/ o'"' .,u.

,0"

Wstgpdo kulturoznawstwa

Celem zajp6jest wprowadzeniew rozlegl4 zr6inicowanq i zmiennqhistoryczniedziedzinpobjqt4

teminem ,,kultura" olaz metodologiQi problematykQ jej badari.
Punll wyjScia stanorMianaliza zoaczef teminu ,tultula,' w r6inych obszarachjgzykowych_
Pierwszaczgsi wyklad6w podwiqconajest prezentacjinajwazniejszychetap6w formowania siQ
pojqcia ,,kultura" oraz kilku istotnych dla tladycji badai aad kultuq ujQ6 teoretycznychi
hlozoficznych- W czgici drugiej dokonuje sig przeglqdui charakterystykiszemkiegow )O( w.
wachlar"zaujQ6 problematyki kultury z punktu widzenia r62nych dysclplin naukowych
(antxopologia,socjologi4 politologia). Przeglqdten zamyka wskazaniena stopnioweformowanie
siE(w reakcji na rozszczepieniedyscyptir) ujEciakompleksowegooez na wlm6g konceptualnego
sprostania\ryyzwaniomwsp,6iczesnej realn€jwielo- i miedzykulhrlotio5ci.CzeSdtrzeciakieruje sig
ku istotnym dla tej konceptualizacji ujgciom kuttury, kt6re rv swym centrum stawiaje
doiwiadczenie poetycko-estetycae, i goponuje analizE niektdrych sposdd nich. ry czgici
podsumowuj{cejpodejmuje siq pr6bp okre3lenia generalnychzadai kulturoznawstwa,w tm
?adaria rieustannej koordynacji Fostepowanwielo- i intetdyscytrlinamychz dojwiadczeniem
prawdyw poezji i sztrce oraz nowych rnediach.katnia cz66 zaja6stanowiog6lnewprowadzenie
do problematyki medialno6ci i komunikacji.

Dodatkowevrskaz6wkibibliograficzne\d4 przekazywaoew cakcie raigc.

I. Wsp6lczesnemaczenie terminu ,,kultura" w roaych obszarach

jgzykowych.
Napodstawie
artykul6wzeslownik6wi encyklopedii

II. Dzieje pojgcia:

1. Starozytnoi6i Sredniowiecze.Humanizn i Oswieceniewe Fmncji (Voltaire i

encyHopedydci,Rousseau)i w Niernczech(Leibniz-Pufendod Kant); .elacje
Francja-Niemcy(ci|i lis.tdon a Geselligkeit, Kuhtr).

W. Ji\er, Paideia:formowanie sieczlowiekagrecbiego(1934'),WEL M. Plezla.

Warszawa 2OOl,17-35.
R. Mondolfo,Alle ongini dellafilosofa della cultura, Bologna 1956.
J. Niedermanr!f,zltur. Werdenund WaadlungendesBegriffs und seiner
Ersaabegrife von Cicero bis Heder,Fitre;nze1941.
C. Jenks,Poczqtkipojecia ,,hiturs" w fktzofri i trodSrji literoxkiej, w EgoZ"
Kultura,przcL W-J-Borsn4Poznzh 199' 13-36.
R Esler, lrasio rc/tta', w Ka*-Lexiknn (193O.1,
Hildesheim 1984,322-325.
 2. Herder- Hurnboldt.G oethe'.Bitdung, Wehliteratur' ll/eltkuhur' Kuhutphilosophie
w Niemczechna przelomiewiek6w.

I.G. Heil:ler, Myili oftozoJii dziejitr (1794),1-l i2,Przel J Galecki,Wanzawa

1962,rczdialy 1,2;IY, 1,4; V,3,4,5,6; VIII,3; lX, l; XV' l'
W. von Humboldt,-Roz maitolt i<zykaa rozwdj umyslowyludzkoici' przel E M
Kowalska,Lublin 2001(wybranerozdziaty)
W.',/oBkamp,,,Mich selbsir, ganzwie ich da bin,ausrubil'len"[ ] 7'urTradition
uwl Alaualittit von GoethesBildungskanzept,wGoetheund die lleltkultut,hg von
KlausManger,Heidelberyz0l3' 227-238'
J.P.Eckerriann,Xozzowy z Goethem(1835).Przel. K Radziwill, Wa$zawa 1960
{w.,,branefraem€ntY).
tl.'Fjcuerl, iztowiik i kukuro \lg34l, w Antropologiakuhury' ted' A Mencwel'
Warszawa 2005,23-25.

3 . k4tyka kulnrry i morfologiakultur.

