You are on page 1of 37

Liczby zespolone

Podstawowe wªasno±ci

1. Wykona¢ podane dziaªania:


a) (−3 + 2i) + (4 + i) , b) (7 − 6i) − (1 + 4i) ,
√ 
c) 1 + i 3 · (3 − 2i) , d) 5+3i
1− i
.

2. W zbiorze
_ liczb zespolonych rozwi¡za¢ podane równania :
a) z − z = 0
2

b) z 2 + z − 2 =_0
c) 2z + (1 + i) z = 1 − 4i
3. Znale¹¢ takie liczby rzeczywiste λ i µ aby zachodziªy równo±ci:
a) λ (2 + 3i) + µ (4 − 5i) = 6 − 2i,
b) λ (4 − 3i)2 + µ (1 + i)2 = 7 − 12i,
c) 2λ−3i
5+3i
+ 3µ+2i
3−5i
= 0.

Posta¢ trygonometryczna liczby zespolonej Wzór de'Moivre'a

4. Przedstawi¢ w postaci trygonometrycznej (bez u»ycia tablic ) nast¦puj¡ce


liczby zespolone:
√ √ √ √ 
a) √1, −1, i, −i, b) 1 + i, 1 − i, −1 − i, c) 6+ 2+i 6 − 2 ,
d) − 5.

5. Wykona¢ dziaªania stosuj¡c przedstawienie liczby zespolonej w postaci


trygonometrycznej:

√ √ √ √ !
√  1+i 6+ 2+i 6− 2
a) (1 + i) 1 − i 3 , b) √ , c) √ , d) (1 + i)7 .
1−i 3 3+i

6. Obliczy¢. Wynik poda¢ w postaci algebraicznej liczby zespolonej):


 2004 √ 100 14
a) 1+i

i− 3
.) 3−i , b) (cos 330 + i sin 330 )10 , c) − cos π7 + i sin π7 ,
2004  √ √ 
( 3+i)(−1+i 3)

d) 1+i

i− 3
, e)...Re (1+i)2
.

7. Korzystaj¡c ze wzoru de Moivre'a wyprowadzi¢ wzory na:

1
a) sin 3x, b) cos 5x, c) sin 6x.

8. Udowodni¢ nast¦puj¡ce wzory:

n  
X 2n
a) cos 2nx = (−1)k cos2(n−k) x sin2k x,
k=0
2k
n−1
X 
2n
b) sin 2nx = (−1)k cos2(n−k)−1 sin2k+1 x,
k=0
2k + 1

gdzie x ∈ R, a n ∈ N.

9. Obliczy¢ i narysowa¢ na pªszczy¹nie zespolonej podane pierwiastki:


√ p √ √
a) b) c)
4 6
−2i, −8 + 8 3 i, 1.

10. Przedstawi¢ w postaci algebraicznej pierwiastki kwadratowe nastepuj¡cych


liczb zespolonych, bez posªugiwania si¦ postacia trygonometryczn¡ liczby zespolonej:
a) i, −i, b) 3 + 4i, 8 + 6i, c) − 2 − 3i.

11. Obliczy¢:

4

4

4
a) 16, b) −1, c) i.

12. Znale¹¢ rozwi¡zania podanych równa«:


a) z 4 = (1 − i)4 ,
b) (z − 1)6 = (i − z)6 ,
c) z 3 = (iz + 1)3 .

13. Rozwi¡za¢ równanie kwadratowe:


a) z 2 − 3z + 3 + i = 0,
b) (4 − 3i) z 2 − (2 + 11i) z − (5 + i) = 0,
c) z 2 + 2 (1 + i) z + 2i = 0.

14. Rozwi¡za¢ równanie dwukwadratowe:


a) z 4 − 2z 2 + 4 = 0,
b) z 4 − (18 + 4i) z 2 + 77 − 36i = 0.

15. Rozwi¡za¢ równanie:

2
a) (z 3 − i) (z 2 − 5iz − 6) = 0,
b) z 6 − (1 + 8i) z 3 + 8i = 0,
c) (z − i)n + (z + i)n = 0,
√ 12
d) z 6 = 1 − i 3 ,
−18
e) z 4 = √ .
1+i 4

16. Niech εi oznacza i-ty pierwiastek n-tego stopnia z jedno±ci, i=


1, 2, ..., n − 1. Policzy¢
a) ε0 + ε1 + ... + εn−1 ,
b) ε0 · ε1 · ... · εn−1 .

Interpretacja geometryczna liczb zespolonych

17. Poda¢ interpretacj¦ geometryczn¡ zbioru liczb zespolonych speªniaj¡cych


warunek:
a) |z − i| = |z + 2| , b) 3 ≤ |z + i| ≤ 5 c) |z − 2 + i| = 6, d) Imz ≤ 3 i Rez ≥ 5.
e) 0 < Argz 3 < π2 , f) Arg (z − 1) = π3 , g) 0 ≤ Arg (z − 3 + 2i) ≤ π3 ,

!
|z − 1| |z|2 + |z| + 1
h) = λ, λ ≥ 0, i) log√3 < 1.
|z + 1| 2 + |z|

18. Zaznaczy¢ na pªaszczy¹nie zespolonej zbiór A ∩ B , gdy


B = z ∈ C; − π2 ≤ Arg (z + 1) ≤ 0 ,

a) A = {z ∈ C; 1 ≤ |z + 1 + 2i| ≤ 2} ,
B = z ∈ C; [Re (z + i)]2 = 1 ,

b) A = {z ∈ C; Im (z 2 ) = 2} ,
c) A = z ∈ C; 0 < Arg (i z) < π2 ,

B = {z ∈ C; |z| = Re z + 1} ,
6
d) A = {z ∈ C; Arg (z ) = π} , B = {z ∈ C; |z + i| + |z − i| < 2} .

19. Udowodni¢ to»samo±¢:

|z1 + z2 |2 + |z1 + z2 |2 = 2 |z1 |2 + |z2 |2 .




Jaki jest sens geometryczny tej to»samo±ci?

3
Macierze - dziaªania na macierzach

1. Wykona¢ podane dziaªania:

       
1 n 1 m cos α − sin α cos β − sin β
a) · ; b) · ;
0 1 0 1 sin α cos α sin β cos β
     
3 0 3 3 0 1 3  
c)  2 −3 0 · 2 2
  ; d)  5 0 · 0 1 0 2 0 ;
1 3 5 7 9
3 −5 1 0 3 3 1
       
1 2 0 0 1 1 0 0 1 1 1 −1 7 −2 3 4
 2 1 0 0   1 1 0 0   −5 −3 −4 4   11 0 3 4 
 0 0 1 3 · 0
f)    ; g)  · .
0 1 −1   5 1 4 −3   5 4 3 0 
0 0 3 1 0 0 −1 1 −16 −11 −15 14 22 2 9 8

2. Policzy¢

 3  5  n  n
1 −2 4 −1 2 −1 cos α − sin α
a) ; b) ; c) ; d) ;
3 −4 5 −2 3 −2 sin α cos α
 3  n
1 1 1 . . . 1 1 1 0 0 . . . 0 0

 0 1 1 . . . 1 


 0 1 1 0 . . . 0 0 

e) 
 0 0 0 . . . 1 
 ; f) 
 0 0 1 1 . . . 0 0  ;

 . . . . . . .   . . . . . . . . . 
0 0 0 . . . 1 0 0 0 0 . . . 0 1
 
 1 −2 2 
 
3 0 2 0  2 −1 1  −2 0 −3
g)  0 1 2 1  ·    0
 −1 1 −2  + 6 −3  .
2 3 0 0 −3 −2 0
2 2 −1

3. Znale¹¢ macierze odwrotne do macierzy

 
    1 1 1 1
  3 −4 5 1 2 2  1 1 −1 −1 
2 3
a) , b)  2 −3 1  , c)  2 1 −2  , d) 
 1 −1 1 −1  .

