W

Y
D
A
W
C
A
:
T
W
O
R
Z
Y
W
A
-
M
E
D
I
A

4
4
-
1
0
0
G
l
i
w
i
c
e
,
u
l
.
P
l
e
b
i
s
c
y
t
o
w
a
1

e
-
m
a
i
l
:
r
e
d
a
k
c
j
a
@
t
w
o
r
z
y
w
a
.
o
r
g
.
p
l
,
w
w
w
.
k
w
a
r
t
a
l
n
i
k
.
t
w
o
r
z
y
w
a
.
p
l
Numer 2 (43), PLASTPOL 2011
Cena: 12 z (zawiera 8% VAT)
ISSN 1641-6325
CZASOPISMO POLSKIEGO ZWIZKU PRZETWRCW TWORZYW SZTUCZNYCH
PLASTPOL 2011
WE WSPPRACY Z:
Zapraszamy
na nasze stoisko
na Plastpolu
Hala E stoisko E4
wszystko jasne...
uznana marka
d o z o b a c z e n i a n a t a r g a c h P L AS T P OL 2 4 - 2 7 ma j a s t o i s k o F 2 1
lTlB Mach|nery lnternat|ona| w|th h|s exper|ence of more than 45 years can supp|y extrus|on ||nes for the product|on of s|ng|e and
doub|e wa|| corrugated p|pes |n PE, PP, PvO, PA, EvA and other thermop|ast|c mater|a|s start|ng from 4,5 mm l.D. up to 700 mm O.D..
I TI B MACHI NERY I NTERNATI ONAL S. p. A. Vi a Romi gl i a n. 9 25050 PADERNO F. C. ( BS) I TALY
TEL. : +39 030 6858500 FAX: +39 030 6858559 mai l : i mac@i t i b- machi ner y. com
Web Si t e: www. i t i b- machi ner y. com
lt|b Mach|nery lnternat|ona| dz|k| swemu ponad 45-|etn|emu dow|adczen|u dostarcza ||n|e wyt|aczarkowe do produkcj| rur koru-
gowanych jedno | dwuc|ennych z PE, PP, PvO, PA, EvA | |nnych tworzyw termop|astycznych o redn|cach od 4,5 mm (r. wewn.} do
700 mm (r. zewn.}.
WORLDWIDE PARTNER
ta obejmuje:
Llnle do wyt|aczanla:
- rur z PL, PP oraz PPP, PLX, PvC
- pro|l z PvC, PU, TPP, A8S, WPC
- |o|ll l p|yt z PvC, PLT, PP, PS, A8S, PMMA
Llnle do recyk|lngu: PLT, HDPL
Termo|ormlerkl do opakowan jednorazowycb
Pozdmucblwarkl: wyt|aczanle l wtrysko-rozdmucb
Poboty do wtryskarek l |ML
Urzzdzenla cb|odnlcze l termoregu|acyjne
|nne maszyny do PTS
Llnle do drukowanla/ma|owanla tworzyw
.RPSOHNVRZD L SURIHVMRQDOQD REVXJD
Projektowanie, dostawa, rozruch
0DV]\Q\ ] FHUW\NDWHP &(
44-1OO G|lwlce
u|. Toszecka 1O1
te|./|ax (32) 335 4O O2
e-mal|: bluro@toptecbnlk.p|
webslte: www.toptecbnlk.p|
www.toptechnik.pl
www.toptechnik.pl
Peprezentujemy ponlsze rmy:
Zapraszamy na stoisko D67
Our Company has been designing and
manufacturing thermoplastic injection
moulds for more than 40 years. Our
Customers are also Partners with whom
we develop solutions and find the best
productions processes and materials.
We consider each task as a real mission
that calls for our dedication in order to
reach the best possible result.
We are a flexible organization with a
long experience that includes both
items to be produced and their
industrial optimization. We offer a
complete service: from project deve-
lopment to the test phase, including
installation and technical training for
the customer, if required. We assist our
customers all over the world.
HOT RUNNER MULTI-CAVITY MOULDS - STACK MOULDS - LEADER IN MOULDS FOR CUTLERY
MOULDS FORTHINWALL ITEMS - MOULDS FOR FOOD INDUSTRY - IML MOULDS
MOULDS FORTHREADEDPARTS - MOULDS FOR LABORATORY MEDICAL PRODUCTS
We shape
your BUSINESS
since 1967
the Perfection of Nature..........
Join our Mould Passion !!!
Via Pietro Mascagni, 57
20093 COLOGNO MONZESE
MILANO - ITALY
Ph. +39 02 254 7630
info@fratellibianchi.com
skype: fratelli.bianchi.s.r.l.
www.fratellibianchi.com
tion a or our dedic alls f for our dedic t c tha
e onsider each task as a r e c W
esses and m c o tions pr duc o pr
elop solutions and fin v e de w
tners w ar e also P omers ar ust C
e than 40 y or mor moulds f for mor
moplasti ther ing tur manufac
een desi has b y ompan C Our
if , omer r, the cust
tion and t installa
o the t t lopmen
vic e ser omplet c
optim ial industr
e o b ems t it
e ienc er xp long e
xib e a fle e ar W
o der t in or
eal mission
. ials er t ma
est nd the b
with whom
Our .. ears y
tion c injec
igning and
e assist our W . ed equir r
or aining f for al tr echnic t
including ,, est phase e t
- e v t de ojec om pr fr e:: c
a er e offfer W tion. miza
ed and their duc o pr
oth t includes b e tha
tion with a ganiza le or
esult ossible r est p each the b r e v omers all o cust t.
elli bianc t a fr e: : yp sk
ellibianch t a o@fr inffo@fr
+39 02 254 763 h.. P
Y AL LY ITTAL ANO - MIL
OGNO M OL 20093 C
agn asc o M ietr ia P V
Join our Mou
. ld or er the w
l r chi s
om hi.c
30
MONZESE
57 ni,
n !!! oon !!! assiio uld PPassi
MO
M
U T R HO
THREADEDP OULDS FOR
ALL W THIN MOULDS FOR
Y M VIT AAVIT TI-C UNNER MULLTI-C
A S - MOULDS FOR L T AR P
L ITEMS - MOULDS FOR
CK MOULD A MOULDS - STTA
AL P Y MEDIC OR T AAT ABOR
Y - IML M FOODINDUSTR
DS - LEADER INMOULDS
ellibianch t a .fr www
elli.bianc t a fr e: : yp sk
S ODUCT PR
MOULDS
Y S FOR CUTLER
om hi.c
.l. .r chi.s
1DSHQLDF]H ZJODQRZH
GR SURGXNFML UXU
0RG\NRZDQ\ SRZLHU]FKQLRZR
GUREQ\ ELD\ QDSHQLDF] ZJODQRZ\
0DVWHUEDWFK ZJODQX ZDSQLD
GR UXU ] 3( L 33
PLASTPOL - zapraszamy na stoisko E 20
Omya Sp. z o.o.
Krucza 16/22 00-526 Warszawa
Iel.: +48 22 525 89 64
Iel. kom.: +48 600 837 688
Fax: +48 22 525 89 10, 11
www.omya.com
ZAK S.A., ul. Mostowa 30 A, skr. poczt. 163,
JB Oxoplast, tel.: 77 481 22 79, fax: 77 481 32 43, e-mail: oxoplast@zak.com.pl
47-220 Kdzierzyn-Kole

www.zak.eu
www.oxoplast.pl
ZAK S.A. to znany na caymwiecie producent
chemikaliw, ktry czy 60-letnie dowiadczenie
z nieustannym poszukiwaniem innowacyjnych
rozwiza, efektywniejszym zarzdzaniem zasobami
firmy, deniem do podnoszenia wartoci firmy.
To wszystko pozostaje w symbiozie z jakoci wyrobw,
bezpieczestwem zaogi oraz poszanowaniem
rodowiska.
DLA PRZEMYSU TWORZYW, FARB
I LAKIERW mamy wofercie plastyfikatory do tworzyw

sztucznych: Oxoplast O , Oxoplast IB i
szczeglnie do zmikczania PCW oraz surowce do ich
wyrobu wtym alkohole OXO (2etyloheksanol, butanole),
bezwodnik ftalowy.
Oferujemy rwnie bezwodnik maleinowy oraz
aldehydy masowe.
DLA INNYCH GAZI GOSPODARKI
Spka wytwarza ponadto nawozy azotowe dla rolnictwa
oraz organiczne i nieorganiczne surowce dla przemysu
chemicznego.

Oxoplast PH
tworzywa P2 11 15
Tendencje cen i zapasw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .13
stowarzyszenie
Podsumowanie programu Vinyl 2010 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20
Brytyjska Federacja w dziaaniu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22
Morskie mieci . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24
Motoryzacja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .24
rynek
Ekspansja opakowa z tworzyw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26
Technologia wtrysku na zachodzie Europy . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28
Rynek klejw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28
Czynniki ksztatujce rynek maszyn uywanych . . . . . . . . . . . . . . .30
Sprzeda kompaundw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31
Plast 2012 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32
Katalizatory . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32
Bilans ubiegego roku . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .34
Popyt na PS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .35
tworzywa i rodowisko
Termoplastyczne polimery oksy-biodegradowalne . . . . . . . . . . . . .36
witeczny recykling . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42
Rachunek ekonomiczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42
Zbirka domowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44
plastpol
Dwadziecia procent wicej . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .44
Metody redukcji kosztw wytwarzania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .52
Portugalskie usugi narzdziowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .54
Przedstawiciel uznanych producentw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .56
Elektryczna wtryskarka . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58
Woskie patenty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58
Koty kondensacyjne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .60
Oferta dla firm recyklingowych i przetwrcw . . . . . . . . . . . . . . . . .60
maszyny i urzdzenia
d z kompozytw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .62
Automaty zgrzewajce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .63
Prezentacja suszarek na Plastpolu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .64
Modularne suszenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66
Szybkie cicie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66
Produkcja torebek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .66
Perfekcja obsugi . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .67
W laboratorium . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68
Oszczdno miejsca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68
Grubsza folia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .68
Elektryczne butelczarki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70
Panelowa wsppraca . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70
Dni otwarte . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .70
technologie
Tworzywa w zastosowaniach medycznych . . . . . . . . . . . . . . . . . . .74
surowce
Solarny impuls . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .84
Folia dla telefonw . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .85
Nagroda AVK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .86
Materiay zamykajce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .86
Nowoczesne tworzywa poliwglanowe stosowane
w technologii LED . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .88
Poliolefiny do zastosowa na foli rkawow . . . . . . . . . . . . . . . . .89
Zielone buty . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .90
Rkawice nie do zdarcia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .90
Chiski samolot . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .92
Wdka w rkawie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .92
Aparat rentgenowski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .93
Spis treci
tworzywa nr 2 (43)/2011
Assocomaplast
WOSKIE STOWARZYSZENIE PRODUCENTW
MASZYN DO PRZETWRSTWA TWORZYW
SZTUCZNYCH I GUMY
PZPTS
POLSKI ZWIZEK
PRZETWRCW TWORZYW
SZTUCZNYCH
CZASOPISMO TECHNICZNE BRANY
TWORZYW SZTUCZNYCH I GUMY
PATRONUJEMY TARGOM PLASTPOL
POMAGAJ NAM:
KWARTALNIK POWICONY EKONOMICZNYM
I TECHNICZNYM PROBLEMOM
PRZETWRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH
Wydawca: TWORZYWA-MEDIA
Redaguje zesp.
Redaktor Naczelny: Wojciech Filek
Redaktor techniczny: Lechosaw Wglorz
Wsppraca: Claudio Celata, Veronica Zucchi
Rada programowa:
Tadeusz Nowicki Przewodniczcy Rady
Jan Polaczek
Grzegorz Kalisiak
Krzysztof Piekowski
Piotr Pczak
Sabina Nowosielska
Robert Szyman Sekretarz Rady
tworzywa s organem prasowym Polskiego Zwizku
Przetwrcw Tworzyw Sztucznych
tworzywa wsppracuj z magazynem Macplas,
wydawanym take po angielsku, arabsku, hiszpasku,
rosyjsku i wosku.
Adres redakcji: Tworzywa
44-100 Gliwice, ul. Plebiscytowa 1
tel.: +48 32 746 03 13, fax: +48 39 139 66 02
e-mail: redakcja@tworzywa.org.pl
Materiaw niezamwionych redakcja nie zwraca.
Redakcja zastrzega sobie prawo dokonywania zmian w nadsyanych
materiaach. Redakcja nie ponosi odpowiedzialnoci za tre i form
ogosze. Kolporta wycznie w prenumeracie.
Nakad 3000 egz.
Skad i amanie: BET Studio, Druk: Drukarnia Rawlik Zabrze
Ogoszenia i reklamy przyjmuje redakcja. W sprawie reklam telefon:
+48 32 746 03 13, (0) 504 278 832
e-mail: reklama@tworzywa.org.pl www.kwartalnik.tworzywa.pl
AMU
Od wtorku 8 maja do soboty
12 maja 2012 na terenie
FIERA MILANO ponad 1500
wystawcw z 50 krajw wiata
spotka si na Targach
PLAST 2012 z ponad 55
tysicami goci. Powierzchnia
handlowa wyniesie 70 tys.
metrw kw. Targi odbd si
w okresie dugo oczekiwanego
oywienia gospodarczego.
Zgodnie ze statystykami
targw PLAST09, 31.4% goci
bdzie pochodzi ze 114 krajw
wiata.
Wicej informacji na temat
targw, w tym list
potwierdzonych uczestnikw
targw PLAST 2012
znajdziecie na:
www.plastonline.org
Organizator:
Promaplast srl
tworzywa P2 11 17
Str. 20
Europejski przemys PCW (polichlorku winylu) opublikowa 12 kwietnia ra-
port kocowy z postpu prac programu Vinyl 2010 ogoszonego
w 2000 r. na 10 lat dobrowolnego zobowizania w celu wzmocnienia zrw-
nowaonej produkcji i stosowania PCW. Raport zwraca uwag na ogrom-
ny postp dokonany przez przemys w cigu ostatniej dekady w dziedzinie
gospodarki odpadami, innowacyjnych technologii recyklingu, zobowiza
wobec interesariuszy i odpowiedzialnego korzystania z dodatkw do two-
rzyw. W roku 2011 zostanie ogoszone nowe zobowizanie przemysu do-
tyczce zrwnowaonego rozwoju. Wymaga ono bdzie staego, aktyw-
nego wsparcia uczestnikw acucha wartoci PCW oraz innych interesa-
riuszy w sektorze publicznym i prywatnym. Wrd osigni programu Vi-
nyl 2010 szczeglnie warte podkrelenia s te zwizane ze zbirk i recy-
klingiem PCW. W 1999 roku w Europie nie byo infrastruktury do recyklin-
gu PCW i tworzywo to przez wielu zostao odrzucone jako materia niena-
dajcy si do recyklingu. Podsumowanie programu dotyczcego samo-
regulujcego zobowizania przemysu opisuje artyku przygotowany
przez biuro Vinyl 2010.
Str. 36
Autorkami artykuu o tworzywach oksy-biodegradowalnych s pracow-
nice naukowe Instytutu Materiaw Polimerowych i Brawnikw, z jego od-
dziau w Gliwicach. W obszernym materiale zapoznaj nas z chemiczny-
mi i fizycznymi waciwociami tych polimerw. Nowe regulacje rzdowe
dotyczce ochrony rodowiska naturalnego wymuszaj rozwj szerokiej
gamy materiaw polimerowych przyjaznych rodowisku. Poliolefiny znala-
zy szerokie zastosowania do produkcji folii, poniewa s tanie, atwo prze-
twarzalne, wytrzymae i bioinertne. Dokonano przegldu literatury dotycz-
cej oksy-biodegradowalnych tworzyw sztucznych na bazie poliolefin z do-
datkiem niewielkiej iloci pro-degradantu (czynnika przyspieszajcego fo-
to- i termoutlenianie oraz rozszczepienie acucha na hydrofilowe nisko-
czsteczkowe fragmenty ulegajce biodegradacji) dodawanego podczas
konwencjonalnego procesu produkcyjnego. Omwiono normy europej-
skie i amerykaskie dotyczce biodegradowalnoci. Tworzywa oksy-bio-
degradowalne zachowuj cechy i zalety standardowej folii: wytrzymao,
elastyczno, przezroczysto, zgrzewalno, moliwo druku oraz nie-
przepuszczalno wody.
Str. 74
Medycyna to dla zastosowa tworzyw sztucznych rynek niezwykle wyma-
gajcy. Nowe maszyny i surowce pozwalaj lekarzom jeszcze skuteczniej
walczy o zdrowie i ycie pacjentw. Przegld nowych osigni w dzie-
dzinie medycznych aplikacji tworzyw publikujemy w dziale technologicz-
nym. Nowoczesna ochrona zdrowia byaby niemoliwa bez wielu produk-
tw medycznych wykonanych z tworzyw sztucznych, ktre uwaamy za po-
wszechne: jednorazowych strzykawek, doylnych workw z krwi, zasta-
wek serca, itp. Opakowania z tworzyw sztucznych s szczeglnie przydat-
ne dla zastosowa medycznych dziki swoim wyjtkowym waciwociom
barierowym, niewielkiej wadze, niskim kosztom, wytrzymaoci, przejrzy-
stoci oraz kompatybilnoci z innymi materiaami. W cigu kilku ostatnich
dekad tworzywa sztuczne uatwiy ochron zdrowia oraz uczyniy j mniej
bolesn. Spowodoway powstanie nowych technik i skonstruowanie no-
wych protez. Spowodoway rwnie zmniejszenie zanieczyszczenia,
zmniejszenie blu oraz redukcj kosztw usug medycznych. Pozwoliy wy-
duy, poprawi i uratowa wiele istnie ludzkich.
W tym wydaniu
polecamy
tel. 509719797 kredyty.walor@gmail.com
www.walor.biz
Autoryzowany przedstawiciel GETIN LEASING
Specjalizujemy si w leasingu maszyn do przetwrstwa
tworzyw sztucznych:
- maszyny nowe i uywane
- maszyny z kraju i z zagranicy
- wsppraca z wieloma renomowanymi dystrybutorami
Porednictwo finansowe take w zakresie:
- kredytw inwestycyjnych
- kredytw samochodowych, hipotecznych, konsolidacyjnych
AMU
Chcesz sprzeda swoj firm?
Do you want to buy a company?
W wielu przedsibiorstwach naszego regionu wystpuj problemy zwizane z brakiem kapitau. Dla
jednych perspektyw dalszego rozwoju bdzie otwarcie si na nowe rynki, inne zaczynaj szuka
moliwoci wsppracy z firmami konkurencyjnymi, ktre zaopatrzone s w nowoczesne technologie.
Sprzeda firm, czy te znale partnera kapitaowego nie jest atwym zadaniem. W momencie, kie-
dy przedsibiorca ogosi sprzeda swojej firmy, jego konkurencja dowiaduje si o tym, co nigdy nie
jest podane. W przypadku, gdy sprzedawca prbuje bezporednio informowa inwestorw o swych
zamiarach, z naszych dowiadcze wynika, e podczas negocjacji cena sprzeday spada poniej prze-
citnego poziomu. Dla poszukujcych nabywcw znajdziemy najodpowiedniejszego inwestora. Pod-
czas procesu sprzeday, dla naszych klientw usiujcych sprzeda firm zapewniamy niezbdn po-
moc techniczn.
We are assisting professional and financial investors in finding safe and attractive investment
opportunities in the fields of plastics processing and compounding. Thanks to our multi-channel
contacts with industry players, we at ECEBD regularly come across several pre-qualified investment
targets. Knowing the needs of our investor clients, we are able to present the most suitable
investment opportunities for them. Our services include identifying target companies in the plastics
industry, carrying out competition analysis, and conducting a review of their professional credentials
from a marketing and technical aspect. On request, we will also undertake detailed financial and legal
due diligence, in cooperation with our partners.
ECEBD - Eastern and Central European Business Development Budapest, www.ecebd.com
Nasz przedstawiciel w Polsce/Our representative in Poland:
TWORZYWA-MEDIA, tel. 32 2313031, biuro@tworzywa.org.pl
Stan rynku poliolefin
w kwietniu 2011
W kwietniu ceny kontynuoway nie-
przerwan wdrwk w gr.
W przypadku HDPE i PP zanotowa-
no spodziewane skoki cenowe
na poziomie 30 euro za ton, z cze-
go rynek zaakceptowa poziom 25
euro. Ceny kontynuoway swj
wzrost w kwietniu. W przypadku
HDPE i PP nastpiy planowane
skoki cenowe na poziomie 30 euro
za ton, z czego rynek zaakcepto-
wa 25 euro. W przypadku LDPE
producenci zaproponowali wzrost
o 20 EUR, z czego zrealizowano
ostatecznie 10-15 euro. Popyt jest
ograniczony. Producenci polime-
rw byli w stanie sprzeda 80-90%
swojej produkcji, jednake pozo-
sta ilo mogli sprzeda jedynie
na rynku z natychmiastow dosta-
w z duym rabatem. Iloci i ceny
pod koniec miesica bardzo roz-
draniy przetwrcw tworzyw
sztucznych i spowodoway znacz-
ne napicia cenowe na rynku.
Przetwrcy tworzyw sztucznych
musieli stawi czoa faktowi, e su-
rowiec, ktry pojawi si na rynku
by taszy zgodnie z raportem
o 100 EUR, jednake w rzeczywi-
stoci o nie wicej, ni 50 euro
od cen zakupw z pocztkiem
miesica.
Reakcj na informacje zwizane
z tanimi zapasami z koca miesi-
ca byy oczekiwania spadku cen.
Jednake ci, ktrzy spodziewaj
si niszych cen bd rozczarowa-
ni, poniewa nacisk cenowy surow-
cw pozostaje wysoki. Ceny nafty,
monomerw i ropy naftowej wzro-
sy. Wydaje si, e zapotrzebowa-
nie posiada jedynie marginaln ro-
l w ksztatowaniu cen. Ten trend
zwizany z rosncymi cenami
przy stagnacji zapotrzebowania
mona byoby nazwa stagflacj.
Stagflacja ta jest pogarszana przez
fakt, e rosnce ceny ropy naftowej
umoliwiaj realizowanie coraz
mniejszych iloci otwartych do-
staw, poniewa linie kredytowe firm
s ustalane raczej na warunkach fi-
nansowych, ni ilociowych. W wy-
niku tego te braki w finansowaniu
mog doprowadzi do tego, e
przetwrcy tworzyw sztucznych b-
d zmuszeni do ograniczenia swo-
jej produkcji, jeeli nie bd mogli
znale innych rde finansowa-
nia.
Taki spadek wielkoci produkcji
mgby spowodowa zmniejszenie
zapotrzebowania i pogbi recesj
panujc w przemyle przetwr-
stwa tworzyw sztucznych.
Co zatem mona zrobi? Produ-
cenci musz zwikszy swoj ela-
styczno kredytow, poniewa
zmniejszenie zapotrzebowania do-
prowadzi do wikszej iloci sprze-
day z natychmiastow dostaw,
w przypadku ktrej poziomy ceno-
we i marginesy bdw s o wiele
nisze, ni w innym przypadku.
W midzyczasie przetwrcy two-
rzyw sztucznych musz odej
od produktw o maej wartoci do-
danej w stron produktw o duej
wartoci dodanej, gdzie marginesy
i poziom zyskw s wysze i mog
generowa silniejszy przepyw go-
twki.
Jak na razie przetwrcy s w stanie
przeczeka sytuacj ze wzgldu
na fakt, e producenci polimerw
pracuj przy bardzo maych zapa-
sach, co oznacza, e zamwienia
s realizowane z miesicznym
opnieniem. W wyniku tego prze-
twrcy mog realizowa biece
zamwienia przy zastosowaniu
materiaw kupowanych po ce-
nach z zeszego miesica, co ozna-
cza, e mog odczeka jeszcze je-
den miesic, zanim bd zmuszeni
do podniesienia cen.
Ceny poliolefin w kwietniu 2011
i prognozy cen na maj
Jakie s prognozy cenowe na ko-
lejne trzy miesice? Jak ju opisali-
my powyej, zapotrzebowanie wy-
wiera wpyw na ceny tylko w przy-
padku sprzeday z natychmiasto-
w dostaw. Innymi sowy, domyl-
ne ceny na pocztku miesica s
okrelone przez monomery oraz
porednio przez ceny ropy nafto-
wej. W tej chwili nie naley spodzie-
wa si ich spadku. Aby mg na-
stpi spadek, konieczne byoby
zwikszenie produkcji, jednake ze
wzgldu na wydarzenia w Afryce
Pnocnej nie spodziewamy si
w tej kwestii adnych zmian. Bli-
skowschodnie kraje produkujce
rop naftow maj zamiar utrzy-
ma ceny na obecnym poziomie.
W Europie letni sezon turystyczny
oznacza wiksze zapotrzebowanie
na rop naftow i olej napdowy;
zatem ceny s tradycyjnie wysokie.
W maju wzrost cen jest pewny; pro-
ducenci bd zatem zmuszeni
do podniesienia swoich cen
w czerwcu; jednake w lipcu praw-
dopodobnie nastpi odwrcenie
tego trendu. Podczas regularnego
czerwcowego spotkania OPEC
moe zapa decyzja o zwiksze-
niu produkcji ropy naftowej, jed-
nake pozostaje pytanie, czy jest to
obecnie fizycznie moliwe. Istnieje
prawdopodobiestwo, e kraje
OPEC bd chciay wyrwna spa-
dek produkcji w Libii, jednake nie
ma to nic wsplnego z zapotrzebo-
waniem w Azji Wschodniej. ktre
jest wysokie i wci ronie. W wyni-
ku tego nie mona wykluczy, e
ceny ropy naftowej na stae prze-
krocz poziom 120 125 USD, co
oznaczaoby redni miesiczny
wzrost cen o 20-25 euro w cigu
kolejnych trzech miesicy. W takim
przypadku moemy liczy si
z tym, e drosze polimery przekro-
cz poziom 1600 1700 euro i roz-
poczn marsz w kierunku 2000
euro.
Nie ma idealnego scenariusza, nie
jest nim nawet spadek cen, ponie-
wa taki spadek nie byby obiek-
tywnie pozytywny, jednake mg-
by spowodowa erozj cen goto-
wych produktw i zniszczy nie-
wielki przepyw gotwki, ktry uda-
je si przetwrcom jeszcze utrzy-
ma.
Podsumowujc, na rynku surow-
cw tworzyw sztucznych w regio-
nie mona zauway rosnce ceny
i spadajce zapotrzebowanie.
Wzrostowy trend cenowy jest spo-
dziewany na kolejny kwarta roku.
Prognoza produkcji na maj
Dla przetwrcw tworzyw sztucz-
nych nie ma zbyt optymistycznej
prognozy na maj ze wzgldu
na wzrost cen. Producenci rur i fir-
my zajmujce si formowaniem
wtryskowym technicznych czci
raportuj due wykorzystanie mocy
produkcyjnych (powyej 96%).
Producenci folii LDPE i sznurkw
PP s naprawd pesymistycznie
nastawieni, przy planowanym wy-
korzystaniu zdolnoci produkcyj-
nych na poziomie okoo 90%. Wy-
korzystanie zdolnoci produkcyjnej
powinno by najwiksze w Polsce,
Sowenii i Sowacji (przekraczaj-
ce 95%), natomiast najnisze w Ru-
munii i krajach nadbatyckich
(94%). To wszystko ze wzgldu
na niewielkie iloci produkcyjne fo-
lii PE i sznurka PP.
Prognoza dotyczca
zapasw na maj
Zapasy przetwrcw tworzyw
sztucznych s wci niewielkie
i wci nie ma okazji na ich odbu-
dowanie. rednie poziomy zapa-
sw nie zmieniy si w znacznym
stopniu w adnym segmencie. Jed-
nake warto bezwzgldna dni za-
pasw jest taka sama, jak w marcu.
Przetwrcy bd utrzymywa za-
pasy na poziomie roboczym, jed-
nake ich finansowanie jest trud-
niejsze z miesica na miesic.
www.ecebd.com
tworzywa P2 11 19
Prognoza cenowa na wiosn 2011
Tendencje cen i zapasw
ARC
WWW.PLASPORTAL.COM
20 tworzywa P2 11 stowarzyszenie
Europejski przemys PCW (poli-
chlorku winylu) opublikowa 12
kwietnia raport kocowy z postpu
prac programu Vinyl 2010 ogo-
szonego w 2000 r. na 10 lat dobro-
wolnego zobowizania celem
wzmocnienia zrwnowaonej pro-
dukcji i stosowania PCW. Raport
zwraca uwag na ogromny postp
dokonany przez przemys w cigu
ostatniej dekady w dziedzinie go-
spodarki odpadami, innowacyj-
nych technologii recyklingu, zobo-
wiza wobec interesariuszy i od-
powiedzialnego korzystania z do-
datkw do tworzyw. W roku 2011
zostanie ogoszone nowe zobowi-
zanie przemysu dotyczce zrw-
nowaonego rozwoju. Wymaga
ono bdzie staego, aktywnego
wsparcia uczestnikw acucha
wartoci PCW oraz innych interesa-
riuszy w sektorze publicznym i pry-
watnym.
Wrd osigni programu Vi-
nyl 2010 szczeglnie warte podkre-
lenia s te zwizane ze zbirk
i recyklingiem PCW. W 1999 roku
w Europie nie byo infrastruktury
do recyklingu PCW i tworzywo to
przez wielu zostao odrzucone jako
materia nienadajcy si do recy-
klingu. Obecnie, jak wskazuj wyni-
ki audytu, w samym tylko zeszym
roku 260 842 ton pouytkowych
odpadw PCW nie objtych regula-
cjami prawnymi zostao poddane
recyklingowi poprzez sie firm zaj-
mujcych si recyklingiem PCW
i realizujcych program Vinyl 2010
w caej Europie.
Iloci te znacznie przekraczaj za-
oenia pocztkowe dla 2010 roku,
tj. dodatkowe 200 tysicy ton. Prze-
wodniczcy programu Vinyl 2010,
Josef Ertl, prezentujc raport
PCW 2011 r. podczas 11. Midzy-
narodowej Konferencji PCW w Bri-
ghton w Wielkiej Brytanii powie-
dzia: Program Vinyl 2010 osi-
gn widoczny sukces i jest to do-
skonay przykad praktycznego
funkcjonowania samoregulacji
przemysu.
Nie bdzie przesad stwierdzi, e
program ten przyczyni si do zre-
wolucjonizowania acucha warto-
ci PCW w Europie. Pozwolio to
naszej brany zachowa konkuren-
cyjno, przy jednoczesnym spe-
nieniu potrzeb spoeczestwa,
a take znaczco wzmocnio wiary-
godno PCW i jego atrakcyjno
jako materiau stanowicego alter-
natyw przy zrwnowaonych za-
kupach. Przy okazji, przyczynio si
rwnie do powstania nowego
przemysu recyklingu w caej Euro-
pie. Raport Kocowy z postpu
prac potwierdza rwnie, e wyco-
fywanie i zastpowanie niektrych
dodatkw stosowanych w procesie
produkcji i przetwarzania PCW od-
bywa si z wyprzedzeniem w sto-
sunku do planowanych terminw
w caej UE kadm wycofano szyb-
ko, a zastpowanie oowiu odbywa
si szybciej ni zakadano w har-
monogramie.
Wszystko wskazuje na to, e cako-
wite zastpienie oowiu jest osi-
galne w 2015 roku. Inne osigni-
cia godne odnotowania obejmuj
cigy rozwj innowacyjnych tech-
nologii, pozwalajcych poszerzy
zakres i wielko recyklingu PCW
oraz stworzenie wielu rnorod-
nych platform do dyskusji i promo-
wania zrwnowaonego zarzdza-
nia zasobami.
Ponadto, przy wsparciu producen-
tw, opracowano podstawowe
Oceny Ryzyka dla plastyfikatorw
PCW, ktre zostay opublikowane
przez Komisj Europejsk i kraje
czonkowskie. Oceny te byy efek-
tem prowadzonych przez 10 lat
szczegowych bada w tym za-
kresie. Bazujc na sukcesie pro-
gramu Vinyl 2010, europejski prze-
mys PCW zobowiza si do po-
stawienia sobie jeszcze bardziej
ambitnych celw na przyszo.
Od 12 miesicy trwaj ju prace
nad opracowaniem nowych zobo-
wiza na kolejnych dziesi lat,
w ktrych uczestniczy organizacja
Step Natural. Jest to ceniona na ca-
ym wiecie, szwedzka instytucja
pozarzdowa, zajmujc si zrw-
nowaonym rozwojem.
Do czynnikw, ktre bd miay
wpyw na powodzenie nowej inicja-
tywy zaliczy naley aktywne
wsparcie wszystkich firm w acu-
chu wartoci PCW, wzrost uznania
dla wartoci rynkowej PCW pocho-
dzcego z recyklingu i coraz wik-
sze zaangaowanie wadz publicz-
nych i innych zainteresowanych
stron w usuwania odpadw ze
skadowisk odpadw.
Komentujc powysze, Josef Ertl
doda, e niektre przedsibior-
stwa z acucha wartoci czerpay
korzyci z Vinyl 2010 bez przyst-
powania do niego. Poniewa kryte-
ria zrwnowaonego rozwoju staj
si coraz bardziej istotne przy za-
mwieniach publicznych i prywat-
nych, ci wolni strzelcy naraaj
si na wykluczenie ich produktw
z rynku. Urzdnicy zajmujcy si
zamwieniami publicznymi, projek-
tanci i odbiorcy maj wan rol
do odegrania poprzez aktywne
wspieranie odpowiedzialnego za-
kupu PCW. VinylPlus, jako nowe,
dobrowolne zobowizanie zostanie
zaprezentowany oficjalnie w czerw-
cu 2011 roku.
* * *
Program Vinyl 2010 zosta stworzo-
ny i jest prowadzony przez cztery
stowarzyszenia, ktre reprezentuj
europejski przemysu PCW: Euro-
pejsk Rad Producentw Chlorku
Winylu (ECVM), Europejskich Prze-
twrcw Tworzyw Sztucznych
(EuPC), Europejskie Stowarzysze-
nie Producentw Stabilizatorw
(ESPA) i Europejsk Rad ds. Pla-
styfikatorw i Substancji Pored-
nich (ECPI). Realizacja programu
Vinyl 2010 bya nadzorowana przez
niezaleny komitet monitorujcy,
skadajcy si z przedstawicieli Ko-
misji Europejskiej, Parlamentu Eu-
ropejskiego i zwizkw zawodo-
wych oraz stowarzysze konsu-
mentw. Od padziernika 2004 r.
Vinyl 2010 zosta zarejestrowany ja-
ko Partner w Sekretariacie Komisji
ONZ ds. Zrwnowaonego Rozwo-
ju. Gwne elementy dobrowolnego
zobowizania, przyjte w 2000 r.
obejmoway:
Plan penego zastpienia stabili-
zatorw oowiowych do 2015 r.,
jako uzupenienie usunitych
stabilizatorw kadmowych;
Stae badania prowadzone przez
producentw plastyfikatorw
w celu zapewnienia prac nauko-
wych i ekspertyz, pozwalajce
decydentom podejmowa wia-
dome decyzje.
Recykling do koca 2010 r. do-
datkowych 200 tysicy ton/rok
odpadw pouytkowych z PCW
nie objtych regulacjami prawny-
mi, ponad to, co byo ju objte
prawodawstwem europejskim
dotyczcym pojazdw wycofa-
nych z eksploatacji, sprztu elek-
trycznego i elektronicznego i opa-
kowa oraz iloci pouytkowych
odpadw poddanych recyklingo-
wi w Europie ju w 1999 r.;
Program bada i rozwoju no-
wych technologii recyklingu i od-
zysku, w tym recyklingu surow-
cw i technologii, w oparciu
o technologie z wykorzystaniem
rozpuszczalnikw;
Realizacja Karty Spoecznej,
podpisanej z Europejsk Fede-
racj Pracownikw Grnictwa,
Przemysu Chemicznego i Ener-
gii (EMCEF) w celu rozwijania
dialogu spoecznego, a take
szkolenia, zdrowia, bezpiecze-
stwa i ochrony rodowiska.
www.vinyl2010.org
Zobowizanie przemysu
Podsumowanie programu
Vinyl 2010
ARC
PVC
22 tworzywa P2 11 stowarzyszenie
British Plastics Federation (BPF)
jest zwizana z wieloma projektami
europejskimi, czciowo finanso-
wanymi przez Komisj Europejsk
(na bazie rnych mechanizmw fi-
nansowania, takich jak Intelligent
Energy, Leonardo Lifelong Lear-
ning oraz Framework 7), z korzy-
ci dla europejskiego przemysu
przetwrstwa tworzyw sztucznych.
Projekty te maj suy jako pomoc
dla przedsibiorstw w celu opraco-
wania bazy wiedzy, uzyskania
przewagi nad konkurencj, osi-
gnicia bardziej zrwnowaonego
rozwoju, kroczc jednoczenie du-
g drog celem zwikszenia pa-
neuropejskich zwizkw z bizne-
sem oraz wsppracy.
Jednym z prekursorw w dziedzi-
nie projektw energetycznych by
projekt ENER-Plast, ktrego celem
byo zaopatrzenie europejskiego
przemysu polimerw w informacje,
zasoby i narzdzia niezbdne do
zmniejszenia ich wpywu na rodo-
wisko.
Narzdzia ENER-Plast oraz zasoby
pozwalaj prowadzi firm przez
projektowanie wyrobu oraz zakupy
urzdze produkcyjnych, przy ad-
resowaniu wydajnoci energetycz-
nej w kadym stadium podczas
opracowywania nowych lub prze-
projektowanych istniejcych wyro-
bw lub czci komponentw.
Opracowano przydatne narzdzia
dla firm, takie jak Instrukcja legi-
slacji energetycznej oraz Kalkula-
tor wgla.
Innym projektem zwizanym z za-
rzdzaniem energi, finansowa-
nym na bazie mechanizmu progra-
mu Leonardo Lifelong Learning,
jest Energywise Plastics. Energy-
wise Plastics opracowuje platform
e-learningow oraz instrukcje szko-
leniowe w formie drukowanej dla
osb pracujcych w przemyle
przetwrstwa tworzyw sztucznych.
Na ich podstawie mog oni dowie-
dzie si i zrozumie, w jaki sposb
zarzdza i zmniejsza swoje zuy-
cie energii.
W ramach projektu Energywise
Plastics zostan rwnie opraco-
wane trzy instrukcje dotyczce
oszczdnoci energii oraz wydaj-
noci energetycznej, skierowane
na rne obszary biznesu: prak-
tyczna instrukcja zarzdzania ener-
gi dla menederw, dla przetwr-
cw oraz dla zakadw i urzdze.
Rejestracja jest obecnie darmowa
na stronie http://www.energywise-
plastics.eu/.
Ostatni projektem, ktry jest zwi-
zany z energi, to projekt prowa-
dzony przez EuPC EUPlastVolta-
ge. Celem tego projektu jest przy-
gotowanie dugoterminowej, do-
browolnej umowy dla europejskie-
go przemysu przetwrstwa two-
rzyw sztucznych czcej najlep-
sze praktyki z caej Europy oraz
promowanie wydajnoci energe-
tycznej w sektorze tworzyw sztucz-
nych.
Przewiduje si, e dugoterminowa
umowa, z zawartymi w niej wyra-
nie okrelonymi celami skierowa-
nymi na wydajno energetyczn,
nie tylko spowoduje zmian zacho-
wania w tym sektorze, ale rwnie
bdzie dziaa jako prekursor i mo-
del dla umw dobrowolnych w in-
nych gaziach przemysu. Projekt
ten bdzie wywiera bezporedni
wpyw na wydajno energetyczn
w sektorze, przyczyniajc si w ten
sposb do osignicia celu UE ja-
kim jest uzyskanie 20% oszczdno-
ci energii do roku 2020. Wicej in-
formacji mona znale na stronie
internetowej http://www.euplastvol-
tage.eu/.
Zainteresowani mog si rwnie
kontaktowa z krajowym stowarzy-
szeniem przetwrcw tworzyw
sztucznych celem uzyskania do-
datkowych informacji.
Pomimo tego, e kompozyty poli-
merw przewodzcych nie s ju
nowe pod wzgldem rozwoju, pro-
jekt iPolyCond ma na celu transfer
wiedzy z zakoczonego ostatnio
projektu PolyCond do przyjaznej
dla uytkownika serii materiaw
szkoleniowych i zasobw. Materia-
y szkoleniowe zwiksz baz wie-
dzy przetwrcw tworzyw sztucz-
nych oraz ich zrozumienie przewo-
dzcych kompozytw polimero-
wych, stanowic oryginalne do-
wiadczenie szkoleniowe.
Prekursorem iPolyCond by projekt
PolyCond, zwizany z opracowa-
niem przewodzcych kompozytw
tworzyw sztucznych, dostarczajc
niedrogich rozwiza o duej war-
toci dodanej, uzyskiwanej po-
przez opracowanie innowacyjnych
produktw do ochrony przed wpy-
wem zakce elektromagnetycz-
nych oraz wyadowa elektrosta-
tycznych.
Gwnym celem projektu EURE-
COMP jest opracowanie nowator-
skiej, przyjaznej dla rodowiska
i utworzonej w formie zamknitej
ptli cieki recyklingu kompozy-
tw termoutwardzalnych poprzez
solwoliz.
Proces solwolizy na bazie wody
rozdziela kompozyty na rne
komponenty, takie jak wypenia-
cze, wkna oraz mieszanki matry-
cowe, przy specyficznych warto-
ciach temperatur i cinie, celem
ponownego wykorzystania w no-
wych zastosowaniach. Recyklaty
(ywica termoutwardzalna i wkna
wzmacniajce) s nastpnie bada-
ne celem optymalizacji procesu
i jakoci produktu.
Projekt Lightfoam jest wci inten-
sywnie kontynuowany. Jego pena
nazwa to: Nowatorska technologia
formowania do produkcji pianek
o maej gstoci na bazie innowa-
cyjnej technologii granulatu. Ta
nowatorska technologia umoliwi
producentom stosujcym inynier-
skie materiay termoplastyczne
uzyskanie nastpujcych moliwo-
ci:
1. Zmniejszonej wagi produktw
(krytyczna dla zastosowa zwi-
zanych z przemysem motoryza-
cyjnym i lotniczym).
2. Zmniejszenia iloci uywanych
surowcw.
3. Zwikszenia produktywnoci.
Technologia Lightfoam bazuje
na polimerowych granulkach nas-
czanych azotem, umoliwiajc sto-
sowanie w formowaniu wtrysko-
wym i wytaczaniu.
Jeeli chodzi o rotacyjne formowa-
nie wtryskowe, projekt Rotoflex ba-
zuje na innowacyjnym rozwoju ce-
lem poprawienia czasw cyklu
i wydajnoci procesu, celem umo-
liwienia uzyskania wikszej ela-
stycznoci w projektowaniu pro-
duktw dla maych i rednich
przedsibiorstw w sektorze rotacyj-
nego formowania wtryskowego.
Jako oddzielny projekt, Rotofast
bdzie przeznaczony dla przemy-
su rotacyjnego formowania wtry-
skowego i opracowania systemw
wydajnych energetycznie, redukcji
czasw cyklu, bez jednoczesnego
podraania kosztw. W cigu
trzech lat trwania projektu, konsor-
cjum zastosuje trzy technologie,
ktre nie byy nigdy wczeniej wy-
korzystywane do rotacyjnego for-
mowania wtryskowego oraz za-
stosowanie jonowanych cieczy
w chodzeniu wewntrznym.
Projekt Nanoflex jest projektem
trzyletnim, ktrego zadaniem b-
dzie opracowanie uniwersalnego
systemu elastycznych rur z tworzy-
wa, odpowiednich do systemw
ciepej i zimnej wody, cznie
z ogrzewaniem podogowym,
ogrzewaniem grzejnikowym i dys-
trybucj wody pitnej. Celem projek-
tu bdzie rwnie poszukiwanie rur
termoplastycznych bez PEX, bez
warstw wicych oraz bez inte-
gralnej warstwy aluminiowej,
umoliwiajc recykling 100% odpa-
dw rur.
Polimery wzmacniane wknem
sztucznym znajduj wiele zastoso-
wa komercyjnych w przemyle
lotniczym, motoryzacyjnym, bu-
dowlanym oraz w sporcie i rekre-
acji.
Wystpuje znacznie wiksze zain-
teresowanie rozwojem polimerw
wzmacnianych naturalnymi wk-
nami jako zrwnowaonego sub-
stytutu tych syntetycznych materia-
w w celu komercyjnego wykorzy-
stania inwestycji w badania prowa-
dzone w przeszoci na rynkach
wiatowych oraz w Europie celem
czerpania korzyci zwizanych ze
zrwnowaonym rozwojem. Pro-
jekt UltraFibre bdzie uwzgldnia
ograniczenia w acuchu dostaw
poprzez dostarczanie:
skalowalnej, ekonomicznej, ci-
gej, czystej technologii fluidso-
nics w celu dostarczania duych
iloci wkien o wysokiej jakoci,
poprzez:
zmniejszenie odchyek standar-
dowych zwizanych z wytrzyma-
oci o 30% dla wkien w po-
rwnaniu z konwencjonalnymi
technologiami roszenia, wskazu-
jcych na poprawion jako
i spjno wkien.
Integracj procesu obrbki wkien
typu Soft Plasma, co spowoduje
popraw waciwoci mechanicz-
nych o 25% w porwnaniu z nie-
obrabianymi wknami.
Komercyjne kompozyty termopla-
styczne i termoutwardzalne w do-
celowych zastosowaniach dla uyt-
kownikw kocowych.
Biokompozyty o poprawionych
waciwociach mechanicznych
dla nowych zastosowa high-tech.
www.bpf.co.uk
Programy europejskie
Brytyjska Federacja
w dziaaniu
ARC
24 tworzywa P2 11 stowarzyszenie
Europejskie Stowarzyszenie Prze-
twrcw Tworzyw Sztucznych
(EuPC) podpisao umow o wsp-
pracy z wynalazc nowej sieci traw-
lerskiej dotyczc pomocy w zbir-
ce mieci morskich. Stanowi to
cz programu EuPC zwizanego
z coraz powaniejszym proble-
mem, ktry w ostatnich latach cz-
sto goci w gwnych wydaniach
wiadomoci i na amach pierw-
szych stron gazet.
Alexandre Dangis, dyrektor zarz-
dzajcy EuPC i Thierry Thomaze-
au, byy francuski rybak, doszli
do porozumienia odnonie tego,
w jaki sposb promowa now
sie trawlersk Thomsea wrd
rybakw w Unii Europejskiej. Sie
ta zostaa pierwotnie zaprojektowa-
na do zbierania rozlanej ropy nafto-
wej, jednak mona j obecnie przy-
stosowa do sprztania pywaj-
cych po powierzchni wd mieci
morskich, bez szkody dla ycia
morskiego, powiedzia Dangis.
Co wicej, sie jest wykonana ca-
kowicie z tworzyw sztucznych,
kontynuowa Dangis. Nie api si
w ni ryby i nadaje si w 100%
do recyklingu, dziki czemu jest
tym, czego potrzebujemy, aby
dziaa w zrwnowaony sposb
w celu przywrcenia czystoci na-
szych mrz. EuPC przeprowadzao
badanie rynku zwizane z tym
urzdzeniem przez ponad rok
i stwierdzio, e jest to optymalny
system.
EuPC wraz z czonkami Krajowego
Stowarzyszenia Tworzyw Sztucz-
nych prowadzi obecnie i inicjuje
projekt pilotaowy zatytuowany
European Waste Free Oceans
(EWFO) Europejskie oceany bez
mieci, ktrego zadaniem jest
zbieranie pywajcych po po-
wierzchni oceanw mieci oraz re-
cykling tych odpadw w regionach,
gdzie problem jest najwikszy.
Poniewa mieci morskie stano-
wi znaczny problem spoeczny,
a jego rdem jest nieodpowie-
dzialne zachowanie, europejski
przemys przetwrstwa tworzyw
sztucznych zdecydowa si na za-
stosowanie praktycznego i kon-
struktywnego rozwizania w mo-
mencie, gdy niewielu ma jakiekol-
wiek pozytywne pomysy, oprcz
zwykej krytyki doda Dangis.
Thierry Thomazeau jest znany ze
swoich wynalazkw zwizanych ze
zbirk mieci oraz z ich promowa-
nia wszystkim rybakom z UE. Mae
i due odzie rybackie mog uy-
wa tej sieci, zbierajc od 2 do 8
ton odpadw morskich, mwi Tho-
mazeau. Rybacy doskonale znaj
swoje tereny pooww i wczenie
ich do programu po przeszkoleniu
odnonie sposobw uywania sieci
byo znakomitym pomysem Ale-
xandre Dangisa. Skoni to do bar-
dziej odpowiedzialnego zachowa-
nia wrd spoecznoci rybackiej
i moe rwnie wyzwoli nowe
moliwoci dla modych rybakw,
ktrzy obecnie s w trudnej sytu-
acji materialnej i poddaj w wtpli-
wo przyszo tego piknego,
lecz trudnego zawodu.
Alexandre Dangis ma nadziej
otrzyma wsparcie Komisji UE oraz
Parlamentu Europejskiego dla tego
projektu i chtnie podjby wsp-
prac z potencjalnym partnerem,
gotowym przyczyni si do sukce-
su tego projektu. Pilotaowy pro-
jekt zwany EWFO (European Wa-
ste Free Oceans) zostanie urucho-
miony w roku 2011, gdy zostan
zebrane odpowiednie fundusze
i potrwa przez co najmniej 3 lata.
Po przeprowadzeniu programu
obejmujcego w przyblieniu 100
testw w najbardziej zagroonych
obszarach mrz UE bdziemy
mie wiksz wiedz na temat po-
tencjalnych wielkoci recyklingu
i odzysku uzupeni Dangis.
Na dorocznym spotkaniu EuPC
w dniu 20 maja 2011 na poudniu
Francji zostanie przeprowadzona
prezentacja na ywo, w jaki sposb
sie trawlerska moe zbiera mie-
ci morskie.
Zainteresowani, czyli waciciele
marek, firmy produkujce opako-
wania, przetwrcy, firmy recyklin-
gowe itp. mog skontaktowa si
z EuPC celem uzyskania dodatko-
wych informacji odnonie tego pro-
jektu.
www.plasticsconverters.org
Przemys motoryzacyjny, to je-
den z gwnym odbiorcw pro-
duktw z tworzyw sztucznych.
Jego sytuacja ywotnie interesu-
je przetwrcw. Federacja EuPC
na bieco ledzi zmiany na ryn-
ku motoryzacyjnym Europy.
Liczba rejestracji samochodw
osobowych jest nisza o 5,5%
w roku 2010, ni w roku 2009.
Na podstawie statystyk Europej-
skiego Stowarzyszenia Produ-
centw Samochodw (ACEA),
w cigu dwunastu miesicy ro-
ku 2010 rynek UE nowych samo-
chodw osobowych skurczy si
o 5,5%, przy iloci 13.360.599
nowych samochodw zareje-
strowanych w cigu roku. Na wy-
niki roku 2010 wpyno zako-
czenie schematw wymiany floty
rzdowej w wielu krajach UE.
Liczba rejestracji w grudniu wy-
niosa 1.009.638 sztuk, czyli
o 3,2% mniej, ni w grudniu 2009
roku. W grudniu (-3,2%) zapotrze-
bowanie na nowe samochody
zmniejszyo si znacznie w Hisz-
panii (-23,9%), we Woszech
(-21,7%) i w Wielkiej Brytanii
(-18%) Francuski rynek pozosta
stabilny (0,7%), natomiast na
rynku niemieckim zanotowano
wzrost o 6,9%.
Od stycznia do grudnia sytuacja
zmieniaa si na gwnych ryn-
kach, prowadzc do oglnego
spadku na poziomie 5,5% w ro-
ku 2010. Podczas gdy w Hiszpa-
nii i w Wielkiej Brytanii nastpi
wzrost rejestracji nowych samo-
chodw o odpowiednio o 3,1%
i 1,8, w Niemczech zarejestrowa-
no spadek o 23,4%.
