IX Karmapa Wangcziuk Dorde MAHAMUDRA ELIMINUJCA CIEMNOCI NIEWIEDZY

(phyag chen ma rig mun sel)

wraz z ustnym komentarzem Beru Khyentse Rinpocze oraz dodatkowo tekstem Awaghoszy

PIDZIESIT STROF ODDANIA DLA GURU

wraz z ustnym komentarzem Gesze Ngawang Dargyey

TERMA PUBLISHING Krakw w Roku Wodnego Ptaka (1993)

przekad z tybetaskiego oraz przygotowanie tekstu do druku: Aleksander Berzin przekad polski tekstu IX Karmapy: Artur Skura redakcja tekstu IX Karmapy oraz tumaczenie tekstu Awaghoszy i wstpu Aleksandra Berzina: 1

Jacek Sieradzan

SPIS TRECI Aleksander Berzin Przedmowa IX Karmapa, Wangcziuk Dorde MAHAMUDRA ELIMINUJCA CIEMNOCI NIEWIEDZY Wprowadzenie Cz Pierwsza: Praktyki wstpne Schronienie, pokony i bodhiczitta Medytacja Wadrasattwy Ofiarowanie mandali Guru joga mier i nietrwao Karma i prawo przyczyny i skutku Wady samsary Cenne ludzkie odrodzenie Przyczynowy warunek powodzenia Gwny warunek Obiektywny warunek Bezporedni warunek Cz Druga: Medytacja uspokojenia umysu (szine) Esencjonalne postawy daa i umysu Skupienie na widzianym przedmiocie Inne przedmioty zmysw Wyeliminowanie otpienia i poruszenia umysu Skupienie bez obiektu Skupienie si na oddechu i trzy fazy stabilizacji umysu Usuwanie mentalnego napicia i luzu Rzeczywisty stan uspokojenia umysu i trzy [pynce ze] dobrodziejstwa Cz Trzecia: Medytacja przenikajcego wgldu (yipajana) Patrzenie na ustabilizowany umys Patrzenie na poruszajcy si czyli mylcy umys Patrzenie na umys odbijajcy zjawiska i na umys w stosunku do daa Patrzenie naraz na ustabilizowany i poruszajcy si umys

Rozpoznawanie natury ustabilizowanego umysu Rozpoznawanie natury poruszajcego si czyli mylcego umysu Rozpoznawanie natury umysu odbijajcego zjawiska i umysu w stosunku do daa Rozpoznawanie naraz natury ustabilizowanego i poruszajcego si umysu Podsumowanie Cz Czwarta: Rozwj wasnej praktyki Poczenie mahamudry z innymi praktykami i cztery aktywnoci Pi wypaczonych pogldw, trzy umiejtnoci i cztery daa Buddy Trzy miejsca, gdzie moesz pobdzi i cztery miejsca, gdzie moesz utraci unjat Niebezpieczne miejsca, gdzie rzeczy mog powsta jako wrogowie i inne przeszkody Poytki, jakie pyn z praktyk oraz faz i cieek wedug mahamudry Kocowe definicje Kolofon Autora Awaghosza PIDZIESIT STROF ODDANIA DLA GURU Przedmowa Tekst

PRZEDMOWA Umys jest czym, co od stuleci intryguje ludzko. Czym on jest? W jaki sposb dziaa? S to pytania, ktre odwiecznie si zadaje. Tak jak zwierciado, umys jest w stanie unie obraz wszystkich zjawisk i sprawi, e si je pozna. Kiedy jednak poszukuje si tego zwierciada, nie sposb go znale; jest tak jakby byo przejrzyste. Przejrzysta, klarowna wiadomo obiektw, a jednak niemoliwa do sprecyzowania oto umys. Czasami jednak zwierciado umysu jest zamglone i wszystko staje si niejasne. Przy innych okazjach jest przejrzyste i puste, nic si w nim nie pojawia, to znw jest kipice, a myli goni jedna za drug. Jednak bez wzgldu na to, czy jest to widok, dwik, myl czy cokolwiek innego, istnieje pewna lnica, chocia niemoliwa do okrelenia waciwo, przenikajca j wiadomo, ktra zawsze pozostaje taka sama. Jeeli uwiadamiasz j sobie, nie dasz si zwie i nie zaniepokoi ci to, co pojawia si w zwierciadle twojego umysu. Znasz jego trwa natur i bez wzgldu na to, co si wydarza, jeste spokojny i przejrzysty. Jeli jednak nie zdajesz sobie sprawy z tego, co faktycznie dzieje si z twoim umysem i mylami, obrazy w przejrzystym zwierciadle staj si cikie i konkretne, powodujc u ciebie niepokj, pragnienia, lki i zudzenia. Niepewny, nie wiedzc, czego dowiadczasz, cigasz na siebie wielkie cierpienie i niepokj. Wszyscy wok ciebie s podobnie pomieszani i jeli nie potrafisz wyrwa si z tego stanu, to w jaki sposb pomoesz innym w wydostaniu si? Decydujcym punktem jest wic poznanie wasnego umysu. Mahamudra czyli Wielka Piecz, odwouje si do systemu medytacji buddyzmu mahajany na natur umysu. ciek t praktykuje si w celu urzeczywistnienia Owiecenia, czyli cakowitego wyeliminowania z umysu wszystkich zudze i przeszkd, oraz cakowitego osignicia w jego kategoriach wszystkich pozytywnych waciwoci. W tym stanie ma si maksymalne zdolnoci przynoszenia poytku innym. Aby jednak osign to i w peni pozna swj umys, musi si 3

najpierw zacz od treningu praktyk wstpnych. Dostarczaj one kontekstu dla duchowej cieki, jak rwnie sprzyjajcych okolicznoci pozwalajcych odnie powodzenie w podry po niej. Po pierwsze, musisz zda sobie spraw z tego, jakim szczciem jest to, e posiadasz wolno i sposobno, aby doskonali siebie. Nie kady ma tak szans i dlatego nie powiniene marnowa swojego czasu na trywialne sprawy, ktre ostatecznie nie maj adnego znaczenia. mier zawsze przychodzi za wczenie i jeeli nie poznae wasnego umysu wskutek treningu, bdzie ona aosnym, przeraajcym dowiadczeniem. Przyjaciele, dostatek, bogactwo, itd., nie dostarcz ci adnej pomocy i nie podnios na duchu. Jeli jednak mylisz o karmie, czyli prawie przyczyny i skutku, i o tym, jak moesz wpyn na swoje przysze odrodzenia, spdzisz to ycie jako yczliwa osoba. Upewnisz si wwczas, e przynoszc innym szczcie w yciu, ktre teraz dobiega koca, w przyszoci odrodzisz si w pomylnych okolicznociach. Bdziesz wic mg umrze ze spokojnym umysem. Jednak bez wzgldu na to, gdzie lub komu si urodzisz, ycie poddane wpywowi karmy i zudze, jest przedmiotem cierpienia narodzin, staroci, choroby i mierci. Bez wzgldu na to, czy jeste bogiem, cesarzem, ebrakiem, zwierzciem czy istot piekieln, twoje pragnienie szczcia i niech do cierpienia, s zawsze udaremniane przez twoje palce podania, gniew i zamknicie umysu. Musisz wic zaniecha takiej, nie przynoszcej zadowolenia egzystencji, znanej pod nazw samsary i dy do przezwycienia zaciemniajcych czyst natur twojego umysu zudnych instynktw, ktrych kierownictwu jeste przymusowo poddany. Musisz szuka Wyzwolenia. Ponadto powiniene wzi pod uwag to, e w tym frustrujcym, kopotliwym pooeniu nie jeste osamotniony. Wszyscy pragn szczcia, a nikt nie chce tolerowa blu. Nawet najdrobniejszy insekt ucieka w popochu, kiedy prbujesz go schwyta. Pamitajc o tym, e twoje szczcie i dobrobyt zale od innych i e krzywdzce byoby, gdyby sam by szczliwy, a wszyscy wok ciebie cierpieli, powiniene rozwija mio i wspczucie dla innych. Kiedy bierzesz na siebie odpowiedzialno za pomoc innym i badasz moliwoci, jakie masz w tym kierunku, widzisz, e dopiero wtedy gdy cakowicie pozbdziesz si wszystkich swoich wad i zgromadzisz wszystkie pozytywne waciwoci, bdziesz naprawd mg pomaga innym. W ten sposb rozwiniesz owiecon motywacj, czyli bodhiczitt, dziki ktrej zapragniesz, eby tak szybko jak jest to tylko moliwe osign Owiecenie w celu wyzwolenia wszystkich z cierpienia. Za spraw tej motywacji bdziesz si wwczas wiczy w etycznej dyscyplinie, koncentracji i wiadomoci rozrniajcej, aby wyeliminowa zudzenie, niewiedz i powodowane przymusem zachowanie, co pozwoli ci na osignicie celu. Zanim bdziesz w stanie aktywnie rozpocz tego rodzaju trening, konieczne jest oczyszczenie si z najmniej subtelnych splamie i nagromadzenie pewnej iloci zasugi po to, aby napotka mniej przeszkd i mie wiksz szans na powodzenie. Dlatego pod bliskim przewodnictwem twojego Guru czyli duchowego mistrza, angaujesz si w praktyki wstpne (ngondro). Robic pokony podczas przyjmowania schronienia, upokarzasz swoj dum i podkrelasz swoje zobowizania wobec Trzech Klejnotw. Te trzy to: Buddowie czyli owiecone istoty, Dharma czyli ich nauki, oraz Sangha czyli duchowa spoeczno tych, ktrzy je realizuj. Innymi sowy, dziki praktykowaniu nauk z poparciem podobnie mylcych przyjaci, zobowizujesz si do pracy nad osigniciem Stanu Buddy, co w istocie jest twoim schronieniem przed niekontrolowan, bezsensown, frustrujc, cykliczn egzystencj. Wykonujc pokon, z penym powiceniem upokarzasz si. Cierpienie, jakie jest z tym zwizane, oczyszcza ci z wielu negatywnoci. W podobny sposb nastpna praktyka wstpna, medytacja Wadrasattwy, jest praktyk oczyszczajc. Ofiarowanie mandali stanowi symbol cakowitego oddania siebie - a w istocie caego wszechwiata -- dla celu Owiecenia. Powoduje ono nagromadzenie wielkiej zasugi lub pozytywnej energii, nakierowanej ku temu celowi. Ostatni praktyk wstpn jest Guru joga, dziki ktrej na trwae ustalasz swj zwizek ze swoim osobistym Guru i Guru jego linii, dziki ktrym 4

faktycznie otrzymujesz nauki. Wycznie wskutek doskonaego przestrzegania ich wyjanie, bdziesz w stanie w kocu przynie wszystkim innym poytek. Po zakoczeniu tych praktyk wstpnych oraz wysuchaniu i przemyleniu wyjanie swego Guru, zaczynasz nastpnie intensywn praktyk medytacji w celu rozwinicia spokojenia umysu (amatha; szine) i przenikajcego wgldu (yipajana; Ihagthong). Pierwsza z nich jest osigniciem jednoupunktowionej koncentracji, w ktrej docierasz do podstawowego lub naturalnego poziomu umysu z jego bogoci, przejrzystoci i nag wiadomoci, woln od ospaoci, pobudzenia czy wdrowania. Przenikajcego wgldu dokonuje si w pustk (unjat), czyli prawdziw, jakby przejrzyst natur rzeczywistoci, w kategoriach tego czystego, podobnego do zwierciada umysu. Wraz z poczonym osigniciem obu, eliminujesz ciemnoci niewiedzy, ktre uniemoliwiay ci urzeczywistnienie tego, co istnieje od samego pocztku. Dziki zaznajomieniu si ze swoj wrodzon, czyst, pierwotn wiadomoci rzeczywistoci, zwizan z owiecon motywacj, w kocu rzeczywicie stajesz si owiecon istot, Budd, posiadajcym pen zdolno pomagania innym. Nauki mahamudry byy przekazywane przez Budd, manifestujcego si w formie Wadradhary. Linia tych nauk przesza w Indii od Tilopy do Naropy i zostaa wprowadzona do Tybetu przez wielkiego tumacza Marp. Ten z kolei przekaza je Milarepie, sawnemu dziki osigniciu Owiecenia w cigu jednego ycia poprzez oddanie dla Guru i intensywn praktyk. Od Dzietsyna Milarepy przeszy do Gampopy, autora Ozdobnego klejnotu wyzwolenia a potem do kilku jego uczniw, w tym do 1 Karmapy, Dysum Khjenpy. Przechodzc nastpnie przez kolejne inkarnacje Karmapw oraz ich nauczycieli i uczniw, ta konkretna linia mahamudry zwana Karma Kagyu, przetrwaa w nieprzerwanej sukcesji do dzisiaj, kiedy to jej gow jest XVI Karmapa, Rangdziung Rikpe Dorde. Pierwszy z prezentowanych tutaj tekstw, Mahamudra eliminujca ciemnoci niewiedzy jest jednym z gwnych traktatw dotyczcych tego systemu medytacyjnego, jaki praktykuje si w tej linii. Zosta napisany przez IX Karmap, Wangcziuk Dorde (1556-1603), ktry zyska rozgos dziki swoim klarownym pismom na ten temat. Wydrukowany kursyw komentarz, ktry przeplata rdzenny tekst, pochodzi z ustnych nauk III Dziamjang Khjentse Wangpo Rinpocze, zwanego rwnie Beru Khjentse Rinpocze i zosta przekazany stosownie do nauk jego Guru, Jego witobliwoci XVI Karmapy. Beru Khjentse Rinpocze naucza go po tybetasku z osobistego, rcznie pisanego manuskryptu, przekazujc nauki grupie czterdziestu ludzi z zachodu na kursie medytacyjnym mahamudry, jaki prowadzi w Bodhgaja w Indii, w grudniu 1976 i styczniu 1977 r. Nauki zostay zebrane i wydane przez tumacza, po przeanalizowaniu wraz z Rinpocze trudnych punktw. Chcc praktykowa jakiekolwiek nauki buddyjskie, a zwaszcza nauki mahamudry czy zaawansowane techniki zwane tantrami, istotne jest posiadanie bliskiego przewodnictwa Guru, bowiem w przeciwnym razie bardzo atwo mona pobdzi. A co waniejsze, Guru jest samym jdrem i ogniskow twojej praktyki, dziki czemu nosi ona nazw Guru jogi lub oddania dla Guru. [Guru joga] jest wsplna wszystkim tradycjom buddyjskim w Tybecie. Wywodzi si z Indii, a szczeglnie z drugiego z zawartych w tym tomie tekstw, Gurapacaika czyli Pidziesit strof oddania dla Guru napisanego przez Awaghosz w I w.n.e. Jest to rdowy tekst, mwicy o tym, jak naley postpowa i odnosi si do swego Guru. Rola Guru w rozwoju duchowym jest wieloraka i wielopoziomowa i dlatego nie naley' jej nie docenia. Wemy na przykad funkcj, jak spenia, kiedy pomaga ci w rozpoznaniu natury twojego umysu jako przejrzystej, bogiej, pustej wiadomoci rzeczywistoci. Tantryczne podejcie do realizacji tej staej natury, lecej u podoa wszelkiej percepcji, ma na celu ujawnienie jej poprzez obranie,, zasaniajcych j gstszych poziomw wiadomoci zmysowej, elementw ciaa i wiadomoci, uczu, intelektu, osobowoci, niewiadomych uprzedze, itd., naladujc w ten 5

sposb tok umierania. Jeeli nie posiada si dowiadczonego przewodnika-eksperta, to tego rodzaju praktyki s potencjalnie bardzo niebezpieczne. Dlatego te obecno kwalifikowanego Guru jest nieodzowna. Dziki technice mahamudry uwiadomisz sobie natur umysu, umylnie wygaszajc bardziej szorstkie poziomy wiadomoci. Zamiast tego bdziesz widzia wprost poprzez nie. Jednak ta staa natura nie jest wcale oczywista dla wtajemniczonego i mona j bez trudu pomyli z czym innym. W tym przypadku medytacja na ni moe si zakoczy katastrof. Wymaga to ekspertyzy wyjtkowo zrcznego i w peni zrealizowanego Guru, ktry w bardzo bliski i intymny sposb wsppracuje z uczniem, dziki czemu pomaga mu rozpozna w medytacji sam natur umysu. W ten sposb, na funkcjonalnym i dydaktycznym poziomie, Guru ma kluczowe znaczenie i jest uwaany za Budd, ukazujcego ci ciek do Owiecenia. Bdc ywym przykadem, powstrzymuje ci od wpadnicie w skrajnoci romantyzmu, suchego intelektualizowania i fantazji, jak rwnie inspiruje ci w kierunku celu. Ponadto twoje odddanie i suba dla niego powoduje nagromadzenie zasugi, ktra przyniesie ci duchowe powodzenie. Na gbsze poziomy Guru jogi wskaza Gampopa, ktry zwile powiedzia, e kiedy zrealizowa jedno swojego umysu z umysem swego Guru Milarepy nie mg widzie jednego, nie widzc rwnie drugiego urzeczywistni mahamudr. Pene implikacje tego nie s atwe do zrozumienia, pomimo oczywistego poziomu odniesienia do wsplnej praktyki wizualizowania swego Guru w klasycznej postaci: przed sob, ponad gow lub w swoim sercu. Guru dziaaj jako zwierciado umysu. Jeeli uwaasz, e posiadaj wady, te skazy stanowi projekcj twego umysu i odbijaj ci z powrotem to, nad czym musisz pracowa i czego masz si nauczy, aby osign Owiecenie. Zgadza si to z niektrymi technikami treningu umysu (lodziong) z tradycji Kadampy buddyzmu tybetaskiego, ktre Gampopa poczy z mahamudr, na przykad przyjmowaniem na siebie obmowy i przekazywaniem zwycistwa innym, oraz zmianie pozornie niepomylnych okolicznoci w warunki pozytywne dla praktyki. Kiedy, z drugiej strony, skupiasz si na Owieconym Stanie Buddy swojego Guru, odzwierciedla si i rozwija twj wrodzony, czysty stan umysu, co wskazuje ciek do dowiadczenia mahamudry. Wszystkiego tego nie naley jednak upraszcza i uwaa, e Guru istnieje wycznie w twoim umyle, lub e sam jeste swoim wasnym Guru i e nie potrzebujesz adnego zewntrznego Guru, poniewa zewntrzne obiekty nie istniej. On moe nie istnie jako konkretny, niezaleny obiekt gdzie tam ale ponownie nie jest substancjalnie tosamy z twoim umysem, jedynym, jaki istnieje dla ciebie. Twj Guru nie jest teoretycznym ideaem, zotym idolem, ani nieformalnym bratem ale raczej pewn rzeczywist osob, postrzeganie ktrej jako Buddy jest cakiem prawidowe. To on ukazuje ci ciek i dziaa jako punkt skupienia, umoliwiajcy ci waciwe zrozumienie natury rzeczywistoci i umysu, nadawanie nazw przez umys, prawidowe i nieprawidowe podstawy dla tego dziaania, wypaczone i niewypaczone projekcje, zwizek pomidzy wyobraaniem sobie i niekonceptualnie realizowan doskonaoci, itd. A ty ze swej strony, chcc osign Owiecenie musisz wiedzie, jak z szacunkiem i w realistyczny sposb odnosi si do niego lub do niej, zarwno podczas medytacji, jak i codziennych sytuacjach. Pidziesit strof oddania dla Guru przedstawia elementy tego, jak wej w prawidowy zwizek z Guru. Jeeli raz to uczynisz, on lub ona wprowadzi ci stopniowo, stosownie do twoich moliwoci, w gbsze poziomy Guru jogi i umysu. Przekad rdzennego tekstu Pidziesiciu strof oddania dla Guru i wydrukowany mniejsz czcionk komentarz, na podstawie nauk Gesze Ngawang Dargyey przygotowao Biuro Tumacze Biblioteki Tybetaskich Dzie i Archiww, w skad ktrego wchodzili wwczas Sherpa Tulku, Khamlung Tulku, Jonathan Landaw i wydawca [poniszej ksiki]. Wyjanienia oparto na komentarzach do tego tekstu, napisanych przez zaoyciela tradycji Gelugpa buddyzmu tybetaskiego, Dzie Tsong Khap (1357-1419) i I Pabhongkha Rinpocze (1878-1943), rdzennego Guru Starszego i Modszego Nauczyciela Jego witobliwoci XIV Dalaj Lamy. 6

Ten tom, dotyczcy oddania dla Guru i tradycji mahamudry Karma Kagyu, stanowi cz programu Biblioteki Tybetaskich Dzie i Archiww, majcego na celu prezentacj reprezentatywnych prac rnych linii buddyzmu tybetaskiego, w celu zachowania i podtrzymywania szerokiej rnorodnoci nauk, jakie przekazywano do Tybetu. Orygina tybetaski wraz z terminami technicznymi uytymi w przekadzie, mona znale w majcej zosta opublikowanej w Bibliotece Tybetaskich Dzie i Archiww pracy Buddhist Terms in Sanskrit, Tibetan and English,,. Mam nadziej, e ta praca przyniesie choby niewielki poytek tym, ktrzy przeczytaj j i bd praktykowa zawarte w niej nauki. Aleksander Berzin Dharamsala, India, grudzie 1971

IX Karmapa, Wangcziuk Dorde MAHAMUDRA ELIMINUJCA CIEMNOCI NIEWIEDZY (phyag chen ma rig mun sel) wraz z ustnym komentarzem Beru Khyentse Rinpocze WPROWADZENIE Skadam szczery pokon cennej linii Kagyu. Chocia doskonae Owiecenie osigne przed niezliczonymi eonami, cigle manifestujesz si w ciaach, ktre s odpowiednie dla poskramiania istot potrzebujcych kontroli. Nawet samo usyszenie twego imienia eliminuje samsaryczne lki. Pokoniwszy si memu Guru i jego linii, opowiem troch o mahamudrze, Wielkiej Pieczci unjaty, najgbszej esencji Diamentowego Pojazdu, wadrajany, aby doda odwagi pragncym wyzwolenia uczniom. Jest to pojedyncza cieka, ktr kroczyli wszyscy Buddowie i ktra posiada nie zanikajce ciepo bogosawiestw nauk ustnego przekazu, jakie stopniowo przeszy od Buddy akjamuniego do mojego rdzennego Guru. Esencja umysw wszystkich Buddw trzech czasw jest metod umoliwiajc osignicie w cigu jednego ycia niezwykego, jednoczonego Stanu Wadradhary. Aby w prawidowy sposb sucha lub studiowa nauki Dharmy, istotne jest posiadanie odpowiedniej motywacji. Pamitajc, e wszystkie czujce istoty byy w poprzednich ywotach twoimi matkami i okazyway ci wielk dobro, powiniene rozwija wspczucie i ch wynagrodzenia im tego. Jedynym sposobem, aby naprawd uzyska zdolno zrobienia tego i usunicia ich cierpienia, jest samemu uzyska owiecenie. Posiadanie jako swej gwnej myli pragnienia, by sta si Budd, lub jak w tantrach Wadradhar i w ten sposb mc pomaga innym, zwane jest owiecon motywacj bodhiczitty. Dlatego te z t najwysz motywacj powiniene czyta, studiowa i praktykowa te nauki. Naley ponadto wyeliminowa trzy bdy, do opisania ktrych uywa si analogii naczynia. Po pierwsze, nie bd jak odwrcone dnem do gry naczynie, reprezentujce zamknity umys, przez ktry nauki nie mog przenikn. Nie powiniene take przypomina naczynia z otworem w dnie i zapomina wszystko, czego si nauczysz. Co wicej, w przeciwiestwie do brudnego naczynia, powiniene by wolny od uprzedze i silnych zudze, ktre mog zanieczyci i zaanektowa strumie twego umysu, powodujc niewaciwe zinterpretowanie wszystkiego, co usyszysz. Naley rwnie usun sze plam. Pierwsz jest duma lub arogancja zamknitego umysu; jeli masz si czego nauczy, musisz pokornie sucha. Jeeli nie posiadasz ufnoci, lub jeste nadmiernie krytyczny, nie przyjmiesz nauk. Jeeli nie jeste nimi zainteresowany, wtedy brak ci motywacji i dlatego potrzebujesz j potwierdzi. Nie rozpraszaj si obiektami zmysw, takimi jak haas, czy tum ludzi, ale pozosta skupiony na naukach. Nie pozwl sobie jednak na zapadnicie w 7

gbok koncentracj, w ktrej nie zachowujesz uwagi i przestajesz by czujny. Tego typu koncentracja ma miejsce w medytacji, lecz podczas suchania czy studiowania moe by przeszkod. W kocu nie wpadaj w depresj, ani nie zniechcaj si, jeli nie rozumiesz czego za pierwszym razem. To wymaga czasu i siy zaznajomienia si. Ponadto istnieje pi rodzajw niewaciwego chwytania. Nie chwytaj si samych sw nauk, ignorujc ich znaczenie, ani samego znaczenia, ignorujc sowa. Nie powiniene uwaa sw i ich znaczenia za rwnie niewane. Nie chwytaj take nieprawidowego porzdku nauk, ani bdnego rozumienia. Jeeli uwaasz siebie za czowieka chorego, ktremu zudzenia sprawiaj cierpienie, Guru za lekarza, a nauki za lekarstwo, to z pewnoci wyniesiesz z tego poytek.

Cz Pierwsza

PRAKTYKI WSTPNE
SCHRONIENIE, POKONY I BODHICZITTA Wyjanienie tego jak praktykowa t mahamudr niezanikajcej linii cennego Kagyu, dzieli si na trzy sekcje: praktyki wstpne, biec praktyk i materia kocowy. Odnonie pierwszej z nich, zaczyna si od przyjcia schronienia i rozwinicia owieconej motywacji bodhiczitty. Istniej zarwno zwykle, jak i nadzwyczajne praktyki wstpne. Zwykle praktyki to medytacja nad cennym ludzkim odrodzeniem, mierci i nietrwaoci, karm czyli prawem przyczyny i skutku, oraz wadami samsary czyli cyklicznej egzystencji. S one wsplnym podoem, tworz kontekst dla wszystkich praktyk buddyjskich i pomagaj ustali motywacj. Nadzwyczajne praktyki wstpne (ngondro) to pokony podczas przyjmowania schronienia, oczyszczajca [medytacja] Wadrasattwy, ofiarowanie mandali i Guru Joga. Te ostatnie mona praktykowa na wiele rnych sposobw, ale zazwyczaj wykonuje si po kolei 100.000 powtrze kadej z czterech rodzajw praktyki. Inn metod jest wykonywanie odpowiedniej czci kadej z nich jako czci swojej codziennej praktyki. Liczba powtrze moe si rni i czasami nakazuje si je liczy, a niekiedy kontynuowa je a do uzyskania oznak powodzenia. Zbir tych praktyk mona powtarza wiele razy przy rnych okazjach lub kontynuowa powoli w codziennym yciu. Co wicej, wykonywane przez ciebie jako praktyki wstpne rzeczywiste praktyki mog si rwnie rni. Twj Guru zadecyduje, co jest dla ciebie najlepsze. Dalej nastpuje oglny opis standardowych praktyk wstpnych, tak jak si je praktykuje w linii Karma Kagyu. Szczegowe wyjanienia powinno si otrzyma od swego Guru. Celem praktyk wstpnych jest wyeliminowanie czyli oczyszczenie si z przeszkd, ktre mog utrudnia praktyk oraz nagromadzenie zasugi, ktra przyniesie powodzenie. To pierwsze speniaj pokony i medytacja Wadrasattwy, a to drugie ofiarowanie mandali i Guru Joga. Dziki myleniu o prawie przyczyny i skutku, a przede wszystkim o negatywnych dziaaniach, jakie popenio si w przeszoci, czego rezultatw bdzie si musiao dowiadczy w przyszoci jako cierpienia, powiniene poczu wielk skruch i skierowa si po schronienie do Trzech Klejnotw. S to Buddowie czyli W Peni Przebudzone istoty, Dharma czyli ich nauki, oraz Sangha czyli duchowa wsplnota tych, ktrzy je urzeczywistniaj. Powierzajc si tym trzem, naley ofiarowa pokony w celu oczyszczenia si z niedojrzaego jeszcze cierpienia. Ponadto naley zda sobie spraw z tego, e wszystkie czujce istoty pragn jedynie szczcia, a 8

nigdy nie chc cierpie, nie wiedz jednak jak osign ten stan. Nie uwiadamiaj sobie tego, e dobre, pozytywne dziaania sprowadzaj szczcie, podczas gdy okrutne, negatywne dziaania, powoduj jedynie bl. Dlatego rozwijaj wspczucie dla nich i pragnij, aby twoja praktyka oczycia rwnie i te istoty. W kocu powiniene ustali swoj motywacj, ktr jest owiecona motywacja bodhiczitty, pragnc, aby dziki przyjciu schronienia i wykonywaniu pokonw zostay wyeliminowane wszystkie przeszkody, tak aby mg osign owiecony Stan Buddy i naprawd przynie poytek wszystkim innym. W przestrzeni przed sob wizualizujesz drzewo speniajce yczenia z jednym pniem, z ktrego wyrasta pi gazi. Na rodkowej gazi znajduje si twj Guru (w formie Wadradhary), przed nim bstwa medytacyjne, po prawej stronie Buddowie, za nim pisma Dharmy, a po lewej Sangha. Kad z nich otacza grono postaci z wasnej klasy. (Podczas wykonywania pokonu) powiniene przyj schronienie, mwic odpowiedni wers i wizualizujc siebie w otoczeniu mnstwa matczynych czujcych istot. Powiniene te wizualizowa siebie jako przywdc tych wszystkich istot, ktre wraz z tob przyjmuj schronienie. Ta wizualizacja to pole zasugi lub drzewo zgromadzonych Guru. Wyobra sobie, e znajdujesz si w piknym parku z mikkimi trawiastymi kami i agodnymi zwierztami. Na rodku wspaniaego jeziora znajduje si opisane powyej drzewo speniajce yczenia. Wadradhara lub po tybetasku Dorde Czang, to forma, jak Budda przyjmuje w tantrach. Wrd bstw medytacyjnych (jidamw) znajduj si: Wadrajogini, Heruka itd.; Buddowie przeszoci, teraniejszoci i przyszoci; Dharma, ktr reprezentuj teksty pism (Tripitaka); oraz Sangha z takimi bodhisattwami jak Awalokitewara czy Tara, jak rwnie pratjekabuddami i rawakami takimi jak Sariputra, itd. Wok dolnej czci drzewa znajduj si dharmapalowie stranicy tacy jak Mahakala. Jeeli nie wiesz jak wygldaj albo nie potrafisz ich przejrzycie zwizualizowa, nie martw si, a przynajmniej ufaj, e znajduj si przed tob. Dziki zaznajomieniu si z nimi i ich wizerunkami, nauczysz si je widzie. Wizualizuj, e znajdujesz si w swojej zwykej postaci, wraz ze wszystkimi mskim krewnymi po prawej i eskimi krewnymi po lewej. Wyobra sobie, e znajdujesz si w ogromnym tumie ludzi i zwierzt, ktrych jeste przywdc, i e wszyscy oni robi pokony i przyjmuj schronienie. Pokony wykonuj w ten sposb, e zoonymi rkoma donie trzymajc razem z wyprostowanymi palcami i skrzyowanymi kciukami dotykasz szczytu gowy, nastpnie miejsca pomidzy brwiami, garda i serca, by potem wycign si na ziemi z rkami wycignitymi przed siebie. Potem szybko wsta. Robic to, powtarzaj wersy takie jak: Ja i wszystkie matczyne czujce istoty, tak rozlegle jak przestrze... przyjmujemy schronienie w witych i czcigodnych Guru. Szukamy schronienia w jidamach i zgromadzeniach bstw ich mandat. Szukamy schronienia w bogosawionych Buddach. Szukamy schronienia w witej Dharmie. Szukamy schronienia w szlachetnej Sandze. Szukamy schronienia w zgromadzeniach dakw, daki, dharmapalw i stranikw, ktrzy posiadaj oko pierwotnej wiadomoci. Rwnoczenie utrzymuj silny stan koncentracji, ufno i szczero. Te trzy pokony, recytacja i koncentracja s znane jako fizyczne, werbalne i mentalne pokony. Wers i fizyczny pokon powiniene powtrzy 100.000 razy, a na pocztku kadej sesji medytacyjnej przynajmniej siedem razy. Podczas wykonywania pokonw dowiadczysz wiele cierpienia. Uwaaj, e przypominaj one bl zastrzyku, ktry znosi si cierpliwie po to, aby wyleczy si z choroby. Twoja dolegliwo jest proporcjonalna do iloci niedojrzaego cierpienia i negatywnej karmy, z ktrej teraz si oczyszczasz. Kiedy dowiadczasz blu, czuj, e nie tylko eliminujesz cierpienie, na jakie mgby napotka w wielu formach w nieszczliwych odrodzeniach, ale take eliminujesz cierpienie innych. Jeli jest ci gorco lub zimno, mdl si, aby usunite zostao to, co czuj istoty piekielne. Przyjmij gd i pragnienie od godnych duchw, a jeeli pod wpywem zmczenia twj umys staje si tpy i mtny, wyobra sobie, e zwierzta zostay uwolnione od gupoty. Z siln ufnoci i cigle potwierdzan motywacj pozbdziesz si wtpliwoci odnonie tego, co robisz. Jeeli pojawiaj si 9

myli, aby porzuci pokony i zaj si czym innym, uwaaj je za szyderczy tum i nie zwracaj na nie uwagi. Powiniene rwnie recytowa: (Dopki nie osign owiecenia, bd poszukiwa schronienia) u Buddw, w Dharmie i w Najwyszym Zgromadzeniu... itd., mylc zarazem: Zdajc sobie spraw z tego, e wszystkie istoty byy moimi matkami i ojcami, przyjm schronienie i rozwin owiecon motywacj bodhiczitty. Powiniene ponadto medytowa na cztery niezmierzonoci: Oby wszystkie czujce istoty posiady szczcie i przyczyn szczcia... itd. Stanza: Dopki nie osign owiecenia, bd poszukiwa schronienia u Buddw, w Dharmie i w Najwyszym Zgromadzeniu, Obym dziki zasudze jak zgromadziem praktykujc dawanie i inne paramity, mg osign Stan Buddy dla poytku wszystkich czujcych istot jest najczciej recytowana w celu wzmocnienia rozwoju bodhiczitty. Cztery niezmierzonoci to: (1) miujcadobro, czyli pragnienie, aby wszystkie istoty posiady szczcie i przyczyn szczcia; (2) wspczucie, czyli pragnienie, aby wszystkie istoty uwolniy si od cierpienia i przyczyn cierpienia; (3) rado czyli pragnienie, aby nigdy nie byy oddzielone od szczcia; oraz (4) rwno, czyli pragnienie, aby uwolniy si od wszelkiego przywizania i awersji oraz od wszystkich poj, w myl ktrych jedne istoty s blisze, a inne odlege. W konkluzji powiniene medytowa, e obiekty schronienia rozpuszczaj si w wiato i cz z tob, dziki czemu twj strumie umysu zostaje oczyszczony. Po zakoczeniu sesji pokonw, rozpu wszystkie postacie w centralnej formie Guru jako Buddy Wadradhary, a jego samego rozpu w sobie. Pozosta w bezprzedmiotowym stanie nierozdzielnoci unjaty i przejrzystoci, nie kierujc si w stron adnej skrajnoci egzystencji. Innymi sowy, nie czy niczego konkretnym, prawdziwie istniejcym obiektem. Pozosta raczej w tu-i-teraz i poczuj, e jeste cakowicie oczyszczony. Jest to pierwsza (praktyka wstpna), medytacja pozwalajca na przyjcie schronienia i rozwinicie owieconej motywacji. MEDYTACJA WADRASATTWY Wadrasattwa, czyli po tybetasku Dorde Sempa, to forma, ktr Buddowie przyjmuj w celu oczyszczenia i usunicia cierpienia, chorb i niedojrzaych jeszcze, nieszczliwych konsekwencji, bdcych skutkiem popenionych w przeszoci negatywnoci. Wadrasattwa pojawia si w wielu formach, agodnej lub jako Heruka Wadrasattwa, sam albo w zjednoczeniu z partnerk. Jego praktyka moe by bardziej lub mniej zoona. Poniej zostaa przedstawiona metoda z samotnym Wadrasattw. Na koronie gowy (wizualizuj) swego Guru w postaci Wadrasattwy, koloru biaego, ktry w prawej rce przy sercu trzyma dorde, a w lewej, przy udzie, dziery dzwonek. Wadrasattwa jest ozdobiony wikszymi i mniejszymi oznakami Buddy. Na szczycie swojej gowy w swojej zwykej postaci wizualizuj sylab PAM. Sylaba ta nastpnie przeksztaca si w biay lotos, na ktrym, z sylaby AH pojawia si plaski dysk ksiyca w peni, a stojca na nim sylaba HUM przeksztaca si w wadr o piciu szprychach, oznaczon w rodku sylab HUM. Promienie wiata wypywajce z niej zostaj dwukrotnie wchonite, za pierwszym razem skadajc ofiary rnym Buddom i bodhisattwom, a za drugim razem eliminujc cierpienie wszystkich istot. Wwczas wadra przeksztaca si w samotnego Wadrasattw, ktry wyglda tak jak na powyszym opisie. Jego lewa noga spoczywa na prawym udzie, a prawa jest wycignita w d. W jego sercu znajduje si dysk ksiyca, ze stojc w jej centrum bia sylab HUM. Wadrasattwa posiada zarwno stu jak i szeciosylabow mantr, ktre mona uoy na rne 10

sposoby: zgodnie z ruchem wskazwek zegara, lub przeciwnie do niego; mog si obraca, bd sta nieruchomo. W tej konkretnej medytacji stusylabowa mantra, ktr si powtarza 100.000 razy, jest uoona przeciwnie do ruchu wskazwek zegara wzdu zewntrznego kraca dysku ksiyca w jego sercu. Litery s biae, stoj pionowo, skierowane do wewntrz i nie obracaj si. Po medytacji w ten sposb powiniene recytowa: O Guru Wadrasattwo, oczy mnie, prosz, ze wszystkich przeszkd i niedojrzaych, nieszczliwych konsekwencji popenionych przeze mnie poprzednio dziaa. Ponadto powiniene zastosowa (cztery) rne (przeciwne moce) wyznania poprzednio popenionych negatywnoci. Aby ta medytacja bya najbardziej skuteczna, musi zosta dopeniona czterema przeciwnymi mocami, uywanymi przy przyznaniu si do popenionych uprzednio negatywnoci. Po pierwsze, musisz sobie przypomnie wszystkie swoje bdy i odczu szczery al. Druga moc to obietnica, i ze wszystkich si bdziesz prbowa nie powtrzy ich wicej. Nastpnie musisz polega na podstawie czyli obiekcie, przeciw ktremu popenie te negatywnoci, przykadowo twoim zobowizaniom, zwizanym ze schronieniem i bodhiczitt. Tak wic dziki powtrnemu przyjciu schronienia i rozwijaniu owieconej motywacji, wzmacniasz podstaw swojej moralnoci. W kocu stosujesz takie praktyki oczyszczajce jak medytacja Wadrasattwy, ktra suy usuniciu wszystkich plam. Jeeli te cztery nie s kompletne, to bez wzgldu na to, jakie zastosujesz oczyszczenie, bdzie to jedynie tymczasowe wybielenie. Jednak z tymi czterema mocami i szczerym zaufaniem odnonie ich zdolnoci oczyszczenia ciebie, bez wtpienia zadziaaj. Nastpnie wizualizuj biay nektar wypywajcy z duego palca (prawej) nogi Wadrasattwy, jak wpywa przez koron twojej gowy i wypenia cae twoje ciao. Opuszczaj ci wszystkie twoje przeszkody i niedojrzae jeszcze konsekwencje [poprzednich dziaa], a ich miejsce zajmuje nektar, ktry cakowicie ci wypenia. Kiedy recytujesz stusylabow mantr, z dysku ksiyca, sylaby nasiennej i mantry w jego sercu wypywa biae wiato i oczyszczajcy nektar, cakowicie wypeniajc jego ciao, przelewajc si, a nastpnie wpywa do ciebie, tak jak zostao to opisane. Wyobra sobie, e z porw i otworw twojego ciaa w postaci sadzy i czarnej smoy wydostaj si przeszkody i niedojrzale jeszcze, nieszczliwe konsekwencje, [z kolei choroby] i schorzenia wydobywaj si jako ropa, krew, luz i smarki, a szkodliwe oddziaywanie zych duchw wychodz w postaci skorpionw, pajkw i insektw. Wszystko to znika w ziemi, ty natomiast zostajesz wypeniony biaym nektarem i wiatami. Wizualizuj, e to samo dzieje si ze wszystkimi czujcymi istotami, jakie ci otaczaj; kada z nich ma nad gow wasnego Wadrasattw lub wszystkie dziel jedn wielk form, wysyajc im nektar. Twj Guru (Wadrasattwa), zadowolony, rozpuszcza si w wietle (i czy z tob). Powiniene teraz medytowa, e twoje ciao, mowa i umys cz si nierozdzielnie z ciaem, mow i umysem Wadrasattwy, co oczyszcza wszystkie przeszkody i niedojrzae jeszcze, nieszczliwe konsekwencje. Jest to druga (praktyka wstpna): medytacja i recytacja mantry Wadrasattwy. OFIAROWANIE MANDALI Ofiary zazwyczaj nie dokonuje si po to, aby zadowoli czy przekupi jej obiekt. Ofiara jest symbolem twojego cakowitego oddania si Owieceniu, reprezentowanemu przez Guru i Trzy Klejnoty schronienia. Ofiary skada si w celu uzyskania zasugi umoliwiajcej ci osignicie tego stanu. Kiedy zasiejesz ziarno na polu, to nie ziemia, ale ty sam sobie przynosisz poytek. W podobny sposb, skadanie ofiar zgromadzeniu Guru jako polu zasugi, doprowadza ci do Owiecenia, dziki czemu moesz przynie wszystkim poytek. Istnieje wiele rodzajw mandal. Jednym z nich s niebiaskie paace, w ktrych zamieszkuj bstwa medytacyjne. S to trjwymiarowe struktury, ktrych poziome rzuty przedstawiaj obrazy mandal. Podczas ofiarowania uywa si innego rodzaju mandal, bdcych symbolem wszechwiata, 11