4 3
3 −5 −1 2 −2 1
1 −1 −1 1

4
Rozwi¡zywanie ukªadów równa« liniowych metod¡ Gaussa-
Jordana

Nast¦puj¡ce ukªady równa« rozwi¡za¢ stosuj¡c metod¦ eliminacji Gaussa-Jordana:

a) x + y + 2z = 1 b) − 2x + 3y + 3z = −9 c) x+y+z =4
3x − y + z = −1 3x − 4y + z = 5 x +z =5
−x + 3y + 4z = 1 − 5 x + 7y + 2z = −14 2x + 5y + 2z = 5,

d) x1 + 3x2 + x3 = 4 e) 3x1 + x2 − 2x3 = 11


−3x1 + x2 = 4 − 2x1 + x2 + 3x3 = −5
2x1 + 3x2 + x3 = 3, 2x1 + x2 − x3 = 8,

f) x1 − 3x2 − x4 = −1 g) x1 − x2 + x3 − 2x4 + x5 = 0
−x1 + 3x2 + x3 + x4 = 3 3 x1 + 4x2 − x3 + x4 + 3x5 = 1
2x1 − 6x2 + x3 − x5 = −1 x1 − 8x2 + 5x3 − 9x4 + x5 = −1
−x1 + 3x2 + 2x3 + 5x4 + x5 = 6, 2 x1 − 9x2 + 6x3 + 11x4 + 2x5 = −1.

h) 6 x1 − 4x2 + 5x3 + 2x4 + 3x5 = 1 i) 2 x1 − x2 + x3 + 2x4 + 3x5 = 2


3 x1 − 2x2 + 4x3 + x4 + 2x5 = 3 6 x1 − 3x2 + 2x3 + 4x4 + 5x5 = 3
3 x1 − 2x2 − 2x3 + x4 = −7 6 x1 − 3x2 + 4x3 + 8x4 + 13x5 = 9
9 x1 − 6x2 + 3x3 + 3x4 + 2x5 = 2, 4 x1 − 2x2 + x3 + x4 + 2x5 = 1,

j) x1 − x2 + 2x3 − x4 + x5 = 0 k) 2x1 + x2 − x3 + x4 − x5 = 1
x1 + 2x2 − x3 + x4 + 2x5 = 1 x1 − 2x2 + x3 − x4 − x5 = −1
x1 + 2x3 − x4 = −1, 5x1 − 2x2 − 4x5 = 0,

2x + 3y + 2z − t = 3
2x + y + z + 2s + 3t = 6
l) 3x − z + s + t = 3
y + 4s + t = 1
2x + y + z − 2s + 5t = 8.

5
Macierze - macierz odwrotna, transponowana

4. Znale¹¢ macierz odwrotn¡ do macierzy stopnia n


 
    1 2 3 4 . . . n−1 n
1 1 1 . . . 1 1 1 0 . . . 0
 0 1 1
 0 1 2 3 . . . n−2 n−1 
. . . 1   0 0 1 . . . 0   
     0 0 1 2 . . . n−3 n−2 
 0 0 1
a)  . . . 1  0 0 1 . . . 0
, b)  , c)  .
 . . .
   . . . . . . . . . 
. . . .   . . . . . . .   
 0 0 0 0 . . . 1 2 
0 0 0 . . . 1 0 0 0 . . . 1
0 0 0 0 . . . 0 1

5. Rozwi¡za¢ równanie macierzowe

   
  −1   1 2 3 −1 2
2 1 2 2
a) · AT = , b)  1 2 4  · X =  3 −1  ,
1 0 1 0
3 2 1 1 1

6. Wyznaczy¢ macierz
 
2 1    
T T 1 2 1 1 1
A B2, .

A−C gdzie A =  1 3 , B=
 , C=
3 4 0 5 1
−2 0

7. Rozwi¡za¢ równania macierzowe

   T
0 0 2 1 0 2   T  
1 1 0 0 1 2 2 1
a) X  0 2 0  =  2 0 1  , b) X= .
0 2 0 1 0 1 1 0
2 0 0 1 1 1

Korzystaj¡c z wªasno±ci dziaªa« na macierzach oraz wªasno±ci transponowa-


8.
nia macierzy uzasadni¢ nast¦pujace to»samo±ci
a)
(ABC)T = C T B T AT ,

gdzie A, B, C s¡ macierzami o wymiarach odpowiednio n x m, m x k, k x l;

6
b)

(A ± B)2 = A2 ± 2AB + B 2 ,

gdzie A i B s¡ przemiennymi macierzami kwadratowymi tych samych stopni.

Macierze - równania macierzowe

9. Rozwi¡za¢ równanie
       
1 1 1 3 1 2 3 2 2
a)  2 4 0  · X =  −5  , b)  −1 0 2  · X =  3 3  .
5 −1 1 1 3 3 3 4 6

10. Znale¹¢ wszystkie macierze A takie, »e

   
1 2 1 2
·A=A· .
0 1 0 1

11. Rozwi¡za¢ równania

   
T 1 −2 T 2 −3 0
a) X − iX = , b) X · X − X = .
−3 2 1 −1

 
1 −1
12. Sprawdzi¢, »e macierz A = speªnia równanie A 2 −3A+2I = 0 i
0 2
korzystaj¡c z tego faktu pokaza¢,»e
1
A−1 = (3I − A) ,
2
I jest tu macierz¡ jednostkow¡ stopnia drugiego

5.Udowodni¢ nast¦puj¡ce wªasno±ci macierzy:


a) Ró»nica dwóch macierzy diagonalnych tego samego stopnia jest macierz¡
diagonaln¡.

b) Dla dowolnej macierzy kwadratowej A macierz A - A T jest skośnie symetryczna.


Macierz kwadratow¡ P nazywamy idempotentn¡ je»eli P2 = P.

7
c) Je»eli macierz P jest idempotentna, to dla ka»dej macierz A tego samego
stopnia co P macierz
Q = P + AP - PAP jest idempotentna.
d) Je»eli macierz P jest macierza idempotentn¡, to macierz Q = I - aP jest
odwracalna dla a 6= 1 i
Q−1 = I + 1−a
a
P.

e) Je»eli macierze AB i ABC sa odwracalne, to macierz C jest odwracalna.

Wyznaczniki

1. Policzy¢ wyznaczniki:
z −_

1 3 i 1−i sin α cos α z
a) _ ;

; b) ; c) ; d)

2 4 2i 1 − cos α sin α z z


1 1 1 0 1 1 a a a 1 i 1+i

e) −1 0 1 ; f ) 1 0 1 ;
g) −a a x ; h) −i 1
0 ;

−1 −1 0 1 1 0 −a −a x 1−i 0 1


1 1 1

3 1 1 1

1 3 1 1
i) 1 ω ω , gdzie ω = cos 2π

3
+ i sin 2π
3
; j) ;
1 ω2 ω 1 1 3 1

1 1 1 3


0 0 i 0 1 6 9 4 3 8
1 −1 1 −1
0

0 0 0 2 9 0 6 0 0
1 i −1 −i
ª)

k) ; l) 0
0 2 i 0 ; 4 2 5 0 7 .
1 1 1 1
cos x − sin x

0 0 0 2 0 7 0 1
1 2 4 8
sin x cos x

2 i 0 8 0 5 0 0

2.Elementy macierzy A oraz A −1 s¡ liczbami calkowitymi. Jaka jest warto±¢


wyznacznika macierzy A?

3. Korzystaj¡c z indukcji matematycznej uzasadni¢ podane to»samo±ci:



5 3 0 · · · 0 0

2 5 3 · · · 0 0
0 2 5 · · · 0 0
a) Wn = .. .. .. . . .. .. = 3n+1 − 2n+1 , n − stopień wyznacznika;


. . . . . .

0 0 0 · · · 5 3
0 0 0 ··· 2 5

8


1 1 1 ··· 1
1

1 2 2 ··· 2
2
1 2 3 ··· 3 3
b) Wn = .. .. .. . . .. .. = 1, n −stopie« wyznacznika .


. . . . . .

1 2 3 · · · n − 1 n − 1
1 2 3 ··· n − 1 n

4. Nie
obliczaj¡c wyznaczników
znale¹¢ rozwi¡zania
podanych równa«:
2
2 2 4x − 2


1 x 2 4x

2 2 2 4 −1 1 −2 −4
a)

= 0; b) 2
= 0.
3 x+2 3 6
1 −1 x − 2 x + 3

x+1 4 4 8 −1 1 −2 −4

5. Obliczy¢ podane wyznaczniki stopnia n:



1 2 · · · n
3 1 2 2 · · · 2
0 0 0 ··· 0 1
−1 0 · · · n
3 2 1 2 · · · 2
0 0 0 ··· 1 0
a) −1 −2 · · · n ;
0 b) 2 2 1 · · · 2 ; c) . .. .. ... .. .. .

