Professional Documents
Culture Documents
Insight Standard
T HEOR Y AND C ONCE PTS
FOR R ELEASE 2010
Przekad z angielskiego i prawa dystrybucji:
Luty 2010
www.moldflow-polska.eu
X
EMPIMETH Consult
2010
Korzystanie z podrcznika
Niniejsza ksika podzielona zostaa na kilka Rozdziaw i Dodatkw. Kady Rozdzia powicony
jest oddzielnemu zagadnieniu i zawiera nastpujce sekcje:
Cele
Podsumowanie celw poznawczych danego Rozdziau.
Uzasadnienie celw
Wypunktowanie wakoci zasad postpowania,
metodologi, przedstawionymi w Rozdziale.
zgodnych
ze
wskazwkami,
sugestiami
Przegld zagadnie
Kompletne zestawienie zagadnie, omwionych w danym Rozdziale.
Podsumowanie
Krtki przegld najwaniejszych zagadnie, poruszonych w danym Rozdziale.
X
EMPIMETH Consult
2010
SPIS TRECI
Sowo o niniejszym podrczniku .............................................................................................4
Korzystanie z podrcznika .......................................................................................................4
Cele ............................................................................................................................................4
Uzasadnienie celw .................................................................................................................4
Przegld zagadnie .................................................................................................................4
Teoria, pojcia i zaoenia ......................................................... .........................................4
Podsumowanie ..........................................................................................................................4
Synergy graficzny interfejs uytkownika AMI . ....................................................................15
Cele ......................................................................... ..................................................................15
Uzasadnienie celw ..................................................................................................................15
Przegld zagadnie ..................................................................................................................15
Teoria, pojcia i zaoenia: wprowadzenie do Synergy .......................................................16
Czym jest Autodesk Moldflow Insight? .................................................................................. 16
Czym jest Autodesk Moldflow Insight/Synergy? .......................................................................... 16
Uruchamianie Autodesk Moldflow Insight/Synergy .................................................................... 17
Autodesk Moldflow Insight/Synergy graficzny interfejs uytkownika ..................................... 18
Pasek rozwijalnych menu ..................................................................................................... ........... 19
Panele ............................................................................................................................................... 21
Zakadka Zada (Tasks) ................................................................................................................... 22
Panel Projektu .................................................................................................................................. 22
Studia ................................................................................................................................................ 23
Manipulowanie studiami: Drag-and-drop ................................................................................... 23
Porwnywanie Studiw ................................................................................................................... 23
Lista zada dla Studium ..................................................................................................... .............. 25
Zakadka Narzdzi (Tools)................................................................................................................ 26
Narzdzia podrczne (Toolbox)..................................................................................................... 27
Selekcja obiektw ............................................................................................................................ 28
Warstwy (Layers) ............................................................................................................ ................... 28
Layer Display opcje okna dialogowego ................................................................................... 30
Menu kontekstowe warstw ............................................................................................................. 31
Panel notatek (Notes) ...................................................................................................................... 32
Paski narzdzi (Toolbars) .................................................................................................................. 32
Menu kontekstowe ........................................................................................................................... 34
Okno graficzne Synergy (Display Window).................................................................................. 35
Praca w rodowisku Synergy .......................................................................................................... 44
Preferencje ....................................................................................................................................... 45
Metody selekcji obiektw ............................................................................................................... 49
Posugiwanie si wasnociami obiektw (Properties) .............................................................. 51
Manipulacje na widoku modelu ................................................................................................... 56
Podsumowanie ...........................................................................................................................59
X
EMPIMETH Consult
2010
Rozdzia 2 ...................................................................................................................................... 60
Szybka analiza chodzenia wypeniania dopakowania odksztace (Cool + Fill + Pack + Warp)
............................................................................................................................. ......... 60
Rozdzia 3 ...................................................................................................................................... 62
Workflow typowego projektu Moldflow ........................................................................................ 62
Cele ........................................................................................................................................... 62
Uzasadnienie celw.................................................................................................................... 62
Przegld zagadnie .................................................................................................................... 62
Teoria, pojcia i zaoenia ................................................................................................ 63
Filozofia projektowania wg. Moldflow ........................................................................................... 63
