozpoznawcze przygotowanie pola walki (tum. kpt. Roman Polko), kilku opracowao znalezionych na internecie, w tym z vortalu www.specops.pl, www.dpm-soldier.pl, www.8kgp.pl), oraz pojedynczych: Proces wypracowania decyzji na szczeblu batalionu wedug procedur NATO, ppk dypl. Jan Deja, kpt. dypl. Zdzisaw liwa, Kolejnod i tred pracy dowdcy pododdziau po otrzymaniu zadania do dziaania /wedug procedur armii usa/, kpt. dypl. Zdzisaw LIWA, Zasady opracowania wybranych dokumentw dowodzenia wojsk ldowych wg procedur NATO, mjr dypl. Janusz KRCIKIJ, kpt. dypl. Marek STRZODA, kpt. dypl. Jacek TREMBECKI, artykuw, ktre ukazay si w Przegldzie Wojsk Ldowych, m.in. Teoretyczne aspekty rekonesansu, pk dr hab. Grzegorz Sobolewski, mjr dypl. Jacek Lasota, oraz ksiek "Light Infrantry Tactics for Small Teams" Christophera E. Larsena, DZIAANIA TAKTYCZNE WOJSK LDOWYCH Podrcznik AON, praca zbiorowa pod kierownictwem pk.prof.dr.hab. Zbigniewa CIBIORKA, Battle Stuff SMARTbook, "Ranger Handbook" SH 21-76,

W zaoeniach jest to czd pierwsza wikszej serii poradnikw kierowanych do osb, ktre dowodz wiksz lub mniejsza grup ludzi na grach terenowych nazywanych milsim-ami lub pretenduj do tych funkcji. Dla zainteresowanych czym jest milsim proponuj zapoznanie si z hasem milsim w polsko i angielskojzycznych wersjach serwisu Wikipedia.

SPIS TRECI
NINIEJSZE OPRACOWANIE TO KOMPILACJA:................................................................................. 2 SPIS TRECI .................................................................................................................................. 3 NA POCZTEK CO OZNACZAJ RNE SKRTY .............................................................................. 4 WSTP ......................................................................................................................................... 4 Strona | 3 1. NATO ....................................................................................................................................... 5 2. ORGANIZATOR MILSIMA ........................................................................................................... 6 3. OGLNIE O TLP ........................................................................................................................ 7 4. RODZAJE ROZKAZW I ICH ZAWARTOD ................................................................................... 9 4.1. WARNING ORDER (WARN-O)...................................................................................................... 9 4.2. THE FRAGMENTARY ORDER (FRAGO) ............................................................................................ 9 4.3. THE OPERATION ORDER (OPORD) .............................................................................................. 10 4.3.1. SYTUACJA ....................................................................................................................................... 10 4.3.2. MISJA ............................................................................................................................................ 10 4.3.3. WYKONANIE.................................................................................................................................... 11 4.3.4. ZAOPATRZENIE I WSPARCIE ................................................................................................................ 11 4.3.5. DOWODZENIE I SYGNAY ................................................................................................................... 12 4.4 ZASADY SPORZDZANIA ROZKAZW .............................................................................................. 12 4.5 ANEKSY .................................................................................................................................. 13 4.6 UKAD ROZKAZW .................................................................................................................... 13 5. SZCZEGOWO KOLEJNE PUNKTY PROCEDURY TLP. ................................................................ 17 5.1. OTRZYMANIE MISJI ................................................................................................................... 17 5.2. WYDANIE WARNING ORDER (WARNO) ....................................................................................... 17 5.3. PRZYGOTOWANIE WSTPNEGO PLANU........................................................................................... 18 5.4. PRZEMIESZCZENIE..................................................................................................................... 19 5.5. PRZEPROWADZENIE ZWIADU ....................................................................................................... 19 5.6. UKOOCZENIE PLANU ................................................................................................................. 20 5.7. WYDANIE OPORD ................................................................................................................... 21 5.8. POWTARZANIE (ROBIENIE PRBY) ................................................................................................ 21 5.9. NADZOROWANIE PROCESU - WYKONANIE....................................................................................... 21 5.9.1 PRE-COMBAT INSPECTION............................................................................................................ 21 5.9.2 REALIZACJA PLANU ............................................................................................................................ 22 6. AAR AFTER ACTION REPORT/REVIEW .................................................................................... 23 7. PRZYKADY I CIGI Z RNYCH OPRACOWAO ....................................................................... 25 7. 1 PRZYKAD ZARZDZENIA PRZYGOTOWAWCZEGO DOWDCY PLUTONU ................................ 25 7.2 PRZYKAD ZARZDZENIA PRZYGOTOWAWCZEGO DOWDCY DRUYNY ................................ 25 7.3 PRZYKAD ROZKAZU BOJOWEGO DOWDCY PLUTONU ......................................................... 25 7.4 PRZYKAD ROZKAZU BOJOWEGO DOWDCY DRUYNY .......................................................... 27 8. PLANOWANIE KILKA INFORMACJI DODATKOWO.................................................................. 27 8.1 MDMP (MILITARY DECISION MAKING PROCESS) ............................................................................. 27 8.2 PUNKTY KLUCZOWE (DECYDUJCE) I RODKI CIKOCI ....................................................................... 29 8.3 WARIANTY WYDARZEO ............................................................................................................... 30 8.4 ROZWIZYWANIE PROBLEMW .................................................................................................... 30 9. NA KONIEC TROCH LINKW: ................................................................................................. 32

Na pocztek co oznaczaj rne skrty:


TLP (troop leading procedures) - upraszczajc procedury dowodzenia WARNO (warning order) rozkaz inicjujcy, wydawany jako wstpne okrelenie, ze co si bdzie dziao. Jako zawsze trzeba zaczd :) OPORD (operation order) rozkaz operacyjny, generalnie co co powinno przyjd z gry, na milsimach Strona | 4 to robota dla Orga. Nastpnie kady szczebel dowodzenia wydaje swj dla swoich podwadnych. FRAGO (fragmentary order) rozkaz czciowy, moe byd wydawane kilka i wzajemnie si uzupeniad w miar jak wiemy coraz wicej. AAR (After Action Report/Review) raport "po", ktrego zadaniem jest oprcz relacji z tego co si wydarzyo jest analiza co poszo dobrze, a co le i czemu. Wszystko to jest poczone z IPB (Intelligence Preparation of Battlefield rozpoznawcze przygotowanie pola walki) czyli pozyskiwaniem jak najwicej informacji "przed" i "w trakcie" operacji. IPB stanowi zasadnicz czd planowania sztabu. Pocztkowo jest wprowadzane przez G2 lub S2, aby opracowad informacj o przeciwniku, terenie i pogodzie - na uytek planowania przez dowdc i sztab. Informacje te przybieraj konkretn postad Polski podrcznik Dziaania taktyczne wojsk ldowych: w czasie analizy obszaru dziaao oraz ich oceny. Zadania bojowe mog byd przekazywane w formie: Chocia IPB nie zastpuje cakowicie dokumentw - zarzdzeo przygotowawczych planowania, to w istocie suy w ich opracowaniu. - wstpnych zarzdzeo bojowych; - zarzdzeo bojowych; Przeksztaca rwnie wiele materiau pisanego w - rozkazu bojowego. form graficzn, co pozwala na atwiejsze jego zrozumienie oraz uatwia jego analizowanie i Maa podpowied dla chtny poprzegldad co wicej wykorzystanie w procesie planowania. Formalna, W Internecie mona dod atwo znaled np. plik aap6_2008 pisana analiza obszaru dziaao jest zwykle SLOWNIK NATO.pdf przygotowywana na szczeblu korpusu i wyej. APP-6 to wykaz nazw, terminw i symboli stosowanych jako norm NATO tzw. STANAG (Standard NATO Agreement) Na szczeblu dywizji i poniej jako czd oceny informacji wczona jest skrcona analiza obszaru dziaania. Dostarcza ona analiz terenu i pogody w obszarze dziaania i wykorzystywana jest w planowaniu dziaao przez podlege elementy.

WSTP
Wystpuje cisy zwizek pomidzy procesem dowodzenia a teori zarzdzania. Wedug teorii zarzdzania proces kierowania (dowodzenia) dzieli si na cztery etapy: planowanie; organizowanie; przewodzenie /motywowanie/; kontrola. Model decyzyjny stosowany w Pakcie Pnocnoatlantyckim (NATO) jest niemale dokadnym odbiciem powyszego schematu. Jego zasadniczym etapem jest ocena sytuacji. Organizowanie jest to tworzenie struktury bdcej przedmiotem kierowania zyskao miano Stawiania zadao. Moemy na tej podstawie atwo dojd do wniosku o organizatorskim charakterze tego etapu. Przewodzenie natomiast przyjo postad Dowodzenia. Nazwa Kontroli nie ulega zmianie. Powysze zmiany nazw wynikaj przede wszystkim ze specyfiki dowodzenia w wojsku. Mimo e poszczeglne etapy moemy do siebie odnied, to naley mied na uwadze rnice rozumienia poszczeglnych elementw procesu dowodzenia wystpujcego w NATO.

Powyszy proces przygotowania walki w NATO nazwany jest Procesem wypracowania decyzji (decision-making process) i zosta oparty na zespoowym wypracowaniu decyzji. Dowdca, po otrzymaniu zadania, nie narzuca swojej koncepcji dziaania. Zapoznaje on swj sztab z zadaniem oraz, na co szczeglnie zwraca si uwag w armiach NATO, z myl przewodni przeoonych. Wanie myl przewodnia dowdcy (commanders intent intencje dowdcy) ma zasadnicze znaczenie, a jego przedstawienie i zrozumienie jest jednym z podstawowych elementw analizy zadania. W oparciu o postawiony cel oraz wszystkie Strona | 5 moliwe do otrzymania dane, sztab przystpuje do wypracowania wariantw dziaania ktre przedstawia dowdcy. Dowdca podejmujc decyzj, wybiera jeden z wariantw. Kady milsim charakteryzuje si, przynajmniej powinien, m.in. aocuchem dowodzenia (ang. chain of command). Na kadym poziomie kady dowdca powinien si przygotowad do wykonania swoich zadao i przekazad niej swoim podkomendnym co od nich oczekuje. Robi si to zbierajc informacje oraz piszc i wydajc rozkazy. W wikszych ekipach robi to zbiorowo dowdca i jego zastpcy/dowdcy poszczeglnych podgrup (sztab). W mniejszych albo siami wszystkich wsplnie albo sam dowdca. Poniej opisano jak to powinno wygldad z zachowaniem procedur NATO.

1. NATO
W procesie decyzyjnym stosowanym w NATO wyrnid mona nastpujce zadania, jakie realizowane s w poszczeglnych etapach tego procesu: Planowanie - rozumiane znacznie szerzej, poniewa obejmuje ono szeroko pojt prac sztabu na ktr skada si: ocena sytuacji; ocena czynnikw wpywajcych na wykonanie zadania; rozwaanie i porwnanie sposobw dziaania; podjcie decyzji przez dowdc i ogoszenie zamiaru. sporzdzenie dokumentw bojowych w tym opracowanie rozkazu bojowego. Stawianie zadao - to cigy proces opracowywania i przekazywania zadao podlegym wojskom, ktre mog przyjmowad postad: zadao przygotowawczych (Warning Order); rozkazw bojowych (Operational Order); zarzdzeo bojowych (Frahgmentary Order). Dowodzenie walk jest to wadza delegowana danej osobie funkcyjnej

Polski podrcznik Dziaania taktyczne wojsk ldowych: W cyklu dowodzenia w ramach przygotowania dziaao taktycznych miejsce szczeglne zajmuj przedsiwzicia realizowane podczas ich planowania i organizowania. Na podstawie dowiadczeo wojennych i powojennej praktyki szkoleniowej uksztatoway si dwie gwne metody pracy dowdztwa w tym wzgldzie: metoda rwnolegego oraz kolejnego planowania i organizowania dziaao taktycznych. Stosowanie jednej z wyej wymienionych metod w decydujcym stopniu zaley od czasu, jakim dysponuje si na przygotowanie dziaao taktycznych, a take od treci otrzymanego zadania i formy jego przekazania. Rozstrzygajce znaczenie czynnika czasu wynika ze stale wzrastajcej szybkoci i zasigu rodkw walki o duej ruchliwoci i zdolnoci osigania gotowoci do dziaao w jak najkrtszym czasie. Ponadto zwikszy si zakres przedsiwzid, ktre naley wykonad w celu przygotowania wojsk do dziaao taktycznych. Jeeli w latach drugiej wojny wiatowej zwizek taktyczny otrzymywa czas 3 - 5 db, to obecnie czas ten zmniejszy si do okoo doby, a na podjcie decyzji do 4 - 5 godzin. Std kryterium czasu jest decydujce o wyborze okrelonej metody postpowania. Dlatego te metoda rwnolegego planowania i organizowania dziaao taktycznych jest metod podstawow. Jej istot stanowi rozpoczcie planowania na niszych szczeblach natychmiast po ogoszeniu zamiaru przez przeoonego, na podstawie wydanych przez niego wstpnych zarzdzeo bojowych.

