HANNA WITKOWSKA ZIELICHA

ZIELNIK PIERWSZEJ POMOCY

czyli jak sobie radzi w nagych przypadkach wrd p, k i lasw

 Copyright by Hanna witkowska & e-bookowo 2010 Grafika i projekt okadki: Hanna witkowska

ISBN 978-83-61184-87-4

Wydawca: Wydawnictwo internetowe e-bookowo www.e-bookowo.pl Kontakt: wydawnictwo@e-bookowo.pl

Wszelkie prawa zastrzeone. Kopiowanie, rozpowszechnianie czci lub caoci bez zgody wydawcy zabronione Wydanie I 2010

Hanna witkowska: Zielnik pierwszej pomocy

|4

TYTUEM WSTPU

wiat rolin stanowi nieodczn cz ludzkiego ycia. Tak integraln jak choby powietrze, ktrym oddychamy. Dostpne i yciodajne zreszt wanie dziki rolinom i ich unikalnej zdolnoci odnawiania zasobw tlenu... Roliny stanowi nasze poywienie. Wypeniaj nasz codzienno. Zazwyczaj w duym stopniu j ksztatuj. Dostarczaj caej gamy wrae zmysowych form, barw, woni. Bywaj natchnieniem, uosobieniem pikna i delikatnoci, ale i cakowicie uytkow czci naszej codziennoci. Spotykamy si z nimi cae ycie, od dziecicych zachwytw nad licnym kwiatuskiem, poprzez dowiadczenia podniebienia, wzroku, zapachu, a po zupenie najczciej bezmylne podskubywanie (w zadumie...) lici lub traw w czasie spaceru lub po prostu w drodze do pracy. Nasze wspistnienie z nimi bywa twrcze, ale i cakowicie, przeraajco destrukcyjne... yjc wrd rolin i dziki nim, w gruncie rzeczy nie dostrzegamy ani ich samych, ani ich przeogromnej roli. S tak oczywistoci! wiadomie sigamy po nie wycznie uytkowo jako po poywienie, czerpic z ich urody, na przykad w postaci okolicznociowych bukietw, dekoracji, doniczek oywiajcych nasze domy. Bywaj inspiracj dla artystw, wartociowym surowcem dla kucharzy Ale czy na pewno potrafimy korzysta z nich w peni? Czy wiemy chociaby jak wygldaj? Nawet przyprawy kuchenne kojarz si na og nie z konkretn rolin, ale kupion w sklepie kolorow paczuszk, ktrej zawartoci, notabene, tak naprawd nie znamy... Jest obecnie i chwaa im za to coraz wiksza grupa ludzi przypominajca sobie o ogromnej mocy i moliwociach rolin. Take w zakresie zdrowia. Niestety, takich, ktrzy na serio wykorzystuj t wiadomo jest jeszcze wci zbyt mao! Najczciej ulegamy modzie, sigajc po zasyszane, odpisane od ssiadki lub
www.e-bookowo.pl