Planowanie projektu w systemie Moldflow .................................................................................. 64
Optymalizacja wypeniania gniazda formy ................................................................................ 66
Okrelenie celu analizy .................................................................................................................... 67
Przygotowanie siatki elementw skoczonych MES .................................................................. 68
Wybr materiau ............................................................................................................................... 72
Dobr lokalizacji punktu wtrysku .................................................................................................... 72
Wybr maszyny wtryskowej ............................................................................................................. 72
Ustalenie warunkw przetwrstwa ................................................................................................ 73
Zdefiniowanie parametrw analizy ............................................................................................... 73
Uruchomienie analizy ....................................................................................................................... 73
Przegld wynikw analiz .................................................................................................................. 73
Rozwizywanie problemw wypeniania gniazda .................................................................... 74
Optymalizacja pynicia tworzywa ............................................................................................... 74
Rwnowaenie kanaw dolotowych .......................................................................................... 74
Wyznaczenie optymalnego profilu dopakowania .................................................................... 74
Optymalizacja wypraski................................................................................................................... 75
Optymalizacja odksztace ............................................................................................................ 76
Kryteria zastosowania systemw Autodesk Moldflow: Adviser, czy Insight? ......................... 78
Podsumowanie Rozdziau .......................................................................................................... 83
Rozdzia 4 ...................................................................................................................................... 84
Model MES: wymagania ................................................................................................................ 84
Cele ........................................................................................................................................... 84
Uzasadnienie celw ................................................................................................................... 84
Przegld zagadnie ................................................................................................................... 84
Teoria, pojcia i zaoenia ................................................................................................ 85
Oglne wymagania jakociowe wobec siatek MES. ................................................................ 85
Specyfika siatki 3D ......................................................................................................... ................... 95
Podsumowanie wymaga jakociowych dla siatek MES ......................................................... 99
Rozwaania o gstoci siatki MES ................................................................................................ 100
Szczegy modelu czci .............................................................................................................. 102
Podsumowanie Rozdziau ........................................................................................................ 108
Rozdzia 5 .................................................................................................................................... 109
Translacja i przygotowanie modelu ............................................................................................ 109
Cele ......................................................................................................................................... 109
Uzasadnienie celw ................................................................................................................. 109
Przegld zagadnie .................................................................................................................. 109
Teoria, pojcia i zaoenia .............................................................................................. 110
Przygotowanie modelu CAD ........................................................................................................ 111
Omwienie formatw importowanych plikw ......................................................................... 112
Import modelu CAD ........................................................................................................... ............ 116
Modele MES typu 3D ...................................................................................................................... 131
Wytyczne do generowania siatki 3D .......................................................................................... 137
Generowanie siatki Midplane ...................................................................................................... 137
Generowanie siatki ......................................................................................................................... 138
Sprawdzenie i ocena siatki ........................................................................................................... 138
Narzdzia diagnostyczne ..................................................................................................... ......... 141
Usuwanie problemw siatki .......................................................................................................... 146
Podsumowanie Rozdziau ........................................................................................................ 179
Rozdzia 6 .................................................................................................................................... 181
Umiejscowienie punktu wtrysku .................................................................................................. 181
Cele ......................................................................................................................................... 181
Uzasadnienie celw ................................................................................................................. 181
X
EMPIMETH Consult
2010
X
EMPIMETH Consult
2010
X
EMPIMETH Consult
2010
X
EMPIMETH Consult
2010
X
EMPIMETH Consult
2010
X
EMPIMETH Consult
2010
X
EMPIMETH Consult
2010
X
EMPIMETH Consult
2010
Rozdzia 10
Podstawy dopakowania wypraski
Cele
Celem niniejszego rozdziau jest omwienie procedury przygotowania, wykonywania oraz
interpretowania analizy dopakowania
Uzasadnienie celw
Przy ocenie odksztace, skurczw, oraz wad takich, jak np. wcignicia powierzchni wypraski,
najwaniejszym czynnikiem jest jako jej dopakowania. Gwnym rezultatem analizy dopakowania
jest wielko i rozkad skurczu objtociowego, odgrywajce kluczow rol w jakoci czci.