a skadajcych si z przypominajcej talerz podstawy, piercieni, korony i ryu, ziaren bd klejnotw. Powiniene medytowa, e (przed tob) znajduje si paac mandali z picioma grupa postaci wewntrz. W centrum znajduje si twj Guru (w postaci Wadradhary), przed nim bstwa medytacyjne, po prawej stronie Buddowie, z tyu pisma Dharmy, a po lewej Sangha. Przed tob znajduje si mandala urzeczywistnionych. Paace mandali maj zazwyczaj kwadratow podstaw i struktur podobn do wiey. W centrum kadej ciany znajduj si drzwi, korytarz wejciowy, przedsionek i sklepiona brama, na szczycie ktrej widniej dwa jelenie i koo Dharmy. Dokadna struktura architektoniczna, jak i proporcje rni si nieco w przypadku kadego bstwa medytacyjnego i mog by bardzo skomplikowane. W centrum tego przezroczystego, utworzonego ze wiata budynku, jaki wizualizujesz przed sob, znajduje si twj Guru w formie Wadradhary. Siedzi na tronie podtrzymywanym przez lwy na lotosie i dysku ksiyca. Ponad nim znajduj si wszyscy Guru linii, od samego Wadradhary, poprzez Tilop, Narop, itd., a do jego rdzennego Guru. Wok niego znajduj si, jak powyej, cztery grupy postaci, podobne do wizualizacji wykonywanej przy przyjmowaniu schronienia i wykonywaniu pokonw. Tak wyglda twoje pole zasugi, ktremu skadasz ofiary. Nastpnie skonstruuj inn mandal wraz z jej kopczykami i ofiaruj j, mwic sowa: ...mandala zbudowana na podstawie lnicej kwiatami, szafranow wod i kadzidem... itd., wraz z ca reszt czynnoci ofiarowania mandali. W ten sposb powiniene ofiarowywa zarwno rzeczywiste materialne ofiary, jak i ofiary stworzone przez umys. Wykonujc standardowe ofiarowanie mandali, najpierw uchwy talerz-pod-staw i wytrzyj j do czysta, podczas recytowania stusylabowej mantry Wadrasattwy, sucej do oczyszczenia splamie. Nastpnie zwil j kropl wody, oznaczajc motywacj bodhiczitty i wilgo twego wspczucia. Potem, umieszczajc na podstawie pierwszy krg, dodawaj kopczyki ryu, ziarno, itd., w odpowiednich kierunkach dla kadego ze wspomnianych miejsc, skarbw i bogi, dopki nie zostan wypenione wszystkie krgi, ukoronowane klejnotem na szczycie. Jest to rzeczywista materialna ofiara, wykonywana podczas recytacji odpowiednich wersw. Ofiara stworzona w umyle to twoja wizualizacja, zgodnie z opisem podanym w tych wersach. Tym, co ofiarujesz, jest wszechwiat z caym swoim bogactwem, jak zostao to przedstawione przez Budd w naukach abhidharmy. Przy rnych okazjach Budda przedstawia wszechwiat w odmienny sposb, poniewa zwraca si do rnych ludzi o odmiennym sposobie widzenia rzeczy, warunkowanym przez stopie oczyszczenia umysu. Zgodnie z tym konkretnym opisem, istnieje zota ziemia czyli podstawa z elaznym piercieniem czyli ogrodzeniem wok jej obwodu i oceanem o sonej wodzie na zewntrz. Wewntrz ogrodzenia, po jednym w kadym z czterech kardynalnych kierunkw, znajduj si cztery kontynenty, a pomidzy kadym z nich a ogrodzeniem, znajduj si po dwa subkontynenty, wszystkie oddzielone od siebie oceanem. Po drugiej stronie kontynentw, coraz bliej centrum znajduj si na przemian piercienie siedmiu zotych gr i siedmiu jezior o zotej wodzie. W samym centrum stoi kwadratowa Gra Meru w ksztacie stupy, z czterema stopniami czyli poziomami od dou do gry. Jej wschodnia ciana jest z biaego krysztau, poudniowa z niebieskiego lapis lazuli, zachodnia z czerwonego rubinu, a pnocna z zielonego szmaragdu. Ocean i niebo w kadym kierunku posiadaj odpowiadajcy danej cianie kolor. Wschodni kontynent i subkontynenty maj ksztat powki ksiyca, a ich paski koniec jest zwrcony w kierunku Gry Meru. Poudniowy kontynent tworz zakrzywione trapezoidy z wklsymi bokami; dusza, wklsa podstawa znajduje si po drugiej stronie, a krtsza, wypuka, przy Grze Meru. Zachodnie kontynenty s okrge, a pnocne kwadratowe. Ludzkie ycie, takie jakim je znamy, istnieje na poudniowym kontynencie, gdzie oceany i niebo s 12

niebieskie. Pozostaych kontynentw nie naley uwaa za miejsca w zewntrznej przestrzeni, do ktrych mona dotrze statkiem kosmicznym. Mona si tam znale wycznie wtedy, jeli nagromadzio si karm dla takiego odrodzenia si. Wers, ktry powtarzasz 100.000 razy w tej praktyce wstpnej brzmi: Oby dziki skierowaniu do Krain Buddw tego ofiarowania mandali, zbudowanej na podstawie lnicej kwiatami, wod szafranow i kadzidem, ozdobionej Gr Meru i czterema kontynentami, a take socem i ksiycem, wszystkie istoty wprowadzono do tych Krain". Dziki mocy takiej ofiary kompletujesz dwa nagromadzenia (zasugi i mdroci) i otrzymujesz bogosawiestwa pozwalajce na rozwinicie subtelnych dowiadcze i wgldw. Po zoeniu prb o takie (bogosawiestwa), powiniene pomyle, e orszak bstw w mandali urzeczywistnionych rozpuszcza si przed tob w wiato, a nastpnie czy si z tob. W ten sposb kompletujesz dwa nagromadzenia. Dziki zoeniu czystym obiektom w mandali urzeczywistnionych, jaka znajduje si przed tob materialnych ofiar mandali i zwizualizowanego wszechwiata, gromadzisz zasug. Robic to podczas medytacji na bezprzedmiotowy stan unjaty odnonie ofiar, gromadzisz wgld. Dziki sile tych dwch nagromadze przezwyciasz dwie grupy przeszkd, uniemoliwiajcych wyzwolenie i osignicie wszechwiedzy. Nagromadzenie zasugi powoduje zrealizowanie foremnych cia Buddy, a nagromadzenie wgldu skutkuje realizacj Cia Mdroci. Ciaa foremne to Nirmanakaja (Ciao Emanacji) i Sambhogakaja (Ciao Poytku). Pierwsze pojawia si zwykym istotom z karm, umoliwiajc im zobaczenie go, podczas gdy drugie widz jedynie Arja Bodhisattwowie, posiadajcy owiecon motywacj i nag percepcj unjaty. Ciaa Mdroci to Dharmakaja (Ciao Prawdy-Mdroci) i Swabhawikakaja (Ciao Natury). Zgodnie z tekstem, pierwsze jest wszechwiedzcym umysem Buddy i unjat tego umysu, podczas gdy to drugie jest nierozdzielnoci trzech poprzednich. Jednak dwa ostatnie ciaa czsto definiuje si na przemian i czasami Dharmakaja bywa uywana jako oglny termin na okreleniu obydwu. Ponadto, istnieje wiele innych poziomw, na ktrych rne ciaa Buddy mona rozumie i definiowa. Jest to trzecia (praktyka wstpna): zastosowanie wysiku w wyjanieniach przy ofiarowaniu mandali. GURU JOGA Ostatni z nadzwyczajnych praktyk wstpnych, suc rwnie do nagromadzenia zasugi i bogosawiestw, jest Guru Joga. Praktykujc j, powiniene wizualizowa siebie w postaci bstwa medytacyjnego. Moe to by jakiekolwiek bstwo, chocia zwykle wybiera si Wadrajogini. Jest ona czerwona, ma jedn twarz, dwa ramiona, dwie nogi; stoi na jednej nodze, z lew stop wspart na lotosie, zwokach i dysku ksiyca, a praw stop wycignit w stron lewego uda. W prawej rce nad gow trzyma zakrzywiony n, a w lewej, przy sercu, czark z czaszki. Na jej lewym ramieniu wspiera si laska, khatwanga. Bdc w tej formie, zacznij wykonywa praktyk. Powiniene medytowa, e na koronie twojej gowy znajduje si twj rdzenny Guru w swojej cielesnej formie lub zalenie od twojej woli w aspekcie bstwa medytacyjnego. Powiniene medytowa, e wszyscy Guru (linii) sigajcy wstecz do Wadradhary znajduj si jeden nad drugim nad jego gow lub otaczaj go. Z wielk si i przez dugi czas, z niezmierzon, arliw uwag, miujcym szacunkiem i nadzwyczajn szczeroci, powiniene zanosi do nich proby. Kiedy to nastawienie zmienio si (na lepsze), uczy je stabilnym. Wwczas wszyscy Buddowie, bodhisattwowie, dakowie, dakinie, stranicy i dharmapalowie wraz ze swymi orszakami rozpuszczaj si w twoim rdzennym Guru. Powiniene medytowa, e twj rdzenny Guru jednoczy w sobie i ucielenia ich wszystkich. Jak wskazano powyej, istnieje wiele rnych form Guru jogi; mona wizualizowa swego rdzennego Guru w jego wasnej formie lub jako Wadradhar, Marp, Milarep, Gampop, 13

Karmap, itd. Twj Guru moe powiedzie ci, aby wybra Wadradhar i w tym przypadku znajdowaby si on na wspartym przez lwy tronie, lotosie i dysku ksiyca, otoczony czterema grupami postaci i Guru linii, tak jak jest to w wizualizacji schronienia i przy ofiarowaniu mandali. Tak czy inaczej, samotna posta twojego Guru siedzcego na tronie i otoczonego przez Guru linii wystarczy, poniewa twj rdzenny Guru ucielenia wszystkie trzy schronienia. Z zewntrzne, wewntrzne i tajemne ofiary i ofiaruj siedmioczciow modlitw. Zewntrzne ofiary to upragnione przedmioty zmysw, zarwno materialne jak i stworzone przez umys. Wewntrzne ofiary to oczyszczone misa i pyny, symbolizujce przeksztacenie twoich zudze, skandh, itd. Tajemne ofiary to okolicznoci pobudzenia bogiej wiadomoci dla najpotniejszej realizacji unjaty. Siedmioczciowa modlitwa lub siedmioczciowa puda obejmuje: (1) pokony, (2) skadanie ofiar, (3) wyznanie popenionych negatywnoci, (4) radowanie si z zasugi innych, (5) proszenie Guru o nauki, (6) baganie ich, aby nie odchodzili [do Nirwany], oraz (7) dedykacja zasugi. Niekiedy pomidzy drug a trzeci czci dodaje si przyjcie schronienia. Z moc przyjmij schronienie, wzmocnij sw owiecon motywacj i skadaj proby, mwic w ten sposb: Wszystkie matczyne czujce istoty, ktrych liczba rwna si (ogromowi) przestrzeni, zanosz proby do Guru jako cennego Buddy ..jako wszechprzenikajcej Dharmakaji, .jako Sambhogakaji Wielkiej Bogoci, ...jako wspczujcej Nirmanakaji...,, itd. Skadanie prb do Guru jako cennego Buddy wskazuje, i ucielenia on wszystkie Trzy Klejnoty schronienia. Jego ciao oznacza Sangh, jego mowa Dharm, a jego umys Buddw. Tak wic wers ten skierowany jest do Guru jako ciaa, mowy i umysu Buddw, czyli Trzech Cennych Klejnotw, jak rwnie do niego jako trzech dal Buddy. Mona to powtrzy 100.000 razy, lecz najczciej mwi si szeciolinijkowy wers I Karmapy, dodajc do niego 1.000.000 powtrze mantry Karmapy. Zanosz proby do cennego Guru. Obdarz mnie bogosawiestwem, aby mj umys zosta oczyszczony z lgnicia do prawdziwych tosamoci. Obdarz mnie bogosawiestwem, abym w strumieniu swego umysu rozwin wgld widzenia wszystkich wiatowych myli jako niepotrzebnych. Obdarz mnie bogosawiestwem, aby zaniky wszystkie moje nie zwizane z Dharm myli. Obdarz mnie bogosawiestwem rozpoznania niezrodzonej natury umysu. Obdarz mnie bogosawiestwem, aby moje zwodnicze pojcia znikny w swoim miejscu. Obdarz mnie bogosawiestwem zrealizowania, e wszystkie zjawiska s Dharmakaj. Wwczas twj Guru rozpuszcza si w tobie. Powiniene myle, e ciao, mowa i umys twojego Guru nierozdzielnie cz si z twoim umysem. Uczyniwszy to, pozosta w stanie wolnym od tworzenia przez umys (skrajnych postaci egzystencji). Przy kocu sesji recytacji powiniene wizualizowa swego Guru, ktry obdarza ci czterema tantrycznymi inicjacjami. Najpierw biae wiato wypywa z jego czoa i wpywa do twojego, eliminujc przeszkody wynikajce z negatywnych dziaa ciaa. Udziela ci inicjacji wazy, ktra pozwala na wykonywanie praktyk fazy rozwojowej i zasiewa ziarno, ktre pozwoli ci w przyszoci osign Nirmanakj czyli Ciao Emanacji Buddy. Z garda Guru wpywa do twojego garda czerwone wiato, eliminujce przeszkody wynike z negatywnych dziaa mowy. Udziela ci tajemnej inicjacji, ktra pozwala na wykonywanie medytacji fazy speniajcej, obejmujcych system subtelnych energii cielesnych i zasiewa ziarno Sambhogakaji. Niebieskie wiato, ktre z serca Guru wpywa do twojego serca, eliminuje przeszkody wynikajce z umysowych negatywnoci, obdarza ci inicjacj wiedzy-mdroci, umoliwiajc praktykowanie w zjednoczeniu i zasiewa ziarno Dharmakaji. 14

W kocu, biae, czerwone i niebieskie wiata wypywaj rwnoczenie ze wszystkich trzech miejsc w ciele Guru, eliminujc na raz fizyczne, werbalne i mentalne przeszkody, obdarzajc inicjacj sowa, ktra umoliwia praktykowanie mahamudry czyli faz speniajc bez znamion i zasiewa ziarno Swabhawikakaji. Po tym wszystkim wizualizuj, e Guru linii rozpuszczaj si po kolei w twoim rdzennym Guru, ktry rozpuszcza si w tobie. Pozosta w bezprzedmiotowym stanie unjaty, a nastpnie dedykuj zasug owieceniu wszystkich istot. Jeeli ponawiasz wysiki, polegajc na tej metodzie dla osignicia wgldu w mahamudr, Wielk Piecz unjaty, otrzymasz inspiracj i bogosawiestwa (Guru). Jest to czwarta (praktyka wstpna): medytacja na Guru Jog. MIER I NIETRWAO Jeeli nie medytujesz nad nietrwaoci, nie odwrcisz umysu od trosk zwizanych z tym yciem. Jeeli nie odwrcisz swego umysu, nie wyzwolisz si z samsary czyli cyklicznej egzystencji. Majc to na uwadze (w swoim Licie do przyjaciela Nagarduna napisa:) Istnieje wiele rzeczy, ktre mog zaszkodzi naszemu yciu, poniewa jest ono nietrwae jak baka na wodzie, ktra moe zosta zniszczona podmuchem wiatru. To wielki cud, e po wydechu ponownie wdychamy, a po pooeniu si spa ponownie wstajemy. Mwic oglnie, wszystkie uwarunkowane zjawiska s przemijajce, a w szczeglnoci dotyczy to siy yciowej czujcych istot, ktra jest nietrwaa jak baka. Nigdy nie wiesz, kiedy umrzesz. Nie ma pewnoci, czy nie umrzesz wanie teraz. Co wicej, w chwili mierci nic oprcz Dharmy nie moe d pomc. Jeeli pracujesz dla nic nie znaczcych wiatowych rzeczy lub dziaa tego yda, nie bdziesz mg wyj poza przyczyny cierpienia. Dlatego te z lubowanie, e zawsze wtedy, gdy twj umys choby przez chwil zbdzi w kierunku myli o jedzeniu, ubraniu, itp. w tym yciu, pomylisz o mierci. Wszystkie uwarunkowane zjawiska, czyli te, ktre zale od przyczyn i okolicznoci, s nietrwale. Mieszcz si w tym zarwno oywione, jak i nieoywione obiekty, czujce istoty oraz ich otoczenie. Dzisiejsza solidna struktura moe si jutro rozpa w py. Dotyczy to zwaszcza naszego wasnego ycia, ktre jest wyjtkowo delikatne i moe zosta bardzo atwo utracone. Nikt nie moe zagwarantowa, e jutro bdzie y, a kiedy nadejdzie czas, adni przyjaciele, lekarze, leki, pienidze czy sawa, nie uchroni ci przed mierci. Jedyn rzecz jaka moe ci pomc, jest praktyka Dharmy. Jeeli w cigu ycia nagromadzie wiele pozytywnych dziaa, moesz umiera w spokoju, przekonany, e w rezultacie twojej pozytywnej karmy uzyskasz szczliwe odrodzenie. Dlatego nie ogupiaj si mylc, e przyjemnoci zmysowe mog ci przynie trwae szczcie. Jeeli pocigaj ci wspaniae widoki pomyl, e m doprowadza do mierci zachwyt, jaki budzi w niej pomie. Odnonie dwikw zauwa, jak owca kaczek zwodzi je swym kwakaniem. Pszczoy zostaj przycignite zapachem puapki na muchy, a muchy zapachem kau, tylko po to, eby wpa do toalety. Ryby zwabia na haczyk pragnienie posmakowania robaka. Sonie, optane fizycznym wraeniem drapania si, s wprowadzone przez swoich oswojonych braci pomidzy dwa kolczaste drzewa, gdzie zostaj schwytane przez owcw i zabrane w niewol. Majc w pamici te przykady, odwr swj umys od trosk o wiatowe przyjemnoci rozumiejc, e stanowi one jedynie przyczyny jeszcze wikszego cierpienia. Zdajc sobie spraw z tego, e w kadej chwili moesz umrze, nie marnuj czasu na trywialne sprawy. Jedzenie i ubranie traktuj tak jak skazaniec mgby potraktowa swj ostatni posiek i ubir. Powiniene policzy jak wielu twoich przyjaci i krewnych odeszo w swoim czasie i pomyle o sposobie, w jaki umierali, jak ich zwoki zostay zabrane na pole kremacyjne i e z ich cia nic nie zostao. (Mylc, e) rwnie i ty nie wykraczasz poza tego typu natur, powiniene doprowadzi si do stanu, w ktrym bdziesz dra ze strachu jak kto, kto za chwil ma zosta oddany w rce 15

kata. Nie pozwl umysowi na ucieczk w mentalne bdzenie. Kiedy zupenie stracisz zainteresowanie tym yciem, medytuj nad tym stanem i cakowicie we wejd. Jest to pita (praktyka wstpna): medytacja nad mierci i nietrwaoci. Medytacje te nie maj na celu wpdzenia ci w depresj. Gdyby ich rezultatem miao by pesymistyczne nastawienie, takie jak:,, Umr i nie ma nic, co mgbym zrobi, wtedy medytacja stanowiaby jedynie przyczyn troski i cierpienia. Jedynym celem medytacji nad mierci jest zmuszenie ci do praktykowania Dharmy, zwrcenie uwagi na karm i prawo przyczyny i skutku oraz na to, co moesz zrobi, aby wpyn na przysze odrodzenia. W ten sposb medytacja powinna pobudzi ci do tego, by sta si jak wojownik wypchnity na aren. Jak powiedzia Dzietsyn Milarepa: Poszedem w gry, poniewa obawiaem si mierci, lecz teraz, kiedy widz, e prawdziw natur mego umysu jest Dharmakaja, to jeli nawet mier nadejdzie, nie przestraszy mnie". KARMA I PRAWO PRZYCZYNY I SKUTKU Nastpnie konieczne jest, aby nie myli tego, co naley przyj, z tym, co naley odrzuci w zwizku z prawem przyczyny i skutku. Owoce wszelkich dziaa, ktre popenia jakakolwiek yjca istota, dojrzewaj dla tej istoty. Co wicej, jeeli popenisz dziesi negatywnych dziaa, odrodzisz si w jednym z nieszczliwych stanw istnienia. W zalenoci od tego, przez ktr z trzech trucizn zostay popenione, czstotliwoci ich popeniania, tego kto jest ich przedmiotem, oraz tego, czy natura przewinienia jest powana, rednio wana czy mniej wana, odradzasz si jako istota piekielna, godny duch, bd zwierz. Kiedy ju odrodzisz si w jednym z tych trzech wiatw, bdziesz musia dowiadczy niewiarygodnego cierpienia. W zalenoci od tego, czy popenisz bardzo pozytywne, rednio pozytywne, czy mniej pozytywne dziaania, odrodzisz si odpowiednio w sferze bezforemnej, foremnej, lub jako bg sfery pragnienia. Dlatego te przez cay czas badaj (dziaania jakie wykonujesz) trzema bramami swego (daa, mowy i umysu). Podstawowym faktem wynikajcym z prawa przyczyny i skutku jest to, e szczcie jest wynikiem pozytywnych, a cierpienie negatywnych dziaa. Ponadto, cokolwiek zrobisz, konsekwencje czynu zawsze ponosisz sam. Jeeli kogo zabijesz, to skutek nie dojrzeje dla twoich rodzicw czy dzieci, ale tylko w tobie. Dlatego jeli pragniesz przynie poytek sobie i innym, musisz porzuci okrutne dziaania i wykonywa agodne. Dziesi negatywnych dziaa dzieli si na trzy dziaania ciaa, cztery dziaania mowy i trzy dziaania umysu. Negatywne dziaania dala to: zabijanie, branie tego co nie zostao dane i nieprawidowe zachowanie seksualne, takie jak cudzostwo czy gwat. Cztery negatywne dziaania mowy to: kamstwo, uywanie ktliwego, opryskliwego jzyka, mwienie obelywych i opryskliwych sw, oraz pustosowe plotkarstwo. Trzema negatywnymi dziaaniami umysu s: houbienie podliwych myli, aby wzi co, co stanowi wasno kogo innego, posiadanie zlej woli, oraz utrzymywanie bdnych pogldw, takich jak niewiara w przyczyn i skutek. Dziesi zwykle pozytywnych dziaa to unikanie dziesiciu negatywnych dziaa. Jednak dziesicioma szczeglnie pozytywnymi dziaaniami s: ocalanie ycia innym, praktykowanie szczodroci, utrzymywanie cisej moralnoci i zachcanie innych do czynienia tego samego, mwienie prawdy bez powodowania pomieszania, uciszanie ktni i godzenie wrogw, przyjemna i cicha mowa, mowa pena znaczenia czyli nauczanie i modlenie si, posiadanie niewielu potrzeb i bycie usatysfakcjonowanym, posiadanie dobrej woli w stosunku do innych oraz utrzymywanie waciwych pogldw z przekonaniem do nauk i ufnoci w nie. Jeeli chronisz ycie innych i unikasz zabijania, twoje ycie bdzie dusze, jeeli za trwasz przy zabijaniu, bdzie ono krtkie i pene chorb. Jeeli jeste szczodry i nigdy nie kradniesz, staniesz si bogaty. Jeli jednak okradasz innych, bdziesz biedny i zawsze naraony na kradzie. Ze cisej moralnoci i zaniechania niewaciwego postpowania seksualnego wywodzi si mila 16

powierzchowno, dobre stosunki maeskie i przyjanie. Jeli jednak szkodzisz swym zachowaniem seksualnym, bdziesz brzydki, twoje maestwo bdzie nieudane, a twoja ona niewierna. Dziki mwieniu prawdy i unikaniu wszelkiego kamstwa, inni bd wierzy twoim sowom. Nikt jednak im nie uwierzy, jeeli zawsze bdziesz kama. Jeeli stronisz od ktliwego jzyka i prbujesz czy ludzi, twoje zwizki z przyjacimi bd zawsze bliskie. Jeli jednak powodujesz podziay, zgromadzisz wrogw, skupisz na sobie zazdro innych i bdziesz mia ze stosunki z nimi. Jeeli bdziesz rozmawia z innymi uprzejmie i nigdy opryskliwie, ludzie bd si do ciebie zwraca w miy sposb. Jeli jednak upierasz si przy przeklinaniu innych, bdziesz obraany i usyszysz same nieprzyjemnoci. Jeeli twoja mowa jest znaczca i nigdy nie plotkujesz, to usyszysz rzeczy pene znaczenia; jeli natomiast nadal mwisz puste sowa, to od innych usyszysz jedynie nic nie znaczce gupstwa. Jeeli jeste zadowolony i nigdy nie houbisz w sobie zawici, to nigdy nie zaznasz potrzeby czegokolwiek. Jeli jednak cigle podasz tego, co posiadaj twoi ssiedzi, staniesz si ebrakiem, ktry jest zawsze w potrzebie. Dziki dobrej woli i braku zoliwoci wobec innych, ludzie bd ci traktowa mio i dobrze, podczas gdy za wola przyniesie ci ze strony innych jedynie podejrzenia i krzywdy. I w kocu, jeeli posiadasz prawidowe, niewypaczone pogldy, twoja inteligencja i mdro wzrosn, a twj umys bdzie zawsze bystry. Jeli jednak lgniesz do bdnych pogldw, staniesz si ograniczonym umysowo czowiekiem o mtnym, wypenionym przez wtpliwoci umyle. Rezultaty karmy mona podzieli na wiele sposobw, tak jak to zostao przedstawione w tekcie. Inna metoda dzieli je w kategoriach zudze motywujcych dziaania. Jeeli dziaasz: pod wpywem dumy lub arogancji, odrodzisz si jako bg; pod wpywem zazdroci, jako pbg; pod wpywem pragnienia, jako czowiek; pod wpywem zamknitego umysu, jako zwierz; pod wpywem chciwoci, jako godny duch; i pod wpywem gniewu, jako istota piekielna. Dlatego prbuj wyeliminowa zudzenia i praktykuj pozytywne dziaania, aby wyzwoli si ze wszystkich szeciu sfer cyklicznej egzystencji czyli samsary i ostatecznie osign Owiecenie. Bez wzgldu na to, jakie pozytywne dziaania wykonujesz, sprbuj je rozwin i rozszerzy. Bez wzgldu na to, jakie negatywne czy nieokrelone dziaania wykonujesz, sprbuj je wyeliminowa i zatrzyma. Innymi sowy, nie bdc pomieszanym odnonie tego, co naley przyj, a co odrzuci, w co si zaangaowa, a od czego si odwrci, przetnij strumie kontynuacji swoich negatywnych dziaa i spraw, aby koo pozytywnych dziaa twoich trzech bram nie posiadao adnych luk. Takie jest znaczenie nauk Buddy i cel praktyki; powinno si wic postpowa zgodnie z tym. Skoro wic raz bardzo szczegowo nauczye si tego, co naley przyj, a co odrzuci w zwizku z karm i prawem przyczyny i skutku, wicz si w tym. Jest to szsta (praktyka wstpna): nauki o karmie i prawie przyczyny i skutku. WADY SAMSARY Jeeli potem nie bdziesz medytowa nad wadami samsary czyli cyklicznej egzystencji, nie odwrcisz si od przymusowego przycigania do niej, ani nie rozwiniesz myli o wyrzeczeniu. W takiej sytuacji dowiadczenia i wgld nie zajaniej w strumieniu twojego umysu. Aby si ich nie pozbawia, musisz medytowa nad cierpieniem samsary w celu porzucenia jej. W zwizku z tym, jeeli czujce istoty odradzaj si jako istoty piekielne, napotykaj na cierpienie omiu gorcych i omiu zimnych piekie, oraz piekie ssiadujcych i okazjonalnych. Godne duchy dowiadczaj godu i pragnienia. Zwierzta s zabijane i zarzynane. Ludzie dowiadczaj cierpienia narodzin, staroci, choroby i mierci. Bogowie spadaj ze swego stanu, a ich wiadomoci si przemieszczaj. Pbogowie kc si i walcz. Takie s cierpienia waciwe szeciu stanom odrodzenia. 17

Co wicej, oczywistym cierpieniem, jakiego dowiadczasz, jest cierpienie cierpienia. To, co jawi si jako przyjemno, jest cierpieniem zmiany. To, co wydaje si by obojtne, jest wszechprzenikajcym cierpieniem. Poniewa to ostatnie bez przerwy ci rani, nie ma znaczenia fakt, w ktrym stanie samsary si znajdujesz. Nawet jeli osigne pozycj wadcy wszechwiata, Brahmy czy Indry, nie przekroczye cierpienia. Dlatego majc przewiadczenie, e samsara przypomina wizienie, gbok jam lub kb pomieni, powiniene ju od teraz, nieustannie, tak bardzo jak jest to tylko moliwe, poszukiwa metody wyzwolenia si z niej. Sowo samsara znaczy kry, czyli, innymi sowy, cigle si obraca w cyklu narodzin, choroby, staroci, mierci, kolejnego odrodzenia, choroby, itd. Samsara jest napdzana i utrzymywana przez niewiedz i jej mechanizm opisywany dwunastoma ogniwami wspzalenego powstawania. Istniej cztery sposoby narodzin: z ona, z jaja, z ciepa i wilgoci oraz z pomoc cudownego przeksztacenia. Kieruj ci one do jednego z szeciu stanw odrodzenia: piekie, godnych duchw, [zwierzt], ludzi, pbogw czy bogw. Pi pierwszych znajduje si w sferze pragnienia, natomiast bogowie zamieszkuj sfery: pragnienia, foremn i bezforemn. Jednak bez wzgldu na to, gdzie i jak si narodzisz, spotkasz jedynie cierpienie. Kady z tych stanw odrodzenia posiada co zostao wymienione w tekcie sw wasn szczegln wad. Wszdzie znajduj si trzy oglne rodzaje cierpienia: cierpienie cierpienia, cierpienie zmiany i cierpienie [zoonoci], a s one wszechprzenikajce. To pierwsze jest oczywistym blem choroby, staroci, itd. Cierpienie zmiany pochodzi od pozornie przyjemnych rzeczy, takich jak smakowite jedzenie czy spacer po wsi, ktre mog si obrci w rozstrj odka czy pcherze [na nogach]. Cierpienie [zoonoci], ktre jest wszechprzenikajce, zwykym istotom wydaje si by neutralne lub niezauwaalne, podobnie jak odczucie wosa na rce, natomiast dla posiadajcych percepcj unjaty Arjw, jest ono tak ostre jak wos w oku. Jest to cierpienie wrodzone samemu faktowi urodzenia si z zanieczyszczonymi zoeniami, ktre sw natur przypominaj magnes przycigajcy chorob, staro i mier. Medytujc nad wszystkimi tymi wadami samsary powiniene rozwin w sobie wyrzeczenie lub stan umysu, ktry pragnie cakowicie wyzwoli si z wszelkiego cierpienia. Jest to motywacja hinajany, ktra wraz ze zrozumieniem unjaty doprowadzi ci do wyzwolenia. Aby jednak przezwyciy nie tylko przeszkody stojce na drodze wyzwolenia, ale take te, ktre blokuj wszechwiedz, musisz pj dalej. Oprcz wyrzeczenia, musisz te rozwin owiecon motywacj bodhiczitty. Widzc, e wszystkie istoty dowiadczaj cierpienia samsary i tak jak ty pragn uwolni si z jej niewoli i osign ostateczne szczcie, powiniene dy do osignicia Stanu Buddy, aby wyzwoli zarwno siebie, jak i innych. Ten bodziec daje realizacji unjaty dodatkow sil, ktra przyniesie ci Owiecenie. Nawet jeli osigniesz wyzwolenie praktykujcego hinajan, ktre jest stanem poza (samsar), to i tak cigle jeszcze nie osigne ostatecznego szczcia. Dlatego powiniene wszelkimi moliwymi rodkami prbowa osign to niezrwnane Owiecenie. A zatem, majc pewno, e bez wyjtku wszystkie czujce istoty nie s niczym innym, jak tylko twoimi matkami i ojcami, ktrych dobro nie ma pocztku, powiniene w tym celu rozwin pozbawion hipokryzji owiecon motywacj bodhiczitty, mylc: Powinienem stanowczo pracowa nad umieszczeniem ich wszystkich w niezrwnanej bogoci cakowitego i doskonaego Owiecenia. Jest to sidma (praktyka wstpna): czynienie wysikw w tym kierunku. CENNE LUDZKIE ODRODZENIE Podstaw dla tej praktyki jest cenne ludzkie ciao. Poniewa jest ono bardzo trudne do osignicia, nie powiniene pozwoli sobie na poddanie si obojtnoci czy lenistwu, lecz cakowicie odda si praktyce. Jeeli twoje w peni wyposaone ludzkie dao zostanie porwane przez demony mierci i nietrwaoci, i bdziesz musia odej z pustymi rkoma, to co wtedy zrobisz? Poniewa to cenne ludzkie odrodzenie bardzo trudno jest uzyska i atwo utraci, powiniene prbowa sprawi, aby to 18

osignicie w peni wyposaonego ciaa zyskao znaczenie we wszystkich czasach i sytuacjach. Poczynienie tego rodzaju wysiku jsst sm (praktyk wstpn). Ludzka forma w peni wyposaona we wszystkie moliwoci i sposobnoci studiowania i praktykowania Dharmy, jest czym wyjtkowo rzadkim i cennym. Jest ona pojazdem, dziki ktremu moesz osign Owiecenie, lub jeli nie jeste ostrony nisze odrodzenie. Jej przyczynami s nagromadzenia zasugi i wgldu, a szczeglnie etyki, jak rwnie modlitwy o odrodzenie si w takim stanie. antidewa powiedzia, e to osignicie jest czym tak rzadkim jak szanse lepego, yjcego na dnie oceanu wia, ktry wypywa na powierzchni raz na sto lat, na to, e woy swoj szyj w zot obrcz, ktra pywa miotana wichrami. W tej analogii w reprezentuje czujce istoty, lepota ich niewiedz, przebywanie na dnie oceanu to nisze wiaty samsary, wypynicie na powierzchni to odrodzenie si, zota obrcz (jarzmo) to cenne ludzkie odrodzenie, a miotanie przez wichry to zmienno karmy. Rwnie z punktu widzenia iloci, ludzkie odrodzenie jest czym rzadkim. Mwi si, e liczba stworze piekielnych jest rwna ziarenkom piasku na pustyni; godnych duchw jest tyle, ile czstek pyu w powietrzu; zwierzt tyle, ile gwiazd na niebie; a ludzi tylu, ile gwiazd w dzie. Jeeli rozwaysz, e moliwe jest policzenie ludzi yjcych w danym stanie, ale niemoliwe jest zliczenie iloci yjcych tam zwierzt, insektw i mikrobw, uzyskasz waciw ocen tego. Co wicej, w populacji ludzkiej ci, ktrzy maj dobre serce s jeszcze rzadsi, a spord nich o tych, ktrzy posiadaj moliwo i skonnoci do praktykowania Dharmy, praktycznie si nie syszy. Dlatego po osigniciu cennego ludzkiego ciaa, nie zmarnujcie go, poniewa mier zawsze przychodzi za wczenie. Nie bd jak wyprawa morska, ktra wyprawiwszy si po skarb, wraca z pustymi rkami. Praktykuj Dharm nie zwracajc uwagi na chwilowe przyjemnoci i osignij ostateczne i trwale szczcie. PRZYCZYNOWY WARUNEK SUKCESU Z czterech warunkw udanej praktyki, przyczynowym jest czynienie wysikw w wiczeniu strumienia wasnego umysu (mylami o) nietrwaoci i rozwijaniu wyrzeczenia. Co wicej, jest to odwrcenie si od przymusowego przycigania, widzc (nie dajc zadowolenia) waciwo wszystkich rzeczy samsary, odnonie siebie i rzeczy w oglnoci. Jest to dziewita (praktyka wstpna). Tak jak przyczynowymi warunkami dla wiadomoci wzrokowej s elementy ziemi, wody, ognia, energii-wiatru i przestrzeni obiektu oraz chwytajcej podstawy oka, w podobny sposb te zwyke praktyki wstpne stanowi kamienie wgielne praktyki medytacyjnej. GWNY WARUNEK Powiniene powici si doskonaemu duchowemu mistrzowi, takiemu jak Guru, ktry jest osobowoci linii, Guru, ktry jest sowami Buddy, Guru, ktry jest ostateczn rzeczywistoci, Guru, ktrego [istnienie] przypisuje si przejawieniu, itd. Nastpnie musisz praktykowa zgodnie z jego ustnymi pouczeniami. Poniewa opieka doskonaego mistrza jest gwnym warunkiem (powodzenia), powiniene powici si w ten wanie sposb. Jest to dziesita (praktyka wstpna). Gwnym warunkiem dla wiadomoci wzrokowej jest wiadoma moc oka. Podobnie, dziki sile swego oddania bdziesz w stanie rozwin wszystkie wgldy. OBIEKTYWNY WARUNEK Musisz cakowicie odci wszelkie sekciarskie, stronnicze odczucia, poniewa (wszystkie szkoy zasad i linii) zostay ustanowione przez nadajcy nazwy umys i dlatego maj one znaczenie konwencjonalne (suce prowadzeniu uczniw do Owiecenia). Musisz rozwin w sobie pewno, e wszystkie one nie pozostaj z sob w sprzecznoci i e z kadej moesz doj do 19

naturalnej, szczeglnie wyrnionej, pierwotnej natury rzeczywistoci, do stanu, w ktrym przebywaj wszystkie rzeczy. Poniewa jest to obiektywny warunek, w ktrym to, na co si medytuje, nie moe ci zwie, musisz zyska pewno w ten wanie sposb. Jest to jedenasta (praktyka wstpna). Wszystkie te teoretyczne szkoy, jakie powstay w Indii i Tybecie, wywodz si od Buddy akjamuniego i stanowi wyraz jego skutecznych rodkw, majcych na celu prowadzenie uczniw o odmiennych usposobieniach do zrealizowania ostatecznej rzeczywistoci. S to odmienne metody wyjanienia tej samej rzeczy, a poniewa s one jedynie sowami, powstay wok nich szkoy, jako e ludzie w swoich umysach nadali im takie nazwy. Nie pozostaj z sob w konflikcie. Tak jak wizualna forma stanowi obiektywny warunek dla wiadomoci wzrokowej, tak i nie sekciarskie zrozumienie przez ciebie prawdziwej natury umysu suy skutecznej praktyce. BEZPOREDNI WARUNEK Nie tylko z gbi serca i w stanie umysu, w ktrym jeste wolny od jakiegokolwiek przymusowego przywizania do medytacji, musisz podejmowa szczere wysiki, ale rwnie nie powinny si w tobie pojawi adne oznaki jakichkolwiek oczekiwa, zmartwie czy obaw, takich jak mylenie: Jeeli medytuj teraz, medytowaem w przeszoci lub bd medytowa w przyszoci, posiada to warto, lecz jeli nie to nie posiadam adnej wartoci. Poniewa pozbycie si oczekiwa i trosk stanowi bezporedni warunek (sukcesu), musisz praktykowa w stanie umysu, ktry jest niewymylony. Jest to dwunasta (praktyka wstpna). Chwil wiadomoci poprzedza bezporedni warunek percepcji wzrokowej, zapewniajcy cigo jej wiadomoci. Powyszy stan umysu posiada podobn funkcj, co medytacja mahamudry. Na tym kocz si praktyki wstpne.