Hanna witkowska: Zielnik pierwszej pomocy

|5

utrwalone w rodzinnej tradycji receptury. Co samo w sobie ma spor warto, niestety, wykorzystywan raczej okazjonalnie. Jako urozmaicenie, atrakcj, ciekawostk kulinarn zapominajc lub zwyczajnie nie wiedzc, e potga si Natury wymaga nade wszystko konsekwencji... i czasu! W efekcie czsto, zniechceni brakiem natychmiastowych efektw (do ktrych przywyklimy), odstawiamy zioowe preparaty na pk, gdzie spokojnie obrastaj kurzem, wracajc do szybkich i wyniszczajcych lekw konwencjonalnych. Ano, lekw wanie... Bo trzeba Ci wiedzie, drogi czytelniku, e przetworw rolinnych oraz preparatw zielarskich lekami nazywa nie powinnimy! Nie w znaczeniu wspczesnym! Natychmiast rodzi si pytanie: dlaczego w takim razie mamy siga po nie w celu utrzymania lub przywrcenia zdrowia? Tu moe warto ucili pojcia dla uniknicia nieporozumie. Czyme bowiem jest obecnie lek? To uzyskany mniej lub bardziej sztuczn metod preparat, ktry ma za zadanie przej na siebie rol stabilizatora lub regulatora organizmu. Innymi sowy to takie nage zastpstwo za nasz wasny system odpornoci i samoobrony. Oczywicie, w przypadkach nagych i zagraajcych yciu, dziaanie przy pomocy syntetykw jest usprawiedliwione, czsto konieczne i chwaa ludzkiemu rozumowi, ktry potrafi takie pogotowia stworzy! Nawiasem mwic, gwnie z rolin i ich substancji czynnych... Nie ma natomiast adnej potrzeby, aby stosowa owe zamienniki Natury tam, gdzie w gr wchodzi profilaktyka, stabilizacja, wzmocnienie, a take leczenie chorb przewlekych. W takich przypadkach mona, warto, a w dzisiejszym, zatrutym wiecie, wrcz trzeba powraca do tego, co Boe dzieo stworzenia oferuje nam w takiej obfitoci! Zawarte w rolinach zwizki maj bowiem niesychanie wan cech. Zamiast zastpowania funkcji organizmu pobudzaj je. Inaczej mwic, wsppracuj z naszymi komrkami, pomagajc im wrci do normy lub, w zakresie profilaktyki utrzyma dobr kondycj. Zioolecznictwo to jedna z najstarszych umiejtnoci czowieka. Nie tylko czowieka zreszt, o czym wiadcz liczne przykady wybirczej diety zwierzt. Ale o ile w ich przypadku dziaa (o ile nam wiadomo), instynkt, o tyle czowiek t instynktown zdolno zacz wykorzystywa wiadomie. Na jakim etapie swego rozwoju tego zapewne nigdy si nie dowiemy. Faktem jest, e plejstoceskie znaleziska
www.e-bookowo.pl

Hanna witkowska: Zielnik pierwszej pomocy

|6

dostarczaj niezbitych dowodw na stosowanie rolin leczniczych w sposb cakowicie celowy. I to nie tylko w najprostszej postaci. Stosowano mieszanki, preparaty (np. maci), gromadzono roliny w farmakopee. Trudno mniema, e przypadkowo. Takie dziaania dotyczyy zarwno uwaanego za bezporedniego przodka Homo sapiens czowieka z Cro Manion, ale take jego starszych braci np. Neandertalczykw. W tym ujciu spokojnie mona zaoy, e znajomo rnorodnych zastosowa rolin czowiek poniekd przynis na wiat wraz z umiejtnoci kojarzenia faktw, abstrakcyjnego mylenia i innych, uwaanych za czysto ludzkie umiejtnoci. I rozwija j stajc si Czowiekiem! Nie jest moim celem stworzenie kolejnej publikacji z zakresu oglnego zielarstwa powstay i nadal powstaj w tym zakresie cae opase tomiszcza, a to i tak nigdy nie bdzie to caa, gromadzona przez tysiclecia, wiedza. Sprbuj nieco przybliy zapomniany mimo swej wszechobecnoci wiat rolin, wskazujc ich dostpno i prostot zastosowa. Pragn take podsun gar rozwiza, atwych i sprawdzonych, umoliwiajcych lepsz i oby owocn wspprac z wasnym organizmem. Wskaza, e rolinna apteczka zawiera i takie rodki, ktrych mona uy jako rodki pierwszej pomocy. Zachcam te do uzupeniania pomysw z tej publikacji sposobami przez siebie lub innych wyprbowanymi, ktre czsto znamy, a jako nam umykaj. A szkoda! Pozostaje, Drogi Czytelniku, yczy udanych eksperymentw, wspaniaych chwil na onie Natury, ciekawych dowiadcze oraz coraz wikszej wraliwoci na wszystko, co nas otacza a take na siebie samych!

