You are on page 1of 8

ebrowski M., Wakowski K., Innowacyjno polskiej brany informatycznej w kontekcie gospodarki Unii Europejskiej, Zeszyty naukowe nr 9, (red.

) H. Jastrzbska-Smolaga, Politechnika witokrzyska, Kielce 2008, s. 117 123.

IX SYMPOZJUM WYDZIAU ZARZDZANIA I MODELOWANIA KOMPUTEROWEGO


POLITECHNIKA WITOKRZYSKA Kielce 2 czerwca 2008r. ZESZYTY NAUKOWE NAUKI EKONOMICZNE nr 32

INNOWACYJNO POLSKIEJ BRANY INFORMATYCZNEJ W KONTEKCIE GOSPODARKI UNII EUROPEJSKIEJ


Micha EBROWSKI1, Kazimierz WAKOWSKI2 STRESZCZENIE
Autorzy przedstawiaj w artykule kontekst innowacji w brany informatycznej w Polsce na tle gospodarski europejskiej. Polski sektor informatyczny dysponuje znaczcym potencjaem intelektualnym. Rwnoczenie marginalna jest globalna innowacyjno polskich rm informatycznych. Przyczyn mona szuka zarwno w saboci rozwiza systemowych wspierajcych innowacje (pokonanie barier ekonomicznych) jak i w braku dostatecznie silnych impulsw z rynku (zapotrzebowanie na innowacje).

1.

WPROWADZENIE INNOWACJE W GOSPODARCE OPARTEJ NA WIEDZY

Rozwj konkurencji w globalnej skali, z ktrym mamy do czynienia na pocztku XXI wieku, wymaga cigego zwikszenia innowacyjnoci. W kontekcie
1

mgr in. Micha ebrowski doktorant w Instytucie Organizacji Systemw Produkcyjnych na Politechnice Warszawskiej 2 prof. nzw. dr hab. Kazimierz Wakowski Politechnika Warszawska, Instytut Organizacji Systemw Produkcyjnych, ul Narbutta 85, 02-524 Warszawa

2 polskiej gospodarki zwraca na to uwag m.in. M. Dworczyk w [1, s. 139] oraz K. Poznaska w [2]. Innowacyjno uwaana jest za jeden z najwaniejszych czynnikw wpywajcych na konkurencyjno rmy, pisze o tym S. obejko w [3, s. 79]. We Wsplnocie Europejskiej 42 % przedsibiorstw deklarowao aktywno innowacyjn w latach 2002-2004. W grupie krajw z najwikszym odsetkiem takich firm znalazy si: Niemcy 65 %, Austria 53 % Dania, Irlandia, Luksemburg 52 %. Najmniej takich przedsibiorstw odnotowano w Bugarii 16 %, na otwie 18 %, w Rumunii 20 %, na Wgrzech i Malcie 21 %. W przypadku Polski udzia przedsibiorstw innowacyjnych wynis 25 % (badanie Fourth Community Innovation Survey CIS4 [4]). Konkurencyjno rm skada si na konkurencyjno regionu, kraju czy wreszcie wsplnoty krajw. Nie da si rozpatrywa zjawiska innowacji w Polsce w oderwaniu od szerokiego kontekstu innowacyjnoci w Unii Europejskiej. Polska przystpujc w 2004 r. do Unii Europejskiej staa si uczestnikiem europejskiej gospodarki, co postawio przed polskimi rmami nowe wyzwania, ale jednoczenie dao niespotykane dotd moliwoci konkurowania i rozwoju. W marcu 2000 r. w Lizbonie Rada Europejska postawia za cel uczynienie z Europy najbardziej konkurencyjnej, dynamicznej i opartej na wiedzy gospodarki na wiecie [5]. Ostatnie lata przyniosy wzmocnienie spjnoci i wspdziaania w ramach programw wsplnotowych i instrumentw, ktre maj znaczenie dla celw Strategii Lizboskiej [6, 7, 8, 9]. Rozwj spoeczestwa informacyjnego to jeden z priorytetw Strategii Lizboskiej. Komisja Europejska zaproponowaa w lipcu 2004 r. Program Ramowy na rzecz Konkurencyjnoci i Innowacji (Competitiveness and Innovation Framework Programme), ktry zosta przyjty przez Polsk 24 padziernika 2006 r. [10]. W ramach inicjatywy przygotowane zostay programy szczegowe, a wrd nich: Program na Rzecz Przedsibiorczoci i Innowacji (Entrepreneurship and Innovation Programme) oraz Program na Rzecz Wspierania Polityki Dotyczcej Technologii Informacyjnych i Komunikacyjnych (Information Communication Technologies Policy Support Programme). Technologie informacyjne i komunikacyjne (Information and Communications Technologies ICT) s jednym z larw gospodarki opartej na wiedzy (knowledge based economy), postulowanemu w Strategii Lizboskiej kierunkowi rozwoju unijnej gospodarki. W gospodarce opartej na wiedzy szczeglnego znaczenia nabiera tzw. sektor usug opartych na zaawansowanej wiedzy (Knowledge Intensive Services KIS) [11, s. 192]. Midzy krajami unijnymi wystpuj bardzo due rnice w udziale usug opartych na zaawansowanej w wartoci dodanej wypracowanej przez caa gospodark: od 2,2 % w Grecji do 9,3 % w Wielkiej Brytanii [12, s. 8]. Polska pod wzgldem rozwoju usug opartych na wiedzy znajduje si z wynikiem 4,4 % pod koniec stawki.

