HOMOSEKSUALIZM W PRL-U

NASZE DZIECI

MICHA PIRG

dwumiesicznik spoeczno - kulturalny

magazyn bezpatny ISSN 1896-3617

wstpniak

Tekst: Ewa Tomaszewicz

Spis treci 02 W 03 07
S T P N I A K Jak Platforma pokochaa gejw (i lesbijki?) R A P O R T Porozmawiajmy o seksie lesbijek K R A J Kultura dla Tolerancji Krakw, 24-27 kwietnia 2008 Kaczyski straszy homomaestwami Najszczliwsi geje w Polsce Mamy penomocniczk Przyjazny ginekolog? W twoim miecie

09 S

P O E C Z E S T W O Nasze dzieci 12 W Y W I A D Synek Madonny 14 K R A J Wrocaw oczami LGBT Tym razem za zdrowie kobiet 17 F E L I E T O N Pogadanki Cioci R. Cz II co robi po rozstaniu? 18 H I S T O R I A Homoseksualizm w PRL (1)

20 K

23

U L T U R A Pierwsza polska ksika queer Zdeptany kwiauszek Prawo wyboru Krlowa Anglii szuka faceta Ballada o Lee Cottonie Rykoszetem o kobietach, gejach i lesbijkach C Z A J N I K Czajnik, czyli orientacje gwiazd Ranking Repliki Co czy Kor i klubowe brzmienie?

Jak Platforma pokochaa gejw (i lesbijki?)

Kady ma swoj wolno i godno i nie zasuguje na to, by wykorzystywa jego twarz w celach, co do ktrych nie wyraa zgody. Kancelaria Prezydenta powinna przeprosi geja z Kanady, ktrego wizerunek wykorzystano w ordziu Lecha Kaczyskiego stwierdzia w wywiadzie dla radia RMF FM Elbieta Radziszewska, penomocnik (penomocniczka?) premiera ds. rwnego statusu prawnego. Wzruszya mnie, naprawd. Kady ma swoj godno i wolno, nawet gej z Kanady, no, no. Tego si nie spodziewaam po synnej z antykobiecych i homofobicznych wypowiedzi i dziaa urzdniczce (jak choby gosowanie przeciw ustawie o rwnym statusie kobiet i mczyzn w 2004 roku). Dalej byo jeszcze lepiej. Radziszewska stwierdzia, e zna postulaty organizacji gejowskich i zwizki partnerskie czy moliwo zawierania maestw wcale nie s tym, na czym nam tak naprawd zaley. Tym, co wg niej naprawd nas boli, jest dyskryminacja w dostpie do pracy. Jak choby niedawne postulaty byego obozu rzdzcego, aby ograni2

czy dostp osb homoseksualnych do niektrych zawodw. I z tak dyskryminacj oczywicie bdzie walczy. Zbytek aski, pani penomocniczko. W polskim prawie pracy ju od kilku dobrych lat mamy zapis o zakazie dyskryminacji ze wzgldu na orientacj seksualn i pani psim obowizkiem jest pilnowanie jego przestrzegania. I pani osobiste (?) przekonanie, e gej moe by dobrym pedagogiem i jeeli dobrze si spisuje na swoim stanowisku, to jego orientacja nie powinna mie znaczenia nie jest wyrazem jakiej wspaniaomylnoci, szczeglnie gdy wemiemy pod uwag to, co nastpuje po sowie jeeli. Jakby w przypadku zych pedagogw ich orientacja nagle nabieraa znaczenia. Najzabawniejsze w tym wszystkim jest to, e po tym wywiadzie pani Radziszewska zostaa obwoana przez niektre media (zwaszcza prawicowe) obroczyni praw osb homoseksualnych. Pozostaje mi mie nadziej, e tego typu insynuacje nie sprawi, e nagle nasza penomocniczka stwierdzi, e polskie prawo jest jako szczeglnie liberalne w stosunku do gejw i lesbijek. Bo mimo i bawi mnie jej zapewnienia, e bdzie walczy z dyskryminacj, ale tylko o ile bdzie to dyskryminacja w miejscu pracy, zdaj sobie spraw, e ten problem niestety istnieje. Ciekawa jestem tylko, jak si maj owiecone postulaty pani Radziszewskiej do np. wypowiedzi jej partyjnego kolegi Stefana Niesioowskiego w rodzaju W

Polsce nie ma adnej dyskryminacji osb homoseksualnych. Homoseksualici okamuj spoeczestwo i domagaj si przywilejw, a na to nie ma zgody. Czy bdzie z nimi walczy? Osobicie wolaabym, eby tego nie robia, bo, paradoksalnie, z tej dwjki wol jego przynajmniej jest uczciwy i nie ukrywa swojej homofobii pod pseudoliberalnym bekotem.

foto: Oiko

Prenumerata
Jeli chcesz otrzymywa Replik na bieco i do domu wpisz si na list dystrybucyjn! Aby pokry koszty przesyki (jeden rok, przesyka krajowa), konieczna jest wpata 48 z tytuem darowizny. Co dwa miesice otrzymasz Replik prosto do domu i w dyskretnej kopercie. Wpat naley dokonywa na: Kampania Przeciw Homofobii, numer konta: 35 2130 0004 2001 0344 2274 0001, z dopiskiem: Replika prenumerata (darowizna) oraz podaniem dokadnego adresu do przesyania magazynu.
Wspom Replik! Wpa 1% na Kampani Przeciw Homofobii! Szczegy s. 24.
Wydawca: Stowarzyszenie Kampania Przeciw Homofobii, ul. elazna 68, Warszawa, tel.: 022 423 64 38, gazeta@kampania.org.pl Redaktorka naczelna: Ewa Tomaszewicz Zastpca redaktorki naczelnej: Mariusz Kurc Redakcja: Anna Pil, Magorzata Rawiska, Krzysztof Tomasik, Pawe Fischer-Kotowski, Micha Muskaa Wsppraca: Robert Biedro, ukasz Maciejewski, Radek Oliwa Skad: Agnieszka Kraska Webmastering: Krzysztof o Redakcja nie zwraca tekstw niezamwionych oraz zastrzega sobie prawo do ich redagowania i skracania. Przedruki po uzyskaniu pisemnej zgody wydawcy. okadka: Joanna Sokoowska

www.replika.kampania.org.pl

Porozmawiajmy o seksie lesbijek

Tekst: Magorzata Rawiska i Ewa Tomaszewicz Grafiki: Beata Sosnowska

Cipa, picz, wagina, to wistwo, wargi sromowe mniejsze czy mwic o seksie, jestemy skazane na uywanie terminw medycznych lub uznawanych za wulgarne? Czy wypracowaymy sobie wasny sposb rozmawiania o naszej seksualnoci? I czy w ogle o TYM rozmawiamy, czy te uznajemy TO za spraw zbyt intymn i zachowujemy dla siebie i, ewentualnie, naszej partnerki?
3

raport

Raport jest efektem rozmw, ktre w ostatnich tygodniach przeprowadziymy z kilkoma kobietami. Pretekstem do nich bya dugo (nadal) oczekiwana premiera ksiki Kiedy kobieta kocha kobiet swoistego przewodnika po seksualnoci kobiet nieheteroseksualnych. Dlatego wrd naszych rozmwczy nie zabrako wspautorek ksiki Alicji Dugockiej i Agnieszki Weseli.

e rozmawiamy, to raczej pewne. Na pewno nie wszystkie, nie ze wszystkimi i nie przy kadej okazji, ale jednak tak. I cho wci nie istniej w Polsce grupy (mniej lub bardziej formalne), ktre spotykayby si regularnie, aby porozmawia o swoich ciaach i na przykad, wzorem amerykaskich feministek, pooglda kolektywnie swoje cipy (a przynajmniej do adnej takiej grupy nie udao nam si dotrze i, szczerze piszc, nie jestemy pewne, czy to, co robi, jest naprawd takie fajne), mamy potrzeb dzielenia si swoimi odczuciami, doznaniami zwizanymi z szeroko rozumian intymnoci. Ot, choby na forum lesbijskiego portalu Kobiety Kobietom prnie rozwija si dzia Intymnie (dostpny tylko dla zalogowanych uytkowniczek). Potrzeb tym bardziej dojmujc, e, jak kiedy mdrze powiedziaa Alicja Dugocka (najbardziej znana polska lesboloka, autorka ksiki Pokochaa kobiet i jedna z naszych rozmwczy), polskim lesbijkom brakuje wzorcw. I nie chodzi jedynie o cakowity waciwie brak znanych Polek lesbijek, ktre mogyby im pokaza i powiedzie, e wszystko jest z nimi w porzdku. Chodzi rwnie o seks. Wemy na warsztat osawiony przez pisma dla nastolatek pierwszy raz. Czy zawsze jest tak, jak opowiada jedna z uytkowniczek wspomnianego forum: Mj pierwszy raz z kobiet by jak przekroczenie Bram Szczcia... Czas stan w miejscu, a moje ciao unioso si wysoko i przez wiele dugich i szczliwych godzin trwao w swoim uniesieniu...? (Swoj drog, pogratulowa defloratorki.) Dla przeciwwagi przytoczmy zupenie inn opowie. Dziewczyny miay po 17 lat i w kocu postanowiy TO zrobi. Przyozdobiy si w seksown bielizn, przygasiy wiato, rozstawiy wieczki, wypiy po kieliszku dobrego wina, pooyy si obok siebie na ku i... NIC. Patrzyy sobie w oczy, umiechay z zaenowaniem i adne nie miaa odwagi zacz ani pojcia, co ma waciwie zrobi.

przez brzoskwink, kotka, po bardziej wyrafinowane, jak sodka dziurka czy siedlisko rozkoszy. Wymieniaj ich okoo setki, co jedne, to ciekawsze i bardziej zaskakujce. Nam udao si znale okoo dwudziestu (przy czym zgodziymy si, e cipki s dla dziewczynek, wolimy zatem cipy), z tym e nie do e tak naprawd uywamy zaledwie kilku, to jeszcze co rusz w nasze rozmowy wkrada si to, tam na dole czy te sprawy. Z czego to wynika? Najprociej mwic, kobiety nie maj i nie s uczone jzyka, ktrym mog porozumiewa si w ku. Oczywicie niektre rzeczy mona przekaza bez sw, ale jak ju przychodzi co do czego, uywamy zupenie nieadekwatnej w wikszoci sytuacji waginy (a mamy na myli wargi sromowe, ktre wagin wszak nie s, a poza tym brzmi zbyt anatomicznie) albo oglnej cipy czy bardziej neutralnej brzoskwinki. Oczywicie pary mog wypracowa sobie wasny kod, wymaga to jednak czasu i otwartoci (o ktrej za chwil). Jzyk jest problemem nie tylko w kontaktach intymnych, ale rwnie na przykad podczas wizyt u lekarza, kiedy bardzo czsto nie potrafimy wyjani, co i gdzie nam dolega. Nie jestemy przyzwyczajone, eby myle o tej czci ciaa, a ju na pewno nie o tym mwi. W kocu srom to nic innego tylko wstyd. Jak w opowiadanej studentom medycyny anegdocie: przychodzi kobieta do ginekologa, ten bada j i na zakoczenie wizyty delikatnie zwraca jej uwag, e powinna si bya przedtem umy. Klientka z oburzeniem odpowiada: Panie doktorze, kto by takie wistwo my!.

nia swojego ciaa (wszystko na wierzchu), s do tego wrcz zachcani, podczas gdy dziewczynki s oduczane interesowania si tymi okolicami. Nauczenie si swojego ciaa zajmuje nam wicej czasu ni mczyznom. Ale jest i plus tej sytuacji. Stopniowe poznawanie wasnej seksualnoci, pokonywanie tabu (o ile si na to zdobdziemy) sprawia, e moemy si cieszy seksem znacznie duej. Minus w relacji homoseksualnej obie mamy te same problemy i nie zawsze potrafimy sobie z nimi poradzi. Co ciekawe, nierzadko owo spnione odkrywanie siebie owocuje wikszym otwarciem na nieheteroseksualne doznania w pniejszym wieku, kiedy jestemy dojrzalsze i atwiej nam przyj fakt, e jestemy lesbijkami. wiadomo naszej orientacji psychoseksualnej wypywa bowiem przede wszystkim z otwartoci i odwagi. Warto zacytowa tu jedn z wielkich ikon lesbijek Sharon Stone: Wiek redni to czas, kiedy odkrywa si pewne rzeczy z otwartym umysem. Nie wykluczam, e kiedy zwi si z kobiet.