Przegld zagadnie
W rozdziale poruszone zostan nastpujce zagadnienia:
Kiedy winno si przeprowadza analiz dopakowania
Definicje terminw, uywanych w kontekcie dopakowania
Parametry wejciowe analizy dopakowania
Wykonywanie analizy dopakowania
Przegld rezultatw analizy dla wszystkich 3 typw siatki MES
X
EMPIMETH Consult
2010
Optymalizacja pynicia
Optymalizacja
wypeniania
Zbalansowanie
ukadu dolotowego
Tak
Analiza
chodzenia?
Nie
Optymalizacja
chodzenia
Optymalizacja profilu
dopakowania
KONIEC
Optymalizacja wypeniania
Optymalizacja wypeniania czci dotyczy wszystkich aspektw procesu wypeniania czci, ktre
powinno si zbada na samym pocztku procesu projektowania. Obejmuje lokalizacj przewki
oraz warunki przetwrstwa.
X
EMPIMETH Consult
2010
Analiza chodzenia
Wykonanie analizy chodzenia przed analiz dopakowania nie jest niezbdne, ale jest mocno
zalecane. Faza dopakowania jest zdominowana przez proces wymiany ciepa midzy tworzywem i
form. Analiza chodzenia okrela rzeczywiste parametry tego procesu. Odpyw ciepa do formy
nigdy nie jest jednolity; istniej miejsca o znacznie zrnicowanej temperaturze, przewodnictwie
cieplnym itd. Bez wynikw analizy chodzenia, analiza dopakowania musi opiera si na
upraszczajcym rzeczywisto zaoeniu cakowitej uniformizacji wymiany ciepa w caej objtoci
czci, przez co staje si duo mniej dokadna. Dlatego analiza dopakowania nie poprzedzona
analiz chodzenia powinna by traktowana wycznie jako wstpna. Ostateczna sekwencja analiz
zawsze powinna by nastpujca: Cool + Fill + Pack.
Definicje
W przemyle wtrysku tworzyw sztucznych uywa si kliku charakterystycznych terminw, odnoszcych
si do fazy dopakowania gniazda czci. Przedstawia je Tabela 41, a Rysunek 266 podsumowuje
wprowadzone definicje.
Opis
Packing Pressure
(cinienie
dopakowania)
X
EMPIMETH Consult
2010
Dopakowanie wg Moldflow
Dopakowanie
Wypenianie
Docisk
na wtryskarce
t
Rysunek 266: Podsumowanie nazewnictwa faz wtrysku
X
EMPIMETH Consult
2010
Blokowy
Profilowany
T
Rysunek 269: Przykadowe profile cinienia dopakowania
X
EMPIMETH Consult
2010
X
EMPIMETH Consult
2010
Czas chodzenia
Czas chodzenia moe zosta zdefiniowany w wizardzie ustawie analizy jako automatyczny, albo
okrelony manualnie (Rysunek 272). Metoda automatyczna wyliczy dugo czasu chodzenia tak,
aby wypraska zdya zastygn w 100% (bazujc na temperaturze rozformowania dla uytego
tworzywa). Uytkownik moe te rcznie wprowadzi temperatur rozformowania, albo zmieni
procentowy stopie zakrzepnicia czci, klikajc przycisk Edit ejection criteria...
