You are on page 1of 19

Nr 3 (6) 2011

17 padziernika ISSN 1899-8216

GEOPOLITYKA
Biuletyn analityczny Instytutu Geopolityki
Temat numeru:

Od Trjkta Kaliningradzkiego do Zwizku Europy


W numerze: Od Trjkta Kaliningradzkiego do Zwizku Europy. s. 2

Integracja od Lizbony po Wadywostok wyzwanie XXI wieku Leszek Sykulski

GEOPOLITYKA NR 3/2011
Leszek Sykulski

Od Trjkta Kaliningradzkiego do Zwizku Europy.


Integracja od Lizbony po Wadywostok wyzwanie XXI wieku
Artyku wskazuje na gwne zdaniem autora procesy geopolityczne, zachodzce na naszym kontynencie, stawia pytania o przyszo i ksztat Europy oraz miejsce Polski w nowym ukadzie si. Postuluje odejcie od szablonowego, konfrontacyjnego spojrzenia na relacje Polski z jej najwikszymi ssiadami. Kreli wariant zacienienia relacji politycznych, gospodarczych i militarnych z Berlinem i Moskw, a take w przyszoci rozszerzenie regionalnego sojuszu niemieckorosyjsko polskiego o najwaniejszych graczy poudniowo-wschodniej Europy Rzym i Ankar. Zdaniem autora wyzwaniem przyszoci jest konfederacja Unii Europejskiej i Unii Eurazjatyckiej stworzenie Zwizku Europy, ktry pozwoli na bardziej efektywn integracj kontynentu od Lizbony po Wadywostok. Policentryzacja wiata ynamiczne przemiany geopolityczne, zachodzce na wiecie od ponad dwch dekad, prowadz w sposb nieuchronny do krystalizacji nowego porzdku midzynarodowego. Z ukadu monocentrycznego, z jednym dominujcym supermocarstwem, ksztatuje si ukad policentryczny, oparty na hegemonii mocarstw regionalnych. To co charakterystyczne dla obecnej epoki, to fakt, i prawdziwie niezalene, suwerenne staj si tylko wielkie przestrzenie. Tylko rozlege pod wzgldem geograficznym, suwerenne w zakresie ideologicznym i zrnicowane pod wzgldem etnicznym jednostki polityczno-przestrzenne s w stanie kreowa samodzielnie swoje pole geopolityczne.

Obserwujemy coraz silniejsze tendencje integracyjne nie tylko w sferze gospodarczej, ale take politycznej, zarwno w skali kontynentalnej, jak i pankontynentalnej. Z punktu widzenia geopolityki, widoczna jest take silna tendencja do globalnej integracji politycznej. Gospodarczo-polityczne procesy zjednoczeniowe wi si nieuchronnie z deterytorializacj wiata. Granice nie znikaj, lecz zmieniaj swj charakter, podobnie jak pojcie suwerennoci, czy roli pastw narodowych. Sowem, zmianie ulegaj desygnaty tych poj. Formowanie si nowego porzdku midzynarodowego wymusza m.in. tworzenie nowej architektury bezpieczestwa tak w skali globalnej, jak i regionalnej. Podzia wiata sprzed dwudziestu lat, zasadzajcy si na rwnowadze midzy dwoma blokami geostrategicznymi, sta si ju histori. Podobnie na naszych oczach przechodzi do lamusa dominacja jednego bloku polityczno-militarnego NATO. Sojusz ten wyczerpa dostpne formuy swojego istnienia i sta si cakowicie bezuytecznym instrumentem tworzenia sfery bezpieczestwa na naszym kontynencie. Od pocztku lat dziewidziesitych NATO stao si wycznie instrumentem polityki zagranicznej Stanw Zjednoczonych. Istot nowych wyzwa stojcych przed Europ jest potrzeba regionalizacji strategicznego reagowania. Wynika to zarwno z zasady policentryzacji wiata, jak i specyfiki zagroe asymetrycznych, ktre jawi si jako jedno z najwaniejszych strategicznych wyzwa najbliszych dekad. Regionalizacja ta musi si jednak opiera na szerszych podstawach, takich chociaby jak kontynentalny system obrony przeciwrakietowej. Propozycja amerykaska nie stanowi realnej oferty dla Europy, poniewa jest przedueniem awanturniczej polityki Waszyngtonu i ma na celu umocnienie hegemonii mocarstwa atlantyckiego. Nasz kontynent staje przed wyzwaniem budowy nowego systemu bezpieczestwa, ktry nie powinien opiera si na sztucznych granicach politycznych, czy etnicznych. Musi uwzgldnia dynamik procesw integracyjnych w Eurazji.

strona 2 z 19 www.geopolityka.org.pl

GEOPOLITYKA NR 3/2011
Integracja (pan-)kontynentalna w sposb naturalny determinuje odchodzenie od nacjonalizmw do supranacjonalizmw. Jak susznie stwierdzi Federico Mancini, gwn wizi czc mieszkacw, obywateli pastwa europejskiego staj si wielopaszczyznowe pragmatyczne interesy, nie za wizi etniczne1. Patrzc przez taki pryzmat, mona zauway, e nastpuje pewnego rodzaju przesunicie desygnatu ojczyzny. Uywajc niemieckich kategorii semantycznych, pastwo narodowe mona okreli jako Heimat, za termin Vaterland zarezerwowa ju dla Europy jako politycznej caoci. Trendy te oddziauj take na kwesti supranacjonalizacji bezpieczestwa energetycznego2, o czym jeszcze poniej. Szereg wyzwa, jakie stoj przez naszym kontynentem, wymaga ponadnarodowego wspdziaania i szerokiej integracji, niekoczcej si ani na Bugu, ani na Dnieprze, ani na Kaukazie. Wyzwania XXI wieku stawiaj nas w obliczu koniecznoci skierowania si ku integracji pankontynentalnej od Atlantyku do Pacyfiku. Tylko wwczas bdziemy jako Europejczycy zdolni do sprostania takim wyzwaniom jak szeroko pojta modernizacja, obejmujca najwaniejsze dziay gospodarki i nauki: od technologii komputerowych, poprzez biotechnologi, fizyk kwantow, na technologiach kosmicznych skoczywszy. Jedynie wtedy bdziemy w stanie osign cele przekraczajce ciasny horyzont partykularnych interesw jak np. stworzenie skutecznego systemu obrony powietrzno-kosmicznej, budowa pankontynentalnej autostrady informacyjnej, zapewnienia caej Europie bezpieczestwa energetycznego, eksploracji zasobw Arktyki i Antarktydy, skuteczne przeciwdziaania proliferacji BMR, walka z terroryzmem na caym kontynencie, czy eksploracja przestrzeni kosmicznej. Stworzenie w ten sposb jednego z kilku najwaniejszych technobiegunw wspczesnego wiata stanie si olbrzymi szans, ale i wyzwaniem dla obywateli nowej Europy. O ParyBerlinMoskwa - pocztek Wielkiej Europy
Konkurentem Europy nie jest Rosja, lecz Ameryka i Azja. Warunkiem sukcesu Unii Europejskiej w globalnej konkurencji jest sojusz z Moskw. (Gerhard Schrder)