Rynki we Woszech (-9,2%) i we
Francji (-2,2%) rwnie zanoto-
way spadek. Najwikszy wzrost
zaobserwowano w Irlandii, ktry
wynis 54,7% po nagym spad-
ku o 62,1% w roku 2009.
* * *
Dyrektywa ekologicznie czy-
stych pojazdw (2009/33/WE)
wymaga od wadz publicznych
podczas zakupu pojazdw
uwzgldnianie zuycia przez nie
energii, emisji CO
2
oraz emisji
zanieczyszcze w caym okresie
ycia pojazdu. Dyrektywa wpro-
Porozumienie z rybakami
Morskie mieci
ISTOCK
Motoryzacja
tworzywa P2 11 stowarzyszenie 25
wadza po raz pierwszy zobowi-
zania zrwnowaonego rozwoju
w prawie zakupw publicznych
dla caej Unii Europejskiej.
Wszystkie decyzje dotyczce za-
kupw przez jednostki publiczne
i prywatnych operatorw doty-
czce pojazdw do transportu
publicznego bd musiay teraz
uwzgldni wpyw zuycia ener-
gii, emisji CO
2
i zanieczyszcze
majcych wpyw na jako po-
wietrza, w cigu caego okresu
ycia pojazdu. Metodologia obli-
cze zuycia energii w caym
okresie ycia pojazdu, emisji CO
2
oraz emisji zanieczyszcze przez
pojazdy rwnie zostaa zdefinio-
wana w dyrektywie.
W celu wsparcia zakupw pu-
blicznych pojazdw oraz uyt-
kownikw publicznych kupuj-
cych samochody, Komisja Euro-
pejska stworzya stron interne-
tow czysty pojazd. Strona in-
ternetowa bazuje na najwikszej
europejskiej bazie danych pojaz-
dw i zawiera dane pojazdw do-
tyczce zuycia i emisji, ktre s
wymagane do obliczenia kosz-
tw w caym okresie ycia pojaz-
du. Na stronie internetowej do-
stpny jest rwnie kalkulator
on-line do wykonywania kalkula-
cji kosztw w caym okresie y-
cia wybranego pojazdu.
Uytkownicy mog uzyska in-
formacje dotyczce technicznych
i ekonomicznych aspektw r-
nych technologii pojazdw, cz-
nie z technologi hybrydow,
elektryczn, biopaliw, gazu ziem-
nego, LPG i pojazdw napdza-
nych wodorem. Strona interneto-
wa zawiera wszystkie gwne ty-
py pojazdw drogowych: samo-
chody osobowe, pojazdy komer-
cyjne, samochody ciarowe
i autobusy.
* * *
Celem zmniejszenia oglnej re-
dukcji emisji CO
2
do 80-95%
do roku 2050 w porwnaniu z po-
ziomem z roku 1990, Komisja Eu-
ropejska powoaa grup eks-
perck dla przyszoci paliw
transportowych.
Grupa zostaa zaoona w mar-
cu 2010, a jej celem byo infor-
mowanie Komisji Europejskiej
odnonie rozwoju strategii poli-
tycznych i specyficznych dziaa
majcych na celu zastpienie pa-
liw kopalnych w postaci ropy naf-
towej jako paliwa transportowe-
go w dugim okresie czasu.
Podczas gdy jedno rozwizanie
czce wszystkie typy transpor-
tu nie jest praktycznie cakowicie
niemoliwe, to wzrastajce zapo-
trzebowanie na transport nie mo-
e by zaspokojone tylko przez
jedno paliwo.
Gwne alternatywy zidentyfiko-
wane przez Grup Eksperck
Przyszoci Paliw Transporto-
wych s nastpujce:
Energia elektryczna/wodr
i biopaliwa (ciecze) jako opcje
gwne;
Paliwa syntetyczne jako most
technologiczny od paliw kopal-
nych do paliw bazujcych na
masie biologicznej;
Transport drogowy moe by za-
silany energi elektryczn na
krtkich odlegociach, wodorem
i metanem na rednich dystan-
sach i biopaliwami / paliwami
syntetycznymi, LNG i LPG na du-
gich trasach. Celem Komisji Eu-
ropejskiej jest stworzenie komu-
nikacji na podstawie wszystkich
konsultacji do koca roku 2011.
www.plasticsconverters.org
EUROMAP Geheral SecreIariaI c/o VDMA Lyoher SIr. 18 DE 60528 Frahk!urI Maih
1el. +49 69 66031832 Fax +49 69 66032832
www.euromap.org
Kalehdarz imprez Iargowych brahzy Iworzyw szIuczhych ha swiecie jesI bardzo hapiqIy, lecz hie wszysIkie
imprezy speIhiajq oczekiwahia wysIawcw i zwiedzajqcych. EUROMAP - Europejskie SIowarzyszehie Produ-
cehIw Maszyh do PrzeIwrsIwa 1worzyw SzIuczhych i Gumy, wspiera hiekIre z krajowych i miqdzyharo-
dowych imprez Iargowych swojq rekomehdacjq.
Zaplahuj swojq wizyIq ha Iargach
rekomehdowahych przez EUROMAP
EUROMAP dziaIa w imiehiu europejskich SIowarzyszeh producehIw maszyh do przeIwrsIwa Iworzyw i gumy z:
AusIrii, Frahcji, Hiszpahii, Luksemburga, Niemiec, Szwajcarii, 1urcji, Wielkiej 8ryIahii, WIoch.
UzyIeczhe ih!ormacje Iechhiczhe ha IemaI europejskich maszyh zhajdziecie ha:
INTERPLASTICA Moskwa 24-27 sIyczeh 2012 Messe Dsseldor!, Fax +49 211 45607740
www.interplastica.de
PLASTINDIA New Delhi 1-6 luIy 2012 PlasIihdia FouhdaIioh, Fax +91 11 26845861
www.plastindia.org
NPE Orlahdo 1-5 kwiecieh 2012 SmiIh 8ucklih Corp., Fax + 1 312 6440575
www.npe.org
PLAST Mediolah 8-12 maja 2012 PromaplasI, Fax +39 02 57512490
www.plastonline.org
ARABPLAST Dubai sIyczeh 2013 Al Fajer lh!o & Service, Fax +971 43403608
www.arabplast.org

K Dsseldor! 16-23 padzierhik 2013 Messe Dsseldor!, Fax +49 211 4560668
www.k-online.de
ARC
26 tworzywa P2 11 rynek
Opakowania napojw
W cigu ostatnich dwch lat mieli-
my do czynienia z globalnym kry-
zysem ekonomicznym, ktry spo-
wodowa spadek inwestycji klien-
tw, cen materiaw oraz utrudni
dostp do inwestycji kapitaowych.
Zgodnie z najnowszym raportem
Canadean dotyczcym innowacji
w opakowaniach napojw, to nie-
korzystne poczenie czynnikw
spowodowao opnienie oraz
w niektrych przypadkach cakowi-
te odwrcenie dugoterminowych
trendw zwizanych z opakowa-
niami napojw.
Przez wiele lat kluczowymi czynni-
kami napdzajcymi rozwj projek-
tw opakowa napojw byo zasto-
sowanie wartoci dodanej oraz wy-
goda, coraz bardziej zoone mate-
riay opakowaniowe, mniejsze opa-
kowania podrne oraz bardziej
zoone ksztaty, projekty i nadruki.
Jednake w cigu dwch ostatnich
skoncentrowano si przede
wszystkim na czynnikach zwiza-
nych z kosztami, takimi jak reduk-
cja iloci materiau, mniejsza waga
oraz poprawa wydajnoci linii pro-
dukcyjnych, technik napeniania
oraz efektywnoci kosztw.
Wszystko to musiao zosta osi-
gnite, jeeli to tylko moliwe, bez
utraty funkcjonalnoci i jakoci oraz
za t sam lub nisz cen.
Poniewa niektre kraje zaczy
wychodzi z kryzysu w roku 2010,
pojawiaj si ju oznaki wskazuj-
ce, e dugoterminowe, ekono-
miczne, demograficzne i konsu-
menckie zmiany zaczynaj ponow-
nie wywiera duy wpyw, powodu-
jc odwrcenie trendw zwiza-
nych z opakowaniami.
Niektre z trendw globalnych
w cigu ostatnich 2 lat zostay
przedstawione poniej:
Cigy wzrost zastosowa PET
w wikszoci kategorii zwiza-
nych z napojami przy czym
PET z moliwoci ponownego
napeniania ponownie stanowi
cz rynku napojw gazowa-
nych i pakowanej wody
PET do napeniania na gorco
stosowane coraz czciej
w przypadku napenianych
na gorco sokw i nektarw oraz
bezpanelowe butelki PET do na-
peniania na gorco, stosowane
coraz czciej w rnych katego-
riach napojw, takich jak zimna
herbata i kawa
Coraz wiksze stosowanie two-
rzyw ulegajcych biodegradacji
Oglne przejcie od cikich
i sztywnych pojemnikw do po-
jemnikw o mniejszej wadze,
elastycznych opakowa i wo-
reczkw
Zwikszenie zastosowania two-
rzyw barierowych
Zmniejszenie wagi i dziaania
zmierzajce do oszczdnoci
materiaw dotycz oprcz du-
ych marek rwnie mniejszych
firm
Zmniejszenie wagi butelek i za-
mkni bez negatywnego wpy-
wu na waciwoci i funkcjonal-
no
Wikszy nacisk kadziony na za-
gadnienia zwizane z ochron
rodowiska oraz przesunicie
punktu cikoci z odpadw
opakowa i recyklingu na emisj
dwutlenku wgla i cakowitego
wpywu na rodowisko produk-
tw i opakowa.
www.canadean.com
Folia stretch do paletowania
Nowy raport AMI Consulting wska-
zuje na Ameryk Poudniow jako
jeden z najszybciej rozwijajcych
si i najbardziej dynamicznych ryn-
kw folii stretch do paletowania
na wiecie. Pomimo globalnego
kryzysu ekonomicznego i recesji,
zapotrzebowanie na foli stretch
w regionie w latach od 2004
do 2009 wzrastao w tempie 10%
rocznie, a prognozy mwi, e
do roku 2014 bdzie wzrasta
o dalsze 8%. W Ameryce Poudnio-
wej Brazylia tworzy 50% regional-
nego zapotrzebowania.
W Brazylii produkcja folii stretch
wzrastaa w cigu ostatnich piciu
lat o 30% rocznie, a prognozuje si,
e wzrost do roku 2014 wynie-
sie 15% rocznie, tzn. podwoi si
od roku 2009 do 2014. W tym sa-
mym okresie czasu szacuje si, e
brazylijski import folii stretch do pa-
letowania zmniejszy si praktycz-
nie do zera.
Argentyna jest kolejnym najwik-
szym rynkiem w Ameryce Pou-
dniowej pod wzgldem zapotrze-
bowania, jednake przy ilo-
ci 23.000 ton stanowi zaled-
wie 11% regionalnej konsumpcji.
Dla porwnania, bardziej dojrzae
rynki Ameryki Poudniowej i Europy
zanotuj niszy poziom wzrostu ilo-
ci do roku 2014.
Prognozy mwi rwnie, e
wzrost zapotrzebowania w USA
i w Kanadzie bdzie mniejszy,
ni 2% rocznie, nawet w przypadku
zakoczenia kryzysu gospodarcze-
go. Silny nacisk kadzie si
przy tym na zmniejszenie gruboci
folii, nie tylko folii do owijania rcz-
nego, ale rwnie maszynowych,
co oznacza, e wzrost iloci zuyte-
go materiau nie bdzie odzwiercie-
dla zwikszenia iloci foliowanych
palet.
W Europie Zachodniej zauwaamy
podobn sytuacj do tej, ktra ma
miejsce w USA, z naciskiem
na zmniejszenie gruboci, w szcze-
glnoci w sektorze folii rcznych
oraz zwikszone zuycie folii pre-
-stretch, ktre znacznie zmniejsza-
j wag folii stosowanych do owija-
nia palet.
www.amiplastics.com
Zakrtki i zamknicia
Prognozuje si, e wiatowe zapo-
trzebowanie na zakrtki i zamkni-
cia bdzie wzrasta w tempie 4,6%
rocznie, od 31,5 miliarda USD w ro-
ku 2009 do 39,5 miliarda USD w ro-
ku 2014. Jedne z najlepszych wa-
runkw dla zakrtek i zamkni
mona bdzie znale w rejonie
Azji/Pacyfiku, w ktrym bdzie
mona zanotowa dwie pite ca-
kowitej wartoci przychodw rynku
w latach 2009 do 2014.
Napoje w szczeglnoci piwo
i napoje gazowane pozostan
gwnymi konsumentami zakrtek
i zamkni, jednake szybszy
wzrost jest spodziewany na mniej-
szych rynkach, takich jak rynki yw-
noci i lekw. Te i inne trendy zo-
stay zaprezentowane w nowym
studium Freedonia Group.
Podczas gdy USA jest najwik-
szym na wiecie konsumentem na-
krtek i zamkni pod wzgldem
wartoci, to wzrost w Azji, w rejonie
Afryki/Bliskiego Wschodu, Ameryki
rodkowej i Poudniowej oraz
w Europie Wschodniej znacznie
przekroczy redni wiatow.
Chiny, ktre pozostaj najwik-
szym na wiecie konsumentem za-
krtek i zamkni pod wzgldem
objtociowym, zanotuj jeden
z najszybszych poziomw wzrostu
ze wzgldu na zwikszenie docho-
dw osobistych i wydatkw konsu-
menckich. W Indiach mona b-
dzie rwnie zaobserwowa szybki
wzrost zapotrzebowania do ro-
ku 2014, jednake zyski bd ge-
nerowane od znacznie mniejszej
podstawy.
Zakrtki i zamknicia z tworzyw
sztucznych, najwikszy typ produk-
tu, bd wci notowa ponad-
przecitny wzrost. Zapotrzebowa-
nie bdzie wynika z wikszego za-
stosowania opakowa z tworzyw
sztucznych kosztem butelek szkla-
nych i soikw (w szczeglnoci
w zastosowaniach zwizanych
z ywnoci i napojami), poniewa
w pojemnikach wykonanych z two-
rzyw sztucznych stosuje si gw-
nie zakrtki i zamknicia z tego sa-
mego materiau, natomiast do
szklanych butelek i soikw stoso-
wane s zamknicia metalowe.
www.freedoniagroup.com
Raporty rynkowe
Ekspansja opakowa
z tworzyw
COCA-COLA
WIATOWE ZAPOTRZEBOWANIE NA ZAKRTKI I ZAMKNICIA
(w milionach dolarw) 2004 2009 2014
AMERYKA PNOCNA 6,860 9,560 11,730
EUROPA ZACHODNIA 6,960 8,060 9,130
AZJA/PACYFIK 6,570 9,970 13,470
POZOSTAE REGIONY 2,830 3,960 5,170
OGEM 23,220 31,550 39,500
28 tworzywa P2 11 rynek
Seria nowych raportw firmy
konsultingowej przemysu two-
rzyw sztucznych Applied Market
Information Ltd. (AMI) ilustruje,
w jaki sposb zmienia si prze-
mys formowania wtryskowego
w Europie.
AMI dokumentuje i monitoruje
ten sektor przemysu przetwr-
stwa tworzyw sztucznych ju
od ponad 20 lat, prezentujc uni-
kaln perspektyw zmian prze-
mysu w tym okresie czasu.
W cigu poprzednich kilku mie-
sicy AMI zakoczy aktualizacj
swojej bazy danych firm zajmuj-
cych si formowaniem wtrysko-
wym we Francji, Wielkiej Brytanii,
Hiszpanii i Portugalii.
W przypadku Francji i Wielkiej
Brytanii zanotowano zauwaalny
spadek liczby dziaajcych firm.
Ponad 300 brytyjskich firm wy-
mienionych w ostatniej edycji
przewodnika dla przemysu for-
mowania wtryskowego AMI
w Wielkiej Brytanii zamkno je
lub zmienio bran dziaalnoci,
natomiast we Francji znikn-
o 279 firm.
To spowodowao zmniejszenie
si liczby zakadw netto na po-
ziomie 14% we Francji oraz 21%
w Wielkiej Brytanii. W Hiszpanii
i w Portugalii badacze AMI
stwierdzili likwidacj 200 firm
w porwnaniu z poprzednim
przewodnikiem AMI dla przemy-
su formowania wtryskowego
AMI w Hiszpanii i Portugalii.
Oprcz wpywu recesji, ktry do-
prowadzi do wzrostu liczby ban-
kructw lub dobrowolnych likwi-
dacji, na kondycje przemysu
wpyno rwnie przejcie
na emerytur wacicieli zaka-
dw, ktrzy nie byli w stanie
sprzeda swoich firm oraz racjo-
nalizacja zakadw wrd wik-
szych grup.
Relokacja produkcji do lokaliza-
cji o niszych kosztach w Euro-
pie rodkowej i Wschodniej rw-
nie jest kontynuowana.
Inni operatorzy wycofali si
z rynku formowania wtryskowe-
go, wybierajc zlecanie produkcji
elementw z tworzyw sztucznych
innym firmom lub przechodzc
na produkcj narzdzi, zespow
lub gotowych operacji lub te
do brany nie zwizanej z tworzy-
wami sztucznymi. Sektorem, kt-
ry wedug AMI jest najbardziej
dotknity tymi trendami, s do-
stawcy dla przemysu motoryza-
cyjnego, w szczeglnoci maych
i rednich komponentw.
Podobnie mona byo zauway
znaczny spadek zwizany z pro-
dukcj maych i rednich ele-
mentw i urzdze elektronicz-
nych, a wraz z nim sektora for-
mowania wtryskowego bdce-
go dostawc dla tej brany.
Spadek aktywnoci zwizanej
z formowaniem wtryskowym
w tych krajach jest rwnie ilu-
strowany przez spadek zapotrze-
bowania na polimery w czasie re-
cesji. Po osigniciu szczytowej
liczby niemal 3 milionw ton ele-
mentw termoplastycznych for-
mowanych wtryskowo w tych
krajach w roku 2007, niemal p
miliona ton zostao utraconych
w okresie 2007-2009.
Brytyjski sektor formowania
wtryskowego by najbardziej do-
tknity tym spadkiem zapotrze-
bowania na polimery, ktry wy-
nis 21% w cigu tych dwch
lat.
Przetwrcy w Wielkiej Brytanii
przetwarzaj obecnie okoo
600.000 ton polimerw rocznie,
w porwnaniu z 840.000 ton
przed okoo dziesiciu laty.
Wpyw recesji da si zauway
w szczytowym momencie proce-
su spadkw inwestycji zagra-
nicznych bardziej zainteresowa-
nych stref pastw euro lub roz-
wijajcymi si rynkami Europy
Wschodniej oraz w momencie
znacznego zmniejszenia zapo-
trzebowania z przemysu motory-
zacyjnego, elektronicznego, AGD
i dbr konsumpcyjnych, z kt-
rych wikszo zostaa przenie-
siona do innych krajw.
Przewodniki AMI pozwalaj na zi-
dentyfikowanie przez uytkowni-
kw polimerw nabywanych
przez firmy.
Polipropylen jest najczciej sto-
sowanym materiaem pod wzgl-
dem objtociowym, stanowic
mniej wicej poow wszystkich
polimerw kupowanych przez
przetwrcw, a w kadym kraju
ponad 80% firm stosuje ten mate-
ria. Wraz z 20 innymi materiaa-
mi, ktre rwnie zostay przypi-
sane do poszczeglnych firm, te
bazy danych stanowi niezawod-
ne rdo informacji o intencjach
zakupowych dla firm zajmuj-
cych si formowaniem wtrysko-
wym.
Oprcz dostarczania szczego-
wych informacji dotyczcych po-
limerw kupowanych przez ka-
dego producenta firm, bazy da-
nych AMI umoliwiaj rwnie
identyfikacj przez uytkowni-
kw segmentw uytkownikw
kocowych, w ktrych prowadz
oni swoj dziaalno. Dla
wszystkich krajw rynek opako-
wa jest kluczowym, lecz ma
znacznie wiksze znaczenie
w Wielkiej Brytanii, ni we Francji
czy w Hiszpanii.
We wszystkich krajach rynek mo-
toryzacyjny jest nastpnym co
do wielkoci, jednake w Wielkiej
Brytanii zmniejszyo si i tyl-
ko 14% polimerw przetwarza-
nych przez przetwrcw jest
obecnie przeznaczonych dla te-
go sektora, w porwnaniu z 2%
we Francji i 26% w Hiszpanii
i w Portugalii.
Znaczenie sektora motoryzacyj-
nego dla przemysu formowania
wtryskowego w tych krajach jest
rwnie odzwierciedlone w licz-
bie zakadw okrelajcych ry-
nek motoryzacyjny jako najwa-
niejszy, dla ktrego produkuj;
w Wielkiej Brytanii jest to 109
firm, w porwnaniu z 229 firmami
we Francji i 278 w Hiszpanii
i w Portugalii.
Trzy raporty opisuj dziaalno
ponad 3200 operacji zwizanych
z formowaniem wtryskowym we
Francji, Hiszpanii, Portugalii
i Wielkiej Brytanii. Informacje s
dostpne albo w formie drukowa-
nego raportu, albo jako baza da-
nych Access z moliwoci wy-
szukiwania. Dodatkowe informa-
cje s dostpne w AMI.
www.amiplastics.com
Zgodnie z nowym raportem przy-
gotowanym przez GIA (Global In-
dustry Analysts), globalny rynek
klejw powinien przekroczy war-
to 24,5 miliarda funtw, nato-
miast wiatowy rynek uszczelnia-
czy powinien osign war-
to 6,35 miliarda USD do ro-
ku 2015. Wzrost w okresie rednio-
i dugoterminowym bdzie si wy-
wodzi ze zwikszonej aktywnoci
zwizanej z badaniami klejw
zgodnych z VOC oraz technologii
przyjaznych dla rodowiska.
Rynek klejw i uszczelniaczy prze-
y znaczne osabienie w la-
tach 2008 i 2009 w efekcie kryzysu
gospodarczego, ktry dotkn ca
wiatow gospodark. Budownic-
two, przemys motoryzacyjny,
elektronika i brana klejw budow-
lanych odczuy najwikszy kryzys
w roku 2009, podczas gdy opako-
wania i kleje jednorazowego uyt-
ku miay si najlepiej.
Pomimo, e negatywne trendy
sprzeday odwrciy si w ro-
ku 2010, zapotrzebowanie wci
pozostanie na skromnym poziomie
do roku 2012. Europa i USA wspl-
nie maj najwikszy udzia w glo-
balnym rynku klejw, jak rwnie
w rynku uszczelniaczy pod wzgl-
dem sprzeday ilociowej.
Podczas gdy w Europie i w Amery-
ce Pnocnej zanotowano nega-
tywne trendy sprzeday, wzrost
w Azji Pacyficznej by nieznaczny,
gwnie ze wzgldu na fakt, e Chi-
ny stanowiy przeciwwag dla du-
ych spadkw, jakie nastpiy
na dojrzaych rynkach gospodar-
czych Tajwanu i Korei Poudnio-
wej. Warunki na rynkach krajw
rozwinitych, takich jak USA, Euro-
pa i Japonia, osigny stadium
dojrzaoci. Rynek materiaw
uszczelniajcych w Azji Pacyficz-
nej powinien osign war-
to 816,6 milionw funtw do ro-
ku 2015. W latach 2009 i 2010 mie-
limy do czynienia z wprowadze-
niem nowych klejw zgodnych
z VOC oraz ekologicznych klejw
i uszczelniaczy. wiatowy rynek
uszczelniaczy silikonowych powi-
nien osign do roku 2015 war-
to 1,6 miliarda USD.
www.strategyr.com
Raport AMI
Technologia wtrysku
na zachodzie Europy
Rynek
klejw
ARC
Najlepsze rozwizania do sortowania tworzyw sztucznych od wiatowego lidera w
produkcji optycznych systemw sortujcych firmy Buhler Sortex. Sortownik SORTEX Z+
wyposaony w optyczne kamery wysokiej rozdzielczoci oraz kamery pracujce w
podczerwieni zapewnia najwysz skutecznoc sortowania dla wszystkich rodzajw
tworzyw sztucznych pochodzcych z recyklingu oraz czystego surowca, pracujc w takich
aplikacjach jak granulat z okien uPVC, PET, HDPE, PVB, PP, ABS oraz pellety.
Kombinacja ukladu kamer polczona z zaawansowan technologi analizy ksztaltu
"PROfile jest w stanie sprostac najwyszym wymaganiom w zakresie usuwania
niepodanych kolorw plastikw, niewlaciwych ksztaltw pelletw oraz wtrce cial
obcych takich jak uszczelki gumowe lub kawalki aluminium i innych metali.
www.buhlergroup.com/optical-sorting
Bhler Polska Sp. z o.o, ul. Rydygiera 15/83, 01-793 Warszawa
T +48 22 412 62 63, office.warsaw@buhlergroup.com
Innovations for a better world.
SORTEX Z+
Najwysza wydajnoc, maksymalna
skutecznoc, zwikszenie
rentownoci
Zmienia przemial o niskiej wartoci
w produkt o wysokiej wartoci
Zwiksza produktywnoc dziki
maksymalnemu okresowi pracy
Dostpny w czterech wersjach z
wydajnociami od 0,5 - 12 t/h
Niskie zuycie energii zmniejsza
koszty operacyjne
Ponad 20 000 zainstalowanych
maszyn SORTEX w 140 krajach
Najwysza jakoc serwisu
posprzedanego dziki pakietom
SORTEX Total Care
30 tworzywa P2 11 rynek
Wiara w to, e sektor maszyn uy-
wanych bdzie dobrze prospero-
wa w czasie kryzysu ekonomicz-
nego jest paradoksalna. Spowol-
nienie ekonomiczne w cigu ostat-
nich dwch lat wywaro silny wpyw
na ceny detaliczne nowych ma-
szyn, powodujc ich spadek nawet
o 30%. Jako sprzeczno ceny
maszyn uywanych nie spaday
w a tak szybkim tempie, co ceny
maszyn nowych. Dlatego te rni-
ca pomidzy cenami maszyn no-
wych i uywanych ulega zmniej-
szeniu, dziki czemu ceny tych
drugich s mniej atrakcyjne, ni
w latach poprzednich.
Gwnym powodem deprecjacji
cen jest fakt, e sprzedawcy ma-
szyn uywanych bazuj swoje ceny
wywoawcze na wartoci ksigo-
wej. Cena nowych maszyn nato-
miast jest okrelana w zalenoci
od poday i popytu. Jeeli zapo-
trzebowanie jest due, ceny s
ustalane na poziomie o wiele wik-
szym, ni warto ksigowa. Gdy
zapotrzebowanie gwatownie spa-
da (np. ze wzgldu na kryzys eko-
nomiczny), wwczas ceny nowych
maszyn zostan znacznie zreduko-
wane. Ceny te s obniane do ta-
kiego stopnia, e s one na pozio-
mie bardzo zblionym do cen ksi-
gowych, po ktrych sprzedawane
s maszyny uywane. Co wicej,
w przypadku rnych sprzedaw-
cw, te same maszyny mog mie
rne ceny ze wzgldu na stoso-
wanie rnych technik deprecjacji.
Analizujc dalej przypadek, scena-
riusz popytu i poday jest pynny
i moe si czsto zmienia bez po-
wiadomienia.
Czynniki, ktre wywieraj wpyw
na popyt i poda:
Wprowadzenie nowej technolo-
gii, ktra moe spowodowa wy-
przeda maszyn wykorzystuj-
cych dotychczasow technolo-
gi
Niedostpno nowych maszyn
na okrelonym rynku moe spo-
wodowa, e maszyny uywane
stan si atrakcyjn propozycj
Zmiany regulacyjne w jednym re-
gionie mog spowodowa, e
stare maszyny stan si nie-
zgodne z przepisami w tej lokali-
zacji, lecz pozostan w uyciu
na innych rynkach
Silna obecno OEM na rynku
i dostpno usug posprzeda-
nych moe napdzi sprzeda
maszyn uywanych tej okrelo-
nej marki.
Jeeli wemiemy jako przykad ma-
szyny do przetwrstwa tworzyw
sztucznych, czynniki wywierajce
wpyw na cen uywanych maszyn
do przetwrstwa tworzyw sztucz-
nych to marka, urzdzenia pomoc-
nicze i inne urzdzenia towarzysz-
ce maszynom uywanym; wiek ma-
szyny, stan serwisowy, zakres re-
montu, dostpna dokumentacja
oraz czy maszyna jest w cyklu su-
chym czy te jest rozmontowana.
Ze wzgldu na wymienione powy-
ej czynniki wahania cen s wyra-
nie widoczne w rnych regionach
na rynku maszyn uywanych.
Jako nabywca musisz wiedzie,
czy uywana maszyna, ktr jeste
zainteresowany jest oferowana
po odpowiedniej cenie. Zaleca si
rwnie skorzystanie z pomocy do-
wiadczonych doradcw, ktrzy
mog dostarczy informacji odno-
nie rnych, opisanych wczeniej
czynnikw. Moesz w ten sposb
zaoszczdzi znaczn kwot, a co
waniejsze skorzysta z jak naj-
lepszej oferty poprzez wybranie
usug dobrej firmy brokerskiej.
Dowiadczony broker bdzie
w stanie szybko oceni, czy skorzy-
stanie z oferty kupna najtaszej do-
stpnej maszyny bdzie wyborem
dopasowanym do twoich potrzeb.
Bardzo czsto nie jest to najlepsze
rozwizanie. Ponadto, agencja kt-
ra specjalizuje si w zakupach
i w sprzeday moe oceni wpyw
postpu technologicznego na cen
istniejcej technologii; czsto
wdroenie nowej technologii moe
spowodowa dewaluacj uywanej
maszyny w stopniu o wiele wik-
szym, ni sugerowaaby warto
ksigowa.
Ekspertyza w ocenie rynku maszyn
uywanych jest decydujca ze
wzgldu na du defragmentacj
rynku oraz ze wzgldu na jego wie-
le zmiennych aspektw. Na przy-
kad, w segmencie uywanych ma-
szyn do napojw warto rynkowa
drogich maszyn jest o wiele nisza,
ni ich warto ksigowa; w niekt-
rych przypadkach jest nisza
od niej nawet o 75%. Ekspert b-
dzie w stanie poinformowa Ci, e
uywana maszyna jest sprzedawa-
na bezporednio przez OEM, a nie
przez dilera. Pomimo tego, e taka
maszyna moe kosztowa nieco
wicej, to najprawdopodobniej zo-
staa wyremontowana, jest cakowi-
cie sprawna i posiada gwarancj
OEM.
Istniej wane powody wysokiej
deprecjacji maszyn uywanych.
Ryzyko zwizane z zakupem ma-
szyn z drugiej rki bdzie zawsze
wpywao na popyt. Ponadto naley
zawsze bra pod uwag koszty lo-
gistyczne i inynierskie. Niemniej
jednak przemysowcy mog czer-
pa wiele korzyci, jeeli zakupi
odpowiedni typ uywanej maszyny
za odpowiedni cen.
Wszystkie te czynniki s rwnie
wane dla sprzedawcy, jak i dla na-
bywcy. Sprzedawcy powinni pa-
mita, e zdemontowana maszy-
na natychmiast straci 50% swojej
wartoci w porwnaniu z identycz-
n, uywan maszyn w stanie nie-
rozmontowanym. Demonta prze-
prowadzony bez udziau OEM
prawdopodobnie dodatkowo obni-
y cen/warto. Przychody ze
sprzeday uywanych maszyn
z pewnoci nie s nieznaczce.
Jednake wikszo firm nie posia-
da specjalnych dziaw, ktre zaj-
mowayby si planowaniem i reali-
zowaniem sprzeday swoich uy-
wanych maszyn. W popiechu,
chcc zwolni miejsce w swojej ha-
li produkcyjnej, proces sprzeday
moe by przeprowadzany bez
przemylenia i mog by podejmo-
wane pochopne decyzje.
Dowiadczony broker zawsze b-
dzie mia wyrany obraz odnonie
aspektw, ktre maj okrelone
konsekwencje dla rnych marek,
typw maszyn i rynkw. Stanowi to
nieoceniony wgld dostpny tylko
dla ekspertw i moe tworzy ol-
brzymi rnic zarwno dla sprze-
dajcych, jak i dla kupujcych. In-
formacje pozyskane poprzez oce-
n kierunkw, w ktrych poda ry-
nek, daj cenn przewag.
Bardzo niewielu brokerw posiada
zdolnoci i moliwoci przeprowa-
dzania studiw i prognozowania
zachowania rynku na bazie wielko-
ci rynku, iloci maszyn wprowa-
dzanych na rynek, wskanikw
wartoci rynkowej, udziau rnych
marek w rynku itp. Niezalenie
od tego, czy jeste zainteresowany
sprzeda, czy zakupem uywa-
nych maszyn, powiniene skontak-
towa si z osobami, ktre potrafi
to robi.
www.machinepoint.com
Gema lvarez (Machinepoint)
CZYNNIKI KSZTATUJCE
RYNEK MASZYN UYWANYCH
MACHINEPOINT
ARC
tworzywa P2 11 rynek 31
Peny wpyw globalnej recesji
na przemys kompaundowania
tworzyw termoplastycznych zosta
dobrze udokumentowany w ostat-
nim raporcie AMI Wydajno kor-
poracyjna i wasno wrd tech-
nicznych firm kompaundujcych
przegld 50 wiodcych graczy
europejskich, ktry obrazuje, e
od 2008 do 2009 roku przychody
zmniejszay si rednio o 25%.
Wsplna produkcja 50 najwik-
szych firm pozostaa niezmieniona
w porwnaniu z edycj tego same-
go raportu z roku 2006.
W roku 2009 firmy zajmujce si
kompaundowaniem byy bardziej
zainteresowane zminimalizowa-
niem ryzyka kredytowego, ni za-
bezpieczeniem sprzedawanych ilo-
ci lub zwikszaniem udziau w ryn-
ku. Oglnie rzecz biorc oznacza
to, e firmy te zareagoway na rece-
sj prbujc raczej zachowa lub
poszerzy margines, ni zwikszy
wielko sprzeday. Przemys nie
wytrzymaby dodatkowego obci-
enia bankructwami i zmiany kor-
poracyjne stanowi wiadectwo ich
sukcesu w osigniciu tego celu.
Nawet przy takim nastawieniu nie-
wiele firm osigno wiksze zyski
w roku 2009. Analiza AMI pokazuje,
e redni zysk przed opodatkowa-
niem w roku 2009 wynis zaled-
wie 2% dla 50 zbadanych grup.
Ze wzgldu na kryzys zanotowano
niewiele transakcji typu M&A
w sektorze w cigu ostatnich lat,
a wikszo z tych, ktre zostay
zawarte, byo zawieranych w ostat-
nim czasie.
Oznacza to, e przemys wychodzi
powoli z recesji. Wydaje si rw-
nie, e zanotowano wzgldnie
mao bankructw. Poprzez pocze-
nie skrcenia czasu pracy i cicia
kosztw wikszoci udao si prze-
trwa sztorm.
W rezultacie zaobserwowano
wzgldnie niewielkie zmiany w sy-
tuacji firm. Przemys wci jest zdo-
minowany przez dziaalno kom-
paundingow firmy Ravago, ktra
nadal pozostaje wiodc i buduje
swoj pozycj jako dostawca opa-
tentowanych mieszanek.
Firma dostarcza ponad dwukrotnie
wicej pierwszorzdnych miesza-
nek, ni kolejny najwikszy gracz
na licie (Polymer Chemie), a jego
pozycja byaby jeszcze lepsza,
gdyby uwzgldni iloci drugiego
gatunku oraz mieszanek polime-
rw po recyklingu.
Ravago jest doskonaym przyka-
dem firmy, ktra z sukcesem rozwi-
ja szeroki zakres usug zarwno dla
producentw polimerw (jako
kompaunder na zlecenie) oraz
przetwrcw tworzyw sztucznych
(jako kompaunder handlowiec),
co pozwolio na wyjcie obronn
rk z recesji.
Podobne strategie przyjo wielu
innych wiodcych graczy realizuj-
cych dostawy mieszanek technicz-
nych.
Jednake rwnowaga pomidzy
mieszankami na zlecenie, dystry-
bucj oraz produktami opatento-
wanymi moe si zmienia, a wraz
z ni i warto biznesu. Poczenie
kompaundowanych polimerw b-
dzie miaa oczywicie wpyw na ob-
roty.
Zgodnie z analiz AMI w niniejszym
raporcie, Albis i Schulman s drug
i trzeci firm pod wzgldem warto-
ci, cho biorc pod uwag iloci
zajmuj one dopiero szst i sid-
m pozycj.
Obie firmy produkuj i sprzedaj
szerok palet PP oraz technicz-
nych inynieryjnych mieszanek PP
w sprzeday bezporedniej do
klientw, a ponadto oferuj im
usugi zwizane z wykonywaniem
mieszanek na zlecenie i uczestni-
czc w dystrybucji. Obie firmy dzia-
aj gwnie poza terytorium Nie-
miec. Sia niemieckiego przemysu
oznacza, e Polymer Chemie zaj-
muje drugie miejsce pod wzgl-
dem ilociowym, chocia biorc
pod uwag warto zajmuje o wie-
le nisze miejsce na licie, ponie-
wa dziaalno firmy polega gw-
nie na kompaundowaniu na zlece-
nie.
Podczas gdy raport obejmuje dane
dotyczce roku 2009, AMI zazna-
cza, e wyniki wszystkich firm w ro-
ku 2010 ulegy znacznej poprawie.
www.amiplastics.com
Zapraszamy do odwiedzenia nas
PLASTPOL 2011
Pawilon C Stoisko 21
Sprzeda
kompaundw
ARC
32 tworzywa P2 11 rynek
Kilkuset wystawcw na caym
wiecie wysao ju swoje zgo-
szenia na PLAST 2012 (www.pla-
stonline.org), midzynarodow
wystaw przemysu tworzyw
sztucznych i gumy, ktra odb-
dzie si na terenach targowych
FIERA MILANO od czwartku 8 ma-
ja do soboty 12 maja 2012 roku.
Lista wystawcw jest obecnie do-
stpna w odpowiednim dziale
strony internetowej PLAST 2012.
Po pierwszym terminie 31 mar-
ca 2011, umoliwiajcym uzyska-
nie znacznych upustw i korzyci,
firmy zainteresowane zaprezento-
waniem si na PLAST 2012 wci
mog si decydowa na udzia
w tej imprezie. Dla wystawcw
na PLAST 2012 dostpny jest po-
nownie pakiet usug, wrd kt-
rych warto wymieni katalog on-
-line na portalu EXPOPAGE
(na stronie internetowej oraz
w katalogu on-line ostatniej edycji
zarejestrowano ponad 300.000
unikalnych uytkownikw), wraz
z innowacyjnymi usugami mar-
ketingu sieciowego. Ma to ua-
twi uytkownikom skorzystanie
z oferty wystawcw jeszcze
przed rozpoczciem targw, w ich
trakcie oraz po zakoczeniu, za-
pewniajc najlepsz obecno
w internecie. Zmieniono ponadto
nie tylko logo PLAST, ale rwnie
sam stron internetow. Dodano
do niej rwnie now tre, dziki
czemu jest ona jeszcze atrakcyj-
niejsza i bardziej przydatna dla
uytkownikw.
PLAST midzynarodowe targi
odbywajce si co trzy lata rw-
nie w roku 2012 bd korzysta
ze wsparcia EUROMAP (Europej-
skiego Stowarzyszenia Producen-
tw Maszyn do Przetwrstwa
Tworzyw Sztucznych i Gumy,
www.euromap.org) oraz po raz
pierwszy ze strony UFI (Globalne-
go Stowarzyszenia Przemysu
Wystawienniczego, www.ufi.org).
To bdzie najwiksza wystawa
w Europie powicona komplet-
nej ofercie maszyn, urzdze po-
mocniczych, form, surowcw,
materiaw regenerowanych
i kompozytowych, pproduktom
i gotowym produktom dla przemy-
su przetwrstwa tworzyw sztucz-
nych i gumy. Przypomnijmy wic
dane z zeszego roku: 1.478 wy-
stawcw z 45 krajw wystawiaj-
cych si na powierzchni net-
to 59.714 m
2
, z udziaem 55.175
odwiedzajcych, z ktrych po-
nad 31% (17.589) pochodzio ze
114 krajw.
www.plastonline.org
FIERA MILANO
Zapotrzebowanie
globalne bdzie wzrasta
z prdkoci 6,3% rocznie
do roku 2014
wiatowe zapotrzebowanie na
chemikalia syntetyczne, rafinacj
ropy naftowej i katalizatory polime-
ryzacji bdzie wzrasta w tem-
pie 6,3% rocznie, osigajc war-
to 17,2 miliarda USD w ro-
ku 2014 i odzwierciedlajc po-
czenie dobrych iloci oraz prze-
citnego wzrostu cen biorc za
podstaw sabe wyniki roku 2009.
Synteza chemiczna i katalizatory
polimerowe dowiadcz najsilniej-
szego wzrostu, gwnie ze wzgl-
du na szybki rozwj przemysu
na Bliskim Wschodzie i w regionie
Azji Pacyficznej, jak rwnie w Bra-
zylii. Zapotrzebowanie na kataliza-
tory do rafinacji ropy naftowej b-
Zapraszamy na nasze stoisko F-29 na targach PLASTPOL 2011 w dniach 24-27 maja
Wtryskarki
Wtryskarki do gumy
Prasy hydrauliczne
PONAR PLAST
Spka z ograniczon odpowiedzialnoci Sp.k.
ywiec 34-300 ul. Lenianka 102a
tel/fax: 33 862 50 33
www.ponarplast.pl
Nowoczesne wtryskarki z serwo
napdem od 900kN do 25000kN
Wtryskarki do gumy
Prasy hydrauliczne
Urzdzenia peryferyjne
do wtryskarek i pras
Formy wtryskowe
Modernizacje i remonty
Serwis gwarancyjny
i pogwarancyjny
Czci zamienne
Szkolenia i porady techniczne
Plast 2012 Katalizatory
PLAST 09
tworzywa P2 11 rynek 33
dzie wzrasta w rednim tempie.
Tempo rozwoju bdzie ogranicza-
ne przez mae zapotrzebowanie
na paliwa silnikowe w Japonii, Sta-
nach Zjednoczonych i w Europie
Zachodniej.
Bliski Wschd najszybciej
rozwijajcym si rynkiem
regionalnym
Najszybszy wzrost do roku 2014
bdzie mona zaobserwowa
na Bliskim Wschodzie, gdzie takie
kraje jak Kuwejt, Katar i Arabia Sau-
dyjska bd wci kontynuowa in-
westycje w nowe zakady chemicz-
ne i polimerowe w celu penego
wykorzystania swoich licznych re-
zerw gazu ziemnego i ropy nafto-
wej. Wydajno rafinacji ropy nafto-
wej bdzie rwnie zwikszana
na Bliskim Wschodzie, poniewa
regionalne firmy naftowe pragn
zaspokoi szybko rozwijajce si
lokalne zapotrzebowanie na paliwo
do pojazdw silnikowych. Szybki
wzrost do roku 2014 nastpi rw-
nie w regionie Azji Pacyficznej,
chocia wzrost ten zostanie zdomi-
nowany w gwnej mierze przez
Chiny i Indie ze wzgldu na ich
wielko i si gospodarki.
Silny wzrost w krajach Ameryki
rodkowej i Poudniowej bdzie
napdzany przez Brazyli, ktra
jest w dobrej pozycji zapewniajcej
regionaln dominacj przemysw
chemicznych, ropy naftowej i poli-
merw ze wzgldu na ostatnie od-
krycie z.
Ameryka Pnocna,
Europa Zachodnia jako motor
napdowy redniego
wiatowego tempa wzrostu
Bardziej rozwinite kraje w Amery-
ce Pnocnej i w Europie Zachod-
niej zanotuj zyski ze wzgldu
na zapotrzebowanie na katalizato-
ry. Wzrost ten bdzie wyszy, ni
rednia wiatowa, poniewa firmy
unikaj inwestowania w nowe za-
kady chemiczne i przetwrstwa
polimerw ze wzgldu na progno-
zy wikszego rozwoju w innych
branach przemysu. Rosnce zu-
ycie biopaliw oraz dojrzao ryn-
ku pojazdw samochodowych
w tych krajach, jak rwnie pod-
wyszenie standardw zwizanych
ze rednim zuyciem paliwa przez
pojazdy w Stanach Zjednoczonych
rwnie spowoduje ograniczenie
zuycia katalizatorw do rafinacji
w objtym prognoz okresie.
Katalizatory do hydrorafinacji
pozostaj najszybciej
rozwijajcym si typem
Zapotrzebowanie na wszystkie ty-
py katalizatorw do syntezy che-
micznej bdzie szybko wzrasta,
jednake tempo zuycia enzymw
do produkcji etanolu do roku 2014
bdzie niewielkie po okresie szyb-
kiego wzrostu w latach 2004-2009.
Wrd katalizatorw polimeryzacji
nowe katalizatory Ziegler-Natta za-
notuj najszybszy wzrost, ponie-
wa obecnie uruchamiane s nowe
zakady na Bliskim Wschodzie
i w Chinach, a w Ameryce Pnoc-
nej i w Europie Zachodniej nast-
puje racjonalizacja starszych tech-
nologii.
Katalizatory do hydrorafinacji wci
bd osiga najszybszy wzrost
na rynku rafinacji ropy naftowej,
wspomagane przez starania Brazy-
lii, Chin, Indii i Rosji zwizane z po-
praw jakoci powietrza poprzez
wprowadzenie paliw o niskiej za-
wartoci siarki. Katalizatory do hy-
drokrakingu oraz krakingu katali-
tycznego (FCC) rwnie zanotuj
zadowalajcy wzrost, w szczegl-
noci w regionie Azji Pacyficznej,
poniewa wci rosnca liczba b-
dzie stymulowa zapotrzebowanie
na benzyn i olej napdowy.
www.freedoniagroup.com
LG
34 tworzywa P2 11 rynek
Kocowy bilans 2010 dla wo-
skiego przemysu maszyn
do przetwarzania i recyklingu
tworzyw sztucznych i gumy
wskazuje na mocne oywienie
w porwnaniu z rokiem 2009, na-
wet na wyszym poziomie, ni
przewidywano we wczeniej-
szych prognozach. Wszystkie
pi gwnych wskanikw dla
sektora wykazay decydujce,
pozytywne trendy, powrt
do normalnego stanu po stratach
poniesionych w roku 2009 w po-
rwnaniu z rekordowym ro-
kiem 2008.
Ponadto stowarzyszenie handlu
ASSOCOMAPLAST podkrela, e
obroty w roku 2010 wykazane
wycznie przez wasnych czon-
kw wzrosy nawet w jeszcze
wikszym stopniu (o okoo
+20%) ni krajowa rednia. War-
to rwnie zauway, e gdy ca-
kowita warto eksportu zwik-
szya si o 10% w porwnaniu
z rokiem 2009, to warto dla ma-
szyn rdzennych do formowania
wtryskowego, linii wytaczania,
maszyn do formowania rozdmu-
chowego itp. osigna redni
wzrost na poziomie 14%, pod-
czas gdy wzrost +30% dotyczy
linii wytaczania.
Oprcz tego, najnowsza ankieta
przeprowadzona przez ASSOCO-
MAPLAST wrd swoich czon-
kw wykazaa pozytywny nastrj,
w szczeglnoci odnonie pro-
gnoz na nadchodzce miesice.
W rzeczywistoci trendy zwiza-
ne z obrotami w pierwszej poo-
wie 2011 roku s lepsze w przy-
padku wikszoci ankietowa-
nych firm (w porwnaniu z dru-
gim proczem roku 2010), a licz-
ba gromadzonych zamwie jest
wci dua.
Biorc pod uwag gwne obsza-
ry docelowe woskiego eksportu
w roku 2010, Europa znajduje si
jak zwykle na pierwszym miejscu
z wartoci przekraczajc 1,15
miliardw euro w porwnaniu
z 1,13 w roku 2009. W tym kon-
tekcie oczywicie UE jest naj-
wikszym odbiorc.
Sprzeda do obu Ameryk wzrosa
w szczeglnoci dziki wik-
szemu zapotrzebowaniu z ryn-
kw Ameryki Poudniowej, gw-
nie z Brazylii ponownie znacz-
nie przekraczajc zapotrzebowa-
nie krajw azjatyckich.
Jeeli chodzi o pojedyncze rynki
eksportowe, ponownie pierwsze
miejsce zajy Niemcy (+10%
w porwnaniu z rokiem 2009,
do ponad 310 milionw euro),
podczas gdy Chiny odzyskay
drug pozycj (+55%, 130 milio-
nw).
W tym kontekcie eksport
do Polski, ktra wci znajduje
si wrd dziesiciu najwaniej-
szych kierunkw eksportu wo-
skich producentw, zanotowa
przyspieszenie wzrostu w ostat-
nim kwartale roku 2010, a war-
to kocowa przekroczya 76
milionw euro, co oznacza
wzrost o 5,4% w porwnaniu z ro-
kiem 2009.
Pomimo tego, e rekord osi-
gnity w roku 2008, tzn.
przed kryzysem, jest wci odle-
gy, tempo powrotu do normalne-
go stanu w cigu ostatnich mie-
sicy roku 2010 byo stabilne,
a woscy producenci z coraz
wiksz uwag spogldaj
w stron polskiego rynku, ktry
Raport ASSOCOMAPLAST
Bilans ubiegego roku
WOSKI RYNEK MASZYN, URZDZE I FORM DO TWORZYW SZTUCZNYCH I GUMY
(W MILIONACH EURO) 2009 2010 % 2010/2009
PRODUKCJA 3,300 3,600 +9.1
EKSPORT 1,833 2,012 +9.7
IMPORT 484 567 +17.2
RYNEK KRAJOWY 1,951 2,155 +10.5
BILANS HANDLOWY
(NADWYKA)
1,349 1,445 +7.1
tworzywa P2 11 rynek 35
tradycyjnie jest dla nich bardzo
wany.
W tym celu wiele woskich firm
uczestniczy bezporednio lub
poprzez swoich lokalnych przed-
stawicieli w targach PLAST-
POL 2011, poniewa jest to naj-
wiksza impreza targowa w kra-
ju, a przypomnijmy, odbywajca
si w Kielcach od 24 do 27 maja.
Oprcz tego ASSOCOMAPLAST
uczestniczy w targach na swoim
stoisku informacyjnym, rozdajc
literatur dotyczc woskiego
przemysu maszyn do przetwr-
stwa tworzyw sztucznych i gumy
oraz katalogi produkcyjne nie-
ktrych czonkw.
www.assocomaplast.org
W roku 2010, po dwch latach kur-
czcego si wiatowego zapotrze-
bowania, zanotowano powrt
do rosncej trajektorii zapotrzebo-
wania, ktre obecnie ronie w naj-
szybszym tempie od roku 2007.
Prawdopodobiestwo, e ten po-
ziom wzrostu bdzie kontynuowa-
ny jest mae, poniewa wiele ryn-
kw w roku 2010 odbio si od dna
i w kolejnym ich wzrost nie bdzie
ju tak spektakularny.
Wikszo wzrostu wiatowego za-
potrzebowania na styren pochodzi
obecnie z Chin. Zatem to chiski
apetyt na styren bdzie kluczem
do odrodzenia si tego rynku.
Udzia polistyrenu w cakowitym za-
potrzebowaniu na SM zmniejszy
si w roku 2010, podczas gdy za-
potrzebowanie na EPS i ABS wci
wzrasta. Przy prognozowanym tem-
pie wzrostu, EPS i ABS razem prze-
cign PS jako zastosowanie ko-
cowe styrenu w roku 2013, co sta-
nowi dobr wiadomo. W ich przy-
padku wzrost jest bowiem o wiele
szybszy i wywrze pozytywny wpyw
na tempo wzrostu w przyszoci.
Ich zastosowania kocowe s mniej
wraliwe na ruchy cen ni PS i nie
mona ich tak atwo zastpi.