X
EMPIMETH Consult
2010
Najczciej
X
EMPIMETH Consult
2010
X
EMPIMETH Consult
2010
X
EMPIMETH Consult
2010
Rysunek 274: Udzia warstwy zastygej po 9.25 sekundy, przy dwch rnych cinieniach
dopakowania
Wykres XY cinienia
Generalnie, celem analizy dopakowania jest uzyskanie jednorodnego skurczu objtociowego w
caej czci. Na danym obszarze, cinienie panujce w momencie jego zastygania determinuje
skurcz objtociowy w tym obszarze. Im wiksze cinienie jest aplikowane w czasie dopakowania,
tym nisza warto skurczu. Jako, e w czci panuje zawsze gradient cinienia (z najnisz wartoci
na kocu drogi pynicia), rwnie skurcz objtociowy bdzie mia podobny rozkad. Obserwujc
zmiany cinienia w czci, oraz moment zastygania jej poszczeglnych regionw, mona lepiej
zrozumie formowanie si danego rozkadu skurczw. Rysunek 275 przedstawia wykresy cinienia
typu XY dla dwch rnych analiz. Wida du rnic cinienia midzy przewk a kocem drogi
pynicia. Jest rwnie jasne, e maksymalne cinienie w kadym miejscu wypraski jest wiksze, gdy
cinienie dopakowania wynosio 72 MPa, (po lewej), ni dla 36 MPa (po prawej).
X
EMPIMETH Consult
2010
X
EMPIMETH Consult
2010
Wykres prbkowany XY
Wykres taki, pokazany na Rysunku 276D, pokazuje zmian skurczu objtociowego w czci. Zwykle,
wykres jest tworzony dla przekroju. Krzywa 1 powstaa dla punktu na powierzchni, wskazanego
najbliej przewki, za krzywa 4 najdalej. Wida, e na powierzchni czci, wartoci skurczu dla
wszystkich krzywych s prawie jednakowe. Jednak we wntrzu przekroju, skurcz jest najwyszy dla
krzywych 3 i 4, reprezentujcych rejon najbardziej odlegy od przewki.
Podsumowanie
Jak wida, informacja o skurczu objtociowym, przedstawiona we wszystkich 4 oknach Rysunku
276, jest ta sama. Wybr jednej z metod jej prezentacji zaley zatem od specyficznych potrzeb
analityka, oceniajcego wyniki analizy dopakowania.
Temperatura
Wykres tego rezultatu obrazuje zmiany temperatury w czasie i w gruboci przekroju. Zwykle
wizualizuje si go jako cieniowany, z paszczyzn tnc. Daje dobre wyobraenie o procesie
chodzenia czci.
Temperatura, wywietlona pojedynczym konturem, jest pomocna w wyznaczeniu czasu krzepnicia
przewki (po ktrym dalsze dopakowanie mija si z celem). Naley j odnie do temperatury
krzepnicia tworzywa, uytego w analizie.
X
EMPIMETH Consult
2010
Dokadno okrelenia tego czasu zaley od gstoci rezultatw porednich w czasie. Domyln ich
liczb jest 5. Jeeli czas dopakowania i chodzenia wynosi w sumie 10 sekund, dokadno
wyznaczenia czasu krzepnicia przewki wyniesie 2 sekundy. Tak wic, liczba rezultatw porednich
jest ustalana przed wykonaniem analizy na podstawie sumarycznego czasu dopakowania i
chodzenia, oraz tolerancji, wymaganej dla wyznaczenia czasu krzepnicia przewki.
Temperatura moe by wywietlana na kilka sposobw:
Wykres cieniowany, paszczyzna tnca, wyskalowanie na wszystkie ramki
Wykres prbkowany, kilka aktywnych paszczyzn, wyskalowanie na wszystkie ramki
Pojedynczy kontur dla temperatury krzepnicia
Wykres prbkowany
Wykres prbkowany temperatury jest bardzo podobny w swojej treci do wyej omwionej
wizualizacji z paszczyzn tnc. Rnica polega na tym, e taki wykres pozwala wybra wiele
paszczyzn za jednym razem. Mog one by ustawione pod dowolnym ktem wzgldem siebie.
X
EMPIMETH Consult
2010
Wykres XY cinienia
Generalnie, celem analizy dopakowania jest uzyskanie jednorodnego skurczu objtociowego w
caej czci. Na danym obszarze, cinienie panujce w momencie jego zastygania determinuje
skurcz objtociowy w tym obszarze. Im wiksze cinienie jest aplikowane w czasie dopakowania,
tym nisza warto skurczu. Jako, e w czci panuje zawsze gradient cinienia (z najnisz wartoci
na kocu drogi pynicia), rwnie skurcz objtociowy bdzie mia podobny rozkad. Obserwujc
zmiany cinienia w czci, oraz moment zastygania jej poszczeglnych regionw, mona lepiej
zrozumie formowanie si danego rozkadu skurczw. Rysunek 278 przedstawia wykresy cinienia
typu XY dla dwch rnych analiz. Wida du rnic cinienia midzy przewk a kocem drogi
pynicia. Jest rwnie jasne, e maksymalne cinienie w kadym miejscu wypraski jest wiksze, gdy
cinienie dopakowania wynosio 68 MPa, (po lewej), ni dla 36 MPa (po prawej).
