ANNA LASZUK

HOMO ECONOMICUS

KPH MA 5 LAT

TRANSSEKSUALIZM

dwumiesicznik spoeczno - kulturalny

Tekst: Ewa Tomaszewicz

wstpniak

Spis treci
O K A D K A Mona wierzy we wszystko Grzech i nienawi Jak u Pana Boga za piecem 08 Z O O M Dziewczyny, wyjdcie z szafy... jako i ja wychodz
wywiad z Ann Laszuk

03

15

11 12

P O R A D N I A Przemoc jak reagowa O R G I Homo economicus 5 lat KPH

17

W O K Zamieszki antygejowskie w Rydze Skandaliczne hasa i transparenty dziaaczy PiS Pierwsza luby homoseksualne w Czechach Nasza Sprawa ostatnia odsona Dyskryminacja mczyzn homoseksualnych w zakresie honorowego krwiodawstwa P O L I T Y C Z N I E Odcienie szaroci
Prorodzinna Europa, prorodzinna Polska

18 A 20 P 21

L E R T Transseksualno
Bardzo krtkie wprowadzenie

O W I D O By jak Paris Hillton Syndrom drugiej randki K U L T U R K A Szklany ekran na tczowo

Nowy serial LGBT

Haute Couture Kltwa Edgara Anais. Zycie erotyczne Anais Nin Nike dla Lubiewa?

Koci nie dla lesbijek i gejw

W dniu wita Matki Boej Jasnogrskiej, 26 sierpnia na Jasnej Grze kardyna Jzef Glemp wraz z licznie zgromadzonymi wiernymi odnowi luby Jasnogrskie. Zawieraj one m.in. zobowizanie do ochrony ycia, nierozerwalnoci maestwa, umacniania rodziny, dbaoci o pokj, sprawiedliwo i dobre wspycie ssiedzkie i spoeczne. W homilii nie zapomnia o tych, ktrzy w jego mniemaniu przeciwko tym zobowizaniom zgodnie wystpuj. Wrogowie Kocioa zadali mi wiele ran powiedzia. Wbrew prawom natury kwestionuje si instytucj maestwa i stawia si na zwizki partnerskie. Czyby nowa epidemia nawiedzia ludzko?. Wrd zgromadzonego na Jasnej Grze przeszo 200-tysicznego tumu z pewnoci nie zabrako gejw i lesbijek, ktrzy wraz z innymi powtarzali sowa modlitwy-przyrzeczenia. I cho ich zobowizanie byo rwnie szczere jak heteroseksualnych wiernych, ju chwil pniej zostali wykluczeni ze wsplnoty, gorzej nazwani wrogami religii, ktr wyznaj i ktra jest integraln czci ich samych. Oczywicie mona si zastanawia, dlaczego tak wiele osb homo2

seksualnych trwa w religii, dla ktrej poczenie gej-katolik wydaje si by niemoliwe. Tyle e pyta kogo, dlaczego wierzy, jest rwnie irracjonalne, jak kaza dowodzi ateicie, e Bg nie istnieje. Oczywicie osoba wierzca moe zmieni religi, ktr wyznaje, nie zmienia to jednak faktu, e wielu gejw i lesbijek to katolicy, czego polski Koci praktycznie zdaje si nie zauwaa. Prby utworzenia duszpasterstwa osb homoseksualnych spezy na niczym. Jedynym, co Koci, i to wcale nie cay, ma do zaoferowania gejom katolikom i lesbijkom katoliczkom, jest terapia naprawcza (czytaj: majca nas przerobi na heteroseksualistw), ktrej z zapaem oddaj si grupy w rodzaju lubelskiej Odwagi. Czy taka postawa przyczynia si do budowania dobrego wspycia spoecznego, dbaoci o pokj, sprawiedliwoci? Dla kardynaa Glempa z pewnoci tak.

Gejom i lesbijkom katolikom na pocieszenie mog zacytowa sowa usyszane niegdy od pewnego jezuity: Koci jest dugowieczn instytucj. To, co dla nas jest caym yciem, dla niego wydaje si by zaledwie chwil. Dlatego nie musi si spieszy i zmienia tak szybko jak rzeczywisto. Ma duo wicej czasu. Take wierz, e zmiany nastpi. Ju nastpuj. Warto poczyta, co pisze o chrzecijaskim homoseksualizmie na amach Tygodnika Powszechnego ks. Jacek Prusak. Warto przyjrze si ewolucji pogldw na temat gejw i lesbijek naczelnego Tygodnika ks. Adama Bonieckiego. Moe nie jest to w tej chwili gwny nurt mylowy polskiego katolicyzmu, ale co nam szkodzi wierzy, e ju wkrtce bdzie. W kocu jedno si nie zmieni geje i lesbijki byli, s i bd. Bo s powiedzia przywoany ju ks. Boniecki, uzasadniajc, dlaczego Koci powinien zmieni nastawienie do osb homoseksualnych.

Prenumerata
Jeli chcesz otrzymywa Replik na bieco i do domu wpisz si na list dystrybucyjn! Aby pokry koszty przesyki (jeden rok, przesyka krajowa), konieczna jest wpata 48 z tytuem darowizny. Co dwa miesice otrzymasz Replik prosto do domu i w dyskretnej kopercie. Wpat naley dokonywa na: Kampania Przeciw Homofobii, numer konta: 35 2130 0004 2001 0344 2274 0001, z dopiskiem: Replika prenumerata (darowizna) oraz podaniem dokadnego adresu do przesyania magazynu. Promocja! Zamw prenumerat teraz a otrzymasz przez rok wydania przewodnika po klubach gejowsko-lesbijskich Navigaytor.

www.replika.kampania.org.pl
Wydawca: Stowarzyszenie Kampania Przeciw Homofobii, ul. elazna 68, Warszawa, tel.: 022 423 64 38 gazeta@kampania.org.pl Redaktorka naczelna: Ewa Tomaszewicz Staa wsppraca: Mariusz Kurc, Anka Konieczna, Grzegorz Poudniak, Agnieszka Szpak, Robert Biedro, Marta Abramowicz, Anna Stachelska, Krzysztof miszek, Tomasz Szypua Korekta: Edyta Pawlukiewicz Okadka: Oiko Petersen Skad: Agnieszka Kraska Redakcja nie zwraca tekstw niezamwionych oraz zastrzega sobie prawo do ich redagowania i skracania. Przedruki po uzyskaniu pisemnej zgody wydawcy.

okadka

Mona mie wszystko

Po prostu nie mona mie wszystkiego jednoczenie*
Tekst: mTV Foto: Oiko Petersen Charakteryzacja: Karolina Kamierczak

Moje ycie to powolne odkrywanie swojej seksualnoci, powoania i Boga

Mam 30 lat. Jestem humanist. Uwielbiam swoje okoliczne gry. Powicam im wolny czas to mnie uspakaja, pozwala si zdystansowa do spraw szarych i miesznie maych. Chodz czsto do kina (preferuj filmy typu Tylko mnie kochaj, Tajemnica Brokeback Mountain, czy te s-f, przygodowe, historyczne, a nie horrory w stylu pi teksaskich do brzydactwa i okruciestwa widz na co dzie). Jednake chyba najwiksz moj pasj s ksiki. Kompletuj ostatnio biblioteczk gejowsk. Tylko komu j zostawi?...

Naturalny bieg rzeczy

Kiedy zaskoczeniem dla mnie byo czyje owiadczenie, e jest ateist. C, pomylaem, nikt nie jest idealny. Rzecz jasna nie jestem wojujcym klerykaem. Po prostu jestem osob wierzc, cho jako gej dowiadczam ostracyzmu teraz ju z dwch stron: od homofobw za to, e jestem pedaem, i od osb wierzcych za to, e omielam si wierzy na rwni z nim. Tak trudno to znie. Nienawi ludzk i obraz Boga, w ktrego si wierzy i kocha, w zamian majc perspektyw... No, nie najlepsz. Ale to tylko ludzka arogancja, poczona z niewiedz! Wtacza si przesdy co do pedaw i Boga sdziego grzechw sodomitw, grzechw rzekomo woajcych o pomst do nieba. Ale za co? Za praktyczn mio?
3

*Oprah Winfrey

Odkd pamitam, zawsze byem osob wierzc. Naturalnym biegiem rzeczy kolejno byem ministrantem, akolit, kantorem i lektorem. W podstawwce moim idolem by oczywicie wuefista. Odkryem, e podoba mi si mskie ciao. Pocigao mnie jego paradowanie na sali gimnastycznej i korytarzu w krtkich spodenkach, ktre opinay uminione, zaronite uda. Urok mskiego ciaa odczuwaem podwiadomie, podskrnie. W ogle nie zastanawiaem si nad tym faktem. Potem poszedem do liceum. By to czas pierwszych zakochiwa. Moim platonicznym zauroczeniem by ksidz katecheta. Byem nadal mocno zwizany z Kocioem, wic na tym gruncie mielimy wiele okazji do czstego bycia ze sob, rozmw, wyjazdw np. na rekolekcje. Czego wicej chcie w przyjani czy bliszych relacjach z drug osob? Tak wic uczucie miego askotania w sercu dopado mnie samo. Nigdy nie rozmawialimy o tym, ale dobrze czulimy si ze sob, realizowalimy si codziennie w braterstwie i planowalimy mj stan kapaski. W tym czasie poczuem powoanie do suby boej.

Przeczytaem rwnie wite ksigi religii wiata. Poznaem ludzi inaczej wierzcych. Co nie znaczy gorzej. Do dzi mam rne znajomoci. Na wykadach o Soborze Watykaskim II zapoznaem si ze wspczesn nauk kocioa. Czowiek jest jedynym na Ziemi stworzeniem, ktrego Bg chce dla niego samego (Konstytucja duszpasterska o Kociele w wiecie wspczesnym Gaudium et spes, numer 34). Zrozumiaem, e

Zrozumiaem, e to wanie jest moim bogactwem: e jestem inny. Kady jest inny. Kady czowiek.
to wanie jest moim bogactwem: e jestem inny. Kady jest inny. Kady czowiek. Tak wic rwnie gej i lesbijka. Take i ja jako gej. To nie kwestia eugeniki. Doszedem do wniosku, e to dziki Bogu wanie jestem gejem. Moja orientacja nie jest wynikiem wczesnych dowiadcze homoseksualnych czy innych nieprawidowych, w wyniku ktrych jestem skrzywiony, jak to przedstawiaj opisy prasowo-ksikowe. Moje ycie to powolne odkrywanie siebie, swojej tosamoci, teraz wiadomie homoseksualnej. Patrzc wstecz twierdz, e to homoseksualna entropia. W tym czasie poznaem ksidza homoseksualist, ktry godzi te dwie sfery. y z facetami na saksach oraz peni posug, dodam, e cakiem godn podziwu. Kielich goryczy przepeni jednak pewien spowiednik, ktry po wysuchaniu zaproponowa spotkanie, poda swj numer telefonu i zaoferowa zaciszny pokoik. Sic! Stanem na rozdrou. Albo sutanna i celibat, albo ycie w zgodzie z samym sob i mioci. Nie mog y w obudzie, okamujc Boga, siebie, innych, Koci. Pisaem prac ma-

gistersk. Prowadziem w niej dyskurs m.in. na temat mioci. Jeeli naprawd kocham jak osob, kocham wszystkich, kocham wiat, kocham ycie. Jeeli mog powiedzie do kogo: kocham ci, musz take umie temu komu powiedzie kocham w tobie wszystkich, przez ciebie kocham wiat, kocham te w tobie samego siebie (Erich Fromm O sztuce mioci II, 3). Skoro najwiksze przykazanie chrzecijaskie uczy nas mioci, to nie rnicuje jej na lepsz i gorsz. Jest jedno przykazanie, tak jak jedna jest mio. Mioci Boga kocham drug osob (dodam, e teraz z wzajemnoci), wiat przez szacunek do przyrody i zwierzt (nie lubi misa, jestem pacyfist), ycie (takie jakie ono jest poliseksualne), siebie (w caej zoonoci duszy, ducha i ciaa). Ciko byo podj decyzj na cae ycie, take i przysze, wieczne. Sze dugich lat na ostateczne rozwizanie. Sia jednak prawdy i mioci, a take odpowiedzialnoci i uczciwoci przewaya. Nie pracuj w zawodzie

Kochaj i rb co chcesz
Pragnbym pomc kademu, kto przechodzi ten sam etap, ktry ja przechodziem: pogodzenia si z wasnym seksualizmem oraz Bogiem ktry mnie stworzy, bo chcia, i ktry mnie osobicie kocha, a nie nienawidzi. Z rodzin, z najbliszymi. Postawienia na mio, zwizek z osob tej samej pci... Std zaley mi na innych, bo wiem, przez co trzeba przej, by wyj na prost jako gej czy lesbijka i to wierzcy/a nadal w ycie, ludzi i wartoci. Przejcie przez to pieko na ziemi. Dziki wytrwaoci limak dotar do arki Noego. Dziki wytrwaoci ja jako gej dotr do Krlestwa Boego. Jeli chcesz y prawdziwie i kocha, bd sob i wierz, a za w. Augustynem powtarzam: kochaj i rb co chcesz (Homilia do 1 Listu w. Jana; homilia 7).