www.e-bookowo.pl

Hanna witkowska: Zielnik pierwszej pomocy

|7

CO TO S ZIOA?
Tak zadane pytanie wydaje si absurdalne a do miesznoci! Jak to co to s zioa? Kady wie, e s to roliny o dziaaniu leczniczym, stabilizujcym. I w gruncie rzeczy, taka odpowied jest zupenie prawidowa... ale czy pena? Zasadniczo tak, z jednym ale. Jakie roliny obejmujemy t definicj? Mona zaoy, e wikszo ludzi zapytanych o roliny lecznicze wymieni przynajmniej kilka gatunkw. Zapewne bdzie midzy nimi rumianek, lipa, mita, dziurawiec, babka, pokrzywa, sosna, mlecz... moe jeszcze inne, zapamitane z dziecistwa, zasyszane, takie, o ktrych czytalimy. Prawdopodobnie znajdzie si wrd znanych zi kilka rolin przyprawowych, tak modnych ostatnio (i dobrze!), o ktrych gono we wszystkich poczytniejszych periodykach. Sporo pomidzy nimi, mwic nawiasem, rolin egzotycznych. Nie umniejszajc ich wartoci, warto zda sobie spraw, e w naszym klimacie take jest z czego wybiera! I e gatunki rodzime, w przeciwiestwie do wyej wspomnianych, dostpne s wok nas Przecie nawet patrzc choby na apteczne pki widzimy wrcz zatrzsienie coraz to nowych zioowych kompozycji, najczciej sztucznie przetworzonych, o nazwach mniej lub bardziej podobnych do nazw rolin. A skoro jest ich tak duo, to czyby ni z tego ni z owego powstao tyle nowych gatunkw? A moe nabray nagle waciwoci leczniczych, przez lata cae pozostajc sobie zwykymi chwastami, drzewami, warzywami, ozdob ogrodw i parapetw? Niech Ci nie dziwi, Drogi Czytelniku, ani rodzaj wymienionych grup rolin, ani lekka nutka sarkazmu... Nie co innego jak modny popyt na leki naturalne skaniaj firmy farmaceutyczne do wycigu o klienta przez wprowadzanie na rynek owych rewelacyjnych nowoci, ktre dziesitkom pokole suyy wiernie i skutecznie. Nowo to, zaiste, niebywaa bez zioolecznictwa, najstarszej udokumentowanej dziedziny wiedzy, w ogle nie byoby medycyny!

www.e-bookowo.pl

Hanna witkowska: Zielnik pierwszej pomocy

|8

Za co do tak rnorodnych grup rolin, kwalifikowanych jako zioa... eby nie by goosown, zaledwie kilka przykadw! O zioach chwastach bya ju mowa, cho jest ich nieporwnanie wicej. Spord drzew wymieniam lip zrbmy jeszcze miejsce dla czereni, dbu, kaliny, kruszyny, jaowca, jaboni, gruszy, kasztanowca, dzikiego bzu... jak wida, wliczam tu rwnie krzewy. Ogrd warzywny to rdo kolejnej porcji zi marchew, pietruszka, seler, buraki, ziemniaki, koper, lubczyk (znany te jako maggi), rzepa, ogrki... mona tak dugo! No a roliny ozdobne? Voila! Ra, nagietki, maki, chabry, naparstnica, pierwiosnek, lobelia, ostrka, konwalia, piwonia, nasturcje, soneczniki, malwy... Pikny bukiet wychodzi, czy nie? A zapewniam, e bardzo niekompletny... Caa ta wyliczanka nie ma bynajmniej wykaza czyjejkolwiek ignorancji! Ani te jakiej hierarchia wanoci czy skutecznoci konkretnych rolin. Wymieniam je na chybi trafi. Rzecz w tym, e zapewne mniej czasu i miejsca zajoby wymienianie rolin NIE majcych waciwoci leczniczych, a przynajmniej zbyt sabe, by warto byo je wykorzystywa! Istotn czci odpowiedzi na tytuowe pytanie jest take zakres, w jakim z rolin do celw zielarskich korzystamy. Nie zawsze bowiem jest to caa rolina duo czciej niektre jej czci. I znowu moliwoci jest ogrom! Korzenie, kcza, odygi, pczki, licie, kwiaty, owoce, nasiona... Niektre spord rolin dostarczaj wycznie jednego surowca, inne wielu. Bywa i tak, e dziaanie rnych elementw tej samej roliny znacznie odbiega od siebie. Jak choby kwiaty i owoce dzikiego bzu lub ry. Sdz, e po caym tym wywodzie nieco mniej obraliwie przedstawia si tytuowe pytanie tego rozdziau. Rzecz w tym, by, wybierajc si na spotkania z zioami, mie szersze rozeznanie, z jak ogromnym bogactwem mamy do czynienia! Tym bardziej, e wrd rolin nieznana jest wyczna specjalizacja. Kada z nich posiada cay wachlarz oddziaywa, za powstajce z nich mieszanki rozszerzaj ten zakres jeszcze bardziej. Std, mwic o zioach, lepiej mwi o harmonijnej wsppracy z organizmem ni o leczeniu. Warto te pamita o sporej dozie pokory wobec potgi Natury!