No to co robi? Jeli jeszcze tego nie zrobiymy, najwyszy czas uzupeni luki w kulturze, w ktrej przyszo nam y, uczc si swoich cia i potrzeb. Ciao
W krajach skandynawskich nie ma tego problemu. Rodzice zabieraj swoje dzieci do sauny, kpi si z nimi, ucz, e ciao to nic wstydliwego. W Polsce nago jest zarezerwowana dla intymnoci. Kultura, w ktrej yjemy, oprcz tego, e represjonuje mwienie o kobiecej seksualnoci, to represjonuje kobiec cielesno w ogle. Bo jak inaczej wytumaczy fakt, e wikszo Polek nie czuje si swobodnie w swoich ciaach? Musi je przystraja, zakrywa, ciga, malowa, aby zbliy si do tego, co jest nam przedstawiane jako idea kobiecoci. I niech nikt nie prbuje nam wmwi, e wszystkie to tak bardzo lubimy. Tym bardziej, e po tych wszystkich zabiegach upikszajcych, kiedy rozbieramy si do naga, nadal czujemy wstyd. Zdarza si te, e pierwsz osob, ktr widzimy nago, jest nasz/a pierwszy/a partner/ka seksualna. Przez cay okres dorastania zazwyczaj nie mamy szans pozna wasnej anatomii i potrzeb. eby mie udany seks z drug osob, trzeba przepracowa te sprawy ze sob. Nauczy si

Kultura
Mska seksualno jest jak wulkan czy raczej gejzer. Kobieta jest jak kwiat, ktry si dugo rozwija, dugo jest w rozkwicie i dugo zamiera. Antropoloka Margaret Mead podaje trzy warunki, ktre musz by spenione, eby kobieta bya zadowolona z seksu: 1. Musi y w kulturze, ktra uznaje popd kobiety za wartociowy. 2. Kultura musi jej umoliwi poznanie wasnej anatomii i potrzeb. 3. Kultura musi nauczy j umiejtnoci, ktre pozwol jej przeywa orgazm. I chce nam si krzycze i woa Gdzie to jest, gdzie to Eldorodo, bo przecie nie u nas, w naszym piknym kraju nad Wis!. yjemy w kulturze patriarchalnej, wrcz kulturze macho. To mczyzna musi by podrywaczem, chepi si swoj sprawnoci seksualn. Efekt: chopcy, dorastajc, maj wiksz moliwo odczuwa-

No to jak si do TEGO zabra, eby ciao doznao lewitacji? Na pocztku byo sowo, a potem kultura. Jzyk
Panie doktorze, kto by takie wistwo my! W jednym z odcinkw bodaje drugiej serii czsto przywoywanego przez nas serialu The L word grupa przyjaciek wymienia swoje ulubione okrelenia kobiecych narzdw pciowych. Od banalnych, jak cipa, pizda, picz,
4

swojego ciaa, jego reakcji, a wic masturbacji (uwierzcie, od tego si nie lepnie), aby pniej pokaza naszej partnerce, jak to u nas dziaa. Wiele kobiet uwaa, e stymulacja przez drug kobiet jest szlachetniejsza. Choby dlatego trzeba pozna wasne ciao, bymy czuy si w nim swobodnie i nie burzyy mitu.

moseksualizmu, fantazjuje, e dzieje si to przypadkiem: w swoich marzeniach nie widz osoby, ktra je stymuluje, koncentruj si tylko na swoich doznaniach fizycznych, wyobraaj sobie rk, usta podtekst jest niewtpliwie lesbijski, ale niejawny. Trzeba rozwija swoj wyobrani seksualn, analizowa swoje sny i marzenia, dzieli si nimi z partnerk (do pewnego stopnia, o czym za chwil), fantazjowa w sposb zaprogramowany, wizualizowa nasze marzenia, pisa o nich. Przecie fantazjowanie to te sposb na rozbudzenie i podtrzymanie libido. Wbrew stereotypom fantazje w trakcie seksu nie s niczym zym. Wrcz przeciwnie wzbogacaj ycie seksualne. Dlatego warto o nich mwi, wprowadza w ycie okrelone rodzaje stymulacji, otoczenia. Ale uwaga nawet jeeli darzymy nasz partnerk duym zaufaniem, niekoniecznie powinnymy jej mwi o tym, e kiedy trzymamy j w ramionach, wyobraamy sobie seks z inn osob. Cho w danej chwili moe to by stymu-

lujce, nasze wyznanie moe wrci w chwilach kryzysu. I awantura gotowa.

Fantazje
Ciemna piwnica, skrzane kajdanki. Braa mnie od tyu. Na to wszystko patrzy pluszowy mi, ktrego dostaam od niej na walentynki. Porwaa mnie do jamy rozkoszy. Fantazje seksualne to midzy innymi wspaniae rdo wiedzy o naszej seksualnoci. Dla formalnoci (wszak wszystkie to wiemy) warto wspomnie, e kobiece fantazje rni si od mskich. S bardzo podobne do snu, ekspozycja ciaa nie jest taka wana, liczy si historia, w ktrej oczywicie nie brakuje scen o charakterze erotycznym. Nasze fantazje zdradzaj nasze tajemnice, lki i obawy. Na przykad wiele kobiet, ktre nie zaakceptoway swojego ho-

Jeli ktra z was doczytaa do tego momentu i poczua si zaamana, informujemy, e na odkrycie siebie i swojego ciaa nigdy nie jest za pno. A odkrywanie ma wszak suy seksowi. Tak wic porozmawiajmy o nim w kocu. (Nie-)seks
Seks suy przyjemnoci. Na pocztek dobra wiadomo: rozbudzona kobieta, ktra wie, czego chce, zna swoje ciao i potrzeby i nie wika seksu z potrzebami emocjonalnymi, ma duo wyszy popd ni mczyzna. Za jest taka, e aby do tego doj, zazwyczaj trzeba troch popracowa - ze swoim ciaem i fantazjami (to ju wiemy), ale rwnie nad swoj motywacj. Kobiety s specjalist5

kami od nieseksualnych powodw uprawiania seksu robi to pono a 90 procent z nas. Bo jake, kocha si dla przyjemnoci? To dopiero zboczenie! Chodzimy do ka z drug osob, aby wzmocni nasz zwizek, podbudowa wasne ego, pogodzi si, odstresowa, wzbudzi zazdro, speni obowizek maeski... S setki powodw, ktre nie maj nic wsplnego z seksem i setki problemw, ktrych seks nie rozwie. Recepta na udany seks jest za to (pozornie) prosta, o zgrozo (sic!): pamita, e seks to seks i suy przyjemnoci!!! Wtedy na pewno bdzie przyjemny i mamy szans na orgazm nie tylko roku, ale i stulecia. Alicja Dugocka podkrela, e kada forma intymnoci jest ryzykiem dlatego trzeba dobrze okreli swoje potrzeby, aby si nie zawie. Zdarza si, e w trakcie seksu odczuwamy lk, wstyd, strach przed byciem ocenion. Pokochajmy wasne ciao, otwrzmy si na nie i przyjmijmy do wiadomoci, e wanie tak pachnie, tak wyglda, a nasz jk w chwili rozkoszy nie wystraszy partnerki, ale bdzie dla niej ukoronowaniem wysikw.

gadetami wibratorem (tradycyjnym lub pobudzajcym wycznie echtaczk), dildo, kulkami analnymi... Pozycje? Kada jest moliwa, cho czasami trzeba si niele nagimnastykowa, eby nie zwichn sobie nadgarstka. Chocia nie, nadal nie wiemy, jak bohaterki jednego z lesbijskich opowiada z Inaczej sprawiy, e Ich rozpalone rodeczki i piersi zetkny si ze sob.

Fuzja
Niestety, seks nie zawsze jest. Zdarza si (i to wcale nierzadko), e kobiety yj ze sob, kochaj si, ale nie wspyj w peni nawet przez kilka lat. Co im przeszkadza? Ano wanie fuzja, czyli zlepienie psychiczne blisko, inaczej zwana przyjani. A druga osoba musi by do jakiego stopnia tajemnic, musi robi inne rzeczy ni my, chociaby zawodowo, by do pewnego stopnia zagadk bo przyja jest niezgodna z podaniem. eby byo jeszcze trudniej kobiety dojrzae w ogle preferuj pieszczoty, przytulanie si, blisko ni namitny seks. Moe ma to co wsplnego z instynktem macierzyskim niektrzy seksuolodzy twierdz, e kobieta ma wiksz ochot na seks, gdy jest w wieku prokreacyjnym. A seks dla seksu wymaga pewnej pracy musimy odkry rozkosz zmysow w samej sobie. Ale to ju wiemy.

Dobroseks
Seks midzy kobietami to takie miziu-miziu. Pojcie dobroseksu zawdziczamy Georgeowi Orwellowi. W Roku 1984 w ten sposb okreli jedyn dopuszczaln przez Parti form wspycia. Zasady byy proste: jeden mczyzna, jedna kobieta, cel spenienie obowizku wobec Partii. Ale nie pocieszajmy si my lesbijki te mamy swj dobroseks. Jedna z kobiet grajcych gwn rol w filmie One night stand Emily Jouvet stwierdzia, e jak si myli o seksie midzy kobietami, to jest to takie miziu-miziu: najpierw sobie dugo patrz w oczy, potem si trzymaj za rce, potem si dugo romantycznie cauj, potem gaszcz si wzajemnie... i to tyle. Do tego si nikt nie przyczepi, to jest na pewno w porzdku. Jeeli jednak w trakcie dyskusji o seksie ktra wspomni o zabawkach, trjktach, S/M, ryzykuje wyczeniem z dyskursu. Wszak lesbijki si nie rn, nie pieprz, one si kochaj.

I pozostaje nam ju tylko powrt do rde. Terapia

Co moe pomc? Poznanie si na nowo, rozbudzanie libido poprzez fantazje, wzajemne uczenie si swoich cia i opowiadanie o doznaniach podczas gaskania, masau. Odgrywanie rl, budzenie zazdroci, odrobina tajemniczoci, powtarzanie partnerce, e nie wie, do czego jestemy zdolne...

Techniki
No to jak wy to dziewczyny ze sob robicie? Po francusku, na jedca i od tyu zawoaa M., wychylajc si z pokoju. Po kolei? Nie, jednoczenie. Teraz. Osoby heterosekualne maj pono trzy podstawowe pozycje misjonarsk, na jedca i od tyu. Do tego dochodzi niemiertelne 6 na 9 i setki wariacji na temat przed chwil wymienionych. Lesbijki Motyla Wenus, rzebiark... Tylko o co chodzi? Brzmi to tak obiecujco, e warto zrobi research wrd obcokrajowczy. Nam, niestety, nie udao si przypomnie adnego oryginalnie polskiego okrelenia pozycji w seksie lesbijskim. Co nie znaczy, e ich nie ma po prostu nie wypracowaymy sobie jeszcze wsplnego kodu. Czy nazewnictwo jest wane? Raczej wiadczy o naszej kulturze i kolektywnej samowiadomoci. A pki co pozostaje nam uywanie heteroseksualnego (lub wasnego, prywatnego) nazewnictwa. No to jak my to ze sob robimy? Dziurek jest bardzo wiele! A ile moliwoci! e zacytujemy nasz ulubiony kabaret lesbijski Barbie Girls. Wszystko zaley od fantazji, otwartoci i tego, co w danej chwili nam i naszej partnerce (partnerkom) sprawia przyjemno. Od pieszczot echtaczki rk lub jzykiem (pamitacie Muskajc aksamit?), przez cunnilingus z jednoczesn penetracj pochwy i odbytu (tak, Motyl Wenus, zgadycie!), po zabaw z
6

S/M
Wrd niestandardowych praktyk seksualnych najpopularniejsz jest S/M. W Polsce zazwyczaj traktuje si go albo seksuologicznie, albo w kategoriach grzechu, wystpku, zboczenia. W bardziej cywilizowanych krajach przepuszcza si sadomasochizm przez teori queer, performatywno. Agnieszka Weseli zrobia badania na niereprezentatywnej grupie 44 kobiet na temat tego, co polskie lesbijki myl o S/M. Wikszo badanych nie uznaa go za zboczenie, jednak jedynie te, ktre przyznay si, e go praktykuj, nie mwiy o nim w kategoriach przemocy i blu. Dla nich (i w teorii queer) S/M jest zainscenizowan gr wadzy, w ktrej jedna strona odgrywa poddan, druga dominujc i w ktrej przyjemno nie pynie z zadawania blu fizycznego czy psychicznego ale z wadzy. Pat (kiedy Patricia) Califia definiuje S/M jako nacechowan erotycznie, uzgodnion wymian wadzy performans, ktry ma swoje zasady, granice i ktrego nieodczn czci jest zaufanie - e kiedy uyje si safe word (sowa albo gestu), to druga osoba przerwie gr.

Pamitajmy: seks jest dobry. Ale aby taki by, musi by.
Dzikujemy Alicji Dugockiej, Agnieszce Weseli, Idalii Dawidowskiej i Beacie Sosnowskiej za rozmowy, dziki ktrym powsta ten tekst.
Beata Sosnowska graficzka, poetka, malarka, reyserka, performerka. Autorka multimedialnego tomiku poezji W cieniu szumicych wind, wspautorka filmu dokumentalnego 2137, autorka filmuw eksperymentalnych Koniec patriarchatu (wyrnienie na pierwszej polskiej edycji festiwalu filmowego The One Minutes Gdask 2006) i ... raz jeszcze. Twrczyni instalacji Majty oraz performansu Bl trzeba przebole. Grafiki zaprezentowane w artykule pochodz z ksiki Sodkie sztuki. Erotyka kobiet. Kiedy kobieta kocha kobiet. Album relacji ksika autorstwa Alicji Dugockiej, Agaty EngelBernatowicz, Agnieszki Kramm i Agnieszki Weseli. Album dla kobiet niekoniecznie heteroseksualnych, przedstawiajcy ich wiat od dziecistwa do staroci.

Generalna konkluzja kady seks jest dobry, byleby by:)

Kultura dla Tolerancji

Krakw, 24-27 kwietnia 2008
pisania. A na Queer Morning wspominane bd wszystkie poprzednie edycje Kultury dla Tolerancji. Wreszcie w festiwalow sobot, tym razem o godz. 12 z Placu Matejki ruszy Marsz Tolerancji. Wybrane wydarzenia: Wystawa Ecce Homo. Autorzy: Yves de Brabander (*1976, Belgia), Dave SChweitzer (*1972, Belgia). Galeria Pauza. 14 wielkoformatowych fotografii przedstawiajcych bohaterw mitologii antycznej i judeochrzecijaskiej. Gejowska fantazja na tematy kulturowe. Narcyz, Dawid i Goliat, Pieta i wiele innych w niepokojcych i nieoczekiwanych stylizacjach. Wystawa, ktra przypomina, e reinterpretacja mitu jest take jego oywieniem i ocaleniem. Premiera europejska. Wystawa Genderqueer. Autorzy: Lidia Krawczyk (*1979, Polska), Wojciech Kubiak (*1978, Polska). Kuratorka: Beata Nowacka Kardzis. Pracownia Otwarta. Pierwsza pena prezentacja gonego i nagrodzonego na Bielskim Biennale, niezwyka wystawa obrazw chwytajcych to, co nieokrelone kulturowo i rozgraniczone na pci. Wystawa udowadniajca, e patrzenie na pe jest motywowane tylko przez nas samych. Malarstwo rozszerzajce horyzonty. Premiera europejska. Wystawa Cumfaces. Autor: Stuart Sandford (*1978, Wielka Brytania). Miejsce. Cykl portretw wschodzcej gwiazdy brytyjskiej fotografii zrealizowany dziki zgodzie namwionych przyjaci. Jak poczuby/poczuaby si, gdyby kto chcia zrobi ci zdjcie w momencie przeywania orgazmu? Wystawa miao wprowadzajca seksualno i prywatno w sfer publiczn. Premiera europejska. Film Otto, or, Up with Dead People, re. Bruce LaBruce Polska premiera najnowszego filmu kultowego artysty queer. Historia nastoletniego zombie Otto, ktry prbuje poradzi sobie w nieprzyjaznym wiecie ywych. Zaskakujce poczenie estetyki gore, modzieowego melodramatu i filmowej burleski. Dla widzw o mocnych nerwach i koneserw kina wszelkich gatunkw.