Na rozdrou
Nadszed kres naszej znajomoci. On odszed z parafii, a ja wybraem studia filozoficzno-teologiczne. Byem peen zapau i oddania. Tu poznaem ycie kocioa nie tylko od kruchty i zakrystii, ale i od paacu biskupiego i kurii. Nie miaem wwczas adnych

Pamitam, jak ze zami w oczach wadziem si z Bogiem o to, e jestem inny. Miaem do Niego pretensje.
znajomoci ani kontaktw gejowskich. Okreliem siebie jednak jako homoseksualist. To by okres pogodzenia tego z wiar w Boga. Pamitam, jak ze zami w oczach wadziem si z Bogiem o to, e jestem inny. Miaem do Niego pretensje. Nie byo ani moj win, ani zasug, e jestem, jaki jestem. Chciaem by jak inni, jak wikszo. Przeywaem mki dychotomii. Czego innego chcia instynkt, a czego innego rozum. Zrozumienie tej kwestii zajo mi sze lat. Tak, sze lat studiw i dogbnej egzegezy oryginalnego tekstu, i to caej Biblii, take w rnych przekadach, faktw (medycznych, historycznych i spoecznych), wypowiedzi ludzi uczonych i znajcych ycie (odkryem ze zdziwieniem homofilne nauki ojcw kocioa, a nawet ich zwizki oraz prac ksidza doktora Daniela A. Helminiaka Co Biblia naprawd mwi o homoseksualnoci).
4

Z ankiet przeprowadzonych przez portal homiki.pl wynika, e homoseksualici okrelaj si w 50% jako niewierzcy albo agnostyczni. Co ciekawe, 70% szanuje jednake uczucia religijne innych. Jest to o tyle frapujce, e to wanie ich gejw i lesbijek si nie szanuje. Spore grono, bo 37%, widziaaby chtnie grup wsparcia religijnego dla gejw i lesbijek. Tak wic homoseksualici to w duej czci ateici, ale tolerancyjni, a do tego z klas. Ankietowani geje i lesbijki przyznaj, e przydatne byoby duszpasterstwo wierzcych osb homoseksualnych. Obecnie jednak oficjalna wykadnia kocioa nie stwarza takich moliwoci. Nie znaczy to, i inicjatywy oddolne, porywy serca i umysw nie mog si realizowa. ycie jest zbyt krtkie, by czeka na zamian wykadni. W stolicy dziaa nie tylko takowa grupa (przy Stowarzyszeniu Lambda), ale i odrbny koci Wolny Koci Reformowany. Tak samo jest poza granicami kraju. S rwnie strony powiecone tej tematyce. Niestety, wikszo gejw i lesbijek ma za daleko do Warszawy. Taka wyprawa jest kosztowna, czasochonna i epizodyczna. Nie kady ma rwnie dostp do internetu. Rozwizaniem byaby inicjatywa na wzr klubu grskiego GiL'a, czyli cykliczne spotkania w rnych czciach Polski osb chtnych i zainteresowanych. (mTV)

okadka

Grzech i nienawi
Tekst: Robert Biedro Foto: Oiko Petersen Charakteryzacja: Karolina Kamierczak

W listopadzie 1992 roku, po 359 latach, Koci katolicki oficjalnie przyzna, e myli si, potpiajc Galileusza jako heretyka. Ile wody w Wile bdzie musiao upyn, zanim Watykan przeprosi za potpienie osb i zachowa homoseksualnych?
Koci katolicki zmonopolizowa polskie ycie religijne. Religia katolicka jest wszdzie w szkoach, mediach, a nawet w parlamencie. Jest rwnie w polityce, szczeglnie tej dotyczcej spraw wiatopogldowych. Hierarchia kocielna nigdy nie ukrywaa swoich sympatii dla partii prawicowych i niechci wobec emancypacji gejw i lesbijek. Ma to swoje odzwierciedlenie w mowie nienawici wielu, ale na szczcie nie wszystkich, przedstawicieli Kocioa.

Zo zu nierwne
Koci ma swoj definicj homoseksualizmu. Bardzo non i niebezpieczn. W wywiadzie dla jednej z gazet ksidz Andrzej Jwik nazwa homoseksualizm zem, bowiem zaliczony jest, obok bratobjstwa, ucisku sierot, wdw i ubogich oraz odmowy nalenej zapaty, do tak zwanych grzechw woajcych o pomst do nieba. Jednake zo zu nierwne. W licie z 2000 roku prymasa Jzefa Glempa z okazji wit Boego Narodzenia i Nowego Roku okrelono dwa rodzaje za to, za ktrego popenienie czeka kara wizienia, oraz to najgroniejsze zo przenikajce do kultury, prawa i obyczajw pod hasem wolnoci. Za takie zo, nazywane prb nadszarpnicia cywilizacji, uzna prymas Glemp swobod seksualn posunit a do zachowania partnerstwa jednopciowego. Dla ksidza Mieczysawa Koucha, jezuity leczcego z homoseksualizmu nieerotycznym dotykiem (o leczeniu z homoseksualizmu pisalimy w majowo-czerwcowym numerze Repli5

ki), homoseksualizm to tragiczny brak czyli niezdolno psychiczna do przekazania ycia i kontaktw seksualnych z kobiet oraz niedojrzao ludzkiej natury. Sowa te pokazuj dystans, jaki dzieli polski Koci katolicki od pogldw spoeczestwa, rwnie tego bdcego czci Kocioa.

Ostatnia kropla goryczy

Koci katolicki ma te bardziej praktyczne powody potpiania homoseksualizmu. Od lat Watykan broni si przed zarzutami, e z powodu swej doktryny o celibacie jest azylem dla mczyzn homoseksualnych. W marcu 2000 roku w katolickim tygodniku Famiglia Cristiana pojawi si artyku, w ktrym stwierdzono, e ksia najgwatowniej atakujcy czynnych homoseksualistw czsto sami maj problem z tosamoci seksualn. Wedug amerykaskiego Towarzystwa Socjologii Religii homoseksualistw wrd ksiy jest cztery razy wicej ni w innych grupach spoecznych. Wedug danych przedstawionych na kongresie tej prestiowej organizacji w 1998 roku, nawet 60 procent kapanw katolickich w USA i Kanadzie przejawia skonnoci homoseksualne. I hierarchia kocielna powinna sobie z tego zda spraw.

O tym lepiej nie mwi

Hierarchowie Kocioa zapominaj, e porzdek polityczny w Europie opiera si od czasu pokoju westfalskiego zawartego w 1648 roku na zasadzie rozdziau pastwa od Kocioa. Retoryka watykaska, odwoujca si do bliej

Dyskurs wok spraw wiatopogldowych zosta w naszym kraju zakrzyczany przez rodowiska religijne
nieokrelonego i rnie interpretowanego prawa naturalnego oraz Boga obciona jest historyczn spucizn z czasw, kiedy papie odgrywa decydujc rol w polityce europejskiej. Od 1929 roku, zgodnie z traktatami lateraskimi, papie rzdzi obszarem o powierzchni 44 hektarw, gdzie mieszka tysic osb, bdcych obywatelami Watykanu. Papie posiada by moe znaczny autorytet moralny, ale jego wpywy polityczne s bardzo niewielkie i ograniczone do maego skrawka Rzymu. Nie zwaa si rwnie na fakt, e w historii tradycji judeochrzecijaskiej zaobserwowa mona rne tendencje w podchodzeniu do zachowa homoseksualnych. Wspomniane w Biblii ograniczenia natury kultowej czy wyranie etyczne potpienie przemocy seksualnej interpretowano nadgorliwie w pniejszych stuleciach jako moralne potpienie wszelkich zachowa homoseksualnych. Koci zdaje si nie pamita, e biblijnego Dawida, krla izraelitw bdcego wzorem idealnego wadcy i symbolem Mesjasza, czy nieukrywany romans z ksiciem Jonatanem (1 Ksiga Samuela 18, 1-4, 2 Ksiga Samuela 1,26). Zapomina te, e redniowieczny arcybiskup Tours, Ralf, ktrego homoseksualno bya powszechnie znana (pisano o niej nawet popularne pieni), spowodowa w 1098 roku wyniesienie do godnoci biskupa Orleanu swojego kochanka Jana. wczesny papie Urban II odmwi podjcia dziaa przeciwko wyborowi partnera Ralfa.

Koci stara si jednak zapomina, e biblijnego Dawida, krla izraelitw bdcego wzorem idealnego wadcy i symbolem Mesjasza, czy nieukrywany romans z ksiciem Jonatanem.
Dyskurs wok homoseksualizmu wpisuje si jednak w toczcy si wspczenie spr o wartoci generalne. Dyskusja wok miejsca Polski w Unii Europejskiej jest tego najlepszym przykadem. Problem moralnoci, jej zanik w krajach Europy Zachodniej i specjalna misja Polski, ojczyzny Ojca witego, jako moralnego obrocy chrzecijaskiej Europy, zdominoway dyskusj. Dyskurs wok spraw wiatopogldowych zosta w naszym kraju zakrzyczany przez rodowiska religijne. Polska demokratyczna i pluralistyczna wiatopogldowo nadal pozostaje wic pikn, ale pust deklaracj konstytucyjn.
Wedug przygotowanego w 2001 roku przez Stowarzyszenie Lambda Warszawa i Kampani Przeciw Homofobii Raportu o dyskryminacji i nietolerancji ze wzgldu na orientacj seksualn w Polsce jedna pita gejw i lesbijek dowiadczya dyskryminacji w Kociele. Dua cz tej grupy jako przykad dyskryminacji podaje publiczne wypowiedzi ksiy i hierarchw Kocioa podczas kaza oraz innych wystpie publicznych.

Stanowisko Kocioa katolickiego

Homoseksualizm oznacza relacje midzy mczyznami lub kobietami odczuwajcymi pocig pciowy, wyczny lub dominujcy, do osb tej samej pci. Przybiera on bardzo zrnicowane formy na przestrzeni wiekw i w rnych kulturach. Jego psychiczna geneza pozostaje w duej czci nie wyjaniona. Tradycja, opierajc si na Pimie witym, przedstawiajcym homoseksualizm jako powane zepsucie () zawsze gosia, e akty homoseksualizmu z samej swojej wewntrznej natury s nieuporzdkowane (). S one sprzeczne z prawem naturalnym; wykluczaj z aktu pciowego dar ycia. Nie wynikaj z prawdziwej komplementarnoci uczuciowej i pciowej. W adnym wypadku nie bd mogy zosta zaaprobowane. Pewna liczba mczyzn i kobiet przejawia gboko osadzone skonnoci homoseksualne. Skonno taka, obiektywnie nieuporzdkowana, dla wikszoci z nich stanowi trudne dowiadczenie. Powinno si traktowa te osoby z szacunkiem, wspczuciem i delikatnoci. Powinno si unika wobec nich jakichkolwiek oznak niesusznej dyskryminacji (Czy istnieje suszna dyskryminacja? przyp. ET). Osoby te s wezwane do wypeniania woli Boej w swoim yciu i jeli s chrzecijanami do zczenia z ofiar krzya Pana trudnoci, jakie mog napotyka z powodu swojej kondycji. Osoby homoseksualne s wezwane do czystoci. Dziki cnotom panowania nad sob, ktre ucz wolnoci wewntrznej, niekiedy dziki wsparciu bezinteresownej przyjani, przez modlitw i ask sakramentaln, mog i powinny przyblia si one stopniowo i zdecydowanie do doskonaoci chrzecijaskiej.

Katechizm Kocioa Katolickiego

okadka

Jak u Pana Boga za piecem

Tekst: Radek Oliwa

Mwic o typowych dla gejw zawodach, mylimy najczciej o fryzjerach, dekoratorach wntrz, stewardach i tancerzach. W tym zestawieniu brakuje jednak rwnie gejowskiego zawodu ksidza
O tym si po prostu nie mwi, wic wszelkie prby publicznej debaty na temat homoseksualizmu wrd duchownych uwaane s za zoliwy atak na Koci. Pamitam doskonale histeryczne reakcje Polakw na film Antonii Bird Ksidz. Mino 11 lat i nic si w tej materii nie zmienio.

lub nie s do tego zdolni. Dla homoseksualnego mczyzny celibat jest bardzo niewielkim wyrzeczeniem. W kulturach szczeglnie homofobicznych, a wic m.in. w Polsce, rezygnacja ze zwizku maeskiego jest gejom nawet bardzo na rk. Celibat daje im na wszystkie trudne pytania, takie jak: kiedy si oenisz, kiedy bdziesz mia potomstwo, dlaczego nie interesujesz si dziewczynami, bardzo prost odpowied: bo jestem ksidzem. A co z kontaktami seksualnymi? Tutaj zasady patriarchalnego Kocioa katolickiego s take raczej pomoc ni przeszkod. Seminaria dla duchownych i klasztory s idealnym miejscem do nawizywania pierwszych msko-mskich kontaktw seksualnych. Austriacki koci po dzi dzie nie moe si otrzsn po skandalu wywoanym przez klerykw z seminarium w St. Poelten. Policja zabezpieczya fotografie oraz materia filmowy, z ktrego jasno wynikao, e w seminarium tolerowane byy wszelakiego rodzaju praktyki seksualne. Austriacka prasa opublikowaa tylko najmniej szokujce materiay, m.in. zdjcia regenta, ktry patrzc lubienie w obiektyw, trzyma swoj rk w kroczu jednego z uczniw. Skandali nie brak take w Polsce. W prasie pojawiao si wiele nazwisk osb duchownych, ktre najwidoczniej preferuj wasn pe.

powoania w odniesieniu do osb o skonnociach homoseksualnych w perspektywie ich przyjcia do seminarium i dopuszczenia do wice. Kongregacja Wychowania Katolickiego stwierdza w nim, e sytuacja osb homoseksualnych dopuszczonych do stanu duchownego uniemoliwia utrzymywanie poprawnych relacji z mczyznami i kobietami i w razie powanych wtpliwoci co do dojrzaoci emocjonalnej kandydata zaleca niedopuszczenie do wice kapaskich. Aby jeszcze bardziej rozmikczy nowe wytyczne, kandydat na kapana ma trzy lata, aby upora si ze swoim homoseksualizmem (czytaj: lepiej go ukry). Sytuacja na pozr kuriozalna, ale dla Kocioa najwygodniejsza. Z jednej strony Stolica Apostolska musi reagowa na skandale z udziaem swoich podopiecznych. Czyni to na przykad poprzez ogaszanie wytycznych, ktrych nie sposb zrealizowa. Z drugiej strony Koci boryka si z ogromnymi problemami personalnymi i bez homoseksualnych duchownych skazany byby na niebyt. Jedynym wyjciem z sytuacji byoby zniesienie celibatu. To jednak mogoby si okaza nawet dla tak zamonej instytucji, jak jest Koci katolicki, zbyt kosztowne. atwiej jest przymyka oczy na ludzkie saboci, ni utrzymywa rzesz ksiy wraz z ich onami i potomstwem. Pki co, Watykan moe liczy na skanseny obyczajowe, ktre tak jak Polska masowo produkuj ksiy take homoseksualnych.