W cigu ostatniego roku Rosja poczynia szereg krokw w kierunku geopolitycznego otwarcia si na Europ. Dobrym przykadem zacienienia relacji paneuropejskich jest sektor militarny, ktry od wiekw by dobrym probierzem temperatury geopolitycznej. 9 lutego 2011 r. minister obrony Federacji Rosyjskiej Anatolij Sierdiukow podpisa umow z niemieckim koncernem Rheinmetall, reprezentowanym przez dyrektora generalnego Klausa Eberhardta. Umowa dotyczy budowy nowoczesnego wojskowego centrum szkoleniowego w miejscowoci Mulino, niedaleko Ninego Nowogrodu. Rheinmetall to jeden z najwikszych i najnowoczeniejszych koncernw zbrojeniowych w Europie, majcy bogat tradycj, zaoony jeszcze w 1889 r. Mulino to z kolei najwikszy poligon artyleryjski w Rosji, stworzony w latach trzydziestych ubiegego wieku. Obecnie suy do testowania nowoczesnej broni przed wdroeniem jej do jednostek. Budowany przez niemiecki koncern orodek szkoleniowy ma dysponowa najnowoczeniejszym wyposaeniem i oprogramowaniem do symulacji dziaa bojowych od szczebla druyny do szczebla brygady. Rheinmetall ma dostarczy nowoczesne wyposaenie informatyczne oraz specjaln amunicj przyjazn dla rodowiska. W przyszoci nie wyklucza si wsplnych wicze si zbrojnych obu pastw. Warto podkreli, e Rheinmetall jest pierwszym zagranicznym koncernem dopuszczonym do budowy infrastruktury wojskowej na terenie Federacji Rosyjskiej3.

1 F. Mancini, Democracy and constitutionalism in the European Union: collected essays, Portland 2000, s. 51-66. 2 Por. R. Riedel, Supranacjonalizacja bezpieczestwa energetycznego w Europie. Podejcia teoretyczne, Centrum Europejskie Natolin, zeszyt 40, Warszawa 2010. 3 http://de.rian.ru/security_and_military/20110615/259454991.html [25.09.11] http://www.redstar.ru/2011/06/18_06/1_03.html [25.09.11]

strona 3 z 19 www.geopolityka.org.pl

GEOPOLITYKA NR 3/2011
3 grudnia 2010 r., Anatolij Serdiukow poinformowa, e Moskwa zakupi od Rzymu dziesi lekkich samochodw wielozadaniowych (LMV M65). Ma to by preludium do zakupu technologii oraz stworzenia rosyjsko-woskiej spki (Iveco-Rostechnologie), ktra bdzie w Rosji produkowa te pojazdy (w perspektywie mwi si o ok. 1000 sztuk). Nie wykluczone, e LMV trafi do innych resortw siowych FR i bd wykorzystywane do dziaa antyterrorystycznych na Kaukazie4. 17 czerwca br. w Sankt Petersburgu przedstawiciele rosyjskiego Rosooboroneksportu popisali umow z francuskim koncernem DCNS w sprawie zakupu dwch okrtw desantowych klasy Mistral. Kontrakt ma by zrealizowany do 2015, a jego wykonawc bdzie francuska stocznia w Saint-Nazaire. Warto kontraktu to ponad miliard euro. Jeden z okrtw trafi na pewno do Dalekowschodniego Okrgu Wojskowego FR. Jednostki klasy Mistral to nowoczesne okrty projekcji siy, o wypornoci 21 tys. ton, z bardzo zaawansowanymi systemami dowodzenia i cznoci, mogce zabra na pokad batalion piechoty zmechanizowanej lub batalion czogw, albo w razie koniecznoci do 35 migowcw5. Powysze umowy, a zwaszcza zacienienie relacji niemiecko-rosyjskich zostay zdemonizowane przez cz polskich rzdowych orodkw analitycznych6. S one jednak zbiena z dugofalowymi interesami Europy, w tym take Polski. Staj si ogromn szans na zacienienie wsppracy koncernw zbrojeniowych, instytutw naukowo-badawczych, wsplnego szkolenia dowdztw i wojsk, a take na stabilizacj caego regionu. Polska dyplomacja (take ta wojskowa) powinna dy do wczenia si naszego kraju do inicjatywy niemiecko-rosyjskiej. Zamiast straszy obywateli wiczeniami Zachd czy agoda, warto cile wsppracowa na niwie militarnej z Niemcami i Rosj. O wiele korzystniejsze (i z dyplomatycznego, i z czysto wojskowego punktu widzenia) byoby uczestnictwo Si Zbrojnych RP w wiczeniach na poligonach artyleryjsko-rakietowych w Rosji, czy Kazachstanie, ni udzia w okupacji Afganistanu.

Rys. 1. O Pary Berlin Moskwa geostrategiczna potga. Porwnanie wydatkw na zbrojenia w 2010 r. (w mld USD)
(oprac. Zesp Analiz Instytutu Geopolityki) rdo: SIPRI Military Expenditure Data Base7 http://www.altair.com.pl/start-4898/ [25.09.11] http://lenta.ru/news/2011/06/17/mistral/. [25.09.11] 6 Zob. np. biuletyn Orodka Studiw Wschodnich: A. Wilk, Francja i Niemcy zacieniaj wspprac wojskow z Rosj, Tydzie na Wschodzie nr 22/2011 (29.06.11), s. 2-3. 7 http://www.sipri.org/databases/ [28.09.11]
4 5

strona 4 z 19 www.geopolityka.org.pl

GEOPOLITYKA NR 3/2011
Rzut oka na tych kilka kontraktw zbrojeniowych pokazuje wyrane trendy geostrategiczne, z jakimi mamy do czynienia ju od dawna. Histeryczna reakcja Waszyngtonu (vide: zeszoroczna rozmowa Roberta Gatesa z ministrem obrony Francji Herv Morinem) potwierdza tylko fakt tworzenia si nowego wektora geopolitycznego w Eurazji. Jak wskazano wyej, procesy ksztatowania nowego ukadu si przez gwnych graczy europejskich na czele z osi ParyBerlinMoskwa s niezwykle korzystne z punktu widzenia procesw integracyjnych na obszarze Eurazji. Dzi prawdziw przeszkod na drodze ku penemu zjednoczeniu si naszego kontynentu jest powielanie dziewitnastowiecznego stylu mylenia o polityce, kurczowego trzymania si etnicznych nacjonalizmw, partykularnych interesw, widzcych drzewo, a nie dostrzegajcych caego lasu. W prowadzeniu polityki na miar XXI w. nie pomaga na pewno podatno na przyswajanie kodw geopolitycznych obcych kontynentalnej racji stanu, takich jak wizje mocarstwa nad Wis (dr Friedman zapomina zawsze doda, e chodzi o mocarstwo amerykaskie)8. Europa Centralna Regionem szczeglnie wanym dla integracji kontynentalnej jest obszar Europy Centralnej, bdcy spoiwem Europy Poudniowej z Pnocn i Wschodniej z Zachodni. czy on zlewiska Atlantyku i Pacyfiku. Stabilizacja polityczno-gospodarcza na tym obszarze wpynie w sposb znaczcy na tempo i stopie intensyfikacji wsppracy w Europie. Patrzc na Europ przez geostrategiczne okulary, mona wyodrbni z niej kilka regionw, ktre nie zawsze pokrywaj si z podziaem polityczno-geograficznym. Dla potrzeb niniejszego artykuu uyto okrelenia Europa Centralna, nie za Europa rodkowa, czy rodkowoWschodnia. Taki podzia podyktowany jest chci wyranego odrnienia politycznogeograficznego regionu Europy rodkowej od geostrategicznego regionu Europy Centralnej. Poprzez ten ostatni rozumiemy obszar lecy midzy pomostem batycko-adriatyckim a pomostem batycko-czarnomorskim (rys. 1).