www.e-bookowo.pl

Hanna witkowska: Zielnik pierwszej pomocy

|9

propos pokory wana uwaga. Ot szczerze radz nie traktowa beztrosko powiedzonka, e zioa nie zaszkodz! Tak jak wszystko w yciu, stosowanie zi wymaga rozsdku i dyscypliny. I mam tu na myli nie tylko fakt, e wrd rolin wiele jest zwyczajnie trujcych... Znany mi jest przypadek powanego zatrucia zupenie zdawaoby si niewinn, pokrzyw! Jak zwykle co za duo, to niezdrowo. Dla wasnego dobra za warto pozna gwoli rozrnienia roliny mniej lub bardziej toksyczne. I raczej ich unika...

Niewinna dzika marchew, poyteczny dzigiel lub waleriana, czy miertelnie grona cykuta? Takie pytania stan przed nami w wielu rodowiskach rolinnych! Warto o tym pamita.

www.e-bookowo.pl

Hanna witkowska: Zielnik pierwszej pomocy

| 10

SPOTKAJMY SI
Zanim zawrzemy znajomo z wartociowymi przyjacimi, warto zada sobie pytanie gdzie mona ich spotka? W przypadku rolin odpowied zdaje si by prosta: wszdzie! Owszem, tylko owo wszdzie jest niesychanie zrnicowane, zalene od terenu, klimatu, rodowiska; sowem kade takie wszdzie jest inne. Inne te s znajdowane tam roliny. Sprbujmy zrobi krciutki przegld miejsc, gdzie warto rozejrze si uwanie. Sowem, zastanwmy si dokd trzeba si uda na poszukiwania rolinnych sprzymierzecw I nie mam tu na myli supermarketw, aptek ani sklepw zielarskich. Raczej nie znajdziemy tam ywych rolin dziko rosncych a o takich mam zamiar opowiedzie. W zasadzie na spotkanie z Natur mona uda si w kade miejsce, gdzie cokolwiek ronie. Wiele bowiem najwartociowszych i przydatnych rolin to pospolite chwasty, rosnce, mwic kolokwialnie, gdzie popadnie. A take drzewa, krzewy, kwiaty ogrodowe, warzywa, owoce zreszt bya ju o tym mowa. Jest jednak kilka zasad, ktrych powinien przestrzega kady, kto chce owe roliny celowo wykorzysta. Klimat za, w jakim yjemy, wymusza cykliczno i sezonowo, pozornie oczywiste. Nie znajdziemy zim kwiatw, wiosn owocw, za w rodku lata pczkw. Wana take jest podstawowa orientacja w jakim ekosystemie czego szuka warto. Zatem dokd? I, co niemniej wane kiedy? W dalszej czci zajmiemy si bardziej szczegowymi wskazwkami. Tutaj tylko kilka najwaniejszych. I troch na przekr, na pocztek ograniczenia Przede wszystkim i mam nadziej, e Czytelnik jest tego wiadom roliny w celach uytkowych zbieramy w miejscach pozbawionych, na ile to tylko moliwe, zanieczyszcze. Zatem nie uda nam si zgromadzi zbyt wiele w obrbie duych miast, w przydronych rowach, w pobliu np. drg szybkiego ruchu lub duych zakadw pracy. To, e przydatne gatunki tam rosn, nie oznacza, e moemy z nich korzysta! Niestety!
www.e-bookowo.pl