Cz Druga

MEDYTACJA USPOKOJENIA UMYSU

ESENCJONALNE POSTAWY CIAA I UMYSU Bieca praktyka dzieli si na dwie czci: medytacj uspokojenia umysu (amatha; szine) oraz medytacj przenikajcego wgldu (vipajana; Ihagthong). Pierwsz z nich praktykuje si w sposb nastpujcy. Mwic oglnie, istnieje wiele metod rozwinicia koncentracji skupionej na jednym punkcie (samadhi; ting nge dzin). Jeli jednak znasz jedn kluczow metod, wwczas nie pojawi si przeszkody czy zakcenia, i bez wysiku rozwiniesz dowiadczenie i wgld w pierwotn wiadomo, woln od wszelkich bdw zwizanych z uspokojeniem umysu i przenikajcym wgldem. Nauki odnonie pozycji medytacyjnej Wajroczany, s metodami rozwinicia koncentracji skupionej na jednym punkcie dla rozwinicia i spenienia faz anuttarajoga-tantry i bezwysikowego, niekonceptualnego dowiadczenia bogoci i przejrzystoci. Dlatego pocztkujcy powinni polega na tym kluczowym punkcie dotyczcym pozycji ciaa. Aby wic kontrolowa kierujc si w d energi, nogi powiniene mie uoone w pozycji wadry, albo siedzie w zwykej pozycji ze skrzyowanymi nogami, jak przyjmuj zwyke istoty. Aby umieci w kanale centralnym wiatry energii staego elementu ciaa, wyprostuj krgosup jak koniec wczni. Aby sprowadzi do kanau centralnego wiatry energii pynnego elementu, po swe rce w zrwnowaonej pozycji medytacyjnej i trzymaj je poniej ppka, a take wyprostuj ramiona. Aby sprowadzi do kanau centralnego wiatry energii elementu ciepa, trzymaj szyj lekko 20

zgit jak hak. Aby wprowadzi do kanau centralnego wiatry energii elementu lotnego, trzymaj oczy [pprzymknite], tak aby nie byy zamknite, ani otwarte zbyt szeroko, kierujc je na punkt znajdujcy si na wprost ciebie, patrzc od koniuszka nosa. Jzyk i wargi powinny si znajdowa w swym normalnym, zrelaksowanym stanie, albo te jzyk moe dotyka grnego podniebienia. Uspokojenie umysu lub pozostawanie spokojnym jest bog faz koncentracji skupionej na jednym punkcie, wolnej od myli i pozbawionej piciu przeszkd: otpienia umysu, pobudzenia, umysu zamglonego, ospaoci i niewieoci. Mona go osign wieloma metodami: poprzez skupienie si na obiekcie, skupienie bez obiektu, lub nawet skupienie si na konceptualnej myli, takiej jak jest wizualizowanie Czterech Szlachetnych Prawd, w ktrym to przypadku wolno od myli oznacza uwolnienie si od nie zwizanej z tematem myli. Nie jest to wcale prnia i jest czym niezmiernie istotnym dla wszelkich praktyk, zwaszcza pochodzcych z najwyszej klasy tantr, czyli anuttarajogi. Zgodnie z naukami tantry, umys i wiatry energii, na ktrych on jedzie, s nie rozdzielne. Jeeli wiatry energii (prana; lung) zostan we waciwy sposb umieszczone w kanaach, umys bdzie skupiony; kiedy jednak pyn gdzie chc, wtedy myli czyni podobnie. Wiatry te pyn kanaami energetycznymi (nadi; tsa) z ktrych gwny jest kana centralny oraz znajdujce si po obu stronach krgosupa, kana lewy i prawy. Wiatry zazwyczaj pyn jedynie prawymi i lewymi kanaami, dziaajc wwczas jako pojazdy dla omamionych myli. Zudzenia te zostaj jednak zatrzymane, kiedy podtrzymujce je wiatry energii nie s ju duej dostpne, co ma miejsce wskutek umieszczenia ich w kanale centralnym. Dlatego te, jeeli niesubtelne [fizyczne] ciao jest wyprostowane i znajduje si w prawidowej pozycji, to wwczas twoje kanay energetyczne rwnie bd w prawidowej pozycji. Wtedy wiatry energii mog swobodnie przez nie przepywa, a kiedy zostan w prawidowy sposb umieszczone w kanaach, twj umys bdzie w peni skupiony. Z tego powodu cielesna pozycja Wajroczany ma istotne znaczenie. Istniej rne klasyfikacje wiatrw energii. Wedug szeciu jog Naropy istnieje pi gwnych wiatrw energii: (1) podajcy w d, ktry kontroluje wydzielanie i powstrzymywanie resztek z dolnych uj; (2) podajcy do gry, ktry kontroluje poykanie, mwienie i inne czynnoci garda; (3) podtrzymujcy ycie, ktry utrzymuje iskr ycia; (4) wyrwnujcy, odpowiedzialny za trawienie i wyodrbnienie resztek; oraz (5) wszechprzenikajcy, ktry kieruje wszystkimi czynnociami ruchowymi. Inna klasyfikacja obejmuje wiatry energii zwizane z kadym cielesnym elementem ziemi, wody, ognia, wiatru energii i przestrzeni. W tym tekcie obydwa systemy zostay poczone i rne czci pozycji Wajroczany pracuj z odpowiadajcymi im wiatrami. Pozycja wadry wymaga skrzyowania ng i oparcia stp na przeciwlegych udach lub ydkach. Zrwnowaona pozycja medytacyjna rk wymaga umieszczenia ich na podoku, z domi zwrconymi ku grze, lew rk pod praw, ze zczonymi i wyprostowanymi kciukami. Pomocne jest pooenie poduszki pod siedzenie. Z uoenia ciaa w tej kluczowej pozycji pynie wiele zalet niekonceptualnego stanu, itd., naturalnie gdy oczyci si tendencj do podania za tokiem myli. Jednak nawet jeli tylko utrzymujesz swoje ciao w tej esencjonalnej pozycji, to twoje ciao i umys osign bogo i spokj. Dlatego nie trzymajc si zbyt luno, ani zbyt ciasno, najpierw zrb wydech, a nastpnie utrzymuj oddech, nie wymuszajc go. Kiedy wydychasz powietrze czuj, e wydychasz bdy i rozproszenia. Najpierw praktykuj troch wiadomoci oddechu, a potem kiedy jeste spokojny nie ma ju potrzeby, aby duej skupia si na oddechu. Odwie nieco pami mylami o praktykach wstpnych, a nastpnie przesta zwraca uwag na (myli o tym) co robie kiedy, co bdziesz robi w przyszoci, jak i o tym, co robisz tutaj. Pozostaw swj umys w pynnym, naturalnym stanie bycia tu-i-teraz, w ktrym nie fabrykujesz 21

swoich zwykych typw percypowania chwili obecnej, (bez wiadomego) przyjmowania czy odrzucania. Postpujc w ten sposb twj umys stanie si gitki i bdziesz mg rozwin skupion na jednym punkcie koncentracj. Poniewa te esencjonalne pozycje daa i umysu stanowi fundament medytacji, powiniene czyni wysiki w ich praktykowaniu. Jest to pierwszy punkt (odnonie medytacji uspokojenia umysu). SKUPIENIE SI NA WIDZIANYM PRZEDMIOCIE Jeeli nie potrafisz utrzyma umysu w tym stanie, powiniene skupi si patrzc na zewntrzny obiekt, taki jak kij, kamyk, posek Buddy, pomie lampki malanej, niebo, itp., na czymkolwiek, co ci odpowiada. Nie myl o takich rzeczach jak kolor czy ksztat obiektu, ktry jest podstaw twojej medytacji, ale po prostu umie swoj skupion na jednym punkcie uwag na samym obiekcie, odrzucajc zbytnie napinanie czy rozlunienie umysu. Odetnij cakowicie wszelkie uboczne szlaki myli. Jeeli twj umys jest zbyt napity, dowiadczysz poruszenia i frustracji; jeli jest zbyt luny, dowiadczysz mentalnego otpienia, mglistoci i ospaoci. Twj umys powinien by nastrojony prawidowo tak jak struny lutni, bez adnego znieksztacenia. Proces utrzymywania umysu na widzianym przedmiocie jest jak prba ujrzenia kamienia na dnie mtnej, zamulonej wody. Nie martwic si o kolor czy ksztat kamienia, ujrzysz go wyranie, kiedy mu osidzie na dnie. W podobny sposb, kiedy twoje myli si uspokoj, pozostaniesz z przejrzystym widokiem swojego przedmiotu. Dlatego patrz na obiekt jak mae dziecko, nie komentujc go, ani nie uprawiajc mentalnego gadulstwa. Jeeli moesz skupi si na nim bez adnych konceptualnych myli czy idei, to dobrze. Jeli jednak si pojawi, nie podaj za nimi. Pozwl im po prostu przej i znikn. Jeeli pozwolisz myli urosn w pocig myli, przeszkodzi to twojej medytacji. Musisz zda sobie spraw z tego, e myli s gr umysu, jak falki na wodzie czy licie na wietrze. Znikaj w sposb naturalny. Moesz take skupi si na napisanej lub wizualizowanej przed sob biaej sylabie OM, czerwonej AH i niebieskiej HUM, ktre s natur ciaa, mowy 1 umysu Buddw, lub jeli ci to bardziej odpowiada na biaej, czerwonej i niebieskiej kropce. Krtko mwic, powiniene skierowa i jednopunktowo skupi swj umys na takim obiekcie, jaki mu odpowiada i sprawia przyjemno. Jeeli prbujesz skupi swj umys na czym, na czym niewygodnie jest ci si skupi, lub na czym, czego twj intelekt nie jest w stanie uchwyci, to jeli wwczas bdziesz prbowa skierowa go (na ten obiekt), zignoruje to. Nie bdc zainteresowany (tym obiektem), skupi si na czym nie zwizanym [z medytacj]. Powiniene cakowicie odci wszystkie oznaki myli, jak na przykad mylenie: medytuj lub: nie medytuj, jak rwnie oczekiwa odnonie ustawienia swego umysu czy obaw, e nie bdziesz w stanie tego uczyni. Medytuj kontrolujc swoj uwano i nie pozwalajc umysowi nawet na chwil skupi si na czym innym, nad czym w ogle nie powinno si medytowa. Rb to dobrze i niech twoje sesje medytacyjne bd krtkie i czste. Jest to wane dla wywiczenia umysu w skupieniu na jednym punkcie, z cig przejrzystoci, klarownoci i arliwoci, tak e nie bdzie co chwila traci cigoci tego stanu z powodu zmczenia. Na pocztku wane jest utrzymywanie krtkich, ale czstych sesji medytacyjnych. Jeeli twoja medytacja stanie si boga i kojca, moesz j przeduy. Jeli jednak zaczynasz by przygnbiony czy znudzony ni, to prawdopodobnie sesje s za dugie. Jeeli jeste zmczony, medytacja staje si nieprzyjemn prb, ktrej nie bdziesz chcia kontynuowa. Dlatego te oce swoje moliwoci i przerwij sesj wtedy, gdy wci jeszcze jeste wiey i pragniesz j kontynuowa. Dziki temu, podejmujc na nowo medytacj, bdziesz szczliwy. Pomyl, e masz do przejcia 20 mil. Jeeli idziesz powoli i czsto zatrzymujesz si na odpoczynek, nie poczujesz wyczerpania i dotrzesz do 22

celu. To samo odnosi si do medytacji. Jeeli twj umys atwo przyjmuje jeden z tych widzianych obiektw za podstaw lub obiekt skupienia w medytacji, powiniene go wybra. Jeeli pragniesz przyj kady z nich po kolei, jest to dozwolone. Jeli jednak wybrae jeden i czujesz, e jest on odpowiedni, nie musisz porzuca go i bra nastpnego, tak jakby wci uczy si alfabetu. Krtko mwic, utrzymywanie w umyle takiej formy wizualnej, jaka mu odpowiada, jest drugim punktem (medytacji uspokojenia umysu). INNE PRZEDMIOTY ZMYSW Kiedy ju potrafisz utrzyma taki (widziany) przedmiot, wwczas za nastpny w kolejnoci (przedmiot koncentracji) powiniene przyj dwik, ktry jest obiektem wiadomoci twojego ucha; zapach, bdcy obiektem wiadomoci twego nosa; smak, bdcy obiektem wiadomoci twego jzyka; odczucia dotyku, bdce obiektem wiadomoci ciaa, itd. Jeli wic chodzi o dwiki, zapachy, itd., powiniene skierowa umys na utrzymujcy si najsilniejszy dwik czy mocny zapach i utrzymywa je hakiem swojej uwanoci, nie pozwalajc (umysowi) na bkanie si. Oprcz pozwolenia swemu umysowi na umieszczenie si na swym wasnym poziomie, nie powiniene stwarza adnych osdw odnonie jakoci, iloci, itd. (twego obiektu). Tak wic bez wzgldu na to, w jakiej sytuacji si znajdziesz, uyj jej jako pomocy do rozwinicia spokoju umysu. Jeeli podczas medytacji pojawia si haas lub kto wczy radio, skup si na czystym odczuciu dwiku, nie osdzajc go, nie reagujc, ani nie identyfikujc dwiku. Odnonie dotyku, moesz skupi si na odczuwaniu materiau, jaki dotyka twojej skry. Aby mc skupi si na smaku, niekoniecznie naley podczas medytacji je. Moesz to uczyni podczas jedzenia posiku. Po prostu pozosta bezstronny i podaj za podanymi wyjanieniami. Kiedy twj umys uchwyci to co mia uchwyci, powiniene przerwa sesj, kiedy masz jeszcze pen przejrzysto, a nastpnie odpocz. Dziki temu nie zanudzisz si. W przerwach pomidzy sesjami nie pozwl, aby lina twojej uwanoci si przerwaa. Odnonie tego jak masz patrze: powiniene skierowa wzrok na to, co znajduje si przed twoim nosem. Odnonie ciaa i mowy: bez wzgldu na to, czy chodzisz, siedzisz, rozmawiasz czy mwisz, nie czy tego zbyt silnie, ani zbyt wiele. Odnonie umysu: sprbuj odci strumie konceptualnych myli i mentalnego plotkarstwa. Postpujc w ten sam sposb, stworzysz nawyk skupienia na jednym punkcie. Jest to trzeci punkt (odnonie medytacji uspokojenia umysu). Dlatego te, jeeli zmniejszysz swoje aktywnoci, twj umys uspokoi si w naturalny sposb. Jeeli jeste cigle zajty, wtedy trudniej ci bdzie skupi umys, poniewa bdziesz si martwi o wiele rzeczy na raz, co atwo ci rozproszy, a twj umys si wyczerpie. WYELIMINOWANIE OTPIENIA I PORUSZENIA UMYSU Dalej, aby wyeliminowa takie bdy jak otpienie i poruszenie umysu, naley na rodku pomidzy brwiami wizualizowa kulk wielkoci liwki, ktra jest biaa, lnica, wietlista, sferyczna, wyjtkowo przejrzysta, a nastpnie nakierowa na ni swj umys. Czasami powiniene skierowa umys ku czarnej, wietlistej, sferycznej kulce wielkoci liwki, ktra znajduje si w punkcie przed tob, tam gdzie twoje skrzyowane nogi dotykaj siedzenia. Jeeli napotka si na otpienie umysu, naley skupi uwag na biaej kulce, a sposb patrzenia powinien przypomina spogldanie w przestrze. Twoje dao powinno si znajdowa w przewiewnym miejscu; naley te spryska twarz biec wod. No cienkie ubranie i jedz lekkie poywienie. Nie sied blisko ognia, ani na socu. Jeeli masz pobudzony umys, ktry biega w wielu (kierunkach), wizualizacja i sposb patrzenia powinny by skierowane na czarn kulk. Odnonie twych aktywnoci, utrzymuj ciepo, wykonuj wiczenia i jedz cikie, poywne jedzenie. Otpienie i poruszenie umysu to najwiksze przeszkody na drodze do uspokojenia umysu. Otpiony, twj umys nie posiada przejrzystoci, a nawet jeli j posiada, jeste oszoomiony. Aby 23

doj do rwnowagi, na brwi wizualizuj bia kulk, podnoszc dziki temu swj umys do gry. Efektywno biaego koloru dla wyeliminowania otpienia mona zrozumie, jeeli przed oczami pooy si biay materia. Biay kolor, bdcy wizerunkiem twojego umysu, przebudza ci nieco i twj umys w sposb naturalny staje si janiejszy. Co wicej, jeeli przebywasz w socu lub w ciepym, dusznym pomieszczeniu, niechybnie staniesz si ociay i otpiay. Dlatego te przebywaj tam, gdzie jest chodno i przewiewnie, dziki czemu poczujesz si odwieony. Take dieta jest niezmiernie wana. Lekkie poywienie sprawia, e umys jest rwnie lekki. Jeeli natomiast umys jest poruszony, jeste nadmiernie pobudzony i twj umys nie moe zosta tam, gdzie pragniesz go umieci. Nawet jeli trzyma si obiektu, to jego cz zaczyna bdzi. Wizualizacja czarnej kulki blisko twego siedzenia skania umys do dou, a mroczny i pospny kolor w sposb naturalny bardziej go poskramia. Jeeli jeste bardzo niespokojny, wiczenia fizyczne zmcz ci i sprawi, e twj umys bdzie mniej wdrowa. Wiele poruszenia powstaje za porednictwem zbyt lekkich i aktywnych wiatrw energii. Dlatego cika, tusta dieta ,,przygniecie te wiatry, dziki czemu [twoja medytacja] stanie si mniej niestaa. Aby wic twoja medytacja bya we waciwy sposb zrwnowaona, wane jest, aby troszczy si o swoje ciao. Twj umys jedzie na wiatrach energii poprzez kanay energetyczne ciaa subtelnego. To, czy pyn one w sposb waciwy, zaley od stanu twego niesubtelnego, fizycznego ciaa. Dlatego zdrowe ciao i umys s wzajemnie od siebie zalene. Jeeli nie dowiadczasz otpienia, ani poruszenia umysu, skieruj swoje oczy i umys na ma, niebiesk kulk albo na rzeczywisty (may, niebieski) przedmiot, znajdujcy si przed tob (na ziemi), tam gdzie koczy si twj cie, (czyli na odlego strzay). Odnonie tego, najpierw powiniene pomyle: To jest kulka, na ktr mam medytowa, i wtedy powiniene po prostu wyemanowa na swj umys. Jeeli przy tym (wizualizowany przedmiot) jest przejrzysty, jest to najlepsze. Lecz nawet jeli nie jest przejrzysty, powiniene po prostu pomyle, e jest tam obiekt taki jak ten, a nastpnie uczy go ogniskiem swojej uwagi. Potem, nie robic adnej analizy, czy drobiazgowych bada, pozwl umysowi osign swj poziom i w sposb naturalny skupi si na nim, bez adnego wdrowania. Bkit przejrzystego, bezpylnego nieba jesieni jest kolorem neutralnym, ktry nie podnosi, ani nie poskramia umysu. Korzystne jest posiadanie zarwno umiejscowienia i przejrzystoci umysu w odniesieniu do tej kulki, wystarczy jednak jeli kulka jest tylko umiejscowiona. Jeli posiada si wystarczajc koncentracj, przejrzysto pojawi si automatycznie. Kiedy posiadasz jeszcze pen przejrzysto, przerwij sesj, a pniej kontynuuj medytacj. Innymi sowy, praktykuj w krtkich i czstych sesjach. Utrzymywanie umysu (w ten sposb) jest czwartym punktem (medytacji uspokojenia umysu). SKUPIENIE BEZ OBIEKTU Odnonie skierowania umysu na brak podstawy czyli obiektu, naley z otwartymi oczami patrzy obojtnie w przestrze wprost przed siebie i nie kierowa umysu na aden przedmiot. Przestrze, tak jak natura umysu, jest trwaym, nieuwarunkowanym zjawiskiem, niezalenym od przyczyn i okolicznoci. Dlatego wpatrywanie si w przestrze przed sob jest metod podejcia do medytacji na sam umys. Medytacja ta jest take podobna do wykonywanej w anuttara-tantrze praktyki zwizanej z procesem umierania. wiadomo zazwyczaj polega na wszystkich elementach ciaa jako na swej podstawie. Jednak podczas procesu umierania, elementy jako podstawy stopniowo zanikaj i wiadomo opiera si na coraz mniejszej ich iloci. Obrazowo przedstawia si to jako rozpuszczanie si elementw w sobie. Pierwszy zanika trway element ziemi i wiadomo nie moe ju si na nim 24

oprze. To samo wydarza si z elementem wody czyli pynem, elementem ognia czyli ciepem i wiatrem energii czyli elementem gazowym. W kocu najsubtelniejszy poziom wiadomoci, opierajcy si jedynie na przestrzeni, zostaje sam, nieoddzielny od najsubtelniejszego poziomu energii podtrzymujcej ycie. To wanie on dowiadcza przejrzystego wiata mierci i przemieszcza si w stanie porednim czyli bardo i dalej do nastpnego odrodzenia. Tak wic medytacja na umys bez obiektu jest podobna do tantrycznej praktyki przyjmowania Dharmakaji jako cieki mierci, w ktrej wyobraasz sobie proces rozpuszczania si elementw, by na koniec, w dowiadczeniu przejrzystego wiata Dharmakaji, skupi si na samym, podobnym do przestrzeni umyle. Medytacji bez obiektu nie naley myli z obojtnym wpatrywaniem si w przestrze, w ktrym jest si cakowicie otpiaym, jak podczas odrtwienia czy omdlenia. Jest to niezwykle czujna, uwana i przejrzysta [medytacja], lecz tak jak i podczas medytacji umierania, nie ma w niej adnego obiektu czy myli. Nie pozwalajc umysowi o niczym myle, nie pozwl sobie nawet na najdrobniejsze mentalne wdrwki. Nie kieruj swojego umysu na (myli o tym), jakie waciwoci posiada ten stan lub jakich nie posiada, nie myl te o przeszoci czy przyszoci. Ustaw swoj uwano jak szpiega, ktry z wielk pilnoci sprawdza, czy nie zbaczasz ze cieki, a nastpnie zrelaksuj si. Innymi sowy, umie si w spokojnym, nie wymylonym stanie bycia tu-i-teraz. Nie wdruj nawet przez chwil. Bd tak (uwany jakby) "nawleka nitk. Nie pozwl, eby umys by niespokojny, ale niech bdzie raczej jak ocean bez fal. Nie prbuj samowiadomie zdobywa czegokolwiek, ale raczej skup swj umys jak wzbijajcy si do gry orze. Cakowicie uwolnij si od wszelkich oczekiwa i zmartwie. Kiedy twj umys nie wdruje, myli si nie pojawi. Kiedy jednak zdarzy d si, e zacznie wdrowa, wwczas sprbuj rozpozna, czym s twoje myli w chwili, w ktrej powstaj jedna po drugiej. Innymi sowy, wpatruj si prosto w nie, a nastpnie skup swj umys jak poprzednio. Bez wzgldu na to, jakie myli powstan w ten sposb, po prostu rozpoznaj je, czym one s. Umie swoj uwag wanie na nich i, bez myli w rodzaju: musz je zablokowa lub: udao mi si (je zablokowa), nie odczuwajc szczcia, ani nieszczcia. Po prostu patrz na nie okiem wiadomoci rozrniajcej. Jako podstaw czy te obiekt dla umysu we sam myl i zerodkuj na niej swoj uwag. wicz swj umys, by nie wpad w zbyt napity lub zbyt luny stan. Jest to pity punkt (medytacji uspokojenia umysu). Kiedy zaczynasz medytowa, moe ci si wydawa, e ilo twoich myli wzrasta. Tak jednak nie jest, poniewa po prostu stajesz si bardziej wiadomy iloci mentalnego ruchu, ktry przechodzi przez twj umys. Umys i myli nie s tym samym, ani nie s czym rnym. Gdyby byy tym samym, nie byoby moliwoci uspokojenia czy wyeliminowania myli. Gdyby byy rne i oddzielne, mgby mie myli bez umysu. Myli s czasow gr umysu. Podobnie jak lustro, umys jest czysty i przejrzysty bez adnych szczeglnych cech. Myli przypominaj odbicia w lustrze; nie mona ich ode oddzieli, nie s te jednak tym samym [co umys]. Myli stanowi rezultat zaburzenia w zwizku z prawdziw natur rzeczywistoci; istnieje wiele ich rodzajw. Niesubtelne myli s atwe do zidentyfikowania. Kiedy na przykad medytujesz na filiank i powstaje w tobie myl, e chcesz si napi herbaty, to jeli zawoasz kogo, eby ci j zaparzy, jest to niesubtelna myl. Czyst lub subteln myl moe by mylenie: to jest filianka" lub zostaa wykonana z biaej porcelany, bd te identyfikacja dwiku radia, kiedy prbujesz si skupi na filiance. Jednak bez wzgldu na to, jaka myl powstaje, zidentyfikuj j tak jaka jest. Rozpoznaj, e jest to jedynie myl, gra umysu przypominajca odbicie w lustrze i nie lgnc do niej, pozwl jej przej. Niech twoje myli cigle rozpuszczaj si jak pochd postaci maszerujcych na 25

scenie, ktre nawet przez chwil nie stoj w bezruchu. Jeeli mylisz, e niewielka myl nie ma znaczenia, jest to niewaciwa postawa. Poar lasu zaczyna si od maego pomyka. W podobny sposb z maej myli to jest filianka, bdziesz mia za chwil ca kuchni z gotujc si herbat, co uczyni twoj medytacj cakiem zbyteczn. Po prostu spjrz na myl, nie podajc za ni, a ona w sposb naturalny si rozpuci. Nie ma nic innego, co naleaoby zrobi. SKUPIENIE SI NA ODDECHU I TRZY FAZY STABILIZACJI UMYSU Jako metody utrzymywania umysu moesz uy skierowania go ku oddechowi jako jego podstawie czyli obiektowi. Zatrzymaj oddech praktyk oddychania wazowego i skup na nim swj umys jednopunktowo, nie pozwalajc mu na wdrowanie. Jeeli nie potrafisz zatrzyma oddechu tak jak przy oddychaniu wazowym, powiniene za swj obiekt wzi takie rzeczy jak liczenie oddechw. Licz wdech, wydech i zatrzymanie oddechu. Najpierw licz do 21 cykli, a nastpnie stopniowo rozszerzaj je do stu. Skieruj swj umys na nozdrza i utrzymuj uwag na liczeniu oddechw, nie pozwalajc umysowi wdrowa gdziekolwiek indziej. Jeli jednak nie potrafisz zatrzyma oddechu (kiedy twoje ciao jest) wypenione (powietrzem), a nastpnie rozluni je (technik oddychania wazowego), powiniene najpierw trzykrotnie usun cae powietrze (z puc), a potem przyj tyle powietrza, ile jeste w stanie. Zepchnij je w d poniej ppka, a kiedy nie moesz ju duej go utrzyma, pu je i zrb wydech. Powtarzaj to raz po raz, nie pozwalajc umysowi wdrowa gdziekolwiek indziej. Skupianie si na oddechu jest innym, skutecznym sposobem stabilizowania umysu. Jak wspomniano powyej, umys jedzie na wiatrach energii czyli na oddechu. Dlatego te, jeli twj oddech jest zaburzony, pojawia si wiele rozpraszajcych myli. Jeli natomiast jest zrelaksowany, spokojny lub zatrzymany, taki te bdzie twj umys. Istnieje wiele rodzajw oddychania. Zwyke czyli normalne oddychanie ma miejsce wtedy, kiedy nie jeste chory, ani pobudzony. Porednie pojawia si wtedy, gdy wdychasz i lekko zatrzymujesz oddech, natomiast oddychanie wazowe jest wtedy, gdy podczas wdechu zaciskasz zwieracze i utrzymujesz razem grne i dolne oddechy [powietrze z grnych i dolnych czci ciaa]. Ten ostatni rodzaj oddychania dzieli si na wiele typw w zalenoci od tego, gdzie trzymane jest powietrze. Wielki oddech wazowy jest utrzymywany pomidzy czakrami garda i ppka; poredni [oddech wazowy jest utrzymywany] pomidzy [czakr] serca, a ppka; natomiast may [oddech wazowy jest utrzymywany] w ppku. Wewntrzny oddech wazowy jest utrzymywany wewntrz, a zewntrzny na wydechu. Mwic oglnie, oddychanie wazowe posiada cztery cechy charakterystyczne: (I) zatrzymanie oddechu, (2) rozszerzony brzuch, (3) zdolno oddechu do wychodzenia przez pory skry lub do kanau centralnego i (4) zdolno oddechu do wystrzelenia na czubek gowy poprzez kana centralny, po zatrzymaniu go przez dugi czas. Oddychanie wazowe jest bardzo zaawansowan i potencjalnie niebezpieczn praktyk. Twj Guru przekazuje ci j zazwyczaj dopiero po skompletowaniu nadzwyczajnych praktyk wstpnych, skadajcych si ze 100.000 pokonw, itd. Jeeli w sposb niewaciwy postpisz ze swoim oddychaniem, moesz wytrci z rwnowagi swj system energetyczny, co przyczyni si do wzrostu nerwowoci i frustracji, oraz pojawienia si dzikich wzorcw mylowych. Jeeli pojawi si otpienie i poruszenie umysu, podejmij wysiek, majcy na celu stopniowe ich wyeliminowanie. Jeeli nie potrafisz ustabilizowa umysu przy pomocy adnego z wymienionych rodzajw obiektw, wwczas podczas medytacji we jakikolwiek inny, odpowiadajcy ci rodzaj obiektu. Nie wszystkie typy osobowoci s takie same. Niektrzy ludzie sysz nauki dwa czy trzy razy, a potem potrafi rozwin stabilizacj umysu. Inni nie s w stanie jej rozwin nawet jeli duo medytowali. Jeli jednak nie przestajesz jej praktykowa z powodu lenistwa, niemoliwe jest, eby si ona nie rozwina. Koniecznie jednak naley posiada dowiadczonego Guru, ktry 26

rozwieje wszelkie wtpliwoci i bdzie ci namawia do osignicia powodzenia [w praktyce], itd. Kontynuujc w ten sposb (swoj medytacj, przejdziesz poprzez) trzy fazy umiejscawiania umysu. Pierwsza z nich przypomina wartko pyncy grski wodospad. Masz wwczas wiele niesubtelnych myli. W drugiej fazie niesubtelne myli zachodz (jak soce). Chocia od czasu do czasu nagle pojawiaj si jakie myli, rozpoznajesz je jako takie i wkrtce po tym jak to uczynisz, same z siebie si uspokajaj. Strumie twojej medytacji pynie agodnie i pewnie jak potna rzeka. W kocu wszystkie myli, zarwno subtelne jak i niesubtelne, zachodz (jak soce) i stabilizuj si w rwnowadze niekonceptualnego stanu. Trzeci faz porwnuje si rwnie do rzeki wpywajcej do oceanu lub dziecka czcego si z matk po dugim rozstaniu. Twoje myli s rzek lub dzieckiem, a umys to ocean lub matka. Wszelki niepokj, zakopotanie i mroczno zostay rozproszone, a ty znajdujesz si teraz w doskonaym, pierwotnym stanie. Bardziej zoone opisy dziewiciu stanw stabilizowania umysu mona znale w dzieach Asangi i Kamalaili. Tam znajduje si przegld omiu zoonych zdolnoci umysu, ktre naley wyeliminowa, piciu rodkw zaradczych sucych koncentracji, a take wyjanienia czterech rodzajw uwanoci i szeciu wadz umysu uywanych do przejcia przez dziewi stanw. Chocia mona tutaj zastosowa tego typu oglny zarys, to niniejsza praca nie obejmuje tego rodzaju szczegw. Poniewa moliwe jest posiadanie tego rodzaju ustabilizowanego umysu w niekonceptualnym stanie bogoci i przejrzystoci, w ktrym twj umys znajduje si w rwnowadze, jest czujny, ywy, pierwotny i czysty, powiniene wzmocni swoj entuzjastyczn wytrwao, dopki nie osigniesz takiej stabilnoci. Nawet jeli osigne tego rodzaju stan, musisz kontynuowa praktyk, aby nie przerywa jej cigoci. Jest to szsty punkt (medytacji uspokojenia umysu). USUWANIE MENTALNEGO NAPICIA I LUZU Jeeli nie osigne tej trzeciej fazy utrzymania umysu, musisz dalej z entuzjazmem i wytrwaoci kontynuowa wysiek. Powiniene to praktykowa dziki trzem technikom zacieniania (mentalnego uchwytu), rozluniania go i medytacji, bdc zarazem odwrconym (od obu tych koniecznoci). Aby zacieni (swj mentalny uchwyt, jeeli jest on zbyt luny), powiniene usi w esencjonalnej pozycji ciaa, patrze we waciwy sposb i kontrolowa swoje wiadomoci. Innymi sowy, zacienij swoj medytacj przy zastosowaniu dyscypliny. Nie pozwl, aby umys nawet przez chwil wdrowa. Zachowuj si tak jakby szed po mocie o szerokoci jednej deski. cignij ciasno swj umys i odwie go tak, eby wibrowa (jak dzwonek), nie myl jednak: To jest obiekt, na ktry powinienem medytowa. Nie pozwl umysowi wdrowa nawet przez chwil. Spraw, aby twoje sesje medytacyjne byy krtkie, ale czste. Aby rozluni (swj mentalny uchwyt, jeeli jest zbyt napity), wykonuj wiczenia, a nastpnie (usid), patrzc w prawidowy sposb. Jeeli jeste napity, nerwowy i nadmiernie poruszony, zaleca si wykonywanie pokonw i okre religijnych obiektw. Jest to korzystny sposb zaprzgnicia i wykorzystania nadmiaru energii. Jeeli potem czujesz fizyczne zmczenie i z powrotem siadasz do medytacji, twoje ciao i umys bd zrelaksowane i bdziesz czul mniejszy mentalny niepokj. Nie kieruj umysu na aden obiekt, ale pozostaw go raczej w naturalnym stanie zrelaksowania, w ktrym jest on niewymylony, niewiadomy siebie i nie niepokoi si o nic. Umie go po prostu na czymkolwiek, co si wyania. Niech pozostanie spokojny i zrelaksowany. Sam osignie wasny poziom rwnowagi. Nie prbuj niczego osign, ani wysila si. Rozlunij si jak dziecko o penym odku lub wizka somy, kiedy przecito wic j lin. Nastpnie skup swj umys i utrzymuj obecno w kadej chwili, tak by w ogle nie odchodzi od tego stanu. 27

Poza tym nie istnieje nic, nad czym mona by medytowa. Umie po prostu swj umys w naturalnym stanie, a jeeli twoje medytacyjne sesje s krtkie, zwikszaj powoli ich dugo. Pozostawaj w jasnym, lnicym stanie umysu, a jeeli on zanika, odpocznij. Jednak nawet pomidzy sesjami w uwany sposb utrzymuj obecno. Kiedy medytujesz, odwrciwszy si (od koniecznoci zaciskania bd rozlunienia mentalnego uchwytu), zaistniej okresy, w ktrych twj umys nie bdzie wdrowa i myli nie nadejd. Jeeli jednak twj umys wdruje albo te z powodu przemijajcych okolicznoci powstaje wiele myli, ktrych prbujesz si pozby, to ci si nie uda. Po prostu spjrz prosto na nie agodnie i pomyl: Bez wzgldu na to gdzie idziecie, idcie! Dziki temu ukierunkujesz (i zdobdziesz kontrol nad) ich tokiem. Powstanie jedna myl, potem druga rozpoznaj, czym one s. Nie prbuj nawet pozby si czy porzuci ich, ani nie podaj za nimi. Nie bd szczliwy, jeli twj umys jest ustabilizowany, ani nieszczliwy, jeeli biega. Nie martw si, jeeli medytacja ci si nie udaje, nie miej te nadziei i nie oczekuj, e bdzie dobra. Niech twj umys bez adnych zmartwie czy oczekiwa uchwyci myl sam w sobie jako podstaw (dla uwagi). Nigdy nie osigniesz niekonceptualnego stanu poprzez blokowanie konceptualnych myli. Same myli we za obiekt medytacji i skup si wanie na nich. Konceptualne myli rozpuszcz si same przez si. Kiedy zanikn, powstanie niekonceptualny stan. Dlatego praktykuj w ten sposb. Jest to sidmy punkt (medytacji uspokojenia umysu). RZECZYWISTY STAN DOBRODZIEJSTWA USPOKOJENIA UMYSU I TRZY [PYNCE ZE]

Nastpnie mamy sposb rozwinicia (rzeczywistego) stanu uspokojenia umysu i rozpoznanie (jego natury). Zgodnie ze sw definicj, uspokojenie umysu to stan, w ktrym umys przestaje wdrowa, bez wzgldu na to, czy s to myli, czy chwytanie si definiujcych charakterystyk. Jest to umiejscowienie umysu w jednoupunktowionej koncentracji nad niekonceptualn natur rzeczy i uwolnienie si od mentalnego otpienia, poruszenia i zamglonego umysu. Poprzednio osigao si to z wysikiem, teraz jednak nie polega to na adnym wysiku. Przychodzi to z atwoci i jest bogie, rozlegle przestrzenne i elastycznie pynne. Nawet wtedy gdy powstajesz z medytacji, twj umys w ogle si nie zmienia. Bez wzgldu na to, gdzie poda, wraca z powrotem i spoczywa w tym samym stanie. Tak jak gob wypuszczony ze statku na rodku oceanu, nie moe zrobi nic innego jak tylko wrci na z powrotem, tak i twj umys, bez wzgldu na to, jak bardzo jest aktywny, po osigniciu uspokojenia umysu moe jedynie powrci do swego ustalonego stanu. Kiedy chodzisz, siedzisz czy robisz cokolwiek, twoje wiadomoci poruszaj si powoli, twj umys jest stabilny, zrelaksowany, swobodny, czujny, wyrazicie odbija wszystko, co tylko si pojawia, nie iskrzy si, lecz jest bardziej stonowany, zagodzony. Poniewa twoje wiadomoci nie przylepiaj si do swoich obiektw, dlatego nie chwytaj si w ogle szczegw, wskutek czego twj umys nie angauje si w mentalne wdrwki. Przez cay czas twj umys powinien by stabilny jak Gra Meru i przejrzysty jak lustro, posiadajce zdolno odbijania wszystkiego. Nie powiniene si ekscytowa, ani badawczo spoglda wszdzie. Jeeli zbytnio koncentrujesz si na szczegach, twj umys bdzie wirowa i zostanie zwyciony przez myli. Bd ujarzmiony i pozwl po prostu, eby wszystkie myli i zjawiska przeszy przez twj umys nie zatrzymywane. Jeeli idziesz po zatoczonej ulicy i na przykad zobaczysz taczc dziewczyn, spraw po prostu, eby jej obraz przeszed przez twoj wiadomo, nie pozwalajc mu przyklei si do niej. Zdolno cigego utrzymywania opanowanego umysu stanowi znak jego uspokojenia. Istniej trzy rwne dobrodziejstwa, jakie otrzymujesz (w tym stanie); s to: bogo, przejrzysto i (naga) niekonceptualno. W zalenoci od tego, ktre z nich ma przewag, moe wydarzy si 28

wiele rzeczy, takich jak dobrodziejstwo poszerzonego widzenia, dobrodziejstwo poszerzonego syszenia, percepcja pozazmysowa, a nawet pozafizyczne moce. Istnieje dziesi znakw (koncentracji skupionej na jednym punkcie), itd. Kada z nich moe si zdarzy wtedy, gdy spokj twego umysu jest bezbdny; takie rzeczy rozwin strumie twojego umysu. S to podstawy, ktre powoduj powstanie wszelakich poytkw, takich jak te, wywodzce si z przenikajcego wgldu. A zatem w tym punkcie, bez wzgldu na to, czy jeste fizycznie chory, czy dowiadczasz mentalnego cierpienia, masz pomylne czy niepomylne sny, pozazmysowe czy pozacielesne dowiadczenia, czy pojawiaj si dobrodziejstwa takie jak bogo, przejrzysto bd naga niekonceptualno, bez wzgldu na to, czy to, co si zdarza jest pozytywne czy negatywne, nie przywizuj si, ani nie daj si przez to wcign. Z pewnoci [dowiadczenia te] nie posiadaj adnej esencji, nie angauj si wic w jakiekolwiek zwizane z nimi myli, powodujce szczcie czy depresj. Jeeli pozwolisz si opta przez te dobrodziejstwa, posu one jedynie jako korze samsary i sprawi, e spadniesz do jednej z trzech sfer. Nie wyzwol ci z cyklicznej egzystencji. Takie osignicia maj nawet nie-buddyci, nie przynosz im one jednak adnego poytku. Pozazmysowe i pozafizyczne dowiadczenia s produktem ubocznym jednoupunktowionej koncentracji i uspokojenia umysu. Nawet niebuddyci osigaj je dziki rnym technikom medytacyjnym. Jeeli nie uyje si ich jako rodkw, przynoszcych innym poytek, to same w sobie nie powoduj adnych konsekwencji. Dobrodziejstwa pynce z dowiadcze bogoci, przejrzystoci i nagiej niekonceptuanoci s polem, na ktrym wyrasta plon przenikajcego wgldu w ich unjat. Optanie ktrym z nich, nie zrealizowanie ich unjaty prowadzi do odrodzenia si w samsarze w postaci boga. Odrodzenie si jako bg w Sferze Podania pochodzi z przywizania do dowiadczenia bogoci, odrodzenie si w Sferze Foremnej pochodzi z przywizania do dowiadczenia przejrzystoci, a odrodzenie si w Sferze Bezforemnej ma miejsce wskutek przymusowego przywizania do dowiadczenia otwartoci. Krtko mwic, jeeli jeste optany na punkcie posiadanych przez siebie dowiadcze i wgldw i przywizujesz si do nich, to bez wzgldu na to, jakie by one nie byy zniszczysz je. Zachowaj wobec nich dystans i pozostawaj ustabilizowany w niewymuszonym stanie nieprzywizywania si. Z entuzjastyczn wytrwaoci wyrwij si z ograniczajcego ci lenistwa. Jeeli medytujc, zwikszasz swoj tolerancj dla trudw, osigniesz niemoliwy do wyobraenia poytek. Bd jak Dzietsyn Milarepa, ktry przez dwanacie lat medytowa w wysokogrskich jaskiniach, jedzc tylko pokrzywy. Nie zniechcaj si, jeeli brak ci jedzenia lub twoje ko jest zbyt twarde. Tak jakby wydostawa si z pudeka, przesta stwarza usprawiedliwienia, uzasadniajce, dlaczego nie praktykujesz. Dziki wytrwaoci osigniesz Owiecenie. Dlatego musisz uczy si tego (wraz z nauczycielem). Poniewa zarwno Guru, jak i ucze nie powinni si myli na punkcie rzeczywistych dobrodziejstw, zrozumienia (wyjanie), medytacyjnych wgldw i sposobu rozwijania (uspokojenia umysu), upewnij si, e znasz je i rozpoznajesz bez adnych wtpliwoci. Gwn rzecz jest brak jakiegokolwiek przymusowego przywizania do obiektw zmysw oraz niezmcone uwielbienie i miujcy szacunek dla twego Guru. Kultywuj owiecon motywacj bodhiczitty odnonie szeciu rodzajw istot. Niech twoja uwano cile sprawdza umys, tak aby nie pozwala sobie na mentalne wdrwki. Czy krtkoterminowe plany, tak jakby nie mia czasu i wykonuj je od razu. Dokocz to, co zacze. Nie pozwl, eby opanoway d mie pozy czy osiem wiatowych dharm. Korzeniem wszelkich osigni jest oddanie dla Guru i niezachwiana ufno w jego wyjanienia. W poczeniu z najwysz motywacj bodhiczitty umoliwi ci to stanie si Budd. Poniewa mier moe nadej w kadej chwili, nie czy dugoterminowych planw, takich jak: ,,W 29

przyszym roku zbuduj dom i oeni si. Ten pokj bdzie dla dzieci. Bd mia trjk dzieci, a meble bd orzechowe..., itd. yj obecn chwil, majc na celu Owiecenie. Cokolwiek zaplanujesz, na przykad siedmiodniowe odosobnienie, wykonaj to do koca. Jeeli zaniechzasz tego w poowie, stworzy to bardzo [niedobry] wzorzec pokrzyowanych planw i zawiedzionych nadziei. Nie pozwl sobie na to, by dosta si pod wpyw miych pz, takich jak schlebianie innym, czy prby zachowania wasnej twarzy. Postpuj jak Dzietsyn Milarepa, ktry nie przejmowa si sucymi czy panami. Odrzu niewolnicze przywizanie do omiu wiatowych dharm: zadowolenie z otrzymywanych darw, mioci, uwagi ze strony innych, itd., oraz niezadowolenie pojawiajce si wtedy, gdy tego brak; radosnego uniesienia, kiedy wszystko idzie dobrze i zaamywania si, gdy jest inaczej; rozkoszowania si na dwik syszenia przyjemnych rzeczy i zoci, kiedy dzieje si odwrotnie; szczcia, kiedy jest si chwalonym i nieszczcia, kiedy jest si obraanym. Wszystko to jest bardzo wane. Jeeli bezbdnie praktykujesz w ten sposb, to bez adnego wysiku rozwiniesz dowiadczenia i wgldy. Dlatego te wznawiaj wysiki, aby dziaa w ten wanie sposb. Jest to smy punkt (medytacji uspokojenia umysu).