Nigdy wczeniej nie dodano tak
duej wielkoci produkcyjnej styre-
nu na wiatowym rynku. Wzrost
w roku 2010 wynis niemal 2,6 mi-
liona ton metrycznych. Z drugiej
strony, nigdy wczeniej nie wycofa-
no tak duej wielkoci z eksploata-
cji nieco powyej 700.000 ton
metrycznych w roku 2010. W cigu
kilku poprzednich lat przemys od-
powiedzia na due dodane wielko-
ci produkcyjne i przesun pro-
dukcj styrenu z okrzepnitych kra-
jw zachodnich na rozwijajcy si
Wschd. Obecnie racjonalizacja
na rynku styrenw zblia si osta-
tecznie do koca. Lata stagnacji
wzrostu zapotrzebowania spowodo-
way, e wiele wiodcych firm pro-
dukujcych styren zajo si bar-
dziej zyskownymi, szybciej rozwija-
jcymi si rodzajami dziaalnoci.
Firma Dow sprzedaa swj biznes
zwizany ze styrenem, tworzc no-
w firm nazwan Styron. Rynek
startuje z nadwyk wynoszc
sze milionw ton metrycznych
wydajnoci (przy 100 procentach
wykorzystania), jednake zaczyna
ju by widoczny efekt racjonalizacji
oraz bardziej efektywnego zarz-
dzania dostaw nadwyek. Zapo-
trzebowanie z pewnoci musi zo-
sta poprawione, jednake po naj-
gorszym momencie recesji wzrost
na rynku zwizkw pochodnych jest
spodziewany na lata 2010-2015.
Nadmierne tworzenie nowych wy-
dajnoci produkcyjnych styrenu
zostao zakoczone i jak na razie
nie prognozuje si tworzenia no-
wych wydajnoci w prognozowa-
nym okresie. Recesja chwilowo
spowodowaa likwidacj wielu
z tych zakadw. Przy prognozach
mwicych o zwikszeniu wielko-
ci produkcyjnych, producenci sty-
renu nareszcie maj przed sob
lepsze czasy.
www.cmaiglobal.com
Popyt
na PS
ARC K MESSE
36 tworzywa P2 11 tworzywai rodowisko
Nowe regulacje rzdowe dotycz-
ce ochrony rodowiska naturalne-
go wymuszaj rozwj szerokiej ga-
my materiaw polimerowych przy-
jaznych rodowisku. Poliolefiny
znalazy szerokie zastosowania
do produkcji folii, poniewa s ta-
nie, atwo przetwarzalne, wytrzy-
mae i bioinertne. Dokonano prze-
gldu literatury dotyczcej oksy-
-biodegradowalnych tworzyw
sztucznych na bazie poliolefin z do-
datkiem niewielkiej iloci pro-de-
gradantu (czynnika przyspieszaj-
cego foto- i termoutlenianie oraz
rozszczepienie acucha na hydro-
filowe niskoczsteczkowe fragmen-
ty ulegajce biodegradacji) doda-
wanego podczas konwencjonalne-
go procesu produkcyjnego. Om-
wiono normy europejskie i amery-
kaskie dotyczce biodegradowal-
noci. Tworzywa oksy-biodegrado-
walne zachowuj cechy i zalety
standardowej folii: wytrzymao,
elastyczno, przezroczysto,
zgrzewalno, moliwo druku
oraz nieprzepuszczalno wody.
1. Wstp
Wzrost iloci odpadw jest jednym
z najwaniejszych problemwrodo-
wiskowych Unii Europejskiej. Kraje
czonkowskie Unii wytwarzaj rocz-
nie ok. 1,3 mld ton odpadw, z cze-
go 14% stanowi odpady komunal-
ne, a du ich cz zuyte opako-
wania. W Dyrektywie 2005/20/WE
(zmieniajcej 94/62/WE w sprawie
opakowa i odpadw opakowanio-
wych) okrelono szczegowe prze-
pisy majce na celu ograniczenie
iloci wytwarzanych odpadw opa-
kowaniowych.
Najwaniejszym obowizkiem
pastw czonkowskich Unii Euro-
pejskiej jest konieczno osigni-
cia wymienionych w dyrektywie po-
ziomw odzysku i recyklingu
od 50% (60% od 2008 r.) do 65%
masy opakowa wprowadzonych
na rynek, z czego naley podda
recyklingowi od 25% do 45% opa-
kowa. Do 31 grudnia 2008 r. pa-
stwa czonkowskie powinny po-
nadto osign poziomy recyklin-
gu ustalone dla poszczeglnych
materiaw, z ktrych zostay wy-
tworzone opakowania: 60% dla
szka, 60% dla papieru i tektu-
ry, 50% dla metali, 22,5% dla two-
rzyw i 15% dla drewna. Nowe tren-
dy ekologiczne wymusiy zatem za-
potrzebowanie na materiay poli-
merowe o ograniczonym czasie
ycia. Z uwagi na podstawow za-
sad, na ktrej powinna opiera si
gospodarka odpadami opakowa-
niowymi tzn. przeciwdziaanie ich
powstawaniu, na wiecie od wielu
lat prowadzone s badania nad no-
wymi materiaami opakowaniowy-
mi, ulegajcymi stosunkowo szyb-
kiemu rozkadowi w rodowisku
naturalnym. To spowodowao
wzrost zainteresowania nowymi
technologiami prowadzcymi
do otrzymania degradowalnych
polimerw przyjaznych dla ro-
dowiska, ktre po zuyciu ulgyby
rozkadowi.
Tworzywa sztuczne zastpuj dzi
wiele tradycyjnych materiaw, ta-
kich jak szko, drewno, papier,
a nawet metale. Wszechstronno
zastosowa wynika z ich specyficz-
nych waciwoci: s lekkie, prze-
puszczalne dla wody, chemicznie
stabilne, nietoksyczne oraz odpor-
ne na biodegradacj. Jednake ce-
chy, z powodu ktrych tworzywa
sztuczne stay si nieodcznym
atrybutem ycia codziennego, oka-
zay si rwnie przyczyn trudno-
ci z ich usuwaniem i likwidacj.
Poliolefiny (gwnie PE polietylen
i PP polipropylen) nale do naj-
bardziej popularnych tworzyw
sztucznych masowych, ze wzgldu
na stosunkowo atwe przetwr-
stwo, nisk cen, funkcjonalno,
obojtno biologiczn i estetyk.
Polietylen od 1966 r. zajmuje pierw-
sze miejsce wrd produkowanych
tworzyw w wiecie, natomiast poli-
propylen charakteryzuje si naj-
wiksz dynamik rozwoju wrd
produkowanych w wiecie wielko-
tonaowych termoplastw. Jest to
spowodowane ogromnym post-
pem w technologii wytwarzania
tych polimerw od technicznie
trudnej, wysoce energochonnej,
metody wysokocinieniowej, po-
przez rne odmiany procesu ni-
skocinieniowego, a do opraco-
wania w ostatnich latach, prostego
oraz energo- i materiaooszczdne-
go procesu fluidalnego, niepowo-
dujcego zanieczyszczenia rodo-
wiska. Postp ten mg by doko-
nany dziki odkryciu w poowie
lat 50-tych ubiegego wieku metalo-
organicznych katalizatorw kom-
pleksowych, co zainicjowao lawin
trwajcych do dzi na wiecie ba-
da zarwno nad syntez nowych
i coraz lepszych ukadw katali-
tycznych, jak i polimeryzacj z ich
udziaem.
Poza opakowaniami (ok. 38% pro-
dukcji tworzyw), znaczne zuycie
tworzyw sztucznych obserwuje si
w budownictwie (16%), przemyle
elektrotechnicznym i elektronicz-
nym (12%), motoryzacyjnym
(10%), rolnictwie (5%) oraz inne ga-
zie przemysu (17%). Odzwiercie-
dleniem tego s znaczne iloci two-
rzyw sztucznych w odpadach,
przy czym odpady opakowaniowe
maj w tym ponad 40% udziau.
Rnorodne kierunki zastosowania
poliolefin wymuszaj konieczno
takiej ich modyfikacji, aby byy one
z jednej strony odporne przez dugi
czas na warunki panujce w rodo-
wisku, w ktrym s stosowane (np.
folia ogrodnicza, rury do transportu
wody i gazu, osony kabli energe-
tycznych), a z drugiej powinny ule-
ga w miar szybkiemu rozkadowi
po zuyciu (dot. to przede wszyst-
kim opakowa jednorazowych).
Dlatego aktualnie rozwijajcym si
dynamicznie kierunkiem bada s
prby modyfikacji waciwoci po-
liolefin w celu zmiany ich waciwo-
ci w podanym kierunku, w za-
lenoci od ich zastosowania. Jed-
nym z rozwiza zagodzenia pro-
blemu narastajcych iloci odpa-
dw jest rozwj tworzyw degrado-
walnych, stosowanych przede
wszystkim do wytwarzania opako-
wa jednorazowych, ktre po uy-
ciu powinny podlega przyspieszo-
nemu rozkadowi pod wpywem
warunkw naturalnych, nie stano-
wic zagroenia dla otoczenia.
Degradowalne polimery s mate-
riaami czuymi na rne czynniki fi-
zyczne, chemiczne czy biologiczne
powodujce ich degradacj [1].
Niektre degradowalne polimery
mog by wytwarzane ze rde
odnawialnych w przeciwiestwie
do polimerw produkowanych
w oparciu o surowce z ropy nafto-
wej, takich jak polietylen czy poli-
propylen. Jednake wikszo po-
limerw jest sabo degradowalna
w rodowisku naturalnym przede
wszystkim ze wzgldu na ich wa-
ciwoci hydrofobowe. Jest wiele
sposobw zwikszenie degrado-
walnoci acucha polimeru, ktry
moe ulega hydrolizie, utlenianiu,
termo- lub fotodegradacji i biode-
gradacji. Fotodegradacja zacho-
dzca pod wpywem promieni UV
polega na wzbudzeniu reakcji rod-
nikowych prowadzcych do skra-
cania acucha polimerowego.
Chemiczna degradacja polega
na pkaniu wiza acucha poli-
merowego i zmniejszaniu ciaru
czsteczkowego, a biologiczna
na wykorzystaniu polimeru jako
rda energii i wgla dla organi-
zmw go rozkadajcych. Waciwy
proces biodegradacyjny przebiega
w wyniku kolonizacji powierzchni
polimeru przez grzyby mikroskopo-
we i bakterie. W sprzyjajcych wa-
runkach dla ich rozwoju, czyli
w obecnoci tlenu, wilgoci, mikro-
elementw, w odpowiedniej tem-
peraturze i pH, mikroorganizmy
wydzielaj zewntrzkomrkowe
enzymy inicjujce proces depoli-
meryzacji [2]. Niektre polimery s
podatne na biodegradacj w wyni-
ku dziaania enzymw czy mikroor-
ganizmw, podczas gdy inne do-
piero w zaawansowanych stadiach
rozpadu mog si sta biodegra-
dowalne. Kady typ degradacji po-
limeru rni si molekularnym me-
chanizmem, przy czym w degrada-
cj jednego rodzaju polimeru mo-
g by zaangaowane rwnocze-
nie rne mechanizmy.
Szybkoci rozkadu polimerw
rzdz pewne prawidowoci. De-
gradacji atwiej ulegaj polimery
amorficzne ni o budowie krysta-
licznej [3]. Szybciej degraduj poli-
mery o prostej budowie odznacza-
jce si brakiem bocznych odga-
zie i moliwie jak najwiksz linio-
woci, ni rozgazione, a im ni-
sza masa czsteczkowa polimeru,
tym szybszy jest jego rozkad. Poza
tym podatno ta jest tym wiksza,
im wicej w makroczsteczce jest
grup chemicznych wraliwych
na ich dziaanie (np. grupy estro-
we, amidowe, hydroksylowe, kar-
boksylowe, eterowe) [4]. Degrada-
cja zaley take od takich czynni-
kw jak rodzaj czynnych mikroor-
ganizmw, warunki rodowiskowe
oraz ksztat wyrobu finalnego [5].
Edyta Gibas, Grayna Rymarz (Instytut Inynierii Materiaw Polimerowych i Barwnikw)
TERMOPLASTYCZNE POLIMERY
OKSY-BIODEGRADOWALNE
SAINSBURYS
tworzywa P2 11
2. Midzynarodowe standardy
odnoszce si do polimerw
biodegradowalnych
Podstawow cech materiaw
biodegradowalnych jest ich sto-
sunkowo atwa degradacja prze-
biegajca od kilku miesicy do kil-
ku lat w porwnaniu do klasycz-
nych polimerw petrochemicz-
nych, ktre mog degradowa po-
nad 500 lat.
Biodegradacja stanowi wieloetapo-
wy proces z cigiem reakcji che-
miczno-biologicznych i wywoana
jest enzymatycznym dziaaniem
mikroorganizmw (bakterii, grzy-
bw i enzymw).
Obecnie zostay ustanowione nor-
my dotyczce przydatnoci mate-
riaw i opakowa do biodegrada-
cji oraz kompostowania [6].
W Unii Europejskiej w celu potwier-
dzania przydatnoci opakowa
do recyklingu organicznego kom-
postowania obowizuje norma
EN 13432 Opakowania Wymaga-
nia dotyczce opakowa przydat-
nych do odzysku przez komposto-
wanie i biodegradacj Program
bada i kryteria oceny do ostatecz-
nej akceptacji opakowa zharmo-
nizowana z Dyrektyw 94/62/WE.
Norma ta daje podstawy do prowa-
dzenia oceny okrelajcej spenie-
nie wymaga w zakresie przydat-
noci do odzysku przez komposto-
wanie oraz biodegradacj i dotyczy
kompostowalnoci samych opako-
wa, bez uwzgldnienia kompo-
stowalnoci jakichkolwiek zawar-
tych w nich pozostaoci produk-
tw. Opakowania i materiay opa-
kowaniowe przydatne do kompo-
stowania oraz obrbki w warun-
kach beztlenowych powinny wyka-
zywa zdolno do biodegradacji
i dezintegracji (rozpadowi, frag-
mentacji) podczas obrbki biolo-
gicznej, a produkty tego procesu
nie powinny wpywa negatywnie
na jako uzyskanego kompostu.
Wedug niniejszej normy czas ba-
da biodegradacji w warunkach
tlenowych powinien wynosi mak-
symalnie 6 miesicy. Dla badane-
go materiau biodegradacja powin-
na wynosi co najmniej 90% cao-
ci lub 90% maksymalnej degrada-
cji odpowiedniej substancji refe-
rencyjnej (wzorca odniesienia).
Warto graniczna dla biodegrada-
cji ustalona jest na podstawie prze-
miany wgla zawartego w bada-
nym materiale w dwutlenek wgla
i biomas. Czas bada w warun-
kach beztlenowych powinien wy-
nosi maksymalnie 2 miesice.
Biodegradacja oznaczona na pod-
stawie wytworzonego biogazu po-
winna wynosi 50% lub poniej
wartoci teoretycznej dla badane-
go materiau.
Inn uznawan na wiecie norm
stosowan do oceny biodegrado-
walnoci jest niemiecka norma
DIN V 54900 skadajca si
z trzech czci. Badanie przydat-
noci do kompostowania rozpo-
czyna si badaniem skadu che-
micznego danego tworzywa
sztucznego. Nastpnie bada si
cakowit degradacj biologiczn
w warunkach laboratoryjnych
przy uyciu jednego z przewidzia-
nych trzech testw:
Badanie cakowitej degradacji
biologicznej tworzyw sztucznych
w medium wodnym przez okre-
lenie biologicznego zuycia tle-
nu w zamknitym aparacie ba-
dawczym;
Badanie cakowitej degradacji
biologicznej tworzyw sztucznych
w medium wodnym na podsta-
wie iloci wytworzonego dwu-
tlenku wgla;
Badanie cakowitej degradacji
biologicznej i dezintegracji
w kompocie na podstawie iloci
wytworzonego dwutlenku wgla.
Swiatewy petentat
z heng kengu buduje
wtryskarki ed 1958 r.
Minijet, asymaster i Ietmaster
ed 20 de 2600 ten.
(1(5*226=&=}'1(
kompaktowa budowa
hydrauliczne zamykanie w serii
Minijet od 20 do 55 ton.
kolanowy uklad zamykania
powyej 80 ton sily zamykania
Precyzyjne wtryski,
Pompy o zmiennej wydajnoci
8ogate wyposaenie
Prolowanie wtryskow
oraz szereg moliwoci
ustawiania procesu wtrysku
na nowoczesnym sterowaniu
japonskim fuji lub austriackim
8&k Smartmold
0pcje doposaenia
Montowane w Chinach
z komponentow z Unii
Luropejskiej i Japonii
Spelniajq wymogi dyrektyw
europejskich w tym dyrektywy
maszynowej 2006/42/WL
Posiadajq certykat CL
Magazyn czci zamiennych
w Polsce
Polski, szybki i kompetentny
serwis gwarancyjny
i pogwarancyjny
Stala ekspozycja we Wroclawiu
z moliwociq natychmiastowej
dostawy.
Szkolenia w zakresie obslugi
maszyn oraz ustawiania procesu
wtrysku.
Lkspozycja we Wroclawiu szeregu wtryskarek od 20 do 320 ton
z moliwociq testow na wlasnej formie i tworzywie.
formy platnoci: leasing, kredyt, dotacje UL, rodki wlasne.
0d 20 lat dystrybutor wtryskarek oraz urzqdzen pomocniczych
dla przemyslu wtryskowego
51-416 Wroclaw, ul. kocierzynska 21-23
1el. 71-3255065, faks 71-3251883
www.wartacz.com.pl biuro@wartacz.com.pl .wartacz.com.pl www
71 aks f 71-3255065, el. 11e
oc k ul. , roclaw w, W 51-416
biuro@wartacz.com.pl
-3251883
21-23 zynska cier
Rys. 1
tworzywa P2 11
W normie przyjto zaoenie, e je-
li przynajmniej jeden test wykae
cakowit biodegradacj, tworzywo
uznaje si za biodegradowalne.
Na kocu przeprowadza si bada-
nie przydatnoci do kompostowa-
nia w warunkach odpowiadajcych
istniejcym w praktyce oraz wyma-
gania dotyczce jakoci kompostu.
American Society for Testing and
Materials (ASTM) rwnie opra-
cowao stosowne normy opisuj-
ce metody bada materiaw
przydatnych do kompostowania:
ASTM D 5338-98. Metody bada
materiaw z tworzyw sztucznych
do okrelania tlenowej biodegra-
dowalnoci w kontrolowanych
warunkach kompostowania,
ASTM D 6400-99. Wymagania
dla tworzyw sztucznych przydat-
nych do kompostowania.
Test biodegradowalnoci zgodnie
z norm ASTM D 5338-98 przepro-
wadza si nastpujco: badany
materia oraz kompost w odpo-
wiednich proporcjach umieszcza
si w zamknitych kolbach. Celem
stworzenia optymalnych warunkw
dla aktywnoci mikrobiologicznej
zapewnia si waciw temperatu-
r (58C), wilgotno oraz dostp
tlenu. Na podstawie pomiaru wy-
dzielonego CO
2
oblicza si ilo
wgla przeksztaconego w dwutle-
nek wgla, a nastpnie procento-
w ilo materiau, ktra ulega mi-
neralizacji w odpowiednich prze-
dziaach czasowych. Produkty two-
rzywowe uznane za przydatne
do kompostowania zgodnie z nor-
m ASTM D 6400-99 musz:
ulega takiemu rozkadowi bio-
chemicznemu, aby nie wicej
ni 10% ich suchej masy pozo-
stawao na sicie o wielkoci
oczek 2 mm,
ulega biodegradacji w wyniku
testu okrelonego w ASTM
D 5338-98 do okrelonego po-
ziomu:
dla produktw skadajcych
si z okrelonych polimerw
(homopolimery, kopolimery
statystyczne) 60% wgla or-
ganicznego ulega przekszta-
ceniu w CO
2
,
dla produktw skadajcych
si z wicej ni jednego poli-
meru (kopolimery blokowe,
mieszanki) 90% wgla orga-
nicznego ulega przeksztace-
niu w CO
2
,
dla produktw skadajcych
si z wicej ni jednego poli-
meru, przy czym udzia kade-
go stanowi powyej 1% 60%
wgla organicznego ulega
przeksztaceniu w CO
2
.
by bezpiecznymi dla rodowi-
ska naturalnego zawarto me-
tali cikich nie moe przekra-
cza 50% zawartoci tych metali
okrelonej w normie na usuwa-
nie i unieszkodliwianie osadw
ciekowych oraz musi spenia
wymagania testw dotyczcych
wzrostu rolin.
Z uwagi na zoono procedur
zwizanych z ocen materiau opa-
kowaniowego prowadzon pod k-
tem biodegradacji, a nastpnie wy-
korzystania w procesie komposto-
wania, wprowadzone zostay syste-
my certyfikacji. Najwiksze znacze-
nie ma certyfikacja wyrobw
(w tym opakowa) prowadzona
w Niemczech przez DIN CERTCO
(www. dincertco. de), czonka Nie-
mieckiego Instytutu Normalizacyj-
nego DIN (Deutsches Institut fr
Normung). Niemiecki system certy-
fikacji zosta przyjty w innych pa-
stwach europejskich: Szwajcaria,
Holandia, Wielka Brytania, Polska.
Uzyskany w tych krajach certyfikat
upowania do oznaczania znakiem
przydatnoci do kompostowania.
W kraju uprawnienia DIN CERTCO
do prowadzania certyfikacji wyro-
bw przydatnych do kompostowa-
nia uzyskao tyko akredytowane
przez PCA Centrum Certyfikacji
Opakowa Centralnego Orodka
Badawczo-Rozwojowego Opako-
wa (COBRO) w Warszawie. Bio-
degradowalne produkty speniaj-
ce wymagania normy EN 13432:
2000 uzyskuj certyfikat i zostaje
im nadany znak kompostowalny.
Termin biodegradacja obejmuje
rozkad substancji chemicznych
(np. polimerw) pod wpywem ma-
kro- i mikroorganizmw na wod,
dwutlenek wgla i nietoksyczne
zwizki chemiczne. Proces ten wy-
korzystuje np. polimer jako rdo
energii i wgla dla organizmw,
ktre go rozkadaj.
Oksy-biodegradacja jest rodzajem
degradacji bdcej wynikiem pro-
cesu utlenienia i rozpadu na pozio-
mie czsteczkowym zachodzcym
pod wpywem jednego z wielu
czynnikw fizycznych jak promie-
niowanie UV, cinienie, temperatu-
ra, utlenianie, mikroorganizmy itp.
(wg definicji European Committee
for Standardization CEN TC 249
WG9 N 100; www.cenorm.be).
Z powyszych definicji wynika, i
oksy-biodegradowalne tworzywa
sztuczne ulegaj rozpadowi w tych
samych warunkach co biodegra-
dowalne.
Produkty oksy-biodegradowalne
przewanie (cho mona to regulo-
wa na etapie produkcji) posiadaj
czas rozkadu midzy 18 a 24 mie-
sice, wic jako takie nie wpisuj
si bezporednio w zapis normy
EN 13432 oraz innych przytoczo-
nych powyej, gdzie na komposto-
wanie przeznaczono zaledwie p
roku, czyli de facto okres nie
do spenienia dla wielu produk-
tw natury (tj. drewno, licie, kora
drzew, itp.). Tworzywa oksy-biode-
gradowalne speniaj natomiast
amerykaskie standardy American
51-416 Wroclaw, ul. kocierzynska 21-23
1el. 71-3255065, faks 71-3251883
www.wartacz.com.pl biuro@wartacz.com.pl
Corporation Ltd,
1ajska rma od
prawie 30 lat
produkuje i eksportuje do ponad
50 krajow maszyny do produkcji
pojemnikow metodq ekstruzji
i wtrysku z rozdmuchem.
Nowoczesne schladzacze wody (wodne
i powietrzne), rozwiqzania chronione patentami.
Modulowa budowa
Sekwencyjne zwikszanie wydajnoci
Podwojny obieg chlodniczy
Automatyczny zrzut wody
Producent najciszych mlynow w Azji.
Nowoczesna myl techniczna z hong kongu. Lnergooszczdne
mlyny od 1,5 do 112 kW.
Zdumiewajqca efektywnoc zuycia energii na ton przemialu.
0ostpne wersje wyciszone, z odciqgiem, z odpylaniem
i stanowiskowe. Ponadto podajniki surowca, suszarki, dozowniki,
magnesy i wiele innych urzqdzen pomocniczych.
(8523(-6., 67$1'$5' =$ $=-$7<&.k &(1}
(.2120,&=1$ 352'8.&-$ 2' 0/ '2 /
3L CLN0X kruszarki jednowalowe
z dociskiem hydraulicznym,
dwuwalowe i czterowalowe.
Wydajne, ciche i oszczdne.
MASS International wloskie
tamociqgi aluminiowe w tym
regulowane kqty i prdkoci
0
.wartacz.com.pl www
7 aks f 71-3255065, el. 11e
o k ul. , roclaww, W 51-416
biuro@wartacz.com.pl
71-3251883
21-23 zynska ocier
tworzywa P2 11 tworzywai rodowisko 39
Society for Testing and Materials
(ASTM). Norma ASTM 6954-04
Standard Guide for Exposing and
Testing Plastics that Degrade In the
Environment by a Combination of
Oxidation and Biodegradation opi-
suje szczegowo wymagania dla
tworzyw, ktre ulegn degradacji
w rodowisku poprzez utlenianie
zainicjowane specjalnym dodat-
kiem, a nastpnie biodegradacji
po tym, jak ich masa czsteczkowa
zostanie zredukowana do pozio-
mu, ktry uczyni je dostpnymi dla
mikroorganizmw.
3. Tworzywa sztuczne podatne
na biodegradacj
W wielu orodkach podejmowane
s prace nad opracowaniem poli-
merw ulegajcych degradacji bio-
logicznej, takich jak polimery i ko-
polimery kwasu masowego, hy-
droksywalerianowego, polilaktyd,
itp. Wad polimerw laktydowych
w porwnaniu z PP s nisze war-
toci parametrw wytrzymaocio-
wych, wysza gsto, gorsze wa-
ciwoci w podwyszonej tempera-
turze i waciwoci barierowe. Zale-
t natomiast jest moliwo otrzy-
mywania transparentnych produk-
tw, a ich degradacja przebiega
szybko take przy braku wiata.
Jednake ze wzgldu na wysokie
ceny surowcw oraz koszty wytwa-
rzania tworzywa te nie dorwnuj
tanim i powszechnie dostpnym
poliolefinom. Aby sprowokowa
biodegradacj tych trudno rozka-
dalnych materiaw, naley wytwo-
rzy polimer z biodegradowalnymi
acuchami lub wprowadzi do po-
limeru substancje rozkadalne mi-
krobiologicznie. Obecnie najpopu-
larniejszym dodatkiem do tworzyw
sztucznych jest skrobia, ktra po-
zwala na zapocztkowanie proce-
su biodegradacji. Skrobia jest zwi-
zana z acuchem polimeru, a jed-
nostki te s podatne na enzyma-
tyczn dziaalno mikroorgani-
zmw. Z publikacji Bastioli [7] zna-
ny jest termoplastyczny polimer
Mater-Bi produkowany przez wo-
sk firm Novamont. Jest to kom-
pozycja polimerowo-skrobiowa,
w ktrej jako dodatek polimerowy
w iloci do 60% zastosowano poli
(-kaprolakton) lub octan celulozy.
Polimer ten rozkada si jak bioma-
sa w warunkach aerobowych, jak
i anaerobowych. Mater-Bi stosowa-
ny jest jako materia opakowanio-
wy do produkcji folii (rwnie
do pakowania suchych produktw
spoywczych), termoformowanych
tacek i pojemnikw, do spienio-
nych wyprasek i spienionego mate-
riau wypeniajcego wolne prze-
strzenie w opakowaniach transpor-
towych, a take do produkcji wor-
kw na odpady biodegradowalne,
przeznaczone do kompostowania.
Zalet tych materiaw jest to, e
degradacja nie zaley od wiata,
a materia ten moe by uywany
przez dugi czas w suchych wa-
runkach, podczas gdy degradacja
przebiega stosunkowo szybko np.
w warunkach kompostowania. Wa-
d natomiast jest to, e obecno
skrobi (materiau atwo ulegajcego
hydrolizie) w termoplacie general-
nie prowadzi do pogorszenia wa-
ciwoci fizyko-mechanicznych,
a produktem degradacji jest rw-
nie metan. Naley zaznaczy, e
w przypadku polimerw poliolefino-
wych z dodatkiem biodegradowal-
nego napeniacza ma miejsce tylko
biologiczna destrukcja materiau,
a nie jego pena biodegradacja, na-
tomiast rozdrobniony polietylen
stanowi powane zagroenie dla
wd [8].
4. Foto- i termoutlenianie
termoplastw (gwnie PE i PP)
z dodatkiem prodegradantw
Ciekawym sposobem ograniczania
tworzywowych odpadw opakowa-
niowych jest wykorzystanie handlo-
wego polimeru (PE lub PP) z odpo-
wiednimi dodatkami uczulajcymi
go na oddziaywanie czynnikw de-
gradujcych: UV, tlen, bakterie, itp.
W rozwizaniach takich s stoso-
wane kompleksy lub sole metali
o zmiennej wartociowoci: Fe
3
+,
Mn
2
+ czy Co
2
+, ktre zwikszaj
zdolno poliolefin do rozkadu
pod wpywem wiata sonecznego
i tlenu w warunkach kompostowa-
nia (katalizuj utleniajc degrada-
cj termoplastw), a nastpnie bio-
degradacji [9-13]. Proces degrada-
cji termoplastw jest szeroko opisa-
ny w literaturze. Przyczanie tlenu
prowadzi do powstawania wodoro-
nadtlenkw i w konsekwencji utle-
niajcej degradacji termoplastw
przez rozpad wodoronadtlenkw
oraz powstawanie zwizkw karbo-
nylowych i alkoholi, zgodnie z me-
chanizmem podanym na Rys. 1.
Obecno zwizku metalu, takiego
jak np. stearynian elaza, przyspie-
sza dekompozycj wodoronadtlen-
kw, ktre generuj wolne rodniki.
Powszechnie wiadomo, e utlenia-
nie poliolefin prowadzi do szybkie-
go zmniejszenia masy czsteczko-
wej oraz powstawania hydrofilowej
powierzchni (obecno grup funk-
cyjnych), odpornej na atak mikro-
biologiczny [13]. Proces ten powo-
duje rozpad acuchw polimero-
wych do produktw przyjaznych
rodowisku: ditleneku wgla, wody
oraz ladowej iloci biomasy.
Obecnie jest niewiele danych litera-
turowych dotyczcych mechani-
zmu i wpywu mikroorganizmw
na degradacj poliolefin. Udowod-
niono, e produkty utlenienia o ni-
skich masach czsteczkowych s
szybciej konsumowane przez mi-
kroorganizmy. N-Alkany o masie
do 500Da [14] oraz woski polietyle-
nowe o masie powyej 1000Da
[15] s stosunkowo szybko kon-
sumowane przez mikroorganizmy.
Badano rwnie szybko degra-
dacji w glebie wyekstrahowanej
frakcji termicznie utlenianego PE
z dodatkiem prodegradanta (ste-
arynianu manganu) o masie
ok. 1500Da [17]. Autorzy stwierdzi-
li, e zmierzona ilo wydzielonego
CO2 wiadczy o 70% mineralizacji
podczas rocznego inkubowania.
Sugeruje si rwnie, e mikroor-
ganizmy obecne w glebie i kompo-
cie nie czekaj biernie na niej
czsteczkowe produkty abiotycz-
nego utlenienia, lecz same bior
udzia w rozszczepieniu acucha
polimerowego [17].
Dodatki soli oraz kompleksw me-
tali przejciowych i innych dodat-
kw s oglnie nazywane TDPA
(totally degradable plastic additi-
ves) i stosunkowo niedawno zosta-
y opatentowane przez kanadyjsk
firm EPI Environmental Plastics
Inc. oraz brytyjsk Symphony Envi-
ronmental pod nazw d2w. Szyb-
ko rozkadu folii degradowalnej
jest zalena od iloci dodatku przy-
spieszajcego dekompozycj
(TDPA), gruboci wyrobu oraz
od warunkw atmosferycznych.
Mona oczekiwa, e folia degra-
dowalna zawierajca 2% dodatku
TPDA skadowana na zewntrz,
poddana bezporedniemu dziaa-
niu czynnikw atmosferycznych
ulega rozkadowi do 180 dni w wa-
runkach klimatu rodkowo-euro-
pejskiego. Folia np. zakopana
w gruncie, zatem czciowo izolo-
wana od wpywu wymienionych
czynnikw, rozkada bdzie si
duej, do 2 lat. Norweska NOR-
-X oferuje oksy-biodegradowalne
masterbatche produkowane
na bazie PE i PP o nazwie Renatu-
ra, ktre przyspieszaj degrada-
cj poliolefin do Mw 10005000
w cigu 6 miesicy. Wszystkie te
dodatki posiadaj zgodno z nor-
m ASTM D 6954-04 uznawan
na caym wiecie norm dotyczc
biodegradowalnoci. Z polskiego
opisu patentowego [18] znany jest
sposb otrzymywania polietylenu
ulegajcego rozkadowi pod wpy-
wem wiata sonecznego przez
dodanie trifenyloguanidyny oraz
soli Cr
3
+, Sn
2
+, Fe
3
+, Mn
2
+ lub
CO
2
+ kwasu laurynowego, palmi-
tynowego lub stearynowego. W in-
nym polskim opisie patentowym
[19] opisano sposb modyfikacji
termoplastycznego tworzywa po-
przez dodatek nietoksycznego
trudno lotnego nienasyconego
zwizku polarnego zawierajcego
jedno lub wicej wiza nienasyco-
nych (np. alkoholu oleinowego)
oraz reagenta sieciujcego (nad-
tlenku kumylu). W amerykaskich
patentach [20, 21] opisano degra-
dowalne koncentraty oraz folie
40 tworzywa P2 11 tworzywai rodowisko
otrzymywane na bazie polietylenu
z dodatkiem stearynianu kobaltu,
kwasu cytrynowego oraz stabiliza-
tora. W norweskich patentach
opracowanych przez NOR X Indu-
stry [22-24] opisano metod otrzy-
mywania termoplastycznych, bar-
dzo jasnych dodatkw pozwalaj-
cych osign kontrolowan degra-
dacj. Dodatki te zawieraj w swym
skadzie produkty reakcji soli elaza
(III) z kwasami tuszczowymi o za-
wartoci atomw wgla od 2 do 24
oraz dodatek stabilizatora, ktry
jest niezbdnym dodatkiem przy
przetwrstwie i przechowywaniu
poliolefin z dodatkiem prodegra-
danta. Jakubowicz [25, 26] bada
biodegradowalne polietyleny otrzy-
mywane z dodatkiem prodegradan-
ta stearynianu manganu. Biode-
gradacj termoutleniajc prowa-
dzono w trzech temperaturach, kt-
re normalnie wystpuj w warun-
kach kompostowania oraz przy r-
nym steniu tlenu, a efekt termo-
-utlenienia oszacowano poprzez
pomiar ciarw czsteczkowych.
Badania pokazay, e gdy materia
polimerowy degraduje do mniej-
szych mas czsteczkowych, jest
bioasymilowany. Szybko biode-
gradacji tlenowej produktw utlenie-
nia oceniano w warunkach kontrolo-
wanego kompostowania poprzez
pomiar wytwarzanego CO
2
. Stopie
bioasymilacji wynosi 60% i wci
wzrasta po 180 dniach. Chiellini
[27] bada przebieg i produkty ter-
mo-utleniajcej degradacji poliolefin
z dodatkiem przyspieszajcym de-
gradacj w rodowisku wodnym.
Stopie biodegradacji wynosi 12
do 48% po 100 dniach. Tworzywo
oksy-biodegradowalne zachowuje
wszystkie cechy i zalety typowe dla
wyrobw wytwarzanych z bazowe-
go tworzywa sztucznego, a wic wy-
trzymao, elastyczno, przezro-
czysto, zgrzewalno, moliwo
druku oraz nieprzepuszczalno
wody. Ceny surowcw do produkcji
tworzyw oksy-biodegradowalnych
s znacznie nisze ni polimerw
biodegradowalnych otrzymywa-
nych z surowcw odnawialnych
(rwnie do ich produkcji niezbdne
s paliwa kopalne, a ponadto dua
ilo wody oraz ziemi przeznaczo-
nej na uprawy rolin stanowicych
baz surowcowa do ich wytwarza-
nia). Ju na etapie produkcji mona
okreli czas ich degradacji, a me-
chanizm rozpadu przebiega trzyeta-
powo: na drodze utleniania, hydroli-
zy oraz procesu biologicznego, kt-
ry moe stanowi cz procesu
kompostowania. Podczas rozkadu
tworzywa nie wydziela si metan,
ktry naley do grupy gazw cie-
plarnianych, groniejszy w skutkach
ni ditlenek wgla. Poza tym degra-
dacja moe zachodzi w kadym
rodowisku np. na ldzie lub w mo-
rzu, w wietle lub w ciemnoci,
w wysokiej jak i niskiej temperatu-
rze, a take w dowolnym czasie
w zalenoci od wymaga. Opako-
wania oksy-biodegradowalne mo-
na poddawa recyklingowi energe-
tycznemu i materiaowemu.
Dodatki przyspieszajce oksy-bio-
degradacj mog by stosowane
w niemal wszystkich najpopularniej-
szych opakowaniach tworzywo-
wych: mikkich i psztywnych.
Tworzywa kompostowalne nie daj
tak szerokich moliwoci zastoso-
wania, poniewa naley je produko-
wa kadorazowo, czyli zuywa
surowce i energi, rwnie na trans-
port. Wiele zastrzee budzi rw-
nie fakt, jak energochonna jest
produkcja biopolimerw. Do wypro-
dukowania zaledwie kilograma
PHB z transgenicznej kukurydzy
potrzeba cztery razy wicej energii
ni zuywa si do wytworzenia ta-
kiej samej iloci polietylenu z su-
rowcw petrochemicznych.
Przy uzyskiwaniu polimerw z ro-
lin wykorzystuje si jako rdo
energii gwnie gaz ziemny i wgiel,
czyli wytwarzanie biopolimerw po-
chodzenia rolinnego nie przyczy-
nia si do znacznych oszczdnoci
paliw kopalnych. Aby wyproduko-
wa jeden kilogram PHA trzeba zu-
y 2.65 kg gazu ziemnego i wgla,
natomiast aby wyprodukowa t
sam ilo polietylenu wystarczy je-
dynie 2.2 kg surowcw kopalnych
i prawie poowa z tego pozostaje
w kocowym produkcie. Rwnie
wytwarzanie PHA pochodzenia mi-
krobiologicznego nie jest procesem
energooszczdnym, gdy do wy-
produkowania kilograma polimeru
t metod trzeba zuy 2.39 kg su-
rowcw kopalnych. Prodegradanty
wprowadzone do tworzywa bazo-
wego (PE, PP) s dobrze zdysper-
gowane, dlatego waciwoci mo-
dyfikowanych i niemodyfikowanych
termoplastw s podobne. Zwizki
elaza nie stanowi zagroenia dla
rodowiska, a take s dopuszczo-
ne do bezporedniego kontaktu
z ywnoci przez FDA (Food and
Drug Administration) i EFSA (Euro-
pean Food Safety Authority). Rw-
nie w Dyrektywie Europejskiej
02/72/EC (z dnia 6 sierpnia 2002 r.
w sprawie [...] wyrobw z tworzyw
tworzywa P2 11 tworzywai rodowisko 41
sztucznych przeznaczonych do
kontaktu ze rodkami spoywczy-
mi) nie przewidziano adnych ob-
ostrze dotyczcych ich stosowa-
nia, pod warunkiem, e migracja
globalna z materiau opakowanio-
wego do pynw modelowych nie
przekroczy 10 mg/dm
2
(wymaganie
to dotyczy wszystkich materiaw
opakowaniowych z tworzyw sztucz-
nych). Przetwrstwo termoplastw
zawierajcych dodatki przyspiesza-
jce fotodegradacj moe jednak
nastrcza problemw. Do wikszo-
ci komercyjnych termoplastw s
dodawane antyutleniacze opnia-
jce degradacj termiczn i mog
wystpi antagonistyczne oddziay-
wania. Kolejnym problemem jest
utrzymanie waciwoci produktu
otrzymanego ze zmodyfikowanych
termoplastw w trakcie eksploatacji
i a do zagwarantowanej wystar-
czajco szybkiej degradacji (do
czasu, gdy produkty stan si od-
padami), std bardzo istotny jest
dobr antyutleniaczy i prodegra-
dantw do okrelonych wyrobw.
5. Wnioski
W obliczu coraz gwatowniejszego
zmniejszania si na rynku wiato-
wym surowcw przetwrstwa pe-
trochemicznego, gospodarka opar-
ta na zrwnowaonym korzystaniu
z zasobw naturalnych jest bardzo
wana. Racjonalne wykorzystanie
tworzyw sztucznych produkowa-
nych w oparciu o surowce petro-
chemiczne istotnie zmniejszy ilo
odpadw na wysypiskach oraz
przyczyni si do ochrony zasobw
naturalnych. Ilo odpadw pocho-
dzcych z pouytkowych opako-
wa zajmuje pod wzgldem masy
ok. 7 % w odpadach globalnych,
natomiast pod wzgldem objtoci
ich warto stanowi ok. 30 % (war-
toci te dotycz struktury odpadw
globalnych w Polsce).
Z analizy danych literaturowych do-
tyczcych waciwoci poliolefin
z dodatkami TDPA wynika, e
oksy-biodegradowalne poliolefiny
mog by perspektywicznym bio-
degradowalnym materiaem o do-
brych waciwociach przetwr-
czych, szerokim zakresie zastoso-
wa i o wysokiej zdolnoci do roz-
kadu w warunkach naturalnych.
Dla rodowiska naturalnego wa-
nym jest, e uycie dodatkw przy-
spieszajcych oksy-biodegradacj
prowadzi do ponownego wykorzy-
stania wgla organicznego, ktry
bezpiecznie wrci do naturalnego
bio-cyklu w przewidywalnych i kon-
trolowanych ramach czasowych.
Artyku publikowany by wczeniej
w czasopimie Przetwrstwo Two-
rzyw wydawanym przez IIMPiB.
6. Literatura
1. Mucha M, Polimery a ekologia, Wydawnic-
two Politechniki dzkiej, d, 2002.
2. abuek S., Nowak B., Pajk J., Rymarz
G. 2008. Aktywno zewntrzkomrkowej
depolimerazy wydzielanej przez szczep Gioc-
ladium solani w toku degradacji poliestru
Bionolle, Polimery 2008, 6, s. 465.
3. Kozowska A.: Kopoliestry alifatyczne podat-
ne na biodegradacj, Tworzywa sztuczne
i chemia, 2004, 3, s. 85.
4. Bdzki A., Fabrycy E.: Polimery degradowal-
ne stan techniki, Polimery, 1992, 8, s. 343.
5. akowska H.: Opakowanie, 1997, 3, s. 20.
6. akowska H., Opakowania biodegradowal-
ne, Centralny Orodek Badawczo-Rozwojo-
wy Opakowa, Warszawa, 2003.
7. Bastioli C.: Properties and applications of
Mater-Bi starch-based materials, Polym De-
grad Stab, 1998, 59, s. 263.
8. Bikiaris D., Aburo J., Alric I., Borredon E., Bo-
tev M., Betchev C., Panayiotou C.: Mechani-
cal properties and biodegradability of LDPE
blends with fatty-acid esters of amylose and
starch, J. Appl. Polym. Sci., 1999, 71, s. 1089.
9. Clendinning R. A., Potts J. E., Cornell S. W.:
Transplanter containers made from biodegra-
dable environmentally degradable blends.
Pat. USA 3 921 333 (1975).
10. Bikiaris D., Prinos J., Perrier C., Panayio-
tou C.: Polym Degrad Stab, 1997, 57, 313.
11. Roy P. K., Surekha P., Rajagopal C., Chatter-
jee S. N., Choudhary V.: Effect of benzil and
cobalt stearate on the aging of low-density
polyethylene films, Polym Degrad
Stab, 2005, 90, s. 577.
12. Koutny M., Lemaire J., Delort A.-M.: Biode-
gradation of polyethylene films with prooxi-
dant additives, Chemosphere, 2006, 64,
s. 1243.
13. Wiles D. M., Scott G.: Polyolefins with con-
trolled environmental degradability, Polym
Degrad Stab, 2006, 92, s. 1581.
14. Haines J. R., Alexander M.: Microbial Degra-
dation of High-Molecular-Weight Alkanes,
Appl. Microbiol., 1974, 28, s. 1084.
15. Kawai F., Watanabe M., Shibata M., Yokoyama
S., Sudate Y., Hayashi S.: Comparative study
on biodegradability of polyethylene wax by
bacteria and fungi, Polym. Degrad. Sta-
bil. 2004, 86, s. 105.
16. Chiellini E., Corti A., Swift G.: Biodegradation
of thermally-oxidized, fragmented low-density
polyethylenes, Polym. Degrad. Sta-
bil., 2003, 81, s. 341.
17. Roy P. K., Titus S., Surekha P., Tulsi E., Desh-
mukh C., Rajagopal C.: Degradation of abio-
tically aged LDPE films containing pro-oxidant
by bacterial consortium, Polym. Degrad. Sta-
bil. 2008, 93, s. 1917.
18. Patent PL 127499; dane archiwalne.
19. Czaja K., Korach ., Sudo M., Wasielew-
ski M., Sacher B.: Sposb modyfikacji termo-
plastycznego tworzywa. Pat. PL 191205 B1
(1999).
20. Garcia R. A., Gho J. G.: Degradable/compo-
stable concentrates, process for making de-
gradable/compostable packaging materials
and the products thereof. Pat. USA 5,854,304
(1998).
21. Garcia R. A., Gho J. G.: Chemically degrada-
ble polyolefin films, Pat. USA 5,565,503
(1996).
22. Maennle F., Beylich J., Lecerf N., Olafsen K.,
Hauge R., Roedseth K. R., Kleppe E. A.: Addi-
tive for thermoplastics, use of and method for
its manufacture, method for manufacture of
a thermoplastic containing such additive and
thermoplastic so manufactured, Pat.
EP 1615967 (2006).
23. Roedseth K. R., Mannle F., Kleppe E. A., Hau-
ge R.: Combination of additives for use in pre-
paration of thermoplastics, Pat. NO20061768
(2007).
24. Maennle F., Simon C., Beylich J., Hauge R.,
Kleppe E. A., Roedseth K. R., Larsen A. G.:
Polymer composition, Pat. EP 1751226
(2007).
25. Jakubowicz I.: Evaluation of degradability of
biodegradable polyethylene (PE), Polym. De-
grad. Stab., 2003, 80, s. 39.
26. Jakubowicz I., Yarahmadi N., Petersen H.:
Evaluation of the rate of abiotic degradation
of biodegradable polyethylene in various envi-
ronments, Polym. Degrad. Stab., 2006, 91,
s. 1556.
27. Chiellini E., Corti A., DAntone S.: Oxo-biode-
gradable full carbon backbone polymers
biodegradation behaviour of thermally oxidi-
zed polyethylene in an aqueous medium, Po-
lym. Degrad. Stab., 2007, 92, s. 1378.
28. Gerngross T. U., Slater S. C.: wiat Na-
uki, 2000, 11, s. 56.
t
,QQRZDF\MQH L SU]HRPRZH UR]ZL]DQLD
dla recyklingu tworzyw sztucznych.
,QQRZDF\MQH L SU]HRPRZH UR]ZL]DQLD
dla recyklingu tworzyw sztucznych.
42 tworzywa P2 11 tworzywai rodowisko
rednio kady z nas uywa 120
gram opakowa z tworzyw sztucz-
nych do pakowania witecznych
prezentw. Wikszo z nich nie-
mal w ogle nie nadaje si do recy-
klingu. Obecnie badacze z Uniwer-
sytetu Warwick opracowali now
technik, dziki ktrej mona prze-
twarza 100% witecznych opa-
kowa i innych domowych tworzyw
sztucznych.
Dzi jest to zazwyczaj jedynie 12%
tego typu odpadw. Reszta trafia
na wysypiska lub jest po prostu
spalana.
Niektre tworzywa trafiaj prosto
na wysypiska, cho waciciele do-
mw powicaj czas na segrega-
cji pozostaych odpadw z tworzyw
sztucznych wierzc, e zostan
w caoci poddane recyklingowi.
Jednake tylko 12% komunalnych
odpadw tworzyw sztucznych zo-
staje tak naprawd poddanych re-
cyklingowi.
Czasami po prostu zbyt czaso-
chonne jest posegregowanie r-
nych typw tworzyw i oczyszczenie
ich z etykiet i innych zanieczysz-
cze, poniewa wymaga to znacz-
nego nakadu ludzkiej pracy. Do-
datkowym problemem jest to, e
czsto przedmioty s wykonane
z wicej, ni jednego rodzaju two-
rzywa, a to wymaga rnych rodza-
jw obrbki.
Jednake inynierowie z Uniwersy-
tetu Warwick opracowali prosty
proces, ktry jest w stanie poradzi
sobie z kadym rodzajem odpa-
dw tworzyw sztucznych i moe
nawet spowodowa rozkad niekt-
rych polimerw takich jak polisty-
ren z powrotem na pierwotne mo-
nomery (styren w przypadku poli-
styrenu).
Naukowcy z Warwick skorzystali ze
wsparcia funduszu AWMs Science
City opracowujc jednostk, ktra
wykorzystuje piroliz (wykorzysta-
nie ciepa przy braku tlenu w celu
dekompozycji materiaw) w reak-
torze zoa fluidalnego. Testy za-
koczone w ubiegym tygodniu wy-
kazay, e badacze byli w stanie
wrzuci do tego reaktora wiele r-
nych tworzyw sztucznych, ktre
mona nastpnie zredukowa
do uytecznych produktw. Wiele
z nich mona nastpnie odzyska
poprzez prost destylacj.
Produkty, ktre zespoowi Warwick
udao si odzyska z mieszanki
tworzyw to: wosk moliwy do uy-
cia jako rodek smarujcy; orygi-
nalne monomery, takie jak styren
moliwy do stworzenia nowego
polistyrenu, kwas tereftalanowy
wykorzystany do produkcji two-
rzyw PET, metakrylan metylu
do produkcji arkuszy akrylowych,
wgiel jako sadza w pigmentach
farb oraz do produkcji opon.
Mona nawet sprzedawa wgiel
odbarwiajcy pozostay na kocu
niektrych reakcji w celu jego za-
stosowania jako wgiel aktywny,
i to za cen co najmniej 400 GBP
za ton.
Badania te mog mie ogromny
wpyw na budety lokalnych wadz
oraz przyczyni si w znacznej
mierze do ochrony rodowiska. Ba-
dania w skali laboratoryjnej wyka-
zay, e mona wyprodukowa de-
stylowane ciecze i ciaa stae, ktre
mona usun za pomoc ado-
warki czerpakowej celem ich prze-
tworzenia na nowe produkty. Iny-
nierowie z Uniwersytetu Warwick
pracuj obecnie z uniwersyteckim
dziaem transferu technologii War-
wick Ventures i spodziewaj si, e
ich praca bdzie cieszy si
ogromnym zainteresowaniem lo-
kalnych wadz i firm zajmujcych
si usuwaniem odpadw. Mog
one zastosowa t technologi
do stworzenia wielkoskalowych re-
aktorw, ktre mogyby wytwarza
materia do ponownego uycia.
Kierownik bada nad projektem
w Uniwersytecie Warwick, prof. in.
Jan Baeyens, powiedzia:
Wyobramy sobie typowy, wielko-
skalowy zakad o redniej wydajno-
ci 10.000 ton odpadw tworzyw
sztucznych rocznie.
W cigu roku cysterny byyby
w stanie wywie z kadego zaka-
du chemikalia o wartoci ponad 5
milionw GBP, a kady zakad wy-
generowaby oszczdnoci zwiza-
ne z podatkami za odpady w wyso-
koci 500.000 GBP rocznie.
