?

JAK I DLACZEGO

www.swiatnauki.pl/jakidlaczego

Czy w prognozach pogody uwzgldnia si zanieczyszczenia powietrza?

Sabina Dornaszewska z odzi
numerycznych prognozach meteorologicznych, jednak branie w nich pod uwag zanieczyszcze atmosfery i procesw chemicznych wymaga na bieco znacznych iloci dodatkowych danych. Z grubsza chodzi o dwie kategorie informacji: aktualne wartoci ste, potrzebne do sformuowania warunkw pocztkowych, oraz szacunkowe poziomy emisji. Stenia podstawowych zanieczyszcze powietrza rejestruje si ju w wielu krajach za porednictwem systemw monitoringu jakoci powietrza. (W Polsce w sieci Pastwowego Monitoringu rodowiska dziaa obecnie ju ponad 100 naziemnych automatycznych stacji pomiarowych). Prcz stacji naziemnych, wykonywane s take pomiary sondaowe i teledetekcyjne, dostarczajce informacji o pionowych rozkadach ste. Dziki rozwojowi techniki satelitarnych pomiarw skadu chemicznego atmosfery moliwe stao si ju uzyskiwanie aktualnych danych o stanie zanieczyszczenia powietrza nad obszarem caego globu. Wszystkie te ukady pomiarowe tworz fundament, na ktrym s obecnie budowane systemy gromadzenia, przetwarzania i udostpniania informacji analogicznie do systemw od lat stosowanych w meteorologii. Jednak problem, i to niemay, sprawia jako danych dotyczcych emisji, poniewa w wikszoci uzyskuje si je metodami szacunkowymi. Ograniczona wiarygodno tych danych wci jest gwnym rdem niepewnoci prognoz. W cigu kilku najbliszych lat prawdopodobnie powstanie operacyjny system prognoz pogody chemicznej o zasigu globalnym i rozdzielczoci przestrzennej kilkudziesiciu kilometrw. Systemy takie s ju uywane do bada naukowych. W dalszej przyszoci, w miar wzrostu mocy komputerw i rozbudowy sieci pomiarowej, rwnie regionalne prognozy pogody bd uwzgldnia miejscowe zanieczyszczenia powietrza n oraz ich wpyw na pogod. Pytania prosimy kierowa na adres redakcji: wiat Nauki, ul. Garaowa 7, 02-651 Warszawa, lub e-mailem: swiatnauki@proszynskimedia.pl

Odpowiada dr hab. in. Lech obocki z Wydziau Inynierii rodowiska Politechniki Warszawskiej:

Unoszce si w atmosferze pyy i gazy pochodzce z przemysu i transportu, a take pyy wzbijane z powierzchni Ziemi maj istotny wpyw na procesy klimatyczne i pogodowe. Zmiana ste gazw domieszkowych (gwnie ditlenku wgla i metanu) powoduje silniejsze pochanianie i reemisj promieniowania podczerwonego przez atmosfer i prowadzi do zmian rwnowagi radiacyjnej i nasilenia efektu cieplarnianego. Z kolei pyy i aerozole powstajce jako zanieczyszczenia wtrne (wskutek przemian chemicznych zachodzcych w atmosferze) bezporednio zmieniaj wasnoci optyczne atmosfery. Mog te dziaa jako jdra kondensacji, nasilajc procesy tworzenia si chmur, i w ten sposb zmienia bilans opadw oraz (porednio) bilans promieniowania. Oddziaywania te maj due znaczenie klimatotwrcze, std dokada si wielu stara, by je uwzgldnia w modelach globalnych wykorzystywanych do badania i prognozowania zmian klimatu. Modele takie stosuje si take w rednioterminowych

88

WIAT NAUKI

Listopad 2007

MIROSAW GRY