.. .. .. . . .. .. .. .. . . .. .. . . . .
. . . . . . . . . .


1 0 0 ··· 0 0
−1 −2 −3 · · · 0 2 2 2 ··· 1

6. Jakie s¡ mo»liwe warto±ci wyznacznika macierzy rzeczywistej A stopnia n,


je»eli:
a) A2 = 8A−1 ; b) A3 − A = 0; c) AT = 4A−1 ?

7. Korzystaj¡c z twierdzenia o macierzy odwtotnej znale¹¢ macierze odwrotne


do podanych macierzy:

 
    1 3 0
2 4 cos α − sin α
a) ; b) , gdzie α ∈ R; c)  1 4 0  .
1 3 sin α cos α
1 1 1

8. Policzy¢ wyznaczniki:

9


−x a b c


1 1 2 3

1+x
1 1 1

a −x c b 1 2 − x2 2 3 1 1+x 1 1
a) ; b) ; c)
b c −x a
2 3 1 5
1 1 1−z 1

c b a −x 2 3 1 9 − x2 1 1 1 1−z

9. Niech A i B b¦d¡ macierzami tego samego stopnia. Wskaza¢ które z


podanych ni»ej wzorów s¡ ogólnie prawdziwe. Do wzorów nieprawdziwych poda¢
kontrprzykªady.
a) det (A + B) = det A + det B;
b) det (λA) = λ det A, gdzie λ ∈ R;
c) det (A2 ) = det A det(AT ).

Wyznacznikiem Vandermonde'a nazywamy wyznacznik postaci



1 x1 x21 · · · xn−1
1


1 x2 x22 · · · xn−1
2
Y
Vn = .. .. .. ... .. = (xk − xl ).

. . . .
1≤l<k≤n
1 xn x2n · · · xn−1

n

10. Wykaza¢, »e


1 1 1 ··· 1
1 2 3 ... n
1 2 4 ··· 2n−1


Y∞
Y 1 22 32 · · · n2
a)
1 3 9 ··· 3n−1 =

k! ; b)

.. .. .. ... .. =

k! .
.. .. .. ... .. . . . .
. . . .

k=1 k=1
1 2n 3n · · · nn

1 n n · · · nn−1


a11 − λ a12 ··· a1n

a21 a22 − λ ··· a2n
ω (λ) = . .. ... .. .

.. . .

an1 an2 . . . ann − λ

11. Znale¹¢ wielomian charakterystyczny macierzy diagonalnej stopnia n która


na gªównej przek¡tnej ma kolejne liczby naturalne.

10
Poj¦cie przestrzeni wektorowej. Podprzestrzenie
liniowe

Zadanie 1. Wykaza¢, Kn , gdzie K jest ciaªem liczb rzeczywistych lub ciaªem liczb
zespolonych, z dziaªaniami:

(x1 , x2 , ..., xn ) + (y1 , y2 , ..., yn ) = (x1 + y1 , x2 + y2 , ..., xn + yn ) ,


α (x1 , x2 , ..., xn ) = (αx1 , αx2 , ..., αxn ) ,

α , x i , yi ∈ K dla i ∈ {1, 2, ..., n} , jest przestrzeni¡ wektorow¡ nad ciaªem K.

Zadanie 2. Wykaza¢, »e zbiór C(a,b) wszystkich funkcji okre±lonych na przedziale


(a, b) , przyjmuj¡cych warto±ci rzeczywiste, stanowi przestrze« wektorow¡ nad
ciaªem liczb rzeczywistych. ( Dodawanie funkcji i mno»enie funkcji przez
liczbe rzeczywist¡ okre±lone jest w sposób standardowy).

Zadanie 3. Wykaza¢, »e zbiór wielomianów o wspóªczynnikach rzeczywistych, stop-


nia ≤ n, n ∈ N, ze zwykªym dodawaniem i mno»eniem przez liczby rzeczy-
wiste, stanowi przestrzen wektorow¡ nad ciaªem liczb rzeczywistych.

Zadanie 4. Pokaza¢, korzystaj¡c z denicji, »e zbiór wszystkich rzeczywistych macierzy


trójk¡tnych górnych stopnia 2, wraz dodawaniem macierzy i mno»eniem macierzy
przez liczby rzeczywiste, stanowi przestrze« wektorow¡ nad ciaªem liczb rzeczy-
wistych.

Zadanie 5. Sprawdzi¢, czy W = {(x, y) ; x ∈ R, y = 0 ∈ R} z dziaªaniami:

(x, 0)  (x0 , 0) = (x + x0 , 0) , α (x, 0) = (αx, 0) , α ∈ R2 ,

jest podprzestrzeni¡ wektorow¡ przestrzeni R2 .

11
Zadanie 6. Niech F = {f ∈ F; f : R → R}.
Wykaza¢, »e F wraz ze zwykªym dodawaniem funkcji i mno»eniem funkcji
przez liczby rzeczywiste, stanowi przestrze« wektorow¡ nad ciaªem liczb rzeczy-
wistych. b)

Pokaza¢, »e zbiór F0,1 = {f ∈ F; f (0) = f (1) = 0} stanowi podprzestrze«


liniow¡ przestrzeni F.

Zadanie 7. Oznaczmy symbolem F[2,5] przestrze« funkcji rzeczywistych ci¡gªych


na odcinku [2, 5]. Sprawdzi¢, czy zbiór V = f ∈ F[2,5] ; f (2) = 3 F (5)


stanowi podprzestrze« liniow¡ przestrzeni F[2,5] .

Zadanie 8. Sprawdzi¢, czy zbiór wielomianów rzeczywistych podzielnych przez wielo-


mian x2 + 1 jest podprzestrzeni¡ liniow¡ przestrzeni wszystkich wielomianów
rzeczywistych.

Zadanie 9. Sprawdzi¢, czy zbiór

U = (x1 , x2 , x3 , x4 ) ∈ R4 ; x1 + x2 − x3 = 0


stanowi podprzestrze« liniow¡ przestrzeni R4 .

Zadanie 10. Sprawdzi¢, czy zbiór

U = (x1 , x2 , x3 , x4 , x5 ) ∈ R5 ; x1 + 2x2 − x4 = 0, x2 − 4x3 + x5 − 1 = 0




jest podprzestrzeni¡ liniow¡ przestrzeni R5 .

Zadanie 11.Uzasadni¢, »e podane zbiory W s¡ podprzestrzeniami liniowymi


odpowiednich przestrzeni liniowych V:
a) W = {(x, y) ∈ R2 ; 2x = 3y} , V = R2 .

b) W = {(x, y, z); x − y = y + z = 0} , V = R2 ,

c) W = f ∈ C[0,1] ; f 0 (0) = 0 , V = C[0,1] .




12
Zadanie 12. Czy podane zbiory W s¡ podprzestrzeniami liniowymi odpowiednich
przestrzeni liniowych V?
  
x y
a) W = ; x, y ∈ R , V = M2 (R) ,
x + y 2x
  
T 0 0
b) W = A; A A = , V = M2 (R).
0 0

Liniowa zale»no±¢ wektorów

Zadanie 13. Wektory (3,-2,5), (0,1,0) przedstawi¢ jako kombinacje liniowe wek-
torów:

a) (3, −2, 5) , (0, −1, −1) ;


b) (3, −2, 5) , (1, 1, 1) , (0, −5, 2) ;
c) (1, −2, 3) , (1, 0, 1) , (−1, −2, 1) .

Zadanie 14. Zbada¢ liniow¡ zale»no±¢ nast¦puj¡cego ukªadu wektorów przestrzeni


R3

a) (1, 0, 2) , (1, 3, 0), (1, 1, 1), b) (2, 3, 1) , (3, 2, 0) , (7, 8, 2) .

Zadanie 15. Wyznaczy¢ wszystkie warto±ci parametru a∈R takie, »e ukªad


wektorów

(1, 2, 2a) , (3, 2, 1) , (2, 0, a)

jest liniowo niezale»ny w R3 .

Zadanie 16. Wyznaczy¢ wszystkie warto±ci parametru m dla których ukªad wek-
torów

13
(1, 2, 0) , (2, −1, −1) , (0, m, 2)

w przestrzeni liniowej R3 jest liniowo zale»ny.

