Analiza Przedsiębiorstwa-Licencjacka Praca

UNIWERSYTET DZKI WYDZIA EKONOMICZNO SOCJOLOGICZNY KIERUNEK EKONOMIA
ANALIZA FINANSOWA JAKO PODSTAWA OCENY SYTUACJI FINANSOWEJ PRZEDSIBIORSTWA
PRACA LICENCJACKA NAPISANA W KATEDRZE ANALIZY I STRATEGII PRZEDSIBIORSTWA POD KIERUNKIEM
D 2002
SPIS TRECI
Wstp...........................................................................................................................4 Rozdzia I Pojcie i rola analizy finansowej w ocenie dziaalnoci przedsibiorstwa................................................................................................. .......6 1.1 Istota, przedmiotu i zakresu analizy finansowej przedsibiorstwa..........................6 1.2 Rodzaje analiz.......................................................................................................10 1.3 rda informacji do oceny finansowej..................................................................12 1.3.1 Rachunek zyskw i strat..............................................................................14 1.3.2 Bilans...........................................................................................................19 1.3.3 Sprawozdanie z przepywu rodkw pieninych........................................22 Rozdzia II Analizy wskanikowa jako metoda oceny dziaalnoci przedsibiorstwa..................................................................................... .................25 2.1 Wstpna analiza bilansu.......................................................................................25 2.2 Wstpna analiza rachunku wynikw.....................................................................29 2.3 Zasady analizy wskanikowej...............................................................................30 2.3.1 Wskaniki pynnoci.....................................................................................31 2.3.2 Wskaniki zaduenia i obsugi dugu...........................................................33 2.3.3 Wskaniki efektywnoci (wykorzystania) aktyww.......................................36 2.3.4 Wskaniki rentownoci.................................................................................39 2.3.5 Wskaniki wartoci rynkowej........................................................................42 2.4 Analiza metoda Du Ponta.....................................................................................44 Rozdzia III Ocena kondycji finansowej Zakadw Naprawczych Taboru Kolejowego Misk Mazowiecki S.A....................................................................48 3.1 Charakterystyka dziaalnoci Zakadw Naprawczych Taboru Kolejowego Misk Mazowiecki S.A.............................................................................................48 3.1.1 Zasoby ludzkie........................................................................................50 3.1.2 Struktura organizacyjna..........................................................................51 3.1.3 Przedmiot dziaalnoci Spki.................................................................53 3.1.4 Rynki zbytu.............................................................................................54 2
3.1.5 Konkurencja............................................................................................55 3.2 Wstpna analiza sprawozda finansowych Zakadw Naprawczych Taboru Kolejowego Misk Mazowiecki S.A za lata1998 2000........................................57 3.2.1 3.2.2 Analiza Analiza dynamiki dynamiki i i struktury struktury aktyww......................................................58 pasyww ....................................................61 3.2.3 Analiza dynamiki i struktury rachunku zyskw i strat..............................64 3.2.4 Analiza sprawozdania z przepyww rodkw pieninych....................68 3. 6 Analiza wskanikowa Zakadw Naprawczych Taboru Kolejowego Misk Mazowiecki S.A.........................................................................................................70 3.6.1 Wskanikowa ocena pynnoci finansowej.............................................70 3.6.2 Wskanikowa ocena zaduenia i obsugi dugu.....................................72 3.6.3 Wskanikowa ocena efektywnoci aktyww...........................................74 3.6.4 Wskanikowa ocena rentownoci...........................................................80 Zakoczenie..............................................................................................................85 Spis rysunkw..........................................................................................................87 Spis tabel...................................................................................................................88 Zaczniki..................................................................................................................89 Bibliografia................................................................................................................90
WSTP
Analiza finansowa stanowi najstarszy historycznie dzia analizy ekonomicznej. Pocztkowo opieraa si tylko na analizie bilansu oraz rachunku wynikw. Pierwsze prby oceny wskanikw finansowych przedsibiorstwa zostay dokonane ju w drugiej poowie XIX stulecia. Porwnanie bilansu zapocztkowa w 1870 r. L.Cohstaedt twrca dziennikarskiej krytyki bilansu.1 W obecnej praktyce gospodarczej analiza finansowa jest t czci analizy ekonomicznej, ktra stanowi najwyszy stopie jej uoglnienia. Obejmuje ona swym zakresem caoksztat zagadnie zwizanych z dziaalnoci gospodarcz przedsibiorstwa. Wpyw na to ma wybitnie syntetyczny charakter wskanikw bdcych jej przedmiotem. Do zagadnie lecych w sferze zainteresowania analizy finansowej nale: wynik finansowy i zwizana z tym ocena efektywnoci gospodarowania rentownoci, koszty i przychody ze sprzeday, sytuacja majtkowa oraz finansowa, analiza i pozycji finansowej przedsibiorstwa. Syntetyczne ujcie tych zagadnie pozwala na szybki pomiar, ocen wynikw i sytuacji ekonomicznej przedsibiorstwa. Dziki tym walorom, a take ze wzgldu na due zapotrzebowanie w otoczeniu przedsibiorstwa (akcjonariusze, banki, dostawcy, odbiorcy) ta cz analizy ekonomicznej, a wic analiza finansowa znajduje powszechne zastosowanie w yciu gospodarczym. Celem niniejszej pracy jest prba przedstawienia przydatnoci analizy finansowej dla oceny ksztatowania sytuacji finansowej wybranego przedsibiorstwa 3 letnim okresie jego dziaalnoci.
1
T. Waniewski, Analiza finansowa w przedsibiorstwie, FRR w Polsce, Warszawa 1997,s. 14
Praca skada si z trzech czci. W pierwszym rozdziale pracy omwiam pojcie analizy i jej rol w ocenie dziaalnoci przedsibiorstwa. Drugi wstpnej. Rozdzia trzeci dotyczy analizy wstpnej oraz analizy wskanikowej przeprowadzonej na podstawie sprawozda finansowych Zakadw Naprawczych Taboru Kolejowego Misk Mazowiecki S.A.. Praca napisana zostaa w oparciu o literatur z zakresu analizy finansowej oraz zarzdzania finansami przedsibiorstw. rozdzia pracy zawiera omwienie podstawowych wskanikw wykorzystywanych do oceny sytuacji finansowej oraz przedstawienie analizy
ROZDZIA I POJCIE I ROLA ANALIZY FIANSOWEJ W OCENIE DZIAALNOCI PRZEDSIEBIORSTWA
1.1 Istota, przedmiot i zakres analizy finansowej przedsibiorstwa

Analiza jest to metoda badawcza polegajca na rozbiorze, rozoeniu okrelonej caoci na skadniki i badaniu poszczeglnych cech, waciwoci przedmiotu2. Analiz stanw i procesw ekonomicznych nazywa si analiz ekonomiczn. Jest ona instrumentem sucym do poznania rzeczywistoci gospodarczej. Analiza ekonomiczna to rwnie metoda badania procesw gospodarczych, polegajca na rozpatrywaniu zwizkw najczciej ilociowych, zachodzcych pomidzy poszczeglnymi elementami tych procesw. Moe by stosowana zarwno do badania zjawisk i procesw gospodarczych zachodzcych w skali gospodarki (analiza makroekonomiczna3), jak rwnie zjawisk i procesw wystpujcych w ramach poszczeglnych jednostek gospodarczych i instytucji (analiza mikroekonomiczna4). Analiza ekonomiczna umoliwia stawianie diagnoz, uatwia podejmowanie decyzji, a take sprzyja racjonalizacji procesw gospodarczych, zarwno w skali makroekonomicznej, jak i mikroekonomicznej.
2
Z. Leszczyski, A. Skowronek Mielczarek, Analiza ekonomiczno finansowa firmy, Difin, Warszawa 2000, s.13. 3 Pojcie analiza makroekonomiczna obejmuje badanie i ocen wielkoci ekonomicznych i zagregowanych, a wic ujmowanych dla caej gospodarki.Zob. L. Bednarski, Analiza finansowa w przedsibiorstwie, PWE, Warszawa 2000, s.7.. 4 Pojcie analiza mikroekonomiczna dotyczy badania i oceny dziaalnoci takich podmiotw gospodarczych, jak przedsibiorstwo, gospodarstwo domowe czy pojedyncze osoby. Zob. L. Bednarski, Analiza finansowa..., s.7.
Wyniki analizy ekonomicznej stanowi podstaw weryfikacji decyzji podjtych w przeszoci oraz ustalenie zamierze na teraz i na przyszo. Przez wiele lat analiza ekonomiczna przeksztacaa si w odrbn dyscyplin naukow. Jest cile powizana z wieloma dyscyplinami naukowymi takimi jak: statystyka, rachunkowo, finanse, marketing, matematyka, planowanie, technologia. Jest ona, zatem nie tylko dyscyplin naukow, ale i dziaaniami praktycznymi. Stale wzrasta przydatno oraz atrakcyjno analizy ekonomicznej w procesach zarzdzania przedsibiorstwem, bowiem czy ona teraniejsz dziaalno przedsibiorstwa z jego przyszymi rezultatami. Celem przeprowadzenia analizy ekonomicznej jest5: sporzdzanie charakterystyki liczbowej ilustrujcej dziaalno przedsibiorstwa oraz pozwalajcej na ocen uzyskiwanych wynikw, wykrycie i ustalenie czynnikw majcych wpyw na realizacj podjtych przedsiwzi gospodarczych, okrelenie przewidywanych wynikw na podstawie informacji o stanie czynnikw wytwrczych, jakimi dysponuje przedsibiorstwo oraz o zmianach w jego otoczeniu, podejmowanie decyzji zarzdczych, sucych podnoszeniu efektywnoci dziaania przedsibiorstwa i jego rozwoju. Ze wzgldu na du rnorodno zagadnie wchodzcych w zakres bada analitycznych przyjmuje si najczciej podzia analizy ekonomicznej, zwany rwnie klasycznym na dwa zasadnicze dziay 6: 1) analiz techniczno ekonomiczn, 2) analiz finansow.
Z. Leszczyski, A. Skowronek Mielczarek, Analiza ekonomiczno finansowa firmy, Difin, Warszawa 2000, s.13.
6
T. Waniewski, Analiza finansowa w przedsibiorstwie, Fundacja Rozwoju Rachunkowoci w Polsce, Warszawa 1997, s.15.
Analiza techniczno ekonomiczna skupia si na ocenie rzeczowych i osobowych aspektw funkcjonowania przedsibiorstwa. Ocenia ona poszczeglne odcinki dziaalnoci gospodarczej przedsibiorstwa. Analizie poddaje si ilo, jako i struktur dziaalnoci wytwrczej, stopie nowoczesnoci wytwarzania, wyposaenie w majtek trway, proces zaopatrzenia w surowce i materiay, magazynowanie, gospodarowanie zatrudnieniem, itp. Analiz stopnia wykorzystania poszczeglnych czynnikw wytwrczych przeprowadza si z punktu widzenia ich wpywu na wyniki finansowe przedsibiorstwa. Analiza finansowa zajmuje si natomiast wielkociami ekonomicznymi w ujciu pieninym, w tym stanem majtkowo kapitaowym, wynikiem finansowym oraz ogln sytuacj finansow przedsibiorstwa. Dotyczy ona caoksztatu finansowych aspektw dziaalnoci przedsibiorstwa. Z tego powodu trudny jest do precyzyjnego okrelenia obszar tej analizy. Zagadnienia nalece do analizy finansowej to: wstpna i rozwinita analiza sprawozda finansowych (bilansu, rachunku wynikw, rachunku przepyww pieninych), analiza wskanikowa, wynik finansowy i czynniki go ksztatujce, koszty dziaalnoci, dochody ze sprzeday, rentowno, pynno, kapita obrotowy, ocena procesw inwestycyjnych, rda finansowania. Przedmiot i zakres analizy finansowej w gospodarce rynkowej nie ma charakteru jednolitego, gdy zaley to od: szczegowoci danych, moliwoci pozyskania informacji, podmiotu oceniajcego Przedmiotem analizy finansowej w przedsibiorstwie jest jego dziaalno gospodarcza oparta na angaowanych zasobach majtkowo kapitaowych i osobowych. W gospodarce rynkowej celem tej dziaalnoci jest nade wszystko 8
przysporzenie wacicielom przyrostu kapitaw wasnych przez osiganie zyskw, a porednio zwikszanie wartoci firmy7. W dziaalnoci gospodarczej kadego przedsibiorstwa powinna by stosowana zasada racjonalnego gospodarowania8. Istot tej zasady jest zapewnienie takiego gospodarowania, aby przy danym nakadzie rodkw otrzyma maksymalny stopie realizacji celu, albo przy danym stopniu realizacji celu uy minimalnego nakadu rodkw. Przypatrujc si przedmiotowi analizy finansowej w przedsibiorstwie jako zoonej caoci, wyrni moemy dwa podstawowe jego elementy9: 1) wyniki finansowe, 2) stan finansowy Wyniki finansowe s ujciem dynamicznym i ustalane s za pewien okres jako suma wynikw narastajcych w cigu miesica, kwartau lub roku. Wyniki finansowe to zyski lub straty ujte w wielkociach brutto lub netto. Wpywaj na nie: przychody ze sprzeday, koszty wasne, rozliczenia w formie podatkw, dotacje, dywidendy, itp. Efekty finansowe s okrelane przez wskaniki rentownoci jako relacje wyniku finansowego do obrotu, zaangaowanych zasobw osobowych, majtkowych lub kapitaowych. Osignity wynik finansowy prowadzi do dodatnich lub ujemnych zmian stanu finansowego przedsibiorstwa. Jest to cisa zaleno statystycznego i dynamicznego ujcia przedmiotu analizy. Natomiast stan finansowy jest ujciem statycznym przedmiotu analizy. Ustala si go na okrelony moment. W jego skad wchodz: stan wyposaenia przedsibiorstwa w skadniki majtku trwaego i obrotowego, rodki zaangaowane w inwestycje i wartoci niematerialne, finansowe pokrycie tych skadnikw z kapitaw wasnych lub obcych.
7 8
L. Bednarski, Analiza Finansowa w przedsibiorstwie, PWE, Warszawa 2001, s. 9. Tame, s. 10. 9 Tame, s. 11.
Wie si to z ksztatowaniem pozycji finansowej przedsibiorstwa, jego zdolnoci patnicz i kredytow, efektywnym lokowaniem rodkw pieninych, w tym zagospodarowaniem osignitych nadwyek finansowych.
1.2 Rodzaje analiz

Analiz ekonomiczn jak rwnie finansow moemy podzieli wedug rnego rodzaju kryteriw. Kryteria te to midzy innymi10: przeznaczenie analizy, czas, ktrego dotycz, zastosowane metody badawcze, szczegowo opracowa. Zaczynajc od pierwszego kryterium, czyli przeznaczenia analizy moemy wyrni: analiz zewntrzn, analiz wewntrzn. Analiz zewntrzn sporzdza si dla osb i instytucji z poza przedsibiorstwa zwykle w ukadzie rocznym. Wykonywana jest w sposb kompleksowy. Dostosowana jest do potrzeb szeroko rozumianego otoczenia przedsibiorstwa. Analiza ta moe by przeznaczona dla: bankw w zwizku z ubieganiem si o kredyt, udziaowcw i akcjonariuszy, ubezpieczycieli, wacicieli i inwestorw w procesie prywatyzacji przedsibiorstwa analiza wewntrzna zajmuje si uwzgldnieniem potrzeb
pastwowego oraz innych odbiorcw z jego otoczenia. Natomiast decyzyjnych kierownictwa i innych szczebli zarzdzania w przedsibiorstwie. Analiza wewntrzna jest wykonywana w sposb bardziej szczegowy i zajmuje si wybranymi obszarami dziaalnoci przedsibiorstwa. Zawiera ona analiz
10
M. Sierpiska, T. Jachna, Ocena przedsibiorstwa wedug standardw wiatowych, PWN, Warszawa 2000,
10
podstawowych sprawozda finansowych bilansu i rachunku wynikw oraz ocen kondycji finansowej i czynnikw j determinujcych11. Kolejne kryterium, ktre przedstawi to czas, ktrego dotycz analizy: analiza retrospektywna, analiza bieca, analiza prospektywna. Przedmiotem analizy retrospektywnej s zjawiska i procesy, ktre dziay si w przeszoci. Polega ona na ocenie racjonalnoci minionych dziaa gospodarczych oraz weryfikacji susznoci podjtych wczeniej decyzji. Wyznacz punkt wyjcia dla przyszych zamierze. Analiza bieca zwana take operatywn zajmuje si wybranym wskim odcinkiem dziaalnoci przedsibiorstwa. Moe rwnie sta si przedmiotem wnikliwego i szczegowego badania. Ma na celu teraniejsz ocen zada. Analiz biec prowadzi si w trakcie realizacji okrelonych zada i procesw12. Analiza prospektywna skierowana jest na przyszo. Posuguje si ona rachunkiem ekonomicznym, traktowanym jako sposb wyboru najlepszych rozwiza ze zbioru rnych wariantw. Ze wzgldu na przyjt metod bada rozrnia si13: analiz funkcjonaln, analiz kompleksow, analiz decyzyjn. Analiza funkcjonalna polega na badaniu dziaalnoci przedsibiorstwa w podziale na czci planu techniczno ekonomicznego oraz na dziay sprawozdawczoci rzeczowej i finansowej lub poszczeglnych funkcji czy sub 14. Szybkie i kompleksowe opracowanie tej analizy, moliwo dostrzeenia w pewnym stopniu zmniejsza niedoskonaoci. Analiz funkcjonaln przeprowadza
jednoczenie wiele osb, co umoliwia skrcenie czasu jej wykonywania. Analiza kompleksowa zajmuje si caociowym badaniem danego przedmiotu lub podmiotu. Dostarcza informacji o zjawiskach gospodarczych, ktre
11 12 13
Tame. 16.
J. Duraj, Analiza ekonomiczna przedsibiorstwa, PWE, Warszawa 1993, s. 14. M. Sierpiska, T. Jachna, Ocena przedsibiorstwa wedug standardw wiatowych, PWN, Warszawa 2000, s. 15. 14 J. Duraj, Analiza ekonomiczna przedsibiorstwa, PWE, Warszawa 1993, s. 15.
11
przedstawione s za pomoc wskanikw oraz zalenoci, jakie wystpuj pomidzy nimi. Analiza decyzyjna nastawiona jest gwnie na problemowe i szczegowe badania. Polega na grupowaniu zjawisk dotyczcych okrelonej decyzji. Przy tej analizie bardzo wana jest znajomo nowoczesnych technik obliczeniowych. Ostatni podzia analizy to podzia ze wzgldu na stopie szczegowoci bada. Wyrniamy: analiz ogln, analiz szczegow. Analiza oglna dotyczy oceny caoksztatu dziaalnoci przedsibiorstwa i do badania wykorzystuje wsk grup w odpowiednio niej bada dobranych wzajemnych wskanikw zalenoci syntetycznych. Jest ona przydatna szczeglnie do oglnej oceny dziaalnoci przedsibiorstwa, poniewa brak wystpujcych midzy zjawiskami gospodarczymi. Analiza oglna moe obejmowa badanie poziomu i dynamiki rentownoci sprzeday oraz udziau przedsibiorstwa na danym rynku. Analiza szczegowa zajmuje si badaniem okrelonego problemu dziaalnoci przedsibiorstwa w sposb dokadny i szczegowy za pomoc wskanikw umoliwiajcych dostrzeenie zalenoci przyczynowo skutkowych miedzy badanymi zjawiskami. Przykadem tej analizy moe by ocena wpywu zmian stawek amortyzacji na produktywno rodkw trwaych.
1.3
rda informacji do oceny finansowej