Maa podpowied dla chtny poprzegldad co wicej szukajcych informacji dot. dowodzenia w rnych FM-ach. Czsto stosuje si tam odwoania do sztabu i jego sekcji. Wedug doktryny NATO sztab dzieli si na: Szef sztabu, tzw. XO - executiv officer S1 - komrka do spraw personalnych, S2 - komrka do spraw rozpoznania, S3 - komrka do spraw operacyjnych, S4 - komrka do spraw zabezpieczenia logistycznego, grupa wsparcia dziaao. Podstawow komrk, o ktr generalnie opiera si praca sztabu, jest sekcja operacyjna S3. To ona integruje i koordynuje prac caego sztabu.

w siach zbrojnych do administrowania, koordynowania oraz kierowania siami wojskowymi. Polega na staym wpywie dowdcy na prowadzenie dziaao. Kontrola jest to wadza sprawowana przez dowdc nad t czci dziaania podlegych mu organicznie elementw oraz innych, ktre nie s na stae pod jego dowdztwem /przydzielonych/-, ktra zawiera w sobie odpowiedzialnod za wprowadzenie w ycie rozkazw lub zarzdzeo. Caod lub czd tej wadzy moe byd Strona | 6 delegowana lub przekazana. Jest to proces cigy, pozwala na uzyskanie pewnoci, e podwadni waciwie zrozumieli zadania. Dodatkowo obejmuje ono pomoc gdy taka potrzeba wystpi.
Kroki rozwizywania problemw wg. FM 5-0 1. zdefiniowad problem 2. zebrad o nim informacje 3. opracowad prognozy rozwoju zdarzeo (tzw. COA) 4. przeanalizowad COA 5. zestawid ze sob COA 6. podjd decyzj (wybrad jeden COA) 7. wykonad i rewidowad w trakcie COA course of action, czyli prognozy rozwoju wydarzeo lub prognozy zachowao kadej ze stron konfliktu

W dalszej czci zajmiemy si gwnie planowaniem. To wanie podczas tego etapu realizowany jest proces poszukiwania najlepszego rozwizania problemu sposobu wykonania zadania. Rwnie podczas tego procesu, tworzony zostaje maksymalnie przejrzysty obraz sytuacji, na bazie ktrej s wypracowywane warianty dziaania i w oparciu o ktre podejmowana jest decyzja. Wyniki pracy tego etapu daj podstaw do szczegowego opracowania dokumentw bojowych.

2. ORGANIZATOR MILSIMA
Z punktu widzenia organizatora warto tez pamitad o tym, co powinien zawierad scenariusz, a czego juz nie. O ile caa gra nie jest zaplanowana inaczej to organizator odpowiada za pierwszy krok TLP:
Otrzymanie misji Gdzie, kto, jako chce wykorzystad twj oddzia do .. Dlatego wane jest by jako dowdca oddziau dokadnie zrozumia czego si od Ciebie oczekuje.

Dlatego zwykle organizator powinien odpowiedzied na pytania: Co jest podstawowym celem waszej misji, Gdzie ma si odbyd misja, Jak macie tam dotrzed, Ile macie czasu na misje, Jakiego wsparcia moecie oczekiwad, Jaka jest lokalizacja i kierunek poruszania si innych sojuszniczych oddziaw, Z kim masz koordynowad swoje ruchy, Najlepiej kiedy zrobi to w formie wstpnego OPORD-u do dalszego rozwinicia przez poszczeglnych dowdcw stron. Bywaj rwnie milsim-y gdzie cae TLP prowadzi sztab ludzi (uczestnikw milsim-a), a organizator daje tylko bardzo wstpny zarys sytuacji. Wszystko zaley od przyjtych zaoeo i oglnej formuy. Przyjo si rwnie, e organizator zapewnia przynajmniej podstawowe dane z zakresu IPB (Intelligence Preparation of the Battlefield Rozpoznawcze Przygotowanie Pola Walki) np. mapy, obszary wyczone z gry. Za reszt TLP odpowiada uczestnik gry dowdca danej strony oraz jego zastpcy.

3. Oglnie o TLP
TLP skada si z 9 punktw, ktre naley przejd w podanej kolejnoci (czd z nich moe byd wykonana rwnoczenie lub zaczd si przed zakooczeniem wykonania poprzedzajcej) i stanowi one pewnego rodzaju poradnik dla dowdcy:

1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9.

Otrzymanie misji Wydanie Warning Order (WARNO) - rozkazu wstpnego Przygotowanie wstpnego planu Przemieszczenie Przeprowadzenie zwiadu Ukooczenie planu Wydanie Operation Order (OPORD) rozkazu operacyjnego Powtarzanie (Robienie prby) Nadzorowanie procesu

Strona | 7

adnie wyglda teoria, ale jak to dla pocztkujcego milsimowca ma wygldad w praktyce? Poniej rozpiszemy caod (kroki i rozkazy) bardziej szczegowo. Generalizujc dla ludzi zielonych w temacie, a chtnych, proponuj zaczd tak jak my Polski podrcznik Dziaania taktyczne wojsk ldowych: Rozpoczcie przygotowania dziaao taktycznych rozpoczyna si z chwil zaczynalimy. Wpierw napisad dla otrzymania wstpnego zarzdzenia bojowego, na podstawie ktrego swoich ludzi rozkazy i opis sytuacji dowdca zwizku taktycznego (oddziau) wykonuje nastpujce czynnoci: na podstawie tego co maksymalnie 1. Analizuje zadanie. 2. Okrela przedsiwzicia, ktre naley wykonad niezwocznie w celu wycigniecie od organizatora przed szybszego przygotowania oddziaw (pododdziaw) do realizacji gr z wstpnym pomysem co postawionego im zadania. bdziecie robid "gdy...". To jest wasz 3. Przeprowadza (zatwierdza) kalkulacj czasu. 4. Daje szefowi sztabu wytyczne dotyczce: WARNO. Jak przyjdzie informacja od - zapoznania z zadaniem zastpcw, szefw rodzajw wojsk; organizatora w stylu co i jak, - organizacji rekonesansu; - przygotowania niezbdnych danych do podjcia decyzji. zrobicie rozpoznanie terenu (na 5. Ocenia sytuacj. miejscu lub na mapie, chod polecam 6. Okrela zamiar (koncepcj) walki i zapoznaje z nim zastpcw i szefw wyjcie teren) i sporzdzicie rodzajw wojsk. 7. Wydaje wstpne zarzdzenia bojowe oddziaom (pododdziaom). podstawowy plan dziaania to macie Z chwil przekazania wstpnych zarzdzeo bojowych oddziaom OPORD. Nastpnie rozpisad sobie (pododdziaom) rozpoczyna si przygotowanie dziaao taktycznych na bardziej szczegowo plan dziaania i niszych szczeblach dowodzenia. Dowdca zwizku taktycznego (oddziau) po otrzymaniu rozkazu lub sporzdzid kolejne FRAGO zarzdzenia bojowego: (Fragmentary Order rozkazy 8. Kooczy ocen sytuacji i podejmuje decyzj z mapy, uwzgldniajc dane zawarte w rozkazie. uzupeniajce/czciowe) w miar 9. Stawia zadania (lub wydaje rozkaz jeli nie wyjeda w teren) oraz wydaje jak coraz wicej bdzie wiadomo. wytyczne do zabezpieczenia bojowego, logistycznego oraz dowodzenia. Potem spisad po imprezie AAR 10. Wyjeda w teren, gdzie przeprowadza rekonesans, ucila decyzj i zadania dla oddziaw (pododdziaw) oraz organizuje midzy nimi (raport co i jak poszo After Action wspdziaanie. Report/Review) i porwnad to 11. Wydanie rozkazu. z zaoonym planem, koniecznie z wycigniciem wnioskw na przyszod. Warto piszc/opracowujc plan dziaania zdefiniowad sobie potencjalne punkty kluczowe/rodki cikoci (Key Points/COG - center of gravity). S to nie tylko miejsca w terenie, ale i w czasie albo np. typu sprztowego (lekko ironizujc i upraszczajc: "jak zdobdziemy pontony to przeprawimy si im na tyy i mamy caod wygran" lub "jak wyczymy im wszystkie pojazdy z gry, to zyskamy mega przewag"). Tyle na start wystarczy. Wicej o tym w oddzielnym rozdziale planowanie - kilka informacji dodatkowo pod koniec niniejszego opracowania.

I nie czujcie si zawiedzeni, jak na grze i tak wszystko pjdzie zupenie inaczej. To jest wanie czd caej zabawy. Nigdy wszystkiego nie przewidzisz. Najwiksze armie wiata maj cae sztaby, a i tak nie raz wszystko idzie im w kana. Planujc swoj "operacj" warto okrelid jej granice na mapie tzw. obszar dziaao (ang. area of operation - AO) jeli nie okreli wam tego organizator lub wyszy poziom dowodzenia. Sam plan dziaania najlepiej pisad od tyu, czyli rozpoczd od momentu wykonania zadania lub Strona | 8 nawet dalej od chwili ewakuacji dla dziaao skrytych czy umocnienia na nowych pozycjach obronnych przy dziaaniach o otwartym charakterze. Nastpnie krok po kroku cofad si do momentu rozpoczcia dziaao czy wejcia w AO. Na kadym kroku dobrze jest zrobid ocen ryzyka i maych planw awaryjnych. Wszystkiego nie przewidzimy, ale jak co mierdzcego walnie w wentylator to bdzie w pierwszych minutach wiadomo jak odskoczyd od niebezpiecznej sytuacji. Potem zwykle trzeba na bieco wymyled co dalej. Improwizacja i umiejtnod adaptacji do zmiennych warunkw si kadego dowdcy! :) Jak mamy swj plan rozpisany to przepisujemy go ju w kolejnoci chronologicznej i przekuwamy na rozkazy ktre trzeba wydad swoim podkomendnym. W koocu kady dowdca musi przekazad co oczekuje od swoich onierzy, a kluczowe jest tu rwnie zrozumienie przez nich intencji dowdcy. Ma to rwnie na celu opanowanie wszdobylskiego chaosu kadego pola walki. Taki pierwszy rozkaz powinien zawierad METT-TC lub METT-T akronim Mission, Enemy, Time, Terrain and Troops available (also Civilian presents) czyli podstawowe informacje na temat Misji, Wroga, Czasu, Terenu i dostpnych jednostek oraz obecnoci cywili i infrastruktury cywilnej. Czyli rozkadajc na czynniki pierwsze: M (mission) opis waszej misji - co macie zrobid i dlaczego; E (enemy) opis przeciwnika - kto moe byd waszym przeciwnikiem i jakie moe mied cele; T (terrain) opis miejsca akcji - czyli jaki teren na was czeka, jaka pogoda i jakie bdzie to razem miao wpyw na wasze dziaanie (las, ki, wzgrza, pasko, czy bdzie padad, mrz, upa itp.) Po pierwszym 48h bya np. wielka dyskusja kto ile wody wzi Czd bya nie potrzebna, ale kady si czego nauczy na nastpny milsim; T (troops) czyli kto jest po waszej stronie, kto idzie od was i kto jaki sprzt ma wzid; T (time) ile czasu macie na wykonanie zadania, kiedy zaczynacie, czy co wiecie od razu, e trzeba zrobid w okrelonym czasie; C (Civilians) cywile, instalacje, osady, populacja jaki maj stosunek do twoich si i jak ich traktowad (element ROE). Standardem przy opracowaniu planu dziaao jest te analiza terenu wg. OCOKA akronim Observation, Cove r& Concealment, Obstacles, Key Terrain and Avenues of Approach. Czyli po Polsku bd to: Miejsca dobre do Obserwacji (i pola ostrzau), Osony i ukrycia, Przeszkody, nie tylko terenowe, Kluczowe miejsca - wane z punktu widzenia taktycznego, Drogi podejcia do twoich pozycji lub celu. Jest to schemat jak analizowad miejsce planowanej obrony, punktu obserwacyjnego (OP) , bazy lub tego co mamy zaatakowad. Przy planowaniu dziaao w operacji warto kad z jej faz rozbid wg. tzw. BASIC RULES OF COMBAT (podstawowe zasady walki):

