You are on page 1of 27

• A - Temel Unix Komutları

• B - Editorler
• C - Mail Programları
• D - Sıkıştırma ve Arşivleme
• E - Karışık konular
• F - Son Söz

A-) TEMEL UNIX KOMUTLARI

• A.1-) Dosyaların listesini nasıl elde edebilirim ?


• A.2-) Bir dosyayı başka bir yere yada isme nasıl kopyalayabilirim?
• A.3-) Nasıl dizin olusturabilirim, ve silebilirim ?
• A.4-) Dosyaları yada dizinleri başka biryere nasıl taşiyabilirim ?
• A.5-) Dosyaları nasıl silebilirim ?
• A.6-) Systemdeki işlemler hakkinda nasıl bilgi alabilirim ?
• A.7-) Yerini bilmediğim bir dosyayı nasıl bulurum ?
• A.8-) Şifremi nasıl değistirebilirim ?
• A.9-) Bir dosyanın izinlerini nasıl değiştirebilirim ?
• A.10-) Sahip olduğum Dosyaların nekadar yer kapladiğini nasıl ogrenebilirim?
• A.11-) Kimlerin çalıştığınınasıl ogrenebilirim ?
• A.12-) Dosyaların ciktilarini Printer'den nasıl alabilirim ?
• A.13-) Nasıl Alias tanimlayabilirim ?
• A.14-) Bir dosyanın icini gormek icin hangi Programları kullanabilirim ?
o cat
o pg
o more
o less
o most
• A.15-) Nasıl dokuman hazirlayabilirim ?

B-) EDITORLER

• B.1-) pico
• B.2-) joe
o B.2.1-) JOE NEDIR ?
o B.2.2-) JOE NEREDEN TEMIN EDILEBILIR ?
o B.2.3-) JOE MU PICO MU ?
o B.2.4-) JOE HAYRANLARI VAR MI ?
o B.2.5-) JOE KULLANIRKEN ÇESİTLİ SORUNLAR YAŞIYORUM ?
o B.2.6-) JOE NELER YAPAR ?
o B.2.7-) SON BİR SÖZ ?
• B.3-) vi

C-) MAIL PROGRAMLARI

• mail
• pine
• elm

D-) SIKIŞTIRMA VE ARŞİVLEME PROGRAMLARI


1
• D.1-) COMRPESS, UNCOMPRESS
o D.1.1-) BU PROGRAMI NASIL KULLANIRIM?
o D.1.2-) .Z UZANTILI BIR DOSYAYI GZIP FORMATINA CEVIREBILIR
MIYIM?

• D.2-) GZIP, GUNZIP:


o D.2.1-) BU PROGRAMI NERDEN BULURUM?
o D.2.2-) PROGRAMI NASIL KULLANIRIM?
o D.2.3-) GZIP ILE SIKISTIRILMIS BIR METIN DOSYASINI ACIP, CAT
KOMUTUYLA GORMEKTEN DAHA KOLAY BIR YOL VAR MI?
o D.2.4-) BIR DIZINI SIKISTIRABILIR MIYIM?
• D.3-) TAR (Tape Archive)
o D.3.1-) .TAR'LI BIR DOSYAYI NASIL ACARIM?
o D.3.2-) BIR TAR ARSIVI NASIL YARATIRIM?
o D.3.3-) YUKARIDAKI SEKILDE ARSIV YARATINCA, TAR LINKLERIN
SADECE ISIMLERINI ALIYOR?
o D.3.4-) .tar.gz UZANTILI BIR DOSYAYI ACMANIN DAHA KISA BIR
YOLU VAR MI?
o D.3.5-) GNUTAR'I NEREDEN BULABILIRIM?

E-) KARIŞIK KONULAR

• E.1-) Cizgi ("-") ile baslayan bir dosyayı nasıl silebilirim ?


• E.2-) Calisma dizinimi nasıl prompt'a aktarabilirim ?
• E.3-) Şifreler konusunda bir sinirlama varmi ?
• E.4-) Arka arkaya Komutları calistirabilirmiyim ?
• E.5-) Ayni anda birden fazla is nasıl yapabilirmiyim ?
• E.6-) Bir programin ciktisini diger bir programda nasıl kullanabilirim ?
• E.7-) Bir programin ciktisini bir dosyaya nasıl atabilirim ?
• E.8-) Dosya isimleri ile ilgili bir sinirlama varmi ?

A - Temel Unix Komutları A.1-) Dosya Listesini Nasıl Elde Edebilirim ?

ls komutu ile.
ls (Seçenekler) (dosya veya dizin...)
Seçenekler:
-C : Görüntü cok kolonlu ve dosya isimleri azalan sirada olacaktir.
-F : Dosya isimleri sonunda * dizin isimleri sonunda /işaretleri Görüntülenerek birbirinden
ayirt edilmelerini saglar.
-R : Belirlenen bir dizin icindeki dosylar yanisira varsa tum alt dizinler icerikleriyle birlikte
listeler.
-a : . ile baslayan dosyalar dahil dizinin tum icerigini listeler.
-c : Dosyaları siralamak veya bastirmak amaciyla i-dugumlerinin en son duzletme tarihlerini
kullanir.
-l : Dosyalar hakkinda daha ayrintili bilgi verir.
-g : Eger ayrintili liste aliniyorsa yani tum bilgiler listelenecek ise ve bu listede doyanın
sahibinin grup adiyla birlikte yer almasi isteniyorsa bu secenek kullanilir.
-i : Her dosyayı idugumleri ile birlikte Görüntüler.

2
-m : Dosya isismleri virgullerle birbirinden ayrilarak listelenir.
-n : Ayrintili listede yer alan ID numaralarini listeler.
-o : Ayrintili listeye grup adlarinin dahil edilmesini saglar.
-p : Dizinlerin /işaretiyle simgelenmesini saglar.
-q : Dosya isimleri icinde ? gibi grafik olmayan karakterler varsa bunla rin listelenmesine
yardimci olurlar.
-r : Siralamayi ters yonden yapar.
-s : Blok cinsinden Dosyaların boyutunu verir.
-t : Dosyaların degisime ugrama zamanlarina gore siralanmasini saglar.
-u : Dosyalara en son erisim zamanlarina gore siralanmasini saglar.
Örnek :
ls -l sezen*
--w-rw--w- 1 e065247 B386 603 Oct 24 22:14 sezen_aksu_88.html
--w-rw--w- 1 e065247 B386 607 Oct 24 22:23 sezen_aksu_soyluyor.html
A.2-) Bir Dosyayı Başka bir yere yada isme nasıl kopyalayabilirim ?
cp komutu ile .
Kullanimi :
cp -[secenek] dosya başkabir_dosya_ismi

Örnek :
cp sezen.html s.html // sezen.html'i s.html'e kopyalar.
cp s.html ~/tmp // s.html'i HOME dizinimdeki /tmp dizininin altina kopyalar
cp -r ~/tmp ~/dump // HOME dizindeki tmp dizinini dump dizininin altina kopyalar.

A.3-) Nasıl dizin olusturabilirim, ve silebilirim ?

mkdir dizin_ismi // dizin olusturur


rmdir dizin_ismi // ici bos olan bir dizini siler.

A.4-) Dosyaları yada dizinleri başka biryere nasıl tasiyabilirim ?

mv komutu ile Dosyaları başka bir dizine, hatta dizinleri başka dizinlere
tasiyabilirsiniz. Bu islemin sonunda orjinal dizini'in icindeki Dosyaların isimlerinde
bir degisiklik olmaz. Mv komutu DOS'taki rename ve move komutuna benzer, ancak
onlardan cok daha beceriklidir.

Kullanimi :
mv dosya1 dosya2

A.5-) Dosyaları nasıl silebilirim ?

Unix'te Dosyaları silmek icin rm komutu kullanilir. Aslinda rm'nin yaptigi sey dosyanın sahip
olduğu linklerden birini cikarmaktir. Eger dosyanın sadece bir link'i varsa sonucta dosya
silinir.

DIKKAT : Unix'te DOS'takine benzer bir UNDELETE komutu yoktur (mimarilerinin farkli
olmasindan dolayi) bu sebeple Dosyalarınizi silerken cok dikkatli olmaniz gerekir. Eger bir
dosya'yi yanlislikla silerseniz, system sorumlunuza basvurun, belki backup'lardan dosyanizi
geri getirebilir.

Kullanimi :

3
rm -[Seçenekler] Dosya_ismi Dosya_ismi ...
Seçenekler :
-e : Dosyanın silinmesinden sonra ekrana bilgi verir.
-f : Sormadan write-protected dosyali siler.
-i : Dosyayı silmeden once bunun dogrulugunu sorar.
-r : Recursive olarak alt dizinleri siler.
-R : -r ile aynidir.
Örnek :
rm sezen* // bulundugumuz dizindeki sezen ile baslayan tum Dosyaları siler
rm -rf tmp // tmp dizinini ve alt dizinlerini uyarmadan siler.