Wyniki analizy finansowej uzalenione s w duym stopniu od materiaw
rdowych. Moemy wyszczeglni trzy podstawowe grupy informacji wykorzystywanych dla potrzeb analizy finansowej15: 1. Ze wzgldu na rda pozyskania:
15
wewntrzne zawierajce dane o przedsibiorstwie,
Z. Leszczyski, A. Skowronek Mielczarek, Analiza ekonomiczno finansowa firmy, Difin, Warszawa 2000, s. 19
12
zewntrzne informujce o otoczeniu przedsibiorstwa. pierwotne nieprzetworzone, gromadzone dla okrelonych problemw wtrne przetworzone, opracowane przez innych. operacyjne dla rutynowych i powtarzajcych si problemw, strategiczne dla podejmowania decyzji o duszym ni operatywny
2. Ze wzgldu na sposb uzyskania: decyzyjnych, 3. Ze wzgldu na charakter podejmowania decyzji:
horyzoncie czasowym Do podstawowych rde oceny przyszej i biecej sytuacji finansowej przedsibiorstwa wymagane s raporty finansowe w postaci: rachunku zyskw i strat, bilansu firmy, sprawozdania z przepywu rodkw pieninych. Do pozostaych sprawozda finansowych potrzebnych do oceny finansowej przedsibiorstwa naley: pozostaa sprawozdawczo sporzdzana gwnie na rzecz GUS (np. o stanie ksigi rachunkowe przedsibiorstwa, szczeglnie zestawienia obrotw i sald dokumenty dotyczce rnych obszarw funkcjonowania przedsibiorstwa owiadczenia podatkowe, sprawozdania i wnioski pokontrolne, wyniki i ruchu rodkw trwaych). na kontach syntetycznych
inwentaryzacji, plany gospodarcze przedsibiorstw, ich programy rozwojowe, wykonywane rozmowy i dyskusje z przedstawicielami kadry kierowniczej, informacje zewntrzne dotyczce otoczenia przedsibiorstwa pochodzce ze wczeniej biece analizy odcinkowe i okresowe,
rde: GUS i WUS, publikacje w prasie fachowej, wyniki prowadzonej analizy rynku, itp.16 Bardzo wany jest dobr i weryfikacja materiaw rdowych, poniewa s jednymi z podstawowych elementw mwicych o jakoci przeprowadzonej analizy.
16
Z. Leszczyski, A. Skowronek-Mielczarek, Analiza ekonomiczno finansowa firmy, Difin, Warszawa 2000, s.
20.
13
Zy i niekompletny dobr materiaw moe sta si przyczyn bdnych ustale, co moe spowodowa podjcie nieskutecznego dziaania. Informacje do sporzdzania analizy powinny dotyczy kilku okresw, poniewa wtedy bdzie zachowany warunek porwnawczy badanych zjawisk oraz bdzie istniaa moliwo okrelenia tendencji rozwoju poszczeglnych zjawisk.
1.3.1 Rachunek zyskw i strat

Gwnym celem rachunku zysku i strat jest zestawienie poszczeglnych rodzajw przychodw uzyskiwanych przez osob prawn wedug rde ich powstawania oraz elementw skadajcych si na koszty uzyskania przychodw, strat zwizanych z prowadzeniem dziaalnoci, a take obcie podatkowych. Kocowym rezultatem przeprowadzonego rachunku zyskw i strat jest ujawnienie zysku lub straty, ktra wykazana jest w bilansie. Gwny nacisk w rachunku nakada si na oddzielenie dziaalnoci gospodarczej, ktra stanowi podstaw funkcjonowania przedsibiorstwa od sytuacji wyjtkowych, nadzwyczajnych a take w duej mierze niezalene od samego przedsibiorstwa. W ramach dziaalnoci gospodarczej naley rozgraniczy dziaalno operacyjn i finansow. Podstaw takiego rozgraniczenia dziaalnoci gospodarczej jest rnorodno form powiza osoby prawnej z otaczajcym go rynkiem. Dziaalno operacyjna wie przedsibiorstwo z rynkami dbr materialnych i czynnikw produkcji natomiast dziaalno finansowa z rynkiem finansowym. U podstaw dziaalnoci operacyjnej le procesy gospodarcze, ktre s podstaw dziaa powoanych do tego celu przedsibiorstw. Jej rezultatem jest sprzeda towarw, produktw usug i materiaw. Podstawowa dziaalno operacyjna ma charakter cigy, powtarzalny w czasie i w okrelonych cyklach produkcji i sprzeday. Natomiast pozostaa dziaalno operacyjna charakteryzuje si dziaaniami okazjonalnymi, wystpujcymi sporadycznie np. sprzeda majtku trwaego. Prowadzenie dziaalnoci operacyjnej wie si cile z ponoszeniem kosztw np. materiay, surowce, energia, wynagrodzenia, amortyzacja oraz koszty sprzeday.
14
Dziaalno finansowa skupia si na kreowaniu przychodw oraz kosztw z tytuu pozyskiwania oraz posiadania kapitau w tym odsetki od kredytw, obligacji, udziay, akcje oraz udzielnie poyczek, ktre winny by zaliczone w dziaalno inwestycyjn. Dziaalno inwestycyjna nie znajduje odzwierciedlenia w rachunku zyskw i strat. W rachunku zyskw i strat wykazuje si zarwno zyski i straty nadzwyczajne jak i obcienia podatkowe tj. wiadczenia przedsibiorstwa na rzecz podmiotw prawa publicznego. Oprcz podatkw obligatoryjnych wystpuj take inne obcienia wyniku finansowego tj. koszty i straty nie uznawane dla celw podatkowych. W konstrukcji rachunku mona wyrni trzy szczeble tworzenia wyniku finansowego tj. eksploatacyjny (tzw. operacyjny), finansowy, a take nadzwyczajny. Suma wyniku eksploatacyjnego oraz finansowego jest rezultatem dziaalnoci gospodarczej osoby prawnej. Punktem wyjcia w rachunku jest przychd ze sprzeday (tj. praktyczny przychd netto ze sprzeday bez uwzgldnienia podatkw od wartoci dodanej, akcyzowego czy te zryczatowanego) natomiast kocowym rezultatem jest wynik finansowy netto. Zadaniem rachunku zysku i strat jest wykazanie, w jakim stopniu wynik finansowy jest zaleny od dziaalnoci operacyjnej, a w jakim warunkowany jest przez przychody i koszty finansowe, sytuacje nadzwyczajne oraz obcienia podatkiem dochodowym. W oparciu o ustaw o rachunkowoci wykazuje si dwa sposoby prezentacji rachunku zysku i strat : dwustronny (scalony) oraz szeregowy (acuchowy). W rachunku dwustronnym zestawienia) oddzielnie wskazuje si koszty (po lewej stronie i oddzielnie przychody (po prawej stronie). Natomiast w rachunku
szeregowym przychody i koszty uporzdkowane s kolejno w jednym cigu. Uzyskiwanie dodatniego wyniku ze sprzeday przez osob prawn oznacza pozytywn rentowno podstawowej dziaalnoci operacyjnej, produkty wytwarzane przez przedsibiorstwo znajduj nabywcw, a ono posiada okrelon pozycj na rynku. Wypracowanie zysku netto przez przedsibiorstwo wskazuje, i jest ono rentowne przy uwzgldnieniu innych poza podstawow dziaalnoci operacyjn czynnikw takich jak: pozostaa dziaalno operacyjna, przychody i koszty finansowe, straty i zyski nadzwyczajne, podatek dochodowy a take inne obligatoryjne obcienia wyniku finansowego. Informacja o osignitym zysku netto jest bardzo wan informacj dla wacicieli oraz inwestorw, poniewa stanowi ona 15
podstaw do okrelenia stopy zwrotu z kapitau, a take wskazuje na moliwoci wypaty dywidend. Rachunek zyskw i strat moe by sporzdzony w wersji porwnawczej lub kalkulacyjnej. Wersja porwnawcza rni si od wersji kalkulacyjnej odmiennym sposobem rozliczenia kosztw dziaalnoci operacyjnej tj. traktuje koszty dziaalnoci operacyjnej jak jedn zbiorow pozycj, w ktrej wyodrbnia si poszczeglne rodzaje kosztw w ukadzie rodzajowym np. warto sprzedanych towarw i materiaw, koszty zuycia usug obcych, surowcw, materiaw, amortyzacji oraz wynagrodze. Natomiast w rachunku kalkulacyjnym koszty zwizane z podstawow dziaalnoci operacyjn podlegaj rozdzieleniu na koszty sprzedanych towarw i produktw, koszty sprzeday i koszty oglnego zarzdu. W praktyce rachunek zyskw i strat jest uzupeniany o dane dotyczce podziau zysku netto lub te sposobu pokrycia straty netto. Cz firm sporzdza te sprawozdanie z podziau zysku, ktre jest wykorzystywane przy zatwierdzaniu sprawozda finansowych i podejmowaniu decyzji o podziale zysku.
16
Tabela 1 Ukad rachunku zyskw i strat w wariancie porwnawczym (Wersja I) KOSZTY I STRATY A. Koszty dziaalnoci operacyjnej I. Warto sprzedanych towarw i I materiaw II II. Zuycie materiaw i energii III III. Usugi obce IV IV. Podatki i opaty V V. Wynagrodzenia VI VI. wiadczenia na rzecz pracownikw VII VII. Amortyzacja VIII VIII. Pozostae B. Zysk ze sprzeday C. Pozostae koszty operacyjne I. Warto sprzedanych skadnikw IX majtku trwaego X II. Pozostae koszty operacyjne XI D. Zysk na dziaalnoci operacyjnej E. Koszty finansowe I. Odpisy aktualizujce warto XII finansowego majtku trwaego oraz XIII krtkoterminowych papierw XIV wartociowych XV II. Odsetki do zapacenia XVI III. Pozostae F. Zysk brutto na dziaalnoci Gospodarczej G. Straty nadzwyczajne H. Zysk brutto I. Obowizkowe obcienia wyniku finansowego I. Podatek dochodowy II. Inne obowizkowe obcienia J. Zysk netto PRZYCHODY I ZYSKI A. Przychody ze sprzeday i zrwnane z nimi I. Przychd ze sprzeday produktw II. Zmiana stanu produktw (zwikszenie warto dodatnia zmniejszenie warto ujemna) III. Przychd ze sprzeday towarw i materiaw IV. Koszt wytworzenia wiadcze na wasne potrzeby jednostki B. Strata ze sprzeday C. Pozostae przychody operacyjne I. Przychody ze sprzeday skadnikw XVII majtku trwaego XVIII II. Dotacje XIX II. Pozostae przychody operacyjne D. Strata na dziaalnoci operacyjnej E. Przychody finansowe I. Dywidendy z tytuu udziaw II. Odsetki uzyskane III. Pozostae
F. Strata brutto na dziaalnoci gospodarczej G. Zyski nadzwyczajne H. Strata brutto I. Strata netto
RDO: Z. Koaczyk, Rachunkowo przedsibiorstw, Wyd. eMPi2 Pozna 1997, s. 97.
17
Tabela 2 Ukad rachunku zyskw i strat w wariancie porwnawczym (Wersja II)

WYSZCZEGLNIENIE A. Przychody ze sprzeday i zrwnane z nimi I. Przychd ze sprzeday produktw II. Zmiana stanu produktw III. Przychd ze sprzeday towarw i materiaw IV. Koszt wytworzenia wiadcze na wasne potrzeby Jednostki B. Koszty dziaalnoci operacyjnej I. Warto sprzedanych towarw i materiaw II. Zuycie materiaw i energii III. Usugi obce IV. Podatki i opaty V. Wynagrodzenia VI. wiadczenia na rzecz pracownikw VII. Amortyzacja VIII. Pozostae C. Zysk (strata) ze sprzeday (AB) D. Pozostae przychody operacyjne I. Przychody ze sprzeday skadnikw majtku trwaego II. Dotacje III. Pozostae przychody operacyjne E. Pozostae koszty operacyjne I. Warto sprzedanych skadnikw majtku trwaego II. Pozostae koszty operacyjne F. Zysk (strata) na dziaalnoci operacyjnej (C+DE) G. Przychody finansowe I. Dywidendy z tytuu udziaw II. Odsetki uzyskane III. Pozostae H. Koszty finansowe I. Odpisy aktualizujce warto finansowego majtku I trwaego oraz krtkoterminowych papierw II wartociowych III II. Odsetki do zapacenia IV III. Pozostae I. Zysk (strata) brutto na dziaalnoci gospodarczej (F+G-H) J. Zyski nadzwyczajne K. Straty nadzwyczajne L. Zysk (strata) brutto (I+J-K) M. Obowizkowe obcienia wyniku finansowego V I. Podatek dochodowy VI II. Pozostae obowizkowe obcienia N. Zysk (strata) netto (L-M)
RDO: Z. Koaczyk, Rachunkowo przedsibiorstw, Wyd. eMPi2, Pozna 1997, s.98.
ROK ROK UBIEGY SPRAWOZDA WCZY
18
1.3.2 Bilans
Bilans przedsibiorstwa jest sprawozdaniem statystycznym, ktre zawiera poszczeglne skadniki majtku przedsibiorstwa oraz rda jego finansowania. Sporzdzany jest na okrelony dzie (zwany moment bilansowym), przedstawia, wic stan zasobw bdcych w posiadaniu firmy. Uznany on zosta jako podstawowe sprawozdanie finansowe. W sposb uproszczony przedstawia to ponisze zestawienie: Tabela 3 Uproszczone zestawienie bilansu AKTYWA MAJTEK TRWAY MAJTEK OBROTOWY ROZLICZENIA MIDZYOKRSOWE CZYNNE PASYWA KAPITA WASNY REZERWY ZOBOWIZANIA DUGOTERMINOWE ZOBOWIZANIA KRTKOTERMINOWE ROZLICZENIA MIDZYOKRSOWE BIERNE AKTYWA OGEM
RDO: Opracowanie wasne
PRZYCHODY PRZYSZYCH OKRESW PASYWA OGEM
Za szczegln cech bilansu mona uzna, e wykazany stan kocowy staje si rwnoczenie stanem pocztkowym w bilansie otwarcia w nastpnym okresie obrachunkowym. Ukad bilans prezentuje tabela 4:
19
Tabela 4 Struktura bilansu

AKTYWA A. Majtek trway XX I. Wartoci niematerialne i prawne 1. Koszty organizacji poniesione przy zaoeniu lub pniejszym rozszerzeniu spki akcyjnej 2. Koszty prac rozwojowych 3. Warto firmy 4. Inne wartoci niematerialne i prawne 5. Zaliczki na poczet wartoci niematerialnych i prawnych II. Rzeczowy majtek trway XXI 1. Grunty wasne XXII 2. Budynki i budowle XXIII 3. Urzdzenia techniczne i maszyny XXIV 4. rodki transportu XXV 5. Pozostae rodki trwae XXVI 6. Inwestycje rozpoczte XXVII 7. Zaliczki na poczet inwestycji XXVIII III. Finansowy majtek trway XXIX 1. Udziay i akcje XXX 2. Papiery wartociowe XXXI 3. Udzielone poyczki dugoterminowe XXXII 4. Inne skadniki majtku trwaego XXXIII IV. Nalenoci dugoterminowe B. Majtek obrotowy I. Zapasy 1. Materiay 2. Pprodukty i produkty w toku 3. Produkty gotowe 4. Towary 5. Zaliczki na poczet dostaw II. Nalenoci i roszczenia XXXIV 1. Nalenoci z tytuu dostaw i usug XXXV 2. Nalenoci z tytuu podatkw XXXVI 3. Nalenoci wewntrzzakadowe XXXVII 4. Pozostae nalenoci XXXVIII 5. Nalenoci sdowe XXXIX III. Papiery wartociowe przeznaczone do XL obrotu XLI 1. Udziay lub akcje wasne do zbycia XLII 2. Inne papiery wartociowe PASYWA A. Kapita (fundusz) wasny I. Kapita (fundusz) podstawowy II. Nalene, lecz nie wniesione wkady na poczet kapitau podstawowego (wielko ujemna) III. Kapita (fundusz) zapasowy 1. Ze sprzeday akcji powyej ich wartoci nominalnej 2. Tworzony ustawowo 3. Tworzony zgodnie ze statutem lub umow 4. Z dopat wsplnikw 5. Inny IV. Kapita (fundusz) rezerwowy z aktualizacji wyceny V. Pozostae kapitay (fundusze) rezerwowe VI. Nie podzielony wynik z lat ubiegych 1. Zysk (wielko dodatnia) 2. Strata (wielko ujemna) VII. Wynik finansowy netto roku obrotowego 1. Zysk netto (wielko dodatnia) 2. Strata netto (wielko ujemna) 3. Odpisy z wyniku finansowego biecego roku obrotowego B. Rezerwy 1. Rezerwy na podatek dochodowy 2. Pozostae rezerwy C. Zobowizania dugoterminowe 1. Dugoterminowe poyczki, obligacje i inne papiery wartociowe 2. Dugoterminowe kredyty bankowe XLVII 3. Pozostae zobowizania XLVIII dugoterminowe D. Zobowizania krtkoterminowe i fundusze specjalne I. Zobowizania krtkoterminowe 1. Poyczki, obligacje i papiery wartociowe 2. Kredyty bankowe 3. Zaliczki otrzymane na poczet dostaw 4. Zobowizania z tytuu dostaw
20
XLIII IV. rodki pienine XLIV 1. rodki pienine w kasie XLV 2. rodki pienine w banku XLVI 3. Inne rodki pienine (weksle, czeki) C. Rozliczenia midzyokresowe 1.Czynne rozliczenia midzyokresowe 2. Inne rozliczenia midzyokresowe
SUMA AKTYWW
5. Zobowizania wekslowe 6. Zobowizania z tytuu podatkw, ce, ubezpiecze spoecznych 7.Zobowizania z tytuu wynagrodze 8.Zobowizania wewntrzzakadowe 9. Pozostae zobowizania krtkoterminowe II. Fundusze specjalne E. Rozliczenia midzyokresowe i przychody przyszych okresw 1. Bierne rozliczenia midzyokresowe 2. Przychody przyszych okresw SUMA PASYWW
RDO: Z. Koaczyk Rachunkowo przedsibiorstw, Wydawnictwo eMPi2, Pozna1997, s.94.
W polskiej praktyce ksigowej majtek przedsibiorstwa przyjto nazywa aktywami, a rda finansowania tego majtku pasywami. Aktywa wykazane s po lewej stronie bilansu natomiast pasywa, po jego prawej stronie. Zarwno strona aktyww jak i pasyww s uporzdkowane w pewien sposb, aktywa wedug stopnia pynnoci, tzn. moliwoci zamiany poszczeglnych skadnikw majtku na rodki pienine, pasywa wedug terminu wymagalnoci. System podwjnego zapisu ksigowego, na ktrym opiera si konta, sprawia, e dla kadego skadnika pasyww, tworzy si korespondujcy z nim skadnik aktyww17. Aktywa to rnego rodzaju skadniki majtkowe, rnice si midzy sob postaci, cechami fizycznymi i uytkowymi, okresem eksploatacji i stopniem zuycia. Zasb majtku zaley od charakteru i rozmiarw dziaalnoci podmiotu gospodarczego. W aktywach figuruj skadniki majtku, ktre przedstawiaj warto gospodarcz18. Natomiast pasywa s to zobowizania spki wobec wacicieli, ktrzy zainwestowali w t spk pienidze kupujc jej akcje oraz wobec jej wierzycieli. Udzielaj one odpowiedzi na pytanie: kto, w jakim charakterze i w jakiej wysokoci ma prawo do majtku firmy. Pasywa to kapita wasny i obcy.
17
J. Ellis, D. Williams, Strategia przedsibiorstwa a analiza finansowa, Fundacja Rozwoju Rachunkowoci w Polsce, Warszawa 1997, s. 162. 18 A. Malewicz, Rachunkowo i finanse, Polska Fundacja Promocji Kadr, Bytom 1999, s. 27.
18
21
1.3.3 SPRAWOZDANIE Z PRZEPYWU RODKW PIENINYCH