Zadanie 17, Zbada¢ liniow¡ zale»no±¢ wektorów

a) 1, sin x, x;
b) 2, sin2 x, cos2 x, x2 + 1;
c) 2x , 2x+1 , cos x, sin 2x;
d) x + 1, x2 + 1, x2 + 2x + 2, x3 − 1, x3 − x2 ;
w przestrzeni funkcji rzeczywistych ci¡ªych na przedziale [0, 2π].

Zadanie 18, Sprawdzi¢, czy funkcje

x2 + 1, sin x, tgx

w przestrzeni funkcji ciagªych okre±lonych na przedziale − π2 , π2 s¡ liniowo




niezale»ne.

Zadanie 19. Zbada¢, czy je±li wektory u, v, w ∈ V(K) s¡ liniowo niezale»ne,


to wektory

a) u + v, u + v + w, w,
b) u + v − w, u − v, u + v;
te» s¡ liniowo niezale»ne?

 
1 −1
Zadanie 20. Zbada¢ liniow¡ niezale»no±¢ wektorów I, A, A , dla A = 2
2 1
w przestrzeni M2 (R).

Podprzestrzenie liniowe przestrzeni wektorowych

Zadanie 21. Który z nast¦puj¡cych zbiorów jest podprzestrzeni¡ przestrzeni R3 ?

14
a) U = { (x, y, 1) ; x, y ∈ R} ,
b) U = { (x, y, z) ; x + 2y − z = 0, x, y, z ∈ R} ,
c) U = { (0, 0, z) ; z ∈ R} ,
d) U = { (x, y, 0) ; x2 = y 2 , x, y ∈ R} ,
e) U = { (x, y, z) ; x2 + y 2 + z 2 , x, y, z ∈ R} ,
f ) U = { (x, x, z) ; x, z ∈ R} .

Zadanie 22. Które z nast¦puj¡cych zbiorów s¡ podprzestrzeniami liniowymi przestrzeni


wielomianów stopnia ≤ 3, któr¡ oznaczamy symbolem P3 ?

a) U = { ( f (x) ; f (2) = 1, f (x) ∈ P3 } ,


b) U = { x f (x) ; f (x) ∈ P2 } ,
c) U = { x f (x) ; f (x) ∈ P3 } ,
d) U = { x f (x) + (1 − x) g(x) ; f (x), g(x) ∈ P2 } ,
e) U = { f (x) ; f (2) = 0, f (x) ∈ P3 } .

Zadanie 23. Które z podanych zbiorów s¡ podprzestrzeniami przestrzeni macierzy


M2 (R) ?
  
a b
a) ; a, b, c ∈ R ,
0 c
  
a b
b) ; a + b = c + d, a, b, c, d ∈ R ,
c d

c) A ; A ∈ M2 (R), A = AT
d) { A ; A ∈ M2 (R), A B = 0} , gdzie B jest pewn¡ macierz¡ nale»¡c¡ do
M2 (R),
e) { A ; A ∈ M2 (R), A2 = A} ,
f) {A; A ∈ M2 (R), det A = 0} .

Zadanie 24. Które z nast¦puj¡cych zbiorów s¡ podprzestrzeniami przestrzeni F[0,1]

a) U = { f ; f (0) = 1} ,
b) U = { f ; f (0) = 0} ,
c) U = { f ; f (0) = f (1)} ,
d) U = { f ; f (x) ≥ 0 dla każ deg o x ∈ [0, 1]} .

15
Zadanie 25. Który z podanych ni»ej wektorów jest kombinacj¡ liniow¡ wektorów

x + 1, x2 + x, x2 + 2,

a) x2 + 3x + 2, b) 2x2 − 3x + 1, c) x2 + 1, d) x + 5.

Zadanie 26. Sprawdzi¢, czy wektor v jest elementem podprzestrzeni lin(u, w).

a) v = (1, −1, 2), u = (1, 1, 1), w = (0, 1, 3);


b) v = (3, 1, −3), u = (1, 1, 1), w = (0, 1, 3);
c) v = (4, 1, −3, 1), u = (1, 0, 1, 0), w = (2, 0, 1, 3);
d) v = x, u = x2 + 1, w = x + 4;
e) v = x3 , u = 2x2 + 1, w = x3 + 2x2 + 4;
     
1 3 1 −1 2 1
f) v = , u= , w= ;
−1 1 2 1 1 0
     
1 −4 1 −1 2 1
g) v = , u= , w= .
5 3 2 1 1 0

Zadanie 27. Niech x ∈ [0, π]. Które z podanych ni»ej funkcji s¡ elementami
podprzestrzeni lin(cos x2 , sin2 x)?

a) cos 2x, b) sin 2x, c) sin x + cos x, d) x3 , e) x2 + 1, f ) 1, g) 5.

Zadanie 28. (a) Sprawdzi¢, czy przestrze« R3 jest rozpi¦ta na wektorach (1, 2, 3), (0, 1, 2), (2, 0, 3).

(b) Sprawdzi¢, czy przestrze« P2 jest rozpi¦ta na wektorach


1 + 2x2 , 3x, 1 + x.
(c) Sprawdzi¢, czy przestrze« M2 (R) jest rozpi¦ta na wektorach

       
1 0 1 0 0 1 1 1
, , , .
0 0 0 1 1 0 0 1

16
Baza i wymiar przestrzeni wektorowej

Zadanie 29. Sprawdzi¢ czy nast¦puj¡cy ukªad wektorów stanowi baz¦ przestrzeni
wektorowej V

a) ((1, 0, −1) , (1, −1, 0), (0, 1, −1)); V = R3 ,


b) ((1, 2, −1) , (3, −1, 0), (5, 3, −2)); V = R3 ,
       
1 2 1 0 1 2 0 2
c) , , , ; V = M2 (R),
−1 0 −1 0 0 0 −1 1
d) 1 + x, x + x2 , x3 + x2 , x3 ; V = P3 ,
e) (1, i, −1, 0), (0, 1, −i, 1 − i), (1, 0, 0, i), (0, 1 + i, 0, 0); V = C4 .

Zadanie 30. Znale¹¢ baz¦ i wymiar nast¦puj¡cych podprzestrzeni przestrzeni R4 .

a) {(a, a + b, a − b, b) ; a, b ∈ R} ,
b) {(a, b, c, d) ; a + 2b − c + 3d = 0, a, b, c, d ∈ R} ,
c) {(a, b, c, d) ; a − 2b = 3c − d, 3b − 4d = a − 2c, a, b, c, d ∈ R} .

Zadanie 31. Znale¹¢ baz¦ i wymiar nast¦puj¡cych podprzestrzeni przestrzeni przestrzeni


M2 (K).

a) A ; AT = −A ,
     
1 1 1 1
b) A ; A = A ;
−1 0 −1 0
     
1 0 0 0
c) A ; A = A ,
−1 0 0 0
     
1 1 0 1
d) A ; A = A .
−1 0 −1 1

Zadanie 32. Niech v = (1, 2, 0, 1, 3) ∈ R5 .

a) Znale¹¢ baz¦ przestrzeni R5 zawieraj¡c¡ wektor v,


b) Znale¹¢ baz¦ przestrzeni R5 nie zawieraj¡c¡ wektora v.

Zadanie 33. Ukªad ((1, 2i, 0) , (0, 1, −i)) wektorów przestrzeni C3 uzupeªni¢ do
bazy tej przestrzeni.

17
Zadanie 34. Wyznaczy¢ baz¦ i wymiar podprzestrzeni liniowej U zªo»onej ze
wszystkich wektorów (x1 , x2 , x3 , x4 , x5 ) ∈ R5 speªniaj¡cych ukªad równa«:

x1 − 2x2 − x3 + x4 − x5 = 0,
x2 − x3 + x4 − x5 = 0,
x1 − x2 + 2x3 − 2x4 + 2x5 = 0,
x1 + 3x2 − 2x3 + 2x4 − 2x5 = 0.

Zadanie 35. Wyznaczy¢ baz¦ i wymiar podprzestrzeni liniowej U zªo»onej ze


wszystkich wektorów (x1 , x2 , x3 , x4 ) ∈ R4 speªniaj¡cych ukªad równa«:

2x1 − x2 + x3 + x4 = 0,
x1 + 2x2 − x3 − x4 = 0,
x1 − 3x2 − x3 − 2x4 = 0,
x1 + x2 − 2x3 + 2x4 = 0.