A.6-) Systemdeki islemler hakkinda nasıl bilgi alabilirim ?

ps komutu ile.
Kullanim :
ps (Seçenekler)
Seçenekler:
-e : Tum islemlerle ilgili bilgilerin Görüntülenmesini saglar.
-d : Grup liderleri haric tum islemler hakkinda bilgi verir.
-a : Grup liderleri ve terminallerle iliskisi olanlar disinda kalan tum islemler hakkinda bilgi
verir.
-f : Tam listenin uretilmesine olanak tanir.
-l : Ayrintili listeyi Görüntüler.
-c dosya : /dev/swap in bulundugu yerde swapdev dosyasini kullanir.
-t liste : Liste icinde yer verilen terminallerden yurutulen islemler hakkinda ozel bilgi saglar.
-p liste : Listede ID numaralari tanimlanan islemlere iliskin ozel bilgileri Görüntüler.
-u liste : Belirlenen kullanicilarla iliskili islemlere ait ozet bilgi.
-g liste : Grup liderlerinin iliskili olduğu islemler hakkinda o bilgi.
x : Sahip olduğunuz tum islemleri lsiteler .
Örnek :
/home/e065247/m>ps x
PID TTY STAT TIME COMMAND
81024 pts/7 R 0:00 ps x
113626 - S 0:00 xterm
117927 pts/7 S 0:00 -csh
125165 pts/5 S 0:05 telnet rorqual
129499 pts/12 S 0:00 -csh
132296 pts/5 S 0:00 -usr/local/bin/tcsh
167106 - S 0:06 aixterm
198577 - S 0:00 sh /usr/bin/X11/startx -t -wait
231908 pts/12 S 0:00 telnet rorqual
236990 - S 0:00 mwm
244646 - S 0:00 xterm
Sahip olduğum bir islemi nasıl kesebilirim ?
kill (-sinyal) PID

PID numaralari ps komutu ile gorunur.Bir cok sinyal tanimlanabilir. Bunlardan -9 islemi
oldurur.

A.7-) Yerini bilmediğim bir dosyayı nasıl bulurum ?

Find programi ile bulabilirsiniz.


Kullanimi :
find yol tanimi Seçenekler
Seçenekler:
4
-name isim : aranilacak dosyanın ismi.
-perm izin : Izinleri oktal olarak belirlenmis Dosyaların aranilmasi.
-links n : linke sahip dosyalar.
-user kullanici : Belirli bir kullaniciya ait Dosyaların aranmasi.
-group isim : Belirli bir gruba dahil Dosyaların aranmasi.
-atime n : n gun icinde erisilen dosyalar.
-mtime n : n gun icinde islem goren dosyalar.
-ctime n : n gun icinde degistirilen dosyalar.
-print : bulunan Dosyaların ekranda Görüntülenmesini saglar.
Örnek :

Bulundugum dizinden itibaren tum alt-dizinlerdeki "sezen" ile baslayan Dosyaları bulmak
icin;

find . -name "sezen*" -print


./faq/sezen_aksu_88.html
./faq/sezen_aksu_soyluyor.html
./sezen
./sezen/sezen
./sezen/sezen.c

Not1 : Burada arayacagim dosyada wildcard kullandiğim icin " "işaretini kullandim. Eger
dosyanın tam ismini biliyorsaniz buna gerek yoktur.

Not2 : Eger bir aramayi root'tan ( / ) baslatirsaniz cok buyuk olasilikla bazi Dosyaları
okumaya izininiz olmadiği icin size bunu belirten bir uyari mesaji verilecektir, ve bu mesajlar
arasinda aradiğiniz sey ekrana yazilsa bile bunu gozden kacirabilirsiniz. Bu sebeple ciktiyi bir
dosyaya yoneltip, daha sonra o dosyayı okumanizda fayda vardir.

Örnek :
find / -name gzip -print > gzip

A.8-) Şifremi nasıl değiştirebilirim ?

Kullanicinin Şifrelerini degistirmek icin passwd programi kullanilir. Bazi systemlerde


yppasswd olarakta gecebilir. Bu komut'u yazdiktan sonra sizden ilk olarak eski Şifreniz
ardindan yeni Şifreniz sorulacaktir. Daha sonra tekrar yeni Şifreniz kontrol amaci ile sorulur.
Eger bir hata yapmadiysaniz Şifreniz degistirilir.

Iyi Şifreler nasıl olmalidir ?

Icinde noktalamaişareti,rakam,bosluk ve hatta kontrol karakterleri bulunduran Şifreler secin.


Icinde bunlardan bir tane bile olsa boyle bir Şifrenin bulunma olasiligi son derece dusuktur.
Eger bu karakterlerin sayisini arttirirsaniz bulunma olasiligi kat kat duser.

Kotu Şifrelere birkac Örnek :


murat
balci
Mbalci
Ankara
Hello
.....
Iyi Şifrelere birkac Örnek :
.bir/iki
5
[mb&elf]
vs..vs..

Tabii guzel Şifre secereken bunlarin kolaylikla unutulmayacak seyler olmamasinada dikkat
etmeniz gerekir ! . Ayrica Şifrelerinizi ASLA biryere yazmayin !.

A.9-) Bir dosyanın izinlerini nasıl değiştirebilirim ?

chmod izin modu dosya:Bir dosyaya verilen izinlerin degistirilmesi.


ls -l [dosya] yazdiğinizda en solda gorulen bilgiler, o dosyanın izinlerini gosterir.
Örnek :
ls -l sezen*
--w-rw-r-- 1 e065247 B386 603 Oct 24 22:14 sezen_aksu_88.html

Goruldugu gibi en soldaki kisim 10 tane alandan olusmaktadir. Bunlarinin ilk'i dosyanın
niteligini ( dizin yada dosya ) sonraki 9'u da o dosyanın izinlerini gosterir.

Eger en soldaki alan "d" ile baslarsa bu onun bir dizin olduğunu, "-" ile baslarsa normal bir
dosya olduğunu gosterir ( buarada unix'te her dizin ozel bir dosyadir ! )

Bu ilk karakterden sonra gelen 9 karakter de kendi aralarinda 3 gruba bolunur.

Ilk 3 Alan : Kullanici izinlerini


Sonraki 3 Alan : Grup ile ilgili izinleri
En Sagdaki 3 Alan : Diger kullanicilarla ilgili izinleri gosterir.
Herbir bolumde 3'e bolunur :
r : Read ( okuma ) hakki;
w : Write ( yazma ) hakki;
x : Execute ( calistirma ) hakki.
Örnek :
-rw-r--r-- 1 e065247 B386 533 Oct 24 21:35 sen_aglama.html

gibi bir dosya bu dosyanın herkes tarafindan okunabilir olduğunu, ama sadece o dosyanın
sahibi tarafindan yazilabilir olduğunu gosterir.

chmod programinda kullanilan izin modlari iki turlu belirtilebilir :


1- Numerik olarak :
r'nin degeri : 4
w'nin degeri : 2
x'in degeri : 1 dir.
Ornekler :

ORANTILI IZIN KODLARI

------------------------------------------------
Orantili kod - Izin durumu -
------------------------------------------------
0400 - Dosya sahibi icin okuma -
0200 - Dosya sahibi icin yazma -
0100 - Dosya sahibi icin calistirma -
0040 - Gruptakiler icin okuma -
0020 - Gruptakiler icin yazma -
0010 - Gruptakiler icin calistirma -
6
0004 - Digerleri icin okuma -
0002 - Digerleri icin yazma -
0001 - Digerleri icin calistirma -
------------------------------------------------
ls -l
--w-rw--w- 1 e065247 B386 603 Oct 24 22:14 sezen_aksu_88.html
--w-rw--w- 1 e065247 B386 607 Oct 24 22:23 sezen_aksu_soyluyor.html
chmod 0220 sezen* // Kullaniciya ve grub'a yazma hakki verelim
ls -l
--w--w---- 1 e065247 B386 603 Oct 24 22:14 sezen_aksu_88.html
--w--w---- 1 e065247 B386 607 Oct 24 22:23 sezen_aksu_soyluyor.html
2- Karakter olarak :
u : Dosyanın sahibi.
g : Grup
o : Digerleri
a : Herkes
+ : Izin vermek
- : Izinleri kaldirmak.
= : Belirli bir izin atamak uzere.
chmod go+r sezen* // Ek olarak gruba'a ve digerlerine okuma hakki verelim
ls -l
--w-rw-r-- 1 e065247 B386 603 Oct 24 22:14 sezen_aksu_88.html
--w-rw-r-- 1 e065247 B386 607 Oct 24 22:23 sezen_aksu_soyluyor.html

A.10-) Sahip olduğum Dosyaların nekadar yer kapladiğini nasıl ogrenebilirim ?

Baslica 2 yolu vardir;

1- du komutu. du komutu bunundugunuz dizinden itibaren tum alt dizinleri tarayarak block
cinsinden nekadar yer kapladiğini gosterir.Block size'lari genelde 512 byte'tir bu sebeple
cikan sayiyi iki'ye bolerek o dizinin nekadar yer kapladiğini gorebilirsiniz. En asagidada
toplam miktar belirtilir.

Örnek :
/home/e065247/m>du
72 ./.m
8 ./m
8 ./ch
496 ./temp
632 .

2- quota komutu. quota komutu toplam olarak nekadar yer kapladiğinizi ve sizin nekadar
yazma hakkinizin olduğunu gosterir. Ayni zamanda eger gecici disk sinirinizi astiysaniz, kalan
gun miktari vs. gibi bilgileride gosterir.

Örnek :
/home/e065247/m>quota
Disk quotas for user e065247 (uid 517):
Filesystem blocks quota limit grace files quota limit grace
/home211 2748 3000 5000 302 1000 1500

A.11-) Kimlerin Çalıştığını nasıl öğrenebilirim ?

w [Seçenekler]
7
w komutu sistemin yuku, ve calisanlarin faaliyetleri konusunda bazi bilgiler verir. Komutu
calistirdiktan sonra cikan bilgilerden ilki, sistem hakkindadir : sistem saati, o anda kac kisinin
acik olduğu, ve sistemin yuku gibi.. Sistem yuku genelde 0 ile 40 arasinda degisen bir deger
ile gosterilir. Eger sistemin yuku 0-5 arasinda ise fazla yuklu olmadiğini soyleyebiliriz o anda
sistemin. Ancak bazi cok kullanicili yada agir islerin yapildiği makinlerde bu sayi 5 ten cok
cok fazla olabilir.