X
EMPIMETH Consult
2010
Podsumowanie Rozdziau
Analiza dopakowania powinna zosta przeprowadzona po zoptymalizowaniu sposobu wypeniania
czci, zamodelowaniu i zbalansowaniu ukadu dolotowego, oraz (najlepiej) rwnie po wykonaniu
analizy chodzenia. Taka kolejno wynika z faktu, e na sposb dopakowania czci wpyw maj
m. in.: pooenie przewki, warunki przetwrstwa, rednice kanaw dolotowych i przewki, oraz
wasnoci cieplne formy jako caoci.
Pojcia dopakowanie i docisk mog by uywane zamiennie, jako e z punktu widzenia analiz
Moldflow, s one synonimami. Cinienie dopakowania jest to warto cinienia, jakiemu poddane
jest tworzywo po przekroczeniu punktu zmiany sterowania z prdkoci na cinienie (V/P switchover).
Moe by ono zmienne w czasie (profilowane). Natomiast czas dopakowania/docisku okrela, jak
dugo cinienie dopakowania jest aplikowane. Po jego odjciu zaczyna si mierzy czas
chodzenia, ktry koczy si w momencie rozformowania wypraski.
Przed uruchomieniem analizy dopakowania, w wizardzie ustawie procesu naley okreli
parametry wejciowe takie, jak metoda zmiany sterowania, profil dopakowania oraz czas
chodzenia. Pierwsze dwa z nich s rwnie niezbdne w zwykej analizie wypeniania, ale zwykle nie
s modyfikowane, zanim przystpi si do optymalizacji dopakowania. Cinienie dopakowania nie
powinno by zbyt wysokie, aby nie zostaa przekroczona maksymalna sia zwarcia uywanej
wtryskarki, ani zbyt niskie aby zapewni wystarczajce dopakowanie caej czci. Z kolei, czas
dopakowania musi trwa dokadnie do momentu zakrzepnicia tworzywa w przewkach.
W przypadku modeli Midplane i Dual Domain, najczciej ocenia si nastpujce rezultaty analizy
dopakowania:
Skurcz objtociowy
o Im bardziej rwnomierny jego rozkad, tym lepiej
Udzia warstwy zakrzepej
o Pomaga wyznaczy moment zakrzepnicia tworzywa w przewce. Powinno si go
wywietla z wyczonym urednianiem po wzach. Dokadno wyznaczenia
czasu odmarzania przewek zaley od sumarycznego czasu dopakowania i
chodzenia, oraz liczby zapisanych w nim wynikw porednich
Wykres XY cinienia
o Pozwala oceni spadek cinienia w miar oddalania si od przewki.
W przypadku modeli 3D, analiza dopakowania powinna dostarczy tych samych informacji,
chocia sposoby ich wywietlenia s inne. Np. skurcz objtociowy moe by wizualizowany na 4
sposoby, z ktrych najbardziej przydatne to: wykres cieniowany z paszczyzn tnc, oraz
pojedynczy kontur. Moment zakrzepnicia przewek w modelu 3D moe te by wyznaczony z
pomoc innego rezultatu mianowicie temperatury. Natomiast wykresy XY cinienia s stosowane
podobnie w modelach 3D, Midplane i Dual Domain.
X
EMPIMETH Consult
2010
Dodatek B
Proces formowania wtryskowego
Cele
Celem niniejszego Rozdziau jest przedstawienie procesu formowania wtryskowego,
zachowania tworzyw termoplastycznych podczas pynicia w formach wtryskowych.
oraz
Uzasadnienie celw
Zrozumienie podstaw procesu przetwrstwa wtryskowego, oraz podstaw pynicia tworzyw
termoplastycznych ma zasadnicze znaczenie w penym wykorzystaniu systemw Autodesk Moldflow.