Dyskusja Homoliteratura, cz. 1. Pierwsze festiwalowe spotkanie powicimy literaturze widzianej, tworzonej przez i pisanej dla osb homoseksualnych. Dyskusja i prelekcja przedstawi t problematyk z czonej perspektywy uwzgldniajcej nie tylko kwesti tematyki ksiki, ale tez jej promocj. Zaprezentowany obraz udowodni, e mwienie o literaturze i rynku wydawniczym bez uwzgldnienia jej homoseksualnego charakteru mija si z celem. Wrd prowadzcych: Tomasz Charnas i Micha Zygmunt. Homoseksualna historia polskiej literatury/ Dyskusja wok ksiki Homobiografie Krzysztofa Tomasika. Zaprasza Klub Krytyki Politycznej w Krakowie. Spotkanie zwizane z ksik Homobiografie bdc zbiorem opowieci o przemilczanych aspektach w biografiach m.in. Konopnickiej, Dbrowskiej, Iwaszkiewicza, Zawieyskiego, Andrzejewskiego, Szymanowskiego, Rodziewiczwny. Czytelnicy wreszcie bd w stanie odnale swoje dylematy i dowiadczenia w yciorysach wanych postaci kultury polskiej, ktrych nazwiska przestan by jedynie przykrym wspomnieniem z czasw szkolnych. Dyskusja Geje, lesbijki i pny kapitalizm. Za prasza Klub Krytyki Politycznej w Krakowie Czyli o tym, jak kategorie geja oraz lesbijki nie wi sie ju z walk o rwne prawa, ale stay si grupami docelowymi marketingu postmodernistycznego. W konsekwencji oznacza to emancypacj uprzywilejowanych, czyli biaych mczyzn z klasy redniej. Film Queerowy pomiot / Queer Spawn, re. Anna Boluda, Hiszpania 2005, dokument Film o homorodzicielstwie w Stanach Zjednoczonych. Poznajemy plusy wychowywania dzieci w homoseksualnych rodzinach. Czy s te minusy? Marsz Tolerancji Najgortsze wydarzenie sezonu! Barwny korowd zwolennikw i zwolenniczek Krakowa otwartego, tolerancyjnego i przyjaznego rnorodnoci. Docz do nas! Szczegowy program festiwalu: www.tolerancja.org.pl
7

Tegoroczny Krakowski Festiwal Kultury Gejowskiej i Lesbijskiej Kultura dla Tolerancji jest ju pit edycj imprezy. W tym roku organizatorzy stawiaj na radykalizm i prezentacj sztuki queerowej. Na Festiwalu swoje prace poka m.in. fotograf Yves de Brabander, artysta konceptualista DAve SChweitzer, fotograf Stuart Sandford, duet malarskofotograficzny Lidia Krawczyk oraz Wojciech Kubiak, reyser filmowy Bruce LaBruce. Plakat Festiwalu zaprojektowa Wilhelm Sasnal. Program podzielono na 5 cykli: Wydarzenia Specjalne, cykl spotka Queer Caf, pokazy filmowe, warsztaty oraz imprezy klubowe. Szczeglnie warto zwrci uwag na trzy niezwyke i premierowe wystawy: Ecce Homo, Cumfaces, Genderqueer oraz polsk premier filmu Otto, or, Up with Dead People, bdzie te pierwszy czeski film lesbijski. Podczas spotka Queer Caf porozmawiamy o seksualnoci, radykalizmie i rewolucji oraz o tym, jak te pojcia maj si do ruchu gejowsko-lesbijskiego, sztuki oraz ycia spoecznego. Nowoci bd spotkania klubu Krytyki Politycznej na temat homobiografii najwaniejszych polskich pisarzy i pisarek oraz gejw i lesbijek w pnym kapitalizmie. Poza tym dyskusje o literaturze, teatrze, architekturze, anarchizmie i zinach queerowych oraz warsztaty prawnicze i kreatywnego

kraj

kraj
Teksty: Pawe Fischer-Kotowski

Kaczyski straszy homomaestwami

Nie wszystko w Europie jest dobre mwi w telewizyjnym ordziu o Traktacie Europejskim prezydent Lech Kaczyski. Przy nieprzewidywalnych orzeczeniach Europejskiego Trybunau Sprawiedliwoci, niektre zapisy tzw. Karty Praw Podstawowych mog uruchomi liczne wnioski Niemcw przeciwko obywatelom polskim o odzyskanie wasnoci lub przyznanie odszkodowania za mienie pozostawione na ziemiach pnocnych i zachodnich doda. Inny przepis Karty, poprzez brak jasnej definicji maestwa jako zwizku mczyzny i kobiety, moe godzi w powszechnie przyjty w Polsce porzdek moralny i zmusi nasz kraj do wprowadzenia instytucji sprzecznych z moralnymi przekonaniami zdecydowanej wikszoci spoeczestwa. Wyemitowany przez TVP materia mia nietypow opraw. Przemwieniu prezydenta towarzyszya muzyka z serialu Polskie drogi, archiwalne zdjcia z ubiegorocznych szczytw UE, przedwojenna mapa Polski i zdjcie ze lubu gejw. Jak si szybko okazao wcale nie europejskich, ale kanadyjskich. Ju nastpnego dnia po ordziu Brendan Fay, jeden z gejw, ktrego wizerunek zosta wykorzystany w prezydenckim spocie, obecnie zamieszkay w Nowym Jorku, zoy w nowojorskim konsulacie RP skarg o naruszenie prywatnoci przez prezydenta Lecha Kaczyskiego. W niedziel 6 kwietnia Brandan Fay wraz ze swoim partnerem Thomasem Moultonem przylatuje na trzy dni do Polski. Planuje spotkanie z posami na sejm, chce si rwnie zobaczy z prezydentam. Jego wizyt organizuje Grzegorz Czarnecki z Kampanii Przeciw Homofobii w Polsce.

Najszczliwsi geje w Polsce

Ju od maja na antenie MTV zobaczymy amerykaski serial animowany Najszczliwsi geje pod socem. Kreskwka opowiada o przygodach Ricka i Stevea pary gejw, ktra walczy ze stereotypami. Serial nie zawiera kontrowersyjnych treci podkrelaj twrcy. Jest prb podkrelenia potrzeby tolerancji wobec mniejszoci seksualnych. Obok gwnych bohaterw w programie pojawia si para lesbijek, ktrym bardzo zaley na dziecku. To nie pierwsza sytuacja, kiedy MTV wykazuje si przychylnoci wobec rodowiska LGBTQ. W 1994 roku w reality show Real Word wystpi gej, Pedro Zamora, ktry otwarcie mwi, e choruje na AIDS. Zmar kilka godzin po opuszczeniu programu. Rwnie w innych programach wystpuj osoby homoseksualne mwi o swoich problemach i umawiaj si na randki.

MTV Polska rozwaa take emisj programu, w ktrym osoby homoseksualne dokonywayby swojego coming out'u w obecnoci rodziny i przyjaci. Decyzja, czy program pojawi si na antenie, ma zapa w cigu najbliszych tygodni.

Mamy Przyjazny penomocniczk ginekolog? Elbieta Radziszewska zostaa now penoW twoim mocniczk rzdu ds. rwnego statusu prawnego. miecie! To dla mnie zaszczyt, ale i ogromne wyzwanie, bo mamy w Polsce w tej dziedzinie wielkie zaniedbania mwia Radziszewska, przyjmujc 7 marca br. nominacj z rk premiera. Nastpnego dnia, zamiast na Manif, pojechaa na rekolekcje z innymi posami Platformy Obywatelskiej. Nikt mnie nie zaprasza tumaczya. Odbieram t nominacj jako nie do koca przemylany, sztuczny prezent z okazji Dnia Kobiet komentowaa pniej Magdalena roda, poprzedniczka penomocniczki.
8

Kampania Przeciw Homofobii startuje z nowym projektem. Przyjazny ginekolog to baza adresw i telefonw ginekologw i ginekoloek z caej Polski, tworzona przez internautki. Dyskrecja, fachowo, uprzejmo i umiejtno uszanowania cudzych wyborw yciowych oto najczciej wymieniane cechy dobrego specjalisty-ginekologa. Na stronie internetowej www.kobieta.kampania.org.pl lesbijki i biseksualistki, obok katalogu nazwisk i przychodni, znajd podrcznik Zadbaj o siebie.

Tekst: Anna Pil

Zdjcia: Justyna Kossowicz

Najwiksz atrakcj placu zabaw jest w. Krta zjedalnia, zakoczona paszcz smoka otwiera si na szerok piaskownic. Antek siedzi na szczycie wa i nie ma odwagi, by zjecha. Piciolatek w kolejce za nim niecierpliwi si i popycha chopca. Peda! krzyczy za nim, kiedy Antek zaczyna paka. Nie, nic na razie nie wiadomo, by Antek by gejem. Wiadomo za to, e jest bystrym, wesoym trzylatkiem i e ma dwie opiekucze mamy mam Ani i mam Olg
Jeli nie bocian to kto?
ciany w poczekalni s jasnozielone. Na cianach fotografie dzieci, na stoliku prasa dla modych mam i kobiet w ciy. W kolejce kilka oczekujcych osb wszyscy chc zosta rodzicami. Marta z King wspominaj wizyty w klinice jako duy stres. Mimo pastelowych cian i przyjaznego personelu. Aby zosta mam, trzeba przej najpierw szereg testw laboratoryjnych: oznaczy poziom hormonw estradiolu, testosteronu, prolaktyny, zbada krew na obecno przeciwcia HCV i HIV. Transvaginalne USG wykonuje lekarz prowadzcy. On te przeprowadzi sam zabieg inseminacji profesjonalnie, sterylnie, szybko. Po wszystkim zapraszamy do kasy. Za nasienie wysokiego i z wyszym wyksztaceniem 500 zotych, drugie 500 za zabieg, 300 za monitorowanie cyklu, do tego wizyty i badania razem 1850. W szkole rodzenia nikt nie zapyta dziewczyn wprost o ich relacj, ale syszay kilka szeptanych komentarzy. Puciy je mimo uszu nie to jest teraz najwaniejsze. Marta rodzia 8 godzin. Kuba otworzy oczy z mas urodzeniow 3200g. Zdrowy, z czarnymi, gstymi woskami. Kinga bya przez cay czas na sali porodowej. Nie, nie przecia ppowiny, ale opiekowaa si Mart, trzymaa j za rk, pakaa razem z ni. Opowiada o tamtej chwili jako o najpikniejszej w yciu.

Tczowe przedszkole
Witam serdecznie, szukam przyjaznego przedszkola dla mojego trzyletniego dziecka. Wychowuj je wraz z partnerem i zaley mi na znalezieniu rodowiska, dla ktrego nie bdzie problemem, e Krzy ma dwch tatusiw. ()
Arek koczy rozmow i odkada suchawk. Salon poczony z kuchni ma ksztat trapezu o dwch przeszklonych bokach uroczy widok na wieczorne miasto. Krzysiek podnosi si znad blatu, na ktrym kroi bazyli do spaghetti i pyta, kto dzwoni. Kuchni wypenia zapach
9

spoeczestwo

Nasze dzieci

zi. Rozmawiaj przez chwil, Arek zdejmuje koszulk, cauje partnera w czoo i idzie wzi prysznic. Uroczyst kolacj w domu wituj dzi smy szczliwy rok zwizku. Oczywicie, e nie zawsze byo atwo, ale udao si i wci jestemy rodzin. Czego mona wam yczy na kolejne lata? Dzieci. Cho raczej nie wierzymy, e to mogoby si uda. Krzysiek najbardziej boi si, e ich dziecko mogoby by dyskryminowane, wytykane palcami, wymiewane w szkole. Nie chc udawa, nie chc si ukrywa, a rwnoczenie s przekonani, e na kadym kroku napotykaliby trudnoci. Arek kreli wizj zapisu do przedszkola: Gdybymy przyszli razem, na pewno spotkalibymy si z odmow. Wysyam zapytanie do tczowych chatek, tczowych domkw, tczowych ogrdkw, liczc na to, e moe za ktr tcz chowaj si tolerancyjne, kosmopolityczne i otwarte przedszkola. Anita Pyssa jest dyrektork Tczowego Przedszkola na Biaoce. Swoj placwk reklamuje w Gazecie Wyborczej: Otwieramy dzieci na wiat, na ludzi, na siebie samego. Ale tylko na wiat heteronormatywny. Prosz mi wybaczy odmow. Osobicie nie ingeruj w ycie rodzinne moich dzieci. Obawiam si jednak, e Pastwa obecno moe w duym stopniu wpyn na liczebno moich podopiecznych. Dla Marzeny Oowskiej dyrektorki przedszkola Centrum Edukacji Tczowy Dworek sprawa jest prostsza: Niestety do naszego Centrum Edukacji Dziecicej nie przyjmujemy dzieci, ktrymi opiekuj si geje. I ju. W Tczowym Przedszkolu nr 21 Anna M. uprzejmie informuje, e po prostu nie ma wolnych miejsc. W innych tczowych ogrodach pytanie przechodzi bez echa. I dopiero z dala od kolorw tczy, w Klubie Skrzata na Saskiej Kpie, Agnieszka Wjcik wita nas naprawd serdecznie. Okazuje si, e najwaniejsze s dzieci ich dobra edukacja, rado, bezpieczestwo. W aden sposb Panw orientacja nie jest przeszkod i wykadnikiem wsppracy. Zapraszam W Klubie Skrzata ciany maj
10

kolor greckiej oliwki i soca. Od rana odbywaj si zajcia z bani i dogoterapii. Dzieci wicz balet i, w zalenoci od wieku, nale do grupy motylkw, biedronek lub skrzatw.