Bu ilk satirin ardindan gelen satirlarda siralar halinde kullanicilarla ilgili bilgiler bununur.
Soldan saga dogru ;

Ilk alan : Kullanici'nin userid si.


2. alan : Baglandiği tty'si.
3. alan : Nezaman login olduğu.
4. alan : Enson komutu calistrmasindan sonra gecen zaman. (idle time)
5. alan : Makinenin acilmasindan beri yapilan process'lerin getirdiği toplam yuk.
6. alan : Yapilan en son isin verdiği yuk.
7. alan : Yaptigi is !
Örnek :
/home/e065247/m>w e065247
01:09AM up 10 hrs, 40 users, load average: 2.44, 5.04, 5.33
User tty login@ idle JCPU PCPU what
e065247 pts/5 11:50PM 1 5 5 telnet
e065247 pts/7 11:56PM 0 1 0 w
e065247 pts/12 11:50PM 0 0 0 telnet

A.12-) Dosyaların çıktılarını Printer'dan nasıl Alabilirim ?

lp (Seçenekler) dosyalar
Burda dosya hemen yazdirilmayarak spool a atilacaktir.
Seçenekler:
-c : Lp komutu kullanildiğinda yazdirilacak dosyanın bir kopyasinin olusturulmasi isteniyorsa
-c secenegi kullanilir.bu secenek kullanilmadiğinda kopyalama islemi yerine link islemi
gerceklestirilir.
-dyazici : Yazma isleminin yapilacagi yazicinin veya yazicilar sinifinin belirlenmesi amaciyla
bu secenek tercih edilir.
-m : Dosyaların yazicidan bastirilmasi ardindan measj gonderilmesine olanak saglar.
-nsayi : Yazdirilacak dosyanın kopya sayisini saprtamak uzere bu secenekten
yararlanilir.kullanilmassa 1 olduğu varsayilir.
-s : lp den "request id is.."gibi mesajlarin atilmasini saglar.
-tbaslik : Yazicidan alinan cikisa bir basligin yazdirilmasi isteniyorsa bu secenek kullanilir.
Yaziciya yolladiğim dosyanın durumunu nasıl ogrenebilirim ?
lpstat (Seçenekler)
Seçenekler:
-a(liste) : Listede belirtilen yazicilara gonderilen istekler hakkinda bilgi verir.
-c(liste) : Yazici siniflari ve onlarin uyelerini Görüntüler.
-d :sistemin kabul ettigi yaziciyi Görüntüler.
-o(liste) : Yazdirilmak uzere gonderilen dokumleri Görüntüler.Liste yazici isimlerini siniflari
ve istekleri kapsar.
-r : Lp istek tablosunun durumunu Görüntüler.
-s : Sistemin kabul ettigi yazicinin ismi ver herbir yazicinin sahip olduğu ozel dosya isimlerini
Görüntüler.
-t : Tum durum raporunu Görüntüler.
-u(liste): Liste icinde belirtilen kullanicilara iliskin durum raporunu Görüntüler.
Yaziciya yolladiğim bir dosyayı henuz basilmadi ise iptal edebilirmiyim ?
8
Evet.
cancel (liste numarasi) (yazicilar)

A.13-) Nasıl Alias tanimlayabilirim ?

Alias tanimlamalari kullandiğiniz shell programina gore degisir.


C tabanli shell'lerde ( csh , tcsh ) bu is oldukca kolaydir ;
Kullanimi : alias kisaltma 'komut dizisi'
Örnek : alias dir 'ls -lFa | more'
bundan sonra her dir yazdiğinizda ls -lFa | more komut dizisi isleyecektir.

Sh tabanli shellerde ( sh, ksh vs.) :

Kullanimi : alias kisaltma="komut dizisi"


Örnek : alias dir="ls -lFa |more"

A.14-) Bir dosyanın icini gormek icin hangi Programları kullanabilirim ?

cat [dosya_ismi] [dosya_ismi] ...

Bir dosyanın icine bakmaya yarar. Dosyanın icerigi hicbir sekilde durmadan ekrandan akip
gecer. Boylari kucuk olan dosyalara bakmak icin kullanilabilir, ancak buyuk dosyalara
bakmak icin ugun degildir. Ancak başka amaclar icin kullanilabilir ornegin :

cat file1 >> file2

komutu file1 dosyasinin icerigini file2 dosyasinin arkasina kopyalar. Bu islem sonunda
file1'in iceriginde bir degisiklik olmaz.

pg Seçenekler (dosya..)
Seçenekler:
-numara: Her defasinda Görüntülenecek satirlarin sayisini gosterir.
-p dizgi: Normal olarak sayfanin en alt satirinda (:)isareti olasarak kullanicinin return a
basmasi beklenir.
-c:Her bir sayfa Görüntülenmeden once ekran temizlenir ve imlece baslangic konumuna
doner.
-e: Her dosyanın sonunda kullanicinin return a basmasi gerekmez.
-n: Normal olarak komutlar yeni satir karakteri ile son bulur.Otomatik olarak komut sonunun
belirlenmesine olanak saglar.
-s: msg lerin Görüntülenmesini saglar.
+satir no: Belirli bir satirdan itibaren dosya Görüntülenmek isteniyorsa dogrudan satir
numarasi yazmak sureti ile bu saglanir.
+/kalip/: Belirlenen kalibi iceren ilk satiri bulmak amaciyla bu tur bir tanim yapilabilir.
more [dosya_ismi] [dosya_ismi] ...

Bir dosyanın icerigini ekranda gormek icin kullanilir, ancak cat'ta olduğu gibi dosya'nin
icerigi ekrandan kayip gecmez. Her sayfanin sonunda ekrannin sol alt kosesinde --More--
(x%) seklinde bir yazi belirir. Buradaki x' dosyanın yuzde kacinin goruldugunu gosterir. Bu
dosyanın buyuklugu hakkinda size bilgi verebilir. --More--(x%) yazisini gordukten sonra
asagidaki tus'lari kullanabilirsiniz.

SPC : Arka sayfaya gecilmesini saglar.


K : K'herhangi bir tam sayidir. Bu sayi kadar ileriye gidilmesini saglar
Kb : K sayisi kadar geri donulmesini saglar.
9
Ks : K sayisi kadar ileri gidilir, ancak aradaki satirlar Görüntülenmez.
= : Bulundugunuz satir numarasi verilir.
/ : Dosyada arama yapmak icin kullanilir.
v : vi editorunu cagirir.
q : programdan cikar.
less [Seçenekler] [dosya] [dosya] ....

More ve vi Programlarınin bir karisimidir denilebilir. Ileri olduğu gibi geriye dogruda
kolaylikla islem yapilabilmesini saglar.

H, h : Komutların kisabir ozetini gosterir.


SPC,^V,f,^F : Arka sayfaya gecer.
Kz : K sayisi kadar ileri gider.
RETURN,e,j : Bir satir ileri gider.
d,^D : Yarim sayfa ileri gider.
b,^B : Bir sayfa geriye gider.
y,k : Bir satir geriye gider.
u,^U : Yarim sayfa geriye gider.
r,^R,^L : Ekrani temizler.
q : Programdan cikar.
Rg : R'inci satira gider (default degeri 1 dir )
Rp,R% : Dosyanın yuzde R'ina gider.
! : Shell acmanizi saglar (exit geri doner).
/ : Arama yapmanizi saglar.
most [dosya]

More ve less'in karisimidir denebilir. Ikisininde farkli ozelliklerini almistir. Eger systeminizde
varsa bunu kullanmanizi tavsiye ederim. 'h' ile kullanilan tuslar hakkinda bir bilgi
alabilirsiniz.

A.15-) Nasıl dokuman hazirlayabilirim ?


nroff programi ile.

Kullanim : nroff (Seçenekler) (dosyalar)

Dokumanlarin istenilen bicimde hazirlanmas amaciyla kullanilir.Her seyden once


dokumanlarin kaydedildiği bir dosya nin yaratilmasi gerekir. Yazdirlacak metinler ve
bicimlendirme Komutları bu dosya icinde yer alacaktir.
Seçenekler:
-oliste: Sadece liste icinde belirtilen sayfalarin dokulmesini saglar.
-n: Dokumanin basliginda n. sayfaya kadar n- ise n. sayfadan dokumanin sonuna kadar olan
tum sayfalarin bastirilmasini saglar.
-nr: Sayfa numaralarinin r den baslamasini saglar.
-sn:Her n. sayfada dokum isleminin durdurulmasini saglar.Bu sayede kagit yerlestirme veya
degistirme islemleri yapilabilecektir.
-rcn: c yazmacinin(register) n e atanmasini saglar.
-i: Dosya bosaltildiktan sonra standart giristen okuma yapar.
-q: rd istekleri icin esanli giris-cikis modunu cagirir.
-Tterminal: Belirlenen terminalden cikisin alinmasini saglar.
-w: Yazici mesgul ise beklenmesini saglayacaktir.
-b: Yazici mesgul ise rapor eder.
-z: Sadece .tm tarafindan ortaya cikarilan msg leri basar.
-a: Kelimeler arasinda esit bosluklar birakilmasini ve satirlarin ayarlanmasini saglar.
Nroff ile birlikte kullanilan alt komutlar:
10
Satir atlatma:Metin arasinda istenilen yerlerde bos bir satir atlatilabilir.
(.sp n) komutu kullanilir.
Metni ortalama: Metindeki ifadeleri ister bir kelime olsun isterse cumle olsun sayfa uzerinde
otomatik olarak ortalanabilir.(.ce n) ile.
Soldan bosluk birakmak: Metin icinde bazi satilarin solunda bosluk birakmak
gerekebilir.Ozellikle yeni pragraf bosluklari icin tercih edilebilir (.ti n) komutu yardimi ile
olur.