X
EMPIMETH Consult
2010
Wtryskarki
Wtryskarki, czyli maszyny do formowania wtryskowego, posiadaj wiele elementw. Najwaniejsze z
nich zostay wymienione poniej.
Cylinder i limak
Z leja zasypowego materia polimerowy transportowany jest do cylindra i limaka, gdzie ulega on
stopieniu. Odbywa si to przede wszystkim poprzez ogrzewanie od cinania (przy obracajcym si
limaku), ale take poprzez przenoszenie ciepa od grzaek cylindra. Temperatura stopionego
tworzywa sztucznego jest zmienn dotyczc tworzywa sztucznego, zwan temperatur stopu.
Najlepsz metod pomiaru temperatury stopu jest wtrysk stopu z cylindra w woln przestrze
pojemnika z umieszczonym w nim rcznym termoelementem pomiarowym, i odczekanie do
ustabilizowania si temperatury.
Ukad hydrauliczny
Ukad hydrauliczny zapewnia cinienie wtrysku tworzywa do formy. Cinienie wywierane przez olej
lub cylinder hydrauliczny jest zmienn maszynow. Wytworzone cinienie, dziaajce na tworzywo, to
zmienna dotyczca tworzywa sztucznego, tzw.: cinienie tworzywa. Stosunek cinienia w ukadzie
hydraulicznym do cinienia w cylindrze wtryskowym nazywa si przeoeniem (wzmocnieniem
hydraulicznym), i wynosi zwykle okoo 10:1 (ale moe by te wiksze).
X
EMPIMETH Consult
2010
Czas wtrysku
Forma jest zamknita na pocztku czasu wtryskiwania. limak porusza si do przodu, wymuszajc
przesuw stopionego tworzywa w kierunku formy; odbywa si to zazwyczaj bardzo szybko. Ta cz
procesu jest kontrolowana przez prdko przesuwu limaka. Kiedy tworzywo dotknie zimnej ciany
formy, przykleja si do niej i zestala si. Obszar dostpny dla przepywu tworzywa pooony jest
pomidzy zastygymi warstwami polimeru. Szybko wtrysku ma duy wpyw na grubo warstwy
zestalonej. To, w jaki sposb gniazdo formy jest wypeniane, jest najwaniejszym czynnikiem
wpywajcym na jako wyrobu w wikszoci przypadkw. Wypenienie formy jest zazwyczaj
najkrtszym etapem czasu cyklu wtryskowego.
Czas chodzenia
W tej fazie nie ma ju potrzeby wywierania cinienia na tworzywo. Wyrb nadal jest chodzony i
zestala si a do momentu, gdy bdzie wystarczajco schodzony by mona byo go wypchn,
zachowujc jego ksztat. Gdy ksztatka jest chodzona, limak obraca si dozujc now porcj
tworzywa, potrzebn w nastpnym cyklu.
X
EMPIMETH Consult
2010
Forma wtryskowa
Forma wtryskowa skada si z dwch gwnych czci: ruchomej i nieruchomej. Zostao to
przedstawione na Rysunku 362.
Okrelenia dla czci nieruchomej:
Powka A
Powka stacjonarna
Matryca
Pokrywa
X
EMPIMETH Consult
2010
Cinienie wtrysku
Cinienie jest rdem siy, ktra pozwala przezwyciy opr stopu polimeru, pchajc tworzywo do
wypenienia i dopenienia kanaw formy. Jeli umiejscowi si pewn liczb czujnikw cinienia
wzdu drogi przepywu stopionego polimeru, to rozkad cinienia w stopionym polimerze moe by
uzyskany tak jak to schematycznie przedstawiono na poniszym Rysunku 363.