Zadanie 36. Zaªó»my, »e ukªad wektorów (u, v, w) stanowi baze przestrzeni lin-
iowej V. Które z nast¦puj¡cych ukªadów wektorów przestrzeni V stanowi¡
baz¦ tej przestrzeni?

a) (u + v, u + w, v + w) , b) (2u + v+3w, 3u + v − w, v−4w) ,


b) (u, u + v + w) , d) (u + v + w, 3u + v, −w, v−4w) ,

Zadanie 37. Czy istniej¡ takie warto±ci parametrów a i b, by wektory (a, a + b, 0, 1) , (b, 2, a, 0)
stanowiªy baz¦ podprzestrzeni liniowej przestrzeni R4 danej równaniami:

x1 + 2x2 − x3 + x4 = 0,
x1 − x2 + x3 − x4 = 0.

Zadanie38. Wskaza¢ bazy i okre±li¢ wymiary podanych przestrzeni wektorowych:

18
a) V = {p ∈ P4 ; p(1) + p(−1) = p0 (0)} ,
b) V = lin 1, sin2 x, cos 2x, cos2 x , prz czym V ⊂ C(R).


(Symbol P4 oznacza przestrze« liniow¡ wielomianów stopnia ≤ 4, a symbol


C(R) oznacza przestrze« liniow¡ funkcji rzeczywistych ci¡gªych okre±lonych na
zbiorze liczb rzeczywistych.)

Ukªady równa« liniowych. Rz¡d macierzy

Zadanie 1. Rozwi¡za¢ podane ukªady równa« stosuj¡c metod¦ macierzy odwrot-


nej :

y + z + t = 4
x + y + z = 4
x + z + t = −1
a) 2x − 3y + 5z = −5 ; b) ;
x + y + t = 2
−x + 2y − z = 2
x + y + z = −2
x
+ y = 3
y + z = 5
c) z + u = 7
u + v = 9
10x + v = 15

Zadanie 2. Rozwi¡za¢ przy pomocy wzorów Cramera nast¦puj¡ce ukªady rów-


na«

a) 2x − y + 3z = 9 b) 2x − y − 6z + 3 = 0
3x − 5y + z = −4 7x − 4y + 2z − 15 = 0
4x − 7y + z = 5, x − 2y − 4z + 9 = 0.

c) 2x1 + 2x2 − x3 + x4 = 4 d) x1 + x2 + x3 + x4 = 0
4x1 + 3x2 − x3 + 2x4 = 6 2x1 − 3x2 + 4x3 − 2x4 = 17
8x1 + 5x2 − 3x3 + 4x4 = 12 − x1 + 3x3 − x4 = 7
3x1 + 3x2 − 2x3 + 2x4 = 6, 3x1 + 4x2 + 2x3 − 3x4 = 9,

19
e) x1 + x2 + x3 − x4 − x5 = 3 f) x1 + 2x2 + 5x3 + 9x4 = 79
2 x1 + 3x2 + 4x3 − 5x4 + x5 = 5 3 x1 + 13x2 + 18x3 + 30x4 = 263
−2 x2 − 2x3 + 3x4 + 3x5 = −6 2 x1 + 4x2 + 11x3 + 16x4 = 146
4x1 + x2 − 3x4 − 2x5 = 5 x1 + 9x2 + 9x3 + 9x4 = 92,
x1 − 2x2 + 3x3 + x4 = 0,

g) a x1 + x2 + ... + xn−1 + xn = 1 h) i x + 2y + 3z + 4 = 2 i
x1 + a x2 + ... + xn−1 + xn = 1 2x + 3y + 4z + t = i
................................................. 3x+4y +z +2t = 0
x1 +x2 +...+xn−1 +a xn = 1, a ∈ R, 4x+y +2z +3t = −i.
 
t−s−1
 t+s+1 
Zadanie 3. Pokaza¢, »e wektory postaci   , s, t ∈ R, stanowi¡
 s 
t
rozwi¡zanie ukªadu równa«

x1 − 2x2 + 3x3 + x4 = −3,


2x1 − x2 + 3x3 − x4 = −3.

Zadanie 4 Zapisa¢ na dwa sposoby wszystkie rozwi¡zania równania


2x − 3y − z = 0, x, y, z ∈ R.

Zadanie 5. Znale¹¢ warto±ci parametrów a, b, c ∈ R dla których ukªad rów-


na« posiada jedno rozwi¡zanie, niesko«czenie wiele rozwiaza«, nie posiada
rozwi¡za«;

a) 3x + y − z = a a) 2x + y − z = a c) − x + 3y + 2z = −8
x − y + 2z = b 2y + 3z = b x +z = 2
5x + 3y − 4z = c x −z =c 3x + 3y + az = b

d) a x1 + x 2 + x 3 = 1 e) ax + y + z = 1 f) x + 4y − 2z = −b
x 1 + a x2 + x 3 = 1 x + by + z = 1 3x + 5y − bz = 3
x1 + x2 + a x3 = 1, x + y + c z = 1, bx + 3by + z = b.

20
Zadanie 6. Znale¹¢ warto±ci parametru z ∈ C dla których ukªad równa« posi-
ada jedno rozwi¡zanie, niesko«czenie wiele rozwiaza«, nie posiada rozwi¡za«;

_
a) x 1 + z x2 + z 2 x 3 = 0 b) 2x1 + x2 + z x3 = z
_ _
zx1 + x2 + z x3 = 0 x1 + zx2 + x3 = 1
_2 _ _
z x1 + zx2 + x3 = 0 x1 + x2 + z x3 = z,

Zadanie 7. Rozwi¡za¢ ukªad równa« z parametrem a∈R

ax + y + z + t = 1
x + ay + z + t = a
x + y + az + t = a2
x + y + z + at = a3 .

Rz¡d macierzy

Zadanie 8. . Znale¹¢ rz¦dy podanych macierzy wskazuj¡c niezerowe minory


maksymalnych stopni:

 
  1 0 0 0 1
1 2 3 4 
 0 0 1 0 1 

a)  −1 0 1 0  , b) 
 0 0 0 0 0 .

0 2 4 4  0 0 1 0 1 
1 0 1 0 2

Zadanie 9. Znale¹¢ rz¡d macierzy wykonuj¡c operacje elementarne na wierszach


lub kolumnach

 
  3 5 1 7
  1 3 5 −1
2 −1 3 −2 4  2 −1 −3 4 

 −1 −3 −3 −5 

a)  4 −2 5 1 7  , b) 3 2 −5 1 
 5 1 −1 7  , 2 c) ,
  

2 −1 1 8 2  2 3 0 4 
7 7 9 1
5 4 7 1

21
   
4 3 −5 2 3   17 −28 45 11 39

 8 6 −7 4 2 
 47 −67 35 201 155 
 24 −37 61 13 50 

d) 
 4 3 −8 2 7  , e)  26 98 23 −294 86  , f ) 
  25 −7 32 −18 −11 .

 4 3 1 2 −5  16 −428 1 1284 52  31 12 19 −43 −55 
8 6 −1 4 −6 42 13 29 −55 −68

   
  3 2 1 3 1 0 1 0 2
1 1 0 2 1
 0
 1 0 1 2   2 0 0 − 3 
1 2 5 0     
g) 
 2
, h)  2 1 3 3 , i)  −2 3 0 0 0 .
0 1 4 1     
 0 4 1 1   0 3 1 0 2 
−1 2 3 7 0
1 1 3 4 1 2 1 3 3

Zadanie 10. Znale¹¢ warto±ci parametru λ dla których macierz

 
3 1 1 4
 λ 4 10 1 
 
 1 7 17 3 
2 2 4 3

ma najmniejszy rz¡d.

Zadanie 11. Jak przedstawia si¦ rz¡d macierzy A w zale»no±ci od parametru λ


?

   
1 λ −1 2 1 −1 1
a) A =  2 −1 λ 5  , b) A =  −1 1 λ  .
1 10 −6 1 λ λ λ

Zadanie 12. W podanych ukªadach równa« liniowych okre±li¢ (nie rozwi¡zuj¡c ich)
liczby rozwi¡za« oraz liczby parametrów

22
a) x − y + 2z + t = 1 b) 2x + 2y − z + t = 1
3x + y + z − t = 2 x − y − z + 3t = 2
5x − y + 5z + t = 4, 3x + 5y − 4z − t = 0.