Hanna witkowska: Zielnik pierwszej pomocy

| 11

Odmiennym ograniczeniem jest wynikajca z wszechobecnej cywilizacji potrzeba ochrony przyrody. Obszary chronione, takie jak Parki Narodowe, rezerwaty i tym podobne le wprawdzie zazwyczaj na terenach czystych biologicznie, ale ich potencja jest wg litery prawa objty zakazem zarwno zbioru, jak i czsto tylko odwiedzania. Owe malekie enklawy wolnej (w miar monoci) Natury to miejsca, gdzie czowiek niczego zmienia nie powinien. Tam take zatem nie szukamy rolin, chyba e w celu ich poznania. Gatunkw chronionych nie zbieramy zreszt nigdzie, take poza terenami objtymi prawn ochron. Ich podstawowa znajomo jest dzi istotnym elementem wiedzy zielarza. Warto pamita o tym, niezalenie od tego, w jakim celu po roliny sigamy! Pozostaje jeszcze do oczywista uwaga na terenach prywatnych, stanowicych czyj wasno, swoje poszukiwania i ewentualne zbiory powinnimy uzgodni z wacicielem. A przynajmniej zapyta o zgod I tyle w zasadzie utrudnie. Caa reszta wiata przyrody pozostaje otwarta i dostpna. Wraz z caym swym bogactwem. ki, pola, lasy, brzegi jezior, rzek, miedze i ugory kade z tych miejsc ma wasny charakter. Zmienny take w zalenoci od tego, czy jestemy w grach, na nizinie, w terenie suchym czy podmokym. Takich czynnikw jest znacznie wicej. Nie sposb wymieni i omwi wszystkich nie zamierzam pisa naukowej pracy porwnawczej! Staram si jedynie pokaza, jak wiele elementw moe wpywa na ilo i rodzaj spotykanych rolin, ich wygld i cechy zewntrzne. Oraz podkreli, e w kadym z wymienionych miejsc, bez adnego wyjtku, znajdziemy takie, ktrych zastosowanie warto zna. Czsto dla bardzo doranych korzyci Istotne jest take, e owa rnorodno i, co za tym idzie, zmienno, moe stanowi utrudnienie. O czym warto pamita, jako e, atwiej szuka celowo, jeeli znamy trudnoci wyzwania! Pozostaje tylko zadba, bymy nie szukali przypadkowo