Rys. 2 Strefa Centralna Europy (obszar zlewiska mrz: Adriatyckiego, Batyckiego, Czarnego)
(oprac. Zesp Analiz Instytutu Geopolityki)

Region ten, okrelany z literaturze polskiej akronimem ABC (w literaturze francuskiej i iberyjskiej ABN), stanowi stref centraln subkontynentu europejskiego, od ktrej stabilnoci w bardzo duej mierze zaley rwnowaga si w Europie. Strefa Centralna to dzi a 25 pastw (czonkowie ONZ + 2 pastwa nieuznawanie Republika Naddniestrzaska i Kosowo), obszar ponad 4 mln km kw. z populacj liczc kilkaset milionw
8

Por. G. Friedman, Nastpne sto lat. Prognoza na XXI wiek, Warszawa 2009.

strona 5 z 19 www.geopolityka.org.pl

GEOPOLITYKA NR 3/2011
mieszkacw (bez ludnoci Federacji Rosyjskiej, Kaliningradzkiego, to ponad 310 milionw). wczajc tylko obszar Obwodu

Polska w ucisku czy w ssiedztwie Niemiec i Rosji? Polska polityka zagraniczna po 1989 r. staa si funkcj faszywych kodw geopolitycznych. Ich cech wspln jest wskazywanie na rzekome zagroenia dla polskiej niepodlegoci, pynce ze strony jednego lub obu naszych wielkich ssiadw (Niemiec i Rosji). Tworzony obraz Polski w kleszczach niemiecko-rosyjskich sta si wygodnym i niestety skutecznym narzdziem ksztatowania (czyt. psucia) polityki wewntrznej oraz zewntrznej RP. Brak trzewego ogldu kategoriami wielkoprzestrzennymi i dugookresowymi jest wynikiem przyjcia zdaniem autora przeciwnej polskiej racji stanu acz bardzo konsekwentnie realizowanej, polityki cisego sojuszu polityczno-militarnego ze Stanami Zjednoczonymi. Zupenie na odwrt starej, naczelnej zasady geopolityki, ktrej przypominania nigdy do: przeciwnikw szukaj daleko, sojusznikw blisko. Wspczenie jednym z czoowych zagranicznych propagatorw kodu geopolitycznego, zawartego w stwierdzeniu: Polska w ucisku Niemiec i Rosji , jest amerykaski geopolityk i szef orodka analitycznego STRATFOR, przywoany ju wyej, George Friedman. W swoim wystpieniu w Carnegie Council w styczniu 2009 r. mwi m.in. jeli spytasz Polaka, czy woli Rosjanina, czy Niemca, on odpowie: Amerykanina. Poprzednio by to Francuz. Oni wol kogokolwiek innego9. Wybr scenariusza, podsuwanego przez suflerw zza Atlantyku, prowadzi do przyjcia przez nasz kraj roli kontynentalnego szlabanu. Ustawia nas w konfrontacji z najwikszymi potgami geostrategicznymi Europy. adne relacje, z najwikszym nawet mocarstwem wiata, nigdy nie zrekompensuj fatalnych stosunkw z najbliszymi, silniejszymi od nas ssiadami. A warto przy tym zauway, e Stany Zjednoczone s krajem, z ktrym wi nas niedue obroty handlowe i trudno pod tym ktem uzna ten kraj za strategicznego partnera RP, w odrnieniu choby od Niemiec czy Rosji (tab. 1.)

Tab. 1. Obroty handlu zagranicznego Polski


I VIII 2011 I VIII 2010 = 100 Wyszczeglnienie w mln z w mln USD w mln EUR z USD EUR 2010 2011 I VIII

struktura w%

EKSPORT 1. Niemcy 2. W. Brytania 3. Republika Czeska 4. Francja 5. Wochy 6. Rosja 7. Niderlandy 8. Szwecja 92542,4 32626,4 23365,6 114,5 122,4 116,2 22383,9 22009,6 21592,1 19519,2 15836,6 15180,7 10171,2 7891,2 7760,1 7599,6 6881,8 5601,1 5348,8 3587,5 5652,7 112,0 119,3 113,7 5557,9 119,1 127,4 120,9 5454,3 100,0 106,4 101,4 4931,1 102,9 109,6 104,4 3997,8 128,9 140,5 131,3 3833,3 110,5 117,9 112,1 2568,7 114,0 122,0 115,7 25,9 6,4 5,9 6,9 6,1 3,9 4,4 2,9 26,2 6,3 6,2 6,1 5,5 4,5 4,3 2,9

George Friedman: Poland as Great Power: http://www.youtube.com/watch?v=ETwCBz_kedU&feature=related [2.10.11]

strona 6 z 19 www.geopolityka.org.pl

GEOPOLITYKA NR 3/2011
9. Wgry 10. Hiszpania 9104,3 8662,7 3211,8 3050,2 2298,6 103,1 111,2 104,8 2188,5 102,0 108,4 103,4 2,8 2,7 2,6 2,4

IMPORT 1. Niemcy 2. Rosja 3. Chiny 4. Wochy 5. Francja 6. Czechy 7. Niderlandy 8. W. Brytania 9. Belgia 10. USA 85961,9 30336,4 21709,3 114,1 122,2 115,7 46066,6 16240,8 11627,6 131,5 140,6 133,4 33779,7 11898,3 20650,7 16443,9 14722,6 14269,1 10234,9 8766,4 8762,5 7288,1 5796,4 5198,6 5034,5 3606,0 3090,8 3088,6 8527,8 104,9 112,6 106,6 5216,4 104,2 111,4 105,7 4154,5 108,1 115,4 109,7 3718,3 115,6 123,9 117,3 3603,4 113,9 121,9 115,5 2586,3 107,8 115,3 109,5 2214,7 105,1 112,6 106,7 2213,2 98,9 106,5 100,4 21,9 10,2 9,4 5,8 4,4 3,7 3,6 2,8 2,4 2,6 22,1 11,8 8,7 5,3 4,2 3,8 3,7 2,6 2,2 2,2