Ukªady równa« liniowych jednorodnych i niejednorodnych

Zadanie 13. Wyznaczy¢ przestrzenie rozwi¡za« podanych ukªadów równa«, znale¹¢


ich wymiary i bazy.

x + y + z − t + 4s = 0
x − y + z + 2t = 0 2x − y + 2t + s = 0
a) , b) .
3x − 3y + 2z + t = 0 4x − y − 3z − t − s = 0
3x + 2y − z = 0

Zadanie 14. Przedstawi¢ rozwi¡zania podanych ukªadów równa« niejednorodnych


w postaci kombinacji liniowych rozwi¡za« odpowiednich ukªadów jednorod-
nych i rozwi¡za« szczególnych:

2x + 3y + z − 2s − t = 6
x − 3y + z − 2s − t = 0
4x + 7y + 2z − 5s + t = 17
a) ; b) 3x + 4y − z + s + 3t = 1 .
6x + 5y + 3z − 2s − 9t = 1
x − 8y + 5z − 9s + t = −1
2x + 6y + z − 5s − 10t = 12

Zadanie 15. Rozwi¡za¢ nast¦puj¡ce ukªady równa«:

2x1 + 7x2 + 3x3 + x4 = 6 x1 − 5x2 + 2x3 + 4x4 = 2


a) 3x1 + 5x2 + 2x3 + 2x4 = 4 ; b) 7x1 − 4x2 + x3 + 3x4 = 5 ;
9x1 + 4x2 + x3 + 7x4 = 2 5x1 + 7x2 − 4x3 − 6x4 = 3

23
3x1 + 2x2 + 2x3 + 2x4 = 2
6x1 + 3x2 + 2x3 + 3x4 + 4x5 = 5
2x1 + 3x2 + 2x3 + 5x4 = 3
4x1 + 2x2 + x3 + 2x4 + 3x5 = 4
c) 9x1 + x2 + 4x3 − 5x4 = 1 ; d) ;
4x1 + 2x2 + 3x3 + 2x4 + x5 = 0
2x1 + 2x2 + 3x3 + 4x4 = 5
2x1 + x2 + 7x3 + 3x4 + 5x5 = 1
7x1 + x2 + 6x3 − x4 = 7

x1 − x3 = 0
x1 − x3 + x5 = 0
x2 − x4 = 0
x2 − x4 + x6 = 0
−x1 + x3 − x5 = 0
e) x1 − x2 + x5 − x6 = 0 ; f) .
−x2 + x4 − x6 = 0
x2 − x3 + x6 = 0
−x3 + x5 = 0
x1 − x4 + x5 = 0
−x4 + x6 = 0

Pªaszczyzna w R 3

Zadanie 1. Przez które z punktów:

A = (−1, 6, 3) , B = (3, −2, −5) , C = (0, 4, 1) , D = (2, 0, 5) , E = (2, 7, 0) , F = (0, 1, 0)

przechodzi pªaszczyzna o równanie 4x − y + 3z + 1 = 0?

Zadanie 2. Wskaza¢ na osobliwo±ci poªo»enia nast¦puj¡cych pªaszczyzn wzgl¦dem


osi ukªadu wspóªrz¦dnych:

a) 3x − 5z + 1 = 0, b) 9y − 2 = 0, c) x + y − 5 = 0, d) 2x + 3y − 7z = 0, e) 8y − 3z = 0.

Zadanie 3. Napisa¢ równanie pªaszczyzny

24
a) równolegªej do pªaszczyzny Oxz i przechodz¡cej przez punkt (2, −5, 3) ,
b) przechodz¡cej przez punkt (−3, 1, −2) oraz o± Oz,
c) równolegªej do osi Ox i przechodz¡cej przez dwa punkty (4, 0, −2) i
(5, 1, 7) .

Zadanie 4. Przez punkt (7, 5, 1) poprowadzi¢ pªaszczyzn¦ odcinaj¡c¡ na osi-


ach wspóªrz¦dnych odcinki jednakowej dªugo±ci poczatku w punkcie (0, 0, 0),
których ko«ce maj¡ wspóªrz¦dne dodatnie.


Zadanie 5. Znale¹¢ k¡t miedzy pªaszczyzn¡ x − y + 2z − 5 = 0, a pªaszczyzn¡
0yz.

Zadanie 6. Znale¹¢ punkt symetryczny do pocz¡tku ukªadu wspóªrz¦dnych wzgl¦-


dem pªaszczyzny
6x + 2y − 9z + 121 = 0.

Zadanie 7. Obliczy¢ odlegªo±¢ punktu (3, 1, −1) od pªaszczyzny 22x + 4y − 20 −


45 = 0.

Zadanie 8. Obliczy¢ k¡ty mi¦dzy pªaszczyznami:

a) 4x − 5y + 3z − 1 = 0 i x − 4y − z + 9 = 0,
b) 3x − y + 2z + 15 = 0 i 5x + 9y − 3z − 1 = 0,
c) 6x + 2y − 4z + 17 = 0 i 9x + 3y − 6z − 4 = 0.

Zadanie 9. Uªo»y¢ równanie pªaszczyzny:

a) przechodz¡cej przez punkt (−2, 7, 3) równolegle do pªaszczyzny x − 4y =


5z − 1 = 0,
b) przechodz¡cej przez pocz¡tek wspªrz¦dnych i prostopadªej do dwóch pªaszczyzn

2x − y + 5z + 3 = 0 i x + 3y − z − 7 = 0,

c) przechodz¡cej przez punkty (0, 0, 1) i (3, 0, 0) i tworz¡cej k¡t π


6
z
pªaszczyzn¡ 0xy,

25
Zadanie 10. Sprawdzi¢, »e trzy pªaszczyzny 2x−2y +z −3 = 0 i 3x−6z +1 = 0
i 4x + 5y + 2z = 0

s¡ wzajemnie prostopadªe.

Zadanie 11. Znale¹¢ równania pªaszczyzn przepoªawiaj¡cych k¡ty dwu±cienne mi¦dzy


pªaszczyznami:

3x − y + 7z − 4 = 0 i 5x + 3y − 5z + 2 = 0.

Zadanie 12. Na osi Oz znale¹¢ punkt równo oddalony od dwóch pªaszczyzn:

x + 4y − 3z − 2 = 0 i 5x + z + 8 = 0.

Zadanie 13. Obliczy¢ odlegªo±¢ mi¦dzy pªaszczyznami równolegªymi:

11x − 2y − 10z + 15 = 0 i 11x − 2y − 10z − 45 = 0.

Zadanie 14. Sprawdzi¢ czy mozna poprowadzi¢ pªaszczyzn¦ przez cztery dane punkty:

a) (3, 1, 0) , (0, 7, 2) , (−1, 0, −5) , (4, 1, 5) ,


b) (1, −1, 1) , (0, 2, 4) , (1, 3, 3) , (4, 0, −3) .

Zadanie 15.przez linie przeci¦cia pªaszczyzn 4x−y+3z−1 = 0 i x+5y−z+2 = 0


poprowadzi¢ pªaszczyzn¦:

a) przechodz¡c¡ przez punkt (0, 0, 0) ,


b) przechodz¡c¡ przez punkt (1, 1, 1) ,
c) równolegª¡ do osi Oy,
d) prostopdª¡ do pªaszczyzny 2x − y + 5z − 3 = 0.

26
Prosta w R 3

Zadanie 1. Wskaza¢ na osobliwo±ci poªo»enia nast¦puj¡cych prostych:

a) 3x + 2z = 0, 5x − 1 = 0;
b) 5x + y − 3z − 7 = 0, 2x + y − 3z − 7 = 0,
c) x + y + z = 0, 2x + 3y − z = 0.

Zadanie 2. Uªo»y¢ równania rzutu prostej x − 4y + 2z − 5 = 0, 3x + y − z + 2 =


0 na pªaszczyzn¦ 2x + 3y + z − 6 = 0.

Sprawdzi¢, czy punkty (3, 0, 1) , 1, 34 , 3 le»¡ na jednej



Zadanie 3. (0, 2, 4) ,
prostej.