1 SECURE (zabezpiecz) Uyj oson i ukryj przed przeciwnikiem co tylko si da. Ustal lokalny perymetr bezpieczeostwa i zbadaj co jest w jego okolicy Pilnuj swoich flank i tyw 2 MOVE (wykonaj ruch) Sformuj szyk w ktrym pokonujesz teren i id Strona | 9 Kolejna pozycja to postp do przodu Zdobywaj i utrzymuj inicjatyw to ty narzucaj przeciwnikowi gdzie i jak musi walczyd 3 SHOOT (strzelaj) Ra przeciwnika z przygotowanej pozycji bdziesz skuteczniejszy Wyeliminuj przeciwnika lub przycinij go ogniem aby nie mg wykonywad swoich ruchw 4 COMMUNICATE (komunikuj si) Raportuj swojemu zwierzchnikowi o sytuacji aby mg koordynowac twoje dziaania z innymi Mw swoim ludziom co od nich oczekujesz i uprzedzaj o zdarzeniach 5 SUSTAIN (utrzymuj w dziaaniu) Dbaj o sprawn, nieustajc kontynuacj prowadzonych dziaao Dbaj o swoich ludzi Na koniec listy wskazwek dotyczcych TLP ostatnia wana informacja. Naley pamitad, ze czas jaki mamy na planowanie jest zawsze ograniczony. Twoi ludzie powinni dostad swoje rozkazy na czas aby byd w stanie je w ogle wykonad!
Dobry plan przygotowany w popiechu tu i teraz jest zawsze lepszy od bardzo dobrego przygotowanego w przyszym tygodniu. gen. George S. Patton

4. Rodzaje rozkazw i ich zawartod


4.1. Warning Order (WARN-O)

Warrning Order to typ rozkazu, ktry dowdca bezporednio przekazuje swoim podkomendnym jako informacj, e co si bdzie dziao. Jest to informacja majca wprowadzid gotowod oddziau. Jako minimum powinna zawierad: cel misji, kiedy zostanie wydany OPORD, oraz gdzie zostanie wydany OPORD. Podkomendni lubi byd poinformowani. Pozwala to utrzymad wysokie morale, oraz przygotowad si sprztowo i mentalnie do zadania. Cel misji powinien byd podany skrtowo, przykadowo: zasadzka, rekonesans, ustanowienie obrony, zaoenie bazy patrolowej. Tego typu, krtka informacja o celu misji dla dowiadczonych onierzy jest wystarczajc informacj, czego si od nich oczekuje.

Polski podrcznik Dziaania taktyczne wojsk ldowych: W pracy dowdztwa zwizku taktycznego (oddziau) metod rwnolegego planowania i organizowania dziaao taktycznych wyrnid mona kilka faz. Pierwsza polega na zbieraniu informacji o sytuacji (tzw. kontrolowanie pola walki) i przewidywaniu jej rozwoju, utrzymaniu lub odtwarzaniu gotowoci bojowej oraz przygotowaniu si do przyjcia zadania bojowego (mapy, dokumenty itp.). Faza ta warunkuje waciw realizacj rwnolegego przygotowania dziaao taktycznych, pozwala bowiem skrcid czas podjcia decyzji i wykonania wielu przedsiwzid organizacyjnych jeszcze przed otrzymaniem zadania bojowego.

4.2. The Fragmentary Order (FRAGO)


Jest to rozkaz, ktry wydaje si ju po wydaniu Operation Order. Czsto odnosi si do zmian w Operation Order. Poniewa sytuacja na polu walki zmienia si, niezbdne jest czciowe

modyfikowanie planw. Do tego wanie celu suy. Moe byd wydane wicej ni jeden takich rozkazw. Najczciej wydaje si go po dotarciu do FFL (Forward Friendly Line), gdy kolejna porcja nowych informacji jest dostpna dowdcy.

4.3. The Operation Order (OPORD)


Dowdca MUSI wydad OPORD. W idealnych warunkach rozkaz ten jest wydawany ze wzniesienia gdzie wszyscy dowdcy mog widzied pole bitwy i kierunki ataku. Oczywicie w rzeczywistoci rzadko, kiedy istnieje taka moliwod. Dlatego czsto mapa, lub plan terenu narysowany na ziemi mog pomc podkomendnym w zrozumieniu rozkazu. Podstawow czci w wydawaniu tego rozkazu jest zapewnienie by WSZYSCY go zrozumieli. Jest kilka technik by to osignd: "Keep It Simple, Stiupid (KISS)", czyli po naszemu OPORD musi byd "debilodporny". Dua zoonod rozkazu wprowadzi zamieszanie wrd czonkw oddziau, chyba, e s oni doskonale wyszkoleni i znaj si ze sob. back-brief, czyli na zakooczenie odprawy podkomendni powtarzaj dowdcy, jakie maj rozkazy i czego si od nich oczekuje tak by dowdca by pewien, e dobrze zrozumieli, co zawiera OPORD. OPORD powinien skadad si z nastpujcych sekcji: Situation (sytuacja oglna teatru dziaao) Mission (opis misji, jej cel I intencje dowdztwa) Execution (opis sposobu realizacji misji) Service&Support (co jest dostpne, zapewnione przez inne ni twj oddzia) Command&Signal (zasady komunikacji, tabele kodowe, czstotliwoci itd.) 4.3.1. Sytuacja Paragraf ten zawiera informacj o sytuacji naszych jednostek, sytuacji wrogich jednostek, oraz raport dotyczcy terenu i pogody. Sytuacja naszych jednostek mwi nam o tym, kto jest z naszej prawej strony, z lewej i z tyu i ewentualnie przodu oraz jakie s ich zadania. Sytuacja wrogich jednostek mwi nam o ostatniej znanej ich lokacji, ich mocnych i sabych stronach oraz rodzaju prowadzonej aktywnoci. Informacje o terenie i pogodzie zawieraj opis terenu, na ktrym przyjdzie nam dziaad oraz panujcych tam warunkach pogodowych. 4.3.2. Misja Opis misji zawiera si w 5W (Who, What, When, Where, Why). Czyli po naszemu, Kto, Co, Kiedy, Gdzie, Dlaczego. Jak (How) jest umieszczany w paragrafie Wykonanie i zawiera wyrane wyjanienie zamiaru dowdcy. Zamiar dowdcy przedstawia si w dwch zdaniach. Jaki jest gwny cel zadania i krtki opis, co dziki temu osigniemy. Przykadowo: W wyniku naszej agresywnej akcji zabezpieczymy most i otaczajcy teren by nasze jednostki logistyczne mogy bezpiecznie pokonad nasz sektor. Dziki takiemu stwierdzeniu dowdca NIE mwi podkomendnym jak wykonad zadanie stawia jedynie cel. Jest to technika zarzdzania przez cele. W wikszoci przypadkw jest ona znacznie skuteczniejsza ni szczegowe prowadzenie za rk.
Nigdy nie mw ludziom JAK co zrobid. Powiedz im CO zrobid, a oni zaskocz ci pomysowoci. gen. George S. Patton

Strona | 10

4.3.3. Wykonanie Inne paragrafy mog byd sporzdzone i ogoszone przez innych czonkw sztabu/grupy/patrolu, ale ten punkty ZAWSZE musi byd przygotowany i przekazany przez dowdc. Jest to przy okazji umoliwienie mu jako koordynatorowi caoci dziaao uoenia sobie w gowie spraw po kolei i wyapania pierwszych niespjnoci. a) Koncept operacji Strona | 11 Jest to schemat manewrw, dziaao i plan wsparcia ogniowego. Wskazuje jak dowdca chce podlegymi siami wykonad zadanie. Czas operacji musi byd dokadnie okrelony. Tyczy si to nie tylko czasu przybycia, ale i czasw, kiedy kady z podlegych dowdcy zespow powinien osignd poszczeglne fazy operacji. Do takich ustaleo stosuje si zwrot NLT, czyli "nie pniej ni" (no later then). b) Instrukcje koordynujce Przydzielenie rozkazw dotyczcych marszu i lokalizacji poszczeglnych elementw podlegajcych dowdcy (od oddziaw po czonkw patrolu w zalenoci iloma ludmi dowodzi). Naley w detalach opisad odpowiedzialnod kadego elementu w trakcie marszu. Przykad dla patrolu: Druyn Bravo prowadzi, jako pointman Jones a dowdca druyny Moore idzie tu za nim. Druyna Alfa poda za druyn Bravo. Zamyka j na ubezpieczeniu tylnym dowdca druyny Smith. Ja (Dowdca Patrolu) bd pomidzy obiema druynami a razem ze mn bdzie radiooperator Wilson, ktry bdzie szed za mn. Takie same instrukcje naley mied przygotowane w przypadku, gdy osigniemy ORP (Object Rally Point punkt zbiorczy przed celem), lub OBJ (Object cel) lub kolejne fazy/linie operacji. W tej czci okrela si rwnie sygnay/hasa, ktre poszczeglnym zespoom powiedz jaki wariant w przypadku ich okrelenia ma byd realizowany. Dowdca musi zadbad o to by kady element zwizku, ktrym dowodzi zna swoje obowizki i czas, przez jaki musi je penid. Przykadowo jeeli operacja zakada na OBJ zastosowanie takich elementw jak grupa pozorujca, grupa torujca i grupa niszczca to musz zostad opisane zasady skoordynowania ich dziaao. Norma przewiduje te zaczniki do OPORDU, w ktrych umieszcza si szczegowe informacje na ten temat. Na Polski podrcznik Dziaania taktyczne wojsk ldowych: przykad zacznik zawierajcy Celem planowania dziaao taktycznych jest okrelenie kolejnoci, sposobw i instrukcje koordynujce w terminw wykonania zadao bojowych przez oddziay (pododdziay), przypadku gdy bdziemy zakadad rozwizanie problemw wspdziaania i zabezpieczenia bojowego i baz terenow, zacznik logistycznego oraz organizacji dowodzenia. zawierajcy instrukcje Celem organizowania dziaao taktycznych jest przekazanie zadao wykonawcom, utworzenie ugrupowania bojowego i systemw koordynujce gdy bdziemy zabezpieczajcych sprawne dziaanie wojsk. transportowani odzi motorow Planowanie i organizowanie dziaao taktycznych moe odbywad si na itd. itp.
stanowisku dowodzenia lub bezporednio w terenie.

4.3.4. Zaopatrzenie i wsparcie Tutaj naley wymienid wszystkie elementy zaopatrzenia, jakie bd dostpne przed, w trakcie i po misji i od kogo naley je pozyskiwad lub kto je ma dostarczyd (rwnie kiedy i gdzie). Lista moe zawierad, podejmowanie amunicji, wody, baterii, prowiantu lub specjalnego wyposaenia (optyka, radia itp.)