rdo: Gwny Urzd Statystyczny10

Usilne forsowanie przez Waszyngton sztucznej alternatywy: albo sojusz z USA, albo podzia przez Niemcy i Rosj jest typowym graniem na polskich nastrojach i historycznych kompleksach oraz wykorzystywaniem nieznajomoci podstaw uprawiania geopolityki przez polskie elity. Polityka pozycjonowania Warszawy w opozycji do Berlina i Moskwy skoczy si musi tragicznie. Charakterystycznym przykadem wdraania szkodliwego syndromu postmocarstwowego w polskiej polityce zagranicznej jest tzw. Partnerstwo Wschodnie. Zamiast koncentrowa si na realnej modernizacji krajw nim objtych, stao si niepostrzeenie instrumentem awanturniczej polityki, majcej na celu integracj czci obszaru poradzieckiego i zwrceniu go przeciw Rosji. Temu samemu celowi ma suy nawizywanie relacji z Biaorusi, w oderwaniu od stosunkw z Rosj, co jest jawnym anachronizmem. Relacje z Miskiem, naley kadorazowo rozpatrywa przez pryzmat relacji z konfederacj, jak jest Pastwo Zwizkowe Rosji i Biaorusi (PZRB). Nieodczn czci promocji takich i podobnych mitw jest upowszechnianie w tzw. wiodcych mediach (mainstream) szkodliwego obrazu naszych wschodnich partnerw. Okrelenie PZRB prawie zupenie zastpi nieuprawniony akronim ZBiR, ktry nie ma swojego lingwistyczno-prawnego desygnatu. Pozwala za to na przemycenie i utrwalenie w (pod)wiadomoci opinii publicznej negatywnego obrazu: Rosja + Biaoru = zbir, czyli wrg. W ten sposb otrzymuje si obraz naszych wschodnich ssiadw jako zoczycw, barbarzycw, czy po prostu geopolitycznych rywali, nie za potencjalnych sojusznikw. Geopolityczne uzalenienie Warszawy od Waszyngtonu dotyka take sfery informacyjnej. Dobr ilustracj tego faktu jest choby zamwienie dla polskiego MSZ zewntrznej bazy danych w zakresie midzynarodowych stosunkw politycznych i gospodarczych (Analityczna baza danych nr 1) od amerykaskiego potentata informacyjnego Economist Intelligence Unit. Kierownictwo polskiego resortu chciao, aby materiay byy przygotowywane przez niezalenych ekspertw i rozwinit sie wsppracownikw. Kiepsko to jednak wiadczy o polskich, rzdowych orodkach analitycznych, skoro Biuro Archiwum i Zarzdzania Informacj MSZ stwierdza, e jedyn instytucj, ktry sprosta wymogom informacyjnym polskiego ministerstwa jest nowojorska firma11.

10 11

http://www.stat.gov.pl/gus/5840_obroty_handlu_zagr_PLK_HTML.htm [4.10.11] PAP, 31.12.2010.

strona 7 z 19 www.geopolityka.org.pl

GEOPOLITYKA NR 3/2011
Trudno odpowiedzie na pytanie, dlaczego w pastwowych orodkach analitycznych nie s wycigane waciwe wnioski z obserwacji zwrotu kontynentalnego, jaki dokonuje si w geopolityce europejskiej. Jest to problem zoyny, warto jednak zauway, e kierunek pisania wielu analiz z zakresu stosunkw midzynarodowych jest kopi wizji wiata, kreowanej za Atlantykiem. Stanowi to bardzo niebezpieczn form oszukiwania rzeczywistoci. Strategicznym partnerem dla Warszawy nie jest ani Waszyngton, ani Kijw. S nimi Berlin i Moskwa. Z tymi stolicami Polska powinna zacienia relacje na wszelkich moliwych paszczyznach, od politycznej i militarnej, po gospodarcz i kulturaln. Naley odej od szkodliwych stereotypw i retoryki o Polsce w kleszczach Rosji i Niemiec, jak rwnie od faszywych stwierdze o strategicznym partnerstwie Kijowa i Warszawy. Trjkt Kaliningradzki Kaliningradzka Strefa Bezpieczestwa Istotnym postpem w relacjach Polski z naszymi najwaniejszymi ssiadami byo zeszoroczne wsplne posiedzenie Sejmu RP i Dumy FR (27 maja 2010 r.), oraz tegoroczne wsplne posiedzenie trzech izb niszych parlamentw Polski, Niemiec i Rosji w Kaliningradzie (21 lutego 2011 r.). To ostatnie spotkanie powinno sta si zalkiem regionalnego forum wsppracy, cilejszego forum wsppracy, ochrzczonego ju przez niektre rodowiska polityczne mianem Trjkta Kaliningradzkiego (analogia do m.in. Trjkta Weimarskiego)12.

Rys. 3. Pastwa Trjkta Kaliningradzkiego


(oprac. Zesp Analiz Instytutu Geopolityki)

Kaliningrad jest bardzo dobrym miejscem na rozpoczcie nowego rozdziau ssiedzkiej historii. Miasto symbol, w przeszoci we wadaniu kadego z trzech krajw, moe sta si doskonaym symbolem pojednania trzech narodw: polskiego, niemieckiego i rosyjskiego. Polska powinna poda drog pojednania z ssiadami, na wzr pojednania francuskoniemieckiego i niemiecko-rosyjskiego. Warto zastanowi si, czy do Polsko-Rosyjskiej Komisji do Spraw Trudnych nie zaprosi partnerw niemieckich i francuskich, w charakterze doradcw, lub obserwatorw. Trjkt Kaliningradzki powinien sta si pocztkiem nowego etapu budowania partnerstwa regionalnego. Polska, Niemcy i Rosja powinny dy do utworzenia Kaliningradzkiej Strefy Bezpieczestwa, regionalnego forum dyplomatyczno-militarnego, ktrego gwnymi zadaniami powinno wypracowywanie szczegowych rozwiza w zakresie wsppracy transgranicznej, profilaktyki antyterrorystycznej, czy bezpieczestwa energetycznego. Osignicia te w

12

http://sld.org.pl/program/polityka_zagraniczna.htm http://www.rksld.home.pl/uploads/pliki/program_sld_dotyczacy_polityki_zagranicznej.pdf [28.09.11]

strona 8 z 19 www.geopolityka.org.pl

GEOPOLITYKA NR 3/2011
przyszoci bd mogy take procentowa w procesie integracji Unii Europejskiej i Unii Eurazjatyckiej. W obrb tej strefy mona w przyszoci wczy inne pastwa regionu. Nowa struktura wsppracy powinna si zatem przede wszystkim koncentrowa na takich szczegowych polach jak: liberalizacja reimu wizowego, uproszczenie procedur readmisji, intensyfikacja wsppracy orodkw naukowych (w tym naukowo-technicznych przemysu zbrojeniowego), realizacja wsplnych programw zbrojeniowych (np. stworzenie wsplnego systemu obrony powietrznej), stymulowanie rozwoju wymiany handlowej, implementacja nowych regu i systemw regulacji dla biznesu, prawne uatwienia dla inwestycji midzy UE a Rosj (m.in. uregulowanie spraw zwizanych z zamwieniami publicznymi, ochron konkurencji, ochron wasnoci intelektualnej), intensyfikacja wsppracy przygranicznej, wsplne denie do zwikszenia konkurencyjnoci gospodarek pastw czonkowskich, praca nad standaryzacj produkcji wybranych towarw, pogbienie wsppracy w zakresie zwalczania przestpczoci transgranicznej (handel narkotykami, ywym towarem, zwalczanie prania brudnych pienidzy, itp.) wsplna ochrona przed zagroeniem terrorystycznym i proliferacj BMR. Stworzenie wsplnej strefy bezpieczestwa energetycznego. Pastwa Trjkta powinny zacz cile wspdziaa w zakresie walki z zagroeniami asymetrycznymi (wcznie z powoaniem wsplnego centrum antyterrorystycznego). Warto pomyle o stworzeniu wsplnej wielonarodowej jednostki wojskowej, o czym jeszcze poniej. Stworzenie Kaliningradzkiej Strefy Bezpieczestwa pozwolioby Polsce na penienie roli geopolitycznego cznika midzy Wschodem i Zachodem kontynentu. W tym kontekcie warto, aby Warszawa nie tylko staraa si przyspieszy proces objcia Obwodu Kaliningradzkiego unijnymi przepisami o ruchu przygranicznym, ale take staa si adwokatem sprawy ruchu bezwizowego midzy Uni Europejsk, a powstajc Uni Eurazjatyck. Trjkt Kaliningradzki moe sta si prawdziw awangard de ku penej integracji kontynentalnej. Jednym z waniejszych obszarw wsppracy pastw Trjkta powinna by problematyka bezpieczestwa energetycznego. W tej sprawie Polska popenia szereg istotnych bdw i zaniecha. Jednym z nich byo kurczowe trzymanie si roli adwokata Ukrainy, podkradajcej gaz eksportowany do Europy. Odpowiedzi na prb prowadzenia przez Warszaw polityki mocarstwowej, wcznie z budow swojej strefy wpyww w regionie, bya budowa Nord Stream13. Mimo takich skutkw prowadzenia fatalnej polityki zagranicznej, dodatkowym bdem Warszawy by brak jakiejkolwiek prby wczenia PGNiG do konsorcjum tworzonego przez E.ON Ruhrgas, BASF, Gazprom i N.V. Nederlandse Gasunie.