Bo jestem ksidzem
Wedug mniej lub bardziej wiarygodnych bada, 20-60% katolickich duchownych to osoby homoseksualne. O tym, e co pity ksidz jest gejem, pisa m.in. niemiecki teolog prof. Hanspeter Heinz. Jego publikacja Przeama milczenie wstrzsna w latach 90-tych niemieckim Kocioem. Watykan jej nie skomentowa. Oczywicie do tego rodzaju bada naley podchodzi z naleyt ostronoci. Jednak nie liczby s tu decydujce. To, e zawd ksidza jest szczeglnie atrakcyjny dla osb homoseksualnych, jest logiczn konsekwencj wprowadzenia w roku 1139 celibatu. Jeli zdrowy mczyzna decyduje si przynajmniej teoretycznie na wstrzemiliwo seksualn i jeli wiadomie godzi si z faktem, e nigdy nie bdzie mg zaoy rodziny, to moe to mie tylko dwie przyczyny. Pierwsz z nich a wedug Kocioa jedyn dopuszczaln jest powoanie. Drug, rwnie prawdopodobn, jest to, e dla niektrych celibat nie stanowi adnego wyrzeczenia. Do tej grupy nale wszyscy mczyni, ktrzy niezalenie od wykonywanego zawodu nie odczuwaj potrzeby zaoenia rodziny

Masz trzy lata, aby z tym skoczy

Reakcja Kocioa na homoseksualizm wrd duchownych jest cyniczna. Najlepiej dokumentuje to sprawa abpa Paetza. Po ujawnieniu naduy prominentnego duchownego Koci wysa biskupa na zasuon emerytur. Cztery lata pniej abp Juliusz Paetz jest honorowym gociem podczas obchodw rocznicy czerwca 1956 w Poznaniu. Czyby zapomniano, e duchowny by podejrzany o molestowanie modych klerykw? Koci pozostaje niewzruszony. Jedyn reakcj Watykanu na coraz goniejsze skandale seksualne z udziaem ksiy byo opublikowanie dokumentu o wdzicznym tytule Instrukcja dotyczca kryteriw rozpoznania

Rozmawia: Mariusz Kurc

Foto: Oiko Petersen Charakteryzacja: Karolina Kamierczak

Chc przybliy lesbijki tym, ktrzy o nich nic nie wiedz, a posuguj si jedynie stereotypami, i chc przybliy lesbijki samym lesbijkom
Anna Laszuk dziennikarka radia TOK FM, autorka ksiki Dziewczyny, wyjdcie z szafy

O czym bdzie twoja ksika Dziewczyny, wyjdcie z szafy, ktra ukae si jesieni? Przedstawiam w niej lesbijki z rnych rodowisk, z duych i maych miast, ze wsi, w rnym wieku od 20 do prawie 70 lat. S bye zakonnice, s mamy, bye matki, singielki, sparowane itd. Wikszo dziewczyn wystpuje niestety pod pseudonimami.

No to co to za wyjcie z szafy? Nie powiedziayby mi nic, gdyby miay wystpi pod wasnymi imionami i nazwiskami. Na to zdecydoway si tylko dwie. Ja sama, gdy wpadam na pomys ksiki sze lat temu, miaam myl, eby wyda j pod pseudonimem. Ale jak odpowiadaabym wtedy na pytania typu: Dlaczego zainteresowaa si pani problemem lesbijek w Polsce? Ksika spenia wic dla mnie rol mobilizujc, jeli chodzi o zmierzenie si z kwesti publicznego coming outu. Napisaam j z rnych powodw. Poniewa interesuje mnie kwestia rwnoci ludzi bez wzgldu na orientacj seksualn, rwnoprawno spoeczna orientacji, interesuje mnie feminizm i istnienie kobiet (w tym lesbijek) w polskim yciu publicznym, interesuje mnie niewidoczno lesbijek. Chc
8

przybliy lesbijki tym, ktrzy o nich nic nie wiedz, a posuguj si jedynie stereotypami, i chc przybliy lesbijki samym lesbijkom. No i dlatego, e podobnie jak moje bohaterki jestem lesbijk, wic temat dotyczy take mnie. Poza tym, gdy zaczam pracowa w radiu, sta-

am si osob publiczn. Niejednokrotnie musiaam zmierzy si z tematem homoseksualizm na antenie. I oczywicie zetknam si bezporednio z przejawami wstrtnej homofobii (wrd niektrych suchaczy), z ktr wczeniej nie miaam do czynienia.

zoom

Dziewczyny, wyjdcie z szafy jako i ja wychodz

Na przykad? Niedawno zdarzy si atak personalny, o ktrym dowiedziaam si od kolegi z naszego radia. W audycji Woobie Doobie, powiconej viagrze (wydawaoby si, z lesbijkami niemajcej nic wsplnego), suchaczka wyrazia pogld na mj temat: A Laszuk jest cipoletk i powinna si zaj swoim kutasem!. Osupiaam. Nie rozumiem, skd w ludziach tyle agresji. Innym razem wziam udzia w panelu dyskusyjnym jako reprezentantka Porozumienia Lesbijek. W pewnym momencie wsta jeden pan i owiadczy, e przyszed tu waciwie po to, eby mnie zobaczy, i jest bardzo rozczarowany moj deklaracj. Chodzio mu prawdopodobnie o Porozumienie Lesbijek. Udaam, e zrozumiaam go inaczej, czyli e tak go rozczarowa mj wygld. Zaartowaam, e przecie moje zdjcia s w internecie, ale tak naprawd wiedziaam, w czym rzecz. Nie boisz si, e zostaniesz teraz etatow lesbijk? Troch si obawiam, bo si wcale do tego nie pal, wolaabym mie wity spokj. Czy akurat to, e jestem lesbijk, jest we mnie najbardziej interesujce? Nie sdz, ale wybr jest taki: albo udawa Greka, albo zosta t lesbijk na etacie, przynajm-

niej przez jaki czas. Moemy sobie dyskutowa w stylu akademickim o tosamoci i o tym, na ile takie deklarowanie si jest z ni zgodne i czy jej nie ogranicza. Ale po prostu musimy przej drog od Stonewall (kilkudniowe starcia policji z bywalcami gejowskiego klubu Stonewall w Greenwich Village w Nowym Jorku w czerwcu 1969 r., ktre uwaa si za symboliczny pocztek emancypacji gejw i lesbijek przyp. MK) do teorii queer. Unikanie za wszelk cen konfrontacji, ktra czasami jest zwyczajnie potrzebna (choby po to, eby stan mocno po swojej stronie), przypomina unikanie dorastania. Gdy na pocztku marca ujawni si mj redakcyjny kolega Kuba Janiszewski (wywiad z Kub Janiszewskim ukaza si w majowoczerwcowym numerze Repliki przyp. MK), mylaam o coming oucie do intensywnie. Take ze wzgldu na moj ksik. I poczuam, e jestem gotowa do publicznego powiedzenia: jestem lesbijk. Moja mama powiedziaaby pewnie, e nie ma si czym chwali. Na co ja odpowiedziaabym: i nie ma si czego wstydzi. Z Marzen Chicz, ktra wydaje moj ksik, wymyliymy z kolei haso: Bogosawieni ujawnieni, albowiem nie szantaowani bd!.

Niektrzy uwaaj, e orientacja seksualna to prywatna sprawa. Ten pogld niestety do rozpowszechniony zrobi prawdziw karier wrd naszej prawicy, ktra lubi sprowadza kwesti orientacji seksualnej do prymitywnych sformuowa, zagania j do sypialni. Tymczasem nie o seks tu chodzi, ale o setki sytuacji z pogranicza ycia prywatnego i publicznego (tej granicy tak naprawd okreli si nie da), w ktrych porednio o orientacj jestemy pytani. I w ktrych z gry zakada si orientacj heteroseksualn. Czy moemy wyobrazi sobie wspczesn kampani wyborcz wanego polityka bez uywania w niej jego ycia prywatnego? W spotach wyborczych Donalda Tuska bya obecna jego ona i dzieci, a z billboardw Lecha Kaczyskiego spogldaa na nas nawet jego wnuczka i zi! A artyci, ktrych ycie prywatne jest stale obecne na amach rnych czasopism? Moemy przeczyta wic o kolejnych dziewczynach Brada Pitta, ale czy rwnie normaln informacj byaby ta, e np. Jodie Foster ma now dziewczyn? To na uytek dyskryminacji prbuje si sztucznie ustali tward granic pomidzy tym, co prywatne a tym, co publiczne. Osb heteroseksualnych jako ta granica nie obowizuje.
9

Kiedy dokonaa coming outu po raz pierwszy? Gdy miaam jakie 17 lat, przemkna mi jak byskawica myl: O! Jestem lesbijk!. Pewnie powiem co dziwnego, ale wydao mi si to bardzo zabawne. Ucieszyo mnie to odkrycie, ale niespecjalnie si wtedy na nim skupiaam. Nie zdawaam sobie sprawy, e wanie odkryam co bardzo wanego na swj temat. Pierwszy sygna, e bycie lesbijk nie zawsze jest tylko zabawne, otrzymaam na wakacyjnym obozie. Miaam 19 lat, zakochaam si i inaczej ni do tej pory postanowiam wyzna moje uczucie. Dziew-

niay. Powoli weszam jednak w rodowisko lesbijek feministek. Poznaam Olg Stefaniuk, ktra zaoya Oglnopolskie Lesbijskie Archiwum. Stopniowo otwieray mi si oczy na feminizm i to, co ma do powiedzenia o lesbijkach. Uwiadomiam sobie, w jaki sposb patriarchat, a wic system, kultura, tradycja tresuje mnie jako kobiet i jako lesbijk. Zobaczyam to w dziesitkach stereotypw, ktre miaam te sama, ktre wikszo z nas ma. Czy wic lesbijki maj stereotypy na swj wasny temat? Pewnie! Co takiego jak zwyka torba urasta czasem do rangi symbolu. Jedna z moich koleanek zobaczya mnie kiedy ze zwyk tak mi si wydawao torb. Ale masz torebusi! wykrzykna. Wedug niej torebusia to chyba by atrybut szarej kobietki czy laluni, a przecie MY nimi nie jestemy! Inna dziewczyna podobnie skomentowaa torebk mojej znajomej, te lesbijki: Ale Ty masz heteroseksualn torebk!, na co tamta byskotliwie zareagowaa: Nie wiedziaam, e torebka ma orientacj. Jakie s wobec tego lesbijskie torebki? Nie wiem. W legendarnej knajpie Rudawka na oliborzu zauwayam kiedy, e akceptowane byy gwnie dwa typy dziewczyn: albo przerysowane stuprocentowe licznotki a la Marylin Monroe, albo dziewczyny z krtkimi wosami i w bojwkach. Gdy wchodzia jaka zwyka kurka, o niewyranym image, nie miaa adnych szans.

