You are on page 1of 158

Tytuł oryginału niemieckiego

Faszinierende. Origami Tierwelt.

Zdjęcie na okładce CIP Deutsche Bibliothek


Strona tytułowa, materiały zdjęciowe (s. 8/9) i zdjęcia origami: Michael Zorn, Wiesbaden;
stylizacja: Marion GroB, Wiesbaden.

Zdjęcia zwierząt: dr Rudolf Kónig, Zoologisches Museum der Universitat Kieł (Muzeum
Zoologiczne Uniwersytetu w Kilonii) (s. 129); Ingeborg Polaschek, Linsengericht-AltenhaBIau
(s. 20, 24); Reinhard-Tierfoto, Heiligkreuzsteinach-Eiterbach (s. 18-19, 26, 31, 36, 40-41, 44, 49,
50-51, 55, 58, 62-63, 67, 72-73, 77, 83, 85, 95, 107, 148-149, 153, 158; Silvestris Fotoservice,
Kastl (Pólking: s. 89; Wolfgang Willner: s. 133); Tierbildarchiv Toni Angermayer, Holzkirchen
(s. 84,100; Hans Pfletschinger: s. 139,141; Hans Reinhard: s. 99,128; Rudolf Schmidt: s. 94; Tierpark
Hellabrunn (ogród zoologiczny Hellabrunn): s. 118; Gunter Ziesler: s. 27,108, 113, 119,126, 138)
Rysunki: Hector Rojas F.
Opracowanie rysunków: Raaf & Gratzfeld Design, Moguncja.

Z niemieckiego przełożyła
Dorota Kucharska

Redakcja
Donata Zielińska
Korekta
Hanna Kulczycka-Rymuza

Scan By Bug for Torrenty.org

© 1982 by FALKEN-Verlag GmbH Niedernhausen/Ts. Germany

© Copyright for the Polish edition by MARBA CROWN LTD

© for the Polish translation by Dorota Kucharska 1996


Spis treści
Przedmowa 6 Jeleń 72
Technika składania papieru 7 Żółw 84
Materiał - farby - dekoracja 8 Flamingi 94
Formy podstawowe 10 Flaming u 96
Basset 18 Mały flaming 104
Słonie 26 Kondor 108
Słoniątko 28 Tukan 118
Słoń 36 Tarantula 128
Lew 40 Rohatyniec nosoróg 138
Żyrafa 50 Kraby kieszeńce 148
Kangur 62
Przedmowa
Dzieciństwo spędziłem w La Paz, stolicy Boliwii, należącej do
tzw. krajów trzeciego świata. Rodziców nie było stać na
prawdziwe zabawki i dzieci wcześnie uczyły się wykorzystywać
fantazję i zręczność palców, robiąc figurki z papieru, tektury,
kartonu i puszek po konserwach. Wzorców szukalilśmy nie tylko
na wystawach wielkich sklepów, ale przede wszystkim
w otaczającej nas przyrodzie, którą kochaliśmy i szanowaliśmy.
Właśnie wtedy powstały moje pierwsze papierowe zwierzątka.

Origami

O origami, starej japońskiej sztuce składania papieru,


usłyszałem znacznie później, dopiero po przybyciu do Europy.
Tradycje origami sięgają IX wieku. Sztuka ta wywodzi się
prawdopodobnie od amulecików z papieru, dołączanych do
drobnych podarunków. Przez stulecia ze zwyczaju tego
wykształciła się szczególna forma sztuki, mająca różnorodne
zastosowania i stwarzająca możliwość różnorakich konfiguracji,
która przejęta została również przez inne kręgi kulturowe. Także
i dziś większość form i figur z papieru nawiązuje do świata
zwierząt i roślin.