Sprawozdanie z przepywu rodkw pieninych jest obowizkowym
dokumentem finansowym sporzdzanym od roku 1995 w tych firmach, ktre maj obowizek badania i ogaszania sprawozda finansowych. Obowizek ten dotyczy bankw, ubezpieczycieli, spek akcyjnych oraz pozostaych jednostek, ktre w poprzedzajcym roku obrotowym, za ktry sporzdzono sprawozdanie finansowe, osigny lub przekroczyy granic dwch z trzech nastpujcych wielkoci19: rednioroczne zatrudnienie 50 osb, suma bilansowa 1 mln EURO,
- przychd netto ze sprzeday towarw i produktw oraz operacji finansowych,

3 mln EURO. Pozostae firmy nie s zobowizane do sporzdzania tego dokumentu, cho mog to zrobi na wasne potrzeby. Omawiane sprawozdanie odzwierciedla przepywy gotwkowe w trzech podstawowych obszarach dziaalnoci przedsibiorstwa, tj. obszarze: operacyjnym, inwestycyjnym, finansowym. Celem opracowania analizy sprawozda z przepywu rodkw pieninych jest peniejsza charakterystyka sytuacji finansowej, a szczeglnie zyskownoci i zdolnoci patniczej. Bilans oraz rachunek zyskw i strat nie zawsze odzwierciedlaj realne przepywy gotwki, natomiast rachunek przepyww rodkw pieninych pokazuje efekty funkcjonowania przedsibiorstwa wanie bazujce na kreniu pienidza w firmie, na zmianach zasobw gotwkowych bdcych w jej dyspozycji. Sprawozdanie z przepywu rodkw pieninych zawiera informacje jakociowo rne od zawartych w bilansie oraz rachunku wynikw. S to przede wszystkim
19
Z. Leszczyski, A. Skowronek Mielczarek , Analiza ekonomiczno finansowa firmy, Difin, Warszawa 2000, s.80.
22
wartoci pienine, odzwierciedlajce wpywy i wypywy gotwki z przedsibiorstwa. Co daje nam obraz finansowy firmy. Zestawienie przepywu rodkw pieninych sporzdza si o rnym horyzoncie czasowym: miesicznym, kwartalnym, procznym, rocznym.
Sprawozdanie to udziela nam odpowiedzi na kilka wanych pyta z zakresu zarzdzania finansami firmy. A mianowicie: jakie obszary dziaalnoci generuj najwicej rodkw pieninych, a jakie je najbardziej wchaniaj ? czy dziaalno finansowa jest w drodze podwyszenia kapitaw wasnych, czy te zacignicia kredytw i poyczek ? Ukad sprawozdanie z przepywu rodkw pieninych przedstawia ponisza tabela 5:
23
Tabela 5 Ukad sprawozdania z przepywu rodkw pieninych

WYSZCZEGLNIENIE A. Przepywy rodkw pieninych z dziaalnoci operacyjnej I. Wynik finansowy netto (zysk strata) II. Korekty o pozycje: 1. Amortyzacja 2. Zyski (straty) z tytuu rnic kursowych 3. Odsetki i dywidendy otrzymane i zapacone 4. Rezerwy z nalenoci 5. Inne rezerwy 6. Podatek dochodowy od zysku brutto 7. Podatek dochodowy zapacony 8. Wynik na sprzeday i likwidacji skadnikw dziaalnoci inwestycyjnej 9. Zmiana stanu zapasw 10. Zmiana stanu nalenoci i roszcze 11. Zmiana stanu zobowiza krtkoterminowych 12. Zmiana stanu rozlicze midzyokresowych 13. Zmiana stanu przychodw przyszych okresw 14. Pozostae pozycje III. rodki pienine netto z dziaalnoci operacyjnej (I +/- II) B. Przepywy rodkw pieninych z dziaalnoci inwestycyjnej I. Nabycie (sprzeda) wartoci niematerialnych i prawnych II. Nabycie (sprzeda) skadnikw rzeczowego majtku trwaego III. Nabycie (sprzeda) akcji i udziaw w jednostkach zalenych IV. Nabycie (sprzeda) akcji i udziaw w jednostkach stowarzyszeniowych V. Nabycie (sprzeda) innych akcji, udziaw i papierw wartociowych VI. Udzielone (zwrcone) poyczki VII. Otrzymane (zwrcone) dywidendy VIII. Otrzymane (zwrcone) odsetki IX. Pozostae pozycje X. rodki pienine netto z dziaalnoci inwestycyjnej (I +/- II +/-III +/- IV +/- V +/- VI +/- VII +/- VIII +/- IX) C. Przepywy rodkw pieninych z dziaalnoci finansowej I. Zacignicie (spata) dugoterminowych kredytw bankowych II. Zacignicie (spata) dugoterminowych poyczek, emisja (wykup obligacji lub innych papierw wartociowych III. Zacignicie (spata) krtkoterminowych kredytw bankowych IV. Zacignicie (spata) krtkoterminowych poyczek, emisja (wykup) obligacji lub innych papierw wartociowych V. Patnoci dywidend i innych wypat na rzecz wacicieli VI. Patnoci zobowiza z tytuu umw leasingu finansowego VII. Wpywy z emisji akcji i udziaw oraz dopat do kapitau VIII. Zapacone (zwrcone) odsetki IX. Pozostae pozycje X. rodki pienine netto z dziaalnoci finansowej (I +/- II +/- III +/- IV +/- V +/- VI +/- VII +/- VIII +/- IX) KWOTA
24
D. Zmiana stanu rodkw pieninych netto (III A +/- X B +/- X C) E. rodki pienine na pocztek roku obrotowego F. rodki pienine na koniec roku obrotowego (D + E)
RDO: J. Gajdka, E. Waliska Zarzdzanie finansowe, F. R. R. w P., Warszawa 1998, s.185
ROZDZIA II ANALIZA WSKANIKOWA JAKO METODA OCENY DZIAALNOCI PRZEDSIBIORSTWA
2.1. Wstpna analiza bilansu

Wstpna analiza bilansu przeprowadzana jest w ujciu statycznym i dynamicznym. Analiza w ujciu stycznym zajmuje si badaniem struktury majtku przedsibiorstwa i rde jego finansowania w wybranym momencie. Natomiast analiza w ujciu dynamicznym zajmuj si rwnie ocen kierunku zmian tej struktury oraz dynamiki poszczeglnych elementw aktyww i pasyww poprzez porwnanie danych z kilku kolejnych lat. Wstpna analiza bilansu zajmuje si badaniem: struktury majtkowej na podstawie wskanikw struktury aktyww, struktury kapitaowej, poprzez ustalenie wskanikw struktury pasyww, struktury kapitaowo majtkowej. Do przeprowadzenia wstpnej analizy bilansu w ujciu dynamicznym potrzebne s nastpujce mierniki: wskaniki dynamiki, ktre okrelaj kierunek i stopie zmian poszczeglnych elementw bilansu, w porwnaniu do ich poziomu w bilansach wczeniejszych, wskaniki struktury, ktre wskazuj na udzia poszczeglnych pozycji majtku i rde ich finansowania w oglnych ich wielkociach.
25
Struktura majtku w przedsibiorstwie Struktura majtkowa informuje o sposobie zaangaowania kapitau przedsibiorstwa. W badaniu tej struktury podstawowe znaczenie maj wskaniki wyposaenia przedsibiorstwa w okrelone rodki gospodarcze. Najwaniejsze z nich to wskaniki wyposaenia przedsibiorstwa w trwae i obrotowe skadniki majtku. Udzia trwaych skadnikw w majtku przedsibiorstwa w sposb istotny zaley od rodzaju brany. Udzia ten pozostaje w bezporednim zwizku z kwot osiganych przez przedsibiorstwo przychodw. Im wikszy jest udzia trwaych skadnikw majtku w jego strukturze, tym mniejsza jest zdolno przedsibiorstwa do wypracowania przychodu20. Wskaniki wyposaenia przedsibiorstwa w rodki gospodarcze21: 1. Udzia trwaych skadnikw majtku w aktywach ogem = 2. Udzia rzeczowych skadnikw majtku w aktywach ogem =
3. Udzia niematerialnych skadnikw majtku w aktywach ogem =
4. Udzia majtku obrotowego w aktywach ogem=
5. Udzia zapasw w aktywach ogem =
6. Udzia nalenoci w aktywach ogem =
7. Udzia rodkw pieninych w aktywach ogem=
8. Udzia krtkoterminowych papierw wartociowych w aktywach ogem = x100%

20 21
H. Boch, Controlling, Rachunkowo zarzdcza, CIM, Warszawa 1992, s. 37. M. Sierpiska, T. Jachna, Ocena przedsibiorstwa wedug standardw wiatowych, PWN, Warszawa 2000, s. 52.
26
Struktura kapitau w przedsibiorstwie W badaniu struktury kapitaw (pasyww) podstawowe znaczenie maj wskaniki wyposaenia przedsibiorstwa w kapitay wasne i obcienia kapitaami obcymi. Wskaniki wyposaenia przedsibiorstwa w kapitay wasne i obcienia kapitaami obcymi: 1. Wyposaenie przedsibiorstwa w kapitay wasne =
2. Obcienie przedsibiorstwa zobowizaniami dugoterminowymi =
3. Wyposaenie przedsibiorstwa w kapita stay =
4. Obcienie przedsibiorstwa kredytem krtkoterminowym =
5. Obcienie przedsibiorstwa zobowizaniami biecymi = Pionow struktur kapitaw finansujcych majtek przedsibiorstwa mona waciwie ustali posugujc si wskanikami wyposaenia przedsibiorstwa w kapita wasny oraz wskanikami obcienia zobowizaniami dugoterminowymi i krtkoterminowymi. Struktura kapitaowo majtkowa w przedsibiorstwie Przy wstpnej analizie bilansu wystpuj rwnie powizania poziome pomidzy poszczeglnymi pozycjami aktyww i pasyww. Analiza ta pozwala na okrelenie poprawnoci zastosowania rde finansowania oraz ewentualnych rozbienoci sytuacji faktycznej przedsibiorstwa w stosunku do zalece teorii w zakresie ksztatowania struktury bilansu. Na pocztku tej analizy trzeba ustali udzia kapitau wasnego w finansowaniu majtku trwaego przedsibiorstwa. Udzia ten ustala si wedug poniszej relacji22:
22
M. Sierpiska, T. Jachna, Ocena przedsibiorstwa wedug standardw wiatowych, PWN, Warszawa 2000, s. 53.
27
Wskanik pokrycia majtku trwaego kapitaem wasnym= x 100% Wskanik ten pokazuje, w jakiej czci majtek trway jest finansowany kapitaem wasnym. Wedug zotej reguy bilansowania majtek trway powinien by w caoci, a jeszcze lepiej z pewn nadwyk, finansowany kapitaem staym, tj. sum kapitau wasnego i zaduenia dugoterminowego. Bardziej konserwatywna odmiana tej reguy wymaga finansowania majtku trwaego w caoci kapitaem wasnym. W takim przypadku warto wskanika wynosiaby 1,0. Z reguy kapita wasny finansuje cao majtku trwaego i cz majtku obrotowego. Typowa warto tego wskanika zawiera si w przedziale 1,0 1,523. Stopie pokrycia majtku trwaego kapitaem staym mona wyrazi ponisz relacj: Wskanik pokrycia majtku trwaego kapitaem staym = x 100% Jeli w przedsibiorstwie jest prawidowo prowadzona polityka finansowa to kwota kapitaw staych powinna przekracza warto majtku trwaego o bardzo niskim stopniu pynnoci finansowej, zapewniajc take pewne pokrycie tymi kapitaami rodkw obrotowych. W przeciwnym wypadku przedsibiorstwo moe bardzo atwo stan w obliczu niemonoci biecego regulowania zobowiza patniczych. Pozostae rodki obrotowe finansowane s kapitaami krtkoterminowymi (zobowizaniami i kredytami). Stopie tego finansowania okrela ponisza relacja: Wskanik pokrycia kapitaami krtkoterminowymi majtku obrotowego = x 100% Jeli kapita krtkoterminowy w peni pokrywa majtek obrotowy, wwczas zachowana jest zota regua bilansowania w stosunku do obrotowych skadnikw majtku. W tym przypadku stwierdza si, e z uwagi na krtki czas zwizania, mog by one finansowane z krtkoterminowego kapitau obcego.
23
M. Nowak, Praktyczna Ocena kondycji finansowej przedsibiorstwa. Metody i ograniczenia, FRR w Polsce, Warszawa 1998,s. 131.
28
Przestrzeganie wyej wymienionych regu finansowania sprzyja utrzymaniu rwnowagi finansowej przedsibiorstwa, warunkujcej biec i przysz jego egzystencj.
2.2 Wstpna analiza rachunku wynikw

Wstpna analiza rachunku wynikw obejmuje24: ustalenie i ocen zmian w wielkociach strumieni pieninych reprezentujcych przychody ze sprzeday, koszty, wynik finansowy i inne wielkoci ekonomiczne w kolejnych latach badanego okresu, badanie relacji zachodzcych pomidzy poszczeglnymi wielkociami ekonomicznymi w rachunku wynikw. Analiza dynamiki danych analitycznego rachunku zyskw i strat pozwala ustali oglne rda osignitego wyniku finansowego przedsibiorstwa. W przypadku wzrostu bd spadku zysku netto wie si, bowiem ze zmianami poszczeglnych elementw wyniku finansowego oraz czynnikw na nie oddziaujcych. Na przykad wzrost zysku na dziaalnoci operacyjnej wynika gwnie z wyszej dynamiki przychodw ze sprzeday ni kosztw ich uzyskania, zysku brutto z korzystnego salda przychodw i kosztw finansowych, za zysku netto z wysokoci obowizkowych obcie zysku. Odchylenia ujemne tych wskanikw mog by rdem zmniejszenia zysku netto bd powstania straty. Ocena struktury analitycznego rachunku zyskw i strat polega na ustaleniu udziau poszczeglnych jego skadnikw w oglnej wielkoci przychodw ze sprzeday.
2.3 Zasady analizy wskanikowej

Rozwiniciem wstpnej analizy podstawowych dokumentw finansowych, dajcych
24
oglny
obraz
sytuacji
finansowej
przedsibiorstwa
jest
analiza
29
wskanikowa. Jest ona jednym z podstawowych elementw analizy finansowej. Przedmiotem badania analizy wskanikowej s relacje zachodzce pomidzy poszczeglnymi elementami bilansu, w przekroju pionowym i poziomym oraz rachunku wynikw. Dla tego celu konstruuje si rnego rodzaju wskaniki posugujce si danymi opartymi na sprawozdaniach finansowych. Analiza wskanikowa (Ratio Analysis) obejmuje nastpujce etapy bada25: wybr dziedziny dziaalnoci gospodarczej przedsibiorstwa, ktra ma by przedmiotem oceny, dobr wskanikw i wspczynnikw ekonomicznych reprezentatywnych dla badanej dziedziny, weryfikacj wskanikw i wspczynnikw, skorygowanie sposobu mierzenia wskanika i wspczynnika lub ustalenie dodatkowych wskanikw i wspczynnikw, pozwalajcych uzyska dokadny i obiektywny obraz analizowanych zjawisk, obliczenie wskanika i/lub wspczynnika na podstawie zweryfikowanych miernikw oraz postawienie diagnozy i sformuowanie decyzji. Wskaniki finansowe konstruowane i klasyfikowane mog by w rny sposb. Na wiecie jak i w naszym kraju najszersze zastosowane zyskaa poniej przedstawiona klasyfikacja26: wskaniki pynnoci, wskaniki zaduenia i obsugi dugu, wskaniki efektywnoci (wykorzystania) aktyww, wskaniki rentownoci (zyskownoci), wskaniki reakcji rynkowej. W analizie wskanikowej najwiksz rol odgrywa analiza porwnawcza oraz analiza trendu27. Analiza porwnawcza polega na wyliczeniu wskanikw na podstawie sprawozda finansowych (lub innych danych, jeeli s one powszechnie dostpne) i porwnywaniu ich z wartoci wskanikw uzyskiwanych przez inne podmioty w tej samej brany lub porwnywanie ze rednimi branowymi.
25 26
J. Duraj, Analiza ekonomiczna przedsibiorstwa, PWE, Warszawa 1993, s.16. J. . Gajdka, E. Waliska, Zarzdzanie finansowe, F. R. R. w P., Warszawa 1998, s. 303. 27 Tame, s.203. 28 Tame, s. 205.
30
Analiza trendu natomiast polega na porwnywaniu wartoci wskanikw uzyskiwanych w kolejnych okresach przez badany podmiot. Analiza taka dokonywana jest zarwno w okresach obejmujcych kilka lub kilkanacie lat, jak rwnie w ukadzie horyzontalnym obejmujcym nastpujce po sobie lata. Analiza wskanikowa pozwala nam w szybki i efektywny sposb uzyska wgld w funkcjonowanie firmy.
2.3.1 Wskaniki pynnoci

