You are on page 1of 1

?

JAK I DLACZEGO

www.swiatnauki.pl/jakidlaczego

Dlaczego ptaki odbywaj coroczne wdrwki?


Maciej Grecki z rembertowa

Odpowiada dr weterynarii Andrzej Kruszewicz, ornitolog, dyrektor Miejskiego Ogrodu Zoologicznego w Warszawie: Koszty w-

drwek s ogromne. Podczas nich ginie od jednej czwartej do poowy modych ptakw. Im mniejszy gatunek, tym wiksza miertelno, bo mae ciaka gorzej znosz gd i chd. Startujcy ze Szwecji mysikrlik way okoo 5 g, po przylocie do Polski okoo 3 g. Niby rnica niewielka, ale dla tego najmniejszego europejskiego ptaka te 2 g to 40% masy ciaa. Wysiek jest wic heroiczny, chocia odlego nie tak wielka, gdy si j porwna choby z wyczynami bocianw, ktre w jedn stron pokonuj dystans nawet kilkunastu tysicy kilometrw. Kade zwierz zajmuje area umoliwiajcy mu zaspokojenie wszelkich potrzeb. Przy czym istotne s nie tylko dostp do pokarmu, wody, zapewnienie schronienia i miejsca do rozmnaania si, lecz take m.in. uzupenienie gastrolitw (kamyczkw zbieranych w odku w celu rozcierania twardych

pokarmw), dostarczenie mineraw i budulca na gniazdo. Wane jest rwnie zaspokajanie potrzeb spoecznych. atwo wic zauway, e idealny dla danego gatunku teren jest czym wyjtkowym i trudno osigalnym. Na dodatek o taki rewir trzeba walczy z konkurentami. Jeeli jednak zajmowany obszar nie jest doskonay, to zwierz albo musi zmieni wymagania, albo miejsce pobytu. To drugie w przypadku istot uskrzydlonych wydaje si najatwiejsze. W klimacie umiarkowanym na zim odlatuj nie tylko ptaki, lecz take nietoperze i motyle. A przecie peregrynuj, i to na znaczne odlegoci, rwnie ryby i ssaki. Tak wic wdrwki s zjawiskiem czstym, a czynnikiem, ktry niegdy przyczyni si do ich upowszechnienia by tzw. dryf kontynentw, czyli ich odwieczne przemieszczanie si, dzi s nim gwnie zmiany pr roku. Jak ptak reaguje na zblianie si zimy? Moe zmieni pokarm i wytworzy nowe upierzenie. Tak dzieje si u trznadli, wrbli i kuropatw. Jedne gatunki tych

pierwszych odlatuj w region Morza rdziemnego (np. potrzosy, potrzeszcze i ortolany), a inne pozostaj na miejscu. Zmieniaj upierzenie i diet z letniej owadziej, na zimow, skadajc si z ziaren. Mazurki przebudowuj nawet ksztat dzioba, gdy zim do rozupywania ziarna potrzebny jest silniejszy, krtszy i stokowaty, natomiast wiosn i latem staje si on duszy i smuklejszy. Kuropatwy pozostaj na swych lgowiskach. Ich upierzenie zimowe jest niezwykle puszyste. Guszce, latem jadajce owady, owoce i delikatne pdy rolin, jesieni poykaj ogromne iloci kamyczkw, by starczyo ich na ca zim, gdy bd poywiay si tylko sosnowymi lub wierkowymi igami, ktrych strawienie wymaga roztarcia w odku. U tych ptakw zmienia si nawet dugo przewodu pokarmowego, a ich jelita lepe s zim duo dusze ni latem. Tak wic zmiany pr roku wymagaj wielu przystosowa. Wdrwki to tylko jedna z moliwoci. A dlaczego warto gniazdowa na pnocy, gdzie zmienia si pogoda? Powodw jest wiele: mniejsza konkurencja, mniej drapienikw i zdecydowanie mniej pasoytw, dzie trwa bardzo dugo, co uatwia wychowanie potomstwa, a na dodatek po zimie pojawia si mnstwo pokarmu, niewykorzystywanego przez p roku. S take inne teorie, wedug ktrych nieobecno danego gatunku przez taki czas wyklucza przystosowanie si do ycia w nim pasoytw oraz uniemoliwia specjalizacj drapienikw. Kiedy goszono take hipotez mwic o cudownym dziaaniu wody powstajcej z topniejcego lodu, nazywano j nawet wod ycia n Pytania prosimy kierowa na adres redakcji: wiat Nauki, ul. Garaowa 7, 02-651 Warszawa, lub e-mailem: swiatnauki@proszynskimedia.pl

88

WIAT NAUKI

Kwiecie 2009

MIROSAW GRY

You might also like