Rys. 4. Przebieg Nord Stream


(oprac. Zesp Analiz Instytutu Geopolityki)
13

M. Greli, Jama II International, Rurocigi 2006, nr 2-3, s. 4

strona 9 z 19 www.geopolityka.org.pl

GEOPOLITYKA NR 3/2011
Naley podkreli, e z punktu widzenia geopolityki najpeniejsz form zapewnienia bezpieczestwa energetycznego dla Polski jest utrzymywanie przez Warszaw przyjaznych, dobrossiedzkich stosunkw z Berlinem i Moskw, pogbionych dwu- i trjstronnymi umowami w zakresie wsppracy gospodarczej, politycznej, wojskowej oraz kulturalnej. Warto rozway pomys, aby gospodarczym uzupenieniem Trjkta Kaliningradzkiego, byoby doprowadzenie do prawnej moliwoci rewersu w magistrali przesyowej Jama-Europa. Chodzi o moliwo odwrcenia kierunku przepywu gazu. Dawaoby to moliwo kupowania rosyjskiego gazu z Niemiec, od spki Wingas (przyszy odbiorca gazu z rurocigu Nord Stream). Teoretycznie istnieje moliwo nawet trzykrotnego rewersu, bowiem Jamaem moe popyna nawet 30 mld m szec. gazu, podczas gdy Polska importuje zaledwie ok. 10 mld m szec. bkitnego paliwa. Przy okazji warto rozway projekt demonopolizacji polskiego rynku paliwowego, ktry pozwoliby na obnienie cen paliw w naszym kraju. Jednym z przyszociowych wsplnych projektw w ramach Kaliningradzkiej Strefy Bezpieczestwa powinno sta si powoanie polsko-niemiecko-rosyjskiego konsorcjum (na wzr Nord Stream), ktre zajoby si poszukiwaniem, wydobyciem i dystrybucj gazu upkowego w Europie Centralnej. Konsorcjum energetyczne Trjkta Kaliningradzkiego pozwoli na stworzenie odpowiedniego lobbingu dla tego przedsiwzicia na forum Unii Europejskiej, take zapewni odpowiedni poziom technologiczny oraz niezbdn oson geostrategiczn. Ciekawym pomysem na rozwj dobrossiedzkich kontaktw i zacienienie relacji midzy krajami Kaliningradzkiej Strefy Bezpieczestwa jest propozycja, jak wysun we wrzeniu ubiegego roku Wiktor Jakunin, prezes Kolei Rosyjskich (RD). Wskaza na przysze perspektywy budowy magnetycznej linii kolejowej (maglev), czcej Berlin z Moskw (przez Warszaw i Misk). Maglev (skrt od: magnetyczna lewitacja) jest systemem transportu kolejowego, w ktrym pocigi s napdzane ukadem elektromagnesw. Pocig jest unoszony (nie ma kontaktu z torami) dziki polu magnetycznemu, przez co eliminowane jest tarcie. Dziki temu jest szybszy i cichszy.

Rys. 5. Projekt pocze kolei magnetycznej z Niemiec do Rosji


(oprac. Zesp Analiz Instytutu Geopolityki)

strona 10 z 19 www.geopolityka.org.pl

GEOPOLITYKA NR 3/2011
Tras ze stolicy Niemiec do stolicy Rosji maglev pokonywaby w 3,5 godziny!14 Kolej magnetyczna Berlin-Moskwa jest olbrzymi szans take dla Warszawy. Polska wzbogaciaby si o infrastruktur na miar XXI wieku, otrzymujc doskonae poczenie z naszymi najwaniejszymi partnerami. W przyszoci wan lini do budowy powinno sta si poczenie Berlin-Kaliningrad-Sankt Petersburg. Warto bdzie take wybudowa szybk magistral kolejow Warszawa Kaliningrad. W zakresie wsppracy militarnej warto dy take do cisej kooperacji koncernw zbrojeniowych Polski, Niemiec i Rosji. Niewypaem naley nazwa wspprac wojskow RP ze Stanami Zjednoczonymi. Dobrym przykadem bezuytecznej pomocy amerykaskiej jest przekazanie Polsce dwch fregat rakietowych typu Oliver Hazard Perry (rakietowych tylko z nazwy). Koszt ich pozyskania i wdroenia do suby i eksploatacji wynis ponad 350 mln z (wraz ze migowcami pokadowymi Kaman SH-2G PZ). Sam koszt transferu to 55,5 mln USD. Na usugi serwisowe w stoczniach amerykaskich wydalimy ponad 10 mln USD. Oba okrty nadaj si do generalnego remontu (powinny by wycofane ze suby najpniej w 2015 r.), ktrego koszt wynisby ponad 200 mln USD (!)15. Sztandarowy projekt modernizacyjny Si Powietrznych RP, zwizany z zakupem amerykaskich samolotw F-16 by decyzj polityczn i jest perpektywicznie cakowicie nieopacalny. Realn modernizacj zapewniby naszym siom zbrojnym udzia w programie Eurofighter i dokonanie dziki temu skoku technologicznego. Ju dziesity rok trwa niekoczca si budowa jednej korwety (Gawron, proj. 621) w rodzimej stoczni. Cakowity koszt realizacji tego projektu wyniesie ok. 1,5 mld z, czyli przekroczy szeciokrotnie cen planowan. Nikt ju chyba nie ma zudze co tego, e na dzi realnym planem ratunkowym dla toncej Marynarki Wojennej RP s zamwienia w stoczniach niemieckich. Za powysz kwot polska flota mogaby zamwi kilka okrtw podobnej klasy, otrzymawszy je w czasie o poow krtszym. cisa kooperacja z koncernami niemieckimi, rosyjskimi i woskimi pozwoliaby na dostarczenie naszym siom zbrojnym nowoczesnych samolotw szkolno-bojowych (LIFT), inwestycj w kolejny skok technologiczny w Siach Powietrznych, czyli projekty europejskich samolotw bezzaogowych, zakup migowcw dla Wojsk Ldowych, Si Powietrznych, Marynarki Wojennej i Wojsk Specjalnych oraz stworzenie w oparciu o rodzimy przemys nowoczesnego systemu obrony powietrznej. Regionalne Centrum Antyterrorystyczne projekt Rozszerzenie regionalnej wsppracy w zakresie polityki bezpieczestwa powinno obj w przyszoci take Wochy i Turcj, dwa silne, newralgicznie pooone kraje. Rzym oddziaujc strategicznie na Adriatyk, Morze rdziemne i Bakany, Turcja za na Morze Czarne i wschodni cz Morza rdziemnego zabezpieczaj stabilno regionu ABC. Sojusz z Ankar dodatkowo otwiera nowej Europie drzwi do Bliskiego Wschodu oraz stanowi doskona okazj do wzmocnienia relacji ze wieckim, stabilnym i przewidywalnym pastwem muzumaskim. Powstaa w ten sposb regionalna pentarchia pozwoli na zapewnienie pokoju i rwnowagi politycznej midzy basenem Morza rdziemnego i Czarnego, a morzami Pnocnym i Batyckim.