Wskaniki pynnoci finansowej wyraaj zdolno do upynnienia aktyww, to znaczy mierz zdolno podmiotu do wywizania si ze zobowiza, ktre ci na nim w najbliszym okresie (do1 roku). W praktyce do oceny pynnoci finansowej firmy wykorzystuje si wskaniki28: biecej pynnoci, podwyszonej pynnoci szybki.
Wskanik biecej pynnoci (current ratio) Wskanik ten mierzy stopie pokrycia zobowiza biecych biecymi aktywami.
WBP =
Aktywa biece to skadniki majtkowe, ktre we wzgldnie krtkim okresie mog by zamienione na gotwk. Zobowizania biece (krtkoterminowe) natomiast powinny by we wzgldnie krtkim okresie spacone. Poziom wskanika biecej pynnoci zaley od szeregu czynnikw, wrd ktrych najistotniejsze to: specyfika brany, zmieniajce si warunki otoczenia oraz przyjta przez firm strategia finansowania (m.in. cykl inkasa nalenoci i regulowania zobowiza). Optymalny poziom wskanika, dajcy realne zapewnienie spaty zobowiza, powinien utrzymywa si w granicach od 1,5 do 2,0.Jeli wskanik spadnie poniej 1,2 bdziemy mieli styczno z zagroeniem bezpieczestwa finansowego firmy. Wskanik podwyszonej pynnoci szybki (quick ratio)
28
31
Wskanik
ten
odnosi
aktywa
najbardziej
pynne
do
biecych
(krtkoterminonowych) zobowiza. WPP = Wskanik okrela zdolno firmy do regulowania swoich zobowiza najbardziej pynnym majtkiem obrotowym tj. rodkami pieninymi, nalenociami i krtkoterminowymi papierami wartociowymi. Warto wskanika pynnoci szybkiej powinna ksztatowa si w okolicach jednoci, jednak jest to poziom idealny, rzadko spotykany w praktyce. Za zadowalajce uznaje si wskaniki, ktrych wartoci mieszcz si w przedziale 1-1,2. Z chwil, gdy warto wskanika pynnoci przyspieszonej spada poniej jednoci, pojawia si zagroenie biecej zdolnoci firmy do terminowego regulowania jej zobowiza. W takiej sytuacji jednostka moe szuka pomocy na zewntrz. Moe to oznacza konieczno zacignicia kredytu, sprzeday aktyww lub akceptacji stopniowego wzrostu zobowiza.
2.3.2 Wskaniki zaduenia i obsugi dugu

Za pomoc wskanikw zaduenia i obsugi dugu mona bada stan zaduenia przedsibiorstwa i okrela zdolno przedsibiorstwa do wywizywania si z zobowiza kredytowych. Do oceny zaduenia oraz obsugi dugu wykorzystuje si dwie grupy wskanikw finansowych. Pierwsza grupa oparta jest na danych z bilansu i pozwala oceni, w jakim stopniu zobowizania zostay wykorzystana do finansowania aktyww. Druga natomiast opiera si na danych z rachunku wynikw i pozwala okreli, w jakim stopniu koszty obsugi dugu pokryte s przez zyski operacyjne przedsibiorstwa29. Do wskanikw zaduenia i obsugi dugu najczciej uywanych moemy zaliczy: 29
wskanik oglnego zaduenia, wskanik zaduenia kapitau wasnego, wskanik pokrycia odsetek zyskiem,
J. Gajdka, E. Waliska, Zarzdzanie finansowe, F. R. R. w P., Warszawa 1998, s.211
32
wskanik obsugi dugu, wskanik obsugi dugu strumieniami pieninymi. Powysze wskaniki dotyczce zaduenia okrelaj je zarwno w stosunku do
majtku firmy, jak i osiganych przychodw. Relacje odnoszce si do majtku dotycz zazwyczaj wielkoci zaduenia w danym okresie w stosunku do wszystkich aktyww przedsibiorstwa lub ich czci, na przykad - do skadnikw majtku firmy o w miar staej w czasie wartoci lub wycznie do tej czci majtku, ktra jest finansowana ze rodkw wasnych. Wskanik oglnego zaduenia (stopa zaduenia- Debt Ratio) Wskanik ten jest relacj wielkoci zaduenia do aktyww ogem. Obliczany jest wedug formuy30: WOZ = Wskanik ten okrela udzia rodkw obcych w finansowaniu dziaalnoci przedsibiorstwa. Wyraana jest opinia, e kade przedsibiorstwo posiada swj charakterystyczny poziom wartoci tego wskanika. Inaczej mwic kade przedsibiorstwo posiada optymaln struktur kapitau, ktra zapewnia jej wzgldnie wysoki, stabilny dochd. Wskanik ten jest miar ryzyka dziaalnoci przedsibiorstwa. Im wyszy udzia zobowiza, tym przedsibiorstwo jest bardziej podatne na niekorzystne zmiany w otoczeniu, np. zaamanie popytu. Zbyt wysoki poziom wskanika oglnego zaduenia moe wzbudza zastrzeenia, co do wiarygodnoci finansowej firmy. Wedug standardw, wskanik ten powinien waha si w przedziale 0,57 0,67. Wskanik zaduenia kapitau wasnego (capital gearing) Wskanik zaduenia kapitau wasnego okrela stopie zaangaowania kapitau obcego w stosunku do kapitaw wasnych. Obliczany jest wedug wzoru31: WZKW =
30 31
Tame, s. 212. M. Sierpiska, T. Jachna, Ocena przedsibiorstwa wedug standardw wiatowych, PWN, Warszawa 2000, s. 90.
33
Wzrost
wskanika
oznacza
wiksze
zaangaowanie
obcych
rde
finansowania w stosunku do rde wasnych, a wic zwikszenie stopnia zaduenia. Oddziauje to bezporednio na poziom ryzyka finansowego z powodu wyszych rat kapitaowych i odsetek. Wartoci graniczn dla maych firm jest proporcja 3:1. Dla firm rednich i duych wymogi s ostrzejsze - relacja 1:1. Wskanik pokrycia odsetek zyskiem Wskanik pokrycia odsetek zyskiem obliczany jest przez podzielenie sumy zysku przed opodatkowaniem plus odsetki przez kwot odsetek32: WPZO = Do ustalenia tego wskanika przyjmuje si zysk brutto, poniewa odsetki pacone s kredytodawcy przed odprowadzeniem podatku dochodowego do budetu. Wskanik ten informuje nas ile razy odsetki pacone mieszcz si w zysku, jaki byby osignity przy sfinansowaniu caoci majtku wasnymi kapitaami. Zadowalajcym poziomem tego wskanika jest, jeli utrzymuje si on w przedziale od 4 5, gdy wwczas skala ryzyka finansowego przy udzieleniu spce nowych kredytw mieci si w granicach dopuszczalnych. Przedsibiorstwo bdzie w stanie regulowa odsetki rwnie w przyszoci nawet w przypadku pewnego zmniejszania zyskw33. Wskanik obsugi dugu Wskanik obsugi dugu uwzgldnia nie tylko obcienia przedsibiorstwa z tytuu odsetek, ale rwnie z tytuu spaty raty kapitaowej. Liczony jest wedug formuy34: WOD = .
32
W. Bie, Ocena efektywnoci finansowej Spek Prawa Handlowego, FINANS SERVIS, Warszawa 1997, s. 74 33 Tame, s. 74. 34 J. Gajdka, E. Waliska, Zarzdzanie finansowe, F. R. R. w P., Warszawa 1998, s.213.
34
Do obliczania tego wskanika uywa si zysku przed uwzgldnieniem podatkw i odsetek, czyli EBIT. Wskanik obsugi dugu mwi nam, w jakim stopniu zysk operacyjny przedsibiorstwa mgby ulec obnieniu zanim przedsibiorstwo nie bdzie wstanie spaci odsetek i raty kapitaowej od zacignitego dugu. Wskanik obsugi dugu strumieniami pieninymi Wskanik obsugi dugu strumieniami pieninymi jest miar ukazujc sposb, w jaki Cash Flow z dziaalnoci operacyjnej obliczany wedug uproszczonej formuy umoliwia spacenie przez przedsibiorstwo odsetek i raty kapitaowej od zacignitego dugu35: WODSP = Jeli warto wskanika jest nisza od redniej branowej, to przedsibiorstwo moe mie kopoty z otrzymaniem nowych kredytw.
2.3.3 Wskaniki efektywnoci (wykorzystania) aktyww

Kolejna grupa wskanikw finansowych dotyczy efektywnoci wykorzystania aktyww, przyjmuj one take nazw wskanikw rotacji, obrotu, produktywnoci. Ukazuj one stopie efektywnoci wykorzystania przez firm posiadanych zasobw. Analiza przeprowadzona za pomoc tych wskanikw powinna odpowiedzie na pytanie, czy ilo aktyww zgromadzonych przez podmiot gospodarczy jest waciwa, zbyt wysoka lub te zbyt niska w stosunku do skali prowadzonej dziaalnoci. Trzeba jednak pamita, e zarwno zbyt dua, jak i zbyt maa ilo aktyww moe mie negatywny skutek dla wynikw osignitych przez podmiot. Moemy wyrni cztery podstawowe i najczciej stosowane rodzaje wskanikw efektywnoci36: 35 36
wskanik rotacji zapasw, wskanik rotacji nalenoci,
Tame, s. 214. Tame, s. 207.
35
wskanik efektywnoci wykorzystania majtku trwaego, wskanik efektywnoci wykorzystania majtku ogem.
Wskanik rotacji zapasw (Stock Turnover ) Wskanik rotacji zapasw obliczany jest jako iloraz sprzeday oraz zapasw:
WRZ =
Wskanik ten udziela nam odpowiedzi na pytanie ile razy w cigu badanego okresu nastpi odnowienie stanu zapasw. Im wyszy jest wskanik, tym krtszy cykl obrotu zapasami, a wic rwnie mniejszy koszt ich utrzymania. Wzrost wskanika moe wiadczy, zatem o poprawie efektywnoci gospodarowania zapasami przez przedsibiorstwo, pod warunkiem, e nie spowodowao to zakce w prawidowoci przebiegu procesw produkcyjnych i ogranicze w wykonywaniu opacalnych zamwie skadanych przez odbiorcw. Natomiast spadek wielkoci tego wskanika, oznacza wyduenie cyklu sprzeday zapasw, wzrost zapasw w przedsibiorstwie wiadczcy np. o przygotowaniach firmy do zaplanowanego wzrostu sprzeday w przyszoci lub te o powstaniu zapasw trudno zbywalnych, zbdnych.37 Do oceny efektywnoci gospodarowania zapasami stosowany jest rwnie wskanik rotacji zapasw w dniach wyliczany wedug formuy: WRZ w dniach = Wskanik ten mwi nam, jaki jest redni czas regulowania zobowiza w przedsibiorstwie. Im czas ten jest duszy, tym mniejsze s potrzeby w zakresie kapitau obrotowego. Wskanik rotacji nalenoci ( Debtor Turnover) Okrela, ile razy w cigu roku przedsibiorstwo odtwarza stan swoich nalenoci. Obliczany jest wedug wzoru:
37
Z. Leszczyski, A. Skowronek Mielczarek , Analiza ekonomiczno finansowa firmy, Difin, Warszawa 2000, s.95.
36
WRN =
Zadowalajcy poziom tego wskanika powinien oscylowa w przedziale 7,0 do 10,0. W przypadku, gdy wskanik bdzie mniejszy ni 7,0 to oznacza to moe, e w stosunku do oglnie przyjtych nalenociach38. Wskanik rotacji nalenoci czsto liczony jest w dniach. Oblicza si go jako iloraz nalenoci oraz przecitnej dziennej wielkoci sprzeday: norm przedsibiorstwo zbyt dugo kredytuje swoich klientw, co wiadczy o tym, e rodki pienine s zbyt dugo zamroone w
WRN w dniach =
Wskanik ten informuje, ile dni przedsibiorstwo przecitnie czeka od momentu sprzeday na uregulowanie nalenoci z tego tytuu. Nalenoci krtkookresowe s jednym z bardziej pynnych aktyww. Przedsibiorstwo posuguje si kredytem towarowym w celu zwikszenia swojej sprzeday, pozyskania nowych rynkw zbytu. Wskanik ten informowa moe o niewaciwych tendencjach wystpujcych w tym okresie. Przykadowo moe to wystpi w sytuacji, gdy okres cigania nalenoci w kolejnych okresach znacznie si wydua. Dodatkowe zaniepokojenie moe budzi fakt, gdy okres oczekiwania na spat jest duszy, ni termin kredytu towarowego. wiadczy to o niewywizywaniu si odbiorcw ze swych zobowiza finansowych. Stanowi to podstaw do podjcia przez przedsibiorstwo szeregu decyzji w tym obszarze. Brak waciwej relacji prowadzi moe do utraty przez przedsibiorstwo pynnoci finansowej. Wskanik efektywnoci wykorzystania majtku trwaego (Fixed Assets Turnover Ratio lub Fixed Assets Utilizattion Ratio) Wskanik ten okrela sposb wykorzystania majtku trwaego przez przedsibiorstwo. Obliczany jest wedug formuy:
WRT =
38
J. Ostaszewski, Analiza finansowa i wycena firmy wedug standardw EWG, CIM, Warszawa 1992, s. 53.
37
Poziom tego wskanika jest uzaleniony od kapitaochonnoci procesu wytwarzania. rodki trwae w tej formule s ujte wedug wartoci netto.Wskanik pokazuje nam, ile razy sprzeda jest wiksza od rodkw trwaych zaangaowanych w dziaalno przedsibiorstwa. Im wysza jest warto wskanik tym wysza jest efektywno wykorzystania majtku trwaego. Wykorzystanie tego wskanika jest szczeglnie istotne dla przedsibiorstw, w ktrych rodki trwae stanowi wany element majtku, natomiast mniejsze znaczenie ma w przedsibiorstwach, w ktrych sprzeda w mniejszym stopniu zaley od wielkoci rodkw trwaych zaangaowanych w ich dziaalno. Wskanik efektywnoci wykorzystania majtku ogem ( Total AssetsTurnover Ratio lub Total Assets Utilization Ratio) Wskanik ten obrazuje, jaka warto sprzeday przypada na jednostk zaangaowanego majtku. Stanowi miar efektywnoci wykorzystania aktyww przedsibiorstwa. Obliczany jest wedug wzoru:
WRMO =
Wskanik efektywnoci wykorzystania majtku ogem jest wskanikiem o najwikszej pojemnoci. Mierzy on efektywno aktyw generujcych sprzeda. Wielko tego wskanika w duym stopniu zaley od specyfiki brany. W przemysach o wysokiej kapitaochonnoci jest niski, za w przemysach o duym udziale pracy ludzkiej i niskiej kapitaochonnoci jest wysoki. Wskanik ten nie moe by zbyt niski, aby nie prowadzi do zachwiania rytmicznoci produkcji i sprzeday oraz pogorszenia stopnia wykorzystania rodkw trwaych. Jeli jest znacznie niszy ni redni w brany, to naley szuka przyczyny tych rnic 39. Istnieje moliwo, e w przedsibiorstwie powstay nadmierne zapasy materiaw bd wadliwa organizacja produkcji zwiksza zapasy produkcji niezakoczonej itp. .
2.3.4 Wskaniki rentownoci
39
38
Za pomoc wskanikw rentownoci ( zyskownoci) bada si zazwyczaj rentowno prowadzonej przez przedsibiorstwo dziaalnoci oraz zaangaowanego w ni kapitau. rdami do obliczania tych wskanikw s roczne sprawozdania finansowe. Wskaniki rentownoci trudno si interpretuje poniewa dla wikszoci z nich nie ma wartoci granicznych. S to miary wzgldne, ich poziom zaley od brany i rodzaju dziaalnoci. Wskaniki rentownoci mona podzieli na40: wskanik rentownoci sprzeday, wskanik rentownoci aktyww, oglna stopa zwrotu, wskanik rentownoci kapitau wasnego.
Wskanik rentownoci sprzeday (profit margin) Wskanik rentownoci sprzeday (mara zysku) wartoci sprzeday netto: to relacja zysku netto do
WRS = 100%.
Wskanik ten informuje o wielkoci zysku, jaka przypada na jednostk sprzeday. Niszy poziom wskanika rentownoci sprzeday informuje o koniecznoci zrealizowania odpowiednio wikszej sprzeday w celu osignicia uprzednio zamierzonego zysku. Poziom ten bdzie charakterystyczny dla firmy o materiaochonnej produkcji. Natomiast im wyszy poziom tego wskanika, tym wysza efektywno osiganych przez firm dochodw. Wyszy poziom bd miay przedsibiorstwa, ktrych produkcja wymaga sporego nakadu pracy. Aby ocena wskanika bya odpowiednio przeprowadzona trzeba porwna go rwnie ze wskanikami osiganymi przez inne przedsibiorstwa tej samej brany oraz ze wskanikami redniobranowymi.
40
J. Gajdka, E. Waliska, Zarzdzanie finansowe, F. R. R. w P., Warszawa 1998, s. 215.
39
Wskanik rentownoci aktyww Wskanik rentownoci aktyww (Stopa zwrotu z aktyww - ROA) okrela stosunek wielkoci zysku netto, wypracowanego przez jednostk, do wartoci zaangaowanego w firmie majtku:
ROA = 100%.
Powyszy wskanik mierzy zdolno aktyww do generowania zysku. Wskanik ten informuje o zdolnoci przedsibiorstwa (a konkretniej - jego aktyww) do generowania zysku. Pokazuje, jak efektywnie firma zarzdza swoim majtkiem. Im wyszy poziom rentownoci aktyww, tym lepsza sytuacja finansowa przedsibiorstwa. Wielkoci wskanika zainteresowani s szczeglnie kredytodawcy firmy, gdy stanowi on cenne rdo informacji o zdolnoci majtku do przynoszenia dochodw, bdcych rdem rat i odsetek od zacignitych kredytw. Zachodnie banki oczekuj, aby wskanik ten osiga poziom 2-6 proc., przy czym w maych firmach powinien on by wyszy ni w duych. Niski poziom wskanika na tle przedsibiorstw z tej samej brany oznacza zazwyczaj niewykorzystanie penych mocy wytwrczych firmy. Oglna stopa zwrotu Wskanik ten mierzy zdolno aktyww do generowania zysku. W relacji tej odnosimy wygospodarowany w danym okresie zysk operacyjny (zysk przed odsetkami i opodatkowaniem EBIT) do redniej wartoci aktyww:
OSZ = 100%.
Ma on za zadanie pokaza efektywno wykorzystania zasobw firmy. Zasoby te mog pochodzi z wasnych rde lub te s finansowane rodkami obcymi, np. kredytem. Informuje on o efektywnoci gospodarowania powierzonymi rodkami. Uyteczny jest przy porwnywaniu spek (podmiotw gospodarczych), dziaajcych
40
w rnych systemach podatkowych oraz
o rnej strukturze kapitau41.
Wskanik rentownoci kapitau wasnego Wskanik rentownoci kapitau wasnego ( Stopa zwrotu z kapitau wasnego - ROE) obliczany jest wedug formuy:
ROE = 100%.
Wskanik rentownoci kapitau wasnego informuje o wielkoci zysku netto, przypadajcego na jednostk kapitau zainwestowanego przez wacicieli w przedsibiorstwie. Jest on miar efektywnoci wykorzystania kapitau wasnego przez przedsibiorstwo w danym okresie. Poziomem tego wskanika i jego tendencj zmian w czasie zainteresowani s szczeglnie akcjonariusze (inwestorzy) przedsibiorstwa. Wysoki poziom zyskownoci kapitau wasnego jest dla nich wyznacznikiem waciwej alokacji kapitaw. Pozwala przypuszcza, e przedsibiorstwo rozwija si, co stwarza moliwoci uzyskania wyszych dywidend. Wielko wskanika jest zazwyczaj porwnywana z bankow stop oprocentowania depozytw dugoterminowych. Stopa wysza od poziomu wskanika zyskownoci kapitaw wasnych sugeruje, e inwestowanie w dan firm jest mniej efektywne od lokat w banku. Dlatego te poziom tego wskanika powinien przewysza oprocentowanie dugoterminowych depozytw bankowych.
2.3.5 Wskaniki wartoci rynkowej