Zadanie 4. Wyznaczy¢ kat jaki tworza proste:

x−1 y+2 z−5 x y−3 z+1


= = i = = .
3 6 2 2 9 4

Zadanie 5. Przez punkt (2, −5, 3) poprowadzi¢ prost¡:

a) równolegª¡ do osi Ox,


b) równolegª¡ do prostej x−1
2
= y
3
= z+1
4
,
c) równolegª¡ do prostej x + y − z + 1 = 0, x + 2y = 0.

Zadanie 6. Sprawdzi¢, czy nast¦puj¡ce proste sie przecinaj¡:

a)
x−1 y−7 z−5 x−6 y+1 z
= = = = ,
2 1 4 3 −2 1

4x + z −1 = 0 3x + y − z + 4 = 0
b) i
x − 2y +3 = 0 y + 2z − 8 = 0.

27
Zadanie 7. Napisa¢ równania prostej prostopadªej poprowadzonej z punktu (2, 3, 1) do
prostej:

x+1 y z−2
= = .
2 −1 3

Zadanie 8. Przez punkt (4, 0, −1) poprowadzi¢ prost¡ w ten sposób by przeci¦ªa
dwie dane proste
x−1 y+3 z+5 x−1 y z−1
= = i = = .
2 4 4 5 −1 1

Zadanie 9. Spo±ród wszystkich prostych przecinajacych dwie proste


x+3 y−5 z x−1 y z
= = i = = ,
2 2 2 5 4 1

wybra¢ t¦ która jest równolegªa do prostej


x y z
= = .
8 7 2
Zadanie 10. Uªo»y¢ równania prostej prostopadªej do prostych
x−1 y−3 z−9 x−3 y−1 z−1
= = i = =
1 2 −1 −7 2 3

i przecinaj¡cej te proste.

Prosta i pªaszczyzna w R 3

Zadanie 1. Znale¹¢ punkt przeci¦cia prostej

x − 12 y−9 z−1
= =
4 3 1
z pªaszczyzn¡ 3x + 5y − z − 2 = 0.

Zadanie 2. Uªo»y¢ równania prostej przechodz¡cej przez punkty przeciecia pªaszczyzny


2x + y − 3z + 1 = 0 z prostymi

28
x−3 y−5 z+1 x−5 y−3 z+4
= = i = = .
1 −5 2 2 4 −6

Zadanie 3. Przy jakiej warto±ci wspóªczynnika A pªaszczyzna Ax+3y−5z+1 = 0


jest równolegªa do prostej

x+1 y−2 z
= = ?
4 3 2

Zadanie 4. Przy jakich warto±ciach wspóªczynnikow A i B pªaszczyzna Ax +


By + 6z − 7 = 0 jest prostopadªa do prostej

x−1 y+2 z+1


= = ?
4 3 3

Zadanie 5. Sprawdzi¢, czy prosta


x−1 y+3 z+2
= =
2 −1 5

le»y w pªaszczy¹nie 4x + 3y − z + 3 = 0.

Zadanie 6. Napisa¢ równanie pªaszczyzny przechodz¡cej przez dwie proste równolegªe

x y z x−1 y−1 z
= = i = = .
6 2 −3 6 2 −3

Zadanie 7. Znale¹¢ odlegªo±¢ punktu (7, 9, 7) od prostej

x−2 y−1 z
= = .
4 3 2

Zadanie 8. Znale¹¢ punkt symetryczny do punktu (4, 3, 10) wzgl¦dem prostej

29
x−1 y−2 z−3
= = .
2 4 5

Zadanie 9. Znale¹¢ odlegªo±¢ mi¦dzy dwiema prostymi sko±nymi:

x+3 y−6 z−3 x−4 y+1 z+7


= = i = = .
4 −3 2 8 −3 3

Zadanie 10. Znale¹¢ odlegªo±¢ mi¦dzy prostymi równolegªymi:

x−1 y+3 z x y−3 z−5


= = i = = .
2 4 1 2 4 1

Zadanie 11. Czy mo»na przez prost¡


x−7 y−5 z−6
= =
4 3 6

poprowadzi¢ pªaszczyzn¦ równolegªa do pªaszczyzny 2x + y − 7z = 0 ?

Zadanie 12. Napisa¢ równanie pªaszczyzny która przechodzi przez punkt (3, 1, −2)
i przez prost¡

x−4 y+3 z
= = .
5 2 1

Zadanie 13. Sprawdzi¢, »e nast¦puj¡ce proste si¦ przecinaj¡

x−3 y+1 z−2 x−8 y−1 z−6


= = i = = .
5 2 4 3 1 −2
Zadanie 14. Napisa¢ równanie pªaszczyzny w której le»¡ proste z poprzedniego
zadania.

30
Przeksztaªcenia liniowe

Zadanie 1. Czy nast¦puj¡ce przeksztaªcenia s¡ liniowe?

a) T : R4 → R3 , T (x1 , x2 , x3 , x4 ) = (2x1 , x1 − x2 + 3x3, x2 − 4x4 ) ,


b) T : R3 → R3 , T (x1 , x2 , x3 ) = (4x1 + 3x2 , x21 , x2 − 4x3 ) ,

c) T : R2 → R6 , T (x1 , x2 , x3 , x4, x5, x6 ) = (0, 2 x1 − x2 + 3x3 , −x2 − 4x5 , 0, x1 + x3 , 0) ,

Zadanie 2. Zbada¢ liniowo±¢ podanych przeksztaªce«:

a) T : R3 → R3 , T jest rzutem prostok¡tnym na pªaszczyzn¦ x0y,


b) T : R3 → R3 , T jest rzutem prostok¡tnym na pªaszczyzn¦ o równaniu
x + y + z = 0,
c) T : R3 → R3 , T jest rzutem prostok¡tnym na prost¡ x = 1, y = 0,
d) T : R2 → R2 , T jest obrotem o k¡t π
4
wokóª punktu (0, 0),
e) T : C(R) → P2 , (T f ) (x) = x2 f (2) + x f (1) + f (0) dla f ∈ C(R),
gdzie C(R) oznacza przestrze« liniow¡ funkcji rzeczywistych ci¡gªych na prostej, a
Pn oznacza przestrze« liniow¡ wielomianów stopnia ≤ n, n ∈ N.

Zadanie 3. Które z podanych przeksztaªce« przestrzeni funkcji ci¡gªych na R s¡


liniowe?

a) (T g) (x) = g (sin x) , b) (L g) (x) = sin g (x) ,


gdzie g ∈ C (R) oraz x ∈ R.

Zadanie 4. Wykaza¢, »e ka»de przeksztaªcenie liniowe przeksztaªca ukªad wektorów


liniowo zale»nych w ukªad wektorów liniowo zale»nych. Czy prawdziwe jest
analogicznie sformuªowanie twierdzenie dla wektorów liniowo niezale»nych?

Zadanie 5. Wykaza¢, »e dla izomorzmu g sko«czenie wymiarowej przestrzeni lin-


iowej V w przestrze« sko«czenie wymiarow¡ W zachodzi zale»no±¢ dim V =
dim W.

31
Zadanie 6. Sprawdzi¢, czy istnieje przeksztaªcenie odwrotne do przeksztaªcenia
liniowego T : M22 → R4 okre±lonego wzorem

T [aij ]i,j=1,2 = (a11 + a12 + a21 , a11 − a12 , a21 , a21 − a22 ) .

Obraz i j¡dro przeksztaªcenia liniowego

Zadanie 7. Znale¹¢ baz¦ i wymiar j¡dra oraz baz¦ i wymiar obrazu przeksztaªcenia
liniowego T : R4 → R4 ,

danego wzorem:

T (x, y, z, t) = (x + y + z + 2t, x − y + z + 6t, x + y − z − 4t, 2x + 2y − 2z) .

Wyznaczy¢ baz¦ j¡dra i baz¦ obrazu przeksztaªcenia liniowego


Zadanie 8. T :
R → R3 danego wzorem
4

T (x, y, z, t) = (x + 2z + t, −2x + y − 3z − 5t, x − y + z + 4t) .

Zadanie 9. Wyznaczy¢ j¡dro i obraz przeksztaªcenia liniowego T : P2 → P3


danego wzorem:

(T p) (x) = x3 p00 (x) − 2p (x) .