Dlaczego lesbijki s mniej widoczne od gejw? Jak zapraszam do radia geja i lesbijk, to mam wraenie, e suchacze i tak zapamitaj tylko geja. Gej bardziej zaburza ludziom normalny obraz wiata, bo nie zgadza si by Tarzanem. Ostatnio politycy przebrali geja za demona. Nam, lesbijkom, dostaje si za co innego: zocimy tym, e nie reagujemy na mskie podanie i danie (bycia na swoim miejscu). Nie podporzdkowujemy si w inny sposb. W mojej ksice s wycznie lesbijki i o to wanie chodzio. Ale chciaabym

Unikanie za wszelk cen konfrontacji, ktra czasami jest zwyczajnie potrzebna (choby po to, eby stan mocno po swojej stronie), przypomina unikanie dorastania.
czyna bya przeraona. Momentalnie skoczyo si chodzenie za rczk, przytulanie. Czar prys. Zmrozio mnie to, nie bardzo rozumiaam, co takiego przeraajcego czy zego ma by w mioci dwch kobiet. Natomiast jeli chodzi o paczk moich przyjaci, to zaatwilimy coming out podczas jednej sylwestrowej zabawy. By wrd nas jeden otwarty gej, ktry omieli reszt. Nagle okazao si, e spora cz moich przyjaci to geje i lesbijki. Czy by to dla ciebie przeom w rozumieniu siebie jako lesbijki? To byo bardzo wyzwalajce dowiadczenie, ale nie pod tym wzgldem, o ktry pytasz. Gdy zetknam si z feminizmem, to by prawdziwy przeom. Zdaam sobie spraw, e zostaam bardzo patriarchalnie wychowana. Dziewczynka jest zobowizana by delikatna, nie wyrywa si przed szereg, nie kci si, nie by agresywna itp. Wyjcie za m i urodzenie dzieci wydawao mi si kiedy oczywist przyszoci, normalnym porzdkiem rzeczy. Najpierw zaczam si wic buntowa jako kobieta wobec tych oczywistoci. A co z byciem lesbijk? Dla mnie to byy emocje, erotyka, uczucia. Pamitam, e kiedy w ankiecie Joanny Mizieliskiej, ktr opublikowaa pniej Furia Pierwsza, pojawio si pytanie Czy lesbianizm jest dla Ciebie wyborem politycznym?, zupenie nie wiedziaam, o co chodzi. Zreszt podobnie jak wikszo moich koleanek lesbijek, ktre t ankiet wype10

Gdy miaam jakie 17 lat, przemkna mi jak byskawica myl: O! Jestem lesbijk!. Pewnie powiem co dziwnego, ale wydao mi si to bardzo zabawne.
podkreli, e nasilona homofobia, z ktr teraz mamy do czynienia, to gwnie homofobia politykw, ktrzy nakrcaj spoeczestwo, a nie odwrotnie. W rodzinach, wrd znajomych, w miejscach pracy obserwuj zmiany na lepsze. Do niedawna mielimy tylko do czynienia z radykalnym nie dla praw gejw i lesbijek. Dzi coraz czciej pojawia si rwnie gromkie radykalne tak. Dzikuj ci bardzo za rozmow. Mam prob: dopisz jeszcze, e zapraszam lesbijki do mnie do studia. Wielka szkoda, e niewiele jest tych, ktre zabieraj gos publicznie. Kiedy tylko mog, chtnie oddaj im mikrofon, by mogy mwi o naszych sprawach. I by widoczne.

Nikt Ci nie rozumie? Sprawd nas!

Wsparcie psychologiczne w KPH Czy kiedykolwiek czue lub czua, e chcesz z kim porozmawia, ale nie bardzo wiedziae/wiedziaa z kim? A moe pojawiay Ci si w gowie pytania, ktrych nikomu nie zadawae/zadawaa, bo mylae/ mylaa, e nikt nie potraktuje Ci powanie? Albo e i tak nikt nie bdzie umia na nie odpowiedzie? Sprbuj zada je nam. Nie gwarantujemy, e znajdziemy odpowied, ale obiecujemy, e bdziemy jej szuka razem z Tob. Psycholodzy pracujcy w Kampanii Przeciw Homofobii s do Twojej dyspozycji. Jeli chcesz podzieli si czym wspaniaym, co wanie Ci si przydarzyo albo czujesz, e wszystko idzie nie tak i masz ochot ponarzeka albo po prostu pragniesz pogada czekamy na Ciebie. Postaramy si wysucha Ciebie i pomc. Napisz: psycholog@kampania.org.pl lub zadzwo (22) 423 64 38 i umw si na konsultacj. Konsultacje odbywaj si w siedzibie KPH w Warszawie, elazna 68 nie wyznaczamy konkretnych dni i godzin, ale postaramy si dopasowa do Twojego czasu. Konsultacje s bezpatne. Jeli nie jeste z Warszawy i trudno Ci do nas dotrze, moesz rwnie umwi si z nami na rozmow przez skype'a. Moesz czu si bezpiecznie wszystko, co powiesz lub napiszesz, zostaje tylko midzy Tob a psychologiem!

poradnia

Przemoc jak reagowa?

Tekst: Krzysztof miszek

Przemoc fizyczna, ktrej podstaw jest orientacja seksualna ofiar, jest jednym z najczstszych przypadkw dyskryminacji spotykajcej gejw, lesbijki oraz osoby transseksualne
Wiele osb homoseksualnych dowiadcza nie tylko nieprzychylnych i zoliwych uwag z powodu swojej orientacji, ale take staje si ofiarami fizycznej napaci, czy te wrcz pobicia. Kady taki przypadek naley niezwocznie zgosi policji lub prokuraturze, czyli organom, ktrych obowizkiem jest doprowadzenie do wykrycia i ukarania sprawcy takiego czynu. Aby zrobi to w skuteczny sposb, najpierw same ofiary powinny dysponowa odpowiedni, chociaby podstawow, wiedz, jak i komu zgosi przestpstwo. Dobrze te wiedzie, jakie prawa w postpowaniu prowadzonym przez policj, czy te prokuratur przysuguj zgaszajcemu/zgaszajcej. enia skargi do przeoonego funkcjonariusza, ktry nie chcia przyj twojego zawiadomienia o przestpstwie. Pobicie moesz take zgosi bezporednio do prokuratury z pominiciem policji cho zazwyczaj prokuratura i tak zleca zbadanie sprawy policji.

cigu szeciu tygodni od dnia przyjcia zawiadomienia o przestpstwie. Przysuguje ci rwnie zaalenie na postanowienie o odmowie wszczcia postpowania lub jego umorzeniu. Masz take prawo przejrzenia akt prowadzonej sprawy, o czym powiniene/na zosta pouczony/na.

Nie musisz milcze, kiedy jeste ofiar przemocy

foto: Oiko

Nie musisz milcze, kiedy jeste ofiar przemocy z powodu swojej orientacji seksualnej. Prawo, tak jak kademu innemu obywatelowi/obywatelce, daje ci skuteczne moliwoci do dochodzenia swoich praw. Musisz tylko odway si je wykorzystywa!

Pamitaj!
Pamitaj, e to prokurator zawsze prowadzi postpowanie przygotowawcze (czyli ledztwo), a policja jest nadzorowana przez prokuratora przy prowadzeniu swojego dochodzenia. Pamitaj take, e policjanci przyjmujcy zawiadomienie nie maj prawa komentowa, a tym bardziej szydzi z twojej orientacji seksualnej. Jeeli bd to robi masz prawo zoy skarg na ich postpowanie do ich przeoonych (najczciej bdzie to szef komisariatu, w ktrym pracuj).

Jeli doznae/doznaa przemocy

Jeli doznae/doznaa przemocy na tle swojej orientacji seksualnej, powiniene/powinna zgosi to w najbliszym komisariacie policji. Jeeli funkcjonariusze nie zechc przyj twojego zawiadomienia o przestpstwie, zadaj na pimie uzasadnienia tej decyzji. Czasami zdarza si, e policja i prokuratura niezbyt chtnie wszczynaj postpowanie przygotowawcze, starajc si zniechci ofiary przestpstw do zoenia formalnej skargi i wymagajc dokadnie udokumentowanej historii przestpstwa (obdukcje, wiadkowie). Ma to miejsce nawet wwczas, kiedy funkcjonariusze prawa sami byli wiadkami przestpstwa. Takie postpowanie funkcjonariuszy jest zupenie bezprawne. Warto podkreli, i istnieje take moliwo zo-

Masz prawo do zaalenia

Niezwocznie po otrzymaniu zawiadomienia o przestpstwie policja lub prokuratura zobowizane s wyda postanowienie o odmowie postpowania lub o jego wszczciu i o wydaniu takiego postanowienia ci powiadomi. Jako ofiara przestpstwa masz take moliwo zoenia zaalenia w przypadku, gdyby zobowizany do tego prawem prokurator, nie wyda tego postanowienia w
11

Homo economicus
Tekst: Mariusz Kurc Foto: Oiko Petersen

Proces emancypacji gejw i lesbijek zaowocowa na Zachodzie m.in. rozwojem specyficznego segmentu rynku, ktry dostrzega ich potrzeby, stara si na nie odpowiada i na nich, mwic krtko, zarabia
W rozwinitych krajach ju jaki czas temu odkryto, e osoby homoseksualne to nie odmiecy wyaniajcy si z niebytu raz na rok przy okazji parad rwnoci, ale zwykli ludzie, ktrzy gdzie pracuj albo s bezrobotni i pracy szukaj, to pracodawcy lub pracobiorcy, ludzie mniej lub bardziej zamoni, ludzie modsi lub starsi. Mczyni... oraz kobiety, o czym do czsto si szczeglnie u nas zapomina. Sowem: uczestnicy ycia spoeczno-gospodarczego, stanowicy cz spoeczestwa, ktra ma czasem troszk inne potrzeby ni heteroseksualna wikszo, cho tak samo jak heteroseksualici pragnie by dostrzegana i szanowana. I zagospodarowana przez rynek.

ku, na poczcie czy w sklepie z ciuchami nie musia udawa, e towarzyszcy mu facet to jego kuzyn czy kolega. A doradca/-czyni bankowy/-a, pani czy pan w okienku na poczcie czy ekspedient/-ka nie maj prawa mie negatywnego nastawienia do homoseksualistw. A przynajmniej nie maj prawa tego nastawienia pokazywa. Niedawno rumuskie linie lotnicze ogosiy walentynkow promocj. Gdy zgosiy si gejowskie pary, okazao si, e promocja dotyczy tylko par rnej pci. Geje nie dali za wygran pozwali linie do sdu. I spraw wygrali.

Czego chce TEGL

Celem TEGL jest zwalczanie stereotypw i dyskryminacji mniejszoci seksualnych, szczeglnie w zwizku ze wiadczeniem pracy, edukacja ekonomiczna w zakresie segmentu LGBT, wspieranie przedsibiorczoci wrd osb homoseksualnych oraz pomoc gejom i lesbijkom w konkretnych problemach zwizanych ze rodowiskiem pracy. Towarzystwo wsppracuje z organizacjami pracowniczymi gejw i lesbijek w innych krajach UE (przede wszystkim z Niemiec i Austrii). Na jesie TEGL planuje realizacj trzech powanych projektw. Pierwszy z nich to badanie rozpoznawcze potencjau rynku LGBT w Polsce. Chcielibymy przeprowadzi dwa tysice ankiet wrd gejw i lesbijek, pozna potrzeby tych ludzi i ich rodowiska pracy. Przypuszczam, e na przykad obalimy wzity z Zachodu mit geja jako bogacza mwi Micha Pawlik, zastpca Prezesa TEGL. To spore przedsiwzicie, liczymy na odzew wielu gejw i lesbijek. Ankieta bdzie dostpna m.in. w internecie. Gdy opracujemy wyniki, chcemy je nagoni na konferencji prasowej. Mylimy te nad stworzeniem rankingu bankw dziaajcych w Polsce pod wzgldem ich przyjaznoci dla klienta homoseksualnego. Nieformalnie ju od dawna wymieniamy si informacjami na temat podejcia do otwartych gejw i lesbijek w poszczeglnych bankach. Naszym celem jest pokazanie podmiotom gospodarczym dziaajcym na polskim rynku, e warto w Polsce dostrzec klienta homoseksualnego. Jeli to nam si uda, due firmy zaczn inwestowa, rynek zacznie si napdza. Jednym z efektw tego procesu moe by powikszanie si klienteli, a wic przechodzenie ukrywajcych si homoseksualistw na jasn stron mocy. Pawlik dodaje: Wanie z tym zwizany jest zreszt nasz drugi projekt Jawni w pracy!, ktry ma promowa wiedz o prawach osb homoseksualnych w miejscu pracy oraz informowa o organizacjach takich pracownikw, ktre s ju powszechne w duych korporacjach w Unii Europejskiej i w USA.
Strona internetowa TEGL: www.gejblade.pl/tegl

Mniej lub bardziej otwarci geje i lesbijki to kilkaset tysicy osb, ktrych potrzeby ekonomiczne s przez rynek ignorowane.
W Polsce rynek LGBT praktycznie nie istnieje. Trudno nawet mwi o jego potencjalnych rozmiarach. Na Zachodzie obejmuje na razie przede wszystkim bran motoryzacyjn, turystyczn, bankow, ubezpieczeniow, nieruchomoci, spirytusow, ale wci dochodz nowe. Niemieckie analizy wykazay, e ok. 50% niemieckich homoseksualistw ukrywa sw orientacj i przed caym wiatem udaje heteroseksualistw opowiada Micha. Niemiecki rynek LGBT stanowi wic ta druga poowa. To wci ok. 6 mln ludzi masa! W Polsce kryptohomoseksualistw jest pewnie wicej ni 50% wszystkich osb homoseksualnych. Jak by jednak nie liczy, mniej lub bardziej otwarci geje i lesbijki to kilkaset tysicy osb, ktrych potrzeby ekonomiczne s przez rynek ignorowane. Temu wykluczeniu Micha postanowi rzuci rkawic. Najpierw zaoy stron www.gejblade.pl, na ktrej mona znale wiele informacji dotyczcych rynkw LGBT. Poprzez stron nawiza kontakty z podobnymi pasjonatami z rnych polskich miast. I w maju br. zaoy Towarzystwo Ekonomiczne na rzecz Gejw i Lesbijek, ktrego zosta prezesem. Na pocztku chcielimy stworzy organizacj pracownicz gejw i lesbijek bankowcw, ale okazao si to przedwczesne mwi. Takie pracownicze organizacje to kwestia przyszoci, a my jestemy na pocztku drogi. Musimy zacz od oglnej organizacji, na branow specjalizacj przyjdzie czas pniej.