X
EMPIMETH Consult
2010
X
EMPIMETH Consult
2010
Faza wypeniania
W pocztkowej fazie, gdy tworzywo wpywa do formy, wypenianie odbywa si pod kontrol
prdkoci. Etap ten stanowi wikszo skoku limaka podczas caego cyklu wtryskowego, jak to
X
EMPIMETH Consult
2010
przedstawiono na Rysunku 364. Faza wypeniania koczy si, gdy objto gniazda formujcego jest
prawie wypeniona. Podczas napeniania, materia wchodzi do gniazda formujcego, przylega do
ciany gniazda, i zestala si. Polimer wypenia wwczas gniazdo przepywem fontannowym, w
efekcie czego moe by generowana znaczna ilo ciepa.
Faza sprania
Kiedy gniazdo formy jest wypenione, limak wtryskarki przesuwa si do przodu pod kontrol
przyoonego cinienia hydraulicznego. limak nadal moe przesuwa si do przodu przez pewien
czas, ze wzgldu na ciliwo tworzyw polimerowych. Faza sprania koczy si, gdy osignite
zostaje maksymalne cinienie, pojawiajce si na kocu wypeniania formy. Pynicie polimeru jest
bardzo podobne do fazy wypeniania, z wyjtkiem obszarw, w ktrych warstwa zestalonego
tworzywa szybko ronie a natenie przepywu znacznie si zmniejsza.
Faza kompensacji
Przyoone cinienie hydrauliczne powoduje, ze limak wtryskarki kontynuuje swj ruch do przodu.
Dodatkowa porcja tworzywa jest wtaczana do formy dla skompensowania duej rnicy objtoci,
ktra wystpuje pomidzy stopionym polimerem w temperaturze pynicia (topnienia), a staym
polimerem w temperaturze pokojowej. Pynicie w fazie docisku moe by bardzo niestabilne ze
wzgldu na niestabilno temperatury. Moe to doprowadzi do utworzenia silnie zorientowanych
obszarw wypraski, prowadzcego do jej odksztace.
X
EMPIMETH Consult
2010
Pynicie fontannowe
Pojcie to najlepiej oddaje sposb, w jaki tworzywo wypenia form. Tworzywo polimerowe w
centralnej czci przekroju (w rdzeniu) porusza si z najwiksz prdkoci. Gdy czsteczka w rodku
przekroju dotrze do czoa strugi, poda jej czoem stopu w kierunku ciany formy i przylega si do
niej, schadzajc si i ksztatujc zestalon warstw (Rysunek 365). Pierwsze czstki tworzywa,
wtrynite do gniazda formy, tworz wic zewntrzn warstw ksztatki, a dalsze - formuj jej rdze.
Oprogramowanie Autodesk Moldflow Insight zakada, e cay proces wypeniania polega na
pyniciu fontannowym. Przez krtki okres czasu, w pobliu wadliwie zaprojektowanych przewek,
moe nie wystpowa przepyw fontannowy. Takie pynicie nie moe by poprawnie analizowane
z zastosowaniem modeli Midplane, Dual Domain ani 3D.
X
EMPIMETH Consult
2010
X
EMPIMETH Consult
2010
Rysunek 370: Wykres zalenoci cinienia wtrysku i temperatury stopu od czasu wtrysku
X
EMPIMETH Consult
2010
X
EMPIMETH Consult
2010
Skurcz tworzywa
Zjawisko skurczu tworzyw termoplastycznych jest do skomplikowane. Oglnie rzecz biorc, dla
nienapenionych tworzyw wikszy skurcz wystpuje wzdu kierunku przepywu tworzywa ni w
kierunku poprzecznym. Dla tworzyw z dodatkiem wkna szklanego, tendencja jest odwrotna i
wikszy skurcz wystpuje w kierunku poprzecznym do przepywu. Na Rysunku 372, obie wypraski byy
wtrynite w ten sam sposb, z t sam przewk umieszczon wzdu caej lewej krawdzi
ksztatki. Czci te zostay wykonane z tego samego tworzywa i w tych samych warunkach
przetwrczych. Rnica polegaa na tym, i dolna ksztatka poddana zostaa analizie przepywu
wkna z uwzgldnieniem orientacji wkien szklanych. Bez uwzgldnienia wpywu wkna
szklanego, wikszy skurcz wystpuje w kierunku rwnolegym do kierunku pynicia. Po
uwzgldnieniu wpywu wkien szklanych, uzyskano znacznie mniejszy skurcz. Skurcz prostopady do
przepywu jest mniejszy ni skurcz rwnolegy do kierunku przepywu tworzywa. Zastosowane
parametry przetwrcze jak rwnie rodzaj uytego polimeru maj tu znaczcy wpyw,. W analizie
odksztace wykorzystywane s dane z analizy wypeniania i dopakowania tak, aby uwzgldni
dokadne wartoci skurczu.