Ostatni grup wskanikw, na ktr warto zwrci uwag to wskaniki wartoci rynkowej. Wskaniki te stosowane s do oceny efektywnoci funkcjonowania przedsibiorstw dziaajcych w formie spek akcyjnych, ktrych akcje s przedmiotem publicznego obrotu na giedzie papierw wartociowych. Informuj one zarzd przedsibiorstwa, co inwestorzy myl o przeszej, a take jak oceniaj
41
Gajdka, E. Waliska, Zarzdzanie finansowe, FRR. W Polsce, Warszawa 1998, s.217.
41
perspektywy przyszej dziaalnoci. Wykorzystuje si je do badania opacalnoci lokowania kapitau w akcjach danej spki w porwnaniu z akcjami innych przedsibiorstw, jak zakup obligacji czy terminowy depozyt bankowy. Do najwaniejszych wskanikw wartoci rynkowej nale42:
- wskanik ceny rynkowej akcji do wartoci ksigowej, - wskanik ceny rynkowej akcji do zysku na jedn akcj
Wskanik ceny rynkowej akcji do wartoci ksigowej (Price / Book Value) Wskanik ten informuje, ile razy warto spki na rynku jest wiksza (mniejsza) od jej wartoci ksigowej. Wskanik ceny rynkowej akcji do wartoci ksigowej
Analizujc ten wskanik zakadamy, e sprzedajemy spk w danej chwili. Warto firmy obrazuje jej warto ksigowa, jednak cena musi by realna. Std te realna warto firmy to rnica midzy posiadanym przez ni majtkiem a zacignitymi zobowizaniami. Wskanik poniej jednoci oznacza, e cena rynkowa akcji znajduje si na poziomie niszym ni jej warto ksigowa, sugeruje problemy finansowe spki. Naley jednak pamita, e taki poziom wskanika moe oznacza, e akcje zostay wycenione zbyt nisko w stosunku do ich faktycznej wartoci. Taka sytuacja zachci potencjalnych inwestorw do kupna akcji (chyba, e na rynku mamy do czynienia z gbok bess).
Wskanik ceny rynkowej akcji do zysku na jedn akcj (Price Earning Ratio) Wskanik ten informuje, ile razy warto rynkowa firmy przewysza warto zysku, wypracowanego w cigu roku. Odzwierciedla stosunek inwestorw do firmy:
Wskanik ceny rynkowej akcji do zysku na jedn akcj

42
Tame, s. 217.
42
Wzrost tego wskanika informuje o tym, e inwestorzy decyduj si paci za akcje danej firmy wicej ni poprzednio. Wynika to zwykle z faktu, e firma wykazuje spor zyskowno. Niski poziom wskanika sugeruje, e inwestycja w dane akcje jest atrakcyjna ze wzgldu na fakt osigania sporych zyskw przez spk, przy relatywnie niskiej wycenie rynkowej. Zbyt niski poziom wskanika ceny rynkowej do zysku na jedn akcj oznacza, e akcje przedsibiorstwa s niedowartociowane, co stwarza moliwo taniego nabycia firmy. Z kolei wysoki poziom wskanika w porwnaniu z firmami z brany moe oznacza, e akcje firmy oceniane s zbyt wysoko i naley si ich pozby, bo ich kurs spadnie. Analiza trendu tego wskanika pozwala na ocen efektywnoci lokowania kapitau w akcjach danej spki, przy uwzgldnieniu alternatywnych inwestycji w akcje innych firm.
2.4 Analiza metod Du Ponta

Analiza wskanikowa opiera si na podziale poszczeglnych wskanikw na grupy i omwieniu, kadej z osobna. Istnieje rwnie inna metoda analizy wskanikowej, ktra pozwala nam na kompleksow ocen przedsibiorstwa a take wykorzystuje zwizki pomidzy poszczeglnymi wskanikami. Jest to analiza metod Du Ponta. Szczegln zalet modelu jest to, e poza rentownoci majtku i jego udziaem w pokryciu zobowiza uwzgldnia dziaanie tzw. si specjalnych, przejawiajcych si w dwigni operacyjnej i dwigni finansowej. Dwignia operacyjna odzwierciedla stopie, w jakim majtek trway i zwizane z nim koszty stae s wykorzystywane w dziaalnoci przedsibiorstwa, oraz jaki ma na to wpyw na rentowno sprzeday. Obliczana jest wedug formuy: Dwignia operacyjna = lub
43
EBIT Dwignia operacyjna = EBIT S S
Dwignia finansowa przejawia si w efekcie zmiany struktury kapitau a szerzej mwic, w zwikszeniu zysku na jedna akcj przy okrelonym wzrocie zysku operacyjnego. Obliczana jest wedug formuy: Dwignia finansowa= lub Dwignia finansowa = Analiza ta koncentruje si na uporzdkowaniu i zhierarchizowaniu istniejcych wskanikw a take wskazaniu wzajemnych powiza pomidzy nim. Zostaa opracowana gwnie z myl o potrzebach spek, w ktrych koszt kapitau i jego zwrotno nale do zagadnie podstawowych.43
ROE
Mnonik kapitau wasnego
ROA Rysunek 1 Wskanik mary zysku netto
Wskanik rotacji zyskw
SCHEMAT ANALIZY METOD DU PONTA Sprzeda : Zysk netto Aktywa ogem Sprzeda
Koszty cakowite
43
Sprzeda
Aktywa trwae
Aktywa obrotowe
Pynne papiery wartociowe
Marian Walczak, Prospektywna analiza finansowa w przedsibiorstwie, PWE, Warszawa 1998, s.96.
Inne koszty Amortyzacja
Odsetki Podatki
Gotwka Nalenoci
44
Zapasy
rdo: CzekajJ., Dresler Z., Podstawy zarzdzania finansami firmy, PWN, Warszawa 1995,s. 218.
Najwaniejszym ze wskanikw analizy metod Du Ponta jest wskanik rentownoci kapitau wasnego (ROE). Jest on wany zarwno z punktu widzenia wacicieli przedsibiorstwa i potencjalnych inwestorw. Schemat pokazuje zalenoci tego wskanika od wskanika rentownoci aktyww (ROA) i od mnonika kapitau wasnego, ktry jest relacj aktyww do kapitau wasnego. Jeli natomiast spojrzymy na wskanik rentownoci aktyww to zauwaymy, zaleno tego wskanika od poziomu wskanika mary zysku netto oraz poziomu wskanika rotacji aktyww. Wskanik mary zysku netto jest relacj zysku netto do sprzeday. Wskanik rotacji aktyww natomiast jest relacj sprzeday do aktyww. Schemat Du Ponta moe by rozbudowany w d w zasadzie do dowolnego stopnia szczegowoci. Warto zauway, e obliczenie wartoci wskanika rentownoci aktyww przebiega dwutorowo: od strony wskanika mary zysku netto oraz od strony wskanika rotacji aktyww, a wic odpowiednio: od strony rachunku zyskw i strat oraz bilansu. Tak, wic metoda Du Ponta czy ze sob analiz rachunku zyskw i strat i analiz bilansu.
45
ROZDZIA III OCENA KONDYCJI FINANSOWEJ ZAKADW NAPRAWCZYCH TABORU KOLEJOWEGO MISK MAZOWIECKI S.A
46
3.1 Charakterystyka dziaalnoci Zakadw Naprawczych Taboru Kolejowego Misk Mazowiecki S.A
Zakady Naprawcze Taboru Kolejowego Misk Mazowiecki Spka Akcyjna, skrcona nazwa ZNTK Misk Mazowiecki S.A Mazowieckim przy ulicy Gen. K. Sosnkowskiego 34. Zakady Naprawcze Taboru Kolejowego w Misku Mazowieckim powstay z Zarzdzenia Ministra Kolei Nr 374 z dnia 29 listopada 1952 r.. Zostay utworzone jako przedsibiorstwo pastwowe, ktre rozpoczo swoj dziaalno produkcyjn wykonujc naprawy maszyn i urzdze taboru kolejowego. Zmiana sytuacji prawnej przedsibiorstwa nastpia z dniem 1 lipca 1982 r., kiedy to Zarzdzeniem Nr 55 Ministra Komunikacji z dnia 26 czerwca 1982 r. Przedsibiorstwo Pastwowe Zakady Naprawcze Taboru Kolejowego w Misku Mazowieckim zostao wcielone w skad przedsibiorstwa Polskie Koleje Pastwowe. Przedsibiorstwo pastwowe stao si jednostk organizacyjn (zakadem) PKP, dziaajcym wedug zasad penego wewntrznego rozrachunku gospodarczego, Generaln PKP.. Poczenie przedsibiorstwa spowodowao przejcie przez Przedsibiorstwo PKP personelu, zobowiza, uprawnie i caego majtku przedsibiorstwa ZNTK Misk Mazowiecki. Kolejna zmiana sytuacji prawnej przedsibiorstwa nastpia z dniem 01.08.1991 r. , kiedy to Minister Transportu i Gospodarki Morskiej zarzdzeniem Nr 113 z dnia 24 lipca 1991 roku, wydzieli z Przedsibiorstwa Polskie Koleje Pastwowe, zakady produkcyjno naprawcze zaplecza kolejowego. Wydzielone rwnie zostaj Zakady Naprawcze Taboru Kolejowego w Misku Mazowieckim. Zarzdzeniem nr 124 z dnia 24.07.1991 r. Minister Transportu i Gospodarki Morskiej utworzy z dniem 01.08.1991 r. Przedsibiorstwo Pastwowe Zakady Naprawcze Taboru Kolejowego w Misku Mazowieckim. Przeksztacenie przedsibiorstwa pastwowego w Jednoosobowa Spk Skarbu Pastwa nastpio 02 stycznia 1996 r. aktem notarialnym repertorium A Nr 47 podporzdkowanym Ministrowi Komunikacji przez Dyrekcj mieszcz si w Misku
16475/95.Dokonano rwnie
wpis do rejestru handlowego Sdu Rejonowego w
Siedlcach, Wydzia Gospodarczy Sekcja Rejestrw pod numerem RHB 1007. W dniu 4 czerwca 1996 roku Skarb Pastwa dokona wniesienia 60% akcji Spki do Narodowych Funduszy Inwestycyjnych. Struktura akcjonariatu Zakadw po Naprawczych Taboru Kolejowego Misk Mazowiecki S.A bezporednio 2: Rysunek 2
STRUKTURA AKCJ ONARIATU ZNTK "MISK MAZ IECKI" S.A PO W OW NIESIENIU DO NFI
wniesieniu do Narodowych Funduszy Inwestycyjnych przedstawia poniszy rysunek
25%
33% FOKSAL NFI
15% 27%
Pozostae NFI Pracownicy Skarb Pastwa
RDO: opracowanie wasne na podstawie danych przedsibiorstwa ZNTK Misk Mazowiecki S.A
Z Zakadw Naprawczych Taboru Kolejowego Misk Mazowiecki S.A. zostay wydzielone cztery spki zalene: 1. ZP "Mechanika" Sp. z o.o., 2. PPH "LuxRemont" Sp. z o.o., 3. "ZNTK Misk Mazowiecki" Maszyny Elektryczne Sp. z o.o., 4. "ZNTK Misk Mazowiecki" Zakad Podwozi Sp. z o.o..
3.1.1 Zasoby ludzkie

Od kilku lat wraz ze zmniejszeniem si iloci zamwie nastpi spadek zatrudnienia w firmie. Struktura zatrudnienia zmienia si na niekorzy, gdy nastpowa odpyw osb z wyszym wyksztaceniem oraz najlepszych fachowcw z grupy pracownikw bezporednio produkcyjnych. Na dzie 31.12.2000r. w ZNTK Misk Mazowiecki S.A zatrudnionych byo ogem 403 pracownikw tj. o 179 osb 48
mniej ni w roku 1999 i o 359 osoby mniej ni w 1998 roku, przy zwikszonej jednoczenie produkcji. Zmiany iloci zatrudnionych przedstawia tabela 6. Zatrudnienie w 2000 roku ulego stopniowemu zmniejszeniu. Jest to efekt wydzielenia spek, ale rwnie dziaa ograniczajcych liczb pracownikw porednio produkcyjnych i umysowych. Koniecznym bdzie w stosunkowo krtkim czasie zatrudnienie pracownikw z wyszym wyksztaceniem do sub technicznych, marketingowych i ekonomicznych oraz w grupie pracownikw fizycznych: spawaczy, elektrykw i lusarzy. Biorc pod uwag redni sta pracy w Zakadzie mona powiedzie, e pomimo dysproporcji i brakw w zatrudnieniu zaoga jest ustabilizowana i dowiadczona. Szczeglny nacisk zosta obecnie pooony na doksztacanie kadry kierowniczej celem dostosowania ich do nowych zada i obowizkw. Tabela 6 Struktura zatrudnienia w ZNTK Misk Mazowiecki S.A. lata 1998-2000 Lp. 1. 2. Wyszczeglnienie Pracownicy 1998 na 625 137 762 1999 474 108 582 2000 318 85 403
stanowiskach roboczych Pracownicy umysowi Razem
Rysunek 3 ZATRUDNIENIE OGEM W LATACH 1998-2000

900 800 700 600 500 400 300 200 100 0 1998 1999 lata 2000
osoby
49
3.1.2 Struktura organizacyjna

Struktura organizacyjna Spki opiera si na strukturze uzgodnionej w 1997 roku. Struktur organizacyjn ZNTK Misk Mazowiecki S.A przedstawia rysunek 4. Rysunek 4
50
3.1.3 Przedmiot dziaalnoci Spki

ZNTK Misk Mazowiecki S.A jest zakadem specjalizujcym si w
wykonywaniu remontw i modernizacji szerokiego zakresu taboru kolejowego tj.: 1) Naprawy i modernizacji elektrycznych zespow trakcyjnych (EZT) wszystkich typw; 2) Naprawy i modernizacji elektrowozw, przede wszystkim ET21 ET22; 3) Naprawy maszyn elektrycznych i innych podzespow, z ktrych najwaniejsze to: a) naprawy silnikw, b) naprawy przetwornic, c) naprawy zestaww koowych, 51
d) naprawy pantografw, e) naprawy sprarek, f) naprawy sprzgw midzywagonowych i czoowych, g) naprawy regulatorw, zaworw, zderzakw, amortyzatorw itp., h) naprawy poszczeglnych czci w/w. maszyn i podzespow, i) naprawy akumulatorw. 4) Produkcja wyrobw nowych a) cewki, b) komutatory, c) czci zamienne do taboru kolejowego, d) cigna izolacyjne, e) uszczelki gumowe, f) grzejniki do wagonw samowyadowawczych 250W 300V. Podstawowymi produktami spki s naprawy rewizyjne i naprawy gwne taboru szynowego. W aktualnej sytuacji rynkowej s to naprawy elektrycznych zespow trakcyjnych (EZT), ktre obsuguj przewozy aglomeracyjne i regionalne PKP do naprawy, ktrych spka jest najlepiej przygotowana, bowiem zakad w Misku Mazowieckim by budowany z zaoeniem wykonywania napraw tego typu taboru. Elektryczne zespoy trakcyjne wystpuj jako jednostki trzywagonowe (EN57) oraz czterowagonowe (EN71 lub ED72). Podstawowe produkty spki mona zdefiniowa w sposb nastpujcy: naprawa rewizyjna jest to naprawa okresowa o zakresie prac obejmujcych przegld podzespow i zespow, poczonych z czciowym ich demontaem z pojazdu i wymianie zuytych elementw na nowe lub zregenerowane. naprawa gwna jest to naprawa o zakresie prac obejmujcych demonta podzespow i zespow z pojazdu w celu ich szczegowego sprawdzenia oraz wymiany uszkodzonych lub zblionego do pierwotnego. Tabela 7 Wykonanie napraw rewizyjnych EZT oraz napraw gwnych w latach 52 i zuytych elementw na nowe lub zregenerowane w celu przywrcenia ich do stanu technicznego pierwotnego
1998 2000 Lp. 1 2 Typ rodzaj napraw Naprawa rewizyjna EN Naprawa gwna EN 1998 211 23 1999 221 41 2000 214 49
Poza naprawami i modernizacj taboru kolejowego, przedsibiorstwo wykonuje rwnie inne usugi i towary tj.: 1) Naprawy pude tramwajowych; 2) Naprawy wagonw metra: a) naprawy zestaww koowych, b) produkcja czci zamiennych, 3) Azotonasiarczanie; 4) Konstrukcje spawane. 5) System informacji wizualnej dla podrnych typu FRS 701/P
3.1.4 Rynki zbytu

Remonty taboru i podzespow dla PKP stanowi rednio 95% sprzeday tak jak przedstawia rysunek nr 5. Przez najblisze lata usugi dla PKP bd stanowiy nadal gwne rdo przychodw Spki. Innymi klientami ZNTK Misk Mazowiecki S.A s obecnie firmy nie dziaajce w strukturze PKP, takie jak Metro Warszawskie, Kopalnia Piasku Maczki Br czy Dyrekcja Eksploatacji Cystern. Szerokie moliwoci daje wsppraca z innymi kopalniami, portami morskimi i innymi duymi zakadami posiadajcymi wewntrzn sie kolejow. W roku 2000 Spka pozyskaa klienta z Chorwacji H Koleje Chorwackie. Po zakoczeniu napraw dla tego klienta Spka bdzie si stara o pozyskanie kolejnych zamwie. Rysunek 5
53
RYNKI ZBYTU OGEM

