?

JAK I DLACZEGO

www.swiatnauki.pl/jakidlaczego

Dlaczego w samolotach trzeba wycza telefony komrkowe i inne urzdzenia elektroniczne?

Marta Firlewska z katowic

Odpowiada dr in. Pawe Rzucido z Katedry Awioniki i Sterowania Wydziau Budowy Maszyn i Lotnictwa Politechniki Rzeszowskiej:

Pasaerowie samolotw oczekuj od przewonika, aby by punktualny i rzetelny oraz zapewni im odpowiedni komfort podry, a przede wszystkim bezpieczestwo. Regularne, a przy tym bezawaryjne loty w niemal kadych warunkach atmosferycznych wymagaj jednak pracy zoonych ukadw sterowania i nawigacji. W krytycznych fazach lotu, takich jak start i ldowanie, bardzo czsto piloci musz polega jedynie na wskazaniach przyrzdw. Na przykad w systemie podejcia do ldowania ILS (Instrumental Landing System)

rdem informacji s dla nich m.in. pokadowe odbiorniki sygnaw radiowych emitowanych przez naziemne radiolatarnie, wyznaczajce kierunek i kt nachylenia nakazanej cieki podejcia. Wszelkie znieksztacenia tych sygnaw mog przekada si bezporednio na bdy wskaza, w znacznym stopniu zagraajc bezpieczestwu manewrw. To dlatego wszystkie urzdzenia radiowe czy ukady elektroniczne montowane na pokadzie samolotu komunikacyjnego musz przej odpowiednie, restrykcyjne testy, pozwalajce okreli poziom ich kompatybilnoci elektromagnetycznej z pozostaymi. aden z zainstalowanych w maszynie przyrzdw nie moe bowiem powodowa zakce zarwno wasnej

pracy, jak i reszty aparatw, a take nie powinien by wraliwy na ewentualne sygnay emitowane przez inne systemy. W przypadku gdy pasaer korzysta z wasnych urzdze elektronicznych, zwaszcza tych emitujcych fale radiowe (np. telefonw komrkowych, radiotelefonw, zdalnie sterowanych zabawek), nigdy nie mona mie pewnoci, jakie skutki mog wynikn z ewentualnej interferencji fal elektromagnetycznych emitowanych przez tego typu przedmioty i systemy pokadowe. Z tego powodu korzystanie przez podrnych z prywatnych aparatw wysyajcych sygnay radiowe przez duszy czas byo zabronione podczas trwania caego lotu. Najnowsze regulacje prawne Komisji Europejskiej agodz nieco te przepisy i dopuszczaj uywanie telefonw komrkowych, jeli na pokadzie jest zainstalowana miniaturowa stacja bazowa, tzw. pico-cell o znacznie zredukowanej mocy i zasigu ograniczonym do wntrza statku. Wsppracujce z ni telefony komrkowe automatycznie ograniczaj moc sygnau radiowego, minimalizujc rwnoczenie ryzyko powstania ewentualnych interferencji. Korzystanie z innych gadetw elektronicznych (np. cyfrowego aparatu fotograficznego, odtwarzacza MP3 czy przenonego DVD lub laptopa z wyczon kart Wi-Fi) jest dozwolone po osigniciu puapu okoo 3 km lub wysokoci przelotowej, jeli nie zabrania tego regulamin przewonika. Naley jednak podkreli, e kade pracujce urzdzenie elektroniczne to rdo promieniowania elektromagnetycznego, ktre moe zakca funkcjonowanie niektrych systemw pokadowych. Ciekawostk jest fakt, e tego typu przyrzdy pracujce w leccym samolocie mog rwnie przeszkadza w badaniach radioastronomicznych. n Pytania prosimy kierowa na adres redakcji: wiat Nauki, ul. Garaowa 7, 02-651 Warszawa, lub e-mailem: swiatnauki@proszynskimedia.pl
MIROSAW GRY

88

WIAT NAUKI

Sierpie 2009