Przy zakadanych kosztach energii,
ktre dla kadego duego zakadu
wyniosyby jedynie 50.000 GBP
rocznie, system byby bardzo
atrakcyjny komercyjnie, powodujc
szybki zwrot kapitau i kosztw bie-
cych.
www2.warwick.ac.uk
Prognozuje si, e globalne zapo-
trzebowanie na biotworzywa
do roku 2020 powinno osign
wielko 884.000 ton. Na la-
ta 2010-2015 spodziewany jest
CAGR (rednia roczna stopa
zwrotu) w wysokoci 24,9%, ktry
w cigu piciu lat do roku 2020
powinien si zmniejszy do
18,3%. Zgodnie z nowym studium
opracowanym przez Pira Interna-
tional, nowa seria biotworzyw sta-
nie si gwnym motorem nap-
dowym, poniewa rynek opako-
wa stopniowo przesuwa si
od polimerw biodegradowalnych
i kompostowalnych w kierunku
bioopakowa na bazie materiaw
odnawialnych i zrwnowaonych.
Od roku 2010 technologia biotwo-
rzyw bdzie si zmienia wraz
z komercjalizacj biotworzyw pro-
dukowanych bezporednio przez
naturalne/genetycznie modyfiko-
wane organizmy oraz wraz
z wprowadzeniem nie ulegajcych
biodegradacji, pozyskiwanych ze
rde biologicznych polietyle-
nw. Pira spodziewa si, e mate-
riay te bd stanowi jedn
czwart cakowitego zapotrzebo-
wania rynkowego na opakowania
z biotworzyw w roku 2020. Kwasy
polihydroksylowe (PHA) powinny
osign CAGR wynoszcy 41%,
a PE pozyskiwane ze rde biolo-
gicznych nawet 83% w tym sa-
mym okresie. Tradycyjne techno-
logie opakowa z biotworzyw
na bazie skrobi, celulozy i polie-
strw powinny zmniejszy swj
udzia w rynku do roku 2020.
Opakowania z biotworzyw to sil-
nie skoncentrowany rynek, na kt-
rych piciu najwaniejszych pro-
ducentw zaspokaja obecnie po-
nad 50% zapotrzebowania rynko-
wego. Pira prognozuje due zmia-
ny wrd wiodcych dostawcw
opakowa z biotworzyw w cigu
kolejnych piciu do dziesiciu lat.
Wedug Pira, opakowania sztywne
w roku 2010 stanowiy 52% rynku
opakowa z biotworzyw, przy
czym opakowania elastyczne sta-
nowiy pozostae 48%. Tacki i po-
jemniki uywane w handlu deta-
licznym i gastronomii stanowi
najwikszy, pojedynczy rodzaj
opakowa na rynku opakowa
z biotworzyw, natomiast drugie
miejsce zajmuje elastyczna folia.
Pira prognozuje, e elastyczne
opakowania bd w cigu nastp-
nych piciu do dziesiciu lat obej-
mowa coraz wikszy udzia
w rynku opakowa z biotworzyw.
Zapotrzebowanie bdzie tworzya
komercjalizacja PE i PHA oraz
wiksza dostpno i poprawione
waciwoci dwuosiowo zoriento-
wanych folii PLA (BOPLA).
Europa jest najwikszym regio-
nalnym rynkiem opakowa bio-
tworzyw, ktry zajmowa w ro-
ku 2010 ponad poow wiatowej
wielkoci wagowej. Podczas gdy
Ameryka Pnocna obecnie ci-
gnie za sob Europ pod wzgl-
dem zuycia opakowa z biotwo-
rzyw, to nastawienia rzdw
i konsumentw ulegaj zmianie.
Pira spodziewa si, e w analizo-
wanym okresie w Ameryce P-
nocnej i w Azji nastpi szybszy
wzrost dotyczcy opakowa
z biotworzyw, ni w Europie. Ja-
ponia stanowi lwi udzia azjatyc-
kich opakowa z biotworzyw,
gwnie w wyniku korzystnych
inicjatyw rzdowych wspieraj-
cych rozwj rynku tego rynku.
t
witeczny
recykling
Opakowania z biotworzyw
Rachunek ekonomiczny
ARC
44 tworzywa P2 11 plastpol
Raport zamwiony w Wielkiej
Brytanii przez Recoup i sponso-
rowany przez Nampak Plastics
i PPS Recovery System prezentu-
je optymistyczny wzrost wielko-
ci recyklingu butelek w ro-
ku 2009 wynoszcy 46% butelek
z tworzyw sztucznych. Te zwery-
fikowane i sfinalizowane dane
sugeruj obecnie 7% wzrost
w porwnaniu z rokiem 2008,
przy ponad 263.000 ton zebra-
nych butelek z tworzyw sztucz-
nych, wliczajc w to opakowania
inne ni butelki.
Okoo 303.000 ton opakowa
z tworzyw sztucznych zostao ze-
branych do recyklingu podczas
domowej segregacji odpadw.
Z tej iloci cakowitej 263.000 ton
byo zgoszone jako butelki
z tworzyw; pozostae 40.000 ton
byy to inne, ni butelki opakowa-
nia z tworzyw sztucznych.
Zbirki domowe przynio-
sy 215.500 ton butelek z tworzyw
sztucznych, co odpowiada wzro-
stowi o 46.000 ton w porwnaniu
z rokiem poprzednim wzrost
iloci zebranych tworzyw wyno-
szcy okoo 28%. Ilo lokalnych
instytucji oferujcych obecnie
zbirk butelek z tworzyw
sztucznych z gospodarstw do-
mowych wynosi 360, wiadczc
usugi dla ponad 23 milionw go-
spodarstw domowych. Obecne
iloci zbirki butelek z tworzyw
sztucznych wynosz 47.000 ton,
cznie z 5800 tonami pochodz-
cymi z centrw recyklingu odpa-
dw domowych obsugiwanych
przez organizacje zajmujce si
usuwaniem odpadw oraz 3000
ton butelek pochodzcych od lo-
kalnych instytucji realizujcych
program recykling w ruchu.
Cakowita ilo lokalnych insty-
tucji oferujcych obecnie zbirk
butelek z tworzyw sztucznych
poprzez schematy przynoszenia
wynosi 360.
Wedug danych, ponad 54% bu-
telek z tworzyw sztucznych wci
jeszcze nie zostao poddanych
recyklingowi. Oprcz zagadnie
zwizanych ze zmniejszeniem
usuwania odpadw na wysypiska
oraz koniecznoci spenienia
coraz bardziej zaostrzonych wy-
maga zwizanych z recyklin-
giem, istnieje powana obawa, e
bez wzmoonych stara infra-
struktura ponownego przetwa-
rzania butelek z tworzyw sztucz-
nych w Wielkiej Brytanii nie b-
dzie moga by w zrwnowaony
sposb wspierana poprzez zbir-
k butelek.
Odpowiedzi udzielone w ankiecie
sugeruj, e schematy zbirki
odpadw z gospodarstw domo-
wych mogyby potencjalnie spo-
wodowa odzyskanie 271.000
ton butelek z tworzyw sztucznych
w roku 2012, co oznacza 56.000
ton. Przy zaoeniu 10% roczne-
go wzrostu wydajnoci zbirki
z gospodarstw domowych, sza-
cowana ilo zebranych butelek
mogaby przekroczy 350.000
ton.
www.recoup.org
Tony nowoczesnego sprztu, setki
nowoci i 650 wystawcw z a 30
pastw. Tak jedynie w skrcie mo-
na opisa jedn z najwikszych wy-
staw tej brany w Europie XV Mi-
dzynarodowe Targi Przetwrstwa
Tworzyw Sztucznych i Gumy PLA-
STPOL organizowane w Targach
Kielce od 24 do 27 maja.
PLASTPOL bije rekordy zarwno
pod wzgldem liczby wystawcw,
jak i powierzchni, na jakiej gocie
zaprezentuj swoje produkty. To
najbardziej midzynarodowa wy-
stawa w Polsce. Maszyny poka
firmy z caego wiata. Wrd nich
s przedstawiciele Niemiec, Woch,
Szwecji, Austrii, Francji, Korei,
Szwajcarii, Chin, Tajwanu, Czech,
Holandii, Turcji, Wgier, Hiszpanii,
Portugalii, Ukrainy, Japonii, Belgii,
USA, Tajlandii, Sowacji, Danii,
Wielkiej Brytanii, Indii, Arabii Sau-
dyjskiej, Izraela, Egiptu, Sowenii,
otwy i Polski.
Na targach PLASTPOL znale b-
dzie mona maszyny i urzdzenia
do przetwrstwa tworzyw, formy
i narzdzia wykorzystywane
w brany, tworzywa sztuczne, kom-
ponenty, technologie recyklingu
oraz zastosowania systemw infor-
matycznych w przetwrstwie two-
rzyw. Swoje rozwizania technolo-
giczne oraz gotowe produkty za-
oferoway rwnie firmy z brany
opakowa z tworzyw sztucznych.
To tutaj mona obejrze cae linie
technologiczne i proces przetwr-
czy produktw.
Po raz pierwszy zakres branowy
targw zosta poszerzony o gum.
Swj udzia w targach PLAST-
POL 2011 potwierdziy czoowe fir-
my z brany. Wrd producentw
i dystrybutorw maszyn znajd si
midzy innymi: A. Marciniak, Ar-
burg, Autodesk, Battenfeld, BMB,
Demag, Desma, Dopak, Elbi, En-
gel, Erema, MT Recykling, Mueh-
sam, Nissei, Plastigo, Plastline, Re-
ifenhauser, Stork, Wadim Plast,
Wema. Z kolei wrd firm tworzy-
wowych stoiska zaprezentuj A.
Schulman, Albis, Ampacet, Ash-
land, Azoty, Basf, Bassel Orlen,
Biesterfeld, Borealis, Brenntag, Ga-
briel Chemie, Resinex, Sabic, TVK.
Nowoci zaprezentuj niemal
wszyscy wystawcy.
Po raz drugi ju w zwizku z targa-
mi odbywa si specjalny konkurs
dla polskich branowcw OMNI-
PLAST. Wydarzenie wsporgani-
zowane jest przez tworzywa. pl. Fi-
na zmaga odbdzie si wanie
w Targach Kielce. Tam 10 finali-
stw zmierzy si w pisemnym te-
cie na tematy zwizane z techno-
logiami przetwrstwa TS oraz wa-
ciwociami materiaw polimero-
wych, a take powicone oglnej
tematyce rynku tworzyw sztucz-
nych w Polsce i w Europie. Nagro-
dami o cznej wartoci 12 tys. z
s bony rabatowe na wynajcie po-
wierzchni wystawienniczej na tar-
gach PLASTPOL 2011. Odpowied-
nio na kwoty 6 tys., 4 tys., i 2 tys.
zotych otrzymaj je zdobywcy
pierwszego, drugiego i trzeciego
miejsca.
Ponadto targi odwiedz stali go-
cie prnie dziaajcy w kole
Tech-Plast studenci z Uniwersytetu
Technologiczno-Przyrodniczego
w Bydgoszczy. Studenci od 2004
roku nieprzerwanie widniej na li-
cie wystawcw PLASTPOLU. Jak
co roku zaprezentuj swoje osi-
gnicia na stoisku Narzdziowcw
Regionu Bydgoskiego. Stanowisko
studentw z Bydgoszczy stao si
ju tradycyjnym miejscem spotka
i dyskusji przedstawicieli biznesu
oraz studentw z uczelni technicz-
nych z caej Polski. To doskonay
dowd na cis i owocn wsp-
prac szkolnictwa wyszego oraz
rodowiska naukowego z przemy-
sem.
Jednym z elementw jubileuszo-
wych targw bdzie wystawa zdj
z brany, midzy innymi z PLA-
STPOLU, ale take innych wyda-
rze upamitnionych przez Repor-
tera Chemicznego.
Targom PLASTPOL towarzyszy
bdzie szereg konferencji i spotka
branowych. W programie m.in.
seminarium techniczne Plastech
Info.
www.plastpol.com
Plastpol 2011
Dwadziecia procent wicej
Zbirka
domowa
GRUENE PUNKT
PLASTPOL
Pomyl o tym.
Czy Twj dostawca ukadw
gorcokanaowych jest po prostu
dostawc, czy Twoim partnerem?
moldmasters.com/thinkaboutit
poland@moldmasters.com
Mold-Masters and the Mold-Masters logo are trademarks of Mold-Masters (2007) Limited. 2011 Mold-Masters (2007) Limited. All rights reserved. 15530
Duy lub may, skomplikowany lub prosty,
Mold-Masters dokadnie wie jak rozwiza
kady Twj problem zamieniajc kady Twj
pomys w realizacj. Jako wiatowy lider w
technologii ukadw gorcokanaowych
z naj l eps z ym s er wi s em w br an y,
Mold-Masters oferuje najwyszy poziom
harmonii, ktrej wiesz, e moesz zaufa.
M
tworzywa
17
D 19
D 36
D 55
D 1 D 57
D 58
D 95
D 2
D 8
D 3 D 4 D 5
D 6
D 11
D 14
D 9
D 15
D 16
D 17
D 18
D 53
D 22
D 56
D 54
D 97
D 99
D 94
D 61
D 62
D 92 D 107
D 104 D 103 D 102
D 98
D 63 D 91
D 93
D 100
D 96
D 12
D 112 D 131
D 23
D 25
D 28
D 21
D 52
D 66 D 51
D 105
D 109 D 108 D 90 D 64
D 87 D 65
D 89
D 111 D 88
D 135
D 132
D 106 D 134
D 30
D 26
D 20
D 24
D 50
D 29
D 49
D 68
D 48
D 27
D 47 D 31
D 72 D 71 D 83
D 67
D 86
D 84
D 85
D 114
D 115
D 116 D 127
D 129
D 128
D 43
D 32
D 33
D 34
D 37 D 39
D 46
D 35 D 44
D 45 D 73
D 41 D 42
D 126
D 117
D 124
D119 D 122 D 76 D 77 D 78 D 79
D 75 D 81
D 82
D 125
D 74
A 46
A 12
A 26
A 2
A 1
A 31
A 36
A 64
A 33
A 3
A 5
A 7 A 27
A 11
A 6
A 8
A 9
A 14 A 23
A 24
A 15 A 16 A 17 A 18
A 47
A 48
A 22
A 25
A 44
A 45
A 43 A 56
A 55
A 54
A 79
A 49 A 51 A 52
A 53
A 62
A 37
A 38
A 39 A 61
A 41
A 29
A 76
A 75
A 66 A 67
A 58
A 57
A 78
A 68 A 69
A 71 A 72 A 73
A 4
A 42
A 32
A 30
A 63
A 77
A 83
A 85
A 86
A 89
A 74
A 90
A 21
A 19
A 60
A 70
A 20
A 81
A 34
A 65
Z 2
Z 6
Z 7
I PITRO SALA KONFERENCYJNA
MAGAZYN SPEDYCJI
E 10
E
E 5
E 4
E 2
E 1
E 6
E 7
E 18
E 8
E 11
E 14
E 19
E 17
E 15
E 25
E 26
E 27
E 28
E 29
E 41
E 24
E 23
E 32
E 3
E 35
E 31
E 39
E 42
E 38 E 37
E 43 E 44
E 34
E 13
E 3
E 40
E 49 "
C 20
C 10
C 9
C 11
C 63
C 1
C 3
C 5
C 6
C 7
C 26 C 29
C 28
C 27
C 46
C 45
C 43
C 44
C 56
C 57
C 51
C 55
C 52
C 53
C 54
C 58
C 59
C 31
C 14
C 12
C 15
C 19
C 25
C 18 C 22 C 23 C 24
C 21 C 32
C 41
C 39
C 37
C 67
C 66
C 62
C 64
C 65
C 38
C 33
C 34
C 36
C 35
C 49 C 48 C 47 C 50
C 60
C 61
C 68
BIURO OBSUGI WYSTAWCW
EXIBITORS SERVICE OFFICE
SALA
KONFERENCY
Plan targw i lista wystawcw na podstawie
informacji firmy Targi Kielce z dnia 11.05.2011 r.
Za zmiany wprowadzone przez Targi Kielce redakcja nie odpowiada.
zapraszaj
na targi
Plastpol 2011
1A2 BAGSIK MANFRED C-37
1A24 ALICJA MISIAK D-43
3D MASTER D-34
A.D. TECH G-43
A. MARCINIAK OT F-11
A. SCHULMAN POLSKA E-32
ABPLANALP CONSULTING G-16
ADEPT - SERVICE D-135
ADKA C-20
AEC G-29
AFS ENTWICKLUNGS + VERTRIEBS G-32
AJM D-122
AKSEL C-28
AKTUALNOCI WYDAWNICTWO TARGOWE A-4
AKZO NOBEL INDUSTRIAL COATINGS A-19
ALBA THYMENT D-75
ALBIS POLSKA E-39
ALFA CHROM SERVIS G-1
ALMA COLOR A-63
ALPHA TECHNOLOGY D-116
AMB MAREK BERNACIAK D-99
AMHIL EUROPA G-28
AMIS MASCHINEN VERTRIEBS D-55
AMOD ANDRZEJ MODRZEWSKI A-42
AMPACET POLSKA E-18
AMTEC G-28
AMUT D-67
ANA BIURO HANDLOWE G-37
ANGPOL D-97
ANWIL E-4
AOP INTERNATIONAL D-21
APAFORM D-42
APATOR CONTROL A-37
APEX DYNAMICS C-10
APLAST E-26
APLIKON-WAKNEL D-129
APX TECHNOLOGIE C-39
ARBURG POLSKA E-10
ARCA D-68
ARCAPOL D-68
ARENA COMET SCS POLSKA C-50
ARKEMA E-37
ARTEC D-97
ARTECHNIC RYSZARD UBA A-32
ASAHI KASEI CHEMICALS C-11
ASS MASCHINENBAU F-2
ASSOCOMAPLAST C-45
ASTAT A-61
ATEC JASZTAL G-24
ATS FAAR C-14
ASA PRODUCTS D-103
AUTODESK C-19
AUTOMATIC PLASTICS MACHINERY C-37
AURUM CHEMICALS D-15
B&K F-6
BAGSIK C-37
BANKMASZYN.PL D-45
BNNINGER FORMTECHNIK D-44
BASELL ORLEN POLYOLEFINS SPRZEDA E-25
BASF POLSKA E-38
BATTENFELD POLSKA F-22
BAUSANO & FIGLI C-60
BEIER MACHINERY D-22
BEKUM MASCHINENFABRIKEN F-2
BELUCON E-29
BERLING D-35
BETACONTROL D-97
BGM MOLYDAL C-62
BICOLD ENGINEERING A-24
BIESTERFELD POLSKA E-43
BM INDUSTRIA BERGAMASCA MOBILI D-84
BM POLSKA D-84
BMB G-7
BMS F-1
BOCO PARDUBICE MACHINES D-134
BODO MLLER CHEMIE POLSKA E-28
BOGNER EDELSTAHL POLSKA D-66
BOHLER UDDEHOLM POLSKA D-51
BONMART ENTERPRISE D-17
BORAL D-92
BOREALIS E-19
BORGHI G-37
BOSMANN C-22
BRABENDER C-20
BRABENDER TECHNOLOGIE C-37
BRAMIDAN A-71
BRANSON ULTRASCHALL D-129
BRENNTAG POLSKA E-42
BRITISH PLASTICS FEDERATION D-3
BRU Y RUBIO S.L. D-119
BRUJ INTERNATIONAL A-77
CAD - MECH D-86
CALCIT D-15
CHEM-TREND E-22
CHEMIA I BIZNES A-83
CHEMIABIZNES.COM.PL A-83
CHEMPOL C-20
CHEN HSONG GROUP C-38
CHUMPOWER MACHINERY CORP. C-10
CMR MACHINERIES C-31
COIM E-3
COLDTEAM A-24
COLEX C-12
COLINES A-12
COMEC POLSKA D-72
CONPRO E-21
CONSTAB POLYOLEFIN ADDITIVES C-9
CONSULTING NETWORK BERATUNGS UND
HANDELSGES C-36
CONTINENT MACHINERY INDUSTRIES D-18
COPERION F-2
COREMA INTERNATIONAL G-26; C-26
CORTEX CHEMICALS D-103
COSMOS POLAND MACHINERY A-6
CRC INDUSTRIES D-122
CRIZAF F-1
CTS - TCT POLSKA E-22
CUMBERLAND EUROPE C-6
DACPOL C-56
DALAKER KUNSTSTOFFMASCHINEN E-47
DANJE - POLYMER E-22
DARPIN F-21
DEIFEL C-6
DEMAG PLASTICS GROUP G-25
DEREI BIURO PRZEDSTAWICIELSKIE E-7; E-13
DESMA KLCKNER ELASTOMERTECHNIK E-7
DME EUROPE C-34
DOPAK F-2
DOTECO SPA C-14
DOW CHEMICAL E-37
DOW HYPERLAST POLSKA E-35
DOW PLASTIC ADDITIVES E-21
DOW POLSKA
DPS - DIVISIONE PRODOTTI SPECIALI G-37
DR. BOY F-12
DREWNEX RECYCLING PLASTICS D-45
DROSSBACH E-21
DUPONT PERFORMANCE POLYMERS E-21
DYNISCO E-49
E - DRUKOWANIE 3D A-76
E - PROTOTYPY CENTRUM SZYBKIEGO
PROTOTYPOWANIA A-76
E - SKANOWANIE 3D A-76
EAS EUROPE C-6
ECEBD C-35
ECOFLOW SOLUTIONS FOR PLASTICS G-36
EGYPTIAN EUROPEAN COMPANY D-73
EICHOLZ SILO UND ANLAGENBAU F-1
LISTA WYSTAWCW
EL
I PITRO RESTAURACJA
F 2 F 1
F 3
F 4 F 5 F 6 F 7 F 9
F 12
F 14
F 15
F 21
F 22
F 23 F 24
F 25
F 27
F 28
F 29
F 16
F 17
F 30
F 32
F 31
F 2
F 13
Z 8
Z 1
F 11
G8
G1 G2 G5
G6
G7
G31 G36
G32 G33 G34 G35
G37
G29
G9 G14
G15
G11
G24
G16
G21
G22
G23
G28 G41
G39
G43
G27
G42
G44
G26
G25
G
G18
G4
G45
G17
F 8
F 1
I PITRO SALA KONFERENCYJNA
E 9
E 21
E 23
E 33
E 35
E 37
4
E 36
E 45
E 22
E 34
E 20
E 46
SALA
ERENCYJNA
STACJA TRAFO
E-11
LISTA WYSTAWCW
EKO RECPET C-36
EKOCHEM PIOTR WRBLEWSKI D-58
EKOGRANULAT POLSKIE PRODUKTY RECYKLINGU E-45
EKOMER D-74
EKOPLAST ZAKAD NARZDZIOWY F-17
ELBA C-31
ELBI - WROCAW G-8
ELCER-1 A-51
ELFA ELEKTRONIKA D-91
ELHYS A-81
ELINE LOGISTIC A-33
ELJOT A-66
ELKREM D-56
ELTEX A-27
ELWIK WITOLD KPA D-65
EMERY OLEOCHEMICALS E-21
EMPLAST E-14
EMS - GRIVORY E-3
ENAIVIV G-18
ENGEL AUSTRIA F-3
ENTERIO D-45
ENTRO HOLDINGS D-112
EPAFLEX POLYURETHANES D-109
EREMA D-2
ERIMAKI SNC C-14
ESCHMANN STAHL D-61
ETTLINGER KUNSTSTOFFMASCHINEN C-20
EURO SITEX POLSKA C-67
EURO SITEX C-67
EUROCHILLER C-14
EUROPNET F-9
EVATRONIX C-65
EXFOLMO A-14
EXTRUDER EXPERTS C-37
FABRYKA BUDOWY MASZYN AVERMANN D-53
FANUC ROBOTICS POLSKA A-5
FARO TECHNOLOGIES POLSKA D-85
FAS CONVERTING MACHINERY C-31
FB BALZANELLI AVVOLGITORI C-14
FCPK BYTW G-31
FERROMATIK MILACRON G-27
FFK MOULDS D-77
FR. JACOB SHNE A-89
FRANPLAST E-42
FRIGEL F-12
FRILVAM E-36
FOMPOL C-43
FORMET FABRYKA FORM METALOWYCH F-28
FREDEN ZAKAD NARZDZI I WDRAANIA TECHNOLOGII
ALFRED NITSCHKE F-13
GABRIEL - CHEMIE BOHEMIA D-114
GABRIEL - CHEMIE POLSKA D-114
GALA KUNSTSTOFF UND KAUTSCHUKMASCHINEN G-2
GAMART G-15
GAMMA MECCANICA C-59
GAP C-31
GDK A-23
GEAF A-58
GEBRDER EBERHARD D-52
GECO D-88
GEISS AG G-29
GEOR DING MACHINERY F-1
GEORG UTZ A-43
GESTORA D-128
GG PLAST TECHNOLOGY C-3; D-94
GHECOR C-14
GIUGNI C-59
GLOBAL COLORS POLSKA E-23
GLOBAL TRADING C-37
GM SYSTEM D-86
GMB A. MANNUSS C-23
GNEUSS KUNSTOFFTECHNIK C-28
GRAFE POLSKA C-21
GRAFORM F-15
GRANULAT E-8
GRFF C-28
GREEN BOX D-96
GT - MAQUINARIAS D-6
GUMMIWERK KRAIBURG E-5
GUSBI OFFICINA MECCANICA G-37
GNTHER HEISSKANALTECHNIK D-83
GWK KALTETECHNIK C-27
HAMOS RECYCLING- UND SEPARATIONSTECHNIK A-56
HANS JUERGEN KEIL ANLAGENBAU D-12
HANS WEBER MASCHINENFABRIK C-20
HASCO POLSKA F-7
HAUG & CO. KG D-129
HEISSLUFTTECHNIK FLOCKE A-36
HELLWEG C-27
HENG CHIN MACHINERY C-10
HERBOLD MECKESHEIM C-37
HERMANN ULTRASCHALLTECHNIK D-132
HERZ POLSKA D-63
HILMA-ROEMHELD D-31
HITEC A-17
HONAM E-3
HP SYSTEMS POLSKA G-7
HT MIR GROUP C-29
HUBRON E-36
HUSKY SPRITZGIESS-SYSTEME C-6
HUZAP BUDOWA MASZYN C-64
HWA CHIN MACHINERY FACTORY G-24
HYDRAPRESS C-61
I.T.I. POLAND C-25
IBS POLAND C-53
ICL-JP EUROPE C-44
IFW MOULD TEC C-20
IGT TESTING SYSTEMS D-98
IKA INNOVATIVE KUNSTSTOFFAUFBEREITUNG C-20
ILLIG MASCHINENBAU A-58
IMCD POLSKA E-27
IN TEMPORIS POLSKA A-38
INCOE INTERNATIONAL EUROPE C-46
INDUSTRIAL FRIGO POLIMERY C-29
INDUSTRIAL FRIGO POLSKA C-29
INDUSTRIAL FRIGO C-29
INDUSTRIAL TECHNOLOGY INVESTMENTS POLAND C-25
INGERSOLL RAND A-17
INMET- BTH D-31
INNO-COMP E-21
INNO - PLAST A-47
INSTALACJE-ST A-15
INSTRON A-70
INSTYTUT INYNIERII MATERIAW POLIMEROWYCH
I BARWNIKW D-5
INSTYTUT TELE - I RADIOTECHNICZNY A-2
INTCO INDUSTRIES D-47
INTECHNOLOGIA DAWID SROCZYSKI G-41
INTOUCH MONITORING A-16
INTREC VRL A-77
INTYPE ENTERPRISE C-10
IPM C-14
ISW F-12
ITA K. POLLAK, M. WIECZOROWSKI D-27
ITALMATCH CHEMICALS C-11
ITALTECH A-26
JARFOL A-22
JAZON D-105
JIANGSU XINDA SCIENCE & TECHNOLOGY D-49
K+L BIURO HANDLOWE POLSKA D-125
K - TRON A-53
KAFRIT IDUSTRIES (1993) C-9
KAI MEI PLASTIC MACHINERY C-10
KAMADO D-98
KAROMA G-18
KARCZ BIURO HANDLOWE A-17
KAWA.SKA D-36
KERB-KONUS-VERTRIEBS D-95
KF TECHNOLOGIE A-31
KIEFEL A-31
KISTLER G-39
KITZMANN GRUPPE C-20
KLG F-30
KM-SYSTEM C-38
KMP PLASTICS G-29
KNEISSL MESSTECHNIK A-17
KOLTEX Z-1
KOM-ODLEW KOMPUTEROWE SYST. INYNIERSKIE D-107
KOMEG A-17
KONEK PSN F-32
KONKRET A-3
KRAIBURG TPE E-5
KRAJOWA SIE INNOWACJI KSU A-57
KRAKCHEMIA E-41
KRAUSS MAFFEI REACTION TECHNOLOGY E-21
KRAUSSMAFFEI BERSTORFF E-21
KRAUSSMAFFEI TECHNOLOGIES E-21
KROEPLIN A-17
KTW GROUP KUNSTSTOFFTECHNIK A-75
KUHNE A-58
KUHNE C-59
KUMHO PETROCHEMICAL E-33
LAABS KUNSTSTOFF RECYCLING A-14
LABOTEK POLSKA G-14
LABTECH ENGINEERING D-97
LATI FRANCE S.A.S. D-127
LATI INDUSTRIA TERMOPLASTICI D-127
LENZKES TECHNIKI MOCOWANIA F-23
LG CHEM E-3
LIAD G-18
LIANSU MACHINERY MANUFACTURING G-15
LIEN FA INJECTION MACHINERY G-36
LINIA SZYCIA E-2; Z-4
LISTEMANN POLSKA A-41
LORANDI SILOS C-29
LU-VE A-24
LUBEN PLAST E-40
LUBRIZOL ADVANCED MATERIALS EUROPE C-11
LUCOBIT AG E-42
LUXOR MASZYNY DO ODPADW C-49
M.A.S. D-54
M.B. MARKET E-35
MAAG PUMP SYSTEMS C-37
MAC - PRINT A-72
MACPLAS C-45
MAGUIRE EUROPE F-1
MAIN TECH C-14
MAKLAUS C-31
MANEX D-76
MANN + HUMMEL PROTEC D-128
MAPLAN F-2
MARBO ITALIA E-35
MARINUS MARIUSZ KLONOWSKI E-46
MASTER COLORS C-6
MASZYNY MAR-PACK C-15
MATISSART NORD D-25
MB BARTER AND TRADING D-28
MBT POLSKA D-28
MCT PILANA A-17
MDL D-44
MECHANIK F-25
MEGA-PLAST D-90
MEICO D-77
MEPOL C-25
MERCATOR TOMASZ JAWORSKI D-30
METALCHEM F-21
METALIMPEX D-52
MEUSBURGER F-5
MEYER PLANTTEC D-33
MICROPLAN A-17
MICROTEST A-17
MIDZYNARODOWE TARGI MASZYNOWE MSV 2011 A-69
MILIMEX PAWE MILDNER SPKA JAWNA D-109
MILLENIUM LEASING G-17
MITSUBISHI ELECTRIC EUROPE B.V. C-38
MITUTOYO A-17
ML RECYKLING C-24
MOLD-MASTERS EUROPA F-4
MOLD-TECH STANDEX BOHEMIA G-1
MOLDES RP D-89
MOLIPOREX D-111
MONTWILL C-37
MORETTO G-22; G-23
MOTOR POLIMER E-36
MOULD & MATIC SOLUTIONS A-25
MOULDS PLUS G-26; C-26
MOVACOLOR B.V. C-10
MP2 POL MARCIN PRZEWONICZEK MICHA G-35
MP3 A-31
MT RECYKLING G-26; C-26;Z-6
MTA A-24
MTF TECHNIK C-27
MTL ASCO Z-5
MTS SYSTEMS A-81
MUEHSAM - ELEKTROMECH F-1
MULTI - INSTAL A-62
MULTIBASE E-3
NATPET E-3
NATEX D-64
NATURE WORKS E-37
NETSTAL - MASCHINEN F-1
NETZSCH INSTRUMENTY C-57
ANADEXIM
.
Mr. Adam Boguslawski
.
Al. Niepodleglosci 39/41 m. 8
.
PL-02653 Warszawa
.
Poland
.
a.boguslawski@k2.pl
.
Mobil: +48 602325126
EREMA Engineering Recycling Maschinen und Anlagen Ges.m.b.H.
.
Unterfeldstr. 3
.
A-4052 Ansfelden
.
Austria
.
erema@erema.at
We know how.
w
w
w
.
e
r
e
m
a
.
a
t
znakomite odgazowanie oraz doskonaa homogenizacja
uplastycznionej masy polimerowej
standard wewntrzny, zapewniajcy
redukcj emisji CO
2
oraz spore oszczdnoci
energetyczne
zaawansowane nowatorstwo granulacyjne,
przy uproszczeniu czynnoci obsugowych oraz
zapewnieniu dugiej ywotnoci elementw
eksploatacyjnych
praktyczna godzinowa wydajno granulacyjna:
od 250 do 2.500 kg/h
(w zalenosci od typu oraz rodzaju przetwarzanych
materiaw wsadowych)
System recyklingowo-granulacyjny do przetwarzania
tworzyw termoplastycznych nawet zadrukowanych
w bardzo silnym stopniu
Twoje bardzo ekonomiczne narzdzie, dajce wysokiej
jakoci regranulat:
EREMA TVEplus

Odwiedcie nas na PLASTPOLU

NEUE HERBOLD E-21
NEURON F-27
NEXEO SOLUTIONS POLSKA E-24
NEXT GENERATION RECYCLINGMACHINEN C-31
NILTECH C-54
NISSEI ASB C-63
NORDMANN, RASSMANN POLSKA D-71
NOVA FRIGO ENGINEERING C-38
NOVAPAX KUNSTSTOFFTECHNIK F-13
OBERON ROBERT DYRDA G-44
OBERON D-50
OBR-ERG F-21
OERLIKON BALZERS COATING POLAND D-32
OMSO C-31
OMYA E-20
ONI WRMETRAFO F-2
P3SOLUTIONS C-27
PALLMANN C-6
PETPOINT AUTOMATION A-5
PEWAG POLSKA D-79
PIOTROWICE ZPSCHIM A-45
PIOTROWICE II ZSCHIM D-9
PIOVAN F-1
PLASKOBEL
PLAST LINE E-11
PLAST-CONTROL D-97
PLASTECH.PL A-74
PLASTECH - H.ZAWISTOWSKI F-25
PLASTECH F-25
PLASTENE INDIA LIMITED D-126
PLASTIC SYSTEMS F-12
PLASTICOLOR C-20
PLASTICS ONLINE E-44
PLASTICS REVIEW E-44
PLASTIGO F-14
PLASTMACHINES F-2
PLASTNEWS D-78
PLASTOCHEM WROCAW E-21
PLASTRON D-128
PLEIGER KUNSTSTOFF D-19
PLEIGER THERMOPLAST D-19
PMS RECYCLING C-68
PMT G-34
POL-SERVICE MAJCHER JACEK Z-2
POLICHEM G-26; C-26
POLITECHNIKA WITOKRZYSKA A-90
POLITSCH KUNSTSTOFFTECHNIK C-20
POLSKIE STOWARZYSZENIE PRZETWRCW TWORZYW
SZTUCZNYCH C-35
POLYMA KUNSTSTOFF D-81
POLYMER - CHEMIE D-20
POLYONE POLAND MANUFACTURING E-34
POLYRAM E-3
POLYRAM C-11
PONAR PLAST F-29
POTTERS EUROPE-ENGINEERED C-11
PRAMET A-17
PREISSER A-17
PRESMA G-37
PRIAMUS F-12
PRO-LAB C-52
PRO-ORGANIKA A-89
PRO-TECH KUNSTSTOFFTECHNOLOGIE F-9
PROGRESS ECO A-9
PROJEKTOWANIE I KONSTRUKCJE INYNIERSKIE C-18
PROMOTECH C-66
PROSES BDE F-2
PROSOLUTIONS MAJEWSCY C-33
PSG F-12
PSI-POLYMER SYSTEMS E-21
PTC ARTUR SZREDER C-14
QATOFIN E-3
QUICKEXPLAST D-93
R.P. INJECTION G-42
RADICI NOVACIPS E-21
RADKA POLSKA D-48
RAF D-102
RAJIV PLASTICS D-117
RAPID GRANULATOR F-1
RAVAGO PLASTICS E-37
RECTUS POLSKA D-104
REIFENHUSER MASCHINENFABRIK E-13
REMI - PLAST A-73
REPORTER CHEMICZNY A-52
RESINEX POLAND E-37
RHODIA E-37
RICCO INTERNATIONAL TRADE & CONSULTANCY C-31
ROEMHELD D-31
ROHM & HAAS E-21
ROLEP PAWE ROGALA D-39
ROMI ITALIA G-41
RONDO 2 A-48
ROPLAST G-27
ROTHFUSS F-2
RUNI G-26; C-26
RZESZOWSKA AGENCJA ROZWOJU REGIONALNEGO A-57
S.I.S.E. E-3
SABIC SALES EUROPE E-31
SACMI POLSKA F-8
SAFIC ALCAN CESKO E-33
SAFIC ALCAN POLSKA E-33
SAIP E-35
SANDRETTO G-41
SARL BARRAIN E-21
SCHEFFER ENERGY SYSTEMS E-21
SCHMOLZ + BICKENBACH POLSKA D-57
SCITEQ C-20
SCORPIO D-8
SCREWTEC A-68
SECO A-17
SENOPLAST POLSKA D-131
SEPRO ROBOTIQUE F-1
SG EQUIPMENT LEASING POLSKA A-1
SHOPERS GROUP F-16
SICA C-20
SIMATEC C-29
SIMCO D-135
SIMCON F-12
SINGLE TEMPERIERTECHNIK C-6
SINKOPLEX D-100
SINOPLASTICS ENGINEERING A-54
SK CHEMICALS C-11
SLOVNAFT PETROCHEMICALS E-1
SMC CORPORATION C-38
SO.F.TER SPA D-109
SOCEM ED A-85
SOLGAM A-67
SOLPLAST PTS C-38
SOMECO C-23
SONDERHOFF CHEMICALS D-99
SONICTECH A-39
SPIROFLUX D-24
SPORTDESIGN D-93
STUBLI D E-6
STAM FPHU A-72
STAMIXCO F-1
STEER G-29
STOKVIS TAPES POLSKA D-115
STORK PLASTICS MACHINERY G-9
STRACK F-12
STRUKTOL COMPANY OF AMERICA C-11
STYRON E-37
SULZER F-12
SUN YANG GLOBAL D-23
SUNPOR KUNSTSTOFF E-21
SWN SOLUTIONS F-12
SYNVENTIVE MOLDING SOLUTIONS C-5
SYRUS BELGIUM A-77
SZYMANOWICZ I S-KA D-124
WIAT OBRABIAREK (MARCOSTA) G-21
WITOKRZYSKIE CENTRUM INNOWACJI I TRANSFERU
TECHNOLOGII A-57
T&F PLAST TRADE C-59
TADPLAST TADEUSZ JDRYSZCZAK C-7
TAHARA MACHINERY F-1
TAMPO GRANIT D-11
TAMPO PROFI E-15
TAMPOGRAFIKA D-11
TAMPOTECHNIKA JAN TRYBURCY D-26
TANGRAM PET TECHNOLOGY C-63
TBT TAJWASKIE BIURO TECHNICZNE C-10
TCT POLSKA E-22
TECA-PRINT G-27
TECHNO PLASTIC G-37
TECHNOCOM D-4
TECHPLAST A-49
TECMOLDE IDA D-108
TECNOFER ECOIMPIANTI C-59
TECNOMAGNETE F-1
TECNOMATIC ROBOTS C-14
TECNOMATIC C-14
TECNOVA C-14
TECOM C-14
TEKPRO A-53
TELKO - POLAND E-3
TEMAC C-31
TEMPCOLD A-60
TER HELL PLASTIC A-7
TERIER F-2
TERMSTER A-20
TEXTILIMPEX D-87
TICONA E-37
TIGRES DR. GERSTENBERG G-32
TIZ IMPLEMENTS G-33
TMVK A-34
TOMASZ GALISKI C-51
TOMIR A-58
TONGLING TRINITY TECHNOLOGY D-29
TOOL-TEMP POLSKA C-10
TOP TECHNIK D-67
TRANS-WEST G-32
TRIA G-26; C-26
TUBES INTERNATIONAL D-106
TUNG TAI MACHINE WORKS C-10
TUPLEX D-46
TVK E-1
TWORZYWA.PL D-45
TWORZYWA-MEDIA C-35
TWORZYWA SZTUCZNE W PRZEMYLE A-79
TYREX C-41
TYROLIT A-17
UBIFRANCE D-21; D-24; D-25
ULTRA PRAZISION A-17
UNICOR C-20
UNILOY MILACRON D-2
USUGI MARKETINGOWE LECH FRYZ E-49
STN IS MAKINA SAN. VE TIC A-29
UTP BYDGOSZCZ F-31
VAN DEN BRINK B.V. MOULDS AND AUTOMATION G-9
VELOX C-11
VGT POLSKA D-128
VIARA C-59
VICTOR TAICHUNG MACHINERY WORKS C-10
VICTORIA A-33
VIRGINIO NASTRI F-2
VOESTALPINE GIESSEREI LINZ D-102
WADIM PLAST NAROJEK F-12
WALKER A-17
WALOR - USUGI FINANSOWE C-35
WARTACZ P&F C-38
WEIMA MASCHINENBAU G-26; C-26; Z-6
WEMO F-12
WENDE RECYCLINGTECH D-1
WENTWORTH TECH G-28
WERKZEUGBAU RUHLA F-24
WEST A-8
WEST-CHEMIE D-128
WIBROINSTAL PRZEDSIBIORSTWO
PRODUKCYJNO-PROJEKTOWE A-18
WICHARY TECHNOLOGIES A-56
WILTOR F-21
WIRTHWEIN POLSKA C-58
WITROCHEM C-48
WITTMANN F-2
WOOJIN SELEX D-82
WOYWOD KUNSTSTOFFMASCHINEN C-20
WTH A-46
X-RITE D-98
XALOY EUROPE E-9
YANTAI KAIYI INTERNATIONAL D-37
YANTAI SAIDE INTERNATIONAL D-37
YU TING REFRIGERATOR C-10
ZAHORANSKY A-64
ZAKAD AUTOMATYKI PRZEMYSOWEJ BP A-44
ZALCO C-66
ZAMAK A-11
ZELGRAF C-32
ZELNAR ZAKAD NARZDZIOWY D-62
ZERMA ZERKLEINERUNGSMASCHINENBAU D-55
ZWIZEK NARZDZIOWCW REGIONU
BYDGOSZCZ F-15;F-16;F-17;F-30;F-31;F-32
W dobie galopujcych podwyek
cen tworzyw sztucznych wszelkie
moliwe sposoby ograniczania
kosztw wytwarzania s jeszcze
bardziej wane ni dotychczas. Po-
szukiwania w zakresie moliwoci
redukcji kosztw naley rozpocz
od analizy optymalizacji procesw
produkcyjnych.
Na etapie podejmowania decyzji
inwestycyjnych (zakupu urzdze)
jednym z waniejszych czynnikw
decydujcych o wyborze urzdze-
nia jest cena. W wielu jednak przy-
padkach, to co jest tanie w momen-
cie zakupu staje si drogie w uyt-
kowaniu.
Jako dobry przykad mona poda
rnorodne urzdzenia wykorzy-
stywane w procesie suszenia two-
rzyw higroskopijnych przed ich
przetwrstwem. Czsto przekona-
nie przetwrcy, e do procesu su-
szenia wystarczy prosta, tania su-
szarka powoduje w okresie eksplo-
atacji znacznie wysze, ni ko-
nieczne zuycie energii. Zastoso-
wanie nowoczesnych suszarek re-
nomowanych producentw wyko-
rzystujcych wasne, opatentowa-
ne rozwizania technologiczne po-
woduje znaczne ograniczenie zu-
ycia energii (nawet o 60%). Do tej
grupy producentw naley firma
Mann + Hummel ProTec GmbH
(Mann + Hummel Group), ktrej
urzdzenia od wielu lat znane s
z doskonaej jakoci i najnowocze-
niejszych rozwiza technologicz-
nych. Opatentowane przez Mann
+ Hummel ProTec systemy ALAV,
IDMS, Super SOMOS, karuzelowe
sita molekularne zapewniaj do-
skonae parametry suszenia oraz
wymierne oszczdnoci energe-
tyczne w trakcie eksploatacji. Po-
wysze systemy to inteligentne roz-
wizania pozwalajce na automa-
tyczne dopasowanie wydajnoci,
temperatury, regeneracji zoa
do aktualnych w danym momencie
potrzeb. Nowoczesna konstrukcja
wykorzystujca wasne, poparte
cigymi badaniami patenty umoli-
wia zastosowanie silnikw o ni-
szym zapotrzebowaniu na energi
elektryczn. Przedstawione zalety
powoduj, e suszarki SOMOS s
uywane przez wielu przetwrcw
np. bardzo wraliwego na wilgo
PET.
Kolejnym sposobem zmniejszania
kosztw wytwarzania jest odpo-
wiednie minimalne dozowanie
skadnikw biorcych udzia w pro-
dukcji. Szczeglnie wane jest pra-
widowe dozowanie barwnikw
wspomagajcych przetwrstwo,
poniewa charakteryzuj si one
znaczn cen jednostkow oraz ni-
skoprocentowym udziaem w mie-
szankach.
Czsto, ze wzgldu na koniecz-
no stabilnoci procesu, dozowa-
nie niektrych skadnikw jest
przedawkowane. Wynika to z maej
dokadnoci dozowania zastoso-
wanych urzdze. Dla uzyskania
najbardziej optymalnego dozowa-
nia wykorzystuje si szerok gam
dozownikw SOMOS. Pozwalaj
one na cige dozowanie wielu
komponentw i skadnikw gw-
nych w sposb dynamiczny dopa-
sowujc automatycznie (dziki no-
woczesnym rozwizaniom techno-
logicznym i odpowiedniemu stero-
waniu) konieczne zmiany przy po-
wizaniu z ukadem sterowania wy-
taczarki.
Przy uyciu dozownikw SOMOS
moliwe jest rwnie dokadne do-
zowanie zawrconego przemiau,
dodatkw w postaci proszku za-
pewniajc w ten sposb stabilno
procesu produkcji. Dozowniki SO-
MOS gwarantuj dozowanie do-
kadnie takie jak wymagane.
Optymalizacj procesu produkcyj-
nego i wymierne oszczdnoci z ty-
tuu ograniczania zuycia energii
moe przynie rwnie zastoso-
wanie odpowiednich rodkw
wspomagajcych przetwrstwo.
Na rynku oferowanych jest wiele
rodkw poprawiajcych przetwr-
stwo, ale adne z nich nie przyno-
sz tak rewelacyjnych efektw jak
produkt firmy Plastron Sarl, ktra
wprowadzia nowo PLA-
STRONNUC C2ON. Jest to uniwer-
salny, bazujcy na skadnikach sto-
sowanych w przemyle spoyw-
czym, dodatek do przetwrstwa
tworzyw sztucznych, ktry nie
wpywajc chemicznie na parame-
try tworzywa poprawia znacznie je-
go proces przetwrczy. Plastron-
nuc C2ON umoliwia obnienie
temperatury przetwrstwa tworzy-
wa, redukcj lepkoci stopionego
tworzywa, skrcenie czasu cho-
dzenia. W rezultacie Plastronnuc
C2ON powoduje przyspieszenie
cyklu procesu produkcyjnego
o okoo 15%, przy obnionych tem-
peraturach przetwrstwa oraz po-
prawia wasnoci wyrobu (stabilizu-
je wymiary, zapobiega fadowaniu
cienkich powierzchni, uatwia lep-
sze mieszanie z barwnikiem). Pla-
stronnuc C2ON ma zastosowanie
przy produkcji elementw technicz-
nych, AGD, opakowaniach i ele-
mentach dla motoryzacji. Najwa-
niejsz zalet tego rodka jest brak
zmiany wasnoci samego tworzy-
wa.
Kolejnym sposobem zmniejszania
kosztw produkcji jest obnianie
kosztw materiaowych. Mona to
osign dwoma sposobami.
Pierwszy polega na czciowym
wypenieniu wyrobu kred lub tal-
kiem. Mona stosowa kred i talk
w postaci proszku.
Stwarza to jednak wiele problemw
zwizanych z dokadnym dozowa-
niem, odpowiedni homogeniza-
cj, przez co pogarszaj si para-
metry techniczne wyrobu. Dodat-
kowy problem stwarza pylenie
Marian Stanienda (VGT)
METODY REDUKCJI KOSZTW
WYTWARZANIA
VGT
VGT VGT
ZDJCIA MIKROSKOPOWE POKAZUJ CIANK WYROBU
(W PRZEKROJU) WYROBU SPIENIONEGO (BUTELKI CZERWONEJ).
52 tworzywa P2 11 plastpol
54 tworzywa P2 11 plastpol
sproszkowanej kredy. Znacznie
lepszym sposobem jest zastoso-
wanie wypeniaczy w postaci gra-
nulatu. Wypeniacze te zawiera-
j 75% 85% zdyspergowanej,
uszlachetnionej (powlekanej po-
wierzchniowo) kredy, pozwalaj
na uzyskanie odpowiednich wa-
snoci gotowego wyrobu
przy cieszej ciance (mniejszym
zuyciu surowca). Dodatkowo, kre-
da powlekana o drobnej ziarnisto-
ci, zmniejsza cieralno oraz po-
prawia przyspiesza przetwrstwo.
Jednym z najlepszych na rynku wy-
peniaczy kredowych w postaci
granulatu jest GRANIC hiszpa-
skiego producenta Gestora Gatala-
na de Residuos. Ma on zastosowa-
nie midzy innymi do produkcji folii
jedno i wielowarstwowych, wylewa-
nych i rozdmuchiwanych, do pro-
dukcji profili i rur, folii do termofor-
mowania i elementw wtryskiwa-
nych. GRANIC charakteryzuje si
najmniejsz ziarnistoci kredy
(od 1,6m), wysokim wspczynni-
kiem bieli (93,5%) i uszlachetnio-
nym powlekanym ziarnem kredy.
Wszystkie te cechy sprawiaj, e
wielu producentw pomimo wcze-
niejszych niepowodze z zastoso-
waniem wypeniaczy kredowych
konkurencyjnych producentw
wprowadzio na stae do swojego
przetwrstwa wypeniacze GRA-
NIC.
Drugi sposb obniania kosztw
materiaowych najdynamiczniej
rozwija si, a polega na uyciu
rodkw spieniajcych zwanych
poroforami. Specjalistyczne rodki
spieniajce PLASTRONFOAM pro-
dukowane s przez znan firm
Plastron Sarl. W zalenoci od ro-
dzaju maj one charakter uniwer-
salny lub s ukierunkowane
na specjalistyczny rodzaj produk-
cji. Uniwersalne mona stosowa
do produkcji folii wylewanej i roz-
dmuchiwanej, profili wytaczanych,
elementw wtryskiwanych. Nato-
miast rodki szczeglnie ukierun-
kowane jakim jest PLASTRONFO-
AM C55 TA-F s specjalnym rod-
kiem spieniajcym do produkcji
opakowa z PE, PP metod roz-
dmuchu z rkawa. Dodatek ten da-
je ogromne moliwoci poprawie-
nia parametrw przetwrstwa
i oszczdnoci materiaowych.
Dziki Plastronfoam C55 TA-F mo-
liwe jest obnienie wagi wyrobu
o 20%, przyspieszenie cyklu pro-
dukcyjnego do 35% oraz uzyskanie
oszczdnoci energetycznych z ty-
tuu obnienia cinienia rozdmuchu
nawet o 70%. Plastronfoam C55
TA-F ma zastosowanie przy pro-
dukcji maych opakowa (o wa-
dze 5 g) jak i 20 l kanistrw. Jest to
rewelacyjny rodek o rewolucyj-
nym dziaaniu.
Zastosowanie poroforw przynosi
zatem wiele korzyci, s to midzy
innymi: redukcja wagi wyrobu,
przyspieszenie cyklu produkcyjne-
go, zmniejszenie skurczu zapobie-
gajcego wcigom.
Reasumujc mona stwierdzi, e
istnieje wiele sposobw, ktre spo-
wodowa mog zmniejszenie
kosztw wytwarzania i zwikszenia
wydajnoci w firmie. Od Pastwa
zaley, ktra z przedstawionych
metod bdzie najskuteczniejsza.
Wszystkie zamieszczone informa-
cje pochodz od dystrybutora
VGT Polska Sp. z o.o. z siedzib
w Krakowie, os. Bohaterw
Wrzenia 80, tel. 12 281 34 87,
info@vgt.com.pl.