14 15

http://www.russland.ru/rupol0010/morenews.php?iditem=22409 [28.09.11] Zob. Polska Zbrojna 2009, nr 7.

strona 11 z 19 www.geopolityka.org.pl

GEOPOLITYKA NR 3/2011

Rys. 6. Najwiksze pastwa obszaru ABC


(oprac. Zesp Analiz Instytutu Geopolityki)

W ramach nowego sojuszu militarnego warto stworzy Regionalne Centrum Antyterrorystyczne, do ktrego zada nalee powinno: wspomaganie midzypastwowych procesw decyzyjnych w razie realnego zagroenia atakiem terrorystycznym, koordynacja midzypastwowych dziaa operacyjno-rozpoznawczych w zakresie zwalczania terroryzmu, zadania analityczno-informacyjne, pozwalajce na dostarczaniu strukturom pastwowym krtko- i dugookresowych prognoz i analiz zwizanych z zagroeniem terrorystycznym, udzia w opracowywaniu procedur regionalnego reagowania kryzysowego oraz wsparcia po ewentualnym zamachu. monitoring poziomu stabilnoci pastw regionu; mediacja w razie sytuacji kryzysowych, pomoc w uregulowaniu ew. konfliktw. Integraln czci nowego sojuszu powinno by sformowanie wielonarodowego zwizku taktycznego (taktyczno-operacyjnego), opartego gwnie na formacjach powietrznodesantowych i desantowo-szturmowych oraz specjalnych. W interesie Polski jest, aby dowdztwo takiej struktury umie w Krakowie. Jest to doskonaa lokalizacja, majca takie atuty jak rozbudowana infrastruktura administracyjno-sztabowa 2 Korpusu Zmechanizowanego, fakt, i 2 KZ nie jest korpusem natowskim (na czas W nie zostaje podporzdkowany dowdztwu sojuszniczemu), lokalizacja Dowdztwa Wojsk Specjalnych, 8. Bazy Lotnictwa Transportowego oraz Krakowski Wze Kolejowy. Przykadowa struktura regionalnego sojuszniczego zwizku taktycznego

Dowdztwo

Jednostka operacji ldowych (x 3)

Jednostka operacji morskich (x2)

Centrum szkolenia

Eskadra zabezpieczenia lotniczego

Grupa dziaa psychologicznych

Jednostka zabezpieczenia cznoci

strona 12 z 19 www.geopolityka.org.pl

GEOPOLITYKA NR 3/2011

Dowdca operacyjny
Z-ca dowdcy

Szef sztabu

Szef szkolenia

Szef logistyki

Komendant Ochrony

Wydzia operacyjny

Zesp Planowania Szkolenia

Wydzia Rozpoznawczy

Zesp Operacji Ldowych

Wydzia cznoci

Zesp Operacji Morskich

Wydzia Techniki Specjalnej

Zesp Operacji Antyterrorystycznych

Dyurna Suba Operacyjna

Zesp Operacji Lotniczych

Dowdca jednostki ldowej


Z-ca dowdcy

Sztab

3 x Oddzia bojowy

Logistyka

Pododdzia ochrony

Wydzia szkolenia

Zesp planowania

Wydzia Rozpoznawczy

Zesp techniczny

Wydzia cznoci

Zesp materiaowy

Wydzia Operacyjny

Zesp medyczny

Dyurna Suba Operacyjna

(oprac. wasne)

Ukraina strategiczny partner Polski? Jednym z najbardziej szkodliwych kodw geopolitycznych, kreujcych polsk polityk zagraniczn po 1989 r. stao si stwierdzenie, podniesione wrcz do rangi dogmatu: nie ma wolnej Polski bez wolnej Ukrainy. Mit o wspzalenoci interesw, czy nawet wolnoci, oba krajw sycha zarwno w Warszawie, jak i Kijowie16 i jest on zreszt ochoczo podsycany i utrwalany przez amerykaskich teoretykw stosunkw midzynarodowych jak George Friedman, czy Zbigniew Brzeziski.

16 , w: , : , , , , , 2010.