1% 2% 2% PKP Metro Warszawskie Inne H Koleje Chorwackie 95%
3.1.5 Konkurencja
Udzia spki w rynku napraw EZT jest w dalszym cigu dominujcy, cho w przypadku napraw rewizyjnych dziaa dwch konkurentw. Obok Spki Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz S.A Holding Bydgoszcz (dawniej ZNTK Bydgoszcz), pojawia si spka utworzona przez PKP, tj. Zakad Usug Transportowych REMTRAK Sp. Z o.o (95% udziaw posiada PKP). Iloci napraw wykonywanych przez obu konkurentw s znacznie nisze ni, w ZNTK Misk Mazowiecki S.A, s to rwnie tylko naprawy rewizyjne EN. Dla Spki Pojazdy Szynowe PESA Bydgoszcz naprawa EZT jest produktem dodatkowym gdy specjalizuj si w naprawie wagonw osobowych, towarowych oraz lokomotyw elektrycznych i spalinowych w zwizku z powyszym maj ograniczone moce produkcyjne. W przypadku zmniejszenia iloci napraw ich produktu gwnego mog sta si bardzo powanym konkurentem dla spki ZNTK Misk Mazowiecki S.A Dla Zakadu Usug Transportowych REMTRAK Sp. Z o.o naprawa EZT jest podstawowym profilem produkcji, ale ze wzgldu na brak wasnej linii naprawy maszyn elektrycznych oraz podwozi, maj ograniczone moliwoci produkcyjne. Naprawy tego asortymentu dla spki REMTRAK wykonuje ZNTK Misk
54
Mazowiecki S.A, do tego dochodzi brak stanowisk naprawczych, jak i fachowej siy roboczej. Przewagi spki ZNTK Misk Mazowiecki S.A wobec konkurentw: wiksze dowiadczenie w naprawach, wysza jako napraw, nisza cena napraw, samowystarczalno w naprawie podzespow do naprawianego taboru, moliwo elastycznego zwikszenia iloci napraw ( wiksze moce produkcyjne w tym asortymencie). Udzia spki w rynku przedstawia poniszy rysunek 6. Rysunek 6
UDZIA SPKI W RYNKU NAPRAW REW IZYJ NYCH I GW NYCH

100% 80% 60% 40% 20% 0% 1998 1999 2000 100% 83.50% 100% 85.50% 100% 80% Naprawy rewizyjne EN 57 Naprawy gwne EN 57
Ze wzgldu na znaczcy spadek ogu zamwie na naprawy taboru kolejowego ronie w kadym z asortymentw konkurencja. Jest to szczeglnie niebezpieczne ze wzgldu na: zbyt du ilo zakadw naprawczych na rynku ze zbyt duymi mocami produkcyjnymi, zanianie cen na produkty naprawy przez zakady, ktre chc wej na dany rynek w celu pozyskania nowego portfela zamwie,
55
ograniczenie przez PKP
przewidywanych rodkw na naprawy i nie
rozstrzyganie przetargw w przypadkach, gdy zoone oferty s wysze (ceny) od zaoonych prze zamawiajcego, brak jasnej polityki PKP dotyczcej tego, z ktrymi zakadami naprawczymi chce wsppracowa. W zakresie podstawowych produktw spki do konkurentw ju wyej wymienionych naley zaliczy jeszcze ZNTK Nowy Scz S.A. ,ktry napraw takich nie wykonywa, ale w ostatnich przetargach skada oferty. Zachowania tego konkurenta w najbliszym czasie mog by trudne do przewidzenia. W zakresie dodatkowych produktw Spki tj. maszyny elektryczne, zestawy koowe do konkurencji naley jeszcze zaliczy ZNTK Olenica S.A., ZNLE Gliwice S.A., ZNTK Pozna S.A., ZNTK Opole S.A.. Udzia Spki w rynku europejskim ze wzgldu na profil produkcji jest bardzo znikomy, w roku 2000 wykonane zostay dwie naprawy gwne wraz z modernizacj dla kolei chorwackich, ktre otworzyy Spce drog na w/w rynek.
3.2 Wstpna analiza sprawozda finansowych Zakadw Naprawczych Taboru Kolejowego Misk Mazowiecki S.A za lata1998 - 2000
Do dokonania wstpnej analizy sprawozda finansowych ZNTK Mazowieckim S.A za lata 1998 2000 sporzdzonymi przez Spk: 1) Bilansem ( Zacznik nr 1, Zacznik nr 2, Zacznik nr 3, Zacznik nr 4) 2) Rachunkiem zyskw i strat ( Zacznik nr 5, Zacznik nr 6) 3) Sprawozdaniem z przepyww rodkw pieninych (Zacznik nr 7, Zacznik nr 8 , Zacznik nr 9 ) Misku
posuyam si sprawozdaniami
3.2.1 Analiza dynamiki i struktury aktyww

W celu przeprowadzenia wstpnej analizy aktyww bilansu przeksztaciam Zacznik nr 1 i Zacznik nr 2, Zacznik nr 3.Tabela nr 8 przedstawia analiz 56
aktyww bilansu ZNTK Misk Mazowiecki S.A , ukazujcy odchylenia, dynamik oraz struktur poszczeglnych pozycji w badanym okresie. Analiza dynamiki aktyww przeprowadzona na podstawie obliczonych odchyle i wskanikw dynamiki pozwala stwierdzi, i w latach 1998-2000 nastpi spadek caoci majtku z 92,8% do 91,5% tj. 1,3%. Rwnie majtek trway uleg zmniejszeniu z 92,6% do 87,0% tj. 5,6% duy wpyw na spadek majtku trwaego miay wartoci niematerialne i prawne z 5,4% do 6,8% tj. o 51,6% oraz finansowy majtek trway z 100,0% do 200,0%. Natomiast warto majtku obrotowego ulega zwikszeniu z 93,0% do 95,2%tj. tj. 2,2%, przy czym warto zapasw zmalaa z 92,2% do 45,6% tj. 46,6%, nalenoci i roszczenia wzrosy z 119,1% do 148,3% tj. 29,2% oraz rodki pienine ulegy nieznacznemu zmniejszeniu z 8,7% do 2,8% tj. 5,9%. Analizujc zmiany w strukturze zachodzce w majtku ZNTK Misk Mazowiecki S.A, naley zauway nieznaczny spadek udziau majtku trwaego w aktywach ogem a mianowicie z 45,4% do 43,2% tj. o 2,2% przy takim samym wzrocie udziau majtku obrotowego z 54,6% do 56,8% tj. rwnie o 2,2%. W majtku trwaym spadek ten wiza si ze spadkiem udziau wartoci niematerialnych i prawnych z 0,3% do 0,1% tj. o 0,2 oraz rzeczowego majtku trwaego z 45,0% do 43,1% tj. o 1,9%. Natomiast wzrost udziau majtku obrotowego w strukturze aktyww wynika ze zwikszenia udziau nalenoci i roszcze z 32,2% do 49,0% tj. o 16,8% min. Ze zwikszenia udziau nalenoci z tytuu dostaw i usug o 20,2%.
57
Tabela 8
Bilans analityczny przedsibiorstwa ZNTK Misk Mazowiecki S.A za lata 1998-2000 (aktywa)
STAN NA 31.12 AKTYWA 1998 A. Majtek trway I. Wartoci niematerialne i prawne 1. Inne wartoci niematerialne i prawne II. Rzeczowy majtek trway 1. Budynki i budowle 2. Urzdzenia techniczne i maszyny 3. rodki transportu 4. Pozostae rodki trwae 5. Inwestycje rozpoczte III. Finansowy majtek trway 1. Udziay i akcje B. Majtek obrotowy I. Zapasy 1. Materiay 2. Pprodukty i produkty w toku 3. Produkty gotowe 1999 2000 19991998 -911772 -36738 -36738 -875035 -195003 -615599 -6556 11958 -69834 0 0 -1044264 -322813 -240128 -58514 -24170 20001998 -1611921 -82234 -82234 -1549687 -228452 -1229730 -27440 5770 -69834 20000 20000 -714574 -2247192 -1391513 -822264 ODCHYLENIA DYNAMIKA (w %) 1999 2000* 92,6 58,4 58,4 92,9 97,5 85,5 88,6 236,4 100,0 100,0 93,0 92,2 92,3 94,0 27,7 87,0 6,8 6,8 87,4 97,1 71,1 52,3 165,8 200,0 200,0 95,2 45,6 60,1 15,3 STRUKTURA 1998 45,4 0,3 0,3 45,0 28,9 15,6 0,2 0,1 0,2 0,1 0,1 54,6 15,1 11,5 3,5 0,1 (w %) 1999 45,3 0,2 0,2 45,0 30,2 14,5 0,2 0,1 0,1 0,1 54,7 15,0 11,4 3,5 0,1 2000 43,2 0,1 0,1 43,1 30,6 12,1 0,1 0,2 0,1 0,1 56,8 7,6 7,0 0,6 -
12376427 11464655 10764506 88239 51501 6005
88239 51501 6005 12268189 11393154 10718502 7874791 7679788 7646339 4257211 3641612 3027481 57583 51027 30143 8769 20727 14539 69834 20000 20000 40000 20000 20000 40000 14895005 13850741 14180431 4130758 3807945 1883566 3126837 2886709 1735324 970507 33414 911993 9243 148243 -
II. Nalenoci i roszczenia 1. Nalenoci z tyt. Dostaw i usug 2. Nalenoci z tyt.podatkw, dotacji i ubezp. spo. 3. Pozostae nalenoci III. rodki pienine 1.rodki pienine w kasie 2. rodki pienine w banku SUMA
8244442 7631567 612875 2519805 567 2519237
9823582 12225283 9677837 12038537 145745 219213 1002 218211 147767 38980 71581 1211 70360
1579140 2046271 -467130 -2300592 435 -2301026 -1956036
3980841 4406971 147767 -573896 -147632 644 -244877 -2326495
119,1 126,8 23,8 8,7 176,7 8,7 92,8
148,3 157,7 6,4 2,8 213,6 2,8 91,5

1998=100%
32,2 28,0 2,2 9,3 0,1 9,2 100,0
38,8 38,2 0,6 0,9 0,1 0,8 100,0
49,0 48,2 0,6 0,2 0,3 0,1 0,2 100,0
27271432 25315396 24944937
RDO: opracowanie wasne na podstawie danych przedsibiorstwa ZNTK Misk Mazowiecki S.A *
59
3.2.2 Analiza dynamiki i struktury pasyww

Analityczne zestawienie pasyww bilansu wraz z obliczonymi wskanikami zawiera tabela nr 9. Z analizy dynamiki pasyww wynika, e w latach 1998 2000 przedsibiorstwo zanotowao znaczny spadek poziomu kapitaw wasnych z 73,5% do 55,8% tj. o 17,7% przy czym strata netto ulega zmniejszeniu o 21,5% , przy rwnoczesnym spadku zobowiza dugoterminowych z 93,0% do 75,3% tj. o 17,7% oraz rozlicze midzyokresowych i przychodw przyszych okresw z 70,9% do 52,3% tj. o 18,6% . Natomiast zobowizania krtkoterminowe i fundusze specjalne wzrosy z 115,8% do 142,1% tj. o 26,3%. Analiza struktury pasyww wykazuje powany spadek udziau kapitaw wasnych w pasywach ogem, z 45,6% do 27,8% (tj. o 17,8%) przy czym udzia kapitau podstawowego w pasywach ogem wzrs o 1,4%, udzia kapitau zapasowego w pasywach ogem zmala o 28,9%, udzia straty netto w pasywach ogem zmala o 9,7%. Udzia rezerw w pasywach ogem nieznacznie wrs z 1,1% do 1,8% tj. o 0,7% jak rwnie udzia zobowiza krtkoterminowych i funduszy specjalnych z 36,8% do 57,2% tj. o 20,4%.Udzia zobowiza dugoterminowych w pasywach ogem zmala o 2,6% jak rwnie udzia rozlicze midzyokresowych i przychodw przyszych okresw o 0,8%.
Tabela 9
Bilans analityczny przedsibiorstwa ZNTK Misk Mazowiecki S.A za lata 1998-2000 (pasywa)
STAN NA 31.12 PASYWA 1998 A. Kapitay wasne I. Kapita podstawowy II. Kapita zapasowy 1. Tworzony ustawowo III. Wynik finansowy netto roku obrotowego 1. Zysk netto 2. Strata netto B. Rezerwy 1. Pozostae rezerwy C. Zobowizania dugoterminowe 1. Dugoterminowe poyczki, obligacje i inne pap. Wartociowe D. Zobowizania krtkoterm. i fundusze specjalne I. Zobowizania krtkoterminowe 1. Poyczki, obligacje i papiery 12468801 3999100 13486313 13486313 1999 9142329 3999100 8437701 8437701 2000 6935135 3999100 5143229 5143229 19991998 -3294472 -5048612 -5048612 -1754141 -1754141 170465 170465 -282735 -282735 1583534 1592812 20001998 -5501666 -8343084 -8343084 -2841419 -2841419 164715 164715 -998121 -998121 4198914 4227990 ODCHYLENIA DYNAMIKA (w%) 1999 2000* 73,5 62,5 62,5 -65,2 -65,2 156,6 156,6 93,0 93,0 115,8 116,6 55, 8 38,1 38,1 -43,7 -43,7 151,7 151,7 75,3 75,3 142,1 144,0 STRUKTURA (w %) 1998 1999 45,6 14,6 49,5 49,5 -18,5 -18,5 1,1 1,1 14,8 14,8 36,8 35,3 36,1 15,8 33,3 33,3 -13,0 -13,0 1,9 1,9 14,8 14,8 45,9 44,3 2000 27,8 16,0 20,6 20,6 -8,8 -8,8 1,8 1,8 12,2 12,2 57,2 55,5
-5048613 -3294472 -2207194 -5048613 -3294472 -2207194 301215 471680 465930 301215 471680 465930 4039629 4039629 3756894 3756894 3041508 3041508
10037954 11621488 14263868 9612143 11204955 13840133
wartociowe 2. Kredyty bankowe 2. Zobowizania z tyt. dostaw i usug 3. Zobowizania z tyt. podatkw, ce i ubezpiecze spo. 4. Zobowizania z tyt. Wynagrodze 5. Pozostae zobowizania krtkoterminowe II. Fundusze specjalne E. Rozliczenia midzyokres. i przychody przyszych okresw 1. Bierne rozliczenia midzyokresowe kosztw 2. Przychody przyszych okresw SUMA
493931 7479537 877597 681350 79729 425811 455832
536699 1232500 6922965 1700741 425531 386519 416532 323005
519695 1900000 7759517 2715957 318599 626366 423735 238496
42768 1232500 -556572 82314 -255819 306790 -9279 -132827 -143360 10533 -1956036
25764 190000 279980 1838360 -362751 546637 -2076 -217336 -215269 -2068 -2326495
108,6 92,5 193,8 62,4 484,8 97,8 70,9 68,4 549,9 92,8
105,2 103,7 247,9 46,7 785,6 99,5 52,3 52,5 11,7 91,5
1,8 27,5 3,2 2,5 0,3 1,5 1,7 1,6 0,1 100,0
2,1 4,9 27,3 6,7 1,8 1,5 1,6 1,3
2,1 7,6 31,1 10,9 1,3 2,5 1,7 0,9
453492 310132 238223 2341 12873 273 27271432 25315394 24944937
1,2 0,9 0,1 0 100,0 100,0
*1998=100%
62
3.2.3 Analiza dynamiki i struktury rachunku zyskw i strat

Tabela nr 10 przedstawia analityczny rachunek zyskw i strat ZNTK Misk Mazowiecki S.A, ukazujcy odchylenia, dynamik oraz struktur poszczeglnych pozycji w badanym okresie oraz ich udzia w przychodach netto. Z analizy dynamiki rachunku zyskw i strat wynika, e w latach 1998 2000 przedsibiorstwo zanotowao wzrost przychodw ze sprzeday towarw i produktw z 118,2% do 130,8 % tj. o 12,6%. Przychd ze sprzeday towarw i materiaw wzrs znacznie z 121,0% do 481,7 % tj. o 360,7%. Natomiast koszt sprzedanych towarw i produktw w duym stopniu zmala z 651,2% do 142,0% tj. o 509,2%.Znacznie zmala rwnie zysk brutto na sprzeday, bo a o 99,4%.Pozostae koszty o17,8%. Analiza struktury rachunku zyskw i strat wykazuje powany wzrost udziau przychodw ze sprzeday towarw i materiaw w przychodach ze sprzeday towarw i produktw z 7,8% do 28,6% tj. o 20,8% jak rwnie wzrost udziau kosztu sprzedanych towarw i produktw w przychodach ze sprzeday towarw i produktw z 91,8% do 99,6% tj. o 7,8% znacznie zmala udzia straty brutto w przychodach ze sprzeday towarw i produktw z 12,1% do 4,3% tj. o 7,8%. operacyjne wzrosy o 25,6% jak rwnie przychody finansowe o 91,3%.Przedsibiorstwo zanotowa rwnie spadek straty netto z 65,2% do 47,4% tj.
Tabela 10
Analityczny rachunek zyskw i strat przedsibiorstwa ZNTK Misk Mazowiecki S.A za lata 1998 2000
STAN NA 31.12. 1998 A. Przychody ze sprzeday towarw i produktw I. Przychd ze sprzeday towarw i materiaw II. Przychody ze sprzeday produktw B. Koszt sprzedanych towarw i 41664654 49235375 54508376 3240536 3920107 15610403 7570721 12843722 679571 12369867 473856 118,2 121,0 117,9 651,2 67,9 116,2 105,9 72,5 -29,7 26,2 1,8 130,8 100,0 100,0 100,0 481,7 101,2 142,0 591,7 112,4 6,5 19,3 -28,6 33,8 7,1 7,8 92,2 91,8 5,7 86,1 8,2 19,5 11,2 9,6 7,3 8,0 92,0 90,9 6,2 84,7 9,1 11,9 2,8 2,1 0,1 28,6 71,4 99,6 25,6 74,0 0,4 2,9 2,5 2,5 0,4 1999 2000 ODCHYLENIA 19991998 20001998 DYNAMIKA (w 1999 %) 2000* STRUKTURA 1998 (w %) 1999 2000
38424117 45315268 38897973 68911151
produktw 38235417 44747078 54284483 I. Warto sprzedanych towarw i materiaw II. Koszt wytworzenia sprzedanych produktw C. Zysk brutto na sprzeday D. Koszty oglnego zarzdu E. Strata na sprzeday F. Pozostae przychody operacyjne I. Przychody ze sprzeday skadnikw majtku trwaego 2359071 3037944 13958318
6511661 16049066 678873 11599247 5832789 1059061 -2231184 -3290245 -2954865 -2991762 4449819 -3205342 -654675 -3341362 -2652502 -2828819
35876346 41709135 40326165 3429236 4488297 223894 8111672 5880488 1564967 -4682436 -1392191 -1341074 4006688 3045380 1051823 53618 1354186 216561
II. Pozostae przychody operacyjne G. Pozostae koszty operacyjne I. Warto sprzedanych skadnikw majtku trwaego II. Pozostae koszty operacyjne H. Strata na dziaalnoci operacyjnej I. Przychody finansowe I. Odsetki uzyskane II. Pozostae J. Koszty finansowe I. Odsetki do zapacenia, w tym od jedn. Zalenych stowarzysze II. Pozostae K. Strata brutto na dziaalnoci gospodarczej L. Strata brutto M. Strata netto 961308 3160219 2251093 909126 998205 1244493 1244493 1137625 2055683 2055683 36897 -1915726 -2251093 335367 -2251106 350160 305210 44950 847125 686880 160245 -1754141 -1754141 -1754141 176317 -1104536 -2251093 1146557 -1793397 1780416 -1292948 3073363 732393 203006 529387 -2654472 -2654472 -2654472 103,8 39,4 136,9 118,3 65,0 226,1 2,3 7,6 5,4 2,2 9,2 3,7 3,1 0,6 6,7 5,7 1,0 12,1 12,1 12,1 2,0 2,5 2,5 3,2 3,9 3,3 0,6 7,4 6,2 1,2 6,7 6,7 6,7 2,1 3,8 3,8 3,7 6,1 0,1 6,0 6,4 4,7 1,7 4,3 4,3 4,3
-3835967 -1584861 -2042570 1567450 1917610 3347866 1301738 1606948 8790 265712 310662 3339075 2780096 3627221 3512489 2361877 418219 3048757 578464 2564883 947606
41,3 53,2 122,3 213,6 123,4 0,7 116,9 1256,6 130,5 126,3 129,1 138,3 65,2 65,2 65,2 108,6 226,6 47,4 47,4 47,4
-5048613 -3294472 -2394141 -5048613 -3294472 -2394141 -5048613 -3294472 -2394141
*1998=100%
65
3.2.4 Analiza sprawozdania z przepyww rodkw pieninych