Zarwno VGT Polska Sp. z o. o.,
jak i wymienieni w artykule produ-
cenci, bd reprezentowani na tar-
gach PLASTPOL w Kielcach,
w dniach 24-27 maja 2011 roku,
w hali D na stoisku 128.
r
Umiejtnoci zdobyte przez por-
tugalskich producentw form
przyczyniy si do stworzenia wie-
dzy eksperckiej, ktr przetwrcy
mog sami zastosowa w grnej
lub dolnej czci acucha opera-
cji produkcji form.
Wywodzcy si z przemysu pro-
dukcji form i narzdzi specjalnych
Portugalski Klaster Usug Iny-
nierskich i Narzdziowych (www.
toolingportugal. com) ucielenia
infrastrukturalny i wielodyscypli-
narny sektor, posiadajcy wiedz
i dowiadczenie zwizane z opra-
cowaniem produktw przemyso-
wych na rynku midzynarodo-
wym. Portugalski Klaster Usug
Inynierskich i Narzdziowych in-
tegruje moliwoci i wiedz eks-
perck zwizan z projektowa-
niem, usugami inynierskimi
i tworzeniem prototypw, koncep-
cji i produkcji form i narzdzi, pro-
duktw i komponentw do formo-
wania wtryskowego i montau,
zamykajc ptl od projektu
do produktu kocowego.
Oficjalnie uznawany przez rzd
Portugalii i zrzeszajcy wielu part-
nerw i podmiotw z obszarw
biznesu, nauki i technologii. Kla-
ster dy do zrwnowaonego
rozwoju i opracowania produktw
w strategicznych obszarach, ta-
kich jak przemys motoryzacyjny,
aeronautyka, suba zdrowia,
opakowania, elektronika oraz
energia i otoczenie.
Eksportujc ponad 90% krajowej
produkcji i wspierajc innowacyj-
ne i zintegrowane technologie
i procesy, Klaster prezentuje mar-
k Usugi Inynierskie i Narz-
dziowe z Portugalii promujc
portugalskie kompetencje na ryn-
ku midzynarodowym.
Portugalski Klaster Usug Iny-
nierskich i Narzdziowych promu-
je integracj produkcji narzdzi
w rozszerzonym acuchu za-
awansowanych technicznie usug
inynierskich, wdraajc innowa-
cje na poziomie produktu koco-
wego, gdzie forma jest tylko cz-
ci procesu produkcji. Sia tej
wsplnoty polega na zintegrowa-
nym podejciu do rozwizywania
problemw, promujcym wsp-
prac i partnerstwo od projektu
wyrobu do jego produkcji, spra-
wujc opiek nad rozwojem i eks-
pertyz, zapewniajc sukces fir-
mom klientw. Wykorzystujc
wiedz eksperck zgromadzon
w cigu dziesicioleci podczas
produkcji precyzyjnych form,
mona realizowa produkcj
zgodnie z najwyszymi standar-
dami efektywnoci kosztw, jako-
ci oraz przydatnoci. Adaptacja
szczegw w fazie rozwoju moe
przynie due korzyci dla pro-
ducentw, poczwszy od wydaj-
niejszych form i krtszych cykli
wtryskiwania, skoczywszy na
obnieniu kosztw materiaowych
oraz zmniejszeniu nakadw na
serwisowanie.
Portugalskie firmy inynierskie
i produkujce narzdzia s cenio-
ne na caym wiecie za swoje
umiejtnoci dostrzegania po-
trzeb klientw, umiejtno budo-
wania reputacji jako firmy uniwer-
salne, zaawansowane technolo-
gicznie i oferujce znakomity sto-
sunek jakoci do ceny oraz szyb-
ko reagujce na potrzeby rynku.
Integrujc peny zestaw rozwi-
za dotyczcych dostarczania
zwikszajcych efektywno in-
nowacji, pomagajc klientom
w znalezieniu rozwiza, budujc
niezawodno, precyzj i wydaj-
no, traktujc zaufanie i powi-
cenie jako kluczowe wartoci,
portugalskie firmy s Pastwa
globalnymi partnerami.
Spotkajmy si na targach Plast-
pol 2011 Pawilon portugalski
w hali D (stoiska 88,89,108,11).
r
ARC
Wystawca Plastpolu
Portugalskie
usugi narzdziowe
VGT Polska Sp. z o.o.
os. Bohaterw Wrzenia 80
31-621 Krakw
tel. +48 (0)12 281-34-87
faks +48 (0)12 281-34-89
E-mail: info@vgt.com.pl
www.vgt.com.pl
PALMIBER
56 tworzywa P2 11 plastpol
Firma KMP Plastics dbajc o swo-
ich klientw stawia przede wszyst-
kim na wysokiej jakoci produkty,
profesjonaln obsug oraz serwis.
Skupiamy si na dialogu i kady te-
mat traktujemy indywidualnie. Sta-
ramy si rwnie cigle ledzi
oczekiwania przetwrcw tworzyw
sztucznych i wraz z naszymi kon-
trahentami cigle udoskonala do-
starczane przez nas urzdzenia.
Wierzymy, e nasze zaangaowa-
nie w rozwj w oglnym tego sowa
znaczeniu ma ogromny wpyw
na sukces naszych klientw, a co
za tym idzie rwnie nasz.
Mamy to szczcie, e udao nam
si nawiza wspprac z produ-
centami cieszcymi si wielkim
uznaniem na caym wiecie i bd-
cymi liderami w dziedzinach ktry-
mi si zajmuj.
Kady z naszych kontrahentw
moe poszczyci si ciekaw histo-
ri, ktre postaram si w skrcie
przedstawi.
Pierwszy z naszych kontrahentw
AEC ma bogat histori oraz
tradycj, ktra po prawie 60 latach
dziaalnoci firmy jest nadal
kontynuowana. AEC jest pocze-
niem trzech podstawowych gazi
przetwrstwa tworzyw sztucznych
takich jak chodzenie i termostato-
wanie, suszenie, dozowanie i trans-
port materiau oraz mielenie.
Pod oryginalnymi nazwami Appli-
cation Engineering, Whitlock oraz
Nelmor ukrytych jest wiele opaten-
towanych technologii, ktre kszta-
toway przemys i przysporzyy
AEC wielu zwolennikw produk-
tw, ktre cechuje wysoka precy-
zja, jako oraz najnowsza techno-
logia.
Dziki nieustajcemu wzrostowi
gospodarczemu oraz pooeniu
geograficznemu, w centrum Euro-
py, Polska staa si atrakcyjna dla
inwestorw z zewntrz. I to wanie
pomogo KMP Plastics przekona
swojego kontrahenta ze Stanw
Zjednoczonych firm AEC
do otwarcia europejskiego oddzia-
u wanie w Polsce. ACS Polska
zrzeszajca pod swoim szyldem
marki takie jak AEC, Cumberland,
oraz Sterling otworzya magazyn
urzdze i czci zamiennych
w Warszawie. Ponadto rwnie
w Warszawie powstao bogato wy-
posaone centrum demonstracyj-
ne, ktre umoliwia naszym klien-
tom przeprowadzenie prb
przed podjciem decyzji o zakupie
urzdzenia. Dostpne urzdzenia
to midzy innymi: myny, dozowni-
ki, chillery, termostaty, suszarki
oraz elementy systemu podawania
materiau.
W dziale rozwoju AEC w New Ber-
lin inynierowie prowadz badania,
projektuj i tworz nowe urzdze-
nia w oparciu o analiz potrzeb
klientw oraz najnowsz technolo-
gi.
Kady nowy produkt przechodzi te-
sty w laboratorium, jak rwnie
w zakadach produkcyjnych klien-
tw, ktrych opinie s niezwykle
cennym rdem informacji prowa-
dzcym do uzyskania wysokiej ja-
koci produktu.
Nowoci ostatnio wprowadzone
na rynek to seria stanowiskowych
oraz centralnych chodni sprar-
kowych Green oraz mynw T500
do mielenia elementw objtocio-
wych typu due butelki, ktre za-
zwyczaj wymagaj bardziej kosz-
townych rozwiza w postaci my-
nw centralnych o duej mocy sil-
nika.
Trzeci z produktw AccuMeter za-
projektowany zosta gwnie
do wsppracy z wytaczarkami
i umoliwia tworzenie mieszanek
wielokomponentowych o wysokim
stopniu homogenizacji. Kady
z nowo powstaych produktw
stworzony zosta w oparciu o naj-
nowsz technologi i pozwoli na-
szym klientom na prac z najwy-
sz efektywnoci.
Dziki rekomendacji pracownikw
firmy AEC, ktrzy dostrzegli wysoki
potencja KMP Plastics rozpoczli-
my wspprac z firm Geiss AG.
Georg Geiss, zaoyciel firmy roz-
pocz budow swojej pierwszej
maszyny do termoformowania
w 1957 roku, od tego czasu firma
rozwijajc si sukcesywnie staa
si jedynym producentem na wie-
cie, ktry moe dostarczy kom-
pleksowe rozwizanie w dziedzinie
termoformowania. Kompletne linie
obejmuj projekt i wykonanie ma-
szyny do termoformowania, cen-
trum CNC do obcinania, wykona-
nie formy jak rwnie prototypu
produktu.
Jako jedyny producent maszyn
do termoformowania Geiss gwa-
rantuje moliwo produkcji z ka-
dego materiau termoplastycznego
w postaci pyty o kadej gruboci
niezalenie od wyposaenia ma-
szyny.
Obecny waciciel i jednoczenie
dyrektor zarzdzajcy Manfred Ge-
iss, bdc godnym nastpc swe-
go ojca przyczyni si do wprowa-
dzenia parametrycznego systemu
projektowania maszyn. Jest to pro-
gram, ktry pozwala na automa-
tyczne wygenerowanie projektu
maszyny, wcznie z rysunkami wy-
konawczymi oraz programami dla
centrum obrbkowego i robota
spawajcego.
Dziki temu klient uzyskuje maszy-
n dobran dokadnie dla jego apli-
kacji nie jako prototyp, lecz auto-
matycznie zaprojektowany, bez-
bdny wariant. Parametryczne
projektowanie umoliwia stworze-
nie maszyny niemale w kadym
rozmiarze.
Historia firmy pokazuje, e przez
ponad 40 lat rozwoju w zakresie
technologii termoformowania firma
Geiss zawsze jest o jeden krok
przed konkurencj zgodnie z myl
przewodni One Step Ahead. Wie-
le rozwiza firmy Geiss zostao
Katarzyna Browarek (KMP Plastics)
PRZEDSTAWICIEL UZNANYCH PRODUCENTW
AEC
GEISS STEER
Kielce 2427, m
aja 2011
Hala G, Stoisko 29
2
G
Z
LH
G

Q
D
V
Q
D
WD
UJ
D
F
K
3
OD
VWS
RO
Zapewniamy szybki i profesjonalny serwis oraz magazyn czci zamiennych i urzdze w Warszawie.
/ wytaczarki dwu-limakowe / / myny / kruszarki / dozowniki objtociowe /
/ dozowniki grawimetryczne / podajniki / suszarki /
/ termostaty / chillery / czci zamienne /
/ maszyny do termoformowania / frezarki CNC /
/ maszyny do cicia laserem i ultradwikami /
ul. Dziakowa 115, 02-234 Warszawa | tel.: +48 22 747 18 65 | faks: +48 22 747 18 66
kmpplastics@kmpplastics.com.pl | www.kmpplastics.com.pl
rozwizania dla przetwrstwa
tworzyw sztucznych
wizania dla pr z o r
w y z or w t
et z ania dla pr
ch y wsztuczn
a w rst w t
ybk y sz apewniam Z
/ y myn / uszark r k
/ wim a i gr wnik o z doo
/ y t ermosta t / chil
yn cz az magaz wis or y ser esjonaln of i i pr k
i / e w ocio i objt wnik o z do /
czne y metr / i podajnik / i suszark /
y ler / ci zamienne cz /
/
/
wie arsza W e w zdz ch i ur y ci zamienn
/ a i n a w o m r o f o m r e t o y d yn masz / zark e fr /
/ wik ad emi ultr y do cicia laser yn masz
. e
/ i dwu-limak ytaczark w i CNC k /
ami k /
e w o ak /
a 1 w o ziak . D ul
mpplastics k @k
a | w arsza W 15, 02-234 el t
om.pl | .c mpplastics . w w w
.: +48 22 747 18 65 | faks
.com.pl mpplastics .k
: +48 22 747 18 66
58 tworzywa P2 11 plastpol
skopiowanych, ale Geiss nigdy nie
kopiowa idei innych producentw.
Jednym z kluczowych momentw
w historii firmy by rok 1994 kiedy
wprowadzona zostaa w peni
zautomatyzowana rama dociskowa
i system pyt z regulowanym
oknem oraz sterowanie S7 i grzaki
halogenowe, skracajce czas na-
grzewania pyty nawet o poow.
Jednoczenie firma Geiss od wielu
lat doskonali technologi formowa-
nia elementw z dwch pyt twin-
-sheet oraz cicie laserem i ultrad-
wikami.
W ostatnim czasie Geiss dostarczy
kilka w peni zautomatyzowanych
maszyn do produkcji palet w tech-
nologii twin-sheet, maszyny umo-
liwiaj produkowanie palety o wy-
miarach 1500x1200mm z pyt
o gruboci 5mm, przy czasie cy-
klu 4,5 minuty. Wyprodukowane
w ten sposb palety zapewniaj
moliwo obcienia do 3 ton.
Mocn stron firmy Geiss jest rw-
nie moliwo dostarczenia w pe-
ni zautomatyzowanej linii produk-
cyjnej tzw. systemu TT-in-one sta-
nowicego kombinacj maszyny
do formowania prniowego, po-
dajnika pyt oraz maszyny CNC
w jednym.
W ostatnim czasie KMP Plastics,
poszerzajc swoj ofert nawiza
wspprac z producentem wyta-
czarek dwu-limakowych z Indii, fir-
m Steer. Nasz nowy kontrahent
czyni wielkie starania aby zaspoko-
i potrzeby swoich klientw na ca-
ym wiecie. Po stworzeniu oddzia-
u Europejskiego w Londynie kolej-
nym krokiem jest nawizywanie
wsppracy z nowymi przedstawi-
cielami w Europie, w tym z KMP
Plastics w Polsce.
Steer jest liderem w rozwoju tech-
nologii wspbienego wytaczania
dwu-limakowego. W 2009 roku
seria wytaczarek OMEGA H Class
zdobya prestiow nagrod Plasti-
con w kategorii za najbardziej inno-
wacyjn maszyn do przetwrstwa
tworzyw sztucznych. Nastpna ge-
neracja wytaczarek dwu-limako-
wych STEER OMEGA jest wci
udoskonalana i stanowi obecnie
najlepsze rozwizanie dla techno-
logii compoundingu.
W swoim portfolio firma Steer po-
siada opatentowane konstrukcje
elementw limaka. Ponadto firma
posiada wasn odlewni pozwala-
jc na produkcj specjalnych stali
narzdziowych, co zapewnia ca-
kowit kontrol nad materiaem
stosowanym do produkcji kompo-
nentw maszyny. Produkty firmy
Steer znalazy zastosowanie w po-
nad 5 500 wytaczarkach pracuj-
cych na wiecie.
Oprcz obsugi przemysu tworzyw
sztucznych Steer poczyni due po-
stpy w przemyle farmaceutycz-
nym zarwno w skali laboratoryj-
nej, jak i produkcyjnej. Steer do-
starcza rwnie wytaczarki do pro-
dukcji farb proszkowych.
Ponadto Steer posiada cztery za-
awansowane biura projektowe
Aplication Development Centers
(ADC) w rnych czciach wiata
(Tokio Japonia, Ohio USA, Nan-
tong Chiny oraz Bangalore In-
die), gdzie istnieje moliwo prze-
prowadzenia prb dla konkretnych
aplikacji. Aby suy brany two-
rzyw sztucznych jeszcze lepiej Ste-
er posiada aktywne centrum na-
ukowo diagnostyczne Polymer
Science & Diagnostic Center
(PSDC) w Indiach.
KMP Plastics yczy Pastwu wiele
optymizmu i sukcesw w biznesie.
Zapraszamy serdecznie do wsp-
pracy.
r
Niemiecko- japoskie przedsi-
biorstwo zaprezentuje na ywo,
podczas targw Plastpol od 24.
do 27. maja 2011 w Kielcach, wy-
sok precyzj i powtarzalno
w peni elektrycznej wtryskarki
IntElect smart na przykadzie
produkcji zakrtek. Prezentacja
bdzie miaa miejsce w hali G
na stoisku nr 25 firmy Demag
Plastics Group Sp. z. o.o. Firma
Demag Plastics Group Sp. z. o.o.
zaprezentuje w Kielcach wtry-
skark IntElect 50-110 z si za-
mykania 500 kN, ktra na formie
firmy ZAHORANSKY GmbH pro-
dukowa bdzie zakrtki z PE.
Maszyna IntElect smart, dziki
wysokiej wydajnoci i powtarzal-
noci, wikszymi przewitami
midzy kolumnami czy liniowym
prowadzeniem pyt, w peni do-
pasowana jest do wymaga eu-
ropejskiego rynku w zakresie du-
ych gabarytowo i cikich form.
Jej wysoka powtarzalno wraz
z wydajnoci procesu tworz
podstaw do bezbdnej produk-
cji. Specjalnie dla wtrysku rozwi-
nite napdy pozwalaj na wyso-
k efektywno i dynamik. Pro-
wadzenie liniowe dla pyty rucho-
mej oraz zoptymalizowana kine-
matyka piciopunktowego uka-
du kolanowego s odpowiedzial-
ne za wysoce rwnomiern i pre-
cyzyjn prac maszyny. Bardzo
czuy system ochrony narzdzia
activeQ chroni skutecznie drog
form przed zuyciem lub uszko-
dzeniem dziki kontroli siy za-
mykania w czasie ruchu formy
oraz szybkiej reakcji sterowania
maszyny. Do tej pory w ofercie
firmy dostpne byy wtryskarki
IntElect smart w czterech zakre-
sach siy zamykania, pomi-
dzy 500, a 1.600 kN. Od targw K
na jesieni 2010 roku oferta po-
szerzona zostaa o cztery dalsze
modele od 2.200 do 4.500 kN.
Dziki rozszerzonemu typoszere-
gowi firma Sumitomo (SHI) De-
mag pokrywa zapotrzebowanie
rynku maszyn w peni elektrycz-
nych o wikszej sile zamykania.
www.demag.pl
DEMAG
Pakowane torebki
Metoda przenoszenia i pakowania
jednego lub kilku stosw torebek
do pojemnika skada si z dwch
krokw. Pierwszy to podnoszenie
jednego lub kilku stosw przez w-
zek wyposaony w pierwszy sze-
reg chwytakw, drugi sprowadza
si do przenoszenia i odkadania
stosw do odpowiednich pojemni-
kw. Oba s powtarzane do mo-
mentu wypenienia pojemnikw
przez nakadane na siebie stosy.
Po kadym kroku podnoszenia na-
stpuje krok skadania stosw
do koca w celu okrelenia zoo-
nej czci, ktra jest umieszczana
u gry lub u dou pozostaej czci
stosu i jest rwna co najmniej 1/5
caej dugoci stosu torebek.
ELBA EP 1785353 (A1)
Metoda formowania
wtryskowego komponentu
Metoda formowania wtryskowego
komponentu z korpusem kompo-
nentu i co najmniej jedn wkadk,
ktra bdzie co najmniej czciowo
wczona w korpus komponentu.
Metoda obejmuje faz wykonania
pierwszego wtrysku w pierwszej
komorze wtryskowej, oddzielonej
od drugiej komory wtryskowej
za pomoc wkadki. Nastpnie we
wkadce wykonywany jest otwr
w celu umieszczenia drugiej komo-
ry wtryskowej w komunikacji
z pierwsz formowan wtryskowo
porcj, a drugi wtrysk jest wykony-
wany wewntrz drugiej komory.
Materia przepywa co najmniej
przez jeden otwr, czc drug
wtryskiwan cz z pierwsz
w celu poczenia wkadki, ktra
tkwi w drugiej komorze wtryskowej.
UNITEAM ITALIA WO 2010143213 (A1)
t
Woskie
patenty
Na Plastpolu
Elektryczna wtryskarka
KMP Plastics
ul. Dziakowa 115
03-185 Warszawa
kmpplastics@kmpplastics.com.pl
tel. [+48 22] 747 18 65
fax. [+48 22] 747 18 66
tworzywa P2 11 plastpol 59
Potrzebujesz urzdze, ktre pomog Ci w redukcji czasu chodze-
nia, bd energooszczdne, zmniejsz koszty producji, a zarazem
bd najwyszej jakoci? Wane jest dla Ciebie kompetentne do-
radztwo i serwis zarwno w czasie gwarancji, jak i po okresie gwa-
rancyjnym?
Przedstawiam Pastwu jednego z czoowych i najbardziej innowa-
cyjnych dostawcw urzdze chodniczych, urzdze sucych
do kontroli temperatury, inynierii wodnej i technologii narzdzio-
wej GWK Gesellschaft Wrme Kltetechnik mbH.
Firma P3Solutions od 2007 roku jest generalnym przedstawicielem
firmy GWK w Polsce. Przez okres 4 lat dostarczylimy Pastwu ca-
gam produktw firmy GWK, poczwszy od powszechnie zna-
nych chillerw, przez stanowiskowe termoregulatory wodne i ole-
jowe, innowacyjne systemy czyszczenia kanaw wodnych w for-
mach wtryskowych, centralne systemy uzdatniania wody na ha-
lach produkcyjnych a po centralne systemy chodzenia produkcji.
Kroczc za potrzeb naszych klientw, firma GWK wypucia
na rynek now seri termoregulatorw stanowiskowych z ekra-
nem dotykowym oraz dodatkowymi funkcjami jakich nie posiada-
y poprzednie wersje tych urzdze. Nowa seria urzdze GWK
CS seria T, w standardzie wyposaona jest w dotykowy, koloro-
wy wywietlacz, ktry uatwia prac z urzdzeniem oraz jak nigdy
dotd pomaga w odpowiednim dopasowaniu urzdzenia do po-
trzeb klienta.
Urzdzenia w standardzie zawieraj takie funkcje jak pomiar prze-
pywu wody, wywietlanie w jednym czasie temperatur rzeczywi-
stych i zadanych, krzywe temperatur, moliwo monitorowania
granicy nagrzewania wody.
Urzdzenia seri CS T wykorzystuj wod do termoregulowania
produkcji. W zalenoci od wersji, urzdzenie moe by wykorzy-
stywane do pracy w zakresie od 95C przez 140 C do 160 C.
Seria Cs T poszerza rwnie swojego poprzednika seri Cs o no-
we warianty wykorzystywanych mocy.
Nowa seria urzdze CS90t (9/18/27) daje Pastwu moliwo
wyboru grzaek poczwszy od 9 kW przez 18 kW, 27 kW oraz 36
kW, pompy 60l/3,8bar. 75l/5,5 bar, 170l/4,7bar oraz now wydaj-
no chodnicz od 50 do 120 kW!
W tym roku bd Pastwo mieli moliwo dowiedzie si wicej
i zobaczy z bliska now seri urzdze CS 90 t.
Zapraszamy wszystkich na targi Plastpol 2011 stoisko C-27
Z powaaniem
Damian Mazurek
P3Solutions
Chodzenie i regulacja temperatury witamy w GWK!
SZUKASZ ROZWIZA DLA CHODZENIA
I TERMOREGULOWANIA PROCESW PRODUKCJI?
60 tworzywa P2 11 plastpol
MT Recykling Sp. z o.o. od wielu
lat oferuje swoim klientom rne
rodzaje urzdze do przetwarza-
nia i recyklingu odpadw. Maszy-
ny pracuj samodzielnie i w linii
produkcyjnej, rozdrabniaj, sortu-
j, transportuj i przetwarzaj
wszystkie rodzaje odpadw z two-
rzyw sztucznych: komunalne i pro-
dukcyjne, czyste i zanieczyszczo-
ne, wielko- i maogabarytowe,
zmieszane i posortowane.
Urzdze oferowanych przez MT
Recykling Sp. z o.o. uywaj sor-
townie, zakady recyklingowe, pro-
ducenci wyrobw z tworzyw
sztucznych i opakowa.
Podczas Targw PLASTPOL 2011
MT Recykling Sp. z o.o. prezentuje
dwa wyjtkowe urzdzenia:
Innowacyjny rozdrabniacz WEIMA
SPIDER 1500 S na pierwszy rzut
oka to zwyka kruszarka. Ale tak na-
prawd to trzy rozdrabniacze w jed-
nym dziki moduowemu ukadowi
docisku, przeznaczonemu do ob-
rbki caej palety wymagajcych
odpadw: zlepw, folii, pojemni-
kw po wtrysku z rozdmuchem, itp.
Gotowy do pracy rozdrabniacz
skada si z dwch moduw: pod-
stawy (z ukadem napdowym
oraz komor cicia zbudowan
wok rotora) i ukadu docisku.
Ukad docisku mona zmienia
dopasowujc go do strumienia od-
padw. Trzy ukady docisku wy-
stpuj opcjonalnie w zalenoci
od rodzaju rozdrabnianego mate-
riau:
poziomy popychacz (H hori-
zontal) do rozdrabniania zlepw
bananowy popychacz (R ro-
und) do rozdrabniania folii
ukony popychacz (S sloping)
do rozdrabniania pojemnikw
po wtrysku z rozdmuchem i in-
nych pustych w rodku ksztatw.
Wymienne ukady docisku mona
atwo i szybko zdemontowa i za-
montowa przy zmianie obrabia-
nego materiau. Midzy demonta-
em, a montaem dostp do ko-
mory cicia, rotora, kieszeni i noy
jest bezproblemowy i wygodny, co
znacznie skraca czas czyszczenia,
Na Plastpolu
Oferta dla firm recyklingowych
i przetwrcw
Stosowanie kotw kondensacyj-
nych jest obecnie coraz popular-
niejsze w brany budowlanej i in-
ynierii ldowej oraz wodnej,
w szczeglnoci w Niemczech,
Holandii, Francji oraz Anglii.
W porwnaniu z kotami konwen-
cjonalnymi, koty kondensacyjne
charakteryzuj si o wiele wysz
sprawnoci, umoliwiajc odzy-
skanie czci ciepa kondensacji
pary wodnej zawartej w gazach
spalinowych usuwanych przez
komin, zmniejszajc w ten spo-
sb rwnie szkodliwe emisje.
Specyficzna technologia kotw
kondensacyjnych umoliwia cho-
dzenie pary usuwanej do komina
a do jej kondensacji, ktra po-
wraca w stanie ciekym odzysku-
jc ciepo niezbdne do podgrza-
nia powracajcej wody z ukadu.
Biorc pod uwag niskie wartoci
temperatury gazw spalinowych,
do odprowadzania spalin w tych
nowoczesnych urzdzeniach
grzewczych wykorzystuje si
rwnie rury wykonane z polipro-
pylenu o duej gstoci (PPH),
a to ze wzgldu na wykorzystanie
ich znakomitej odpornoci che-
micznej na dziaania korozyjne
pary zawartej w dymie.
Rury, ktre s stosowane do pro-
dukcji tego rodzaju przewodw
maj rednic min. od 60 mm
do maksymalnie 200 mm
przy przecitnej gruboci cianki
wynoszcej 2 mm. Ponadto, w ce-
lu przyspieszenia i uatwienia ich
instalacji, s one zazwyczaj pro-
dukowane ze zczami kielicho-
wymi i uszczelkami.
Celowi temu su dwie maszyny
kielichujce IPM przeznaczone
do produkcji rur do kotw kon-
densacyjnych: BA 160/PP
(o rednicach od 32 do 160 mm),
oraz BA 200/PP (o rednicach
od 32 do 200 mm). Obie te maszy-
ny kielichujce s automatyczne,
przeznaczone do umieszczenia
na linii wytaczania i wyposaone
w hydrauliczne ukady ruchu.
Dysponuj one ponadto innowa-
cyjnym ukadem ogrzewania,
skadajcym si z trzech regulo-
wanych termicznie piecw kon-
taktowych. Umoliwiaj one rw-
noczesne i rwnomierne ogrze-
wanie od 3 do 9 rur, w zalenoci
od ich rednicy. Bardziej szcze-
gowo, model BA160/PP moe
wykonywa kielichy w 2 rurach
o maksymalnej rednicy 50 mm
rwnoczenie, podczas gdy mo-
del BA200/PP moe wykonywa
kielichy w 3 rurach o maksymal-
nej rednicy 50 mm i w 2 rurach
o rednicy maksymalnej 110 mm
rwnoczenie. Proces kielicho-
wania rur jest realizowany przez
wysokocinieniowy system na-
dmuchiwania, podczas gdy cho-
dzenie rury jest wykonywane po-
przez cyrkulacj wody w formie
oraz wewntrz trzpienia.
Na yczenie, obie maszyny
do kielichowania mog zosta
wyposaone w urzdzenie do od-
wracania uszczelek umieszczane
za stacj formowania, ktra
umoliwia automatyczne wkada-
nie uszczelek do gniazda.
www.ipm-italy-it
WEIMA
Koty
kondensacyjne
IPM
tworzywa P2 11 plastpol 61
konserwacji i wymiany zuytych
elementw.
Dwulimakowa wspbiena wyta-
czarka MAS 55 wyposaona
w stokowe limaki, samoczysz-
czcy zmieniacz sit oraz system
podwodnej pelletyzacji gwarantuje
najlepsz moliwo mieszania
oraz czynienia homogenizacji r-
nych rodzajw tworzyw sztucz-
nych.
Dozowanie wypeniaczy, rodkw
zwikszajcych stopie pynicia,
barwnikw oraz innych dodatkw
jest bardzo efektywne. Dua red-
nica sekcji pobierajcej zapewnia
podawanie materiau o maej g-
stoci.
Najlepsza wydajno podawania
do NCT zapewnia bardzo krtki
czas operacyjny dystrybucji, co
w rezultacie daje nisk temperatu-
r topnienia oraz mae straty cie-
pa. limak ma budow stokow,
jest wykonany z elementu podaj-
cego i wprowadzajcego.
Oba elementy s wykonane z jed-
nej bryy. Midzy nimi znajduj si
czci mieszajce i cinajce.
Dziki prostej i szybkiej wymianie
limaka wydajno mieszania i pla-
styfikacji nie ulega drastycznym
zmianom. W celu usunicia mono-
merw w pocztkowej fazie pelle-
tyzacji zamontowana jest specjal-
na pompa cinieniow.
Wytaczarka wyposaona jest
w cylindryczny system chodzenia,
wspomagany wymiennikiem ciepa
poprzez powietrze/ciecz co jako
cao w zestawieniu z grzak za-
pewnia waciw kontrol tempe-
ratury w poszczeglnych cylin-
drach. Cylindry wykonane s ze
stali wglowej, limaki ze stali azo-
towanej.
Podwjny tok zmieniacza sit z wy-
mywaniem zwrotnym zapewnia
odpowiedni poziom filtracji stopio-
nego tworzywa usuwajc wszyst-
kie stae czsteczki z rozpuszczo-
nego tworzywa. W peni zautoma-
tyzowane systemy:
pukania zwrotnego sit
samooczyszczania sit.
Toki czyszczone s na zmian,
dziki czemu nie ma problemw
z utrat cinienia na tokach.
Podwodny system pelletyzacji
skada si z jednostki pelletyzuj-
cej, systemu podwodnego oraz
kontrolujcego. Uruchomienie pro-
cesu odbywa si w peni automa-
tycznie. Kiedy tworzywo osignie
cigy przepyw, jest kierowane
do gowicy pelletyzujcej.
Pokrywa dyszy jest szczelnie zao-
ona i zapewnia optymaln izola-
cj termiczn, dlatego te zapobie-
ga rozpoczciu si pelletyzacji.
Specjalna konstrukcja dysz po-
zwala na obnienie zuycia ener-
gii. Pojawiajce si pynce two-
rzywo jest pelletyzowane pod wo-
d. W zalenoci od przepustowo-
ci oraz formy granulek dobierany
jest rodzaj noy. Docisk noy
do wejciowej dyszy jest sterowa-
ny elektronicznie. Pellet jest prze-
kazywany ze zbiornika wody pro-
cesowej do wody separacyjnej,
a nastpnie suszony.
Woda procesowa znajduje si
w zamknitym obiegu i jest
oczyszczana poprzez filtry.
r
MT Recykling Sp. z o.o.
Stoisko C26,
Plastpol 2011,
Kielce
24-27 maja 2011
www.mtrecykling.pl
MAS
62 tworzywa P2 11 maszynyi urzdzenia
d z materiaw
kompozytowych
Na bazie dowiadcze zebranych
podczas realizacji projektu Luna
Rossa, firma Persico wkroczya
na ciek bada i rozwoju obej-
mujc kompozyty oraz rne wy-
zwania, ktrym materiay te musz
stawi czoa. Doprowadzio to
do opracowania interesujcych
rozwiza majcych na celu zwik-
szenie produktywnoci i jakoci
tych materiaw.
Rozwizania te zostay ostatnio za-
stosowane do konstrukcji caej o-
dzi (Volvo open 70) z materiaw
kompozytowych, ktra bdzie
uczestniczya w regatach Abu Dha-
bi Ocean Racing w Volvo Ocean
Race 2011/2012. Jak do tego do-
szo mwi Mercello Persico, dyrek-
tor zarzdzajcy Persico Marine Di-
vision.
Wiksza produktywno
dla kompozytw
W ostatnich latach materiay kom-
pozytowe przeszy ogromn ewolu-
cj, ktra doprowadzia do ich roz-
powszechnienia w rnych dzia-
ach zastosowa, przede wszyst-
kim w budownictwie okrtowym
i w przemyle motoryzacyjnym.
Na bazie wiedzy zebranej w ci-
gu 35 lat dziaalnoci naszego dzia-
u motoryzacyjnego opracowali-
my innowacyjne technologie, kt-
rych celem byo zwikszenie pro-
duktywnoci czci z materiaw
kompozytowych. Na przykad, uda-
o nam si opatentowa form alu-
miniow do konstrukcji masztw
z wkien wglowych.
Forma skada si z dwch powek
i zawiera olejowy obieg ogrzewania
i chodzenia: sterowanie termiczne
zawsze byo jedn z naszych sil-
nych stron. Aby opracowa ten
proces rozpoczlimy wspprac
z SP (dziaem morskim firmy Gurit),
ktry dostarczy nam specjalny ma-
teria kompozytowy na bazie w-
kien wglowych.
Po laminacji wkien wglowych
wewntrz formy jest ona nastpnie
zamykana, podgrzewana i podda-
wana cinieniu przy obecnoci po-
duszki cinieniowej wewntrz.
Pod koniec cyklu element jest wyj-
mowany i charakteryzuje si zna-
komit dokadnoci wymiarow
i perfekcyjnym wykoczeniem po-
wierzchni.
Ogromn zalet tej procedury jest
to, e umoliwia ona umieszczenie
wszystkich warstw wglowych rw-
noczenie razem, zwikszajc pro-
duktywno i pozwalajc na zaosz-
czdzenie czasu, poniewa zasto-
sowanie metod konwencjonalnych
jest bardzo czasochonne.
W konsekwencji mamy do czynie-
nia z pojedynczym procesem za-
gszczania i ogrzewania i w cigu
zaledwie dwch dni jestemy
w stanie otrzyma gotowy maszt
bez koniecznoci stosowania auto-
klawu.
Podczas przeprowadzania nasze-
go pierwszego eksperymentu
skonstruowalimy maszt, ktry zo-
sta oceniony przez eksperta
z Americas Cup: potwierdzi on
za pomoc bada nieniszczcych
perfekcyjne zagszczenie materia-
u. W tym momencie wyproduko-
walimy maszt dla Mumm 30: na-
wet pod wzgldem dokadnoci
poczenia i funkcjonalnoci jest on
porwnywalny z tradycyjnymi
masztami.
Dowiadczeni partnerzy
Po stworzeniu tej innowacyjnej
technologii mielimy szczcie na-
wiza kontakt z firm Future Fi-
bres. To specjalista w dostawach
takielunkw z materiaw kompo-
zytowych dla elitarnego sektora na-
utycznego, midzy innymi do jach-
tw regatowych i superjachtw. Fir-
ma Future Fibres poszukiwaa part-
nera w celu rozszerzenia swoich
usug w tym sektorze, ktre miay-
by obejmowa rwnie maszty. Za-
warlimy wic umow partnersk,
ktra doprowadzia do powstania
joint venture.
Wreszcie stworzylimy wsplnie
nowy oddzia w Walencji: Future Fi-
bres Spars Division, ktry skoncen-
trowa si na produkcji masztw
z wkien wglowych.
Podejmujc inwestycje (jak np. za-
kup autoklawu o dugoci 50 me-
trw) oraz dokonujc zakupu urz-
dze, zatrudnilimy jednoczenie
kilku najlepszych na wiecie eks-
pertw dla Americas Cup: Davida
Barnaby, Tima Meldruma, Marka
Webstera, Davea Hurleya, Bruce
Thompsona, poniewa wierzymy,
e s to ludzie, ktrzy co znacz.
Rok po powstaniu Future Fibres
Spars Division osignlimy wyni-
ki, ktre znacznie przekroczyy na-
sze oczekiwania: pod koniec
czerwca 2010 zainstalowalimy au-
toklaw, a we wrzeniu rozpoczli-
my produkcj masztu dla
Open 60, zamwionego przez Mi-
kegolding.
Rwnoczenie z zaoeniem Future
Fibres Spars Division, w dziale
morskim Persico zatrudnilimy
Marka Somervillea, ktry by dy-
rektorem technicznym Oracle,
przyczyniajc si midzy innymi
do powstania trimaranu, ktry wy-
gra Americas Cup 2010.
Dziki tej wsppracy dedykowany
zakad produkcyjny jachtw rega-
towych z materiaw kompozyto-
wych na bazie wkien wglowych
oraz najnowszych technologii, in-
stalujc najnowsze urzdzenia
do produkcji duycz, wysokiej ja-
koci czci kompozytowych.
Powikszyy one park maszyn
CNC, ktry firma Persico posiada
w swoim zakadzie (frezarki o du-
goci do 25 metrw, 25 maszyn
w caej firmie Persico) w celu za-
pewnienia najwikszej dokadnoci
przy szybkim czasie produkcji.
W caoci z kompozytw
W lecie ubiegego roku Abu Dhabi
ADTA zleci firmie Future Fibres
skonstruowanie masztw z wkien
wglowych, przy czym pada suge-
stia zamwienia w firmie Persico
konstrukcji odzi (Volvo Open 70).
Po odwiedzeniu naszej firmy mene-
derowie Abu Dhabi stwierdzili, e
maj do czynienia z rzeczywisto-
ci przekraczajc przecitne
standardy panujce w firmach dzia-
ajcych w brany jachtw regato-
wych.
Nasze dziay produkcyjne s wypo-
saone we frezarki pracujce z to-
lerancjami i wymiarami, jakie ci-
ko jest znale u innych europej-
skich producentw. Oprcz tego,
istnieje jeszcze inny zakad obrbki
materiaw kompozytowych, cha-
rakteryzujcy si najwyszym po-
ziomem jakoci. Po tej wizycie
przedstawiciele firmy zdecydowali
si powierzy nam konstrukcj ca-
ego jachtu. Po wyprodukowaniu
dwch gwnych form kaduba
i pokadu a mwimy tutaj o odzi
o dugoci 70 stp, dlatego te for-
my miay dugo 25 metrw i sze-
roko 8 metrw zajlimy si
waciw produkcj: naoylimy
pokad na kadub i wyjlimy d
z formy.
d opuci zakad Persico wyko-
czona i gotowa do wodowania
w czerwcu. Dziki naszej wiedzy
w dziedzinie obrbki, dziki wiedzy
eksperckiej Marka Somervil-
lea oraz zoptymalizowanym tech-
nologiom, moglimy zastosowa
zaawansowane rozwizania w krt-
kim czasie. Zdylimy, pomimo,
e rozpoczlimy proces produk-
cyjny z kilkumiesicznym opnie-
niem w porwnaniu z konkurencyj-
nymi stoczniami jachtowymi. Mamy
nadziej, e prdko bdzie do-
brym znakiem rwnie dla tych,
ktrzy bd eglowa t odzi
po niezmierzonych drogach mor-
skich.
www.persico.com
Regaty w Adu Dhabi
d z kompozytw
ARC
PERSICO
tworzywa P2 11 reklama 63
VIARA jest firm z wieloletnim do-
wiadczeniem w projektowaniu
maszyn zgrzewajcych do workw
ze zgrzewem dennym i do duych
workw oraz odpowiedniego wy-
posaenia pomocniczego o szero-
kiej gamie zastosowa na rynku.
Dostpne szerokoci maszyn
zgrzewajcych FUTURA s nast-
pujce: 1000, 1200, 1400, 1600
i 2000 mm. Poczenie prdkoci
i bezpiecznego zgrzewania wor-
kw jest naszym atutem. Co wi-
cej, projektujemy maszyny do pro-
dukcji workw o dugoci minimal-
nej od 100 mm 8 mt. (specjalne
wymiary wykonujemy na zamwie-
nie). Zgrzewanie folii jest regulowa-
ne elektronicznie i odpowiada gru-
boci od 2 x 10 4 x 300 mikronw.
System ten zosta cakowicie rozwi-
nity w firmie Viara i jest jej wasno-
ci. Oprogramowanie jest dosto-
sowane do potrzeb klienta i odpo-
wiednio ustawione w kadej ma-
szynie.
Obejmuje system zgrzewania i na-
cinania folii, formowanie zakadek
bocznych, perforacj, wstpne na-
cinanie i przyrzdy do laminacji fo-
lii (rwnie papieru) jak w zastoso-
waniach medycznych. Wszystkie
maszyny umoliwiaj zgrzewanie
opakowa z tworzyw biodegrado-
walnych. Maszyny s przystosowa-
ne do skadania workw na 1, 2, 3,
4, 8 stron. Minimalna dugo wor-
ka skadanego wynosi 500 mm,
maksymalna 8000 mm przy zoe-
niu w 8 fad. Nasza produkcja obej-
muje rwnie maszyn zgrzewaj-
c PUPA 1000, ktr zaprojektowa-
no do szerokich workw. PU-
PA 1000 jest nowoczesn maszyn
zgrzewajc zachowujc gwne
dane techniczne o maszynie zgrze-
wajcej FUTURA (worki od 100 mm
o dugoci 3000 mm). Dziki temu,
moemy wykonywa due worki
o rnych wymiarach jak w przy-
padku PE-HD lub PE-LD i materia-
w biodegradowalnych.
Ponadto, stosunek dobrej jakoci
i ceny oraz ilo dostpnych opcji
w maszynie, pomaga w produkcji
tworzyw speniajcych wymagania
rynku.
Maszyny firmy VIARA posiadaj 3-
letni gwarancj producenta.
Istnieje moliwo przeprowadze-
nia testu w siedzibie firmy Viara.
Aby zwikszy zainteresowanie
rynkiem zagranicznym Viara zapre-
zentuje maszyn zgrzewajc FU-
TURA 1200 na targach PLASTOL
w Kielcach, w hali C, stoisko 59
w dniach 24-27.05.2011. Maszyna
bdzie standardow wersj z opcj
nacinania, zgrzewania i perforacji.
www.youtube.com/user/
ViaraBagsMachines
Automaty
zgrzewajce
VIARA
T&F Plast Trade Sp. z o.o.
tel.: +48 61 663 25 02
fax.: +48 61 663 25 03
info@tfplast.com
www.tfplast.com
64 tworzywa P2 11 reklama
Mobilna suszarka suchego powie-
trza KKT z oszczdnoci energii
do 40%, system dozowania Gravi-
ko, systemy centralne do transpor-
tu materiaw, jak rwnie suszarki
Fasti serii ERD, to gwne produk-
ty grupy Koch Technik, ktre
na targach PLASTPOL 2011 zapre-
zentuje firma ElBi-Wrocaw.
Znajd je Pastwo w hali G na sta-
nowisku nr 8.
Znakiem naszych czasw s krt-
kotrwae, szybko przemijajce pro-
dukty. Im szybszy jest proces two-
rzenia produktu, im krcej jest on
nowoci, tym waniejsze jest za-
stosowanie sprawdzonej techniki,
ktra elastycznie i bez przeszkd
dostosowuje si do produkcji no-
wych urzdze. W przypadku urz-
dze peryferyjnych dla przemysu
przetwrstwa tworzyw sztucznych,
a w szczeglnoci do mieszania,
dozowania, podawania i suszenia
materiaw, doskonale sprawdza
si modularny system firmy Wer-
ner Koch Maschinentechnik. Stale
poszerzany i dopasowywany
do aktualnych warunkw produk-
cyjnych, jest on wyznacznikiem
techniki optymalnego przygotowa-
nia surowca dla procesu przetwr-
czego. Wynikiem zastosowania
tych modularnych komponentw
systemu s wysokiej jakoci pro-
dukty kocowe.
Do urzdze firmy Werner Koch
Maschinentechnik GmbH, ktre El-
Bi-Wrocaw zaprezentuje na tar-
gach nale mobilne suszarki su-
chego powietrza serii KKT.
Po przejciu przez firm Koch fir-
my Fasti, seri t mona pozycjo-
nowa w samym rodku palety su-
szarek firmy Koch. Dziki ich mo-
bilnoci oraz niewielkim wymia-
rom, mog one zosta ustawione
obok kadej wtryskarki czy ekstru-
dera. Dla producenta oznacza to
istotne korzyci zwizane z ela-
stycznoci produkcji i jej jakoci.
Suszarka KKT moe by ustawiona
blisko maszyny, co pozwala unik-
n strat cieplnych i ponownego
zawilgocenia wysuszonego mate-
riau.
Wyposaenie suszarek serii KKT
pozwala zaoszczdzi, zalenie
od wybranego programu, do 40%
energii.
Podsumowujc, mobilne suszarki
firmy Koch wyrniaj si najwy-
sz jakoci, podobnie jak wik-
sze, znane na caym wiecie su-
szarki CKT i EKO.
Seria KKT rozpoczyna si mode-
lem KKT 55 (ilo suchego powie-
trza 55 m/h), a koczy na modelu
KKT 100 (ilo suchego powie-
trza 100 m/h). Zbiorniki suszarek
serii KKT cechuje atwo nape-
niania, czyszczenia i przemiesz-
czania (zdj. 1)
Na targach zaprezentujemy opa-
tentowany dozownik Graviko Typ
GK 150 dozujcy materia precy-
zyjnie z najwysz dokadnoci.
Poszczeglne komponenty dozo-
wane s za pomoc zasuwy lub
rolki dozujcej do specjalnie za-
montowanego zbiornika wagowe-
go. Dziki ograniczonej objtoci
komr rolki zapewniona jest do-
kadno z tolerancj +/- 0,1 % do-
zowanego materiau. Dozownik ten
od stycznia 2011 roku sterowany
jest nowoczesn elektronik opar-
t na najaktualniejszym mikropro-
cesorze ARM9. Kolorowy ekran
dotykowy, Ethernet i zcze USB,
opcjonalnie WLAN, s nowocze-
snymi interfejsami uatwiajcymi
komunikacj z urzdzeniem.
Odwiedzajc nasze stanowisko
targowe, na ktrym zaprezentuje-
my fragment nowoczesnego cen-
tralnego ukadu zasypu surowca,
bd Pastwo mogli obejrze frag-
ment palety urzdze peryferyj-
nych Koch-Technik do dostarcza-
nia materiau na maszyny przetwa-
rzajce tworzywa sztuczne. Zoba-
cz Pastwo jedyny w swoim ro-
dzaju, sprzedawany ju od trzech
dekad, a mimo wszystko cigle za-
skakujco nowoczesny, dozownik
barwnika KEM. To urzdzenie
z dozowaniem objtociowym
przeznaczone jest do nasypu
od 2 g do 2000 g i wyposaone
w pami wielu programw i re-
ceptur. Oprcz tego zobaczy b-
dzie mona szklany podajnik Gla-
sko dla bardzo twardych materia-
w i jako przykad mieszalnic KK
z bogatej palety urzdze dozuj-
co-mieszajcych firmy Koch.
Wszystkie komponenty tego syste-
mu podawania, jak rwnie pracu-
jce z nim podajniki, nale
do systemu modularnego Koch-
-Technik i mona je bdzie obej-
rze i wyprbowa ich dziaanie.
(Zdjcie 2).
Na targach Plastpol 2011 pojawi
si te wspomniane produkty firmy
Fasti. Latem 2010 r. grupa Koch-
-Technik przeja austriack firm
Fasti, cznie z nazw i prawem
do produktu. W brany tworzyw
sztucznych marka Fasti znana jest
z rozwoju i produkcji wysokowarto-
ciowych odwilaczy i suszarek.
Produkty Fasti, poczwszy od ma-
ych i najmniejszych suszarek ERD
Xpert i ERD Micro, bezkompromi-
sowo su do optymalnego su-
szenia niewielkich iloci materia-
w.
Kompaktowa, prosta w obsudze
suszarka Fasti ERD Micro, prze-
znaczona dla maogabarytowego
wtrysku nadaje si idealnie
do suszenia materiaw, w tym te
takich, ktre wykazuj si wysok
higroskopijnoci. Zbiorniki susz-
Innowacyjne i sprawdzone produkty
PREZENTACJA SUSZAREK NA PLASTPOLU
1
2 3 4
tworzywa P2 11 reklama 65
ce, z dwuciennego szka z auto-
matyczn i przestawn regulacj
poziomu, zalenie od wykonania,
maj objto od 0,5 do 3 l. Modu-
larna koncepcja urzdzenia zaka-
da konsekwentn separacj zbior-
nika suszcego i moduu steruj-
cego, jednakowego dla kadej
wielkoci zbiornika. Uniwersalny
sterownik jest mikroprocesoro-
wym, wielofunkcyjnym, atwym
w obsudze regulatorem. Zapisuje
on aktualne dane procesu, czasy
i temperatury suszenia, oraz dys-
ponuje tygodniowym programem
wczania i wyczania suszarki
i podawanego materiau. W przy-
padku ograniczonego miejsca,
kompaktowy sterownik moe zo-
sta oddzielony od zbiornika i za-
montowany w dowolnym miejscu
wtryskarki.
Suszarka granulatw ERD Xpert,
rwnie modularna, jest wik-
szym bratem ERD Micro. Pojem-
no zbiornikw ze stali szlachet-
nej z wziernikiem siga od 7 do 62
l. Urzdzenia te mona umieci
bezporednio na wlocie ukadu
plastyfikacji wtryskarki, czy ekstru-
dera. Do standardowego wyposa-
enia ERD Xpert naley dopasowa-
na do przepywu materiau auto-
matyczna regulacja wydajnoci
i iloci powietrza, ktra pozwala
na optymalizacj jego zuycia.
Do podstawowego wyposaenia
nale rwnie liczne interfejsy, jak
RS485, RS232, TTY, CAN-Bus. Po-
za tym producent zapewnia spraw-
n integracj suszarki ze wszystki-
mi powszechnie stosowanymi ste-
rownikami wielu nowoczesnych
wtryskarek.
Opcjonalnie dostpna jest suszar-
ka ERD Xpert z interfejsem LAN dla
atwej i szybkiej aktualizacji opro-
gramowania, sprawdzenia para-
metrw lub analizy bdw
przy zdalnym przegldzie tech-
nicznym. Moliwe jest rwnie pro-
ste wyposaenie dodatkowe
w sensor punktu rosy dla dokad-
nych pomiarw punktu rosy. Boga-
te wyposaenie systemu, jak rw-
nie przygotowanie do zastosowa-
nia podajnikw firmy KOCH (tylko
w przypadku ERD Xpert), gwaran-
tuj maksymaln elastyczno do-
pasowania do indywidualnych po-
trzeb klienta. (zdj. 3 i zdj. 4)
Zdjcia:
Foto 1:
Mobilna suszarka suchego powie-
trza KOCH Typ KKT 55 z podajni-
kiem kompaktowym Typ 608 do na-
peniania zbiornika suszcego
Foto 2:
Centralny ukad podawania ze sta-
cj dozujc i barwic KEM oraz
podajnikami TmA8 do wzajemnego
przetwrstwa materiau podstawo-
wego i przemiau.