www.e-bookowo.pl

Hanna witkowska: Zielnik pierwszej pomocy

| 88

OD AUTORKI
Oddajc czytelnikom t publikacj podkrelam raz jeszcze to, o czym wspomniaam w pocztkowych fragmentach. Mianowicie podane tutaj metody nie wyczerpuj ani rnorodnoci schorze, ani tym bardziej potencjau Natury. Staraam si wskaza najprostsze, najbardziej dostpne i atwe w doranym uyciu zarwno metody jak roliny. W rzeczywistoci zarwno rolin, jak moliwoci ich zastosowa jest nieporwnanie wicej. W zakresie pierwszej pomocy, ale take profilaktyki, kulinariw, leczenia schorze przewlekych, kosmetyki W zasadzie kada dziedzina ycia moe i powinna by wspierana przez Natur! Warto po tak, bogat, rnorodn i prastar wiedz siga w dzisiejszym wiecie, wbrew pozorom mao przyjaznym czowiekowi. Bo fakt, e mamy wszelkie wygody i uatwienia w rodzaju ogrzewania, biecej wody, supermarketw, komunikacji, telefonii, internetu i innych cudw wspczesnoci, nie czyni otoczenia przyjaniejszym z punktu widzenia biologii! Wszystkie te uatwienia, skdind przydatne, w oglnym rozrachunku tak czy inaczej niszcz, a w najlepszym razie naruszaj harmoni organizmu. Technologiczny, zurbanizowany wiat, jaki nas otacza, jest zapewne najtrudniejszym rodowiskiem, w jakim przyszo y organizmom ywym. I, o ile nie sposb cakiem go unikn, a i nie sensu pozbawia si udogodnie yjemy wszak w XXI w o tyle warto zadba take o swoj kondycje naturaln. A tego nikt nie zrobi lepiej, dokadniej ani skuteczniej ni Natura wanie! Zachcam do zaprzyjanienia si z ni, sigania po jej potencja, szukania i stosowania umiejtnoci, dajcych kademu z nas lepszy kontakt z przyrod. A tym samym wiksz stabilno wasnego organizmu oraz umiejtno wspomagania najbliszych. Jest bowiem niezaprzeczaln prawd fakt, e kady z nas naley do wiata Natury. Niezalenie od tego, jak bardzo odcinamy si od niej w naszej codziennoci. I zupenie bez wzgldu na to, czy akceptujemy taki stan rzeczy.

www.e-bookowo.pl

Hanna witkowska: Zielnik pierwszej pomocy

| 89

Sw kilka o najlepszym doborze czasu, czyli: PORY ZBIORU Musisz ulepi w pitek, we wrzeniu, na nowiu, ma lalk... Rada pani Girard, czarownicy To motto nie jest przypadkowe oczywicie. Cytat z wiersza M. PawlikowskiejJasnorzewskiej zgrabnie nawizuje do istniejcych do powszechnie, prawdziwych i nieprawdziwych, przekona i mitw. O koniecznoci zbioru rolin (nie tylko w celach leczniczych), w cile wyznaczonych porach. I na jedynie suszne sposoby. A take przez osoby wybrane. Jak we wszystkich mitach i legendach, tak i w tych prawda miesza si z bani, racjonalna potrzeba z zabobonem. Nie sposb dostrzec celu i sensu zbierania rolin przez na przykad nietknit dziewic, nie ma zreszt adnych przesanek, aby takowa miaa jakikolwiek wpyw na ich dziaanie... Natomiast z pewnoci ma znaczenie, i to spore, na przykad faza ksiyca, towarzyszca rozwojowi, a co za tym idzie, porom zbioru poszczeglnych rolin. Przy czym o tak harmoni dba ju najczciej sama Natura. Pory kwitnienia, dojrzaoci do zbierania konkretnych rolin lub ich czci przypadaj zazwyczaj w najbardziej optymalnym czasie ksiycowym. Nie ma to zjawisko wicej wsplnego z jakkolwiek magi ni, dajmy na to, przypywy morza... Dotyczy zreszt nie tylko zbioru, ale i czasu wysiewu, pielgnacji, przesadzania rolin zarwno zielarskich jak i w inny sposb uytkowych. Kalendarze biodynamiczne, lunarne, s najlepsz wskazwk, nie tylko dla pocztkujcych. Ich dostpno zapewnia atwo stosowania wspomnianej wiedzy.