Naley wymienid wszystkie jednostki wspierajce, takie jak transportowe, ewakuacji medycznej, wsparcia artyleryjskiego, wsparcia logistycznego. Podad ich lokalizacj, czstotliwoci radiowe i kody wywoawcze. 4.3.5. Dowodzenie i sygnay Strona | 12 Naley przedstawid peny aocuch dowodzenia w patrolu, tak by kady czonek patrolu wiedzia, przed kim odpowiada. Pokazuje on rwnie, kto bdzie dowodzi nastpny w przypadku gdyby dowdca zosta wykluczony z walki. W tym paragrafie przedstawia si rwnie dokadne wyjanienie wszystkich informacji zawartych w ksice kodowej (CEO&I). Dotyczy to zarwno nazw kodowych, jak i czstotliwoci, hase i odzeww, oraz innych sygnaw koordynujcych takich jak rozpoznanie z daleka i bliska czy te sygnaw wietlnych.

4.4 Zasady sporzdzania rozkazw


Podczas sporzdzania rozkazw bojowych obowizuj okrelone zasady: Plany i rozkazy wydawane s w formie pisemnej, przy czym wybrane elementy przedstawiane s w formie graficznej, zwykle na folii stanowicej zacznik do czci pisemnej. Dopuszcza si rwnie umieszczanie czci pisemnej bezporednio na folii. Dane przedstawione graficznie obejmuj zwykle linie rozgraniczenia, pozycje bojowe, przebieg przedniego skraju bronionego obszaru FEBA, drogi, rejony zerodkowania, stanowiska dowodzenia, rubiee wyjciowe, kierunki natarcia, kierunek gwnego uderzenia, punkty koordynacji, obiekty ataku, linie koordynacyjne. Zwykle dlatego, e nie przy wszystkich rodzajach operacji takie elementy wystpuj. Najwicej wyjtkw wystpuje przy dziaaniach niekonwencjonalnych. Dy si do przekazania maksymalnej iloci informacji w formie graficznej, jednak zadanie jest zawsze zapisywanie, nawet jeeli zostao przedstawione na oleacie. W sytuacji gdy uywa si graficznego zacznika do rozkazu, szczeglne znaczenie ma przywizanie oleaty do terenu. W rozkazie pisemnym ujmuje si wszystkie punkty, lecz nie zawsze konieczne jest wypenianie ich treci. Czsto uywa si okrelenia bez zmian, patrz zacznik B itp. Wyjtkiem jest pkt. 2 ktry powinien byd zawsze przedstawiony w penej formie. W rozkazach czsto uywa si skrtw celem zaoszczdzenia na czasie i objtoci dokumentu. Nazwy miejscowoci, czy charakterystycznych punktw zapisuje si drukowanymi literami dokadnie tak jak na mapie. Obszary okrela si przez podanie najpierw skrajnego pnocnego punktu, a nastpnie kolejnych zgodnie z ruchem wskazwek zegara. Rubiee opisywane s z lewa na prawo, od przodu do tyu, frontem do przeciwnika. Drogi przedstawia si za pomoc punktw terenowych przez ktre jest ona przeprowadzona. Linie rozgraniczenia okrela si za pomoc atwych do ustalenia punktw terenowych. Linie koordynacyjne opisuje si z lewa na prawo. Okrelenie wcznie, wyczne znajduje powszechne zastosowanie dla umiejscowienia ronego rodzaju linii. Kierunki okrelane s z uyciem stron wiata lub poprzez podanie azymutu. Klauzula tajnoci umieszczona jest w gwce i stopce kadej strony. Data i czas podpisania rozkazu czyli tzw. grupa data - czas, zapisywana jest w systemie 24 - godzinnym. Na przykad 12 maja 1998 roku, godz. 10.25 zapisana zostanie 121025A May 1998. Dzieo w ktrym ma si rozpoczd okrelone dziaanie okrela si jako D (D - day). Godzina rozpoczcia dziaao to godzina H (H - hour).

Kady plan (rozkaz) otrzymuje swj numer kodowy ktry pozwala powoad si na ten dokument w korespondencji jawnej.

4.5 Aneksy
Aneksy (zaczniki) i apendyksy (uzupenienia) do dokumentw dowodzenia mog byd stosowane w rnych sytuacjach. Umoliwiaj one skrcenie dokumentu zasadniczego. Wyrnia si trzy rodzaje aneksw (apendyksw): - pisemne, - graficzne, - tabelaryczne. Aneksy pisemne zawieraj zazwyczaj pid punktw gwnych takich samych jak plan czy rozkaz operacyjny . Przyjmuje si, e informacje zawarte w rozkazie nie powinny byd powtarzane w aneksach. Dopuszczalne jest jednak, aby szczeglnie wane informacje, na ktre dowdca chce zwrcid uwag podwadnych, byy w nich powtrzone. Aneksy (apendyksy) graficzne s to zazwyczaj rnego rodzaju szkice i schematy umieszczone na oleatach (folii, kalce) i mapach z naniesionym planowanym lub aktualnym pooeniem oddziaw i pododdziaw, ich dziaaniem, trasami przegrupowania, urzdzeniami logistycznymi, itp. Aneksy tabelaryczne opracowywane s wtedy gdy istnieje potrzeba przedstawienia zestawieo, porwnao i innych danych w formie tabelarycznej w wypadku koniecznoci udokadnienia lub rozwinicia danych zawartych w rozkazie lub aneksie pisemnym.. Najczciej wykonuje je si podczas organizowania marszu (przegrupowania), zaadunku i wyadunku sprztu wojskowego, ludzi itp. Aneksy: A B C D E F G H I J K L M N O - Podzia si.; - Rozpoznanie; - Plan obrony; - Plan alternatywny; - Wsparcie ogniowe - Obrona przeciwlotnicza; - Zabezpieczenie inynieryjne; - Walka radioelektroniczna; - Obrona przeciwchemiczna; - Maskowanie; - Ochrona obszaru tyowego; - Dziaania psychologiczne; - Zarzdzanie przestrzeni powietrzn; - Wsparcie logistyczne; - cznod i informatyka. Strona | 13

4.6 Ukad rozkazw


Ukad zarzdzenia przygotowawczego (WARNO) moe byd nastpujcy: KLAUZULA TAJNOCI Zmiany w odniesieniu do rozkazu ustnego Egz. nr...z ... Wydajcy Miejsce wydania Data i czas wydania

Numer kodowy ZARZDZENIE PRZYGOTOWAWCZE NR .......... (WSTPNE ZARZDZENIE OPERACYJNE NR......) Dokumenty odniesienia: Strefa czasowa: 1. POOENIE a. Pooenie przeciwnika. b. Pooenie wojsk wasnych. (1) Pooenie jednostek innych ni wydajca zarzdzenie majcych wpyw na realizacj zadania. (2) Zadanie i zamiar przeoonego. c. Zmiany w podporzdkowaniu 2. ZADANIE (jednostki wydajcej zarzdzenie) 3. REALIZACJA a. Zamiar dziaania (jeli jest moliwe). b. Zadania dla podlegych jednostek (jeli jest moliwe). c. Zadania dla jednostek wspierajcych (jeli jest moliwe). d. Wytyczne koordynacyjne. (1) Czas rozpoczcia dziaao (inne czasy). (2) Miejsce postawienia zadania (czas, miejsce, skad grupy zadaniowej) (jeli jest moliwe). (3) Inne dane stosownie do potrzeb. 4. ZABEZPIECZENIE LOGISTYCZNE 5. DOWODZENIE I CZNOD Potwierdzenie. Nazwisko dowdcy Stopieo wojskowy Za zgodnod: Aneksy: Rozdzielnik: KLAUZULA TAJNOCI Strona | 14

Ukad rozkazu operacyjnego ( operation order OPORD): KLAUZULA TAJNOCI ( Zmiany w stosunku do rozkazw ustnych, jeli wystpuj ) Egz. nr ... z ... egz. Wydajcy Miejsce wydania Grupa Data-Czas Numer kodowy (wychodzcy) ROZKAZ OPERACYJNY ... Dokumenty odniesienia: Mapy i inne dokumenty zgodnie z potrzebami. Strefa czasowa: Podzia si:

wyszczeglnienie podlegych si w kolejnoci podanej w uwagach pod rozkazem; okrelenie relacji dowodzenia ( wsparcie oglne, bezporednie, itp..........................); podzia si moe byd zacznikiem jeeli jest zbyt dugi; terminy, ktre okrelaj od kiedy dany podzia si obowizuje, mog byd zawarte tutaj lub w podpunkcie Zmiany w podporzdkowaniu. 1. POOENIE a. Pooenie przeciwnika. Informacje dotyczce najbardziej prawdopodobnych sposobw dziaania przeciwnika jeden szczebel w d w stosunku do wasnego szczebla dowodzenia; Jeeli sporzdzany jest aneks Rozpoznanie, naley si do niego odwoad; Moliwe jest take odwoanie si do innych dokumentw rozpoznawczych, ktre podwadni otrzymali. b. Pooenie wojsk wasnych. Zadanie i krtkie wyjanienie (przedstawienie) zamiaru walki (operacji ) przeoonego; Przedstawienie w kolejnych podpunktach oglnych za-dao ssiadw i innych si wasnych, wanych dla wy-konania zadania. c. Zmiany w podporzdkowaniu. Nie powtarza si informacji zawartych w Podziale si; Jeeli podzia si jest kompletny, podaje si "Patrz Podzia si"; W razie potrzeby okrela si od kiedy obowizuj ewentualne zmiany w podporzdkowaniu. 2. ZADANIE Krtkie i zrozumiae okrelenie zadania wasnego: KTO ( 10 DPanc ), CO wykonuje (naciera na obiekt GOLD ), KIEDY ( 060800A Luty 19__ ) GDZIE ( w nakazanym pasie) W JAKIM CELU ( w celu stworzenia warunkw do wprowadzenia do walki odwodu korpusu). Punkt ten nie zawiera podpunktw. W zasadzie nie uywa si w nim zwrotu "byd w gotowoci do". 3. REALIZACJA a. Zamiar walki (1)Manewr. okrela si oglne ramy manewru od pocztku do kooca walki; wskazuje si miejsce skupienia gwnego wysiku, ewentualne zmiany w tym zakresie podczas walki; (2)Wsparcie ogniowe. wyjanienie sposobu wsparcia ogniowego z zaakcentowaniem priorytetw wsparcia artyleryjskiego i lotniczego - jeeli wystpuje. Ewentualne odwoanie do waciwego aneksu. (3)Obrona przeciwlotnicza. oglna koncepcja opl podczas walki, wskazanie priorytetw, odwoanie do aneksu. (4)Rozpoznanie. skupienie gwnego wysiku rozpoznania, okrelenie priorytetw, odwoanie do aneksu. (5) WRE. skupienie gwnego wysiku WRE, priorytety, odwoanie do aneksu. (6)Zabezpieczenie inynieryjne. wyjanienie sposobu wykorzystania wojsk inynieryjnych, okrelenie

Strona | 15

priorytetw wsparcia oraz sposobu dziaania (zapewnienie manewru wojsk wasnych, utrudnienie manewru przeciwnika, zwikszenie ywotnoci wasnych si ), odwoanie do waciwego aneksu. (7)Inne. b. Zadania dla oglnowojskowych elementw ugrupowania bojowego. zadania stawiane s w takiej samej kolejnoci jak poszczeglne elementy pojawiy si w podziale si, przy uyciu oddzielnego pod-punktu ( b, c, d, itd.); nie powtarza si zadao przedstawionych wyranie w zamiarze walki, w sposb graficzny w zaczniku lub okrelonych w wytycznych koordynujcych; nie podaje si zadao dotyczcych dwch i wicej elementw ugrupowania bojowego. S one okrelane w zamiarze i w wytycznych koordynujcych. c. Zadania dla wspierajcych elementw ugrupowania bojowego. zadania podawane np. w nastpujcej kolejnoci, z za-chowaniem oznaczania kolejnymi literami alfabetu ( e,f,g ): wsparcie ogniowe; obrona przeciwlotnicza; obrona przeciwchemiczna; wojska inynieryjne; rozpoznanie i WRE; andarmeria; inne. d. Wytyczne koordynujce. ostatni podpunkt punktu nr 3; czasy; wyszczeglnia si tylko informacje dotyczce dwch i wicej elementw ugrupowania bojowego; niezbdne wsprzdne linii koordynacyjnych; w planach - podanie terminu, w jakim plan staje si rozkazem. (1) Terminy. (2) Dopuszczalna dawka napromieniowania. (3) Stopieo gotowoci rodkw ochrony przed skaeniami. (4) Odwoanie do aneksw. (5) Priorytety w zakresie zdobywania i przesyania wiadomoci rozpoznawczych. 4.ZABEZPIECZENIE LOGISTYCZNE Krtkie przedstawienie koncepcji zabezpieczenia logistycznego wedug punktw przedstawionych poniej, w zakresie niezbdnym do jego zrozumienia, ewentualne odwoanie si do waciwego aneksu lub rozkazu logistycznego. Przykadowy ukad tego punktu moe byd nastpujcy: a. Koncepcja zabezpieczenia logistycznego. b. Zaopatrzenie i eksploatacja. (1)Zaopatrzenie. (2)Transport. (3)Eksploatacja. c. Zabezpieczenie medyczne. d. Sprawy personalne. e. Wsppraca wojskowo - cywilna. f. Inne. 5. DOWODZENIE I CZNOD. a. Dowodzenie. rozmieszczenie wysunitego, gwnego, tyowego i zapasowego stanowiska