Satirlarin altini cizmek: Bir satirin icerdiği tum kelimelerin alti cizdirilebilir.(.ul n)
kullanilir.Istenirse bir kelime veya bir kelime grubunun alti cizilebilir.Alti cizilecek kelimenin
ayri Alti cizilecek kelimenin ayri bir satira kaydedilmasi ve (.ul) komutunu kullanmak gerek.

Satir genisliginin belirlenmesi: (ll.ni) komutu araciligiyla olmaktadir. ni satir genisligini inch
olarak belirtmektedir.
Sayfa genisligi: Sayfa boyunun 66 satir olduğu kabul edilir.(.pl n)komutu ile degistirilebilir. n
ile sayfanin boyu gosterilmektedir.
Satir bosluklari: Her satir arasinda otomatik olarak bir b`s satir olur. Istenildiği kadar bosluk
yaratmak icin (.ls n)komutu kullanilir.
Satir ayarlamalari: Metin icindeki ifadelerin satiri dolduracak bicimde yerlesmesi
isteniyorsa(.fi) komutu kullanilir.Bu islemin yapilmamasiisteniyorsa(.nf) komutu
kullanilir.Dosya olduğu gibi dokturulmesi amaclaniyorsa (.fi) ve(.nf) Komutları birlikte
kullanilir.
Sol taraftaki bosluklar: Bastirilacak metnin sol tarafinda istenildiği kadar bos yer
birakilabilir.(.po n)komutu kullanilir.
Sag tarafa yanastirmak: (.na) komutu kullanilir.Eski hale dondurmek icin (.ad) komutu
kullanilir.
Yazdirma islemi: norff dosyaismi (dik cizgi)page nroff dosyaismi(dik cizgi)lpr
-ms makrolari:
standart pragraflar: Birinci satir digerlerine nazaran biraz daha icerden baslamaktadir.Bunu
saglamak icin (.PP) kullanilir.
Sol tarafa dayali paragraflar: .(.Lp) komutu kullanilir.
Soldan bosluga sahip paragraflar:(.lp) komutu kullanilir.
Sol ve sagdan bosluga sahip paragraflar:(.QP) komutu kullanilir.
Ters standart paragraflar: (.PP)komutu ile standart paragraflar elde edilebilir.Bunun tam
tersi (.XP) komutudur.
Siradan basliklar: Metin icindeki bazi bolumler basit basliklar olarak tanimlanabilir. Bunu
saglamak icin (.SH)
Numarali basliklar: (.NH)komutu kullanilir.
Sayfa kontrolu:
Yeni sayfalarin baslangici:Metnin herhangi bir yerinden itibaren kalan kisimlarini yeni bir
sayfadan baslatabiliriz. (.bp) komutu kullanilir.
Sayfa genisliginin ayarlanmasi: (.pl ni) komutu ile olur.
Baslik ve dipnot bosluklarinin degistirilmesi:(.nr HM ni) (.nr FM ni)
Baslik ve dipnotlarin yazdirilmasi:
.ds LH: Basliklari sola dayali yazar.
.ds CH: Basligin ortalanmasini saglar.
.ds RH %: Basligin saga yanastirilmasini saglar.%ile sayfa numarasinin yazma pozisyonu
gosterir.
.ds LF: Dipnot ifadesini sola dayali yazar.
.ds CF: Dipnotu ortalar.
.ds RS: Dipnotu saga yanastirir.
Dokumanlarin kapaklari ve dizin bolumlerinin hazirlanmasi:
Kapak sayfasinin tanitimi: (.RP)komtu kullanilir.
Baslik:(.TL)komutu kullanilir.
11
Yazar isimleri: Eger birden fazla yazar ismi varsa (.AU) komutu kullanili
Yazarlarin calistiklari kurumlar: (.AI) komutu kullanilir.
Dokuman ozeti: (.AB)komutu kullanilir.(.AE)ozetin sonunu belirler.
Icindekiler tablosu: -ms Komutları tercih edilir.
.XS n: Tablonun ilk satirini tanimlar.n belirtilen konunun basladiği satiri belirler.
.XA n: Birinci satir disinda kalan diger tum konular ve sayfa numaralarin tanimlar.
.XA n m : Satirin belirli kolonlardan baslamasi isteniyorsa,sol taraftan bosluk birakilacaksa
bu tanim yapilir.
.XE: Tablonun sona erdiğini belirlemek uzere kullanilir.
.PX: Bu komut nroff a dokumanin bu bolumunun icindekiler tablosu olduğunu tanitir.
Mektuplarin bicimlendirilmesi:
.rd: Mektuplarin bazi bolumlerinin standart giris ortamindan tanitilmasin saglar.
.nx liste: Nroff komutunun bicimlendirme islemine baslamasina neden olur. Mektuplarin
gonderilecegi tum adresilerin okutulmasi ve herbiri icin metnin duzenlenmesi saglanir.
.ex: Nroff dan cikisi saglar.Listeyi iceren dosyanın sonunda yer aldiği takdirde,dongunun
kesilmesini saglar.
Tablolarin bicimlendirilmesi: tbl komutunundan yararlanilir.
.TS:Tablo tanimlarinin metin icinde nerden basladiğini belirtir.
.TE:Tablo tanimlarinin bitis noktasini belirten komuttur. tab(+) buişaret kolonlarin birbirinden
ayrilmasini saglar.
c: Tablo elamaninin ortalanark yazdirilmasi amaciyla kullanilir.
r: Belirtilen tablo elamanlarinin saga dayali olarak yazdirilmasini sagla
l:Sola dayali yazimi saglar.
n.:Ondalik noktanin yerlestirilmesi amaciyla kullanilir.
B - Editorler

B.1-) pico

pico [Seçenekler] dosya_ismi


Seçenekler
-f : Fonksiyon tuslarini kullanabilmenizi saglar.
+n : acilista cursor'un n'inci satira gitmesini saglar.
-t : cikarken ve yazarken soru sorulmamasini saglar.
-v : dosya sadece okumak icin acilir, yazmaya izin verilmez.
-w : uzun satirlarin edit edilebilmelerini saglar.
-z : ^Z yi mumkun kilar.

Pico yeni baslayan kullanicilar icin oldukca ideal bir editordur. Vi yada emacs taki gibi ESC
modlari olmadiği icin kullanimi yeni baslayan bir kullanici icin hayli kolaydir,ancak malesef
onlar kadar yetenekli degildir. Editor'e girdiğinizde temel komutlar ekranin altinda gorunur.

Bazi tuslarin fonksiyonlari asagidaki gibidir : <DT( ^ = Ctrl )


^A : Cursor'u satir basina getirir.
^B : Cursor'u bironceki harfe getirir.
^C : Cursor'un bulundugu satir ve sutun numarasini veiri.
^D : Teker teker harfleri siler.
^E : Cursor'u satir sonuna goturur.
^F : ^B'nin tersidir.
^G : Help'i cagirir.
^H : BackSpace'e benzer.
^I : Cursor'u TAB pozizyonuna getirir.
^J : Marjin ayari yapar.
^K : Satir siler.
^L : Ekrani temizler.
12
^M : Satir acar.
^N : Cursor'u bir sonraki satira gecirir.
^O : Yaziyi kaydeder.
^P : ^N'in tersidir.
^R : Disaridan bir dosya okumayi saglar.
^S : Ekrani kilitler .
^T : Spell eder.
^Q : Kilitli ekrani duzeltir.
^W : Arama yapar.
^X : Kaydetmenizi ve cikmanizi saglar.
^V : Bir sonraki sayfaya gecer
^Y : Bir onceki sayfaya gecmenizi saglar.
^U : Kestiginiz ve sildiğiniz yerleri geri getiri.
^^ :işaretleme islemini bastalatir ve bitirir.
B.2-) JOE
( Hazirlayan Volkan Han ( e062722@narwhal.cc.metu.edu.tr ) )
B.2.1-) Joe nedir ?

Pico ve emacs gibi Joe de bir ascii text editoru, ancak piconun hantalligi ve yetersizligi
ile emacsin fazla Karışıkligi bu editorde giderilmis. Genel olarak bu tur bir editorde
aranan butun ozellikler fazlasiyla icerilmis.

B.2.2-) Joe nereden temin edilebilir ?

Joe genellikle dogrudan sistem gorevlileri tarafindan sistemde bulundurulmamaktadir.


Kaynak kodunu bulup kendiniz compile etmeniz gerekmekte. Program kaynagi oldukca
esnek olduğundan compile isleminde bir sorun ile karsilasilmasi olasiligi oldukca dusuk.
Joe editorun en son surumu 2.8 dir ve FTP araciligiyla kolaylikla alinabilir.

ftp.funet.fi
/pub/unix/editors/
altinda joe editorun en son cikan surumunu bulmak mumkundur.

B.2.3-) Joe mu pico mu ? Elbette ki joe.

B.2.4-) Joe hayranlari var mi ? Evet var, basta ben olmak uzere.

B.2.5-) Joe kullanirken cesitli sorunlar yasiyorum ?

Eger programin kendisiyle ilgili bir hata buldugunuza inaniyorsaniz


Joe Allen (jhallen@world.std.com)
adresine e-mail ile bildirin. Programin kullaniminda zorlaniyorsaniz, sormak
istediğiniz bir sey olursa, compile islemi basinizi agrittiysa, arabaniz
bozulursa veya konusacak birine ihtiyaciniz olursa
Volkan Han (e062722@narwhal.cc.metu.edu.tr)
adresiyle temasa gecebilirsiniz *smile*.

B.2.6-) Joe neler yapar ?

Joe editorde kullanilan belli basli harf kombinasyonlari ve gorevleri soyle:

Yazi boyunca ^ ile gosterilenişaret, CTRL tusunu ifade etmektedir. Yani ^A ile
anlatilmak istenen CTRL ile A tuslarinin ayni anda basilmasidir.