Odtworzyć fragment natury

Książka została tak pomyślana, by podczas wykonywania figur


zwierząt na podstawie bardzo szczegółowych rysunków można
było mieć przed oczami żywe zwierzę w jego naturalnym
otoczeniu. Umożliwiają to barwne zdjęcia i tekst komentarza.
Naśladowanie natury poprzez tworzenie świata z papieru jest nie
tylko ciekawą i aktywną formą spędzania wolnego czasu, lecz
także pozwala przyjąć twórczą postawę wobec przyrody, świata
zwierząt i ich środowiska. Tworzenie papierowych postaci,
podobnie jak muzyka, której oddaję się z równym upodobaniem,
jest dla mnie sposobem odbierania zagrożonej przyrody
i odzwierciedlenia okruchów życia.
Miłość do natury wpojono mi w najwcześniejszym dzieciństwie.
Niezwykle bolesna jest dla mnie świadomość dzisiejszych
zagrożeń świata przyrody. Dlatego życzyłbym sobie, by książka
ta stanowiła nie tylko zachętę do naśladowania i dalszego
twórczego rozwoju, lecz także skłoniła do zadumy, uczuliła
na piękno i zagrożenie natury, przyczyniając się do świadomego
stosunku do środowiska naturalnego i jego aktywnej ochrony.
6
Technika składania papieru
• Przy składaniu papieru najważniejsza jest pieczołowitość • Po wykonaniu kolejnej czynności figurze należy
i staranność. Brzegi i rogi muszą się dokładnie pokrywać. przywrócić pokazane położenie wyjściowe.

• Im dokładniej wykonana praca, tym większy sukces. • W przypadku trudności należy porównać dwie ostatnio
wykonane czynności z instrukcją w książce,
• Krawędzie zagięcia powinny być ostre. Pomocne a następnie ,,czytać" dwa kolejne rysunki aż do chwili
mogą być niezbyt krótkie paznokcie. pełnego ich zrozumienia.

• Sposób wykonania figur został kolejno przedstawiony


na obrazkach opatrzonych tekstem. • W origamł istnieją tak zwane formy podstawowe,
w oparciu o które można otrzymać postaci różnych
• Przed przystąpieniem do pracy należy dokładnie zwierząt. Formą taką jest na przykład latawiec
zapoznać się z rysunkami, „czytając" je jak książkę. (rysunek 20, strona 12).

• Każdy rysunek ukazuje efekt poprzedniej czynności • Dzięki niewielkim zmianom można uzyskać różne
oraz podaje wskazówki dotyczące następnego kroku. pozycje ciała wielu zwierząt, np. żyraf i flamingów.
Materiał - farby
ze stron ułatwia składanie. Oto inne pomoce: nożyczki, być
może także nóż do papieru, linia i kątownik krawiecki,
kostka introligatorska, pinceta, klej do papieru, przydatny
przy wykonywaniu bardziej skomplikowanych figur
zwierząt, szczypce ze zwężonymi końcami pomocne przy
ściskaniu grubszych warstw papieru.
Do pomalowania zwierząt wykonanych z jednobarwnego
papieru nadają się farby wodne, akwarelowe i do tapet,
które nanosi się pędzelkami różnej grubości. Postaci można
pokolorować również kredkami i pisakami. Kolory dobiera
się w oparciu o zdjęcia prawdziwych zwierząt. Pomocne
może się również okazać obserwowanie zwierząt na
wolności bądź w zoo.
Formy podstawowe

1. 2. 3.
Kwadratowy arkusz papieru układamy Ponownie rozkładamy papier. Prawa strona powinna pokrywać lewą.
barwną stroną do spodu i zaginamy go tak, by
górna połowa znalazła się na dolnej.

4. 5.
Ponownie rozkładamy Odwracamy papier.
papier.

10
Formy podstawowe

6. 7. 8.
Arkusz układamy teraz barwną stroną do góry. Rozkładamy papier zagięty po przekątnej. Zaginamy arkusz wzdłuż drugiej przekątnej.
Zaginamy papier tak, by prawy górny róg
znalazt się na lewym dolnym rogu.

9. 10. 11.
Ponownie rozkładamy papier. Odwracamy arkusz. Układamy arkusz białą stroną do góry.
Zaginamy arkusz wzdłuż przekątnej.
Symbole

11
Formy podstawowe

21

>

12
Formy podstawowe

22.
Ponownie odginamy róg.

21.
Rozkładamy latawiec i otrzymujemy gwiazdę.
Biała strona arkusza skierowana jest
do góry. Lewy dolny róg zaginamy
do punktu środkowego.

24.
Ponownie odginamy.

25.
Odcinamy trójkąty. Otrzymujemy łigurę
wykorzystywaną przy składaniu wielu innych
23. zwierząt, np. flaminga.
Wycinamy figurę zgodnie z rysunkiem.
Następnie na obciętym rogu
zaginamy dwa małe trójkąty.
13
Formy podstawowe

27.
Wycinamy figurę zgodnie z rysunkiem.
Przy tym obcinamy lewy dolny róg.

26. 28.
By otrzymać tę figurę, musimy powtórzyć Z powstałej figury
czynności od 1 do 21, z tym, że wykonując wykonać możemy np. tukana.
zadanie, opisane w punkcie 13, brzegi boczne
zaginamy nie do linii środkowej, lecz tylko do
potowy. Dzięki temu ramiona wyciętej gwiazdy
są szersze.