Eldorado na zachd
Claudine wychowaa si w Paryu, tam te aktualnie pracuje jako architektka wntrz. Apartament z widokiem na dachy Auteil urzdzili

mo, jak ylimy my z parami, ktre wychowuj dzieci w zwizkach jednopciowych. Ale mimo e na pewno nie zawsze byo im atwo, jako dziecko nigdy tego nie odczuam miaam szczliwe, kolorowe dziecistwo, nikt mnie nie pyta dlaczego nie mam mamy albo kto jest moim prawdziwym tat. Tworzylimy i nadal tworzymy kochajc si rodzin jestemy blisko i wspieramy si przez cay czas.
Marta z King wielokrotnie rozmawiay o tym, eby wyjecha. Jeszcze przed urodzeniem Kuby. Moe Pary Marta jest romanistk i tumaczk. Maj nad Sekwan dalek rodzin. Byoby na start. Z drugiej jednak strony chciayby wychowa Kub w oswojonej przestrzeni, ze wsparciem mamy i brata. Szala przechyla si raz na jedn, raz na drug stron. I tak od lat. Dzisiejsze popoudnie spdzaj na kupowaniu dziecicych ubranek czapeczek i liniaczkw. Nie, nie chodz po centrum handlowym. W polskich sklepach wszystkie pioszki s jednakowe dla chopcw bkit, dla dziewczynek r. Kinga znalaza w internecie lini ubranek zza oceanu. Kaftaniki z haftem I love my dads i niemowlce koszulki I love my moms. Szala przechyla si na zachd.

Mama Magda i ciocia Agnieszka

Monika wraca ze szkoy. Rzuca tornister w przedpokoju i idzie do kuchni. Z lodwki wyciga kefir. Z dou sycha muzyk w pitki mama prowadzi zajcia kinezyterapii. Raz, dwa, trzy, cztery. Vivace. wraz z mem w nowoczesnym, oszczdnym stylu. Jako maa dziewczynka, kiedy chciaam si wypaka, przytulaam si do taty Andre, ale gdy potrzebowaam rady, pytaam taty Mathieu. Claudine zostaa adoptowana w wieku dwch lat przez mode maestwo, ktre rok pniej rozpado si i dziewczynka zamieszkaa ze swoim adopcyjnym ojcem i jego partnerem. Nigdy nie dowiadczyam dyskryminacji, cho teraz wiem, e niejednokrotnie dowiadczali jej moi rodzice. Szczeglnie tata Andre, ktry by robotnikiem i pracowa pod miastem w niewielkiej fabryce. Teraz na pewno byoby im atwiej, szczeglnie e mogliby zalegalizowa swj zwizek. Dzi te mogliby nawiza kontakt z wieloma rodzinami, ktre yj tak saMonik urodzia Magda. 11 lat temu. Agnieszk poznaa 6 lat pniej, na urlopie we Wadysawowie. Dom pod Wrocawiem kupiy okazyjnie, zeszej jesieni. Z kuchni przeszklon na ogrd. Ciocia Agnieszka pomaga crce w lekcjach, ale na wywiadwki chodzi Magda. Zdecydowaymy, e nie bdzie dwch mam i dziecicego poczucia, e jej rodzina jest inna. Raz, dwa razy w miesicu ma kontakt z ojcem i to rozwizuje wszelkie pytania o tat. W domu nie ma tematu alternatywnych modeli rodziny. Nie, to jeszcze nie ten wiek. Nie rozmawiamy o rnych orientacjach seksualnych ani o relacji, ktra czy mnie z Agnieszk. Kiedy si dowie, ale to jeszcze nie pora. Monika wydaje si by bystr

dziewczyn. Posza rok wczeniej do szkoy i teraz spdza czas z dwunastolatkami. Dzieci dorastaj szybko. Wiele sytuacji prowokowao ju dyskusj o homoseksualizmie telewizyjne materiay o paradzie rwnoci, plotki o gwiazdach, piosenkarzach. Ale chcemy odsun t rozmow jak najbardziej w czasie, wic unikamy tematu. Nie chcemy, eby Monika czua si gorsza od rwienikw. Zerwaymy kontakty z bran, yjemy jak gdyby nigdy nic.. Monika ma dziadkw od strony Magdy, ciotk i wujka we Wrocawiu. Obiady rodzinne, wita, imieniny. Na wigili do rodzicw przyjeda te byy m Magdy. Jak w kadej normalnej rodzinie. eby Monika spdzaa Boe Narodzenie z tat. Agnieszka jest cioci. Rodzicom te nie zostaa nigdy przedstawiona jako partnerka. Nie zaakceptowaliby Was? Czy ja wiem Tak jest dobrze.

pomniaem o tym caym niepokoju, z ktrym wtedy yem. Wszystkie wtpliwoci, wszystkie obawy zostay gdzie daleko. To byo moje dziecko, moja maa creczka. Po prostu si zakochaem! Kamil opiekuje si Majk wsplnie z jej mam. Nie mieszkaj razem, ale codziennie po pracy Kamil przyjeda na cae popoudnie. Czsto zabiera ma na spacer, jak trzeba, idzie z ni do lekarza, czasem siedz w trjk dugimi godzinami gotuj, czytaj, ogldaj bajki.

Zakochany tata
W Krakowie wszyscy si znaj. W Krakowie jest trudniej. Mae miasto, do tego miasto kociow. Kamilowi to nie przeszkadza. Lubi wskie uliczki i stare kamienice. Umawia si ze mn w kawiarni na Plantach, w samo poudnie. Z daleka widz go, jak pcha przed sob dziecicy wzek, radonie, lekko. Majka ma trzynacie miesicy i ciemne gbokie oczy po ojcu. Jakie oczy ma mama? Mama Majki jest studentk architektury. Od niedawna spotyka si z koleg z roku, ale to nic trwaego jej zwizki s krtkie i przelotne. Z Kamilem spdzia jedn noc, ktrej oboje prawie nie pamitaj. Podoba jej si zabawny i szarmancki. Nie wiedziaa, e jest gejem, a on nad ranem by zbyt mao trzewy, by j o tym przekonywa. Nie, wcale nie by gotowy zosta ojcem. To bya ostatnia rzecz, o jakiej wtedy by pomyla. W czasie ciy widzieli si raz, moe dwa razy. Majk zobaczy, gdy miaa dwa miesice, i to byo to. Za-

Spaghetti wyszo wspaniale. Krzysiek twierdzi, e sekret tkwi w pomidorach. Arek przytakuje z umiechem, ktry mwi ach, te twoje sekrety. Od sowa do sowa wracamy do tematu dzieci. Ssiedzi wiedz, e jestecie razem? Moe si domylaj, ale nie dajemy im raczej powodw do podejrze Arek przynosi z kuchni czekoladowy deser. Nie jestem wcale pewien ich reakcji. To, e mama Krzyka w peni nas akceptuje i wspiera, nie znaczy, e wszyscy dadz nam spokojnie y. Moja mama w ogle jest w tym wzgldzie niesamowita. Czego ju nie mona powiedzie o jej braciach. No wanie. Dlatego te midzy innymi nie decydujemy si na dziecko. Kiedy powikszasz rodzin, musisz mie ju za sob peny coming out, nie moesz udawa, nie moesz si kry. Dziecko musi rosn w poczuciu, e wszystko jest ok. e jego rodzice s szanowani, e caa dalsza rodzina dziadkowie, wujkowie kocha go, akceptuje i wspiera. Sdzicie, e to niemoliwe? Moliwe. Mamy nadziej, e moliwe. I dlatego wanie wci nie przekrelamy marze o dziecku. - Moe kiedy Kuba nareszcie przesta paka. Wydaje si, e zasn, i Kinga delikatnie ukada go w eczku. Sama kadzie si obok Marty i ciko wzdycha. Jest wyczerpana. Zapowiada si kolejna nieprzespana noc. Naciga kodr pod szyj. Nie zamkna jeszcze oczu, a Kuba znw zaczyna cicho pojkiwa. Za kilkanacie sekund jk przejdzie w goniejsze kanie, by potem sta si monotonn fal paczu. Marta wstaje, by uprzedzi rozwj wydarze. Przytula Kub i idzie do kuchni zagrza mleko. Kinga zasypia na par minut. Przez pytki sen dochodz j ciche dwiki zza ciany. Marta nuci maemu i karmi go ciepym mlekiem. Kotki dwa. Szarobure.

Nie mam pojcia jak si to wszystko uoy kiedy, kiedy ja si z kim zwi na stae, a mama Majki wyjdzie za m. Nikt tego nie wie. Ale zrobi wszystko, eby by przy maej kiedy bdzie rosn to najwaniejsza osoba w moim yciu. Jestem w niej zakochany!

11

wywiad

Synek Madonny
wywiad z Michaem Pirgiem
Rozmawia: Mariusz Kurc

Tabloidy z uporem tropiy Twj rzekomy zwizek z Edyt Herbu, a w kocu 11 padziernika 2007 r. powiedziae dla Super Expressu: Jestem gejem. miesz mnie teksty, e Edyta jest teraz moj dziewczyn. Wci mwi i pisz o mnie, co chc. Cae szczcie, e przypisuje mi si zwizek z osob, kt r lubi. Ten coming out to bya prze mylana decyzja czy rzucona spontani cznie deklaracja? Na pewno Super Express nie by gazet, ktrej to wanie chciaem powiedzie co o sobie. Faktycznie oni napisali to pierwsi. Wyszo, jak wyszo. Miaem ju do nieustannego przypisywania mi romansu z Edyt. Na przykad dzwonili i mwili: Mamy pana zdjcie, jak si pan cauje z Edyt Herbu. No i co z tego? To moja dobra koleanka, cauj si z ni na przykad na przywitanie czy poegnanie. Wielu znanym osobom ukrywajcym homoseksualizm chyba byoby bardzo na rk, gdy by brukowce lansoway ich jako heretykw, tymczasem ty powiedziae: basta! Nie ma nic zego w tym, e jestem gejem, wic czemu mam si ukrywa? Byem jaki czas w Stanach i tam yem ze swoim facetem swobodnie i czuem si wietnie. Uwiadomio mi to, e nie ma waniejszej rzeczy od tego, eby by sob. Nie wyobraam sobie, ebym w Polsce mg si zachowywa inaczej. Postanowiem, e ju nigdy nie chc si ukrywa z niczym i przed nikim. Tym bardziej, e miaem ju za sob dowiadczenie 5-letniego zwizku, ktry by tajemnic. Z kim? Nie bd go autowa, jak bdzie chcia, sam to powie. Co si stao po artykule w Super Expressie? Nic specjalnego. Nie odebraem masy telefonw ani z gratulacjami, ani z grobami. Nikogo nie zaskoczyem, i rodzina, i przyjaciele wiedzieli od dawna. Par nieznajomych osb podeszo na ulicy, powiedziao co w stylu: Fajnie, e si ujawnie. Mio. Zdarzy si jeden drobny incydent. Byem na zakupach z bratem i jaki facet, przechodzc koo mnie, sykn pierdolony peda. Ale nie robi to na mnie wraenia. Go nie moe znie gejw to jego problem.
12

atwo zaakceptowae siebie jako geja? Jak byem nastolatkiem, to po prostu robiem to, co robi inni. Wszyscy chodzili do kocioa i na religi, to ja te. Wszyscy mieli albo chcieli mie dziewczyny, to ja te miaem. Teraz jestem ateist i gejem. Jak miaem ja wiem? jakie 12 lat, kupowaem wszystko jak leci. Kolorowe gazety i twarze gwiazd na okadkach pyt mwiy do mnie we mnie, we mnie. Pewnego razu zupenie przez przypadek kupiem gejowskie porno pisemko. Sam dokadnie nie pamitam to by Men albo Nowy Men. Jak mi si to udao? Zakupiem wszystkie krzyczce do mnie gazety i w tej stercie znajdowaa si rwnie gazetka z woajcym do mnie facetem. Pani w Empiku jako j przeoczya. W kadym razie, jak wrciem do domu i zajrzaem do rodka, byem w szoku ja przecie chciaem zupenie inn gazet. Po latach jednak stwierdziem, e zakup tego pisemka to by bardzo trafny wybr. Par lat pniej zauwayem, e bardziej od mojej dziewczyny podoba mi si chopak koleanki. Jeszcze mylaem, e moe sprawa dotyczy tylko jego, potem odkryem, e innych chopakw rwnie. Chocia gbokie zwizki emocjonalne mog mie oczywicie z obiema pciami. Jestem w stanie nawet zakocha si w dziewczynie. Na pocztku to idzie jak z patka. re, re, re Ale jak przychodzi wiadomo do czego klaaapa. Seksualnie podobaj mi si tylko faceci.