Towarzystwo Ekonomiczne na rzecz Gejw i Lesbijek

Proces emancypacji gejw i lesbijek zaowocowa na Zachodzie m.in. rozwojem specyficznego segmentu rynku, ktry dostrzega ich potrzeby, stara si na nie odpowiada i na nich, mwic krtko zarabia. Segment ten wci si rozrasta i obejmuje coraz to nowe brane. Micha Huca ledzi dynamiczny rozwj rynkw LGBT (lesbijek, gejw, bi- i transseksualistw) na Zachodzie. Od razu na wstpie zaznacza, e to nie tylko rynek dbr luksusowych. Nie chodzi tylko o to, by zamony gej mg kupi sobie markowy samochd, ktrego kampania reklamowa jest przeznaczona specjalnie dla niego tumaczy. Chodzi rwnie o to, by gej bogaty lub nie mg pracowa w niehomofobicznym rodowisku. By nie musia ukrywa swej orientacji przed wsppracownikami, przeoonymi czy podwadnymi. By w ban12

orgi

Towarzystwo przeprowadzio ju wstpne badania Geje i lesbijki w rodowisku pracy. Wynika z nich m.in., e cz rodowiska LGBT zbyt negatywnie postrzegaa swoje miejsce pracy i w wielu przypadkach bya zaskoczona, e ich koledzy i koleanki tak normalnie podeszli do kwestii ich homoseksualnej orientacji. Zreszt wielu gejw i lesbijek ukrywa si, pomimo e uznaje panujc w pracy atmosfer za przyjazn, a wsppracownikw za otwartych.

Wspierajmy si wzajemnie
Trzeci projekt TEGL to promocja przedsibiorczoci wrd samych gejw i lesbijek. Szczeglnie chodzi o rozwj maych i rednich firm prowadzonych przez gejw i lesbijki i dla gejw i lesbijek. Niedawno powstaa firma Lesbud, zaoona przez lesbijki wykonujce remonty domowe. Niedugo bd urzdza sobie mieszkanie i na pewno zgosz si do Lesbudu. To wietny pomys. Zamiast zatrudnia kilku panw, ktrzy padliby trupem, gdyby dowiedzieli si, e maj remontowa mieszkanie dwm pedaom, z przyjemnoci do remontu zaangauj dziewczyny mwi Huca. Na podobnej zasadzie: lepiej spdzi noc w hotelu prowadzonym przez otwartego geja, w ktrym obsuga przyzwyczajona jest do wizyt par jednopciowych, ni w hotelu, w ktrym recepcjonista/recepcjonistka daje dwm chopakom (lub dwm dziewczynom) podwjny pokj, zapewniajc z gry, e eczka s osobno, bo nie przychodzi mu/jej do

Pracownik, ktry lwi cz swej energii yciowej powica w pracy na ukrywanie swej orientacji, jest bardziej zestresowany, czuje si gorszy od innych i gorzej pracuje.
Micha Huca prezes Towarzystwa Ekonomicznego na rzecz Gejw i Lesbijek

Jawni w pracy
Micha Huca pracuje w jednym z wielkich bankw. Jest i przeoonym, i podwadnym. Zdjcie jego chopaka stoi na jego biurku. Micha Pawlik zdjcia chopaka sobie nie postawi, bo wanie zosta singlem, ale jest w pracy otwartym gejem. Niestety, obaj s raczej wyjtkami od reguy, zgodnie z ktr homoseksualista jest w pracy albo seksualnie neutralny, albo udaje heteroseksualist. Pracownik, ktry lwi cz swej energii yciowej powica w pracy na ukrywanie swej orientacji, jest bardziej zestresowany, czuje si gorszy od innych i gorzej pracuje. atwiej nim manipulowa, atwiej go wykorzystywa, o szantau nie wspominajc. Ujawnianie si w pracy pozwolioby wielu gejom i lesbijkom na wielki oddech ulgi, a tym, ktrzy spotkaliby si z dyskryminacj, chcielibymy zapewni pomoc.

Dyskryminacja w miejscu pracy jest zakazana przez nasz Kodeks pracy. Poza tym, gdybym szuka pracy i mia do wyboru dwie podobne oferty z dwch firm, z ktrych jedna prowadzi polityk zwalczania homofobii w miejscu pracy, a druga nie wiadomo, wybrabym t pierwsz. Ba! By moe nawet przyjbym ofert z mniejszym wynagrodzeniem, ale za to w firmie promujcej postawy niedyskryminacyjne mwi Pawlik. Problem w Polsce polega na tym, e firmy wci nie dostrzegaj tej kwestii. Projekt Jawni w pracy! ma na celu rwnie uwiadomienie pracodawcom, e cz ich pracownikw to geje i lesbijki. Na przykad w zachodnich oddziaach Hewlett Packard s specjalne komrki wsparcia dla pracownikw homoseksualnych. TEGL chciaoby stworzy sie kontaktw i bank informacji o tym, jak poszczeglne firmy traktuj swych wyautowanych homoseksualnych pracownikw.

gowy, e ci ludzie s par i by moe woleliby jedno due. Jestem przekonany, e jest w naszym kraju wielu gejw i lesbijek mylcych o rozkrceniu interesu dla branowej klienteli. Chcielibymy tym osobom pomc.
TEGL stara si rwnie interweniowa w sprawach biecych w zwizku z doniesieniami prasowymi na temat naruszenia przez b. prezydenta miasta Wrocawia zakazu dyskryminacji ze wzgldu na orientacj seksualn organizacja wystpia o informacje na temat przestrzegania przez Urzd Miasta wymogw prawnych oraz best practices, rekomendowanych przez Komisj Europejsk. Zareagowano rwnie w kwestii zrezygnowania z emisji programu Gay Army przez Polsat. Nie jestemy na tyle naiwni, by sdzi, e moemy doranie co tymi listami zmieni. Ale przynajmniej sprawimy, e nasz gos bdzie syszalny.
13

KPH ma ju 5 lat!
Teksty: Tomek Szypua Komiks: Oiko & Chris

Kiedy w 2000 roku zaczynalimy dziaalno, mielimy nadziej, e po 11 latach od demokratycznych przemian wreszcie nadejdzie lepszy czas na dyskusj o prawach gejw i lesbijek
Sytuacja w Polsce zdawaa si temu sprzyja. W 2000 i 2001 roku temat osb homoseksualnych na dobre zagocili w mediach gwnego nurtu. W parlamencie najwikszym ugrupowaniem by Sojusz Lewicy Demokratycznej, ktry mia w programie walk o prawa gejw i lesbijek, a perspektywa wejcia do Unii Europejskiej bya ju cakiem realna.

Dobre zego pocztki

11 wrzenia 2001 tak, wanie 11/9 podpisalimy deklaracj utworzenia Kampanii Przeciw Homofobii. KPH nie bya pierwsz organizacj gejw i lesbijek w Polsce, ale jako pierwsza postawia sobie za gwny cel dialog z heteroseksualn wikszoci. W caej Polsce jak grzyby po deszczu zaczy wyrasta nasze oddziay. Na spotkania tylko w Krakowie, ktre odbyway si w nieduej sali przy ul. Krakowskiej, przychodzio po 50-60 osb. Czsto nie dla wszystkich starczao miejsca.

Nasz pocztkowy entuzjazm szybko spotka si z oporem w wikszoci konserwatywnego polskiego spoeczestwa. Pierwszym kubem zimnej wody by problemy, na ktre natrafilimy zim 2002/2003 podczas akcji Niech nas zobacz (o Niech nas zobacz pisalimy w marcowo-kwietniowym numerze Repliki). Jesieni 2003 roku, podczas kolejnej kampanii Jestem gejem. Jestem lesbijk, przyjaciele i dziaacze KPH na spotkaniach ze studentami w najwikszych orodkach akademickich opowiadali o projekcie ustawy o zwizkach osb tej samej pci i yciu osb homoseksualnych w Polsce. Rwnie ta akcja spotkaa si z przejawami niechci i agresji. W Biaymstoku i Gdasku gono krzyczeli i przeszkadzali Wszechpolacy, ktrzy z kolei w Krakowie w obecnoci mediw wrczyli prof. Szyszkowskiej miot, eby odleciaa na zawsze z polskiej polityki. W czerwcu 2004 roku uczestnicy pierwszego krakowskiego Marszu Tolerancji zostali brutalnie zaatakowani przez chuliganw i pseudokibicw. Od tego czasu adna demonstracja na rzecz praw osb homoseksualnych nie przebiega do koca spokojnie, cho na pewno fakt, e ostatnia Parada Rwnoci bya legalna i doszo podczas niej tylko do kilku incydentw, napawa otuch.

nictwo prawne i psychologiczne, warsztaty dla nauczycieli, szkolenia dla osb bezrobotnych, konferencje, festiwale filmowe i wiele innych dziaa. To setki spotka, ciekawych dyskusji, zabawnych sytuacji i nieporozumie. W Trjmiecie jedna z czonki KPH po kilku miesicach dziaalnoci zrobia coming out jako osoba heteroseksualna. Kiedy zacza pojawia si na spotkaniach, wszyscy z gry zaoyli, e jest lesbijk w kocu bya nonszalancka, zawsze w dinsach, koszuli, krtkowosa. Mora z tego taki, e walk ze stereotypami naley zacz od siebie. Rwnie w Trjmiecie przewodniczcy oddziau prbowa zarejestrowa wiec na placu Trzech Krzyy. Problem w tym, e w Trjmiecie jest pomnik Trzech Krzyy, a nie plac, a ta pomyka postawia pod znakiem zapytania legalno planowanej demonstracji. Z gupiego bdu wynik niespodziewany sojusz z stoczniow Solidarnoci, ktra popara nasze prawo do manifestacji swoich pogldw. I w kocu KPH to ludzie. To moliwo zawarcia nowych przyjani, poznania osb podobnie mylcych, majcych takie same ideay i marzenia, to wsplna zabawa na imprezach i wyjazdach. Pi lat temu zaczynalimy w Warszawie jako grupka zapalecw, spotykajca si w biurze Federacji na Rzecz Planowania Rodziny i Kobiet na Nowolipiu. Dzi jest nas na pewno wicej. Jednak przed nami nowe wyzwania. Jednego moemy by pewni KPH nie zabraknie pracy przynajmniej na nastpne 5 lat dziaalnoci.

Nie tylko parady

Wbrew pozorom praca w KPH to nie tylko wsporganizowanie i uczestnictwo w paradach i marszach, utarczki z reprezentantami prawej strony sceny politycznej, obecno w mediach czy kontrowersyjne wystawy i spotkania otwarte. KPH to rwnie porad-

14

orgi

wok
Teksty: Agnieszka Szpak

otwa: Zamieszki antygejowskie w Rydze

Do zamieszek doszo w hotelu Reval, gdzie zebrali si otewscy geje i lesbijki na festiwalu Riga Pride 2006, zorganizowanym zamiast marszu przez miasto, na ktry nie otrzymali zgody. Wadze motywoway odmow wzgldami bezpieczestwa. 22 lipca w sobot rano tum kilkuset protestujcych przeciwko imprezom gejowskolesbijskim obrzuci pomidorami, jajkami i ekskrementami osoby, ktre opuszczay koci anglikaski w Rydze po mszy w intencji praw dla osb homoseksualnych na otwie. Szef skrajnie prawicowej organizacji ANSS Viktors Biese powiedzia, e homoseksualici s grzesznikami, ktrych naley powstrzyma teraz, nie czekajc, a zaczn si domaga prawa do lubw i adoptowania dzieci. Wedug relacji zaatakowanych, w pobliu kocioa nie byo ani jednego policjanta. Agencja BNS pisze, e policja jednak interweniowaa i zatrzymaa pi osb W ubiegym roku Rada Miejska otewskiej stolicy odmwia zgody na parad, lecz decyzj t zmieni sd i Riga Pride 2005 si odbya. (22.07.06)