G. S:tfifiel,Kobielda modal Kryzyskultury,wFilozofa kultury'Ilyb6t esejbw'

przel.W. Kunicki,Krak6w2007.11-13i 73-81'
'O (1923)' ptzel'
. Spengle\ZmielzchZachttdu:zarysmorfologii historii uniwe$alnei
J. MarzQcki, Warszawa 2001,25-65.
:. On.gu ) du...t. ,ts, mas(1930).u 4ntopologiakultury'red A' Mencwel'
\\'a,-szaqa 2005,533-5'i2

4. Kultura a c)'wilir,acja.

pr!.by(1948),przel'W Mad4 Warszawa

Clatiltz.acj,tw.czasie 1989
A.L. To),nbee,
N. Elias-PrzemlanvoDyczapwrr cwuzacji Zachodu(1969)' yzel T' Zabludowski'
WaNzawa1980,7-73,365-405,423-449 '
W. i"*ti"*i"t, Cft tizdqa i kultura (1976)' w tegozOflozofi i szf'ce' PWN'
Warszawa1986,147-158.

TI. Koncepcjekultury )O( wieku:

1. antopologiczno-struhuralistyczne
19'19 151-.172'
A.L. Ktoeber,Istota huttury(1952)' p.'jel P' Sztompk4 Warszawa ' M€ncwer'
;;;;;;ii, a;;;"; iuin,oi ltst+\'* Antripotogiakutturv'rcd'A
2005,34-46.
Warszawa

2. socjologiczne

F. Znafiecklt,Naukio kulturze.Narotlzinyi rozwdj'Watszawa-1971'3'll-399

i
.q. ihil;k"" frl/, ra, * Encyk)opedioKuhury Polskieixx v"ieku P^oi{ia
'ir"it"^y.iai wroclaw1991'17-50'
twrrir", red.A-Kloskowsk4
 1996(wybraneroz<lzialy)'
A. Icoskowska,Kal', ry norodoweu korzeni,waxszawa

3. politologiczne
nowoczesnej'I],-zel'M'
C. Taylor,2ridta podmiotolroici : harodzinytozsamosci
Gruszczr.iski,Warszawa200I (ustQpy)'
(1996)'w"l'
i no'v t"tdtt laduswiatoveso
;l;i.,.'ti,,ei;;'. ;;;,i""v*'ti'*ii
H.Janko\l-ska. 2000(u) branerozdzialy)
Warszawa

4. ,,postkotonialne"
Zysk i S-ka'Poznan2005'
E. S;;ld,orientalizm(t977)' przel M WlTwas-Wisniewska'
wstQpi wybranerozdziaty.

5. Koncepcjekultury o inspiracji katolickiej'

M. A. Kr4piec,Llpo^tdw rozumiehia.kuttury' Lt$lin l99l (7-17i wybraneustapy)

e cultura,Milano1975'
i. fta-"ititi i""il, Ctistianesimo

i globalizacji:
IV. W ooszukiwaniukoncepcjikultury €poki wielokulturowo6ci
pod;tawoweznaczeniedoSwiadczenia poetycko-estetycnego

l. H.-C.Gadameri koncepcja kulturytradycjireloryczoo-bermeneutycznej

przel B' Bwerl'
H.-C. Gadamer,t/aw.Lt i netoda ZaryshermeneutydfilozoJicznej'
kak6\,v 1993,35-47.

2. Odniesieniahistoryczne:

a) G Vico
1966(rozdzialDella
G.\ico, Naukanowa.przel J Jakubowicz''Wwszatva
sa7iewaPoetiea)'

b) Schiller i Goethe
ctl"-:"Y^i t::'^:t'l:yl
F. Scbrller' Lisry o wychow'lniuesretvcznym
it"dka i J itokopiuk'wausza*r-1912' 24-27
iiss;;l.
f'l.Wi6."ft", -i-r3e-1'10'
wtegoz'
[JnterhakungendeutscherAusgewanderten(1808)'
i;f" ioit",su e^sobe' t' 6' Harnburg1988' 124-241
 c) Literatua i sztukaw koncepcjachR. Guardiniego,K Rahnerai W'
Str6zewskiego.

K- Raltne\ ,,SacerdoteepoetT", w lego'' Lafede nel mezzoal mondo' Alba

1963,l3l-173.
k.G|;ardini, L' opeta d' arte, Brescra1993
W. Str6zewski,lfokil pi<l@a:szkicez estety,ti,Krak6w 2002(wybrane
roz[zialy, np. O metafzyczaoiciv szhrce93-134'Metafzyful i poezia
135-155).

Gl6wne zadaniakulturoznawstwa.WielodysclplinamoS6postgpowai
kulturoznawczychi problemich koordynacjiz ujqciami dodwiadczen
poetycko-estetycmych.SprzgZenienurt6w antropologiifilozoficmej i
estetyki.
E. Corctb,C4rniest antropologia filozofczna?, przel A Czajka,w,,Studia
Filozoficz're"1983,4(203),str. 173-193
A. Czaika-Per unafilosofiadellainterculturalitd,' Spazioglobale:politica,eticae
relieiore.red.G.CunicoiA. Pimi.Diabasis. ReggioEmilia2005.str'9l-l II

VI. Wprowadzenie E. Cassirer'

do teorii medialnoSci:

E. Cassier,Esej o czlowieku.Wstqpdoftozofii klilury' przel' AI.jjLaStaniewsk4

Warszawa1971(wyblanerozdzialy)'