13
Asagida anlatilan butun komutlar ^KH ile ekrana gelen yardim menusunden alinmistir.
Bir sonraki yardim ekranina gecmek icin ESC . ve bir onceki yardim ekranina donmek
icin ESC , tuslarina basin. Yardim menusunden cikmak icin tekrar ^KH
kombinasyonunu kullanin.

Kursor hareketleri :
^B : Kursoru bir karakter sola goturur.
^F : Kursoru bir karakter saga goturur.
^P : Kursoru bir karakter uste cikarir.
^N : Kursoru bir karakter asagi indirir.
^Z : Kursoru bir onceki kelimenin basina getirir.
^X : Kursoru bir sonraki kelimenin basina getirir.
Adim hareketleri :
^U : Bir onceki sayfaya doner.
^V : Bir sonraki sayfaya atlar.
^A : Satir basina gelir.
^E : Satir sonuna goturur.
^KU : Yazinin en bas satirina getirir.
^KV : Yazinin en son satirina goturur.
^KL : Istenen satir numarasina atlanir.
Blok islemleri :
^KB : Blok baslangiciniişaretler.
^KK : Blok sonunuişaretler.
^KM :işaretlenen bloku kursorun o an bulundugu yere tasir.
^KC :işaretlenen bloku kursorun o an bulundugu yere kopyalar.
^KW :işaretlenen bloku istenen dosya adi altinda kaydeder.
^KY :işaretlenen bloku siler.
Silme islemleri :
^D : Kursorun uzerinde olduğu karakteri siler.
^Y : Kursorun uzerinde olduğu satiri siler.
^W : Kursorun bulundugu yerden itibaren saga dogru kelimeyi siler.
^O : Kursorun bulundugu yerden itibaren sola dogru kelimeyi siler.
^J : Kursorun bulundugu yerden itibaren saga dogru satiri siler.
Cikis islemleri :
^C : Dosya uzerinde yapilan degisiklikler kaydedilmeden cikar.
^KX : Yapilan degisiklikler kaydedilir ve cikar.
^KZ : Programdan unix shelle gecis yapar.
Dosya islemleri :
^KE : Bir onceki calisilan dosya kapanmadan bir diger dosya acar.
^KR : Kursorun bulundugu yerden itibaren bir dosya okur.
^KD : Programdan cikmadan yapilan degisiklikleri dosyaya kaydeder.
Arama islemleri :
^KF : Belli bir dizini arama.
^L : Bir onceki aranan dizini aramaya devam eder.

Arama islemine baslandiğinda once aranacak dizin sorulur, sonra birkac secenek cikar
karsimiza :

- (I)gnore : Kucuk veya buyuk harf ayrimi gozetilmez.


- (R)eplace : Dizin bulunursa yerine konulacak yeni dizini sorar.
- (B)ackwards : Kursorun bulundugu yerden yukari dogru arama yapar.
- Bloc(K) : Dizinişaretlenmis olan blok icinde aranir.
Mevcut diger bazi islemler :
^_ : Bir onceki islemi iptal eder.
14
^^ : Bir onceki islemi tekrar eder.
^T : Editorun cesitli ozelliklerini degistirmenize imkan saglar.
^KO : Ekrani ortadan bolerek iki farkli dosyayı isleme olanagi saglar.
^KN : Bolunmus diger ekrana gecer.
^KE : Bolunmus ekrana yeni bir dosya okur.
^KA : Satiri ortalar.
` : CTRL- tusuna basili karakter cikar.
^\ : META- tusuna basili karakter cikar.

B.2.7-) SON BIR SOZ ?

Joe is the best!


Volkan Han
B.3-) VI
vi + dosyaadi: Baslangicta dosyanın en son satirina ulasmak icin bu kulla nilir
vi +UNIX dosyaadi: dosyada sayfalar biciminde ilerlemek icin
vi -r dosyaadi: kaybolan dosyayı cagirir.elektirik kesildikten sonrada.
ESC imlec-komut koduna gecmek icin kullanilir
CTR c imlec komut kodundan kurtulmak icin.
:w dosyaismi : bu dosyayı yazdiktan sonra kaydeder.
:w uzerinde calisilan metin ayni isimle saklanir.
:w dosyaadi : bir başka isimle saklama.
:wq dosyayı yazip cikmak icin.
:q! yapilan degisiklikler goz onune alinmamk isteniyorsa.
:q hic bir degisiklik yapilmamimissa terk etmek icin kullanilir.
:e! metinde degisiklik yapilmissa degisiklikler istenmiyorsa baslangic haline getimek icin
kullanilir.
:w>> dosyaadi : yaratilan dosya, bir başka kutuge ilave edilecekse.
:n,mw>> dosyaadi : tumu yerine verilen satir araligi dosyaya eklenir.
:sh : file icinde calisiriken UNIX komutalrini kullanmamizi saglar.
:! UNIX com: file icinde calisiriken UNIX komutalrini kullanmamizi saglar
:!! : En son UNIX komutunu tekrar calistirmak icin.
<20k> :20 sati yukari cik. bu tuslara basilarak yapilir

Vi editorunun icinde UNIX komutu kullanildiktan sonra tekrar editore donmek icin
CTR-d veya :exit gecerlidir.

:r! komut : UNIX Komutlarına eristikten sonra bunu sonuclarini editor icin aktarir.
:w !mail burak : yaratilan dosyayı burak isimli kuulaniciya iletmek.
CTR-f : Metnin bir ekran sonrasina ulasmak icin.
CTR-b : ekrani geri getirmek icin.
CTR-d : yarim ekran yukari cikmak icin.
CTR-u : yarim ekran asagi kaymak icin.
CTR-e : ekrani bir sati yukari kaydirmak. basina n koyarak artabilir.
CTR-y : ekrani bir satir asagi kaydirmak.
CTR-g : hangi satirda olduğunu bulmak icin.
CTR-h : korsuru bir sola kaydirir.Basina yine istenilen sayi konabilir.
l:Korusur bir saga kaydirir.
j:Korsuru asagi dogru kaydirir.
CTR-N:Korsuru asagi dogru hareketi saglar.
k:Korusuru yukari dogru hareketi saglar.
CTR-P:Korusuru yukari dogru hareketi saglar.
H:Ekran uzerindeki metnin birinci satirina hareket ettirme amaciyla kullanilir.Bu
komut oncesinde sayisal deger kullanilirsa,imlec belirtile satira kayar.
15
M:Imleci ekranin tam ortasindaki satir uzerine hareket ettirir.
L:Son satir uzerine getirir.
w:Imleci satir uzerindeki bir sonraki kelimenin ilk karakteri uzerin kaydirir.
b:Satir uzerindeki bir onceki kelimenin ilk karakterine getirir.
e:Kelimenin son karakterine ulastirir.
/aranacak kelime:belirtilen kelimeyi ileri dogru aramayi saglar.
?aranacak kelime:belirtilen kelimeyi geri dogru aramayi saglar.
/aranilacak kelime/+n:bir kelimeyi belirli bir sati araliginda aratmak. imlecin
bulundugu satir ile sonraki n satiri arasinda bir kelimeyi arama
/A*a:A ile baslayan ve a ile biten dizgileri bulma.
G:dosyanın belirli satirina ulasmak icin.bu komuttan once satir numarasi belirtilerek
imlec o satira hareket eder.yoksa en sona gider. Bir once ki konuma donmek icin <''>
dur.
o:Imlecin bulundugu satirin hemen altina bir bos satir acmak icin.
O:Imlecin bulundugu satirin uzerine satir acmak icin kullanilir.
x:Bir satir uzerinde yapilan girisleri silmek icin. <DTu:Silme islemi yanlislikla yapilmis
ise kullanicinin zarara ugramamasi icin en son islemi iptal etmek uzere kullanilir.
U:Satir uzerinde bir den fazla degisiklik yapilmissa ve degisiklik lerin tumunu bir den
iptal etmek icin kullanilir.
dd:Bir satirin yok edilmesi.
dL:Komutun uzerinde bulunan satir dahil sonraki tum satirlar silinir
dH:Ekranda Görüntülenen dosyanın birinci satirini siler.
r:Mevcut bir karakteri degistirmek.
s:Bir karakter yerine bir den fazla karakter degistirmek icin.
r:bir kucuk harfi buyuk harfe cevirmek icin.
y:bir satiri kopyelemek uzere yakalamak amaci ile kullanilir.Bunun arkasindan imlece
kopyalama isleminin yapilacgi konuma getirilir
yy:belirli bir satirin kopyelenmesi bu komutla baslar. p ile sonuclanir. Eger n satir
kopyalanacksa ny ile satirlarin kopyesi bir yazmac uzerinde olusturlur ve P ile istenilen
yere kopyelenir.
Yer degistirme islemi : x dd c gibi komutlarla silme islemleri yapildiğinda,silinen ifadeler
yazmac uzerine kaydedilmis olur.Bu islemde sonra imlec yeni konuma getirilerek p
yapilir.
. :En son kullanilan komutu yeniden ekrana getirir.
r dosyaadi:su anda calimakta olduğun dosyanın belirli bir bolumunu r den sonra ki
dosya ismine kopyeler.
C - Mail Programları
MAIL
Kullanimi :
mail (Seçenekler) kullanici_adresi
Seçenekler:
-e:Mesajin ekranda Görüntülenmemesini saglar.
-p:Ekranin en alt satirinda ?işareti Görüntülenmez.msg ler arka arkaya akip gider.
-q:Kesme isleminin yapilabilmesine olanak saglar.
-r:Mesajin ilk giren ilk cikar ilkesine gore Görüntülenmesini saglar.
-f dosya:Mesajlarin belirtilen dosya icine kayit edilmesini saglar.
mail gonderme :
mail kullanici@adres
mail yazimi bittikten sonra . (nokta)işareti konur ve return e basilir.
Örnek :
/home/e065247/m>mail mbalci@rorqual
Subject: Kar..
Selam;
Dun (23 Mart 95) bayagi bir kar yagdi. Belkide burada gorecegim enson kar...
16
.
/home/e065247/m>
Birden fazla kisiye ayni mail'i nasıl yollayabilirim ?
mail kullanici kullanici kullanici ..
mail'lerin okunmasi :
Komutlar:
+ :Msg lari ileri dogru aramak amaciyala kullanilir. - geri dogru Görüntülemek
amaciyla kullanilir.
d :Belirtilen msg nin silinmesi
p :msg yeniden Görüntülenmesini saglar.
q :Silinmemis msg lerin mailfile dosyasi icine geri yukleyerek mail komutunun
kullanimina son verir.
x :Mesaji degistirmeden cikisa son verir.
* :Komutların bir ozetini Görüntüler.
s(dosya) :msg nin belirlenen dosya icine kaydedilmesini saglar.
w(dosya) :msg leri belirtilen doyanın icine basliklar dahil olmamak uzere saklar.
m(kullanici) :msg nin belirtilen kullaniciya gonderilmesini saglar.