Strona | 16

dowodzenia. okrelenie przynajmniej jednego przyszego pooenia kadego ze stanowisk, z wyjtkiem zapasowego. b. cznod. Wyszczeglnienie obowizujcych tabeli cznoci. Odwoanie do Aneksu cznoci, jeli jest taka potrzeba. Potwierdzenie. Nazwisko dowdcy Stopieo dowdcy

Strona | 17

Za zgodnod: .......... Aneksy: Rozdzielnik: KLAUZULA TAJNOCI Rozkaz uzupeniajcy (FRAGO) bdzie mia taki sam ukad z informacj w poszczeglnych punktach o zmianie lub adnotacj bez zmian

5. Szczegowo kolejne punkty procedury TLP.


5.1. Otrzymanie misji
Gdzie, kto, jako chce wykorzystad twj oddzia do zabijania smokw Wane jest by jako dowdca oddziau dokadnie zrozumia czego si od Ciebie oczekuje. Aby dobrze zrozumied intencje wyszej szary sporzd notatki i zadaj pytania o: Gdzie ma si odbyd misja? Jak macie tam dotrzed? Ile macie czasu na misje? Jakiego wsparcia moecie oczekiwad? Jaka jest lokalizacja i kierunek poruszania si innych sojuszniczych oddziaw? Z kim masz koordynowad swoje ruchy? Nastpnie postaraj si o map przyszego teatru dziaao i rysuj wszystko co da si z tego przedstawid graficznie. Najlepiej z zastosowaniem przyjtej w NATO symboliki graficznej opisanej w normie APP-6. Moe byd kilka rodzajw dziaao jakie wyznaczyo Ci i twoim podwadnym dowdztwo, a do ktrych przygotowad si masz piszc OPORD. Wyrnid mona kilka zachowao taktycznych: obron/ochron, atak lub rajd, przemarsz/przemieszczenie si, patrol, rozpoznanie, w tym walk, z punktu obserwacyjnego (OP) i w ruchu, inne dziaania niestandardowe (niekonwencjonalne). Kade z nich ma swoj specyfik i wymaga innego podejcia, a wic i zwrcenia uwagi na warunki otoczenia pod innym ktem.

5.2. Wydanie Warning Order (WARNO)


Niezwocznie po otrzymaniu zadania (np. w postaci OPORDu wyszej szary) musisz poinformowad o tym swoich ludzi czyli podkomendnych w formie Warning Order. Zgodnie z

normami WARNO odpowiada piciu pierwszym paragrafom OPORD-u, a kolejne uzupenia si lub zmienia we FRAGO. S trzy podstawowe informacje jakie musisz przekazad swoim podkomendnym: Na czym polega misja Kiedy przekaesz OPORD Gdzie przekaesz OPORD Strona | 18 Moesz wydad wicej ni jeden Warning Order (WARNO) jeeli jakie dodatkowe informacje z czasem bd spywad do Ciebie, niemniej daj swoim ludziom minimum jeden by mogli si mentalnie i sprztowo przygotowad do nadchodzcego zadania, zaatwili urlopy i wynegocjowali wolne ze swoimi onami, dziewczynami ;) itp. Kolejne Polski podrcznik Dziaania taktyczne wojsk ldowych: W obronie ocena przeciwnika i terenu polega na okreleniu jego moliwoci WARNO wydajesz kiedy zmieni si przejcia do natarcia, ustaleniu kierunku gwnego uderzenia i moliwego sprawy kluczowe odnonie rodzaju skadu si i rodkw, ktre przejd do natarcia. zadania. Reszt zmian przekazujesz W natarciu ocena przeciwnika i terenu po jego stronie stanowi najtrudniejszy element w pracy dowdcy, bowiem zawsze bdzie on dy we FRAGO. do ukrycia swych si i zamiaru. Bardziej rozbudowany WARNO moe zawierad np. takie punkty i zbliyd go bardziej do finalnego OPORD-u: 1. Situation (sytuacja) 2. Mission (misja) 3. General Instructions (instrukcje oglne) a. Special teams/task organization (potrzebne wyszkolenie) b. Common uniform/equipment (potrzebny sprzt) c. Special weapons, ammo, equipment (potrzebny specjalny sprzt) d. Tentative time schedule (wstpny schemat czasowy) 4. Special Instructions (instrukcje dodatkowe)

5.3. Przygotowanie wstpnego planu


Jako dowdca musisz podjd kilka decyzji. Musisz przeanalizowad misj na podstawie posiadanych informacji (raporty wywiadu, raport pogodowy, mapy itp.- elementy IPB), oraz wspomnianych ju punktw METT-T(C) i OCOKA. Dowdca porwnuje alternatywne drogi rozwoju akcji, i umieszcza je w planie. Oczywicie taki wstpny plan nie jest wykuty w skale i moe ewoluowad. Niemniej daje jaki obraz dla grupy zwiadu, ktra zbierze informacje o celu i skalkuluje susznod wstpnego planu. Moe to byd te wskazwk dla twojego zwiadu jakie informacje w szczeglnoci maj byd przez niego dostarczone. W praktyce przy mniejszych ekipach milsim-owych zwiad jest przeprowadzany samodzielnie przez dowdc i z racji moliwoci ograniczony jest do map, zdjd np. z Google Earth. Jest to absolutne minimum i nie raz ley u podstaw upadku misternego planu w chwili dojechania na miejsce ju przed milsim-em i wykonaniu chod podstawowego rekonesansu. Czsto w przygotowaniu wstpnego W zamiarze (koncepcji) obrony okrela si cel, sposoby odpierania natarcia przeciwnika i rozbicia jego si, ktre wamay si w gb planu pomaga planowanie od tyu. ugrupowania obronnego, gwny wysiek obrony oraz ugrupowanie Przykadowo naszym celem jest zniszczyd bojowe. cel o godzinie 16:00. Atak w sile plutonu W zamiarze (koncepcji) natarcia okrela si cel, sposb i kolejnod rozbicia przeciwnika, gwny kierunek uderzenia oraz ugrupowanie bojowe. troch trwa, powiedzmy 30 minut, a wic W zamiarze (koncepcji) przemieszczania (marszu) okrela si cel, drogi rozpoczcie ataku powinno byd oraz sposb wykonywania marszu, ugrupowanie marszowe, czas oraz zaplanowane na 15:30. A to znaczy e miejsca postojw i odpoczynkw. powinnimy byd na pozycjach NLT (Nie pniej ni) o 15:15. A to znaczy e dowdca powinien powrcid ze zwiadu o 14:45 by
Polski podrcznik Dziaania taktyczne wojsk ldowych:

sfinalizowad plan ataku. Zakadajc e taki zwiad bdzie trwa okoo 30-40 minut powinnimy byd w ORP (Object Rally Point) okoo 14:00. ORP znajduje si 500m od FFL (Forward Friendly Lines Najbardziej wysunite nasze linie obrony) wic musimy liczyd 30 minut na dotarcie do ORP naszego oddziau. A to oznacza e musimy wyruszyd o 13:30. Czyli o 13:15 musimy byd gotowi do drogi. A to oznacza e o 13:00 musimy zakooczyd OPORD i koocow inspekcj. Przygotowanie sprztu i koocowa inspekcja zajmie 30 minut czyli musimy zakooczyd OPORD o Strona | 19 12:30. OPORD dla plutonu moe trwad okoo 1 godziny wic musi si rozpoczd o 11:30. Teraz kiedy przeczytamy cay powyszy tekst od kooca otrzymamy gotowy wstpny plan: 1. Plan musi byd gotowy, a ludzie nakarmieni i wypoczci do 11:30 2. OPORD rozpoczyna si o 11:30 i trwa do 12:30 3. Sprzt musi byd przygotowany i sprawdzony do 13:00 4. O 13:15 musimy byd na pozycji do wymarszu w FFL 5. O 13:30 wymarsz do AO 6. Zajcie ORP NLT 14:00 7. Przeprowadzenie zwiadu OBJ i powrt do ORP NLT 14:45 8. Opuszczenie ORP 15:00 9. Zajcie pozycji do ataku NLT 15:15 10. 15:30 rozpoczcie ataku.
Zestawienie planowania operacji a czasu z FM 5-0

5.4. Przemieszczenie
Tutaj sprawa jest prosta. Musimy przemiecid si z miejsca stacjonowania (zwykle na milsimach jest to albo droga z domu do miejscowoci gdzie si odbywa impreza, albo parking gdzie zostawilimy samochody lub miejsce gdzie spalimy przed imprez) w rejon dziaao gdzie dowdca dokooczy swj plan. Ten krok moe zostad wykonany w dowolnym momencie trwania TLP. Oczywicie zanim to nastpi dowdca musi zrobid inspekcj przedbitewn swojego oddziau.

5.5. Przeprowadzenie zwiadu


Ten proces moe byd ju w toku na tym etapie i moe byd wykonany kilkakrotnie na rnych etapach. Dowdca moe mied przygotowany wstpny plan na podstawie podstawowych danych takich jak mapa i uzupenid go na podstawie informacji uzyskanych przez grup zwiadu, ktra dopiero wrci z pola. Mao tego, na podstawie informacji od zwiadu moe wrcz przerwad misj, jeeli przekazane informacje bd skrajnie niesprzyjajce wykonaniu zadania. Procedury przewiduj, jeeli czas pozwala, aby rekonesans by przeprowadzony bezporednio przez dowdc. Znajomod terenu oraz umiejtnod jego wykorzystania jest jednym z zasadniczych atutw w rkach kadego dowdcy. Dlatego niezbdna jest mu wiedza o roli i sposobach efektywnego przeprowadzenia rekonesansu. Rekonesans jest

rozumiany jako zapoznanie si z rejonem przyszych dziaao oraz ocen wpywu rozpatrywanego obszaru operacji na dziaanie zarwno wojsk przeciwnika, jak i wasnych si. Moe mied on charakter zapoznawczy lub rozpoznawczo-zadaniowy. Niekiedy jest stosowane rozrnienie rekonesansu indywidualnego dowdcy i rekonesansu dowdcy z podwadnymi, poczonego ze stawianiem zadao w terenie i synchronizacj dziaao. Po otrzymaniu zadania (rozkazu, zarzdzenia), wstpnej jego analizie i wydaniu zadao przygotowawczych dowdca (sztab) przystpuj do oceny sytuacji korzystajc z wczeniej Strona | 20 wypracowanych danych IPB i je uszczegawiajc. Wynikiem tego etapu jest wypracowanie i przyjcie wariantu dziaania. W tym te etapie, do podwadnych, przesyane s w Polski podrcznik Dziaania taktyczne wojsk ldowych: formie zarzdzeo, zadania Rekonesans jest to rozpoznanie terenu i przeciwnika prowadzone przez dowdc i oficerw sztabu w celu skonfrontowania wnioskw przygotowawcze. Zadao tych wydaje si sprecyzowanych w wyniku analizy zadania i oceny sytuacji tyle ile wynika z potrzeb i sytuacji. Od (dokonywanych na podstawie mapy) z konkretnymi warunkami szczebla batalionu w d zazwyczaj s one terenowymi i rzeczywistym pooeniem wojsk wasnych i przeciwnika. przekazywane ustnie lub w formie graficznej. Po wybraniu wariantu do dziaania przeprowadzany jest rekonesans, podczas ktrego uszczegawiany jest przyjty sposb dziaania w powizaniu z terenem. W trakcie rekonesansu mog te nastpid korekty wariantu. Moemy przyjd, e w ramach procesu dowodzenia rekonesans moe byd Gra taktyczna war game prowadzony po analizie zadnia, po Jest procesem wsplnego zasymulowania planowanej operacji z wypracowaniu wariantw dziaania, w przeanalizowaniem i zidentyfikowaniem wariantw zdarzeo. Jednoczenie opracowuje si alternatywne plany dla tych wariantw, trakcie ich rozwaania (tzw. gra taktyczna wybiera najbardziej prawdopodobne, identyfikuje zagroenia i przed war game) oraz po ukooczeniu opracowuje przeciwdziaania (Risk Assessment and Management) planu przy wydawaniu OPORDu.