Foto 3 i foto 5:
Suszarki Fasti teraz Fasti by
Koch-Technik: ERD Xpert o obj-
toci 12 l i ERD Micro o objtoci 3
l zbiornikw suszcych
Foto 4:
Dozownik Graviko GK 150
r
ElBi-Wrocaw Spka z o.o.
ul. Grabiszyska 241A
53-234 Wrocaw
tel.: +48 71 333 00 33
fax: +48 71 333 00 34
e-mail: elbi@elbi.com.pl
www.elbi.com.pl
5
66 tworzywa P2 11 maszynyi urzdzenia
Projekt Eureka opracowany przez
firm Moretto zosta zaprezentowa-
ny na konferencji prasowej
podczas targw K 2010. Zalety ofe-
rowane przez ten modularny sys-
tem suszenia w szczeglnoci
dla PET s takie jak redukcja ob-
jtoci, czasu obrbki oraz czasu
przepywu.
Z technologicznego punktu widze-
nia, system bazuje na kombinacji
trzech rozwiza: suszarki modu-
larnej X MAX, urzdzenia steruj-
cego Flowmatik oraz leja OTX.
Rdzeniem systemu jest suszarka,
ktra umoliwia obrbk duych
iloci materiaw czc od trzech
do dziesiciu jednostek z niskim
poborem energii, przy zachowaniu
wysokiej wydajnoci dziki nowe-
mu systemowi wielojednostkowe-
mu X MAX z jednym oem osusza-
cza, tzn. dwa razy wikszym od o-
y konwencjonalnych. Zmniejszo-
ne zuycie energii uzyskuje si
przez zastosowanie zeolitu w po-
staci sit molekularnych. X MAX jest
systemem wielowieowym o staej
wydajnoci. Podczas gdy osu-
szacz znajduje si w fazie regene-
racji, pozostae jednostki kontynu-
uj swoj prac do momentu,
w ktrym bd musiay rwnie ko-
lejno zosta poddane regeneracji.
To gwarantuje stabilno procesu,
lecz rwnie zapewnia obroty jed-
nostek X MAX dla regeneracji, co
moe nastpi rwnie w cigu 72
godzin lub te do 100 pomidzy
cyklem oraz kolejnym cyklem w tej
samej wiey osuszajcej.
Powietrze moe by regulowane
automatycznie w zalenoci od po-
trzeb, redukujc przepyw powie-
trza wszystkich maszyn rwnole-
gle. Moliwe bdzie rwnie wy-
czenie jednostki, ktra jest niepo-
trzebna, modulujc od 50%
do 100% jednostk niezbdn
do produkcji.
Urzdzenie sterujce Flowmatik
ktre zarzdza od 3 do 10 jed-
nostkami suszenia i do 32 lejami
wykrywa pojemno kadego le-
ja oraz parametry procesu (g-
sto nasypow materiau, po-
dany czas przebywania, tempera-
tur oraz prdko przepywu). To
materia, a nie parametry odgrywa
centraln rol, dostosowujc prze-
pyw powietrza do kadej okrelo-
nej wydajnoci godzinowej.
Operator musi ustawi tylko 2 para-
metry: obrabiany materia oraz wy-
dajno godzinow, a system su-
szenia jest automatycznie zarz-
dzany przez system.
Lej OTX jest fundamentalnym
skadnikiem systemu, w ktrym zo-
stay przeprowadzone ewolucje
geometryczne, dynamiki cieczy
oraz termodynamiczne. Nowa geo-
metria rozwizuje problem niejed-
norodnego przepywu granulatu.
Oprcz tego zoptymalizowano dy-
fuzj powietrza, eliminujc rnice
temperatury.
Lej jest wyposaony w centralny,
cylindryczny dyfuzor, w przypadku
ktrego powietrze suszce bardziej
z obszaru obwodu, ni z obszaru
centralnego, wtryskujc nieco tego
powietrza w wysze partie leja, ni
zazwyczaj.
Zwikszone sterowanie oraz rw-
nomierno ppm oznacza, e czas
suszenia mona zmniejszy do 4
godzin z 6 godzin, przy zastosowa-
niu niszych temperatur suszenia
(ze 180C do 175C) oraz niszego
do 40% przepywu powietrza,
osigajc ostatecznie wilgotno
kocow wynoszc 20 ppm.
www.moretto.com
Baruffaldi Plastic Technology
dostarczya ostatnio swoje nowe
gilotynowe jednostki obcinajce
POVI 6000 i TG. G-600 jednemu
z wanych pnocnoameryka-
skich producentw komponen-
tw elektrycznych. Obie maszy-
ny s elastyczne i umoliwiaj
przetwarzanie profili o szeroko-
ciach od 80 do 600 mm oraz
uatwiaj i przyspieszaj zmiany
produkcyjne.
Jednostka dziurkujca PO-
VI 6000 jest wyposaona w 3 nie-
zalene gowice przebijajce (2
poziome i 1 pionow) suce
do precyzyjnego przebijania ka-
naw kablowych o szerokoci
od 100 do 600 mm oraz o grubo-
ci cianki do 6,0 mm. Ponadto,
istnieje moliwo regulacji g-
bokoci przebijania w zalenoci
od gruboci przewodu kablowe-
go z panela obsugi.
Obwd hydrauliczny maszyny
jest wyposaony w zawory pro-
porcjonalne. Powoduj one, e
proces jest dokadny i cichy.
Gilotyna z gorcym ostrzem mo-
e wykonywa precyzyjne, bez-
gone poziome cicia bez wi-
rw lub gromadzenia si pyu
na torowisku przewodw do sze-
rokoci 600 mm i wysoko-
ci 50 mm. Nowy system nap-
dowy, ktry umoliwia redukcj
kosztw produkcji do 3000 euro
co 8000 godzin pracy synchroni-
zuje maszyn z prdkoci wy-
taczarki.
www.baruffaldi.eu
Rozszerzona seria maszyn
do produkcji torebek
Seria maszyn do produkcji torebek
firmy Scae Europe zostaa rozsze-
rzona o pi nowych modeli Dima-
tic Silver ETH, ktre umoliwiaj
znaczn redukcj czasu cyklu po-
przez optymalizacj prdkoci pro-
dukcji.
Dimatic ETH 101 Uniwersalny
pas paski
Urzdzenie do produkcji torebek
przeznaczone przede wszystkim
do wytwarzania wszelkiego rodza-
ju szww bocznych, podwj-
nych/brzegowych lub szerokich;
gowica dolnego szwu z latajcym
noem lub nacinaniem zbkowa-
nym. Maszyna moe pracowa
na jednej lub na kilku ciekach
oraz z wieloma rnymi materiaa-
mi, takimi jak LDPE LLDPE
HDPE COEX itp.
Dimatic ETH 201 maszyna
do produkcji bezpiecznych
torebek
Urzdzenie przeznaczone przede
wszystkim do wytwarzania wszel-
kiego rodzaju bezpiecznych tore-
bek ze szwami podwjnymi/brze-
gowymi lub szerokimi.
Maszyna moe pracowa z wielo-
ma rodzajami materiaw, takimi
jak LDPE LLDPE HDPE COEX
itp. Zaawansowane innowacje
technologiczne s obecne we
wszystkich naszych maszynach
do zgrzewania przeznaczonych
do produkcji bezpiecznych tore-
Modularne
suszenie
Szybkie
cicie
Produkcja
torebek
MORETTO BARUFFALDI
tworzywa P2 11 reklama 67
bek. Torebki te s stosowane
do bezpiecznego przenoszenia go-
twki, poufnych dokumentw
i wartociowych przedmiotw, ta-
kich jak dowody policyjne, doku-
menty egzaminacyjne, diamenty
i metale szlachetne, waluta obca,
dokumenty wyborcze, w sklepach
wolnocowych w celu zapewnienia
standardw dotyczcych zabiera-
nia cieczy, aerozoli i eli na pokad
samolotu oraz w innych sektorach,
gdzie wymagana jest ochrona
gwarantujca nieingerowanie w za-
warto.
Dimatic ETH 371 Maszyna
do wykonywania szww dolnych
Urzdzenie przeznaczone przede
wszystkim do wytwarzania torebek
z dolnym szwem do zastosowa
przemysowych, rolniczych oraz
do pasz zwierzcych, poczwszy
od tub lub folii paskich (zakada-
nych lub uszczelniajcych). Do-
stpnych jest wiele opcji, takich jak
wytaczanie, prostoktne dna,
uchwyty itp.
Dimatic ETH 471
wykonywanie zamkni
dla jednej lub podwjnej linii
Urzdzenie do produkcji torebek
przeznaczone przede wszystkim
do wykonywania zamkni na czy-
stych lub zadrukowanych toreb-
kach; torebki te s zazwyczaj sto-
sowane do automatycznego nape-
niania takich przedmiotw, jak wa-
rzywa/owoce, chleb lub produkty
higieniczne, pieluchy, papier toale-
towy itp. Maszyna ta moe praco-
wa z wieloma rnymi rodzajami
materiaw, takimi jak LDPE LLD-
PE HDPE COEX PVC PP
BOPP PLA, itp. Przenoniki pi-
trujce s dostpne w wielu roz-
miarach i w dwch wersjach: jako
platforma konwencjonalna oraz ja-
ko opatentowany automatyczny
system pitrowania, poprzez doda-
nie metalowego drutu (dla artyku-
w spoywczych) oraz/lub nakad-
ki z tworzywa (dla produktw higie-
nicznych); automatyczny system
pitrowania jest dostpny dla no-
wych lub istniejcych systemw
zamykania SCAE.
Dimatic ETH 510 Torebki
w rolkach
Wysokiej prdkoci maszyna
do produkcji torebek w rolkach
do automatycznych maszyn nape-
niajcych, przeznaczonych do pa-
kowania owocw/warzyw (jabka,
marchewki, pomidory itp.) ze
szwem podwjnym/brzegowym.
Dostpna jest listwa do wykonywa-
nia szwu dolnego. Maszyna moe
zosta wyposaona w odwijarki
pautomatyczne lub cakowicie
automatyczne.
www.scae-europe.it
Firma ELANSTIL powstaa
w 1991 r. jako przedstawicielstwo
Zakadw Wkien Chemicznych
STILON w Gorzowie Wielkopol-
skim, ktry kocem lat dziewi-
dziesitych zosta przejty przez
francuski koncern RHODIA
wiatowego potentata produku-
jcego poliamidowe granulaty
konstrukcyjne. Od trzech lat,
po wzmocnieniu naszego zespou
absolwentk Wydziau Chemicz-
nego Politechniki lskiej o spe-
cjalizacji polimery i tworzywa
sztuczne, zajmujemy si dystry-
bucj wszelkiego rodzaju two-
rzyw sztucznych, oferujc na-
szym obecnym i przyszym kon-
trahentom poza materiaami, fa-
chow obsug i wsparcie w za-
kresie doboru waciwego two-
rzywa w projektach tak nowopow-
staych, jak rwnie w ju rozpo-
cztych. Nasi najsolidniejsi kon-
trahenci maj zapewnione utrzy-
manie dugoterminowych, bez-
piecznych dla nich zapasw ma-
teriaowych. Wieloletnia ju obec-
no w brany, a co za tym idzie
zdobyte dowiadczenie wykorzy-
stywane jest przez nas na co
dzie w perfekcyjnej obsudze
wszystkich naszych Klientw.
Poza umow z firm kuriersk,
dysponujemy wasnym transpor-
tem, wic po odpowiednich
uzgodnieniach, jestemy w stanie
dostarczy Pastwu po konku-
rencyjnych cenach tworzywa kon-
strukcyjne, tworzywa masowe
oraz kompozycje polimerowe.
Nasz przewodni dewiz w kon-
taktach ze wszystkimi dotychcza-
sowymi i przyszymi partnerami
handlowymi jest haso:
Zach Przekonaj Sprzedaj
Utrzymaj
www.elanstil.pl
Elanstil
ul. Komorowicka 43, 43-300 Bielsko-Biala
tel. +48 33 829 54 80 fax +48 33 815 02 77
mobile +48 513 151 200 +48 502 250 394
auerbach@elanstil.pl www.elanstil.pl
GRANULATY TWORZYW SZTUCZNYCH
DYSTRYBUCJA
PROFESJONALNE WSPARCIE TECHNICZNE
OFERUJEMY GRANULATY ZNANYCH
EUROPEJSKICH PRODUCENTW:
PELD, PEHD, PP, PA6, PA6.6, PS, ABS, SAN
Elanstil E
Perfekcja
obsugi
ARC
68 tworzywa P2 11 maszynyi urzdzenia
Plastometr automatycznego wyta-
czania A-MeP, opracowany przez
firm NOSELAB ATS, jest niezwy-
kle niezawodnym instrumentem
pozwalajcym na spenienie
wszystkich wymogw laboratoryj-
nych, zarwno pod wzgldem kon-
troli jakoci, jak i bada oraz roz-
woju.
MeP umoliwia okrelenie prdko-
ci przepywu stopionego materia-
u podstawowego testu charaktery-
zujcego materiay termoplastycz-
ne, zgodnie z normami midzyna-
rodowymi, przy zautomatyzowanej
procedurze. Szczegln waciwo-
ci tego nowego plastometru wy-
taczania jest interfejs bazujcy
na dotykowym ekranie LCD ze zin-
tegrowanym mikroprocesorem su-
cym do przeprowadzenia te-
stw. Termoregulacja elektronicz-
na jest kontrolowana mikroproce-
sorowo rozdzielczo 0,1C, tem-
peratura robocza: od +50C do
+400C.
Parametry testowe: temperatura,
czas wstpnego ogrzewania, prze-
strze pozyskiwania, gsto ma-
teriau, ciar mog by zapisy-
wane w maksymalnie 28 wstpnie
ustawionych konfiguracjach.
Te waciwoci w poczeniu z p-
automatycznym podnonikiem
wraz z 4 odwanikami o wadze
do 21,6 kg powoduj, e Noselab
Ats A-MeP jest zaawansowanym
technicznie, lecz bardzo atwym
w uytkowaniu urzdzeniem.
Standardowa konfiguracja obejmu-
je rwnie wszystkie narzdzia
do wykonywania testw i czyszcze-
nia, jak rwnie podstawowe opro-
gramowanie do wywietlania ostat-
nich przeprowadzonych testw,
system odrzucania nieprawido-
wych wartoci, obliczanie wartoci
redniej oraz standardowej odchy-
ki akceptowalnych pomiarw, wy-
druk, eksport danych w formacie
csv (kompatybilnym z Excel).
Oprogramowanie opcjonalne do
pomiaru liczby stopowej umoliwia
wywietlanie graficzne danych,
drukowanie wykresw, katalogo-
wanie wykonanych testw, druko-
wanie biecych lub sklasyfikowa-
nych ustale, z wartoci redni
oraz odchyk standardow, po-
rwnywanie dwch testw.
Dodatkowe opcjonalne programy
s przeznaczone do okrelania de-
gradacji termicznej oraz okrele
reologicznych.
Model MeP z czciami wykonany-
mi z Hastelloy jest przeznaczony
do pomiaru liczby stopowej na ko-
rozyjnych materiaach termopla-
stycznych.
www.noselab-ats.com
Midzynarodowe Targi INTER-
PACK s najwiksz na wiecie,
odbywajc si w cyklu trzylet-
nim imprez wystawiennicz su-
rowcw, opakowa i maszyn pa-
kujcych dla przemysu spoyw-
czego, farmaceutycznego, ko-
smetycznego, dbr przemyso-
wych, itp. Specjalista w dziedzi-
nie technologii pakowania, firma
SIPA pojawia si na targach In-
terpack z cakowicie zintegrowa-
nym, niezwykle kompaktowym
systemem, ktry realizuje roz-
dmuchiwanie z przegrzewaniem,
napenianie, zamykanie i etykie-
towanie.
Sincro-TriBloc pozwala na uzy-
skanie znacznych oszczdnoci,
nie tylko pod wzgldem miejsca,
ale rwnie kosztw inwestycji
i kosztw biecych, jak rwnie
energii.
Innowacyjny projekt Sincro-Tri-
Bloc pozwoli na wyeliminowanie
kilku kosztownych elementw,
ktre s obecne w tradycyjnych
liniach. Zajmuje on mniejsz po-
wierzchni, zuywa mniejsz
ilo energii, wymaga obecnoci
mniejszej liczby operatorw
i mniejszej obsugi serwisowej,
ni inne systemy. Wymagania
odnonie wolnej przestrzeni
zmniejszyy si a o 55% w po-
rwnaniu ze standardow lini,
koszty operacyjne s mniejsze
o okoo 15%, a cakowity koszt
inwestycji zosta zredukowany
dziki wyeliminowaniu pored-
nich stacji buforowania. Wszyst-
ko to pozwala na produkowanie
butelek o lepszej i bardziej rw-
nomiernej jakoci. System obej-
muje wiodce w swojej klasie
elementy poszczeglnych urz-
dze. Na przykad jednostka
do rozdmuchiwania ksztatek
SFR EVO moe produkowa
do 2000 butelek w jednym gnie-
dzie na godzin.
Stacja etykietowania butelek
obejmuje technologi Adhesle-
eve woskiej firmy P. E. Label-
lers, ktra jest uwaana za rewo-
lucyjn w etykietowaniu z rolki.
Wykorzystuje ona kleje wraliwe
na nacisk, zamiast klejw topio-
nych na gorco i charakteryzuje
si du efektywnoci energe-
tyczn. Przycinanie etykiet jest
rwnie bardziej wydajne, ponie-
wa operacje zwizane z obcina-
niem i nakadaniem kleju s prze-
prowadzane na pojedynczym cy-
lindrze, co powoduje wyelimino-
wanie niektrych problemw
z jakoci zwizanych z tradycyj-
nymi maszynami z podajnikiem
rolkowym.
Sincro TriBloc moe by wypo-
saony w grawimetryczne, wolu-
metryczne oraz izobaryczne sys-
temy napeniania, ktre s w sta-
nie obsugiwa napoje gazowane
i niegazowane, soki i produkty
napeniane na gorco. Systemo-
wa maszyna do zamykania jest
rwnie niezwykle wszechstron-
na i moe obsugiwa szerokie
spektrum zamkni typu sport,
przy szybkiej i atwej wymianie.
SIPA oferuje seri systemw Sin-
cro-TriBloc zawierajc modele
o wydajnociach rozpoczynaj-
cych si od 12.000 butelek na go-
dzin a do 48.000 butelek na go-
dzin.
www.sipa.it
Nowa maszyna Exact Cyklop 30,
zaprezentowana po raz pierwszy
na targach K 2010, jest pod wzgl-
dem wydajnoci starsz siostr
modelu Cyclop 20 i stanowi bez-
poredni odpowied na wzrost
zapotrzebowania na wiksz wy-
dajno produkcyjn, wiksze
prdkoci linii oraz na grubsze fo-
lie. Dziki wikszej tulei spraj-
cej, moliwe jest obecnie uzyska-
nie prdkoci do 300 m/min bez
koniecznoci zwikszania prdko-
ci silnika, co pozwala na atw ob-
sug linii o zwikszonych prdko-
ciach, z jakimi mamy do czynienia
na liniach folii stretch. rednica
waka tulei sprajcej zostaa
rwnie zwikszona, pozwalajc
na uzyskanie jeszcze wikszej wy-
dajnoci w przypadku np. recyklin-
gu rur irygacyjnych.
Oprcz tego, dostpna jest nowa
obcinarka o zwikszonej ywotno-
ci, ktra zostaa zaprojektowana
specjalnie do obsugi materiaw
o zwikszonej cieralnoci, takich
jak metaloceny, materiay zawiera-
jce wglan wapnia oraz materiay
zawierajce dwutlenek tytanu.
www.exact.it
Grubsza
folia
NOSELAB
Wewntrz
laboratorium
Oszczdno
miejsca
70 tworzywa P2 11 maszynyi urzdzenia
Firma Plastiblow wchodzca
w skad grupy Plastimac, od po-
nad 45 lat jest cenionym na wiecie
producentem maszyn do wytacza-
nia z rozdmuchem, znanych z za-
awansowanych rozwiza tech-
nicznych.
Bogata gama modeli rozdmuchi-
warek pozwala na produkcj
wszelkiego typu opakowa i bute-
lek, rozdmuchiwanych z rnego
rodzaju tworzyw, o objtociach
od najmniejszych do 30-litrowych.
Gama obejmuje maszyny w peni
elektryczne. Ponadto wiele rozwi-
za chronionych jest patentami.
Oferowana technologia posiada ta-
kie zalety jak: wysoka oszczdno
energii elektrycznej, czysto pro-
cesu produkcyjnego wynikajca
z wyeliminowania oleju, precyzja
i powtarzalno produkcji, reduk-
cja kosztw serwisowych.
Rozdmuchiwarki elektryczne s
szczeglnie cenione przez klientw
zajmujcych si produkcj opako-
wa w brany kosmetycznej zwra-
cajcych uwag na wysok jako
wykonania.
W wielu przypadkach opakowania
s wykonywane w technologii wie-
lowarstwowej, tak jak na przykad
koekstruzja dwuwarstwowa, zwana
deco, ktra pozwala na uzyska-
nie wysokiej jakoci powierzchni
butelki, zarwno pod wzgldem
technicznym, jak i estetycznym
(np. efekt soft-touch) przy uyciu
kosztownych dodatkw tylko
do jednej cienkiej warstwy ze-
wntrznej.
Kiedy natomiast konieczne jest
uzyskanie efektu barierowego opa-
kowania, np. aby zapobiec utracie
zapachu kosmetyku, czy w przy-
padku zachowania jego wieoci
aby nie dopuci przenikaniu po-
wietrza, stosuje si koekstruzj
do 6 warstw cianki opakowania.
Maszyny Plastiblow s szczeglnie
wskazane przy bardzo wysokich
wydajnociach.
Dziki rozwizaniom technicznym
wprowadzonym przez Plastiblow
obecnie mona uzyska wydajno-
ci, ktre dotychczas byy osigal-
ne w technologii rotatywnej. Dodat-
kow zalet jest fakt, e uzyskuje
si cakowicie ukoczony flakon
w jednej maszynie.
Ostatnio Plastiblow dostarczya
rozdmuchiwarki z gowicami 10-
wyjciowymi, ktre produkuj due
butelki do szamponu o wydajno-
ci 6000 szt/h.
Rozdmuchiwarki elektryczne Pla-
stiblow s rwnie szczeglnie
wskazane w produkcji butelek
w brany spoywczej. Ze wzgldu
na cakowity brak oleju unika si ja-
kichkolwiek zanieczyszcze, a ma-
szyny nadaj si do pomieszcze
sterylnych, co jest wymagane
w produkcji spoywczej. Ostatnio
dostarczono rozdmuchiwark z for-
mami 20-krotnymi do produkcji bu-
telek do jogurtu o wydajno-
ci 10.000 szt/h.
Plastiblow z sukcesem zastosowa
take technologi napdw elek-
trycznych w duych maszynach.
Dostarczono niedawno rozdmuchi-
wark elektryczn, model
PB30E/D, dwuwzkow do pro-
dukcji kanistrw 10 litrowych
w konfiguracji 2+2 gniazda.
Firma Plastiblow dostarcza szerok
gam rozwiza w brany opako-
waniowej, z moliwoci utworze-
nia kompletnego gniazda produk-
cyjnego rozdmuchiwarka z for-
m, linia odzysku odpadw, urz-
dzenia pakujce i paletyzujce.
www.plastimac.com
Najwikszy na wiecie dostawca
surowcw i systemw poliureta-
nowych, Bayer MaterialScience
wybra OMS Group (z siedzib
niedaleko Mediolanu) jako do-
stawc nowego urzdzenia pilo-
towego, ktre zostanie zainsta-
lowane w zakadzie BMS R&D
w niemieckim Leverkusen. Decy-
zja ta dodatkowo wzmocnia po-
zycj firmy OMS Group jako
wiatowego dostawcy urzdze
i maszyn dla rynku paneli ci-
gych. Nowe urzdzenie posiada
dugo cakowit przekraczaj-
c 70 metrw i bdzie w stanie
produkowa zarwno panele
z profili metalowych, jak i ela-
styczne panele substratowe. Li-
nia zawiera elastyczn odwijark
papieru, maszyn rolkow dla
profilowanych produktw meta-
lowych, wielokomponentow
grup dozujc, podwjny trans-
porter pasowy, pi do obcinania
poprzecznego, linie do chodze-
nia paneli oraz automatyczn li-
ni do skadowania. W cigu kil-
ku ostatnich lat OMS Group do-
starczaa kompletne rozwizania
pod klucz dla wiodcych firm
midzynarodowych i opracowaa
wiele innowacyjnych, dedykowa-
nych rozwiza technicznych
w celu spenienia wymaga roz-
wijajcych si technologii pro-
dukcji i materiaw.
www.omsgroup.it
Firma Colines rozpocza rok 2011
od Dni Otwartych Drzwi w swojej fa-
bryce w Novara, prezentujc 50-
warstwow lini JUMBOrollEX
do produkcji folii typu stretch. Linia
charakteryzujca si szerokoci
uyteczn wynoszc 2000 mm,
wydajnoci netto do 1800 kg/h,
prdkoci mechaniczn 1000
m/min oraz automatycznym syste-
mem paletowania na linii, jest wy-
posaona w system wspwytacza-
nia firmy EDI z moliwoci produk-
cji folii o maks. 50 warstwach: w ty-
powej konfiguracji trzy lub wicej
wytaczarek podaje topiony mate-
ria przepywajcy do zoptymalizo-
wanego bloku zasilania, ktry wy-
twarza jednorodny, wielowarstwo-
wy materia typu sandwich. Jest
on nastpnie podawany do zwielo-
krotniacza warstw: na przykad
trzy warstwy s zwielokrotniane
do dwunastu, ktre z kolei s zwie-
lokrotniane do czterdziestu omiu.
www.colines.it
Elektryczne
butelczarki
Panelowa
wsppraca
Dni
otwarte
COLINES
W porwnaniu z poprzednimi latami,
jak zmienia si sytuacja rynkowa Dy-
wizji Petrochemicznej MOL? Wedug
Pana, co stanowi obecnie najwiksz
przewag MOL PetChem na rynku?
Pod wzgldem zdolnoci produkcyjnych
Dywizja Petrochemiczna Grupy MOL jest
jednym z najwikszych producentw po-
limerw z Europy rodkowo-Wschod-
niej. Nasz du przewag stanowi fakt,
e Grupa MOL jest zintegrowana tzn.
dziaamy w harmonii z rafineriami co
daje nam solidne, stabilne zaplecze, gwa-
rantujc tym samym bezpieczne i prze-
widywalne dostawy surowcw.
Do naszej konkurencyjnoci zaliczy mo-
emy rwnie korzystne pooenie geo-
graficzne. Ponadto, w naszym regionie
zuycie tworzyw sztucznych w przeli-
czeniu na jednego mieszkaca jest znacz-
nie nisze ni w Europie Zachodniej. Dla-
tego te w najbliszych latach wanie
na tym obszarze kryje si powany po-
tencja wzrostu zapotrzebowania. Zgod-
nie z tym, znaczn cz naszych pro-
duktw sprzedajemy wanie w Europie
rodkowo-Wschodniej. W celu dalszej
efektywnoci dziaalnoci handlowej
zreorganizowalimy nasze struktury
handlowe. Najbardziej znaczc zmian
jest stworzenie poziomu regionalnego.
Od pocztku tego roku osobicie kieruj
sprzeda w Europie rodkowo-Wschod-
niej i jestem odpowiedzialny za dziaal-
no handlow na tym obszarze.
Mgby Pan powiedzie jakie byy po-
wody zmiany struktury sprzeday?
Gwnym celem zmiany byo przede
wszystkim to, abymy mogli lepiej spro-
sta wymogom charakterystycznym dla
naszej gazi przemysu w regionie. Mi-
dzy krajami Europy rodkowo-Wschod-
niej wystpuj liczne analogie, ktre za-
wdziczamy midzy innymi podobnej
przeszoci gospodarczej, historycznej
i kulturalnej. Powoduje to w wielu przy-
padkach, e gracze rynkowi tego obszaru
zachowuj si odmiennie ni partnerzy
z Europy Zachodniej. Dlatego uznalimy
za wane ujednolicenie dziaa wobec
caego regionu Europy rodkowo-
-Wschodniej. To oczywicie nie oznacza,
e w poszczeglnych krajach spadnie ro-
la naszych przedstawicielstw. Co wicej,
w swojej pracy gwnie na nich chcia-
bym si opiera.
Jak Pan postrzega rodowisko prze-
mysowe oraz rozwj sytuacji na ryn-
ku?
Po szoku wywoanym przez kryzys go-
spodarczy wiat jeszcze nie powrci
do stanu sprzed recesji. Sposb mylenia
firm si zmieni: s zarzdzane ostro-
niej i bardziej starannie. Mona zauwa-
y surowsze kontrole kosztw, bardziej
rygorystyczne zarzdzanie zapasami. Po-
nadto nacisk na dyscyplin finansow
jest wikszy ni kiedykolwiek wczeniej.
O sytuacji rynkowej Dywizji Petrochemicznej
Grupy MOL, zmianach w strukturze handlowej
firmy i portfolio produktw rozmawiamy
z Zoltnem Sznt, dyrektorem w Dywizji
Petrochemicznej Grupy MOL,
odpowiedzialnym za kierowanie sprzeda
w regionie Europy rodkowej i Wschodniej.
W tym zmienionym rodowisku przemy-
sowym niezawodno i przewidywal-
no maj due znaczenie, poniewa za-
rwno po stronie producentw, jak
i przetwrcw zapasy s utrzymywane
na niszym poziomie w celu niwelowa-
nia efektu zmiennoci cen. W odpowie-
dzi na powysze opracowywujemy nowy
pakiet usug dla naszych staych, nieza-
wodnych i przewidywalnych partnerw.
Na jakich obszarach produkcji kon-
centruje si Dywizja Petrochemiczna
Grupy MOL?
Zgodnie z zapotrzebowaniem naszych
partnerw, na bieco optymalizujemy
ofert produktow. Jej najwaniejszym
elementem jest zharmonizowanie pro-
dukcji pomidzy zakadami Tiszai Vegyi
Kombint (TVK) i Slovnaft Petrochemi-
cals, s. r. o. (SPC) dziki czemu mamy
moliwo wytwarzania nowych typw,
aby efektywniej zaspokoi wymagania
klientw. Rozwj produktu oparty na in-
dywidualnym podejciu zwiksza lojal-
no klienta oraz pomaga w budowaniu
zaufanego i stabilnego krgu odbiorcw.
W ostatnich latach wprowadzilimy wie-
le innowacji technicznych i ulepsze
technologicznych. Dziki nim moemy
elastyczniej i szybciej reagowa na zmie-
niajce si potrzeby nabywcw.
Na podstawie analizy rynku oraz po zba-
daniu surowcw innych dostawcw
stworzylimy nowe konkurencyjne pro-
dukty oraz ulepszylimy wiele z ju ist-
niejcych. Naszym celem jest stworzenie
bardziej konkurencyjnego portfolio dzi-
ki produkcji oprcz tzw. commodity
take wielu typw z wartoci dodan
tzw. commodity+ oraz typw tailor-
-made, zaprojektowanych we wsppra-
cy i pod specjalne wymagania naszego
klienta.
Zapraszamy na nasze strony:
www.tvk.hu
www.slovnaft.sk
www.tvkpolska.pl
Do zobaczenia na naszym stoisku na Tar-
gach Plastpol w Kielcach. Bdzie nam
mio Pastwa goci na naszym jak za-
wsze futurystycznym stoisku nr. 1.
w hali E
Zoltn Sznt
W 1998 uzyska dyplom inyniera na Uniwersytecie w. Stefana, pniej w 2000 r. w Szwecji na Uniwersytecie
Dalarna.
Od 11 lat pracuje w brany tworzyw sztucznych jako handlowiec.
W 2000 r. rozpocz prac w spce Pannon Aldra Kft., nastpnie kontynuowa karier w firmie Solvay jako meneder
odpowiedzialny za sprzeda w regionie Europy Wschodniej.
W 2005 r. pracowa w GE Plastics, pniej w SABICIP na stanowisku kierownika sprzeday.
Od 2009 r. pracuje w TVK jako Senior Sales Manager.
Od 2011 r. jest odpowiedzialny za sprzeda Dywizji Petrochemicznej Grupy MOL w Europie rodkowo-Wschodniej.
onaty, ojciec trojga dzieci.
74 tworzywa P2 11 technologie
Nowoczesna ochrona zdrowia by-
aby niemoliwa bez wielu produk-
tw medycznych wykonanych
z tworzyw sztucznych, ktre uwa-
amy za powszechne: jednorazo-
wych strzykawek, doylnych wor-
kw z krwi, zastawek serca, itp.
Opakowania z tworzyw sztucznych
s szczeglnie przydatne dla za-
stosowa medycznych dziki swo-
im wyjtkowym waciwociom ba-
rierowym, niewielkiej wadze, niskim
kosztom, wytrzymaoci, przejrzy-
stoci oraz kompatybilnoci z inny-
mi materiaami. W cigu kilku ostat-
nich dekad tworzywa sztuczne ua-
twiy ochron zdrowia oraz uczyni-
y j mniej bolesn. Spowodoway
powstanie nowych technik i skon-
struowanie nowych protez. Spowo-
doway rwnie zmniejszenie za-
nieczyszczenia, zmniejszenie blu
oraz redukcj kosztw usug me-
dycznych. Pozwoliy wyduy, po-
prawi i uratowa wiele istnie
ludzkich.
Tworzywa sztuczne przyczyniaj
si do bardziej zdrowego ycia
Dziki temu, e tworzywa sztuczne
przyczyniaj si do postpu
w wiecie medycyny, ludzie yj
zdrowiej, duej i peniej, ni kiedy-
kolwiek w historii ludzkoci. Dziki
nieskoczonej uniwersalnoci no-
woczesnych tworzyw sztucznych,
przeom w medycynie, ktry byby
nie do pomylenia jeszcze p wie-
ku temu, jest obecnie uwaany
za co naturalnego. Jeszcze nie tak
dawno, niemal adne opakowanie
medyczne nie byo wyposaone
w plomby wskazujce na ingeren-
cj.
Obecnie niemal 100% wszystkich
opakowa farmaceutycznych po-
siada takie plomby. Oprcz tego,
zakrtki zabezpieczajce przed do-
stpem dzieci pomagaj trzyma
leki z dala od ich maych rczek.
Rkawice chirurgiczne wykonane
z mikkiego, elastycznego materia-
u pomagaj zachowa sterylne
otoczenie w szpitalnych salach
operacyjnych.
Tworzywa sztuczne i rewolucja
chirurgiczna
Tworzywa sztuczne s kluczowymi
komponentami nowoczesnych
urzdze protetycznych, zapewnia-
jcych komfort, elastyczno, mo-
bilno i naturalny wygld.
W sztucznych biodrach i kolanach
stosowane s tworzywa sztuczne,
ktre pomagaj w uzyskaniu a-
godnie dziaajcych, bezproblemo-
wych pocze.
Tworzywa sztuczne w medycynie
wci stanowi relatywnie now
dziedzin. Mniej wicej w poowie
ubiegego wieku lekarze zaczli
stosowa tworzywa sztuczne
w ludzkim ciele. Wraz z upywem
czasu, potencja tworzyw sztucz-
nych zacz by coraz bardziej do-
ceniany, a polimery przystosowane
do okrelonych zastosowa s
obecnie powszechnie stosowane
w technologii medycznej. Tworzy-
wa sztuczne s obecnie wykorzy-
stywane w postaci urzdze orto-
pedycznych, poprzez przyleganie,
podpieranie (na przykad otrzew-
nej), korekt deformacji (na przy-
kad kostki) lub popraw funkcji ru-
chomych czci ciaa (w przypad-
ku stosowania w stawie biodro-
wym). Protezy wykonane z tworzyw
sztucznych mog zastpowa cz-
ci ciaa, przejmujc ich gwn
funkcj.
Kapsuki lekarstw wykonane z two-
rzyw sztucznych uwalniaj dokad-
nie wymagan porcj aktywnych
skadnikw w odpowiednim czasie.
Polimer na bazie kwasu winowego
rozkada si stopniowo, powoli
uwalniajc aktywne skadniki
w duszym okresie czasu. Przysto-
sowane do okrelonych zastoso-
wa farmaceutyki pomagaj unik-
n czstego przyjmowania duej
iloci piguek.
Leki przenikajce
przez tworzywa
Od najmniejszych rurek do otwar-
tych maszyn MRI, tworzywa sztucz-
ne dostarczaj leki w przypadku
zagroenia dla ycia. Wiele z dzi-
siejszych, najbardziej innowacyj-
nych procedur medycznych jest
uzaleniona od stosowania two-
rzyw sztucznych.
Udranianie naczy
krwiononych
W najnowszej chirurgii kardiolo-
gicznej, cienka rurka (cewnik) jest
wprowadzana do zwonego na-
czynia krwiononego. May balonik
napeniany poprzez drugi cewnik
dociska zogi do cianki naczynia.
W ten sposb nastpuje odbloko-
wanie wiata naczynia, jednake
zg pozostaje. Cienki implant
o ksztacie spirali podpora naczy-
nia jest nastpnie umieszczany
w leczonej arterii.
Jest on wykonany z tworzywa
sztucznego specjalnie zaprojekto-
wanego do zastosowa w brany
medycznej, zawierajcego aktywne
substancje. Podpora naczynia
uwalnia swoje substancje, ktre
powoduj rozkadanie osadu.
Na kocu nastpuje rozpuszczenie
samej podpory.
Proteza aorty
Materiay syntetyczne rwnie od-
grywaj wan rol w leczeniu aort,
ktrym nie mona pomc przez za-
stosowanie podpory naczynia.
Chory odcinek aorty jest usuwany,
a szczelina jest wypeniana ela-
styczna protez z tworzywa. Linia
ycia organizmu jest ponownie
w peni funkcjonalna.
Sztuczne rogwki
Obraenia oczu lub chroniczne za-
palenia, na przykad erozja rogw-
ki, mog powodowa pogorszenie
wzroku, a jeeli transplantacja ma
jakiekolwiek szanse powodzenia,
proteza jest jedyn nadziej. Obec-
nie dostpne s sztuczne rogwki
wykonane ze specjalnego silikonu.
Ta nowa sztuczna rogwka o gru-
boci zaledwie od 0,3 do 0,5 mm
jest wysoce przeroczysta, ela-
styczna i pod wzgldem biomecha-
niki bardzo podobna do naturalnej
rogwki, dziki czemu moe po-
mc w przywrceniu wzroku. Two-
rzywa sztuczne pomogy zmniej-
szy wag oprawek okularw i so-
czewek, poprawiajc jednoczenie
ich wytrzymao i odporno
na uszkodzenie. Tworzywa sztucz-
ne daj osobom o sabym wzroku
jeszcze jedn opcj: szka kontak-
towe.
Protezy suchu
Ludzie o powanie uszkodzonym
suchu mog teraz mie wszcze-
piane implanty z tworzywa, dziki
ktrym mog ponownie sysze.
Implant taki skada si z wielu kom-
ponentw mikrofonu, urzdzenia
transmisji podczonego do mikro-
komputera noszonego na ciele,
stymulatora oraz uchwytu elektro-
dy z 16 elektrodami dla 16 rnych
zakresw czstotliwoci. Poniewa
przeksztaca ona impulsy akustycz-
ne na elektryczne, pomijane s
uszkodzone komrki, stymulujc
bezporednio nerw suchowy.
Nowe osignicia
TWORZYWA W ZASTOSOWANIACH
MEDYCZNYCH
ARC
ARC
ENGEL combimelt.
Dowiadczenie w technologii wielokomponentowej.
Wicej kolorw. Wicej moliwoci. ENGEL combimelt. Kompletna tech-
nologia wielokomponentowa. Praktycznie dla caego programu wtryskarek
ENGEL. Obojtnie czy dla dwch, trzech, czterech, piciu, czy nawet sze-
ciu jednostek wtryskowych. W konfiguracjach ukadw L, V, H, W, M. Dla
maych, rednich lub duych maszyn. Napdzanych hydraulicznie lub elek-
trycznie. Zoptymalizowana sprawno energetyczna i kompletna wiedza o
technologii wielokomponentowej, bazujca na 40-letnim dowiadczeniu.
Oszczdno powierzchni i wielkoci maszyny dziki jedynej w swoim
rodzaju bezkolumnowej konstrukcji wtryskarki ENGEL victory oraz wysoko
precyzyjnej hybrydowej wtryskarce ENGEL e-victory. Lub dziki inteligentnej
technologii moduu obrotowego wtryskarki ENGEL duo combi M i w peni
elektrycznej wtryskarce ENGEL e-motion cube.
W skrcie: ENGEL combimelt. Technologia wielokomponentowa state-of-
the-art. Dla wikszej efektywnoci produkcji.
Zapraszamy na nasze stoisko na targach PLASTPOL 2011. Hala F,
Stoisko F 3.
ENGEL POLSKA Sp. z o.o | 03-289 Warszawa | ul. Ostrdzka 50 B | tel: +48 22 510 38 01
fax: +48 22510 39 01 | e-mail: epl@engel.at | www.engelglobal.com/pl
be the first.
Wiksza sprawno energetyczna.
Dziki ENGEL ecodrive & Co.
Wicej
dowiadczenia.
40 lat know-how.
3.000 maszyn.
Wicej wyboru.
Z szerokiego spektrum technologii.
Ze wszystkich wielkoci maszyn.
Od hydraulicznych do elektrycznych.
Wicej przestrzeni.
Dla form i automatyzacji.
Dziki bezkolumnowej konstrukcji jednostki
zamykania ENGEL victory.
Pozwala zoptymalizowa wielko maszyny.
76 tworzywa P2 11 technologie
* * *
Odbywajce si w ostatnim czasie
imprezy targowe takie jak targi K
w Duesseldorfie, MEDTEC w Stutt-
garcie, MD&M w amerykaskim
Anaheim czy PHARMAPACK w Pa-
ryu obrazuj wielki postp doko-
nujcy si stale w dziedzinie tech-
nologii tworzyw sztucznych stoso-
wanych w medycynie. Imprezy te
day impuls do stworzenia przegl-
du technik maszynowych i rozwoju
surowcw stosowanych w tej tak
wymagajcej najwyszych parame-
trw dziedzinie. W przegldzie sko-
rzystalimy z informacji targowych,
jak i prezentacji czoowych firm opi-
sujcych swe osignicia.
* * *
Wydaje si, e nie ma adnych gra-
nic moliwoci formowania wtry-
skowego. Przy rnych dostp-
nych procesach formowania wtry-
skowego wydaje si, e mona wy-
czarowa wszelkiego rodzaju pro-
dukty z tworzyw sztucznych, nieza-
lenie od stopnia zoonoci geo-
metrii. Takie wyspecjalizowane in-
nowacyjne metody, jak wspwtry-
skiwanie, dekorowanie w formie,
formowanie wtryskowe z wkadka-
mi, formowanie wtryskowe pianek,
formowanie wtryskowe przy asy-
cie gazu i wody, procesy czone,
technologia cienkocienna oraz mi-
kro- i nanotechnologia pozwalaj
na spenienie potrzeb uytkowni-
kw z rnych gazi przemysu.
Czci z tworzywa sztucznego pro-
dukowane metod formowania
wtryskowego s obecne w naszym
codziennym yciu. Obudowy tele-
fonw komrkowych, skrzynki
na napoje, zabawki, koa zbate
do mechanizmw regulacji, zderza-
ki samochodw, kubki na napo-
je, CD i DVD, korpusy strzykawek
w technologii medycznej, formy
wtryskowe te wszystkie rzeczy
spotykamy wszdzie, we wszyst-
kich rozmiarach, poczwszy od kil-
ku mikrogramw do kilku kilogra-
mw. czenie kilku komponentw
w jednej formie wtryskowej, inte-
gracja maksymalnie wielu funkcji
w jednym podzespole i konwersja
metod produkcji obejmujcych kil-
ka krokw w jednostopniowym
procesie to gwne cele zwizane
z innowacj w sektorze formowania
wtryskowego. Przede wszystkim
w technologii medycznej formowa-
nie wtryskowe oferuje nieskoczo-
ne moliwoci. Wraz z postpem
zwizanych z inynieri procesu,
opracowywanie nowych typw ma-
teriaw otwiera dodatkowe pola
zastosowa. Moliwo sterylizacji,
biokompatybilnoci, wykoczenie
antymikrobiologiczne, specjalne
waciwoci barierowe, technolo-
gia nano- i mikrosystemw oraz
ulegajce biodegradacji i absorpcji
materiay to zaledwie kilka klu-
czowych obszarw, w ktrych pro-
jektanci materiaw uzyskuj cigy
postp w tej wanej dziedzinie.
Technologia medyczna bdzie
wci sektorem o ekscytujcej
przyszoci i sile napdowej dla in-
nowacji w szerokim zakresie.
Niemniej jednak kady, kto chce
dotrzyma kroku w technologii me-
dycznej musi by nie tylko innowa-
cyjny i zaangaowany w wysokiej
jakoci i kosztowo efektywn pro-
dukcj, lecz rwnie musi stoso-
wa si do wytycznych, ktre do-
datkowo dotycz tego sektora.
Bezpieczestwo
ponad granicami
W porwnaniu z innymi sektorami,
standard jakoci i dokumentacji
w tym przypadku jest ogromnie wy-
soki. Produkcja zgodnie z wytycz-
nymi GMP jest koniecznoci. Ci-
gy monitoring, zgodno z przepi-
sami dotyczcymi higieny oraz pe-
na dokumentacja wszystkich da-
nych procesu w okresie wielu lat s
integraln czci tych wytycz-
nych. Z punktu widzenia tych wy-
maga, status dostawcy kompo-
nentw dla technologii medycznej
nie jest oczywicie czym, co mo-
na osign z dnia na dzie. Zasa-
dy, ktre tutaj obowizuj musz
by zarzdzane i musz zosta uj-
te w organizacji firmy. W szczegl-
noci mniejsze firmy s czsto
w niekorzystnej sytuacji, poniewa
nie mog one sobie pozwoli
na spenienie tych wymaga. Nie-
mniej jednak kady, kto w tym
przypadku dotrzyma kroku, znaj-
dzie si w do bezpiecznym poo-
eniu, poniewa zmiana dostawcy
rwnie jest zwizana z duym na-
kadem regulacyjnym, powiedzia
Christoph Brand, dyrektor general-
ny Polymec AG w Langendorf
w Szwajcarii, wyjaniajc sytuacj
z punktu widzenia dostawcy certyfi-
kowanego zgodnie z ISO 13485.
W tych warunkach oczywiste jest,
e rozwj produktw nastpuje
przy niezwykle cisej wsppracy
pomidzy firm technologii me-
dycznej lub firm farmaceutyczn
z jednej strony i z dostawc z dru-
giej strony. Dostawcy systemw s
w silnej pozycji, w szczeglnoci
na tym rynku. Liczni dostawcy za-
pewniaj peny serwis podczas jed-
nego zatrzymania, obejmujcy
wszystkie punkty od rozwoju i pro-
dukcji form wtryskowych poprzez
sam proces formowania wtrysko-
wego oraz monta, pakowanie i in-
spekcj produktw zwizanych
z technologi medyczn.
Czysto od pocztku do koca
Produkcja form wtryskowych prze-
znaczonych dla brany medycznej
i farmaceutycznej jest blisko zwi-
zana z technologi czystego po-
mieszczenia. Niezalenie od tego,
czy chodzi o produkty jednorazo-
we, takie jak strzykawki i kocwki
pipet komponentw funkcjonal-
nych (takich jak inhalatory), zawsze
istnieje zapotrzebowanie na pro-
dukty o nieskazitelnym stopniu hi-
gieny. W tym celu producenci ma-
szyn do formowania wtryskowego
wsppracuj ze specjalistami z za-
kresu czystych pomieszcze w ce-
lu zaoferowania szerokiej palety ta-
kich rozwiza dotyczcych, przy-
stosowanych do produkowanego
artykuu oraz do warunkw panuj-
cych w fabryce. Prost i niedrog
metod jest monta jednostki
o przepywie laminarnym nad py-
tami zaciskowymi formy wtrysko-
wej. Zapobiega to dostpowi zanie-
czyszczonego powietrza z ze-
wntrz. Sama maszyna do formo-
wania wtryskowego pozostaje
w szarym pomieszczeniu, a produ-
kowane ksztatki s przekazywane
do dalszej obrbki poprzez luz
powietrzna do czystego pomiesz-
czenia. Nawet jeeli namiot czyste-
go pomieszczenia jest umieszczo-
ny nad czciami maszyny wtry-
skowej, mona j wci obsugiwa
z zewntrz czystego pomieszcze-
nia. Najbardziej zoone rozwiza-
nie polega na uytkowaniu maszy-
ny do formowania wtryskowego
w czystym pomieszczeniu. Oprcz
pracownikw obsugi noszcych
specjaln odzie, same maszyny
i formy stanowi potencjalne rdo
zanieczyszczenia. Cakowicie elek-
tryczne maszyny do formowania
wtryskowego, ktre s ostatnimi
czasy coraz popularniejsze, mog
w tym przypadku w peni zaprezen-
towa swoje zalety. W porwnaniu
z konwencjonalnymi maszynami
hydraulicznymi, nie generuj one
niemal adnego ciepa odpadko-
wego oraz w wyniku szczelnego
zamknicia jednostek napdowych
nie zawieraj adnych smarw
oraz innych czsteczek powstaych
w procesie cierania, ktre mogy-
by zanieczyci produkowane
ksztatki. M. in. firma Rexam Phar-
ma GmbH docenia korzyci pyn-
ce z zastosowania elektrycznych
maszyn do formowania wtryskowe-
go w swoim zakadzie w niemiec-
kim Neuenburg. Zakad specjalizu-
jcy si wycznie w produkcji arty-
kuw medycznych i farmaceutycz-
nych posiada niemal sto maszyn do
formowania wtryskowego w czy-
stym pomieszczeniu. Wrd nich s
cakowicie elektryczne wtryskarki
firmy Krauss Maffei Technologies
GmbH z Monachium. Zarzd firmy
docenia nie tylko niezawodno
i czysto tych maszyn, ale rwnie
sposb sterowania ich procesem,
ktry jest bardziej precyzyjny i a-
twiejszy w regulacji, ni w przypad-
ku maszyn hydraulicznych.
Masowa produkcja
z maksymaln precyzj
W zeszym roku w swoim zakadzie
w Kssnacht w Szwajcarii, firma
Gerresheimer Medical Plastic Sys-
tems zacza rwnie stopniowo
zastpowa swoje linie produkcji
kuwet sprztem o wikszej wydaj-
noci obejmujcym cakowicie
elektryczne maszyny do formowa-
nia wtryskowego Elion firmy Net-
stal-Maschinen AG z Nfels
w Szwajcarii. Gerresheimer produ-
kuje te kuwety dla wiodcej grupy
diagnostycznej. Te artykuy jedno-
razowego uytku s stosowane
do fotometrycznych testw labora-
toryjnych, midzy innymi do okre-
lania grupy krwi dawcw lub krwi
transfuzyjnej. Komponenty optycz-
ne musz speni ekstremalne
standardy jakoci. Nie mog one
wchodzi w reakcj ze stosowany-
mi substancjami testowymi. Nie
mog te wykazywa adnych
wad, takich jak zanieczyszczenia
lub rysy. Oprcz tego, naley za-
pewni cigo dostaw, poniewa
wskie garda w dostawach mog
uniemoliwi przeprowadzanie bar-
dzo wanych bada. Artykuy me-
dyczne jednorazowego uytku s
przedmiotami, ktre zazwyczaj s
produkowane masowo w sposb
cakowicie automatyczny i przy za-
chowaniu wyjtkowo wysokich
standardw jakoci. Aby produkcja
bya efektywna pod wzgldem
kosztw, liczy si kada dziesita
cz sekundy. Producenci odpo-
wiednich systemw automatyki
przez cay czas dopracowuj stra-
tegie obsugi. Wymagana prd-
ko jest zapewniana przez coraz
lejsze i ciesze systemy wyjmo-
wania ze zoptymalizowanymi nap-
dami. Firma Hekuma GmbH
z Eching (Niemcy) opracowaa
pod koniec roku 2009 niezwykle
szybkie chwytaki wyjmujce, przy-
stosowane do pracy w czystych
pomieszczeniach. Dostawca twier-
dzi, e jest to najszybszy system
wyjmowania kocwek pipet, jaki
jest obecnie dostpny na rynku,
uzyskujcy na swojej osi liniowej
prdkoci przyspieszenia do 10 g
przy prdkociach przesuwu do
1200 mm/s. W cigu zaledwie 0,25
s chwytak ten wchodzi do formy
ENGEL
tworzywa P2 11 technologie 77
wtryskowej, wyjmuje pipety z formy
o 32 gniazdach, przeprowadza
kontrol obecnoci i ponownie
opuszcza form. Formy wtryskowe
stosowane do masowej produkcji
elementw przeznaczonych do za-
stosowa medycznych musz
oczywicie rwnie by bardzo
precyzyjne, przystosowane do za-
stosowa w czystych pomieszcze-
niach, a rwnoczenie ekonomicz-
ne. Wraz z zastosowaniem produk-
tw cienkociennych, celem zaosz-
czdzenia materiau i czasw cy-
klu, istnieje rwnie zapotrzebowa-
nie na systemy o wielu gniazdach
oraz na skomplikowane systemy
chodzenia. Formy wielopoziomo-
we o maksymalnie 192+192 gniaz-
dach s wytwarzane np. przez
szwajcarskiego producenta form,
firm Schttli AG z Diessenhofen.