Klasik 'mail' programi cok eski ve kullanissiz bir mail programidir. Curses ve
Xwindows tabanli daha gelismis mail Programlarınin cikmasindan sonra pek kullanim
alani kalmamistir.

PINE

Pine curses tabanli bir mail programidir. Kullaniminin kolay olmasinin yanında,
oldukca gelismis ozellikleri olan bir programdir. Aliaslar ve folder'lar olusturmaniza
olanak verir. Mail islemlerinin yanında News servisleri araciligi ile news gruplarina
ulasmanizida saglar.

Kullanim :
pine [Seçenekler] [kullanici@adress] [kullanici@adress]....

Seçenekleri "pine -h" yazarak gorebilirsiniz. Ancak bu fazla kullanilmayan bir


ozelliktir, zira yapilan islemlerin cogu pine session'unun icinden yapilabilir.

Pine yazdiktan sonra ekrana


PINE 3.91 MAIN MENU Folder: INBOX 0
Messages

? HELP - Get help using Pine

C COMPOSE MESSAGE - Compose and send/post a message

I FOLDER INDEX - View messages in current folder

L FOLDER LIST - Select a folder OR news group to view

A ADDRESS BOOK - Update address book

S SETUP - Configure or update Pine

Q QUIT - Exit the Pine program

Copyright 1989-1994. PINE is a trademark of the University of


Washington.
17
[Folder "INBOX" opened with 0 messages]
? Help P PrevCmd R Reages]
? Help P PrevCmd R RelNotes
O OTHER CMDS L [ListFldrs] N NextCmd K KBLock

gibi bir menu gelir. Cesitli Seçenekler arasinda ok tuslari ile gezinebilirsiniz. Enter'e
bastiginizda o secenegi secmis olursunuz.

? HELP - Get help using Pine

Pine ile ilgili genis bir bilgi verir. Tecrubeli bir kullanici olsaniliz bile bu kismi
okumanizda fayda vardir.

C COMPOSE MESSAGE - Compose and send/post a message

Mail mesaji yollamanizi saglar. Enter e bastiktan sonra'da asagidaki gibi bir ekran ile
karsilasmaniz gerekir.

To :
Cc :
Attchmnt:
Subject :
----- Message Text -----
To : kismina yollamak istediğiniz kisinin (yada kisilerin) adresini ;
Cc : kismina bir kopyasini başka birisine yollamak istiyorsaniz onun adresini (sart
degil)
Attchmnt : kismina eklemek istediğiniz dosyanın ismini (sart degil)
Subject : kisminada konuyu yazabilirsiniz. (sart degil)
----- Message Text -----
yazan kismin altinda mail mesajinizi yazabilirsiniz.
Örnek :
To : yguven@newton.physics.metu.edu.tr
Cc :
Attchmnt:
Subject : deneme..
----- Message Text -----

Merhaba,
Bugun ne guzel birgun degilmi ? :)
murat.
-- o --
Murat Balci / METU Biology

Tum bu islemlerin bitmesinden sonra ^X ile mail'inizi yollayabilirsiniz. (mail'i yazma


sirasinda kullanabileceginiz komutlar asagida belirtilecektir). Normal olarak, eger siz
aksini belirtmediyseniz, pine pico editor'unu kullanir.

I FOLDER INDEX - View messages in current folder


Bu kisim size gelen maillerin listelendiği kisimdir.
L FOLDER LIST - Select a folder OR news group to view

Eger başka bir folder acmak istiyorsaniz bu kisma girip, oklar ile istediğiniz folder'i
secebilirsiniz.

A ADDRESS BOOK - Update address book

18
Adress book kismi, Alias'alrinizi tanimladiğiniz kisimdir. Cok sik yazistiginiz kisileri
buraya kaydedip, onlara kisa bir isim verirseniz, her mail yolladiğinizda uzun uzun
godereceginiz kisi(ler)in adresini yazmaniza gerek kalmadan mail yollayabilirsiniz.

S SETUP - Configure or update Pine

Pine ile ilgilie pekcok secenegin degistirildiği kisim burasidir. Icine girdiğinizde
goreceginiz gibi pekcok degisik secenek vardir. Bunlari kimi yerde ENTER'e basrak
kimi yerdede yazili degeri kendiniz degistirerek degistirebilirsiniz. Ayrica herhangi bir
yerde iken ?'e basarak yardim alabilirsiniz.

Q QUIT - Exit the Pine program


Buradan da pine'i terkedebilirsiniz.
ELM
( Hazirlayan Kursad Keskinege ( kursad@baum01.ege.edu.tr ) )
ICINDEKILER

Ana Menu 1
Mektup Okuma 1
Vi Editoru 3
Yeni Mektup 4
Cikis 4
Komut satirinda elm yazdiğiniz zaman ekrana Ana menu gelecektir:
Ana Menu
-----------------------------------------------------------------------
Mailbox is '/usr/spool/mail/kursad' with 3 messages [ELM 2.4 PL21]

N 1 Jan 23 Ahmet (17) Internet


N 2 Jan 23 root (15) elm hakkinda
N 3 Jan 23 mehmet (15) deneme

You can use any of the following commands by pressing the first
character;
d)elete or u)ndelete mail, m)ail a message, r)eply or f)orward mail,
q)uit
To read a message, press . j = move down, k = move up, ? = help

Command:
Sekil 1. Ana Menu
-----------------------------------------------------------------------
Bu ekrani incelediğimizde:
1. satirda kac tane mekubumuz olduğu( bu ornekte 3)
2. Devam eden satir(lar)da mektuplarin ozellikleri, yeni ya da eski olmasi, tarihi,
Kimden Geldiği, Kac harf, ve konusu
3. Command: komut satiri istenen islem yeni mektup yazma ya da cevap verme islemi.

Parlak bir satir, ya da okişareti aktif, secilmis bir mektubu belirler. Ok tuslari
yardimiyla istenen mektup secilebilir.

Mektup Okuma
19
Herhangi Bir mektubu okumak icin:
1. Istenen mektup , Ok tuslarinin yardimiyla secilmeli.
2. ENTER tusuna basilmalidir.
Bu islemler sonucunda suna benzer bir sekil gelecektir:
-----------------------------------------------------------------------
Message 2/3 From root Jan 23, 95 06:24:29 pm +0300

Subject: elm hakkinda


To: kursad
Date: Mon, 23 Jan 1995 18:24:29 +0300 (EET)

elmi nasıl kullanabilirim acaba?

Command ('i' to return to index):


-----------------------------------------------------------------------
Sekil 2. Mektup okuma ekran gorunumu
Bu ekrani satir satir incelersek:
1. 2/3 , 3 mesajdan 2. si, root tarfindan goderilmis gonderilme tarihi Ocak 23.
2. Subject , konusu elm hakkinda..
3. To, kursad'a gelmis. Bu kendi kullanici adiniz olacaktir.
4. Date, ve tarihi, ve saati.
5. izleyen satirlarda mektubun icerigi bulunmakta.
6. En alt satirda yine komut satir var. 'i' harfine basmak bizi bir oceki ekrana
goturecektir.
Cevap Verme

Bu mektubu okuduk, eger buna cevap vermek istiyorsak, ana menude cevap verilecek
mektup secildikten sonra 'r' harfine basmamiz gerekir. r harfine bastigimizda ekranin
en altina soyle bir mesaj gelir:

---------------------------------------------------------------------------
---
Command: Reply to message Copy message? (y/n)
n
---------------------------------------------------------------------------
---
Sekil 3. Cevap verme adim 1.

Bu soruya, orjinal mesaji kopyalayim mi soruna evet(yes) derseniz orjinal mesaj da


cevap olarak gondereceginiz mesajin icine alinir. Eger y harfine basarsak, su ekran
gelir:

-------------------------------------------------------------------
Command: Reply to message
To: root
Subject of message: Re: elm hakkinda
20
---------------------------------------------------------------------------
Sekil 4. Cevap verme adim 2.

Konuyu isterseniz degistirebilirsiniz. Degistirmek istemiyorsaniz, ENTER'a basiniz.


Ekranin en altina su mesaj eklenir:

---------------------------------------------------------------------------
Copies to:
---------------------------------------------------------------------------
Sekil 5. Cevap verme adim 3

Kopyalarin kime gitmesini istiyorsaniz onlarin email adreslerini yazmaniz gerekir.