Do analizy sprawozdania z przepyww pieninych wykorzystaam
sprawozdania z przepyww rodkw pieninych ZNTK Misk Mazowiecki S.A za lata 1998 2000 ( Zacznik nr 7, Zacznik nr 8, Zacznik nr 9) W roku obrotowym 1998 w Spce odnotowane zostay nastpujce przepywy pienine: 1) przepywy rodkw z dziaalnoci operacyjnej 2) przepywy rodkw z dziaalnoci inwestycyjnej 3) przepywy rodkw z dziaalnoci finansowej obrotowym o kwot 2356622,65 z do wartoci 2519237,72 z. Spka odnotowaa wzrost rodkw pieninych z dziaalnoci operacyjnej: 1) amortyzacja 2) zwikszenie stanu zapasw 3) zwikszenie stanu zob. krtkoterm. oraz fund. spec. likwidacji rodkw trwaych: 1) sprzeda rodkw trwaych nastpujce operacje: 1) zacignicie kredytu krtkoterminowego 2) spata kredytu krtkoterminowego 3) zapacone odsetki od kredytu 4) spata rat kapitaowych przepywy pienine: 1) przepywy rodkw z dziaalnoci operacyjnej 2) przepywy rodkw z dziaalnoci inwestycyjnej 3) przepywy rodkw z dziaalnoci finansowej obrotowym o kwot 2300592,23z do wartoci 219212,99 z. Spka odnotowaa spadek rodkw pieninych z dziaalnoci operacyjnej: - 2028730,99 z - 387120,99 z - 115259,75 z + 5245000,00 z - 5373557,53 z - 516197,35 z - 481406,95 z + 2828456,20 z Na zmniejszenie rodkw pieninych z dziaalnoci finansowej wpyny + 1432051,35 z + 1105437,22 z + 1185512,42 z +654368,28 z +2828456,20 z -1126161,83 z
Efektem tych przepyww jest wzrost stanu rodkw pieninych w roku
Dodatnia warto przepyww na dziaalnoci inwestycyjnej jest wynikiem
W roku obrotowym 1999 w Spce odnotowane zostay nastpujce
Efektem tych przepyww jest zmniejszenie stanu rodkw pieninych w roku
66
1) amortyzacja z 2) zmiana stanu zapasw 3) zmiana stanu nalenoci i roszcze Ujemny przepyw na dziaalnoci inwestycyjnej jest wynikiem: 1) zakupu rodkw trwaych 2) zakupu wartoci niematerialnych i prawnych nastpujce operacje: 1) zacignicie kredytu krtkoterminowego 2) spata kredytu krtkoterminowego 3) zapacone odsetki od kredytu 4) spata rat kapitaowych przepywy pienine: 1) przepywy rodkw z dziaalnoci operacyjnej 2) przepywy rodkw z dziaalnoci inwestycyjne 3) przepywy rodkw z dziaalnoci finansowej obrotowym o kwot 147631,73 z do wartoci 71581,26 z.
+ 1333403 ,43 + 322812,14 z - 2248077,75 z - 375820,99 z - 11300,00 z
Na zmniejszenie rodkw pieninych z dziaalnoci finansowej wpyny + 16107400,00 z - 14874900,00 z - 485367,05 z - 507769,03 z
W roku obrotowym 2000 w Spce odnotowane zostay nastpujce + 1000062,12 z - 395798,42 z - 751895,43 z
Efektem tych przepyww jest zmniejszenie stanu rodkw pieninych w roku Spka odnotowaa spadek rodkw pieninych z dziaalnoci operacyjnej: 1) amortyzacja z 2) zmiana stanu zapasw 3) zmiana stanu nalenoci i roszcze Ujemny przepyw na dziaalnoci inwestycyjnej jest wynikiem: 1) zakupu rodkw trwaych 2) zakupu wartoci niematerialnych i prawnych nastpujce operacje: 1) zacignicie kredytu krtkoterminowego 2) spata kredytu krtkoterminowego 3) zapacone odsetki od kredytu + 19740500,00 z - 17840500,00 z - 424430,32 z - 610131,13 z - 998,79 z + 1924379,06 z - 1638456,27 z + 1309952,61
Na zmniejszenie rodkw pieninych z dziaalnoci finansowej wpyny
67
4) spata rat kapitaowych
- 545444,08 z
3.6 Analiza wskanikowa Zakadw Naprawczych Taboru Kolejowego Misk Mazowiecki S.A
Analiza wskanikowa, ktr przedstawiam daje oglny obraz sytuacji finansowej przedsibiorstwa. Przedmiotem jej badania s relacje zachodzce pomidzy poszczeglnymi elementami bilansu, w przekroju pionowym i poziomym oraz rachunku wynikw na przeomie lat 1998 2000 . Dla tego celu konstruuje si rnego rodzaju wskaniki posugujce si danymi opartymi na sprawozdaniach finansowych. Dokonujc analizy wskanikowej ZNTK Misk Mazowiecki S.A opieraam si na sprawozdaniach finansowych takich jak: 1) Bilans ZNTK Misk Mazowiecki S.A za lata 1997 2000 (Zacznik nr 2 , Zacznik nr 2, Zacznik nr 3) 2) Rachunek zyskw i strat ZNTK Misk Mazowiecki S.A za lata 1997 2000 (Zacznik nr 5, Zacznik nr 6)
3.6.1 Wskanikowa ocena pynnoci finansowej

Do oceny pynnoci finansowej posuyam si wskanikami: 1) biecej pynnoci, 2) podwyszonej pynnoci szybki. Wskanik biecej pynnoci WBP =
14895004 13850740 ,91
W 1998 r. 9612143 ,32 = 1,5 W 1999 r. 11204955 ,43 = 1,2 W 2000 r. 13840133 ,04 =1,0
14180430 ,86 ,54
68
Rysunek 7
W SKANIKI BIECEJ PYNNOCI
1.6 1.4 1.2 1 WBP 0.8 0.6 0.4 0.2 0
1998
1999 LATA
2000
Jak wida z przedstawionych wskanikw z roku na rok wskanik biecej pynnoci ulega pogorszeniu, co stanowi sygna powanego zagroenia przyszej egzystencji firmy. Poziom, na jakim utrzymuje si wskanik oznacz, e firma dziaa z dnia na dzie i nie posiada wystarczajcych zasobw gotwkowych do spacania biecych zobowiza. Moemy stwierdzi z ca stanowczoci, e przedsibiorstwo ZNTK Misk Mazowiecki S.A ma problemy z utrzymaniem biecej pynnoci. Wskanik podwyszonej pynnoci - szybki WPP =
14895004 ,91 4130757 ,51 = 1,1 9612143 ,32 13850740 ,54 3807945 ,37 = 0,9 11204955 ,43 14180430 ,86 1883566 ,31 = 0,9 13840133 ,04
W 1998 r. W 1999 r. W 2000 r.
Rysunek 8
69
W SKANIKI PODW YSZONEJ PYNNOCI - SZYBKI
1.2 1 0.8 WPP 0.6 0.4 0.2 0 1998 1999 LATA 2000
Analiza wskanika podwyszonej pynnoci pozwala nam stwierdzi, e przedsibiorstwo w roku 1998 mogo szybko sprosta biecym zobowizaniom. Niestety wskanik w roku 1999 jak i 2000 utrzymywa si na poziomie, ktry nie jest zadawalajcym przedsibiorstwa. i daje nam sygna o zagroeniu zdolnoci patniczej
3.6.2 Wskanikowa ocena zaduenia i obsugi dugu

Aby zanalizowa zaduenie przedsibiorstwa dokonaam oblicze wskanikw: 1) oglnego zaduenia, 2) zaduenia kapitau wasnego, 3) pokrycia odsetek zyskiem. Wskanik oglnego zaduenia WOZ =
4039629 ,30 +10037954 ,45 = 0,5 27271432 ,06 3756893 ,66 +11621487 ,52 = 0,6 25315395 ,62 3041507 ,65 +14263868 ,26 = 0,7 24944937 ,44
W 1998 r. W 1999 r. W 2000 r. Rysunek 9
70
W SKANIKI OGLNEGO ZADUENIA
0.7 0.6 0.5 0.4 WOZ 0.3 0.2 0.1 0
1998
1999 LATA
2000
Warto wskanika oglnego zaduenia z roku na rok wzrasta. Nie jest to dobre zjawisko, poniewa odzwierciedla to spadek samofinansowania firmy oraz pogorszenie bezpieczestwa finansowego. W roku 2000 blisko 70% caoci kapitaw zaangaowanych w przedsibiorstwo miao swe pokrycie w kapitale obcym. Wzrost udziau zobowiza w cakowitym kapitale wpyn rwnie na pogorszenie zdolnoci i wiarygodnoci kredytowej przedsibiorstwa. Wskanik zaduenia kapitau wasnego WZKW =
4039629 ,30 +10037954 ,45 = 1,1 12436800 ,85 3756893 ,66 +11621487 ,52 = 1,7 9142328 ,99 3041507 ,65 +14263868 ,26 = 2,5 6935134 ,89
W 1998 r. W 1999 r. W 2000 r.
Rysunek 10
71
W SKANIKI ZADUENIA KAPITAU W ASNEGO
2.5 2 WZ KW 1.5 1 0.5 0 1998 1999 LATA 2000
Jak wida z analizy wskanika zaduenia kapitau wasnego z roku na rok wzrasta warto wskanika oznacza to coraz wiksze zaangaowanie obcych rde finansowania w stosunku do rde wasnych, a wic zwikszenie stopnia zaduenia. Oddziauje to bezporednio na poziom ryzyka finansowego z powodu wyszych rat kapitaowych i odsetek. Wskanik pokrycia odsetek zyskiem WPZO = W przedsibiorstwie ZNTK Misk Mazowiecki S.A nie dokonuj obliczenia wskanika pokrycia odsetek zyskiem, poniewa analizowane przedsibiorstwo przynosi straty a wiec nie moe pokrywa odsetek zyskiem.
3.6.3 Wskanikowa ocena efektywnoci aktyww

Przy analizie efektywnoci aktyww posuyam si wskanikami: 1) rotacji zapasw, 2) rotacji nalenoci, 3) efektywnoci wykorzystania majtku trwaego, 4) efektywnoci wykorzystania majtku ogem.
72
Wskanik rotacji zapasw
WRZ =
41664653 ,69 ( 5236194 ,73 + 4130757 ,51) 2 = 9,0 49235375 ,43 ( 4130757 ,51 + 3807945 ,37 ) 2 = 12,4 54508376 ,25 ( 3807945 ,37 +1883566 ,31) 2 = 19,1
W 1998 r. W 1999 r. W 2000 r.
Rysunek 11
W SKANIKI ROTACJ I ZAPASW
20 15 WRZ 10 5 0 1998 1999 LATA 2000
Im wysza warto wskanika rotacji zapasw, tym krtszy cykl obrotu zapasami, a wic rwnie mniejszy ich koszt utrzymania. Jak wida w analizowanym przedsibiorstwie wskanik wzrasta z roku na rok, a w roku 2000 jest wikszy a o 10,1 w stosunku do roku 1998. Wzrost ten wiadczy o poprawie efektywnoci gospodarowania zapasami przez ZNTK Misk Mazowiecki S.A. Sytuacja ta jest korzystna, poniewa zmniejszaj si koszty magazynowania zapasw oraz nastpuje uwolnienie kapitau obrotowego zaangaowanego w zapasach. Wskanik rotacji zapasw w dniach
WRZ w dniach =
73
W 1998 r. W 1999 r. W 2000 r. Rysunek 12
( 5236194
,73 + 4130757 ,51 ) 2 = 40 41664653 ,69 360 ,51 + 3807945 ,37 ) 2 = 29 49235375 ,43 360
( 4130757 ( 3807945
,37 +1883566 ,31 ) 2 = 19 54508376 ,25 360
W SKA NIKI ROTACJ I Z APASW WDNIACH
40 35 30 25 WRZ w dniach 20 15 10 5 0
1998
1999 LATA
2000
Analizy wskanika rotacji zapasami w dniach pozwala nam okreli, co ile dni w roku odnawiaj si zapasy. Jak wida cykl ten ulega skrceniu z 40 dni do 19 tj. o 21 dni, co naley uzna za pozytywn sytuacj.
Wskanik rotacji nalenoci
WRN =
41664653 ,69 = 4,5 ,94 + 8244442 ,18 ) 2
W 1998 r. W 1999 r. W 2000 r.
(10132087
49235375 ,43 (8244442 ,18 + 9823582 ,18 ) 2 = 5,4 54508376 ,25 ( 9823582 ,18 +12225283 ,29 ) 2 = 4,9
Rysunek 13 74
W SKANIKI ROTACJ I NALENOCI

6 5 4 WRN 3 2 1 0 1998 1999 LATA 2000
Analizujc wskanik rotacji nalenoci moemy stwierdzi, e ZNTK Misk Mazowiecki S.A zbyt dugo kredytuje sowich klientw, co wiadczy, e rodki pienine s zbyt dugo zamroone w nalenociach. Wskanik w1999 roku wynosi 5,4 i by wikszy o 0,9 w stosunku do roku 1998 natomiast w roku 2000 wynosi 4,9 i zmala o 0.5 w stosunku do 2000 roku. Wskanik rotacji nalenoci w dniach
WRN w dniach =
W 1998 r.
(10132087 (8244442 ( 9823582
,94 + 8244442 ,18 ) 2 = 79 41664653 ,69 360
W 1999 r.
,18 + 9823582 ,18 ) 2 = 66 49235375 ,43 360 ,18 +12225283 ,29 ) 2 = 73 54508376 ,25 360
W 2000 r.
Rysunek 14
75
W SKANIKI ROTACJ I NALE NOCI WDNIACH
80 75 WRN w 70 dniach 65 60 55 1998 1999 LATA 2000
Rwnie przy analizie wskanika rotacji nalenoci w dniach daje si zauway skaczca tendencja wskanika. W roku 1999 spka doprowadzia do skrcenia przecitnego inkasa nalenoci, co mogo by wynikiem m.in. ograniczenia sprzeday na kredyt lub wyegzekwowania albo spisania na straty przeterminowanych nalenoci. Naley to oceni pozytywnie, poniewa jednoczenie uzyskano wzrost sprzeday. Niestety w roku 2000 cykl inkasa nalenoci wzrs, co nie jest pozytywnym zjawiskiem. Wskanik efektywnoci wykorzystania majtku trwaego
WRT =
41664653 ,69 (15700053 ,74 +12268188 ,63 ) 2 = 3,0
49235375 ,43
W 1998 r.
W 1999 r. (1226188 ,63 +11393153 ,73 ) 2 = 7,8 W 2000 r.

54508376 ,25 (11393153 ,73 +10718501 ,97 ) 2 = 4,9
Rysunek 15
76
WSKANIKI EFEKTYWNOCI WYKOYSTANIA MAJ TKU TRWAEGO

8 7 6 5 WEWMT 4 3 2 1 0
1998
1999 LATA
2000
Analiza wskanika efektywnoci wykorzystania majtku trwaego wykazuje tendencj wahajc si . W roku 1998 wskanik wynosi 3,0 w roku 1999 wzrs o 4,8 natomiast w roku 2000 zmala o 2,9 w stosunku do 1999 r. . Moe to wiadczy, i rodki trwae nie s wykorzystywane przez spk efektywnie. Wskanik efektywnoci wykorzystania majtku ogem
WRAO =
W 1998 r. W 1999 r. W 2000 r.
41664653 ,69 ( 31233633 ,06 + 27271432 ,06 ) 2 = 1,4 49235375 ,43 ( 27271432 ,06 + 25315395 ,62 ) 2 = 1,9 54508376 ,25 ( 25315395 ,62 + 24944937 ,44 ) 2 = 2,2
Rysunek 16
77
WSKANIKI EFEKTYWNOCI WYKOYSTANIA MAJ TKU OGEM

2.5 2 WEWMO 1.5 1 0.5 0 1998 1999 LATA 2000
Wskanik efektywnoci wykorzystania majtku ogem wykazuje tendencj rosnc, co wiadczy o wyszej efektywnoci wykorzystania zasobw majtkowych. Efektywno ta zaley w szczeglnoci od szybkoci obrotu zasobw majtkowych oraz ich struktury wewntrznej. Wzrost wskanika z 1,4 w roku 1998 do 2,2 w roku 2000 moe by skutkiem zwikszenia sprzeday oraz pozbycia si czci aktyww.
3.6.4 Wskanikowa ocena rentownoci