Rodzina miaa jaki problem z Twoim gejostwem? Pochodz z Kielc, z ydowskiej rodziny, w ktrej wszyscy wiedzieli doskonale, co znacz uprzedzenia, dyskryminacja itd. Borykali si z realnymi zagroeniami, mieli dowiadczenia z ukrywania ydowskiej tosamoci, gdy alternatyw byo przymusowe opuszczenie Polski. Sam homoseksualizm nie by dla nich problemem, co najwyej martwili si o reakcje mojego otoczenia, o brak akceptacji. Gdy miaem 17 lat, mama zapytaa, czy wol chopcw, czy dziewczynki. Odpowiedziaem, e chopcw i nie chciaem si duej nad t kwesti rozwodzi. Mama narzekaa, e nie mona ze mn normalnie porozmawia. Ustalilimy tylko, e tacie na razie nie bdziemy mwi, ale to te okazao si przesad. Pewnego dnia, gdzie w czasach licealnych, przyszedem do domu z moim chopakiem, a tata: Co, chopaki, na dziewczynki si nie wybieracie?, a po chwili konsternacji: Spokojnie, jaja sobie robi!. Jak miaem 7 lat, ciocia pono powiedziaa mojej mamie: Zobaczysz, e on bdzie gejem. Jak pojechaem do niej do Francji i przedstawiem swojego chopaka jako koleg, ciocia niezmieszana powiedziaa: Przygotowaam wam sypialni na grze. Czyli wszystko poszo do gadko. Tak. Przy takiej rodzinie nigdy nie miaem poczucia, e homoseksualizm jest czym niemo-

ralnym, zym. A wic nie ma czego si wstydzi. Gdy dziki programowi You can dance Po prostu tacz stawaem si popularny i rozpoznawalny, wiedziaem, e wczeniej czy pniej publicznie si wyautuj. Nie chciabym da si zapdzi w kozi rg, jak wielu znanych facetw, ktrzy ukrywali swoje gejostwo. Publicznie celowo pokazywali si z narzeczonymi to naprawd mnie osabia - a teraz nie wiedz, jak mieliby to wszystko odkrci. O mnie wiadomo ju na starcie, e jestem gejem. adnemu facetowi nie postawibym ultimatum typu: moemy by razem, ale nikt czy prawie nikt nie moe o tym wiedzie. Nie mam te dylematw: czy strac fanw/fanki, czy nie. Albo mnie kupuj takim, jakim jestem, albo nie. Dlaczego tak mao popularnych postaci, ktre s homoseksualne, mwi o tym publicznie? Ze strachu, ktry ma wielkie oczy. Wielu polskich gejw, i tych znanych, i tych zwykych, anonimowych, yje w stworzonych przez siebie gettach. Bardzo starannie dobieraj grono przyjaci, ktrzy wiedz, i szczelnie oddzielaj si od reszty wiata, ktra nie wie. Sami spychaj si na margines, sami traktuj swj homoseksualizm jak temat tabu. Mylenie, e jak nie powiem, bd bezpieczniejszy to bzdura. Ta izolacja powoduje, e wiat zewntrzny wydaje im si duo straszniejszy, ni jest w istocie. A rzeczywisto jest taka, jak j sobie sami stworzymy. Niektrzy wychodz do wiata zewntrznego np. podczas Parad Rwnoci. Parady powinny moim zdaniem by bardziej polityczne. Moe to fajne, e mona wyj na ulic, zabawi si, poczu swobodnie, ale ja nie chc, by to byo moliwe jeden dzie w roku, tylko 365 dni. Znajomi, ktrzy poszli na zeszoroczn Parad, mwili mi, e poczuli si europejsko. Ja poczuj si w Warszawie europejsko, jak pary homo bd chodziy po ulicach za rk i nawet nie bd zauwaane. Dziaania typu coming out Tomasza Raczka bardzo mnie ciesz znana i szanowana od lat posta owiadcza, e jest gejem to moe zmieni nastawienie wielu ludzi. Mam rwnie poczucie, e mentalno wielu gejw musi si zmieni, bymy poczuli si jak u siebie. Dlatego zgodziem si na wywiad dla Repliki pisma czytanego przede wszystkim przez gejw i lesbijki. W innych okolicznociach moe nie bybym taki otwarty. Masz swj pomys na ycie po tacu? Tak, waciwie ju go realizuj robi choreografi, reyseruj. W tej chwili przygotowuj trzy spektakle. Pierwszy opowiada o nietolerancji, ale z pewnymi przekrtami. Lubi zdoby widza, a potem zaraz da mu w pysk zaskoczy czym i zmusi do mylenia. Drugi spektakl to dziewi rnych historii mi-

osnych, poprzez ktre zadaj pytanie: dlaczego ludzie uciekaj od niektrych zwizkw lub dlaczego boj si w ogle w nie wchodzi Bd wtki gejowskie? Oczywicie! Ten spektakl jest w pewnej mierze autobiograficzny. A trzeci projekt? Trzeci szykuj na czerwcowy Festiwal Teatru Taca Wspczesnego. Jego bohaterami bd m.in. kaleka i prostytutka. Interesuje mnie wtek poszukiwania szczcia i siy do ycia wbrew uomnociom czy uprzedzeniom. W MTV dawae lekcje taca do m.in. Hung Up Madonny. Lubisz Madonn, ikon gejw?

Uwielbiam! Za to, e jest skandalistk, i za to, e cigle eksperymentuje, prowokuje, poszukuje, zbija z tropu. Czasami zdarza mi si j zdradzi np. dla Maxwella, DAngelo czy Erykah Badu, ale Madonn bd lubi nawet jak nagra sabsz pyt. Jestem jej wierny od lat, odkd pamitam. Pierwszy mj ukad choreograficzny to bya kopia krokw chopca taczcego z Madonn w Blond Ambition Tour do piosenki Open your heart. Byem 11-letnim fanem, miaem nawet niez teori na temat mojego zwizku z Madonn. Przeczytaem w jakim artykule, e ona miaa w 1979 roku aborcj. Pomylaem: a moe jednak nie miaa? To znaczy: zasza w ci, ale jej nie usuna? A jeli tak, to wanie ja mog by synkiem Madonny! Daty si zgadzay.

Micha Pirg (ur. 28 maja 1979 r. w Kielcach) tancerz, choreograf, prezenter, aktor, juror w programie You can dance Po prostu tacz. Debiutowa w 1998 r. na scenie Kieleckiego Teatru Taca. W 2002 r. zagra w musicalu Chicago w Teatrze Komedia, a w 2005 r. w musicalu Koty w Teatrze Muzycznym Roma. W marcu 2006 r. w polskiej MTV w duecie z Edyt Herbu prowadzi program W rytmie MTV, gdzie uczy ukadw choreograficznych widzw wyonionych w castingu. Jako tancerz pracuje w technikach: jazz, modern jazz, afro jazz, taniec wspczesny, funky jazz, Broadway jazz. Wsppracowa z teatrami w Polsce, Francji, Belgii i Szwajcarii. Jest fanem kuchni woskiej, Madonny i filmu Niebezpieczne zwizki. 11 padziernika 2007 r. ujawni publicznie, e jest gejem.

13

Wrocaw oczami LGBT

Tekst: Voca

Wrocaw jest niby europejski, ale gdy porwnujemy si do miast o podobnej populacji, tylko bardziej zachodnich, to nagle z otwartego miasta robi si zacianek
Wielu moich znajomych, i to niekoniecznie homo, mwi, e gdy przyjedaj do Wrocawia, to w kocu mog by sob, ludzie si za nimi nie ogldaj, nie wytykaj palcami w tramwaju czy na ulicach. Podarte rajstopy, tleniona fryzura, sowem wygld awangardowy, pono nie robi na mieszkacach wraenia. Albo przynajmniej zego wraenia. Wszyscy te przyzwyczaili si do cudzoziemcw tumu Koreaczykw, Niemcw, Wochw robi si niby europejsko, a jednak gdy porwnujemy si do miast o podobnej naszemu populacji, tylko tych bardziej zachodnich, to tsknimy za czterdziestoma gejowsko-lesbijskimi knajpami, bo u nas s tylko dwie. Wrocaw reklamuje si jako miasto spotka, a nawet meeting place, ale gdy spotyka si chc geje i lesbijki, gdy potrzebuj klubu na imprez, to nagle z otwartego miasta robi si zacianek, a jeli jeste transseksualist, to nawet we Wrocawiu mog zwolni ci z pracy. Czyli miasto jak kade inne, ale Na szczcie jest jakie ale. Czasem na murach zawinie plakat reklamujcy branow imprez, w kinie poleci film o dwch kochajcych si paniach, na ulicy minie ci transwestyta, dziewczyna w tczowym szaliku, para umiechnitych chopakw Ale tylko w soboty w nocnych klubach jest zupenie na luzie, normalnie, bez stresu. I tylko za zamknitymi drzwiami. S jeszcze queer studies na Uniwersytecie Wrocawskim, na ktre nikt ju prawie nie przychodzi. Prostytutki obu pci na ulicach, sauna gejowska i wci ywe (przynajmniej tak mwi) pikiety w parku w samym centrum miasta. Klubw gej-les byo kiedy wicej. Potem przez dugi czas by tylko jeden H2O w okolicach Akademii Muzycznej. Teraz od niedawna jest jeszcze drugi, Orthopedia, w lokalu po legendarnej Scenie. S te jakie knajpy gay friendly, ale nie s tak samo
Ola Wichuka kocha ycie, nowoci, ludzi, nie lubi rutyny i monotonii. Kady dzie ma by inny, lubi poznawa to, co nieznane.

Micha Barski (Horacy) student 3. roku Akademii Ekonomicznej we Wrocawiu. Buntownik, antykleryka, feminista, lewak. W KPH dziaa ju prawie 1,5 roku, wybrany w lutym 2008 r. na gwnego koordynatora KPH Wrocaw. Odpowiada te za koordynacj Tczowego Klubu Filmowego. Zwolennik wielokulturowoci, pastwa sucego kademu obywatelowi. Obroca prawa do wolnego wyraania siebie.

kraj

Micha Pszczkowski (Pszczoa) w KPH Wrocaw cakiem od niedawna, ale zdy si ju zadomowi. Wsplnie z Asi zajmuje si opiek nad wolontariuszami. Gej, feminista i may wojownik o wolno wszelak (walczy gwnie na wasnym podwrku).

Mirka Makuchowska od lutego 2007 do lutego 2008 r. koordynatorka KPH Wrocaw. Studentka 5. roku socjologii. Lesbijka, feministka i propagatorka szeroko pojtego nieheteronormatywizmu. Mariusz (Nopos) w KPH Wrocaw, mimo modego wieku, jest ju prawie dwa lata. Na co dzie student Politechniki Wrocawskiej, w wolnych chwilach stara si co zrobi z wikszym bd mniejszym skutkiem. Szczeglne ulubione zajcie: happeningi.

Zeebraa zacita przeciwniczka wskotorowych myli i poszufladkowanych mzgw, zajmuje sie edukacj pozaformaln z zakresu praw czowieka, tolerancji, rnorodnoci i tematyki gender.

14

friendly, kiedy KPH chce zostawi w nich plakaty czy prezerwatywy. W miecie jest te kilku psychologw, do ktrych bez obaw mog pj osoby homoseksualne i transgenderowe. W trzech punktach moe zrobi bezpatnie test na HIV. Nie ma u nas adnego stricte lesbijskiego klubu ani knajpki. Jeli Wrocaw jakkolwiek ma si wyrnia na korzy, to dotyczy to transseksualistw i transwestytw. Jest to jedyne chyba w Polsce miasto, w ktrym istnieje grupa prnie dziaajca na rzecz osb transgenderowych. Osoby LGBTI spotka mona, poza wspomnianymi klubami, w KPH, ktre od lata rezyduje w wyremontowanym wsplnymi siami KPH i Trans-Fuzji oraz czowieka-instytucji Naczelnego Antyfaceta RP lokalu w centrum miasta przy ulicy Pisudskiego. Jest to miejsce otwarte dla wszystkich, ktre samo korzysta z uprzejmoci Zwizku Zawodowego Sierpie 80. W siedzibie, ktr z daleka mona pozna po wielkiej tczy wymalowanej na jednej ze cian, urzduje take Trans-Fuzja, wspomniany Antyfacet urzdza tam prby happeningw, a od czasu do czasu modli si jeden z odamw kocioa chrzecijan. W co drugi wtorek w siedzibie KPH zbiera si prawdziwie queerowy tum, aby podyskutowa na wakie tematy, a potem obejrze film. Okoo pnocy lesbijki, transseksualistki, transwestyci, geje, bi- i heterycy po cichutku opuszczaj lokal i wracaj do szarej rzeczywistoci. Zawsze mog wrci do nas w sobot i pokn dwa odcinki branowych seriali.

Organizujemy te happeningi i zapewniamy moliwo twrczego wyycia si wszystkim osobom, ktre chc poprowadzi dyskusje lub zorganizowa jakkolwiek akcj na rzecz rodowiska LGBTI. Mona u nas wzi udzia w sporadycznie odbywajcych si warsztatach, tematycznych spotkaniach, a nawet kolacjach! Tak kolacj z rodzinami nieheteronormatykw organizowao KPH przed Boym Narodzeniem. Bya to chyba pierwsza konfrontacja gejowsko-lesbijskiej organizacji poytku publicznego z ludmi z zewntrz. Mamy nadziej, e stanie si staym punktem naszych dziaa. Z cyklicznych nieheteryckich wrocawskich imprez i wydarze mona wymieni Festiwal Lesbijki, Geje i Przyjaciele, obchody Midzynarodowego Dnia Walki z Homofobi i wiatowego Dnia Walki z AIDS, Walentynki, Manify i Dni Przeciwko Przemocy, ktre KPH organizuje, wsporganizuje lub bierze w nich udzia. Najczstszymi partnerami KPH s Koo Naukowe Queer Studies Nic Tak Samo, grupa Sister to Sister, Amnesty International, a ostatnio take Trans-Fuzja oraz Naczelny Antyfacet. KPH Wrocaw jest prenie rozwijajcym si oddziaem, ktry podejmuje wspprac z wieloma innymi grupami oraz osobami, w cigu ostatniego roku pozyska siedzib, nowych wolontariuszy, stworzy cykliczne spotkania filmowe oraz dyskusyjne, nawiza kontakty z transgenderowym wiatem, a obecnie zakasuje rkawy, szykujc si do wsppracy z miejscow policj oraz nauczycielami. Wszystkich chtnych zapraszamy do wsppracy. Szczegowe informacje znajdziecie na stronach internetowych: wroclaw.kampania.org.pl, www.transfuzja.wroclaw.pl, www.antyfacet.com.pl Zapraszamy na nasze regularne spotkania oraz do kontaktu mejlowego i telefonicznego. Koordynator: Micha Barski wrocaw@kampania.org.pl tel. 501 019 848 info i kontakt z innymi czonkami: wroclaw.kampania.org.pl

Ciastek feministka, najmodsza czonkini KPH. Chtnie uczestniczy we wszelkich inicjatywach kobiecych i pro-wolnociowych.

Antyfacet pocztkowo Naczelny Antyfacet Rzeczypospolitej Polskiej by postaci wykreowan po to, aby umoliwi mu podjcie szeregu dziaa publicznych na rzecz wyzwolenia mczyzn (i samego siebie) ze stereotypu pciowego, ktry czyni ich ycie ubogim, a charaktery wykrzywionymi. Dziaa w oparciu o swoj stron internetow i happeningi oraz demonstracje zwane Antyfami, w ktrych wydatnie pomaga mu wrocawska KPH i Trans-Fuzja. Obecnie ma wraenie, e cae jego ju jest happeningiem, a Antyfacet to on!

Voca spiritus movens wrocawskich transw. Feministka. Zafascynowan a kobiecoci, androgyni, seksualnoci i pci.

Zzuzzu stara si siedzie okrakiem na pocie i ogarnia obie strony barykady z powodw oczywistych jednak skania si ku sympatii wobec feministek, lesbijek i osb nieheteronormatywnych.