Skandaliczne hasa i transparenty dziaaczy PiS

Pawe Zyzak, student historii Uniwersytetu Jagielloskiego, opublikowa w gazecie W prawo zwrot! artyku Diabe jest zoofilem. Tekst jest pseudoteologicznym wywodem, ktrego gwn tez jest przekonanie, e osoby homoseksualne s wysannikami diaba. Diabe nie mg wykoczy Kocioa za pomoc ludzi, chce to zrobi za pomoc zwierzt pisze Zyzak. Peday, wykorzystujc pojedyncze napaci i sowne wyzwiska, umiejtnie zjednuj sobie ludzkie wspczucie, stylizujc si na ofiary represji i nietolerancji. Do walki przyczaj si zafascynowani ruchem lub okazujcy si by zdeklarowanymi pedaami intelektualici pisze student UJ. Gazeta, ktrej Zyzak jest redaktorem naczelnym, to periodyk Frakcji Modych PiS na Podbeskidziu. Szefem tamtejszych struktur regionalnych jest pose Stanisaw Pita, szef PiS w Bielsku-Biaej, ktry komentuje: To reakcja na agresywn propagand homoseksualistw, na sianie przez nich publicznego zgorszenia, na ich drwiny z chrzecijaskiej tosamoci narodu. Nie uwaa, eby Zyzak kogokolwiek obrazi, nie ma zamiaru wyciga wobec niego adnych konsekwencji. Czas zdyscyplinowa modych dziaaczy PiS w Bielsku mwi natomiast pose Tadeusz Cymaski, wiceprzewodniczcy klubu parlamentarnego PiS. Nie wolno porwnywa adnego czowieka do zwierzcia. Nasi dziaacze si zagalopowali. Natomiast politycy PiS z Kocierzyny zawiesili na elewacji biura Prawa i Sprawiedliwoci transparent, na ktrym m.in. czytamy: Dzi lesby-geje, jutro zoofilici, kto pojutrze? Czy tak ma wyglda wolno i demokracja? To jest SYFILIZACJA!!!. Autor Waldemar Bonkowski, szef partii w powiecie kocierskim i czonek krajowej Rady Politycznej PiS jest dumny ze swojego dziea (cho nawet nie potrafi poprawnie napisa sowa zoofile): Zareagowaem w ten sposb na parad gejw mwi. Homoseksualici to ludzie chorzy, prywatnie niech sobie robi, co chc, ale nie powinni publicznie pokazywa swoich skonnoci. Pose Cymaski w tym przypadku stwierdzi: Zgadzam si z kolegami z Kocierzyny, e naley zatrzyma ekspansj homoseksualizmu. Nie podoba mi si natomiast mocny jzyk, bo sowo syfilizacja jest chyba troch przesadzone. Warto jednak doda, e ten, kto sieje wiatr, zbiera pniej burz. Gdyby nie dua aktywno rodowisk gejowskich, to nie byoby takich transparentw. Niedawno syfilizacja znikna z budynku, a Bonkowski uwaa, e odpowiedzialni s za to geje: Transparent ukradli w nocy nieznani sprawcy mwi. Podejrzewam, e stoj za tym jakie przyjezdne rodowiska gejowskie, bo w Kocierzynie takich nie mamy. Oczywicie. Wszystkiemu winna ta ekspansja homoseksualizmu. (08.08.06)
Dodatek sponsorowany przez Fundacj Ry Luksemburg

Pierwsze homoluby w Czechach

Dwie pary zawary pierwsze w historii Czech maestwa homoseksualne. Od 1 lipca 2006 roku obowizuje w tym kraju prawo pozwalajce na zwizki partnerskie osb tej samej pci. Pierwszy lub odby si rano w Ostrawie. Tak powiedzieli sobie panowie o imionach Pepa i Karel. Para ya ze sob w zwizku od siedmiu lat. Nowoecy wyjaniali, e zdecydowali si zalegalizowa swj zwizek z przyczyn praktycznych. Mamy troch wsplnych oszczdnoci, jeli ktremu z nas co by si stao, mamy wiadomo, e druga osoba nie zostanie bez rodkw do ycia tumaczyli. W tym samym urzdzie zwizek partnerski zawary take dwie kobiety Vendulka i Stepanka. Uchwalenie prawa o zwizkach partnerskich ma w Czechach dug i dramatyczn histori. A piciokrotnie projekt stosownej ustawy trafia pod obrady parlamentu. Prezydent Vaclav Klaus zgosi weto do ustawy umoliwiajcej legalizacj zwizkw osb tej samej pci, jednak czeski parlament je odrzuci. Przeprowadzony niedawno wrd Czechw sonda pokaza, e wikszo z nich jest przychylna zawieraniu maestw przez osoby tej samej pci. Niemal co pity Czech zgodziby si te na to, by pary takie mogy adoptowa dzieci. Nowe prawo nie pozwala jednak na adopcj dzieci przez pary jednopciowe. (01.07.06)
15

Foto: Kraska

Teksty: Ewa Tomaszewicz Agnieszka Szpak

wok

Nasza Sprawa ostatnia odsona

Jacek Tomczak i Przemysaw Alexandrowicz, parlamentarzyci PiS, publicznie przeprosili za wypowied z listopada 2004, w ktrej porwnali homoseksualizm do pedofilii, zoofilii i nekrofilii. To wynik ugody zawartej przed poznaskim sdem. Przeprosiny przedstawili na specjalnej konferencji prasowej. Uzgodniona przed sdem tre przeprosin brzmi: Przemysaw Alexandrowicz i Jacek Tomczak owiadczaj, i nie porwnywali ani nie mieli zamiaru porwnywa homoseksualizmu do pedofilii, zoofilii i nekrofilii. Wyraaj ubolewanie wobec tego, e sformuowania zawarte w relacjach z konferencji prasowej w listopadzie 2004 r. mogy sugerowa, i dokonano takiego porwnania. Ydze, Agnieszce, Joannie i Sandrze kobietom, ktre pozway parlamentarzystw PiS i poprowadziy spraw do koca skadamy wyrazy najszczerszego uznania. Mamy nadziej, e ta lekcja pokae osobom publicznie zniewaajcym osoby homoseksualne,
Od lewej: Agnieszka Kraska, Alicja Podbielska, dr Monika Patek, Maciej Bernatt, Agata Teutsch, Irmina Kotiuk, Dirk Lorenz, prof. Zbigniew Hoda, Sandra Rutkiewicz. Foto: Monika Serkowska

e nie s bezkarne. Jak rwnie, e Wasz przykad pokae innym osobom homoseksualnym, e warto walczy o swoje prawa, godno i szacunek.

O tej sprawie pisalimy w styczniowo-lutowym numerze Repliki. Historia Naszej Sprawy na: http://kobiety-kobietom.com/naszasprawa. (11.09.06)

Dyskryminacja mczyzn homoseksualnych w zakresie honorowego krwiodawstwa

Powraca temat oddawania krwi przez gejw. Rzecznik Praw Obywatelskich Janusz Kochanowski interweniowa w tej sprawie, gdy niezgodnie z prawem gejom odmawia si moliwoci oddawania krwi. Wystosowa do ministra zdrowia pismo z prob o wyjanienie sprawy. W wielu stacjach krwiodawstwa na terenie caego kraju mczyznom homoseksualnym odmawia si prawa do honorowego oddawania krwi twierdzi Robert Biedro, prezes Kampanii Przeciw Homofobii. To ewidentna dyskryminacja mwi. Przepisy dotyczce krwiodawstwa jasno okrelaj, kto nie powinien oddawa krwi i
16

w tej grupie nie ma osb homoseksualnych. Jeli ktokolwiek odmwi pobrania krwi od osoby, ktra zdeklaruje si jako homoseksualna, zrobi to bezprawnie mwi dr Aleksandra Dziecitkowska z Instytutu Hematologii i Transfuzjologii w Warszawie. W rozporzdzeniu ministra zdrowia z 2005 r. wrd kryteriw dyskwalifikujcych potencjalnego krwiodawc wymieniono zachowania seksualne, co jest czasem bdnie interpretowane jako orientacja seksualna. Aby unikn takiej interpretacji, kryteria ograniczajce krg krwiodawcw wyszczeglniono w informacji o chorobach zakanych dla krwiodawcw. Zgodnie z nimi ryzykowne zachowania to: zaywanie narkotykw w postaci zastrzykw, kontakty seksualne z osobami stosujcymi takie narDodatek sponsorowany przez Fundacj Ry Luksemburg

kotyki, kontakty seksualne z wieloma partnerami lub takimi, ktrych potencjalny dawca zna od niedawna, a take kontakty seksualne w celu zarobkowym lub z osobami chorymi na AIDS, ki i taczk zakan typu B i C. Robert Biedro przekonuje jednak, e mimo przepisw geje, ktrzy chc odda krew, wci napotykaj na problemy. Przytacza gony przykad mieszkaca Lublina, ktremu w ubiegym miesicu odmwiono pobrania krwi. Ponadto na przykad na stronie internetowej Polskiego Czerwonego Krzya geje zostali wymienieni jako osoby nalece do grupy podwyszonego ryzyka obok narkomanw i nosicieli wirusa HIV. (11.08.06).

politycznie

Odcienie szaroci
Tekst: Edyta Pawlukiewicz Kola: Agnieszka Kraska

W imponujcym tempie rodzina ewoluuje w kierunku rozwiza alternatywnych, takich jak na przykad rodzina homoseksualna
M, ona, (i dzieci) i ta trzecia (ten trzeci), konkubinaty (niekoniecznie kryminogenne), rozwodnicy z przyczyn ekonomicznych (zasiek dla matki samotnie wychowujcej) nadal dzielcy st i oe, dwie kobiety i dziecko, trzech panw i kot, wzgldnie jeden pan i kot, a na dokadk rodzicielka (pana, nie kota) Ach ten postmodernizm.

Prorodzinna Polska
19 lipca w swoim expose premier gromkim gosem zapewni, e bd (on i brat?) czyni wszystko, by polska rodzina zostaa obroniona wobec tego ataku, ktry jest prowadzony na ni, nie tyle z zewntrz bo tutaj siy, ktre chc ten atak prowadzi s niewielkie ale z wewntrz. W ferworze walki, mieszajc istot poj bliskiego sercu manicheizmu zapewnieniem, e nie da sobie wmwi, e czarne jest czarne, a biae biae, nie mniej arliwie zadeklarowa, e maestwa w wersji konstytucyjnej bdzie zdecydowanie strzeg. Niewane, e nikt na nie nie dybie, niewane, e, logicznie mylc, mniejszoci seksualne poniechay obecnie stara o prawne uregulowanie zwizkw, ani e w planowanej ustawie starannie unikano nie tylko nazywania zwizku homoseksualnego maestwem, ale nawet aby nie definiowa poj wbrew powszechnemu znaczeniu funkcjonujcemu w jzyku polskim odrzucono nawet nazw zwizek partnerski. Wrg w manichejskiej wizji wiata jest niezbdny, a homoseksualici wspczeni ydzi i cyklici razem wzici wietnie si do tego nadaj.

Prorodzinna Europa
W imponujcym tempie rodzina ewoluuje w kierunku rozwiza alternatywnych, takich jak na przykad rodzina homoseksualna. Od 1989 roku, kiedy Dania jako pierwszy kraj na wiecie zalegalizowaa zwizki par tej samej pci, w jej lady poszy: Wielka Brytania, Finlandia, Francja, Niemcy, Islandia, Norwegia, Portugalia, Szwecja, Nowa Zelandia, Szwajcaria, Czechy, Wgry, Chorwacja, Sowenia, Luksemburg, Andora, Izrael, RPA oraz niektre czci skadowe pastw federalnych, takich jak: USA, Australia, Brazylia i Argentyna. Legalizacja zwizkw homoseksualnych zostaa uznana przez Parlament Europejski za standard legislacyjny, ku ktremu zmierza powinny pastwa czonkowskie Unii. Zmierzaa i III Rzeczpospolita. Staraniem senator Marii Szyszkowskiej powsta projekt ustawy o rejestrowanych zwizkach midzy osobami tej samej pci. Niestety ustawa nie wesza nawet pod obrady wczesnego Sejmu. Pomimo niedawnych zapewnie lidera partii stanowicej trzon koalicji Sejmu V kadencji, e osoby o orientacji homoseksualnej s i z prawej strony sceny politycznej, homoPiSlobby czy jakiekolwiek inne optujce za uchwaleniem rzeczonej ustawy nie mieci si nawet w mojej bogatej wyobrani. W mojej moe nie.

poszerzenie znaczenia. Rzeczpospolita na pocztku lipca tego roku przeprowadzia sonda, z ktrego wynika, e maestwom homoseksualnym przeciwnych jest 77% respondentw. Krzepico w tej sytuacji brzmi, e za 18%. Dla porwnania wedug bada CBOS w Czechach w 2005 roku przeciwnych maestwom homoseksualnym byo 52% respondentw, przy 37% poparcia. Za to na pytanie o zwizki niebdce maestwem, w ktrych partnerzy mieliby prawa majtkowe przysugujce maestwom, 62% bada-

Pomimo niedawnych zapewnie lidera partii stanowicej trzon koalicji Sejmu V kadencji, e osoby o orientacji homoseksualnej s i z prawej strony sceny politycznej, homoPiSlobby czy jakiekolwiek inne optujce za uchwaleniem rzeczonej ustawy nie mieci si nawet w mojej bogatej wyobrani
nych u naszych poudniowych ssiadw opowiedziao si za. W rok pniej czeski parlament uchwali ustaw o zwizkach partnerskich osb tej samej pci. Nie bez kozery dodam, e wedug bada CBOS w lipcu i listopadzie ubiegego roku za prawnym usankcjonowaniem niemaeskich zwizkw gejw lub lesbijek opowiadao si odpowiednio 46 i 42% Polakw, przy 44 i 47% przeciw. To napawa nadziej na uregulowanie w przyszoci sytuacji cywilnoprawnej yjcych w staych zwizkach osb o orientacji homoseksualnej. Ekspansji nowych form rodziny nie da si bowiem zatrzyma. Nie od dzi te wiadomo, e pomidzy czerni a biel rzeczywistoci jest caa gama szaroci.
17

Kwestia nazwy
Pojcia maestwo homoseksualne czy rodzina homoseksualna to dla wikszoci Polakw-katolikw oksymorony godzce w fundament ich wiary. Dla mnie to jedynie
Dodatek sponsorowany przez Fundacj Ry Luksemburg

Bardzo krtkie wprowadzenie

Tekst: dr Katarzyna Bojarska Dominik Piotrowski

Foto: Oiko Petersen

Temat transseksualnoci w polskiej debacie publicznej nie istnieje w ogle. wiadomo spoeczestwa na ten temat jest znikoma, znacznie mniejsza ni na temat homoseksualnoci
Bardzo niepokojce jest to, e t sam tendencj obserwujemy rwnie wrd osb LGB (les, gay, bi). Temat ten jest notorycznie pomijany, a T traktowane jak marginalna cz rodowiska, wrcz jak zbdny baga, utrudniajcy proces emancypacyjny. Niektre z zagranicznych organizacji, aby opisa swj zakres dziaania, uywaj ju skrtu LGBTQIA (les, gay, bi, trans, queer, intersexual, asexual). My, cho dumnie nazywamy si rodowiskiem LGBT, wci zapominamy o osobach trans i czsto mylimy podstawowe pojcia z tego zakresu.