5.6. Ukooczenie planu


Dowdca musi skoordynowad swj plan z wszystkimi wspierajcymi jednostkami, wyszym dowdztwem oraz wszystkimi jednostkami sojuszniczymi, ktre bd dziaad na lewo, prawo i za i nie raz przed oddziaem, ktrym dowodzi. Kiedy wszystkie te informacje zostan zebrane i ustalone powstaje OPORD. Oczywicie Dowdca nie musi przygotowywad caego OPORDu sam. Moe zlecid wykonanie ktrego z 5 punktw na przykad swoim zastpcom poza tym punktem, w ktrym planowane jest wykonanie celu misji. To zadanie musi wykonad zawsze sam. W etapie tym sztab/dowdca przystpuje, w oparciu o przyjty wariant dziaania, ktry zosta uszczegowiony podczas rekonesansu, do opracowywania dokumentw (rozkaz, aneksy, plany). Pamitad naley, e w trakcie planowania sztab przekazuje podwadnym zarzdzenia bojowe, ktre uszczegawiaj zadania przygotowawcze oraz zaznajamiaj z przyszym zadaniem. Naley mied na uwadze fakt, aby zarzdzenia bojowe byy jak najszybciej opracowane i przekazane podwadnym. Opracowywanie dokumentacji jest czasochonne, jednak im szybciej podwadny dostanie zadanie, nawet w oglnej formie, tym wicej bdzie mia czasu na przygotowanie si do jego realizacji. Z racji czasochonnoci w warunkach milsim-owych nie raz opracowuje si dokumentacj jako jedynie wstpn, a szczegy dookrela si i przekazuje ustnie tuz przed lub nawet ju w trakcie milsim-a. Warto, na koniec, zweryfikowad czy opracowujc plan udao si trzymad nastpujcych zasad:

Podstawy planowania (Fundamentals of Planning)


_ dowodzenie poprzez planowanie (Commanders focus planning) _ planowanie jako proces cigy (Planning is continuous)

_ planowanie jest cile powizane z czasem (Planning is time sensitive) _ plany musza by proste (Keep plans simple) _ plany musz by skonstruowane umoliwiajc modyfikacje (Build flexible plans) _ play nie mog by za szczegowe (Design bold plans)

5.7. Wydanie OPORD


Dowdca wydaje rozkaz OPORD. Moe to zrobid w formie pisemnej przed milsim-em, moe ustnie na mapie, makiecie lub w terenie ju w ramach rozpoczynania dziaao. Wane jest aby upewni si, e jego odbiorcy zrozumieli poszczeglne jego punkty i intencje dowodzcego. Przyjmuje si, e wydawanie OPORD-u przed milsim-em, na terenie gry, dla 10 osb powinno trwad okoo 30 minut. 10 minut przekazanie rozkazu, 10 minut odpytywanie czy rozkaz zosta waciwie zrozumiany i 10 minut na powtarzanie caego rozkazu. Naley pamitad, e stawianie zadao nie zaczyna si, ani nie kooczy na postawieniu rozkazu bojowego (wydaniu OPORD-u), ale jest procesem cigym. Uwidocznione jest to w postaci cigle spywajcych zadao, ktre zapewniaj cigod dowodzenia. Sytuacje dynamiczne wystpujce podczas walki zazwyczaj czciowo odbiegaj od przyjtych planw. Dlatego poprzez stawianie zadao dowdca wpywa na przebieg walki, dokonujc niezbdnych korekt w planach.

Strona | 21

5.8. Powtarzanie (Robienie prby)


Kiedy dowdca wydaje rozkazy osobicie (co jest zalecane) kady z je otrzymujcych po kolei referuje swoje zadanie i pokazuje na modelu terenu co po kolei ma wykonad oraz co ma zrobid jeeli. Naley to powtarzad, powtarzad i jeszcze raz powtarzad. Nikt te specjalnie nie robi gupich planw. Na tym etapie nastpuje odpytywanie podwadnych z zakresu zadao dla nich przydzielonych. Dowodzcy, na tym etapie, ma dodatkowo obowizek upewnid si czy podwadni dobrze zrozumieli jego intencje. Czy dobrze rozumiej swoje zadania. Rwnie na tym etapie naley przekazywad dowdcy informacj gdzie kady widzi potencjalne problemy w wykonaniu planu. Nie jest wykluczona potrzeba zmiany planu w wyniku takich spostrzeeo. Jednak jeeli takich zmian wychodzi duo to caod naley zaczd od pocztku, a osoba opracowujca plan ma powany temat do przemyleo. Nastpnie jeli jest taka moliwod nastpuj dwiczenia, najlepiej w terenie najbardziej zblionym do AO i w podobnych warunkach owietleniowych. Kiedy obszar milsim-a jest pooony daleko z racji oczywistych ograniczeo robi si to na kilka moliwych sposobw: w terenie, w mniejszej skali chodzc po odpowiednio przygotowanej makiecie, na makiecie, na mapie, z wykorzystaniem technik komputerowych (tylko raz syszaem, ze kto uy gry FPS do tego celu przed milsim-em i nie udao mi si tego potwierdzid). Jeeli na tym etapie twoi ludzie poprzez powtarzanie ustalonego planu wykuj go na pamid to podczas stresu bitwy bd potrafili si odnaled w tym chaosie.

5.9. Nadzorowanie procesu - wykonanie


Najlepsze nawet plany legn w gruzach jeeli nie bd nadzorowane przez kompetentnego dowdc. Inspekcja przedbitewna jest podstawowym przykadem takiego nadzoru. Poniej procedura inspekcji przedbitewnej. 5.9.1 PRE-COMBAT INSPECTION Inspekcja przedbitewna MUSI zostad wykonana przed przemieszczeniem.

1. Komunikacja i wyposaenie Kady oddzia piechoty musi posiadad zdolnod strzelania, poruszania si i komunikacji. To podstawowe umiejtnoci piechoty. Naley si, wic upewnid czy nasz sprzt dziaa. Dlatego podczas inspekcji sprawd: - czy s zapasowe baterie, anteny, mikrofony i radia, - czy radia s zaprogramowane na prawidowe czstotliwoci Strona | 22 - czy jest tabela kodowa i kady operator zna swj call-sign (nazwa kodowa) - czy jest zasig - czy moliwa jest komunikacja z sztabem i innymi jednostkami - czy wszystkie radiotelefony s przygotowane, czyste i zabezpieczone przed wilgoci 2. Broo i dodatkowe wyposaenie Strzelanie jest jednym z trzech podstawowych elementw dziaania piechoty, dlatego bd pewny e sprawdzie: - czy kada jednostka broni dziaa, jest czysta i wyzerowana - czy jest zapas amunicji do kadej jednostki broni i jest on odpowiednio zabezpieczony - czy s zapasowe smary i rodki do czyszczenia broni - czy przyrzdy optyczne dziaaj (dzienne i nocne) - czy s zapasowe baterie do przyrzdw optycznych 3. onierze onierze musz byd sprawdzeni czy wiedz co ze sob nios i po co. - sprawd czy maj odpowiednie ubranie i maskowanie - sprawd czy onierze s napojeni i czy maj pene manierki - sprawd czy kady posiada pakiet medyczny i czy jest on uzupeniony - sprawd czy kady ma niemiertelnik i kart medyczn - sprawd czy specjalny ekwipunek zosta spakowany (np. materiay wybuchowe itp.) - sprawd czy onierze znaj rozkazy i rozumiej intencje dowdcy - sprawd czy onierze s przygotowani pod wzgldem warunkw pogodowych, owietleniowych i terenowych 4. Dowdcy Dowdcy przeprowadzaj inspekcje siebie nawzajem. - sprawd czy jest mapa, busola, GPS - sprawd sprzt C4I (Command, Control, Computers, Communications and
Intelligence sprzt zwizany z dowodzeniem, komunikacj, zbieraniem i przetwarzaniem informacji, w tym tabele kodowe i czstotliwoci, radia itd.)

Moe ciko w to uwierzyd, ale wystarczy na przykad, e jeden z twoich ludzi zapomni poncha w zimny deszczowy dzieo i caa misja potrafi si walid. Masz czowieka z hipotermi. Musisz zaatwid dla niego MEDEVAC i cae skryte dziaanie idzie w kana. Pytanie ludzi o wiadomod spodziewanych warunkw pogodowych, owietleniowych i terenowych ma za zadanie pobudzid ich umysy do pracy. Aby sami zastanowili si czy to co spakowali jest wystarczajce lub przesadzone w relacji do spodziewanych warunkw. Kady czonek twojego zespou niezalenie od swojej funkcji i pozycji w aocuchu dowodzenia powinien zdawad sobie spraw, e jeeli bdzie niezdolny do dziaania, niesienia swojego sprztu staje si automatycznie krytycznym zagroeniem ciarem dla reszty zespou. Inspekcja przedbitewna ma za zadanie wanie uniknicie takich sytuacji.

5.9.2 Realizacja planu W czasie prowadzenia dziaao taktycznych gwnym celem bezporednio dowodzcych jest zapewnienie

SITREP Situation Report jest to meldunek przekazywany w gr aocucha dowodzenia zawierajcy informacje o pooeniu i stanie si wasnych

wykonania decyzji podjtej przez gwnodowodzcego. Cech charakterystyczn dowodzenia w tym okresie bdzie bardzo krtki czas, jakim dowdca i sztab zwizku taktycznego (oddziau) moe dysponowad na wprowadzenie zmian w realizowanej decyzji lub wypracowanie nowej. Z tego te wzgldu sposb dowodzenia bdzie nieco inny w czasie dziaao taktycznych ni podczas ich przygotowania. Z chwil rozpoczcia dziaao taktycznych i w toku ich prowadzenia szczeglnego znaczenia nabiera terminowe zbieranie i analizowanie informacji o pooeniu, dziaaniu i stanie wojsk Strona | 23 wasnych i przeciwnika (tzw. SITREP i format SALUTE). Informacje te stanowi podstaw do przygotowania danych przez oficerw sztabu i szefw rodzajw wojsk do decyzji. W celu zachowania cigoci dowodzenia zachodzi potrzeba otrzymywania od podwadnych informacji o sytuacji - w oddziale 2-3 razy, a w zwizku taktycznym 1-2 razy w cigu godziny, przy zaoeniu e cykl zebrania i zameldowania danych o sytuacji trwa: w oddziale - 15 minut, a w zwizku taktycznym 20-30 minut. SALUTE Istnieje zatem potrzeba precyzyjnego okrelenia: kto, od Jest to format meldunku kontaktu z kogo, kiedy, przy wykorzystaniu jakich rodkw cznoci i przeciwnikiem: jakie informacje o sytuacji zbiera, opracowuje i melduje S size (wielkod) ilod osb, pojazdw, itp. A activity (aktywnod) wykonywana czynnod szefowi sztabu i dowdcy. Zasady te s zwykle opisane w L location (pooenie) pozycja na mapie instrukcjach operacyjnych (SOI standard operational U unit (jednostka, narodowod) czyli kto T time (czas) Czas kontaktu, obserwacji instruction)lub przyjte jako doktrynalne zasady danego E equipment (wyposaenie) zwaszcza zwizku taktycznego. Na podstawie uoglnionych szczeglne, wyrniajce lub niezwyke wnioskw z oceny sytuacji dowdca zwizku taktycznego (oddziau) nakazuje realizacj wczeniej podjtej decyzji lub uaktualnia j w skrajnie ograniczonym czasie. Niejednokrotnie krtki czas na podjcie decyzji zmusza dowdc do czenia oceny sytuacji z jednoczesnym okrelaniem zadao i stawianiem ich wykonawcom. Wwczas nie przekazuje si wstpnych zarzdzeo bojowych, lecz zarzdzenia bojowe (rozkaz dla jednego wykonawcy), ktre s form zadania bojowego.
WANE AAR nie ma byd, ani praniem brudw, ani myciem komu gowy za to, e co zawali. Nie myli si tylko ten kto nic nie robi. Jeli macie zdrowe ukady w grupie to najwaniejszy jest wsplny wysiek. Jeli zawala jedna osoba to wszyscy musz jej pomc w wytrenowaniu tego co nie idzie. W zaoeniach ma to byd wsplnym dojciem do wnioskw w stylu Panowie stao si. Co zrobid lub jak si zachowad na przyszod jeli znajdziemy si znowu w takim G aby z niego wyjd obronn rk.