3 2. INNOWACJE W BRANY INFORMATYCZNEJ

Wykorzystanie ICT zarwno przez sektor prywatny, jak i pastwowy ma wane znaczenie dla poprawy wydajnoci innowacyjnej i konkurencyjnoci gospodarki, zwaszcza gospodarki opartej na wiedzy. ICT tworzy znaczn i rosnc cz wartoci dodanej wszystkich produktw i usug. W latach 19952005, dziki inwestycjom w informatyk i telekomunikacj, Australia, Dania, Szwecja, Wielka Brytania oraz Stany Zjednoczone odnotoway wzrost PKB rzdu 0,30,7 punktu procentowego [13]. Sektor informatyczny jest jednym z najbardziej innowacyjnych sektorw w Europie. W Polsce przedsibiorstwa, ktrych gwnym rodzajem dziaalnoci jest informatyka, cechuje najwiksza innowacyjno: wedug danych GUS 43,2 % rm IT wprowadzio w latach 20042006 innowacje, wobec redniej 37,7 % w sektorze usug [14]. Od kilku lat mamy do czynienia z dynamicznym rozwojem rynku IT w Polsce (patrz rys. 1): w 2006 roku wzrost wynis 23 % [15], szacunki dla roku 2007 i prognozy dla roku 2008 s take wysokie, bo kilkunastoprocentowe. Rozwojowi rynku IT wewntrznego nie towarzyszy wzrost konkurencyjnoci polskich rm IT w Europie i na wiecie. W wiatowym rankingu konkurencyjnoci rm informatycznych w 2007 r. IT Industry Competitiveness Index 2007, przygotowanym przez The Economist Intelligence Unit Polska zaja dopiero 30. miejsce i bya w poowie stawki ocenianych tam 64 krajw [16]. Czowk zestawienia tworzyy Stany Zjednoczone, Japonia i Korea Poudniowa.

Rys.1. Warto polskiego rynku IT w latach 1995-2008 rdo: opracowanie wasne na podstawie [15]