Kim s osoby transseksualne, i co to znaczy transgender

Transgender jest pojciem szerszym ni transseksualno. Obejmuje wszystkie osoby, ktrych ekspresja pci, tosamo pciowa lub pe biologiczna wyamuje si poza spoeczne zaoenia na temat dwoistoci i rozdzielnoci pci lub jednoci midzy pci biologiczn, tosamoci i penion w spoeczestwie rol pciow. Pojcie to obejmuje midzy innymi transseksualno, cross-dressing, zwany wczeniej transwestytyzmem, androgyni, interseksualno oraz wielk ilo innych tosamoci, nawet takich, ktre nie maj swojej nazwy.

Wskanik samobjstw wrd osb transseksualnych jest bardzo wysoki, a gwnym ich powodem jest uwewntrzniona opresja spoeczna.
Pocztkowo (w latach 70 XX w.) termin transgenderyzm uywany by stricte w opozycji do terminu transseksualnoc. Obejmowa wtedy wycznie osoby trans, ktre czuj niech, aby podda si chirurgicznemu zabiegowi zmiany pci, lub te, ktre nie identyfikuj si z adn z istniejcych ju nazw pci (z aciny trans = poza, z tamtej strony, z ang. gender = pe kulturowa). Wspczenie rol
18

t przej termin genderqueer i obejmuje on wanie wszystkie te osoby, ktre nie chc, aby ich pe bya w aden sposb okrelana. Transseksualnymi nazywa si te spord osb transgenderowych, ktre maj poczucie, e cechy ich pci biologicznej oraz zdeterminowana przez ni rola pciowa, ktrej penienia spoeczestwo od nich oczekuje, s nie do pogo-

dzenia z ich gboko odczuwan tosamoci pciow. Innymi sowy, spoeczestwo, kierujc si biologicznymi cechami pciowymi, widzi kobiet w osobie, ktra czuje si mczyzn, lub mczyzn w osobie, ktra czuje si kobiet. Poczucie wewntrznego konfliktu midzy wasn tosamoci a t narzucan przez spoeczestwo czstokro skania osoby transseksualne do podjcia takich krokw prawnych i

alert

Transseksualno

medycznych, jak zmiana pci metrykalnej i poddanie si tzw. chirurgicznej zmianie pci oraz terapii hormonalnej, ktre doprowadz do upragnionego poczucia zgodnoci pomidzy tosamoci a cielesnoci. Czsto pojcia transseksualnoci i homoseksualnoci s ze sob mylone. Zakada si, e osoby homoseksualne s jednoczenie transseksualne. Tymczasem jest to od siebie niezalene. Wrd osb trans znajdziemy zarwno te, ktre maj pocig do kobiet, jak i te, ktre maj pocig do mczyzn, do obojga pci albo do innych osb trans.

sytuacja, w ktrej spoeczestwo akceptowaoby pewn niedefiniowalno pci. Teoria queer mwi (co potwierdzaj badania historyczne i midzykulturowe), e transseksualno jest efektem ubocznym spoecznej

Wrd Arabw funkcjonuj xanith, rdzenni mieszkacy Ameryki Pnocnej maj swoje berdache, na Madagaskarze yj sekrata, a w Indiach hijry. S te kultury, ktre wyrniaj nie dwie, nie trzy, ale a siedem pci!

Zdarza si, e osoba transgender bardzo pragnie funkcjonowa w odmiennej roli pciowej, ni jej narzucono, i okrela si inn nazw, ni mwi jej akt urodzenia. Nie potrzebuje do tego chirurgicznej zmiany swoich narzdw pciowych, z ktrych funkcjonowania jest zadowolona. Niestety, spoeczestwo i jego produkty system prawny i zaoenia medycyny daj w tym wzgldzie absolutnej zgodnoci midzy biologi a psychik i penion rol, i warunkowo toleruj osoby trans, lecz tylko jeeli d do osignicia tej zgodnoci. W ten sposb faworyzuje osoby transseksualne, inne odmiany transgenderu uznajc za gorsze, nieprawdziwe, niepene, bardziej zaburzone. Gdybymy jako spoeczestwo akceptowali rnorodno ekspresji pci, ludzie nie musieliby postrzega siebie w zawonych kategoriach pci. S przecie kraje, w ktrych osoby transgenderowe funkcjonuj w spoeczestwie, a ich pe ma swoj odrbn nazw. Wrd Arabw funkcjonuj xanith, rdzenni mieszkacy Ameryki Pnocnej maj swoje berdache, na Madagaskarze yj sekrata, a w Indiach hijry. S te kultury, ktre wyrniaj nie dwie, nie trzy, ale a siedem pci! Osoby transseksualne yj wok nas, a pomimo to s w Polsce cakowicie niewidoczne. Wikszo prawdopodobnie nigdy nie ujawnia si przed otoczeniem i cae ycie boryka si z brzemieniem wewntrznej niezgodnoci. Wewntrzny konflikt najczciej jest rdem cierpienia, ktrego efekty mog przybra posta kliniczn. Tzn. patrzc z zewntrz, moemy dostrzec, e dana osoba bardzo cierpi, np. na depresj, lub ma innego rodzaju problemy psychologiczne, ktrych rda nie potrafimy zrozumie. Wskanik samobjstw wrd osb transseksualnych jest bardzo wysoki, a gwnym ich powodem jest uwewntrzniona opresja spoeczna. Ewentualna decyzja o zmianie pci to dugi i bolesny proces, a efekt jest czsto niesatysfakcjonujcy spoecznie. Nawet po operacji, czsto publicznie, osobom trans przypomina si o ich pierwotnej, biologicznej pci, czego rezultatem s dalsze istotne problemy emocjonalne. Na szczcie przemianom ulega myl akademicka oraz cae spoeczestwa. Wczenie si do dyskursu emancypacyjnego w krajach zachodnich samych osb transgender prowadzi do tego, e z coraz wiksz trosk podchodzi si tam do tej kwestii.
W Stanach Zjednoczonych 65% spoeczestwa uwaa, e osobom transgender nale si pracownicze prawa antydyskryminacyjne, a 90% syszao o takich osobach.

Czy potrzebujemy pci

Transfobia (uprzedzenie wobec osb trans) jest tak samo silna jak homofobia, rwnie wrd ludzi LGB, ktrzy czsto obwiniaj osoby trans za negatywny wizerunek gejw i lesbijek w spoeczestwie. W rzeczywistoci osoby trans niekoniecznie chc by utosamiane ze rodowiskiem LGB. Ideaem byaby

konstrukcji pci. W naszej kulturze kada osoba, ktra nie jest mczyzn, uznawana jest za kobiet i odwrotnie. Przy takim zaoeniu jest moliwe, e to spoeczestwo zmusio osoby transseksualne do takiej dualistycznej identyfikacji pciowej, ktra czsto zmusza ich do funkcjonowania w stricte okrelonej, rozpoznawalnej spoecznie tosamoci pciowej.

19

Teksty: oma Kowalski Anna Stachelska

powido

By jak Paris Hilton

Mam 25 lat i liczne blond wosy. Rano przed wstaniem z lka zastanawiam si, co musz zrobi tego dnia. Jestem aktywna i pracowita, nie cierpi bezczynnoci. Kad chwil wypenion mam tysicem zada i spotka. Czuj si szczliwa i speniona. Ostatnio zostaam nawet wybrana Gay Idol of Hollywood. Dlaczego geje tak mnie kochaj? Proste jestem cudowna i fascynujca. I mog si beznadziejnie ubiera, a i tak wszyscy mnie podziwiaj, bo to ja dyktuj trendy w modzie. Ciekawe tylko, czy lesbijki kochaj mnie rwnie mocno Mam 29 lat i nie mam licznych blond wosw. Rano przed wstaniem z lka nie mam czasu na rozmylanie o moim dniu. Do pracy zawsze jestem spniony, wic musz zosta duej. Gdy wracam do domu, jestem zm-

czony i nie mam siy na jog czy siowni. Wakacje mam raz w roku. Tego lata pojechalimy ze znajomymi do Ustki. Nie mielimy szczcia: padao i byo zimno. I znw nie poznaem ksicia z bajki, ktrego rzucibym po tygodniu pomiennego uczucia, tak jak Paris rzucia swojego Parisa. Gdy narzekam na swoje ycie, znajomi pytaj, co innego chciabym robi. Odpowiadam: Chc by Paris Hilton. Bo Paris to idea. Zamarzya sobie, e bdzie sawna, gdy pragna wicej ni tylko milionowej fortuny, ktra ot-

rzymaa w dniu urodzin. Teraz jest wszdzie: w muzyce (o ktrej za rok wszyscy zapomn, ale nie szkodzi), filmie (ktry okaza si finansow katastrof, ale co tam), ksigarniach i brany porno (w prywatnym filmie wbrew jej woli rozpowszechnianym w internecie, wic to nie jej wina). Osigna wszystko, nie robic nic. Wystarczyo, e bya sob. Uwaga! Konkurs!
Jeeli chcesz usysze w swoim domu pikny gos Paris Hilton, odpowiedz na pytanie: Czy Twoim zdaniem Paris Hilton ma najwiecej wsplnego z: a) Madonn b) Britney Spears c) Christin Onassis Czekaj trzy egzemplarze najnowszego albumu Paris. Odpowied a, b lub c wylij na adres: pawel@kampania.org.pl do 15 padziernika 2006.

Syndrom drugiej randki

Umwiem si z nim na dziewit, nuci Gucio przed zwierciadekiem. Perfumki kupione na popraw humoru po ostatnim zawodzie miosnym stay w pogotowiu. Brutus Gucia przeszy niemiy dreszcz na wspomnienie tej nocy, kiedy
Brutus22 odezwa si pierwszy. Ogldziny zdj wypady pomylnie. Po niedugim wstpie Brutus zaprosi Gucia na kaw, a moe i bit mietank. Ten pobieg jak na skrzydach! Najpierw kawa. Bya i mietanka, a jake! Tak pyszna, e Gutek o wiecie boym zapomnia. Tylko Brutus! piewao jego serce, a w duszy mu grao: lepszy starszy i stateczny Przed nami wielkie perspektywy, bo Brutus mia na oko trzydzieci pi lat, a owe 22 to bya warto procentowa mietanki. Zadzwoni to byo ostatnie sowo, jakie Gucio usysza od boskiego Brutusa. Czeka na telefon choby SMS-a, ale aden nie nadfruwa. Przeamawszy si, sam wystuka zajadle tekcik krtki a kamliwy o treci nastpujcej: Wyjedam na dwa tygodnie, czy spotkamy si przedtem?. Pozostawszy bez odpowiedzi, postanowi znale pocieszenie w kinie. Po filmie uda si kontemplowa go samotnie do znanego klubu. Ju za20

mawia ulubione mojito, gdy nagle oczy jego wychosta niemiosiernie widok Brutusa22 w objciach Soczewy, znienawidzonej przez Gucia cioty, znanej jako nacigaczka i intrygantka! Gucio marzy o nadprchniaej desce, ktra by si pod jego ciarem na amen ukruszya. Podoga trzymaa si mocno, Soczewa zamia si szyderczo, a Brutus zawoa wesoo w stron Gucia: Co, stary, wyjazd nie wypali?. Byo, mino i teraz Gucio czeka tsknie na dziewit! Uy zapachu, but wyglancowa, pryszcza przypudrowa. To miaa by druga randka z Cichym_z_natury. Pierwsza bya grzeczna i intelektualna. Duga rozmowa o yciu sprzyjaa sczeniu drinkw, jednak chopcy poegnali si niemiaym pocaunkiem w policzek. Tym razem Cichy zaprosi Gucia do domu. Ten w windzie trzscymi si domi uwalnia wino z bibuy. Pragn oczarowa intrygujcego Cichego elokwen-

cj i poczuciem humoru! Przed otwartymi drzwiami rce przestay dre z podniecenia. Znieruchomiay za to ze strachu. W drzwiach staa wielka dziewczyna i z gronym wyrazem twarzy odpowiedziaa na przeraone Dobry wieczr: Bdzie dobry, jak ci tu wicej nie zobacz! Bartka nie ma. Zabraam mu komrk i zablokowaam maila, ty wirnity Poszukujcy_26(lat). Rozklekotana winda wioza bladego Gutka prosto w otcha wstydu. Wracajc przez park, zadawa sobie pytanie: Znam tyle udanych par. Jak oni to robi?. Nagle niczym Pomysowy Dobromir poczu uderzenie niewielkiego odzia o czaszk. Bysn myl: Goni tego pieprzonego krliczka, ale jak ja go goni, to on nie moe goni mnie. Dumnie podnis gow i skierowa si w stron ulubionego klubu. Zamwi mojito i usiad w kcie z Replik. Tego wieczora zmieni nick na Twoj_Kroliczek26.

kulturka

Szklany ekran na tczowo

Tekst: Tomik Tybora Foto: Oiko Petersen

Masz ju do nudnych filmw ze scenami heteryckimi? Zawsze chciaa, aby twoja ulubiona aktorka zagraa lesbijk? Zawsze pragne zobaczy w swoim serialu piknych, czule przytulajcych si chopcw?
serialu, ktry bdzie pokazywa nasz queerowy wiat, a nie molestujcy nas zewszd heteromatrix?! Przystpilimy do przygotowa. Obecnie robimy pilota. Nasze serialowe dziecko zwie si Queer Family. Jego bohaterami ma by grupa przyjaci mieszkajcych w jednej kamienicy lesbijki, geje, osoby bi- i transseksualne. Queer Family to rodzina, do ktrej nale wszyscy odstajcy od heteronormatywnego modelu spoeczestwa. Chcemy opowiedzie o ich wsplnych perypetiach, miociach, problemach z coming outem, relacjach z rodzicami, funkcjonowaniu w swoim bliskim otoczeniu. Pokaemy historie inspirowane wydarzeniami dnia codziennego, w ktrych nie
r e k l a m a

zabraknie jednak elementw kultury queerowej. Bd wic wystpy wystrzaowych Drag Queens oraz fascynujcych Drag Kingw. Stawiamy na rnorodno spoecznoci LGBT. Chcemy pokaza co zupenie nowego, czego w dotychczasowym serialowym szumie medialnym nie byo. Mamy nadziej, e dziki naszemu serialowi znikn stereotypy spoeczne na nasz temat.