6. AAR After Action Report/Review

Jedna z waniejszych, a czsto niedocenianych umiejtnoci kadego dowdcy to umiejtnod wycigania wnioskw z kadego niepowodzenia i przekuwanie ich na sukces. AAR (After Action Report/Review raport/przegld zdarzeo po akcji) to narzdzie suce wanie do tego. Pomaga ono znaled co poszo le albo co na przyszod trzeba dopracowad i trenowad oraz co zrobid jeeli kiedy znajdziecie si w podobnej sytuacji. Nie raz syszae jak jaki zesp ludzi wymienia si spojrzeniami, jeden z nich rzuca haso w stylu robimy jak wtedy! i kady z nich wie co robid jak w dobrze naoliwionej maszynie. Takie hasa rodz si w czasie zespoowego AAR-u. To wanie wtedy powstaj IAD-y (procedury natychmiastowych zachowao Instant Action Drills) kadego zespou. Nie raz pozwalaj one w krytycznych chwilach zaoszczdzid sporo czasu potrzebnego na przekazanie dowdcy swoich zamiarw i wanie o ten czas wyprzedzid przeciwnika. AAR powinien byd spisanym raportem po akcji utworzonym przez dowdc. Dokument ten powinien powstad jako dwiczenie wsplne czonkw zespou. Stanowid zapis wnioskw do ktrych kady z nich doszed indywidualnie i stanowicych rozwizanie na przyszod spraw, ktre poszy nie tak jak planowano lub w ogle nie przewidziano, a wpyny one negatywnie lub pozytywnie na koocowy wynik. After Action Report to spisany dokument czsto przekazywany wyszej szary i dla niej sporzdzany.

Na milsim-ach jest to sposb zdania relacji innym uczestnikom co jak si wydarzyo. Zwykle przy publikowaniu pomija si w nich czd dotyczc koocowych wnioskw wasnych. W US Army istnieje jeszcze PostOpRep (Post Operation Report) czyli raport pooperacyjny jednak nie znalazem tego w FMach. After Action Review to proces, w ktrym wsplnym wysikiem w drodze wymiany pogldw wewntrz oddziau/grupy dochodzi si jak co wyszo, co poszo le, co dobrze i wyciga si wnioski na przyszod tzw. Lessons Learned. Lepiej jest zrobid to zaraz po imprezie. Dobrze Strona | 24 jeli rwnie zostanie potem przelany na papier, ale nie suy z zaoenia potrzebom innych. Podstawowe punkty AAR to: opis planu (co miao si wydarzyd), opis jego wykonania (jak w rzeczywistoci to si wydarzyo), zauwaone problemy i pozytywne sprawy (tzw. Issues) ich rozwizania na przyszod (Lessons Learned) czyli wnioski wasne AAR jest podstaw podsumowania kadych manewrw i dwiczeo zespou dobrze jest jednak sporzdzid go rwnie po kadym milsim-ie.
Fragment z tc_25-20 rodzia 1 (tum. wasne) AAR jest zaplanowanym przegldem lub uproszczonym procesem analizy, co si stao, dlaczego tak si stao i jak mona to zrobid lepiej, przez uczestnikw oraz osoby odpowiedzialne za projekt lub zdarzenia. AAR w sensie formalnym zostay pierwotnie opracowane przez US Army, chocia mniej zorganizowane odprawy po istniay od niepamitnych czasw. Oficjalne AAR-y s uywane przez wszystkie amerykaoskie suby wojskowej oraz wiele innych organizacji innych nacji i nie militarne. Ich stosowanie przeniesiono do biznesu jako narzdzie zarzdzania wiedz i sposobem budowania kultury odpowiedzialnoci. AAR ma swoje miejsce cyklu definiowania intencji lidera, planowania, przygotowania, dziaania i kontroli. AAR rni si od odpraw, poniewa zaczyna si jasnym porwnaniem tego co zaplanowano z rzeczywistym wynikiem zdarzeo. Rni si te mocno od czystego raportu post-factum poniewa skupia si na wasnych uczestnikach akcji - uczenie si od poprzez przegld zdarzeo jest realizowane przez uczestnikw. Intencjonalnie wynikowe rekomendacje nie maj suyd innym osob. Przy wikszych operacjach AAR mog powstawad kaskadowo w d na kadym poziomie organizacji i koncentrowad si na wasnej skutecznoci w szczeglnoci dla danego typu zdarzenia lub projektu. Oficjalne spotkania AAR s zazwyczaj prowadzone przez moderatora, i mog byd odtworzeniem chronologicznym lub mocno koncentrowad si na kilku gwnych zagadnieniach wybranych przez lidera zespou. Krtki cykl nieformalnych AAR-w bywa zazwyczaj prowadzony przez lidera zespou lub asystenta i s one przeprowadzane w bardzo szybkim tempie.

7. Przykady i cigi z rnych opracowao


7. 1 PRZYKAD ZARZDZENIA PRZYGOTOWAWCZEGO DOWDCY PLUTONU
Okoo godz. 14.30 dnia dzisiejszego zaatakujemy wie ZOTNIKI. Wydaje si, e przeciwnik przygotowa kilka dobrze umocnionych pozycji obronnych w budynkach. Bdziemy musieli je oczycid. Moliwe, e we wsi znajduj si rwnie czogi Strona | 25 przeciwnika. Wydad szed granatw na onierza oraz po jednym granatniku KOMAR. Kada druyna ma posiadad dziesid 200 g kostek trotylu, sponki, zapalniki, 50m lontu. Pomocnik dowdcy plutonu przekae wam gdzie i kiedy pobrad te materiay. Cysterna bdzie o godz. 11.30, zatankujcie pojazdy do pena. Do godz. 11.45 musz wiedzied, czy macie jakie problemy z naprawami sprztu, z ktrymi nie poradzicie sobie sami. Spotkamy si tutaj ponownie o godz. 12.00. W tym czasie przemiecimy si na wyniosod, pozwalajc zobaczyd wie. Tam okrel precyzyjnie sposb wykonania zadania.

7.2 PRZYKAD ZARZDZENIA PRZYGOTOWAWCZEGO DOWDCY DRUYNY


Dowdca plutonu powiedzia mi wanie, e dzisiaj o godz. 14.30 zaatakujemy wie ZOTNIKI. Przeciwnik jest okopany, prawdopodobnie posiada czogi, tak wic musimy byd przygotowani do oczyszczenia budynkw oraz zniszczenia jego czogw. Bdziemy mieli dodatkowo - do naszego standardowego wyposaenia - szed granatw i jeden granatnik KOMAR na kadego onierza. Pomocnicy broni zespoowej pobior adunki wybuchowe. Pobierzcie dziesid 200 g kostek trotylu, 10 sponek, zapalniki, 50 m lontu. Przed wyruszeniem sprawdcie czas palenia lontu. Szeregowy Lis pobrad sznur do wspinania si oraz kotwiczk. Pomocnik dowdcy plutonu bdzie tutaj za 20 minut i przekae nam gdzie i kiedy moemy pobrad amunicj i wyposaenie. Cysterna bdzie tutaj o godz. 11.30, starszy szeregowy Wilk zatankuj nasz wz bojowy do pena. Jeli s jakie problemy techniczne musz wiedzied do 11.30. Id teraz do dowdcy plutonu wysuchad rozkazu, do mojego powrotu dowodzi st. szeregowy Nowak. Plan dziaania przedstawi po powrocie, w tym samym miejscu, wtedy te omwimy go w szczegach.

7.3 PRZYKAD ROZKAZU BOJOWEGO DOWDCY PLUTONU


1. SYTUACJA: a) siy przeciwnika pododdziay 1kz 2bz zorganizoway w naszym obszarze obron systemem plutonowych i druynowych linii obronnych. Ich prawdopodobne rozmieszczenie to najblisza okolica wzgrza 301 (NB 782918). Ukompletowanie przeciwnika ocenia si na 80%, jego morale jest wysokie. Wyposaeni s w bojowe wozy piechoty oraz czogi. Obron prowadzid bd prawdopodobnie w oparciu o obecnie zajmowane pozycje. b) siy wasne 1kompania atakuje 090600 padziernika w celu opanowania wzgrza 309 (NB 783910) oraz wzgrza 301 (NB 782918),aby zapewnid kontrol nad drog czc obydwa te wzgrza. 2 Kompania w tym samym czasie wykonuje atak, w celu opanowania wzgrza 205 (NB 782937). Jednoczenie ssiedni 1 pluton wykonuje atak, w celu opano-wania wzgrza 309 (NB 783910). Pluton modzierzy rozmieszczony bdzie w rejonie wzg-rza 258 (NB 762402). das (122mm) wspiera bdzie dziaanie naszego batalionu. Gwny wysiek wsparcia ogniowego na korzyd naszej kompanii. c) zmiany w podporzdkowaniu - brak.