4 Jako polskich innowacji IT jest niska, a efektw tych innowacji nie wida w wikszej skali. Potwierdzaj to wskaniki poziomu eksportu produktw i usug wysokich technologii, poziomu eksportu w polskiej brany IT oraz poziom wydatkw na B+R. Eksport polskiej brany IT jest nieznaczcy, stanowi kilka procent wartoci caego rynku informatycznego w Polsce [17]. Cigle brakuje polskiego produktu informatycznego znanego szerzej na wiecie. Moemy w zwizku z tym mwi o niskiej jakoci polskich innowacji informatycznych. Niski w Polsce jest poziom wydatkw na B+R w stosunku do PKB. W roku 2006 wynis 0,56 % [18]. Zgromadzony przez rmy kapita nie jest inwestowany. Poziom wydatkw na B+R w ICT w stosunku do caoci wydatkw B+R w 2003 roku wynis dla Polski 12,1 %, co w badanej grupie 19 czonkw OECD dao ostatnie miejsce [19]. Rwnoczenie zauway mona due potencjalne moliwoci stojce przed krajow bran informatyczn. Polski potencja intelektualny to ograniczone, ale wci jeszcze niewykorzystane zasoby: trzej studenci Uniwersytetu Warszawskiego wygrali prestiowe Akademickie Mistrzostwa wiata w Programowaniu Zespoowym Tokio 2007 (International Collegiate Programming Contest ICPC) [20]; polscy studenci, ktrzy startowali w siedmiu z dziewiciu rozgrywanych kategorii midzynarodowego konkursu technologicznego Microsoft Imagine Cup 2007, zajli pierwsze miejsca w trzech z nich [21]; w prestiowym midzynarodowym rankingu informatykw Top Coder, organizowanym przez amerykaskie rmy informatyczne, Polacy w lutym 2008 roku znajdowali si na czoowych miejscach, a w rankingu krajw Polska zajmowaa drugie miejsce (za Rosj) [22]. 3. WYBRANE PROBLEMY ROZWOJU INNOWACJI W MSP-IT W POLSCE

Wrd kluczowych czynnikw najsilniej wpywajcych na system innowacji przedsibiorstwa znajduj si bariery w dziaalnoci innowacyjnej (tabela 1). Gwne bariery wskazywane przez polskich przedsibiorcw nie odbiegaj od tych wymienianych w innych krajach. Istotn rnic jest sia oddziaywania w przypadku Polski bariery zwizane z nansowaniem innowacji s wskazywane dwukrotnie czciej.
Tabela 1. Bariery innowacji A. Przemys i usugi w B. Sektor IT w Polsce C. Sektor IT w Wielkiej BryD. Przemys i usugi w

5
Polsce 2004-2006 Ryzyko ekonomiczne Koszty innowacji Brak finansowania wewntrznego Brak finansowania zewntrznego Brak rda funduszy 34,5 % 36,4 % 2001-2003 tanii 2005 UE 20022004

47,5 % 45,7

17 % 20 % 22,2 % 22,4 %

28,5 %

16,6 %

30 %

16 %

rdo: opracowanie wasne na podstawie danych z A [23],B [24], C [25], D [26] Polskie przedsibiorstwa IT dziaaj gwnie na rynku krajowym. Zaledwie 16 rm rankingu Home&Market w I poowie 2005 roku miao jakiekolwiek przychody z eksportu [17]. Wg danych OECD/Eurostat polski eksport w zakresie usug informatycznych wynis w 2004 roku zaledwie 195 milionw USD [27]. Pod wzgldem poziomu eksportu towarw i usug ICT w 2004 roku Polska wrd krajw OECD znajdowaa si pod koniec stawki [18]. Wynika to troch ze specyki rynku IT, na ktrym trudno jest wypracowa istotn globaln przewag konkurencyjn rmom, ktre wchodz na ten rynek pniej. Ogromna jest bowiem przewaga tzw. pierwszych na rynku ktrzy wypracowali standardy i stworzyli oglnie uywane systemy. Wikszo przedsibiorstw IT, poza paroma globalnymi graczami, musi wic dziaa na rynkach niszowych. 4. PODSUMOWANIE

Polska informatyka dysponuje znaczcym potencjaem intelektualnym. wiadcz o tym zwycistwa Polakw w prestiowych konkursach informatycznych, liczni specjalici zatrudniani i cenieni w rmach krajowych i zagranicznych. Rwnoczenie bardzo saba jest globalna konkurencyjno polskich rm informatycznych. Znaczcy udzia w rynku IT (okoo 50%) przypada maym i rednim rmom informatycznym (MSP-IT). Du szans dla innowacji jest wzrost finansowania innowacji, W Programie Operacyjnym Innowacyjna Gospodarka przeznaczono na ten cel ponad 8 mld euro. Warto zwrci uwag, e rozwj technologii informacyjnych jest jednym z priorytetw Wsplnoty Europejskiej.

