ROZWJ SZCZKI I UCHWY W OKRESIE PODOWYM

Narzd skrzelowy
Powstaje w 4 tyg. rozwoju. Skada si z parzystych ukw skrzelowych, kieszonek skrzelowych. skrzelowych, bruzd i bon

Ksztatuje si wzdu bocznych cian jelita gowowego midzy bon ustno- gardow a zawiazkiem tchawiczo- skrzelowym. Jest struktur przejciow,bierze udzia w tworzeniu elementw miniowych i chrzstnych twarzy, jam nosowych, ust, garda i krtani.Ektodrema tworzy bruzdy skrzelowe odzielajace uki, a zachyki Endodermy ksztatuja kieszonki szkrzelowe.

Teorie rozwoju twarzowej czci czaszki

1. Teoria Hisa 3 tydz. ycia zarodkowego 5 wyrostkw (czoowy+ 2x szczkowy +2x uchwowy) 2.Teoria Star ka i Ker nahana wyrostki to zgrubienia mezodermy pod pokryciem ektodermalnym
rdo:Stomatologia wieku rozwojowego, M.Szpringer - Nodzak

ROZWJ JAMY USTNEJ WG DOMINIKA

U zarodka ludzkiego w 2 tyg. ycia podowego znajduje

si pierwotna jama ustna na powierzchni brzusznej, nad sercem jako gboki uchyek

W 4 tyg. ograniczona jest przez wyr. czoowy, 2 wyr.

szczkowe i 2 wyr. uchwowe. Wyrostki uchwowe oddzielaj jam ustn od osierdzia

Dno jamy ustnej pokrywa bona garda, skadajca si dwch warstw: zewntrznej wewntrznej (endodermalnej) (ektodermalnej) i

Do 2 miesica ycia podowego j. ustna i nosowa to jedna cao wypeniona jzykiem, ktry nasad i grzbietem przylega do podstawy czaszki Koniec jzyka oparty jest o przegrod nosow, a wyrostki podniebienne skierowane s do dou i do wntrza wsplnej jamy nosowo-gardzielowej W 2 miesicu ycia podowego wyrostki podniebienne oddzielaj jam nosow od gardzielowej, odpychaj jzyk ktry obnia si i spaszcza co skutkuje obnieniem uchwy. W tym czasie ksztatuj si rwnie wyr.szczkowe i uchwowe.Ze rodkowego wyrostka nosowego rozwija si rodek wargi grnej i ko przysieczna Pod koniec 2 miesica ycia podowego boczne krawdzie rodkowego wyrostka czoowego zrastaj si z wyr. szczkowymi

ROZWJ JAMY USTNEJ WG DOMINIKA

Boczne odcinki wyr. Szczkowych rozrastaj si i tworz wiksz cz policzkw i zewntrznych czci wargi grnej

ROZWJ JAMY USTNEJ WG DOMINIKA

Podniebienie mikkie powstaje z podniebienia mikkiego, ktre rozrasta si do tyu jako dwa paskie fady, ktre zrastaj si w linii rodkowej pod koniec 3 miesica ycia podowego i odgraniczaj j. ustn od nosowej Pod koniec . podowego rozwija si w j. ustnej specjalny narzd anatomo-fizjologiczny, ktry suy noworodkowi do przyjmiowania pokarmw. Skada si z : (1)poduszeczek wargowych, (2)fadw b. luzowej, (3)bocznych waw, (4)poprzecznych bruzd podniebiennych

ROZWJ JAMY USTNEJ WG DOMINIKA

Wzajemny stosunek uchwy do szczki w yciu podowm wg DOMINIKA

W pierwszych tygodniach ycia podowego szczka rozwija si szybciej ni uchwa, dlatego w wymiarze przednio tylnym jest wiksza od uchwy