Wanie rodzi si pierwszy polski branowy serial dla gejw, lesbijek, bi, trans, drag dla wszystkich queer! Na pocztku by pomys stworzenia branowego programu. W trakcie pracy nad jego ksztatem pojawia si myl: skomasowany atak na szklany ekran! Dlaczego nie stworzy
Poszukujemy do naszej ekipy realizatorw obrazu, scenarzystw, technicznych, wszelkiej maci ludzi (post)produkcji, jak rwnie specw od promocji i marketingu. Oraz oczywicie osb, ktre chc sprbowa swoich si przed kamer i zagra jedn z serialowych postaci. Przez cay wrzesie odbywa si bd castingi oraz spotkania dla wszystkich zainteresowanych. Wicej na: casting@queerfamily.pl, www.queerfamily.pl

21

Tytu wystawy: Haute couture Autor prac: izanagi Kontakt: izanagi@interia.pl Termin wystawy : 9-16 wrzenia 2006 r. Miejsce: PIANO CAFE & GALLERY, ul. Piotrkowska 80 lewa oficyna, d

kulturka

Haute couture
Autor o wystawie i inspiracjach: Haute couture (fr. wysokie krawiectwo) powstao w XIX wieku w Paryu. To ubrania szyte na zamwienie, w pojedynczych egzemplarzach, obecnie czsto ekstrawaganckie. Pierwszy prawdziwy dom haute couture zaoy Charles Frdric Worth w 1858 roku na Rue de la Paix 7 w Paryu, gdzie szy ubrania na indywidualne zamwienie klientek, na ich czele cesarzowej Eugenii. Najwiksi twrcy haute couture to Chanel, Yves Saint-Laurent, Christian Dior, Christian Lacroix, Givenchy, Paco Rabanne, Guy Laroche, Ungaro, Hermes, Versace, Louis Vuitton i Valentino. Samo pojcie haute couture stao si dla mnie inspiracj do przygotowania serii grafik, na ktrych najistotniejszym z elementw

Moje grafiki, nawizujc do wspomnianej mody XVIII-wiecznej i wspczesnej tendencji retro-royal, utrzymane s w konwencji secesyjnej. Ich styl znajduje liczne odwoania wobec twrczoci mojego Mistrza Aubreya Beardsleya jednego z najwikszych artystw okresu L'Art Nouveau. Postaci prezentowane na grafikach s smuke, wanitatywne nieomal, a inspiracj dla ich cia jest moje wasne.... Moja twrczo okrelana jest te czasem mianem kampowej.

s stroje. Wysokie krawiectwo stanowi wg mnie kontynuacj wyrafinowanej elegancji XVIII-wiecznej Francji, a i obecnie rozwija si, znajdujc ujcie w twrczoci wielu kreatorw mody w trendzie trwajcym od kilku miesicy, zwanym retro-royal.

izanagi jest rwnie autorem ocenzurowanej przez amerykaski serwis deviantART serii grafik Niewinne igraszki, przedstawiajcej homoerotyczne sceny figuratywne, igraszki na przestrzeni rnych okresw historii i mitologii. Obok tematyki homoerotycznej, kontrowersje wzbudziy symbole stosowane przez autora dla wzmocnienia reakcji odbiorcy krzy, drzewo sefirotyczne, symbole kabalistyczne, symbole wadzy, lilie itp.
a r t y k u s p o n s o r o w a n y

Siesta, fiesta i flamenco

To trzy sowa po hiszpasku, ktre kady z nas zna i typowe skojarzenia z Hiszpani i jzykiem hiszpaskim
zainteresowania nim take na naszym kontynencie. Hiszpaski cieszy si w Europie, w tym w Polsce, coraz wiksz popularnoci. Spada liczba osb uczcych si niemieckiego i francuskiego, natomiast wzrasta liczba osb wybierajcych hiszpaski. Si tego jzyka buduje te niesychana popularno kultury hiszpaskiej i latynoskiej. Sztuka, literatura, muzyka, film, architektura... Picasso, Dali, Miro, Gaudi, Garcia Marquez, Isabel Allende, Vargas Llossa, Almodovar, Shakira, Salma Hayek. Tak rni twrcy, a tak obecni w naszej wiadomoci... Hiszpanie to tylko ok. 10% wielkiej spoecznoci wadajcej tym piknym jzykiem, to jednak Hiszpania, tak bliska, i tak otwarta (to najwikszy w Europie kraj, ktry wprowadzi, maestwa jednopciowe) zawsze przyciga bdzie swoim zachwycajcym kolorytem, pozostaociami burzliwej historii, rnorodnoci, wspaniaymi muzeami i ttnica nocnym yciem. A jzyk tego piknego kraju jest dzi kluczem otwierajcym bram wielkiego, interesujcego wiata...
Kasia Walicka

Do tego dochodzi corrida i plae na Costa Brava lub Sol. Ale o hiszpaskim warto dzi porozmawia powanie. To nie dziki swej melodyjnoci i cudownym wspomnieniom z wakacji hiszpaski jest dzi drugim, po angielskim, jzykiem najczciej uywanym w komunikacji midzynarodowej. Przyczyna sia ekonomiczna i kulturalna ludzi, ktrzy posuguj si tym jzykiem, i to nie tylko w Hiszpanii, ktra jest potg ekonomiczn, ale w duej mierze Ameryce, i to take Pnocnej! Hiszpaskim posuguje si na wicie ok. 400 mln ludzi. Okoo 40 mln w samym USA. Dla przykadu 27% Nowego Jorku to osoby hispanojzyczne. I rwnie to, e hiszpaski jest drugim jzykiem USA, powoduje wzrost
22

Gdzie warto uczy si hiszpaskiego Instytut Jzyka Hiszpaskiego SIN FRONTERAS w BUW ul. Dobra 56/66, Warszawa Ksigarnia hiszpaska na miejscu www.sinfronteras.pl Instituto Cervantes ul. Myliwiecka 4 00-459 Warszawa e-mail: instituto@cervantes.pl

kulturka

Teksty: Mariusz Kurc Ewa Tomaszewicz

Kltwa Edgara
Marc Dugain, Wydawnictwo Sic!, 2006
John Edgar Hoover przez 48 lat (!) by szefem FBI. Przeszed do historii jako jedna z najpotniejszych i najbardziej zagadkowych postaci XX wieku. aden z omiu prezydentw USA, ktrym Hoover suy, nie odway si go zdymisjonowa, cho trzech prbowao. Edgar obsesyjnie szpiegowa wszelkich sabotaystw, szczeglny nacisk kadc na prawdziwych i domniemanych komunistw. Z dziwnym

pobaaniem natomiast traktowa walk z mafi. By wciekym antysemit, rasist i ksenofobem. Mia szereg kompleksw i paranoi. No i by homoseksualist, cho dowodw na to nie ma, a sam zainteresowany jak nietrudno zgadn pewnie uciszyby na wieki kadego, kto omieliby si o tym wspomnie. Sam twierdzi pono, e podziwia kobiety tak bardzo, e nie jest w stanie si do nich zbliy. Przez cay okres szefowania FBI Hoover pozostawa w zwizku ze swoim najbliszym wsppracownikiem Clydem Tolsonem. To wanie jego fikcyjne wspomnienia czytamy w Kltwie Edgara. Niestety, zamiast wnikliwej analizy nieprzecitnej osobowoci mamy do czynienia z niezbyt interesujco

przedstawionym katalogiem najwaniejszych skandali, ledztw i spiskw, w ktre Hoover mniej lub bardziej by wpltany albo sam si wpltywa: burzliw histori Kennedy'ego seniora i seksoholizmem jego syna-prezydenta, desperacj Marylin Monroe, tragedi Ethel Rosenberg, gierkami z Fidelem Castro, komisj McCarthyego. To wszystko samograje, a wic a dziwne, e czyta si je raczej bez zapartego tchu. Autorowi nie udao si wyj gwnego bohatera z mroku, pokaza tajemnicy jego dugowiecznoci u wadzy, obnay obdnego charakteru i psychologicznych motyww postpowania. Tak fascynujco odraajca posta jak Hoover zasuguje na gbszy portret.

Anais. ycie erotyczne Anais Nin

Nol Riley Fitch, Wydawnictwo Sic! 2006
Pisarka Anais Nin jest najbardziej znana z liczcego 35 tysicy stron dziennika (nigdy nie wydanego w caoci). Niewiele jest chyba osb, ktre tak dogbnie i na pimie analizoway swoj wasn osobowo. A jest to osobowo, ktrej z pewnoci warto powici 500 stron drobiazgowej biografii. 10-letnia Anais z upodobaniem pozuje wasnemu ojcu nago do zdj. 11-letnia Anais czuje si potwornie odrzucona, gdy ojciec opuszcza rodzin. Aby da upust swemu blowi, rozpoczyna pisanie dziennika. 20-letnia Anais wstpuje w zwizek maeski, ktry przez kilka pierwszych lat pozostanie nieskonsumowany. Seks jest dla niej czym tak odraajcym i pocigajcym zarazem, e gdy w kocu odkrywa masturbacj i masturbuje si bez opamitania, nazywa to w swym dzienniku silnym kryzysem narcyzmu. 30-letnia Anais przeywa romans z wasnym ojcem. Nastpnie zakochuje si w Henrym Millerze oraz jego zjawiskowej onie June. Kilka lat pniej kupuje d, ktra przycumowana nad Sekwan bdzie suya jej do spotka z kolejnymi kochankami. W dzienniku z tego okresu wylicza swe grzechy: mio do wasnej krwi (homoseksualny kuzyn Eduardo), do duchowego ojca ma (Erskine), do kobiety (June), do ma innej (Henry Miller) oraz do wasnego psychoanalityka (Allendy). Wszystkie te przestpstwa popeniane s piknie dodaje. Jako 40-letnia dama synie natomiast w Nowym Jorku z otaczania si wianuszkiem modych przystojnych homoseksualistw, ktrych najpierw emocjonalnie rozkochuje w sobie, a potem przekazuje w rce (i nie tylko) Eduarda. 50-letnia Anais dzieli swoje ycie na p midzy dwch mw niemajcych o sobie pojcia. W Nowym Jorku z Hugonem oraz kotkiem jest eleganck pisark, odwiedzajc galerie i kultowe ksigarnie, wrd lasw nieopodal San Francisco z Rupertem oraz pieskiem wiedzie ywot spokojnej pani domu w rednim wieku, pilnujcej od czasu do czasu dzieci ssiadw. Spord wszystkich dzie Nin samo jej ycie byo najbardziej interesujce. Ksika Nol Riley Fitch daje o tym dziele intrygujce wyobraenie.

Nike dla Lubiewa?

Znamy ju finalistw nagrody literackiej Nike 2006. Obok Lubiewa Michaa Witkowskiego w finaowej sidemce znalazy si Dwukropek Wisawy Szymborskiej, Warunek Eustachego Rylskiego, Paw krlowej Doroty Masowskiej, Ta chmura powraca Piotra Matywieckiego, Wszystkie jzyki wiata Zbigniewa Mentzla i Wooka Mariusza Wilka. Wydane w styczniu 2005 roku przez Korporacj Ha!art Lubiewo zdyo ju narobi niezego zamieszania. Przez jednych zostao uznane za odnowienie Genetowskiego modelu pisarstwa, pierwsz polsk ksik kampow, przez innych za wrcz reportaowy opis rodowiska homoseksualnego czasw PRL-u, stanowicy silny argument przeciw emancypacyjnym deniom czci rodowiska LGBT. Jedno nie ulega wtpliwoci: Witkowski to talent literacki pierwszej wody, ktry w peni zasuy na obecno w gronie finalistw i ktry w peni zasuy na zwycistwo. Czy wygra? Dowiemy si ju w padzierniku.
23