20,
Wszystkie cztery rogi składamy do punktu
środkowego i zaginamy.

14
Formy podstawowe

30.
Ponownie odginamy rogi.

32.
Lewy górny i dolny róg obcinamy
zgodnie z rysunkiem.

31. 33.
Tak wygląda powstała figura. Figurę tę możemy wykorzystać wykonując
postaci różnych ptaków, np. kondora.

15
Formy podstawowe

34.
Prostokątny arkusz papieru o długości boków
w stosunku 1:2 zaginamy wzdtuż linii środkowej.

35. 36.
Wyprostowujemy wszystkie zagięcia. Prawy dolny róg zaginamy do góry wzdłuż przekątnej.

37. 38.
Ponownie rozkładamy. Prawy górny róg zaginamy do dołu.

16
Formy podstawowe

39. 40.
Odginamy róg. Prawy bok zaginamy do linii środkowej.

41. 42.
Ponownie rozkładamy papier. Prostokąt wzdłuż linii środkowej zaginamy do dołu.

43. 44.
Ponownie odginamy. Figurę tę wykorzystamy robiąc żółwia.

17
Pies towarzyszy człowiekowi w jego walce o byt od
ponad 10000 lat, pomagając mu w łowach, będąc jego
druhem, a wreszcie zwierzęciem domowym.
Przodkiem psa jest jest sprytny i niebezpieczny wilk,
któremu zawdzięcza dobry słuch i niezwykle czuły
węch. W ciągu tysiącleci ukształtowały się określone
rasy- obecnie istnieje ich ponad 400. Dzieli się je
na cztery grupy, biorąc pod uwagę ich użyteczność:
owczarki, wyżły i psy obronne; psy myśliwskie; psy do
towarzystwa i charty. Psy są obecnie ulubionymi
zwierzętami domowymi. Nie bez racji mówi się,
że właściciel i zwierzę są często do siebie podobni.
Rzeczywiście, człowiek i pies mogą się doskonale
zrozumieć, gdyż ich świat uczuć jest zbliżony.
Pod względem intensywności uczuć psy znacznie nad
nami górują. Dotyczy to tak smutku i radości,
jak strachu, nadziei i zazdrości. Kochamy nasze
czworonogi przede wszystkim za ich wierność
i zależność od nas, czujność i instynkt obrony.
Basset