www.e-bookowo.pl

Hanna witkowska: Zielnik pierwszej pomocy

| 90

Czym zatem kierowa si, wychodzc na spotkania z zioami? Uwag zbieracza zi zwraca powinna gwnie pogoda. Potrafi pata bardzo przykre figle, serwujc zimno i deszcz na przykad w chwili optymalnej dla zbioru kwiatw. Kwiaty za zbiera si wycznie w suche, najlepiej soneczne dni, zachowujc tym samym wysok zawarto nektaru i pykw. I tak z banalnej pozornie przyczyny moe umkn moliwo wykorzystania ktrej z rolin! Bo kwiaty na popraw pogody czeka nie bd... Natura na szczcie jest zapobiegliwa i kada rolina ma zazwyczaj przynajmniej jednego dublera o podobnym zakresie dziaania a innej biologii... Druga wana wskazwka czasu zbioru to faza rozwoju interesujcej nas czci roliny. Istotne jest, aby w zbieranym materiale zachowa maksymalne stenie substancji czynnych. Ich koncentracja za w poszczeglnych czciach rolin ksztatuje si rnie na rnych etapach rozwoju roliny. I tak kolejno: - korzenie i kcza zbiera si wczesn wiosn, przed etapem rozwoju naziemnych czci rolin lub pn jesieni, po ich obumarciu, - kor drzew i krzeww w momencie pierwszego ruszenia sokw; wane, by by to czas bez silnych mrozw, - paczki w chwili ich najsilniejszego napcznienia (staj si wwczas lepkie, czsto byszczce), - licie od momentu penego sformowania charakterystycznych ksztatw do chwili, gdy staj si wkniste i twarde - kwiaty zbieramy na og w peni kwitnienia - ziele (czyli grne pdy odyg) w fazie rozkwitu pierwszych i kolejnych kwiatw na odydze lub w penym rozkwicie - czas zbioru owocw jest bardzo zrnicowany od etapu zawizkw (np. orzech lub kasztan) po pen dojrzao, a nawet etap przejrzenia; wyznacznikiem jest przeznaczenie zbieranego materiau, czasem cechy charakterystyczne owocu - nasiona zbieramy wycznie w fazie penej dojrzaoci.

www.e-bookowo.pl

Hanna witkowska: Zielnik pierwszej pomocy

| 91

Tyle zalece fachowych. Najwaniejsz natomiast wskazwk dla amatora zbioru zi wydaje mi si jego wasny czas i ochota! Nie oczekujmy zarazem, e uzbrojeni w podrcznik, klucz do oznaczania rolin, czy nawet porad bardziej dowiadczonych, odnajdziemy natychmiast najlepsze remedium. Nic z tego nie wyjdzie, jeli pobyt w lesie, polu czy na ce nie sprawi nam radoci, za my sami nie bdziemy uwani i otwarci. Spontaniczne oczekiwanie, tak bardzo przydatne w yciu, jest tu po prostu niezbdne. Zielarz wyruszajcy na spotkanie Natury nigdy do koca nie wie, co z tego spotkania wyniesie! Nawet wwczas, kiedy dokadnie zaplanuje, czego i gdzie ma zamiar szuka... Reasumujc samodzielne wyprawy zielarskie przynosz satysfakcj i wymiar materialny, w postaci zebranych rolin. Ale ich prawdziwa warto tkwi w nas samych.

www.e-bookowo.pl

Hanna witkowska: Zielnik pierwszej pomocy

| 92

INFORMACJE KOCOWE

Zawarte w ostatnim rozdziale publikacji informacje s przeznaczone raczej dla osb, ktrym spotkanie z Natur spodobao si na tyle, aby je kontynuowa. Jakie zastosowania, poza podstawow pierwsz pomoc, mona znale dla wyszukanych przez siebie rolin, wspomniaam w podsumowaniu. Ale to ju tematy na odrbne rozwaania. Zainteresowanych zapraszam po kolejne publikacje wkrtce lub na spotkania warsztatowe w terenie. Kontakty do Zielichy: Mail: zielichanka@gmail.com Numer telefonu: 888695664 Adres Chaty Zielichy: Makoszyn 19, woj. witokrzyskie, gmina Bieliny