Birsey yazmadan gecmek isterseniz ENTER'a basiniz. ENTER'a basip gecerseniz, ekran
gorunumu soyle olur:

---------------------------------------------------------------------------
>
> elmi nasıl kullanabilirim acaba?
>
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
~
"/tmp/snd.22847" 4 lines, 42 characters
---------------------------------------------------------------------------
Sekil 6. Cevap verme adim 4. vi editoru gorunumu
Vi Editoru
bu vi editoru ortamidir. Bu ortamda yazi yazmak icin sunlar yapilmalidir:
1. vi editorunun iki durumu(mode) vardir: Yazma durumu, Komut Durumu. Yazma
durumuna (i) harfi ile gecebilirsiniz. Komut moduna ise ESC ile.
2. yazma durumunda komutla, komut modunda normal yazi harfleri calismaz.
3. Ozetlenmis vi Komutları sunlardir:
Iki grupta incelenebilir:
1. Dogrudan harfe basarak calisan komutlar
dd, ardarda iki d. bulunulan satiri siler.
dl, cursor(imlec) in uzerinde bulundugu harfi siler
dw, imlecin uzerinde bulundugu kelimeyi siler
u, undo, bir adim oncesini geri getirir.
2. once : ya basilip yazilip daha sonra ENTER a basilarak calisrilan komutlar
:wq, yaz ve cik
:q! yazmadan cik
Cevap verme isimize donersek. r harfine bastiktan sonra su isleri yapmaniz gerekir:
1. i harfine basmak
2. ok tuslari ve klavyeyi kullanarak istenen cevabi yazmak

21
3. ESC tusuna basmak
4. :wq yazip ENTER a basmak
ENTER'a basildiği anda ekranin en altina soyle bir mesaj gelir:
---------------------------------------------------------------------------
--
Please choose one of the following options by parenthesized letter: s
e)dit message, edit h)eaders, s)end it, or f)orget it.
---------------------------------------------------------------------------
--
Sekil 7. Cevap verme adim 5.
e harfi mektubu kaldiğiniz yerden yazmaya devam etmenizi f harfi bu isi iptal etmeyi s
harfi gondermeyi saglar.

Bu harflerden birine bastiktan sonra ENTER'a basmak gerekir. ENTER'a basildiğinda,


ana ekrana donersiniz ve en altta bir mesaj gorunur:

--------------------------------------------------------------------------- Mail sent!


---------------------------------------------------------------------------- Sekil 8. Cevap verme adim 6
Bu basarili bir mektup gonderme isleminin en son mesajidir.
Yeni Mektup
Yeni bir mektup yazmak icin, cevap vermeye benzer adimlar gerekir:
1. m harfine basiniz.
2. Ekrana su mesaj gelir:
---------------------------------------------------------------------------
-
Send the message to:
---------------------------------------------------------------------------
-
Sekil 9. Yeni mektup.
Buraya godereceginiz kisinin adresini yazmaniz gerekir. ornegimizde
kursad@baum01
3. ENTER a bastiginizda, yine size konuyu soracaktir. Uygun bir konu yaziniz. Bkz Sekil
4
4. ENTER'a BAsildiğinda, Kimlere kopya gondermek istiyorsaniz onlarin adresini de
yaziniz. Bkz Sekil 5
5. ENTER'a bastginizda, cevap vermedekine benzer ekran yeniden gelecektir. Bu yine vi
editoru ortamidir.Bkz Sekil 6
6. i harfine basiniz
7. istediğiniz mesaji yaziniz
8. ESC tusuna basiniz
9. :wq yazip ENTER'a basiniz
10. ENTER'a basiniz Bkz Sekil 7
11. Ana ekrana geri dondugunuzde Mail sent mesajini gorunuz..Bkz Sekil 8.
Cikis
elm'den cikmak icin Ana ekranda iken q harfine basiniz.
D - Sıkıştırma ve Arşivleme
( Hazirlayan Murat Maga ( maga@promete.tetm.tubitak.gov.tr ) )

D.1-) COMRPESS, UNCOMPRESS:

UNIX sistemlerinin standart Sıkıştırma programi


Uzantisi .Z
Bu program su anda UNIX sistemlerinde populerligini kaybetmis durumda. Genellikle UNIX
makinalarinda daha iyi bir Sıkıştırma algoritmasi olan GZIP programi tercih ediliyor. Bir cok
sistemde ise compress gzip'e sembolik link haline getirilmis sekliyle kullaniliyor. Linux da ise
gelen standart Sıkıştırma programi GZIP
22
D.1.1-) BU PROGRAMI NASIL KULLANIRIM? Yine de compress'in hala kullanildiği
gozonunde bulundurularak, bir kac soz soylemeli. Sikistirilmis dosya yaratmak icin:

compress dosyadi
demek yeterli. -v parametresi ile dosyanın ne kadar sikistirildiğini da ogrenmeniz mumkun.
Sikistirilmis bir dosyayı acmak icinse:
compress -d dosyadi.Z ya da
uncompress dosyadi demeniz yeterli.
Daha ayrintili bilgi icin: man compress

D.1.2-) .Z UZANTILI BIR DOSYAYI GZIP FORMATINA CEVIREBILIR MIYIM?


Tabii, dilerseniz once uncompress edip, gziple sikistirirsiniz; dilerseniz znew isimli
programi kullanabilirsiniz.

Iliskili Programlar: UNCOMPRESS, ZCAT.


D.2-) GZIP, GUNZIP:
Gnu'nun Sıkıştırma programi.
UNIX'te .gz, VMS'te -gz, MSDOS'da, OS/2'te .z uzantili dosyalardir.

D.2.1-) BU PROGRAMI NERDEN BULURUM? UNIX sistemlerinde kurulu olarak


gelmesi gerek. Yoksa, ftp://ftp.metu.edu.tr:/pub/mirrors/gnu
ftp://ftp.metu.edu.tr:/pub/mirrors/simtel/msdos/compress (dos icin)

D.2.2-) PROGRAMI NASIL KULLANIRIM? Man gzip ya da gzip -d ile ayrintili bilgi
alabilirsiniz. Kisaca; Gzip ile sikistirilmis bir dosyayı:
gzip -d dosyadi.gz diyerek acmaniz mumkun. En temel kullanimi bu. Bunun disinda
yine GNU'nun direk *.gz formatli Dosyaları acmak icin kullanabileceginiz GUNZIP
programi var. Bu programla *.gz'yi herhangi bir parametre vermeden acabilirsiniz.
Sikistirilmis bir dosya yaratmak icin de:
gzip dosya.adi demeniz yeterli.

D.2.3-) GZIP ILE SIKISTIRILMIS BIR METIN DOSYASINI ACIP, CAT


KOMUTUYLA GORMEKTEN DAHA KOLAY BIR YOL VAR MI?

Evet, var. gzcat'i kullanabilirsiniz.


gzcat dosyadi demeniz yeterli. Yukarida compress-gzip iliski icin anlatilanlarin tumu
gzcat-zcat icin gecerli. zcat aslinda compress komutuyla sikistirilmis dosyalar icin
kullaniliyorduysa da, compress'in yerini gzip'e birakmasiyla gzip icinde kullanilir oldu.
Yine bircok sistemde' zcat gzcat'e sembolik link durumda. Buna ek olarak, ayni isi:
gunzip -c dosyaadi.gz diyerek de yapabilirsiniz.

D.2.4-) BIR DIZINI SIKISTIRABILIR MIYIM? Hem evet, hem hayir. Eger dizini
Sıkıştırmaktan kastiniz dizinin icindeki tum Dosyaları Sıkıştırmaksa evet, bunun icin
komut satiriniza -r parametresini ekleyeceksiniz. -r parametresinden sonra gzip adi
gecen dizini ve onun tum altdizinlerini sikistirir. Yok eger dizinin sikistirilmis tek arsiv
dosyasi haline getirilmesi ise hayir. Bunun icin dizinin tar komutu ile arsivini alip, gzip
ile o arsivi Sıkıştırmaniz gerekecek.

Iliskili programlar: GUNZIP, ZCAT, GZCAT, UNCOMPRESS, COMPRESS, TAR

D.3-) TAR (Tape Archive) UNIX sistemlerinin standart arsiv programi.

Uzantisi: .tar

23
D.3.1-) .TAR'LI BIR DOSYAYI NASIL ACARIM? Ayrintili bilgi icin man tar komutunu
kullanin. Ya da sadece tar deyin. Tar'in compress ve gzip'den farkli olarak bir cok
parametresi vardir. .tar uzantili bir dosyayı acmak icin. Tar'i acma parametresi x'tir.
Ancak TAR default olarak /dev/rmtnh'den okumak isteyecegi icin bir de dosya adi
vermeniz gerek. Bunu da -f parametresi ile yaziyorsunuz. Yani:

tar -xf dosyaadi.tar


demeniz yeterli. Acarken, dosya adlarini da listelemesini istiyorsaniz, -v parameteresini
eklemiz gerekecek.

D.3.2-) BIR TAR ARSIVI NASIL YARATIRIM? Tar'a bir arsiv yaratmasinin
soylemenin yolu c parametresi. -f ile de arsivin adini veriyorsunuz. Yani: tar -cf
dosyaadi.tar /Dosyaların/dizini seklinde bir komut verirseniz, isteginiz gerceklesecektir.

D.3.3-) YUKARIDAKI SEKILDE ARSIV YARATINCA, TAR LINKLERIN SADECE


ISIMLERINI ALIYOR? Evet, tar default olarak yalniz linklerin adlarini alir. Link
edilen dosyayı da arsive almasi icin -h parametresini kullanmalisiniz.