20
Pies
Basset
Pies
Ogromne uszy chronią słonia przed słońcem i służą
mu jako wachlarze. Wydłużony nos, czyli trąba,
pozwala wyczuwać zapachy, dotykać, sięgać po coś,
wkładać jedzenie do pyska, wydawać donośne
dźwięki, rozpryskiwać wodę jak z fontanny, polewać
sobie dla ochłody grzbiet lub, sapiąc, przepędzać
nie lubiane osoby. Cenne ciosy (kły, tzw. kość
słoniowa), rosną przez całe życie słonia. Używa ich
jako narzędzi, łomu, a czasami - broni. Ważący tony
korpus tego z natury przyjaźnie usposobionego
zwierzęcia spoczywa na klocowatych nogach.
Krótkie szerokie stopy mają od spodu elastyczne
poduszki, dzięki którym zwierzę - mimo swej
wielkości i ciężaru - może się lekko poruszać.
Słonie należą do największych zwierząt lądowych.
Współcześnie występują dwa gatunki: afrykańskie
i - znacznie od nich mniejsze - indyjskie, inaczej
nazywane azjatyckimi. Słonie afrykańskie osiągają
wysokość do czterech metrów i wagę do dwunastu
ton. Zamieszkują stepy i sawanny na południe od
Sahary. Słonie indyjskie żyją w zachowanych do dziś
wilgotnych lasach południowej Azji i Indonezji.
Są jeszcze bardziej zagrożone zagładą niż słonie
afrykańskie.
Słonie
Słoniątko
Słonie
Słonie
Słoń
Słonie
Niezwykłego wyrazu nadaje pyskowi samców gęsta
grzywa, której samice są pozbawione. Lwy,
najbardziej towarzyskie ze wszystkich kotów,
zamieszkiwały niegdyś południową Europę, Azję - aż
po północne i środkowe Indie - oraz całą Afrykę. Dziś
można je spotkać tylko na afrykańskich obrzeżach
pustyń, w sawannach i w buszu. Niewielka ich liczba
żyje w parku narodowym w północno-zachodnich
Indiach. W starożytności lew, „król zwierząt", był dla
wielu narodów symbolem władzy ludzkiej lub boskiej,
przyjmując na przykład postać egipskiego sfinksa.
W krajach europejskich wizerunek Iwa jako symbolu
władzy umieszczany był często w herbach. Lew to
uosobienie siły, chociaż prowadzi raczej spokojny
i leniwy tryb życia. Jako przywódca stada może
pozwolić sobie na chwile wytchnienia, a w żywność
zaopatrują go jego towarzyszki. Zdobywszy łup,
ustępują pierwszeństwa swemu panu, któremu
przypada „lwia część" zdobyczy. Gdy lew jest już syty,
łupem dzielą się samice, a na końcu młode. Lwy żywią
się przede wszystkim mięsem, ich ofiarami są głównie
antylopy i zebry. Zwierzęta należące do stada, zwykle
blisko ze sobą spokrewnione, wspólnie czyhają na
ofiarę i skradają się do niej. Krótkie odległości
pokonują bardzo szybko, osiągając prędkość
do 60 kilometrów na godzinę. Jednak zwierzę,
które po przebiegnięciu 50 czy 100 metrów nie zostało
jeszcze dopadnięte przez Iwy, ma duże szanse
ucieczki. Wielkim i ciężkim lwicom szybko zaczyna
brakować tchu.
Lew
Lew
Lew
Lew
Lew
Patrząc z góry - w przypadku żyrafy z wysokości
prawie sześciu metrów - łatwo z daleka dostrzec
wrogów i w porę ostrzec przyjaciół. Lwy na przykład
stanowią zagrożenie tylko dla młodych żyraf. Matki
bohatersko bronią swych małych. Atakują z wielką
determinacją, a uderzenia ich długich nóg i kopyt
mogą okazać się śmiertelne. Jedynie w ciemności
żyrafy są prawie zupełnie bezbronne wobec
drapieżników. Dlatego prawie nie sypiają nocami,
a całymi godzinami drzemią w dzień. Żyją w suchym
buszu Afryki, na południe od Sahary. Dawniej
zwierzęta te można było spotkać i na wielu innych
obszarach, jednak wytrzebiono je dla efektownych
skór z wyraźnymi, wielokątnymi plamami na
jaśniejszym tle. Poszczególne rasy różnią się przede
wszystkim ubarwieniem i liczbą wyrostków kostnych
na głowie.
Żyrafa
Żyrafa
Żyrafa
Żyrafa
Żyrafa
Żyrafa
Żyrafa
Kangur jednym skokiem pokonuje odległość do 13 m.,
osiągając przy tym trzymetrową wysokość. Potomek
umieszczony w torbie wcale mu w tym nie
przeszkadza. Ojczyzną kangurów, osobliwych
torbaczy z nazbyt krótkimi przednimi i bardzo silnymi
tylnymi kończynami oraz potężnym ogonem, jest
Australia. Do najbardziej znanych należą czerwone