Namiar GPS: 5047,50 N ; 2056,31 E Adres WWW: www.zielicha.of.pl

www.e-bookowo.pl

Hanna witkowska: Zielnik pierwszej pomocy

| 93

Spis treci
TYTUEM WSTPU............................................................................... 4 CO TO S ZIOA? ................................................................................ 7 SPOTKAJMY SI .................................................................................10 PORADY PRAKTYCZNE .......................................................................22 CZ I URAZY ..................................................................................24 UDLENIA, UKSZENIA ....................................................................... 24 STUCZENIA, SINIAKI ............................................................................ 28 ZRANIENIA, SKALECZENIA .................................................................... 34 ZWICHNICIA, NADWYRENIA STAWW, MINI LUB CIGIEN ....... 45 OPARZENIA (RWNIE SONECZNE) ..................................................... 53 CZ II ZACHOROWANIA I DOLEGLIWOCI OGLNE .......................58 PROBLEMY ODKOWE I TRAWIENNE ................................................ 58 ZATRUCIA, NUDNOCI ........................................................................... 60 BIEGUNKI, ZAPARCIA ............................................................................ 68 GORCZKA ............................................................................................ 74 KATAR, KASZEL, PRZEZIBIENIA........................................................... 80 SKOKI CINIENIA, KOATANIE SERCA, DUSZNOCI .............................. 82 OD AUTORKI .......................................................................................... 88

www.e-bookowo.pl

Hanna witkowska: Zielnik pierwszej pomocy

| 94

Jestem absolwentk wydziau zootechniki krakowskiej Akademii Rolniczej. Z zawodem poegnaam si do szybko okolicznoci yciowe nie tyle pozwoliy, co wrcz poprowadziy mnie na ciek znan jeszcze z dziecistwa zielarstwo. Wiedz o rolinach, ich zastosowaniu, waciwociach, ale take wygldzie, wystpowaniu, wyszukiwaniu ich w rnych rodowiskach i warunkach zaczam zdobywa jeszcze jake by inaczej, tradycyjnie pod okiem swojej babci, znanej w swoim rodowisku uzdrowicielki. Po latach studiw, wracajc do umiejtnoci i tajemnic prababuni, znalazam w nich swj klucz do tego, co jest moj najwiksz pasj pomagania ludziom. Niemao miejsca w moich dziaaniach zajmuje wiedza kulinarna , przetwrstwo zielarskie i codzienne uytkowanie rolin dziko rosncych. Moja praca z rolinami zielarskimi jest prac praktyczn. Sama gromadz i konserwuj surowce, gwnie roliny dziko rosnce. Wiedza taka liczy sobie cae tysiclecia. I mimo, e walory lecznicze rolin od duszego ju czasu byway lekcewaone, za potencja spoywczy - zapomniany, przetrwaa! Co dowodzi jej ogromnej wartoci. Cige poszukiwania wiedzy, umiejtnoci, poszerzanie i stae odkrywanie nowych sposobw i metod sprawiaj, e zielarstwo pozostao wprawdzie najszersz ale nie jedyn metod terapeutyczn, z jakiej korzystam. Pracuj take z ruchem, dwikiem, kolorem, wiatem, hydro i arteterapi. Jestem terapeutk w szerszym ni zioolecznictwo zakresie, co daje mi moliwo traktowania Natury jako harmonijnej caoci. A take nowe perspektywy korzystania z zi. Wszystkie te elementy stanowi czci skadowe docierania do wasnej rzeczywistoci. Jedynej i niepowtarzalnej dla kadego... Najlepiej poznan i stanowic baz profilaktyki, relaksu, sposobw na stres jest jednak w mojej praktyce wiedza zielarska. Rozsdne, zrwnowaone stosowanie rolin , zarwno tych dzikich jak i ogrodowych, przyprawowych, ale nie tylko w yciu codziennym. A take cigy kontakt z owymi rolinami, poszukiwania nowych rozwiza, wdrwki na ki, pola, do lasu wszdzie tam, skd mona czerpa bogactwa Natury. Od kilku lat prowadz regularne warsztaty, spotkania i zajcia dla grup i osb indywidualnych w bardzo rnym wieku. Spotkania te, zazwyczaj w terenie, ucz rozpoznawania i podstawowych zastosowa rolin dziko rosncych i ogrodowych.

www.e-bookowo.pl