D.3.4-) .tar.gz UZANTILI BIR DOSYAYI ACMANIN DAHA KISA BIR YOLU VAR
MI? Var, kullandiğiniz tar programi GNU'nun ise, parametre olarak -z verirseniz arsivi
sikistirilmis halinden acmaya baslar. Ayni sekilde -z parametresi vererek sikistirilmis
halde bir arsiv dosyasi yarattirabilirsiniz. GNU'nunki disinda bir tar programi
kullaniyorsaniz o zaman su komut satirina ihtiyaciniz olacak:

gzcat file.tar.gz | tar xvf - ya da


gzip -d -c |tar xvf -

D.3.5-) GNUTAR'I NEREDEN BULABILIRIM? ftp://ftp.metu.edu.tr:/pub/mirrors/gnu

E- Karışık Konular
E.1-) Cizgi ("-") ile baslayan bir dosyayı nasıl silebilirim ?
Date: Tue, 4 Apr 1995 20:11:05 +0400
From: CAGRI COLTEKIN
Subject: Re: silinemeyen bir dosya

Selamlar,

Silinmeyen dosya problemine gelen cevaplarin bir kismi sanirim


yanlis
anlamadan kaynaklaniyor olmali yanlis. Gerci cevap yazmistim ama herhangi
bir
açıklama yapmamistim. Burasi UNIX ile ilgili bilgilerimizi de paylasmayi
amacladiğina gore, sanirim bu asiklama yararli olabilir.
Oncelikle sozu gecen dosyanın adi "->.man". Silinmeme
nedenlerinden
birisi '-' karekteri ile basliyor olmasi. Aslinda bu tur Dosyaların silinme
yontemi bir FAQ da aciklaniyordu.
'-' ile baslayan bir dosyanın silinmeme nedeni, rm komutunun butun
UNIX Komutları gibi '-' ile baslayan bir prametreyi secenek olarak
algilemasi.
Yani rm ->.man dediğinizde rm '-' den sonra gelen kismin bir secenk
olduğunu
dusunuyor, ->.man adli bir soya olduğunu degil. "rm -i" komutunun i
secenegi
aldiğini dusunmesi gibi. '-' ile baslayan bir dosyayı silmenin iki yontemi:
o rm ./-foo
bu durmda '-' ilk karekter oldumadiği icin tam path verilmis
dosya sorunsuzca silinebilir. ( dosya adi "-foo" olsaydi)
o rm -- -foo
24
'--' genellikle GNU stili programlarda secenkler bitti
anlamina
geliyor. Bu bazi sistemlerde calismayabilir.
... Ama bu dosyanın bir kusuru daha var '>' karekteri iceriyor. Bu
karekter shell icin ozel bir karekter. Eger tirnak icinde degilse shell bu
operatoru kendisi iterpret ediyor, yani rm ./->.man komutunu da versek
dosya silinmiyor, shell rm'ye sadece ./- olan kismi gonderiyor, kalan
kisimla
kendisi ilgileniyor. Sonuc olarak dogru yontemlerden biri
rm "./->.man"

Yanlis cevaplar su ya da bu sekilde wild card (ya da regular


expression) kullnimini oneriyor. Bu cevaplarda dikkatten kacan sey, regexp
ler
shell tarafindan interpret edilir ve olduğu gibi parametre olarak programa
gonderilir. Bulundugunuz dizinde ->.man ve foo.c adli
Dosyalarımizin
olduğunu varsayarsak, rm * komutu
rm ->.man foo.c
seklinde calisacaktir ve yukarida sozunu ettigim nedenlerden dolayi yanlis
yorumlanacaktir. Ayni sey rm -f * ya da rm -i * icin de
gecerli.

Saygilar...

cagri

E.2-) Calisma dizinimi nasıl prompt'a aktarabilirim ?

Bu buyuk oranda kullandiğiniz shell'e baglidir.


CSH'de :

alias setprompt 'set prompt="${cwd}% "' setprompt # to set the initial


prompt alias cd 'chdir \!* && setprompt'

yazisini .cshrc yada .login Dosyalarına yazarsaniz bunu yapabilirsiniz.


TCSH'de :
set prompt='%/ '
KSH ve BASH'de :
PS1='$PWD> ' yazisini .profile dosyaniza koyarsaniz her login olduğunda bunu
calistirirsiniz.

E.3-) Şifreler konusunda bir sinirlama varmi ?

Unix Şifreleri genelde 5-8 harf arasinda olur. 8 harften uzun bir Şifre girseniz
bile 8 harften sonrasi dikkate alinmaz. Şifrelerinizi secerken guvenlik acisindan
bazi seyleri gozonunde bulundurmaniz gerekir. Ornegin isim,soyisim,isim-
soyisim kombinasyonlari,cok killanilan sozcukler vs. kotu Şifrelerdir. Cunku bazi
programlar bu olasiliklari deneyerek kullandiğiniz Şifreleri bulabilir.

Esasen iyi secilmis bir Şifrenin bulunabilme olasiligi son derece dusuktur. Mesela
8 harften olusan iyi bir Şifrenin deneme/yanilma prensibine gore calisan bir
program tarafindan bulunabilmesi orta boy bir SUN makinesinde milyonlarca yil
surmektedir ! Hernekadar surekli olarak kullanilan makinelerini hizlarinin ve
yeteneklerinin arttigini dusunsek bile iyi secilmis bir Şifrenin bulunma olasiligi
cok cok dusuktur.

25
E.4-) Arka arkaya Komutları calistirabilirmiyim ?

Evet aralarina ";" (nokatli virgul)işareti koyarak Komutları arka arkaya


calistirabilirsiniz.

Örnek :
date;who;finger @rorqual;pine;ls -lFa ..... Burada dikkat edilmesi gereken birsey vardir,
herkomut digerinin bitmesinden sonra calisir. Yani ayni anda iki is yapilmamaktadir.

E.5-) Ayni anda birden fazla is yapabilirmiyim ?

Evet, Programlarınizi arka plan'a atarak bunu yapabilirsiniz. Bu isi yapmanin genelde
iki yolu vardir :

1- Komut dizisinin sonuna "&"işaretini ekleyerek.


2- Calisir durumda iken (genelde) Ctrl+Z ye basarak.

Ctrl+Z ye bastiktan sonra bg yazmaniz gerekir o programi arka planda calistirmak icin.
fg yazarakta tekrar o programa donebilirsiniz. Bu islemleri yaptiktan sonra isterseniz
makinenizi logout yapabilirsiniz, geri planda calisan program calismaya devam eder.
( Ama her program bu kurala uymaz !!! ).

Dikkat edilmesi gereken birsey vardir bu islemi yaparken geri plan'a attiginiz
programin sizden bir input istememesi. Eger boyle bir program calistirip arka plan'a
atarsaniz, program arka planda sizi bekler !.

E.6-) Bir programin ciktisini diger bir programda nasıl kullanabilirim ?

Bu isi | (pipe) isarteti ile yapabilirsiniz.

Ornegin :
w | grep e065247
/home/e065247/m>w | grep e065247
e065247 pts/5 11:50PM 1 5 5 telnet
e065247 pts/7 11:56PM 0 1 0 w
e065247 pts/12 11:50PM 2 0 0 telnet

Burada en sol taraftaki programin ciktisini, diger taraftaki programa input olarak
aktariyoruz. Bu komut e065247 isimindeki kullanicin neler yaptigini gosterir w
komutunu kullanarak.

E.7-) Bir programin ciktisini bir dosyaya nasıl atabilirim ?

> yada >>işaretlerini kullanarak bu isi yapabilirsiniz.


>işareti yeni bir dosya olsuturur;
>> isretide daha onceden varolan bir dosyaya ekler.
Örnek :
w > kim
more kim

E.8-) Dosya isimleri ile ilgili bir sinirlama varmi ?

26
Dosya isimleri konusunda Unix'in oldukca genis haraket imkani vardir. Teorik olarak,
ikisi disinda ASCII table'indaki tum karakterleri dosya isminde kullanabilirsiniz.
Kullanamayacaginiz karakterler sadece "/" (directory yi gosterir) ve "\0" ( yani EOL
karakteri)'dir. Bununlarin disinda herseyi kullanabilirsiniz. Dosya isimlerinin
uzunluklari konusundada oldukca genis imkanlariniz vardir. Hernekadar bazi eski tip
makinlerede 14 karakter sinirlamasi varsada yeni tip makinelerde bu sayi 255 tir !

Icinde " " (bosluk) bulunan bir dosyayı olusturmak istediğinizde yada silmek
istediğinizde ismi ""işaretlerinin icine almaniz gerekir. Ayni sey mv,cp,rm vs. turu dosya
Programları icinde gecerlidir.

F - Son Soz

Eger bir sorunum olursa ne yapmaliyim ?

Oncelikle sorununuzun olduğu programla ilgili manual'lari okumanizi tavsiye


edebilirim. Manualin kullanimi oldukca basittir ;

man komut_ismi
Örnek :
man ls

derseniz ls komutu ile ilgili hayli genis bir help alabilirsiniz (Tabii ingilizce ! ). Baslangic
olarak "man man" komutunu isletmenizi tavsiye edebilirim.

Eger sorunuzu man ile cozemediyseniz bunu unix ile ilgli bir tartisma listesine
sorabilirsiniz. Tukiyede unix ile ilgili 2 tane tartisma listesi vardir.

Birincisi unix-all@bilkent.edu.tr adresindedir. Listeye uye olmak icin


icinde

sub unix-all isminiz soy_isminiz

bulunan bir mail'i listserv@bilkent.edu.tr adresine yollamaniz yeterli olacaktir. Bundan


sonra listeye yollanan her mail'in bir kopyasi size de yollanacaktir. Herhangi bir
sorunuz olmasa bile gecen tartismalari izlemenizde buyuk yarar vardir. Eger bir
sorunuz olursa sizde bu listeye bunu sorabilirsiniz.

Listeye mail yollayacaginiz zaman; listserv@bilkent.edu.tr adresine DEGIL, unix-


all@bilkent.edu.tr adresine yazmaniz gerekir.

Asi_genc
27

You might also like