Wyznaczanie stałej elektrotermicznej za pomocą kalorymetru

Przepływ prądu
Jeżeli prąd o natężeniu i płynie w ciągu czasu t przez przewodnik, na którego końcach istnieje różnica
potencjałów U, to prąd ten wykonuje pracę:
L=UIt=RI2t
m 2 kg 2 m 2 kg
[J] = [VAs] = [ΩA s ] = [ 3 2 A s ] = [ 2 ] = [ J ]
2

s A s
Zgodnie z pierwszą zasadą termodynamiki, pracę tę można całkowicie zamienić na energię cieplną.

Prawo Joule'a-Lenza
Chcąc obliczyć, ile kalorii ciepła Q wydzieli się w powyższych warunkach, trzeba pracę L wyrażoną w dżulach
pomnożyć przez współczynnik k określający, ile kalorii ciepła jest równoważne pracy lJ. Zatem:
Q = kL = kUIt = kRI2t [J]
gdzie: k - stała elektrotermiczna (równoważnik cieplny pracy mechanicznej)

l J = 0,2389 cal ≅ 0,24 cal

k = 0,24 cal/J
l cal = 4,186 J (równoważnik mechaniczny ciepła)

Zasada pomiaru:
• należy zmierzyć pracę wykonaną przez prąd w określonym czasie oraz ciepło przez niego wydzielone
• do pomiaru ilości wydzielanego ciepła używa się kalorymetru

Kalorymetr
użyty w ćwiczeniu posiada pokrywę zapewniającą izolację elektryczną i cieplną. W pokrywce są otwory na
mieszadełko i termometr oraz dwa zaciski, do których doprowadzany jest prąd elektryczny. Zaciski te połączone
są ze spiralą znajdującą się wewnątrz kalorymetru, która jest w czasie pomiaru zanurzona w wodzie. Prąd
płynący przez spiralę wytwarza ciepło i ogrzewa wodę w kalorymetrze. Przyrost temperatury układu
kalorymetrycznego odczytuje się za pomocą termometru.

Stała elektrotermiczna:
J
kg *K
(mk ck + mwcw )(t k − t p ) kg K J
k= [ 2 = = 1] bez jednostki chyba
UIt m kg 2 J
3 2
A s
s A

gdzie: mkck - równoważnik wodny kalorymetru,

mw, - masa wody,
cw - ciepło właściwe wody,
tp - temperatura początkowa,
tk - temperatura końcowa.
Wykonanie ćwiczenia:
1. Zważyć kalorymetr wraz z mieszadełkiem – mk
2. Zważyć kalorymetr z wodą i obliczyć masę wody - mw.
3. Wykonać połączenia elektryczne według schematu:

4. Zmierzyć temperaturę początkową układu kalorymetrycznego.

5. Włączyć prąd elektryczny i odczytać co 30 sekund wskazania termometru.
6. Gdy temperatura wody podniesie się o około 5°C prąd wyłączyć.
7. Zanotować czas przepływu prądu t.
8. Przez jeszcze około 5 minut obserwować przebieg zmian temperatury.
9. Zanotować natężenie prądu oraz napięcie V.
10. Obliczyć równoważnik elektrotermiczny na podstawie wzoru
11. Powtórzyć pomiar:
• z inną ilością wody,
• przy innym natężeniu prądu,
• zmieniając czas przepływu prądu.

Łączenie oporów:
a) łączenie szeregowe oporów

R=R1+R2+R3+…+Rn

b) łączenie równoległe oporów

1 1 1 1 1
= + + + ... +
R R1 R 2 R3 Rn

Praca i moc prądu:

Praca prądu
• Jest to praca wykonywana przez prąd elektryczny
• W = UIt dżul (J)
• Np. prąd o natężeniu 5 A płynący w czajniku podłączonym do napięcia 220 V wykonuje w ciągu
minuty pracę W= 220 V*5 A*60s = 66000 J
Moc prądu
• Praca, jaką wykonuje prąd w jednostce czasu
• P=W/t=UI wat (W)
• Np. moc prądu w czajniku wynosi 220 V*5 A = 1100 W