Cz Trzecia

MEDYTACJA PRZENIKAJCEGO WGLDU

PATRZENIE NA USTABILIZOWANY UMYS Drugim gwnym zagadnieniem jest medytacja przenikajcego wgldu (yipajana). Jak poprzednio, powiniene usi w esencjonalnej pozycji daa. W tym punkrie niezmiernie istotny jest sposb patrzenia. Twoje oczy nie powinny mruga, falowa tam i z powrotem, ani zmienia miejsca skupienia, lecz powinny intensywnie patrze w pust przestrze bezporednio przed siebie (lekko do gry). W medytacji szine twj umys upodobni si do przejrzystego lustra. Dziki przenikajcemu wgldowi badasz natur lustra i pojawiajce si w nim odbicia. Sposb patrzenia si jest w obu wypadkach nieco odrbny. W szine twoje oczy powinny spoglda wprost przed siebie, zrelaksowane i skupione. Natomiast w vipasjanie patrzysz bardziej intensywnie i lekko do gry. Podnosi to i wyostrza umys. Przypomina to rnic pomidzy rozlunionym i zgitym ramieniem. Umie swj umys w bezbdnym, ustabilizowanym stanie zrwnowaenia, w ktrym jest on naturalny i na swoim wasnym poziomie, jest niewymylony, niewiadomy siebie i nie zamartwia si o nic, a nastpnie zwiksz nieco intensywno, tak eby sta si przejrzysty i ywy; sprawdzaj te zawsze obecno swojej uwanoci, aby twj umys nie wdrowa. Teraz spjrz uwanie na natur swego umysu, kiedy znajduje si on w penym, doskonaym uspokojeniu. Czy z natury posiada on kolor, form czy ksztat? Czy powstaje, zanika, trwa, czy nie? Czy znajduje si na zewntrz, wewntrz, lub gdzie jest osadzony? Czy oprcz tego ustabilizowanego stanu istnieje inna, oddzielna ode wiadomo? Czy jest nico, prna pustka, ktrej nie mona zidentyfikowa (jako tego lub tamtego)? Czy moe w tym ustabilizowanym stanie istnieje wiadomo, ktra pomimo tego, i nie moe zosta zidentyfikowana (jako to lub tamto), jest wci yw, pierwotn czystoci, wietlistoci, ktrej nie mona jednak uj sowami (i e jest z ni tak jak ze smakujcym cukier niemow)? Czy natur tego ustabilizowanego umysu jest cakowita czer, czy przejrzysta, ywa jasno? 30

Wszystkie decydujce (osignicia) istniej w terminach tego, co oznacza prawdziwa, pozostajca natura realnoci tego (umysu). Jeeli urzeczywistnisz prawdziw natur wasnego umysu, swoj Natur Buddy, osigniesz Owiecenie. Jeeli popadasz w chaos odnonie tego, czym ona jest i spowijaj ci ciemnoci niewiedzy, przebywasz w samsarze i przynosisz sobie cierpienie. Dlatego te, (kiedy twj Guru wypytuje ci o twoj medytacj), a ty wyrzucasz z siebie intelektualne idee na jej temat lub jak papuga powtarzasz syszane jej opisy, bd uywasz napuszonego argonu Dharmy, (ktrego nie rozumiesz), albo z powodu lgnicia twego umysu do omiu wiatowych dharm mwisz, e miae fantastyczne przebyski i wgldy, podczas gdy faktycznie rzeczy te nie miay miejsca, to jeeli takie s twoje odpowiedzi, przypomina to owijanie wasnych oczu wen. W ten sposb jedynie oszukujesz samego siebie. A jeeli jeste wywicony, wwczas zamae lubowanie nie okamywania swego Guru ukadnymi pozami. Dlatego praktykuj w sposb wiadomy. Nie ataj (jakiego dowiadczenia) swoj wyobrani, ale bd cakowicie uczciwy i (mw z) dowiadcze i wgldw, jakie rozwine w sobie dziki sile medytacji. Nie martw si, jeeli to, czego dowiadczasz, brzmi nieco gupio. Jeeli po przyjrzeniu si temu zobaczysz, e twj umys jest biay, powiadom o tym swego Guru. Powie ci na przykad, eby sprawdzi, czy nie jest on czasem ty. Jeeli po powrocie powiesz mu, e jest ty, wtedy odpowie: Nie, w rzeczywistoci nie jest ani taki, ani owaki. Dziki takiej uczciwej wymianie i wspgrze, twj Guru bdzie mg doprowadzi ci do rozpoznania natury twojego umysu. Kiedy patrzysz na swj umys, czy te badasz go za pomoc nieustannie stawianych pyta, takich jak wyej wymienione, moesz nie rozpozna jego natury, nawet jeli j widzisz. Dlatego musisz polega na swoim Guru i by cakowicie uczciwy wobec niego, poniewa w przeciwnym wypadku nie bdzie ci w stanie pomc. Liczy si twoje wyzwolenie z cierpienia, Owiecenie i zdolno pomagania innym. Poniewa jest to niezbdne, wzmocnij swoj wiadomo i spjrz (na swj umys). Nastpnie odpocznij i ponownie spjrz. Poniewa spogldanie na natur umysu, kiedy umys jest ustabilizowany, jest niezbdne, to powiniene go ustawi w taki sposb, eby znajdowa si w przejrzystym, wietlistym, jasnym stanie jak soce wolne od wszelkich chmur. Zacienianie wiadomoci w tym punkcie i czynienie wysikw, aby wejrze w jej natur, jest pierwszym sposobem prowadzcym do rozpoznania (natury umysu). Poniewa tak jest, Guru musi wypytywa i wiczy swoich uczniw zgodnie z ich temperamentami i zdolnociami. Aby poskromi niektrych, konieczne moe si okaza skanianie i wypytywanie ich raz po raz, w celu sprawdzenia, czy posiadaj intelektualne zrozumienie, przebysk dowiadczenia, wgld, lub trwae dowiadczenie i eby sprawi, aby to rozpoznali, nie mieszajc tego ze sztucznym argonem Dharmy. Rwnie i ucze musi w podobny sposb poczyni pewne wysiki. By to pierwszy punkt (medytacji przenikajcego wgldu): patrzenie na natur (ustabilizowanego) umysu. PATRZENIE NA PORUSZAJCY SI CZYLI MYLCY UMYS Nastpnie, aby cakowicie odci korze podstawy (niewiedzy), musisz dogbnie zbada poruszajcy si umys, czyli acuch myli, aby mc rozpozna, czym on jest. Przyjmij opisan wczeniej pozycj ciaa, sposb patrzenia i dziaania. Wejd w stan, w ktrym dowiadczasz bogoci, przejrzystoci i nagiej niekonceptualnoci, wszystkich trzech, a nastpnie zrelaksuj si w tej pierwotnej czystoci i pozwl nagle powsta z tego (stanu) jakiej przemijajcej myli albo celowo wytwrz myl, ktra wydaje si by odpowiednia. Spjrz na natur poznania tego, co zostao wytworzone. Spjrz na to w chwili powstania. Spojrzawszy na trwanie tego, co zostao wytworzone, [odpowiedz sobie], czy posiada to kolor bd ksztat? Czy istnieje miejsce, z ktrego to powstao, miejsce, w ktrym to pozostaje i gdzie zanika? Jakie to jest? Czy (ta myl) znajduje si na zewntrz, czy wewntrz ciaa? Jeeli jest wewntrz, to czy znajduje si w centrum serca, czy na przykad (w mzgu), itd.? Wewntrz, na zewntrz, 31

gdziekolwiek jest, w jaki sposb trwa i jak zostaje wytworzona? Zbadaj to. Czy ten umys jest (w swojej naturze, powstaym z przyczyn) uwarunkowanym zjawiskiem, czy te jest nieuwarunkowany? Czy posiada powstanie, zanik, kolor lub ksztat? Jeli tak, to jakiego rodzaju? Lub moe mylisz, e nie (posiada adnego powstania, itd.)? Jeeli mwisz, e nie moe by myli takiej jak ta, to w porzdku, czy istnieje wic cigle pewien wiadomy jej aspekt, ktry tym niemniej nie ma powstawania, ani zaniku, itd.? Kiedy spogldasz na myl, to czy jest tak, e wszystkie myli s unjat, woln od wszelkich wytworzonych przez umys (skrajnych sposobw istnienia), bez powstawania i zaniku? Czy po przyjrzeniu si myli, zanika ona cakowicie, nie pozostawiajc ladu? Czy wszystkie myli, jakie powstaj, wyskakuj, ale nie mog zosta zidentyfikowane (jako bdce takie czy inne)? Spjrz na to. Jeeli mwisz, e wyskakuj, lecz nie mog zosta rozpoznane (jako bdce tym lub tamtym), to czy w tym samym momencie (kiedy wyskakuje jaka myl), istnieje, bd nie istnieje (inna) myl, w rezultacie ktrej nie ma tutaj adnego moliwego do zidentyfikowania skadnika? Nie ma koca iloci pyta, ktrym moesz podda myl tak jak wczoraj widziaem przyjaciela. Gdzie jest ta myl? Skd pochodzi? Z czego jest zrobiona? Czy posiada ten sam ksztat, co twj przyjaciel i czy obraz twego przyjaciela jest taki sam jak twj przyjaciel? Czy kiedy ta myl przechodzi, nie pozostawia ladu jak znikajca z nieba chmura, czy pozostawia odcisk jak dziecko spacerujce po play? Jeeli mwisz, e ta myl nie ma adnych waciwoci i nie sposb jej znale, to co z myl, ktra to myli? Jeeli niemowa nie potrafi uoy swoich myli w sowa, czy oznacza to, e nie ma adnych myli? Badajc w ten sposb myli, moesz zamczy je na mier. Jeeli drcz ci zodzieje, a tobie uda si zapa jednego z nich i publicznie, wychosta, i to samo zrobisz z nastpnymi, zodzieje, pomyl sobie, i lepiej jest ci nie nachodzi, wskutek czego uwolnisz si od nich. To samo wydarzy si z mylami. Cige zapytywanie wykacza je i nie bd ci tak czsto kopota. A jeli nawet tak si stanie, bd sabsze i bardziej subtelne. W ten sposb dotrzesz do punktu, w ktrym ujrzysz natur umysu i myli. Po tym jak powstaa jaka myl lub jak wytworzye j, spjrz na ni, nie blokujc, ani nie lgnc do niej. Bez wzgldu na to, czy wie si z ni szczliwe czy nieszczliwe (odczucie), spjrz na poszczeglne natury szczliwych i nieszczliwych (zabarwie odczuciowych). Bez wzgldu na to, jakie masz myli, patrz na nie. Kiedy powstanie silne zudzenie, takie jak jedna z piciu, trucizn (pragnienie, gniew, niewiedza, duma czy zazdro), lub przyczynisz si do powstania ktrej z nich, rwnie spjrz na nie. Upewnij si, e odcie wszelkie wyolbrzymione idee, jakie mog narzuci d si od wewntrz, spjrz na (zudn) myl (tak jak gniew), jaka ona jest w sobie, na obiekt tej myli (jako obraz wroga) i bezporednio poprzedzajc j myl i sprawd, aby zobaczy, czy na przykad istnieje jakakolwiek rnica, jeli chodzi o (aspekt ich wiadomoci lub aspekt) umysu. Kiedy widzisz, e natura myli jest jasn, przejrzyst wiadomoci, wwczas spjrz, by zobaczy, czy istnieje jaka rnica pomidzy jasn, przejrzyst wiadomoci, ktr widziae poprzednio patrzc w ustabilizowany umys, a jasn, przejrzyst wiadomoci jak widzisz teraz, obserwujc myli. Jeeli nie moesz si zdecydowa, wwczas przycignij myli z powrotem i wejd w stan przejrzystej wiadomoci. Jest to przenonia, poniewa myli nie przypominaj figurki wyskakujcej z pudeka, ktr moesz z powrotem wepchn do umysu. Oznacza to zaprzestanie badania myli i pozwolenie, aby si rozpucia. Kiedy nie patrzysz [na umys], i nagle wyania si (inna) myl, spjrz wwczas na jej natur, aby zobaczy, e w aden sposb nie faszuje ona twojej pierwotnej, zwykej wiadomoci. Czy ocean ulega zasadniczej zmianie wraz z powstawaniem i opadaniem fali? Czy chmury wpywaj na niebo? 32

Poniewa musisz to wszystko zobaczy, patrz bardzo dobrze. Krtko mwic, kiedy Guru i ucze pracujc razem doszli do konkluzji, opartej na tym, jak myli powstaj (w uczniu) i jak on je rozumie, wtedy zostaje odcity korze podstawy (jego niewiedzy) i osiga si prawdziwe znaczenie. By to drugi punkt (medytacji przenikajcego wgldu): czynienie wysikw w metodach patrzenia na (natur poruszajcego si umysu), aby w ten sposb ujrze i rozpozna, czym on jest. PATRZENIE NA UMYS ODBIJAJCY ZJAWISKA I NA UMYS W STOSUNKU DO CIAA Nastpnie, aby mc rozpozna nierozdzielno umysu i zjawisk, powiniene popatrzy (na umys), kiedy odbija dane zjawisko (w chwili nagiej percepcji). Zachowujc sposb patrzenia i pozycj ciaa jak poprzednio, skup oczy i uwag z jednoupunktowionym umysem na danym obiekcie takim jak waza, swoje odbicie w lustrze, Gra Meru czy jakakolwiek odpowiednia forma widziana w przestrzeni (przed sob). Spjrz na dokadnie. Rozlunij nieco wiadomo jej istnienia, a nastpnie spjrz na ni jeszcze raz. W podobny sposb spjrz na natur dwiku, ktry jest obiektem (wiadomoci) twoich uszu i zobacz, czy istnieje jaka rnica (w naturze) pomidzy przyjemnym, a nieprzyjemnym, czy dononym, a mikkim dwikiem. Spjrz na dwik wasnego gosu i gosu kogo innego, itd. Podobnie spjrz na pachncy zapach, jaki pojawia si w postaci obiektu (wiadomoci) twojego nosa i na odraajcy zapach, na wyborny i na niemiy smak, jaki jest na twoim jzyku, na zarazem przyjemny jak i nieprzyjemny, gorcy i zimny oraz na silnie bolesne, fizyczne odczucie cielesne patrz na wszystko, co tylko si pojawia. Czy w tym czasie zjawisko jest czym, co przemija, przestajc istnie? Czy kiedy umys odbija zjawisko, to jest ode oddzielony? Czy zjawisko przychodzi do umysu (z zewntrz), czy te kiedy umys co odbija, to co wychodzi na zewntrz i chwyta zjawisko, mwic: mam zamiar je odbi? W rzeczywistoci umys i zjawisko (w nim) s nierozdzielne (jak magiczne zwierciado i pojawiajce si w nim odbicia). Istnieje wycznie blask przejawienia i unjaty, bez (prawdziwie istniejcego) obiektu. Spjrz na wiadomo, ktra patrzy i po kolei na pi rodzajw obiektw jej zmysw (na pocztku na przedmioty wzroku, potem na dwiki, zapachy, smaki i wraenia dotyku). Spjrz na nie, aby zobaczy, czy pomidzy tymi dwoma (czyli wiadomoci i przejawieniem obiektw jej zmysw) istnieje jakakolwiek rnica, a nastpnie spjrz, czy istnieje rnica pomidzy przejawieniem, ktre jest obiektem (wiadomoci), a wiadomoci, ktra posiada go jako swj obiekt. Czy kiedy spojrzae na obiekt, jest on czym zewntrznym, trwaym i realnym? Czy kiedy zamykasz oczy, wszystko znika? Gdzie jest przejrzysto kiedy umieszczasz rk przed oczami? Jeeli mwisz, e nie [jest realny], wtedy wydaje si, e nie ma w ogle adnej rnicy pomidzy obiektem (z jednej strony) a umysem (z drugiej strony), ktry bez adnych przeszkd potrafi nieugicie patrzy na (ten obiekt), ale ktry (ze swej strony) jest swobodny, nie trzyma si (niczego jako swego obiektu) i w ktrym nic (nie pojawia si) wyranie. Jeeli mwisz, e niemoliwe jest, aby myle, i nie istnieje rnica pomidzy tymi (dwoma), ale raczej jest tak, e obiekt jest czym zewntrznym, trwaym i rzeczywistym, to co z t myl, ktra to myli? (Czy jej obiekt jest czym zewntrznym?) Przyjrzyj si temu. W podobny sposb spjrz, aby zobaczy, czy dao i umys s tym samym, czy czym rnym od siebie. Jeeli s t sam (czyli jedn rzecz), wwczas dao, ktre powstaje i zanika, jak i umys, ktry (z natury) jest czym trwaym, co nie powstaje i nie zanika musiayby by tym samym. Chocia podobnie jak twoje ciao rwnie twoje wiadomoci zmieniaj si z chwili na chwil i wskutek tego s nietrwale, natura umysu, bdc przejrzyst, pust i bog wiadomoci, 33

jest czym co si zmienia i jest trwae w tym znaczeniu, e zaley od przyczyn i okolicznoci. Kiedy rodzisz si albo budzisz, natura twojego umysu nie powstaje z niczego, nie zanika te, kiedy umierasz czy zasypiasz. Ta wiadomo jest z natury taka sama, bez wzgldu na to, czego jest wiadoma. A jeeli s one rne, powiniene by w stanie zidentyfikowa dwie oddzielne rzeczy, dao i umys (cakowicie odrbne od siebie). Umys jednak nie jest czym, na co moesz wskaza, e jest tutaj (lub tam). Nie znajduje si (wycznie) na szczycie twego daa, ani na jego dnie, lecz cakowicie go przenika. Dziki czemu moesz (wszdzie) dowiadcza odczu? Ciao i umys przypominaj co, co podtrzymuje i co, co jest podtrzymywane (jak filianka i herbata w niej). Jeli jednak powiesz, e dao znajduje si na zewntrz, a umys jest wewntrz (jako dwie odrbne rzeczy), jak czowiek i jego ubranie, to jeli wtedy dowiadczasz odczucia i mylisz, i to dao odczuwa, wwczas rwnie zwoki powinny odczuwa. Jeeli mwisz, e (sam) umys odczuwa, wwczas te dwa (dao i umys) musiayby by rne (i nie zwizane z sob). Ot umys jest czym, czego nie mona zabi, ani na co nie mona wpyn w aden sposb. Skoro twoje ciao skaleczy si kolcem, a twj umys czuje to, to jak rni si to od przykadu, kiedy palc noszony przez kogo ubir, palisz wraz z nim osob, ktra go nosi? Czy kujc dao, nakuwasz te umys? Spojrzawszy na to dogbnie, musisz podj trwa decyzj. Przykadowo, musisz zdecydowa, e ciao i umys nie s tym samym, ani czym odrbnym. W sposb konwencjonalny przypominaj one co, co podtrzymuje i co, co jest podtrzymywane, jednak na ostatecznym poziomie nie s dwoma we wrodzony sposb istniejcymi obiektami, dzielcymi ten zwizek. W zwizku z tym musisz te urzeczywistni, e bez wzgldu na to jakie pojawiaj si uczucia, s one jak fale, a (twj umys jest jak) woda. Gdy bowiem skupiasz swj umys na tej realizacji, przedzierasz si z tego stanu do faktycznego znaczenia rzeczywistoci i musisz patrzy (na swj umys) w ten sposb. By to trzeci punkt (medytacji przenikajcego wgldu). PATRZENIE NARAZ NA USTABILIZOWANY I PORUSZAJCY SI UMYS Ponownie ustabilizuj umys w stanie czystej przejrzystoci i unjaty i spjrz na jego natur. Nastpnie spraw, aby powstaa myl i spjrz na jej natur. Spjrz, aby zobaczy, czy natury tych dwch ustabilizowanego i poruszajcego si umysu s takie same, czy rne. Jeeli przypatrzywszy si ujrzysz, e s one rne, to w jaki sposb rni si midzy sob? Czy ustabilizowany i poruszajcy si umys powstaj na przemian tak jak ni rozpita na dwch biegunach i (tworzca strun)? Czy moe ustabilizowany umys przypomina pole, a poruszajcy si umys wyrastajce na nim plony? Czy s one tym samym jak w, lina i ich sploty (w ktrych nie moesz oddzieli zwoju od liny)? Jeli tak, to czy wtedy, gdy umys jest ustabilizowany bez adnej powstajcej myli, to rwnie si porusza, a kiedy si porusza, jest take ustabilizowany? Istnieje wielka rnica pomidzy poruszajcym si umysem, ktry moe o wszystkim pomyle i fantazjowa w nieskoczono, a ustabilizowanym umysem, ktry pozostaje bez ruchu. Jeli jednak sdzisz, e maj one odrbn natur, to czy rni si kolorem, ksztatem, itd.? Czy te rni si powstawaniem, trwaniem i zanikiem, przeszoci, teraniejszoci i przyszoci, trwaoci i nietrwaoci? Spjrz, aby zobaczy, w jaki sposb si midzy sob rni. Kiedy dziki medytacji dowiesz si, jakie naprawd s myli, wwczas (urzeczywistnisz, e) natura zarwno ustabilizowanego, jak i poruszajcego si umysu jest taka sama. Obie powstaj na przemian: kiedy [umys] jest ustabilizowany, nic si nie porusza, a kiedy si porusza, nie jest ustabilizowany. Podobnie jak woda i fale, to sam umys funkcjonuje i dziaa. To wszystko, co naley zrobi. Kiedy rozumiesz, e zarwno ustabilizowany, jak i poruszajcy si umys nie s niczym wicej jak tylko lnic, przejrzyst unjat, wtedy posiadasz pewne, niewielkie zrozumienie. 34

Nie przypomina on lustra, ktre posiada t sam pust przejrzysto, bez wzgldu na to, czy odbija jaki obiekt, czy te nie. Czy teraz, kiedy cigasz dan myl, (aby ja zbada) i wchodzisz w medytacj, (myl) zanika w przejrzystej unjacie, czy te znika, a jej miejsce zajmuje przejrzysta unjata? Innymi sowy, czy przypomina to nocn ciemno zanikajc w przejrzystoci dziennego wiata, czy moe zniknicie ciemnoci i zastpienie jej dziennym wiatem? Czy moe to sama ywa myl jest przejrzyst unjat? Jeeli uwaasz, e jest tak jak w dwch poprzednich przykadach, cigle musisz zanosi do Guru silne proby (o inspiracj), a nastpnie spojrze jeszcze raz z wysikiem i sprbowa zobaczy, by upewni si, jakie rzeczy naprawd s. Istniej trzy sposoby patrzenia na natur (umysu). Mona spoglda na ustabilizowany umys, poruszajcy si czyli mylcy umys, umys odbijajcy przejawienie, umys w stosunku do ciaa, oraz na raz na ustabilizowany i poruszajcy si umys. Ci, ktrzy skacz wprzd, jako pierwsi rozwijaj vipajan, a potem szine, albo czasami w tym samym czasie rozwijaj obydwa na raz, nie majc wczeniej ani jednego, ani drugiego. Ci, ktrym si to przydarza, z samych opisw rozwijaj rwnoczenie szine i vipajan. Dzieje si tak dziki mocy ich poprzedniego treningu. Odnosi si to do impulsw z poprzednich ywotw, a take ma miejsce w przypadku inkarnowanych lamw (tulku). Ci, ktrzy postpuj stopniowo, rozwijaj je w fazach. Tutaj (zostao podane wyjanienie) w zgodzie z ostatnim rodzajem osobistego podejcia i musi si go naucza po oszacowaniu metody, dziki ktrej ucze uzyskuje dowiadczenia. Kiedy patrzysz, musisz si znale w stanie przejrzystoci bez adnego lgnicia Jak mae dziecko wpatrzone (na rysunki bstw) w wityni. Z wielkim entuzjazmem dokadaj stara, patrzc w ten sposb i porzu lenistwo. Odwr si od swoich przymusowych obsesji i nie miej wymaga (ktre jak ci si wydaje musz zosta spenione przed rozpoczciem praktyki). Miej umys wyrzeczenia i ufno, zachowaj uwielbienie i miujcy szacunek dla swego Guru. Spraw, aby twoja uwano staa si silna, tak by twj umys nie wdrowa i praktykuj w nie wymylonym stanie, nie niepokojony przez oczekiwania i obawy. Bd zainteresowany wycznie przyszymi ywotami, nie pozwalajc sobie poda za cigle zmieniajcymi si wiatowymi troskami. Jeeli czynisz wysiki, aby (z owiecon motywacj bodhiczitty) spojrze na umys, wwczas niemoliwe jest, eby szybko i z pewnoci nie rozwina si w tobie pierwotna wiadomo przenikajcego wgldu. Dlatego powemij decyzj odnonie ustabilizowanego i poruszajcego si umysu. By to czwarty punkt (medytacji przenikajcego wgldu). ROZPOZNAWANIE NATURY USTABILIZOWANEGO UMYSU Jeeli w zgodzie z ustnymi naukami dotyczcymi umysu, doskonalisz spogldanie na natur (umysu), wtedy praktycznie nie ma potrzeby, aby (twj Guru) pomaga ci w jej rozpoznaniu. Ujawni d si ona sama od wewntrz. Jednak niektrzy ludzie nie rozpoznaj jej, nawet jeli to si wydarzyo. Inni bd mie jedynie jej suche, intelektualne zrozumienie, powstae z czytania bd suchania nauk, i mimo i nie rozwinli adnego dowiadczenia, ani wgldu, oprcz swego pragnienia, aby to uczyni, mwi, i rozwinli je i opisuj to w nieomylnym argonie Dharmy. Guru musi umie odrni te (typy osb), a ucze ze swej strony musi praktykowa, biorc sobie to wszystko do serca. Po tym jak zbadae, czy jak spogldae na natur umysu i podje zwizan z ni decyzj, musisz dowiadczy jej w medytacji i rozpozna dowiadczenie w kategoriach tego, co poprzednio ustalie. Guru dlatego jest tak istotny, poniewa dziki wsppracy z nim i wypytywaniu go, 35

prowadzi ci do prawidowej decyzji odnonie natury twojego umysu i potwierdza twoje prawdziwe dowiadczenie medytacyjne lub wgld we, kiedy go osigne. To wanie oznacza, i Guru pomaga ci w rozpoznaniu natury swego umysu, czyli, dosownie, wprowadza ci do niej. Pierwsza metoda, pozwalajca pocztkujcym na rozpoznanie natury (umysu), kiedy na patrz, (jest nastpujca). Spjrz na natur ustalonego umysu, w taki sposb jak poprzednio. Natura ustalonego umysu jest przejrzyst, yw wietlistoci, a nie cakowit nicoci. W tym ustalonym stanie istnieje przejrzysta, otwarta, lnica, agodnie pynca wiadomo, ktrej nie mona zidentyfikowa (jako tego lub tamtego). Nie moesz powiedzie, e posiada kolor, ksztat, itd. Nie mona jej uj sowami, ani powiedzie, e jest taka czy te inna. Chocia nie moe zosta zidentyfikowana (jako to lub tamto), tym niemniej pierwotne, czyste, lnice, jasne, ywe (chwile) wiadomoci, sprawiaj, e rzeczy (przez cay czas) jawi d si przejrzyste i nie przesonite. Ta wiadomo nie jest czym, czego uprzednio nie widziae, a teraz widzisz, lub czego poprzednio nie dowiadczae, a teraz dowiadczasz, albo te czym, czego poprzednio nie znae, a teraz znasz. Zawsze tak byo, poniewa natura umysu jest trwaa. Z gbi serca musisz jednak wiedzie, e nie mona jej okreli, ani stwierdzi, e jest taka czy inna. Jeeli masz jedynie (suche, kotuskie), intelektualne zrozumienie tego, e jest ona przejrzystym, lnicym, nie dajcym si zidentyfikowa stanem przejrzystoci i unjaty, nie bdziesz mg uczyni adnych postpw. Dlatego to nie nastpi. Jeli jednak to (urzeczywistnienie) zajaniao z wntrza (twojej praktyki medytacyjnej), wwczas rzeczywicie uzyskae przenikajcy wgld w (natur) ustalonego umysu. Dlatego te za wyjtkiem sumiennej, cakowitej (medytacji) wycznie na natur (umysu), nie ma innej moliwoci jej ujrzenia. Jeeli (Guru) wprowadzi ci we przedwczenie, pozostaniesz z samym, suchym, intelektualnym zrozumieniem i zamczysz si. Wtedy bez wzgldu na to, jakie inne rzeczy bdzie ci wyjania, przynios ci one wycznie szkod. Dlatego (Guru) nie wolno ci pomaga w zrozumieniu (natury umysu zanim zyskasz gotowo jej ujrzenia). Jeeli Guru prbuje sprawi, eby rozpozna natur swego umysu przed uzyskaniem jakiegokolwiek dowiadczenia medytacyjnego, posidziesz jedynie intelektualne zrozumienie. Zamczy ci zadufanie i zadowolenie z siebie, poniewa brakowa ci bdzie uznania gbi nauk. Z zamknitym umysem bdziesz czul, e wszystko ju zrozumiae i dlatego bdziesz ignorowa wszelkie wysiki Guru, pragncego nauczy ci czego. Jak kamie w wodzie nie wchoniesz niczego, co powie, skutkiem czego nie poczynisz postpw. Dlatego lepiej jest, by Guru zachowa ostrono, jeli chodzi o nauki na temat natury umysu i nie udziela ich przedwczenie, nie chcc zamcza ucznia. Jeeli nie odetniesz strumienia myli, nie ujrzysz natury (ustabilizowanego umysu). Jeeli nie widzisz tej natury, nie moesz rozpozna, czym ona jest. A jeeli nie rozpoznasz jej, twoja medytacja nie stanie si rzeczywist ciek (do Owiecenia). Jeeli (podczas medytacji) masz wspaniae dowiadczenia i dobrodziejstwa, przyjrzyj si im. Nawet jeli idzie ci le, raz po raz prbuj zintensyfikowa przejrzysto. Innymi sowy, kiedy czujesz bl, nie pobaaj sobie, ale raczej spjrz na natur umysu dowiadczajcego tego blu i sprbuj zintensyfikowa i skupi si na jego przejrzystoci. Przypomina to technik uywan do eliminacji mentalnych wdrwek podczas tantrycznych medytacji, czyli zintensyfikowania przejrzystoci wizualizacji, dziki czemu zanika niepodana aktywno mentalna. Nauczanie metod sucych doskonaleniu tego rodzaju praktyki nosi nazw (znaczcego) ustnego 36

wyjanienia. Kiedy wiesz, jak medytujesz, jest to zwane zakoczonym ustnym wyjanieniem. Jeeli nastpnie doskonalisz ten stan bez adnych mentalnych wdrwek, nie bdziesz mia kopotw z rozwojem dowiadcze i wgldw. Dlatego te, aby osign pewno odnonie natury (umysu), po tym jak j ujrzae i aby odci wszelkie wtpliwoci, konieczne jest, (aby Guru) wprowadzi ci w ni; (czyli, innymi sowy, aby sprawi, by j rozpozna). Zazwyczaj w medytacji wymaga si dwch rzeczy: uspokojenia umysu i przenikajcego wgldu. (Uspokojenie umysu) ma miejsce wtedy, gdy twj umys pozostaje w swoim zrelaksowanym, naturalnym stanie, a ty ustabilizowae go w jego naturalnym, przejrzystym i wietlistym stanie, po tym jak wszystkie myli zostay w swoim miejscu uciszone, (po spojrzeniu na nie w chwili ich powstania). Twj konwencjonalny umys nie pozwala sobie na adne mentalne wdrwki zwizane z tym yciem czy wiatowymi rzeczami. Jest bogi i spokojny, a wszystkie zudzenia zostay uspokojone w piknym nie. Ustabilizowany, skupiony na naturze szlachetnoci, twj umys pozostaje tam, gdzie go umiecisz, tak dugo jak sobie tego yczysz. Znajduje si pod twoj kontrol. Nie czujesz nawet wdechu i wydechu. Jeeli taka jest twoja (medytacja), wwczas jest to wyrany stan uspokojenia umysu. Przebyski dowiadcze oraz dobrodziejstwa bogoci, przejrzystoci i nagiej niekonceptualnoci (ktre otrzymujesz w tym stanie), s bardzo wane. Nie speniaj one wymogw wgldu, (do czego potrzebujesz vipajany), jednak nie moesz si bez nich obej. Jeeli doskonalisz je bez adnego przymusowego przywizania i pozostajesz w tym stanie (uspokojenia umysu), nie pozwalajc sobie na mentalne otpienie, poruszenie, czy niesprecyzowany stan obojtnoci, dojdziesz do poznania i dowiadczenia, jakiego rodzaju obiektem jest twj umys. Nie bdziesz jednak mg powiedzie, e natura umysu jest taka czy inna, lub e posiada taki kolor lub ksztat, poniewa znajduje si ona poza wszelkimi sowami, mylami i opisem, jak seksualna bogo modzieca. Zjednoczenie bogoci i unjaty jest wolne od wszelkich, stworzonych przez umys skrajnych (sposobw istnienia) i nie moe zosta zidentyfikowane (jako to lub tamto). Jest niezafaszowane przez adne konceptualne myli na temat Dharmy. Jest niesplamione przez jakiekolwiek konceptualne, wiatowe myli. Nie mona go okreli (uywajc konceptualnej myli mwicej, e) jest stanem niekonceptualnoci lub stanem uspokojenia umysu. Tego rodzaju wiadomo, ktra znajduje si w swym wasnym stanie, na swym wasnym poziomie, zwana jest korzeniem wszelkich dobrych waciwoci, zwykym umysem lub po prostu umysem. Jeeli nie uwiadamiasz jej sobie, istniejesz w niewiedzy czyli niewiadomoci i w cyklicznej egzystencji samsary. Jeeli jednak jeste jej wiadomy, nosi ona nazw wiadomoci, pierwotnej wiadomoci, Nirwany, pierwotnej wiadomoci rwnoczesnoci, pierwotnego stanu, Przejrzystego wiata, lub przenikajcego wgldu. Dlatego te powiniene jasno odrni te dopywy samsary i Nirwany. Jeeli rozpoznajesz umys, jest to Nirwana; ale jeli nie, wpdza ci to w samsar. Tak wic natura samsary i Nirwany jest ta sama. Rnica zawiera si w terminach uwiadomienia sobie przez ciebie ich natury. Kiedy twj Guru wprowadza ci w natur (twojego umysu), rozpoznasz j tak jak spotkanie ze znanym od dawna (starym przyjacielem). (Natura umysu) nie jest czym stworzonym przez wielk, zrnicowan inteligencj ucznia lub zrczn, ustn nauk Guru. Istniaa ona przez cay czas i jest czym, co mona rozpozna jedynie dziki praktyce medytacyjnej. Od niepamitnego czasu (twj umys) istnia w ten sposb, poniewa jednak by przesonity zudzeniami i mylami, nie rozpoznawae go. Teraz jednak, kiedy strumie twoich myli zosta odcity i zostae do niego wprowadzony, znasz go. Umys jest pierwotn przejrzystoci, ktrej nie sposb sklasyfikowa (jako tego czy tamtego). Mimo i nie ma natury, ktra jako taka istniaaby w sposb wrodzony, to jednak pozwala on 37

zaistnie przejrzystym zjawiskom. Cech charakterystyczn, ktra okrela umys jest to, e z natury jest on przejrzyst, pust wiadomoci. Jest pierwotny i czujny, bez adnych przerw. Taka jest natura (umysu). Kiedy posiadasz cakowite zrozumienie tego, doskonal to bez wahania przez cay czas. Pyncy z tego poytek znajduje si poza jakimikolwiek wyobraeniami. Dlatego te, w celu rozwinicia przenikajcego wgldu w (natur) ustabilizowanego umysu i rozpoznania go, istnieje to pierwsze, (dokonane przez Guru) rzeczywiste wprowadzenie (do twego umysu). We to sobie do serca, wprowad w praktyk i kultywuj bez przerwy. Jest to niezwykle istotne. By to pity punkt (medytacji przenikajcego wgldu): rozpoznawanie w ten sposb (natury ustabilizowanego umysu) i doskonalenie go. ROZPOZNAWANIE NATURY PORUSZAJCEGO SI CZYLI MYLCEGO UMYSU Drugi sposb patrzenia (na natur poruszajcego si czyli mylcego umysu) odcina korze podstawy (niewiedzy). (W zwizku z tym) istniej dwa punkty: (1) wprowadzenie do niekonceptualnego umysu; i (2) wprowadzenie do poruszajcego si umysu czyli myli; (to ostatnie) odnosi si do wprowadzenia do poruszajcego si umysu, kiedy myl ju powstaa lub sam sprawiasz, e powstaje. Pierwsze [praktykuje si] jak nastpuje. Patrzysz na pierwotny, przejrzysty, nicy, niekonceptualny i ustabilizowany umys, ktry jest wiadomoci woln od mentalnego otpienia i poruszenia. Wiesz, e mimo i (jego natura) nie powstaje, ani nie zanika, nie mylisz (w sposb konceptualny): Brak w niej powstania i zaniku, koloru, ksztatu, itd. Czynienie tego jest przenikajcym wgldem w niekonceptualny umys. Konceptualizacja braku waciwoci niekonceptualnego stanu umysu to przejecie do skrajnoci, ktra czyni z nieistnienia rzeczy. Odnonie drugiego, jeeli mwisz, e wszystkie myli (z natury) s cakowit unjat, to bierzesz unjat zbyt dosownie (i przechodzisz do skrajnoci nihilizmu). Myli s ywoci, ktra nie pozostawia ladu i (ktrej natura) nie powstaje, nie trwa, ani nie zanika; nie moe te zosta zidentyfikowana jako posiadajca ten kolor, ten ksztat, itd. Jeeli (zdajesz sobie z tego spraw), to pojawio si w tobie nieco (zrozumienia). Co wicej, musisz rozpozna, e nie mona zidentyfikowa jej jako tego lub tamtego, i robi to, nie mylc konceptualnie: nie mog zosta zidentyfikowane jako to czy tamto. I bez adnego lgnicia lub sprzecznoci (w twoim umyle pomidzy mylami, ktre s zarazem ywe i puste, musisz rozpozna,) e myli rwnoczenie zarazem powstaj i osiadaj (jak rysunek na wodzie). Ponadto musisz uzyska wgld, i nie istnieje najwaniejsza rnica (w naturze) pomidzy myl, a obiektem myli, pomidzy umysem ustabilizowanym i poruszajcym si, pomidzy przeszym (i teraniejszym) umysem, pomidzy przeszymi (i teraniejszymi) mylami, itd. (Z natury s one) przejrzyst, wietlist wiadomoci. Kiedy przycigasz myl (po to by j zbada) lub kiedy myl zanika, nie jest tak, e odesza ona do przejrzystej unjaty (lub e pozostawiono j na miejscu), ale raczej myl, ktra nagle powstaje, sama w sobie jest przejrzyst unjat. Kiedy urzeczywistnisz lub osigniesz ten wgld, wwczas rozpoznasz (natur myli). Nie ma nawet najdrobniejszej rnicy pomidzy niekonceptualnym stanem, a stanem prawdziwego wgldu w fakt, i ruch myli, ustabilizowany umys i sama natura myli, wszystkie trzy razem s przejrzyste, puste i wietliste. Utrzymywanie tych dwch (jako rnych od siebie) stanowi interwencj umysu, ktry ich nie rozpoznaje. Poprzednio, kiedy nie rozpoznawae (natury) myli, nie bye w stanie wzi ich do swojej medytacji. Bya to niewiedza (czyli niewiadomo). Teraz jednak, kiedy je rozpoznajesz, moesz medytowa na myli same w sobie, dziki czemu staj si one wiadomoci i pierwotn wiadomoci. Obecnie moesz uczyni z myli korze medytacji. Poprzednio myli byy same w 38

sobie przeszkodami, nie moge wic ich dostrzec. Byy tak mao subtelne, e zaciemniay sw wasn natur. Teraz jednak s przezroczyste; moesz patrzy wprost poprzez nie. Obecna medytacja na konceptualne myli jest znana jako znacznie bardziej wyrniajca si, ni medytacja na niekonceptualny stan. Dlatego bez wzgldu na to, jakie powstaj myli, powiniene wzi je za co, co naley rozpozna. Kiedy myli nie powstaj, pozostaj w tym stanie nie powstawania. Nie ma potrzeby, aby emanowa je (lub wytwarza). Kiedy powstaj, pozostaj w tym stanie powstawania. Nie ma potrzeby, aby je z powrotem gromadzi. Dlatego te, nie przywizujc adnej wagi do oczekiwa lub obaw, sprowad same myli do natury swojej medytacji. Myli nie s niczym wicej, jak tylko umysem. Ten umys, ktry w naturalny sposb uspokaja si, jest Dharmakaj, bdc z natury przejrzyst, pust jasnoci, nie posiadajc niczego, co monaby uspokoi, ani niczego, co mogoby uspokaja. Kiedy uzyskasz ten wgld, wwczas posiade przenikajcy wgld (w natur) myli. Rozpoznae Dharmakaj, ktra jest jednoci przejrzystoci i unjaty. Tak wic musisz urzeczywistni, e bdce przejrzyst unjat myli, jednoczenie powstaj i uspokajaj si, tak jak odcisk doni na wodzie. Nie maj okresu trwania i nie istnieje czas pomidzy ich powstawaniem i uspokajaniem \n Nie istnieje take przestrze pomidzy nimi, tak jakby byy ,.rzeczami, ktre mog zosta oddzielone w przestrzeni. To wanie oznacza termin naturalne uspokojenie", ktry, przeoony dosownie, oznacza ,,samowyzwolenie. Krtko mwic: powiniene rozpozna, e bez wzgldu na to, jakie (myli) powstaj, naley umieci swj umys w nie wymylony sposb i jednopunktowo wanie na samej ich naturze, bez adnego mentalnego wdrowania, a nastpnie doskonali ten stan. Jest to drugie (dokonane przez Guru) rzeczywiste wprowadzenie (do natury twego umysu). Samo, rozpoznanie jednak nie wystarcza. Musisz kultywowa cigo (tej wiadomoci). By t szsty punkt (medytacji przenikajcego wgldu). ROZPOZNAWANIE NATURY UMYSU ODBIJAJCEGO ZJAWISKA I UMYSU W STOSUNKU DO CIAA Trzeciego wprowadzenia dokonuje si w celu rozpoznania (natury) umysu odbijajcego zjawisko, w kategoriach nierozdzielnoci umysu i zjawisk. Kiedy patrzysz na ktrykolwiek z piciu rodzajw zewntrznych obiektw zmysw (form widzialnych, dwikw, zapachw, smakw i wrae dotykowych), obiekt, ktry jest oczywisty bez zakce, o ktrym jednak nie mona myle, i jest jakim trwaym i realnym obiektem znajdujcym si gdzie poza, oraz patrzcy na ywy umys, ktry faktycznie nie chwyta niczego te dwa nie s tym samym, ani czym rnym od siebie. Nie powiniene jednak (konceptualnie) myle, e nie s one (tym samym, ani czym rnym). Z tego rodzaju mylenia wynikao by, e takie niebycie ani tym samym, ani czym rnym, byoby pewnego rodzaju prawdziwie istniejc w nich, wrodzon natur. Podobnie ciao i umys nie s ani tym samym, ani czym rnym od siebie. S one nierozdzielne jak (odbicie) ksiyca w wodzie, bdc jednoci przejrzystoci i unjaty, przejawienia i unjaty. Gdyby odbicie ksiyca w kauy i woda byy tym samym, to jeli pooyby na nim rk, zjawisko powinno nadal tam by. Gdyby byy czym rnym, powiniene mc zabra zjawisko z kauy jak kawaek papieru. Co wicej, bez wzgldu na to, jakich dowiadczasz odczu, jak na przykad gorca czy zimna, s one zjawiskami. Poniewa nie rozpoznajesz ich jako (jednoci) przejawienia i unjaty, twj umys nadaje im mentalne nazwy (okrelajc je mianem prawdziwie istniejcych), przez co pojawiaj si 39

w tobie niezliczone rodzaje lgnicia. Jednak oprcz tego, na ostatecznym poziomie, bez wzgldu na to, jakich fizycznych czy mentalnych odczu dowiadczasz, s one pozbawione (wewntrznie istniejcej) podstawy tego nazywania. Musisz uzyska ten wgld. We nie posiadasz ciao i widzisz wiele zjawisk. Wszystkie one wydaj si by rzeczywiste i prawdziwie istniejce. Jednak po obudzeniu si widzisz, e wszystkie pochodziy z twojego umysu, pojawiy si twojemu umysowi i e nie miay adnej prawdziwej podstawy dla swego istnienia, ani dla ciebie, aby mg je nazywa ,,moim ciaem", itd. Jeli chodzi o dowiadczenia twojego ycia, to samo jest prawd w odniesieniu do mierci; kiedy budzisz si ze snu niewiedzy i widzisz, e to co zudnie uwaae za konkretne i rzeczywiste, jest faktycznie pozbawione istnienia jako takiego. Wszystkie zjawiska pochodz z umysu. Jeeli mylisz, e istniej duchy i demony, zobaczysz je. Jeli nie wierzysz w nie, nie zobaczysz ich. Pewnego razu Dzietsyn Milarepa medytowa w jaskini i zauwaywszy dziur w cianie, zacz si zastanawia, czy nie mgby si w niej znajdowa duch. Wkrtce po powstaniu tej myli pojawia si jadca na spiowym jeleniu budzca groz ludoerczyni i spytaa go: Dlaczego mnie wezwae? Twoje lgnce ego posiao po mnie. Uspokj swj umys, a wtedy ci opuszcz. W podobny sposb, wanie dlatego, e zostae ogupiony myleniem, i zjawiska istniej jako rzeczywiste, trwae obiekty poza, wierzysz, e istniej one w ten wanie sposb. Jest to wycznie przesd. Wszystkie zjawiska s odbiciami umysu, s pozbawione prawdziwego, wrodzonego istnienia jako czego trwaego, istniejcego ze swej wasnej strony, poza. Na przykad wielcy lamowie po przybyciu do Bodhgaja, ujrz to miejsce jako raj, a wszystkich znajdujcych si tam ludzi jako bstwa. ebrakowi pojawi si ono jako pieko. Dla kadego z nich jest to rzeczywisto. Wemy szklank pynu. Istota piekielna ujrzy w niej roztopion mied, godny duch rop, ryba dom, czowiek wod, a bg nektar. W kadym przypadku jest to wycznie zjawisko umysu, jawice si umysowi. Jakiekolwiek rzeczy ci si jawi, jest to twj umys. Jednak wszystkie zjawiska s zwodnicze, poniewa pojawiaj si jako rzeczywiste i [istniejce] poza, podczas gdy faktycznie tak nie jest. Wemy jak osob, ktra latem i zim nosi ten sam zestaw ubra. Raz nazywa je cienkimi i lekkimi, a innym razem grubymi. Jaka jest podstawa, aby okrela je w ten sposb? W samym ubraniu nie moe istnie dla tego jaka wrodzona podstawa: wszystko to s zjawiska. To samo jest prawd w odniesieniu do uczu. Tabaka i pieprz chili s albo czym wspaniaym, albo wstrtnym, w zalenoci od tego, do czego jest si przyzwyczajonym; innymi sowy, jak ci si jawi. Bez wzgldu na to, jakie zjawisko pojawia si (przed tob, na przykad palec), przypatrz mu si (intensywnie) i (przez kilka minut) skup na nim (jednopunktowo) swj umys. Nastpnie zrelaksuj nieco swj stan. Z pocztku wszystkie szczegy bd wyranie widoczne. Jednak po chwili (obraz) odchodzi na swoje miejsce, poniewa albo ogarny ci mdoci i nie chcesz patrzy na wicej, albo te twoje oczy zdrtwiay i zaczynaj zawi. Gdy jednak (ponownie) mu si przyjrzysz, pojawi si ywe zjawisko, ktrego nie sposb bdzie (na nowo) uchwyci, a nastpnie powrci na swoje miejsce. W tym punkcie (powiniene zda sobie spraw z tego), e twj (umys) oraz to co mu si jawi i co ze powstaje, s nierozdzielne. S one (jednoci) przejawienia i unjaty, wietlist, nie posiadajc adnego (istniejcego w sposb wrodzony ze swej wasnej strony) obiektu. Poniewa istnieje to odbijajce przejawienie prawdziwej, pozostajcej natury rzeczywistoci, zwane take okrelajc waciwoci umysu, nie ma dwch odrbnych, rnych rzeczy: zewntrznych zjawisk i wewntrznego umysu. Wasny blask umysu powstaje bez przeszkd; to wszystko. Zjawiska jako obiekty do chwytania i chwytajca je wiadomo obie oznaczaj powstanie zudzenia. Nie sposb wtedy wyrni czy wybra tych zjawisk; pojawiaj si, poniewa same s 40