6 Polskie przedsibiorstwa sektora IT operujce na duym rynku krajowym nie maj a takiej motywacji jak np. przedsibiorstwa czeskie czy wgierskie, by umidzynarodawia sw dziaalno ze wzgldu na niedostatek popytu wewntrznego. Brak zainteresowania bran tradycyjnych osigniciami nauki i nowymi technologiami, w tym IT, rodzi problem braku popytu na innowacje w zakresie produktw i usug informatycznych. Polska wci goni najbardziej rozwinite kraje wiata. Ale z naszego regionu: Czechy, Wgry, Estonia, ktre skuteczniejsze w wykorzystaniu nowych technologii i tworzeniu warunkw dla tego przemysu. LITERATURA
[1] Dworczyk M.: Problemy zwikszenia przygotowania techniczno-innowacyjnego kadr w systemie edukacji ekonomicznej obszaru zarzdzania przedsibiorstwem. II Konferencja Naukowa Instytut Zarzdzania WSP TK, Zielona Gra 1997, strony 139143. [2] Poznaska K.: Innowacyjno jako rdo przewagi konkurencyjnej polskich przedsibiorstw. [online], 2008 [dostp: 23 lutego 2008]. Dostpny w Internecie: http://www.centrumwiedzy.komrel.net/cw/index.php?sm=129&ca=396&al=ta1. [3] Sosnowska A., obejko S., Kopotek A,: Zarzdzanie rm innowacyjn. Din, Warszawa 2000. [4] Eurostat. Product and process innovation. [online], Luty 2007. Dostpny w Internecie: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page?_pageid=1073,46870091&_dad=portal&_s chema=PORTAL&p_product_code=INN_CIS4_PROD. [5] LISBON EUROPEAN COUNCIL 23 AND 24 MARCH 2000. Presidency Conclusion. [online], Marzec 2000. Dostpny w Internecie: http://www.europarl.europa.eu/summits/lis1_en.htm. [6] Komisja Europejska. Wdraanie Strategii Lizboskiej Reformy dla rozszerzonej Unii. Raport Komisji na wiosenny szczyt Rady Europejskiej 26 marca 2004. [online], Marzec 2004 [dostp: 9 marca 2008]. Dostpny w Internecie: http://ec.europa.eu/growthandjobs/pdf/COM2004_029_pl.pdf. [7] Komisja Europejska. Working together for growth and jobs a new start for the Lisbon Strategy. [online], Luty 2005 [dostp: 9 marca 2008]. Dostpny w Internecie: http://ec.europa.eu/growthandjobs/pdf/COM2005_024_en.pdf. [8] Kok W.: Facing the challange. the Lisbon Strategy for growth and employment. Report from the high level group chaired by Wim Kok, Komisja Europejska, Listopad 2004. [9] Oko-Horodyska E., Stryska A., Wieczorek D.: Biaa ksiga. Cz II. Gospodarka oparta na wiedzy. Polskie Forum Strategii Lizboskiej, 2003 [dostp: 10 lutego 2008]. Dostpny w Internecie: http://www.pfsl.pl/pdf.php?id=10.