15

Tym razem za zdrowie kobiet

Zdjcia: Ewa Tomaszewicz

Tekst: Pawe Fischer-Kotowski

Ponad dwa tysice feministek i feministw przeszo w sobot, 8 marca ulicami Warszawy w dziewitej ju Manifie. Edukacja seksualna w szkoach, nie w kocioach, Masz syfa, uzdrowi ci Manifa! rozlegay si z tumu krzyki. Podobne napisy widniay na transparentach. W tym roku manifestacja odbya si pod hasem Zdrowie kobiet. W tumie politycy, dziaacze, dziennikarze i artyci. Mnstwo fotoreporterw. Przemarsz zorganizowao Porozumienie Kobiet 8 Marca nieformalna grupa kobiet, ktra powstaa, by walczy z dyskryminacj kobiet. Manify przeszy take ulicami Torunia, Szczecina, odzi, Krakowa, Katowic i Gdaska.

16

kraj

Pogadanki Cioci R.
Cz II Co robi po rozstaniu
Tekst: Ciocia Ruda

felieton

Cokolwiek prawdziwie si zaczyna, nigdy si nie koczy. (Stachura, prawdopodobnie)

Cytat ten, jak susznie si domylacie, wskazuje na to, e kolejne porady Cioci R. nadal dotyczy bd rozsta. Tylko e tym razem zajm si tym, czego strona porzucona robi nie powinna. Aczkolwiek wszechwiedzca radzca zdaje sobie spraw z tego, i 9 osb na 10 nic od opisywanych poniej zachowa nie powstrzyma. Kiedy nadchodzi taka chwila, e syszymy To ju koniec, czujemy si, jakby nagle zabrako tlenu, powierzchnia, na ktrej wanie stoimy, ucieka nam spod ng, ni nam si koszmar, z ktrego nie moemy si obudzi itp. Dziwimy si, e wiat nadal istnieje, wszak nasz zwizek mia trwa do jego koca, a nawet o jeden dzie duej. W skrcie rzecz ujmujc, jest to dowiadczenie, ktre do najmilszych nie naley. Jednak stao si. Po hiobowej wieci nasze organy wewntrzne nadal wykonuj swoje czynnoci, czsto wbrew naszej woli. Pierwsza myl, jak przychodzi nam do gowy, to Ale, ale jak to? To niemoliwe, to nieprawda!. I ju od tego momentu zaczynamy wykonywa ruchy, ktre w przyszoci mog si okaza dla nas zgubne. Emocje s tak silne, e cakowicie zaguszaj zdrowy rozsdek, wyczaj logiczne mylenie, czemu trudno si dziwi. Bardzo rzadko moemy zdoby si na sowa: Trudno, ycz ci szczcia, widocznie tak miao by. Po niedowierzaniu przychodz zy. Zdecydowanie nie powinno si ich hamowa. I niewane, e znajdujemy si w miejscu publicznym (swoj drog, koniec zwizku, tak jak i pocztek, powinien mie bardziej intymn otoczk), pacz pozwala da ujcie zym emocjom, ktre si w nas kbi. A przy okazji (to ju wredne z mojej strony) stawiamy naszego kata w trudnej sytuacji. Reakcja drugiej strony na nasz rozpacz moe nam wiele powiedzie o tym, czy tak naprawd jest to osoba jej warta. Jeli rozglda si wok, a na twarzy ma wypisane przeraenie faktem, co ludzie powiedz, na pewno nie. Oprcz paczu najczciej robimy te rzeczy, od ktrych pomimo wszystko powinnymy/imy si powstrzyma. Krzyk, wypominanie, rkoczyny, baganie (cznie z rzucaniem si do stp ukochanej/ego). Powd, dla ktrego nie powinnimy/ymy si tak zachowywa, jest prosty. adne z tych dziaa nie przyniesie zamierzonego efektu. Czasem nastpi zmiana decyzji, ale nie udmy si, bdzie ona tylko chwilowa. Co wic zrobi? Jak w znanym teleturnieju, wykona telefon do przyjaciki/ela. Gdy ju bdzie przy nas, moemy cakowicie podda si emocjom. Krzycze, paka, histeryzowa, wyraa si jak najgorzej o naszej byej/naszym byym itd. Przyjacika/przyjaciel to najlepsza ciana paczu. Wybaczy nam wszystko, zrozumie, e nic rozsdnego od nas w tej chwili nie wycignie. Bdzie przy nas. I wysucha, a to w tej chwili jest najwaniejsze. Kiedy opadn pierwsze emocje, rozpoczyna si kolejny cykl dziaa. Przyjmuj one rne formy. Najgorsza z nich to ledzenie byej/byego. Wspinanie si na drzewo, aby zajrze przez jej/jego okno nie jest zalecane z kilku powodw. Pierwszy ni cholery nie wytumaczymy, e znalelimy si tam przypadkiem. Drugi mona spa i trafi do szpitala. Trzeci jest ekologiczny nie niszczmy przyrody. Nie warto te wydzwania do byych. Koczy si to tym, e przestaj odbiera nasze telefony. Oczywicie mona dzwoni spod rnych numerw, ale po co nasz, i tak nadszarpnit dusz, naraa na kolejne ranice sowa zirytowanej byej drugiej poowy. A sowa te niewtpliwie padn. Nie naley te przeprowadza szczegowego ledztwa dotyczcego powodu naszego rozstania (jeeli by/a nim ten trzeci/ta trzecia), a ich wynikw przekazywa osobie zainteresowanej. Fakt, e napsujemy troch krwi (co moe nam przynie chwilow satysfakcj), ale uwierzcie mi, nasza bya/nasz byy uwierz nawet w najgupsze, najbardziej pokrtne usprawiedliwienie tamtej/tamtego. Wszak to teraz ich nowa prawdziwa mio, a ta nie moe mie skaz. Nie starajmy si te za wszelk cen obrzydza naszym wsplnym znajomym tej/tego, ktra/y nas tak niecnie porzuci/a. Rozam i tak nastpi. Tylko e to my moemy zosta odrzuceni, jako osoba, ktra jtrzy. Uwierzmy w rozsdek naszych przyjaci. Jeli rozstanie przebiego w sposb cywilizowany i obydwie strony zachoway si przyzwoicie, nic nie stoi na przeszko-

dzie, by kiedy znw si spotyka w gronie jake fajnej paczki. Nie warto te zaniedba jedzenia. Na nasz figur moe wpyn to zbawiennie, ale na zdrowie na pewno nie. Zdaj sobie spraw, e si potwornie wymdrzam, ale wychodz z zaoenia, e lepiej uczy si na cudzych bdach, chociaby z tego powodu, e wszystkich same/sami nie zdymy popeni. A cz grzechw gwnych osoby porzuconej niej podpisana niestety popenia. I zosta jej po nich spory kac moralny. Teraz miao mog wic napisa, co si robi powinno. Powtrz: przede wszystkim nie naley zapomina o przyjacioach. Mona za to tru im dup niemale o kadej porze dnia i nocy. Wszak od tego oni s. Oczywicie dla ich, a take dla swojego zdrowia psychicznego nie zadrczajmy ich za czsto. Najlepiej wybierzmy jednego na kady dzie tygodnia. Miesic z nami jako przetrzymaj. Po tym czasie my za powolutku zaczniemy interesowa si czym innym ni nasz krzywd. Po drugie, zadbajmy o siebie. Wskazana jest gimnastyka, znalezienie hobby, ktre pochonie nas bez reszty, wizyta u fryzjera, kosmetyczki itd. Po trzecie, jeli nic nam nie pomaga, zamiast tru si prochami uspakajajcymi, wybierzmy si na wizyt do psychoterapeuty. Nie zaszkodzi, a moe pomc. I ju na koniec: najgorsz rzecz, jak moemy zrobi w tym momencie, to pj w lady Anny Kareniny. Decyzja nieodwoalna, a uwierzcie cioci R., e nie warto, bo ycie z czasem przynosi zaskakujce niespodzianki. I bardzo czsto zdarza si, e bogosawimy ten, wydawaoby przeklty, dzie. Wiem, co pisz.
17

foto: ET

Homoseksualizm w PRL (1)

Tekst: Krzysztof Tomasik

historia

W PRL-u homoseksualizm nie by kwesti polityczn. A czym by?

Kalendarium (1958-1989)
1958 Ukazaa si ksika Klinika nerwic pciowych Tadeusza Bilikiewicza. Autor bdcy jednym z najwikszych autorytetw psychiatrii w Polsce radzi w jaki sposb dziki terapii leczy osoby homoseksualne. W ksice przedstawiono take krtkie yciorysy pacjentw, sam Bilikiewicz nie mia wtpliwoci co do uleczalnoci nawet przypadkw absolutnego homoseksualizmu, jeeli w leczenie zostanie woona maksimum wysiku psychoterapeutycznego. Ksika cieszya si ogromn popularnoci, doczekaa si piciu wyda. 1959 dyrektor Centrum Francuskiego na Uniwersytecie Warszawskim Michel Foucault musi nagle opuci Polsk w wyniku prowokacji UB na tle jego homoseksualnoci. 1960 22 lutego odbya si premiera filmu z pierwszym homoseksualist w polskim kinie powojennym Wiesaw Goas zagra przegitego prowadzcego pokaz mody w komedii Tysic talarw Stanisawa Wohla. 1972 ukazuje si polskie tumaczenie Drugiej pci Simone de Beauvoir. W drugim tomie znajduje si rozdzia "Lesbijka". 1974 W polskiej prasie powojennej ukaza si pierwszy artyku o homoseksualizmie, ycie Literackie opublikowao dwuczciowy tekst Homoseksualizm a opinia Tadeusza Gorgola. Tekst koczy si sowami: Spoeczestwo powinno zaprzesta dyskryminowania tych ludzi, a o ich przydatnoci, wartoci dla kraju decydowa powinny efekty ich pracy zawodowej i spoecznej, ich talent, ich stosunek do obowizkw. 1975 27 listopada odbya si premiera filmu Zaklte rewiry Janusza Majewskiego, gdzie w drugoplanowej roli starzejcego si homoseksualisty barona Humanieckiego wystpi Czesaw Woejko. 1976 Wadza postanowia skompromitowa homoseksualnego pisarza, Jerzego Andrzejewskiego, jednego z zaoycieli Komitetu Obrony Robotnikw. Kolportowano jego rzekomy list doma-

opublikowany polecano sobie wzajemnie w Nie mino nawet 20 lat od rozpadnicia si rodowisku? Czytano z wypiekami na twarzy tworu zwanego Polsk Rzeczpospolit Ludow, cieszc si, e wreszcie napisano o tym? A a ta epoka wydaje si rwnie odlega jak dwumoe wychwytywano absurdalne fragmenty dziestolecie midzywojenne czy rozbiory, przyartykuu, choby idiotyczne zakoczenie: Honajmniej jeli chodzi o kwesti homoseksualizmoseksualici domagaj si specjalnych, chromu. Mona odnie wraenie, e geje i lesbijki nicych ich ustaw, jak te ktre uchwalono dla wwczas nie istnieli. Wiadomo jedynie, e teMurzynw i kobiet. Wraz z tolerancj ronie matu nie byo w wiadomoci spoecznej, a pesprzeciw spoeczny wobec tych da. Toleranda mg by co najwyej obiektem kpin. Pojecja nie moe oznacza aprobaty ani przyznania dyncze ksiki, kilka filmw, dobrze ukryte kluspecjalnych uprawnie. Na jakie to specjalne by, artykuy w specjalistycznych pismach na teuprawnienia mogli liczy geje i lesbijki w mat zbocze pciowych i kryminogennych roprzeddzie stanu wojennedowisk to wszystko, dosgo? Nie jest tajemnic, e trzegane przez grupk najbarwadza nie bya nastawiona dziej zainteresowanych, byo zbyt przychylnie do homoniewidoczne dla reszty. 6 lipseksualistw i nie mam na ca 1980 roku Krystyna Kofta myli tylko Akcji Hiacynt. zapisaa w swoim dzienniku: Praktycznie przez cay PRL Na Starym Miecie, na wtpocig do osb tej samej pci rbkach, w knajpie pedalsby postrzegany przez pryzkiej. Oficjalnie zwyka knajpa, mat saboci, jako czynnik, ale rzeczywicie sporo przysktry uatwi zamanie i wykotojniakw krccych tykami, rzystanie danej osoby. Jedn e nasza Wiercidupka moe z takich historii przytacza w si schowa. Odpoczywam, a swoim dzienniku Musia: tym razem Taylor i Dru s na okadka pierwszego [Jzio] opowiada o swym linii strzau, oni s obiektem numeru Efebosa znajomym z Gdaska, lekaspojrzenia, machania rk, rzu czy adwokacie, bardzo stawiania kolejek. Tak to wypiknym, o ktrym bezpieka wiedziaa, e jest gldao z perspektywy heteroseksualnej pisarki, taki. Przesuchiwano go przez par dni, po a jak yo si wtedy samym gejom i lesbijkom? kilkanacie godzin dziennie chcieli mie przez Zapewne rnie, choby tak, jak jednego ze niego ,wejcie w rodowisko. Nic nie powieswych znajomych opisa Grzegorz Musia: dzia, nic nie podpisa, w nagrod dali go do ciemnowosy, wsaty Marek, kiedy chuligan, celi recydywistw, gdzie piciu drabw gwacinawet kryminalista, dzi m, ktry ,nienawidzi o go jeden po drugim. Jzio widzia si z nim swej ony. Ojciec dwch creczek, ktre ,kocha niedawno. Mwi: ,To ju jest zupenie zrujnotylko przy wdce i tylko wrd Drogich Nieznawany czowiek. (5 II 1982). jomych, ku ktrym ma ,niespoyty pocig. Nie mog si z tym pogodzi, nie mog, nienaPodobnych historii byo wicej, pozapisywane widz siebie leje zy. To jest okropne, to lub jedynie pamitane, cigle czekaj, aby uojest... zastanawia si chwil i nagle zdumiewa y je w cao. Jak dotd jedynie Kinga Dunin nas precyzyjnym sowem ...to jest gorzkie. Okw Zadymie zdobya si na prb okrelenia i ropnie gorzkie (26 I 1982). podsumowania czym by homoseksualizm w latach 70. i 80.: Istnia i jednoczenie nie istGorzki fiolet taki tytu nosi jeden z pierwnia. Kiedy dorastaam, zdarzao mi si to i szych tekstw o homoseksualizmie opublikoowo z koleankami. Jeden z moich pierwszych wany w 1981 roku, autork bya Barbata Pietchopakw wyzna mi, e przede mn kocha kiewicz. Czy numer Polityki w ktrym zosta