Ponad 90% form produkowanych
przez t firm i przystosowanych
do pracy w czystych pomieszcze-
niach jest stosowanych dla kompo-
nentw zwizanych z technologi
medyczn .
Formowanie wtryskowe
w ludzkim ciele
W formach wtryskowych nie po-
wstaj oczywicie wycznie czci
jednorazowego uytku. Jeeli cho-
dzi o czci zamienne przezna-
czone dla ludzkiego ciaa, formo-
wanie wtryskowe jest preferowa-
nym procesem. Szczeglnie spek-
takularne s komponenty prze-
znaczone do stosowania w orga-
nach wewntrznych.
Na przykad, majca swoj siedzi-
b w Moskwie firma Roscardio-
invest wytwarza nowej generacji
trjlistkowe zastawki serca z mody-
fikowanego poliamidu. Mechanicz-
na zastawka serca o wadze zaled-
wie 0,25 g jest powanym testem
dla jej twrcw. Gwne wyzwanie
stanowio zaprojektowanie formy
w taki sposb, aby zastawki nie po-
siaday nadleww wtryskowych ani
ladw po wyrzutnikach. Jest to
bezwzgldnie konieczne, poniewa
na mechanicznej zastawce nie mo-
g tworzy si skrzepy ani turbu-
lencje. Jak do tej pory, jedynym
sposobem osignicia tego byo
pniejsze szlifowanie zastawek.
Pierwsza na wiecie forma
do w peni zautomatyzowanego,
nie wymagajcego obrbki koco-
wej formowania wtryskowego tego
typu listkw zastawek serca zosta-
a opracowana i wykonana przez
firm Kbelin Formenbau GmbH
w niemieckim Eichstetten. Forma
zostaa dopuszczona do produkcji
seryjnej w zeszym roku.
Mikrotechnologia
dla najmniejszych
czci i konstrukcji
Liczne komponenty o duej precy-
zji s wprowadzane do ciaa ludz-
kiego na inne sposoby. Wrd nich
s komponenty stosowane w mini-
malnie inwazyjnej chirurgii.
Takie czci funkcjonalne staj si
coraz mniejsze, coraz bardziej zo-
one i coraz bardziej precyzyjne
trend w kierunku miniaturyzacji
w technologii medycznej jest coraz
wyraniejszy.
Firma BCR Plastics AG z Vallorbe
w Szwajcarii produkuje na przykad
zminiaturyzowane elementy prowa-
dzce dla stentw, ktre s wi-
doczne dopiero pod szkem po-
wikszajcym.
Mikrotechnologia odgrywa rwnie
gwna rol w diagnostyce. Mikro-
struktury s w tym przypadku wy-
magane gwnie do automatyki mi-
krostrumieniowej.
Znakomitym przykadem jest labo-
ratorium w chipie, bdce miniatu-
rowym systemem analizy z sieci
inteligentnie poczonych mikroka-
nalikw. Ich produkcja z tworzyw
sztucznych jest znacznie tasza,
ni ze szka czy z silikonu. Pracuj-
ca w tej brany od roku 1999 firma
Greiner Bio-One GmbH z siedzib
we Frickenhausen (Niemcy) opra-
cowaa bardzo zrnicowane pro-
dukty automatyki mikrostrumienio-
wej, angaujc si w intensywne
badania.
Mikroskopijnie mae struktury po-
wierzchniowe mona wykorzysty-
wa w technologii implantw do
kontrolowanego wzrostu komrek
ludzkich. Naukowcy z Instytutu
Technologii Produkcji i Stosowa-
nych Materiaw Fraunhofer (IFAM)
w Bremie (Niemcy) intensywnie
pracuj nad badaniem odpowied-
nich rozwiza z tworzyw sztucz-
nych, ceramiki i metalu.
Dla wszystkich tych trzech grup
materiaowych IFAM wykorzystuje
technologi formowania wtrysko-
wego i wykorzystuje w tym celu Mi-
crosystem 50 firmy Wittmann Bat-
tenfeld GmbH, Kottingbrunn w Au-
strii. Badacze z IFAM nie tylko kon-
centruj si na mikrostrukturalnych
powierzchniach, ale rwnie na ul-
tramaych implantach.
Przez zastosowanie formowania
wtryskowego mikrometalu (-MIM)
s oni w stanie wyprodukowa de-
likatne piercienie zastawek serca
z biokompatybilnego tytanu. Nawet
repliki najmniejszej kosteczki
w ludzkim ciele czy strzemiczka
w uchu mona wytwarza seryjnie
w
w
w
.
a
r
b
u
r
g
.
p
l
#4$74) 2QNUMC 5R \ QQ ul. Polna 33 05-8!6 Opacz k. Warszawy Tel.. +48 22 723 86 50 lax. +48 22 723 82 97 e-mail. polandarburg.com
WIryskarki dosIosovane do poIrzeb KIienIa. Najwaniejsze lazy koncepcji
ALLPOUNDLP. rone pozycje pracy wlryskarek, wlrysk wielokomponenlowy, modulowo, aulomalyzacja, uklad
slerowania SLLOClCA. Dzi. unikalowa olerla produklow, modulowa konslrukcja, rozwizania doslosowane do
kadego procesu produkcji. 50 lal innowacji.
YEARS OF
PIasIpoI 2011
24 - 27.05.20!!
Hala L, sloisko !0
Kielce
ARC
78 tworzywa P2 11 technologie
jako mikroelementy formowane
wtryskowo wykonane z tytanu, bio-
kompatybilnej stali szlachetnej lub
tlenku aluminium.
www.k-online.de
* * *
Dziki wydajnoci wikszej o 25%
oraz zmniejszeniu zuycia energii
o 65%, ENGEL medical ustanawia
nowe standardy w produkcji misek
Petri. Cakowicie elektryczna,
zautomatyzowana maszyna EN-
GEL e-motion 1340/280 T pokazaa
swoje moliwoci na targach MED-
TEC Europe w Stuttgarcie. Po raz
pierwszy ENGEL, producent ma-
szyn do formowania wtryskowego
Schwertberg zaprezentowa swoje
znakomite kompetencje w techno-
logii medycznej na targach MED-
TEC. Miski Petri nale do standar-
dowych materiaw stosowanych
w laboratoriach biochemicznych.
S one stosowane do hodowli mi-
kroorganizmw oraz struktur ko-
mrkowych.
Zastosowania te wymagaj mate-
riaw o znakomitej przezroczysto-
ci, gadkiej podstawy oraz wyso-
kiej czystoci. Wraz z czterema
partnerami, ktrzy rwnie s lide-
rami w tej brany, firma ENGEL
opracowaa kompletne rozwizanie
systemowe dla cakowicie zauto-
matyzowanej produkcji i pakowa-
nia tych wymagajcych produktw
laboratoryjnych. System wysokiej
wydajnoci mia swoj premier
na targach K 2010 w padzierniku
w Dsseldorfie. Cakowicie elek-
tryczna maszyna do formowania
wtryskowego ENGEL e-mo-
tion 1340/280 T jest przeznaczona
do zastosowa w czystych po-
mieszczeniach. Posiada zamknite
szczelnie napdy, uszczelnione
poczenia, gadkie powierzchnie
oraz zamknity szczelnie bben.
Do produkcji omiu pokryw i omiu
podstaw miski Petri stosowany jest
polistyren, cykl produkcji trwa 3,7
sekundy z zastosowanie formy
o 8+8 gniazdach, produkcji Plasti-
sud. Czas cyklu w przypadku stan-
dardowych maszyn wynosi 4,5 se-
kundy. W czasie otwierania formy
wynoszcym 0,6 sekundy czci
s wyjmowane cakowicie automa-
tycznie w parach, pokrywy i pod-
stawy s montowane ze sob, go-
towe miski s pitrowane i pakowa-
ne w rurkowe torebki. Partnerem
projektu technologii czystego po-
mieszczenia jest Alpha Ionstatex,
podczas gdy zoona automatyka,
ktra obejmuje rwnie zintegro-
wany test jakoci, jest gwarantowa-
na przez firm Hekuma. Partner
projektu Ineosnova jest dostawc
poliestru. Oprcz znakomicie krt-
kiego cyklu, komrka produkcyjna
o duej wydajnoci charakteryzuje
si rwnie szczeglnie maym zu-
yciem energii. Dziki zastosowa-
niu cakowicie elektrycznej maszy-
ny do formowania wtryskowego,
koszty energii w porwnaniu z pro-
dukcj za pomoc normalnej ma-
szyny hydraulicznej mog zosta
zredukowane o 65%. Przy cenach
energii elektrycznej na poziomie 12
cent/kWh oznacza to oszczd-
no 30.000 euro w cigu roku.
Z jednego rda
Maksymalne bezpieczestwo pro-
duktu, absolutna czysto i precy-
zja, kompletna dokumentacja
i identyfikowalno adna inna
brana nie ustanawia bardziej suro-
wych wymaga, ni brana techno-
logii medycznej. Jednake rwnie
wane, jak wymagania techniczne
jest zaufanie partnerowi po stronie
dostawcy. Dlatego wanie oddziel-
na jednostka biznesowa w ENGEL
jest dedykowana wycznie uyt-
kownikom zwizanym z technolo-
gi medyczn. Na bazie swojego
czystego pomieszczenia w zaka-
dach Schwertberg oraz serii kon-
ceptw maszyn przeznaczonych
do uytku w czystym pomieszcze-
niu, ENGEL medical oferuje kom-
pleksowe rozwizania czystych po-
mieszcze z jednego rda
od maszyny poprzez automatyk,
formy i urzdzenia peryferyjne,
do systemu PDA.
www.engelglobal.com
Udzia w MEDTEC okaza si
ogromnym sukcesem dla firmy Wit-
tmann Battenfeld. Wielu przetwr-
cw tworzyw sztucznych z sektora
technologii medycznych byo
pod duym wraeniem MicroPo-
wer 15. Targi cieszyy si du fre-
kwencj i udao nam si przepro-
wadzi wiele wanych rozmw za-
rwno z obecnymi, jak rwnie
z potencjalnymi nowymi klientami
powiedzia Martin Ganz, product
manager micro power w Wittmann
Battenfeld. Cel, jakim byo zwrce-
nie uwagi klientw z sektora tech-
nologii medycznych zosta w peni
osignity.
Na targach MEDTEC firma Witt-
mann Battenfeld zaprezentowaa
zastosowania w technologii me-
dycznej na przykadzie MicroPo-
wer 15/7,5. Urzdzenie to, oprcz
tarczy obrotowej oraz robota
do wyjmowania czci W8VS2 Wit-
tman byo wyposaone w zintegro-
wany system inspekcji jakoci
wsppracujcy z przetwarzaniem
obrazu oraz w modu czystego po-
mieszczenia.
Dziki zastosowaniu tych kompo-
nentw, maszyna stanowi znako-
mity wybr dla technologii medycz-
nej. Zacisk medyczny wykonany
z POM o wadze czci wynosz-
cej 0,003 g zosta wyprodukowany
w formie o czterech gniazdach do-
starczonej przez firm Microsys-
tems UK w czasie cyklu wynosz-
cego zaledwie 4 sekundy. Na tym
przykadzie zaprezentowano nie-
zwykle efektywn pod wzgldem
kosztw produkcj zoonych mi-
kroczci w warunkach czystego
pomieszczenia, zgodnie z najwy-
szymi standardami jakociowymi.
Oprcz EcoPower, rwnie Micro-
Power (oba modele s modelami
elektrycznymi) jest maszyn nowej
serii PowerSeries firmy Wittmann
Battenfeld, specjalnie przystosowa-
n do zastosowa zwizanych
z technologi medyczn. W tym
przypadku rwnie zainteresowa-
nie t jednostk produkcyjn ze
strony odwiedzajcych targi byo
niezwykle due.
Wittmann Battenfeld znajdujca si
w Kottingbrunn w Austrii jest wio-
dcym producentem maszyn
do formowania wtryskowego dla
przemysu tworzyw sztucznych
i ma wieloletnie dowiadczenie
w produkcji maszyn i urzdze dla
produktw medycznych i zastoso-
waniach zwizanych z czystymi po-
mieszczeniami.
Wraz ze swoimi firmami zajmujcy-
mi si dystrybucj i serwisowa-
niem, jak rwnie dziki reprezen-
tacji w okoo 60 krajach, Wittmann
Battenfeld zapewnia optymalne
wsparcie dla swoich klientw we
wszystkich kwestiach dotyczcych
technologii formowania wtryskowe-
go. Jej sia innowacji, najwysza
precyzja oraz silne zorientowanie
na maksymalnych korzyciach dla
klienta powoduje, e Wittmann Bat-
tenfeld jest wartociowym partne-
rem dla swoich klientw.
www.wittmann-battenfeld.com
* * *
BASF dodaje trzy nowe produkty
z dwch klas materiaw do swojej
palety tworzyw przeznaczonych dla
technologii medycznych, ktre s
oznaczane przedrostkiem PRO.
W linii produktw POM (POM: po-
lioksymetylen; poliacetal), s to
dwa nowe gatunki Ultraform
N2320 003 PRO oraz Ultraform
H4320 PRO.
Doczy do nich Ultradur B4520
PRO, pierwszy PTB firmy BASF
(PTB: tereftalan polibuitylenu), kt-
ry jest optymalizowany do zastoso-
wa w technologii medycznej. Te
trzy nowe gatunki PRO s do-
stpne w ilociach handlowych
od lutego 2011 roku.
Od kilku lat do chwili obecnej ga-
tunki S i W firmy BASF w palecie Ul-
traform PRO byy jedynymi tworzy-
wami inynierskimi firmy do zasto-
sowa w technologii medycznej.
Ultraform N2320 003 PRO jest
obecnie nowym gatunkiem do for-
mowania wtryskowego o wyszej
lepkoci. Znakomicie nadaje si on
do produkcji komponentw cien-
kociennych, ktrym rwnie sta-
wia si wysokie wymagania odno-
nie wytrzymaoci mechanicznej.
Dziki znakomitej odpornoci
na uderzenia i sztywnoci, ten no-
wy gatunek Ultraform N jest odpo-
wiedni do produkcji elementw
funkcjonalnych poddawanych wy-
WITTMANN-BATTENFELD
tworzywa P2 11 technologie 79
sokim obcieniom w penach insu-
linowych, jednostkach atomizuj-
cych i inhalatorach suchego prosz-
ku. Natomiast nowy Ultraform
H4320 PRO zosta przystosowany
specjalnie do przetwarzania w pro-
cesie wytaczania z wysok prd-
koci wtryskiwania. Posiada on
nawet wiksz lepko, ni gatu-
nek Ultraform N.
Jest on bardziej odporny na ude-
rzenia, bdc jednoczenie bardzo
sztywnym i bardzo silnym, a po-
nadto charakteryzuje si dobr sta-
bilnoci termiczn. Jego zastoso-
wania docelowe to zcza wtyko-
we, uchwyty instrumentw chirur-
gicznych oraz innych komponen-
tw w niewielkich partiach produk-
cyjnych, ktre s wykonane z p-
produktw.
Dziki Ultradur B4520 PRO, firma
BASF uruchamia swj pierwszy
PBT do zastosowa zwizanych
z formowaniem wtryskowym
w technologii medycznej. W no-
wym Ultradur PRO, znana wysoka
stabilno wymiarowa PBT zostaa
poczona ze zoptymalizowanymi
waciwociami kurczenia, dziki
czemu produkt spenia obecnie
bardziej surowe wymagania zwi-
zane z dokadnoci wymiarow
komponentw przeznaczonych
do urzdze medycznych. Inne za-
lety tego materiau s takie, e ab-
sorbuje on bardzo niewielk ilo
wody, jest bardzo odporny na wie-
le chemikaliw, mona go atwo za-
drukowa.
Moe by te sterylizowany pro-
mieniowaniem jonizujcym (gam-
ma) lub tlenkiem etylenu.
Poczenie czci tworzywa wyko-
nanych z Ultraform PRO i Ultradur
PRO powoduje uzyskanie dodatko-
wego synergizmu: na przykad
z materiaw tych mona wytwa-
rza peny insulinowe o znakomi-
tych waciwociach tarcia. W tym
przypadku Ultraform PRO umoli-
wia zmniejszenie tarcia pomidzy
poszczeglnymi czciami funk-
cjonalnymi, podczas gdy Ultradur
PRO, jako element lizgowy, zapo-
biega powstawaniu denerwujcych
dwikw podczas uytkowania.
Jeeli chodzi o zapewnienie bez-
pieczestwa pacjenta, konieczna
jest zaufana wsppraca pomidzy
producentami tworzyw sztucznych
i producentami urzdze medycz-
nych.
Majc to na uwadze, firma BASF
oferuje swoje tworzywa sztuczne
z rodziny PRO (PRO: surowce
profilowe) wraz z kompleksowym
pakietem usug, zaadaptowanym
specjalnie do wymaga tego ryn-
ku. Oprcz wsparcia zwizanego
z technologi aplikacji, pakiet ten
zawiera wyrane zobowizanie, e
nie zostan wprowadzone adne
zmiany w formule tworzywa sztucz-
nego zapisanej w dokumencie
Drug Master File (DMF) w FDA.
Oprcz tego, firma BASF przepro-
wadza liczne testy granulatu two-
rzyw sztucznych rodziny PRO,
dziki czemu klienci mog w a-
twiejszy sposb uzyska niezbd-
ne dopuszczenia dla zastosowa
medycznych i farmaceutycznych.
Testy te obejmuj nie tylko badania
zgodnie z obowizujcymi norma-
mi europejskimi dla technologii
medycznej (np. Farmakopea UE,
farmakopea USA oraz DIN EN
ISO 10993-5), lecz rwnie certyfi-
kat przydatnoci do kontaktu z pro-
duktami spoywczymi. Czci te-
go pakietu usug s rwnie dodat-
kowe certyfikaty zgodnoci z Dy-
rektyw 2002/95/WE, zgodnoci
z postanowieniami REACH (Regu-
lacja WE nr 1907/2006) oraz nie-
obecnoci metali cikich zgodnie
z CONEG (z dat 1 stycznia 1994)
oraz dyrektyw UE
94/62/EEC.
www.basf.com
Baymedix FR jest now seri mate-
riaw do funkcjonalnego medycz-
nego opatrywania ran opracowa-
nych przez Bayer MaterialScience,
ktre nie tylko pomagaj w ich le-
czeniu, ale rwnie umoliwiaj in-
nowacyjne projektowanie. Opa-
trunki bazuj na piankach poliure-
tanowych o specyficznej kombina-
cji waciwoci, ktre mona czy
z termoplastycznymi foliami poli-
uretanowymi (TPU) Platilon, ktre
charakteryzuj si przepuszczalno-
ci pary wodnej, dziki czemu
umoliwiaj oddychanie rany.
Te przyjazne dla rodowiska pro-
dukty wodne rozszerzaj seri in-
nowacyjnych materiaw Baymedix
dla technologii medycznej. Pro-
gram obejmuje rwnie surowce
do pokrywania z nawilaniem cew-
nikw i kaniul oraz tworzcych po-
woki z aktywnym uwalnianiem
skadnikw. Firma stworzya rw-
nie wasne centrum bada i roz-
woju w Sheffield w Anglii, z ktrego
prowadzi program wsparcia dla
klientw.
Opatrunki na bazie Baymedix FR
charakteryzuj si du wytrzyma-
oci mechaniczn, elastyczno-
ci i biokompatybilnoci. Szybko
pochaniaj one pyny wydzielane
przez ran, zanim zd wyciec
i to bez powodowania rozszerza-
ARC
80 tworzywa P2 11 technologie
nia pianki. Folie Platilon s przyja-
zne dla skry, chroni skr
przed zanieczyszczeniami i bakte-
riami oraz przyspieszaj leczenie.
Jedn ze znakomitych waciwoci
pianki jest jej stabilno termiczna.
Umoliwia ona nadanie ksztatu
opatrunkowi w zalenoci od kon-
kretnych zastosowa w taki spo-
sb, aby mg on zachowa ksztat
przez cay okres leczenia. Jeeli nie
ma okrelonych wymaga odno-
nie ksztatu, opatrunki mona do-
starcza rwnie w rolkach.
ww.bayermaterialscience.de
Na targach MEDTEC Europe, firma
Dow Corning zaprezentowaa swo-
j palet wyrobw z ciekej gumy
silikonowej, ktrych mona uywa
do produkcji rnych urzdze me-
dycznych, cznie z zestawami
do terapii doylnej, cewnikw i za-
worw.
Dodanie produktw z ciekej gumy
silikonowej Dow Corning QP1
do portfela elastomerw Dow Cor-
ning oferuje producentom urz-
dze medycznych jeszcze wiksze
opcje materiaw wysokiej jakoci
dla potrzeb zwizanych z pynnym
formowaniem wtryskowym.
Dow Corning dy do dostarcza-
nia nowych innowacji urzdze
medycznych, gdzie przyjazne dla
pacjenta zalety silikonu mog po-
mc w leczeniu i poprawi jako
ycia. powiedzia James Stephen-
son, meneder globalnego marke-
tingu strategicznego Dow Corning
Healthcare. Mamy przyjemno
zaprezentowa nasz now seri
ciekych gum silikonowych Dow
Corning QP1, dajc naszym klien-
tom wicej moliwoci wyboru ma-
teriaw. Pragniemy rwnie pod-
kreli wan rol, jak moe od-
grywa design w specyfikacjach
urzdze medycznych. Dow Cor-
ning zaprezentowa rwnie lini
zaawansowanych opatrunkw ran,
Dow Corning Soft Skin Adhesives.
Najnowszy produkt, Dow Corning
MG7-9900, umoliwia dusze no-
szenie dziki lepszemu przylega-
niu, pozwalajc jednoczenie
na zdejmowanie opatrunku bez
uraania delikatnej skry.
Dow Corning oferuje jedn z naj-
bardziej rozlegych linii produktw
materiaw na bazie silikonu, kt-
rych zadaniem jest poprawa jako-
ci w przemyle zwizanym
z ochron zdrowia materiaw,
ktre s bezpieczne i korzystne dla
licznych zastosowa.
Pozostae oferty produktowe obej-
muj kleje; rodki i emulsje anty-
pienice; ciecze, emulsje i dysper-
sje; rozczynniki; gumy i elastome-
ry; oraz zestawy rur i elementw
formowanych wtryskowo.
www.dowcorning.com
Dyneema Purity Blue jest obecnie
dostpny w handlu dla firm produ-
kujcych urzdzenia medyczne
i suy do tworzenia kolorowanych
szww medycznych o wysokiej wy-
trzymaoci, gwarantujcych chi-
rurgom osignicie wikszego
kontrastu podczas zabiegw chi-
rurgii artroskopowej. DSM, ktry
stworzy i wyprodukowa najsilniej-
sze na wiecie wkno do zastoso-
wa medycznych Dyneema Purity
poinformowa o obecnoci na ryn-
ku Dyneema Purity Blue, pierwsze-
go w 100% barwionego gatunku
polietylenu o niezwykle wysokiej
masie czsteczkowej (UHMWPE).
Dyneema Purity Blue mona uy-
wa do zastosowa zwizanych
z wszczepianiem, dziki czemu chi-
rurdzy uzyskuj nici o bezkompro-
misowej sile, lepszym kontracie
podczas zabiegw chirurgii artro-
skopowej oraz zrnicowanie po-
midzy rnymi szwami na rnych
mocowaniach.
Majc na wzgldzie pomoc firmom
produkujcym urzdzenia medycz-
ne w opracowaniu nowego podej-
cia klinicznego, ktre mogoby
poprawi wyniki leczenia pacjen-
tw, Dyneema Purity Blue
jest 100% wknem UHMWPE, kt-
re moe by stosowane do opraco-
wania nici o wysokiej wytrzymao-
ci samodzielnie lub w poczeniu
ze standardowym (biaym) materia-
em Dyneema Purity bez koniecz-
noci stosowania barwionych nici
poliestrowych lub nylonowych
w swojej konstrukcji, dziki czemu
chirurdzy otrzymuj produkt o bez-
kompromisowej sile i rnorodno-
ci kolorw.
Faktycznie mona tworzy rne
wzory splotw, dziki czemu chi-
rurdzy uzyskuj wyrany kontrast
wrd rnych szww, cznie
z rnymi poczeniami koloru bia-
ego z niebieskim oraz wyranego
niebieskiego.
DSM Dyneema wci angauje si
w pomoc firmom medycznym two-
rzc zastosowania nowej generacji,
wymagajce znakomitego kontra-
stu materiaw z wkien sztucz-
nych podczas zabiegw chirurgicz-
nych powiedziaa Carina Snijder,
medyczny business meneder
DSM Dyneema. Wypuszczenie
na rynek pierwszego na wiecie
w 100% barwionego gatunku me-
dycznego wkna UHMWPE jest
znaczcym kamieniem milowym
w przemyle, ktry umoliwia chi-
rurgom lepsz i bardziej efektywn
prac poprzez wyeliminowanie
moliwoci pomyek w przypadku
wielu szww oraz w efekcie tego
zminimalizowanie bdw i popra-
w efektw leczenia pacjentw.
Dyneema Purity Blue zachowuje ta-
kie same zastrzeone waciwoci,
jak Dyneema Purity, cznie z mak-
symaln wytrzymaoci, ktra
jest 15 razy wiksza, ni wysokiej
jakoci stal, oferujc jednoczenie
niszy profil, mikko oraz odpor-
no na przetarcia. Oprcz tego
odporno na wyduanie oraz
na zmczenie wkna stanowi
znakomit alternatyw dla materia-
w tradycyjnych dla chirurgw
i producentw urzdze medycz-
nych. Niebieskie wkno UHMWPE
posiada dobr tolerancj lokaln
zgodnie z ISO 10993: 06. Wkno
charakteryzuje si niskim pozio-
mem powodowania podranie
i stanw zapalnych w porwnaniu
z innymi materiaami do wszczepia-
nia, takich jak poliester i posiada
tak sam zaawansowan kompa-
tybilno biologiczn, jak Dyneema
Purity SGX, ktry jest rwnie sto-
sowany do produkcji szww orto-
pedycznych od roku 2004.
www.dyneema.com
DuPont na targach MEDTEC Euro-
pe 2011 prezentowa wysokiej ja-
koci polimery do zastosowa
w urzdzeniach medycznych. Do-
stpno specjalistycznych gatun-
kw przeznaczonych dla brany
ochrony zdrowia rozszerza wybr
polimerw o wysokiej jakoci
przy specyficznej dla ochrony zdro-
wia kontroli produkcji i wsparciu
prawnym. Gatunki te s przezna-
czone dla firm dziaajcych w bran-
y zwizanej z ochron zdrowia,
ktre promuj postp medyczny
poprzez produkcj nowych i inno-
wacyjnych urzdze. Ostatnio
mona to zaobserwowa na przy-
kadzie adaptacji gatunku nylonu
specjalnej kontroli (SC) DuPont Zy-
tel stosowanego do komponen-
tw urzdzenia podawania dokad-
nych i atwych w uyciu implantw
kolagenowych. Funkcjonalne wa-
ciwoci materiau DuPont oraz je-
go zgodno z przepisami s klu-
czowymi czynnikami decydujcymi
o jego sukcesie.
ChondroMimetic firmy TiGenix NV
(Leuven, Belgia) jest posiadajcym
znak CE implantem na bazie kola-
genu do leczenia niewielkich
uszkodze zwizanych z ostre-
ochondroz (chrzstki i koci). Im-
plant ten wspiera naturalne mecha-
nizmy odbudowy ludzkiego ciaa,
stymulujc jednoczenie zrastanie
si sztucznej chrzstki z koci,
do ktrej jest przymocowany. Pro-
dukt, ktry zosta oficjalnie wpro-
wadzony do sprzeday w Europie
podczas 19. Kongresu Midzyna-
rodowego Stowarzyszenia Chirur-
gii Chrzstek w padzierniku 2010
jest sprzedawany jako pakiet pro-
ceduralny z implantem kolageno-
wym wstpnie zaoonym w do-
kadnym, atwym w uytkowaniu
urzdzeniu podawania artroskopo-
wego. Urzdzenie to skada si
z kilku komponentw polimero-
wych, cznie z bia oson ze-
wntrzn wykonan z ABS oraz
z przezroczystej, poliwglanowej
rurki podajcej na jego kocwce,
ktra umoliwia obserwacj post-
pu podawania implantu podczas
zabiegu chirurgicznego.
Dwa komponenty wykonane z ma-
teriau Zytel SC trzpie rucho-
my w palce sprarki pozostaj
w bezporednim kontakcie z im-
plantem i s kluczowe w procesie
utrzymywania go na miejscu oraz
agodnego i precyzyjnego wprowa-
dzania w miejsce uszkodzenia. Ma-
teria DuPont zosta wybrany ze
wzgldu na sztywno oraz nie-
wielkie tarcie trzpienia ruchomego,
jak rwnie ze wzgldu na precy-
zyjn elastyczno palcw sprar-
ki.
DuPont oferuje jedn z najbogat-
szych palet tworzyw inynierskich
i elastomerw termoplastycznych
dla urzdze medycznych, urz-
dze chirurgicznych oraz przezna-
czonych do produkcji urzdze
diagnostycznych i farmaceutycz-
nych. Produkty DuPont zwizane
z ochron zdrowia posiadaj zgod-
no agencji ywnoci (EMSA
i FDA), zgodno z ISO 10993-5 i -
11 oraz zgodno z USP Klasa IV.
Specjalistyczne produkty zwizane
z ochron zdrowia s produkowa-
ne zgodnie z GMP.
Specjalistyczne gatunki przezna-
czone dla sektora ochrony zdrowia
ze wsparciem dotyczcym przepi-
sw s dostpne w dwch wer-
sjach, z ktrych kada charaktery-
zuje si innym poziomem kontroli
produkcji i bada materiaowych.
Klienci wsppracuj z DuPont ce-
lem identyfikacji wersji, ktra spe-
niaaby wymagania okrelonych
zastosowa. Szesnacie produk-
tw jest dostpnych jako gatunki
special control, speniajc bardzo
wysokie standardy zgodnoci pro-
dukcyjnej, majce znaczenie sze-
rokiej serii produktw medycznych
nie przeznaczonych do wszczepia-
nia.
Dwanacie gatunkw jest dostp-
nych wersjach premium control
speniajcych wymagania jeszcze
bardziej surowej kontroli produkcji,
otoczonych wikszym wsparciem
zgodnoci z przepisami, na ktrych
DUPONT
www.desma.biz
Nowy BENCHMARK S3
nieporwnywalny
The experts in rubber and silicone moulding
Nowy panel kontrolny
DRC 2020 HT
Nowa jednostka wtryskowa
FIFO-Advanced
Nowy system hydrauliczny
ServoGear
Nowy zawr jednodrony
PlastControl
Walec podajcy surowiec
ActiveFeed
Nowy system dysz
FlowControl
+
O
d
w
ie
d

n
a
s
n
a
ta
rg
a
c
h
P
la
s
tp
o
l
2
0
1
1
,
H
a
la
E
,
S
to
is
k
o
E
-
7
82 tworzywa P2 11 technologie
przeprowadzane s liczniejsze ba-
dania, posiadajcych dostp DMF
oraz najwyszy z moliwych po-
ziom inspekcji.
www.dupont.com
Urzdzenia LiNA Medical MaxFlow
and FleXeal 5 wytwarzane z kopo-
liestru Eastman Tritan zostay za-
prezentowane na stoisku Eastman
Chemical Company na targach
MEDTEC Europe w Stuttgarcie.
Urzdzenia te s pierwszymi me-
dycznymi urzdzeniami wykorzy-
stujcymi waciwoci zwizane
z wytrzymaoci i przetwarzaniem
przy wysokim przepywie materiau
Tritan. Jednorazowe urzdzenie
systemu odsysania i irygacji Ma-
xFlow umoliwiajce prowadzenie
minimalnie inwazyjnych zabiegw
ginekologicznych ma ergonomicz-
ny uchwyt oraz kodowane za po-
moc kolorw przyciski z oznaczo-
nymi etykietami zasysania i irygacji.
The FleXeal 5 jest 5 mm systemem
trjgraca przeznaczonym do
przeprowadzania laparoskopo-
wych zabiegw chirurgicznych.
Oba te urzdzenia s dostpne
w Europie.
Firma LiNA Medical wybraa kopo-
liester Eastman Tritan dla obu urz-
dze ze wzgldu na jego waciwo-
ci zwizane z przetwarzaniem
przy wysokim przepywie, dziki
czemu s znakomicie przydatne
do zastosowa w przypadku cien-
kich cianek i w przypadku wielu
gniazd w formach. Firma produko-
waa poprzednio MaxFlow z innego
materiau (ko) poliestrowego. Jed-
nake poprzez wykorzystanie Trita-
nu w istniejcych formach udao
si skrci czas wtryskiwania
i przetwarzania obudowy urzdze-
nia o okoo 60 procent. Oprcz te-
go sztywno, odporno na wyso-
k temperatur i na chemikalia ma-
teriau Tritan umoliwia spenienie
przez MaxFlow i FleXeal 5 wyma-
ga protokow przyspieszonego
starzenia oraz odporno na stery-
lizacj tlenkiem etylenu (EtO).
Specyfikacja materiaowa dla
opracowywania urzdze medycz-
nych posiada wiele wymaga, po-
niewa produkty musz speni wy-
magania zwizane z przepisami
oraz przej badania zwizane
z biokompatybilnoci, sterylizacj
oraz protokoami przyspieszonego
starzenia powiedzia Henrik Bisga-
ard Poulsen, business unit mana-
ger minimalnie inwazyjnej gineko-
logii, LiNA Medical. Przestawienie
si na produkcj MaxFlow z kopo-
liestru Eastman Tritan MX731
umoliwio firmie LinaMedical stwo-
rzenie urzdzenia, ktre jest prze-
zroczyste, nie posiada czarnych
plamek oraz ma odpowiedni od-
porno na wysok temperatur
oraz na chemikalia podczas steryli-
zacji.
Bazujc na wczeniejszych do-
wiadczeniach LiNA Medical doty-
czcych pracy z Eastman i z kopo-
liestrem Eastman Tritan, Tritan
MX731 by produktem pierwszego
wyboru dla opracowania FleXeal 5.
Opracowanie kilku pierwszych
urzdze medycznych z kopolie-
stru Eastman Tritan pomogo firmie
LiNA Medical sta si liderem prze-
mysowym w proaktywnym reago-
waniu na potrzeby rynku, powie-
dzia Poulsen. Poniewa wci po-
szukujemy nowych sposobw po-
prawy naszych produktw, planu-
jemy kontynuowa wspprac
z Eastman i Tritan w przyszoci.
Kopoliester Eastman Tritan MX731
do produkcji urzdze medycz-
nych metod formowania wtrysko-
wego rwnoway waciwoci
zwizane z przejrzystoci, wytrzy-
maoci oraz odpornoci na wy-
sok temperatur i chemikalia,
a ponadto nie zawiera bispenolu
A (BPA). Eastman odpowiada
na dugoterminowe potrzeby rynku
produktw medycznych od po-
nad 65 lat i jest godnym zaufania
dostawc medycznych gatunkw
polimerw dla zastosowa w urz-
dzeniach medycznych oraz funk-
cjonalnych sztywnych opakowa-
niach medycznych.
www.eastman.com
Evonik Cyro, LLC zaprezentowaa
na MD&M West w Anaheim Co-
nvention Center CycroliteProtect
mieszank wielopolimerow
na bazie akrylowej, ktra zostaa
opracowana specjalnie dla urz-
dze medycznych zawierajcych
rodki antybakteryjne. Przeznaczo-
na specjalnie dla regulowanych
przez FDA urzdze medycznych
klasy I lub klasy II, CycroliteProtect
szczeglnie nadaje si do produk-
cji zczy Luera, ostrzy, trjnikw,
zaworw kontrolnych i obudw fil-
trw.
Mieszanka wielopolimerowa na ba-
zie akrylowej CycroliteProtect po-
siada waciwoci antybakteryjne
wzgldem rnych mikroorgani-
zmw, ktre mona powszechnie
znale w urzdzeniach zwiza-
nych z ochron zdrowia. Jest to
najnowszy produkt z rodziny mie-
szanek wielopolimerowych na ba-
zie akrylu Cycrolite, najbardziej za-
awansowanych na wiecie akryli
medycznych. Oferujc znakomicie
zrwnowaone waciwoci, mie-
szanki Cycrolite umoliwiaj pro-
jektantom tworzenie coraz lep-
szych urzdze medycznych.
Wprowadzajc CycroliteProtect,
Evonik Cyro kieruje swoje kroki
w stron przezroczystych produk-
tw antymikrobiologicznych. Dziki
intensywnym metodom bada byli-
my w stanie opracowa mieszan-
k, ktra stanowi odpowied na co-
raz wikszy problem przemysu
medycznego, powiedzia Peter Al-
lread, dyrektor generalny dziau
wysokiej jakoci polimerw/mie-
szanek do formowania wtryskowe-
go. W ostatnich latach wzrastao
zainteresowanie dodawaniem
rodkw antybakteryjnych do urz-
dze medycznych w celu zmniej-
szenia lub wyeliminowania infekcji
powodowanych przez urzdzenia.
CycroliteProtect zosta opracowany
specjalnie jako odpowied na ten
problem.
CycroliteProtect jest wysokiej jako-
ci mieszank wielopolimerow
na bazie akrylu, posiadajc rw-
nie inne zalety projektowe. Posia-
da on znakomite waciwoci me-
chaniczne, termiczne i optyczne,
speniajce wymagania rnych
norm ASTM.
Mieszanka CycroliteProtect jest do-
stpna w przezroczystym zielonym
kolorze w formie pelet. Jest ona a-
twa w przetwarzaniu albo za pomo-
c tradycyjnego formowania wtry-
skowego, albo na liniach wytacza-
nia z 30-strefowymi limakami
oglnego stosowania.
Inn zalet mieszanki CycrolitePro-
tect s jej waciwoci zwizane
z odpornoci na chemikalia, jak
rwnie odporno na plastyfikato-
ry, ktre znajduj si w elastycz-
nych rurach PVC. Nie zawiera ona
rwnie bispenolu A (BPA).
CycroliteProtect mona sterylizo-
wa promieniowaniem gamma
oraz z wykorzystaniem technologii
EtO.
Oprcz CycroliteProtect, Evonik
Cyro prezentuje pen seri za-
awansowanych polimerw akrylo-
wych Cycrolite i Acrylite do zasto-
sowa w urzdzeniach medycz-
nych/diagnostycznych, jak rwnie
mieszanki polimerowe Vestamid
przeznaczone do produkcji cewni-
kw/rur, Trogamid CX do produkcji
komponentw do infuzji/transfuzji
oraz biomedyczne granulki i prosz-
ki Vestakeep PEEK do urzdze
przeznaczonych do wszczepiania
i pozostajcych w kontakcie przez
dugi lub krtki czas.
www.evonik.com
Wzrastajce wymagania uwarun-
kowane przepisami, wikszy na-
cisk kadziony na bezpieczestwo
pacjentw oraz przejcie do ta-
szej alternatywy opieki s najwy-
szymi priorytetami dotyczcymi
ochrony zdrowia. Specjalistyczne
mieszanki firmy zapewniaj nowe
podejcie do zgodnoci regulacyj-
nej oraz zwikszenie zainteresowa-
nia urzdzeniami do monitoringu
bezprzewodowego sucymi
do wygodnej, taszej opieki domo-
wej.
SABIC Innovative Plastics dziaa
w brany przemysu urzdze me-
dycznych i realizuje cige inwesty-
cje w technologie, ktre pomagaj
klientom stawi czoa obecnym
i przyszym wyzwaniom zwizanym
z ochron zdrowia.
Majc na uwadze konieczno za-
chowania zgodnoci z przepisami,
mieszanki o duym ciarze wa-
ciwym (HSG) LNP Thermocomp
firmy SABIC Innovative Plastics su-
ce do ochrony przed promienio-
waniem stanowi odpowied
na nadchodzce zmiany dotyczce
zastpowania oowiu dla produk-
tw kategorii 8, zgodnie z dyrekty-
w Unii Europejskiej.
Dotyczy ona ogranicze stosowa-
nia substancji niebezpiecznych.
W brany opieki alternatywnej, mie-
szanki LNP Faradex integruj
ochron przed zakceniami po-
chodzcymi z bezprzewodowych
urzdze monitorowania pacjenta
coraz czciej stosowanymi w do-
mach lub w zakadach opieki du-
gotrwaej.
Przemys ochrony zdrowia znajdu-
je si w okresie dramatycznych
zmian ze wzgldu na pilne denie
do poprawy jakoci oraz redukcji
kosztw powiedzia Thomas
OBrien, dyrektor globalnego mar-
ketingu produktw, dziau ochrony
zdrowia SABIC Innovative Plastics.
Producenci urzdze medycz-
nych znajduj si obecnie w cen-
trum tego procesu i poszukuj od-
powiedzi ze strony dostawcw
cznie z nowymi sposobami pro-
jektowania i produkcji w celu uzy-
skania najwyszej jakoci, spenie-
nia nowych wymogw zwizanych
z przepisami, wspierania nowych
sposobw opieki nad pacjentem
oraz redukcji kosztw. Nasza no-
wa, szeroka paleta specjalistycz-
BOREALIS ARC
tworzywa P2 11 technologie 83
nych mieszanek termoplastycz-
nych pomaga producentom urz-
dze dotrzyma kroku dziaaniom
podejmowanym przez instytucje
rzdowe i sprosta wymaganiom
stawianym przez nowe standardy
jakoci i bezpieczestwa.
Gdy w roku 2006 zacza obowi-
zywa dyrektywa RoHS, urzdze-
nia medyczne (kategorii 8) zostay
czasowo zwolnione z ogranicze
stosowania oowiu, gwnie ze
wzgldu na brak odpowiednich za-
miennikw. Nie mniej jednak zwol-
nienie to przestanie obowizywa
ju w roku 2012. W midzyczasie
Chiny chc dostosowa dyrektyw
europejsk do swoich wasnych
przepisw. Mieszanki o duym ci-
arze waciwym LNP Thermo-
comp firmy SABIC Innovative Pla-
stics wykorzystuj wypeniacze
metalowe w matrycy ywic w celu
stworzenia mieszanek o duym ci-
arze waciwym. W efektywny
sposb mogyby one zablokowa
promieniowanie i pozwoli na unik-
nicie gorcych punktw, ktre
mog wystpowa podczas zabez-
pieczania oowiem.
Mieszanki o duym ciarze waci-
wym LNP Thermocomp oferuj po-
tencja dla niedrogiej, masowej
produkcji, jak rwnie du ela-
styczno projektow dla nowych
konfiguracji urzdze. Unikanie wy-
maganych operacji wtrnych, ktre
s wymagane w przypadku oowiu
i uzyskanie swobody konsolidacji
wielu czci moe spowodowa re-
dukcj cakowitego czasu produk-
cji, kosztw systemu oraz jego zo-
onoci. Te zalety mieszanek o wy-
sokiej gstoci LNP Thermocomp
mog kompensowa niski koszt
oowiu.
Zdalny monitoring stanu zdrowia
nabiera obecnie rozpdu z kilku
powodw: wiksze zaangaowanie
pacjentw w opiek nad samym
sob; wiksza ilo informacji dla
rehabilitantw w celu prowadzenia
zarzdzania sposobem leczenia;
zmniejszenie kosztw poprzez
krtszy czas hospitalizacji oraz
rzadsze wizyty. Nie mniej jednak,
w przypadku wikszej iloci urz-
dze transmitujcych sygnay z do-
mu pacjenta do gabinetu lekarza
lub do szpitala, zakcenia staj si
coraz bardziej znaczcym zagad-
nieniem.
Mieszanki LNP Faradex wykorzy-
stuj przewodzce elektrycznie
wkna stali nierdzewnej w matrycy
ywicy w celu zapewnienia znako-
mitego ekranowania zakce elek-
tromagnetycznych / czstotliwoci
radiowej. W porwnaniu z cikimi,
trudnymi w projektowaniu odlewa-
nymi powokami metalowymi lub
z metalizacj czci wymagajc
operacji wtrnych i zastosowania
niebezpiecznych procesw, mie-
szanki LNP Faradex maj kluczowe
zalety. Obejmuj one elastyczno
projektowania z dostpnymi na y-
czenie kolorami, moliwo unik-
nicia kosztownych operacji wtr-
nych, redukcj czasw cyklu po-
przez efektywne formowanie wtry-
skowe oraz nisz wag, ni
w przypadku odlewanego metalu.
www.sabic-ip.com
Poliester termoplastyczny Cela-
nex firmy Ticona umoliwi firmie
Alaris Medical Systems z Basing-
stoke w Anglii zastpienie piciu
metali, stali i elementw z tworzyw
sztucznych w rurze wysprzglaj-
cej pomp strzykawkowych serii P
przez pojedynczy komponent pro-
dukowany metod formowania
wtryskowego. Nowa cz z tere-
ftalanu polibutylenu pozwolia
na obnienie kosztw o wspczyn-
nik 20 do okoo 1,10 dolara (80
pensw).
Zesp pompy elektromechanicz-
nej odmierza i dozuje lekarstwa ze
strzykawki podczas terapii doylnej
oraz w systemach monitorowania
intensywnej terapii.
Rurka wysprzglajca wykonana
metod formowania wtryskowego
z poliestru Celanex powoduje od-
czenie strzykawek o pojemnoci
od 5 do 50 ml od przekadni jed-
nostki, dziki czemu mona wyj
pust strzykawk i zaadowa no-
w. Firma Alaris wybraa PBT
Celanex 3316 PBT, gatunek
wzmacniany 30% wknem szkla-
nym, poniewa jest on odporny
na szpitalne rodki czyszczce i nie
ulega pkniciom napreniowym
w przypadku dugotrwaego kon-
taktu ze smarami o-ringw. Jest on
rwnie wystarczajco sztywny,
aby mg wytrzyma obcienia
skrtne. Posiada te du odpor-
no na uderzenia oraz charaktery-
ARC ARC
84 tworzywa P2 11 technologie
Solar Impulse opracowany przez
Bertranda Piccarda i Andr Bor-
schberga jest pierwszym zaogo-
wym samolotem, ktry jest w sta-
nie okry kul ziemsk korzy-
stajc wycznie z energii solar-
nej.
W tym prototypowym samolocie
posiadajcym rozpito skrzy-
de duego liniowca (63,4 m)
i wag redniej klasy samochodu
(1600 kg) wykorzystano najno-
woczeniejsz technologi. Oko-
o 12.000 ogniw solarnych pokry-
wajcych jego powierzchni na-
pdza 4 silniki elektryczne i ma-
gazynuje energi elektryczn
na noc w akumulatorach litowych
o wadze 400 kg.
Bayer MaterialScience sta si
oficjalnym partnerem szwajcar-
skiego projektu i bdzie wspiera
inicjatyw ekspertyzami tech-
nicznymi, wysokiej jakoci mate-
riaami polimerowymi oraz lekki-
mi produktami o niskim zuyciu
energii.
Na przykad nanorurki wglowe
Baytubes mog zwikszy wy-
dajno akumulatorw i popra-
wi wytrzymao komponentw
konstrukcyjnych, redukujc ich
wag do minimum. Inne poten-
cjalne obszary zastosowa obej-
muj kleje, sztywne pianki poli-
uretanowe do konstrukcji paneli
w kokpicie i w silniku oraz nie-
zwykle cienkie, a mimo tego od-
porne na pknicie folie poliw-
glanowe i ekrany do szklenia
kokpitw.
W grudniu 2009 roku prototypo-
wy Solar Impulse HB-SIA wyko-
na swj inauguracyjny start
pchli skok, ktry by pierw-
szym kamieniem milowym doty-
czcym rozwoju projektu. Pod-
czas minionego lata zaplanowa-
no rne loty, cznie z pionier-
skimi lotami nocnymi.
Po dokonaniu oceny istotnych
danych zwizanych z zachowa-
niem si samolotu zaprojektowa-
no i skonstruowano drugi samo-
lot, ktrego celem byo okrenie
kuli ziemskiej w cigu 25 dni ze
redni prdkoci 70 km/h.
Dwch pilotw zasidzie
na zmian w jednomiejscowym
kokpicie. Lot zosta zaplanowany
na rok 2013.
www.bayer.com
Lotnicza przygoda
Solarny impuls
BAYER
zuje si stabilnoci wymiarow,
spenia wymagania normy palnoci
UL94 V-0, posiada gadk po-
wierzchni i moe by montowany
w jednostkach za pomoc zgrze-
wania ultradwikowego.
Rurka wysprzglajca o dugo-
ci 173 mm jest formowana wtry-
skowo wok trzpienia rdzennego.
Firma Ticona przeprowadzia anali-
zy przepywu stopionego materia-
u, aby si upewni, e forma b-
dzie si wypenia bez adnych
problemw.
Obejmoway one ocen frontu sto-
pionego materiau, temperatur
oraz cinienie w formie, czas cho-
dzenia w celu zdefiniowania czasu
cyklu oraz ocen linii zgrzewu. PBT
wpywa do formy z otworu wtrysko-
wego na podstawie komponentu
i umoliwia rwnomierne napenia-
nie w czasie niewiele przekraczaj-
cym 0,5 sekundy. Dokonano ada-
ptacji ukadu chodzenia formy, tak
aby zapewni prostopade ustawie-
nie trzpienia rdzennego podczas
utwardzania czci.
Nakadka jest zgrzewana ultrad-
wikowo na jednym kocu czci
po zgrzaniu w celu przytrzymania
o-ringu.
www.ticona.com
Sowem wyjanienia 2K nie ozna-
cza specjalnej technologii formo-
wania wtryskowego. Termin 2K od-
nosi si do dwch komponentw
lub do czci, ktre oddzielaj no-
wy system dozowania zarwno
pod wzgldem funkcjonalnoci, jak
i jakoci od produktw konwencjo-
nalnych. System dozowania 2K jest
stosowany w poczeniu z takimi
rodkami/cieczami, jak wydzielina
pucna, lekarstwa w formie pynnej
do leczenia odka oraz dolegli-
woci jelitowych, leczenia rodka-
mi przeciwblowymi, witaminami,
tonikami, jak rwnie lekami psy-
chotropowymi itp., ktre musz
by przyjmowane doustnie. Sys-
tem jest dostpny do uycia z py-
nami higienicznymi, takimi jak py-
ny do pukania ust, ale rwnie
do ywnoci w pynie, ktra musi
by podawana w precyzyjnych
dawkach.
Dwa zasadnicze komponenty
(oprcz pojemnika i pionowej rurki)
to gowica dozujca i zamknicie.
Obsuga nie moe by atwiejsza.
W momencie otwarcia zamknicia
precyzyjnie odmierzony pyn prze-
dostaje si do gowicy dozujcej
z dokadnoci +/- 5 procent.
Szef dziau rozwoju firmy Medisize,
Dieter Veit objania opatentowany
system.