i szare kangury olbrzymie, osiągające wzrost
człowieka i wagę do 100 kilogramów. Czerwony
kangur olbrzymi najlepiej czuje się na stepie, żywi się
trawą i spotkać go można w całej Australii. Rudo
zabarwione futro mają tylko samce, samice są
szaroniebieskawe. Szary kangur olbrzymi
zamieszkuje przede wszystkim rzadkie lasy na
wschodzie kontynentu. Kangury żyją w stadach
liczących około dwunastu zwierząt. Istnieje ponad 50
gatunków tych torbaczy. Najmniejsze to
kanguroszczury, kangury drzewne i kangury skalne.
Farmerzy australijscy obawiają się zwłaszcza
czerwonych kangurów olbrzymich, które zjadają
trawę przeznaczoną dla owiec, odgrywających
znaczącą rolę w gospodarce Australii. Zwiększając
powierzchnie łąk, człowiek przyczynił się do wzrostu
liczby kangurów, które stały się niebezpiecznymi
konkurentami owiec.
Kangur
Kangur
Kangur
Kangur
Kangur
Rodzina jeleniowatych obejmuje bardzo wiele
gatunków. Wszystkie samce, oprócz piżmowca
i jelonka błotnego, mają poroże, a jego kształt jest
bardzo zróżnicowany. Pierwsze poroże młodego
kozła jest bardzo małe. Zrzucane jest wiosną
i odrasta w ciągu 100 dni. Każdego roku - aż do
osiągnięcia przez zwierzę pełnej dojrzałości - staje
się coraz potężniejsze. Największe rozmiary osiąga
u zwierząt dziewięcio-dwunastoletnich. W okresie
jesiennej rui jelenie, zdobne w nowe piękne poroże,
ubiegają się o względy samic. W lasach
rozbrzmiewają wówczas porykiwania jeleni.
Konkurujące ze sobą samce walczą zażarcie,
posługując się porożem jako bronią, rzadko jednak
poważnie się ranią. Po trwającej 33 tygodnie ciąży,
w maju lub czerwcu, przychodzą na świat młode.
Wówczas samce i samice z młodymi tworzą stada.
Daniele zamieszkują lasy mieszane, rezerwaty
przyrody i tereny z niezbyt wysokimi wzniesieniami.
Posiadają typowe łopatkowate poroże.
Żyjący w środkowej Europie jeleń szlachetny,
zamieszkujący Amerykę Północną wapiti i inne
gatunki z półkuli północnej mają poroże konarowate
i dłuższą sierść na szyi.
Jeleń
Jeleń
Jeleń
Jeleń
Jeleń
Jeleń
Jeleń
Przypuszcza się, że żółwie już przed milionami lat
pełzały między potężnymi łapami jaszczurów epoki
jurajskiej. Były wtedy większe, lecz poza tym
wyglądały tak jak dziś. Nie zmieniły się od wieków.
Tułów żółwi ochrania gruby pancerz z płyt kostnych
i tarcz rogowych. W razie niebezpieczeństwa żółw
może pod nim schronić także łeb, szyję, łapy i ogon.
Wiele rodzin żółwi wymarło dawno temu, innym grozi
to obecnie. Współcześnie żyje tylko dwanaście rodzin
żółwi, obejmujących 200 gatunków. Żółwie
zamieszkują wszystkie tropikalne i umiarkowane
strefy, wody słodkie i słone, błota i lasy, a także stepy
i pustynie. Żółwie wodne i morskie żywią się
martwymi zwierzętami, natomiast ich lądowi
krewniacy są roślinożerni. Wszystkie samice żółwi,
również wodnych i morskich, składają jaja na lądzie,
gdzie ogrzewają je promienie słońca.
Żółw
Żółw
Żółw
Żółw
Żółw
Długonogie i pełne gracji flamingi przypominają
w pewnym sensie żyrafy. Szyja i nogi są niezwykłe,
znacznie dłuższe niż u wszystkich innych ptaków.
Flamingi najchętniej zamieszkują okolice płycizn
morskich i lagun, gdyż tam mogą najłatwiej znaleźć
pożywienie - rośliny i zwierzęta wodne. Stojąc
gromadnie w słonej wodzie, pożywiają się zwykle
przez 15 godzin dziennie. W tym czasie
przepuszczają przez niezwykle uformowany dziób
około 350 litrów wody, odcedzając tysiące drobnych
krabów. To właśnie im flamingi zawdzięczają piękne
różowe zabarwienie piór. Puszyste pisklęta, jeszcze
śnieżnobiałe, podobne są do małych gąsiąt. Po trzech
dniach młode flamingi opuszczają gniazda, w których
rodzice na zmianę wysiadują zawsze tylko jedno
jajko. Młode potrafią się szybko poruszać
i przyłączają się do licznego stada, w którym rodzice,
chcąc je nakarmić, rozpoznają je w zadziwiający
sposób. Kolonie składające się z 800 000 (!)
flamingów żyją nad jeziorem Nakuru w Kenii. Choć