zudzeniem umysu. Dlatego umys jest zjawiskami. Poza tym nie ma niczego takiego jak przejawienie, o czym mona by powiedzie, i nawet w najmniejszym stopniu istnieje w sposb wrodzony jako oddzielny obiekt. Strach na wrble widziany z oddali wydaje si by czowiekiem. Czym jest to zjawisko, jeli nie twoim umysem? Poprzednio nie moge tego zobaczy, z powodu zaciemnienia spowodowanego niewiedz czy lgniciem (do prawdziwego istnienia). Teraz jednak strumie twojego lgncego, konceptualnego umysu zosta przecity i moesz rozpozna wasn natur (odbijajcego umysu), jak i to, e nie ma (prawdziwie istniejcych) obiektw. Nie lgnc do zjawisk (jako prawdziwie istniejcych) widzisz, e s one lnice i puste i e nie s (w sposb wrodzony istniejcymi) obiektami. S one zwane promieniami wiata Dharmakaji, zjawiskami powstajcymi rwnoczenie (z unjat, tak jak kieek i jego cie). A zatem, kiedy przed tob pojawia si twj przyjaciel, po prostu zobacz jego przejawienie i pozosta tu-i-teraz. Nie myl: O, jaki dobry z niego przyjaciel lub: Jaki okropny, nie napisa". Nie lgnij do wyobraenia tej osoby jako niezmiennej koncepcji, istniejcej w sposb wrodzony, trway i realny. Pozosta otwarty, wiey i spontaniczny, bez oczekiwa, obaw czy uprzedze i urzeczywistnij nierozdzielno przejawienia i unjaty. Pozosta z pustym przejawieniem osoby, a nie z wasnymi, ustalonymi ideami. Obecnie doskonal (t wiadomo) bez adnych wymysw. Pu wodze swoich szeciu zoe i doskonal praktyk w kategoriach tego, co tylko jawi si umysowi. Sze zoe to: wiadomo, zdolno poznawcza, oraz obiekty zdolnoci wzroku, suchu, zapachu, smaku, dotyku i mylenia. Zdajc sobie spraw z tego, e. wiadomo, zdolno poznawcza i obiekt s wspzalene i nie posiadaj wrodzonego istnienia, oraz e wszystkie trzy s niezbdne dla poznawania, po prostu zrelaksuj si i bd wiadomy wszystkiego, co si pojawia. Z wygodnym i zrelaksowanym w tym stanie umysem, umie go w nie wymylony sposb na faktycznej naturze rzeczywistoci. Nie prbuj osign bogoci, przejrzystoci, unjaty czy wspaniaoci. Nie rozwd si nad przeszoci. Nie myl o przyszoci. Nie miej myli na temat teraniejszoci. Nie medytuj intelektualizujc. Pozwl swemu umysowi przebywa na swym wasnym poziomie, pync tu-i-teraz, bez adnego wysiku i trosk, pozosta w naturalnym stanie samego umysu. Pozosta w stanie nierozdzielnoci bogoci i unjaty, nierozdzielnoci wiadomoci i unjaty. Kiedy dziki temu, z nag percepcj zrozumiesz nierozdzielno przejawienia i unjaty, czyli to e zjawisk nie da si zablokowa, lecz rwnie nie da si ich uchwyci, wwczas uzyskae przenikajcy wgld w (umys odbijajcy) zjawiska. Rozpoznae Dharmakaj, bdc jednoci unjaty i przejawienia. Jeeli doskonalisz cigo tego stanu, rozwiniesz stae, subtelne dowiadczenia i wgldy. Rozpoznawanie natury umysu odbijajcego zjawiska jest trzecim wprowadzeniem. By to sidmy punkt (medytacji przenikajcego wgldu): doskonalenie praktyki w ten sposb. ROZPOZNAWANIE NARAZ NATURY USTABILIZOWANEGO I PORUSZAJCEGO SI UMYSU Dalej nastpuje wprowadzenie po zorientowaniu si, czy ustabilizowany i poruszajcy si umys s tym samym, czy czym rnym. Kiedy przeanalizowae ju, czy ustabilizowany i poruszajcy si umys s tym samym, czy czym rnym, (z natury tych dwch) zrozumiae, w jaki sposb uczyni myli medytacj, poniewa ustabilizowany i poruszajcy si umys s tym samym. Oba powstaj na przemian. Kiedy umys jest ustabilizowany, nie porusza si, a kiedy porusza si, nie jest ustabilizowany. Jednak czynnikiem obydwu jest sam umys, a natur tych dwch jest 41

przejrzysta, pusta wietlisto. Nie jest niczym ponad to. Co wicej, nie jest tak, e po cigniciu myli (do badania), widzisz przejrzyst, pust wietlisto. Nie jest tak, e kiedy znika pami lub myl, kieruje si w stron przejrzystej unjaty lub pozostaje na swoim miejscu. To raczej myli, ktre powstaj nagle, w jednej chwili, s przejrzyst w sobie, pust wietlistoci. Kiedy osigne ten wgld, czy zrozumienie, znasz pozostajc natur umysu. Ustabilizowany i poruszajcy si stan mona porwna do palcw tej samej rki. Oba posiadaj t sam natur co rka, ale jeden palec nie jest drugim. Kiedy umys jest ustabilizowany, jest on przejrzyst wietlistoci niekonceptualnego stanu. Kiedy porusza si wraz z mylami, natura tych samych w sobie myli jest przejrzyst, pust wietlistoci. Nie ma nic ponad to. Kiedy uzyskae wgld w to, e wszystkie zjawiska obiektw s jak fale na wodzie po prostu pozami umysu i nie mona ich ostatecznie okreli jako posiadajcych prawdziwe, niezalene istnienie, nosi to (nazw) rozpoznania, i zjawiska s umysem. Kiedy analizujesz natur tego umysu, aby zobaczy, czy posiada ona przychodzenie, przebywanie i odchodzenie, a take masz wgld w to, e nie mona powiedzie, i nie ma ona ktrejkolwiek z tych trzech cech, poniewa umys jak so czy ko we nie ostatecznie nie posiada adnego prawdziwego istnienia, jest to rozpoznanie umysu jako unjaty. (Ponadto), jeeli uzyskae wgld mwicy, e rozliczne (zjawiska) powstaj w sposb spontaniczny z tego stanu czystej przejrzystoci i unjaty, bez adnych przeszkd, takich jak (odbicia) ksiyca w wodzie, jest to rozpoznanie unjaty jako spontanicznie (powstaej). A odnonie tej spontanicznie powstaej, przejrzystej, pustej wiadomoci, ktra jest wolna od wszelkich, stworzonych przez umys (skrajnych sposobw istnienia), ktra nie jest czym, co zdarza si na wskutek zmiany, nie faluje, (ani w aden sposb nie blokuje) Wielkiej Bogoci, i ktra wanie spontanicznie powstaa, to kiedy jeste przekonany, e powstaje i osiada w tym samym momencie, jak zwinicie si i rozwinicie wa, jest to rozpoznanie spontanicznego (powstania) jako automatycznego uspokojenia si w sobie. Umys, jaki masz rozpozna, to zwyczajna wiadomo, ktra moe wszystko pomyle, jest wszechwiadoma i cakowicie gitka. Sama w sobie jest zwana jednoci przejrzystoci i unjaty, wielk bogoci, unjat posiadajc to, co zawsze jest najwysze, lub mahamudr, wielk pieczci unjaty. Kiedy rozpoznasz j, nosi to nazw wgldu mahamudry. Dlatego te umie swj umys w jego wasnym stanie ywej wiadomoci, bez niczego, na co mona by medytowa, nie pozwalajc mu nawet na chwilow wdrwk mentaln. Zrelaksuj si i spocznij wygodnie bez adnych oczekiwa i obaw, nadziei, e twoja medytacja bdzie dobra, czy obaw, e bdzie za. Doskonalc naturalny stan swojej zwyczajnej wiadomoci, w tej samej chwili, tu-i-teraz spostrzeesz" mahamudr wielkiej pieczci unjaty, jedno bogoci i unjaty i (ujrzysz j) jako przejrzyst ekspansj bezchmurnej przestrzeni. Teraz, kiedy uspokojenie umysu zostao poczone z przenikajcym wgldem, pojawi si subtelne dowiadczenia i wgldy. Speni one wymagania faktycznego wejcia na ciek do wyzwolenia. unjata jest sposobem istnienia umysu, przejrzysto jest jego cech charakterystyczn, a jedno tych dwch jest natur umysu. Ta przejrzysta, ywa wietlisto o naturze bogoci, przejrzystoci i nagiej (niekonceptualnoci), wolna od wszelkich, stworzonych przez umys skrajnych (sposobw istnienia), takich jak: dobro i zo, powstawanie, trwanie i zanik, istnienie i nieistnienie, trwao lub nietrwao, jak rwnie to, co znajduje si poza wszelkimi sowami i mylami, co nie moe by zidentyfikowane (jako to lub tamto), chocia moe zosta dowiadczone (posiada wiele nazw). Jest zwana sam esencj wielkiej, pierwotnej wiadomoci, rzeczywistoci wielkiego, naturalnego wydarzania si, trwa natur sposobu, w jaki istnieje wszystko, co mona pozna, czyst 42

wiadomoci, sam natur rzeczy, rwnym czynnikiem (samsary i Nirwany), wielk bogoci, Natur Buddy, doskonaoci mdroci, wszechwiedz, unjat posiadajc to, co jest zawsze najwysze. Poniewa wszystko mona zrozumie za porednictwem umysu, (zwana jest) samym umysem. Poniewa jest wolna od wszelkich skrajnoci czy rodka, jest madhjamik, pozycj wielkiego centrum. Poniewa dla kadego jest trudna do pojcia, jest ukryt czyli tajemn tantr. Poniewa niszczy wszelkie zudzenia, jest wadrajan, twardym jak diament pojazdem. Poniewa widzi istot Stanu Buddy, jest zwana Dharmakaj. Krtko mwic, to co musisz rozpozna, jest wolne od wszelkich wytworw umysu, ktre lgny by do dualizmu (prawdziwie istniejcej wiadomoci i obiektw), innymi sowy jest to pierwotna wiadomo niedualizmu, rwny czynnik (samsary i Nirwany), wielka bogo wolna od wytworw umysu, mahamudra, wielka piecz unjaty. Powiniene zarazem wznie si ponad (ocean samsary) na arliwym szacunku i miujcym respekcie (dla swojego Guru), ktrego uwaasz za to, co jest najistotniejsze. Nastpnie okraj go bez przerwy, zanoszc proby (o inspiracj), nie czujc nawet, e zrobie to wystarczajc ilo razy. Potem zejd na oczywiste miejsce jego inspiracji i bogosawiestw, ktrymi ci obdarza. Kiedy rozpoznasz, e ta cakowita wietlisto jest czci ciebie, nie zaciemnion, nieskryt, woln od bycia nieoczywist dotare do mahamudry, ktra jest podstaw. Patrzenie na natur (umysu) jest mahamudr cieki. Urzeczywistnienie (tej natury) z penym przekonaniem jest mahamudr rezultatu. Wanie dlatego radonie rozwijaj si w ten sposb. Teraz osignicie (w peni wyposaonego) ludzkiego ciaa zyskao na znaczeniu. Faktycznie wkroczye na ciek do wyzwolenia i pooye kres samsarze. Dlatego medytuj dobrze i z radoci, doskonalc to przez dugi czas. Jest to niezwykle istotne. Po wejrzeniu w ustabilizowany i poruszajcy si umys i po wprowadzeniu (do ich rzeczywistych natur) rozpoznae, e zjawiska s umysem, umys jest unjat, unjata jest spontanicznym (powstawaniem), a spontaniczne (powstawanie) automatycznie uspokaja si w sobie. To jest mahamudra, palec wskazujcy na Dharmakaj. Nieustannie doskonal jej praktyk. Doprowad j do samego koca. Nie zostawiajc jej wycznie jako (suchego), intelektualnego rozumienia, upewnij si, e umiecie j w strumieniu wasnego umysu. To by smy punkt (medytacji przenikajcego wgldu). PODSUMOWANIE To bya zasadnicza cz tekstu, wprowadzenie do szine i vipasjany. Najpierw powiniene skupi si na patrzeniu (na natur umysu), a nastpnie stopniowo bdziesz j mg rozpozna zgodnie z tym, jak bd si rozwija (twoje dowiadczenia) i ich zrozumienie. Wszystkie one bd z sob zwizane. W innych (tekstach) mog si znajdowa wprowadzenia, stosownie do kadego sposobu, w jaki (dowiadczenia) mog powsta i by zrozumiane. To jest w porzdku. Tutaj jednak poczyem (wprowadzenie) zgodnie z (czterema) sposobami patrzenia i nie polegaem na samym tylko zgromadzeniu wielu sw. Te wprowadzenia, ktre odpowiadaj prawdziwym wgldom i docieraj do prawdziwego znaczenia, musz by skorelowane i zastosowane indywidualnie przez wasn inicjatyw kadej osoby, zgodnie z pojawiajcymi si wgldami. To, co napisaem, jest zgodne z oglnym sposobem rozwijania (dowiadcze) i zdobywania osigni. Jeeli od pocztku zostae wprowadzony w natur (umysu, zanim przygotowae si na to), to wprowadzenie mogo ci zmczy. Jeli kto obeznany z Dharm staje si zmczony, jest wtpliwe, czy w strumieniu jego umysu rozwin si (dowiadczenia i wgldy). Dlatego te sposb wprowadzenia powinno si tak zorganizowa, aby unikn tego (niebezpieczestwa). Tak koczy si gwna cz praktyki.

43

Cz Czwarta

ROZWJ WASNEJ PRAKTYKI

POCZENIE MAHAMUDRY AKTYWNOCIAMI Z INNYMI PRAKTYKAMI I CZTEREMA Czwart cz stanowi materia kocowy, omawiajcy rozwj (twojej praktyki). Podczas sesji medytacyjnej (jednoupunktowionej koncentracji) sprawdzaj si z pomoc cigej uwanoci tak, aby twj umys nie wdrowa. Kiedy (twoje myli) rozchodz si (bez koca), przerwij (medytacj i odpocznij). Jeeli w okresie pomedytacyjnym wpadasz w mentalne wdrwki, przeplataj je czciej sesjami medytacyjnymi, w ktrych doskonalisz swj nie wdrujcy umys. Tak wic jeli zbyt mocno pchasz si w medytacj, musisz umie si oszacowa i wiedzie, kiedy odpocz. Musisz te wiedzie, kiedy medytowa, jeeli twj umys staje si zbyt rozproszony podczas codziennej aktywnoci. Dziki takiej zrcznej wymianie przyspieszysz wasny rozwj urzeczywistnienia mahamudry we wszystkich czasach. Kiedy mylisz o mierci i nietrwaoci, powiniene mie taki stan umysu, ktry myli: Odnonie mierci, to poczenie mego ciaa, mowy i umysu /mierz ku mierci. Wwczas (na szczycie tego) powiniene rozpozna natur mierci i umysu, ktry myli o mierci, aby w ten sposb wyzwoli si od lgnicia do (prawdziwie istniejcej) trwaoci i nietrwaoci, ktre nie s nic/ym innym, jak tylko (kategoriami stworzonymi) przez umys. W podobny sposb, kiedy mylisz o wszystkich wadach samsary i cyklicznej egzystencji, powiniene doj do zrozumienia, e samsara i Nirwana przypominaj dalek i blisk gr we nie. Dziki takim praktykom rozwijasz swoje urzeczywistnienie rwnoczesnoci dwch poziomw prawdy. Na relatywnym czyli konwencjonalnym poziomie spotyka ci mier, nietrwao, cierpienie samsary, itd., a wszystkie one s -ludnymi zjawiskami, ktrych mimo to dowiadcza si jako takich. Na ostatecznym poziomie, sposb istnienia tych zjawisk jest unjat; brak im prawdziwego, wrodzonego istnienia. Te dwa poziomy prawdy, relatywny i ostateczny, zjawiska i unjata s nierozdzielne. Potrzebujesz rwnoczesnej realizacji obu, tak jak do latania konieczne s dwa skrzyda. Nie podaj ku adnej skrajnoci [twierdzc, e] zjawiska zupenie nie istniej, lub e istniej naprawd. Pierwsze to nihilizm albo lgnicie do unjaty, drugie to skrajno afirmacji, lgnicie do prawdziwego istnienia. Bez wzgldu na to, jak wielkie jest twoje urzeczywistnienie unjaty, nic nie sprawi, e bdziesz mniej wiadomy wagi zwykych praktyk wstpnych, takich jak medytacja nad mierci. Co wicej, kiedy medytujesz na miujc dobro i wspczucie, opierajc si na realizacji tego, e wszystkie czujce istoty byy twoimi matkami i ojcami, jak i wtedy gdy medytujesz na owiecon motywacj bodhiczitty aspiracji i zastosowania a do osignicia Owieconego Umysu, powiniene rozpozna natur tego wszystkiego. Wchodzc w niewymylony stan, ustabilizuj si w stanie urzeczywistnienia, majc za jego aspekt znakomit (wzgldn) bodhiczitt oraz (zrozumienie) natury (tego aspektu, ostateczn bodhiczitt), ktra jest niewytworzona i wolna od wszelkich stworzonych przez umys (skrajnych sposobw istnienia). Praktykowanie tego jest nierozdzielnoci unjaty i wspczucia. Miujca dobro to yczenie, aby wszyscy byli szczliwi, a wspczucie, aby byli wolni od cierpienia. Poniewa przeszede niezliczone narodziny, to w ktrym punkcie kada istota bya twoj matk albo ojcem. Pamitajc o ich dobroci i pragnc im si odwdziczy, powiniene rozwin yczliwy stan bodhiczitty, myli o osigniciu Stanu Buddy, by dziki temu mc pomaga im w najbardziej skuteczny sposb. Bodhiczitta zastosowania to zaangaowanie si w praktyki, ktre doprowadz ci do Owiecenia, takie jak doskonao szczodroci, dyscypliny moralnej, 44

cierpliwoci, entuzjastycznej wytrwaoci, medytacyjnej koncentracji, wiadomoci rozrniajcej, itd. To wszystko jest relatywn bodhiczitt. Ostateczna bodhiczitta to urzeczywistnienie unjaty. To, czego si wymaga, to rwnoczesna realizacja relatywnej i ostatecznej bodhiczitty, tak samo jak jest to w przypadku dwch poziomw prawdy. Tak jak podczas medytacji Guru jogi, gdy wizualizujesz swojego Guru w formie czyli aspekcie Buddy Wadradhary, ktry posiada natur twego rdzennego Guru, to samo robisz tutaj. Niech aspektem, czyli form twojej medytacji bdzie wspczucie z jednoczesnym urzeczywistnieniem jego natury unjaty. W ten sposb rozwija si realizacj nierozdzielnoci wspczucia i unjaty. Rwnie i wtedy gdy wrd czterech inicjacji tantrycznych otrzymujesz przekaz mocy wazy, masz pozwolenie na wykonywanie praktyk fazy rozwojowej i wizualizowanie siebie w postaci bstwa. Teraz, kiedy mylisz o sobie jako jednym z czterech gwnych bstw medytacyjnych i osigasz przejrzysto w medytacji na otoczenie i wszystkie istoty znajdujce si w nim jako bstwa, a wszystkie dwiki jako mantry, spjrz na natur tego [wszystkiego]. Praktyka w stanie poczenia fazy rozwojowej ze speniajc, wolna od wszelkich myli (o prawdziwym istnieniu) jest mahamudr fazy rozwojowej. Istnieje wiele tantrycznych bstw medytacyjnych czyli jidamw, takich jak Heruka czyli Czakrasamwara, Hewadra, Guhjasamada, czy Kalaczakra, W fazie rozwojowej wizualizujesz siebie w postaci takich wanie bstw, swoje otoczenie jako ich mandale niebiaskich siedzib, swoj mow jako ich mantr, swoje myli jako pierwotn wiadomo, a swoje dziaania jako owiecon aktywno ich szlachetnego postpowania, itd. Ma to na celu wyeliminowanie przymusowego lgnicia do zwykych zjawisk i uwaanie ich za istniejce w sposb prawdziwy i wrodzony. Zgodnie z klasyfikacj mahamudry, faza speniajca dzieli si na stadium posiadajce znaki i stadium bez znakw. Pierwsze z nich odnosi si do medytacji na .systemy energii ciaa subtelnego w kontekcie wizualizacji fazy rozwojowej i wykonuje si w celu wprowadzenia wszystkich energii do kanau centralnego, co prowadzi do bogiego urzeczywistnienia unjaty. Drugie z nich odnosi si do wykonywanych w tym stanie medytacji mahamudry. Posiadanie przejrzystego przejawienia czyli aspektu bstwa i mantry w medytacji podczas realizacji jego pustej natury, nosi nazw poczenia fazy rozwojowej i speniajcej lub integracji mahamudry z faz rozwojow. Bez wzgldu na to, co wizualizujesz, jest to nierozdzielna jedno przejawienia i unjaty. Nastpnie powiniene medytowa, stosujc Przejrzyste wiato. Rozpoznanie wasnej natury (rzeczywistoci) we wszystkich czasach, podczas chodzenia, leenia, siedzenia czy mwienia, oznacza zintegrowanie (wszystkiego) z mahamudr. Cokolwiek robisz, powiniene stosowa Przejrzyste wiato realizacji wszystkiego jako snu. Jeeli we nie zdasz sobie spraw z tego, e nisz, bdziesz mg przej pen kontrol nad nim. Bdziesz mg lata, albo robi wszystko, czego tylko zapragniesz. W podobny sposb, twj stan jawy nie jest niczym innym, jak tylko zudnym snem. Kiedy zrealizujesz, e nic nie posiada prawdziwego, wrodzonego istnienia, twoje czyny nie napotkaj na adne ograniczenia. Z absolutnym przekonaniem o nierozdzielnoci unjaty i przejawienia, wolny od najmniejszych wtpliwoci, nie bdziesz ograniczony niewiedz i bdziesz mg przej kontrol nad elementami, itd. Co wicej, jednoupunktowiona praktyka w stanie nierozdzielnoci fazy rozwojowej i speniajcej lub szine i vipasjana, (nosi nazw) wszechdobrej (aktywnoci). Kiedy ona si stabilizuje, moesz wtedy ukry si w budzcych strach, samotnych miejscach i wiadomie pozostawa w zgodzie z pogldem, medytacjami i aktywnociami. Tego rodzaju praktyka jest zwana tajemn aktywnoci. Tajemna aktywno do udanie si na takie miejsca jak cmentarze, pustynie lub samotne gry i spanie z gow na zwokach lub w dzikiej okolicy. Robi si w to w celu sprawdzenia siebie, aby zobaczy, czy cigle powstaj przesdy i zudne stany umysu, i aby mc zbada, czy i kiedy powstaj. Podejmowanie takiej aktywnoci bez uprzedniego osignicia nierozdzielnoci szine i 45

vipasjany jest szalestwem. Pojawia si wwczas niebezpieczestwo popadnicia w obd. Dlatego te wymagana jest niezwyka ostrono. Kiedy osigne wielk stabilno w tej praktyce, a twj umys nie wdruje, moesz sobie pozwoli na wasanie si i mieszanie z duymi tumami. Przyjcie tego za ciek nosi nazw aktywnoci bycia w tumach. Tego rodzaju praktyka podobna jest do poprzedniej w tym sensie, e stwarza moliwo sprawdzenia twoich postpw i zbadania zudze, przywizania i awersji, ktre powstaj w haaliwych, zatoczonych i chaotycznych sytuacjach. Co do rnic (pomidzy sytuacjami, w ktrych twj umys) jest stabilny, a w ktrych nie, istniej trzy (rodzaje ludzi): wielcy, redni i mali. Niektrzy ludzie doskonale radz sobie z samotnoci, ale nie mog sobie poradzi z tumami i krztanin. Inni rozwijaj si w dziaaniu z innymi, ale nie potrafi znie samotnoci. Istotne jest to, aby umie si znale w kadej sytuacji, umiejc poczy szine z vipajan. Nie ma jakiego szczeglnego znaku, (ktry umoliwiaby odrnienie) tych, ktrzy s wielcy. Kiedy jednak osigaj oni wielk ciek przygotowania i praktykuj z emanacj przejawie, przyjmuj ubir Heruki i mieszaj si z budzcymi strach okolicznociami, nie majc adnych myli odnonie tego, co naley, a czego nie naley je, co jest czyste, a co brudne, co jest bdne, a co prawidowe. Praktykujc w ten sposb, przemierzaj stopniowo ciek przygotowania, a kiedy osigaj ciek widzenia, ze swej strony odnosz zwycistwo nad demonicznymi impulsami Mary, zudzeniami i (motywacjami) hinajany. Dlatego wic (nosi to nazw aktywnoci przynoszcej) zwycistwo nad wszystkimi kierunkami. Zgodnie z oglnym opisem mahajany, na drodze do Owiecenia istnieje pi stopniowych cieek. Wraz z rozwojem bodhiczitty wchodzisz na pierwsz z nich, ciek nagromadzenia, na ktrej rozwijasz uspokojenie umysu. Na drugiej ciece, ciece przygotowania, doskonalisz przenikajcy wgld, wskutek czego na ciece widzenia osigasz w swej sesji medytacyjnej nagie, niekonceptualne zrozumienie unjaty. W tym punkcie wchodzisz na pierwszy z dziesiciu stopni bodhisattwy (bhumi). Na czwartej ciece, ciece medytacji, dalej medytujesz, aby wyeliminowa przeszkody, utrudniajce ci nieustanne widzenie unjaty. Na ciece nie uczenia si wicej osigasz owiecony Stan Buddy. Heruka to oglny termin odnoszcy si do kadego bstwa medytacyjnego, albo w szczeglnoci do Czakrasamwary. Ci o najwyszych zdolnociach, tacy jak Tilopa i Naropa, bdc na ciece przygotowania nosz biuteri z koci i tygrysi skr Heruki. Zachowuj si jak obkani i jak winie jedz wszystko, na co natrafi. Istnieje wiele opowieci o mahasiddhach, wielce urzeczywistnionych mistrzach, ktrzy jadali odpadki lub wntrznoci ryb. Praktykujc w ten sposb, zwyciyli wszelkie przesdy, uprzedzenia i lgnicie do wrodzonego istnienia, zwane razem demonami Mary". Jest to wyjtkowo zaawansowana praktyka, umoliwiajca uzyskanie nagiej percepcji unjaty. Jeli chodzi o innych, pracuj oni wyjtkowo ciko dla poytku czujcych istot, angaujc si w aktywnoci przebywania w tumach. Dlatego te to dziaanie jest rwnie zwane postpowaniem w samej mahamudrze. Ci, ktrzy maj wyjtkowo bystry umys, nie potrzebuj rozwija (swojej praktyki), poniewa znajduj si w (owieconym stanie Dharmakaji), w ktrym nie ma ju nic, nad czym mona by medytowa, ani nikogo, kto mgby medytowa. Dla pozostaych istnieje wiele metod rozwoju (ich praktyki), ktrych powinni nauczy si z ust swego Guru. Jednak (oglne) metody rozwoju praktyki polegaj na wymianie sesji medytacyjnych z okresami pomedytacyjnymi, praktyce cieki zwykego pojazdu (medytacja na nietrwao itd., w kategoriach mahamdury), uywaniu 46

tantrycznych metod (w kategoriach mahamudry), oraz angaowaniu si w cztery rodzaje aktywnoci (w t, ktra jest wszechdobra, itd.). Czynienie wysikw i praktykowanie w ten sposb, to pierwszy punkt rozwoju (wasnej praktyki). PI WYPACZONYCH POGLDW, TRZY UMIEJTNOCI I CZTERY CIAA BUDDY Ponadto, aby wyeliminowa wpywy, powiniene oddzieli si od przymusowego zauroczenia takimi rzeczami jak szlachetne i nieszlachetne obiekty. Rozwaajc rzecz konwencjonalnie, prawd jest, e niektre dziaania s pozytywne, a inne nie, jednak ostatecznie te rzeczy nie posiadaj prawdziwego, wrodzonego istnienia jako takiego. Jeeli uwaasz, e niektre dziaania s we wrodzony sposb dobre i przymusowo si do przywizujesz, a inne poczytujesz za ze i odrzucasz je, to takie lgnicie spowoduje zahamowanie twojego postpu. Rwnie dlatego, e trzy czasy (przeszo, teraniejszo i przyszo) nie s czym, co mona uzna (za posiadajce prawdziw, wrodzon natur), musisz porzuci nawet myl: Poczwszy od tej chwili bd pracowa a do osignicia Owiecenia. Upewnij si, e w kadej chwili istnieje (natychmiastowe) Owiecenie. Na poziomie konwencjonalnym istnieje przeszo, teraniejszo i przyszo. Gdyby jednak te kategorie posiadaaby prawdziwe, wrodzone istnienie jako takie, wwczas przeszo zawsze byaby przeszoci i nigdy nie mogaby si wydarzy. Przyszo cige miaaby nadej i nigdy nie mogaby zaistnie. Natomiast teraniejszo zawsze byaby sob i nigdy nie zanikaaby. Dlatego te, chocia posiadanie motywacji bodhiczitty jest niezbdne, nie powiniene wyobraa sobie pracy od teraz a do Owiecenia, poniewa opiera si to na wyobraeniu sobie, e istniejesz w prawdziwie istniejcej chwili-teraz, a Owiecenie jest czym poza, co znajduje si w prawdziwie istniejcej, odlegej przyszoci. Dziki samemu faktowi, e myli powstaj i rozpuszczaj si w tym samym momencie, Owiecenie nie istnieje w kadej chwili. Jeeli jeste tego wiadomy, mwimy o natychmiastowym Owieceniu". W innych buddyjskich pojazdach Owiecenie osiga si dziki dugiemu, stopniowemu procesowi gromadzenia zasugi w trzech niezmierzonych eonach. Wprawdzie urzeczywistnienie unjaty i Owiecenie stanowi rezultat nagromadzenia zasugi, to poniewa jednak umys kontroluje ciao i mow, medytacja mahamudry na umys jest niezawodnym pojazdem, umoliwiajcym szybkie nagromadzenie ogromnej zasugi. Natychmiastowe Owiecenie nie znaczy, e niewiedza zostaje usunita w sposb magiczny i bez adnej przyczyny, ani te, e nie potrzebujesz praktykowa pozytywnych dziaa, medytowa, ani robi czegokolwiek w celu osignicia Owiecenia. Oznacza to, i w kadej chwili moesz sta si Owiecony, jeeli tylko uwiadamiasz sobie prawdziw, trwa natur rzeczywistoci w tej chwili. A jeli tak nie jest, pozostajesz w samsarze. Nie utrzymuj swego umysu jako czego pospolitego i zwyczajnego. Rozpoznaj, e od nie majcego pocztku czasu posiada on natur piciu pierwotnych mdroci. Pierwotna mdro: nierozdzielnoci przejawienia i unjaty, dwch poziomw prawdy, trwalej natury rzeczywistoci. Jest to naturalny stan twojego umysu, ktry posiada pi aspektw ub funkcji, znanych jako pi rodzajw pierwotnej mdroci. Kiedy nie uwiadamiasz ich sobie i zastpujesz je lgniciem do prawdziwego istnienia, staj si gwnymi zudzeniami. Pierwotna mdro pustej natury rzeczywistoci prawidowo odrnia to, co jest faszywe od tego, co jest prawdziwe. Jeeli zastpisz j lgniciem do prawdziwego istnienia, zapragniesz pozby si obiektw, ktrym przypisujesz takie istnienie, wskutek czego powstaje w tobie gniew. Niewiadomy pierwotnej mdroci podobnej do zwierciada, zamiast przejrzycie odbija przejawienie, z 47

zamknitym umysem ignorujesz niektre obiekty i w ten sposb spowijasz si niewiedz. Niewiadomy pierwotnej mdroci, ktra widzi indywidualn natur rzeczy jako unj, wyrniasz pewne obiekty jako z natury bardziej upragnione od innych. Jest to palce podanie. Niewiadomy pierwotnej mdroci, ktra dostrzega rwno rzeczy w nierozdzielnoci unjaty i przejawienia, itd., uwaasz siebie za lepszego od innych, wskutek czego pojawia si w tobie duma. Niewiadomy pierwotnej mdroci, ktra bez wysiku spenia wszystko, masz obsesj na punkcie osigni innych i nie robisz nic dla siebie. To jest zazdro. Moe te by tak, e swoj wasno trzymasz dla siebie, nie dzielisz si ni, ani nie pozwalasz rzeczom pyn. To jest skpstwo. Kiedy jednak widzisz, e natura rozlicznych zudze jest taka sama jak natura piciu pierwotnych mdroci a poniewa wszystkich pi jest kompletnych w kadej pozostaej i moe istnie wiele takich wylicze korelacji przeksztacasz te pierwsze w te drugie. Nic utrzymuj w nieczystoci wasnych skandh, sfer poznawczych i podstaw. Upewnij si, e od nie majcego pocztku czasu s one mskim i eskimi bstwami medytacyjnymi, oraz mskimi i eskimi bodhisattwami. Fizyczne i mentalne skandhy to: forma, odczucia, percepcja, czynniki ksztatujce i wiadomo. Podstawy poznawcze to obiekty i moce percepcyjne zdolnoci widzenia, syszenia, wchania, smakowania, dotykania i mylenia. Sfery poznawcze to powysze [podstawy] plus wiadomoci kadej z tych zdolnoci. W rnych tantrach istnieje wiele systemw odpowiednikw, zrwnujcych kad z powyszych z msk lub esk postaci medytacyjn. Jeden taki system stu bstw mona znale w Tybetaskiej Ksidze Umarych (Bardo Thodol). Podczas mierci te bstwa ujawniaj si i ukazuj wyranie. Jeeli rozpoznasz, czym one s, bdziesz mg osign wyzwolenie. Jeli jednak przestraszysz si, spadniesz w jeden z nieszczliwych stanw odrodzenia. Porzu pragnienie uzyskania wyzwolenia jedynie dziki suchaniu i przemyliwaniu (nauk). Postanw wyzwoli si dziki (dodatkowej) sile medytacji i bogosawiestwu Guru. Aby wiczy umys i przezwyciy cierpienie, musisz polega na silach suchania, przemyliwania i medytacji. Najpierw musisz usysze prawidowe wyjanienia nauk, na przykad o naturze umysu, a nastpnie przemyle je, aby zrozumie ich znaczenie. To drugie przypomina spogldanie na umys i poddawanie go niekoczcym si pytaniom i analizie logicznej. W kocu, kiedy podje decyzj odnonie natury umysu, musisz medytowa i faktycznie dowiadczy jej takiej jak jest. Dziki pomocy Guru dochodzisz do rozpoznania jej poprzez medytacj. W ten sposb wszystkie trzy s niezbdne do uzyskania Owiecenia. Innymi sowy, porzu pi wypaczonych pogldw odnonie obiektw, czasu, natury (swoich zudze), sposobu istnienia (swoich skandh), oraz mdroci rozrniajcych (jakie pochodz ze suchania, przemyliwania i medytowania). Usadowienie ciaa w esencjonalnej postawie, a umysu w jednoupunktowionej koncentracji, spojrzenie na natur ustabilizowanego umysu, kiedy jest ustabilizowany i na natur poruszajcego si umysu, kiedy si porusza, nosi nazw umiejtnoci na pocztku medytacji. Pozbycie si zmczenia (poprzez odpoczynek), kiedy jedno twojej jednoupunktowionej koncentracji i esencjonalnej pozycji ciaa jest tak rozwinita, e a si oddzieliy od siebie, nosi nazw poredniej umiejtnoci w odcinaniu rozprzestrzeniania si. Nie posiadanie obsesji, ani nie przywizywanie si, bez wzgldu na to, jakie powstaj dobrodziejstwa (takie jak bogo, przejrzysto czy naga niekonceptualno), nosi nazw zrcznoci pod koniec doskonalenia umiejtnoci. Powiniene wiczy si w tych trzech umiejtnociach. Cztery ciaa Buddy mona zrozumie w kategoriach umysu. To, co jawi si umysowi i co wypywa z niego, jest zwane Nirmanakaj czyli Ciaem Emanacji. 48

Jego wiadomo jest Sambhogakaj czyli Ciaem Waciwoci. Jego unjata jest Swabhawikakaj czyli Ciaem Natury, a nierozdzielno (tych trzech) jest Dharmakaj czyli Ciaem Prawdy. Bardzo czsto definicji Dharmakaji i Swabhawikakaji uywa si wymiennie. Sawna analogia powalajca na zrozumienie tych cia [mwi], e Dharmakaja jest jak przestrze, Sambhogakaja jak ksiyc, a Nirmanakaja jak ksiyc w wodzie. Wszystkie trzy s cakowicie od siebie zalene i nierozdzielne. Nie moesz mie ksiyca bez przestrzeni jak zajmuje, nie moe te istnie odbicie niezalene od ksiyca. W podobny sposb nierozdzielne i wspzalene s unjata, wiadomo i zjawiska umysu. Kiedy ju ostatecznie zdecydowae, e jest to sposb, w jaki egzystuj wszystkie rzeczy zjawiska, istnienia, samsara i Nirwana i upewnie si, e wszystkie rzeczy s oddzielone od wszelkich skrajnoci stworzonych przez umys sposobw istnienia, bdc wolne od (istniejcego w sposb wrodzony) powstawania, trwania i zaniku, wwczas umie swj umys jednopunktowo w stanie wolnym od wszelkich oczekiwa i obaw oraz tego, co akceptujesz i porzucasz. By to drugi punkt (rozwoju wasnej praktyki). TRZY MIEJSCA, GDZIE MOESZ POBDZI I CZTERY MIEJSCA, GDZIE MOESZ UTRACI UNJAT Ponadto, jeeli masz obsesj na punkcie trzech (dobrodziejstw) bogoci, przejrzystoci i nagiej niekonceptualnoci, poniewa zszede [z drogi udajc si] do Trzech Sfer, nie trzymaj si ich jako czego najwyszego, bez wzgldu na to, czy to co powstaje, to dobro czy zo. Jeeli masz obsesj na punkcie dobrodziejstwa bogoci i chwytasz si go jako prawdziwie istniejcego, odrodzisz si jako bg w Sferze Pragnienia; jeeli [masz obsesj na punkcie] przejrzystoci, [odrodzisz wg] w Sferze Foremnej; a jeli masz obsesj na punkcie nagiej niekonceptualnoci, [odrodzisz si] w Sferze Bezforemnej. Skoro raz, dziki wgldowi, e rzeczy nie s w sposb wrodzony jednoci, ani wieloci (na przykad ciao i umys nie s zupenie tym samym, ani czym cakiem odrbnym), upewnie si co do (unjaty), mgby pomyle, e wszystko z natury jest cakowit nicoci, lub e przeprowadzona intelektualnie zwyka negacja, ktra zaprzecza prawdziwemu istnieniu, jest unjat wszystkiego (i e nic nie istnieje nawet w sposb konwencjonalny). Jeeli sprawie, e taka staa si twoja medytacja, utracie unjat, jeeli chodzi o jej rzeczywist natur. Poniewa (bez wiary) w przyczyn i skutek mgby zdzicze, dlatego musisz porzuci medytacje, ktre lgn do wszystkiego jako zupenie nieistniejcego lub te, ktre opieraj si na intelektualnie sformuowanej unjacie. Spjrz na natur tego lgnicia do cakowitego nieistnienia, a nastpnie pozosta, nie wymylajc niczego (czyli nie formuujc niczego za pomoc intelektu). Jeeli spojrzysz na natur myli, ktra lgnie do nieistnienia, uspokoi si ona automatycznie i rozpuci w swym wasnym miejscu w ten sam sposb, jak i kada inna myl. Natura wszystkich myli nawet subtelnych, takich jak lgnicie jest przejrzyst, yw wiadomoci. Jeeli nie masz wgldu w to, e wszystkie rzeczy s puste zarwno (zudzenia), jakie naley porzuci, jak i ich przeciwiestwa (czyli unjat) wwczas jeeli w strumieniu twojego umysu powstanie wiele zudze lub negatywnych myli, bdziesz mg uzna je za swego wroga, mylc: One i zabijaj moj (szans na) wyzwolenie. Nastpnie, mylc: Powinny zosta zniszczone przez unjat, utrzymujesz, e obie s (prawdziwie istniejc) rzecz, ktr (z jednej strony) ma si porzuci, (a z drugiej s prawdziwie istniejc) rzecz, ktra pomaga. Medytowanie na unjat w ten sposb to utracenie unjaty w odniesieniu do niej jako do przeciwnika. Rozpoznaj natur tej myli, ktra lgnie do zudze czy do tego, co naley porzuci oraz pomocnika (unjaty) jako oddzielnych pod wzgldem natury i umie si w stanic, w ktrym nie ma nic prawdziwie istniejcego do odrzucenia, czy ustanowienia.