Pod koniec 2 m. podowego a do 4 m uchwa rozrasta si znacznie w kierunku poprzecznym a jeszcze wicej w przednio tylnym. W wyniku tego staje si wiksza od szczki. Jest to pozorne zahamowanie rozrostu szczeki ktra w tym czasie wzrasta ku linii rodkowej. W tym czasie nastpuje poczenie blaszek podniebiennych z ktrych powstanie podniebienie twarde i mikkie. Rozpoczyna si szybszy rozrost szczki co prowadzi w 8 lub 9 m..podowego do wysunicia si jej przed uchwe. Rnica ta wynosi w chwili urodzenia przecitnie 2,5 do 3 mm lub wicej(fizjologiczne dotylne uoenie uchwy)

Wzajemny stosunek uchwy do szczki w yciu podowm wg DOMINIKA

Rozwj twarzy i narzdu ucia przed urodzeniem wg JARUZELSKIEJ

1.Okres zarodkowy:
3 tydz. ycia zatoka ustna to lepo zakoczone zagbienie, ktrego dno to bona gardowa. Od gry graniczy z gowowym odcinkiem pyty nerwowej od dou z wyniosoci serca a po bokach z pierwszym ukiem skrzelowym(uchwowym) W 4 tyg. ycia zarodka poniej uku uchwowego pokazuj si wybrzuszenia ektodermy pod ktr wnikna

Rozwj twarzy i narzdu ucia przed urodzeniem wg JARUZELSKIEJ

Wewntrz 1-ego uku skrzelowego z rdzenia mezenchymy rozwija si chrzstka Meckela. Z jej tylnej czci powstaj kosteczki suchowe (moteczek i kowadeko). Oba przednie koce chrzstki rosn do przodu i cz si porodku. Z jego tylnej, grnej pow.rozwijaj si zawizki bocznych czci szczki.

Rozwj twarzy i narzdu ucia przed urodzeniem wg JARUZELSKIEJ

Na przeomie 4 i 5 tyg. zarodka pka bona gardowa i nastpuje poczenie zatoki ustnej z jelitem przednim i rozwija si soczewka oka. Na czoowej pow. gowy pojawiaj si wok pytek wchowych wygrowania mezenchymy w ksztacie podkowy. Cz zew. to wyrostki nosowe boczne a wewntrzna to wyrosyki nosowe przyrodkowe. W 5 tyg. . Zarodka mezenchyma wyrostkw nosowych przyrodkowych zlewa si z wyrostkami szczkowymi i tworzy podniebienie pierwotne

Rozwj twarzy i narzdu ucia przed urodzeniem wg JARUZELSKIEJ

Rozwj twarzy i narzdu ucia przed urodzeniem wg JARUZELSKIEJ

W 6 tyg. . zarodka z wew. pow. wyr. szczki odchodz wypustki, z ktrych rozwija si wtrna przegroda nosowa. Graniczy ona od przodu z pierwotn przegrod nosa od dou z grzbietow pow. jzyka.

W 7 tyg. . wyr. podniebienne szczki zwisaj zwrcone w d po bokach jzyka. W miar wzrostu zarodka jzyk obnia si a wyr. podniebienne unoszc si przyjmuj pooenie poziome. U zarodkw enskich proces zrastania si wyr. Podniebiennych trwa nieco duej

ROZWJ MM. MIMICZNYCH TWARZY, WACZOWYCH

Rozwijaj si z miotomw, a rnicowanie si mini rozpoczyna si ok 7 tyg. ycia. W 8 tyg. . Mona w nich zauway zakoczenia nerww czuciowych a nieco poniej zakoczenia n. ruchowych. W 5 tyg. . Na wew. pow. uku zuchwowego pojawiaj si zgrupowania mezenchymy. Midzy 1 a 2 ukiem skrzelowym powstaje wygrowanie tzw. guzek nieparzysty(tuberculum impar). Z tych zawizkw rozwija si trzon jzyka. Z mezodermy 2,3,4 uku skrzelowego tworz si zawizki nasady jzyka ktre zlewaja si ze sob i z trzonem pod koniec 8 tyg. ycia tworzc jzyk