ptaki te są zagrożone wymarciem, to spotyka się je
nie tylko w Afryce, lecz również na południu Europy
- we Włoszech i Francji (Camargue), Indiach
Zachodnich, na Karaibach i w Ameryce Południowej.
Flamingi
Duży flaming
Flamingi
Duży flaming
Flamingi
Flamingi
Mały flaming
Flamingi
Kondor jest ptakiem drapieżnym i należy do rodziny
ścierwników. Żyje w Andach - od Wenezueli
i Kolumbii aż po Cieśninę Magellana.
Charakterystyczne cechy wszystkich ptaków
drapieżnych to silny, hakowaty dziób, mocne nogi
z długimi ostrymi szponami oraz potężne skrzydła,
których rozpiętość może przekraczać trzy metry.
Kondor olbrzymi i mniejszy kondor kalifornijski
należą do największych latających ptaków naszych
czasów. Żywią się głównie padliną i tylko z rzadka
atakują potomstwo niektórych ssaków. Na podstawie
znalezionych skamienielin wiadomo, że ścierwniki są
bardzo starą rodziną-żyły już przed 40-50 milionami
lat. Zamieszkiwały wówczas prawdopodobnie
również Stary Kontynent. Kondorom kalifornijskim
w jeszcze większym stopniu grozi wyginięcie niż
kondorom olbrzymim. Te pełne majestatu ptaki są,
niestety, kuszącym trofeum myśliwskim, ponadto
często padają ofiarą trucizn, stosowanych przez
farmerów. Ponieważ naturalnym środowiskiem
południowoamerykańskiego kondora są słabo
zaludnione górskie tereny, ma on nieco większe
szanse na przeżycie.
Kondor
Kondor
Kondor
Kondor
Kondor
Tukany łatwo rozpoznać po ogromnym dziobie;
u przedstawicieli niektórych - spośród około 40
gatunków - jest wielkością zbliżony do tułowia. Nie
udało się jednoznacznie wyjaśnić, po co tym ptakom
tak wielkie „narzędzie", żywią się bowiem przede
wszystkim tropikalnymi owocami. Nie gardzą też
owadami lub ptakami, których przeżucie nie wymaga
wielkiego wysiłku. Bardzo rzadko bywa też
wykorzystywany jako broń. Tukany zamieszkują
tropikalne lasy Ameryki Południowej, przede
wszystkim w dorzeczu Amazonki. Należą do rzędu
dzięciołowatych, osiągają wielkość od 20 do 60
centymetrów, a część ich upierzenia jest niezwykle
barwna. Ojczyzną mniejszych - niebieskich,
zielonych i wielobarwnych tukanów o lśniących
piórach - są górskie lasy od południowego Meksyku
po Argentynę. Żyją na różnych wysokościach
w niewielkich stadach, żywiąc się owocami typowymi
dla danej pory roku. Sypiają w dziuplach, zwijając się
na kształt pierzastych tropikalnych kwiatów. Mocny
dziób kierują w stronę grzbietu i przykrywają go
całkowicie ogonem, wyglądając wśród liści drzewa
jak kwiaty. '
Tukan
Tukan
Tukan
Tukan
Tukan
Tarantule należą do wielkiej gromady pająków,
obejmującej ponad 30 000 gatunków. Wśród samych
tylko pogońców wyróżnia się 1500 gatunków.
Pogońce nie tkają pajęczyn, lecz zasadzają się na
swe ofiary. Najgorszą opinię ma tarantula włoska,
która osiąga wielkość do trzech centymetrów
i zamieszkuje rejony Morza Śródziemnego. W dzień
ukrywa się w podziemnych korytarzach o głębokości
sięgającej trzydziestu centymetrów, a nocami poluje
na owady. Jej ukąszenie jest dla człowieka bardzo
bolesne, lecz - wbrew rozpowszechnionemu
mniemaniu - nie jest niebezpieczne. Pogońce mają
silnie rozwinięty instynkt opiekuńczy. Samiczka cały
czas nosi zniesione przez siebie jajeczka w kokonie
z gęsto splecionej nici pajęczej.
Wydostawszy się z niego, młode przywierają do
grzbietu matki, która dźwiga je tak, dopóki nie
podrosną. Charakterystycznymi cechami pająków są
przewężenie ciała, oddzielające głowotułów od
odwłoka, oraz obecność kądziołków przędnych. Dwie
pary odnóży przednich mają charakter chwytny, dwie
tylne pary to odnóża kroczne. Z wydzieliny
wytwarzanej przez gruczoły pająk tka nić, po której,
jak po linie, spuszcza się z drzew i krzewów, tworzy
z niej także oprzędy i siatki.
Tarantula
• Wszystkie pająki są
drapieżnikami. Swe ofiary oplątują
pajęczyną, budują pajęcze sieci lub
przygotowują zasadzki, które
niekiedy przykrywają warstwą gliny.