X
EMPIMETH Consult
2010
Podsumowanie Rozdziau
Wtryskarki skadaj si z 4 gwnych elementw, m.in.:
Zasobnik (lej zasypowy).
Cylinder i limak.
Ukad hydrauliczny.
Ukad zamykania.
Proces wtryskiwania skada si z 4 gwnych elementw tworzcych cykl, tj.:
Czas wtrysku.
Czas docisku.
Czas chodzenia.
Czas otwarcia formy.
Czas chodzenia formy jest zazwyczaj najduszym etapem caego czasu cyklu, a czas wtrysku zwykle
ma najwikszy wpyw na jako wyrobu. Forma wtryskowa skada si z 2 gwnych elementw: czci
nieruchomej i czci ruchomej. Wtryskarka z jednostk hydrauliczn wytwarza cinienie, ktre jest
niezbdne w czasie wypeniania i docisku. Cinienie powoduje przesuwanie si czoa pyncego
tworzywa. Nastpujce parametry wpywaj na zalecane cinienie:
Grubo wypraski.
Wielko powierzchni wypraski.
Droga pynicia.
Rozmiar przewki.
rednica kanau dopywowego.
Temperatura formy.
Temperatura stopu.
Prdko przesuwu limaka (czas wtrysku).
Wskanik szybkoci pynicia.
Cinienie wytworzone przez wtryskark wpywa na polimer. Sterowanie procesem odbywa si
porednio poprzez ustawienia maszyny. To co si dzieje z tworzywem w formie mona podzieli na
fazy formowania, ktre obejmuj:
Faza wtrysku prdko wtrysku kontrolowana jest w caej objtoci gniazda formy.
Faza sprania wytworzenie cinienia w formie do wartoci maksymalnej.
Faza dopakowania dalsze stosowanie cinienia by wyrwna skurcz termiczny.
Zachowanie formowanych wtryskowo tworzyw ma nastpujce cechy:
Przepyw fontannowy pierwsze partie tworzywa formuj warstw wierzchni (naskrek), za
ostatnie porcje tworzywa tworz rdze.
Orientacja makroczsteczek ze wzgldu na przepyw fontannowy, najwikszy stopie
orientacji czsteczek i najwiksza szybko cinania wystpuje tu przy warstwie zestalonej,
za bardzo mae s w osi przekroju kanau.
Wymiana ciepa dua warto szybkoci cinania wewntrz warstwy zestalonej generuje w
wyniku cinania ciepo. Najwicej tego ciepa jest przekazywane do cianki formy podczas
wypeniania. Naley zachowa rwnowag pomidzy wytworzonym w wyniku cinania
ciepem cinania a ciepem przekazywanym do cianki formy.
Szybko wtrysku a grubo warstwy zakrzepej przy wikszej szybkoci wtrysku wytwarza si
wicej ciepa w wyniku cinania, a co za tym idzie tworzy si ciesza warstwa zestalonego
tworzywa.
Cinienie Objto Temperatura (wykres pvT) wykres pvT tworzywa okrela jaka jest jego
ciliwo. Ma to istotny wpyw na faz docisku wypraski.
Skurcz nienapenione tworzywa wykazuj zwykle wikszy skurcz rwnolegy do kierunku
przepywu. Tworzywa napenione wknem maj mniejsz tendencj do kurczenia si ni
nienapenione, ale skurcz w kierunku prostopadym do kierunku pynicia jest wikszy.
X
EMPIMETH Consult
2010