2. ZADANIE: 2 pluton o godz. 090600 padziernik wykona atak w celu opanowania wzgrza 301 (NB 782918). 3. REALIZACJA a) zamiar dziaania - 2 pluton atak wykona w szyku pieszym, ktry zostanie przyjty po prze-kroczeniu linii otwarcia ognia o godz. 0600. Lini otwarcia ognia przekroczymy w kolumnie marszowej, organizujc obserwacj okrn. Ugrupowanie marszowe: 2 Strona | 26 druyna, SD dowdcy plutonu, 1 druyna, 3 druyna. Wozy bojowe ze wzgrza 294 (NB 780916) zabez-piecz ogniem dziaanie plutonu. Po osigniciu strumienia - naszej linii ataku - w celu opanowania wzgrza 301 - obiekt Czerwony , rozwiniemy si w lini bojow posiadajc: na lewo 1 druyn, 2 druyn w centrum jako kierunkow, 3 druyn na prawo. Po opano-waniu obiektu CZERWONY, bdziemy mogli kontrolowad wszelki ruch na drodze cz-cej wzgrza 309 (NB 783910) i 301 (NB 782918). Dowdca kompanii uwaa, e przeciwnik w wypadku wykonywania kontrataku bdzie prbowa wykorzystad t drog. Poprzez opanowanie wzgrza 309 obiekt Niebieski - na naszym lewym skrzydle, 1 pluton bdzie bra udzia w zabezpieczeniu lewego skrzyda batalionu, w razie wyjcia kontrataku przeciwnika. 3 pluton podczas ataku przemieszcza bdzie si za nami, w gotowoci do kontynuowania natarcia, gdy wystpi taka potrzeba. O godz. 0550 rozpocznie si 15minutowe przygotowanie artyleryjskie. Gwny wysiek wsparcia ogniowego na korzyd naszego plutonu. Cele jakie wybraem pokazane s na moim szkicu. Upewnijcie si przed rozejciem, e dobrze je odrysowalicie. b) zadania dla podlegych pododdziaw (1) 1 druyna - opanowad lew czd wzgrza; (2) 2 druyna - opanowad rodkow czd wzgrza; (3) 3 druyna - opanowad praw czd wzgrza; (4) wozy bojowe: (a) wsparcie ogniowe ze wzgrza 294; (b) przeniesienie ognia na komend w kierunku pn. - wsch.: (c) ruch w kierunku obiektw ataku i doczenie do plutonu - na rozkaz (sygna). c) wytyczne koordynujce: (1) 2 druyna jest kierunkow w czasie natarcia; (2) godzina 1200 - kierunek wschodni; (3) maksymalna linia do ktrej moemy si przesund w trakcie natarcia 100 m za grzbiet wzgrza. 4. ZABEZPIECZENIE LOGISTYCZNE: a) zaopatrzenie - w druynach pobrad po 1/3 rdz na onierza. Kada druyna pobiera dodatkowo 600 sztuk amunicji kalibru 5.56 mm. Wozy bojowe zatankowad do godz. 2000, w zajmowanym rejonie. b) zabezpieczenie techniczne ewakuacj sprztu realizuje Patrol Rozpoznania i Pomocy Technicznej przemieszczajcy si na kierunku naszej kompanii. c) zabezpieczenie medyczne w druynach uzupenid ipp oraz opatrunki osobiste. Rannych ewakuowad w rejon drogi gruntowej. 5. DOWODZENIE I SYGNAY a) dowodzenie - moje miejsce za ugrupowaniem 2 drz, pomocnik dowdcy plutonu znajdowad si bdzie w rodkowym wozie bojowym. Zastpca pomocnik dowdcy plutonu. b) sygnay - czstotliwoci oraz kryptonimy bez zmian. Sygna do przeniesienia ognia dwie zielone gwiazdy lub na rozkaz. Na moim zegarku jest teraz godzina ........... .

7.4 PRZYKAD ROZKAZU BOJOWEGO DOWDCY DRUYNY


Z rozkazu bojowego dowdcy plutonu wynika, e przed nami przeciwnik bronicy si systemem plutonowych i druynowych linii obronnych, posiada BWP. Nasz pluton o godz. 090600 padziernika, wykona atak w celu opanowania wzgrza 301. 3 pluton w tym samym czasie wykonuje atak - na lewo od nas - w celu opanowania wzgrza 205; a 1 pluton w tym samym czasie wykonuje atak, w celu opanowania wzgrza 309. Zadaniem 1 druyny - naszej Strona | 27 jest zaatakowanie i opanowanie lewej czci wzgrza 301. Atakujemy w szyku pieszym, do linii strumienia - naszej linii ataku - przemieszczamy si w kolumnie marszowej, majc z przodu 2 druyn i SD dowdcy plutonu, za nami 3 druyna. Nasz wz bojowy ze wzgrza 294 zabezpiecza ogniem dziaanie plutonu (wskazuje wzgrze w terenie). Po osigniciu linii strumienia - linii ataku - rozwijamy si w ugrupowanie bojowe: nasza druyna na lewym skrzydle plutonu, 2 druyna - kierunkowa, w rodku ugrupowania, 3 druyna na prawym skrzydle w celu opanowania wzgrza 301 - obiekt CZERWONY. Po opanowaniu obiektu ataku kontrolujemy t drog, pomidzy nami a 1 plutonem na wzgrzu 309, w gotowoci do zwalczania kontratakujcego przeciwnika. O godz. 0550 rozpocznie si 15-minutowe przygotowanie artyleryjskie. Zadaniem druyny jest - opanowad lew czd wzgrza, na prawo naciera 2 druyna. Nasz wz bojowy ze wzgrza 294, przemieszcza si na sygna SKOK i doczy do nas po opanowaniu obiektu ataku. Nikt nie moe przesund si w trakcie natarcia dalej ni 100 m za grzbiet wzgrza. Bierzemy dwie racje ywnociowe na onierza oraz dodatkowo 600 sztuk amunicji kalibru 5.56. Wz bojowy zatankowad do pena do godz. 2000, w zajmowanym rejonie. Bd w ugrupowaniu pieszym, zastpca celowniczy karabinu maszynowego. Na moim zegarku jest teraz godzina ............ Czstotliwoci oraz kryptonimy bez zmian. Sygna do przeniesienia ognia dwie zielone gwiazdy lub na rozkaz. Czy s pytania?.

8. Planowanie kilka informacji dodatkowo


8.1 MDMP (Military Decision Making Process)
Military decision making process to procedura/narzdzie planowania, ktre zawiera: - techniki analityczne sytuacji i powierzonych zadao, - wypracowania, analizowania i wariantw zdarzeo zarwno ze sob jak I z przyjtymi kryteriami powodzenia misji - wybrania optymalnych wariantw rozwoju sytuacji oraz na tej podstawie opracowania planu dziaania oraz rozkazw operacyjnych. Proces decyzyjny w NATO jest dod jasno opisany jako proces polegajcy na: 1. dla kadej operacji zdefiniowaniu miejsca/sytuacji gdzie jestemy (np. PP present point) oraz miejsca/sytuacji gdzie chcemy byd (np. EP expected point), 2. opracowaniu wszelkich niezbdnych krokw/czynnoci potrzebnych by dotrzed z PP do EP poprzez mniejsze kroki w wyniku ktrych osigane s porednie cele, 3. cigego monitorowania i weryfikowania w trakcie osigania EP Jest to proces przeprowadzany zarwno w skali makro caej operacji przez sztab generalny poczonych si jak i w skali mikro przez dowdcw poszczeglnych druyn i zespow, nie pomijajc wszystkich szczebli wojskowej hierarchii pomidzy. TLP i IPB s elementami MDMP i jako standardy s zalecane do stosowania. Interesujce jest to, e cenna jest rwnie improwizacja i mylenie niestandardowe (out of the box). Z wielu relacji z Iraku i Afganistanu mona wyowid komentarze odnonie problemw onierzy amerykaoskich w sytuacjach dla ktrych nie maj standardw postpowania oraz zalet m.in. naszych onierzy radzcych sobie o wiele lepiej w takich sytuacjach, ale krytykowanych za

brak procedur (co swoj drog mija si z prawd, bo dziaajc w NATO przyjmujemy standardy i procedury NATOwskie).

Strona | 28

8.2 punkty kluczowe (decydujce) i rodki cikoci


rodki cikoci (Centre of gravity COG) wystpuj na poziomie strategicznym, Strona | 29 operacyjnym oraz taktycznym i s charakteryzowane jako centra (orodki) siy i ruchu, od ktrych wszystko jest uzalenione lub jako punkty, przeciwko ktrym powinny byd skierowane wszystkie wysiki. COG stanowi t charakterystyczn zdolnod czy szczeglne miejsce, z ktrego siy militarne, paostwo czy sojusz czerpi sw swobod dziaania, fizyczn si lub wol walki. rodek cikoci si przeciwnika jest aspektem jego szeroko rozumianej zdolnoci dziaania, ktry jeli zostanie zaatakowany i zniszczony, wyeliminowany lub zneutralizowany doprowadzi do nieuchronnej klski lub spowoduje chd strony przeciwnej do zawarcia pokoju na drodze negocjacji. I odwrotnie zniszczenie, eliminacja lub neutralizacja jakiego wasnego rodka cikoci prowadzi do wasnej nieuniknionej klski. COG moe obejmowad: zgrupowanie si przeciwnika lub ich struktur dowodzenia, opini publiczn narodow wol walki oraz struktur sojuszu czy koalicji. Sedno planowania dziaao ley w zdolnoci do skoncentrowanego poczonego oddziaywania przeciwko COG si przeciwnika, przy rwnoczesnej ochronie wasnych rodkw cikoci. Punkty decydujce (Decisive points DP, nazywane te Key points) stanowi klucz do osignicia rodkw cikoci. Kontrolowanie tych punktw zapewnia dowdcom przewag nad silami strony przeciwnej i pozwaa wpywad na przebieg dziaao. Punkty decydujce mog obejmowad infrastruktur lub te cechy terenu, ktre s istotne dla dalszego kontynuowania dziaao, czy te szybkiej zmiany kierunku dziaania i otwieraj drog dla posuwajcych si naprzd sil. Chod s to zwykle punkty geograficzne, mog byd nimi take np. zdolnoci do okrelonego dziaania. Waciwe oddziaywanie na punkty decydujce pozwala dowdcom uzyskad inicjatyw, zachowad swobod manewru, utrzymad tempo i inicjatyw. Zabezpieczanie punktw decydujcych moe dad dowdcy elastycznod moliwod wyboru wicej ni jednej linii operacyjnej dla przyszych dziaao. Zazwyczaj na obszarze dziaao bd wystpoway rnorakie punkty decydujce. Planistyczne komrki sztabu musz przeanalizowad wszystkie potencjalne punkty decydujce i okrelid, ktre z nich oferuj najlepsze moliwoci do ewentualnego uderzenia na COG si strony przeciwnej. Najwaniejsze punkty decydujce staj si zwykle porednimi obiektami dziaania, do opanowania ktrych wyznacza si niezbdne siy i rodki. Dziaanie bezporednie pociga za sob liniowe, nieprzerwane podejcie (na wprost. do przodu) przeciwko COG si przeciwnika, czsto wzdu istotnych punktw decydujcych. To bezporednie podejcie moe oznaczad zaangaowanie sil przeciwnika (zabezpieczajcych jego wasne COG i punkty decydujce). W przypadku dziaao polednich COG strony przeciwnej atakowany jest z niespodziewanych kierunkw lub w nieoczekiwanym czasie. Przy dziaaniach porednich dy si do wykorzystania sabych punktw strony przeciwnej, jednoczenie unikajc mocnych. Przykady stanowid mog uderzenia na: skrzyda, obszary tyowe, linie komunikacyjne lub elementy systemu dowodzenia.

FM 3-0, Operations Decisive operations are those that directly accomplish the task assigned by the higher headquarters. Decisive operations conclusively determine the outcome of major operations, battles, and engagements. Shaping operations at any echelon create and preserve conditions for the success of the decisive operations. Sustaining operations are operations at any echelon that enable shaping and decisive operations by providing combat service support, rear area and base security, movement control, terrain management, and infrastructure development.

8.3 Warianty wydarze


Opracowanie COA (wariantu rozwoju wydarzeo) 1. przeanalizowad relatywne potencjay bojowe 2. wygenerowad opcje 3. zestawid ze sob siy 4. opracowad schematy manewrw 5. przypisad odpowiedzialnoci 6. przygotowad zestawienie COA i szkice na mapach (oleatach itp.)

Strona | 30

8.4 Rozwizywanie problemw


Steps of Problem Solving
1. Problem Definition 2. Information gathering 3. COA development 4. COA analysis 5. COA comparison 6. Decision 7. Execution and assessment COA course of action

To identify the root cause of a problem, Army leaders do the following: Compare the current situation to the desired end state. Define the problems scope or boundaries. Answer the following questions: Who does the problem affect? What is affected? When did the problem occur?

Where is the problem? Why did the problem occur? Determine how to eliminate or overcome the cause of obstacles between here (the current situation) and there (the desired end state). Write a draft problem statement. Redefine the problem as necessary as new information is acquired and assessed.

Strona | 31

9. Na koniec troch linkw:


Po polsku: Tak wyglda podrcznikowy nasz Polski rozkaz bojowy: http://pl.wikipedia.org/wiki/Rozkaz_bojowy Przykady rozkazw mona take zobaczyd na vortalu http://www.specops.pl Tu, po angielsku, Strona | 32 opis TLP: http://www.armystudyguide.com/content/army_board_study_guide_topics/training_the_force/troo p-leading-procedures-3.shtml]army study guide - TLP opis OPORD: http://www.armystudyguide.com/content/army_board_study_guide_topics/training_the_force/theoperation-order-opord.shtml]army study guide - OPORD i opis OCOKA: http://www.armystudyguide.com/content/army_board_study_guide_topics/training_the_force/oco ka.shtml]army study guide - OCOKA

You might also like