• Szary tułów pająka krzyżaka,


długości dwóch centymetrów, ma
charakterystyczny ornament na
grzbiecie: trójkątny lub w kształcie
krzyża - oraz silnie owłosione
odnóża, co sprawia, że wydaje się
nam bardziej niebezpieczny, niż jest
w rzeczywistości.
Pająk
Tarantula
Pająk
Tarantula
Pająk
Chrząszcze to najliczniejszy rząd owadów
obejmujący około 350 000 gatunków. Występują na
całej Ziemi. Posiadają typowe dla siebie narządy
gębowe i dwa czułki, tak zwane anteny, którymi
odbierają bodźce węchowe i dotykowe. Niektóre
chrząszcze są ślepe, inne zaś doskonale odróżniają
kolory. Większość chrząszczy to owady roślinożerne,
często szkodniki, jak np. stonka ziemniaczana,
chrząszcz majowy, rozwiertek nieparek i ryjkowce.
Inne zasadzają się na owady i różne drobne żyjątka
i są przez to użyteczne. Umiejętność latania dana jest
im w różnym stopniu, w zależności od trybu życia.
Również odnóża, służące do chodzenia, skakania,
grzebania lub pływania, mają różny kształt.
Rohatyniec nosoróg należy do największych
chrząszczy. Czerwonobrunatny, a nawet czarny
gatunek żukowatych z typowym długim rogiem na
głowie osiąga w zwrotnikowych i podzwrotnikowych
rejonach Ameryki i Eurazji długość 15 cm. Rohatyniec
nosoróg zamieszkujący Europę nie przekracza
długości czterech centymetrów.

... • t
Chrząszcz
Rohatyniec nosoróg
Chrząszcz
Rohatyniec nosoróg
Chrząszcz
Kraby oddychają skrzelami, są więc przystosowane
do życia w wodzie. Łatwo je rozpoznać, ponieważ
mają zawsze więcej, niż cztery pary odnóży. Niektóre
służą do poruszania się, inne odbierają bodźce
dotykowe i umożliwiają zwierzęciu orientację,
a jeszcze inne, odnóża szczękowe, pomocne są przy
odżywianiu. Kraby, rosnąc, wielokrotnie zrzucają
pancerz, który zostaje zastąpiony nowym. Często
bywają przy tym zranione lub nawet tracą kilka
członków, które wkrótce odrastają. Znamy 40000
bardzo zróżnicowanych gatunków, żyjących we
wszystkich morzach, a także wodach słodkich.
Zamieszkują je od ponad 600 milionów lat. Kraby
rozmnażają się z jajeczek, które u wszystkich prawie
gatunków rozwijają się na piersi samic. Większość
krabów nie przekracza rozmiarów owadów. Rak
rzeczny i homar należą do dziesięcionogów z grupy
największych krabów. Krab kieszeniec, którego waga
często przekracza pięć kilogramów, jest najcięższym
krabem żyjącym u europejskich wybrzeży.
Kraby
Krab kieszeniec
Kraby
Krab kieszeniec
Kraby
Krab kieszeniec
Kraby
Krab kieszeniec
Origami dla miłośników przyrody
Trudno uwierzyć, że z papieru można wykonać postaci zwierząt, które
wyglądają jak żywe. A jednak to możliwe. Wyczerpujące opisy i dokładne
rysunki pozwalają poznać wspaniałą sztukę origami. Kto ją opanuje, może
wykonać figury własnego pomysłu. W książce tej przedstawiono piętnaście
zwierząt, m.in. wielkiego słonia i małego rohatyńca nosoroga, rodzimego
jelenia i egzotycznego tukana, dostojną żyrafę i groźną tarantulę. Duże
barwne zdjęcia ukazują przedstawicieli zagrożonych gatunków w ich
naturalnym środowisku. Kto chce, by papierowe zwierzęta wyglądały jak
żywe, musi wiele o nich wiedzieć, a nawet w pewnym stopniu utożsamiać się
z nimi. Tylko wówczas uda mu się naśladować dzieło natury.

Hector Rojas F. pochodzi z Boliwii. W okresie dzieciństwa sam robił sobie


zabawki z najprostszych materiałów. Pa­
pierowy świat zwierząt jest, tak jak muzy­
ka, której oddaje się z podobnym zaan­
gażowaniem, wyrazem jego umiłowania
przyrody.

You might also like