49

Jeeli nie posiadasz wgldu w to, e podstawa (czyli trwaa natura rzeczywistoci), cieka (czyli medytacja na jej natur) i rezultat (urzeczywistnienie Dharmakaji), czyli tego, e wszystkie trzy s (z natury) puste, mgby pomyle, e unjata jest najwysz ciek do osignicia Stanu Buddy (i e nie ma zastosowania rwnie do podstawy i rezultatu). Mgby take pomyle, e jeli rozumiesz (unjat), jest to najwysza cieka, a wszystkie pozostae buddyjskie cieki (takie jak medytacje hinajany na Cztery Szlachetne Prawdy), s podrzdne, gorsze. Mylenie, i te inne cieki nie nale do metod (nauczanych przez Budd), to utracenie unjaty, jeeli chodzi o ni jako 0 ciek. Rozpoznaj natur samej myli, ktra jest optana unjat i ktra lgnie do niej jako najwyszej cieki. Dziki patrzeniu urzeczywistnisz, e wszystko (podstawa, cieka, a take rezultat) jest puste, i e w tej unjacie nie istnieje wysze, czy nisze, a wic nie ma nic do porzucenia, czy przyjcia jako pomoc. Kiedy wykonujesz praktyki tantryczne fazy rozwojowej i rozpuszczasz wszystko w unjacie mantr przed zwizualizowaniem bstwa medytacyjnego, jest to nastpne miejsce, w ktrym moesz utraci unjat. Jeeli nie posiadasz solidnego dowiadczenia (unjaty), moesz sobie intelektualnie stworzy (mentalny obraz) unjaty lub jej mantry rozchodzcej si wszdzie (tak jakby bya rzecz). Poniewa mylae, e wszystko jest wycznie t unjat, lub e skoro wszystko jest puste niczego nie da si (konwencjonalnie) ustali, mgby odrzuci karm oraz prawo przyczyny I skutku, mylc: To, co pochodzi z pozytywnych dziaa, to (jedynie) uwarunkowane zjawiska. Oznacza to utrat unjaty, jeli chodzi o rozprzestrzenienie jej (tak jakby bya rzecz). Spjrz na t myl, ktra myli: to jest unjata; jeeli raz rozpoznae jej natur, umie si jednopunktowo na rzeczywistej, pustej naturze samej unjaty i nie utrzymuj myli (na przykad o prni, mylc: to jest unjata). Te intelektualnie sformuowane wyobraenia na temat unjaty, nie s jednak cakiem niewaciwe we wszystkich okolicznociach. Jeeli pocztkujcy nie medytuj przy pomocy intelektualnych sformuowa (i logicznego rozumowania), nie bd mogli uzyska wgldu w unjat, nawet jeli nauczano by ich od pocztku. Jednak dziki (konceptualnemu) zaznajomieniu si z unjat, uzyskuj ostatecznie bezwysikowy, (niekonceptualny) wgld w unjat. Dlatego te pozwala si medytowa na intelektualnie sformuowan unjat. (Takie konceptualne rozumienie) musi si jednak ostatecznie porzuca, poniewa moe si ono sta miejscem utraty mahamudry. Sowo pocztkujcy" odnosi si do tych, ktrzy nie osignli jeszcze cieki widzenia i jej nagiej, niekonceptualnej percepcji unjaty, czyli, innymi sowy, do kadego, kto nie jest Arj. Jeeli kto w poprzednich ywotach zgromadzi ogromn ilo zasugi, moe wyskoczy naprzd i tak nag percepcj unjaty uzyska natychmiast dziki medytacji. Poniewa jest to co rzadkiego, dlatego zazwyczaj proces ten przebiega w sposb nastpujcy. Najpierw rozwijasz przypuszczalne zrozumienie unjaty, opierajce si na usyszeniu prawidowych wyjanie. Przypuszczenie to dojcie do prawidowej konkluzji albo z niewaciwej przyczyny, albo nawet z waciwej, ktrej jednak nie rozumiesz. Twj Guru naucza ci o unjacie i chocia w rzeczywistoci nie rozumiesz tego, co powiedzia, powtarzasz jego sowa i uzyskujesz wyobraenie unjaty, oparte na tym, co usyszae. Nastpnie, dziki czystemu przemyliwaniu i logicznemu analizowaniu tego, co powiedzia, uzyskujesz prawidowe, wydedukowane zrozumienie unjaty, oparte na intelektualnym, konceptualnym toku logicznego rozumowania. Dziki powtarzaniu logicznego toku wywodu i skupieniu si na unjacie poprzez poczenie rzeczywistego zrozumienia z pomocniczym, konceptualnym zrozumieniem, takim jak mentalne wyobraenie sobie przestrzeni lub prni, uzyskujesz bardziej czytelny, pomocniczy obiekt dla koncentracji na unjacie, by ostatecznie osign jej nag, niekonceptualn percepcj. Dochodzi si do tego nie dziki mistycznemu skokowi ufnoci, lecz za spraw prawa przyczyny i skutku, bdcego rezultatem nagromadzonej 50

przez ciebie zasugi. Dlatego mentalne wyobraenie unjaty jako prni i oparte na logice konceptualne zrozumienie, stanowi rodki niezbdne dla penej realizacji unjaty. Ostatecznie jednak musi si je porzuci, poniewa zmierzaj one do uczynienia z unjaty rzeczy, ktr nie jest i mog sta si miejscem jej utraty, tak jak wtedy gdy upowszechnia si intelektualnie sformuowany obraz unjaty, tak jakby by rzecz. Tak wic przedstawiaj si cztery miejsca, gdzie mona utraci (unjat). Poniewa s one przeszkodami (dla prawidowej medytacji mahamudry), nie powiniene myli tego, co naley porzuci z tym, co naley przyj w zwizku z (tymi naukami). Nastpnie, w tym stanie, bez adnego przypuszczalnego zrozumienia (unjaty), umie swoj uwag w niewymylony sposb na tym, co tylko si pojawia. Nie odchod od tu-i-teraz. Bd pynny i elastyczny, nie utrzymujc ciaa w surowej pozycji, ani nie zatrzymujc oddechu, itd. Takie metody, jakie mona znale w Szeciu jogach Naropy, s uyteczne dla osignicia wgldu mahamudry. Kiedy jednak zosta on osignity, nie s ju potrzebne. Bez wzgldu na to, jakie myli powstaj szlachetne, nieszlachetne czy nieokrelone nie blokuj ich, ani nie ustanawiaj (ich zaniku), nie porzucaj (ich), ani nie przyjmuj (im przeciwnych). Nie postpuj za tym, co powstaje, cokolwiek by to nie byo, ale raczej umie na tym swoj uwag, nie lgnc do w ogle. By to trzeci punkt (rozwoju wasnej praktyki). NIEBEZPIECZNE MIEJSCA, GDZIE RZECZY MOG POWSTA JAKO WROGOWIE I INNE PRZESZKODY Przypumy ponadto, e czujesz samozadowolenie i szczcie z tego, e myli i zudzenia (nie zakcaj) twojej medytacji. Nastpnie niespodziewanie wiele niesubtelnych myli gwatownie zaczyna ci niepokoi i nie bdziesz mg nad nimi przej kontroli w medytacji. Moesz uwaa je za wrogw, ktrzy si pojawili. Sprbuj rozpozna same te myli i ich natur. Nie uwaaj ich za bdy, ale pomyl o nich z dobroci. Jeli na przykad pojawia si myl zwizana z gniewem, uznaj j za okazj do rozwoju cierpliwoci, lub jeli jest to myl zwizana z pragnieniem do medytacji nad nietrwaoci tego, co pragniesz. Ostatecznie jednak, jeeli skupisz si wycznie na nich, w naturalny sposb uspokoj si. Przyjmujc je za sfer swojej medytacji zobacz, e ich natura jest wolna od stworzonych przez umys (skrajnych sposobw istnienia) i e powstaj one (jako gra) Dharmakaji. Doskonal (wgld), e s one takie jak to. Przypumy, e poprzednio powstae zudzenia moge wymaza dziki (intelektualnie sformuowanej analizie) unjaty. Odnosi si to do eliminacji zudzenia za pomoc logicznej, intelektualnie sformuowanej analizie unjaty. Jeli na przykad podasz jakiej osoby, czy obiektu i po zanalizowaniu, czy ta osoba bd obiekt jest taki sam, bd rni si od swych czci, dochodzisz do wniosku, e nie jest ani taka sama, ani nie rni si od nich i dlatego brak jej prawdziwego istnienia. Gdy zobaczysz, e dla twojego podania nie ma trwaego, konkretnego obiektu, rozpadnie si ono. Jednak potem, niespodziewanie i bez adnej kontroli powstan (inne) zudzenia, takie jak tskne podanie. Moesz uwaa to zudzenie za wroga, ktry si pojawi. Dlatego te, bez wzgldu na to, jakie zudzenia si pojawi, rozpoznaj ich natur. Dziki umieszczeniu si w (stanie) nie blokowania, ani nie stabilizowania (ich zaniku), zostan oczyszczone (i osid) w swym wasnym miejscu. Nie bdzie potrzeby, aby je porzuca. Innymi sowy, id do ich wasnej czystoci tak jak wyjaniono to w (metodach) przyjmowania myli za ciek, czyli (skup si na) pustej naturze najbardziej wystajcego aspektu (czyli przejawienia si myli), ktry jest bogi, przejrzysty i w sposb niekonceptualnie nagi. Doskonal si w ten sposb. 51

Kiedy w analizie poszukujesz umysu i widzisz, e nie mona go znale, a o adnej rzeczy nie da si powiedzie, e naprawd istnieje, mgby nastpnie negowa (konwencjonalnie istnienie) wszystkiego tego, co naley porzuci i tego co naley przyj jako pomocne; co jest, a co nie jest pozytywne. Przyjmujc za gwn rzecz dowiadczane dobrodziejstwo nagiej [niekonceptualnoci], mgby odczu, e ty sam i wszyscy inni zniknli w prni i dlatego nic nie naley robi. Takie lgnicie do unjaty jest zwane unjat powsta jako wrg lub jako rozprzestrzeniajca si wszdzie czer. Musi si odrzuci skrajnoci istnienia i nieistnienia. Jeli jednak musisz dokona wyboru, lepiej jest wybra (o pierwsze, ni nihilizm. Nagarduna powiedzia, e unjata obala cae prawdziwe istnienie, jeli jednak jej nie rozumiesz, to lepiej jest zrozumie zjawiska. Rozwamy przykad wa. Jeeli powiesz, e jest on pusty i jest niczym, nie szanujc w ten sposb jego relatywnej natury, moe ci uksi i umrzesz. Podobnie moesz wpa do ktrego z niszych wiatw, na przykad do pieka, jeli zlekcewaysz fakt, e negatywne dziaania przynosz nieszczliwe rezultaty. Dlatego powiniene rozpozna rwnie natur samego lgnicia do unjaty. Dziki wejciu w stan nie blokowania, ani nie ustalania (jego zaniku), wyeliminujesz (tego typu lgnicie). Dlatego wejd w podobn do tego jednoupunktowion koncentracj. Innymi sowy: w ten sam sposb, co przedtem, skup si na naturze myli, ktra lgnie do unjaty lub nihilizmu, a ona w sposb naturalny uspokoi si. Nawet jeli posiadasz (intelektualne) zrozumienie tego, e zjawiska powstaj w sposb wspzaleny, cigle jednak moesz odczuwa obsesyjne przyciganie do tych pustych (przejawie) i lgn do nich jako do prawdziwie istniejcych rzeczy. Jeli tak jest, zasklepisz si w sobie i albo zostaniesz zwiedziony rozlicznymi zjawiskami, jakie ujrzysz, albo ci one przestrasz. Dla kogo, kto jest w ten sposb nieszczliwy i przebywa na krawdzi, ten (paranoiczny stan umysu) znany jest jako przejawienie powstae jako wrg. Dlatego powiniene rozpozna natur zjawisk i lgnicia do nich jako prawdziwie istniejcych rzeczy. Dziki wejciu w stan, w ktrym nie blokuje si ich, ani nie prbuje ustali (ich zaniku), uda ci si je usun. Moesz mie przypuszczalne, intelektualne zrozumienie tego, e na przykad ojciec i syn s wspzaleni; nie moe by syna bez ojca i ojca bez syna. Mimo to cigle moesz lgn do nich jako istniejcych w sposb wrodzony wskutek wspzalenego powstawania. Z powodu takiego lgnicia obiekty mog zacz wydawa si wrogami. Dla istot piekielnych, cierpicych kracow paranoj, wszystko jest broni i kady jest wrogiem. Podaje si klasyczny przykad krawca, ktry zgubi ig, i, czujc, e j pokn, zacz odczuwa ostry bl odka. Jego przyjaciel widzia, e krawiec jedynie upuci ig na ziemi, nie mg jednak przekona go, i jest to ta sama iga. Dlatego zasugerowa mu, eby sprbowa si wyprni. Kiedy krawiec to uczyni, przyjaciel dyskretnie umieci ig w stolcu. Gdy tylko krawiec zobaczy ig, jego bl w cudowny sposb znikn. Podobnie, kiedy widzisz prawdziw natur swego lgnicia do zjawisk, znikaj one wraz z twoim cierpieniem. Kiedy medytowae w ten sposb, to nawet jeli bardziej od innych rozwijasz (emocjonaln) ufno, wspczucie, itd., (jako niestabilne) rozpuszcz si w swym wasnym miejscu, jeeli nie zostan oczyszczone mahamudr (zrozumieniem nierozdzielnoci wspczucia i unjaty). Przypumy, e rozwine w sobie (emocjonalne) wspczucie do kogo, kto nie ma adnych pozytywnych waciwoci Dharmy, a w swoim obecnym stanie (emocjonalnym) mylisz, e gdyby mu pomg, byoby to bardzo poyteczne. Chocia nie przyniosoby to (adnego ostatecznego poytku), to jeli osabiby swoje pozytywne waciwoci Dharmy i rzeczywicie prbowa mu pomc, wwczas wspczucie powstao by jako wrg. Podaje si nastpujcy przykad. Przypumy, e widzisz myliwego, ktry ma trudnoci z zabiciem jelenia i czujc wspczucie dla tej okrutnej osoby, decydujesz si mu pomc. Jeli porzuciby 52

swoje wspczucie dla zwierzt i lubowanie nie zabijania, pomagajc mu zastrzeli zwierz, oznaczaoby to, e emocjonalne wspczucie powstao jako wrg. Dlatego powiniene rwnie rozpozna (natur tej) postawy emocjonalnego wspczucia. Po wejciu w stan nie blokowania, ani nie ustalania jego zaniku, zobacz wyranie natur tego silnego wspczucia w kategoriach mahamudry. Nastpnie, przebywajc w tym stanie i ofiarowujc dugie modlitwy (dla poytku wszystkich pozostaych), wyeliminujesz powstawanie (wspczucia) jako wroga i przyniesiesz poytek innym osobom w zgodzie ze wspzalenym powstawaniem. Zdolno do bezwysikowego pomagania innym powstaje w zgodzie z przyczyn i skutkiem jako rezultat twoich modlitw, w ktrych o to prosisz, a take z poczonego urzeczywistnienia wspczucia i unjaty. Kiedy pracujesz dla Owiecenia, istotne jest, aby mia wspczucie i pomaga innym; musisz jednak uywa mdroci. Istnieje, wielka rnica pomidzy bodhisattw, uywajcym niekonwencjonalnego zachowania do pomocy innym, poniewa widzi on to, co ostatecznie bdzie poyteczne, a nieurzeczywistnionym pocztkujcym, ktry kierujc si emocjami, pomaga innym w partacki sposb, nie przynoszcy rzeczywistego poytku, przez co szkodzi wasnej praktyce. Nie zakadaj, e jeste bodhisattw, jeeli nim nie jeste i nie uywaj wspczucia jako wymwki dla swoich popdliwych dziaa kierowanych emocjami. Kiedy jednak kto jest bliski upadku, to oczywicie powiniene mu pomc. Musisz si kierowa zdrowym rozsdkiem. Przypumy ponadto, e nie ustalie prawidowego pogldu (na unjat), lecz czujesz, i dziki (uprzedniemu) uczeniu si gramatyki, logiki itd., z wielkimi szczegami osigniesz wgld w prawidowy, pierwotny pogld. Jeeli porzuciby przez to medytacj, nosi to nazw przyczyny i skutku, ktre powstaj jako wrg. Nie naley czu, e rezultatem uczenia si wiatowych nauk bdzie zrozumienie unjaty. Jest odwrotnie. Jeeli uzyskae wgld w unjat, pojawia si caa pozostaa wiedza i mdro. Nie oznacza to jednak, e dopki nie osigniesz penego urzeczywistnienia unjaty, nie powiniene niczego si uczy, ale to, e powiniene uporzdkowa priorytety. Dlatego nie powiniene ustawa w wysikach, by (ustali) prawidowy pogld i medytowa na. Dziki doskonaleniu go bez adnych oczekiwa czy obaw, usuniesz (t przeszkod). Std powiniene praktykowa w ten wanie sposb. Ponadto, bez wzgldu na to, jakie choroby bd ci trapi, jakie duchy nawiedza, czy jakie pojawi si przeszkody w jednoupunktowionej koncentracji, takie jak otpienie, poruszenie i mglisto umysu, cokolwiek by to nie byo, zbadaj jego indywidualn natur, (aby zobaczy,) czy posiada to kolor, ksztat, bd powstawanie, trwanie i zanik. Nie blokujc ich, ani nie ustalajc (ich zaniku), wywnioskuj, i nie mona o nich powiedzie, e maj prawdziwe, wrodzone istnienie. Praktykuj rwnie oddawanie (swojego szczcia) i przyjmowanie (cierpienia innych). Bez adnych oczekiwa i zmartwie, obaw przed chorob, czy nadziei na to, e przyniesiesz poytek (innej osobie), praktykuj, traktujc chorob i krzywdy doznawane od duchw za (ciek do urzeczywistnienia) czterech da Buddy. unjata choroby jest Swabhawikakaj, przejrzysto i wiadomo jej blu to Sambhogakaja, jej forma to Nirmanakaja, a nierozdzielno tych trzech to Dharmakaja. Jeli chodzi o otpienie i poruszenie umysu, to jeli w zwizku z obiektami, itd., w swoich codziennych dziaaniach stajesz si otpiay, uyj mentalnego poruszenia jako metody (oywienia si), a otpienia jako metody (na uspokojenie si). S to tymczasowe rodki zapobiegawcze, ktre przypominaj rad antidewy w Przewodniku na ciece bodhisattwy" o uyciu zazdroci jako przeciwwagi dumy, itd. Jeeli odczuwasz dum, 53

postaw si na miejscu innej osoby i poczuj w stosunku do siebie zazdro. W ten sposb runiesz swoj dum. Podobnie, jeeli dowiadczysz otpienia umysu, zastosuj nieco poruszenia, aby znale si w w zrwnowaonym stanie. Ponadto, jeeli spojrzysz na natur otpienia czy poruszenia umysu i skoncentrujesz na nich swj nierozproszony umys, usuniesz je. Chocia negatywne wpywy mona eliminowa wielorako, nie omawiaem ich wszystkich, nie chcc si zbytnio nad nimi rozwodzi. Naley si ich nauczy z ust swego Guru. Rwnie d o najbystrzejszych umysach nie potrzebuj eliminowa tego typu przeszkd, poniewa maj wgld, [mwicy im,] e wszystko jest pierwotnie wolne od wszelkich stworzonych przez umys (skrajnych sposobw istnienia). Te niebezpieczne miejsca (myli, zudze, itd., powstajcych jako wrogowie), maj miejsce wtedy gdy znajdujesz si w w fazie zwanej ,jednym smakiem. Faza ta wystpuje po tym jak stae si Arj, [ktry posiada] nag, niekonceptualn percepcj unjaty i kiedy znajdujesz si na pierwszych siedmiu stopniach bodhisattwy na ciece medytacji. Innymi sowy, maj one miejsce wtedy, gdy ujrzae ju unjat, ale z powodu powstajcych w tobie instynktw zudzenia i niewiedzy, stale szczeglnie w okresie pomedytacyjnym pojawiaj si przeszkadzajce myli i lgnicie. W kategoriach mahamudry mwi si, e te (zudzenia, itd., ktre nadal powstaj wskutek) instynktw zudzenia i myli, napinajcych strumie twojego umysu, [jak] i wtedy gdy powoduj powstanie (zudze, itd.), powinny zosta przyjte jako znaki (Nirmanakaji) do oczyszczenia w unjacie. Chocia raniec skada si z paciorkw, to jednak aden z nich z osobna nie jest racem, nie s nim take paciorki uoone w stos. Raniec" to nazwa nadana przez umys zbiorowi nawleczonych razem paciorkw. I podobnie, czym jest przyzwyczajenie albo instynkty, wielokrotnie zapocztkowujce podobny sposb zachowania? Nawyk nie jest niczym innym jak nadan przez umys nazw, ktr narzuca si serii podobnych wydarze, jakie jeeli do nich lgniesz zapocztkowuj ich chroniczn cigo. Dlatego te zobacz unjat swoich nawykw i instynktw zudzenia. Kiedy powstaje jakie zudzenie, zrozum, e jego forma jest Nirmanakaj, aspekt jego wiadomoci jest Sambhogakaj, jego unjata jest Swabhawikakaj, a nierozdzielno tych trzech jest Dharmakaj. W ten sposb mog zosta wyczyszczone" przez unjat. W kategoriach oglnych nauk na temat cieek, ich rezultatw, itd., wsplnych (wszystkim tradycjom buddyjskim w Tybecie), mwi si, e w czasie kiedy (praktykujesz) faz speniajc (anuttarajoga-tantry) z oznakami, z siy zudze i myli (zmieszanych z) tymi rzeczami w ich kategorii wyoni si (wszystkie pozytywne waciwoci) i powstan jako wspzalene powstawanie, dziki poczeniu ich z (praktykami) kanaw, wiatrw, twrczych energii i umysu. Odnosi si to do innego poziomu metod uywanych do przezwycienia przeszkadzajcych myli i zudze. W fazie speniajcej anuttarajoga-tantry z oznakami pracujesz z systemem energetycznym ciaa subtelnego i nakadasz na jarzmo. System ten obejmuje odpowiadajce ciau kanay energii (nadi; tsa) odpowiadajce mowie wiatry energii (prana; lung) oraz odpowiadajce umysowi twrcze energie (bindu; thigle). wiadomo jedzi przez ten system na wiatrach energii, a kiedy biegn one w sposb gwatowny i nieokieznany, to samo dzieje si z twoimi zudnymi mylami. Kiedy wiatry te zostaj wprowadzone do kanau centralnego w orodku serca, te myli automatycznie si uspokajaj. Kade ze zudze koresponduje ponadto z odpowiadajc mu pozytywn waciwoci. Istniej 54

wic pewne praktyki, takie jak Sze jog Naropy", w ktrych dane zudzenie i pozytywna waciwo z jego kategorii, cz si z sob, dziki czemu energia zudzenia zostaje skutecznie przeksztacona w co poytecznego. Powstaje to dziki wspzalenemu powstawaniu, innymi sowy w rezultacie uycia okrelonej praktyki. Za spraw praktyki jogi ciepa psychicznego (tummo) pragnienie zostaje wic zmieszane z bogoci; dziki technikom [jogi] ciaa iluzorycznego gniew [czy si] z realizacj braku prawdziwego, niezalenego istnienia; za spraw jogi snu zamknity umys [czy si] z Przejrzystym wiatem, itd. Praktyki te wykorzystuj zarysowany powyej system energii. Chocia istnieje wiele rzeczy takich jak miejsce, w ktrym moesz utraci unjat, niebezpieczne punkty (gdzie rzeczy mog powsta jako twoi wrogowie), choroby, krzywdy wyrzdzone przez duchy, przeszkody w jednoupunktowionej koncentracji, itd., by moe samo to wystarczy za podsumowanie. Powiniene wic rozpozna w tych sposobach metody eliminacji tego rodzaju bdw (w medytacji). Takie wic s fazy eliminowania trzech miejsc, gdzie mona zboczy, czterech miejsc, w ktrych mona utraci unjat, piciu niebezpiecznych miejsc i trzech przeszkd (w jednoupunktowieniu). Po zrozumieniu tych bdw i poytkw pyncych (z ich wyeliminowania), jak wyjaniono to powyej, powiniene z wysikiem stara si, by nie pomiesza tego, co naley sobie przyswoi z tym, co naley porzuci. By to czwarty punkt (rozwoju wasnej praktyki). POYTKI JAKIE MAHAMUDRY PYN Z PRAKTYK ORAZ FAZ I CIEEK WEDUG

Odnonie sposobu powstawania poytkw (lub dobrych waciwoci), to korzyci wypywajc z praktyk wstpnych jest to, e przynosz one spenienie twoich tymczasowych i ostatecznych celw. Dzieje si tak dlatego, e jest odpowiednie, aby stay si one podstaw osignicia przez ciebie zarwno lepszego odrodzenia w przyszoci, jak i cieek Owiecenia. Co wicej, dziki medytacji nad trudnoci osignicia w peni wyposaonego ludzkiego ciaa oraz nad mierci i nietrwaoci, odwrcisz swj umys od myli o tym yciu. Dziki myleniu o karmie i prawie przyczyny i skutku, zyskasz pewno odnonie ich dziaania oraz nawet za cen swego ycia moc ochrony (zoonych przez ciebie lubowa moralnej dyscypliny). Dziki myleniu o wadach samsary, rozwiniesz niech do niej i jej Trzech Sfer. Rozwinwszy wyrzeczenie, jedynym twoim pragnieniem bdzie osignicie owieconego Stanu Buddy. Medytujc na miujc dobro, wspczucie i owiecon motywacj bodhiczitty, uwolnisz si od (egoistycznych) pragnie szczcia dla samego siebie i pojawi si w tobie wiele myli wycznie dla dobra innych. Dziki czynieniu wysikw w jodze stusylabowej mantry (Wadrasattwy), we nie i na jawie otrzymasz znaki oczyszczenia si (z koniecznoci dowiadczenia) niedojrzaych, nieszczliwych konsekwencji, popenionych uprzednio negatywnych dziaa. Dziki temu (bez trudu) rozwiniesz dowiadczenia i wgldy. Dziki ofiarowaniu mandali, bdziesz mia ciao pene bogoci, przejrzysty umys, niewiele pragnie i uzyskasz nieprzeliczaln zasug. Dziki medytacji na Guru jog, ze zwikszon si wybuchnie arliwy szacunek (jaki masz dla swego Guru). Otrzymasz jego bogosawiestwa i inspiracj, rozwiniesz te jednoupunktowion koncentracj. Bez trudu osigniesz dowiadczenia i wgldy. To, czy rozwiniesz rzeczywiste praktyki, zaley od (twojego oddania dla Guru). Jeli chodzi o faktyczne praktyki, to z uspokojenia umysu wypywaj takie poytki jak bezbdne rozwinicie dobrodziejstw bogoci, przejrzystoci i nagiej niekonceptualnoci. Zmniejszy si twoje pragnienie jedzenia i ubrania. Twoje (ciao) stanie si byszczce i wietliste, twj umys gitki i osigniesz takie rzeczy jak ponadzmysowe moce i picioro oczu. Twoje zudzema i myli zostan przymione. 55

Przymi je wietlisto twojego mentalnego uspokojenia, tak jak gwiazdy na niebie, ktre po owietleniu przez soce ju si nie pojawiaj. Pi ponadzmysowych oczu to: (1) zdolno widzenia znajdujcych si bardzo daleko obiektw; (2) niebiaski wzrok przeszych i przyszych odrodze; (3) oko wiadomoci rozrniajcej, umoliwiajce bezporedni percepcj unjaty; (4) oko Dharmy pozwalajce widzie zdolnoci umysowe innych, dziki czemu wie si, w jaki sposb i czego ich naucza; oraz (5) wzrok Buddy, ktry rozumie wszystko w sposb wszechwiedzcy. Wedug Abhisamajalamkary Maitreji, kade z nich osiga si stopniowo na piciu ciekach do owiecenia. Odnonie zalet przenikajcego wgldu, to ci, ktrzy posiadaj najbystrzejsze umysy, od razu przebd wszystkie fazy i cieki (do Owiecenia). Ci o rednich zdolnociach bd czasami przebywa je od razu, a czasami w fazach, tak jak ci, ktrzy przeskakuj do przodu. Ci o najmniejszych zdolnociach postpuj stopniowo w fazach, podrujc zgodnie z porzdkiem, od fazy pocztkujcego do dziesitego stopnia bodhisattwy. Sposb, w jaki podruj, zgodny jest z metod, dziki ktrej rozwijaj czterokrotnie trzy lub [raz] dwanacie jog. Pi cieek i dziesi stopni bodhisattwy, o ktrych wspomniano poprzednio, mona podzieli na wiele sposobw i przeby dziki wielu technikom. Kada z klasycznych szk buddyzmu indyjskiego oraz rne klasy tantr posiadaj pewne oglne metody. Zgodne z systemem opisanym przez Gampop w Ozdobnym klejnocie wyzwolenia, fazy te mona podzieli na trzynacie czci: fazy yczenia, arliwego szacunku, dziesi stopni bodhisattwy oraz Stan Buddy. W dzogczen czyli Systemie Wielkiej Doskonaoci istnieje jeszcze inny sposb ich podziau. Tutaj, w mahamudrze, pi cieek i dziesi stopni dzieli si na dwanacie jog. Jednak bez wzgldu na to, jak pokroi si placek, czyli podstawowy material, uzyskane wgldy i osignity cel s takie same. (Zazwyczaj, kiedy osiga si uspokojenie umysu), tak dugo jak si tego pragnie mona pozostawa w stanie bogoci, przejrzystoci i nagiej niekonceptualnoci. Chocia moesz wej w taki stan medytacyjny, to jeeli czasami (te dobrodziejstwa) nie pojawiaj si podczas medytacji, a kiedy indziej przychodz, gdy nie medytujesz, dzieje si tak (dlatego, poniewa) nie osigne jeszcze wielkiej kontroli nad jednoupunktowion koncentracj. Jest to wczesna lub maa faza jednoupunktowienia. Jeeli ustabilizowae umys w sposb, ktry jest prawidowy i nie jeste niepokojony przez adne poruszenia, jak rwnie zawsze wtedy gdy medytujesz, pojawiaj si (dobrodziejstwa, oznacza to), e uzyskae kontrol nad jednoupunktowion koncentracj. Jest to porednia faza jednoupunktowienia. Jeeli (twoja koncentracja) nie posiada przerw i nie rozpraszasz si nawet w gwatownych okolicznociach, jeeli wszystkie twoje myli uspokoiy si w tym stanie, jeeli nawet podczas snu jeste cakowicie zjednoczony z tym stanem i jeeli nigdy nie oddzielasz si ode we wszystkich, codziennych okolicznociach jest to zaawansowana albo wielka faza jednoupunktowienia. Poniewa w tym punkcie dobrodziejstwa s zawsze obecne, mgby uzyska wgld, e jest to wielka faza nie-medytacji (innymi sowy, Owiecenie). Lecz poza tym, e posiadasz dobrodziejstwa, nie jest to rzeczywisty wgld (w unjat). Te (fazy jednoupunktowienia) maj miejsce na ciece gromadzenia i przygotowania. Poniewa nie cakowicie urzeczywistnie natur umysu, gwn waciwoci uspokojenia umysu, jak posiadasz, jest nago (albo prnia). Jeeli bdzie si to kultywowa przez dugi czas, bez obsesji na tym punkcie, czy przycigania przez to dobrodziejstwo, dowiadczenia te zostan oczyszczone. Wszystkie trwae aspekty bogoci, przejrzystoci i nagiej niekonceptualnoci rozpadn si (tak, i ten stan rwnoczenie powstaje i zanika w kadej chwili), a nastpnie ujrzysz (ostateczn) prawd pustej natury rzeczy. Innymi sowy, kiedy (twoje optanie na punkcie prawdziwego istnienia dobrodziejstw i lgnicie do niego) uspokoi si w niezobiektywizowanym stanie potrjnej unjaty bogoci, przejrzystoci i nagiej niekonceptualnoci, prawdziwa natura wiadomoci (czyli umysu) zajanieje w tobie w sposb czysty, co przypomina obranie skrki (z owocu) lub znalezienie skarbu. 56

W tym wypadku skrka to twoja obsesja na punkcie dobrodziejstw czy przebyskw dowiadcze i twoje lgnicie do prawdziwego istnienia. Kiedy rozpadn si one i zostan odrzucone, dotrzesz do owocu w rodku, czyli pustej natury swego umysu, charakteryzujcej si bogoci, przejrzystoci i nag niekonceptuanoci, ktre bdc puste powstaj i uspokajaj si rwnoczenie w kadym momencie. Jest to osignicie cieki widzenia w mahajanie, co nosi rwnie nazw stanu wolnego od stworzonych przez umys (skrajnych sposobw istnienia). Jeeli w tym punkcie nadal nie cakowicie oddzielie si od ssiedztwa lgnicia do (prawdziwego istnienia) prni, masz obsesj na jej punkcie i w niewielkim stopniu ujrzae prawdziw natur umysu, jest to wczesna faza uwolnienia si od wytworw umysu. Kiedy oczycie to do samego rdzenia a twj normalny stan wiadomoci, zgodnie z twoim wgldem, sta si nieobiektywizujco lnicy, jest to porednia faza uwolnienia si od wytworw umysu. Jeeli ustabilizuje si to i oczyci si z tego (stanu), przychodzcego atwo w kategoriach myli, lecz nieatwo w kategoriach zjawisk, uzyskae wgld [mwicy,] e wszystko jest puste i e nie ma nawet jednej rzeczy, ktra nie byaby pusta. Po odciciu wszelkiego zawyonego i zanionego oceniania przez unjat wszystkich zewntrznych i wewntrznych zjawisk, jest to zaawansowana faza uwolnienia si od wytworw umysu. Podczas okresw pomedytacyjnych w tych (fazach), zjawiska upodabniaj si do mirau. Uzyskujesz wgld prawdziwej natury bodhiczitty i porzucasz osiemdziesit dwa (niesubtelne zudzenia), ktre porzuca si na ciece widzenia. Nie odradzasz si ju w (Trzech Sferach) cyklicznej egzystencji, na aden (z czterech sposobw) narodzin, ani nie odwracasz si (od takich odrodze umierajc), chyba e przez moc swych modlitw, majcych na celu oddrodzenie si, by pomaga innym). Nosi to nazw osignicia cieki widzenia albo pierwszego stopnia bodhisattwy zwanego Niezmiernie Radosnym. Doskonalc to przez dugi czas, osignie si faz jednego smaku. W poprzedniej fazie cigle z niejakim trudem przychodzio automatyczne uspokajanie tu-i-teraz, w ktrym powstajce myli s bogoci, czyli brakiem prawdziwego istnienia wszystkich rzeczy. Kiedy jednak zostanie to oczyszczone, wtedy bez wzgldu na to, czy jeste wolny od wytworw umysu, czyli tego, i rzeczy nie s prawdziwie puste, ani nie-puste, wystarczy (tylko rozpozna natur) tego stanu tu-i-teraz. Chocia, muisz by wolny od wszelkich skrajnoci, takich jak lgnicie do unjaty czyli nihilizmu, czy do nie-unjaty czyli prawdziwego istnienia, tego rodzaju wytwory umysu s tak czy inaczej oczyszczone dziki samemu ujrzeniu tu-i-teraz natury, w ktrej tego rodzaju wypaczone myli rwnoczenie powstaj i zanikaj jak rysunki na wodzie. Kiedy uzyskae ten wgld (w prawdziw natur wszystkich) rzeczy, wwczas (widzisz, e wszystko ma) w istocie jeden smak i potrafisz cakowicie zrozumie w kategoriach przejawienia lub unjaty wszelkie moliwe nauki odnonie rnych cieek. Trwa podstaw tu-i-teraz jest jeden smak zarwno przejawienia, jak i unjaty w pierwotnej wiadomoci nierozdzielnoci obu. W ten sposb, bez wzgldu na to, czy uwiadamiasz sobie przejawienie czy jego unjat, dostrzegasz jeden smak obu, a zatem trwa podstaw pierwotnej wiadomoci wszystkich nauk o ciekach. Jest to wczesna faza jednego smaku. W tej fazie dowiadczenie (tego jednego smaku przejawienia i unjaty) pozostaje po czci nadal zmieszane z przewiadczeniem. Tym przewiadczeniem jest to, i jest to dowiadczenie tu-i-teraz, co zakada twoje lgnicie do, tak jakby bya to jaka rzecz". Kiedy zostanie to oczyszczone, wtedy wszystko jest zmieszane w jednym (smaku) czystej natury wszystkich rzeczy, wczajc w to (pozorn dychotomi) wiadomoci i pierwotnej mdroci, jak 57

rwnie zjawisk i umysu, bez materii znajdujcej si na zewntrz i wiadomoci wewntrz (tak, jakby miay one rne smaki). Kiedy bezporednio pojawia si rwno cyklicznej egzystencji i agodnego wyzwolenia, nierozdzielno samsary i Nirwany, jest to poredni stan jednego smaku. Jeeli poza tym wszystkie rzeczy pojawiy si w postaci jednego smaku, a jeden smak pojawia si nastpnie jako wielo poprzez przejawienia rozchodzce si dziki procesowi wspzalenego powstawania, bdcemu skutecznymi rodkami jest to zaawansowana faza jednego smaku. W toku opisanego uprzednio rozpuszczania elementw ciaa, wiadomo opiera si stopniowo na coraz mniejszej iloci elementw. Tak wic ziemia rozpuszcza si w wodzie, co oznacza, e wiadomo nie moe ju polega na trwaym elemencie. Nastpnie woda rozpuszcza si w ogniu, ogie w powietrzu czyli wietrze energii, a ten w przestrzeni. Pniej, kiedy biaa, twrcza energia czyli bodhiczitta spywa z orodka szczytu gowy, a czerwona bodhiczitta podnosi si z ppka i obie spotykaj si w sercu, nastpuj trzy fazy: dowiadczenie bieli, czerwieni i czerni. Nastpnie powstaje dowiadczenie Przejrzystego wiata Dharmakaji, ktre mona mie podczas mierci, zasypiania, omdlenia lub w zaawansowanych medytacjach tantrycznych. Dziki temu procesowi dochodzi si do zrozumienia tego, e w Dharmakaji wszystko ma jeden smak. Nastpnie ma miejsce odwrotny proces, w ktrym wiadomo poddaje si czarnemu, czerwonemu i biaemu dowiadczeniu, a nastpnie stopniowo opiera si na elementach, kiedy to wiatr energii, ogie, woda i ziemia wyaniaj si w toku wchodzenia w bardo, odrodzenia, budzenia si i w pewnych zaawansowanych praktykach tantrycznych. Dochodzi do tego w wyniku wspzalenego powstawania, tutaj jednak odnosi si do przyczyny i skutku i jest kierowane skutecznymi rodkami w celu zapewnienia przynoszcej innym poytek formy. Urzeczywistnienie jednego smaku przejawienia i unjaty zarwno w toku rozpuszczania, jak i powtrnej ewolucji, to zaawansowana faza jednego smaku. Teraz osigne cierpliwo dla wszystkiego, poniewa (w peni zrozumiae), e nie istnieje prawdziwe powstawanie. To wypenia okres pomidzy drugim, a sidmym stopniem bodhisattwy, chocia niektrzy autorzy wyjaniaj, e zawiera on take smy. Istniej liczne sposoby definiowana dwunastu jog systemu cieek i faz klasyfikacji mahamudry. Zgodnie z oglnymi wyjanieniami III Khamtrua Rinpocze, istnieje nastpujcy, mniej skomplikowany system definicji. Fazy jednoupunktowienia zawieraj osgnicie uspokojenia umysu. We wczesnej fazie niekiedy pojawiaj si dobrodziejstwa. W fazie poredniej przychodz one automatycznie, a w zaawansowanej nawet w snach s nierozdzielnie poczone z Przejrzystym wiatem. Fazy wolne od wytworw umysu s wolne od lgnicia do umysu jako posiadajcego ktrykolwiek z czterech skrajnych sposobw istnienia: prawdziwego istnienia, cakowitego nieistnienia, obu na raz i adnego z nich. Skrajno obu odnosi si do lgnicia do zjawisk jako posiadajcych prawdziwe istnienie na poziomie relatywnym i cakowite nieistnienie na poziomie ostatecznym. Chocia wszystkie zjawiska na posiadaj prawdziwego, ani cakowitego nieistnienia, skrajno adnego z nich odnosi si do konceptualnego lgnicia do tego faktu, tak jakby ten sposb istnienia by rzecz. We wczesnej fazie wolnoci od wytworw umysu urzeczywistniasz, e umys jest pozbawiony wrodzonego powstawania, trwania i zaniku. W fazie poredniej nie lgniesz do przejawie, ani do unjaty. W zaawansowanej fazie cakowicie odcinasz wszelkie zawyone i zanione oceny stworzonych przez umys sposobw istnienia. W fazach jednego smaku, zjawiska i umys cakowicie si z sob wymieszay. We wczesnych fazach wszystkie rzeczy o dualistycznej naturze mieszaj si z jednym smakiem unjaty. W porednich fazach zjawiska i umys s jak woda zmieszana z wod. W zaawansowanych fazach widzisz, e pi rodzajw pierwotnej mdroci powstaje z tego samego smaku. 58

Wszystkie te definicje nie pozostaj z sob w sprzecznoci i opieraj si na osobistych dowiadczeniach medytacyjnych mistrza. Co wicej, chocia istnieje wiele cech waciwych kademu stopniowi bodhisattwy, jedn z nich jest to, e na kadym stopniu w peni doskonalisz jedn z dziesiciu doskonaoci (paramit). Tak wic tia pierwszym stopniu jest to szczodro, a nastpnie, kolejno: dyscyplina etyczna, cierpliwo, entuzjastyczna wytrwao, medytacyjna koncentracja, mdro rozrniajca, skuteczne rodki, moc, modlitwa i pierwotna mdro. Mdro rozrniajca (pradnia; szierab) to mdro unjaty, odrniajca prawidowe od nieprawidowych sposobw istnienia. Pierwotna mdro (dniana; jeszie,) to mdro nierozdzielnoci dwch poziomw prawdy: przejawienia i unjaty. Bez wzgldu na to, o ktrkolwiek z nich chodzi, mona si czasami luno do nich odnosi jako do mdroci. Teraz stan medytacji zosta zmieszany ze stanem pomedytacyjnym. (Poprzednio), podczas okresu pomedytacyjnego cigle istniay pewne skazy lgnicia do prni. Kiedy jednak zostay one oczyszczone, wszystko staje si czyste w pustej sferze wszystkich rzeczy, w ktrej nie ma nic do osignicia i nie ma nikogo, kto miaby co osign; nie istnieje te najmniejsza rnica pomidzy odchodzeniem, czy nie odchodzeniem (od tej realizacji) w medytacji i okresie pomedytacyjnym. Kiedy jeste wolny od wszelkich oznak (dualizmu odnonie) tego, nad czym si medytuje i tego, kto medytuje, jest to wczesna faza nie-medytacji, a zarazem smy stopie bodhisattwy. W tym punkcie cigle jest moliwe, e podczas snu czasami powstaj jakie lady tego lgnicia (do obiektu medytacji i medytujcego). Po oczyszczeniu tego, gdy wszystko stanie si wielkim, medytacyjnym stanem pierwotnej wiadomoci, jest to porednia faza nie-medytacji, a zarazem dziewity i dziesity stopie bodhisattwy. Nastpnie, kiedy miecz rozrniajcej i pierwotnej wiadomoci odcina u korzenia ukryte przeszkody [stojce na drodze do] Wszechwiedzy, (czyli instynkty wszelkiej niewiedzy), wwczas Przejrzyste wiato matki, ktre jest cakowicie czyst, pust sfer wszechrzeczy, czy si z Przejrzystym wiatem dziecka, bdcym podobn do zwierciada pierwotn mdroci. Jest to zupene przeksztacenie w cakowite Owiecenie Buddy, stan Jednoci, w ktrym nie ma nic, czego mona by si jeszcze nauczy. Jest to zaawansowana faza nie-medytacji czyli Stan Buddy. W podry poprzez smy, dziewity i dziesity stopie bodhisattwy do jedenastego stopnia (Stanu Buddy), naturalna czysto pierwotnego stanu, ktry jest rwnoczesn (sfer unjaty i podobnej do zwierciada pierwotnej mdroci) jest zamanifestowan przez ciebie Dharmakaj. Ciaa Buddy mona podzieli na dwa: Dharmakaj i Rupakaj, czyli Ciao Mdroci i Ciaa Foremne. Pierwsze z nich jest rezultatem doskonaego porzucenia przez Budd wszystkich przeszkd i spenia swoje wasne cele. Ostatnie pochodz z jego doskonaego osignicia wszelkich pozytywnych waciwoci i powstaj z jego bodhiczitty, aby spenia cele innych. Dharmakaja jest wolna od powstawania, trwania i zaniku. Jest trwa, nieuwarunkowan, w naturalny sposb czyst i stal natur umysu i caej rzeczywistoci. Pierwotna mdro pustej sfery wszystkich rzeczy postrzega unjat. Ta, ktra przypomina zwierciado, bez adnych przeszkd odbija wszelkie znane zjawiska. Tak wic istnienie Dharmakaji jako rwnoczesnoci tych dwch pierwotnych mdroci, Przejrzystego wiata matki i dziecka, w innych kontekstach czsto bywa nazywane wszechwiedzcym umysem Buddy i unjat tego umysu. Naturalna czysto myli, bdca umysem (lub odczuwajcym aspektem) czujcych istot, jest Sambhogakaj, ktr zamanifestowae. Najbardziej znan definicj Sambhogakaji, Ciaa Uytecznoci, a pochodzc z sutr, jest ta, ktra mwi o niej jako o Ciele Foremym posiadajcym pi pewnoci. (1) Pewno formy: zawsze wykorzystuje ciao posiadajce 112 wikszych i mniejszych oznak Buddy; (2) pewno nauk: zawsze 59

wykorzystuje nauki mahajany; (3) pewno uczniw: zawsze naucza krgu Arja bodhisattww; (4) pewno miejsca: zawsze w czystych krainach-polach Buddy; i (5) pewno czasu: a do koca samsary. Tutaj okrela si j jako naturaln czysto myli. Te dwie definicje nie s z sob nie do pogodzenia. Arja Bodhisattwowie to ci, ktrzy oprcz motywacji bodhiczitty posiadaj nag, niekonceptualn percepcj unjaty. Za spraw takiego wgldu ich otoczenie staje si czyst krain Buddy. Naturalna czysto myli jest czym, co mog postrzega jedynie takie istoty. Dlatego Sambhogakaja jest t czystoci myli lub wiadomoci, jaka jest wrodzona jedynie Arja Bodhisattwom. Jeli jednak w zwizku z t naturaln czystoci popadasz w chaos, wwczas myli oszukuj ci i wierzysz, e istniej naprawd, przez co nie moesz zobaczy Sambhogakaji. A naturalna czysto zjawisk jako obiektw pod wpywem okolicznoci jest Nirmanakaj, ktr zamanifestowae. Kiedy podoga z lapis lazuli nie jest wypolerowana, nie. odbija si w niej wizerunek boga Indry. Podobnie, jeeli umysy czujcych istot nie s czyste, nie ujrz one Buddy, nawet gdyby stan przed nimi. Tak wic Nirmanakaja czyli Ciaa Emanacji Buddy s naturaln czystoci przejawie dla umysw zwykych istot. Pojawiaj si jako zjawiska powstajce z przyczyn i okolicznoci i mona je podzieli na trzy kategorie. Najwysze Nirmanakaje, takie jak Budda Sakjamuni, posiadaj wszystkie wiksze i mniejsze oznaki i wykonuj dwanacie czynw Buddy: zstpienie z Tuszita, odrodzenie si w rodzinie krlewskiej, wiatowe zabawy, wyrzeczenie [si tego], asceza, Owiecenie pod drzewem bodhi, obrt koem Dharmy itd. Jeeli nie masz zasugi i czystoci odpowiedniej do tego, by ujrze w akjamunim Budd, pojawi ci si on tylko jako wysoki mczyzna o dugich uszach. Jeeli posiadasz czysto umysu, twj Guru pojawi ci si jako Budda. Pojawiajce si zwyke Nirmanakaje to emanacje takie jak mapy, ptaki, itd., w konkretnym celu nauczania danego rodzaju czujcych istot. Niektre Nirmanakaje pojawiaj si w postaci mistrzwartystw, lekarzy, muzykw, itd., aby naucza w zgodzie ze swymi okrelonymi rodkami. Tak wic czyste przejawienie Nirmanakaji zaley od czystoci umysu widzcego. Bezwysikowe, pozytywne zachowanie przynoszce poytek innym, wykonywane bez adnej myli przez te trzy ciaa Buddy czy najrozmaitsze inne, znajduje si poza wszelkimi wyobraeniami. Poniewa bez wysiku spenia on potrzeby wszystkich czujcych istot, tak niezmierzonych jak nieskoczona jest przestrze i wykonuje to a do koca samsary, jest to ostateczna pozytywna waciwo. Istnieje wiele rnych sposobw oznaczania i okrelania cia Buddy. Owiecone ciao, mow i umys wyjania si w oglnych naukach tantrycznych jako, odpowiednio, Nirmanakaj, Sambogakaj i Dharmakaj. W pewnych systemach, do czterech zwykych dodaje si jeszcze Wadrakaj czyli Diamentowe Ciao niezmiennoci Owiecenia, Dnianakaj czyli Ciao Pierwotnej wiadomoci, itd. Ale bez wzgldu na to, jak wiele cia si opisuje, to jeli chodzi o pomoc czujcym istotom, ich pozytywne zachowanie (samudacara; tinle) jest takie samo. Budda jest wolny od wszelkich myli i wszystkich konceptualnych procesw. Wie wszystko dziki nagiej percepcji. Kiedy wic pomaga innym, robi to spontanicznie, bez adnych myli. Z jego szlachetnym postpowaniem nie wie si wic aden wysiek. Dzieje si tak dlatego, e bdc na ciece do Owiecenia, Budda odmwi niezliczon ilo modlitw, aby mc przynosi poytek wszystkim czujcym istotom. Ta jego zdolno jest wic rezultatem tych modlitw i nie wymaga dalszego wiadomego wysiku czy myli. Podobnie jak chmura nie posiada myli, by przynosi poytek plonom a mimo to, gdy pada deszcz, jest to dla nich korzystne tak te i Budda przynosi poytek wszystkim istotom.