Rozwj twarzy i narzdu ucia przed urodzeniem wg JARUZELSKIEJ

2. OKRES PODOWY
W pocztkowym stadium rozwoju czci twarzowej czaszki rusztowanie dla tkanek mikkich tworzy tk. chrzstna. Jeszcze w 7 tyg. . zarodkowego na zew. od chrzstki Meckela, w miejscu gdzie od n. zbodoowego dolnego odchodzi n. brdkowy rozpoczyna si kostnienie uchwy. Proces ten szezrzy si do tyu i do przodu. Po utworzeniu zrbu kostnego, chrzstka Meckela ulega resorpcji, tylko jej przednia cz bierze udzia w rozwoju uchwy. Wtrna chrzstka, z ktrej rozwin si wyr. kykciowe i dziobiaste, pojawia si w 2 m. . zarodka. Kostnienie tych chrzstek rozpoczyna si dopiero 5 r.ycia

Rozwj twarzy i narzdu ucia przed urodzeniem wg JARUZELSKIEJ

Kostnienie bocznych czci szczki rozpoczyna si w 8 tyg. ycia zardodka od skupienia bel. Kostnych w okolicy przyszego otworu podoczodoowego. Proces ten szerzy si szybko we wszystkich kierunkach. Przechodzi rwnie na zew. Pow. koci przysiecznej w obrbie ktrej znajduje si oddzielny orodek kostnienia. Na przeomie 10 i 11 tyg. ycia tworzy si zarys kostny czci twarzowej czaszki. Midzy szczk a koci jarzmow, czoow i klinow pozostaj poczenia cznotkankowe tzw. szwy.

Rozwj twarzy i narzdu ucia przed urodzeniem wg JARUZELSKIEJ

Staw skroniowo- uchwowy uwidacznia si pod koniec okresu zarodkowego midzy grnym brzegiem chrzstki Meckela a rozwijajc si koci jarzmow. Wyr. Kykciowy rozwija si pniej. Pod koniec 11 tyg. uksztatowane s szpary stawowe.Krek stawowy, torebka cznotkankowa i misie skrzydowy boczny rozwijaj si w 2 trym. ciy.

1.Wzrost twarzy

Przedurodzeniowy okres wzrostu i rozwoju wg Karowskiej

- pocztek: 21-25 dzie ycia zarodkowego - z mezenchymy powstaje 5 odzielonych bruzdami wyr. twarzowych: a)czoowy b) 2 wyr. Szczkowe c)2 wyr. uchwowe

- 5 tydz. na wyr. Czoowym pojawiaj si:parzyste wyr. Nosowe przyrodkowe i boczne

-pierwszy uk skrzelowy:
a)cz grnawyr.szczkowy b)cz dolna-wyr uchwowy, mm.wacze, gwna cz.jzyka,moteczek, kowadeko

- drugi uk skrzelowy:
a) k.gnykowa + minie, b) wyr. Rylcowaty, c) wizado rylcowo gnykowe, d) strzemiczko e) mm. Mimiczne Wyrostki zbliajc si do siebie cz si tworzc podniebienie pierwotne

WZROST SZCZKI I UCHWY

1.SZCZKA
- rozwija si z poczenia wyr. Szczkowych z wyr. Czoowym, dodatkowo cz si z bocznymi wyr. Nosowymi. - W 7 tyg. zaczyna formowa si wtrne podniebienie, jam ustno-nosow przedziela: przegroda nosa i jzyk, a wyr. Podniebienne ukadaj si bocznie do jzyka. - Po upywie ok. 3 tyg. zamyka si podniebienie poprzez poczenie przegrody nosowej z wyr. Podniebiennymi. Proces ten koczy si w 12 tyg.