18

si w koledze z klasy. Inny kumpel znowu opowiada, jak to nie mg poradzi sobie z pewnymi sprawami, wic poszed do seksuologa. Seksuolog spojrza mu gboko w oczy i zaprosi na weekend na Mazurach. Znaam bardzo samotnych mczyzn, o ktrych wiedziaam, e s homoseksualistami, oraz onatych, ktrych powszechnie plotkowano, e wol chopcw. [...] wszystkie te dowiadczenia i informacje pojawiay si na chwil i natychmiast znikay. Nie powodoway adnej zmiany mylenia. Nie prowokoway do adnych pyta. Ksieczki o zboczeniach sobie, a ycie sobie. Wszystko to te dziao si gdzie w ukryciu, pod skr tak zwanej normalnoci. Dopiero dzi wiem, e emancypacja polega wanie na ujawnianiu niejawnego, a ja dorosam w czasach przedemancypacyjnych.

czyn. Lubiam tylko patrze i obserwowa na lekcjach pewn nauczycielk, ktra mi sie wizualnie podobaa... Nie wiedziaam jednak, e moja wielka mio do kobiety dopiero nadejdzie, gdy ukocz t szko...

gajcy si zagwarantowania szerokich swobd w traktowaniu ycia seksualnego ludzi obojga pci wedug ich wasnych upodoba. 1981 21 lutego w Polityce ukaza si tekst Barbary Pietkiewicz o homoseksualizmie Gorzki fiolet zaczynajcy si zdaniem: Co dwudziesty pity mczyzna odznacza si skonnoci, za ktr prawo Mojeszowe ,tych co sypiaj z sob jak kobieta z mczyzn nakazywao kara mierci. 1982 ukazuje si drugi tom serii Transgresje pt. Odmiecy (red. Maria Janion, Zbigniew Majchrowski). W tomie dzia powicony J. Genetowi (take w kontekcie homoseksualizmu) i wybr z dziennikw Lechonia i Gombrowicza. Tom zawiera rwnie materiay dotyczce Marii Komornickiej. 1983 Czasopisma Kurier Polski i Relaks rozpoczy publikacj ogosze towarzyskich gejw i lesbijek. Z reguy ich homoseksualny kontekst by jasny jedynie dla samych zainteresowanych, np.: Blondynka, 27 lat, pozna tolerancyjn przyjacik w celach towarzyskich. 1984 Na ekrany polskich kin weszo lesbijskie Inne spojrzenie (1982) Karoly Makka z Grayn Szapoowsk i Jadwig Jankowsk-Cielak w rolach gwnych. By to pierwszy lesbijski film w caym bloku wschodnim, szybko zyska status kultowego.

Zanim poszam do liceum, rodzia sie w Polsce Solidarno i wielka nadzieja na zmiany polityczno-ekonomiczne. Szeptao si po katach, kto do zwizku ju naley, a kto jeszcze nie, z nauczycieli rzecz jasna. Fala strajkw ogarna ca Polsk i byo naprawd gronie, ale i ciekawie. Po raz pierwszy usyszaam, jak wadza traktuje opozycj. Niewtpliwie by to dla mnie szok. Uznaam, e wszyscy protestujcy przeciwko komunistom maj racj. Polsce naleay si lepsze czasy, ktre miay nadej wraz z dobrobytem. Lecz gdy nasta stan wojenny, cay ten entuzjazm w sercach ludzi Dlatego waopad. Zanie Replika czy si postanowirestrykcje i a rozpoprzeladowacz cykl ponia dziaaczy Soliwicony homodarnoci, ale nie tylko seksualizmowi w PRL. ich. Byam wtedy w liceum i Zachcamy czytelnikw i ktrego dnia doznaam olnienia czytelniczki do pisania i wspow sferze uczuciowej. Zakochaam sie minania; szczeglnie osoby dobrze w kobiecie o 15 lat ode mnie pamitajce tamte czasy. Jak starszej, ktr spotkaam na zareagowalicie na premier herb Warszawskiego Ruchu Homoseksualnego pewnym wyjedzie na poudnie filmu Inne spojrzenie? Czy Polski. Dokonao si to poprzez zastanawialicie si wwczas, dotyk, gdy mnie przytulia na powitanie. Jej uroczy Solidarno albo PZPR maj jakie zdanie da i inteligencja zachwyciy mnie na zawsze. na temat homoseksualizmu? Czy docieray do Poczuam do niej bezgraniczne przyciganie i Polski informacje o rozwijajcym si na Zachomio oraz prawdziwe szczcie w sercu. dzie ruchu gejowsko-lesbijskim? Ktra gazeta wydawaa si najbardziej otwarta na problePomidzy rwienikami mio homoseksualna matyk mniejszoci seksualnych? Piszcie: gazestanowia temat tabu. W moim otoczeniu mata@kampania.org.pl. W tym numerze publikuomiasteczkowym o tym si w ogle nie rozmajemy pierwsze wspomnienie naszej czytelniczwiao. Ale poznaam koleg z wikszego miaski, mieszkanki maego miasta w kujawsko-pota, ktry okaza si gejem. Jedzilimy razem po morskim, ktra opowiada o odkrywaniu swojePolsce i dyskutowalimy na rne tematy. Takgo homoseksualizmu w latach 80. e te sercowe. Opowiedziaam mu m.in., jak ludzie plotkowali o pewnym mczynie, ktry Wspomnienie czytelniczki ubiera niemao ozdb na siebie. Nosi bransoletki, naszyjniki i piercionki. Wikszo ludzi W dekadzie Gierka i reimie Jaruzelskiego tego nie rozumiaa i szydzia z niego. Uchodzi przyszo mi dorasta i dojrzewa. I chocia nie naturalnie za pedaa w sensie pejoratywo wszystkich kwestiach i wydarzeniach wienym. Spoeczna presja zaciankowoci zmusia dziaam, z racji e mieszkaam w nieduym tego czowieka do wyjazdu i przeprowadzki do miasteczku, to nie brakowao we mnie pewBerlina Zachodniego, gdzie mieszka do dzi ze nych rozmyla tosamociowych. swoim partnerem... Nastpnym szokiem, jaki przeyam w swych modzieczych latach, bya Ju w podstawwce czuam, e cignie mnie opowie o akcji Hiacynt, o ktrej dowiedziaw stron innych kobiet, najbardziej do tych duam si bezporednio od osoby biorcej w niej o ode mnie starszych. Ale nie od razu zdaam udzia, jako milicjanta by to mj rodzony sobie spraw z tego, co moe by tego przy-

1984 W polskiej telewizji odbya si pierwsza dyskusja na temat homoseksualizmu. 1985 15 lutego w kinach pojawi si przetrzymany dwa lata przez cenzur wizienny film Nadzr (1983) Wiesawa Saniewskiego z lesbijskim wtkiem Ali (Elbieta Zajcwna) i Danusi (Gabriela Kownacka). 1985 15 listopada w caej Polsce Milicja Obywatelska z polecenia gen. Czesawa Kiszczaka rozpocza akcj Hiacynt majc na celu rejestracj homosekusalistw i zmuszenie ich do wsppracy. Ogem zaoono teczki ponad 11 tys. osb. 1985 Dariusz Prorok pod pseudonimem Krzysztof Darski opublikowa w Polityce (nr 47) tekst Jestemy inni. By to pierwszy publiczny gos homoseksualisty, ktry opisywa ycie w homofobicznych spoeczestwie. Tekst wywoa liczne polemiki, m.in. negatywn wypowied Jerzego Urbana. 1986 W listopadzie ukazao Filo Express, pierwsze pismo gejowsko-lesbijskie w Europie Wschodniej. Bya to zadrukowana z jednej strony ulotka donoszca o dotyczcych homoseksualizmu filmach i ksikach.

19

1987 9 marca w kinach pojawi si film Zygfryd (1986) Andrzeja Domalika, adaptacja opowiadania Jarosawa Iwaszkiewicza o fascynacji starzejcego si konesera sztuki (Gustaw Holoubek) modym akrobat (Tomasz Hudziec). 1987 W czerwcu ukaza si w Warszawie pierwszy numer pisma Efebos, by to zbir kilku powielanych na ksero kartek, a pierwsza strona zaczynaa si od odezwy: Drogi Czytelniku. Proponujemy Ci lektur jedyn w swoim rodzaju, moe Ci nie znudzi, a kto wie czy nie zaciekawi. Masz przed sob pismo warszawskich gejw (albo pedaw, jeli wolisz). W sumie ukazay si dwa numery Efebosa.

1987 21 grudnia na ekrany kin wszed Magnat (1986) Filipa Bajona, historia magnackiego rodu von Teuss. Conrad, jeden z bohaterw filmu (Jan Englert) jest homoseksualist pozostajcym w zwizku z Jurkiem Zbierskim (Marek Barbasiewicz). Jednoczenie przygotowano telewizyjn wersj serial Biaa wizytwka, ktrego emisja rozpocza si w styczniu 1989 r. 1987 W styczniu powsta Warszawski Ruch Homoseksualny, nieformalna grupa gejowskolesbijka dziaajca na terenie stolicy do lata 1988, ktr zaoyli Waldemar Zboralski, Sawomir Starosta i Krzysztof Garwatowski. Wraz z odmow oficjalnej rejestracji stowarzyszenia, z inicjatywy prof. Mikoaja Kozakiewicza wystosowano do ministrw zdrowia i spraw wewntrznych list otwarty, ktry pozosta bez odpowiedzi.

brat. Nie mia pojcia, komu o tym wszystkim mwi. Z jego relacji usyszaam, jak chodzili na patrole czwrkami i przeczesywali okolice parkw, szaletw publicznych i niektrych lokali w celu legitymowania i zatrzymywania ludzi o skonnociach homoseksualnych. Najczciej natrafiali na niedwuznaczne sytuacje. Nierzadko byli to ludzie na stanowiskach i publicznie znani, co dodawao pikanterii wspomnianej akcji, jak mwi mj brat. Czu do tych ludzi wyran awersj i twierdzi, e s to wykolejecy psychiczni. Byam wstrznita jego przekonaniami. Wiem, e zakadano delikwentom SB-ckie teczki, by pniej zeznaniami szantaowa konkretne osoby. Mona si domyla jak byli traktowani na komendach. Akcja Hiacynt odbywaa si tylko w duych miastach Polski. Midzy innymi w Szczecinie, gdzie mj brat stacjonowa. Nie miaam ochoty ani odwagi przyzna si mu, e rwnie jestem homoseksualna. Wiedziaam intuicyjnie, jak by ewentualnie zareagowa. Dlatego odpuciam. Zajam si bardziej swoj fascynacj moj ukochan, pragnc j coraz czciej widywa i szuka do tego sposobnoci. Zawsze si jakie nadarzay i byy to przepikne chwile. Poznawaam nastpnych gejw, bo w kocu lat 80tych coraz czciej rozprawiano o zagadnieniach tosamoci i dyskryminacjach mniejszoci. Po raz pierwszy ukazaa si na ksigarskim rynku naukowa ksika Boczkowskiego o homoseksualizmie. Czytaam j z ogromnym zainteresowaniem. W powieciach take wychwytywao si coraz wicej wtkw homoerotycznych. Na coming outy zdobywao si jeszcze niewiele osb, ale my z przyjacielem to uczynilimy... przed wasnymi matkami. Od razu zrobio si nam lej i nie doznalimy z tego powodu przykrych przey. To, co wydawao si nieprawdopodobne, zostao zaakceptowane. Czterdziestolatka

1988 Ukaza si Homoseksualizm Krzysztofa Boczkowskiego, pierwsza ksika bdca podsumowaniem tej tematyki pod ktem medycznym. 1988 Wydawnictwo dzkie opublikowao dziejce si w rodowisku artystw Gorce uczynki, debiutanck powie Witolda Jaboskiego, w ktrej wikszo bohaterw to osoby homoseksualne. 1988 Pismo Polska mied w numerze 29 (2127 lipca) rozpoczo druk trzyczciowego tekstu Tadeusza Olszewskiego Inna mio, bdcego pierwsz prb podsumowania wtkw homoerotycznych we wspczesnej prozie polskiej.

1989 13 maja w poczekalni listy przebojw Marka Niedwieckiego pojawia si Hi-Jackers Party, pierwsza piosenka zespou Balkan Elecrique, ktry tworzy otwarty gej Sawek Starosta i Fiolka. Najwiksz popularnoci bdzie si cieszy w trjce ich utwr Kochaj nie zabijaj, ktry w nastpnym roku dotrze do miejsca 7. Ogem na przeomie lat 80. i 90. duet umieci na licie 5 piosenek.