strona 13 z 19 www.geopolityka.org.pl

GEOPOLITYKA NR 3/2011
Kijw jest dla Warszawy marginalnym partnerem gospodarczym. Porwnajmy wskaniki. Ukraina znajduje si obecnie na 17. miejscu wrd partnerw handlowych Polski (1,78 proc). Polska zajmuje dopiero 12. miejsce na licie najwikszych inwestorw zagranicznych na Ukrainie (945,6 mln USD). Dla porwnania Niemcy maj udzia 15,6%, Holandia 10,1%, a Rosja 7,2. Ukraina znajduje si dopiero na 19. miejscu wrd gwnych dostawcw towarw do Polski17. W kontekcie rokowa integracyjnych Kijowa z Bruksel trudno wyobrazi sobie w UE kraj, ktry po 1991 r. wybudowa ponad tysic pomnikw i tablic pamitkowych powiconych nazistowskim zbrodniarzom wojennym z Ukraiskiej Powstaczej Armii (np. Stefan Bandera czy Roman Szuchewycz) i jednostki SS Galizien. Dopty dopki na Ukrainie trwa nieustanna gloryfikacja sprawcw ludobjstwa na Polakach (zbrodnia woyska), a jej sprawcy s podnoszeni do rangi bohaterw narodowych, pastwo to nie powinno by traktowane jako partner ani przez Warszaw, ani Bruksel. Szowinizm ukraiski stanowi jeden z czynnikw zagroenia w regionie i stanowi barier w integracji europejskiej. Z punktu widzenia caej Unii Europejskiej i bezpieczestwa energetycznego kontynentu nie wolno take zapomina o wydarzeniach z pocztku stycznia 2009 r., kiedy Ukraina dokonaa kradziey 50 milionw metrw szeciennych gazu (tego poow stanowiy dostawy dla rnych krajw UE)18. Ukraina jest pastwem niestabilnym, ktremu grozi widmo pastwa upadego. Od pocztku swojego istnienia jako kraj niepodlegy (1991) przeywa katastrof demograficzn. Obecnie z oficjalnych danych wynika, e mieszka tam ok. 45,7 mln ludzi19. To prawie pi milionw mniej ni w roku 2000. Prognozy mwi, e w roku 2015 r. obywateli Ukrainy bdzie ju tylko ok. 43 mln, w 2025 r. 39,5 mln, za w poowie tego wieku jedynie 29,9 mln20. Pastwo to jest powanie podzielone wewntrznie, jzykowo, religijnie, etnicznie, pod wzgldem rozwoju gospodarczego. Mona waciwie mwi o dwch narodach ukraiskich wschodnim i zachodnim. Warto take pamita o ponad 17 mln Rosjan, bdcych obywatelami Ukrainy. Niepewny jest status prawny ukraiskich granic, spr o Wysp Wow stanowi casus ich ewentualnej rewizji21. Nie dziwi zatem fakt, e na Zachodzie krelenie scenariuszy rozpadu Ukrainy nie jest tematem tabu, tylko czci publicznej dyskusji licznych rodowisk, take naukowych. Woskie prestiowe czasopismo geopolityczne Limes w czerwcu 2008 r. przedstawio propozycje podziau Ukrainy na trzy czci22. W lutym 2010 r. Ethan S. Burger z Georgetown University Law Center w gonym artykule pt. Czy podzia moe rozwiza problemy Ukrainy? zastanawia si nad perspektywa defragmentacji tego pastwa23. A ostatnio nawet na samej Ukrainie w tak powanych mediach jak Ukraiska Prawda rozwaane s alternatywy rozpadu tego kraju24. Bdem jest twierdzenie, e Rosji zaley na podziale Ukrainy. W gboko pojtym rosyjskim interesie geopolitycznym jest zachowanie integralnoci terytorialnej tego pastwa. Podobnie jak w geopolitycznym interesie Cesarstwa Rosyjskiego byo zachowanie odrbnego bytu politycznego I Rzeczypospolitej. Historia ma jednak to do siebie, e czasem pata figle nawet
http://www.mg.gov.pl/Wspolpraca+z+zagranica/Wspolpraca+gospodarcza+Polski+z+krajami+wschodni mi+i+pozaeuropejskimi/Ukraina.htm. Por. http://www.eksporter.gov.pl/, www.trade.gov.pl, www.mrr.gov.pl. [25.09.11] 18 http://lenta.ru/news/2009/08/10/nocredit/ [28.09.11] 19 Stan na 1 maja 2011 r. rdo: , za: www.ukrstat.gov.ua. 20 http://www.photius.com/rankings/world2050_rank.html [28.09.11]
17 21 . , : ?, 7-13 2009. Ukraina przegraa spr z Rumuni o status Wyspy Wowej, Tydzie na Wschodzie nr 80/2009 (4.02.09), s. 9. 22 http://temi.repubblica.it/limes/lincubo-di-obama-eurussia/1153 [25.09.11] 23 Ethan S. Burger, Could partition solve Ukraines problems?, http://www.opendemocracy.net/odrussia/ethan-s-burger/could-partition-solve-ukraine%E2%80%99s-problems [25.09.11] 24 . , , 4 2009.

strona 14 z 19 www.geopolityka.org.pl

GEOPOLITYKA NR 3/2011
geopolityce Warto wzi to pod uwag analizujc geopolityczn przyszo naszego regionu. W kadym razie przyszo Ukrainy rozstrzygnie si w Berlinie i Moskwie. Z punktu widzenia geopolitycznego najbardziej optymalnym wyjciem dla Kijowa na dzi jest przystpienie do Unii Eurazjatyckiej. Jest to najpewniejsza szansa na zachowanie caoci terytorialnej tego pastwa. Unia Eurazjatycka 3 padziernika br. premier Wadimir Putin na amach Izwiestii ogosi, e z dniem 1 stycznia 2012 r. powstanie Wsplny Obszar Gospodarczy, obejmujcy Federacj Rosyjsk, Biaoru i Kazachstan. Realn podstaw ku temu stworzya Unia Celna, obejmujca trzy ww. kraje, ktra wesza w ycie w lipcu br. Obie te struktury integracyjne stanowi maj wprowadzenie do powstania Unii Eurazjatyckiej (UEA)25. Jest to wyrany krok naprzd w integracji pankontynentalnej i naturalna konsekwencja ewolucji i wycigania dowiadcze z funkcjonowania WNP, OUBZ, czy EaWG.

Rys. 7. Kraje Unii Eurazjatyckiej oraz ewentualni kandydaci


(oprac. Zesp Analiz Instytutu Geopolityki)

Nowy podmiot geopolityczny stanie si jednym z najwaniejszych orodkw siy na wiecie, obok m.in. Unii Europejskiej, ChRL, USA, ASEAN. Jego powierzchnia wynosi bdzie 20 007 860 km, liczba ludnoci za ok. 168 mln. UAE powinna zainaugurowa swoje funkcjonowanie w 2013 r.26 Obok niezwykle istotnych czynnikw gospodarczych, jakie stoj u podstaw stworzenia UEA, warty podkrelenia jest fakt, e planowana jest take szeroka wsppraca w zakresie wzmocnienia bezpieczestwa pastw czonkowskich nowej wsplnoty. Ma powsta m.in. wsplna przestrze obronna, ktrej centrum znajdowa si bdzie w Moskwie, stworzone maj by wsplne siy zbrojne i powsta ma wsplne centrum rozbrojenia jdrowego. Wczenie do UEA Kazachstanu powinno si ponadto walnie przyczyni do wzmocnienia suwerennoci ideologicznej nowej unii. Unia Europejska + Unia Euroazjatycka = Zwizek Europy Postaw do pogbionej wsppracy Unii Europejskiej i Unii Eurazjatyckiej powinno sta si stworzenie wsplnego kontynentalnego rynku. Ju dzi partnerstwo Rosji, Niemiec i Francji stanowi bardzo pozytywny element dialogu oglnoeuropejskiego27. Jednak naczelnym
, , , 3.10.2011. 26 http://www.rg.ru/2011/07/12/evroziyskiysouz-anons.html [28.09.11] 27 W. Putin, Von Lissabon bis Wladiwostok, Sddeutsche Zeitung 25.11.2010.
25

strona 15 z 19 www.geopolityka.org.pl

GEOPOLITYKA NR 3/2011
wyzwaniem integracji pankontynentalnej powinno by stworzenie wielkiego obszaru bezpieczestwa i pokoju. Tylko wwczas stanie si moliwa demilitaryzacja polityki europejskiej.