60

Istniej te rne aspekty szlachetnego zachowania Buddy, zwane wyzwoleniem przez widzenie, syszenie, przypominanie sobie o nim, czy dotykaniem go. Tak wic jedynie dziki ujrzeniu Buddy, syszeniu jego sw, przypominaniu go sobie, czy dotkniciu jego rki, moesz wyzwoli si z cierpienia. Nie znaczy to jednak, e jest to proces magiczny, nie wymagajcy adnego wysiku z twojej strony. Takie natychmiastowe wyzwolenie zdarza si niezmiernie rzadko dziki temu, e dana osoba nagromadzia w poprzednich ywotach ogromn ilo zasugi. Zazwyczaj jednak tego rodzaju widzenie, itd., zasiewa nasiono karmicznego zwizku z Owieceniem i inspiruje ci do podania ku temu stanowi. Wszystkie te rzeczy wydarzaj si jednak bez wiadomego wysiku ze strony Buddy. Na przykad samo ujrzenie Jego witobliwoci Dalaj Lamy moe wypeni ci inspiracj do praktykowania Dharmy, mimo i Jego witobliwo nie musi nic robi w tym kierunku. Stupa czy posg w Bodhgaja, miejscu gdzie Budda akjamuni zamanifestowa Owiecenie, nie ma myli i nie czyni adnych wysikw, a jednak wikszo ludzi, ktrzy j widz, s ni poruszeni, okraj j i zostaj zainspirowani, [wskutek czego pojawiaj si w nich] religijne myli. Klasyczny przykad tego, w jaki sposb dziaa wyzwolenie przez widzenie i syszenie, ma zwizek z bogiem Indr. Indra siedzi w swoim niebiaskim, krysztaowym paacu i chocia nic nie robi, jego wizerunek odbija si na wszystkich powierzchniach ciennych. Ludzie na ziemi widz to wspaniae odbicie i czuj inspiracj, majc na celu osignicie tego stanu. Indra posiada take niebiaski bben, ktrego dwik jest tak poruszajcy, e w ludziach, ktrzy go sysz, pojawiaj si gbokie wgldy. Tak jak soce i ksiyc nie posiadaj intencji przynoszenia ludziom poytku, tak te bez wysiku i bez myli Budda spenia cele innych, dziki samemu szlachetnemu zachowaniu. Takie s poytki pynce z praktyk wstpnych a do fazy niemedytacji. Jeeli nie ustajesz w wysikach, majcych na celu rozwinicie tych (osigni) jedno po drugim, nie pozwalajc zanikn tym, ktre rozwine, lecz zwikszajc je poytki te si pojawi. Takie zwikszenie entuzjazmu i praktykowanie to pity punkt (rozwoju wasnej praktyki). KOCOWE DEFINICJE Dlatego te, ostatecznie i pierwotnie od pocztku, kady ma swj udzia w tym, co znane jest jako prawdziwa natura umysu samego w sobie, istotna natura rzeczy lub mahamudra, Wielka Piecz unjaty i (nie ma rnicy), za wyjtkiem tego, czy urzeczywistnie jej dwie czystoci, czy te nie. Istotna natura umysu samego w sobie jest rwnie zwana Natur Buddy. Posiada ona dwie czystoci: naturaln czysto staej natury, ktra jest pierwotnie czysta od niepamitnego czasu; oraz czysto osignit wtedy, gdy usunite zostay zaciemniajce j ukryte skazy. Przypomina to wypolerowane zoto, posiadajce dwojak czysto: czysto swego naturalnego stanu, oraz czysto uzyskan wtedy, gdy zostay usunite wszelkie zmatowienia. To, co jest wsplne wszystkim istotom, jest podstaw (mahamudry). Na tej (podstawie) wchodzisz w medytacj nad ciekami, a sama natura umysu podczas okresu, ktry trwa do dziesitego stopnia bodhisattwy, jest ciek (mahamudry). Nastpnie, kiedy obudzie si ze snu niewiadomoci, czyli niewiedzy, urzeczywistniona, ostateczna, czysta natura rzeczywistoci, nosi nazw mahamudry rezultatu. Mahamudry podstawy, cieki i rezultatu s wspzalene i nie mog istnie samodzielnie, tak samo jak jest to w przypadku dziecka, dorosego i starca. Nie moesz by starcem, jeeli nie bye dorosym. Podobnie, mahamudra rezultatu ma miejsce dziki mahamudrze podstawy i cieki. Widzenie rzeczywistej, czystej, staej natury rzeczywistoci i bycie wolnym od wszelkich (poj odnonie) obiektw, do jakich si lgnie, oraz od samej lgncej wiadomoci, jest (mahamudr) pogldu. Medytacja nad znaczeniem tego (pogldu) bez adnego mentalnego wdrowania, jest 61

(mahamudr) medytacji. Potrzebujesz jednoci prawidowego pogldu i [prawidowej] medytacji. Posiadanie samej medytacji bez pogldu przypomina lepca na rwninie. Nie mona nigdzie doj. Posiadanie samego tylko prawidowego pogldu, ale nie medytowanie, przypomina skpca; twoja wiedza nie przynosi poytku tobie, ani innym. Posiadajc jednak obie, ma si (dwa) skrzyda, dziki ktrym mona dolecie do Owiecenia. Doskonalenie ktrejkolwiek z czterech aktywnoci jest waciwe, a robienie tego z cakowit wolnoci od wszelkich (poj) odnonie czego do zrobienia i kogo, kto to robi, jest aktywnoci (mahamudry). Cztery aktywnoci to jak wyjaniono powyej aktywnoci: wszechdobra, ukryta, bycia w tumie oraz ta, ktra przynosi zwycistwo we wszystkich kierunkach. Bycie wolnym od wszelkich (idei odnonie) czego, nad czym ma si medytowa, oraz brak oczekiwa i zmartwie, takich jak obawa przed upadkiem w samsar, czy yczenie rozwijania si a do osignicia Stanu Buddy to (mahamudra) rezultatu. Kiedy w ten sposb urzeczywistnie znaczenie (mahamudry) pogldu, medytacji, dziaania i rezultatu, powiniene rozwija swj entuzjastyczny wysiek. Miej arliwy szacunek i miujcy respekt dla swoich Guru, pokadajc w nich cakowit ufno. Odwr si od obsesji, uwalniajc si od przymusowego przycigania do samsary i tego ycia. Zawsze polegaj na uwanoci i nigdy nie pozwalaj sobie na mentalne wdrwki. Przyszo planuj na krtki okres, a to co zaplanowae, realizuj prosto i bezporednio tak jak kowalski miech, [ktry porusza si w gr i w d]. Kiedy pojawi si takie postawy, jak pragnienie zachowania twarzy, czy myli na temat tego ycia, czy te osiem wiatowych dharm, ktre s w ogle niepotrzebne, wygad je. Z si odetnij lin swojej egoistycznej troski o to ycie. I bez wzgldu na to, co rozwine podczas medytacji, nie bd zblazowany, lecz pokadaj wysiek, by doskonali to we wszystkich czasach. Tak wic zawsze musisz by czujny i uwany. Jaki poytek przyniesie ci nauka czytania i pisania, jeeli nie bdziesz tego praktykowa? Jeeli po zdobyciu cennego przedmiotu, nie bdziesz o niego dba, to zmarnuje si albo zostanie utracony. Mimo i pomidzy przebyskiem dowiadczenia, a wgldem istnieje wiele rnic, (to oglnie mona powiedzie, e) jeeli medytujcy czuje, i (z jednej strony) istnieje jego wasny umys, (a z drugiej) przedmiot jego medytacji, czyli boga, przejrzysta, naga, niekonceptualna unjata, nad ktr si medytuje, lub ktrej si dowiadcza jest to przebysk dowiadczenia. Naley tu zauway, e ten sam techniczny termin odnosi si do przebyskw dowiadczenia i dobrodziejstw. S one znaczone wiar w dualizm, i chocia wspaniale i ncce, s tak przemijajce jak kwiaty na letniej ce. Wgldy, natomiast, s bardziej trwale i stabilne. Jeeli z nag percepcj, a nie z samym tylko przypuszczeniem urzeczywistnisz, e nie istnieje dualizm medytujcego i czego, na co si medytuje jest to wgld. Dlatego te, odrniajc przebysk dowiadczenia czy dobrodziejstwo od wgldu, wejd w stan, w ktrym nie masz obsesji na punkcie tych (dobrodziejstw) i nie utrzymujesz, e s one najwysze. Nastpnie doskonal je we wszystkich czasach. Jest to wane. Chocia dobrodziejstwa nie s czym najwyszym, stanowi one podstaw przenikajcego wgldu. Dlatego dziki identyfikacji i doskonaleniu ich bez przywizania, wgldy z pewnoci si pojawi. Z czterech pieczci, piecz aktywnoci jest ciek tych o bardziej tpych umysach. Dziki nim uzyskasz potne osignicia Sfery Pragnienia. Istnieje wiele poziomw znaczenia czterech pieczci. Tutaj piecz aktywnoci, karmamudra, 62

odnosi si do praktyki (1) agodnych dziaa umoliwiajcych uspokajanie chorb i wpyww, (2) powikszajcej dugo ycia, dobre waciwoci i zasug, (3) dziaa majcych na celu uzyskanie mocy nad elementami, oraz (4) gronych dziaa, eliminujcych krzywdy, przeszkody i negatywne wpywy. Wskutek tego moesz uzyska dobre zdrowie, dugie ycie, bogactwo, moc, itd., czyli potne osignicia Sfery Pragnienia. Piecz zobowiza i piecz Dharmy, s ciekami dla tych o rednim rozumie. Dziki nim moesz uzyska ostateczne, potne osignicia najwyszej sfery samsary, Niebios Akanisztha, czyli Ogmin, ktre nie ley poniej adnego innego. Piecz zobowiza, samajamudra, to dotrzymywanie lubowa i zobowiza najrozmaitszych rodzin Buddy. Piecz Dharmy, dharmamudra, to wizualizowanie siebie w postaci bstwa medytacyjnego. Ich zastosowanie bez realizacji unjaty moe ci doprowadzi jedynie do szczytu samsary, ale nie do Owiecenia. Moesz uzyska zwyke potne osignicia, pozazmysowe i psychiczne moce, itd., ale nie to co najwysze. Natomiast Wielka Piecz unjaty (mahamudra) to cieka dla tych o najbystrzejszych umysach. Jest to metoda zrealizowania najwyszego potnego osignicia (Owiecenia). Dlatego dziki stopniowemu zastosowaniu w praktyce czterech pieczci, osigniesz w peni owiecony Stan Buddy. (Mahamudra jest) nierozdzielnoci przejawienia i unjaty, bogoci i unjaty, wiadomoci i unjaty, przejrzystoci i unjaty, jest wolna od wszelkich, stworzonych przez umys skrajnych sposobw istnienia (czyli prawdziwego istnienia, cakowitego nieistnienia, obu na raz, oraz ani jednego ani drugiego). Nie jest czym, co moe zosta ukazane przez Guru, co ucze moe intelektualnie zrozumie, bd co mona wyjani za pomoc sw. Jest ona wolna od wszelkich poj [mwicych], e jest tym, a nie tamtym. Jest Wielk Bogoci, ktrej si dowiadcza, lecz ktrej nie mona zidentyfikowa (jako tego lub tamtego). Nie istnieje nic, czego ona nie przenika, czy s to zjawiska, istnienie, samsara czy Nirwana. Jest to wielki stan poza intelektem (czyli konwencjonalnym umysem). Rwnoczesno umysu, myli i Dharmakaji istnieje od nie majcego pocztku czasu, poniewa jednak nie bya rozumiana, to za pomoc swych ustnych nauk Guru wyjaniaj, i (te trzy) musi si poczy w jedn, nierozdzieln cao. Nosi to nazw rwnoczenie powstajcej i poczonej mahamudry. Kiedy czysz umys, myl i Dharmakaj, nie przypomina to mieszania mki i cementu, ale raczej wlewanie wody do wody. Natura myli jest taka sama jak natura umysu; obie s Dharmakaj. Myli, cho s zwodnicze, nie naley porzuca, nie naley te dy do ustalenia ich zaniku. Dziki rozpoznaniu ich natury, oczyszczaj si; urzeczywistniasz Dharmakaj, stajc si Budd. Jeeli ich nie rozumiesz, zwodz ci i wtedy jeste czujc istot. Od nie majcego pocztku czasu myli, umys i Dharmakaja s rwnoczesne. Jeeli pytasz, co pojawio si najpierw, uuda czy Owiecenie, przypomina to przysowiowe pytanie: Co byo najpierw: kura czy jajko? Nie jest tak, e najpierw miae Owiecenie, a potem przestae go by wiadomy, nie jest te tak, i najpierw bye niewiadomy, a potem stae si Owiecony. Te dwa s rwnoczesne i [istniej] od nie majcego pocztku czasu. Mimo to Budda nie posiada myli, ani zudze. Co to oznacza? Poniewa Dharmakaja przenika myl, dlatego nie moesz powiedzie, e Budda porzuci myl, gdy wynikaoby z tego, e Budda porzuci Dharmakaj. Poniewa jednak Budda rozpoznaje myli jako Dharmakaj, w strumieniu jego umysu nie powstaj myli, a caa jego aktywno i wszystkie manifestacje s niekonceptualnym, spontanicznym, szlachetnym postpowaniem bez adnej myli. Z linii, ktra przesza od Wadradhary do Tilopy, Naropy, Marpy, Milarepy, a nastpnie do Gampopy, wywodzi si linia metod medytacyjnych, pochodzca od (bezporednich uczniw) Gampopy; jest to mahamudra Zhang, Barom i Drikung Kagyu, z ktrych ta ostatnia jest lini Phagmo Drukpy. (Od bezporednich uczniw Phagmo Drukpy wywodzi si) mahamudra Talung, 63

Czenga, Marye, Siubsewa, Trophu, Yazang i Drukpa Kagyu, a ostatnia z nich pochodzi z linii Lingrepy i Gjarepy. Zwaszcza istnieje jednak mahamudra w szczeglny sposb wyrnionej Karma Kamtsang Kagyu, ktra posiada niesabnc wilgo oddechu daki i niesabnce ciepo bogosawiestw nieprzerwanej linii, [pochodzcej] od Gampopy poprzez (I Karmap) Dysum Khjenp, a do mego Guru (V Szamara Rinpocze) Kencziok Yenlak. Posiada ona lini, ktra czy w jedno szczeglne waciwoci wszystkich rozlicznych nauk mahamudry. Znana jako mahamudra rwnoczesnoci powstawania i poczenia, rdo wszystkich dobrych waciwoci, jest tak sawna w wiecie jak soce i ksiyc. Jeeli praktykujesz j sumiennie, jest pewne, e automatycznie rozwiniesz dowiadczenia i wgldy. Taka praktyka jest szstym punktem (rozwoju wasnej praktyki). KOLOFON AUTORA Nie kompilujc cytatw z pism, itd., wyjaniem to, uwaajc, e gwn rzecz jest rozpoznanie natury umysu, przy [jednoczesnym,] bezporednim wskazaniu palcem na praktyk. Chocia sam nie posiadam dowiadczenia, ja, Mipham Cziewang czyli Wadrewara (IX Karmapa Wangcziuk Dorde, 1556-1603), po zapoyczeniu sw od Guru przeszoci, napisaem ten tekst w domu Shokawor, podczas moich sesji medytacyjnych na uporczywe proby Samde Lamy Rabdziam Mawa Samten Kunga. [Tekst ten] obejmuje dwadziecia, dwadziecia dwa lub dwadziecia pi medytacyjnych zagadnie. Oby dziki pyncej z tego zasudze, ja i wszystkie inne, matczyne czujce istoty, odwrciy si szczerze od obsesyjnego przycigania do upragnionych obiektw zmysw i ujrzay natur umysu. ubham ostu sarwadagatam, oby cay wiat by czysty.

Tekst ten zosta wyjaniony wraz z ustnym komentarzem przez III Dziamjang Khjentse Wangpo Rinpocze, Karma Drubgjy Tenpa Yarpel Dziurme Goczia Tinie Kenkhjab Pelzangpo, w zgodzie z naukami jego Guru, XVI Karmapy, Rangdziung Rikpe Dorde. Przekadu na angielski i kompilacji dokona Aleksander Berzin. Nauczano go po tybetasku w Bodhgaja w Indii, w grudniu 1976 i styczniu 1977 roku.

64

PIDZIESIT STROF ODDANIA DLA GURU

w sanskrycie: Gunapacaika po tybetasku: bLa ma Inga bcu pa wraz z ustnym komentarzem Gesze Ngawang Dargyey PRZEDMOWA Pidziesit strof oddania dla Guru" (Gunapacaika) to tekst napisany okoo I wieku n.e. przez Awaghosz. Ten indyjski poeta byl znany pod wieloma imionami, takimi jak Arjaura, Matriceta, Patriceta, Matricitra i Bhawidewa. Byl on wspczesnym krla Kaniszki z dynastii Kuszan. Bdc poprzednio oddanym nie buddyst, stal si potem mocnym zwolennikiem cieki Buddw i napisa wiele dziel powiconych najrozmaitszym jej aspektom. Budda Sakjamuni yl okoo czterech stuleci przed Awaghosz. Naucza sutr dotyczcych praktyk medytacyjnych, majcych na celu osignicie wyzwolenia i Owiecenia, a w formie Buddy Wadradhary przekazywa nauki mahamudry i tantr, dotyczcych szybszych, cho bardziej niebezpiecznych metod osignicia Owiecenia. Kocowy sukces w postpowaniu sutrajan bd tant-rajan zaley wycznie od twojego oddania dla Guru, co Budda wykaza w Sutrze Saddharmapundarika (II, 124) i w komentarzu do Tantry Hewadry, Kye dor sha gyu rdo rjei gur, wyjaniajc w nich, e w nadchodzcych czasach degeneracji bdzie przyjmowa posta Guru. W takich wypadkach Guru powinno si szanowa tak samo jak Buddw, poniewa bd oni ich yjcymi reprezentantami. Oddanie dla Guru obejmuje twoje myli i dziaania. Najwaniejsz rzecz jest rozwinicie cakowitego przekonania co do tego, e twj Guru jest Budd. Tego rodzaju przewiadczenie jest warunkiem wstpnym otrzymania jakiegokolwiek wgldu. Jeeli dysz do tego, by przynie poytek sobie i przezwyciy cae cierpienie dziki osigniciu wyzwolenia, lub chcesz osign doskonay stan W Peni Owieconego Buddy, aby mc pomaga w wyzwoleniu innym, twj Guru moe ukaza ci ciek jedynie wtedy, gdy sam ju posiad jej urzeczywistnienie. Jeeli powtpiewasz w kompetencje Guru i jego moliwoci prowadzenia ci, twoja praktyka bdzie wyjtkowo niestabilna i nie bdziesz w stanie poczyni adnych znaczcych postpw. Musisz mie pene zaufanie co do tego, e osignicie Owiecenia jest moliwe, e twj Guru jest yjcym dowodem tego i e postpujc w lad nauk Buddy zgodnie z jego wyjanieniami, moesz osign ten sam [cel]. Jedynie wwczas bdziesz mg osign jaki poytek z wykonywanych praktyk. Widzenie w swoim Guru wycznie pozytywnych waciwoci jest wic sposobem rozwinicia tych waciwoci w samym sobie. Wikszo ludzi zazwyczaj jest lepych i nie dostrzega wasnych wad, natomiast wady innych s dla nich wyrane i oczywiste. Ale jeli sam nie posiadaby tych samych wad, nie byby w stanie dopatrzy si ich u innych. Jeeli s dwa kawaki owocu, jeden dojrzay i jeden zgniy, a osoba obok ciebie bierze dojrzay owoc, to wycznie z powodu wasnej chciwoci oskarasz j o chciwo i egoizm. Jeli nie przywizywaby si do owocu, nie miaoby dla ciebie znaczenia, ktry owoc by wzia, po prostu zobaczyby, e bierze kawaek owocu. W podobny sposb sam moesz przewiczy, eby zawsze dostrzega w swoim Guru tylko pozytywne waciwoci i adnych bdw i eby ten pozytywny pogld przenikn, rozwin i odzwierciedla twj wasny stan umysu: Poniewa kada istota posiada w sobie podstaw mahamudry czyli Natur Buddy przejrzysty, nieskalany stan czystego umysu, o ktrym sdzi si, e nie posiada adnego prawdziwego, niezalenego istnienia to wwczas, jeli moesz ujrze swego Guru w kategoriach Buddy, masz moliwo zaktywizowania i zrealizowania wasnej Natury Buddy, czyli osignicia mahamudry rezultatu. Jeeli dostrzegasz [w nim] wycznie bdy, wzmacniasz tylko wasne bdy i negatywne nastawienie, jeli natomiast widzisz sam doskonao, bdziesz w stanie osign doskonao samego Stanu Buddy. Dlatego jedn z gwnych praktyk 65

Guru jogi, szczeglnie w mahamudrze i tantrze, jest urzeczywistnienie nierozdzielnoci wasnego umysu z umysem swego Guru, Buddami i swoim bstwem medytacyjnym, ktre jest czystym przejawem owieconego umysu. Oddanie dla Guru jest korzeniem wszelkich osigni. Jeeli twj Guru zachowuje si w pozornie nieowiecony sposb i czujesz, e uwaanie go za Budd byoby hipokryzj, powiniene pamita o tym, e twoje opinie s niepewne i e dostrzegane przez ciebie oczywiste bdy mog by jedynie odbiciem omamionego stanu twego umysu. Powiniene rwnie myle, e gdyby twj Guru dziaa w cakowicie doskonay sposb, byby niedostpny i nie mgby si z nim skomunikowa. To, e Guru moe ukaza wady i sabe punkty [swojego charakteru] jest wynikiem jego wielkiego wspczucia. Jest to cz jego skutecznych rodkw, dziki ktrym jest w stanie ci uczy. Guru odzwierciedla twoje wasne bdy, dlatego sprawdzaj siebie i ucz si od niego tego, jak usun swoje bdy. Jeeli masz zamiar tylko krytykowa swojego Guru, nigdy nie odniesiesz z niego adnego poytku. To sam Budda Wadradhara powiedzia, e swojego Guru naley uwaa za Budd. Jeli wic posiadasz ufno i przyje schronienie w buddyjskich naukach, prbujesz zrozumie, co Budda pod tym rozumia. Buddowie wywieraj wielki, pozytywny wpyw na wiat, w ten sam sposb, jak czyni to soce. Ale tak jak szko powikszajce jest potrzebne do skupienia promieni sonecznych w celu rozniecenia ognia, tak te [obecno] Guru jest wymagana w celu skupienia szlachetnej postawy Buddw w strumieniu umysu ucznia i zainspirowania go do podania duchow ciek. W ten sposb Guru s ywymi przykadami reprezentujcymi Buddw, kontynuujc prac wszystkich owieconych istot i dziaajc jako dostpny punkt skupienia dla praktyk, majcych na celu uzyskanie przez ciebie Stanu Buddy. Dziki oddaniu dla swego Guru, okazywaniu mu szacunku i skadaniu ofiar, gromadzisz zasug, ktra umoliwi ci wyzwolenie si z wszelkiego cierpienia. Tego typu suby dokonuje si dla wasnego poytku, a nie dla poytku Guru. Kiedy siejesz ziarno na polu, nie czynisz tego dla poyku gleby, bo to ty sam bdziesz zbiera plony. Dlatego te z postaw odpowiedniego oddania dla swego Guru uwaaniu go za Budd im bardziej pozytywn energi wylesz w jego kierunku, tym bardziej przybliysz si do samego Stanu Buddy. I podobnie, jeli nienawidzisz Guru i wzbudzasz w jego kierunku negatywn energi, umylnie odrzucasz si od Stanu Owiecenia, w jakim przebywa i jego wolnoci od blu, wskutek czego sprowadzasz na siebie silne cierpienie. Jeli wic doszukujesz si bdw w swoim Guru i masz tendencj do bagatelizowania go, pamitaj, e twoje opinie s niepewne, i e wskutek lekcewaenia reprezentowanego przez niego stanu szczcia, mog si pojawi wycznie nieszczcia. Pamitajc o dobroci swojego Guru, ktry naucza ci w tej zdegenerowanej epoce, jaka nadesza po odejciu Buddy Sakjamuniego, musisz rozwin wobec niego miujcy szacunek. Twj Guru naucza ci pomimo twoich zudze i nie zmusza ci do podejmowania takich trudw, jakim poddawali si w przeszoci Dzietsyn Milarepa i inni. Przekazuje ci inicjacje, ustne nauki i nieprzerwane linie, pochodzce od Buddy Sakjamuniego. Inspiruje ci do osignicia swego stanu, a kiedy tego potrzebujesz wspomaga ci materialnie. Jeeli brak ci miujcego szacunku dla swego Guru, osignicie Owiecenia bdzie niemoliwe. Najrozmaitsze aspekty oddania dla Guru za pomoc rodkw myli, zostay szeroko zaprezentowane na przykad w Sutrze Gandavjuha. Te zagadnienia i odniesienia do pism, mona ze szczegami znale w Lamrim czienmo Tsong Khapy. Gurupacaika Awaghoszy jest najbardziej wyczerpujcym podsumowaniem tego, jak za pomoc swoich dziaa powierzy si Guru. Jego pisemne rda obejmuj szeroki zakres tekstw tantrycznych, takich jak tantry: Guhjasamada, Kalaczakra, Czakrasamwara, Wadradakini, czy Wadrahridajalamkara. Konkretne, tantryczne rda dla kadego wersu zostay podane w napisanym przez Tsong Khap komentarzu do tego 66

tekstu, zatytuowanym Lama Ngacziupa Namszie. Jeli chodzi o studiowanie i praktykowanie tantry, oddanie dla Guru jest nawet bardziej istotne i kadzie si na wikszy nacisk, ni na ciece sutr. Jest tak dlatego, poniewa praktyki tantryczne s wyjtkowo trudne i skomplikowane. Prawidowo wykonywane mog przynie realizacj Stanu Buddy w tym yciu, natomiast wykonywane nieprawidowo mog sta si bardzo niebezpieczne i sprowadzi wyjtkowo okropne konsekwencje. Dlatego bezporednie, osobiste przewodnictwo Guru jest nieodzowne. Poniewa Gurupacaika szczegowo wyjania, jak ucze powinien postpowa ze swoim Guru, zwyczajem stao si nauczanie tego tekstu przed udzieleniem jakiejkolwiek tantrycznej inicjacji. Jeli zwizek Guru i ucznia raz zostanie ugruntowany, ucze otrzymuje nauki o oddaniu dla Guru, zwykej ciece wyrzeczenia si cierpienia samsary, owieconej motywacji bodhiczitty i waciwym pogldzie na pustk (unjat). Nastpnie, na mocnej podstawie swego oddania dla Guru i powyszych Trzech zasadniczych ciekach" po otrzymaniu waciwych przekazw mocy, moe zosta stopniowo poprowadzony poprzez kolejne stadia tantry. TEKST Pokon dla Bhagawana Wadrasattwy. ,,Bhagawan to jedno z wielu sw, jakich uywa si na okrelenie Owieconej Istoty, Buddy. Etymologi jego tybetaskiego odpowiednika, Comdende (bCom ldan das) wyjania si nastpujco: Sowo com znaczy przezwyciy. Buddowie przezwyciyli zarwno przeszkody stojce przed wyzwoleniem, jak i te, ktre stoj na drodze do wszechwiedzy. Pierwsze z nich obejmuj zudzenia lub moralne czy mentalne splamienia (klea), a take ich instynkty, oraz niewiedz, chwytajc si prawdziwego, niezalenego istnienia. Drugie odnosz si do instynktw tej niewiedzy. Sowo den znaczy posiada. Buddowie posiadaj wszystkie pozytywne waciwoci, poniewa cakowicie skompletowali nagromadzenia zasugi i wgldu, wskutek czego zrealizowali, odpowiednio: Ciao Formy i Ciao Mdroci. Sowo de znaczy wyj poza. Buddowie opucili samsar, cykl niekontrolowanego odrodzenia, w ktrym wskutek karmy i zudze dowiadcza si cierpienia. Ukryte znaczenie Wadrasattwy, po tybetasku Dorde Sempa (rDo rje sems dpa), mona rwnie wywie z etymologii jego imienia. Sowo dorde znaczy niezniszczalny diament-piorun". Tutaj odnosi si to do twardej jak diament mdroci niedualizmu unjaty i bogoci, czyli niedualizmu (1) umysu, ktry posiada nag percepcj unjaty, dowiadczan z uczuciem wielkiej bogoci, oraz (2) bdcej obiektem tego umysu unjaty. Sowo sempa oznacza kogo, kto posiada heroiczny umys. Jest to kto, kto sam porzuci wszelkie zudzenia, niewiedz oraz ich instynkty i ma heroiczny umys, gotowy do pomagania innym na wszelki moliwy sposb. Tak wic Bhagawan Wadrasattwa odnosi si do stanu Wadradahary, czyli formy, jak Budda przyjmuje w tantrach. Odnonie sposobu osignicia tego owieconego stanu za pomoc oddania dla Guru, Awaghosza zaczyna swoje dzieo tym wanie pokonem. 1. Skaniajc si we waciwy sposb do lotosowych stp mojego Guru, ktry jest przyczyn osignicia przeze mnie stanu znakomitego Wadrasattwy, streszcz i wyjani pokrtce to, co na temat oddania dla Guru powiedziano w wielu bezbdnych tekstach tantrycznych. (Dlatego) suchajcie z szacunkiem. 2. Wszyscy Buddowie przeszoci, teraniejszoci i przyszoci, przebywajcy we wszystkich krainach w dziesiciu kierunkach, skadaj pokon tantrycznym mistrzom, od ktrych otrzymali najwysze przekazy mocy. (Czy warto wspomina, e i ty rwnie powiniene [to uczyni]?)

67

Na ogl istniej trzy rodzaje przekazw mocy lub inicjacji: przyczyny, cieki i rezultatu. Pierwsza istnieje po to, aby twj strumie umysu mg dojrze, druga to faktyczna cieka praktyki, majca na celu osignicie Owiecenia, a trzecia ma na celu wejcie w rzeczywisty, wyzwolony Stan Buddy. Kady, kto kiedykolwiek osign lub osignie Owiecenie, dochodzi do za pomoc otrzymania od swoich tantrycznych mistrzw tych najwyszych inicjacji. 3. Kadego dnia trzykrotnie, z najwysz ufnoci musisz okazywa szacunek, jaki masz dla swojego Guru, ktry uczy ci (tantrycznej cieki), skadajc donie razem, ofiarujc mandal i kwiaty oraz przy skadaniu pokonu (dotykajc) gow do jego stp. Jako ucze musisz uwaa swego Guru za Owiecon Istot. Nawet jeli sam nie uwaa si za Owieconego, a ty, jego ucze, osigniesz Stan Buddy wczeniej od niego, musisz okazywa mu szacunek i skada hold. Na przykad Maitreja, pity i nastpny Budda z tysica Buddw tej epoki wiata, ktry obecnie przewodniczy krainie Buddy, Tuszita, uzyska Owiecenie przed swoim Guru, Budd Sakjamunim. Chcc zademonstrowa szacunek dla niego, Maitreja trzyma na swoim czole stup. Podobnie Awalokitewara, inkarnacja wspczucia wszystkich Buddw, w swym jedenastoglowym aspekcie, zosta ukoronowany gow swego Guru Buddy Amitabhy, ktry przewodniczy krainie Sukhawati. A zatem uczenie si od Guru nie powinno przypomina zabicia jelenia dla jego pima, a nastpnie porzucenia jego zwok. Nawet po osigniciu Owiecenia musisz nadal szanowa swojego Guru i realizowa wszystkie moliwe osignicia. 4. Jeeli (twj Guru) jest czowiekiem wieckim lub modszym od ciebie, to ci, ktrzy zachowuj lubowania mnisie, robic pokon (publicznie), kieruj zarazem gow w stron takich rzeczy jak teksty pism, aby unikn lekcewaenia i pogardy wiata. Ale w swoim umyle (zrb pokon przed swoim Guru). 5. Jeli chodzi o usugiwanie (swojemu Guru) i okazywanie mu szacunku, na przykad przestrzeganie tego, co mwi, wsta, (kiedy wchodzi) i wska mu jego miejsce. Powinni to robi nawet ci, ktrzy zoyli lubowania mnisie, (a ktrych Guru s ludmi wieckimi lub s modsi od nich). Jednak (publicznie) unikaj robienia pokonw i nieortodoksyjnego zachowania (na przykad mycia jego ng). Jedna z mnisich regu mwi, e mnisi i mniszki nie powinni robi pokonw przed ludmi wieckimi. Oznacza to, e publicznie nie powiniene okazywa tego typu szacunku dla swego wieckiego Guru, poniewa wrd przypadkowo obserwujcych to ludzi mogoby to spowodowa nieporozumienia i lekcewaenie. Lepiej jest wykonywa pokony przed tekstami pism lub poskami Buddy, jakie znajduj si w jego pobliu, kierujc jednak w umyle szacunek do swojego Guru. Na przykad wielcy mistrzowie Czandragomin i Czandrakirti czsto prowadzili z sob dysputy. Pierwszy z nich by wieckim, a drugi mnichem. Pewnego dnia Czandrakirti zaprosi Czandragomina do swego klasztoru. Chcia, eby wszyscy mnisi uformowali pochd, jednak wiecki mistrz sprzeciwi si temu mwic, e mieszkacy pobliskiego miasta uznaliby to za dziwne. Czandrakirti powiedzia mu, eby si niczego nie obawia. Na wysokim tronie umieci posg Madziuri, a w pochodzie pewien mnich nis go bezporednio przed Czandrgominem. Wszyscy ludzie sdzili, e ca ceremoni wykonano na cze Madziuri, bdcego przejawem mdroci Buddw, wskutek czego mnisi uniknli wszelkich negatywnych odczu. Chocia czsto uczniowie mog si domaga, eby innym okazywano szacunek w sposb powcigliwy i nie bezporedni, to jednak prywatnie musz oni postpowa zgodnie z waciw procedur oddania dla Guru, bez wzgldu na to, jaki jest status Guru. Jednak oglny szacunek, taki jak na przykad wstanie z miejsca, kiedy on wchodzi, musi si okazywa przez cay czas. Jednak ze swej strony Guru powinien by zawsze skromny, nigdy nie powinien arogancko czy w 68

sposb napuszony uwaa si za kogo wielkiego i godnego czci. Phara Rinpocze, jeden z najbardziej urzeczywistnionych uczniw Starszego i Modszego Nauczyciela Jego witobliwoci XIV Dalaj Lamy, zawsze trzyma teksty pism w pobliu miejsca, na ktrym siedzia. Wyjaniajc dlaczego, powiedzia, e kiedy ludzie przychodz go odwiedzi i robi pokony, przynajmniej bd mogli uzyska pewn zasug z okazywania szacunku pismom, poniewa on sam nie posiada kwalifikacji. 6. Aby sowa szacunku Guru, ani ucznia nie ulegy degeneracji, musi przedtem doj do wzajemnego sprawdzenia si, (majcego na celu ustalenie, czy kady z nich moe si) odway na zwizek Guru-ucze. Podczas tantrycznych inicjacji skada si wiele grup lubowa, ktre maj na celu to, eby nigdy nie porzuca praktyk i procedur istotnych dla duchowego postpu. Ucze lubuje nigdy nie przekracza tych lubowa, do ktrych zalicza si midzy innymi to, by zawsze wizualizowa swojego Guru jako nieoddzielnego od bstwa medytacyjnego, w ktrego praktyk zosta dopiero inicjowany. Tego rodzaju bstwa, jak rwnie Guru, czy ta sama owiecona natura, ktr maj wszyscy Buddowie, rnicy si od siebie wycznie fizycznym aspektem, jaki manifestuj. Sam Guru rwnie lubowa poprzednio, e nigdy nie wyjawi tantrycznych sekretw tym, ktrzy nie s w stanie zrozumie i zachowa ich. Tak jak mleka lwicy nie naley przechowywa w glinianym dzbanie, tak te gbokich i potnych metod tantry nie powinno si powierza tym, ktrzy nie s jeszcze gotowi na ich przyjcie. Jeeli po zoeniu takich lubowa, Guru bd ucze pozwol sobie na zamanie sowa honoru, nie bd w stanie osign adnego z zamierzonych celw i ponios bardzo powane, niepomylne konsekwencje. Dlatego wyjtkowo istotne jest to, aby zanim nawi formalny zwizek, wzajemnie si sprawdzili. W staroytnych czasach, potencjalny ucze, ktry chcia otrzyma inicjacj, musia si o ni doprasza okoo trzech lat. Inicjacja nie bya w adnym razie czym przypadkowym. Guru, ktry kaza tak dugo czeka na ni uczniowi, odciska w umyle ucznia znaczenie, jakie posiada wejcie na tantryczn ciek, sprawdza jego zobowizania, jak rwnie to, czy jest ju waciwie przygotowany. Czsto Guru kaza uczniowi czeka jeszcze duej, zanim zgodzi si przekaza mu jakiekolwiek nauki. Raz po raz sprawdza jego charakter i dopiero wtedy, gdy dobrze go zrozumia, przyjmowa go na ucznia. Rwnie ucze musia sprawdzi potencjalnego Guru i okreli, czy jest on w peni wykwalifikowany. Musia si upewni, e bdzie w stanie cakowicie odda si temu mistrzowi. Przed zaistnieniem formalnego zwizku Guru-ucze, posiadasz cakowit wolno wyboru. Ale jeli ju go nawizae, musisz go kontynuowa z cakowitym zobowizaniem. 7. Rozsdny ucze nie powinien zaakceptowa jako swego Guru kogo, komu brak wspczucia, kto wpada w gniew, jest zoliwy, faszywy, zdeprawowany, arogancki, ma ch posiadania, jest niezdyscyplinowany, bd przechwala si swoj wiedz. 8. (Guru powinien by) stabilny (w swoim zachowaniu), kulturalny (w swojej mowie), mdry, cierpliwy i uczciwy. Nigdy nie powinien ukrywa swoich wad, ani dy do posiadania waciwoci, ktrych nie posiada. Powinien by ekspertem w znaczeniu (tantr) i rytualnych czynnociach (medycyny i umie odwraca przeszkody). Powinien te posiada miujce wspczucie i pen wiedz na temat pism. 9. Powinien by ekspertem na dziesiciu polach, umie wykona mandale, posiada pen wiedz odnonie tego jak wyjania tantry, mie najwysz, czyst ufno i cakowicie opanowane zmysy. Na ogl, Guru w mahajanie powinien posiada dziesi nastpujcych waciwoci: (1) dyscyplin jako rezultat skutecznego opanowania wyszej dyscypliny i etycznej samokontroli; (2) uspokojenie umysu, pochodzce z treningu wyszej koncentracji; (3) uspokojenie wszystkich zudze i przeszkd 69

w wyniku treningu w wyszej mdroci; (4) wiksz od swego ucznia wiedz w przedmiocie, ktrego go uczy; (5) entuzjastyczn wytrwao i rado z nauczania; (6) skarbnic pisemnej wiedzy; (7) wgld i zrozumienie unjaty; (8) zrczno w przekazywaniu nauk; (9) wielkie wspczucie; oraz (10) brak niechci do nauczania i pracy dla uczniw, bez wzgldu na ich poziom inteligencji. Mistrz tantryczny musi mie nawet wicej pozytywnych waciwoci ni te, ktre wymieniono w tekcie. Najwaniejsze jest to, e powinien by wyjtkowo stabiln osob, z ciaem, mow i umysem cakowicie poddanym swojej kontroli. Powinien by kim, w czyjej obecnoci kady odczuwa ciepo, spokj i jest zrelaksowany. Nawet sam jego widok powinien by dla umysu wielk przyjemnoci. Powinien te posiada niezrwnane wspczucie. Istniej dwa rodzaje dziesiciu pl, na ktrych Guru musi by cakowitym mistrzem. Dla nauk joga-i anuttarajoga-tantr istotne znaczenie ma dziesi wewntrznych pl. Podkrelaj one znaczenie oczyszczenia gwnie wewntrznych aktywnoci umysu. Guru powinien by ekspertem w: (1) wizualizowaniu ochronnych k i eliminowaniu przeszkd; (2) przygotowaniu i powicaniu sznureczkw ochronnych i amuletw, jakie nosi si na szyi; (3) przekazywaniu inicjacji wazy i inicjacji tajemnej, zasiewajcych nasiona dla osignicia foremnych cia Buddy; (4) przekazywaniu inicjacji mdroci i inicjacji sowa, zasiewajcych nasiona dla osignicia cia mdroci Buddy; (5) oddzielaniu wrogw Dharmy od ich protektorw; (6) skadaniu ofiar, takich jak tormy; (7) recytowaniu mantr, werbalnie i mentalnie, czyli wizualizowaniu ich jak obracaj si wok jego serca; (8) wykonywaniu rytualnych procedur zwizanych z gronymi formami, co ma na celu silne przycignicie uwagi bstw medytacyjnych i stranikw; (9) powicaniu posgw i wizerunkw; oraz (10) ofiarowaniu mandali, wykonywaniu praktyk medytacyjnych (sadhan) i samoinicjacji. Dla nauk krija- i czarja-tantr, podkrelajcych znaczenie oczyszczenia gwnie zewntrznych dziaa w zwizku z wewntrznymi procesami mentalnymi, wymaga si dziesiciu zewntrznych waciwoci. [Guru powinien wic byj ekspertem w: (1) rysowaniu, konstruowaniu i wizualizowaniu siedzib mandali i medytacyjnych bstw; (2) utrzymywaniu rnych stanw jednoupunktowionej koncentracji (samadhi); (3) wykonywaniu gestw rk (mudr); (4) wykonywaniu tacw rytualnych; (5) siedzeniu w penej pozycji medytacyjnej; (6) recytowaniu tego, co jest odpowiednie dla tych dwch klas tantr; (7) skadaniu ofiar z ognia; (8) skadaniu rnych innych ofiar; (9) wykonywaniu rytuaw: (a) agodzenia ktni, godu i chorb, (b) zwikszaniu dugoci ycia, powikszaniu wiedzy i bogactwa, (c) si oddziaywania na innych, i (d) eliminacji za pomoc gronych [form] demonicznych sil i wpyww; oraz (10) przywoywaniu bstw medytacyjnych i rozpuszczaniu ich na powrt w odpowiednich miejscach. Nie wystarczy, aby tantryczny mistrz wiedzia tylko to, jak wykona powierzchowne dziaania powyszych rytuaw. Musi rzeczywicie umie to zrobi. Kiedy na przykad powica wizerunek bstwa medytacyjnego, musi umie przywoa rzeczywiste bstwo i umieci je na wizerunku, a nie tylko wyrecytowa sowa odpowiedniego tekstu. Jeeli zaakceptujesz jako swego Guru mistrza, ktry posiada wszystkie te kwalifikacje i moce, a on przyjmie ci na ucznia, musisz cakowicie mu si powierzy. Chocia moliwe jest, e wskutek zudzenia moesz si nie zgadza ze swoim Guru, nigdy nie okazuj mu braku szacunku, ani nie pogardzaj nim z gbi serca. 10. Jeeli po tym jak zostae uczniem takiego ochraniajcego ci (Guru), pogardzasz nim z gbi serca, bdziesz zbiera nieustanne cierpienie, tak jakby dyskredytowa wszystkich Buddw. 11. Jeeli jeste tak gupi, eby gardzi swoim Guru, cigniesz na siebie choroby zakane i te, ktre powoduj szkodliwe duchy. Umrzesz (straszn mierci), spowodowan przez demony, zaraz lub trucizn. 12. Zostaniesz zabity przez (niegodziwych) wadcw ognia, jadowite we, wod, czarownice lub bandytw, przez szkodliwe duchy lub dzikich ludzi, a potem odrodzisz si w piekle. 70