Zadanie 10. Wyznaczy¢ j¡dro, obraz i rz¡d przeksztaªcenia liniowego T : M22 → P2


danego wzorem

32
 
a b
T = (2a + b − c + 3d) + (a + 3c + d) x + (−2b + c) x2 ,
c d
gdzie M22 oznacza przestrze« liniow¡ macierzy stopnia 2, a P2 oznacza przestrze«
wielomianów stopnia ≤ n.

Zadanie 11. Wyznaczy¢ j¡dro, rz¡d i obraz przeksztaªcenia liniowego T : P3 →


M22 danego wzorem

 
3 2
 a − 2c 2a − b − 2d
T : ax + bx + cx + d = .
−b + 2d c−d

Zadanie 12. Niech T : R4 → R3 b¦dzie przeksztaªceniem liniowym, które dowol-


nemu wektorowi (x1 , x2 , x3 , x4 ) ∈ R4 przypisuje wektor (x1 + x2 , −x1 − x2 , 2x3 ) .
Znale¹¢ baz¦ j¡dra i rz¡d przeksztaªcenia T.

Zadanie 13. Sprawdzi¢, czy wektory (1, 1, −1, 1) , (1, −1, 1, −3) generuj¡ j¡-
dro przeksztaªcenia liniowego T : R4 → R4 danego wzorem:

T (x, y, z, u) = (x + y + 3z + u, −2x − y − 4z − u, y + 2z + u, x + 2y + 3z) .

Zadanie 14. Sprawdzi¢, czy wektory (1, 1, −2, 0, 1) , (−2, 0, 0, 1, 1) generuj¡


j¡dro przeksztaªcenia liniowego T : R5 → R4 danego wzorem:

T (x, y, z, u, v) = (x − 2y + u + v, x − y + z + 2v, 3x − 4y + 2z + u + 5v, x − 3y − z + 2u) .

Zadanie 15. Znale¹¢ dwie ró»ne bazy obrazu przeksztaªcenia liniowego T : R5 → R4


danego wzorem: T (x, y, z, u, v) =
(x + y − z, −x + 2y + 3z − u, 3y + 2z − u − v, 2v) .

33
Reprezentacja macierzowa przeksztaªcenia liniowego

Zadanie 16. Napisa¢ macierze podanych przeksztaªce« w bazach standardowych


rozwa»anych przestrzeni liniowych:

a) T : R3 → R3 , T (x, y, z) = (2x + y − z, x − 5z, y + 4z) ,


b) T : R4 → R3 , T (x, y, z, u) = (x + 2y − z, x − 5z − u, y + z) ,
c) T : P2 → P1 , (T p) (x) = (2 − p) p” (x) + 4 p0 (x).

Zadanie 17. Znale¹¢ z dedinicji macierze podanych przeksztaªce« liniowych we


wskazanych bazach odpowiednich przestrzeni liniowych:
a) L : R2 → R3 , L (x, y) = (x + y, 2x + y, x − 3y) , gdzie

B2 = ((1, 1) , (1, −1)) , B3 = ((1, −1, 0) , (0, 1, −1) , (0, 0, 1)) .

b) L : R3 → R3 , L jest rzutem prostok¡tnym na pªaszczyzn¦ 0yz, gdzie

B03 = ((4, 1, 2) , (6, −1, 2) , (5, 3, 2)) , B003 = ((1, 0, −1) , (1, 0, 1) , (2, 1, 0)) .

c) L : R2 [x] → R3 [x] , (Lp) (x) = 3x p (−x) , gdzie

B3 = x2 + 2x, 3x − 1, x − 5 , B4 = x3 + x, x3 − x, x2 + 1, x2 − 1 .
 

Zadanie 18 Rozwi¡za¢ ponownie zadanie 17 stosuj¡c tym razem wzór na macierz


przeksztaªcenia liniowego przy zmianie baz.

Zadanie 19. Napisa¢ macierze podanych przeksztaªce« liniowych L : V → V we


wskazanych bazach;
a) L (x, y) = (3x + 4y, 2x + y) , V = R2 , B = ((1, −1) , (2, 3)) ,

34
b) L jest symetri¡ wzgl¦dem pªaszczyzny Oyz, V = R3 ,

B = ((1, 2, 0) , (−1, 0, 1) , (2, 0, −1)) .

Zadanie 20. Przeksztaªcenie liniowe L : U → V ma w bazie (u1 , u2 , u3 )


przestrzeni liniowej U i w bazie (v1 , v2 ) przestrzeni liniowej V macierz
 
1 2 3
A= .
4 5 6

Znale¹¢ macierz tego przeksztaªcenia w bazach:

BU = (2u1 , u3 , u2 + u3 ) , BV = (v1 − v2 , 2v1 + v2 ) .

Zadanie 21. Dana jest macierz


 
1 1
 0 1 
1 −2

przeksztaªcenia liniowego T :R2 → R3 w bazach

B0 = ((1, 0) , (1, 1)) oraz B = ((1, 1, 0) , (2, 1, 1) , (0, 0, 1))


00

Znale¹¢ wzór przeksztaªcenia T.

Zadanie 22. Dane jest przeksztaªcenie liniowe g takie, »e g (1, 2) = (1, 1, 1) , g (0, 1) =
(1, 0, 1) .Znale¹¢ macierz przeksztalcenia g, je»eli w przestrzeni R2 baz¦
stanowi ukªad wektorów: (1, 0), (−1, 2), a w przestrzeni R3 ukªad wek-
torów: (1, 2, 0) , (1, 1, 1) , (0, 0, 1) .

Dziaªania na przeksztaªceniach liniowych

35
Przeksztaªcenia liniowe L1 : R3 → R4 ,
Zadanie 23. L2 : R4 → R2 , L3 :
2
R →R okre±lone s¡ wzorami:
4

L1 (x, y, z) = (x + 2y, 3y − 4z, x + y + z, y − 3z) ,


L2 (x, y, z, t) = (y − z − t, −x + y + z + t) ,
L3 (x, y) = (x + y, −x, 3x + y, y).

Napisa¢ macierze tych przeksztaªce« w bazach standardowych odpowied-


nich przestrzeni oraz poda¢ wzory nast¦puj¡cych przeksztaªce« liniowych:
a) L2 ◦ L1 ; b) L3 ◦ L2 ; c) L1 ◦ L2 ◦ L1 .

Zadanie 24. Spo±ród przeksztaªce« liniowych wybra¢ przeksztaªcenia odwracalne


i napisa¢ macierze przeksztaªce« odwrotnych do nich w bazach standard-
owych rozwa»anych przestrzeni liniowych. Ponadto napisa¢ wzory przeksz-
talce« odwrotnych, je»eli:

a) L : R2 → R2 , L (x, y) = (x − y, 2x + y) ,

b) L : R2 → R2 , L (x, y) = (x − y, 2x − 2y) ,

c) L : R3 → R3 , L (x, y, z) = (x − y + z, 2x + y, y − z) ,

d) L : R3 → R3 , L (x, y, z) = (x − y + z, 2x + y, 3x + z) .

Wektory wªasne i warto±ci wlasne przeksztaªce« liniowych

Zadanie 25. Znale¹¢ warto±ci wªasne i wektory wªasne podanych przeksztaªce«


liniowych:

a) L : R2 → R2 , L (x, y) = (−y, x + y) ,

b) L : R3 → R3 , L (x, y, z) = (x − y − z, x + y, y + z) ,

c) L : P2 → P2 , L (a + bx + cx2 ) = (8a − 2b + 2c + (−2a + 5b + 4c) x + (2a + 4b + 5c) x2 ) ,


d) L : C2 → C2 , L (x, y) = (y, −x) ,

e) L : C2 → C2 , L (x, y) = ((1 + 3i)x − 4y, −2x + (1 − 3i) y) ,

f) L : C3 → C3 , L (x, y, z) = ((x − z, 2y, x + z) .

Sprawdzi¢, czy otrzymane wektory wªasne przeksztaªcenia L stanowi¡


baz¦ przestrzeni liniowej b¦d¡cej jego dziedzin¡.

36
Zadanie 26. Czy mo»na utworzy¢ baz¦ przestrzeni M22 (R) (Przestrze« macierzy
stopnia drugiego o wyrazach rzeczywistych) zªo»on¡ z wektorów wªasnych
przeksztaªcenia liniowego T : M22 (R) → M22 (R) danego wzorem:

   
a b a + 3b 2a + 2b + d
T = ?
c d 4c c−d

37

You might also like