Rys. 8. Ku Wielkiej Europie


(oprac. Zesp Analiz Instytutu Geopolityki)

W zeszym roku rosyjski analityk i politolog prof. Siergiej Karaganow w swoim gonym artykule pt. Zwizek Europy: ostatnia szansa bardzo trafnie wskaza na szereg wsplnych interesw Unii Europejskiej i Federacji Rosyjskiej, postulujc stworzenie konfederacji obu podmiotw, ktr nazwa Zwizkiem Europy28. O wiele jednak korzystniejszym wariantem dla zjednoczonej Europy bdzie jeszcze szersza integracja, nie tylko z Rosj, ale i ca Uni Eurazjatyck. Nie ulega wtpliwoci, e przed konfederacj pankontynentaln (Wielk Europa, czy te Zwizkiem Europy nazwa jest spraw trzeciorzdn) stoi szereg wyzwa, ktrym oba podmioty (UE i UAE) samodzielnie nie s w stanie podoa. Wsplnym deniem powinno by stworzenie Paneuropejskiej Strefy Bezpieczestwa, Wolnoci i Sprawiedliwoci. Wsppraca powinna rozpocz si od najmniej politycznych sfer zwizanych z nauk, edukacj, kultur, by stopniowo przej do sfery gospodarczej, a nastpnie politycznej i militarnej. Bardzo istotnym wyzwaniem dla Zwizku Europy powinna by modernizacja polityczna, rozumiana jako gboka reforma, usprawnienie i poprawa jakoci funkcjonowania instytucji pastwowych. Powinna ona by cile powizana z modernizacj gospodarcz. W tym kontekcie Zwizek Europy mona rozumie take jako ponadnarodowe Porozumienie dla Modernizacji. Najwaniejsze cele i pola integracji Zwizku Europy to m.in. strefa wolnego handlu; wsplny system przepisw celnych i wsplnego systemu regulacji taryf; swoboda przepywu ludzi, towarw i kapitau; pankontynentalny system transportowy, wraz z niezbdn ku temu infrastruktur (pankontynentalna autostrada i infostrada, magistrala kolei magnetycznej LizbonaWadywostok); wsplny rynek energii (integracja polityki energetycznej); europejski system obrony powietrzno-kosmicznej; integracja wiodcych centrw naukowo-badawczych i rozpoczcie wielkich projektw naukowo-technicznych, opartych na najlepszych kadrach kontynentu;

28 . , : ?, 9.07.2010. Wiksza cze artykuu S. Karaganowa zostaa przetumaczona na polski przez red. Marcina Wojciechowskiego i opublikowana na amach Gazety Wyborczej 30.08.2010. Szersze omwienie tej koncepcji znalazo si w broszurze, przygotowanej na spotkanie Klubu Wadajskiego w 2010 r., zob. http://www.karaganov.ru/docs/Karaganov_valdaj_rus.pdf. [3.10.11]

strona 16 z 19 www.geopolityka.org.pl

GEOPOLITYKA NR 3/2011
europejski program eksploatacji zasobw naturalnych Arktyki i Antarktydy; europejski program kosmiczny; wsplny system nawigacji satelitarnej; rwne prawa w zakresie edukacji i opieki zdrowotnej od Atlantyku do Pacyfiku; wsplna waluta; wsplna przestrze prawna; ochrona rodowiska naturalnego; zwizkowe siy odpowiedzi zbrojnej; ochrona zwizkowej cyberprzestrzeni; walka z terroryzmem, przestpczoci transnarodow i proliferacj BMR.

Integracja kontynentu europejskiego od Lizbony po Wadywostok pozwoli na rozszerzanie strefy bezpieczestwa, stabilizacji, wolnoci i dobrobytu. Stanie si gwarantem pokoju na olbrzymim obszarze ok. 25 mln km kw. i z populacj liczc ok. 700 mln ludzi. Powstanie najwikszy orodek siy na Ziemi zarwno pod wzgldem terytorium, jak i potencjau gospodarczego oraz czoowy technobiegun, wytyczajcy nowe drogi rozwoju cywilizacyjnego. Podsumowanie Autor jest przekonany, e mode pokolenie Polakw, wzrastajce ju w nowym otoczeniu geopolitycznym, jest wolne od dwudziestowiecznych przesdw i mitw. Potrafi myle samodzielnie, dalekie jest od demonizowania geopolityki, jak i zastpowania polityki realnej myleniem yczeniowym, mitami, czy historycznymi uprzedzeniami. Pozwala to mie nadziej, e jako Polska, mamy olbrzymi szans na odwrcenie dziejowej bessy. Czas rozpocz now drog

-----------------LESZEK SYKULSKI prezes Instytutu Geopolityki w Czstochowie, sekretarz Polskiego Towarzystwa Geopolitycznego (w latach 2008-2009 prezes), redaktor naczelny Przegldu Geopolitycznego. Strony internetowe: www.geopolityka.org.pl www.geopolityka.blox.pl www.politykarealna.wordpress.com -------------------

strona 17 z 19 www.geopolityka.org.pl

GEOPOLITYKA NR 3/2011
SUMMARY From the Kaliningrad Triangle to the Alliance of Europe. Integration from Lisbon to Vladivostok - the challenge of the XXI century Author calls for political, economic and military strengthening of relations between Berlin, Warsaw and Moscow (Kaliningrad Triangle). The new alliance should become one of the key factors of European integration from Lisbon to Vladivostok. The author sees the need to create a new, regional military alliance in Central Europe (Regional Anti-terrorist Center). Its core should become Germany, Poland, Russia, Italy and Turkey. In the future stabilization of Central Europe will help in the integration of the European Union and the Eurasian Union in one geopolitical subject the Alliance of Europe.

ZUSAMMENFASSUNG Von dem Kaliningrad Dreieck nach Europischer Allianz Integration von Lissabon bis Wladiwostok - die Herausforderung des 21. Jahrhunderts Der Autor fordert politische, wirtschaftliche und militrische Strkung der Beziehungen zwischen Berlin, Warschau und Moskau ("Kaliningrad Dreieck"). Die neue Allianz soll einer der wichtigsten Faktoren der europischen Integration von Lissabon bis Wladiwostok werden. Der Autor sieht die Notwendigkeit, ein neues, regionales Militrbndnis in Zentraleuropa (Regionales Anti-Terror-Zentrum) zu schaffen. Sein Kern sollte Deutschland, Polen, Russland, Italien und die Trkei bilden. In Zukunft wird die Stabilisierung der Zentraleuropa bei der Integration der Europischen Union und der Eurasischen Union in einem geopolitischen Krper (der Europischen Allianz) helfen.

I , , ( ). . , ( ). : , , , . , .

strona 18 z 19 www.geopolityka.org.pl

GEOPOLITYKA NR 3/2011

ISSN 1899-8216

Copyright by Instytut Geopolityki, 2011

Wszystkie prawa zastrzeone. Zastrzegamy sobie prawo skracania i adiustacji tekstw. Pogldy wyraane przez autorw nie stanowi oficjalnego stanowiska redakcji ani wydawcy.
Wydawca: INSTYTUT GEOPOLITYKI Aleja Pokoju 6/64 42-207 Czstochowa www.geopolityka.org.pl e-mail: geopolityka@gmail.com tel. 503 83 10 88

Redaktor naczelny: dr Andrzej Zapaowski Redakcja: Hijran Aliyeva, dr Radosaw Domke, Rafa Jewdokimow, Grzegorz Matyasik, Witold Szirin Michaowski, dr Valentin Mihajlov, Agnieszka Poloczyk, Jacek Skup, Marcin Sabo, Micha Specjalski, Agnieszka Stec, Leszek Sykulski, Kamil Wysokiski.

strona 19 z 19 www.geopolityka.org.pl

You might also like