Po roku bada i produkcji prototy-
powej formy udoskonalilimy sys-
tem dozowania, ktry jest obecnie
gotowy do wprowadzenia na rynek
i ktry dziaa zgodnie z zasad po-
dawania prniowego. Obrt za-
mknicia w postaci ruby powodu-
je napenienie gowicy dozujcej
z du precyzj. Naszym celem by-
o umoliwienie dozowania za po-
moc nieporcznych i nieprecyzyj-
nych przyrzdw, takich jak yki,
kubki do odmierzania, nakrtki bu-
telek itp. Wystarczy jeden obrt
i napenianie jest perfekcyjne.
Mniej elementw skadowych przy-
czynia si do zwikszenia pozio-
mw bezpieczestwa i obnienia
kosztw potencjalnych klientw,
gwnie firm farmaceutycznych,
w Europie oraz w innych czciach
wiata.
W zalenoci od specyfikacji klien-
ta, mona dostosowa gowic do-
zujca do pojemnoci dozowania
wynoszcych od 1 ml do 20 ml. Za-
bezpieczenie przed otwieraniem
przez dzieci, oryginalne zamkni-
cie TE oraz specjalne ksztaty to
wszystko jest dostpne jako opcje
dodatkowe. Wielkoci butelek i po-
jemnikw s dostosowane do sys-
temu, i obejmuj pojemnoci
do 750 ml.
W zalenoci od zastosowa, Me-
disize moe produkowa odpo-
wiednie zamknicia w postaci rub
oraz gowice dozujce w procesie
formowania wtryskowego albo
z HDPE albo z PP. Butelki/pojemni-
ki mona produkowa w procesie
rozdmuchiwania z PET, LDPE lub
HDPE. Firma Medisize posiada po-
nad 30 lat dowiadczenia w pro-
dukcji narzdzi dla sektora me-
dyczno-technicznego i farmaceu-
tycznego. Formy s produkowane
z zastosowaniem technologii gor-
cego kanau i zazwyczaj maj
do 32 gniazd. Zarzdzanie jakoci
i realizacja s widoczne w kadej
fazie produkcji. Jako i bezpie-
czestwo produktu dokumentowa-
ne przez BDE s gwarantowane
w warunkach czystego pomiesz-
czenia klasy 7/8. Firma posiada ak-
tualnie wszystkie dostpne do-
puszczenia dla sektorw farmaceu-
tycznego i ywnociowego. Certyfi-
kacja QM, ISO oraz audyty klien-
tw s przeprowadzane w regular-
nych odstpach czasu, oprcz
czstej kontroli jakoci, bada par-
tii i prbkowania.
www.medisize.com
ARC
tworzywa P2 11 surowce 85
Bayer MaterialScience AG oraz je-
go spka zalena Artificial Muscle,
Inc. po raz pierwszy zaprezentowa-
y si na GSMA Mobile World Con-
gress, wiodcych europejskich tar-
gach komunikacji, ktre odbyway
si od 14 do 17 lutego 2011 w Bar-
celonie. Firmy pokazay innowacyj-
ne rozwizania w produkcji smart-
phonw i telefonw komrkowych
z wykorzystaniem polimerw elek-
troaktywnych i folii poliwglano-
wych. Projekt podkrela dowiad-
czenie Bayer MaterialScience
w opracowywaniu przyszych tech-
nologii komunikacyjnych zgodnie
z hasem Nauka dla lepszego y-
cia. Biece dziaania skupiaj si
na folii Bayfol Reflex, ktre dziaaj
po naciniciu ekranu dotykowego
oraz na zintegrowanych antenach
w telefonach komrkowych.
Liczne zastosowania ekranw do-
tykowych, ktre pojawiy si na ryn-
ku demonstruj, w jaki sposb
ekrany takie bd zastpoway
konwencjonaln klawiatur i przyci-
ski. Jednake gwnym zagadnie-
niem zwizanym z uywaniem
ekranw dotykowym jest to, e
uytkownicy czsto nie wiedz, czy
nacinicie ekranu faktycznie uru-
chomio dane polecenie. Dodat-
kowe niezadowolenie moe wyni-
ka ze zoonej nawigacji po menu.
Rozwizania dostpne obecnie
na rynku nie zaspokajaj potrzeb
zwizanych z synchroniczn odpo-
wiedzi na sygnay video, audio
i haptyczne.
Polimery elektroaktywne firmy Bay-
er MaterialScience oferuj cakowi-
cie nowe moliwoci dla szybkiej
i precyzyjnej reakcji dotykowej
i zmieniaj ksztat po przyoeniu
napicia ze wzgldu na swoj funk-
cj. S one nazywane sztucznymi
miniami.
Polimery te s szczeglnie przy-
stosowane do zastosowa w elek-
tronicznych urzdzeniach mobil-
nych, w ktrych uytkownicy cht-
nie korzystaj z ekranw dotyko-
wych wyjania Elisa Picasso, busi-
ness development menager dla fo-
lii funkcjonalnych w firmie Bayer
MaterialScience. Po uaktywnieniu
ekranu dotykowego polimery re-
aguj na dotyk, ktrego sia moe
by regulowana w zalenoci
od wymaga. Aspekt ten odrnia
technologi od rozwiza dotycz-
cych wibracji mechanicznych, do-
stpnych obecnie na rynku. Rezul-
tatem jest szeroki zakres opcji za-
stosowa dla dosownie nie zuy-
wajcego si stosowania w smart-
fonach, sterownikach gier i touch-
padach. Dziki umowie licencyjnej
zawartej ostatnio z Immersion Cor-
poration, Bayer MaterialScience
moe obecnie oferowa swoim
klientom szerok palet rozwiza
obsugi dotykowej, obejmujc li-
cencj na obszerny portfel rozwi-
za IP. Ostatnio ogoszono stwo-
rzenie uchwytu do gier Mophie Pul-
se przeznaczonego dla iPod To-
uch, bdcego pierwszym produk-
tem handlowym zintegrowanym
z Bayfol Reflex. The Pulse zosta
zaprezentowany na CES 2011
w Las Vegas przez Mophie, Inc.,
kalifornijskiego, uhonorowanego
licznymi nagrodami projektanta
i producenta mobilnych inteligent-
nych urzdze i akcesoriw.
Produkt ten umoliwia bardziej in-
teraktywne i efektywne dowiad-
czenie zwizane z grami na iPod
Touch poprzez dodanie zsynchro-
nizowanego i dotykowego elemen-
tu obsugi dla najnowszych gier do-
stpnych na iPod Touch.
t
Prezentacja na targach telekomunikacyjnych
Folia dla telefonw
MOBILE WORLD BAYER
86 tworzywa P2 11 surowce
Kadego roku AVK (Niemiecka
Federacja Tworzyw Wzmacnia-
nych) wrcza Nagrod za Inno-
wacje doceniajc szczeglne
osignicia dotyczce tworzyw
wzmacnianych. W roku 2010 no-
minowano czterech zwycizcw
w trzech kategoriach.
W kategorii przemysowej firma
Saertex otrzymaa nagrod
za opracowanie produktw SA-
ERfix EP, ktre s samoprzylep-
nymi, spajanymi wknami, dzi-
ki ktrym uytkownik jest w sta-
nie mocowa arkusze tekstylne
w ich zoonym ksztacie pod-
czas ich nakadania na podoe.
Technologia ta moe by wyko-
rzystywana na przykad do pro-
dukcji komponentw o duej
wielkoci, takich jak opatki wir-
nikw elektrowni wiatrowych lub
elementy samolotw.
Reakcyjny klej jest kompatybilny
z ywic epoksydow. Pocze-
nia krzyowe umoliwiaj perfek-
cyjn integracj chemiczn
w sieci matrycy; produkt nie ma
wpywu ani na reakcje utwardza-
nia, ani na parametry mechanicz-
ne. Zastosowanie tekstylnych
materiaw wzmacniajcych
na bardzo wypukych lub piono-
wych ksztatach jest problema-
tyczne, poniewa siatki i cicia
mog si przesuwa, wybrzu-
sza lub traci ksztat podczas
prac na wysokoci.
Dziki SAERfix EP istnieje moli-
wo precyzyjnego umieszcza-
nia tkanin, materia mona roz-
ciga i mocowa; wspiera on
procesy automatyzacji, zastpu-
je konwencjonalnie stosowane
kleje do tkanin, zwikszajc pro-
duktywno poprzez zmniejsza-
nie czasu zajcia formy.
Tkaniny mona wyjmowa i po-
nownie mocowa w razie ko-
niecznoci. Produkt umoliwia
konstruowanie klejonych hybry-
dowych struktur i jest rwnie
dostpny w projektach zrb to
sam.
Tkaniny te nadaj si do stoso-
wania w przypadku wszystkich
popularnych technik infuzji
i wtryskiwania ywic w syste-
mach otwartych i zamknitych
narzdzi.
Spajana tkanina, jak rwnie in-
ne tekstylne produkty wstpne,
takie jak odrywane materiay, s
wykonywane jako samoprzylep-
ne przy zastosowaniu kleju SA-
ERfix EP i pozostaj funkcjonal-
ne nawet wwczas, gdy s prze-
chowywane w magazynie przez
kilka miesicy.
www.avk-tv.de
Firma CMT Materials (Massachu-
setts), wiodcy dostawca materia-
w dla przemysu formowania ter-
micznego, rozszerzy swoj rodzi-
n produktw zamykajcych Hytac
o pi nowych gatunkw, ktre
charakteryzuj si niskim wsp-
czynnikiem transmisji ciepa, lep-
sz obrabialnoci, wytrzymao-
ci i parametrami, ktre powodu-
j obnienie kosztw w porwna-
niu z materiaami konkurencyjny-
mi. Hytac FLX jest utwardzan, wy-
sokotemperaturow piank synta-
tyczn, ktra jest przeznaczona
do gboko toczonych przezro-
czystych zastosowa PP i APET.
Ulepszona forma uytkowa jest a-
twa w polerowaniu i charakteryzuje
si minimaln lub zerow podatno-
ci na zarysowania w przypadku
arkuszy przezroczystych. Materia
zosta zaprojektowany celem zmi-
nimalizowania ochadzania arku-
szy i dostarczenia wikszej iloci
materiau do cianek bocznych, co
powoduje popraw rozkadu.
W porwnaniu ze standardow,
termoutwardzaln piank synta-
tyczn, Hytac FLX charakteryzuje
si 1,5 razy wiksz wytrzymao-
ci na zginanie oraz ponad pi-
ciokrotnie wiksz twardoci. Po-
siada on rwnie czterokrotnie
wiksze wyduenie przy zerwaniu
i jest w stanie wytrzyma najbar-
dziej rygorystyczne otoczenie za-
mykania bez pkni kruchych,
ktre czsto maj miejsce w przy-
padku epoksydowych pianek syn-
tatycznych.
Firma CMT Materials opracowaa
rwnie Hytac-FLXT, piank synta-
tyczna zawierajc PTFE do zasto-
sowa wielowarstwowych.
www.cmtmaterials.com
Nagroda
AVK
Materiay
zamykajce
88 tworzywa P2 11 reklama
Ponad 100 lat temu T. A. Edison
wynalaz arwk, ktra zrewolu-
cjonizowaa nasze codzienne y-
cie. Modszym rdem wiata jest
lampa fluorescencyjna zwana wie-
tlwk, ktra przez ostatnie osiem-
dziesit lat ulegaa znaczcym
zmianom konstrukcyjnym, co za-
owocowao najnowsz jej odmia-
n, jak znamy pod nazw wie-
tlwki kompaktowej, potocznie
zwan te arwk energoosz-
czdn. Obecnie tradycyjne rda
wiata odchodz ju do lamusa
ustpujc miejsca nowym, pprze-
wodnikowym rdom wiata jakie
daje nam technologia LED. W tym
przypadku rdem wiata jest dio-
da elektroluminescencyjna LED
(ang. light-emitting diode), ktra
pod wpywem przepywu prdu
elektrycznego z anody do katody
emituje promieniowanie w zakresie
wiata widzialnego. Charaktery-
styczna dla tego rodzaju owietle-
nia jest barwa emitowanego wiata
(dugo emitowanej fali) zmienia-
jca si w zalenoci od i rodzaju
materiau pprzewodnikowego
uytego do produkcji danej diody.
Intensywno wiecenia zaley
od natenia prdu przepywajce-
go przez diod, ktre waha si
w zakresie kilkudziesiciu miliam-
perw. To nowoczesne owietlenie
spenia nie tylko funkcje czysto
praktyczne, ale jest take jednym
z waniejszych elementw dekora-
cyjnych. Kreuje klimat pomiesz-
cze, podkrela ich walory oraz
wpywa na nasze samopoczucie
i nastrj, moe by pomocne
w koncentracji, albo cakowicie nas
rozprasza. Psychologia prbuje
wyjani fenomen przykadania tak
znacznej wagi przez nas do r-
nych barw wiata. Nie bez przy-
czyny to przecie wzrok jest naj-
waniejszym zmysem czowieka.
Barwy maj wpyw na nasz wy-
obrani, uruchamiaj cig skoja-
rze, buduj nastrj, wywouj r-
ne uczucia, ale rwnie postrzega-
ne zmysem wzroku yj w naszej
podwiadomoci, a ich odbir tak
naprawd zaczyna si przede
wszystkim w naszej psychice. No-
woczesna technologia LED ma nie-
zwykle szerokie zastosowanie oraz
zalety takie jak: mae rozmiary r-
da wiata, bardzo duga ywot-
no sigajca ponad 50 000 go-
dzin pracy, niezawodne dziaanie,
niskie zuycie energii poczone
z wysok sprawnoci przekadaj-
ca si na wysok warto ilumina-
cji. Wymienione wasnoci uytko-
we musz si przekada rwnie
na wszystkie pozostae elementy
konstrukcyjne lamp i bardziej zo-
onych ukadw owietleniowych.
Owietlenie LED stwarza dzi
ogromne moliwoci w ksztatowa-
niu przestrzeni naszych domw,
mieszka, a take publicznych
wntrz uytkowych. Architekci, in-
ynierowie, projektanci wntrz two-
rzc nowoczesne oprawy owietle-
niowe uywaj wysoko zawanso-
wanych technicznie tworzyw
sztucznych oferowanych przez
Bayer Material Science. Bayer Ma-
terial Science zalicza si do grupy
najwikszych wiatowych produ-
centw tworzyw sztucznych. Gw-
nym zakresem dziaania jest pro-
dukcja wysoko wyspecjalizowa-
nych materiaw, ktre poprzez in-
nowacyjne adaptacje i modyfikacje
znajduj zastosowanie w naszym
yciu codziennym. Najczciej
efekty naszej pracy mona spotka
w wyrobach z brany motoryzacyj-
nej, elektrotechnicznej, elektronicz-
nej, budowlanej, ale rwnie rekre-
acyjno-sportowej. Firma zatrudnia
globalnie 14 500 pracownikw pra-
cujcych w 30 zakadach produk-
cyjnych. BMS posiada w swojej
ofercie kilka typw poliwglanw
dedykowanych do zastosowa
w owietleniu LED. Typem po-
wszechnie stosowanym jest Makro-
lon 6717, ktry czy w sobie cechy
materiaw o wysokim stopniu
przeroczystoci wraz z wysokimi
wasnociami fizyko-chemicznymi.
Jest on uywany do produkcji prze-
roczystych kloszy czy innych ele-
mentw optycznych jak kolimatory
czy te soczewki, przy zachowaniu
klasy palnoci V0. Bazujc
na w/w typie materiau jeden
z amerykaskich koncernw
owietleniowych uruchomi pro-
dukcj arwek LED, ktre
po wprowadzeniu na rynek maj
si przyczyni, na przestrzeni naj-
bliszych dziesiciu lat, do czne-
go zredukowania do poziomu poni-
ej 20% dzisiejszego zuycia ener-
gii elektrycznej dostarczanej do do-
mw oraz budynkw uytecznoci
publicznej. Wielobarwne owietle-
nie LED stwarza dzi ogromne
moliwoci w ksztatowaniu prze-
strzeni budynkw wewntrz, jak
i na zewntrz. Owietlenie diodowe
w poczeniu z fotovoltanicznymi
(solarnymi) ogniwami zasilania
znajduje zastosowanie przy owie-
tlaniu ulic, parkw czy skwerw
(Rys. 2). Elementy plastikowe tak
futurystycznie wygldajcych lamp
s wykonane cakowicie z materia-
w oferowanych przez Bayer Ma-
terial Science. Przemys motoryza-
cyjny jest obecnie najbardziej
chonny na technologie LED, a co
za tym idzie rwnie na zastosowa-
nie poliwglanu skutecznie zast-
pujcego elementy szklane
(Rys. 1). W tych zastosowaniach
na korzy poliwglanu przemawia
niszy ciar, walory estetyczno-
-uytkowe i wysoka wytrzymao
mechaniczna, gwnie udarno.
Wszystkie te cechy maj bezpo-
redni wpyw na bezpieczestwo
uytkownikw pojazdw mecha-
nicznych. Diody LED stanowi do-
skona alternatyw dla stopniowo
wycofywanych tradycyjnych ar-
wek. Trudno bowiem wyobrazi so-
bie bardziej funkcjonalny, bez-
pieczny, energooszczdny, wytrzy-
may, a przy tym tak atrakcyjny wi-
zualnie system owietleniowy. Do-
skonale sprawdza si on zarwno
jako element dekoracyjny prze-
strzeni oraz jako funkcjonalne
i bezpieczne rdo energoosz-
czdnego wiata.
LED to wiato przyszoci rozwija-
jce si w oparciu o Makrolony!
Dodatkowe informacje:
marcin.raszka@bayer.com
Rys. 1 Samochodowe wiata
dzienne w technologii LED.
Rys. 2 LED w owietleniu ulic.
Bayer Material Science
NOWOCZESNE TWORZYWA POLIWGLANOWE
STOSOWANE W TECHNOLOGII LED
BAYER
BAYER BAYER
tworzywa P2 11 reklama 89
Basell Orlen Polyolefins Sprze-
da Sp. z o.o. (BOPS) oferuje
na rynku polskim szeroki zakres
standardowych oraz specjalnych
i innowacyjnych poliolefin do zasto-
sowa foliowych (tzw. opakowania
gitkie), do ktrych nale rne
gatunki polietylenw (PE), dostp-
ne pod nazw Lupolen, Hostalen,
Purell, Lucalen i Malen E oraz ga-
tunki polipropylenw (PP) i poliole-
fin specjalistycznych (APO)
pod nazw Moplen, Clyrell, Adstif,
Metocene, Adflex, Softell, a take
rne gatunki polibutenu-1: PB-1,
Toppyl, Koattro. Wspomniane typy
tworzyw s wytwarzane w fabry-
kach Basell Orlen Polyolefins Sp.
z o.o. (BOP) w Pocku i w innych
zakadach produkcyjnych nale-
cych do grupy LyondellBasell
(LBI).
Folie o duej wytrzymaoci
folie dla rolnictwa, na worki,
folie termokurczliwe
Folie rolnicze musz by odporne
na cikie warunki rodowiskowe.
Klienci donosz, e Lucalen np.
A 2540 D Q473, bdcy kopolime-
rem etylenu z akrylanem n-butylu
(9%) moe zapewni doskona
wytrzymao, zgrzewalno, jak
rwnie odporno na przebicie
i rozdarcie oraz odporno na pro-
mieniowanie UV folii. Z kolei gatun-
ki Adflex (Q100F, Q300F) oraz ga-
tunki Lupolen s wykorzystywane
przez klientw do wytwarzania folii
wspwytaczanych, speniajcych
specjalne wymagania.
Ostatnio wprowadzony zosta
na rynek nowy gatunek Malen
E FGAL 18-D003 i 23 D-003 zawie-
rajcy dodatek przeciwutleniacza
i specjalny pakiet stabilizujcy, kt-
ry poprawia odporno folii na pro-
mieniowanie UV. Z tego powodu,
Malen E FGAL doskonale nadaje
si do produkcji folii ogrodniczych
i technicznych, dla ktrych okres
uytkowania w naszej strefie klima-
tycznej wynosi 2 lata dla gruboci
folii powyej 100 m. Wszystkie ga-
tunki oferowane przez BOPS za-
pewniaj dobre waciwoci
optyczne, gwarantujc odpowied-
ni przepuszczalno wiata
i wzrost rolin. Wzrost handlu towa-
rami zwikszy popyt na folie o du-
ej wytrzymaoci m.in. na grube
worki i folie termokurczliwe, ktre
mog wytrzyma warunki transpor-
tu ldowego, morskiego i powietrz-
nego. BOPS oferuje gatunki PE,
zwaszcza te o niszym zakresie
wskanika szybkoci pynicia (Ma-
len E FGAN 18-D003 i 23-D003,
Lupolen 1840D, 2420D i 3010D,
Lucalen A2340D i A2350D oraz
Hostalen ACP 9255 Plus i 9240
Plus), o wysokich waciwociach
mechanicznych, ktre mog spro-
sta wysokim wymaganiom klien-
tw w zastosowaniach na folie
i worki.
Przetwrcy podkrelaj zalety tych
gatunkw PE, a szczeglnie dobr
odporno na przebicie i rozdarcie,
wysok wytrzymao mechanicz-
n, dobr odporno na pezanie
i pkanie oraz dobr zgrzewalno.
Oferta BOPS zapewnia rwnie
moliwo wyboru spord wielu
rnych opcji, folii opakowanio-
wych jednowarstwowych, ktre s
produkowane woparciu o polietylen
maej gstoci (LDPE) Malen E lub
Lupolen jako gwny skadnik albo
w oparciu o mieszaniny z polietyle-
nem redniej gstoci (MDPE,
Lupolen 3721 C) i / lub polietylenem
duej gstoci (HDPE) Hostalen
ACP w celu zwikszenia sztywnoci.
Jednak najszersze moliwoci ofe-
ruj wspwytaczane folie wielowar-
stwowe, w ktrych kada z warstw
moe wpywa na popraw waci-
woci caej struktury tu dodatek
polietylenu liniowego maej gstoci
(LLDPE) poprawia nie tylko wytrzy-
mao zgrzeiny, ale zwiksza rw-
nie odporno na rozdarcie folii.
Gatunki LDPE Malen E FGAN
(18-D003 i 23-D003) i Lupolen
(1840D, 2420D i 3010D) oferuj do-
skonae obkurczanie zarwno
w kierunku wzdunym, jak i po-
przecznym, dziki czemu produ-
cent folii moe atwo osign wy-
magan rwnowag waciwoci.
Gatunki LDPE s dostpne w sze-
rokim zakresie wskanika szybko-
ci pynicia, odpowiednio do ob-
kurczania zarwno duych palet,
jak i mniejszych opakowa zbior-
czych np. z rnego rodzaju napo-
jami Malen E (FGAN 23-D006,
FGNX 23-D006 i 23-D-022 oraz
Lupolen serii: 24F, 30F, 32F,
24H, 30H, 34J, 24K
i 30K). Przetwrcy oczekujcy
wyszych moduw sztywnoci sto-
suj gatunki o podwyszonej g-
stoci. W ofercie dostpne s ga-
tunki o gstoci powyej 0,930
g/cm
3
. Dodatkowo, do kontroli siy
obkurczania z powodzeniem mog
by stosowane gatunki HDPE
Hostalen ACP. Ich dodatek zapo-
biega rwnie powstawaniu dziur
w trakcie obkurczania kaptura w tu-
nelu grzewczym.
Ciekaw alternatyw dla tradycyj-
nych kapturw termokurczliwych
(oraz tych wykorzystujcych EVA)
jest rozwizanie bazujce na ga-
tunkach Adflex (np. Q100F lub
7492 XCP) oraz Lucalen (A 2540 D
lub A 2540 D Q473) jako podstawo-
wych skadnikach warstwy rodko-
wej w folii trjwarstwowej dla szero-
kiego zakresu zastosowa konsu-
menckich kapturw do obkurcza-
nia na zimno (tzw. stretch hood).
Kaptury tego typu s wykorzysty-
wane do jednostkowych produk-
tw (niekoniecznie o regularnym
ksztacie) uoonych na paletach.
Do zakadania stosuje si rkaw
kurczliwy o odpowiednich wymia-
rach, ktry w pierwszym etapie jest
rozcigany poprzez ukad czterech
chwytakw i nakadany na palet
z towarem. W kocowym etapie
nastpuje usunicie chwytakw
i obkurczenie palety z odpowiedni
si trzymajc.
Folie cienkie do specjalnych
zastosowa folie do laminacji,
folie do pakowania ywnoci,
folie barierowe
Wiele gatunkw PE, PP i specjali-
stycznych typw poliolefin mona
stosowa na folie laminowane
do pakowania ywnoci i produk-
tw nieywnociowych. Tworzywa
te s oferowane pod nazwami han-
dlowymi Hostalen ACP (9255 Plus
i 9240 Plus), Lupolen (2420F,
3020H, 3020K, 3026K, 3420J) oraz
Moplen i Clyrell (PP homo HP420M,
PP kopo EP310D i EC310K) oraz
specjalistyczne PP Adflex i Adsyl.
W niektrych przypadkach do lami-
nowania wykorzystywane s folie
zawierajce polibuten-1, zwaszcza
w opakowaniach z atwym otwar-
ciem zgrzeiny. Gatunki stosowane
do laminacji charakteryzuj si ni-
sk zawartoci wtrce elowych,
Oferta Basell Orlen Polyolefins Sprzeda
POLIOLEFINY DO ZASTOSOWA
NA FOLI RKAWOW
LBI
90 tworzywa P2 11 surowce
wysok przezroczystoci, dobr
odpornoci ciepln, dobrymi wa-
ciwociami barierowymi w sto-
sunku do wilgoci oraz doskona
zgrzewalnoci, dodatkowo po-
zwalaj produkowa sztywne i pa-
skie folie. Gatunki PP i PE stoso-
wane w tym segmencie zapewnia-
j atwe wytwarzanie folii o niskiej
temperaturze zgrzewania z jednej
strony i zapewniaj moliwo na-
peniania na gorco z drugiej stro-
ny.
Ponadto, powinny zapewnia do-
skona przezroczysto lub atwe
barwienie, a take gwarantowa
odpowiedni odporno na przebi-
cie, elastyczno, nisk emisj za-
pachu i przepuszczalno aroma-
tw oraz wiata, jak rwnie dobr
barierowo w stosunku do wilgo-
ci i tlenu. Opakowania zawierajce
gatunki PP nadaj si do podgrze-
wania, co jest bardzo wane
w przypadku ywnoci gotowej
do jedzenia.
Rosncy popyt na wieo pakowa-
n ywno o okrelonym czasie
przechowywania wymaga folii
o bardziej zaawansowanych wa-
ciwociach barierowych, np.
z wykorzystaniem mieszanego
ukadu zawierajcego w war-
stwach barierowych zarwno po-
liamid (PA), jak i alkohol poliwiny-
lowy EVOH. Ten trend jest wspie-
rany przez konieczno zapewnie-
nia odpowiednio wysokiego pozio-
mu waciwoci barierowych, co
z kolei wymaga zaawansowanych
folii o strukturze wielowarstwowej
(nawet do 9 warstw). W takich za-
stosowaniach sprawdzaj si nie
tylko standardowe gatunki PP i PE,
ale rwnie specjalistyczne polio-
lefiny APO typu Clyrell RC, Adflex,
Adsyl.
Szeroka oferta BOPS zawierajca
nie tylko standardowe gatunki PE
i PP, ale rwnie bardzo specjali-
styczne poliolefiny stanowi intere-
sujc i atrakcyjn ofert dla ka-
dego przetwrcy, zajmujcego si
produkcj folii rkawowych.
Wicej na: www.basellorlen.pl
Innowacyjna technologia produkcji
opracowana przez firm DSM Dy-
neema umoliwia produkcj prz-
dzy, ktra charakteryzuje si
znacznie zwikszon odpornoci
na przecicia. Diamond Technolo-
gy umoliwia obecnie produkcj
rkawic ochronnych, ktre cz
znakomit odporno na przeci-
cia z niezwykym komfortem. Prz-
dza o ultrawysokiej wytrzymaoci
wytwarzana w tej technologii
umoliwia produkcj lekkich rka-
wic zapewniajcych znakomity
komfort i wytrzymao na najwy-
szym poziomie standardw odpor-
noci na przecicia.
Rkawice te bd znacznie bar-
dziej komfortowe, ni rkawice wy-
konane z konkurencyjnych mate-
riaw, z ktrych niektre zawieraj
elementy wzmacniajce z metalu
lub szka. Ma to na celu uzyskanie
lepszej ochrony przed przeci-
ciem, jednake przekada si
na zwikszenie wagi, ograniczenie
ruchw i zmniejszenie komfortu
uytkowania. Na przykad aramidy
s grube, niezgrabne i ciepe, a za-
tem niekomfortowe. Przdza iny-
nierska z zawartoci wkien
szklanych moe by z kolei lekka,
jednake charakteryzuje si mniej-
sz wytrzymaoci i mniejszym
poziomem komfortu, podczas gdy
przdza inynierska zawierajca
wzmocnienia ze stalowego drutu
jest niekomfortowa ze wzgldu
na sztywno stalowego drutu.
Tradycyjnie, czym grubsza i moc-
niejsza rkawica, tym mniejszy
komfort jej uytkowania i elastycz-
no. Jednake teraz osoby kupu-
jce rkawice nie musz ju wybie-
ra pomidzy dobrymi waciwo-
ciami i komfortem mog mie to
wszystko w jednym. Diamond
Technology spowoduje zwiksze-
nie odpornoci na przecicia prz-
dzy Dyneema o 200%. Technolo-
gia charakteryzuje si wiksz od-
pornoci na przecicia, ni arami-
dy o redniej wadze i o wiele wik-
szym komfortem, ni grube, ci-
kie aramidy oraz wytrzymaa prz-
dza inynierska, ktre s tradycyj-
nie czone z wknami stalowymi
lub z wknem szklanym, zwik-
szajc odporno na przecicia.
www.dyneema.com
Unikalny koncept zielonych bu-
tw opracowany przez Bayer
MaterialScience w cisej wsp-
pracy z Simple Factory Group
wykorzystuje mnstwo zrwno-
waonych materiaw, obejmuj-
cych odnawialne zapasy poliure-
tanowe, nie zawierajce rozpusz-
czalnikw powoki i kleje oraz
mieszanki poliwglanowe i poli-
uretany termoplastyczne (TPU)
na bazie zasobw odnawialnych.
Do 90% wszystkich komponen-
tw w koncepcie Ecotrekker, buty
mog charakteryzowa si przyja-
znymi dla rodowiska waciwo-
ciami dziki zastosowaniu firmo-
wych produktw. Proporcje su-
rowcw odnawialnych w syste-
mach mikrokomrkowych elasto-
merwpoliuretanowych dla pode-
szwy zewntrznej i podeszwy
rodkowej wynosz 70%, a po-
nadto zastosowano do 40% mie-
szanki poliuretanowej.
Podczas gdy podeszwa buta ba-
zuje na systemach PUR charakte-
ryzujcych si dobrymi waciwo-
ciami przetwarzania, typowymi
dla systemw powszechnie do-
stpnych na rynku, odporno
na cieranie oraz na zuycie oraz
dua elastyczno odgrywaj klu-
czow rol w przypadku powok
Impranil na bazie wody. Kleje ba-
zujce na wodnych surowcach
poliuretanowych Dispercoll U za-
pewniaj przyjazno dla rodo-
wiska, dug ywotno oraz ela-
styczne wizania pomidzy mate-
riaem grnym i podeszw.
Nosek buta stosowany w tym pro-
totypowym obuwiu ochronnym
wykonany z mieszanki PC+PLA
serii Mkroblend jest nie tylko lej-
szy, ni tradycyjny nosek ze stali.
Dziki odpowiednim proporcjom
surowcw na bazie biologicznej,
materia ten ze zmodyfikowan
odpornoci na uderzenia jest
rwnie bardziej przyjazny dla
rodowiska i moe by poddawa-
ny recyklingowi. Produkty De-
smopan TPU zawierajce duy
udzia materiaw odnawialnych
zostay uyte do produkcji cho-
lewki, oczek sznurwek oraz zo-
stao z nich wykonane logo pro-
ducenta na podeszwie. Ze wzgl-
du na znakomite waciwoci me-
chaniczne, du odporno
na cieranie i zuycie, TPU na ba-
zie biologicznej moe by oczywi-
cie stosowany do produkcji
komponentw butw tradycyj-
nych, takich jak podeszwy ze-
wntrzne lub dekoracyjne ele-
menty grnej czci buta. Folie
TPU serii LLC Dureflex tworz
membran przepuszczajc par
wodn wzmacniajc podeszw
wewntrzn bez zastosowania
plastyfikatorw. Ponadto, etykieta
z zabezpieczeniem przed podro-
bieniem na bazie wysokiej jakoci
folii poliwglanowej serii Makro-
fol ID jest stosowana do produkcji
limitowanej edycji koncepcyjnego
buta. Napis jest wykonany z wy-
korzystaniem grawerowania lase-
rowego o duym kontracie.
Oprcz tego, mona zastosowa
rne elementy bezpieczestwa,
takie jak hologramy.
www.bayermaterialscience.com
Rkawice nie
do zdarcia
Basell Orlen Polyolefins
Sprzeda Sp. z o.o.
ul. Padlewskiego 4
09-402 Pock
tel. +48 24 364 74 74
(Biuro Sprzeday)
fax: +48 24 364 74 75
info@basellorlen.pl
sales@basellorlen.pl
www.basellorlen.pl
Zielone
buty
BAYER
tworzywa P2 11 surowce 91
Specjalistyczna pianka Basotect
firmy BASF zostaa uyta w owal-
nym teatrze Genexis w Fusionopo-
lis w Singapurze do stworzenia
efektywnej izolacji akustycznej ce-
lem uzyskania optymalnej akustyki
teatralnej i komfortowych wrae.
Niepalne panele Basotect s po-
kryte czarn wen i przymocowa-
ne 400.000 drewnianymi panelami
tworzcymi zakrzywione ciany te-
atru. Fusionopolis to kompleks ba-
da i rozwoju zlokalizowany w One
North Business Park w Singapurze.
Basotect przyczynia si do osi-
gnicia znakomitej jakoci i czysto-
ci dwiku.
Dziki budowie otwartych komrek
i delikatnej strukturze pianki, absor-
buje on pogos spowodowany
przez wielokrotne odbijanie si
dwiku od powierzchni. Pogos
moe spowodowa intensyfikacj
dwiku, przez co staje si on go-
niejszy, ni muzyka lub wypowia-
dane sowa, a w efekcie przeszka-
dza publicznoci.
Ze wzgldu na korzystne pocze-
nie waciwoci termicznych i aku-
stycznych materiau Basotect oraz
dziki unikalnej konstrukcji teatru,
ktry skada si z wycieanych
cian, lekki i elastyczny Basotect
by najodpowiedniejszym i najta-
szym rozwizaniem dla tego pro-
jektu powiedzia S. Y. Ong, dyrek-
tor zarzdzajcy VI-SON Acoustics,
dostawcy systemu akustycznego
teatru Genexis.
Zawieszony pomidzy dwiema
wieami Fusionopolis Phase 1 teatr
Genexis oferuje 560 miejsc, ktre
mona konfigurowa w rnym
ukadzie lub cakowicie wyj, aby
przystosowa sal do funkcji kor-
poracyjnych lub konferencyjnych.
Zaprojektowany przez Arup i WO-
HA teatr Genexis uzyska nagrod
Design of the Year 2009.
Basotect jest piank o otwartych
komrkach i ma szereg unikalnych
waciwoci.
Materia bazowy powoduje, e jest
on niepalny i cieralny. Moe by
stosowany w temperaturach
do 240C, wci zachowujc swoje
waciwoci w szerokim zakresie
temperatur. Ze wzgldu na swoj
konstrukcj otwartych komrek,
jest on lekki (9 g/l), absorbuje
dwiki, jest elastyczny nawet w ni-
skich temperaturach oraz posiada
waciwoci izolacji termicznej. Ba-
sotect mona znale w wielu pro-
jektach budowlanych w Azji, cz-
nie z chiskim Narodowym Cen-
trum Wodnym i Hefei Grand The-
atre oraz na stacj seulskiego me-
tra linii nr 9 w Korei.
www.basotect.com
Pianka
w teatrze
GENEXIS
BASF
92 tworzywa P2 11 surowce
Sztywna pianka Rohacell PMI (poli-
metacrylimid) firmy Evonik poma-
ga klientom przemysu lotniczego
wzbi si wysoko dziki zmniejsze-
niu wagi, uzyskaniu oszczdnoci
paliwa, zmniejszeniu emisji oraz
dziki znakomitym oglnym wa-
ciwociom.
Materia ten zosta ostatnio uyty
w prototypie tylnej grodzi cinienio-
wej pierwszego chiskiego samo-
lotu komercyjnego C919.
Po raz pierwszy w Chinach w sa-
molotach komercyjnych zastoso-
wano materia kompozytowy do
produkcji gwnej konstrukcji no-
nej.
Prototyp tylnej grodzi cinieniowej
jest pierwszym duej wielkoci ele-
mentem kompozytowym w samo-
locie C919, do ktrego konstrukcji
uyto Rohacell w celu zwikszenia
sztywnoci i zapobieganiu wybo-
czeniu czci.
Produkcj tego prototypu zako-
czono w cigu piciu miesicy
po przygotowaniu plikw projekto-
wych CAD. Wykonanie prototypu
grodzi cinieniowej w poowie pa-
dziernika spowodowao dalsz wa-
lidacj projektu inynierskiego
i procesu produkcji; gwarantuje to
rwnie agodny przebieg procesu
rozwoju innych elementw skado-
wych samolotu. Materia Rohacell
pomaga nie tylko zrealizowa
skomplikowane struktury kuliste,
lecz rwnie wspomaga ich funk-
cj.
Ze wzgldu na znakomite waci-
woci materiau gwnie dotycz-
ce odpornoci na pezanie i cina-
nie, nawet w przypadku dugotrwa-
ych napre dynamicznych Ro-
hacell okaza si znakomita piank
konstrukcyjn w komponentach
z wkien kompozytowych prze-
znaczon dla przemysu lotnicze-
go.
www.evonik.com
Wysoka butelka wdki Spirits
Good ol Sailor firmy Galatea
Spirits w butelce PRT 70 cl, ktr
mona poddawa procesowi re-
cyklingu, jest otoczona na caej
dugoci konierzem dostarcza-
nym przez firm CCL Decorative
Sleeves.
Kolorowe rkawy s wytwarzane
z kurczliwego PET o gruboci 50
mikronw, na ktrych wykonywa-
ny jest druk wklsy w szeciu
kolorach.
Projekt zawiera klasyczne tatu-
ae marynarskie, cznie z du-
ym aglowcem, ktry pokrywa
cay korpus od szyjki butelki
do jej podstawy. Tego rodzaju
dekoracyjny efekt zapewnia rw-
nie wraenia dotykowe i mocno
wyrnia mark na sklepowej
pce. Konierze s obkurczane
termicznie na pustych butelkach
PET firmy Petainer. Wybr odpo-
wiedniego materiau by niezwy-
kle istotny w celu uzyskania per-
fekcyjnego przylegania do po-
jemnika o skomplikowanym
ksztacie. Wybr PET do produk-
cji butelki powoduje znacznie
mniejsz redukcj dwutlenku w-
gla, ni rwnowane opakowanie
szklane, podczas gdy zastoso-
wanie rkawa PET powoduje
stworzenie jednomateriaowego
opakowania, co uatwia recy-
kling.
www.ccllabel.at
Chiski
samolot
CCL
Wdka
w rkawie
PLASTICO TRADING
Dostawca uywanych maszyn do przetwrstwa
niedaleko od lotniska w Dsseldorfie
Vohwinkeler Str. 173, D-42329 Wuppertal
Tel. +49-202-273275, Fax +49-202-2732770
service@plasticotrading.de
www.plasticotrading.de
Linie do Kompaundingu, Granulacji i Recyklingu,
Wytaczarki Jedno- i Dwulimakowe, Akcesoria, Mynki
i Rozdrabniacze, Urzdzenia do Pelletyzacji, Granulatory,
Wtryskarki i Rozdmuchiwarki, Kompletne Linie
do Produkcji Rur, Profili, Pyt i Folii.
Kupno i sprzeda - skontaktuj si z nami...
PLAMA
Engineering GmbH
Wytaczarki jedno- i dwulimakowe
Linie wytaczarkowe do rur, proli, pyt i folii
Wtryskarki
Rozdmuchiwarki
Rozdmuchiwarki preform PET
Gwarancja na uywane urzdzenia
www.PLAMA.de
PLAMA Engineering GmbH
Bergische Sr. 15 D-42781 Haan
P: +49-2129-94160 F:+49-2129-941699
e-mail: info@plama.de
CCL ARC
tworzywa P2 11 surowce 93
Globalny lider technologii medycz-
nych GE Healthcare wybra tworzy-
wo Valox firmy SABIC Innovative
Plastics do produkcji obudowy
oraz tworzywo Xylex do produkcji
koszy pomocniczych do swojej no-
wej mobilnej maszyny rentgenow-
skiej Optima XR220amx1, spenia-
jc rosnce zapotrzebowanie
na sprzt medyczny. Te wysokiej
jakoci tworzywa pomogy firmie
GE Healthcare w spenieniu coraz
surowszych wymaga zwizanych
z zapewnieniem coraz wikszego
bezpieczestwa pacjentw oraz
wikszych oszczdnoci przy opra-
cowaniu innowacyjnego urzdze-
nia, ktre umoliwia radiologi dia-
gnostyczn przy ku pacjenta.
SABIC Innovative Plastics oferuje
szeroki oraz coraz wikszy wa-
chlarz materiaw przeznaczonych
dla suby zdrowia, ktre zapew-
niaj rozwizania speniajce zmie-
niajce si wymagania prawne,
projektowe i jakociowe dla klien-
tw z sektora produkcji sprztu
medycznego. SABIC Innovative
Plastics zwraca coraz wiksz uwa-
g na wiadczenie pomocy produ-
centom sprztu medycznego
na caym w wiecie, poszerzajc
swoj ofert o coraz bardziej za-
awansowane technologie materia-
owe. SABIC IP wsppracuje z GE
Healthcare od blisko pitnastu lat.
Jest to obecnie wsppraca zwiza-
na z najbardziej krytycznymi pro-
blemami zwizanymi ze sub
zdrowia. Dla tego nowego urzdze-
nia rentgenowskiego materiay fir-
my SABIC IP oznaczaj niewielk
wag, odporno chemiczn i wy-
trzymao.
* * *
GE Healthcare wybraa Valox
V3900WX, bardzo odporn na ude-
rzenia mieszank poliestrw/poli-
wglanw (PC) do projektowania
swego nowego urzdzenia, by
speni wymagania medyczne oraz
by zapewni wiksze bezpiecze-
stwa pacjentw oraz poprawi kon-
trol kosztw. Tworzywo Valox za-
pewnia wyjtkow odporno che-
miczn poliestru, ktry jest odpor-
ny na coraz silniejsze rodki dezyn-
fekcyjne stosowane podczas zwal-
czania infekcji szpitalnych. Dla
urzdze przenonych, takich jak
rentgen GE Healthcare tworzywo
oferuje du odporno na uderze-
nia oraz stabilno wymiarow PC,
dziki czemu jest w stanie wytrzy-
ma uderzenia podczas transportu
w szpitalu. To odporne na pomie-
nie (FR), stabilizowane promienia-
mi ultrafioletowymi (UV) tworzywo
charakteryzuje si znakomit este-
tyk i umoliwia barwienie w formie
jako niedrog alternatyw dla tra-
dycyjnego, malowanego metalu.
Umoliwia ono rwnie poprawio-
n zdolno do przetwarzania wy-
magan do formowania wtrysko-
wego duych, wysokiej jakoci pre-
cyzyjnych czci.
Valox oferuje znacznie wiksz
swobod projektowania ni metal,
do celw stworzenia nowych, ergo-
nomicznych projektw. Szerokie
moliwoci barwienia w formie
umoliwiy GE Healthcare uzyska-
nie jasnego, biaego koloru, bez
dodatkowych kosztw i wpywu
na rodowisko wskutek malowania.
Kolor ten pozwala rwnie na wy-
eliminowanie problemu zarysowa
farby i sprawia, e czci s atwiej-
sze w czyszczeniu. Tworzywo Xy-
lex X7519HP jest przeroczyst
mieszank PC i poliestru amorficz-
nego. W porwnaniu z samym PC
dodatek poliestru zapewnia popra-
wion odporno chemiczn, wno-
szc wkad w zmniejszenie infekcji
szpitalnych. Poliester poprawia
rwnie odporno na pknicia
napreniowe i umoliwia uzyska-
nie niszych temperatur przetwa-
rzania. Wysoka odporno na ude-
rzenia oraz przeroczysto po-
dobna do szka powoduje, e ywi-
ca Xylex jest idealna do produkcji
pojemnikw do przechowywania.
Tak, jak w przypadku Valox, mate-
ria ten jest barwiony w formie.
www.sabic.com
Aparat
rentgenowski
GE GE
Reklamy na terenie Polski (i krajw innych ni wymienione poniej)
przyjmuje wycznie redakcja tel. +48 32 746 03 13
Na terenie:
Niemiec, Austrii i Szwajcarii
Lerner Media Consulting GmbH tel. +49 6226 971515
Woch i pozostaych krajw UE Promaplast srl. tel. +39 02 8228371
Azji Worldwide Services Co. Ltd. (Tajwan) tel. +886 4 23251784
Nasza oferta dostpna jest w Internecie: www.kwartalnik.tworzywa.pl
Reklama Strona Strona www
ANWIL . . . . . . . . . . . . . . . . . 3 . . . . . . . . . . . www.anwil.pl
ARBURG. . . . . . . . . . . . . . . . 77 . . . . . . . . . . www.arburg.com
ASSOCOMAPLAST . . . . . . . 95 . . . . . . . . . . www.assocomaplast.org
AUGUSTYNOWICZ . . . . . . . 34 . . . . . . . . . . www.augustynowicz.com.pl
AZOTY TARNW. . . . . . . . . 5 . . . . . . . . . . . www.azoty.tarnow.pl
BATTENFELD. . . . . . . . . . . . 85 . . . . . . . . . . www.battenfeld.pl
BAUSANO . . . . . . . . . . . . . . 35 . . . . . . . . . . www.bausano.it
BAYER . . . . . . . . . . . . . . . . . 87 . . . . . . . . . . www.bayer.com
BOPS . . . . . . . . . . . . . . . . . . 89 . . . . . . . . . . www.basellorlen.com.pl
BUHLER. . . . . . . . . . . . . . . . 29 . . . . . . . . . . www.buhlergroup.com
CEPLAST . . . . . . . . . . . . . . . 40 . . . . . . . . . . www.targikielce.pl
COLEX . . . . . . . . . . . . . . . . . 39 . . . . . . . . . . www.colex.com.pl
COLINES . . . . . . . . . . . . . . . 69 . . . . . . . . . . www.colines.it
DEMAG. . . . . . . . . . . . . . . . . 79 . . . . . . . . . . www.demag.pl
DEPUR PADANA ACQUE . . 33 . . . . . . . . . . www.depurpadana.com
DESMA. . . . . . . . . . . . . . . . . 81 . . . . . . . . . . www.desma.biz
DOPAK . . . . . . . . . . . . . . . . . 96 . . . . . . . . . . www.dopak.pl
ECEBD . . . . . . . . . . . . . . . . . 18 . . . . . . . . . . www.ecebd.com
ELANSTIL. . . . . . . . . . . . . . . 67 . . . . . . . . . . www.elanstil.pl
ELBI WROCAW . . . . . . . . . 65 . . . . . . . . . . www.elbi.com.pl
ENGEL . . . . . . . . . . . . . . . . . 75 . . . . . . . . . . www.engelglobal.com
EREMA. . . . . . . . . . . . . . . . . 50 . . . . . . . . . . www.erema.at
EUROMAP . . . . . . . . . . . . . . 25 . . . . . . . . . . www.euromap.org
FAP. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 51 . . . . . . . . . . www.fapitaly.com
FRATELLI BIANCHI . . . . . . . 11 . . . . . . . . . . www.fratellibianchi.com
GAMMA MECCANICA . . . . . 41 . . . . . . . . . . www.gamma-meccanica.it
GRAFE . . . . . . . . . . . . . . . . . 31 . . . . . . . . . . www.grafe.pl
IPM. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 73 . . . . . . . . . . www.ipm-italy.it
ITIB MACHINERY. . . . . . . . . 9 . . . . . . . . . . . www.itib-machinery.com
KMP PLASTICS . . . . . . . . . . 57 . . . . . . . . . . www.kmpplastics.com.pl
LANXESS . . . . . . . . . . . . . . . 2 . . . . . . . . . . . www.lanxess.com
LUDATEC. . . . . . . . . . . . . . . 83, 93 . . . . . . . www.ludatec.com.pl
MAS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60 . . . . . . . . . . www.mas-austria.com
MBT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 86 . . . . . . . . . . www.mbbarter.pl
METALCHEM GLIWICE . . . . 4 . . . . . . . . . . . www.zmchmetalchem.gliwice.pl
MOLDMASTERS . . . . . . . . . 45 . . . . . . . . . . www.moldmasters.com
MORETTO . . . . . . . . . . . . . . 27 . . . . . . . . . . www.moretto.com
MT RECYKLING. . . . . . . . . . 61 . . . . . . . . . . www.mtrecykling.pl
OMYA. . . . . . . . . . . . . . . . . . 12 . . . . . . . . . . www.omya.pl
P3SOLUTIONS. . . . . . . . . . . 59 . . . . . . . . . . www.p3s.pl
PLAMA . . . . . . . . . . . . . . . . . 92 . . . . . . . . . . www.plama.de
PLAST 2012 . . . . . . . . . . . . . 16 . . . . . . . . . . www.plastonline.org
PLASTIBLOW. . . . . . . . . . . . 43 . . . . . . . . . . www.plastiblow.com
PLASTICOTRADING . . . . . . 92 . . . . . . . . . . www.plasticotrading.de
PLASTICSEUROPE . . . . . . . 6 . . . . . . . . . . . www.plasticseurope.pl
PLASTIGO . . . . . . . . . . . . . . 46,47 . . . . . . . www.plastigo.pl
PLASTLINE. . . . . . . . . . . . . . 21, 23 . . . . . . . www.plastline.com.pl
PLASTPOL . . . . . . . . . . . . . . 14 . . . . . . . . . . www.plastpol.com
PONARPLAST . . . . . . . . . . . 32 . . . . . . . . . . www.ponarplast.pl
PTC AS. . . . . . . . . . . . . . . . . 7 . . . . . . . . . . . www.ptcas.pl
SABIC. . . . . . . . . . . . . . . . . . 49 . . . . . . . . . . www.sabic.com
SISE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 91 . . . . . . . . . . www.sise.fr
TOOLINGPORTUGAL . . . . . 55 . . . . . . . . . . www.toolingportugal.com
TOP TECHNIK . . . . . . . . . . . 10 . . . . . . . . . . www.toptechnik.pl
TVK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 71,72 . . . . . . . www.tvkpolska.pl
TWORZYWA.PL . . . . . . . . . . 8 . . . . . . . . . . . www.tworzywa.pl
VGT . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53 . . . . . . . . . . www.vgt.com.pl
VIARA, T&F PLAST . . . . . . . 63 . . . . . . . . . . www.tfplast.com
WALOR. . . . . . . . . . . . . . . . . 17 . . . . . . . . . . www.walor.biz
WARTACZ . . . . . . . . . . . . . . 37, 38 . . . . . . . www.wartacz.com.pl
ZAK. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13 . . . . . . . . . . www.zak.eu
ZAMAK . . . . . . . . . . . . . . . . . 70 . . . . . . . . . . www.zamak.pl
SPIS REKLAMODAWCW
(
3
9
)
1
3
9
6
6
0
2
WOSKIE STOWARZYSZENIE PRODUCENTW MASZYN
DO PRZETWRSTWA TWORZYW SZTUCZNYCH I GUMY
ASSOCOMAPLAST
Centro Direzionale Milanofiori
Palazzo F/3 - 20090 Assago (Milan), Italy
tel +39 02 8228371 - fax +39 02 57512490
e-mail: info@assocomaplast.org - www.assocomaplast.org
ORYGINALNO
DOWIADCZENIE
NIEZAWODNO