Krzysztof Tomasik wsppraca: Baej Warkocki

Drodzy Czytelnicy! Zabrako Wam w naszym kalendarium wanego wydarzenia? Macie archiwalne zdjcia ilustrujce opisane w nim wydarzenia? Skontaktujcie si z nami pod adresem: gazeta@kampania.org.pl

Pierwsza polska ksika queer

Agnieszka Kos Cakowity Koszt Wszystkiego Biblioteka Rity Baum Wrocaw 2008 ksika do nabycia z ostatnim numerem pisma Rita Baum Cakowity koszt wszystkiego to debiut prozatorski Agnieszki Kos, redaktorki zwizanej z projektem Rita Baum, pisarki, blogerki, feministki, historyczki sztuki i polonistki. Kilkadziesit opowiada, anegdot, historyjek z ycia, zapisw snw, zasyszanych rozmw, relacji ze zwykych zdarze, jak wypad z kumplami na piwo, ogldanie meczu czy gotowanie, ktre, sytuowane na marginesie spraw wanych, wydaj si niewarte uwagi.
20

Narrator/ka bywa i kobiet, i mczyzn, mieszka w kilku miastach jednoczenie, poda starszej kobiety na Kubie, ni o Hitlerze, ktry porzuci rojenia o potdze dla piknego blondwosego mczyzny, wspomina swoje kochanki i opowiada czu bajk o odcitej piersi. Nic jego/jej nie ogranicza ani pe, ani wiek, rasa, czas czy nawet gatunek (jak w rozmowie z rannym samochodem). Moe wszystko i swobodnie przyjmuje dowolne tosamoci. Debiutancki tom Agnieszki Kos niczego nas nie nauczy i nie odmieni naszego ycia. Zamiast tego dostajemy zbir mocnych, dobrze pomylanych, utrzymanych w poetyce queer opowieci: poza granic pci, znanych sw i mitologii. (ET)

Teksty: ukasz Maciejewski Anna Pil

kultura

Zdeptany kwiatuszek
Maximo Oliveros jest kwiatuszkiem. Zdeptanym kwiatuszkiem z powieci Ronalda Firbanka, ktry rozkwit w momencie, kiedy rozumia e yciodajna woda pynie w nim samym. Ale kiedy on przecie take podepta inne, wiee kwiatuszki. Ocalajc im ycie. Maximo Oliveros rozkwita to znakomity, nagradzany na caym wiecie film z Filipin, ktry niestety nie doczeka si w Polsce regularnej dystrybucji. By za to pokazywany na Warszawskim Festiwalu Filmowym, a w marcu tego roku w stacji Cinemax. Dwunastoletni Maximo (zjawiskowy Nathan Lopez) to po prostu Maxi. Ten chopiec to take dziewczyna. Nic wielkiego, adna sensacja. Maxi po mierci mamy przej wikszo jej obowizkw. yjc w slumsach Manili ze zwizanymi z bran kryminaln tat i brami, Maxi branowo wypina pup w sodkim criminal tango. Pierze, gotuje i umiecha si najmilej, jak potrafi. Ociepla swoim wdzikiem brudny i ciemny wiat. Najciekawszym odkryciem antropologicznym tego filmu bya dla mnie zastanawiajca konstatacja, e filipiskie slumsy od pocztku w peni akceptoway pciow inwersj Maximo. Nikt nie ma do chopca pretensji o to, e jest gejem (12 lat!), tin), czyli policjanta, ktry jakby dopiero co opuci plan Bel Ami, natychmiast si w nim zakocha. Po uszy. Ale zanim Maxi zrozumie si tego uczucia, bdzie musia odkocha si od wasnych przyzwyczaje. Bo Victor nie jest typowy. Nie ma zepsutych zbw, nie kradnie, nie bierze apwek, wierzy w dobr przyszo Filipin. W pewnym momencie, co nie byo trudne do przewidzenia, naiwno pogldw Victora zderzy si z wyrachowaniem wiata. Oraz ze zami zakochanego w policjancie chopca. Podeptanego kwiatuszka. Ale fina tego inspirujcego filmu pozostaje otwarty. Maxi rozczarowa si pierwszy raz. Nie ostatni. Zakocha si rwnie po raz pierwszy. I nie ostatni. Bo liczny i dzielny z niego kwiatuszek. Ryczka. (M)

nikt nie wysya go do ksidza ani lekarza. No, jest gejem. I bardzo dobrze. Debiut Auraeusa Solito pokazuje wiat wedug Maximo oraz rzeczywisto wok chopca, z kilku, przenikajcych si wzajemnie, stron. Widzimy Manil kryminaln i zepsut oraz Manil w rowych mantylkach zakochan i uczciw. Bo kiedy Maxi spotka na swojej drodze Victora (bardzo przystojny model J.R. Valen-

Maximo Oliveros rozkwita Tytu oryginalny: Pagdadalaga ni Maximo Komediodramat, Filipiny 2005 Reyseria: Auraeus Solito Obsada: Nathan Lopez jako Maximo, J.R. Valentin jako Victor, Peter Anthony Tombasa jako Peter, Ping Medina jako Kuya Bogs, Soliman Cruz jako Paca, Neil Ryan Sese jako chopiec, Bodjie Pascua

Prawo wyboru
Matka Matta Shapiro od dawna wiedziaa, e jej syn jest gejem. Kiedy Matt jej to wreszcie owiadcza, reaguje z mioci, uznajc sytuacj za absolutnie zwyczajn i prost. Sprawa komplikuje si dopiero, kiedy chopak dodaje, e jest nosicielem HIV i kiedy okazuje si, e nie chce doczeka swojej naturalnej mierci, w blu i cierpieniu. Wolaby odej z tego wiata w peni si, w poowie zabawy, wrd przyjaci. Historia Matta Shapiro to dyskusja o eutanazji, o prawie do decydowania o wasnej mierci. To spr o to, gdzie przyjacielska pomoc przekracza granice etyki. Thom Fitzgerald przedstawi ten problem w lekko kryminalnej konwencji kolejne kawaki ukadanki poznajemy w tempie, w jakim moda i ambitna prokurator okrgu Chelsea prowadzi ledztwo w sprawie mierci Matta. Szczliwie jednak obraz zdominowany zosta nie przez wtki sensacyjne, ale przez atmosfer rnorodnoci postaw, pogldw i postaci. Warto zobaczy. (AP)

Prawo wyboru Tytu oryginalny: The Event Kanada, USA, 2003 Reyseria: Thom Fitzgerald Premiera DVD w Polsce: luty 2008 Dystrybucja w Polsce: DVD Monolith
21

kultura

Teksty: Mariusz Kurc Magorzata Rawiska

Krlowa Anglii szuka faceta

Mio i inne nieszczcia naley do nurtu romantycznych komedii angielskich, ktre tym si rni od wielu swych amerykaskich i polskich odpowiednikw, e s inteligentniejsze, dowcipniejsze, bardziej nowoczesne i mniej cukierkowe. Jeli wic bardziej podoba si Wam By sobie chopiec czy irlandzka Pami zotej rybki od Masz wiadomo czy Dlaczego nie, Mio Was nie zawiedzie. Film opowiada o parze mieszkajcych ze sob przyjaci. Jacks ju jaki czas temu zerwaa ze swym chopakiem, ale wci uprawia z nim seks. Natomiast Peter wanie wpad na faceta swojego ycia. Go jest jednak bardzo trudno dostpny, a tymczasem na horyzoncie pojawia si bajecznie przystojny Argentyczyk Paolo, ktrego Jacks bierze za geja i prbuje wyswata z Peterem. Dodatkow atrakcj jest drugoplanowa rola fantastycznej Catherine Tate kto zna jej komediowy show z BBC Prime, ten wie, o co chodzi. Mio i inne nieszczcia to uroczy rozrywkowy film zrobiony z gejowsk wraliwoci. Nic dziwnego, skoro wyreyserowa go Alek Keshisihian, fan Madonny odpowiedzialny za dokument W ku z Madonn. Gdy Peter staje przed Jacks nago ze sowami Jestem krlow Anglii!, ta spoglda w okolice jego krocza i umiecha si: Hello, Wasza Wysoko!. (MK)

Mio i inne nieszczcia, Tytu oryginalny: Love and other disasters, Wielka Brytania, 2006, Reyseria A. Keshishian, Obsada: B. Murphy, M. Rys, S. Cabrera, C. Tate, Premiera DVD w Polsce: 6.02.2008 r., Dystrybucja: Monolith Video

Ballada o Lee Cottonie

Christopher Wilson Ballada o Lee Cottonie przeoy Maciej Potulny wydawnictwo Niebieska Studnia 2007
Teoria queer, gender, pe kulturowa wyjanione jasno, prosto i bez przynudzania, a na dodatek w sposb fabularny tak w skrcie mona podsumowa Ballad o Lee Cottonie autorstwa Christophera Wilsona. Opisane z du dawk humoru dramatyczne przeycia bohatera biaego Murzyna, ktra staje si prekursorem stylu femme wrd lesbijek, aby w kocu, no nie, nie zdradzimy zakoczenia. Za to zdradzimy wam to, co bohaterka powiedziaa na pewnym spotkaniu: Cae ycie przeladuj mnie za niewaciwy kolor skry, pe, umawianie si z nieodpowiednimi osobami, albo za to, e mieszkam nie tam, gdzie trzeba. Nikt nie jest tym, kim si urodzi jestemy tym, kim chcemy by. Bd ubiera si tak, jak chc. Bd robi to, co mi si podoba. Bd kocha, kogo zapragn. Bd mwi, co chc i kiedy chc. (MR)

Rykoszetem o kobietach, gejach i lesbijkach

Agnieszka Graff Rykoszetem. Rzecz o pci, seksualnoci i narodzie wydawnictwo W.A.B. Warszawa, marzec 2008 Polsce nie jest efektem konserwatywnego spisku ani saboci ruchw emancypacyjnych. Nie jest to te polska egzotyka. To rozpoznany przez socjologw i historykw mechanizm, w ktrym napicie spoeczne, kulturowy niepokj zwizany ze zmian w zbiorowej tosamoci niejako rykoszetem odbija si na kobietach i wszelkich seksualnych odszczepiecach pisze Agnieszka Graff w swojej nowej ksice.
Rykoszetem. Rzecz o pci, seksualnoci i narodzie jest zbiorem artykuw publikowanych w prasie, gwnie w Gazecie Wyborczej. Agnieszka Graff demaskuje w nich na dobre ju zakorzenione w naszej kulturze stereotypy, rozprawia si z polsk ksenofobi i homofobi, zabiera gos w dyskusji/milczeniu wok aborcji, pokazuje, jak w dyskursie prawicowym niegdysiejszego yda zastpili gej i transseksualista zza Odry. (materiay prasowe, not. et)

Postpujce od ponad dekady ograniczanie praw kobiet i mniejszoci seksualnych w

22

czyli orientacje gwiazd

Teksty: Krzysztof Tomasik Micha Muskaa

Listopad
Krzysztof Ibisz wygra proces sdowy z Twoim Imperium, ktry wytoczy po tekcie Mieszka z nim; flirtuje z ni. Jeeli dobrze rozumiemy wyrok, prezenter ma otrzyma 30 tys. z za to, e nie jest gejem. Kolejny dowd, w jaki sposb w Polsce nagradza si za heteroseksualizm, zarwno rzeczywisty, jak i udawany.

Luty
Pawe Maaszyski otrzyma tegoroczn Telekamer w kategorii aktor. Gwiazdor Magdy M. nie mg osobicie odebra statuetki, poczy si w widzami poprzez telebim i zadedykowa nagrod swojej onie i swojemu kochankowi. Kochanka nie znamy, gratulujemy za to ony, ktra pojawiaa si wkrtce na scenie i stwierdzia: Myl, e Pawe powiedzia wystarczajco duo. Bardzo si zdziwilimy, kiedy okazao si, e Justyna Steczkowska, niedawna wielbicielka PiS i zwolenniczka zakazu Parady Rwnoci, zaprezentowaa gejowski teledysk do piosenki Wracam do domu. Szybko okazao si, e bya to inicjatywa samych fanw Justyny, a piosenkarka je-

dynie docenia ich wysiek, umieszczajc klip na swojej stronie internetowej. A wic wszystko jasne, nie pierwszy to przypadek, gdy geje le lokuj swoje uczucia.

Grudzie
Tomasz Kammel w przerwie midzy prac w TVP a kolejnym zatrudnieniem w tej instytucji poczyni wyznanie, w Dzienniku. Oznajmi bowiem: Nie jestem gejem Odnotowujemy deklaracj i zachcamy do dalszych.

Marzec
Rozpocza si trzecia edycja programu Jak oni piewaj. Z obowizku kibicujemy Kacprowi Kuszewskiemu i Wojciechowi Medyskiemu, a z powodw sentymentalnych Graynie Szapoowskiej, czyli pamitnej Livii z Innego spojrzenia. (KT)

Ranking Repliki
10 najseksowniejszych mczyzn wedug lesbijek
1. Jack Nicholson 2. Alan Rickman 3. Sean Connery 4. Brad Pitt 5. Denzel Washington 6. Rutger Hauer 7. Johnny Depp 8. Judd Law 9. Michael Jackson 10. Zwierzak (The Animal)

Co czy Kor i klubowe brzmienie?

Na przeomie kwietnia i maja w sklepach pojawi si album Metamorfozy poczenie si duetu 5thElement i Kory. Skadaj si na niego miksy twrczoci Maanamu i trzy nowe utwory, stworzone wsplnie z Olg Jackowsk przez chopakw z 5thElement ukasza MackiewiczKrzosa i Pawa Zitar (w klubach Pablo de Silva). Kora zadbaa o nowe wokale przy rnorodnych muzycznie, klubowych piosenkach. Usysze j mona w tonacji, w ktrej, jak sama przyznaje, nie piewaa od lat. Misternie skadane bity tworz dwiki, przy ktrych sycha, e 5thElement ma talent, energi i pomysy. Metamorfozy s tak inne od dotychczasowego dorobku muzycznego Mannamu, e po pierwszych dwikach nawet zapaleni fani zespou maj problem z rozpoznaniem piosenek. Ciekawo pki co musz trzyma na wodzy, bo do premiery albumu jeszcze troch czasu. Ale ju teraz w Replice premiera tekstu nowego utworu z alD bumu Dwa oszukane serca: Myl o tobie gdy wychodzisz z domu W kocu zostaj cakiem sama Jaki jeste gdy nie ma ci przy mnie Wci te same te same pytania

Zdrada nie przysza mi do gowy Mio to kwestia zaufania Teraz siedzimy tu przed sob Ja trzymam buty ona paszcz I kada z nas ja ona ja Ma twojej ukochanej twarz Nie mam do ciebie cienia alu Ona nie powie zego sowa Z dwch oszukanym serc Wyonia si jedna osoba Refr: Kocham kocham kocham Sowa lec z ust do ust I otulaj nas jak kodra Jak ptasi puch od stp do gw (MM)

10 najseksowniejszych kobiet wedug gejw

1. Grace Jones 2. Amy Winehouse 3. Kalina Jdrusik 4. Marlena Dietrich 5. Catwoman (M. Pfeiffer) 6. Cher 7. Naomi Campbell 8. Charlize Theron 9. Nina Hagen 10. Madonna

Uwaga, konkurs!
Specjalnie dla czytelnikw Repliki mamy do rozdania trzy egzemplarze Metamorfoz. Wystarczy odpowiedzie na pytanie: Piosenki ktrej divy gejowskiej piewaa Kora na pycie Ja pana podr zabior?. Na Wasze odpowiedzi czekamy do koca kwietnia pod e-mailem: gazeta@kampania.org.pl.

Kocham ci kocham kocham kocham Sowa leciay z ust do ust

czajnik
23

Czajnik