WZROST SZCZKI I UCHWY

- W 8 tyg. kostnienie obszaru szczki rozpoczyna si od koci podniebiennych i poarzystych zawizkw lemiesza. Ma ono charakter chrzstny. Wyrostek ebodoowy powstaje przez przyrost tkanek i wgobienie si 2 listewek nabonkowych. - Szczka zmienia ksztat na bardziej szerokoktny. - Specyficzny dla podowej i zarodkowej szczki jest ukad bruzd dzielcych j na wyrane regiony. Zwiksza si gboko podniebienia oraz jamy czynnociowe(nosowa i ustan), co daje woln przestrze dla jzyka. Szczka przechyla si wzgldem podstawy czaszki o 20 stoponi do przodu.

WZROST SZCZKI I UCHWY

2. uchwa
- Zaczyna si rozwija w momencie wronicia nerwu uchwowego do obszaru pierwszego uku skrzelowego. W 5 tyg.ycia wyodrbniaj si wyrostki uchwowe, nastpnie powikszaj si i przesuwaj ku sobie. - Pomidzy 41 a 45 dniem ycia powstaje chrzstka Meckela, ktrej gwna cz zanika przed 24 tygodniem. - W miejscu podziau nerwu przysiecznego i brdkowego powstaj powstaj pierwsze strefy kostnienia uchwy. Wapnienie powstaje w ksztacie litery U wok nerww, formuj si nieckowaty twr, w ktrym powstaj zawizki zbw.

WZROST SZCZKI I UCHWY

- Midzy 10 a 11 tyg. powstaj chrzstki wtrne na koncach uchwy(wynioso brdkowa i wyr. Dziobiasty), ktre nastonie integruj si z uchwa powsta na podou cznotkankowym oraz wyr. Kykciowy, ktry zachowuje cz chrzstn jako chrzstk wzrostow SS; pozostraa cz chrzstki zaczyna si mineralizowa w 11 tyg. ycia. - Razem ze wzrostem uchwa przeksztaca si. Pocztkowo ga uchwy jest krtka, szeroka, z wyranym wyr. dziobiastym i krtkim kykciowym oraz bardzo duym ktem uchwy. Chrzstkozrost midzy praw a lew poow umoliwia poszerzanie si uchwy. Pocztkowo zaokrglony brzeg sieczny uchwy przybiera ksztat spiczasty.

WZROST SZCZKI I UCHWY

3. SS
- W 5 tyg. m. skrzydowy boiczny rozpoczyna rozwj SS. Doekn stawowy i krek tworz si w 7 tyg. Torebka stawowa midzy 9 a 11, a wyr. Kykciowy midzy 10 a 11. Kostnienie obszaru skroniowo uchwowego zaczyna si rwnolegle z rnicowaniem wtrnej chrzstki na wyr. Kykciowym i koci skroniowej. Midzy 10 a 12 tyg. wyksztaca si grne i dolne pitro SS. - Retrogenia embrionalna wystpuje do 6 tyg.,po wyksztaceniu si podniebienia wtrnego d. uchwy podwaja si i powstaje progenia embrionalna.Kolejno nastpuje nasilony wzrost szczki i dziecko rodzi si z fizjologicznym tyouchwiem.w pionowym wymiarze brak kontaktw szczk, przestrze t wypenia jzyk

Kostnienie

TYPY KOSTNIENIA
1.KOSTNIENIE RDCHRZSTNE(ossyfikacja enchondralna) chrzstka ko 2. Kostnie ochrzstne (ossyfikacja perichondralna) ko gbczasta kom. mezenchymalne ko zbita matryca kostna 3. kostnienie cznotkankowe

Sterowanie wzrostem koci odbywa si poprzez strefy wzrostu umiejscowione w tk. Mikkich i dziaajce jako matryca funkcjonalna. Bardzo aktywne strefy wzrostu(guzy szczki, wyr. Zbodoowe i chrzstkozrosty) okrela si mianem orodkw lub centrw wzrostu.