W badanym okresie dziaalno Spki przynosia straty, ktre w kolejnych latach byy pokrywane kapitaem zapasowym. Do zanalizowa rentowno Spki dokonaam oblicze wskanikw: 1) rentownoci sprzeday, 2) rentownoci aktyww, 3) oglna stopa zwrotu, 4) rentownoci kapitau wasnego. Wskanik rentownoci sprzeday
WRS = x 100%
W 1998 r. 41664653 ,69 x 100% = - 12,0% 78
5048612 ,54
W 1999 r. 49235375 ,43 x 100% = - 6,7% W 2000 r. 54508376 ,25 x 100% = - 4,4% Rysunek 17
W SKANIKI RENTOW NOCI SPRZ EDAY
2394140 ,56
3294471 ,86
0.0% -2.0% -4.0% -6.0% WRS -8.0% -10.0% -12.0% -14.0%
1998
1999 LATA
2000
Najwysza zyskowno sprzeday wystpia w roku 2000. Zoyy si na to zarwno najmniejsza strata netto jak i najwiksze przychody ze sprzeday. Wskanik rentownoci aktyww
ROA = x 100%
5048612 ,54
W 1998 r. 27271432 ,06 x 100% = - 18,5% W 1999 r. 25315395 ,62 x 100% = - 13,0 W 2000 r. 24944937 ,44 x 100% = - 9,6 Rysunek 18
2394140 ,56 3294471 ,86
79
W SKANIKI RENTOW NOCI AKTYW W
0.0% -5.0% ROA -10.0% -15.0% -20.0% 1998 1999 LATA 2000
Analiza
wskanika
rentownoci
aktyww
pokazuje
stopniow
popraw
efektywnoci gospodarowania majtkiem, wynikajc ze: stale zmniejszajcej si straty netto; zmniejszeniu si wartoci majtku w tempie niszym ni nastpia poprawa wyniku finansowego. Wartoci wskanika rentownoci aktyww w poszczeglnych latach, mimo korzystnego trendu, nie s satysfakcjonujce i wiadcz nieefektywnym wykorzystaniu majtku spki. Oglna stopa zwrotu
OSZ = x 100%
3835967 ,02
W 1998 r. 27271432 ,06 x 100% = - 14,1 W 1999 r. 25315395 ,62 x 100% = - 6,3 W 2000 r. 24944937 ,44 x 100% = - 8,2 Rysunek 19
2042570 ,35 1584860 ,80
80
OGLNA STOPA ZWROTU
0.0% -2.0% -4.0% -6.0% OSZ -8.0% -10.0% -12.0% -14.0% -16.0%
1998
1999 LATA
2000
Wskanik oglnej stopy zwrotu najwysz warto osign w 1999 roku, co prawdopodobnie jest wynikiem niszych ni w roku nastpnym pozostaych kosztw operacyjnych (przy podobnym wyniku na sprzeday). Porwnanie wskanika z wskanikiem rentownoci aktyww pokazuje na znaczny wpyw wyniku na dziaalnoci finansowej na wynik finansowy spki. Wskanik rentownoci kapitau wasnego.
ROE = x 100%
5048612 ,54
W 1998 r. 12436800 ,85 x 100% = - 40,6 W 1999 r. 9142328 ,99

3294471 ,86
x 100% = - 36,0 x 100% = - 34,5
W 2000 r. 6935134 ,89
2394140 ,56
Rysunek 20
81
W SKANIKI RENTOW NOCI KAPITAU W ASNEGO
-30.0% -32.0% -34.0% ROE -36.0% -38.0% -40.0% -42.0% 1998 1999 LATA 2000
Rentowno kapitaw wasnych ulega w analizowanym okresie poprawie i wiadczy o coraz lepszym wykorzystania kapitaw spki. Wskanik ten poprawia si jednak duo wolniej ni rentowno aktyww, poniewa kapita wasny ZNTK Misk Mazowiecki ulega zmniejszeniu w znacznie wikszym stopniu ni suma bilansowa.
82
ZAKOCZENIE
Celem mojej pracy bya prba pokazanie przydatnoci analizy finansowej dla oceny ksztatowania sytuacji finansowej wybranego przedsibiorstwa w 3 letnim okresie jego dziaalnoci. W pracy staraam si przybliy problem analizy finansowej. Dokonaam rwnie prby analizy empirycznej na przykadzie Zakadw Naprawczych Taboru Kolejowego Misk Mazowiecki S.A. Wykorzystaam do tego celu gownie analiz porwnawcz oraz wskanikow, ktre w tym przypadku wyday mi si najbardziej adekwatnymi metodami analizowania. Za pomoc analizy porwnawczej mona zaobserwowa zmienno kosztw i przychodw oraz szacunkowo okreli ich wielko w najbliszej przyszoci i planowa biece wydatki. W roku 2000 koszty ogem wzrosy w stosunku do roku 1998, o 17,5% co wynika z: 1) wikszej produkcji, 2) kosztw operacji finansowych zwizanych z windykacj nalenoci, 3) kar umownych w pozostaych kosztach operacyjnych. W roku 2000 przychody ogem ZNTK Misk Mazowiecki S.A wzrosy o 25,3% w stosunku do roku 1998 . Przyrost ten by zwizany z: 1) wydzieleniem spek crek i realizacj dla nich zaopatrzenia materiaowego, 2) wikszym zaangaowaniem w poszukiwanie nowych zlece, 3) popraw imege spek crek w rezultacie wyszej jakoci i solidnoci zleconych prac. Na istotn uwag zasuguj przychody sfery finansowej, ktre wpyny na przyrost przychodw ogem. Powstay one gwnie z tytuu: 1) rozwizania rezerw na odsetki od nalenoci, 2) odsetek od nieterminowej patnoci nalenoci, Pomimo bardzo trudnych w ostatnich latach zewntrznych warunkw dziaalnoci, szczeglnie w brany kolejowej, Spka z roku na rok osiga coraz mniejsz strat, co wskazuje na znaczn popraw sytuacji finansowej ZNTK Misk Mazowiecki S.A.. Sytuacj te obrazuje rysunek 21 :
83
Rysunek 21
KSZTATOWANIE SI WYNIKU FINANSOWEGO W LATACH 1998-2000

0 -2000000 -4000000 -6000000 1998 1999 2000
Niestety dziaalno Spki nadal jest nierentowna, a zastosowany program oszczdnociowy, na ktry zoya si midzy innymi restrukturyzacja zatrudnienia, nie jest na razie wystarczajcy do osignicia zysku na dziaalnoci operacyjnej. Ponadto stale rosncy udzia kapitaw obcych w finansowaniu dziaalnoci spki niesie ze sob due ryzyko finansowe. Jak wida rola analizy finansowej dla oceny ksztatowania sytuacji finansowej przedsibiorstwa w okresie 3 lat jest bardzo znaczca. Bowiem informacje w niej zawarte przedstawiaj sytuacj finansow firmy i pozwalaj na podjecie odpowiednich krokw, aby j poprawi lub utrzyma na odpowiednio dobrym poziomie. Analiza pozwala take na szybkie wykrycie zbliajcego si zagroenia i podjcie odpowiednich dziaa by mu zapobiec.
84
Spis rysunkw
Rysunek 1 Rysunek 2 Rysunek 3 Rysunek 4 Rysunek 5 Rysunek 6 Rysunek 7 Rysunek 8 Rysunek 9 Rysunek 10 Rysunek 11 Rysunek 12 Rysunek 13 Rysunek 14 Rysunek 15 Rysunek 16 Rysunek 17 Rysunek 18 Rysunek 19 Rysunek 20 Rysunek 21 Schemat analizy metod Du Ponta.................................................46 Struktura akcjonariatu ZNTK Misk Mazowiecki...........................49 Zatrudnienie ogem w latach 1998-2000.......................................51 Schemat organizacyjny ZNTK Misk Mazowiecki S.....................52 Rynki zbytu ogem.........................................................................55 Udzia spki w rynku napraw rewizyjnych i gwnych....................56 Wskaniki biecej pynnoci..........................................................71 Wskaniki podwyszonej pynnoci szybki...................................72 Wskaniki oglnego zaduenia......................................................73 Wskaniki zaduenia kapitau wasnego........................................74 Wskaniki rotacji zapasw..............................................................75 Wskaniki rotacji zapasw w dniach...............................................76 Wskaniki rotacji nalenoci...........................................................77 Wskaniki rotacji nalenoci w dniach............................................78 Wskaniki efektywnoci wykorzystania majtku trwaego.............................................................................79 Wskaniki efektywnoci wykorzystania majtku ogem...............................................................................80 Wskaniki rentownoci sprzeday..................................................81 Wskaniki rentownoci aktyww.....................................................82 Oglna stopa zwrotu.......................................................................83 Wskaniki rentownoci kapitau wasnego......................................84 Ksztatowanie si wyniku finansowego w latach 1998 2000......................................................................86
85
Spis tabel
Tabela 1 Tabela 2 Tabela 3 Tabela 4 Tabela 5 Tabela 6 Tabela 7 Tabela 8 Tabela 9 Tabela 10 Ukad rachunku zyskw i strat w wariancie porwnawczym ( Wersja I)................................................17 Ukad rachunku zyskw i strat w wariancie porwnawczym ( Wersja II)...............................................18 Uproszczone zestawienie bilansu.........................................................19 Struktura bilansu...................................................................................20 Ukad sprawozdania z przepyww rodkw pieninych.............................................................................24 Struktura zatrudnienia w ZNTK Misk Mazowiecki S.A. lata 1998-2000......................................................................................50 Wykonanie napraw rewizyjnych EZT oraz napraw gwnych w latach 1998 2000.......................................54 Bilans analityczny przedsibiorstwa ZNTK Misk Mazowiecki S.A za lata 1998 2000 (aktywa).........................59 Bilans analityczny przedsibiorstwa ZNTK Misk Mazowiecki S.A za lata 1998-2000 (pasywa)..........................62 Analityczny rachunek zyskw i strat przedsibiorstwa ZNTK Misk Mazowiecki S.A za lata 1998 2000........................................65
86
Spis zacznikw
Zaczniki 1 Zaczniki 2 Zaczniki 3 Zaczniki 4 Zaczniki 5 Zaczniki 6 Zaczniki 7 Zacznik 8 Zacznik 9 Bilans Aktywa ZNTK Misk Mazowiecki S.A za lata 1997 1998 Bilans Pasywa ZNTK Misk Mazowiecki S.A za lata 1997 1998 Bilans Aktywa ZNTK Misk Mazowiecki S.A za lata 1999 2000 Bilans Pasywa ZNTK Misk Mazowiecki S.A za lata 1999 2000 Rachunek zyskw i strat ZNTK Misk Mazowiecki S.A za lata 1997 1998 Rachunek zyskw i strat ZNTK Misk Mazowiecki S.A za lata 1999 2000 Sprawozdanie z przepyww rodkw pieninych ZNTK Misk Mazowiecki S.A za rok 1998 Sprawozdanie z przepyww rodkw pieninych ZNTK Misk Mazowiecki S.A za rok 1999 Sprawozdanie z przepyww rodkw pieninych ZNTK Misk Mazowiecki S.A za rok 2000
87
BIBLIOGRAFIA
1. 2.
Bednarski L., Analiza finansowa w przedsibiorstwie, Warszawa, PWE, 2001 Bednarski 1996 L., Waniewski T., Analiza finansowa w zarzdzaniu przedsibiorstwem, Fundacja Rozwoju Rachunkowoci w Polsce, Warszawa Bie W., Czytanie bilansu przedsibiorstwa, FINANS - SERWIS, Warszawa 1997 Bie W., Ocena efektywnoci finansowej Spek Prawa Handlowego, FINANS SERWIS, Warszawa 1991 Bie W., Zarzdzanie finansami przedsibiorstwa, Difin, Warszawa 1998 Boch H., Controlling, Rachunkowo zarzdcza, CIM, Warszawa 1992 Borkowski M., Koc S., Sprawozdawczo finansowa. Zasady sporzdzania i analizy, FINANS - SERWIS, Warszawa 1995 Cenkier A., Gobiowski G., Analiza finansowa w praktyce, CIM, Warszawa 1997 Czekaj J., Dresler Z., Zarzdzanie finansami przedsibiorstw, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1998 W. Zarzdzanie finansami, Centrum Informacji Menedera,
3. 4.
5. 6. 7.
8. 9.
10. Dbski
Warszawa 1996
11.
Dobija M., Rachunkowo zarzdcza, PWN, Warszawa 19 Duraj J., Analiza ekonomiczna w zarzdzaniu przedsibiorstwem, d 1993 Ellis J., Williams D., Strategia przedsibiorstwa a analiza finansowa, Fundacja Fedorowicz Z., Finanse przedsibiorstwa, Poltex, Warszawa 1997 Gabrusiewicz W., Analiza ekonomiczna przedsibiorstwa, Zielona Gra 1994 Gajdka J., Waliska E., Zarzdzanie finansowe, F. R. R. w P., Warszawa
12. Duraj J., Analiza ekonomiczna przedsibiorstwa, PWE, Warszawa 1993

13. 14.
Rozwoju Rachunkowoci w Polsce, Warszawa 1997

15. 16. 17.
1998 18. Rachunkowo finansowa praca zbiorowa pod kier. M. Gmytrasiewicz, Difin, Warszawa 1998 88
19. Jahna T., Sierpiska M., Ocena przedsibiorstw wedug standardw wiatowych, PWE, Warszawa 2000
20. 21. 22.
Karlicek P., Podstawy gospodarowania finansami, Warszawa 1995 Koczyk Z., Rachunkowo przedsibiorstwa, Wyd. eMPi2, Pozna 1997 Leszczyski Z., Skowronek - Mielczarek A. , Analiza ekonomiczno
finansowa firmy, Difin, Warszawa 2000

23.
Malewicz A., Rachunkowo i finanse, Polska Fundacja Promocji Kadr, Bytom Malewicz A., Zarzdzanie finansami w przedsibiorstwach pastwowych i Nowak M., Praktyczna ocena kondycji finansowej przedsibiorstwa. Metody i Olszewski D.W., Podstawy analizy finansowej przedsibiorstwa, Centrum Ostaszewski J., Analiza i wycena firmy wedug standardw EWG, CIM, , Sasin W., Poradnik analityka czyli analiza ekonomiczno finansowa w Waniewski J., Analiza finansowa, Fundacja Rozwoju Rachunkowoci w Walczak M., Prospektywna analiza w przedsibiorstwie, PWN, Warszawa Waniewski T., Analiza finansowa przedsibiorstwa, Fundacja Rozwoju Analiza finansowa pod red. T. Zwierzyskiej Bubao , PWE, Warszawa
1999
24.
Spkach, IOiZP Orgmasz, Warszawa 1993

25.
ograniczenia, FRR w Polsce, Warszawa 1998

26.
Edukacji i Rozwoju Biznesu, Warszawa 1993

27.
Warszawa 1992
28.
praktyce, InterFart, d 1992

29.
Polsce, Warszawa 1993

30.
1998
31.
Rchunkowoci, Warszawa 1997

32.
1994,
Akty normatywne:
Ustaw o rachunkowoci z dnia 29 wrzenia
89
90

Analiza Przedsiębiorstwa-Licencjacka Praca

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Analiza Przedsiębiorstwa-Licencjacka Praca

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

UNIWERSYTET DZKI WYDZIA EKONOMICZNO SOCJOLOGICZNY KIERUNEK EKONOMIA

ANALIZA FINANSOWA JAKO PODSTAWA OCENY SYTUACJI FINANSOWEJ PRZEDSIBIORSTWA

PRACA LICENCJACKA NAPISANA W KATEDRZE ANALIZY I STRATEGII PRZEDSIBIORSTWA POD KIERUNKIEM

T. Waniewski, Analiza finansowa w przedsibiorstwie, FRR w Polsce, Warszawa 1997,s. 14

ROZDZIA I POJCIE I ROLA ANALIZY FIANSOWEJ W OCENIE DZIAALNOCI PRZEDSIEBIORSTWA

1.1 Istota, przedmiot i zakres analizy finansowej przedsibiorstwa

1.2 Rodzaje analiz

rda informacji do oceny finansowej

wewntrzne zawierajce dane o przedsibiorstwie,

2. Ze wzgldu na sposb uzyskania: decyzyjnych, 3. Ze wzgldu na charakter podejmowania decyzji:

Z. Leszczyski, A. Skowronek-Mielczarek, Analiza ekonomiczno finansowa firmy, Difin, Warszawa 2000, s.

1.3.1 Rachunek zyskw i strat

RDO: Z. Koaczyk, Rachunkowo przedsibiorstw, Wyd. eMPi2 Pozna 1997, s. 97.

Tabela 2 Ukad rachunku zyskw i strat w wariancie porwnawczym (Wersja II)

ROK ROK UBIEGY SPRAWOZDA WCZY

PRZYCHODY PRZYSZYCH OKRESW PASYWA OGEM

Tabela 4 Struktura bilansu

RDO: Z. Koaczyk Rachunkowo przedsibiorstw, Wydawnictwo eMPi2, Pozna1997, s.94.

1.3.3 SPRAWOZDANIE Z PRZEPYWU RODKW PIENINYCH

- przychd netto ze sprzeday towarw i produktw oraz operacji finansowych,

Tabela 5 Ukad sprawozdania z przepywu rodkw pieninych

ROZDZIA II ANALIZA WSKANIKOWA JAKO METODA OCENY DZIAALNOCI PRZEDSIBIORSTWA

2.1. Wstpna analiza bilansu

3. Udzia niematerialnych skadnikw majtku w aktywach ogem =

4. Udzia majtku obrotowego w aktywach ogem=

5. Udzia zapasw w aktywach ogem =

6. Udzia nalenoci w aktywach ogem =

7. Udzia rodkw pieninych w aktywach ogem=

8. Udzia krtkoterminowych papierw wartociowych w aktywach ogem = x100%

2. Obcienie przedsibiorstwa zobowizaniami dugoterminowymi =

3. Wyposaenie przedsibiorstwa w kapita stay =

4. Obcienie przedsibiorstwa kredytem krtkoterminowym =

2.2 Wstpna analiza rachunku wynikw

2.3 Zasady analizy wskanikowej

2.3.1 Wskaniki pynnoci

2.3.2 Wskaniki zaduenia i obsugi dugu

J. Gajdka, E. Waliska, Zarzdzanie finansowe, F. R. R. w P., Warszawa 1998, s.211

2.3.3 Wskaniki efektywnoci (wykorzystania) aktyww

wskanik rotacji zapasw, wskanik rotacji nalenoci,

Tame, s. 214. Tame, s. 207.

2.3.4 Wskaniki rentownoci

J. Gajdka, E. Waliska, Zarzdzanie finansowe, F. R. R. w P., Warszawa 1998, s. 215.

w rnych systemach podatkowych oraz

o rnej strukturze kapitau41.

2.3.5 Wskaniki wartoci rynkowej

Gajdka, E. Waliska, Zarzdzanie finansowe, FRR. W Polsce, Warszawa 1998, s.217.

Wskanik ceny rynkowej akcji do zysku na jedn akcj

2.4 Analiza metod Du Ponta

EBIT Dwignia operacyjna = EBIT S S

ROA Rysunek 1 Wskanik mary zysku netto

Wskanik rotacji zyskw

Inne koszty Amortyzacja

wpis do rejestru handlowego Sdu Rejonowego w

wniesieniu do Narodowych Funduszy Inwestycyjnych przedstawia poniszy rysunek

33% FOKSAL NFI

Pozostae NFI Pracownicy Skarb Pastwa

3.1.1 Zasoby ludzkie

stanowiskach roboczych Pracownicy umysowi Razem

Rysunek 3 ZATRUDNIENIE OGEM W LATACH 1998-2000

3.1.2 Struktura organizacyjna

3.1.3 Przedmiot dziaalnoci Spki

3.1.4 Rynki zbytu

RYNKI ZBYTU OGEM

UDZIA SPKI W RYNKU NAPRAW REW IZYJ NYCH I GW NYCH