13. Nigdy nie zakcaj spokoju umysu Guru. Jeeli bdziesz tak gupi i przydarzy ci si to, z pewnoci bdziesz si gotowa w piekle. 14. Bez wzgldu na to, o jak straszliwych piekach si naucza, takich jak Avici, Pieko Nieprzerwanego Blu, zostao wyranie wyjanione, e ci, ktrzy dyskredytuj swoich Guru, pozostan tam (na bardzo dugi czas). 15. Dlatego z caego serca podejmij wysiek i lubuj nigdy nie bagatelizowa swoich tantrycznych mistrzw, ktrzy nie ujawniaj swojej wielkiej mdroci i zalet. Skoro twj Guru jest Budd, dyskredytowanie go jest rwnoznaczne z nienawidzeniem wszystkich owieconych. Stan Buddy jest cakowitym wyzwoleniem z wszelkiego cierpienia, niewiedzy, zudze i przeszkd. Jest osigniciem wszystkich pozytywnych waciwoci, pen doskonaoci i cakowit wszechwiedz. Jeeli wskutek lekcewaenia swojego Guru, dyskredytujesz lub bagatelizujesz taki stan, odwracasz si gwatownie od szczcia i wolnoci. Okazujc lekcewaenie mdroci i wyzwoleniu, zamiast nich osigniesz niewol i bl. Tego rodzaju stany cierpienia zostay opisane w pismach jako najrozmaitsze pieka. Takie wic s wielkie niebezpieczestwa, zwizane z wejciem w zwizek Guru-ucze. Twj tantryczny mistrz moe by kim, kto udzieli ci inicjacji, wygosi nauki na temat tantry lub nawet poinstruuje w zakresie rysowania mandali. Poniewa jest pozbawiony pretensjonalnoci i nigdy si nie przechwala, swoje pozytywne waciwoci zawsze trzyma w ukryciu i nigdy nie waha si przyzna do swoich wad. Jeeli nie rozpoznae takich cech jak wskazania jego doskonaoci, pokory i skutecznych rodkw, moesz popeni powany bd zbagatelizowania lub dopatrywania si w nim bdw. Jeeli po ustanowieniu formalnego zwizku z tym Guru dziki czemu wkracza si na ciek do Stanu Buddy z gbi serca zamiesz ten zwizek, sam rzucasz si w straszne cierpienie. Dlatego musisz zachowa wielk uwano, bo mimo i oddanie dla Guru wyniesie ci do penego Owiecenia, to jego zamanie stanowi bdzie o twoim upadku. 16. (Jeeli wskutek braku uwanoci okaesz) swojemu Guru (brak szacunku), z cakowit czci z mu ofiar i pro o wybaczenie. Dziki temu w przyszoci nie spadn na ciebie krzywdy takie jak zaraza. Jako Budda, Guru nigdy nie ywi urazy. Okazywanie mu braku szacunku nie jest w stanie urazi, ani zrani go. Moe zrani tylko ciebie. Jeli wic okaesz al i poprosisz go o wybaczenie, z wielkim wspczuciem zaakceptuje to, co mu ofiarowae. Dziki sile twojej ufnoci, szacunku i oddania, nie bdziesz musia wtedy dowiadczy wielkich nieszcz. Poyteczne efekty oddania dla Guru oraz straszne konsekwencje ich naruszenia, nie s nagrodami czy karami, pochodzcymi od wiatowych Guru, lecz wywodz si bezporednio z przyczyny i skutku. Twj Guru jest ogniskow dla twoich, prowadzcych do Owiecenia praktyk. Im bardziej oddany jeste stanowi doskonaoci, jaki reprezentuje, tym bardziej zbliasz si do tego celu. Lekcewaenie go moe ci jedynie wprowadzi gbiej w ciemnoci i niewiedz. 17. Zostao powiedziane, e Guru, ktremu lubowae pod sowem honoru, (e bdziesz go wizualizowa jako nieoddzielnego od twego bstwa medytacyjnego), powiniene ochoczo ofiarowa swoj on, dzieci, a nawet wasne ycie, chocia zrobienie tego nie jest (atwe). Czy jest potrzeba, aby wymienia inne twoje przemijajce dobra? 18. (Taka praktyka ofiarowania) moe spowodowa, e gorliwy (ucze) w tym yciu urzeczywistni Stan Buddy, ktry w przeciwnym razie byby trudny do osignicia nawet po niezliczonych milionach eonw. 19. Zawsze dotrzymuj danego sowa honoru. Zawsze skadaj ofiary Owieconym. Zawsze skadaj ofiary swojemu Guru, poniewa jest on tym samym, co wszyscy Buddowie.

71

20. Ci, ktrzy pragn (osign) niewyczerpany (stan Ciaa Mdroci Buddy), powinni da swojemu Guru to, co samym ofiarujcym daje przyjemno, od najdrobniejszych do najbardziej wartociowych przedmiotw. 21. Dawanie (Guru) jest rwnoznaczne ze skadaniem nieustannych ofiar wszystkim Buddom. Tego rodzaju dawanie powoduje nagromadzenie duej iloci zasugi. A z tego nagromadzenia powstaje najwysze, pene mocy osignicie (Stanu Buddy). Skadanie ofiar swemu Guru jako reprezentujcemu wszystkich Buddw ma wyjtkowe znaczenie. Tego typu szczodro jest symbolem twojego cakowitego powicisz si dla osignicia Stanu Buddy. Jeli z powodu skpstwa lub egoizmu powstrzymujesz si od dawania mu tego, co uwaasz za najprzyjemniejsze, ofiarowujc mu tylko to, czego sam nie pragniesz, jak moesz obiecywa, e cakowicie powicisz si pracy nad przynoszeniem poytku wszystkim czujcym istotom? [Taka obietnica] nie bdzie niczym innym, jak tylko fars. Bez jakiegokolwiek przywizania musisz by gotowy do powicenia wszystkiego na rzecz osignicia przez siebie Owiecenia za porednictwem swojego Guru. Ofiarowanie mandali symbolizuje to powicenie wasnego ciaa, mowy i umysu, a nawet caego wszechwiata temu celowi. Jeeli jeste tak biedny jak Dzietsyn Milarepa, to nie ma znaczenia, e nie masz adnych bogactw do ofiarowania. Wany jest stan twojego umysu i gotowo do powicenia wszystkiego na rzecz twojego Guru, Owiecenia i wszystkich czujcych istot. Najlepsz ofiar jest wic twoja praktyka. Jeli jednak jeste bogaty, nie wolno ci si wzbrania przed wykorzystaniem swego bogactwa dla nagromadzenia zasugi. Ofiar nie skada si wic po to, eby uczyni z Guru osob bogat. Ze swej strony Guru powinien spoglda na takie ofiary jak tygrys patrzy na traw. Istota rzeczy polega na przynoszeniu poytku sobie, a wskutek cakowitego powicenia ostatecznie rwnie wszystkim innym. Taka praktyka powoduje nagromadzenie wielkiej iloci zasugi, wskutek czego osigniesz Foremne Ciao Buddy. Jeeli potrafisz ujrze pust natur, czyli brak prawdziwie niezalenego istnienia samego siebie, twojego Guru i tego, co mu ofiarowujesz, wwczas w tym samym czasie gromadzisz wgld, ktrego rezultatem bdzie osignicie Ciaa Mdroci Buddy. W ten sposb najwysze, potne osignicie Stanu Buddy pochodzi ze skadania ofiar swojemu Guru. 22. Dlatego ucze z pozytywnymi waciwociami wspczucia, szczodroci, etycznej samokontroli i cierpliwoci nie powinien nigdy uwaa swego Guru za rnego od Buddy Wadradhary. Twj Guru, bstwa medytacyjne i Wadradhara, foremny Budda tantr, posiadaj t sam natur. S jak jedna osoba, ktra zmienia w sztuce maski i kostiumy i gra rne role. To samo jest prawd wtedy, gdy masz wielu Guru: wszystkich ich musisz uwaa za Buddw, rnicych si od siebie jedynie obliczami. Zdolno do uwaania Guru za kogo nie rnicego si od Buddy Wadradhary zaley od twojej motywacji. Jeeli rozwine owiecon motywacj bodhiczitty, dysz do tego, by zosta Budd w celu peniejszego przynoszenia poytku innym. Im silniejsz masz motywacj, tym bardziej bodhiczitta bdzie wypenia twj umys. Dziki samemu tylko myleniu o Owieceniu, automatycznie bdziesz mg ujrze swojego Guru w kategoriach tego stanu, poniewa w twoim umyle nie bdzie niczego innego. Im bardziej pragniesz osign Owiecenie, tym wyraniej dostrzegasz konieczno, aby twj Guru by Budd. Dziki temu, z silnym wspczuciem, ktre yczy innym, aby nigdy nie cierpieli, moesz si powica bez trudu i z radoci. Za spraw praktyki doskonaoci szczodroci, dyscypliny etycznej samokontroli, cierpliwoci, itd. a wszystko to jest skupione wok twojego Guru bdziesz w stanie osign jego stan. 23. Jeeli nigdy nie powiniene nastpi nawet na cie (twojego Guru), poniewa przeraajce konsekwencje s wwczas takie same jak w przypadku zniszczenia stupy, czy w ogle potrzeba wspomina o tym, e nigdy nie wolno stan na jego nodze, (siada na jego miejscu czy dosiada) 72

jego konia? Stupa jest pomnikiem, w ktrym przechowuje si relikwie Buddy. Podobnie jak twj Guru, tak i stupa suy za ogniskow dla twojej czci i oddania przy osiganiu Stanu Buddy. Zniszczenie stupy i stpanie po cieniu Guru, s wic dziaaniami wskazujcymi na wyjtkowe lekcewaenie i brak szacunku dla Stanu Owiecenia. Dlatego przeraajce konsekwencje obu s takie same. Jeeli nastpie na obuwie Guru, usiade na miejscu, na ktrym zasiada, dosiade jego konia lub pojazdu, ktrym jedzi, traktujc je jak zwyke obiekty, wykorzystae je dla siebie lub stae na nich, to twoja arogancka postawa moe si tylko sta wiksz przeszkod na drodze do osignicia przez ciebie Stanu Buddy. 24. (Ucze) posiadajcy wielki rozsdek, powinien z radoci i entuzjazmem przestrzega sw swojego Guru. Jeeli brak ci wiedzy lub skonnoci (do zrobienia tego, co ci powiedzia), wyjanij w (uprzejmych) sowach, dlaczego nie jeste w stanie (zastosowa si do jego sw). 25. Potne osignicia, wysze odrodzenia i szczcie pochodz od twojego Guru. Dlatego te z caego serca podejmij wysiek, eby nigdy nie postpowa wbrew radom swojego Guru. Wykonywanie polece Guru i postpowanie zgodnie z jego radami jest waniejsze od skadania niezliczonych ofiar. Jeeli cakowicie mu si powierzysz, poprowadzi ci na ciece do Owiecenia. Jeli z wynios dum i uporczywie zamknitym umysem mylisz, e wiesz, co jest najlepsze dla twojego postpu duchowego, jak bdziesz mg ci czegokolwiek nauczy? Nie znaczy to, e powiniene by obojtnym niewolnikiem, lub e twj Guru moe ci w niewaciwy sposb wykorzysta. Poniewa twoim celem jest osignicie cakowitej wolnoci Owiecenia, musisz rwnie posiada wolno wyboru rodkw jego osignicia. Nigdy nie powiniene i w lad rad Guru tylko dlatego, e do ich przestrzegania czujesz si zobowizany lub zmuszony. Prbuj raczej zrozumie jego intencje i cel. Twj Guru powie ci wycznie, co masz robi, eby przynioso to poytek tobie i innym. To, o co prosi, moe by trudne, a natychmiastowy cel tego nie tak oczywisty, jednak z radoci i gbok wdzicznoci za jego zainteresowanie twoim dobrem, powiniene przyj jego rady. Zbadaj siebie uczciwie, eby zobaczy, czy moesz poda za jego yczeniami. Jeeli nie ma moliwoci, eby mg zastosowa si do jego rad, nie zachowuj si nieuprzejmie, ani arogancko. agodnie i z wyjtkow pokor wyjanij, na czym polega trudno. Twj Guru nie jest nierozsdny; Bdc Budd, jest wypeniony wielkim wspczuciem. Najlepiej jest jednak jeli moesz unikn naruszania jego rad. Postpujc duchow ciek, po ktrej ci prowadzi, moesz osign nie tylko wsplne dla nie buddystw zwyke siddhi pozafizycznych i mentalnych mocy, ale w zalenoci od twojej motywacji wysze odrodzenie, szczcie wyzwolenia, bd najwysze, potne osignicia Stanu Buddy. 26. Tego, co naley do twego Guru, (strze) jak wasnego ycia. Nawet ukochan (rodzin) twojego Guru traktuj z tym samym (szacunkiem, jaki okazujesz) jemu samemu. (Miej tkliw trosk dla) tych, ktrzy znajduj si blisko niego, tak jakby byli twoimi najdroszymi krewnymi. (W ten sposb) myl o tym zawsze z jednoupunktowionym umysem. Zanim Dromtenpa zosta uczniem Atii, usugiwa innemu Guru w Kham. W dzie nosi na plecach dzieci swego mistrza, rkoma przd wen, a stopami zmikcza skr. W nocy pilnowa jego zwierzt. Wszystko to robi z wielk radoci i chocia by tylko wieckim, Atia wyznaczy go na tego, kto otrzyma od niego wszystkie nauki, jakie przynis z sob do Tybetu. Kiedy Dzietsyn Milarepa usugiwa Marpie, rzuca si w boto i prosi on swego Guru, aby usiada na nim podczas dojenia krw. Taki sam szacunek i oddanie musisz mie dla kadej osoby bliskiej twojemu Guru. Pamitaj, e jest on Budd, ktry ma taki sam szacunek i mio dla 73

wszystkich [istot]. Jeeli jeste zazdrosny o jego rodzin, towarzyszce mu osoby lub innych uczniw, jeeli zajmujesz jego czas i uwag, wskazuje to wyranie na to, e niezbyt szczerze uwaasz go za Budd. 27. Nigdy nie siadaj na tym (samym) ku, czy siedzeniu, (na ktrym siedzi twj Guru), ani nie id przed nim. (Podczas nauk nie) wi swoich wosw w wze na gowie, (nie no kapelusza, obuwia, czy adnej broni. Nigdy) nie dotykaj siedzenia, (zanim sam nie usidzie lub jeli zdarzy si, e usidzie na ziemi. Nie) trzymaj swoich rk (dumnie) na biodrach, ani nie wywijaj nimi (przed nim). 28. Nigdy nie sied, ani nie spoczywaj plec, jeeli twj Guru stoi, (ani nie le, gdy on siedzi). Zawsze bd gotowy do tego, by wsta i zrcznie i w doskonay sposb mu usugiwa. 29. W obecnoci twego Guru nigdy nie pluj, (nie kaszl, ani nie kichaj z odkryt gow. Nigdy) nie wycigaj ng, kiedy siedzisz, nie chod (bez powodu przed nim) tam i z powrotem, (nigdy te) si z nim nie spieraj. 30. Nigdy nie masuj, ani nie pocieraj swoich koczyn. Nie piewaj, nie tacz, ani nie graj na adnych instrumentach muzycznych (w innych, ni religijne, celach). Nigdy te nie gadaj na prno, nie mw za duo, (ani zbyt gono), kiedy znajdujesz si w zasigu suchu (swojego Guru). Wszystkie te przykady nieodpowiedniego zachowania s zakazane nie dlatego, e mogyby wrazi twego Guru; Buddowie nie mog by dotknici szorstkoci, Jest tak dlatego, poniewa pragniesz osign ich stan doskonaoci i posiadasz wielki szacunek dla tego osignicia, przez co nie powiniene zachowywa si w pospolity, arogancki lub bezmylny sposb. Zarysowane tutaj zwyczaje nie s nienaturalnymi i okrutnymi restrykcjami. Jeeli podczas nauk siedzisz ze skrzyowanymi nogami i z tego powodu czujesz niewygod, z pewnoci moesz unie kolana lub zmieni pozycj. Ale niedbae siedzenie z nogami wycignitymi w kierunku Guru odzwierciedla nonszalanck postaw braku szacunku. Suchanie nauk to nie jest przygldanie si sportowym wyczynom. Ze swoim Guru nie przebywasz dla zabawy, lecz w celu osignicia Owiecenia. Dlatego musisz okazywa mu wielki szacunek i zawsze by gotowy do spenienia jego potrzeb i wygody. 31. (Kiedy twj Guru wchodzi do pokoju), - wsta z miejsca i delikatnie sko przed nim gow. (W jego obecnoci) sied z szacunkiem. W nocy, na rzece, czy w innych niebezpiecznych miejscach, za pozwoleniem (swojego Guru) moesz i przed nim. 32. Znajdujc si w bezporedniej bliskoci swego Guru, rozsdny (ucze) nie (siedzi) z wykrconym ciaem, nie opiera si (z rozmysem) o cian, itp. Nigdy nie strzelaj palcami, (nie baw si nimi, ani nie czy paznokci). Zawsze musisz bra pod uwag swojego Guru. Skoro jest on tym, ktry ukazuje ci sposb cakowitego wyzwolenia z wszelkiego cierpienia, oraz wyzwolenia innych, jest cenniejszy od wszystkiego innego. Jeeli znajdzie si w niebezpieczestwie, musisz go chroni. Nie sied bezczynnie i dumnie, jakby by wacicielem caego wiata. 33. Kiedy obmywasz stopy lub ciao (swojego Guru), osuszajc, masujc lub (golc) go, dziaania te poprzed i zakocz (trzema) pokonami. Potem zajmij si (sob) tak jak masz na to ochot. Jeeli masz sposobno umy swojego Guru, ogoli jego gow, lub w jakikolwiek inny sposb zaj si jego wygod, bdziesz w stanie zgromadzi ogromn ilo zasugi. W ten sposb wszystkie dziaania musz by wykonywane z najwikszym szacunkiem. Nigdy egoistycznie nie myl wpierw o wasnych potrzebach. Gwnym przedmiotem twojego zainteresowania jest twj Guru i osignicie przez ciebie jego owieconego stanu. Dopiero potem powiniene zadba osiebie. 34. Jeeli potrzebujesz zwrci si do (swego Guru) po imieniu, dodaj po nim tytu Twoja Obecno. Aby pobudzi dla szacunek u innych, moesz rwnie uy innych zwrotw 74

grzecznociowych. Pewnego razu, kiedy Dzie Tsong Khapa udziela kilku uczniom nauk w domku odosobnieniowym powyej miejsca, gdzie pniej wybudowano klasztor Sera, po raz pierwszy pojawi si w jego obecnoci Khedrub Dzie. Zapyta mieszkajc w pobliu mniszk, gdzie moe znale czcigodnego Tsong Khap, a ona nie mwic sowa, wybiega. Wypukaa usta, zapalia kadzido, a nastpnie odpara: Mj askawy, czcigodny opat, Jego Obecno Dzie Tsong Khapa przebywa tam". Jeeli imi twojego Guru brzmi Rinczien Dorde, moesz zwracajc si do innych, powiedzie o nim: mj duchowy mistrz, Jego Obecno, wity, czcigodny Rinczien Dorde. Musi si uy przynajmniej kilku penych szacunku tytuw. Wyjtkowo niedelikatne, aroganckie i przykre jest zwracanie si, mwienie lub pisanie o swoim Guru, uywajc wycznie jego osobistego imienia. Twj Guru nie jest twoim koleg, lecz Budd, ktry prowadzi ci do Owiecenia. 35. Kiedy prosisz swojego Guru o rad, (wpierw powiedz, dlaczego przybye). Ze zoonymi przy sercu domi, wysuchaj tego, co ma ci do powiedzenia, (nie pozwalajc swojemu umysowi) na wdrowanie. A potem, (kiedy odpowie ci), powiniene rzec: Zrobi dokadnie tak jak powiedziae. 36. Po zrobieniu (tego, co powiedzia ci Guru), przy uyciu agodnych i delikatnych sw, opowiedz mu (co si zdarzyo). Jeeli ziewasz lub kaszlesz, (czycisz jam ustn lub miejesz si w jego obecnoci), zakryj usta rk. Nigdy nie marnuj czasu swojego Guru, przychodzc do niego tylko po to, eby uprawia pustosow paplanin. Po zrobieniu trzech pokonw, bezporednio przedstaw cel swojej wizyty. Pytania zadawaj w bezporedni sposb, z wyjtkow uprzejmoci i pokor. Jeeli twj Guru udziela ci rad lub prosi ci o zrobienie czego, zobacz, czy jeste w stanie speni jego prob. Jeeli nie, podaj usprawiedliwienie i wyjanij, dlaczego. Nie obiecuj, e co zrobisz, a potem wycofujesz si z danego sowa. Konsekwencje takiego nieposuszestwa i niedbalstwa s bardzo powane. Jeli jednak jeste w stanie speni jego prob, powiedz mu, e zrobisz to, co powiedzia. Informuj go o swoich postpach, a w kocu zawsze zrelacjonuj, co zrobie. 37. Jeeli chcesz otrzyma pewne nauki, popro o nie trzykrotnie ze zoonymi rkami, klczc przed nim na (prawym) kolanie. (Nastpnie, kiedy Guru naucza), sied skromnie i z szacunkiem, majc na sobie odpowiedni ubir, ktry jest prosty (i czysty, nie no adnych klejnotw, ani nie uywaj kosmetykw). 38. Cokolwiek robisz, aby usugiwa (swojemu Guru) lub okaza mu szacunek, nie powiniene nigdy czyni z aroganckim umysem. Przeciwnie, powiniene si zachowywa jak wieo polubiona ona, ktra jest bojaliwa, niemiaa i bardzo opanowana. 39. W obecnoci (Guru), ktry uczy ci (cieki), przesta zachowywa si w zarozumiay i baamutny sposb. A jeli chodzi o przechwalanie si innym, co zrobie (dla swego Guru), zbadaj (swoje sumienie) i zaniechaj wszystkich takich dziaa. Nie jest waciwe, eby Guru proponowa nauki, jeeli uprzednio nie by o nie proszony. Guru naucza dla poytku swoich uczniw, a nie w celu popisania si swoj wiedz. Dlatego wane jest, aby takie proby skada we waciwy, formalny sposb. Nie prbuj jednak wymusi na Guru, eby naucza czego, co jest zbyt zaawansowane jak na twj poziom. Kiedy bdziesz na to przygotowany, dostrzee to. Nie nakazuj mu wyniole zrobienia czego, co sam uwaasz za najlepsze. Kiedy przychodzisz na jego nauki pamitaj, e nie jest to wiec. Jedynym powodem, dla ktrego si tam znajdujesz, jest nauczenie si tego, jak osign Owiecenie dla poytku innych. Nie przybye po to, eby pochwali si przed innymi swoj urod czy bogactwem, nie strosz si wic jak paw. Bd wiadomy

75

i miej baczenie na obyczaje, jakie zachowuj ludzie znajdujcy si wok ciebie. Nigdy nie ubieraj si w sposb nieprzyzwoity, ktry mgby wprowadzi pomieszanie w umysach innych. Bd prosty, czysty i bezpretensjonalny, sied te z ogromnym szacunkiem dla swojego Guru. Kiedy usugujesz swojemu Guru, nie zachowuj si dziecinnie. Bez wzgldu na sposb, w jaki mu usugujesz, lub ofiary, ktre mu skadasz, wszystko to ma na celu osignicie Owiecenia poprzez zasug. Nie rb tego po to, eby mc przechwala si przed innymi, z jak pilnoci i oddaniem praktykujesz. Arogancja nie przyniesie ci adnej zasugi. Nie usuguj swojemu Guru z wynios dum, tak jakby mu wyrzdza wielk ask. On nie potrzebuje twojej pomocy; jest Budd. To ty bardzo potrzebujesz jego pomocy, poniewa dziki umoliwieniu ci spenienia niewielkich zada, daje ci wielk sposobno nagromadzenia zasugi. Dlatego pamitaj o jego dobroci, ktra pozwala ci na usugiwanie mu. Nie zachowuj si rwnie w baamutny sposb, flirtujc ze swoim Guru, tak jakby w ten sposb mg zyska jego przychylno. Twj Guru jest Budd, ktrego miujce wspczucie jest takie samo dla wszystkich. Twoje frywolne zachowanie nie robi na nim wraenia. 40. Jeeli zostae (poproszony) o wykonanie powicenia, (udzielenia inicjacji w) mandal, ceremonii ofiarowania ognia, czy wygoszenia nauk, moesz tego nie robi, jeeli twj Guru przebywa w pobliu, chyba e uprzednio otrzymae jego pozwolenie. 41. Bez wzgldu na to, jakie ofiary otrzymae za wykonanie takich rytuaw jak (ceremonia zwana) Otwarciem Oczu, wszystkie powiniene podarowa swojemu Guru. Kiedy wzi z nich cz, reszt moesz wykorzysta zgodnie z yczeniem. 42. W obecnoci swojego Guru, jego ucze nie powinien zachowywa si wobec wasnych uczniw (jako Guru); rwnie oni nie powinni go traktowa w ten sposb. Dlatego (w obecnoci twojego Guru) powstrzymaj (swoich uczniw) od okazywania ci oznak szacunku, takich jak wstawanie (kiedy wchodzisz) i robienie pokonw. Nawet jeli sam zostae Guru, cigle musisz praktykowa wielkie oddanie dla swego Guru. Jeeli twoi uczniowie prosz ci o udzielenie inicjacji, nauk, itd., a twj Guru przebywa w pobliu, to wpierw powiniene spyta go, czy moe to zrobi zamiast ciebie. Jeeli twj Guru nie jest w stanie tego zrobi, wwczas wycznie za jego pozwoleniem moesz sam wykona takie ceremonie. Jeeli twj Guru mieszka daleko, powiniene napisa do niego o pozwolenie przyjcia ucznia czy udzielenia nauk. Nie powiniene dziaa niezalenie i z dum, jakby by wielkim mistrzem. Twoje postpowanie powinno zawsze wypywa z szacunku dla jego rad. Szczeglnie w obecnoci twojego Guru nie wolno ci pozwoli, aby twoi uczniowie okazywali ci swj szacunek. Przez cay czas musisz by skromny. Dlatego bez wzgldu na to, jakie otrzymasz ofiary, na znak szacunku powiniene zanie je swojemu Guru. Wemie z nich cz, a reszt ci zwrci. Nie jest chciwy twoich ofiar, ale jednak to on zawsze musi zajmowa pierwsze miejsce w twoim umyle. Zdarzyo si, e kiedy Reczungpa przebywa w tym samym miecie, co jego Guru, Dzietsyn Milarepa. Poniewa Reczungpa byl sawny z powodu swojej urody, wielu uczniw przybywao, eby si z nim zobaczy i ofiarowywao mu wiele darw. Pomyla sobie wtedy: Jeeli ja otrzymaem tyle ofiar, to mj Guru z pewnoci dosta przynajmniej trzy razy wicej. Uda si do swojego Mistrza i powiedzia: Dzisiaj nie otrzymalimy zbyt wielu ofiar. Pozwl, e podziel si tym, co sam otrzymaem z innymi uczniami". Guru jednak pokaza mu, e wszystko, co dosta tego dnia, to by kawaek misa, ciastko z serem i troch masa. Reczungpa poczu due zaenowanie, e otrzyma wicej darw od swego Guru i powiedzia mu, e niezwocznie musi opuci miasto. Poprosi o pozwolenie udania si do Lhasy, celem zobaczenia sawngo posgu Buddy. Dzietsyn Milarepa odpar: Jeeli uwaasz swojego Guru za Budd, to jaki poytek odniesiesz z 76

wpatrywania si w posg? Potem zapyta go. czy moe odwiedzi staroytny klasztor w Samye. I ponownie Guru odpar: Kiedy przygldasz si przedstawieniu w swoim umyle, jaki poytek moe przyj z widzenia budynku? Za trzecim razem poprosi o pozwolenie na odbycie pielgrzymki do Lhodrak, gdzie y mistrz jego Guru, wielki tumacz Marpa. Jego Guru powiedzia tylko: Jeeli medytujesz nad naukami mojego mistrza, to jaki dobro wyniknie z zobaczenia jego domu?,, Dzietsyn Milarepa powiedzia mu, eby nie prbowa robi zbyt wielu rzeczy, ale uda si na medytacyjne odosobnienie i zyska wiksz pewno w praktyce. I to wani uczyni Reczungpa, poniewa zrozumia, e nie jest rzecz waciw, eby ucze cieszy si wikszym szacunkiem i otrzymywa wicej ofiar od swego Guru. 43. Kiedykolwiek skadasz ofiary swojemu Guru lub twj Guru daje d co, rozsdny ucze (daje mu i) bierze to dwoma rkami, z lekko pochylon gow. 44. We wszystkich sowich dziaaniach bd pilny, (czujny i) uwany, nigdy nie zapominajc (o danym sowie honoru). Jeeli inni uczniowie w swoim postpowaniu przekraczaj (ustalone reguy), w przyjacielski sposb zwr im na to uwag. Wszyscy uczniowie, ktrzy otrzymali tantryczne inicjacje od tego samego Guru, staj si brami i siostrami w wadry. Powinni odnosi si do siebie z wielkim uczuciem, szacunkiem i pomaga sobie na ciece. Nigdy nie bd zazdrosny, dumny, ani nie konkuruj z innymi uczniami. Korygujc wzajemnie swoje bdy, zadowalacie swojego Guru, a kady wynosi z tego poytek. Jeeli wrd przyjaci w Dharmie istnieje jedno i harmonia, rozprzestrzeni si ona na innych, yjcych wok was. 45. Jeeli wskutek choroby nie (jeste w stanie) pokoni si swojemu Guru i nawet bez (jego wyranego) pozwolenia musisz zrobi to, co zazwyczaj jest niedozwolone, to jeli posiadasz szlachetny umys, nie bd si z tym wizay adne konsekwencje. Oddanie dla Guru nie jest fanatyczn praktyk. Jeeli jeste chory, a twj Guru wchodzi do pokoju, nie ma potrzeby, eby wsta i zrobi pokon. Jeeli chcesz mu co ofiarowa, ale jeste zbyt saby, eby wycign do, dopuszczalne jest, eby twj Guru pochyli si nad twoim kiem i wzi dar. Nie jest to oznaka braku szacunku dla twojego Guru, poniewa w swoim sercu pragniesz uczyni to, co waciwe, chocia nie pozwala na to twj fizyczny stan. S jednak pewne rzeczy, od ktrych nie ma wyjtkw. Bez wzgldu na okolicznoci nigdy nie wolno ci niepokoi umysu twojego Guru, przechwala si, zachowywa si arogancko, czy okazywa brak szacunku. 46. Czy jest w ogle potrzeba powiedzenia czego wicej? Rb zawsze to, co zadowoli twojego Guru i unikaj robienia czegokolwiek, co mogoby mu si nie spodoba. Bd pilny w jednym i drugim. 47. Potne osignicia powstaj z (robienia tego, co zadowala) twojego Guru. Powiedzia to sam (Budda) Wadradhara. Wiedzc o tym, sprbuj cakowicie zadowoli swojego Guru wszystkimi dziaaniami (ciaa, mowy i umysu). Wszyscy pragn tylko szczcia, a nigdy nie chc dowiadcza cierpienia, rdem tych osigni jest twj Guru, poniewa to on ukazuje ciek do Stanu Buddy, i poprzez dawanie ywego przykadu Owieconej Istoty inspiruje ci do tego, eby sam wybra si w podr po ciece. Jeeli zrozumiesz to, zdasz sobie spraw ze znaczenia jednoupunktowionego oddania dla Guru i bdziesz robi tylko to, co przyniesie mu zadowolenie. Jako e rdem tych nauk jest Budda Wadradhara, powiniene odoy na bok wszystkie wtpliwoci. Podaj za nimi z penym 77

przekonaniem, a bdziesz mg osign Owiecenie. Twojego Guru moe wic zadowoli twoja praktyka, ktra prowadzi ci do Stanu Buddy. A zatem twoj motywacj, majc na celu zadowolenie go, powinna by bodhiczitta i yczenie pomagania innym. Nie powiniene dawa posuchu wiatowym pragnieniom, takim jak oczekiwanie pochwa od Guru, czy ojcowska aprobata. Ponadto, jeeli twj Guru ci beszta, zbadaj swoje uczucia. Jeeli nie masz zamiaru lekceway go, ani nie chcesz wyrzdzi mu przykroci, i jeli na jego besztanie nie odpowiadasz gniewem, ani nie oskarasz go mwic, e nie jest owiecony, wwczas nie wystawie na szwank swojego oddania dla Guru. Cakowicie nieodpowiednie jest, eby w takich sytuacjach popada w depresj, przygnbienie lub rozczula si nad sob i obwinia siebie, e twj Guru ju ci nie kocha. Tego rodzaju postpowanie wskazuje na twoje silne lgnicie do ego, ktre powoduje, e jego krytycyzm przyjmujesz zbyt osobicie. Marpa wielokrotnie karci, a nawet bi Dzietsyna Milarep. Nie robi tego dlatego, e osobicie go nie lubi, ale poniewa dziki swemu wspczuciu widzia potrzeb uycia skutecznych rodkw w gwatownej postaci. Jeeli wic twj Guru gniewa si na ciebie, sprbuj zrozumie, e metody tej uywa po to, aeby poskromi twj umys i doprowadzi ci do Owiecenia. Jak w ogle, bdc Budd, mgby ci nienawidzie? 48. Po tym jak ucze przyjmie schronienie w Trzech Klejnotach i rozwinie czyst, (owiecon motywacj), powinien wzi sobie ten (tekst) do serca, [aby wiedzie] (jak porzuci wasny, egoistyczny upr i) postpowa w lad Guru (po stopniowej ciece do Owiecenia). 49. (Dziki studiowaniu wstpnego treningu oddania dla Guru oraz stopniowej cieki, wsplnej dla sutr i tantr), staniesz si (odpowiednim) naczyniem (do umieszczenia) w niej czystej Dharmy. Wwczas moesz otrzyma nauki tantr. Po otrzymaniu odpowiednich inicjacji, wyrecytuj na gos czternacie rdzennych lubowa i we je sobie szczerze do serca. Jeeli bdc uczniem, masz czyste myli, zwizane z przynoszeniem poytku innym, jeste skromny, nie zachowujesz si w sposb arogancki ani egoistyczny, i nie masz te prostackich manier, twj Guru wpierw nauczy ci, co oznacza przyjcie schronienia. Ukae ci, e twoje ycie moe uzyska stabilno, kierunek i znaczenie, kiedy dostanie si pod ochron, jak przed wszelkim cierpieniem i pomieszaniem zapewniaj Trzy Klejnoty Buddw, ich nauki Dharmy oraz wsplnota Sanghi, czyli ci, ktrzy je urzeczywistnili. Wwczas poprowadzi ci stopniowo po trzech zasadniczych ciekach wyrzeczenia, owieconej motywacji bodhiczitty oraz prawidowego rozumienia unjaty. Na trwaej podstawie twojego schronienia i lubowa bodhiczitty, bdziesz mg wwczas otrzyma te drobiazgowe nauki o oddaniu dla Guru. Ten tekst napisano w celu codziennego czytania, tak aby uczniowie nie zapomnieli istotnych punktw, dotyczcych ich postpowania w stosunku do Guru. Kiedy twj mistrz przygotowa ci w ten sposb do otrzymania tantrycznych nauk, a ty stae si odpowiednim naczyniem, wwczas nadszed waciwy czas, eby ci inicjowa. Wyjani ci wtedy tantryczne lubowania, a ty musisz by pewien, e nigdy ich nie zamiesz. Budda Wadradhara obieca, e nawet jeli nie praktykujesz medytacji, ale przez szesnacie ywotw zachowujesz w czystoci rdzenne, tantryczne lubowania, zgromadzisz wystarczajc ilo zasugi i wyeliminujesz tak duo przeszkd, e wskutek tego osigniesz Owiecenie. Po otrzymaniu przekazw mocy, zostaniesz inicjowany w kompletn ciek tantry, a twj Guru bdzie ci prowadzi poprzez fazy rozwojow i speniajc. To, czy ci si powiedzie, bdzie zalee od twojego oddania dla Guru, oraz czystoci utrzymywania wszystkich zoonych lubowa. Tak wic waciwe oddanie dla Guru w powizaniu z tymi naukami, ma istotne znaczenie na caej ciece, prowadzcej do owieconego stanu braku oddzielenia od twojego Guru-Buddy-bstwa 78

medytacyjnego. 50. Poniewa piszc ten tekst, nie popeniem adnego bdu (polegajcego na dodaniu swojej osobistej interpretacji), oby przynis on nieskoczony poytek wszystkim uczniom, ktrzy id w lad swoich Guru. Oby dziki nieograniczonej zasudze, jak zgromadziem w ten sposb, wszystkie czujce istoty szybko osigny Stan Buddy. Na tym koczy si Pidziesit strof oddania dla Guru napisanych przez wielkiego mistrza Awaghosz. Tekst ten otrzyma, a nastpnie przeoy (na tybetaski) mnich tumacz Rinczien Zangpo z Zhuczien, wraz z indyjskim opatem Padmakarawarm.

79