7
[10]Komisja Europejska. Decyzja nr 1639/2006/we Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 padziernika 2006 r. ustanawiajca Program Ramowy na Rzecz Konkurencyjnoci i Innowacji (20072013). [online], 2006 [dostp: 10 marca 2008]. Dostpny w Internecie: http://eur-lex.europa.eu/LexUriServ/site/pl/oj/2006/l_310/ l_31020061109pl00150040.pdf. [11]Wgrzyn G.: Zeszyt naukowy nr 55, rozdzia Zatrudnienie w Unii Europejskiej aktualne tendencje. Studia i Prace Kolegium Zarzdzania i Finansw. SGH, Warszawa 2005. [12]Arundel A., Kanerva M., van Cruysen A., Hollanders H.: Innovation Statistics for the European Service Sector. [online], 2007 [dostp: 23 lutego 2008]. Dostpny w Internecie: http://www.proinno-europe.eu/admin/uploaded_documents/Innovation_Indicators_ for_the_European_Service_Sector.pdf. [13]OECD. OECD Science, Technology and Industry Scoreboard 2007. [online], 2007 [dostp: 23 lutego 2008]. Dostpny w Internecie: http://oberon.sourceoecd.org/vl=1378540/cl=12/nw=1/rpsv/sti2007/index.htm. [14]GUS. Nauka i technika w 2006 r. [online], Luty 2008 [dostp: 9 marca 2008]. Dostpny w Internecie: http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_nauka_technika_2006.pdf. [15]Computerworld. Raport TOP 200 2006, Czerwiec 2007. [16]The Economist Intelligence Unit. The means to compete Benchmarking IT industry competitiveness. A report from the Economist Intelligence Unit. [online], 2007 [dostep: 23 lutego 2008]. Dostpne w Internecie: http://www.bsa.org/~/media/12EB624EB30C486FBEA0A4B653DD5E89.ashx. [17]Wojnicka E.: Zapomniane innowacje. Home&Market, (9), 2005. [18]GUS. Nauka i technika w 2006 r. [online], Luty 2008 [dostp: 9 marca 2008]. Dostpny w Internecie: http://www.stat.gov.pl/cps/rde/xbcr/gus/PUBL_nauka_technika_2006.pdf. [19]OECD KEY ICT Indicators. [online], 2007 [dostp: 10 lutego 2008]. Dostpny w Internecie: http://www.oecd.org/sti/ICTindicators. [20]PAPNauka w Polsce. [online], 2008 [dostp: 10 lutego 2008]. Dostpny w Internecie: http://www.naukawpolsce.pl. [21]Past Contests The ACM International Collegiate Programming Contest. [online], 2008 [dostp: 10 lutego 2008]. Dostpny w Internecie: http://icpc.baylor.edu/past/default.htm/. [22]Programming Contests, Software Development, and Employment Services at TopCoder. [online], 2008 [dostp: 10 lutego 2008]. Dostpny w Internecie: http://www.topcoder.com. [23]GUS. Dziaalno innowacyjna przedsibiorstw przemysowych w latach 20022004. [online], 2007 [dostp: 9 marca 2008]. Dostpny w Internecie: http://www.stat.gov.pl/gus/45_902_PLK_HTML.htm.

8
[24]GUS. Dziaalno innowacyjna przedsibiorstw w sektorze usug w latach 20012003. [online], 2005 [dostp: 9 marca 2008]. Dostpny w Internecie: http://www.stat.gov.pl/gus/45_824_PLK_HTML.htm. [25]Department for Business. UK innovation survey 2005. [online], 2005. Dostpny w Internecie: http://www.statistics.gov.uk/STATBASE/Product.asp?vlnk=14504. [26]Eurostat. Hampered innovation activities. [online], Marzec 2007. Dostpny w Internecie: http://epp.eurostat.ec.europa.eu/portal/page?_pageid=1073,46870091&_dad=portal &_schema=PORTAL&p_product_code=INN_CIS4_HAM. [27]OECD. Technologie informacyjne i komunikacyjne. Przegld OECD dotyczcy technologii informacyjnych: Wydanie 2006. Podsumowanie w jzyku polskim. [online], 2006 [dostp: 23 lutego 2008]. Dostpny w Internecie: http://www.oecd.org/dataoecd/36/8/37765635.pdf.

INNOVATIVENESS OF THE POLISH IT SECTOR IN THE CONTEXT OF EUROPEAN ECONOMY

SUMMARY
This article introduces context of innovation in the IT sector in Poland against the European economy. Polish IT sector is of significant intellectual potential. At the same time its global innovation impact is marginal. Reasons for that are the applied systemic solutions which do not support innovation (economical barriers) as well as no market demands for innovation.

You might also like